SLUZBENI LIST

REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE

Godina 11 - Broj 5

Nedjelja, 14. mart/ozujak 1993.

SARAJEVO

CAYlflEH~ J\lI1CT

PEnYSAMKE SOCHE M XEPQErOBMHE

Za svaki broj posebno se utvrduje cijena

Zi ro- racu n 10 lOO-603 -13 96

119

Clan 2.

Na osnovu dana 5. Uredbe sa zakonskorn snagorn 0 provodenju Odluke Republickog referenduma ("Sluzbeni list RBiH", broj 2/93) i elana 49. Poslovnika Predsjednistva Republikc Bosne i Hercegovine ("Sluzbeni list SRBiH", broj 37/91 i RBiH broj 5/92), Predsjednistvo Republike Bosne i Hercegovine, na sjedniei odrzanoj 24. februara 1993. godine, donijclo jc

ODLUKU

o urVRDiVANJU PRECISCENOG TEKSTA USTA VA REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE

I

Utvrduje se PrcCi~ceni tekst Ustava Republike Bosne i Hercegovine,

II

PreCisceni tekst Ustava Republike Bosne i Hercegovine je sastavni dio ove odluke,

In

Precisceni tckst Ustava Republike Bosnc i Hercegovine obiavit: 1I "Sluzbenom listu RBiH".

Broj 02-111-91

24. februara 1993. godine Sarajevo

Predsjednik Predsjednistva RBiH, Alija IzctbcgoviC, s, r.

USTAV

REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE (preci§ceni tekst)

Dio p r v i

REPUBLIKA BOSNA I HERCEGOVINA Clan I.

Republika Bosna i Hercegovina je suvercna i nezavisna drzava ranopravnih gradana, naroda Bosnc i Hercegovine - Muslimana, Srba, Hrvata i pripadnika drugih naroda koji 1I njoj zive.

Gradani, narodi Bosne i Hercegovine - Srbi, Hrvati, Muslimani i pripadnici drugih naroda koji 11 njoj zive ostvaruju svoja suverena pruva LI Republici Bosni i Hereegovini.

. Clan 3.

U Republici Bosnii Hercegovini zajamcena je ravnoprav nost naroda B osne i Hereegovine i pripadnika drug ih naroda koji u njoj ;tive.

Narodima Bosne i Hercegovine - Hrvatima, Muslirnanirna, Srbima i pripadnicima drugih naroda koji u njoj ziveobezbjeduju sc uslovi za afirrnaciju nacionalnih vrijednosti i za slobodno ispoljavanje nacionalnih osobenosti II skladu sa potrebama zajednickog zivota.

U skllpi:tinama drustveno-politickih zajednica, organima koje one biraju, Predsjednistvu Republike Bosne i Hercegovine i drugirn drzavnirn organima obezbjeduje scsrazrnjerna zastupljenost naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj zive.

Clan 4.

URepublici Bosni i Hercegovini U sluzbenoj upotrebi je srpskohrvatski odnosno. hrvatskosrpski jezik ijekavskog izgovora.

Oba pisma - latinica i cirilica SlI ravnopravna,

Clan 5.

Teritoriju Republike Bosne i Hereegovine je jedinstvena i nedjeljiva.

Granice Republike mogu se mijenjati odlukom Skupstine Republike Bosne i Hercegovine samo u skladu sa voljom gradana cijele Republike, izrazenorn njihovim prethodnim izjasnjavanjern putem referenduma, ako se za mijenjanje izjasne . najmanjc dvije trecine ukupnog broja biraca.

Clan 6.

Za gradane Republike Bosne i Hercegovine postoji drz.avljanstvo Republike Bosne i Hercegovine,

Clan 7.

Grb Republike Bosne i Hercegovine je stitastog oblika, plave boje, podijeljen na dva polja dijagonalnom grcdorn bijele boje sa po lri Ijiljana zlatnozute boje u svakom polju.

Clan 8.

Zastuvu Republike Bosne i Hcrccgovine je pravollgaonog oblika sa grbom Republike Bosne i Herccgovine u sredirri na bijeloj podlozi. Odnos sirine i duzine zastave je jedan prernadva.

CIao 9.

Glavni grad Republike Bosne i Hercegovine je Sarajevo.

\ .

Strana 86 - Broj 5

S L U Z BEN [ L [ S T R .=B:_-i_:_I:_1 ~~~ __ _,N~e::--dLje"",JJe' a!_, 1.__4:..:_ . .::.m::::ar:..:tJ:.:::o::::.zu::dj.:::ak::.....:..:19:..::9~3.

Dio d r u g i DRUSTVENO UREDENJE

G J a val

DRUSTVENO-EKONOMSKO UREDENJE

Clan 10.

1. Zajumcuju se svi obliei svojine.

Svi oblici svojine su ravnopravni i uzivllju zastitu. Nosioei prava svojine SlI fizicka i pravna lica,

Slobodno je, u skladu sa Ustavom, obavJjanje privredne i druge djclatnosti sredstvirna u svim oblicima svojinc,

2. Svojinska prava i obavcze prerna sredstvirna 1I drustvenoj svojini i uslovi pod kojima se na ta sredstva rnogu sticati drugi oblici svojine ureduju se zakonorn.

Ovlastenja i obaveze prema srcdstvima II drzavnoj svojini ureduju sc zakonom,

Prirodna bogatstva i dobra u opsto] upotrebi su u drustvenoj iii drzavnoj svojini,

Na prirodna bogatstva i dobra II opstoj upotrebi mote se, pod uslovirna utvrdenim zakonom, steci pravo koriscenja.

Sredstva privredne infrastrukturc mogu biti u svim oblieima svojine pod uslovima utvrdenim zakonom.

3. Strano lice moze sticati pravo svoj inc na nepokretnosti pod uslovima utvrdenim zakonom.

Clan 11.

Drustveno utvrdenim opstim uslovima privredivanja, planovirna drustverio-politickih zajedniea i mjerama ekonomske politike ne mofe se narusavati Ustavom utvrdena samostalnost i ravnopravnost uxticanju dohotka preduzcca koja obavljaju

privredne djelatnosti. .

Ako se aktorn organa drustveno-politicke zajednlce narusava Ustavorn utvrdena ravnopravnostpreduzeca, drugih organizacija i zajednica u sticanju dohotka na tnilltu, istovrcmeno se aktom te drustveno-politicke zajednice utvrduje i obezbjeduje odgovarajuca kompenzacija, pod uslovima i na nacin koji su utvrdeni zakonom.

Clan 12.

lzuzetno, prava drustvcno-polltickc zajednicc u pogledu nekretnina i pokretnih stvari i drugih prava u drustvenoj, odnosno drzavnoj svojini mogu se, istovrerneno.sa prenosom prava i duznosti, bcz naknade zakonorn prenijcti na drugu drustvenopoliticku zajednicu II Republici, uz preuzimanje obaveza koje postoje na tim nekretninarna.

Ako drustveno-politicka zajednica na koju su prenesena prava iz prethodnog stava prestane koristiti nekretnine i pokretne stvari u svrhu za koje su prenesene, prava na te nekretnine i pokretne stvari preuzima drustveno-politicka zajedniea koja je prethodno bila nosilac tih prava.

Chin 13.

Svojina irad su osnove upravljanja i llcesca u odlucivanju, Radnici imaju pravo na samoupravljanje na osnovu zakona, kolcktivnog ugovora i statuta,

Clan 14.

I. Strano lice mo:1:e 1Ilagati srcdstva 1I preduzece, bankll iii drugLl finansijskll organizaeiju, zadrugll i druge oblike saradnje i zajednickog poslovanja.

Strano lice mozezajedno sa domacim licima osnovati mjesovito preduze~e, bankll ili drugu finansijskll organizaciju, ugovornu organizacijll, a moze osnovati i sopstveno predllzece, uko zakonom nije, izuzetno, lltvrdeno da u odrcdenim djelatnostima iii poslovima, odnosno podrucjima, strano lice ne moze osilovati sopstveno prcduzece.

2. Strano lice. ima pravo da uceslvuje u upravljanju zajcdnickim poslovanjem za vrijeme na koje S1l sredstvll ulotena, peavo na transfer dobiti, pravo na povraeaj uloga i druga prava 1I1vrdena lIgovorom.

Strano lice moze zadrzati pravo svojine na ulozena sredstva, Kad jc oxnovalosopstveno preduzece, strano lice zadrzava pravo svojine na ulozena sredstva i ima pravo svojine na sredstva kojajc to preduzece ostvurilo svojim poslovanjem,

Ova prava stranog lica ne mogu xe umanjiti zakonom iii drugim propisorn.

3. Prava i obaveze rudnika II prcduzecu, zajednickoj banci iii drugoj zajednickoj finansijskoj organizaciji i ugovornoj organizaciji ureduju se kolektivnim ugovorom.

4. Pravni poloza] mjesovitog preduzeca, banke iii druge finansijske organizacije, ugovorne organizacije i sopstvenog preduzeca i pravni polozaj stranog lica koje je samostalno, odnosno zajedno sa dornacim licima osnovalo te organizacije, kao i osnovna prava i obaveze radnika koji su zaposleni u njima, ureduju se 1I skladu sa zakonorn,

Clan 15.

Preduzeca, druge organizacije i zajedniee mogu, radi prosirivanja rnaterijalne osnove rada, prikupljati novcana i druga sredstvu gradana i obezbijediti irn, uz povracaj vrijednosti tih sredstava, i naknadu za njihovo koriscenje u vidu kamata, odnosno odredenih pogodnosti, 1I skladu sa zakonom,

Gradani mogu ulagati novcana i druga sredstva u preduzece, drugu organizaciju i zajednicu uz zajednicki rizik i po tom osnovu ostvariti pravo na povracaj vrijednosti tih sredstava i naknadu za koriscenja tih sredstava, zavisno od rezultata koje ostvari [0 preduzece, druga organizacija i zajednica, kao i pravo da budu obavjestavani 0 rezultatirna koriscenja tih sredstava i stictl pravo da ucestvuju 1I odlucivanju 0 odredenim poslovima u vezi sa koriscenjem ulozenih sredstava, 1I skladu sa zakonom.

Preduzece, druga organizacija i zajednica moze, radi prikupljanja, odnosno ulaganja sredstava gradana, izdavati vrijednosne papire, koji glase na ime ili na donosioca i po kojima imaoci tih papira ostvaruju pravo na naknadu za koriscenje tih srcdstava, odnosno i pravo na lIcesce u odlucivanju, pod uslovima i na nacin utvrdenim zakonorn,

Gradani rnogu zadrzati pravo svojine na uloaena sredstva, osim u slucajevima odredenim zakonorn.

Clan 16.

Radniku koji nesavjesno iii neuspjesno ispunjava svoje duznostl i radne obaveze prestaje radni odnos pod uslovima i na

nucin koji su utvrdeni zakonom. .

Radniku ne moze prestati radni odnos ako usljed tehnoloskih i drugih unapredenja kojirna se doprinosipovecanju produktivnosti rada i vecem uspjehu preduzeca, druge organizacije i zajednicc prestane potreba za njegovim radom u toj organizaciji dok rnu se ne obezbijedi drugo radno rnjesto koje odgovara njegovirn radnirn sposobnostirna iIi mu se na drugi nacin ne obezbijedi ostvarivanje prava na rad ili zakonom odredena prava po osnovu rada.

Zakonom se za te svrhe moze utvrditi obaveza udruzivanja sredstava iii obezbjedivanja sredstava na drugi nacin i propisati uslovi i nacin upotrebe tih sredstava,

Zakonom se moze propisati obaveza udruzivanja iii obezbjedivanja srcdstava na drugi nacin za materijalno obezbjedenje nezaposlenih lica, prekvalifikaciju radnika i stvaranje povoljnijih llslova za zaposljavanje uopste.

Zakon, kojim se utvrduje druslveni interes za preduzimanje mjera za sanaeiju preduzeca, drugihorgllnizacija i zajednica koje dodu u iZllzetne ekonomske teskoce, moze se donijeti po prethodno pribavljcnom mililjenju Privredne komore Bosne i Hercegovine i sindikata Bosne i Hercegovine.

Clan 17.

Radnici 1I predllzeCima, drllgim organizacijama i zajednieama lIcestvllju II obezbjedivanjll Ustavom utvrdenih opstih drllnvenih potreba koje zadovoljavaju u 0pslini i Republici, plaeanjem ovim zajednicama poreza i drugih dazbina iz dohotka predllzeea, drllgih organizacija i zajedniea i iz svojih Iicnih Johodaka, u skladu sa namjenom odnosno sa ci1jevima kojima slllzc sredstva dobivena od poreza i drllgih dazbina.

Strana 87 ~ Broj 5

SLUZBENI LIST RBiI-I

~---'--

Ncdjclj'l, 14.lllarl!ozujak 1993.

Obavcze placanju porcza i drugih uazbina opstini i Rcpublici utvrduju sc zavisno od xposobnosti privrcdc da, II skladu su dostignutim stepcnorn produktivnosti ukupnog drustvcnog radu i sn potrebarna materijalnog i drll.~l vcnog razvoja koje odgovaraju njenim mogucnostirna i dugorocnim intercsima razvoja Rcpuhlike, obezbijedi 7.adovoljavanje licnih i zajednickih potreba radnika i potreba prosircne reprodukcijc. Ove obaveze utvrduju se i zuvisno od sposobnosti prcduzccu, druge organizacije i zajcdnicc, da u xkladu sa opstirn obavezama privrcde, rezultatirnu rada i uspjehorn koje ostvare, obezbijcde zadovoljavanje ovih potreba.

Ova nacela primjenjuju se i kad se zakonom privrerneno ogrunici raspolaganje sredstvima kojima upravljaju radnici u preduzecima, drugim organizacijama i zajednicarna ili se utvrdi obaveza udruzivanja tih srcdstava.

Clan 18.

Opste drustvcne potrebe za koje sc mogu uvoditi porezi I druge duzbinc su: rad drzavnih organa, javnih ustunova i javnih Iondova; odbrana i drustvena sarnozastitutobuvcze opstine odnosno Rcpuhlike 1I oblasti obrazovunju, nauke, kulture, fizicke kulturc, zdravstvu, socijalne zastite, socijalne sigurnosti i u drugirn djelutnostima odrcdenim zakonom; posebna zastila boruca, vojnih invulida i porodica palih boracu; zastitu i 1I11- apredivanjc covjekove sredinc; otklanjanjc posljedica clernentarnih nepogoda; intervencije li privredi rudi zastitczivotnog standarda i kompenzacije; primarna poljoprivredna proizvodnja, korisccnje i za!itita voda, zastita od poplava: obaveze Republikc II odrzavanju puteva: obavczu plucunja doprinosa za bencficirane penzijc; dopunska sredstva opstinama: dopunska srcdstva z:i finansiranje programu aktivnoxti politickih i drustvenih organizacija; dopunska sredstva za finansiranje kornunalnih djelatnosti II opstini: drugc potrcbc koje su od znacaja zu ostvarivanjc prava i duznosti Republike odnosno op~tine, utvrdene zakonom, odnosno statu tom opstine.

Zakon kojim sc utvrduju druge potrebe kojc su od znacaju za ostvarivanje pruva i duznosti Republike, mozc sc donijeti po prethodno pribavljenom rnisljenju Privrednc komore Bosne i Hercegovinc i to dvotrccinskom vccinorn glasova svih poslanika uadleznih vijeca Skupstine Republike.

Clan 19.

Zakoni, drugipropisi i opsti akti kojima se stvaraju obavcze za budzete i fondove drustveno-politickih zajcdnica ne mogu se donositi ako prethodno organ koji donosi odgovarajuci propis, odnosno akt, ne lIlvrdi dll stJ zll izvrslIvanjc lih obavcza obezbijedena sredstva,

Clan 20.

Sredstva za ostvarivanje USlavom i I'.llkonom zajamcenih pravu i tllvrdenih potreba i inleresll drustva u oblastima obrazovllnja, nauke, kulture, fizicke kullllre, zdravstva, socijalne zastite, socijalnc sigurnosti i 1I drugim oblastima koje su IItvrdene Ustavom i zakonom, obezbjcduju sc 1I budzetu drustveno-polidcke zajednicc, 1I fondll iIi na drugi zakonom utvrdeni nai:in.

Srcdstva za ostvarivanje prava iz zdravstvcnog, invalidskog, pcnzijskog i drllgih oblika socijalnog o~iguranja obezbjeduju se, na nacelima llzlljamnosti i solidarnosti, u skladu sa zakonom.

Gradani i privredni i drugi subjekli imaju pwvo da sc slohodno organizuju radi zadovoljavanja svojih licnih, odnosno zajednii:kih potrcba i da obezbjcduju srcdstva za njihovo zlldovoljl1vanje.

Clan 21.

I. Bankajc samostalna finansijska organ'izacija koja obavlja dcpozitne, kreditne i drugc bankarskc poslove.

Banku osnivaju drustvena praVl1a licll usvajanjem osnivackog akta i ulaganjem sredstava U [ondove banke.

Banka, 7.ajedno sa drugim bankama iIi drugim zakonom odrcdcnirn licima, moze hiti oxnivac druge bunko iii druge Finansijskc organizucijc.

2. Bunka posluje srcdstvima ulozcnirn 1I njene Iondove i drugim pribavljcnim iii pozajmljcnim sredstvima.

Osnivuci banke odgovaruju za obaveze banke do visine sredstava koja su ulozili u njcnc fondove.

J. Bankom upravljaju drustvcna pravna Jica koja su je osnovala i ulozila sredstva u njenc fondove, zavisno od visine tih srcdstava, 1I skladu .~<I osnivackim aktorn, odnosno statutom bankc,

Organ upravljanju bankom je skupstina banke, koju cine predstavnici osnivaca banke.

4. Druga lica koja 1I10ze srcdstva 1I fondove banke sticu svojstvo osnivaca banke sa pravirna, obavezarna i odgovornostima urvrdenirn osnivackim aktorn, odnosno statu tom banke.

5. Dohit koju banka ostvari xvojirn poslovanjem rasporeduje sc odlukom skupstinc banke 1I rezerve, kao i na dio koji se isplacuje ulugacirna, odnosno ulazc 1I druge fondove banke srazmjerno sredstvima koja SlI ulozi!i II banku.

6. Medusobni odnosi osnivaca banke, upravljanje bankom i poslovanjc bunke ureduju se osnivackirn aktorn banke i njenim statutorn,

Clan 22.

Poslovanje Iinunsijskih organizacija koje se osnivaju radi prikupljanja iitcdnih uloga i upravljanje tim organizacijarna, kao i poslovanje banaka koje se odnosi na prikupljanje stednih uloga, ureduje se zakonorn, u skladu sa nacelima kreditnog sistema.

Prava gradana da na osnovu .~tednih uloga ucestvuju u upruvljanju poslovanjem tih finansijskih organizacija ida, pored ugovorcnih kamatu, sticu i druge odrcdcne pogodnosti, ureduju se zakonorn,

Clan 23.

I. Orgunizacija za osiguranje jc sarnostalnaorganizacija za osiguranje imovine i liea i za obavljanje drugih poslova osiguranja -.

Organizaciju za osiguranjc osnivaju drustvena pravna lica i zakonom odredena druga lint usvajanjern akta 0 osnivanju organizacije i ulaganjem sredstava u pocetne fondove sigurnosti.

Osnivaci organizacijeza osiguranje odgovaraju za obaveze organizacijc do visine sredstava koja su ulozili u fondove organi-

zacije. .

2. Orgunizacijom za osiguranje upravljaju njeni osnivaci. Pravo da ucestvujuu upravljanju organizacijom za osiguranje imaju gradani i drugi osiguranici u skladu sa aktom 0 osnivanju organizacije, odnbsno slatlltom organizacije:

Organ upravljanjll organizacijomza osiguranje je'skupstina organizacije, koju cine predslavnici osnivaca organizacije i

osigllranika. "

3. Dobit koju organizucijll za osiguranje ostvari rasporeduje .~e u rczcrve sigurnosli; kao ina dio koji se i'splacllje osnivacima, odnosno ulaze u druge fondove organizacije, srazmjcrno sredstvima koja SlI osniVllci uJoziIi u organizacijll.

Clan 24.

Prcduzeca, drllge organizacije i zajednice koje obavljaju djelalnosli iii poslove ad posebnog drllstvenog interesa dllZl1e su da obezbijcde trajno i neprckidno vri\enje djelatnosti, kao ida, 1I slucaju prekida iIi neredovnog vrsenja djelatnosli, naknade stetu korisnicima, ako je to piedvideno zukonom.

Clan 25.

Prcdllzcca koja ohllvIjajll privrednu djelatnost i njihova P08- lovnu udrllzenjlllldruzlljll se 1I privredne komore iIi druga opsta lIdrllzenja radi zlljednickog udruzivanja rada i poslovanja, radi lIskladivanjll poscbnih, zajcdnickih i opstih drustvenih interesa, mdi dogovarllnja a planovima i programima rada i razvoja, za donoscnje zakona za ulvrdivanje ckonomske· politikei radi razmalranja i rjdavanja drugih pitanja od zajednickog interesa.

..~.

S L U Z BEN 1 LIS T RBi H Nedjelja, 14. rnart/ozujak 1993.

.----------~~~~~~~~~~

Clan 30.

Zakonom xc moze propisati obaveza udruzivunja zernljoradniku iii njihove saradnjc sa preduzecima radi izvodenja melioracionih radova, boljeg koriscenja meliorisanog zemljista, iskoriscuvanja veda i odbrane od voda, zastite zemljista od crozije i uredenja bujica, ili karl to zahtijeva poseban drustveni intcrcs \I oblasti gajcnja i iskoriscavanja suma.

Slrana 88 - Broj 5::__ _

Radi oxtvarivanja ovih ciljeva mogu sc i organizacije koje obavljaju drustvene djelatnosti udruzivati U udruzenja za pojcdine djelatnosti, odnosno oblasti rada, i u druga opsta udruzcnjn.

Clan 26.

Preduzeca koja kao jedinstveni tehnoloski sisterni obavljaju djelatnosti u oblasti elektroprivrede, zeljcznickog saobracaja i postansko-telegrafsko-telcfonskog saobracaja obavezno se udruzuju zu teritoriju Rcpublike, u skladu sa zakonom,

Radnici \I ovim preduzecima dllzni su da obczbjeduju tehnicku funkcionalnost \I radu i na toj osnovi tehnolosko i ekonornsko jedinstvo procesa rada. racionalno i efikasno funkcionisanje ovih prcduzeca i pojedinih njihovih dijclova na eijeloj teritoriji Republike.

Mogucnost obaveznog udruzivanja preduzeca i u drugim oblastima, kad je tchnolosko jedinstvo sistema II tim oblustirna od interesu za Repuhliku, urcduje se u skladu sa zakonorn.

Clan 27.

Politicke i druge zakonom odredcne drustvene organizacije mogu sticati sredstva, odnosno odredena prava na sredstva, i tim sredstvirna se koristiti za ostvarivanjc svojih ciljeva i njima raspolagati saglasno statutu tih organizacija i zakonu. Ove 01'ganizacije mogu, pod uslovima utvrdenim zakonom, organizovnti privrednu i drugu djelatnost II skladu sa svojirn ciljevima i ucestvovati U dohotku ostvarenom takvom djelatnoscu radi ostvarivanja tih ciljcva.

Clan 28.

Zemljoradniku i clanu njegovog dornacinstva koji se bavi zernljoradnjom, zajamcuje se pravo da, radeci sredstvima na koja postoji pravo svojinc, raspolaze ostvurenim rezultatima svog rada, da zadovoljuva svoje licne i drustvene potrebc ida, na osnovu svog doprinosa, ostvaruje svoju socijalnu sigurnost ria naeelirna uzajarnnosti i solidarnosti.

Clan 29.

I. Zcmljoradniei rnogu svoj rad, zemljiste, odnosno druga srcdstva udruzivati II zcmljoradnickc zadruge i druge oblikc udruzivanju zemljorudnika iii ih udruziti sa radnieima u' preduzecirna.

2. Zemljoradnici osnivaju zernljoradnicku zadrugu aktom a osnivanju, kojim utvrdujuuslove udruzivanja i zajcdnicke interese i ciljeve i svoja pojedinacna i zajednicku prava i obaveze koje ostvaruju, odnosno izvrsavaju II zadruzi,

Oblicioganizovanja i odnosi II zadruzi ureduju se statu tom zadruge, 11 'medusobna pruva i obaveze zadrugara i zadruge ureduju sc ugovorom,

3. Zam Ijoradn iei zadrzavaju pravo s vo j i ne na zcrnlj iste, sredstva radu, odnosno druga sredstva koja udruzuju II zem[joradnicku zadrugu,

Zemljoradnici mogu ova sredstva ugovororn prenijeti II zajcdnicku svojinu zadrugara, zadruznu svojinu iii drustvenu svojinu,

4. Dobit kojll zadrugar ostvari svojim poslovanjem clanovi zadrugc ra.~poredllju na sredstva koja clanovima zadruge pripadajl1 prema doprinosu koji Sll svojim radom i sredstvima l1druzenim 1I zudruzi dali ostvarivanju te dobiti, na sredstva kojil se lInose 11 fondove zadruge, kao i sredstva za drllge potrebe.

5. Zlldmgar koji je svoj rad; zemlji~Le, odnosno druga sredstva udruziou zndnlgu ima, u slllcaju istupanja iz zadruge iii prcslanka zadruge, pravo nl! povracaj zcmljisla, odnosno drugih srcdstava na koja je zaddao pravo svojine, odnosno pruvo nl!

. povracaj vrijednosti sredstava koja je lIdruzio II zadrugu i pravo na dio sredstava u fondovimll zadrugc ostvarcn njcnim poslovanjcm, pod llslovima utvdenim ugovorom i stallitom, u skladu sa zakonom.

Drustvena zajedniclI stam sc 0 ohczbjcdenju lIslova za o,~nivanje i razvoj zemljoradnickih zadruga, podsticc i razvija saradnju zemljoradnika sa zcmljoradnickim zadrugama i predllzccima.

Clan 31.

Zcrnljoradnickc zadruge i drugi oblici udruzivanja zemIjoradnika udruzuju se u odgovarajuca udruzenja i privredne komore, \l skladu sa zakonorn,

Clan 32.

I. Gradanima se zajamcuje pravo da samostalno obavljaju djclutnosti licnim radom, odnosno licnim radom i sredstvima 1I svojini gradana.

Zakonom se rnogu izuzetno, kad tozahtijeva priroda tih djelatnosti iii poseban drustveni intcres, odrediti djelatnosti kojc se ne mogu sarnostalno obavljati Iicnim radom.

Zakonorn se mogu utvrditi uslovi samostalnog obavljanja djelatnosti licnirn radom.

2. Gradanima kojisamostalno obavljaju djelatnost licnim radom zajamcuje se pravo da ostvaruju Ustavom utvrdeni polozuj u drustveno-ekonomskim odnosirna, da raspolazu ostvarcnim rezultatima svog rada i na toj osnovi zadovoljavaju svoje licne i drustvene potrebe ida, na osnovu svog dbprinosa" ostvuruju svoju socijalnu sigurnost na naeelima uzajamnosti i sol idarnosti,

3. Grudani koji samostalno obavljaju djelatnost licnirn radom slobodnoudruzuju svoj rad i srcdstva, odnosno same rad iii samo sredstvu u razlicite obi ike udruzivanja. Zakonom se mogu utvrditi uslovi ovog udruzlvan]a.

4. Gradani koji samostalno obavljaju djelatnost Iicnirn radom mogu, neposredno iii preko oblika svog udruzivanja, udruzivati svoj rud i sredstva, odnosno samo rad iii sarno sredstva sa preduzccima u razlicitirn oblicima kooperacije i trajnije saradnje,

Ovi graduni, zajedno i ravnopravno sa radnicirna u preduzccima u ovim oblicirna kooperacije i trajnije saradnje upravljaju zajednickim poslovirna, odlueuju 0 zajednieki ostvarcnorn dohotku i ucestvuju u njegovoj raspodjeli prema svorn doprinosu ostvarivanju tog dohotka.

S. Gradani koji samostalnoobavljaju djelatnostlicnim radom' mogu zap()~ljavati radnike u granicarna odredenim zakonom,

Ugovore 0 zaposljavanju zakljucuju ovi grad ani i radnici kojc oni zaposljavaju II skladu sa kolektivnim ugovorom, koji zakljucuju sindikat i odgovaraju6aprivredna komora, odnosno drugo udruzenje i kome su predstavljeni ovi gradani, Kolcktivnim ugovororn se obezbjeduje radnicirna koje ovi grudani zaposljavaju pravo na sredstva zit zadovoljavanje licnih i zajednickih potreba, kao i druga pr$va utvrdena zilkonom.

Na ovim osnovama mogu zaposljavaLi r~dnike i zadrugc r dmgi obliei udruzivanja rada i sredstava gradana, koji samostalno obavljaju djelatnost licnim radom, kao i drugi gradani i

gradanska pravna liea. .

Clan 33.

I. Gradani i radnici, medusobno iii sa ; radom radnika u preduzeCima, slobodno udruzllju svoj rad i ~redstva, odnosno samo rad iii sarno sredstva 1I zadruge;ili drLlge oblike

udruzivanja. ;

Zakonom se mogu izuzetno,. kad to zahtijevadrllstveni interes, odredili djelatnosti, odnosno poslovi :koji se ne mogu obavljllti u ovim oblicima udmzivanja.

Gradani i radnici svoje medu,~o.hne odnos~ U ovim oblicima udrllzivanja sporazumno ureduju na nacelima dobrovoljnosti, fllvnopavnosti, uzajamnosti i solidarnostL

SLUZBENI LIST RBiH

.Nedjelja, 14. martiozujak 1993.

2. Gradani i radnici irnaju pravo da osnivaju zemljoradnicke. zanatske, starnbene, ~tedno-kreditne i potrosackc zadruge, zadruge za pruzanje intelektualnih usluga, ornladinske i druge proizvodne iii llslllzne zadruge,

Zadruga je sarnostalna organizacija zadrugara.

Zadrugar zadrzava pravo s~?jine n? sredst.vim~ udnlze~im II zadrugu, ako ih ugovorom ~1~e preruo 11 zaJed~lcku svojmu zadrugara, 1I zadruznu svojmu 111 U drustvenu svojmu,

o sredstvima koja zadruga ostvari svojim poslovanjem odlucuju zadrugari sarnostalno, u skladu sa statutom zadruge.

Zadruga moze, radi prosirivanja materijalnc osnovc rada, prikupljati novcana i druga sredstva gradanu,

Clan 34.

Gradanin rnoze osnovati ugovornu organizaciju u njoj

udruzivati svoj Tad j sredstva sa radom drugih lica,

Poslovodi i radnicima u ugovomoj organizaciji pripadaju, na osnovu njihovog rada, sredstva za zadovoljavanje licnih i zajednickih potreba.

Poslovodi pripada, po osnovu sredstava koja je ulozio u ugovornu organizaciju, pravo na povra.caj vrijednosti tih sred: stava i prayo na u~e~ce u dohotku kao 1 pravo da ponovo uioZI sredstva,

U ugovomu organizaciju mogu udrufivati sredstva i drugi grad ani i radnici,

Gradanin koji je II ugovornoj organizaciji udruzio svoj rad ! sredstva sa radom drugih lica ima pravo da, kao poslovod~ ~odl poslovanje ugovome organizacije ida, zajedno sa radnicirna odlucuje 0 njenom radu i razvoju,

Poslovoda ugovorne organizacije zadrzava pravo svojine na sredstva koja je udrufio u toj organizaciji. Povlacenjem odnosno isplacivanjern ovih sTedsta~a, posl.ovo~! prestaju prava koja kao poslovoda ima u ugovornoj orgamzacijr.

Clan 35.

Gradani koji sarnostalno obavljaju djelatnost licnirn radom udruzuju se, u skladu sa zakonom, u privredne komore i druga opsta udruzenja,

Clan 36.

Privredne i druge organizacije samostalno odlucuju 0 planiranju svoga razvoja,

Zakonom se moze utvrditi obaveza organizacija koje obavljaju djelatnosti i poslove od posebnog drustvenog interesa cia planiraju svoj razvoj.

Organizacije koje obavljaju djelatnos~i u okvi.rlljedi~~tv~ni~ tehnoloskih sistema od interesa za Republiku planiraju zajednicki razvoj.

Repuhlika .Bo~na. i Hercegovina u.tvrduj~. razvojnu ;i ekon?msku rollhku 1 njorn usmjerava privredni I drustveni raz-

YO]. I

I Clun 37.

DrustJenim sistemom informisanja obezbjeduje se uskladenol evidentiranje, prikupljanje, obrada, iskazivanje i razmjena podataka,l::injenica i informacija znacajnih za z[>;'ot, rad, razvoj i odlueivanje u svim oblasti rna drustvenog zivota, k~o i dostupnost tih podataka, l::injenica i informacija, na naem utvrden zakonom.

Djelatnosti u oblasti drustvenog sistema informisanja su djelatnosti bd posebnog dru~tvenog interesa.

Clan 38.

Evidenciju, analitieke i informativne poslove 0 raspolaganju druslvenim i drugim sredstvima, kontrolu ispravnosti podataka 0 raspolaganju tim sredstvima,.za~onitost raspolaganja dru.stveni~ i drugim sredstvima i izvrsavllnja obaveza preduze~a I druglh organizacija i zajednica i dru~tveno-politickih zajednica, kao i druge poslove utvtdene zakonom, obavlja Sluzba dru~tvenog knjigovodstva Bosne i Hercegovine.

Slllzba drlli1Lvenog knjigovodstvajesilmostalnllll svom radu.

Strana 89 - Broj 5

Sluzba drustvenog knjigovodstva radi na osnovu zakona I drugih propisa i odgovornaje, 1I okviru svojih prava i duznosti, za njihovo primjenjivanje.

Clan 39.

I. Gradanima se zajarncuje pravo svojine.

2. Gradanirna se zajamcuje pravo svojine ria stambene zgrade i stanove, sredstva rada, poslovne zgrade j poslovne prostorije.

Vlasnik moze starnbenu zgradu iii stan, sredstva rada, POSlovnu zgradu ili poslovnu prostoriju dati na koriscenje drugom i po tom osnovu sticati dohodak, pod uslovirna i na nacin koji SlI utvrdcni zakonom.

3. Zakonorn se odreduju uslovi pod kojima udruzenja gradana i druga gradanska pravna !ica rnogu irnati pravo svojine na nekretnine i druge stvari koje sluze ostvarivanju zajednickih irueresa njihovih clanova i ciljevuzbog kojih su osnovana, kao i uslovi pod kojima oni njima mogu raspolagati,

4. Uslovi i grantee 1I kojima se moze sticati pravo svojine na .~urne i .~lImsko zemljiste utvrduje se zakonorn.

5. Pravo svojine na stvari od posebnog kulturnog znacaja mozc se na osnovu zakona ogruniciti, ako to opsti interes zahti-

jeva.

Clan 40.

Nekretnine na koje postoji pravo svojine mogu se, uz pravicnu naknadu, eksproprisati ili se to pravo rnozeograniciti ako to zahtijeva opsti interes utvrden na osnovu zakona.

Zakonorn se odreduju osnovi i mjerila pravicne naknade.

Odrcdivanjem ovih osnova i mjerila i njihovom primjenom ne mogu se pogorsati uslovi zivota i rada koje je vlasnik eija se nekrctnina cksproprise irnao na osnovu koriscenja te nekretnine.

Pravicua naknada ne obuhvata uvecanu vrijednost nekrctnine koja je neposredno rezultat ulaganja drustvenih sred-

stava,

Clan 41.

Pravo svojine gradani i gradanska pravna Iica ostvaruju 1I skladu sa prirodom i narnjenorn nekretnina idrugih stvari 1I njihovoj svojini i drustvenim interesom utvrdenim zakonom.

Uslovi prometa zemljista i drugih nekretnina na koje postoji pravo svojine ureduju se zakonom.

Clan 42.

Renta koja nastaje na zemljistu ulaganjem drustvenih sredxtava 1I 'svrhu njegovog koriscenja za gradevinske, kornunalne ili privrcdne svrhe 1I naseljima pripada opstini.

Rcnta sc utvrduje, zahvaca i usmjerava odlukorn skupstine opstine, 1I skladu sa zakonom.

Rcntu koja nastaje na zemljistu ulaganjem drustvenih srcdstava u izgradnju saobracajnica, hidroakumulacionih, hidrorneliorucionih i slicnih objckata zahvata se i ureduje zakonorn.

Zakonorn se moze urcdivati zahvacanjc i drugih vidova rente koja proistice iz prirodnih pogodnosti, ili koja nije rezulat 1I1aganja srcdstava vlasnika ili korisnika nekretnina.

(:lan43.

. Zcmljistc, .~ume, vode, vodotoci, more i morska obala, rudna

blaga, divljac, ribe i druga prirodna bogatstva, dobra u opiltoj upotrebi, kao i nekretnirie i druge stvari od'posebnog kulturnog . i istorijskog znacaja lIzivaju, kao dobra od opseg interesa, posebnll zastit\1 i koriste se pod lIslovima i na naCi.n koji SlI propisani zukonom.

Clan 44.

Svako zcmljiste, silma, voda i vodotok, more imorskaobala, rudno blago i druga prirodna bogatstva moraju se iskonscavati 1I skladll sa zakcinom predvidenimopstim uslovima kojima se obezbjedlljll njihovo racionalno iskoriscavanje i drugi opsti interesi.

Zakonom 'se utvrdllje nacin upravljanja slImama. sum'skim zcmlji~tima . i nalazistima rlldnog blaga, kao i nacin iskoriscavanja sllma, sumskih zemljista irlldnog blaga.

I

[,

Svaki izabrani iii irnenovani nosilac samoupravne, jayne ili drugc drustvenc funkcije Iicno je odgovoran za njeno vrsenje i moze biti opozvan iii smijcnjen. On irna pravo da podnesc ostavku i da je obrazloz].

Zakonorn i aktirna preduzeca, drugih organizacija i zajednica utvrduju se vrste i uslovi odgovornosti nosilaca samoupravnih, javnih i drugih drustvenih funkcija, kao i nacin i postupak ostvarivanja odgovornosti nosilaca tih funkcija.

Radnik izabran, odnosno imenovan na samoupravnu, javnu iii drugu drustvenu funkciju eije vrsenje zahtijeva da privremeno prestane da radi, ima pravo da se, po prestanku funkcije koju je vrsio, vrati na rad na svoje ranije radno mjesto iii drugo radno mjesto koje odgovara njegovim sposobnostirna i kvalifikacijarna.

~S~tr~aJ~la~9~(~)~-~B~ro~j~5~ __ ~ . __ ~S~·=L~U~Z~B~E~N~l. LlSl~·~R~B~i~H~ ~N~e~d~je~~L·a~,~1~4~.m==~~U~o~Zl~lj~ak~1~9~93~.

Gazdovanjem sumama mora se obczbijediti trajno odrzavanje i obnova Sllma.

Drustvcna zajednica posebno se stara 0 posurnljavanju golcti i hila.

Nacin koriscenja i upravljanja putevima, kao dobrirna II opsto] upotrebi, ureduje se zakonom.

Clan 45.

l. Radi obezbjedivanja rnaterijalnih i drugih uslova za zastitu, koriiltenje i unapredivanje dobara od opsteg interesa, mogu se obrazovati drustveni fondovi, II skladu sa zakonom.

Zakonom se moze propisati obaveza placanja doprinosa ovirn fondovima, odnosno placanja posebnih naknada za upotrebu, koriscenje i zastitu dobara od opsteg interesa,

2. Radi obezbjedivanja materijalnih i drugih usJova za izgradnju, koriscenje.obnavljanje i zastitu stambenih zgrada i stanova u idrustvenoj svojini i kornunalnih djelatnosti od posebnog drustvcnog interesa, mogu se obrazovati drustveni fondovi, u skladu sa zakonom.

Zakonom se mogu propisati izvori prihoda ovim fondovima. 3. Zakonom a obrazovanju drustvenih fondova utvrdice se namjena, uslovi i nacin koriscenja sredstava, organi upravljanja i postupak odlucivanja ..

Clan 46.

Gradani, prcduzeca, drustveno-politickc zajednice, rnjesne zajednicei druge organizacije i zajednice imaju pravo i duznost da obezbjeduju uslove za ocuvanje i razvoj prirodnih i radom stvorenih vrijednosti covjekove sredine, kao i da sprijecavaju i otklanjaju stetne posljedice koje zagadivanjem vazduha, tla, vode, vodotoka i mora, bukom iii na druginacin ugrozavaju te vrijednostiili dovode 1I opasnost zivot i zdravlje Ijudi.

. Prostornim planom uskladujn se op~ti i posebni interesi i koordinirajn djeJatnosti radi ocuvanja i unapredenja vrijednosti eovjekove sredine i sprijecavanja djelatnosti stetnih po sredinu.

Glava II DRU8TVENO·POLITH:KI SIS1EM Clan 47.

Gradani su nosioci vlasti koju ostvaruju putern predstavnika u skupstinama dustveno-politiekih zajednica, referendumom, na zborovima i drugim oblicirna licnog izja~njavanja.

(:laI148.

Funkcije vlasti i upravljanja drugirn drustvenim poslovirna II dru stveno"politi ckirn zajednicama vrse sku p~ti ne i n jim a odgovorni.organi.

. Sudsku funkciju vrSe redovni sudovi i drugi sudovi utvrdeui.

Ustavom izakonom,

Zastita ustavnosti povjerava se Ustavnom suduBosne i Hercegovine.

Clan 49.

Skupstine drustveno-politickih zajedniea I njima odgovorni organivrse svojefunkcije na osnovu i u okviru Ustava, zakona i statute.

Drzavni organl imaju prema preduzecima i drugim organizacijarna i zajednicama samo prava utvrdena na osnovu Ustava,

. (:luI150.

Niko ne moze vrsltl samoupravne, jayne i druge drustvene funkcije ijavna ovlascenja ako mu nisu, saglasno Ustavu, zakonu i statutu, povjereni od gradana iii od skupstine drustvenopolitieke zajedniee.

Svi orgimi i organizacije i drugi nosioci samoupavnih,javnih iii drugih drustvenih funkcijavrse svoju fllnkciju na osnovu i u okviru Ustava, zakona j statuta, i datih ovlascenja i odgovorni !ill

za njeilO vrsehje. .

Svi nosioci samoupravnih, javnih i drugih druStvenih funkdja u vrsenjll svbjih funkcija su pod dnl*tvenom kontrolom.

Clan 51.

Rad drzavnih organa i organa upravljanja preduzeca i drugih organizacija i zajednica i organa politickih i drustvenih organizacija i.udruzenja je javan.

Nacin obezbjedivanjajavnosti ureduje se zakonom i drugim aktima.

Zakonorn i drugim aktima odreduju se poslovi i podaei koji predstavljaju tajnu iii se ne mogu objavljivati.

Ostvarivanje nacela javnosti ne rnoze biti u suprotnosti sa interesima bezbjednosti ·i odbrane Republike i drugim drustvenim intcresima utvrdenim zakonom.

(:liI.l152.

Pravo i duznost gradana II naselju, dijelu naselja iii u vise povezanih naselja je da se, radi ostvarivanja odredenih zajcdnickih interesa i potreba, sarnoupravno organizuju II mjesnu zajednicu.

U mjesnoj zajednici gradani odlucuju 0 ostvarivanju svojih zajednickih interesa i 0 solidarnorn zadovoljavanju zajednickih potreba u oblastima uredivanja naselja, stanovanja, kornunalnih djelatnosti, djeeije i socijalne zastite, obrazovanja i vaspitanja, kulture, fizicke kulture, tehnicke kulture, zastite potrosaca, zasite i unapredivanja eovjekove sredine, odbrane,' drustvene samozastite, kao i II drugim oblastima tivota i rada.

. Radi ostvarivanja svojih zajednickih interesa i potreba,

gradani, organizovani u mjesnoj zajednici, mogll se povezivati sa preduzecima, drugirn organizacijama i zajednicama, na podmeju ivan podrucja mjesne zajednice, koja irnaju interes, odnosno duznost, da ucestvuju II zadovoljavanju tih interesa i potreba.

Gradani II mjesnoj zajednici ucestvuju II vrsenju drustvenih poslova i u odlucivanju 0 pitanjirna ad zajednickog interesa u opstini I ~jrim drustveno-politickirn zajednicama,

Statutorn opstine utvrduju se nacln i postupak obrazovanja rnjesnih zajedniea .

Zakonom se mogu utvrditi nacela postupka obrazovanja mjesnih zajednica,

(:lan 53.

Svoje zajednicke potrebe u rnjesnoj zajednici gradani zadovoljavaju: sredstvirna iz samodoprinosa, sredstvima koja radi zadovoljavanja zajednickih potrcba udruze preduzeca, druge organizacije I zajedniee, sredstvirna koja opstina ustupi rnjesnoj zajednici za ucesce U finansiranju zadataka predvidenih prograrnima razvoja mjesne zajednice i opstine, naknadarna za usluge i drugim vlastitirn prihodima, kao i drugirn sredstvima,

Ako mjesna zajednica ne maze obezbjediti neophodna finansijska sredstva za obavljanje svojih osnovnih funkcija utvrdenih Ustavom i zakonom i za obavljanje drugih poslova koji se prenesu na njene organe, sredstva za te potrebe obezbjeduju se

u budzetu opstine. .

(:lan54.

Gradani u mjesnoj zajednici donose statut mjesne zajednice. Statutom mjesne zajednice odeduju seprava i dufnosti mjesnezajedniee, njena organizacija, njeni organi i odnosi sa preduzecima, drtigim organizaeijamai zajednicama i ureduju druga pitanja od znacaja za rad mjesne zajednice i zivot gradana u njoj.

vcni ruzvoj; utvrduje razvojnu i ekonornsku politiku, donosi budzet, propisc i druge aplite akte; razmatra pitanja od zajednickog interesa za predll~~ca i druge organiza.cije.i ~ajednic~ i uskladuje njihove odnose I mtcrcsc; razmatra prtanja IZ oblasti odbrane, bezbjednosti i drustvene sarnozastite; razrnatra stanje i opste probleme ustavnosti, zakonitosti i pravosuda, organizuje i vrs! drustveni nadzor; utvrduje osnove oganizacije i nadleznosti organa drustveno-politicke zajednice; osn~va org~ne uprave; bira, imenuje i razrjesava odredene funkcionere tlh organa I sudije; stara se 0 sprovodenju lltvrden~ politi~e, p~?pisa i drugih opstih akata i obavezama organa 1 orgaruzacija 11 vezt sa izvrsavanjem tih propisai opstih akata; vrsi politicku kontrolu nad radom izvrsnog organa.vorgana uprave i nosilaca sarnoupravnih, javnih i drugih drustvenih funkcija odgovornih skupstini i svojirn smjernicama usrnjerava rad tihorgana.

Clan 59.

! !

I I

!

,

I r

I

I

I

i

I !

!

I

i

i ! i i

i

I

I I I

1

1 I

I

I

I

;

Nedjelja, j 4. mari/ozujak 1993.

S L U Z BEN I LIS T RBi H Strana 91 - Broj 5

--~~~~~~~~~~:~-----------------

Mjesna zajednica ima svojstvo pravnog Iiea.

Clan 55.

Skupstina je najvisi organ vlasti u okviru prava i duzncsti drustveno-politicke zajednice.

Sastav, organizacija, nadleznost r nacin odluCiv8!1ja Skupstine Repuhlike ureduju. se. Ustavom, a skupstIn~ opstine i skupstine gradske zajednice Ustavom, zakonom I statu tom.

Clan 56.

1. Gradani, na osnovu opsteg i jednakog 'birackog pra~a, neposredno i tajnim glasanjem biraju predstavnike u skupstine drustveno-politickih zajednica.

Kandidate za predstavnike u skupstine drustveno-politickih zajednica predlazu! t_It.vrduj~ gra~~ni, pol!tiCke ~rg.anizac~je registrovaneu Republici 1 drugi oblici orgarnzovanja 1 udruzivanja, na nacin utvrden zakonom.

Kandidacioni po stupak za izbor predstavnika u skup~~in~ drustveno-politickih zajednica ureduje se tako ~a ~e obe~blJe?l slobcdno izrazavanje volje gradana u predlaganju I utvrdivanju kandidata,

2. Izbor i opoziv poslanika 1I Skupstini Republi.kei ?db0II1:ika u skupstinama opstina i skupstinama gradskth zajednica vrsi se po postupku utvrdenom zakonorn.

3. Mandat predstavnika u skupstinama drustveno-politickih zajednica traje cetin godine.

Mandat predstavnika u skupstin] dr~stveno-po~iticke zajednice rnoze biti produzen odlukorn Skupstine Republike u vanrednom i ratnorn stanju i dok takvo stanje traje.

Predstavnici u skupstinama drustveno-politickih zajednica za svoj rad odgovaraju gradanima koji su ih birali,

Nespojiva je funkcija predstavni~a u sk~pstini dru.stve~oc politickezajednice i zakonom odredenih funkcija u orgaruma Isle drustveno-politicke zajednice,

4. Predsjednici i potpredsjednici skupstina drustvenopolitiekih zajednica i predsjednici. i~vr~n.ih organa drustvenopolitickih zajednica biraju se na cetm godine,

Clan 57.

Predstavnik u skupstini drustveno-politicke zajednice uziva

imunitet u vrsenju svoje funkcije, ..

. Predstavnik no moze biti pozvan na krivicnu odgovomost, pritvoren iIi kaznjen za izrazeno misljenje iii glasanje u vijecu, odnosno skupstini u kojoj jepredstavnik.

Predstavnik, ako se pozove na irnunitet, ne moze na teritoriji drustvcno-politicke zajednice u ciju je skupstinu iZ31~ran biti pritvoren, niti se protiv njega rnoze pokre!1utu krIy1~~1 postupak bez odobrenja vijeca s , odnosno skupstine u kojoj je predstavnik.

Predstavnik moze biti pritvoren bez odobrenja vijeca, odnosno skupstine u kojoj je pre~st~vnik sa.mo ako je zatecen u vrsenju krivicnog djela za koje je pr?pls~~na kazna strogog zatvora 11 trajanju duzem od pet godina, U takvorn slucaju drzavni organ koji je predstavnika liSio slobode d~lzan j~.o t0l'Il:e obavijestiti prcdsjednika vijeca, odnosn? skup~tJnc k?Jl t? PItanje iznosi pred vijece, .~dnosno skup~tl.n~ ra~j odlucivanja da li ce se postupak nastavrn, odnosno.da 11 ce rjesenje ° pntvoru

ostati na snazi. .

Vijccc, odnosno skup.~tina moze lIspostaviti imunitetsko pravo predstavniku koji sc nije pozvao na imllnitet, ako je to

potrebno radi vrscnja njegove funkcije. .

Ako vijeee, odnosno skllp~tina nije na okupu, odobrenJe za lisenje slobode, odnosno za nastavljanje krivicnog p,0stupka da~e i 0 llspostavljanju imunitetskog prava predstavlllka odlucuJe maridatno-imunitetska komisija vijeca, odnosno skupstine, uz naknadnu potvrdu vijecaodnosno skllp.~line.

Clan 58.

~kllpstina 1I. okvi':li. prava i d~z~osti dru~tv~no-~olit~~ke zajedmce: utvrduJ.e ~ohtl.ku I o.dlucl~J.e 0. ~snovl1ln: p~tanJ~ma od znacaja za politlck1, pnvredlll, soclJlIlm 1 kulturm ZIVOt I dmst-

Skupstina drustveno-politicke zajednice moze raspisati referendum radi prethodnog izjasnjavanja gradana 0 pojediriim pitanjirna iz njene nadleznosti, iii radi potvrdivanjazakona, propisa i drugih opstih akata. Odluka donesena na referendumu obavezna je,

Clan 60.

U drustveno-politickoj zajednici obrazuje se izvrsni organ.

Clan 61.

Skupstina drustveno-politicke zajednice obrazuje organe uprave.

Organi uprave izvrsavaju zakone, druge propise iopste akte skupstina drustveno-politickih zajednica i izvrsnih.organa, spro: vode utvrdenupolitiku, spovode smjernice skupstine, odgovorm su za stanje 1I oblasti rna za koje.suobrazovani u okviru svojih prava i.duznosti, prate stanjeu odredenim oblastimaipredlaZu mjere za rjesavanjc pitanja.u tim oblastima.rjesavaju uupra~nini stvarima, Yrse upravninadzoridruge upravne poslove, pnprernaju i predlazu propise idruge opst~ ~kte i v~se~rug~~trucn~ poslove za skupstinu drustveno~pohtli.\ke zajednice I. izvrsni organ.

Organi uprave su samostalni u okviru.svojih ovlascenja i za svoj rad odgovaraju skupstini i izvrsnom organu.

Organi uprave sv~jim radom obezbje?uju e!ikasno ?stv.~ri~ vanje prava i interesa gradana, preduzeca 1 9rug·lh orgarnzacija 1

zajednica. . .

Organi uprave saraduju medusobno isa organima uprave drugih drustveno-politickih zajednica i.sa preduzecimai drugim organizacljama i 'zajednicama po pitanjirna odinteresa za te organizacije izajednicc i obezbjedujullzajamnoobavjestavanje.

Medusobni odnosi organa uprave pojedinih drustvenopolitickih zajedniCazasnivaju se na. pravima i duznostima utvrdenim Ustavom, zakonom istatutom.

Clan 62.

U obczbjedivanjuizvrsavanja zakonai. drugih republickih propisa, republicki organi imaju prerna opstinskim organima' prava i duznosti utvrdene Ustavom i zakonom.

Clan 63.

Zakonom i na zakollli zasnovanom odlukom skupstinc opstine moze sc preduzecima idrugimorgunizacijama izajednic camll, fondovima, drustvenim orgimizacijama, udruzenjima. gradana i drugim organizacijama povjeriti da, u oblasti svoje djelatnosti, syojim aktima ureduju odredene odnose bdsireg inten~sa, da rjesavaju u pojedinacnim stvarima 0 odredenim pravima i obavezama i da vrse druga javria ovlascenja ..

Zakonom iii na zakonu zasnovanom odiukomskupstine . opstine utvrduju se nai.\in obavljanja javnih ovlascenja koja se povjeravaju pojedinim organizacijamai zajednicama i prava skupstina idrugih organa druMveno-politickih zajednica u po-

. gledu Javanja smjernica tim organizacijama i zajednicama i u pogledu vrsenja nadzora u vezl sa vrsenjemjavnih ovlasCenja.

S L U Z BEN I LIS T RBi H Nedjelja, 14. rnart/ozujak 1993.

~--~----------~~~~--~~~~~

Clan 70.

Svako je duzan da savjesno i u interesu drustva vrsi samoupravnu, javnu i drugu drustvenu funkciju, koja mu je povjerena .

• ' Clan 71.

Zajamceno je pravo na rad,

Radnik irna pravo na uslove rada koji obezbjeduju njegov fizicki i moralni integritet i sigurnost,

Prava stecena na osnovu rada su neotudiva.

Strana 92 - Broj 5

Clan 64.

Skupstina, u okviru prava i duzriosti drustveno-politicke zajednice, u vrsenju drustvenog nadzora pretresa opsta pitanja u vezi sa spovodcnjem politike i izvrsavanjem zakona i drugih propisa i akata, raspolaganjem drustvenim sredstvirna j raspedjelom dohotka, kao i nacinorn ostvarivanja prava i duznosu drZavnih organa, preduzeca i drugih organizacija i zajednica.

Skupstina vrsi drustveni nadzor u saradnji sa organima upravljanja u preduzecima, drugirn organizacijama i zajednicam a i utice na razvijanje odgovornosti u poslovanju i raspolaganju drustvenim sredstvima.

. Skupstina drustveno-politicke zajednice u vrsenju drustvenog nadzora ukazuje na pojave koje mogu imati tde posljedice i daje preporuke organizacijarna odnosno zajednicama II pogledu mjera koje treba preduzeti radi zastite drustvenc imovine, uspostavljanja porernecenih odnosa kao i otklanjanja drugih drustvenostetnih pojava i upucuje prijedlog nadleznirn organima za preduzimanje mjera za otklanjanje utvrdenih nepravilnosti, Organi kojimaje preporuka upucena duzni su da je razmotre, zauzrnu svoj stav i 0 tome obavijeste skupstinu, gradane i radnike u svojo] organizaciji odnosno zajednici.

Drustvenim nadzorom ne mogu se oduzirnati Ustavorn, zakonom i statutorn utvrdena prava organa, organizacija i zajednica, gradana i radnika niti nanositi povrede njihovim pravima i na zakonn zasnovanirn interesirna.

G I av a I I I SLOBODE, PRAVA I DUZNOSTI COVJEKA I GRADANINA

(:lan65.

Slobode i prava covjeka i gradanina, utvrdeni Ustavom, ostvarujusc u medusobnoj.solidarnosti ljudi i ispunjavanjem duznosti i odgovornosti svakog premasvirna i svih prema svakorne.

Slobode i prava covjeka i gradanina ograniceni su samo jednakim slobodama i pravirna drugih i Ustavom utvrdenim interesima drustva,

Svako je duzanda postuje slobode i prava drugih i odgovoran je za to.

(:lan66.

Gradani su jednaki 11 pravima i cluznostima bez obzira na nacionalnost, rasu, pol.jezik, vjeroispovijest, politicko ili drugo uvjerenje, socijalno porijeklo, rodenje. obrazovanje, drustven] . poloza] ili.drugo Iicno svojstvo,

S vi su predzakonorn jednaki, Clan 67.

Neprikosnoveno je i neotudivo pravo gradanina i radnika na sarnoupravljanje, kojim se svakorn obezbjcduje da odlucuje 0 svojirn licnim i zajednickirn interesima u preduzecima, mjesnim zajednicama i drugirn organizacijama i zajednicama i drustvenopolitickim zajednicarna, kao i u svirn drugim oblicima wag sarnoupravnog udrufivanja i medusobnog povezivanja.

Svako je odgovoran za samoupravno odlucivanje i za sprovodenje odluka,

Clan 68.

Gradanin koji je navrsio osamnaest godina zivota ima pravo da bira i da bude biran za predstavnika u skupstini drustvenopoliticke zajednice,

Radnik u preduzecu, drugoj organizaciji i zajednici, bez ·obzirana godine zivotu, ima pravo da.bira i da bude biran u organ upravljanja organizacije.

Clan 69.

Gradanin ima pravo da podnosi predstavke i prijedloge tijelima i organima drulltveno-politickih zajednica i drugim nadleznim orgaliima i o[ganizacijarna, dadobije odgovorna rtjih; kao ida preduzima politi eke i druge inicijative ad op~teg interesa.

Svako po osnovu rada irna pravo na zaradu u skladu S3 zakonom i kolektivnim ugovorom.

Svi koji upravljaju ili raspolazu drustvenim i drugim sredstvirna i drustveno-politicke zajednice duzni su da stvaraju sve povoljnije uslove za ostvarivanje prava na rad,

Drustvena zajednica stvara uslove za osposobljavanje gradana koji nisu potpuno sposobni za rad, kao i uslove za

njihovo odgovarajuce zaposlenje, .

Zajamcuje se, pod uslovima odredenirn zakonom, pravo na materijalno obezbjedenje za vrijerne privremene nezaposlenosti.

Radniku moze prestati rad protiv njegove volje sarno pod uslovima i nanacin koji su utvrdcni zakonom.

. Ko nece da radi a sposoban jeza rad, ncuziva prava i zastitu koji pripadaju na osnovu rada.

Clari72.

Zajamcuje se sloboda rada,

Svako slobodno bira svoje zanimanje i zaposlenje,

Svakorn gradaninu su, pod jednakim uslovima, dostupni svako radno mjesto i funkcija u drustvu,

Zabranjen je prinudan rad,

Clan 73.

Radnik ima pravo na ograniccno radno vrijeme.

Radno vrijeme radnikane moze biti duze od 42 sata II sedmici. U odredenim djelatnostirnai u odredenim slucajevima zakonorn se maze propisati da radno vrijeme, za ograniceni period, maze da bude duze od.42 sata u sedrnici ako to priroda posla iii izuzetne okolnosti zahtijevaju.

Zakonom se mogu odrediti uslovi za skracivanje radnog vremena,

Radnik irna pravo na dnevni i nedjeljni odmor, kao i na placeni godisnj] odmor u trajanju najmanje osamnaest radnih dana.

. Radnik ima pravo na zdravstvenui drugu zastitu i ntnu sigurnost na radu .

Omladina, zerie i irivalidna Iiea uzivaju posebnu zastitu na

radu. '.

(:[aI174.

. Pravo radnika ria socijalno osiguranje utvrdeno Ustavorn i zakonom obezbjeduje se obaveznim osiguranjemcna nacelima uzajarnnosti i solidarnosti, u skladu sa zakonom,

Prava iz socijalnogosiguranja za gradanei radnike koji nisu obuhvaceni obaveznim socijalnim osiguranjem ureduju se, u skladu sa zakonom, na nacelirna uzajarnnosti i solidamosti.

Clan 75.

Radnici imaju pravo na sti'ajk pod uslovima utvrdenirn zakonom.

Zajamcuje se djelovanja.

Clan 76. sloboda sindikalnog

Clan 77.

organizovanja

Na stanu u drustvenoj svojini i drZavnoj svojini moze postojati stanarsko pravo, pod uslovirna utvrdenirn zakonom.

Pravo gradana na kori~cenje stana na koji postoji pravo svojine uredllje se zakonom.

Clan 78.

Obavezno je osnovno ~kolovanje 1I trajanju od najmanje osam godina.

Nedjeljii, 14. martlozlljak 1993.

SLUZBENI LIST RBiH

Straria 93 - Broj 5

Graduni imaju pravo da, pod jednakim uslovima utvrdcnim zakonorn, stiCll znanja i strucnu sprernu na svirn stupnjevima obruzovunja, 11 svirn vrstama skola i u drugim ustanovarna za obrazovunje,

Drustvena zajednica slant se 0 prosirenju mreze predskolskih ustanova, kao i drugih oblika predskolskog vaspitanja djece.

Clan 79.

Preduzeca, druge organizaelje i zajednice i drustvenopoliticke zajednice kreditiranjern i stipendiranjem, u skladu sa svojim potrebama, pornazu !iea koja pokazuju sposobnost za dalje obrazovanje,

Djeca iz porodica sa rnanjim prihodirna, pod jednakim uslovima sa drugim, imaju prvenstvo 1I stipendiranju,

Drustvena zajednica posebno se stara 0 obrazovanju i razvijanju sposobnosti izrazito nadarenih lieu.

Clan 80.

Radi razvijanja licnosti uccnika i studenata i edgovornosti za njihov razvoj, u !ikolama i drugim odgovarajucim vaspitno-obrazovnim ustanovama organizuju se, 11 skladu sa zakonorn, razni oblici samoupravljanja.

U upravljanju visokoskolskim ustanovama ucestvuju studenti na nacin utvrdcn zakonom.

Clan 81.

Drustvena zajednica obczbjeduje materijalne.i druge uslove . za vaspitanje i obrazovanje djeee i drugih liea ometenih u fizickorn iii psihickorn razvitiku,

Clan 82.

Zajamcena je sloboda rnisli i opredjcljenja,

Clan 83.

Zajamcena je sloboda politickog organizovanja i djelovanja. Zabranjeno je politicko organizovanje i djelovanje usrnjereno na: nasilnu promjenu Ustavorn utvrdenog uredenja, ugrozavanje nczavisnosti.xuverenitcta i teritorijalnog integriteta i cjelokupnosti Republike, krsenje Ustavom zajamcenih sloboda i prava covjeka i gradanina, raspirivanje nacionalne, rasne i vjerske mrznje inctrpeljivosti.

Sve politicke organizacije koje se organizuju i djeluju na teritoriji Republike registruju se u skladu sa zakonom-kod nadleznog suda uRepublici.

NaCin .ostvarivanja slobode politickog organizovanja i djelovanja ureduje se zakonorn.

Cian 84.

. Zajarncena je sloboda stampe i drugih vidova informisanja i javnog izrazavanja, sloboda udrnztvanja, sloboda govora i javnog istupanja, sloboda zbora i drugog javnog okupljanja.

Gradani irnaju pravo da putcm sredstava informisanja

izrazavajui objavljuju svoja misljenja, .

Gradani, organizacije. i udruzenja gradana mogu, pod uslovima odredenim zakonorn, izdavati stampu i siriti inforrnacije putemdrugih sredstava informisanja.

Clan 85.

Zajarncuje se pravo gradanina da bude obavijesten 0 dogadajima u Rcpublici i 1I svijetu, koji SLI od interesa za njegov ~ivot i rad, kao i 0 pitanjima od interesa za zajednicu.

Stampa, radio i televizija i druga sredstva javnog infor. rnisanja i kormmiciranja duzm su da istinito i objektivno obavjestavaju javnost, kao i cia objavljllju mi~ljenja i informacije organa, organizacija i gradana koji su od interesa zajavnost.

Zajameeno jepravo na ispravku objavljene inforrnacije kojom se nanosi povreda prava ili interesa covjeka, organizacije iii organa.

Clan 86.

Naucno i umjetnieko stvanmje je slobodno.

Stvaraoci naucnih i umjetnickih djela, kao i naucnih otkrica i tehnickih izuma, irnaju moralna i materijalna prava na svoje tvorevine. Prava stvaraoca na vlastite tvorevine ne mogu se koristiti protivno intcrcsima drustva da se nova naucna dostignuca i tehnicki Izumi primjenjuju.

Obim, trajanje, ogranicenje, prestanak i zastita prava stvaraoca na vlastite tvorevine, kao i pravo preduzeca odnosno organizacija i zajedniea u kojima SLI te tvorevine stvorene kao rezultat udruzivanja rada i sredstava, odreduju se zakonorn,

Clan 87.

Gradaninu je zajamcena sloboda izrazavanja pripadnosti narodu, sloboda izrazavan]a nacionalne kulture i sloboda upotrebe svog jezika i pisma.

Gradanin nije duzan da se izjasnjava kome narodu pripada, ni da se opredeljuje za pripadnost jednom od naroda, Protivustavno i kaznjivo je svako propagiranje iii sprovodenje nacionalne neravnopravnosti, kao i svako raspirivanje nacionalne, rasne iii vjerske mrznjc i netrpeljivosti.

Clan 88.

Ravnopravni su jezici naroda Bosne i Hercegovine j pripadnika drugih naroda koji II njoj ~ive i njihova pismana teritoriji Republike.

Pripadnici naroda Bosne i Hercegovine i pripadnici drugih naroda koji u njoj zive imaju pravo na nastavu na svorn jeziku, 1I skladu sa zakonom.

Zakonom i statutorn.drustveno-politicke zajednicei aktima preduzeca, drugih-organizaclja i zajednica . obezbjeduje se ostvarivanje ravnopravnosti jezikai pisarna pripadnika drugih naroda koji ziveu Republici, u sluzbenojupotrebinapodrucjima na kojima zive pripadnici ovih naroda i utvrduju se.nacin i uslovi primjene eve ravnopravnosti.

Pripadniei drugih nurodakoji zive uRepublici imaju, u skladu saUstavom i zakonom.rpravona upotrebu svog jezika i pisma 1I ostvarivanju svojih prava i duznosti, kaoiu postupkil pred drzavnim organima i organizacijama koji, vrscjavria

ovlascenja.. ·0. .

Zajamcuje se pripadnleima drugih naroda koji zive uRepublid da, radi ostvarivanja pravana izrazavanje svoje narodnostii kulture, slobodno upotrebljavaju svoj jezik i pismo, razvijaju svoju kulturu ida radi toga osnivaju organizacije i uzivajudruga

Ustavom utvrdena prava, .

Clan 89.

Odbrana Republike je neprikosnoveno i neotudivao pravo i najvisa duznost i cast svakog gni.danina,

Chin 90.

Pravo je i duznost gradanina da ucestvuje u drustvenoj sarnozastiti.

Clan 91.

Zajamcena je sloboda savjesti i vjeroispovijesti. Ispovijedanje vjere je slobodno i privatna je stvar eovjeka -, Vjerske zajednicc odvojene su od drzave i slobodne su \1

vrsenju vjerskih poslova i vjerskih obreda, .

Vjerske zajednice mogu osnivati vjerskeskoleza spremanje

svestenika.· .

Protivustavna je zloupotreba vjere i vjerske djelatnosti 1I politicke svrhe.

Vjerske zajedniee ne mogu osnivuti politicke organizacije . Drustvena zajednica moze materijalno pomagati vjerske za-

jednice. .

Vjerske zajedniee moguimatipravosvojinena nekretnine. Vjerske zajednice mogu da se bave privrednomi drugom djelatnosctl pod uslovima utvrdenim zakonom.

Clan 92.

Zivot covjeka je neprikosnoven.

Strana 94 - 8roj 5

SLUZBEN! LIST RBiH

Nedjelja, 14. rnart/ozujak 1993.

Smrtna kama maze se izuzetno propisati i izreci sarno za najteze oblike teskih krivicnih djcla,

Clan 93.

Zajamcuje se nepovredivost integriteta ljudske licnosti, licnog i porodicnog zivota i drugih prava licnosti,

Zabranjeno je i kaznjivo svako iznudivanje priznanja i izjava,

Clan 94.

Slohoda eovjeka je neprikosnovena.

Niko ne maze biti lisen slobode, osirn u slucajevirna i u postupku koji su utvrdeni zakonorn.

Lisenje slobode rnofe trajati samo dok postoje zakonski uslovi za to.

Nezakonito lisavanje slobode je kuznjivo.

Clan 95.

Lice za kojc postoji osnovana surnnja da je izvrsilo krivicno djelo rnoze biti pritvoreno i zadrzuno II pritvoru samo kad je to neophodno radi vodenja krivicnog postupka iIi radi bezbjcdnostl Ijudi. Pritvor se odreduje odlukom suda, a same izuzetno pod uslovima odredenim zakonom, odlukom drugog zakonom ovlasccnog organa- najduze do tri dana.

Lieu koje je pritvoreno mora se uruciti pismeno obrazlozeno rjesenje 1I easu pritvaranja iii najkasnije 1I roku od 24 sata od pritvaranja; Protiv ovog rjesenja to lice ima pravo zalbe 0 kojoj ·slid odlucuje II roku od 48 sati.

Trajanje pritvora mora biti svedeno na najkrace nuzno vrijerne,

Pritvor moze trajati po odluci prvostepenog suda najduze tri rnjeseca od dana pritvaranja. Ova] rok se moze odlukom Vrhovnog suda Bosne i Hercegovine produzlti jos za tri mjeseca, Ako sc do 'isteka tih rokova ne podigne optuznica, okrivljeni se

pu~ta na slobodu, '

Clan 96.

Zajamcuje se postovanje Ijudske licnosti i ljudskog dostojanstva u krivicnorn i svakom drugom postupku, u slucaju liSenja, odnosno ogranicenja slobodc, kao i za vrijerne izvrsavanja kazne,

Niko ne smije biti podvrgnut rnucenju iii okrutnom, neljudskom iii ponizavajucem kaznjavanju iii postupanju, Zabranjeno je da se na bilo kom lieu, bez njegove saglasnosti, vrse rnedicinski iii drugi naucni ogledi.

CI<1O 97.

Svako ima pravo na jednaku zastitu svojihprava 11 postupku pred sudorn, drfavnim i drugim organima i organizacijama,koji

rjesavajll 0 njegovim pravima, obavezarna i interesima, .

Svakorne jezajamceno pravona zalbu ili drugo pravno . sredstvo protiv odluka sudova, drzavnih organa i drugih organa iorganizacija, kojima se rjesava 0 njegovom pravu iIi na zakonu zasnovanorn interesu,

Pravna pomoc obezbjedujese putem advokature kao sarnostalne drustvene sluzbe i putem drugih vidova pravne pornoci.

Clan 98.

Niko ne maze biti kaznjen za djelo koje, prije nego ~to je lleinjeno nije bilo predvideno zakonom iii propisom zasnovanim na zakonu kao kaznjivo djelo i za koje nije bila predvidena kazna.

Krivicna djela i krivicne sankcije mogll se odrediti samo zakonom.

Krivicnesankdje izrice nadlezan sLId u zakonom propisanom postupkll.

Niko ne moze biti smatran kriv;m za krivicno djelo dok to ne bude utvrdeno pravosna~nom sudskom presudom.

Lice kOje je neopravdano osudeno za krivicno djelo iii je bez oimova Iiseno slobode ima pravo na rehabilitacijui na naknadu stete iz drustvenih sredstava, kao i na druga prava utvrdena iakonom.

Clan 99.

ZaJamceno je pravo' na odbranu.

Niko ko je dostizan sudu ili drugom organu nadleznom za vodenje postupka, ne rnozc biti kaznjen ako po zakonu nije saslllsan iii ako mil nije data mogucnost da se brani,

. Okrivljeni ima pravo da sebi uzme branioea korne se, saglasno zakorul, omogucava odbrana i zastita prava i interesa okrivljenog, Zakonom se odreduje U kojim slucajevima okrivljeni mora imati branioca.

Clan I(X).

Gradanima se zajarncuje sloboda kretanja i nastanjivanja, Ogranicavanje slobode kretanja i nastanjivanja rnoze se predvidjeti zakonom i to samo da bi se obezbijedilo vodenje krivicnog postupka, sprijecilo sirenje zaraznih bolesti ili zastitio javni poredak, iii ako to zahtijevaju interesi odbrane Republike.

Clan IOJ.

Stan je nepovrediv.

Niko bez rjesenja donesenog na osnovu zakona ne srnije uci u tudi stan ili druge prostorije, ni u njima vrsiti pretrcsanjeprotiv

volje njihovog drzaoca. '

Pretresanju irna pravo da prisustvuje lice eiji se stan i1i prostorije pretresaju, iii clan njegove porodice odnosno njegov . zastupnik, .

Pretresanje se moze vrsiti same u.prisustvu dva svjedoka. Pod uslovima predvidenirn zakonorn sluzbeno lice moze uci u tudi stan iii prostorije bez rjesenja .nadleznog organa i vrsiti pretresanje bez prisustva svjedoka ako je to neophodno radi neposrednog hvatanja uclnioca krivicnog djela ill radi bezbjednosti Ijudi i imovine, iii ako jeocigledno da se drukcije ne bi mog1i obezbijediti dokazi II krivicnorn postupku.

Svako protivpravno ulazenje u tudi stan i druge prostorije i njihovo pretresanje zabranjeni sui kaznjivi,

tlim 102.

Covjekova privatnost je riepovrediva,

Tajria pisma i drugih sredstava opstenja je nepovrediva. Zakonom se jedino rnoze propisati da se sarno na osnovu

rjesenja suda moze odstupiti od nacela nepovredivosti tajne pisma idrugih sredstava opstenjn, ako je toneophodno za vodenje krivicnog postupka ili za bezbjednost zemlje,

Clan 103; Zajamcena je za~tita licnihpodataka.

Prikupljanje, obrada i svrha koriscenja licnih podataka ureduju se zakonom,

Zabranjeno je koriscenje Iicnih podataka .suprotno svrsi prikupljanja.

Clan 104.

Svako irna pravo na zastitu zdravlja. " .

Zakonom se utvrduje 11 kojim slucajevima gradani koji nisu osigurani imaju pravo na zastlm zdravlja iz drustvenih sredstava .

Svaka organizacija 11 zdravstvu duzna je da, u okviru svog djelokruga i raspclcfivih kapaciteta, pruta medicinsku pornoc.

Svaki zdravstveni radnik i svaka organizacija u zdravstvu rnoraju gradaninu proziti hitnu medicinskupomoc.

Clan lOS,

Borcima, vojnim invalidirna i clanovimaporodica palih boraca zajamcuju se prava kojima se obezbjeduje njihova soeijalna SigllfJlOst i posebna prava koja se tltvrdllju zakonom.

Vojnim invalidimaobezbjeduje se osposobljavanje za rad, invalidska prava i drugi oblici zastite.

Clan 106.

Zrtyama neprijateljskog djelovanja kojim se llgrozava bezbjednost Republike iU Ustav9m' utvrdeni poredak, zrtvama fasis!iekog terora i dvilnim irtvama rata, kao i njihovim porodicama, obezbjeduje se dnl~tvena zaWta.

Zakonom i odlllkom skLipstine drustveno-politicke zajednice na osnovll zakona utvrduju se oblid i obim zastire, kao i naein i llslovi pod kojima se onu ostvaruje.

(:Ian 107.

Majka i dijete llzivaju posebnu drustvenu zastitu.

Ncdjclja, ]4. marlfozujak 1993. _.

S Lui BEN I LIS T RBi t-j

Struna 95 - Br01 5

Pod posebnorn drustvenom zastitom su rnaloljetnici 0 kojima se roditclji ne staraju, kao i druga lica koja nisu u mogucnosti da se sarna brinu 0 scbi i zastiti svojih pruva i interesa,

Clan lOS.

Grudani koji SLI nesposobni za rad, a nemaju sredstava potrebnih za izdrzavanje, imaju pruvo na pornoc drustvene zajednice,

Clan 109.

Porodica uzivu drustvenu zastitu. Brak i pravni odnosi u braku i porodici ureduju se zakonom.

Brak se punovazno zakljucuje slobodnim pristankorn lica koja sklapaju brak pred nadleznim organom.

Roditelji imaju pravo i duznost da se staraju 0 podizanju i vaspitanju svoje djece. Djeca SlI duzna da se staraju 0 svojim roditeljimu kojima je potrebna pornoc.

Djeca rodena van braka imaju ista prava i duznosti kao i djcca rodena II braku,

Clan 110.

Pravo je covjcku da slobodno odlucuje 0 radanju djecc, Ovo pravo se rnoze ograniciti sarno radi zastite zdravlja.

Clan 1 I l.

Covjek ima pravo na zdravu tivotnu sredinu. Drustvena zajednica obezbjeduje uslove za ovog prava.

ostvari van je

Clan 112.

Svako ko iskoriscava zemljlste, vodu ili druga prirodna dobra dufan je da to cini na nacin kojim se obezbjeduju uslovi za rad i Zlvot covjeka II zdravoj sredini,

Svako je duzan da cuva prirodu i njena dobra, prirodne znamenitosti i rijetkosti i spomenike kulture,

Clan 113.

Zajarnceno je pravo nasljedivanja, Nasljedivanje se ureduje zakonorn.

Nasljedlvanje imovine lica kojeje llzivalo socijalnu iii drugu pornoc drustvene zajednice rnoze se zakonorn ograniciti,

Clan 114.

Svako je duzan da, pod jcdnakirn uslovima i srazmjerno svojirn materijalnim mogucnostima, doprinosi zadovoljavanju opstih drustvenih potreba,

Clan 115.

Duznost je svakoga da drugom pruzi pomoc u opasnosti i da solidarno sa drugim ucestvuje U otklanjanju opste opasnosti, Svako je duzan da ucestvuje u sprecavanju onihkoji ometaju javni red i mir i U otklanjanju opasnosti za miran zivot i rad gradana.

Clan [[6.

Svako je duzan da se pridrzava Ustava i zakona.

Zakonom se odreduju uslovi pod kojirna jc katnjivo propustanje da se vrse Ustavom utvrdene duznosti..

Clan 117.

Protivustavna i kaznjiva je svaka samovolja kojom se povreduje iii ogranicava pravo covjcka, bez obzira na to ko je vrsi,

Niko ne smije upotrebljavati prinudu ni ogranicavati pravn drugoga, osim u slucajevirna i II postupku koji su propisani zakonom.

Clan I 18.

Svako ima pravo na naknadu stete koju mu, u vezi sa obuvljanjem slllzbe ili dnzge djelatnosti drbvnog organa, odnosno organizacije koja vrsi poslovc od javnog interesa pricini, svojilil nezakonitim iIi nepravilnim radom lice iii organ koji vrsi ttl sltlzhu iIi djelatnost.

SteHl je duzna naknaditi drustveno-polilicka zajednica, odnosno organizacija u kojoj se vrsi djelatnost iii slutba. O~teceni ima pravo da, tl skladusa zakonom, zahtijeva naknadll i neposredno od liea koje je priCinilo steW.

Clan 119.

Stranci u Republici Bosni i Hercegovini uzivaju slobode i pravu covjeb utvrdene Ustavom i irnaju druga prava i duznosti utvrdcne zakonom i medunarodnim ugovorom.

Clan 120.

Slobode i prava zajarnceni Ustavom ne mogu se oduzeti ni ograniciti.

Sloboduma i pravirna utvrdenirn Ustavom niko se ne srnijc koristiti radi rusenja dcrnokratskog uredenja utvrdenog UstaYom, ugrozavanja nezavisnosti, suverenitcta i teritorijalnogintegriteta i cjelokupnosti Republike, krsenja Ustavom zajamcenih sloboda i prava covjcka i gradanina, ugrozavanja mira i ravnopravne medunarodne saradnje, raspirivanja nacionalne, rasne i vjerske mrznje ili netrpeljivosti iii podsticanja na vrsenje krivicnih djela, niti se ovirn slobodama mote koristiti na nacin kojim se vrijeda javni moral. Zakonom se odreduje u kojim slucajevirna i pod kojim uslovirna koriscenje slobodarna protivno Ustavu povlaci ogranicenje iii zabranu njihovog koriscenja.

Ove slobodc j prava ostvaruju se, a duznosti se ispunjavaju na osnovu Ustava. Nacin ostvarivanj« pojedinih sloboda i prava mote se propisati samo zakonom i to jedino kad je Ustavom prcdvideno iii kad jc nephodno za njihovo ostvarivanje.

Obezbjedujc se sudska zaSiita sloboda i prava zajamcenih Ustavom.

Glava IV

USTA VNOST I ZAKONITOST Clan 121.

Radi ostvarivanja Ustavorn i zakonom utvrdenih drustvenoekonornskih i politickih odnosa i radi zastite sloboda i prava covjeka i gradanina, svojine, prava preduzeca i drugih organizaeijai zajednica i drustveno-politickih zajednica, obezbjeduje sezastita ustavnosti i zakonitosti.

Clan 122.

Staranje 0 ustavnosti i zakonitosti je duznost sudova, organa drustveno-politickih zajednicapreduzeca i drugih organizacija i zajednica, kao i nosilaca sarnoupravriih, javnih i drugih

drustvenih funkcija. . .

. Ustavni sud Bosne i Hercegovine,kao nosilac zastite ustavnosti, obezbjeduje i zakonitost u skladu sa Ustavorn,

Pravo je i duznost gradana dadaju inicijativu za zastitu ustavnosti i zakonitosti.

Clan 123.

Zakoni i drugi propisi i opsti akti organa drustveno-polidckih zajednica, kao i opsti akti preduzeca i drugih organizacija i zajednica, rnoraju biti II saglasnosti sa Ustavom,

Svi propisi i drugi opsti akti organa drustveno-politickih zajednica, rnoraju biti 1I saglasnosti sa zakonom.

Op~ti akti preduzeca i drugih organizacija i zajednica He mogu biti II suprotnosti sa zakonom.

Ako organ koji odlucuje 11 pojedinacnim stvarirna srnatra da propis i.drugi opsti akt nije u saglasnosti sa zakonom,odnosno da je II suprotnostl sa zakonorn, duzan je da pokrene postupak pred Ustavnirn sudorn,

Clan 124.

Skupstina Republikc moze ukinuti iii ponistiti llredbll, drugi propis ili opsti akt Vlude Republike koji nije II saglasnosti sa Ustavom iii zakonom.

Vlada mote ukinuti propis iii drugi opsti akt republickog organa uprave koji nije II saglasnosti sa Ustavom, zakonom iii propisom Vlnde.

Skupstina opstine mote ukinlltiili ponistiti propis iii drugi opsti akt izvrsnog organa opstine iii opstinskog organa upravc koji nije II saglasnosti sa Uslavom, zakonom, statutom opstine, .odnosno propisom skupstine opstine.

Clan 125.

SLUZBENI LIST RBiH

Nedjelja, 14. mart/ozujak 1993.

Strana 96 - Broj 5

Vlada Republike ima pravo da do odluke Ustavnog suda Bosne i Herccgovine, odnosno drugog nadleznog organa, obustavi od izvrsenja propis, opsti akt iIi pojedinacni akt iii radnju skupstine opstine i skupstine gradske zajednice, izvrsnog organa opstine, odnosno gradske zajednice, organa uprave iii drugog organa.iorganizacije, zajednice i pravnog liea kojirn se oduzimaju iii ogranicavaju Ustavorn zajamcenc slobode, prava i duznosti covjeka i gradanina iii se narusava Ustuvorn utvrdeno uredenje, za koje srnatra da su protivustavni iii protrvzakoniti,

Republicki organ uprave ima pravo da zadrz] ad izvrsenja propis iii drugi opsti akt opstinskog organa uprave koji nije u saglasnosti sa Ustavorn iii zakonorn i da predlozi skupstin] opstine da ukine ili ponisti takav propis iii op~ti akt, Ako uadlezna vskupstina kojoj je predlozeno ukidanje odnosno ponistavanje propisa iii opsteg. akta zadrzanog od izvrsenja ne donese nikakvo rjesenje II roku od 30 dana od dana prijema prijedloga.Vlada mote obustaviti izvrsenje tog propisa odnosno opsteg akta do odluke Ustavnog suda,

Skupstina opstine ima pravo da, do odluke Ustavnog suda, obustavi izvrsenje opsteg akta preduzeca iii druge organizacije i zajednice, koji nije u saglasnosti sa Ustavorn ili kojije u suprotnosti sa zakonom,

Organ koji je obustavio izvrsenje propisa iii drugog opsteg akta duzan je bez odlaganja pokrenuti postupak za ocjenjivanje njegove ustavnosti odnosno zakonitosti pred Ustavnim sudorn.

Clan 126.

Zakoni i drugi propisi i opsti akti organa drustveno-politickih zajednica objavljuju seprije nego ~to stupe na snagu, Zakoni,drugi republicki propisi i opsti akti objavljuju se u republickom sluzbenorn llstu,

Opstinski propisi i drugi opsti akti objavljuju se u sluzbenorn glasilu odredenom statutorn opstine.

Statutom opstine mofe se izuzetno odrediti da se objavljivanje odredenih propisa maze vrsi!i i na uobicajeni nacin, stirn da se imaju naknadno II najkracern roku objaviti u sluzbenorn glasilu opstine,

Clan 127.

Zakoni i drugi propisi i opsti akti organa drusrveno-politickih zajednica stupaju na snagu najranije osmog dana od dana objavljivanja.

Samo iz narocito opravdanih razloga moze se odrediti da zakon, drugi propisi iii opstl akt stupa na snagu u roku kracem od osam dana od dana objavljivanja iii istog dana kada je ob-

javljen. . .

Opsti akti preduzeca i drugih organizacija i zajednica he mogu se priinjenjivati prije nego ~to se na odgovarajuci nacin objave.

Clan 128.

Zakoni i drugi propisi i opsti alai organa drustveno-politiekih zajednica rie mogu imati povratnodejstvo,

Sarno zakonorn rnoze se odrediti da pojedine njegove odredbe; ako to zahtijeva opst] interes, imaju povratno dejstvo.

Plan i budzet ipropisiza njihovo izvrsenje primjenjuju se za vrijeme zakoje su doneseni,

Katnjiva djela se utvrduju.i kazne za ova djela izricu prema zakonu, odnosno drugom propisu koji je vazio u. vrijeme izvtsenju' djela, osim ako je novi zakon, odnosno propis blafi za llcinioca.

Clan 129.

Svi pojedinacni akti i mjere org,lIla upravei drl)gih driavnih organa koji vrse izvdne i upravne po~love, kao i pojedinacni akti preduzeea i drugih organizacija i Zajednica koje ani donose u vrsenju javnih ovlascenja, morajllse zasnivati na zakonu iii na dnigom zakonito doneseriom propisu.

Clan 130.

Drtavnio~gani, kao i preduzeca i druge organizacije i zajednicekoje vrsejavnaovla~cenja, mogu u pojedinacnim stvarima rje~avati opta.vima i obavezama iii, na osnovu zakona, primjen~

jivati mjere prinude iii ogranicenja, samo u zakonorn propisanom postupku II kome je svakorne data mogucnost da brani svoja prava i interese i da protiv donescnog akta izjavi talbu iIi upotrijebi drugo zakonom predvideno pravno sredstvo,

Organi uprave mogu nalagati obaveze pojedinim oganizacijama i zajednicama u pogledu njihovog rada samo ako su za to zakonom izricito ovlasceni i u zakonom propisanom postupku, Clan 131.

Neznanje jezika na korne se vodi postupak ne srnije biti smetnja za odbranu i ostvarivanje prava i opravdanih in teresa gradana i organizacija.

Svakome je zajamceno pravo da u postupku predsudorn ili drugim drzavnim organirna, preduzecirna i drugim organizacijama i zajednicama koje u vrsenju javnih ovlascenja rjesavaju 0 pravirna i obavezarna gradana, upotrebljava svoj jezik i da se u tom postupku upoznaje na svom jeziku sa cinjenicama.

Clan 132.

Protiv rjesenja i drugih pojedinacnih akata sudskih, upravnih i drugih drzavnih organa, kao i protiv takvih akata organizacija i zajednica koje vrse javna ovlascenja, donesenih u prvom stepenu, mote se izjaviti taiba nadleznorn organu.

Zakonom se izuzetno, uodredenim slucajevirna, mote iskIjuciti taiba ako je na drugi nacin obezbijedena zastita prava i zakonitosti.

j

j

1.

t·

I

I

I

!

l :

~

I

I

[

! i

i

!

!

I

I

i

i

i

! l

Clan [33.

o zakonitosti konacnih pojedinacnih akata kojima drzavni organi iii organizacije i zajednice koje vrse javna ovlascenja rjesavaju 0 pravima iii obavezama, odlucuje sud u upravnom sporu, ako za odredenu stvar nije zakonom predvidena druga sudska zastita,

Sarno zakonorn moze se izuzetno, tI odredenim vrstama upravnih stvari, iskljuciti upravni spor.

Clan [34.

Drzavni organi i organizacije i zajednice koje vrse javna ovlascenja, pred kojima se vodi postupak, duzni su strankama ukazivati pomoc u ostvarivarijunjihovih prava,

U opstini se organizuje pruzanje pravne pomoci gradanima i organizacijarna radi zastite i ostvarivanja njihovih pravai interesazasnovanih na zakonu,

G[ava V

SUDSTVOI JA VNO TUZILASTVO

Clan 135.

Sudovi ~tite slobode j prava gradana i pravaradnika i organizacija i zajednica i obezbjeduju ustavnost i zakonitost,

Clan 136.

Sudsku funkciju vrse redovni sudovi, kao organi drzavne vlasti,

Redovni sudovi su u vrsenju sudske funkcije nezavisni i sude na osnovu Ustava i zakona,

Redovni sudovi ustanovljavajn se zakonom.

Nadleznost, sastav i organizacija redovnih sudova i postupak pred tim sudovirna utvrduju se zakonom.

Clan 137.

Rcdovni sudovi: odlucllju u sporovima 0 osnovnim Iicnim odnosima, pravima iobavezama gradana i pravima i obavezarna drll~tveno-politickih zlvednica; izricu kazne i druge mjere prema llciniocima krivicnih djela i drugih kaznjivih djeJa odredenih zakonom; odlucuju 0 zakonitosti pojedinaenih akata ddavnih organa, organizacija i zajednica koje vrse javna ovlascenja; rjesavaju sporove 0 imovinskim i radnim odnosima, ako rjdavanje tih sporova nije povjereno drugim sudovima i rjesavajll 0 drugim odnosima kad je to zakonom predvideno.

Redovni nudovi prate i proucavaju drustvene odnose i pojave od interesa za ostvlinvanje svojih funkcija i daju skupstinama odgovarajuCih dru~tveno-politickih zajednica i drugim drZavnim

Strana 97 - 8roj 5

Ncdjelja, ]4. mHrtJozuj~lk 1993.

SLUZBENI LIST RBiH

organirna, organizacijuma i zajednicama prijedloge za sprijecavanje drustveno opasnih i stetnih pojava i za llcvrsCivanje zakonitosti, odgovornosti i rnorala.

Redovni sudovi u svorn djelokrugu imaju pravo i duznost da obav jestavaju skupstinu odgovarajuce drustveno-politicke zajednicc 0 primjenjivanju zakona i 0 radu SUdOVll.

Clan 138.

o krivicnim djeUma vojnih lica i odredenirn krivicnim djelima drugih Iica koja se odnose na odbranu i bezbjednost Republike, kao i 0 drugim pravnim stvarirna koje se odnose na sporove u vezi sa sluzbom u Arrniji Republike slide vojni sudovi,

Clan 139.

Ako zakonorn nije utvrdeno da odredenc vrste sporova rjesavaju redovni sudovi, stranke mogu povjeriti arbitrafi, mirovnom vijecu, izbranom iii drugom sudu rjesavanje sporova koji nastaju iz medusobnih odnosa stranaka koje one sarnostalno ureduju iii koji proizilaze iz prava kojima slobodno raspolazu.

Nadleznost, sastav i organizacija arbitraza, mirovnih vijeca, izbranih i drugih sudova, postupak pred tim sudovirna i nacin izbora i razrjesenja sudija utvrduje se aktom 0 ustanovljcnju suda, u skladu sa zakonom. Pojedine vrste sudova za rjesavanje odredenih vrsta sporovu mo_gu se ustanoviti i zakonom.

Clan 140.

Raspravljanje pred sudom je javno.

Radi cuvanja tajne, zustite morala, interesa maloljetnika iii zastitc drugih posebnih interesa drustvene zajednice, zakonom seodreduje LI kojim se slncajevima u raspravljanju moze iskljuciti javnost.

Clan 141.

Sud sudi u vijecu.

Zakonom se rnoze odrediti da U odredenim stvarirna sudi . sudija pojcdinac.

Clan 142.

. U sudenju ucestvujusudije i gradani kao sudije, sudije porotnici iii porotnici, ria nacin utvrden zakonom, odnosno aktom 0 ustanovljenju suda.

Zakonom se rnoze propisati da u odredenim sudovima i u odredenim stvarima u sudenju ucestvuju samo sudije.

Clan 143.

Sudije redovnih sudova bira i razrjesava Skupstina Republike.

Gradane koji ucestvuju II sudenju u redovnorn sudu bira i razrjesava skupstina odgovatajuce drustveno-politicke zajednice, u skladu sa zakonorn.

Sudije redovnih sudova biraju se bez ogranicenja trajanja mandata.

Clan 144.

Niko ko ucestvuje 1I sudenju ne rnoze biti pozvan na odgovornost za misljenje dato pri likorn donosenja sudske odluke, all postupku pokrenutom zbog krivicnog djela ucinjenog II vrsenju sudijske funkcije ne moze biti pritvoren bez odobrenjanadlezne skupstinc drustveno-politicke zajednice,

Clan 145.

Sudija ne moze vrsitisluzbu iii posao koji su nespojivi sa sudijskorn funkcijom.

Clan 146.

o zalbi iii drugom pravnom sredstvu protiv sudske odluke moze odluciti samo nadlezni sud.

Zakonom, odnosno aktom 0 ustanovljenju arbitraze, mirovnih vijeca, izbranih i drugih sudova, odreduje se kad je i pod kojim uslovirna protiv njegove odluke dopusteno pravno sredstvo.

Zakonom se odreduje pod kojim sc mlovima odluka arbltraze, mirovnog vijeca, izbranog i drugog suda moze pobijati i kod redovnog suda i ureduje se izvrSenje ovih odluka.

Clan 147.

Javno tuz ilastvo jc samostalni drzavni organ koji goni ucinioce krivicnih i drugih zakonorn odredenih kaznjivih djela, preduzima zakonom odredene mjere za zastitu interesa drustvene zajednice i ulaze pravna sredstva radi zastite ustavnosti i zakonitosti,

Javno tuzilastvo vrsi funkciju na osnovu Ustava i zakona.

Clan 148.

Javna tllzilastva ustanovljavaju se.zakonom,

Nadleznost, sastav i organizacija javnih tufilastava utvrduju se zakonom.

Clan 149.

Javno tufilastvo ima pravo i duznost da obavjestava skupstinu odgovarajuce drustveno-politicke zajednice 0 primjenjivanju zakona i 0 svornradu.

Clan 150.

Javnog tuzioca imenuje i razrjesava Skupstina Republike, na nacin, pod uslovima i po postupku odredenim zakonom.

Javni tuzilae irnenuje sena odredeni period i moze biti ponovo irnenovan u skladu sa zakonorn,

Clan 151.

Javni tuzilac ima pravo i duznost da nizem javnom tuziocu daje obavczna uputstva za njegov rad i moze, u skladu sa zak-: onom, preuzeti vrsenje pojedinih poslova za koje je nadlezan nizi javni tuzilac,

Visi javni tuzilac moze ovlastiti nizeg javnog tLizioca da postupa u pojedinom slucaju iii da vrsi odredene radnje iz nadleznosti drugog nizeg javnog tuzioce.

Cian 152.

Drzavni organi, preduzeca idruge organizacije i zajednice du z ni su pruzati pornoc sudovima i j avni m tuzilastvima u vrsenju sluzbenih poslova .

Clan 153.

Vojno tllzilastvo goni ucinioce krivicnih djela koji su u nadleznosti vojnih sudova i preduzirna odredene.mjere za zastitu interesa drustvene zajednice i ulazc pravna sredstva radi zastite ustavnostii zakonitosti na nacin propisan zakonom,

Glava VI

ODBRANA REPUBLIKE

Clan 154.

Neprikosnoveno je i neotudivao pravo i duznost gradana, naroda Bosne i Hcrcegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj zive da slite i brane slobodu, nezavisnost, suverenitet, teritorijalni integritet i cjelokupnost i Ustavom utvrdeno uredenje Republike.

Clan 155.

Niko nema pravo da prizna iii potpise kapitulaciju, niti da prihvati iJi prizna okupaciju Republike Bosne i Hercegovine iIi pojedinog njenog dijela, Niko nema pravo da sprijeci gradane Republike Bosne i Hercegovine da se boreprotiv neprijateljakoji je napao Republiku. Takvi akti su protivustavni i kaznjavaju se kao izdaja Republike.

lzdaja Republike je najteti zlocin prema narodu i kaznjava se kao tesko krivicno djelo.

Clan [56.

Pravo je gradana daaktivno ncestvuju u izgradivanju politike odbrane, u pripremama za odbranu Republi.ke i da irn se, u okviru sistema i planova odbrane;obezbijede potrebni uslovi za osposobljavanje za odbranu i zastitu i za lIce.~6e 1I odbrani Republike.

Strana 98 - Broj 5

SLUZBENI LIST RBiH

Ncdjclja, 14. mari/ozujak 1993.

Clan 157.

Republika ureduje sixtcm odbranc i utvrduje osnove planova i pripremnih rnjera II Republici, ureduje i organizuje odbranu i civilnu zastitu, urcduje i organizuje pripreme stanovnistva, privrede, drustvenih sluzbi i drzavnih organa, a za vrijeme rata organizujc opstenarodni otpor II Republici i njime rukovodi,

Clan 158.

Opstina urcduje i organizuje odbranu i civilnu zastitu, organizuje i sprovodi pripreme stanovnistva, privrede, drustvenih Sllitbi i drfavnih organa, usmjcrava pripreme preduzeca, mjesnih zajednica i drugih organizacija i zajednica i obezbjeduje izvrsavanje drugih zadataka odbrane utvrdenih zakonom, a za vrijerne rata rukovodi opstenarodnim otporom na svom podrucju, Svoja prava i.duznosti lJ oblasti odbrane opstina ostvaruje u skladu sa Ustavorn, zakonom i sistemom odbrane i planovima odbrane Republike.

Clan [59.

U mjesnoj zajcdnici gradani se neposrcdno organizuju i priprernaju za uCcSce u pruzanju otpora agresoru, zastiti i spasavanju od ratnih dejstava i za izvrsavanje drugih zadataka odbrane Republike, u skladu sa Ustavom, zakonom i statutorn opstine.

Clan 160.

Preduzeca i druge organizacije i zujednice imaju pravo i duznost da aktivno ucestvuju U odbrani RepubJike i II vezi sa tim organizuju i sprovode pripreme, obezbjeduju sredstva i vr~e druge zadatke od interesa za odbranu, u skladu sa Ustavorn, zakonorn, planovima i odlukama drustveno-politicklh zajednica. Ove organizacije i zajednice su odgovorne za izvrsenje tih zadataka,

Clan 161.

Politicke organizacije, drustvene organizacije i strucna i druga udruzenja gradana ucestvuju U pripremama za odbranu.i osposobljavaju svoje cia nove za izvrsavanje zadataka u odbrani RepubJike.

Clan 162.

Oruzane snage Republike Bosne i Hercegovine stite nezavisnost, suverenitet, teritorijalni integritet i cjelokupnost i UstaYom utvrdeno uredenje Republike,

Oruzane snage Republike cini Armija Rcpublike. U slucaju nita oruzane snage, pored Arrnije, cine i policija i naoruzani sastavi kojlse stavijaju podjedinstvcnu komanduoruzanih snaga Republike icine jedinstvenu cjeJinu.

Svaki gradanin koji sa oruzjern iii na drugi nacin ucestvuje u OtPOfU protiv agresora pripadnikje oruzanih snaga Rcpublike.

U pogledu sastavastarjesinskog kadrai postavljanja na vise kornandne i rukovodece polozajeu Arrniji Republike primjenjuje se nacelo sta srazrnjcrnije zastupljenosti naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji II njoj zive.

Ako se organizuju jedinice oruzanih snaga Republike od pripadnikadrugih naroda koji zive u Bosni i Hercegovini, u komandovanju i obuci upotcbljavace se jezik tih naroda.

. Clan 163.

Vojna obaveza gradana je opsta, Clan 164.

. Civilna za~tiLa je dio sixterna odbrane Republike, a 0,ganizuje se na najsirim drustvenirn osnovama radi zastite j spasavanjastanovnistva j materijalnih dobara od ratnih dejstava i od elemenrarnih nepogoda.

Glava VII

OPSTINA, ZAJEDNICA OPSTINA I GRAD SARAJEVO Clan 165.

Opstina je osnovna dnl~tveno-politicka zajednica, zasnovana na v[asli gradana.

U op~tini gradani neposredno i U odgovarajLlcim oblicima organizovanja, saradnje i povezanosti sa gradanima u drugim op~tinama i sirim drustveno-politickim zajednicama stvaraju i

I

obezbjeduju uslove za svoj zivot i rad, usrnjeravaju drustveni razvoj, uskladuju i ostvaruju svoje interese, zadovoljavaju zajednicke potrebe i ostvaruju vlast i upravljaju drugim drustvenim poslovima.

Funkcije vlasti i upravljanja drugirn drustvenirn poslovirna, osim onih koje se prema Ustavu ostvaruju 1I sirim drustvenopolitickim zajednicarna, ostvaruju se II opstini,

Clan 166.

Prava i duznosti opstine utvrduju se Ustavom, zakonom i statutom opstine,

U opstini se narocito:

I) stvaraju i razvijaju materijalni i drugi uslovi za zivot i rad i za zadovoljavanje materijalnih, socijalnih, kulturnih i drugih zajednickih potreba;

2) uskladuju pojedinacni i zajednicki interesi sa opsrim interesima; obezbjeduje ostvarivanje solidarnosti;

3) usmjerava i uskladuje privrednii drustveni razvoj, posebno u oblasti vaspitanja i obrazovanja, kulture, fizicke i tehnicke kulture, zdravstva, socijalne zastite i komunalnih sluzbi;

4) obezbjeduju opsti uslovi za rad i privredivanje, za zaposljavanje, snabdijevanje gradana i za vrsenje usluznih djclatnosi;

5) ureduju odnosi od neposrednog interesa za gradane u

opstini; .

6) organizuje vrsenje poslova od zajednickog i opsteg drustvenog interesa i obrazuju organi za vrsenje tih poslova;

7) obezbjeduje neposredno izvrsavanje zakona, ako njihovo izvrsavanje nije Ustavom i zakonom stavljeno u nadleznost organa sirih drustveno-politickih zajednica;

8) obezbjeduje ostvarivanje i zastita sioboda,prava i duznosti covjeka i gradanina;

9) obezbjeduje ostvarivanje ravnopravnosti naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj zivei uslovi za razvoj njihove kulture;

10) stiti zakonitost i sigurnost Ijudi i imovine ijavni red i mir;

11) ureduje koriscenje zemljista i dobara u opsto] upotrebi; (2) utvrduje i sprovodi politika stambene izgradnje,

stanarina i odrzavanja stanova .i stambenih zgrada; stvaraju us" lovi za racionalnu stambenu izgradnju i za obezbjedenje stanova odredenim kategorijama gradana; ureduju odnosi u stambenokornunalnoj oblasti;

13) utvrduje i.sprovodi politika uredenja prostora j odreduje njegova namjena; usrnjcravai uredujeizgradnja gradova i drugih . naselja, kao i podrueja s posebnom narnjenorn;

14) ureduje i obezbjcduje zastita i unapredivanje covjekove

xredine; .

15) ureduje i organizuje odbrana i civilna zastita;

16) organizuje i obezbjeduje drustvena samozastita drustvena kontrola;

17) vrse i druga prava i duznosti utvrdeni Ustavorn, zakonom i statutorn opstine.

Opstina, II skladu sa Ustavorn, ucestvuje u utvrdivanju i sprovodenju politike Republike.

Clan 167 .

Opstina raspolaze, koristi i upravlja zernljistern, sumama, dobrima 1I opsto] upotrebi i drugim nekretninama u drustvenoj svojini ako ta prava ne "rse preduzeca, druge organizacije i zajednice i drustveno-politicke zajednice iii druga drustvena pravna liea.

Clan 168.

Opstina se obrazuje za podrucje koje cini prostornu i urbanu cjelinll, na kojem postoje ekonomski i drugi uslovi za ostvarivanje zajednickih interesa i zadovoljavanje odredenih zajednickih potreba gradana i za ostvarivanje samoupravljanja i vrsenja vlasti.

Obrazovanje i ukidanje op.~tina utvrdivanje podrllcja

opstina, uredllje ,~e zakonom.

Nedjclja, 14, martlohljak 1993.

SLUZBENI LIST RBiH

Strana 99 - Broj 5

Obrazovanje i ukidanje opstina moze se vrsiti po prethodno pribavljenom misljenju gradana i skupstina zainteresovanih opstina,

Izdvajanje naseljenih mjesta iz sastava jedne opstine i ukljucivanjc tih rnjesta u sastav druge opstine vr~i se po prethodno pribavljenom misljenju zainteresovanih gradana i uz saglasnost skupstina zainteresovanih opstina,

Clan 169.

Radi zadovoljavanja zajcdnickih potreba u opstini, radnici u preduzecima i gradani u mjesnim zajcdnicama i drugim organ izacijama i zajednicarna i II op~tini kao cjelini, referendumom, na zborovirna i drugim oblicima licnog izjasnjavanja, odlucujuo udrufivanju sredstava i 0 njihovom koriscenju,

U okviru zakonom utvrdenog sistema izvora i vrsta poreza, taksa i ostalih dazbina, gradani u opstini samostalno odlucuju 0 obirnu i nacinu finansiranja opstih drustvenih potreba u opstini.

Opstina koja svojim ukupnim sredstvirna ne mote finansirati opste drustvene potrebe utvrdene Ustavorn irna pravo na dopunska sredstva pod uslovima i mjerilima utvrdenim zakonorn, Clan 170.

Radi izvrcavanja svojih prava i duznosti opstina sarnostalno donosi propise.

Ako se zakonom utvrduju samo nacela za uredivanje odnosa u odredeno] oblasti, opstina samostalno ureduje odnose u toj oblasti II skladu sa tim nacelima.

U oblasti koje se ureduju zakonom, opstina, 11 okviru svojih prava i duznosti, moze donositi propil;c radi uredenja pitanja i odnosa od neposrednog interesa za opstinu, ako zakon nije donesen. Stupanjem na snagu zakona, prestaje da va~i opstinski propis,

U oblastimu koje se ureduju zakonom, tim zakonom moze se ovlastiti opstina da svojim propisima ureduje odredene odnose i drugacije nego sto su uredeni zakonom, u skladu sa svojim osobenostima i potrebarna.

Opstina, na osnovu ovlascenja iz zakona, rnoze donositi propise za izvrsenjc zakona.

Clan 171.

Skupstinu opstine i skupstinu gradske zajednice cine odbornici eiji se broj utvrduje statutom.

Predsjednici i potpredsjednici skupstina opstina, odnosno skupstina gradskih zajednica biraju se iz red a odbornika u skupstinarna opstina, odnosno skupstinarna gradskih zajednica, Nacin kandidovanja, izbora i opoziva predsjednika i potpredsjednika skupstina opstina i skupstina gradskih zajednica

ureduje se zakonorn i statutom. .

Clan 172.

Sastav, organizacija, nadleznost i nacin kandidovanja, izbora i opoziva izvrsnog organa opstine, odnosno gradske zajednice utvrduje se zakonom i statu tom.

Clan 173.

Skupstina opstine i njeni organi i izvrsni organ op§tinc u vrknju poslova iz svog djelokruga donose odluke, naredbe, uputstva, rje~enja i zaklju~ke, kao i rezolucijei preporuke. Odluke i rezolucije moze donositi sarno skup~tina op~tine.

Clan 174.

Opstina, u okviru svojih prava i duznosti i utvrdene spo1jne polilike i medunarodnih ugovora.Republike, oSlvaruje saradnjll sa lokalnim zajednicama drugih drzava i odgovarajucim.nat::ionalnim i medunarodnim organima i organizacijama.

Clan 175.

Statutom opstine, U skladu sa Ustavom, utvrd'uju se: prava i duznosti opstine i na6n njihovog ostvarivanja; odnosi izrnedu gradana, preduzeca, mjesnih zajednica i drugih organiz3cija i zajednica u oSlvarivanju zajednickih interesa; organizacija skupstine opstine i njenih organa i izvrsnog organa op~tine; oblici neposrednog ucesca gradana u vr~enju drustvenih poslova, kao i druga pitanja, u skladu sa njenim osobenostima i potrebama.

Clan 176.

Za vrijerne ratnog stanja iii u slucaju neposredne ratne opasnosti obrazuje se predsjednistvo skupstine opstine koje odlucuje o pitanjirna iz.nadlefnosti skupstine, ako ne postoji mogucnost da se Dna sastane. Sastav predsjednistva utvrduje se zakonorn.

Predsjednistvo je dufno da odluke koje je donijelo iz nadleznosti skupstine opstine podnese na potvrdu skupstini cirn ana bude u mogucnosti da se sastane,

Clan 177.

Opstine rnedusobno saraduju na principima dobrovoljnosti i solidamosti, udruzuju sredstva i obrazuju zajednicke organe, organizacije i slufbe za vrsenje poslova od zajednickog interesa i za zadovoljavanje zajednickih potreba,

Clan 178.

1. Opstine, koje su prostorno i ekonornski medusobno povezane, mogu se, radi racionalnijeg i efikasnijeg ostvarivanja zajednickih interesa i potreba gradana i uskladivanja drustvenoekonomskog razvoja, udrufivati u zajednice opstina,

Udruzivanjeopstina u zajednicuopstina vrsi se dogovorom koji zakljucuju skupstine opstina.

2. Zajednica opstina ima statut koji donosi skupstina zajednice uz prethodnu saglasnost skupstina udruzenih opstina.

3. Skupstina zajednice opstina donosi planove i programe razvoja zajednice i ureduje odnose 0 pitanjima utvrdenim statutom zajednice.

Zakljucci i stavovi skupstine zajednice opstina obavezuju udruzene opstine kad ih usvoje skupstine udruzenih opstina,

Clan 179.

Zakonom se moze odrediti obavezno ndruzivan]e opstina u gradske odnosno druge zajednice opstina kao posebne drustvcno-politicke zajedrucena koje se prenose odredeni poslovi iz nadleznosti Republike odnosno opstine.

Clan ISO.

I. U gradu na Cijem je podrucju obrazovano vise opstina, obrazuje se gradska zajednica kao posebna drustveno-politicka zajednica u kojoj se, II zajednickom interesu gradana, obezbjeduje planiranje drustveno-ekonomskog razvoja; prostorno i urbanisticko uredivanje, jedinstvenost sistema odbrane i drustvene samozastite i zadovoljavanje komunalnih potreba. Opstine rnogu, u zajednickorn interesu, povjeriti gradskoj zajed-

nici i druga prava i duznosti, .

Pravai duznostl opstirie na podrueju gradske zajednice vrse opstine i gradska zajednica. Zakonom se moze odrediti da se odredeni poslovi obavljaju 1I jedinstvenom organu uprave gradske zajednice,

Zakonom se odreduju opstine koje cine gradsku zajednicu. Gradska zajednica sarnostalno ureduje odnose i donosi propise i vrsi druge poslove 11 oblastima odzajednickog interesa za gradane u skladusa Ustavom, zakonom i statu tom gradske

zajednice. . .

Republika moze zakonom odredene poslove iz svoje nadleznosti pov jeriti gradskojzajednici.

Organi uprave gradske zajednice imajupravonadzora nad zakonito~cu rada opstinskih organa upraVe II pogledu izvr~avanja zakona, drugih propisa i opstih akata iz nadldnosti gradske zajednice, ako Ustavom i zakonom nije drukcije uredeno.

2, Gradskoj zajednici ioplitinama pripadaju prihodi od poreza, taksa i drugih d~bina koji su po Ustavu i zakonu prihodi opstinu. Qvi prihodi rasporeduju se izmedu gnidske zajednice i opstina srazmjerno njihovim pravima i dllznostima po postUjJkll utvrdcnom statutom gradske zajednicc. Za povjerene pbslove iz svoje nadldnosti Repllblika obezbjeduje gradskoj zajednici

poscbnu sredstv a. .

Nedjelja, 14. martlozujak 1993.

Clan 188.

Razvoj privredno ncdovoljno razvijenih podrucja od opsteg je intercsa za skladan razvoj cjelokupnc privrede i za svestrani drustveno-ekonornski razvoj Republike,

Republika se stara 0 obezbjedivanju materijalnih i drugih uslova za podsticanje brf eg privrednog razvoja i za jacanje rnaterijalne osnove drustvenih djelatnosti privredno nedovoljno razvijcnih podrucja,

Razvoj privredno nedovoljno razvijenih podrucja 1I RepubIici ostvarujc se prvcnstveno neposrednirn povezivanjem sa privredno razvijenim podrucjirna, zajednickirn programiranjem razvoja i zajednickim ulaganjima 1I privredu nedovoljno razvijenih podrueja.

Obrazuje se poseban republicki fond za kreditiranje brzeg privrednog razvoja nedovoljno razvijenih podrucja,

Zakonom se utvrduju privredno nedovoljno razvijena podrllcja, stalnl izvori finansiranja fonda, posebni uslovi kreditiranja iz sredstava fonda, nacin upravljanja i poslovanja fonda.

SLUZBENI LIST RBiH

Clan 181.

Grad Sarajevo je gradska zajednica opstina kao posebna drustvcno-politicku zajcdnica.

Clan 182.

Ako Repllblik~ gr.adskoj zajednici~ odnos.~o drugoj zajedni~i opstina prenese vrsenje poslova IZ okvira svojih prava 1 duznosti, duzna je da obezbijedi i sredstva za izvrsavanje tih poslova, Clan 183.

Opstine i gradske zajednice mogu se udruzivatl u zajednice opstina i gradova i druge oblike udruzivanja opstina i gr~d?va 1I cilju razvijanja meduopstinske i medugradske saradnje I unapredivanja komunalnog sistema.

Glava VIII

GDNOS! U REPUBLICI I PRA V A I DUZNOSTI REPUBLIKE

Clan 184.

Gradani, narodi Bosne i Hercegovine i pripa~nici drugih naroda koji u njoj zive, ostvaruju i obezbjeduju razvoj drustvenoekonomskih i politickih odnosa utvrdenih Ustavom, nacionalnu slobodu, ravnopravnost i xuverenost, teritorijalni integritet i cjelokupnost, odbranu, bezbjednost i drustvenu s.amoza~titu,. raz~ vijaju i jacaju zajednicki zi~?t ha.r~da. Bosne 1 ~ercegovl~e ~ pripadnika drugih naroda kO~1 1I ~~}oJ zive, l~redLlJlI! ostvaruJ.1I ~ osiguravaju uslove za ilto uspjesniji drustvenirazvoj, ostvaruju I obezbjeduju jcdinstveno trzi1:te, obezbjeduju demokratske slobode i prava covjeka i gradanina, solidamost i socijalnu sigurnost gradana i radnika, ~Istav~?st i ~ukonit?s~, utv~?u)u spoljnu ~oljtiku, zulazll se za mir 11 svijetu, izgraduju i razvijaju odgovarajuce oblike medusobne saradnje i vrse sve druge drustvene poslove od zajednickog interesa za politicki, privredni ikulturni zivot i drustveni razvitak Republike,

Graduni, narodi Bosne iHercegovine i pripadnici drugih naroda koji 1I njoj zive, ostvaruju svoje zajednicke interese II preduzecima i. dnrgi~ organiz~cijama ,i za)ed.nicama, ~~es~i~ zajednicarna, 1 U opstinama, djelatnoscu sindikata, politickih 1 drustvenih organizacija i slobodnim i svestranirn aktivnostima gradana, kao i preko republickih organa kad je toodredeno Ustavom i zakonorn.

Clan 185.

Preduzecu, druge organizacije i zajednice injihova udruzenja, bez obzira na njihovo sjediste, posluju s!o.hodno.~ ravnopravno na teritoriji Rcpublike, u skladu 'sa proprsirna kOJ! vazc II rnjestu njihovog poslovanja.

Protivustavni su propisi i drugi akti i radnje kojima se preduzeca, druge organizacije i zajednice iii radnici stavljaju u neravnopravan polozajzavisno od sjcdista odnosno prebivalista.

Clan 186.

Zabranjeno je udruzivunje preduzeca, drugih organizacija i zajednica i svaka druga djelatnost i radnja organizacija i drzavnih organa koji su upravljcni nu sprecavanje slobodnog k:ctanja i udrufivanja rada i sredstava i slobodne razmjene robe I usluga, iIi na stvaranje monopolskog polozaja u Republici, kojim sesticll materijalna i druga preimllcstva koja se ne zasnivajll na radu i stvarajLl neravnopravni odnosi u poslovanju iii narllsavaju drugi ekonomski i drustveni odnosi utvrdcni Ustavom.

Clan 187.

Zaposljavanje gradana je slobodno na teritoriji Repllblike podjednakim lIslovima koji vaze II mjestll zaposlenja.

Prava po osnovu rada koja Sll od uticaja na ostvarivanje prava iz socijalnog osigllranja j dnlga sliena prava priznajll se· na teritoriji Repllblike bez ohzira na tOll kojoj SlI dm~tvenopolitickoj zajednicl stceena.

Pfava, duznosti i obavcze gradana koji obavljaju djelatnosti II inostranstvu iIi Sll zaposleni u inostranstvl1 lItvrdujuse zakonom.

Clan 189.

Ako se aktima organa drustveno-politickih zajednica kojima se utvrduje iii sprovodi zajednicka ekonornska politika narusava ravnopravnost preduzeca i drugih organizacija i zajednica u sticanju dohotka i raspolaganjurezultatima rada, istovremeno sa utvrdivanjern zajcdnicke ekonornske polltike, odnosno sa donoscnjcm mjera za njeno sprovodenje, utvrduje se i obezbjeduje kompenzacija kao sastavni dio rnjera zajcdnieke ekonomske politike za odgovarajuci planski period.

Clan 190.

I. Narodna banka Bosne i Hercegovine je ustanova jedinstvenog monetarnog sistema, koja 1I skladu sa Ustavom sprovodi monetarnu, deviznu i kreditnu politiku i odgovorna je za sprovodenje te politike Skupstini Republike,

Mjerama za sprovodenje rnonetarne, devizne i kreditne politike ne moze se niko dovesti u neravnopravan polozaj u pogledu obavljanja djelatnosti i sticanju dohotka.

Narodna banka, U okviru svojih prava i duznosti, odgovorna jc za stabilnost valute, za op~tu likvidnost placanja u Republici i prema inostranstvu i za sprovodenje i pracenje sprovodenja monetarne, devizne i krcditne politike,

Narodna banka samostalno, U okviru svojihprava i duznosti, izvrsava zakonom iii drugim propisorn, odnosno opstim aktom, utvrdene mjere .kojima se ostvaruju ciljevi i zadaci monetarne, devizne i kreditne politike, a duzna je da u spovodenju te politikc postupa u skladu sa odlukama i mjerama koje u okviru svojih prava i duznosti donosi Savjet Narodne banke Bosne i Hercegovine.

Poslovne banke i druge finansijske organizacije duzne su da se pridrZavaju odluka koje Narodna banka donosi radi ostvarivanja rnonetarne, dcvizne i kreditne politike. Narodna banka vrsi kontrolu nad radom poslovnih banaka i drugih finansijskih organizacija u skladu sa zakonom.

Narodna banka ne moze se baviti djelatnoscu poslovnih banaka.

Status Narodne banke lIredujc se zakonom.

Natodnom bankom lIprav!ja Savjet Banke, a radom i organizacijom poslovanja Banke rukovodi gllverner Banke.

Savjet i gllverner Narodnc bankeodgovorni su SkupStini Republike za odluke i akte koje, u okvinl svojih nad1eZnosti, donose iz oblasti poslovanjaBanke.

U vrsenjll politicke kontrole nad radom Narodne banke.

Skllpstina Repllblike moze ukinuti iIi ponistiti propis i dnlgi opsti akt Narodne banke koji nije 11 skladll sa Ustavom, zakonom i dmgim propisom iIi dnlgim opstili1. aktom koji jedonijela Skllpstina Repllblike.

Narodna banka podnosi Skupstini Republike najmanje jedanpllt gOdisnje izvje?itaj 0 svome radll i poslovanju.

Ncdjelju, 14. martlozujak 1993.

Clan [91.

SLUZBENI LIST RBiH

Clan 197.

Sistern, izvori i vrste poreza, taksa i ostalih dazbina ureduju se zakonorn.

Radi zadovoljavanja opstih drustvenih potreba utvrdenih Ustavom i drugih drustvenih potreba gradani placaju poreze na prihode, imovinu i imovinska pravu, takse i druge dazbine,

Gradani koji sarnostalno obavljaju djelatnost licnim radom j zemljoradnici placaju porez iz licnog dohotka.

Porezi iz dohotka, odnosno dobiLi preduzeca i drugog pravnog lica placaju se prema propisirna i u korist drustvenopoliticke zajednice na cijoj teritoriji ta organizacija, odnosno to lice iii njihovi dijclovi trajno obavljaju djelatnost,

Doprinosi iz dohotka preduzeca i drugog pravnog Ilea placaju se prema odluci i u korist fonda iii drugog oblika organizovanja koji obezbjeduju zadovoljavanje potreba i interesa, odnosno koriscenje usluga za koje se placuju ti doprinosi.

Porezi iz licnih dohodaka, odnosno prihoda radnika i gradana, osim poreza na irnovinu i prihode od imovine, placaju se, u skladu sa zakonom, prema propisirna i u korist drustvenopoliticke zajednice na cijoj teritoriji radnik ili gradanin :fivi.

Doprinosi iz licnih dohodaka, odnosno prihoda radnika i gradana placaju se, u skladu sa zakonorn, prerna odluci i u korist fonda iii drugog oblikaorganizovanja koji radniku i gradaninn ili clllnovima njihove porodice obezbjeduju zadovoljavanje potreba i interesu, odnosno koriscenjeusluga za koje se placaju ti doprinosi,

Clan 192.

Poslove 1I oblasti izvrsavanja obaveza placanja poreza i drugih dazbina, odnosno doprinosa obveznika, utvrdenih zakonom, obavljaju sluzbe drustvenih prihoda kao drustvene sluzbe,

. Clan 193.

Drustveno-politicka znjednica ima budtet. U budzetu se utvrduju svi prihodi i svi rashodi drustveno-politicke zajedniee.

Radi podmirivanja opstih drustvenih potreba od znacaja za ostvarivanje prava i duznosti Republike, odnosno opstine iii gradske zajednice, dio prihoda iz poreza i drugih dazbina, rnoze se, prije unosenja 11 budzet drustveno-politicke zajednice, na osnovu zakona, koristiti za namjene i na nacin utvrden zakonom,

Clan 194. .

Kad je to neophodno radi sprecavanja i otklananja vecih poremecaja u privredi ili kad to zahtijevaju intcresi odbrane iii druge vanredne potrebe Republike, zakonom se mogu propisati:

- granice u kojima drustveno-politicke zajednice mogu utvrdivati svoje prihode iz dohotka preduzeca, drugih organizacija i zajednica i prometa proizvoda i usluga;

- obaveze preduzeca, fondova i drugih oblika organizovanja osnovanih zakonorn i drustveno-politiekih zajednica da obrazuju rezervna sredstva;

- privremena zabrana raspolaganja dijelom sredstava za potrosnju iii dijelom sredstava za finansiranje prosirene reprodukcije od strane preduzeca, fondova i drugih oblika organizovanja osnovanih zakonom i drustveno-politickih zajedniea;

- nacin raspolaganja vi~koviina prihoda budzeta drustvenopolitickih iajednica kao i vi~kovima prihoda fondova i drugih oblika organizovanja osnovanih zakonom koji proizilazi iz zakonom utvrdenih obaveza.

Clan [95.

Za izvrSavanje zakona i drugih propisa odgovomi su op~tinski.organi, ukoliko to Ustavom i zakonom nije stavljeno u nadletnost republickih organa.

Clan 196.

Zakonoril sc mogll pojedini poslovi iz nadJe'lnosti Republike prenijeti 11 nadleznost opstinskih organa,uz obavezu Republike . da lim organimll. obezbijedi odgovarajuca sredstva,. odnosno izvore prihoda za vrsenje prenesehih poslova.

Strana 1 () I - Broj 5

Ako opstinski organi i organizaeije, odnosno organi i organizacije gradske zajednice ne izvrsavaju prava, duznosti i odgovornosti utvrdena Ustavom, zakonom i drugim propisom, Republika irna pravo i duznost da putem republickih organa neposrcdno obezbijedi izvrsavanje Ustava, zakona i drugih propisa dok ih opstinski organi i organizacije, odnosno organi i organizacije gradske zajednice ne budu izvrsavali,

Clan [98.

Zakonorn se rnoze propisati obaveza opstine da osnuje odredene organe za vrsenje nadzora nad izvrsavanjem zakona i drugih propisa, odnosno organe uprave za vrsenje poslova od opsteg interesa za Republiku koji su preneseni u. nadleznost opstinskih organa.

Clan 199.

Republicki organi koji vrk poslove upravnog i inspekcijskog nadzora mogu, u skladu sa zakonorn, vrsiti ove poslove na cijeloj teritoriji Republike radi kontrole izvrsavanja zakona i za~tite zakonitostii prava gradana i radnika, preduzeca i drugih organizaeija i zajednica,

Clan 200.

Republiku Bosnu i Hercegovinu predstavljaju Ustavorn odredeni organi Republike,

Clan 201.

Republika preko republickih organa, u okviru svojih prava i duznosti utvrdenih Ustavom:

I) obezbjeduje nezavisnost i teritorijalni integritet i cjelokupnest Republike i stiti njen suverenitet II rnedunarodnim odnosima; odlucuje 0 ratu i miru;

2) obezbjeduje Ustavorn utvrdeni poredak Republike, ravnopravnost naroda Bosne i Hereegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj zive, kao i ostvarivanje i zastitu sloboda, prava i duznosti covjeka i gradanina;

3) utvrduje spoljnupolitiku Republike i stara se 0 njenom sprovodenju: odrzava politicke, ekonornske i druge odnose sa drugim drzavama i medunarodnim organizacijarna; zakljucuje, ratifikuje i obezbjeduje izvrsavanje medunarodnih ugovora; obezbjedujeizvrsavanje rnedunarodnih obaveza Republike; stiti . drzavljane Republike i njihove interese i interese domacih pravnih Iica u inostranstvu; ureduje ostvarivanje medunarodnih odnosa; ureduje organizaciju i djelatnost sluzbi inostranih poslova Republike:

4) ,~titi ustavnost i zakonitost u skladu sa Ustavorn i obezbjeduje jediristvo pravnog sistema;

5) ureduje sistern odbranc i stara se 0 njegovom sprovodenju; ureduje sistern drustvene sarnozastite; osnovnaprava i duznosti gradana, preduzeca i drugih organizacija i zajednica, politickih i drustvenih organizacija U oblasti odbrane; ureduje osnovna prava i obaveze preduzeca i drugih organizaeija i zajednica u pogledu prioritetne proizvodnjei pruzanja usluga za potrebe odbrane i proizvodnje naoruzanja i vojne opreme; ureduje uskladivanje, prilagodavanje prostornih i urbanistiekih planova i investicione izgradnje potrebama odbrane Republike; utvrduje planove i priprernne mjere za odbranll Republike; proglasava mobilizacijll; ureduje rukovodenje i komandovanje orutanim snagama Republike i ostvanlje vrhovno komandovanje orL1~anim snagama; uredllje i organizuje Armiju Republike i rukovodi i komanduje njome; ureduje: upravljanje i raspolagarije sredstvima koja se koriste u Armiji Republike i za njene potrebe; vojnu obavezugrada.na i zastitu cJanova porodiea liea na obaveznoj vojnojsluzbi; statusna i druga pitanja liea na sluzbi u Armiji Republike i vojnih lica;posebna prava i dutnosti vojnih liea u vezi sa slll~bomu oruzanim snagama; ureduje i obezbjedllje vojno skoJstvo i miucno-istrazivacki rad za potrebe on1~anih snaga; ureduje i organizuje vojne sudove i vojno tublastvo; ureduje i obezbjeduje socijalno osiguranje i zastitu vojnih liea, odnosno vojnih osig-uranika i njihovih porodica;

··:t ".

SLUZBENI LIST RS;H

6) ureduje i organizuje sluzbu drzavnc bezbjednoxti: urcduje sluzbu jayne bezbjcdnosti i javni red i mir;

7) podstice, usmjerava i uskladuje razvoj privrcde i drugih drustvenih djelatnosti; obezbjcduje uslove za ~to skladniji razvoj Republike u cjelini, a posebno za brz i razvoj privredno nedovoljno razvijenih podrucja;

8) ureduje: prava radnika 11 prcduzecima, drugirn organizacijarna i zajednicama Kojima sc obezbjeduje njihov Ustavom utvrdeni polozaj i pray a radnika i grad ana radi obczbjedenja njihove socijalne sigurnosti i solidurnosti: zapoxljavanje i zastitu na radu:

9) uredujc: prava i obaveze prcduzeca, drugih organizacija i zajednica i drustvcno-politickih zajednica u pogledu sredstava II drustvenoj svojini i drugirn oblicima svojine:

!O} ureduje: ohligacione odnose, svojinsko-pravne i druge stvarno-pravne odnose, imovinsko-pravnc i druge rnaterijalnopravne odnose:

11) urcduje: sistern planiranja i utvrdujc razvojnu i ekonomsku politiku Republike, utvrduje ox nove dugorocne politike druHve,no-ekonomskog razvoja i dugorocni program razvoja za pojedine oblasti od intcresu za razvoj Rcpublike; ureduje monetarni, devizni i kreditni sistern: utvrduje zakonska sredstva placanja i politiku cmisije novca i obezbjeduje njeno sprovodenje; ureduje spoljnotrgovinsko i devizno poslovanje i drugo ekonornsko poslovanjesa inostranstvom i obezbjeduje izvrsavanje zakona II tim oblastirna; carinski sistern, carinsku tarifu i mjcre vancarinske zastltc i obezbjeduje njihovo sprovodcnje: us love za otvaranje i rad carinskih zona; sistern osiguranja imovine i lica; obezbjeduje sprovodenje mjera kojima se sprecava narusavan]e jedinstva tr~ista; uredujc: odnose II oblasti prorneta robe i LTSl11ga; kontrolu cijena i obezbjeduje neposrednu kontrolu cijena roba i usluga od interesa za Republiku; kontrolu prorneta robe i usluga prcko drzavne granice i rezim prelaska preko drzavne granice; uredujc iobezbjeduje republicke robne rezerve; ureduje: ograniccnje prometa robe i usluga od interesa za Republiku u shrcaju elementarnih nepogoda velikih razmjera i nestasicc dobara neophodnih za potrebe privrede i zivot gradana; stavljanje u promet lijekova; promet otrova, proizvodnju i promet opojnih droga; ureduje i obezbjedujc kreditiranje brzeg razvoja privredno nedovoljno razvijcnih podrucja: ureduje: udrufivanje preduzeca, drugih organizacija i zajednica i njihovih udruzcnja II privredne komore i druga opsta udruzenja: obavezno udruzivanje preduzeca, drugih organizacija i zajednica 11 zajednice; obavezno udruzivanje preduzeca II zajednice bid to zahtijeva tehnolosko jedinstvo sistema u pojedinim oblastima i kad je to od interesa za Republiku; organizaciju i funkcionisanje Narodne bankc Bosne i Hercegovine i Slllzbe drll~lvenog knjigovodstvH Bosne i Hercegovine;

12} urcduje: sistem finansirunja dru~tvcno-politickih zajednica; urcduje i LJtvrdllje poreski si.~tem i poreskll politikll, sistem tnksa i drugih da~bina; odlucuje 0 obimu i nacinll finansiranja opstih i drugih drustvenih potreba II Republici; urcduje jayne zajmove, igre nu srecu i nacela 0 samodoprinosu;

13) uredujc: rezim voda i rezim obalnog mora koje je od intercsa za medllnarodne odnose Republike, odbranu i bezbjednost RepubJike j jedinstvo trZi.~ta, kao i nacin kori~cenja prava koja Republika ima na mor!!; koriscenje poljoprivrednog zemljiSta, suma i sllmskog zcmljista, upravljanje sumama i sumskim zemljiiltem; zdrav~tvcnu za~titlt stoke i bilja; loy i ribolov; rudarstvo i koriscenje drugih prirodnih bogatstava;

14} uredllje i utvrdllje graniee Repllblike; za~titu i unapredivanje covjekove srcdine, prostorno i urbanistitko planinlllje, projektovanjc i izgradnjll investicionih i drugih objekata; nacela 0 kori~ccnjLl zemlji!lta i dobara II opsloj upotrebi; stambene odnose, nacell1 II oblasti slumbcne izgradnje i njenog fi-, nansiranja i upravljanja i gazdovanja stambenim zgradama i stanovima, nacela ° stambenom Zioldrugarstvll; nacelll 0 uredcnju i koriscenju gradevinskog zemljista; nacela 0 komunalnim djelatnostima; premjer i katastar zemljista i evidcneiju nekretnina;

I

f .. :.'.t. '

~~

I'

Nedjelja, 14, mart/ozujak 1993,

, 15), ureduje ,sis,tern rnjernih jcdinica i obezbjeduje kontrolu mjera I dragocjenih mctala; ureduje zastitu pronalazaka, tchnickih t!napredenja, zigova, znakova kvalitcta, oznaka porijek la proizvoda, uzoraka t modela, kao i standarde, tehnicke normativ~ i non~e Icval,iteta proizvoda i usluga, i obezbjeduje izvrsuvanje proplsa U ovirn oblastirna kadjc to II interesu Republike, utvrdeno zakonom;

16} ureduje: nacela za nacin vrscnja djelatnosti u zanatstvu, ugostitcljstvu i turizmu; odnose u oblasti sarnostalnog licnog rada sredstvima II svojini gradana; drustvcno-ekonornski polozuj i udruzivanje zcmljoradnika;

17) ureduje: saobracaj i veze, bezbjednost saobracaja; kontrolu putnickog saobracaja preko drzavne granice; zastitu od pozara i drugih elementarnih ncpogoda; nabavljanje, nosenje i dr1.unje oruzja; promet i prevoz eksploziv» i radioaktivnih i dnrgih, opasnih m~te!-ij,~; transport zapaljivih tekucina i plinova; upravljanje I koriscenje puteva; rneteorolosku, hidrolosku i seizmolosku sluzbu;

18) uredujc: sistern vaspitanja i obrazovanja, kulture, fizicke i tehnicke kulturc; nacela organizacije naucnoistrafivac-ke djelatnosti; zastitu i koriscenje kulturno-istorijskog i prirod- nog nasljeda; izdavacku i filrnsku djelatnost; radio-televiziju, stampu i druge vidove javnog informisanja i komuniciranja;

,~9) ureduje: zdravstvenu zastitn gradana i radnika i organizaciju zdravsrvene slut-be; zastitu zivota i zdravlja Ijudi od zarazn_ih ,bolesti koje ,lIgrozavaju Republiku: ureduje i obezbjeduje posebnu zastitu boraca, vojnih invalida i porodica palih boraca, zastitu zrtava neprijateljskog djelovanja kojim se ugro,za~a b~zbjedno~l Republi,ke iii ystavom utvrdeni poredak, kao I njihovih porodica: ureduje zastitu zrtava fasistickog terora i civilnih Zrtava rata.nacela djecijc zastite, zastite starih i iznernog1ih liea i drugih vidova socijalne zastite;

20) ureduje i organizuje prikupljanje, evidentiranje i obradu statistickih i drugih podataka 0 stanju u pojedinim oblastima drustvenog zivota, 0 stanju i kretanju stanovnistva, 0 ekonornskim i drugim pojavarna, kao i drugih podataka od intcresa za Republiku:

21) ureduje: drzavljanstvo Republike Bosne i Hercegovine, Ilene irne, marlene knjige, Hene karte, prijavljivanje prebivalista i boravista~ zborove i druge javne SkllPOVC; udruzivanje gradana u udrufcnja, drustvene organizacije i politicke organizacije; utvrduje himnu Republike Bosne i Hercegovine; ureduje: upotrebu pecata, grba i zastave Republike Bosne i Hercegovine; nacela 0 referendumu; pravni polozaj vjerskih zajednica; humanitarnih i drugih organizacija koje na osnovu zakona i mc?unarodnih ugovora vrse javna ovlascenja; utvrdnjepraznike, odlikovanja, nagrade i druga priznanja Republike; ureduje proglasavanje nestaHh lica ZH lImrle i dokazivanje smeti; OVjCfll potpisa, nrkopisa i prcpisa;

22) uredllje: polozaj, botaval< i zastittr stranacauRepublici' pravni polozaj stranih pravnihlica i predstavnika stranih driava' ~tranih i ~edllnar?dni~ orga~iz_acija ~r Republici, predstavljanj~ ; zas!ttpanje st,anrh pnviedmh i dillglh orgai1izacija;

23) llredllje: brak, odnose roditelja i djeee, starateljstvo i usvojcnje; nasljedivanje;

,24} l!redllje~ krivicna,djela i p~ivr~dne prestupe i sankcije za La dJcla; lz~rsenJe kaznemhsankelJa; sls(em prekrsaja, prekrsajni postllpak r odgovornost r sankeije za prekrsaje kojima se povredll)u !'epllb!icki p:opisi; llreduje sudske i upravnc postllpke; amnestlJlI I pomliovanJa;

25) lIreduje: vrste, nadleznost, sastav i organizacijll redovnih sudovai nadlcznost i organizaciju javnih tllzi!astava; javno pravobramlastvo, advokatunr i drl1ge vi dove pravne pomoci' arbie

traze, mirovna vijeca, izbrane i druge slldove; ,

, 26) lIredllJe: p,oliticko~tcritorijalnll organizaciju Rcpllblike i tzbor odborntka I poslaruka u skllpstine dnrStveno-politickih

zajednica; biracke spiskove; ,

27) ,ureduJe: sistem d~Zavne ~rprave i prava, duznosti i odgo· vO,rnos,tl radmlca II organrma kOJe obrazllJu drustveno-politicke zaJedlllce;

Nedjclb.JJ. martlozlIjllk 1993.

SLUZBENI LIST RBiH

Strana 103 ~ Broj 5

28) utvrduje politiku izvrsavanja zakona, drugih propisa i opstih akata koje donosi Republika i obezbjeduje njihova izvrsavuujc;

29) vrsi druga pravu i dnznosti utvrdene Ustavorn. Zakonom se mogu utvrditi nacela i 0 drugim pitanjima koja su ad zajednickog interesa za gradane 1I Republici iii kad to zahtijeva interes razvoja Republike 1I cjelini, Ovaj zakon donosi se dvotrecinskom vecinom glasova svih poslanika nadleznih vijecu,

Na inicijativu skupstina opstina zakonom se mogu uredivati jedinstveno za cijelu teritoriju Republike i odnosi iz okvira prava i duznosti opstine, Ovaj zakon dcnosi se po prethodnoj saglasnosti vecine skupstina opstina.

Clan 202.

Republika Bosna i Hercegovina utvrduje spoljnu politiku i zakljucujc mcdunarodne ugovore, ostvaruje saradnju i uspostavlju, odrzava i razvija odnose sa drugim drzavama i sa medunarodnirn organima i organizacijama, i stara se 0 razvijanju polltickih, ckonornskih, kulturnih, sportskihi drugih odnosa sa drugim drzavama i rnedunarodnim organima i organizacijama koji su od znacaja za RepubJiku iii za prava i interese njenih gradana, naroda Bosnei Hercegovinc i pripadnika drugih naroda koji u njoj zive, preduzeca, drugih organizacija i zajednica,

Republika se stara a svojirn gradanima koji zive u inostranstvu, a posebno 0 radnicima koji se Ll inostranstvu nalaze na privremenom radu,

Republika Bosna i Hercegovina vodi brigu 0 iseljenicima iz Republike,

Clan 203.

Saradnju sa drugirn drzavarna ostvaruju Skupstina Republike i drugi republicki organi i organizacije,

Republiku podstice i pomaze saradnju opstina, preduzeca i drugih organizacija i zajednica, strucnih i drugih udrutenja Sa opstinama, prcduzecima, drugim organizacijama i zajednicama II drugim drzavama,

Clan 204.

Radi ostvarivanja saradnje i odredenih ciljcva od zajcdnickog intercsa Rcpublika, sporazurnno sa drugim drzavama, osniva zajednicka tijcla, organe i organizacije, preduzima zajcdnicke akcije, udruzuje sredstva, podstice naucnu, kulturnoprosvjernu, tchnicku, sportsku i drugu saradnju i razmjenu . iskustava.

Clan 205.

Ovlasceni prcdstavnici republickih organa i organizacija mogu, u odnosima sa organima i organizacijama drugih drzava preuzirnati obveze u okviru djelokruga i ovlascenja organa i organizacija koje predstavljaju,

Medunarodni ugovori primjenjuju se danom stupanja na suagu, ako aktom 0 ratifikaciji iIi ugovorom na osnovu ovlascenja nadleznog organa nije drukcijeodredeno,

Sudovi neposredno primjenjuju medunarodne ugovore koji su objavljeni,

Die t r c c i

ORGANIZACIJA REPUDLIKE Gll1valX

SKUPSTINA REPUDLIKE nOSNEI HERCEGOVINE Clan 206.

Skllpstina Rcpublike Bosnc i Hercegovinc je najvisi organ vlasti U okviru prava i dll~nosti Republike.

Skupstbla vrsi svoja prava i dllznosti na osnovu i u okviru Ustava i zakona.

Clan 207.

SkupstiIia Republike Bosnei Hercegovine:

1) odluclljC 0 proinjeni U~tava Republike Bosne i Hercegovinc;

2) utvrduje unutrasnju i spoljnu politiku i odlucuje 0 drugim osnovnirn pitanjima ad znacaja zu politick]. privredni, socijalni i kulturni razvoj RepubJike;

3) donosi zakone, druge propise i opste akte; utvrduje razvojnu i ekonomsku politiku Republike, donosi republicki budzet, republicki zavrsni racun i prostorni plan Bosne i Hercegovine; daje autenticna tumaeenja zakona, drugih propisa i opstih akata koje donosi;

4) razrnatra pitanja iz oblasti spoljne politike i rnedunarodnih odnosa; zakljucuje medunarodne ugovore u slucajevima predvidenim Ustavom; ratifikuje medunarodne ugovore 0 politickoj i vojnoj saradnji i medunarodne ugovore koji zahtijevaju prornjenu iii donosenje novih zakona;

5) odlucuje 0 ratu i miru;

6) odlucuje 0 promjeni granica Republike;

7) utvrduje sistern odbraneu Republici;

8) daje amnestiju za krivicna djela utvrdena zakonom;

9) odlucuje 0 zadufivanju Republike i 0 raspisivanju republickih javnih zajmova;

10) razmatra pitanja od zajednickog interesa za preduzeca, druge orgaizacije i zajednice i uskladuje njihoveodnose i interese:

II) osniva preduzeca, fondove, druge organizacije i zajednice;

12) raspisuje republicki referendum;

13) utvrduje politiku lzvrsavanja zakona, drugih propisa i opStih akata koje donosi Republika i obaveze organa i organizacija u njihovom izvrsavanju;

14) vr~i politicku kontrolu nad radom VIade Republike Bosne i Hercegovine i republickih organa uprave i organizacija i daje im opste srnjernice za rad; vrsi politicku kontrolu nad radom nosilacajavnih i drugih drustvenih funkcija odgovornih Skupstini;

15) razmatra misljenjui prijedloge Ustavnog suda Bosne i Herccgovine 0 ostvarivanju zastite ustavnosti i zakoriitosti;

16) razmatra izvjestaje republickih pravosudnih organa o primjeni zakona i a njihovom radu i zauzima stavove 0 tim izvjcstajima;

17) vrsi drustveni nadzor;

18) bira i razrjesava predsjednika i potpredsjednike Skupstine, clanove kornisija, odbora i drugih tijela Skupstine;

19) bira i razrjesava predsjednika i clanoveVlade, predsjednika i sudije Ustavnog suda Bosne i Herccgovine, predsjednika i sudije Vrhovnog suda Bosne i Hercegovine i drugih sudova utvrdenih zakonorn;

20) irnenuje i razrjesava ministre i druge funkcionere republickih organa uprave i organizuciju koje vrse poslove od interesa za Republiku; generalnog sekretara Skupstine, ropublickog javnog tutioca, guvernera Narodne banke Bosne i Hcrcegovine i druge funkcionere, clanove kolegijalnih tijela i clanove organa upravljanja organizacija za koje je to odredeno Ustavorn i zakonom:

21) odlucuje 0 produzenju mandata i prijevrernenim izborirna predstavnika II skupstinama drustveno-politickih zajednica;

22) vrsi druge poslove utvrdene Ustavom.

Skupstina moze donositi deklaracije, rezolucijc, preporuke j druge akte.

Clan 208.

lJ Skupstini Rcpublike se obrazlljeVijece gradana i Vijece opstina.

Vijece gradana ima 130 poslanika koje biraju gradani na osnOVll op~teg i jednakog birackog prava, neposredno i tajnim glasanjcm, na naNn utvrdcn zakonom.

. Gradarii svake opstine i gradske zajednice birajll po jednog posIanika u Vijeee op,~tina, nepmredno i tajnim glasanjem, na nacin utvrden zakonom.

Struna 104 - B r:.::o:J_j :::_5 ---=S:....:L~U=_:Z=_=B_:E:._:__:N_:I_:L=_=_I ~S_:T____::_:R_:B=_=_i H:..::_ _:N_:_e:_:d:Lje:.:IJI..:· a,,-, _:_14_:._:_m:::a:::_r=-tJo::_:z:_:1l:.c:jak=-:.__:I:_:9_:_9:::_:3.

Clan 209.

I. Vijeca Skupstine odlucuju ° pitanjima iz nadleznosti Skupstinc sarnostalno, ravnopravno i na zajednickoj sjednici Skupstine,

2. Vijece gradana samostalno:

- razmatra pitanja, donosi zakone, druge propise i opste akte: o osnovnim pravima, obavezama i odgovornostima radnika iz radnog odnosa: 0 pravima i obavezarna raspolaganja sredstvima u svim oblicima svojine; 0 penzijskorn i invalidskom osiguranju: o zastiti na rudu: 0 rudarstvu i koriscenju drngih prirodnih bogatstavu; 0 projektovanju i izgradnji investicionih i drugih objekatu; 0 drustveno-ekonornskom polozaju i udruzivanju zemljoradnika; 0 izdavackoj djelatnosti, stampi, rudiju, televiziji i drugim vidovimajavnog informisanja i komunieiranja; 0 bankerskorn i kreditnom sisternu; 0 Narodnoj banei Bosne i Hereegovinc; 0 odredivanju krivicnih djela i privrednih prestupa i odgovornosti za njih; 0 davanju saglasnosti na zakljucivanje, odnosno ratifikaciju rnedunarodnih ugovora u slucajevima predvidenim Ustavom; 0 koriscenju poljoprivrednog zcmljista, surna i sumskog zemljista, upravljanju sumama i sumskim zemljistem; o lovu i ribolovu; 0 zdravstvenoj zastiti stoke j divljaci i zastiti bilja; 0 nacelima za nacin vrsenju djelatnosti u zanarstvu,

.. ugostlteljstvu i turizmu; 0 drzavljanstvu Republike, 0 upotrebi pecata, grba i zastave Republike; 0 udruzivanju gradana II udruzenja, drustvene organizacije i politicke organizacije; 0 nabavljanju, drzanju i noscnju oruzja: 0 zborovima i drugim javnim skupovimu; 0 predstavkama i prijedlozima; 0 nacelirna refernduma; 0 pravnom polozaju vjerskih zajednica; 0 sistema drzavne uprave; 0 pravirnu, duznostirna i odgovornostima radnika U organima koje obrazuju organi drustvcno-politicklhzajednica: 0 redovnirn sudovima, javnorn tuzila~tvu i javnom pravobranila~tvu;· 0 advokaturi i drugim vidovirna pravne pomoci; 0 amnestiji i pomilovanju, 0 izvrsenju kaznenih sankcija i vaspitno-popravnih mjera; 0 sisternu prekrseja i prekrsajnom postupku i 0 odgovornosti i sankcijama za prekrsaje kojima se povreduju republici propisi; 0 sudskim i upravnim.postupcirna u oblasti 11 kojirna drustvcne odnose ureduje Republika: 0 bezbjednosti -saobracaja; 0 prometu i transportu opasnih materija i 0 posebnoj zastiti boraca, vojnih invalida i porodica palih boraca, kao i zrtava neprijateljskog djelovanja;

- biru i razrjesava predsjcdnike i sudije redovnih sudova;

- imenuje i razrjesava jayne tuzioce i jayne pravobranioce:

- imenuje i razrjesava funkcionere koji rukovode re-

publickirn .organima uprave, republickim upravnim organizacijama, organizacijama koje vrse poslovc od interesa za Republiktr, predsjednika i sudije Republickogsuda za prekrsaje, kao i druge zakonom odrcdene funkcioncre, osim onih koje imenuje Skupstinu na zajednickoj sjednici Skupstine;

- vrsi i druge poslove iz nadlemosti Skupstine koje ne vrsi Vijece opstina,

3. Vijece opstina sarnostalno:

- razmatra pitanja i donosi zakone, druge propise i opste akte: o nacelima samodoprinosa: 0 postupku obrazovanja mjesnih zajednica; 0 urbitrazama, mirovnim vijecima, izbranim ili drugim sudovima kojc obrazllju gradani;o odnosima roditelja i djeec; 0 sturateljstvu i usvojenju; 0 proglasenju nestalih liea za Lunrle i dokazivanju smrti; 0 evidenciji nekretnina; 0 katastru zemljista;o licnom imenu; 0 maticnim knjigama; 0 lienoj karti; oprebivalistu i boravistu gradal1a; 0 birackim spiskovima; 0 ovjcri potpisa, rukopisa i prcpisa.

4. Yijcce gradana i Yijece opslina ravnopravno:

- tazmatraju pitanja: ostvarivanja ravnopravnosti naroda Bosne i Hereegovine i pripadnika drugih naroda koji U ojoj zjve; ostvarivanJa razvoja i zastite Ustllvom utvrdenog sistema; op~te stanje 1I Repub\ici i ostvarivanje politike koju je lItvrdiIa Skllpstina sa stanovi~ta obezbjedenja jedinstva dru~tveno-ekonomskog i drustveno-politickog sistema; ostvarivanja ustavnosti i zakonitosti;jedinstva pravnog sistemu; zastite sloboda, prav!l j duznosti covjeka i gradanina;

, i~

- razmatraju pitanja i donose zakone, druge propise i opste akte: 0 sistemu odbrane; 0 drustvenoj sarnozastiti: 0 drzavnoj i javnoj bezbjednosti; 0 sisternu planiranja; 0 javnim zajmovima; o nasljedivanju; 0 drustvenom sisternu informisanja, 0 nacelirna organizacije naucno-istrafivacke djelatnosti; 0 zastiti i koriscenju kulturno-istorijskog i prirodnog nasljeda; 0 republickim praznicima, 0 odlikovanjima, nagradama i drugim priznanjima Repub1ike; 0 izboru poslanika i odbornika u skupstine drustveno-politickih zajednica; 0 Vladi Republike Bosne i Hercegovine; 0 osnovama dugorocne politikc drustvenoekonomskog razvoja i dugorocnim programirna razvoja za pojedine oblasti; 0 brzem razvoju privredno nedovoljno razvijenih podrucja; 0 zaposljavanju: 0 sistemu finansiranja drustvenopolitickih zajednica; 0 finansiranju zajednickih potreba; 0 poreskorn sisternu, doprinosirna, sisternu taksa i drugim dazbinama; 0 sistemu osiguranja imovine i lica; 0 fondovima koji se obrazuju zakonom; 0 dopunskirn sredstvirna opstinama; 0 obligacionim, svojinsko-pravnim i drugim stvarno-pravnimodnosima; 0 imovinsko-pravnim i drugim rnaterijalno-pravnim odnosima; 0 prometu robe i usluga: 0 kontroli cijena; 0 robnim rezervama; 0 sisternu vaspitanja i obrazovanja, kulture, fizickei tehnicke kulture; 0 biblioteckoj djelatnosti; 0 filmskoj djelatnosti; 0 zdravstvenoj zastiti gradana i 0 organizaciji zdravstvene sluzbe: osaobracaju i vezama; 0 zastiti i unapredivanju covjekove sredine; 0 prostornorn i urbanistickom planiranju; 0 refimu voda; 0 zastiti od pozara i drugihelementarnih nepogoda; 0 statistici; 0 meteoroloskoj, hidroloskoj i seizrnolosko] sluzbi; 0 nacelirna komunalnih djelatnosti; stambenim odnosima i nacelirna u oblasti stambcneizgradnje i njenog finansiranja i upravljanja i gazdovanja stambenim zgradama i stanovima: 0 nacelima starnbenog zadrngarstva; 0 nacelima koriscenja zemIjista i dobara u opsto] upotrebi: 0 zastiti Zrtava fasistickog terora i eivilnih zrtava rata; 0 nacelima djecije zastite, zastite starih i iznemoglih lica i drugih vidova socijalne zastite; 0 igrama na srecu; 0 organizaciji i radu Slufbe Skupstirie; 0 javnom redu i miru; 0 politicko-teritorijalnoj organizaciji Republike.

5. Vijeca Skupstine na zajednickoj sjednici Skupstine:

- odlucuju 0 promjeni Ustava Rcpublike Bosne j Hercegovine;

- proglasavaju Ustav Republike Bosne I Hercegovine, odnosno njcgove promjene;

- odlucujuo prornjenigranica Republike;

" razmatraju i utvrduju spoljnu politiku ratifikuju

medunarodne ugovore;

- odlucuju 0 ratu i miru;

- odlucuju 0 produzenjurnandata i prijevremenim izborima

poslanika u Skupstini Republike i odbornika u skupstinama opstina i skupstinama gradskih zajednica;

- utvrduju razvojnu i ekonornsku politiku:

- donose budzct i zavrsni racun budzeta Republike:

- raspisuju republicki referendum;

-cdlucuju 0 raspisivanju republickih javnih zajmova;

- odlucuju 0 zaduzenjU i drugim obavezama Republike;

- odlucuju 0 povjeruvanju poslova iz nadleznosti Republike

gradskoj zajednici kao posebnoj drustveno-politickoj zajednici;

- biraju j razrjc~avaju; prcdsjednika i potpredsjednike Skllp~tine; predsjednika, potpredsjednike i clanove Ylade; predsjednika i slldije Ustavnbg sllda Bosne i Hercegovine; predsjednika i sudije Yrhovnog suda Bosne i Hercegovine; predsjednike i elanove radnih tijela Skup~tine;

- imenujlli razrjesavaju: ministre; guvernera Narodne banke Bosne j Hercegovine; republiekog javnog tuzioea; republickog javnog pravobranioca i generalnog sekretara Skupstine;

- donose Poslovnik Skupstine.

Vijeea Skupstine mogu odluciti da na zajednickoj sjedniei Skupstine razmatraju i druga pitanja iz ravnopravnogdjelokruga

vijeca Skupstine. ..

. ""

SLUZBENI LIST RBiH

-------

6. Vijeca Skupstine, II okviru svog djelokruga, utvrduju politiku izvrsavanju zakona, drugih propisa i opstih akata koje do nose, kao i obavezc republickih organa i organizacija II vezi sa izvrsavanjern tih propisa, razmatraju izvjestaje Vlade, ministarstavn i drugih republickih organa uprave j republickih upravnih organizacija, vrlie politicku kontrolu nad radom ovih organa i orgunizacija i svojirn smjernicama usmjeravaju njihov rud: vrse kontrolu nad zakonitoscu rada Sluzbe drzavne bezbjednosti ill lorn cilju obrazuju posebno radno tijelo; utvrduju odgovornost funkcionera koje biraju i irnenuju; daju autenticno tumacenje zakona koje donose,

7. Vijeca Skupstine II okviru svog djelokruga razmatraju obavjestenja Ustavnog suda Bosne i Hercegovine 0 stanju i problemima u ostvrivanju ustavnosti i zakonitosti; misljen~a ~ prijedloge Ustavnog suda Bosne I Hercegovine za donosenje I izmjenu zakona i preduzimanje drugih rnjera radi obezbjedivanja ustavnosti i zakonitosti i zastite sloboda i prava gradana i organi-

. zacija i zajednica; rjesenja 0 pokretanju postupka za ocjenjivanje ustavnosti zakona, drugog propisa iii opsteg akta koji je donijela Skupstinu i 0 tome daju rnisljenje Ustavnorn xudu Bosne i Herccgovine.

8. Vijece Skupstine rnoze drugom vijecu podnijeti prijedlog za donosenjc akta iz njegovog djelokruga, razrnatrati naert, odnosno prijedlog zakona, drugog propisa iii opsteg akta, iii drugo pitanje iz djelokruga drugog vijeca i davati mu mi~ljenje 0 tome.

9. Svako vijece vrsi verifikaciju mandata i odlueuje 0 mandatno-imunitctsklm pitanjirna poslanika u Vijecu,

Nakon izvrscne verifikacije mandata, poslanici daju svecanu izjavu.

Svako vijece odlucuje 0 svojoj unutrasnjoj organizaciji, izboru i razrjesenju predsjednika i potpredsjednika vijeca, predsjednika i clunova radnih tijela vijeca i imenuje i razrjesava sekretara vijecu,

Clan 2JO.

Pravo predlaganja zakona, drugog propisa i opsteg akta ima svaki poslanik II svom vijecu, radna tijela Skupstine i vijeca Skupstine, Vlada Republike, Predsjednistvo Republike, skupstine opstina, skupstine gradskih zajednica i Privredna komora Bosne i Hercegovine.

Inicijativu za donosenje zakona, drugih propisa i opstih akata mogu pokrenuti gradani, preduzeca, privredne komore i druga opsta udruzcnja i druge organizacijei zajednice, politicke Ofganizacije, drustvene organizacije i drzavni organi.

Clan 211.

Vijeca odlucuju na sjednicama.

Svako vijece odlucuje na sjednici kojoj prisustvuje vecina poslanika i to vccinom gillsova ukllpnog broja poslanika ako Ustavom nije drukcije odrecleno.

Kada vijcca ucestvuju ravnopravno u odluCivanju 0 odredenom pitanju, mogu na zajednickoj sjednici vijeca razmatrati to pitanje, aJi 0 njemu mogu da odluce na odvojenim .~jednicama. ako Ustavom nijc drukcijc odredeno.

Vijeca Skllp~tine odluclIju na zajedniekoj sjednici SkupWne kojoj prisllstvllje vecina poslanika svakog vijcca.Odlllke se donose veCinom glasova ukllpnog broja poslanika, ako Ustavom nije drukcije odredeno.

o pitanjima izbora, imcnovanja i razrje~enja vijece, odnosno vijeca na zajednickoj sjednici Skup~tine odlueujll vecinom glasoya prisulnih poslanika.

Clan212.

Aka nadlcz.na vijeca nc usvoje u istovjetnom tekstu zakon cije bi nedonosenje dovelo do narusllvanja stabilnosti trZista iii bi prouzrokovalo znatnu ,~tetll za dru~tvcnll zajednicu, prijedlog zakona iznosi se na zajedniekll sjednicu Skupsline, a odiuka se donosi veCinom glasova svih poslanika u SkllpStini.

Clan 213.

Svaki poslanik u vijecll Skup~tine ima pravo da, u okvirll djelokruga vijeca. pokrece pitanja, da po,~tavlja pitanja Vladi i funkcionerima koji rukovode repub1ickim organima llprave, da

Strana 105 - Broj 5

lrazi obavjestcnja, da predlaze vijecu da zahtijeva podnosenje izvjestaja 0 radu tih organa, da trazi strucnu pornoc i da bude inforrnisan II vrsenju svoje funkcije.

Clan 214.

Poslanik u vijecu Skupstine ima pravo da trazi obavjestenja od funkcionera Skupstine koji xu mu duzni dati trazeno obav jestcn je.

Poslanik rnoze postavljati pitanja i trafiti obavjestenja od organa upravljanja republickirn fondom odnosno preduzecern, organizacijorn i zajednicorn koji vrse javna ovlascenja, a koja se odnose na njihov rad.

Najmanje deset poslanika 1I svakom vijecu moze podnijcti interpelaciju za pretresanje odredenih politickih pitanja u vezi sa radom Vlade.

Clan 215.

U Skupstl ni se obrazuje Say jet za pitan je os tvari van j a ravnopravnosti naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji 1I njoj zive. Za clanove Savjeta bira se jednak broj poslanika iz reda pripadnika naroda Bosne i Hercegovine - Muslimana, Srba i Hrvata, odgovarajuci broj poslanika iz reda pripadnika drugih naroda i drugih gradana koji zive u Bosni i Hercegovini. Savjet odlucuje na osnovu saglasnosti clanovu iz reda svih naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj tive. Sastav, djelokrug i nacin rada Savjeta urcduju se zakonom koji se donosi dvotrecinskorn vecinorn od ukupnog broja poslanika u Skupstini,

Savjet razmatra narocito pitanja koja se odnose na: ravnopravnost jezika i pi srna; organizovanje i djelovanje kulturnih ustanova i institucijakoje imaju poseban znacaj za ispoljavanje i afirrnaciju nacionalnih osobenosti pojedinih naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj zive i donosenje propisa kojima se obezbjeduje ostvarivanje ustavnih odredbi kojima su izricito utvrdeni principi ravnopravnosti naroda Bosnc i Hercegovina i pripadnika drugih naroda koji u njoj zive.

Savjet obavezno razmatrapitanje ravnopravnosti naroda Bosne i Hercegovine 1 pripadnika drugih naroda koji u njoj zive na inicljativu poslanika u Skupstini. Ako najmanje 20 poslanika smatra da se predlozenim propisorn iii drugirn aktom iz nadleznosti Skupstine narusava ravnopravnost naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj zive, prijedlog 0 kojem Skupstina odlucuje utvrduje Savjet,

o pitanjima od interesaza ostvarivanje ravnopravnosti naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih narod koji II njoj zive, na prijedlog Savjeta Skupstina odlucuje po posebnorn postupku lItvrdenom Poslovnikom Skupstihe, dvotrecinskom veCinom ukupnog broja poslanika.

Clan 216.

Za razmatranje i pripremanje prijedloga zakona, drugih propisa i opiltih akata i za prollcavanje i pretresanje drugih pitanja, vijeca i Skupstina mogu obmzovati komisije, odhore i druga stalna i povremena radna tijela.

Sastav, zadaci i naein rada radnih tijela utvrdlljll se poslovnikom i odlukama vjjeca odnofino Skllpstine.

Poslovnikom Skup~tine mogu se davati odredena ovlascenja pojedinim radnim tijelima Skllp~tine 11 vrsenju njihovih zadataka.

Rudna tijela mogu zahtijevati od drZavnih organa i organizacija i zajednica potrebne informacije, podatke i isprave.

Radna tijela ne mogll imati istra7.ne i druge ~udske funkcije.

Clan 217.

Predsjednik Skupstine i potpredsjednici Skllp~tine biraju se iz rOOa poslanika u Skupslini.

Nacin kandidovanja, izbora i opoziva predsjednika Skup~tinc i potpredsjednika Skupstine lIreduje se zakonom i Poslovnikom Skupstine.

Nedjelja, 14. mart/ozujak 1993.

Stram! JlJ6 - I3roj_:5:.._ __

SLUZBENI LIST RBiH

. '

Predsjednik predstavlja Skupstinu, saziva zajcdnicke sjednice Skupstine, predsjedava im i potpisujc aktc koji se donose na zajednlckirn sjednicama Skupstinc,

Vijeca Skupstine imaju predsjednika. Predsjednik predstavlja vijcce, saziva sjednice vijcca i predsjeduva im i potpisujc akte koje vijcce donosi,

':':, . ,.;

Clan 218.

Skupstina ima poslovnik, Poslovnikom se ureduju pitanja unutrasnje organizacije i rada Skupstine, nacin obrazovanja radnih tijela, utvrduju uslovi za rad poslunika, kao i druga pitanja od znacaja za rad Skupstine .

Nacin programiranja i uskladivanja radu vijeca i radnih tijela Skupstine i vijeca i ostvarivanja odnosa i suradnje Skupstine sa drugim organima i organizacijama ureduju se poslovnikom Skupstine.

Glava X PREDSJEDNISTVO REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE

CI<ln219.

Predsjednistvo Republikc Bosnc i Hercegovine:

I) predstavlju Republiku Bosnu i Hcrcegovinu;

2) razmatra pitanja 0 sprovodenju utvrdene politike u oblasti odbrane, drzavne bezbjednosti, drustvene samozastite i medunarodne saradnjc i prcdlafe Skupstini Republike preduzimanje odgovarajucih mjera za sprovodenje te politike i u slucaju kad nastupe vanredne prilike koje onernogucuju iii bitno otezavaju ostvarivanje Ustavorn utvrdcnog poretka, predlaze Skupstini prcduzirnanje neophodnih mjera za otklanjanje nastalih porernecaja;

3) utvrduje plan odbrane Republike i u vezi s tim daje odgovarajuce smjernice, u skladu sa zakonom;

4) u skladu sa siavovima i predlozima Skupstine razmatra pitanja utvrdivanja i ostvarivanja spoljne politike Republike, te ostvarivanja medunaradne saradnje i rnedunarodnih ugovora;

5) postavlja i opoziva ukazom ambasadore i sefove misija Republike; prima akreditivna i opozivna pisma stranih diplomatskihpredstavnika koji su kod njega akreditovani i izdaje isprave o ratifikaciji rnedunarodnih ugovora, u skladu sa zakonom;

6) postavlja, unapreduje i razrjesava vojne starjesine, u skladu sa zakoriorn;

7) utvrduje, na osnovu obavljene prethodne konsultacije u Republici, prijedlog kanidata za predsjednika i sudije Ustavnog suda Bosne i Hercegovine:

8) dodjeljuje odlikovanja i druga priznaja Republike, u

skladu sa zakonom;

.9) daje pornilovanja, u skladu sa zakonom;

10) proglasava ukazorn zakone, najkasnije u roku od 15 dana;

11) donosi poslovnikPredsjednistva, Clan 220.

Clanove Predsjednistva biraju gradani neposredno, opstim i tajnim glasanjem, u skladu sa zakonom,

Clanovi Predsjednistva biraju sena cetiri godine i mogu biti birani joS jedanput uzastopno.

Predsjednistvo kome je prestao mandat ostaje na duznosti do izbora novog Predsjednistva Republike.

Predsjednistvo sacinjava sedam clanova

Predsjednika Predsjednistva bira Predsjednistvo iz reda svojih clanova na jednu godinu i rnofe biti biran j08 jedanput uzastopno na ovu funkciju,

U slucaju ratnog iii. vanrednog stanja mandat clanova Predsjednistva i predsjednika se produzava dok ne budu stvoreni Llslaviza izbor novih clanova Predsjednistva.

Clan Predsjedni~tva ne maze biti predstavnik u skup§tini dru~tveno-politil::ke zajednice, sudija Ustavnog suda Bosne i Hercegovine i drugih sudova, ni izabran. odnosno imenovan fllnkcioner drugog drzavnog organa.

Clan Predsjednistva uziva imunitet kao i poslanik u Skupstini Republike .

o pitanjirna imuniteta clana Predsjednistva odlucuje PredsjedniStvo.

Clan 221.

Predsjednistvo za svoj rad odgovara gradanirna i Skupstini Republike,

Predsjednistvo je duzno da na zahtjev Skupstine Republike izlofi stavove 0 pojedinim pitanjima iz svoje nadleznosti.

Predsjednistvo podnosi Skupstini izvjestaj 0 svom radu najmanje jedanput godisnje,

Clan 222.

Za vrijerne ratnog stanja sastav Predsjednistva se prosiruje sa prcdsjednikom Skupstinc, predsjednikorn Vlade i nacelnikom Staba Vrhovne komande oruzanih snaga Republike Bosne i H ercegov i ne.

Za vrijerne ratnog stanja Predsjednistvo je Vrhovna komanda oruzanih snaga Republikc Bosne i Hcrcegovine.

Predsjednistvo II prosirenom sastavu za vrijeme ratnog stanja organizuje i rukovodi odbranom i svim oblicima opstenarodnog otpora na teritoriji Republike,

Predsjednistvo za vrijeme ratnog iii vanrednog stanja na prijedlog Vlade iii po svojoj inicijativi, donosi uredbe sa zakonskarn snagom a pitanjima iz nadlefnosti Skupstine i bira, odnosno imenuje i razrjesuva funkcionere koje bira, odnosno imenuje i razrjesava Skupstina, ako ne postoji rnogucnost da se sazovu nadlezna vijeca. Predsjednistvo podnosi ove uredbe, odnosno odluke 0 izboru iii irnenovanju i razrjesenju na potvrdu Skupstini eim ona bude u mogucnosti da se sazove.

Uredborn sazakonskom snagom donesenom za vrijemeratnog .~tan~a ~ogu s.e, izuzetno, dok to stanje traje, iii ako to zahtijevaju mteresr odbrane Republike, obustaviti pojedine odredbe Ustava koje se odnose na donosenje zakona, drugih propisa.i opsti~ ll~ata i preduzimanje mjera od strane republickih organa I na pojedine slobode, prava i duznosti covjeka i gradan!na ilrava orga~izacija i zajednica, rnijenjati sastav i ovlascenja izvrsnih organa I organa uprave, obrazovati oblasti, okruzi, srezovi i druge drustveno-politickezajednice i utvrditi organizacija njihovih organa.

Glava Xl

VLADA REPUBLI~E BOSNE I HERCEGOVINE Clan 223.

VI~da Republike Bosne i Hercegovine, u okviru svojih Ustavom J zakonom utvrdenih prava i duznosti odgovara Skupstini Republike za predlaganje i sprovodenje politike i izvrsavanje zakona, drugih propisa i opstih akata za cije su izvrsavanje odgovorni orgaru u Republici i za usmjeravanje i uskladivanje rada rr:!ni~~arstava i drugih republickih organa uprave i upravnih orgaruzacija.

Organizacija i nadleznost Vlade utvrduje se Ustavorn i zakonom.

Clan 224.

Vlada Republike Bosne i Hcrcegovine:

I) prati stanje i ostvarivanje politike Skupstine Republike i predlaze Skupstini utvrdivanje politike;

2) predlaze zakone, druge propise i opste akte i ima pravo da daje rnisljenje a predlozima zakona, drugih propisa i opstih akata koje Skupstini podnose drugi ovlasceni predlagaci;

. 3) utvrduje prijedlog razvojne i ekonomske politike Republike,. prostornog plana Republike, republickog budzeta, repub!Jckog. zavr~nog r.aellna i propisa u oblasti monetarn'og,

devlznog I kredltnog sl~tema i kreditne politike; .

4) donosi mjere za ostvarivanje utvrdene razvojne i ekonomske politike Republike;

NcJjelja, 14. l11art/otlljuk 1993.

SLUZBENI LIST RBiH

Strana 107 - Broj 5

5) stara xc 0 sprovodenju politike i izvrsavanju zakona, drugih propisa i opstih akata, akata razvojne i ekonornske pollLike i republickog budzeta;

6) donosi urcdbe, odluke i druge propise za izvrsavanje zakona, drugih propisa i opstih abita koje donosi Republika:

7) stara se 0 izvrsavanju politike odbrane i 0 sprovodenju priprema za odbranu u Republici;

8) uskladuje i usrnjerava rad republickih organa uprave i daje irn smjernice za rad rudi obezbjedenja izvrsavanja zakona, drugih propisa i opstih akata, vrsi nadzor nad radom tih organa:

9) utvrduje opsta naiielu unutrasnje organizacije republickih organa uprave; osniva strucne i drugc sluzbe za svoje potrebe i zajednicke sluzbe za potrebe republickih organa: postavlja i razrjesava funkcoinere za koje je to odredcno zakonom;

10) ratifikuje medunarodne ugovore cije ratifikovanje ne spada II nadlezuost Skupstine Republike:

II) otvara diplomatsku, konzularnu i druga predstavnistva Republike u inostranstvu i imenuje i opoziva diplomatske, konzularne i druge predstavnike Republike koje ne imenuje Predsjednistvo Rcpublike, 1I skladu sa zakonom;

12) .vrsi i druge poslove utvrdene Ustavorn i zakonom.

CJan 225.

Skupstina Republike bira lajnimgla.~anjcm predsjednika Vlade na prijedlog Predsjednistva Republike.

Predsjednistvo predlate Skupstini kandidata za predsjednika Vlade, na osnovu prethodnih konsultacija sa politickim organizacijarna ciji su kandidati izabrani za poslanike LI Skupstini, vodeci racuna 0 stranackoj zastupljenosti.

Kandidat za predsjednika Vlade izlafe svoj program Skupstini i predlaze sastav Vlade.

Skupstina, na prijedlog predsjednika Vlade, tajnim glasanjcrn bira clanove Vlade.

Iz reda clanova Vlade, Skupstina imenuje, na prijedlog predsjednika Vladc, clanove Vlade koji ce rukovoditi pojedinim ministarstvima.

Clan 226.

Predsjednik i clanovi Vlade uzivaju irnunitet kao i poslanici II Skupstini Republikc.

o pitanju imuniteta clana Vladc odlucuje Vlada,

Clan 227.

Svaki clan Vladc ima pravo da predlaze razmatranje pojedinih pitanja iz nudleznosti Vlade, da daje inicijative za pripremanje zakona, drugih propisa i op~tih ukata za cije je predlaganje nudlezna Vlada i propisa idrugih akata koje VJada donosi, kao i da Vladi predlaze utvrdivanje nacelnih 'sravova i smjernica za rad republickih organa uprave i republiekih upravnih organizacija,

Clan Vlade ima pravo i duznost da, II skladu sa stavorn Vlade, predstavlja Vladu u Skupstini.

Svakiclan Vlade rnoze podnijeti ostavku.

Clan 228.

Predsjednik Vlade saziva sjednicc Vlade po svojoj inicijativi iii na zahtjev najmanje pet clanova Vlade.

Predsjednik Vlade predstavlja Vladu.saziva sjednice Vlade i predsjedava sjednicama Vlade, potpisuje propise i druge opsle akte koje donosi VJuda i stanl se 0 njihovom sprovodenju, stara se oprimjenjivanju poslovnika Vlade i oostvarivanjusaradnje

. Vlade sa drugim organima i organ izucij ama.

Clan 229.

VJada je dutm; da izvjdtava vijeca Skup~tine Republike 0 svom radu.

Vlada moze predlotiti vijecuSkupstine da sc odlo~i razmatranje prijedloga zakona, drugog propisa i opstcg akta Skllp~tine ili da se, radi razmatranjaodredenog pitanja, obrazujc zajednicka komisija od clanova nadleznog vijecaSklipstine i clanova Vlade, iii da se ~azove sjednica nadleznog vijeea Skupiltine na kojoj bi ono izlotilo svdj stay.

Clan 230.

Vlada je odgovorna za svoj rad svakom vijecu Skupstine II oblasti iz djelokruga tog vijeca,

Vlada rnoze Skupstini podnijeti kolektivnu ostavku,

Ako srnatra da nije II stanju da obezbijedi sprovodenje utvrdene politike i izvrsavanje zakona, drugog propisa iii opsteg akta Skupstine cije se donosenje predlaze, iii da ne moze preuzeti odgovornost za vrsenje svoje funkcije ako se ne donese zakon, drugi propis ili opsti akt cije donosenje predlazc, Vlada mote

postaviti pitanje povjerenja, .

Svako vijece moze, na prijedlog najrnanje deset poslanika II vijccu, postaviti pitanje povjerenja Vladi,

o pitanju povjerenja Vladi vodi se rasprava i odlucuje na zajednickoj sjednici Skupstine,

Clan 231.

Ako Vlada podnese kolektivnu ostavku iIi. joj Skupstina izglasa nepovjerenje, kao i II drugim slucajevirna kad Vladi prestane rnandat, ona ostaje na duznosti, do izbora nove Vlade.

Ako se u roku od tri mjeseca ne izabere Vlada, predsjednik Skupstine donosi odluku oraspustanjn Skupstine i raspisivanju

novih izboru, .

Clan 232.

Organizacije i zajednice mogu, po svojoj inicijativi ili na tratenje Vlade iznositi pred Vladu svoja misljenja i stavove 0 pitanjirna iz njene nadleznosti,

Glava XII REPUBLICKA UPRA VA

Clan 233.

Za vrsen]e upravnih poslovau odredenim oblastirna osnivaju se, u okviru prava i duznosti Republike, ministarstva.

Ministarstva se osnivaju zakonom.

Zakonom se rnogu osnivati i drugi republicki organi lIprave i republicke upravne organizacije za vrsenje odredenih upravnih, strucnih i drugih poslova iz okvira prava i duznosti Republike.

Zakonom se ureduju. polozaj, prava i duznosti republickih organa lIprave i organlzacija i njihova odgovornost Skupstini i Vladi.

CI~1ll 234 ..

Republicki organi uprave i organizacije sarnostalno vrse poslove iz svoje nadlcznosti na osnovu i u okviru Ustava i

zakona, .

U vr~enjll poslova iz svoje nadleznosti republicki organi uprave i organizacije pridrzavaju se i.drugih republickih propisa i opstih akata, kao i srnjernicaSkupstine i Vlade.

Republieki organi uprave iorganizacije duzni su da obezbjeduju sprovodenje zakona, drugih propisa i opstih akata i politike koju je utvrdila Skupstina,

Clan 235.

Republicki organi uprave i organizacije neposredno izvrsavaju zakone, druge propise i opsre akte kad je to Ustavorn ill zakonom odredcno.

Clan 236.

Fllnkcioneri koji rukovode repllblickim organima uprave i organizacijama mog;u donositi praviJnike, naredbe i uput.~tvaza izvrsavanje zakona, dmgih proplsa i opstih akata Skupstine i propisa Vlade ako SlI za to ovla.~ceni tim propisima, odnosno aktima.

Funkcioneri koji rukovode repllblickim organima uprave i organizacijama i drugi funkcidnerl koje imenuje Skupstina imenllju se na cetiri godine.

Clan 237.

Fllnkcioneri koji rukovode republickim organima uprave i organizacijama, koje imenuje Skupstina odgovomi Sll Skupstini i Vladi za svoj rad, za rad organa,odnosno organizacije kojom rukovode, kao i za stanje 1I odgovarajucoj oblasti U okvifU djelokrllga organa, odnosno organizacije kojim rukovode.

Funkconeri u republickirn organima uprave i organizacijama, koje imenujc Skupstina, odgovorni su ZH svoj rad Skupstini i Vladi.

Clan 238.

Funkcioneri koji rukovode republickirn organima uprave I organizacijamu duzni su da vijeca Skupstine i Vladu izvjestavaju o stanju u odgovarajucoj oblasti uprave i 0 radu organa, odnosno organizacije kojom rukovode.

Ovi funkcioneri su duzni da vijecima Skupstine i Vladi, na njihov zahtjev, daju obavjestenja i objasnjenja 0 pitanjima iz djelokruga organa, odnosno organizacije kojom rukovode, Oni su duzni davati i odgovore na pitunja poslanika u vijccirna Skupstine,

Clan 239.

Republicki organi uprave i organizacije imaju prema opstinskim organima lIprave i organizacijama, 1I izvrsavanju zakona, drugih propisu i opstih akata,i vrsenju nadzora nad izvrsavanjern tih propisa i akata, prava i duznosti utvrdene Ustavom i zakonorn,

Odnosi republickih organa upravc i organizacija i opstinskih organa upruve i organizacija zasnivaju se na uzajamnoj saradnji, razmjeni iskustava i strucnoj pomoci, kao i na pravu svakog organa uprave, odnosno orgunizacijc da daje inicijativu i mi~ ljen je i da stav ljaprijedlogeza organ izovanje i vrsenje sluzbe i zu unapredenje strucnog rada i poslovanja organa uprave, odnosno organizacija 1I odredenoj oblasti uprave.

Clan 240.

Republicki organi lIprave i organizacije staraju se 0 izvrsavanju zakona, drugih propisa i opstih akata cije izvrsavanje spada 11 nadleznost opstinskih organa uprave i organizacija.

Republicki organi . uprave i organizacije II staranju 0 izvrsavanju zakona, drugih propisa i opstih akata mogu traziti od opstinskih organa uprave i organizacija izvjestaje 0 izvrsavanju i primjeni zakona, drugih propisa i opstihakata, a mogu u okviru propisa trafiti i druge izvjestaje i 'podatke potrebne za vrsenje poslova iz svoje nadleznostt,

Republicki organi upravc i organizacije u staranju 0 izvrsavanju zakona mogu davati instrukci]c opstinskim organima uprave i organizacijama. Zakonom sc rnoze odredlti kad instrukcija irna obaveznu snagu.

Clan 241.

Ako opstinski organi uprave, odnosno organizacijc ne izvrsavaju zakonc, druge propisc i opste akte zacije su izvrsavanje odgovorni, nadlezni rcpublicki organ uprave odnosno organlzucija upozorice na to nadlezni izvrsni organ opstinc ipreduzecc druge mjere U okviru svojih pravai duznosti.

Repuhlicki organiuprave i organizacije duzni su obezbijediti izvrsavanjc zakona, drugih republickih propisa i opstih akata za cije su izvrsavanje neposredno nadlczni opstinski organi uprave i organizacije, ako i dok ovi organi, odnosno organizacije ne izvrsavaju te propise odnosno aktc.

Nadlezni republicki organ u slucaju neizvrsavanja zakona i drugih propisa u opstini iii gradskoj zajednici obavjestava nadldni organ opiltine, odnosno gradske zajednice. Republicki organ ima pravo i du~nost da u nadldnom organu opstine, odnosno gradske zajednice pokrcne postupak za utvrdivanje odgovornosti funkcionera i radnika opstinskog organa llprave, odnosno organa llprave gradske zajednice, za neizvrsavanje zakona i drugih propisa. pod uslovima i na

nacin Lltvrden zakonom. .

Clan 242.

Republicki organi upravc i organizucije imaju pravo nadzoru nad opstinskim organillla llprave i organizacijama radi . obezbjedivanjajedinstvenog izvrsavanja zakonll, d[llgih propisa i op~tih akata,

Nedjelja, 14. mart/oz.ujak 1993.

Republicki organi uprave i organizacije II vrsenju nadzora rnogu ukazivati opstinskim organima uprave I organizacijarua na propise i druge opste akte koji nisn u saglasnosti sa Ustavom, zakonom, drugirn propisirna i opstim aktirna i vpredloziti nadlez nom organu pokretanje postupka za njihovo uskladivanje sa Ustavorn, zakonom i drugim propisorn,

Republicki organi uprave i organizacije imaju pravo i duznost da ukazuju Vladi na nezakonite aktc skupstine opstine i njenih organa, kao i na njihove akte za koje srnatraju da su U suprotnosti sa utvrdenom politikom Skupstine,

Clan 243.

U slucaju elementarnih ncpogoda, epidernija i kad to druge vanredne okolnosti zahtijevaju, Vlada rnofe republickim organima uprave i organizacijarna dati posebna ovlascenja II odnOSLI na opsunske organe upravc odnosno organizacije. U vrsenju tih ovlascenja rcpublicki organi uprave i organizacije mogu, dok vanredne okolnosti traju, neposredno organizovati odredene akcije i odredivati Iii neposredno preduzimati i druge mjere koje zahtijevaju vanredne okolnosti na odredenom podrucju.

Clan 244.

Republicki organi uprave i organizacije saraduju sa preduzecirnadrugirn organizacijarna i zajednicama u pitanjima za koja SlI te organizacije, odnosno zajednice zainteresovane, 0 tim pitanjima zainteresovane organizacije i zajednice imaju pravo iznositi svoje stavove, mi.~ljenja, prlmjedbe iprijedloge ina drugi nacin ucestvovti LI njihovom rjesavanju,

Glava XIII VSTA VNI SUD BOSNE I HERCEGOVINE Clan 245.

Ustavni sud Bosne i Hercegovine:

I) odlucuje 0 saglasnosti zakona sa Ustavorn;

2) odlucuje 0 saglasnosti drugog propisa i opsteg akta organa drustveno-politicke zajednice sa Ustavom i zakonom;

3) odlucuje da li su drugi opsti akti u saglasnosti sa Ustavorn odnosno II suprotnosti sa zakonom;

4) odlucujeda li je statut iii drugi opsti akt politicke organizacije, drustvene organizacije i udruzenja gradana u saglasnosti sa Ustavom iliu suprotnosti sa zakonom;

5) rjesava sporove o pravirna i duznostirna izmedu Republike i drugih drustveno-politickih zajednica, kao i sporove izmedu drustveno-politickihzajcdnica, ako za rjesavanje takvih sporova zakonom nije predvidena nadleznost drugog suda;

6) rjesava csukobu nadlefnosti izmedu sudova i organa drustvcno-poliiickih zajcdnica.

Ustavni sud mozc ocjenjivati ustavnost zakona i ustavnost i zakonitost propisa i opstih akata organa drustveno-politickih zajednica i drugih opstih akata koji NU prestali da vaze, aka od prestanka vazenja do pokretanjapostupka nije proteklo viSe od jedne godine.

Chin 246.

Ustavni sud prati pojave od interesa za ostvarivanje ustavnosti i zakonitosti, obavjestava Skupstinu Republike 0 stanju i problemima ostvarivanja ustavnosti i zakonitosti i daje Skupstlni misljenja i prijedloge za dona.senje i izmjenu zakona i predl1zimanje drugih mjera radi obezbjedivanja ustavnosti i zako~itosti i zastite sloboda i prava gradana iorganizacija i zajed-

mea.

Clan 247.

Ako Ustavni sud utvrdi da nadlezni organ nije donio propis za izvrsenje odredaba Ustava, zakona i drugih propisa i opstih abita, a bio je duzan da takav propis donese, obavijestice 0 tome Skl1pstinu.

Clan 248 ..

Ustavni sud moze, II toku postupka do donosenja konacne odlukc. narcditi da se obustaYi izvrsenje pojedinacl1og akta ill radnje koja je prcduzeta na osnovu zakona, drugog propisa i

Nedjelja, 14. rnart/ofujak 1993.

SLUZBENI LIST RBi l-I

::....:....:..:_-~---

opstcg ukra organa drustveno-politicke zajednice iii drugog opsteg akta eija so ustavnost, odnosno zakonitost ocjenjuje, ako bi njihovirn izvrscnjern mogle nastupiti neotklonjive ~tetne posljedice.

Clan 249.

Rad Ustavnog suda je javan.

Clan 250.

Ustavni sud sastoji se od predsjednlku i osarn sudija,

Sudije Ustavnog suda biraju se na osarn godina i nemogu biti ponovo birani na istu funkciju.

Predsjednik Ustavnog suda bira se iz red a sudija tog suda na jednu godinu i moze biti biran jos jedanput uzastopno na istu funkciju,

Predsjednik i sudije Ustavnog suda ne rnogu 11 isto vrijeme vrsiti funkcijc u ddavnim i samoupravnirn organima.

Predsjednik i sudije Ustavnog suda uzivaju imunitet kao i poslaniciu Skupstini,

o irnunitctu sudije Ustavnog suda odlucuje Ustavni sud.

Clan 251.

Predsjednik i sudije Ustavnog sudamogu prije isteka mandata biti razrijescni samo ako sami zatraze da budu razrijeseni, ako budu osudeni za krivicno djeIo na kaznu lisenja slobode iii ako trajno izgube radnu sposobnost za vrsenje svoje funkcije,

Sudiji Ustavnog suda mandat prestaje i kad rnu prestane radni odnos po sili zakona zbog sticanja uslova za penzionisanje, Razlogc za razrjesenje predsjedniku i sudija Ustavnog suda prije isteka njihovog mandata, utvrduje Ustavni sud i o tome obavjestava Skupstinu,

Ako predsJednik iii sudija Ustavnog suda zatrazi da bude razrijesen, a Skupstina ne doncse odluku 0 ovom zahtjevu u roku od tri rnjeseca od dana podnosenja zahtjeva, Ustavui sud ce, na trazenje predsjednika ili sudije Ustavnog suda, utvrditi damu je prestala duznost u Ustavnom sudu i 0 tome obavijestitl Skupstinu,

Ustavni sud moze odluciti du predsjednik iii sudija Ustavnog suda protiv kogaje pokrenut krivicni postupak ne vrsi duznost u Ustavnorn sudu dok taj postupak traje,

Cian 252.

Ako Ustavni sud utvrdi da zakon nije u saglasnosti sa UstaYom, utvrdice to svojom odlukorrr koju dostavlja .Skupstini, Skupstina jeduznada, 1I roku od sest mjeseci od dana dostavljanjaodluke Ustavnog suduusklndi zakon sa Ustavom.

Na zahtjev Skupstine, Ustavni sud moze produziti rok za uskladivanje zakona ilajdu~ejos za ~est mjeseei.

Ako Skupstina, uodrederrorn roku, ne usaglasi zakon sa Ustavornvodredbe zakona koje nisu 1I saglasnostl sa Ustavom . prestaju da vaze, stoceUslavnl sud utvrditi svojom odlukom.

Clan 253.

Ako Ustavni sud utvrdi dupropis, osim zakona, ili drugi opsti akt organadrustvcno-polltiekezajednice nije u saglasnosti sa Ustuvom iii zakonom, poriiiiticei!i ukinuti taj propis iii akt, odnosno one njegoveodrcdbe kojenisu II saglasnosti sa Ustavom

iIi sa zakorlom. .

Ak'o Ustav~i slid utvrdi da opsti akt nije li saglasnosti sa USlavom, odnosno da je ust!protnosti sa zakonom, poni~tice ili lIkinliti taj akt, odnosno one njegove.odredbe koje nist! U sagla~nosti sa Ustavom iii koje su II suprotnosti sa zakonom.

Clan 254.

Zakoni <'1I knje je. utvrdeno da Sll preslali da va~e i drugi propisi i upsti akti organa drll~lVenO-p()litickih zajednica i drugi op~ti akli koji Sli ponisteni iii ukinllti, nece se primjenjivati na odno.~e koji su nastuli prije dana objavljivanjaodluke Ustavnog sllClll, ako do tog dana nisu pravosnuzno rije~eni.

Propisi i drugi opsti ukli doneseni za izvrknje propisa iii drugih opstih akata koji se vise ne mogu primjenjivati, nece sc primjclijivllti od dana objavljivanja odluke Ustavnog suda, ako izodlukeproiziIazi da Slili propisi i akti protivni Ustavll i zakonu.

Strana 109 - Broj 5

lzvrscnje pravoxnaznih pojedinacnih akata, donesenih na osnovu propisa koji se viSe ne mogu prirnjenjivati, ne rnoze se ni dozvoliti ni sprovesti, a ako je izvrsenje zapoceto obustavice se,

Clan 255.

Svako rnoze dati inicijativu za pokretanje postupka za oejenji van je ustavnosti i zakonitosti,

Postupak pred Ustavnim sudom mogu pokrenuti:

I) Skupstina Republike i skupstina druge drustvenopoliticke zajednice;

2) Vlada Rcpublike, osim za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti propisa koje donosi Skupstina;

3) sud, ako se pitanje ustavnosti i zakonitosti pOSLaV! II postupku pred sudom;

4) republickijavni tuzrlac, ako se pitanje ustavnosti i zakonitosti postavi u radu javnog tu~ilastva;

5) prcduzece, mjesna zajednica ilidruga organizacija i zajednica, ako je povrijedcno njihovo pravo utvrdeno Ustavorn iii zakonom;

6) minister i drugi funkcioner koji rukovodi republickirn organom uprave odnosno organizacijom, svaki II svorn djelokrugu, osirn za ocjenjivanje ustavnosti zakona kao. i ustavnosti i zakonitosti propisa Vlade;

7) Sluzba drustvenog knjigovodstva Bosne i Hercegovine, ako pitanje ustavnosti i zakonitosti nastane u radu Sluzbe;

8) organ koji je po Ustavu i zakonuovlascen da obustavi izvrsenje propisa i drugog opsteg akta organa drustvenopoliticke zajednice zbog njegovc nesaglasnosti sa Ustavom i zakonorn;

9) organ koji je po Ustavu i zakonu ovlascen da obustavi izvrsenje opsteg akta zbog njegove nesaglasnosti sa Ustavom, odnosno suprotnosti sa.zakonom.

Ustavni sud moze i sam pokrenuti postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti,

Clan 256.

Svako kome je povrijedeno pravo konacnim iii pravosnaznim pojedinacnhnaktomrlonesenirn na osnovu zakona, drugog propisa ili opsteg akta organa drustveno-politicke zajednice iii drugog opsteg akta, koji prema odluci U stavnog suda nije 1I saglasnosti sa Ustavom iii nije usaglasnosti odnosno koji je II suprotnosti sa zakonom, ima pravo da tra:!i od nadleznog organa izrnjenu tog pojedinacnog akta.

Predlog za izmjenu konacnog ilipravosnaznog pojedinacnog nitta, donesenog na osnovu zakona, .drugog propisa, opsteg akta organa drustveno-politickezajednice i drugog opsteg akta, koji prerna odluciUstavncg sudari.ijeu saglasnosti sa Ustavom iii nije 1I saglasnosti odnosno koji je U suprotnosti sa zakonom, moze sepodnijeti II roku odsest mjeseci oddana objavljivanja odluke Ustavnogsuda U rcpublickom slufbenom listu, ako od dostavljanja pojedinacnog akta do donosenja odluke Ustavnog

suda nije proteklo vi~e od jedne godine. '. .

Ka!1 sud pravosna:!nom odlukom odbije da primijeni propis iii op!::ti akt organa drustveno-politicke zajednice iii drugi' opsti ukt zbog njegove ne.~aglasnostj sa Ustavom iii ibog njegove nesaglasnosti odnosno sllprolnosti sa zakonom, a Ustavni sud utvrdi da takva nesaglasnost odnosno suprotnost ne postoji, svako kome je povrijedeno neko pravo mote zahtijevati izmjenu pravosnazne odluke slid a If roku od jedne godine oddalla objavljivanja odIuke Ustavnog slida.

Ako se utvrdi dase izmjenom pojedinacnog akta ne mogu otkloni!i posIjedice nastale llsljed primjelljivartja propisa iii drugog opsteg akta koji nije li sagIasnosti sa Ustavom iii nije 1I saglasnosli odnosno koji je II sllprotno.~ti sa zakonorll, Ustllvni sud mote odrediti da se ove posljedice otklonc povrilcajem 1I predasnje stanje, naknadom stete iii na drugi natin.

~' -:

Strana 110 - Broj 5

SLUZBENI LISTRBil-l

Nedjelja, 14. mart/ozujak 1993.

CI,m 257.

Drzavni organi, preduzeca i drugc organizacije i zajcdnice, kao i nosioci sarnoupravnih, javnih i drugih drustvenih funkcija, duzni su Ustavnorn sudu, na njegov zahtjev, davati podatke i obavjestenja potrcbna za rad Ustavnog suda i preduzimati, po nalogu Ustavnog sud a, radnje koje su od interesa za vodenje postupka,

Clan 258.

Ustavni slid donosi odluke i rjesenjavecinom glasova svih sudija Ustavnog suda,

Sudija 'Ustavnog suda koji izdvoji misljenje irna pravo i duznost da gu pisrneno izlozi i obrazlozi,

Clan 259.

Ustavni sud donosi odlukc, po pravilu, na osnovu jayne rasprave,

Clan 260.

Kad je u toku postupku zakon, drugi propis iii opst] akt organa drustveno-politicke zajednice iii drugi opkti akt doveden u sklad sa Ustavorn iii zakonom, ali nisu otklonjene posljcdice neustavnosti, odnosno nczakonitosti, Ustavni sud moze odlukom utvrditi da zakon, drugi propis iii opsti akt nijc bio u saglasnosti sa Ustavorn iii zakonom, odnosno da je bio u suprotnosti sa zakonom, Ova odluka Ustavnog suda irna isto pravno dejstvo kao odluka kojom se utvrduje da je zakon prestao da vazi, odnosno kojom se ukida i p~mistava drugi propis iii opsti akt.

Clan 261.

Odluke Ustavnog suda su obavezne i izvrsne,

U slucaju potrebe, izvrsenje odluka Ustavnog suda obezbjeduje Vlada Republike,

Ustavni sud moze zahtijevati da se prema odgovornom lieu preduzmu rnjere zbog neizvrsenja odluke Ustavnog suda,

Clan 262.

Odluke Ustavnog suda objavjuju se 1I republickom slllzbenom listu, kao i u slufbenomglasilu 1I kome je objavljen propis Hi opsti akt organa drustveno-politicke zajednice, iii na nacin na koji se objavljuje drugi opsti akt a kame je Ustavni sud odlucivao.

Clan 263.

Postupak pred Ustavnim sudorn organizaciju Ustavnog suda ureduje Ustavni sud.

oi« vaX I V

-,~

VllHOVNI SUD BOSNE I HERCEGOVINE 1 REPUHLICKO .1A VNO TUZILASTVO

Clun 2M.

Vrhovni sud Bosne i Hercegovine:

I) utvrduje nacelne stavove i nacclnu pravna shvatanja radi jedinstvene prirnjene.zakona II sudovirnu;

2) odlucuje 0 redovnim pravnim sredstvima protiv odluka sudova i uprvostepenom postupku.kad je to zakonom odredeno; 3) odlucuje 0 vanrednim pravnirn sredstvirna protiv pravosnaznihodlukasudova 1I Republici:

4) odlucujeu upravnom sporu, kad je to zakonorn odredeno; 5) rjcsava u slucajevirna predvidenirn zakonom sukob nudleznosti izmedu sudova;

6) vrsi druge poslovc odredene zakonom.

Vrhovni sud obavjestava Skupstinu Republike 0 zapazanjirna u prucenju drustvenih odnosa i pojava i 0 ostvarivanju zakonitosti 1I radu redovnih sudova,

Cla0265.

Funkciju javnog tuZi!astva, u okviru prava i duznosti Republike, vrsi republicki javni tllzilac.

Clun 266.

Republicki javni tll~ilac ulaze pravna srcdstva za koja je ovlascen zakonom II stvarirnu za kojc je nadlezun Vrhovni slid i vrsi drugc poslovc odrcdene zakonorn.

Glava XV

DA V AN.TE SVECANE IZJA VE Clan 267.

Svecanu izjavu prilikorn stupanja na dufnost daju poslanici 1I Skupstini Republike, clanovi Predsjednistva Republike, predsjednik i clanovi Vlade Republike, ministri i drugi republicki funkcioneri koje bira iii imenuje Skupstina Republike, predsjednik i sudije Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, predsjednik i sudije Vrhovnog suda Bosne i Hercegovine i drugih sudova odredenih zakonom.

Clanovi Predsjcdnistva Republike, predsjednik i clanovi Vlade Republikc i sudije Ustavnog suda Bosne i Hercegovine daju svecanu izjavu na zajcdnickoj sjednici Skupstine Republike.

Tekst svecane izjave glasi:

Svecano izjavJjujemda cu povjerenu duznost obavljati savjesno, pridrzavati se Ustava i zakona, zalagati se za ljudska pravai slobode i da ttl u svim prilikama stititi interese Bosne i Hercegovine kao nezavisne i demokratske drzave ravnopravnih naroda i gradana Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih

naroda koji u njoj zive. .

010 CETVRTI

PROMJENA USTAVA REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE

Clan 268.

I. Prijedlog da se pristupi promjeni Ustava Republike Bosne i Hercegovine mogu podnijcti..svako vijece Skupstine Republike, Predsjednistvo Republike, Vlada Republike i najrnanje 30 poslanika u Skupstini,

o prijedlogu da se pristupi prornjeni Ustava Republike Bosne i Hercegovine odlucuje Skupstinana zajednickoj sjednici Skupstine,

2. Nacrtakta a promjeni Ustava utvrduje Skupstina na zajednickoj sjednid Skupstine,

Naert akta 0 prornjcni Ustava Skupstina stavlja na javnu raspravu.

3. Nakon provedene jayne rasprave 0 nacrtu akta 0 prornjeni Ustava, Komisiju za ustavna pitanja Skupstine utvrduje prijedlog akta 0 promjeni Ustava,

o prijedlogu akta odlucuje.Skupstina na zajednickoj sjednici Skupstine, Prornjena Ustava usvojena je ako za nju glasa dvije trecine od ukupnog broja poslanika svakog vijeca Skupstine.

4. Akt 0 proglasenju promjena Ustava donosi Skupstina na zajednickoj sjednici Skupstine,

5. Ustav Republike Bosne i Hercegovinernoze semijenjati ustavnim amandrnanima iii ustavnirn zakonorn.

010 PETI PRELAZNE IZA VRSNE ODREDBE Clan 269.

Pod izrazorn u Ustavu "pripadnici drugih naroda koji zive u Republici" iii "pripadnici drugih naroda koji u njoj five" podrazumijevaju se narodnosti odnosno nacionalne manjine u Republici Bosni i Hercegovini.

Nedjelja, 14. rnan/ozujuk 1993.

SLUZBENI LIST RBil-l

Strana III - Broj 5

Clan 270.

Za xprovodenje Ustava Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine ("SllIzbeni list SRBiH", br. 4n4) i obezbjedenje prelaska na njcgovo primjcnjivanje donesen je Ustavni zakon za sprovodenje Ustava Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine ("Slllzbeni list SRBiH", broj 4n4).

Clan 271.

Usrav Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine stupio je na snagu danorn proglasenja - 25.februara 1974. godine.

Clan 272.

Preci~ceni tekxt Ustava Republike Bosne i Hercegovine obuhvata: Ustav Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine sa Ustavnim zukonorn za sprovodenjc Ustava Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine ("Sluzbeni listSRBiH", broj 4n4), Ustavni zakon 0 izrnjeni Ustavnog zakona za sprovodenje Ustava Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine ("Slllzbeni list SRBiH", broj 9n6), Ustavne arnandmane I do IV nll Ustav Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine ("Slll~beni list SRBiH", broj 21n6), Ustavni zakon 0 izrnjeni Ustavnog zakona Z[I sprovodenje Ustava Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine ("Sluzbeni list SRBiH", broj 23n7), Amandmane V-XII na Ustav Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine sa Ustavnirn zakonom za sprovodenje Amandmana V-XI na Ustav Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine ("Sluzbeni list SRBiH", broj 21/81), Arnandrnnne XIlI-XIX na Ustav Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine sa Ustavnim zakonom za sprovodenje Amandmana XIII-XVlII na Ustav Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine ("Sluzbeni list SRBiH", broj 10/84), Amandmane XX-LVIII na Ustav Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine sa Ustavnim zakonom za sprovodenje Amandrnana XX-LVIl na Ustav Socijalisticke RepubJike Bosne i Hercegovine ("Sluzbeni list SRBiH", broj 13/89), Zakljucak 0 redakcijskim ispravkama u tekstu Amandmana XX do LVIII na Ustav Socijalisticke Republike Bosne j Hercegovine C'Slufbeni list SRBiH", broj 2/90), Ustavni zakon 0 produzenju mandata delegata u skupstinama drustveno-politickih zajednica i funkcionera koje skupstine drustveno-politickih zajednica biraju iii imenuju ("Sll1zbeni list SRBiH", broj 7/90), Amandmane LIXLXXX na Ustav Socijalisticke Republike Bosne i Hercegovine sa Ustavnim zakonom za sprovcdenje AmandmanaUX-LXXIX na Ustav Socijulisticke Republike Bosne i Hercegovine ("Sluzbeni listSRBiH", broj 21/90),Ustavni zakon 0 izmjenama i dopunurna Ustavnog zakona za sprovodenje Amandmana LIXXXIX na Ustav Socijalislicke Republike Bosne i Hercegovine ("Slu1..bcni list SRBiH", broj 29190), Autenticno turnacenje Glanova 19. do 22. Ustavnog zakona za sprovodenje amandmana LXXIX na Ustav SRBiH ("Sll1zbeni list SRBiH", broj 34/90). Uredbu 0 izmjcni naziva Socijalisticke Republike Bosne i Her" cegovine ("Sluzbeni list RBiH", brajl/92), Uredbu 0 ukidanju dosadusnjeg Republickog iltaba tcritorijalne odbrane i obrazovanju Staba Teritorijalne odbrane Republike Bosne i Hercegovine ("SIl.lzbeni list RBiH", broj 1/92), Uredbu sa zakonskorn snagorn 0 utvrdivanju .privrernenog grba i zastave Republike Bosne i Hercegovine ("Sluzbcni list RBiH",broj 4/92), clan 2. Uredbe sa zakonskorn snagorn 0 oruzanim snagama RepubJike Bosne i Hercegovine ("Sluzbcni list RBiH", broj 4/92), Uredbu sazakonskorn snagorn oizmjeni Amandrnana LIV na Ustav Republikc Bosne j Hercegovine ("Slllzbeni list RBiH", broj 5/92) i Urcdbu sa zakonskom snagorn 0 dopuni Amandrnana LXXill na Ustav Republike Bosne i Hercegovinc ("Sluzbeni list RBiH", broj 9/92), Uredbu sa zakonskorn snagom oprovodenju odlukc republickog referendumatSlufbeni list RBiH", broj 3/93), LL kojima je oznacen dan stupanja na snagu Ustava, ustavnih amandmana, ustavnih zakona; uredbi sa zakonskorn snagorn i njihovih pojedinih odredaba.

IIIII~IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII

120

Na osnovu Amandmana Li tacka 5, stay 3. na Ustav Republike Bosne i Hercegovine, PredsjedniStvo Republike Bosne i Hercegovine, na prijedlog Vlade Republike Bosne i Herce-

govine, donoxi .