Über dieses Buch

Dies ist ein digitales Exemplar eines Buches, das seit Generationen in den Regalen der Bibliotheken aufbewahrt wurde, bevor es von Google im
Rahmen eines Projekts, mit dem die Bücher dieser Welt online verfügbar gemacht werden sollen, sorgfältig gescannt wurde.
Das Buch hat das Urheberrecht überdauert und kann nun öffentlich zugänglich gemacht werden. Ein öffentlich zugängliches Buch ist ein Buch,
das niemals Urheberrechten unterlag oder bei dem die Schutzfrist des Urheberrechts abgelaufen ist. Ob ein Buch öffentlich zugänglich ist, kann
von Land zu Land unterschiedlich sein. Öffentlich zugängliche Bücher sind unser Tor zur Vergangenheit und stellen ein geschichtliches, kulturelles
und wissenschaftliches Vermögen dar, das häufig nur schwierig zu entdecken ist.
Gebrauchsspuren, Anmerkungen und andere Randbemerkungen, die im Originalband enthalten sind, finden sich auch in dieser Datei – eine Erin-
nerung an die lange Reise, die das Buch vom Verleger zu einer Bibliothek und weiter zu Ihnen hinter sich gebracht hat.

Nutzungsrichtlinien

Google ist stolz, mit Bibliotheken in partnerschaftlicher Zusammenarbeit öffentlich zugängliches Material zu digitalisieren und einer breiten Masse
zugänglich zu machen. Öffentlich zugängliche Bücher gehören der Öffentlichkeit, und wir sind nur ihre Hüter. Nichtsdestotrotz ist diese
Arbeit kostspielig. Um diese Ressource weiterhin zur Verfügung stellen zu können, haben wir Schritte unternommen, um den Missbrauch durch
kommerzielle Parteien zu verhindern. Dazu gehören technische Einschränkungen für automatisierte Abfragen.
Wir bitten Sie um Einhaltung folgender Richtlinien:

+ Nutzung der Dateien zu nichtkommerziellen Zwecken Wir haben Google Buchsuche für Endanwender konzipiert und möchten, dass Sie diese
Dateien nur für persönliche, nichtkommerzielle Zwecke verwenden.
+ Keine automatisierten Abfragen Senden Sie keine automatisierten Abfragen irgendwelcher Art an das Google-System. Wenn Sie Recherchen
über maschinelle Übersetzung, optische Zeichenerkennung oder andere Bereiche durchführen, in denen der Zugang zu Text in großen Mengen
nützlich ist, wenden Sie sich bitte an uns. Wir fördern die Nutzung des öffentlich zugänglichen Materials für diese Zwecke und können Ihnen
unter Umständen helfen.
+ Beibehaltung von Google-Markenelementen Das "Wasserzeichen" von Google, das Sie in jeder Datei finden, ist wichtig zur Information über
dieses Projekt und hilft den Anwendern weiteres Material über Google Buchsuche zu finden. Bitte entfernen Sie das Wasserzeichen nicht.
+ Bewegen Sie sich innerhalb der Legalität Unabhängig von Ihrem Verwendungszweck müssen Sie sich Ihrer Verantwortung bewusst sein,
sicherzustellen, dass Ihre Nutzung legal ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass ein Buch, das nach unserem Dafürhalten für Nutzer in den USA
öffentlich zugänglich ist, auch für Nutzer in anderen Ländern öffentlich zugänglich ist. Ob ein Buch noch dem Urheberrecht unterliegt, ist
von Land zu Land verschieden. Wir können keine Beratung leisten, ob eine bestimmte Nutzung eines bestimmten Buches gesetzlich zulässig
ist. Gehen Sie nicht davon aus, dass das Erscheinen eines Buchs in Google Buchsuche bedeutet, dass es in jeder Form und überall auf der
Welt verwendet werden kann. Eine Urheberrechtsverletzung kann schwerwiegende Folgen haben.

Über Google Buchsuche

Das Ziel von Google besteht darin, die weltweiten Informationen zu organisieren und allgemein nutzbar und zugänglich zu machen. Google
Buchsuche hilft Lesern dabei, die Bücher dieser Welt zu entdecken, und unterstützt Autoren und Verleger dabei, neue Zielgruppen zu erreichen.
Den gesamten Buchtext können Sie im Internet unter http://books.google.com durchsuchen.
· MENTEM ALIT ET EXCOLIT

THINIHIH HITTIOITTH HIHINIH

Unnnnlliimman
onoben Odono
HOFBIBLIOTHEK
K. K .
ÖSTERR . NATIONALBIBLIOTHEK

13 . M .47
TS TA
.
 DISQVISITIONVM
MAGICARVM
TOMUS III.
SEV .
METHODUS
Iudicum & Confeſſariorum
si directioni commoda.
AVCTORE .
MARTINO DELRIO SOCIETA.
| TIS IESV PRESBITERO.
AM

I MOGUNTIÆ
Ex Officina Typographica Ioannis AL.
. BIN I Anno M . DC.
In quo quæcunque ſcripſi; ea cun & a
Ś. A . & C . R . Ecclefiæ iudicio , &
Piorum Theologor.cenfuræ ſub
iicio:ſi quid ignaro elapſum ,quod
. Ecclefiæ minus probetur , impro
bo,damno, & pro non ſcripto ha
berivolo
MARTINVS DELRIO ,
SOCIETATIS IES V PRES
BYTER .

BIBLIOTHECA PALAT.
VINDOBONENS
IO .
 SERENISSIMO
PRINCIPI ERNES
. CHIEPISCOPO COLONIENSI,
& S . R . I. Electori, Epiſcopo
Leodienfi , & c.
MARTINVS DELRIVS
SOCIETAT. IESY PRES B. S.
PS IPPOCRATIDARVM mo
re; quibus prima cura mor
Z bi originem ,fecunda nox &
s vim modum , tertia re
medium ,ſcrutandi;primoquoque tomofa
fcinaria luis fcaturiginem ; ſecundocladis
magnitudinem acerbitatemque tertio mea
dicamenta mali propoſui:quem laborem
non diffido bonis omnibusplaciturum ;im
primis C .T . quetăta cura haétenus àditio
ne fua funeftam peſtilitaté adnititurprofli
gare. Quàm optandum foretcæteros Prin
cipes,quibusfimilisdignitas eft,in parimu
nere non diſparem ſollicitudinem præftare!
Mačte animiPRINCEPSERNESTE, in
fifte victorie .Lernaam excetram ne ſiueris
rediuiuiscapitibusrepullulare.Neminēma
g isdecet filij perditionis anteambulonibus,
. :(.2 . inqui
 EPISTOLA DEDICAT.
Narrant in quibusmyſteriŭ iniquitatis iam opera
B.Lucas, tur,bellü indicere,quàm legitimisfucceffo
D .Clemēs, u.
Abdias, & ribus Apoftolorü .PetrusSimone,Paulus E
Piocchor'. lima,lacobus Hermogene, Ioannes Cynope
Rom.13. victo deMagia triūpharunt. Monet Apo
V.4.
folusnotemerè illis à Deo gladium datum ,
fed vt Deiminiſtriſint, vindicesin irã eis
quimalè agunt. T.quidê Celf.ambo gladij
crediti,& vtriuſq;fori tribunalcomiſſum .
Magis nefarios, aut noxios Eccleſia ant
Reip.faſcinariisnullosarbitrorexiſtere.ce
des da parricidiailliscóuiuia funt, elèmen "
ta turbant,folipernicies,cæli iniuria,Deio
dium ;quorü indulgétia & remiſlionume
rum auget,perfidiă acuit malitiam indu
rat. Quénon hacirritent?mequidem per
cußêre,& Zelushonoris diuini impulit hoc
quicquid eft operis aggredi;& ',Deobenèin
uante,no ſegniter,ſtudy in Catholică Remp.
Serga C. T.obferuantiamea monumentū
exigere, & ALEXIACO ALCID AE me lo
laŭ adiungere ;animo quàm viribusmaio
re ab illius propējione, non ab horü merito,
munuſculum velim aſtimari. Louany. V .
Kal. Mart. Anno Sæculari Sextodecimo.
CA
 CATHOLICO
LECTORIS.
osa Væ tibividebuntur deel
A le, ſimonueris, ſupplebú
rur curis ſecundis ; quæ
VAT credes errata , ſi ſuggelle
ris,corrigentur; quæ ſuperfluameri
tò cenſebis , rollentur, cùm cauſſam
docueris.Nihilenim mihioptarius,
quàm moneri, doceri, iuuari: nihil
æquè diſplicet atquepertinacia , &
ingratitudo. illud à te , quiſquis ad
hæc legenda animo puro,méte can
dida,accedes, cupio impetrare :be
neficium non occulam ,neq;ob
liuiſcar . condet memoria ,
ſed ſtilusprofundet.
Vale . . ii

*s (0) Scam

2:13 MAR
Μ Α R ΤΙ Ν Ω
ΔΕΛΡΙΩ ΤΗΣ ΜΑΓΕΙΑΣ
ΑΠΟΤΡΟΠΑΙΩ.
. ΕΙΔΟΣ ΠΙΝΔΑΡΙΚΟ Ν. Α .
. Στροφή α. κώλων ιγ'.
TAς μενευφραίνς μερόπωνπαπίδας
Η Αμεράν αυγάς τε πατήρ,λυποφεγ- "
Γας αχλύας κατελάδG
* Ορσας: Δνοφεραν δε Σοφί
Αν

ας κλυτος αμαλακιάν
Σκαν

οτ’ ερυκακέει
Αιγλα ομίχλαν.Δώ και μας
Πλετας άθεμιν
χθόνα τυφλώσας επαφε
Βροπολοίγω ψαδέων
Νυκτί, δολοφραφέα
ΣωΓοητάκις Μάγίαν σοσνέων
Alla vé @ Trochávogov Dobuayos
Αντισροφή κώ. ιγ'. ''
Δέλος» δέλτω σεοσάγο τριτάτα
Παύτα μασάσας απατάνορα δό λον,
Μ Α R TI N O
DELRIO MAGIÆ
AVERRUNCO .
ODE PINDARICA.
Stropha I.
Blectat quidem mortalium mentes
Dierum luciſque Pater (Sol) vbilum
ce caſas noctis opaca tenebras diſpulit :
At verò Sapientia inclyta lampas (tùm
lætat-animos) quùm caliginofam erro
rum nubem detergit. Diu porrò exlegem
terram ,cæcitatem offundens,mortalibus
noxiali mendaciorum nocte oblimauit ,
dolis confutam cum præftigiis Magiam
adhalans. Enimuero reducem sol alter
lucem .

Antiſtropha.
Delrius libro tertio pandit , omnem
mente perfcrutatus deceptorem dolum ,ac
i ( 4 Stygis
 λον, και νόω Στυγός πέλωρ,
Αταν τε πολύφθορον έ
λαινέμω αυρεκία.
Πρέπει ώνχάριτας
Φιλησίμολποι ορίζυγας
Moίσαι πλεκέμδυ,
x ύμνον απύειν μελίρα- , .
ODY
ρύντ’ άποιν
τ 03
έργωνκαλα
Δότ'' άσ πφώνας
Φω%.
Χρυσοπάσες μάλλον ή Ηρακλέρι
Πλέονα γαρ πράτων νίκησε Μαρί
Επωδός κώ.ιέ. .
ν . Θεέ μου στον παλάμα-όγε μη
Μένον ές φέγγG- εκ Κωκυτό τρικά
ρηνον εξάλε Σκύλακα. . .
" Του γαρ ορρωδέσου τηρώς
Αλίες σέθεν μάλα, Δέλαμε,όρφναις
Αμμένα είν Ερέβες
Κλέπης τρίμορφον Περσεφό
να λόχον. Ευμβείς α '
Δ'ήπάρ τε τειττι, και λαφύσ- .
η νινοδάξ, σέτεθ
αμβάνέμου άψνεμεσά,
Αλλα κοιμάται τις όσον
Stygis monſtrum ,noxamque perniciabia
lem ( veea omnia potis eflet) extermi
nare per veritatem . Quapropter adderet
Miſecantibusgaudentes, viro huicgra
tias plectere truuges , hymnum melli
fluum pangere, quæ fint elucubrationum
pramia decentia. Dáte igitur corollas au
ro- vibrantes de diſcriminatas ( quæ
hunc )magis (decebunt) quam Hercu
lem : Plura fiquidem portenta edomuit
Martinus.
Epodus.
Deinamque hic adultrice manu haud.
ex Cocyto tricipitem dumtaxat in lucem
attraxit canem ( Cerberum ) . Etenim
multùm etiam reformidanstresSoles tuos,
Delri, ( tres inquam Diſquiſitionum
Tomos )infernalibusdefidensin umbris
triformes Hecate occulitinfidias. Quind
Erynnium tertia iecur, femetmordicibus
exeft,tibique ( impofturaseius) trium
phanti post inuidet. Sed enim quis dere.
pentè tumultus citur?num aliquod ( Dic
lpiter ) fulmen ( vibrat )? Nimirum ,
. ):{ s : haud
 ΘόρυβG ; μών πς κεραυνός;
φύγεν, οίδα γε μαν ,
Τα σά ιδρείας ασφαπαν
Σροφη β'.κώιγ'.
Πάν Στυγός σμερνας ολεσίμβρογον έ
και θνβ , βλάβαν,σύντ'ασεβία μανίαν,
Τερθραύμα, καιΓοητικών ' ' . .
ελαν κακόχαρτον άγον.
• Ειες άπας τε δόλG ,
. Ιδε λώβη αλα
ξεία. Δαμαθεςεφθάρη
Ιχω τ' Αίδας ,
Δράμει ταυτών σελίδων
Fesφεγγεί. Ειτ'επει
Ματθέμψάρξεταιι
υγγα Κίρκη ,και τραπήν άνδράς,σε δει
δίξετ'αλεξίκακον δείξαντα μώλυ. '
Αντισροφή κώ. ιγ .
Ειτι μαν Μήδεια μιγεάν φθόνιον, και
Ειση φαρμάρσειν χαλίμα πονέση
Η φίλησο , ή τι τοξικον,
ν
Ευόπιδα ή τε Σελά
σαν αφελείνοιγάς,
Τρίποδα τ’ έρέειν
haud mefugit, tua deuitat Sapientiæ ful
getrum ,

.
Stropha II.
Vniuerſa Stygis horrida mortalibus
exitium - molita turba , fecum detrimen
tum omne, cumque impietate inſaniam ,
præftigias , ac impoſtorum cateruam ma
lis- exultatam agens. Cedit unâ omniſque
fraus , pernicies omnis veritati ( quam
luces ) Edomitus vires deperdidit Tarta
rus fortitudine harum paginarum late-co
ruſcante . Ac etiam fipoft amorum il
licia parare Circe aggredietur,vel homini
bus varias inducere formas ; reformida
bitte qui demonſtraris moli malorum de- ' .
pulforium .
Antiſtropha.
Quòd fi autem Medea miſcere vene
num: vel fi impudens-venefica nonnulla
incantare laborabit philtrum , aut toxi
cum quodpiam , Phabenque pulcro- afpe
čtu prafignem deducere interram : vel fi
è Tripode vaticinium ſcitari depropera
 Μάντσώμα ανούσετις φλογος
Ερμής δολερας,
Επομύες Κάλχάς τε χρόνες
Προϊδειν· διός τε μη
δείς εσεται τελετών,
Οπω όκ άν όρθα ερύκιν μαγγάνων
Αρχε αποθαλίαν γνώμα διδάσκαν
Επωδός κώ. μέ.
Εξελέγξας ψεύδο ετητυμία ,
Αμφίτε θνατών κρεμώσας καρδίαις
Μωρίας τέμνεις θεόφρων.
Οιονεί Θησέυς μίτω
Ατραπάς πομπής,έδνω Αριάδνας,
Εσόμενα , λαβυρίν
θα πέφνεδυατενθές τέρας,
Κεκροπίαν τε λύων ,
Και επα ήβας άνθεια .
Πλάονας άλλα σώας
Ψυχας Βερέθρο αφελών,
Τα άκρών αγακλεέστι,
Χάριν αζωάς , αεί σε .
. . . Περσνεϋντι σοφών ,
Μοισιν αιρέσαι περούς .
.. . π. Β. .
bit Mercurius aliquis flamme falfidica:
autetiam fi Calchas quiſpiam de'inſequen
tis aui futuris harioları volet;horum o
mnium voticompos reddeturnullus,quan.
do follerte animo impoſturarum declinare
malitiam aufpicarisedocere .

Epodus.
Arguens vanitatem veritate , cir
cu mq ue mentes hominum dependen
tes ſtultitias dia. fapiens reſecas. Qualis
Theſeus fecutus filum vie -ducem , dotem
iugalem Ariadna , obtruncauit Labyrin
thiluctificum portentum , Athenafque
urbem feruans , & Pubis feptem flores. At
verò , tu plures animas feruas Barathro
eximens , qua illafa perquàm illuftribus ,
caufaſofpitatis (à tereceptæ ) æter
num pergentdoctarum te Mu
Jarum extollere pin ..
nis. . .

SVM
 SVMMARIA LI
BRI QVINTI,
SIVE
De Officio Iudicum .
Ratiofcriptionis. ; . . ;
SECTIO I. . .
Anhocin crimine ſeruandusordo &
- proceſſus ordinarius ?
Denatura criminis es eius granitate. Iudex arbia
triumfuum quomodo debeat moderari circa iudican
dam grauitatem huius criminis.
į Septem circumftantiæ hoc crimeaggrauantes. Quan .
do iudici liceat pænam legis excedere Bel minuere .
Post fententiam in crimine maleficij licet pænam mi
nuere,exemplo hærefis. Quid femper index ante oculos
debeat habere. Non aretatur index ad antiquum ordi
nem iuris;ſed ad receptum ſua regionis.
Sectio II. -
Quomodo in hoc crimine Inquiſitio
inſtiruenda ?
Quidifta & quotuplex. conditiones requiſite Gtfit
Salida. Quomododebeatconftare de corpore delicti.quo
pacio neceſje 6t precedat accuſatio. Quod debeat eſe
certa , ſpecifica , & clara . qnando neceſſe tempus ad . '.
Jcribi ? Que indicia debeant eam precedere . Quan
dofit
 SVMMARIA LIB. V .
dofit neceffarium famam precedere. Quandoabfolu
tusfemelde eodem criminequis furt ,Belgratiam obti
suit, Gelpena non condigna punitus; quid indici fa
ciendum . Quando tranſactio impediat inquiſitionem
Quiprincipes poßintgratiam delicticoncedere . Quia
buscafibus hoc Principi liceat facere . An maleficis
Princeps poßit gratiam concedere. Exempla Caroli V.
Imp.& Caroli IX. Franc.Regis. An inualida gratia con -,
ceffa inhibeat omne iudicium an primum duntaxat
praxisquædam DD. explicata . Quicompetentes in hac
crimineiudices. Inquiſitorum fidei, quanta in hoccre
minefit poteftas. Quanto temporisfpatio in hoc crimine
inquiſitio excludatur: fiueque bic præfcriptio poßit op
poni.An contra abſentem poßit inftituiinquifitio.
SECTIO III.
Deoptimis Indiciis, ex quibustutò iudex
poteſt procedere.
Adquos altus iudiciarios requirantur clariora in .
dicia Quid fingula indiciorum fpecies operenıur. Iu
dex quomodopoßit arbitrari, que leuia , que grauia, . .
quæ grauißima fint. Angeneralis aliquando ſineindo
ciis formari poßit inquiſitio. Quando fufficiant leuis
indicia. qua requiſita adtorturam .
De indicio per teftes. de nominatione facta per for
cium criminis. hæc exigenda a iudice nec poteft eamo
mittere. Iniungenda iudici per Confeffarium reftitutio
damnorum . An denominationi focij credendum iu
dici. quantam eo quando fidem adhibere tenea
Simance fententia reiecta,communis defenfa.Quan .
do fubiiciendus iterum torture nominans , Gr ratifi
cet dictum fuum . Deminorennium & fæminarum ?
1 . teftia .
 SVMMARIA LIB. V .
reftimoniis. Non liceredefocsisin indiuiduo rogares
Quomodo interrogandus nominans decircumftantiis.
e dediffamatione.Denominans debeteffe conftans ES
perfeuerans. De iureiurando quod nominans tenetur
præftare. Quæ indiciarequifita ad torturam ,plenetra
ditum quæfufficiant,præfertim de fama.conciliatapu
gnaDD. de fuga. deamicitia.decollocutione.deſuper
ftitione, & repertis inftrumentis.efimilibus Grgentif
fimis.deconfeßione extraiudiciali.Conditiones requiſio
ta bt vnum ex talibus indiciis cum nominatione com
plocisfufficiat ad torturam . Explicata quadam commu
nes opiniones& praxes difcufa. Qualis debeatelefan
maGt Valeat proindicio. Quæ fitvis bonæ fama.quafit
Gismalæ fame. Quam difficilefit famam exacte proban
re.quæadhucfint requiſita . primum de fama in fpecica
deindede fami in genere. Quale debeat effe indicium
fuga Vt Valeat ad torturam , Gelad pena condemnation
nem , tradunturaliquæregula. Quale debeat effeindi
cium minarum ,Gt fitfufficiens. Difcrimen interminas
Eiactantiam . Quid confiderandum in aquiuocis 6
ambiguisminis.Ex indiciisremotis nunquam licet pra
sederead condemnationem .
SECTIO IV.
De aliis indiciisminùs vrgentibus &
minùs certis.
Denon impediente maleficium . Conciliantur dißi.
dia DD.& quæ hinc obligatioreftituendi naſcatur. De
patrocinante mabeficis. exemplum N . cuiufdum Belge.
Dedefenforibus, fautoribus, occultaroribus. Quando
deferendo fint,an feruandus ordo frarerna charitatis.
quandoincurraturobligario reftituendi. Indicium ex
mendaciorei. ex Variatione. ex Vaciliatsone. titubatio .
ne e Cultusmutatione. Sivous cum inftrumentoma.
leficij in loco & c. Explicaturfententia communis, e
reiicitur fententia Colentium boc indicium fuficere
Adcom
 SVMMARIA LIB . V.
ad.condemnationem . Indicium conuerfationis. India
cium poftulatå inquefitionis, & nimia ſollicitudinis.
item fpontè denuncians cum non teneatur. de indicio
inuenti in domocadaueris.Item inuenti in bia propedon
mum . Item de indiciovicinia , bel inuentionis in loco.
item de tranſeunteper viam illam , item deeocuibono;
fiuequicaufam habebatcur illud factum vellet.Item de
eo quiad clamorem inhabitantium Velbicinorum bijus
ex domofugere.Indicium cadaueris fanguinantis. In
dicium mala phyſiognomie , defpectusin terram ,mali
nominis. Locus Directory inquifitorum . Indicium ex ,
mala patria ,bel parentibusprauis. Indicium tacitur.
nitatis. Indicium iurandi,blafphemandi,exſecrandi,
fcurrilia loquendi,bel aliter peccandi confuetudo. India.
cium ,non poſſe lacrymari. Indicium exmutatione cred
bra domicili . Indicium ex ſingularitate in pietatis vel
religrofitatis oftentatione. De indicio eradicati chrza
fmatis, & deftigmate.multa dehoc ftigmate imprimi
Jolito.
SECT.5.DeDenunciatione & Teſtibus:
Esdem teftificationes & probationes recipiuntur ,
quain hæreſi.Receptio teftium à quibus facienda ?item .
quando facienda. ratificatio item , publicatio.teftes.
non funt nominandi. Cogipoffuntquilibet ad teftimoni
nium .Deteftibusauritis,locusChryfoftomi. Qua exce
ptio hicBaleat contra teftes. Quibusmodis teftes cogipos
Jint? Exmultiplicationeteſtium eo depoſitionum quas
fecere complices Gel perſona aliter infames nunquam
licet Seniread condemnationem . Ex debilium & dua.
biorum indiciorum multiplicatiouenon poteft nafcig .
num indicium indubitatum .Quid quando poft fentens
riam latam complices teftimonium fuum retractant,
iudici faciendum ? Nunquam poft latam fententiana
iudex patiaturpartes fiuedenominatosad denominans
tem accedere.Quid faciendum iudici quando teftes gan
riant
 ; . SVMMARIA Lib. V .
riant. Huius criminis hærefeos praxisegrario.com
dem In hærefi,cuiftandum primaan ſecunda depofitios !
ni.Simanca quadam fententia diſcula. "
L SECT. VI. DeAccuſatione. I
• Accufatio quid. hodie in eius locum fucceßit quere
la . Qua perfona hic admittantur ad accuſandum . Sols
repelluntur inimici capitales.an & excommunicatio
nemaiore? Quomodo proponenda accufatio. Depana
calumniatorum .
Sect. VII. De Apprehenfione & Carcere.
Quandocuilibet licitum capere maleficos , explic. La
Elt. C.demalef. Eo mathem . Quonis loco , & tempore
capi polunt. In quemuis compingipolluntcarcerem , et
iam in quobreuimoriture quando hoc fit Gerum . Qua
les probationes feu informationes debeant præcedere,
priufquàm capipoßint. Simanca ſententia quadam ni
mis laxareiecta. Sententiarum Varieras, & explicatia
Geomeziana.Denominatione teftis infirmi. An licear
capere ad folam extrajudicialem informationem . An
relaxandi fub cautione fideiufforia Gelsuratoria An
malefici capi in Ecclefia Cabea poſsintextrahi. ax
irrequiſito Epiſcopo.Bulla Gregor.14 .bacdere.Quisissa
; dicare debeat deimmunitate. Quid conſequatur ad in .
juftam carcerationem . An peccet fugrens ex carcere
iufto?Poftquamreuscaptus quæ fint iudiciobferuande
Notantur fuperftitiofa quadam . 1.Gt fublimestollan .
tur,neterram contingunt. 2.detractis veftibus, indue
re certi generis interula. 3. neiudex patiatur fè tangi
fupernuda'manus brachij iuncturam , 9 . producena
das corā iudice,obuerfo tergo.Refelliturrationes quadão
Danai@ Godelm .cur nequeantiudicinocerepoft captio
uitutē. Difcutitur anfit Seri maleficas iudicibus pot
captiuitatem nocere non Galeré.Hiftoria Stabulenfis de
are accepta RetriOrani. Cantcla quadam legitima fer
Handa
 .; SVMMARIA Lib. V .
wandecumincarceratis. Cur ex carcere non eripiarca.
prasdiabolus. Grillundi opinio. Exempl.magi Pompeio
politanipermißioneiudicisfeiungentis,& abuetti. com
riofitas iudicum in talibus experimentisCitanda.
Sect. VIII. De Accufatione. S i
Sect.IX. DeQuæſtione,feu Tortura.
· Que interrogationes licite fiant.quo ordine? Non
nifineceffariò Geniendum ad tormenta. Modus torture
quis adhibedus ? quando deferendü appellarioni.degra
uitate tormentorum adhibendorum .Bulla Pauli 3. abf
tinendum inuſitatis tormentis..Quoties reus torqueri
poßit,an plusqua ter. E quandoliceat iterare. cöciliate
fententia de femper poft torturam negante quod in ea
confeſſus.Exemplum facinorofiMediolanenſis.Reiicitur
fana quædam praxis Sprengeri,de fententia ferendaad
continuandam torturam . An conuictus reusfubiicien
dus quaſtioni an quæftione fic fepurget,Øtnequeatcon
demnari, an liceattorquere plene a teftibusconuiétum ?
Nauarri diétum explicarum . Perſonarum torquenda
rum in hoc criminean fit aliquod difcrimen faciendum .
Demaleficio Taciturnitatis. modus, caufa. Gariæ deo
monis ad hoc techna. Exemplum deLycanthropo VVeft.
phalico.Exemplum malefica Oenipontana.Quaremedia ,
contra hoc maleficium iudices adhiberefoleunt.quaex
hislicita,que serònon.de infufione aqua profana frigia
da.de infufionebenedicta . Examinanturmulta praxes
Sprēgeri. an deceptoriis Gerbis inducede. deexfpoliatiom .
ne, expilationeſéu abraſione. Esquiddácircaea obfera
wandi deexperimētolacrymaru.E modo eas coniuradi.
deprabita teraqua benedicta & infufaei guttulacere
benedicta.Anliceat per aliasmaleficas rolleremaleficiú.
Defactoquodam Epiſcopi Ratiſbonenſ deuora preces
cum ieiuniis & operibusmifericordia. Deperiapris apo
pendendis collo fagarim ,demenfura longitudinis Chri- ;
AtiDomini de obferuationefexta feria ad torquendum
 SVMMARIA LIB. V .
anin Paſchalibusliceat torquere? de fubmißèdicendis
nominibus teftium . An liceat interrogare num Gelir
fubireprobationem ferricandentis?an relaxandiadme
Trorem cuftodiam fub cautione? Godelmanniſuperſti
Tiofus modus.
SECT. X . Dealiismediis veritatem
perſcrutandi.
Contra Bodinum non licer indici dolo,falfis promif
Asmendacioqueveritatem à reo expiſcari. Licere men
tiri, eft hærefis Maruli error. Iudici licet Gti æquiuoca
tione & ambiguapromißione liberationis.Multa Spre
geri dicta diſcuſſa. Que Bis confeßionis fic extorta ,
Quando iudex cx ea cödemnansmortaliter peccet. Qua
dam alia cautela excuſſa . Hiftoria rei qua accidit prope
Argentinam . De experimentis fumendis reprehenditur
fačtum quorundam .de confrontatione,
; ;; SECT.XI. De Confeſſionibus
Exquali confeßione reus poßit damnari. Exquali
non poſsit. Confero & conuicto femper adhuc dandus
terminus ad fe defendendum . De confeßione per figna
furdi @gmuti. Deeo quimaleficium confeffus,negatſ
mala intentione fecilè.
Sect. XII. DeAbiuratione criminis.
: Defufpicionum diuifione & generibus. quomoda
differant,fufpicio,opinio; & prafumptio. Iudicis arbi
trium in his,quale. :"
: . Exempla fufpicionum huiufmodi : quando quis
propterabiurationem factam dicatur effe relapſus, Quo
modo facienda abiuratio. Quando cogatur iudex ad .
mitteread pænitentiam pramiſſa abiuratione. Quan
1 . Noco quomodo reuspoßit adigi ad abiurandum .Quan
poab Ecclefia ad pænitentiam receptum , laicus index
widbucpossitcapere & punire. cap.ad abolendam . S.in
. . ; prefen .
 SVMMARIA LIB. V . ' .
preſenti Gero dehåret. An iudex ecclefiafticus teneatum
tunceum eriperç. Varie formula abiurationum .
SECT.XIII. DePurgatione Canonica.
Quid fit, Quando deferenda. Simance fententiaper. '
penja es cribrata . Iudicium fiuearbitrium iudicis hoe
totum habet fibicommiffum . Qui cogendi,qui non ad
mittendiad eam . Quid opereturnegatio eius,quid defe
&tus. Sollemnia Eritus.
- SECT. XIV . De Abſolutione.
Quando reus poßit abfolui. Abfolutio diffinitiua .
quid . Abſolutio ab obſeruatione feu inſtantia iudicij
quid. Quandohæchabeat vim illius.quomodo cognofcaa
tur an fit ab obſeruatione iudicijian Berò fit definitiua
fententia . Depraxi quotidiana non abſoluendiniſiab
obferuatione iudicij oftenditur Onde orta , e queritur
quandoea Grens iudex excufetur, quando non . Non faa.
tis punitus in Gnacuria poteftin alteraiterumpuniris
Es quopacto?diſtinctio Marantæ fuperflua. Formula
abfolutionis.
SECT. XV. De Sortilegiorum qualifica
çione , fiuc quæ ſintHæreticalia , :
. . quæ non .
Que fint fortilegia heretica diſtinctio inter hereri.
Ce hareticalia . Clari, Farinacije Turiftarum quo
rundam hacin relapſies.aliudeft herefis, aliud factura.
bereticum ,aliud factum ſapienshærefim declarata finan
gula fnis exemplis. Qualitas criminis eius qui inyo.
çat damonem ad fciendum bel faciendum id quod eA
in demonis poteſtate . Diſcutitur controuerfia in
ter Barbatiam & aliosJuriſconſultos. Quandoad in
guifitores fidei pertineat de briuſcemodi iudicaress
Que fint forrilegia hærefim fapientia. De Sacramene
(*) 3 Desa
 SVMMARIA LIB. V .
ta , facramentalia , reliquias Gel alias res benedi
&tas miſcentibus. De baprizantibus imagines, Gel
pueros rebaprizantibus. De mifcentibus res non fa
cras fuper quibusdiéta eft Miffa . hic de Sacerdotehoe
faciente. Deinuocantibus dæmonem per modum facri
ficij bel adorationis. de aliquid a damone petenti
bas. .
. SECT.XVI.Depæna & Supplicio
maleficorum11 .
Lamia,Genefici,malefici, fage nomina inboctra
& atu pro iiſdem fumenda. VVierus , Godelm . & alij
Nominales reprehenfi.Depenafortilegiorum qua bare
fim fapiunt.
Quid in foro confcientia . Quid in foro fori fecune
dum canones. quid de laicis.quid de clericis. Peccata
Sacerdotum hac in re. 1. Si arasfpolient,luminaextina
quant & c. Sinoceant. 2. Millas defunctorum probio
entibus celebrant. Grillandi error. 3. Imagines San ,
storum conculcantesautdeiicientes. 4 . Celebrantes fua
perrebusprofanis. 5. Abutentes Gafis & Geftibusfacris.
6. Miffi admifcentes orationes no preſcriptas in Mif
Jali officio. Pæne communes omnibus, Clericis, laici
que. Dedoce ntibus, difcentibus , confulentibus. Dea
matoria prebentibus. De Serpentum incantatoribus.
De aſtrologis,chiromanticis , & reliquisdiuinatoribus .
Depræbentibuspoculum abortionis. Epifcopi an poßinr
conuichos,morte dignos, ctiam pænitentes, tradere bra .
chio fæculari. Qui forrilepi tradendi brachio fæculari.
Formula condemnationis. Pæna fortilegorum morte
minor. & quorum . Qui aliquem occiderint morte
multandi. An etiam Lamia fiue ftriges que nullum
occiderint comburende fint ? Fundamenta neganrium
diſiecta ordine. In atrocioribus etiam conatuspunsen .
dus: Senectus quando idonea caufa pæne minuendai
Delicta fagarum non funt infomnia Credendum ea .
 SVMMARIA LIB. V .
rum confeßionibus. Auctores Theologi,iurifte,medicí
& philoſophe agnofcentespactum damonis & Lumina
rum .
Auctoresqui affirmant Lamias demonibuscommis
fceri. Auctores quiaffirmantabiis excitari tempefta.
tes. Auctores afirmantes tranflationem corporalem de
loco ad locum . Nauarrusexplicatus. Quid interfitina
ter abnegationem B .Petri, & omnium peccatorum ,
abnegationem Lamiarum .Lamias,eo quod Lamiafunt,
occidendas probatur. Exinre diuino. explicaturlocus
Exod. 22. 6. 19. Ex Lege Ecclefiaftica, Legefaculi fcri.
pra non fcripta . Per rationes. breuiter oftendstur
immanitas atrocitas ipfius fceleris , comparatione
grauißimorum aliorum . LocusExod.22.6 . 18.probatur
etiam à caufis propter quas folet quis morte damnari.
Explicata Carolina conftitutio. Defenſa ignis pæna.
Virumindici-liceat pænaprolibitofuominuere.quan .
dopecceturremißione.
SECT.XVII.Delibris Magicis.
Quomodo & quibus prohibiti, ad quos deferen
di. Non abſoluendi, quiretinent. Qua pana retinen
rium . Epifcopis an quia tales,liceat legere. Cuicompe
tar darebeniam legendi.Quid de anctoribusfeu fcripton .
ribuseorum .
SECT. XVIII. DeEuchariſtia mori.
turis præbenda.
Confuetudomultorum locorum , non dari; quando
tolerabilis. Nauarri fententia explicata . Iurecommue ,
si receptum Et prabeatur. Cautela quædam circa hoc.
Confeßio nunquam deneganda. Vnctio extre
manon danda damnati .
D . SECT.
 SVMMARIA L1B.V . ,
Sect. Vli. An cor
lienduin ?
- Quid de iis quiin carcere ſe occiderunt ? quomodo
intelligendum quod crimina E criminum pænamorte
exftinguantur. contra communem . Quomodopeccent
quiarma Gel inftrumenta necisreo fuppeditant,quibus
fe interimat. De iis quimoriuntur fineculpafua
· ante fententiam . Ius contramortuum ac
i gendiquot annorum ſpaciopre
" fcribatur. His
MARTINI
DELRII SOCIETA .
TIS IESV PRES.
BYTERI,
DISQVISITIONVM
MAGICARVM
LIBER V .
De officio Iudicum contra Maleficos, fiue
deproceffu Indiciarso in crimineMagia.
Team Era Comicus,
Numquam ita quifquam bend
fubductå ratione ad vitam fuisa
AV Q uintessetas,pļus femper aliquid
an apportet nouiz ,
Aliquidfempermonest.vt quod
nunquam te facturum putabas , id poft face
cias tamen, quis credidifletme, poft annos
rum vigintifelix à Tribunalibus ad Religios
fæ vitæ transfugium ,ad hancMaſuri rubrică
sediturum ? redeo tamen , non vt coram me
teuspalleat,non yt Quæfitor fedeam , vel vt
Quadruplatoriaures præbcam : ſed , vt iudi
cibus confulam , quibus ex librorum con
fusa
 orqawi DISQVISIT. MAGICARUM
fusà congerie,aut yſu yario nimisarbitraria
rům hodie iudiciorum ,iftaminùs libuit vel
licuit ad crimen de quonuncagimusaccom
modare. Nam quibus nec ocium deeft,nec
voluntas , fateor de fontibus ifta hauſuros
non difficulter;haud ſcio lamian eâ metho
do, & ad conſcicntiæ ſecuritatem directione.
Certe Confeſſariis , quorum plerique nudi
Theologiſunt;in re,neiuris quidem peritis,
planèperuiâ ,non inutilisoperamea fuerit ;
quorum potiſſimú gratiâ,mediebusaliquot
antiquo iterum ludo paflus fum includii Se
quaripſum judicijordinem , qui ordinarius ;
& rem in in Se& iones partiar ; & legam vefti
gia eorum , quosæquiùs,meliùs, & prudētiùs
de latrunculatoriishiſce locutos arbitrabor,
GideBarr. Clarum , Boffium , Simancam , & alios,præci .
Tageum pu'e Proſperum Farinacium inſignem nó le
practic. . ctione tantum , fed & vſu Iuriſconſultum .
triin .p .I.n.
2. Tib .
Decianum SECTIO I.
L' fradt .crim . .
mil.n.c. Anin hoc crimineſeruandus ordo do
Gl.2.c.3.
bide DD proceſſusordinarius?
in Lt. Cod . Onitatinter delictum , crimen ,
Padu.de cium à iuris interpp. differentiam ali
lit. quam ftatuia:quętamen noftro inſtituto pa
Blanchum fùm idonea eft,ideo ,vt folentetiam alijDD . .
impract biſta pro iiſdem nunc fumo, & præfuppono
i crim .g. Gina
fis indic. fortilegij fiue maleficij crimen efle publicũ ,
* mixti
 . LIB. V . Sect. 1. It
misti fori & commune ;dequo fià laico con
mittátur; vterqueiudex poteſt cognoſcere,
Eccleſiaſticus & laicus; item effé crimen no
minarum fiue ordinarium , eo fenfu vtha
bear nomen certum , & etiam pænam cer
tam iure præfinitam :effe tamen crimen exo
traordinarium & exceptum : co fenſu ,quòd
in eo quædam obtinent peculiaria , & quòd
ſub generalilegis difpofitionenon contine
tur;vtnec crimen lafæ Maieſtatisauthære.
- fis,ad quodcokatmaleficium pertinere, que
- eft fententia DD .communis & veriffima: GideDD .
effequoquecrimen enormiffimum , grauilli in lblt. C.
atrociffimum , quia in eo cócurrunt circum - deaccufat.
itantiæ criminum enormiffimorum apofta - Profperuma
- Liæ , hærefis, facrilegij, blafphemiæ , biomici Farina ,
dijimò & parricidij fæpè, & concubitusco - min . 9.18.
tra naturain cum creatuià ſpirituali , & odij nu,como
in Deum ; quibusnihil poteft effe atrocius. Saga
Pendet quidem à iudicis arbitrio pefare grad 1995
uitatem deli& i,vtrum litatrox,velatrociſſi al excoma * ?
limum d ; fed tamen debet iudex hoc arbitris ni fentétia
, um fuum moderari ex circumſtátii
Farisnadeli&
cius e.i, prsux,
act .com
quas optimè explicat Proſper Farinaciusemmin.
hic verò concurrüt non paucæ , primò quòd viltal.co * *
delictum eſtmali exempli & , cuius noxa vt Soar.in
cancer ferpit,atteſtante experientiâ:fecundo Thef.com :
folet no& urno committi tempore, quando
) minùs fibi homines cauere poſſunt: tertiò mit.dig
i committitur clam & proditorie , fiueperin - 18.á n . o31
. web : A 2 : dultriam
 Disevisit. MAGICARUM
duftriam infidiofam , cuiuſmodi homicidia
funt grauiora; quartò folent lædere eos,qui
busfunt coniun & iffimi; dominos , fratres,
patres,liberos,coniuges,ſodales,collegas,fa
miliariſſimos quoſque : quintò peccant ex
conſuetudine quadam delinquendi , imò
quafiaffiduè : nam femper malum aliquod
machinãtur, Diaboloinceſſanter eas ftimu
lante,& quotidianum penſum exigente ,ad
eò vtvelpoculum ynum velyas aliud, fi plus
nequeunt, frangere cogantur , vtteftantur
Remigius & alij. Sextò quia deli& o huicin
Aigitur pæna atrociſſima, nempe incendij.
Septimòquia deli& um hoc committunt á
nimo planè deliberato , dolo manifefto , &
c.difciplin (vt loquuntur pra & ici) appenfatè,quod indi
na.e.nam - cat perſeuerantiam & complacentiam in cri
gwe.c.Sera mine.
muftitia c.
E sa Secundò fciendum eft , quod licet in pe .
Crex.cap. nisirrogandis ampla fit arbitrandi poteftas
regum , 2. iudicibus conceſſa ; tamen , fine grauiffima
gus.hrefpó, causâ , nó licetiudicipænam à lege ſtatutam
ciendum ...
hodie,unD .. .excedere. ( ratio quiaiudicem magis com
depen , mendatmifericordia , quam feueritas, vt va
ss.oporter. rij canones & leges docentf )nec etiam illili .
Auth, de ceteam minuere , fed debet iuris rigoré hac
judic.c.de in re fequi& .hanceffe D . Tho. ſententiam , &
The communem luriſconſultorumindubitatam
cilicet.de benèprobat Farinaciuspradt .crim . q . 17.18. 5.
puesto qui u.7.etiam docet ex fufficiéticausâ poffe
Laurent iudices
, , * * LIB. V. SECT. I. : : :
idia iudices poenasà legibus indi& asnon folum
jui minucre , fed etiam pro ſuoarbitrio augeres
ries & hoc fenfu omnes pænas deli& orum ho
„fa die,iuxta facti& perfonarum qualitatem , ab
:ex arbitrio iudicisdependere;idque etiam obti.
no nere, quoad pænas conſuetudinc vel ftatuto
lod introductas; & quando iudices iurarunt fta.
llo cuta obferuare ; & quoad pænas omnes tam
Ide principales , quam acceſſorias ; & in quouis
lus crimine, etiam hærefis. Quod intelligendum :)
u antefententiam : poft fententiam cnim non
po poteftiudex pænamaugerevelminuere,nifi
liji confulto Principe: excipitur crimēhçrefisie
in quoſolo,reo ad fidem reuerfo, poteftfen
& tentiamitigari b ;& puta hoc obtincre ctiam
in maleficio,& praxisdocet.fæpe enim ludi
- ces quasdazanaruntviuas exuri,iubent ftra
fa -. non .debe
gulari vel decollari ( vtfa& um annis ſuperi ,
oribus Stabuleti, in causâ Ioan . de Vaulx.)
Intelligendum fecundò , deiudicib .ordina .
riis & maioribus,& non prohibitis hoc facem
re', & quando id non vergit in partis præiu
dicium dico ordinaris , quia delegatis hoc
non licet;nifi,ex causâ,dclegatis principum ,
velmaioris magiftratus, quidelegato fuum
tribuit arbitrium . dicomeioribusquia mino .
ribusmagiſtratibus id non permittitur,nifi
confulto principe,vel nifi cauſa quæ mouet
fit intrinſeca & cohærensdelito. Dicanon
probibitis,qualiG ftatutum exprefsèid prohim
A3 berete
 DISQVISIT. MAGICARVM
o beret, vel verba ftatuti pænalis imperatiuè
is ad iudicem dirigerentur , vel ſtatuto alio ca
neretur;verba Itatutorum vt jacent feu ad
litteram accipi@da ; non liceret pænam mu
tare. Dico , quando idnon vergit in præiudicium
i Partis,quia quando pæna eft applicanda parti
Jæfx , vel denuncianti& c. non poteft dehac
S p ænâiudex detrahere. Deniqueiure com
munihæc poteftas pænæ arbitrariæ ,ficiri
tatur, yt licet ex causâ iudex poffit pænam
mortisordinariam commutare in aliam mi.
tiorem , tamen non pofſitmutare in aliam
mortis vel corporis pænam ( vtputa panam
ignis, in pænam laquei, vel flagellationis vel
mutilationismembri, veltriremium , aut fi
miles corporis affli& iuas pænas ) fed debet
commutare in pænam carceris,exſilii, pecu .
* ** niariam autfimiles : de facto tamen & cõfue .
* tudine pleriſque in locis contrarium conſtat
obtincre , vt etiã in alias corporisaffliciuas
& quafcumq;mitiores pænas ex causâ com
mutare foleant.Securi in his ſumus commu
: niores DD . fententias , vtpatetex Farinacio
d .quæst. 17.
In his autem femper iudici velim anteo
culos eſſe illud extremum iudicium ſupremi
tribunalis,dequofuntfequentes rythmive:
teres.
m . Indicabit iudices iudex generalis
# Negquidquam poterit dignita zapalio
 Lib. V. Sect. 1. hely
Siue fit Epifcopus, fimeCardinalis,
Reus condemnabitur,nec dicetur,Qualis: 7
Tbiwibilproderit quicqram allegare,
Neg quid excipere,neg, replicate,
Neq,ad Apoftolicam sedem appellare,
Neg, codicillos Cafwis citare. "
Reus cosedemnabitur,necdicetur, Quare
Cogitatcmiferi,quidyılquales eftis,
Oxid in boc iudicio dicere potestis.
Hic non erit Codici locus,nec Digeftis,
- Idem erit Dominus, iudex ,actor, tefti .
Hisfuppofitis ad quxſtionem reſpondetur,
non arctari in hoc crimineiudicë ad priſcas
| follemnitates, nequead ordinem illum pu :
blicorum iudiciorum antiquum ,quem exo
leuiffe fcribit Paulus I. C . i ſed tamen teneri 11.2. D . de
: fequi cum ordinemjuris, quiæquitatinatu . publ.iseda
ræ confentaneus eft; cum præterea , quem in
criminibus priuilegiatis liue exceptis , iura
: communia & particularia locorum præfcri- *
· bunt;quem quiturbetautnegligat, eius ius pen .
- dicialia acta nulla forent k : licebit tamen iu - ' Bodini in
dicirecedere à communialiorum criminum Damoro.
praxi, in hocdeli& o vindicando, quatenùs lib.4; a
Godel
peculiaria quædam ho crim éexigit, de
ermeexigit, de que
qui- mann
Coats .de
i bus poftea.atq; ita cenfeo conciliandascon - Lamina
En trarias quorundam Iuriſtarum ' fenten . When
tias , non fatis diſtin & è lo
1 . 75* quentium .
: ssa * * SE
 DisQVISIT. MAGICARVM
SECTIO IL
- Quomodo Inquifitioin hoccrimine ;
inftituenda ?
TNquifitionem voco ( vt ſolent I. C .)deliai
informationem iudicis officio & au & ori.
Josh Chate ratefa & am \; ca veleſt generalis, quando iu
pract.o crime dex in genere quærit quis fit deli& icommiſ
C
kond. sis. liauctor ; vel fpecialis, quando inquiritin
de inquia perſonam certá , de cuius deli&to certior fa
ft.c.8.' & us fuitvelper accuſationem ,vel perdenu
ciationem ,velalium modum .Vtautem vali
pract.crh da fit inquiſitio docetFarinacias (quiopti.
mir . q . 1.
1. mèhancmateriam profequitur) requiri ſe
quentia : PRIMO, Ttin genere faltem con .
ftetdeli& um effe commiffum : quod intel
lige quoad ea peccata , quæ in adum & per.
niciem externam eruperunt. debet enim
: : conftare ſegetes corruptas, infantem occi .
. fum , & c. quoad peccata verd intelle & us, vt
i hæreſim ; velvoluntatis , vt pactum cú Dia
b olo ,comeflationes,concubitus cum diabo .
Ta l o & huiuſmodi difficilimæ indagationis ,
, non ſolum poteft inquiri contra eas licet
non cáſtet de corpore delicti , fed etiam ſunt
condemnandæ , & dumtaxat dicantfe ad con
u entú delatas, vtbene Armal. Albert,deagnoſcafe
fert.Cathol.& harst.q.25.&* Farinac.q.2.0.26.
SECVNDO.PT præcedat aliqua faltem accu
Latio;
 " LIB. V . Sict. I.
fatio , quod etiã iure Canonico obtinere ve
Fius eft"; fed huichodie conditioni, genera - cm. foruiis.
fi iudic .
li confuetudine derogatú eft,reputaturenimin de, Gerber.
inquiſitio remedium ordinarium , & in o - Temif.clan
mnibusdeli & is poteft ex mero iudicis offi. rusd. gos.
cio citra accuſationem vllam inſtituid , fem - Menoch.
per tamen neceffe eft , vt adfint alia aliqua conf. 166.
Gomez..
loco accuſationis, vt puta denunciatio , fa - cerere
ma,vel indicia,de quibusftatim . ; Tobtom .z.
: TERTIÒ rcquiriturquo ad formam , vt dedelit .com
inquiftio ſit certa ,fpecifica & clarazita con . I.num .49. ?.
tinensdeli& i qualitates & circumftantias, vt Clarme de
$ 19.3.9 fedca
per eius incertitudincm , generalitatem ,vel Decion
obſcuritatem non tollatur reo defenſio .id - conf.18.
eo deber in ca explicari locus& tempus(ſci- alý.
licet non dies, ( niſi citra calumniam , exiu - 'l.libello
ftâ causâ,id reus petat, & iudex diem fciat)? cusa
" . . V ube
ſed annus ac menfis ) commiffi deliai, ex pellus ram !
illis ex
fententia veriore & communiore f quoad pic.crimi
inquiftionem fpecialem ;nam quoad gene- na. I. Boga
ralem verius eft , hanc expreffionem loci & fins de inte
temporisnon requiri: in ſpeciali quoq;hoc© 9* Menoch.
!
locum tantum habet de criminibus quæ tē - conface, o
poris momento committuntur ; non verò farcus. cóf.
iis, quæ fucceffiuo tra & u,in quibus locus & 64:88 os.
tempusnon poteft ita deſignari , vt ſuntcri. Decia , că
men lælæ Maieſt.hæreſis & fimilia 8 : & ideo fil. 18. is
,
aco 3Meno.d.
idem de crimineMagiæ dicendum , hancad . confil.10
ditionem in eius inquiſitione non effe ne- Decian. &
ceffariam . Quod 6 aliquæqualitates expref- confiar
 *****
10 DISQUISIT. MAGICAKVM i
fæ in inquiſitione non probarenrur; tunc
r * * additæ fuerintclauſulæ ,de omnibus do fingulis ,
velife non adftringens,velmeliori omnimodo , vel
crimen ſitnon iterabile ,(vt homicidium in
eandem perſonam )vel conftet ex cõfeffionc
- reidecrimine , vel quando qualitasilla verè
* . * delictum non aggrauabat necalterabat;his
caſibusreus adhuc effet condemnandus ; a
liàsforet abſoluendus. - ,
Lin k QVARTô requiritur, præcedere indicia
de ribe.De ipfam inquiſitionem ;quçſententia commu
sianiconf. nior & æqua eft, contraria verò quorumdam
18.01.3siin heft periculofa & iniqua prorsùsi ; etiamfi
1.Golia. iudex habcatliberum arbitrium , & licet in
ni quiftio exmandato Principis fieret; niſita
men Princeps , non ad partis poftulationem
Rusin . Cla. ſed motu proprio ,mandaffet contra alique
Cephal, inquiri, & affereret cum deliquiſſe , idque
Rolan . à ad fuam noticiam perueniffe. Qua tamen in
Talle na recaucnd
um valdè Principibus ne facilètam
list dorer liamandata dent: facillimèenim circumuc
5 Proſpex picur à delatoribus Principum bonitasatq ;
Farin .q.1. credulitas, eofque fæpè exnimis credulis faa
isin mum . 40. ciccrudeles . qur verò fint legitimaindicia
L , nin mox
2 vid ebo ..
. VUC00 -
asi QVINTÒ requiritur diffamatio feu fa
eines

i ma, non ab accufatoribus rei, fed ab aliis

quoquchominibusfide dignisnata.Sed ma
gna hic difficultas oritur circa iſtud quin
E tu mrequiktup , an femper neceffarium fit
faman
 * * * LIB. V. Sect. I 3. it vi
fimam præcedere,etiam quando alia fi
tunt indicia . Nam DD . videntur nimis g
neraliter loqui, & conſuetudo corum di&tis
parum confentanea videtur. Putarim poſle
illos conciliari, vt dicamus; fi fintalia indicia
fufficientia & legitima , non opusefſe diffa
matione, nein ſpecialiquidem inquiſitiones ,
fi defint illa, omninorequiri diffamationê ,
quando incipitur ab inquiſitione ſpecialik, * fic intela
Séd fi incipiatur ab inquiſitione generali ligedi D. D .
formatâ ex mero iudicis officio , tuncnon vi comuniter
,
deturneceffarium vt præcedar diffamatio ; quos refers
licüt ſolet pradicari,(teſte Claro 1 )quia co - Proſper Fa3
miffo aliquo delicto ,hodie iudicesnon pro- rinac. g. n
cedunt à fpeciali contra aliqueminquifitio . nu.somas
ne incipientes , fed a generali informátio - ximè
LondonRome
ne& inquifitione,quis illud deli& um com - Valle com
miſerit : & tunc fic in genere primùm in - fil.57. 6e
terrogantur teftes , an fciant quis commiſe . lu .4. Class
rit : finegentan fciantaliquem diffamatum rumrepren .
de deli & o illo commiflo ; & fi aliquem hu - hendens.
Tra&. create"
juſmoditeftesnominent, tonccontra hune mini. g. a.
fpecialem inſtituut inquifitionem , fialiqua Bex.prater
adfint nominationilegitima indicia ad in : cafciato
quirendum , ( quæ indicia füntloco diffáma.
tionis:)li fufficianțindicia ad capturam , ca
piturnominatus; ficapi non poteft ,mone
tur & citaturad comparendum & fe expur- ' .
gandum ; finon comparet in contumaciam
bannitur:quæ omnia effe praxirecepta & iu
rirag
 12 DisQVISIT. MAGICARVM
rirationiq; conſentaneadocet optimè Pro
doperig . ſper in Farinac. Etficpofſit iudex ctiam in
recenze crimine Magiæ procedere per inquifitioné ,
non attentâ diffamatione in caſu quidem
propofito.Requiritur autem præterea diffa
matio quando iudex procedicad partis que !
i relam atque accuſationem : que eft cómu .
nisfententia . Non tamen improbabiliter,
1. quis defenderet tum accuſationem ſupplere
defectum diffamationis , vt videtur velle
qua. G: Clarusn, Debetautem hæc fama primo effe
berf. fed orta à fide diguis & non maleuolis perſonis
' Perte ex
vel futilibus, debet eſſevehemens, & quafi
fwletin. procedens ex ore partis populimaioris ; de
i ber de ea conftare perteftes , faltem duos os
mniexceptionemaiores particulariter fuper
famâ receptos & examinaros.Hæc certa ſunt
ordinariè in criminibus caeteris.Nam in hæ
refi & læſæ maieftatis crimine, quidam limiz
Wide Pro- tant & famam dicunt non requiri: ſed rem
per Farb- ucrâ exiſtimo, etiam in his criminib .ideob .
, * * . tinere, vt famarequiratur, nifi eius locoad
Pan pras ſintindicia & præſumptiones ; quod fatisa .
beserier.cit. pertèindicat SimancasP , à Proſpero in ali.
s2.dein - am citatusfententiam . idem ergo cenſuerim
quis.ordin . de crimincMagiz . Superinfamiâ autem in
5 6. 07.
Soliquiri poteft ad folam denunciationem viri
Ter.198. probi; & cùm reperta fuerit infamia , tunc
Cher.I. poteſt procedi ad inquifitionem de crimi.

SAXTS
:: LIB. V. Suct. 1 13
Sextò requiritur,vtis contra quem in
ftituiturinquilitio non fuerit aliàs decrimi. .
nc hoc eodem , per iudicem foriexterniab . 1
folutus, vel à Principe gratiam deli & i obtiai
puerit; vel etiam de illo fuerit condemnatus
poenâcódignâdelicto, & non leuiore. idem .
que dicendum etiam fi abſolutus effet à iu .
dice propter defe & um accuſatoris crimen
non probantis , fi fit tamen diffinitiuèabfo
latus, & non dumtaxa: ( ve faciendum hoc
cafu prudenti iudici ) ab obferuationeiudi.
dj.Limitahæc primò,nifiqualitas quein fe ' i
cundâ accuſationevel inquifitionedenouo Comer
additur diuerfificet " deli um ( v. g. exho 10.3.deda
micidio in parricidium .) item nifilitcrimen litt.c.1.2 .
mixri fori( vt eft crimen Magix )aam in hoc, 27. Molier,
fi fuit punitusà iudicefæculari, non poterit*mina.
pro Com
iterum puniri à iudice Eccleſiaſtico
COLC CINATUS ;nifiu .
* * noz . c.35 .
dex fæcularisminorem impoſuiſſetpænam , num . ..
quàm par erat, & quàm iudex Eccleliafticus
potuiflerimponere.Siverò ante fuit damna.
tusà iudice Ecclefiaftico , tunc quia in tama
grauibus criminibus Iudex Ecclefiafticus 'ca .felica
non potuit punire pænâ condignâ deli & o , 9; per kos;
de penis
yt poteft fæcularisiudex ;zlato
ideò lemper
ſemperin
in his
his coprimà j .,
poterit iterum conueniri; & damnariabs fæ - hoc decat
culariiudiceſ; quæ veriſſima etiam quando Gomez . .
loquimurdepænâ ordinariâ & principaliter **
ad puniendum delictum irrogata.z.Nificol. ref plan
rimes Foto
lufio & præuaricatio accuſatoris, velprimirixas.
indicis de 2014 .70
 14 DISQVISIT. MAGICARVM
iudicisinteruenerit: tuncenim iterato porec
ritinquiti. 4 .Sifuerit abſolutus vel conde
mnatusprobabiliter & veriſimiliter ignorām "
te eo ,quifuam velfuorum profequituriniu .
riam ; quod procedit dumtaxat fi fit graue
crimen & magna cauſa . 5. Nig litabfolutus,
non diffinitiuè, fed ab obferuatione tantum
iudicij ; vel relaxatus ſub fideiuſſionederes
præſentando; vel fi purgauit indiciaper tore
turam .his enim caſibuspoterit,ſuperueniés
teid pro tibusnouis probationibus aut indiciis , ite ,
Aer.d .get , rum in ius ducit, id tamen intra tempus à iu
24.26.* read hoc velconluetudine præſtitutű, & ius
re quidem ciuilinon diftinguitur inter eun .
dem & alium accufatorem ;iusverò Canoni.
c ' cum id alteripermittit , veteri verò fiueei
* Gide Pro- dem accuſatori hoc non permittit 4. .
fperum S. Quæri ſoletetiain de tráfactione, quandô
* wm . 30* illa impediat nouam inquiſitionem velpros
i cellum ?Breuiter ex eodem Proſpero relpon
25.anuzi. detur . Širemiffio delicti publici fit habis
es

$ 9.5.per ta per tranſactionem (ſuppono licitam )cum

fetam .
parte ; poterit non ab illa , fed ab alio a &tore
iterum impeti iudicio ( quia fententia facit
que

. .
ius quoad omnes , non autem tranfactio )
mulcog;magis à fiſco , & eo requirente par
teritiudex adhuccundem proceffum proſe
. : qui vel iterum denouo procedere (aliud e .
nim eft ius partis lęſą , aliud iusreip. læfæ ) & :
in criminibus atrocibushæctranſactionihil ,
debet
posti
 Lis. V. Sict. II. 19
debet diminuere de pænæ ordinariæ graui.
tate. Cæterum fi tranſa &tio vel compoſitio -
facta fuiſſet cum ipfo fiſco veliudice, tunc ;
quia pecunia foluta ſucceſſitin locum pænęt
non poffet iterum retrahi in iudicium , vel
conueniri reusifte, etiamá noua fuperueni
rent indicia.hæcregula procedit, 1. nifi aliàs
conftaret omnimodède delicto cómiffo per
reum ,velex fa&tinotorio , vel cõfeffionerei,
vel ex probationeiudicaria ; tuncenim non
valeret ifta per iudicem laicum facta compo
fitio , & efiet omninoillicita iudici , fi fit fan
da poft fententiam .Dico ,confiaret,quia nul
læ præſumptiones ad hoc fufficerent. Dixi
per ikdicem laicum , quia Ecclefiaftico iudici
permittitur pænam fanguinis in pecunia
riam commutare. licebit etiam hoc iudicifem
culari , quando reus exciperet de nullitate
proceſſus, vel quando iudex aliquamiuftam
haberetcauſam recedendià pænâ ordinaria ,
& illam commutandi. Dixi fi fit facta poft ſex
tentiam . quia fi ante fententiam , tunciudex
id faciens ex causâ nõ iuftâ peccat , fed valida
eſt compoſitio : ficx causâ iuftâ faciat, tranſe
adio valida eft , & iudex non peccat. 2 . limia
tatio eſt, fireusprimum hocdeli& um com
miſerit , poteritiudex fic componere ; non
verò fi fit homo facinorofus, folitushoc de
li& um yel alia patrare.tamen ſide fa & o ante
fententiam iudex cum tali facinoroſo com
. moneret;
 16 DISQvisit. MAGICARVM
poneret; vcrifimiliùs eſt valituram compok
fitionem ;licet ipſetum peccaret. 3.limitatio,
dummodò priuscum partcinieritreus con
cordiam , alioquihanc præcedens concor
dia cum fiſco iniqua eft , & non valet. imo
conſenſus illepartis debet effe expreffus & e.
uidens,non tacitus tantum veldiffimulatus.
Non valet inquam refpe& u partis, fed bene
reſpectu fiſci tranfigentis.4 . limitatio , fihæc
tranfa& io foret inita in criminibus fuper
quibustranfiginon poteſt, yt funtlafæ Mao
ieftatis,Diuinæ & humanæ ,raptus virginum
& fimilia , ſuper quibusvt valeat tranſactio
confulendus primo eſtipfe Princeps : & his
criminibus à numero ſortilegium hæretica.
le. 5. limita fore inualidam compoſitionem
; rco , fi iudicis fraus, dolus, colluſioautcor
ruptela interueniffet : vel fi metu eam a reo
extorſiflet.
Quoad gratiam deli& i factam àPrincipe,
Profper fusèadmodum , ſed in hanc fenten
19. 6.per tiam y.differre abolitionem ab indulgentia
$0. 8 od Principis. abolitionem non exſtinguerecri.
do Peruja men , fed tantum iudicii inftantiam , ideo
um optimè
bizdere tranfa & â lætitiâ publicâ,propter quam Prin .
Ritut. in cepseam concedit, infra 3o.dies poteftaccu
integr. g. fator de nouo accufare: & ideò hancnon tra .
Jl. feqq. hiad crimina enormiffima , nec ad omnes
ļ perſonas. Indulgentiam verò Principis ficri
cum causâ , & crimen exſtinguere , quarefi
mi princepe
 LIB. V. SECT. II. 17
princeps alicui gratiam faciat de omnibus
deliais,velgeneraliter omnibusdelinquen
tibus, de omnibusdeli& is, indulgentiam
concedat; talis indulgentia comprehende
ret etiam grauiffima crimina, & notoria &
e liquida, & extendereturad carceratos quoq;
$i & condemnatos.
and Sit REGVL Ai femel à principe gratiam crimi
et misconſecutus,non poteft ampliùsab vllo iudicemo
er leftari. hæc facultas gratiam criminis facien - apud pro
dicompetit Principibusſuperiorem non re- perum , og
1 cognofcentibus, aut faltem habentibus re- ipfemet šo
O galia iura ; item Baronibus & feudatariis, fi numid
is fuerit illis in inueſtiturâ expreſsè conceffa ; *letaPropieki
quoad Duces , & Marchiones , & Comites,maximèn .
quicquid dicantalij *; non puto hancpote. 25. poft D .
- ſtatem accipere,niſi cætera regalia iura iis co - Tho. 2. 2
cedantur; & ficpraéticaturin Franciâ & Hi- 94.67.Ri
fpaniâ , vbihocius foliRegi eft referuatum -...4.6 Plot
Non tamen licetſupremo Principipro lubi- nuss. "
to has gratias concedere. Non poteft enim opt,hoc
* niſi priùs parti læſæ ſit ſatisfa & um aa. Non docentBite!
poteſt in homicidio deliberato , hoc enim" Gol.
ptif.2 .Plot.
cona
diuinorepugnatiuri bb;ideò licet in foro ex - fl.crimima
terno non fit qui abſolutam hanc Principis nal.Saria
poteftatem impedire pofſit , in conſcientiæ or.conf:73:
tamen foro hocfaciens peccat:niſiid faceret à num .466
pro bono pacis publicæ ,vel ob aliam vtilita Plaza in
tem reip.maximam ; quod cùm deaffaflinis cap. to .
ctiam DD . ccconcedant, exiſtimem ad ve- " Plos.s.
Deficos Joſeph .
 18 DISQUISIT. MAGICARUM
Lud.De- neficos quoque pertinere , vtin iis idem ius
cif. Lucen . ſivPrincipi.Rariùs tamen poteft contingere ,
15.Lud .Pe vtiuſta cauſa huic gratiæ fuppetat:rariffimè
guer.decif.
quoque legimus bonos Principes hac vfos
“ poteftate . Carolus V . Imp. Agrippæ pænam
mortisnonindulſit,fed cum is effugiffet,ex
ilium irrogauit,& in Franciâille obiit.In eâ .
dem Chriſtianiffimus Rex Carolus IX . eius
nominis , quivltimus fuit, Triſcalino, vt fo
cios proderet , vitam & libertatem permilit;
non ſinebonorum offenſione.Fateor GiPrin
cepsaliquam huiuſmodiinualidam gratiam
conceffiffet , licetilla foret nulla;tamen de
beret reusillâ vſus à iudice abfolui& relaxa
ri: ne ſub fideipublicæ prætextu decipiatur,
& fic pra& icari in Italia & Hiſpaniâ docent
- grauiff. fcriptores, apud Profperum Fari.
adBof.cla - nac. quiillosſequiturdd. quod puto intelli.
rum .Vul, gêdum ,quoad primam apprehenſioné,nam
entia fic femelapprehenfus & tuncrelaxatus, de
rinac. nu.beretcómonefieri de nullitate gratiæ , itaq;
27 .9.6. vt fibi caueret in pofterum vel impetraret
gratiam aliam , manere enim punibilem &
pænæ obnoxium : quod finegligeret,poflet
à iudice capi& puniri. Tuncenim vnica illa
ratio praxishuius planèceffaret , nequeiam
dici poffet lub fidepublicâ deceptus. Equi
dem cum lex nulla ( quod fciam huic dicto
repugnet , & DD. illi non fatis clarè pro
ponant an quo ad primam tantum appre
henfio
 LIB. V. Sect. II. 19 ,
henfionem , an quoad feqq. quoque lo
quantur, & publicè interſit deli&ta puniri;
omnino arbitror cõſcientiis iudicum ,quod
dico tutiffimum fore. Hæc de ſexto re
quiſito. ce in pras
- SEPTIMÒ requiriturin hacinquiſitione ; Inquisit:
63 C.8.
• quod in omnibusa & ibusiudiciariis,vt fiat à 11.
rl silu.lib.
s iudice competente : quem cõſtat in hacma- 3.deStrigio
· teriâ effe tam Eccleſiaſticum , quam fæcula- mag. 8
; rem iudicem , item fidei inquiſitores ; qui- dem ,ad
buſdam tamen caſibus : quos bene Siman - ?
Picha
En cas ponit ce.Inprimis quia folent venefici,& anes
lib.2.Dia .
- Strigesfidem Catholicam abnegare, vel ſal- logi , Strix.
e tem ea dicere & perpetrare quæ fapiunt $8 Bullas
J, hærelim ff , ideò ab Innoc. 8 . lul. 2.Leone. bor
inqui dit fimul
at 19.Hadr.6 . Pontificib . hocnegotium inqui- Binsfel. in
i fitoribns fuit demandatum gg. Defortile- tertia edi .
ja giis propriè dictis, hoc eft diuinationib . illi- tione lib.de
n citis non debetinquiſitores fideicognoſce- confef.ma
: re,niſi ſortilegia hæreſim ſaperētmanifeftè: let
Š iuli
videlicet fi quid impium & hæreſim præſefe- , II.
acre meminit
rens admiſceretur ,velficrederet ſortilégus PicusI.
et aliquid diuiniineſſe ſortihh. Idem dicen- hhc.accur
et dum de conie &toribus fufpe&tis reliquis,quifatus.$.fa.
la facilè in infidelitatéincidunt , & veldæmo. nè de han
n nem adorant, velcum eo fædushabent, veli ret.in
120.9.6 .c.
i credunt eum futura concingentia certòſci. illud . 26.
é re , vel abutuntur facramentalibus ii. in 9.2.
in certos ſuperſtitioſos inquiſitores fidei , fi. d . .fanè
ue fa &ta fint atrocia , fiue fint leuia , nonin . Halent. Po
- 2. 9. 184 .
B 2 qui
 20 D1SQVISIT. MAGICARVM
quirunt, niſi quando fapiunt apertèhæré
in fim , vt baptizare fcienter iam baptizatum ,
;* * glof], 8 velbaptizare imaginem ;contra ſuperftitio
DD.mc . fosveròmagos kk quia , ( vt ait Cyprianus
accufat us. "
ne de lib.de duplici martyrio ) quimagicis artibus vtun
håret in 6. tur, tacitè Chriftum abnegant, dum cum demoni.
Oldrad . nibus habent fædus; vixque fiatvtnon velha
.conf.210, reticum quid credat, vel hæreſim ſapiens fa
"? copraficant
1 ciant;: ideo
ideò vix ynquam incidetvllus talis ,
dentes. ca. I
for officium quin contra eos Inquiſitores pofſint proce
Sidenique.dere; & poterunt quoſcumqe iudicescom
c. 6t com - pellere, vt ad femittantacta contra hæreti
mißide coshuiuſmodimagosfacta 11. In omnive:
håret,in o. iudiceillud communehîc quoque eft
* ro , vt
Toidus de reus debeat effe fubditus iuriſdi& ioniinqui
reiudica, rentis ratione deli& i , domicilii , vel origi
ml.I.C.& - nis mm ,vel etiam rationeconuerfationis per
bide érim , decem annosin aliquo loco nn, & non mi.
agi oport.
deli&tis tantum com
o.fi diligét. noris fpacii, idque dehoc
de foro cop. miffis alibi durante decem annorum
Gid. Coua. ſpacio ; quia tàmlonga conuerfatio domi.
prac. 99 .6. cilii eleđi rationem habet : operari tamen
JL.nu.z.
an Boſſius
hoc non poteft quo ad deli&ta priùs com
miffa. Sunt & aliæ multæ caufæ tribuen .
ni72. Fates iuriſdictionem , quæ in noftrâ materiâ
rinac.9. 7 . minùs conſiderandæ funt , quia vix vn
num .s. Et quam , vt dixiSortiariæ noftræ carent hæ
Jegg.
*ooca .per
reſi; hæretici verò coram pluribus iudici.
bocs.1. de bus ac diuerfis iudiciis poſſunt conueniri
karet,in ." ,& vbicumquelocorum reperiantur pof
ſunt
 LIB. V. SECT. eII. n i . 27
m uni
l
é tfuntàlocii udice e
l cont
uri : & ideò vbipuniri, i n
ex u a m
comm is Gabrier,
hærelfen
m . tentiâ praxi receptâ pp :habet enim hæreſis : 2 .ti.deiuan
ñ crimen cauſam in ſe continuam & ſucceſfi. di.concl.i.
uam , & ideò vbicumque hæreticusverfa - n.19. .
turibi delinquere cēſetur 99;quęratio in for- PP Duen .
tiariis efficaciffima eft , quæ yix pedem , fine reg . 378. .
Nouel.reg.
loci damno & nouo crimine,vfpiam figunt. 220
Ġ OCTAVò requiriturin fortilegiis & ma- 99 Arna.in
leficiisnon hæreticalibusnec enormibus vt trac.de
intra 20 .annum à criminedelito , inquiſitio agn.affert.
Cathol.Es
inftituatur, nam fpacio 20. annorum raus
reus haret.9.25.
præſcribit ex communiore & veriore fen
tentiârr:ſed quádomaleficium vel fortilegiú direčt. ina
coniun & um eft cum hæreſi, nulla tempo- quiſ Schola
ris præſcriptio reum poteft iuuare , imò & 45. poft
poſt mortem , ratione hærefis, poterit in rinac.q. 7 .
quilitio inſtituil. imò etiam quandocum - limit. So
que tam graue eſtmaleficium vel ſortilega erfide Fad
fuperftitio , vt exceptum yel enormecri- ringc.9.10 :
men cenferi debeat,poterit quamdiu viuit in prin .es
reusinquiſitione pulfaritt: & quando fuerút qilm .d.
Corside Fa ; .
apoftatæ vel hæretici tunc etiam pæna pe- rindar
ciniaria , quam defun &tusdebebat, ab hæ - 7 .29.87
redibuseſtluenda wu; vtputo, vfquead an - " Marfi in
num quadragefimum , necminori tempore quifalsa
- præfcriberent hæredes XX a quantumuis in 5.1.2 .1. 2 .,
adl.Cornet
criminelæfæ Maieſtatishumanæ quinquen - defall.Car
nio præfcriberentyy.Exhis ſequitur,diutur. gen. tract.
3 B 3 . nita . dehomics
28.nu.7.""pojtPeregrinü deiu.fifc .lib.4.Far.d.q..10. .6.* c.2.de
præfcript.in 6.98.6.2. C.deapoftat.V .Gomez:3.p de delsc.c.I.num .de
Far. g -25 .8 . 159 .
 22 DISQUISIT. MAGICARVM .
nitatem temporis o & o veldecē vel amplius
annorum , fiueà deli & icommiſli , ſiue à rea
tusdie ſumas,in his criminibusnihilprodef
ſe ad pænæ diminutionem , de ipſo delin .
quente ſumendam , ratio eft , quia in his cri
minibus,nulla præfcriptio poteft reo fuffra - .
gari,vtbenè Farinac.d .q.10.nu .go.
Nonò requiritur, fecundùm ius commu.
ne, vt contra abſentem non fiat inquiſitio :
ſed regula iſta fallit in criminibus exceptis ;
imò de conſuetudine, etiam in aliis crimini.
bus poteſt formari inquifitio contra pręſen
n
izpoftcla tes
te , & contraabfentes , fiue fintcontuma.
rum Fari. ces liue non . zz
nacius g.1. -
nu. 09 . 00
9.II SECTIO III.
DeIndicijsoptimis ex quibusiudex in
hoc crimine tuto potest pro
cedere .
D Onftat eò clariora & verifimiliora &
u propinquiora requiriindicia , quò act ?
iudicialis maioris præiudicii fuerit reo ; vt ad
condemnationem , quam ad torturam ; ad
torturam ,quàm ad capturam ;ad capturam ,
quàm ad inquiſitionem ,hoc fuadet natura
lis æquitas, & receptum eſt communi con
ſuetudine , & probatum Bruno tract.de In .
dic.2.p.9.6.n.4 . & Boffio in tit.de Inquifit.n.6 .
quod
 Lib. V. Sect. III. 23
quod etſiimprobetur aliis ,tamen reuerâ eft 'Claroq. ..
conſentaneum planèrationi; nec video cur 20.n.3. Ro
corruptela vocaridebeat.docethocbeneFa lado à Vala
dele e alüs.. .
rinac.d.q.1.1 .47. , , ;
Conſtae fecundò quod indicia quædam :
ſuntleuia ,quædam grauia,quædam grauiffi.
ma;& leuia , ſuſpicionem gignunttantum ,
vel ad ſummum ſimplicem præſumptio
-

nem ; grauia verò , gignunt aliquid vltra

fimplicem præſumprionem , minùs tamen
femiplenâprobatione: grauiffima verò gi
gnunt ſemiplenam probationem . vt mini- ocharms
mum . b nu . .
Conſtattertiò quæ fintleuia , quæ gra
uia , quæ grauiſſima, hoc ordinariè pende
reà iudicisarbitrio ; eumqueiudicaredebe- .
re , perſonarum & rcrum circumftantiis tru .
tinatis , quæ indicia ad quid fufficiantº; Conrad.
quod arbitrium debetille dirigere ad normā Lancellot.
iuris ſcripti ,vel conſuetudinarii ,& receptas in prac.tit.
interpp. opiniones , & praxim patriæ , . 9 . 83 .Fari.
Inquiſitio generalis poteft aliquãdo for- 5. .46. **
mari non præcedentibus vllis indiciis, ſed dFærina.s.
puta dumtaxat ex notificationibus ſeu in - Binsfel. in
formationibus extraiudicialibus; in qua fi l. lt. C.de
11-- mal
vocati & examinati teſtes aliquem particula " ef.
)
rem nominát ,tunccontra nominatū pofſet
formari ſpecialisinquiſitioe: fineindiciisve- ' Clar.qisi
rò vllis non licererincipere a ſpeciali contra Gerſ.ſcima
aliquem inquiſitione:làtamen iudexproce- ctiam .
. B 4 deret,
 24 Disqvisit. MAGICARVM
deret ,poffet reusopponeredenullitate ina
quiſitionis, ob defe & um indiciorum ; fi reus
non opponeret , tunc adhuc valeret pro
ceffus,nam hîc defectusnon inualidat , niſi
.. , reus opponat ,f
Becc. conf.
24.26. Adaffumendas ex officio informationes
lib.1.Ioan . ſuper deli& o fufficiunt indicia leuia ; ſed ad
Mar. Mon tranſmittendam reo inquiſitionem , ſiuead
ticel
frimi.fract. eum citandum pro deli & o , neceffaria ſunt
reg.indi
indicia grauia 8. Quoad capturam , fi fiat tan
5.n.49. tùm nereus fugiat , interea dú fitinquiſitio ;
8 Clarus n. ſufficiunt leuia indicia : fi verò fiat, vt fpe
2.na& 3. Fa - cialiter
gi contra eum procedatur, neceflarią
ciusn. ſunt grauia,
48. Ofafc. "
conf.64. Ad torturam meâ ſententiâ fufficiuntin
num .s . dicia plus quàm grauia : & arbitror à Claro
grauia vocari, quæ communiter grauiſſima;
19.3021.3. fanèvt docet Farinacius b ea deberent effe
indicia tam vrgentia , & certa & lucemeridia .
nâ clariora,vtiudex fit quaſi certusdedelin .
quente, & vt nihil aliud ipfi deſit quàm rei
confeffio :quod intelligendum non in gene
re probationis ,fed in genere indicii,hoceft
quæ fintapta ad plenè perſuadendum ani
mum iudicis , non tamen ad plenè proban
dú. ftat enim iudicem effe perſuaſum reum
effenoxium , etiamfihocno ſitplenè proba
tum , quia deeft confeſſio rei, velaliqua alia
wpbatio.quádo ergo iudex ficputatfehabere
plena
7
-
 - LIB. V . SECT. III. .25
plenaindicia,poteſt procedere ad torturam :
s ſed fihaberet plenas probationes,tuncdebe
ret procedere ad condemnationemi. ! . 11.fr.Ladia
Hæcindicia voluntDD . deberead tortu - tos. c.de .
ram effe proxima delicto, & non remota (v. qu
probat...
i fent.
eltes deponantdesplo delicto velde Cod. de ' ,
viſu )fed intelligendiſunt,quando vnicuste - deren l.fi
Itis deponit, & indicium non eft confirma- Cód.decine
tum aliis indiciis. ordinariè enim debentin - pod .rer.
dicia remota grauia probata eſſe per duoste- ,
ftes , etiam ink criminehærefis, nec fuffice - * Clarung.
retynusteſtis omni exceptionemaior; fed 22.in prin .
debent efle duo omni exceptione maiores: Farina.q ;
adinquirendum verò ſufficerentnon omni ſeg .Go
exceptionemaiores. præterea ad probādum mez . li. z.
indicia hæc remota ( de quibus tantum agi- dedelict.c.
mus ) teſtes debentiſti effe non ſingulares, 13. ,18. ES
fed conteftes,fiquidem indicia fint planè re- 19.
mota ; fi verò fint non multùm remota ſed
quafi adminicula quædam deli & i, plurium
ſingularia teftimonia yirorum bonorum
ſufficient 1.maximè quando hæc teſtimonia 'Gide Fan!
oinnia ſub eodem crimine quafi ſubordi- rin .8 .38.
nantur, vt fi dicatvnusfe vidiffe aliquid po
nentem ſub ianuæ limine: & equos poſteà
mortuos; alius quòd vidit tangentem pue
rum , & huncmortuum ; tertius quòd vidit
proiicientem puluerem & ſubſecutam tem
peftatem .hæc enim omnia in vnum tendunt
finem , & idcòhæcſingularitas adminicula
BS tur
 26 DISQUISIT. MAGICARVM
tur potiùs quàm obfit;Alex.conf.13.11.7.Gom :7 .
10.3.6.12.1 .12.Minfing.obf.100.cent.2 . And.Gưil.li.2 .
obf.66. Optimèloquiturhacde re Simancas in praxi
fit.35.4.18.34.
Proximaindicia etiam requirunt duos te
ſtes quando non ſunt immediatè deipo de
li& o,fed de adminiculis proximis : fed fi fint
deipfo deli&to ſufficit vnus exceprione ma
ior ,ad torturam . Farinac. optimènnm .41. qui
etiam feqq.numeris multa ponit dignißima obſer
WATK.
Sed nuncveniamusad fingula indicia.Pri
mum ergo eſtINDICIVM PER TESTE S .
Sufficit autem in hoc crimine vnus teſtis ad
inquiſitionem particularem inftituendam ,
etiamſi ſit aliàsinhabilis;fed fi fic teſtis legiti
mus & exceptione maior eft fufficiens ad
torturam , iuxta Clarum qu. 21.04. 2. cựius di
& um nimis indiſtin & èvſurpatGodelm .li.3.
6.3 . N .13 , tu explica, iuxta iam à nobis dicta ex
Farinacio . .
2 . Indicium eſt NOMINATIO SOCII CRIMI
NIS. hoc etiam indiſtin & è ponit I. C .ille Fraa
Binsfeld . cofurt.more ſuo;ſed accuratè pun & um iſtud
de confeff: co
meer tractauit D .Binsfeldius, quem quiplura yo .
mēb.2.Fa- let poterit legere ; vt & Proſperum Farinaci.
rin .dein - um infignem m .I. C .Sciendum communem
Asier for- effeDD .fententiam ,maleficos & mathema.
$117.9 .43.
d ticos de conſociis interrogari & torqueri
dimulef. poſſe;quod & iureciuilicautū •, & omnium
a praxi
 Lib. V . SECT. III. 27
; - praxi receptum eft o; imo & iudicem teneri • Gide Fa.
- interrogare , & reum in confcientiâ teneri rin.d. 9.43
denunciare ſocios, quosneſcit , imò præſu
pru PD.Thoizo
mit non ſe correxiffe nec deftitiffeà crimine, za:
eft fententia Theologorum P . Iudex hocfa - 1.ad z.Com
cere omittenspeccat grauiter : contra iuſti- iet.tom .I.
tiam ,quia non occurrit & impeditmala reip . tract.31.
& priuatis inde imminētia , quæ tenetur im - rep. s . ad
berubin
pedire : & idcirco tam priuatis quam reip .eú es add,a .
teneri ad reſtitutioné omnium damnorum 1.Caſtro,
inde redundantium ,vultcómunem effe ſen . Sot.Angl.
tentiam Theologorum (vteſt) Binsfeldius 9; Naucta .
quiaddit , ex Soto & Nauarro , teneri etiam tià Binsf.
confeffarium huiuſmodireosadmonere , vt cum legge
fociosnon correctos denücient , quod fi no
lint facere,nö debere eos abfoluere, fi abſol
uantpeccare. Quod fi reus ſciret aliquein ex
ſociis effe conuerſum ,neque periculum effe,
ne ad vomitum redierit vel fit rediturus ;
tuncnon poffet illum nominare , nec Con
feffardus,volentem talem nominare , poffet
abſoluere.
Sed quædam circa hancrem ſuntexplica
tiùstradeda. fusè docet Binsfeldiusiudicem
debere credere reo ſocios caſus excepti de.
nuncianti : fruſtra enim adftringeretur ad
interrogandum , finon deberet exfidem ha
bere. Certum eſt aliquam habere debere, ſed
quantam & ad quid ?nunc videamus.Gignit
denunciatio idoneam præſumptionécontra
ſocios
 28 DISQUISIT. MAGICAR YM
' eft cómit- rocios , fi fequentia concurrant. nempe fi
mis DD in
* * non fit defe & usin perſonâ,qui eleuet fidem .
L-fr . C .de
accufes c. huiuſmodiautem defe & us rarò contingit.
Ideconfes. Admittuntur enim infames : tales funt o
mnes complices , ideòminùs fideimeretur
earum teftimonium , quàm virorum bono
rum ; admittuntur tamen ad denúciationem
& teftimonium , quia vix poffuntalijhaberi,
& malefici non foléthoc crimen nifi coram
complicibus committere & folis illis dete .
gunt: & infamiæ hocimpedimentum , eft iu
ris poſitiui, ideò lex poteft in eo diſpenſare
Camillus exiuftâ causâ , vt fecit. debet tamen iuxta s
Curpegis
ad Zanch,. nonnullos hæc complicis denunciatio effe :
deberet c facta in torturâ , eò quòd cùm fint infames,
9 .Mexoch . parùm illis extra torturam credendum : re
dearb.caf. prehendit hanc fentétiam , quæ tamen com .
47.4.1.3o. munior videtur,Simancas',& ait eiusaucto .
4 . res finelege & ratione loqui. rationem iam
deprobat.
Sona.conc. dixi, & fauet c.illiquis.q. 5. & hoc expreſsè re
1311. .38. quirit Carolinaconftitutio , quæ in intperio
' Annor. ſeruanda eft. Nec Simancæ opinio alibilo
in Lunchi. cum haberepoteft, nifi fortè , vt ex di& o fou
6.3 .
cijextra torturam procedatur ad inquiſitio
nem :nunquam ,vtad torturam .imònon ſuf
ficeret , fi reus ftatim ac à tortura depofitus
erit,hocdiceret:fed debettortura ſpecialiter
adhiberi pro confirmatione ſuæ depofitio .
nis;nccſufficeret primatortura, in qua reus
fuum delidum confeffus eſt ,fic clarus 5.vlt.
 Lib. V. SECT. III. 29
9:45.Antequàm verò fpecialitertorqueatur,
pro confirmationedepoſitionis illiusin tor.
turâ ,in qua fuum crimen falſus, fa&tæ, debet .
eandem depofitionem fpótè ratificare ,non
ſecùs ac ipſam principalem deli & iconfeflio .
nem , Marfil. . diligenter.num .153 .Carrer.de in .
dic. a tort. S.oftanum indicium . num .17 . & 22.
pofteà poterit coram nominato ,ad confir.
mationem ſuæ confeffionis ; & vt ſocios ma
gis afficiat,& vtdefe& um infamiæ expurget,
& ad omnem alium bonum effe & um , ite.
rum fubditorturæ , ſed admodùm leui. Sic
postBoë. Boſ .Vulpel.Claram , Farinaciusqu.43.n? . "crimGigas de
.lof.
139.quiteftatur fic Roma practicari.ltem requiri- mai
tur yt nominatornihilire vel rancorishabe- 7 .num .
at velodij cum nominato , quòd iudexdebet Grāmat.
diligenter attendere, & querere:nam inimici confil. 38.
nominatio , nullam fidem faceret: ita fanè " C in 3
* Ancha
fi fit grauis inimicitia , tum enim hocimpe- na.inc.ba
dimentum eftiuris naturalis,neclege vel fta ftoralisde
tuto pofler tollis .Minorennium teftimoni- re iudic.
um adinquirendum poteft vfurpari,non ad teftib. Barbat.de 7.gz
torquendum ,nifimeliora & plura accedant Phil Fiyat
indicia y .fæminarum propter ſexus infirmi- cus & alij. '
taté & leuitatem plures denunciationes funt ' Gide cle.
neceffariæ quàm virorum , puta trium vel 5. fin .9.24.
quatuor pro vno viro . Ethæc omnia locum .com
“ nis.Gid .
habentin hoc crimine, etiam quoad coniu - Binsfeldia
ges, parentes & liberos 2. Secundò requiritur 2.memb.
ex parte iudicis vt non interrogârit venefi- in princ.
. cum
 30 DISQUISIT. MAGICARVM
cú deſocio aliquo in indiuiduo , ſed in genere,
de fociis,no de hoc velillo ,quia hoc foretſug
• fic poft gerere,nõinquirere , & hoc cauet Carolina
Gomez..
ve conſtitutio ;fed alijDD .volunthoc procede
Tenb.Godel re quando non concurrunt alia indicia vel
mann. præſumptionescontra ſingularé perſonam :
nam fi aliqua indicia ,vel indiciú autpręfum .
ptio contra perfonam in fpecie fiuein lingu
Jariconcurrerent; tunc volunt licere iudici
interrogando deſcendere ad fpecié,vtfuitné
tecum P.in conuentu maleficorú quádo hæc
plurimos vel illa feciſtis b ? quod tamen explicãdum ex
cirat fe- Farinacio . ſcilicet duob. caſibus tantum , et
Binsfeld.š- . iam in exceptis criminib .poffe in ſpeciein
terrogarideponcntem de conſociis.Nempe
quando reusdicitfecum ſociis deliquiſſe,ſed
cosnon nominat: tuncenim monendus eſt,
& cogipoteft,vteosin ſpecienominet. Item
quando contra certam perfonam adeft præ
fumptio legitima & valdèclara, fiue indicia ,
tàm manifefta , vt verè per illa dicatur con .
ſtareipſum eſſedelinquentem . Sic ( ait Fari
nac.) vidiſeruari à iuftis & bonaconſcientia indicia
bus.d.q .43.1 .133. Tertiò requiritur vtnominans
diligéter fic interrogatusde omnib . circum
ftantiis, quis,quid,quando,vbi,cū quibus,quomodo;
nec.n .aliter poflet procedere ad inquifitionê
& tortura ex tali nominatione. eft omnium
& d . Carolinę. Quartò requiritur vtinquirat
à vicinis an nominata perſona fuerit de tali
crimi.
 ** LIB. V. SECT. III. 31 * Farin.So
crimine à fidedignis vnquam diffamata vel94.187.89
Suſpecta habita , fic conftitutio Caroline; & fanelli
ledMarfil.in
a eſt ex adminiculisneceffariis,vt pòſt docebo. pract.dos.
Quintò , vt reusin faa nominationeno vacile diligenter. ?
4 let.aut variet , fed conſtanter perfeueret ,et- à n.62. ..
jamin fpeciali torturâ ,vt docúi;& ftatuit co - Mar/h .
ftitutio Carolina.nam deponensvariusnon Anto. Go
modò ad torturam ,fed necad inquiſitionem c.12.nu.id
ſufficiens indicium præbet , vt ex communi- Blanches
é orefententiâ receptum , & meritò. quia de- alý.
į ponēs varius periuro non abfimilis eft. Sextò 5.5.144. com
requiritur vtnominansiufiurandum pręſti- Lv . Pegue.
terit ſe vera fateri, & verènominare d ; qua in decif.cris.
retuta & receptior praxis eft fufficereprinci. n .28. 34
piò fa & um iuramērum generale de veritate Bal.i.qua
dicendâ, & poftea iterum oblato in ratifica
tione, autin confrontationecum nominato : telt Gram .
necopus eft alio ſpeciali,vt ſentiuntnonnul- conf.21. 0
lis, quosmeritò refelluntMenoch .Clarus, coſ3s.Nat
& Farinac.
f . . . ta confil.
am ent
Ad tortur ſuffici hæ condit iones , fi Koef Boër.
aliæ confeffiones plurium reorum concur - Papon .
rant, vel etiam adminiculentur alia indicia : Bofl. & .
quod ita intellige.Quia verfamurin caſu ex- lios.Clars.
cepto , & DD . hocnegantes loquuntur & defin .9 .21. 09
* Farin .5.7.
criminib . non exceptis ,ideo fi plures teſten - 21M
tur de eodem ſuo côſocio , faciunt indicium dearbitr.
fufficiés ad torturā a indiihciobſe
urâ,, vtvtiinn pprax concl.a.
am DurD:.iud.caf.
a& pruat
idemq;obtinet quoad alia indicia & preſum - 474 .benè
ptiones adminiculantes. Putát quidam DD . concl. a . :
10 . etiam
 32 DISQUISIT. MAGICARVM
etiam fine vllis adminiculis aliisad torturam
ſufficerenominationem vnius ſocij, itaGo
mez , & Blanchus ex male intelle &to Salyce
to , ſed eos optimèrefelluntMenoch . d. caſ.
474.1.46.Bertazzin . conf.341.14.8. & 25,00l.2.
Farinacius, S. n .39. innctis n . 147. & 155. & ideò
timoratusiudex femper requiratindicia, no
leuia ,fed magna & vrgentia, vt benèmonuit
Maſcarduslib. 3.de probat.conc.1311. .14 .inneto
nu.53.quæ non auderem facilè alia vſurpare;
hinzo quàm à iure fuggefta , & benè commemorata
i conf. 110. per Farinacium h. .
num .4. Primò fiaccedat vnus teſtisoculatusma
* Aym . iorexceptione, poterit iudex procedere ad
conf. 178. torturam valdè grauem , quia túc habet plus
i quam ſemiplenam probationem ; non ta.
us Decian,men facit iſte teftis plenam tunc probatio
coxf.18. nē,vtmalè putâruntmultirecentiores ſecuti
Menoch. Calcaneum hoc temerèaffirmantem i.nam
4 75. non poteft diciplenè probatum ,vel reus co
Cephal.
coolice. uictus , niſi per duosfaltē exceptionemaio
mjoan Ma res,talisautem nunquam eſt focius criminis.
riaMõtice. 2. Si accedat non vnusteftis auritus , ſed ve
reg.crim .4 minimum duo k :hienim faciútprefumptio ,
SS
S. fin ..Clar.
q.22. nem aliquam 1. 3. Si accedatinimicitia gra .
Calccre uisnominaticum occiſo ,veldamnificato m .
vet. Món 4 .Siaccedat fama contranominatum n . Sed
ricel.5.Ti- hocindiget explicatione. Nam fama vehe.
ber.Decia.mens,fi fuerit orta à perfonis honeſtis & fide
d.conf.z8. dignis,fola fincaliis adminiculis facitindiciú
üb.l.
ad
 LIB. V. Sect. III. 33
ad torturam ;vehemensautem cenſetur,non
D. ex numero teftium ( quiimpertinens eftad
& boc ) fed ex caufis fuis:nam ſicaufæ feu con .
4. iecturæ vndeorta;funt verifimiles,graues, &
į vrgentes,cenſebitur effe vehemens; fecùsfi .
Lò non orta ſit nili ex leuib .friuolis & non pro
1ė babilib.neq; tum fufficeret ad torturamo,fi egregia
ut non fityehemensfama, tam finon eftorta à Farinac.
perfonis honeftis & fide digriis, (verbigra- boc doces
Ĉi tia,ortum habuit à complicibus ) ſcio varia
ta tum ſententiis, exiftimo, ſi famaorta fit poſt
incarcerationem , velaccuſationem , famam
? non adminiculari, vt benè Farinaciusdo
cuit ; fed fi orta fuiſſet ante accuſationem &
f incarcerationem ,probabiliùsputo (faltēvbi
to non viget Carolina conſtitutio , quæ repu
gnat ) famam huiuſmodiadminiculaturam :
yix enim poteft in hoc crimine famęinitium
j ab aliis,quam complicibus, oriri: & ficintel.
- lignatq; recipio fententiam Binsfeldij inl. fi. .
- C .demalefic.indicio 6.& hoc obtinere in omni
rë çurpi, de quanon ſolet niſi inter infames
7 perſonastradari,ytde meretricio ;aleâ; lem
nocinio & fimil.fatetur Farinaciusd .9. 47. % .
- 160. Quæ autem requirantur vt dicaturverè
effe fama poft videbimus.s. Siaccedat,cúdi
do focij criminis , fuganominati obmetum An.Gails :
. non iuftum ,vel fufpicionem non vehemen . 4 .2.0bferu .
109.nu. 8.
tem P, inquiſitionis contra eum formanda
nda ,, Mynf. cēr.
velante accuſationem formatam , velante . scobfer.28.
- 3 ; . quam
 34 DISQVISIT.MAGICARVM
Comar.z. quam ad a & um iudicij aliquem fit procef
var.refol.s. lum , coram iudicenon inclementi,autſolito
2 .Rolad.a procederenon temerèneque præcipitanter :
Fallecaf:7.
6 .47. 40,7:
1. his enim caſibusfi iudicium deferat , neque.
* Sic lent. citatus compareat, vel abſentiæ iuftas cauſas
cõmun.ex - adferat, vehemésoritur ſuſpicio : ſicut etiam
plicat F&- quando ſeruato debito iudicijordine carce
rina.q.43. ri fuit mancipatus & fine effractione aufu
mx174. git:nam
g
lindebitè carceratusfuiffet, & et.
; . 177 . 68
bãc etiam iam carcere effracto fugiffet , non tamen fu
pbatbenè ga hæc eum faceret pro confeffo haberi9.Sed
Binsf. fup. de fugâ mox plura. 6 . Si accedat ftri& a ami
citia .& afſidua conuerfatio nominati cum
Farin.à citia
70 nominante tanta ,vt faciat valdeverifimilem
· Carolina præſumptionem participationis in crimine
cõft.a .44. 1. 7. Siaccedar ſecreta collocutio nominati
* ibid . & nominantis, ante crimen commiſſum ha
fing .323.m . bita,verbigratia,antequam fegetesdeſtrue
Menoch . rentur,puer necaretur & c. $ 8 .Siaccedat fua
Es alij perftitio nominati,vt ſi vſurpauerit res,fada
quosfequi- vel verba quæ fapiant incantationem t; exé
tur Binsfé. empla funt,fi artem magicam alios docere fit
ind .8.bene conatus 4 ; ſi olla cum vnguentismagicis vel
! ' adden .hoc con
indiciñelle cum buffonibus, velalia inſtrumentahuius
Gehemen - perfidiæ in ædibuseius fintreperta ;maximè
tiffimum . Ii liber magicus in domo eius repertus fit ;
exempli cuiſuperior poteſtatem habens & in bonum
rei iudica**. frem id non concefferit * ;item fi quis alteri
Bap.Ziller, fuit interminatusmaleficium ,cujuseffectus
vöf cri.79. fuit fubfecutusy,maximèfi quiminatus có
i fueuit
 * LIB. V. Sacri III. 35
fueuiteas exeqaiz.fedneceffe eft quædãhîc ? Binsfeld,
10 concurrere,vt dicam poftea.item fi nomina- dic.4.
5 tusinueniaturin ftabulo autdomo alterius, - ! .
de tempore, & loco quando non debet, & male . .
as ficium pofteà fubfecutum fuit. Item fi quis ; ;*
- feram vulneraffet , & ineodem mébromox
P. vulnerata inueniatur perfona de hoc cri
ja mineinfamata :vt in Lycanthropis fæpèac
6 cidit & nuper hîc in Belgio mihiretulit eue
1 niffe quiddam permirum Nobile & fpectara.
od fideivir , VanderburchtiusDecanus Eccles
i fiæ Mechlinienfis. Municeps bombardam
1 gerensdeambulabat extra municipium , cui
1 ecce obftrepunt multæ aues ex obſcenis ,
e corui & picæ in arbore propè viam .Sclopum
E collimat ; & diſplodit; vifas fibiýnam certo
ictu perculiffe , & decidiffe deramo, reperit :
folam ferreain clauem de cingulo muliebri
delapfam .capit;& domúrediensnarratami.
co & aum norit clauem , quærit: reſpondet
alter fe nofſe , claué vicinæ domus N . Itur ad
i domum ,reperiuntianuam claufam :inferunt
in ſeram clauem ,recludunt, ingrediútur pro
familiaritate, quæ illis cum Patrefamiliàs.in
greffiMatremfamil. inueniunt glandelatus
ictam .Cape(lector) & aliud certiflimú.verſa
baranno 1997:Caleti,(quando , felicibusau
fpiciis Sereniff.Archiducis ALBERTI viex
pugnatúm , a CatholiciRegismilitibus teneba
tur) ad Potem Nueleciduo fignaWalonum
C2 ' , præs
 36 DISQVISIT. MAGICARVM
præfidio pofitalimitem ,contraBolonienfes,
* tum hoftes, tuebantur. fub vefperā ſudocee
• lo Procubitores duo vident nubem ſubni
gram aduolare, & in ea videnturſibi audire
confuſas vocesmultorum , quos nullivide
bant.cum alteraudacior; quid hoc reieft : fa
tin ſecuri.Sividetur ; librabo arcubuziam in
ipfam nubem . afſentitur focius. cum tonitru
fclopi decidit ex nube ante pedesmuliere
bria ,nuda,bene obeſo corpore & mediâ æta
te, femur traiecta duplicivulnera, capta fe
métisimpotem fimulabat: nec ferè aliud ad
loquentibusreferebat, quam ; Hoſtéſne,an fa .
derati? quid ad hæc,quinegaottransferrine
gabuntcredere fefe mancantincreduli,quia
nec oculatis,quos poſſum plurimosadduce
re,credent. Pergoad alia huius generis indi
cia. Quib .annumerarim ,aliud fatis frequés,
: & quod accidit anno iſto 1599 . in Brabantia
" oppido primario ,cùm maleficiate clarè & fe .
piùs obuerfatur figura ( ſuppono eſſe aliàs
mente fanam , nec imaginoſo morbo labo
santem ) feu fpecies ipfiusmaleficæ , eimi
nantis,veleam vexantis. Quamquam hoc
indicium folum non fit tam efficax , quàm
præcedens.Item quam foret,fi vnus teftisex .
ceptione maior deponat fe vidiffe fagā pro
pinátem equo, quimox mortuus,potionem :
autfiduo teftes legitimideponant nomina
tú exercuiffe a & um aliquem , quiexcomuni
male .
 : , ***LiB.V. SECT.III. 34
nk maleficorum praxifolet ad maleficium diri.
co gi,v.g.quod ftansin aquâ,retrò tergum aquá
bn proieceritin aërem ;vel quod, ante exortam
dimoxgrandinem ,viſus ſit lapidem ferire ba
id cillo ; vel floresde variis arboribusle &tos in
if ollain copiicere; vel virgâaut manu percu . ' .
mitere , velinungere animal, quod paullo poft ,
it mortuum . hæcait Binsfeld . efle indicia vr. " In
er gentiſſima , quorum vnumquodque per ſe
* fufficiat ad torturam : quanto (fihoc verum ,
tal de quo dubito ) certiùseft fufficere quando
al accedirad nominationem complicis? 9. Si
hi cú capiuntur, aliqua dicuntvel faciunt,quia
bus fignificent ſe ſibirimere à morte , actum -
di effe dele , neq; ſe viuasmanus iudicum cua- .
nc furas b. 16 . Confeffio extraiudicialisrei liue Caroline
i accuſati, duobusprobatateſtibus,niſi error *.6.44.
é probetur,ita Binsfeld . Sed hoc verum eſt tácIndic.9 .
di tùm de confeffione huiufmodi ſpeciali deex cõmuni
fi certo facto ; nô de generali vt deincantatio . (testlen .
i netantùm velMagiâ;itern defa & â feriò non sentido
w joco,necnon de verifimiliatque poffibili,vt
o poftea docebo deconfeff.iudiciali, ?, ? ,
01 . Hæc funt indicia maximè verifimilia & in
s legitima;quando, quæ ad naturam atq;ple
y 'nitudinem eorum requifita funt, concur
0 runt: & hæchautdubiènon tantum faciunt
cum nominationecomplicis concurrétia ſe- ' .s h
miplenam probationem :adeò vt fic ſemper ..
oynum iftorum indiciorú cum nomination
C 3. tali,
. 38 DISQISIT. MAGIGARVM
tali,qualem requifiuimus, fufficiat ad tortu .
ram :fed etiam ex multorúſententiâ,quçdam
exhis ſola ſufficiunt:quod tamen non liben
ter pra & icarem : ſed ſemper vellem vnum ex
vrgentiffimis cum alio leuiore , vel plara
femper leuiora concurrere.
i Conditiones autem requiſtæ vt vnum ex
for his cum denunciatione complicis ad tortura
& cistides ſufficiat etiã in exceptis,funt fequentesaddi
fauoré.de tæ iis, quas fuperiùs iam poſuimus ſuis locis:
haret,in primo vt talis nominatio complicis , adeò ve
plurimos riſimilis fit, vt vltra adminicula illa, iudex ex
citat Fc .
rin .q.43.: ipfo quoq;teſtiú numero, & qualitate depo
nentiū ,& perfonâ eorú contra quos deponi
poft Marſ, tur , & aliis fa & i circüſtantiis quafi certò cre.
Carrer.- dat nominantem non mentiri d , 2.quod fo
Boer.e . cius criminis focios nominans non patiatur
alios,Faria nifi huncynú defe & um :na li plures habeat,
naa fup.n .
2 etiáli tantum duos( v .g.quod non tantum fit
Burlat. infamis & criminosº,ſed etiá ſit vilis,abiea ',
conf.69. aleo,vel aliàs inhabilis)tấcnein exceptis qui
& conf. dem faceret indiciú ad inquiſitione ſpeciale,
275.Bona
... cef. Kirch . nedű ad torturam , etiáli in torturâ ſuāno
Mafcard. minationéconfirmâffetf, quia hæc vnicum
qui omnes fuppletdefc & um tantú ;quod proceditmul
teftantur tò fortiùs in nominante focio criminis ini
effecom . mico , periuro ,vel vario & fibi contrario 8,
munem .
Sideta. 3. fecundum quoſdam nominatio cótra eum
rin.à nu . quieſt bonæ famx & exiſtimationisnõ vale
179. bit,cú adminiculis ,ad torturam :ſed valebit,
cum
 sei Lib. V. Secr. III. 39
i cum bonafamadumtaxat debilitaretindicia
À contraria h; ideò conſideradum potius quot "bene doo
ī & quanta fintiſta indicia adminiculātia :vt fi cetFarin .
nonfuperentbonāillam famam ,tum vera lit 9:47.
hæc cômunis DD .limitatio ;& illam fuperét,
non debeatpropterea nominatustorturā e
og uadere 1. 4.fideeffent alia adminicula,nova- iFarino
leret ad torturam nominatio fpontè ad nulla 13.6 .188."
judicis interrogationem à reo facta ;quia hęc
nec indicij quidem vim tū haberet : fed fi ad
.

fontalia adminicula, vult omnino Farinac. k * fup.com

eam æquè valeread torturam ,ac valeret fiad 190.
interrogationem iudicis emanaffet; & ficin .
telligendam communem DD . dicentium ; fi
-

reuspullâ præcedente interrogatione com

plicesnominet,non facere indicium .Et fanè in
.

bæc diſtinctio ,quæ etiá Claro placuit , & Pem

o

guerol,quoad inquiſitionemznon minùsz 'Clarm

qua videturin foro conſcientiæ , quoad tor- 21.Pegue
turam . In foro externo , quia durat præſum - 1 decif.
ptio,quòd teſtis vltrò feofferensexaminiſu. com...
nu.zo.
fpe & us eſt , ideo tutiùsillic iudex faceret fe
quêdo communem . Porrò quo ad duplicem ,
cafum , quëaddit Farinac.n.192.fcilicet pro .
cedereillam cõmunem ,primòquando quis
nec carceratus,nec à iudice requifitusſponte
judicem adit,& reuelat crimen complicis;ſea
cundò , quando quis ſpõtè reuelat deli& um ,
de quolibiimpunitas promiffa à iudice: ra
tionehac, quia primo caſu tuncpræfumitur
C4 de
 49 DISQy151T.MAGICARVM
denunciator fiue accuſator ; fecundo cafu
præſumitur corruptus promiſfioneimpuni.
tatis.Equidem , quia vtrumque fundatur in
præſumptioneiurispotius quàm in fadiye..
i ritate ; putarem in conſcientiæ foro ,vbive ,
ritas tantum attenditur,pofle iudice hac no
: ; minatione re beneperpensâ vti ad inquire
dum ſaltem :nam ad torquendum , non cen
feo . Sciendum s.non prodeffe adminicula
quando tortura , in qua nominatus fuit fo .
· cius, non fuit legitimèperacta ſeu decretag
puta ſinepræcedentibusindiciis. Farinac.post
alios nu .193. & ſeq.Deniquenon valerc di&tum
focij criminisad torturam ,etiam cum admi.
niculis,fi potuityeritasacțu velhabity aliter
haberi,quidam putant;fed eosmeritò refel
litMenochius caſ.474. .62. quem ſequitur
Farinac.6 .195.d.q .43. Ex quo reſtant quædam
breuiteraddenda, de indicio famæ , fugæ &
1 minarum mer vi list
QVARTym indicium eft FAMÆ INDICIVM ;
de quoſciendum , vtfama fit idonea pro in .
dicio , debere ortam effeàviris , niG fit de re
meliùs velæquè perſpectâ fæminis, hoceft.
quando fa & um ampliùs vel æquè fæminas
Farin .q: tangit m ,verbigratia , demaleficio aborſus,
7 .4 .161. velit erilinti . .
vel fterilitatis , vel infanticidio & fimil. ideo
i in ſtrigarum deli&tis poteft famaoriginedu .
cere à fæminis æquè ac viris. Item debet elle
famaſolida,non leuis, no vaga,aut varia ,aut
. de
 L. LIB. V. Sect. IIL 41
decrefcens,aut contraria ,fed conftans,cre.
- fcens, & vniformisac eadem " in toto popu . pop Roko
lo :aliàs, quando famæ ſunt contrariæ , ci fie.com :3. Sol
e contrarlæ , lill 1.Mafc.der
mulfuntortæ, & teſtes vtrimq; ſintpares, vt probar. Es
& verifimilitudinesæquales, negatiua tollit al Fari.no.
affirmatiuam ,bonamalam ; & cenfeturne. 163. * * *
gatiua, etiã quando teſtesaliquidicuntfeni Side Fall
- Can.165.*
hil fcire, quia per hoc fatis indicantnó fuif- car *
e fe , famam in toto populo. Si famæ fimulno trad dein
- fint orræ ,pofteriortollit priorem ,nifi prior dic. Storf
- nitaturmelioriteſtimonio ,velveriſimiliori9,12.817 .
causa ; tunc enim priornon tolleretur . 3. Fall.prad .
Debet famaorta fuiffe tempore deliético2 -. denturc
crim .Ger.am
miffi,vel ftatim pòft,non ex longointerual- pitu. quod
lo , nedum poft accuſationem , inquiſitio . fuffocauit
nem ,velincarcerationem P :nifitamen cau- Exorem ad.
fa,ex qua famaſumpfit originem , ſupcrue-
* , Alex .Saly.
nerit poft longum interuallum , accuſatio - Bor. Es
nem , inquiſicionem , velincarcerationem ; Mar Fora
quia tunc quandocumq; ſuperuenerit famę2 .178
caufa,validam indicium fama præbebit9.ra - Bala
tio eft ,quia non potuitantè initium fume Salyc.in la
ea quidem
re, cùm effectus causâ fit pofterior. 4 . Vefa - C .de accomm
maaliquid operetur,debet effe fama in loco fatirecte
deli & icommiffi , nec fufficit fi litalibi: lo . cantBart.
'cus autem deli&ti iuxta qualitatem & fa &ti nu.35.post
Foll.fupr.
A
. exigentiam , latiùsprotéditur, velin vicinia. Bald . ĖS
· tantùm ,vel in parte oppidi,vel in toto oppi, Maſc.Ti. .
do,vel in tota prouinciâ r:5.Debet fama nec de probate ! !
effeprocurata,nccaffectataf:ratio, quia hæc concl.74
Cs non numid . ,
 42 DISQVISIT. MAGICARVM
ade, non eftfama,ſed hypocriſis & fidio.6.Debet
W 1 .He famahæcmala per bonam famamnon fuiffe .
Hor Emil. deleta .magneenim ſuntbonæ famæ priuilea
trad.de te- gia.nam parib .momentis iudex debet incli
frib . verbo &
nare in boná famam ';teſtes non mulcò pau .
reftis bonião
dan ciores deponentes de bona famâpræferun
dugi turdeponentibuspluribus demalâ u. Fama
* Eml.5. bona in genere tollit malam in genere & in
* *. 14* * ſpecie eſtcommunis , & vera, quando ma.
Jeg har lain ſpecie, non eſt adiuta alio indicio , tunc
is enim puto tantùm illam debilitaret,vt collie
Gulzago ex di& is Vulpelli, Clari & Boffii coniun
Post Arnou dis prout illa pofuit Farinac.num .197 . feqqa
* folilo tollit etiam omnem aliam del &ti præſum .
Burfare ptionem & indicium , adeò vt reum tor
prior
. 166 quendum exindiciis legitimis ſpecificisprea
Gol. . - cedentibus,eripiat torturæ ; fecundum non
Vutpell nullos quorum fententia à quibuſdam com
rons, los munis vocatur y ; attamen contraria eſt
Ludouic.
ou de multorum meliùs rem diſcutientium , &
icrimin. praxi, ac rationi magis conſentanea , vt
17 .4 .13. dumtaxat bona hæc fama, quando ad ma
Vulpell: lam fainam accedit aliquod aliud indicium ;
tan 10 . minvat & debilitet indicia , non vero planè
- 7 . Meren .
tollatz , idque adhuc folummodò fiindicia
8.74:77. leuiaa & qualia qualia , non vero li hintpar
libo 2. * ticularia , aut grauia ; & ideò adhuc pofle
'poff alias tunc reum torqueri c; ſed tamen ( vi ali
Hector - quid etiam tuncbonafamaoperetur ) debe
a bit leuiùs torqueri , quæ videtur fententia
Clärug toto Caſoni
 1.6 LIB. V . Sect. III. 439
Caſonid; & Farin .addit hanceſſeveritatem , cobertes
& fecundùm eam indiſtinctèſemper ſe vidiſ quens etina
e feiudicari. Plura etiam idem de malâ famâ de indic.
(à n .186.vfq; ad fin.g.47.)quæ ficbreuiter cape, etori.tra.
commodioriordine & clarius tradita . 4.C.2.
Farinnu ..
.1920
Mala fama in generealicuiusfa & i facitde Marcas
lidipreſumptionem ,dummodò mala fama probat.l.2,
fit in eodem deli&ti genere , de quo quisin - concl. 831.
quiriturf ;& fi accedantalia adminicula fuf- nu !
ficietad torturam , fiue fit perſona vilis, li
' uenon ; & fiueſit deli& um difficilis proba- fonalis de
- tionisfinenon : nam DD . qui quoad per-'indic. &
fonam vilem ,& in delictis quæ ſunt difficilis tort.n . so.
probationis , putantnon requiri ad tortu - caCafon.2 .nu .2 .
ram alia indicia , præter famam malam in Chines
eodem deli& igeoerez fæui nimis funt & ad- Serif fame
feruntnon admodum cõlentanea iuri, qua- fola. Faria
reFarinaciysi eosmeritò reprehendit : id - 9.23 .n . 22.
cuidem . putârim judi " Perſonale
eò nec in maleficiis quidem
E of Sabcoche
cem abfoluendum , qui hanc crudelitatem
itatem legat. fupe ;
ample &teretur. * * n .ss.Este
1 . Famam exa &tè probare, quàm neceffa- 'd.9: 47 2
rium ,tam rarum eftin iudiciis;adeò vtGrã - .30h
matic. Senator Neapolitanus fcripferit fe 10
núquam vidiffe proceſſum , in quo repererit
famam publicam legitimè fuiffe probatam ,
quad & Iulius Clarus, & Vulpell.& alii egres
gii partim iudices,partim aduocariafferues
runt ko quare cùm in noftrâ materiâ ,plerüq;
9 rinat.turi
contrafagas & ſteiges ex fameindicio proce 20%
E datur
.. . . . 44. DisQVISIT. MAGICARVM
datur, pergam eos iuuare,quibusdeeftlarga
fupellex libraria , vel ocium ingentia illa vo .
lumina Farinacii,Boflii,Maſcardi & aliorum
, percurrendi. Ad famam probandá requiri
noes tur 1.Viteſtesadminus Gintduo , nec fufficit
Mafcard .vnus omniexceptionemaior ; fed vtmini
i fup .concl. múduo effe debent ſpectate,integre,& opri
749:Hipp;mæ opinionis ac fideim ; atq; idipfum , quod
RimGolei.
. conf. finttales articulandum & probanduin pro
ca.quali cellu ,iuricomunimagis conſentaneum eſt;
ter Egna quandoagitur ad inquiſitionem particulare
- , do, de aco veltorturam ,imònon bene faciuntiudices,
Eft *. quicommuniter boc folent prætermittere ,
original licèt aliquos pro fe habeant DD . reuerà e
. nim fundamêcum iſtorum ;quòd vnufquifa;
Bride Far. prçfumaturidone'& omniexceptionemaior
26.211. teftis:in
CCELIS re tantimomenti,leuiuſculum eftn.
m .Sima 2.Requiritur, vt etiam nõinterrogati teftesde
was, deha famaexprimant caufas, indicia, & coniecta
ter ca .as. ras,quibus orta elt fama,nec ſufficcret quod
poft **. 37 . dicantſeaudiuiffe àmultis velpublicèvelita
Pulp. conf.
com effe publică famá°,nig & caufas & illa alia ad
A d erent;quib .additis , fufficeret dicere fe ita
audiuiffe publicè dici;de quoftatim ampli?.
i ' 3.Requiritur, vt teſtis ſciatfaltem rudiMiner.
uâ deſcribere(non enim opuseft exactâ defi.
VJ

nițione,qua vix iuriſtę& aduocati poffunt

dare )quid fit fama,de quâ deponit; falté fic,
s yt appareatiudici eum fatis intelligere;qua.
6.1.18. re reiici deberet, quidiceret fe neſcirep ,vel
diceret
 Lis V. Sect. In . 45
crgo diceret effe id op per plures perſonas dicitur, Rol.com .
o velo publicè dicitur,velquod periftú a'util.' .Volu ' .
im lú dicitur 9 .fufficeret autem , nec dehocin - 472. VIVA
terrogandus effet,fiex præcedentibus iudici i keb.com
cõſtaret tefté fatis intelligere, quid fit famar. mk.opix
. Requiritæ vt ſpecificè deponat de famâin Mafcor,
din 3.d. concl.
illis ipfisarticulis, in quibus famaeſt articu - - "
lata; necfufficeret quod in fine ponereturger Maſcara
Dia beralis claufula de famâpræced .omniú ,& c. fup. concl.
5.Requiritur,vtdebeantexprimianctores , à 752.
quib . fama eſt orta : & quide probabilies eſt maliuto
id obtinere, etiamfi interrogatidehocnon rinis
, nu.
forent ; & quod nominati iſti debeant elle 296
alii,quàm conteftes;nec fufficeret*dicere fe " Bart. io .
audiuiffc à maioriparte populi , ſipoftea di- l.deminor.
ceret ſe non recordari, à quibus nec vllos 9 plurium .
i amihai
poffet nominare. nam duobusomineret amit
fi aliquosnominaret, . de
& diceret fe aliquorum non tenerenomina, * Francis
hoc fufficeret:imò fi famaforet orta ex pro . Herculan .
babilibusconiecturis & caufis,hoc quindú de negati,
- requifitum ceffaret4. 6 .Requiritur, vt dicant } Bart ſup.
teftes , feaudiuiffe àmaioriparte populi,vel mm. 2015
ita diciàmaiori populi parte *, ( li addant il- Bald .in .
lius ciuitatis , vel etiam fi id non addant,c.prateres.
quia fatis hoc intelligitur ) à maiori ( in - 3 .19 .dese
quam ) parte populiid publicè dicentis, vel clar,
dia fup.
priuatim a: necneceffe eft addi, & iramaio - a.
rem populi partem fentire b. fufficit etiam Capel.7
fi dicant, fe audiuiffe fic dici per totam ci. Lof deciſa
uitatem s. non fufficeret G dicant , fe au . 380.n . :
. : diuiffe Saly.inl.
 P . 46 DISQVISIT. MAGICA RVM
u quidem diuiffe à mille plonis , velà diuerfis perfonis,
p .119 .C .de vel multis perſonis,velà plurib .& plurib ,per
Stud Fa fonis,qa nihil iſtorum ſignificat maioré par
rinac,in, tem populi .Sed quid fi dicát feita audiuiffe
338. publicè dici,velita eflepublicam você ſeu faa
mam ? tuncdiftinguendú .nam in criminalib .
quádo agitur dumtaxat ad habendam ſemi
plenā probationem (v.g.ad torturā )hoc fuf
ficeret,quandoteſtes fimuladducerentcau
. . fa: & coniecturasverifimiles,vndeorta eſſet
. fama; in ciuilibus verò hocnon fufficeret: &
** * ficconciliatBal.& Bart.contrariasopiniones
cii de quibus Proſper Farinaçius ,1 .259.cum feqq.Septimo
Clar.S. fin. requirunt nonnulli plures hos teſtes non eſte
29. 6.nm. fingulares; ſed verius eſt hoc non requiri, &
14 . famam fiuebona fiue malam poffe probari
* Farinac. !perteftes ſingulares dummodonon fint co
frop.1 . 2053. teftes in ſpecie famæ irrogatæ f.8 .Famapro .
204 batur per decem teftes, etiamfinon fint vni
formes,dümodò caufas & austores famebe- !
; . nè exprimant , & aliàs fintteftes habiles ; tae
men non ſufficientad torturam ,nifi concurs
*Gide Pro- rant alia adminicula 8. 9. Probari poteft fama
fer. Fari- etiam per fcripturā , vt litteras bonorum vi.
nac .fup. rorum ;per priuilegia, & inftruméta antiqua
14, 267 .
& alias fcripturas authenticas;ſcriptureauté
* non poffunt effe pauciores duab .imò faltem
Maſcar. tres
. , & debent habere originem à diuerfis
perfon
fupr. concl. Po is b . Hæc de probatione famæ in
751. & ców ipecies ministria
cluf.911 i en Bone
:
 Lib. V. SECT. II .20 947
in Bonæfame in ſpecie probandæihæceſtRe- " vide Fai
gola , quod vnufquifque pra famiturin ſuo rinac.At
artificio velftatu ( etiamficarnifex foret)bo 277 .
nus , donec probeturmalus maximè li fitna
tus ex bonâ parriâ , velex bonis parentibus,
vel li fit nobilis & diues,velbene educatus:&
ideò etiam quis præſumitur bonæ famæ: ni
fitamen adeffet fceleris aliqua præſumptio
- fpecialis. quia hæc excludit præfumptionem
generalem . Fallit etiam regula illa quando
agiturde præiudicio tertii, tuncenim huiul. ;
modibona famaeft probanda, item quando
hæc præſumptio bonæ famæ redundaret in ;
Te præ iudiciú eius pro quo præſumitur(de quo
& vid eMenol ,side prompt.preampt.1.20 20.)
item fallit in eo , quialiàs fuit malus malæs
ã ýue famæ: item in eo,quidat operam reima
Du læfiue illicitæ . Ad probationem fame bone vel
mala in genere , requiruntur eadem quæ ad fidan
see probationem eius in fpecie : vnde valetar
w .

pogumentum à famâin ſpecie , ad famam in d.

are genere. D u befinn Cida Dan
Quindú eft INDICIVM FvGÆ.de hoc Re- fper. Faria
prima
GVL Afor eft, quod fuga ante inquiGin
ſitionac.
matam vel accufationem porrecta
n q.48
it nem Clar.
no , per totq.2t.
el
lité contra fugientem gignit ordinarie ſuſpicio - Macardi
em "nem & præſumptionem non leuem k doli & multis lib
rfis deli &ticommiffi :non tamen fola lineadmi- ha de pro
niculo alio facit femiplenam probatio . bat. O concha
nem : quareneque fufficit ſola ad torturam , concl.s31
, quicquid
 18 DISQUISIT. MAGICARVM
quicquid mului dixerint;& loquor de fugân
quoadipfum fugientem :nam de fugâ com
plicis, non arbitror vnquam illam facere in .
dicium contra complicem inculpatum ,hoc
eſt, contra quem non funt alia indicia. fiz
gientem autem intelligo, etiam illum qui
occultèlaritatin ciuitate aut loco vbihabi
tat :eum quoq;, quem ex ſignis euidentibus
conftat fugam adornare, ida;magis fiaccef
ſerit cötumacia aduerfus citationem :vel et
jam fugerit per loca inuia & infolita , puta
per faltus autnemora, quæ nó funtin tranfi .
tu ;velfiinuentusin deli & o aut præparatig .
ne,clamorepopuli fugatus fuit; quo caſuet
iam denegatis defenfionib. poffet torqueri,
fi clamorpopuli fitortus ex probabili & ve .
rifimili causajad opinandú quod volebarde
lictum comittere , led clamore fuit impedi
' Bide Fo- tus 1. Quod fimetuit fubitò & ex improuife
rin.nu.13. feconiiciendum in carcerem : antequam ca
.

piatur fugens vel fe occultans non præbet

fugâ indicium idoneum ad torturam :multo
minùs, fiiam captusex manib . fatellitum &
miniftrorum iuftitiæ ſe eripiat, quantumuis
iuridica & legitima ſit captura, quod dilige .
pabec con . ternotandum contramultos m ;& veriffimi
traCarrer. eft , quando quis etiam ex interuallo poft
Foller.
i quam elapfus fuit : vel ſponte iterum com
Sac. dnv. paret, velinuitus iterum captus fuit : quod
19.docuit.maximèobtinet in iis, quivel propter debi
litatem
 3. LIB. V . Ster. III. 40
Jitatem carceris incommodaægrè poffunt .
ferre , vt de ſe teftatur Demofthenesn ; vel
quib .admodum verecundú ſit incarcerári ,
. proptergenus,vel dignitatem ,velprofeflio
nem . Spotèdicitur redüffe;qui,cū poſſit ito.
fum fugere,permittit fecapivelcitatuscom
paret. Eft autem hæcſpontanea comparitio
(Gance banrufiat) adeò potens,vt fuga pla
nèexpurget , cætera verò indicia omnia dea
bilitet,ideo fi propter illa að tea poterattor.
queri;iudex cum iam non poterit torquere;
ex plurimorum DD . fententia velnon po .
terit nifi leuiusmultò torquereiuxt. Farin. ;
à m .ss.Rec.2. cſt Poſt accuſationem velinqui- ; ,
i fitionem fugain criminalib . caufis , quando
agiturde poenâ luendâ in corpore,adhucno
accedenzu ſufficiensad
de præbetindicium
pamfiaccéderēt inquiſitio f;ueiga
ante in uittorturam
iamfi m adminicula.nam
alia admi:
inicola bæc tantum ante inquiſitionem ope
rantut & non poftquam
au Un inquiſitio
fuit qu UOScca
highet woning
he pta , quia poft inquifitionem captam faga
i non præbet yllum indicium ';& ideò alia in . Bart.
communi
indicia huic non poflunt adminiculári, quoden com
quod ter omnes
in pullomeft. Quod G alia indicia Gintmúlta ; Perwerden
a & vrgentia ,ac grauia , illa yim ſuam habe ciſ crimine
en bunt ; non verò huic , quod nullum eft ,ad - 17 .nu. 3 *
miniculari ſunt dicenda. REG. 3. Hæcobri. Clermon goy
nere putoeriamfiudex non habeat famam 21.03.23. ,
crudelis , neque comminatus fit fe malè nu, 17.
tra & aturum . ratio , quia moleftiæ iudicia
 50 DISQUISIT. MAGICARVM
les, & grauiflima cauſarum criminaliumin
commoda, reuerâ íuntiuſtametus & fuga
caufa : quando vero illorum duorum alte
rum accederet , fatenturomnes fugam nul
Carinac. lum indicium præbere P. Reg . 4 . Fuga
cum quantumuismultis adminiculis aliis ,
non fufficit ad condemnandum pænâ cor
: porali velordinaria : fi verò effet iuncta cum
yno teſte exceptione omni'maiore & ocula
to , tunc poffet ſufficere ad condemnatio
T Tarinac. nem pænæ pecuniariæ & extraordinariæ 9 .
REGVLA 5. Cauſa probabilis fugæproba
tur, per iuſiurandum fugientis , quando co
ftat de cauſa probabili; etiamfi præſumia
liunde poffit eum non propter hanccau ..
i fam , fed propterdelictum diſceffiffe, verbi
N

gratiâ , dicit quis ſe diſceffiffe quia timebat

accuſarivelin carcerari, li conftethæccom
minata velpræparata fuifie, ftaturiuramen .
* Farinac. to quod ob eam cauſam diſceſſerit
* .44. 0 SEXTVM eft INDICIVM MINARYM .circa o
1999: nora differreia &tantiam àminis. Iactitarefe
a s an dicitur, quidicit fe poffeyltionem ſumere,
*** * **** offendere , delinquere, & c. fivellet; minari
verò , qui dicit fe velle facere fue ſe factus
* rum . hæc duo perperam nonnulli confun .
pentru baie dunt; etiam in aliis rebus. Sit conclufio ,
quoad minerum indicism . quando damnum vel
deli& um eft fubfecutum , cómunis ſententia
eft;liueiactauerit quisfe,liueminat? fuerit;
efficax
 PAVLÍB. V . Šect. II .
efficax hocindicium effead torturam ; qua
do minans vel iactans eft perfona potens,
malæ vitæ , & fólita minas exfequil; intelli- arg.l.me
gefa Gt dubium , quis deli & um cõmiſerit, & *
et ca
minator in hocipfo deli & o fitmalæ famæt, Fari na . .
ratio eft,quia in hoc caſu idem eſt animusia - so.num .j .
antis & minantis.hocverum in foro exter. 8 9.
no , quia talis illic præfumitur : ininterno ta redeClan
men foro , puto inter minas & ia &tantiam rus9.21. .
diftinguendum Confeffario , & diligenter L.deciferia
querendumania & itariranimoadimplendi,min. 17 min
necne.Nam gravius longè eft peccatum eius II.
quiia &titayit velminatus cum deſiderio exo
fequendi & exſecutus; imò duplex eft pecca
tum . Similiterin foro 4 externo idem eft G "Fari.n .
quis exprefsè vel tacitè fiue ænigmaticèmica ;
netur occidere,autvulnerare ( verbigratia,
faciamne doleat tibi caput", extraham tibi
pennam de alâ ,& c.) fed in foro interno inæ .
quiuocâ feu obfcurâ locutione ſcrutanda eſt
mensloquétis . Ethocquod diximus deho
i minemalæ famę& folito exfequi;locú habet,
quandonon accedunt alia adminiculátia in
n ub ex
dicia::namambfisaccefdere
dicia ecutontalia feqexſo
dus tunc s habe
ui ulismi
1 nis , & mox fubfecuto deli &to poffet fubiici
torturæ etiam non folitus exfequi *: *. * Menocko
mi Hæclimitanda , primò fi offenſus habe,
di rét alios etiam inimicos præter minantem *; L.1. Farini. .. . .'
7 .9.89
tüm enim debet iudex effe valdè circumfpe- nx . Il.
idus,& confiderare an fufficientes fintminę,
D2 . & an
 52 DISQUISIT. MAGICARVM
& an fortèalius inimicus ho regmine fretus
offenderit ,vt narrata cidiffe Paris de Puteo ,
- Cide I' & ex co alij * 2 .limitatio , quando deli & um
* non ſſe: ſubſecutum in continenri , ſed ex
interuallo , hoc autem decernere permitci
turi divis arbitrio ;qui coliderare debet qua
· litatem perfonarum , & an antehabuerit om
portunitatem deli & icommittédi.nam Gifta
Liis *Cide Fa . timjon habuit, & fecit ſtarim aceam nactus
i rinac. nu . eft,inceruallum nihilele atindicium . Ter
tiò fallit quod diximus effe indicium ſuffi.
cienshuiuſmodiminas ; fi fintambiguz , &
quæ poſſunt ſignificare vindi& am legitima
fiue iuris , & liciro modo ( verbi gratia,vlci .
- ſcar, folues, pænitebit te, non lic abibit &
borac.cör talia ) quod certè verum eſt , G minatorfor
m .ss. litusfit viâ iuris ſe vlciſci ; verum fi confuc
uit fe vindicare viâ fa & i ( vt foleacfortiarii )
in his iudex potiùsdebet fequi fententiam
ils. Parid .de Puteo volentis , etiam cum forein
* Farinac. dicium ad torturam . 4. Minæ debencfuif
mum .12. fe fpecificæ ſeu de eodem quod fubfecutum
fuitdeli&to. fic nonnulli poft Spec. & Dec.
.. ; quorum doctrina( vt re & è Fari.) tancmcft
admittenda, quandominæ prolata faệrein
s aliquâ certâ fpecie , & ſubſequiturdeli &tum
planè alcerius ſpeciei, quod non continetur
ſubſpeciecomminatâ,neque eft præparatie
ſeu gradus quidãad illad.verbigratia,quádo
quisminaturoccidere,& ſecutum eſtdonius
incen
 "Lib. V. SECT, ML3
incendių d )Sed fiminę fueruntin generep ot beno
lärę (verb gratia,dolebit tibicaput, faciâ ne Natta.com
hicintres ,neloq aris, & c.) & delictumilla mu.4 *.*
generali ſignificatione cótinetur; vel ſidelic a
- đúpla nocuit , vel minusquâminatúf it, in
fed i ffe & us tamen eft quid ordinarú ad mia
nas; tuncadhuclocum habebitregula (verbi NÝ
gratia , fi in quem sina occidendi prolaræ , 9 ,
inueniatur tantum vulneratus, vel ècontra,
quria velñera nequeuntad certa manlurá da .
ri.e ) s.limit.procedereregula,quando mina • Karina
non fueruntreuocatæ , & quando erant pro- amus, ne
latxanimoſedato , & poſtinteruall màpre- ;
tensâiniuria;fic,vt queanrdici procefliffe ex
animo deliberato ;non ex caloreiracudief.6 . ' Farinaa.
limit. Vtminx fintabſoluta . Nam G fuerint " 7 "*
conditionatę ( verbigracia, faciá fi tu adhuc tambuyong
tranfieris hac & . )tuncnih loperantur nighing,
fuffi ienter probatâ conditioncin minisap 4 .,
po trâ8. 7.debé minę apparere,hoc eft pro . nuggle
baripër du steftes eiticaciter, quos oportet ***
fal é ffe concordes in qualitateminarú , li
cer difcordét in loco & téporebaliâs ü effent ,
IkFarina.id
omnino fingulares,vel effet vnicustantă te 13 . 4 .
ftis,ininæ non facerentindicium aitortura,
fed tantum ad faciendam inquifirionein ge- ! !.;
neralem fufficerent.8.ad torturam fufficeret
minęhominisſoliti exfequi,cum causâpræ
exiſtenteminarú, vtpote honorlęſus,odiú ,
i rilitas aut quid Limile:quod fiad confuerue to this
1 D 3 dincm .
 54 Dis VISIT. MAGICARUM IV

dinem exfequendi, & caufam ,accederétalia

** adminicula preſumptionum ( vtpoteinimia
citia ) tuncetiam ad condemnandum fuffi
cere tales minas cenfet Farinac.poftmultos
, Hide n.30. quosallegati ;non quidem ad pænamordia
96. 8 .39 . nariam , fed extraordinaram , & pecunariam
k Fran .Ca non corporale .quodfateor, quando cócur .
? forma dein - runtminæ,inimicitiæ , deli& um , & confue .
da.tract.7 .
6.1.nu. 17 . tudo
Diaz.rég.
exfequendi: idque facilius in excepro.
& occulto difficiliſque probationis crimine ,
370. Ant. noſtro ſortilegii admiferim , quam in aliis :
Coméz 1 . tamen feniper propenderem in fententiam
3.6.12 m .negantium k vnquam in illo crimine licere :
Sarment.
ed ex huiuſmodi indiciis tantum remotis ad
menf.lib.1. condemnationem procedere. com
selec.T.
SECTIO IV .
criam de
bom .c.qui Dealijs Indicijsminis vrgentibus con
poef 666 minus certis,
quante de
fent.exco D Rimum eft, quando quis potuitmalefi
mun .Con I cium impedire & non fecit ; fi tenebatur
in inferen - Ton lege tantum caritatis ( qua om
cum in minestenentur ) ſed etiam lege iuſtitiæ , vt
Gandin. puta rationeofficii ; tunc puto vrgētem pręs
fit, de pra - lumptionem occultæ focietatis inducia, &
Jumpt. talem non prohibentem effe plectendú poe
indic.
bendin na ſaltem extraprdinariâ
b , quando aliqua
• Meno. de adhaa
We arb.cafoss.w # . 7.quo fit interpreten . *
 LIB. V. Sect. IV .
adhucadminicula accedút; intelligeprimò
poffe torqueri; & fi poft torturam neceffaria
reliqua adliöt,'ad códemnationem iuxta di
Ata paulo antè in fine pręcedentis fe & ionis
etiam poffe procedi. Quod notandum eft
procuratoribus, & aduocatis fifci, & fimili
busofficiatis iuſtitiæ . Sed , fi quis tantum te
nebatur obuiare ex præcepto caritaris; tunc
non puto iftud indicium fufficeread tortu .
tam , fialia nulla coniectara concurrit ,ma .
ximè finon aſſociauit fe poftea delinquenti ea fentesen
$ Ethæc limitantDD . quidam in crimine riam com
awpuela quos
Tæfæ Maieftatis, fequitur Iul. Clar. & munem , -
noneeft
non nsbocdeeforo
lt dubitandam Dom : ibie- qualegg.
runtexterno
Go
nim non reuelansboccrimen punitur: ficut Anto.
& ferui quinon defenderuntDominum oc- tit. de han
cifum . In foro confcientiæ nequehosfer- mic.n .fi
- vos, neque aliosillos,ne in crimine quidem in ti.de
haf.matet.
Jefæ Maieftatis , putârim ad reſtitutionem nu. 8.Clar.
damnorum tenerie Hinc patet indiciumm 6.fin. .872
& preſumptionem induci contra iudices , n.3. & Fao
qui omittunt velnegliguntmaleficospuni. rinac.q st.
tead quod tenenturratione officii , vtdixi, nu...S feed
vt & belli dux rationemilitum ; & Præla 241.1.
4. Ein eo.D .
tus, fubditorum . queeft communis fenten. ad syllari
tia , arg.c.quipoteft. 23 .9.3 . 64.negligere2.9 . 7. 8i - ' fic bene
manc.inpraxitit.15.Capic.decif. 130. 92 .67 . Plaza Clarusš.
epit. delict. cap. 28 . num . 30. 31. Nicol. Moron . poftle.Men
dinam &
de fide treug. de pac. qu.138.num .41. & hiomneC scCouar.iba
quia iure ad hoc tenebantur , ad reftitu . citates.
4 ' tionem
 $ 6 DISQUISIT. MAGICARVM
tionem damnorum ex omiſſionehac orto
rum , parti læferenentur:neque obftatCou .
& Med . citati : loquuntur enim de iis qui
tantum tenebantur obuiare ex charitate :
quoad feruos domini occifi aliud eft.quia, li
cetpunianturin foro externo, id fit propter
præſumptionem ,& idcoin foro conſcientiz
non tenentur ad rcſtitutionem . Licet nos
2.Eft quando quis patrocinatur fpontè
maleficis , & conatur criminis enormitatem
eleuare , & contendit non effe credendum
¡is quæ de illis certo narrantur , & ea omnia
vanaeffe & delira , aliaguehuiuſmodi, ſicut
fecêreVVierus hæreticus, & noftris téporib .
quidam Çalidius Loſeus, Theologus, cuius
aniva Deus parcat, quidum viueretfuit eos
nomincfufpe & usinfinceræ fidei, & Bruxel.
Slæ incarceratus, & Treuiris expulſus; quia
libellum parauerat & conabatur clanculum
Coloniæ ( quod hicinſerendum duxi, vt, fi
forteinfelix iſte partus poftumus cum noxâ
publicâ lucem aſpexerit; vel ſcripta exen
plaria , vt folent, opera tenebrarum , clam
L
' diſtribuantur, fibi quiſque caueats ne fpe
. . cie pietatis impietatem hauriar) parauerat
1 , inquam , & conabatur libellum edere in
hanc fententiam , coactuſquc fuit abiurare
L ' haiuſmodidi& a, ſcriptague,& meritò. lice
nim naturâcomparatum eft, yt que quiſque
Lic . lubenter & proteruèdefendit, ca non fugiat
nequc
 Lib. V . Sect. IV .
Aeque feillis facilè abftineatzà quibus verò fe
abftinet , eanómultùm laboretcum inuidiâ **
& moleftiâ tueri. Deinde vt plurimum tales
poftea deprehenduntur occultæ focietatis
rei. Eftque hæc perfuafio diligenter vitanda
cum omnibus,tum maximèprocuratoribus,
aduocatis,iudicibus.Exlaquerij Aagello Faſci.
natiorum conftat , per Edelinum Doctorem ,
Sorbonicum hoc Diabolum conatum per. "
fuaderemortalibus. laquerijverba funt:non "
immeritò creditur quod dæmones , quihæ -.«
reſim & fe & am abominalem faſcinariorum "
erexerunt, induxerunt affertoresad creden . "
dum & pertinaciter affeuerandum , quod ea "
quæ per maleficos faſcinarios fiunt in cultu "
damonum ,non funt nifi illufiones dormi. "
entium . hoc autem luce clarius patet ex pro . "
ceflu facto cuidam magiftro in Theologia
[addit Monftreletusp-ziChronic.eum fuiffe Priorem
S.Germaniin loco quem vocantGalli en l'haye; do
ante fuiffemonachum ordinis D . Auguftini & prius
¿ etiam aliorum ordinum , vndehominis inconftanti.
am facilè notes. Super huiuſmodihæreli & fe .
& âdeprehenfo: quifpontè confeflusfuit &
detexit , quo modo in cultu dæmonis ipfe "
cum pluribus aliis complicibus realiter & “
platies.colni a,pquem
pluriesconuenit puanddæmonem
o inter eos "
vidit & coluit apparentem , quandoque in
formâhominis, quandoquein formâhirci, “
vbiabnegauit Deum , & fidem catholicam , "
3. D 5 Beat
 38 DisguisIT. MAGICARVM .
Beatamque Virginem & Crucem . Prædi&tus
autem Magiſter vocatusMag. Guilhelmus
» Adeline anno Domini M . cccc. liii. die
duodecimâmenfisSeptemb.[ Monſtreleti Vo
) Cat Guilh.Edelin , do dicit banc fententiam latamos
menfa Decembriin Vigiliâ Natiuitatis Dominicain
Ceterisconueniunt,de
nterr]ainm capellâ
*- Ipænk. ibu Palanno,deconfeßione,de
icloco,de
pron iudEpiſcopali broic iudic
i EEbroicenfi
Recialiter coram iudicibus fidei, cum lacrymis .
in terram proftratus,exhibuitquandam ſce
dulam continentem ſua commiffa contra ft
" dem in di& â hærefi & fe&tâ offerendo prædias
" & isiudicibus abiurationem . Ipfa autem {cem
" dula continebat inter cætera, quod quando
ipſefuit introductusad di& am fectam Dia
bolusafferebat,quod ipſeMag .Guilhelmus ;
> benè poffet, fivelletaugmetare eiufdem dæ
* monisdominatum ,præcipiendo eidem Ma
” giſt. Guilhelmo prædicare, quod eiufmodi
fe &tanon eratniſiilluſio , & quod hocprædia
caret ad contentandum populum patriæ vbi
tuncmorabatur ipſeMagiſterGuilhelmus :
" HuncMag.fuilhelmum ego qui hæc fcribo
noui, & frequentiffimèvidiantequam effet
de hoc crimine fufpe &tus.)hæc laquer.fto
gellihargricor.faſcinat. 6. q .Noftristemporibus
fummâ ope & viDo&tor Vlaet, vnus ex Prina
ir cipis Ele &toris TreuiriciConfiliariis,hocida
contendebat; ſed ei ſe fortiter , eruditè con
; - fcriptâ confutatione erroris, Petr. Binsfel
dius
 LIB. V. SECT. IV. 59
diusoppofuit ,edità Diſputationead confeßion. ) ;
Maleficar.Captusille Vlaecius, crimen tan -1 ,
dem , fraudemque confeffus, vt & Edelinus;
flammis feralibus conſumptusfüit. Oratos
yelim Iudices ( quos ego talia perperam ef.
førire intelligo, vtdignenturhasDiſquiſiti:
ones noftras legere , & in fingula inquirere:
quæ diſplicebunt,refellant:quæ refellerene
quibunt,iis, faftu & obftinatione feclufis,afe
fenriantur. Irridere, contemnere,nec legere,
intelligeréve velle ; vanitatis,non grauitatis
eft,inſcitiæ non fapientię, fcurrarum non lu. * ***
ftitiæ Sacerdotum . Soloautem Canoneillo ,
Epiſcopi 26.9.s.niti; & verba vrgere, non fena
tentiam ; nec ad ipfa quidem verba fatis ata k **
tendere, totamque canonis feriem , fed fru
Itulatim eum difcerpere; nec explicationem
Theologorum , & Canoniftarum doctiffi
morum admittere;nec iudicium ſuum com , a to na
muni omnium Europæ Catholicorum fav
cularis & Ecclefiaftici foriTribunalium pra . * *
xi, rerumque iudicatarum au & oritati ſub
mittere : fed vnum malleWierum , aut alte- * *
rum ,reprobæ religionis hominem ſequi, &
cum fcảdalo audientium publicè ifta ia &tare;
quid aliud eft , quam Tribunalia omnia Ca- * * *
tholica infcitiæ , iniuftitiæ , crudelitatis da
mnare ? quàm maleficis & corú ſcelerihabet
nas permittere ad nocendum quàm Reip .&
humano generitoti,& Deo optimoMaximo ****
 ci 60 DISQVISIT. MAGICARVM
tali conniuenciâ patrocinioq; teterrimæ a
. : poftaſı ,atrociffimam iniuriam inferre ? vids
di&ta fup .lib.2.94.16 . & dicendainfra boc eod. lib. s.'
feat.16.litt.vv.
3. Eft, cùm fortiarij ,vt plurimùm etiam
finthæretici;eos quiſcięter defenduntipfos
, ' & errores eorum effe iplis deteriores ,proq;
qui fociis habendos f ; quineſciunt eſſefortiari . -
os,hi punicndinog ſant,vt tales; niſi ſuâ de
Fentit. l. fenfioneiudiciscfficiumimp diant6 . Qui
3 fcienteseffe fortiariosnon defendunt erro
cuaceufs- rem , ſed perſonan tantùm ; illi ſe valdèfu
tww.g.flt.; fpectos
freno con
reddunt,do
& contra illos fpecialiter
* inquiri poteft , & ob defenfionem hancfunt
dc.excom . puniendih :vt & aduocati & norarij: illi , fi '
munica : ſcienter & fpontè in iudicio patrocinantur,
wome.g.tre- veniâ non petitâ,velad hoc à iudice non de
dentes.de
putaci:hi,li inſtrumenta ſcienter illis confcos.
lis.de cerint. Quod fi iudices, vel Dominicosin
bares.c:us. ſuis iurifdi&tionibus aut terris defenderint;
Simanc.in primòfuntexcommunicandi, & poftperties
præc.fi.14. naciam officiis,dignitatibus , & bonis priua.
. cu.feadh di, & in exilium mittendi i, vtregiis Hifpani*
werf.de box - pia & Siciliæ conftitutionibus iuftiffimèca
se . . uetur. fallithæc 3.regula , quando fortiarij
2.paral. non ſunchæretici. i i *** * * *
e . 6.1. Tur
W.1. .**'
recrema 4.Quod dedefenſoribusdi& um ,idem de
ve Sum de fautoribusobtinet; quiverbis, fa & is, confi.
i Ecclef zip. lio ,velpecuniâ eos iuuantk ,
6 .p. 6.2K S.Maiorem etiam prefumptioné de ſe prę.
A .

beat
 - LIB. V . Sect. IV. i
bentoccultatoresfiu : receptatores eorvm "; '1.6.0
fi fcienter hoc fecerint m , vel non vi coa& i. deBari
recept:
.in
. Quod , & contra occultatorem occurrat aliam
prætereafræſumptio , cogitur ipſe vim velirl.n.c.de
ignorantiam probare ; vt fi fit amicus n vel receptat. '
conſanguincus : neq;hic cogpatio excaſatac.com
pænâ in totum , fed ramen caufa eftlenio- porteat home
bici as.l.fi
rismultò punitionis ;maximèfi fitvaldè ar - accuf
daneceſſitudo ,vt coniugum , filiorum fra. denupt.
trum P, Hæc quoque locum tanium tra . ° cilegizga
bent,quandomaleficium eft iun & um cum 98.c.infin
* del. 28.g .la
hærefi . Medi Paste
* * . 6 . Tenentur omnes,limaleficium fit con - recept.com
iun & um cum hærefi,maleficium denuncia - fimi
re ( quod extra confeffionem cognoverint) Deut. 13.
& iudicibus indicare 9 : & ,qui hocnó faceret no lob.co.de
i .Plan
meritò preſumiturfocius,argumento fauto
rum ac receptatorum . Sed quæritur, vtrum Leo homil.
debeat hoc caſu premitticorrectio fraterna: 4.de coller. "
fi conſtaret maleficiú non effe coniun & um bom fan
ni de segun.
cum hæreſi ,nemo dubitat eſſe corre &Toionis Tho
fraternæ feruádum ordinem :fed quia hocefts D . ne.
deplanè rarò contingentib . quoad ftriges & 2.9.33.4 .2
fortiarias & verosmagos dæmoniacos ; ideo Bernar. ,
quoad hos , omnino cenfeo hac in re idem dinus Aro
dicendum quod dehereticis,de quibusDD . Halus
correct.com,
follicice diſputarunts. Inprimis, li hæreticus• defratern
Heeft clup.c pro
pof.c. Alf à Caftrol.z. de iuft hære.punit.cap.25.Sorun lib.derastego
fecre.meb.a.9.4 . & lib.s.deiuft.& iu . 9.3.4.1.Can .bs.12 delos.Theo
60.Domi.Barne :3 . .9.33.4.bis.dub. 2 . Simane fwp.6. 23.
 IS 462 DISQVISIT. MAGICARVM
inter e ſt dogmatiſta;protinusdebet iudicibusde
video ferri, vt cautum lege diuinâ Deuteron .cap. iz.
& 17. ratio : quia nullamoraliter fpes fuppe
tit tales admonitione corrigendos: & iuxta
; D . Paulum ;mali homines & feductores proficient
in in peius errantes do in errorem mittentes. (2 . Ti.
moth .3.) ynde conſequitur quotiefcumqixe
* ** probabiliter conftatnon rediturosadmoni.
tionead fanam mentem , ftatim denuncian
munis fen - dos . quia periculum eft,neſermo eorum vt
tentia cita cancer ferpat .quare communebonum præ
forum
præterea ferendum eft vnius priuatæ famæ : & cùm
DD.in 4. talis iudicio fuo plusquàm iudicio Eccleſia
2.19 . tribuat, ftultum ſit fperare quod priuatiho .
firmiminisadmonitionem auſcultaturus & credi
turus. Et hoc verum de omnibus, quos
conftat malitiâ errare ; nam hi folent effe
pertinaces. huiuſmodi ergo tenetur quif
messo in queſub mortali deferre. Secundò fi conſtat
aliquem ex ignorantiâ errare , & certum fit
moralicer,fue firmiter crediturpoftadmo
nitionem emendandus , & corre &tio profu
tura ; tunc præmittenda eft admonitio fra:
A Durán ternat. Tertio,fidubium fit vtrum corredio
di d. d. 19 .
& citato.": profutura necne, & vtrum ex malitiâ an ex
pum coma ignorāciâ peccet,hoc eft,fi dubitetur proba ;
munis. biliter de eius pertinaciâ ; tuncres eft dubia.
quidam cenſent tunc priùs legitimèadmo
Bunn .s. nendum , quam denunciandum : & legitime
* admonereyocãt, quádo quisadmoneturab
 . LIB. V . SECT.IV . 03
habente autoritatem prælationis , iudicii,
& eruditionis , ita yt teneatur illi credere ,
nam non eft dicendus admonitionem con
tempfiffe qui non crediditei, cui credereno
tenebatur hecfententiaeftyaldèęgua.Reip . * *
tamen videtur vtilior ſententia contraria,
nempeboc cafu deferendum Ecclefiæ , ar - ' fic porn
gumenta pro fententiâ hacfunt.tum quia in Areual.ee
redubiâ non eft Reſp. Chriſtiana in diſcri- Sat. (que
• men adducenda , femper enim ſubeſt peri- ****
et manc,
culum moræ & ſubuerfionis aliorum : & lege
naturæ bonum commune particulari præ
ponendum ; tum quia fi reus ille non erat
bonæ famæ , parum refert eam iuftè lædi: fi ja
yerò erat,hocipfo magis nocere Reip .potu - * *
jffet, culusbonum præferendum eiusexiſti
- mationi,tum quia yel errabat ex merâmalia
tiâ , & cunciuftiffimèdelatus fuitsaut errabat
ignorantiâ , & tunciudices veleum nocom . .
prehendent ,vel comprehenſum abſoluent,
& vtroquecaſu falua erit eius fama.
: - . Exhis inferoin Magięcrimine quialamię No ?
femper funt valdè pertinaces, & vix fieripo - you will
teftvt ex ignorantiâ peccent;& fempermora " . Bo &
eft damnofa aliis,ideo femper fub Mortali v - c * * **
numquemq; tenericonfeftim eas denuncia- *
re, etiamfi cum hærefinon ſitçõiunciam ea
rum crimen : & ideo quinonreuelāt hoccri- «
men ,extra confeff. facramétalem acceptum ,
indicium contra fe faltem ad inquiſitionem
i etiam
 64 DISQVISIT. MAGICARVM
etiam fpecialem præbere , quodmiror DD .
non obſeruafle. Opinor omiliffe, quia com
prehendebantfub criminehereſis,vt Sancta
Inquiſitio facit in Hiſpania. Deinde fagæ
fuse Der. reuelandæ funt, quia deli & um earum non
Plaza Epi. cenſetur commiffum , ſed committêdum ; &
dels.c.23.3 . damna impendent proximo , & reip . ideoin
de conſcientiâ quis non poteft tacere:hoc enim
3.tit.deho- in genere Doctores communiter de conſcio'
mic.nu . f . entiæ fororecipiunt in quouis crimine y co
ti.dele, mittendo;Peccabit ergo hocnon faciés, fed
maieft.nm .g contra charitatem ,non contra iuſtitiam idą;
Menoch .s. "
0 ; omittendo non committendo : ideo non tea
poff Med. nebitur ad reftitutionem ,ad damna & interé
eCouarr, effe partis 2, nifi fit talisqui ex iuris praſcri
benè clar. ptoreuelaretenebatur .
d .9.87.
2: 8 "7 . Indicium fumitur ex mendacio rei,
Furin.lup.
** quod ſemper fufficit ad inquirendum , non
Sot.quem verò ſufficit ad torturam ,niſi fitadiutum a .
refert & fe liis prefumptionibusb.Intelligemendacium
quitur Me facere indiciumſiconcurrant ſequeotia , ne
noch.fin. pe G fit circa qualitates & circumſtátias ſub
. . 3.camelius
Pet. Lantiales fiue proximasdeli & i(vt circa tem•
Nauarra pus vel locum deli&ti ) non circa rcmotas,
.! dereftit.l . (vtlocum originis rei ; ) & circa ea , quæ , fa
i 3.6.2. . tl. verè dixiffet,reo preiudicaflentin hac causa; .
17 : & reusnon habet pro ſe vllum indicium in
fere Framite nocentiæ , vtputa vnum teftem , bonam fa .
9.52.nn.s, mam ,vel quid fimile;& mendacium euiden .
ter eſt probatum , og
8 .ER
 ' LIB. V .SECT.IV.
9 . El reivariatio adiutaaliquo alio preiu
dicio , idq; circa qualitates & circumſtantias
proximas delicto ( vt dictum demendacio )
& ea quæ immediatè rei defenſionem reſpi
ciunt. Reus variat, qui modò dicit vnuin .
modò aliud :hæc variatio facit indicium ad .
torturain ,cùm emanat ante torturam in exa - C Angel de
malefic. ini
mine ; & ad vlteriorem torturam ,cym cón- Ge
tingit in torturâ ; & ad nouam , quando poſt publica
præcedentem contingit ; dummodo præ - præced . ni .
cedens tortura facta fit ex indiciis legitimis; 105.& eft
& dummodo præcedentia indicia non fint" aliorum
fatis per torturam expurgata ;namn ſi forent commu.Sia
expurgata ſufficienter , non poſſet ampliùs deFarinac.
interrogari ſuper delicto d . non nocerer et- num.is.31a
iam variatio finata eſſet ex obliuione,velalia 36.
causâ probabili ;verbi gratia , ſi ſe corrigen *-.. Cephal.
do reus variaflet : his enim cauſlis deeft doli lib.2.Persoa
omnis ſuſpicio è. nal de ina
9: Eſt vacillatio & titubatio , quando quis dic.Eg tors
loquiturcremens,trepidans,timens, velpal- Tur.
e Fari,nitia
lens,vel ſudans præ anguſtia timoris ; & NO
tarius illud indiciun ſcripſit : tunc volunt
hoc eſſe idoneum indiciã ad torturam cum
variatione præcedentis numeri , Bart. & alij.
fundamentum huiusfententiæ eft,quia ocu
lus & vulcus ſolent eſſe animiindices, vr ex fdehere.ga
facris litteris & prophanis ſcriptoribus pro - sinum .zi.
in
bar Simancas f : ſed adhuc exiſtimo iftud in fequ. com
dicium non effe fufficiens cum variatione, indic.206
quia
 66 DISQUISIT. MAGICARVM
quia nimis eft fallax & dubium , & debile.
quiamulris hoc contingit, duntaxat ſollicicis
de proprio honore , & metuentibus poten
tiam aduerfariorum ,aut iudicum alperita .
tem , quamuis innocentiſſimi line adeo , ve
plerumq;neſciant præ perturbatione , quid
dicant,vt benèNouell.Paris, & alij apud Fa
Nowell. rinaciumg.
reg.143.Pf. 10 . Sicum inftruinento magicęnoxę viſus
risde Put. eſſet de loco exire fugiens, pallenſq ;, in quo
c.3. n . 7 . Fa*. loco
inuentus eſt aliquis lęſus velresmalefi .
"
rínčín.48. ciata :hoc indicium omnino puto elle pro
Clarus qu . pinquum & fufficiens ad torturam per le fo
21.num.38. lum , vt in ſimili fatentur omnesde exeunte
timido & pallido cum gladio cruento ex do
h Gide Far.movbiocciſus inuentus h ; imo coinmunio
n .50 .6955. rem & veriorem ſententiam eſſe volunt i
cumfeq. , hocfufficere ad condeinnationem ,maximè
Olialia accedant indiciak. Sed quicquid hi din
alij nu. 52.
Est . cant, ego ſequorGandin .Boër.& loan.And .
Kidem nu.contrariuin volentes kinempene lic quidem
61. eſſe ſufficiens indicium ad códemnationem .
vide far.Miror autem Farinac. facerihoc non effe ve
n .33.6860." rum de domo habente duo oſtia , & tamen
i putare verum de viâ publicâ velagro ; cuius
hauddubiè plures ſunt loci egrediendi & in
mconfern. grediendi m . Faciliùs autem adıniferim ſen
ss. cum nu.tentiam illam communem in pænadunta
Cyb. xat pecuniaria,non verò in ordinaria ,velex
in traordinaria corporali : nihilominus etiam
. quoad
 Lib . V. SECT. IV. 67 .
quoad pecuniam , quia Farinacius n , cum a wines of
" Claro, fareturiudicem non teneri cam infli
gere,fed tantum poſſe fivelit;ſeinperfim au
&tor ,ex hocindicio neprocedatad vllá con
demnationem . ,
11. Eft conuerſatio cum malis hominibus
- infanatisde eodem delicti genere, eaq; ſtri
cta & continua: ſed hoc indicium eſt valde
generale & remorum ,tendenspotiùs ad dif
famationem , quàm vt perſe fir indiciuin .egi.
musde illo præcedenti ſectione. .
- 12 . Sicommiſſo maleficio quis confeftiin
veniat ad curiam . ve ſolliciter inquiri& pro
cedide auctoref criminis, cum hoc ad eum
pertiras uſpectumo. fed hoc ftus aliis tiek
non pertineat ſollicitare. hæc enim ingeſtionare
-& ſedulitas ſuſpectum facit : & fæpè exem - Marfil. in
plis hoc deprehenſum o. fed hoc etiam eſt pract.crim .
leue, & debet bonis præſumptionibus aliis 9.150. .dia
of ligérer.Non
roborari ve ſufficiat ad torturam .Quod mulle
uel.in prac.
cò magis tenendum de illo , quifpontè cùm crimin.pol .
non teneturmalefactorem denunciat : nam prin. n. 110.
quitenetur denunciare, & non denunciat, Carrer.tran
vel tardedenunciar,hic præbet ſuſpicionem dic. 9.15.ina
contra ſe taciturnitate ſua g . doc. Anton .
13. Siinuentus fuerit veneficio occiſusvel Gomez, p .
læſus aliquis in hoſpicio ſeu domo , poffet 3.c.13.n.14 .
effe indicium contra hofpitem ſeu domi- q VideFar.
yum domus: argumento corum quæ cen - “.
Cent doctores de inuento mortuo in domo
alicuius. nam delictuin in domo factum
. E2 prævi
 DISQVISIT.MAGICARVM .
IParis hoe preſumitur factum perexiſtentesin domor:
3.1.14 .No- quipoterunttorqueri tanquam teftes,finon
wel.s.num . probatur eos in domo tum non fuiſſe;idque
102.66108.* nullo alio indicio concurrente ; tanquam rei
fract.crim . principales auté,aliis præſumptionibus con
Galije currentibus: intellige niſi ſint bonæ vitæ ac
famæ, tunc enim non poterunt corturę ſub
iicivtrei principales ;niſi tacuerint & cela
uerintmortuum ,velniſi conſtet homicidi
um nó potuiffe cómittiab aliis , quàm in do
mò exiſtétibus: hoc autem difficulter poteſt
cõſtare,& in eo facilè iudex poteſtlabi(vi pa
cet exemplo pulcro quodnarrat Farinac.nu .
111.) quare non facilèhoc credendum iudi
ci, niſi ſintperſonæ viles & de crimine ſimili
. :,: " ſuſpectę.vide Farinac.à num .98 .vfque ad nu
merum 119. quinum .120 . benè addit hocin
dicium nunquam fufficere ad condemna
tionem . : )
14. Adhuc leuius indicium eſt , ſimortuus
Teperitur in viâ prope domum alicuius; ea
dem enim tuncfufpicio eft de domino & in - !
quilinis domus illius:hoc ſufficit ad tortu
ram , fi fit repertus valdè contiguus domui,
& dominusveldomeſtici habuerunt inimi
citiam cú defuncto ,velaliàs ſint malæ fame
in ſimilibus ,vel fi concurrant aliæ præſum
priones fortes. Farinacius à numero 120. Sic
memini proceſſum Madriti anno 1573. con
tra quandair famoſam meretricem propè
cuius
 Lib. V. Sect.IV. : 69
cuius domum repertusaſininus pullus exce .
rebratus; quæ confeſſa in tormentis ſe vſam
cerebroad philtrum , & flagellata in exilium
milla eft. ?
is . Eft'indicium viciniæ , quia in prædictis
caſibus etiam eſtpreſumptio contra vicinoš;
i quæ idem operatur quod præcedens , & ero
iam elidirur; ſi vicini fint bonæ famæ , vel
| mortuus extra viciniam habebat inimicos, à
i quibuspotuitoccidi.Farin.à num .127.
16 . Siquis temporemaleficij,vel in conti??
nenti poſt, inueniatur in loco delicti ,vello
co propinquo valde; & quafi contiguo cum
armis feu inſtrumentis maleficij; tunc etiam
fi aliàsfuiffetbonæ famæ ,quia duo concur
runt, (locus & inſtrumentum ) poffet ſubiici
torturæ , fine aliis adminiculis : quia tunc eſt
indicium yaldè propinquum ; fi verò ſirin
uentus ſine inſtrumentis tunc ad torturam
neceſſe eſt concurrant aliæ præſumptiones .
vide Farinac.à num .133.
17 . Eft quando quis frequentat locum vel
viam ybimaleficium commiſſum ,vel viſus
eſt immediatè ànte in illo loco velviâ ambu
lare:tunc ſi iſte ſitmalæ famæ in ſimilibus,
poterit ſtatim ſubdi torturæ ; fi ſit bonæ fa
mæ,non niſiaccedentibus aliis præiudiciis.
Intellige de eo quialiàs non erat ſolituslo
cum velviam illam frequentare,nectunc ha
bebataliam iuſtam caufam illac tranſeundi,
Ezyt
 7.0 DISQVISIT.MAGICARVM
VISI

vt quia volebat accedere domuin ſuam , Eco

cleliam ,vel quid aliud,Farin.à num .138.
18. Deſumitur ex illo Callij , CviBono .
nam præſumitur deliquiſſe , quicauſam ha
buit delinquendi gcauen , & deliberatam ,
non ſubitam tantùm vel leuem : & fufficit
hanccauſam fuiſſe exiſtimatam talem àreo ,
maximè li fit pronus in illam caufam (vcin
amorem vel odium ) & dummodò appareat
alium neminem hanc cauſam habuifle ; &
· hæc cauſa fit in ſpecie iudicialiter probata :
nequehæcomnia ſufficient ad torturam ,ni.
îi mala fama aut aliud indiciụm açceſſerit,
Farinac.num .144.cum fequen.ex Caſano opran
mede hoc loquente,libro de Indic.tract.2.cap.ta
cap.3.
- 19. Acclamaçio aut vociferatio in domo
iniuriam patientiuin , & tuin fugiens ſeu exi.
ens ex domoviſus;nam tunc quali duo con
curruntindicia , quorum prius indicat deli
ctum ; pofterius delinquentem , & vnum ius
uatur ab alio ,vt fufficiatad corcuram ; eſt in
dicium remotum , & per duos teſtes legitimè
probandum . Farin .à num .157 .
20. Ex communi opinione Doctorum &
Iudicum , ficadauer poſitum corain reo fan
guinem emittere inciperet vel ex vulnere,
lib.z9.4. velex ore,velex naribus;hoc indicium qui.
wap. 3. Ne
Gers.
Jexto cada dam magni faciunt, & de eius cauſa aliàs à
mediſputatum hoc codéopere r. Ego iftud
indir
 7 . Lib.V.SECT.IV. 78
indicium nunquam exiſtimarem ſufficeread
torturam quicquid graues DD . quidam in
contrarium dixerint). Moueor quiaverèeſt poſt Ang.
indicium reinotum , & quali prodigioſum ; Parid.
* Boërijdeciſ
de cuius caufa no conftat , & incertiſſimum , 106.Blan
quod nullo iure vel caufa iuridicè probara chus de ina
nobis conftat,& tortura maximieft præiudi- dic.ad l.fi.
I cij.quare niſi accedant fama, minæ , inimici. D . de qua
ar fio. n .40.8.
tiæ velfimile adminiculuin , núquam ad cor. Carrer.org
turam ex hoc indicio Deum timenti iudici &tat.de in
procedendum ,affirmauit. Farinac.n .156.poft dic.Indicio
Ant. Gomez. fusè es prudenter boc diſcutien . 27.n.2.No
tem d .to.3.6 13. n .is:& Marfit.in pract. .dili- "Menoc
el reg.h . do
genter,nu.181. Nouet.Mafcard.es alios, arbit. caſ.
21. Sumunt quidam ex mala phyſiogno- 270.04.16.
mia & malo nomine, item ſi oculos in terçá & depresel
defiganr:demalo nomine,eft fententia Mar-fum.lib.l.go
filij,Bruni & multorú t; fed hæcmeo iudicio 89.nu. 1282
& alij.
prorsùs eft inanis præfumptio , quádo nomē Side Me
impofitum puero à pareribus; fi impoſitum nochiumde
viro autadoleſcenti åmoribus,vtfolentma- prafum .lib.
Jeficinomina inuicémutare , tunchaberem 1.qu .89.8W.. . .
pro.idoneo indicio ad probandum eſſema- rin.a.num
3 .
lum hominéin genere;non verd ad probanr. 16 .
dum fpeciale delictúaliquod ,niſi iplum no
men deli&tú illud fignificaret , ſed tamen ad
torturam folú hocno fufficeret.Quoad ocu .
lorú in terra defixioné; hocleuius adhuc eft.
poteft enim ex pudore orici:bec eſt propriú
ynius in fpccie delidi, ac ne'in generequia.
Et dein
 72 DisQVISIT.MAGICARVM
dem delicti ſufficiens argumentum . Vtnec
phyſiognomia inala : quare dehis omnibus
indiciis prudenti iudici parùin curandum
u Bodin,in eft,quod non aduerterunt duo I.C .hæretici,
demonom . his niinium tribuentes u , vt fortaſſis etiam
Godelm . Martin .deArles. nec obftat quod directo
486.3. cap.z. rium inquiſitorú,in 3 .p. in c.de fignis exterior.
Martin . de
Arles de deper
la que Micromantici hæretici dignoſcuntur.
fuperftăn . magihæreticantes; ſcribit,cos communiùs
100 habere toruum viſum & obliquum , ex viſio
ne, & apparitione, & collocutionemalorum
{pirituum : non enim illic ponit indicia ſola
ad torturam , fed etiam generalia quædam ad
dignoſcendum perſonas, in quas formanda
inquiſitio ; & hæcponic tantùm ,vt præam
bula quædam indicia ipſorum indiciorum
ad torturam .
22. Æquèleueindicium eſt,ſi quisnatus ſit
exmalâ patriâ ,& in quamulti tales crimino
X Inft. Car
ſi :hinc enim nimis generalem ſuſpicionem
bol.care gignipacet,vt optimèdocet Şimācas x . idem
mw. 8.69. cenſeo de pareribus, quanquam ſit indicium
nonnihil propinquius , & magis immineat
periculum ab his, quàm à patriâ ; & faueat
ſuſpicioni experientia ,maximèquandoma
y dic.3. Bo ter eſtmalefica , & magis adhuc fi etiam auia,
dur.lib.Sle, fuit,hoc,vt certum admiſèreGodel. y. & Bo
din . ſed hoc etiam indicium , vt incertum re
iiciunt,nifi iuvetur vehementibus præſum
prionibusaliis Catholici& prudétioresſcrią
pro
 . Lib. V. SECT. IV.. . 73
prores 2 : magis yrgeret hacin re conuerſa - z Cyrillu
*

tio & educatio cum tàm malis parentibus, in fum .cri

ad quam reduco precedentem ſuſpicionem : min . rubr.
puto enim ,fià talibusparentibusortus, & 4°
ab 4 .1 .1. 2 .
us
his educat fuerit, gigni lulpici onem ad - Simance
in
quirendum , quando non eſt bonæ famæ dc.so.n.10.
ſeus ; ſi aliud indicium præterea accedat, & 11. Fa
' rin, g . 47.
poſleporqueri,
23 . Siquis inimicorum obiectione,vel12a. feld. indic.
micorum admonitione infiinulatus taceat , 16.
& quaſi contemnat ſilentioq; eludat , qui
dam putant idoneum indicium ; quos citat
Binsfeld. * ſedmeritò eosnon ſequitur,eft * indic.16.
enim lęue & incertum indicium , indigens
adminiculo aliorum ,etiam ad ſpecialem in .
quiſitionem .
24 : Siquis cöſueuerit ſcelerata iuramen
ta , velblaſphemias vel obſceniflimaverba .
proferre ,aurdæmonem fæpe nominare , ſe
alioſque illi frequenter deuouere,verbigra
tia , do tę dæmoni, auferat te Diabolus, & c, !
imò fi quisalia grauiſſima ſcelera ſpecie dif- aEtpoft Cm
ferentia à Sortilegio committat; euin forti- rer. & Sie
eman. Men
legij ſuſpectuin cenſet Binsfeld .indic. 11.edu
. conoch.lib.so
quòd grąues ſcriptores tradant huiuſmodi de prelun .
ſuſpectoseſſe de hæreſi 6 . Sed obſerua hoc pref. c. ES
indicium ad malá fainam reduci, & dumta- lib. 1. 9.10.
xatſolùm ſufficere ad inquirendum , ad tor-
12ca. de iufta
quendum non ;niſi præſumptiones aliæ ad - heret.via
miniculentur. , . se mit. 6. 10.
L ES . 26.Si .
 74 DISQUISIT.MAGICARVM
25. Si,dum torquentur , nullas emitrang
lacrymas.nam cenſentDD . quidam eas Acre
non poffe, fivelint, & ideò hoc indicium po
nunt Sprenger.Grill.Bodin . Sed hocmeri
b Godel- tò alijk inane & friuolum lignum reputant;
Byan nain loquuntur de lacrymnis ex pænitentia
Brasfelda elden ne illo
veldeuotione, illæ non
non funt fpontaneæ , ſed
à Deo cuilubetdantur : ſide lacrymis pro
prer ſenſum doloris , fieri poceft vt fit talis
quarumdam conſtitutio corporis.nouipue
i tos,quoscitiùs flagrisdiſcidilles,quàm velve
nam lacrymulam excullilles.
is . 26. Sivagæ fint,fæpe habitationem & do.
miciliuin mutantes : maximè poft diffama.
c Binsfeld. tionem , velcomplices caprosc : hoc indi
indic. 18. cium eft bonum , ſed commune omnibus
criminofis. vim haber ad torturam , quando
alia accedunt indicia : fallic fi fic bonæ fama
quia hæc illud purgat: item fimigrandi iu
ftam caufain probet.
27. Si fingularitatem quandam præfefem
rantin pietatis vel religiofitatis oftentatio
.. . ne, quoad diuturnas in templo moras, habis
d. indic.x tum ,& c. fic Binsfeld.dve verum tamen fa
rear , hoc indicium valdè lubricum & leuc.
eſt.hypocriſiím potiùs probans; forcilegium
verd,non niſi remotiſſimè.
28. Quidam ſagas volunt dignoſcere ex
eradicationechțilmatis in fronte; alij ex fti
gmare iinpreſfo : ſed vtrumque meritd iin
probar
 Lib . V . Sect. V , 75
probat Binsfeldius e ; nam quoad eradica - c iudicio
tionem illam , ridiculú hoceft.chriſina enim 14.
nihilviſibile vel ſenſibile relinquit in vertice
vncti. quoad ſtigmanon omnibus illud inu
rit , ſed iis tantùm quibus diffidit eos con ,
ftantes fore ,veiam aliqui obferuarúrf;præ . f Danci ,
cipuis non inurit : aliquando eriam deler Boden. Gan
Jer iddre
cum capti ſunt; & quando non delet, re. "delmann.
linquit ,vt hanc ſuperſtitionem iudicum fo.
ueat,& fic nónunquam innocentes plectan
tur. nec enim facilè verum fignuin digno
ſcasà macula velnæuo vel clauo , vel imperi
ginenaturali.tum quia non eadem eft forma
figni : aliquando eſt ſimile leporis veſtigio ,
aliquando bufonis pedi,aliquando araneæ ,
vel catello , vel gliri. tum quia non idem lo
cus, in virorum cnim corpore ſæpe viſi
tur fub palpebris , fub labiis, ſub axillis , in
humeris , in ſedeima : feminis, etiam , in
mammis , velmuliebribus locis. tum etiam
quia non omnium ſtigma eſt infenfibile , vt
docet experientia.
:29. Longè certiusindicium eſt ſequens;
in Hallo villa Dicceſis Traiectenſis , fæmi
na quædam miſera , die quadam pedes fuos
pelui imponens , & excra illam retrorſum
falrans, ficait :hic ſalto de poteſtate Dei , in
poteſtatem Diaboli : quam Diabolusmox
rapiens,& in aëra ſuſtollens,multis quiade
rant in yilla, fiue extra villam vidētibus,vlera
ti
al .
 76 DISQUISIT. MAGICARVM
altitudinesnemorum tranſtulit , ita vtvſque
' in hodiernum diem nuſquam compareat.fic
Cæfarius lib .11. 0.60. 8% precedenti capire aper
tè indicauit hancmagicis artibus inſtitiſſe.
Sanè huiuſmodi dictú factumúe : indicium
vrgentilinnum & proximum putârim .Hæc
de indiciis. quædam addamus de denuncia
tione.

SECTIO V .
De Denunciatione & Teſtibus.
Vid operetur denunciatio liue teſti
monium complicis oſtenſum luculen
ter Sect. 3 . Nunc tantùm addenda breuiter
quædam de denunciatione & teſtimonioa .
liorum , quiteneantur denunciare, & teftari
jam vidimus Se&t.fuperiore. Nuncaddo pra
xi receptum ;per regulam , qua legesdican
tur fpectare ea quęfrequentiùs contingunt;
a plasta Cas- ve quæ in hæreſis crimine teſtimonia proba
firolib.i.de cioneſq ; recipiuntur, eadem locum habeant
purst.Beret
c.cz.
in crimine Lamniarum , ratio , quia Lamiz
es Sināc ſemper ſuſpectæ ſuntdehærefi, & raròhæc
in praxi ti- ſuſpicio fallita,ſeinper enim earum facta fe .
tul. 11. rè fapiunthæreſim manifeſtam . .
Spreg. Sylıb. 2 . Receptio teftium deber ab ipſiſinet iu
Spiraus.Ia a dicibusſeu inquiſitoribus fieri ;nec eſt dele
ganda,niſi magnâ ex causâ , & prudentiac
. probo
I
 Lib. V. Sect. V . 77 ,
meliri,
probo viro b . recipipoſſunt eciam ante litis btrariumi
bodie că
be
- conteſtationem c , &a ctiam
etiam ratiricatio
ratificatio teſti
teiti, praxi obsia
· moniorum fieri poterit extra tempus præ - nerefcio;los
ſtitucũ ad probandú d , fi iuſta & probabilis deGaillib.
aliqua caufa id exegerit ; ſemper autéerit ra - .obferuh 96
tihabitio teftium adhibenda, etiam fireus fe * . 16. bene
poftalios Si
habere illos pro ratificatis profiteretur. Pu- mác
blicatio quoque teſtimoniorum reo præ - 7 .7. exquoia
benda eſt, vt contra queat excipere; nomina deinceps ad
teftium verò non ſunt in hoc crimine fimul demass es
alissa
publicanda , quia periculum ferè euidensa
" Caguonis
hinc imminer variis ex caufis tefti , & nego - frequenter !
tia fidei ſic retardarentur,metu perculfis re - S. Jusst &
ftibus é : conſultum tamen , vt ( quod fir in alij. Selit.
Hifpania ) iudices diligenter exquirantà reo , non credit..
doop.Glo.de
num quos habeat inimicos, & teftes fufpe- les
ctos in genere,quibus credinollet, & quare? DD.ind.c.
confrontatione ergo reftium & rei in hac quonia free
materia non veendum , niſimagnâ ex causâ q *. 6.
& omni periculo ceſſante f ; vt ceffat quan" efit fatuit
do complicesdepoſuerunt.Ecpofluntteftes innoc. vi.
ſuper iiſdem articulis eciain prorſus contra -SideDirects
riis,facta iam publicacione ;audiri. postmul unguil.fisz
tos Simanc.fuprà .ñ . z. ! fSimanc.mod
3. Poſſunt in hac caufa à iudicibus ,maši
* Glofc. .de
icis ores
mèEcclefiaft (vr ſunt inquiſit ) quæ ieft.cog. Re :
libet perſonæ egregiæ , etiam quilibet con - ma. norab.
fanguinei,compelli věſe coram ipſis liftant, 401. luf. ime
& teftimoniuin perhibeant , quod fideifa -'gias.
ad Degre
. de
e
uorereceptum g. Vtautem in hoccrimineureis , die
illuſtresmo.cöliza taj
 78 DISQUISIT. MAGICARVM
illuſtres coguntur, ſic etiam infames aliàs
perfonæ , vecomplices (de quibus actum )
excominunicati,& fimiles ,non vt plenaeis
fides,ſicut aliis non famoſis, ſed quanta pru
denti iudicividebitur, circumftantiis confi
hc.infidet deratis , præbeatur b . valer etiam teſtimo
& ibiDD .
mnium aurici teſtis, quiſe ex ipſomerreo dicit
c.Gondifa audiui/lei,non qui ex aliis. licintelligendus
in.deheret. D .Chryf.homil.30.in Genef.cùm negat ex au
9:13. Corraſ.ditu iudicandum . nec exceptio in hac cauſa
lib. 5. mie contra teſtes admittitur,nifi quæ reſtem pe
feel.c.20.
be nitúsrefellat,vt capitalis inimicitia , coniu
ne si n . 20. ratio,lubornario : cæteræ tantùm eleuant fi
ET 21. dem , non tollunt, Sed ifti teftes inhabiles,
fcq. , infames & non integri cum deinum admir
ktoftpluri-ten
mos Anton" . tendi,quando alijhaberinequeunt,vt in cri
Gabriel.li,mineiſto ex natura rei & actus vt plurimum
I.comm .con contingitk. Coactio autem illa fieri poteſt,
clufirub.de non per incarcerarionem ( etfi quidain iudi
teftib, cocl.ces hoc perperam faciant, ) ſed exacto iure
7.Gid .optio non
**
meloquen iurando fe teftimonium dicturos; item per
tem in excommunicationem ;denique indicta mul
feld.p. s.de ita & captis pignoribus l.fiquando C .dete
confel ma tib .6.1. 2 . 6 vlt.deteftib .cog .Fran .Viuius in
leputertia,e- comm .opin . verbo teſtis citatus. Et cogiporeſt
dit. a fol. etiam qui iurauit fe non reuelaturum , c.inti
328.
imanit deteftib. & d.c .vlt. Viniuslib. 2.verb.
; confeffionem .
4. Quantumuismultiplicentur depoſitio
nes perfonaruin infamium & complicum ,
' non
 : : LIB. V . Sect. V . 79
non eft procedendum iudici ex his ſolisad
condemnationem ; fcio contrarium com
muniùsteneri & in praxiobtinerel; faltem , 1Gide Binſ
vt pæna puniatur extraordinaria. argumen - feld .ad hoc
tum eorum eſt , non lex aliqua aut ratio ur fusè allegăs
Vvr. tem membe
gés, ſed generale brocardicú ; exmultiplica - 2. concl. .
tis indiciis debilibus reſultare indicia indu - fol. 356.
bitata. Sed hocargumentú valdè debileeſt , adde Antă
necin rigore verum .núquam enim quæ na- Comej. to. !
3.6. 12 . n .i8.
cura ſua lunt dubia,pofluntrem facere indu
ab. Aymon . com
bicatam ; ſicutnecmulta venialia peccata v- .178.Den
num mortale;necmulta ægra vnum fanum , cian.confil.
nec multa non alba vnum album , necmulra f.lib.1.Lyo
do recno do. Peguer.
tepida vnum calidum , & c. quando res non o.
on decificrima
ſunt ſubordinatæ ad vnum finem natura ſua, 17.
ficut vna depoſitio natura ſua non ſubordi. '
natur altcri.Deinde totum illud,nihil fundam
mentihabet,nilipræſumptionem . Præterea
quis neget;quamuisrarum id fit,fieritamen
nonnunquam poſſe , vtvno caſu plura con
currantindiciaad crimen non verum , quàm
ad verum : Eſto fit probatio criminis admo- vides feci
dú laborioſa. progrediatur hoc ergo ad tor 3. Vbi do
O 59ctum quib.
turam . ſi ad necem inſontis extendis ; nónne concurretia
durus & fæuus ineritò dicare? ſit crimen a- busualeat
trox natura :quid tű , fi reuera no commiſit; adtorturá.
fic aliquinoxij elabentur.præſtatdecem elam
bi, quàm vnum innoxiú condénari: fi cortus
fuit iñoxius,poreſt ei ſolarij aliquid impédi:
G dánatus & necatus, & cu mortuo præbeas ?
tata. .
 80 DISQUISIT. MAGICARVM
cataplaſma? Denique ratum illud & reces
ptum , etfiad torquendum minora proba =
tionum adminicula fufficiant; ad dainnan
dum neceſſaria eſſe luce meridianâ clariora :
nonne hocilli ipli fatenturDD. quibusBo
dinus & alij contra fentientes ſententiam
ſuam confirmant: Marſil.pract. crimin .G.di
iligenter num . 3. Chaſanens ſup. Conſu . Burg:
rub.1. .s .n . 123.3.Ant.Gabr. d .conc.7. n .7. ful.
Clar.9 .21.9 . 9. vbihocwo confirmat arreſtis Bur
degalenſ. Parifienfib. Blanchgo .deindic.num .
-384 . Monticella reg . crim . 4 . 1. 6 . Ofafcus
conf.6s.lib.i. Farinacius9.43. n. 39 .62. 6873
Quosomnino hacin re puto iudici ſequena
dos.
s. Si teftes iſti complices; poſtquam ali
quem , in tortura & concurrentibus cæteris
neceflariis,denunciarunt, & confeffionéde:
nominationés ;hanc ratam habuerüt, & có .
firmarunt ad bancū , vt oportet , & ante ſen
tentiã : pofteà poft fentétiá in loco ſuppliciji
morre inſtante, innocentiá denominatorú à
ſeproteſtati iudicipopuloq; fuerint;vel ipſis
denunciatis coram omnibusdixerint, ſe ila
loshabere pro probis & inculpatis : ſenten :
tia receptior eft,iudiciparùm curandam effe
huiuſinodi palinodiam . tùm quia rarò ſub
mortem æquè fibimente conſtant,vt ante
illud tempus, quando confeſſio rarificatura
tùm quia folent importunitate corum qui
denuna
 Lib.V. Sect. V. . .
denunciati fuêre , veladmonentium de ans ":
mæ ſalute,vehementer rei ſollicitari, & per
turbari in extremo illo vitæ puncto . tum .
quia hæc recántatio non eft facta adhibitis
Collemnitatibus, quæ adfuêre primæ confer
honi; ideò præualet prior. tum quia ifta eft
extraiudicialis, priot iudiciális. Confeſſio
quidem non perſeuerans habetur pronula
la;ſed demum , quando reuocariirante feno
tentiam latam ,non poſtea: Moriens prælu : 1.,
·miturmemor ſalutis ; quando eſtanimo in
perturbato , & ſibibenèpræſens:nec tainen
omnesmorituri;maximè ſortiarij,ſunt San - m Godebsite ,
Cti. quare hæcpræſumptio leuior eſt, quàm 3. 6.9.
25. Binsfela
qua nititur prior confeffio . his argumentis foh 309.
hoc tenuere nonnulli m D D . qui verò in na Pique
terminis côntčařium ſcripſerit ſcio nullum . in graui. com
Confirinant, quidocent rectiſfimè, dictum fi quismoa
morientisnon effe idoneum teſtimonium , viensadsya
vt alius torturä ſubiiciatur;nec in homici- Bert for
dion ; nec in iudice dicenté ſe tuliffe falfam al. ad d. S.
ſententiaino , necin furti criminep; nec in fi quis moa
aliis vllisĝ , excommuni & in praxirecepta riens.
fentenria. Cauendum ergo iudici ; ne poſt olt Marſi in
denominationem factam , & lata iam ſen - pra.Sretan
téntia vnquam përmittat partes ad reumaca in prin.
cedere: hoc enim ad nihil vtile fuerit , niſi q Snro.Co
vr reum moleſtenc. fruſtrà quidem ,fi is non metus algo
nh. 17. The
teuocer : fireuocet,damnoſumid futurum , har
Guia gignitur præindiciuin non exiguum iu - 21.mat. S
F adicio
 82 'DIS QVISIT.MAGICARVM
( docuintase dicio , quod Sacrofauctum & indnbitatum
nit. fectio- effe deceret ; & ipfi quoque reo , quifalſum
nis huiles dixiſſe,velfalfitaticonfenfiffe feſe in iudicio ,
Cult Bingo vbiveritas dicenda, fatetur.
feld.d.mēb.
. 6 . Quando malefici iſti complices ſuos
textesi'e produnt , & poftea ex interuallo variant;
pl. in c. ac- idem ſeruandum , quod in causâ hæreſis ſo
cufat . S.li- let ſeruari.eft enim eadem ratio huius crimi
cer, de ha - nis, & eadem praxis f . In hærefi res non eft
ret. in 6 .FC
certa.nam ſunt quicenſeant ftandum illite
in tua. com ſtimonio quo hæreſis reuelatur ; & ideò ſi
2.deteft. Co primo teſtimonio hæreſis reuelatur, ftan
war. lib.2. dum primo; li poſteriore reuclatur, ftan
var.re .c.1?
Repertor . dum pofteriori ; etiamſi alterum iuramento
liter, foret confirmatum t . ratio eft, fauor fidei &
Gerbo, te- religionis; quivt facit,nehoc crimen in pero
ftes. Me- niciem Chriſtianæ religionis manear oc
noch.de cultum ; etiam facit , vt in dubio quis præ
arb . cafu
108, quośreto lumatur hæreticus quantum ad condemna
fertes feg. tionem pænitentiæ in foro Eccleſiæ impo .
Binsfeld." nendæ u , pro vtilitate animæ. In primisob
fol.314 . feruo forum Ecclefiæ duplex eſſe, vnum pu
u poft gloſ, blicum ,vt eft inquiſitorum : aliud priuatum
loan .de, & ſecretum , ye eſt pænitenciariorum feu
Imolasquil
de confeſſorum . quoad fecundum facilèadmi,
fide Catho- ferim hanc ſententiamn tot DD . nullum cm
licaç.34.10 nim hæc præſumptio damnuin , imò &
ſeph. Ma commodum adfert pænitenti .Quoad prius
ſcard de
Til forum ; quia res eft maximi præiudicij, &
1.concl.495. : folent
sam 8 . qui cita plurimos.
 LIB, V . Sect. V. 83
folentinquiſitoresvelbrachio fæcularitra
dere ,velalia etiá corporisafflictiua pæna,
cum publica ignominia,reum afficere;valdes
hæficare mefateor. Sanènec lac. Simancas
Epiſc.Pacentis , & poftea Zamorenſis ,hæc .
i fimpliciter admittit,cuiushæcſunt verba,de » . .
· hac teſtimonij correctione loquentis x ; nec . X d . cre .
audiendiſunt, qui putant eo dumtaxat caſu . 36.n .g .
' id accipiendum effe, cùm pofteriusteſtimo-si
: nium ſcilicet,reuelans,quando primum nõress !
welabat ) eſt contra reum in fauorem fidei. ss
Nam licet eain fpeciem lex expreſſerit,mens »
tamélegiſlatorisaliud proculdubio vult, æ - »
qualitas enim iuſtitiæ feruãda eſt interaccu - ja
fatoré & reú. quineciam reis fauorabiliores »
eſſe debemus; & ad abſoluendum , quam ad »
condemnandum proniores y . ] Quid ergo » y dance
dicemus: Vrique cenſeo li verumque reſti- cnfarussoli. .
cer. l.absčio
- monium confirmneturiudicialiiureiurando,
- & æquè probabilibus nicátur coniecturis ac nislari
- rationibus, priori potiùs ſtandum ,ſiue reue- de act. Es
let, fiuenon . Nam fauor fidei ad càm ma. oblig. l. fao
gnum præiudicium rei porrigi non deber." oraba
“ res. de reg.
Sivtrunque confirmatum firiureiurando , wr.*
fed vnum iudicialialterum ſpontaneo & ex
traiudiciali , ſtandum illi quod iudiciali ni
ritur. Er quia priusſemper coram iudice ſo - ,
lemniterperhibetur, poſteriùs vel rarò vel
nunquam , femper tuin ſtandum ericprio
ri. accedir quòd quando iurat in poſterios"
F 2 , re, co
 84 Dis QVISIT.MAGICÁRVK
re,co ipfo iam declarat ſe periurú , quiprius
falſum iuràrit. priore quoque reſtimonio
iam ius quæſitum , quod idem celtis non po
11. teft auferre : pofterius denique ſemper la
borat ſuſpicione ſubornationis , ve tefte Si
Zoraf.com -manca Demofthenes Lampidi obiecit. Ž
tra Phor. Vno tantùm caſu puto ſtardum poſteriori
Et fiueiuratum lit , fiuenon ; quando appatec
.. . manifeftis indiciis teftem non leuitare auto
& Conde dio , non preceaur precio , fed iufta oinnino .
licet. foco ex cauſa teſtimonium corrcxille * . Quod
war. ñ es verò idem Simancas pucat maiorem près
CurtioSen. ſumptionem adhuc forepro teſtimonio po .
conf.67.Si- Iteriore; fi reus moriens illud pro exonera
*** tione fuæ conſcientię perhibuerit; quia tunc
nemo præſumitur peierare vel ſalutis ſua
immemor effe ,ex D . Chryfoft. hom .s.in 2 .ad
Timoth. Roman . Igneo e Marf.id iain ſupra
docuinon procedere, quando iis quæ iura
uir, contradicit poſt ſententiam lacam ; in cake
lieniin hæc præfumptio cellat: ;

SECTIO VÍ.
De iis que loco accuſationis eſſe ſolent in
hoc crimine, deaccuſatio
meipsa. .
A Ccuſatio quæ aliquádo fequitur incara
tech Acerationem , aliquando præcedit folle
mniot
 c Lib. V. SECT. VI. .. 8
j mnior cft,quàm denunciatio ;eſt enim male..
ý ficij alicuius apud iudịcem ,ad vindictam pu.
Å blicam ſolemniter facta delatio : ſed in praxi
querela ſucceſſit in locum accuſationis.qua.
re vbi iudex non poteſt procedere ex offi.
i cio contra delinquentem nemine querelam
i proponente (quod in nómultis lociseft. in
pleriſq ; enim poteft iudex ex officio in quo
cung; delicto procedere,& ideo in pleriſque
j locis inquiſitio ſucceſſit in locum accuſario
nis a ) ibi contça querelam omnia poflunt a Parina
ei obiici 6 , quæ contra accuſationem . . . 12. in prin
Quoadperfonam ,in hoc crimine admit. b Farinaa
çúturomnes aliàs inhabiles, quia eft crimen ,
cxceprum , vt comuniter omnes façentur c , ç Farinac.
& idegin hoc criinine laicuspoteritaccufa - M12 .
re clericuin , admittitur eriam minor yigin .
ti annis etiam G luam vel ſuorum non pro
fequatur iniuriain ,admirçiturmulier , ad
mittuntur infaines & 'criminoſi , & eriam ſo . .
cius criminis eciam excoinmunicaci,excom
-. municationemaiori : folirepellunturabaco
- çulando inimiçi capitales: Quod receptum
decapitali inimico ,quia eft impedimentum
E jurisnafuralis d . Quoad excommunicatos d Gide ra. "
excommunicatione maiori ; licet illi acto - rin n. 46
reseſſenon poflint,necillis poffit ius dici;& & Clar.the
vidcantur illos excludere Clarus9 .14 . . 16 , 7 : . 7.
1. & Farinac, supr. n . 32 , verius tamen eft eos
pon excludiin hoc crimine,ficutnecin hæ
 $ 6 DIS QVISIT. MAGICARVM
reſi , vt fateturipfe Farinac.n . 39. vbi præter
inimicum dicic nullum inhabilem in exce
pris criminibus excludi. nec puro hoc Cla
rum voluiſſe negare. Quo pacto enim com
plices admittantur, qui ferè omnes funt ex
communicati? Ad rationem contrariam res
fpondeo , non ipfis ius dici tunc, fed Deo ;
cuius directè caulaagitur , quando fides de
fenditur.
2 . Deber accufator crimen iudicipropo
pere cum indiciis & argumentis ſuſpicio
num , &c idoneè cauere de damno relax
ciendo ,fi fuccumbat, & incarcerari donec
tconftirut. caueat e . Caluinniaror tenetur ad damna ,
Church in c. expenſas , & intereffe calumniari f, & iure
8 . 2. Cide.communiac conftitutione Pij V .ad pænam
exheb.rois ralionis; pleriſque in locis ex iure conſuetu
43.Gde bine dinario,pæna arbitrariâ ,pecuniariâ,vel cor,
qui accuſ: porali. vide Farinac.do9 .10.
Angeh desi
malefic.lā&.
erFedaqruierfete SECTIO VIL
f .O
plir eflecom , De Apprehenſione , Carcere .
puném qe
1028 Vamuis nemini liceat auctoritate fuae
maleficos occidere,licet tamen cuiquc
in manifeſto crimine deprehenfos compre,
hendere, & iudiciofferre; vtexplicandal.vlt.
C.demalef.inxta Binsfeld . nam fi lex illa ,ge
neraliter accipiatur, effet çixarum femina- ,
ſium .
 LIB. V. $ ICT. VII. 87
i narium . quia maleficusmeritò e defende- a arg.l.non
ret.& aperireruroccaſio peculantibus inno- eft fingulia
xios comprehendendi.addo præterea requi- hast
ne resspror.
fi,vtvelſortilegus fit fugitiuus,veldelicco- dan
: pia iudicis, velbellum fuerit indictum tali- remque in
bus, vt de hæreticis contra Goffredum & fraud credo
i Alberic.docer Simancasa .vel eriam niſima. Simā.prax .
leficus ille fit bannitus : aliàs quinon ha- 1,tir.25. 1 . 5.
bensmerum imperium & non exiſtensbin 9. 27. 6.74
· maiorimagiſtratu c caperet & incarceraret , ć SideFa
: iniuſtè faceret. Poteftautem capiquouis lo - rin . q. 27.
• co , & tempore, & cuiuis carceri includi: 4. 5
quia exutus eft omni priuilegio ,ncque illa 100
i procedunt in criminibusatrociffimis. quare hoc factum
etiam poflunr derineri in compedibus,ma- in causaDa
hicis , cippis d . poſſunt pro pænâ teneri in coris Ede.
- carcere obſcuro & terro , in quo intra pau ."e Farinac.
cos diesmoriantur; fed hoc intellige poſt- m.com
quam crimen confeſli , vel conuicti, & da- f Lancel. ** .
mnati, de criminemortem merente e . Ca- Corrad de
pi tamen non poterunt nifi præcefferit in - offic.prator.
in cauf.cris
formatio aliqua, poft indicia legitima; ex min.tit. de
æquiore fententia f : imò Simancas vult in captu .Mine
crimine hæreſis neminem capi , niſi iudi- fing.cent.so
ces compererint pluſquam ſemiplenis pro - obfer. 69.
bationibus reos vrgerig . ratio , quia ro - Anton.Go. .
vehemen .d.to.3.
- la eriam captura in crimine hærelis vehe- *
menter infamat. verùm hæcſententia , nec Farin .an.
• fatis fundata eſt,neçfaris cucaReip. quá pri- $12.6q117
uatim mifericors in rcos, tá publicè noxia & g Siman.d .
F4 in com . Po 2Sime do
 $ 3 Dis Qv15 ! T.MAGICARUM
in commune vergens periculum . Nam ſe .
miplenęprobationes omniú iudicio ad quę.
ftionem etiain in criminibus minùs Reip .
noxiis ſufficiunt. Deinde qud crimen eft a.
trocius, & in communę perniciofius,hocle
uioribus iudex indiciis freçus poteft ad cæ.
piendum procedere. Sed & perſonarum ha.
benda eft ratio , vt faciliùs procedacụr con
tra vilem , & pauperem ,& plebeium , quàm
contra nobilem , bonæ famæ , & locuple
țem . Fortè opinionum diuerfitas quażn Par
çenlis Epiſc. hac in re inueniebar, in præ
ceps eum egit. nam ſi octo enumerațis à
bysbg: F * Farinaciob , addasaliam Gomefiji, & com
Üctoz.c... memoratam Simancæ , iam decem nume.
gaum. rabis. Illis prætermillis, primùm ftatno ių .
ke arg.l.2.D . dicide délicto commiſſo conſtare debere,vt
ole,cuft.reo: vult Gomelius; fed id intelligo , quando de
nie.Kie actu excrinſeco & damnodato agitur.deinde
chom. Cen - fætuoiudicis arbitrio permitti, quando ſine,
fur.4.con - vel cum quibus indicìis capere reum debeat
çlizo:Bona: k : veruntamen eum oportere legibus, ra .
Hcol.
ome incom . tione,
decaric&aræquitate hocſuum arbitrium mo
q u
e. e criminis, & perſonarum
derari,conſiderata
qualitate, quaread fimplicem querelam fi
uc delationem nunquam fim auctor , vt
ad capturam , ne yiliuin quidem perſona.
rum , ſc iudex accingat; nili delator ſumma
riè probet reum efie ſuſpectum de fuga, &
idogeè caucar per fideiuflores; aut, lifper
ona
 LIB, V.SECT.VII. 89
fonąfitlocuples,ſeſuaque obliger,pro refu
fonę impenſarum ,damnorum , & intereſſe,
caſu quo querelam ſuam non probaret,his,' .
enim concurrentibus Caſtrenſ.Bald. & alio - 16ide is not
ſum večerum lícnrentia recipi poçerit, aliàs pac.5.mhsis.
cefrenimis rigida. Porerit codein modo iu - 130.138.
dex procedere , quando ad delationem ac;
çedirnominațio leu indicium ab ipfo inhr
mopericulosè laborante, (verbị gratiâ , de
fertur ad iudicem àmedicis,Petrum eflema.
leficio ląſum ; iudex ex officio miteit Nora
2. rium ad Petrum , qui interroger, quem pu .
rat auctorem maleficij, Petrus nominatio
annem , qui iam delatusfuerat ab alio .) ratio
praxis eft , quia talis infirmusadhuc ſenſibus
& iudicio integer animoimperturbaco,præ
fumiturmerito ſalutis ſuæ memor, & hu- .
juſmodiinfirmitashabetur pro quadain (per
çię foşturæ m , ideo iſte torto comparatur: m Cranet.
neoise Rolandin
nec dici poteſt ſpontaneus delator , neque
hîc locum habençalia illa impedimenta,quę Mafcardo
ar lietu
recenſuimus contra nominationem fortia- Farinac.
B: țij in vltimo ſupplicio deponentis. Opta - mum 129?
rem tamen hoc caſu hanc nominationen
i infirminudam non cffe , fed ornatam caulis
opinionis fiue ſuſpicionis ,çur illum credaç :
o auctorem .
Porro ad folam inforipacionem extraiu .
e dicialem in fcripta non redactam , fiuc quæ
s nonfit in actis & apud acta , quicquid non
 90 DISQUISIT.MAGICARVM
nulli cenſuerint,non arbitror capere licere:
8. 7.28. 2. niſi duę falcein à Claro n requiſite condicio .
nes concurrant, ſcilicet vt deli&tum fit enor
me( quale eſt crimen maleficorum ) & peri.
culú licne reus aufugiat, interca dum infos
mariones in actis recipiuntur:quod pericu
lum cum ſemper ferè litin maleficis,quç vta -
plurimum ſunt viles perſonæ , procliues in
fugam ; vix accidit , vt iudici non liceat poſt
nudam huiuſinodi extraiudicialem infor
mationé, velpoſt querelam ,qualé diximus,
03.nu 131. incarcerare. Proſper Farinacius o addir ter
tiain conditionem ,vtiudex ſécurus ſit,quod
poſt captum reum venient teſtes depofituri:
led cùm Salyce. Claro , & Cauenſe, quosille
» cicat, puro priores duas fufficere. Illud opri
je mèidem Proſper admonuit,malè facere iu
. » dices illos , qui lucri cauſa multos penes ſo
* » habent exploratores , & ad fimplicem vnius
» illorum relationem reos in carcerem com
» pingunt. hæc enim practica damnabilis eft
: is » ( inquit )nec in iudiciis per principes tole :
ve is randa. . !
Quoad perſonas nobiles , & honeftiores
genere vel dignitate ; etiam coniuges refpe
Štu maritorum ,eas ſub fideiufforia , imo &
p Ext 14 . iuratoria cautione relaxandas cenſuit Go
delm . p & multos citauit : fed inprimis illi |
DD .non loquuntur in terminis & expreſse
de noftra criminę. Deinde nec in genere,
quan
 ii ? LIB. V . Sect. VII.
quando venit infligendapænamortis,id ve :
fum eſt in aliis criminibus ; l rei aliàs ex car
'cere fugerint,vel fi deliétun litnotorimin ,
vel in flagranti crimine fine reperti ,vel ad
torturam iam adindicari. Præterea requiri. -
Eur, vtiudex reum reperiatinnocentem ,vel
faltem valdè dubicet, & veroque cafu cautio
illa non admittitur , niſi finito procellu &
completo . Denique certum eſtnon cogiiu
dicem dimittere, fed hoc rotum ,ab eius ar
Citrio , prudenter perpenſis circumftantiis
omnibus,dependere r.nec facilis effe debet r Side Far,
in noftro criinines quod, ficuthærefis,omni hec bene
priuilegio & dignitate reum penitùsfpoliat. com
Nunquam fanè dimitterein ſub iuratoria *
caucione tantum (quoniodo quiDeo periu .
ri,mihi iuſurandum feruenr?) ſub fideiuffo.
ria verò ;non nifi vrgentibus grauiſſimiscau
lis, & quando fideiufforesſe vr cuſtodes ob
ligareni , quo cafu mulcò melius profpici
turReipubl. canti five fideiuffores
ofipliquàm a tantum ;
Capif .ccept plac
quæ cautela a Soare accepta placuit Meno
chio eam explicanti f. De arbit.
- Capiſorciarios feu maleficos eriam in Ec- caf.303.14
cleſia pofle,puto ex multiplici capite , tùm 37.
quia crimen cft atrociſſimum ;tùm quia ſune
facrilegi , tum quia blaſphemi, tùm quia ve
ncfici & homicidæ deliberati & proditorij ,
tùm quia funt veplurimùm hæretici & apo.
fatæ ;nam nullisiftorú ſuffragatur immuni
tas .
 92 DISQUISIT. MAGICARVM
• Wide Fa. tas loci ſacri,ne ibiquidem vbiviget t: & in
Tomac. latè calu quo non valerimmunitas,volunt inulti
Jorbantem etiam non requiſito Epiſcopo reum extrahi
guaft.al.
per iudicem fæcularem poffe : alijcamen vo
luntab Epiſcopo veniam peti, prior opinio
de iure verior & receptior erat ante bullam
Gregorij XIV . optimi& laudatiſſimiPon
rificis ;qua expreſſe cautum ,neliccat ſæcu
Jaribus iudicibus, fine Epiſcopi licentiâ ali
qucm ex Eccleſiâ extrahere , eciam in caſu a
liàs permiſſo ; nifi (i fortè Epiſcopus talent
licențiam dare recufauerit : & cunc rços lic .
extractos debere ad carceres Eccleſiaſticos
conduci, vrillic decineantur,donecper Epi.
fcopum velab eo deputatum cognitum fue
rit, an crimen fic rale , vt gaudcre non debe
ant immunitațe Ecclefiafticâ . Vbi tamen
e comer.ti, hæc bulla non obligaret, ibi pofler extrahi
2.War.refol, calu di&to ; ſedmodeftè & cauendo tumuloy
9.20.04.18. & offenfionem perfonarum Ecclefiaftiçarú ,
Cla94. 30: & dummodo poftea comperto quod non
Modelo debuerint extrahi, ſtatim Ecclefiæ reltiruan : ;
Guidonem
Pap. Boer, tur t: & in iiſdem locis ,valebit iuspræuen ,
Remig. Es tionis in co , vt fircusnondum fic extractus,
alies. ad Ecclefiafticum iudicem ; ſi iam ſię cxtra
etus,ad fæcularem pertineat iudicare num
u Vulpelh immunitarc gaudere debuerit,necne 36
refpon . 130. 1, Indebitè carcerarimalefici,eriamſi carce .
n .6 . Farin .
yg rem eftregerint, propter talem fugam .ncc.
puniendi erunt,ncquepro confclis haben ,
digne
L . LIB. V . SECT. VII. : 93
di,nequead carcerem redire tenentur ctiam x fic pole
fi redire iurauerint k: neque tenebunturad Rolandia
pænam conuentionalem ipſi vel fideiuffo . Minging.
A Cowat
res, fiquos dederunt ý :neque ad torturan Gavrelola
propter huiuſmodi fugam rapi poſſunt (vt j.nu. z. es
pollent ſi carcer fuiſſeriuſtus)etiam lianimo . quidam
nön reuertendi fugiffent ź. Sed an in foro rotant &
conſcicntiæ peccec fugiens ex iuſto carcere,
Cotes y Färin . ĝi
quæſtio eſt difficilis,neq; hic tractanda. Pecos
care cenſer Fafin . nu.9o . cum Couar. * . ſed z Farish bila
non peccare cenſuir Maior,& Felin .cuman - num .8s.
tiquis aliquor Canoniſtis, & ex recentiori- * lib.1.Var.
bus Lopezius inftru &t. cap. 66.imd & teneri Kum reſoh cap.z.
, 8. ES
fugere , fi tutò poflic voluit Victor.rele£t. de im. Breza
bomić.Breuiter nihil hic peculiare eſt,quoad scr.a Solé
fortiarias , ideo de hac quæftione in genere in gq.legals
tam pro fortiariis quam reliquis ; ſivis , lege 00.30.Miti
Couar.ſup.Sot.ad 2.2.9.69.ar.4 . Nauarr.Mai
nual.c.25. Victor. d .releet. Lopez d .6 .66. Bin
feld .in Enchirid .Es Brunor.fup.
· In ipsâ captiuitace quçdam ſuntiudiciobo
feruanda. primò vt ftatim perquirantur o
mnes areæ & anguli domus accuratè;ruin
inuenianturpixides,vnguentà , pulueres, &
alia inſtrumentà maleficioruin ; nequc rei
permircidebentiterum ingredi domum ,ne
capianttaciturnitatismedicamenta. Sic Petr.
Greg.lib.13.de Republ.cap.30 ,ſuperſticioſum
autem eft , quod quidem addunt , curan
dum li&toribus, vc ſublimes de domo rola
Lancun
 9:4 DISQUISIT.MAGICARVM
lantur,ne,antequam in carcerem detrudan
tur, terram contingant. credo verenturiſti,
ne ſint de genere AntæiLibyci, cui conta
eta terra vires de nouo fufficiebat, iuxta fa
bulas. Tale etiam illud , detrahere omnein
illis veſteni, & induere cas ſola quadamin
terula ; quæ vno die neta , texta & conſura:
ſuperſtitiofum non forec,ſed veile cas omui.
bus ſuis veſtibusſpoliare, & aliis veſtire ;ea
gratia , ne quid lateret in veſtibus maleficij.
Sanè hæ diligenrer excutiendæ & fcrutan
dæ . Valdè etiam mihifufpectum ,quod qui
a Spreng.in dain grauesauctores a fcribunt;admonen
JurcoPiso dos iudicesne patiantur fe à maleficis tangi
a
Gregor.jup. luper nudam iuncturam manuum & bra
num .de chiorum . cur quæſo a li ne veneno infici
ant, certè poſſunt etiam infici aliis corporis
partibus tactis ? ne faſcinent deme vene.
num ,& partium iftaruin nulla erit faſcinario .
funile eft quod addunt iidem , producendas
ante iudicein inaleficas tergo aduerfas. quia
putant,& iudices ante alios,maleficæ adueni
entes adfpexerint, eosfaſcinari viſu , & fieri
mitiores ac facilioresadabſoluendum .non
nehæſuntnæniæ pueriles ? quid virium ha.
: ber aſpectusmaleficæ, eò quòd primovel ſe .
· cundo loco iudicem viderit ? Deinde quo .
modo hæccohærent? maleficæ cognitioni
iudicum addictæ , ſtarim vim inaleficiorum
amittunt, quod iidem afferuntauctores ; & :
faſci
 LIB. V .SECT. VII. 95
faſcinantnihilominùs modis prædictis. an ,
quod faſcinant ante captain cognitionem
poft captiuitatem ,poft cæptam verò cogni
tionem non amplius? oftendant diuerſitaris
huius caufam , ſinos credere ſibi poftulant.
Deinde communior eft rumor,ſtatim atquc
incarceratæ ſunt nocere eas amplius non
poffe. Nec defuere quiſollicitè cauſam quę.
rentes,tandem duas reddidere hominesnon
Catholici b. Primam quod commodè illic b Danan
venena ſua habere non poffint, qualiverò de Sortin .
Diabolus ea ncqucat adferre : & neque 6. 4 . Godell
alibi
ant illa ab eo accipere niſi permanum com - num .iz.
mentarienſis , vt illi falsò ſupponunt. Se
cundam , quòd liberè cum ſuo magiſtello
communicare non audent; & maximème.
tuunt,ne à iudice colloquentes deprehen
dantur. quaſi neſcianç nocturni temporis
- multum fibi adhoc ſupereffe , & nequeant
occultè dæmonem , etiäm aliis præfenti
bus alloqui. ſurdaſter credo Satan eft , &
cget clamoribus. Refellantur hi ipsâ exo .
perientiâ . nam conſtar à Satanâ illas vehe- , ;
menter ſæpe in carceribus affligi ; conftar ;
etiam in ipſo carcere aliquando illi commi-
ſceri , & pofle grandine agroslædere : cum - Exempluma
que hæc damna inferant per ipſum dæmo- sideinfra
nein , ſolo nutu pollenrilli ſignificare, & ipſe, libros.ſect.
illis vinctis,id exſequi per ſele.Anno cIo . 15 . 10. on pink
XCVII. cùm Stabulerum proficiſcerentur -
Leodio
 go DisevisIT.MAGICARVM
Lcodio Quæſitores Oranus, & alij,in við
planâ ſubito currusdeiectus fuit & mirificè
per inedium confractus, omnibus tamen il
læſis. pedibus ergò , quibus equi non adeo
rant, reliquum iter confecerunt. cùm Sta .
buleri in carcere inuiſiſſent loannem illüni
delVaul, cuius causâ eo profecti fuerant , is
ſtatim illis benè ( air ) in viâ expalluiftis ; nec
faris vobis omnia profperè ſucceſſerunt. Et
diffimulantibus illis , caſum narrauit ; addi:
ditque fe id à ſuo dæmone accépille. da:
mnum tamen ab alio quodam dæmoneilla :
tum , iniuſſu ſuo : voluiſſe dæmonem artis
pliùsnocere; ſed non licuifle. Hinc çauſam
habetis.poffe perdámônein nocere,fiDeus
permittat : rarò Deum permittere ,heiüſti.
ciæ cxccutio in maleficos impédiacur. Plura
videre fuprà lib .3.p.i.g.s.
- Veiliorergo eſtmonitio ;ne iudicesillos
diu derineanr in carceribus, fed vel fontes
velox pæna conſumat , vel innoxij reperti
& Ausb.ho- liberenturmaruriùs c: & vt obferuentut ,ne
dic.de couple in fecum ferant,velne qua inferant alij;
4. qua
reorum .
Nicolien quibus fibinecem queant inferre : & eadein .
mig. libr.3. de causâ ,nediu ſolæ permitrantur elle. ni:
daxidmolat: hil eniin diabolus diligentiùs conatur,quàm
66.7. & 8. ad inortis confilium illas inducere d . Sed
curcas carceribusnon eripit? Grilland.qux
ftionenona ſcribit quofdam iudices ſępeex
pertosan ſolitâ inunctione Magi capti per
dæmoa
 Lib.V.SECT.VII. q.
1. dæmonem efferrentur, & nullum vnquam
e ſortilegia cum effectum fortita. Vndemul
- tostenuiſſe,quod captæ à demone eripinon
pollint : & rationes reddit duas. primam
quia Diabolus inauult illas in profeſſione
ſua ſtarim inori. 2. quià Deus non permittit
dæmones exercere potentiam ſuam , ne id
fiat in ſcandalum ipforum iudicum , & Dei
ignominiam .Nam videretur pluspoſſe Dia
bolus in ſuis miniſtris ſtrigibus;quàm Deus
in ſuis , quiſunt Iudices. quæ ratio poſterior
- eft Diui Thomæ. Confirmatur , quia Pom
- peiopoli exiftés Inquiſitor perinilit cuidam
Malefico capto vt fe inungeret ; & licentiam
e dedit euolandi fi poffer, & ille ſtatim ſubla.
- tus fuit in aërém . Cùm Legionein Hiſpania
degerē,legi litteras ad Doctorem quendam
Canonicum datas , quibus hocinter cæterá
narrabatur. Ergóne hoc tunc accidit quià
ceſſabat rátio prædicta ;nec dæmon poterač
i videricontra iudiciariam poteſtatem pręua
luifle ? Suaderem tamen Iudicibusabltinere
ab huiuſinodi experientiis ; in quibus plus
i teſt curioſitatis , quàm piecatis.Poſterioraus
* tem illa D . Thomæ ratio quanti ſitmoi
menti dictum iam libro 3.
parte 1. q.5.
vs ) o (sem
Ĝ SECT:
 28 DISQVISIT. MAGICARVM
SECTIO VIII.
De Accufatione in iudicio poſt Incarce
rationem . :
D e hac fufficiant iam ànobis di&ta,fuprà
ſect. 6 . liquis plura voler legat Profp .
Farin .q.12.& 16 .Clar.S. fin. q.12.cum multis
fequentibus. '

• SECTIO IX. .
. De Quaftione feu Tortura .
A Dhanciam diximus, quæ fufficiant in
dicia fuprà ſect.3. & fect.4 .Nunc viden
dum nobis qualis eſſe debeat , quando ite
randa ,decernendáue ;& quæ hacin re fuper
ftitiofa fintvitanda.
Quoad primum ſecundumque;ſunt enim
valdè commiſta , quæ de iis dici poſſunt; ſci
endaſunt fequentia. Inprimis poteritiudex .
inſtiruere interrogationes ad formulain il
lam à Grillando a tradiram ; Quid Gorilla pro
feflio quam faciunt cum dæmone, & quibus
modo ac ordine ad illam accedant, & quibus
cerimoniis & folemnitatibus in ea vtanrur?
Ad quid ſe obligent dæmoni? ſub qua forma
verborum fiat ipſa obligatio ? quæ fint ab eis
,, ſeruanda & ad quæ teneantur? quæ præmia
,, habeant, & quæ habere fperent ab earum
Prin .
 Lib. V . SECT. IX . 99
Principe Dæmone ? ex quibusrebus fimpli
cibusvelmixtis componant vnguenta , qui- »
busliniant corpora ſua dum vadútad ludos? -
cum quibusetiam rebusfaciant aliavenefica ,
maleficia ? quem ordinem teneant quando »
accefluræ ſuncad ludos prædictos? fitneve- »
rum quod vadant corporaliter ,velilla fitil- ,
lülio fiue vifio quædã in apparentia, in men - »
te, & intellectu? caſu quo accedunt corpora- »
licer,an ambulent pedibuspropriis,vel aliter »
deferantur, & quomodo, & per quem ? Irem »
quoniodo & qualiter celebrent ſacrificia,of- »
ferant preces & munera dæmoni? Item quæ ,
fineillis in præcipua obſeruatia in dicta pro - » .
feffione? ] & alia huiuſmodi quæ iudici ex »
præcedenciinquiſitione,veldenunciatione
videbuntur exquirenda:poftea poterit inter
rogare defingulis,num hæc , & quando , &
cum quibus, & c. fecerint? in his vtile erir à
leuioribus, quæ faciliùs conficentur , ad gra
uiorà progredi, ideoq;vltimodemum loco
de copula cuin dæmone interrogare.( Spren
ger.p .3.Mallei q .14 .815. ) . , bl.1.S.qua
Abſtinendum iudici tormentis , li poflit Strons. D .de
abſtinendo veritas haberi. quaftio enim res1 guast. Ari
or in Rhea
fragilis eft, & periculofa , qua fæpè veritatem tor.ad Ale
fallit b ; læpè fir ve innocens proincerto fcelere xa. de quem
certiffimas luat pænas c. frequenter tamen ftione .
cogitur iudex quæſtionem adhibere, cum cum ihD .Auguf:
qui fe negants crimine quo accuſantur teneri,sis.Dei
The G2 for
 100 DISQUISIT. MAGICARVM
torquentur,ut facinorisveritas, que indice vos
ce non promitur, dolore corporis exprimatur,
d Cypriiad ieſte Beato Cypriano d , & eft Theologorum
Demetria. fententia communis.
loann . Mas
Tortutæ modus iudicis arbitrio commit
is.quaef.ziz, ticur, ſed deber illud moderariprudentia &
Sylu .Tab. æquitare.primo vt præcedant indicia ſuffi.
Gali Ver. ciencia, dequibus egiinus fe£t.i. 2 .vt conftet
Inquifitie. priùsde corpote delicti ,quod ibidem pro
bauimus. 3. vt reo fic data indiciorum copia ;
& procelſius coritra ipſum iam formati, &
c de his tempusad fedefendendum fufficiens ė. 4 .ve
feque. Vide reus nec fic confeſſus,necconuictus.5.vcper
Profp.Fari
Bac.9.38. interlocutoria reuin iain damnarirad quæ
ſtionein , expreſſis in ſentencia caulis,cur; &
reusnon appellarit,autfriuolè & calumnio
sè appellarit.appellationi eniin non friuola
& calumniofæ deferendum eſt:adeo vi con
tra cam tortus & confeſſus nequeat conde:
mnari. Sicôſter iudici friuolā velcalumnio
ſam effe,poteſt eam contemnere:poteritauj
tem credere talem eſſe , quando in procellu
erunt iiidicia legitimaad torquendum , quæ
reusin termino ſibi conceito non ſufficieri
tet expurgauir. Side hac re iudex dubitateč;
ortinino deberet appellatióni deferre, & à
tortura ſuperſedere. 6 . deber iudex pofta
quain reus cibum velporuin ſuinplic ,pro
pter periculum vomitus,vt ininimum quinz
que vel ſex horis , à quæſtione abſtinere:
ideo
 LIB. V. Sect. IX. 101
7 .debet pro grauitate deli&ti, certitudine
i indiciorum , & qualitate perſonarum , er
- iam qualiratem & grauitatein tormento
.

rum remittere velacuere. Modos aurem &

2
gradus torturæ rectè proponit Farinacius f. ff.ar.
& deber eriam įudex , licet iftud delictum ſita
trociſſimum , eum modum & diuturnitaté.
quæftionis in eo feruare, vt corpus rei ina
- neat vel illælum , velmodicèlæfum , faluum
innocentiæ vel ſupplicio :illæfuin dico,quod
ad carnis lacerationem ,aut olljum velver
E uorüm fracturam . nam quoad diſcompagi
nationem , fiue difunctionem iuncturarum
- & offium non immoderatam , vix in cor
E mentis ea poteſt euitari. Hìcmeritò cunctis
- fequenda foret ( extra tormentum info
mniæ ) Pauli Ill. Bulla g LVIII. quæ ve- g babesen
rat reum in torturâ vicra horæ fpacium deri- Bullario
- neri. Deber'etiam iudex abſtinere nouis, & Magno pot.
- in ſuâ prouinciâ inuſitatistorquendimodis;
- Sed vtatur folicis in hoc crimine ; vt tor
mento funis cenuioris ; & affufione aquæ
E frigidæ in tergum appenfi,vel etiam addi
- tisad pedes ponderibus,velvěbaculo inter i Cartari
pedes inſerto nequeat iungere ;veltormen - lib.4. prax.
to vigiliæ omnium optimo & cutiſſimo, crim .c.2.n.
quando non addicur ſimulmembrorum ex - 7.6 8.Fa
fenſio . hoc.optimènobis defcripferunt Fla rin .Marfil.
F. 1 .71.
min .Carrar. & Farinac. b & eo potiffimum in hr. D. de
ptcndum quoadmulieresmaximèhoneftio . queftion .
i ; G3 res,
 102 DISQUISIT. MAGICARVM
res , vt funt imoniales, & c.hæc in inferenda
quauis tortura .
Quoad iterationem quçftionis, feruandu
primo,nevnquam , etiam vrgentillimisindi
ciis ſuperuenientibus , reus torqueatur vltrà
tertiam vicem , etiamſi varius ſit in confef
Gone : quod fi femper conſtanter negaue
i ficintelli- rit , non poſſet vltra duas vices torqueri ,
romant, contrarium feruetur in praxi. 2 . non
quos al licetrepetenda
Les mer prax. eſt eodem die quæſtio , ſed vnus
c.sz.nu.42. ſaltem dies inter ſingulas eft interiiciendus,
& Masor in yeterror ille & dolor reſideatk. 3, nunquam
7 .d.15.9.22.
Simancos
eſt iteranda ;niſi ſuperueniantindicia noua ,
3.* * 7 :39* * & diuerſi generis , & prioribus euidentiora:
& niſireus fic adeò fortisac robuſtus, vtani.
mo & corpore in priore tortura perduraue
rit : item niſi priores torturæ nimis lenes &
inſufficientes fuerint ; quod diiudicarepen
1 fic Siman .
7.nu .43.6 i der à iudicis arbitrio. 4 . fi reusin tormentis
in fuis prac. confeffus,fequenti die non vult ad bancum
Milleus, (quod aiunt) confeſſionem fuam ratificare
Clarus,Dá- extra torturam , dicatque ſe dolore torinen
band . & torum falſa fuifle confeffum , poterit abſque
Cartar .
sont nouis indiciis de nouo ſubdi quæſtioni, vr
mens etiam perſeueret. Situnc reusin ſecüdaquæſtione
Siman.fup. pergit negare,primain confeſſionem expur
34.46. & gar, & eft dimittendus,nec poteric certiò cor
Fr. Pegna
7 * queri
, in direct. quod l: niſi tamen prima tortura fuiſſet in .
inquifit... ſufficiens & indicia valdè vrgerent,tuncad
par.com . g. tertiam poſſet deueniri m . Quod fi in tertia
adhuc
 - LIB. V. Sect.IV. 103
rnton adhucnegat, omnino dimittatur: fi in tertia
Gcut in primaiterum confitetur, & poft rors
turam rācificet quæftionem ,omnino eſt pu
niendus : fitertia in tortura iterum confite
tur, fed poft torturam negat; non poterit
quartò torqueri, ſed eft abfoluendus. quia
cuncta indicia priora purgauit , & vltimum
14. iftud folum ad quæftionem non ſufficit , eft.
que tandem finis aliquis quæſtionibus im
ponendus. Sic Simanc.ſup.num .43. 83 dlij illi
fup.citati. og præterea Bof.Blanc. Carrer. &
1a Farinac.eos fequens fuprà num .99. 00 105. vide
Marfil.in repetitionel.repeti. D .dequeſtion.Et
quod tunc fimpliciter & abfolutè fit dimitten
dus liber volunt Eymeri. in 3.par. director. Eg
do Pegnad .comm .31. Ant.Gomez .d .cap.13 .num .
28.foluensargumenta contraria . Damhaud.in
* prax .crim . cap.40. alij apud Binsfeld . l.7 .do
malef.C .q .i.concluf.16.Eftquenon illepidum
quod narrat Marlil. habuiffe fe Mediolani
quendajn inligicm nebulonem ; qui in cor
tura farebátur, & in auditorio poft tortu .
guram cuncta iterum ncgabat. tandem roga
ius quare fic facerer , renidens reſpondit;
mi ' quia meliùs iudico millies torqueri in bra
si chiis , quàm femel in gulâ . quare ? quiamul
Los reperias chyrurgos , quinorint ſua in lo
ca reponere & coaptare olla brachiorum ;
nec vnâ inuenias , quinorir reaprare gulam .
i his & fimilibus fibiilludentem Hippo Marf.
G4 coactus
 104 DISQVISIT. MAGICARUM
coactus fuit liberum dimittere. Porro qui
dimittendus, eum cenſeo dimittendum ab
folutè & fimpliciter, ſine fideiufforibus,idq;
ex receptiore ſententiâ ;neque caufam inde
cilam relinquendam . Sitamen indicia non
forentper reum ſufficienter purgata ; vel et
iam li veriſimiliter exſpectarentur indicia
noua & clariora præcedentibus; tunc, ex
multarum Curiarum praxi,pofſet reus di
mitti datâ fideiuſſione de ſe repræſentando,
cum iterum à iudice accerſecur; & tunc,cùm
ifta indicia noua ſuperuenerint , reus ite
rum examinatur. hæcdimiſſio tunc non eft
abſoluta , fed ftantibus tantum rebus.prout
tunc fe habebant. vtbenè poft Boër. & Cara
- uitam Clarusquæft.62. 86 Damband.ſup. Pra
xisverò illa quam Sprengerusponit parte 3:
Mallei 9.14. ve damnetuſnon ad torturam
įterandam , fed ad eandem alio die continu
A .

andam ,& hoc poffe fierino ortis nouis indi

ciis;mihi callidius,quam verior; & crudelior,
quàm æquior videtur. Nec enim decet hu
iuſmodiverborum captiunculisſęuitiam in
tendere, quid prodeſt vocare continuatio
nem , quæ reuerâ eft iterario ? quam durum
etiam eft , per continuaros dies quæſtionem
exercere ? abſint à piis iudicibus huiuſce
modi commenta . Quod dixi , fecundâ vel
tertiâ vice iteraritormēta poſſe; id procedic,
quandoreusduntaxat caulaturdolorequa
fionis,
 : . Lib. V. SECT.IX. . los
ftionis ,fe yictum fuiffe :fed ficontenderet
erroneam fuiffe cófeffionem , & fe paratum
probare fuum errorem , & adfintaliquain
dicia pro reuocatione facientia , tunc non
* pofletiteruin ſubiici quæftioni, fed deberet
çi fpacium tribuiprobandierroris , & inter
i ea laxiushaberi, & admittiad eum aduocati
: ac procuratores vt poffit cum iis conferreo . o Boſsius
1 tit. de tort. ,
Hæcdę şeo non conuicto.
Cæterùm Greusſit conuictus, conſultius n.19.Foller.
•
7
es Franc.
i eft iudicinon ſubiicereeum quæſtioni. quia Perſonalis
fortura folet indicia præcedentia purgare , apud Faria
LC . n . 102 .
t imò & plenas probationes ; & ideò rçus et nac
1 jam conuictus in tortura & poft eam con
i ſtáter perſiſtens, foret liberandus,vt ex com :
į muniDD .fententia docet Farinac.q Et licet 99.4. .26
e multi grauiſſimiiuris interpp. exiſtiment,ad- & 9.40.00
huc huiuſmodi poſſe condemnari r,. & lic r Marfil. .
Pariſienſis Curia, teſte Paponio , aliquoties fing. 108.
judicarit ;cótrarium tamen ,quod dixi,com - Grammar.
munius & verius effe , cum Cartario cenſuit conf. 12. T .
Farin . ſalcem quoad pænam ordinariam , vt 24; & de
cif.fin .g. 4.
ça infliginon poffit ; extraordinariam non se
corporalem fatetur infligipoſſe,quádo con-nar. pract.
uictus tantùm fuic præfumptionibus yr- 99.c.23.poff
gentiſfimis ; quod fi conuictus fueriç plenis 7.5. Anton .
probationibus , tunc poffe infligi poenam Gomez.d .c.
- 13.poft * .20
corporalem çxtraord , etiá triremium . Sunt Rimin.fola
camen aliquicaſus quibus tortura reú con- ler. & alij.
- uictum non eripere punitioni ordinariæ ..
** finon

TEENS
 106 DISQUISIT.MAGICARVM
OVIS

ſinon detur ſuper delicto , de quo quis fuit

confeſſus,vel cöuictus; fed ad notitiam alio
rum delictorum . 2. quando datur tantùm
pro habenda vlteriore veritate qualitatum
aggrauantium . 3. quando irrogatur ad ha
bendos complices,fautores, recepratores, &
alios participes. 4 . fi iudex decernit eá cum
proteſtatione , id ſe facere ſinepiudicio pro
batorum ; & reuera hæcproteftatio nó appa
reat contraria facto; vtappareret , fi reus in
terrogaretur ſuper principalidelicto , etiam
oretenùs & nó ſcribéte Norario . Sed vtrum
iudex poſſit reú teftibus plenèconuictú tor
quere? Nau .in Man .c.18.n .39. reſpõder iudi
cé qui hoc facit ad impediendă reiappella
tionein ,peccareMortal.niſi conſter calúnio
fam ac friuolá fore appellationem . In illis lo
cis vbineceſſaria eft reiconfeflio ,non habet
locum Nauar.ſententia : vbi non eftneceſſa --
ria,procedit quoad tormenta ad hocinſtitu
ta vt delictum illud,de quo conui&tus eft, fa
teatur:non quoad complices nominandos,
aut circumſtantias delictum aggrauantes,de
quibus non eſtplenè conuictus.
Quoad perſonas torquendas criměiſtud
eſt exceptum , ideò priuilegio fuo omnes
fpoliantur: diuerfimodè tamen. Nam qui
- funt priuilegiati ratione dignitatis velordi
nis;illi planè fpoliantur,eriam clerici & mo
nachi etiam non infamati ; mitiùs tamen
: . lunt
. . LIB. V . SECT. IX . 107
ſunt torquendi iſti, quam alij vedocet Si
mancas . Quoad eos quiſunt exceptiratio- fd.th .se.de
neætatis;puto ſi ſintminoresannis XIIII. * .23.
tantum effe terrendos, etiam terrore reali;vt
nudando, ligando , & ad eculeum adducen
do,non tamen imponendo.Si minores tàn - ·
tum viginti quinque annis ingreſſi faltein
decimum quartuin , torquendi, ſed initiùs,
quam maiores: ſenesverò, pro cuiufque vi
ribusminustamcn acriter,quàm virit.idem teft combo
de cæteris priuilegiatis ratione debilitatis ,nor.vt par
qui torqueriporeruntmoderatiùs,dummo- exlace. Por
tioconlos .
doabſit mortisomne periculum : excipien. Siman. .n .
dæ femper prægnantes,fauore parrusdonec 21.6 22
pepererint , & periculuin illud euaferint : Farinac.q. '
quoad aliasmulieres, nihil peculiare eſt,nifi 41.1.103.
quòd honeſtatis, quàin in viris,adhucmaior
habenda ratio,maximèfi virgines autfancti- ?
moniales Gint. : . : Spreng.
. . mal.malef.
Quoad tertium dubium . fciendum mul- ***
P.3.9.14.68
tosmaleficos contumaciſſimètorméra per- 15.& ex co
ferre,munitos ( vtipfivocant ) remedio fiue alij.
maleficio Taciturnitatis : quod inaleficium u XEymeripo
tradunt componi ex corde , velaliis mem ': )quifit.
; Sed
bris infanrulinon baptizari , violenter neca- Penacão
ti, & in puluerem ſedacti , quibus cineribus ment. 39 .
corpori infperfis,vel occultatis, filentijhanc Grill de tor
vim conſequantur. Certum eft in tormen - tur. 9 . 4 .6
o n . 12.Dam .
tis multos hoc filentium retinere , vt ſcri- Tender
ptores x plerique teſtantur , & quotidiana loja
narrat
 108 DISQUISIT.MAGICARVM
narrat experiencia. Fit autem hocartificio
· Diaboli inultis inodis, quorum quoſdá obo
yin 19. ſeruat c Binsfeld . Etenim multiplex cſt caufa
g.1.col.Is. huiusfilentij.vel enim tacent quia dolorem
non ſentiunt,vel quia loquinon poſſunt, et
iamſi ſentiant; vel quia nec ſentiunt, nec lo
quipoffunt ; yt quando profundo fomno
opprimuntur, (ſomnum huncconciliat dæ .
mo cauſismerè naturalibus,vtmedicamen
tis foporiferis & fimilibus, vel fanè , quia li
cet fentiant & loqui poflint, robuſtitamen
- atque fortesomnia tolerant, & obftinato a
nimocruciatum inefrogationefque omnes
contemnunt. Ytnon fentiant,foler dæmon
efficere per quædam naturalem vim obftu
pefaciendiſenſushabenția , quibusfit,vtvel
dolorem non fenciant, yel lenior & colera
bilior dolor videatur. de qua re actum fupe.
sius lib .2. q.21.Aliquando pondera appen
faipfe leuat,& corpusipfum fubleuat, funes
quoque quibus ligati & extenſi laxat : ali
quando vero ea quæ corpori infligi velin
fundi videntur , ipfe aliò auerfit, aut vim
corum priuſquam corpus contingant rol
* * lir , aut aliquid medium denſum & ſoli
dum ,quod fimulfacit neadftantibus fit con
fpicuuin ; interponit. Aliquando denique
corpus ipſum maleficiexeculeo collit, & a
liud ſubltituit ; quæ cuncta cuin Deus per
nilccit illi facillima ſunt. rarius tamen hanc
ſuppo
 Lib.V . Sect. IX. 109
ſuppoſitionem corporis alterius contin
gere puto : frequentiùs auerfionem illam
fiue depulfionem ; item interpofitionem
( quain dixi: ) Etvel vehementer fallor, vel ;
planè id factum in Lycanthropo illo Weft
phalico árinis ſuperioribus,de quo,vt, ex ore
Sereniſ.Electoris Erneſti Bauäri Ducis , Ca
rolus Billheus V . Cl.mihinarrauit; ifta feres
bantur: hominem vicies ( eň , iudicum cle
mens arbitrinin güò feporrigat in illis partibus
Aquilonaribus ) fæuæ quæſtioniſubditum ,
nihil fallum , ſed renidenti ridentique limiori
lem cuiicta ſupplicia pertuliſſe. tandemn care '.
nificem réo poculum quoddam medicatum
præparaſſe; & ipſuin quidem purum purumi
vinum propinaſſe, bibiſfeque,rco verò exhi- .
buiffe potionem illam alteram ficimpofuif
Ye: ecce tibi confettiin reliin oinnia ſua faci
hora tjärrantem ; & inter cetera , luſtrorutn -
áliquoc lycanthropiam , & quæ tum plurima
perpetrarat: quærenubus, vndelæc tam ſu
bita murario ?reſpondit,pactuin ſe'cum dx
Inone, eumque libipollicitum hancindoa
lentiam cum taciturnitate in tormentis ; &
omnia fupplicia quæ carnifex ipfi infligerer
in ſe illum ſuſcepturuin . (hoc ſcilicet,vr di
xiauerfionis, & interpofitionismodo . Itula
tusenim ſit, qui exiſtimet ipſum autoprolo
pds dæmonem torqueripotuiſſe)mox verd
Vrillud(neſcio quid )bibiller;demonem abfo
cellists :
 110 Dis QVISIT.MAGICARVM
celliffe vel inuitum , velpacti cótemptorem .
ideò ſenolle ampliùs torqueri ,malle ſpon
tè profiteri. Silentium etiam ſoler Diabolus
inducere occupatione corporea malefici,
præclufis illiinteriùsfaucibus & ore,eamo.
deratione, vtnon præfocetur; loquitamen
non queat ; interdum etiam organo auditus
ficobitructo , vt iudicis voces interrogatio
neſque non exaudiantrei;quorum omnium
î lib.3. De- exempla ſuggerit Nicol.Remigius 7 . Ali
monolat. c. quando dumtaxat propè adóftit & dehorta
8.89. tur à confeſſione, adhortaturque vt breuia
hæc tormenta , ſpe vitæ præfentis longioris,
& æternæ cum illo bcatitatis,fortiter ferant;
demum addir minas & intentat ſæuiora, ſi
quid promant. Denique ſolecillis membra
nulas & alia inſtrumenca magica,variisnota
ta caracteribus, ſuppedicare, quibus in lo
cis corporis fecretiſſimis abditis , ex pacto
ſenſum adimit doloris. Nonnunquam et
jam per aliasmaleficas ( vt ait Sprenger.fupr .
9.15. ) maleficiantur quantumcumque re
inotas.Proutmalefica quædam in Iſpruch ſe
o iactare ſolebat , quod vbi ad minùs filum ex
« veſtimentis alicuius detentihaberet,tantuin
« efficere poſſet , quod quantumcumque tor
as mentarerur,etiam vfque admortem , nihil
* * « fareri pofler. ] Sed hoctotum ex pacto Dia
bolusfaciebar.
, Vthis iudices obuient,quid non inpliun
tur ?
 LIB.qV . Sect. IX. III
CLEE ? Fmulta
tur anam fritè uiaciueperperam
rat,,multa aftuqui
mn, pars.dh.ucSunt ido
- profanam frigidam ori infuædãt; id fi in ipſa
quæſtione fiat,quia cruciatum adfert , & pe
riculofam conuulfionem , parstorméticen
- fendum : fi poft quæftionem ,adhucæftuan
te corpore,idem arbitror: ſi diu poft,quid o .
perari queat, niſi ex pacto & maleficè,non
intelligo ;minùs fiante quæftionem , vt ple
* rique lolent.cauendú ergo.Quibenedictamn
aquam infundunt,fiue ante quæftionem , fi
- ue in quæſtione, ſi Tic directe ad veritatem
promendam putant eas adigi , vereor ne ſu
perſtitioſi: ſin indirectè , quòd obfeffas cre
dant, vel dæmonem propèadfiftere, & ideo
piacularem hanc vndá propinant,velinſper
gunt;non aufim dánare: probem magis. Ca
tholicis enim cõſtat, fugádo dæmoni effica
cem hanclympham . quare forcaſſis etiá ſua
dendum , vt citra ſuperſtitioné circum circa
equuleū aſpergaturlocus, & lit in loco quæ
ſționis vſui futura aquabenedicta. Examine
musnunc quædam hacin re à Sprengero &
ſociis tradita
d * . i Primum ſuadent reum dili- * p.3.Maka
quo derb & rationibus, fpe dubia leig.14 .
géter induciverbis
addita,quod forte non dámnabituradmor
tem ſi cõfiteatur,vt veritaté nó celer, & Deo
der gloriā.hæc diligentia laudabilis eſt.Nam
medicatio frequens( ut aiunt) & carceris ca - ,,
lamitas, & multiplicata informacio probo - ,
rum virorum ,folentdiſponeread vericacem ,
: cruen
 12 DISQUISIT.MAGICARVM
i, eruendam .Erà nobis(addnnt)expectum est;
quod per huiuſmodiinforınaciones;malefi
cæ raliter confortatæ fuerunt, vt in ſignum
reſiſtentiæ in terram ſpuentes , quali in faa
ciem Diaboli,dicerent, faciam quod iuſtuin
erit, & cófequenter criminá ſúa fatebantur.
Secundò , vtduin miniſtri ſe parant ad tor
quendum ,alijinterea exſpolient reum ;(& fic
mulier,exſpolianda fuerat àmulieribusaliis,
antequam ad carcerem ducatur ) ne quid in
veſtimentis(vt iam dixi) lateat iñaleficij.Teră
tiö debent capilli capitis & barbæ abradi;
imò & pertotuïn corpus etiam in partibus
ſecretioribus; ſi fæminæ ſint à fæminis,ſi vi
rià viris ; & fic càuebitur inhoneſtas, & inue
recundia ; propter quam inquiſitoresGera
manici Sprengerus & focij non aufi fuerunt
ó hoc vti remedio ,vt ipfimet profitentur,ad
5.3.0. dentes alibihoc in vſu effea . Tamen ( in
quiunt) in aliis regnis inquiſitorestalein per
- cotum corpusabraſuram fierimandant.Vn
js de & Cumanus inquiſitor nobis inſinuauit ;
» quod anno elapſo , (qui fuit 1485. ) 41.male
o ficas incinerari mandaſſet, omnibus perto .
39 cum corpusabraſis.Ethocin diſtrictu & co
jo mitatu Burbiæ , in confinibus Archiducis
» Auſtria versùsMediolanum .]Ethocreme
dium multum prodeſſe , inter alios duobus
exemplis lectu digniſſimis, fed propter pro
lixitatem , nunc àme omittendis , quorum
ipſe
 -- - -

.. ; LIB. V . Sect.IX. X 113

od ipſe teſtisoculatus & iudex fuit , confirmat
le lud.Damhauteriusb . In Iracconſione illud b prax.srin
mille moneo obſeruandum , fi fiar dumtaxat ,nemn. Gi 37
na maleficium latear foraminibus corporis in =
tur ferrum ,vel crinibusinſperſuin , ritè id fieri :
1 eadeinque de causâ putarem ,ne qua vnctio :
to fubeflec , etiam torum corpus aqua calida
biti priùsdiligenter abluendum :fed fi conſio fies
Eli ter ex opinione,quod per eam robur corpo
tis & animifortitudo pereat, excinplo Sama
Ti ſonis ; (in quo totum id diuina virtute con
aid tingebar ) & etiam documento Apollonij ĈPhilofi. com
n ) 7.88
by Tyanæi o putarim ſeriò hoc eſſe Magicum .Nic.
Remię:kb..
& ſuperſtitioſum . 13.c.9.
Addunt & quartam cautelam , ſi inueſti- jdMall.mn
Eigare ( inquiuntd , addo verba ne quid viris » lef.d.p.36***
magnis videar afingere 'affectat,an maleficio vg. 18
taciturnitatis ſit inuoluta ;an lacrymare.co . js
i ram ed qucat ſtando , aut tormentis expo- aj
pédo.Hoc enim ipſum pro certiſlimo figno, s
ex fide dignorum antiqua relatione, ac proa's
pria experientia docente ,adeò compertum »
la eft , quod etiamfi ad lacrymandum coniura- jj
ä tionibushorretur & compellatur, limalefi
Cà exliftit, hocipſum ſcilicet lacrymas emit - js
Stere , non poteſt : dabit quidem flebiles VO - 3
ces; & ex fpuro genas & oculos linire ; ac li ss ,
Aeret;attentabir: ſuper quo à circumſtanti-s
} bus calitè aduertendum erit. Modusautem is
1 coniurandiad lacrymasveras,ſiinnoxia fue- »
H tits
 · 114 DISQUISIT.MAGICARVM
« rit,& cohibere lacrymas falſas, talisvel cona
sini « Gimilis in ſententia practicari à iudice po
in toteft feu presbytero ,manum ſuper caput
* * * delari ſeu delatæ ponendo ; Coniuro te per a
osmariſſimas lacrymasà noſtro Saluatore Domia
o no & c.] Quis miretur ſub ea tempora hære
ſes inualuiffe , quando huiuſmodi ; quæ nec
Scripturæ facræ , nec Conciliorum ,nec De
cretorum Pontificiorum ,nec Patrú,nec Ec
cleſiæ conſuetudine introductæ formulę,ad
ſuperſtitioſas obſeruationes accedebát? Iam
antè docuiindicium iftud lacrymarum pror
sús elle fallax, & annumeranda haurdubic
hæc experientia ,ſuperſtitioſis aliis explora
! * tionibus, quasmox refellam . Formula ipſa
nihil continet impij; ſed formulas huiuſmo
vidi iudicibus præfcribere,merèarbitrarias, &
.. fallacidumtaxat innixasexperientiæ ;non ſa
« tispium ,neque religioſum eft , & fapic ten
tationem Dei.Necratio etiam quam addunt
i eft bona; ſcilicet hoc contingere,quia gracia
lacrymarum in pænitentibus donum eſt
Spiritus Sancti; & Diabolo diſplicer,ideò il
lain conatur impedire. Age enim fioratio
illa efficax ad hoc donum à Spiritu Sancto
impænitenti & nolentimaleficæ impetran
dum ,ad lubitum interrogantis latrunculato
ris; ( quod quis credat? ) fanè Diabolusnon
magis poterithas lacrymas impedire , quam
cordis pænitentiain :Anon eſt ad hoc efti.
cax ,
 Inis LIB . V . SECT.IX . IT
Do cax,curid Diabolo diſpliceat;cuihetæ lacry
b. mæ non pollantnon placere ? cur ergo per
u huiuſmodi commenta ,ab Eccleſiâ non apa
A probata ,via ftruitur ſimilibus ſuperſtitioni
le bus? Præterea,cur nequeat Diabolus lacry .
( mas fivelir elicere, quas inuliebre ingenium
Ei cum lubet elicit ?
2 Quintam inſuper addunt ifdem fcripto !
5 res; Tonſis capillis capitis,cum calice autſcya as
d pho aquæ benedictæ , guttulam ceræ bene- »
dictæ immittendo , & inuocatione Sanctiſ-
fimæ Trinitatis , ieiuno ftomacho trinies in »
E potu miniſtrando per Dei gratiam à pleriſq ; »
taciturnitaris maleficiú abltulimus. Cæte:
ra tranfire poſſunt, cauédum ne vis ponatur
- in numero illo ternario, autin ieiuno ſtoma
į cho,vtrüq; enim impertinens eſt ad effectu !
Sextam ponunt de collendo hocmalefie
i cio per alias maléficas ; ſed hocmeritò im
i probant, & de hoc poſtea agetur copiosè li
bro fequenti c.2. q.2.Obiicitur factum Præ
fülis Ratiſbonenſis; Quòd dum quidam hæ
retici propria confeſſione conuicti, vtim - ; "
pænitentes & defenſores perfidiæ mor
ti fuiffent adiudicari , accidit vr in rogo illæ .
fi perfifterent ; proiiciuntur ergo in pro
Auentem : fed nec aquis demerguntur.Nu
taremulci, & fidem illoruin ſuſcipere. Solli
cirus de gregis ſalure bonus paftor, tridua
num indicir ieiuniü , & preces Deo funden
H 2 . . das.
 (16 DISQUISIT. MAGICARVM
das.nondum expleto triduo , venit quidam ,
& denunciauit hoſce ſub vno brachiorú ha
bere maleficium inſercum inter carnem &
cutem : inuento & amoto , confeftim illos
yindex fiamma concremauit.Hunc ergo in
quiunt denunciarorey fuille Necromanti
cum , & eiuspræſulem vſuntdenunciatione,
Sed quinarrat Sprengerus , dubius fuit an
Necromanticus fuerit ,necne: potuit enim
Deusbono illi præſuli id alicer reuelare , in
cauſa iàm graui & populo necefTaria. Dein
denos non omnium hic facta defendenda;
ſęd cauſarum ac geftorum pondera libranda
ſuſcepimus.
· Septimam ergo hinceliciunt, deuotasad
Deum orationesiunctas ieiuniis & bonis -
peribus;imd & populo indici poteruntpre
ces publicæ ad inuocandum diuinum auxi
lium in generali, & vt contra dæinonü quaf
cumque infeſtationes coelitumi auxilia im
plorentut. Iuxta illud boniRegis Iofaphate;
e2 paral.si Deusnoſter ergo non iudicabis eos in nobis
20. 8.12. » quidem non eft tanta fortitudo, vtpoffimus huic
» multitudinireſiſtere, quæ irruit ſuper nos. Sed
» cùm ignoremus quid agere debeamus; hoc fo
f Spreng.„ lum babeņusreſidui, vt oculos noſtrosdirigido
d.p.3.q.1Ge» musad te. )
Pet.Gre- » Octanoloco addunt quædamf,mihiqui
gor lib. 13 . »
derep. $c. ”is dem 11on parúm ſuſpecta , nempe ; quoad
point's in diem , vtinfra miſſarum ſollemnia & ſacraa
S i , si ai i . tioris
 . Lib. V . SECT. IX. . : 117.
I fioribus diebus,maximè ſextis feriis quouſ
* que fit compulſuspro exſpectatione Salua
i toris noftri,maleficæ interrogeiftur, item fi
& faldur aliæ res benedictæ cùin ſeprem ver
bis quæ Chriſtus protulitin cruce, in ſcedu
i la conferiptis,fimul colligatis,collo,malefici
alligentur: longitudo Chrifti benediétafu .
per nudum corpus & extra circumcingan. ..
i cur. ] Ego ( quicquid illi dicanode experien
iţia ) illi experientiæ non fido. Reliquias Sana "
ctorum appendicollo ,autquaſuisres Eccle
9 fiaftico ritu benedictas,cereaseffigies AGNI
Dei (vr vocant) falem benedictum & c.pro
bo,dum delir irreuerentiępericuluin .& ſcio
quoad agnuın Deihocmultis feliciter ceci.
dille.deverbis certis fcripturæ ,quid ſentiam
iam dixi lib. 1. g. de periaptis. de longitudi.
i nis Chriſti Dominimenlura , quid illa ope
fari idonea ,nouit Deus; fanè cun benedi-,
ci illam priùs volunt; indicant hocbenedi
wiam
i ctioni Eccleſiæ tribuenduin . in ipfa etiam
j circumdatione , aliquid vereor ne fitmen
i dofi, Dierum illa obſeruatio ſuſpecta quo
quenon immeritò. Sed & iura feftis diebus. '
i abftinere iudicialibus iubent, nifi quando
periculum eſſet in inora,vt patetext.Pronina
ciarum . C .de feriis. ideo quod iure receprum ,
i vt in atrocioribus criminibus quouis feſto
ctiam in Paſchalibus liceat torquere, fed ad ..
Deihonorem ( ytaddunt DD . ) id ego ceriè . . .
n H 3 ad ca i
 118 DIS QVISIT.MAGICAR VM
ad cafum periculi lubenter reftrinxerim . In
genere tamen loquuntur ( ex l.nemo. C .de E
Piſc.audien . Bald . Spec. & alijquos fequuntur
Clarus.S.fin.q .64 . n .34 .8 Binsfeld .in l.7. C .de
malef .q .1. conclu . 18 . ) Sed cum idem Clarus
faceatur cimenres Deum iudices his diebus
nunquam aliquem pæna fanguinis afficere
( vide illum 9.97. 0 .6 . ) idq; in Deihonorem ;
non video cur,ceffante illo periculo , nan fic
idem dicendum de torturâ . . .
Nono adiiciuntin ipsâ quæftione , legen
da dičta ceſtium ,ſubmiffisnominibus,dicen
do ; Ecce conuicta es per teſtes , & c . Hocnon
fatis intelligo. Nam fi velit dumtaxat no
mina teftium taceri parùm ad rem , hoc e
nim etiam extra quæſtionem feruandum ,
de quo fuperiùs. fi fummifsâ voce nomi
nari , ita ne reus exaudiat nomina , exau
diens tamen reliqua : fanè hoc ſuperſtitio
fum eft. .
Decimòmonent interrogandum reum ,
an velit ſubire indicium ferri candentis ; & ft
annuat , cognofci verum effe maleficum ;
profectò id fallax eftinprimis : deinde ini
quum proponere reo , quod ei facere ,veliu
dicinon liceatpermittere.
« Vndecimòmonent eos qui nihil in tor
« mentis confefli,de carcere pænofo, ad bend
omunicam fed minus incommodam manfio .
s nem transferendos : nullo tamen modo re
laxan
 i Lib. V. SECT. IX .21 (119
laxãdos fubiuratoria velfideiufforiâ câucio »
ne: quia fic nunquam veritas ab ita relaxacis ,
habetur, ſed ſemper deteriores efficiuntur.] »
Inprimis poteft cafus occurrere in quo lic
fintrelaxandi admeliorem cuftodiam iudi.
ci tamen tum vehementer cauendum , ne
aliis fint noxæ ſuo exemplo velverbis.Dein
i depoteſt etiain contingere , vrlocus ſit cau -221 K .Ka
tioni fideiuſſoriæ , vt ſuperius dictum . * **. . ?
Necfaris certa illa affirmatio ,nunquam me
liores effici. Non eft abbreuiatamanusDo
mini, & præcedens vexatio dare potuit in 1
1 : tellectum . renditje :
* Alia,quę Sprengerus addit,mox comme gan
morabimus loco fuo. Nunc ponamus XIT.
iguiddam ex g Francofurtenfi 1. C . quod ad- g lib.delas
do,vt vicetur, quia merè ſuperſtitiosū . Qui- mius.c.10.* .
dam (ait)'ne doloresfentiant folent hosver - 392 )
ſus pronunciare : mi bili ,
imparibus meritistria pendent corporaramis;»
Dife Geſtas & c . : icin 59 sati
Quis non hæc rideat ? ſcilicet iam vis etiam si
in Hexametripedibus:ſubiungit & quędam ** *
ex Pfalmis. Et homo religiofus non audet
hæcpronunciare ſuperſtitiofa ,vt facit (me- -
tità ) ſequentia h Grillandi,nempe ad eruen - h de quaf .
dam veritatem iudici pronuncianda effe ver- 9- ikote.
ba prophetæ ; Dominuslabia mea aperiati, » .
& osmeum annunciabit veritatem .Nõne hîc »
ipfa Plalmiverbadetorquétur:cur ergovim
H 4 . arceflit
 : 120 Dis visIT.MAGICĂRVM
sarcellic à perbis prophetæ ? item , quis illa
• pronúciabic? lydex,quid hoc ad reum ? reus?
primùm quid ſinolit ? deinde cercè inuitus
pronunciabit , nec impeccabit. Sed nugas
mitto .", Chile
į lib.4.des
monom.c.. . SECTIO X
Aug
D. .
lib.cor.men De aliis Mediis veritatem pera ,
dac. epif . " . .? ! ": 5} ;" Jerutandi !
ad Hiero. - .i
Egin Pfal.M Aiorismomenti quæftio eft , liceárne
S. Ambrof. IV judici dolo , falſis promiſſis ,velmen
In c.cauere daciis à reg vericacem elicere ? y. g .Gfingat
32.9.5.Gre
menin ab aliis etiam complicibus denuncia
Innocér. tum ,fi promitrac liberationem , quam einon
alij apud cogitat, nec vultimpendere ,nec de iure po
Gratian.c . teft.Homopræcipitis ingenij & noua acpe
i. 2.:9. riculoſa amantis Io .Bodin .thæcomnia judi
c Tho.2
1o.art.i. ci permiccit : Inprimis dum afferit licereme
Alfa Cafe tiri,hochodie hæreticum eſt. fid enim te
libr. 10. in nendum ,mendacium (quod nomen huiul.
verb.mén -modimereatur ) efſe rem fimpliciter & per
un fe'malam , ideoq;adeò illiciram ,vt nec Pon
IPS. . . cifex diſpenſacione bonam facere poffic.quę
Sap. 1.$ .11. eft ſententia non D . Auguſtini modo , &
Ecclefiafti. Thomę,vtnugatur Bodinus;fed hodic com
7; 9: 14 : munis Catholicorum ki quiillam facris ſcri
phef.4.8.25 pturæ locis optimèlconfirmant.fuitin ſen
6.d. tentia Bodini M . Marulus lib . 4. de fnftit.
beng
 . .. Lib. V. SECT. X . 121
benè vinendiçap.4 . Sed çrrore animaduerſo
eius interpres Gallicus plane contrariam
Marulo fententiam tribuit ; & multas pagi
pas, quæ non ſuntMaruli ,Marulo inferat,
dictorum ipforum Maruli confutationem
pro Maruli dictis continenres, quam bono
exemplo & prudéter iple viderit. Argumen - m fuper.com
ta Bodiniex ſacris licrcris facile loluuntur, & P/ 5. & lib.
lnos in tractaru deMédacio loluimusomnia . 22.comira
** Fauft.c.34 .
: : Sed nora aliud eſſe dicere aliquid fallum ,
aliud occultare aliquid verum (vt notat D . docet ex D
Auguſtin . m )veluci cum vomur ,non men - Tho. Caięt.
dacio ,ſed zquiuocatione: priùs illud non li- Nauar .Co
cec cuiquam ,-maximè iudici, qui in hac re vary. Bini
feld part.za
grauiſiimâ, & in šụdicio ſcientermentiens,
haud dubiè peccáret moraliter n . pofteriùs o Hadirian .
verò iftud læpe licer 0 ;prius pertinetad do. Quodlib.de
ļum malum quia eft contra legem diuinaın mendac.
& humanam : poſterius pertinet ad dolum Pae quo.
muiter dixi
bonump, quia neciuri diuino, nec humano comment.. '
repugnat, & dirigirurin bonum Reipubl. & contractus,
juſtitiæ executionem . His pofiris ſit prima dereg.iur.
concl. Poteritindex vtiæquinocatione Es vers
bis fubdolis ( citramendacium ) € ambigua »
promiffione liberationis, ut renminducat ad fa. lavar
tendum veritatem , & auctorem criminis com . ” nufi.
miffideprehendat.Eft communis opinio DD . uPlază lanse
apud Couarr.r & Plazam .Dillentit quidem Delict.c.17.
ab hac Iul. Clar, f. ſed non diſtinxit menda- nu.i.in fin.
cium à fermone æquiuoco : imò apertè lo - 14. 9.fin.g.
qui. Ss.ver.7
Hs . qui- "
122 DIS QVISIT.MAGICARVM
quiturde eo , quiexpreſsè impunitatem pro
milit ; quæ fanè promiſlio ad Bodini calum
pertinet;necmirú eft fi Paris dePut. & Dyn .
diſſuaſerine tali promiffionevti. Sanèfateor
iudicem non poffe impunicatem reo pro
mittere,niſi ſir ſupremusiudex,quihabetab .
foluendi & liberandi poteftatem , & hoc fa
cere intendat. Quoad inferioré iudicem ina
ximèhæc quæſtio procedit,& quoad dolum
bonum ,non quoad dolum malum ſiue cum
mendacio coniunétum ,quinec ſupremo žu .
dicipermiſſus. Obiiciturà quibuſdam , pro
miſfio eft iuris naturalis & eo iure obligat;
quare & hofti & reo feruanda . Reſpondea ,
quando de re poſſibili eſt ; ifta autem eſt ,de
re quę iure iudici impoffibilis: ideò nihil re
fert, quod iudex habuerit animum liberandi
reuin : fiverò non habuit animum , peccauit
etiam permendacium , verbamenti contra
ria proferens. Reſp . iſta locum non habere
in noftra concluſione , in quanec iudex in
tendit liberare,nec verba id neceffariò ligni
ficabant, imputer fibireus, quod non ſubti
lius ſenſum verborum ambiguorum diſcuf
ferit. Exernpla aliqua huiusæquiuocationis
occurrunt paflim in praxi. Acuçum fuitdi
ctum iudicis Leodien. & licitú , qui ſagæ per
tinaciter cuncta neganti , dixit : fi veritatem
luculenter profiteretur, fe illide publico.vel
ſuo,quoad viueretipfa, quotidie cibū & po
tum
 Lib. V . SECT. X . ** 123
cum neceffarium præbiturum ,& curaturum
eidomum nouam exſtrui.domum intelligens
ligneam faſcium ſtraminumque , in qua erat
comburenda. Alia ſuggerit Sprégerus t,vel. td.quafiis.
uti fi honettius habeatur reus folito , & fi
nantur ad euin intrare viri honeſti & non
fufpecti, quifrequentercolloquantur de va
riisrebusetiam impertinentibus; & tandem
fidenter ſuadeant,vt fateaturveritarem ,pro - •
mittendo iudicem facturum fibi gratiam , &
ſe eſſe velle mediatores: & poftea ſubintret ”
iudex & promittat facere gratiam , fabindel. »
ligendo fibivel Reip . in cuius conferuatio . »
nem totum quod fit eſt gratioſum . ] Poller »
etiain iudex dicere fe illi optimè conſulcu
ruin , & confeffionem ei vtiliflimam fucu
fam ,etiam ad vitam fibi comparandam .hoc
enim veriff.de vita æterna , quæ vera vita eſt.
idem Sprenger. u paulò antètradiderat fen- u d.qu. 14 .
tentias tres alias huc pertinentes. Scilicet
poſſe illi ſecuritatem vitæ promitci , quando
iudex intenderet eam vel exilio punire, vel
carcere perpetuo, hæc ſententia ſatis æquä
eſt. Alios(ait)velle;ſic ad tempustum in car
ceribus aſſeruandam , ſed poftea incineran
dam poft aliquod temporis fpacium : hánc
refellere debuit , quia reuera mendacium
.

continet promiſlio huiuſmodi. Tertiam po. .

nit dicentium , poſle iudicem ſecurè vitani
promittere, & poftea ſeà fententia ferenda
exo
 124 DisQyISIT.MAGICARVM
exonerare, & in ſuum locum alium ſubſtitu
ere :nequehancrejicit,fed eft omnino ſimi
lis ſecundæ & adhuc pejor, coniuncta cum
mendacio ;ideò penitùs cauenda.fortaffis tu .
1 . xd.cap.is. ciuseft,quod alibipoſuit x ,nempe vc pętęn
tigraciam reo,refpondeatiudex ; fateaçurve
ritatem confidenter, cleinentiæ ſe rationem
îmaximam habiturum ,ampliùs fe facturum
quam ipfe pecat, & ſmilia verba generalia.
... » 2. Concluſio,fi iudex dolomalo huiuſino.
» dipermendacium confeſſionein extorferit,
» non poteft ex folâ hac confeſſione reum da
innare ;niſi reuspoftea, compertâ fraude,de
> pouo id faceatur fpontè ;vel alia fatis præ
» gnantia indicia & argumenta accedant; vel
» laltein fraude cognità non retractet, quod
» inductus dolo malo dixerat. ] hæceft verior
ſententiâ Imglæ , Decij, & aliorum , quos fc
y d.cap.2. quirur Couar. y benè addens,quando necie
tractat ,nec expreſsè ratificat confeflionem ,
nec alia fatis prægnantia accedunt indicia ,
mitiùs & extraordinariâ pænâ affici debere:
fi accedant illa indicia,polle plectiordinaria,
Şiobjicias , promiſſionem hanccõrra Rem
pub.elſe factam , & ided no prodeffe debere
reo ad prenæ diminutionem .Refpódet Co
uarr.tunciudicein non debere feruarepro .
millionein , quando via ordinariâ & redo
planè tramite cognouit delictum ;no, quan .
do dolosè illud & via illicita expiſcatus fuit, .
Dixi
 : : LIB. V. SECT. X . 125
:: Dixiin concluſionedolomalo ,quia fidolo
bono, & proinde viâ licitâ cognouillet;pura
rem non effe opus noua ratificatione,faltem
in foro exteriore:imònecin interiore. licuic
enim iudici bono dolo ,malum obftinatifi
lcntij animum rei decipere ;& fibi iſte im
puter fimplicitatem ſuain .Necarbitror Cla
rum ſi in terminisde dolo bono interroga:
tusfuiffet; diſſenfurum , vt fatis indicat ſuprà
numero 8 . nec etiam Menochius de arbit.
Caf: 3640 .
3. Concl. Si tamen iudex putansid fibili- jj
cere , lic dolo malo criminis confeffionem »
à reo elicuerit, & fraude cognitâ reusnec rau »
tificat, nec rerractat: ideoque iudex eum of- »
dinariam ad pænain condemnet;non aude- »
rem iudicem demortalipeccato accuſare.] inc.belle
: m.
Hæc concl.intelligéda de peccato,non quod 2.queft.z.
incurrit mentiendo ;de quo vix potuit habe - Cini.in leo.
te probabilem ignorantiam :fed de peccato , preſenti. C.
quod incurrit ,reum ex tali confeflione con ad
dew his quis
demnando .de hoc enim peccato valdèpro Eccl.cão
babilis ei ſupperit excuſatio . cùm id ei licere, c.adferte.de
imò & eum deberemultorum locorum pra - prajum . es
xis , & plurimorum DD . confirmer ſenten - Corta in
tia z ,adeò vt cómuniorem cenſuerit Alciat. Memora s
* Alciat. ini
& cómunéfaltem fateantur Plaza & Clar. * aura
Addidi,nêc retractat; quia fi raus expreſsè deGer.figni
tetractaret,necalia contra ipſum argumen - Plaza lile
- ta concurrerent , tunc.certè non audečem delict. 93%
iudi: Clar. fin .ge
 126 DISQ.VISIT.MAGIC ÅRVM
iudicem à mortali culpa liberum afferere.
Nam illa communis Felini & aliorum (vt re:
a Couarru. Otè Couar. quem ſequitur Menoch .a ) incel
d.ca.2.Me- ligenda, quando reus cognita fraude expreſ
ya se confirmatſuain confeſſionem , vel falcem .
birr. caſ. tacitè,non retractando, nam tuncillam rari.
367 .
ficalle cenſendus : & hæc diſtinctio fuit de
mente ParidisdePut.cap.de tor. ver fequitur
quæftio quotid . .
bd.q.is. Inquiſitores Germaniæ b docent adhuc
quaſdam alias cautelasnon improbandas: vt
iudex diligenter conſideret complicum di
cta ad reuin pertinentia , & hæc reo propo
nar, & diligenter ſingula inueftiget. ſi qua eta
iam inſtrumenta,vt vnguenta,pixides,buffo
nes,præſegmina cadauerum , & fimilia in do
mo eius reperta fuiſſenr,ei offerat, & quærat
quid his egerit,cur ea feruarit, & c.2 .Vt com
plices , fi quoshabet, qui contra reum depo
ſuerunt,ad reum intromittat, & permittar
eos ſimulmutuo de facinoribus ſuis confer
re,cdereac bibere , & habeat in loco vicino
auſcultantes & verba excipientes,etiam ,fio .
pus ,Notarium publicum : fi deſintcompli
ces,vtaturad hoc perſonis, quas nouit non
ingrarasreo , fed amicas, & quaſi fauétes atq ;" :
miſerāces; qui quodam ſero intrent carceré,
& fermonesdedica opera producant inmul
tam noctem ; tum , quaſ fortuitò id accidiſ.
ſet,querantur ferd nimis elle ad recedédum ,
. . . ided
 ; L1B. V . SECT. X . 127
ided in carcere pariter reliquum noctisexi- *.
ganr, & femper colloquantur; & lint fimili
ter(vc dictum eſt)in vicino dicta excipientes.
Tertiò quod quandocunq; veritatem fateri
incipiant,nullomodo iudex actum hunc in
terrumpat,necdimidiet confeffionem , ſed
inſter quoaduſq ; de omnibus veritatem di
xerint, falcem quoad principalia , etiamfi in
mediam noctem deberet proferre , & prane :
- diam cænámue differre .Nam experientiam
docuiſſe per dimidiaciones & interruprio ;
nes, illos frequentiùsad vomitum redire, & :
non aperire veritatem quam inceperant de
tegere. Quartò fi prædicta deficerét omnia,
tunc fi fieri poſſer , deducendos ad aliquod
caftrum , & ibicertis diebus cuſtodiæ manci
pandos: cum caftellanum fingere fe cogitare
longum iter, & diu abfuturum :interea voali
quifainiliares , velmulieres honeltæ mulies.
rein ; viri,fivir ſit,virum vifirent; promittant
ci (non ,vtait Sprenge. ) quod velint cam 0 .
mninò permittereliberèabire; ſed citramé
dacium verbis equiuocis (vt dictum fupra de
iudice in genere )multa & illecebrofa, dumn
modo ſe informentdecertis, quæ ſcire cupi
unt,experimentis. Etaduertat(inquiunt)iu
dex,quod fæpiffimèpertalem inodum falfa
fuerunt & conuictæ. Et nouiſſiinè in dice ..
ceſi Argentinenſi prope oppidum Schler
(tare & caftro Konigsheym malefisaderenca
- nullis
 128, DISQUISIT.MAGICARVM .
„ nullistormentis & queſtionibus deduci pos
„ terar ad facendum ſua crimina :tandem mo.
„ dolupradicto per Caſtellanum ſeruato ,liceć
» przſenis erat in caſtro , ipſum tamen malefi
», ca æſtimabat abeffe : tres ad eam familiares
si intrabant; & ei liberam relaxationem pro
ismiſerunt,duinmodo ſuper certa experiméra
» eosinformaret. Et licer prima fronte renu :
iuj eret, & quoddolosè cum ea agerent propos
si neret ; tandein interroganti de quibus infora
i mari vellet ,vnus dixit ſuper grandinem ex
js citandam , alter ſuper carnalia facta. Tan
js dem vbi ſuper grandipem illum informare
jj volebat , & ſcutella plenaaquaapparata,ma
jy lefica ſibi iniunxiller , vi digito paullulum
„ aquain mouerer, & ipfa certa verbaprotuliſ
is fet ; ſubitò locum , quem explorator nomi
ja nauerat, fcilicet fyluám adiacenrem caſtro ;
or tanta tempeſtas & grando repleuit , ficut à
js mulcis annis viſum non fuerar. Hactenus
illi.Sed in hocexemplo bis peccatum ,primò
inmendaciproinillione. Vienim iudicinon
licet per le mentiri , fic nec licet alios ad
menciendum inducere. Secundò peccatumi
fuit , in eo quod nimis longè exploratores
progrelli. Non eniin licuit maleficam er
iam paratam ad peccandum inducere ; etſi
* licebatexaminare,quomodo ſoleant opera
fi : & licintellige quod de informationedi
Ctum ,nempe de verbalipermodu docentiss
nón
 pa LIB. V . SECT.XI. 129
son de reali per modum facto oſtendentis
& exemplum præbentis. vides hîc iam ca
ptas poffe ex condido cum dæmone quæ
dam operari.
Solent etiam iudices vti confrontatione. ea
duplex eft, vna ſpontanea, altera violenta.
fpontaneam yoco , quando parati funt reign
alios nondum captos focietatis arguere & : ,
conuincere:hancnunquam iudex permit
tat, nifi præceſſerint indicia talia , vt pro-
pterea citaripofſint; & iam citati fi non be.
nèdiffoluant obie ionesrei conſtanter e
os accuſantis. queant in carcerem compin
gi.Nam alioquifieret iniuriahis denuncia
tis. Violentam voco, quando complices in
mutuis delationibus inter fe diffentiunt : is
tunc debent primò feorfim , poftea ſimul .

:
dehoc diffidio interrogari. quod & fubdola
comperiatperſiſtere,nec alia eſt via inueni
endæ veritatis;ſolentaltera in alteriusmus
tuo confpe & u torqueri.Dehac praxivide
Ludoc.Damhoud.prax .crim .Ci47.

A SECTIO XI. ;
Reis De Confeßiomibus.", som
Nritèconfeffosnon aliud iudicisofficiú
Meſt quàm condemnandi.iuxta illudChri
ftiDomini; Ex oretuo te indico. & illud Iurif
cõſulticonfeffusproiudicato eſt.quia quo
dam
 Ijo DISQUISIT.MAGICARVM
Luc.19. l dammodo ſuâ fententiâ damnatur a. intel
1 - 1 & 3.D .de ligefi confeffio fitclara , certa , verifimilis ,
conjel. conftans, & legitima.nam obſcura & dubia
bFar.q.so. in fauorem interpretanda confitentisb,pa
th20 rum idonea eſt ad iudicádu . Verifmiliset.
L iam fit oportet , quia inuerifimilis nunqua
cFaring. fufficit ad condemnanduma. Inucriſimilis
437. 26 autem eft,quæ dereeft impoflibili, aut o
dgloff.inf.mninò falsad; quod concedimusPonzini
fin.defon - bio , & Godelmanno; fed contendimuseos
S 19 .n. .6.C. errare, dum in Lamiarum confeffionibus
ploffin
3 deconfefcea
. ea dicunt
aic notoriè falſa & impoffibilia , quæ
vera & poffibilia nos effe docuimus fupra
li. 2. Legitimaetiam fitoportet,hoc eft no
præſumpta tantum ,nec fi &ta tantum fictio .
neiuris ( nifiex contumaciâ, quæ liquidiffi
eFar.g;11. mam inducit probationem e ) nec contra
m.97. & q. quam coloratè aliqua obiiciantur f ; nec
30.116. quando eft incidenter tantum fa & a , vel
fFari.g.21.
9.21: metu tormentorum ,vel extra iudiciú , vel
in figurâ tantum iudicij ,velabfente parte ,
g Far.d.g. velin iudicio ſúmario aut nullog : erit au
21.7.34.8 tem bona in cafu Lamjarum & hæreticorú , -
9-33. n.16. etiamſi no conftet decorporedeli&ti h. Din
4 .9. cetur fa & a metu tormentorü , non tantum
. : O fi grauiter tortus faits fed etiam fi fueritle
.. . uiter tortus, leuatus ad torturam , ductus
ante eculeum , fpoliatus,velfi ſeriæ minæ
i Far.9. detorquendo præcefferint, quoad eos qui
76 92637. timidiſunt & torturæiinaffueti. Item vt fit
wz. culege legitima,
 L18, V .Sect.XI. 131
legitima,neceffe eft, non fit extorta, nullis Fardheter
7 .n . .
bi vel non ſufficiétibus indiciis præcedentib ';
ná talis effet nulla & inualida,etiamfimillies n.78,
# foret ratificata k ide,& in repetitione quæ - in Fariño
1 ftionis fit extorta , quando non licebat iu . lup.n.17. :
i dici repeterelidé fi extorta periudicé pen " tarin .no
247.n . d.
denreappellationeà ſenréciâ torturæm . ide o Far.a.se
ficõfeffio extorta à reo, côtra quem ſola fa- n.84 .
ma vrgebat, etiág fæpiùsratificeturn.idé ſi pFar.g.41
jemanarit ab eo ,cuidenegata defenGo, vel ".9 !.,
a ved. Fan
copia indiciorumo.idem fi fitilli', qui qua -
i libet ex causâ deiuretorquerino debebatp. Efg ad to.
cõfeffo autem & cõui& o per legitima quo- lbi beneBof
I que torturam adhuc ante condemnatio - hit refellit.
On 90.ca
| nem dandus eft terminus ad fe defendendű feng.maxi.
etiam non petenti exæquiori& receptiore men 29.
fententiâg. Falluntifta in eo qui à naturâ be indiffimam
mutus fimul & furdusforet : quinó poteft, teque ad
exfua confeffioncfignisdeclaratâ , conden
e hoc tenedio
mnari: quare fruftrà torqueretur:fed dána- oftendit.
ridumtaxatpoteft ex teftiű depofitione ac Ant,Goa.
probationer. Denique quæripoteft , an mez .p.3,6c1
quiconfeflus fa & um maleficum , negat fe 2. 9.Grillo
Cefon , et4• 4
prauâ intentione feciffe , fitaudiendus ? yt
plurimum , quia præfumptio ei contraria quirur.Fao
efts, puniendum nihilominus conſtat , et - ring. 411.com
iamfi iuramentum offerat dere &tâ intétio - n .go.
ne: interdú tamen poteritiudex iuratū reún uricij.C.de
admittere ad probádum aliqua verifimilia , niú .cum
12 , quibusmih !
: telde prefumpt. G.contraChrifiianos. daharet in. :
 * Bart.in l.
132 DISQUISIT.MAGICARVM
in quibus confeſſio eius eius elidatur * . Quod
G.reétè,de fires dubia ſit,poterit reustorqueri ,vt in
furt. tentionem ſuam próferat,vt benèpoftLan
franc. & Boflium ,aſſeruit Simanc. prax.ba
ret.tit. 29 .1 . 10.

SECTIO XII.
" : Dé Abiuratione criminis .
7 1 1 aliis fpeciebus hæreſis , etiam in
Tin
Lamiarum crimine , abiurationi alia
quando locuseft; quando iudiciú tantúni
titur fufpicionibus Sumimºhicabiuratio
népro execrationefeu anathematizatione
iureiurando firmata .Etquia fufpicio hæc ;
quæ eſt leuis quædã præſumptio mali ex le .
in uibusindiciis procedens ;oritur ex diuerfis
bido vrgentibus,
cauſisnon æque fit vtiquædam
na
och netiá ppo
a diaccufa- ſuſpicio len limilis a,Chquæ
leufiti leuis,feumodica oc
7".in princ. teſt vocari temeraria iuxtaMenochium bja
de her.in 6 .
· Blibr.i. de; lia vehemensſeu veriſimilis , alia violenta.
presübt. Et fic diuidendo, leuis oritur exindiciis ad .
1 : :2. nu.40, modú leuibus, quæ abfolutè dubium relin
maximè . quấtiudicis animû, & hæc propriè dicitur
59.erhabes
etbabes ſuſpicio. Vehemens oritur ex indiciis habēri .
in dico ac- full
: b multú veriſimilitudinis ,adeò vtinclinée
Berò. & ibi aliquátum iudicisanimum in alteram par
Arcbich tem ,& fic dubitationem non excluduntto
tam :hæc fufpiciomagispropriè vocatura
pinio. Violenta denique oritur ex indiciis
or the good valde
 * *

LIB. V . SECTIO XII. 133

200 valde fortibus & adeò efficacibus, vtomné
in dubitationé ex animo iudicis eliminent &
ab facianteum planè vni parti aflentiric. hæc cficpoffMe
propriè vocatur prefumptio,indiciū,fententia , noch.d. loco
* beně dilles
dehaceſt c.cū contumacia.c.cã accufatus.deher. Content
in 6.cap .quorumdam d.34 .Iudicisautem arbi- rinacius g .
trio permittitur qualitatem lige quantita- 36.à rum
tem ſuſpicionismoderari : dummodo ça - 178. Wir
ueat neleuis ſit corde,nimis facilè creden
in do. Exempla huiuſmodiſuſpicionum po - , ,
i nit Sprengerusd , vt fi quis deuict à com - dp. 3.9. 19.
municonſuetudineviuendi, fi cõuenticu .
lis ſecretis maximèno & urnis interfit , aut in :
e cum ſuſpe & is familiaritates ſecretas habean
at, dicitleuem oriri; Siquis quosnouitma- .
leficos, viſitat,munera offert,occultat,re
cipit,defendit,vel aliter actu fauet,tum ori.
rivehemétem ; fi quis perpetrauerit ea quæ
pertinentad ritus maleficorum , paciſcen
do,adorando, facrificando, comminando,
tangendo,autdormientibus per viſum ap
parēdo aut cubicula inſenſibiliteringredie - ec. accurate
do & c. vel fi penes eos inſtrumenta malefi- tus.inpr.
cij fintreperta ,huiuſmodi violentam præ - fd.c.accufa ,
* to V ý:
bere fufpicionem .Leui ergo fufpicione la-tjes
19 . detur erran!
borantibus poteft indicie, abiuratio etiam re Ancha."
fpecialis hærefis de qua leuiter fufpe& i; & fi ran . Et bes .
talis quiſic abiurauir,reincidat, non puni- nenotatSéc*
tur ytrelapſusf. Siverò ex grauib°fufpicio -mancio:53
n.5.Egrette
nibusabiuralet ( nã & huic abiuratioindia desprent
13 citur ) d.g.19.
 134 DISQUISIT.MAGICARVM
tunc cenſereturrelapſus:in hac debet fieri
abiuratio in genere deompi hæreſi& in fpe
m cie deillâde qua vehementer ſuſpe& us fu .
Le literis. itg.& tales fuere abiurationes Theodoreti
B.quocirca & lbæ in Cöcilio Chalcedonéfi A &.8. fi verò
i he prasipl. detur abiuratio ex fufpicioneviolentâ ,tunc
Sprenger , .. facienda abiuratio , vt à verèmalefico , &c
tanquam à deprehenſo exigeretur.Dubene
autem violenter fufpe& i ; quando crimen
fatentur & parati ſunt abiurare bæreſim , &
redire ad fanam mentem ;ad pænitentiam
ab Eccleſiaſticis iudicibus recipi; quod fi
nolintdebent tradibrachio fæculari vt im .
hørex Cao pænitentes b;debentpræterea cum abiura
monibusad tione generali omnium hæreſium , & difer
duciis per tâ atq; clarâ ,errorú de quibus funtfufpedi
frop
pronto canere palinodiam ,adabiuratos
eximianiinuam & contraria afferere,
errore &
Serisconc; iurare le nunquam ad abiuratos errores rem
für Siman, dituros, & hæcomnia ſcripto libello abiu
fup.n.6. Es rationis , propriâ ſubſcriptione munito ,
um . 13. confirmare : quæ cuncta ab Apoftolorum
temporibusrecepta fuêre , vt oftendit Si
mancas fup. num . 8. & 1o. & hæcabiuratio
hodie coram clero & populo fit , nec poteſt
itezr. priuatim admitti, nifi ex magnâ causâ i.
. . . e.figrisi . Quid fi qui tantum vrgetur fufpicione ve
kus... . h :menti feu verifimili,detrecetabiurarea
. videtiir Simancasfup.num .13.velle eum polo
fe tanquam contumacem & impænitenta
tradi brachio fæculari,cx fuadabolendă deher.
- Sud
 * *LIB. V.Sectio XII. iz
Sed (vt aitSprenger.fup. ) di& um capi$. * **
in preſenti verd , videtur tantam loqui non
de ſufpe tis vchementer , fed demanifest
! ftè deprehenfiscontra quos conftatrigidi ?
Ö eſſe procedendum . cótrahunc igitur Eria
c fcopus procedit per excommunicationem ,
ke & fiia eâ per annum fteterit , condemnabit
6 vthæreticum . Porrò quãdomaleficum Ec- * ** *
clefia recep tad pænitentiam ; laicus iudex **
poſſet illum apprehendere, propter damna
tēporalia variis illata , & propterea condi
gno fupplicio afficere;necteneretur Eccle- ** ;
kalticusiudex impedire, quia licet eum no
pofſit traderé, poteſt relinquere punien . "
dum . Sic Sprenger. Sed de hoc plura mox som
fe &t.de abfolutione. Deabiuratione facie -toebel
dâ ab iisquiconfelli & falli, qualis fuit ab *
iuratio Do & oris Edelini , nhil peculiare
occurrit, adfcribam tantùm hiſtoriain rei
geftæ , verſam ex gallica narratione Engu . .
erraniMonſtreleri Chron . p . 4 . ait Engu .
erran. Anno 1453.Dominica dir, quæ inci
dit in vigil.NatiuitatisDominicæ, Ebroici
publicèin theatrum adductus, citatus voce ,
præconis, & condemnatusfuit fententia iu ., ,
dicisad perpetuum carcérem Epiſcopi di
&tæ ciuitatis,MagiſterGuilhelmus Edelin ,, ,
Do & or Theologiæ , Prior S . Germani en ,
r Eaye , prius Ordinis D . Auguſtini , & ,
aliaium Sacrarum familiarum
C
religioſos:, *
' 14 ' que
 136 DISQUISIT. MAGICARVM
is quitentatione & ſuggeſtione hoſtis tarta ,
rei, ei ſemanciparat, ealege, vtconcupifcé .
. 'as tiis eiusprofanis & mundanis ſatisfaceret,
>> & præcipuèvt frueretur Nobilis cuiuſdam
1 Equeftris familiæ matronæ amplexibus ,
» quiam ardebat; quâ gratiâ , fe obftrinxit eâ
► feruitute inimico ,vt cogeretur conuenire
» ad certum locum , quotieſcunquedi& oini
.. mico collibuiffet:quo loco ſoliti erant con
„ uentus ſuos agere ; & dumtaxat inſcenſo
» baculo cum fcopis confeftim eò transfere.
„ batur. Confeſſus fuit idem Magiſt.Guil
„ helmusſponte ſua,ſe homagium exhibuir
» ſe inimico ſe offerenti præſentem in fpecie
» arietis , eique oſculum ſub caudâ ore im
s preffiffe ; & multis variiſque annis poftea 1
„, in damnato hoc inſtituto yitæ perſtitiſſe.
mi Interea omnibusin rebus , quæ à dæmone
as poſtulaffet, illum fauentem auxiliantemq;
„ habuiffe: donec accufatusmaleficij fuerit
berende

» comprehenſus, & in carcerem compa & us;

s à quoiuridicæ incarcerationis tempore vis
womnishoftilis euanuerit. Et perprædictam
„ condemnationis ſententia iuffus eft Mag .
as Guilhelmus in lacú feu foffam recludi,pa
ne & aquâ deinceps alendus. In theatrove. "
5, rò Inquiſitor fidei,voce altâ & diſertâ ora
„ tion eluculenterin memoriam reo redegit , ,
, quàm olim laudabiliter & ytiliter popu . . .
» lum concionibus iuuiffet,& inftituiffet,cú
Apoftop
 ! - LIB. V . Sect. XII. 137
Apoftolico ritu per totam prouinciam fi- ,,
dem & legem Chriſti lesy promulgaret; , , ! !
quo miſer poſtea decidiſſet ,aliaquemulta ,
idonea eum ad pænitentiam feriam indu ,
cere.Interea caramidiatusfeu mitellâ adin - ,,
famiam depi& â ornatus, populo fpe& an . .
€ . dus eratpropolitus, accurrente multitudi ,
nemagna. Sed finitâ concioneinquiſitoris, ,,
idem Guilhelmus, fçiensfegrauiſſimèpece ,
caffe,& fceleribusatrociſſimis Deum offen
diſſe; gemere, & flere, & alta voce veniamà ng, viages not
Deo , Epiſcopo , & Iuftitiâ petere (addit Ia. , lagflon *
L querius , quod in terram proſtratus exhibuit gel.fafeina,
quandam fosdulem continentem ſuafacinoracom .
miſa contra fidem in di&tahærefi & fefta, offeren - n d
. ! dopradictisindicibusabiurationem )& commen . 2

dauit fe fuppliciter precibus aſſiſtentium .

Deniquefueruntilliimpa & i compedes fer.
rei, & dedu & ' in foſfam ;vt ibi per poziten
tiam elueret nefaria & horrenda peccata
quæ commiſerat.]ha&tenusMonſtreletus,
Quoad formulas abiurandivarias inuenies,
unam in c.EgoBerengarius.deconfecratione,difline?
& ione2. aliam feßionem 19. concilio Conftanti.
LE

enfis, aliam apud Turrecrema. libro 4.deEcclef. .

parte 2. capite22. aliam apud Alf.à cafr.lib.i.de
juft. beret.pænit.c.vlt.alias apud Sprenger.de
w

P .3.diſtinctas pro quolibet fufpicionis

2 gradu. q. 23.24. 25.
SECTIO
 138 DisQvis1T. MAGICARUMA
SECTIO XIII.
mis DePurgatione Canonica.
i PVrgatio Canonica vocatar ,deobie& o
l crimine innocentiæ oftenfio fecundum
is a Rainer. . facros canones fa&ta a . hancetiam reo defe
Salserb. rendam leuitantú ſuſpiciorie laboranti vo
--

Purgario. luit Spreng.bcenfens fufpicione notabil:s.vo - ".

-

Bobquo .ex carià Pontificeillos, qui quauis fufpicione

-

excomun laborant ; quæ etiam eſt opinio Archidia

coni. Quarenutat apudmedictum ,faltem
har modus loquendi, Simancæ volentis cnon
cin prato effeder
efle deueniendú ad hanc purgationem ,nifi
cum reus públicâ laboratinfamiâ , & fimul
crimen plenèprobarinequit;ea tantum ra
tione, quia fi crimen plenè probetur,dấnaa
nari;Ginfamiâ non laboret publicâ ,abſolui )
debeat , contra enim quis inferat,ſi infamia
publicâ laborer,torquēdum ( iuxta alibidi
aa) fi crimen plenè nequit probari,tunc
propter infamiam ,vel fufpicionem debere
velabiurare velſe expurgare.Sed de infamia
Si affentior Simanca ,bancſufficeread expur
gationem , quando crimen amplius probari
nequit;& accufator dificitin probatione, vt
bede Clar. q .630. 4 .Non aſſentior, fi omné
fufpicionem excludit. Sedbenè eft , quod
poftead etiam vehemente fufpicionem ad .
mittit,& totum id, quando faciendapurga
S tia
S L rB: V. Sect.XII. 139
tio ,quando non iudicisre & o arbitrio per
mittit ,habituro perfonæ & circumſtantia
rum aliarum rationem . Expurgatorú quos
quenumerus ab eodem arbitrio dependet,
vt & qualitasperſonarum ,an eiufdimana
qualiscum reo côditionis,an inferioris. Vi.
lesperſonaron ſunt onerandæ purgatione
Canonicâ,nifiillæ fpontè fe offerant, & di
cant fe pofle inuenire idoneos qui expura .
gent, & tum poſſentmediocres etiamfinon
planèbonieadmitti. Qui, cum vilis perſona e Simana *
non fit (nam vilis potiùseſſet torquendus) Suprinde
ad arbitrium iudicis non vult fe purgare , fi
præfens fit, ftatim poteft vt contumax & co
ui& us puniri.Qui in purgatione deficit,pio , * !
conuidohabetur,vtbeneSiman.quem via,
derectè proſequentem hanc materiam toto
illoc.st .cuiadde Clarum ſuprà & Menocha
lib.z.de arbit.iud.caf.274 . Devulgaribuspuran
gationibus,egimustit.de fortilegijs iudiciarijs
lib.z.formulam fententiæ purgationishabes
apud Sprenger. q .21.vbi etiam ritusomnes
& materiā benèdiſcutit, & addittit.de Pur
gatione Canonicâ in Decretal. & quæ dixi
ſuprà lib . 3 .
im SECTIO XIV ,
, DeAbfolutione.
A Bfolutio impēdeda, qñvelre' obie&ta
criminadiluit vdaccufator canopha
 540 DisQUISIT. MAGICARVM.
uerit;nonnunquam id ab accuſatione totâ,
nonnunquam ab inſtantiâ iudicij,nonnun
quam ſub fideiuſſione provt iudici videbi
* Simanc. turiuſtiùs & commodiùs 4 . Abſolutio igi.
si.
turalia eſt diffinitiua, alia ab obferuatione
. 1:
iudicij. Diffinitiua ( quæ vocatur etiá à cri.
. mine,fiue ab accufatione,fiue abſoluta )dia
citur, quando reusabſoluitur tanquamin
nocens,quia crimen non commiGt. Abob .
. .. ſeruatione feu inſtantiâ iudicij dicitur ab
folui, quiabſoluiturnó tanquam innocens,
ſed duntaxat tanquam tunc non repertus,
culpabilis, vtputa propter iudicijnullitaté,
probationumuedefe & um , & rebusita itan
Clarus s. tibus vt tunc ftabantb. & hec habetur etiam ,
finq.57.& pro definitiuâ , eatenùsvtfinoua indiciano
2. Farina, oriantur,reusiterum moleſtarinon debeat:
44. . 24 .
imò etfioriretur,non poterit repetiniſiin
tra certum tempusad accufandum inſtitu
tum .nempe decem annorum inter præſen
tęs,vigintiinterabſeptes. Quod fi dubite
turfitnedefinitiua,an tantum à iudicijob
feruatione;recurrendum adacta. fi habetur
abfoluimusabobferuatione iudicý ,vel abbactenus
deductis,velftantibusrebus provt ftant,aut fimi
lia feu æquiualentia verba; tantum cenſetur
abſolutusab inftantiâ iudicij. Si habetur,
Team abfoluendum vti innocentem ,non culpabilē,
& huiuſmodi verba alia adfint; cenfendus
abfolutusdefinitiuè. Siverò res ex a &torum
verbis
 LIB. V . SECT.XIV. 141 )
verbis non colligitur,(verbigratiâ ,fi tan
tum dicereturabſolkimusreum ) tunc legenda
diligenter acta , & videndum an conſtet ex
actis dumtaxat crimen non fuiffe probatú,
non verò crimen à reo non cómiffum , tum
cenfenda um fuiſſe à iudicij obſeruantiâ : fi
conftet vel omnino non commiſſum cri
men ,velnon commiſſum à reo ( verbigra.
tiâ ,quifuum alibibenè docuit ) tum haben
da vt definitiua. Si exactisadhucresmanet
ambigua,tunc communior fententia & pra
xiseft, vthabeatur tantum proabfolutione ,
ab inftantiâ, quod communipraxi receptú
in fauorem Reipub. vt crimina puniantur;
qui fauor præponderare debet , fauori pri
uato reorum . Hæc ratio etiam eft funda
mentum opinionisreceptæ & generalis co
ſuetudinis ( exceptis locis pauciflimis) quâ
licet iuri communi ſcripto magis conſenta
ncum fit,actore no probante reum diffini- .
tiuè abſolui, tamen confuetudine & praxi *
iudiciorum inualuit ; vt caſu non probatismo e second
criminis , fententia feratur tantum abfolu - tag on
iudicii in
toria ab obſeruatione iudicij, vt poft Com
uarr. & alios optimèdeducit Proſper Fari-,
naciusc.Et ficintellige;quæ fcribit indiſtin - cīnas
& è Sprenger. d Nam quando deprehenfus 28 * * *
i eſt verèinnocens reus iudex illi fáceretgradd. po Bongo
uem iniuriam & Mortaliter peccaret , infe- . ! ! -
rens in ſententiâ eum duntaxat abſoluiabo s
inſtan
 142 DisQvisit.MAGICARVM
inftantiâ iudicij;imòtencturdiffinitiuèabo
foluere,alioquireustuncpoteft à tali fente
tiâ appellare ;nec contraria conſuetudo fo .
retæqua vel toleranda. Sitamen reus non
appellaretzin foro quidem externo cenfere
tur fententiam approbaſle; in foro tamen
interno non audereiudicem excufare.Non
enim quia altervelignarus eft, vel incurias
jurisfui,licuit iudiciiniuriam facere:neçet
. iam fuperueniensratificatio tollit præcedés
judicis peccatum , nifi quoad obligationem
reſtituendi. Quæ velim diligenter à iudici. ,
ari Lund.
busnotari,pro intellectu eorum quæ dehac
tratt. de re retraduntur à Do& oribusnoftrise, & praxi
i
Cancer. vulgata.Hæcintelligenda de abſolutionein
Perut.tit.de eodem foro .Nam finalioforo agatur,tum
* abfolenno. necabſolutio definitiua planè reum liberat.
- s.Couar. Nam abfolutus in foro poli ſeu conſcientię,
lib. bar.re
& poteftadhucpuniriin foro fori.Et quia cri.
li2.c.to, men noſtrum eft mixtifori , fiabfolutus in vi
chan Fa curiâ fæcularinon fuitpunitusab ea fuffici.
wina fup enter, & iudex Ecclefiafticushabet pænam
Om quor, quam infligarmaiorem ,eamqucreusmere .
batur , poteriteam infligere. Contra quoq;
nimis leniter caſtigatum à curiâ Ecclefiafti.
poft alios ca poterit feueriusetiam ad mortê damna
*

Farinn fup.reiudex fæcularisf. Neq; tunc cenſetur bis

pro eodem criminepuniri ,fed vtraque pum ,
nitio pro eadem vnacontinuatâ habcntur:
& quia in atrocicrimine verſamar,& cuiex
piando
 LIB. V.SECT, XIV, 143
piando vix vlla fupplicia fufficiant ; parum
hîc neceffaria eft diftin & io Marantæ . Sed gris.dein .
hæc fufficiant : formulam abſolucionis pete
à Sprengerod.q.20. iii . Bart. es
SECTIO XV.
De Sortilegiorum qualificatione, fineque fint *
Hereticalia qua non ?
Doft Abfolutionem ,tractandum de Con
Idemnatione ,fed quia congrua deliai
pæna pendet à deli & i qualitate, hæcnecef
fariò Sectio przmittenda fuit : non ratione
Lamiarum feu Strigú,quarum crimen fem
per cum hereſiconiunctum eft (vtdocet exa
perientia ) fed ratione,quorundam Sortile
1 : giorum minùs atrocium ,& in quibus paau *
lolummodò tacitú reperitur. procedamus .
perbreuia axiomata . -
* Axiomaprimom .Sortilegiahæretica di- ,,à Grill.de
cuntur omnia,in quibusdæmon inuocatur , forrile. g.
ad facicndum vel indicandű ea ,quæ vel fa - 10.mx.1.2.
cere vel fcire non poteft. hoc eſt certum á 6.10.19.Cla
rusShirts
quia hereticurn eftillum credere poffeface- ſis.Serfficient
re vel fcire, quæ neque fcire neque facere refruegue *
poteft , fed Deo ſunt reſeruata. Dixihære- ro. alij ** * *
tica , non hæreticalia. nam hæreticale G - nan
b Clar. F * wat
gnificat tam quod fapit hærefim , quam o rimac.
hæreticum eſt : & quia has duas fignifi, lý LC .
cationes multibnon benè diftinxerüt ideò
TNYA

: 144 DisqvisIT.MAGICARVM
etiam errarunt in hac materia prima
ren m tica lli
ergo
& hætantum
hæc non hte fao ?,v,vtillivo
( nafapiunthærefim ti 80
Junt : fed verè funthæretica fa & a ,non dico
funthæretes , ( nam hæ ab intelledu pen .
autor va * dent, & hærefis eft intelle & us error ) fed di
co fa &ta hæretica.licut enim propoſitio hæ
retica eſt, ipſa enunciatio falfa Catholicæ
verirati contraria: fic etiam factum eſthære
ticum , quod Catholicæ veritati repugnat
non formaliter,fed quafi materialiter , quia
eftmateria circa quam intelle & us aberrans
verfatur in hæretico errore:& ad fa & um hem
reticum ſufficit id quod facit effehuiufmo.
di,vt fi quis rem ita fe habere pertinaciter
: contenderet , is verè hæreticus er effet. verbi
gratia ,rebaptizat
a ereraliquem n,sfa & umis cft
oGrquis
!! are .Tquia
hæreticum apie rebaptiza
op qui tenet poſle bapt •
ri,eft hæreticus. ad factum ſapiens hæreſim
ſufficit;vt quihocaffereretfieripoffe,quod
facit , eius propoſitio verè diceretur propo
fitio hærelm fapere,non tñ verè diceretur
+ eſſe propoſitio hæretica.v. g. fi quis facra
ogoliy mentaliamiſceret vſibusprofanis, citra pa
healthep ' & um expreſſum vel inuocationem expreſ
fam dæmonis ;faceret factum ſapienshære.
fim , quia fidicerethoc fieri oportere ſeu li.
cere,hæc aſſertio ſaperet hæreſim . Ex his
puto pepdere deciſionem controuerliæin .
ter Barbat. & alios Iuriſconſultos, deijs qui
dæmonem inuocant ad cognofcendum feu
faci.
 LIB. V. SECT.XV. 145
faciendum ea quæ ipfe facere vel cognoſce
re poteft , à Deo non impeditus: v . g . vtre- ,
uelet furtà commiffa , vtin amorem carnaai .
leminducat:Quoad hecenim Barbaticcen . 116.1. .
| fuit horum cognitionem pertinere ad in "
quiſitores fidei , & ea fapere hæreſim mani
teftam . Sed alijBarbatiam reprehendunt;&
cum Oldrado volunthæc non pertineread
inquifitorum cognitionem ,neque eſſe hai
reticalia d , & in hacreinueniuntur Pariſien : d Oldrad .
fià apud Paponum arreſta contraria.Sed pro con
Barbatiâ faciút Theologi Spineus & Pegna raq.depan.
caufianza
. Iriprimis; pertinere etiam ad Inquiſitores Gemin. coſi
cognitionem ,dubitari nequit;cum crimenisi Alber.
fitmixtum .Deindenon effe crimen hæreti- rub. de haute
cum (wiſi quid aliud accedat )nec ſapiésma1 sup. conftit.
nifeſtam hæreſim id quoq;puto ,fi delitdda Neap.Clan
monis inuocatio expreſſa: ſaperetamên hệ: rus S.håre
reſim ñoñ manifeſtam crediderim , quando lis.nu. 25. : . :
confuliturdæmón ſiuemaleficus diuinator 9.20. apă.
derebusamiſſis:licet enim hæcdämon no- .
rit ; ipfum tamen conſulere fapit hæreſim ; art.1. 2. .
occultaſ ſaltem idēdicendum in philtris; ¢ Pegna ini
quibusMagici cara &teres, & fuperftitiofa a- direct .4.48
comm . 67 .
lia ,pa & um occultü habentia , admiſcentur:
ur. Spine. Após
fed quốad amatoriaex philtrismerè ñatu - 1og. .corrid
i falibus,citra ſuperſtitionem exhibita,puta . Ronzinibii
rim cañon fapere hærefim ; quare & iudici i
diligenter inſpicere & confideräre hæc dea ,
bere:Illud non dubito hærefim faltem fape
R

k re,ñia
.
 146 Dis QvISIT.MAGICARVM . . .
re,nifi potius verèhereticiGnt,Magos illos,
quicreduto folétiactare fe vnitos fpiritui,
fiuepræditosfpiritu quodã excelléti feu po
tenti,cuius efficacitate poffint cogitationes
aliorú ſcire ( op roli Deoreferuatum ) & oc
culta diuinare,& aliú ad aliquid imaginan .
dum ,vrloquuntur,neceffitare ,aliaquemi.
randa, ſuprahominú communeporentiam
facere. Quos etfinegent,neçelle eft velilla
non poffe præſtare,& tátú fingere;vel ficre.
dunsiſta & faciunt, verèMagos effe , & tales
quales dixi,pa & um cum dæmone habétes.
- Dehis fapiêter fcriptum a Cardin . Cuſano
: : lib.3 dedočaignorantia cop.11.Non illa phanta
& ſtica (nempeonio)Magorum qui hominead
a quandam naturá ſpirituú influêtialiam fibi
& conieéturaliú , quibuſdam operationibºme
diante fide (hancintelligo fiduciam quan Magi
: femper exigunt )adſcendere dicunt vt in vir .
" tute fpirituú taliú , quibusper fidem vniun .
" tur (hoc eft per promifam eis fidelitate & patien
" tiā )plura & fingulariamirabilia aut in igne,
" autin aqua,autſcientijs harmoniacis,appa.
« rentijs tranſmutationú,manifeftatione oc
« cultorum & fimilibus efficiant.Manifeſtum
« eft enim in his omnibus fedu & ionem effe,
« & receſſum à vitâ & veritate . Propter
* quod tales ad fædera & pa &ta vnitatis,cum
« malignis ſpiritibus taliter adftringuntur,
vtid quod fub fide credunt, opere often
dant
 * LIB. V . SECT. XV. 147
oftendant in thurifica.ionibus & adoratio . ,;
.

nibus,Deo tantum debitis ; quæ fpiritibus, in

quafi potentibus implere petita , & de voca. ,
libus,iftismediantibus ,magna cum obfer - ,
uantiâ & venerationeimpendunt. Conſe - ,
quútur aliquando per fidem ,( intellege(per ) ,
non vicaufam poni,fèd ponipro( iuxta)namer- , ,
roreffet credere quod fiducia illa magorum fitef- ,,
ficax )ipfa caduca petita,vnitiſic fpiritui,cui , ,
i eriam ,à Chriſto æternaliterdiuiſiin ſuppli-
ciis adhærebunt. ]Ha& enusille. Quando ,g :
autem dubium cft,fintnehæreſim ſapientia
necne ſortilegia,non pertinet ad inquifito
rem iudicareaut cognoſcere fintne taliavel
non; ( verùm hoc pertinet ad Theologos fremnaidh
qualificatores;) fed poftquam conftat ea fa - comm.67. ..
perehæreſim ,dubitaturvero tantuman ſa - infine, bi
piantmanifeftam , poſſuntdeillâ qualitate decir hane
cognoſcere,& pronunciare ſeiudiceseffef.
ULICIACIOT UMCCCIIJ com
Gerame
comm .elts
Qualitatem verò horum factorú puto de- fententia
fumendam à circumſtantijs & a & ibus, feu
rebus quæ admilcentur.
2 . Axio. Quæcunque fiunt fortilegiaàs
fortilegis habentibus pactum expreffum , "
fant refpe&tu operantis fapientia hærefim ,
iam circares quas dæmon cognoſcere vel »
facere poteft;refpe& u verò op ris dumta. "
at,ſi Ginr circares quas dæmon non poteft poft als
Grill.q.10.
cognofcere nec facere g.] ratio, quia primo
cala ,propter fædus illud,operaas eſthæ - d.9.20.10.
Ka seting
 148 DisgyiSİT.MAGICARVM.
hæreticus:fecundo cafu tunc tantum fa & ú
, jplum ſapit hæreſim .Sed quoad non baben .
: tes pa & um expreffum .
« Dicotertid.Si quiſortilegio Deum abne
“ gent,vel adhibeantfortileg o hoſtias facras,
« vel aliud facramentum aut etiam facramen
... « « talia ,imovel reliquias;velagnos Dei,vala
«c liasresEccleſiaſtico ritu benedi& as & facras
h Eymeric. b:vehementer ſuntſuſpectidehærefia ratio
- d.q.2.& ibi quia tales ſignificant fe credere huiuſmodi
com adhibita vim habere ad maleficiorum ope
Caftr.de rationem . Etdehac credulitatedebentex
iſt. haret. aminari,& finolintreſpondere,poſſunt de
punit . Ber - ſuper torqueri; & fi non fateantur , vt vehe
nard.Cu- menter fufpe & i debent abiuråre. '
man in Lue
cerinaninio Dico quarto.Si quibaptižent imagines ex
fit.Gerbi « qualibet materiâ , vel rebaptizent pueros;
: Sacramét.“ hocipfo velhæretici ſunit;ſi putantformam
aburi.lo.."
2.à Rotai "
vel materiam baptiſmialiam effe pofle , ab
... eâ quam Chriſtus inſtituit; vel fuñit vehe
rer. p. z. « menterſuſpe & i ;etiam finegentſehöccre
affer.12.n ." derek. quia tales a & us naturâ fuâ præ ſe fe
(267.Fari. runtaliquid , gjeſt hæreſis manifeſta. Nec
d.9.20.nu. inuenioGrillarid .q.3.n.6.contrariúſenGfle,
85.in 2. edi.
word vtilliFarinac. impingit.
Greligio. « Dico .Siad res quas poteft dæmon facere,
nu. 16. “ vel cognoſcere fciendasvel efficiendas, mi
in & Pena š " ſceantur resnon facræ , v .g . hoſtia non con
Spoñadia "
--- --

ſecrata,etiam ſuper eam SacerdosMiffam

Tinim . es. dicat,probabile elt non effe fortilegium hę.
* * * ** retic
retica
 · Lib. V.SECT. XV . * 149
reticale, quando fitànon habente expref- .
fum pa & um l.Putarem tamen diftinguēdū. 1 Oldras "
pam li iſte benè fentiat de præſentiâ corpo - ,, dus con
ris Dominici, & tranſubftantiatione, & no io.col.3.
præbuit hanchoſtiam populo adorandam , Grollan. q
* 10.nu.13.68
fed yerèaliam , quam eleuauit, conſecrauit; ..
F hancvero acceſſoriè tantum fuper altare ad 20.Farin .
magicos effe&tus poſuit , erit tantum ſuſpeo n. 83. *
Etusdehæreſi; fi veròilla alia credidit , tunc
apertè foret hæreticus: fi verò reuerâ nec h t!
credidit iſța yim aliquam ad effe& um magi. 4
cum habere,non erit ſyfpe & us dehereſi,ſed . " , !
extraordinem puniendus. Hæcita li dehac
eius intentione conſtet,nam quamdiu non
conftat,mihiquide videatur de hærefime
- ritò maximefufpectus.
Dico 6. Quandocunque dæmon invoca
tur permodum ſacrificij vel adorationis,fa
pitresmanifeſta hæreſim ; quando permo
dum imperij,non rarò idem dicendum .v. g.
primò fiadmiſceantur res facræm 2 .li invo - m DD.fup.
cetur , vtamicusDei , & ei carus. 3. (1 putet citati.Gerf
į hocnon efle peccatum , vel ſaltem non gra : Ciça tertio.
ue. 4 . li petat quæ dæmon præſtare nequit,
vt fuſcitaremortuú,animā defun & i repræ
fentare,arbitrij libertate cogere adamandu
& c.velquæ neſcit, vt futura contingentia:
-

velquę fcitcótingenter,ca fcire certò & in .

fallibiliter.'s.fipetatquępoteft dæmon,led
credat cum ea poffe etiam Deonon permita
. : : K 3 . tente
 150. DisQvisIT. MAGICARVM
Barnen. tente:velpetatreuelari preſentia aut præte.
duoBelin . rita , omninò infallibiliter n. ImòGréreda
tract.de reputemus viâ, quia nobis omne cum dæ
art.b.ma- ' monibuscommercium interdi & um , quot,
gicisconch quotnon modò per viam obfecrationis ,ſed
feqq. etiam per viam imperij aliquid à dæmoni.
* &Spineus
d.apolog.q. busſtudentobtinere,valdefapiunthereſim
Siman, o. Illud tamea fateor,ipſius ſuſpicionis pon
Cash.infti. dus, qualitate perfonarum & aliis circum
rit.21.7 .13. ft intiis effe trutinandum p. . .
E Penna . .
bebis.com . SECTIO XVI.
68.line:0 . .. w
pf.Penná De Pana & Supplicio maleficorum .
fupra.
a Fichard . Progrediamur à leuioribus. Sed notan
conf.112.1o. . dum principio ; quoſdam I. C . a nimis
Alphukius credulos VViero medico & hæretico ,mas
nieCo.
ad lud. , gnam
Guan .vim facere in diſtinctionenominum ,
delon , traci, penefici,malefici,incantatoris,ftriges,Lemia;qua.
# Lam fiveròhociudicium ex nominibus,nonge
; Atis ac facinoribus, fit decidendum . conftet
: ; iudici de re,nomina contemnat;quæ rebus
- pe fubduntur, non res nominibus: & fic , qui
de hacmateriâ veteres nouitijque fcripferd
rebusipfisnomira pofthabuerc. quod & ti
gohoc tra& atu feci,pro üſdem ſumens pe
neficosmaleficos, incantatores,ſagas, ftriges., Lt
mias.itaquehac puridâ diligentiâ prętermiſ
ſayfa &tanunc perpendamus. *" *
Quoad peccata fortilegij,quæ hærelim no
fapiunt,in penayorumq;ius, Ciuile & Ca
. . дoni
 ? Lib. V. SECT.XVI. cox151b Abb.c.2, ; 7
Anonicum eo conueniunt , quòd iudicisar - decriter
* bitrio permittant ; debere tamen iudicem Grill.fup.
L arbitrio fic vti , vt canonibus legibuſque feri.Menocha
* accommodet ,nec eorum prefcriptum tran - te arbit: 78
filiat temerè , videlicet ,nifi qualitas fa & i,cap.Farigold
le conditio perfonarum , animus delinquen .* w o.mara
otis , ſcandalum inde exortum fimiliaue ſua- crex.ee
deantpænaintendere velminuere; idem DD.c.iidet
in mandantib " & conſulentib ' obſeruandu (ortil Grill.
communiter receptum videtur b. Solent a. d.q.11.nu.z.
.
iure Canonico ſortileginõ hæreticales ( vt d Menoch.
vocant) fiue fintlaici, liucclerici,& ad que-fup.n.lo :
cumquefinem ea fecerint, in foro pæniten 7.
ptiali puniri pænitentiâ XL.dierum c. ſed Cuctioneer
cú .Prodala
i hodiè omnes pænitentiæ confeffario Got leaders
liberæ , poterit moderari d . In foro fori , fi diz.Syly.Som
e publicú crimen olim imponebatur publi-fuperftutia,
ca pænitentia , qua fi detre & arent vel non vlt.
complerent, à commu nioncfidel
nmunionch ium arce Epiſc.c. alia
deuumarce
Et bantur s :hodie fublata illa publica pæni- quanti. ,
tentia,laicus nohæretica,nechæreſim ſapi- gisa ;
étia conficiës; p primavice erit excómunin şca.contru .
cãdus fifimonitus perfeuerat, & eftvilis , p - 7.dorm
5. Rom
fona,publicè eft fuftigãi',velmitra charta - n.co. . .)
cea dehoneſtad ':fihoneftiorrelegand" , vel frilld ginhawx
• perpetyo carcerimancipandusg:confequi- 7.4810.
tår autem infamia hoc crimen ,cri mſin Tenolla
- hilhorú illiiudexinfligereth . Här certom o
eft procedere, quádo ad malum fine:fe ! ad infamian
Gadbonum ridem inlficis & clericis tum .5.godio
K 4 obtis
 152 DISQVISIT, MAGICARVM
tinet; adhuc effe puniendos,etiamfi verba
facra admiſceantur, velcruces & c. ſiſintada
mixta aļia,vt caracteres , nomina ignota , &
i Grilat: huiuſmodi obferuationes , quasconftatni.
7 .2. 9. 2.n. bil per fehabere efficaciæ ad finem illúbo .
4-@g's.g. r. numi. & tuncpæna eſtąrbitraria.
9 814 : Quoad clericos;confiçiensnon hæreti .
23: 24: calia ,in fimplicitate cordis & zelo bono iv.
3.9.12. . 4. g.pro inueniēdisbonis Ecclefiæ ſubtra & is)
EFS:&G Fa- luſpenditur a diuinis & minifterio altaris
rin .ſup.96. per annum & vltra iudicisarbitrio,fecundú
& c. 2.defor
i rileg . Grill. factiturpitudinem & çriminiskqualitatem ;
d.q.14.m . z. fidolo malo feciffet,deponeretur ab ordine
i Icup.fi quis ſacro , omnibusbeneficiis priuaretur , & in
gpifcopus. monafteriú perpetuòdetruderetur l;imò &
26.9.5.poft infamis effe & us, tonſurari ſoleţ & in modú
Gril.Me-
och Bar .
ftultidecalu ari,veſtibus antè & retro reſcife
ber.Fari- fis& decurtatis, & mox degradari,hoc eſt
nacius fuf: perperug ab altaris adminiſtratione remor
num . 2. uerim .Etquia hacin remulta & varia (proh
mc. quif-, dolor) ſunt Eccleſiaſticorum delicta etiam
guis 2. 9. 8. 4°
ide beze * parochorum (ad quod Epiſcopos & Arçlai
dicto. 32. 9. diaconos decet attendere ) breuiter quædã ,
1.6.admo- ex Grillando& Farinacio,iudicibusRoma
neant z næ curiæ fubiungam proclariore di& orum
,
97.Foller. Intelligentia .
in pract .'
crimin.Ca- Sacerdotes quicausà vindi&tæ Seu doloris
non.c.33. aras (poliant,aut luminaria cõlueta exſtin
nu 49.Fa- guút,velgd fimile faciunt,nocédigratiâ iis,
rinac. 9 .19 :
mum quorú quaſiin funus hoc impéduntofficija
honorc
 3 . Lip, V , SECT,XVI. 5
the honorc & dignitate priuantur , & infames ;
and efficiunturn ; G vcrò ex inimicitiâmiffas de- nc.quicum
si fun & orú pro viuentibus celebrarint ( Bel- que 26.9.5:
Di gæ dicunt , ron moorimit ) vt is pro quo
De facrificium offerunt celeriùsmoriatur,vel
incurratmortis periculum ;propriiordinis
gradu dejiciuntur , & in exilium perpetu
um vnâ cum eo qui ſacerdotem confuluit,s
yelhoc fierimandauit, eiiciuntur o :niſita - o Dias
men ſponte de præmiſſis coram Epiſcopo prac .crima
Canon. cas
velMetropolitano ſe culpabiles detulerint, , Merah
B & deiplis condignam peregeriat poeniten - tin.is.Grila pasti
tiam , vt benèGrilland. ex d .ç.quicumque ;19.10.nu.14 .
i fallitur tamen Grilſand. dum putatp hæc & q.11.nu. ; ; ?
di fortilegia non ſaperehærefim : omnino e pdnu.iz
di nim ſapiunt , quia eft hæreſis putare hæc est le
habereeffe & um hujuſmodi, ideò hæc per
ţincre cenſco ad hæreticalia : ſicut & ima
ginum Crucis , B .MARIA ; ve! San & o. '"
rum conculcationem , & deiectionem fa ! !
& am dolo veliracundiâ : nam quod Grilyn
ST

land. ait non ſapere hæchærefim , falſum id ,

effe fciunt, quotquor iggnoclaſtarum fu
1
roresmprunt & execrantur. 9
Sacerdos celebrans ſuper rebus profae
- nis , quæ vulgò putantur aptæ ad fortilen
gia ; y ſunthoftia non confecrata circum
fcripta certis notis & litteris fanguincis ,
duđoſanguine exannularidigito,item cu
ficulaqua infantis caputnaſcentiseſtinuo
Ks lutum ,
 : . 154 Dis OVISIT.MAGICARVM is
L i nco & us fiuemaffacrudavel coa & in pla
centa, vellapis vulgò dictuscalamita:bene
" ficiis eft priuandus & in carcerem detrudê
' rDiaz.sc. dusr :idem dicendum fi fitabufus valis aut
39.Gril.g. veftibus ffacris: verbi gratiâ ,altaris palla ,
Fercalice, patena , purificatorio , tabernaculo
fiespn 107. Euchariftiæ ,aut reliquiarum : lapidefacra
IGrill9.10. to veleius fruſto,corporali,manipulo , fto
Copoft eum lâ ,albâ,velis fan & uarij & c. proponanthu - *
Manacb . & iufmodifibiexemplum Regis Balthaſari t:
Da quitamen non abutebatur ad fortilegium ,
fed ad vfum domefticum profanam , quod
.* minùserati
*** . Sacerdos , qui in folemniMiſſæ facrifi .
cio , preces , quæ non tenduntad Dei cul
are tum & falutem animę, fed potiùs tendunt
in peccatum , obtulerit , (veille cuius ve
9.16.n .2. fanuin amorem fusè defcribit Grilland. u )
codem modo pun ridebet,quo præceden
Gri M . tes % . ** . , 13
weeb. Farid - Omnibus autcm conmunespænæ funt
ſequentes ,quiconfulunt diuinatores, vel
remedia (illicita videlicet)petunt à malefice
cis , in eafdem incidunt Erclefiafticas bee
nas, in quas & ipſim laciaut diuinatores:
præterea funt ipfo fato excommunicati ,
A 3

74126.3.5 exconminicationet mënulli referuatayo

& ,fiHotclerici,poffint deponi, tam vero
S i clericiquam laici,debbantolin quinqueo*
& 3. palem ſubire pænitentiam 7 lureautem cima
1678 ui‫ونا‬
 LIB. V. SECT. XVI. 15
uili, candem diſcentes ac docentes incura :
runt pænam *: quiMagosin domum fuam * 1. .C.de
vocant,causâ artisexercendæ ,priuatibonis minder
debent in inſulam deportari 4 : quiMagos a lizidi
conſulunt,gladij pænæ ſubdunturb:ex Cabls.cod.th
rolina ſanctione, & conſuetudine imperij ,
etiamfi ob bonum finem interrogarint, vel time and
magicis artibus aut remediis vli fuerint: ' a' m
exilio
rbitr,ivelaliterinfr
earbitrio i sortem ddamnantur
dicise. Daemortem am , , cCarol. com
u d
oiudicisicio..p.1
.q.3.
6. De amatoria præbenti- ftit.c.109.
us,ddi&tum
bbus, ie lib. 3.p.1.9 .3 . præcantati - Godein
Incantatores ferpentum , fifipræcantatio 3 .1 .
1 .13. Kirola
ne ſuâ dumtaxat implorant fimpliciter & com .
deuote auxilium Dei , abfque alia fuper
ditione;vtculpæ,ita etiam pænxexpertes -
funt: fiverò Diabolum inuocant expreſs
sè vel tacitè : erunt puniendi penis como
memoratis Sortilegorum . Vtautcm quea piket,
antiffa difcerni,aducrtendum ad verba i
pſa, ad motum ,ritum & ordinem incanta .
cionis :quia fiin eis infuntaliqua verba cx - in the
tranea, vel ignota nomina autchara& erés,
fiue alia quæ non conducuntper ſe ad effem *** * * *
&tum iacentum , tota res Diabolica & fu - ,
perftitiofa debet cenferi d . Dicendum idSummum ,
dem in cæteris remediis contra malefi Confch
qua citat
cia . . . . ? Teach
Quoadaſtrologosiudiciarios ,chiromā. 7 .n.28 .
ticos, & huiufmodidiuinatores, fi tátů præ - Far.fupa
dicantquentum ve poſſibile,præfumptiue * " .
& inius
 956 DISQVIśỊT.MAGICARVM
& inclinatiuè ;non funt puniendi,vt forti
h * * legi; fi verò prædicant vt infallibilem vel
a Berber.in neceffarium , funt hæretici ſortilegi 6 , &
Vistor.iur. contra cos videnda Bulla Sixți V , contra a .
rubr:8.n .s; ftrologos edita.1585. :
6.Grill. ***
9 .11.n . 16 .et1 . Quipræbent poculü naturale aborſus, vt
17. Yeneficipuniendi;nõ vt ſortilegi,nifi forti
in esim.Far. legia admiſceatf.QuádoEpiſcopus captiuấ
' J.n .112. habet aliquem fortilegu hæreticú , fi parat?
: froid, bulia fichomoilleabiurarç,& condignam ſubire
is de aborfuss
verfus pænitentiam ;non potefteum traderebra
chio fæculari,nec etiam potefta &ta iudicia
. . byt, : ! Thislia ſeu copiam proceffus eius yllo pacto cú
} * iudice ſecularicommunicare ; alioqui iure
gefentent: Canonicoincurreret irregularitatég s . Dú .
ac.deru e e r i n
caq Gelftaxafenim t d
u a De quibuſdamu n t t a d i b r a c h i o
r calibusfortilegihæ f o ihea.
r c i l e g
an clpolluogtradibrachio
m
mehr reticales
- monach. Ec efia res edu & ores,fæculari. nicarl I.1. fi
Ancharan , fuerint Doctores & fedu & ores, niſi fponte
in c.eaqua, fuâ ad Ecclefiam redierint, & hærefes abius
.Fa "rarint, ſeque contra illas ftrenuos præbue
in 6.9.7 up,
wine. Sup.n rintb : 2. lilint relapfi. 3.& fint impæniten
105. tes,ad quos reducuntur cóui&ti omnia ne
h Simácas gantes pertinaciteņi, Quod Farıd .n .1os.ex
?
prax.c.si.
.Wr. ,
tédit etiam ad forrilegosquihominem oc
hitril, ciderunt,vel quid fimileciureciuilimorte
fusèsimác. Įuendum eft, vt nonnifialiquo triú diao
praxc.59. rum concurrétium poflìntdegradari& cu
i Cam riæ ſæcularixadi:Sedinaliis
elfa[c99;
cim criminibus e
in normibus id verum non effe poftea oités
inf.bas pu dam , hac eadem fe& ionc Et quando
I wil.6.201B accellic
 -
LIB. V. SECT.XVI. , 157
acceſſit ad hærefim homicidium qualifica o
i tum ,aliud dicendum ,mox oftendam . For ,
mulas condemnationis quoad iftos Gingum
los,pete ex Sprengero piz.Malleie ,
Quando ſunt Sortilegihæreticiaúthæ
refim ſapientes,contra cosagiſicut contrá kGrilladas
hæreticos;receptum eſtvéróg ; iure k .quan - 1.nu.1. 6.9
do non funttales, fed ab omnierrorehere : Menace.
tico alieni; à fæculari etiam magiſtratu fo- Supr.nuoret
lent virgis cxdi, ad triremès, velin exilium far.9.20.4
mitti,velaliâ extraordinariâ infra mortem * *
pænåaffici,interdum etiam pecuniariâ,iua
xta perfonæ & criminis qualitatemiI. lpoft alios
Simörs fit alicuius maleficiati ſubſecuta Clar .S
locum cffe pænæ legis Corneliæ & combu ber.nu. Gole
Menoc. foto
" rendum ſortilegum , communis eft fenten - pries For
tiam . Quoad Necromanticos ; & cæteros fupr.
Magos; atquemaleficos, ſolas Lamias exci-ml.i.Cod.
pientes, idé fatentur patroni Lamiarứn.Sed demal. &
Lamias noſtras;non
on effe eximêdas nutnero matbem
ene esinedasnunero
.
Berber.de
cæteroruMagorú, cómunis fentétia Theo- rub.de fora
logorú & Iuriſtarum , vtmox docebo. Fun - tileg.nr. 2. et
damentaĠodel.& aliorúſunt. I. Lamiæ få. 8. Dābordo
téturimpoſſibilia ,népe ſe volaſlead conué.
Co **
crim .t.de
tus,libidinēcú dæmone expleffe;tépeftates bemici. Per
excitaffe & huiuſmodi.Refp.li.2 ,oftendimus forrileg. com
hæc dæmoninõ effeimpoffibilia , & ideo fi- 73.
dēhabendam earum confeffionibus cēferit n Porn
Fichas
Catholici communiter. 2 . Lamiarü pecca- nib.Code
ta ſunt poti'cogitationis , velnudiconatus; ni :
quam
.
 156 DISQVISIT.MAGICARVM
quàm fa& i,vel executionis: idcò ab Eccle
Gâ punirinon deberent, necà iudicibus a•
Tiis.Refp.fallum præſupponi,progrediuntur
enim in opus exterius : & in atrocioribus
criminibus receptum , conatus aliquando
otul. Clavio puniendos, vtconftato. 3. Pænam minuere
Sfin. 9-92. deberent,ætas ſenectutis, & fexusfragilitas.
Mo. 2. Kirche Rep . fene& utem non effe idoneam caufam
Yognitiefel minuendæ pænx , in atrocioribus deli & is ,
inuitus Go vt ex praxi judiciorum , affirmat rectè lul.
Lelm ,16.3.c. Clarusp.deindefalſum fupponút, folo: fe
St.n.36, nesin hocpeccatum incidere. Vt etiam fal
ii . PS.fina . *ge fum fupponunt, lolasmulierculas ficdelin .
quere :quanquam necin hærefinecin fimi.
libusatrocioribus fexus excufat. 4. Lamia
.* debent co
debent cenferiGmiles dormientibus, con
fitentur enim crimina commifla in mentis
exceffu ,velſopore.Refp.multa ſagas imò fe
rèomnia vigilantescommittere, & propter
hæc puniendas :vtpropter paâa cum dæ
1 . ." - mone, coitum cum codé,infanticidia ,ſe ge
tüm & iamentorum damna & c. Imò & .
quæin fomnis gererent,culpa non carent,
* quia & antè fomnum ea præmeditantur, &
" } : poft fomnum ea rata habent, & fibiin illis
Simanc. complaceno g. 3
in prax.c. s. Argumentū, pa& ahuiufmodifuntima.
blythatis ginarionesdelularum mentium . Venereus
* quoq; coitus cum dæmone, eſt rei impoſſi
bilis ti& io. Quæ detépeftatibns& dãnisda
: - tis :
 * LIB. V . Sect.XVI. ; 159
1. tisnarrantur corum exceduntpoteftatem ;
quæ de translatione corporalidicunt, funt ,
nugæ meræ . Rep.in primis credendú contra
feiprosipforum cöfcffioni,Gicut & aliisreis .
deinde càm confirmesomnium elleteftific
cationes, & tam confirmatas experientia on
mnium populorum & feculorú: void nega. ..
re,nihil fit niſi inſanire,vtbenèdi& ú à Syl.
ueftror: quibus(vt ait Spinçus nemopili rliride fri
is. 8.mag.
feaſu careat,queat contradicere:& (vt alius
quidá degrege hæretico dixic ) qui hoc au - rand.
fit negare, is audeat negaremeridie lucere ( de comm.
folé, & bisſex efleduodecim . Er fingula nos litr.R
li.z. comprobauimnst.Nuncdumtaxat au - de paitaa,
1 doresca confirmantes citabo. PACTVM 4. de tempe
& iftudagnofcút & habétpro certo tū marrTheo - fatit.ee
ve damni quo
LOGI,vt poftCyprian . lib .deduplici marty 1 .decons com .
in Augu
D . ftin .in cap . illud 26 . 9 .2 . tenet be wa.85.da
D . Thom .2.2.9 .95. & 96. Alex. Halenſ.p . 2. translation
9 .184.Albert.Magn . in 2. d .7 .art.vlt.Petrus ne localiga
de Tarantaſia , (qui poftea fuit Innoc. V .;. 16.lib.a.
bid .Petrus deBonauentura ibidem Guido
Carmelita in ſpeciali quaft . quam dehacre ?
compofuit iuſſu Papæ Ioan .XXII. Scot. in
4 . d .34 .Gabr. in 2. diftin & . 8.quæſt. 2.a.4 .
S . Antonio .2. p. tit. 12.Guil.Pariſienfis 21.in
tract.de fide & legib . Sylu. Tabie.Ang . Are
mill:Grafis ,in ver.ſuperſtitio & ver.malefi .
cium . Gerſon in 1. p. Trilogio Thcologi
føtz Aftrologiæ ,loann .Trithemius harum
rerum
 ibo DisQVISIT.MAGICARVM
rerúminimispericus in qq. à Maximiliano
Cæſare propoſitis; Fran. Victoria relect. de
Magia,Alfonſo à Caſtio lib . I. de iuftâ hær:
puoit. C. 15. Eymericus dire&t. inquifit. c .
43. & ibiPenna cóm .68. Bernard.Comenf.
in diſputatione poft Lucernam Inquifito
rum , Sprengerus in Mallco , Niderius in
formicario ,Hollenus in Præceptorio. Bas
:: : . . . finus lib . deMagicis , Bartholom . Spitiæus
contra Ponzinibium , Sylueft.Prieras lib .de
ſtrigimag. & dæmiadmirand. Franc. Picus
Dialog . Itrix , laquerius in flagello hæret.
Ioſeph . Angl. in 2 . q . deMagia & nouiſime
Sebaſt. Michaelis in Pneumalogiâ, Crepe
tusde odio Satanæ in hominess & Petrus
Binsfeld . p . l. confeffione malefičar: prę.
lud. 7 . Cardinal. Toletus lib . ſumm . in .
ftru & ion .Sacerdot. cap.deMagia iš. idem
ex IVRÍST is afferuere ; Grillan . lib . 2.
de ſortileg: 9 . 3 .Martin . de Arles: tract. de
fuperftit. à num . 85. poft veteres, loan .An:
dreæin cap .accufatus S. fanè de håret.in 6 .
Archidiac. Ioan .Monach .Guilhelmusde
monte Lauduno & BartholomæusRaymű:
di, ibid. & fatis fatetur Oldrad.conſ. 210. i
dem Turrecremata. in c . illud : 26 . 9.2 .Ber.
ber.in viatorio iuris tit:de ſortileg. Simācas
in pra& . c. II. & in Inſtit. Cathol. Dáhoud.
in pract. crimi. Nauar.in Man . c. il.nu. 253
& in cap.nunquidCain .depcen.d .i.Menoc.
dearb .
 Lib.V .SECT.XVI. ' i6l
ben de arb . iud.caf.388. Farin . prax.crim . 9.20 :
# Florimund. de Rimuodis de Antichrifto
be c .7 .n . s.Nic. Remig. opere de dæmonolat:
Quodque caput eft expreſsè bioc docet loc
an :22 : in fuâ extravag. fuper Speculâ.
. Et quia contra hæreticos agimus etiam
si ex ipfis hoc accuratè docent Lamb. Dana
& Dialog. de örtiarys, Ioan .Bodin . li. dedamono.
Thomas Eraſtusin Furnio , Georg. Pi& ori
wat in Refolui, an fuge ignismulcta damnanda ? Hom
la toman :conf.93.II. De VENEREO COITV fuc.
cuborum d'incuborkin hoc tenent cüm Innoci
in 8. Pont. in bulla de hac re édita ; & plurimis
fapie mis Sanctis patribus, Alex. de Hal.i.p . 9.78.
D . Thom . D . Bonau . Scot. Dur.Gib . Dio
upp nýl: Carthufián.in 2.d.8 .Guilh .Parif. de ve
in oiuerſo p. últ: ca : 23 . Abulenſ.in 6. Gen. q.
da 6 . & in 9. Exo. Q : 12. Alfonlià Caſtro fup. co
- 16 . Caietan . in 2. 2 . 9 .96. a . 3 . Bartholom .
de Med.1. 2. q . 72: 2 . 2 . Sprenger. Nider.Sylu .
Picus,Hollenus, Spinxus, V . " . Michael.
số Crefpetus, Tolet. Angl: Binsfeld, Coment:
de laquerius, ſup. citati, & Vlricus Molitor in
o Dialo. cum Sigiſmundoć.5:& ő.
wins Ex IuriſtisMartin .de Arlesſup.Grill. li. ż :
4 . . Simanc;& Remig .ſup. & locorű omnia
co um acta dehac re iudiciaria . Nečno prædi
ad ãitres hæretici;& ipfe Lutherusin Conui.
2% viali vt apparéatmendaciú Fichardi,hoc ats
oc tribuétis folis inquifitoribus & Papatui ad
bi di& is,vt illc loquitur:
162 DI'S VISIT.MAGICARVM
DeGRANDINE TEMPEST. & c.huiuſmo :
di; quæ probantur omninò à Theologis ,
arg.c.1. Iob.vbi D .Thom . & Carthufian . i .
dem docuere Patres, in cinec mirum .26. 9 .
5. D . Aug.li.8 .de ciuitat.Dei ca.19.Ifidor.li.
8. Erymol.cai9 . Innoc.8 . in bulla ſúaad In
quiſitor. D . Tho.& cæteri Scholaft.in 2. d .
7. & 8. Caſtrenſ. Sylu .Spinæus,Hollenus ,
Sprenger.Michael. Tolecus,Iaquer.Nider .
Vi& or. Angl. Binfeld . & alij citari. Ex lu - !
riſtis conſentiunt, Simancas , Menoch. &
Damhauder. & Remig . & Comenſ.citati ;
Azo,Godofred . Barth . Ang. Bald . Salyce. .
in l. 4 .C .demalefic.vbitex .apertè hoc con
firmat. Bonifacius de Vitalinis tracta. de
malef.cap.deſortileg. Ioannes ab Anan . in
cap.i. de fortileg .Grilland. libr. 2 .quæft.6 .
Franciſc.Balduin.Iacob .Ræuardus & alijad
11. XII. tab.Pet.Gregorius lib . 34. Syntagm . -
Iuris vniuerfi cap. 11.& ,c.13.Petr .Matthæus
in 7 .Decretal.tit.de malef. & incantat.Nec
non tres illi hæreticiquosnominaui,& Lue
therus.
' . IV .DE TRANSLATIONE CORPORALI E
am per dæmones fieri poffe & folere exPa- !
tribus docent Clemens libr. 6 . Conſt. A .
poft.cap.9.Arnob.li.2.cont.gent.Egelipp.
libr. 3. de excid .Hier. Cyrill.Hierof. Cate
chef.6 .Maximus Taurin .ſerm .deNatali A .
poftol.Epiph .libr. I.contra heref. 30.Gre
is goro
 * * Lib. V . SECT.XVI. 161
mo gor. libr.1.Dial.c.4 Etalia exempla fugge ..
rit Io.CæſariusMonachus Ciſtercienſis lib .
$.ca.27.34: 56.& quębis adduntBart:Spinę ,
F, us contra Ponzinib .Grillandus, Caftrius,
Remig . & Binsfeld .à me citati.
It Eftiſta communis fententia Theologori
& Iuriftar. S. Thom . Sco. Dur. Caie. Sylu.
Ängl. Vi& or. Caſtrij, Sprengeri, Nyderij ,
& Iaquerij,Michaelis; Creſpeti, Toleti, Spie
Ir nei, Pici,Guilhel. Pariſ.Pegnæ , & aliorum
- citatorum ; Turrecr.in ca.Epiſcopi26.q.Si
sti; Grilland .de ſortileg .quæft. 7. Pennæ ſup.d.
Ci com .68.vbi citar Comenſ. & Albert. deag .
noſcend. cathol.affertion . q . 24 .nu .24 . &
de vocat hanc ſententiam communeTheolo '.
Lil górú & veră,vt eft reuera.Nec ei repugnat .
bo Nauar .6 .11. Manual.m .38.nam voluir ſolūmon
ad do negare ; eas yehi,cum illis circumſtanti
l. is, quęexprimunturin d. cap. Epiſcopi. Rae
= tum ergo maneat,quin & um hocargumen - ,
( tum fallsplanè præfuppofitis niti. is
to ' Sextum arg .Maleficinon ſunt occidendi
E propter abnegationem fidei : quia omnes
e homines,dum mortaliter peccant; fideab
* negant, & dæmoni,reli & o Deo,adhærent,
& taménon propterea occiduntur.Conf.B . .
P. Petriter Chriſtú negauit,& tñ non fuit pro ;
Le prerca necatus. Refp. peccatores recedere à
A. Deoper inobedientiam tantum ; & ideò
e impropriè dicuntur propterea infideles, & in
La fidem

rin
 164 DISQUISIT. MAGICARUM
fidem negare : fed malefici ſeu lamiæ rece .
dút àDeo per expreffam abnegatiopēDei&
fideliquod
fidei,
peeà cæterisIA
eftAPOSTAS
tatisſpecies.conſtitue
fidelitatis Bins&tæ inv ..
medproprièdi
unsciepeccatum
num fpecificè à cæterismortal buspeccatis
" diſtindum .vt oprimèdeducir B nsfeld . in
1. 7. C.deMaléf.in refp.ad 1. arg.Quoad B .Pe.
trum , ille tantum peccauit contra præce
ptum confcfionis fidei, fidem verò nequa.
quam amiſit. malefici fidem corde & ore
abiiciuntidque fponte,nullo vrgente mc
tu . Petrum ſtatim pænituit ; fagæ manent
in fua defe & ionc.plura de Petri negationc
egregia inuenies apud Fr.Soarem to. 2.in 3.
P. D . Tho. .
Sept.arg.Deus permittit maleficia fieri,&
finitmaleficos viuere . ergo non debet eos
homooccidere. Rep .ridiculú effe quod in
ferunt. fic enim ſequeretur nullorů crimi
nūreos occidendos: efle hæreſim certam
u Rom .13.1. docêt Caftr. & alijCatholici ſcriptores.Nó
Pet. 2.Side
Orig .he - enemagiſtratuigladius
umaga àDeo datus ad vindi&ta
milicine malorūu ? Ex his apparet quam ridicula fint
Nome : argumenta aduerfariorum . Sit ergo
. . Conclufio,Lamiæ occidendæ etiamſi ho.
: minem nullum veneno necaffent , etiamfi
» fegetibus, & animantibus non nocuiſſent;
, etiamfinecromanticæ non forent : co ipfo
» tantum quod dæmonifæderatæ quod con.
. uentui intereſſe ſolitæ , & quæ ibi cxercen ,
as tur præſtare. ] ; * Proba
 Lib. V.SECT. XVI. -1 163
Probaturid primum Iaredivino, Exodi
22. V. 19.Maleficosnon patieris vixere. quo loco
vox Latina eft admodum latè patens, nec
!! reftringenda ad folos venenarios, vt nec
Græca nec Hebræa. quòd quia fusè proba
di uix,hic non repetam . idem ftatuitur Leuit. xli.n.c.2. de 1

voce Me !
# XX. verf.vlt, r .
11.Probatur Iurehumano, lege Ecclefia- che
fticâ, calperuenit.c. contra idolorum . 26 .9.5.Ex
a trauagant. Darüs, vncIoann.XXII. Super ſpecue,
la , alia Innoc. M . qua ponitur anteMalleum ma
lef. alia Alexand. 6 , incip . cum accepimus ; alia
1 Leonis X . incip. boneftis petentium votis ; alia y Cor docent
& H #d1.VI. incip .Dudem vti nobis,7 & legefæculi, omnes qui
fcripta quidem l.multi. I. nemo. l. nullus I. etſi delnquifiro
in Cod .demalif. math :mat.non ſcripta verð rum tribu
tonali egere. ..
confuetudine fere Vniuerſali Europæ ,iu - Lucermain
dicum Eclefiafticorum , qui ſoļent bra quifitor.Di
chio fæcularieostraderey; & iudicú fæcu- rettoriã in .
andniinavtpatetex
Glarium um resomncri:
i,Carretionqui
i,ch, Blancſcriptoribus iia 9companies
i i
eri ,Bnationum
ernar ,Follſunt
Hifpa Bproſecuti
minales la n
om ! Grilomni- d ero eEarn
vGero m
um ; Italorum , Blanci,Carrerij , Grillandi, ri.Viatori
Gandini, Clari,Follerii,Boflij, & alior. ex Inquifir.
Hifpania Bern . Diaz ,Plazx, Auiles. Auen . Berberij:
danei. Couarr. Gregorij Lop. ex Gallijs Fa Malleo. Ioan
bri,Millei,Michaeli:Iaquerij, Paponij, Ber- querimine ;
E berij,Remigij ;ex inferioreGermania , Dam - flagello. Sj
hauderijsex ſuperiore Althuſij,Godelmann ,man .in
Fichardi & aliorum patronorů Lamiacorú ;& pra
Cafir.de
quidum queruntur& improbát,conteſtat her pour
. 3 tur nut.l .1.8.10
 166 DISQUISIT.MAGICARVM
tur confuetudinem hanc inualuiffe. Hæc
PP.reſcripta,hancImpp.fanctionem ,hanc
Europæ generalem conſuetudinem , hæc
decreta cun & orum tribunalium accufare
mendacij,hoc eſt contendere falſum fup ,
pofuiffe & afferuiſſe. quod nomen , quod
ſupplicium meretur ?
. III. Probatur Ratione,criminis grauita
ti commenſuranda pænæ grauitas : graui.
tas autem criminis petenda à perſoniæ of
fenfæ dignitate, & ab ipſo offenfionis mga
do. Offenditurà LamilsDeusOpe.Max, &
DEIPARA & omnes Cælites, & vniuerfa
** * " . Ecclelia , genuſq ; humanú, & animata ina.
nimataq; omnia :nā Deo & ſuperismaledi.
*** ii cunt , & blaſphemant'; cæteris creaturis
Loppissabutantur, & exitium parant:idquemodis
** * *** contumeliæ & crudelitatis pleniffimis, pri.
, mò interuenit idololatria ,grauior quàm Il
e m raelitarum , illi vitulum aureum adorabant,
Exaza. coram eo bibebant, ſaltabant, canebant :
, say hicoram demoneipſo , cuiſe deuouent, cui
facrificant, cui fidelitatis & obedientię fa
The cramentisfe addicunt: coram hoc inquam
cdunt,bibunt,choreas ducunt, cantiļlant ,
, fædiſſimaquemulta operantur, Secundò
* ** * * * confulunt ipſum damonem frequenter, quodit
aZenice. pſum morte digniſſimum , ex lege Deine
Tertiò offeruntfilios& filiasſuasdamonis: le
ge Dei iubentur occidi , qui femen fuum
offe ,
 vs LIB. V .SECT.XVI. 167
Hi offeruntMoloch b. Quarto eadem itē qui b deica.
ha adulterium commiſerit legenecari iubetut 2,
be quicum iumento coierit c : item qui cum fexus ed.cap. 20 .
ruta eiuſdem homineSodomiam commiferit e: lon - F :
fa gè deteſtabilior eft fpurcities Magorum .cz
que quia ,cùm fint coniugati, adhuc verfantur ed.o.
in continuo quali concubinatu cum dæmoiz. *
cut nibus, & ficnon tantum contra ſexum ,ne
125 que tantum extra ſpeciem peccant, fed etise ofExo.25. ..
2. iam extra genus: quod deteftabilius eft , & ,
me peffimum omnium carnalium peccatorū. y Lemit.24
Nec ociofum eft quod cum diuina lex f di- 8 .15. & 16.
xiffet,maleficos non patieris viuere. ſubiungat den in
in immediatè : Qui cum iumento coieritmoriatur.auth.grnon
Qui immolat Dijs occidetur. nimirum vt hæcnar.Boéri
connexà, & comitari folita fele indicenrut. decif.31.
odis Sextò interuenit in eorum crimineatrocif- hc.1.de apo
pri mablafphemia & malediétum in Deum . qux din
1 DD.Z. z. &
1 uina quoque lex morte fanciuit vindiS . C.de A
21 canda g. Septimò accedunt in vno cri- port.
mine do dlis multa : quibus à legibus hu - 1.1. & . .
manis iuftiffimè mors decreta fupplici- nemobenes
üm : apoſtaſia à vero Deob : exercereri- rantis.C .de
_18 . tus & facrificia Diaboli fædius , quàm vi
unt, li olim pagani i : transfugium à Deo ad'rē. com imaginais
ado hoftem dæmonem ; cum Deo Sacramen - ad hoftesD.
die tū militiæ in baptifmo dixerint k : rebapti- deremilir.
ih Zatio quoque, & chriſmatis feu confirmaa - quidex 1ksalso
le tionis conata abraſio : crimêlefæ Maieftatis fallecim
me
Diuinæ apertiffimum ex ipfa profeffione & fuga D.de
In p acto parte
 268 Dis QvISIT.MAGICARVM
pacto fea fædereſolo ,vtex formula & ritg
17.etfiexc . ipfo conſtarl; no & urniconuentus ad ma.
pra.C.deha gicos apparatus, quod ipſum capitale m .
TEL Cum itaque tammulta concurrant in vno
quifquis.C
Site inli rim
crimine , quorum Ingula morte dignifli
maieft." ma: videtur comuniiudicio carefe: quiçõ .
ml. lt C. munem hanc peftem non cenſet igne gla
Theod.de dioqueabolendam : & fufpicionem occulti
malef.“ çonſenſus atq ; conſpirationismerito prz .
innan bet: qui ſe,Dei & hominum coniuratosho
îtesdefendere atquetueri velle profitetur,
Accedat & alia ratio . Criminum mor
tepuniendorum tres funt caufæ præcipue,
1. Ne minof viuendo damna inferant
proximis 2 . Reip.conſtat autem maleficos
etiamſinudocciderent yenepo,tamen plug
i'madamna inferre : vt enim cetera mice
tam , cùm eorum peccatum fitin yno mul,
tiplex quędam colluuies, ſentina , & ſem :
per repullulaſcenshydra peccatorum , De.
us grauifſimèſemper offenditur, & ad claz
destotiReip. inferendas prouocatur maxi
- me: vt his infeliciffiinis temporibus expe ,
şimur, quibushuius fe &tę ( quçiam ceteris
longi proſerpfit )flagitia ,bonorum homi.
! num precibus,
Yusu & YLPEP
pietati preponderát,pluſ,
ita que illa poffuntadirritandum , quá hçc ad
Deum placandum .z.Caufa eft,vt etiambia
lijs non nocerent fa& o,nenoceantexéplo :
vt videmus quotidie lamias multiplicari,
& ea .
 LIB. V.SECT.XVI. , 169
& earum fermones atqueopera cancerisin
ftar ſerpere .quaretollēdæ demedio ,vtful.
otto pereunte, fapiensafiktor fiat. g. Neſi diutiùs
malitollerentur,maiora aggrauatis ſceleri.
i bus ſupplicia fibiaccerCapt, & de die in diem
pi fiant diteriores. cumqueſalutis pars fit,mi
nùsaffligi: optimèillisad ſalutem conſulit
æterpam ,quimaturè flagitijs eripit. Docet
experientia vix vllas extra rogum ,velcarce
dores conuerti: quomodo conuertantur,qua
# domimoriuntur , nechabét quiad Deú re
uocetconſcium peccati eorum quenquam ?
Poteft illasDeus ad pænitentiam etiam do
i mireuocare :fed non videmus hoc fieri. ca
fingulariDeicontingit clementiâ, quæ.pe
le pascaptis ſceleribus debitas vult breuiore
& leniorę hic fupplicio expiari. Cùm itaque
omneshæraționcs locum habeant in Lami.
is,etiamfinullum occiderint animal;conſe
quenseasadhucmeritò morte ple &ti; & hos
iudices clementes potiùs quam crudeles in
cas exiftere. conſéquens etiam impios &
crudelesin Rempub . & quafi parricidas pa
triæ effe , quiad tam euidentem patriæ per
niciem hæc viperarum examina diffimula. . ,
tione,coniueoriâ,aut aliter,fouent, celant,
tuentur, autdebitæ pænæ ſubtrahunt. -
'. Obijcitur ex Conſtit. Carolinalocus cu .
jus hæcfententia eftn;Galicuidamnum ma- mar. 104
leficio que veneficio intulerintmorte ignis
ple.
 170 Disqvist.MAGICARVM
ple& antur:fiverò nulli damnum intule
rint,poenas patianturpro del ai quantitate
& qualitate. ] Refp.femper( vt oftenfum )hu
jus delidi eam effe qualitatem & quantita
tem , vt fi fæderatæ fuerintcum dæmone;G
in conuentibus ca quæ fieri folent;fecerint,
morte plectendæ fint. Dumtaxat ergo ca
puthocdefinit ,veñenariosillos fempigne
puniendos: ceteros,li venenarijoon fint, a
liquando ignis, aliquando alio fupplicio pů
niendos. Patronis ergo Lamiarum , quihoc
capitenituntur,docendum fuit,harum La
miarum crimen huiuſmodinon eſſe , quod
. ' mortêmereatur: quod hactenusillioften
dere nequiuercut , & Binsfeld . Grilland.
† Spreng.Alfà Caſt. Simas .& alijcitati,nof
queetiam non obfcurècontrarium demon
ftrauimus. Quid quæſo abſurdius,quivac:
cam velequum occiderit interfici;quià fide
Chriſtianadefeceric,& Deo maledixerit , &
Diabolo fe addixerit expreffa profeſſione;
& com co fædiffimècoierit, & ei ſacrificaue
rit, & c. eum morte non affici? eftne hocpoe .
nas criminibus commenſurare ? Vifum mi
hi,vndehæc omnia luculenter probari que
ant, inſererehuic loco exemplar fententiæ
latz Auinionianno 1582. vt refertur à Ses
baſtiano Michaelis,in Pneumalogia. "
** ** * Vifis proceffibus contra N . N . N . & c.co
¿ s " ram nobis conftitutos reos,accufatos, & de .
* latoss
 . LIB. V. Sect. XVI. CT 172
datos; quibus tam per veftram ,& quorumli
bet veftrum relationem , ac propriam con - »
feffionem iudicialiter coram nobis fa & ain »
atque fæpiùs repetiram , juramento veftro Ý .'
del medio , quam per teftium depofitiones , co - »
rumque accuſationes,& alias legitimas proa
bationes, ex dictis , actis & procefſu reſultā . »
tes,nobis legitimèconftitit, & cõſtat , quod poftafir
vos, & veſtrum quilibet,Deum noftrum o
mnium Creatorem , & Opificem , Vnum &
Trinum abnegaftis ; & immitem Diabolű ,
boſtem antiquum humani generis, colui
fis;voſqueilli perpetuò deuouiftis; & lacra
tiflimo Baptiſmati , & his quiin co fuerant
fuſceptores leuantes, & propcrantes , V . **
ftræque parti Paradifi & æternæ hæredita
eis , quam pro vobis & toto genere huma " :
no Dominus nofter Iesus CHRISTVS
ſuamorte acquifiuit , coram præfato caco
dæmone, in humana fpecie exiſtente,abre
nupciaſtis;infundente ipſo rugiente diabo* *
lo denuò aquam ,quam accepiftis, veftro ve
ro mutato nomine in facro baptiſmatis foto
te vobisimpofito, Gicq; aliud cömentitium i
nomévobisimponi fictitio baprifmate paffi Webing
fuiſtis, & accepiſtis:atq ; , in pigius fideide
moni datæ ,veftimentorú veľtrorú fragmen "
tum & particulam illidediſtis ; & , vtà libro
vitæ vos deleri, & obliteraripater mendaciju
curaret, fignaveftra propriâmanu ,iplomā.
dagte & iubente,in reproború damnatorín
 872 DISQUISIT.MAGICARVM
# mortiſqueperpetuę libro nigerrimo ad hoc
* parato appofuiftis : & ,vtad tantã perfidiam
« & impietatem vosmaiori vinculo deuinci.
« ret,notam vel ſtigma cuilibet veſtrum , ve
Lacrile
e t y n
mbofarando
lucirei fuæ propriæ , inuſſit : & illiusmanda
guaina w i f q
tisu& r e a
iuffisl i s iureiu tof,ufuper circulo
quod
* diuinitatis fymbolum eft )interram ſculpto
( quæ ſcabellum pedum Dei eft) per vos, &
quemlibet veftrum præſtito,vos obftrinxia
ſtis,figno Dominico & cruce conculcato : &
* illi parendo , adminiculo baculi , quodam
flog.fub .
- muribuar * nefandiflimo vnguento ab ipſo Diabolo
vobispræſcripto illiti,f crurib* & pofiti per
« aera ad locum conftitutum , intempefta no.
ommaodamalefa & oribus,ftatiſq ;
diebus. .ccomm
ucts,hora
as diebus,ab ipfo tentatore portati & translati
erecem - " fuiſtissibiquein communi fynagoga pluri
BEccecor
" Mematis morum maleficorum fortilegorum , & hx .
Branfpor . " reticorum faſcinariorum , cultorumque de
monum ,accenſo igne tetro,poft multasiu
bilationes , ſaltationes , comeffationes ,co
potationes, & ludos,in honorem iplius pre
... Ecce idag . lidenrisBeelzebub Principis demoniorum ,
halarmam in formam & fpeciem fædiffimi & nigerri
perfecta. " mihirci immutati,vĘDeum ,re & verbis ad
* oraſtis ;& ad illum complicatis genibusfup
* « plices acceffiftis,& candelas piccas açcenſas
. " obtuliftis, & illius fæcidiffimum ac turpiſfi
: . : " mumanum (prô pudor!) ſummacum reue
rengiaore facrilego deoſculati eſtis; illum .
Lo que
 LIB. V . SECT. XVI. 173
que fub veri Dei nomineinuocaſtis;illiuf Fines,man
queauxilium , & pro vindidain omncs, voreremu
bis vel infenſos, vel pctica denegantes , ex. »" MANO SE
ercenda cffagitaftis : atque ab iplo cdodi peris
viodi & as,maltficia ,faſcinatiocs tum in hum ., Malega
manas creaturas, tum etiam in animalia cx - » ca
ercuiſtis ,atque homicidia infantiü quam crudelo
plurima commiſiſtis , interpretationes,abu” .
la & ationes,tabes , & alios grauiffimosmor- ” . .
bos,ope iam di& iSatanæ ,immififtis ;infan
celque per vos ,nonnullis etiam ſcientibus " .
tantum & apnucntibus , arteiam di& a ma- "
lefica oppreſſos,confoflos, & interfectos fu - " .
iſſe, acdemum in cemiterio fepultos no & u " Sebulan
& clam exhumaftis ,atque in Synagogam , ram se
prædictam ,faſcinarioruin collegium ,pos- ,,latjo.
taftis ; denique damoniorum Principi iu - Antro
folio ſedenti obtuliftis , detracta & vobis phagut
conſeruata pinguedine,capite ,manibus , & "* *
pedibus ab ciffis,truncumque decoqui, & c. "
lixari, & interdú affari curaſtis , iubcnteques
acmandante præfato Patre veftro comedi. "
ftis , & damnabiliter deuoraſtis:mala depi- " "
quemalis addendo , vos viri cum fuccubis, ”
vos mulieres cum incubis fornicati eftis, "
Sodotniam veram & nefandiflimum crime..." Sodasrina
miſerè cum illis tactu frigidiffimo exercui- " .
ftis : & , quod etiam deteſtabiliffimum eft , ",, Sacrile
auguſtiflimum Euchariſtiæ Sacramentum gist
per vos in Eccleſia Sancta Dei aliquando »
lum
 174 DisQvisIT. MAGICARVM
4 .2 * e fümptum ,iam di& iSerpentis à Paradiſo ea
* ie & i præcepto,in orcretinuiftis,illudquei
terram nefariè exfpuiſtis,vtcum maiorio
« mnis contumeliæ , impietatis , & contéptus
: : . 'ho afpecie Deum noftrum verum & Sanctum
. « dehoneftaretis,ipfum verò Diabolum ,eiuf
" quegloriarn ; honorem , triumphum , & re
ignum promoueretis ,atqueomnihonore,
- " laudibus,dignitate,auctoritate,& adoratio
si ne honorareris,decorareri ,& honeftaretis.
Senter . “ Quæ omnia grauiffiina,horrediſſimaacne
ria conde- fandifli:na ſunt, directe in Omnipotentis
watsonis. " Deiomnium
Duiomnium Cream
Creatoriscontumeliam & in
se juriam . Quam ob cauſam nosF . Florus Pro
" icnincialis Ordinis fratrum Prædicatorum ,
facræ Theologiæ Doctor,ac San & ę Fidei in
i totâifta Legatione Auinionenfi Inquiſitor
te generalis ;Dei timoré præ oculishabentes,
i pro tribunaliſedentes,perhanc noftrá fen
tentiam diffinitiva , quam ,de Theologorü
& Iuriſpericorum conflio , moremaiorum
in his ferimus fcriptis, Iesv CHRISTIDomi.
ininoftri,acB.MARIÀ Virginis nominibus
piè inuocatis,dicimus,declaramus,pronun
etiamus & diffinitiuè ſententiamus;vos 0
mnes ſupranominatos & veſtrum quemli
bet fuiffe & effe verosapoftatas,idololatras,
San & iffimæ fidei deſertores,Dei omnipos !
centisabnegatores & contemptores,Sodo
miticos & nefandiffimicriminis reos,adula
teros, fornicatores,forcilegos,maleficos,fa
 1
2. LIB.V.SECT. XVI. < 1959
crilegos,hæreticos,fafcinarios,homicidas, ,
infanticidas,demonumque cultores, Sathau.»
nicæ ,diabolicæ atque infernalisdiſciplinæ , » »
15

& damnabilis ac reprobatæ fideiaſſertores, ng '

en.

blafphemos,periuros, infames, & omnium »

malorum , facinorum & deli &torum con - » .
ui&tosfuiſſe. Ideo vos omnes, veftrumque »
quemlibet, tanquam Satanæ membra , hác »
noftra fententia,Curię ſæculariremittimus, »
realiter & in effectu condignis & legitimiss is
penis eorú peculiariiudicio ple & endos. ] ,
Habes hîc epitomcn ſcelerú quęfaſcina
rii iſti ſoliticommittere,quam alibi,accura.
tiùs comprehenſam : habes & exemplú da
mnationis Ecclefiaft. quo illa pacto Curiæ
Sæculari,rcos puniendostradat: nec opusau
liâ folemnitate,fi laici fintrei.
Maiusopusquando tradendiſuntClerici:
quos conftatante traditionéomni clericali
priuilegio premiſſa regradatione feu vtvom
cant degradationefpoliandos. Quæritura.
adſimoniales fint, velmonachi laici:nullo
in clericorú gradu cóſtituci:an & hi exaucto
randi,& quomodo ?De his vltimis nõme.
minimeadquá legere.Sed arbitror ſuffice
renudatiónē ſeu fpoliationéhabit’monafti
ci,vt viris caputiữ ,feminis velú , cú ſcapula
i ri,& habitu ſupremo auferatur, veftiſq; lai
ca illis iniiciatur, & ordine,cuife addixerat,
cie & ifpoliatiq;omnireligioſorum priuile-**
i gio ,
 196. DisQvisit. MAGICARVM
i gio ,ſórtiſqueLiceeffe & i,declarentur; fica
que Curiæ fxculari traduntur. Praxim hu
ius cafusnondum vidi,fed fufpicorhancel.
' se , veleffedebere.
Sed quia in faſcinariorum caufismultorú
criminum quędain quali colluuies & ſeoti
* na reperitur; quorum non eadem qualitas
elt,quxri folet propter quæ liceat velexpe
diat hanc Clericorum & Monachorum tra ;
ditioncm facere ,
Silola hereſispropriè di& a,hoc eſt, error
in fide pertinax čip:ritur:ſequendadecreta
canonum de hæreticis , quæ propoſuiſuprà
bac eadem fečtione : *
Quid iudici in ceteris criminibusque he
reſim comitanturvt plurimùm ,& quę fub
jungim ,facere expediat : id quia dependet à
circumftantiis perfonarum , loci , temporis
: . & c . Prudentiæ & fa & i eft ,nec regulis vllis
poteſt definiri.Hoc tantùm in genere:hc ;
noris diuini, & timoris, & publicæ vtilitatis
fummam ſemper habendam effe curam : &
ita demùm ,& hæc permittant, iuris rigorem
remitti poffe.
Siquæras quid iudiciliceat?Reſp. etlio
lim degradationon nifi propter tria crimia
naiure Canon. expreffa permitteretur:ho -'
die tamépraxim cótrariâ inualuiſſe paffim ,
vt propter alia quoq; crimina hismaiora id
facere liceat;quod fanè& à pleriſque inter
precis
 Lis. V . SECT. XVI. : 17
precibus receptum , & æquitati valde conſo
num ,poftBald .Ancaran. & Abbat.fruſtrare
clamantibus Aëtonin . Anan . & Butrio , in
praxim dedu &tum videmus. Quare licet hoc in
die propter vnum crimen valde enorme,vel '
plura grauia fic voco quenon tamienormia )
etiam non exſpectatâ incorrigibilitate cleri.
cum tradere ſæcularibrachio puniendum ;vt
docent,poft alios,Guilh .Benedi&tus in cap.
Raynutius, Bernard .Dias de Lugo Epiſcopus
Calagurritanus Pra &t. Criminal. canon . cap. 9o. .
& Felicianus Epiſcop. Schalenſis lib.dedepoſi
tióne & degradat. cap.14 . à quibus adferuntur
exempla multa rerum ficiüdicatarum ,in Irae
liâ,Hiſpania,Francia, Belgio ,diſſentiunt tala
wen in eo dumtaxat,quòd incidente caſuFe. .
licianus cenfer ,priùs confulendum Pontifi- ****
cem Maximum :fateorid turius. Sed alij hoc
necellarium non putant, nec puto in praxi
obſeruari. Quod vero vidcainusiure Canoa
nico requiriincorrigibiliratem , cap. cum non
ab homines de indic.hocre &tiffimècenſent,cum
Ancaran .Abba. Felino & aliis, citatiDD .rem
cipiendum in criminibusleuioribus;& réip .
parum noxiis :non vero in enormib. & reip .
periculofiffimis,vide Diažjum , fup.cap.33.& 9o.
& Felician .cap . 12. & 14. quorum ſententiam
veriffimam puto in criminibus huiufmodi
diu continuatis. avgun .cap.quam fit.de excelf
Pralator.
e

Cric
 178 ' DISQUISIT.MAGICARVM
: r a autemr huiuſ
Crimin
dentu& hac naimodi
n valdè enor:
S, præteateindigna
fale feuerit na in ffaſcin
an ariorum
„ mia,
facinoribus, præter ipſam hæreſim ,mihi vi
• dentur ſaltem tria occurrere. .
I . Primò eſt Apoftafia à Deo & profeſſione
Chriſtianâ,mera & perfecta, & transfugium
addemonem illiquę præftitum homagium ,
Gue accedat idololatria , (quæ per fe ſufficit )
fiuenon accedat. quia hoc crimen , fecúdum
fe,grauius eſthærefiproprièdi& â,& punitur
* 6.1. 8 ibi non tantum pænis omnibushereticorum ,
Innoc. fed eò acriùs, quòd quihæreticolocuspeeni
Hoffie tentiæ permittitur,is Apoftatæ iure ciuili di
ferte denegabtur sságára)
Secundo loco eft talis Sodomis nefandiffi.
.. gloff. in 1.3. ma,per concubitum cum fuccubis & incubis
C.de Apo- dæmonibus.propter Sodomiam verò trade
- fat, dum brachio fæculari clericum , criminishu .
var , iusaliquoties commifforem , ftatuit Pius V .
Pontifex Maximusin Bullâ incip . Horrendum
illud fcelus : de qua conſule Nauarr. cap.27,
Man. num .249. & fuperioribus annis hoc in
praxim Duacideduxit Reuerendiſl. Epiſco
pus Atrebatenſis , sveidi pian t
* Tertio loco homicidiam , quod in noftro
caſu multis ex capitibuseft enorme& quali
ficatum primò quando occidunt proprias
proles,vel parentes,autconiuges; & horum
fimilitudine , quando monachi velmona
chæ necant ſuos collegasvel conſorores. 3.
e quando
 Lib. V . Sect. XVI. 879
2 . quando nondum baptizatos , & animam
perdunt cum corpore. 3. quando ad necem
i acceduntdeco &tiones illæ ;autantropopha
giæ . 4 : fi veneno necant. 5. quando ne
cant proditoriè ex pacto medianteipfo dacia
mone.hæcduo vltima indigent probatione,
cætera clariffiínafunt.Quartum & quintum
itaque probo,quia deterius eft hominem vesi ,
4 neno , quàm gladio occidere C: ideo Roma. tex.in l.i.
ini venena etiam aduerfus hoftem deteſta C.demale.
bantur,vtCorn . Tacitus& L. Florusdocue
ere. Deindeconatus proditorius grauitatem Sid.Fr.
Balduin
i homicidij femper aggrauat : eftquemaior ac ad fileba ,
dolofior proditio , quoties cauendiautpro inft.tit.de ,
3 hibendiminor occafio vel poteftas eft. Dæ- publ.sudić. ;
mones autem funt infidiatores inuifibiles, 9.Legen ,
Cornel. da :
in omnem nocendi occafioncminiéri ; quo - lcir. Serti
by rum necinſidias cauero, nec vim (fi Dcusil. eadem lega :
lis permittàu ) atque ferociam , prudentia & Gěñefic.
aut vireshumanæ ferre valent . Denique
i per tales & maximèdiuturnos, atque acer
biffimoscruciatus excarnificatosnecant, &
vi plurimum ( quo , quid grauius? ) demen - *** * **
tis Gimulre&to deiectos ſtatu , in uc
JOS Ilalu deliria ,, mis
s .
ferandumque furorem præcipitant , cum
l que fanitate corporis ; animi quoque tol- en ;
lunt incolumitatem . Quæcun & a Philo lu - con
i dæus d , qua folet grauitate & copiâ verboard lib de
un tum rationumque perpendit , & idcircò iu - fpecial.low
eftum Moyſis Zelum validiùs commenda - ?"
M® 2 uitgi . .
. i 180 DISQVISIT. MAGICARVM
uit , quodmaleficis nec diei quidem vnius
inducias à nece concedendas itatuerit : ad .
eð vt, ficarnifex delit , per ipfummet Prin
cipem Iudicem populi ; eos demedio tol.
li voluerit , qui tali fupplicio manus fuas
non contaminaturus , fed Deo fan &tificatu
tus, vt alter Phinees , videatur. Addit vo
cem à LegiſlatoreEXODT, cap.xx 11.vbi lex
righcm illa perſcripta,pofitam capi,deomnibus,qui
veritisartib .alicui necem moliuntur; & eos
ad duo reducit capita , quidicuntur & prázd
si paguaxeuta ;& poftea explicat quosduplici
nominecompleđivoluerit,népe quivelpo
spelar tionib .vel verborum conceptis formulisab .
sonu q utuntur,qiatgois xylonskisnoir.quæ pro iifde
fumifæpè folere fatis indicar Heſychij lexi
* . cum ,vbihabes; éTaordi,odguardi, zántas . fed
Rr. car 3. dehoc aliàs plura di& a nobis fuere e, in gebly
WW.
D D D . communiter admittuntvenenimali
nomine,etiam magicos ſufurros, & incanta .
tiones, fiueformulas quaſlibet cóceptis ver
bis ex pacto cum dæmone inito operantes,
Gid.Gril. comprehendif, quia per damnum ex verbis
ho defortal. talibus & venenis.iuxta illud Tragici deMe.
Pet. Bimsf, dæa; qui poftquam genus omne lethalium
in li. c.de graminum , & Serpentûm commemoraffet
molef. ab ea vſurpatum , fubdit; '
i pos " : Addit venenis verba non iftisminis
1. Metuenda. Sanè rationepa
di & dæmonis ficvocati,damna inferentis.
.: : . Nonne
 ... LIB. V. SECT.XVI. 181
NonneIuftinian .Imp.lege Corneliâ de fica - .. .
riis perinde illos teneri fànxit qui & ſuſurris, ed.cor .ema
ytquivenenis,occidêre? v Quid quæſo hîc fu - dem lex .de
aliud quàm
furri ,.aliud li oluilla
quam .verba itltam
ege metuenda : publiswase.
Plato quoque occidi voluit lege fuâ,non ſo .
lùm quivenenis datis nocuiffent, ſed & qui.
cumque deligationibus , aut illecebris, aut
quibuſdam incantationibus ad lædendum
paratus effe videretur; & hæcomnia ſevenç.
ficiorum nomine comprehendere affirma
3

uit lib.delegib .XI.ferè extremoziarne toediono

wynimazais warstw mars titãyToróTwvQego
Si

paxgiayay tuvây, dóEn poros srau BaciTorti. In

cantationum itaque & ſuſurrorum nomine,
omne malorum verborum ex pacto efica
cium , quod malefici vfurpârint, genas com
-

prehendi; quinegaret, neminem legi, nec

audiui.
we Vnde nihil dubitem huc referre , formu.
lasillas deuouendi, ſeu diras imprecationes,
quibusmaximèvariis hæc hominum vene
na Deum offendunt: vt erat illud quo , quæ
alicuinocere cupiebat,& fedæmoniper pa
& um olim mancipârat N . ſemper vtebatur:
Per illud ius dg. imperium ,quod in me tibi permif "
(dæmonem alloquebatur ) poštulo vtquantum " .
polles poteſque tali vel tali ( nomen exprime
bat )noceas. Vbi notandum inprimis hac
formâ contineri & exprimiprimò compla
centiam fiueratihabitionem primipa& i,cu
M 3 ius
 1 182 DISQVISIT.MAGICARVM
iushæc quædam eſt renouatio , & noua quo
Prosdammodo apoſtaſia. Deinde peti fimplici
Betset ter , & indefinitè, vt dæmon quantum po .
bereits terit noceat : quare & illudpeti , vt fi queat
occidere per diros cruciatus,id faciat. Ideo
fi conſtaret ad Tartareas has preces , dæmo
nem alicui mortem intuliffe ; debere puto
hancmortem deuouenti huic , vt qua. iur.
fit , imputari. Si de nullius neçe conftet,
fed tantum de morbis & affli& ionibus illam
tis ;officium iudicis erit, quacumque melia
ore viâ poterit , iuridicè inueftigare , num
mortis etiam caufam alicui præbuerit , hoc
eſt,an aliquis ex iis, quibusDirasimprecata
eft ,morte violentâ dæmonis eius operâ fit
fublatus. Siverò præterea in eadem fami.
ljâ ,vbidegit ( verbigratia , in eodem mona
ſterio fuperior, vel confrater ) aliquis non
ſine ſuſpicione maleficæ noxæ , & maximè
illiuseiuſdem ,quæ graffetur eodem tempo .
re adhuçin alios domefticos, interierit;cæ
cum putem , qui locum quæſtioni idonez ,
i s hic fupereffenon videat : cùm indicium hoc
is illâ confeffione , & infamiâ perfonæ clara
Ot.poft confirmatum , planè propinquum fit cen
. Bertachin : ſendum . Adpænam tali infligendam ;fide
Carrer. do moſte
mort illatâ , ne per tormenta quidem quic .
r uslib.s.s. quam fateatur; etkilenior lententia ſit quo
bomicidiú rundam , leuiori quam mortis fupplicio afe
ficiendam h; tamen quando in multos tam
impro
 . .. LIB. V. SECT.XVL * 283 ,
improbo & propinquo conatu reus graffà- Sabac
tus fuit, etiamfimors nulla foret ſubiecuta, 1.c. dema
ordinariam mortis pænam tali conatuiin - lefic.com
fligendam , iuftiùsvidentur complures Do- warru.in
& ores fummęauctoritatis cenfuiffe i. Quam Clem .Afia
riofus.p.a
fententiam equidem opinor, in iis quinon circa tine.
funt vfi ad nocendum veneno aliquo aut Menoch.
inftrumento naturali, fed immediatâ ope o - dearbitr.
perâ diabol ,longè apertiorem & æquiorem iud.caf .
habendam . Nam quihoc pa& o , vi talis * docethoc
conuentionis initæ homines perdunt; pla non incea
nèfimiles ſuntmalitiä,homicidis ,quos vul- curatè,re. .
b gò vocant affaßinos , quorum homicidium jetta Dini ?"
provaldè enormi & qualificato in praxiha- y Angela
beri, noruntquicriminalia ſubfellia velobi. fententia
com
teradierunt.Hoscommune Doctorum ſuf. Diazitie
fragium iubet omnino adu degradari, etiáfi 5.c.91.ES
conatumim probum mors fubfecuta nó fue- Felician.de !
rit, fimodò per ipfos non fteterit,quominus ç.I4 .
: patet ex
interficeretur k.Longiùs etiã haciñrepluri ?
un citatis
mil.C .progrediuntur,adeò vt cenſeant,cle- Boer.q.6 .'.
ricum quiaffaffinomádauit occidere quem - Lupo dela
piam à iudiceſæculari in hoc conatu depre- berta.EC ..
henfoalfaffino , poffe & ipſum mandatorem clef.9.9.
ab.codem iudice capi, & fine vllâ degradati. bertinoin
one ſupplicio affici;quod vltimum licetnon repic.guida
Es diffitear videri communius receptum , fe- nia debar,
curiùs tamen arbitror iudici fæculari, priùs in c. quos
degradationem hoc caſu opeririteni, .&. vrge.. Diaz
Jeg
59

te Ecclefiafticam forum , quatenùs iuftè & Felicians

so M 4 'hone Epiſcopia
3 484 DISQUISIT. MAGICARVM
honeftè poterit, adhocfaciendam .Ceterum
fimilitudinem affaffinatusmaximam in hoc
imaleficorum conatu ineffe, quia docui lib. 2,
requ. . litt. B ,non arbitror mihinunc proban .
: : dum . quid intereſt precio conducam Gcari.
am ,quimeum inimicum ex inſidüsinterfi
ciat,an ad hoc vi pa & iconuentiàdæmoneid
vtfaciącobtincam ?hic pro pecuniâ eft ani.
ma sipa& a,& promiffa
Verum dicat aliquis , quid igitur reſpon .
des canoni,6.cum non ab homine,de ind?breuiter
Refp. ſequimecum multis grauifl. 1, C ,quos
Felician. & Diaziusfequuntur, Ancaran . &
Abbatem ; qui cenſuere canonem illum in
telligendum deynico tantum & non quali
** * . . ficato homicidio ;non autem de vnico bomi.
cidio qualificato ( yeſuntea quæ nosinitiò
propoſuimushomicidiamaleficorum ,neq;
de pluribusnon qualificatis. si
> Concladoigitur quolibet iſtorum trium
» caſuum ,multoquemagis duobus veltribus
» concurrentibus, velvoo perfe & è patrato &
» alteriuspropinquo conatu accedéte Magos,
» ſortiarios,maleficos, incantatores,Guequo.
» cumquealio appellesnomine; poffe à iudice
Eccleſiaſtico , quamuismonachi, quamuis
» Sacerdotes fint,a & u præmifâdegradatione,
n » brachio fæculari puniendostradi, a
Siobiicias, quoſdam docere ,ex quibuf
** dam canonum locis, ad hanc traditionem
Sorti
 .: . * ** Lib. V. SECT. XVL is
Sortilegii crimen non fufficere m , fed dom . " fuse the
taxatad verbalem depofitionem : Occurri- pud Abba .
a inºc.ad mini
tur , id intelligendum caſu quo Sortilegii
crimen intra propriosſuos terminos confi- bolendam
de baret.
.
ftit,hoceft,non progreditur vltra illicitá di que ſegg .
uinationem non coniunctam cum expreflo Felicia. es
pacto Apoftatico.Nam detali fimplicidiui. Diazin ,
. . natione ,vtſunt pleræqueAſtrologorum & ille cada
fimilium exprefsè canones illi loquuntur,
nempece vnicum .26. qu . 1. ca.fiquis Epifiopus26.
guese Et ideo noſtræ fententiæ nihil oba
Etant.Cæterum quando incantationcsetiam ,
medicamentis ad malorum remedium adim
hibitæ ; tunc ex Diuo Auguftino expreſses
jubetalius canon clericos degradari.ca .admos
neant.in fin . 26.qu. 7. Cuiuslociduæ funtex
plicationes,vna eft n , degradari poniprocus Antony
Ò

proçu de Butrio
riæ feculari tradi,vt per præcedens etiá quod in ca , at
fubfequitur fignificetur. idcircò enim fere clerici,
femper fitactualis degradatio , quæ hoc non iudic.
men proprièmeretur: alia eft, degradatio
nem tantum poni pro depoſitione verbali i si
* , quæ propriè vocatur depoſitio , impro- Abbas in
priè vero degradatio diceretur. Prior feni d .c. admed
tentiaverborum proprietati inhæret, po. "
ſterior æquitati, fed fufpicor in re non dif
ſentire Abbatem & Butrium .Nec enim Bu . ,
trius opinor affirmaret incantatores , qui in
necapoftatæ ,nec Sodomitæ , nec aliisnoxii
fuis artibus effe funtconati, actu degradan .
TV . . MS dos
 286 DISQUISIT. MAGICARVM ,
* dosvt curiæ fæculari traderentur; fed con
i hvort sem stenderet canonem illum dehis non loqui ,
verum dciisad quorum crimen incantation
nis, grauedamnum aliisillatum , Sodomia ,
aut apoſtaſia, accederet. Contrà Abbas non
opinior negaretincantatores illosde quibus
Batrius ſicacciperet Canónem ,& de quibus
wikitesto concl.noftra fait,curiæ fæculari tradi poffe ;
ſed contenderet canonem illum de his non
egiffe , feddealiisde quibus nosnon loqui.
mur ; quæ Abbatis explicatio etfi minùs
propria ,magis tamen confentanea videtur
illicoptexui. Sanè nobiſcum fenffeabba
tem & cú Butrio, quoad enormesillos quos
penis . dixi fortilegós, patet quia Abb. Pſolituseſt :
diſtinguere inter crimina grauia , grauiora ,
& grauiſſima. de grauibus tantum vult agi
inc. cum non ab homine .de iudic. degrauioribus
in c. tua , depen. degrauiffimis inc.nouimus,de
i el verb.fignif. & c.penult.debarer. Etintergrauiſ
fimacollocat quæcumque funt qualificata ,
& valdè perniciofa reip. & quia pro huiuf
modi criminibus puniendiscódignam poen
nam non habent canonum fan &tiones ; vt
illa condignè vindicentur, & reip conſula
tur,ac fatisfiat,vultmeritò introductum ;vt
iudex Ecclefiafticostalium reos degradet, &
ilico pòft curiæ fæculari( vt fierifolet) tradat
iuxt.d. ,nouimused.c. penult.fiverò deli& ami
Aus atrocia & mimus perniciofa reip.fintta .
** A men
 * Lib. V. Séct. XVI. * 187
men ex grauiffimis;tuncvultiudicem debes estu. ***
redegradare, & degradatum perpetuis car .
Geribusmancipare,quæ ſupremaiuris Cano - no
nicipæna eft , & in mortis locum fucceffit 9.963.depan
offelicnè
pQuæfa o fupracsitſentent
ianAbbati atis pliiaa mmerit iazio Innoc.
eritòò DDiazio
& Feliciano fupracitatis placuit. Ethęcputo deaccufat "
poffe & debereiudicem ſequi. * is going
Porròfi fpes affulgeret emendationis , & ..)
magna atque clara pænitentiæ indicia ex - ;s *** ** Hot
ftarent ( caue tale putes , quod reus fecum petat » * ***
clementer agi:meliùs indicium pænitentia foret , est * * *
diceret nulla fibi condigna fupplicit poffe irrogari , oi
omalle bic Deotam atrociter offenfo , graxi fwp- , V
plicio conari fatisfacere ) nec rei funt relapli , . . *
soumim
nec fcan dalu m tur
time , nec mag num im .
minet reipub .periculum ex hac clementia :
his concurrentibasſemper, etiam in tribus
illis quæ dixi criminibus, 2quiùs, leniùs & res in
honeftiùs Epifcopo putârim (nifi particu
lari causa in contrarium mouente ) G reum ?
huiufmodi poft a &tualem dégradationem .
fiuemonachus, fiue aliàsclericus fit (maxi- tionem
ximèfrin ordine ſacro cóftitutus ipſemetad r
perpetuos Ecclefiafticæ curiæ carceres das * ** * *
mnet.Sic factum Ébroici,Mag.Guilh . Ede- s docuiao
lino '; fic fa & um Cameraci loannæ Potie- lias ex M
ref;fic fa&tum Cordubæ Magdalenæ Crucię; preleta
laqueris.
in quorum tamen causâ Sodomia , & ma
leficium , cum Apoftafia concurrebant : fed Maceo, &
in omnib .poenitentia figna etant clariffima, Molineto.
& ſcan
 188. DISQUISIT. MAGICARVM
*Yok. And. & fcandali atque noxæ publicæ periculum
Hoftienf. abeffe iudicabatur . , , . . .
adabolen .: ." Quoad ignis pænam ea quoqu e meritò
deba recepta , & àmaleficis incendiariis (l. 3. C. de
ver. Efc. r. malef.)generalı Europæ confuetudine,ado
deapoftat. mnesmagos , maleficos , fortiarios, lamias
DD .in l, extenſa. quia funtapoftatæ , funt hæretici,
mallus -
cluntpeccantes contra naturam ; quorum no.
malef. minum lięclegirimapanacſt-.Ethęc poena
Bertra.coſ, cæpitiam in Hiſpania à regno RamiriRe
212. Gol.m. gis , circa annum 844. Nam illeMagica fa .
Courado cra cantioneſĝue ignis fupplicio coërcuit.
debaret. c. (4 1048 . Mariana dereb. Hifpan, libr. 7.cap.13. Jin .
Carar. . Italiâ priùs adhuc à temporibus D .Grego .
g.Miſiel.d. rii , quando Romæ Bafilius quidam ſenator
8. Aimeric. magus , quivtpænam effugeret,affum
ſeMona
in Doretto. chumellevelle finxerat flammis ptus
Coment.in fuit videD
1 Lucerné*"* eur o . ws 4 .)hic Baliliusy . .
.Greg.lib.i.Dinl.6.
( Dilreg
inquifit. nacum Prętextato , quiambo fenatores & vi
Sima. De- ri illuftres fuêre Magięconui &ti 4: vt videas
gna alij hoc crimen ſemper non muliercularum tão
tex.in ge tum
transfud.9. fui &
vilium , fed virorum etiam nobilium
fuiſſe;quicquid V Vierus & fimilesoggannier
Clarus s. ant.Impænitentesitaq; viui cõburendi,pe
Sodom.nu . nitentes priùs ſtrangulandi. vide Comar.lib.2 .
p. Damh.var.ref.cap.1o.num .9. & Clarum d.S. fin .qui 99.
in praxi ?
erimin . & mum . 7. In Apoftafâquoque fpeciale, quod
A omni in foro externo illi pænitentiæ locus non
caßio li. eft.l.3. C .de Apoftai. *
* Car.epilt Vnum reſtat dignum queſtione. V . Iudici
liceat
 ļ. L'it. V. Sect. XVI. 189
liceat banc legis poenam confuetudine receptammi ,
Muere pro lubito fuo? decidenda hæcqueſtio eſt .
ex traditis à D . Tho. & eius interpp: 2.2. q.69.42
* 4 : fiadfit accuſator, eo iuftè inuito , non ,
pofſe vllum iudicem neſupremum quidem
pænam debitam laxare: fivero iniuftè invi- *
tus effet,vt fi valdè vita rei foret Reipub.nie
ceffaria; tūcinferioriudexid non poffet , fed in
benèfupremus poffet *, quod tamen rariffi- 6
me& non nif maximâ ex causâ faciendum . ad
2 . Inferior vero iudex nec permittente accu !a . ibi Caiet.?
torc poffet y. fuperior poterit eo remittente , Sot.libr.se
fi tamen id fiat cum bono reipub. quod quia deiuft. &
rarò accidit, ideò etiam rarò pena relaxada. * * *
i Siiudex ex officio proceffit , minor non posspost D . ;
teric eam relaxare: ſupremusnon poteft, ni Tha. Aran
fi vtilitas reipub.id exigat ,vna & præcipua so. V
cauſa eftleniendæ pænæ , pænitentia volúms.
taria.Sanèprudentes iudices femper cenfues
runt, fpontaneam & promptam confeffio *
nem & indicia pænitentiæ , leuioris pæna c
inf gédę, etiam in hoccrimine, caufam idoar
neameffe.Stabuleti loan.del Vauxignecres
mandus,capiteplexus fuit;aliis locis, qui viv ?
ui erant exurendi, ftrangulantur ad palum .
Hocmouit iudices illosAllobroges in cafu cei
- quem his verbis narrat Cancellarius Parifié
fis contigiffeannoDomini M . CCCC. XXIIIII
Recitatus eſt Lugd.Gallię coram clero pro is
ceffus cuiufdam mulieris delatæ & detenta
Burgi
 190 DISQVISIT. MAGICARVM ;
BurgiinBreyffiâ,quæ eſt notabilisvilla ducis
» Sabaudiæ , circa qua eft domus Sellionisor
„ dinisCarthufienfis.hęcmulier ſub pallio de
m2 uotionis & reuelationum fingebatmirabilia .
* Afferebat enim fe effe vnam de quinque fe
- minabus miffis à Deo compaffiuè, proredi.
» mendis innumeris animabus de inferno. Et
» iam fuâ colluſione ſubdolâ deceperatin re
*" : gione illâ quamplurimas fimplicesmulier
sic corrig.culas. Sciebat videndo frontem , peccata ,
sulgema quæ fecerat vnuſquiſque;hoc enim fecun
k legitur, qui
religionute. dùm Auguſtinum etiam Diabolimalitia fci
P r e poteft , & ſuis reuelare ; non autem ea quæ
a futura ſuntabſolutè , fiueea quæ in ſecreto
cordis latent, & nullo exterioremotu autfi
gno ſele produnt.Habebatetiam fupradi&ta
met n mulier duos carbonesin pede, qui eam aftli
xerant quoti dieſcum
m q; aliqua animaad infer,
efcendiffet.
um ddeſcen quoridie tres animas ab
* num
i inferno liberauit ; vnam vel duas Ginediffie
cultate,aliam ſeu alias cum pænâmajore,vt
dicebat.Mentis quoque exceflus ſeu exſtati .
cos fæpè habebat,in quibus mirabilia per res
uelationem didicerat; eratq;mira abſtinen
tiæ fingulariſſimę etiam vitæ :plura verò alia
de ea ſcribenda forent. Nuper autem cum
Spiritusalmus Ecclefię fuæ rectorverus ( vt
creditur)húc Spiritú falfum detegere vellet;
hæcmulier capta, & pænis vt torqueretur eft
addicta : quæ omnem veritatem confefla eft,
qualiter
 LIB. V. Sect. XVI. * 191 ,
qualiter omnia prædi & a cupiditatis occa -» ;
fione finxiffet , vt ſe nutriret hoc modo & »
.paupertati fuæ fubueniret ; autfortaffis pro »
huiufmodi diabolo fe miſeram in famulam » . .
dedicauit. Inuenta eſt inſupermorbum ca - » .
ducum habere , ac eundem fub extaticis ex« » * * *
ceffibus, quos finxerat , palliare.de quacum * * *
varia opinio effet ,an tanquam hæretica pu
niretur ; iudicatum eft à do & isad pæniten
tiam eam admittendam ,neceffehæreticam , »
quia illa quæ fecerat dimiſit,nec obſtinata ;)
"permanfit. ita Gerfon libr. de examinat. doctric »
nar.litt.o.in fine. Hæretica non erat, quia in his 54

menteerrorem nullum fouerat:faga tamê& visine

malefica, quia peccata ex pacto cum dæmo - !
neinito diuinabat carbonesetiam illivideo songs
turilluſione demonis apparuiffe,quanquam
& humana vafrities quid fimile carbonibus
potuerit exhibere. Ordinarièexpedit Reip. * IN
fontes puniri :ideò ordinariè peccaret etiam part 4
Princepshanc pænámortis relaxans:& fichish
no ** *
malum reipub .inde proueniret ad iuftitiam .

pertinens,iudices,etiam Princeps, tum teneo has

rēturad damnorum reſtitutionem .Valen . com
Aragon,s.Geft commun. fententia, Silu . & Caie pe
tan ,in verb. Iudicum peccata , Nauar.in Manual
CAP. 23. & alior . Quam ægrè autem Deus
feratmaleficos magos vere idololatras, IE ***
SV & MARIÆ hoſtes, defendi aut debitæ * *
mortis pænæ eripi; in Anatoliicuiuſdam &
focio
 192 ' DISQUISIT. MAGICARVM
. fociorum Magorum causâ , multiplici mia
i raculo Bizantii fuit oſteoſum , narrante
'd rem multis Euagrio libr.S.Hiftor. Ecclefiaftic.
m. Cap.18
... cetere,
D .fam .her ;1 % SECTIO XVII.
cif I.ma Delibris Magicis.
>
thematicas
C .de epift. Ec poffunt ad heredes tranſmitti ,nec
d .19. . TYlegi,nec retineri;ſed ſuntigni traden
19.culegg. di “ ; Vtiureantiquo cautum & in prima.
' : D . Au, tiuâ Ecclefiâ obferuari folitum b ; & hocre
Suf . tefta nouatum edicto Pii IV . & Clementis VIII.
thrinpfal.
LXI.in *fi. Pontific . in regg. quas præôxerunt Indici
Damafë, lib.probibit.Reg.9.INTELLIG E præterquam
deBarlaa ab illis , quibusprohibicorum librorum ge 1

lofaca , neralis lectio , in bonum publicum , Ponti .

3& ficisMax.auctoritate fuerit conceſſa c. So
Eymeric.
u li Pontifici referuatum eft , hanc licentiam
ŠPenna, largirid , & quibusipfihocpermiſerunt ; vt
ibiincom nominatim omnibus Inquifitoribus fidei ,
mér.lit. C. & corum commiffariis ,pro tempore exiſten ,
13.57
bulla, cum tibus: Epiſcopisverò , eo ſolo quod Epiſco
meditatie pi funt ,hæc licentia legendilibros prohibi
cordis. tos non competit , vt docet Penna , & hoc
'ad Dire- fuit à Pio V .quibuſdamEpiſcopis diſertè re
dor. In - ſponſum . Sunt autem tales libri, non au .
gurur:?;
2 .6. . Ca.
doritate propriâ comburendi, fed potius
3.fol.9 . deferendiad Inquiſitores . Qui eos reti
nent,
 LIB. V. Sect. XIIX. 193
ent,nifi deferre paratifint,non funtabſol.
uendi: & hæcabsolutio referuata efthaben
tibuspoteftatem abfoluendià calibus bulle
cænæ Dominijatab alijs impenfà abſolutio ,
nulla eft & inualida. funt etiam tales reti-
bentes vehementer de eadem hærefi ſuſpedi
f. fi libri fintab aliis cópoſiri.Nam liabipfila ' hac om
met compofiti forent ; plenèconuinceren . mniu frase
tur, & damnaripoſſent ve hæreticimagi 8 ; docet positiis
Det fi tamen faterentur à fe compoſitos, velà fe vtSimanc,
lla Scriptos, velab alio fe dictante ſcriptoš , nec cápeg: 8 .
Zauchinta
und quicquam caufari poſſent quod eos ab ha . Penna do
El reſis crimine tueretur.vide debac re bene loqué- com .j
" sem Simanc.in prax .à n .z.tit.39.
.650 Idem quod inquifitoribus fidei, quoad Domi.c.fi
librorum horum vfum puto effe publicis lydeharel,
ge Librorum Cenforibus Ecclefiafticis : non in G. RO
verò DD. quiaDoctores ſunt, necPárochis. .. 23
1$323.Carer.
quia Parochi. quod diligenter notandum , de beret
etfiin multislocis periculoseParochi& DD .» .IUS
hosiusſibivſurpents

LA SECTIO XIIX.
De Euchariftià morituris pra
bendå .
Onfuetudo multis locis eft maleficis
Cad mortem damnatis denegare viati- .
N cum
 194 DISQUISIT. MAGICARVM
cum corporis Dominicis quæ confuetudo
tolerari poteft, propter Sacramenti reueren
*lib.s. Có tiam , illis locis , vbipoft fententiam ftatim
: pl. 16. reusmorti traditur. Locisaliis , vbipridie
fum .13.9 . fententia
2.c.fuper'
fertur,& poftridiereusinterficitur,
etiam conſuetudinem hanc admittitNauara
co.de har.rusa. Sed omnino putarim , tuncreis pro
in d. Motu bendam communionem ,niſi quid aliud ob .
proprio by ſtet : nempe dummodo Catholici ſint , &
Vbijedio
. fuper verè pæniteant. probatur hæc ſententia iu .
Sanctione re Pontificio b , & ciuili , & DD .auctorita
- Crimina. red.probatur & ratione,quia conſulendum
Caroli V . eiusanimæ , cuius corpus traditur admor:
na tem : nequehoc eft dare San & um canibus
DD .inicle
cle. pænitens
Pen enim iam Deo amicus eſt & non
1.depænit.canis.Nec dedignatur Chriſtuseum inuiſe
Turrecre- re,pro quo ipfemoridignatuseft. it
ma.in d.c. Item adhoc requiritur,vtreus Gitieiunus,
Aufrer . de. non enim idem ohri
quæfitum non enim idem obtinet in ægro morituro ,
- Breita. Ec & fanomorituro , vt optimè docetNauar
'cleſ fuper ruse : & vt tantum temporis inter ſuppli :
laic. Iul. cium & communionem intercedat, vt fpe
Clar.d.gr . cies facramentales fint verifimiliter confum
99.nu.3.i 6 . ptæ , ad quod non dubito cum Nauarro f,
memb. z . quatuorhoras fufficere.confeſſioSacramen
dubis.mul talis nunquam reo , ne immediatè quidem
fos allega. antemortem , deneganda 8 : contra vn & io
tern . extremareisnunquam concedendah, Sem
t'Manual, per autem cauendum , ne poſt Eucharia
6 .25.n . 23. dio fiam ,
*Nw6.0.0.253 Clarusd.nu.3zm
 ** *L18. V. Sect. xix. To
* ftiam ,vel confeffionem quilibet reum in
tuiſat, & inebrietur , velália fiant piam mor- i mitt
El tem & feriam pænitentiam impedientia;quán
in re hic in Belgio & Germania ſuperiore
multum & frequenter peccatur.
Hinn

SECTÍO XIX.
Ancorpusfepeliendum ?
CEquenda in hoc regionis confuetudo ,
quoad illos quià Carnifice iuxta teno "
20 Tem fententiæ ſuntinterfe &tia. Quoad alios Comer
5 quifententiæ executionem morte pręuene- to 3. č.17 .
runt,notandum primòhuius ( vt & hære - cu f.Clar.
lis ) excépri criminis naturam effe, vtmor- 5.6k .q.ioa
te non finiatur , fed contra mortuum pro-mo na.L.
nu. *
co "Gomezo
cediin co poffitb, & in locis vbibona confi- dLito
.to. 3 . 0. 1
mafcantur , poteft etiam poft mortem ági ad num .fo. *
21 bonorum confiſcationem ; fed vbitalis con . "Gomez.*
ſuetudo non eſt,faltem admemoriæ damna. fupr. ** *
pro tionem C; & corpus fepultum condemna- Clarus
4 ST914.5
tum poflet exhumari & offa comburi want to
- Qui durante reatu libibamortem
r conſciue. prax.tit.
runt,iinon i i d e
funtfepeliendiEcclefiafticâ fe- 62. tit.
Lo pulturâ iob
omd,mfed Scadauerdeberet à iudicibus in so.
So furcam agi. Siobiiciascontrariam fenten c.placuit
tiam communiorem ;quoad vltimum mem - bielones
i brum ,ncmpe non poffe iudices in corpusin DD .
su carceremortui fęuire,illud ſuſpendendovel
Nacre
 196. DISQVISIT. MAGICARVM
cremando. quia crimina & corú panamor
Side Cla- te exſtinguuntur e.Refpondeo banc rationcm
tum d . .fi: locum non habere , quando moriendo no.
q -s1.n
come. is. non
uum crimen committitur , & ipſa mors cri.
fup.nu.77. men eſt: crimine enim nec crimen , nec cri.
Meno.minispænapoteſt caſtingui. Hæcmecauſa
de arb. ium impellit ,vt à communifententiâ recedam ,
dic. caf. Deinde plerique cenſuerunt & optimè , in
atrocioribuscriminibus, rectius,æquius ef
ſe adhuc cadauera puniri, cùm grauiffimo
. : cum ſcelere, ſe debitæ pænz rcus conatus
ji fuit fubtrahere; & conſuetudo ferè genera
1 . Jis comprobauit hanc praxim cadauera ta
l ium puniendi, ad aliorum neceflarium ex
v latè hac
sc cmplumf, Eos autem conſanguineos & a.
oftendunt cuprum ' . Los autem
polt lenek , micos, quireis in carcere venenum , vel la
Fr. Marci queos, vel cultros ſuppeditant; vt violentas
& alios fibimanus inferant adignominiam euitan
PA GO
mez .
dam , in quos meritò DD . inuehuntur ,
Charbocie non dubito teneri lege Cornelia de Sica.
dichia , Co. riis.
marr.lib. za . Si verò non vi libiillatâ , ſedægritudine
refol.co.l, veldebilitate,aut incommoditatibuscarce
.

Simanc .d . rismorerentur ante ſententiam ; in his ergo

prorſùs fequerer communem illam fenten ,
fing. io. tiam , adeò vt ſi in talem non legitimè con ,
: Menoch.d. feflum aut conui& um iudex fæuiens eum
af, 285, non patiatur Eccleſiaſticæ tradi ſepultura ,
p eccet mortaliter , & a &tione iniuriarum
conuenire à propinquis defun&ti pofſara
Potea
 Lib. V . SECT. XIX . 199 .
& Poterit tamen iudex finere corpus ſæpeli- me,plus
ricum proteftatione, & litem cæptam con
i tramortuum profequi, citatis ad defenfio - fepult.al.
si oem iis quorum intereſt ; vt in hæreſis cri- beric.Ang.
i mine fcruatur i. Sed quotannorum ſpacio & alij in bo
a curriciuscontra mortuum agendi? putarim :3:9
D . deinin .
dia hoc crimine quoad bonorum confiſca - megwebec
tionem non poffc agi, poft annum quadra . in re pra
rose geſimum ; ad memorian tamen damnan - sim cõrra
Adam , adhuc agipolſek, iuxta ius Canoni- riam profe
cum ; fed ciuile videtur quinquennii tan
m tum fpacium exigere i , cui in foro ciuili , fed a
E ftandum . mnes bo
en lainsGnanimiter quoadhoc iura feruari, ' Ægid. Bellamere deciſ:
677. 80678. cum feqq Alberti.rub.deberer. Siman.d.tit.62. Brian
- niusdebarer.kibris.c.17. Simane.fup.nu. 7.exc.Cle.de prafcrips.info
11.2.C.deapoftat.& ita gloff.inl.Manichæos,in verb.Jábere.C .de
Cabaret.Best commun ,tefte Gomer .fup.n. 81.gnem fequitur Clarmo
di d.nu .14.
3.
월
.
를
를들
통
 * 198 DisgyisIT. MAGICAAVM
APPENDIX AD LIB. V.
Isaddam quæ ad me V .CL
PetrusOranusfcripfit quin
Cto Kal.Decemb. 1599 .& ad
iungam ex reb.alibiiudicatis
o nonnulla,quæ ſolius Parifie.
Curiæ iudicatisnon immeritò præferan
This tur: quamqua necDuarcno (cuiusin Scho .
* * tam liszquàmin ſubfelliis , maior laus ) fatis cre
***,ti dam hoc Parlamenti illius conftans effe iu
1.33 * dicium , fed forsillum arrefta aliqua decepe .
re, quæ aliis,ipfinon notis, fundamentis in
nițebantur.Oraniverba lunt:
ermere end In Magicarum Diſquiſitionú Tomopri.
mò,aduerfus Alciatum noftrum ,ſtrenuè de
certafti, depulfiones; plenâ,atque ſolidâ,er:
rorem notafti, & confutafti,demiror doctiſ
*** * limium Alciatum non tantum in Parergis ,veu
rùm etiam in Recitationib .ad DecretalesPoc
in c.per-
vicioſa tific. in eo erroreperftitiffe ,ficauté fcribita.
. n. In cótingentia fa & ividi quamplurimum
& poteft. dubitari, Inquiſitor pronunciauerat contra
ordinari . quandámulierē ac tradiderarludici ſeculari,
. .. , hic ad partis inſtãtiam vidit pceffum in quo
y conrinebatur quod hæc mulier confecerat
: - ) pocula quędã amatoria,& folum contra eam
ñ erant indicia quarundam maleficarum , quæ
. . . dicebant quod in quodã lufu no& urnocum
.: po dæmonib. viderantipfam mulieréludenté ,
ac du
 . Lib. V. APPENDIX. 1993
ac ducentem choreas,ipfa vero negaueratos,
mnia & fatebatur m catholica
afeefle ,fuitdiétú
i m i s t e n t e n
iso Iudex fæcularis enó
nquod
t i xequi ,,
efbereteexequiIn
x ddeberet
quiſitoris fententiam ex defe & u iurifdi&tio - „
nis, opinillo proceſfuInquiſitornon poterat ,, :S
cognoſcere.nam quodad pocula amatoria , * *
n e spital
clarum illud deli & ú non effehereticum ,nec ,
eiuscognitionem ad Inquifitoiéſpectareb, Panorme
neq;enim eft credédum quod etiam ipfa ve- ingrede ,
rèfaiffet in luſu .nam quamuis credatur fo . Jortileg.per
ciiscriminisin tali deli & o ;attaméillud non ca.accufám. '
eft trahendam ad ea quæ verè non videntur, retino,
fed per illufionem dæmonum , præfertim c.epifcopica
cumiſtæ participes criminis effentmulieres 26. 9.5. a
quæ regulariter non admittuntur in causa
fangninis d ;hæc Alciatus. " °C. 3.dere
- MiDELRIE , exvnoerrore , in alium labi. .?
tur Alciatus, fiquidem Pontifex Maxim .e in 4 .6.3. *
accuſatione etiam mulieres audirireſcripſit , . * *
22

non quaslibet,fed conſcias, & participes eius

i criminis,acfacinoris, & audirinon tãquam
| accufatrices ,fed tanquam teftes; certum e.
nim eft confcias haberi proteftibus,audiri,
& examinaritanquam teſtes,quin etiam ge
nerali confuetudine comparatum , vfurpa
tum atquereceptum ,vteiuſdem criminis &
facinoris fociiscredatur, fi fanguine fuo ,id
eft morte, accuſationem fuam lignauerint,
& roborauerint.
Et quod traditur Reum criminism non intirepet
inst.de
N 4 inter
 200 DISQUISIT. MAGICARVM .
waflioni interrogaridecöſcientiaaliorum ,quod qui
bus.aspl. libinon pepercit ,multo minusalteriparcie
Elt. C. de turus fit ,id intelligendum eft de confeffis ,
recufa. E non conui& is : høsenim aduerfus conicios,
m .col .is: focios,& participes criminis interrogarima
L.GL.6.fin nifcfto iure probaturbimo& confeflum in
autem . C. terrogari in crimine lęfa Maieftatis ! in a
de bonis eo perto eſt,taleautem crimen eft førtilegii , &
. rãqui an magiæ ; Iudices rerum capitalium apud Sta .
te fenteni bulenſes ſortilegas conui& a , nec confefſas
Emilianus proſcribendas, non damnandascapitis, vel
decla. 292,ad rogum contendebant, ac ne quidem fi
Pin l. D . in flagranti crimine comprehenfæ effent ,
Hadrian . ficque apud eos more maiorum vſurpa.
$.1.de cui
. ftodia reo tum ; verùm au &torante Principe ia tatam
rum . conſuetudinem , & abufum abrogauimus,
'c. 1. de co- hoc enim nec ius admitrit , alrero conten
.
felis. tum , vt vel confiteatur vel conuinca :ur
.quifen Reus k. .
tétiam . de
Scio afperrimum crimen parricidium ,
libris.de quod Seneca ', & Quintilianus nefas vlti.
Clement. mum vocant, eoque ſepſu in Regem adten
cap.23 tatum , vltimum facinus , Quintus Curtius
***decla, adpellat , non vindicatum acerb ffimo illo
Uber hi fupplicio ,moremaiorum etiam in conui& úi
ftore " & manifeſtiparricidii Reum ,niſ G vltro co
Los fiteretur, nec confeffionem fuiſſeextortam
Sueton ,in tormentis. , tamen nihilominùs conui& us
Site Aue capitali pæna vti homicida coërcebatur ,
guft .33. ea fuit lenitas Auguſti, nolens parricidii
Cik 1. iftii pena
į Lib . V . APPENDIX. 201
od pænaple& i nil confeffos, nec Auguftus fua
interrogatione, CERTE PATREM TVYNAS
I NON OCCIDISTI ? viam falutis,& liberta
hay tis Reo aperuit, vtvoluit Caſaubonusp , fed in mor.ad
is benignainterrogatione abnutiuum reſpon - Suetonska
ni ſum elicere voluit,ne conui& us, non tamen " . 33 1 .
inde confeſſus, pænam parricidij luftineret. tam i "
ő horrendum facinus parricidij vix credidere
patratum veteres;nifi frparricida ſe ſuo ind
cio ,& iudicio conuinceret ;
Quod vero Alciatus ſcribit aduerſus dini
bationes , & incantationes , Inquiſitores in
congrugs , & incompetentes effe ludices,
i quod diuinationes , fortilegia , acalia id ge- , **
nus, fpecies fint falfeReligionis,nulla tamen **
dogmata fidei catholicæ contraria contine
re ; hoc fimpliciter verum non eft, fi cnim
Diuinator, ſortilegus, inuocauerit, & ado
rauerirdæmones, fpem in eosac fiducia po . "
fuerit, facrificia ac preces eis obtulerit( quod
vrique faciunt fortilegi & venenarij ) recte
pro fua iuriſdictione inquiſitor inquirit , &
ita poft Oldradum q, & Iafonem refoluit conf.4od.
Conrardus Brunus;
DemirorGallosdo & iffimos errationem sufmods.de
legat.i. "
Alciati inſecutos.FranciſcusDuarenus , licet C rintisada
de fortilegis ſcribit : de an culis borum tem - lepem Coro
porum quæ volitare per aera , & no & urno mel.de sit:
tempore faltare , & choreas agere dicuntur
quæritur ? Et foleat plerique Quxſtores in
NS cas
 202 DisgVISIT. MAGICARYM
* eas aceibiùs animaduertere quam ius & ra . .. -
» tio poſtalet,cum SynodusAncyrana definie ;
» uerit quædam effe quæ à cacodæmonemulo .
» tarum mulierum mentibusirrogantur;itaq ;
9 Curia Pariſienlis (G nihilaliud admiferint)
w cas abfoluereac dimitteremerito conſueuita
» hæc ille .
» " In candem fententiam ita quoque Petrus
lib.s.reri Erodius s,nuper extitere apud Valenſes , &
isdecata. . Cenomanos vicinos noftrorum Andiam , .
malefic.n . quiex hoc maleficio damnati ſunt, & quos
editio. . in tormentisaudio confeſſos, ſe facris ( quæ
1

sa fabbatanuncupant ) rituatim initiari, tom ,

- „ Chriſtianiſmum abiurare & profiteripaga
.. . niſmum ,deinde à tergo notari fignis , po
,, ftremò donari pulueribus & medicamentis
» quibus & brutis & hominibusofficiant, ita .
y quealios tale quid conficere,nonnullosvrial.
# nam Gftcre, quofdam arceri à concubitu , an :
» id efficipoſſit vt perſuadere volunthomini
., busin a &ts,vid bimusproytres incidet,du
s, rat in hodiernum diem hæc ſeu magorum
s, ſeu ſortilegorú perniciofa fadio , nifi quod
** , ea non amplius philoſophorum aut hones
Itorum virorum ſit , ſed ruſticorum & idio
*judicatar
L.2,veri: tarum
adiecit,.
quæ res (inquit) vanitati vanitatem
sumti .de Idem alio loci e à fanguinefortilegorum ,
i de e pot exex Ammiano Marcellino abſtinendum con
dition
prema." tendit , quod multa in hoc genere vanaknt,
multa
 LIB. V . APPENDIX | 203.
multa non nociua, mutta infaniæ coniun -,
& a ,multa miſeranda , & fi hæc deliria hu. "
mana aliquam pænam merentur,mitiorem "
vult adhibendam , vt enim furioſus ſatisi. "
pſo furore punitur ,ita fortilegusvana inda- " *
gine.
In eüdem errorem delatusMichaëlMon. Nibilna
tanuslibro tertio periculorum , feu tentamē. -effenam
torum , (Lipliusnofter guſtus, Au & orvero non proba
operis,Efais vocat ) capite vndecimo, tit.des quicqua,
an india
.
Boiteux.Curəſſem ab Amanuenſimeo deſcri- tantum a
bi,niſi Lipſiusin libraria ſuahaberet, à quo, git,& com
fiyoles,legendum accipies. C ri stes cames
Contra Matthæus CogaetusSenator Re: Jamres
gnorat,con
gius*,fortilegos tanquam homicidis nequi .Sendiream
oresnaturæ humanæ inimicos omnimodo non fuiffe.
puniendos contendit, & diriùs,feueriuſque enfes
in eosàMagiſtratu animaduertédum :quod diſcours per
& ipfum fi matdoctiſſimº Theologus Clau -Warguesa,
dius Eſpenceius y ;mag am proſcribere (in un com
quit ) ſceptrimagiseſt quam ſtili, & eo loci mentarija
multa demagis, præftigiis & incantationi**s*adEpilpoftre.
.D .
bus.
Quin etiam Franciſcus Hotomānus I.C . moth
nonincelebris,in ſortilegosanimaduerten - cap.z.
.

dum ;confultusrefpondit , Etfifortè non configt!

fit pleneprobatum deli &tum ſortilegi, tamē
fufficere publicam vocem ,& famam in loco,
2 un
vtpoffit quæſtionibus fubiici, quod omni
um impietatum atque ſcelerum àSatanarea
pertum
?,
 204 DISQUISIT. MAGICARVM ,
... pertum fcelus & maximeabominandum fit,
CH!. propter expreſam abiurationem & renun .
ciationem Chriſtianęreligionis,deindepro .
ptcr fidem & hominium quod diabolo præ - ,
Itatur, & propter exitium quod ifta maledi .
eta diaboli mancipia mortalibus inferunt , '
Anopinat . cuius rei cauſa , legesciuiles humanigeneris
, ** '*" inimicos, & hoftescommunis falutisappel
in l.etfi, lant . " 11
in 2 &lt. Idem Hotomannusb,in morbis curandis
C : dema magam qua de conſulebatur non modo cir
confil.99. culo , verum etiam çerta hacverborum for
mula vſam fuifferefert , d'ainſi que Dieu ava do
charitéafor . & lepuin wafaim , & l'eak * * * foif,
:. . toisei Olefrun'a froid, fou , fau ,en oifiy , parte d 'icy de
de dans,quod magicum carmen (exorciſmi for
2.com /g ), mulam impiè Hotomannusvocat . )Conſti
tutionib. Imperatorum damnatum legimus
in l.nullo d ,eosenim qui fufurris, & carminibusiſtis V . "
E! O inl. co, tuntur quanquam pernegent, teftib. tamen
grauatos, eculeodedendos, vnguliſque ſul
cantib .eorum lateratondenda, pænas pro
mi ca!
prio dignas facinore. ;
i Quod vero Alciatus,Erodias,& alij,ſortie
lot is legosa i fabbatá proficiſci , ferriper caminú,
, . nigrum hominem vel hircum adorare , tri
pudiare vnà atqaevnguenta puluereſue da .
ri quibus aut transferantur aut ſolo etiam
flatu aliostabeconficiant,deridicula & inſo
mnia effe putant, & ad fuidi&ticonfirmatio
1 - nem ,
 grb LIB. V . APPENDIX, Y* " 2015
nem ,aduocant Decrçtum Patrum in Con
cilio Ancyrano;ſolidèab : te confutatum eft,
yt & hocipfum præſtitit SebaſtianusMicha.
clis Theologiæ Doctor neq; adhibendam in fuum
'magè fidem loanni Baptiſtæ Neapolitano f, pneuma
quàm Apuleio Africano , vtrumque enim belli concha
fieri poffe reipfa , & opinione,ideoq ;àparti- ' til de
culariad yniuerfale nullam effc conſequen , magid.c.
tiam ;
loannes de Vaux Stabulenfismonachus,
inter alia recirabar indicendæ congregatio . . .
bis nis ( ita enim vocabat ) ftatos condi& os dies,
vbinocteintempeftâ ad deſtinata loca ſoda
fitascomparebat,quæ dæmoniin formâhir
ci adparenti adorationes genibus fubmiffis
faciebat, iiſquein locis exſtruimenfasepulis
& cibis bonisbeneque ſapidis (neque enim
inanesmenfas fuiſſe ) & primæ menfæ ho
noratiores cum vxoribus ( quos les braues
hommes adpellarireferebat ) accubuifle , pri. :
mx menſæ maiora fubfellia , Belzebub ,
Aſtarot (hæc eft Venus, & Ioannismonachi
ſuccuba ) & Leuiatan occupaffe , fecundis &
tertiis menſis interfuiſſe etiam plures dz .
monesſinenomine, bibiad fanitatem Beli
zebub , epulisexempta fame,mentiſque re
moris , in promiſcuos concubitus & ample
xusrui, in receffu accipi à dæmone puluea
res fpargendosin aera, ad fruges , vineas &
fegetes inficiendas , & fparfis pulueribus,
venio
 3 . 1206 DisQvisit:MAGICĂRVM !
... ventorum turbines & tempeftates fpurciffi
masexcitatasi
.

Skb. f.na ... Non ignoro Senecam & hęcnon probare;

* Sicenim ille : Apud nosin duodecim tabulis
cauetur , ne quis alienos fru & us excantaffit,
* * rudis adhucantiquitascredebat fru & uspof
fe excantari,adtrahiimbres, & repellicanti
marginsof bus, quorum nihilpoffe fieri tam çalám eft,
vthuius reicausâ nulliusphilofophiSchola
i intranda ſit; fed hocSenecæ di& um vt erro .
; meum conuiciſti.
s
for ft Florimundu de Remun dish
,refertapud
Antechri
25 Burdigalenſes capitulum generale per for
tilegos indici folere diebusMercurij & Ve..
enerismenfis cuiufliber, ita enim confeffos
fortilegij criminis Reos. Et ias
SebaftianusMichaëlis in Pneumalogia, feu,
en fon diſcoursdes Eſprits, ſcholio feptimo,
fcribit , les forcieres eſtre , tranſportez d 'vn
lieu en l'autre par Sathan pour leiour & heu
resle Tendy enuiron laminui&t ,auquel feule .
mentils ſonttráfportez commetreftousont
conuenu en cela & confeffé. Peuteftre, hang
?

rationem ille fubiicit pour ce que le diable veut

auoir les premieres , & cftre recognu au pre
mier rang de la ſemaine, Carles Turcscele
brentle vedredy , le luifsleSamedy les Chrii
{tiens le dimanche, & quand à luy il s'eſtmis
dcuarto pour auoir la premiere celebration.
QuoddePalete ,naturâmolli, fed magia
omnes
 * * LIB. V . APPENDIX 2017
omnes fuperante ex Sudæ hiſtoricis refers,
idipfum interadagia fua Eraſmus retulit,ad *
quem cum quid emeret & rei pretium ven
ditori numeraffet, nummus perpetuò redi
bat,idem carminemagico ,cóuiuium repen : *
te partibus omnib . inltru & um ac fumptuo
fum exhibebat, quod ſtatim fi libuiffet eua
nefcebat,potuit conuiuium fuiffe verum no
fimulatum , fafcinatum & imaginarium , cu - ***
jusrei fidem faciunt cõuiuia quib .affiduèloans
annes de Vaux interfuit , cuius confeffio ab
aliis quoq;magicis & fortilegis probata.
Tempore Ķeuerendif.Georgij Auſtriaci
EpifcopiLeodicenfis (bonæ memoriæ )mai
gilterHugo Bourlettus chirurgus inſigni,
& àmedicis laudatus multùm , fimilia factic industri
tabat,yinaqueextraria Româ,ex Hiſpaniâ &
aliis ex locis reipfa inmenfa omnibus demi
rantibus repreſentatis poculis exhibebat,vi
uunt adhuchorum a& uum teſtes comperte
fidei, atille poftea ad meliorem mentem re- se si mund
Derſus,maleficiis abftinuit, & exim pio fa & us
pius, quique diebus fingulis facrisoperaba
tur, Reuerendiſ. Cardinalis à Groesbeeck,
eum in familiam ſuam recepit, obiit autem
taldè piè,& catholicè,ab annis o & o, & quod
excurrit. . *?
Veriffimum eft quod in fecunda part
peris tui ſcribis , Conſtantinum Imperato
rem ad Baffum Præfe & um vrbi refcriben
tem
 208 DISQvi$IT.MAGICARUM
Link cari , tem ,non vſum verbo,Coegile: quòd verò
C.doman ais vfum verbo deflexiffe, ipfeapud te diſpice,
-- Deficie. annedefixiſſe legendum fit,ita enim Theodo.
fianus Codex habet. defigere fortilegorum
* lib.i.de verbum eft;apud Ciceronem k , QVÆCVN
legibus. Ove Augur,iniufta,nefaſta,vitiofa,dira, de
: fixerit, ( licin melioribus Codicib . & ita quo .
que Lambinus) irrita infectaquefunto , Pli.
lied. Hinius! , defigi diris deprecationibus , nemo
Poriarum , non (inquit )metuit. Ouidius ( absteetiam
por laudatus Deuouct abfentes fimulachraguc
cerca figit, & alibi,Sagaque Phæniciâ deg
. . xit nomina cærâ. Quod ipſum non ignora
uit, Accurfius nofterin exemplo abs te pogi
inl.oin to figendoca a imaginem m , & in gloſſis Philo .
Berbo non xenidefixiones Necyomantia leguntur:
C.deman
Vndeapud Paulum . I. C .minusrecte les
lefic. gitur Interficerentaut deficerent, legendume
lib.s.fen - nim vt ex Codice Veroncino Cuiacius no
tentiarum fter reſtituit defigerent, quiautem defixiones
adl.Cor-, faciebant curiofi vocabantur, vnde apudHo
meliam de
ratium ,curiofus promalefico ſeumago acció
lib.30.6b - pitur,quade re videri poterii Cuiacius o .
feru .c.az. Quod tu de puellâ Ioanna Lotaringia,
816.37 . idem plane cenfeo,eius gefta, & ftratagema
617. ta,non fub Carolo fexto (vtiſcribis) fed fub
Carolo feptimocontigerunt,cuiusreiteftes
aduoco Paulum Æmilium . Monſtreletum ,
Micquellum ,Girardum & alios. Virago illa
obſcurigeneris in Barrenfi Ducatu Iacobo
Dareo
-* : Lib. V . AprenDIT. 289
do Dareo patre , acllabellamatre nata , Diuino
life afflatanumine rem inclinatam fortiter reſti
ituit , Anglos vbique perfidos, FRANCIA
mu ciecit , Carolum Septimum Remos vngea . ..
c dum facrandumque perduxit , illiquc vt ra -*
1 tum firmumque Imperium more maiorum
=\ effet,effecit, Aurelianéfem vrbem grauiob
5.) - fidione liberauit, vidieius ftatuam æneam
Aureliæ in pontead Ligerim feruatæ à vira- ' .
i gine & virgine vrbis monimentum .ceterum
dum in Compendij obſidioneex vrbe erupit
de ab hoftibus comprehenfa & Rotomagum
produđaad palum damnata ,viua exufta eft,
Naon abſque eterno Anglicinominisprobro;
quiſemagicis illiusartibusFrancia profuge.
re falſo quærebantur. ; -
- Admirandum ſane eft quod de illa adfir .
matür P, pirum arborem ſub qua illa ſedebat " per Mit
dum pactis gregem minabat , oucfque ruri quellrom
o paſcebat ,cum ýtRegem Carolum VII adi- qui ANDO:
ret,primòcæleſti vocemonita eft,ncque ca - mini
- riem ,neque vetuſtatem ſentire, neq; fulmi- jlit abfolio
netangi, neque pluuia grandineueaut niye anem en
Joanna res
intingi.
Inquiſitor, in Prouincia Stabulenliapud det fordi
acta probatum reperi,malum ſub quamale
ficæ duxerantchoreas; & faltatorium orbem
verfauerant,in quaque earum Aulædus Ty
bicenueconfederat, fælicem ac frugiferam ,
fa & am infælicem ac infrugiferam ; arborem
Redee .
 210 DISQVISIT. MAGICARUM
Redeo ad loannam ,quam ab Anglis flam .
mis feralibus quafimaleficam ambuftam re
, fers, an eo fenfu exaudishæc verba Conftan
Finl.muh tiniad populú 9.FERALISPESTIS ABSVMAT.
ti. C .deme Iacobus Reuardus * ,exiſtimat per illa ver
Ref: . . banihil aliud voluiffe Conftantinum , quam
* lib.s.Ga
maleficosigneconſumédos effe, ſed quia de
Diismanibus, quibus feralia facrabanturac
citis artemagica locutus firideoquefaralipe.
Ale potius, quam igne huiuſmodihominesab
fumendos reſcripſerit, quanquam (inquit )
non ignorem peftem feralem de ſupremo
fupplicio accipipoffe ; & veteres pro morte
ac interitu peltem poſuiſſe, vndeapud Fe
Itum ,peſtiferum fulgur, quomors exilium .
i
ue fignificatur.
* in Roti Dionyfius Gothofredus , ignis quoque
add .l.
fupplicium intelligit,quod magiDiismani.
busconſecrarétur, vt quemadmodum in fe
ralibuspecudesabſumebantur, & ipfa cada
*: * uera , ita manibus conſecrarentur quos in
carminibusſuis inuocaffent. . ..
Ego verò, per hæc verba,peftis feralisab:
lib.co.ba fumat, intelligo maleficos & præftigiatores
filikon tit. beftiisobiiciendos , quod ipſum (Græcusin
. .. terpres notauit , probarunt quoque anti
39ind.l.
multi. quinoſtriiuris Interpretes, & maximèOdo .
notis Fredus , magos (ait) feralis peftis abfumat
addol quia funt obiiciendi feris beſtiis lacerandi,
ſic quoquenotauit Cuiacius : feralis (in
quit)
in L1B. V .APPENDIX , Life
ist guit) peſtisabfumat,id eſt:beftiis obiicia
1 çur,& vt ego interpretor,feralis paſtusab
in fumat.
Matthæus Coignetus* vtitur hac interad.c. :
pretatione, que la peſte cruelle lespuis efteindre,
od cofumer, & pour telles forcelleries lehu fitmana
ger auchiens la Royne lefabel. .
1 . Neronistemporede Chriſtianis táquam ,
ſortilegis fupplicium ſumptum legimus, &
e hi autferis,autcanib.obiiciebantur,autcru
cibus figebantur,aut flammabantur,ftantia,
busad palum deſtinatis yn'co (nemotatione
y capitis picem cadentem declinarent guttu ,
i riſuffixo , èlamina ardente pixaut vnguen
tum in caputliquefiebat , ita vtriuipingue
dinis humanæ per arenam amphiteatri ſul
cum facerent,coquepertinet locus ille luue
DalisSatyra prima.
Pone Tigillin um ,teda lucebis in illa " " , * * ki,kimi
Quq ftantesardent quifixo gutturefumant,
Et latusmediam ſulcusdeducit arenam . :
(Italegendú contendit Schaliger y )no verò, y lib.s dois
Et laruinmedia ſulcum deducitarena: emenda
HasenusOranus. ' tione tem
In his quæ de Ioannęxuomemonetami. porum .. .
cus, veriffimum , & memoriæ lapſum agno - de Roma
Ico lubens. Deduobus aliis non video cau fub Nerns
* - /ne incesas
fam ,cur ſententiam mutem .
Nam illud de Conftantini reſcripto z ,de- ' l.eori . 4 .
flectendi yoce vſum , non cogendi; verum eft. C .demule.
** * O2 nec
 ini Drevisir.MAGICARUM
Bec facilèbicadmiferim correctionem illan
defigendi:tum quia libriomnes Codicis lufti
nianæi quosvidi, continent; pudicesad libidi
nem deflexiffe animos: tum quia C. Theodofia
** .9.116. nusà Ioanne Tilio primùm editushancle.
23. . . Ha: rmenopconfirmat:tum quia Conftantinus
4 .6.Epit .donem
ini ulus
tir.se. Harmenopulùsb , inhuius legis breuiaris
ofbortus. legit , quimagicis artibuspudicos animosad libi.
dinem defle&tunt, publicationesexilio puniun.
tur. tum quia defixio magica deuotionis &
exſecrationis quoddam genusfuit, & non d
nimæpermouendę vel peruertendę,fed fani
tati corporis perdendeinſtituta.nec fatis La.
tinèdicas animum defigi ; fed defledi,in libin
dinem .
De Ferali flammâ, cùm fcriberem ; nulla
mihicogitatio fuit legis illius Constantini,
Sed ferales flammas,fu.
*Lmuki.6. cuiusinitium ,multic,nuncupabam
Cudomalo, neſtas atque lethales ,vtMinu .
ciusferalia ligna , Symmachusferalia commen ,
i ta,Saluianuspeccatum feralißimum , nofter ille
: ;& decus orcheſtræ ignem feralem , ratem feralemi
I n locum feralem ,faxum ferate,turbam feralem ; alij
He alia ,quos olim laudauid;quæ vox à Fera; fiue
Here in mortem fiue Parcam ita vocarunt. De Con
A . ftantinitamen verbis,nondum mibi liquet,
Depresi quid ille per peſtem feralem potiffimum ſup
plicij vlciiniindixerit.illud quidem quodad
iungitur , fauet explicationi Græcorum ;
quoniam natura peregrinifunt,quafi dicat:quo
nian
 Lib. V. APPENDIX 7
i niam alieniab humanitate , ideo belluis ce- Sciolva
Is dant.Scd egoferale proferino, nondum repe. nt. Cod.
ri apud clafficos fcriptores. repugnat etiam dehis qui
dol fyllaba modulus, in hoc citatus, in illo pro . pas.ferido
Les angla
ductior ac ftatarius. Ergo cenfeo
* crgo cenieo potiùs, in olur i ?
potius, ftia
di Conftantinum eo loco dumtaxat definiuiſ- pari fed
la fe , vt vltimo fupplicio demedio tollantur, qaia fune
l quàm penzgenus exprimcre voluiffe. Nec sca cullei
Vi arbitror femper eâdem morte damnatos. manis
Facit Vlpianus vt credam , libro 7 . de offi-* la, fic ro .
cantar
* cio Proconſulis, fub titulo deMathemati. Men
cis & vaticinatoribus;dum ait : & variè puniti fuiciaran ,
funt ï quiid exercuerunt ,pro menfurâ fcilicet door Round
conſultationis. ] vt vides lacuna ſubeſt,expleo ; at
lo modo conſultat. quamquam Vlpianusde ione, quia gum collon
certo tantum matheſis huius veritæ genere Pirhoeana
id dicat, conftat tamen non idem femper ex m .f.eodine
fupplicium in aliis quoque generibus obti. dito
puiſſe ;vtnecin Chriſtianos, quinon intre
infre. Harmour
e pop. Ferman
quentiùsà tyrannisexufti , quin & frequen - lem pertem
Eiùs,quàm ferisobie& i.docent Tigillinitæ . gladii pa
dę,& Tertullianici Semaxj.Cuperem doceri, ná iacere
i Conſtantini tempore maleficos ferino pa - pretatur,
ftu abfumptos, nar : de concremationefaciei
lè docuero. LegeGregorianicodicis lib. 7 .
tit. demalefic. & Manichæis;inuenies a Dio .
cletiano & Maximiangeosaddici,veloquú
tar, flammeis ignibusexurendos. Lege C . The- ,
odoſiani legem primam , quæ Iuſtinianæi
sertia eftreperies haruſpices concremandos ab
O ; ipſo
 114 DISOVISIT.MAGICARVM
mis ipfo Conftantino ad Maximum reſcribie
bmw 3 Quid ergo veratquominus feralem peftem , ita
da pais ſumanus?Nam Accurſij,Odofredi,& Grx
corum in iudicio Latinitatis non opinor
fontica planèauctoritas : necin Cuiacij ver
ez baiurarim libens,aut cuiuſpiam alterius. hîc
** * quidé Ræuardo & Gothofredo accedo pro
ok. 1 cliuiùs.Sed res non tanti,vt plura putem ver
*m. ba commutanda.
mi Addam ex Gallicanarum Curiarum a & is
se nonnulla, quęnec in Franciâ quidem ,Parla
* *** menti Parifienfis illud iudicium receptum
si ** paffim , aut omni tempore ſatis oſtendant,
* ***** defcribam verbaGallica , ne quismedemeo
quid affinxiffe , vel perperam tranftuliffe fu
) • fpicetur,

Exactis iudiciariis Epifcopi Belluacenfis,con

- tra loannam Daream ,vulgò vocatam Ic
henne la pucelle ,hæcacta exstant in
Monaſterio S.Victoris Canonicorum Re
gularium Parisys, quafusè referunt,Ber.
nard .du Girardin Annalib . Francie lub
Carolo VII. Fran .Belleforeftus in ciu
dem Caroli VII.vita àfol 345. !
Anno. Vm propè Compendium potita effet
14300 W hoftium , Pariſienſis Vniuerfitas lit
teris publicis eam apud Henricum Angliæ
Regem accufauit fortilegij
*
& maleficij.caufę
prea
pre
 LIB.V. APIENDIX 1 iš 4
prætenfæ fuere fequentes, quæ etfi falsò prę
texebantur,oftendunttamen fenſum Eccle
fiafticæ Curiæ, & almæ Academiæ illiustem
poris ; Promotoritaq; fiſcalis, quidam Guil
helm . de Eftiuel,aur,vtin Actis b & in fen - sc poca ,
turin Bulili
i tentiâ Delegatie Apoftolici vocátur ,Ioan . 1
nes de Eſtiuet; vbiin articulo 4 . dicitur ar- iarna
bor quædam fuiffeapud Domprèum , vbifo - Belleforeft.
litæ conueniremaleficæ & miłceri dæmoni- fol 386.pa.
bus;que presde Domprein y a un grand devieux ar. ..
bre , qu'onnommel'Arbre charnime Fes de Bourlea *Ibid.fol.
mont , & que apres de ceft arbreya une fontaine, fol.z9.1.
list pres laquelle on diit que frequentent lesmalinsef
prits auecq lefquels femejtentde nuict les forciers « . '
danfans du gambadans autour deſdiets arbre dans .
fontaine. Artic. 5 . que lefuſdičtsarbre & for
taine-fontfurnommez des Fées. Auſsi luy dimana «
doyent, ſi elle quoit cognoiffance de ceux ox celles, «
qui certeins joursde la fepmainepont ax Sabbat -
mec lesFees. Refpondit,auoir ouy dire, qu ’on y allaye «
te icndi. Artic.6 . quelle alloyt auditt arbre les homme
res qu ’on celebroit le diuin fernice , affin queeftant « in
lors feulle elle peut a fon aiſe danſer omcareler av .
tour des lieux fafdicts , ou elle fayſoit plufieurs bou. "
quers & chapeaux des fleurscherbesplusfoëfues, «
quelle trouuoit es enuirons, & en courronnoit ledict « ,
arbreen chantantcertains vers dediſantquelques «
mots de fortilege: y retournant lendemain ,quoy
que le foir elle y euftmis lefdicts chapelets & guit . «
landes.fieftcequ'elleny trouuoytchoſequelconquá
(0 47 Artic .
 ... 116 DISQVISIT, MAGICARUM
Artic. 7. Qu 'elle foulloyé porten en fon fein de la
mandragore , cfperantpar ce moyen en quoir bonne
fortune , tanten richelles , qu 'en autres choſes tem .
porelles : commeſi la mandragore auoit en før telle
efficace . Artic. 19. auoir pris conſeil des man
lins eſprits , que par enchantemens , & moyens
* non permis , & illicites , elle auoit defconuertecer .
teineefpee , qui estoit en l'égliſe de S. Catharine du
Fierbuis. Arcic.20. Avoir eu des anneaux cbare
mez , & qu 'elle dit quelques paroles fortilegues for
Jon enſeigne, & fur les guidons que porroient les
ficns , difant que cela fartoit pour leur donner bonne
fortuns en guerrt , vfant de grandes coniurations,
afin que par ce ført elle bienbekraftleurs entrepriſes:
" tenantpourtout certain ,qurtant qu 'ils porta oient
* asdrapeaux ainſ coniutez , ils nepourroientrece .
puoir aucune deffaictepar leurs aduerfarce.Et qu'el
le fe plaignit publiquement Compiegne lorsqu 'ele ,
le fwft prije , de ce que les fiensAxoyent publie d'un
porter fes enſeignes , & que pource elle estoyt toma
ber en ce malbeur. Pourceque ceulx qui s'aidant
d'artz defenduz , ſoubs bon pretexte pretendens
Authoriſer leur permet fite , ont de coustume de con .
Sacrer les inftruments deſquels ilss'aydent. Artic.
36. Que par quelque fort de inuocation elle amoit
wie povištre quelque malings efprits au Roy de
" . . " Duqde Bourbon pourles feduire. Propter hæc
Vniuerſitas Parifienfis , & ludices illi prio ,
res , iudicarunt loannam fortiariam , fuiffc
& maleficam , apertè docentes fe arbitrari,
huiuſmo . A
 ..** LIB. V. APPENDIX arg
di huiufmodicrimina , non illufionealiqua,
fed verè à criminofishuiuſcemodicommit
tu sifolita . ?! To Be
Idem cenfuit Epifcopus Ebroicenfis in :
# causa GuilhelmiEdelini, vt fuperiùsdocui. .
Idem InquifitioAuinionenfis in causâ plu fiks. foli
rimorum , quorum damnationis formulam 1 . .
ſuoloco exhibuipaulò ante fedelille
Idem eft iudicium Parlamenti Burdega ;
Ei lenſis, & fuit ConfliAtrebatenſis, quo tem
pore adhuc Attefi ad Pariſienſem curiam
appellabant; vtriufque rei probationi cla
riſſimæ funt quæ fubiungam , Remundi, &
Mon treleri yerbis.

Extra &tum exlibro Viri Clariff.Flori.

mundi de Remundis Confiliarii
* Regii in Senatu Burdegalenli ,cu.
· ius librihæc eftEpithelis & inſcri
prio, Antichrift.cap.7.n.se in
Tousceux quiontlaiſſequelquesmarcques dans
temps quel Antichrist doit arriuer, eſcriuent
que la foceleris fera lorsofpardke påt tout;cuftillo
iamaistantdevoguequ'en cemalheureux fiecle icra
les fellettesdenoſtre Parlementen font toutesnoir. "
sics.Iln enya paaſez pour les onit,Noz Concier. ,
geries in regorgent, de nefe poffe iour quenoziinge
OS : MEME
;.
-,
 $18 DISQUISIT. MAGICARUM
mensn 'en ſoient enſanglantez , quenousnerelea
sions triftes en noz maiſons. eſponxentez des choſes
bideufes,& effroy ables qu'elles confeſſent.Etle dia
klect fibon maiſtre , quenous ne pokuons enuoyer fi
grand nombre au feu quedeleur cendres iln ' INTE
A : Baiffe de nouveau d' autres. Je me contenteray de
Geste Hiſtorie prodigieuſe, aduenue l'annce is94.14
the quelle furmønte toutes celles queBodin a remarques
d.mps fa Démonomanie ; voila poæiquoyi'en ay
voulu faireberecit particulier . . . "
* Vneleune femme', nommee lcanne Boſdeall ap
pellantedu Inge ordinarie de la Chaftellenie de sal
lignuc en Lymofin.quil'kuoit condamnee a limort,
eſtant ouye en la chambre criminelle , ſans peinene
tourment ,confeffa ( comme elle avoit faict parde.
Want le Inge:) Qu' en fon ieune angevn Italienia ,
- nois desbauchee dos amenee la veillede S. Ieen furla
minui&t dans un champ, ok il fit auec une verge de
weit þauson grand cerneamarmot ant quelques paroles
hanselieit. qxillifoit dans un limrenoir. Surquoy furuint,un
boucgrand & corny ,toktnoir,accompagnéde deux
femmes, & toutauffy toſton hommebabilléen pre
Are. Lebonc s'eſtant enquis de l' Italien qui eſtoit
teftefille,& luyayant reſpondu , quill' auoitame.
Hee pour eftre des fiennes,il buy fit fairele ſignede
la croix de la main gauche, puis commanda a
"rousdele venirſaluer. Cequ'ilz firent luybaifant
dederritt.
Cebouc auoit entre les deux cornes pna chan .
della
 L1B. V . APPENDIX 19
dellenoire alumee, a laquelle lesaultres alloiental
lumer les leuss. Et lors qwilz l'adoroient on icra
toit dans un baſin de l' argent. Ceſte femme sub+ .
pa ftant depuisretrouuce a mefine liew,le boucluyde
manda un bouquet de ſes cheveux ; tefquels l'Italien }
compa , & •les lxybailla. Ls bouc l'ayant retired
part , lacokcba dans le bois , la coghut charnelle
a ment, à quoy elle prennoit vn extreme deplaiſir , i !
fouffroit beaucoup dedouleurs, ſentant la femence
to ampi froide que glace. ***" da ham
- Tous les mercredis & vendredis de charo
quemois, el chapitre general ſe tenoit au Pay de
Dome, ou elle s'eſtoit tromweevne infinité de fois, i
auec plusde ſoixante aktres perſonnes : tous leſqštela
portoient , ons ehandelle noire, qu'ils all ma
ient à celle que le sont auoit entre ſes cornes à Is .
quelle il avoit donnele feu , le tirant au deloxbs'de
ſa queue. Apres cela tous ſemettoient en dance on
rond ,ledos tourné l'autre. En cefte aſſemblee on
diſoit la meſſe a leurmode , tournant le dos a l'au . !
tel. Cellsyquifayſoit le office , (qx'elle nomma )
eftoit rexeftu d'une cbappe noire ſans croix , esh
n ant une tranche ou rond de salle tainte en noir ,
Au lieu de bboffie , criant tout lors de l' eleuation ,
Maiſtre , ayde nous. On mettoit de l' eau
dans le calice au lieu de vin , & pour faire l'eau
beniſte , le bouc piſſoit dans un trou & terre,
celuy quifaiſoit l'office en arroufoit les afsiftant
nec va aſperges morreiste
** :
 we DISQUISIT. MAGIĆAÉVA
in Enceftcalfombleeon diftribuoit lesmefliers da
forcellerie du chafour tendoit comte de ce quil
quoit faict , les eſtats eſtoient pont empoiſonner ,
enforceler , list, guerir maladiesauec charnes , faia
ne perdre les fruid ? de la terre , telles autres
moſbancetez , ceſtemiſerable confeffa tout cela , in
AKC Yng merucillinje franchiſe de naifueté : car
pour pne femmeruſtique elleuneitbon cfprit,perfil
i fans couhonys memesdans le fek , anquel par ar
reft elle feft condemnze. Beza n 'eftoit pasbien in .
formé, lors qu'en fechaire iltaxa naguerres noftre
Parlamenta incredulite , de peu defor ,parce ,
difois il ( & cecy tien iedyn Gentilhomme d bome
meur, qui l'oxyt ) quenous neofons, condamner les
forcieresa lumort,nos Regiftrosteſmoignent lecon
fraith . .

Aliud ex libr.2.Hiſtoriarum D .
: . Enguerran de Mon
Dia Itreler. ;
Encefte annee ( 1459.) en laville d'Arw ,ow
LPays d'Artois, aduint un terrible cms & pitoy.
able , que los nomnoit Vaudoilie me feay poura
quoy : mais lon difoit queueftoient aucunes gens ,
bommes femmes , quide nuia fi tranſportoiens ,
parverte du diable des places,ow itz effoient, de
foubdainement ſe trouroient en aucuns lieux artie . '
x desgens, & bois, um esdefers, leeuils fe trondient !
 :: r* Lys, V. APPENDIX 1921
w treifgrand nombre hommes & femmes: de trouri
voicnt illecon diable en forme d'homme, duquetila
weVedient iamais le viſage , & diable leur lifoit, . .
en difoit fes commandemens Gordonances. COM .
ment & per quellomaniere ils ledenoient adoret,
feruir,puisfaifoitparchacun deux,baiſerfonder
rias, & puisilbailloit à chacun un peu d'argent ,
O finablementleur adminiftroit vins , viandes
en grand largefe, dontils ſe repraiſoient : & previa
Tout à complhacun prenoitſa chacune den ce point
t'eftaindroit Lalumiere consiffoient l'mbautre
'charnellement: te fuit,tout ſoubdainementfere !
trouuoitchacun en la place,dont ils eſtoient partis
premierenent. .
Pour cefte folie furent prins da empriſonner
pluſeursnotables gersdeladitte ville d'Arias, do
Waltresmoindres gens, femmes foliculesKANITOS
furent tellement gebinez & fiterriblement for. .
mentiz ,que les vascofeferint le cas leuýcftre tous . ..
winfi aduent , comme ditest :doklere plus confef :
ferent auoir vous cogneu en leur afſemblée plus
fickts gensnotables , Prelatis, Seigneurs; & autres
Gouuerneurs de Bailliages , & de villes : voire tele
felon commune renommér , que les examinateny's
& los luges leur nommoient, & mettoient en bou .
che: fique par force de peines , da de tormens ils
les accuſaient, el diſoient que voirement ils les :
watoient venz. Et les ancuns ainfi nommez , 1 .
5 Aoienttantoft apresprins, do empriſonnez & mis *
torture,tani do jitreslonguemens, & pattant
- 2 DISQVISIT MAGICARVM
de fois que confeffer ke leur conuenoit , & fumont
CEKK ty quieſtoient des moindres gens ExecHTEŻ ,
brulez inhumainement, aucuns autres plus fic
ches & pluspuiſſans , fe rachepratent pas force
d'argent, pour euiter les peines, & les bontes que
l on lexy faſoit, Et de tels y enft des plusgrans;qui
furent, preſchez & feduits par les Examinateursa
qui leur donnoientà entendre & leur promettoient
è ilz confeſſoient le cas y qu ils ne perderoient ne
corpsme biens. , Tels y erfit qui fouffrirent en me
Tueillenfepatience , & conſtance lespeines, & les
formms,mais ne poulurent riens confera à leur
prejudice , trop bien donnerent agent largement
* Aux Iuges, deconx , quiles proxpientreleuet de
deur peines Autres Jeuftquiſe abſenterentdvuy.
derent de Pais prouxerent legt innocence,
i qu'ils demaurerent paiſibles, Etne faict icy stain
na que plufieurs gens de bien cogneurene affez,
gke ceſte maniere de accufation fut vne choſe con
troumec par. aucunes Manuaifes perſonnes , pour
greuer & deftruire , ou deshonorer pat ardeur de
: bonugitifs aucunes notables perſonnes , que ceulx
beyoigntdes vielle haine : & que malicieuſemens
ils firent prendre meſchantes genstout premiere
ment,anſquels ilsfaiſoient par forcede peine & de
Jourmens , nommer aucunes norables gens , tels
que l'on leur mettoit a bouche : leſquels, ainſi 46.
fuſez , eſtoient prins & tormentez , comme dit
est. quifut pont Regir auiugement de toutres gens
 * LIB . V . APPENDIX C 223
debien vuechoſe moult perierfe & inhumaine ai ,
grand deshonneurde ceux quien furent notez ,
* All trefgrand peril des ames deceux , qui par telz ; ;
moyens poulaient deshonnorer gensde bich : *
samo fin de cefte matiere. We jante
4 W Ad hanc narrationem Monſtreleti ro
fpexit Franciſc . Balduinus Atrebas com
ment. in tit. 18. libr. 4 . Inftitut. Inftiniani, fole
774. his verbis ; ſed quo grauius & ab hon o
minis ingenio magis alienum cft hoc mae .
lum , co maior adhibenda eft cauti , ne .. . ,
quis eiusprætextu ab aduerfariis temërdob
ruatur. Facilè enim hîc quiduis confiae .
gere poteſt ingeniofa fimultas , vt & mules
titudinem credulam ftatim commoueat , & re
attonitos iudices irritet aduerſus eum , u
quem cum dæmonibus rem habere mene .
73

tietur. Ante annos ſexaginta ſenſit infc .

lix noſtra patria ,magno fuo malo huiufce ..
generis calumnias. Magna erat Valden
lium mentio , quosaduerfarii iactabant ne, se
fcio quid commercii habere cum immunca
dis ſpiritibus. Huius criminis prætextu .
optimiquique ftatim opprimebantur. Sed
tandem Parifienfis Senatus causâ cognità, s
viditmeras effe fycophantias: infælicesreos «
liberauit,improbos Tycophátas cum iniquis ca
iudicibus damnauit. Exftatque adhuc cius .
jo till : this questi upravoone is in
 324 DISQvi $IT.MAGICARUM
hacde re memorabile arreftum editum vi.
n cefimodicméfis Maii,anno 1491. ] Ita Fran .
Balduinus, & fieri poteft vt in Atrebaten
Gum iudicum proceffu iudiciario odii , ca
lumniæ , crudelitacis,aut præcipitationis in
dicia nonnulla repererint; propter quæ ma
leiudicatum ,ritè verò prouocatum , fenten
tiam emendantes, Patres Pariſienſes pronữ .
ciarint.Et ideò non tam declararintArreſto
* fao,hæc quæ Magis attribuuntur, & propria
* confeffione illorum cófirmantur, etiam cel
fantc omni Quæftionum timore, inania &
• delufarum mentium effe ; quam Iudices ile
** los, à quib. appellatum , improbè & viinno
** centiam oppreffiffe. De VValdenfium qui.
dem fe & â (quorumAlbigenſes ex ftirpe fru
** ricarunt) graues ſcriptores teſtantur , non
immunem a faſcinariorum hærefi & cri.
* mine peffimo illam fuiffe , & nomen Galli
* cum faſcinariis commune confirmat. Sed
* Bald .ex Meiero fumſerať ,quiex Monſtrele
* to fermèverbotenùsin huncmodu ; Anno
1459. Atrebatihorrendű quid contigiffele
gimus. Cómplures faiſſeinhumaniter ignc
» cremaros, qui de nođe occultas coitiones
; habuerecum diabolo : vndemagnam acce.
i pere pecuniam . Viri primarii muliereſ uc
: complures indiciis crematorum deprehenfi,
i i pars capti & fæuiffimis tormentis admoti ,
aliivi pecuniæ redempti,nonnullifoláver•
terunt,
 1 . LIB. V . APPENDIX. 225
terunt, quidam verò adeò in pænis conftan- oj
tes fuerunt,vt nihil confiterentur. Fuiffe re - »
feruntur quidam ex iudicibus adeò deteſta- se
biles ,vt quoſdam fibi inimicos indicaricuong
rauerint, tanquain conſcios,reis in tormen- »
Il tis ad hoc coactis. Addunt in nocturnis illis ,,
1 tonuentibus, ex oinniordine ſtaruquemor- »
Ou talium virosmuliereſque ingerfuiſſe ,eofque is . .
ibidiabolum in * humanam effigiem tranf- . * Now
T formatum adoraffe , cuius tamen nunquam » femper
videbant faciem . In illiusverbamandataque » ergo sa
E# iuraffe. Conuiuio ab illo parato largiterea "is berci
hircina .

pulatos ; inde exſtincto omnilumine quem . »

El que cum fibiproximèoblata promiſcuècóc »
1 cubuille ſine ope diabolica in fua vnde exie -sn
rant loca reſtitutos. ) Hæc ille : arbitror in si
verbis vltimis négatiuam deeſſe ;non fineope
o diabolica.Sanè ex Meiero patet,non opinio .
de nem conuellidemaleficiorum ſolitis ſcele
ribus, ſcd iudicum iſtorum crudelitatein &
S

iniuſtitiam auäritiamque damnari : atque

hoc arreſti Parifienfis eſſe fundamentum . *:
Quæſò nonne Pariſienfe Parlamentum ino ?
et iuſtè iudicáſlet ,nifitalium Iudicum vel Työ
rannorum potius decreta réſcidiſſet? Nam
dequæſtione noſtra , pollinone perficia Laa
miis opéra dæmonum ea, quae folitæ ſunt
fateri: id non à Iuriſconſultis , ſed à Theo:
logis ;non à fæcularibus ſubſelliis,ſèd ab Eco . .
éleliaſticis Tribunalibus fuit decidendum .
P Habe
 226 DisQy1817. MAGICARVM
Habetis eâ de re apud Ioann .Gerfonem Pai
riſ. Cancellarium , almæ Theologicæ Pari
fiorum facultatisarticulos, eruditione & ve
ritate plenos,nobis fauentes. Accipite & am
liud grauiſſimum Curiæ Spiritualis Treue
forum iudicium .
Denique quiamentio à mefacta fup. fect.
4 .indicio 2. LofeiCallidij, qui librum in La
miarum patrocinium conſcriptum , mille
machinis conatus fuit in publicum protru
dere; & metuuntnonnulli,ne tandem caco -..
dæmon aliquis id perficiat ;duxi pro antido
to PALINODIAM eius adſcribendam , cu
ius authenticum & originale (vt vocant) ex
emplum eft penes pium & honeſtiſſimum
virum . I. V .Licenr. Joannem Baxium (cuius
ſtudium atquc zelus contra nefariam hanc
hæreſim Deum aliquando remuneratorem
experietur ) ab eo acceptum tranſlumptum
fidiNotarijmanu efthuiuſmodi.
» Ego Cornelius Lofeus CallidiusGoudę op :
s pido Hollandiæ natus,nunc ob tractatusali.
» quot de vera & falfa Magia, ſine ſcicu & per
» miſſione ſuperiorum huius loci, temere &
» præſumptuosè fcriptos,à me communică .
» tos, deinde ad imprimendu Coloniam mif
- » ſos;in Imperiali Monaſterio S.Maximinipro
; : 9 pe Treuiros,exmādato Reuerend.ac Illuftriff.
» DominiNuncij Apoſtolici,DominiOttanij
» Tricaricenſis Epiſcopi, arreſtatus atque decen
tus:
 Lib. V. APPENDIX. ; 227
en tys:cùm certò fim informatusin ſupradi&tis »
libris , necnon in Epiſtolis quibuſdam meis, »
fi eadem dere ad clerum & Senatum Treui- »
ad renfem ,aliofque clam miſſis (ad impedien- »
Tim dum executionem lufticiæ ,contra Magos & »
veneficas) continerimultos articulos , qui »
non folum erroneiſunr & ſcandaloſi, ſed et- »
unl iam ſuſpectide hæreſi, crimençuelæſæ Ma- »
e ieftatis ſapiant; vtpore feditiofi & temerarij, »
Foi contra communem Doctorum Theologo- »
Calle rum ſentériam , deciſionesac bullas ſummo- » *
i ruin Pontificum ,contra praxim & ſtatuta le- ni.
0,1 gely ; agiftratuum aciudiciorum , tum hu - »
nc}e ius Archidiæceſis Treuirenſis , tum aliarum »
ms Prouinciarum & Principatuum :idcirco col- »
w dem arricalos,pro vtordine hic ſubnectun - ,
bine tur,reuoco,damno ,reiicio , & pro non dictis »
acque affertis àmehaberivolo
DIT 1. Inpriinis reuoco , damno , reiicio ac im - »
probo ( quod fæpè fcriptis verbiſq;percinia »
ca citer apud mulros alferui, quodq; tanquam »
Så huius diſputationismeę capur ac palmarium »
' effe volui) nimirum phantaſticam eſſe , & »
a tanquain ſuperſtitionem vanam pro figmě- »
i tis habendam ,quę de corporalimagorum & »
1 lagarú euectione fiue tranſlatione fcribun- »
in tur: tum quod hæreticam prauitatein pror-'»
i sùs fubolcat ; cuin quod ſedicionibus hæco- » .
Lai pinio admixra , proindeque læſæ Maieſtatis »
eteor criinen fapiat.
I Pa 2 . Nam
 328. DISQUISIT.MAGICARVM
js 2. Nam (quod fecundo loco reuoco )millis
» ad diuerſos clam litteris , contra Magiſtra
» tum pertinaciter abfque folidis rationibus
» diuulgaui, curſun magicum fallam efle &
s imaginarium ;allerendo inſuper cortaræ a :
» cerbitate miferas cogi ea fareri quæ núna
; quam fecerunt, durâ lanienâ fanguinem in
;noxium fundi , nouâ alchimiâ ex humano
», ſanguineaurum & argentum elici.
» 3. Ex quibus & id genus aliis,partim in vul
os gusper priuata colloquia, partim diuerſis ad
i » vtcumquemagiſtratum datis epiſtolis, lupe
s riores ac Iudices apud ſubditos Tyrannidis
; » nocaui.
sy 4 . Etconſequenter cùm Reuerendilt & ll
», luftrill.Archiepiſcopus& Princeps Elector
»;'Treuir.non ſolum inagos & ſagas in ſua dia
s æceſi ſuppliciis dignis affici ſinat; ſed etiam
» leges de ordine ſumptibuſq ; iudiciariisma
sy leficarum ediderit , inconlultâ temeritate ,
s præfatum Electorem Treuirenſem Tyran
i nidis tacitè infiinulaui. .
ja s. Reuoco præterea ac damno concluſio
s nes haſcemeas;nonellemaleficos, quiDeo
» abrenuncient , dæmoni cultum exhibeant,
s čempeſtates inducant operâ Diaboli; & fic
» milia opera perpetrant, fed omnia eſſe ſo
ogmnia .
is 6 . Adhæcmagiam non dicimaleficiunt,
jsnec magos inaleficos , & locum Exodiize
(MÀLÈS
 1 . LIB. V . APPENDIX . ( 229
( MALEFICOS NON PATIERIS VIVE-')
RE.) inrelligi deiis , quiveneno naturalina- »
curaliter applicato occidant. i ;
7. Pactum nullum effe , nec exiſtere poſſe »
2 interdæmonem & hominem . ; -
or 8. Dæmones non affumere corpora.
9 . Vitam Hilarion. à D . Hieron . fcriptam ,
1 non eſſeauthenticam . .
10 . Nulluin concubitum dæmonis cum »
thomine .
SH II. Nec dæmones necmagos poſſe tempe- ,
ſtares,pluuias,grandinem , & c.ciere, & mera »
effe fomnia, quæ de his dicuntur. . . ge
12. Spirirus & formam à materia ſeparatam »
poſſe videriab homine.
13. Temerarium eſſe adfirmare,quod quid - js
quid dæmones poflunt etiam magi poſlint »
Ecorum operâo :
=> 14. Sententiam illam , quod dæmon ſupe- »
Errior inferiorem poſfit expellere , eſſe erro - »
+ neam , & inferre iniuriam CHRISTO. Lu- us
I call. . . m . $5
15 . Pontifices in ſuis bullis nö dicere,quod »
- Magi & Maleficitaliaopera(vt ſuprà dičtum ,
eſt) perperrent.
16. Pontifices Romanos dediſſe faculta - »
tem inquirendi in maleficos; ne,fi contra fe-,,
ciſſent, fictèmagiæ infimularentur,quem - »
madmodum anteceſſores eoruin aliquotverè »
magiæ fuerunr inſinulati. »
il P3 Has
 230 DISQVISIT, MAGICARVM
# Has' omnes & fingulas affertiones cum
» plurimis calumniis mendaciis & fycophan
» tiis,in magiſtratus cam fæculares quàin Ec
» clefiafticos,peculanter & inuerecundè,falfo
- -'» que profufis ; quibusfcripta mea demagicis
» ſcatent; expreſsè , ſcienterq; condemno, re
» uoco , atque reiicio :veniam de commiffis à
» Deo & fuperioribusobnixè pecens,& fanctè
..» promittens, quod in pofterum nihilhorum
» docebo,promulgabo,defendam ,velafferam ,
» nec verbo,nec fcriptis,permevel alios, quo
» cunq; locorum mevenire contigerit.Sicon
» tra fecero, ſubiicio me exinde prout exnune
2 omnibus pænis iuris contra relapfoshæreti
» cos,refractarios, feditiofos, reos læfæ Maie
» ſtatis,iniuriofos, ſycophantas publicè conui
» ctos,necnon & in periuros ſtatutas.Submit
» to me quoque correctioni arbitrariæ , tàm
13 Archiepifcopi Trcuirenſis , quàm aliorum .
» quorumcunque inagiſtratuum , ſub quibus
» medegere contigerit ,quique demeo rela
» plu & violata fide certiores facti fuerint, vt
» mcpro meritis puniant in honore ac fama,
» bonis ac corpore.
» In quorum omnium fidem hanc meam
» præfatorum articulorú reuocationem pro
», pria manu fubfcripfi , in præfentia Notarij
» & teſtium ,
Sic ſubſcriptüm
· CORNELIVS LOOSEVs CALLIDIV'S.
Es
.
 :: LIB. V . APPENDIX. 231
: . Etdenuò ſubfcriptam , m . ie
D . Acta ſunt hæc in Imperiali Monaſterio S. »
Maximini extra propeibTreuiri
n o r i b i l u s m ndiniſStubận
limmoo,, »»
i
n Pe coram Reuere
Abbatiali. ibidem & hendiffi
Reuerendis , Venerabilibus & eximiis Do- »
minis , Domino Perro Binsfeldio Epiſcopo ,
Azotenſi , Reuerendiſſimi Archiepiſcopi ·
Trcuir. Domininoftri clementiff. in fpiri- »
1 tualibus Vicario generali, & 'Rşinero dicti s
Monaſterij Abbate, Bartholomeo Bodegemio ,
Delpho I. V . L . Curiæ Eccleſiaſticæ Treuir. »
Officiali, Georgio Helffenſterio SS. Theolog. »
Doct. Ecclefiæ Collegiacæ S.Simeonis, in ci- »
uitate Treuiren .Decano, & foanne Colman - ,
no I. V .Doctore , dictæ Eccleſiæ Canonico, »
& Curiæ Treuir.ſigillifero , & c: ſub anno Do- »
mini 1592. more Treuir.die Lüne 15 .menfis »
Martij in præſentiameiNotarij infrafcripti,,
& honeftorum Nicolai Dolert , Danielis ,
Maier Reuerendi Domini Abbatis refpe- ,
ctiuè ſecretarij & fcribæ ,teſtium ad hoc ſpes :
cialiter vocatorum & rogatorum .
i Subfcriptunku
Adamvs Hec Tectonius,Notarius .
Et inferiùsiz
Collatum cum ſuo originali repercuma
- concordari permeinfraſcriptum Se
i Grecarium oppidi Antverpienlis .
, G . KIEFFEL.
ni . .. !! : P 4 . Haber
"

232
DISQUISIT

M
. AGICARVM
Haberis integram PALINO DIAM :poft
T

ça tamen iterum Bruxellæ vicepaſtorem a

gensin Eccleſia S. Mariæ de Capellà, accu .
ſatusfuirde relapſu , & poft diuturnum car
çerem diiniſſus; & (vt pertinacem 'demen
çiam intelligas)tertiam accuſationem denud
ļuſpectusmorte præreptus euafit; ſed (quod
dolendum , non paucos , homines tamen
Phyſiologiæ & Theologiæ folidæ ,non fatis
gnaros, ftoliditatis huius reliquit ſectatores.
Qui vtinam ſaperent, & quàm temerarium
atquenoxium ſit, Eccleſiæ iudicio,vnius :
Wierihæreticideliria præferre,
candem feriò intel ;
ligerent.
S . FIX ! S. .

SYM ,
 : . 233
. . 233

- SVMMARIA LI.
: : .. . BRIVI.

M A GICA
1 RVM DISQVI.
" SITIONVM ; .

QVI EST ,
Dę OFFICIO CONFESSARII,
. CAPVT I.
DeOfficio Confeſſarij,qua Iudex eft.
SECT. I.
Peccatorum catalogus quæ illi ex I. 2. 3. 4e
: , & s.libro inueſtiganda.
Laima Secr. 11.
DeSigillo confeſſionis în hacmatèria.
Vid quoad deli&tum commiffums? de pro .
Kimifé ſecretifigillo. .. ?
Quid quoad delicta commitrenda ? refutati
quidam Iuriſconſulti. & vtrum quis pofſit uti
adprudentem gubernationem fcientiâ in con
feffione acceptâ .
 234 SVMMARIA L18.VI.
Quomodo ſe debeat gerere cum complice
a cuius per confeffionem focij peccatum coge
nouit. . .,
Ouid refpondendum indicibus à Confef
fario.
Quomodo iudex aliquid cognofcat fubfi
gillo confeffionis, & illud teneatur feruare.
Cafus quibus licet reuelare
ceptar oss
Jub figillo-46
Delicentia reuelandi mälta . i will
De eo qui etiam extra confeffionem idem
cognouit. Depæna reuelantis.
SECTIO III.
. . ., De Modo confeſſionís.
Que obferuanda in interrogatoriis?
Qua in animiprapararione neceſſaria ?
A quo fententia intimanda ?
Quando Confeffarius debeat adire reum ?
AnConfeſſárinspræfenseſſe debeat adban
· cum ? :
Vtrum poſſit Confeffarius petere, ut faccu
Iuspuluereus collo rei appendatur, vt ftrangu .
" Leturprius esc ?
.. Onomede procuranda contritio ,
Quead eam folita occurrercimpedimenta ,
quomodoremoueri queant . ' 16
Anfignum impoenitentie certum fit ,non
poffe lacrymar ? difputarurdeboc ligno, & In
Ridicum quorumdam opinio refellitur. ibi ...
Deobe
 SVMMARIA LIB. VI. 235
2 . De obligatione reftitutionis in hoc cra
- mine. . . . . ..
E ' Deabfolutione,quædam particularia. Ex .
emplum mirabile muliercule Aquitana , ex
Florimundo Raimondo. Mife Sacrificium
Tal demon quomodo amuletur. .
" Quid referuatum in hoc crimine . : :
Virum -mendicantibus religioſis liceat abo
foluere abhoc crimine, quando Epifcopi-ikud
Jabireferuarunt ?
Reſpondetur argumentis Vivaldi & cuiuf
i dam recentioris ,
.. : Capyt II.
2 . Deofficio Confeffàrij , quâmedia
cus eſt. :
Anacephalaofis remediorum ,
SECTIO I.
DeRemediis ſuperſtitiolis,
QV Æ STIO I.
De Exemplis ſuperſtitiofarum curatio .
num ,ſiue Magicorum reine. .
. : diorum . '

Chaldaorum Mnufiris. Hebræorum The

philim , & alia huiuſmodi.
* Paraceli remedia impia proponuntur. De
imaginibus fuperftitiofis. de inciſione arborisa
de in
 336 SVMMARIA Lib. VI.
decollocationein foco. de nominibus Ephefiis.
de conuiciis & blafphemiis.de exagonis Paraz
selfi. de quodam exemplo miro , quod refert
Grillandus. de canum matłatione. Galli can
Bus , an Ex quo pacto maleficia poffit diſlipare ?
De lotionematutinâ manaum Es faciei. Do
batio humano, veterum fententia. Exemplum
Pharaonis Regis Ægyptij. aliudex Marty
· S . Lucia ,
Ωκε νεφελοδιώκται , γυτάται ο φυλα
mexobin SynodoTrullana. quid 78721c .
De geftatoribus galea fen amnij infantilis.
Exemplum ſubulci fortilegi cuius porcos disto
belus cuftodiebat . & de alio opilione Traie
ftenfi,
Plinij,Varronis,& Conftantinivana reme.
dia.de Marfilij Ficini quodam libro pericu.
lofo.
De Cicarij radice effodienda . de crinibus
vel dente enulfo abiiciendis. de onis confrin
sendis .de Sereni Abacadabra . de ſale profa
10. de loci mutatione. de nominismutatione
coutra Laur. Ananiam . .
Deprecario vel furto fublatis rebus ex ma
kefici domo.decrepidis, latiniis , c. de cani
bus,equis, ftrifti gladij vibratione.
Virgilij locus,& exempla varia .Decirculi
circumductione
Superftitio opinarinon futura remedia,fi
prius
 - SVMMARIA LIB. VI. 237
- priùs Confeſſarius vel medicus fuerit adbo
or 'bitus.
Find An debeatmalefica priüs libertatireſtitués
Deſcopis in oftio ponendis,de acubusautcrimi.
bus in ollam coniiciendis. . i
- Decogendis fágis per minas,vim , & verbod
ta. Quod foleant in alios fortem transferrej
probatur exemplis. Eŭripidis & Seneca locute
Remedium quoddam Saliſberiènſis: es alisi
Sacrilega.
Semper demon in his lucratur, & quomos
do. Exemplis probatur tranſlatio mali in 4 .
tios.
interdum futilibus planè demonem , cosa
perari. probatur exemplo ſtudioſi & vetu
le. Examinata quadam di ta Cardinalis Cite
fani.
QV I S TIO II.
inline
An licear remedium petered ,
maleficis ?
Quod non liceat iure ciuilimaleficiis vtiin
bonum finem ,contramultos. Leonis Imp.Cone
ftitütio,qua abrogatzi lex . Conſtantini. eadema
explicata . Ecclefiafticâ lége idem prohibitums,
effe. Locus ad Rom . 3 . 3 . 8.
Non poſſe cogi maleficas vt benedicanti
Et de hac benedictione inquifitum . Articulus
Parienſis dictum impium Paraselji. Remigij
rütentia fciech .
Áno
 238 SVMMARIA LIB. VI.
* Anliceat tollere maleficium per resſuper :
ftitiofas ? An liceat per vana remedia tollere ?
Diſcuiitur exemplum Súm .Roſelle.
Contra Aureolum non licere à malefico pa .
rato peterc ut maleficium tollatmaleficio ? Ex
emplum Nideri. Soluuntur argumenta Rem
migij.
Explicantur l.nullus. C .demalefic. Es locus
Phoiij in Nomocanone.
; Potestmaleficusinduci, ut permodum licia
tum tollat maleficium . Etinducipoteft tam
precibus quam coaétione,contra Remigium . est
examinatur di&tum Brianzoni,qnod liceat boc .
petereabipſo Diabolo.
An liceatpetere vt tollatab alio , quam ab
Auctoremetmaleficij?
Quid quando dubito an fit fublaturus.per.
maleficium .? . . .L
Praxis qua in hac re vfus B . Theodorus. -
Quibus verberibus cogere liceat ? Quando fit
neceſſaria cautela Caietan . Exemplum S. Go
doleua, que vía hac cautelao" : ,
- Alia cautela noua petere quo vfurus fitrea
medio? Praxis & vfus huius cautelt i
. QVÆSTIO III. ... 9
An liceat maleficium deftruere , vt, eode
es ſtructo , feu ſublato figno,Diabolus
, nocere definat ?
Dehisfignis,qualia ejfe foleant.;exemplum
deferâ claufa, Statusquæftionis.
 SYMMARIA LIB. VI. . 239
ippe Argumenta fententia negatina ( Non lice
in re) Joannis Heſſelij.
Sententia communis affirmatina ( licere
* explicatur, & fusèprobatur. Auctoreshuius
le fententiæ,qui & quales. . .. * .
Exempla eorum ,quihac vſ. Examinantur
finguli ačtus , qui poſunt interuenire.
la Difoluuntur argumenta omnia prime fen
tentia . Quem effectum , demone liceatexfpe
hos Etare ? Quomodo quis vetetur declinare ad
Magos? Quod teneanturmalefici fignum
nififase lagarumas
poſitum tollere ? Aliquando non abfoluendus
finiſi faciats ,
Defagarum depilatione. Quomodo intellia
gendum diétum 7ESV CHRISTI? hoo
genus non eiicitur, niſi in oratione EG ietunio .
De exemplo S.Hilarionis. Explicatur cap.fi
per fortiarias. 33. 9. 1. Quomodo Diabolusest
alligatus fignis? . . .
SECTIO. II.
De remediis naturalibus contra
maleficia.
Deremediispleriſque N .L. vtde baaras.de
hyperico.de thapfia,rhamno,fpina,verbaſco es
fimil.
De remediis ex lupi corpore, item ex hye.
nâ ,ex catulo nigro. ex dromada, ex muſtélès .
ex leone, ex pardo. ex afino flueſtri, domes
fticoque, 6x alliis , ex hydrargyro , fx adas
manter
 240 SÚMMÁRIA LIB. Ví.
mante.ex chryſolitho.ex corallo. exgagate.ex
iafpide, ex onyche , ex fardio. ex cameleonte.ex
afino . Quomodo hæc poffint prodeffe ex fenten
tia Theologorum . "
Quandomaleficia naturalibusremediistol.
li poſſint , quando non poſſint ? Explicatcap:
'vlt.26. 9. %.
Ŝ E ĆILO VII.
DeRemediis ſupernaturalibus,Diui
J : nis,ſeu Eccleſiaſticis.
. Primum vera Es viua fides.obferuatio maña
datorum Dei. Exempla Petri fudicis. D . Ana
tonij. femina Chriſtiana apud Epiphan. Egal
deriusin vita S.Cypriani,& alia gnadan .
.: 2. Legitimus in Eccleſia Catholica Sacris
mentorum vfus.
: De Baptiſmo. Exempla Tyritadis Arméa
niæ Regis. item aliud deChamiRegis Tartaro
rum filioló.
DeConfirmatione. Ëx Lactantio probá .
tur, exéplo Iuliani Apoſtata apud Prudentin .
De Confeſſione ſeu exomologeſi. varia
narrantur exempla , Bede ; Toannis Diaconi ;
& Petri Cluniacenfis, & loann. Cæfarij. Item
exTheodorico de Appoldiâ. Metaphraſte, es
Liſardo.
Nota autem hic duo exempla de efficacià
recitata Salutationis Angelica . Explicatum
confilium B . Catharina Suetické
Da
 SVMMARIA L1B. VI. 241
A Devenerabilis Euchariſtiä vi. Exemplai
vnum Eremita apud Caſianum . Puella Ara
be apud B . Proſperum : Vxoris cuiufdam à D .
Bernardo. alterius ſimilis noſtro tempore in
Picardiâ alterius à S. Auxentio. item aliud
in Indiis frequens. iteľn in Galliis temporë Al
bigenſinn . item aliud in Teuthonia ( Et nda "
ta Lector Magica hereticorum miracula . )
Aliud fimile ferè in Alpibus Rhetiis. items
aliud de viſione Predicatorum Neapoli in
conuentü S. Dominici. E alivd Salernitanum
récentius,nécnon alind D . Macarij. . .
DeMillae Sacrificio. , -
Exemplum Hefperij apud D . Auguſti.
i numi
alind Ö . Bernardi. aliud D . Theodori.
confėſſio Sagarum , & ratio curtam longas ini
Catholicorum templis antě meridiem moras
Trabanti
DeOleo infirmorum . " .
Sacerdotis apud Beda
.: Theodoſijmonachi.
Launomári.
Exempla. Parthenij. '
Sanctorum Auxentij Archimandrită.
VVinvvaloci.
Eutichij Patriarche.
| Paterni Abrincenis. :
: 3 . de
 242 SVMMARIA LIS. VI
ndo Sanctorum hominum
auxilio.
Cür hoc remedium minus hodie frequens,
quam olim ? Erant diverſi exorciſta , & ifti
.. . Sanéti. Exempla SS. Macarij utriufq ,, Cuth
berti,Ruftici,Bafilij,Paphnutij,Eugendi, Greg:
Thaumaturgi, Panli Simplicis , Theodori,
Vrſmari.
4. DeExorciſinoEcclefiaftico .
Antiquitas ordinis exorciſtarum .. - Ritus
guidam veteres in exorciſmo adhiberi foliti.
" Nomen dæmonis peti folebat ;cibifoliti exor
ciſari.cauendum à ludicris fermonibus. proba
tum exemplo. Serium exemplum S. Vrſmari.
in quo notanda eadem ante ottingentosannos ,
quenunc cerimonia. Exempla S . Adelini, es
S. Mauritij.Cur exorcifmusaliquando fit ira
ritus ?Contra qua veneficia non ſoleat prodeſſe,
· I · ExToſtato,
s.De Operibus fatisfactoriis.
De elcemofyna
O .Deieiunio ,exempla S. Asa
atione.1. diona Symboilum farinn ,
senin .& rS.Procopij.
xentij
De Oratione. 1. de communi Ecclefia . 2. de
priuatâ in his pracipua Symbolum Apoftolie
cum & oratio Dominica . item Rofarinn ,
Litanie. in
6. Imploratum Nomen Iesv Saluatoris,
& CHRISTI,& Sanctorum ,
h. Exempla auctoritates Patrum remiffiuè.
Nomena
 SVMMARIA LIB.VI. 243
Nomen MARIAE Virginis. tria exema i
pla. Auxilium Angeli Cuſtodis. S.Goula
* duch .
7. Signaculum S. Crucis.
Probatur teftimoniis es exemplis plurimis.
qua proptermultitudinem hic in ſummario o .
mittuntur. . . .
. Mos San&torum ,tegendimiracula,additis" ,
aliquibus rebusnaturalibus.
8. Sanctorum Reliquiæ . .
Probatær plurimis auctoritatibus. & ex
emplis,vt $. Philippi, S .Dympna in Brabantia,
& plurimorum aliorum . honorandi Sancti pea,
regrinationibus &3 donariis. Canendum a ſuam
perftitiofo corum cultu . quem odére , vt probato
tur exemplo quodam S. Glyceria. Hii
: .De aqua benedicta.
Antiquitas huius ritus. Efficacitasproba
tur variisexemplis. I
Etprecipua quadam contra ſpectrum Apam
menſe. & contra aliud Tentaëdium lapidesiam
ciens. & D .Huberti. & c. V Vieriimpudens fiue
2 mendacium ,fiue calumnia. , ..
10. Res aliæ benedictæ ritu
Catholico. ;
De Agnis Dei. Decereis eg fale benedicto.
Depane benedicto. Antiquitas ritus.exempla ,
guadami.
: : Rz 11.Pia
i 244. SVMMARIA LIB. VI.
:. 11. Piaamuleta colloſuſpenſa.
Que requirantur nefint ſuperſtitiofa.
12.Pulſatio campanarum .
Experientia quotidiana. Exemplum mira
- bile ex Petro Cluniacenfi. confeſſiones malefi
carum ,
Cauendüm à duobus Lamiarum menda
ciis, ut illic. Refellitur vnlgi opinio de campa
narum baptiſmo. Hereticorum propha quoti
diana.
Capitularis Caroli Magni locus explis
catus.
Benediétioni aliquando tributim nomen
baptifmi, vt apud frionem Carnutenſem .
Benedictionis Campañarum ritusdefenfus
contra hæreticos.
De efficacitate earum contra damones in
quohæc fit fita ? Petri Mexie error.Cur becre
media non femper efficacia. ' ; .
L ĈAPVT IIÍ.
uorundá remediorum EccleGaſticorums.
contra calumniashæreticorum ;maxi
tèGeorg. Godelmanni,
defeilio .
Quidam non ſuriſconſulti ſedrabula in cea
remonias petulantes.
Defenſio Exorciſmi Ecclefia Catholici :
Oftéditur ineptia & imperitia aduerfarij. Col
ligunta
 SVMMARIA LIB. VI. 245
ligunturmulta eiusmendacia. Oftenditurin
Exorciſmonihil magicum reperiri. ..
Singillatim omnes eius ritus probantur es ?
explicantur.
in Defenſio falisbenedicti.mendacia aduer .
farij eg fraus. Defenſio aquæ benedictæ . Bea
nedi&tiones herbarum . Noua iterum aduerſa
rijmendacia. . -
; Defenſio Agnorum Dei. Alia iterum
mendacia . Defenditur benedictio balſami ,
* olei. Ineptia aduerfarij formulam dicentis efle
" Magicam detegitur. .
. Verbum exorcifo, & vſus defenditur. Vfico
Apoftoli.Cur non Chriſtus ?baptiſmopeccata
remitti.
Defenditur Extremaun£tio , & benedi&tio
Olei infirmornr .
Smidelini & Lerchemeri veſana conui.
çia . .
tate
Ex antiqui proban turbenedictiones vac
riarum rerum .Herbarum feu fru£tu uum que
m ..AAgua
s
t . PPanis
s fit restis.
que vi.Chriſma
benedi&ta anies eo Salis.
Que vis fit rerum Sacramentalium .
Aliud iterum mendacium . Item alia e
alia .
Refpondetur argumentis quibufdam , Goo
delmanni. Oftenditur exorciſtarnm ordinem
in Ecclefia olim fuiſſe. D .Clementis Row .locus
explicatus. .
Defenditur cultus Venerabilis Euchari
1 . 23 : ftia,
246 SVMMARIA LIB. VI.
Stia, & in eâ effe verum corpusSaluatoris No.
Atri.Oftenditurnihil in Confecratione nec cul
tu Magicum ellen
Contra fofeph.Scaligerum defenditur, ope
D . Dionyſia Areopagite adſcripta non eſſe
raPſeudepigrap
hani's
Superbia eius ante oculos ponitur ipfiuſmet
verbis, & monetur refipifcere , fequedeinceps
gereremodeftiùs, & fapere bumilius.. .
Monita quadam pro Confeſſariis & pæni.
tentibus

i, ine ,
MARTI
 anonymer

MARTINI
DELRII , SOCIE .
TATIS IESY PRES.
1 BYTERI ,
IS Q V ISITION
MAGICARVM
' . LIBER VIL
Qui eft,
DE OFFICIO CONFESSARII
To Vym duplicem perſonam ge
Yoko yrac Confeſſarius , Iudicis &
Medici.; facilè intelligitur Ve
3) triuſque munere fungi de i
3 bere. Iudicis quidem perſo . ~
wam ſuſtinet , quando confeſſiones excipit
tantum : tum enim Dei vices gerit in ligan
do.& abfoluendo ; Medici geritnon run for
Jummodd,fed etiam excra tribunal illud po
. .. li; quando conſulicur ; idque velà reis,vela
dalis,velà iuſtitiæ exfecutoribus,& admini
Atris,vel denique ab aliis quibuflibet.Dedu.
plici hoc officio nunc nobis agendum .
Q 4 , CA
: 248 DisQVISIT. MAGICARVM
CAPVT I. .
' Deofficio Confeſſarij,quâ Iudex est. "
A DIudicem pertinet noſlę deli& a,& dę
illis in foro fuo iudicare. vt ca cogno
ſcar Iudex ; opereprætium fuerit principiò
hic quali in tabella feu breuiculo , ante ocu
Jos ponere,quæ in quinque præcedentibus
librispeccata, ſeu delicta , nofter iudex de
beațanimaduertere , & explorare; vt, cùm
neceſſe,reum iuuet interrogando ;

☺ SECTIO I.
. Ex Primiitaquelibri Proloquio,diſcer; lie
cerc examinare hæreticos,an ſintetiam ma
giſey malefici.
Ex1.88 2.cap. diſcet, diſcernere fuperfti.
pionis & Magiæ ſpecies.
s quilibri ratione magiæ prohi
biti ſunt. .
1 9 . 1. quantum aftrorum influ
xuicitra errorem poffie tribui.
Exc. 3 . 3 . 9 . 2. vitare errores malè Chri.
. di ftianorú circa complexionis tem ,
peramentum ,
9. 3. errores vitare circa vim
a imaginandi.
[ 94.Quid fentiendum delana
ţione
 LIB. VI. CAP. I.SECT. I. 249
tione per aſpectum , contactum ,
vocem .de fàluratoribus, de gen.
Ex cap.3. tilibus S. Pauli & Sanctæ Catha
T diſcer, rinæ , & fimilibus circumfora i
Inęs, & de curationibusmilitari ,
| bus, & c. & quæ in hac re peccata
( interuenire foleant?
Princ. quæ peccata occurrant
| in Magiâ naturali & artificiali. .
9.1. peccata ſigillorum & cha
racterum magicorum .
Exca.4. j 9 .2 .magorum fraudes de Nu
Icet in meris, & quid tribuendum illis.
9. 3.quomodopeccetur credu
litate & vſu incantarionum ?
9 . 4 : quæ amuleta ſeu periapra
( licita , quæ non ?
r quæ in pirotechniâ ſeu alchy :
* Ex cap.s. miâ peccata reperiantur, & quo
diſcer, 5 fe pacto cum alchymicis confef- '
farius gerere, & quæ illos debeat :: . '; .
( interrogare ? 9.3. & 4 . : . :. : . * ? ; ;.
" Ex libro fecundo diſcitur dequibus Magi ..
fint examinandi. .
. 1. De artis auctore,& efficientecausâ quid
ſentiant? uthabes q.2. . ?
; 2. Quos habeant libros ?iuxta g 3.
din ž. Circa pactum , quas illi adhibuerint ſol
lemnitates ?iuxta quaft. 4 .precipuèlitterâ E .
* & hic an lint rebaptizati, & c.
. 4 . Çir
 250 DISQVISIT.MAGICARVM -,
4. Circa effectus,an cos ediderint præfti
giatorios? quia hoc eftmendacium .vid
8.
; si An putauerint Diabolum veramiracula
facere pofſer quia eft error. vide 9.7.
6. An imagines facras inhonorarint, con
fpuendo,verberando,tlahendo,mergendo
ac: vt 9 .11.
7 . An alteri pauperiem fecerint , vel dan
mnum dederint in bonis fortunæ ? d .queft.
11. 12. .
: 8 . Anthefauros artemagicâ quęlierint,aut
aliter diuitias,honores ,velvictcriam à dæ
mone experierint ?.d .9 .12.
9 . An incantarint animalia & quomodor
quaft.13.
10 . An cum beſtiis rem habuecint? iuxta
quaft.14 .
11. An cum dæmane corpusmiſcuerint,&
quomodo ? 9 .15 .
12. Anad conuentus iuerint,& ibifecerint,
quæ fieri folere narrantur : 9. 16.vbi & illud
notandum aliquando non cum dæmonibus,
fed exſtincto lumine ,promiſcuè cum quo
uis vel quauis oblatis proximis fibi concu
buerint: quod de Lainiis & maleficis Arre
batenfibusanno 1459.parrat Meierus in An
nal. Flandriæ .
13. Quoad lycanthropos; examinādi,an fi
biduntaxat tales videbantur. an etiam aliis
quia
 Lib. VI. CAP. I. Sect. 1. 297 :
quia ſecundo caſuadeſt ſemper pactum.iy
Xta quajt.18 .
14 . An aliquibusvficontra vulnera actor
menta? & quibus? 9 .21. .
15. Anconari animas euocare an conue
nerintde apparendo poftmorté ? vide 9 .26 .
16 . An finxerintſpectra quaft.27.
17. An ſpectris culrum aliquem exhibue.
rint, & quem , & qualibus: an pacticum il
lis aliquid fuerint , an familiaria colloquia
ſuperflua, cum his habuerint ? iuxta qua.
u ftio .28. . . !
B 18. An procurauerint ſpectrorum appari.
tionem ? 9 .29.
19 . An exorciſmis veritis vfus: quæ adhi.
buerit , & quam adhibirorum vim elle puca .
rit? an habuerit dæmonem incluſum ,velin
cludere fit conatus? an paredrum habuerit,
& ſub quo pacto , quamdiu , ad quid , & c. ;
quaft.30.
i , Ex libro tertio.
1. Interrogent , quæ ſintinftrumenta que
bus vſæ ànam grauius fubeft peccatum vne
guentis, ed quod ſolet præcedere anthropo
phagiâ & infanticidium .vide q... : )
2. An ſomnificum maleficium intulerint
naturalimedicamento ,an verò acceſſerit ſe .
pulcri violacio , & cadaueris iniuria ? quia
wa tio.2 .
a 3. Quibusphiltrisyfa ,an miſcuerint facra.
Ć menta ,
 252 Disqvisit.MAGICARVM
menta ,autalias res fàcratas,& quas ?quaft.3:
Sect.2 .
4 .An ſicaliquem egerintin amentiam ,oc
- ciderint,læſerint? d .Se&t.2 .
5. Ancongra philcrum ſint yli remedüs il
licitis ?an capti illiciço amore , fecerint quæ
ex fuaparte neceſſaria ? d .9 .3.fe£t.3 .item que
conlilia dare poflit galiamore irreritis ? ibid .
6 . Ob quain cauſam philtrum præbuerit;
cælebs,an vematrimonio iungeretur : con
žagata , an vt amorem mariti recuperarer;
# trique,an ad libidinem illicitam :quaft.z.
fect.2.
7 . Quid exiſtimarit defaſcinatione , & an
aliquam faſcinarint : quibus vfiremediis vel
antidotis contra faſcinationem : quaftionc 4 :
fect.de
8 . An cadaucra laniarint , & quæ damna
venenis intulerint quo pacto illa damna
wiuentibus dederint'? item an aliquid defo
derint,cui ſolâ remoţione queatpccurri.d.q .
Sect.z.
9. In fe&t. 3. noterConfeflariusfingula , vt
norit diſtinguere in aborſu , an nocuering
iam yiuo , an antè animationem ? item an fic
diftenderintprægnantem ,vera,an ſimulatâ
prægnatione ? quia priore caſu accedit pro
his periculum . item quoties hæc facta :deni
que in 3. caſu , an propter hanc deficcatio .
Dem ,fætus famcperierit,& quot;& c.
10. At
 LIB . VI. Cap. I. SECT. I. 253
- . to. Attendat quihomicidę fintexcommu
nicati ? Se£t. 4 . Interrogetan ſagittariam ex
ercueritmagus?an huiuſmodiimagiries con - '
** fecerint,an baptizârint;& in quarum perfos
narum interitum ? artro
II. Sečt.s. 88 6 .quos animi.co
bos intulerint? '
12. Sect.7:an aliquos deuouerint? & quâ ' '
imprecationis formula
ula ??
13. Sect.8.anmaleficiarint aliquem ligamia
nibus; & ad quod tempus? irem an adeni
tanduin velfanandum illud,aliquid fuperfti
E tionis adhibuerint. . .
do 14. Exs. g.diſcet habere rationem ferro
harum , quibus nocitum fuit, hinc enim ad
trocitas peccati creſcit.nam cæteris paribus
cótra publican perfonam peccatur grauius;
quam contra priuatam . atrociſſimum quo
que eſtomnium ,necare infanculosnondum
baptizatos. .
Exq.6. 8 7. diſcecob quæ peccatataxi
thè ; quis tradaturmaleficis puniendus; qui
bus etiam abftinendum fit iis , qui cupiunt
elle tuti,vel liberariàmaleficiis.
Ex quieft.8.porerit confeffarius propone
femiſeriam maleficorum , & peccati enor
mitatem .
Ex libriveròbuisparte poſteriore;difcea
repoterit.
ti Natutam vanæ obferuantiæ 9.1.& j. i
2. Quana
 254 . Dis QVIŠIT.MAGICARVM
2. Quando, & quale fit peccatum 29.2.
3. Modos præcipuos vanæ obferuantiæ ,&
ex corum fimilitudine, quando in hoc pec
çacum quis ruerit? 9.4 .fečtii.
4 . Deprecibus & verbis facræ Scripturæ,
de ieiuniis & aliis operibus bonis fecundum
ſe. fe&t. 2.
s. Deligaturis & periammatis.fe£t.3.
6 . De obſeruatione omnium . fe£t.4 .
7 . De ſtrenis inicio anni. fe£t.s.
8 . Quando liceat obſeruare dies, quando
non. ſett.6 .
9 . Quæ ſine licitamedia ſanandorum inor
borum , & quæ non, & demilitarivulnerum
curatione. je&t.7.
10 . Fundamenta vanarum obſeruationum
quæ adhibenturex S . S .refutata. Quod eſt
neceſſarium ſcitu ,vr idiotis pofſic perſuade
ri,eſſe impia illa ,quæ habent pro piis.fe &t. 8.
Deformula,fi Deus Incarna
tus, & c. . . .
Dæmonuin miniſterio an ad
bonum liceat vti. | Contra Feli
Derythmo ſeu verſu . m Malleo
De ritibus & cærimoniis Sce luin Tiguri.
quæ adhibitæ . i .
- Dedubio in quo benignior num .
fequenda lite interprera
.' cio , tam de dubio perſo
11æ ,quam cei.
 L LIB.VI. CAP. I.Sect. I. . 259
" II. Ex formulis pofitis in feet. 9. futurum ei
non difficile,iudicium ferre;de cæteris, quæ
func innumeræ , & in fingulis locis diuerfæ ;
T fed in ipſa ratione formali fuperftitionis
conueniunt.
Ex libro quarto. .
1. Diſcet mararam prophetiæ . & quando
S

fit peccatum prophetæ ,non credere inſpira

tioni.cap.z.q .1. 8 2 .
2. Quibus inſtructum effe oporteat ad
dandum confilium in reuelationibus, ? qtri
abuſas & errata hîc poffunt accidere ex par
te Confeffarij;quæ ex parçe habençisreuela
tionem ? quomodo fraudes & peccata liuiuf
modideprehendantur?de ſcruranda inten
rione.quaft.3.
3. Regulas diſcer ad cognoſcendum quan
do peccent aſtrologi & limiles diuinatores.
quando fors , omen , vel figni pecitio fit lici
ta.cap.2 .9.3 .
4 . Qualirer peccent diuinatione vrentes,
& quæ excuſentvel minuantpeccatum . 9 .4 .
s. Quale peccatum ſitoracula dæmonum
Pe conſulere ? 9 .8.fe£t.ro . :
d . 6 . In Necromancia quibus vſæ mediis ſeu
inſtrumentis , quorum ratione poreſtacce
dere infanticidium , & fimilia peccata . Se
Etio .2 .
7. Ex ſequent.fe&tionibus diſcet ſpecies diuis
nationis cum pacto exprello . In ſpecie quo
que
 256 DISQUISIT.MAGICAR VÁ
que illarum vltimâ de oculi excuſſione,noià
incidere in obligationem reftituendi ,ratio
ne damniiniuftè illati.
• 8 . In q .7. diſcet varias fpecies pacti implici:
ti;ex quibus poterit decidere caſus fimiles;
ve de faltantibus per pyras, dealleruantibus
épevov,deferentibusainethýſtum vt fomni
ent, de offerentibus candelam S .Antonio vi
furem indicet ; & in quibuſdam poteft accez
dere obligatio famæ reſtituendæ ;vt in Para
thenomancia .
9 . Quoniodo liceat nitiominibus,prodi
giis & portentis ? quando pecceturin huiuf:
modiobſeruandis ? Se &t.2.
1o . Quando fit förs diuinatoria & prohi
bita ?maximè de illâ quæ fit per inſpectio
ném libri ſacri: Şect.3 .
11. Ad naturam peccati huius intelligen
dam planeneceſſaria eſt Sect.4 .
12. Diſcer peccata aſtrologorum , Gene:
thliacorum ,& cæterorum iudiciariorum et
jam medicorum & chyrurgorum capite ži
queſt. i. ' ' " . i '

13. Quæ liceat diuinäre ex elementis & mi

xtis inſenſilibus,
qui
que non e?rgd.2. BI ,halonibus ,
vt comeris
ELLA
1 . quæ o per LTD
14. Quid liceatmedicis diuinare.q .ż.
: is. Quando peccent phyſiognomi? 9.4 .
16 . Quale peccatum licchiromantia ? 9 .si
17. Quę fomnia licetobferuare & intérprea
. . tarios
 Lib. VI. CAP. I.SECT.I. 27
tationem quærere ? qu .6. In fine quæſtionis
. habebit exemplum faciendæ in fimilibus
diſquifionis. "
18. Quæ occurranthodiepeccata in forte
diuiforia, & quibus cafibus lit licita ? cap. 4
queft.v. 4 . " .
19. Quæ peccata contingañt in contractu
o fortis,quein vocantollæ ſeu Lotheryä ? quæ
quoad venditorem , quæ quoad emptores,
E quæ quoad miniſtros ſeu affiftentes , quae
quoad Remp.velPrincipem ? 9. 2. - 27
20. Quæ peccata fine canonicæ purgatio:
is nissan quis eam cum médacio vſurparit? 9 .3 :
21. An vſus ſit vulgaribus purgationibus
on interroget ;tam ſubeundo quam exigendo ,
Notet quæ dicta de prouocarione ad diui
num iudicium ; quomodo in ea peccetur ?
item deduello publico & priuato propter !
adiunctam excommunicationem : & notet
3. quæ ad explicationem cenfuræ illius hîcada
I dira.Se&t.1. 8 2 .
22. De peccatis purgationum variarum
per ignem .Sect.3 .
23: Peccara probationis aquæ frigidæ vel
feruentis. Sečt. . .
24. Diſcet,cur & quomodo peccet iudex
probatione illa vulgari, qua fage in aquam
proiectæ creduntur fupernatace : & quid re
4fpondenduin nitentibus conſuetudine feu
corruptela quorundam iudicum .g.si
2
 258 DisgyrsiT. MAGICARVM
25. Nocet quæ hîc dicuntur,vt communie
omnibus vulgaribus purgationibus.
26 . Icem noret , quæ de excuſatione ex cam
pice ignoranciæ aliquando iudices præte
Xunt; vt fciar quando bona intentio excuſam
tioncm illis præbeat, quando verd non præ .
įbeat . ,
- 27. Item , quale fit peccatuin error ſinc
dolo .
28. Peccare iudices,qui, femorâ lege & ram
tione, arbitrij liberam plenitudinem fequú .
tur: & quo modo omnis iudex legi Gitfubie
ctus ? Seet.i.lit.i.
29. Peccare quando canonibus non ob
çemperant. Se&t.3.
30. Quando liceat fignum perere ? & quæ
fides requiſira ad editionein miraculorum ?
31. Quo modo peccet torquens vel da.
mnans cum , cui hæcpurgario fuit adhibita :
d.Sect.za i
32. De peccato purgantisperpondera 86
lancem .q .6. .
33. De peccato purgantis per crucem .
34. Peccata in quibuſdain aliis generibus,
quæ rariora . ibid .
his ; Ex libro Quinte diſcer.
' . I Quando iudex peccet arbitrando teme.
sè circa criminis grauitatem .
2. Quando peccetminuendo vel augendo
pænam legis.
3. Quem
 LIB. VI. CAP. I. Sect.I 259
* 3. Quem iuris ordinem contemnendoiu
dex peccer. Sect.t. is
14. Quomodo peccet in inquifitione? I.
Circa corpus delicti, II. Rationeaccuſatio .
nis præcedentis. III. In formâ inquifitio
nis.' I V . Quoad præcedentia indicia. V ,
Quoad famam præcedentem . VI. Quoad
abiolucionein præcedentem . VII. Quoad
Tranſactionem . VIIl. Quoad gratiam Prin .
cipis. DSect.2. ,
is. Diſcerdeindiciis,quæ visprecipuoruin ,
11. Quod iudex cenecur aliquádo ad damnom
ruin reſtitutionein , lino interrogauit de for
ciis. III. Quando propterea reo deneganda
fit abfolucio ? IV . Alia in hac re tam rei quam
iudicispeccata. V. Peccata iudicis ex defecta
indiciorum ad torturam ſufficientium . VI.
Quomodo diftinguenda iactantia à minis?
VII. Quòd mens ſcrutanda in minantis æ
quiuocâ locutione . Sect.3 . ; .
6. Sečt.4 .Docet vim minùs certoruin in
diciorum . II. Quod exnö impedito damno
iudex teneatur reftituere.II I.Peccari in for
tiariorum ,defenfione, fauore,patrocinio &
occultatione. I V . Quimortaliter peccent
o non defendedo. V . Quiteneátar reſtituere . -
7. Diſcermultiplices abufusiudicum in rem
ceptioneteſtiuin . Sect.
s i
8. Peccata accuſatorum ,& onus reftituen ,
di. Sect .
Reg . Varia
 160 Disqvisit. MÀGICARVM
1 * 9 . Varia peccata in reis comprehenden :
dis, carcerādis, & poftca ibiaſſerpadis.Se£t.7.
10 . Multa grauia peccata circa modum
torturæ , in quantitate & qualitāte. **
11. Quoſdam ritus ſuperſticioſos contra
maleficiumn ( vr vocant vulgo ) Taciturnita
tis.Sect. . 1 :
jź. Peccare iüdicesquimendacio doloue
reum decipiunt. Se &t.10. 0
- 13. Quando iudex peccet condemnando
teum ex ſua confeffione. Sect.11.
* 14. Quomodo diſcernendæ ; ſuſpicio ,opi
nio ,& præfumptio .
is . Cuipoſlitiniungiabiuratio, & quo pa.
: cto is ad eam inuitusadigipoliit? Sect.12.
. 16 . Varia in quibus iudices circa canonis
cam purgationein queantpeccare. Sect.13.
17 . Quo modo iudex peccet,interdum et
iam cum onere reſtituendi,co quòd cùm de
berer abſolutè abfoluere , tantum abfoluit
reum à iudicij inſtantia ? Sect.14 . , . ;
08. Quo modo qualificanda fortilegia
item quæ fint hæreticalia ; quæ non ? & pro
inde quibus excommunicatio accedat ? Se
&tio.13. Dis ?
19. Quando iudex peccet in pænæ irro
gatione? Sečt.16 .
20 . Peccara quædam propria Sacerdotum
& clericorum in hac materia ,de quibus illi
: : interrogandi. ibid.
21. Quando
 .. LIB. VI. Cap.I.Sect.I. 261
21. Quando iudex remittens pænam tee
neaturad reſtitutionem & peccet: ibid.
22. Peccatum legentium vel retinentium
ļibrosMagicos.Sect.17.t
23. An præbendamaleficis ad mortem da
mnatis Euchariſtia ; & Vnctio , & quid in Eu - sub
chariſtia præbenda fit obferuandum ? Se- ** **
Etio.18.-
24. Peccetne iudex ſepulturam denegan
do ? Sett.19.
25. Peccatum eorum quiſubminiſtrant 2+1,4
inftruméra necis yt feus euadat pænam pu.
, ** ***
blicam . ibidem
, insicer
SECTIO I . ed
- De Sigillo confeffionis in hacmateria.
H Ancfectionem addo,propterquorun
11dam Confeſſariorum fimplicitatein ,&
quorundam Iudicum temeritatem atq;ma-
liciam ; qui, quantum poflunt, conantur ex ***
1 . Confeſſariis , directe, indirecteue, tum ante
Reimortem ,cum poft eam , exſculpere,num ,
reus fuerit peccati illius conſcius. Adeo you think
alicubi audiuerim ſolitos quodá loco Con ** *
feſſariosà iudice poſt laran ſentériam mor
țis in reum interrogari; fine iuftè damnatus
reus,necne: & religioſos quoſdam ,ed quòd
hanc Iudicum iniquam importunitatem , ve
facrilegam , grauioratione repreſúffent,in
poſte
 262 Dis Qvisit. Macle ARVM
pofterum ad reos audiendos vocaridefiiffe.
Notandum primo figillum confeffionisvim
çqualem habere in omnicrimine etiam ma
. Girde ximè enormi;vt in crimine læſæ Maieftatis
crimin.laf. humanæ , & hærefis ą ; vndeparetfalfum &
Mui.libr.z. erróneum effe verficulum illum vulgarem ;
mob.quine Ethærefis crimen ,quod nec confeffio celat . .
euf.pos que Notandum
va II. ex communi fententiâ , ſer
ad. Anton.
Gabr.lib.7. aandum ligillum ,vt ante reimortem , fic &
conclblt. . eo mortuo. quia moriendo ius famæ fuæ
37. Alberti. non amiſit : nec confeffio eius proprerea,
on
seend.affer minùs confeffio effe cæpit,quàm priùs.Noe
tie.Carhol tand. III.Doctores quando conceduntve
94 .25: Scot, niam decegendi, feu narrandi aliqua acce
Richar, pra in confeſſione , nunquam loqui de ex
thanh24.. preſſione delicti in ſpecie , vel perſonæ no.
: minations fed omnes tantum agere de quam
minatione,
dam generali reuelatione delicti, fic factâ ,vt
ma per eam nequeat ad perſonarum cognitio
angelum , nem deueniri b .Notandum IV. aliud effe fi
Albert. Gi-agatur de delicto committendo ,aliud fi de
gam .et Ga- iam commiffo. * S
brielium . Quoad deli&tum commiffüm , inprimis
docuit FM
rinac. to. L. eft fententia quorundam , quæ cominunis
' asinu.ue. videtur Caponiſtarum c, polle Sacerdotem
c teftibus delictum iam commiſſum reuelare , quod
Gomezia non in Sacramento poenitentiæ ; ſed extra
3.p.6.13.1 .9 . illud , ſub proiniffione fecreti & figillicon
mit fellionis accepit ; imò fi in teſtem produs
catur,debere illud reuelare in iudicio.Hæc
len
 . Lib. VI. CAP. I.SECT. II. 263
The fententia reiicitur ab aliis d , volentibus ved Menoch.
ram eſſe de crimine committendo ,non de lib.l.depre
criminecomıniffo.probabilem puto veram - funt.q.89.
que, ſed pofteriorem effe tutiorem : in rien
rigo .17.0374
re quidem , qui ſe obligat ſub ſecreto tali, vs.
æquè fe obligat quoad coinmilfa & com
micrenda ; fed cenfetur Eccleſia propter" pupu ogs
blicum bonum ,velle irritare promiſlionem , 4.
illam quoad crimen committendum ;quifai
uor boni publici ceſſat ordinariè , quoad crimilele
men commiſſum . ideo fi grauedamnum in
ferretur celatione illius criminis commilli; * *
teneri tum quoque illud fic reuelari facen
turMenoch. & Farinačiusdoctiff.duo Iuriſm
conſulti. Sanè promiffio illa ſub ſecreco lie i
gilli facere nequit , vt quod ſigillum non eft, *
id tale fiat : ſed obligat ſolummodò more
promiſfionum aliarum de fecreto feruando:
quarum vis fe in detrimentum Reip . contra ;
æquum & bonum nequit porrigere . Quon " :
ad delicta committenda quando quis non
vuli abftinere aur fe cmendare ſed crimen .
ftatuit perficcre fuêre nonnulli Iuriftæ , qui
cenſuerint,ea poſſe à Confeffario reuelari .. cent. et åbe
hæcſententia periculofa eft ,& retrahitho- bas.Gabrie
mines à confeſſione. Excufari poffent au- elsus ch.com
Etores eius fi duntaxat locuti forent,de co clufølt.nu.
quifpccic confitentis accederer; reuerâ ta : 7 Menoch.
men non haberet animum confitendi; fed
vel conſilij perendi cantum ,vel decipiendi * * * **
R 4I con .
 . . . 264 DisevisIT. MAGICARVM
Confeffarium autpertrahendiin ſocietatem
. : criminis, tuncenim non eſt verum figillum ,
: : : nec resſub ſigillo credita . Quod fi quis ani,
Teisino confịrendi accederet , ſeque clauibus
fubiiciendi, & abfolutionem conſequendi,
& fic, confeffionis ligillo rem ſubiiceret; ſe
fa. Thom quenda oinnino communis opinio contra
sor.Rechar. ria , quæ pluribus Juriſtis & Thcologis pla
comm .
heelect cuit,non efle cum licitum detegere,ne Reip.
Side No quidem proditionem . fi
warunc.fan Hanc ſențentiam limitant,primd quoad
çerdos.nu. veram rcuelationem : volunt enim poflc Sa
en cerdotem tunc ipſos confiçentęs diligenter
Färi. mula
toscitātiu - monere , vt abſtineant & obuient;tum et.
riftas,fed iam monere Magiſtratus , & Epiſcopum ve
Sideturnô fuper gregem fuum vigilent, ciuitatem cu
fatis rem ftodiant, & limilia ,quibus & malo fubuenia
affecutus.
Ex Dive tur, & confellio noreueletur gll. Limitant,
Shoma, fi pænitens habeaç ſocioscomplices, & ipſe
Auguft.ad quidem pænitcat , & emendationem ipon
Angl. Çerf deat; indicar ramen adhuc effe periculum ,
tua neper complicesipfo deſiſtente ſcelus com
dito la fra,
Jatria feft, miccatur: tunc enim putant ;yt occurratur
num .18. damno futuro , pofle Sacerdotem reuelare
h ficpoft a - delictum futurum ,etiam confitente no con
lios quos al- ſentiente h . III. Limirane multi Iuriftæ fi
y legant and
pæniteat poenitentem , & velit fe emendare
asfup.Eacdeliſtere; quod finolic deſiſtere ,necpb
Farin. fup.ujare vtpoteſt,ſed perficeremauult;tuncin
wimsode quiunt non tcacti facerdotem ad ligillum ,
que
 LIB. VI, C :1,SECT,I1. - 265 :
quæ putaturcommunior ſententia Canoni.
ftarum i , fundamétum eorum eſt, quia non i br Innoca.
putanthanc elſe veram confeffionem , nec Abbat. Anni
v charm.
figilla hîc locum effe.Sed falluntur, quia vera
ra confeffio eft, fianimum accederis & con - Gabriela
firentis conſideres ; licerno litperfecta con - Menoch. .
Difefſio & valida, Erad hocvr quis figilli fe - Gigfupr.g.)
cřero ligetur, nihil neceſſe eſt ( quod bene 18: Auguff.
docuit Nauarrus ) confeffionem eſte perfe- 'Bonaco
çtain & validain . hoc enim requiſeretur, pr common
quanta quęſo porta pandereçuſ inalis Sacer: pin .berffas
docibus, ad reuelanda ſecreta ; quibus ſuffi cerdos non
· cererminimaaliqua cauſa dencgandæ abfo .
luționis ? fed fatis eft , fa penitens animo aca "
cedat conficendi,ſeque clauibusfubiiciendi,
vt abfolutionem conſequatur, & cum hoch
animo ſincerè peccata närret , ac numeçacak *;; :
proinat,nihil quodmeminerit, fitq; dicent
dum prætermittens fponte ſua : obligatuse
niin hoc ipfo manct Sacerdos ad ligillum in
ſeruandum : nec æquitas aut religio façra
menti huius patitur , vt qui fidem habuit ,
ſuaque àrcana credidit Confeffaria , vlla es
çaula decipiatur, funt enim perinulti, quili.
çet animo fint fatis præparato & forti ada
confitendum ; infirmiores tamen adhuc fe ***
putant quàm yt queant abftinere , & imagi
naria quadam
Maukneceffitate
a ſe crahiçaptariqu
tapaurqutuc re re

ad perhiciendum putent ; quod dolent ta

menſe non penitùsabeminari, & à Deo po- kui ,
i Ristulang
.
 266 DisQVISIT.MAGICARVM
i tulan .vires roburque
Iftulant fibi ad hoc præftariz
o porno
. & ignoſci infirmitati ſuæ . Quare tercia hæc
- limitatio meritò à Theologis pleriſq; hodie
a , exploditur: & miror Farinacium cam am
z plexum ; cùm meritò D . Thom . paulò ante
y fucrit fecutus. .
Quoad II. limitationem , finul & pri
. mam ,dependentà quçſtione V . Sacerdos por
fit vtialiquando fcientiâ ex confeffione parta ,
faltem ad gubernationem & mala imminentia
Bin Awertenda. verbigratia , confireturmaleficus
ſevelalium pofuiſſe pulueres, vel quid aliud
Lai ſub ralilimine; & niſi tollantur,domú com
for Soru burendam , Principem interiturum , quote
de rar.ſecre. quor vrbem ingredientur egredienturque
resēdimēb. in magnam perniciem aut periculum ven
in d . man
c.Sum turos?Qua in queſtione conſentiuntomnes
cerdos. nu. ferèDD .paucis exceptis , licere feruata cir.
144. Es cumſpectione vincc directè , nec indirecte
feqq.d .6.& ad ſuſpicionem peccati cófitentis quiſquain
et omniú deueniar k . Sed probabilior eft contraria
llori guas sin & curior & ma
citang litr. ſententia & tutiot, & magis conſentanea re
e.f.q.bae ligioniac reuerentiæ huic Sacram deento
ptereà Cax - bitæ ,quam cenyiffe videtur Henricus Gan
dinaljs Ta- denr. 7 Túriorem dixi, quia vt illa contraria
nisur practiceturfinepericulo , tanta & tàm mul
Cafua,
mannen& tipli ci eft opus circumſpectione , vt diffici
Sanin - le fit plerumque cam feruantem non inci
phorifmik derein ſigilli violationem . 2.Quia fauet ipfi
Iguodlib.#
9. 19 . & 36
Sacramento
,6
, cùm inuiter ad illud ipfa Glen :
tij &
 * Lib.VI. C.I. SECT. II. 264
tij & arcani neceffitate , & ſecuritate ac lig :
bertate confitentium , 3. Quia Ş. D . N .Cle .
mens VIII.anno 1592. die 26 , Maijdecrer
ço quodam præcepit fuperioribus regular
ſium , ve diligentiſſimècaueant, ne noticia
de peccatis in confeflionehabica ad çxterior
remgubernationem vệantur, Quæ fànctio
etſi liget dumtaxat eos ad quos fcripta ; fa .
ţis tamen indicat Pontifici Maxim . magis
probari çaın ſentenciam ; quæ vulțita prore
sùs ſe Confeffarios gerere , ad ſi in confef
1 ķionenihilpenitùs audiuiſſent; libiqueper ;
ſuadere , nullatenushumanariun rerum resin
1 . gimeab hoc Sacramento depédece, vt quod
.
dito
ab eo quam longiffimèdiſtat.Cú tamen hæc
prohibitio in iſto caſu ſitiuris humani;&
periculum à Republ.velproximis,cùm citrą
damnum tuú & ligilli violatione quças, pro- . . .
pulfare,fit iuris diuini;haurdubic caſuspof.
Ier incidere ; quo quis tenereturhac fcientia !
ad malú ,quemadmodú diximnspropulſan
dum auertendumq; vti,præſertim cům ſen .
tentia illa cómunis fit probabilis, & nullum
jushumaný valeatimpedire,ne quis, cũne. !
ceſſicas poſtulat ad malum ingens impe:
diendum , ſentenţia probabili vtatur. m Er th Bigle De
herprimailla
hoc caſu admiţti poſle primailla limitaris
limitatio ;. Thõ. in adin
dat.3. g. 1!.
fed & 2. fiper oinnia proſpiciatur & cauca .
gur ligilli integrirati.Nec enim putandum , mint
Pontificem de huiuſmodi extraordinar iis
plane .,
 268 DISQUISIT.MAGICARVM
planè cafibus agerevoluiffe, quiin religioſis
congregationibus vix vnquam eueniunt. ”..
. Ex hac autem fententia illud fequitur , fi
Petrusmagusmihiconfirens inter circum
{tancias peccati complicem indicarit ; iſque
muxmihi quoq; confirçárur, fed peccaruin
illud fibicum Petro communereticeat;non
polle mnehac ſcieria yti,ad illum dehoc pec:
Çato exaininandum ; fed tantum poſſemein
genere inucftigare ,num fir aliud quod con
i ne kacere fcientiam eius grauet, & perſiſtentem in fiz
das de pen. lentio ,tenerime ſimpliciter abſoluere. Ses
. . do 6.Bibi quicur fecundo , Non poffe Sacerdotem ne
Namaram.metu quidem mortis propoſito , cuiquam
3.
commann. -hoc crimen reuelaren , & poffe eo cafu dice:
Nauar. reneſcire ſeſe , nec detalipeccaro ſe quida
Manual. ç. quam audiuiſſe. quia reuera non ſçit,necau
8.94.19.com - dịuit , vt homo ſeu vt parsReip. Imò fimcn .
munem de te fubintelligat,(ſcilicet, vt poflim reuelare )
docent Go
il poſſer dicere fe hocin confeffione non au
pr. 7 . Ga diuille , vel reum fibihoc confeffum non
mel.decria fuiſſe ; & hæc omnia poffer iuramento con
min.c.13. firmareo . Necpoteft ad reuclandum Sacer
. Maſcar
de dos à quoquam cogi, ne à Papa quidem ,
probation , multò ininùsà quouis alio , vt fusè docent
in prefat. Auguſtin . Berous & Hieronyın . Giga's p.
95.n.5 . Quod fi iudex inueniſſet peccatum malefi.
P.Berous 7 ci ſcripto coinmendatum , vt id confitere
1 .1 .2.Crastur ; vel ab aliquo auſculrante pæniten
gas d.9. 1d.
ii . . ? ** cem , velà facrilego Sacerdote ſigilli viola
 LIB. VI. C. I.Sect.II. 269
tore id intellexiffet; non poffet iudex his tea is.
ftibus,necilli fcedulæ ,necipfiSacerdoticre
dere,nec proptererea reum capere ,vel cor- gine.Coi'
quereĝ : imò etiamfiiam illum condemnafi mek.da.g. - ?
Letteſtibus conuictum ; & poftea inrellige Maſcar, do
rettorá delationem velaccuſationem ortam
'ex ſigilli violatione, deberer damnatum ab - cocl.377.66.
Me
foluere & dimitterer. - ). noch.libr.z.
* Duo denique ſunt caſus ſoli,quibus liceat de presăpt.
reuelare in confellione audita. primus eft 9:89.n . 26 .
quando pænitens Sacerdoti licentiam reue reft comia
landiconceffit ,confentiunt in hanc Theo -n idesos
logiſ, & huriſtæ t propter text. clarum in tumin 4 .d.
cap.fignificafti deadulter . & quia licer pæni- 18.9. 4. .s.
tenti renunciare iuri in fauorem ſuum in - Schol.1*
troducto . Quidam tainen requirunt,vt hic 9 .d.18.et
in in
licencia detur extra confeflionem , & rursus thesesdesin
tuncreusnarrer ſuum peccatums .Sed hoc monia e
non eft neceffarium , vtmeliùs cætericen. in c.fignifi.
fent. nam fi extra confeflionem ireruin ei caffs de dans
narret : iam poterit ex alio capite referre , dulter.
t Fan
nempe iuxta limitationem fequenté . Dein - ů poft Hid
de quid intereſt , dicátnein confeſſione, do lejem , Scott
tibilicentiam hoc quod modo narraui re - Dur.Gabr.
uelandi; an poft confeſſionem hoc dicar, Maser:
& iterum narret ? Veriores ergo cpnditio . "in 4. d.au
nésſunt, I. Non ſufficere ratihabitioneiny
neque licentiam interpretatiuam ; vel iin
pliciram ; ſed requiri explicitam & expref
Tam . II. Deberc eam effe merè liberam &
nulla
 270 DISQUISIT. MAGICARVM
nullatenus coactam . III. Debere ſubeffe
caufam iuſtam & magnimomenti; vtputa
boni publici , aut corporalis vel ſpiritualis
bonipænitentis. Namnioco velex cauſa leui
reuelare,etiam habita permiſſione cóficen
tis, facrilegiuin foret.
Sacerdotiverò,dicentiſe licentiam à per
nitente habuifle ,non ſemper credendum ;
. : fed dumtaxat, li & iple bonæ fit famæ , & iu
reiurando id confirmet , & pænitens einon
x videMa- contradicat X .
. feard depro Secundus cafus eft , fi Sacerdos idé aliun .
bation , co- de ſeu alia via extra confeſſionem , ante vel
cluf. 1986.
y Side Aw. pofteain ,reſciuerir : quem admittunt,in de
guftini de lictis coinmitrendis , Abbas & alij y ; fed
Ancona ad idem in commiſſis cenſent communiter
Ang. Ebas. Thcologi 2 . & ratio efficax id perſuadet.
& Farin .de
27 * nec enim per confeffionem Sacerdos amit
dela.2.g. tit ius quod antè habebat; neque id poftea
3. Palud. aliunde illi comparatum .Quod fi amitteret,
ibid.g.3. . confellio vergerer in damnum publicum .
3. Sotus d. nam fraudibus patrocinaretur , & iudicia e
d.18.9.4 .amuerteret
."
. verbi gratia, fi quis, coram duobus
in d. c. Sa - Sacerdotibus tantùm ,maleficium commi
cerdos. th. fiffet , & poftea vtrique confiteretur. iſte e
A l bo nim tuin nec deferci nec accuſari à quo .
quá poſſet: quod quam ſit Reip. pernicio
fum neino non intelligit. Cauendum ta
men Sacerdoti,ne haclicentia vtatur, nifi in
re grauiflima : nam facilè ſcandaluin ſeque
retur,
a
 LIB. VI. C . I. SECT. II. 170
recur,fi frequenter & in leuibus rebus ea va
terecur; item cauendum , ne quid amplius
dicat, quàm quod extra confeſſionécogno
vit.Sacerdotiverò dicenti feextra confellio sil
nem id rcíciuiffe non credi,nifi id probet, &
Ginon probat,extra ordinem puniendum ar
bitrio iudicis communiter cenſent Canonie
Itæ a ; ſed hoc arbitror de Sacerdotemalæ a Nan
famæ intelligendum . Nam in eo quibonæ alijquosfor
famæ eft, putarim ſufficere iufiurandum pro quüturMo
probatione , fiteſtes defint : cur enim non Scardusi. n.
hîc fufficiat, quod in priore caſu fufficere fa. Farinacima
tentur ? e in the 107
Denique,extra hoscaſus licitos,Sacerdos
rcuelando violans ſigilli (quod ex iure Diui
no pofitiuo fluxit ) Tecretum , hodie depo
nendus, & in carcerem perpetuum mona
ſterijcuiuſpiam detrudendus eſt. Vide Con
cil.Later.c.21. & c.omnis de pæn. Gremiß. Es
Farinac.praet.crimin .q .51.1 .93 aliquando tam
les iuſli fuereà Porificibus degradari, & pa
nâmortisaffici, & meritò exemplum ponir
Felicianus. lib .de degradat. 6.14 ,

SECTIO III.
-

De Modo confeffionis.
:

PRæter ea quęcoinmunia ſunt in hoc cri

mine& in ceteris,peculiariterobſeruare
opora
 272 DISQVISIT.MAGICART
oportet Confeffarium nonnulla. Quædam
percinent ad interrogatoria :quedam ad prę.
parationem animi: quædam ad obligatio :
nem reftituendi: quædam ad abſolutionem
imparciendam . ..
- Quad interrogatoria,multa fueruntà me
dicta Se£t. 7.His adde primò quod quia fagæ
' ' vix vnquam faciunt integram cõfeffionem ,
** * idque dæmoni promicrunt : rogandæ func
de hac re , & facrilegæ feu mutilatæ confeſs
' fionesomnes repetendæ : deinde vetunc oi
mnia prodant, inducendæ bonis rationibus,
vt velint: & interrogatoriis illis Sect .i.iuuan .
dx ,vtpoffint. Interrogandæ quoque an ex
animo renunciarint fidei. nam tunc eft apô
ſtaſia. an aliquid animo crediderinr contra
fidein ? tunceſt hæreſis. an abulæ rebus faa
cris: & elt facrilegium . an diabolum adora :
uerint; fiue in ſpecie aliqua viſibilem , fiue
quem non videbant? (veceſtaturMeierus de
fagis Atrebatenfibus anno 1459 . ) ité quama
dia in hoc crimine hæferint ? an aliquando
änimo pænituerint & ć: propter volitiones
eiuſdem criminis diuerfas & earum intere
polationes. III. Interrogandæ ſunt,an ado
huc retineantlibros aut alia magica inſtru :
menta? quia recentis illis abſoluinequeunt.
IV. Vtrum alios talia docuerint aut feduxe
Ava tint? quia non debentabſolui,niſi quantum
: in fe eft conuertere illosconentur; & ficon
uerti
 LIB. VI. C . 1. Sect. III. 273
* uertinoluerint, eos ad ſuperioresmagiſtrain
o túmue deferant,autaccuſent. Si tamen con
feffio fiat in articulo mortis , ſufficier tū ,qui
niet præſentes fuerint in generemonere & hor
tari , vtà deceprione & hærefiitalirecedant,
i fibique in pofterum caucant & c. V . Viden
e dum , vt occafiones relabendi cuitentur &
tollátur, v.g . Ĝi habitat,velverſatur interman
leficos; quando fieripoteſt , loci müracio , &
ſeparacio iniungenda . V I. Interrogandæ dia
ligenter deveritate confeſſionis iudiciariæ ; . .
hortandæ , fi cuncta vera , quæ dixerunt; ne
mutent, ſed veritatem tueantur ; (i falla ,vt
retractent:liquos innocentes (vtfirnó rard )
derulerint,eos exculpenr: fi quos noxios có
plices fciant non emendatos, eosdeferátius
dici:neq;exhac generali admonitione irre
gularitatis periculum eſt :
Quoad animipræparationem , magna in
hoc crimnine Confeffariis ſe difficultas of
fert.In primiscauendum puto Iudicibus, nie
| reismortis fententiam per quofuisdenun .
cienr:deligendipotiùs viri pij & prudentes,
i quihoc indicent verbis prudentibus, & fic
muladhortentur ad bonam & feriam præ
parationem . docet autem , in hocmaxiinè
crimine,experientia ;non expedire eos , qui
Confeffarij funt futuri,antefententiæ pro .
nunciationem ad reos accedere , vt eorum
confeflionem excipiant: vix enim vecum fa
tentus,
 274 DISQVISIT. MAGICARUM
tentur,dum ſibicimentà delatione:item do
ceteadé experiencia,nó efſe vtile,imò fæpiùs
noxium efle , fi ipfemet Confeffariusmortis
fententia reo intimet. ſic enim à talinuncio
vt plurimum abhorrét,vt rard poſtmodum
rectas & finceras admonitiones in animum
admittant. Illud quoq; meminiàmequæfi
tum aliquando, Andum in tormentis reus
verfatur , liceat vel expediat quæſtioniCon
feſſarium intereſſe ? ſcio id latrunculatores
à Sacerdotibusaliquando perere: ſed impu
dentiorcsilli , aniinprudentioresifti quifa
ciunt,neſcio .abuſus eſt certè , propter irre
gularitatis multa quæ fe hic ingeruntperi
cula.quæ ibinecellicas Confeffarija imò,quç
vtilitas? hortetur ad filentium ? caufa eft cru .
ciatusaugendi.horretur ad cófeflionem ve
ritatis?mortis ſententiam accelerat.abfit po
tiùs,& fugiat à tàm acerbo & feraliſpectacu
lo Sacerdos; ſeq; contaminari putet, fipro
pior adfiftat,& oculis hauriat hanc carnifici.
nam . fateorillud veile futurum , fiin vicino
quopiam cubiculo fit; vt, fi in mortis pericu ,
lum reus incideret,iuuare pollir celeriter, &
deficienti venire fuppetias.Morientiadelle
Confeſſarium ,neceffe eft,propter Diaboli
inſidias,quicalcaneo infidiatur.,hoceft , vici
mo vitæ humanæ actui.Hic quæri audio:nú
liceat à iudice perere , vt fi reus viuus rogo
tradendusſic exurendus; facculus puluereus
pectori
 Lib. VI. C. I. SECT.III. *275
pectoriappēdatur,accelerádæ mortis gratia;
vel,cú appenſus eſt,à cárnificevt ignéilli ad
moueat:velà iudice,vr ſtrágulari iubeat eū,g
lento igne cófumitur ?vulgusDoctorú talem
pucatincidere in irregularitatis nota.Si inci- ' .
e derer,foret ea, quá vocant,ob defečtū lenitatis. '
atmihihìc lenitas exuberare videturpotiùs,
ad quam deeſſe: & opusmeritoriú puto ,quod .
quenon Sacerdotem modò,fed & quemuis
Het Prælatuin deceatmàximè. nõ tam inors aca'
7 celerarur,quàm cruciatuum finis accerfitur.
al moriturusille certo : agitur , neper tot fupe
plicia. Sed ad confeffionem reuertamur. ; :
D - Incontritioneprocuranda,hoc opushic lao .
I bor eft,non ex parte Dei, ſed ex parte ipfius
che malefici, quem ordinariè duo impediunt,
error , & metus. Error quidem multiplex.
Nam poftquam captæ ſunt maleficæ , vt
ipfæmet fæpe faflæ , tunc Diabolus ( verba
m funtGrillandia ) nihil aliud laragit , nec la-'na deforta ' ' ,
fick borät in alio , niſiin perſuadendo , vt perfi- leg. 9.9 .
in ftantin fententia & vfque in vitæ finein per " *
in feuerent, adducantur licer in fupplicij lo . "
cum ; igniſq; fuccendatur, fe illarum corpo
ra , & laqueo , & flaminis palam erepturum ,
facturumque,vtex flammarú contactu nul '
i lum dolorem percipiant. Quod fimoriillas
si contingat incendio ,mortem illam cruciatus , "
you expertem fore;migraturas ex huius vitæ mi- .
els feriis abfque fupplicij fenfu , vt in futura
S2 vitæ .
 276 DrsQvisit MAGICARÝM
vitæ beatitudinem transferátur. illiceas da
monibus fimilesfore;eodem robore, ſcien
tiâ,diuitiis,potentia ,voluptate , quibusipſe
dæmon potichrac pollet,donādas. Sic men
dax decipit. Alius error eſt, quia perſuadet
impoffibile effe ipfis ad Deuin conuerti , &
veniam confequi peccatorum , propter pa.
ctum fecum initum , & Dei abnegationem ,
aliaquequibusſe contaminaruntfcelera ne
fandiſſima. Sic illas, dum veldeſperatione
deiicit,vel fpe lactat & extollit, ſemper cona.
tur obdurare
o ; vt cunctz negent , reſpuant
.. . Con
confiteri,non reſipiſcant,nihilpæniteat de
liquiſſe.Hìcin proinpcu Sacerdoshabeat, &
facræ Scripturæ teſtimonia , & Patrum ſen
tencias , & exempla omnis æui; quibus clare
demonſtret vecoque dæmch :m inentiri; ſe
riò conuerſos nunquam à Deo reiici: nihil
eorem , quæ pollicetur, iactatorem illú præ
ftare pofle , neque fi pofſervelle. Grauitain
tein quoque criminis poteric proponere, ex
circumftantiis hæreſis , idololatriæ , Apoſta
fix ,homicidij, parricidij, rapina , Sodomix ,
& facrilegij. Impænitentiæ verò iftius fi
bo mogo gnum idem Grillandus 6 , maximè quoad
mulieres,certum eſſe dicit: fi lacrymasnul
las emitcant,cùm tamen flere,gemere,fufpi
rareque videantur, & omni conatu lacryma.
ri conentur. Hanc ipſe cum aliis luriſconſ.
verillimam notain pucat , qua conſtet cas
non
 Lib. VI. C . I.SECT. IX. 277
non verè,fed fictè tárum pænitere.cuiusrei,
cùm videat ſe rationem nullam naturalem
Epidonçam reddere poſſe ; confugit ad ſuper
* naguralem , vulcque id fieri à diuina proui
dentiain pænitentiæ fauorem ,Cenſentita
6 queGrillandus & ſocij ; ſi faga lacțvmetur,
verè illam pænitere ex animo; ſinon lacry
mecur, fingere pænitentiam . Nunquam iu .
31 dici auctor fuerim haic coniecturæ inniti,
Er vt certæ velidoneæ . Nam experientia illa ,
3 quam ex aliquibus ait Grillandus ſe colle
giffe , fallax eft & incerta : tuin quia non .
& nunquam ipfa doloris magnitudo lacrymas
deficcer, & planè collat , iuxta illud Orche
e træc, Sene, in
Fletuğ,acerbo funera & quæftu carent : ' Dedi. 6.57
Quin ifta tanti peruicax cladesmali
Siccauit oculos? quods in extremis folet,
· Periere lacryma.
Solet ait, & verum eft. Iam ex aduerſo fæpè ,
præ lætitia quidamn lacrymantur ,iuxta illud
eiuſdemd. din Tb
- Subitos fundunti ,
| Oculi fletus; nec caufa ſubeſt. ..:)
Dolor anmetusest ? an habet lacrymas j 's
Magna voluptas ?? ; . s
5 . Nec iuuant illum argumenta e Canonibus
5 petita ; quibus tantum probatur lacrymas ef-'*
O fe fignum pænitențiæ , & nubis maſtæ ani-;
cu mom oblidentis profluuiuin ;lacrymnis quo
S 3 que
 278 DISQUISIT.MAGICARVM
que peccata dilui, & fæditatem animo elui:
quæ veveriffiinaſunt, itaminimè probants
nullum pænitere,nifi & laccynietur.quidam
funttam duro vultu,tain licco cerebro ,vrla
crymarineſciant, etiam pueri. poſſuntergo .
mulieres quoquc tales reperiri. Nam pueri
non minùs humidi , non ininus ad lacry
masfaciles , quàm illæ . Accedit quod I. C .
iſti non fatis inter fe concordes, diffidentab
inuicem , quidam à feipfis. Aliquando ſcri
buntdefectum lachrymarum eſſe indicium
ipſius,maleficij;nam maleficas effe quæ non
· lachrymentur : ar Grillandus fateturmale .
ficas,cùm verè pænitent lachrymari,Anhęc
o tom , conſentanea , & non pugnantia ? fi dicas ,
lacrymari ; quia eo ipfo , quod pænitent,
maleficæ efle defierunt:ficut adulter effe de
- finit affectu , quem peccalle pænitet.verum
hoc quidem . Sed quid fi pænituerit peccafa
fe,& poftpænitentiam hanc animicompre -/
hendatur ea, quæ veneficiis ſuismultos in
s teremerar?hæciuxra Grillandum poterit la
crymari, quia penituiç : iuxta ceteros verò
adhuc lacrymarinon poterit,quia,quoad ex
ternum forum adhuc eft verèmalefica,nam
vt Grillandus hoc ſuum dictum ftabilit au
Etoritate diuinæ prouidentiæ ,ad pæniten - ;
tiam animideclarandam : fic alij illi ſuum
quoque firmant eadem diuina prouidentia ,
quam decet fauerc iudicibus ad criminis
com
 Li'B.VI. C .I.Sect. IX. 279 :
tommilli deprehenfionem , & vindictam .
quare iuxta illos, vt crimen huiusmaleficæ
de quoad forum externum talis efle non de
the fi:)puniantur,neceffe eft hoc indicio illain
detegi, vt flere non queat, quam lacrymaçu
eram Grillandus contendit. Plaitè Confella " ;
orio omnia huiuſmodi indiciaaſpernànda, on ".
mnes huiuſmodiconiecturæ fugiéndæ func:
eo quod pænitenti pro fe , & contra fe loa :
quenti,tenetur credere. Denique quis adeò
uforihuius interni inexpertus eft , quineſciat .
* fæpè vberrim ffere quofdam cõfitentesexi- ..
alguo cactos dolore; & aliośmulto grauiùsaf
* fectos, & ictosprofundiùs,necynam lacry
mulam emittere ? : :
Vrgeretiam tum reosmetusduplex ,altec
* verborum & minarum à dæmone, à quo in :
carceratæ non rarò affliguntur crudeliffimès :
alter humanæ infamiæ : contra vtrumq; ra :
rionibus, exemplifque armarià Confeffario ! !
illasoportet.
De tecrio illo ,nempe reſtitutionis obligae
tione; conſiderandum , fitne damnum ado ;
e hucimpendens,an verò iain fuerit illarum ."
fi damnum adhuc pendet , vt fires adhucfit
planè integra ,vel venenum vel aliud male . ..
ficium nondum cæperit lædere,fed poft ali- ,
quod tempus effectum ſuum exfereț: non
diye ett reus abfoluendus, donec quocunq; ino
do licito coneturmalis futuris obuiare,
S4 & vem
 ado DISQVISIT. MAGICARTM *
& veneno antidotum præbere , velmalefi.
cium deftruere;idq;totum deconfilio Con .
feffari , docti & pruden rtis;cuirr,attend
tupádatu endum ,
a
nc
d fm n a
occulto r t
uma d h i b e
crimen a n a t u
.d ,& n & e
ne quamea
dia illicita adhibeantur. Si verd aliqua jam
damna fortunis perfoniſue fuerintillara ; ná
abſoluat Confeffarius , fine præuia fatisfa
&tione,aut(fi eam nequit reus præftare) fine
fideiufforia,vel faltem iuratoria cautione.ita
fanè quando quis adhuc liber iuriſque ſui
confitetur. Nam quando eft dainnatus ad
mortem ;in locis vbibona non confiſcantur,
fufficit Confeffariushanc defuncti obligae
tioncm (ex eiusconfenfu ) hæredibusſignis
ficari curet, fipoteft : tuncq; officium magie
ftratusfuerit, cogere hæredes,ad fatisfaciens
dum :imò & reus deberet hoc coram iudici,
busdeclarare;velle ſe,vtdebonis fuis,omni
bus(quoad fieripoterit) fatisfiat, quidánum
acceperunt. Ac in locis,vbibonotum confie
I fcatio capitale fupplicium confequitur , offi.
cium Confeffarij erit,monere reá , vt iudici
busindicetfe à fifco petere ,vt qui in bonis,
: etiam in reſtitutione hac exſequenda fucce ,
dat: G reushoc nequeat facere, Confeffarius
obeatmunus, faltem monendo iudices,vel
fifcum . Non enim maleficipermortispee
nam ,euadunt obligationem reftituedi.Nam
mortem fubeunt propter iniuriam Reipub.
urrogatam ,non propterinjuriá priuatorum ,
Ethæc
 LIB. VI. CAP. I.SECT.III. 281
Et hæc eadem realis obligatio reftituendi,
migratad quoſuis bonorú ſucceſſores: cùm .
i non pæna fit , fed debitum . quare tenebun . . . n
í gur hæredes , quicunque fuerint, damna re. .
farcire , quatenus ad eos ex bonismalefici
commodum peruenerit e. Ceffaret obliga- t c.in titten
tio ifta , ſi pars læſa profiteretur, fe tali fup. **
pror.deure
Egina
plicio conteniam effe , fibique fic facisfa. 2 củai. Ở cũ. .
tum f. . . : . . munis re
- Quartò quoad abfolutionem ,quædam par. ftib.Couar.
cicularia occurrunt. Quærendum enim , an 4 .3 . Var.re .
1 pactum habcant cum dæmone expreſſum ;
quid promiſerint , & qua ſollemnicatę. 1ro.s.fi
.q.st.
de Navar ra
his follemnitaribus libra 2.diximus permul- Manuals.
ta ;quæ poftquam ſcripfiffem ,venit ad ma- is.num .25.
nusmeas liber Gallicus Floriinundi Raë- Binsfeld.de
mundi , Senatoris Regij in Burdegalenſi cu . malef.
com p.2.
riâ ,viri pij, Catholici & erudici g ; in quoti- preludiz
tusnonnulli,cæteris nefandiores , & magis g li,de Amin
facrilegi continentur : fideliter eius verba tichrifte "
transferam in Latinum fermonem . fcribit as
in hac Curiâ anno 1594. audiram muliercu - .
Jam , Aquitanam adolefcentulam , non in . ,
fcicâ formâ, quæ finetormentorum crucia
fu fponte ſuâ farebacur; ſe ,teneriore adhuc ja
ætate cùm foret,à quodam Italo corruptam , ,
& pofteà , quæ D . Ioannis Præcurforis diem ,
præcedit, noctemedia , in agram quendam ja
and abductam . illic Italum faginâ virgulâ circu - , ,
1 lum in folo defignaſſe, certaque verba in li- ,
Ss bro
 282 DISQUISIT.MAGICÁRVM
, bro quodam nigro lecta fubmurmuraffc :
is fubitò deinde hircum grandem planè atrum
„ aſtitiſſe; probè cornutum , comitatum fæ
» mimis duabus, & inox acceffiffe virum veftia
'» tú ornatuque facerdotali. Hircum quæfiiffe
wab Italo , quæ puella iſthæc foret;reſpondiſſe
» hunc , eam a le adductam , ve in fuarum nu
s merum referret.Quoaudito ,iuflichircus,ve
... milla Gignum crucismanu læua efformarer;& ,
» quotquot aderant, falutaroriæ venerationis
„ officio fungentes , accederent propiùs. fe
» cêre illi, & ofculum ſubipfa cauda labris im
jo preſsêre. Incer hirci cornua nigricolor can
.. » dela tetrum lumen præbebar :de hac , quas
.: w fingulimanu tenebant , accenderunt ; & ,
í „ cùm hircum adorabant,ftipem pecuniariam
- „ in peluim ,quæ aderat, iniiciebant.Hoc pri
- 5 mo factum tempore. Poftea Italus fomix
so nam in eundem iterum locum reduxit. cune
i gan hircusab ea poſtulauit corollam feu fertum
- „ de capillis eius: Italus capillos defecuit , &
s illi obtulit : hoc figno deſponſam feduxit
i oz hircus à turba , & in vicinum nemus dedu -i
„ ctam , ſolo appreffam , iniuit : quæ fæminæ
11 commixtio ( vt aiebat )mirè ingrata & volu .
os pratis planè expers fuit , imò & cum fenfu .
» doloris acerbi,& horroris, ob femen hirci,
» quod glaciei inſtar frigidum experiebatur.
. » Singulis quoquemenſe Mercurij & Vene .
» tis diebus femel, generale Capitulum ( fic
voca
 Lib. VI.CAP. I. SECT. TIL 283
vocabat) celebrabaturapud Puteum deDordo,
me, ad quem conuentum ipfa infinitis vi. '»
cibus acceſſerat , cum aliis pluſquam ſexa-'s :
ginta ; qui finguli candelam nigrain fecum ;
adferebant, & de illa hircina inter cornua »,
lucente accendebant, quam hircus admo-'is
tam poſtico ,poſteriore illo ſubcaudino fla - »
tu accenderat. Quo peracto omnes tripu - si
dium orbiculare., obuerſo inuicem rergo r .
iunctis manibus, auſpicabantur,Millæ quo . »
que ſimulacrum exhibebatur : quod qui»s
peragebat (quem illa nominauit ) caſola ni- »
gra ,crux cui nulla intexta ,veſtiebatur; lo - n .
co ſacrificij incruenti & facræ hoſtiæ , ele- »
- uabat reſegmen five orbern ex rapa , cin -
ctum fuligine : & co eleuante clamabatur »
à præfentibusvnanimivoce ; Magiſter ads
ianü nos. Calici , loco vini,aqua infundeba - in
tur. Luſtralein verò aquam ficconficiebant. »
ſcrobi in terram defoſfæ hircus imminge- »,
bat. hac ynda, pura ſcilicet , facrificus & a
ſpergillo atro cunctos aſpergebar. In hoc's
conuentu miniſteria fortilegij fingulis dilo se
tribuebantur, & finguli rerum à fe geſtarum ,
rationem reddebant:diſceptabaturde vene- s ? ",
nis,maleficiis, ligaminibus , & remediisma- igbo
gicis , & perdendis frugibus, fimilibuſque » .* *
criminibus. ] Hactenus Raëmundus. Sunt »
ergo fimilia ſcrutanda ,vt de Sacrilegij,apo
ftaliæ & idololatriæ genere conftet : quæ . .
ren
 284 DISQUISIT.MAGICARVM
, . rendum quoquean aliquem fidei errorem
mence foucrint.v.g.quodnon fit vnusDeusy
quod Diabolus fit Deus,vel quod fitomni
ſcius;aut omnipotens,quod Iesvs Chriſtus
non fit Saluator, quod Sacramenta Ecclefiæ
nó linevllius efficacitatis ſupernaturalis, vel
quod vim habcant ad maleficorum opera
tioné, & c. de quibusactú roto opere.Siquid
huiuſmodi crediderint , funt hæretici , & ab
hæreſi, ciuſq; excoinmunicatione priùs ab ,
foluendi. Şinihil huiuſmodi crediderint; in
conſcientię foro hæreticinon cenſentur;led
abſoluendiſicurij, qui contra fidei duntaxat
profeflionem , & per facrilegia , mortaliter
peccarunt: licet aliud Git dicendum in foro
fori. Attendere præterea oporter Confeffa .
rium ,an confitensaliquam aliam incurrerit
Eccleſiaſticam cenſuram ;verbi gratia,vtrum
maleficium velveneficium (qualecunque id
etiam abortionis vel philtri ) præbitum ſiç
clerico vel religiofæ perſonæ (quibuspriui
legium Canonis cap.fiquis fuadente , profpe
ctum voluit )vnde illius fit fecura mors vel
hadecero-mutilacio ( tum enim incurritur etiam irre
ro.c.preſby- gularitas b ;) veletiam notabilis lælio , ratio ,
rerum.cap. ne cuius incurritur excommunicatio illa vi
Budsentia. olentęmanusin clericosinicctionis.Sividet
dehomicid.
sid. cenſuram incurriffe,ab eâ debetprimùm ab
ſoluere : fi dubitar , veendum abfolutione
condicionarâ . . .. .
Scd
 Lib. VI.Cap. I. Sect. I11. 285 ,
· Sed quia non cuiuis Sacerdoticomperit ; Sullter
ius abſoluendi in quouis calu : ideò diftin - Ser. confefs .
guendum in confeffione reiadmortem da- fio.i. $.7.
i mnati , & alterius fpontè confitentis non Hadria .de
i condeinnaci. Ereniin , cùm ille cenfeatur in deconfula:
* * 3. Canusde
articulo mortis( quoad hoc)pofitus i; à con" pæniten .pos
feſſario poterit abſolui à quibuſlibet cenſu - Sorms in s
ris etiam referuatis ,quia in mortis articulo d.18.art.4.''
' omnis referuatio cellar k . Secùs eft , quoad & Nauator
illos alios , quinon ſunt in mortis articulo .: kc.paſtora
;
nam quoadbos , ſolentab Epiſcopis fibi re- lis.s.preters
ſeruari, veneficia,ſortilegia , inalehcia & in - ea.de off. or .
cantaciones,duntaxat ramen, ſecuro effectı, din .c.fures.
& quoad actus exteriores l: Sixtus etiam . V . de furt.coco
anno 1588. fibiſoli referuarat crimen abor* Tridenfell
fus: fed illa bulla extra Italiam vix innotuit, reme.com
nec à maiore populi parce recepta fuit, & l'ex rece
ided yix alibi ligauit , ex Nauarr. fententiâ priorefene .
valdè probabili m :quin etiam Ioann.Chapter
l ap- luda. apud
peauuillc olim Pænitentiarius ,nunc Vica. Sulgelt.
rius Leodienſis , fcribit feà viris fide dignif- Gerb.cafus.
fimis accepiſſe , conftitutionem hanc Sixti 9.5. & An
V . & in eâ contenta , per ſucceſſorem eius tonin .par.z.
ad ius antiquum reuocatam n . Quoad illas
Epiſcopales reſeruationesgraucdubium eft, c.23.n.4.fl.
an .Mendicantibus ordinibus , virtute ſuo- nlib.de Cia ,
rum priuilegiorum ,etiam maris magni;qui- fibrareſero
quoſcunque &lvndecin
bus eis permittitur anorcynove * ca . go . i
vndecun - Waris.
*greast
que ad eos venientes abſoluere à cunctis
-peccatis & cenſuris eciam Pontifici Maximi
is reler
 286 DisQVISIT. MAGICARVM
reſeruatis , exceptis iis quæ in Bulla Cænæ
Domini continentur ; an inquam iis liceat
. ' abſoluereà referuaris Epifcopo calibus, poſt
Conciliuin Tridentinum ? Negatiuain par
O tratta.de rem tuetur Felicianus EpiſcopusScalenſis 0,
cenfur.
pdevabfo 6. Viualdus p, & recentioraliusſcriptor.nitun
iutioneinu, turhis argumentis, i. Gregor.XIII. (vt reſta
s2.in s.edi- tur quibufdá epiſt.nepos cius Card. S . Sixti)
Time Can- Borror & o , & Palæotto Cardinalibus de
dela aurtt. ſententia congregationis Cardinalium ad
declarationem Concilij Tridentini reſpon
dit ,hociam non pofle Regularesvirtute fu .
orum priuilegiorum : idque Borromæus, &
' . fynodusMediolanenſis ſtatuere , & excom .
q Borrome municationis pæna fanciuêre q . Secundo
us in Inftr.
Paftor.pag*:. quia
29 SS. D . N . İnnocentius IX . & Clemens
editis VIII. in ſuis Iubilæiscócedunt cafus Epiſco
Antwerp: pis referuatos; quo indicantabfq; Iubilæo a
1586. Conci: liàs non poſle :hoc ſecundum argumentum
Tediola: 3. Viuald .pucac conuincere vt & primum ,au
facram .pa & orille recentior.Tertid quidam obiiciunt
innaz Clement. Dudum de ſepult. & Cleinen...de
i priuileg. Veruntamen placermagis affirma
inu.27.32. tiua fententia , quam Viualdus r .tribuit Nam
1835. uarro Fumo;Henriq .& Bart.Medinæ . tenet
etiam Ainbr.Carolus in Difput.de Miniſtro
i Sacrament.confefart.16.& art.91. Nec quo- ' :
* ad forum internum vllam puto elle limita
cionem : quoad externum forum ,obtinetil
la,quam quidain ponunga Epiſcopuscafum
libi
i
 LIB. VI.CAD. I.SECT.III. 287
Call fibi reſeruaffet addica excommunicatione
latæ fententiæ. Ethæcdoctrina probatur ef
ficaciter ; quia calas Epiſcopales ſuntmino
res cafibus Pontificiis.cùm ergo ſuos Pontif.
concedat , inulto magis concedere cenſen
dus eſt illosminorest. Conf.Pontifex poteft e c.cuicon
mit abfoluere à reſeruatis Epiſcopalibus; ſed per regulas
ces
iur.
huiuſmodi priuilegia concedit Religiofis,&
quaſidelegat ſuam abſoluédipoteftatem u . u glof.in c.
Secundò bullæ cruciatæ , & quarundam So- 7. depænit.
dalicarum quibus datur licenria eligendi * 6. argan.
confeffarium qui eosabſoluat.ab omnibus 4 Clem .fuper
peccatis ; tribuunt licentiam ei quem iſti defepult.
elegerinc , fic eos abſoluendi eriam à cafi .
bus Epifcopalibus x multo igitur magis x Vinald. .
hanc licentiam tribuentbullæ & priuilegia num .37.6
immediatè religioſis à Sede Apoftolica con- uarrum
2.Poft in
cella . Tertiò quia nec Concilium Triden - Manual c.
tinum ;nec GregoriusXIII. priuilegia hæc, 27.
quoad omnes vbique religioſos apertè re
uocarunt,quod erat neceffarium y.DeCon - y.Viualdus
cilio Tridentino id fatetur Viualdus num . 94.37 . poff
Nauar.
40 . illud cap. 7. feff. 14 . tantum cribuere Epi- Herria
ſcopis facultatem reſeruandi cafus quo ad
fuosfubditos : fed regulares iftinon ſuntils :
lorum ſubditi, ſed immediate ſubiiciuntus . ' , in
SediApoftolicę. Vnde etiam inferridem Vi.
ualdus Bulla Pij IV.quæ Concilio Triden
cino additur , non effe reuocatum hoc prie
uilegium , ed quòd mare magnum duntas hasta el
 288 DISQUISIT.MAGICARVM
xatin hac bullâ reuocatur , quoad ca in qui
busrepugnatſtatutis SacroſanctiilliusCon
cilij:Concilium verò non inuenitur religio .
ſos, quoad hoc , ordinariis fubiicere , nec
eriam religioſorum reuocare priuilegia ifta
quarenon repugnathoc priuilegium Con
cilij Decretis,nec eſt à Pio V . reuocatum .
Quoad Gregoriusvero XIII. oprimèidem
Viuald.numero44 . oftenderar idem dicen
dum ;nempè nuſquam vllâ bullâ velmori
proprio dicta priuilegia reuocaſſe. Imoillà
quâ quædam priuilegia conceſla per Pium
V .religioſisvidetur reftringere; hæcde qui
bus agimus, in ſuo robore relinquit , cùm
» ait; eam deinceps diſpoſitionem atque de
» ciſionem pro ſubiectamateria futuram eſſe,
» quæ ſiue ex iure veteri , ſiue ex dictis facri
» .Concilij decretis,ſiuealias,ante dictarum lit
Is, tcrarum & conſtitutionum editionem erat,
.. & fi ipfæ non emanaffent futura fuiſſet,ad
sj quam difpofitionem & decifionem , fuumq;
zClem .Du. priſtinūftatum , illa omnia reducimus. ] cùm
dum de ferergo antiquo jure religiofi habeant z facul.
revocatur tarem ab omnibus his cafibus abſoluendi
& annuli (duminodo ipfi fintà ſuperioribus ſuis præ
Latur, Ex- fentati , & ab Epiſcopo a approbati )neque
trauag. 17 - hoc illis Tridentinum Concil.ademerit : &
ter cunchas
depriuileg.* Gregorius
9 XIII. verbis illis omnia , ſicut e
afen .14 .ca. rant ante Pij V . conftitutionem , reliquerit.
2. Trideus, conſequens eft per Epiſcopos huic priuile.
gio,
 LIB. VI. CAP. I. Sect. III, @g
Bio ,finenoua PontificisMaximipermiſlio .
nederogari non poſle : cùm in ſuperiorem . .
fuum ,Epifcopuin Epiſcoporum iusnon hanno
beant.Confirma.hoc eis non licere perbula
las Alexand. IV. SixtiI V . & Leonis X . qua
rum verbaretulitidemmet Viuald.ſup.num .
46.vbi vide. . .
:: Ad argumenta in contrarium reſpond.ad
primúm quidem refcripta illa fuiffeperſona
lia & in fauorem particularium perfonae
un fum ; nempe Prælatorum illorum ,optime
de Eccleſia meritorum ; quibushoc ſpeciali
priuilegio Pontifex conceſſir ;vt in eorum
à diæcelibus ; nempe Mediolanenſi & Bo
nonienfi, religioſi à cafibus per ipfos reſer
.

d. uatisnon pollent abfoluere. Quod ligene

raliterhoc Pontifex voluifler vbique feruaa
* ri;nouum iftud iusaliquomotu proprio vel
.

bulla declaraffer: nec enim alioquirectè fac .

tis conſcientiis prouideretureoruin , quimés
ritò id ſe & inuincibilicer ignorare dicerent;
d quod non stoportet euulgatum ſit. Neque
declarationes illæ Congregationis ligare
pollunt, quamdiu non publicantur. Dein
de hæc peculiaris concellio cùm vim habeat
exceptionis; quoad cæceros magis confir
mar , quam eneruar regulam .Deniquequo
ad Sociecaris Ie's v Confeffarios ipfemei
Site GregoriusXIII anno ic83.die 1o .Maij.cx *
i preſsè declarauit,non eſſe intentionis fuæ;
T quod
 290 Disqvisit.MAGICARVŘE
quod per talem Epiftolam ( loquitur de illa
spsâ Nepotis fai Cardinalis S.Sixti ,queobiică.
ntur ) fit derogata dictæ ſocietatis facultas,
„ eamque quatenùs opus fit ,denouo confir
» mauit. Habetur ea declaratio inter viva vocis
oracula pag. 131. vnde ſequitur illam Synodi
Mediolanenſi conſtitutionem non obligaffe
quoad prædictos Patres. Imò, & ad homi
mem ,quis ita poffet argumentari. Sipeculia
re priuilegium conceflum Borromæo tra
hendum eſtad omnes Prælatos:ergo & pe
culiare priuilegium feu declaratio eiufdem
Gregorij facta poftmodūvni religionimen
dicantium ,extendenda ckad omnesmendi
cantes. Siverò hocnon recipitur(vc recipi
endum non eſt ) deſinant ergo prædicti au
ctores velle,vt illam eorum extenfionem il
cipiamus. .
Ad 2. Refponf. valdèperperam argumen
tari,qui ficargumentantur.Non enim id in
feruntPontifices proptermendicantes,quia
bushociusiam comperebat ;fed propter cę
teros facerdotes, quivirtutc illiusduntaxat
bullæ eligi poffunt; quibus hoc non aliter
licebat, & ideo tum demum concedebatur.
Ad 3.Refponf. in prioriſanctione quan
do Papa negat ſé maiorcm religiofis porc
ftatem concedere quam parochis , tunc tan
tum loquitur de aliis rebus , non de perria
La pentibus ad Sacramentum pocnitcntiæ : in
pofte
 LIB. VI.CAP. I. SECT. III. 291
di poſteriore tantum vetat Regulares fine pri
ed uilegio abſoluereab excommunicatione iua
cabe ris reſeruatâ.lege Sylu . verb.excommunicatio.
cod 7.04 .14 . Tabien .excommunicatio.s. caf.s.Ca
in setan .codem verbo capite 64. Nauarrus capia
Si te vigefimo feptimo, numero 101. & Córdoba
blis caf24.fin .
bis . Hæc(pie Lector & erudite) quæſo yt ina.
ei turè perpendas, & cum perpenderis , tecum
20: ipſe diiudices,an Viualdus caufam habuerit,
& cur à priore ſua ſententia , illis ipfis argum
tulee mentis, quæ aſcripſi, optimèprobata , rece.
Em decet : quæ nec vno yerbulo foluit ; vtnecil.
men le recentior alius; quod faciendum eratvo
I lenti, ram reſolucè concludere ; [non ſolum ,
i hinc fequi, religioſos virtute ſuorum priui ,
legiorum non pofle abſoluere à cafibus Epi- ,
ſcopo reſeruatis ,nifi hoc illis expreſsè con- ,,
- cedatur: fed etiam haberi reſponlionein ad ,,
quæftionein aliàs difficillimam & obfcuril- ,,
fimai , yrrum priuilegia mendicantium ,,,
quoad facultates abſoluendi in foro conſci- ..
entiæ line ſublata per Concilium Tridenci- ,,
ole num . ] Quibus verbis tacitè voluit innuere . ;'
fuiffe reuocata. cuius cainen contrarium pa- !
umane terex di& is , & locum ille aſcribere debuir;
quo nitebatur: ipfeque Viualdus, ad quem
rem nos remittit,expreſsè fatis docer ea reuocara
more e non fuifle ;niſi , quoad hoc vltimumn de ca
libus Epiſcopo referuatis , de quo tamen
I ipfe
192 DISQVISIT.MAGICARVÁ
ipſeargumentis validiſſimis contracium do :
cuerat priùs, quæ foluere non videtür ipſe
potuille :fanèneuter ſoluit:

CA PVT II.
DeOfficioConfeffary quâMedicuseft.
Ebeimedicus & morborum cauſas &
genera & remedia noffe. Animimor:
biſuntpeccata : quorum genera & caufas li
bri precedentes quinquedocuerunt:hîc doo
Ĉebit , quibus remediis vtendum . Ea ſunt,
vellicita, velillicira. Illicita propterpericu
lum & ſuperſtitionem . Licita prorsùs & ci
tra controuerſian funt omnia Eccleſiaſtica
ſeu diuina.Naturalia aliquando,propter pea
riculum , illicita ſunt:dæmoniaca ſeu ſupera
ſtitioſa ſemper ſunt illicita . de ſingulis diſ
quiſituri,ab his vltimisordiamur. .

SECTIO I. IS
DeRemediisſuperſtitiofisfew illicitis.
Pollumusiſta vocare dæmoniaca ,de qui:
I bus tria dicemus. primò exempla que
dam proponemus ; ſecundò diſputabimus;
nuin à maleficis remedia peti poffinc, & ani
maleficia deſtruere liceat, & remouere ?
 Lub.VI. CAP. II.SECT.I.Q.1. 273
QVÆSTIO I.
De Exemplis fuperftitiofarum curationum
fiuemagicorum remediorum . "
V T omittam queexhibui exempla lib.z.
V p. .ſect.s. & fect.6 . & fect. 8. occurrunt
primo loco tresmodi Chaldæorum & He
bræorum ,primum refertPſellus, contradæ.
monem terreſtre ſacrificari debere lapidem ,
probleiv priùs excantarum :quem lapidemy
ingeniosè Serarius noſter Commerario ſuo
yariæ & curiofæ lectionisin Tobiá,vulthoc
noméaccepiffe, quòd fit fugansaduerfarios,
Es feu pilofos(ita deinones ab ilaiâ vocaci) quali ;
menostlarim ,vel Zeirim .Hoc facrificiú planè
idololatricum effe nemo novider : & tamen
yrdæmon per mendacium non decipiat ,ex
Zoroaftræis decretis id præcepit Pſellus.ni- :
misille Mago ſuo credulus fuit, & eo potiùs
nomine ab Eugubino meruit reprehendi,
quàm quia dixit à Chaldæis quofdam bonos
dæmonas credi:neq; id facisexpugnar Steu- ,
Ej chus, eum lege libro 8.Coſmopeix cap.28.
Quis ille lapis ſit, fateormeignorare.Secun - ::
da ſuperſtitio eft, qua ligabant Iudæi FH - -
V PHILIN (hoc eſt frontales quafdam faſcioni,
las feu reſegmina membranacea ) capiti &
__ manuilæuæ , & valuis quæ ad dextram erano ":
portæ charculam infigebant,ita vteiuspars is
T 3 tertia
 294 DisQVISIT.MAGICARVM .
tertia reſpicerer thalamum :atqueita crede
bant dæmones impediri ,nepoffenr eis no
cerc .meminitParaphraft.Chaldęus in Cant:
cap. 8 .ver. 3.his illi facrilegè verba quædam
deprecatoria ex cap.13.Exo .cap.6 .& 11. Deu
ter. inſcribebant, & ea ficad fuperftitionem
detorquentes prophanabant. Iubebantur
illi TOTAPHO T portare d.cap.6 .ver. 9 .que
dictio fignificat ſpecilla feu ocularia , vtno
tarOlealter; & hinc homines verèinſulfi &
fatui carnaliter omnia intelligentes fua The
philim funt commenti ; quorum vanitatem
& fuperfticioſos ricus diligentiffiméexſequi
tur Hieronym . Oleaft. in cap .13. Exod. poft
medium lege , & cæcitatis miſerorum miſe.
tere, & confidera quam aptum illi nomen
indiderint ceinugaciffimę,cùm THA PHEL
radix vocis,inſulfum , inſipidum ,ineptum ,ac
fatuum fignificet. Tertia fuperftitio exftar
apud Eliam Germanum dignioradhuc quæ
à ReginâMORIA tauro donetur , conſue
» tudo ( ſcribit ) apud nos ludæos Germanos
» inoleuit,vt faciamus circulum per circuitum
» in paricribuscubiculi, in quo cubat puerpe
» ra,cum creta velcarbone;fcribamuſq ; in lin
» gulis parietibus, ADAM ,HAVAH, Chutz ,
» Lilith :atque in oſtio interiori fcribamus
» nomina trium angelorum ,Senor,SANSE
- » N01, SAMANGELOPH , quemadmodum
» tradidit ipfis ipfa Lilithca cùm vellent eam
· Lib. VI. CAP. II. SECT. I. Q . 1. 298
jamari ſuffocare.]Sed cædermeminiffe tam
vanaruin vanitatuın , quibusſcatent ſcripta
recentiorum appellarum .
Necij quibaptiſmate tinctiſatishorum
immupes. Nam multa occurrüt apud Pom
ponatium libro de Incantat.multa apudHen
ricuin Cornelium Agr. libb.de occult. philor ,
Joph. ſed plura apud Philip . Aureolum , aliàs a lib.dephis
Bombaſtum Paracelſum variis eius operi
bus a ; quorum omnium libriprohibicæ per Zheniens .
Ecclefiá ſuntlectionis. Voinittam alios, col- lib.deoccul.
Ligam quædam Paracelfiduntaxat,ex quibus philof.libro
quiuis intelligat,nihilin hochomineneque magna,
dephilofop.
pietatis ncquementis fanæ fuiſſe.primo do- lib. dercle
cercurationesmorborum tamaie quàm fimedicia
Quoc à dæmonibus per applicationem na libre
deimorbo
figillorum , impaginum ,monftroſorum .chas
14 . caduco, es i
racterum , in deſignará coeli conſtitutionc , diis.
& certis metallis inciforum , & ægræ parci
appenforum , petendas effe. Secundò con- '
cendit ,nihil referre an Deus,vel Angelus,
sel diabolus,mundus ſpiritus vel immun
dus, ægro opem ferant, modò curetur æ - b dilülerede
gerb, & abucitur illo teſtimonio facræ Scri- morboce
pturæ ,falutem ex inimicis noftris. Etdemors duco.
bis hyperphyficis agens, ficfcribit ;Qua ra. »
tione & quo modomorbis Magico artificio » i
inflictis ſuccurrendum fit , ſcitu eft necella. »
cium omnibusmedicis, qui perfecti cupin »
ant elle. De tali aucem curatione nec Aui. „ )
T4 . cenna
 : v

M. AGICARVM

I
QVISIT
DIS
296
*
is cennanecGalenus fcripſeruntautfciuerung
,
3 quicquam . Non enim in Academiis omnis
3» diſcitur ars.ideo oportetmedicum quando
queaccedere vetulas,ſagas, zigenepos, ruſti,
* cos, & circüforaneos, die Zahnbrechet / &
p ex ipfis artem ipſam addiſcere ; quiplus ſci.
32 unt deiſtis rebus, quam omnes Academia
; Profeſſores, & quanquam hæcrideant Acas
E s demiæ Profeffores;tu ytere illis in forti ima
3ginatione & experieris effectum .] Hæc ille.
led ſiimaginatio hoc operatur, nónne præ
. ftaream adhibere remediis fumpris quæ vel
. arsmedicorum , vel vſus Ecclefiæ approba
; uit ? ſed audi quid refpondeat; Si quiſpiam
2, (ait) ſupernaturali inorbo vel dolore per in
a cantationem detineatur , illi nullú naturale
2, remedium proderit Choc plerumque verum
22 effe docebo fe&t.feq.)ſed Magicum remedium
· 3 effe oportet , quo morbus collatur,quali &
33 introductus elt.]'hocinfert, quia homo im
pius ſupernaturalia Ecclefiæ remedia repu .
diabat: quæ quia Catholici recipimus;non ,
.! ! quia nihil profint phyfica remedia , ideò ad
1 . dæmoniaca confugere debemus. Subiun .
. . . git; tales curationes magicasminimècontra
.. Deum effe : quia illisno ad perniciem , fedad
falurem hominú vtimur;dicantad hæc quic
quid velint Theologi.] os impurum ! quafi
- pon at Theologorum iudicare, quid contra
Deum quid non contra Deum fit.fic agyrta
acquilo
 LrB : VI. C . II.Sect. I. Q . I 297 c
g
i

nequiflimus fidei tribunal fibivendicat:Sed

poftea docebo id non contra diuinasmoddi
led etiam contra humanas effe leges,
Exempla huiuſmodi ſuperftitiofarú cực :
fationam ſunt,primòillę per cereațumima
ginum fabricationem , in quas ſe morbuin .
magi pucane deriuare', de quibus ſic idem
Paracelſus c. Fabricetmedicus ceream ima: „ clib.deby
ginem ad ſimilitudinem patientis & in no- perphy
mine eius; aut conformet cerçain particu hort.
ļam fimilem affectæ parti, idqueindubitara 3
fide & forțiimaginatione, credar per illam ?
fanitatem ægro reſtituipoffe, ac tandem ada »
ditis Magicis precariúnculis cereain illam » :
imaginem in ignem proiiciat. Atſiforte ex ?
doloris acerbitate velparris affectæ,vitæ pes »
ficulum metuatur, integram imaginem cer
- 0

çis verbis admurmuratis , comburatmedia "

cus, & liberaturæger:Sed alio loco diffentit,
& vulc imaginem fieri ad formam & fimilia :
tudinem maleficæ , quæ morbum induxir d. dlib.de Bio
Sed omnis hæcars imaginum non minùs ad along
tollendos,quam ad inferendosmorbos,dia
þolo inuenta eft auctore. Hanc ſuperſtitio
nem etiam ipſe Plato damnauit lib . it.dele
gibus, & eſt diſſimilis illi , quam ex Aftrolo - : .
gis MarfiliusFiciousobtrufit,de quo poftea.
Huc pertinet vſus ille phylacteriorum luă ,
daicorum ,ad imaginem ſerpentisæneiMo- ...
faici,dequibus legipoteft Philaftriusinhar ,
 298 DIS VISIT.MAGICÁRTÁ
trafi ſerpentis Mofaici; cui tamen non affen
rior volenti talia fuille phylacteria Phariſeo
rum , quæ Saluator Nofter reprehendit :fed
verior eft D .Hieronymiexplicatio .
* Eodem Il pertinet , quod ad curandum
pilotum ,acicularum , fpinarum & fimilium
corpori ingeftorum maleficium ,vult idem ,
noneximi illa per vulneris incifionem ; ſed
materiam illam fponte prodeuntem ,totam
excipi, & in foramine facto Sábucivel quer
cus orientem fpectante imponi; & exco .
dem ligno cuneo obturari cerris verbisad
elibr.de oc- ditise. cara hîc quoque eft fuperftitio ; imò
- mul polylof. & Diaboliopera per quem reliduum mate
. riæ ftatim fertur ad idem foramen ex corpo
re in quo latitabat. Vi
. ; III. Talis erat curatio illius, qui ægrotos
• apprehenſos in foro collocabat , & corum
corpori appendebat chartam miris variiſq;
characteribus conſignatam , & additis non
minibus dæmonum ; Bulfar,Narthin , Olcam
far, Bilech ,Mamwon ,Oriens, & c. defor.
i matam . Xiii no ? . . ;
- I V . Talia erant nomina Epheſia,per que
dæmoniis oblefli liberabantur , celte Plu .
tarch.in Sympofiac. Talia ſuntconuitia & læ
doriæ , quas commendat Apolloniusapud
Philoſtratum lib . 2. & Per.Martyrderebus
Indicis. lege Pet. Torraum delocis infeftis , p. 3 .
wap.sh. Mirè fibiLuthecus placuit in congen
gestart.
B r endis
3
 L1B. VI. C.II. Sect. I. Q.I. 299
rendis fætidiſfimorum conuitiorum olen
ticeris, quibusdemonum tentationes diſpela
# li céluithomo pariſpurcitia & vanitare,qui
bus ego chartam non confpurcabo : & mi
her ror quéquam finenauſealegere poſſe Sym
poliacor.eius c.24 . & 26. vbi huiuſmodi fer
culis dignus conuiuator {truices congerir
patinarias. ſed ficur iuramentis & blafphe
miisnon abigitur, ſed aduocatur potiùs dæ
mon :vt rectè Callian.probar exemplisnon
nullis adductis lib .12. Inft.c .20. ficetiá ſcur.
rilibus aur iracundis conuitiis & atrocibus
maledictis eorú , qui paſſione ad idmouen
# tur, & non charitatemoti, ac fideizelo inui.
tati , & ex officio ordinis ſacri id faciunt.
Nam legitimis ac probis exorciſtis licetedæ
iu xaſ .
EX monem ſuperbiffimum fic vlciſci a& ddiuexae '
re ,vtMengus præſcribir exorciſ. 4 . & facit
.

D .Anton.apud Athan . & Chriſtianiprimi

tiuiapud Prudentium ,vbi,
Juttonat Antiftes Domini:fuge callide ferpens,
Exue temembris Espiras ſoluelatentes.
Mancipium CHRISTI, fur corrüptiffi
me , vexas. . '
. V . Tales funt Hexagoni duo Paracelli,
inſcripti;vnus Adonai, alter Iehouah,vel Ten
tragrammaton : quibus certo modo præbitis
omnem morbum magicú pelli iactat. item .
de characteribus Auigažirtor & c. inſcriptis
nouæ mébranæ ante folis ortú & per N .dics
rena .
-
 300 DIS VISIT.MAGICARVM
renouatis & c. contra maleficium matrimo
niale: & contra idem , quod tradicde Gabata
feu ſoleâ equi ferreâ , fortuitò in itinere in .
pentâ, & ex eâ die Dominico tridente fabria
cato & c.& quæ huiuſinodi accumular nefa
riis libris ſuis de cæleftimedicina , de
racteribus.
Ví. Talis curatio fuit illa , quam Grillan .
fde forrin dysdeſcripfitf, fuiffe Iuriſconſultum qúen .
leg. q.d.n. dam in Sabinenfi agro coniugatum , ſed ma
leficio factum impotencem , cuinulliusme,
diciars poterat opitulari. is.magum confu
luit , à quo iuflus; yt eâ nocte cum coniuge
dormirer , fumpta quadam potione priuſ
quàm decumberep. Sedulò ranţum caueret,
ne nocte illa velyxor velipſe ligno fęcrucis
communirent;néuemeruerent, fiquid au .
mibus oculiſúe inſoliti obuerfaretur. Paruit
caufidicus, & ad vnguem cunctis obferua
us; quinta circiterhora noctis,ecce illiplu .
uix ,procella,tonitrua, fulguraquemaxima;
| mox & adeò pauendi terræ motus, vt con
cuffa domus ab imonuraret , non fecùs ac
arbor à venris pænè euulfa .ſucceflere homi
num magni clamores & eiulatus. Cumque
in eam partem maritus oculos conieciflet,
vidit-in cainera plufquam mille , yeappare. .
« bar ( vrar verbis Grillandi) ad inuicem cer- :
« tantes, & vnguibus, pugnis & calcibus cru . .
« deliter pugnantes, & lacerantesalterius fas:
cies
 LIB. VI. C.11.Sect. I. Q .I. 301
cies ac veſtimenta tota:inter quos viditmu-»
lierem quandam ,quęcrat alterius oppidi vi-
cini,& dicebatur, quod eratmalefica ,de qua »
ipfe fponſusmultuin ſuſpicabatur, ne ab ca să
maleficiatus fuiffet ; quæ vltra omnesmaion
ribus gemitibus & vlulatibus cruciabatur,& »
crines faciemque ſuam totam vnguibus la - ss
cerauerat. Propter quæ ipſemalefciatusdi- »
xit , quod aliquantulum timuit à principio , så
dubitansne quid mali fibi accideret: deine so
derecordatus demonitionibus magiſtri re- gisi
affumpficvires ,vxorem verò ſemper tenuit să
ſub pannis abſcondiram ,ne iſta videret.Poft- jj
quam verò ita certauerant per mediam ho- ss
iam velcirca, ingreſſus fuit magifter in ca- ss :
mera prædicta , & erat tunc circa mediasi ga
noctem ; ad cuius ingrellum omnes illi pun
gnarices vna cum muliere ftatim diſparue- »
runt; & abierunt penitus.magiſter autem acon
tellitad maleficiatum , & illius humerostem
tigit manu perfricando aliquantulum , di jj
cendo quod non dubitaretampliùs ; quia in
do jam liberatuserat.]poftcuius difceffum inani
3 . titus conualuit , & deinceps liberis operam
dare yaluit. In hacnarrácionemaleficusiſte
coègic inulierem illam ; quod inculerat ,maa
leficium tollere ; immiſlis dæmonibus , qui
fic eam ſpecie pugnantium acerbiffimè crue
ciacent.
7: Superſtitioſum eſt putare quod à oSone- . .
phr
in
 302 DISQUISIT.MAGICARVM
“ phrone in Mimis traditum , Rheæ & Hea
“ catæ canes immolandos,propterea quod ca
“ nis latransLemuresfugetac diſlipet,quem
“ admodum & æs pulfarum aut aliquid tale.
Vnde colligas non nouam effe Iaponum fu
perftitiofam curationem , de quahis verbis
« relacio Lud.Frois,pag.246 .Quando dæmon
« hominem inualit , Iapones aiuntinfiliife in
« illum vulpem ,nomine autem vulpis intelli
« guncdæmonem . Ad exterminandum autem
“ dæmonem ritus exoticos & prorsùs père
“ grinos cum mille ſuperftitionum & incan
sc rationum formulis vlurpant: inter quas vna
« fuit omnino ridicula. luſſerant enim omnes
« canes Ozacanæ vrbis trucidari ad perterre
“ faciendam vulpem Dominæ dictęventriin
' cluſum ). Æque ſuperſtitioſum , quod non
nulliarbitranturviGallicancusquçdam ma.
leficia diſſipari. non enim habet vim maio
rem cantus oſeinis huius, quàin cuculivel
glib.i.De- corui. Aft obiiciuntur exempla quædam ,
monolatr.
c . 19 .
quæ retulit.Nicol.Remigiusg , quibuspro
barividecur dæmonem ad galli cantū ,ſtriges
quas vectabat deieciſſe ,velconuentus ſaga
ruin hoc canore diſſipatos. Idiotæ genti
liuin reſponderent, dæmonum noctu ma
ximam effe poteftatem , interdiu vim infrin
gi & debilitari. ideo noctis filentio nocere
hos lapos veſpertinos , quo princeps tene- -
brarum dominatur, ideò lamias circa'ter
tiam
 L1B. VI. C.II.SECT.I. Q.I. 307
tiam noctis vigiliam (hoc eftintempeftâ noe
Grete , quæ medium præcedit ) vt plurimum
mortalibus infeftas effe folere, tradunt A
malo riſtomenes & Telepbronb , & Hierocli oboh and to
ab iicit Eufebiusi; quo tempore eriam fe fpe- pules.lib.I.
heti Ctra fæpiùs oſtentare Plutarch . k Plinius7 & & % .
mu alij m docuerunt. AtChriſtianis hæc indi Ararilib.
læc indz
legna reſponſio forct. Philofophi confuge- 'k in Bruta.
te rent ad diſſidium naturale gallinacei , cum Ib.7.epift.
melconc & ſerpente : fruftrà, quia Diabolus m docuifu
sht dumtaxatmetaphoricus eft ferpens ac leo* . in. Senece
coment.
i
och Si quid ergò veritatishuicexperimento ſub - Ho O2

is eft, crediderim potiùs tenebriones illos gal- 6.123.

no li cátum odiffe ,propter myſterium aliquod
el ipſis odiofum .An quia diei prænunciusales,
i ad Dei laudem homines excirat, multaque
mante peccatorum genera , quæ obſcuro fuo peplo
nox obtexerat, folari lampade difpelluntur ?
an quia , Dominica reſurrectione comme
is minic fe triumphatum & collifum , quæ poft
if noctismedium contigit ?anmeminit pæni
tentiæ Petri Apoſtoli ad gallicantum ,vt la
plus prædictus fuerat , inchoaræ , & electif
ſimilibi boli ficerepri: confiderationehæc '
digna videntur Ecclefiæ ,quçcum B .Ambro - "
a

fio concinit n de gallicinio. à in lass

dib, dici
Preco diei iam fonat , . Domin
:

Noctis profunda peruigil. "

Hocomnis errorum chorus ir »
Kiam nocendideferita ** so
Š

Much
9
 304 DISO VISIT:MAGICAR VÍ .
; Mucró latronis conditur. . . :*
(En vnam caufam )
c i Laptopides reuertitur;
m ati. Hoc ipfo petra Ecclefiae ,
29. Canente culpam diluit. ( en aliam .) :-1!
Lim : Gallus negantesarguit ;
L V !" Gallo canente fpes redit;
. .. ZESV labentes refpice
. . Tn luxrefülge fenfibus
. . . Mentiſg , fomnum diſcute :
1 . Tenoftra vox primum fonet,
-s. Et ora foluamus tibi.
j. En reliquas čaulas , quaspropofui.
ļ Prudențius quoqueHymno ad Galli
. cantum .
" Ferunt vaganteis demonas
:: ; " Latos tenebrisnoctiumi
. Gallo canente exterritos"
Sparſim timere & cedere.
Inuiſa iam vicinitas
Lucis, ſalutis, Numinis
Rupto tenebrarum fitú
: Pactis fugat ſatellites.
Hoc elle lagnum praſcij
Norunt,repromiſſa pei;
1 . Qua nos ſoporis liberi
Speramusaduentum Dei.
« Subdit deinde & Petri cãtugalli coga
to nito pænițentiami .
VIIT:
 is Lib. V. Šect:X1. you
VIIL.Tale puto;exiſtimarequod ablutio •
manuum matutina quidquam proſit ad
maleficium illo die arcendum : falfoque id -
fagas illasRemigio perſualiffeo, Munditi- o lib.r.cat
am quidem dæmon deteftatur, fed animæ, monolm .
non corporis. Nonne hancmembris fuis
us ,, .. . 15
luxuriæ & nequitiæ mancipiis , & publica
libidinisvi& imis, vel nimiam & ſuperflu .. . '
am commendat? curmulierculas & viros;
quorum animimuliebres, ad tam putidum
I & curiofum fic lauandi, ſiccomendi, ficle
uigandi,pumicandi, poliendiſtudium tam ?
Sintensè & fedulò impelleret , fi corporis
munditiam odiffet. .. . . . .... . .
IX. His annumero lotium humanum ,
prodeffe putatp Ananias, & exemplum de plibotine
quodam Pheronte fuppeditatHerodotusq; Natura me
à dæmonePheron rex excæcatus, quod fpi- mons.
culum iratusin Nilum flumen contorfiffet; Enterpa
4
poftquam vndecim annis ficluce caruiſſet,
umet , is
oraculum quod in Buti yrbe conſuluerat ,
fertur refpondiffe;viſum ei rediturum , fic
culosabluiſſet lotio mulieris , quæ à folo
ſuo marito cognita fuiffet.Expertum ergo
primo loco propriæ coniugisvrinam , cùm
nihil ampliùs cerneret ; cæterarum dein .
ceps,tandem oculos recepiffe . Ibig ;omnes :
mulieres illas; præter eam cuius vrina ſam se
lutaris fuerat,in vnam vrbem coegiffe,quæc
a spurgyBäro rubra glebadi&ta ; & eas il
*** i ; Y l ic vna
 906 DisQrIsIT.MAGICARVM
lic vna cum yrbeomnes cócremalle: & me
► dicam illamfuam fibimatrimonio copulaf
» fe.] Gic videlicetDiabolus nullá infamandi
lædediq;mortales,deimbecilli quoquefc
Xu, occaſionévoluit prætermittere. fuit in
eadem fuperftitionc Syracuſanus iudex Pae
fcafius:qui D .Luciam Martyrij coronâma.
& auit.idcirco enim virginé lotio perfundi
juffiç, o fag putaret, & ficmaleficá vim re.
fiftenditormentis repelli arbitraretur. lege
Martyrimus D . Lucia 6. Sur( tomo.Scilicet, his
perterreatur & fugetur , quem non pudec
pigetq;in fætorecadauerum ,& libidinum
Itercoribus volutari. Tamen & Salisberiéfis
idcenfuit lich. Polycratici,ca.8. Quis,(ait )libé
ter non videat & rideat, cum præftigiatoris
lotio perfufiarsdeletur, & oculis, quosma
litia fua præftrinxerat videndi facultas rc.
>> paratur ? ]Digni, quicredunt , non infun
' , * » di tantum , fed perfundi. n
X.Talesfunt Nepenedőx Top,Iuram ,&
Mudanthexos, quospunit Synodus Trulla
na can .61,vbi Balſamon ,primos illos expo
" nitdiuinatores ex nubibus . ego etiá credi.
derim fuiſſe eos,qui nubesimproboritu,ne
nocerent,incantabant, & idco perfecuto
* res nubium vocabantur. gutoCTOS vocą
bant cos, qui exorciſabantmorbos, & cer
usimprecationibus abigebant, illud opei .
 Lus.VI. C.II.SECT.1.0.1. Tom *
! meBalfamon, Durantero hoceft reme : *
diorum feu amuletorum præbitores dicu - ** *
tur, qui fraude dæmonis eis qui à fe decipi. ** **
un ir, vincula quædam ex fericis filis côte- * *
xta,qux & wrysia dicuntur,præbent: quę "
aliquando quidem intus habent ſcripturas, "
aliquando verò falſa quædā alia quacumq;. "
inciderint.dicunt autē hæciuuare ad omne “
malum vitandum , fi ex collis eorü qui illa
accipiunt perpetuò pendeant. Mox exemplu
fubdit.desouvís geftatoribus:Præfe & usqui
dáHofij de re huiuſmodi accufatus ,mani "
feſtò deprehéfuseftin finu ferens indume. **
tnfantisnuper nati: & dixithoc fibi datum
fuiffc,à quadam mulierc,ad auertendume
iſque os occludendum , qui contra illum
dicere conarentur. Vnde etiam fubie & us
fuit rajonuod,execrationi.
출출출

XI. Tale etiá illud quod narratur à Gcorgerifuges de

os

Pictorio ex Abbate Spanhemeng : fubulcú camomi.fi

quendam fuiffe, quiin ſcipione ſuo vel ba - lunaribus
culo paftoralifcedulānominiD . Blagij in
you fcriptam habebat: cuiusbaculivi& poten
tia,porcos ſuos ab omniluporum vi& raptus
tutoscredebat, ac tantum fcedulæ numinis
un tribuebat, vt etiam porcos in agriſolos pa
De ſcendosabigeret. Tamen contingere quo
dam tempore , cùm gregi paſtor abeffet : :
& quidam præteriens dæmonem cuſto
dire vidiffet,illiquedixiffet , quid ipfe hiç
 308 DusQvistt.MAGICARVM
» cuſtodiret , qui hominum falutis perfecua
i » tor foret peſſimus ? reſpondit, porcos ca .
eftodio.retulitalter , cuius iuſſu :dæmon in .
no quit, ftultæ paſtoris confidentia .Nam ſce
» dulam quandam fuo bacillo incluſit , cui
is diuinam afcribit virtutem , vel inde quod .
» San & i Blaſij nomine eft infcripta : & eam
19 porcosſuos à luporum iniuria defendere ,
» contralegem ſuam ,credit,mihi falſa ſuper
. .. » ſtitioneinhærens: vbi cùm per me fuiffet
i, vocatus, & denuò vocatus, & non compa
mfuiffet,meS . Blaſij vice huc cuſtodiendum
» contuli.vtenim ſemper libens Dei & San
» ctorum vices gero: ita & nunc libentiffimè
» pro fuo S. Blafio illi porcos cuftodio : v
odtultum hominem in fua yana çonfidentia
extollam ac roborem , ac eò perducam , vt
v talem fcedulam pluris quàm Deum faciat.
Nop fimplex fanè hic paſtoris error fuiffe
** deprehenditur:non , quod S. Blaſij deuo .
tus effet cultor; & eiſe fuaque commenda
tet ; quod Pi& orius ex fe &tæ ſuæ myfteriis
latenter vultinfinuatum ;nam Sanctosbo
porare, obſecrare , & auxilio cuftodiæque "
eorum nos committere pium & falutareeft,
quicquid hæreticigarriant: verùm quia fi
duciam in fcedula collocabat, & quia ſce
dulæ diuinitatis aliquid tribuebat ; & quia
Deum tentabat, reli& is ſuibus in fcedule
gutela : non etiam fan & orum auxilium
alt des les precibus
 "LIB. VI.C.II.SECTIO I. Q.I. 309
precibus impetrandum fibi, fed nudo not
mine chartulzinſcripto opinabatur . Scio
in Traicdenſitra &tu vltraMoſam , quibuſ
dam in locis fimiliſuperſtitione,certis ver
bis admurmuratis,pedum à paſtoribuster
ræ infigi, & ficputareſe abfentibusnullum
gregi à lupispericulumineſſe, quod impia
credulitatis. "
- XII.Hucreferēdamulta Plinij,vthyenz
fanguinem inun &tum impedire omneMa:
gorum artes fi felcanisnigræamuletum ef [li.e8.c.&
ſe domustotiuseo ſuffitæ purificatæue co
tra cunctatmaleficia ; eandem vim effe a - tl .36.c. 14
mianto lapidiu ; méſtruoq; fanguine tactix 11.26.c. .
poſtibusx ,aut atricanis ſanguine refperfis 1.286. .
parietibus, eiuſque genitali ſub limine ia
nuæ defofloy: quis ilta non rideatnon nifi yd.Ash
qui probet eam quam idem tradidit libr.25,
18 Mandagoræ effoffione? aut Varronis siftas
18 Pifta,Riſta. Xiſta: vel eiuſdem ter reperitum
Anaſegenf.vel Pentagonos Antiochi aut Co.
Santinifi & itios, veteres tamen & antiqua
fuperftitionis , & innumera Marcelli Em
pýrici in libro Medico eius : quædam et
jam Vegetij in libr.de Veterinar, & imagi
- numillam fabricationem planetariam , qui
* ex Plotino & Arabibus periculosè tradidit
Marfilius Ficinus libr,de vita cælituscompara
' da : quo libro non videtur venenis exhi.
un bitis fatis idoneum antidotum addere , facit
V3 enim
 tio DISQUISIT.MAGICARTH
cnim perinde ac inſcitus & ineptus conai
uatoc, qui conuiuis apponeret cibos mule
tos falutares,multos eciam veneno imbu
tos:& dumtaxat diceret , veſcimini faluta
ribus, relinquite noxios:necindicaret qni
in tāmultis, tam yariè conditis vt dignoſci
vix quean ,fiat illinoxij à quibus abſtinen
dum cenfeat. Ludere hoc conuiuas eſſet ,
& lædere. Sapientis conuiuæ tunc foret in
cænatum abire potius , quam tam apertum
! vitæ difcrimen fubire. Idem ego cenfco ,de
libro illo,præſtare nihil eius quoad imagi.
nes illas credere : quam cum periculo ali
quid in animum admittere. ii. ii
llimæ licet
XIILoAnnumerare
i e ofrecentiora
, quæ
m r c funequuehhoftes
ū dæ viſibiles inuiſibilefq
ccontra te exco
gitarà nugaciffimæ ſuperſtitionis & taciti
cú dæmone foederisquædam retulit Pico
- Epitome rius7 primum de Cicorij radice : quam dic
deMagiać. S. loannisBaptiſtę paulò ante auroram ,cum
W . 27..
auro & argenrofluxis genibus contingunt:
& ferro pergladigm ludæMachabæi,cxor
ciſatam ,multis ceremoniis ex terra eruunt,
& ſecum portantcontra aduerfa omnia.de
C" inde de iis qui crines pedinando euulfos
non nifiter confputos abiiciunt, & , fi oua
comederint,eorum teftas, non niſi tercul.
tro perfofſasin catinum proiiciunt, timen
tesvtrumque neglectum veneficis nocen
loccafionem praberc.feruatum ,credea
 ... LIB. VL C .II.SECT. I. Q .I. 37
mai tes præcluderenocendipoteftatcm . De
nique qui Sammonici Sercni Abracadabra
iah dictim ordine retrogrado minuentesde col "
Like lo ſuſpenderint: vel alia Hebræorum , ex
i RabbiHama lib. fpeculationis. ,
nga XIV. Quicquid Remigiusdicat,non pu
Big to ficdæmoniodio effe falem profanum ,vt
elet ob eius afperfionem maleficium cogatur
erfoluere :fed id eum fcereex pacto ,vel vta .
el liquam introducat fuperftitionem .natura
Free lis quoquevis falisnon fatis efficaciæ habet po i
ad huiufmodimorbos fanandum . quare fü
el perftitiofa hæc curatio .
... XV. Locimutario quá Ananias afuadet, ali.4.fok
* It & nominismutatio :meritò fufpe&ta eft. 145.
quid enim virtutis occulræ ,ob angelorum ,
quos propterea vult fimulmutari,proprias
i vires,habere queat, non video :ne quiſquá
opinor,niſi permendacem Cabbaliftarum
i dioptram , Theologis Catholicis exſecran
dam . In nominismutatione quid eft (quz
fo ) efficientiæ naturalis aut qui(quæſo )ag
geli non ipfis hominibus, fed hominú no
minibus funtpræpofitif quilocusin male '
ficium influit; rationeangeli foco præfide.
r is & poteft fitus & loci falubritas aliquid
prodeffe, vt & in ceterismorbis:poteft ima
- " ginatio noxia deperdi, nec alia ratione lod
mutatio poteft prodeffe. . . .i n
e XVL Clarioris fuperftitionis eft, putaref
V quid
 312 DISQUISIT. MAGICARVM
) quid precariò velfurto demaleficidomo ne
ceperis, maleficium ceſſaturum : idquemen
67.7.de- ritò Reinigius reprehendit be Nec enim
manalas.c. hocaliud eft, quam maleficium , maleficio
mi fanare;par dementia illorum ,qui pro phil
I tro vtunturçrepidis , laciniis veftium , vel
præfegminibus vnguium perſonæ quam an
Theocri mant: vt docuere veteris ſcriptores Ce :. .
inPharma- XVII.Similis eft vanitas exiſtimantium
Geur. Lucr- d .contra fpectra prodeffe cancs, equos, vel
mimin Osa - ftri&tigladij vibrationem ,ex do & rina Ho
to. meretri
meri Odyſ .7.& Virg.Aeneid .6 . Bisa
& Bached. Tug inunde viam , vaginiqueeripeferruim . ;
apulai". Vbiperperam Lamb.Hortenſius afferit re .
.z.deafi - ipla compertum ferri aciem dæmonas for
midare.Iudaica illa opinio fuit, vt patet ex
i dCrimitues
Dis debes Thargumæoin c. 3.Cant. v, 8 . fed ridicula.
' ' mejl. diſcip. Nulla enim huic reicauſa ſubest , nifi quod
6.4 . Anani i & u & vibratione aer diſſipatur, & continuú
as dol1.4. illud cadaueris vel corporis aerei aflúpti fol
fol.ess. Lå
wir uitur:quod
ber.Hortēl. 4 ipſum nihilominus procliue fic
in Vereiko, dæmoniimpedireictu eluſo per diuerfione
defineista vel corporisalteriusinterie & ioné. curigi
. . . turhæctimeat?non certèmagisquam culi
i cé elephas, vel triceps Cerberus catellű Me+
litæú. Plura Tyrausd.b .3.cap. sz. Duoadfcriba
exempla ex Cæſario.demilite prius eſt , qui
in Meneuelt,quo viuus vti folebat pellito
indumento veſtitus apparens, non potuit
gladio fugariiquo cum cæderetur non por
; , terat
Li
 . . LIB VI.C.IL. SECT.I. Q.L. Bij
terat ſpectrum vulnerari,talem ex felonom
emittensaclimollisle & us percuteretur.hic
enis apparere deliit aqua adfperſus quæ clauo .
hi Dominico fuerat fuperfufa. Sicile,lib. 12 .6.15 . ?
play Concubina Sacerdotis cuiufdá nođemers,
tem fubfequente ,diu ante lucēluna ſplen !
dente cuidam militi apparuit, per viam em sin
quitandi. primum miles & ferui audiuerei
ei muliebrem vocem opem poſtulante :mox
og videre mulierem rapidiffimo curfu ad eos
H properantem . Mox miles deequo defcen
i dens,& gladio fibi circulum circumducens,
# fcminam benenotam intra circulum rece.
pit. Etecce ex remoto vox quaſi venatoris,
fa terribiliter buccinantis, necnon & lacratus ,
# canum venaticorum præcedentium audi
untur. Quibusauditis , cùm nimis illa tre - ,
meret,milesauditis ab ea caufis,equâ ſeruo
comittens, tricas capillorú eius brachio fuo
El siniſtro circumligauit, dextera gladiú tenés ,
excentú.Approximante infernaliillovena
tore , aitmuliermiliti, fincmecurrcre, ling
me currere,ecce appropinquat. Illo fortids
retinéte,miſera feeripere súmâvi connixa
y tandéruptis capillis effugit: quam diabolus.
inſecutuscepit; equo fuo illam iniiciens,ita.
-vt caputcum brachiis penderet exvno late
re , & crura ex altero. ficq;capra inuito fed
vidente milite prædâ præteruchitur. Miles
manè ad villam rediens,cundanarrauit , &
. . vs capila
 314 Dis QyISIT.MAGICARVM.
capillos oftendit; cumque minusei crede
rent,aperto ſepulcro cadauer linecapillis,
" . . quieuulli,inuenerunt.fcille lib. 12.cap. 20.gd
hîc gladij contra fpectrú potuerunt : tan
cumdé quantú monachus fpe & rum feriens
apud Ganguinum ,vt aliàsnarraui lib.2.q .27 .
feat.2. Ex que narratione,vt& iltâ Cx
farij colligitur & alia vereor ne fuperftitio
fuerit, exMagorú orta circulis coniuratori
is;nempecircumducendi circuli,& in fpacio
illo conGftendi. Nam licet crux in medio
circulifa & a legatur,tamcailli circuli figurç
fidere videbantnr, & crucis efficacitatem ad
ſpaciú illud circulireftringere, quod impro
bú prof. & ò.Huius circinationis aliud quo.
*, que exemplű reperias apud cundé Cæfariú
codem lib.12 .cap . 7. deSacerdote ,qui fpectris
tota por icer no & e infeftatus,circulú circú
circa ſe ducebatibi fubliftens; & illis euane.
fcentibus procedebat;moxiterú feingeren .
tibus, pouú iterum circulú ducebat: ficque
adlucem vſque laborauit. Obferuabis ridi.
culam illam opinioncm de armis apud
Pfellum libro de demonibus in fine ; Dæma .
nicum corpus per totum fe naturaliter
ſenſuale , ſecundum partesfingulasabſque
medio , videt,audit,tangit, patiturquetin .
gêdo,& diuiſum doletficutcorpora folida.
fed hoc iacersit , quòd corpora quidem
.: Wed, mnog folida
1 . LIB.VI. C IL SECT.I.QUI. gis
folidadiuiſa cùm ſunt, aut vix agt nunquá ,
reftituuntur:corpus verò dæmonum ,vtile
acatur,mox in feitem recreaturatque coale
fcit , ficutaquæ aeriſque partes quando ali.
e quid incidit folidum , fed & di& o velociùs
dæmonicus fpiritus in fe reuertitur : dolet
i tamen interea , dum diuiditur. quam ob
# rem aciem ferrimecuit , idque animaduer. "
# teps, quifugare dæmones moliuarur, tela **
& enſesin re & um ibi conftituunt, quo no .
helluntdæmones aduentare. ] Hæc more ſuo ”
vindicatRhodiginus lib.2. cap. 8. & fic Prelli
errorem ,luum facit. Quod de corporis dif
ceſfione & coalitioneſubitâ dicit,veriffimú
eft. & experti duo in HifpaniaNobiles;mi
hinon ignori. Quorum vnus dum nodur
9 notempore vagatur , in fpe &trúincidit fpem ,
cie Æthyopis terri,mole Gigantea romphe
am ſtringentis. bic , cuiplus audaciæ quam
pictatis erat,cetrâ ficulneâmunitus impetu
fuftinuit,ſequegerens animosè vulnera ca .
fim pun & imque hofti ingerit. Sed aerem
verberans,donce laſſus concidit , & à vici
nis , quiad ftrepitum accurrerant domum
fublatus, multis poft diebus le & o affixus,
yix conualuit.Hoe Burgis accidit : alterum
Salmanticæ . Degebat ibi Theologiz ftua
diofus quidam , è prima nobilitate ; qui .
- priftinæ caftimoniæ & pictatis obli- .
fus , nodu magno periculo & Jabo
* re parin
 316 DisQvisit. MÀGICÁRÝM
bore parietibus tranfcenfisin quodda San .
* & imonialium monafteriú ,vſq; ad Dormi
* torium (vtvocát) ſe penetrarat. ibipermit
tente Deo ,priufqua ad cellulam , quam ani
. : mo præoccuparat , pedetentim perueniret,
* * obiicit fe illi fpectrum , ſpecie viri grauis & €
honeſti prolixo capillitio & barbâ, lorúin .
gensmanu tenens,& nullo verbo facto,bu
bulá minitansinfultationem . Venerat pro
be armatusmiſerad inceftum , fcuto, gladi,
oque:hunc ftringit , illo ſe tegit.viſus fibi
non femel latus aduerfarij, lorurn ſubiens,
haurire & brachia illi lorumque reſcindere :
ſed femper brachiú corpori, lorú partiam .
putatæ fubitò iun & um apparebat.tandelo
rarius decuſſarim illiin vtrumq; humerūfic )
viuenti bouêmortuú ( vt cum Comico io
cer )impegit,vtin terra collapſus,vix trepi
dus ſe fugâ eripuerit; & domúreuerſus de
prehenderit,admodum S.Andreanæ crucis
fibi in pe& ore & in tergo ,ad quatuor digi
toram latitudinem ,notam contufionisru
- bore liuoreque mixtæ impreffam . tumuit
6 moxvibex, & cum intolerabili ardore, quali
i vermiculare nefcio quid , quod grauiſſimūp
cruciatum adferebat,mifer fenfit fub cute,
& (nevanum viſum putes ) altero tertiouc
poft die ad pluresmigrauit . Nec annü , nec
nomina addo,vtvpiusqui adhuc fuperat,&
defun & i quoq;alterius honori confulatur,
No
 1 . LIB. VI. C. II Sacr. I. Q .I 319.*
Notent lafciuiiſtipalumbiDionæi,quisno lice
Surnarum ad ftupra diſcurſationum vtriq; ' ,
fru & us fuerit , & quam inanis ifta degladijs .
rotationecontra vim dænionum perſuafio .
Nam quod Eraſtus a ex Ioan. Oporino nar - "
rat ; qui Paracelf amanuēſis fuerat; ſolitum air With
Paracelſum no & u confurgere , & machårā l'uracela
fuam Helueticam vtraquemanu in hoftem ,
inuiſibilé huc illuc torqueri: id velferoci
entis furoris fuiſſe putarim ,vel ex pacto co
uento, ficmoleftiarum inducias à dæmone
paredrio impetraſſe.
XVIII. Sit, quod putantaliquiremedia
quæ contra maleficium vſurpantur nihil
profutura , fi re non integra adhibeantur :
hoceft,irrita fore fi priùs tentatum fuerit à
medico corporis,à confeffario animæremes
dium . folemnis enim iſte folet eſſe mago .
rum prætextus vt docet Nicola.Remigiuss lablib.z. dan
& nota dæmonum fallacia ; qua vtitur pri - menolak
E : mò; quia , cum ſit zelotypus, vereturne face
natio ipfi adempta alijs adfcribatur. Secun ,
dò , vt fic homines à diuinis & naturalibus
remedijs auocet. Exhoc capite valdè mihi
fufpe & a fuit fcedula illa , fiue programmam
tion mulierculæ medicæ circumforancas
hoc anno 1597 . hîc Louanij , in cuius yno '
articulo hæc conditio continebatur. Idcir.
co etiam fufpe& i omnesillijmedici qui now
 118 Dis visit.MAGICARVM .
luntzgram confiteri,priufquam pręſcripta
abipfis pharmaca hauferit.
XIX .Eft putáremaleficam non poffema
Jeficium fuum tollere,priufqua libertati ſit
reftituta,& ex vinculisdimiſſa,poteftn.ma:
* * * leficiú maleficio nouo tollerc,quamdiu pa. .
* Atocuin dæmonenon renunciauit,vt docet
idem Remigius: poteſt etiam illud deſtrue
re , vt quiliber alius , remouendo fignum
etiamfradhuc carceribus contineatur,
xx. Maleficam fcopis -in oftio pofitis ,
impedire ,ne domo exeatzvel conic & is in
bullientem ollam ſoleis aut crinibus eius, 1
vel acubus , cogere , vt accurrat ;magicæ
nugæ ſunt, & peccata grauiſſima. quia nim ?
tuntur pacto cum dæmoncinito.
XXL Minis,verberibus,aut vimaleficos
adigere, vt maleficium tollant ( cuius rei
exempla peri poffunt à Remigio fi ) fieri
poteft ve liceat: & conditiones quædam ad . *
Gint primò fi certò fciatur au & or malefi
cij. Nam fufpe& os tantum verberare aut
alia afficere contumelia , nec fas nec iura fi
nunta fecundò finihil fuperftitiofum pute *
turadhibiturus.tertiò dum non exiftime. *
turmorbum in alium translaturus, quod
fere femper facere confueuerunt,vt exem
plo declarat Gregor. Turonenfis & videli .
cerita diaboli liberalitaseft, vt boni nihil
 LIR. VL C . ILS101. I. Q .L 1996
· vllishominibus præſtet,nificum æqualivel?
maiorihominum damno ,quo fpc & at nar.
ratio D .Gregorij Magnib ,de virgine obhläb...die
feffa ,quæ cum operâmagorum ab vno dę-sherg.
mone fuiſſet liberata,in vniuslocum fex vel
feptem dæmonum millia ſucceſsêre.Neque
höc poetas latuit.ideo enim fortaffis finxc
runt,non potuiffe Admeto vitam conter.
uari,nifi vxoris Alceſtis vicariâ nece i. Vnde iEur
re &tè nofter Tragicus ,cùm remiſſo ab infe- in
ris Theſco,Pluto Hippolytum abripuiffer,
canit,alloquens Atricæ præfidem Deam .
Caftanaldebes patrum rapui.
Conftat inferno numerustyranno. . »
XXII. Quod remedium eſſe contra Vul .

!
Shørium maleficiú cenſuit Salisberienſis lib.i. '
cap.11.Horum (ait )malitia ,eriam cum plu

.
rimúnocent,artificio leuidiffoluitur,li vi.
delicet,quifufpe & i funt , côuenti ab aliquo
.
in iudicio crimen ſuú inficientur;aut,fi con
feffi fuerint, cogantur maleficium reuoca .

re7 quid n .ad curationem inficiatio virium

.

qucathabere,nifi ex pa & o conuento : fita. ***

*. .

men aliquis folummodo intcndcnsfignum -

deftruere fiçinterrogaret ,non auderemil.
lam peccati, ſaltem Mortalis,reum dicere. )
XXIII. Superſtitioſa ſunt vt cum admale
ficiú amoris tollendú,vtấturmaleficio odii,
Veg .certo ritu conſecrantvel exſecrantpori- *
discolombāpigram , & diyiſam por medium
dane
 120 DisQVISIT,MAGICARUM "
dantcomedendam amantibus. Item fi vtos
dijmaleficium tollant, vtanturamorisma
lehicio ,v .g. Euchariſtiam ſacram in ore ham
bentcs olculantur eam quam volant in a
morem inducere vellubis chriſmateinun . ,
dis id faciant.Item fi vt ſterilitatis agrorum
maleficium tollant, hoſtiam facram com
minuant, & tritam in pulueres ſpargantper
borium vel agrum . Quxomnia ſuntmania
feftè impia & facrilega, & tamen hec factaa
liquando legitur.primum illud refert Hol
lenusin Præceptorio ,de chriſmate. alterum .
Grillandus ;cetera de Euchariſtia Cæfarius
Eiſterbácenſislib . 9 .
XXIV . Adde remedia iudiciariarum fue
perftitionum ,de quib . fup.lib .s.ſect. 7. & 9 . 3
Spren inumulta
* Vltimònotandum efac elle ſuperſtitio
yt yariis
fafa((vt ge oftenfumto ) remedia ; quæ
Ya locis
ponunt Sprengerus k & ex eo Pet.Gregori- ..
Presépio. us , de plumbo liquefacto in ſcutellá aquả
Alih y .de plenam infundendo & c .
Popula 6.3. Etin his omnibus Notandum ſemper
. mum dæmonem lucrum aliquod ſibiex his com
parare,& femper animæ,interdum & corpo
ri nocere:quia femper aliquid admifcet,quo
fiduciam in ipfum homo profiteatur;vel
quo nos à Deoad creaturasauertat, & àcce
mo leftibus curis ad cænoſa terrenaque deducat
yel faltem à ſerijs & grauibus ad ludicra & *
mugatoria. Sic ſemperin aliquodpeccatum
 LIB VI. Ć . II.Sect. I. Q .İ. jii
ánimam pertrahityt redeobſeruaruntDim
Auguftin . & D .Leom . Obſequiturmancia 1:b.octopimo
piis ſuis , vt firmiùs illos fibi deuinciat, & in tarrsum
pecca:orctinzat: SiDeus permittit hocmo ? . 9.79 .
do fanariagrum ;pluresin fraudem pellicit:* mo. 19.de
fi Deusnon permittit ſed impeditztuncral- babio
tem peccatum hoc præcedentibus accumu. Domi !
lans,conaturegros in defperationem addu .
cere :Simalam vniequo auferät,transferrin
meliorem .Simulierem morbolberet,trása
fert in virum ;& fenem ;in adol. ſcentem . Si
fortem magus in alium non tranſtulerit ,
jplemet fiecatur ; vel ingens vite diſcri
imer adit. coactæ nonnullæ Lamiæ , quia
nori poterant in alios , in ſuos ipfæ libea nlib.
ros transferret.Narratau &tor Dæmonoma
niær,fuiſſe inGallia quimleficio quolal®
eratcurandomagum accerfiuit :ab hoc re.
ſponſum ; ſemorbo illum liberare nö pofſe;
nili in eius filiolum adhucinfantulum trása
ferret : conſentitimpius pater,& à magola . . .
natur. interea nutrix ;re intelle& â ,infantum
lum ſubducit & cum eo aufugit. cùm ergo
magusnon poffetin eü transferre, fuitipfea .
, met à dæmone interfedus. Tolofæ idem
ſcriptor ait, ftudiofum quendam amico fuo.
grauiffimèà quartanâ vexato dixifle ; vt feo ;
brim voiſuorum inimicorum traderet; illo
vero reſpondente neminem fibiinimicum
effe ;dixiffe:da ſeruo tuo tandem cùm hocila,
 321 DISQVISIT. MAGICA RVM
. .. li religio effet facere,magum dixiffe ; da mi.
. hi eam ;annuente ægroto ,ipfum conualuif.
: fe;magum verò febri oppreffum interiiffe .
Facit lucri ſemper alicuius certa fpes , Vtct
iam planè futilibus & abfurdis nonnunquá
cooperetur. ſic enim ( vt narratI.C .ille Fran
cofurt. o ) cùm vetula laborans opthalmia
ftudiofum quendam conueniffet, ab eoque
peciiffet,vt quæ in fceduta , quam illiporri.
gebat ,continebantur, abinon grauaretur
exſcribere , certam fe effe,fi decollo illa ge.
ftaffet , oculorú lippitudine liberandam :at
ſtudioſus fcripti illiuscharacteres,velobro .
letoscernens,velobſcuriores (vt folent)le.
gere non valen ;eorum loco hæcverba fcri
plit in ſcedulâ ; Diabolushuic vetula oculos erue
ät: fimulq ;preclarú phylacterium mulier
culæ tradidit; cum de collo fufpendiſfet .
fe fpe plena pott paucos dies fanitati fuit re
ftituta. Nimirum voluitSatan hancanum .
decipere, & in fupe. ftitione fua obfirmare .
Plura G vis,legelib .3.p .2. 9 .4 . ſect.9 . quibus :
addi quoq;multa poffunrex CardinalisCu. .
fani excitationum lib .z. in Sermone,Ibant Ma
gisquam viderant ftellam ,& c.vt eorum quipu - -
tabant contra fterilitatis maleficiú , velodij
inter coniuges prodeffe fi quis nidum auiú
inueniens caperetipfam cum pullis matre:
& ideo vult â Mofe præceptum , Deut. 22.ne ,
mater cú pullis capiatur. Similimodo vtad
 LIB.VI C. IL SECT.I. Q. I. 323
vitandas alias ſuperſtitiones alia quædam
vult Iudæis prohibita , nempe præcepiffe , -
Moſem vafa cooperiri, propter Dominas »
Abundas, funtn .demones, quib .vetulæ offe »
runt eſculenta & poculenta , quæ muadado "
domúnon comedút, invò ſeducunt. Prohi. ”
buit ne vir induceret veſtemulieris,& è con »
uerfo ,propter idololatriam : quiamulieres ”
veftes viriles & arma in honore Martis in - "?
duebant: & virimuliebres in honore Vene. "
ris. Hocfeftum peragitur à Chriftianis in »
Carniſpriuio . ] Et poftea idem addit ſe."
quentia exempla vt ait fuperftitionis incu .. .
randis morbis : fi res conſecratæ ad aliud ,
quam ad propriú vſum applicentur eſt fue .
perftitio ,vt aquabenedicta quæ bibiturco - .
tra infirmitatem , velſpargiturad fertilitate
vel datur aliquando brutis. ( Nota hoc fond !
intelligendum ,vt & quadam fequentia.Nam aqua
benedictam adhibere, vt remedium naturale , vel
addito ritu aliquofuperftitiofo id verè malum :fed
cam adbibere vt quid Sacramentale, & vim tribu. .
ere Deo per facramentalia fua ad corroborationem
fideimirabilis operari ſolito,item vt demonisman
leficium vel præftigium ceffet , boc pium & licitum
effo Catholicus nullus poteft negare ,vtdocebo fe&t.
3.& de lumine cereipafchalis,& deaquâba
priſmatis. [De bisidem cenſeoquod de aqualun
Arali. ] Abſtinere à capite animalium in hoc
'norem Sanétæ Apollonięvel Blafij:velverè
. X çarpicum
 324 Dis QvISIT. MAGIC ARVM .
- carpitum luminis conſecrati (hoc non intelli
go filoquitur de cerobenedičta fex candelis proba
'scrits benedictis, errat. crux facta de lignis pale
crum ;balnea in vigilia Natiuitatis & Carni
16 ſpriuii contra febres,& dentiūdoforé ;non
'scomedere carnes in die Natalis Domini,
« contra febres ; velad honorandú San & um ,
« Nicolaum pro diuitiis acquirendis , peten
* do eleemofynam ; (hæc omnia fatis clara funt )
cc eundo ad San & um Valentinú contramor
« bum caducum , ponderando puerum cum
« filigine velcerâ ; (in his poteft aliqua fuperftitio
« ab extrinſeco aduenire: ſed fecundum le pis funt
6c licita ) portare crucem circumquaque per
occamposin verecontra tempeſtates (finon fi
sont, vim ponendo in tempore veris,non eft fuperftitia
«cofum ,fed licitū :) in certis oblatis fuper altare,
- ficut fapidibusin die S. Stephani, & fagittis
6c fan & iSebaſtiani( hoc quoque pium , fi tantum
" fiat in bonorem & commemorationem certaminis
os horum Sanctorum , ſine fiducia inmatarie , forma,
sonumero & c.) addit,deacu quæ tetigit vefté
« mortui,de lignis furcæ,de lignis coniunge
codis contra febres,dehoſtia non conſecrata
o contra febres ( hac verè fuperftitiofa funt )
contra ictericiam devrinâ,depullis & c. ] :
puto legendum de pediculis ,neque
hoceft fuperftitiofum , cum
fublitratio phy - ,
• . fica : : :
QVAE .
 LIB. VI. C . JI. SECT.I.I. Q.II. .325
in QVAETIO II.
An liceat remedium petere à maleficis?
i | Atiffimèhæc quæftio patet,in quâmul .
cimulta ſcripsére ,multi etiam pericu .
1. lo èadmodum errârunt. '
. . . Dico primò falluncur luriſtæ ,qui exiſti-"
mantiure ciuililiceremaleficiis vti, in boo "
num finem :nempe ad curandosmorbos, ”
1 . velad repellendas tempeſtates;vtHoftiens.in
I fumm .Azoin fumm . Petrus Aerodius libr.rer. i4 .
dicat. 8.titulo 7 . capite 6 .B4F.Sily:et. Godefrid ?
& alij in l. corum . C . de malefis Troilus Mal
uctius defortibus,Grilland.de førtileg. & alij com . .
muniter. dico falluntur , quia legem illam
Conftantiniqua nituntur á recentiore legealeorum.
fuſtalit póftea Leo Imperatore Conftitmr.6s. Clemates
ad Stylianum de Incantatorum pana;vere & è ad - masb.
verterunt Nicolaus Remigius : & Petrus
Gregorius & Godelmannus ; quam quod
Tribonianus , homo planè fceleftus, prae
termiferit, caufam aliam non video ; quam
quia ab omni erat pietate & vera religione
alienus. ibi Leo grauiffimis verbis negat
quidpiam verèbonum his artibus effici:ſed
apparens-illud bonum , illecebram atque
naffim effe; quæ illectos (inquit )in malorú
omnium extremum vbià fummobono ex i"
ciderint, abſorbeat, compertum habemus. '
X 3 No
 326 , Dis QVISIT.MÄGICARVM.
« Notum enim nobis eftillas, vt qui ſe ipfrs
cdedunt,pro Creatore ac Domino infauftis
diriſque dæmoniis adhæreant , efficere: &
« quiillas affectantur ,hos, per externarum
« rerum lætam quandam fpeciem , vulnera in
reanimâ excipere. Quale quiddam inter pu
signandum meticulofis frequenter accidit ;
quidumi& us interdum exciperemanu no
i blunt,illis velcaput vel ventrem exponunt.
balehe . Sanèverò fi quisaliquomodo incantamen
fonslib.i. * tis vfus effe deprehenſus fuerit,fiueid reftia
Turiſpru . " tuendæ conferuandaue valetudinis, fiuean
Rom .c.52.'" uertendæ à rebus frugiferiscalamitatis cau
Fichard . “
fa fecerit; is apoſtatarum pænam fubiens
Kirchoæi s vltimum fupplicium fuftineto. 7 Sed & Ca
ustom.2. “ roli V . conſtitutio hos arbitrio iudiciscon
conf.12. " digna pæna puniri iubet. b
" Dicoz.Diuina & pofitiuaEcclefięlegeſema
per prohibitum fuit vei malcficis artib . vel
maleficos confulere etiã in bonü finem . Eft
cómunis Thcologorum ſententia , & etiam
Canoniftarum . Probatur I.ex facra fcriptu
ra.Deusid prohibuit. Leuit. 19.0.31.Non decli
" netis ad magos, neg, ab ariolis aliquid ſciſcitemini,
pt polwamini per eos. & cap.20. . 6 .animaqua
" de linsxerit ad ariolos magos, eg fornicata fue.
" rit cum eis,ponä faciem meam contra eam , & in
" terficiā'illă demedio populi fui. Vndepatethoc
effe peccatú mortale.Deu.18.y.10. Necinue.
. . miatur inte,quiluftret filiü fuum autfiliāducens
per
 LIB. VI C. ILSECT. I Q .11. 327
perignem ,aut quiariolos-ſciſcitetur, & obferuet ,
fomnia atqueauguria & c.Io nouo quoq; tefta - .
méto vetat D .Paulu :quandoiuſta damna- ,
tionem comminaturillis,quiipfi impinge ,
į bant eum mala facere vt bona euenirento:
quo fignificat, grauepeccatú effemala face
rein bonu'm finem :quod tamen prætexunt ,
quimaleficorú opera ad morbosdepellen
dos tempeſtateſque arcendas abutuntur.
2 .Probatur ex perpetuo Catholicæ Ecclefiæ
vlu , quæ ſemper id improbauit ,vt plurimi daoniGun
Canoncsoftendútd, & presbyterű damna- Sa'vatore,
runt,quibono fine diuinatione fuperftition 26.9.2.c ad
fam fuerat expertus e. 3. Probatur ex Patria moneant...
bus, D . Chryfoftomusf ;citiùs mors homini non abfer
.. uetis 26,
Chriſtiano fubeunda, quam vita ligaturis . ..7 .
mis :.9
sedimenda. Huc referendő illud B . Leonis g,cú ,, fc.extus
eis (ſcilicetdamonib.) nihil ampli' liceat, qaā ., arum do i
juftitia diuinapermiſerit;agunttaméverſas fortileg:.'
Litomo
tiffima arte Cinin birinci
fallaciæ ,vt ex arbitrio proprize.",, fhomil.de ,
in epiff.
i poteftatis aut parere videáturautlædere ; & ad Color
multis (pdolendú eft)ita p nequitiá fimu: „ gferm .19
lationis illudunt:vtquidam illos & timcant de Pall.
pariinfonſos, & velint habere placatos; cum Domini.
beneficiadæmonû omnibus fintnocentio ' .
ra vulneribus.quia tutiusefthominiinimi. '!,
citiam diabolimeruiffe ,quàm facere. ] Nec
non ifte Dini Auguftinih , cùm ergo caufa
articulus venerit , vt hæc proponatur
conditio : aut faciendum eſſe contra Dei
X . prece
 328 DISQVISIT,MAGIC ARYM
c præceptum , autex hac vitâ emigrandum ;
quorum duorum homo ficogatur alcerum
si eligere , comminantemortem perfecutore;
idem eftdemorbo permalefium immiffo ) ibieli,
gat Deo dile & o emori, quam Deo offenſo,
ar viuere. ibioderit in hoc mundo animálu
iram , vt in vitam æternam cuftodiat eam . ]
* Ex his ! . :
. Infertur primò peccare iudices , quico
guntmaleficas benedictione quadam iis ,
quos leſeruntmaleficium auferre.Nam học
benedi& io illarum , nihil aliud eft , quarn
9 formula qua ex pado dæmon ceſſaçurus : &
fi benedi& ione verâ fanandus æger foret,
præftaret yri benedictione Sacerdotis , vel
alterius probi hominis , quam malefici: cu :
** , jus oratio Deo eft execrabilis , neque licet
ab . . nobis cum infidelibushæreticis, apoſtatiſq ;
orationein diuinis iungi. Vnde fequitur et.
jam maļeficam obtemperantem tali iuſſio :
pi, & ægros hoc remedio vtentes peccare ,
Valdè quoque falliillos, qui exiſtimant lie
cere maleficiis fanitatem quærere velcon
ferrc,fiid magiſtratusiubeat.
Infertur 2. veram eſſe deciſionem articks
de li Parifienfis s. Quod licitum eft vtimagicis
artibus, velaliis quibufcumque fuperftitio .
nibus à Deo & Eccleſiâ prohibitis,pro quo
o cunq;fine bono : error. quiafecundú Apo
« Atolum non ſunt faciendamala,vt eueniane
bona
 L1B. VI. C . II.Sect. I. Q .I. 329
bona & decif.art.6. Quodlicitum fit, auc çte
iam permittendum maleficia maleficiis re
pellere : error. art. 17 . Quod aliquis cum
aliquo poffidiſpenſare, in quocumque ca- ;
fu , vt talibus licitè viatur: error: -
Inferţur z.impium & hæreticum effe di
Aum Paracelfii, nihil reförre an Deusan ile.demorb.
Diabolus ,angeli vel immundi fpiritusæconducoes
groferantopem ,modomorbus curetur.* ;'lphyl..debyfer.
morba
· Infettur 4 .periculofam efle, & errone- curs
am ; vel faltem non fatis euolutam & explio
çatąm ſententiam Nicolai Remigij k , pre- kli.3. damo
cariò non licere opem à maleficis impetra -nol.cz
re: fed liccre, vi & verberibus eam extore : : .
quere: quihoc faciat,nunquam : qui illud,
ſemper lethaliter peccare. Quorum ytrū
que, falſum videtur. licet enim aliquando
id precibus petere & impetrare : aliquando,
etiam yerberibus ad id adigere,non licet.
Non igitureò recurrendum : ſed res longè
aliter explicanda. diftinguendum videli ,
çet primo inter maleficum paratum aufero
re maleficio nouo, & non paratum : aliter
enim peccat quibunc , aliter qui cogit ila
lum . 2. diftinguendusauferendimodus:an
cum maleficio .ad fineillo id fiatiquæ com
muniter theologiſaleptattendere. ' . :
- Igitur primò fálfa & erronea eſt fenten :
tia Paracell & fimilium , licere maleficia
maleficiis tollere.
Xs. Quid
... i 330 Dis QVISIT.MAGICARVM
. Quidam putantliceretolleremaleficiú ,
non permaleficia ,ſed per res tamen ſuper
ftitiofas & vanas: videntur hoc multi Cao
noniſtæ tenuiffe, & nonnulli Theologi , &
Hubertir. legiſtæl, ſi ſuperſtitionisvocabulo hi DD .
Goffred. ; rectè vfi:nequit negari, hanc opinionem
qk!31 ſegui quoque erroneam effe. quia ſuperſtitio res
réelles, eft per ſemala :necmalum licet facere , vi
& camim bonum cueniat.docet hoc Sylueft.verbo ma
reiter refe leficium n .g. Roſella però & Tabiena non te
Tant;net re nétillam opinioné,fed dumtaxat referunt.
luat Pet. "
Gregor.siet - Alij itaq; fatentur per fuperftitio a mea
Ridilib, dia tollinon poffe:poffetanēper vana quæ
weprob.a - no lintillicita.fic loan. Friburgenf.in fumm .
tefrigio confefor. & id fequiturRoſellam ,qui exem
ami plum ponit, fimaleficiati facerentcelebra
retum ritres Miffas deDomina & poftea omnino
6.9.19 . nudioperam darent liberis quærendis,cre
dentes ficmaleficium ceffaturum . Sed hoc
exemplum mihinon placet, tum quia rem
ad certum numerum Miffarum reftringere,
id non caret ſuperſtitione: tum quia medi
um illud nonmodò vanumeſt,ſed & inho.
neitum , & vix poteft peccato carere.fi taa
men omnepeccatum impudicitiæ & inue
recundiæ deforet,nequevisin numcropo
nererur:neque fidesadhibereturipfiadui,
: fed miſericordiæ diuinæ permiffa facri
facia propitiandæ :tunc poffet admittiexe
emplum . Deindefi vana remedia fumant,
. pre
 LIB . VI. C . II.Sect. I. Q .IT. 331
pro omnino vanis hoceftinanibus. ficuto in
mnis vana locutio eft peccatum , fic nulla ,
vana operatio caret peccato , ſaltem venia.
li,cap .illud.26.quaft.2.fi verò vana vocantin
differentia , tunc fi quis adhiberet ea inuin
cibiliter neſciens effe peccatum ,nullum fo .
ret peccatú : finon inuincibiliter , non taa
men affectatè ignorans, foret tantum ve
niale: idem foret, fi quis ea faceret credens
aot volensexperirian per talia maleficium
foluatur,non per operationem diaboli, fed
per ceffationem eiusab operando : propter
pa & um quod maleficus cum Diabolo ha
bebatdecefando quando hocvelillud fico
ret.vide Sylu .fup. n.g. . . .*
* 5. Tertia fententia quædam eft Pet.Aureo :
liin 2.d.34: 7.2.& Angeliyerb.maleficium .S: 13.
licere àmalefico parato petere, vt malefici
um maleficio tollat. Exemplum huius rei
fuppeditat IoannesNider, n Inquiſitor (in - " in epit.
quit ) Eduen fis mihireferebat , quod mod* “ Formicam
. . tollendimaleficium , aut fe vindicandi in 14 :3.
malefico , talis practicabatur fuo tempore.
Venit enim aliquis læſus in fe vel in fuis ad.. .
malchicam ſciſcitans malefa &torem . Tunc.co
malefica plumbum liquefa & um aliquotiesce .
fundebat in aquam : quouſque opere dæass
monis in plumbo imago aliqua videretur : c
quavifa imagine ,maiefica quæ fiuic ab ex
plorante,in qua partevis lædimaleficúruú, se
 332 DISQUISIT.MAGICARVM
» & in eodem vulnere cum agnofcere? cum
» queexploratorlocum eligeret, ſtatim ma
„ lefica in eadem parceimaginis,quæ in plúe
borelucebat , fixuram velvulnus per cul
trumpofuit, & locum vbi reum inueniret.
indicauit :nomen tamen nullatenusmani
feftauit :fed experientia teſte maleficus per
omnia lædi reperiebatur, ficut fua imago
plumbea. ] Hæcille,hoc ergo fecundú Au .
reolum liceret : & ſecundum Remigium
poffetverberibusmaleficusad hoc facien
dum adigi. Argumenta Aurcoli ſunt. pri
mòlicitum eftab vfurario parato vſuras pe
tere ; & à parato conferre Sacerdote,in peca
cato Mortaliconftituto ,facramenta petere:
& deferre iuſurandum idololatræ , quem
feio per falfosDeosiuraturum ergo fimili.
ter in noſtro cafu poſſum petereà malefico
parato & c.Secundò non poteſt excogitari
remedium aliud ad tollendum maleficium :
ergo fi hocquodynicum eſt yti non licet ,
' ' ; non licet illud tollere, Şed hocmeritò cen
feturduriſſimum :potiùsergo dicendum ,
hocvnico medio vei ficcre, i ring
Verùm hæcargumentanulliusmomen
şi funt. Eorum enim quæ in primoponun
tarargumento planèdiffimilis ratio cft. ná
illic inducunturad id ,quod fine peccato fa
çere poſſunt,livelint. facerdos enim poteſt
çonari conceri, ecfi tempushabcat confi .
teri
 : LIB. VI. C.II.SECTIOLO. It. 338
teri :vfurarius poteft daremutuum fimpli
citer : idololatra poteft per Deum verum
iurare:fed operatio malefica,quæ petitur ,
eſt intrinfecè mala ,nec fine peccato fieri
poteft, ideoque nec peti. quia petendo con
ſentiteiusmalitiæ ,quod femper illicitumo, o D .Thom .
& tefte Apoftolo ad Roman .digni funt mor : demalers
te non ſolum quitalia faciant, fed & axi confen . 9.4.
tiunt facientibus. In fecundo argumentos
falsò ſupponitur, alia remedia non ſupereſ.
fe. ſuperlunt enim alia , de quibus poftea :
quod fi non ſupereffent , præftaret mori
milliesquàm per peccatú fanari.nam bonú
animæ corporis bono præferendum eft , &
honor Dei cun & is anteponendus. Nes
quehoc durum videridebet ſcienti , quod
qui amatanimam fuam plufquam Deum ,perdet
tam & c. .
: : Remigius verò coa & ionem ſuam aftruit !
" fequentibus argumentis. primò quia talis
coa& ioinhonoratDiabolum , & eft expers
omnis padi. ergo licita eft. Refp. magis in - ..
honorát Deum , quia cogit alium peccare.
imò necinhonorat Diabolum , quia cogit
: maleficum vrinuocet & honoret dæmoné:
ipſe quoque cum honorat, quia credit das
monem poffe hanc medelam adferre, &c ...
concurrit poſitiuèad actum pofitiuum . da
mon verò pluris hoc facit , quam mancipij
fuiiniuriâ, cuiusaffli& ione ſolitus eſt gaue
derco
 334 DI'SQUISIT.MAGICARVM
dere.Nec poteftdici expers pacti taciti, qui
cogitmaleficum ifta perficere, virtute pacti
quod maleficuscum dæmoneiniit.
Secundò probathoc pacto , licet à fure
fugienterēvifibi ereptam alia virepetere :
licetarcem ab hofte iniuftè occupatam ar
misrecuperare: licet vinculis per tyranni
dem mancipatum ,altu violenterq; eripere:
curnon hæc vis licita, vtinnocentem mor
bisindigniſſimis fanemus?Refp. illationem
effevanam , quia reliqua illa licita funt, &
iuridiuino naturalique confentanea : ma
leficium veròmaleficio ſanare omni repu.
gnatiuri.
Tertio nititurau & oritatel.nullus Cod. de
malefic. & mathrm . vbi tantum punitur, qui
( aruſpicem velmagum induxerit precibus
vel ſuaſionibus. ergo criminis atrocitas in
hacfuaui inductione confiftit. Confirma
tur, quia Photius in Nomocanonedicitle
gisillius pænam tantüdebere intelligi, vbi
AlgdJuoiwyideft per facrificia & ma&tatio ,
nes,negociú peragatur.Nóergo loc' eſt pee
næ ,quando malo adiguntur.Refp.puerilear
gumentum hoc effe,illifimile:fi quis dicat,
lex eum punit, quipræmiis & blandiciis , &
perartem lenoniam mulierem ad flagitium
pellexerit:ego criminisfeditas in hac blan
dainductione & pellacia poſita eft : & infe.
ratpoftea ,igiturpuniriminimèdebêt,qui
vimas
 LIB. VI. C . II SECT.I. Q.17. 335 . .
viminiſque matrem familias in thori vion
lationem impulerint.Conftantinusautéid
tanrum vetuitea lege p quidam fibi licere
putabant. nam fpõtè facicnti, nullam ſein ,
iuriam facere credebant : id verò g multò
grauiuserat,non vetuitea lege, quia res a
pertè iniqua minùs indigebat noua legis
coer & ione. Quare Salyce. & Fulgof.men - .
tem Imp. attendentes, de quibuſuis euoca
toribus & prouocatoribus idem obtinere
cenſuerunt: necilla Photijlimitatio vlteri' . '
protrahenda, quam vt ſignificet Imperato
rem de illis egiffemalcficis, quitum tempo
ris priuatim ,prætextu amicitiæ , & hofpitij
recepti in domos gentiliú ,demonibus clã .
culum facrificabant:gipſe fieri prohibuc
rat alia legep .Nec tamen vllus fanæ mentis pl.2.C.Three
hincinferar licita fuiffemaleficia Magorú, def.dema
in quibus non facrificabatur. poteft enim f.& MAT. ..
vnum fa & um ex pluribus capitibus illicia
tum effe :quorum yno ceffante , ratione re
liquorum adhucillicitum manebit.
Dico igitur tertiò , fentcntia hæc Aureo . ro
li, Angeli & fimilium eft erronea & cauſa si
multorum peccatorum : nec licet vllo mo . “
donecabimparato ,necà parato petere,ya sea
maleficium maleficio tollat. hæceft cómu. "
nis fententia Theologorum , Aureolum &
Angelum ideo grauiſſimèreprehendentiú : " :
tenens quod diciD .Thom .D .Bonau.Scof.Thom .de.
Argenen
 336 DisevisIT.MAGICAR VÁ
Argentina & alijin 4 .d.34. Sylu .verb.maleficije
quaft.8.Armillarum :2.Tabiena ver.impedimen .
tsit 12.num .g.Roſell.fxpr.Caiet&n. 2. 2.9.78.et:
4 . Pet.Ledefm .ad 3.quaft.58.a.z.d.z.Alfonſ à Cra
ftro libr. 1.deiuft.barer.panit.cap. is. Sprenger. p:
3 .Mallei.queſt.i6. Nider. fup . Nanatra cap: ll.nu.
29.Ångl.quaft.dearte Magicä ar. 6. diffic. 2. Abu :
lenf.in cap.19.Matthæi,quaft.go.litt. O .DÕ.Scot. in
4 .d.34.quæft.1.4.3. & 8.de iuft.quæft. 3.4.2.Vigus
er.cap.16.5.4 .Martin .Ledefm .in 4 .queſt.66.8 . 2.
Briunfon.quaft.13.conc:2.0 ;bell.quæft.34 .Henriq .
lib.z.dematrimon .cap.8.num .2.& num . 3.in fin .
Probaturs quia hocfacræ litteræ , canones ģ
i ius ciuile & SS. Patres improbant,vt often
fum fuit conclu : præced. 2 .Quia non licet
Rom ,I.& confenfum præbere in peccatum alterius g .
· Eht. . 3 . Quia licet fit paratus peccare: hoc tamen
peccatum , & ifto tempore,non faceretsoili
indu & us. 4 . Quia vt a & um per fe malum
ñemovnquam licitè facit : lic , nec ad eumi
iCid D . licitè poteritinducir.Nota magispeccares
Th.2.2.q. quicogit inuitum , quam qui orat paratum :
nam qui cogit inuitum iniurius eſt cogen
Turrecre..
ſimulcooperatur: quipetit à parato ,
sin c.mouet. do,
4o &
azz. q. . nullam ei facit iniuriam ,quodnota contra
Sor.li.6.de Remigium :
iufti.& Dico quarto hautdubiè poteftmaleficus
originals, induci; vtpermodum aliquélicitum tollat
Caf . sk
na on maleficium .] Iri hancſententiam conueni
untomncsin præcedenti conclufionecitati
DD:
 LIB. VI. C . II.Sect. I. Q.II. 137
DD. & eft veriffima,caretque dubitatione,
fed indiget tamen explicatione.nam quida
DD. no fatisclarè loquuntur,etlibenèſen
tiant.Guido Brianſonusin Collectario (mp. 4 .
fent.q.13 . conıl.3. Imo( ait)ego fortiùs dico ,
fi aliqua perſona erat impedita vel vexata »
quacunquevexatione peraliquam perſonā »
fortilegam per pa & um dæmonis: & per o - »
rationes velvota velartes non poſſet fanari, »
nili ab illa perlona quæ talia intulit.Dico g »
accederem ad illam perſonā, quæ mihi de- . '
dit talia,non vt faciam homagium diabo- » .

lo ,necyt colam illum fortilegū;fed vtmihi s i

auferat, quodmihidedit. , Siipfe agat cum showed
diabolo ,ego non conſentio :fed tantum pe- » 1..., 19
to,vt remoueatmalum quod mihidedit.Et»
multotiens iuſtitia cogit tales,vt reſtituant»
fanitatem , quâ abftulerunt, imò fi propriº ».
diabolusdedillermihitalia ; dicerem fibi
àmeremoueret tale impedimentum : nullo »
tamen modo faciendo fibihomagium .Sed us
quod ait de diabolo .id ego prorfus pericu
loſum puto & meritò negauit Sotus in 4 . d.
34 .q.1.1.3.Nam non poflum petere,vtab a
mico ; quia cum eo inimicitias indicente
Chriſto gerere debeo :omnis ctiam mihicú
eo familiaritas & communicatio interdi & a
eft. Permodum verò imperij,non poſſum
iubere : quia mibinon fubiicitur. Dumta . '
xat in Dei nomine, per exorciſmi mo
Y dum ,
 - - -

338 DisQvisiT.MAGICARUM
dum , ei poffem imperare. Nec etiam fim
pliciter verum eft , licere femper petere à
malefico vtmalum reinoueat. Quid fi enim
ſciam maleficium non poffe tolli, niſi mo
Ledeſ do illicito ? certum eft;metum non pofſef
petere.quid fi etiam moralitermihiconftet
maleficum ,etfi poffit tolli fine maleficio ,
non tamen ſublaturum nilicum maleficio ?
certum etiam puto , tum non licere petere ,
thor Soleno vtröllatt. Potefthuiusreiexemplum dari,
bautdubie quando petitur colli ab eo , quinon eſt au
idem Le " åormaleficij,neclocum & modum malea
dem @ ficij & curationis ab ipſo malefico vel ho .
a minealio intellexit : nam talis non poteft
7 .3.in finecurare finemaleficio alio ,aut dæmonisco.
eoperationenoua.Quare rarò admodum vel
* vix vnquam licebit petere ab alio , quam i
* plometmaleficij auctore. "
Dico igitur quincto , licer àmalefico pe
* tere, imò licetetiam illum minis & leuibus
verberibus cogere , vt maleficium tollat:
quandocumque probabiliter credo illum
linemaleficio,modo aliquo licitoid facere
poffe:fiue quandocumque non fum mora
liter certus, quod vteturmodo illicito . Jeſt
fententia communis Henrici poftea citandi,
Scoti & omnium citatorum in concl.3. do Pratere
ea Ioann.Baſſol.Vorrilloniin 4 . d . 34. Caiet; in D
perb.maleficium . & in opufc.12.00. 2.Gabr. in 2 .
d.28.4.4.dub.2.Binsfeldia . carmunsquaft.s.C.
 LIB. VI.C . II.Secr. I. Q .11. 339
demalef.probatur,quia hoc eft veiiuremeo ,
& induceremagum ad id quod facere tenes
tur, & line peccato , li velit , poteft facere.
non autem elt confentire pacto quod dæ
mon habet cum mago. De coactione id .
conceditRemi.deprecibus negat.ſed ratia
noftra, & communis fententiaDD.depre
cibusidem conuincunt. ! ! ! :
Deiuffioneexemplum habemusB. Theo
dori Archimandrite:qui Theodorum Ma
gum ad pænitentiam addu & um iuffit , pri
mum omnia peccata ſua confiteri. 2.fi quos
haberet libros maleficos in medium pro . .
ferre. 3. quoſcumque homines aut domos ?
, aut animalia maleficiis fuis obftrinxerat , .
diffoluere. 4 .non amplius ca in quemquá
exercere, fed pænitentiam agerev.Dever- v Georginas ,
bere & minis probaturquoad eos, quos co - in Giras. :
ftatmaleficio læliffe. quia non tam infero Theodori, :
apud Sürje
iniuriam ,quàm illatam repello : & ficut cru - ummena
menam meam poffem furi extorquere , fic je. April.
etiam poffüm mago quá quaſi detinet cor
poris fanitatem .Confirmaturhoc,quia do - i
cét experientia,nunquá nifivicoactosma
" leficium tollere velle.Dixi, leuibus verbeast
ribus: quia grauia vulnera vel immodicos .
cruciatus inferre;id ad iudicem ſceleris vin - '
dicem ,non ad priuatos pertinet. Leuia non
erunt, fimaleficæ inde immineat pericu
lum vitę,mutilationis, aut grauismorbi. *****
Ya á Caiet.
 340 DISQUISIT. MAGICARVM
'trom . 2,00 Caiet, x cautelam proponit , vt quis ex
puſo.1s. preſsè proteſtatur , fe nihil comune cú dia
bola habere velle.Hęc ſaoè prorsùsacceffa
ria cautio , quandoperiturab eo malefico ,
quinon intulitmaleficium vix enim ( vt di
xi) finepeccato talis poteftmaleficium au
ferre. Sic cum crudelis & nefarius Bertul
phus dixiſſet coniugiſuæ B .Godoleuæ ; in
eam ferociæ ſuæ caufam efle dæmonem , &
ex maleficio natum diffidium ; addidiſſet
que ſenoſſe fæminam , quæ iaditet fe poffe
illos mutuo amore & beneuolétia adeoco .
ne& ere, vt non queant coniuges ardentius
: 1 » ſeamare. reſpondit Sanda mulier ; Chrifti
»» ancilla fum , illi egomer omnia commendo, fi ia
» men abſque ſceleris alicuius commixtione id fieri
y Dropoſe- poteft, quoddicis;non refragory. Si quis ab i..
Aullenfis in pfo, quinocuit , medelam petat ; fortaſſis
Go- abfolutèloquendo,non eft neceffarium ad
do eneS:6.In
dere illam proteſtationem , fed fufficiet ab .
folutè ( in caſu conclufionis huiusquintæ )
petere vtnocere definat. quia res quæ pe
titurbona & iufta eft, nempe non nocere
proximo : & poteftac tenetur maleficus id ,
· licito modo facere,nempe permedium ali -,
quod naturale ( li nouit ) vel per Ggni de.
ſtructionem . ideò quod depecunia ab vſu ,
rario mutuandâ di& ú , id hoc loco vim ob
tinet. Attamen ſemper vtiliùs erit & tutiùs
hácproteftationem adiicere,maximèli pe,
tam
 . LIB. VL C . II.SECT. I. Q .II. 341
am vt tollatmaleficium ,vel quid aliud hu - )
uſmodi, quod nonudam ceſſationem ; fed
quiddam a & us pofitiui fignificat. quia ma
efici vt plurimum funthomines idiotæ , &
alia quàm ſuperftitiofa remedia ignorant.
Quare etiam conſulo, vtpetaturab eo,quo
remedio fit vſarus, fi nolit dicere,non eſt v .
tendam eiusopera : quia hoc ipfo fatis in - .
dicat ſe vſurum remedio illicito .Siverò in
dicet remedium ; tunc li farisprudens es, &
doctus, iple conſidera & diſcernean ſit lici
tum necne: Gi non es idoneusiudex ,do & io
res & prudentiores conſole; fi dubiteturan
fit medium naturale , confulantur medi
ci;fi verò an ſit diuinum , confulantur theo
logi.In his etiam diuinis aduerte , tunc præa
ftare illa applicarià Sacerdore, quáàmalefi.
i ca.Nam fimiraculofa operatio eft,Deusil
· lam potiùs operabitur per feruum fuum ,
lo quàm per Diaboli mancipium . fi malefica
y dicat, non profuturum ,nifi ipfa adhibeat :
Bo fatis hinc apparet, aliquid eam adhibitu
re ' ram ex pa& o conuento . Quare nec vi.
id decur toleranda praxis quorumdam ju . ' .
li dicum ; qui cogunt maleficas benedice
leo reægrotis ex maleficio : & fi fanentur , tunc
habent proindicio certo,quòd fintmale
ob- ficæ .Liceret tamen iudicibus eascogere,vt
tiùs citramaleficium liberare conarentur: ficut
ipea șicere priuatiriam docui , atque ita intelli
gendus
342 Dis @ visit.MAGICARUM
Brianfonusd.concl.3. Quod fitres moram
non pateretur, & maleficusnon foret per
fonarudis & idiota, fed fatis prudensad di
fcernendum maleficam curationem à natų
ralivel diuina : & tunc aliquis fimpliciter
fecutus fuiffet fententiam Pet. Ledeſmij
ſup. credidiffetque dicenti fenon vſuram
vllo maleficio ,non auderem damnare poft
fa & um : fed ante factuin femper vtendum
puro confilio & examine quod dixi. Reues
ra enim qui non examinat neque interros
gat, ncque proteftatur, neque aliam adhi
bet cautionem vtintelligat, an remedium
quod adhibebitur fit legitimum , an illici
tum : isnon videtur facere, quod in fe eft ,
fed obiicere fe temere periculo peccandi:
quia nouo periculo peccandi obiicit rudē
illam & idiotam & peccatricem animam . ' '

: : QVÆSTIO III.
Anticou maleficij fignum deftruere,vt Dis.
bolusnoceredefinat ? .
TOta primò fignamaleficij vocari, oli
las , ligamina,clauſtra & fimilia:(,uæ ;
ex pacto cum dæmoneinito ,magºadhibuit
vtaliquismaleficio lædatur : pa & um verò
effe folet,vt quamdiu ligula ficnodata fue
rit,vel tale quid ſub limine defofſum ,vel fe
ra claufamanferit: tādiu talis perfona fitma
. leficia
 · LIB. VI. C . II.SecT. I. Q .III. 343
leficiata ': aut moriantur, quiin taliloco e
funt,aut intrabuntvelexibút, & huiuſmo- -
di:dequibus actum li.z. Porrò deligamini. . .
bus & ollis,res notior eft: defera legi apud
au & orem innominatom lib . pænitentialis
a Rcctore & academia Colonienſi ante an
noscentum approbati, & excufi: 04.70.quod
cft de impotentia cocundi:Parigis (ait ) corigic
quædam ſortiaria virum , quieá relique- ,
rat impediuit, nepoffet cognoſcere aliam , »
quam legitimèſuperduxit. fecerat enim in * ,
cantationem ſuper claufam feram ,quamin ,
puteum quenda miſit , & clauem fimiliter ,,
in puteum alterum : & fic diabolo promo- ,
uente virille factus eſtimpotens cum vxo - ,
re fua. ] Quæritur'ergo,vtrum liceat aperi- ,,
endo clauſtrum , comburendo capillorum ,
glomum ,foluendo ligulæ nodum , vel effo
diendo ollam ,& exurendo quæ in illa habês .
tur,aut fimilia remouendo perdedoq;,ma
leficium deftruere, & liberare maleficiatű ?
Duæ dehacre ſunt fententiæ . vna, nul
lius quod ſciam in libris editis, in quibus
nondum mihi contigit inuenire : fed no- .
ftris temporibus loann. Heſſels à Loua . i.
nio , in prelectione libr. 4 . fent, docuit : nul
lo modolicere.hochaytdubiè piodocuit 2
Aimo , & vt homines à maleficio abftera
reret : quàm tamen prudenter & verè,mas:
nifeftú ſpero foreex iis quæ hac quæftione
Win 10 . 3 . 9 4 : dille
 Eī "

344 DISQUISIT.MÄGICARVM ;
differentur, multi ex eius diſcipulis , rem
non multum diſcutientes , neque auctores
alioscurantes, Pythagoræorum more,vt o ,
raculum exceperunt; nequein ſcholis tap -i
tum docuere,ſed in concionibusadeò nona
punquam callidè; ve contra fentientes da .
mnare , & etiam pænis EccleGafticis coer- 1
cereſintconati ; non modicam fcrupulo
rum carnificinam etiam piis & bonis, inija
cientes,hoc ergo diligentiùs res diſcutien .
da,quam cùm luperiorib° annis docerem ,
ideò breuiter perftrinxi, quòd cum neſci
rem aliquem ex doctioribus communem
fententiam , quam amplectebar & amples
dor,improbare . .. ::
; 8. 1.Heffelij & diſcipulorum eius argu
menta fuere. primò, cum ſignum amouc
tur ; fanitasexſpectaturnon à Deo velSan
etis , permiraculum ; nec ab humana vo
luntate nec à cauſa naturali.ergo a diabolo .
Sed hoc eft fuperftitioſum . ergo non licet
amouere.
.. .2. Quiſignum tollit ea fpe,vtnocumen
: tum cefler,miícer ſe pacto , malefico cú
diabolo intercedit ; quia diaboluscú male
fico pactus eft,vt figpo pofito ipſe noceat;
fignoremoto noceredelinat. ergo talis fo - ,
cietatéquandā cúdiaboloinit,cuicõiungi
tur, & cõmunicatin pacto conuento eius.
23. Amouere fignum ,eſt colerediabolú ,
quia eft proteſtari, q poſſit nocere quib ' &
 LIB. VL C . II. SECT. I. Q.III. 345
na quando voluerit, quafiab alio non pendeat;
item quod fit fidelis & verax, qui pactú fer
uet cum fuis: ſed diabolum honorare vel
.

colere non licet. ergo nec amouere fignum

licebit.
2. 4 . Non licetdeclinareadmagos,vt Scria
pturæ docent: ſed quiamquet ſignum , de.
clinat ad magos. ergo .Min .probatur, quia
petit à malefico vtfigna tollat,velvt ſibitol
lenda oftendat.
- 5. Quiamouet figna oftendit femaleficos
& dæmonétimere:ſed S. S.iubetnos ſolum
Deum cimere. . inic i s
minn 6 . Non tantum res quæ poniturvel amo .
· uetur eft fignum diaboli , fed & actio circa
rem ,vtpofitio eiusad nocédum ; permané
tia eius ad nocumentiperſeuerantiam ,amo
tio cius ad nocumenti ceffationem : Gicut
non tantum aqua eſtSacramentum Chrifti;
fed & ablutio per aquam fa &ta. ergo ficut
quiponit fignum exercet facramentum di.
aboli, fic & qui amouet. Exercet enim vter.
que actionem ad eum effe& um confequen .
dum , ad quem aliternon valet,nifi ex Dia
boli inftitutione m ,
87.Diabolus nunquam fpontè ceffabit à '.
nocuméro corporali,niſi ve grauiùsnoceat
in animâ: cú fit hoftis nofter capitalis , ſem .
per cupiensquam maximènocere. ideo iu - .
xta D .Leonem ,benefi .ia eius cunétisfunt noceno :
B Y 5 tiora
 346 DISQUISIT. MAGICARVM :
tiora vulneribus :ergo per ceffationem nocu
menti , quæ fit amoto figno , grauius infert
nocumentum vel amouenti, vel maleficia .
to ,velvtrique. . . . .. .
8 .Silicetſignamaleficij amouere,velad ex
implorare opem malefici:igitur quoties as
maleficium patitur,nec aliud fupereft reme
diú quv adiuuetur, tenebicur procurare ſi
gaiamocionem :Gcuttenetur homo ægro
tus licito ac poſſibili remedio procurare , vt
fanitatireftituatur: peccaret enim fi fic fa
nitaté à Deo exſpedaret , vtinterim medi..
ciconſiliareiiceret. Atquinemo eorú,qui
funtin contrariâ opinione hoc docet,vide
licet hominem aliquando ad amouendum
veldeftruendum maleficij lignum ex con
fcientia obligari.i i i . is
9. Siid licet,ergo illire& è faciunt,quima
Jeficis ad quæftionem vocatis abradunt o
mnes piloscorporis, nequomaleficij figno
co: poriadhærente , reddantur inſenſibiles,
ideoque ad confifſionem cogi non poffint,
quod tamen videtur fatis manif . ftè fuper.
ftitiofum . Vade Fran . à Vi& oria in rclict. 12.
va dearte magica : li ( inquit ) ad expulfionem
• dæmonum radunt pilosaut capillos ,auta .
* liquid eiuſmodi:eftmagia manifeſta. Nam
el veri fancti, quigratiam Dci habent, nun ,
« quam vtunçur calibus ritibus aut obſerua.
a tionibus. Prominen
- 10 . Pre .
 LIB. VI. C. II. SECT. I. Q. III. 347
10. Probaripoffe videtur ex eo, quod Do
minus dicit in Euang. hoc genus demoniorum "
non ejcitur nifi in oratione & iciunio. ſenſusn . "
eftnon aliterre & è eijci. ergo fi quisdæmon
eiufmodi intraffet in aliquem per maleficia
cium , non liceretegreffum eius procurare
per figniamotionem .
II. probaturex eo qnod Diuus Hierony.
mus commemorat in vita S. Hilarionis ; ad
quem cùm adducta effet puella , & dæmos
né obfeffa , & dæmon -clamaret ; fe inuitum
in puellam ingreffum fuiffe ,vtpote vi'ma
leficiorum coactum ;nec fe pofle eam relin .
quere,nifi priùsablatis fignis fub limioe poo '.
fitis:vetuit vir ſanctus fignaperquiri,& ora- ;
tionisvirtute dæmonéexpulit :ne ( inquit , ,
Hieron .)aut folitis incantationib .receffiffe, .. . .
dæmon Wharfe fide,,cautipfe
durion videretur ollere fifermoni eiusac- )
commodafle fidé. Igitur ex Hieron . fintē
tiâ , perquirere & tollere fignum , vt nocu.
mentum ceffet, adincantationem pertinet:
alioquin ad miraculum diuinum non recte
confugiffet Hilarion; ſed remediü facilè ac
promptum defignisamouendis, fi licitum
erat,præfcribere debuifſet;ne Deum tenta
revideretur.
2 : 12. ApudGratian . ca. fi per fortiarius 33. ..
9. 1.vbi enumerantur legitimaremedia ma
leficij , nulla fit mentio requirendi & de
Atruendi figni : nec quiſquam alius vec
terum Ecclefiæ Patrum repcritur, quide
 348 DisQVISIT. MAGICARVM : :.
remedio hoc tanquam licito loquatur. Si
· refpondeas effe argumentum negatiuú ab
· auctoritate negata. Vrgent;non effeab au ,
& oritate aegata ,fed ab auctoritate negante ,
quia cùm remediú tollendi figni fit facile &
cuique obuium , eiusmaximè mentio fieri
debuiffet , fi licitum illud Concilia & Pa .
krum decreta cenſuiffent.
» 13. Diabolusnon eft alligatusſignis ;por
teſt enim nocere ſine fignis ;& pofitis ſignis
liberum illiadhuc eft non nocere ,vt & amo
tis adhuc nocere & non definere. ergo fru
Atrå tolluntur ſigna ,niſi pa & um malefici &
Diaboli intercederet, ergo remouens con
fentitin hoc pa&tuma
14 .Diabolusnon poteft diutiùs nec for,
tiùs,necbreuiùs , necleniùshominem afili
Cere,quam & donec ei Deus permittit ; qui
pa& is huiufmodi non aftringitur:ergoab
i furdum eſt exfpe & are remedium ab huiuſ.
modi remotioneſigni,autcurare talia dia ,
boli pacta:ſed recurrendum eftad Deum ,in
cuius poteftate eſtDiabolus. His illi argu
mentis vtuntur, quæ verbis ipſorum retuli:
ne quis ſuſpicetur me minùs bonâ fide .
gere.
2. 5. II. Nihilominùsfit concluſio ; Signama i
keficij ctiam ſpeceffationismorbi ſeumali licet que.
roe ginuentaremouere do tollere.dico, poceffa .
tionis ; quia fatentur opinionis contrariæ al.
at . fertos
 LIB. VI. C.II.SECT.I. Q .IIL 349
fertores, in contemptum & deletionem Ma
giæ ſuperſtitionis, ipfiuſque Diaboli, licerc
i maleficij figna tollere , deftruere, atque ab
olere :imòlandúid cffe, fi ex folo odio to
sius artis , & intentionis Diabolicæ id fiat;
Scd negant,id licere câfpe, & intentione , vt
nocumentum ceffet. Notandum primo, quod
omnes fatcmur, Igni ablationem nullam
babere vim naturalem neque fupernatura
lem mali auferendiſeu ſanandi;licut nec ei
uspoſitio vim vllam huiuſmodi habuit , ad
malum inferendum . ſed ficut,pofito figno,
dæmon fuit , qui nocumentum intulit : fic
ablato figno,dæmon eft,quimalum aufert,
quia ceſſat nocere. ceffat autem , quia ficcú
mago pa&tus fuit; non quod pa& o fe ligari
putet , fed quia hoc fibi iudicat expediread
animarum perniciem . Notandum ſecundo, ac
liud eſſe yti peccato alterius adbonum , ali
ud cooperari peccato alterius.nam peccato
alterius vti poflum ad commoditatem mes
am ; quando ille potuit peccatum vitare , &
licito modo midi gratificari, vt di& um de
vfurario præcedenti quæftione.ipfius enim
malitiamihinocere non debet. Cooperari
verò peccato alterius nunquam licet, quia
nunquam peccare licet:cooperoryerd ,quo
tieſcúq; peto ab alio , id quod alias Gine peca
cạto nequit præſtare. Quando ergo peto vt
maleficium maleficio,vel nouo pacto inito,
tollat
 35ô DisQvisIT.MAGIC A RVM
tollat; cooperorpeccato: quando peto vt id
faciat,deftruendo fignumiam ante initipa
eti,feu finemaleficio ,& ipfemenolenteado
hibet nouum maleficiū ; egoillinon coope.
rör,fed vtor tantú eius peccato . Elt doctri
na Soti,& Pet. Ledeſm .& alior.mox citado
rum . Notand.3 .Signum tolli vel ab ipfo qui
poſuit , vel ab alioquinon poſuit.Siabeo a
poſuit;vel ille inierat duo pacta cum dæmo
ne,velvnu tan:ùm.duoquidế, quando con
uenerat,vt dæmon permanente figao debe
atnocere;& fublato ſigno teneaturdon no
cere.nam hic vnú padū fir depoſitione fie
gni,alterú de ablatione. Vnum tantùm fit,
P

quando fimpliciter conuenitur ,vt ligno pa

manenteteneaturdæmon lædere.huius pa
&ti vis includit , non vt fublato ſigno tenea
tur non nocere,ſed vt,fivelit,pofſit non no.
cere.Quando duo fiint pacta, tunc conſide
randa eft duplex, qux poteftaccidere,mile.
WSKA

fici intentio .Simaleficus cùin tollit,vult fin

biſeruari pactú illud fecundü ;no licet tol
lerc: quia hoc eſt confirmare illud pa & um , i
Si verò maleficus ex poenitentiâ pacti initi
motus, vult pa & ú fuú cum dæmone initum
ceffare;& ideò ,vtreſcindatur; tollit fignú,
geſtpadivinculú ,& tollitnõ quatenusabe'
Latio lignieft fignum fecundipa& i,fed qua .
tenus eitdeftru & io primipadi, poteft tolle
re,quia ficnon confirmat lecundü pa& um ,
fed
 LIB. VI. C .II.Seci.l. Q . III. 3
fed reſcindit. Quod fi fitalius quitollit ; hic
non fecit vllum pa & um cum dæmone, nec
poteftdici confirmare primum maleficipa
& um : quia illinon cooperatur. Sed figna
rus fecundi padiquod maleficus fecit,illud
tollat,quia vult malefico feruari fecundum
padū,ille quantum in fe eft pa & ú cófirmat,
& ficmalo cooperatur,quarehocnon licet:
Sivero veligoar velgnarus,illud tollat dhe
taxat ,vtmaleficiú dcitruat,vel vt padúre
ſcindatur, fperans dæmonēliberè ceffaturű
à nocendo: nullo modo coopcratur pa & o .
non primo, quia iuxta illud non operatur:
non fecundo , quia illud non curat, ſed vult
fa & o fuo deftruere primú. Deniq ; livnicu
maleficus fecit pictum ,tunctollédo fignū,
primú pa& ú deftruitur.nec nouum initur :
necipfemaleficusvllomodo confirmat,vel
operatur ex primo, quarencc eialiustollés
cooperatur.Not.4 .li ſcandalú fequatur,non
pofterolli. quare ficiſta peragenda, vt ſcari. '
dalioccaſioiufta detur nulla. In , in
His pofitisprobatur i.conclufio ,quia quotes
quorauctoresexcufidehac egerunt queſti- .
one: illiad ynú omnes,ex quo ea queſtiodi-
fcuti cæpit , in hac côclufioneconueniunt: *
ços a. loqui, de eo quifpe ceffationis fignú :
"remouet, clarè patet ex verbis & rationbus ad
quibus vtuntur. Antetépora D . Thomæ, &
ipG D .Tho.ac D .Bonauéturæ , & 'eorũ prę **
ceptorib.puto planècertum fuiffehoclice
 - 352 DISQUISIT. MAGICARVM
re;& ideo de hac re nihil expreſsèproditum ;
niſi quod maleficia finemaleficio tolli poffe
çenluerint;quod etiam Theo.de Argentina
d . 34. & Abul in 19. 6.D . Matth.7 .90. & aliico
muniter cradiderunt. Quod verò Durand.
hoc non dixerit parum refert :omiſit ,quia
non habebat , quod eâ in re contradiceret
D . Thomæ:ad cuicontradicendum , com .
29 . mentarios fuos elucubrauit. Primus quem
inuenio ex profeffo quæftionem diſcuffiffe,
qui tempore D . Thomse vixit , Durando
prior,eft Henricus Goethalzius liue Gan .
délis,Archidiaconus Tornacenſis.hic quod .
lib.5.9.33.vbi quærit,en liceat tollere tegulāma.
leficii fignum ? tandem reſoluit hisverbis , li
cet autem perniciofum eft operibus ſuper
ftitiofis communicare,aut facere talia, qua.
lia faciunt ſuperſtitiofi communicando o .
peribus dæmonum . Catholicum tamen eft
deſtruere opusfuperftitiofum dæmonis , &
sin hoc eicontrariari. Et fic dico ,quod lici.
.. tum eftmaleficium deponere ſimpliciter,
c. quemadmodum licitum eſt idolothytum
« in cloacam proiicere:& etiam vtcureturin
sefirmusmaleficiatus( egge,quod fubbac fpe non
« credendo quod virtute illiusmaleficiimor.
orbusille contingat (hoc enim credereinfide
- litatis effer )vt procedit prima obiectio , fed
6. credendo contrarium , & quod fiat fola dą .
« monum actione , ex diuina permiſſione:
 LIB.VI. C. JI. SECT.I. Q.II. 358
quinon conſueuerunt fecundum pactio ,
! nem ſuam maleficiatum vexare , nili ſtante
non nom . Duilla
¡ illo hmaleficio.]Hæc do , mediatur,mo.
ranSequitur,eum vir "
reſuouonon nominans,Scotus,& ipfe aliquot
annis antiquior Durando , his verbis ; &
per orationes San & orum impediatur viri
tus dæmonis ,benefit: fi tamen Deus illas »
non exaudiat,tunc fi ſcireturmaleficium &
i deſtrueretur,dæmon non fatigaret eum am » į
i plias.quia ex pacto non affiftit,niſi dum du- »
ở rat aliquod fignü.Et ex hocpatet quod tru - »
fatica eſt illa quæſtio; an liceat tolleremalefici- 10
um intentionecurandimaleficiatu? non enim for
hlum licet,fed eftmeritorium ,deſtruercopes
ra Diaboli:necin hoc eft aliqua infidelitas "
I guia deftruens non acquieſcit operibusman
lignis: ſed credit dæmonépoffe & velle fari. »
gare ,dum tale fignum durat , & deftru & io »
talis figni imponet finem tali vexationis. 1. ing.d.za
Videsà Scoto hocmeritoriű cenſeri,quem
diſcipuli eius ad vnum ſequuntur, vtnomi bisa
natim loan . de Baſſolis ibid .q .1.qui etiam condiz.
expreffe addit meritorium efle fifiat cũin - cq.de arte
tentione curandi ; & fic etiam Antonius magica no
And. in 4 .d.34. in fin . fequitur Nicol. Vo
rillon ,ibid.& Nicol.de Orbellis ibid . & Gu. 4. 9.deim
ido Brianfonus , & Iofephus Angleso , & pediment.
Alph . à Caſtro lib. 1.de iuft.hæret.punit.c. montando
15. & Pelbert. Temeſuar. Rofarijpi4 .ver,man '
trimonium . s. $. 38. Eft etiam hæc fententia
Z com
 354 DISQVISIT.MAGICARVM
communis Thomiſtarum ,vt Caietan . tract.
12.10.2.vbiait ;duobusmodis contingitma
* leficium àmaleficis folui; primoper fimpli.
« cem diffolationem ſeu deſtru & ionem ma
osleficii prius fa & i; puta diffoluendo ligatu
so ram capillorum cum annulo ligneo & c. &
sahocabſque dubio licitum eſt. nec eftopus
«t maleficivtmaleficuseft, fed hominis ſcien
artis impedimentum boni proximi fui. quia
« nulla hic euenirinuocatio dæmonis, fed fo .
se la diffolutio figni; quo durante diabolus
« ftatueratmalum alterius continuare. 2.per
« inuocationem dæmonum , feu aliud malefi
si cium ,& hocproculdubio peccatú eftmor
tale. becille.vides Caiet.hoc definire,vtin
Ir dubitatum .idem voluntSylueft.verb.malefi
... cium 9. 7. * 8. Tabiena verb .impedimentum 12.
ver. 9. Fumus ver.maleficium nk. 2. Domina
« Soto .in 4.d.34.q.1.4.3.vbidicitnos pofle ma
« leficium rogare, & ab eo pecuniâ extorque
ore,vt ligaturas, quashabet ſepultas, aut ſur.
« penſas , aut alicubiafferuatas, illinc dimo
« ueat :quia illud maleficum facerevirtuseft:
« & quicumque ſciret vbiſunt poffet illasin
« de ſubtrahere & c.idem afferitaddensmeri
6torium id effe Bartholomeus Ledeſmius de
i Sacramentomatrimonij difficul:49. & eiuſdern
inſtitutiacnominisrecentior PetrusLeder.
in tertiaparte queſtion .quinquageſ.o &tau.articul.
ſecund. diftin& . z.Henric.Henriqucz lib.12.de
SATA
 LIB.VI.C . JI. SECT.I. Q.III. 355
SUCHAM .CAP.8.num .3. ConfentiuntNomina- : :

1
les pr Gabri.in 2.d . 8.9 . 2 .614 . Aureolus in 4 .d.
34.Conſentiunt etiam Summiſtæ vnanimi
ter Syl* . Tabie. Fumus fup.Angelus in ver.fi
perftitio. 9. 13. Roſella ver. impedimentum ver.13.
"
Caietan.in ver.maleficium . Incob deGraffüsIinn . ..
decif.aureis.c.demaleficio.Confentiunt Iuriſte,
non tantum qui tenent poffe nosmalefici
- is in bonum finem vti: & alij , qui dicunt
o per fuperftitiofa poſle tolli maleficium ,
quosfuprà citaui.ſed & quihoc reiiciunt,vt
Turrecrema. in d. c.monet te ,Nawar. in Manual.
cap. 11. num .29. Pet.Binsfeld. in l. corum . q.s.
Codig. demalefic. do mathemat. Inquiſitores
quoqueGermani,Sprenger.in malleo.& Nider.
in Formicario, fuprà citati,& loan. Chappedsuilla
Vicarius do Inquifitor Leodienfis in tractats de
cafibus referuatis. Vnde patet hanc effe fen
- tentiam planè communem , Hiſpanorum ,
Germanorum , Italorum ,Gallorum , Brit
- tannorumque. Theologorum quidem
- Scholafticorum omnium , Nominalium ,
- Scotiftarum , & Thomiſtarum . ex quibus
- multi Cardinales & Epifcopi & Magiſtri
- ŞacriPalatii fuêre , ceteridignitatibus aliis,
aut eruditione faltem , & pietate conſpicuia ;
Quare cùm fitincredibile , tot academiarú.
prçcipuarú profeſſores, in hocdogmatead
morespertinéte,vfq;ad Heffel.erraffe,& ho
die quoq; errare, tú in le & ionib.publi.tuin
coofer
 356 Drs VISIT.MAGI CARVM
confeffionibus audiendis,idqueerrore tan
periculofo : Sanènon videntur carereteme
ritate,quihos omnes inſcitię & erroris con
demnareaudentz & puniédosputant;quot.
quot,fola etiam auctoritate talium addu & i,
maleficij figna remouerunt. Accedit, quòd
auctoritatem hancrationes validiflimè co
mitátur; quibus contrariæ opinionis defé .
fores nondum fatis efficaciter reſponde
runt.
Probaturprimùm hæc ſententia exemplis
illis ſuperiore capite narratis B .Godoleux ,
& B. Theodori archimandritæ . & quodam
quod Cardinalis Illuftriffimus,ex Societate
noftrâ Rob .Bellarmin .in publicis prele & i
onibus narrauit, cum ante multos annos
Louanii ſententiam illam Heffelii folidè,
fed breuiter refelleret. Concionator ( verbio
- Fius ytar ) quidam Prædicatorum ; quod me
a puerű vidiffememini; in monte Policiano
in XL .cùm vellet concionari,loquinon po
tuit.'accidit id fecundò & tertiò videns id
non effe rem naturalem , in concione tantú
ſibi vocem præcludi; votum vouit Sancta
c. Agneti , quæ erat loci patrona; inuenitque
Si figna in ſuggeftu,capillos inter ſe ligatos,&
fimilia. combur