I.

organizebuli danaSauli-1
1. organizebuli danaSaulis daxasiaTeba

”fridrix nicSe Tavis moralis geneologiaSi ambobs: “mxolod iseTi arsebebis Sesaxeb SeiZleba cnebis
Camoyalibeba, romelTac istoria ar gaaCniaT”. nicSes es sityvebi srulad asaxavs im rTul mdgomareobas, romelic
kriminologiaSi arsebobs organizebuli danaSaulis cnebis Camoyalibebis TvalsazrisiT. organizebuli danaSauli,
romelsac (sul cota) ori saukunis istoria gaaCnia ramodenime aTwleulia mecnierebis kvlevis obieqts
warmoadgens.” 1

organizebuli danaSauli Tanamedrove civilizebuli samyaros erT-erTi umniSvnelovanesi problemaa, romelic

seriozul safrTxes uqmnis rogorc saxelmwifoebs, aseve sazogadoebis TiToeul wevrs da mis winaaRmdeg brZola
samarTaldamcavi organoebis saqmianobis arsebiTi nawilia. pirvel rigSi saWiroa gamoiyos is ZiriTadi
maxasiaTeblebi, romlebic organizebul danaSauls gaaCnia. organizebuli danaSauli warmoadgens XX saukunis
danaSaulTa erT-erT yvelaze saSiS saxeobas, romelic upirveles yovlisa, xelyofs sazogadoebis ekonomikur,
politikur, samarTlebriv da zneobriv sferoebs, da mainc, Teoriul doneze organizebuli danaSaulis cneba ufro
naklebadaa gansazRvruli, vidre Zaladobrivi, angarebiTi da ekonomikuri danaSaulebisa.2 amitomac
mniSvnelovania Camoyalibdes organizebuli danaSaulis cneba, rac SesaZlebels gaxdis misi niSnebis
gamoyofasac da mis winaaRmdeg sabrZolvelad meqanizmebis SemuSavebas. Tumca swored erTiani cnebis
Camoyalibeba warmoadgens mTavar sirTules. ,,kriminologiur mecnierebasa da praqtikaSi aqamde ar aris
organizebuli danaSaulis universaluri gansazRvreba, Tumca am mimarTulebiT aqtiurad muSaoben msoflios
mravali qveynis institutebi. saerTaSoriso sazogadoebis Zalisxmevis koordinacia organizebuli danaSaulis
Seswavlisa da mis winaaRmdeg brZolis sakiTxebTan mimarTebaSi xorcieldeba gaerTianebuli erebis
organizaciaSi sakonsultacio statusis mqone specialuri organizaciebis mier”. 3 magram organizebuli danaSaulis
sirTulidan da mravalniSnianobidan gamomdinare organizebuli danaSaulis cnebis Camoyalibeba ver xerxdeba.
swored amitomaa, rom yovelTvis, roca kvleva exeba am saxis danaSauls, vawydebiT aRniSnuli fenomenis
ganmartebis problemas.4
organizebuli danaSaulobis cnebis dadgenis aucileblobis Taobaze virjiniis Statis universitetis profesori j. albaneze
aRniSnavs, rom, `organizebuli danaSauli yovelTvis iyo idumalebiT moculi, rac misi mniSvnelobis gazviadebas
ganapirobebda5.” amrigad, swored es idumaleba da organizebuli danaSaulis srulyofili cnebis ararseboba, qmnida
misi SiSis sindroms da xels uSlida mis winaaRmdeg brZolis gegmazomierad warmarTvas.
”erTiani cnebis Camoyalibeba aucileblobasTan aris dakavSirebuli, radgan:
1. sxvadasxva regionis da saxelmwifos samarTaldamcavi organoebisaTvis advili gasagebi gaxdes, Tu
ra aris organizebuli danaSauli;
2. moxdes organizebul danaSaulTan dakavSirebuli yvela informaciis, rogorc nacionalur ise
transnacionalur doneze, saTanado mopoveba da damagreba.”6

1
m. SalikaSvili, kriminologia, Tbilisi, 2011. 88.
2
g. Rlonti (redaqtorobiT), f. adleri, g. o. v. miuleri, v. s. lauferi, SedarebiTi kriminologia da
samarTaldamcavi sistema amerikis SeerTebul StatebSi, 2003, 238.
3
iqve 240.
4
ix. Говард Абадинский, Организованная Преступность, издательство С.-Петербургского
университета, 2002, 24.
5
ix. Джозеф. Ф. Шели (ред.), Криминологя, 3-е международное издание, Джей Альбанезе,
Таинственная Мафия: Организованная Преступность, издательство ,,ПИТЕР,” 2003, 320.
6
m. SalikaSvili, kriminologia, Tbilisi, 2011. 88.

1
1.1 organizebuli danaSaulis cneba

organizebuli danaSaulis bevri ganmarteba arsebobs rogorc oficialuri, romlebic mocemulia saerTaSoriso
organizaciebisa da maT mier Catarebuli konferenciebis mier, aseve kriminologiuri, romlebsac iZlevian
sxvadasxva Teoretikosebi. ganvixiloT ramodenime maTgani.

sityva “organizeba” warmoiSva berZnuli “organon”, rac instruments, iaraRs niSnavs da franguli
“organiser” – “mowesrigeba, dagegmva, gaerTianeba”.7
cneba “organizebuli danaSauli” 1919 wels aSS-Si, CikagoSi, iqna pirvelad gamoyenebuli. 8 organizebuli
danaSaulis (cnebis) gavrceleba-gaZlierebas xeli Seuwyo “mSralma kanonma” aSS-Si, romelic krZalavda
alkoholuri sasmelebis warmoebasa da gayidvas 1920-1933 wlebSi, ramac gamoiwvia misi (alkoholuri
sasmelis) aralegaluri warmoeba, kontrabanda, falsificirebuli sasmelis gayidva, 9 anu iseTi danaSaulebrivi
saqmianobebi, romlebic danaSaulebrivi jgufisagan karg organizebas moiTxovda. organizebulma
danaSaulma aTwleulebis ganmavlobaSi Tavisi antisaxelmwifoebrivi saqmianobiT ise “gamoiCina” Tavi,
rom 20-e saukunis dasasruls mis winaaRmdeg brZola msoflios bevri saxelmwifosaTvis mniSvnelovan
amocanad iqca.
germaniis bundestagis mier 1992 wels organizebul danaSaulTan arsebul praqtikaze dayrdnobiT
SemuSavebul iqna organizebuli danaSaulis cneba. am cnebis mixedviT, organizebuli danaSauli aris
mogebis an Zalauflebis miRebis mizniT sistematiurad da xangrZlivi (da ganusazRvreli) periodiT
danaSaulis Cadena, Tu igi Cadenilia orze meti piris mier:
a) profesioli an samewarmeo struqturebis;
b) Zaladobis an daSinebis;
g) politikaze, mediaze, iusticiaze da ekonomikaze gavlenis moxdenis;
gamoyenebiT.10

es ar aris organizebuli danaSaulis cneba, es aris is asociaciebi, rasac iwvevs sityva “organizebuli
danaSauli”. upirveles yovlisa gaugebaria, rogor SeiZleba sisxlis samarTlis saproceso saqmianobisaTvis am
cnebis gamoyeneba.11
kriminologiur literaturaSi miRebulia organizebuli danaSaulis aRwera, misi saqmianobis da indikatorebis
safuZvelze. maT Soris mniSvnelovania:12
1. adamianTa jgufis Seqmna xangrZlivi periodis ganmavlobaSi erTad yofnis surviliT (pirebi, romlebic
kriminaluri saqmianobiT cxovroben, ekonomiuri qonebis miRebis mizniT Seqmnili kriminaluri jgufebi);
2. amgvar jgufebSi adamianebi „gawevrianebulni“ arian mTeli sicicxlis manZilze;
3. maRali organizebuloba jgufis SigniT, rac damyarebulia myar mmarTvelobis stilSi (disciplinis
maRali done, erTmaneTisadmi pativiscema, ufrosebisadmi morCileba, saidumlos Senaxvis maRali
kultura, Sida sadamsjelo aparati, sxvisi danaSaulis sakuTar Tavze aReba, jgufis wevrebis ojaxebis
pativiscema da daxmareba, cixidan gamosvlis Semdeg jgufSi dabruneba);
4. winaswar kargad dagegmili danaSaulebi, romelTa Cadenis dros ganawilebulia danaSaulebrivi
saqmianoba jgufis wevrebis gonebrivi da fizikuri SesaZleblobebis mixedviT;

7
goraSvili, g., 2007. gv. 21.
8
Lampe, K. von, 2001. S. 465.
9
SuSanaSvili, a., 2000. gv. 190.
10
Schwind, H-D., 2008. S. 614.
11
iqve.
12
Kaiser, G., 1997. S. 190; Schuster, L,/Seitzer, H., 1994 S. 8; Sielaff, W., 1994. S. 503.

2
5. aralegaluri saqmianobebi (iaraRiT, narkotikuli saSualebebiT, xelovnebis nimuSebiT vaWroba,
kazinoebis marTva da prostituciis momsxurebis kontroli, saqmianobebi, romelic dakavSirebuli legalur
biznesTan: restornebis, bankebis, sastumroebis saqmianoba);
6. kontaqtebis gamoyeneba, romelic saWiroa (ara)legaluri saqmianobis gansaxorcieleblad;
7. danaSaulis Cadenis mravalferovani meTodebis gamoyeneba (pirze Zaladobis ganxorcielebidan mis
mosyidvamde);
8. fulis gaTeTreba;
9. saerTaSoriso doneze maTi saqmianoba;
10. danaSaulis TviTmxilvelze zemoqmedeba (Zalis gamoyeneba, daSineba, mosyidva);
11. maRalkvalificiuri iuristebis mier maTi jgufis wevrebis dacva da maTi (da misi ojaxis) cixeSi
patronoba.

qarTul kriminologiur literaturaSi organizebuli danaSauloba aris „antisazogadoebrivi formirebebis

mdgradi sistema, romelic Tavisi farTomaStabiani danaSaulebrivi saqmianobiT xelovnurad qmnis ufro
metad xelsayrel pirobebs kanonsawinaaRmdego biznesisaTvis, rogorc danaSaulebrivi aqtivobis
momsaxure mmarTvelobiTi da sxva funqciebis mqone sakuTari struqturebis meSveobiT, aseve
saxelmwifo struqturebis da samoqalaqo sazogadoebis institutebis meSveobiT“. 13 (m. SalikaSvil
“kriminologia”, Tbilisi, 2011w.)

1991 wlis 21-25 oqtombers, q. suzdalSi Catarebul saerTaSoriso seminarze ganxilul iqna organizebuli
danaSaulis sakiTxi da monawileebi Seecadnen SeemuSavebinaT organizebuli danaSaulis cneba. maT ZiriTadi
aqcenti organizebuli danaSaulis niSnebze gaakeTes da cneba Semdegnairi saxiT iqna Camoyalibebuli:

,,organizebul danaSaulSi moiazreba damnaSaveTa myari da marTvadi jgufi, romlis saqmianobasac

warmoadgens danaSauli da romelic qmnis socialuri kontrolisagan dacvis sistemebs, iseTi ukanono
xerxebis gamoyenebiT, rogoricaa Zaladoba, daSineba, korufcia da farTomasStabiani dataceba.”5

amrigad, suzdalis seminarze, garkveulwilad Camoyalibebuli iqna organizebuli danaSaulis cneba, romelic
daefuZna mis ZiriTad niSnebs, Tumca misi miCneva organizebuli danaSaulis universalur cnebad mainc ar
SeiZleba.
organizebuli danaSaulis kidev erT ganmartebas iZleva evrosabWo:

,,organizebuli danaSauli aris danaSaulebrivi qmedebebi Cadenili sami an meti pirisagan Semdgari
struqturirebuli jgufis mier, xangrZlivi periodis ganmavlobaSi, romelic miznad isaxavs mZime
danaSaulebis jgufurad Cadenas, SeSinebis, Zaladobis, korufciis an sxva xerxebiT, pirdapir an arapirdapir
finansuri an sxva materialuri mogebis misaRebad.”14

mravali kriminologis naSromze dayrdnobiT organizebuli danaSaulis cnebas gvaZlevs z. wulaiac, romlis
Tanaxmadac ,,organizebuli danaSauloba SeiZleba ganvsazRvroT rogorc SedarebiT masobrivi, mtkice,
iregularuli sazogadoebrivi movlena, romelic gamoixateba Cadenil da Cadenis procesSi myof danaSaulTa
simravliT, romelsac sCadian danaSaulebrivi formirebebi.” 15 am ganmartebidan Cans, rom avtori yuradRebas
13
Rlonti, g. (red.), 2008, gv. 179.
14
Definitions of organized crime by international agencies, Council of Europe (2002),
http://www.organized-crime.de/OCDEF1.htm 27/02/2008.
15
zaur wulaia, kriminologia, zogadi nawili, gamomcemloba ,,inteleqti,” Tbilisi, 2003, 229-230.

3
amaxvilebs Cadenil da Cadenis procesSi myof danaSaulebze, romlebsac jgufebi Cadian da ara Tavad
organizebuli danaSaulis fenomenze, rac aRniSnul cnebas bundovans xdis da srulad ar asaxavs organizebuli
danaSaulis WeSmarit saxes.
organizebul danaSaulis vrcel ganmartebas iZleva h. abadinski. igi wers: ,,organizebuli danaSauli
warmoadgens araideologizirebuli miznebis mimdevar dajgufebas, Semdgars gansazRvruli raodenobis
pirebisagan, romlebic imyofebian mWidro socialur urTierTobaSi, damyarebuls ierarqiul safuZvlebze,
romelSic sul mcire sami ierarqiuli safexuri mainc aris warmodgenili, Seqmnils kanonieri an ukanono
moqmedebebis meSveobiT mogebisa da Zalauflebis miRebis mizniT. adgili ierarqiaSi da funqcionalur
specializacasTan dakavSirebuli poziciebi ganisazRvreba naTesaobis an megobrobis safuZvelze, aseve piris
kompetenturobis gaTvaliswinebis racionalur safuZvelze. es poziciebi ar aris damokidebuli im pirebze,
romelTac ekavaT isini sxadasxva dros. dajgufebis wevrebi nebayoflobiT iReben masSi mudmivad yofnis
valdebulebas da miiswrafvian SeinarCunon misi erTianoba da iseTi mdgomareoba, romelSic mas SeuZlia
aqtiurad misdios dasaxul miznebs. organizebuli danaSauli cdilobs gverdi auqcios konkurencias da
miiswrafvis daamkvidros Tavisi monopolia ama Tu im biznesSi da ama Tu im teritoriaze. Tavisi miznebis
misaRwevad an disciplinis uryevad SenarCunebisaTvis organizebuli danaSauli mzadaa gamoiyenos
Zaladoba da/an mosyidva. wevroba SezRudulia, amasTan pirebi, romlebic ar arian jgufis wevrebi,
SeiZleba CarTul iqnen mis saqmianobaSi saqmis garemoebebis mixedviT. dajgufebaSi arseboben da
moqmedeben eWvmiutanlad gamoxatuli qcevis wesebi, zepiri an werilobiTi, gansakuTrebiT im nawilSi,
rac Seexeba saidumloebis Senaxvis aucileblobas. aRniSnuli wesebi eqvemdebareba iZulebiT gamoyenebas,
sanqciebis Sefardebis muqariT, maT Soris mkvlelobiTac.”16

marTebulia mosazreba, rom ,,organizebuli danaSaulobis sistemaSi CarTulia mosaxleobis didi nawili, rac
SesaZleblobas iZleva, ganvsazRvroT igi rogorc alternatiuli sazogadoeba an rogorc saxelmwifo saxelmwifoSi
Tavisi ekonomikiT, socialuri da sulieri sferoebiT, marTvis Tavisi sistemebiT _ uSiSroebis, sasamarTlo, sakuTari
Sida da sagareo politikiT, axalgazrda Taobis formirebaze zrunviT. saxelmwifoSi alternatiuli struqturebis
arseboba asustebs legitimur xelisuflebas, zRudavs misi saqmianobis farglebs da faqtiurad enacvleba mas”.17
amrigad, organizebuli danaSaulis gansazRvrebis mravali varianti arsebobs, rogorc vrceli, aseve mokle da
konkretuli da yoveli maTgani cdilobs mogvces organizebuli danaSaulis srulyofili cneba, Tumca es sakmaod
Zneli da faqtiurad SeuZlebelia, radganac organizebuli danaSauli sul ufro da ufro viTardeba. magram am
cnebebis meSveobiT SeiZleba gaverkveT zogadad am fenomenis raobaSi da CamovayaliboT misi
damaxasiaTebeli niSnebi.
საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსში მუხლი 27 მოცემულია ჯგუფური დანაშაულის
განმარტება ასეთი სახით:
მუხლი 27. ჯგუფური დანაშაული:
1. დანაშაული ჯგუფის მიერაა ჩადენილი, თუ მის განხორციელებაში წინასწარ შეუთანხმებლად
ერთობლივად მონაწილეობდა ორი ან მეტი ამსრულებელი.
2. დანაშაული ჯგუფის მიერ წინასწარი შეთანხმებითაა ჩადენილი, თუ მის განხორციელებაში
მონაწილენი წინასწარ შეკავშირდნენ დანაშაულის ერთობლივად ჩასადენად.
3. დანაშაული ორგანიზებული ჯგუფის მიერაა ჩადენილი, თუ იგი განახორციელა დროის
განსაზღვრულ პერიოდში არსებულმა, შეთანხმებულად მოქმედმა, სტრუქტურული ფორმის მქონე
ჯგუფმა, რომლის წევრები წინასწარ შეკავშირდნენ ერთი ან რამდენიმე დანაშაულის ჩასადენად ან
რომლის მიზანია პირდაპირ ან არაპირდაპირ ფინანსური ან სხვა მატერიალური სარგებლის
უკანონოდ მიღება.
16
ix. Г. Абадинский, (прим. 5), 30.
17
kriminologia da samarTaldamcavi sistema, aSS da saqarTvelo, (sq. 3), 241.

4
4. ამ კოდექსის შესაბამისი მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევაში სისხლისსამართლებრივი
პასუხისმგებლობა ორგანიზებული ჯგუფის შექმნისათვის ან ხელმძღვანელობისათვის დაეკისრება
იმას, ვინც შექმნა ასეთი ჯგუფი ან ხელმძღვანელობდა მას. მასვე დაეკისრება პასუხისმგებლობა ამ
ჯგუფის მიერ ჩადენილი ყველა დანაშაულისათვის, თუ მათ მოიცავდა მისი განზრახვა.
ორგანიზებული ჯგუფის სხვა მონაწილე პასუხს აგებს ჯგუფის მონაწილეობისათვის ამ კოდექსის
შესაბამისი მუხლით გათვალისწინებულ შემთხვევაში, აგრეთვე იმ დანაშაულისათვის, რომლის
მომზადებაშიც ან ჩადენაშიც იგი მონაწილეობდა.
შენიშვნა: ამ მუხლის მე-3 ნაწილის მიზნებისათვის, სტრუქტურული ფორმის მქონე ჯგუფად
მიიჩნევა ჯგუფი, რომელიც არ არის შემთხვევით შექმნილი დანაშაულის დაუყოვნებლივ
ჩასადენად და რომელშიც არ არის აუცილებელი, ფორმალურად იყოს განაწილებული როლები მის
წევრთა შორის, წევრობას ჰქონდეს უწყვეტი ხასიათი ან ჩამოყალიბებული იყოს განვითარებული
სტრუქტურა.
აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის 2000 წლის 15
ნოემბერს ქ. პალერმოში მიღებული„ტრანსნაციონალური ორგანიზებული დანაშაულის
წინააღმდეგ“
კონვენციის მე-2 მუხლის „ტერმინთა განმარტებები“ დებულებები, რომელიც მოიცავს.
a) „დამნაშავეთა ორგანიზებული ჯგუფი“ ნიშნავს ერთი ან რამდენიმე მძიმე დანაშაულის, ან ამ
კონვენციის შესაბამისად ასეთად მიჩნეული დანაშაულის, ჩადენის მიზნით დროის
განსაზღვრულ პერიოდში არსებულ და შეთანხმებულად მოქმედ სტრუქტურული ფორმის
მქონე, სამი ან მეტი პირისაგან შემდგარ ჯგუფს, რომლის მიზანია პირდაპირ ან არაპირდაპირ
მიიღოს ფინანსური სარგებელი.
b) „მძიმე დანაშაული“ ნიშნავს დანაშაულს, რომელიც ისჯება თავისუფლების აღკვეთის
მაქსიმა-ლური ვადით, არანაკლებ ოთხი წლისა ან სასჯელის უფრო მკაცრი ზომით.
c) „სტრუქტურული ფორმის მქონე ჯფუფი“ ნიშნავს ჯგუფს, რომელიც არ არის შემთხვევით
შექ-
მნილი დანაშაულის დაუყოვნებლივ ჩასადენად და რომელშიც არ არის აუცილებელი, ფორმა-
ლურად იყოს განაწილებული როლები მის წევრთა შორის, წევრობას ჰქონდეს უწყვეტი ხასია-
თი ან ჩამოყალიბებული იყოს განვითარებული სტრუქტურა.
d) ქონება ნიშნავს ნებისმიერი სახის აქტივებს, მატერიალურს ან არამატერიალურს, მოძრავს ან
უძრავს, გამოხატულს ნივთებით ან უფლებებით, აგრეთვე იურიდიულ დოკუმენტებს ან
აქტებს, რომლებიც ადასტურებენ ამგვარ აქტივებზე უფლებას ან მათდამი ქონებრივ
ინტერესს;
e) „დანაშაულით მიღებული შემოსავალი“ ნიშნავს რაიმე დანაშაულოს ჩადენის გზით
პირდაპირ ან არაპირდაპირ შეძენილ ან მიღებულ ქონებას;

ამავე კონვენციის მე-5 მუხლი განმარტავს „დამნაშავეთა ორგანიზებულ ჯგუფში მონაწილეობის

კრიმინალიზაცი“-ის დებულებებს
თითოეულმა მონაწილე სახელმწიფომ უნდა მიიღოს ისეთი საკანონმდებლო ან სხვა ზომები,
რომლებიც აუცილებელია განზრახ ჩადენილი შემდეგი ქმედებების სისხლის სამართლის
დანაშაულებად გამოცხადებისათვის;

5
 a) ქვემოთ დასახელებულ ქმედებათაგან ერთ-ერთი ან ორივე, რომელიც არ წარმოადგენს
დანაშაულის ჩადენის მცდელობას ან დანაშაულებრივი ქმედების ბოლომდე მიყვანას:
i. ერთ ან რამდენიმე პირთან შეთანხმება მძიმე დანაშაულის ჩასადენად, პირდაპირ ან
არაპირდაპირი გზით ფინანსური ან სხვა მატერიალური სარგებლის მიღების მიზნით, და თუ
ამას ითვალისწინებს შიდა კანონმდებლობა, ერთ-ერთი მონაწილის მიერ რაიმე ქმედების
ფაქტობრივი განხორციელება შეთანხმების რეალიზაციისათვის, ან დამნაშავეთა ორგანიზებული
ჯგუფის მონაწილეობა;
ii. ქმედება, ჩადენილი პირის მიერ, რომელიც, აცნობიერებს რა დამნაშავეთა ორგანიზებული ჯგუ-
ფის მიზანს და იცის რა მისი საერთო დანაშაულებრივი საქმიანობის ან ამ ჯგუფის მიერ
აღნიშნულ დანაშაულთა ჩადენის განზრახვის შესახებ, აქტიურ მონაწილეობას იღებს:
a. დამნაშავეთა ორგანიზებული ჯგუფის დანაშაულებრივ საქმიანობაში;
b. დამნაშავეთა ორგანიზებული ჯგუფის სხვა საქმიანობაში იმის გაცნობიერებით, რომ მისი
მონაწილეობა ხელს შეუწყობს დანაშაულებრივი მიზნის მიღწევას;
b) დამნაშავეთა ორგანიზებული ჯგუფის მონაწილეობით ჩადენილი მძიმე დანაშაულის
ორგანიზება, ხელმძღვანელობა, წაქეზება, დახმარება ან რჩევის მიცემა.
2. ამ მუხლის პირველ პუნქტში მითითებული წინასწარი შეცნობა, განზრახვა, ჩანაფიქრი,
მიზანი ან შეთანხმება შეიძლება დადგინდეს საქმის ობიექტური ფაქტობრივი გარემოებებით.
3. მონაწილე სახელმწიფოებმა, რომელთა შიდა კანონმდებლობა ამ მუხლის (1)(a)(i) პუნქტებით
გათვალისწინებული დანაშაულის შემადგენლობის ელემენტად მოიაზრებს დამნაშავეთა
ორგანიზებული ჯგუფის მონაწილეობას, უნდა უზრუნველყონ, რომ მათ შიდა
კანონმდებლობაში მძიმე დანაშაულთა კატეგორიაში გათვალისწინებულ იქნეს ყველა ის
დანაშაული, რომლებიც ჩადენილია ორგანიზებული დანაშაულებრივი ჯგუფის
მონაწილეობით. ამ მონაწილე სახელმწიფოებმა, აგრეთვე იმ მონაწილე სახელმწიფოებმა,
რომელთა შიდა კანონმდებლობა ამ მუხლის (1)(ა)(i) პუნქტის მიზნებისთვის დანაშაულის
შემადგენლობის ელემენტად მიიჩნევს შეთანხმების რეალიზაციის მიზნით ქმედების
ფაქტობრივად განახორციელებას, ამის შესახებ უნდა აცნობონ გაერთიანებული ერების
ორგანიზაციის გენერალურ მდივანს ამ კონვენციის ხელმოწერის ანდა მისი რატიფიცირების,
მიღების, დამტკიცების თუ მიერთების დოკუმენტის დეპონირებისას.

1.2. organizebuli danaSaulis istoria (siciliuri mafia) (m.SalikaSvili “kriminologia”, Tbilisi 2011)
“mafiur” struqturebs dasabami siciliaSi daedo. me-19 saukunis SuaperiodSi, rodesac siciliaze daingra
batonymuri wyobileba da glexma piradi Tavisufleba miiRo, miwis gareSe, miwis nakveTebi ijariT aiRes
“gabelutebma” maTi mflobelebisgan da ufro didi procentiT miagireves glexebs.
“gabelutebi” glexTa usafrTxoebis dasacavad maT arTmevdnen gadasaxads - “picu”. “gabelutebs” amisTvis
hyavdaT Tavisi “razmi”.

6
1861 wels samxedro samsaxuris sayovelTaod gamocxadebam gamoiwvia sicilielTa ukmayofileba da isini,
rCeviT mimarTavdnen “gabelutebs”. “gabelutebma” nel-nela daimkvidres saxelmwifos adgili. sicilielebi am
axlad Camoyalibebul adamianTa jgufs eZaxdnen: Rirsebis mqone sazogadoebas.

savaraudoT „mafia“ italiaSi me-13 saukuneSi unda arsebuliyo ukve. es iyo glexTa gaerTianeba sakuTari Tavis
dacvis mizniT.18
regionaluri modeliT mafiam Seavso is vakuumi, romelic italiaSi arsebobda.19
bundovania sityva “mafiis” warmoSobis istoria. ase magaliTad:

Morte alla Francia, Italia anela! – sikvdili frangebs, amosunTqva italias!

Morte Ai Francesi, Invasori, Assassini! - sikvdili frangebs, dampyroblebs da mkvlelebs (1282).
Mazzini Autorizza Furti Incenti Avvelenamenti – macini brZanebs yaCaRobas, mowamvlas da cecxlis
wakidebas.
arabuli enis mixedviT:
maha _ gamoqvabuli. mafia – erqva siciliur dialeqtze gamoqvabulebs, romelsac xalxi afarebda Tavs.
ma hias _ “mariaJi”, TavmaRali, ganmanadgurebeli.
mahfil _ TavSeyra
mu afa _ TavSesafris micema.
ma afir _ tomi, romelic 831 – 1072 wlebSi siciliaSi batonobdnen.
siciliuri dialeqti:
mafiuzu, marfuzu _ amayi, sakuTar Tavze didi warmodgenis mqone, Tavdajerebuli, mamaci da lamazi.
sxvadasxva italiuri dialeqtebidan:
malfuzo _ urwmuno, damnaSave.
mafia an maffia _ Raribi, gasaWiri.
mafi, mafio an mafiun _ patara, Seuxedavi kaci; glexi, yovelgvari manirebis gareSe.
legendis mixedviT sicilieli qaliSvili gaaupatiura erT-erTma safrangeTis jaris rigiTma. gogonas deda gamovida
quCaSi da yviroda: „Ma – ffia! Ma – ffia!“ – Cemi gogo, Cemi gogo. Ma – ffia! -mogvianebiT iqca
frangebisaTvis winaaRmdegobis gawevis simbolod.

pirvelad oficialur saxelmwifo enaSi sityva „mafia“ 1865 wels iqna naxmari. 20 rogorc mafiis warmoSobis da
ganviTarebis Sesaxeb, aseve misi mniSvnelobis Sesaxeb naklebi dokumenturi da samecniero informaciis
uqonlobam gamoiwvia, masmediis saSualebiT mafiisagan, rogorc italiaSi aseve mis farglebs gareT, erTgvari
miTis Seqmna, romelic didad gansxvavdeba sinamdvilisagan.21

dReis mdgomareobiT italiaSi arsebobs sami mafiuri dajgufeba:

1. qalaq neapolis „kamora“, romelsac vertikaluri ierarqia gaaCnia. qalaqis TiToeuli ubani sxvadasxva
mafiozuri ojaxis gavlenis sferoSia moqceuli, romelTac sakuTari „bosi“ udgaT saTaveSi. es dajgufebebi me-20
saukunis 70-iani wlebidan moyolebuli erTmaneTTan dapirispirebuli ojaxebia, romelTac sisxlis aRebis (Vendeta)
niadagze bevri danaSauli aqvT Cadenili.
2. kalabriuli „djangeta“- „saZmo“, romlis wevrebic sxva mafiasTan gansxvavebiT naTesavuri kavSiriT
daaxlovebuli pirebis danaSaulebrivi organizaciaa. isini msoflio kokainiT vaWrobis did nawils akontroleben.
3. siciliuri mafia, romlis ZiriTadi saqmianoba qalaq palermoze modis. siciliuri mafia Tavisi miznebis
gansaxorcieleblad ar gaurbis Ria quCaSi organizebul teroristul aqtebs. mis winaaRmdeg brZolas arTulebs e.w.
18
Hess, H., 1970. S. 16.
19
Schwind, H-D., 2008. S. 617.
20
iqve.
21
Kaiser, G., 1997. S. 188.

7
“omerta” – „siCumis kanoni“. siciliuri mafiis yvelaze skandaluri da mniSvnelovani teroristuli aqti ganxorcielda
1992 wels sicilieli mosamarTlis jovani falkones winaaRmdeg. sicilieli mosamarTlis sikvdili gamowveuli iyo mis
mier 1986-1987 wlebSi ganxorcielebul masobriv sisxlissamarTlis procesebiT mafiis wevrebis winaaRmdeg. misi
aqtiurobiT 474 mafiis wevri iqna dakavebuli da gasamarTlebuli. falkone Semdegnairad aRwers mafiis
SeiaraRebas da mkvlelobis meTodebs:22 “kalaSnikovis avtomatebi, yumbarmtyorcnebi, distanciuri marTvis
asafeTqebeli mowyobilobebi, romlebic ufro xSirad gamoiyeneba, radgan damnaSaves yovelgvari problemis
gareSe gauCinareba SeuZlia. upiratesoba eniWeba damnaSavis mier msxverplis daxrCobas, romlis Semdeg
msxverpls 24 saaTis ganmavlobaSi mariliskislataSi aTavseben, ris Sedegadac msxverplis sxeuli ixsneba da
saerTod qreba. mkvleloba yovelgvari sisxlis da xorcis gareSe. mkvleloba, rodesac dazaralebulis fizikuri povna
SeuZlebelia”.

1.3. organizebuli danaSauli da kriminaluri qseli (m.SalikaSvili “kriminologia”, Tbilisi 2011)

organizebuli danaSaulebrivi jgufis Seqmnis pirveli aucilebeili winapirobaa ndobis safuZveli (naTesauri kavSiri,
bavSobiis an cixis megobroba, erTi subkulturuli normebis aRiareba). 23 Tu erTnairi, kriminaluri surviliT
Sepyrobili ori narkomanebis gamsaRebeli erTmaneTs Sexvdeba, naklebaT SesaZlebelia, rom am pirebs Soris
Camoyalibdes iseTi ndobiT aRWurvili urTierToba, rom gadaizardos organizebul danaSaulebriv jgufSi, vinaidan
isini erTmaneTs kargad ar icnoben da Sesabamisad ndobis faqtoric Zalian dabali iqneba, garda amisa xom aris
SesaZlebeli, rom erT-erTi maTgani policiis agenti iyos da meoris dasaWerad surdes masTan kontaqtze
gamosvla, an TaRliTi da sxvisi didi odenobiT narkotikuli nivTierebiT an fuliT miimalos? damnaSaves yovelive
zemoaRniSnulis gaTvaliswineba da kargad awon-dawona uxdeba, Torem is ver iCivlebs sasamarTloSi, da veRar
daibrunebs, verc narkotiks da verc narkotikis gasaRebisgan Semosul fuls, romelic mas TaRliTuri gziT mopares.24
zogadad, SeiZleba iTqvas, rom kriminaluri urTierTobisaTvis (Sesabamisad organizebuli danaSaulebrivi jgufis
SeqmnisaTvis) aucilebelia damanaSave pirebs Soris urTierTndobis didi faqtori. magaliTad, 1993 wels braziliis
erT-erT cixeSi patimarTa Soris gamoikveTa 13 kaciani dajgufeba, romlebic erTmaneTTan megobrobdnen da
Tanadgomis da SiSis safuZvelze SeZles cixeSi gamarTul fexburTis turnirSi gamarjveba. aRniSnuliT isini
mividnen im daskvnamde, rom Tu isini cixeSi yvelas sjobnidnen, ratom ar SeeZloT cixis gareTac moexdinaT
Tavisi Zalis demonstrireba. maT cixis datovebis Semdeg Seqmnes kriminaluri organizacia PCC (Primeiro
Comando la Capital“ - qalaqis mTavari komando), romelsac dReis mdgomareobiT 500 000 wevri hyavs da
romelmac 2006 wlis gazafxulze erT kviriani brZola gaumarTa san-paulos quCebSi adgilobriv samarTaldamcav
organoebs.

organizebuli danaSaulebrivi jgufis da kriminaluri qselis erTmaneTisagan gamijvna mniSvnelovania kriminaluri

jgufebis struqturis analizisaTvis. kriminaluri qseli aris ormxrivi urTierToba ori an meti piris, xolo organizebuli
danaSaulebrivi jgufi, gamoirCeva misi wevrebis organizaciaSi integraciiT, saqmianobiT erTiani mizniT,
koleqtiuri surviliT, romelic maTi „bosebidan“ momdinareobs, koleqtiuri TviTSegnebiT da winaswar
gansazRvruli myari struqturiT „ierarqia“, „saqmianobis gadanawileba“. 25 gasaTvaliswinebelia is garemoeba, rom
kriminaluri qseli SeiZleba organizebuli danaSaulebrivi jgufis Seqmnis winapirobas warmoadgendes,
organizebuli danaSaulebrivi jgufis SigniT SeiZleba adgili hqondes kriminaluri qselebis arsebobas.
imisaTvis, rom naTeli gaxdes zemoaRniSnuli Sedareba, moviyvanoT erTi magaliTi. D. da F. iparaven
avtomobilebs, romelsac A. iZens. A. axdens Semdgom C.-sTan, G.-sTan da H.-sTan avtomobilebis
„Selamazebas“ da yidis B.-ze da E.-ze.

22
Schwind, H-D., 2008. S. 618.
23
Lampe, K. von, 2001. S. 466.
24
iqve.
25
iqve.

8
kriminaluri qseli:

A D
E
F

G H
mocemuli magaliTis rva monawilis qmedeba Zalian hgavs aralegalur sawarmos (organizacias), romelic
avtomobilebis moparviT da gasaRebiT aris dakavebuli. imisaTvis, rom magaliTSi mocemuli saqmianoba
organizebul danaSaulebriv jgufis saqmianobad iqnes miCneuli, aucilebelia, rom A.–s sxva danarCeni
„ganyofilebebis“ (momparavebis, „Semlamazeblebis“) mimarT davalebis micemis ufleba unda hqondes.
mocemuli konstelaciis Tanaxmad A.–s SeuZlia mag. momparavebs uTxras, romeli markis manqana moiparon
maT, magram mas ar SeuZlia Caerios maT saqmianobaSi da miuTiTos, Tu rogor moiparon maT avtomobilebi
ise, rom ar gaxdes maTi qmedeba samarTaldamcavi organoebisadmi cnobili. gasaTvaliswinebelia is garemoebac,
rom momparavebma SesaZlebelia A.–s TaviaanTi moparuli manqana aRarc ki gadascen, vinaidan maT raime
saxis valdebuleba A.–s winaSe ar gaaCniaT. garda amisa, Tu A. „ufrosobas“ daiwyebs maSin mas meti kontroli
da komunikacia sWirdeba TiToeul „ganyofilebebTan, rac Tavis mxriv gazrdis SesaZleblobas maTi ukanono
saqmianoba aRmoCenil iqnes samarTaldamcavi organoebis mier. naklebad sariskoa, rodesac kriminaluri
urTierTobebi ubralo da moqnilia.

kriminaluri qseli: koza-nostras erT-erTi ojaxis struqtura:

(organizebuli danaSauli)
A
Boss

mrCevelebi

B C D moadgile

oficrebi oficrebi
E G H F
rigiTi rigiTi rigiTi

9
daskvnis saxiT SeiZleba iTqvas, rom kriminaur qselsa da organizebul danaSaulebriv jgufs Soris gansxvaveba
mdgomareobs ierarqiaSi, organizaciis wevrebis koleqtiur survilsa da erTmaneTisadmi damokidebulebaSi.
Tu kriminaluri qselis dros saqme ara gvaqvs pirTa Soris ierarqiul mdgomareobasTan da pirTa Soris
erTmaneTisadmi damokidebulebasTan, sxva mdgomareobaa organizebul danaSaulebrivi jgufis dros, rodesac
saxeze gvaqvs mkveTri ierarqia da damokidebuleba organizaciis wervebs Soris.
mag. D. da F. SeuZliaT moiparon manqanebi da A.-s aRar mihyidon, maT A.-sadmi, rogorc aRiniSna, araviTari
valdebuleba ar gaaCniaT. aseve A.-s SeuZlia avtomobilebis „Selamazeba“ moaxdinos ara C.-sTan, G.-sTan da
H.-sTan, aramed iq, sadac mas es momsaxureba ufro iafi daujdeba.
sul sxva mdgomareobaa organizebuli danaSaulis dros. aq arsebobs centraluri figura – Boos-is saxiT, romelsac
hyavs Tavisi mrCevelebi, moadgileebi da aRmsureblebi. yvela asrulebs Boos-is brZanebebs, organizaciis
wevrebs gaaCniaT koleqtiuri survilebi (romelic „bosis“ brZanebebidan gamomdinareobs) da damokidebulebi
arian ierarqiaSi Tavis zemoT mdgar pirze.

1.4. kriminaluri organizaciebis gamijvna (m.SalikaSvili “kriminologia”, Tbilisi 2011)

kriminaluri organizaciebis erTmaneTTan gamijvna SesaZlebelia maTi funqciebis da struqturuli kompleqsurobis
mixedviT.
kriminaluri organizaciebis erTmaneTTan gamijvna maTi funqciebis mixedviT SeiZleba imis gaTvaliswinebiT,
Tu ra funqciebis Sesasruleblad arian isini Seqmnili da/an ra funqciebs asruleben dReis mdgomareobiT.
am mxriv erTmaneTisagan ganasxvaveben ekonomiur da socialur funqciebis matarebel organizebul
danaSaulebriv jgufebs.26
ekonomiuri funqcias matareblebad CaiTvlebian is organizebul danaSaulebrivi jgufebi, romelTa saqmianobis
ZiriTad mizans ekonomiuri sargeblis miRweva warmoadgens. amgvar danaSaulebriv jgufebs miekuTvnebian:
rusuli mafia, kolumbiuri mafia, wiTeli mafia sssk-Si.
socialuri funqciis matarebeli organizebul danaSaulebrivi jgufebisaTvis maTi saqmianobis ZiriTad mimarTulebas
(mizans) warmoadgens ara ekonomiuri mogebis miReba, aramed jgufis wevrebis danaSaulebrivi
saqmianobisaTvis xelis Sewyoba da maTze zrunva (jgufSi maTi socialuri integracia). mag. jgufis mizania jgufis
wevrebSi erTianobis grZnobis Camoyalibeba-gaZliereba, rac xorcieldeba jgufis SigniT maTTvis statusis
miniWebaSi, yovelmxriv daxmarebaSi da maTi ojaxis wevrebze zrunvaSi. amgvar danaSaulebriv jgufebs
miekuTvnebian: „koza nostra“ aSS (ganviTarebis pirvel etapze), „kanonieri qurdebi“, Cinuri triadeni.
garda funqciebis mixedviT organizebuli jgufebis gamijvnisa, mniSvnelovania maTi gamijvna struqturuli
kompleqsurobis mixedviT. kompleqsuri aris is organizacia, romelsac gaaCnia horizontaluri (saqmianobis
ganawileba) da vertikaluri (ierarqia) dayofa da maTi samoqmedo sfero transnacionaluria.27
kompleqsuri organizebuli jgufi ar aris bevri. mag. koza nostras aSS-Si, gaaCnia ierarqia, magram ar gaaCnia
saqmianobis zusti ganawileba mis wevrebs Soris (mag. ar arsebobs maTSi konfliqturi situaciis maregulirebeli
piri, jgufi).28

1.5 organizebuli danaSaulis niSnebi

organizebuli danaSaulis mraval niSans Soris SeiZleba gamoiyos misi ZiriTadi maxasiaTebelebi. kriminologTa
naSromebSi maTi raodenoba gansxvavebulia. amitomac ganvixiloT ramodenime maTgani.
h. abadinski gamoyofs organizebuli danaSaulis rva niSans; esenia:

26
igive, gv. 467.
27
igive, gv. 468.
28
iqve.

10
  araideologizirebuloba;
 ierarqiis qona;
 wevrobis SezRuduloba;
 TviTaRdgenadoba;
 ukanono Zaladobisa da mosyidvis gamoyenebisaTvis mzadyofna;
 gamoirCeva specializaciiT/Sromis danawilebiT;
 monopoliuroba;
 imarTeba dadgenili wesebiT.29

aqve mokled ganvmartoT TiToeuli es niSani.

araideologizirebuloba - gulisxmobs, rom organizebuli danaSauli ar imarTeba socialuri doqtrinebiT, ar gaaCnia
politikuri Sexedulebebi an politikuri ideologia. maTi mTavari mizani aris – fuli da Zalaufleba30.
ierarqia - organizebuli danaSauli ar arsebobs ierarqiulobis gareSe. ierarqia gamoixateba vertikalur
daqvemdebarebaSi myofi wevrebis arsebobiT. zemdgomi akontrolebs qvemdgomebs31.
SezRuduli wevroba - gulisxmobs jgufis wevrTa gadarCevas da jgufSi maT miRebas garkveuli kriteriumis
mixedviT: eTnikuri warmomavloba, naTesaoba, kriminaluri warsuli da a.S, Tumca am niSnebis qonis
SemTxvevaSic ki jgufSi Sesasvlelad didi gzaa gasavleli32.
TviTaRdgenadoba - organizebuli danaSaulebrivi jgufi iqmneba xangrZlivi periodiT da igi Tavis arsebobas
ganagrZobs mas Semdegac, rac misi Semqmneli pirvandeli jgufis wevrebi gardaicvlebian anu xdeba jgufis
mudmivi gadaxaliseba da amiT jgufi agrZelebs arsebobas33.
ukanono Zaladobisa da mosyidvis gamoyenebisaTvis mzadyofna - organizebuli danaSaulisaTvis Zaladoba
warmoadgens sicocxlisunarianobis SenarCunebis martivad misaRwev da miRebul saSualebas. swored
Zaladobisa da mosyidvis saSualebiT cdilobs organizebuli danaSauli miaRwios mis amocanebs34.
gamoirCeva specializaciiT/Sromis danawilebiT - organizebul danaSaulebSi arsebobs ramodenime
funqcionaluri pozicia, romlebic ukaviaT kompetentur pirebs. organizebuli danaSaulis saqmianobisa da xasiaTis
miuxedavad erT-erT umTavress warmoadgens infersoris35 ,,Tanamdeboba.” isini asruleben yvelanair davalebebs.
garda infersorisa arsebobs aseve sxva ,,Tanamdebobebic,” romlebic damokidebulia specializaciaze, saqmianobis
xasiaTsa da ierarqiaze36.
monopoliuroba - organizebuli danaSauli ar uSvebs konkurencias, mas surs moipovos hegemonia konkretul
geografiul raionze, romelSic igi arsebobs, an romelime konkretuli saxis saqmianobaze (mag: prostitucia, azartuli
TamaSebi, tvirTebis gadazidva da a.S.). monopolia zRudavs bazris Tavisuflebas da zrdis mogebas. monopoliis
SenarCuneba ki xorcieldeba ZaladobiTa da Zaladobis muqariT37.
imarTeba dadgenili wesebiT - kanonieri organizaciebis msgavsad, aseve organizebul danaSaulebriv jgufebsac
gaaCniaT wesebi da dadgenilebebi, romelTa Sesrulebac savaldebuloa yvela wevrisaTvis, romelTac maTi
darRveva SeiZleba sicocxlis fasadac ki daujdeT.38
amrigad, h. abadinski exeba faqtobrivad yvela im ZiriTad niSans, romlebic axasiaTebs organizebul danaSaulobas
da romelTa safuZvelzec organizebuli danaSaulebrivi jgufi Tavis saqmianobas axorcielebs.
29
ix. Г. Абадинский, (прим. 5), 27.
30
ix. iqve, 27-28.
31
ix. iqve, 28.
32
ix. iqve, 28-29.
33
ix. iqve, 29.
34
ix. iqve, 29.
35
infersori - organizebuli danaSaulebrivi jgufis wevri, romlis funqciasac warmoadgens jgufis
moTxovnebis iZuleba an misi gadawyvetilebebis aRsruleba.
36
ix. Г. Абадинский, (прим. 5), 29-30.
37
ix. iqve, 30-31.
38
ix. iqve, 31.

11
  aRniSnul niSnebs aseve SeiZleba davamatoT:
 aralegaluri warmoebis meSveobiT gamorCenis miReba;
 mosaxleobis aralegaluri saqonliTa da momsaxurebiT uzrunvelyofa;
 saxelmwifo moxeleebisa da samarTaldamcavi organoebis neitralizebisaTvis korufciis
gamoyeneba;
 konspiraciuloba;
 saqmianobis dawvrilebiTi dagegmva da gaTvla grZelvadiani perspeqtivaze;39

suzdalis seminarze Camoyalibebuli cnebidan gamomdinare40 z. wulaia gvaZlevs organizebuli danaSaulobis sam
ZiriTad niSans.
pirveli niSani – esaa gaerTianebuli pirebis arseboba danaSaulTa sistemuri CadenisaTvis, rac gulisxmobs
mkveTrad gamoxatul ierarqiasa da mkacr disciplinas, rac maT mierve Sedgenil qcevis wesebzea dafuZnebuli,
Zalaufleba da avtoriteti erT an ramodenime liders aqvs mopovebuli41.
meore niSani _ ekonomikuri mxare; angarebiTi mizani, ukanono gziT simdidris moxveWis survili42.
mesame niSani _ korufcia; Tanamdebobis pirTa, politikur da sazogado moRvaweTa mosyidva43.
sword, am niSnebis ganxilvisa da gaazrebis Sedegad SeiZleba CamoviyaliboT garkveuli warmodgena
organizebul danaSaulze, im saSiSroebaze, rasac am saxis danaSaulebi warmoadgenen da davgegmoT mis
winaaRmdeg brZola.

1.6 organizebuli danaSaulis klasifikacia

saintereso da sagulisxmoa organizebuli danaSaulis klasifikacia, romlis meSveobiTac SesaZlebelia, organizebul

danaSaulSi Semavali, mravalricxovani, danaSaulebis sistemaSi moqceva. organizebuli danaSaulis klasifikacias
gvawvdis z. wulaia, romelic organizebuli danaSaulebis dayofas sxvadasxva niSnebiT axorcielebs.
formebis mixedviT z. wulaia gamoyofs organizebuli danaSaulis iseT saxeebs, rogoricaa:
 politikuri,
 ekonomikuri,
 saerTo-sisxlissamarTlebrivi danaSaulebi.
am samidan ra Tqma unda yvelaze saSiSs da mravalricxovans warmoadgens organizebuli danaSaulebi, romlebic
dakavSirebulia saerTo-sisxlissamarTlebriv danaSaulebTan. misi Camdeni jgufebi iyeneben muqaras, SantaJs,
Zaladobas, motacebas da sxva44.
organizebulobis xarisxis mixedviT aris
 sustad organizebuli,
 saSualod organizebuli,
 maRal doneze organizebuli danaSaulebrivi jgufebi.
martiv jgufebSi, ra Tqma unda, simyare da Tanadaqvemdebareba SedarebiT naklebia. ar aris mkafiod
gamokveTili lideri da jgufebi raodenobrivadac mcirericxovania. isini ZiriTadad danaSaulTa Cadenis erTsa da
imave xerxs iyeneben. saSualo organizebul danaSaulebriv jgufebSi aris lideri da gacilebiT mravalricxovani

39
ix. kriminologia da samarTaldamcavi sistema, aSS da saqarTvelo (sq. 3), 243.
40
ix. zemoT, 6.
41
ix. z. wulaia, (sq. 9), 226.
42
ix. iqve, 226-227.
43
ix. iqve, 227.
44
ix. z. wulaia, (sq. 9), 236.

12
Semadgenloba. maRalorganizebul danaSaulebriv dajgufebebs warmoadgenen danaSaulebrivi gaerTianebebi,
romlebic ewevian mravalferovan danaSaulebriv saqmianobas, ZiriTadad narkotikebiT da iaraRiT vaWrobas,
rekets. misi organizebulobis xarisxi gacilebiT maRalia vidre wina ori jgufis. arsebobs ierarqia da ierarqiuli
,,Tanamdebobebi,” Sromis danawileba da kavSiri samarTaldamcvelebTan da Tanamdebobis pirebTan.
raodenobrivad misma wevrebma SeiZleba assac miaRwion da metic iyvnen45.
teritoriis masStabis mixedviT organizebuli danaSauli SeiZleba iyos
 lokaluri (mag: vagzali, bazari, parki),
 regionaluri,
 regionTaSorisi,
 saerTaSoriso46.
organizebuli danaSauli mTel msoflioSi iRebs transnacionalur xasiaTs. transnacionaluri organizebuli danaSauli
geometriuli progresiiT izrdeba da warmoadgens Zalas, romelic safrTxes uqmnis yoveli saxelmwifos socialur-
ekonomikur ganviTarebas. igi ara marto afarToebs Tavis saqmianobas, aramed angrevs sazogadoebis
ekonomikur infrastruqturas da safrTxes uqmnis saxelmwifo uSiSroebas, demokratiuli reformebis realizacias,
pirvel rigSi, ganviTarebad da gardamavali ekonomikis mqone qveynebSi, romelTac ganekuTvneba saqarTvelo.47
specializaciis mixedviT SeiZleba gamoiyos
 erTprofiliani,
 mravalprofiliani organizebuli danaSaulebi.
mag: jgufebi, romlebic mxolod narkotikiT vaWrobas ewevian da jgufebi, romlebic narkotikiTac vaWroben da
iaraRiTac.
xangrZlivobis mixedviT arsebobs
 SezRuduli vadiT,
 ganusazRvreli vadiT Seqmnili organizebuli danaSaulebrivi jgufebi.48
monawileTa raodenobis mxriv organizebuli danaSaulebrivi dajgufeba SeiZleba iyos
 mcirericxovani 3-5 adamiani,
 saSualo – 6-10 adamiani,
 mravalricxovani _ 10 da zeviT49.
zogadad araa gansazRvruli, Tu minimum ramdeni adamiani unda iyos jgufSi, raTa igi CaiTvalos organizebul
danaSaulebriv dajgufebad, Tumca Cven zemoT gavecaniT evrosabWos cnebas organizebul danaSaulze, 50 sadac
aRniSnuli iyo, rom organizebul danaSaulebriv jgufSi unda iyos sul mcire sami wevri. am sakiTxs ganixilavs z.
wulaiac, romelic miuTiTebs, rom socialuri jgufebis gagebidan organizebuli danaSaulebrivi jgufi Semdgari unda
iyos aranakleb sami adamanisagan, radganac ori adamianisagan Semdgari gaerTianeba ver ganisazRvreba
organizebulobis niSniT. amasTan arsebobs sxva mosazrebebi, romelTa mixedviTac, imisaTvis, raTa
danaSaulebrivi jgufi CaiTvalos organizebulad, saWiroa masSi 3 adamianze metis arsebobac.51
rogorc vxedavT organizebuli danaSaulisa da organizebuli danaSaulebrivi dajgufebebis sakmaod mravalricxovani
klasifikacia arsebobs, rasac safuZvlad sxvadasxva faqtorebi udevs.

2. organizebul danaSauli saqarTvelos kanonmdeblobaSi

45
ix. iqve, 237-238.
46
ix. iqve, 238.
47
ix. kriminologia da samarTaldamcavi sistema, aSS da saqarTvelo, (sq. 3), 261.
48
ix. z. wulaia, (sq. 9), 239.
49
ix. iqve, 239.
50
ix. zemoT, 6.
51
ix. kriminologia da samarTaldamcavi sistema, aSS da saqarTvelo, (sq. 3), 239.

13
2.1 saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 27-e muxli (organizebuli jgufi)

Zalian mniSvnelovania sakiTxi, Tu ra normebi arsebobs saqarTvelos kanonmdeblobaSi da kerZod saqarTvelos

sisxlis samarTlis kodeqsSi organizebuli danaSaulis Sesaxeb, radganac aRniSnuli danaSaulis winaaRmdeg
sabrZolvelad umniSvnelovanes berkets swored kanonmdebloba warmoadgens da misi daxvewa da srulyofa
aucilebelia. aRniSnul sakiTxTan dakavSirebiT saqarTvelos kanonmdebloba ver CaiTvleba srulyofilad, rasac
ZiriTadad, sabWoTa periodis kanonmdeblobis gavlena ganapirobebs.
,,sabWoTa periodSi oficialurad miCneuli iyo, rom TiTqosda sabWoTa kavSirSi ar iyo da arc SeiZleboda adgili
hqonoda aseTi saxis danaSaulobas. yovelive amis gamo igi xangrZlivi drois ganmavlobaSi ar gamxdara
Seswavlis sagani. saxelmwifoebriv doneze misi arseboba pirvelad cno ssr kavSiris saxalxo deputatTa sabWoebis
me-2 yrilobam Tavis dadgenilebaSi ,,organizebul danaSaulobasTan brZolis gaZlierebis Sesaxeb.” am droisaTvis
Teoria da praqtika moumzadebeli aRmoCnda am saxis danaSaulTan sabrZolvelad. eqspertTa SefasebiT, qveynis
samarTaldacvis sistema da kanonmdebloba am saxis danaSaulobasTan brZolas CamorCa 20-25 wliT.” 52 swored,
es gaxda mizezi imisa, rom qarTuli kanonmdebloba ocdameerTe saukuneSi iwyebs brZolas im senis
winaaRmdeg, romelic jer kidev sabWoTa periodSi gaCnda da mTeli am xnis ganmavlobaSi nel-nela xrwnida
sazogadoebasa da saxelmwifos.
aRniSnul sakiTxs exeba g. goraSvili: ,,saqarTvelos kanonmdeblobis mixedviT, jerjerobiT ar arsebobs
organizebul danaSaulTa winaaRmdeg mimarTuli zogadi norma. zemoaRniSnuli specialuri normebi organizebul
danaSaulTa mxolod konkretul gamovlinebebs aregulirebs, magram maT gareT mouwesrigebeli rCeba
danaSaulebrivi saqmianobis sakmaod didi wre.”53 aRniSnul statiaSi aseve moyvanilia amerikis SeerTebuli
Statebis nacionaluri usafrTxoebis sabWos 2000 wlis moxseneba, romelic Seexeba yofili sabWoTa kavSiris
qveynebSi arsebul sakanonmdeblo xarvezebs organizebuli danaSaulis winaaRmdeg brZolis sakiTxSi. aRniSnul
moxsenebaSi naTqvamia: ,,yofili sabWoTa kavSiris arc erT respublikaSi ar aris kanonebi, romlebic
SesaZleblobas micemda samarTaldamcav organoebs, pasuxisgebaSi miecaT danaSaulebrivi qmedebis Cadenis
mizniT gaerTianebuli pirebi da ara mxolod isini, vinc ukve Caidina danaSauli.” 54 amrigad, rogorc vxedavT,
sakmaod mniSvnelovani yuradReba unda mieqces, organizebuli danaSaulis winaaRmdeg kanonmdeblobis
mowesrigebas.
sainteresoa, Tu rogoraa formulirebuli da mowesrigebuli saqarTvelos kanonmdeblobaSi organizebuli danaSaulis
sakiTxi.
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsSi marTalia ar arsebobs calke norma organizebuli danaSaulis Sesaxeb,
magram arsebobs muxli, romelSic saubaria organizebul jgufze. saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 27-e
muxli exeba jgufur danaSaulebs, xolo mis mesame nawilSi saubaria organizebul jgufze da mocemulia misi
ganmarteba.

,,danaSauli organizebuli jgufis mieraa Cadenili, Tu igi ganaxorciela drois gansazRvrul periodSi
arsebulma, SeTanxmebulad moqmedma, struqturuli formis mqone jgufma, romlis wevrebi winaswar
SekavSirdnen erTi an ramdenime danaSaulis Casadenad an romlis mizania pirdapir an arapirdapir
finansuri an sxva materialuri sargeblis ukanonod miReba”

52
z. wulaia, (sq. 9), 224.
53
giorgi goraSvili, qarTuli antireketuli kanonmdeblobis zogierTi problemuri sakiTxis SedarebiT-
samarTlebrivi analizi, Jurnali, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo, marTlmsajuleba, #3, 2007, 23.
54
The report of Advice of National Safety, International crime threat assessment, chepter I Global
Context of International Crime 2000, перевод на русский язык, Владивостокский Центр по изучению
организованной преступности А.В. Пономаренко, Е.В. Кравченко, 2001 г. с. 18. citirebulia - giorgi
goraSvilis mixedviT, (sq. 36), 23.

14
aRniSnuli ganmarteba sakmaod gansxvavdeba organizebuli danaSaulis cnebisa da xasiaTisagan. saqarTvelos
sixlis samarTlis kodeqsi gvawvdis mxolod organizebuli jgufis ganmartebas. aseve SeiZleba iTqvas, rom sisxlis
samarTlis kerZo nawilis bevri muxli iTvaliswinebs organizebuli jgufis mier danaSaulis Cadenas, rogorc
makvalificirebel garemoebas, aseve icnobs organizebuli danaSaulis specialur Semadgenlobebs, 55 Tumca
miuxedavad amisa, mainc regulirebis farglebs miRma rCeba uSualod organizebuli danaSauli. organizebuli
danaSauli ufro farTo cnebaa da Tavis TavSi moicavs organizebul jgufsac, amdenad mizanSewonili iqneba Tu
samomavlod sisxlis samarTalSi gacndeba jgufuri danaSaulis iseTi formis ganmarteba, rogoricaa organizebuli
danaSauli an danaSaulebrivi dajgufeba.

2.2 organizebuli danaSaulis gamijvna organizebuli jgufisagan

saWiroa movaxdinoT organizebuli danaSaulisa da organizebuli jgufis gamijvna.

organizebuli danaSauli warmoadgens jgufur danaSauls da TavisTavad masze vrceldeba organizebuli jgufis
ganmartebac, magram organizebul jgufebSi organizebuli danaSaulis garda Sedis aseve iseTi danaSaulebrivi
dajgufebebi, romlebic ar gamoirCevian simyariT, ierarqiulobiT an Tundac saqmianobis xangrZlivobiT.
sainteresod ganmartavs gansxvavebas organizebul danaSaulsa da organizebul jgufs Soris h. abadinski. igi
amerikis istoriaSi arsebuli danaSaulebrivi jgufebis magaliTze da maTi urTierTSedarebiT cdilobs asaxos es
gansxvaveba. igi erTmaneTs adarebs bankebis cnobili mZarcvelis jesi jeimsis danaSaulebriv dajgufebasa da al
kapones kriminalur sindikats. al kapone SeiZleba aRiarebul iqnes ,,organizebul danaSaulebriv moRvawed”, xolo
jesi jeimss amgvar tituls ver mivaniWebT. marTlac, rodesac jesi jeimsi mokles 1882 wels, es misi bandis daSlas
niSnavda, xolo roca al kapone cixeSi Casves, mis ,,organizacias” ar Seuwyvetia arseboba da igi arsebobas
dResac ganagrZobs.56 amrigad, SeiZleba iTqvas, rom jesi jeimsis banda es iyo klasikuri varianti organizebuli
jgufisa, romelic organizebuli danaSaulisagan gansxvavebiT, mniSvnelovnadaa damokidebuli wevrebze da
romelic garkveuli droiTaa Seqmnili. warmoadgens ra organizebuli danaSaulis nairsaxeobas, ,,qurduli samyaroc”
araa damokidebuli imaze daiWeren Tu ara romelime ,,kanonier qurds” da gava Tu ara romelime wevri
`organizaciidan” igi arsebobas mainc ganagrZobs.
aRniSnuli idea gadmocemulia aseve sankt-peterburgis saxelmwifo universitetis iuridiuli fakultetis kriminologiis
saxelmZRvaneloSic, sadac aRniSnulia, rom saxelmwifoSi organizebuli danaSaulis (am SemTxvevaSi
igulisxmeba organizebuli jgufebi) arseboba jer kidev ar niSnavs, organizebuli danaSaulis rogorc sazogadoebrivi
movlenis arsebobas, radganac organizebuli danaSauli aris sazogadoebaSi Rrmad gamjdari movlena, romelsac
aqvs masiuri xasiaTi, simyare, warmoadgens iregularul sazogadoebriv movlenas, gamoxatuls danaSaulebrivi
formirebebis mier Cadenil da Cadenis procesSi arsebuli danaSaulebebiT.57
amrigad, aRniSnuli TaviT SevecadeT gveCvenebina Tu ramdenad saSiS movlenas warmoadgens organizebuli
danaSauli, rogorc saxelmwifosaTvis, aseve sazogadoebisaTvis, ramdenad Rrmad aqvs mas gadgmuli fesvebi
sazogadoebaSi da SeiZleba iTqvas, rom Tavad sazogadoeba ganapirobebs mis warmoSobas. amitomac, ,,qurduli
samyaros”, rogorc organizebuli danaSaulis erT-erTi urTulesi saxisa da sazogadoebisaTvis didi safrTxis
Semcveli movlenis winaaRmdeg brZolac ufro maRali aqtiurobiT unda warimarTos. Tumca brZolis
qmediTunarianobis gasazrdelad saWiroa vicodeT ras da vis vebrZviT, amitomac Semdeg TavებSi ganxiluli da
daxasiaTebuli iqneba ორგანიზებული დანაშაულის ცალკეული სახეობები. ბრძოლა საერთაშო-რისო
ნარკობიზნესთან, ადამიანით ვაჭრობა (ტრეფიკინგი), ტერორიზმი, კიბერტერორიზმი, ქურ-დული
სამყაროს წინააღმდეგ ბრძოლა, ფულის გათეთრება და კორუფციის პრობლემატიკა და სხვ.
55
ix. merab turava, sisxlis samarTli zogadi nawilis mimoxilva, ,,bona kauza,” Tbilisi, 2006, 89.
56
ix. Г. Абадинский, (прим. 5), 27
57
ix. В.Н. Бурлакова, Н.М. Крапачева (ред), Криминалогия, Учебник для вузов, авторский
колектив, из-во. ,,Питер,” 2002, 273.

15
16