Univerzitet u Beogradu

Fakultet političkih nauka

ISTORIJA POLITIČKIH TEORIJA

SEMINARSKI RAD:

Ideja jednakosti u Rusoovom delu

Student:
Dragović Luka
M-10; 516-09

Mart, 2010. godine.

Uvod

Žan Žak Ruso bio je švajcarsko - francuski filozof, pisac,

politički teoretičar i samouki kompozitor iz doba prosvetiteljstva. Bio je
najuticajniji filozof prosvetiteljstva. On je smatrao da je savremena
kultura negacija prirode i zato je govorio da se ljudi trebaju vratiti
prirodi - slobodi i jednakosti. Za Rusoa nejednakost je nastala sa
privatnom imovinom, a država ugovorom.
Za Žan Žaka Rusoa, kao prosvetitelja, vaspitanje je bilo temelj
društva. Rusoov neizmeran uticaj je u tome što je bio prvi pravi filozof
romantizma. Kod njega se prvi put pominju mnoge teme koje su
dominirale intelektualnim životom narednih stotinu godina, kao što su:
uzdizanje osećanja i nevinosti i umanjivanje značaja intelekta;
izgubljeno jedinstvo ljudskog roda i prirode; dinamična koncepcija
ljudske istorije i njenih različitih nivoa; vera u teologiju i mogućnosti
obnavljanja iščezle slobode.

O ideji jednakosti

Sva pravila koja su utvrđena u društvenom ugovoru, proizvode

jednu posledicu a to je opšta volja koja može da upravlja snagama
države a prema svrsi države. Po Rusou, vlast je moguće preneti ali
ne i opštu volju. Ovo proizilazi iz odnosa pojedinačne i opšte volje.
Opšta volja teži jednakosti dok pojedinačna volja teži privilegijama.
Kada je reč o granicama suverene vlasti, društveni ugovor Rusoa, u
tom smislu, daje političkom telu neograničenu vlast nad svim
njegovima članovima, jer to je ista vlast koja je rukovođena opštom
voljom i koju je Ruso u prethodnom delu nazivao suverenošću. Isto
tako prema društvenom ugovoru, u pogledu granica suverene vlasti,
stoji da sve usluge koje građanin čini odnosno ima prema državi,
dužan je da ih izvrši čim to suveren zatraži, obaveze koje građane
vezuju za društveno telo oni su dužni da poštuju i pojedinac je dužan
da od svoje moći, dobara i svoje slobode, otuđi izvestan deo s tim da
suveren određuje koliki je taj deo. Na ovaj način društveni ugovor,
stvara jednakost među građanima, tako da svi oni imaju iste obaveze
i uživaju ista prava. Po tome akt suverenosti, predstavlja sporazum
između jednog tela i svakog od njegovih članova, on je legitiman i
pravičan sporazum.

2
 Što se tiče sistema zakonodavstva, po Rusou, njihova svrha
jesu dve stvari: sloboda i jednakost. Prema tome, svakom narodu je
potreban poseban uređenja odnosno zakonodavstva. Na taj način,
uređenje jedne države postaje učvršćeno i trajno samo onda kada se
vodi računa o povezanosti pojava odnosno o tome da se prirodni
odnosi i zakoni koje ljudi donose uvek poklapaju u svim tačkama pri
čemu onda je moguće govoriti da zakoni ne samo obezbeđuju nego i
prate i ispravljaju prirodne odnose.
U četvrtoj knjizi Ruso kaže da se opšta volja ne može uništiti
sve dok se više sakupljenih ljudi smatra kao jedno telo i sve dokle ti
ljudi imaju samo jednu volju koje radi u cilju održanja i opšteg
blagostanja. U takvim državama, državne poluge su snažne i
jednostavne a načela države jasna i svetla. Mir, jedinstvo i jednakost
predstavljaju osnovu takve države. U ovako koncipiranoj državi nije
potrebno mnogo zakona, a u slučaju potreba novih zakona, ona se
uviđa od svih članova države.
Pretposlednje, peto poglavlje knjige Društveni ugovor bavi se
poreklom i osnovima nejednakosti među ljudima. U ovom delu Žan
Žak Ruso iznosi svoja mišljenja i stavove o poreklu i osnovima
nejednakosti među ljudima.
Po Rusou, u ljudskom rodu razlikujemo dve vrste nejednakosti.
Jedna vrsta nejednakosti jeste prirodna ili fizička. Ovako se naziva jer
je ustpostavljena prirodom a pojavljuje se kao razlika u godinama,
zdravlju, telesnoj snazi, duhovnim i duševnim osobinama. Druga
nejednakost se naziva moralna ili politička nejednakost jer ona zavisi
od izvesnog sporazuma, a ljudi su ti koji su pristali da uspostave ovu
vrstu nejednakosti ili su je eventualno odobrili. Ona se sastoji u
raznim preimućstvima koja jedni uživaju na štetu drugih.
Uzrok ovih nejednakosti se ne može formulisati pitanjem jer
odgovor na to pitanje leži u samoj reči.
Po Rusou osnova nejednakosti leži u prirodnom stanju odnosno
se ispoljava u prirodnom stanju što je potkrepio u ovom delu knjige
nizom dokaza i objašnjenja. Na kraju, o poreklu i osnovi nejednakosti
među ljudima u prirodnom stanju, Ruso konsatuje da ona nije ni
postojala već da ona uzima maha i da se razvija uporedo sa
osobinama ljudi i razvojem ljudskog duha i da dobija stalan i zakonit
vid sa zavođenjem svojine i donošenjem zakona. Duhovna
nejednakost pak, stoji u suprotnosti sa prirodnim pravom uvek kada
nije u saglasnosti sa fizičkom nejednakošću.

3
Zaključak

U svom delu, „Društveni ugovor“, Ruso predlaže društveni

poredak koji je u skadu sa prirodom i koji garantuje jednakost i
slobodu svih ljudi, predlaže savez pojedinca i društva na obostranu
korist. On preispituje sve odlike političkog sistema i predlaže izmene
koje bi dovele do potpune jednakosti među svim građanima jedne
države. Iako Ruso misli da osnova nejednakosti leži u prirodnom
stanju, on takođe smatra da se nejednakost razvija i dobija stalan vid
posredstvom zavođenja svojine i donošenja zakona.
Ako se država zasniva na jednakosti, miru i blagostanju, i njena
načela su jasna, onda takvoj državi nije potrebno mnogo zakona, jer
većina društveno jednakih građana funkcioniše na principu opšteg
sporazuma, „opšte volje“, u cilju prosperiteta društva i države.

Literatura

1. Ruso, Ž. Društveni ugovor; Filip Višnjić, Beograd, 1993.