das Tempus

Plural: die Tempora

die Zeitform, die Zeitformen (Pl.)

Das Tempus ist die grammatische Form des Verbs, die die Zeit markiert. Im Deutschen
unterscheidet man sechs Zeitformen: Präsens, Präteritum, Perfekt, Plusquamperfekt, Futur I
und Futur II.

Präsens: Er schreibt seine Diplomarbeit.

Präteritum: Er schrieb seine Diplomarbeit.
Perfekt: Er hat seine Diplomarbeit geschrieben.
Plusquamperfekt: Er hatte seine Diplomarbeit geschrieben.
Futur I: Er wird seine Diplomarbeit schreiben.
Futur II: Er wird seine Diplomarbeit geschrieben haben.

Der Gebrauch des Präsens

Grundbedeutung: Gegenwart
In seiner Grundbedeutung beschreibt das Präsens eine Aktion, die sich während der
Sprechzeit („jetzt“/“Gegenwart“) ereignet bzw. aktuell ist.

Beispiele:
Ich telefoniere mit meiner Mutter.
Ich studiere in Stuttgart.
Mein Vater arbeitet bei der Bundesbahn.

Neben seiner Grundbedeutung wird das Präsens aber auch in anderen Funktionen verwendet.

Zukunft (statt Futur I)

In der deutschen Sprache wird sehr häufig anstelle des Futur I Präsens verwendet, besonders
wenn klar ist, dass die Aktion erst in Zukunft passiert oder wenn die Zukunft im Satz schon
an anderer Stelle ausgedrückt wird.

Beispiele:
Ich fahre nach Italien. (Situation: Ich sitze jetzt im Cafe und spreche mit einem Freund)
Ich gehe morgen mit meinem Freund ins Schwimmbad. („morgen“)

Historisches Präsens (statt Perfekt/Präteritum)

Das historische Präsens wird benutzt, um etwas, das in der Vergangenheit passiert ist, für den
Zuhörer bildlich in die Gegenwart zu holen (besonders in der Umgangssprache oder in der
Literatur). Aus dem Kontext z.B. den vorangehenden Sätzen ist aber klar, dass es sich um
Vergangenes handelt.
Beispiel: Umgangssprache
„Also, gestern, gehe ich auf der Königstraße spazieren. Plötzlich kommt da ein großer Hund
auf mich zu.“
„Gestern habe ich mich mit Marlene getroffen. Natürlich kommt sie dreißig Minuten zu spät
und tut so, als ob das ganz normal wäre.

Beispiel: Literatur
Die Sonne schien und der Mann lag am Strand. Plötzlich hört er ein lautes Geräusch. Er sieht,
dass eine große Welle auf ihn zukommt.

Allgemeine Aussagen
Allgemeine Aussagen werden immer durch Präsens ausgedrückt, auch wenn sie in der
Vergangenheit gemacht wurden.

Beispiel:
Galileo sagte, dass die Erde rund ist. Vorher glaubten die Menschen, dass die Erde eine
Scheibe ist.

Durch Präsens kann Gleichzeitigkeit ausgedrückt werden – auch in der Vergangenheit.

Beispiel:
Er sagte, dass er sehr müde ist.
LISTE
 Czasowniki rozdzielne i nierozdzielne

ROZDZIELNE NIEROZDZIELNE

Zmiana obiektu w UM- Ruch wokół

położeniu, formie,

zestawieniu

-obiegać , straszyć, ( s ) umgehen obchodzić , obejść naokoło ( h )

obchodzić się mit

-najechać kogoś ( h ) umfahren objeżdzać ( h )

krążyć wokoło ( s )

- zabijać ( h ) umbringen

umkreisen okrążyć ( h )

-obracać, odwrócić umdrehen

przekręcić ( h )

-przepisać na nowo ( h ) umschreiben opisywać kogoś, coś ( h )

-sich przestawić się ( h ) umstellen obstawić, otaczać ( h )

umarmen obejmować ( h )

-przeobrazić, umwandeln przechodzić się na około ( h )

przeistoczyć (się) ( h )

-nałożyć coś na siebie, kogoś ( h ) umgeben otoczyć coś mit ( h )

umringen otoczyć coś, objąć kogoś ( h )

-przekształcić, zreformować ( h ) umbilden

-zmieniać oprawę ( h ) umfassen objąć, ogradzać, chwytać za przegub

(h)

-przewrócić, obalić, unieważnić ( h ) umstoβen

-przeliczyć ( h ) umrechnen

-znajdować się na odwrotnej stronie, umstehen stać naokoło ( h )

skwaśnieć, zdechnąć ( h )

-przewieszać, umhängen obwieszać mit ( h )

zarzucać coś na siebie ( h )

-przewrócić, obalić ( h ) umreiβen określić, nakreślić, naszkicować ( h )

-odwrócić , przewrócić ( h ) umkehren

zawrócić ( s )

-zginąć , zniszczyć się ( s ) umkommen

-upaść przewrócić się padać umfallen

zmienić przekonania polit. ( s )

-zawiązać (h ) umbinden owinąć, obwiązać naokoło ( h )

-przewrócić , zarzucić na siebie umwerfen

wstrząsnąć , (h)

-przeprowadzić się, ( s ) umziehen otoczyć, opasać, zaciągać coś naokoło (

h)

przebierać się ( h)

-przesiąść się (s) umsteigen

ROZDZIELNE NIEROZDZIELNE

Ruch, który jest UNTER- Utrudnienie

głębiej ukierunkowany

-zachodzić o słońcu , untergehen

zatonąć, (z)ginąć ( s )

unterbrechen przerywać ( h )

unterstreichen podkreślać, zaznaczać ( h )

-zakwaterować ( h ) unterbringen

-znaleźć sobie miejsce, unterkommen

schronienie ( s )

-wkradać się np.błąd ( s ) unterlaufen podejść kogoś ( h )

nabiec np.krwią ( s )

-podsunąć coś ( h ) unterschieben

insynuować coś

-podporządkować ( h ) (sich) unterordnen

-dać nura, znikać w tłumie ( s ) untertauchen

zanurzyć coś ( h )

unterscheiden rozróżniać, różnić się ( h )

unterschätzen nie docenić ( h )

unterlassen zaniedbywać coś,

zaniechać coś uczynić ( h )

-podstawić pod coś ( h ) unterstellen podstawić komuś coś,

sich stanąć pod czymś ( h ) przypisywać komuś coś

sich poddać się

 untersuchen badać ( h )

unterrichten nauczać ( h )

sich über + Akk.

poinformować się o czymś ( h

)

-podnajmować komuś coś ( h ) untervermieten

unterbieten zaoferować niższą cenę ( h )

-wciągnąć, włożyć pod coś, unterziehen poddać czemuś ( h )

podciągnąć ( h )

-podpierać np.brodę ( h ) unterstützen wspierać, podpierać,

pomagać (h)

-podtrzymywać, podstawić ( h ) unterhalten wypoczywać, utrzymywać,

bawić,

sich rozmawiać ( h )

unterdrücken tłumić, ukrywać, zataić, uciskać

(h)
ROZDZIELNE NIEROZDZIELNE

Podział rzeczy na dwie Znaczenie ruchu przez

jakąś

części. Trwanie i osobę lub rzecz

zakończenie DURCH- nie opuszczając jej

czynności ;

osiągnięcie celu

-przełamywać coś, wybić ( h ) durchbrechen przebijać się przez coś ( h )

przebić się, przełamać się

samoistnie ( s )

-przecisnąć się, przeciekać, durchdringen przeniknąć, przeciekać ( h )

przechodzić ( s )

-przekrawać, przecinać ( h ) durchschneiden przerzynać, przecinać ( h )

-przebiec na drugą stronę ( s ) durchlaufen przebiec miasto wzdłuż i wszerz

np.nowina,

zedrzeć np. buty ( h ) przeczytać coś pobieżnie ( h )

-przepytać, durchfragen rozpytywać się ( h )

sich dotrzeć do celu ( h )

-przejeżdzać nie zatrzymując się ( s ) durchfahren przejeżdzać przez coś + Akk( h )

-przeprowadzić coś, durchsetzen przenikać, przepełniać, przepoić

(h)

sich wybić się, zyskać uznanie ( h )

-przeszukać wszystko ( h ) durchsuchen zrewidować ( h )

-przerobić np.materiał w szkole, durchnehmen

zbadać np.rachunki,
j-n zganić, skrytykować ( h )

-pisać coś z przebitką (h) durchschreiben

-przebić na wylot ( h ) durchbohren przebić np.serce ( h )

-przerobić, przestudiować, durcharbeiten przepracować np.noc ( h )

sich przedrzeć się,

przepracować bez przerwy ( h )

-przemyśleć coś od początku durchdenken przemyśleć coś starannie ( h )

do końca ( h )

durchatmen oddychać głębko ( h )

-przetańczyć do końca ( h ) durchtanzen przetańczyć całą noc ( h )

durchqueren przemierzyć, przejść +Akk ( h )

-przeczytać ( h ) durchlesen przejrzeć coś pobieżnie ( h )

-przerywać ( h ), durchreiβen

przerywać się samoistnie ( s )

-nie zdać ( h ) durchfallen

-przespać bez przerwy ( h ) durchschlaffen przespać się troszeczkę ( h )

-przekreślić ( h ) durchstreichen zwiedzić, przewędrować ( h )

-przebyć do końca, durchmachen

przerobić lekcję ( h )
ROZDZIELNE NIEROZDZIELNE

Ruch z jednej strony na Działanie, które przestronnie

drugą; ÜBER- wyżej przebiega; przekroczenie

jakiejś normy; polepszenie

powtórnej czynności; przejście

w przenośny sens

-przelać np. z jednej do überfüllen przepełnić, przeładować np.żołądek ( h )

drugiej szklanki ( h )

überblicken objąć, ogarnąć wzrokiem ( h )

-przejść na drugą stronę, übergehen pominąć, nie uwzględnić ( h )

przekształcić się ( s )

-przeprawić kogoś przez coś ( h ) übersetzen przetłumaczyć, przełożyć ( h )

przeprawić się ( s )

überwachen pilnować, strzec, dozorować

sich za mało spać ( h )

-pracować w godzinach überarbeiten przerobić coś; sich przepracować się ( h )

nadliczbowych ( h )

-przejść np. do innej partii ( s ) übertreten przekroczyć, wykroczyć, naruszyć ( h )

übersehen obejmować, obliczać, oceniać,

przejrzeć ( h )

-wkroczyć, wdzierać się; übergreifen ( sich ) wywichnąć ( sobie ) np. rękę ( h )

rozszerzyć; przerzucić

-przelać się, wykipieć; überlaufen nachodzić kogoś, naprzykrzać się;

zlewać się, przechodzić ogarniać, oblecieć np. strach ( h )

jedno w drugie ( s )

-wdziać; przeciągnąć coś na überziehen powlec, pokrywać mit; przewlec

łóżko;

drugą stronę zu; zdzielić kogoś przekroczyć konto; np. mit Krieg rozpętać

kijem +D ( h ); wojnę; sich pokrywać się mit ( h )

przeprawić się in ( s )

überspielen przegrywać coś raz; pokonać kogoś ( h )

-przeskakiwać; przerzucić überspringen przeskakiwać coś, pomijać, przeoczyć ( h )

się ( o chorobie, ogniu ) ( s )

-wziąć, zarzucić na siebie ( h ) übernehmen objąć np. urząd, posadę; pprzejąć coś,
podjąć się

czegoś, wziąć coś na siebie

np.odpowiedzialność

sich bei zamęczyć się czymś ( h )

-przewozić kogoś na drugą überfahren przejechać kogoś; przejechać, minąć coś;

stronę ( h ); przewozić się na zdumiewać, oszukać kogoś zupełnie ( h )

drugą stronę ( s )

-upaść na drugą stronę ( s ) überfallen napadać, nachodzić, zaskoczyć kogoś ( h )

überleben przeżyć kogoś, coś; sich przeżyć się ( h )

-wykipieć ( s ) überkochen ponownie przegotować, obgotować ( h )

überraschen zaskoczyć kogoś, zdziwić, sprawić

niespodziankę( h )

überascht sein über etw. dziwić się czymś

-położyć na wierzchu,przykryć überlegen rozważyć coś, zastanowić się nad czymś ( h )

rozłożyć; j-n über+ Akk położyć

kogoś na coś by go wychłostać

sich pochylać się ( h )

überweisen przekazywać coś, oddać, odesłać ( h )

-przepędzić coś przez coś ( h ) übertreiben przesadzić, przecenić ( h )

übertreffen przewyższać kogoś czymś an;

prześcignąć, górować ( h )