Sie sind auf Seite 1von 112

Tbilisi

2014

1
maswavleblis wigni gamoicema germaniis
saerTaSoriso TanamSromlobis sazoga­
doebis (GIZ) finansuri mxardaWeriT

gamocemaze pasuxismgebelia saqarTvelos axal­ gazrda


iuristTa asociaciis iuridiuli ganaTlebis xelSewyo­
bis fondi. fondis werilobiTi nebarTvis gareSe
akrZalulia aq moyvanili masalebis gadabeWdva, gamrav­
leba an gavrceleba komerciuli mizniT.

avtori: ana xaraiSvili

dizaini: Teona kereseliZe

redaqtori: nino javaxiSvili

pedagogiuri redaqtori: giorgi gaxelaZe


samecniero redaqtori: Tornike darjania

gamocemaze pasuxismgebeli piri: Tamar metreveli

j. kaxiZis quCa, 0102, Tbilisi, saqarTvelo

+995 32 295 23 53

+995 32 293 61 01

© yvela saavtoro ufleba daculia

ISBN 978-9941-9302-9-4
pedagogebisTvis

samarTlis swavleba moswavleebisaTvis sakmaod Sromatevadi, magram mniSvnelo­


vani saqmea. XXI saukunis sazogadoebis ganviTarebis tempidan gamomdinare, nebis­
mieri moqalaqisaTvis, ganurCevlad profesiisa, aucilebelia iseTi sabaziso
samarTlebrivi sakiTxebis Seswavla, romelTa codnac maT sazogadoebis srul­
fasovan wevrad da aqtiur moqalaqed agrZnobinebs Tavs. swored am mosazrebiT
Seiqmna aRniSnuli saxelmZRvanelo, raTa pedagogs saSualeba mieces gakveTili
saintereso da amave dros, Sedegze orientirebuli gaxados. wignis struqtura
sakmaod martivia. axlavs damxmare savarjiSoebi, romelTac darTuli aqvs maTi
gamoyenebis mizani da mcire instruqcia. savarjiSoebis Sedgenisas Cveni mTavari
mizani iyo yvela im sakiTxis mimoxilva, romelic rigiT moqalaqes, araiurists,
SesaZloa, cxovrebaSi gamoadges. amitomac saxelmZRvaneloSi mocemul istorieb­
sa da fabulebSi martivad SeiZleba Cveni da Cveni mezoblebis, nacnob-megobre­
bis mdgomareobisa da problemebis danaxva. skolis moswavleTaTvis samarTlis
swavlebisas mniSvnelovania, rom praqtikuli samarTlis saxelmZRvanelo, sadac
Teoriuli sakiTxebia axsnili, Teoriad ar darCes da moswavlem aq miRebuli cod­
nis konkretul magaliTTan da cxovrebiseul situaciebTan dakavSireba SeZlos.
vfiqrobT, am saxelmZRvanelos mTavari daniSnuleba swored es aris. aucileblad
unda aRiniSnos, rom aq Tavmoyrili savarjiSoebi sxvadasxva sirTulisaa, amito­
mac maTi SerCevisas pedagogma aucileblad unda gaiTvaliswinos samizne jgufis
_ moswavleebis SesaZleblobebi da interesebi. amasTan, SemoTavazebuli kazuse­
bi da istoriebi orientirebulia moswavlis azrovnebis ganviTarebaze, yvela
SesaZlo variantis ganxilviT da ara problemis gadaWris erTaderTi, calsaxa
gzis moZiebaze. amitomac umjobesia Tu msgavsi tipis savarjiSoebis gakeTebas
klasSive SesTavazebT moswavleebs an werilobiT, eses formiT, saSinao davale­
bad miscemT. aseT SemTxvevaSi saSualeba geqnebaT, TiToeulis azrovnebasa da
argumen­taciis unars daakvirdeT.

bavSvebTan muSaobis miuxedavad, yvela pedagogs Tavisi individualuri midgoma


da gakveTilis Catarebis sakuTari stili aqvs. aRniSnuls aravin uaryofs, Tumca
praqtikulma gamocdilebam garkveuli mimarTulebebi Camoayaliba, romelTa ga­
moyenebamac warmatebuli da efeqturi gakveTilis Catarebamde unda migviyvanos.

warmatebuli gakveTilis winapirobebia:

1. gakveTilis mimdinareobis winaswar Camoyalibebuli gegma _ mniSvnelo­


vania, rom gakveTilze yovelTvis momzadebuli SexvideT. spontanuri da
daugegmavi gakveTili, rogorc wesi, qaoss iwvevs da Sedegze orientirebu­
li ar aris;
2. Teoriuli momzadeba _ miuxedavad Tqveni profesionalizmisa da gamoc­
dilebisa, gakveTilze Sesvlamde aucileblad gadaavleT Tvali saswavlo
masalas da yuradReba miaqcieT sakanonmdeblo cvlilebebs;
3. sakiTxis damuSavebis swori meTodikis SerCeva _ samarTalSi, iseve ro­
gorc nebismier saganSi, arsebobs moswavlisaTvis rTulad an martivad
gasagebi sakiTxebi. gaigebs Tu ara bavSvi konkretul masalas, Tqvens mier
SerCeul axsnis meTodzea damokidebuli. magaliTad, Tu Tqven konstitu­
ciur samarTalSi uflebaTa SezRudvis safuZvlebsa da uflebis darRvevis
SemTxvevebs mxolod leqciuri meTodiT axsniT, savaraudod, cxovrebaSi
msgavsi SemTxvevebis identificireba moswavles gauWirdeba. maSin, roca
ramdenime praqtikuli magaliTis Semcveli savarjiSo mozardis gonebaSi
arsebul sakiTxs naTels mohfens. amitomac, mniSvnelovania, rom aRvniSnoT
_ ar arsebobs swavlebis kargi da cudi meTodi, mTavaria mxolod is, rom
sakiTxi, romelsac vamuSavebT sworad SevusabamoT realobas.

3
praqtikuli samarTlis swavlebisas erTnairi warmatebiT, Tumca gansxvavebuli
intensivobiT, SeiZleba gamoyenebul iqnes swavlebis Semdegi ZiriTadi meTode-
bi:

leqciuri meTodi - klasikuri meTodi Teoriuli masalis moswavleebisaTvis


miwodebisa. bunebrivia, rom gakveTilis msvlelobisas bavSvebis mxridan savar­
jiSoebis gakeTebisa da praqtikuli magaliTebis Sesaxeb msjelobis mimarT meti
xalisi da enTuziazmi SeiniSneba. magram es sulac ar niSnavs imas, rom leqciuri
meTodi naklebi mniSvnelobisaa. piriqiT, Teoriuli masalis axsnisa da ganxilvis
gareSe warmatebuli da efeqturi gakveTili warmoudgenelia. Tumca, aq arsebi­
Ti mniSvnelobis leqciuri periodia. dadgenilia, rom nebismier auditoriaSi da
miTumetes bavSvebSi, koncentraciis unari sakmaod SezRudulia, rac saboloo
jamSi yuradRebis gafantvas iwvevs. pedagogi kargavs moswavles, rogorc msme­
nels da dasaxuli Sedegis miRweva (masalis aRqma) rTuldeba. aseT situaciaSi ga­
mosavali meTodebis mravalferovneba da maTi drouli cvlaa. sasurvelia, Tuki
11-12 wuTis Semdeg leqciuri meTodi sxva meTodiT Canacvldeba;

gonebrivi ieriSi (Brainstorming) - rodesac pedagogi dasamuSavebel sakiTxTan


dakavSirebiT Ria SekiTxviT mimarTavs klass da cdilobs miRebuli pasuxebidan
garkveuli suraTi aawyos. am dros, rogorc wesi, moswavleebis pasuxebi dafaze
iwereba, rac sabolood maswavlebels saSualebas aZlevs Teoriulad axsnas
da Seajamos sakiTxi. am meTodis gamoyenebisas arsebiTi mniSvneloba SekiTxvis
formulirebas aqvs, Tuki pedagogi xvdeba, rom Ria SekiTxvebis dasmiT dafaze
sasurveli da adekvaturi pasuxebi ar gamodis, aucilebelia mimaniSnebeli da
mimarTulebis mimcemi SekiTxvebis moSvelieba. aRniSnuli ki saboloo jamSi mos­
wavleebs ubiZgebs msjelobiTa da azrovnebiT garkveul daskvnebamde mividnen.
amitomac sasurvelia, rom maswavlebels winaswar hqondes moniSnuli is sava­
raudo pasuxebi, romelTa danaxvac gonebrivi ieriSis bolos dafaze surs;

praqtikuli magaliTi - kazusi _ praqtikuli samarTlis swavlebisas, erT-er­


Ti intensiurad gamoyenebadi meTodi, rodesac pedagogi garkveul istorias, fa­
bulas sTavazobs moswavleebs. kazusze msjeloba SesaZlebelia, rogorc klasSi
zepirsityvierad, aseve werilobiTi formiT, saSinao davalebis formatSi;

diskusia, debati, prezentacia _moswavleze orientirebuli meTodebi, rode­


sac is garkveul sakiTxTan dakavSirebiT sakuTar pozicias afiqsirebs. aseT
dros mniSvnelovania, mosmenisa da erTmaneTis azris pativiscemis kulturis Ca­
nergva moswavleebSi. am tipis meTodebis gamoyenebisas gasaTvaliswinebelia, sa­
diskusio, sadebato Tu saprezentacio Temis frTxilad da dakvirvebiT SerCev­
is sakiTxi. arCeul TemasTan mimarTebiT moswavleebis sadiskusio, sadebato da
saprezentacio jgufebSi gadanawileba SeiZleba moxdes orgvarad: sakiT­xisadmi
maTi Sinagani damokidebulebis mixedviT an SemTxveviTi SerCevis principiT.
es ukanaskneli argumentirebuli da Tanmimdevruli msjelobis unaris ufro
mkveTr ganviTarebas iwvevs, radganac moswavles, SesaZloa, iseTi poziciisa da
Sexedulebis mtkiceba uwevdes, romelsac Sinaganad arc eTanxmeba;

testebi, Ria SekiTxvebi - codnis Semowmebis erT-erTi martivi da Semajamebeli


meTodi;

procesualuri simulaciebi, imitirebuli sasamarTlo procesi _


moswavleebisaT­vis erT-erTi yvelaze saxaliso meTodia - roluri TamaSi. sur­
vilisa da interesis arsebobis SemTxvevaSi, sasurvelia, Tu kursis dasasruls
erTxel mainc uzrunvelyofT am meTodis gamoyenebas;

4
4. moswavlisTvis swori miTiTebis micema - arsebiTi mniSvneloba aqvs Ti­
Toeuli savarjiSos win moswavleTaTvis swori instruqtaJis micemas.
aucilebelia, moswavlem icodes, misgan konkretul swor pasuxs elis mas­
wavlebeli, Tu SesaZlebelia ramdenime gansxvavebuli pasuxis arseboba.
Tuki kazusuri tipis savarjiSosTan gvaqvs saqme, rogorc wesi, pasuxis sis­
wore moswavlis msjelobasa da dasabuTebazea damokidebuli, amitomac aseT
dros gadamwyveti mniSvneloba aqvsmaswavleblis mierdasmuli SekiTxve­bis
sizutes da sakiTxebis sworad aqcentirebas. yovelive es sabolood moswav­
les argumentirebul pozicias uyalibebs da azrovnebas aCvevs
5. drois sworad gadanawileba - datvirTuli da mravalferovani gakveTilis
dagegmvisa da Catarebisas, maswavleblis erT-erTi mniSvnelovani gamowveva
drois menejmenti da misi sworad gadanawilebaa. gakveTili im SemTxvevaSi
iqneba efeqturi da Sedegiani Tu winaswar gansazRvrul drois monakveTSi
amoiwureba. amitomac dagegmvis etapze yuradReba miaqcieT da winaswar gan­
sazRvreT ra moculobiT imsjelebT ama Tu im Teoriul sakiTxze da ra dro
dasWirdeba konkretul savarjiSoebs;
6. gakveTilis xalisiTa da enTuziazmiT warmarTva - samarTali rom sain­
teresoa moswavleebisaTvis, amas gamocdileba aCvenebs, Tumca nebismieri
saintereso sakiTxis uintereso da uRimRamo damokidebulebiT gadmoce­
mam, SesaZloa, sruliad sapirispiro Sedegi gamoiwvios. amitomac moswav­
leebs daanaxeT, rom samarTali saintereso da gamosadegia.

maswavleblis saxelmZRvaneloSi mocemuli savarjiSoebis sworad gamo­


yenebisTvis mniSvnelovania maTi Sesabamisoba moswavlis saxelmZRvaneloSi arse­
bul konkretul Tavsa Tu qveTavTan. sagulisxmoa, rom orive zemoT miTiTebuli
saxelmZRvaneloagebulia rogorc erTmaneTisgan Sinaarsobrivad damoukide­
beli, ise erTmaneTze damokidebuli Temebisgan.amitomac qvemoT warmogidgenT
sqemas, romelic erTgvari Sinaarsobriv-meToduri rukaa pedagogisTvis. sqemis
pirveli da meore rigi gviCvenebs maswavleblis saxelmZRvaneloSi mocemuli sa­
varjiSoebis Sinaarsobriv kavSirs moswavlis saxelmZRvaneloSi arsebul Sesa­
bamis Teoriul masalasTan (TavTan, qveTavTan, gverdTan); xolo mesame rigSi mi­
TiTebulia savarjiSos gamoyenebis zogadi, dargobrivi winapirobebi. amitomac
maTi umravlesobaavtonomiurad ganxorcielebadia da mxolod ramdenime maTga­
nis gamoyenebaa sxva samarTlebrivi dargebis codnaze damokidebuli. rac Seexeba
konkretuli samarTlebrivi dargis farglebSi konkretuli savarjiSos adgils,
aRniSnuli rekomendacia warmodgenilia TiToeuli savarjiSos Sesaval nawilSi
- instruqcia maswavleblisaTvis.vimedovnebT, mocemuli sqema dagexmarebaT sa­
varjiSoebis sworad SerCevasa da gakveTilze maT implementaciaSi.

savarjiSo Sesabamisoba moswav­ savarjiSos gamoyenebis


lis saxelmZRvanelos winapiroba
struqturasTan
saqarTvelos konsti­ sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
tuciiT gaTvalis­ lis Tavi, §II.6, gv. 33.
winebuli uflebebi da
Tavisuflebebi- gv. 10.
romeli uflebis gam­ sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
oyenebas aqvs adgili - lis Tavi - §II.6, gv. 33.
daviTis erTi dRe - gv.
10.

5
daajgufeT uflebebi sakonstitucio samar­ avtonomiuri
kategoriebad- gv. 11. Tlis Tavi -§II.6, gv. 33;
adamianis uflebebis Tavi,
gv. 63.
Sekrebis da mani­ sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
festaciis ufleba - gv. lis Tavi -§II.6, gv. 33.
12.
mmarTvelobis forme­ samarTlis arsis Tavi, § avtonomiuri
bi - gv. 12. 6, gv. 17; sakonstitucio
samarTlis Tavi, gv. 21.
mmarTvelobis forme­ samarTlis arsis Tavi, § avtonomiuri
bi - gv. 13. 6, gv. 17; sakonstitucio
samarTlis Tavi, gv. 21.
konstituciis sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
debulebebi - gv. 14. lis Tavi, gv. 21.
xelisuflebis danaw­ sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
ileba - gv. 15. lis Tavi, gv. 21.
diskriminacia da misi adamianis uflebebis Tavi avtonomiuri
formebi - gv. 16. - § 1,2, gv. 63, 65.
samarTlebrivi urT­ samarTlis arsis Tavi -§1, avtonomiuri
ierToba - gv. 16. gv. 11.
samarTlis dargebi - samarTlis arsis Tavi - § avtonomiuri
gv. 17. 2, gv. 15.
samarTlis dargebi - samarTlis arsis Tavi - § avtonomiuri
levanis erTi dRe - gv. 2, gv. 15.
18.
uflebebis Skala - gv. sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
18. lis Tavi - §II.6, gv. 33; §II.7,
gv. 36; §II.8, gv. 42; §II.10, gv.
49; samoqalaqo samarT­
lis Tavi - §1, gv. 128;§ 9,
gv. 160;§ 12; § 13; SromiTi
urTierTobebis Tavi;
sisxlis samarTlis Tavi -
§ 5, gv. 218.
informaciis Tavisu­ zogadi administraciuli avtonomiuri
fleba - gv. 20. samarTlis Tavi, § 14, gv.
124.
administraci­ zogadi administraciuli winapiroba - samarTlis
ul-samarTlebrivi samarTlis Tavi, § 7, gv. arsi, sakonstitucio
aqti - gv. 20. 107. samarTali
moswavlis uflebebi - ganaTlebis samarTlis avtonomiuri
gv. 21. Tavi, § 6, gv. 260.
ganaTlebis ufleba - ganaTlebis samarTlis avtonomiuri
gv. 21. Tavi, § 2, gv. 250.
Seqmeni demokratiuli sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
saxelmwifo - gv. 22. lis Tavi - §II.4,5 gv. 29.

6
moqalaqeoba - gv. 23. sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
lis Tavi - §II.6, gv. 33.
airCieT qveynis sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
prezidenti - gv. 24. lis Tavi - §II.8, gv. 42.
saerTaSoriso organi­ saerTaSiriso organi­ avtonomiuri
zaciebi - gv. 24. zaciebis Tavi, gv. 293.
uflebebi - gv. 26. sakonstitucio samar­ avtonomiuri
Tlis Tavi - §II.6, gv. 33;
adamianis uflebebis Tavi,
gv.63.
moqalaqis uflebebi - sakonstitucio samar­ avtonomiuri
gv. 26. Tlis Tavi - §II.6, gv. 33;
adamianis uflebebis Tavi,
gv.63.
uflebaTa kolizia - adamianis uflebebis Tavi, avtonomiuri
gv. 27. gv.63.
kanonis miRebis pro­ sakonstitucio samarT­ avtonomiuri
cedura - gv. 28. lis Tavi - §II.7, gv. 36.
aqtiuri saarCevno xmis saarCevno samarTlis Tavi avtonomiuri
ufleba - gv. 29. - § 3, gv. 286.
me rom damkvirvebeli saarCevno samarTlis Tavi avtonomiuri
viyo - aRmoaCine dar­ gv. 281.
Rvevebi - gv. 30.
saarCevno ubani - sub­ saarCevno samarTlis Tav­ avtonomiuri
ieqtebi da funqciebi i,gv. 281.
- gv. 30.
brali sisxlis samar­ sisxlis samarTlis Tavi - avtonomiuri
TalSi - gv. 31. § 5, gv. 218.
krosvordi sakonsti­ sakonstitucio samarT­ winapiroba - samarTlis
tucio samarTalze lis Tavi, 21. arsi, sakonstitucio
- gv.31. samarTali.
marTlwinaaRmdegobis sisxlis samarTlis Tavi - avtonomiuri
gamomricxveli gare­ § 6, gv. 222.
moebebi - gv. 32.
marTlwinaaRmdego­ sisxlis samarTlis Tavi - avtonomiuri
bisa da bralis gamom­ § 6, 7, gv. 222, 223.
ricxveli garemoebebi
- gv. 33.
sasjelebi - gv. 34. sisxlis samarTlis Tavi - avtonomiuri
§ 10, gv. 228.
sasjelis daniSvna - gv. sisxlis samarTlis Tavi - avtonomiuri
35. § 10, gv. 228.
ekonomikuri danaSau­ sisxlis samarTlis Tavi - avtonomiuri
li - gv. 35. § 11, gv. 231.
danaSauli - gv. 36. sisxlis samarTlis Tavi - avtonomiuri
§ 1, 2, 3, 4, 5 gv. 213.

7
sisxlis samarTlis sisxlis samarTlis pro­ winapiroba - sisxlis
procesis ZiriTadi cesis Tavi - § 3, gv. 235. samarTali
principebi - gv. 37.
mowme sisxlis samarT­ sisxlis samarTlis pro­ winapiroba - sisxlis
lis procesSi - gv. 37 cesis Tavi - § 4, gv. 236. samarTali
krosvordi sisxlis sisxlis samarTlis Tavi - winapiroba - sisxlis
samarTalze - gv. 38. gv. 213; sisxlis samarTlis samarTali, sisxlis
procesis Tavi - gv. 233. samarTlis procesi
piri samoqalaqo samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
samarTalSi - gv. 38. Tavi - § 1, gv. 128; same­
waremo da arasamewarmeo
iuridiuli pirebis Tavi,
gv.201.
iuridiuli piris sax­ samewaremo da arasame­ avtonomiuri
eebi - gv. 39. warmeo iuridiuli pirebis
Tavi, gv.201.
meurveoba da mzrunve­ samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
loba - gv. 39. Tavi - § 1, gv. 128.
memkvidreoba - gv. 40. samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
Tavi - § 13, gv. 178.
gardacvlilad ga­ samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
mocxadebuli an Tavi - § 12, gv. 171.
ugzo-ukvlod aRiare­
buli meuRlis dab­
runebisas qorwinebis
samarTlebrivi bedi
- gv. 41.
meuRleTa Tanasa­ samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
kuTreba - gv. 41. Tavi - § 12, gv. 171.
qonebis gayofa gan­ samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
qorwinebisas - gv.42. Tavi - § 12, gv. 171.
valdebuleba samoqa­ samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
laqo samarTalSi - gv. Tavi - § 2, 8, 9, gv. 132, 158,
43. 160.
xelSekruleba - gv. 43. samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
Tavi - § 2, 4, 5, 6 gv. 142,
145,149.
sxvisi sakuTrebiT samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
SezRuduli sargeblo­ Tavi - § 3, gv. 137.
ba - gv. 44.
samoqalaqo saproceso samoqalaqo samarTlis winapiroba - samoqalaqo
samarTlis principebi Tavi - § 14, gv. 184. samarTali
- gv. 45.
gansjadoba samoqa­ samoqalaqo samarTlis winapiroba - samoqalaqo
laqo samarTlis pro­ Tavi - § 14, gv. 184. samarTali
cesSi - gv. 46.

8
krosvordi samoqa­ samoqalaqo samarTlis winapiroba - samoqalaqo
laqo samarTalze - gv. Tavi,gv.127. samarTali, samoqalaqo
47. samarTlis procesi
uflebaunarianoba da samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
qmedunarianoba - gv. Tavi - § 1, gv. 127.
47.
garigebebi - gv. 49. samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
Tavi - § 2, gv. 132.
memkvidreTa rigebi - samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
gv. 50. Tavi - §13, gv. 178.
mewarme subieqtebi - samewaremo da arasame­ avtonomiuri
gv. 50. warmeo iuridiuli pirebis
Tavi - § 4, gv.203.
daaregistrire sawar­ samewaremo da arasame­ avtonomiuri
mo - gv. 52. warmeo iuridiuli pirebis
Tavi, gv.201.
gadasaxadebi - gv. 53. sagadasaxado samarTlis winapiroba - samarTlis
Tavi - § 6, gv.210. arsi, sakonstitucio
samarTali, adminis­
traciuli samarTali.
samoqalaqo samarTlis samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
buneba - gv. 53. Tavi, gv.127;
SromiTi urTierTobe­ SromiTi urTierTobebis avtonomiuri
bi - gv. 54. Tavi, gv. 195.
arasrulwlovani SromiTi urTierTobebis avtonomiuri
Sromis samarTalSi - Tavi, gv. 195.
gv. 55.
krosvordi sagadasaxa­ sagadasaxado samarTlis winapiroba - miTiTebuli
do, Sromis, samewarmeo Tavi, gv. 207; SromiTi dargebi
da inteleqtualuri urTierTobebis Tavi, gv.
samarTlis Sesaxeb - gv. 195; samewaremo da arasame­
56. warmeo iuridiuli pirebis
Tavi, gv.201; samoqalaqo
samarTlis Tavi - § 10,
gv.163.
samezoblo samarTlis samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
ZiriTadi principebi - Tavi - § 11, gv. 169.
gv. 56.
xelSekrulebebi - gv. samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
57. Tavi - § 4, 5, 6, gv. 142, 145,
149.
samoqalaqo samarTlis samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
buneba - gv. 58. Tavi, gv. 127.
garigebis baTiloba - samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
gv. 59. Tavi - § 2, gv. 132.
saojaxo samarTlis samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
ZiriTadi principebi - Tavi - § 12, gv. 171.
gv. 60.

9
inteleqtualuri samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
sakuTrebis samarTali Tavi - § 10, gv.163.
- gv. 60.
piradi araqonebrivi samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
uflebebi samoqalaqo Tavi, gv. 127.
samarTalSi - gv. 61.
kerZo samarTlis sub­ samarTlis arsis Tavi - § 2, avtonomiuri
ieqtebi da obieqtebi gv. 15; samoqalaqo samarT­
- gv. 62. lis Tavi, gv. 127.
qorwineba - gv. 62. samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
Tavi - § 12, gv. 171.
sakuTreba, rogorc samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
moTxovnis uzrunve­ Tavi - § 3, gv. 137; § 7, gv.
lyofis saSualeba - gv. 152
63.
anabari da krediti - samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
gv. 64. Tavi - § 6, gv. 149.
uZravi qonebis dareg­ samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
istrireba kanoniT Tavi - §13, gv. 178.
memkvidreobisas - gv.
65.
kazusi - aurzauri sa­ samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
mezobloSi - gv. 66. Tavi - § 11, gv. 169.
keTilsindisieri samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
SemZeni - gv. 67. Tavi - §3, gv. 137.
saavtoro uflebebi - samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
gv. 68. Tavi - § 10, gv.163.
saavtoro uflebebi - samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
gv. 70. Tavi - § 10, gv.163.
sasaqonlo niSani - gv. samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
70. Tavi - § 10, gv.163.
patentis gacema - gv. samoqalaqo samarTlis avtonomiuri
71. Tavi - § 10, gv.163.
forma da Sinaarsi - gv. saxelmZRvanelos TiTqmis avtonomiuri
72. yvela Tavi
testebi da Ria SekiTx­ saxelmZRvanelos TiTqmis winapiroba - mTliani
vebi -gv. 74. yvela Tavi masala

gisurvebT warmatebebs!

10
sarCevi

saqarTvelos konstituciiT gaTvaliswinebuli uflebebi da Tavisuflebebi 14

romeli uflebis gamoyenebas aqvs adgili - daviTis erTi dRe 14

daajgufeT uflebebi kategoriebad 15

Sekrebisa da manifestaciis ufleba 16

mmarTvelobis formebi 16

mmarTvelobis formebi 17

konstituciis debulebebi 18

xelisuflebis danawileba 19

diskriminacia da misi formebi 20

samarTlebrivi urTierToba 20

samarTlis dargebi 21

samarTlis dargebi - erikis erTi dRe 22

uflebebis Skala 22

informaciis Tavisufleba 24

administraciul-samarTlebrivi aqti 24

moswavlis uflebebi 25

ganaTlebis ufleba 25

Seqmeni demokratiuli saxelmwifo 26

moqalaqeoba 27

airCieT qveynis prezidenti 28

saerTaSoriso organizaciebi 28

uflebebi 30

moqalaqis uflebebi 30

uflebaTa kolizia 31

kanonis miRebis procedura 32

aqtiuri saarCevno xmis ufleba 33

me rom damkvirvebeli viyo - aRmoaCine darRvevebi 34

saarCevno ubani-subieqtebi-funqciebi 34

11
krosvordi sakonstitucio samarTalze 35

brali sisxlis samarTalSi 35

marTlwinaaRmdegobis gamomricxavi garemoebebi 36

marTlwinaaRmdegobisa da bralis gamomricxavi garemoebebi 37

sasjelebi 38

sasjelis daniSvna 39

ekonomikuri danaSauli 39

danaSauli 40

sisxlis samarTlis procesis ZiriTadi principebi 41

mowme sisxlis samarTlis procesSi 41

krosvordi sisxlis samarTalze 42

piri samoqalaqo samarTalSi 42

iuridiuli piris saxeebi 43

meurveoba da mzrunveloba 43

memkvidreoba 44

gardacvlilad gamocxadebuli an ugzo-ukvlod aRiarebuli meuRlis dab­


runebisas qorwinebis samarTlebrivi bedi 45

meuRleTa TanasakuTreba 45

qonebis gayofa ganqorwinebisas 46

valdebuleba samoqalaqo samarTalSi 47

xelSekruleba 47

sxvisi sakuTrebiT SezRuduli sargebloba 48

samoqalaqo saproceso samarTlis principebi 49

gansjadoba samoqalaqo samarTlis procesSi 50

krosvordi samoqalaqo samarTalze 51

uflebaunarianoba da qmedunarianoba 51

garigebebi 53

memkvidreTa rigebi 54

mewarme subieqtebi 54

daaregistrire sawarmo 56

gadasaxadebi 57

samoqalaqo samarTlis buneba 57

12
SromiTi urTierTobebi 58

arasrulwlovani Sromis samarTalSi 59

krosvordi sagadasaxado, Sromis, samewarmeo da inteleqtualuri samarTlis


Sesaxeb 60

samezoblo samarTlis ZiriTadi principi 60

xelSekrulebebi 61

samoqalaqo samarTlis buneba 62

garigebis baTiloba 63

saojaxo samarTlis ZiriTadi principebi 64

inteleqtualuri sakuTrebis samarTali 64

piradi araqonebrivi uflebebi samoqalaqo samarTalSi 65

kerZo samarTlis subieqtebi da obieqtebi 66

qorwineba 66

sakuTreba, rogorc moTxovnis uzrunvelyofis saSualeba 67

anabari da krediti 68

uZravi qonebis daregistrireba kanoniT memkvidreobisas 69

kazusi - aurzauri samezobloSi 70

keTilsindisieri SemZeni 71

saavtoro uflebebi 72

saavtoro uflebebi 74

sasaqonlo niSani 74

patentis gacema 75

forma da Sinaarsi 76

testebi da Ria SekiTxvebi 78

danarTebi - krosvordebi 97

krosvordis pasuxebi 107

13
saqarTvelos konstituciiT gaTvaliswinebuli uflebebi da
Tavisuflebebi
savarjiSos mizani: saqarTvelos konstituciis me-2 Tavis zogadi aRqma.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia adamianis uflebebisa da Tavisuflebebis gakveTilis rogorc da­
sawyisSi, ise bolos.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli teqsti da
gamotovebuli adgilebi SeavseT im sityvebiT, romlebic Tqveni azriT​
teqsts yvelaze metad Seesabameba.
saqarTvelos konstituciis Tanaxmad, yvelas unda mieces Sromis SesaZlebloba,
radganac kanonis winaSe yvela . konstituciiT miniWebuli ufle­
bebis dasacavad nebismier adamians ufleba aqvs mimarTos . dauSvebe­
lia adamianis dasja. yvelas, vinc saqarTveloSi kanonierad imyo­
feba, aqvs qveynis teritoriaze Tavisuflad gadaadgilebisa da
Tavisuflad arCevis ufleba. yvela adamianis cxovreba, piradi Canaweri, mimo­
wera, satelefono da sxva saxis saubari, miRebuli Setyobinebebi xelSeuxebelia.
am uflebebis SezRudva daiSveba mxolod gadawyvetilebiT an
kanoniT gaTvaliswinebuli gadaudebeli aucileblobisas mis gareSec. inteleq­
tualuri Semoqmedebis Tavisufleba uzrunvelyofilia, SemoqmedebiT procesSi
Careva da SemoqmedebiTi saqmianobis sferoSi dauSvebelia. yvelas,
garda samxedro Zalebisa da Sinagan saqmeTa saministros SemadgenlobaSi Semava­
li pirebisa, ufleba aqvs nebarTvis gareSe Seikribos sajarod da ro­
gorc , ise gareT. saxelmwifo valdebulia, xeli Seuwyos Tavisufali
mewarmeobisa da konkurenciis ganviTarebas. akrZalulia saqmia­
noba. yvelas aqvs ganaTlebis miRebis ufleba, da ganaTle­
ba savaldebuloa. saxelmwifo xels uwyobs keTildReobas. akrZalulia
adamianis rasis, kanis feris, enis, sqesis, religiis, politikuri da
sxva Sexedulebebis, erovnuli da eTnikuri kuTvnilebis niSniT.

romeli uflebis gamoyenebas aqvs adgili - daviTis erTi dRe


savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos im uflebebis gaazreba, romlebic
maT yoveldRiur cxovrebaSi samarTlian da Tavisufal arsebobas gana­
pirobebs.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomen­
debulia adamianis uflebebisa da Tavisuflebebis Tavis dasawyisSive.
mniSvne­
lovania, rom maswavlebelma moswavles gaaazrebinos yvela
ufleba gamoyenebis TvalsazrisiT, rac savarjiSos dasrulebis Semdeg
am uflebebis Teoriulad ganxilvaSi dagexmarebaT.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli istoria –
“daviTis erTi dRe” da gansazRvreT Tu ra uflebebis realizacias aqvs
adgili am erTi dRis ganmavlobaSi da raSi gamoixateba aRniSnuli.
16 wlis daviTisaTvis erT-erTi rigiTi orSabaTi dRe gaTenda. is, Cveulebisame­
br, mowesrigda, ojaxis wevrebs daemSvidoba da skolisaken gaemarTa. skolaSi 6
gakveTils daeswro da, SeTanxmebisamebr, gakveTilebis Semdeg, Tavis megob­rebTan
erTad, 1 saaTiani mSvidobiani aqcia moawyo, saxelwodebiT `cxovelebi Svelas
iTxoven~ (daviTs da mis megobrebs amave saxelwodebiT sazogadoebrivi gaer­
Tianeba aqvT Camoyalibebuli). erT-erTi arxis korespondentma mas rogorc aqci­
is organizators, interviuc CamoarTva. daviTma Jurnalists ganucxada, rom ori
Tvis win upatrono ZaRlebTan da maT mdgomareobasTan dakavSirebiT Tbilisis

14
meriisgan oficialuri monacemebi gamoiTxova. daviTis TqmiT, cxovelebis mdgo­
mareoba savalaloa, ris Sesaxebac man ori kviris win sagazeTo statiac ki dabeW­
da erT-erT periodul gamocemaSi. aqciaze moswavleebma cxovelTa gausaZlisi
mdgomareobis Tematikaze TavianTi Sesrulebuli naxatebic gamofines. aqciis
dasrulebis Semdeg, daviTi sajaro biblioTekisken gaemarTa, sadac is yoveldRe
(SabaT-kviris garda), gakveTilebis Semdeg saRamos 6 saaTamde, biblioTekaris
damxmared muSaobs. saxlSi misulma daviTma, saRamos 9 saaTze, erT-erT tele­
arxze sainformacio gamoSvebas uyura. siuJeti sasjelaRsrulebis dawesebule­
bebSi myofi pirebis mdgomareobas Seexeboda. Jurnalistis kvleva aCvenebda, rom
am tipis dawesebulebebSi myof adamianebze fizikuri da fsiqikuri zewola aRar
xdeba. daviTi kmayofilia sakuTari TaviT, miaCnia, rom dRem nayofierad Caiara.
dRis dasrulebamde man kidev erTi sasiamovno ambavi Seityo, mamam mas erTkviria­
ni sagzuri aCuqa romis mimarTulebiT. ase rom, daviTi zafxulSi ojaxTan erTad
italiaSi imogzaurebs.

daajgufeT uflebebi kategoriebad


savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos TiToeuli uflebis konkretuli
kategoriisadmi mikuTvneba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia adamianis uflebebisa da Tavisuflebebis gakveTilis dasawyisSive,
uflebebisa da Tavisuflebebis zogadi mimoxilvis Semdeg.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli uflebebi da
gansazRvreT, romel kategorias miekuTvneba TiToeuli maTgani: pirad,
politikur Tu socialur-ekonomikur uflebaTa kategorias. SeavseT
cxrili.
sicocxlis ufleba; pativisa da Rirsebis ufleba; Tavisufali gadaadgilebis
ufleba; saarCevno ufleba; peticiis ufleba; sakuTrebisa da memkvidreobis
ufleba; Sekrebisa da manifestaciis ufleba; ganaTlebis ufleba; gaerTianebis
ufleba; janmrTelobis dacvis ufleba; informaciis Tavisufleba; piradi cxov­
rebis xelSeuxeblobis ufleba; sindisis, aRmsareblobisa da rwmenis Tavisufle­
ba; ojaxis dacvis ufleba; sasamarTlo wesiT dacvis ufleba; udanaSaulobis pre­
zumfcia.

piradi politikuri socialur-ekonomikuri

15
Sekrebisa da manifestaciis ufleba
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos Sekrebisa da manifestaciis, ro­
gorc erT-erTi mTavari uflebis gaazreba, gaerkvas terminologiaSi da
identificireba moaxdinos, yovel konkretul SemTxvevaSi hqonda Tu
ara adgili am uflebis darRvevas.
instruqcia maswavleblisaTvis: sasurvelia, savarjiSo gakeTdes
Teoriu­li masalis miwodebamde. savarjiSos dasrulebis mere, warmar­
TeT mcire diskusia moswavleebs Soris da mxolod amis Semdeg gaacaniT
Teoriuli masala Sekrebisa da manifestaciis uflebis konstitu­ciur-
samarTlebrivi da sxva normatiuli safuZvlebis ganxilviT. (saqarTve­
los konstituciis 25-e muxli, saqarTvelos kanoni Sekrebebisa da mani­
festaciebis Sesaxeb, 12.06.1997).
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi,
gaanalizeT isini da imsjeleT, ramdenad hqondaT moqalaqeebs Sekrebisa
da manifestaciis ufleba da aqvs Tu ara adgili kanondarRvevas.
1. moqalaqeebma gadawyvites policiis Senobis win Sekrebis Catareba;
2. moqalaqeTa jgufma, aprotestebda ra komunaluri gadasaxadebis gaZvire­
bas, qveyanaSi moaxdina rkinigzis blokireba 24 saaTis ganmavlobaSi;
3. braldebul giorgaZisTvis solidarobis gamoxatvis mizniT, Tbilisis
saqalaqo sasamarTlosTan Seikriba moqalaqeTa jgufi. braldebulis
mxar­damWerebi aqtiurad, Tumca zomierad gamoxatavdnen TavianT Sexed­
ulebebs saqmis ganmxilveli sasamarTlos mimarT da saqmis samarTlianad
gadawyvetas moiTxovdnen. aRniSnuli Sekrebis gamo SenobaSi Sesvla-ga­
mosvla Seferxda. aqedan gamomdinare, mandaturebma daSales Sekreba da mo­
qalaqeebi sasamarTlos ezodan gayares;
4. politikurma partia `mZleTamZlem~ gadawyvita, Caetarebina manifestacia
rusTavelis gamzirze. partiis liderma icoda ra, rom konstituciis Ta­
naxmad, yvelas aqvs ufleba, winaswari nebarTvis gareSe Seikribos sajarod
da uiaraRod rogorc WerqveS, ise gareT, saxelisuflebo organoebisTvis
Setyobinebis gareSe, moawyo mSvidobiani manifestacia da gadaketa rusTa­
velis gamziri;
5. Tavisuflebis aRkveTis erT-erTi dawesebulebis SenobasTan, 50 metris ra­
diusSi, arasamTavrobo organizacia `sazogadoeba patimarTa uflebebis
dasacavad~ mSvidobian mitings atarebda. zamTris susxian dRes gaTbobis
mizniT organizatorebma Sekrebis monawileebs ludi dauriges.
6. manifestaciis organizatorma sityviT gamosvlisas SekrebilT saqarTve­
los konstituciuri wyobilebis damxobisken mouwoda;
7. samxedro Zalebis warmomadgenlebma, iTxovdnen ra socialuri pirobebis
gaumjobesebas, gadawyvites Sekrebiliyvnen.

mmarTvelobis formebi
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos saxelmwifo mmarTvelobis forme­
bis erTmaneTisgan gamijvna, TiToeuli formisTvis damaxasiaTebe­li niS­
nebis gaTvaliswinebiT, konkretuli qveynis marTvis sistemis identifi­
cireba da misTvis upiratesi midgomis Camoyalibeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: klasis SesaZleblobebis gaTvalis­
winebiT, SegiZliaT savarjiSos Sesruleba Teoriuli masalis leqciuri
meTodiT miwodebamdec da mas Semdegac. dasasruls, SesaZlebelia, mcire
diskusiis gamarTva imasTan dakavSirebiT, Tu mmarTvelobis romeli
forma moswonT moswavleebs da ratom.

16
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli magaliTebi
da winadadebebis dasawyisSi CasviT grafaSi miTiTebuli mmarTvelobis
formebi.

/absoluturi monarqia/ /saparlamento respublika/ /dualisturi monarqia/

/Sereuli sistemis respublika/ /saprezidento respublika/ /konstituciuri

monarqia/ /Teokratiuli monarqia/ /arCeviTi monarqia/

1. Si saxelisuflebo Zalaufleba ganawile­


bulia monarqsa da parlaments Soris. monarqis uflebebi sakanonmdeblo
sferoSi odnav SezRudulia.
2. Si xelisuflebis samive Sto – sakanonmdeb­
lo, aRmasrulebeli da sasamarTlo xelisufleba erT pirs ekuTvnis.
3. Si monarqi erTianobis simboloa, is mefobs,
magram ar marTavs.
4. Si aRmasrulebeli xelisufleba preziden­
tis xelSia, is aris saxelmwifosa da mTavrobis meTauri. sakanonmdeblo
da aRmasrulebeli xelisufleba erTmaneTisgan mkveTrad aris gamijnuli.
prezidents ar SeuZlia parlamentis daTxovna, xolo parlaments ar SeuZ­
lia mTavrobis gadayeneba.
5. Si prezidents ufleba aqvs, daiTxovos par­
lamenti, xolo parlaments ufleba aqvs monawileoba miiRos mTavrobis
formirebaSi.
6. Si prezidenti saxelmwifo meTauria. mTav­
robis formireba xdeba parlamentis mier. parlaments SeuZlia gadaayenos
mTavroba da aseve, mTavrobas SeuZlia daiTxovos parlamenti.
7. Si saxelmwifos meTauri religiuri lideria.
8. Si, magaliTad, arabeTis gaerTianebul
saemiroeb­Si arsebobs federaluri sabWo, romelSic yvela saemiros
mmarTve­lia gaerTianebuli, swored maTi Semadgenlobidan airCeva federa­
luri sabWos Tavmjdomare.

mmarTvelobis formebi
savarjiSos mizani: moswavlem uzustobebis gareSe SeZlos ganasxvaos
mmarTvelobis formebi.
instruqcia maswavleblisaTvis: mmarTvelobis formebis leqciuri
meTodiT damuSavebis Semdeg, SegiZliaT aRniSnuli savarjiSos Sesrule­
ba miwodebuli masalis moswavleebis mier sworad aRqmis Sesamowmeblad.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli Tezebi,
aRmoaCineT mcdari msjelobebi da gaasworeT isini.
1. konstituciur monarqiaSi - konstitucias iRebs da cvlis monarqi, xelisuf­
lebis yvela Sto mis xelSia;
2. dualistur monarqiaSi -xelisufleba ganawilebulia premier-ministrsa da
parlaments Soris, monarqis roli simboluria;
3. saparlamento respublikaSi - prezidenti mxolod saxelmwifos meTauria,
aRmasrulebel xelisuflebas premier-ministri xelmZRvanelobs;
4. Teokratiul monarqiaSi - saxelmwifos meTauri religiuri lideria,
magali­Tad, rogorc es vatikanis saxelmwifoSia;

17
5. saprezidento respublikaSi - aRmasrulebeli xelisufleba srulad
ekuTvnis prezidents, amasTanave, mas SeuZlia daiTxovos parlamenti;
6. Sereuli sistemis respublikisTvis - Tanabrad damaxasiaTebelia monar­
qiuli da respublikuri formebis niSnebi;
7. absoluturi monarqiebi - Tanamedrove msoflioSic arseboben, magaliTis­
Tvis, didi britaneTi, sadac samefo ojaxi dRemde moRvaweobs.

konstituciis debulebebi
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos konstituciis, rogorc qvey­
nis uzenaesi kanonis, mniSvnelobisa da daniSnulebis gaazreba aseve,
gaaanalizos konstituciiT ganmtkicebuli sakiTxTa garkveuli jgufi.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia mxolod konstituciis Sesaxeb zogadi istoriuli mimoxilvis
Semdeg, misi struqturis damuSavebamde. xolo savarjiSos dasrulebi­
sas, SesaZlebeli iqneba konstituciis sistemis analizi Tavebisa da mux­
lebis mixedviT.
instruqcia moswavlisaTvis: warmoidgineT, rom ayalibebT saxelmwifos.
moifiqreT Tqveni qveynis saxelwodeba, mmarTvelobis forma da
CamoTvlili debulebebidan airCieT ramdenime, romelTac Tqveni qveynis
konstituciaSi CawerdiT, amasTanave, daasabuTeT, Tu ratom TqviT uari
im debulebebze, romlebic ar agirCeviaT. survilisamebr SegiZliaT
daamatoT sxva Tezebic.
1. qurdoba - es aris sxvisi nivTis faruli daufleba da isjeba Tavisuflebis
aRkveTiT vadiT 1-dan 10 wlamde;
2. saxelmwifo cnobs da icavs adamianis sayovelTaod aRiarebul uflebebsa
da Tavisuflebebs, rogorc waruval da uzenaes adamianur Rirebulebebs;
3. sazogadoebriv transportSi ubileTo mgzavroba isjeba kanoniT;
4. adamianis pativi da Rirseba xelSeuvalia;
5. nasyidobis xelSekrulebiT, gamyidveli movalea gadasces myidvels sa­
kuTrebis ufleba qonebaze, masTan dakavSirebuli sabuTebi da miawodos
saqoneli;
6. parlamenti aris qveynis umaRlesi warmomadgenlobiTi organo, romelic
axorcielebs sakanonmdeblo xelisuflebas, gansazRvravs qveynis saSinao
da sagareo politikis ZiriTad mimarTulebebs;
7. pirveli instanciis sasamarTlos mier gamotanili gadawyvetileba mxareebs,
kanoniT dadgenil vadaSi, SeuZliaT gaasaCivron saapelacio sasamarTloSi;
8. qveynis prezidenti aris saxelmwifos meTauri, is warmarTavs da axor­
cielebs saxelmwifos saSinao da sagareo politikas;
9. ganzrax danaSaulad iTvleba qmedeba, romelic Cadenilia pirdapiri an ara­
pirdapiri ganzraxviT;
10. yvela adamiani dabadebiT Tavisufalia da kanonis winaSe Tanasworia
ganurCevlad rasisa, kanis ferisa, enisa, sqesisa, religiisa, politikuri da
sxva Sexedulebebisa, erovnuli, eTnikuri da socialuri kuTvnilebisa, war­
moSobisa, qonebrivi da wodebrivi mdgomareobisa, sacxovrebeli adgilisa;
11. danaSaulis recidivi niSnavs winaT ganzraxi danaSaulisaTvis nasamarTlevi
piris mier ganzraxi danaSaulis Cadenas;
12. ;
13. .

18
xelisuflebis danawileba
savarjiSos mizani: savarjiSos mizania moswavlem erTmaneTisgan
gamij­nos sakanonmdeblo, aRmasrulebeli da sasamarTlo xelisuflebis
daniS­nuleba da funqciebi saqarTvelos konstituciis mixedviT.
instruqcia maswavleblisaTvis: xelisuflebis danawilebisa da daba­
lansebis principis, TiToeuli Stos daniSnulebisa da funqciebis zog­
adi mimoxilvis Semdeg rekomendebulia am savarjiSos Sesruleba sakiT­
xebis ukeTesad aRsaqmelad.
instruqcia moswavlisaTvis: SeusabameT grafaSi mocemuli Tezebi
cxrilSi mocemul subieqtebs _ SeavseT cxrili.

· iRebs kanonebs;
· axdens msjavrdebulTa Sewyalebas;
· Sedgeba premier-ministrisa da ministrebisgan;
· acxadebs sagangebo da saomar mdgomareobas;
· niSnavs sakonstitucio sasamarTlos 3 mosamarTles;
· gansazRvravs qveynis saSinao da sagareo politikis ZiriTad mimar­
Tulebebs;
· gamoscems dekrets;
· warudgens parlaments biujetis proeqts;
· niSnavs da aTavisuflebs erovnuli bankis prezidents;
· axorcielebs marTlmsajulebas;
· yovelwliurad iRebs saxelmwifo biujetis kanons;
· wyvets moqalaqeobis, TavSesafris micemis sakiTxebs;
· Sedgeba komitetebis, fraqciebis, biuroebisgan;
· rogorc wesi, ikribeba weliwadSi orjer;
· airCeva sayovelTao, Tanaswori da pirdapiri saarCevno uflebis sa­
fuZvelze faruli kenWisyriT 5 wlis vadiT.
· axdens saerTaSoriso xelSekrulebebisa da SeTanxmebebis ratificire­
bas, denonsirebasa da gauqmebas;

parlamenti prezidenti mTavroba sasamarTlo

19
diskriminacia da misi formebi
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos diskriminaciuli SemTxvevebis
identificireba da maTi legitimuri SezRudvebisgan gamijvna.
instruqcia maswavleblisaTvis: aRniSnuli savarjiSos Sesruleba re­
komendebulia diskriminaciis formebisa da farglebis axsnisas, raTa
moswavlem ukeTesad SeZlos mkveTri zRvris gavleba diskriminaciul da
aradiskriminaciul SemTxvevebs Soris.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli debulebe­
bi da gansazRvreT, aris Tu ara saxeze diskriminaciis SemTxvevebi da ra
formis. pasuxi daasabuTeT.
1. 17 wlis elina ar SeuSves Ramis klubSi im motiviT, rom klubis Sinaganawesis
Tanaxmad 18 wlamde axalgazrdebi klubSi ar daiSvebian;
2. arCevnebSi monawileobis miRebis ufleba ar aqvT moqalaqeebs, romlebic
sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi imyofebian;
3. gancxadeba samsaxuris maZiebelTaTvis: “oqroulobis maRazias esaWiroe­
ba Ramis daraji. qalbatonebi da 45 wels gadaSorebuli mamakacebi nu ga­
mogvexmaurebiT”;
4. umaRles saswavleblebSi swavlis ufleba mxolod SeZlebul adamianebs
aqvT;
5. erT-erTi sajaro skolis pedagogi samsaxuridan gaaTavisufles im motiv­
iT, rom is romeliRac partiis mitingze SeamCnies;
6. sajaro Tanamdebobis dasakaveblad gamocxadebul konkursSi, eTnikuri
warmomavlobis gamo, uari uTxres eTnikurad somex sergis;
7. 26 wlis elenes uari uTxres kompaniis menejeris Tanamdebobaze im motiviT,
rom is qali iyo;
8. arCevnebSi monawileobis miRebis ufleba ar aqvT moqalaqeebs, romlebic sa­
samarTlos mier qmeduunarod arian cnobilni;
9. giorgi gaaTavisufles samsaxuridan mas Semdeg, rac man sarwmunoeba Seicva­
la;
10. samodelo studiam uari uTxra irens kontraqtis gaformebaze im motiviT,
rom ireni ar iyo saTanado simaRlis da soflidan iyo Camosuli;
11. erT-erTma skolam SemoiRo wesi, romlis mixedviTac skolaSi azerbaijane­
li bavSvebi ar daiSvebodnen.

samarTlebrivi urTierToba
savarjiSos mizani: moswavlem unda gamijnos samarTlebrivi katego­
riis qmedeba moralurad gasakicxi qmedebisgan da amis fonze Camoayal­
ibos samarTlisa da moralisaTvis damaxasiaTebeli saerTo da ganmasxva­
vebeli niSnebi.
instruqcia maswavleblisaTvis: am tipis savarjiSos Sesruleba re­
komendebulia samarTlis arsis mokle mimoxilvis Semdgom, raTa moswav­
lem ukeTesad dainaxos moralsa da samarTals Soris sxvaoba da naTlad
gamokveTos samarTlis, rogorc savaldebulo wesrigis maxasiaTeblebi.
savarjiSos dasrulebis Semdgom, sasurvelia, samarTlisa da moralis
niSnebis sqematuri damuSaveba.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT CamoTvlili SemTxvevebi
da gansazRvreT romelia samarTlebrivi urTierToba da romeli
urTierToba eqceva mxolod moralis regulirebis qveS.

20
1. sergim maRaziaSi puri da karaqi iyida;
2. qamranma da nodarma erTmaneTs avtomobilebi gaucvales;
3. melisam gias 3 dRiT leptopi aTxova;
4. elinam moxucebuls sazogadoebriv transportSi adgili ar dauTmo;
5. rezom avtobusiT mgzavrobisas bileTi ar SeiZina;
6. eriks megobarma mobiluri telefoni aCuqa;
7. megobris dabadebis dRis sufridan momavali daviTi quCaSi ucenzuro si­
tyvebiT igineboda;
8. anam megobars maTematikis sakontrolo ar gadaawerina;
9. irenma dainaxa ra, rom quCaSi manqanebi ar moZraobdnen, wiTel SuqniSanze
gzis savali nawili gadakveTa;
10. usaqmuri levani xSirad arTmevs bebias pensias da totalizatorSi Ta­
maSobs;
11. Tamari eklesiaSi SarvliT Sevida.

samarTlis dargebi
savarjiSos mizani: moswavlem erTmaneTisgan gamijnos samarTlis Ziri­
Tadi dargebi (Tu qvedargebi) da maTi regulaciis sferoebi.
instruqcia maswavleblisaTvis: samarTlis dargebis leqciuri meTo­
diT axsnis Semdeg, rekomendebulia miwodebuli masalis aRniSnuli sa­
varjiSoTi gadamowmeba. klasis SesaZleblobebis mixedviT maswavle­
beli Tavad gansazRvravs, Tu ramdenad detalurad axsnis samarTlis
qvedargebs. (SedarebiT susti klasis SemTxvevaSi, SesaZlebelia, qvemoT
CamoTvlil SemTxvevebTan erTad dargebis (qvedargebis) CamonaTvalis
darigebac).
instruqcia moswavlisaTvis: SeusabameT mocemuli SemTxvevebi samarT­
lis dargebs – gansazRvreT romeli dargis (qvedargis) mosawesrigebe­
lia isini da ufro zustad, romeli dargi Tu qvedargi Seesabameba konk­
retul mocemulobas. aqve miuTiTeT, SemTxveva sajaro samarTlebrivia
Tu kerZo samarTlebrivi.
· parlamentma miiRo kanoni, romlis mixedviTac srulad gauqmda sikvdiliT
dasja;
· mariami sazogadoebriv transportSi ubileTo mgzavrobisTvis kontro­
liorma daajarima;
· aslanma Tavisi kuTvnili avtomobili mersedesi sadazRveo kompania `maoSi~
daazRvia;
· saqarTvelom xeli moawera saerTaSoriso xelSekrulebas narkotikul
dana­SaulTan brZolis Sesaxeb;
· iusticiis saministrom samuSao kabinetebis mosawyobad 20 cali qoTnis
yvavili iyida;
· sergim uari ganacxada alimenti gadauxados Tavis arasrulwlovan Svils,
amitom elenem sarCeliT mimarTa sasamarTlos da ganqorwinebasTan erTad
giorgisaTvis alimentis dakisreba moiTxova;
· Sps `donas~ direqtorma ar gadaixada mogebis gadasaxadi, ris gamoc Semo­
savlebis samsaxurma kompania daajarima;
· naTiam moTxrobebis krebulSi Tavisi avtorobiT nawarmoebi gamoaqveyna.
ramdenime xanSi nodarma sasamarTloSi Seitana sarCeli da naTia Tavisi
nawarmoebis moparvasa da plagiatSi daadanaSaula;

21
· petrem umowyalod scema vanos;
· ereklem, giorgim da qamranma erToblivi biznesis warmoebis mizniT Sez­
Ruduli pasuxismgeblobis sazogadoeba `damiane~ Camoayalibes;
· ekas uari uTxres samsaxurSi kuTvnili Svebulebis micemaze.

samarTlis dargebi - erikis erTi dRe


savarjiSos mizani: moswavlem naTlad aRiqvas da gaanalizos is faqti,
Tu gaucnobiereblad ramdeni saxis samarTlebriv urTierTobaSi monaw­
ileobs adamiani da ra mniSvneloba aqvs samarTals TiToeuli maTganis
yoveldRiur cxovrebaSi.
instruqcia maswavleblisaTvis: samarTlis dargebisa Tu qvedargebis
leqciuri meTodiT damuSavebis Semdeg, SesaZlebelia aRniSnuli savar­
jiSos Sesruleba, samarTlis dargebis identificirebisa da maTi yo­
veldRiur cxovrebaSi gamoyenebis xazgasasmelad.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT savarjiSo `erikis erTi dRe~,
moZebneT samarTlebrivi urTierTobebi da samarTlis regulaciis qveS
moqceuli SemTxvevebi.
eriki dilis 9 saaTze gamovida saxlidan. 10 saaTisaTvis is ukve samsaxurSi iyo.
gamomdinare iqidan, rom agvistos Tve iwyeboda da SvebulebaSi gasvlas apirebda,
samsaxurSi misulma erikma kuTvnili xelfasi aiRo da SvebulebaSi gasvla ofi­
cialurad gaaforma.

samsaxuridan wamosulma erikma, gamomdinare iqidan, rom meore dRes sxva gegmebi
hqonda, winaswar SeTvalierebuli manqanis im dResve yidva gadawyvita. 12 saaTi­
saTvis is ukve manqanebis bazrobaze iyo. levanma manqanis safasuri gadaixada da
axalSeZenili manqaniT megobarTan wasvla gadawyvita.

eriks erTi suli hqonda manqanas rodis aCvenebda megobars; siCqareSi SuqniSnis
wiTel signalze gaiara, rac kuTxeSi SeCerebulma sapatrulo manqanam SeniSna da
sagzao moZraobis wesebis darRvevisTvis 50 lariani jarima gamouwera.

megobarTan misul eriks Tavzari daeca, binis kari Ria daxvda. eriki mixvda, rom sa­
keti gatexili iyo. daureka ra megobars, erikma gadawyvita isev Tavisi saqmeebis­
Tvis miexeda da megobarTan saRamos gaevlo.

megobris saxlidan wamosulma erikma gadawyvita axalSenaZeni manqana qurdobisa


da sxva ubeduri SemTxvevebisgan daecva. asec moiqca da erT-erT dawesebule­
basTan xelSekruleba gaaforma, romlis Tanaxmadac manqanis dawvis an moparvis
SemTxvevaSi finansur zarals aunazRaurebdnen.

saRamos eriki dapirebisamebr kvlav Tavis megobarTan mivida. samwuxarod, sax­


lidan bevri ram iyo gatanili. misi megobris mwuxarebas isic aZlierebda, rom im
dRes meuRles daSorda.

uflebebis Skala
savarjiSos mizani: saqarTvelos moqalaqis samarTlebrivi da ufleb­
rivi mdgomareobis asakobrivi Skalis gaanalizeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: aRniSnuli savarjiSos Sesruleba
SesaZ­lebelia nebismier etapze, gamomdinare iqidan, rom masSi akumuli­
rebulia adamianis (zog SemTxvevaSi moqalaqis) uflebrivi mdgomareoba,
zogadad, samarTalSi da ara - romelime konkretul dargSi.

22
instruqcia moswavlisaTvis: daukavSireT erTmaneTs asaki da Teza.

Canasaxi
dabadebidan
7 wlamde
7-dan 18 wlamde
10 wlidan
14 wlamde
14 wlidan
16 wlamde
16 wlidan
18 wlidan
21 wlidan
30 wlidan
35 wlidan
60 weli
65 weli

1. gaqvs memkvidred yofnis ufleba;


2. gaqvs prezidentad arCevis ufleba;
3. gaqvs mosamarTled gaxdomis ufleba;
4. gaqvs parlamentis wevrad arCevis ufleba;
5. qmeduunaro xar;
6. pensiaze gadis qali;
7. pasuxs ageb im zianisaTvis, rac sxvas miayene, deliqtunariani xar;
8. srulwlovani, srulad qmedunariani xar;
9. SezRudulad qmedunariani xar;
10. uflebaunariani xar;
11. SegiZlia xma misce arCevnebSi – aqtiuri saarCevno xmis ufleba;
12. Cadenili danaSaulisaTvis pasuxs ageb sisxlis samarTlis kodeqsis Sesabam­
isad;
13. gaqvs qorwinebis ufleba mSoblebis winaswari TanxmobiT an gansakuTrebul
SemTxvevaSi, sasamarTlos nebarTviT;
14. warmogeSoba SromiTi qmedunarianoba;
15. SegiZlia sportul, kulturul, sareklamo da xelovnebasTan dakavSire­
bul sferoebSi muSaoba;
16. gaqvs qorwinebis sruli ufleba;
17. warmogeSoba SromiTi qmedunarianoba kanonieri warmomadgenlis an mzrunv­
elobis/meurveobis organos TanxmobiT;
18. gaqvs sawarmos gaZRolis ufleba da am sferoSi SeuzRudavi qmedunariano­
ba;
19. TviTon gankargav sakuTar qonebas;
20. pensiaze gadis mamakaci.

23
informaciis Tavisufleba
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos sajaro informaciis gacemaze
uflebamosili piris, agreTve, Ria da daxuruli sajaro informaciis ti­
pebis identificireba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia mxolod sajaro informaciis cnebis, informaciis gacemaze ufle­
bamosili subieqtebis, daxuruli informaciis ZiriTadi tipebis Teo­
riuli damuSavebis Semdeg.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT TiToeuli SemTxveva da
upasuxeT mocemul SekiTxvebs.
a) giorgim, romelsac uyvars elina, nacnobebisgan gaigo, rom elinas janmrTe­
lobis garkveuli problemebi aqvs. gogonam uari ganucxada giorgis am infor­
maciis miwodebaze. giorgi darwmunebulia, rom mas, rogorc anis Seyvarebuls,
sruli ufleba aqvs gaigos misi janmrTelobis mdgomareoba. igi gancxadebiT
mimarTavs saavadmyofos, romelic kerZo samarTlis iuridiuli piria, sadac
elinas ramdenime kviris win iwva;
gvaqvs Tu ara saxeze sajaro informacia da mis gacemaze uflebamosili subieqti?
unda dakmayofildes Tu ara giorgis moTxovna? pasuxi daasabuTeT.

b) demetrem gancxadebiT mimarTa saqarTvelos Tavdacvis saministros da


moiTxova samxedro Zalebis dislokaciisa da strategiuli gadaadgilebis
Sesaxeb informacia;
ra saxis informacias iTxovs demetre da unda dakmayofildes Tu ara misi moT­
xovna? pasuxi daasabuTeT.

c) irenma gancxadebiT mimarTa sajaro reestris erovnul saagentos da erekles


sacxovrebel binasTan dakavSirebiT uflebadamdgeni dokumenti (nasyidobis
xelSekruleba) moiTxova. sajaro reestris erovnulma saagentom uari ga­
nucxada irens am informaciis miwodebaze im motiviT, rom aRniSnuli infor­
macia erekles pirad saidumloebas warmoadgens.
imsjeleT, sworad moiqca Tu ara saagento, iyo Tu ara is informaciis gacemaze
uflebamosili subieqti da ra saxis informacia gvaqvs saxeze?

administraciul-samarTlebrivi aqti
savarjiSos mizani: administraciul-samarTlebrivi aqtis saxeebis Ses­
wavla maTTvis damaxasiaTebeli niSnebis gamokveTis gziT.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebulia
administraciuli samarTlis gakveTilze, administraciul-samarTleb­
rivi aqtis Teoriulad damuSavebis Semdeg. savarjiSos Sefasebis etapze,
sasurvelia, normatiuli da individualuri administra­ciuli aqtis niS­
nebis konkretulad gamokveTa da kidev erTxel xazgasma.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da yovel konkretul SemTxvevaSi gansazRvreT gvaqvs Tu ara saxeze ad­
ministraciul-samarTlebrivi aqti, dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi nor­
matiulia is Tu individualuri.
1. ani, romelsac samsaxurSi agviandeboda, ar daemorCila amkrZalav niSans
“Sexveva akrZalulia” da avtomobiliT im quCaze Sevida, romelzec dasaSve­
bi iyo mxolod calmxrivi moZraoba. anis aRniSnuli moZraoba iqve mdgomma

24
sapatrulo manqanam SeamCnia. patrulis TanamSromelma ani gaaCera da moZ­
raobis wesebis darRvevisaTvis 50 lariani jarima gamouwera;
2. 270-e sajaro skolis direqtorma, SromiTi xelSekrulebis vadis gasvlam­
de, samsaxuridan gaaTavisufla biologiis pedagogi, ris Sesaxebac gamosca
brZaneba;
3. sergis Tbilisis zRvaze kuTvnil nakveTSi mSeneblobis wamowyeba surs. mas
2 sarTuliani saxlis aSeneba aqvs ganzraxuli, amitomac mSeneblobis ne­
barTvis misaRebad q. Tbilisis meriis sajaro samarTlis iuridiul pirs
`Tbilisis arqiteqturis samsaxurs~ mimarTa. wardgenili dokumentaciis
safuZvelze aRniSnulma samsaxurma sergis mSeneblobis nebarTva misca;
4. skola `pioneris~ direqtorma gamosca brZaneba, romlis mixedviTac maswav­
leblebs gakveTilze dagvianebisaTvis kuTvnili xelfasis 0,05 % CamoeWre­
bodaT;
5. saqarTvelos mTavrobam 2013 wlis 28 marts, `normatiuli aqtebis Sesaxeb~
kanonisa da `saxelmwifo dacvis specialuri samsaxuris Sesaxeb~ kanonis Se­
sabamisad, gamosca dadgenileba saxelmwifo dacvis specialuri samsaxuris
mosamsaxuris ficis damtkicebis Sesaxeb.

moswavlis uflebebi
savarjiSos mizani: cxovrebiseuli magaliTebis safuZvelze gaaanali­
zon is, Tu ra uflebebs aniWebs maT kanoni, rogorc skolis moswavleebs.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia moswavlis uflebebis Sesaxeb Teoriuli masalis miwodebamde.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da gansazRvreT hqonda Tu ara moswavlis uflebebis darRvevas adgili
da konkretulad, ra mimarTulebiT.
1. Tbilisis erT-erTma sajaro skolam saskolo forma SemoiRo. ninim uari
Tqva formis tarebaze im motiviT, rom erTferovneba ar uyvars da yovel­
dRiurad gansxvavebuli samosis tareba urCevnia;
2. amels skolis direqtorma grZeli kabiTa da TavsaburaviT skolaSi siaruli
aukrZala, miuxedavad imisa, rom icoda amelis mrwamsis Sesaxeb. gogona mus­
limi iyo da sxvagvar Cacmulobas religia ukrZalavda;
3. maswavlebelma 15 wlis elenes gakveTilze mobiluri telefoni CamoarTva
da klasis TandaswrebiT waikiTxa elenes piradi mimowera mis Tanaklasel
giosTan;
4. 11 wlis aslani saSualo moswrebis moswavlea, Tumca maswavlebeli mas
gamudmebiT gonebaCamorCenils eZaxis;
5. erT-erTi sajaro skolis me-10 klasis moswavleebma Camoayalibes gazeTi
`paranormaluri movlenebi~. gazeTma moswavleebze damTrgunveli zegav­
lena iqonia, ramac mSoblebis SeSfoTeba gamoiwvia. skolis administraciam
moswavleebisgan Semdgar saredaqcio kolegias garkveuli SezRudvebi dau­
wesa;
6. disciplinis sistematuri darRvevis gamo, maswavlebelma daTos semes­
trul Sefasebas 2 qula Camoaklo.

ganaTlebis ufleba
savarjiSos mizani: moswavlem srulad gaiziaros ganaTlebis uflebis
Sinaarsi da misi mniSvneloba qveynisTvis.

25
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia ganaTlebis samarTalze zogadi Teoriuli msjelobis Semdeg. savar­
jiSos dasrulebis Semdeg mizanSewonili iqneba ganaTlebis uflebis de­
taluri ganxilva (fizikuri da finansuri xelmisawvdomoba da a.S.).
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebebi
da gansazRvreT, dairRva Tu ara ganaTlebis ufleba da ra formiT.
1. 15 wlis giorgi SezRuduli SesaZleblobebis mqone moswavlea. is
damoukideb­lad skolis SenobaSi Sesvlas ver axerxebs. miuxedavad amisa,
direqtorma mas uari uTxra Senobis SesasvlelTan pandusis dayenebaze;
2. cixeSi myof arasrulwlovan daTos cixis administraciam uari ganucxada
saganmanaTleblo programiT uzrunvelyofaze;
3. amelma ver moaxerxa TviTmmarTvelobis arCevnebSi gamarjveba;
4. ucxoeTidan dabrunebul me-12 klasis moswavles uari uTxres eqsternatis
wesiT gamocdis Cabarebis moTxovnaze;
5. zestafonis erT-erTma sajaro skolam uari ganacxada eTnikurad somexi
moswavlis miRebaze;
6. 5 wlis giorgi asakis gamo ar miiRes Tbilisis erT-erT sajaro skolaSi;
7. elinam ver daZlia ra me-5 klasis saswavlo programa, me-2 wels igive klasSi
datoves;
8. finansuri saxsrebis akumulirebis mizniT saxelmwifom qedis erT-erTi sa­
jaro skola gaauqma, ris gamoc bavSvebs 50 kilometris moSorebiT, raio­
nul centrSi uwevdaT skolaSi siaruli;
9. mestiis erT-erT sajaro skolaSi, skolis direqtori moswavleebisgan
yovel­Tviuri gadasaxadis mokrebas iTxovda, aRniSnul Tanxebs ki skolis
remontsa da pedagogebisTvis gamiznul saCuqrebs axmarda.

Seqmeni demokratiuli saxelmwifo


savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos demokratiuli saxelmwifos Ziri­
Tadi maxasiaTeblebis aRqma da sxva reJimebTan Sedareba.
instruqcia maswavleblisaTvis: aRniSnuli savarjiSos Sesrulebis
Semdeg rekomendebulia mmarTvelobis demokratiuli, totalitaruli,
avtokratuli reJimebis leqciuri meTodikiT damuSaveba.
instruqcia moswavlisaTvis: warmoidgineT, rom ayalibebT demokra­
tiul saxelmwifos, Tqven dagevalaT im ZiriTadi principebisa da niS­
nebis amorCeva, romelzedac Tqveni saxelmwifo unda idges. waikiTxeT
qvemoT mocemuli debulebebi da amoarCieT demokratiuli saxelmwifo­
saTvis aucilebeli, relevanturi Tezebi. pasuxi daasabuTeT. imsjeleT,
ratom ar airCieT sxva debulebebi. survilis SemTxvevaSi SegiZliaT
daamatoT Tqveneuli principebic.
· parlaments akompleqtebs prezidenti;
· xelisuflebis wyaroa mTavroba;
· xelisufleba srulad ekuTvnis prezidents;
· prezidenti erTdroulad aris saxelmwifosa da aRmasrulebeli xelisuf­
lebis meTauri;
· diskriminacia akrZalulia;
· masobrivi informaciis saSualebebze unda dawesdes cenzura;
· xmis micemis ufleba mxolod qveynis moqalaqeebs aqvT;

26
· xelisufleba dayofilia 3 Stod: sakanonmdeblo, aRmasrulebeli da
sasamarTlo xelisufleba. TiToeuli maTgani damoukidebelia Tavis
saqmianobaSi;
· sasamarTlo eqvemdebareba monarqs;
· saxelmwifo xelisuflebis organoebi airCeva xalxis mier garkveuli vadiT;
· arCevnebi unda iyos sayovelTao, Tanaswori da pirdapiri;
· sakanonmdeblo da sasamarTlo xelisuflebas axorcielebs prezidenti,
xolo aRmasrulebel xelisuflebas – mTavroba;
· qveyanaSi funqcionirebs erTi mmarTveli partia;
· xelisuflebis wyaroa xalxi;
· akrZalulia sxva religia, garda saxelmwifo religiisa;
· arCevnebSi monawileobis ufleba aqvT 18-dan 80 wlamde moqalaqeebs.

moqalaqeoba
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos moqalaqeobis miRebisa da da­
kargvis SemTxvevebis identificireba da maTi samarTlebrivi Sefaseba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia moqalaqeobis Sesaxeb saqarTvelos organuli kanonisa da konsti­
tuciis Sesabamisi muxlebis zogadi mimoxilvis Semdeg.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da upasuxeT SekiTxvebs.
1. saqarTvelos moqalaqe elenem italiis moqalaqeoba miiRo, ris gamoc
saqarTve­los moqalaqeoba dakarga. elenem miakiTxa advokats, romelmac
mas uTxra, rom saqarTvelos kanonmdeblobiT ormagi moqalaqeobaa daSve­
buli. rogor unda moiqces elene, SeuZlia Tu ara mas erTdroulad iyos
saqarTve­losa da sxva qveynis moqalaqe?
2. jeks, romelic bolo 10 welia saqarTveloSi cxovrobs, uari uTxres
saqarTve­ los moqalaqeobaze im motiviT, rom ar icoda qarTuli ena da
saqarTvelos geografia. jeki Tvlis, rom mas ukanonod uTxres uari moqa­
laqeobaze. ras fiqrobT Tqven?
3. devidma, romelic saqarTvelos moqalaqe anizea daqorwinebuli da ukanask­
neli 2 wlis ganmavlobaSi masTan erTad cxovrobs, saqarTvelos moqalaqeo­
ba moiTxova. devidis moTxovna dakmayofilda. sworad mieniWa Tu ara dev­
ids saqarTvelos moqalaqeoba? imsjeleT am gziT moqalaqeobis miniWebis
sakiTxze;
4. 13 wlis ninis orive mSobelma moqalaqeoba Seicvala. ra bedi eweva ninis, ro­
melsac surs, rom saqarTvelos moqalaqe darCes?
5. makasa da sergis, romlebic saqarTvelos moqalaqeebi arian, inglisSi SeeZi­
naT Svili. bavSvi saqarTvelos moqalaqed iTvleba. sworia Tu ara aRniSnu­
li Teza?
6. katrini safrangeTSi daibada, misi dabadebis momentisaTvis katrinis deda
saqarTvelos moqalaqe iyo, xolo mama – espaneTis. Svilis moqalaqeobis
sakiTxi mSoblebma urTierTSeTanxmebiT gadawyvites. hqondaT Tu ara amis
ufleba mSoblebs?
7. laSas, romlis mimarTac arsebobs kanonier ZalaSi Sesuli sasamarTlo ga­
naCeni, uari uTxres saqarTvelos moqalaqeobidan gasvlaze. aqvs Tu ara la­
Sas aRniSnulis ufleba?

27
8. demetre 1 wlis ganmavlobaSi arasapatio mizeziT ar dadga sakonsulo aR­
ricxvaze, ris gamoc saqarTvelos moqalaqeoba dakarga. marTebulia Tu ara
aRniSnuli Teza?
9. nodarma 5 wlis ganmavlobaSi zedized Caidina 2 ganzraxi mkvleloba dama­
mZimebel garemoebebSi, ris gamoc mas saqarTvelos moqalaqeoba CamoerTva.
nodari Tvlis, rom misi uflebebi dairRva, Tqven ras fiqrobT?

airCieT qveynis prezidenti


savarjiSos mizani: moswavlem Seiswavlos ZiriTadi saarCevno cenzebi.
instruqcia maswavleblisaTvis: prezidentis institutze msjelobi­
sas, sasurvelia, aRniSnuli savarjiSos gakeTeba, rasac Tan unda mohyves
saarCevno cenzebis Teoriuli ganxilva da saqarTvelos konstituciis
cvlilebamdeli da cvlilebebs Semdgomi regulaciebis analizi. savar­
jiSos bolos rekomendebulia mcire diskusia da moswavleTa mosazre­
bebis gageba im savaldebulo moTxovnebis Sesaxeb, rasac konstituciis
moqmedi redaqciiT prezidentobis kandidati unda akmayofilebdes.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT moyvanili 5 pirovnebis
monacemi, gadawyviteT vis aqvs moqmedi kanonmdeblobiT prezidentad
kenWisyris ufleba.
1. 32 wlis nodari patriotia, is partia `damoukidebeli saqarTvelos~ wevria
da erTi wlis win Camovida vaSingtonidan, sadac 5 wlis ganmavlobaSi msof­
lio bankis saTavo ofisis iuristad muSaobda;
2. 38 wlis eriki saqarTveloSi mcxovrebi moqalaqeobis armqone piria, is ga­
naTlebiT ekonomistia, upartioa, Zalian uyvars saqarTvelo da surs misi
prezidenti gaxdes;
3. 40 wlis danielma 10 wlis win miiRo saqarTvelos moqalaqeoba da bolo 8
welia saqarTveloSi cxovrobs. is profesiiT dizaineria, Zalian uyvars
saqarTve­lo da misi gaZliereba unda;
4. 55 wlis demetre warmatebuli politikosia. is orjer iyo ukve qveynis
prezidenti, misi mmarTvelobis periodSi qveyana ganviTarda da win wavida,
mosaxleoba mas afasebs. amitom man gadawyvita kidev erTxel miiRos mona­
wileoba prezidentis arCevnebSi, kvlav gaxdes prezidenti da qveynis aRor­
Zineba gaagrZelos;
5. 70 wlis aslani dabadebiT saqarTvelos moqalaqea. politikaSi saqmianobis
30 wliani gamocdileba aqvs, profesiiT iuristia, wlebia cxovrobs da moR­
vaweobs saqarTveloSi.

saerTaSoriso organizaciebi
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos ZiriTadi saerTaSoriso organi­
zaciebis statusisa da miznebis (funqciebis) erTmaneTisgan gamijvna.
instruqcia maswavleblisaTvis: saerTaSoriso organizaciebis leq­
ciuri meTodiT damuSavebis Semdeg, miwodebuli Teoriuli masalis
aT­­visebis Sesamowmeblad, rekomendebulia aRniSnuli savarjiSos Ses­
ruleba.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli debulebe­
bi da SeusabameT isini cxrilSi mocemul saerTaSoriso organizaciebs,
amasTanave, daukavSireT TiToeuli organizacia organizaciis tipis
mwkrivSi mocemul erT-erT tips, bolo mwkrivSi CawereT ki an ara.
· humanitaruli organizacia, uzrunvelyofs samxedro konfliqtebisa da
areulobebis dros dazaralebuli adamianebisTvis daxmarebis aRmoCenas;
28
· samxedro-politikuri aliansi, romelic mimarTulia SeiaraRebuli
konfliq­ tebis prevenciisaken, Tumca, garkveul SemTxvevebSi, samxedro
gziT konfliqtis mogvarebasac uzrunvelyofs. aseve, axorcielebs human­
itarul miznebsac;
· erTiani evropuli sivrcis ideis garSemo gaerTianebuli saxelmwifoebis
kavSiri. misi mizania saxelmwifoTa ekonomikuri ganviTareba da SeiaraRebu­
li konfliqtebis Tavidan acileba;
· organizaciis ZiriTadi mizania adamianis uflebebis dacva, kanonis uze­
naesobisa da demokratiuli Rirebulebebis uzrunvelyofa; Sedgeba Semde­
gi organoebisgan: adamianis uflebaTa evropuli sasamarTlo, ministrTa
komiteti, evropis regionuli da adgilobrivi xelisuflebis kongresi, sa­
parlamento asamblea;
· uzrunvelyofs konfliqtebis Tavidan acilebas SeiaraRebuli Zalebis ga­
reSe, krizisuli situaciebis marTvas, sazRvrebis dacvasa da marTvas;
· axorcielebs saerTaSoriso vaWrobis xelSewyobas, uzrunvelyofs savaWro
davebis mogvarebas;
· finansurad exmareba ganviTarebad qveynebs, uzrunvelyofs finansuri sta­
bilurobis dacvasa da siRaribis Semcirebas;
· uzrunvelyofs ganviTarebadi da saSualo Semosavlebis mqone qveynebisaT­
vis daxmarebis aRmoCenas, gascems uprocento an dabalprocentian sesxebs;
· ZiriTadi mizania terorizmTan brZola, mSvidobis SenarCuneba, humanita­
ruli proeqtebi. Sedgeba Semdegi erTeulebisgan: generaluri asamblea,
uSiSroebis sabWo, sameurveo sabWo, ekonomikuri da socialuri sabWo, sam­
divno, marTlmsajulebis saerTaSoriso sasamarTlo.

aris Tu ara
organizaciis tipi, organizaciis organizaciis
saqarTvelo
statusi dasaxeleba miznebi, funqciebi
wevri
wiTeli jvris saerTaSo­
riso komiteti
msoflio banki
samTavrobo (saxel­ saerTaSoriso savalu­
mwifoTaSorisi) to fondi
saerTaSoriso
organizacia evrokavSiri

Crdiloatlantiku­
ri organizaciis xe­
lSekruleba (nato)

evropaSi usafrTxoe­
bis da TanamSromlobis
organizacia _ euTo
arasamTavrobo
saerTaSoriso or­ evrosabWo
ganizacia
msoflio savaWro orga­
nizacia

gaerTianebuli erebis
organizacia (gaero)

29
uflebebi
savarjiSos mizani: uflebebisa da Tavisuflebebis kategoriebad da sa­
xeebad pirobiTi dayofis aRqma.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomende­
bulia adamianis uflebebisa da Tavisuflebebis zogadi Teoriuli da
aseve, maTi saxeebad da kategoriebad dayofis mimoxilvis Semdeg.
instruqcia moswavlisaTvis: qvemoT mocemul winadadebebSi CasviT
grafaSi miTiTebuli cnebebi. erTi da igive cnebis gamoyeneba dasaSvebia
ramdenjerme.

/bunebiTi ufleba/ /absoluturi ufleba/ / arCevnebSi monawileobis ufleba/


/SezRuduli ufleba/ /Tavisufleba/ / ufleba/ /materialuri uflebebi/
/saproceso ufleba/ /socialuri uflebebi/

1. sicocxlis ufleba adamianis a da dabadebisTanave eniWeba.


2. monobisa da iZulebiTi Sromis akrZalva a da misi
SezRudva dauSvebelia.
3. rogorc wesi, mxolod da mxolod qveynis moqalaqeebs aqvT
.
4. Tavisufali gadaadgilebis ufleba erT-erTi - - a.
5. Tavis TavSi gulisxmobs iseT uflebas, rodesac adamiani
Tavis qmedebebSi Tavisufalia, saxelmwifo am dros, ZiriTadad, pasiuria da
ar ereva.
6. ZiriTadad gulisxmobs adamianisaTvis raime moqmedebis
ganxorcielebis miniWebas. am dros saxelmwifo aqtiuria da valdebulia,
garkveuli uzrunvelyofa moaxdinos.
7. azris .
8. religiis .
9. sasamarTlosadmi mimarTvis ufleba erT-erTi a.
10. sityvis, azris, sindisisa da religiis Tavisufleba, pativisa da Rirse­
bis ufleba sxva uflebebTan erTad s kategorias
miekuTvne­ba.
11. Sromisa da ganaTlebis uflebebi s kategorias gane­
kuTvneba.
12. dominirebuli mosazrebis Tanaxmad, sicocxlis ufleba
ar aris.

moqalaqis uflebebi
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos saqarTvelos moqalaqis uflebe­
bis gaanalizeba da imis aRqma, Tu ratom ar aqvs saqarTvelos terito­
riaze myof yvela adamians uklebliv yvela ufleba.
instruqcia maswavleblisaTvis: adamianis uflebebze zogadi Teori­
uli msjelobis Semdeg, sasurvelia, am savarjiSos klasSi Setana, raTa
moswavleebma moqalaqisa da ucxoelis samarTlebrivi statusis gamijvna
da am kuTxiT uflebebisa da movaleobebis gradacia SeZlon.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT cxrilSi mocemuli uflebebi

30
da movaleobebi da gansazRvreT mxolod saqarTvelos moqalaqes ekuTv­
nis isini Tu zogadad adamians. dasviT plusebi da minusebi.

saqarTvelos
uflebebi da movaleobebi ucxoeli
moqalaqe

arCevnebSi xmis micemis ufleba


(aqtiuri saarCevno ufleba)

sakuTrebis ufleba

ufleba, iyo arCeuli an daniSnuli


saxelmwifo Tanamdebobaze

qorwinebis ufleba

samxedro samsaxuris gavlis movaleoba

referendumSi monawileobis ufleba

janmrTelobisa da usafrTxoebis ufleba

qveyanaSi Semosvlisa da qveynidan gasvlis ufleba

partiis wevrobis an sxva politikuri saqmianobis


ganxorcielebis ufleba

informaciis Tavisuflad miRebisa da gavrcele­


bis ufleba

uflebaTa kolizia
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos uflebaTa kanonieri SezRud­
vis arakanonieri SezRudvebisgan gansxvaveba.

instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos gakeTeba rekomende­


bulia TiToeuli uflebis leqciuri meTodikiT damuSavebis Semdeg.
savarjiSos Sesrulebis Semdeg, sasurvelia, uflebaTa kanonieri Sez­
Rudvis safuZvlebze detaluri msjeloba.

instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxveva


da upasuxeT SekiTxvebs.

ameli quCis mxatvrobis mimdevaria. is Tvlis, rom uflisgan gansakuTrebuli ni­


WiTaa dajildoebuli da Tavisi niWis gamomJRavneba uyvars. erT mSvenier dRes
man, erT-erTi saxlis kedelze, impresionistuli naxati Seasrula da kmayofili
dabrunda Sin.

ucxo qveynidan dabrunebulma giorgim aRmoaCina, rom misi saxlis kedeli amels
`Seulamazebia~ da gabrazebulma naxati TeTrad gadaReba. amasTanave, giorgim
sarCeliT mimarTa sasamarTlos da amelisgan gaweuli xarjebis anazRaureba

31
moiTxova. ameli, Tavis mxriv, miiCnevs, rom gaanadgura ra naxati, giorgim misi
pirovnebis Tavisufali ganviTarebisa da SemoqmedebiTi Tavisuflebis ufleba
daarRvia.

Tqveni azriT, ra uflebebi upirispirdeba mocemul SemTxvevaSi erTmaneTs?


Tqven rom mosamarTle iyoT, ra gadawyvetilebas miiRebdiT? pasuxi daasabuTeT.

kanonis miRebis procedura


savarjiSos mizani: kanonis miRebis proceduris Sesaxeb zogadi war­
modgenis Seqmna da am procesSi parlamentisa da prezidentis rolis
gaana­lizeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomende­
bulia SedarebiT Zlier klasSi konstituciisa da xelisuflebis or­
ganoebis Sesaxeb msjelobisas. mniSvnelovania, rom kanonis miRebis
procedura zogadad axsnili unda iqnes moswavleebisTvis savarjiSos
Sesrulebamde.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebebi
da moniSneT parlamentis mier kanonis miRebis procedurisaTvis adekva­
turi (swori) Tezebi. Semdeg, moniSnuli Tezebi, Tanmimdevrulad daala­
geT kanonis miRebis iniciatividan kanonis gamoqveynebamde.
1. prezidentma kanonproeqtis misTvis gadacemidan me-15 dRes xeli moawera
da gamoaqveyna igi;
2. parlamentma kenWi uyara prezidentis SeniSvnebs. kenWisyris Sedegebma aCve­
na, rom parlamenti prezidentis SeniSvnebs ar iziarebs;
3. prezidentma dadgenil vadaSi ar gamoaqveyna miRebuli kanoni, amitomac mas
xeli moawera da gamoaqveyna premier-ministrma;
4. parlamentma kanonproeqti damswreTa umravlesobiT miiRo, rac konkre­
tul SemTxvevaSi, parlamentis wevrTa 1/3 iyo;
5. saparlamento fraqciam kanonis miRebis iniciativiT mimarTa saqarTvelos
parlaments;
6. miuxedavad imisa, rom parlamenti prezidentis SeniSvnebs ar daeTanxma, ken­
Wi eyara kanonproeqts prezidentis SeniSvnebis gaTvaliswinebiT;
7. kenWi eyara kanonproeqtis pirvandel variants (prezidentis SeniSvnebamde
arsebul variants), romelsac mxari dauWira parlamentis siiTi Semadgen­
lobis 3/5-ma;
8. prezidentma dadgenil vadaSi ar gamoaqveyna miRebuli kanoni, amitomac mas
xeli moawera da gamoaqveyna parlamentis Tavmjdomarem;
9. prezidentma parlamentis mier misTvis gadacemul kanonproeqts SeniSvnebi
daurTo da isev parlaments daubruna;
10. sainiciativo jgufma, romlis mizanic konkretul sakiTxTan dakavSirebiT
kanonis miRebaa, 20 000 moqalaqis xelmowera Seagrova da parlaments aR­
niSnuli kanonis miRebis moTxovniT mimarTa;
11. parlamentma kanonproeqti damswreTa umravlesobiT miiRo, rac konkre­
tul SemTxvevaSi parlamentis wevrTa 1/5 iyo;
12. sainiciativo jgufma, romlis mizanic konkretul sakiTxTan dakavSirebiT
kanonis miRebaa, 35 000 moqalaqis xelmowera Seagrova da parlaments aR­
niSnuli kanonis miRebis moTxovniT mimarTa;
13. parlamentma 3 mosmeniT miRebuli kanonproeqti miRebidan me-3 dRes prezi­
dents gadasca.

32
aqtiuri saarCevno xmis ufleba
savarjiSos mizani: sxvadasxva subieqtebis magaliTze saarCevno ufle­
bis ganxorcielebis specifikis gaazreba da am kuTxiT iseTi praqtikuli
codnis miReba, romelic nebismier adamians realur cxovrebaSi SeiZleba
gamoadges.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomende­
bulia konstituciur samarTalze, kerZod, saarCevno uflebaze ms­
jelobisas. saarCevno uflebis zogadi mimoxilvis Semdeg, miawodeT
moswav­leebs aRniSnuli savarjiSo da daavaleT daasabuTon TavianTi po­
zicia saarCevno uflebasTan dakavSirebiT, qvemoT mocemul specialur
SemTxve­vebTan mimarTebiT. savarjiSos Sefasebis etapze ki saarCevno ko­
deqsis Sesabamisi muxlebis gamoyenebiT gaacaniT moswavles konkretuli
SemTxvevebis momwesrigebeli danawesebi.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da upasuxeT iqve dasmul SekiTxvebs. pasuxi daasabuTeT.
1. levani prezidentis arCevnebis kenWisyris dRemde 2 kviriT adre avtosag­
zao SemTxvevaSi moyva. mas fexi da xeli aqvs motexili da gadaadgileba ar
SeuZlia. levans ar unda, misi xma daikargos da surs, rom Tavisi moqalaqeob­
rivi movaleoba Seasrulos da arCevnebSi monawileoba miiRos. rogor unda
moiqces levani?
2. maritas 23 Tebervals dabadebis dRe aqvs, is 18 wlis xdeba. swored am dRes
qveyanaSi parlamentis arCevnebia. marita saarCevno siebSi ar aRmoCnda,
Tumca arCevnebSi monawileobis miReba mas Zalian unda. aqvs Tu ara maritas
arCevnebSi monawileobis miRebis ufleba da rogor unda moiqces is?
3. elina, romelmac danaSauli Caidina, me-2 welia sasjelaRsrulebis dawese­
bulebaSi ixdis sasjels. erT TveSi qveyanaSi morigi arCevnebia, elinas am
arCevnebSi monawileobis miReba surs, Tumca sasjelaRsrulebis dawese­
bulebis administraciis warmomadgenlebi mas eubnebian, rom Tavisufleba
aRkveTil pirebs saarCevno ufleba SezRuduli aqvT da mas xmis micemis uf­
leba ar aqvs. aqvs Tu ara elinas arCevnebSi monawileobis miRebis ufleba da
rogor unda moiqces is?
4. zaza arCevnebis dRes piradobis mowmobiT saarCevno ubanze xmis misacemad
mivida. is ubanze ar SeuSves, radganac zazas marjvena xelze 3 TiTi ar aqvs,
maT Soris, cerac da markirebis proceduris ganxorcieleba SeuZlebelia.
aqvs Tu ara zazas arCevnebSi monawileobis miRebis ufleba da rogor unda
moiqces is?
5. gvanca daibada da cxovrobs qalaq quTaisSi. man icis, rom 2 dReSi TbilisSi
sakrebulos arCevnebi imarTeba. amitomac winaswar sTxovs ufross gamosas­
vleli dRis aRebas da kenWisyris dRes TbilisSi Camodis. erT-erT saarCev­
no ubanze misul gvancas uars eubnebian arCevnebSi monawileobis miRebaze
ise, rom uaris Tqmis mizezs ar acnoben. aqvs Tu ara gvancas arCevnebSi mona­
wileobis miRebis ufleba da rogor unda moiqces is?
6. maiko saubno saarCevno komisiis wevria morigi saparlamento arCevnebis
dros, Tumca is saqarTvelos moqalaqea da arCevnebSi monawileobis miRe­
ba da sakuTari poziciis dafiqsireba masac surs. is aanalizebs, rom ken­
Wisyris dRes dakavebuli iqneba. aqvs Tu ara maikos arCevnebSi monawileobis
miRebis ufleba da rogor unda moiqces is?
7. sergi, romelic Tavdacvis saministros samxedro SenaerTis mosamsaxurea
da, romelic formiTa da iaraRiT mivida ubanze xmis misacemad, kenWisyris
oTaxSi ar SeuSves. aqvs Tu ara Tornikes arCevnebSi monawileobis miRebis
ufleba da ra formiT?

33
me rom damkvirvebeli viyo - aRmoaCine darRvevebi
savarjiSos mizani: im ZiriTadi wesebis Seswavla, rac xmis micemis pro­
cesis gamarTulad CatarebisTvisaa kanoniT gaTvaliswinebuli.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomende­
bulia saarCevno uflebaze da konkretulad xmis micemis proceduraze
msjelobisas. savarjiSos Sefasebis etapze, sasurvelia, Tqven mier xmis
micemis gamarTuli proceduris amsaxveli suraTis Teoriuli Camoyali­
beba.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxveva
da gansazRvreT, sad moxda saarCevno kanonmdeblobis darRveva.
warmoidgineT, rom Tqven xarT damkvirvebeli, rogor moiqceodiT?
morigi saprezidento arCevnebis (kenWisyris) dRes, saarCevno ubani dilis 9 saa­
Tze gaixsna. 18 wlis ani kenWisyris SenobaSi 10 saaTze mivida. gamomdinare iqidan,
rom ani orsulad iyo da markirebis proceduris gavlis eSinoda, saubno saarCevno
komisiis Tavmjdomarem, moqalaqis dasabuTebuli Txovnis safuZvelze, aRniSnu­
li gamonaklis SemTxvevad miiCnia da ani xmis misacemad markirebis proceduris
gavlis gareSe dauSva. saregistracio magidasTan misul anis, registra­ torma
piradobis damadasturebeli raime dokumenti mosTxova. anim marTvis mowmo­
ba warudgina registrators da sakuTari gvaris gaswvriv xeli moawera. regis­
tratorma anis ori sxvadasxva biuleteni gadasca - erTi proporciuli arCev­
nebisTvis da meore maJoritaruli arCevnebisTvis gankuTvnili. is specialurad
mowyobil kabinaSi Sevida, romelic srulad daxuruli iyo da gamWvirvalobis
uzrunvelsayofad kabinis marcxena zeda kuTxeSi videoTvali iyo damontaJebu­
li. kabinaSi Sesulma anim karebi miixura da orive biuletenSi misTvis sasurveli
kandidatebi im kalmiT Semoxaza, romelic adgilze daxvda. kabinidan gamosul­
ma iqve mdgari gamWvirvale yuTi dainaxa. yuTTan, amomrCevelTa organizebuli,
mowesrigebuli xuTkaciani rigi SeimCneoda, romelsac magididan akontrolebda
registratori. anim rigi daikava da rodesac misi jeri movida, orive biuleteni
gaSlil mdgomareobaSi yuTSi Caagdo. aRsaniSnavia, rom yuTis Wrilze specialu­
ri xufi iyo ganTavsebuli, romelic anim gadaswia da biuletenis moTavsebis Sem­
deg kvlav sawyis mdgomareobaSi daabruna... kenWisyris Senoba saRamos 19 saaTze
daixura.

saarCevno ubani-subieqtebi-funqciebi
savarjiSos mizani: im subieqtTa funqciebis gaazreba, romlebic ken­
Wisyris dRes ubanze imyofebian da am gziT xmis micemis gamarTuli pro­
ceduris warmodgena.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomende­
bulia saarCevno uflebaze da konkretulad xmis micemis proceduraze
msjelobisas, moswavleebis mxridan am sakiTxTan dakavSirebiT gansakuT­
rebuli interesis gamomJRavnebis SemTxvevaSi. savarjiSos Sefasebis
etapze, sasurvelia, Tqven mier CamoTvlili subieqtebis funqciebis ga­
mijvnis fonze xmis micemis gamarTuli proceduris amsaxveli suraTis
Teoriuli Camoyalibeba.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebebi
da TiToeul funqcias cxrilSi mocemuli romelime subieqti Seusaba­
meT.

nakadis maregulirebeli / damkvirvebeli / registratori / komisiis mdivani / yu-


Tis meTvalyure / komisiis Tavmjdomare / amomrCeveli/

34
1. uzrunvelyofs saarCevno yuTTan mxolod erT amomrCevels;
2. CanawerTa wignSi aregistrirebs Semosul saCivrebs;
3. aTavsebs biuletens konvertSi;
4. pasuxismgebelia saarCevno ubanze wesrigis Taobaze;
5. darRvevis aRmoCenis SemTxvevaSi gancxadebiT mimarTavs komisiis Tavmjdo­
mares;
6. amomrCevlis gvaris gagebis Semdgom agzavnis mas registratorTan, Tu es
ukanaskneli Tavisufalia;
7. xelmoweriTa da beWdiT amowmebs saarCevno biuletens;
8. saarCevno ubanSi Sesvlamde amowmebs aqvs Tu ara gakeTebuli markire­
ba amomrCevels, risTvisac is specialuri sanaTiT amowmebs amomrCevlis
marjve­na xelis cera da saCvenebel TiTebs;
9. zedamxedvelobas uwevs saarCevno procedurebis dacvas;
10. axdens amomrCevlis markirebas;
11. aregulirebs nakads ise, rom TiToeul registratorTan orze meti amomrCe­
veli ar moxvdes;
12. ufleba ar aqvs Caerios da xeli SeuSalos saarCevno procedurebs;
13. poulobs amomrCevels saarCevno siaSi da sTxovs mas xeli moaweros siaSi;
14. amomrCevels sTxovs piradobis mowmobas an pasports, saqarTvelos okupi­
rebuli teritoriidan iZulebiT gadaadgilebul pirebs ki - devnilis mow­
mobas;
15. amomrCevlis misvlis SemTxvevaSi xsnis saarCevno yuTis Wrils da isev xu­
ravs mas;
16. reagirebas axdens darRvevebze da SesaZleblobis SemTxvevaSi maT
aRmofxvras uzrunvelyofs;
17. aTavsebs konverts saarCevno yuTSi.

krosvordi; mTavari sityva konstitucia (ix. danarTi 1, gv. 94 -95; pasuxebi gv. 104)

brali sisxlis samarTalSi


savarjiSos mizani: bralis formebis gaazreba sisxlis samarTalSi
praqtikuli magaliTebis gamoyenebiT.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia sisxlis samarTlis gakveTilze, mas Semdeg, rac moswavleebs
avuxsniT danaSaulis Semadgenlobas, bralis formebs.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadade­
bebi da gansazRvreT bralis romel formasTan gvaqvs saqme: pirdapiri
ganzrax­va, arapirdapiri ganzraxva, gaufrTxilebloba - daudevroba,
TviT­imedovneba.
1. nino, romelsac surs, rom dazRvevis Tanxa aiRos, gadawyvets cecxli wauki­
dos misive kuTvnil binas, romelic italiur ezoSi mdebareobs. man icis,
rom binaSi gazgayvaniloba, romelic karis mezobelsa da mas, faqtobrivad,
saerTo aqvT, mwyobridanaa gamosuli. ninom isic icis, rom saxli xisaa da
mezoblis binaSi 80 wlis loginad Cavardnili Tina bebo cxovrobs. nino
fiqrobs, rom cecxli Tina bebos saxlze ar gadava an Tu gadava, moxucebuls
mezoblebi gadaarCenen. amdenad, ninom Tavis binas cecxli waukida da Tavad
miimala. cecxli maleve gadaedo karis mezoblis saxls, mwyobridan gamosu­
li gazgayvaniloba ki afeTqda. samwuxarod, moxucebulis gadarCena veRar
moxerxda;

35
2. ireni, romelic avtomobiliT gadaWarbebuli siCqariT moZraobs trasaze,
fiqrobs, rom saWes akontrolebs da nebismier wams SeZlebs damuxruWebas.
moulodnelad manqanas win 10 wlis gogona gadmouxteba, mZRoli ganviTare­
buli siCqaris gamo veRar aswrebs damuxruWebas da bavSvs ejaxeba. samwu­
xarod, bavSvi adgilzeve gardaicvleba;
3. irakli, romelic samsaxuridan gamoSvebis gamo Tavis ufrosze Zalian
gab­razebulia, gadawyvets moklas igi. am mizniT is pistolets yidulobs,
usafrde­ba da erTi gasroliT klavs ufross. saxlisaken mimavali irakli
xvdeba rac Caidina da bralis aRiarebiT policiis ganyofilebaSi midis;
4. maRaziis gaqurdvis mizniT misul Tornikes ezoSi 70 wlis daraji daxvde­
ba. Tornike mas TavSi iaraRs Caartyams, Semdeg Tavze tomaras Camoacvams da
iqve daagdebs. daraji daixrCoba;
5. gabrazebulma amelma aivnidan televizori gadmoagdo, romelic fexiT mo­
siarules daeca. samwuxarod, gamvleli adgilze gardaicvala;
6. Tavis mowonebis mizniT giorgim sazogadoebrivi TavSeyris adgilas iara­
Ri amoiRo da umisamarTod ramdenjerme gaisrola. gasrolili tyviidan
erT-erTi iqve mdgom 15 wlis biWs moxvda, romelic saavadmyofoSi miyvanis­
Tanave gardaicvala;
7. sanadirod wasul aslans tyeSi xmauri Semoesma. man CaTvala, rom nadiri
uaxlovdeboda da am mimarTulebiT ramdenjerme gaisrola. aRmoCnda, rom
aslanma metyeves esrola, romelic adgilze gardaicvala.

marTlwinaaRmdegobis gamomricxavi garemoebebi


savarjiSos mizani: sisxlis samarTalSi marTlwinaaRmdegobis gamom­
ricxavi garemoebebis Seswavla da magaliTebis gamoyenebiT am garemoe­
bebis identificireba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia sisxlis samarTlis gakveTilze, marTlwinaaRmdegobis gamomricxve­
li garemoebebis mimoxilvis Semdeg. savarjiSos dasrulebis Semdeg
rekomendebulia, rom maswavlebelma kidev erTxel CamoaTvlevinos mos­
wavleebs marTlwinaaRmdegobis gamomricxavi garemoebebis makvalifi­
cirebeli niSnebi.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli 3 SemTxveva
da gansazRvreT, gvaqvs Tu ara saxeze marTlwinaaRmdegobis gamomricxa­
vi is garemoeba, romelzec pirebi miuTiTeben. Tu fiqrobT, rom am tipis
garemoebebTan saqme ar gvaqvs, gadaakeTeT SemTxvevebi ise, rom marTlwi­
naaRmdegobis gamomricxavi romelime garemoeba dafiqsirdes.
1. sergim erT-erT sainformacio gamoSvebaSi moismina, rom iZebneba TaRli­
TobaSi braldebuli giorgi, romelsac uamravi xalxi hyavs motyuebuli.
gadacemaSi giorgis fotosuraTic aCvenes. meore dRes samsaxuridan sax­
lisken mimavalma sergim quCaSi arxeinad moseirne giorgi SeamCnia. gabra­
zebuli sergi mivarda giorgis, romelsac winaaRmdegobis gaweva arc ki
ucdia, ramdenjerme Caartya muSti muclis areSi da erTi nekni Caumtvria.
Semdeg iaraRis (romlis tarebis nebarTvac hqonda) muqaris qveS gaToka da
policiis ganyofilebaSi miiyvana. sergis miaCnia, rom is damnaSavis Sepyro­
bis motiviT moqmedebda da mis qmedebaSi marTlwinaaRmdegoba ar aris;
2. iraklis dayaCaRebis mizniT Tavs daesxnen saTamaSo iaraRis gamoyenebiT.
iraklim icoda, rom iaraRi namdvili ar iyo, magram miuxedavad amisa, Tav­
damsxmelze gabrazebulma amoiRo Tavisi iaraRi (romlis tarebis nebarT­
vac hqonda) da esrola mas. es ukanaskneli mZimed daiWra. iraklis miaCnia,
rom aucilebeli mogeriebis farglebSi moqmedebda da mis qmedebaSi marTl­
winaaRmdegoba ar aris;

36
3. givim dainaxa, rom quCaSi mimaval axalgazrda gogonas ucxo mamakaci danis
muqariT safulis warTmevas upirebda. gogona winaaRmdegobis gawevas ve­Rar
axerxebda. givi miepara mamakacs da xelis kvriT waaqcia. am ukanasknelma sa­
xis midamoSi dazianeba miiRo. givis miaCnia, rom is ukiduresi aucileblo­
bis farglebSi moqmedebda, gadaarCina erTi sikeTe (gogonas qoneba) meores
(mamakacis janmrTelobis) xarjze, Sesabamisad, mis qmedebaSi marTlwinaaRm­
degoba ar aris.

marTlwinaaRmdegobisa da bralis gamomricxavi garemoebebi


savarjiSos mizani: sisxlis samarTalSi marTlwinaaRmdegobisa da bra­
lis gamomricxavi garemoebebis Seswavla da magaliTebis gamoyenebiT am
garemoebebis identificireba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos gakeTeba rekomendebu­
lia sisxlis samarTlis gakveTilze, kerZod, danaSaulis Semadgenlobis
Sesa­
xeb msjelobisas, bralisa da marTlwinaaRmdegobis gamomricxavi
garemoebebis axsnis Semdeg.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi,
grafaSi mocemuli sityvebiT yovel konkretul jerze aawyveT wina­
dadeba da miuwereT SemTxvevebs.

piri ar daisjeba / saxeze gvaqvs / marTlwinaaRmdegobis gamomricxveli garemoeba/


ukiduresi aucilebloba / bralis gamomricxveli garemoeba /saxeze ar gvaqvs / piri
daisjeba / aucilebeli mogerieba / Seuracxaoba fsiqikuri mdgomareobis gamo / damnaSa-
vis Sepyroba / marTlzomieri riski / Seuracxaoba asakis gamo / farglebis gadacilebiT.

1. 15 wlis daTom kompiuteruli maRaziidan leptopi moipara, policiam is ma­


leve daakava;
.
2. fsiqiatriuli saavadmyofodan gamoparulma irenma quCaSi mimavali moqa­
laqe saavadmyofos dacvis TanamSromels miamsgavsa da TavSi qvis CartymiT
mokla;
.
3. 13 wlis ninim SurisZiebis motiviT daniT ramdenime Wriloba miayena misive
karis mezobels;
.
4. dabadebis dRis wveulebidan gvian RamiT momaval anis Tavs daesxa ucnobi
mamakaci, romelic danis muqariT safulisa da mobiluri telefonis mice­
mas iTxovda. SeSinebulma anim CanTidan Sampaniuris boTli amoiRo da Ta­
vdamsxmels Tavze gadaamsxvria. mamakacma goneba dakarga, mogvianebiT is
tvinis Seryevis diagnoziT saavadmyofoSi miiyvanes;
.
5. iraklim quCaSi seirnobisas mamakaci SeniSna, romelic didi xania iZebneba
da romlis fotosuraTic policiis veb-gverdze aqvs nanaxi. irakli Sepyro­
bisa da policiaSi wayvanis mizniT mivarda mamakacs, mucelSi ramdenjerme
wixli uTavaza, TavSi mozrdili qva Caartya, waqceuls fexi saxeze miaWira
da gaToka. gaTokili mamakaci iqve policiis ganyofilebaSi miiyvana;
.
6. saRamos saxlSi Sesulma erikma SeamCnia, rom mezoblis binidan damwvris
suni da msubuqi kvamli gamodioda. miuxedavad imisa, rom erikma didxans

37
akakuna, kari aravin gaaRo. erikma icoda ra rom binaSi mesakuTris moxuce­
buli da loginad Cavardnili deda imyofeboda, kari Zalayinis gamoyenebiT
Seamtvria. binaSi cecxli iyo gaCenili, moxucebuli ki loginidan ver dge­
boda. erikma Tavisi binidan SlangiT wyali gadmoiyvana da cecxli Caaqro.
wyalma aveji da oTaxSi arsebuli nivTebi, maT Soris; ZviradRirebuli te­
qnika sruliad gaanadgura;
.
7. metroTi mgzavrobisas daviTs, romelic sportis ostatia, 15 wlis giorgi
miepara, uknidan mobiluri telefoni iaraRis msgavsad miado da safule
mosTxova. daviTma giorgis safule gadasca, magram motrialebisas SeamCnia,
rom biWs iaraRis nacvlad telefoni eWira. gabrazebulma daviTma, safulis
ukan dabrunebis mizniT, giorgis saxeSi ramdenjerme muSti daartya, vago­
nis kars mianarcxa, waqceuls gverdebSi ramdenjerme wixli Caartya. giorgi
mZime dazianebebiT saavadmyofos reanimaciul ganyofilebaSi aRmoCnda. mas
3 nekni aqvs gatexili, miRebuli aqvs tvinis Seryeva, aReniSna mravlobiTi
daJeJilobebi.
.

sasjelebi
savarjiSos mizani: sasjelis arsis, misi daniSvnis zogadi sawyisebis,
sasjelis miznebisa da saxeebis gaazreba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia sisxlis samarTlis gakveTilze, sasjelis zogadi mimoxilvis
Semdeg. Sefasebis etapze, sasurvelia, maswavleblis mxridan moswav­
leebTan kiTxva-pasuxis reJimSi TiToeuli Tezis mciredi Teoriuli
ganxilva.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebe­
bi sasjelis Sesaxeb da gansazRvreT, romelia swori da romelia mcdari.
mcda­ri winadadebebi gaasworeT.
1. Tavisuflebis aRkveTa da girao sasjelis saxeebs warmoadgens;
2. sasjelis mizania Cadenili qmedebis gamo damnaSavis dasja da axali dana­
Saulis Tavidan acileba;
3. sasjelis Sefardeba SeuZlia saerTo sasamarTloebis sistemis sasa­
marTloebs da kanoniT gaTvaliswinebul sagamonakliso SemTxvevebSi saar­
bitraJo sasamarTloebs;
4. sasjeli warmoadgens saxelmwifo iZulebis gansakuTrebul RonisZiebas;
5. patimroba da jarima sasjelis saxeebia;
6. sasjeli iwvevs damnaSavis uflebebis CamorTmevas an SezRudvas;
7. sasjelis daniSvnis dros sasamarTlo mxedvelobaSi iRebs damnaSavis qoneb­
riv mdgomareobasa da mis asaks;
8. mezoblis binis gaqurdvisTvis sasamarTlom damnaSaves ZiriTad sasjelad
1 wlis vadiT Tavisuflebis aRkveTa Seufarda, xolo damatebiTi sasjelis
saxiT imave saxlSi cxovreba aukrZala;
9. sisxlis samarTlis kodeqsi iTvaliswinebs ZiriTad da meorad sasjelebs;
10. braldebulis mier danaSaulis Cadenisas politikuri Sexedulebebis
Seuwyna­reblobis motivi sasamarTlom Semamsubuqebel garemoebad miiCnia;
11. gafrTxileba da jarima sasjelis saxeebs warmoadgens;
12. damnaSavis warsul cxovrebasa da mis ekonomikur mdgomareobas sasjelis
daniSvnis dros aranairi mniSvneloba ar eniWeba;

38
13. sasamarTlos mier daniSnuli sasjelis Semcirebis ufleba mxolod sa­
samarTlos aqvs;
14. jarima yvela SemTxvevaSi sisxlis samarTlebrivi pasuxismgeblobis zomaa.

sasjelis daniSvna
savarjiSos mizani: sasjelis daniSvnis specifikisa da am etapze arsebi­
Ti mniSvnelobis mqone faqtorebis gaazreba, sasjelis miznebisa da efeq­
turobis gaanalizeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos moswavleebisTvis miwode­
ba rekomendebulia sasjelis arsis, miznebisa da saxeebis mimoxilvis Sem­
deg.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxveva da
pasuxi gaeciT bolos mocemul SekiTxvebs.
23 wlis daTo, romelsac orsuli meuRle da mcirewlovani Svili hyavs, mZime eko­
nomikur gaWirvebas ganicdis. miuxedavad imisa, rom is Sromismoyvare pirovnebaa
da aranairi samuSaos Sesrulebas ar Takilobs, ar umarTlebs da mainc umuSevaria.
orsuli colisa da mcirewlovani Svilis garda pensioneri mSoblebic mis kmayo­
faze arian. daTo aanalizebs ra, rom bavSvis dabadebasTan dakavSirebul xarjebs
ver gaumklavdeba, danaSaulebrivi gziT fulis mopovebas gadawyvets. marTlac,
erT mSvenier dRes, is quCaSi mimaval kargad Cacmul qalbatons SeamCnevs, romel­
sac CanTas gamostacebs im imediT, rom SigniT fuls da faseul nivTebs ipovnis.
miuxedavad mcdelobisa daTo mimalvas ver axerxebs, mas gamvlelebis mier gamo­
Zaxebuli patruli akavebs.
sasamarTlom daTo damnaSaved cno sisxlis samarTlis kodeqsis 178-e muxlis
pirveli nawiliT gaTvaliswinebuli danaSaulis, Zarcvis CadenaSi da sasjelis
zomad, am qmedebisTvis gaTvaliswinebuli, sasjelis umaRlesi zoma 5 wlamde Ta­
visuflebis aRkveTa miusaja. mniSvnelovania, rom daTo nasamarTlevi ar aris da
Tavis saqciels inaniebs.
Tqveni azriT, ramdenad sworad moiqca sasamarTlo?
imsjeleT daniSnuli sasjelis efeqturobaze... gaxazeT teqstSi is faqtore-
bi, romlebic mosamarTles sasjelis daniSvnis dros unda gaeTvaliswinebina...
im SemTxvevaSi, Tu migaCniaT, rom dakisrebuli sasjeli Cadenili danaSaulis
araadekvaturia, gadaakeTeT SemTxveva ise, rom danaSauli da sasjeli Sesabami-
sobaSi movides.

ekonomikuri danaSauli
savarjiSos mizani: qurdobis, yaCaRobisa da Zarcvis erTmaneTisgan
gamijvna.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia iseTi konkretuli danaSaulebis Sesaxeb msjelobis Semdeg, ro­
goricaa: qurdoba, yaCaRoba da Zarcva.
instruqcia moswavlisaTvis: gansazRvreT, romeli danaSaulia saxeze _
qurdoba, yaCaRoba, Zarcva Tu arc erTi CamoTvlilTagan. pasuxi daasa­
buTeT.
1. Tornike avtobusSi Cumad aclis safules naTias, Tumca gverdiT mdgomi
lika aRniSnuls xedavs;
2. levani cdilobs natos CanTidan malulad amoacalos telefoni, magram
nato SeamCnevs yovelives da levans yvirils dauwyebs. levani mainc ar iRebs
xels ganzraxvaze, ZaliT gamostacebs natos telefons da miimaleba;

39
3. giorgi cecxlsasroli iaraRiT SeiaraRebuli alkoholuri sasmelebis
maRaziaSi Sevarda da molares daemuqra, rom Tu salaroSi arsebul Tanxas
ar miscemda, moklavda. aRmoCnda, rom maRazias dacvis policia icavda da
giorgi SeWridan 2 wuTSi daakaves. sabolood, aRmoCnda, rom iaraRi saTama­
So iyo da dakavebuls mxolod molaris SeSineba hqonda ganzraxuli;
4. wignebis maRaziaSi Sesulma iuliam SeamCnia, ra rom salaros siaxloves
mcirewlovani gogonas garda aravin iyo, bavSvis Tvalwin salaro gaxsna, 200
lari amoiRo da maRaziidan Cumad gavida;
5. Ramis saaTebSi saxlisken mimaval gzaze naTias ucnobi mamakaci gadaeRoba.
ucnobma naTias Zvirfasi sayureebis moxsna mosTxova, winaaRmdeg SemTxveva­
Si samkaulis yuridan CamoglejiT daemuqra. SeSinebulma naTiam sayureebi
umalve moixsna da ucnobs gadasca. ucnobi miimala;
6. qamrani, romelsac fulis Sovna hqonda ganzraxuli, givisTan mivida, rome­
lic misi informaciiT narkotikebis gamsaRebeli iyo da uTxra, rom Tu 1000
lars ar miscemda, saxalxod ganacxadebda misi saqmianobis Sesaxeb. miuxe­
davad imisa, rom givi narkotikebis gamsaRebeli ar iyo, mas saxelis gamtexi
informaciis gavrcelebis SeeSinda da qamranis moTxovna daakmayofila.

danaSauli
savarjiSos mizani: TviTmkvlelobamde miyvanis, evTanaziis da sxva
konkretuli magaliTebis gamoyenebiT danaSaulis Sesaxeb msjeloba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia sisxlis samarTlis gakveTilze, zogad nawilze msjelobisas.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da gadawyviteT gvaqvs Tu ara saxeze danaSauli, pasuxi daasabuTeT.
1. levani anis gamudmebiT eubneboda, rom is uSno iyo, rom mis adgilas Tavs
ar icocxlebda, rom is bunebis Secdoma iyo. levani msgavs dacinvebs sxve­
bis TandaswrebiTac ar erideboda. anim ver gauZlo pativisa da Rirsebis
sistematur damcirebas da TviTmkvleloba scada. sabednierod, droulad
misulma saswrafo daxmarebis eqimebma ani gadaarCines;
2. naTias ganukurnebeli seni aRmoaCnda, is mZime tkivilebiT itanjeba. amito­
mac Tavis megobars ratis sTxovs, rom sasikvdilo ineqcia gaukeTos da am
tanjvisgan gaaTavisuflos. rati asrulebs naTias Txovnas da morfinis ga­
dametebuli doziT sicocxles asalmebs megobars;
3. ireni, romelic gamosasyidis moTxovnis mizniT gatacebuli hyavda ucnob
mamakacs, am SemTxvevidan erTi wlis Semdeg sazogadoebriv transportSi
xmiT amoicnobs mas. irens goneba ebindeba, ramdenime wamiT iTiSeba, gonsmo­
suli ki xedavs, rom mamakaci sisxlis gubeSi wevs, mas xalxi exveva garSemo,
TviTon ki xelSi Sampanuris boTlis namsxvrevi uWiravs;
4. 14 wlis ninim sakancelario maRaziaSi 2 kalmistari da 3 fanqari malulad
aiRo da safasuris gadaxdis gareSe gavida maRaziidan. Tumca irkveva, rom
aRniSnuli molarem dainaxa da dacvas mouxmo. am ukanasknelma maRaziidan
gasuli nini daiWira;
5. demetrem sabas sigareti sTxova, am ukanasknelis uariT gabrazebulma deme­
trem sabas cema dauwyo;
6. anim sazogadoebriv transportSi ubileTod imgzavra;
7. elina sistematurad ar ixdis patrulis mier gamoweril jarimas.

40
sisxlis samarTlis procesis ZiriTadi principebi
savarjiSos mizani: sisxlis samarTlis procesis principebis gaazreba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos gakeTeba rekomendebulia
sisxlis samarTlis procesis principebze msjelobisas.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebebi
da gansazRvreT saxeze gvaqvs Tu ara raime darRveva da ra darRvevasTan
gvaqvs saqme?
1. amonaridi erT-erTi samauwyeblo kompaniis 8 saaTiani sainformacio ga­
moSvebidan: dRes 21 oqtombers dilis 9 saaTze policiam daakava gaxmaure­
buli Zarcvis saqmis 2 monawile, bondo jRarkava da samson ZoweniZe. damnaSa­
veebi gadayvanilni arian winaswari moTavsebis izolatorSi;
2. sasamarTlos sxdomaze arasaTanado moqcevisTvis mosamarTlem braldebu­
lis advokati 500 lariT daajarima;
3. sasamarTlom ar daakmayofila dacvis mxaris Suamdgomloba eqspertizis
daniSvnis Sesaxeb im motiviT, rom eqspertizis daniSvnis moTxovnis ufleba
mxolod braldebis mxares aqvs;
4. arasrulwlovanis gaupatiurebis saqmeze prokurorma SuamdgomlobiT
mimarTa sasamarTlos da procesis daxurva moiTxova. sasamarTlom daakma­
yofila braldebis mxaris Suamdgomloba da sazogadoebis wevrebs pro­
cesze daswreba aukrZala;
5. nafic msajulTa monawileobiT ganxilul ganzrax mkvlelobis saqmeze
prokurorma Sesavali sityvis warmoTqmisas braldebulis Sesaxeb ganacxa­
da, rom sazogadoebis winaSe pirsisxliani mkvlelia;
6. Zarcvis saqmeze dakavebuli da winasasamarTlo sxdomaze wardgenili 10
braldebulidan uklebliv yvela eTnikurad araqarTveli iyo. dacvis mxa­
ris mier dayenebul Suamdgomlobas, rom procesi maTTvis gasageb araqar­
Tul enaze warmarTuliyo, prokuroric daeTanxma. mosamarTlem proce­
sis xarjebis Semcirebis motiviT, Tarjimani aRar daniSna da procesi sxva
(araqarTul) enaze warmarTa.

mowme sisxlis samarTlis procesSi


savarjiSos mizani: mowmis, rogorc sisxlis samarTlis procesis mona­
wilis, procesualuri statusis analizi, mowmis statusiT piris da­
kiTxvis sagamonakliso SemTxvevebis gaazreba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia sisxlis samarTlis procesis da upiratesad mowmis statusis
damuSavebisas.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da gansazRvreT kanonieria Tu ara piris mowmis statusiT dakiTxva.
1. marTlmadidebluri eklesiis moZRvari erT-erT saqmeze sasamarTlos mier
mowmed iqna dabarebuli. aRniSnuli ganapiroba gamoZiebis etapze braldebis
mxaris safuZvlianma eWvma, rom sasuliero piri danaSaulis TviTmxil­veli
iyo. moZRvarma uari ganacxada Cvenebis micemaze im motiviT, rom is sasulie­
ro piri iyo da procesualuri kanonmdeblobis Tanaxmad gaTavisuflebuli
iyo amgvari valdebulebisgan. Tavis mxriv prokurors miaCnia, rom danaSau­
lis gaxsna da samarTlianobis aRdgena yovelgvar religiur wesebze maRla
dgas da sasuliero piri ar aris uflebamosili uari Tqvas mowmis statusiT
dakiTxvaze;

41
2. prokurorma yaCaRobis saqmesTan dakavSirebiT braldebulis meuRlis
mowmis statusiT dakiTxva gadawyvita. qalma uari ganacxada meuRlis sawi­
naaRmdegod Cvenebis micemaze. prokurorma mas saproceso kanonmdebloba­
ze miuTiTa da Seaxsena, rom mowme valdebulia gamocxaddes sasamarTlos
gamoZaxebiT, upasuxos dasmul SekiTxvebs da rom SesaZlebelia mowmis iZu­
lebiTi wesiT sasamarTloSi miyvanac;
3. prokurorma sasamarTloSi braldebis mowmed mwvave fsiqikuri daavadebis
mqone piri gamoiZaxa. braldebis mxare miuTiTebda, rom mowmis Cveneba
erT-erTi umniSvnelovanesi mtkicebuleba iyo saqmeze da rom misi dakiTxva
dasaSvebi iyo, radganac is sasamarTlos mier qmeduunarod ar iyo cnobili.

krosvordi; mTavari sityva danaSauli da sasjeli


(ix. danarTi 2, gv. 96-97; pasuxebi gv. 105)

piri samoqalaqo samarTalSi


savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos fizikuri da iuridiuli pirebis
arsisa da samarTlebriv urTierTobebSi maTi monawileobis specifikis
zustad aRqma.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia fizikuri da iuridiuli pirebis Sesaxeb zogadi Teoriuli mi­
moxilvis gakeTebis Semdgom.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli Tezebi da
gamotovebul adgilas CawereT fizikuri piri an iuridiuli piri an
orive erTad.
1. sisxlissamarTlebrivi qmedebis _ dana-
Saulis Cadenis SemTxvevaSi, isjeba
sisxlis samarTlis kodeqsiT
gaTvaliswinebuli wesiT;
2. aqvs saxelis ufleba, misi Secvlis ufleba;
3. SeiZleba hqondes ramdenime sacxovrebeli
adgili;
4. SesaZloa hqondes SezRuduli qmedunarianoba;
5. aqvs pativisa da Rirsebis ufleba;
6. SeiZleba hqondes sakuTari qoneba;
7. debs garigebebs;
8. uflebaunarianoba warmoeSoba regis-
traciis momentidan;
9. SeiZleba hqondes mxolod erTi adgil-
samyofeli;
10. gamodis sasamarTloSi mosarCeled da
mopasuxed;
11. SeiZleba hyavdes warmomadgeneli
sasamarTlosa Tu yoveldRiur cxovreba­
Si;
12. SeiZleba hyavdes Svilobili;
13. SeiZleba iyos gadasaxadis gadamxdeli.

42
iuridiuli piris saxeebi
savarjiSos mizani: iuridiuli piris tipebis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Setana rekomendebulia
samoqalaqo samarTlis zogad nawilze, kerZod, pirebze msjelobisas.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli CamonaTvali
da gansazRvreT romelia iuridiuli piri da ra tipis.
1. ind. mewarme levan petrosiani;
2. Sps `niRabi~;
3. iuridiuli firmis `mamadaSvili da partniorebi~ advokati;
4. mravalbiniani sacxovrebeli saxlis binaTmesakuTreTa amxanagoba `sabur­
Talo 1984~;
5. prokurori;
6. kooperativi `manavi~;
7. ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universiteti;
8. q. Tbilisis me-60 saSualo skola;
9. iusticiis saministros iuridiuli ganyofilebis ufrosi;
10. fondi `usafrTxo momavali bavSvebs~;
11. arasamTavrobo organizacia `iuristebi samoqalaqo sazogadoebisTvis~;
12. pirveli instanciis sasamarTlos mosamarTle.

meurveoba da mzrunveloba
savarjiSos mizani: moswavlem SeZlos meurveobisa da mzrunvelobis
institutis srulyofilad gaazreba da realur cxovrebaSi im urTier­
Tobebis identificireba, rodesac meurvis an mzrunvelis daniSvnis kan­
onismieri safuZvelia saxeze, aseve, maTi daniSvnis samarTlebrivi pro­
cedurebis gaanalizeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis zogadi nawilis, kerZod, pirebze Teori­
uli momoxilvisa da msjelobis Semdgom.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da imsjeleT iqve dasmuli SekiTxvebis Sesaxeb.
1. 36 wlis levani usafrTxoebis wesebis darRveviT, kerZod ki Cafxutis ga­
reSe, sakuTari motocikliT didi siCqariT avtobanze moZraobda. mosax­
vevSi mZRolma ver moaxerxa saWis kontroli, ramac avtosagzao SemTxveva
gamoiwvia. eqimebis didi Zalisxmevis Sedegad, sabednierod, levanisTvis si­
cocxlis SenarCuneba moxerxda, Tumca, dartymis Sedegad, mas ise dauzian­
da Tavis qala, rom Tavis tvinis funqcia daerRva. samwuxarod, levans
aRar SeuZlia damoukideblad cxovreba da sakuTar Tavze zrunva... rogor
fiqrobT, gvaqvs Tu ara saxeze meurveobis an/da mzrunvelobis daniSvnis
kanoniT gaTvaliswinebuli winapirobebi? imsjeleT maT Sesaxeb, dadebiTi
pasuxis SemTxvevaSi vis aqvs ufleba moiTxovos es da vin unda miiRos aR­
niSnulTan dakavSirebiT gadawyvetileba;
2. 30 wlis sergi, romelic warmatebuli bankiria, Seyvarebulma miatova, ris
gamoc is depresiaSi Cavarda. TiTqmis yoveldRe giorgi midis barSi, svams
alkoholur sasmels da saxlSi nasvam mdgomareobaSi sakmaod gvian brun­
deba. misi amgvari saqcielis gamo samsaxurSi SeSfoTebulni arian. man ad­
ministraciisgan araerTi gafrTxileba, Tu sayveduri daimsaxura. Cveuleb­

43
riv yuradRebiani sergi, romelic xelfasis garkveul nawils saojaxo
xarje­bisTvis yovelTvis dedas, qalbaton dalis aZlevda, saerTod aRar
interesdeba aRniSnuliT da mTel Tanxas Tavadve moixmars. yvelaferTan
erTad karis mezobelma anim is erTxel kazinos win SeamCnia, imavdroulad,
ojaxidan qreba sagvareulo beWedi. qalbatoni dali sagonebelSia Cavard­
nili. rogor fiqrobT, gvaqvs Tu ara saxeze meurveobis an/da mzrunvelo­
bis daniSvnis kanoniT gaTvaliswinebuli winapirobebi, imsjeleT maT Sesax­
eb, dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi vis aqvs ufleba moiTxovos es da vin unda
miiRos aRniSnulTan dakavSirebiT gadawyvetileba.

memkvidreoba
savarjiSos mizani: moswavlem cxovrebiseuli magaliTis gamoyenebiT
SeZlos kanoniTa da anderZiT memkvidreobis SemTxvevebis gaazreba,
memkvid­
reTa simravlis dros samkvidros gadanawilebis specifikis,
memkvid­reobis uflebis CamorTmevis winapirobebisa da ganxorcielebis
identificireba, anderZis formebis, samkvidro qonebis, kanoniT memkvid­
reTa rigebis gaanalizeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Setana klasis SesaZ­
leblobebis mixedviT dasaSvebia memkvidreobiTi samarTlis nebismier
gakveTilze.
instruqcia moswavleebisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxveva
da gadawyviteT vis ekuTvnis samkvidro qoneba da ra odenobiT.
77 wlis qvrivi demetre marto cxovrobs. miuxedavad imisa, rom mas ori Svili
hyavs, mainc uWirs Tavis gatana, Svilebi mamis mimarT didi yuradRebiT ar ga­
moirCevian. am mxriv gansakuTrebiT umcrosi Svili, 35 wlis levani, pasiurobs. is
demetres arabiologiuri, ayvanili Svilia. levani mamas TiTqmis aranair yurad­
Rebas ar aqcevs, rom araferi vTqvaT materialur daxmarebaze. ufrosi Svili, 40
wlis nodari ki weliwadSi orjer Sobisa da aRdgomis dResaswaulebze garkveuli
odenobis Tanxas ugzavnis mamas. amasTanave, yovelTviurad uxdis janmrTelobis
dazRvevis safasurs. demetres, ZiriTadad, misi mezobeli 60 wlis manana exmareba,
romelic ukve wlebia sadils umzadebs da saxlsac ulagebs moxucebuls. miuxe­
davad Svilebis uyuradRebobisa demetres mainc uyvars isini, gansakuTrebiT uy­
vars SviliSvili, misi mogvare da mosaxele 17 wlis deme, romelic levanis Svi­lia.
demesac uyvars babua da cdilobs yuradReba ar moaklos mas. demetres, aseve,
hyavs 68 wlis da mzia, romelic SeWirvebulad cxovrobs da, SeZlebisdagvarad,
Tumca mwirad exmareba ufros Zmas.

erT mSvenier dRes, demetrem saxlTan axlos latariis bileTi SeiZina. imave sa­
Ramos irkveva, rom demtres nayidma bileTma 2 milioni lari moigo. meore dRes
es ambavi mTel qalaqs moedo. demetres sazeimo viTarebaSi gadasces aRniSnuli
Tanxis sabanko angariSi. Sin misul moxucs, saubedurod, insulti daemarTa da
imave saRamos gardaicvala.
demetres gardacvalebis Semdeg, misive binaSi, faratina furcelze moxucis
xeliT daweril anderZs aRmoaCenen, romelic gardacvalebamde 3 wliT adrea
Sedgenili da romelsac mxolod mamkvidrebeli awers xels. anderZis Tanaxmad,
moanderZe 4 oTaxian binas, romelSic Tavad cxovrobda, SviliSvil demes utovebs.
anderZidan calsaxad ikveTeba demetres dadebiTi damokidebuleba SviliSvilis
mimarT, xolo Svilebze, iseve rogorc mogebul 2 milionze araferia naxsenebi, im
ubralo mizezidan gamomdinare, rom anderZi fulis mogebamdea Sedgenili.
demetres qonebaze - binasa da fulze pretenzias acxadeben: levani, nodari, deme,
manana da mzia.

44
gardacvlilad gamocxadebuli an ugzo-ukvlod aRiarebuli
meuRlis dabrunebisas qorwinebis samarTlebrivi bedi
savarjiSos mizani: saxaliso istoriis safuZvelze moswavlem SeZlos
gaanalizos gardacvlilad gamocxadebisa da ugzo-ukvlod aRiarebis
specifika, gardacvlilad gamocxadebuli an ugzo-ukvlod aRiarebuli
meuRlis dabrunebisas, qorwinebis samarTlebrivi bedi, niSnobis insti­
tutis statusi qarTul kanonmdeblobaSi.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia qorwinebisa da ganqorwinebis sakiTxebis zogadi Teoriuli
mimoxilvis Semdgom. amasTanave, moswavleebis poziciis dasrulebis
Semdeg, SegiZliaT dasvaT SekiTxvebi: Tqveni azriT, vin axdens gar­
dacvlilad gamocxadebasa da ugzo-ukvlod aRiarebas? iqneboda Tu ara
raime gansxvaveba jeniferi rom daqorwinebuli yofiliyo? eqneboda Tu
ara aseT dros mxareTa neba-survils raime mniSvneloba? hqonda Tu ara
jenifers niSnobisa da qorwinebis ufleba?
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxveva,
gaaanalizeT is da upasuxeT SekiTxvas, dasabuTebuli pasuxi waradgineT
klasis winaSe.
robinzon kruzo jeniferzea daqorwinebuli. erT mSvenier dRes robinzonma de­
dasTan wasvla gadawyvita, romelic evropis erT-erT qveyanaSi cxovrobda. robin­
zoni cols daemSvidoba da dedisaken mimaval TviTmfrinavSi Cajda. TviTmfri­
navi, saubedurod, gaumarTavi aRmoCnda. okeanis Tavze Zrava gaCerda. robinzoni
gons rom moego aRmoaCina, rom ukacriel kunZulze iyo. samwuxarod, samaSvelo
ekipaJma robinzonis kvals ver miagno da is daRupulad miiCnia. robinzoni 4 wlis
ganmavlobaSi ukacriel kunZulze cxovrobda, sanam erT-erTi samecniero kvle­
vebis gemi, Stormis Sedegad, mis samyofel adgils ar miadga.

robinzoni gemis meSveobiT saxlSi dabrunda. aRmoCnda, rom misi meuRle jeniferi
maiklzea daniSnuli da swored 2 dRis win gadaixades niSnobis ceremonia. robin­
zons jeniferi kvlavac uyvars da masTan cxovreba surs. maikls miaCnia, rom niS­
noba ukve Catarebulia, riTic jeniferis qorwineba avtomaturad anulirebulia.
jeniferi gaorebulia da gadawyvetilebis miReba uWirs.

meuRleTa TanasakuTreba
savarjiSos mizani: meuRleTa TanasakuTrebis saqarTvelos iusticiis
saministros sajaro reestrSi daregistrirebis mniSvnelobisa da gan­
qorwinebisas, am kuTxiT ganviTarebuli sasamarTlo praqtikis gamokve­
Ta.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia Zlier klasSi saojaxo da valdebulebiTi samarTlis gavlis Semdeg.
SemTxvevis wakiTxvis Semdeg maswavlebelma, SemTxveviTi SerCevis prin­
cipiT, klasSi unda Seqmnas 3 jgufi da gadaanawilos levanis, anisa da
mariamis advokatTa rolebi. garkveuli drois Semdeg, jgufebma unda
warmoadginon TavianTi klientebisaTvis sasargeblo argumentacia. sa­
varjiSos Sefasebis etapze, maswavlebelma yuradReba unda gaamaxvilos
meuRleTa TanasakuTrebis problematur sakiTxebze.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxveva da
imis mixedviT, Tu visi advokati xarT (levanis, anis Tu mariamis), Camoaya­
libeT Tqveni klientisaTvis sasargeblo argumentacia. rolebs gaana­
wilebs maswavlebeli.

45
levanis da amels bavSvobidan uyvardaT erTmaneTi. swavlis dasrulebis Semdeg,
maT maleve Seqmnes ojaxi. marTalia, ojaxs Tavidan finansurad Zalian uWirda,
magram levanis mier gamoCenilma biznesalRom da amelis erTgulma damokide­
bulebam saojaxo saqmeebisa da Svilebis mimarT male gamoiRo Sedegi. wyvilma er­
Tad cxovrebis periodSi samsarTuliani kerZo saxli SeiZina, sadac ojaxi cxov­
robda. aseve, aaSenes saxli kojorSi da maRal doneze keTilmoawyves. aTwliani
Tanacxovrebis ganmavlobaSi amels ar umuSavia, is saojaxo saqmes uZRveboda da
Svilebs zrdida... col-qmars Soris male urTierToba daiZaba. aRmoCnda, rom le­
vanma Tanacxovrebis periodSi SeZenili kojorSi mdebare saxli gayida ise, rom
amelisTvis araferi uTqvams. saxli mariamma iyida, romelmac sagazeTo ganacxadSi
amoikiTxa gasayidi saxlis Sesaxeb. man ganacxadSi miTiTebul telefonis nomerze
dareka, mariams saxli levanma daaTvalierebina da sajaro reestridan amonaweri
warudgina, sadac saxlis erTaderT mesakuTred Tavad (levani) fiqsirdeboda. am­
denad, mariamma levanTan nasyidobis xelSekruleba gaaforma da dadgenili wesi­
samebr sakuTreba sajaro reestrSi daaregistrira. amelma maleve Seityo saxlis
gayidvis Sesaxeb. mas miaCnia, rom levanTan erTad saxlis mesakuTre Tavadac iyo,
radganac is Tanacxovrebis periodSi SeiZines da qonebis dagrovebaSi levanTan
erTad masac Tanabrad miuZRvis wvlili. amels saxlis dabruneba surs da leva­
nisa da mariamis winaaRmdeg sasamarTloSi apirebs sarCelis Setanas. levans miaC­
nia, rom mas saxlis gayidvis ufleba hqonda. mariamic Tvlis, rom araferi ar unda
Seicvalos, radgan saxli kanonieri mesakuTrisgan SeiZina.

qonebis gayofa ganqorwinebisas


savarjiSos mizani: ganqorwinebisas qonebis gayofis specifikis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia ganqorwinebasTan dakavSirebiT zogadi Teoriuli mimoxilvis Sem­
deg. savarjiSos dasrulebis Semdeg ki umjobesi iqneba, maswavleblis
mxridan aqcenti gakeTdes meuRleTa TanasakuTrebis saqarTvelos ius­
ticiis saministros sajaro reestrSi daregistrirebis mniSvnelobasa
da ganqorwinebisas am kuTxiT ganviTarebul sasamarTlo praqtikaze.
instruqcia moswavlisaTvis: daakvirdiT qvemoT mocemul Tezebs da
SeusabameT isini Tornikesa da elenes.
rogor gadawydeba aRniSnuli SemTxveva qarTuli kanonmdeblobis mixedviT?

stomatologma qamranma da pianistma elenem ganqorwineba gadawyvites, Tum­


ca qonebis ganawilebaze ver SeTanxmdnen. gansazRvreT ganqorwinebis Semdeg
vis ekuTvnis qvemoT CamoTvlili uZrav-moZravi qoneba. amasTanave, gaiTvalis­
wineT, rom wyvilis Tanacxovrebis ganmavlobaSi elenes TiTqmis ar umuSav­
ia, Tu ar CavTvliT musikis kerZo repetitoris statusiT ramdenime moswav­
lis yolas. is umetesad saojaxo meurneobas uZRveboda. wyvils Svili ar hyavs.

· manqana, romelic elenes gaTxovebamde uyida mamam;


· qamranis fexsacmelebi armanisgan da cnobili di­
zainerebis samosi;
· vila lopotas tbaze, romelic qamranma qorwinebis
ganmavlobaSi memkvidreobiT miiRo babuasgan;
· kerZo saxli, romelic elenem qorwinebamde miiRo
memkvidreobiT da romelsac qorwinebis ganmav­
lobaSi me-2 sarTuli daaSenes da gaaremontes;
· briliantis antikvaruli beWedi, romelic elenem

46
saCuqrad miiRo gauTxovari deidisgan;
· bor-manqana, romelic qamranma da elenem qor­
winebis ganmavlobaSi iyides;
· mziTevi, romelic elenes qorwinebis dRes aCuqes;
· pianino, romelic qamranma da elenem qorwinebis
ganmavlobaSi iyides;
· bina, romelic qamranma qorwinebis Semdgom SeiZina
da romelSic cxovrobda wyvili.

valdebuleba samoqalaqo samarTalSi


savarjiSos mizani: valdebulebis warmoSobis
safuZvle­bis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis Sesaxeb msjelobisas.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxveve­
bi da gansazRvreT, gvaqvs Tu ara saxeze valdebulebiTsamarTlebrivi
urTierToba (an misi warmoSobis winapirobebi) da ris safuZvelzea is
warmoSobili.
1. giorgim seirnobisas ver daimorCila Tavisi buldogis jiSis ZaRli, romel­
mac mZimed dakbina gamvleli;
2. ninom bebiasTan misasvlelad taqsiT imgzavra;
3. levanma erT-erTi eleqtronuli maRaziidan ganvadebiT gamoitana sam­
sungis firmis televizori;
4. sergim maRaziaSi mineraluri wyali SeiZina;
5. anim atelie `qalTa bednierebaSi~ sabanketo kaba Seikera;
6. elenem avtobusSi ubileTod imgzavra, ris gamoc is kontroliorma daa­
jarima;
7. erikma mariams saqarTvelos istoriis 4 tomeuli aCuqa;
8. ekas miwiT savse yvavilis qoTani gadmouvarda aivnidan, romelmac misi me­
zoblis kuTvnili opelis firmis avtomanqana daaziana;
9. universitetSi erTi da imave fakultetze ori mariam giorgaZe swavlobda.
erT-erTis kuTvnili stipendia bevrad aRemateboda meorisas. stipendiis
gacemisas, molarem Secdoma dauSva da meti odenoba im students misca, ro­
melsac naklebi ergeboda;
10. qeTis saxlSi mezoblis daudevrobiT wyali Camovida da remonti da aveji
gaunadgura;
11. iraklim da aslanma TavianTi kuTvnili avtomanqanebi gacvales;
12. Takom Tornikes leptopi aTxova;
13. qeTim bank `rikodan~ 10 000 lari krediti gamoitana;
14. irenma turistul firma `mogzaurSi~ egviptis 2 sagzuri SeiZina.

xelSekruleba
savarjiSos mizani: xelSekrulebis ZiriTadi tipebis identificireba
da misi gamijvna arasaxelSekrulebo urTierTobisgan.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Setana rekomendebu­
lia valdebulebiTi samarTlis zogadi nawilis axsnis Semdeg, xel­
Sekrulebis ZiriTadi tipebis Sesaxeb msjelobamde.

47
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi,
imsjeleT ra urTierToba gvaqvs saxeze, saxelSekrulebo urTierTobis
identificirebis SemTxvevaSi, romel xelSekrulebasTan gvaqvs saqme?
1. 15 wlis iulia bebiasTvis maRaziaSi puri SeiZina;
2. skolidan gamosuli levani saxlisaken mimaval gzaze Tavis megobars Sexvda,
romelsac maTematikis saxelmZRvanelo aTxova 1 kviriT;
3. raulis mama, romelic erT-erTi kompaniis direqtoria, rauls janmrTelo­
bis dazRvevas ukeTebs;
4. 10 wlis ninim saxlisaken mimaval gzaze avtobusiT imgzavra;
5. iraklim demes kompiuteruli TamaSebis diskis gacvla Sehpirda, Tumca
mogvianebiT gadaifiqra;
6. lelam da mariamma TavianTi kuTvnili vercxlis beWdebi gacvales;
7. mariamma sergis garkveuli Tanxis sanacvlod droebiT sargeblobaSi gadas­
ca kuTvnili bina;
8. TaTia da zaza ojaxis Seqmnamde garkveul pirobebze SeTanxmdnen, razec
daqorwinebamde xelic moaweres;
9. megobrebma, amelma da Tornikem, erT-erTi safexburTo matCis win TavianTi
favoriti gundebis mogebis Sesaxeb sanaZleo dades;
10. miSa, romlis ocnebac barselonaSi moxvedra iyo, erT-erT turistul kom­
paniaSi mivida da turistuli sagzuri SeiZina espaneTis mimarTulebiT;
11. babuam levans anderZiT dautova kerZo saxli kikeTSi da avtomanqana;
12. irenis aivnidan Camovardnilma yvavilis qoTanma misive mezoblis lukas man­
qana daaziana. mezoblebi SeTanxmdnen, rom ireni levans 300 lars gadauxdi­
da;
13. mamukam giorgis garkveuli Tanxis sanacvlod 1 wlis vadiT kuTvnili miwis
nakveTi gadasca;
14. qeTis, romelsac saswrafod dasWirda fuli, megobarma naTiam 500 lari mis­
ca. megobrebi SeTanxmdnen, rom qeTi 1 weliwadSi 600 lars daubrunebda na­
Tias;
15. daTo xis xelosans SeuTanxmda, rom es ukanaskneli garkveul droSi da
garkveuli Tanxis sanacvlod sakuTari masaliT daumzadebda samzareulos
karadas;
16. qamranma 1 tona kartofili maRaziebSi sarealizaciod gamotanamde irak­
lis kuTvnil sawyobSi Seinaxa.

sxvisi sakuTrebiT SezRuduli sargebloba


savarjiSos mizani: praqtikuli magaliTis gamoyenebiT moswavlem naT­
lad dainaxos, Tu ra daniSnuleba SeiZleba hqondes realur cxovrebaSi
sxvisi sakuTrebiT SezRuduli sargeblobis instituts, gamijnos is sa­
kuTrebisgan. am konkretul SemTxvevaSi gaanalizos sagzao servitutis
warmoSobis specifika. amasTanave, kidev erTxel ganasxvaos erTmaneTis­
gan xelSekrulebis dadebisas ofertze mowvevisa da ofertis SemTxveve­
bi, Camoayalibos uZrav qonebasTan dakavSirebuli uflebebis registra­
ciis Taviseburebebi.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Setana rekomendebulia
Zlier klasSi, mxolod sakuTrebisa da sxvisi sakuTrebiT SezRudu­
li sargeblobis institutebis axsnisa da Teoriuli mimoxilvis Semdeg
(amasTanave, maswavlebelma unda miuTiTos, rom aucilebeli gzis da­
nawesi am SemTxvevaSi moswavleebma ar gamoiyenon). mniSvnelovania, sa­

48
varjiSos gakeTebisas moswavleebisTvis swori mimarTulebis micema.
savarjiSoSi dasmul mTavar SekiTxvaze pasuxis gacemis Semdeg aucileb­
lad dasviT qvemoT mocemuli kiTxvebi. moswavleebis mxridan pasuxebis
warmodgenis Semdgom moaxdineT savarjiSoSi aqcentirebuli sakiTxebis
Teoriuli Sejameba.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxveva da
gadawyviteT dilema.
anis da maris mamam, giorgim, gadawyvita, rom Tavis qaliSvilebs nakveTi uyidos.
moZebna ra veb gverdze sasurveli nakveTis gancxadeba, giorgi mis mesakuTres
- sergis daukavSirda da nakveTis yidvis survili ganucxada. aRmoCnda, rom le­
vanis sakuTrebaSi aqvs 5000 kv.m. miwis nakveTi. giorgi da levani SeTanxmdnen, rom
giorgi 1200 kv.m. miwis nakveTs iyidda levanisgan, ris sanacvlodac 10 000 larsa
da 1992 wlis gamoSvebis mersedesis firmis manqanas gadascemda mas. amasTanave,
levanisTvis arsebiTi mniSvneloba ar aqvs am 5000 kv.m.-dan konkretulad romel
na­wils gayidis. ase rom, giorgim Tavad gaakeTa arCevani da gamoyo misTvis sasur­
veli nawili. mniSvnelovania is, rom giorgis mier moniSnul 1200 kv.m-is nakveTTan
savali gza ar midis. Tqveni azriT, ra sanivTo samarTlebrivi meqanizmis gamoye­
nebaa SesaZlebeli imisaTvis, rom giorgis mier SerCeul nakveTamde gza mivides,
Tanac ise, rom levanis sakuTrebidan ar gamovides darCenili 3800 kv.m. miwis nak­
veTi, giorgim ki nakveTamde misasvleli gzis moZieba da misiT sargebloba SeZ­
los. gaiTvaliswineT, rom xelSekruleba aucileblad unda daidos, Tumca leva­
ni savali gzis gareSe xelSekrulebisadmi interess kargavs.

maswavleblis SekiTxvebi:
ras warmoadgens samoqalaqo samarTlisaTvis veb-gverdze an gazeTSi gancxadebis
gamoqveyneba da giorgis mier levanisTvis darekva da nakveTis yidvis survilis
gacxadeba? SesaZlebelia Tu ara nakveTis yidvisTvis angariSsworebis saSuale­
bad erTdroulad fuli da manqana iyos gamoyenebuli? rogor unda moxdes nakve­
Tze sakuTrebis uflebisa da servitutis daregistrireba?

samoqalaqo saproceso samarTlis principebi


savarjiSos mizani: samoqalaqo samarTlis procesisaTvis damaxasiaTe­
beli ZiriTadi principebis gaazreba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo saproceso samarTlis gakveTilze, zogadi nawilis
Sesaxeb msjelobisas.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi,
gansazRvreT sworad moiqca Tu ara sasamarTlo, uaryofiTi pasuxis
SemTxvevaSi ra normis darRvevasTan gvaqvs saqme.

49
1. giorgis Tavis mezobel levanTan dava aqvs. man sarCeliT mimarTa sasa­
marTlos da samoqalaqo kodeqsis erT-erT muxlze miTiTebiT aRniSnuli
davis mis sasargeblod gadawyveta moiTxova. sasamarTlom uari ganucxada
giorgis saqmis ganxilvaze, radganac is muxli, romlis safuZvelzec gior­
gi moTxovnis dakmayofilebas iTxovda, arsebul davas ar Seesabameboda.
amasTanave, sasamarTlom mosarCeles ganumarta, rom samoqalaqo samarTlis
kodeqsi saerTod ar Seicavda am konkretuli urTierTobis momwesrigeb­
el konkretul muxls (arc raime calke sakanonmdeblo aqti arsebobda) da
Sesabami­sad, sasamarTlo aRniSnul davaze gadawyvetilebas ver miiRebda;
2. erT-erTi saqmis ganxilvisas saqalaqo sasamarTlos mosamarTlem miiCnia,
rom kanoni, romlis safuZvelzec mosarCele sarCelis dakmayofilebas
iTxovda, ar Seesabameboda saqarTvelos konstituciis erT-erT danawess.
miuxedavad aRniSnulisa, mosamarTlem ganagrZo saqme da am kanonis gamoy­
enebiT gadawyvetileba miiRo;
3. rauli saqalaqo sasamarTlos samoqalaqo saqmeTa kolegiis mosamarTlea.
erT-erTi saqmis ganxilvisas samoqalaqo saqmeTa kolegiis Tavmjdomarem,
rauls davis konkretuli gziT gadawyveta urCia da miuTiTa, rom sasur­
veli iqneboda Tu sarCels ar daakmayofilebda. gamomdinare iqidan, rom
kolegiis Tavmjdomare Tanamdebobrivad masze zemdgomi piri iyo, rauli
daemor­Cila miTiTebas da sarCeli ar daakmayofila;
4. saqmis ganmxilvel mosamarTles mopasuxe mxaris advokatma SuamdgomlobiT
mimarTa da sazogadoebis wevrebisTvis procesze daswrebis akrZalva moiT­
xova. advokati moTxovnis safuZvlad uTiTebda, rom procesze SesaZlebeli
iyo Svilad ayvanis faqti gaxmaurebuliyo, rac saboloo jamSi mxares miaye­
nebda zians. mosamarTlem Suamdgomloba ar daakmayofila, argumentad ki
is miuTiTa, rom sasamarTloSi uklebliv yvela samoqalaqo samarTlebrivi
saqme sajarod ganixileba;
5. anim saqalaqo sasamarTloSi irenis winaaRmdeg sarCeli Seitana. mosarCele
mopasuxisgan 5000 lars iTxovda, miuTiTebda ra, rom maT Soris sesxis xel­
Sekruleba arsebobda. sasamarTlom dadgenilad cno mxareebs Soris sasesxo
urTierTobis arseboba, Tumca, gadawyvetilebis gamotanamde, mxareebma
ganacxades, rom isini Zveli megobrebi arian da erTmaneTs aRar edavebian.
sasamarTlom maT ganumarta, rom saqmis Semotanis Semdeg sasamarTlo val­
debulia gadawyvetileba miiRos da dava arsobrivad gadawyvitos. amdenad,
mxareebis nebas Serigdnen aranairi mniSvneloba aRar eniWeba.

gansjadoba samoqalaqo samarTlis procesSi


savarjiSos mizani: samoqalaqo samarTlis saqmeebze gansjadobis Ziri­
Tadi sakiTxebis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo saproceso samarTlis gakveTilze, zogad nawilze,
kerZod, gansjadobis sakiTxebze msjelobisas.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi,
gansazRvreT romel sasamarTloSi unda Seitanos mosarCelem
sarCeli (mag. mopasuxis sacxovrebeli adgilis mixedviT, mosarCelis
sacxovrebeli adgilis mixedviT da a.S.).
1. vanos surs sarCeli Seitanos ind. mewarme gulnazi meburiSvilis winaaRmdeg;
2. iulias surs sarCeli Seitanos andros winaaRmdeg, romelsac saqarTveloSi
sacxovrebeli adgili ar aqvs; 3. maias surs sarCeli Seitanos sasamarTloSi Svi­
lad ayvanis Sesaxeb; 4. anis, romelic baTumSi cxovrobs 2 mcirewlovan SvilTan
erTad, surs sarCeli Seitanos sasamarTloSi alimentis dakisrebis moTxovniT;

50
5. mariams, romelsac nakveTi aqvs urekSi, surs sarCeli Seitanos Tavisi mezoblis
winaaRmdeg, romelsac nakveTis mijnasTan dakavSirebiT edaveba; 6. aslans surs
erTi da imave safuZvliT sarCeli Seitanos levanis, giorgisa da naTias winaaRm­
deg; 7. givis surs sarCeli Seitanos Sps `andamatis~ winaaRmdeg; 8. marikas surs
sarCeli Seitanos saaqcio sazogadoeba `martinis~ TbilisSi funqcionirebadi
filialis winaaRmdeg.

krosvordi; mTavari sityva sakuTreba (ix. danarTi 3, gv. 98-99; pasuxebi gv. 106)
instruqcia maswavleblisaTvis: krosvordis moswavleebisTvis miwodeba re­
komendebulia samoqalaqo samarTlis zogadi nawilis, sanivTo, valdebulebiTi,
saojaxo, memkvidreobiTi, deliqturi da saproceso samarTlis gavlis Semdgom.

uflebaunarianoba da qmedunarianoba
savarjiSos mizani: samoqalaqo samarTlebriv urTierTobebSi piris
uflebaunarianobisa da qmedunarianobis warmoSobis, arsebobisa da
Sewyvetis specifikis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSo warmoadgens erTgvar Sema­
jamebel tests samoqalaqo samarTlis Sesavali nawilis dasasruleblad.
misi klasSi Setana rekomendebulia samoqalaqo samarTlis zogadi nawi­
lis amowurvis Semdeg, mas Semdeg, rac moswavle garkveuli iqneba pire­
bis klasifikaciaSi, uflebaunarianobisa da qmedunarianobis ZiriTad
wesebsa da sagamonakliso danawesebSi.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi,
imsjeleT im pirebis uflebaunarianobisa da qmedunarianobis Sesaxeb,
romelTa saxelebic gamuqebulia teqstSi. yovel konkretul SemTxveva­
Si gadawyviteT, aqvs Tu ara subieqts uflebaunarianoba da qmedunari­
anoba, ratom migaCniaT ase; aRniSnulis mixedviT SeavseT cxrilebi (Tu
raime pirobazea damokidebuli uflebaunarianobisa da qmedunarianobis
warmoSobisa Tu Sewyvetis sakiTxi, aucileblad miuTiTeT cxrilSi).
1. 50 wlis arturi, romelic avariaSi moxvda, umZimesi dazianebebiT saavadmyofo­
Si miiyvanes. miuxedavad eqimebis Tavdauzogavi mcdelobisa gamomdinare iqidan,
rom tvinma funqcionireba Sewyvita, arturi aparatze SeaerTes.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

2. 19 wlis anas samedicino daskvnis safuZvelze Wkuasustoba daudgines.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

3. lela 3 Tvis orsulia. eqimebis TqmiT, is biWs elodeba, romelsac daviTs ar­
qmevs.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

51
4. daviTma mcire biznesis sawarmoeblad Camoayaliba da kanonis yvela moTxovnis
dacviT daaregistrira ind. mewarme `daviT gegeSiZe~.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

5. amels, romelsac rTuli mSobiaroba hqonda, samwuxarod, bavSvi gaCenidan erT


saaTSi gardaecvala.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

6. giorgi, romelic 16 wlisaa, kanonis yvela moTxovnis dacviT, muSaobas iwyebs


kafe-barSi `bistro~.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

7. iraklim, elenem da sergim Camoayalibes da kanonis yvela moTxovnis dacviT


daaregistrires Sps `bermudi~.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

8. 19 wlis erikma da 17 wlis naTiam iqorwines.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

9. saaqcio sazogadoeba `lideri~ gakotrda.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

10. 31 wlis demetres, romelic bolo periodSi alkohols mieCvia, sasmelis fu­
lis saSovnelad saxlidan Zvirfasi nivTebi gahqonda da yidda. sasamarTlom deme­
tres mzrunvelad Zma dauniSna.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

11. 16 wlis saba, romelic swavlaSi warmatebulia da did momavals uwinaswarme­


tyveleben, mamam sakuTari Sps-s direqtorad daniSna.

52
uflebaunarianoba qmedunarianoba

12. Sps `andamati~ kanoniT dadgenili wesiT likvidirebul iqna.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

13. 87 wlis nato, romelic mZime avadmyofia, bolo 10 welia loginad aris Cavard­
nili da Svilebi uvlian.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

14. mravalbiniani saxlis macxovreblebma Camoayalibes binaTmesakuTreTa amx-


anagoba `saburTalo 91~.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

15. 17 wlis vanom, romelic 2 welia muSaobs, mezoblis manqanas fari Caumtvria.
vanom kanoniT dadgenili wesiT aunazRaura mezobels ziani.

uflebaunarianoba qmedunarianoba

garigebebi
savarjiSos mizani: garigebebis Sesaxeb fundamenturi sakiTxebis cod­
nis gadamowmeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSo warmoadgens erTgvar Sema­
jamebel tests garigebebis Sesaxeb msjelobis Semdgom.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebebi,
gadawyviteT, romelia swori da romeli araswori. pasuxi daasabuTeT,
araswori winadadebebi gaasworeT.
1. yvela garigeba xelSekrulebaa, maSin roca yvela xelSekruleba garigeba
araa; 2. moZrav da uZrav nivTebze sakuTrebis uflebis warmosaSobad samoqala­
qo kodeq­si raime savaldebulo formas ar iTvaliswinebs; 3.moZravi nivTi SesaZ­
loa uZravi nivTi gaxdes; 4. baTili garigeba misi dadebis momentidanve baTilia
da aranairi samarTlebrivi Sedegis dadgomasTan ar aris dakavSirebuli; 5. im
SemTxve­vaSi, rodesac kanoni konkretuli garigebisTvis savaldebulo werilo­
biT formas iTvaliswinebs, aucilebelia, rom garigebis mxareTa xelmowera nota­
riusis mier iqnes damowmebuli; 6. Tu piri garigebis dadebis mizniT moatyues, mas
ufleba aqvs am garigebis Sewyveta moiTxovos; 7. samoqalaqo samarTlis kodeqsis
Tanaxmad warmomadgenlis meSveobiT nebismieri garigebis dadebaa dasaSvebi; 8.
garigeba es aris calmxrivi, ormxrivi an mravalmxrivi nebis gamovlena, romelic
mimarTulia samarTlebrivi urTierTobis warmoSobis, Secvlis an Sewyvetisaken;

53
9. motyuebiT dadebuli garigeba Tavidanve baTilia da aranair samarTlebriv
Sedegebs ar warmoSobs;10. erTi garigebis dasafarad dadebul meore garigebas
samoqalaqo kodeqsi baTil garigebad acxadebs.

memkvidreTa rigebi
savarjiSos mizani: memkvidreTa rigebis Seswavla kanoniT memkvidreo­
bisas.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samemkvidreo samarTlis Sesaxeb msjelobisas, kerZod, kanoniT
memkvidreobisa da memkvidreTa rigebis ganxilvis dros.
instruqcia moswavlisaTvis: bebia aniko, romelic sul raRac 60 wlis
iyo, moulodnelad gardaicvala. aRmoCnda, rom mis saxelze sakmaod
didi qoneba iricxeba, maT Soris, 2 bina TbilisSi, kerZo saxli kikeTSi da
wili Sps `memkvidreobaSi~. aniko bebias anderZi ar dautovebia. qvemoT
mocemulia anikos ojaxuri mdgomareobis amsaxveli sqema. gadawyviteT
ra tipis memkvidreobasTan gvaqvs saqme da vis ekuTvnis aRniSnuli qoneba.
anikos deda (nino)

mewarme subieqtebi
savarjiSos mizani: mewarme subieqtebisaTvis damaxasiaTebeli niSnebis
gaanalizeba da maTi erTmaneTisgan gamijvna.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samewarmeo samarTalze msjelobisas, mxolod mas Semdeg, rac
Teoriulad ganixilavT TiToeul mewarme subieqts. klasSi bavSvebis
raode­nobis mixedviT savarjiSo SeiZleba gakeTdes ornairad:
1. daWeriT qvemoT warmodgenili 6 mocemuloba (romelic 6 mewarme subieqts
Seesabameba) da daurigeT 6 moswavles. danarCeni moswavleebi gadaanawileT
jgufebad da TiToeul jgufs daavaleT, moifiqron iseTi SekiTxvebi, ro­
melTac am 6 moswavles dausvamen mewarme subieqtis amosacnobad. amasTa­
nave, jgufma SekiTxvebi unda Camoayalibos werilobiT, rac saTiTaod ga­
daecemaT mewarme subieqtebs, romlebic uxmod waikiTxaven kiTxvebs da ki
an ara formatSi sajarod gascemen pasuxs. SekiTxvaze pasuxis mosmenis Sem­
deg, rodesac jgufi subieqts amoicnobs, furcelze wers: --- (raodenoba)
SekiTxvis Semdeg, vfiqrobT, rom 1-eli moswavle aris ------- (romeliRac
mewarme subieqti) da gadmogcemT Tqven. bolos, Tqven daiTvliT kiTxvebis
raode­nobas da SeamowmebT pasuxebis siswores. gamarjvebulia is jgufi, ro­

54
melic SekiTxvebis yvelaze naklebi odenobis dasmiT moaxdens subieqtebis
identificirebas. savarjiSos dasrulebis Semdeg xmamaRla waikiTxeT
jgufebis mier dawerili kiTxvebi da SeafaseT ramdenad sworad da mizan­
mimarTulad iyo isini Camoyalibebuli;
2. daurigeT qvemoT warmodgenili mocemulobebi moswavleebs da daavaleT
gamoicnon, yovel konkretul SemTxvevaSi, romeli mewarme subieqtia saxe­
ze.
pirveli variantis arCevis SemTxvevaSi, moswavleebisaTvis instruqtaJs akeTebT
zepirad.

instruqcia moswavlisaTvis (meore varianti): waikiTxeT mocemulobebi da


gamoicaniT, romeli mewarme subieqtia saxeze.

subieqti iuridiuli piri da kapitaluri tipis sazogadoebaa; registrirdeba me­


warmeTa da arasamewarmeo iuridiul pirTa reestrSi; SeiZleba daafuZnos erTma
pirmac; sazogadoebis partniorebis pasuxismgebloba sazogadoebis kreditore­
bis winaSe SezRudulia ganxorcielebuli Senatanebis moculobiT; subieqts, ro­
gorc wesi, xelmZRvanelobs direqtori; rogorc wesi, mTavar organod partnior­
Ta saerTo kreba gvevlineba; misi kapitali dayofilia wilebad.

subieqti iuridiuli piri da amxanaguri tipis sazogadoebaa; registrirdeba me­


warmeTa da arasamewarmeo iuridiul pirTa reestrSi; mis farglebSi ramdenime
piri eweva samewarmeo saqmianobas; partniorebi sazogadoebis kreditorebis wi­
naSe pasuxs ageben TavianTi sakuTari qonebiT, sruli moculobiT; xelmZRvane­
lobis ufleba, rogorc wesi, nebismier partniors aqvs; romelime partnioris
gasvla, im SemTxvevaSi, Tu axali ar Semova, sazogadoebaSi iwvevs gadaxdisuuna­
robis saqmis warmoebis dawyebas.

subieqti iuridiuli piri da Sereuli (hibriduli) tipis sazogadoebaa;


registrir­deba mewarmeTa da arasamewarmeo iuridiul pirTa reestrSi, mis
fargleb­Si ramdenime piri eweva samewarmeo saqmianobas, maT Soris, erTi an ram­
denime partniori sazogadoebis kreditorebis winaSe pasuxs agebs mis mier da­
fuZnebis etapze gadaxdili sagarantio Tanxis farglebSi, xolo danarCeni
partniorebi mTeli TavianTi qonebiT arian pasuxismgebelni; xelmZRvanelobis
ufleba, rogorc wesi, mxolod im partniorebs aqvT, romelTa pasuxismgeblobac
kreditorebis winaSe SeuzRudavia.

subieqti iuridiuli piri da kapitaluri tipis sazogadoebaa; registrirdeba me­


warmeTa da arasamewarmeo iuridiul pirTa reestrSi; misi kapitali dayofilia
garkveuli raodenobisa da saxis aqciebad, romelic, Cveulebriv dividendis (mo­
gebis) miRebis uflebas aniWebs partniors; sazogadoebis kreditorebis winaSe
pasuxismgebelia Tavad sazogadoeba Tavisi qonebiT, partniorebi ki aRniSnu­
lisTvis pasuxs ar ageben; subieqts, rogorc wesi, xelmZRvanelobs direqtori.

subieqti iuridiuli piria da registrirdeba mewarmeTa da arasamewarmeo iuri­


diul pirTa reestrSi; is wevrTa SromiT saqmianobaze dafuZnebuli an wevrTa
meurneobis ganviTarebisa da Semosavlis gadidebis mizniTaa Seqmnili; mas aqvs mo­
gebis miRebis ufleba, Tumca es misi ZiriTadi mizani ar aris; subieqtis Ziri­Tadi
mamoZravebeli iseTi samewarmeo saqmianobis ganxorcielebaa, rac misi wevrebis
moTxovnilebebs daakmayofilebs; partnioris minimalur Senatans pai ewodeba;
subieqti sazogadoebis kreditorebis winaSe Tavisi qonebiTaa pasuxismgebeli,
partniorebi ki aRniSnulisTvis pasuxs ar ageben da rogorc wesi, maT xelmZRva­
nelobs direqtori.

55
subieqti ar aris iuridiuli piri, Tumca registrirdeba mewarmeTa da arasame­
warmeo iuridiul pirTa reestrSi; saqmian urTierTobebSi is Tavis uflebebs
axor­cielebs, rogorc fizikuri piri, Sesabamisad, samewarmeo saqmianobidan war­
moSobili valdebulebebisTvis is Tavad agebs pasuxs kreditorebis winaSe Tavisi
qonebiT.

daaregistrire sawarmo
savarjiSos mizani: Sps-s magaliTze sawarmos dasaregistrireblad
saWi­ro proceduris gaazreba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samewarmeo samarTlis gakveTilze rogorc uSualod mewarme
subieqtis registraciis sakiTxis axsnis Semdgom, ise am dargis Seswavlis
dasasruls.
instruqcia moswavlisaTvis: 18 wlis levanis mamam - iraklim, axali bi­
znesis wamowyeba gadawyvita. amisaTvis man Sps-is organizaciul-samarT­
lebrivi forma SearCia. irakli Tavisi saqmianobidan gamomdinare Zalian
dakavebulia, amitomac levans sTxova am sakiTxis mogvareba da Sps-is
daregistrireba. biWs am saqmis araferi gaegeba. waikiTxeT qvemoT moce­
muli Tezebi, airCieT is moqmedebebi, rac levans Sps-is dasaregistrireb­
lad dasWirdeba - daexmareT mas daaregistriros Sps.
1. registraciisTvis unda mimarToT iusticiis saxls;
2. unda waradginoT saregistracio mosakreblis gadaxdis damadasturebeli
qviTari;
3. aucileblad Tan iqonieT dabadebis mowmoba, raTa dadgindes, rom Tqven im
piris Svili xarT, visac sazogadoebis daregistrireba surs;
4. registraciisTvis unda mimarToT samoqalaqo reestrs;
5. unda waradginoT sawarmos wesdeba, romelic aucileblad notariusis mier
unda iyos damowmebuli;
6. aucileblad Tan iqonieT piradobis mowmoba;
7. unda waradginoT nasamarTlobis Sesaxeb cnoba;
8. Sps-s registracia ufasoa, Sesabamisad, raime mosakreblis gadaxda ar geva­
lebaT;
9. unda waradginoT Sesabamisi wesiT damowmebuli warmomadgenlobis dama­
dasturebeli dokumenti;
10. unda waradginoT yvela partnioris mier xelmowerili da saTanado wesiT
damowmebuli wesdeba, romelSic miTiTebuli unda iyos sawarmos dasaxele­
ba, adgilsamyofeli, xelmZRvanelobaze uflebamosili pirebi, sawesdebo
kapitalis odenoba da a.S.;
11. registraciisaTvis unda mimarToT iusticiis saministros;
12. unda waradginoT cnoba Sesabamisi organodan, rom Tqvens mier SerCeuli
safirmo saxelwodeba ar aris aqamde gamoyenebuli sxva mewarme subieqtis
mier;
13. unda waradginoT 2 foto formatiT 3X4;
14. unda waradginoT sawarmos sawesdebo kapitalis damadasturebeli sabanko
qviTari Sesabamisi sabanko dawesebulebidan;
15. unda waradginoT sawarmos beWdis nimuSi.

56
gadasaxadebi
savarjiSos mizani: saSemosavlo da mogebis gadasaxadebis daniSnulebi­
sa da arsis Seswavla konkretuli SemTxvevebis magaliTze.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia sagadasaxado samarTlis gakveTilze, gadasaxadebis saxeebis
axsnis Semdgom. sasurvelia, savarjiSo debatebis formatSi waiyvanoT
da moswavleebs saSualeba misceT aRniSnul SemTxvevebTan dakavSirebiT
sakuTari azri daafiqsiron, xolo savarjiSos Sefasebis etapze aqcenti
gaakeTeT gadasaxadebze, rogorc saxelmwifo biujetis Sevsebis erT-
erT umniSvnelovanes saSualebaze.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli 2 SemTxveva
da upasuxeT SekiTxvebs.
1. 37 wlis iulia 5 welia erT-erT kerZo firmaSi marketingis menejerad
muSaobs. man icis, rom saqarTveloSi moqmedi sagadasaxado kanonmdeblo­
bis Sesabamisad misi xelfasidan 20 procenti iWreba da yovelTviurad
saxelmwi­fo biujetSi midis. iulias miaCnia, rom 20 procenti zedmetad
didi odenobaa saxelfaso Tanxis im odenobisTvis, rasac igi iRebs, magram
gaazrebuli aqvs, rom aRniSnuli gadasaxadi qveynis sakeTildReod da
ekonomikuri sistemis gamarTulad muSaobisTvisaa saWiro. iulia muSaobis
dawyebis dRidan fuls agrovebda. garkveul Tanxas rom mouyara Tavi, qa­
laqis gareubanSi erToTaxiani bina iyida da erTi kviris win fizikur pirze
2 wlis vadiT 500 larad (yovelTviurad) gaaqirava. ori dRis win iulia Ta­
visi megobrisgan igebs, rom saxelmwifo biujetis sasargeblod aRniSnuli
Tanxidanac unda dakavdes 20 procenti. iulia gaognebulia, ver xvdeba swo­
ria Tu ara mezoblis mier miwodebuli informacia da ra safuZvliT iTxovs
sagadasaxado kanonmdebloba am gadasaxads;
rogor fiqrobT, akisria Tu ara iulias am gadasaxadis gadaxdis valdebuleba?
dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi ra saxis gadasaxadTan gvaqvs saqme?

2. individualur mewarme `guja gadabaZes~ sagadasaxado organo, misi saqmiano­


bidan gamomdinare, mogebis gadasaxadis gadaxdas sTxovs. baton gujas am
sferoSi moRvaweoba axaldawyebuli aqvs da sagadasaxado kanonmdeblobis
am moTxovnis Sesaxeb araferi icis. amitomac aRniSnulis Sesaxeb is Tavis
mezobel nikas ekiTxeba, romelic 5 welia Sps `marcipanis~ direqtoria da
mogebis gadasaxads yovelwliurad ixdis. nikam daudastura gujas mogebis
gadasaxadis gadaxdis valdebuleba da acnoba, rom moqmedi kanonmdeblobis
Sesabamisad mogebis gadasaxadi, romelic man unda gadaixados, 15 %-s Sead­
gens wliuri Semosavlidan.
rogor fiqrobT, akisria Tu ara ind. mewarme `guja gadabaZes~ am tipis gadasaxa­
dis gadaxdis valdebuleba?

samoqalaqo samarTlis buneba


savarjiSos mizani: samoqalaqo samarTlisaTvis, rogorc pirTa Tanas­
worobaze da nebis gamovlenis Tavisuflebaze damyarebuli sferosaT­
vis, damaxasiaTebeli principebisa da maTi sagamonakliso danawesebis
gaazreba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis, kerZod, valdebulebiTi samarTlis
principebze msjelobisas.

57
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli 3 SemTxveva,
gansazRvreT aqvs Tu ara raime danawesis, principis darRvevas adgili.
pasuxi daasabuTeT.
1. sergi da nini mezoblebi arian. sergi me-5 sarTulze cxovrobs, xolo nini me-4
sarTulze. erT mSvenier dRes sergis saabazanoSi onkani darCa moSvebuli,
wyali ninis binaSi Cavida da axalgaremontebul binas da iq arsebul avejs
seriozuli ziani miayena. ninis sergi didi xania malulad uyvars. amitom
gadawyvets, rom apatios aRniSnuli daudevroba da zianis anazRaureba
ar mosTxovos, magram sergisa da ninis zedmetad aqtiurma mezobelma,
deida vasasim, patruls gamouZaxa. patrulma ki samarTaldarRvevis oqmi
gamouwera sergis, 200 lariT daajarima da miyenebuli zianis anazRaureba
daavala;
2. sabas, romelic axalgazrda gamomgonebelia, Tavisi gamogonebisaTvis ura­
ni esaWiroeba. man gaigo, rom demetres aRniSnuli nivTiereba saxlSi aqvs.
demetre da saba uranis fasze SeTanxmdnen da nasyidobis xelSekruleba
werilobiTi formiT dades;
3. qveyanaSi gazmomaragebis erTaderTma kompaniam elinas uari uTxra gazis
miwodebis xelSekrulebis dadebaze. kompaniis warmomadgenlebma ganacxa­
des, rom samoqalaqo samarTlebrivi urTierTobebisa da saxelSekrulebo
samarTlisTvis xelSekrulebis dadebis Tavisuflebis principi moqmedebs
da kompanias aranairi kanoni ar avaldebulebs uklebliv yvela pirTan da­
dos xelSekruleba.

SromiTi urTierTobebi
savarjiSos mizani: SromiT urTierTobebSi diskriminaciis SemTxveve­
bisa da formebis, meore mxriv, samuSaos arsisa da specifikis gaTvalis­
winebiT pirTa dasaSvebi gansxvavebis gaazreba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia Sromis samarTlis gakveTilze, am sferoSi diskriminaciis Sesa­
xeb zogadi Teoriuli msjelobis Semdeg. savarjiSos dasrulebisa da
Sedegebis warmodgenis Semdeg Sefasebis etapze, mniSvnelovania, aqcenti
gakeTdes diskriminaciasa da samuSaos specifikidan gamomdinare pirTa
dasaSveb gansxvavebas Soris mijnaze.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi da
gansazRvreT gvaqvs Tu ara saxeze diskriminacia SromiT urTierTobebSi
da ra saxis.
1. samodelo saagento “a&T”-m gamoaqveyna gancxadeba modelis vakansiasTan
dakavSirebiT, samuSaos mTlian ganakveTze, sakvalifikacio moTxovnebSi ki
miuTiTa: `saagentos esaWiroeba 18-25 wlis gogona, parametrebiT 90/60/90
eTnikurad qarTveli~;
2. sawarmo `buldozerma~, romelsac vakansia aqvs gamocxadebuli sadReRami­
so darajis poziciaze, uari uTxra 67 wlis zazas samsaxurSi miRebaze im mo­
tiviT, rom is ver SeZlebda masze dakisrebuli movaleobebis Sesrulebas;
3. saaqcio sazogadoeba `lampari~-s administraciam, aRdgomis dResaswaulTan
dakavSirebiT, dasaqmebulebs Tvis bolos xelfasTan erTad premia misca.
premia ar miuRia 2 TanamSromels, aRmoCnda, rom isini ar arian qristianebi
da administraciam maTTvis religiur dResaswaulTan dakavSirebuli dana­
matis micema aramizanSewonilad miiCnia;
4. samodelo saagento `ratatuim~, romelsac saerTaSoriso proeqtSi fo­
tosesiisTvis miwveva miuvida, uari uTxra Tavis models jijis am proeqtSi

58
monawileobis miRebaze, radganac jiji Savkaniania, aRniSnuli ki fotosesi­
is koncefcias ewinaaRmdegeba;
5. Sps `mandolinas~ qali dasaqmebulebisaTvis, samuSao dRis manZilze,
erTsaaTiani Sesveneba aqvs dawesebuli, mamakaci dasaqmebulebisaTvis ki -
30 wuTiani;
6. mariami, romelic ganaTlebis saministroSi specialistad muSaobda, erT
mSvenier dRes ufrosma daibara da samsaxuridan wasvlis Sesaxeb gancxa­
debis dawera mosTxova. mizezi ki is gaxldaT, rom mariami politikuri par­
tia `monarqiuli saqarTvelos~ manifestaciaze iqna SemCneuli;
7. 15 wlis qamranma, romelsac samsaxuri Zalian sWirdeboda, damala Tavisi
asaki da kazinoSi daiwyo muSaoba. administraciam erT TveSi gaigo qamranis
sicruis Sesaxeb da asakis gamo samsaxuridan gaaTavisufla;
8. amaTis uari uTxres kaxeTis erT-erT skolaSi saqarTvelos istoriis mas­
wavleblis vakansiis dakavebaze, radganac is warmoSobiT azerbaijaneli
iyo da qarTul enas zedmiwevniT kargad ver flobda.

arasrulwlovani Sromis samarTalSi


savarjiSos mizani: SromiT urTierTobebSi arasrulwlovnis
samarTleb­rivi mdgomareobis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia Sromis samarTlis gakveTilze SromiTi qmedunarianobis war­
moSobis sakiTxebze msjelobisas.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da yovel konkretul SemTxvevaSi gansazRvreT, SeuZlia Tu ara
miTiTebul subieqts SromiT urTierTobaSi Sesvla da muSaobis dawyeba,
pasuxi daasabuTeT.
1. 10 wlis vano, romelic qarTuli tkbileulis mwarmoebeli kompaniis `tkbi­
li Sokoladis~ xelmZRvanelobas tkbileulisTvis satelevizio reklamis
gasakeTeblad moewona, Tanxmdeba SemoTavazebas da SromiTi kontraqtis
dadebas apirebs kompaniasTan. vanos mSoblebi Tanxmobas acxadeben;
2. 15 wlis giorgim gazeTSi waikiTxa, rom samSeneblo kompania acxadebs
vakansias samSeneblo nangrevebis teritoriidan gamtani muSis poziciaze.
samuSao grafiki ganisazRvreba dilis 9 saaTidan SuadRis 3 saaTamde. gior­
gis mSoblebi Tanaxmani arian;
3. 15 wlis iulias surs, rom silamazis salonSi `lamazmani~ stilistad dai­
wyos muSaoba. iulias muSaoba mouwevs mxolod SabaTs da kviras 9 saaTidan
12 saaTamde;
4. 13 wlis ani Tavisi asakisTvis Zalian warmatebuli balerinaa. mas erT-erT
sabaleto warmodgenaSi rolis Sesruleba SesTavazes. speqtakli mTeli se­
zonis ganmavlobaSi iqneba warmodgenili operisa da baletis TeatrSi. anis
surs SromiTi kontraqtis gaformeba;
5. 17 wlis eriks, romelsac materialurad Zalze uWirs, gadawyvetili aqvs
muSaoba daiwyos qarxanaSi muSad. am poziciaze misi mTavari funqcia qarxnis
teritoriidan toqsikuri narCenebis gatana iqneba. erikis mSoblebi Tanxmo­
bas acxadeben aRniSnulze;
6. 17 wlis naTia, romelsac axlaxan gauCnda Svili da ekonomikur SeWirve­
bas ganicdis, gaigebs, rom Sps `axali soko~ eZebs TanamSromels. aRniSnul
poziciaze piris mTavari funqcia xelovnurad mowyobil sokos saTburSi
sokoze dakvirveba da misi movla-patronobaa. gamomdinare iqidan, rom saT­
buri sardafSi mdebareobs da soko xelovnuri zrdis procesSi garkveul

59
saSiS nivTierebas gamoyofs, naTias uflebas aZleven dRis ganmavlobaSi 1
saaTis nacvlad saaTnaxevari Seisvenos;
7. 14 wlis sergim gaigo, rom skola, romelSic Tavad swavlobs, biblioTekaris
TanaSemwis vakansias acxadebs. samuSao grafiki yoveldRiur muSaobas
gulisxmobs 9 saaTidan 18 saaTamde;
8. 16 wlis givis mezobeli Ramis klub `RamuraSi~ SesTavazebs samuSaos daw­
yebas barmenis Tanamdebobaze. samuSaos specifika kviraSi 3 dRe-Ramis 12
saaTidan dilis 6 saaTamde muSaobas gulisxmobs;
9. 13 wlis lelas surs muSaoba daiwyos erT-erT sastumroSi damlageblad,
amasTanave, samuSao grafiki mas xels ar SeuSlis ganaTlebis miRebaSi.

krosvordi; (ix. danarTi4, gv. 100-101; pasuxebi gv. 107)


instruqcia maswavleblisaTvis: krosvordis moswavleebisTvis miwodeba re­
komendebulia samewarmeo, Sromis, inteleqtualuri da sagadasaxado samarTlis
gavlis Semdeg.

samezoblo samarTlis ZiriTadi principi


savarjiSos mizani: samezoblo samarTalSi mezobelTa urTierTpativis­
cemisa da Tmenis valdebulebis Sesaxeb msjeloba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samezoblo samarTlis gakveTilze, misTvis damaxasiaTebe­
li ZiriTadi principebis axsnis Semdgom. savarjiSos Sefasebis etapze
mniSvne­
lovania, Tmenis valdebulebasTan dakavSirebiT swori mijnis
gavleba.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da yovel konkretul SemTxvevaSi gansazRvreT akisria Tu ara mezobels
Tmenis valdebuleba.
1. likas erTi Tvis Svili hyavs saxlSi. Cvils Rame ar sZinavs da tiris, amitomac
lika iZulebulia bavSviT xelSi mTeli Rame binaSi win da ukan iaros da Svili
ase daamSvidos. likas mezobeli babuca ki, romelsac nevrozi awuxebs, qveda
sarTulze cxovrobs da fiqrobs, rom yovelive es autanelia. is moTxovnas
uyenebs likas, rom Sewyvitos msgavsi qceva da daacados mezobels RamiT
Zili.
2. daviTi qalaq zestafonSi cxovrobs. misi saxlis ukan ki safexburTo moeda­
nia ganTavsebuli. moedani qalaqis biujetidan gamoyofili saxsrebiT
garemontda, sadac bolo ori Tvea kviraSi 3-4-jer safexburTo matCebi
imarTeba, rac daviTs mosvenebas ukargavs. gulSematkivrebis xmaurisa da
Jivil-xivilis atana daviTisTvis ukve SeuZlebelia. man weriliT mimarTa
zestafonis adgilobrivi mmarTvelobis organos da moednis sxva adgilze
gadatana moiTxova, safuZvlad ki is miuTiTa, rom mas Tavisi sakuTrebis ga­
moyenebaSi xeli eSleba.
3. rauli saopero Janris momReralia, is koncertebis win yoveldRiurad 6-7
saaTis ganmavlobaSi sakuTar binaSi repeticiebs gadis da sxvadasxva saope­
ro ariebs asrulebs. raulis karis mezobeli friad Sewuxebulia am faqtiT,
simSvide aqvs dakarguli da miaCnia, rom mas aRniSnulis Tmenis valdebule­
ba ar ekisreba. amitomac mimarTavs rauls Sewyvitos repeticiebi saxlSi.
4. amelis nakveTSi RobesTan axlos TuTis xe dgas, romlis totebis udidesi
nawi­li mananas ezoSi gadadis. totebi mananas nakveTis WiSkarTan aris gad­
mosuli da Semomsvlels gzas garkveulwilad umrudebs. amasTanave, nayofis
damwifebis periodSi, Savi TuTa mTeli sezonis ganmavlobaSi mananas ezoSi
cviva da iqaurobas abinZurebs. mananam amels am totebis moWra mosTxova.

60
5. sabam, romelmac 2 Tvis win iyida nakveTi erikisgan, nakveTamde mimavali
erTa­derTi gza gaauqma da betonis Robe amoaSena. am gzis gauqmebas saba imiT
amarTlebs, rom uamindobis dros gzaze talaxi Camodis, romlis wmendiTac
daiRala. ugzod darCenilma sabam Tavis mezobel anis mosTxova misi nakve­
Tis gavliT gzis micema da miuTiTa, rom es misTvis aucilebeli gza iyo da
kanonmdebloba anis Tmenis valdebulebas akisrebda.

xelSekrulebebi
savarjiSos mizani: xelSekrulebis ZiriTadi tipebis Seswavla da maTi
gamijvna erTmaneTisagan.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia saxelSekrulebo samarTlis gakveTilze, mas Semdeg rac moswav­
leebs auxsniT xelSekrulebis ZiriTad tipebs.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebebi
da xelSekrulebis tipebi. TiToeul SemTxvevas SeusabameT TiTo
xelSekrulebis saxe. amis Semdeg xelSekrulebebs (SemTxvevebs) Tqveni
azri miawereT, Tu rogori formiT unda iyos isini dadebuli.
1. nodari midis teqnikis saxlSi “paradise” da 1500 larad iZens misTvis sanat­
rel mobilur telefons GALAXY S4-s;
2. gvanca da mariami didi xnis megobrebi arian. gvanca paolo koelios Semoq­
medebis Tayvanismcemelia, mariami ki gabriel garsia markess aniWebs upi­
ratesobas. gvancas dabadebis dReze markesis wigni `patriarqis Semodgoma~
aCuqes. mariamma ki koelios `veronikam sikvdili gadawyvita~ iyida. megob­
rebma gadawyvites, rom pirvel rigSi im avtoris nawarmoebebi waikiTxon,
romelic gansakuTrebulad uyvarT, amitom wignebi droebiT gacvales;
3. Tornikem megobrisgan gaigo, rom mimdinare wlis zafxulSi xorblis mo­
savlisTvis idealuri amindebia nawinaswarmetyvelebi. igi miwis damuSave­
basa da xorblis daTesvas gadawyvets, raTa Semodgomaze mosavlis re­
alizacia moaxdinos. gamomdinare iqidan, rom Tornikes msgavsi tipis
nakveTi sakuTrebaSi ar aqvs, igi anisTan aformebs erTwlian sasyidlian
xelSekrulebas da misTvis sargeblobaSi gadacemul anis kuTvnil miwaze
xorbals Tesavs;
4. aslani, romelsac mamam dabadebis dReze centridan gamoyvanili avtomanqa­
na porSe panamera usaxsovra, kompaniasTan `iZine mSvidad~ xelSekrulebas
debs. am ukanasknelis Tanaxmad, manqanis dazianebis SemTxvevaSi (mniSvne­
loba ar aqvs visi braliT moxdeba aRniSnuli) zians kompania anazRaurebs.
sanacvlod aslani yovelTviurad uxdis kompanias 330 lars;
5. Takos, romelsac samsaxuridan erTi TviT mivlinebaSi uSveben zugdidSi,
avtomobili ar hyavs. amitomac, megobris rCeviT, midis kompaniaSi `Cveni
niva yvelgan miva~ da Sesabamisi Tanxis gadaxdis Semdgom erTi Tvis vadiT
piradi sargeblobisTvis manqana gamohyavs;
6. maiko da reziko megobrebi arian. maikos `nisanis~ firmis avtomobili hyavs,
xolo rezikos _ `mersedesis.~ gamomdinare iqidan, rom rezikos jipis ti­
pis manqana esaWiroeba, xolo maikos _ msubuqi, gadawyveten, rom erTmane­
Tis manqanebiT iaron. megobrebi Sinagan saqmeTa saministros momsaxurebis
saagentoSi mivlen da manqanebs gadaaformeben. amdenad, maiko `mersedesis~
mesakuTre xdeba, reziko ki _ `nisanis~;
7. elina, romelsac didi xania leptopis yidva surs, gaigebs, rom misi mezo­
beli paata erTi Tvis win SeZenil leptops naxevar fasSi 1500 larSi yidis.
elinas aRniSnuli Tanxa ar aqvs, magram is im dResve midis Tavis nacnob ge­
lasTan, romelic garkveuli yovelTviuri procentis sanacvlod sakuTre­
baSi gadascems 1500 lars, 6 Tvis Semdeg procentis TanxasTan erTad ukan
dabrunebis pirobiT;
61
8. qeTis, romelic axlaxan Camovida inglisidan, sadac 2 wlis ganmavlobaSi
samagistro programaze swavlobda, mezobelma mis kompaniaSi muSaoba Ses­
Tavaza. qeTi SemoTavazebas daTanaxmda, xeli moawera kontraqts da muSaoba
daiwyo;
9. amerikis SeerTebul StatebSi, qalaq dalasSi mcxovrebi mariami kompan­
ia `eqspress~ SefuTul yuTs gadascems. SeTanxmebis Sesabamisad, kompania
50 laris sanacvlod, aRniSnul yuTs mariamis TbilisSi mcxovreb dedas -
elenes gadascems;
10. irens erT kviraSi universitetis banketi aqvs. mas surs, rom wveulebaze
gansakuTrebulad gamoiyurebodes, amitomac gadawyvets, rom kaba Seiker­
os da gansxvavebul formaSi mivides Sekrebaze. ireni megobris rCeviT midis
samkervalo atelieSi `stili~ da miaqvs abreSumis naWeri, uTanxmebs mkeravs
kabis dizains, uxdis momsaxurebis Tanxas 80 laris odenobiT da im pirobiT
rom 5 dReSi kaba mzad iqneba, Sin bednieri brundeba;
11. eriks sasazRvro mijnasTan dakavSirebiT mezobeli uCivis. Tbilisis saqa­
laqo sasamarTlodan mas sarCeli miuvida TandarTul dokumentebTan
erTad. gamomdinare iqidan, rom eriks am saqmis araferi gaegeba, is midis
saadvokato biuroSi `Tamar dvali partniorebTan erTad~ da erT-erT ad­
vokatTan aformebs xelSekrulebas, romlis mixedviTac es ukanaskneli
erikis saxeliT yvela instanciis sasamarTloSi awarmoebs sasazRvro mij­
nasTan dakavSirebul saqmes.

a. davalebis xelSekruleba;
b. gacvlis xelSekruleba;
g. Cuqebis xelSekruleba;
d. Txovebis xelSekruleba;
e. gadazidvis xelSekruleba;
v. dazRvevis xelSekruleba;
z. nardobis xelSekruleba;
T. sasoflo-sameurneo miwis ijara;
i. Sromis xelSekruleba;
k. sesxis xelSekruleba;
l. qiravnobis xelSekruleba;
m. nasyidobis xelSekruleba.

samoqalaqo samarTlis buneba


savarjiSos mizani: realur cxovrebaSi erT-erTi yvelaze xSirad
gamoyenebadi xelSekrulebis magaliTze samoqalaqo samarTlis
dispoziciuri xasiaTis gamokveTa.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis zogadi nawilis Sesaxeb msjelobisas.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxveva.
Tqven rom mosamarTle iyoT, rogor gadawyvetdiT davas? pasuxi daas­
abuTeT.

62
qamranma da mariamma qiravnobis xelSekruleba gaaformes martivi werilobiTi
formiT. qamranma, rogorc gamqiravebelma, mariams, rogorc damqiravebels 3
wlis vadiT sargeblobaSi gadasca kuTvnili bina. xelSekrulebis gaformebidan
2 wlis Tavze aRniSnul binaSi iataki dazianda da centraluri gaTbobis sistema
gamovida mwyobridan. mariamma mimdinare remontis Catareba da Sesabamisi xarjis
gaweva qamrans mosTxova. qamrans Tavisi nacnobebisgan gagonili aqvs, rom qirav­
nobis xelSekrulebis dros mimdinare remontis Catareba damqiravebels evale­
ba, xolo kapitaluri remontis Catareba - gamqiravebels. aqedan gamomdinare, is
uars eubneba mariams am moTxovnis dakmayofilebaze. Tavis mxriv, mariams sarCeli
Seaqvs Tbilisis saqalaqo sasamarTloSi da gamqiraveblisgan am xarjebis anaz­
Raurebas iTxovs, moTxovnis safuZvlad ki maT Soris gaformebuli qiravnobis
xelSekrulebis me-9 punqti mohyavs: `binis mimdinare da kapitaluri remontis,
aseve, arsebiTi mniSvnelobis dazianebebis (garda wvrilmani saxis dazianebebisa)
aRmofxvris xarjebi ekisreba gamqiravebels.~ mariamis sarCelis pasuxad qamrani
acxadebs, rom mas xelSekruleba guldasmiT ar waukiTxavs, winaaRmdeg SemTxveva­
Si msgavsi tipis danawess is xels ar moawerda, amitomac Tvlis, rom is moatyues
da xelSekrulebis, rogorc motyuebiT dadebuli garigebis gauqmebas iTxovs.

garigebis baTiloba
savarjiSos mizani: garigebis baTilobis safuZvlebis praqtikuli
magaliTebis gamoyenebiT gaanalizeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis gakveTilze, zogadi nawilis, kerZod,
garigebebis Sesaxeb msjelobisas. savarjiSos dasrulebisa da Sefasebis
etapze Zlier klasSi sasurvelia sacilod da ucilod baTil garigebeb­
zec garkveuli aqcentebis gakeTeba.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da gansazRvreT gvaqvs Tu ara saxeze garigebis baTilobis winapirobebi,
pasuxi daasabuTeT.
1. 21 wlis lela suliT avadmyofia. mas kanonieri warmomadgenlebi fuls ar
aZleven. lela Tvlis, rom Tuki Tavis telefons, romlis sabazro Rire­
bulebac 300 laria, 50 larad gayidis, 50 lariani kupiuras qseroqsis apara­
tis gamoyenebiT gadaamravlebs da am fuliT italiaSi wava samogzaurod. am
mizniT lela zepiri formiT debs nasyidobis xelSekrulebas giorgisTan
da 50 lariani kupiuriT qseroqsis aparatisken miemarTeba. mniSvnelova­
nia, rom lela sasamarTlos mier SezRudul qmedunarianad an qmeduunarod
cnobili ar aris;
2. sergim ninisgan Seityo, rom levani parketis dagebis saqmeSi Tbilisis
masStabiT saukeTeso specialistia. misi dagebuli parketi wlebis ganmav­
lobaSi Zlebs da ar ziandeba. aqedan gamomdinare levanze, rogorc saukeTe­
so xelosanze, qalaqSi didi moTxovnaa da misi momsaxureba msurvelebs
sakmaod Zviric ujdebaT. sergi ninis micemul misamarTze, eliavas bazroba­
ze, erT-erT maRaziaSi midis da parketis xelosan levans kiTxulobs. le­
vani, romelic, sabednierod, im momentisTvis maRaziaSi aRmoCnda pirobebze
uTanxmdeba sergis. isini zepiri formiT deben garigebas, sergi gasamrje­
los pirvel nawils 600 laris odenobiT levans im dResve utovebs. mogvi­
anebiT irkveva, rom aRniSnul maRaziaSi ori levani muSaobs, is xelosani ki,
romelsac sergi SeuTanxmda, sulac ar aris ninis naqebi levani;
3. 13 wlis eriks yoveldRiurad mSoblebi 2 lars aZleven. biWs Zalian unda
velosipedis yidva, amitomac is mSoblebis mier micemul Tanxas agrovebs.
garkveuli periodis Semdeg eriki 150 lars uyris Tavs da internet saitze
winaswar SeTvalierebul velosipeds yidulobs;

63
4. 8 wlis giorgis mezobeli eka 100 lars Cuqnis, giorgis deda qeTi ki ekaze
gabrazebulia da ar surs, rom mis Svils ekam fuli aCuqos, amitomac igi biWs
saCuqris miRebas ukrZalavs.

saojaxo samarTlis ZiriTadi principebi


savarjiSos mizani: saojaxo samarTlis ZiriTadi principebis gaazreba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis gakveTilze, kerZod, saojaxo urT­
ierTobebze msjelobis dawyebamde. savarjiSo saojaxo samarTlis
umniSvne­lovanes principebzea agebuli, amitom umjobesi iqneba Tu jer
mas miawvdiT moswavleebs, miscemT maT sakuTari azris dafiqsirebis sa­
Sualebas da Semdgom (savarjiSos Sefasebis etapze) axsniT Teoriulad
saojaxo samarTlis umTavres debulebebs.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebebi
da gansazRvreT sworia Tu mcdari TiToeuli maTgani, mcdari
winadadebebi gaasworeT.
1. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT, saojaxo samarTlis erT-erT
mniSvnelovan princips poligamiis principi warmoadgens;
2. colis orsulobisa da bavSvis dabadebidan 7 wlis ganmavlobaSi, sanam bavSvi
mcirewlovnad iTvleba qmars ar SeuZlia ganqorwinebis moTxovna meuRlis
Tanxmobis gareSe;
3. mSoblis uflebis CamorTmeva dauSvebelia;
4. meuRleTa Tanacxovrebis periodSi nebismieri gziT miRebuli qoneba meuR­
leTa TanasakuTrebad iTvleba;
5. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis Tanaxmad qorwineba es aris 2 piris neba­
yoflobiTi kavSiri ojaxis Seqmnis mizniT;
6. alimentis gadaxda SeiZleba daekisros rogorc dedas, ise mamas;
7. jvrisweris mowmobis arsebobis SemTxvevaSi qorwinebis faqtis dasadas­
tureblad qorwinebis mowmobis arseboba savaldebulo aRar aris;
8. samoqalaqo kodeqsis Sesabamisad daqorwinebisTvis 2 aucilebeli pirobaa
dadgenili: saqorwino asaki da dasaqorwinebel pirTa Tanxmoba;
9. kanoni krZalavs suliT avadmyofobis an Wkuasustobis gamo sasamarTlos
mier qmeduunarod cnobil pirTan qorwinebas;
10. meuRleebs samoqalaqo kodeqsi erTmaneTis rCenis valdebulebas akisrebs;
11. alimentis gadaxdis valdebuleba ekisrebaT rogorc mSoblebs Svilebis
mimarT, ise Svilebs mSoblebis mimarT;
12. ganqorwinebul meuRleebs xelaxla erTmaneTTan ojaxis Seqmna 2 jerze me­
tad ekrZalebaT;
13. meuRleebs ufleba aqvT sanotaro wesiT dadasturebuli werilobiTi
saqorwino xelSekruleba dadon, romliTac gansazRvraven TavianT ufle­
ba-movaleobebs, maT Soris, meuRleTa urTierTrCenis movaleobasa da mSob­
lebis ufleba-movaleobebs Svilebis mimarT.

inteleqtualuri sakuTrebis samarTali


savarjiSos mizani: saavtoro da momijnave uflebebis Seswavla, im
obieq­tebis gaanalizeba, romelzedac vrceldeba saavtoro uflebebi.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia inteleqtualuri sakuTrebis samarTlis gakveTilze. moswav­
leTa donis mixedviT savarjiSos miwodeba SesaZlebelia Teoriuli masa­
lis miwodebamdec da mis Semdgomac.

64
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli CamonaTvali
da gansazRvreT, romelze vrceldeba saavtoro ufleba.
1. fulis niSnebi; 2. grafikuli nawarmoebi; 3. kompiuteruli programa; 4. kon­
stitucia; 5. meTodi; 6. sagazeTo statia; 7. musikaluri nawarmoebi uteqstod; 8.
saqarTve­los gerbi; 9. anekdoti; 10. aveji da noxi; 11.sasamarTlos gadawyvetile­
ba; 12. pantomimis nawarmoebi; 13. fonograma da videograma; 14. saavtoro da momi­
jnave uflebebis Sesaxeb kanoni; 15. wignis Targmani; 16. maTematikuri formula;
17. leqsikoni; 18. enciklopedia; 19. wignis Targmani; 20. arqiteqturuli proeqti.

piradi araqonebrivi uflebebi samoqalaqo samarTalSi


savarjiSos mizani: samoqalaqo samarTlis farglebSi piradi araqoneb­
rivi uflebebis gaanalizeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis gakveTilze, zogadi nawilis, kerZod, pi­
radi araqonebrivi uflebebis Sesaxeb msjelobisas. savarjiSos Sefase­
bis etapze sasurvelia aqcenti gakeTdes iuridiuli piris, gardacvlili
piris uflebriv mdgomareobaze am mxriv.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da upasuxeT iqve mocemul kiTxvebs, pasuxi daasabuTeT.
1. irakli giorgaZe erT-erTi politikuri partiis wevria, is sazogadoebisTvis
cnobili saxea. erT mSvenier dRes sauzmis mirTmevisas iraklim, tradiciisamebr
im dRis gazeTebs gadaxeda. mis gakvirvebas sazRvari ar hqonda, rodesac sagaze­
To statias waawyda saTauriT: `irakli giorgaZe _ naZirala da qveynis moRalate~.
statiis avtori iraklis mTel rig danaSaulebSi sdebda brals, romlis Sesaxebac
am ukanasknels gagonilic ki ar hqonda. Jurnalisti ucnob wyaroze dayrdnobiT
wers statias. gazeTis gayidvebis tiraJma yvelanairi rekordi moxsna da statia
TiTqmis yvelam waikiTxa. irakli Zalian gabrazebulia, is darwmunebulia Tavis
simarTleSi da unda Tavneba Jurnalists Wkua aswavlos, amasTanave, sazogadoe­
bis winaSe sakuTari Tavis reabilitaciis moxdena surs.
rogor fiqrobT, hqonda Tu ara Jurnalists msgavsi tipis statiis gamoqveynebis
ufleba? Seelaxa Tu ara raime ufleba iraklis? dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi,
gansazRvreT dacvis ra saSualebebi aqvs aseT dros pirs.
2. elina petrosiani cnobili msaxiobia. misi interviuebiTa da fotosuraTebiT
Jurnal-gazeTebi xSirad aris aWrelebuli. erTxelac elina Jurnal `varskvlav­
Si~ Tavis ucnob fotosuraTs aRmoaCens, romelic misi nebarTvis gareSea gadaRe­
buli ise, rom mas fotogadaReba ar SeumCnevia. elinas miaCnia, rom darRveulia
misi uflebebi. mas Jurnalis sruli tiraJis amoReba da redaqciisgan zianis anaz­
Raurebis moTxovna unda.
rogor fiqrobT, hqonda Tu ara Jurnalis redaqcias msaxiobis nebarTvis gareSe
misi fotos gamoqveynebis ufleba? uaryofiTi pasuxis SemTxvevaSi risi ufleba
aqvs elinas?

3. telekompania `Tbilisis~ erT-erTma korespodentma kviris gadacemisTvis


saadvokato kompaniebis Sesaxeb siuJeti moamzada. Jurnalistma mimoixila ra
saqarTve­loSi moqmedi saadvokato biuroebis saqmianoba, Seexo CubiniZis saad­
vokato biuros muSaobasac. Jurnalistis TqmiT, aRniSnuli biuros advokate­
bi prokuraturasTan garigebulebi arian da amgvarad igeben saqmeebs. CubiniZis
saadvokato biuros, gadacemis eTerSi gasvlidan meore dResve, sagrZnoblad Se­
umcirda iuridiuli momsaxurebis msurveli klientebis aqtivoba. kompaniis di­
reqtori, romelic darwmunebulia, rom gavrcelebuli informacia sruli sic­
ruea, Zalian gabrazebulia telekompania `Tbilisze~.

65
rogor fiqrobT, hqonda Tu ara telekompanias msgavsi tipis siuJetis eTerSi
gaSvebis ufleba? Seelaxa Tu ara raime ufleba saadvokati biuros? dadebiTi pa­
suxis SemTxvevaSi gansazRvreT dacvis ra saSualebebi aqvs aseT dros pirs.

4. levani erT-erT sagazeTo statiaSi Tavisi gardacvlili babuis Sesaxeb kiTx­


ulobs, rom es ukanaskneli, rogorc samamulo omis monawile piri, erT-erT
samxed­ro operaciaSi iRebda monawileobas. statiis avtori xazgasmiT aRniSnavs,
rom levanis babua erTaderTi piri iyo vinc cocxali gadaurCa am operacias. Jur­
nalisti saeWvod miiCnevs mis uvneblad gadarCenis faqts da iribad, babuis mxri­
dan sakuTari Tavis gadarCenis mizniT, TanamebrZolebisadmi Ralatze mianiS­
nebs. yovelive aRniSnuls levani aRSfoTebiT xvdeba. mas miaCnia, rom babuamisis
saxels Cirqi moecxo, amitomac sarCeli Seaqvs sasamarTloSi da moraluri ziani­
saTvis qonebriv anazRaurebas iTxovs.

rogor fiqrobT, hqonda Tu ara gazeTis redaqcias msgavsi tipis statiis dabeWd­
vis ufleba? aqvs Tu ara raime ufleba pirs gardacvalebis Semdeg da ra formiT
SeiZleba moiTxovon misi dacvis uzrunvelyofa Sesabamisma pirebma?

kerZo samarTlis subieqtebi da obieqtebi


savarjiSos mizani: kerZo samarTlebrivi urTierTobebis gamokveTa,
kerZo samarTlis subieqtisa da obieqtis tipebis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis gakveTilze, zogadi nawilis Sesaxeb
msje­lobisas. umjobesi iqneba Tu savarjiSos kerZo samarTlis subieq­
tebisa da obieqtebis Sesaxeb Teoriuli masalis axsnis Semdgom miawvdiT
moswavleebs.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebe­
bi, gansazRvreT romelSi gvaqvs kerZo samarTlebrivi urTierToba. aseT
SemTxvevaSi gaxazeT urTierTobis subieqti da obieqti. imsjeleT ra
saxis subieqtTan da obieqtTan gvaqvs saqme.
1. sagareo saqmeTa saministrom Senobis dasufTavebis uzrunvelsayofad Sps
`sanitarisgan~ 100 cali cocxi da 50 cali urna SeiZina;
2. saaqcio sazogadoeba `planetis~ aqcionerma sakuTari aqcia, romliTac
dividendis miRebis ufleba iyo garantirebuli, Sps `kosmoss~ mihyida;
3. iliam demetresgan valis moTxovnis ufleba irens gadasca;
4. amelma anisgan erTi Tvis vadiT avtomanqana `mersedesi~ iTxova;
5. levanma kuTvnil miwis nakveTze ijaris xelSekruleba gaaforma givisTan;
6. sergim dabadebis dReze naCuqari fuliT Tavisi didi xnis ocneba aisrula
da labradoris jiSis lekvi iyida;
7. Tavdacvis saministrom jariskacebisTvis 300 erTeuli avtomati SeiZina.

qorwineba
savarjiSos mizani: qorwinebis pirobebis, damabrkolebeli gare­
moebebis, baTilobis safuZvlebis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia saojaxo samarTalze msjelobis dawyebamde. savarjiSos Sefase­
bis etapze aqcenti unda gakeTdes qorwinebis pirobebze, damabrkolebel
garemoebebze, qorwinebis baTilobis SemTxvevaSi im Sedegebze, rasac aR­
niSnuli iwvevs.

66
instruqcia moswavlisaTvis: Tqven qorwinebis registraciaze ufle­
bamosili piri xarT. ramdenime wyvilma mogmarTaT daqorwinebis moT­
xovniT. waikiTxeT wyvilebis faqtobrivi mdgomareoba da gansazRvreT
dasaSvebia Tu ara maT Soris qorwineba samoqalaqo kodeqsis Sesabamisad.
1. maia da giorgi - giorgi amerikis SeerTebuli Statebis moqalaqea. maias, mar­
Talia, ar uyvars is, magram imdenad unda Tavadac Statebis moqalaqe gaxdes,
rom Tanaxmaa TiTqmis ucnob mamakacTan ojaxi Seqmnas;
2. levani da iulia - levani SizofreniiTaa daavadebuli, Tumca is mkurnalobs
da mudmivad wamlebis zemoqmedebis qveSaa Cveulebriv, adamianebi aseT dros
verafers amCneven levans. iuliam icis levanis avadmyofobis Sesaxeb da Ta­
naxmaa masTan ojaxi Seqmnas;
3. nino da sergi - sergi 5 wlis win qorwinebaSi imyofeboda lelasTan. am momen­
tisTvis is kvlav jvardawerilia lelaze;
4. sofio da mixeili - qorwinebis registraciisTvis mxolod sofioa misuli.
mixeils, romelmac fexi moitexa, megobari daviTi warmoadgens. daviTi
mixe­ilis ndobiT aRWurvili piria, mas werilobiTi formiT Sesrulebuli
mindobilobac aqvs warmodgenili;
5. gvanca da demetre - gvanca suliT avadmyofia, Tumca demetrem es icis da
mainc surs masTan ojaxis Seqmna;
6. gurami da macaco - gurami anizea daniSnuli, Tumca ani ar uyvars da ma­
cacoze surs daqorwineba;
7. elina da Tornike - Tornike SidsiTaa daavadebuli, ris Sesaxebac elinam
araferi icis;
8. paata da nini - paata sasjels ixdis gansakuTrebiT mZime danaSaulis Cadeni­
saTvis da sasjelaRsrulebis dawesebulebaSi imyofeba;
9. elene da beqa - elene dRemde daTosTan imyofeba qorwinebaSi, Tumca es
ukanaskneli 3 welia ar gamoCenila, is ugzo-ukvlod aris dakarguli;
10. maka da eriki - rezos mama makas dis naTliaa;
11. irakli da ekaterine - iraklis pirveli meuRle gardacvlilia, magram mas­
Tan irakli ganqorwinebuli ar aris.

sakuTreba, rogorc moTxovnis uzrunvelyofis saSualeba


savarjiSos mizani: sakuTrebis, rogorc moTxovnis uzrunvelyofis sa­
Sualebis kanoniT gaTvaliswinebuli SemTxvevebis gaazreba. amasTanave,
giravnobis da ipoTekis saxeebis, maTi warmoSobis specifikis Seswavla,
lombardTan dakavSirebuli regulaciis gaanalizeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis gakveTilze, sakuTrebis Sesaxeb msje­
lobisas. savarjiSos Sefasebis etapze, mniSvnelovania, moTxovnis uz­
runvelyofis saSualebebisa da maTi warmoSobis specifikis Teoriuli
mimoxilva.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebebi
da gansazRvreT gvaqvs Tu ara saxeze sakuTrebis moTxovnis uzrunvel­
yofis saSualebad gamoyenebis SemTxvevebi. dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi
gansazRvreT sworad aris Tu ara isini gamoyenebuli da moTxovnis uz­
runvelyofis romel konkretul saSualebasTan gvaqvs saqme?
1. mariami, romelsac saswrafod esaWiroeba 500 lari, mis kuTvnil oqros be­
Weds alombardebs erT-erT lombardSi da mis sanacvlod swored rom 500
lars iRebs.

67
2. anabeli da Tamuna mezoblebi arian. anabeli igebs, rom misTvis sanatrel ci­
frul aparatze eleqtroteqnikis maRaziam fasdakleba daadgina. aparatis
SesaZenad man Tamunasgan isesxa 1000 lari. amasTanave, TamunasTan aris ana­
belis kuTvnili boSis firmis samzareulos kombaini. mezoblebi zepirsi­
tyvierad SeTanxmdnen, rom im SemTxvevaSi, Tu erTi Tvis Semdeg anabeli aR­
niSnul Tanxas ar daabrunebda, kombaini Tamunas sakuTrebaSi gadavidoda.
3. elenem da giorgim sesxis xelSekruleba gaaformes 10 000 larze. isini
SeTanxmdnen, rom Tu giorgi am Tanxas dadgenil vadaSi ar daabrunebda,
elene misi kuTvnili mersedesis firmis avtomobilis realizaciiT dai­
kmayofilebda moTxovnas. aRniSnulis Sesaxeb isini werilobiTi formiT
Se­Tanxmdnen da xelic moaweres. elenem dokumenti saguldagulod Seinaxa
seifSi.
4. rauli biznesis wamowyebas gegmavs. mas kargad mofiqrebuli biznesgegma
aqvs Tavisi xarjTaRricxviT. amitomac rauli Tamamad midis erT-erT bankSi
da sesxs iRebs 40 000 laris odenobiT. gamomdinare iqidan, rom did Tanxaze
iyo saubari, bankma rauls kuTvnili binis Cadeba mosTxova. amdenad, raulma
xeli moawera bankTan sesxis xelSekrulebas, romelSic sesxis dabrunebis
garantad swored misi kuTvnili bina Cado.
5. Tornikem Tavisi kuTvnili `folcvagenis~ markis avtomanqana Tavis mego­
bars iraklis aTxova. am ukanasknelma sanacvlod Tavisi `opelis~ markis
avtomanqana droebiT sargeblobaSi megobars gadasca.
6. gvanca Tavdebad daudga lalas, rom es ukanaskneli droulad daubrunebda
makas nasesxeb 300 lars.

anabari da krediti
savarjiSos mizani: anabrisa da kreditis, maTi saxeebis gamijvna da
gaana­lizeba im cxovrebiseuli magaliTebis gamoyenebiT, romlebic mos­
wavleebs yoveldRiurad esmiT.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis gakveTilze, Tu mizanSewonilad miiC­
nevT, rom moswavleebma sabanko samarTlis iseTi elementaruli sakiTx­
ebi icodnen, rogoricaa anabari da krediti. SesaZloa, savarjiSo
gakeTdes sesxis xelSekrulebaze msjelobisas. amasTanave, savarjiSos
Sefasebis etapze zogadad mimoixileT vadiani anabari, moTxovnamde ana­
bari, sasyid­liani da usasyidlo krediti.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da gansazRvreT ra sabanko samarTlebrivi urTierToba gvaqvs saxeze
yovel konkretul SemTxvevaSi.
1. amelma biZisgan 1000 lari miiRo saCuqrad. man megobrisgan Seityo, rom
Tuki fuls `ji-em-ji~ bankSi Seitanda, aRniSnul Tanxas yovelTviurad
2 % daericxeboda. ameli mainc ar gegmavs am Tanxis daxarjvas, amitomac
gadawyvets megobris rCevas daujeros da `fuls fuli moataninos~. ameli
aRniSnul bankSi midis da xelSekrulebas awers xels, romlis mixedviTac
kuTvnil 1000 lars 24 Tvis vadiT da yovelTviurad am Tanxis 4%-is
daricxvis pirobiT sakuTrebaSi gadascems sabanko dawesebulebas;
2. demetrem kuTvnili 3 oTaxiani bina 50 000 larad gayida. mas amxela Tanxis
saxlSi Senaxva ar surs, amitomac fulis bankSi Setana gadawyvita. amasTa­
nave, is axal binas eZebs da ar icis rodis ipovnis misTvis sasurvel va­riants.
amitomac mas Tanxa `ei-bi-si~ bankSi im pirobiT Seaqvs, rom roca mas dasWir­
deba am fuls ukan gamoitans da saWiroebisamebr moixmars. bankTan gaforme­
buli xelSekrulebiT 50 000 lars yovelTviurad am Tanxis 2 % daericxeba;

68
3. arturs cifruli fotoaparatis nikon D3200-s SeZena surs. aparati
eleqtro­teqnikis maRazia `kosmosSi~ 1200 lari Rirs. arturs aRniSnuli
Tanxa srulad ar moepoveba, ris gamoc maRaziis konsultanti maRaziis Se­
nobaSive myof bankis operatorTan gauSvebs. `ji-em-di~ bankis operatorTan
gasaubrebis Semdeg arturi xelSekrulebas awers xels, romlis mixedviTac
aRniSnuli 1200 lari 6 Tveze gadaunawildeba da yoveli Tvis 3 ricxvSi
saxelfaso baraTidan (xelfass arturi swored am bankis angariSidan iRebs)
avtomaturad CamoeWreba. arturma fotoaparati gaxarebulma waiRo Sin,
mas 1200 larze metis gadaxda ar uwevs da rac mTavaria, am Tanxasac 6 Tvis
ganmavlobaSi periodulad gadaixdis;
4. giorgi, romelmac tixruli minanqris damuSavebis teqnologia ucxoeTSi
Seiswavla, am kuTxiT biznesis wamowyebas gegmavs. mis mier Sedgenili biz­
nesgegmis mixedviT saqmis dasawyebad 15 000 lari esaWiroeba. amxela Tanxa
giorgis ar moepoveba, amitomac erT-erT sabanko dawesebulebaSi midis da
xelSekrulebas aformebs. xelSekrulebis mixedviT, aRniSnuli Tanxa da am
Tanxis 12 % giorgim erT weliwadSi unda daubrunos ukan banks.

uZravi qonebis daregistrireba kanoniT memkvidreobisas


savarjiSos mizani: kanoniT memkvidreobis dros, uZravi qonebis
daregistri­rebisaTvis aucilebeli zogadi proceduris Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos Sesruleba rekomendebu­
lia samoqalaqo samarTlis gakveTilze, memkvidreobis sakiTxebis Ses­
wavlis Semdgom. savarjiSos dasrulebis Semdeg, kidev erTxel, mokled
warmoadgineT am konkretuli magaliTis SemTxvevaSi qonebis regis­
traciis procedura.
50 wlis giorgis gardaecvala mama (fridoni). mSobels anderZi ar
dautovebia, mas araCveulebrivi urTierToba hqonda SvilTan da
SviliSvilebTan. amasTanave, giorgi gardacvlilis erTaderTi Svilia;
fridons ar hyavs cocxlad darCenili arc meuRle da arc mSoblebi.
gardacvlilis saxelze iricxeba 4 oTaxiani bina saburTalos quCaze da 2
sarTuliani kerZo saxli wyneTSi. giorgis mamis kuTvnili uZravi qonebis
Tavis saxelze gaformeba surs, mas modave aravin hyavs. mniSvnelovania,
rom 2 wlis win giorgis binaSi xanZari moxda, rasac ojaxis yvela
dokumenti Seewira, maT Soris, giorgis dabadebis mowmobac.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadade­
bebi da moniSneT is moqmedebebi, romlebic giorgis uZravi qonebis
saregistra­ciod dasWirdeba.
a) samkvidro mowmobis misaRebad dagWirdebaT mamkvidreblis pira­
dobis damadasturebeli dokumentis asli;
b) samkvidro mowmobis misaRebad unda mimarToT notariuss samkvid­
ros adgilmdebareobis mixedviT, konkretul SemTxvevaSi _ Tbilis­
Si, saburTalos ubanSi an wyneTSi mdebare sanotaro biuros;
c) samkvidro mowmobis misaRebad dagWirdebaT Tqveni dabadebis
mowmoba, saidanac unda dgindebodes, rom Tqven fridonis Svili
xarT. mowmobis asaRebad unda mimarToT Tbilisis saqalaqo sa­
samarTlos, romelic udavo warmoebis wesiT mogcemT ganmeorebiT
dabadebis mowmobas;
d) samkvidro mowmobis misaRebad unda mimarToT notariusTa pala­
tas;

69
e) samkvidro mowmobis misaRebad dagWirdebaT Tqveni Svilebis
(mamkvid­reblis SviliSvilebis), rogorc potenciuri memkvidree­
bis werilobiTi uari samkvidros miRebaze;
f) samkvidro mowmoba da sxva Segrovebuli dokumentacia uZravi
nivTebis saregistraciod sabolood unda miitanoT maregistri­
rebel organoSi - iusticiis saministroSi;
g) uZravi qonebis dasaregistrireblad samkvidro mowmobasTan er­
Tad dagWirdebaT Tqveni piradobis damadasturebeli dokumentis
asli, sakadastro azomviTi naxazi da misi eleqtronuli versia, Tu
qoneba teqnikuri aRricxvis arqivSia aRricxuli, aseve, dagWirde­
baT am arqividan gacemuli cnoba-daxasiaTeba;
h) samkvidro mowmobis misaRebad unda mimarToT notariuss. amasTa­
nave, mniSvneloba ar aqvs teritoriulad romel sanotaro biuroSi
mibrZandebiT;
i) samkvidro mowmobis misaRebad dagWirdebaT Tqveni dabadebis mow­
moba, saidanac unda dgindebodes, rom Tqven fridonis Svili xarT.
mowmobis asaRebad unda mimarToT iusticiis saxls, romelic me-5
samuSao dRes mogcemT ganmeorebiT dabadebis mowmobas;
j) samkvidro mowmobis misaRebad dagWirdebaT mamkvidreblis gar­
dacvalebis mowmoba;
k) samkvidro mowmoba da sxva Segrovebuli dokumentacia uZravi
nivTebis dasaregistrireblad sabolood unda miitanoT maregis­
trirebel organoSi - iusticiis saxlSi.

kazusi - aurzauri samezobloSi


savarjiSos mizani: mravalbinian saxlebSi arasacxovrebel (damxmare)
da saerTo farTebTan dakavSirebuli uflebebisa da valdebulebebis
Seswavla, am farTebis sakuTrebaSi qonis moqmedi samarTlebrivi reJi­
mis gaanalizeba; aseve, binaTmesakuTreTa amxanagobis rolisa da fun­
qciebis, misi statusis da mis mier miRebuli gadawyvetilebis arsisa da
daniSnulebis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos gakeTeba rekomendebulia
samoqalaqo samarTlis, kerZod, samezoblo samarTlis axsnisas. kazusis
ganxilvisa da masze msjelobisas, aucilebelia, maswavlebelma moswav­
les misces swori mimarTuleba. kazusis Sejamebis etapze ki unda moxdes
masSi dasmuli sakiTxebis gadawyvetis samarTlebrivi gzebis erToblivi
Sejameba. swored amaSi dagexmarebaT qvemoT mocemuli SekiTxvebis dasma.
maTze pasuxebis miRebiT ki moxdeba konkretul sadavo situaciebSi kano­
niT gaTvaliswinebuli gamosavlis gamokveTa.
ra samarTlebrivi regulacia arsebobs mravalbinian saxlebSi arasacxovre­bel,
damxmare saTavsoebsa da farTebTan dakavSirebiT? vrceldeba Tu ara uZrav
nivTebze sakuTrebis dadasturebis moqmedi samarTlebrivi reJimi?

ra xasiaTs atarebs mezobelTa zemoT aRwerili Tavyriloba da SeuZlia Tu ara


mas gadawyvetilebis miReba?

rogor unda gadawydes dava or mezobels Soris erTsa da imave sardafze?

sworia Tu ara macxovrebelTa pretenzia iraklis axalnayid binasTan da meore


sardafTan mimarTebiT?

70
vis akisria saxlis saxuravis SekeTebis saxsrebi? ra reJimi vrceldeba im
farTebTan mimarTebiT, romlebic macxovrebelTa individualur sakuTrebas
(binebs) cdeba?

ra mowesrigebas iTvaliswinebs qarTuli kanonmdebloba avtofarexebTan dakav­


SirebiT? aqvs Tu ara mamukas xelSeSlis aRkveTis moTxovnis ufleba (igulisxme­
ba avtofarexis win meore mezoblis mier dayenebuli avtomanqanis sakiTxi)?

27 wlis irakli dabadebidan qavTaraZis quCaze 4 oTaxian binaSi mSoblebTan er­


Tad cxovrobs. Tumca bina misi mamis, arCilis sakuTrebaa. irakli warmatebuli
ekonomistia da Semosavalic soliduri aqvs. gamomdinare iqidan, rom momavalSi
is calke cxovrebas apirebs da Tanac sacxovrebel adgils SeCveulia, gadawyvets,
imave sadarbazoSi mezoblis 2 oTaxiani bina iyidos, romelic bolo sarTulze
mdebareobs.irakli aRniSnulis Sesaxeb binis mesakuTres moelaparakeba, gaafor­
mebs masTan nasyidobis xelSekrulebas da erT kviraSi kanoniT dadgenili wesiT
daaregistrirebs binas sajaro reestrSi.

erT mSvenier dRes iraklis da arCils mezoblebi Sekrebaze dauZaxeben, sadac


arasacxovrebeli farTebis, kerZod, sardafebisa da avtofarexebis mflobelo­
ba-sargeblobisa da saxlis saerTo mdgomareobis sakiTxebi unda ganixilon. me­
zobelTa Sekrebaze aRmoCnda, rom ersa da imave sardafze 2 mezobeli acxadebs
pretenzias. orives miaCnia, rom sardafi maTi sakuTrebaa. amasTanave, samezoblo­
Si konkretul sardafebze sakuTrebis damadasturebeli amonawerebi ar arsebobs
da macxovreblebs farTebi mxolod pirdapir mflobelobasa da sargeblobaSi
aqvT. mniSvnelovania, rom iraklis axal nayid binas, aseve, sardafi ekuTvnis, mag­
ram mezoblebi winaaRmdegni arian erT ojaxs ori sardafi hqondes. amave kreba­
ze iraklim moiTxova saxlis saxuravis SekeTebis sakiTxis ganxilva, radganac mis
axalnayid binaSi saxuravis gaumarTaobis gamo, wvimian amindSi, wyali Camodis.
mezoblebs ki miaCniaT, rom saxuravs iraklim sakuTari saxsrebiT unda mixedos,
radganac bolo sarTulis macxovrebelia da es misi individualuri problemaa.
saxlis erT-erT macxovrebel mamukas ki kuTvnili avtofarexiT sargeblobisas
eqmneba problema. kerZod, saxlis meore macxovrebeli - giorgi mudmivad mamukas
avtofarexis win ayenebs Tavis avtomobils, riTac xels uSlis mamukas Tavisuf­
lad isargeblos kuTvnili farTiT. am ukanasknelma daayena ra aRniSnuli sakiTxi
Sekrebaze, giorgim Semxvedri pretenziiT mimarTa krebis monawileebs da miuTi­
Ta, rom avtofarexi mamukas sakuTreba ar iyo, radganac amis damadasturebeli
aranairi sabuTi mas ar moepoveboda, Sesabamisad, moTxovnis dayenebis uflebac
ar hqonda.

mezobelTa Sekreba gvian Ramemde gagrZelda da miuxedavad ayalmayalisa da Sex­


la-Semoxlisa, vercerT zemoT dayenebul sakiTxze konsensusi ver iqna miRweuli.
instruqcia moswavlisaTvis: gaanalizeT TiToeuli mezoblis moTxov­
na, imsjeleT arsebuli problemebis kanonismieri gziT mogvarebis SesaZ­
leblobebze da daalageT samezobloSi areuli situacia.

keTilsindisieri SemZeni
savarjiSos mizani: konkretuli cxovrebiseuli istoriis magaliTze
samoqalaqo samarTalSi keTilsindisieri SemZenis institutis gaazreba.
SesaZlebelia savarjiSos Sejamebis Semdgom etapze samoqalaqo samar­
TalSi keTilsindisierebis zogadi principis arssa da mniSvnelobazec
gakeTdes aqcenti.

71
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samoqalaqo samarTlis zogad nawilze msjelobisas, Tumca, sa­
survelia, keTilsindisier SemZenTan dakavSirebuli regulaciis axsnas­
Tan erTad kidev erTxel aqcenti gakeTdes nivTebis saxeebzec da maTze
sakuTrebis warmoSobis specifikaze.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli istoria da
gadawyviteT roialis bedi.
elina dedis gardacvalebis Semdeg sacxovreblad mamasTan gadavida, xolo kuT­
vnili bina axalgazrda col - qmarze 2 wlis vadiT gaaqirava. elinam binaSi antik­
varuli roiali - blutneri, me-19 saukunis aveji da uamravi wvrilmani nivTi da­
tova. gamqiraveblisa da damqiraveblis SeTanxmebiT, aRniSnuli nivTebi erT-erT
oTaxSi unda ganTavsebuliyo da SefuTuliyo. weliwadnaxevris Semdeg, zafxulis
erT dRes binaze misul elinas aravin xvdeba. mogvianebiT irkveva, rom damqiraveb­
lebma mTeli moZravi nivTebi binidan gaitanes da gayides, Tavad ki miimalnen. Se­
sabamisi uwyebis Carevisa da gamoZiebis Semdeg miagnes antikvarul roials, rome­
lic operis momRerals baton gabriels didi mowiwebiT udgas sakuTari binis did
oTaxSi. gairkva, rom gabriels nivTi e.w. sakomisio maRaziaSi unaxavs gasayidad
gamotanili da swored rom blutneris firmis germanuli roiali iyo misi ocneba.
momReralma aRniSnuli roialis SesaZenad avtomanqana mersedesi gayida. sakomi­
sio maRaziis menejeris TqmiT, roiali axalgazrda mamakacma da qalma moitana,
rogorc kuTvnili nivTi, maRaziis administraciam antikvarul nivTSi 7000 amer­
ikuli dolari gadauxada mesakuTreebs da nivTi SeiZina, Semdeg ki 8000 amerikul
dolarad baton gabriels mihyida.

elinas am roialTan dakavSirebiT gansakuTrebuli damokidebuleba aqvs, nivTi


mis ojaxs Taobebia ekuTvnoda. mas miaCnia, rom roiali misi sakuTrebaa da gab­
rielma is unda daabrunos. meore mxriv, gabrielisTvisac instrumenti axdenili
ocnebaa, romelSic soliduri Tanxa aqvs gadaxdili. mas miaCnia, rom roiali yve­
la wesis dacviT aqvs nayidi da nivTi masTan unda darCes.

saavtoro uflebebi
savarjiSos mizani: saavtoro uflebebis Seswavla konkretuli
magaliTe­bis gamoyenebiT.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia inteleqtualuri sakuTrebis samarTalze msjelobisas, ker­
Zod, saavtoro uflebebis ganxilvisas. savarjiSos Sejamebis etapze
mniSvnelovania kidev erTxel gaanalizebul iqnes avtoris qonebrivi da
araqonebrivi uflebebi.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli SemTxvevebi
da imsjeleT iqve dasmul SekiTxvebze.
1. demetre pantomimis TeatrSi samxatvro xelmZRvanelis TanaSemwea. xelmZR­
vanelis mivlinebaSi yofnis dros, man axali warmodgena dadga, romlis premier­
ac 5 agvistos daniSna. daTqmul TariRze ori dRiT adre pantomimisa da dramis
sxva Teatrma axali dadgma warmoadgina, romelic TiTqmis identurad imeorebda
demet­res scenebs. mogvianebiT gairkva, rom samuSao repeticiebs ucnobi pirovne­
ba eswreboda. rogor fiqrobT, daerRva Tu ara demetres raime ufleba, dadebiTi
pasuxis SemTxvevaSi rogor unda daicvas Tavi?

2. eriki, romelic bavSvobidan wers leqsebs, Seyvarebulia. mas sami dRe-Rame ar


uZinia da Tavis satrfos sasiyvarulo 20 leqsi miuZRvna. erikma ocive leqsi erT
rveulSi Cawera da saweri magidis ujraSi Seinaxa. samsaxurebrivi mivlinebidan

72
erTi Tvis Semdeg dabrunebuli eriki igebs, rom misma mezobelma sakuTari avto­
robiT gamoaqveyna leqsebis krebuli `20 leqsi siyvarulze~. aRmoCnda, rom me­
zobels rveuli saweri magididan amouRia da gamouqveynebia. aRSfoTebuli eri­
ki advokat zviadTan mivida. zviadma eriks ganumarta, rom azri ar hqonda davas,
radganac saavtoro uflebiT, mxolod im SemTxvevaSi isargeblebda is, Tu raime
formiT moaxdenda leqsebis sazogadoebisTvis gacnobas. imsjeleT, ramdenad
swori konsultacia misca advokatma eriks.

3.Tornike cnobili filologia. mas ganaTleba inglisSi, eseqsis universitet­


Si aqvs miRebuli. inglisSi 15-wliani cxovrebisa da moRvaweobis Semdgom is
saqarTve­loSi Camodis. miuxedavad Tornikes dakavebuli grafikisa da naklebi
finansuri dainteresebisa, Tbilisis saxelmwifo universiteti mainc axerxebs
mis miwvevas leqciaTa ciklze “me-19 saukunis inglisuri da franguli mxatvru­
li literaturis SedarebiTi analizi”. Tornike leqciebs 2 kviris ganmavlobaSi
universitetis yvelaze did auditoriaSi kiTxulobda, mis yvela leqcias uamravi
xalxi eswreboda. inglisSi dabrunebuli Tornike igebs, rom TbilisSi Catarebu­
li leqciebidan 2 leqcia sruli moculobiT gamoaqveyna Jurnalma `axalgazrdebi
da literatura~. leqtori aRSfoTebulia, mas miaCnia, rom moxda misi saavtoro
uflebebis uxeSi darRveva, vinaidan misTvis aravis araferi ukiTxavs. Sesabam­
isad, misi nebarTvis gareSe gamoaqveynes misi inteleqtualur-SemoqmedebiTi
muSaobis Sedegi - wakiTxuli leqciebi. rogor fiqrobT, sworia Tu ara Tornikes
aRSfoTeba, moxda Tu ara qarTuli kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli Tornikes
romelime uflebis Selaxva, dadebiTi pasuxis SemTxvevaSi ganmarteT, Tu rogor
unda moiqces is?

4. daviTi saxviTi xelovnebis Sesaxeb saxelmZRvanelos avtoria. man aRniSnuli


saxelmZRvanelo sul axlaxan gamosca, rac xelovnebis fakultetis studente­
bisTvis aucilebeli iyo. saxelmZRvanelo maRalprofesiul donezea Sesrule­
buli, misi dizainic sakmaod daxvewili da Zvirad Rirebulia, amitomac wignis
gasayid fasad 40 lari iqna dadgenili. studentebs aRniSnuli saxelmZRvanelo
savaldebulo saswavlo literaturaSi aqvT miTiTebuli, Tumca maTi umravleso­
ba am Tanxas ver ixdis. wignebis maRaziis erT-erTma gamyidvelma, marikam, Seafa­
sa ra situacia, Seecoda studentebi da saxelmZRvanelos qseroaslebis (sruli
moculobiT) damzadeba daiwyo. marikas miaCnia, rom is kanons ar arRvevs, radga­
nac aslebs saswavlo-saganmanaTleblo mizniT da zustad imave fasSi yidis, rac
misi damzadebisTvisaa saWiro. aRniSnulis Sesaxeb axalgazrdebSi xma maleve
gavrcelda. marika dRis ganmavlobaSi 10 qseroasls yidis, TiTos - 5 larad. da­
viTis Zvirfasi saxelmZRvanelo ki maRaziis Taroze darCa. rogor fiqrobT, aqvs
Tu ara romelime saavtoro uflebis darRvevas adgili? dadebiTi pasuxis SemTx­
vevaSi,ganmarteT, Tu rogor unda moiqces daviTi?

5. levani da qamrani megobrebi arian. isini 16 wlisani arian da gansakuTrebuli in­


teresi aqvT kompiuteruli programebis mimarT. levani igebs, rom maikrosoft­
ma axali sistemuri programa vindous 9 gamouSva, romelic erT-erTi saitidan
Camowera da Tavis kuTvnil personalur kompiuterze daainstalira. biWebi qam­
ranis Zmisgan igeben, rom maT mier ganxorcielebuli qmedeba programis Semqmne­
lis uflebebs arRvevs. isini gakvirvebulebi arian, radganac mTeli maTi samegob­
ro da sanacnobo nebismier sasurvel programas am gziT moipovebs da iyenebs ise,
rom aravin fiqrobs maTi mxridan raime darRvevis Sesaxeb. rogor fiqrobT, ar­
Rveven Tu ara biWebi da maTi megobrebi vinmes uflebas? dadebiTi pasuxis SemTx­
vevaSi, romel konkretul uflebas da rogor unda moxdes maTi dacva?

73
saavtoro uflebebi
savarjiSos mizani: nawarmoebis avtorisTvis kanoniT miniWebuli ufle­
bebis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia inteleqtualuri sakuTrebis samarTalze msjelobisas, ker­
Zod, saavtoro uflebebis ganxilvisas. savarjiSos dasrulebis Semdeg
sasurvelia aqcenti gakeTdes avtoris pirad araqonebriv da qonebriv
uflebebze da momijnave uflebebisgan mis gamijvnaze.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli winadadebebi
da gansazRvreT, romeli debulebaa swori da romeli - mcdari.
1. nebismier pirs, romelic Seqmnis mecnierebis, literaturisa Tu xelovnebis
nawarmoebs, aqvs ufleba moiTxovos sakuTari saxelis miTiTeba nawarmoebis
yvela egzemplarze;
2. avtors ufleba aqvs sajarod moiTxovos Tavisi nawarmoebis gamoyenebis
Sewyveta;
3. saavtoro uflebebi SeiZleba gadaeces mxolod fizikur pirs;
4. avtors ufleba aqvs neba darTos an ar darTos sxvebs Seitanon cvlilebebi
nawarmoebSi an mis saTaurSi;
5. avtors SeuZlia nebismier pirze gaasxvisos avtoris qonebrivi da araqoneb­
rivi uflebebi;
6. avtors ufleba aqvs daicvas Tavisi nawarmoebi yovelgvari damaxinjebis­
gan, ramac SesaZloa Selaxos misi, rogorc avtoris pativi, Rirseba, saqmiani
reputacia;
7. saavtoro uflebebis dacvis obieqtia saeTero mauwyeblobis gadacemebic;
8. avtors ufleba aqvs sakuTar nawarmoebze mxolod fsevdonimis miTiTebiT
Semoifarglos;
9. avtors ufleba aqvs akrZalos nawarmoebis reproducireba nebismieri
miznebisTvis;
10. saavtoro uflebebis memkvidreobiT gadacema dauSvebelia;
11. saavtoro uflebis nebismier mflobels ufleba aqvs akrZalos nawarmoebis
sajaro Cveneba nebismieri formiT;
12. avtori SeiZleba iyos mxolod erTi fizikuri piri;
13. saavtoro uflebebi nawarmoebze warmoiSoba misi saqpatentSi registraciis
momentidan;

sasaqonlo niSani
savarjiSos mizani: sasaqonlo niSnis gamoyenebasTan dakavSirebuli
samarTlebrivi regulaciis gaanalizeba.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia inteleqtualuri sakuTrebis samarTlis gakveTilze, sa­
saqonlo niSanze msjelobisas. gamomdinare iqidan, rom msgavsi tipis
sakiTxebis gaazreba bevrad ufro Sedegiania sawyis etapzeve problemis
gamokveTiT, sasurvelia, rom jer savarjiSo mivawodoT moswavleebs da
misi damuSavebis Semdeg warmoadginoT masTan dakavSirebuli Teoriuli
masala.
instruqcia moswavlisaTvis: waikiTxeT qvemoT mocemuli istoria da
imsjeleT iqve dasmul SekiTxvebze.

74
levani profesionali mefutkrea. is wlebia, rac am saqmiTaa dakavebuli da sakmaod
did meurneobas uZRveba. erTxelac levanma gaigo, rom msoflioSi futkris iseTi
daavadeba vrceldeba, romelic Taflze moTxovnas gazrdis. aqedan gamomdinare,
is sakuTari warmoebis gafarToebasa da Taflis eqsportze gatanasac ki
gadawyvets. levani dizainerebTan erTad produqciis sasaqonlo niSans qmnis da
warmoebaSi uSvebs. saqmianoba amarTlebs da ori wlis Semdeg levanis kompania
sakmaod cnobil da popularul Taflis mwarmoeblad yalibdeba da Tavis adgils
imkvidrebs qarTul (da ara mxolod) bazarze.

erT mSvenier dRes levani imereTSi miemgzavreba. samtrediis erT-erT market­


Si Sesuli Taroze Semodebul Taflis qilas xedavs, romelsac etiketze igive
sasaqonlo niSani aqvs gamosaxuli, rac levanis produqcias. etiketidan, aseve,
irkveva, rom Taflis mwarmoebelia sawarmo `mkurnali futkari~, romelic
daarsebulia da funqcionirebs imereTSi. nanaxiT aRSfoTebuli levani TbilisSi
brundeba da iuristTan midis konsultaciisaTvis. irkveva, rom levans sasaqon­
lo niSani daregistrirebuli ar hqonia. rac Seexeba `mkurnal futkars~, mas 3
dRiT adre saqpatentSi Setanili aqvs ganacxadi swored am niSnis daregistrire­
bis moTxovniT.

levanma mosveneba dakarga, fiqrobs, rom sasaqonlo niSnis registraciis gareSe


gamoyenebis gamo SesaZloa dajarimdes kidec. amasTanave, misi saqmianobisTvis
xsenebuli sasaqonlo niSani sasicocxlo mniSvnelobisaa, radganac produqciis
xarisxi swored rom am niSanTan asocirdeba.

gaanalizeT mocemuli situacia. rogor fiqrobT, dauSva Tu ara raime Secdoma


levanma da sad? dauregistrirebs Tu ara saqpatenti `mkurnal futkars~ xsen­
ebul sasaqonlo niSans? vis darCeba aRniSnuli niSani? am istoriis fonze Camoay­
alibeT ra samarTlebrivi regulacia arsebobs msgavs SemTxvevebSi sasaqonlo
niSanTan mimarTebiT.

patentis gacema
savarjiSos mizani: cxovrebiseuli magaliTebis gamoyenebiT ga­
mogonebisa da sasargeblo modelisTvis wayenebuli patentunarianobis
kriteriumebis Seswavla.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia inteleqtualuri sakuTrebis samarTlis gakveTilze, ga­
mogonebasa da sasargeblo modelze, patentunarianobis kriteriumebze
msjelobisas. sasurvelia, jer mokle Teoriuli mimoxilva gaakeToT
patentunarianobis kriteriumebze, Semdeg SesTavazoT moswavleebs
savarjiSo da ukve misi dasrulebis Semdeg detalurad ganixiloT is
SemTxvevebi, rodesac kanoni patentis gacemas gamoricxavs.
instruqcia moswavlisaTvis: warmoidgineT, rom Tqven xarT patentis
gacemaze uflebamosili organo. waikiTxeT qvemoT mocemuli garemoebebi
da gansazRvreT gascemdiT Tu ara patents TiToeuli mocemulobis
gaTvaliswinebiT. ganmcxadeblis moTxovnis dakmayofilebisa da masze
uaris Tqmis SemTxvevaSic pasuxi daasabuTeT.
1. iulia ekonomikis fakultetis studentia. mas miaCnia, rom axali maTemati­
kuri meTodi gamoigona. man ganacxadiT mogmarTaT da aRniSnul meTodze
patentis gacema moiTxova;
2. demetre gamocdili kinologia da ZaRlis axali jiSis gamoyvanis xerxi ga­
moigona. man ganacxadiT mogmarTaT da aRniSnul xerxze patentis gacema
moiTxova;

75
3. arturi profesiiT arqiteqtoria. man Tbilisis erT-erTi ubnis ganaSe­
nianebis proeqti Seqmna. mas miaCnia, rom aRniSnuli proeqti sasargeblo
models warmoadgens qalaqisTvis, amitomac masze patentis gacemis moTx­
ovniT mogmarTaT;
4. petre fermeria. mas bavSvobidan uyvars manqana-mowyobilobebis daSla da
awyoba. erT-erTi aseTi saqmianobis dros man axali danadgari Seqmna, ro­
melic eleqtroenergiis gamoyenebis gareSe didi teritoriebis morwyvas
uzrunvelyofs. dadgenilia, rom msgavsi tipis mowyobiloba aqamde ara­
vis gamougonia da fermerebisTvis aucilebeli nivTia. petrem ganacxadiT
mogmarTaT da mowyobilobaze patentis gacema mogTxovaT;
5. nino muclis Rrus gamocdili qirurgia. man erT-erTi operaciis dros muc­
lis Rrus organoebze nakeris dadebis iseT xerxs miagno, romelic aqamde
medicinisTvis ucnobi iyo da arc erT samedicino literaturaSi masze
araferi iyo naTqvami. amasTanave, axali xerxi pacientis gamojanmrTelebis
gasaocrad karg Sedegs iwvevs. ninos miaCnia, rom naxsenebi qirurgiuli xer­
xi misi gamogonilia da amitomac masze patentis gacemis moTxovniT ganacxa­
diT mogmarTaT;
6. sergim da gigam saTamaSo kartis gamoyenebiT axali TamaSi Seqmnes. TamaSi
maT samegobroSi Zalian popularulia. megobrebi maT urCeven, rom Tama­
Sis wesebi daapatenton. biWebma ganacxadiT mogmarTes da TamaSze patentis
gacema moiTxoves;
7. levanma saavtomobilo Zravis gaumjobesebuli modeli Seqmna, msgavsi kon­
figuraciis Zrava aqamde aravisTvis yofila cnobili. mas miaCnia, rom ga­
mogonebis avtoria - nivTis gamomgonebeli da patentis gacemis moTxovniT
ganacxadiT mogmarTavT;
8. gela sainJinro kompaniaSi wlebia inJiner-gamomgoneblad muSaobs. erT-er­
Ti samsaxurebrivi davalebis Sesrulebisas, man axali mowyobiloba gamoi­
gona. kompaniis direqtors miaCnia, rom gamogoneba misma TanamSromelma
samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebis dros Seqmna, amitomac is kompaniis
saxeliT mogmarTavT da gamogonebasTan dakavSirebiT swored kompaniisT­
vis patentis micemas gTxovT.

forma da Sinaarsi
savarjiSos mizani: sxvadasxva aqtebisa Tu samarTlebrivi dokumen­
tebis erTmaneTisgan gamijvna maTi Sinaarsis Sesabamisad.
instruqcia maswavleblisaTvis: savarjiSos klasSi Setana rekomen­
debulia samarTlis gakveTilebis bolo nawilSi, gamomdinare iqidan,
rom savarjiSo zogadi xasiaTisaa da sxvadasxva dargis codnas moiTxovs.
instruqcia moswavlisaTvis: qvemoT mocemuli winadadebebi warmoad­
gens amonaridebs sxvadasxva dokumentebidan. dakvirvebiT waikiTxeT
isini da TiToeul maTgans grafaSi CamoTvlili konkretuli dasaxele­
bebi miusadageT. aucilebeli ar aris CarCoSi mocemuli yvela dasax­
alebis gamoyeneba.
sanotaro aqti / ganCineba / individualuri administraciul-samarTlebrivi
aqti / sasamarTlos gadawyvetilebis sarezolucio nawili samoqalaqo samarT­
lis saqmeze / verdiqti / ganaCeni sisxlis samarTlis saqmeze / normatiuli ad­
ministraciul-samarTlebrivi aqti/ saqorwino xelSekruleba / sasamarTlos
gadawyvetilebis samotivacio nawili / administraciuli samarTaldarRvevis

76
aqti / saojaxo xelSekruleba / patrulis samsaxurebrivi angariSi / sasamarTlos
gadawyvetilebis aRwerilobiTi nawili / mosamarTlis brZaneba saqmis gadadebis
Taobaze;

dakmayofildes maisuraZis sarCeli da daekisros giorgaZes miyenebuli zianis


anazRaureba;

qorwinebis ganmavlobaSi meuRleebis mier SeZenili qoneba maT individualur sa­


kuTrebas warmoadgens;

niSnis - `gaCereba akrZalulia~ moTxovnis daucvelobis gamo dajarimdes 10 lar­


iani jarimiT;

sasamarTlom damnaSaved cno braldebuli sisxlis samarTlis kodeqsis 177-e mux­


liT gaTvaliswinebul qmedebaSi;

dakmayofildes baramiZis moTxovna da gaices masze mSeneblobis nebarTva;

gayiduli saqoneli ar icvleba da ukan ar miiReba;

dakmayofildes dacvis mxaris Suamdgomloba da ganesazRvros damatebiTi vada


saqmis masalebis Sesaswavlad, Sesabamisad, sxdoma gadadebul iqnes 15 martisT­
vis;

asli dedanTan sworia;

nafic msajulebs braldebuli udanaSaulod miaCniaT;

saqalaqo sasamarTlos gadawyvetileba mopasuxem gaasaCivra Tbilisis saapela­


cio sasamarTloSi.

77
testebi da Ria SekiTxvebi
instruqcia maswavleblebisaTvis: saxelmZRvanelos am finalur nawil­
Si mocemulia mTeli masalis Semajamebeli 103 testi da Ria SekiTxva.
sakiTxebi dalagebulia Semdegi TanmimdevrobiT:
1.
samarTlis zogadi sakiTxebi;
2.
sisxlis samarTali da sisxlis samarTlis procesi;
3.
konstituciuri samarTali;
4.
ganaTlebis samarTali;
5.
administraciuli samarTali;
6.
samoqalaqo samarTali _ zogadi nawili; sanivTo samarTali; samezoblo
samarTali; garigebebi; saxelSekrulebo samarTali; usafuZvlo gamdidre­
ba da deliqturi samarTali; inteleqtualuri sakuTrebis samarTali; sao­
jaxo samarTali; samemkvidreo samarTali; samoqalaqo saproceso samarTa­
li; Sromis samarTali; mewarme da arasamewarmeo iuridiuli pirebi.
7. sagadasaxado samarTali.
mocemuli testebi da SekiTxvebi SegiZliaT gamoiyenoT nawil-nawil,
periodulad, am Tu im Tavisa Tu dargis Seswavlis Semdeg sakontrolo, sagamocdo
(amitom SekiTxvebi Tematuradaa dalagebuli) an mTliani masalis Semdeg erTiani
gamocdis mosawyobad.

1. CamoTvaleT samarTlisa da moralis ramdenime saerTo da ganmasxvavebe-


li niSani:

2. moniSneT swori Tezebi _ samarTlis wyaroebia:


a. kanoni; b. sasamarTlos gadawyvetileba konkretul saqmeze (precedenti);
g. Cveuleba; d. saerTaSoriso SeTanxmeba da xelSekruleba; e. samecniero
iuridiuli literatura.
3. CamoTvaleT samarTlisTvis damaxasiaTebeli 5 niSani:

4. imsjeleT samarTlisa da samarTlianobis cnebebis Sesaxeb, mokled Ca-


moayalibeT maT Soris gansxvaveba:

5. SemoxazeT winadadebebi, romlebSic swori msjelobaa ganviTarebuli:


a) samarTlebrivi urTierToba, romelSic saxelmwifoa subieqti
(erT-erTi mxare), upirobod sajaro samarTlebrivi bunebisaa;
b) saxelmwifo erT-erTi sajaro samarTlis iuridiuli piria;
c) gamomdinare iqidan, rom xelSekruleba samoqalaqo samarTlebrivi
institutia, is yovelTvis kerZo samarTlebrivi xasiaTisaa da Se­
sabamisi normebiT regulirdeba;
d) sajaro samarTlebrivi urTierTobis erT-erTi mxare yovelTvis
saxelmwifoa;

78
e) sajaro samarTlebrivi urTierToba mxareTa ufleba-movaleo­
bebis mxriv vertikaluri xasiaTisaa, maSin roca kerZo samarTleb­
rivi urTierToba _ horizontaluri;
f) damsaqmeblisa da dasaqmebulis araTanabari uflebrivi mdgoma­
reobis gamo Sromis samarTali sajaro samarTlis dargs miekuT­
vneba;
6. SemTxvevas, rodesac kanonis ori an meti norma sxvadasxvanairad
areguli­rebs urTierTobas, ewodeba:
a. normaTa analogia; b. normis ukuZala; g. normaTa kolizia; d. kazusuri
normebi; e. normaTa konkurencia.
7. ganmarteT ras niSnavs kanonisa da samarTlis analogia, samarTlis
romeli dargebisTvisaa SesaZlebeli misi gamoyeneba? iseTi dargis
arsebobis SemTxvevaSi, sadac am institutis gamoyeneba akrZalulia,
CamoayalibeT aRniSnulis mizezi.

8. CamoTvaleT qurdoba, yaCaRoba, Zarcvis saerTo da ganmasxvavebeli niSnebi:


saerTo:

ganmasxvavebeli:

9. CamoTvaleT qmedebis Semadgenlobis komponentebi sisxlis samar-


TalSi:

10. sisxlis samarTalSi saproceso SeTanxmeba SeiZleba daidos:


a. mxolod im SemTxvevaSi, Tu braldebuli aRiarebs braldebas da
mxo­lod saqmis gamoZiebis etapze; b. im SemTxvevaSi, Tu braldebuli
aRiarebs braldebas an ar aRiarebs braldebas, magram eTanxmeba
sasjels mxolod sasamarTlo arsebiTi ganxilvis dawyebamde; g. im
SemTxvevaSi, Tu braldebuli aRiarebs braldebas an ar aRiarebs
braldebas, magram eTanxmeba sasjels rogorc gamoZiebis etapze, ise
saqmis sasamarTloSi ganxilvisas; d. arc erTi pasuxi ar aris swori.

11. rogor fiqrobT, ratom krZalavs sisxlis samarTlis saproce-


so kanonmdebloba nafic msajulad iuristis, fsiqologisa da
fsiqiat­ris mowvevas?

79
12. CamoayalibeT sisxlis samarTlis kodeqsiT dadgenili danaSaulis
kategoriebi:

13. nikas gadawyvetili hqonda Tavisi mezobeli giorgisTvis Tavi gae-


texa. is erTi kvira gamudmebiT amaze fiqrobda. erT saRamosac
beisbolis joxiT SeiaraRebuli sadarbazos karebis ukan daimala
da giorgis mosvlas daeloda. giorgi maleve gamoCnda, Tumca nikas
gaaxsenda, rom am dros sainformacio gamoSveba kurieri iwyeboda,
sadac misi megobris safexburTo warmatebebis Sesaxeb unda esaub­
raT, amitomac nika ise gaatara sadarbazoSi, rom xmac ar amouRia
da Tavadac saxlSi avida televizoris sayureblad. saxeze gvaqvs:
a. danaSaulis momzadeba; b. danaSaulis mcdeloba; g. danaSaulze nebayoflobiT
xelis aReba; d. gangrZobadi danaSauli; e. denadi danaSauli; v. arc erTi pasuxi ar
aris swori.

14. CamoTvaleT sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli sas-


jelis saxeebi:

15. CamoayalibeT is garemoebebi, romlebsac sasjelis daniSvnis dros


mosamarTle, rogorc wesi, iTvaliswinebs:

16. ra gansxvavebaa aministiasa da Sewyalebas Soris?

17. CamoayalibeT rogor gamoiyureba saproceso kanonmdeblobis sru-


li dacviT ganxorcielebuli Cxreka da amoReba:

18. CamoTvlilTagan romelia (romlebia) aRkveTis RonisZieba


(RonisZiebani)?
a. Tavisuflebis SezRudva; b. patimroba; g. Tavisuflebis vadiani aRkveTa; d.
girao; e. Tavisuflebis uvado aRkveTa; v. jarima; z. gamasworebuli samuSao; T.
qonebis CamorTmeva.

19. nafic msajulTa mier miRebuli gadawyvetileba (verdiqti):


a. saCivrdeba mxolod im SemTxvevaSi, Tu is gamamtyunebelia; b. saCivrdeba mx­
olod im SemTxvevaSi, Tu is gamamarTlebelia; g. saerTod ar saCivrdeba; d. arc
erTi pasuxi ar aris swori.

20. saqarTvelos konstituciis mixedviT saqarTvelos moqmedi parla-


menti aris:

80
a. erTpalatiani organo da Sedgeba proporciuli sistemiT arCeuli
77 da maJoritaruli sistemiT arCeuli 73 wevrisgan;
b. orpalatiani, kerZod, aRmasrulebeli sabWosa da senatisgan Semdga­
ri organo. orive palataSi moqmedebis wevrebis arCevis proporciuli
sistema;
g. erTpalatiani organo da Sedgeba proporciuli sistemiT arCeuli
130 da maJoritaruli sistemiT arCeuli 75 wevrisgan;
d. orpalatiani organo (respublikis sabWo da senati) da Sedgeba pro­
porciuli sistemiT arCeuli 77 da maJoritaruli sistemiT arCeuli
73 wevrisgan.
21. mokled CamoayalibeT ras niSnavs parlamentis wevrebis arCeva
proporciuli da maJoritaruli wesiT.

22. saqarTvelos konstituciis Sesabamisad:


a. akrZalulia ormagi moqalaqeoba;

b. ormagi moqalaqeoba dasaSvebia sagamonakliso SemTxvevebSi, rode­


sac prezidentis mier saqarTvelos moqalaqeoba SeiZleba mieniWos
ucxo qveynis moqalaqes, romelsac saqarTvelos winaSe gansakuTre­
buli damsaxureba aqvs an misTvis moqalaqeobis miniWebas mosaxleobis
sul mcire 65 procenti iTxovs, rac dasturdeba xelmowerebiT;

g. ormagi moqalaqeoba dasaSvebia konstituciiT dadgenil sagamonak­


liso SemTxvevebSi, kerZod, rodesac prezidentis mier saqarTvelos
moqalaqeoba SeiZleba mieniWos ucxo qveynis moqalaqes, romelsac
saqarTvelos winaSe gansakuTrebuli damsaxureba aqvs an misTvis mo­
qalaqeobis miniWeba saqarTvelos interesebidan gamomdinareobs;

d. ormagi moqalaqeoba dasaSvebia sagamonakliso SemTxvevebSi, rode­


sac premier- ministris mier saqarTvelos moqalaqeoba SeiZleba
mieniWos ucxo qveynis moqalaqes, romelsac saqarTvelos winaSe gan­
sakuTrebuli damsaxureba aqvs an misTvis moqalaqeobis miniWebas mo­
saxleobis sul mcire 65 procenti iTxovs, rac dasturdeba xelmow­
erebiT;

23. CamoTvaleT adamianis materialuri da saproceso uflebebi:

24. ra uflebebi aqvs saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad moqa-


laqes aramoqalaqisgan gansxvavebiT da ra ganapirobebs aRniSnul
sxvaobas?

81
25. konstituciis Secvla:
a. dasaSvebia mxolod weliwadSi samjer; b. nebismier dros Sesabamisi kanoniT;
g. mxolod organuli kanonis meSveobiT; d. dauSvebelia, garda gardamavali
debulebebisa; e. arc erTi pasuxi ar aris swori.

26. CamoayalibeT uflebis SezRudvis samarTlebrivi safuZvlebi:

27. qvemoT CamoTvlilTagan romelia (ebia) SezRuduli ufleba (ebi)?

a. wamebis akrZalva; b. sicocxlis ufleba; g. manifestaciis gamarTvis ufleba; d.


sakuTrebis ufleba; e. ganaTlebis ufleba; v. informaciis Tavisuflad miRebisa
da gavrcelebis ufleba; z. monobis akrZalva.

28. saqarTvelos konstituciis Tanaxmad savaldebuloa:

a. mxolod dawyebiTi ganaTleba; b. mxolod sabazo ganaTleba; g. dawyebiTi da sa­


bazo ganaTleba; d. dawyebiTi, sabazo da profesiuli ganaTleba; e.dawyebiTi da
umaRlesi ganaTleba.

29. ra gansxvavebaa avtorizaciasa da akreditacias Soris?

30. sajaro skolis struqtura, rogorc wesi, aerTianebs:


a. pedagogiur sabWos; b. disciplinur komitets; g. moswavleTa TviTmmarTve­
lobas; d. aRmasrulebel sabWos; e. direqtoris mrCevelTa sabWos; v. sameurveo
sabWos; z. warCinebul mSobelTa kavSirs; T. direqcias.

31. CamoayalibeT ra daniSnuleba da funqciebi aqvs sajaro skolaSi


moswavleTa TviTmmarTvelobas:

32. mokled CamoayalibeT ra gansxvavebaa normatiul da individual-


ur administraciul-samarTlebriv aqtebs Soris.

33. CamoTvlilTagan moniSneT administraciuli organoebi:


a. sajaro skola; b. ganaTlebisa da mecnierebis saministro; g. qalaq Tbilisis me­
ria; d. Tbilisis saxelmwifo universiteti; e. saaqcio sazogadoeba `integracia~;
v. quTaisis saapelacio sasamarTlo; z. religiuri gaerTianeba `marTlmadidebe­
li saqarTvelo~; T. saqarTvelos saxalxo damcveli; i. SezRuduli pasuxismge­
blobis sazogadoeba `Telasi~.

82
34. ras niSnavs administraciuli organos mier diskreciuli ufleba-
mosilebis ganxorcieleba?

35. SemoxazeT administraciul-samarTlebrivi aqtis arara aqtad miC-


nevis safuZvlebi:
a. rodesac aqti gamocemulia arauflebamosili organos mier; b. rodesac aqts
aklia kanoniT dadgenili romelime rekviziti; g. rodesac gaurkvevelia misi ga­
momcemi organo; d. rodesac gaurkvevelia ras awesebs, cvlis an wyvets aRniSnuli
aqti; e. rodesac aqti arasamuSao, uqme dRes aris gamocemuli.

36. CamoTvaleT administraciuli organos saqmianobis samarTleb­


rivi formebi:

37. mokled CamoayalibeT administraciuli samarTlisaTvis


damaxasiaTe­beli kanonieri ndobis principis arsi da daniSnuleba:

38. ra da ra saxis informacias icnobs administraciuli samarTali?

39. waikiTxeT qvemoT mocemuli Tezebi da SemoxazeT is erTaderTi


Teza, romelic sworia:
a) qmedunarianobis SezRudva dakavSirebulia mxolod da mxolod
piris asakTan;
b) qmedunarianobis SezRudva dakavSirebulia mxolod da mxolod
piris fsiqikur mdgomareobasTan;
c) qmedunarianoba SeiZleba SeezRudos srulwlovan pirsac, rome­
lic fsiqikurad janmrTelia;
d) arc erTi pasuxi ar aris swori.
40. mocemuli winadadebebidan SemoxazeT swori debulebebi:

a) 16 wels miRweuli piri, romelsac mSobeli an sxva kanonieri war­


momadgeneli, sawarmos damoukideblad gaZRolis uflebas aniWebs,
emansipirebulad iTvleba mxolod sawarmos marTvisa da misgan ga­
momdinare sakiTxebTan dakavSirebul urTierTobebSi;
b) saqorwino asaks miuRweveli piri Sesabamisi wesiT daqorwinebis
SemTxvevaSi qmedunariani xdeba, Tumca mas arCevnebSi monawileo­
bis miRebis ufleba ar aqvs;
c) kanonieri warmomadgenlis mier arasrulwlovanisaTvis Tavisufa­
li gankargvis mizniT micemuli Tanxis gamoyenebiT xelSekrulebis

83
dadebisas am konkretul urTierTobaSi arasrulwlovani ufleb­
rivad gaTanabrebulia srulwlovanTan;
d) nebismieri safuZvliT emansipirebulma pirma xelSekrulebis dade­
bamde an mis Semdeg aRniSnulis Sesaxeb werilobiT unda Seatyobi­
nos meurveobisa da mzrunvelobis organos.
41. CamoayalibeT, ras gulisxmobs materialuri da aramaterialuri
qonebrivi sikeTeebi, moiyvaneT magaliTebi:

42. CamoayalibeT, ra moqmedebebia kanoniT gaTvaliswinebuli nivTze


ipoTekis warmoSobisaTvis:

43. nivTis gankargvis ufleba aqvT:


a. mesakuTres, mflobels; b. mosargebles, mesakuTres; g. mxolod mesakuTres; d.
mxolod mflobels; e. arc erTi kombinacia ar aris swori.

44. moZrav nivTebze sakuTrebis SesaZenad aucilebelia:


a. martivi werilobiTi formiT dadebuli nasyidobis xelSekruleba
da mesakuTris mier SemZenisaTvis nivTis namdvili uflebis safuZ­
velze pirdapir mflobelobaSi gadacema;

b. sanotaro formiT dadebuli nasyidobis xelSekruleba, Tumca niv­


Tis pirdapir mflobelobaSi gadacema savaldebulo ar aris;

g. zepiri formiT dadebuli nasyidobis xelSekruleba da mesakuTris


mier SemZenisaTvis nivTis namdvili uflebis safuZvelze pirdapir an
arapirdapir mflobelobaSi gadacema. amasTanave, arapirdapir mflo­
belobaSi nivTis datovebis SemTxvevaSi aucilebelia misi samoqalaqo
reestrSi registraciaSi gatareba;

d. nebismieri formiT dadebuli nasyidobis xelSekruleba da mesaku­


Tris mier SemZenisaTvis nivTis namdvili uflebis safuZvelze, pirda­
pir an arapirdapir mflobelobaSi gadacema;

45. erTi da igive uZravi nivTi SeiZleba:


a. daitvirTos ipoTekiT ramdenjerme; b. SeiZleba mxolod erTxel daitvirTos
giravnobiT; g. SeiZleba daitvirTos ipoTekiTa da giravnobiT ramdenjerme, maTi
rigiToba ki ganisazRvreba ipoTekisa da giravnobis registraciis Sesaxeb gancxa­
debis registraciis TariRis mixedviT; d. daitvirTos giravnobiT ramdenjerme.

84
46. ras niSnavs absoluturi da SezRuduli uflebebi samoqalaqo
samarTalSi? moiyvaneT TiToeulis magaliTi:

47. sajaro reestrSi registrirdeba:


a. mxolod uZrav nivTebze sakuTreba; b. mxolod uZrav nivTebze sakuTreba da
sanivTo samarTlebrivi uflebebi; g. mxolod sakuTreba uZrav da moZrav nivTeb­
ze; d. uZrav da moZrav nivTebze kerZo samarTlebrivi uflebebi.

48. sajaro reestris Canaweri SesaZloa Seicvalos:


a. sajaro reestris xelmZRvaneli Tanamdebobis piris mier, Tu mas ganacxadiT
mimarTavs dainteresebuli piri, sadac daasabuTebs Canaweris mcdarobas;

b. mxolod uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebiT, Tu dainteresebulma mxarem


sarCeli Seitana da Sesabamis procesze daamtkica Canaweris mcdaroba;

g. mxolod da mxolod sasamarTlos gadawyvetilebis safuZvelze;

d. sajaro reestris Canaweris Secvla kanoniT akrZalulia, dasaSvebia mxolod


teqnikuri xarvezis gamosworeba.

49. sxvisi sakuTrebiT SezRuduli sargeblobis formebia:


a. giravnoba, ipoTeka, be; b. aRnagoba, servituti, uzurfruqti; g. qiravnoba, ija­
ra, Txoveba; d. Cuqeba, aRnagoba, qiravnoba.

50. moniSneT marTebuli debuleba _ samoqalaqo kodeqsis Tanaxmad


nivTebze sakuTrebis dakargvis Semdegi wesi moqmedebs:
a. nebismier nivTze sakuTrebis mitovebisTvis sakmarisia ubralod misi mflobe­
lobisa da sargeblobis mitoveba;

b. moZrav nivTze sakuTrebis mitovebisgan gansxvavebiT, uZrav nivTze sakuTrebis


misatoveblad, iseve, rogorc sxva uflebis misatoveblad, aucilebelia piris
gancxadeba uflebis mitovebis Sesaxeb da misi registracia sajaro reestrSi;

g. moZrav da uZrav nivTebze sakuTrebis misatoveblad aucilebelia nasyidobis


xelSekrulebis dadeba da nivTebis sxva pirisaTvis sakuTrebaSi gadacema;

d. Tu mesakuTre 10 wlis ganmavlobaSi ar gamoCndeba binaSi an sxva uZrav qonebaSi,


sakuTreba avtomaturad mitovebulad iTvleba.

51. moniSneT swori variantebi _ garigeba baTilia, Tu is:


a. motyuebiT aris dadebuli; b. SecdomiT aris dadebuli; g. quCaSia dadebuli; d.
iZulebis gamoyenebiTaa dadebuli; e. arasrulwlovani pirisTvis ufleba-mova­
leobebis warmoSobiskenaa mimarTuli; v. Ramis 12 saaTis merea dadebuli; z. qar­
Tul enaze ar aris dadebuli.

85
52. qvemoT mocemuli debulebebidan moniSneT swori debuleba (ebi):
a. im SemTxvevaSi, Tu kanoni xelSekrulebis dadebisTvis werilobiT formas iT­
valiswinebs an mxareebi SeTanxmdebian masze, aucilebelia, rom mxareebma piradad
moaweron xeli. kanoni am mxriv aranair gamonakliss ar iTvaliswinebs;
b. im SemTxvevaSi, Tu kanoni xelSekrulebis dadebisaTvis werilobiT formas iT­
valiswinebs an mxareebi SeTanxmdebian masze, aucilebelia, rom mxareebma piradad
moaweron xeli; Tumca piris fizikuri naklis gamo SesaZlebelia (kanoniT daSve­
bulia) xelmoweris mindoba sxva pirisaTvis;
g. im SemTxvevaSi, Tu kanoni xelSekrulebis dadebisaTvis werilobiT formas iT­
valiswinebs an mxareebi SeTanxmdebian masze, aucilebelia, rom mxareebma pira­
dad moaweron xeli; Tumca wera-kiTxvis ucodinrobis gamo pirs SeuZlia (kanoniT
daSvebulia) xelmoweris mindoba sxva pirisaTvis;
d. im SemTxvevaSi, Tu kanoni xelSekrulebis dadebisaTvis werilobiT formas iT­
valiswinebs an mxareebi SeTanxmdebian masze, aucilebelia, rom mxareebma piradad
moaweron xeli; Tumca pirs avadmyofobis gamo SeuZlia (kanoniT daSvebulia) xel­
moweris mindoba sxva pirisaTvis;

53. quCaSi dadebul garigebad iTvleba:


a. nebismieri garigeba, romelic Senobis gareT, quCaSi an ezoSia dadebuli; b.
garigeba, romelic xelSekrulebis monawile piris sacxovrebeli saxlidan 100
metris daSorebiT, quCaSia dadebuli; g. nebismieri garigeba, romelic dadebulia
iseT adgilas, sadac pirisTvis moulodneli iyo xelSekrulebis dadebis Sesa­xeb
SeTavazeba, amasTanave, aucilebeli ar aris xelSekruleba bukvalurad quCaSi
iyos dadebuli; d. arc erTi pasuxi ar aris swori.

54. SemoxazeT marTebuli debulebebi _ samoqalaqo kodeqsis mixedviT


dauSvebelia:
a. warmomadgenlis meSveobiT Svilad ayvanis ganxorcieleba; b. warmomadgenlis
meSveobiT daqorwineba; g. anderZis Sedgena warmomadgenlis meSveobiT; d. war­
momadgenlis meSveobiT sasamarTloSi mxared gamosvla; e. warmomadgenlis meS­
veobiT sesxis xelSekrulebis gaformeba, Tuki xelSekrulebis sagani 50 000 lars
scildeba; v. warmomadgenlis meSveobiT nebismier samoqalaqo samarTlebriv
urTierTobaSi Sesvlaa SesaZlebeli, am mxriv kanonmdebeli raime SezRudvas ar
iTvaliswinebs.

55. moniSneT samezoblo samarTlis fundamenturi principebi:


a. mezoblebis urTierTpativiscemis principi; b. nebismieri zemoqmedebis Tmenis
principi; g. mxolod umniSvnelo da araarsebiTi zemoqmedebis Tmenis principi; d.
vertikaluri urTierTdamokidebulebis principi; e. aucilebeli ezos principi;
v. mezoblebis urTierTdaxmarebis principi.

56. qiravnoba es aris:


a. samoqalaqo samarTlebrivi xelSekruleba, romlis drosac gamqiravebeli
damqiravebels mflobelobaSi gadascems uZrav nivTs winaswar gansazRvruli va­
diT, sasyidliT an usasyidlod;

b. xelSekruleba, romlis ZaliTac gamqiravebeli damqiravebels gadascems


sargeb­
lobaSi nivTs (rogorc uZravs, ise moZravs) xelSekrulebiT gaTvalis­
winebuli sargeblobisaTvis vargis mdgomareobaSi gansazRvruli vadiT, daTqmu­
li qiris sanacvlod;

86
g. samoqalaqo samarTlebrivi xelSekruleba, romlis drosac gamqiravebeli
damqiravebels droebiT sakuTrebaSi gadascems nivTs gansazRvruli drois
periodiT, daTqmuli qiris sanacvlod an usasyidlod;

d. xelSekruleba, romlis ZaliTac gamqiravebeli damqiravebels gadascems


sargeblobaSi uZrav nivTs xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli sargeblobisTvis,
vargis mdgomareobaSi, gansazRvruli vadiT, daTqmuli qiris sanacvlod.

57. moniSneT swori debulebebi sesxis xelSekrulebasTan dakavSire-


biT:
a. sesxis xelSekrulebis dros gamsesxebeli msesxebels gadascems sargeblobis
uflebas fulze an sxva gvarovnul nivTze;

b. msesxebeli kisrulobs valdebulebas, xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli vadis


gasvlis Semdeg, daabrunos zustad is nivTi, romelic isesxa;

g. sesxis xelSekrulebis sagani SeiZleba iyos mxolod fuli;

d. sesxis xelSekrulebis dros gamsesxebeli msesxebels gadascems sakuTrebis


uflebas fulze an sxva gvarovnul nivTze;

e. sesxis xelSekrulebis namdvilobisaTvis aucilebelia misi dadeba werilobiTi


formiT;

v. sesxis xelSekrulebis vadis amowurvis Semdeg msesxebeli movalea gamsesxeb­


els daubrunos im saxis, xarisxisa da raodenobis nivTi, rac isesxa da ara zustad
nasesxebi nivTi.

58. irakli da ani zepirad SeTanxmdnen, rom irakli anis xis dekoratiul
urems daumzadebda. romeli xelSekrulebis wesebi gamoiyeneba
aseT SemTxvevaSi?
a. momsaxurebis gawevis xelSekruleba; b. nasyidobis xelSekruleba; g. nardobis
xelSekruleba; d. davalebis xelSekruleba; e. arc erTi pasuxi ar aris swori.

59. moniSneT marTebuli debulebebi Cuqebis xelSekrulebis dadebis


SemTxvevaSi:
a. SesaZlebelia mCuqebelma dasaCuqrebuls ukan mosTxovos gadacemuli nivTi,
Tu mCuqebeli mZime mdgomareobaSi aRmoCnda da ar ZaluZs mis kmayofaze myo­
fi pirebis rCena. Tu nivTi ukve aRar arsebobs, gvarovnuli nivTis SemTxvevaSi
unda Caanacvlos msgavsi nivTiT, xolo individualurad gansazRvruli nivTis
SemTxve­vaSi Caanacvlos Sesabamisi odenobis TanxiT;

b. SesaZlebelia mCuqebelma dasaCuqrebuls ukan mosTxovos gadacemuli nivTi,


Tu mCuqebeli mZime mdgomareobaSi aRmoCnda da ar ZaluZs mis kmayofaze myofi
pirebis rCena. amasTanave, aucilebelia, rom nivTi kvlavac arsebobdes da misi
ukan dabruneba mZime mdgomareobaSi ar agdebdes dasaCuqrebuls;

g. sanotaro formiT gaformebuli Cuqebis xelSekrulebis SemTxvevaSi gaCuqebu­


li nivTis ukan gamoTxova yvela SemTxvevaSi dauSvebelia;

d. nivTis ukan gamoTxova yvela SemTxvevaSi dauSvebelia miuxedavad xel­


Sekrulebis formisa.

87
60. daviTsa da mixeils Soris gaformda qiravnobis xelSekruleba, ro-
melSic xelSekrulebis Seusruleblobisa da xelSekrulebidan
gasvlis Sesaxeb araferia naTqvami. daviTma, romelic am urTier-
TobaSi damqiravebelia, 5 dRe gadaacila qiris gadaxdis vadas.
mixeils aseT pirobebSi xelSekrulebis mimarT interesi uqre-
ba. CamoayalibeT, rogor unda moiqces mixeili am situaciaSi, ra
qmedebebi da rogori TanmimdevrobiT unda ganaxorcielos, rom
misi interesebi ar dazaraldes.

61. SemoxazeT swori debulebebi:


a. xelSekruleba dadebulad iTvleba SeTavazebul ofertze aqceptis gakeTebiT;
b. xelSekruleba dadebulad iTvleba, Tuki mxareebi mis yvela arsebiT piroba­
ze SeTanxmdebian Sesabamisi formiT; g. xelSekruleba dadebulad iTvleba, Tuki
mxareebi mis standartul pirobebze SeTanxmdebian Sesabamisi formiT; d. xel­
Sekruleba dadebulad iTvleba mxolod da mxolod misi notariulad damowmebis
Semdeg.
62. Tuki xelSekruleba xasiaTdeba ormxriv, yovelTvis sasyidlian,
vadian, formaTavisufal xelSekrulebad, e.i. saxeze SeiZleba
gvqondes (SesaZloa erTze meti variantis moniSvna):
a. gacvlis xelSekruleba; b. nasyidobis xelSekruleba; g. qiravnobis xelSekrule­
ba; d. Cuqebis xelSekruleba; e. nardobis xelSekruleba; v. dazRvevis xelSekrule­
ba; z. ijaris xelSekruleba; T. sesxis xelSekruleba.

63. qeTim erT-erT bankSi umaRles saswavlebelSi swavlis semestruli


gadasaxadi Seitana. aRmoCnda, rom molare-operators erTi cif­
ri SeeSala da Tanxa saswavleblis angariSis magivrad kosmetikis
mwarmoebeli kompaniis `eivonis~ sabanko angariSze dasva. rogor
fiqrobT, ra safuZvliT unda moiTxovos qeTim Tanxis ukan dab-
runeba?
a. saxeze gvaqvs SecdomiT dadebuli garigeba, kerZod, Secdoma kontrahentis
pirovnebaSi, ris safuZvelzec unda moxdes Tanxis ukan dabruneba;
b. saxeze gvaqvs usafuZvlo gamdidreba, radganac Sesrulebuli moqmedebisTvis
(Tanxis kosmetikis mwarmoebeli kompaniis angariSze gadaricxvisTvis) aranairi
saxelSekrulebo Tu kanonismieri safuZveli ar yofila, moqmedebam ki kompaniis
gamdidreba gamoiwvia;
g. saxeze ar gvaqvs usafuZvlo gamdidreba, radganac Tanxa mesame piris (mo­
lare-operatoris) mier iqna gadaricxuli;
d. saxeze ar gvaqvs usafuZvlo gamdidreba, radganac qeTis mier Setanili Tanxa
ar iyo im odenobis, rom kompaniis gamdidreba gamoewvia.
64. erikma Tavisi buldogis jiSis ZaRli maRaziaSi Sesvlisas mokle
jaWvze quCis piras daaba. maRaziidan gamosuli eriki igebs, rom
ZaRlTan misula da TamaSi dauwyia iqve mdgom giorgis. samwux-
arod, ZaRlma igi dakbina. rogor fiqrobT, ekisreba Tu ara eriks
giorgisTvis miyenebuli zianis anazRaurebis movaleoba? pasuxi
daasabuTeT.

88
65. anabelma uyuradRebobiTa da daudevrobiT sakuTar binaSi xanZari
gaaCina. cecxlis Caqrobisas mexanZreebma wylis didi odenoba ga-
moiyenes, ris Sedegadac dazianda qveda sarTulis mezoblis bina
da aveji. vis ekisreba mezoblisaTvis zianis anazRaurebis mova-
leoba?
a. mexanZreebs, radganac cecxlis Caqroba wylis naklebi odenobiTac iyo SesaZle­
beli; b. aseT SemTxvevaSi mezobels ziani ar aunazRaurdeba, radganac aRniSnuli
ubeduri SemTxveva iyo da misi qonebis dazianebis mizani aravis hqonia; g. anabels,
radganac xanZris gaCenaSi mas miuZRvis brali; d. arc erTi pasuxi ar aris swori.

66. CamoTvaleT samoqalaqo samarTalSi valdebulebis warmoSobis sa-


fuZvlebi:

67. CamoTvaleT patentunarianobis kriteriumebi:

68. qvemoT CamoTvlil uflebebSi moxazeT avtoris piradi araqoneb­


rivi uflebebi:
a. saxelis ufleba; b. reputaciis pativiscemis ufleba; g. nawarmoebis reprodu­
cirebaze nebis darTvis an akrZalvis ufleba; d. nawarmoebis gamoxmobis ufleba;
e. nawarmoebis gadamuSavebaze nebis darTvis an akrZalvis ufleba; v. ufleba, neba
darTos sxva pirebs mis nawarmoebze sxva nawarmoebis darTvis Sesaxeb, mag. winasi­
tyvaoba an bolosityvaoba.

69. inteleqtualuri sakuTrebis samarTlis mixedviT nawarmoebs


miekuTvneba:
a. kompiuteruli programa; b. broSura; g. maTematikuri meTodi; d. zRapari; e.
samecniero Teoria; v. ruka; z. amindis prognozi; T. leqcia.

70. ra gansxvavebaa gamogonebasa da sasargeblo models Soris?

71. qvemoT mocemuli safuZvlebidan daajgufeT qorwinebis baTilo-


bisa da qorwinebis Sewyvetis safuZvlebi. iseTi garemoeba, rome­
lic qorwinebis arc baTilobas iwvevs da arc Sewyvetas, gadaxazeT:
a. qorwineba biologiur da arabiologiur da-Zmas Soris; b. erT-erTi meuRlis
gardacvaleba; g. iZulebiTi qorwineba; d. ganqorwineba; e. fiqciuri qorwineba; v.
erT-erTi meuRlis gardacvlilad gamocxadeba; z. saqorwino asaks miuRweveli
pirebis daqorwineba kanonieri warmomadgenlisa Tu sasamarTlosgan Sesabamisi
nebarTvis gareSe; T. qorwineba naTliasa da naTluls Soris.

89
mokled CamoayalibeT ra gansxvavebaa qorwinebis baTilobasa da Sewyvetas Soris:

72. SemoxazeT swori debulebebi _ qarTuli saojaxo samarTlis mixed-


viT alimenti SeiZleba daekisros:
a. mxolod mamas arasrulwlovani Svilebis sasargeblod srulwlovanebis miR­
wevamde;
b. orive mSobels srulwlovani, magram Sromisuunaro Svilebis mimarT, romlebic
daxmarebas saWiroeben;
g. srulwlovan Sromisunarian Svilebs mSoblebis mimarT nebismier SemTxvevaSi;
d. debs da Zmebs, romlebsac sakmao saxsrebi aqvT, TavianTi arasrulwlovani
debis an/da Zmebis mimarT, romlebic saWiroeben daxmarebas da mSoblebisgan sar­
Cos miReba ar SeuZliaT;
e. gers, romelsac sakmao saxsrebi aqvs Tavisi Sromisuunaro maminacvlis an dedi­
nacvlis mimarT, Tuki isini adre zrdidnen an arCendnen mas da mocemul momentSi
daxmarebas saWiroeben;
v. srulwlovan Svilebs Sromisuunaro da xandazmuli mSoblebis mimarT, rom­
lebic daxmarebas saWiroeben, miuxedavad imisa, rom maT mSoblis ufleba adre
CamoerTvaT.

73. maia da vaJa 5 wlis win daqorwindnen. cota xnis win vaJas sakmaod
SeZlebuli moxucebuli biZa gardaecvala, romelic bolo 2 wlis
ganmavlobaSi loginad iyo Cavardnili da maia uvlida. biZam vaJas
anderZiT 5 oTaxiani bina dautova. ra tipis sakuTrebasTan gvaqvs
saqme?
a. bina meuRleTa TanasakuTrebas warmoadgens, radganac vaJas is daqorwinebis
Semdeg uanderZes;
b. bina vaJas pirad qonebas warmoadgens, radganac erT-erTi meuRlisaTvis qonebis
memkvidreobiT gadacema, Tundac qorwinebis ganmavlobaSi, ar warmoSobs meuR­
leTa TanasakuTrebas da is misi individualuri sakuTrebaa;
g. bina meuRleTa TanasakuTrebas warmoadgens, radganac moanderZe vaJas saer­
Tod ar axsenebda anderZSi, maias rom ar moevlo da epatrona moxucisTvis si­
cocxlis bolos;
d. arc erTi pasuxi ar aris swori.

74. SemoxazeT is aucilebeli pirobebi, rasac Svilad ayvanisTvis


kanoni awesebs:
a. dasaSvebia mxolod arasrulwlovnis Svileba, garda kanoniT gaTvaliswinebuli
gamonaklisebisa;
b. Svilebis dros gadamwyveti mniSvnelobisaa mSvileblis keTildReobisa da in­
teresebis dacvis uzrunvelyofa;
g. mSvilebeli SeiZleba iyos nebismieri srulwlovani da qmedunariani piri;
d. aucilebelia, rom bavSvi orma pirma iSvilos, amasTan, arsebiTi mniSvneloba ar
aqvs isini meuRleebi arian Tu ara;
e. daqorwinebuli piris Svilad ayvana akrZalulia;
v. 10 wels miRweuli bavSvis Svilad ayvanisas aucilebelia misi Tanxmoba.

90
75. gansazRvreT romelia swori da yvelaze zusti definicia _ qor-
wineba saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis mixedviT es aris:
a. fizikur pirTa kavSiri erTad cxovrebisa da ojaxis Seqmnis mizniT, romelic
registrirebulia saqarTvelos iusticiis saministros mmarTvelobaSi Semavali
sajaro samarTlis iuridiuli piris moqalaqeTa mdgomareobis maregistrirebel
biuroSi;

b. qalisa da mamakacis nebayoflobiTi kavSiri, romlis mizanic ojaxis Seqmnaa da


romelic registrirebulia saqarTvelos iusticiis saministros mmarTveloba­
Si Semavali sajaro samarTlis iuridiuli piris samoqalaqo reestris monacemTa
erTian bazaSi;

g. qalisa da mamakacis nebayoflobiTi kavSiri, romlis mizanic ojaxis Seqmnaa da


romelic registrirebulia kanoniT dadgenili wesiT Sesabamis saxelmwifo dawe­
sebulebaSi an Canacvlebulia marTlmadideblur eklesiaSi jvrisweriT;

d. srulwlovan pirTa kavSiri erTad cxovrebisa da ojaxis Seqmnis mizniT, razec


meuRleebs Soris gaformebulia saqorwino xelSekruleba.

76. samoqalaqo kodeqsis mixedviT bavSvis gvari ganisazRvreba:


a. mxolod mamis gvaris Sesabamisad; b. mxolod dedis gvaris Sesabamisad; g. mamis
an dedis gvaris Sesabamisad; d. mxolod mamis da dedis SeerTebuli gvaris Sesa­
bamisad.

77. meuRleTa kanoniT gaTvaliswinebul ufleba-movaleobebs warmo-


Sobs:
a. mxolod kanonmdeblobiT dadgenili wesiT registrirebuli qorwineba; b. faq­
tobrivi qorwineba, igulisxmeba qalisa da mamakacis erTad cxovreba da saojaxo
meurneobis erToblivad warmarTva 15 welze meti vadiT; g. mxolod jvardawer­
ili da Sesabamisad daregistrirebuli qorwineba; d. mxolod samoqalaqo kodeq­
siT dadgenili wesiT dadebuli saqorwino xelSekruleba.

78. SemoxazeT pirveli rigis memkvidreebi kanoniT memkvidreobisas:


a. vaJiSvili; b. deda; g. deida; d. mama; e. SviliSvili; v. qmari; z. qaliSvili; T. biZa;
i. coli; k. naSvilebi; l. mSvilebeli; m. mamkvidreblis gardacvalebidan 2 TveSi
dabadebuli vaJiSvili.

79. anderZis samarTlebrivi namdvilobisTvis is:


a. werilobiT unda iyos Sedgenili. amasTanave, savaldebulo ar aris notariulad
damowmeba;

b. SeiZleba zepiradac iyos Sedgenili Tu mis gadmocemas ori srulwlovani mowme


eswreboda (e.w. Sinauruli dabareba);

g. werilobiT unda iyos Sedgenili da damowmebuli notariusis mier;

d. SeiZleba zepiradac iyos Sedgenili Tu mis gadmocemas eswreboda uflebamosi­


li notariusi.

80. umkvidrod darCenili qoneba:


a. gadaunawildeba upatrono bavSvTa saxlebsa da umuSevarTa saxelmwifo fonds;
b. gadaecema mamkvidreblis nacnobebs, romlebic daamtkiceben gardacvlilTan

91
minimaluri urTierTobis arsebobas mainc; g. gadaecema saxelmwifos; d. gaiyideba
auqcionze da gadaecema romelime moqmed eklesias.

81. moniSneT swori Tezebi _ samkvidro qonebaSi Sedis:


a. mamkvidreblis mxolod individualuri qoneba; b. mamkvidreblis wili Tanasa­
kuTrebaSi; g. mamkvidreblis valebi; g. qoneba, romelic anderZis Sedgenisas jer
kidev ar aris mamkvidreblis sakuTreba, Tumca samkvidros gaxsnis momentisaTvis
misi sakuTreba iqneba; d. sagvareuli wignebi; e. dayadaRebuli uZravi nivTebi.

82. mamkvidrebels SeuZlia memkvidres anderZiT daakisros sxva piris


sasargeblod raime moqmedebis Sesruleba:
a. mxolod da mxolod samkvidros xarjze da iseTi moqmedebis Sesruleba, ro­
goricaa, magaliTisaTvis, am pirisTvis raimes SeZena (regenti);

b. ara mxolod miRebuli samkvidros, aramed memkvidris mTliani qonebis xarjze


da iseTi moqmedebis Sesruleba, rogoricaa, magaliTisaTvis, am pirisTvis raime
qonebis SeZena da sakuTrebaSi gadacema (legati);

g. mxolod da mxolod samkvidros xarjze, amasTanave, naanderZevi samkvidros


realuri Rirebulebis farglebSi mamkvidreblis valebis im nawilis gamoklebis
Semdeg, romelic am memkvidres Sexvda (legati);

d. mxolod da mxolod samkvidros xarjze, amasTanave, naanderZevi samkvidros


realuri Rirebulebis farglebSi mamkvidreblis valebis im nawilis gamoklebamde,
romelic am memkvidres Sexvda (mamkvidreblis davaleba);

83. moniSneT swori msjeloba:


a. samoqalaqo kodeqsi iTvaliswinebs ramdenime anderZis arsebobis SesaZleblo­
bas;

b. mamkvidreblis gardacvalebis Semdeg ramdenime anderZis aRmoCenis SemTxveva­


Si, yvela miiCneva baTilad da kanoniT memkvidreoba amoqmeddeba;

g. ramdenime anderZis SemTxvevaSi, rodesac erTi sanotaro formiTaa Sedgenili


da danarCeni notariuli damowmebis gareSe, upiratesoba sanotaro formiT Sed­
genil anderZs mieniWeba;

d. anderZi garigebis erT-erTi saxea, Sesabamisad, masze Cveulebriv vrceldeba


garigebis baTilobis zogadi wesebi;

e. anderZis nebismieri nawilis gankargulebis baTiloba avtomaturad iwvevs mTe­


li anderZis baTilobas.

84. samoqalaqo saproceso kanonmdeblobis Tanaxmad kerZo saCivris


Setana SeuZlia:
a. mxolod mosarCeles sasamarTlos mier gamotanil gadawyvetilebaze, romli­
Tac uari eTqva moTxovnis dakmayofilebaze;

b. mxolod mopasuxes sasamarTlos mier gamotanil gadawyvetilebaze, romliTac


mosarCelis moTxovna dakmayofilda;

g. mxareebs sasamarTlos mier gamotanil ganCinebebze mxolod kanoniT gaTvalis­


winebul SemTxvevebSi;

92
d. mxareebs sasamarTlos mier gamotanil gadawyvetilebaze mxolod kanoniT gaT­
valiswinebul SemTxvevebSi.

85. ganmarteT ras niSnavs dispoziciurobis principi samoqalaqo sap-


roceso samarTalSi da axasiaTebs Tu ara aRniSnuli sisxlis samar-
Tlis process. rogor fiqrobT, ratom axasiaTebs an ar axasia­Tebs
aRniSnuli sisxlis samarTals?

86. rusTavis saqalaqo sasamarTloSi Sevida sarCeli mopasuxe petro-


sianis winaaRmdeg, romlis sacxovrebeli adgilic qalaq quTais-
Sia. rusTavis sasamarTlom saqme gadaugzavna quTaisis saqalaqo
sasamarTlos, ris safuZvladac miuTiTa, rom (moniSneT swori sa-
fuZveli):
a. saqme mis uwyebriv daqvemdebarebaSi ar Sedioda; b. saqme mis teritoriul gan­
sjadobaSi ar Sedioda; g. saqme mis sagnobriv gansjadobaSi ar Sedioda; d. saqme
arc mis uwyebriv qvemdebarebaSi Sedioda da arc gansjadobaSi.

87. dabadebis mowmobaSi, qorwinebis mowmobaSi an sxva raime oficial-


ur dokumentSi teqnikuri uzustobis CasworebisTvis, rogorc
wesi, mimarTaven sasamarTlos, romelic aRniSnuls ixilavs:
a. gamartivebuli warmoebis wesiT; b. sasarCelo warmoebis wesiT; g. udavo warmoe­
bis wesiT; d. proceduruli warmoebis wesiT.

88. samoqalaqo saproceso samarTlis Sesabamisad mopasuxis misamar-


Tis moZiebisa da sarCelSi miTiTebis valdebuleba akisria:
a. mosarCeles; b. mosamarTlis TanaSemwes; g. sasamarTlos kancelarias; d. pat­
ruls; e. arc erTi pasuxi ar aris swori.

89. moniSneT swori debuleba(ebi) _ sasamarTlos mier miRebuli


gadawyvetilebis aRsruleba:
a. yovelTvis xdeba saaRsrulebo furclis gamoyenebiT aRsrulebis erovnuli
biuros mier;
b. SesaZloa moxdes saaRsrulebo furclis gacemis gareSe aRsrulebis erovnuli
biuros mier;
g. SesaZloa moxdes saaRsrulebo furclis gacemisa da aRsrulebis erovnuli biu­
ros gareSe, Tuki mxare nebayoflobiT asrulebs sasamarTlos gadawyvetilebiT
masze dakisrebul moqmedebas;
d. SesaZloa moxdes saaRsrulebo furclis gamoyenebiT kerZo aRmasruleblis
mier. amasTanave, mniSvneloba ar aqvs saqme samoqalaqo samarTlebrivia Tu
sisxlis samarTlebrivi.

90. 77 wlis mamuka asakis gamo ar miiRes samsaxurSi Ramis darajis


poziciaze. daasabuTeT, ratom ar iTvleba aRniSnuli diskrimina-
ciad SromiT samarTlebriv urTierTobaSi.

93
91. moqmedi Sromis samarTlebrivi kanonmdeblobis Tanaxmad dasaqme-
buls Svebuleba eZleva:
a. muSaobis dawyebidan 12 Tvis gasvlis Semdeg, am vadaze adre Svebulebis micema
dauSvebelia;
b. muSaobis dawyebidan 11 Tvis gasvlis Semdeg, am vadaze adre Svebulebis micema
dasaSvebia mxareTa SeTanxmebiT;
g. muSaobis dawyebidan 11 Tvis gasvlis Semdeg, am vadaze adre Svebulebis micema
dauSvebelia;
d. muSaobis dawyebidan 12 Tvis gasvlis Semdeg, am vadaze adre Svebulebis micema
dauSvebelia.
92. Sromis samarTlebrivi kanonmdeblobis Tanaxmad:
a. Sromis xelSekruleba es aris sanivTo samarTlebrivi xelSekrulebis erT-er­
Ti saxe, romlis dasadebadac aucilebelia martivi werilobiTi forma;
b. Sromis xelSekruleba, es aris valdebulebiT samarTlebrivi xelSekrulebis
erT-erTi saxe, romlisTvisac arsebiTi maxasiaTebelia dasaqmebulis mier
samuSaos piradad Sesrulebis valdebuleba. am tipis xelSekrulebis dadebisaT­
vis kanoni savaldebulo werilobiT formas ar iTvaliswinebs;
g. Sromis xelSekruleba damsaqmeblisa da dasaqmebulis urTierTdaqvemdebare­
buli xasiaTis mdgomareobidan gamomdinare, sajaro samarTlebrivi xelSekrule­
baa;
d. Sromis xelSekruleba calmxriv garigebas warmoadgens, sadac damsaqmebels
mizezis miTiTebis gareSe, nebismier dros SeuZlia dasaqmebulis ganTavisufle­
ba;
e. arc erTi debuleba ar aris swori.

93. ra gansxvavebaa gaficvasa da lokauts Soris?

94. CamoTvlilTagan romeli msjelobaa swori:


a. saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, samewarmeo saqmianoba es aris marTlzo­
mieri da erTjeradi saqmianoba, romelic xorcieldeba mogebis miRebis mizniT da
organizebulad;
b. saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, samewarmeo saqmianoba es aris nebis­
mieri sasoflo-sameurneo saqmianoba, romelsac axasiaTebs marTlzomiereba,
araerTjeradoba, damoukideblad da organizebulad ganxorcielebadoba da
romelic mimarTulia mogebis miRebisaken;
g. saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, samewarmeo saqmianoba es aris marTlzo­
mieri da araerTjeradi saqmianoba, romelic damoukideblad da organizebulad
xorcieldeba mogebis miRebis mizniT;
d. saqarTvelos kanonmdeblobis Tanaxmad, samewarmeo saqmianoba es aris marTlzo­
mieri da araerTjeradi saqmianobis romelime saxe mewarmeTa Sesaxeb saqarTvelos
kanonSi CamoTvlili SesaZlo saqmianobebis nusxidan. aseTi saqmiano­bis arsebiTi
niSani mogebis miRebis mizania.

95. SemoxazeT marTebuli debulebebi solidaruli pasuxismgeblobis


sazogadoebis (sps) Sesaxeb:
a. sps-is daarseba SeuZlia mxolod fizikur pirebs; b. sps-Tvis damaxasiaTebelia

94
pasuxismgeblobis SezRudva