Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
11
manamde, jer kidev 1895 wels, pirveli sociologiuri Jurnali, American Journal of
Sociology, Cikagos universitetis sociologiis fakultetze iqna daarsebuli albion
smolis mier.
10 103
damuSavebis da gamoyenebis meTodebis erToblioba. furclebze ver gamoinaxa adgili verc Tvisebrivi meTodebisaTvis da verc
Cikagos sociologiuri skolis warmomadgenlebisaTvis. magram es gamarjveba ar
socialuri kvlevis meTodologia — samecniero kvlevis logika, romelic
iyo xangrZlivi — meore msoflio omis Semdeg ganaxlda da Semdgom TandaTan
erTian sistemaSi aerTianebs mis principebs, wesebsa da meTodebs. socialur
gaizarda mkvlevrebis interesi Tvisebrivi meTodebis mimarT, romlebic dRes
kvlevaSi meTodologia ganixileba rogorc kvlevis Teoriuli safuZveli,
sul ufro da ufro myar adgils ikaveben socialur gamokvlevebSi.
ukavSirdeba mis problemur monaxazs da Tavis gamoxatulebas poulobs
gamokvlevis programaSi.
moderatori — fokus-jgufis wamyvani, romelic SeiZleba iyos rogorc Tavad “meTodebis konfliqti” dRes
mkvlevari, aseve mowveuli piri. Tumca raodenobrivi da Tvisebrivi meTodebi mniSvnelovnad gansxvavdeba
monografiuli gamokvleva — kvleviTi midgoma socialur mecnierebebSi, erTmaneTisagan, ar arsebobs erTazrovani pasuxi kiTxvaze, Tu romelia am
meTodebidan “ukeTesi” da romeli — “uaresi”, an romels unda mivaniWoT
romelic ramdenime meTods aerTianebs; cnobilia, agreTve “SemTxvevis Seswavlis”
saxeliT. es midgoma upirveles yovlisa gamoirCeva imiT, rom mis farglebSi upiratesoba. yvela meTods aqvs Tavisi Zlieri da susti mxareebi, yvela SeiZleba
kargi da saWiro iyos Tavis adgilas, gamomdinare iqidan, Tu ra sakiTxis
mravali meTodi gamoiyeneba (upirveles yovlisa — CarTuli dakvirveba), savele
samuSaoebi ki Zalian didi xnis manZilze grZeldeba. Tumca yvelaze xSirad Seswavlas vapirebT da ra kvleviT kiTxvebze veZebT pasuxs. kvlevis meTodis
SerCeva konkretuli kvleviTi amocanidan gamomdinare unda moxdes — aris
monografiuli gamokvleva Tvisebriv meTodebTan asocideba, mis farglebSi
raodenobrivi meTodebic gamoiyeneba. amocanebi da kiTxvebi, romelTa gadaWrasac ukeT SeZlebs raodenobrivi
meTodebi, iseve rogorc aris amocanebi, romelTa gadawyvetac Tvisebrivi
naxevrad daxuruli kiTxvebi — kiTxvebis saxeoba sociologiur kiTxvarSi, meTodebis meSveobiTaa yvelaze mizanSewonili.12 rogorc ukve aRvniSneT,
romlebsac Tan erTvis pasuxis SesaZlo variantebis sia, magram, agreTve Tvisebrivi meTodebi gamoiyeneba ama Tu im problemis, socialuri situaciis
mocemulia damatebiTi varianti “sxva”, sadac respondentebs saSualeba eZlevaT, siRrmiseulad Seswavlis mizniT. am meTodebis meSveobiT Seswavlili problemebi
daafiqsiron gansxvavebuli azri, romelic ar iqna (an ver iqna) gaTvaliswinebuli moicavs, magaliTad, migracias da emigrantebis cxovrebas axal garemoSi;
gamokiTxvis organizatorebis mier. damnaSaveTa samyaros Sida struqturas da/an damnaSaveTa pirovnul Tvisebebs;
pirispir interviu — intervius yvelaze gavrcelebuli saxeoba, romlis Zalauflebis ganawilebas mcire socialur jgufebSi; gansxvavebuli yofis mqone
drosac interviueri pirispir esaubreba respondents da kiTxvarSi iniSnavs mis adamianTa (mag., musikosebis, mocekvaveebis) cxovrebis aRweras da sxv. sxva mxriv,
mier gacemul pasuxebs. pirispir interviu, rogorc wesi, respondentis binaze raodenobrivi meTodebis gamoyeneba iqneba gamarTlebuli, Tu SeviswavliT
tardeba; misi xanrgZlivoba SeiZleba meryeobdes 20 wuTidan 60 wuTamde. sazogadoebaSi arsebul stratifikaciul sistemas; ama Tu im politikuri
intervius sxva saxeobebia satelefono da safosto interviu. partiis mxardaWeris perspeqtivebs; romelime masobrivi informaciis saSualebis
auditoris demografiul Tvisebebs, da sxv.
raodenobrivi meTodebi — socialuri kvlevis formalizebuli meTodebi, amasTan, socialuri sinamdvile imdenad rTulia, rom warmoudgenelia misi
romelTa gamoyenebac statistikur kanonzomierebebs emyareba da romlebic miz- Seswavla mxolod erTi meTodis saSualebiT. Cven yovelTvis gvaqvs arCevani
nad isaxavs gamoavlinos ama Tu im socialuri fenomenis gavrceleba, misi gamov- mraval midgomas Soris, xolo saukeTeso Sedegs, rogorc wesi, Tvisebrivi da
lenis sixSire. es iseTi meTodebia, rogorc masobrivi gamokiTxva, kontent-ana- raodenobrivi meTodebis gaerTianebisas, maTi paraleluri gamoyenebisas
lizi. miviRebT.
reaqtiuloba — mkvlevris an kvleviTi situaciis gavlena aqtorebis sociologiis istoriaSi cnobilia ramdenime kvleva, romlebic am ori jgufis
saqcielsa da naTqvamze, kvlevis obieqtebis reaqcia im garemoebaze, rom meTodebis Serwymis TvalsazrisiTaa gansakuTrebiT saintereso. maT Soris erT-
mkvlevari Seiswavlis maT; gansakuTrebiT vlindeba CarTuli dakvirvebis erTi yvelaze adrindelia 1930-ian wlebSi avstriis sofel marientalSi maria
warmoebis procesSi. ician ra, rom maT moqmedebas akvirdebian, adamianebi iahodas, pol lazarsfeldis da hans caizelis mier Catarebuli gamokvleva,
gansakuTrebul yuradRebas aqceven imas, Tu rogor iqcevian, rogor epyrobian romlis Temac umuSevroba da masTan dakavSirebuli problemebi iyo.13 ukanasknel
sxva adamianebs, ras da rogor amboben, da saboloo jamSi maTi saqcieli bunebrivi wlebSi Catarebuli kvlevebidan aRsaniSnavia ielis universitetis mier 2000-2001
aRar aris, mkvlevris arseboba rom ara, isini ase ar moiqceodnen. reaqtiuloba wlebSi Catarebuli gamokvleva aRmosavleT evropis 7 qveyanaSi, romelic
adamianebis bunebrivi reaqciaa, magram dakvirvebis warmoebisas es Zalze Seiswavlida e.w. “eTnikuri siRaribis” problemas.14 aseTi kvlevebi adasturebs,
seriozuli problemaa, vinaidan amaxinjebs miRebul Sedegebs. rom “meTodebis konfliqtis” gadaWris yvelaze mizanSewonili gza iqneba
raodenobrivi da Tvisebrivi meTodebis erToblivi gamoyeneba, rac saSualebas
reprezentatuloba — mTavari moTxovna respondentTa SerCevisadmi mogvcems, ufro srulad davinaxoT is problema an sakiTxi, romelsac
masobrivi gamokiTxvis Catarebis dros. reprezentatuloba gulisxmobs, rom SeviswavliT.
SerCeva proporciulad asaxavs generaluri erTobliobis ZiriTad maCveneblebs, amerikeli mkvlevrebi isador niumani da kerolain benci, romlebmac Tavisi
warmoadgens ra mis “mikromodels”. wigni Tvisebrivi da raodenobrivi meTodebis Tanaarsebobisa da TanamSromlobis
respondenti — adamiani, romelic kvlevis Catarebis dros informaciis gzebs miuZRvnes, xazs usvamen am meTodebis dapirispirebis xelovnurobas da, amis
uSualo wyaroa, romlisganac mkvlevrebi iReben maTTvis saWiro informacias;
gamokiTxuli. 12
raTa miviRoT gadawyvetileba imasTan dakavSirebiT, Tu romeli meTodis gamoyeneba
sadiskusio gegma — kvlevis instrumenti, romelic gamoiyeneba siRrmiseuli mogvcems ukeTes Sedegs ama Tu im problemis Seswavlisas, aucileblad unda
intervius da fokus-jgufebis struqturirebis mizniT. esaa intervius sava- gaviTvaliswinoT is garemoebac, Tu ramdeni dro gvaqvs gamokvlevis Casatareblad da
raudo kiTxvebis sia. sadiskusio gegma ZiriTadad “Ria” kiTxvebisgan Sedgeba. ramdeni Tanxaa gamoyofili amisaTvis.
13
Marie Jahoda, Paul F. Lazarsfeld and Hans Zeisel. [1971.] Marienthal: The Sociography of an Unemployed
savele samuSaoebi — termini, romliTac moixsenieba kvlevis Catrebisas Community. Chicago: Aldine-Atherton.
pirveladi informaciis Segrovebis procesi. 14
am kvlevis Sedegebi jer ar gamoqveynebula. aseTi kompleqsuri gamokvlevebi SedarebiT
iSviaTad tardeba, im ubralo mizezis gamo, rom maTi Catareba Zalze rTulia, da
satelefono gamokiTxva — masobrivi gamokiTxvis saxeoba, romelic tele-
amasTan — Zalian ZviradRirebuli.
102 11
sapirispirod, laparakoben maT Soris arsebuli “interaqtiuli kontiniumis” srulad iziarebs dakvirvebis obieqtTa yofas, monawileobas iRebs maT
Sesaxeb, romelsac, maTi rwmeniT, ara aqvs gamokveTili sawyisi da bolo wertili — saqmianobaSi, esaubreba maT, raTa ukeT Seiswavlos maTi cxovreba.
kvleviTi amocanidan gamomdinare, mkvlevarma SeiZleba daiwyos muSaoba am
daxuruli kiTxvebi — kiTxvebis saxeoba sociologiur kiTxvarSi, romlebsac
“kontiniumis” nebismier wertilSi, rac kvlevis sworad warmarTvis pirobebSi ar
Tan axlavs pasuxis SesaZlo variantebis sia.
Seamcirebs am kvlevis xarisxsa da mecnierul faseulobas15.
Tvisebrivi da raodenobrivi meTodebis “kontimuumze” laparaki socialuri demografia — mosaxleobis struqturis mecnieruli Seswavla, romelic
kvlevis mimarT axlebur midgomas warmoadgens. Tanamedrove etapze mkvlevari ar awarmoebs mosaxleobis raodenobis zrdisa da Semcirebis, Sobadobis, sikvdi-
unda Semoifarglos meTodebis mxolod erTi jgufiT, miT umetes — romelime lianobis, sicocxlis xangrZlivobis, migraciis analizs; agreTve, ganixilavs mis
erTi meTodiT. piriqiT, Tvisebrivi da raodenobrivi meTodebi unda ganixile- asakobriv, sqesobriv Tanafardobas da am maCveneblebis cvlilebebs. demogra-
bodes rogorc urTierTSemavsebeli da urTierTgamamdidrebeli. rac ufro fiuli informaciis Segrovebis umTavresi wyaroa regularuli aRwera, romelic
mravali kuTxidan SevecdebiT Cvens winaSe mdgari amocanis Seswavlas, miT ufro yvela saxelmwifoSi saSualod 10 weliwadSi erTxel tardeba.
mniSvnelovan da faseul Sedegebs miviRebT. eTnografia — gansxvavebuli kulturis Seswavla da aRwera, romelic
ZiriTadad Tvisebrivi meTodebis gamoyenebiT xdeba. eTnografiis ZiriTadi mi-
zania cxovrebis gansxvavebuli wesebis gageba ise, rogorc es wesebi am kulturis
gamokvlevis programa
warmomadgenlebs esmiT.
empiriuli socialuri gamokvlevis Catareba arasodes ar aris TviTmizani — is
miznad isaxavs axali codnis miRebas socialuri sinamdvilis ama Tu im aspeqtis eTika — profesiuli saqmianobis ganmsazRvreli principebis da normebis
Sesaxeb, emsaxureba akademiuri samyaros, mTavrobis, kerZo biznesis, Tu farTo erToblioba, romelic ama Tu im profesiis zneobriv Rirebulebebs gamoxatavs.
sazogadoebis interesebs. kvlevis daniSnuleba da is interesebi, romlebsac is eTikuri normebi Tavmoyrilia eTikis kodeqsebSi.
emsaxureba, gamoxatulia gamokvlevis programaSi. Tvisebrivi meTodebi — socialuri kvlevis meTodebis jgufi, romelic
miuxedavad imisa, rom Tvisebrivi kvleva naklebad formalizebulia, misi aerTianebs iseT meTodebs, rogorebicaa siRrmiseuli interviu, “cxovrebis is-
Catarebisas, iseve rogorc raodenobrivi kvlevis Catarebis SemTxvevaSi, toria”, fokus-jgufi, dakvirveba, monografiuli gamokvleva, da sxv. es meTodebi
aucilebelia, rom Sedgenili iqnes gamokvlevis programa. programis Sedgena cnobilia rogorc “moqnili” meTodebi da raodenobrivi meTodebisagan gan-
aucilebelia gamokvlevis miznebis, amocanebisa da problemebis Camoyalibebis sxvavebiT miznad isaxavs ara Sesaswavli fenomenis raodenobrivi gavrcelebis
mizniT. amasTan, am dokumentSi Camoyalibebuli iqneba SerCeuli meTodis suraTis dadgenas, aramed mis siRrmiseul Seswavlas.
gamoyenebis marTebuloba.
gamokvlevis programebi gansxvavdeba kvlevis tipidan gamomdinare. socia- interviu — respondentis gamokiTxvis, misgan informaciis miRebis procesi.
luri gamokvlevis sami ZiriTadi tipi arsebobs: dazverviTi, aRweriTi da interviu verbaluri informaciis miRebis yvelaze ufro gavrcelebuli
analitikuri. gamokvlevis tipis SerCeva damokidebulia imazec, Tu ramdenad iqna saSualebaa socialur kvlevebSi. misi ramdenime ZiriTadi tipi gamoirCeva,
Seswavlili esa Tu is problema adrindeli gamokvlevebis Sedegad. gamomdinare iqidan, ramdenad struqturirebulia interviu: struqturirebuli,
dazverviTi gamokvleva kvlevis yvelaze martivi tipia — misi mizania, nawilobriv struqturirebuli da arastruqturirebuli.
Seagrovos pirveladi monacemebi ama Tu im problemis irgvliv, “dazveros” misi interviueri — kvleviTi jgufis wevri, romelic uSualod esaubreba
mdgomareoba. aseT gamokvlevas, rogorc wesi, Zalian martiv programaze respondents, mimarTavs mas kiTxvaris kiTxvebiT da iniSnavs miRebul pasuxebs.
dayrdnobiT da mxolod erTi meTodis gamoyenebiT atareben. yvelze xSirad interviueri ZiriTadad masobrivi gamokiTxvis procesSi gamoiyeneba.
dazverviTi gamokvleva ama Tu im problemis Seswavlis pirveli etapia.
aRweriTi gamokvleva ufro rTulia, misi mizania garkveuli problemis an informanti — CarTuli dakvirvebis dros mkvlevaris informaciis erT-erTi
adamianTa jgufis Sesaxeb vrceli informaciis miReba, romelic SemdegSi ZiriTadi wyaro; Sesaswavli kulturis warmomadgeneli, romelic exmareba
saSualebas miscems mkvlvrebs daadginon, arsebobs Tu ara raime kavSiri am mkvlevars am kulturis SeswavlaSi.
problemis sxvadasxva elements Soris. aRweriTi gamokvleva sruli kvleviTi kiTxvari — specialuri wesebis Tanaxmad Sedgenili kiTxvebis erToblioba,
programis SemuSavebas moiTxovs. romelTac respondentebi pasuxoben masobrivi gamokiTxvis dros. gamokiTxvis
analitikuri gamokvleva yvelaze ufro rTulia. socialuri problemis tipidan gamomdinare, kiTxvari SeiZleba miZRvnili iyos mxolod erTi Temisadmi,
aRwerasTan erTad is miznad isaxavs misi mamoZravebeli Zalebis, mizezebis an sxvadasxva Tematuri blokisagan Sedgebodes.
gamoaSkaravebas. sworad Catarebuli analitikuri gamokvleva movlenebis ganvi-
Tarebis prognozirebis saSualebasac iZleva. analitikur gamokvlevaSi, rogorc kontent-analizi — sociologiuri kvlevis meTodi, romlis meSveobiTac
wesi, paralelurad gamoiyeneba informaciis Segrovebis ramdenime gansxvavebuli Seiswavleba sxvadasxva tipis dokumentebi maTSi ama Tu im maCveneblebis gamov-
meTodi. lenis sixSiris dafiqsirebis mizniT. termini iTargmneba qarTul enaze rogorc
yvela tipis kvleva ramdenime etapisagan Sedgeba, romlebic, rogorc wesi, “Sinaarsis analizi”; is SeiZleba iyos rogorc raodenobrivi, aseve Tvisebrivi.
Tanamimdevrulad xorcieldeba. esenia: masobrivi gamokiTxva — sociologiuri kvlevis yvelaze farTod gavrce-
gamokvlevis programis SemuSaveba; lebuli raodenobrivi meTodi, mosaxleobis azris Seswavla ama Tu im prob-
savele etapi, romlis drosac xdeba informaciis Segroveba; lemasTan dakavSirebiT misi reprezentatuli nawilis (SerCevis) gamokiTxvis
safuZvelze. gamokiTxva xdeba formalizebuli kiTxvaris safuZvelze,
informaciis damuSaveba; specialuri wesebis Tanaxmad SerCeul respondentebTan.
miRebuli Sedegebis analizi;
meTodi — ama Tu im saqmianobis praqtikuli ganxorcielebis konkretuli
kvlevis angariSis momzadeba da publikacia. xerxi. socialur kvlevaSi — pirveladi informaciis Segrovebis saSualeba. ix.
agreTve: Tvisebrivi meTodebi da raodenobrivi meTodebi.
15
ix. Isadore Newman, and Carolyn R. Benz. 1998. Qualitative-Quantitative Research Methodology. socialuri kvlevis meTodika — pirveladi informaciis Segrovebis,
Exploring the Interactive Continuum. Carbondale: Southern Illinois University Press.
12 101
danarTi #2. nebismieri kvleva programis SedgeniT iwyeba. Tu am dokumentis Sedgenas
saTanado yuradRebis gareSe movepyrobiT, SeiZleba mTeli gamokvleva CaiSalos.
maSinac ki, rodesac yvelaze martivi, dazverviTi gamokvlevis programis Sesaxeb
Tvisebrivi kvlevis meTodikis terminologiis vsaubrobT, aucilebelia misi Sedgenis dros maqsimalurad davasabuToT Cveni
ganmartebiTi leqsikoni miznebi da amocanebi.
gamokvlevis programis mTavari mizania gamokvlevis problemis gansazRvra,
analitikuri gamokvleva — socialuri gamokvlevis yvelaze rTuli saxeoba, misi aqtualobis dasabuTeba da am problemis SeswavlisaTvis SerCeuli gzebis
romelic miznad isaxavs ara marto socialuri problemis aRweras, aramed, marTebulobis damtkiceba. programa unda pasuxobdes kvleviTi kiTxvebis
agreTve misi mamoZravebeli Zalebis, mizezebis gamoaSkaravebas. ix. agreTve: logikur Tanamimdevrobas:
dazverviTi gamokvleva da aRweriTi gamokvleva.
o ra unda SeviswavloT?
anketireba — masobrivi gamokiTxvis saxeoba, romelic kiTxvaris gamoyenebiT o ra miznebis misaRwevad unda SeviswavloT?
warimarTeba. anketirebis dros respondenti TviTon kiTxulobs kiTxvaris
kiTxvebs da Tavadve aRniSnavs pasuxebs, romlebic mis azrs Seesabameba. ix. o sad da ra pirobebSi unda SeviswavloT?
agreTve: interviu. o kvlevis ra saSualebebis gamoyenebiT unda SeviswavloT?
aqtori (Tvisebriv kvlevaSi) — pirovneba, romlis moqmedebac mkvlevris
am kiTxvebze pasuxebis Camoyalibeba gamokvlevis ukeT momzadebasa da
dakvirvebis da Seswavlis sagania. termini gamoiyeneba ZiriTadad CarTuli
CatarebaSi gvexmareba.
dakvirvebis Sesaxeb saubrisas.
gamokvlevis programa, romelic, agreTve “gamokvlevis koncefciis”
biografiuli interviu — siRmiseuli intervius nairsaxeoba, romelic saxeliTaa cnobili, rogorc wesi, ori nawilisagan Sedgeba: meTodologiuri da
miznad isaxavs respondentis cxovrebis (biografiis) qronologiur rekonstruq- proceduruli.
cias, raTa Seswavlil iqnes ama Tu im socialuri problemis gavlena individis programis meTodologiur nawilSi, romelic Teoriuli xasiaTisaa, xdeba (1)
cxovrebaze, mis mier ama Tu im movlenebis gaazreba da Sefaseba, da sxv. socialuri problemis Camoyalibeba da misi aqtualobis dasabuTeba; (2) gamo-
biografiul interviusa da “cxovrebis istorias” Soris bevria saerTo, Tumca kvlevis obieqtisa da Temis gansazRvra; (3) dasmuli problemidan gamomdinare,
pirveli gansakuTrebiT farTod gamoiyeneba evropaSi, kerZod — germaniaSi, xolo gamokvlevis miznis (an miznebis) da amocanebis dasaxva da (4) gamokvlevis
meore — aSS-Si. ix. agreTve: cxovrebis istoria. hipoTezis Camoyalibeba.
programis procedurul (meTodur) nawilSi saWiroa (1) Sesaswavli erTeulis
aRweriTi gamokvleva — socialuri gamokvleva, romelic tardeba ama Tu im
(jgufis) gamoyofa da (2) informaciis Segrovebis meTodebis aRwera da daxa-
socialuri problemis SeZlebisdagvarad sruli aRweris mizniT, xSirad — raTa
siaTeba.
gamovlenili iqnes, arsebobs Tu ara kavSiri am problemis Semadgenel elementebs
ganvixiloT moTxovnebi gamokvlevis programis orive nawilisadmi.16
Soris. ix. agreTve: dazverviTi gamokvleva da analitikuri gamokvleva.
gamokvlevis programa — sabuTi, romelic aucilebelia empiriuli programis meTodologiuri nawili
socialuri gamokvlevis Casatareblad. gamokvlevis programa kvlevis dawyebamde 1. problemis Camoyalibeba. SeuZlebelia socialuri gamokvlevis Catareba
unda SemuSavdes. aq Camoyalibebulia gamokvlevis strategia, dasabuTebulia “saerTod” — mas aucileblad unda hqondes fokusi, unda gamoiyos konkretuli
gamokvlevis problemis mniSvneloba da aqtualuroba da mis Sesaswavlad sakiTxebis jgufi, romelic mkvlevris ZiriTadi interesia. yvela kvleva tardeba
SerCeuli gzebis (meTodebis) gamoyenebis marTebuloba. gamokvlevis programis ama Tu im socialuri problemis Seswavlis mizniT. sazogadoebaSi arsebuli so-
safuZvliani damuSaveba xels uwyobs xarisxiani gamokvlevis Catarebas da sando cialuri problemebi SeiZleba exebodes cxovrebis sxvadasxva sferos, magram isi-
Sedegebis miRebas, Tumca wminda gamoyenebiTi gamokvlevebis SemTxvevaSi misi ni yovelTvis xalxis erToblivi cxovrebiT, urTierTqmedebiT da/an maTi socia-
SemuSaveba SeiZleba ar moxdes. lur institutebTan urTierTobiTaa gamowveuli, asaxaven interesebis sxvada-
generaluri erToblioba — yvela im adamianTa erToblioba, visac axasiaTebs sxvaobas da mosaxleobis farTo fenebisTvisaa mniSvnelovani. ra Tqma unda,
is socialur-demografiuli Tvisebebi, romelTa Seswavlac mkvlevris mizans gamokvleva am problemebs ver gadaWris, magram mas SeuZlia, gaamdidros Cveni
warmoadgens. gamokvlevis obieqtidan gamomdinare, generaluri erToblioba codna maT Sesaxeb da daexmaros sazogadoebas arsebuli problemebis gadaWraSi.
SeiZleba sxvadasxva iyos. magaliTad, Tu Cveni mizania saqarTvelos mosaxleobis ar aris mizanSewonili erTi gamokvlevis farglebSi ramdenime socialuri
azris Seswavla, generalur erTobliobas warmoadgens saqarTvelos yvela problemis Seswavla — aseTi kvlevis praqtikuli ganxorcieleba Zalian Znelia,
srulwlovani moqalaqe; Tu SeviswavliT qarTveli qalebis damokidebulebas ama xSirad ki SeuZlebelic.
Tu im problemisadmi, generaluri erTobliobaa saqarTveloSi mcxovrebi qalebi; gamokvlevis problemis ukeT Camoyalibebisa da misi aqtualobis dasabuTebis
Tu Telavis saxelmwifo universitetis studentebis azris Seswavlas visaxavT mizniT aucilebelia Seswavlili iqnes arsebuli literatura am problemasTan
miznad, Cveni generaluri erToblioba am universitetis studentebi iqnebian. dakavSirebiT. agreTve mniSvnelovania am problemisadmi miZRvnili wina kvlevebis
generaluri erTobliobis gansazRvra SerCevis Sedgenis safuZvelia. Sedegebis moZieba. literaturis mimoxilvaSi xdeba moZiebuli literaturis
ganxilva da dagegmili kvlevis adgilis gansazRvra arsebul samecniero wyaroebs
dazverviTi gamokvleva — socialuri gamokvlevis yvelaze ubralo tipi, Soris.
romlis mizanicaa ama Tu im problemis winaswari Seswavla, misi mdgomareobis gamokvlevis programis es nawili mizanSewonilia davasruloT Cveni uSualo
“dazverva”. ix. agreTve: aRweriTi gamokvleva da analitikuri gamokvleva. kvleviTi kiTxvis CamoyalibebiT.
dakvirveba — informaciis Segrovebis meTodi (ZiriTadad gamoiyeneba 2. gamokvlevis Temisa da obieqtis gansazRvra. gamokvlevis TemaSi gamo-
eTnografiaSi, antropologiaSi da sociologiaSi), romlis drosac mkvlevari
16
akvirdeba aqtor(eb)is moqmedebas. erTmaneTisagan ganasxvaveben e.w. “ubralo” da qvemoT moyvanili moTxovnebi ar aris SemuSavebuli specifikurad Tvisebrivi kvlevi-
“CarTul” (“monawile”) dakvirvebas. pirvel SemTxvevaSi, mkvlevari aranairad ar saTvis. ramdenadac, rogorc aRvniSneT, gamokvlevis programa yvela tipis
ereva im movlenebSi, romlebsac akvirdeba, xolo meore SemTxvevaSi is xSirad gamokvlevisTvis unda iqnes SemuSavebuli, es moTxovnebi SeiZleba wavuyenoT rogorc
Tvisebriv, aseve raodenobriv kvlevas.
100 13
kveTilia socialuri problemis is aspeqtebi, romelTa uSualo Seswavlacaa konkretulad ra SeiZleba gavakeToT Cven?
dagegmili. rogorc wesi, socialuri problemebi Zalian rTulia; gamokvlevis - me, magaliTad, Zalian cud mdgomareobaSi var, imitom rom me bevrad
Temis gamoyofa aucilebelia imisTvis, rom kvleva mimarTuli iyos problemis mirCevia, rom mivce fuli leqtors da raRac CavTvalo, imitom rom namdvilad
swored im mxareebze, romelTa Seswavlac kvlevis mizans warmoadgens. gamokvle- problemebiT var savse, magram dRes-dReobiT me amas ar gavakeTeb, miT umetes,
vis Temis gamoyofa problemis gansazRvris Semdeg xdeba da mis yvelaze mniS- maqvs saSualeba. me sami gamocda gadavitane da vapireb swavlas. me vfiqrob, es iyo
vnelovan maxasiaTeblebs ukavSirdeba. magaliTad, gvalvis gavlenis Seswavlisas Cemi erT-erTi Setanili wvlili am sakiTxTan dakavSirebiT.
gamokvlevis uSualo Tema SeiZleba iyos (a) zaralis odenoba, romelic gvalvam - marTali xar.
mosaxleobas miayena; (b) resursebi, romelic aqvs mosaxleobas, raTa gaumklavdes - albaT marTla, rom aRar gadavixadoT gamocdebSi da CaTvlebSi fuli.
zarals; (g) sxvadasxva saxis saxelmwifo an saerTaSoriso daxmarebis efeqtu- - Cveni cxovreba xom marto gamocdebi da CaTvlebi ar aris?
robis Sefaseba da sxv. - ara.
gamokvlevis obieqtis gansazRvra advilia gamomdinare im Temidan, romlis - arc arsad.
Seswavlacaa dagegmili. gamokvlevis obieqti Seswavlis uSualo sagania. - me vfiqrob, zogadad interesi unda gaviRviZoT imisa, rom ar CavdgaT fexi
socialur gamokvlevebSi, rogorc wesi, esaa mosaxleoba (an misi romelime nawili) iq, sadac...
an sabuTebi. magaliTad, Tu SeviswavliT kaxeTSi gvalvis gamo warmoqmnil - Cvens uflebebs unda gavecnoT, unda gavacnoT sxva adamianebic am uflebebs.
problemebs, ara aqvs azri, gamovkiTxoT Tbilisis mosaxleoba, romelsac - erTi, pirveli — Seni piradi magaliTiT misce magaliTi sxvas, meores; es aris
araviTari kavSiri ara aqvs soflis meurneobasTan an glexebi, romlebic imereTSi erTi momenti, da meore momenti — is, rac Sen ici da iman ar icis (Tundac
an aWaraSi cxovroben. gamokvlevis obieqtis gansazRvris Sedegad Cven vayalibebT uflebebi, Tundac Sen ufro mebrZoli xar, vidre is) — Sen daexmaro im adamians im
generalur erTobliobas, anu yvela im adamianis erTobliobas, romlebic im resursiT, rac Sen gaqvs. bunebrivia, Tu raime organizaciis wevri xar, meti
specifikuri socialur-demografiuli Tvisebebis matareblebi arian, romelTa saSualeba SeiZleba gqondes, TavisTavad, magram Tu xar rigiTi pirovneba, es ar
Seswavlac kvlevis mizans warmoadgens. niSnavs, rom ar SegiZlia — Tundac kerZo saubarSi Sens megobars uTxra,
sxva magaliTebi: Tu Cveni mizania saqarTvelos mosaxleobis azris Seswavla elementarulad is informacia, romelic SeiZleba ver moipova, SeiZleba ar
umaRlesi ganaTlebis reformasTan dakavSirebiT, generalur erToblioba iqneba undoda, ar gaigo; anda qmediTi daxmareba aRmouCino, gahyve imas, igive
saqarTvelos yvela srulwlovani moqalaqe; Tu SeviswavliT qarTveli qalebis informaciis gamoTxovebis momentSi, yvelam xom ar icis? egec Setanili wvlilia.
damokidebulebas ama Tu im problemisadmi, generalur erToblioba bevri rame SeiZleba!
saqarTveloSi mcxovrebi yvela qalia; Tu Telavis saxelmwifo universitetis - Tundac, ukanono gadasaxads — magaliTad, pasportis aReba mindoda,
studentebis azris Seswavlas visaxavT miznad, generalur erToblioba iqneba am Sevitane gancxadeba. 6 lari Tu 12 lari momTxoves. me vuTxari: “damiwere qviTari
universitetis yvela studentebi. da vixdi”. ar dagiwero. ratom ar damiwer, veubnebi — sxvaTaSoris, maSin vicrue da
3. gamokvlevis miznisa da amocanebis dasaxva. gamokvleva SeiZleba atarebdes Tavisuflebis institutis saxeli gamoviyene...
sufTa mecnierul xasiaTs. am SemTxvevaSi mas mxolod SemecnebiTi mizani eqneba — - ar aris eg korufcia?
garkveuli problemis an sazogadoebrivi jgufis Sesaxeb monacemebis Segroveba, - pasporti, Tu piradobis mowmoba?
codnis gaRrmaveba an Teoriuli mosazrebebis Semowmeba. arsebobs, agreTve e.w. - pasporti.
gamoyenebiTi kvlevebi, romlebic raime praqtikuli miznis misaRwevad tardeba. - 6 lari Zalian iafia pasportisTvis.
es SeiZleba iyos romelime azris gavrcelebis an sareklamo kampaniis - ara, ubralod gancxadebis Setana.
efeqturobis Sefaseba; xalxis cxovrebis donis Sefaseba; ama Tu im sferoSi - veubnebi, damiwere [qviTari] da 24 lari unda mogce. analogiurad, diplomis
arsebuli problemebis gadaWris gzebis dasaxva da a.S. fuli minda, rom bankSi Sevitano — ar aris aranairi gza!
Tu gamokvlevis mizani mkvlevris farTo interess gamoxatavs, amocanebi am - angariSis nomeri ici, rom Seitano?
miznis dakonkretebis Sedegia. magaliTad, Tu gamokvlevis mizani kaxeTSi gvalvis - Tundac, bavSvi myavs, da ramdenime dRis win aRricxvaze aviyvane bavSvTa
Sedegebis Sefasebaa, misi amocanebi SeiZleba iyos gvalvis gamo yvelaze metad poliklinikaSi. maqvs polisi, dedisac da bavSvisac. TbilisSi samSobiaroSi 100
dazaralebuli glexebisaTvis daxmarebis SesaZlo gzebis SemuSaveba. dolari moaWra polisma. aq mivitane — rveuli xom mivitane, kargi, istoriebi ara
4. gamokvlevis hipoTezis Camoyalibeba. hipoTeza mecnierulad dasabuTebuli aqvT; 10 lari xom gadavixade, risTvis — eg RmerTma icis. da 5 lari kidev wamlebi
varaudia imis Sesaxeb, Tu rogori pasuxia mosalodneli mkvlevaris mier dasmul mogvces raRac da imaSi gadagvaxdevines.
kiTxvebze, rogor SeiZleba aixsnas Sesaswavli procesebi. nebismieri socialuri - da is sadazRvevo polisi raRa iyo?
gamokvlevis Catarebas win uswrebs met-naklebad Camoyalibebuli mosazreba imis - hoda, polisis funqcia ver gavige. Zlivs vikavebdi Tavs, magram aqeT sidedri
Sesaxeb, Tu ra bunebis problemasTan gvaqvs saqme, raa misi warmoSobis mizezebi da medga, iqiT dedaCemi — “kargi, gaCumdi! eqimebia, dagvWirdeba”. gavCumdi. mere
rogori SeiZleba iyos misi gadaWris gzebi. gamokvlevis Catarebis Sedegad gamovdivar da yvirian, intriganiao. intrigani var?
hipoTeza an dadasturdeba, an uaryofili iqneba. - eg aris kidev — mSoblebis faqtori Zalian is aris. Cems das Sehqonda
pasportze 10 lari rom mosTxoves, me vuTxari, ar gadavixdiT-meTqi, da
kargi hipoTeza iseT hipoTezas ar niSnavs, romelic aucileblad deidaCemma: “sircxvilia, gadavixadoT, ra moxdao”.
dadasturdeba. uaryofili hopiTezac SeiZleba kargi kvleviTi - jer skolidanve, Ramis skolaSi vswavlobdi, 9 Tve xom vswavlob, TveSi 10
kiTxvebis dasmaSi dagvexmaros da swori mimarTuleba misces lari unda gadamexada, ese igi 90 lari, ara? fasianze vswavlobdi. kaco, 120
gamokvlevas. lariani gadasaxadi momitanes. me vuTxari, damiwereT-meTqi qviTari — damiweres,
Senaxuli maqvs dRemde. rom moviTxove es qviTari — ratom moiTxoveo, direqtori
programis proceduruli nawili iZaxis, eg giJiao, rom dadis, TavisTvis laparakobso. anu igive, ra!
1. Sesaswavli jgufis gamoyofa eyrdnoba gamokvlevis obieqtis gansazRvras,
romlis Sedegadac gamoiyofa im mosaxleobis Tu sabuTebis raodenoba da didi madloba!
konkretuli maxasiaTeblebi, romlebic uSualod unda iqnes Seswavlili.
socialur gamokvlevebSi aucilebelia Sesaswavli erTeulebis SerCeva, radgan
praqtikulad SeuZlebelia gamokvlevis obieqtSi gansazRvruli yvela erTeulis
14 99
maS axla aravin ar unda ifiqros imaze, rom rame seriozuli brZola anu generaluri erTobliobis yvela warmomadgenlis Seswavla.
daiwyos korufciis winaaRmdeg? magaliTad, Tu Cveni gamokvlevis generalur erTobliobas kaxeTis glexebi
- ara, rogor ara. warmoadgenen, kaxeTSi mcxovreb yvela glexs, anu ramdenime aTeul aTas adamians,
- seriozuli brZola da seriozuli cvlilebebi moitana am revoluciam. mkvlevarTa jgufi ver gaesaubreba SezRuduli droisa da finansuri resursebis
- aba ra aris seriozuli cvlileba? gamo. es arc aris saWiro. aucilebelia mxolod glexebis nawilis Seswavla, rome-
- Zalian bevri! lic sworad unda iyos SerCeuli. generaluri erTobliobis am nawils SerCeviTi
- me davinaxe cvlileba, dRes-dReobiT myavs axalgazrda axloblebi TbilisSi, erToblioba hqvia, da misi amorCeva gansakuTrebul kanonzomierebebs eyrdnoba.
romlebic samsaxurs eZebdnen da sakmaod kargi codna aqvT, erTma gogom sami ena Sesaswavli jgufis gamoyofas sxvadasxva mniSvneloba aqvs raodenobrivi da
icis, yvela Tavis profesiaSi, ase vTqvaT, karg donezea. aqamde Zalian wva- Tvisebrivi meTodebis gamoyenebisas. rogorc ukve aRvniSneT, raodenobrivi
lobdnen, da sxvaTaSoris oTxidan samma ukve samsaxuri naxa. me vfiqrob, ukve meTodebiT muSaoba moiTxovs SerCevis reprezentatulobis uzrunvelyofas,
iciT, rogori done Semovida da rogori azrovneba? rom Tu ar geyoleba maSin rodesac Tvisebrivi meTodebiT muSaobisas aseTi moTxovna ar arsebobs.
samsaxurSi profesionali, ukve rom midixar, TbilisSi elementarulad: “ingli- 2. informaciis Segrovebis meTodebi aRwerili unda iyos programis daskvniT
suri ici? kompiuteri ici?” atestacias gadixar da giReben samsaxurSi. nawilSi. aq aRiniSneba, kvlevis romel meTodebs aniWeben upiratesobas
- eg kerZo struqturebSi. gamokvlevis organizatorebi, da ratom. garda amisa, mizanSewonilia specialur
- ki, kerZoSia, magram am SemTxvevaSi TviTon Cveni codniT, Cemi azriT, raRac danarTSi moyvanili iqnes yvela is kvleviTi instrumenti (kiTxvebi,
patara wvlils SevitanT korufciis winaaRmdeg. instruqciebi da sxva), romlebic gamoyenebuli iqneba gamokvlevis Catarebisas.
- ki!
- imitom, rom sul rom gvqondes magis imedi, weRan rogorc vTqvi, Tu qvevidan
ar wamovida, is zemodan namdvilad ar iqneba. davalebebi:
- Cemi azriT, kidev, unda Seiqmnas (da mgoni ukve Seqmnilic aris) anti-
korufciuli komisiasaviT raRaca, sadac iqnebian arasamTavrobo organizaciebis 1. moifiqreT 5 socialuri problema, romelTa Seswavlac mizanSewonilad
wevrebi, ucxoeTidan moyvanili eqspertebi... unda gaakontrolon. migaCniaT Tvisebrivi meTodebis meSveobiT.
- oRond, es ar unda iyos... [formalurad.]
- da unda Sedges es antikorufciuli sabWo da unda gaakontrolon igive Cveni 2. SeadgineT gamokvlevis programa TqvenTvis saintereso socialuri
universiteti da ase mivaRwevT Sedegs. fenomenis empiriulad Seswavlis mizniT; dagegmeT am fenomenis Seswavla
romelime Tvisebrivi meTodis gamoyenebiT.
kidev ra SeiZleba gakeTdes?
- Zalian kargia, precedentebi iqmneba, rom korumpirebulebs iWeren, vinc
rekomendebuli literatura:
ixlarTeba raRaceebSi, iWeren, magram Cumad mainc xdeba, ra.
- Cumad ki ar xdeba, yvelaze didi Secdoma ra aris — iWeren, magram ar iWeren
1. iago kaWkaWiSvili. 1998. “konkretuli sociologiuri kvlevis meTodologia.”
Tavisebs. axla saCvenebel daWerebze nu damiwyebT laparaks, ra!
// sociologiuri kvlevis meTodebi. Tbilisi: Tbilisis universitetis
- wavidnen, daiWiron anzor burjanaZe da davijereb rom asea, ra!
gamomcemloba. gv. 22-44.
vin unda ibrZodes, Tqveni azriT, axla saqarTveloSi korufciis wina- 2. В. Ядов. Социологическое исследование: методология, программа, методы. Изд-во
aRmdeg? «Самарский университет», 1995. С. 42-80.
- yvela.
3. Earl Babbie. 2004. The Practice of Social Research. 10th Edition. Belmont, CA:
- xalxi.
Thomson/Wadsworth. Pp. 281-311 (Chapter 10. “Qualitative Filed Research”).
- yvela absoluturad.
- yvelam, magram mTavrobisgan unda modiodes keTili neba. me rac ginda viy- 4. Howard S. Becker. 2001. “The Epistemology of Qualitative Research.” Pp. 317-330 in: Robert M.
viro... Emerson, ed. Contemporary Field Research. Perspectives and Formulations. Second Edition.
- ra Tqma unda! Prospect Heights, Ill.: Waveland Press.
5. Herbert Blumer. 1998 [1969]. Symbolic Interactionism: Perspective and Method. Englewood
ra SemTvevaSi iqneba brZola korufciis winaaRmdeg dRevandel
saqarTveloSi warmatebuli? Cliffs, N.J.: Prentice-Hall. Pp. 1-60.
- Tu kanoni ikanonebs. 6. Michael Burawoy. 1991. “The Extended Case Method.” Pp. 271-287 in: Michael Burawoy et al.
- Tu ara marto sityviT, aramed Cveni saqmiTac... sinamdvileSi ai gamodian 1991. Ethnography Unbound. Power and Resistance in the Modern Metropolis. Berkley:
revoluciis dros, da sinamdvileSi saqme saqmeze rom midges, saqmiT verafers ver University of California Press.
gaakeTeben.
- kanoni ikanonebs da xelfasebi gaizrdeba. magram erTi SemTxveva moxda — 7. W. Lawrence Neuman. 2003. Social Research Methods: Qualitative and Quantitative
sagadasaxados TanamSromlebs hqondaT 400 lari xelfasi. axla daaWres da 30 Approaches. Fifth edition. Boston: Allyn and Bacon. Pp. 363-401 (Chapter 13. “Field Research”).
lari dautoves. 8. Isadore Newman and Carolyn R. Benz. 1998. Qualitative-Quantitative Research Methodology.
- ara, 40 lari — nuli mouWres. Exploring the Interactive Continuum. Carbondale: Southern Illinois University Press. Pp. 1-26.
- ara, vici rom 30 — Zmakacis deda 400 lars iRebda, atestacia gavlilebi,
samjer gamocdebi Caabarebines, axla meoTxed Caabarebines da 30 larze dasves. 9. James P. Spradley. 1979. Ethnographic Interview. New York: Holt, Rinehart and Winston. Pp. 3-
adre iRebda 400 lars. axla wadi da nu moaparineb imas! 16 (Chapter 1. “Ethnography and Culture”).
- jerjerobiT mainc Zalian Znelad moxdeba es, magram imedi ar unda 10. Anselm Strauss and Juliet Corbin. 1998. Basics of Qualitative Research. Techniques and
daikargos. Procedures for Developing Grounded Theory. Second Edition. Thousand Oaks: Sage
Publications. Pp. 3-14 (Chapter 1. “Introduction”).
98 15