Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
erTucnobiani gantolebebi
3.1 . gantoleba da misi fesvi (amonaxsni).
gan to le ba: tolobas, romelic ucnobs Seicavs, gantoleba ewodeba.
ma ga li Tad : 2 x−3=11−5 x da 3 ( 2 x −5 )=7 x wrfivi gantolebebia, sa dac x aris ucno-
bi ricxvi, romelic unda vipovoT.
gan to le bis fes vi: _ucnobis im mniSvnelobas, romelic gantolebas WeSmarit ricxviT to-
lobad gadaaqcevs gantolebis fesvi (amonaxseni) ewodeba.
ma ga li Tad : vTqvaT, mocemulia gantoleba x +3=7−x
Tu CavsvmaT x=2, miviRebT WeSmarit tolobas 2+3=7−2
e.i. x=2 mocemuli gantolebis fesvia.
SeniSvna 1 : gantolebas SesaZlebelia saerTod ar qondes fesvi (amonaxsni)
ma ga li Tad : 5 x+ 1=5 x+7 gantolebas ara aqvs fesvi, radgan x-is nebismieri
mniSvnelobisaTvis marcxena mxare naklebia marjvena mxareze.
SeniSvna 2 : gantolebas SeiZleba qondes erTi fesvi, ori fesvi, sami fesvi da a. S.
ma ga li Tad : ( x−1 ) ( x−3 ) ( x+5 )=0 gantolebas aqvs sami fesvi: 1 ; 3 ; −5, radgan
TiToeuli am ricxvis gantolebaSi CasmiT miviRebT WeSmarit ricxviT tolobas.
SeniSvna 3 : gantolebas SeiZleba qondes uamravi fesvi.
ma ga li Tad : 5 ( x+1 )=5 x+5 gantolebas aqvs uamravi fesvi. kerZod, nebismieri ricxvi misi
fesvia, radgan x-is nebismieri mniSvnelobisaTvis gantolebis marjvena da marcxena
mxareebi erTmaneTis tolia.
gan to le bis amox sna niSnavs, movZebnoT am gantolebis yvela fesvi an davadginoT,
rom mas fesvebi ara aqvs.
3.1. savarjiSoebi
4. 1
aris Tu ara −1 ; ; 0 ricxvebs Soris gantolebis fesvi:
2
1 ¿ 4 ( x−1 ) =2 x−3 ; 2 ¿ 3 ( x +2 )=4+ 2 x ;
3 ¿ 7 ( x+1 ) −6 x=10 ; 4 ¿ 5 ( x +1 )−4 x=4.
6. daamtkiceT rom:
1 ¿ nebismieri ricxvi aris 1,4 ( y +5 ) =7+1,4 y gantolebis fesvi;
2 ¿ y−3= y gantolebas ar aqvs fesvi.
17
7. gaarkvieT, aqvs Tu ara gantolebas fesvi a -s mocemuli mniSvnelobisTvis:
1 1
1 ¿ 3 x+ a=3 x +5 , Tu a=1 ; 2¿ x+ 3= x +a , Tu a=4.
2 2
18
3.2. savarjiSoebi
1. 1 ¿ 9 x = 2 ; 1
2 ¿−3 x=2 ;
1
3 ¿− x=3;
3 1
4 ¿ x= .
5 7 2 4 2
6. 1 ¿5 ( x−3 )−2 ( x−7 ) +7 ( 2 x+6 )=7 ; 2 ¿ 11 ( y−4 ) +10 ( 5−3 y )−3 ( 4−3 y )=−6 ;
3 ¿ 5 ( 8 z −1 )−7 ( 4 z+1 ) +8 ( 7−4 z ) =9 ; 4 ¿ 10 ( 3 x−2 ) −3 (5 x +2 ) +5 ( 11−4 x )=25.
7. 1 ¿ 11 = 2−x ; 2¿
3 x 6+ x
= ; 3¿
x x
+ =8 ; 4¿
y y
+ =14.
7 5 5 3 3 5 3 4
9. 1 ¿ x−4 =9+ 2 x + 4 ; 2 ¿ 2−
3 x−7 x +17
+ =0 ;
5 9 4 5
8− y 5−4 y y+ 6 4 x +7 3 x−2 5 x−2
3¿ + = ; 4¿ + − =32.
6 3 2 5 2 2
19
14. aCveneT, rom x-is nebismieri mniSvneloba gantolebis fesvia:
1 ¿ 10−4 x +3=9 x−2−6 x +9−7 x+6 ; 2 ¿ 9 x +4−5 x=8+7 x −9−3 x +5 ;
3 ¿ 6 ( 1,2 x−0,5 )−1,3 x=5,9 x−3 ; 4 ¿ 8 ( 1,3 x+ 0,25 )−6,6 x=3,8 x +2.
17. ipoveT:
a+2 2 3 2
1) ( 2 a+3 ) , Tu = ; 2 ¿ ( 2 a−3 ) ∙ ( a+6 ) , Tu = .
a−1 5 2 a+1 a−2
19. ipoveT: 1) y , Tu
m 5
= da m=15 ; 2)
b
, Tu
a 30
= da a=8 ;
n n y k b k
tol fa si gan to le be bi. or gantolebas tolfasi (eqvivalenturi) ewo deba, Tu maT erTi da
igive Ffesvebi aqvT.
ma ga li Ti 1. gantolebebi 3 x−3=9 da 2 x−3=5 tolfasia, radgan pir vel gantolebas gaaC-
nia mxolod erTi fesvi x=4, aseve meore gan tolebas gaaCnia mxolod erTi fesvi x=4.
ma ga li Ti 2. gantolebebi 2 x−3=2 ( x−1,5 ) da 7 x−14=7 ( x−2 ) tolfa sia, radgan nebismieri
x aris pirveli gantolebis fesvi da aseve nebismieri x aris meore gantolebis fesvi.
Se niS vna: iseTi gantolebebi, romelTac fesvi ar gaaCniaT, aseve tol fasi gantolebebia.
ma ga li Ti 3. gantolebebi 2 x−3=2 x−7 da 7 x−14=7 x +9 tolfasia, radgan arc erT maT-
gans fesvebi ar aqvs.
3.3. savarjiSoebi
20
2) 5 ( x+ 0,4 ) =5 x +2 da 2 ( x−7 )=2 x−14.
Tavi 3.
3.1.-is pasuxebi:
1 30 3
1. 1) −2; 2) 3; 3) 3; 4) 4. 2. 1) 2; 2) −2; 3; 3) arc erTi; 4) arc erTi. 3. 1) −8 ; 2)
2 ; 3)
7; 4) 4 .
1
4. 1) 2 ; 2) ara; 3) ara; 4) −1. 7. 1) ara; 2) ara.
3.2.-is pasuxebi:
2 −5 2 2 3 15 1
1. 1) 45 ; 2) 7 ; 3) −6 ; 4) . 2. 1) 20; 2) −1,3; 3) 70; 4) −0,05; 3. 1) ; 2) ; 3)
3 5 7 4 ; 4) .
3
2 3
4. 1) 1; 2) 17; 3) 0; 4) −1. 5. 1) 19,1; 2) 3 ; 3) −0,7 ; 4) 4 ; 5) 1; 6) 1,9. 6. 1) −2;
6
2) 0; 3) 1,75; 4) 0,8. 7. 1) −5 7 ; 2) 7,5; 3) 15; 4) 24. 8. 1) 11; 2) 13; 3) 0,5; 4) 1. 9. 1) −461; 2)
13; 3) 0; 4) −153. 10. 1) 15; 2) 37; 3) 6; 4) 11. 11. 1) ara aqvs amonaxsni; 2) y -is nebismieri
mniSvneloba gantolebis fesvia; 3) ara aqvs amonaxsni; 4) ara aqvs amonaxsni. 12. 1) 0; 2) ara
aqvs amonaxsni; 3) y -is nebismieri mniSvneloba gantolebis fesvia; 4) ara aqvs amonaxsni. 15. 1) 8;
b+3 a−4 b+3 a a−3 3 b+a 1−a
2) 1,4; 3) 0,0175; 4) 0,108. 16. 1) a ; 2) b ; 3) a ; 4) b ; 5) 2 ; 6) b .
1 4
17. 1) −5; 2) 38. 18. 1) 40 ; 2) 180. 19. 1) 3 ; 2) 15 . 20. 1 ¿ (miTiTeba: x y 2 =2+ 3 y−2 x
2+3 y
gantolebidan vRebulobT: x y 2 +2 x=2+3 y ; aqedan x= 2 ) nebismieri y -isTvis aqvs amonaxsni; 2 ¿
y +2
nebismieri y -isTvis aqvs amonaxsni.
21
3.3.-is pasuxebi:
1. 1) ki; 2) ki; 3) ki. 3. 1) ki; 2) ki. 4. 1) a=−3 (miTiTeba: pirveli gantolebidan x=a+ 5, meore
8 −1
gantolebidan x=2. gantolebebis tolfasobiT a+5=2) ; 2) a= ; 3) a=
3 3
; 4) a=−2. 5. 1)
5 −3 9
m=−1 ; 2) m= ; 3) m= ; 4) m= .
11 11 11
22