Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
ანტიკური საჩუქარი
ანტიკური საჩუქარი
antikuri
saCuqari
levan berZeniSvili
da politikis sferoSi?
pasuxi kidev ufro martivia: demokratia da samarTali. ufro zustad da ufro
konkretulad rom vTqvaT, berZnuli demokratia da romauli samarTali.
56
antikuri saCuqari
berZnuli demokratia
Tanamedrove warmodgeniT, demokratia aris mmarTvelobis forma, romelsac
oTxi mTavari niSani aqvs:
58
antikuri saCuqari
59
civilizacia
kunZuli evbeia, xolo 440 wels — samosi. periklem Tavis garSemo Semoikriba sa
berZneTis wamyvani kulturis moRvaweni da araerT did saqmes daadga Tavi, swored
misi mmarTvelobis xanaSi miaRwia aTenma ekonomikuri da kulturuli ganviTarebis
piks (perikles xana).
60
antikuri saCuqari
moqalaqeoba aTenSi
aTenis moqalaqe SeiZleba yofiliyo mamrobiTi sqesis
pirovneba, romelic, rogorc efebosi (17-18 wlisa), mzad
iyo moexada samxedro valdebuleba. saxelmwifos marTva
Si CarTuli moqalaqeebi saerTo mosaxleobis 10-dan 20
procents Seadgendnen, rac icvleboda Zv.w. V-IV sauku
neebSi. mosaxleobis didi nawili – monebi, gaTavisufle
buli (gaazatebuli) monebi, qalebi, metoikosebi (aTenSi
mcxovrebi ucxoqalaqelebi anu ucxoelebi) – am saqmeebSi
ver monawileobda. qalebis uflebebi da privilegiebi me
tad SezRuduli iyo, maTi moqalaqeebad CaTvla Zneli iyo,
Tumca, ra Tqma unda, monebTan maTi Sedareba ar SeiZle
boda. sajaro sferoSi isini Zlier SezRuduli iyvnen da
sakmaod iyvnen gamijnuli kacebisgan. xmis micemis ufle
ba aseve SezRuduli an CamorTmeuli hqondaT calkeul
Tormeti dafis kanonTa krebuli
pirebs, magaliTad, saxelmwifo valis gadauxdelobis
gamo. zogierTi aTenelisaTvis amas mohyveboda samudamo diskvalifikacia. Tumca,
sxva qalaqebis oligarqiisa da aristokratiisagan gansxvavebiT, aTensa da radi
kaluri demokratiis ramdenime sxva qalaq-saxelmwifoSi mdgomareoba bevrad ufro
ukeTesi iyo. calkeuli moqalaqeebi aTenSi ufro aqtiurebi iyvnen, vidre sxvebi,
magram saxelmwifo da sazogado saqmeebSi CarTulebis ricxvi ufro maRali iyo,
vidre dRevandel demokratiebSia. aTenis moqalaqeebi moqalaqeTa STamomavlebi
unda yofiliyvnen, periklesa da kimonis reformebis Sedegad, romelic Zv.w. 450 w.
ganxorcielda, maT orive mSobeli aTeneli unda hyolodaT. miuxedavad imisa, rom
am kanons ukuqceviTi Zala ar hqonda da kanonis miRebamde ukve moqalaqed aRiare
buli pirebi am statuss inarCunebdnen, rodesac egviptis faraonisgan saCuqrad
marcvleuli miiRes, „mravali ukanonoba gamovlinda“ da bevri moqalaqe amoweres
samoqalaqo reestridan. moqalaqeobis miniWeba SeeZlo saxalxo krebas da xandaxan
igi didi jgufebisTvis miuniWebiaT, magaliTad, plateelebs – Zv.w. 427
wels da samoselebs – 405 wels, magram Zv.w. IV saukunidan igi mxo
lod individualurad eniWeboda da saWiro iyo 6000-kaciani
kvorumi; ase rom, moqalaqeoba axla eniWeboda asobiT da
ara aTasobiT pretendents.
61
civilizacia
romauli samarTali
pirveli miniSnebebi damkvidrebuli romauli
samarTlis Sesaxeb SeiZleba moviZioT sasamarTlo
saqmeTa im gadawyvetilebebSi, romlebmac Cvenam
de moaRwia. rac Seexeba romauli samarTlis weri
lobiT wyaroebs — es romael mefeTa kanonebia.
erT-erTi yvelaze ufro mniSvnelovania Tormeti
dafis kanonTa krebuli (laT. Leges duodecim tabu-
larum), romelmac gaiTvaliswina solonis kanonebis
bevri debuleba da miekuTvneba Zv.w. V saukunes. Zv.w.
III saukunisTvis romauli samarTali ukve mkveTrad
iyo gamijnuli religiuri normebisgan.
62
antikuri saCuqari
63
civilizacia
64
antikuri saCuqari
gaiusis instituciebis
erT-erTi uZvelesi
xelnaweri papirusi
65