Lipunang Politikal; Prinsipyong

Subsidiarity at Prinsipyo ng
Pagkakaisa
Modyul sa Edukasyon sa Pagpapakatao
Grade 9
Unang Markahan

JEFFERSON B. DARIA
Developer
Department of Education Cordillera Administrative Region
 Republic of the Philippines
DEPARTMENT OF EDUCATION
Cordillera Administrative Region
SCHOOLS DIVISION OF ABRA
Actividad-Economia St. Zone 2, Bangued, Abra

Published by:
Learning Resource Management and Development System

COPYRIGHT NOTICE
2020
Section of Presidential Decree No. 49 provides:

“No copyright shall subsist in any work of the Government of the Philippines.
However, prior approval of the government agency of office wherein the work is
created shall be necessary for exploitation of such work for profit.”

This material has been developed for the implementation of K-12 Curriculum
through the Curriculum Implementation Division (CID)—Learning Resource
Management Section. It can be reproduced for education purposes and the source
must be acknowledge. Derivatives of the word including creating an edited version, an
enhancement or a supplementary work are permitted provided all original work is
acknowledge and the copyright is attributed. No work may be derived from this
material for commercial purposes and profit.

Borrowed materials (e.g., texts, illustrations, musical notations, photos, and

other copyrighted contents) included in this learning resources are owned by their
respective copyright and intellectual property right holders, DepEd is represented by
the Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS), Inc. in seeking permission to use
these materials. Publishers and Authors do not represent nor claim ownership over
them. This module is intended for educational purposes and will be subjected for
further Learning Resource Copyright evaluation and the inventory of copyrighted
thirdparty content will be prepared.

ii
 PAUNANG SALITA
Ang Modyul na ito ay proyekto ng Curriculum Implementation Division lalo na
ang Learning Resource Management and Development Unit, Kagawaran ng
Edukasyon, Schools Division of Abra, upang tugunan ang hamon ng programa ng
pamahalaan na K-12 Curriculum.

Ang modyul na ito ay pag-aari ng Kagawaran ng Edukasyon, Schools

Division of Abra, Curriculum Implementation Division, Learning Resource
Management Section. Inaasahan na ang modyul na ito ay lagi nilang makakapanalig
sa kanilang layunin.

Petsa ng Pagkasulat: : June 5, 2020

Lokasyon ng mapagkukunan : Schools Division of Abra
Learning Area : Edukasyon sa Pagpapakatao
Baitang :9
Learning Resource Type : Module
Language : Filipino
Quarter/Week : Q1/3
Learning Competency Code : Naipaliliwanag ang:
a. dahilan kung bakit may lipunang pulitikal;
b. Prinsipyo ng Subsidiarity
c. Prinsipyo ng Pagkakaisa
(EsP9PL-Ic-2.1)

iii
 PAGKILALA
Ang tagapagsulat ay nagpapasalamat sa Diyos dahil sa mga biyaya na ibinigay
Niya lalaong lalo na ang pasensya at tiyaga upang maisagawa at matapos ang
sulating ito.

Nagpapasalamat din siya sa kanyang pamilya na laging nakasuporta sa kanya

at sa mga kapwa manunulat sa nagbigay ng mga samo’t saring ideya upang mabuo
ito.

Lubos din ang kanyang pasasalamat sa mga aktibong EPS na sina Gng.
Henrieta A. Bringas at G. Ronald T. Marquez sa kanilang walang sawang suporta sa
pagbuo ng modyul na ito.

Ang mga sanggunian ay kinikilala.

JEFFERSON B. DARIA
Suyo National High School

INSTRUCTIONAL MANAGEMENT SECTOR/ LEARNING RESOURCE

MANAGEMENT

JACILLE M. GALERA
Editor

RIZA E. PERALTA RYNWALTER A. PAA

Librarian II Project Development Officer II

RONALD T. MARQUEZ HENRIETA A. BRINGAS, ED.D

Education Program Supervisor for LRMS Education Program Supervisor for ESP

CONSULTANTS:

HEDWIG M. BELMES
Chief Education Supervisor, Curriculum Implementation Division

CHRISTOPHER C. BENIGNO
OIC – Office of the Assistant Schools Division Superintendent

GLORIA B. BUYA-AO
Schools Division Superintendent

iv
 TALAAN NG NILALAMAN

Pahina
Copyright Notice ii
Paunang Salita iii
Pagkilala iv
Talaan ng Nilalaman v
Alamin vi
Layunin vi
Subukin 2
Balikan 3
Gawain 3
Tuklasin 4
Gawain 1 5
Suriin 6
Pagyamanin 8
Gawain 1 8
Pagtatasa 1 9
Gawain 2 10
Pagtatasa 2 10
Isa-isip 11
Isagawa 12
Tayahin 13
Karagdagang Gawain 14
Gawain 1 14
Gawain 2 14
Key ng Sagot 15
Sanggunian 16

v
 ALAMIN
“Huwag kang nagmamarunong.” Siguro naman narinig mo nang sinabi sa’yo
ang katagang ito. Kung minsan, hindi naman sinasadya ng tao na makagawa ng mali,
yong tipong gagawin nila ang isang bagay pero hindi nila magagawa ng maayos.
Maaring hindi nila alam kung ano ang papel nila at kung paano sila makakatulong.
Minsan di ay umiiwas na lamang ang isanf tao sa mga gawain dahil takot sila na
magkagulo.

Sa modyul na ito, inaasahang malilinang sa iyo ang sumusunud na kaalaman,

kakayahan, at pag-unawa.

Layunin:

Naipaliliwanag ang:
a. dahilan kung bakit may lipunang pulitikal;
b. Prinsipyo ng Subsidiarity
c. Prinsipyo ng Pagkakaisa

1
 SUBUKIN
Sa puntong ito, ikaw ay mabibigyan ng pagkakataon upang tukuyin ang bawat
pangungusap kung ito ay tama o mali. Isulat ang titik T kung ito ay tama at M kung ito
naman ay mali. Isulat ang iyong sagot sa sagutang papel.

1. Mahalaga ang bayan sa bawat isa kaya dapat na pahalagahan din natin ito
2. Sabay ang pagkilos ng namumuno at mamamayan ang nagpapakita ng
mahusay na pamahalaan.
3. Ang tungkulin ng pinuno ay pangalagaan ang kinabukasan ng pamayanan.
4. Pagkapanalo sa halalan ang pinakamahalagang dahilan upang maging
pinuno.
5. Ang lipunang politikal ay ang klase ng lipunan na hindi iniisip ang kabutihang
panlahat.
6. Ang mamamayan ang kinikilala bilang isang tunay na boss.
7. Pamilya ang tawag sa proseso sa paghahanap ng ng kabutihang panlahat.
8. Kultura ang tawag sa nabuong gawi at tradisyon.
9. Ang pagsingil ng buwis ay hindi nagpapakita ng prinsiyong subsidiarity.
10. Pagkakaroon ng kaalitan ay hindi nagpapakita ng prinsipyo ng solidarity.
11. Pagkakaroon ng panahon sa pagpupulong ay nagpapakita ng prinsipyo ng
solidarity.
12. Organisasyon ang tawag sa paraan ng pagpapasiya at mga hangarin ng isang
pamayanan.
13. Ang tawag sa proseso ng paghahanap ng kabutihang panlahat ay komunidad.
14. Maaaring ihambing ang magkasintahan sa isang pamayanan o sa isang
lipunan.
15. Ang pinuno ay isang antas lamang upang mabuo ang isang organisasyon.

2
 BALIKAN
Sa nakaraang pagtatalakay, iyong natutunan ang kahulugan ng kabutihang
panlahat. Ang kabutihang panlahat ay napakahalagang layunin ng isang lipunan. Ito
ay nagsisilbing gabay ng bawat mamayang Piipino upang lahat ay mapabuti.

ALALAHANIN
Gawain

Panuto: Batay sa nakaraang pagtatalakay, sa loob ng kahon, isulat ang pansariling

pagkakaunawa tungkol sa kabutihang panlahat.

3
 TUKLASIN
May nabasa ka ba tungkul sa lipunang political? Ano-ano naman kaya ang mga
karanasan mo na may kaugnayan sa mahahalagang aspektong ito sa iyong buhay sa
lipunan?
Panuto: Sa gawaing ito, isang tula ang iyong matutunghayan. Basahing mabuti ang
bawat linya at iyong intindihin ang mensahe ng tulang ito.

https://www.pinterest.ph/pin/232568768236648022/?autologin=true

4
 GAWAIN
Sagutin ang sumusunod na tanong:
1. Sa nabasang tula, anong linya/talata ang nakaantig sa iyong damdamin? Ito
ba ay may kaugnayan sa lipunang politikal, subsidiarity at pagkakaisa?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________.

2. Ano ang pagkakaintindi mo sa mga salitang lipunang political, subsidiarity at

pagkakaisa? Ipaliwanag.
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
_________________________.

Pamantayan sa pagmamarka ng iyong sagot:

Nakuhang
Pamantayan Deskripsiyon Puntos
Puntos

Kompleto ang nilalaman at

Nilalaman lahat ng nabanggit ay may 4
kaugnayan sa tanong

Organisasyon ng Malinaw at lohikal ang

3
Ideya pagkakalahad ng mga ideya

Wasto ang paggamit ng mga

Mekaniks bantas, kapitalisas-yon, at 3
pagbaybay

Kabuuan 10

5
 SURIIN

Ano ang lipunan? Bakit mayroon tayong sinasabing lipunang political? Ano ang
pagkakaintindi mo sa prinsipiyo ng pagkakaisa at prinsipiyo ng subsidiarity? Mahalaga
ba ang mga ito sa iyong buhay?
LIPUNANG POLITIKAL
• Ayon sa artikulo na mababasa sa PhilNews tungkol sa Lipunang Politikal, ito
ay nagsasalarawan sa sistemang bumibigay pansin sa organisasyon,
kaayusan, at pamahalaan. (https://philnews.ph/2020/03/11/lipunang-politikal-ano-ang-lipunang-
politkal-kahulugan-at-halimbawa/)
• Ang namumuno rito ay ordinaryong tao lamang na kumakapit sa kasaysayan
ng tao at bayan. Sila ay ang mga inatasan na maglingkod para sa bayan, hindi
yung paglingkuran ng bayan. Dito, ang pangulo at ang mamamayan ay
magkaparehas lamang na boss. Ang pangulo ay magiging boss sapagkat ang
mga tao ay naniniwala sa kanya. Samantala, ang mga mamamayan naman ay
mga boss sa diwa na walang gagawin ang pinuno kundi ingatan, payabungin,
at paunlarin ang mga karapatan at kalayaan ng mga tao sa bayan.
• Ang lipunang politikal ay ang klase ng lipunan na ang iniisip ay ang kabutihang
panlahat. Bukod dito, isang ugnayang nakaangkla sa pananagutan ng pinuno
na pangalagaan ang nabubuong kasaysayan ng pamayanan. Nakadepende rin
sa laki ng populasyon at lawak ng teritoryo ang lipunan na politikal. Ang paglaki
ng populasyon ay mas nagiging mahirap na pangasiwaan.
• Ito ay isang lipunan na kung saan ang iniisip ay ang kabutihang panlahat.
Ayon sa artikulo na mababasa sa website ng Brainly, nabanggit na ang
prinsipyo ng subsidiarity ay tinatawag na secondary importance. Likas sa mga tao na
pangunahing tuonan ng pansin ang kanilang mga sarili at pamilya. Mahalagang
maging isa sa ating mga pagpapahalaga ang maiukol sa pamayanan bilang bahagi
ng komunidad, sapagkat makatutulong ito sa proseso ng lipunan. Ang pamahalaan ay
tutulungan ang mga mamamayan na magawa nila ang makapagpapaunlad sa kanila.
Ang mga tungkulin naman ng mga mamamayan ay ang magtulungan. Mahalaga ang
bayan sa bawat isa kaya dapat na pahalagahan din natin ito. Higit na makakatulong
sa pagtataguyod ng isang maunlad at mapayapang pamayanan, ganoon din sa ating
pamilya ang dalawang prinsipyo na ito.
Halimbawa ng prinsipyo ng subsidiarity:
1. Karapatan – karapatan ng bawat indibidwal katulad na lang sa pagiging
manggagawa, bawat isa sa atin ay may karapatang magsalita kung may mali,
sumusobra o nang-aabuso na ang mga nakatataas sa atin. (Human rights –
karapatang pantao)
2. Kalayaan – kalayaan ng bawat indibidwal katulad na lang sa botohan o halalan,
may kalayaan ang bawat isa sa atin na pumili kung sino ang gusto nating
mamuno o mahalal.
3. Privacy (https://brainly.ph/question/162953)

6
PRINSIPYO NG PAGKAKAISA (SOLIDARITY)
• Ito ay tungkulin ng mga mamayan ang magtulungan at ng pamahalaan ang
mag tayo ng mga estruktura upang makapagtulungan ang mga mamayan.
• Ito ay ang pagpapanatili ng pusong makabayanihan. Sapagkat maituturing na
bayanihan kung mayroong pagkakaisa kagaya ng mga sinaunang pilipino.
Patuloy pa rin itong nakikita magpasa hanggang ngayon ngunit madalang na
ginagawa.
Halimbawa na lang ang araw araw na pagsakay ng jeep, ang simpleng pag aabot ng
bayad ay pagkakaisa. At tulad ng mga taong nagtitipon tipon upang ipahayag at
ipinaglalaban ang kanilang iisang saloobin ay isa nang prinsipyo ng pagkakaisa.

7
 PAGYAMANIN
Panuto: Batay sa nabasang teksto, ngayon gamit ang graphic organizer, iyong isulat
ang iyong pansariling kahulugan ng lipunang political, prisipiyo ng subsidiarity at
prinsipiyo ng pagkakaisa. Isulat ang iyong sagot sa espasyo.

Gawain 1

8
Pagtatasa 1
Panuto: Sagutin ang mga tanong at ipaliwanag.
1. Ano ang dahilan bakit may lipunang political? Mahalaga ba ito sa mga
mamayan?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
_____________.

2. Bilang isang mag-aaral, sang ayon ka ba sa prinsipiyo ng ng subsidiarity at

prinsipiyo ng pagkakaisa? Bakit?
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
_________________.

9
Pamantayan ng pagmamarka ng iyong sagot:

Nakuhang
Pamantayan Deskripsiyon Puntos
Puntos

Kompleto ang nilalaman at

Nilalaman lahat ng nabanggit ay may 4
kaugnayan sa tanong

Organisasyon ng Malinaw at lohikal ang

3
Ideya pagkakalahad ng mga ideya

Wasto ang paggamit ng mga

Mekaniks bantas, kapitalisas-yon, at 3
pagbaybay

Kabuuan 10

Gawain 2
Panuto: Batay sa nabasang teksto, ngayon ay iyong sagutin ang mga katanungan.
Isulat ang iyong sagot sa espasyo.

1. Ano ang tungkulin ng pamahalaan?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

2. Bakit mahalaga ang prinsipyo ng pakikipagtulungan sa loob ng lipunan?

___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

10
 Pamantayan ng pagmamarka ng iyong sagot:
Nakuhang
Pamantayan Deskripsiyon Puntos
Puntos

Kompleto ang nilalaman at lahat ng

Nilalaman nabanggit ay may kaugnayan sa 4
tanong

Organisasyon ng Malinaw at lohikal ang pagkakalahad

3
Ideya ng mga ideya

Wasto ang paggamit ng mga bantas,

Mekaniks 3
kapitalisas-yon, at pagbaybay

Kabuuan 10

Pagtatasa 2
Panuto: Sa talahanayan ay may mga katanongan naiugugnay sa nabasang teksto.
Isulat ang iyong sagot sa talahanayan.

Bakit may taong ayaw makilahok sa Bilang isang mag-aaral, paano

lipunan? Ano ang dapat na atitud sa maipapakita ang pakikilahok mo sa
lipunan? lipunan?

1 1
2 2
3 3
4 4
5 5

ISAISIP
Panuto: Kung ikaw ay makikilahok sa pamayanan, ano-ano ang angkop na kilos na
huhubugin mo. Isulat ang sagot sa patlang ng bawat larawan.

11
 ISAGAWA

Panuto: Sagutin mo ang tanong sa pamamagitan ng isang sanaysay.

Bilang isang mag-aaral, paano mo maisasabuhay ang iyong karapatan sa lipunan at
kalayaan sa pagtulong at pakikiisa na walang pag aalinlangan?
Pamantayan sa gawain
Pamantayan Iskala Iskor
Nilalaman 10
Pagbuo 5
Pagkamalikhain 5
Kabuuan 20

TAYAHIN
Panuto: Basahin at tukuyin ang bawat pangungusap kung ito ay tama o mali. Isulat
ang titik T kung ito ay tama at M kung ito naman ay mali. Isulat ang iyong sagot sa
sagutang papel.
1. Mahalaga ang bayan sa bawat isa kaya dapat na pahalagahan din natin ito
2. Sabay ang pagkilos ng namumuno at mamamayan ang nagpapakita ng
mahusay na pamahalaan.
3. Ang lipunang politikal ay ang klase ng lipunan na hindi iniisip ang kabutihang
panlahat
4. Ang tawag sa proseso ng paghahanap ng kabutihang panlahat ay komunidad.
5. Ang tungkulin ng pinuno ay pangalagaan ang kinabukasan ng pamayanan.
6. Kultura ang tawag sa nabuong gawi at tradisyon.
7. Maaaring ihambing ang magkasintahan sa isang pamayanan o sa isang
lipunan.
8. Ang mamamayan ang kinikilala bilang isang tunay na boss.
9. Ang pinuno ay isang antas lamang upang mabuo ang isang organisasyon.
10. Pagkakaroon ng kaalitan ay hindi nagpapakita ng prinsipyo ng solidarity.
11. Pagkakaroon ng panahon sa pagpupulong ay nagpapakita ng prinsipyo ng
solidarity.
12. Organisasyon ang tawag sa paraan ng pagpapasiya at mga hangarin ng
isang pamayanan.
13. Pagkapanalo sa halalan ang pinakamahalagang dahilan upang maging
pinuno.
14. Pamilya ang tawag sa proseso sa paghahanap ng ng kabutihang panlahat.
15. Ang pagsingil ng buwis ay hindi nagpapakita ng prinsiyong subsidiarity.

12
 KARAGDAGANG GAWAIN
Gawain 1

Panuto: 1. Gumawa ng isang konkretong paraan na magpapakita ng kagustuhan na

maabot ang kabutihang panlahat sa pamamagitan ng maliit ngunit
epektibong kakayahan na magmumula sa iyo.

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Isulat ang mga mumunting kakayahan na pwede mong magawa.

(Halimbawa: Simula ngayon, bibigyan ko ng pagkakataon ang iba kong
kaklase na magbahagi ng kanilang opinion o ng ibang gawain sa isang
pangkatang proyekto para mas mapadali ang mga gawaing pampaaralan).

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Pamantayan sa pagmamarka ng iyong marka:

Nakuhang
Pamantayan Deskripsiyon Puntos
Puntos

Kompleto ang nilalaman at lahat ng

Nilalaman nabanggit ay may kaugnayan sa 4
tanong

Organisasyon ng Malinaw at lohikal ang pagkakalahad

3
Ideya ng mga ideya

Wasto ang paggamit ng mga bantas,

Mekaniks 3
kapitalisas-yon, at pagbaybay

Kabuuan 10

13
Gawain 2
Sulat ng limang gawain/kilos na nagpapakita ng prinsipiyo ng
pagkakaisa at subsidiarity sa loob ng lipunan. Idikit ito sa iyong kuarto upang lagi mong
makikita at matandaan.

14
 15
Mga sagot
Subukin Isaisip
1.T 9.M Answers Vary
2.T 10.T
3.T 11.T Isagawa
4.M 12.T Answers Vary
5.T 13.M
6.T 14.M Tayahin
7.M 15.M 1.M 9.T
8.T 2.M 10.T
3.M 11.T
Balikan 4.M 12.T
Answers Vary 5.T 13.T
6.T 14.T
Tuklasin 7.M 15.T
Answers Vary 8.M
Answers Vary
Answers Vary Karagdagang Gawain
Answers Vary
Pagyamanin
Answers Vary
.
References
Alagbate, N. R., Miranda, A. G., Yumul, BD. O., Leano, M. R., Celeste, E. G., Rivera,
S. M., Bontia, MT. Y., Guevara, G. A., & Gayola, S. T., Edukasyon sa
Pagpapakatao: Modyul para sa Mag-aaral. 2015 First Edition. FEP
Printing Corporation, (DepEd-IMCS), 5th Floor Mabini Bldg., DepEd
Complex Meralco Avenue, Pasig City
https://www.pinterest.ph/pin/232568768236648022/
https://philnews.ph/2020/03/11/lipunang-politikal-ano-ang-lipunang-politkal-
kahulugan-at-halimbawa/
https://brainly.ph/question/162953

16