Sejm

Rzeczypospolitej Polskiej
Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne
z 46 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 14 lipca 2009 r.

(pierwszy dzień obrad)

Wa r s z a w a
2009
 str.
TREŚĆ
46. posiedzenia Sejmu
(Obrady w dniu 14 lipca 2009 r.)
str.
Otwarcie posiedzenia
Zmiana porządku dziennego
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Punkt 1. porządku dziennego Przedsta-
wiony przez Prezydium Sejmu projekt
uchwały upamiętniającej ofiary zbrod-
ni dokonanych w latach 1937–1939 na
Polakach zamieszkałych w ZSRR
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Komunikaty
Sekretarz Poseł Jacek Pilch . . . . . . . . . . . . . . . 6
Punkt 2. porządku dziennego Pierwsze
czytanie rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy budżetowej na rok
2009
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski . . . 6
Poseł Krystyna Skowrońska . . . . . . . . . . . . . . . 9
Poseł Aleksandra Natalli-Świat . . . . . . . . . . . 10
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski . . 14
Poseł Aleksandra Natalli-Świat . . . . . . . . . . . 14
Poseł Grzegorz Napieralski. . . . . . . . . . . . . . . 14
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski . . 16
Poseł Krzysztof Putra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Poseł Grzegorz Napieralski. . . . . . . . . . . . . . . 17
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Poseł Bartosz Arłukowicz . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Poseł Stanisław Żelichowski . . . . . . . . . . . . . . 19
Poseł Jerzy Polaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Poseł Mieczysław Kasprzak . . . . . . . . . . . . . . 22
Poseł Marek Borowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski . . 25
Poseł Marek Borowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski . . 26
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Bogdan Lis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Poseł Wojciech Mojzesowicz . . . . . . . . . . . . . . 29
Poseł Bożena Szydłowska . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Poseł Krystyna Grabicka. . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Poseł Leszek Deptuła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Poseł Jarosław Urbaniak. . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Poseł Gabriela Masłowska. . . . . . . . . . . . . . . . 32
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Izabela Leszczyna . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Krzysztof Jurgiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Elżbieta Streker-Dembińska . . . . . . . . . 34
str.
str.
Poseł Andrzej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Jacek Bogucki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Henryk Gołębiewski . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Renata Zaremba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Marek Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Stanisław Wziątek . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Jacek Brzezinka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Józef Rojek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Anita Błochowiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Marek Zieliński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Izabela Kloc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Zbigniew Matuszczak . . . . . . . . . . . . . . 38
Poseł Sławomir Neumann. . . . . . . . . . . . . . . . 38
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Poseł Ryszard Zbrzyzny. . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Poseł Robert Węgrzyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Poseł Elżbieta Rafalska . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Poseł Sylwester Pawłowski . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Piotr Tomański . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Szymon Stanisław Giżyński . . . . . . . . . 41
Poseł Krystyna Łybacka . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Janusz Cichoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Marzena Machałek. . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Anna Paluch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Henryk Kowalczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Poseł Marzenna Drab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Poseł Anna Zalewska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski . . 44
Poseł Elżbieta Witek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Poseł Tomasz Latos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Jarosław Rusiecki . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Krzysztof Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Zbysław Owczarski . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Lech Sprawka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Wojciech Żukowski. . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Jarosław Stawiarski . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Mariusz Kamiński . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Jarosław Zieliński . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Bogusław Kowalski . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Krzysztof Sońta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Adam Rogacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Teresa Wargocka . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Beata Szydło. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Marek Matuszewski. . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Jan Religa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Aleksander Chłopek. . . . . . . . . . . . . . . . 50
 str.
Poseł Zbigniew Dolata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Suchocka-Roguska . . . . . . . . . . . . . . 52
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Punkt 3. porządku dziennego Sprawoz-
danie Komisji Finansów Publicznych
o rządowym projekcie ustawy o finan-
sach publicznych
Punkt 4. porządku dziennego Sprawozda-
nie Komisji Finansów Publicznych
o rządowym projekcie ustawy Przepisy
wprowadzające ustawę o finansach
publicznych
Poseł Sprawozdawca Paweł Arndt . . . . . . . . . 55
Poseł Aleksander Marek Skorupa. . . . . . . . . . 58
Poseł Henryk Kowalczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Poseł Lucjan Karasiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Poseł Beata Szydło. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Poseł Ryszard Galla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Poseł Elżbieta Rafalska . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Poseł Stanisław Szwed . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Suchocka-Roguska . . . . . . . . . . . . . . 67
Poseł Paweł Arndt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Punkt 5. porządku dziennego Sprawoz-
danie Komisji Sprawiedliwości i Praw
Człowieka o
1) poselskim projekcie ustawy o zmianie
ustawy o prokuraturze,
2) rządowym projekcie ustawy o zmianie
ustawy o prokuraturze oraz niektórych
innych ustaw
Poseł Sprawozdawca Jerzy Kozdroń. . . . . . . . 70
Poseł Wojciech Wilk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Poseł Ryszard Kalisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Poseł Zbigniew Wassermann. . . . . . . . . . . . . . 75
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Piotr Krzywicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Poseł Jan Widacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Poseł Lech Kołakowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Poseł Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Poseł Jan Widacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . . 80
Minister Sprawiedliwości Andrzej Czuma . . . 81
Poseł Jerzy Kozdroń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Zbigniew Wassermann. . . . . . . . . . . . . . 84
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . . . 84
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
str.
Punkt 6. porządku dziennego Sprawoz-
danie Komisji Sprawiedliwości i Praw
Człowieka o senackim projekcie ustawy
o zmianie dekretu o należnościach
świadków, biegłych i stron w postępo-
waniu sądowym
Poseł Sprawozdawca Barbara Bartuś. . . . . . . 85
Poseł Zenon Durka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Poseł Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Poseł Stanisław Rydzoń. . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
(Przerwa w posiedzeniu)
Wznowienie posiedzenia
Punkt 6. porządku dziennego (cd.)
Poseł Stanisław Olas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Poseł Stanisław Rydzoń. . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Poseł Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Poseł Mariusz Kamiński . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . . 89
Poseł Zenon Durka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . . . 90
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Punkt 7. porządku dziennego Sprawoz-
danie Komisji Administracji i Spraw
Wewnętrznych oraz Komisji Finansów
Publicznych o rządowym projekcie
ustawy o Służbie Celnej
Poseł Sprawozdawca Leszek Cieślik . . . . . . . . 91
Poseł Janusz Chwierut . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Poseł Marzenna Drab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Andrzej Bętkowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Lech Kołakowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Poseł Witold Kochan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Poseł Wojciech Żukowski. . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Kapica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Poseł Leszek Cieślik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Punkt 8. porządku dziennego Sprawozda-
nie Komisji Infrastruktury
o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy Prawo budowlane oraz
ustawy o gospodarce nieruchomościami
Poseł Sprawozdawca Andrzej Adamczyk . . . 102
Poseł Aldona Młyńczak . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Poseł Edward Czesak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański . . . . . . . 106
Poseł Józef Racki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Marek Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Poseł Michał Wojtkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . 108
Poseł Edward Czesak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Poseł Zbigniew Chmielowiec . . . . . . . . . . . . . 109
 str.
Poseł Lech Kołakowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Poseł Krzysztof Brejza. . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Poseł Adam Śnieżek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Infrastruktury Olgierd Dziekoński. . . . . . . . 110
Poseł Andrzej Adamczyk . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Punkt 9. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Sprawiedliwości i Praw
Człowieka o senackim projekcie ustawy
o zmianie ustawy Prawo o postępowa-
niu przed sądami administracyjnymi
Poseł Sprawozdawca Bożena Szydłowska. . . .113
Poseł Jacek Żalek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Poseł Stanisław Olas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Poseł Krzysztof Brejza. . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
str.
Poseł Lech Kołakowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . . 116
Poseł Bożena Szydłowska . . . . . . . . . . . . . . . 116
Oświadczenia
Poseł Józef Rojek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Poseł Krzysztof Brejza. . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
(Przerwa w posiedzeniu)
Załącznik nr 1 – Teksty wystąpień niewygło-
szonych
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
 (Początek posiedzenia o godz. 9 min 07)
(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu
Bronisław Komorowski oraz wicemarszałkowie
Stefan Niesiołowski, Ewa Kierzkowska, Krzysztof Putra
i Jerzy Szmajdziński)
Marszałek:
Proszę państwa, otwieram posiedzenie Sejmu.
(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)
Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią
poseł Katarzynę Matusik-Lipiec oraz panów posłów
Jacka Pilcha, Michała Jarosa i Cezarego Tomczyka.
W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani
poseł Katarzyna Matusik-Lipiec i pan poseł Jacek
Pilch.
Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie
posłowie Jacek Pilch i Michał Jaros.
Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy… Wi-
tam. Nie proszę już w tej chwili, lecz witam przy sto-
le prezydialnym.
Protokół 45. posiedzenia Sejmu uważam za przy-
jęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.
Na poprzednim posiedzeniu Sejm nie przeprowa-
dził głosowania nad wnioskiem o odrzucenie w pierw-
szym czytaniu poselskiego projektu ustawy o ogro-
dach działkowych.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący to gło-
sowanie. (Oklaski)
Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy
o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009.
Projekt ten został paniom i panom posłom dorę-
czony w druku nr 2163.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze
czytanie tego projektu.
Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania
o projektach ustaw:
— o finansach publicznych,
— Przepisy wprowadzające ustawę o finansach
publicznych,
— o zmianie ustawy o prokuraturze,
— o zmianie dekretu o należnościach świadków,
biegłych i stron w postępowaniu sądowym,
— o zmianie ustawy Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi,
— o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
— o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku
obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie nie-
których innych ustaw
— oraz o zmianie ustawy o wykonywaniu manda-
tu posła i senatora.
Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom
doręczone odpowiednio w drukach nr 2168, 2169,
1624, 2157, 2158, 2156, 2145 i 2141.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpa-
trzenie tych sprawozdań.
Proponuję, aby w przypadku sprawozdań zawar-
tych w drukach nr 2168, 2169, 1624, 2157, 2158, 2156
i 2145 Sejm wyraził zgodę na zastosowanie art. 44
ust. 3 regulaminu Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Komisja Finansów Publicznych przedłożyła spra-
wozdanie o projekcie ustawy o zmianie ustawy o Ban-
kowym Funduszu Gwarancyjnym oraz ustawy Pra-
wo bankowe.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 2166.
Na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu podją-
łem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego
o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.
Komisja Finansów Publicznych przedłożyła spra-
wozdanie o stanowisku Senatu w sprawie ustawy
o zmianie ustawy o spółdzielczych kasach oszczędno-
ściowo-kredytowych oraz ustawy Prawo bankowe.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 2167.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpa-
trzenie tego sprawozdania.
Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgo-
dę na zastosowanie art. 54 ust. 5 regulaminu Sejmu.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
4 Porządek dzienny
Marszałek
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Prezydium Sejmu przedstawiło projekt uchwały
upamiętniającej ofiary zbrodni dokonanych w latach
1937–1939 na Polakach zamieszkałych w ZSRR.
Projekt ten został paniom i panom posłom dorę-
czony w druku nr 2174.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpa-
trzenie tego projektu.
Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził
zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu
Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przepro-
wadził łączną debatę krótką nad sprawozdaniami
z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia
do 31 grudnia 2008 r. wraz z przedstawioną przez
Najwyższą Izbę Kontroli analizą wykonania budżetu
państwa i założeń polityki pieniężnej w 2008 r. i ko-
misyjnym projektem uchwały w przedmiocie absolu-
torium oraz nad informacją o poręczeniach i gwaran-
cjach udzielonych w 2008 r. przez Skarb Państwa,
niektóre osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa
Krajowego ze środków Krajowego Funduszu Porę-
czeń Kredytowych.
Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wy-
słuchał 15-minutowych oświadczeń w imieniu klu-
bów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół
w dyskusji w pierwszym czytaniu projektu ustawy
o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009.
Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm
wysłuchał 10-minutowych oświadczeń w imieniu klu-
bów i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół
w dyskusjach:
— nad sprawozdaniem komisji o projektach ustaw
o zmianie ustawy o prokuraturze,
— nad informacją o istotnych problemach wyni-
kających z działalności i orzecznictwa Trybunału
Konstytucyjnego w 2008 r. wraz ze stanowiskiem
komisji
— oraz w łącznej dyskusji nad sprawozdaniami
komisji o projektach ustawy o finansach publicznych
i ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach
publicznych.
Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm
wysłuchał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klu-
bów i kół w dyskusji nad sprawozdaniem komisji
o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie
ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-
-kredytowych oraz ustawy Prawo bankowe.
Prezydium Sejmu proponuje jednocześnie, aby
Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu
klubów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punkta-
mi porządku dziennego.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Za chwilę przeprowadzimy pierwsze czytanie pro-
jektu ustawy o zmianie ustawy budżetowej na 2009 r.
W przypadku zgłoszenia w pierwszym czytaniu
wniosku o odrzucenie tego projektu ustawy nie-
zwłocznie po zakończeniu pierwszego czytania zosta-
nie przeprowadzone głosowanie.
Bardzo proszę o wzięcie pod uwagę tej ewentual-
ności przez kluby.
W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdania
komisji o projektach ustaw:
— o finansach publicznych oraz Przepisy wpro-
wadzające ustawę o finansach publicznych,
— dotyczących zmiany ustawy o prokuraturze,
— o zmianie dekretu o należnościach świadków,
biegłych i stron w postępowaniu sądowym,
— o Służbie Celnej,
— o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz usta-
wy o gospodarce nieruchomościami.
Ostatnim rozpatrywanym dzisiaj punktem będzie
sprawozdanie komisji o projekcie ustawy o zmianie
ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami admi-
nistracyjnymi.
Jutro rano rozpatrzymy sprawozdania komisji:
— o sprawozdaniu z wykonania budżetu państwa
za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 r. wraz
z przedstawioną przez Najwyższą Izbę Kontroli ana-
lizą wykonania budżetu państwa i założeń polityki
pieniężnej w 2008 r. oraz komisyjnym projektem
uchwały w przedmiocie absolutorium,
— a także o przedstawionej przez prezesa Rady
Ministrów informacji o poręczeniach i gwarancjach
udzielonych w 2008 r. przez Skarb Państwa, niektó-
re osoby prawne oraz Bank Gospodarstwa Krajowe-
go ze środków Krajowego Funduszu Poręczeń Kre-
dytowych.
Kolejnym rozpatrywanym punktem będzie spra-
wozdanie z działalności Najwyższej Izby Kontroli
w 2008 r. wraz z opinią Komisji do Spraw Kontroli
Państwowej.
Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji
o projektach ustaw:
— o zmianie ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli,
— o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
— o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku
obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie nie-
których innych ustaw.
Następnie planowane jest rozpatrzenie sprawoz-
dania komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy
o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu
Drogowym oraz o zmianie ustawy o Narodowym
Banku Polskim.
Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji
o projektach ustaw:
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Porządek dzienny
Marszałek
— o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnych oraz ustawy Prawo bankowe,
— o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej,
produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach
postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeń-
stwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naf-
towym,
— a także o zmianie ustawy o wykonywaniu man-
datu posła i senatora.
Następnie rozpatrzymy sprawozdanie komisji
o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie
ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-
-kredytowych oraz ustawy Prawo bankowe.
W dalszej kolejności planowane jest rozpatrzenie
sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w spra-
wie ustaw:
— o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności
gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu mate-
riałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyro-
bami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub
policyjnym oraz ustawy o materiałach wybuchowych
przeznaczonych do użytku cywilnego
— oraz o zmianie ustawy Kodeks postępowania
karnego.
W czwartek rano rozpatrzymy przedstawiony
przez Prezydium Sejmu projekt uchwały w sprawie
uczczenia pamięci Wojciecha Korfantego.
Następnie rozpatrzymy pytania w sprawach bie-
żących.
Informuję, że uprawnione podmioty nie złożyły
wniosków o przedstawienie na bieżącym posiedzeniu
Sejmu informacji bieżącej.
Po rozpatrzeniu pytań w sprawach bieżących pla-
nowane jest rozpatrzenie sprawozdania komisji
o projekcie ustawy o rządowym systemie koordynacji
spraw związanych z członkostwem Rzeczypospolitej
Polskiej w Unii Europejskiej.
W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdania
komisji o projektach ustaw:
— o zmianie ustawy Kodeks postępowania kar-
nego,
— o zmianie ustawy o języku polskim,
— o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego
turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA
EURO 2012 oraz ustawy o szczególnych zasadach
przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie lot-
nisk użytku publicznego.
Następnie przeprowadzimy pierwsze czytanie
projektu ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania pu-
bliczne, ustawy Kodeks postępowania administracyj-
nego, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych
innych ustaw.
W dalszej kolejności przeprowadzimy pierwsze
czytania projektów ustaw:
— o zmianie ustawy o partiach politycznych oraz
niektórych innych ustaw,
5
— o zmianie ustawy w zakresie uwierzytelniania
dokumentów,
— o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektó-
rych innych ustaw.
Głosowania w czwartek przeprowadzimy nie
wcześniej niż o godz. 20.
W bloku głosowań przeprowadzimy:
— trzecie czytanie projektu ustawy o zmianie
ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziała-
niu alkoholizmowi,
— a także głosowanie nad wnioskiem o odrzuce-
nie w pierwszym czytaniu projektu ustawy o ogro-
dach działkowych.
W piątek rano planowane jest rozpatrzenie spra-
wozdania komisji o projekcie ustawy o zmianie usta-
wy budżetowej na rok 2009.
Następnie planowane jest rozpatrzenie wniosku
o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra infra-
struktury Cezarego Grabarczyka.
Kolejnym rozpatrywanym punktem porządku
dziennego będzie informacja o istotnych problemach
wynikających z działalności i orzecznictwa Trybuna-
łu Konstytucyjnego w 2008 r. wraz ze stanowiskiem
komisji.
Następnie planowane jest, w przypadku zgłosze-
nia poprawek przez Senat, rozpatrzenie stanowisk
Senatu w sprawie ustaw:
— o zmianie ustawy o Państwowym Ratownic-
twie Medycznym,
— o zmianie ustawy o zarządzaniu kryzysowym,
— o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hi-
potece oraz niektórych innych ustaw,
— o praktykach absolwenckich,
— o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowa-
niu funduszy emerytalnych oraz ustawy o zmianie
ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych oraz niektórych innych ustaw,
— o zmianie ustawy o pobieraniu, przechowywa-
niu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów
oraz o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające Ko-
deks karny
— oraz o systemie zarządzania emisjami gazów
cieplarnianych i innych substancji.
Głosowania przeprowadzimy w piątek nie wcze-
śniej niż o godz. 20.
W bloku głosowań planowane jest m.in. dokona-
nie zmian w składach osobowych komisji sejmo-
wych.
Tak, proszę państwa, głosowania odbędą się nie
wcześniej niż o godz. 20 jutro.
W bloku głosowań planowane jest m.in. dokonanie
zmian w składach osobowych komisji sejmowych.
W przypadku zgłoszenia poprawek do projektu
ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
zgodnie z regulaminem Sejmu Sejm rozpatruje je na
najbliższym posiedzeniu po zakończeniu prac Komi-
sji Finansów Publicznych.
Wstępnie dodatkowe posiedzenie Sejmu planowa-
ne jest w sobotę, 18 lipca br., od godz. 9.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
6 Projekt uchwały upamiętniającej ofiary zbrodni dokonanych w latach 1937–1939 na Polakach zamieszkałych w ZSRR
Marszałek
Jednak w przypadku sprawnego zakończenia prac
przez Komisję Finansów Publicznych i przedstawie-
nia dodatkowego sprawozdania nie wykluczam zwo-
łania tego dodatkowego posiedzenia Sejmu w piątek
w godzinach wieczornych.
Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawy:
— o zmianie ustawy o działalności ubezpiecze-
niowej oraz ustawy o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zor-
ganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach pu-
blicznych,
— o zmianie ustawy o obrocie instrumentami fi-
nansowymi,
— o pomocy państwa w spłacie niektórych kredy-
tów mieszkaniowych udzielonych osobom, które utra-
ciły pracę
— oraz o zmianie ustawy Kodeks karny wyko-
nawczy.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. po-
rządku dziennego: Przedstawiony przez Prezy-
dium Sejmu projekt uchwały upamiętniającej
ofiary zbrodni dokonanych w latach 1937–1939
na Polakach zamieszkałych w ZSRR (druk
nr 2174).
Bardzo proszę panie i panów posłów o powstanie
z miejsc.
(Zebrani wstają)
Odczytam tekst projektu uchwały, jeżeli się da.
„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej upa-
miętniająca ofiary zbrodni dokonanych w latach
1937–1939 na Polakach zamieszkałych w ZSRR.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje cześć pa-
mięci 150 tysięcy Polaków zamordowanych przez
NKWD w latach 1937–1939 w ramach tzw. operacji
polskiej w czasie »Wielkiego Terroru«.
Sejm wyraża wdzięczność działaczom rosyjskiego
stowarzyszenia »Memoriał« oraz tym historykom
rosyjskim i ukraińskim, którzy podtrzymują pamięć
o ludobójstwie dokonanym na naszych niewinnych
rodakach.”
Proponuję przyjęcie tekstu przez aklamację.
(Oklaski)
Dziękuję.
Stwierdzam, że Sejm podjął uchwałę upamiętnia-
jącą ofiary zbrodni dokonanych w latach 1937–1939
na Polakach zamieszkałych w ZSRR.
Bardzo proszę posłów sekretarzy o przedstawie-
nie komunikatów.
Sekretarz Poseł Jacek Pilch:
Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się po-
siedzenia Komisji:
— do Spraw Kontroli Państwowej – godz. 10;
— Śledczej do zbadania prawidłowości działań
organów administracji rządowej w sprawie postępo-
wań karnych związanych z uprowadzeniem i zabój-
stwem Krzysztofa Olewnika – godz. 10;
— Śledczej do zbadania sprawy zarzutu nielegal-
nego wywierania wpływu – godz. 10;
— Administracji i Spraw Wewnętrznych – godz. 11;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” – godz. 11;
— Finansów Publicznych wspólnie z Komisją In-
frastruktury – godz. 13;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” – godz. 13;
— Gospodarki – godz. 13.30;
— Rolnictwa i Rozwoju Wsi – godz. 14;
— do Spraw Kontroli Państwowej – godz. 15;
— do Spraw Unii Europejskiej – godz. 15;
— Infrastruktury – godz. 15;
— Obrony Narodowej – godz. 15;
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional-
nej – godz. 15;
— Polityki Społecznej i Rodziny – godz. 17;
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional-
nej wspólnie z Komisją do Spraw Kontroli Państwo-
wej – godz. 17;
— Zdrowia – godz. 17.30;
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional-
nej wspólnie z Komisją Infrastruktury – godz. 18;
— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki – godz. 18;
— do Spraw Unii Europejskiej wspólnie z Komisją
Spraw Zagranicznych – godz. 18;
— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa – godz. 18;
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional-
nej wspólnie z Komisją Edukacji, Nauki i Młodzieży
– godz. 19.
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. po-
rządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy budżetowej
na rok 2009 (druk nr 2163).
Proszę o zabranie głosu ministra finansów pana
Jana Vincent-Rostowskiego w celu przedstawienia
uzasadnienia projektu ustawy. (Oklaski)
Minister Finansów
Jan Vincent-Rostowski:
Panie Marszałku! Panie Premierze! Wysoki Sej-
mie! Gdy w październiku ubiegłego roku w trakcie
pierwszej debaty nad budżetem nasilały się sympto-
my kryzysu światowego, zapowiedziałem z tej mów-
nicy, że jeśli będzie to konieczne, rząd nie zawaha się
przed nowelizacją budżetu.
W następnych miesiącach kryzys wybuchł z całą
siłą. Okazał się on znacznie głębszy, niż spodziewał
się tego cały świat. Choć polska gospodarka udowod-
niła, że jest bardziej odporna niż innych krajów, to
jednak kryzys nie pozostał bez wpływu również
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski
u nas. Dlatego w grudniu poprzedniego roku zapo-
wiedziałem, że ewentualna nowelizacja ustawy bę-
dzie przeprowadzona w połowie roku. Dziś przed-
stawiam Wysokiej Izbie projekt znowelizowanego
budżetu.
Rząd przedstawia nowelizację właśnie teraz, bo
Polska musiała najpierw udowodnić, że prowadzi od-
powiedzialną politykę gospodarczą, bo polskie przed-
siębiorstwa pokazały, że potrafią przeciwstawić się
kryzysowi znacznie skuteczniej niż firmy w innych
krajach, bo zgodnie z naszymi przewidywaniami pod
koniec pierwszej połowy roku nastąpiła stabilizacja
kryzysu światowego.
Teraz możemy precyzyjnie określić wpływ kryzy-
su na dochody budżetu w skali całego roku i bezpiecz-
ne pole manewru w odniesieniu do wzrostu deficytu.
Dziś rząd może wiarygodnie odpowiedzieć na podsta-
wowe pytania: jakie cele, mimo tak dotkliwego kry-
zysu, mogą być w tym roku zrealizowane zgodnie
z wcześniejszymi planami, jakie, mimo kryzysu,
mogą być zrealizowane częściowo, a jakie muszą być
przesunięte na następne lata?
Czas kryzysu to czas, w którym trzeba oszczę-
dzać, by można było wydawać. Dlatego teraz, gdy
osiągnęliśmy podstawowe cele stabilizacyjne rządu
i gdy uspokoiła się sytuacja światowa, można prze-
prowadzić nowelizację, która sama nie będzie wyma-
gać nowelizacji. Najlepszym dowodem na to, że odło-
żenie nowelizacji do połowy roku było dobrą decyzją,
jest to, jak dramatycznie zmieniała się sytuacja
w pierwszym półroczu. Co chwila pojawiały się nowe
złe informacje o gospodarce światowej, po których
instytucje międzynarodowe, rządy i analitycy rynko-
wi korygowali prognozy na jeszcze bardziej pesymi-
styczne, także te prognozy dotyczące Polski. Gdyby
budżet został znowelizowany na początku roku, każ-
da taka informacja byłaby sygnałem, że potrzebna
jest kolejna zmiana ustawy. Teraz możemy przedsta-
wić Wysokiej Izbie nowelizację budżetu – nowelizację
odpowiedzialności, która minimalizuje negatywny
wpływ światowego kryzysu na gospodarkę Polski.
Powtórzę. Połowa roku to najlepszy moment na
nowelizację ustawy budżetowej, bo dokonujemy jej na
podstawie twardych danych o gospodarce z pierwsze-
go półrocza. Nowelizacja w styczniu to zgadywanka
i lekkomyślność, nowelizacja teraz to wiedza i roz-
tropność.
Wysoki Sejmie! Dziś już wiemy, że rząd polski
podjął słuszną decyzję. (Oklaski) Wiemy także, że
pakiety stymulacyjne wprowadzone w bogatych kra-
jach starej Unii i w Stanach Zjednoczonych były nie-
skuteczne.
(Poseł Tadeusz Iwiński: Ale co pan opowiada?)
Ale nawet gdyby okazały się skuteczne, to nie by-
łyby dobrą drogą dla Polski, bo bogaty może być roz-
rzutny, a biedny musi być oszczędny, w przeciwnym
razie grozi mu katastrofa. Te powody zadecydowały
o wyborze sposobu walki ze światowym kryzysem
7
gospodarczym przez polski rząd. Rząd wiedział, że
znaczny wzrost zadłużenia w sytuacji Polski byłby
jedynie sposobem na doprowadzenie do załamania
gospodarki, dlatego odpowiedzią rządu na kryzys
obniżający dochody budżetowe było przygotowanie
pakietu oszczędności zapobiegających gwałtowane-
mu wzrostowi długu państwa.
Następne miesiące udowodniły słuszność tej dro-
gi. Zbudowaliśmy wiarygodność naszego kraju w pierw-
szym półroczu tego roku i wyrwaliśmy Polskę z ko-
szyka węgiersko-rumuńskiego. W grudniu poczyni-
liśmy wstępne oszczędności w wysokości 1700 mln
zł, następnie w styczniu dokonaliśmy oszczędności
na 10 mld zł. Dzięki temu w kwietniu rząd polski
uzyskał od Międzynarodowego Funduszu Walutowe-
go elastyczną linię kredytową na sumę 20 mld dola-
rów na zwiększenie międzynarodowych rezerw Na-
rodowego Banku Polskiego. To ustabilizowało kurs
złotego. Właśnie w taki sposób buduje się wiarygod-
ność, która następnie procentuje.
Dzięki odzyskanej wiarygodności nie tylko zacho-
waliśmy, mimo kryzysu, zdolność do zrefinansowa-
nia długu, zaciągniętego przecież przez poprzedni
rząd, ale także do sfinansowania bieżących wydat-
ków. Dlatego dzisiaj możemy bezpiecznie zaplanować
nieco wyższy deficyt niż w pierwotnym budżecie na
2009 r., czego nie mogliśmy zrobić w styczniu ani
w lutym, ani w marcu. Potwierdza to przeprowadzo-
na tydzień temu bardzo udana emisja obligacji dola-
rowych. Już po ogłoszeniu zwiększenia deficytu bu-
dżetowego Skarb Państwa zaoferował obligacje dola-
rowe w wysokości ok. miliarda dolarów. Popyt na te
obligacje przekroczył 8 mld dolarów. To jest najlepszy
dowód na to, że nasza strategia zarządzania kryzy-
sem była słuszna i jest skuteczna. (Oklaski) Powtórzę
raz jeszcze: czas kryzysu to czas, w którym trzeba
oszczędzać, by można było wydawać.
Wysoki Sejmie! Obecnie możemy ocenić, że docho-
dy budżetu w 2009 r. wyniosą 273 mld zł, a bezpiecz-
ny poziom deficytu wyniesie 27 200 mln zł. W 2009 r.
możemy zrealizować wydatki na poziomie 300 mld
zł, czyli o 8% większe niż wydatki wykonane w 2008 r.,
ale nie o 15,6% większe, niż przewidywała pierwotna
ustawa budżetowa. Główne oszczędności potrzebne
w warunkach kryzysu musi wziąć na siebie państwo,
tak by zminimalizować jego skutki dla gospodarstw
domowych i rodzin polskich. Rząd musiał przede
wszystkim zapewnić środki na wydatki, które wyni-
kają z obowiązujących przepisów prawa, ponadto
przyjęto zasadę, że w żadnej części sfery budżetowej
nie nastąpi spadek dochodów jej pracowników. (Okla-
ski) Trzeba było także zapewnić utrzymanie na nie-
zmniejszonym poziomie finansowania podstawowych
świadczeń społecznych. Wreszcie naszym prioryte-
tem było utrzymanie, zgodnie z pierwotnym planem,
tempa wzrostu najważniejszych wydatków rozwojo-
wych, przede wszystkim wydatków na budowę infra-
struktury. Taki prorozwojowy charakter ma także,
w ocenie rządu, utrzymanie podwyżki dla nauczycie-
li. Jest to grupa zawodowa, której praca ma najwięk-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
8 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski
sze znaczenie dla tworzenia kapitału intelektualnego
Polaków. Dlatego też utrzymaliśmy podwyżki wyna-
grodzeń na wyższych uczelniach.
Aby osiągnąć te cele, już od grudnia rząd wpro-
wadza oszczędności w pozostałych wydatkach.
W dziedzinach nieobjętych priorytetem ministerstwa
ograniczyły realizację nowych zadań do najpilniej-
szych i skoncentrowały wysiłek na poprawie efektyw-
ności wydatków. W ten sposób w grudniu rząd poczy-
nił wstępne oszczędności na kwotę 1700 mln zł,
a w styczniu na kwotę 10 mld zł. Oszczędności te
dotyczyły głównie wydatków bieżących. Wprowadze-
nie tych oszczędności na początku roku pozwoliło
resortom i wojewodom zaplanować wydatki na cały
rok w spokojny sposób. Uniknięto także potrzeby
znacznie większych cięć wydatków w drugiej połowie
tego roku. Część oszczędności osiągnięto, odkładając
na następne lata mniej pilne wydatki inwestycyjne.
Wreszcie oszacowano, wtedy wstępnie, a obecnie zwe-
ryfikowano możliwości wykorzystania rezerw budże-
towych. Dla utrzymania planowanych wcześniej wy-
datków na budowę dróg opracowano nowe zasady
współfinansowania tych wydatków przez Krajowy
Fundusz Drogowy. Będzie on pozyskiwał środki na
ten cel w międzynarodowych instytucjach finanso-
wych i od inwestorów prywatnych.
Przedstawiany dziś projekt nowelizacji budżetu
przede wszystkim sankcjonuje wprowadzenie już
wcześniej zaplanowanych oszczędności, ale nie w me-
chaniczny sposób. W ramach nowelizacji niektóre
wydatki zostały przesunięte, inne odblokowane.
Dzięki temu projekt, który dziś przedstawiam, nie
jest przygotowanym na szybko dokumentem, w któ-
rym mechanicznie obcina się wydatki, dochody
i zmniejsza inne wskaźniki budżetowe, wprost prze-
ciwnie, ta nowelizacja wpisuje się w naszą długofalo-
wą strategię oszczędności budżetowych, konsumuje
wcześniejsze przeglądy wydatków – z maja, lipca i grud-
nia 2008 r. i ze stycznia 2009 r.
W ramach nowelizacji udało się uchronić nie tylko
te społecznie szczególnie wrażliwe wydatki, bardzo
ważne jest to, że jednocześnie nie rezygnujemy z ce-
lów rozwojowych. Już w ramach autopoprawki do
budżetu z grudnia 2008 r., z myślą o walce z kryzy-
sem, zwiększyliśmy kwotę na gwarancje i poręczenia
z 15 mld do 40 mld zł. Teraz podwyższamy ją dodat-
kowo z 40 mld do 55 mld zł. Z tej sumy aż 29 mld zł
przeznaczonych będzie na gwarancje na budowę dróg
i autostrad. W Sejmie znajduje się właśnie ustawa,
która umożliwi Ministerstwu Finansów zarządzanie
emisjami obligacji Krajowego Funduszu Drogowego.
Dzięki temu zminimalizuje się ich koszt, skróci się
także i usprawni proces pozyskiwania środków dla
funduszu. Liczymy, że ustawę tę poprą wszystkie siły
polityczne.
Finansowanie przez Krajowy Fundusz Drogowy
gwarantuje, że już dziś będzie można budować drogi
na poczet przyszłych wpływów z nowego systemu
opłat drogowych, który będzie funkcjonował dopiero
od połowy 2011 r. Pozwoli to na odrobienie w najbliż-
szych latach 10-letnich zaległości w rozwoju sieci
dróg krajowych i autostrad. Projekt nowelizacji, któ-
ry dziś przedstawiam, jest więc także nowelizacją
rozwoju.
Wysoki Sejmie, nowelizacja, którą wprowadza
dziś rząd, dzięki przemyślanej i konsekwentnej stra-
tegii zarządzania kryzysem jest zarazem nowelizacją
odpowiedzialności, stabilizacji, wiarygodności, soli-
darności i rozwoju. Gdyby rząd polski działał inaczej,
mielibyśmy budżet antyspołeczny, destabilizujący,
niewiarygodny, nieodpowiedzialny i w konsekwencji
antyrozwojowy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu rządu
wnoszę o przyjęcie przedłożonego projektu noweliza-
cji ustawy budżetowej na 2009 r. Mam nadzieję, że
w tych trudnych czasach, kiedy tak bardzo potrzebna
jest współpraca Polaków, projekt ten zostanie popar-
ty przez wszystkie siły polityczne w parlamencie.
A teraz kilka słów o przyszłorocznym budżecie.
Wysoki Sejmie, pierwszą fazę obrony Polski przed
kryzysem mamy już za sobą. Nowelizacja budżetu
jest zwieńczeniem tej walki. Teraz musimy przystą-
pić do drugiej fazy tej batalii. Opadł kurz, mamy
dobrze rozpoznane pole bitwy. Widać już, jak głęboko,
w jakich obszarach i w jaki sposób kryzys odbił się
na sytuacji gospodarczej w Polsce i na świecie.
W ramach polskiej drogi przez kryzys rząd przepro-
wadził wielkie oszczędności opiewające na 13 mld zł,
ale teraz dobiegamy do końca tego, co rząd może zro-
bić bez zmian ustawowych. Dzisiaj nawet zmiana
wysokości wydatków na zakupy w zagranicznych
firmach zbrojeniowych wymaga zmiany ustawy.
Chyba wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że
nie możemy w nieskończoność zwiększać naszego
zadłużenia w takim tempie jak w tym roku. W takiej
sytuacji będziemy musieli jakoś finansować budowę
dróg i autostrad, służbę zdrowia, edukację, Policję,
emerytury i renty – wszystkie te wydatki, które uda-
ło się w tym roku ochronić pomimo kryzysu.
W obliczu największego od 80 lat kryzysu świato-
wego wszystkie instytucje publiczne muszą szukać
oszczędności i pracować na większe dochody do bu-
dżetu. Dotyczy to także Narodowego Banku Polskie-
go. Rząd nie ma zamiaru naciskać na niezależny
bank centralny, nie będzie żadnego skoku na kasę.
Rząd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnic-
twa Ludowego uważa, że niezależność Narodowego
Banku Polskiego jest świętością. To właśnie Platfor-
ma Obywatelska broniła niezależności NBP, kiedy
Andrzej Lepper proponował rozdanie części rezerw
międzynarodowych banku centralnego. Rząd Donal-
da Tuska chce tylko, żeby Narodowy Bank Polski
rzetelnie i całościowo stosował standardy Europej-
skiego Banku Centralnego, co nakazuje mu ustawa
o Narodowym Banku Polskim oraz uchwała Rady
Polityki Pieniężnej z 19 grudnia 2006 r.
Ministerstwo Finansów szacuje, że jeśli Narodo-
wy Bank Polski zastosuje te standardy w zrównowa-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski
żony sposób, to na koniec 2009 r. odnotuje pokaźny
zysk. Zgodnie z ustawą o NBP 95% tego zysku po-
winno być przekazane do budżetu państwa. Prakty-
ka stosowana w Narodowym Banku Polskim w trak-
cie obliczania zysku na 2008 r. była jednak inna.
Standardy Europejskiego Banku Centralnego zosta-
ły zastosowane naszym zdaniem wybiórczo i w bar-
dzo restrykcyjny sposób. Dlatego w 2008 r. w NBP
nie było zysku, mimo że bank mógł wykazać zysk na
poziomie może 2 mld zł. Jesteśmy przekonani, że je-
żeli Narodowy Bank Polski podejdzie do standardów
Europejskiego Banku Centralnego w bardziej wywa-
żony sposób, to zysk osiągnięty w 2009 r. wypłacony
do budżetu w 2010 r. może wynieść aż kilkanaście
mld zł.
Powtarzam: rząd nie zamierza niczego narzucić
Narodowemu Bankowi Polskiemu, ale bank powinien
być świadom tego, że jeżeli będzie do zysku za 2009 r.
podchodził w tak samo restrykcyjny sposób jak do
zysku za 2008 r., to cięcia budżetowe będą musiały
być znacznie większe, a może nawet będą musiały
wzrosnąć podatki, jeśli nie w 2010, to w 2011 r.
Wysoki Sejmie, weto czyni z prezydenta Rzeczy-
pospolitej efektywnie trzecią Izbę władzy ustawo-
dawczej. Tak naprawdę bez jego zgody nie można
zmienić ustaw i nie będzie możliwe skuteczne prze-
prowadzenie Polski przez kryzys. Weto daje prezy-
dentowi wielką władzę, a wielka władza wymaga
wielkiej odpowiedzialności.
To, co mówię, nie jest rozgrywką polityczną. To
jest po prostu fakt konstytucyjny. Można zadać py-
tanie: Dlaczego nie przekonać opozycji do naszych
planów? Prawda jest taka, że chcemy ją przekonać,
ale jest naturalne, że będzie ona miała własne plany,
bo przecież jest opozycją. Ma prawdo do własnych,
różniących się od rządowych celów politycznych. Par-
tie konkurują między sobą, aby przedstawić najlepsze
rozwiązania i przekonać do siebie wyborców, ale pre-
zydent nie powinien być liderem opozycji. Powinien
współpracować z rządem w walce z kryzysem. Dlate-
go mam nadzieję, że w obliczu największego od 80 lat
kryzysu gospodarczego na świecie prezydent Lech
Kaczyński wzniesie się ponad interes partii politycz-
nej, z której się wywodzi, i wesprze rząd w drugiej
fazie walki z kryzysem. Dziękuję. (Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję panu ministrowi.
Proszę państwa, Sejm ustalił, że w dyskusji nad
tym punktem porządku dziennego wysłucha 15-mi-
nutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-minuto-
wych oświadczeń w imieniu kół.
Otwieram dyskusję.
O zabranie głosu proszę panią poseł Krystynę
Skowrońską w imieniu klubu Platforma Obywa-
telska.
9
Poseł Krystyna Skowrońska:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Premierze!
Państwo Ministrowie! Panie i Panowie Posłowie!
Światowy kryzys gospodarczy to trudny czas dla
Polski, to trudny czas dla naszych sąsiadów. Jak
zatem wygląda nasza sytuacja? Jesteśmy jedynym
krajem, który ma dodatni wzrost gospodarczy, przy-
pomnę, 0,6 PKB. Dzisiaj nie czas, aby wzajemnie
przerzucać się argumentami, kto i na ile zakładał
wskaźnik wzrostu gospodarczego. Wskaźnik wzro-
stu PKB wskazuje, że wszystkie podejmowane przez
rząd działania dobrze służą gospodarce. Trudne
czasy wymagają zgody w sprawie rozwiązywania
najważniejszych problemów funkcjonowania pań-
stwa, przeznaczania pieniędzy na najważniejsze
zadania wspierające rozwój gospodarczy, ale rów-
nież ochronę osób i grup najsłabszych. Zgoda to
konkretna rozmowa o tym, jak uchronić obywateli
przed skutkami kryzysu, jak uniknąć konieczności
nakładania dodatkowych podatków – bo to jest naj-
prostsze.
Tak jak zapowiadał pan premier, wszystkie grupy,
które wymagają ochrony państwa, tę ochronę powin-
ny mieć zapewnioną. I tak właśnie w proponowanej
nowelizacji budżetu rząd zakłada. Priorytetem, jak
wskazywano, powinna być nauka. Pomimo że w pro-
jektowanym budżecie obniżono wydatki na naukę, to
i tak jest to najwyższy budżet, jakim dysponuje na-
uka w stosunku do poprzednich lat. Zwiększenie wy-
nagrodzeń nauczycieli to rzecz niesłychanie ważna
dla rządu i w tym zakresie nie ma żadnych oszczęd-
ności w projektowanym rozwiązaniu nowelizacji bu-
dżetu. Waloryzacja rent i emerytur to gwarancja
państwa, że te grupy, które wypracowały sobie swoją
emeryturę, będą mieć ją wypłaconą, tak jak przewi-
dują ustawy, i tu nie będzie żadnego zachwiania.
Rząd przygotował się do tego trudnego czasu.
Warto zwrócić uwagę i podkreślić, że rząd już w stycz-
niu bieżącego roku przygotował i wprowadził pro-
gram awaryjny zamrożenia wydatków na kwotę pra-
wie 18 mld zł. Wprowadzenie zmian będzie dzięki
temu łatwiejsze, będzie w ogóle możliwe. To dowód
odpowiedzialności i roztropności tego rządu. Rok
2005 – rządy SLD, lata 2005–2007 – rządy PiS to był
dobry czas na uzdrawianie finansów publicznych.
Ten czas został zmarnowany. Dzisiaj namawiam klu-
by opozycyjne: Nie krytykujcie, czego nie zrobiono,
bo będziecie krytykować samych siebie.
Minister finansów przedstawił poprawki w nowe-
lizacji budżetu, które lepiej dopasowują wydatki pu-
bliczne do zaostrzonych warunków ekonomicznych
i spowolnienia gospodarczego. Głównym założeniem
nowelizacji jest zmniejszenie wydatków o prawie
22 mld zł i zwiększenie deficytu budżetowego do kwo-
ty 27 mld zł, to jest o kwotę 9 mld, do poziomu, na
jakim deficyt budżetowy był w latach poprzednich.
Konieczność nowelizacji wynika ze zmniejszenia
wpływów do kasy państwa, a w pierwszym półroczu
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
10 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Krystyna Skowrońska
wpływy były znacznie niższe, niż przewidywano
w przyjętym przez parlament budżecie.
Obecna koalicja prowadzi politykę finansową na
podstawie twardych danych ekonomicznych za pierw-
sze półrocze, a nie, jak chciała opozycja, na podstawie
spekulacji i dywagacji. Chwali nas Bank Światowy,
Komisja Europejska za sposób wychodzenia z kryzy-
su. Przypomnę, że jesteśmy jedynym krajem, który
ma dodatni wzrost PKB. Nie namawiajcie nas pań-
stwo do tego, żebyśmy szli drogą tych krajów, które
sobie z kryzysem nie radzą, które mają ogromne de-
ficyty i ujemny wzrost gospodarczy. Przez rząd pana
premiera Donalda Tuska została wybrana droga,
która gwarantuje bezpieczeństwo obywateli i wspar-
cie dla najsłabszych.
Historia nie zaczęła się dwa lata temu. Lata naj-
lepszej koniunktury gospodarczej zostały zmarnowa-
ne. Nie przeprowadzono reformy finansów, zastopo-
wano prywatyzację, nie przeprowadzono reform
systemowych – przypomnę, że wydatki sztywne się-
gają 75% wydatków budżetowych. Wspólnie Platfor-
ma Obywatelska oraz Prawo i Sprawiedliwość
w poprzedniej kadencji zdecydowały o obniżeniu po-
datku PIT – skutek dla tego budżetu to kwota 8 mld
zł – obniżeniu składki rentowej dla przedsiębiorców
i pracowników, obniżeniu klina budżetowego, co ma
również ogromne skutki dla budżetu bieżącego roku.
Byliśmy taką opozycją, która chciała wprowadzenia
reform, a poprzedni rząd decydował się na przyjmo-
wanie Andrzeja Leppera do koalicji i wyrzucanie go
z koalicji, a nie na reformowanie budżetu państwa.
To obecna koalicja rządowa przeprowadziła trudną
reformę emerytalną dotyczącą emerytur pomosto-
wych. W trudnych czasach, w roku 2001 i 2002, So-
jusz Lewicy Demokratycznej zaproponował noweli-
zację, ale łatwo było sięgać do kieszeni podatników.
Proponowana nowelizacja nie zakłada sięgania do
portfeli Polaków. Polacy, jeśli chodzi o ich portfel,
mogą czuć się bezpieczni. Namawiamy zatem w cza-
sach trudnych kluby opozycyjne: Wycofajcie wszyst-
kie projekty ustaw, które powodują wzrost wydatków.
Będzie to działanie odpowiedzialne politycznie, a nie
jedynie gra.
Na tej sali opozycja wielokrotnie cytowała wypo-
wiedzi ekspertów ekonomicznych. Zatem co doradza-
ją eksperci w tych trudnych czasach? Aktywne prze-
ciwdziałanie spowolnieniu gospodarczemu. Mówił
o tym pan minister finansów, wskazując, jaką drogę
przeciwdziałania spowolnieniu gospodarczemu przy-
jął rząd, i myśmy te ustawy uchwalali. Niedopuszcze-
nie do nadmiernego zadłużania się państwa. Robimy
to w imię odpowiedzialności za bieżący rok, ale
i w imię odpowiedzialności za przyszłe pokolenia, aby
nie płaciły długów niepotrzebnie zaciąganych. Przy-
spieszenie prywatyzacji. Przygotowanie finansowego
planu na kilka najbliższych lat. Jesteśmy po proce-
dowaniu ustawy o finansach publicznych, przyjęli-
śmy takie rozwiązania. To krok w dobrym kierunku,
do którego namawiają również eksperci.
Szanowny Panie Marszałku! Panie Premierze!
Wysoka Izbo! Buduje nas również deklaracja prezy-
denta po spotkaniu z premierem, że podpisze nowe-
lizację budżetu. To powinien być dobry wzór dla opo-
zycji, szczególnie z Prawa i Sprawiedliwości. I ta
deklaracja powinna wyznaczać kierunek odpowie-
dzialnej debaty o nowelizacji budżetu. Mam nadzieję,
że odpowiedzialnie, bez gier politycznych, w imię
tego, że Polacy zasługują na dobre zarządzanie, na
troskę o ich ważne sprawy, będziemy rozmawiać
o nowelizacji budżetu. Namawiam państwa z opozy-
cji: W imię odpowiedzialności rozmawiajmy o kon-
kretach, a nie próbujmy grać politycznie. Polacy na
to nie zasługują. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Głos zabierze pani posłanka Aleksandra Natalli-
-Świat, Prawo i Sprawiedliwość. (Oklaski)
Poseł Aleksandra Natalli-Świat:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Cofnijmy się na
chwilę w czasie. Jest grudzień 2008 r. – styczeń 2009 r.
Trwa debata o projekcie ustawy budżetowej na rok
2009. Rząd wprowadza poprawki do projektu. Mini-
ster Rostowski przekonuje, że projekt jest bardzo
dobry: Mamy już za sobą dwa miesiące kryzysu.
Uważamy, że ostrożna poprawka i sprawne zarządza-
nie instrumentami mającymi na celu zneutralizowa-
nie skutków kryzysu pozwoli na spokojne wykonanie
założeń budżetu na 2009 r. Wierzymy, że przedkła-
dany dziś skorygowany projekt budżetu zostanie
zrealizowany, przyczyniając się do umocnienia wia-
rygodności i stabilności naszego kraju i budując pod-
stawy do przyspieszonego rozwoju gospodarczego
w następnych latach.
Urzędowego optymizmu pana ministra nie po-
dzielał już wówczas właściwie nikt. O złych, niereal-
nych założeniach do budżetu mówili wszyscy eksper-
ci. To dlatego mówiłam w debacie budżetowej: Przy-
jęcie budżetu w tej wersji naraża kraj na niebezpie-
czeństwo nowelizacji ustawy budżetowej w ciągu
roku. Nierealistyczny budżet to nie jest budżet budu-
jący wiarygodność i stabilność finansową kraju.
I tak doszliśmy do lipca 2009 r. i omawiamy no-
welizację ustawy budżetowej na 2009 r. Ale, żeby
powrócić do deklaracji ministra Rostowskiego, moż-
na byłoby zapytać, co zawiodło: przygotowanie po-
prawki czy sprawność w zarządzaniu instrumenta-
mi neutralizującymi skutki kryzysu. Myślę, że jed-
no i drugie.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Aleksandra Natalli-Świat
Bez wątpienia warunki, w których działa dziś
rząd, w których działa dziś minister finansów, nie
są wymarzonymi warunkami. To nie są warunki,
o których premierzy i ich ministrowie finansów mo-
gliby marzyć. Ale pamiętajmy powiedzenie: „Kto
sieje wiatr, zbiera burzę”. Na obecną sytuację zapra-
cował ten rząd, nie wszystko można zwalić na kry-
zys. To zresztą zdaje się rząd rozumieć, wyciąga
z tego jednak tylko jeden wniosek: trzeba znaleźć
sobie winnego. Dlatego zapewne pan minister Ro-
stowski głównym elementem każdej wypowiedzi
czyni wywody o tym, do jakich to nieszczęść chciała
doprowadzić opozycja. Dzisiaj twórczą tę myśl roz-
wijała pani przewodnicząca Skowrońska. (Oklaski)
Im bardziej widać, że wszystko to, co proponował
minister Rostowski, nie sprawdziło się lub było błę-
dem, tym większe są w dywagacjach pana ministra
winy opozycji.
To myślenie znalazło zresztą ostatnio twórcze
rozwinięcie. Za konsekwencje polityki gospodarczej
rządu, których skutkiem jest osłabienie wzrostu go-
spodarczego, za brak efektywnej walki rządu z kry-
zysem, czego konsekwencją jest poszukiwanie kolej-
nych oszczędności albo też podwyższenie podatków,
odpowiedzialny jest prezydent i Narodowy Bank Pol-
ski. (Oklaski) To, że prezydent nie ma żadnego wpły-
wu na zysk Narodowego Banku Polskiego, nie ma
żadnego znaczenia, bo przecież doskonale pasuje to
do rozpoczętej przez Platformę Obywatelską kampa-
nii prezydenckiej.
O wartości merytorycznej tych pomysłów wypo-
wiadało się już wielu ekspertów. Ja przytoczę tylko
jedną wypowiedź pana Rybińskiego, który powie-
dział, że wydaje mu się, że ta propozycja przypomina
takie stwierdzenie, że w podziemiach NBP siedzą
krasnoludy i trolle i że to jest taki sam żart, jak pro-
pozycja premiera.
Oczywiście można poważnie mówić o tym, jak się
dzieli zysk – o tym rozstrzyga ustawa o Narodowym
Banku Polskim; jak tworzy się rezerwy – o tym mó-
wią standardy rachunkowości i uchwała Rady Poli-
tyki Pieniężnej z 2006 r., z czasów prezesury prof.
Balcerowicza; o tym, że raport Narodowego Banku
Polskiego badał biegły rewident i stwierdził, że
wszystkie wielkości oszacowane są prawidłowo i po-
stępowanie jest zgodne ze standardami rachunkowo-
ści. Można też pytać, dlaczego otwarcie linii kredy-
towej w Międzynarodowym Funduszu Walutowym
– 20 mld dolarów na stabilizację złotówki – jest dobre,
a pozostawienie 2 mld zł na rezerwy, na ryzyko zmia-
ny kursu jest złe. Można by o tym rozmawiać bardzo
długo, ale myślę, że ważne są konkrety, nie słowa.
Jednak chciałoby się także, aby słowa i deklaracje,
szczególnie przedstawicieli rządu, można było trak-
tować poważnie, dlatego że to jest polski rząd i dla-
tego że jego działania decydują o życiu milionów
obywateli.
11
Wróćmy więc do deklaracji i planów związanych
z budżetem na rok 2009. Pozwolę sobie znowu zacy-
tować ministra Rostowskiego: W przypadku zjawisk
kryzysowych solidarność społeczna musi być brana
pod uwagę. Przede wszystkim chodzi o ochronę naj-
bardziej zagrożonych. Na potrzeby ważnych wydat-
ków społecznych powstanie rezerwa solidarności
społecznej. Będzie z niej można korzystać w celu fi-
nansowania ważnych działań społecznych, takich jak
wsparcie dochodów rodzin żyjących poniżej progu
ubóstwa, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb
rodzin wielodzietnych, wsparcie akcji dożywiania
dzieci lub wsparcie osób niesamodzielnych, szczegól-
nie w podeszłym wieku, by miały zapewnioną pod-
stawową pomoc. Rezerwa solidarności społecznej
zostanie utworzona dzięki wzrostowi akcyzy na al-
kohol oraz na samochody osobowe o pojemności po-
wyżej 2 l. Łącznie działania te przyniosą budżetowi
dodatkowe przychody w wysokości 1140 mln zł.
Podatki zostały podniesione. A co ze wsparciem
najuboższych? Rezerwa solidarności społecznej zo-
stanie przeznaczona na zmniejszenie deficytu. Oka-
zało się, że w Polsce nie ma rodzin wielodzietnych
potrzebujących wsparcia, że nie ma rodzin żyjących
poniżej progu ubóstwa, nie ma takich potrzeb. Po
prostu niepotrzebne są te środki.
W uzasadnieniu do nowelizacji czytamy: „Likwi-
dacja ta pozwoliła na pozostawienie w budżetach
wojewodów środków w wysokości 800 mln zł na po-
moc społeczną”. Czy to oznacza, że w budżetach wo-
jewodów wzrosły te środki? Nic podobnego – zmalały
o 862 mln. To mi, niestety, przypomina stary dowcip
o Dzierżyńskim. Dzierżyński lubił dzieci i dlatego nie
zastrzelił dziecka, które prosiło go o chleb.
Czy fakt, że budżety wojewodów zmniejszono „tyl-
ko” o 860 mln, ma być tym dodatnim elementem li-
kwidacji rezerwy solidarności społecznej, czyli 1400
mln, które miały być przeznaczone na cele społeczne,
na pomoc najbiedniejszym? Czy to jakiś żart?
Inny przykład: „Zabrać biednym” – tak jedna
z gazet określiła propozycję zmniejszenia o ponad 75
mln środków na program poakcesyjnego wsparcia
obszarów wiejskich. To ponad 52% całości planowa-
nych środków. Pieniądze ma stracić 500 najbiedniej-
szych gmin – pieniądze, za które miały powstać
przedszkola, świetlice środowiskowe itd. Co więcej,
gminy już często mają popodpisywane umowy, pro-
jekty zostały rozpoczęte. Przykład ten, poza dowo-
dem na rzeczywistą wartość deklaracji o wsparciu
najuboższych, pokazuje, jak spóźniona nowelizacja
dezorganizuje wydatki publiczne – i to nie tylko bu-
dżetu państwa, ale także gmin. (Oklaski) A ofiarą
będą właśnie te gminy najsłabsze, najbiedniejsze,
w których budżetach nie ma rezerw.
Kolejny przykład: rezerwa na realizację świad-
czeń rodzinnych i świadczeń z funduszu alimentacyj-
nego – zmniejszenie o blisko 100%, o 95,5%. A jeszcze
8 czerwca pani minister Fedak twierdziła w odpowie-
dzi na interpelację pani poseł Sobeckiej, że wątpliwo-
ści budzi wysuwanie zaledwie po kilku miesiącach
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
12 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Aleksandra Natalli-Świat
tego roku wniosków o rzekomej nadwyżce w budżecie
państwa środków na świadczenia z funduszu alimen-
tacyjnego. Jeżeli więc w czerwcu pani minister Fedak
nie widziała nadwyżki w tym funduszu, to czy można
go w całości zlikwidować?
Zapewne także po to, by pomóc najsłabszym, rząd
nie zgodził się na podniesienie niewaloryzowanego
od lat progu świadczeń społecznych – wynosi on
nadal 504 zł, a to jest coraz mniej z powodu istnieją-
cej w ostatnich miesiącach inflacji. Coraz mniej też
osób może z tych świadczeń skorzystać. Dodatkowo
słyszeliśmy ostatnio o problemach z wypłatą tych
świadczeń, problemach spowodowanych opóźnieniem
w przekazywaniu środków przez Ministerstwo Fi-
nansów. Na opóźnienia w przekazywaniu środków
skarżą się także organizacje pożytku publicznego,
które realizują przecież cały szereg zadań niezwykle
ważnych społecznie. Sygnalizują one, że opóźnione
jest przekazywanie 1%, który mogliśmy wszyscy
w ramach swojego podatku dochodowego przekazać
na działanie tych organizacji. Nie mogą się one tego
doczekać, bo pieniądze są zatrzymywane. Być może
Ministerstwo Finansów w ten sposób ratuje płynność
budżetu. To jest pytanie do ministra Rostowskiego.
W czasie uchwalania budżetu pan minister mówił
o priorytetach. Zaliczył do nich wzrost nakładów na
naukę i drogi. A dziś okazuje się, że to właśnie nauka
nie jest priorytetem, bo tnie się ten budżet o ponad
600 mln zł, o 12%. Wsparciem dla młodzieży i stu-
dentów zapewne ma być ograniczenie środków na
dopłaty do Funduszu Pożyczek i Kredytów Studenc-
kich i środków na „Narodowy program stypendial-
ny” o ponad 20%. Czy to jest priorytet – nauka, mło-
dzież, wspieranie nauki młodzieży?
Drugi priorytet to drogi. W krajowym programie
budowy dróg zapowiedziano, że w 2009 r. na drogi
wydane będzie bodajże ok. 32 mld zł. W grudniu rząd
stwierdził, że nakłady na drogi wynosić będą 30 mld,
a dziś mówi się o 23 mln – ale czy na pewno? To, co
się dzieje z finansowaniem budowy dróg, jest chyba
najbardziej jaskrawym przykładem absolutnie nie-
zrozumiałej polityki tego rządu. Dysponując ogrom-
nymi kwotami z Unii Europejskiej, uznając budowę
dróg za priorytet, bo przecież to dzisiaj także słysze-
liśmy, rząd doprowadził do całkowitej dezorganizacji
i braku środków na budowę dróg. Zapowiedziane
jeszcze w styczniu przesuwanie finansowania dróg
do Krajowego Funduszu Drogowego jest pomysłem
złym, a jego realizacja jest czymś jeszcze gorszym.
Właśnie wczoraj na posiedzeniu komisji finansów
i Komisji Infrastruktury omawialiśmy kolejną już
nowelizację ustawy o autostradach płatnych i fundu-
szu drogowym...
(Poseł Krystyna Skowrońska: Przerwaliście pań-
stwo obrady.)
...i to był kolejny dowód na to, że...
(Poseł Jan Walenty Tomaka: Przerwaliście obrady.)
...cały ten pomysł jest kompletnym nieporozumie-
niem. Zamknięto możliwość finansowania budowy
dróg z budżetu i do dziś nie stworzono innej alterna-
tywy, a jest prawie połowa lipca 2009 r. Poselski pro-
jekt Platformy Obywatelskiej, który wczoraj omawia-
liśmy, jest według opinii sejmowego biura studiów
i analiz niezgodny z prawem Unii Europejskiej i będzie
wymagał notyfikacji przez Europejski Bank Central-
ny. A ta notyfikacja powinna być dokonana przed pod-
jęciem merytorycznych decyzji – czyli kiedy?
(Poseł Krystyna Skowrońska: Nieprawda!)
To zresztą nie wszystkie wady tego projektu.
Wszystko to potwierdza nasze wcześniejsze opinie,
że zmiana sposobu finansowania dróg doprowadziła
w efekcie do dezorganizowania finansowania budo-
wy dróg – przypomnę, że jest połowa lipca, a dalej
nie wiadomo, jak one do końca mają być finansowa-
ne – opóźnienia z tego tytułu realizacji tych zadań,
większych kosztów zaciągania zobowiązań przez
BGK niż bezpośrednio przez budżet, co wczoraj po-
średnio zostało potwierdzone, trudności firm wyko-
nawczych, które w ogromnym stopniu niezależne są
od zamówień publicznych, a zatem w efekcie ogra-
niczenia wpływów do budżetu państwa. I kółko się
zamknęło.
W uzasadnieniu nowelizacji ustawy budżetowej
czytamy, że: oczekiwane jest głębokie osłabienie ak-
tywności inwestycyjnej sektora prywatnego, wzrost
gospodarczy będzie podtrzymywany przez inwestycje
publiczne. Zgadzamy się z tym stwierdzeniem. Ale
dlaczego dezorganizuje się efektywne wydatkowanie
środków publicznych? Dlaczego ogranicza się nakła-
dy na inwestycje? O drogach już mówiłam. Ale takich
przykładów w tej nowelizacji jest wiele: inwestycje
w szpitalach klinicznych – ponad 130 mln zł, inwe-
stycje wieloletnie – szkoły wyższe, inwestycje na roz-
budowę szkół wyższych. Są też inwestycje może
mniejsze, ale za to ważne dla przyszłości: falochron
dla portu w Świnoujściu, bez którego nie powstanie
Gazoport, inwestycje w instytucjach kultury. Kultu-
ry to chyba rzeczywiście ten rząd szczególnie nie lubi,
sądząc po ustawie medialnej. (Oklaski)
W kontekście ostatnich doświadczeń powodzio-
wych szczególnie bulwersuje propozycja zmniejszania
nakładów na zbiornik Świnna Poręba czy na gospo-
darkę wodną. Czy tak jak wobec braku działań wspo-
magających zatrudnienie, gdyż te działania dotych-
czas nie są realizowane w żaden sposób, rząd propo-
nuje wsparcie dla spłaty kredytów tym, którzy zosta-
ną bezrobotni? Czy wobec braku inwestycji, które
mają zapewniać bezpieczeństwo powodziowe, rząd
będzie proponował, tak jak ostatnio na posiedzeniu
komisji finansów, wakacje dla dzieci powodzian i to
za pieniądze przewidziane na wypoczynek dzieci
z rodzin wiejskich? Bo takie przesunięcie zostało do-
konane (Oklaski), zabrano dzieciom z rodzin wiej-
skich, żeby dać dzieciom powodzian. Nie jesteśmy
przeciwko zaopiekowaniu się dziećmi powodzian, ale
jesteśmy przeciwko ograniczaniu środków na bezpie-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Aleksandra Natalli-Świat
czeństwo powodziowe. Trzeba przede wszystkim
przyczyny zwalczać (Oklaski), a nie tylko skutki.
(Poseł Janusz Cichoń: Wszystkie dzieci są nasze.)
Rząd dba o bezpieczeństwo Polaków. Być może
o tym ma świadczyć zabieranie ponad 500 mld zł Po-
licji i straży pożarnej, łącznie z brakami w ubiegłym
roku to już będzie ponad miliard złotych…
(Poseł Jan Walenty Tomaka: 500 mln.)
500 mln, przepraszam bardzo, 500 mln. Miliard
będzie łącznie z niezrealizowanymi zadaniami w ubie-
głym roku.
...zmniejszając zatrudnienie w Policji o ponad
3 tys. etatów, zmniejszając dotacje dla jednostek
ochrony przeciwpożarowej i ochotniczej straży pożar-
nej. Rząd dba o polską armię, tylko że przez jej pro-
fesjonalizację (Dzwonek) rozumie chyba rezygnację
z poboru i obcięcie wydatków.
Szanowni Państwo! Rząd postawił sobie jako je-
den z głównych priorytetów utrzymanie deficytu na
poziomie 18 mld zł. O tym już mowy nie ma. Ale czy
aktualne wyliczenia są realne? Eksperci podnoszą
wiele zastrzeżeń co do oszacowania nowelizacji wiel-
kości dochodów, szczególnie podatkowych, kosztów
obsługi zadłużenia. Powstaje pytanie: czy minister
finansów starał się tym razem zbliżyć do prawdopo-
dobnych wielkości, czy jak w harmonogramie wydat-
ków na ten rok wcześniej zaproponowanym jedynie
na papierze miało się wszystko zgadzać?
Ale to nie koniec kłopotów. Jak naprawdę wyglą-
da sytuacja? Co kryjecie za niezrozumiałymi działa-
niami ministra finansów? Czy wypychanie finanso-
wania dróg poza budżet naprawdę zmniejsza publicz-
ne zobowiązania? Jaka jest sytuacja Funduszu Ubez-
pieczeń Społecznych i Narodowego Funduszu Zdro-
wia, do którego na przykład też są wypychane z bu-
dżetu chociażby koszty przeszczepów?
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć, pani poseł.
Poseł Aleksandra Natalli-Świat:
Zaraz skończę, panie marszałku, jeszcze dosłow-
nie parę zdań.
Jeszcze jedna niezwykle ważna rzecz. Co oznacza
zwiększenie dochodów w pozycji: środki z Unii Euro-
pejskiej i innych źródeł niepodlegających zwrotowi
o ponad 8 mld zł i jednoczesne zmniejszenie wydat-
ków w rezerwie celowej na projekty realizowane
z udziałem środków publicznych o 7 mld zł? Czy, jak
mówią niektórzy ekonomiści, jest to swoista pożycz-
ka? Czy aby zbliżyć się do ustalenia faktycznych bra-
ków w budżecie, a co za tym idzie, określenia przy-
szłych zobowiązań, nie trzeba byłoby do pokazanego
w noweli deficytu dodać ok. 9 mld zł przesuniętych
13
do Krajowego Funduszu Drogowego, 8 mld zł w FUS,
8 mld zł pożyczki ze strony Unii Europejskiej, ze
środków unijnych? Przedstawiciele rządu i Platformy
Obywatelskiej wielokrotnie powtarzali, jak ważne
jest ograniczenie zadłużenia Polaków i oskarżali Pra-
wo i Sprawiedliwość o zwiększanie tego zadłużenia.
A prawda wygląda tak, że zadłużenie sektora finan-
sów publicznych w latach 2006–2007 wzrosło o 64 mld
zł, natomiast w roku 2008 – tylko w roku 2008 – po-
nad 70 mld zł, a od grudnia 2007 do kwietnia 2009 r.
ponad 100 mld zł.
(Poseł Urszula Augustyn: Dawno minął czas.)
Bez względu na to, na kogo rząd będzie zrzucać
odpowiedzialność, wszyscy za to zapłacimy. O tym,
że należałoby nie tylko poszukiwać ograniczeń, a na
przykład zwiększyć ściągalność podatków, można by
także dużo mówić, czy o tym, dlaczego koalicja rzą-
dowa namawiała do niepłacenia abonamentu, daniny
publicznej, dlaczego przedstawiciel ważny koalicji
rządowej daje przykład niepłacenia podatków.
(Poseł Urszula Augustyn: Ostatnie zdanie. Na-
prawdę.)
Ale niestety na wystąpienia w tak ważnej sprawie…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Pani poseł, przepraszam panią.
Pani poseł, proszę kończyć, trzy minuty już pani…
Poseł Aleksandra Natalli-Świat:
Panie marszałku, jedno zdanie.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dobrze, proszę bardzo.
Poseł Aleksandra Natalli-Świat:
To jest ważna sprawa dla całego kraju. Rozumiem,
że im krócej, tym lepiej dla państwa. Nowelizacja
budżetu jest opóźniona ze względu na interes poli-
tyczny. Jest chaotyczna, obrazuje dążenie do chwilo-
wego zasypania dziury budżetowej. Jak tak dalej
pójdzie, to, posługując się militarystycznymi porów-
naniami pana ministra Rostowskiego, polska gospo-
darka przypominać będzie krajobraz po bitwie.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Proszę bardzo, pan minister Rostowski.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
14 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Minister Finansów
Jan Vincent-Rostowski:
Tylko dwa słowa wyjaśnienia.
Wysoki Sejmie! Jeśli chodzi o przekazywanie 1%,
to te pieniądze nie zostały jeszcze przekazane z jednej
bardzo prostej przyczyny. Organizacje pozarządowe
prosiły, żeby pieniądze zostały przekazane po
uwzględnieniu korekt w zeznaniach PIT-owskich.
A te korekty mogą być dokonywane aż do 1 lipca.
Dlatego praca nad przekazywaniem tych pieniędzy
mogła się zacząć dopiero 1 lipca. Nie ma żadnego po-
wstrzymywania tych pieniędzy. Uważam, że sugestia
pani poseł, że jest to z powodów płynnościowych, kie-
dy rząd, Skarb Państwa właśnie sprzedał obligacje
za 2 mld dolarów, jest nie tylko nikczemna, ale
i śmieszna. (Oklaski)
(Głos z sali: Kłamie pan!)
(Poseł Ryszard Zbrzyzny: Na jakich warunkach?)
Nie tylko nikczemna, ale śmieszna. Po drugie…
Jeszcze nie skończyłem, pani poseł.
...jeśli chodzi ustawę o KFD, to sprzedawane ob-
ligacje przez ministra finansów nie muszą być do-
stępne dla wszystkich. To jest zupełnie normalne, że
tego rodzaju obligacje są sprzedawane pewnej grupie
banków inwestycyjnych na pierwszym miejscu. Tak
dzieje się wszędzie na świecie, nie wymaga to żadnej
notyfikacji, pani poseł.
(Poseł Krzysztof Putra: Niech pan nie czaruje ludzi.)
Proszę jednak w przyszłości trochę bardziej
sprawdzać fakty. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
W jakim trybie, pani poseł?
(Poseł Aleksandra Natalli-Świat: Sprostowanie,
panie marszałku.)
Proszę bardzo.
Poseł Aleksandra Natalli-Świat:
Panie Ministrze! Ja powiedziałam, że organizacje
pożytku publicznego alarmują, że są opóźnienia
w przekazywaniu im 1%, i zapytałam pana, to było
pytanie do pana ministra, dlaczego tak się dzieje, czy
to jest ratowanie budżetu. Pan minister odpowiedział
tak, jak uznał za stosowne. Ma pan do tego pełne
prawo, udziela pan informacji. Ale określanie możli-
wości zadania przez posła pytania na podstawie do-
niesień, które są powszechnie dostępne i które uka-
zują się w mediach, określenie tego mianem nikczem-
ności i śmieszności, jest skandalem, panie ministrze.
Jeszcze ciągle w tej Izbie można zadawać pytania.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Aleksandra Natalli-Świat:
A informacja, o której mówiłam, dotycząca noty-
fikacji znajduje się w opinii Biura Analiz Sejmowych,
panie ministrze. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
I teraz, proszę państwa, Lewica dzieli głosy we-
dług własnego uznania. Ja będę udzielał głosu
w kolejności: najpierw pan poseł Grzegorz Napieral-
ski, później pan poseł Tadeusz Iwiński i następnie
pan poseł Bartosz Arłukowicz, a już czas panowie
dzielą sami.
Proszę bardzo.
(Głos z sali: Panie marszałku, 5 minut...)
Dlaczego mam 5 minut?
(Głos z sali: Do wejścia...)
Proszę bardzo.
Poseł Grzegorz Napieralski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani poseł Skow-
rońska występowała w imieniu Platformy Obywa-
telskiej i nawoływała do współpracy opozycji z rzą-
dem, prosiła o współdziałanie, a jej wystąpienie
odnosiło się tylko do jednego – jak przywalić opozy-
cji, jak przywalić Sojuszowi Lewicy Demokratycz-
nej. I powiem szczerze: po ludzku jest mi strasznie
przykro, bo myślałem, że dzisiaj ta debata będzie
merytoryczna i będzie nawoływaniem do porozu-
mienia, że będziemy szukali porozumienia. A jest
mi też przykro, ponieważ pani poseł, choć miła oso-
ba, choć długoletni parlamentarzysta, oszukuje i nie
trzyma się faktów. Otóż przypomnę pani poseł, któ-
ra opuściła niestety salę, tak jest zainteresowana,
że w roku 2001 objęliśmy rządy po Akcji Wyborczej
Solidarność, czyli po was, tylko wtedy inaczej się
nazywaliście, i otrzymaliśmy od was w prezencie
jako Sojusz Lewicy Demokratycznej dziurę Bauca
w wysokości ponad 90 mld zł. Tyle brakowało
w budżecie państwa. (Oklaski)
(Poseł Janusz Cichoń: Z jakim długiem publicz-
nym?)
I więcej powiem pani poseł i całej Platformie
Obywatelskiej – kiedy zakończyliśmy rządy w roku
2005, zostawiliśmy wam, prawicy, ponad 6 mld zł
w budżecie nadwyżki, którą mogliście swobodnie wy-
dać. (Oklaski)
(Poseł Renata Zaremba: Zwiększony dług publiczny.)
I chciałbym powiedzieć najważniejszą rzecz, nim
przejdziemy do faktów. Otóż tym różni się lewica od
prawicy, że my mamy wizję walki z kryzysem, że po-
trafimy to robić, że właśnie rządy lat 2001–2005
i 1993–1997 pokazały, że kiedy po was otrzymywali-
śmy stery rządów, mieliśmy pomysł, jak walczyć
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Grzegorz Napieralski
z kryzysem, jak wyprowadzić Polskę z kryzysu, co
czynić, żeby coraz mniej ludzi było bezrobotnych,
i jak ratować finanse publiczne. To taki wizjoner, jak
profesor Grzegorz Kołodko, potrafił przygotować cały
pakiet dla ratowania Polski. Wy tego niestety nie
potraficie. I to was boli – to was boli. (Oklaski)
(Poseł Renata Zaremba: Jak można tak kłamać?)
To przerywanie, szanowni państwo, przerywanie
i uśmiechy w tak ważnej debacie pokazują, jak jeste-
ście bezradni, jak jesteście nieudolni.
Ale wróćmy do faktów. „Budowa wzajemnego za-
ufania wymaga, by polityka gospodarcza rządu była
oparta na realnych podstawach, by jej horyzont wy-
biegał poza termin kolejnych wyborów” – tak powie-
dział premier Donald Tusk, jak widać, też mało za-
interesowany tak ważną debatą – też go nie ma.
Pytam pana premiera, dlaczego wycofał się tak szyb-
ko z tych słów. Dlaczego te słowa są już dzisiaj nie-
aktualne, dlaczego dzisiaj do nich się nie odwołuje?
Przez ostatnie miesiące dla celów politycznych Plat-
formy Obywatelskiej, dla kilku procent w wyborach
do Parlamentu Europejskiego byliście gotowi oszu-
kiwać, zaklinać rzeczywistość, nie przyznawać się do
błędów. Potrafiliście zrobić wszystko. Oszukaliście
nas, parlamentarzystów, Polaków – wszystkich. Dzi-
siaj, i już zaraz po wyborach do Parlamentu Europej-
skiego, zaczęły dobiegać nas straszne informacje – że
oto w budżecie państwa brakuje miliardów złotych,
że oto Zakład Ubezpieczeń Społecznych musi poży-
czać pieniądze, bo zabraknie na wypłatę rent i eme-
rytur, że zagrożone są podwyżki, że nie wiadomo, co
będzie w policji, co będzie z nauczycielami.
(Poseł Jakub Rutnicki: Nie straszcie.)
Proszę mi powiedzieć, co ma dzisiaj mówić emeryt
czy rencista, który ogląda tę debatę i zastanawia się,
czy dostanie w przyszłym miesiącu emeryturę czy
rentę. On nie rozumie tych wielkości, miliardów
i milionów złotych – on chce tak naprawdę wiedzieć,
czy jutro dostanie rentę lub emeryturę. Bo chcecie
przecież powiedzieć, że będziecie zadłużali Zakład
Ubezpieczeń Społecznych po to, żeby wypłacać renty
i emerytury.
Największy wasz grzech i największe zaniechanie
polegały na tym, że w ramach kampanii wyborczej
nie chcieliście ani z opozycją, ani z nikim rozmawiać
o tym, co dzieje się w finansach publicznych naszego
państwa. (Oklaski) Mówiliście o tym, że jesteśmy
wyspą na oceanie kryzysu, że damy sobie radę. Ale
przed chwilą słyszeliśmy ministra finansów, który
w swoim wystąpieniu raz po raz powtarzał, że jest
wielki kryzys, nie spodziewaliśmy się takiego kryzy-
su, że ten kryzys jest olbrzymi i my sobie nie dajemy
z nim rady. A przecież do 7 czerwca mówiliście co
innego. I minister finansów, i Donald Tusk przeko-
nywali nas, nawet na tej sali, że wszystko jest w po-
rządku, że mamy wizję, mamy pakiet, mamy kon-
kretne pomysły. Tylko dzisiaj ani minister, ani nikt
inny ich nie pokazał – nie ma żadnego pomysłu.
15
Minister finansów mówił, że nie będzie powięk-
szał deficytu, że nie będzie dalej zadłużał państwa,
bo grozi nam sytuacja taka, jak na Węgrzech. Dzisiaj
minister finansów ze spokojem mówi: jednak musimy
powiększyć deficyt, bo to jest potrzebne. I nie winię
rządu dzisiaj za to, że chce powiększyć deficyt, winię
za coś innego, za gorszy grzech, grzech zaniechania,
grzech nieprzygotowania się do tak groźnej sytuacji.
I niestety jest tak, że Niemcy, Holandia, Francja,
Hiszpania i wiele innych państw na świecie potrafi
bardzo szybko reagować – nieważne, czy jest kampa-
nia wyborcza, czy nie ma, bardzo szybko reagują.
Niestety my jako rząd polski, jako Polska nie reago-
waliśmy i skutki będą opłakane, bo przecież specja-
liści już zapowiadają, że wzrost gospodarczy do koń-
ca tego roku może być ujemny. I to wszystko odbije
się na nas, obywatelach, nie na ministrach – oni da-
dzą sobie radę.
Pan premier mówił niedawno w swoim telewizyj-
nym wystąpieniu: umówiłem się z Polakami, że będę
mówić prawdę. Tylko jej nie mówił. My, Sojusz Lewi-
cy Demokratycznej, domagamy się od pana premiera,
aby powiedział całą prawdę o stanie finansów pu-
blicznych państwa. (Oklaski) Co nas czeka, jak tak
naprawdę wygląda budżet, gdzie pochowane są tak
naprawdę wszystkie oszczędności czy te niedobory,
bo tak to powinniśmy nazywać – przecież wiemy do-
kładnie, że rząd potrafi to chować. Nie macie pań-
stwo żadnego pomysłu – żadnego. Reagujecie spon-
tanicznie: zabrać wojsku, bo przecież mówił marsza-
łek Komorowski, że jak wojsko dostanie rozkaz, to
nawet na drzwiach od obory poleci. No, nie poleci,
panie marszałku.
(Głosy z sali: Stodoły.)
Stodoły, przepraszam.
Zabrać zyski spółkom Skarbu Państwa – tylko za
rok, za dwa okaże się, że nie będzie pieniędzy na in-
westycje i będziemy płakać, bo te przedsiębiorstwa
nie dadzą sobie rady. Wziąć zysk z NBP, a jak nie
będzie miał, to niech przeksięguje, i da radę. To pra-
wie jak Andrzej Lepper. Będzie musiał pan Donald
Tusk niedługo ścigać się z panem Andrzejem Leppe-
rem jako twarz roku gazety „Wprost”.
Ten budżet, który dzisiaj proponujecie, ta noweli-
zacja pokazuje jedno – że tak naprawdę będziecie
oszczędzać tylko i wyłącznie na najsłabszych i naj-
biedniejszych. Bo dzisiaj już słyszymy w waszych
zapowiedziach, że edukacja nie jest najważniejsza, bo
zabieracie właśnie tym najsłabszym i najbiedniej-
szym możliwość pozyskiwania stypendium. (Oklaski)
Co ma dzisiaj powiedzieć student bądź studentka
z małej miejscowości, którzy liczą na takie stypen-
dium, którzy chcą być na studiach, a muszą zapłacić
za akademik, muszą kupić podręczniki, muszą być
może mieć dodatkowe zajęcia z języka – ale za co, jak
z biednej rodziny pochodzą, skąd mają wziąć te pie-
niądze? A wy ograniczacie fundusz stypendialny.
(Poseł Teresa Piotrowska: A skąd brali za czasów
SLD? Z własnej kieszeni.)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
16 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Grzegorz Napieralski
To jest tak naprawdę wasza polityka. Myśmy ten
fundusz stworzyli i myśmy dali wielkie pieniądze na
to. Tak właśnie wygląda wasza polityka. (Oklaski)
Mówiliście, że policja jest niezagrożona. Dowia-
dujemy się – wczoraj to podawano we wszystkich
serwisach informacyjnych – że zabraknie etatów dla
policjantów. A więc jeszcze raz pytam: Jak możecie
dzisiaj na tej sali sejmowej mówić, że byliście konse-
kwentni i mówicie prawdę? Co ma czuć dzisiaj Polak
przed telewizorem, który mówi: Jak mam się czuć
bezpiecznie, jak mogę wyjść po godz. 22, przecież nie
będzie policji, bo nie będzie, okazuje się, pieniędzy na
paliwo?
(Poseł Janusz Cichoń: Nie straszcie ludzi.)
Tak właśnie podchodzicie do zagadnienia budżetu
państwa. Nie macie żadnego pomysłu i to jest tak
naprawdę największy grzech Platformy Obywatel-
skiej i Donalda Tuska. Dziura budżetowa już dzisiaj
jest nazywana dziurą Donalda Tuska. Rząd Donalda
Tuska jest uważany za świetny propagandowo, ale
bardzo zły organizacyjnie. Pan minister finansów
przekonywał nas na tej sali wielokrotnie, że jesteśmy
w dobrych rękach. Dzisiaj sam mówi, że wszystko się
zawaliło.
(Poseł Teresa Piotrowska: Nic się nie zawaliło.)
Ale na koniec dobra informacja.
Rząd lewicowy, rząd Sojuszu Lewicy Demokra-
tycznej, rządził w Polsce dwukrotnie: w latach 1993–
–1997 i 2001–2005.
(Głos z sali: Wystarczy.)
(Poseł Teresa Piotrowska: I zmarnował szanse
Polski.)
Uratowaliśmy Polskę przed zapaścią, broniliśmy
ludzi przed utratą pracy, ratowaliśmy finanse publicz-
ne, mieliśmy wizję i jesteśmy gotowi jeszcze raz stanąć
i ratować Polskę przed wami, prawicą. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo. (Poruszenie na sali)
Proszę bardzo.
Minister Finansów
Jan Vincent-Rostowski:
Dziękuję.
Panie marszałku, kilka słów wyjaśnienia.
Po pierwsze, chciałbym jasno powiedzieć z tej try-
buny, że żaden emeryt nie musi się martwić o swoją
emeryturę (Oklaski) ani w przyszłym miesiącu, ani
w następnym, ani w żadnym innym. Nie tylko do
końca roku, ale i do końca nie tylko tych rządów.
Jestem pewien, że także do końca ewentualnych rzą-
dów lewicy kiedyś. (Poruszenie na sali, oklaski)
(Głos z sali: Nie, nie.)
Po drugie, chcę powiedzieć, że to, iż zarząd ubez-
pieczeń społecznych wziął jednodniową pożyczkę od
banku, płynnościową, żadnemu emerytowi w żaden
sposób nie zagraża i pan przewodniczący nie powi-
nien niepotrzebnie straszyć ludzi.
(Poseł Jakub Rutnicki: I doskonale o tym wie.)
I doskonale o tym wie.
Jeszcze jedna sprawa. Warto zaznaczyć, że w roku
2008 waloryzacja emerytur i rent opiewała na 7,7 mld
zł. Ta kwota będzie powtarzana co roku. Rząd Jaro-
sława Kaczyńskiego – przyjaciel emerytów – dał im
jednorazową wypłatę w ciągu całego czasu urzędo-
wania (Poruszenie na sali) – 1,7 mld zł.
(Poseł Elżbieta Rafalska: Przywrócił waloryzację.)
1,7 mld zł. Proszę państwa, po jednej stronie jest
7700 mln zł, które będą się powtarzały z roku na rok,
a po drugiej stronie jest jednorazowa podwyżka –
1,7 mld zł. Teraz państwo wiecie, kto jest prawdzi-
wym przyjacielem emerytów i kto naprawdę troszczy
się o naszych starszych obywateli. (Poruszenie na
sali, oklaski)
Panie Przewodniczący! Pan przewodniczący po-
wiedział, że nie mamy pomysłu, co zrobić w tym
roku. Panie przewodniczący, jest nowelizacja budże-
tu. Widocznie pan jej nie przeczytał.
(Poseł Renata Zaremba: Oczywiście, że nie.)
Jeśli chodzi o deficyt, to powiedziałem jasno i my-
ślę, że to powinno przekonać każdego: podwyższenie
deficytu o 9 mld zł w styczniu pokazałoby, że rząd,
Polska, nie panuje nad sytuacją finansową kraju.
Wrzuciłoby nas nie tylko do koszyka rumuńskiego,
ale także do węgierskiego. Właśnie dzięki determi-
nacji, odpowiedzialności, uzyskaniu oszczędności
w kwocie 12 mld zł mogliśmy sobie teraz pozwolić na
zwiększenie deficytu o 9 mld zł. Właśnie dlatego po-
wiedziałem, że czas kryzysu to jest czas, kiedy trzeba
oszczędzać, żeby można było wydawać. To jest zasad-
nicza sprawa.
Pan przewodniczący powiedział, że inne kraje re-
agują szybko. Niemcy zareagowali tak szybko, że
w I kwartale mieli 7-procentowy spadek PKB, a Pol-
ska miała wzrost w wysokości 1,8%. Gratuluję im ich
szybkiego refleksu.
Jeżeli chodzi o Narodowy Bank Polski, panie
przewodniczący, to powiem tak: propozycje czy suge-
stie, czy nawet, powiedziałbym, prośby i błagania ze
strony rządu Donalda Tuska wobec Narodowego
Banku Polskiego są absolutnie, w 100%, zgodne
z zasadami, ze standardami europejskiego systemu
banków centralnych.
(Poseł Elżbieta Rafalska: Trzeba mieć wiedzę.)
Coś znacznie szerzej zakrojonego proponował
w 2002 r. wizjoner, o którym pan mówił, pan prof.
Kołodko, na dużo większą skalę i z dużo większym,
można powiedzieć, zagrożeniem dla zasad zdrowej
księgowości. (Oklaski) My prosimy tylko o to, żeby
Narodowy Bank Polski w wyważony, całościowy spo-
sób stosował te zasady.
Jeśli chodzi o stypendia dla dzieci, dla uczniów, to
muszę powiedzieć, że czuję się szczególnie rozczaro-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski
wany, bo zrobiłem specjalny wysiłek, żeby przenieść
pieniądze z rezerwy solidarności społecznej do rezer-
wy ministra edukacji po to, żeby były wystarczające
środki na te stypendia. Na drugą połowę roku jest
w tej rezerwie 150 mln zł. I to będzie zupełnie wy-
starczająca suma. Takie są nasze obliczenia, że ta
suma będzie zupełnie wystarczająca. A więc bardzo
prosiłbym o trzymanie się faktów. Dziękuję państwu.
(Poruszenie na sali, oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Krzysztof Putra: Panie marszałku…)
Sekundę.
(Poseł Krzysztof Putra: Wniosek formalny.)
Proszę bardzo.
Ale proszę, aby to był formalny wniosek.
Poseł Krzysztof Putra:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam serdeczną
prośbę do pana marszałka i do pana ministra finan-
sów. (Poruszenie na sali)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Sekundę, sekundeczkę.
Poseł Krzysztof Putra:
Pan minister finansów rozbija tę debatę, bo po każ-
dym wystąpieniu komentuje. (Poruszenie na sali)
(Poseł Teresa Piotrowska: Ma prawo.)
Jest taki zapis w regulaminie, ma taką możliwość,
ale zwracam się z prośbą i do pana marszałka, i do
pana ministra, żeby umożliwić dokończenie wystą-
pień klubowych oraz w imieniu kół i wtedy do tego
się odnieść, a nie bez przerwy taką proceduralną
sztuczkę stosować. (Poruszenie na sali, oklaski)
(Poseł Teresa Piotrowska: Pan marszałek musi się
regulaminu nauczyć.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Oddalam wniosek jako niezgodny z regulaminem.
Proszę państwa, nie klaszczcie, bo ten wniosek
w gruncie rzeczy blokuje debatę. To pan minister
decyduje, kiedy zabierze głos.
Wniosek oddalam.
(Poseł Grzegorz Napieralski: Sprostowanie.)
W celu sprostowania, tak?
Proszę bardzo.
A następnie pan poseł Iwiński.
17
Poseł Grzegorz Napieralski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Jeżeli chodzi
o renty i emerytury, to nie jest to pana zasługa ani
pana rządu, lecz jest to zasługa ustawy, która właśnie
takie, a nie inne rzeczy gwarantuje. (Oklaski)
(Poseł Urszula Augustyn: Ktoś te ustawy pisze.)
My, Sojusz Lewicy Demokratycznej, bardzo moc-
no optowaliśmy za tą ustawą i dzięki nam ona jest.
(Poruszenie na sali)
Druga sprawa. Panie ministrze, mówi pan o in-
nych krajach, ale przypomnę, jak pięknie pan mówił
o zależności polskiej gospodarki, a szczególnie pol-
skiej waluty, kiedy wspominał pan na przykład
o wysokości polskiego deficytu.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, proszę sprostować wypowiedź, to wszyst-
ko. Pan nie ma prawa do polemiki, proszę prostować.
Proszę bardzo.
Poseł Grzegorz Napieralski:
Właśnie prostuję. Po kolei…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Nie, pan polemizuje.
Proszę bardzo.
Poseł Grzegorz Napieralski:
Panie marszałku, nie, prostuję.
(Poseł Teresa Piotrowska: Swoją wypowiedź.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Odbiorę panu głos. Proszę prostować swoją źle
zrozumianą wypowiedź, a nie polemizować.
(Poseł Teresa Piotrowska: Ad rem.)
Proszę bardzo.
Poseł Grzegorz Napieralski:
Panie marszałku, wiem, że bardzo często wyłą-
czacie mikrofony, zabieracie głos, ale to jest najważ-
niejsza debata.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę trzymać się regulaminu.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
18 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Grzegorz Napieralski:
Tak naprawdę pan się pomylił, bo chciał pan cał-
kowicie innego kursu złotówki w stosunku do euro.
To, że ten kurs się zmienił wbrew pana woli, wiąże
się z tym, że nasz eksport ratował naszą gospodarkę.
Trzeba to w tej sali powiedzieć. Powiem więcej, panie
ministrze. Mówi pan dzisiaj o funduszu stypendial-
nym, że wszystko będzie w porządku, że młodzi lu-
dzie mają się nie obawiać. Proszę mi powiedzieć,
dlaczego ci ludzie mają dzisiaj panu wierzyć.
(Poseł Urszula Augustyn: To jest polemika.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, za chwilę odbiorę panu głos. To jest
polemika. Przepraszam bardzo, pan przecież rozu-
mie, jest pan inteligentnym młodym człowiekiem.
(Poruszenie na sali) Proszę sprostować wypowiedź.
To nie ma nic wspólnego z pana wypowiedzią, pan
o tym w ogóle nie mówił. Za chwilę panu odbiorę głos,
i zrobię to z przykrością.
(Głos z sali: Mówił o tym.)
Nie mówił.
(Głos z sali: Tak, ja słyszałem.) (Wesołość na sali)
To źle pan słyszał.
Proszę, ostatnie zdanie. (Poruszenie na sali)
Poseł Grzegorz Napieralski:
Pan wyliczył razem z panem marszałkiem, że
ostatnie zdanie, ale proszę powiedzieć, dlaczego dzi-
siaj studenci i młodzi uczniowie mają wierzyć, że to
wszystko będzie zrealizowane, skoro wiele z pana
zapowiedzi dotyczących funkcjonowania budżetu
państwa, finansów publicznych zmieniło się w ciągu
kilku miesięcy i są one już nieaktualne. Wobec tego
jaką mamy dzisiaj, panie ministrze, gwarancję, pro-
szę nam to powiedzieć, że w październiku pan do nas
przyjdzie na salę sejmową i powie: pomyliłem się,
kryzys jest jeszcze większy i nie mamy pieniędzy,
musimy dalej ciąć, kosztem najbiedniejszych i naj-
uboższych. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dobrze, dziękuję bardzo.
Proszę państwa, pozwoliłem mówić tylko dlatego,
że przemawiał przewodniczący klubu. Pan doskonale
wie, że to nie było sprostowanie, to była polemika.
(Poseł Ryszard Zbrzyzny: To było polemiczne spro-
stowanie.)
Proszę nie nadużywać regulaminu.
Proszę bardzo, pan poseł Tadeusz Iwiński, Lewica.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ponad 250 lat
temu Jonathan Swift, autor „Podróży Guliwera”, na-
pisał: Nikt nie przyjmuje rad, ale każdy przyjąłby
pieniądze. To się w pełni odnosi do wystąpienia mi-
nistra Rostowskiego, mającego już pseudonim „Ilu-
zjonista” (Wesołość na sali), a także pasuje jak ulał
do obecnej sytuacji polskiego budżetu, która jest
przecież tylko częściowo efektem kryzysu światowe-
go, a w wielkim stopniu rezultatem z jednej strony
nietrafnych założeń oraz działań rządu, zaś z dru-
giej – niezrozumiałych zaniechań. Wiele wskazuje na
to, choćby postępowanie innych państw Unii, że no-
welizacja naszego budżetu jest spóźniona i nie wia-
domo, czy okaże się ostateczna. Co więcej, nie znając
w pełni stanu finansów państwa, trudno oceniać
trafność i realność proponowanych zmian. Nie zapre-
zentowano ich w ujęciu alternatywnym. Poważne
wątpliwości metodologiczne budzi też brak widocz-
nego i konkretnego powiązania dzisiejszego przedło-
żenia z paktem antykryzysowym.
Z punktu widzenia Lewicy cięcia budżetowe nie
powinny dotyczyć trzech podstawowych dla obywa-
teli sfer życia: służby zdrowia, polityki społecznej
oraz edukacji i nauki. Pytam, czy tak jest. Niestety
nie, stąd grozi nam choćby zmniejszenie i tak kom-
promitujących w skali międzynarodowej nakładów
na badania naukowe i mimo wszystko na stypendia.
Pozostaje wreszcie kwestia imponderabiliów, w tym
wiarygodności rządu, a zwłaszcza pana, panie mini-
strze, i premiera. Nie chodzi o pastwienie się nad
waszymi poszczególnymi wypowiedziami, ale warto
przypomnieć, że np. jeszcze jesienią ubiegłego roku
mamiliście nas rychłą perspektywą znalezienia się
w mechanizmie ERM II i wejścia Polski do strefy
euro w 2011 r. Dlaczego tak się działo?
Nie odnoszę się też do zaniku pamięci, który wy-
kazują przedstawiciele Platformy nie tylko w odnie-
sieniu do tego, co działo się w okresie rządów SLD.
Kwestia prawdy i wiarygodności jawi się jako kluczo-
wa dla funkcjonowania państwa, szczególnie w wa-
runkach kryzysu. Dlatego też nie sposób nie odnieść
się w tym kontekście do niezwykle bulwersujących
analiz i informacji ujawnionych ostatnio przez „Ga-
zetę Wyborczą”, dotyczących tajemniczych transakcji
Polski z Katarem. Okazuje się, że nie wiadomo, komu
sprzedano stocznie w Gdyni i w Szczecinie za niewiel-
ką sumę 380 mln dolarów. Nie wiadomo, co nowy
właściciel zamierza z nimi zrobić i co tak naprawdę
się z nimi stanie. Czy realna jest budowa w nich no-
wych typów statków, np. gazowców? Jednak praw-
dziwą bombą jest dość wiarygodna sugestia, iż praw-
dopodobnie Ministerstwo Skarbu Państwa przehan-
dlowało te stocznie za drogi katarski gaz. 20-letni
kontrakt z Katarem na dostawy gazu LNG wart jest
ok. 11 mld dolarów, jednak Polskie Górnictwo Naf-
towe i Gazownictwo ma płacić co roku aż o 100 mln
dolarów więcej niż choćby Japonia, bez porównania
bardziej uzależniona od importu gazu niż nasz kraj.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Tadeusz Iwiński
W ostatecznym rachunku koszty tego poniosą oby-
watele. Pytania dotyczące tej transakcji można mno-
żyć, a rząd dzisiaj proponuje radykalne cięcia budże-
towe, które nieuchronnie pogorszą standard życia
ludzi pracy.
(Poseł Anna Zielińska-Głębocka: Jaki to ma zwią-
zek z budżetem?)
W imieniu klubu Lewica powiem wprost, że dopó-
ki nie zostaną wyjaśnione zasadnicze wątpliwości
odnośnie do umów w sprawie katarskiego gazu i stocz-
ni nie będzie można mieć zaufania do obecnego rzą-
du, oczywiście także w kontekście nowelizacji budże-
tu. (Oklaski) W najlepszym razie zachodzi bowiem
podejrzenie, iż naruszono starą zasadę sformułowaną
przez – wierzę, że panu znanego – angielskiego dra-
matopisarza Noela Cowarda, że łatwiej oferujemy
nasze serca niż nasze pieniądze. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Bartosz Arłukowicz ma 1 minutę. Przy-
kro mi, to koledzy pana tak potraktowali.
Proszę bardzo.
Poseł Bartosz Arłukowicz:
Panie Marszałku! Myślę, że debata jest na tyle
ważna, że podobnie jak przedstawicielowi PiS-u prze-
dłuży mi pan o parę sekund to wystąpienie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Trudno zliczyć
składane publicznie przez pana premiera i pana mini-
stra zapewnienia, że rząd uczynił wszystko, żeby przed
skutkami kryzysu obronić najsłabsze grupy społeczne.
Dzisiaj pytam, panie ministrze, czy w ramach obrony
tych grup społecznych robicie skok na kasę funduszu
alimentacyjnego. (Oklaski) Czy dlatego każecie dzisiaj
płacić matkom samotnie wychowującym dzieci za kry-
zys? Zabieracie im 1,3 mld. Pytam, jak się do tego mają
pana słowa z 3 grudnia 2008 r., kiedy wspólnie, ponad-
partyjnie, tworzyliśmy rezerwę solidarności społecz-
nej, która miała służyć wspieraniu rodzin wielodziet-
nych, dożywianiu dzieci, ludzi w podeszłym wieku.
Dzisiaj bez skrupułów zabieracie z tej rezerwy solidar-
ności społecznej 1,1 mld. Czy taką Polskę chcecie bu-
dować? Panie ministrze, jak się do tego mają pana
słowa z 19 lutego, kiedy powiedział pan, że biedne
dzieci w żaden sposób nie stracą na kryzysie? Czy
w ramach tej obietnicy zabiera pan dzisiaj 0,5 mln zł
na wakacyjny wypoczynek dzieci i młodzieży? Siedźcie
w domu, jest kryzys. Czy w ramach tej solidarności
społecznej zabieracie 129 mln z funduszu stypendial-
nego? (Dzwonek) Kryzys szaleje, a kogo wołacie na
dywanik? Niewidomych i niedosłyszących, zabieracie
im 1,5 mln na podręczniki.
19
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, przedłużam czas pana wypowiedzi,
proszę mówić.
Poseł Bartosz Arłukowicz:
Panie marszałku, jeszcze jedno zdanie.
Panie ministrze, niech pan spojrzy w oczy rodzi-
ców dzieci chorych na chorobę Pompego. Zabrał pan
im 20 mln zł na leczenie. Co pan im każe robić: że-
brać czy umierać?
Patrząc na to wszystko, co robicie, panie mini-
strze i panie premierze, zastanawiam się, na jakim
podwórku się wychowywaliście. Na moim podwórku,
starsi bronili młodszych, silniejsi – słabszych. Mam
wrażenie, że na waszym naprawdę ci silniejsi każą
wyskakiwać z kieszonkowego tym słabszym. Jednak
macie w tym wszystkim dużo szczęścia, bo gdyby
opowieść o Pinokiu nie była tylko piękną baśnią
i gdyby rzeczywiście nosy wydłużały się tym ludziom,
którzy oszczędnie gospodarują prawdą, to mam wra-
żenie, że mielibyście spore trudności, żeby zmieścić
się w tej sali. Kiedy patrzę na te noski, to wydają mi
się lekko długie i spuszczone na kwintę. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
(Poseł Teresa Piotrowska: Panu też się nos wydłuży.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Stanisław Żelichowski, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
(Poseł Czesław Hoc: Atakuj, Staszku, atakuj.)
Poseł Stanisław Żelichowski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Zabierając głos
w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego,
mam przekonanie, że walczymy z kryzysem w imie-
niu społeczeństwa, które jest na dorobku, i nie mamy
takich możliwości walki z kryzysem, jak bogate kra-
je. Jednak skuteczność tej walki w przypadku boga-
tych krajów okazała się taka, jaka się okazała.
W związku z tym bardzo się cieszę, że te wszystkie
strachy kierowane stąd do opinii publicznej nie zosta-
ły przez Polaków przyjęte. Jeżeli porównamy sprzedaż
detaliczną – rok do roku, maj do maja – to w całej Unii
Europejskiej przeciętnie spadła o 3,1% . Mamy dwa
kraje, które są na plusie: Szwecja zwiększyła o 2,2%,
Polska o 1,4%. Te wszystkie strachy nie trafiają do
polskiego społeczeństwa i chwała mu za to.
Natomiast warto byłoby, panie ministrze, po dal-
szych analizach dotyczących następnych miesięcy
sprawdzić, dlaczego jest tak, że mimo wzrostu sprze-
daży detalicznej spadły w dość znacznym stopniu
wpływy z podatku VAT. Być może jest to sprawa eks-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
20 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Stanisław Żelichowski
portu i importu, być może są jakieś inne przyczyny.
Warto byłoby do tego wrócić.
Pan poseł Iwiński bardzo dobitnie mówił tu o Ka-
tarze. Myślę, że ten skroplony gaz jest kupiony po to,
że jeżeli pan prezydent Obama zaprosi pana premie-
ra Putina do złożenia wizyty i powie: tylko nie zapo-
mnij zakręcić gazu, to nie będziemy mieli w naszym
kraju problemów. Oby tak się stało, ma to zabezpie-
czyć nasz kraj przed tymi wszystkimi skutkami, któ-
re były do tej pory odczuwalne.
Chciałbym stwierdzić, że pan minister podał dro-
gi wychodzenia z kryzysu i w większości się z nimi
zgadzamy. Wielu optymistów twierdzi, że zmniejsza-
nie deficytu budżetowego jest dobre wówczas, kiedy
kraj notuje wzrost gospodarczy i kiedy jest on duży.
Jeżeli natomiast jest inna sytuacja, mamy spadek czy
recesję, to wówczas należy ten deficyt zwiększać. Tak
też się stało, takie decyzje podjął rząd i nie mamy do
tego zastrzeżeń. Jeżeli chodzi o uwagi, które pan mi-
nister odnosił do przyszłości, to chciałbym je jeszcze
poszerzyć o inne nasze propozycje, abyśmy nie tylko
cięli wydatki, lecz także szukali sposobu na rozru-
szanie gospodarki.
Jak już mówiłem, akceptujemy zwiększenie defi-
cytu do 27,2 mld. Dobrze, że stało się tak, że rząd nie
zaakceptował ponad 300 poprawek do budżetu pań-
stwa, bo dziś bylibyśmy w innej sytuacji. Trzeba by
było zwiększyć deficyt być może do 40–50 mld, bo
inaczej to wszystko by się nie bilansowało. Jeżeli by-
łaby większa inflacja, Narodowy Bank Polski – siłą
rzeczy, bo taka jest ustawa o Narodowym Banku Pol-
skim – musiałby podnieść skalę oprocentowania
i bylibyśmy w znacznie gorszej sytuacji niż obecnie.
Droga, którą wybrał rząd, jest ze wszech miar godna
pochwały.
Jeżeli chodzi o cięcia w poszczególnych resortach,
to mogę powiedzieć – pozwolę sobie na własną reflek-
sję – że przez 4 lata byłem w rządzie i gdyby minister
finansów zwrócił się na posiedzeniu rządu z takimi
propozycjami, to wiem, jak w poprzednich rządach
zostałby przyjęty. Byliśmy z panem przewodniczą-
cym Chlebowskim zaproszeni na posiedzenie rządu
i ministrowie przyjęli te propozycje, które zgłosił pan
minister, ze zrozumieniem i chwała im za to. Nie są-
dzę, żeby można było w tym zakresie nie uszanować
tej decyzji, którą podjęli sami ministrowie. Nie było
takiej sytuacji, z jaką mieliśmy do czynienia w latach
poprzednich, kiedy minister finansów proponował
takie czy inne działania.
PSL miało zastrzeżenia co do tego, czy dywidenda
– tak jak było w pierwotnej wersji – powinna być prze-
kazana w całości do budżetu państwa. Powstał okre-
ślony kompromis. Uważaliśmy, że dywidenda pocho-
dząca z jednostek finansowych powinna iść na rozwój
tych jednostek finansowych i na akcję kredytową.
Pan minister finansów mówił o tym, w jakim zakre-
sie została zwiększona akcja kredytowa. Chwała mu
za to. Natomiast warto szukać również innych dróg,
innych możliwości, aby wpływy do budżetu były jak
największe. Według nas wiele problemów mamy dla-
tego, że nasze państwo jest słabo zorganizowane. I to
dotyczy kolejnych ekip, nie jest tak, że dotyczy to tyl-
ko tej ekipy. Sprawa, jeżeli się przyjrzymy, tzw. opcji
walutowych. Mamy w Polsce służby specjalne, mamy
nadzór finansowy, mamy analityków banku, a stało
się to, co się stało. Nie wiem, o jaką kwotę chodzi,
kiedy mówimy o zmniejszeniu CIT-u w tym zakresie,
to mogą być 2–3 mld, kiedy zobaczymy, o ile spadły
wpływy do budżetu państwa. W tej chwili jest już
mniejszy problem przy stabilizacji złotówki, nato-
miast ważne jest – kieruję tu apel do rządu – aby
w jak najkrótszym czasie powstały w Polsce ze dwa,
trzy sądy powszechne, które będą rozpatrywały
wnioski składane przez firmy, bo takich sądów nie
ma. Sądy powszechne kierują sprawy do postępowa-
nia arbitrażowego, co prowadzi donikąd. Warto rów-
nież przy następnym budżecie, popierając to, o czym
mówił pan minister, że chodzi o Narodowy Bank Pol-
ski, przyjrzeć się na przykład kwestii funduszy celo-
wych, przynajmniej niektórych funduszy celowych.
Są różne subkonta, niekiedy nieużytkowane przez
kilka lat. Na tych subkontach leżą określone środki,
dzięki którym wykupuje się papiery wartościowe
Skarbu Państwa, zmniejsza się deficyt, ale warto
temu zagadnieniu przyjrzeć się bliżej. Warto zasta-
nowić się nad tym, jak to się dzieje, że wielkie sieci
handlowe w Polsce pracują charytatywnie tak na
dobrą sprawę. Te same sieci w innych krajach wyka-
zują określoną rentowność i określone wpływy do
budżetu państwa. W Polsce są na poziomie niemal
rentowności zerowej, w związku z tym ich wpływy
do budżetu państwa są znacznie mniejsze. Znam ta-
kie przypadki, kiedy na jednej ulicy są trzy maleńkie
sklepiki i jeden potężny sklep. Te maleńkie sklepiki
płacą więcej do budżetu państwa niż ten potężny
sklep, ich wpłaty są większe niż tych, że tak powiem,
dużych sieci handlowych. Należałoby się nad tym
zastanowić. Należałoby się również przyjrzeć całemu
procesowi inwestycyjnemu w naszym kraju. W tej
chwili obserwujemy... Wielu posłów w związku z tym
pisze interpelacje i zapytania do poszczególnych mi-
nistrów, ponieważ poprzednia ekipa tak postraszyła
urzędników, że każdy z nich dla świętego spokoju
żąda różnych informacji dodatkowych, analiz, co
przedłuża proces inwestycyjny i nikomu ani niczemu
nie służy. Niezależnie od komisji „Przyjazne Pań-
stwo”, która nad tymi problemami pracuje, ważne
jest, żeby w ramach rządu powstała jakaś grupa ana-
lityków, która przyjrzałaby się temu wszystkiemu.
Nie może być w nieskończoność tak, że co jakaś nowa
jednostka powstanie, to ma nowe oczekiwania, a py-
tany urzędnik: Dlaczego pan żąda tej informacji? –
odpowiada, że w przepisach nie ma mowy o tym, że
nie ma jej żądać, w związku z tym tak to wygląda.
Przed wojną mieliśmy ligę kolonialną, nie mając ko-
lonii, później, w latach 70. powstała liga konsumenc-
ka, kiedy nie było co jeść, teraz może warto, żeby
powstała w Polsce jakaś liga racjonalna, która przyj-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Stanisław Żelichowski
rzałaby się tym zagadnieniom, które są dylematem.
Sprawa może drobna, ale kiedy liczymy, to wychodzą
potężne kwoty, chodzi o samochody służbowe. W wie-
lu bogatych państwach samochód służbowy służy,
szczególnie w instytucjach finansowych, temu, by
w czasie pracy taki czy inny menedżer mógł się nim
poruszać, ale nigdzie nie służy temu, żeby menedżer
dojeżdżał do pracy i wracał z pracy. Gdybyśmy przyj-
rzeli się temu, jak to wygląda w naszym kraju, to
znaleźlibyśmy określone środki, warto więc byłoby
zwrócić na to uwagę. Jest wiele takich... Znam firmy,
które mają określone udziały w naszych firmach,
które najęły całe piętra dużych hoteli, dobrych hote-
li, i to wszystko idzie w koszty, a przez to – skoro idzie
w koszty – mniejsze podatki są płacone do budżetu
państwa.
Klub parlamentarny, panie marszałku, Wysoki
Sejmie, popiera propozycje przedstawione przez pana
ministra. Będziemy za nowelizacją budżetu w wersji
przedstawionej przez pana ministra. Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Jerzy Polaczek, Polska XXI.
Poseł Jerzy Polaczek:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Rozpatrywana dzisiaj nowelizacja ustawy budżeto-
wej, którą należy oceniać również w świetle innych
działań rządu, jest przykładem działań spóźnionych
i nieadekwatnych do skali czy też głębokości kryzysu,
jaki w Polsce coraz bardziej daje się zauważyć. War-
to podkreślić, iż do połowy bieżącego roku rząd za-
przeczał i udawał, że kryzysu nie ma, a było, według
oficjalnej wersji, tylko lekkie spowolnienie gospodar-
cze. Co widzimy teraz? Co jest najbardziej szokujące
w tej nowelizacji budżetu, jakie dane i jakie liczby?
To mianowicie, iż baza podatkowa budżetu przeżywa
szok. Dziura w dochodach podatkowych wyniosła ni
mniej, ni więcej tylko 18,5%, co stanowi gigantyczną
kwotę ponad 45,5 mld zł. Czy jeżeli rząd ogłosi, iż
kryzys został pokonany, to nastąpi gwałtowny
20-procentowy wzrost dochodów podatkowych w cią-
gu roku? Odpowiedź na to pytanie może być wyłącz-
nie negatywna. Koło Poselskie Polska XXI nie kry-
tykuje rządu za kryzys, ale za spóźnione działania
antykryzysowe, za spóźnioną nowelizację i za to, że
prawie przez rok mówił opinii publicznej, milionom
Polaków, iż jedynym lekarstwem na to miałoby być
szybkie przyjęcie euro, poprzedzone oczywiście wej-
ściem w połowie tego roku do tzw. korytarza ERM 2.
W jednej ze swoich wypowiedzi tutaj pan minister
Rostowski pochylił się z troską nad emerytami
21
w Polsce. Przypominam, że niektóre kraje nadbał-
tyckie, które są w tym mechanizmie, dokonały re-
dukcji w przypadku wypłat emerytury o 10%, a re-
dukcje wynagrodzeń sięgają 20%. Polska gospodarka
wskutek braku pakietu antykryzysowego nie jest
przygotowana do nowej sytuacji. Obserwujemy za to
gwałtowne jej schładzanie, mamy do czynienia z me-
chanizmem jej schładzania. Stan, w którym nie wi-
dzieliśmy i nie widzimy adekwatnych i odpowiadają-
cych skali negatywnych zmian w budżecie działań
rządu, musi budzić najwyższe zaniepokojenie. Dzisiaj
na przykład, przy okazji spóźnionej nowelizacji bu-
dżetu, pan minister Rostowski zapowiedział publicz-
nie, informując ponad 2,5 tys. wójtów, burmistrzów
i prezydentów miast, że spadek dochodów w przypad-
ku CIT i PIT doprowadzi do konieczności cięć w bu-
dżetach samorządów łącznie na kwotę 9 mld zł.
A kiedy samorządy mają to uczynić: pod koniec roku,
kiedy będzie góra niezapłaconych faktur czy też będą
inne sztywne wydatki wynikające z realizacji płat-
ności ustawowych? Brak działań antykryzysowych
rządu – przedstawiany zresztą i uzasadniany przez
jego przedstawicieli jako najlepsze lekarstwo – jest
jakąś cudaczną polityką i cudaczną ekonomią. Czy
nastąpiły, panie i panowie posłowie, w międzyczasie
jakieś realne, pozytywne działania rządu w zakresie
przełamywania barier rozwojowych kraju jak choćby
utrzymanie największych w latach 2009–2010 nakła-
dów na infrastrukturę drogową na podstawie decyzji
rządu z 2007 r.? Nie. Zamiast tego mamy rozparce-
lowanie wydatków z budżetu krajowego funduszu
w kwocie 9700 mln zł, które nadal w połowie roku są
wirtualnymi środkami. Jeśli zaś chodzi o znaczące
przyspieszenie w wydatkowaniu środków europej-
skich, które dawałoby efekty mnożnikowe w gospo-
darce i wspierałoby inwestycje prywatne, umacnia-
łoby złotówkę, polepszałoby również kondycję ban-
ków, ale przede wszystkich napędzałoby dochody do
budżetu, czy coś w związku z tym rząd zrobił? Nie-
wiele, bo rząd ma dużo wolnego czasu. Mówiłem nie-
dawno z tej trybuny w trakcie ostatniej debaty po-
święconej kryzysowi, iż rząd zamiast recepty i reak-
cji na budżetowy podatkowy huragan proponuje re-
akcję na skalę porannego wietrzyka. (Oklaski)
Propozycje rządu nie dają możliwości przerwania
spirali schładzania gospodarki ani możliwości
zwiększenia dochodów do budżetu. Co gorsze, po-
przez błędne działania związane z olbrzymim nie-
doborem dochodów podatkowych, wynoszącym, jak
wspomniałem wcześniej, 18,5%, rząd chce ten nie-
dobór rozrzucić po różnych pozabudżetowych ką-
tach. Kwota 45,5 mld zł niedoboru podatkowego
ma zostać zmniejszona poprzez redukcję wydatków
o 21 100 mln zł. Z kolei obniżka wydatków na Kra-
jowy Fundusz Drogowy w kwocie 9700 mln zł jest
redukcją pozorną, gdyż i tak ostatecznie zapłaci za
nią podatnik.
Warto zaznaczyć, iż ponad 30% dokonanych real-
nych oszczędności rządu dotyka osób najsilniej do-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
22 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Jerzy Polaczek
tkniętych przez kryzys, gdyż aż o 3400 mln zł obcina
się wydatki na pomoc społeczną.
Również krytycznie nasze koło, panie i panowie
posłowie, ocenia trik rządu, który zwiększa o 15,5 mld
zł dochody, a wliczając w to fundusze Unii –
o 8200 mln zł. Oznacza to ni mniej, ni więcej prze-
niesienie problemów na następne lata. Wykorzysta-
nie dzisiaj na potrzeby bieżące zaliczek otrzymanych
z Unii Europejskiej to przeniesienie na przyszłe lata
napięć budżetowych na realizację wydatków na te
projekty. (Dzwonek)
Panie marszałku, jeśli mogę prosić jeszcze o 1,5
minuty...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę, proszę.
Poseł Jerzy Polaczek:
W projektowanych zmianach budżetowych jest
wiele chaotycznych cięć. Warto zwrócić uwagę na
kilka najbardziej kuriozalnych, oddających skalę klę-
ski programowej rządu. Likwiduje się prawie 347-
-milionową dotację, rezerwę na dofinansowanie za-
dań wynikających z obowiązku szkolnego dla 6-lat-
ków. Miliony ludzi, miliony rodziców zadają sobie
dzisiaj pytanie, po co była ta histeria w ubiegłym
roku, jeśli tej rezerwy po prostu nie ma.
Świętą krową w tej nowelizacji są również kosme-
tyczne zmiany w finansowaniu patii politycznych,
natomiast cięcia w nauce, kulturze, szkolnictwie
wyższym, edukacji są dziesięcio- albo kilkunastopro-
centowe.
Uważamy również, panie ministrze, za skandal,
że rząd zabiera z budżetu edukacji 1,5 mln zł na do-
tację na zakupu podręczników dla osób niedowidzą-
cych w sytuacji, kiedy premier rządu w exposé dwa
lata temu zapowiedział wprowadzenie języka migo-
wego jako języka urzędowego. Chodzi o zakup pod-
ręczników dla osób niedowidzących, niesłyszących.
Niech rząd również wytłumaczy posłom, a później
senatorom, jak ma się np. propozycja likwidacji
550 mln zł dotacji dla Zakładu Ubezpieczeń Społecz-
nych, kiedy jest tam niedobór 8 mld zł.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Ale już proszę powoli kończyć.
Poseł Jerzy Polaczek:
Już kończę, dosłownie ostatni akapit.
Polityka rządu, jak powiedziałem, cudacznej eko-
nomii jest zapowiedzią szukania kolejnego cudowne-
go wroga. Najpierw byli nim ci, którzy mówili, że jest
kryzys. Byli oni oskarżani o sianie defetyzmu. Mó-
wiliśmy o tym w październiku w ubiegłym roku.
Później cudowną receptą rządu na tzw. lekkie spo-
wolnienie gospodarcze miało być szybkie przyjęcie
euro, później ogołocenie z dywidend tych, którzy
mieli kredytować gospodarkę – patrz: kazus PKO
BP. Teraz cudownym wrogiem rządu jest Narodowy
Bank Polski, gdzie prawa ręka pana premiera, pan
minister Nowak, zapowiada siłowe wtargnięcie do
skarbca po ukryte tam, mówiąc w cudzysłowie, mi-
liardy złotych.
Może chodzi o stworzenie pozorów, że za klęskę
programową i budżetową odpowiedzialność ponoszą
przeciwnicy polityczni, inne instytucje w gospodar-
ce, w bankowości, inni ludzie, po prostu ci mówiący,
że przed wyborami prezydenckimi w 2010 r. są
w końcu jakieś państwowe obowiązki, jest jakaś
praca konieczna do wykonania, są jakieś zadania
państwowe...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, nie chcę panu odbierać głosu. Za dłu-
go pan mówi.
Poseł Jerzy Polaczek:
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Przepraszam, panie marszałku, ale pan poseł
z PSL ma jeszcze czas w ramach czasu klubu.
Tak więc pan poseł Mieczysław Kasprzak, a za
chwilę pan marszałek Borowski.
Pan poseł Mieczysław Kasprzak, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Dziękuję uprzejmie, panie marszałku.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Chciałbym odnieść się do jednej kwestii. Ten problem
był już tutaj poruszany. Chodzi o Poakcesyjny Pro-
gram Wsparcia Obszarów Wiejskich. Zdjęcie 72 mln
zł z rezerwy budżetowej z kredytu Banku Światowe-
go, który spoczywa na rezerwie ministra finansów,
może stać się zagrożeniem dla funkcjonowania tego
programu. Otóż 72 mln zł to są pieniądze, na które
zostały już zawarte umowy bądź też jest już po prze-
targach i w trakcie zawierania umów. Dotyczy to 500
gmin, oczywiście w najbiedniejszych województwach,
gdzie gminy te najmniej skorzystały w zakresie
przedakcesyjnej pomocy.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Mieczysław Kasprzak
Są to może nieduże pieniądze, ale bardzo ważne,
bardzo istotne, dotykające delikatnej materii integra-
cji społecznej. Otóż pod wpływem różnych namów ze
strony rządu, później województwa, nie ukrywam, że
i posłów, wiele gmin zaangażowało się w te programy
i dzisiaj stają przed dylematem, co będzie dalej, co
powiedzą ludziom, którzy zaangażowali się w to, bo
w terenie, w konkretnych wioskach powstawały kon-
kretne stowarzyszenia.
Jest to 3-letni program. Okres jego obowiązywa-
nia kończy się w bieżącym roku. Fakt, że minister-
stwo wystąpiło o wydłużenie jego obowiązywania, ale
może to dotyczyć tylko tej minimalnej ilości środków,
które nie zostaną wykorzystane w tym roku, zaś
większość środków wymaga realizacji, bo takie były
założenia programu, w bieżącym roku.
Kto będzie za to odpowiadał? Gminy nie mają
możliwości, nawet jeżeli są to drobne pieniądze. Spo-
tkałem się też z takim stwierdzeniem: a co to znaczy
20 mln zł dla gminy? Są to bowiem rzeczywiście małe
środki. Gmina nie może pokryć tego z własnych środ-
ków, bo nie jest to wydatek leżący w zadaniach wła-
snych gminy. A więc rodzące się w tej chwili pytanie
brzmi: kto będzie odpowiadał za niezrealizowane
zobowiązania, bo na pewno nie gminy? Gminy będą
się bronić, chociaż gminy podpisują kontrakty, ale nie
mają w tym zakresie pełnego umocowania. I rzecz
najważniejsza: Jakie będą negatywne skutki takiego
podejścia, jeżeli chodzi o integrację społeczną, o za-
ufanie na linii obywatel – władza, stowarzyszenie
– gmina i dalej rząd?
Zamierzamy, panie ministrze, w imieniu kilku
województw, bo dotyczy to głównie Podkarpacia, lu-
belskiego, świętokrzyskiego, w dużym zakresie Ma-
zowsza i kilku innych, mniejszych województw...
U mnie na Podkarpaciu jest to 50 gmin. Najwięcej
chyba jest na Mazowszu. W lubelskim jest ok. 100
gmin. Pokazuję obraz oddziaływania regionalnego
tych środków. Zamierzamy przygotować z posłami
Janem Łopatą i Andrzejem Pałysem poprawkę, którą
przedstawimy. Nie chcemy burzyć tych wszystkich
założeń, ale spotkałem się wczoraj na Podkarpaciu
z przedstawicielami wszystkich gmin i naprawdę jest
wielka rozpacz i niezadowolenie, jak można robić ta-
kie rzeczy w trakcie realizacji programu. Dziękuję
bardzo, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pan poseł Marek Borowski, SDPL – Nowa Le-
wica.
Proszę bardzo, panie marszałku.
23
Poseł Marek Borowski:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Politycy przecho-
dzą do historii dzięki swoim wypowiedziom. Nie będę
cytował licznych przykładów bardzo barwnych wy-
powiedzi, które przylgnęły do określonych polityków.
Pan minister Rostowski jest niewątpliwie politykiem
barwnym i aktywnym w wypowiedziach. Tak się za-
stanawiałem, jaka jego wypowiedź przejdzie do hi-
storii i będzie mogła być wymieniana przy jego na-
zwisku. Wydaje mi się, że jak do tej pory, bo chyba
jeszcze nie powiedział ostatniego słowa, taką najbar-
dziej charakterystyczną wypowiedzią była ta z paź-
dziernika, kiedy powiedział, iż Polacy mogą spać
spokojnie, kryzys w Stanach Zjednoczonych nie do-
tknie polskiej gospodarki. Myślę, że to przejdzie do
historii.
Otóż w dalszym ciągu swojej polityki, swoich wy-
powiedzi, panie ministrze, mimo że jest pan bardzo
krytyczny, i słusznie, w stosunku do byłego premiera
Jarosława Kaczyńskiego, podpisał się pan również
pod jego słynnym stwierdzeniem, które z kolei przej-
dzie do historii jako powiedzenie Jarosława Kaczyń-
skiego, mianowicie że nikt mi nie wmówi, iż białe jest
białe, a czarne jest czarne. Otóż myślę, że już czas,
po pierwsze, obudzić się, a po drugie, przyznać, że
białe jest białe, a czarne jest czarne, panie ministrze.
Szkoda, że do tej pory w naszej dyskusji – zwłaszcza
chodzi mi o wypowiedź pana ministra – nie przedsta-
wiono trochę szerszej analizy sytuacji gospodarczej
Polski. Mówiono tutaj o tym, że kryzys jest albo że
kryzysu nie ma, że jest duży, że jest mały, że Polska
się broni, że Polska się nie broni itd. Nam jednak jest
potrzebna rzetelna analiza sytuacji. A jak to dzisiaj
wygląda? Otóż jeżeli chodzi o budżet, to nie jest to
już dramat, to zakrawa na tragedię. Zaplanowane
w nowelizacji budżetowej dochody budżetowe, podat-
kowe, wynoszą 206 mld zł. Chcę powiedzieć, że do-
chody w wysokości 206 mld zł polski budżet osiągnął
w 2007 r., tak więc to oznacza, że cofnęliśmy się
o 2 lata, a przecież z tych dochodów finansuje się
najważniejsze wydatki publiczne. Ten kryzys jest
zatem bardzo poważny.
Jeżeli chodzi o gospodarkę, dynamika PKB prze-
widywana w tym roku wynosi – jak słusznie powie-
dział pan minister w swoim czasie – lekkie zero,
0,2%. Rozumiem, że oczywiście lepiej podać, iż jest
0,2% na plusie niż 0,5% na minusie. Nie spierajmy
się. Zobaczymy, jak będzie na koniec roku. W porów-
naniu z rokiem poprzednim nastąpił spadek o prawie
5 punktów procentowych. Tak trzeba na to spojrzeć,
panie ministrze. Chcę jednak...
(Poseł Paweł Arndt: Ale panuje kryzys.)
Chwileczkę.
(Poseł Andrzej Orzechowski: Jaki spadek? Wzrost.)
Chodzi o to, że słyszymy, iż polska gospodarka się
znakomicie broni. Otóż nie broni się, proszę państwa.
(Poruszenie na sali)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
24 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Marek Borowski
(Poseł Krystyna Skowrońska: Powiedzieliśmy, że
na tle innych.)
Nie broni się, proszę państwa. Spadek w pozosta-
łych krajach dotyczył innego poziomu. Wzrost wyno-
sił 1–2% PKB, w związku z czym spadek o 5–6 punk-
tów procentowych powodował, iż PKB sięgał minus
3–4%. Patrzmy na to w ten sposób. Polska gospodar-
ka rozwijała się i nadal rozwija się szybciej, ale spa-
dek jest równie poważny. Tak więc nie opowiadajmy
tutaj historii o jakiejś genialnej obronie polskiej go-
spodarki.
Na korzyść polskiej gospodarki działało kilka
kwestii, z których żadna nie jest zależna od działania
tego rządu. Po pierwsze, niski udział eksportu w pro-
dukcie krajowym brutto powodował, że nasza wraż-
liwość na spadek popytu zagranicznego była znacznie
mniejsza. Po drugie, cały czas utrzymujemy płynny
kurs walutowy. Pod tym względem bronimy się na
przykład w porównaniu z krajami bałtyckimi. Bez-
celowe byłoby podawanie ich jako przykładów, ponie-
waż stosowały one albo zarząd walutą, albo inną
formułę sztywnego kursu. Po trzecie, polski nadzór
bankowy wydawał twarde decyzje, znacznie tward-
sze niż te, które zapadały w Stanach Zjednoczonych,
i podejmował je wcześniej, jeszcze zanim ten rząd
objął władzę.
Proszę państwa, panie ministrze, muszę powie-
dzieć, że trochę się dziwię, że z taką dezynwolturą,
troszkę z taką arogancją mówicie państwo o działa-
niach innych rządów, o tym, że one wydają, wręcz
rozrzucają pieniądze, że to wszystko nie daje rezul-
tatu itd. Przede wszystkim nic nie daje rezultatu po
kilku miesiącach działania. Chodzi o wielkie trans-
atlantyki. To wymaga czasu, w związku z czym te
działania, które oni podejmują, można będzie ocenić
dopiero za jakiś czas. (Dzwonek)
Można jeszcze chwilę, panie marszałku? Dziękuję.
Poza tym należy sobie zadać inne pytanie: Jak
wyglądałaby gospodarka tych krajów, jak wyglądałby
spadek PKB, gdyby nie podjęto takich działań? Czy
takie analizy były prowadzone? Nie. Kiedy nastąpił
wielki kryzys w latach 30. spadki wynosiły 25–30%.
Dzisiaj nie odnotowuje się na świecie takich spadków.
Bardzo dużo zawdzięczamy tym krajom. Bardzo dużo
zawdzięczamy Amerykanom, Niemcom, Francuzom,
Brytyjczykom, ponieważ oni, biorąc na siebie ciężar
późniejszych spłat itd., jednak podjęli te decyzje. My
jesteśmy tu pasażerami na gapę, panie ministrze.
Wszyscy wiemy, że nasz przemysł motoryzacyjny,
który powinien już zupełnie upadać, trzyma się jako
tako między innymi dzięki temu, że w Niemczech
wprowadzono określone bodźce finansowe dla tych,
którzy kupują mniejsze samochody. W związku z tym
proponuję, aby przynajmniej nie krytykować tych
krajów. Jeśli już chwalimy swoją politykę, nie powin-
niśmy krytykować tych krajów, bo co nieco im za-
wdzięczamy. To są przyczyny, dla których polska
gospodarka ciągle utrzymuje się na wyższym niż go-
spodarki tamtych krajów poziomie. Gdyby nie te
przyczyny, które istnieją niezależnie od działań tego
rządu, doszłoby do wielkiej tragedii.
Główne pytanie jest jednak inne: Czy mogło być
lepiej? Otóż mogłoby tak być, gdyby rząd konse-
kwentnie wdrażał to, co zapowiadał. Chciałbym za-
pytać, co się dzieje w kwestii gwarancji i poręczeń dla
kredytów. W listopadzie ogłoszono wielki program.
Do dzisiaj ten system nie działa, panie ministrze.
Świadczą o tym bardzo konkretne dane, fakty, infor-
macje itd. Jeżeli pan minister uważa, że ten system
działa, będę wdzięczny za publiczne przedstawienie
informacji dotyczących tego, ile kredytów udzielono,
na jaką wysokość itd. Informacje, które płyną od sa-
mych przedsiębiorstw, świadczą o czymś innym. Ten
system nie działa. Prosiliśmy, żeby ulgi inwestycyjne
zostały wprowadzone dla wszystkich przedsiębiorstw,
a nie tylko dla nowo uruchomionych, bo to jest kropla
w morzu potrzeb. Nic takiego się nie stało.
Jeśli chodzi o tę nowelizację, mamy do czynienia
z chaotycznymi cięciami. Wszyscy mówili już tu na
ten temat. Panie ministrze, nie ma usprawiedliwie-
nia dla wielu cięć, na przykład tych dotyczących na-
uki, stypendiów, edukacji, najuboższych, a także tych
związanych z inwestycjami. Dokonano cięć również
w odniesieniu do inwestycji, a przecież one też napę-
dzają gospodarkę.
Na koniec przechodzę do kwestii dotyczącej przy-
szłego roku, bo pan minister poruszył ją nie bez po-
wodu. Proszę państwa, obym był złym prorokiem.
Spotkamy się tutaj jeszcze nieraz i będziemy na ten
temat dyskutowali. Problemy roku obecnego to jest
– jak mawiał pewien klasyk – mały pikuś w porów-
naniu z tym, z czym do czynienia będziemy mieli
w przyszłym roku. Z powodu braku działań rządu,
niekonsekwencji...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć.
Poseł Marek Borowski:
...przewlekania i bezwładu przyszły rok będzie
tragiczny. Panie ministrze, pańska wypowiedź o Na-
rodowym Banku Polskim nie powinna mieć miejsca.
Pan powiedział: nie chcemy wpływać na Narodowy
Bank Polski. Rozumiem, że pan dezawuuje to, co po-
wiedział pan minister Nowak. To była skandaliczna
wypowiedź. Pan to dezawuuje. Proponuję, aby więcej
publicznie nie mówić o tym, co ma zrobić Narodowy
Bank Polski. Proszę się spotkać z Radą Polityki Pie-
niężnej, proszę powołać zespół ekspertów, proszę się
zastanowić...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Marek Borowski:
...jaką rezerwę ten bank naprawdę może utwo-
rzyć. Nie powinno się tych spraw rozgrywać publicz-
nie i, powiedziałbym, bardzo tendencyjnie, mianowi-
cie stawiając ultimatum: jak bank nie da pieniędzy,
to musimy podnieść podatki. Niestety, proszę panów,
jeżeli podniesiecie podatki, weźmiecie za to pełną
odpowiedzialność. Narodowy Bank Polski utworzył
sporą rezerwę, ale spodziewał się, że między innymi
wejdziemy do ERM II, bo przecież takie były wasze
założenia. Wtedy kurs umacniałby się. Teraz oczy-
wiście...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, pan już znacznie przekroczył czas. Nie
chcę wyłączyć panu mikrofonu. Proszę kończyć.
Poseł Marek Borowski:
Ostatnie zdanie, panie marszałku.
Pan minister dał sobie prawo do tego, żeby nie
spieszyć się z decyzjami, bo sytuacja jest niepewna.
Tak samo prawo do tego ma Narodowy Bank Polski.
Sytuacja nie jest pewna i tylko wasza dobra, ale dys-
kretna współpraca może doprowadzić do osiągnięcia
w tej dziedzinie dobrych rezultatów. W tej sprawie
nie powinno się udzielać więcej żadnych publicznych
wypowiedzi.
Konkludując, chcę powiedzieć, że jeśli chodzi o tę
nowelizację, jest ona oczywiście konieczna. Jest to
zupełnie jasne. Jednakże ponieważ nic nie usprawie-
dliwia dramatycznego przeszacowania dochodów,
które miało miejsce w odniesieniu do tego budżetu,
bezwładności rządu, jeśli chodzi o wdrażanie pakie-
tów antyrecesyjnych, ani pewnych chaotycznych cięć
dotyczących nauki, edukacji, inwestycji i najuboż-
szych, Socjaldemokracja Polska tej nowelizacji po-
przeć nie może. Nie zgłaszamy wniosku o jej odrzuce-
nie w pierwszym czytaniu, bo ona musi być dokona-
na, ale odpowiedzialność za uchwalenie musi spoczy-
wać na koalicji rządzącej. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo, pan minister Rostowski.
Minister Finansów
Jan Vincent-Rostowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zawsze z przy-
jemnością słucham pana marszałka Borowskiego, ale
nie jestem pewien, czy tym razem też tak było. Eks-
port jako udział PKB w sześciu największych krajach
Unii Europejskiej: Francja – 26,4%, Hiszpania
25
– 26,4%, Wielka Brytania – 29,1%, Polska – 39,8%,
Niemcy – 47,2%.
Z sześciu największych krajów Unii Europejskiej
Polska ma drugi co do wielkości udział eksportu
w PKB, panie marszałku. (Oklaski) Udział eksportu
do Niemiec, które, jak pan marszałek dobrze wie, są
wielkim krajem, najbardziej uderzonym przez kryzys
światowy: Hiszpania – 10,8%, Wielka Brytania
– 11,1%, Włochy – 12,9%, Francja – 14,9%, Polska
– 25,9%.
Co więcej, pan marszałek powiedział, że różnica
między Polską i innymi krajami utrzymuje się taka
sama, że u nich był spadek wzrostu gospodarczego
taki sam jak u nas. Niestety, nieprawda. Przed ude-
rzeniem kryzysu w pierwszej wersji budżetu, która
była złożona w tej Izbie na początku października
2008 r., przewidywaliśmy wzrost gospodarczy 4,8%.
Jeśli chodzi o ustawę budżetową, wiedzieliśmy, że
będzie potrzebna korekta, ale nie można budżetu
korygować chaotycznie; zresztą pan marszałek słusz-
nie tak mówił. W tym czasie przewidywano dla Nie-
miec wzrost na poziomie 1% – a więc różnica 3,8%.
Jeżeli popatrzymy nie na prognozy, ale na wyniki go-
spodarcze Polski i Niemiec w I kwartale, zauważymy,
że w Niemczech był spadek o 6,9% PKB, a w Polsce
wzrost, jeśli chodzi o dane porównywalne, 1,9%, czy-
li różnica wynosząca prawie 9 punktów procento-
wych. My przewidujemy lekki wzrost, jeśli chodzi
o cały rok, a rząd niemiecki przewiduje spadek
6-procentowy. Widzi więc pan marszałek, że jednak
ta różnica dramatycznie wzrosła, dlatego że polska
gospodarka okazała się odporna na kryzys, wbrew
temu, co pan mówił.
Po drugie, jeżeli pan mówi, panie marszałku, że
to nieprawda, że programy stymulacyjne się nie uda-
ły w tamtych krajach; jakie byłyby spadki PKB
w tamtych krajach, gdyby nie było tych programów,
to teoretycznie mogę się z panem zgodzić, ale w ta-
kim przypadku różnice między Polską, gdzie nie
mieliśmy takiego programu, a Niemcami, gdzie był
taki program, czy Francją byłyby jeszcze większe, co
by przemawiało jeszcze bardziej na korzyść odporno-
ści polskiej gospodarki. Śmiem wątpić, czy pan mar-
szałek naprawdę wierzy, że gdybyśmy zwiększyli
deficyt na początku roku – bo o to chodzi, taki jest
niejako ukryty sens tego, co pan mówił – bylibyśmy
w lepszej sytuacji. Nie bylibyśmy w lepszej sytuacji.
Stracilibyśmy też naszą wiarygodność i – jak pan
marszałek, zresztą słusznie, powiedział – efekty tego
programu w dużej mierze jeszcze nie byłyby widocz-
ne, tak jak w tamtych krajach, i z tym w znacznej
części się zgadzam. Dlatego absurdalna jest sugestia
głównej partii opozycyjnej, że mamy spadki dochodu,
bo taki program nie był wprowadzony. My bronimy
wiarygodności Polski, bronimy poziomu zadłużenia,
ograniczamy wzrost zadłużenia do jak najmniejszego
poziomu. Pan marszałek słusznie powiedział, że
może zawdzięczamy trochę niektórym efektom tych
programów, które są zresztą bardzo słabe, prawie
niezauważalne. Jeśli chodzi o całą teorię, że takie
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
26 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski
programy są skuteczne, to jak widać, nie są. Ale
w pewnym sensie może im to zawdzięczamy – były
jakieś programy i był jakiś wzrost popytu – i nie po-
winniśmy ich za to krytykować. Mogę się zgodzić:
o ile zawdzięczamy, to dziękujemy. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
(Poseł Marek Borowski: Panie marszałku, w try-
bie sprostowania.)
Tak, proszę bardzo.
Poseł Marek Borowski:
Tym razem akurat dziękuję natychmiast panu
ministrowi za tę wypowiedź, bo uważam, że tak wła-
śnie powinniśmy prowadzić nasze debaty ekonomicz-
ne, nie przekrzykując się, ale przede wszystkim po-
kazując dane. Tyle tylko, że te dane, które pan… Ja
mówiłem o całej Europie, o całej Unii Europejskiej,
a nie o kilku wybranych krajach, to po pierwsze. Po
drugie, jeżeli chodzi o stopień naszego uzależnienia
np. od Niemiec i, powiedzmy, francuskiego czy hisz-
pańskiego, trzeba spojrzeć na to inaczej. Trzeba
przyjrzeć się temu, jaki jest stopień naszego uzależ-
nienia od krajów, które odczuwają kryzys najdotkli-
wiej, i tamtych krajów – czyli eksport hiszpański czy
francuski nie tylko do Niemiec, ale również do Sta-
nów Zjednoczonych, do Wielkiej Brytanii, do wszyst-
kich krajów, które zostały tym kryzysem bezpośred-
nio dotknięte, bo inaczej to jest manipulacja danymi.
Kończąc i konkludując: Panie ministrze, pan twier-
dzi że jest dobrze, a ja twierdzę, że jest niedobrze.
Spotkamy się późną jesienią – dożyjemy, mam na-
dzieję – prawdopodobnie powtórzymy ten dialog i zo-
baczymy, jak to będzie wyglądało. Dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo, pan minister Rostowski.
Minister Finansów
Jan Vincent-Rostowski:
Bardzo krótko, panie marszałku. Oczywiście nie
twierdzę, że jest dobrze; jest bardzo źle. Twierdzę
jednak, że polska gospodarka okazała się odporna,
także dlatego że podeszliśmy do zarządzania tym
kryzysem w sposób spokojny i opanowany, a nie hi-
steryczny, jak to proponowała opozycja. A jeśli chodzi
o handel Francji, Hiszpanii itd. oraz udział eksportu
w PKB, to pan marszałek jako ekonomista powinien
dobrze wiedzieć, że wielkie kraje, takie jak Francja,
Hiszpania czy Polska, mają na ogół mniejszy udział
eksportu w PKB niż kraje małe, takie jak Czechy,
Słowacja czy Węgry. Dlatego porównywałem Polskę
z tymi krajami. Jeśli chodzi o eksport tych krajów do
innych krajów uderzonych przez kryzys, to dokładnie
chodziło mi o to, że ze wszystkich dużych krajów,
i tak naprawdę prawie ze wszystkich krajów Europy
Zachodniej – nie chcę przesadzać, może jakieś małe
kraje są w jeszcze gorszej sytuacji – Niemcy przeży-
wają ten kryzys najgorzej. Polska jest więc najbar-
dziej narażona na spadek dochodu narodowego
w Niemczech, dużo bardziej niż Hiszpania, która
eksportuje do Stanów Zjednoczonych, gdzie spadek
PKB wynosi ok. 3%, czy do Wielkiej Brytanii gdzie
spadek PKB też wynosi ok. 3%. Myślę więc, że jeżeli
uwzględnimy te fakty, to raczej zamiast osłabiać ar-
gumentację, którą przedstawiłem, wzmacniamy ją.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
W ramach czasu klubowego pan poseł Andrzej
Pałys, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przez długi okres swojego życia zarządzałem i obser-
wując dzisiaj dyskusję na tej sali, zauważam mówie-
nie o wszystkim – w dużej mierze, bo nie mam na
myśli ostatniej dyskusji – ale nie o kryzysie. Jeśli
chodzi o zarządzanie – wiemy wszyscy doskonale, kto
zarządzał – to w tym trudnym momencie robienie
wokół tego paniki i chaosu jest zdecydowanie najgor-
szym rozwiązaniem, jakie może być. Pokazuje nam
życie i historia, że Polak potrafi rozmawiać z Niem-
cem, z Rosjaninem, z Murzynem, z Azjatą, z Bóg wie
kim, tylko nie potrafi rozmawiać ze sobą. Nie potra-
fimy ze sobą rozmawiać, wytykamy tylko winy: on
jest winny, a na prowincji – powiem już złośliwie – un
jest winien. Pamiętam czasy kryzysu, mam 52 lata
i mam prawo pamiętać długo; pamiętam permanent-
ny kryzys. Zarządzam od 1988 r. i kupowałem dla
Policji maszynę do pisania jako samorząd, paliwo,
przez wszystkie kolejne rządy, więc nie popisujcie się
państwo, gdzie było, w którym momencie, lepiej. Mu-
simy mówić…
(Poseł Marek Wikiński: Z wyjątkiem SLD, PSL.)
Panie pośle (Dzwonek), w czasie trwania rządów
między innymi państwa koalicji kupowałem paliwo
dla budżetowców, dla policjantów. Musimy mówić
o problemie gospodarczym, o gospodarczym proble-
mie rozwoju, na to musimy położyć nacisk. Nie opo-
zycja, nie koalicja, razem, jak zmienić prawo, żeby
jak najszybciej uruchomić środki finansowe, które
spowodowałyby dochód do naszego budżetu, PIT,
CIT, wszystko, co wynika VAT, jak najszybciej. To
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Andrzej Pałys
jest głównym problemem, a nie popisywanie się, kto,
w którym momencie, w jaki sposób, dobrze czy źle
rządził, bo i tak idziemy do przodu. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Bogdan Lis, Demokratyczne Koło Po-
selskie.
Poseł Bogdan Lis:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeszcze Demo-
kratyczne Koło Poselskie, jak wiadomo, posłowie
Demokratycznego Koła Poselskiego wstąpili do
Stronnictwa Demokratycznego, ale nie załatwiliśmy
jeszcze wszystkich formalności, więc Demokratyczne
Koło Poselskie.
Mamy wreszcie projekt nowelizacji budżetu. Do-
piero dzisiaj, jak powiedział minister finansów, bo
Polska musiała udowodnić, że potrafi lepiej niż inne
kraje radzić sobie z kryzysem. To jest wątpliwy i nie-
wiarygodny powód. Bardziej wiarygodnie brzmią
inne powody wymieniane tutaj przez ministra Ro-
stowskiego. Ale gdy przypomni się wystąpienia
ekonomistów z ubiegłego roku, a także posłów tu,
w tej Izbie, w czasie debaty budżetowej, to odnosi
się wrażenie, że i te powody też nie są przekonują-
ce. Minister twierdzi, że gdybyśmy nowelizowali bu-
dżet w styczniu tego roku, to podważylibyśmy zaufa-
nie i wiarygodność polskiej polityki gospodarczej. Kto
mówi o nowelizacji styczniowej? W momencie, gdy
odbywały się prace nad budżetem w ubiegłym roku,
prognozy gospodarcze były złe. Podczas prac nad bu-
dżetem można było przynajmniej w większym stop-
niu te złe prognozy uwzględnić. Mam nieodparte
wrażenie, że znaczną rolę w tak późnym przedsta-
wieniu projektu nowelizacji budżetu, już o tym mó-
wiłem, odegrały niedawne wybory do Parlamentu
Europejskiego.
Minister Rostowski twierdzi też, że ten projekt
nie jest dokumentem szybko przygotowanym, nie jest
dokumentem przygotowanym na kolanie, że wpisuje
się w ogólną strategię działań rządu w walce z kry-
zysem o jak najlepszą kondycję gospodarczą Polski.
A być może elementem tej strategii jest także przy-
gotowany projekt ustawy o finansach publicznych, za
chwilę się do tego odniosę.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rząd w dyskusji
nad kryzysem, nad próbami przeciwdziałania kryzy-
sowi, posługuje się różnymi danymi, by udowodnić,
że ma rację. Otóż przykład ostatniej dyskusji, w któ-
rej premier operował danymi, podawał kwotowo de-
ficyt w kilku krajach i porównywał te kwoty do pol-
skiego deficytu. Takie czary-mary są śmieszne, dla-
27
tego że trzeba to do czegoś odnieść, na przykład do
PKB tych krajów i do polskiego PKB. Taki język de-
baty ze strony rządu musi budzić nieufność. Odsyłam
do stenogramu, jeżeli to budzi wątpliwości.
Chciałbym wierzyć, że założone zwiększenie defi-
cytu budżetowego do ponad 27 mld zł jest ostateczne,
ale obawiam się, wsłuchując się w to, co mówią dzisiaj
ekonomiści, a także minister Rostowski już poza tą
Izbą, że tak może nie być. Przykład sześciolatków,
przygotowania reformy, która tak naprawdę dzisiaj
nie ma zapewnionego finansowania, a niedawno de-
batowaliśmy na ten temat, przyjmowaliśmy tę refor-
mę; ona będzie martwa albo będzie źle przeprowa-
dzana.
Wbrew temu, co mówił dziś minister Rostowski,
wszelkie ruchy wokół Narodowego Banku Polskiego,
a także innych instytucji finansowych, także budzą
niepokój o to, co czeka nas w najbliższej przyszłości,
o tym mówił już poseł Marek Borowski.
Dziś także można ocenić, jakim błędem było kon-
tynuowanie przez obecny rząd drugiego etapu obni-
żania składki rentowej, to 10 mld mniej dla budżetu.
Mówiliśmy o tym już w ubiegłym roku przy uchwa-
laniu budżetu. Mało tego, dzisiejsza prasa podaje
informację, to jest nowa informacja, o uchwale Na-
czelnego Sądu Administracyjnego – Skarb Państwa
będzie musiał zwrócić polskim przedsiębiorstwom,
a konkretnie elektrowniom, niesłusznie pobraną ak-
cyzę od energii elektrycznej za ostatnie trzy lata. Jak
się szacuje, ta kwota to również 10 mld zł. Nieplano-
wane wydatki, ale jednak wydatki.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Nad noweli-
zacją budżetu mogliśmy rozpocząć prace dużo wcze-
śniej. Mogliśmy kończyć te prace dzisiaj, ale rozpo-
cząć mogliśmy je dużo wcześniej. Na zapoznanie się
z projektem nowelizacji nie dano posłom zbyt dużo
czasu. To więcej niż denerwujące, bo już w maju wia-
domo było, że deficyt zrealizowany zostanie dużo
wcześniej. Nie wiem, może celowo wybrano okres
wakacyjny, aby nie było czasu na zbyt wnikliwe ana-
lizy propozycji rządu.
Przygotowany jest do procedowania inny ważny
projekt ustawy, ustawy o finansach publicznych. Za-
dałem sobie trud, przejrzałem ten projekt. On powi-
nien uwzględniać także doświadczenia wynikające
z obecnego kryzysu, a dzisiejszy kryzys powinien nas
szczególnie mobilizować do tego (Dzwonek), by zmie-
nić zasadniczo cały system finansów publicznych.
Jeszcze chwilę, panie marszałku.
Rząd, niestety, w projekcie tej ustawy nie czyni
tego. Rząd nie wykorzystuje szansy na zgodę na wie-
le zmian wynikających z uzasadnionych obaw o przy-
szłość finansów państwa.
Mówił pan też dzisiaj o odpowiedzialności prezy-
denta. Jeżeli mówić o współodpowiedzialności prezy-
denta, to wchodziłaby ona w grę tylko wtedy, gdy
prezydent blokowałby działania rządu zmierzające
do rzeczywistej próby wprowadzenia systemowych
zmian, próby uzdrawiania gospodarki, zmian w go-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
28 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Bogdan Lis
spodarce, zmian w finansach publicznych, a tego
w propozycjach rządu nie widać.
Konkludując, nowelizacja tak, ale ta nowelizacja
nie przekonuje i nie budzi naszego zaufania. Zoba-
czymy, jaki będzie efekt prac w komisjach. Dziękuję
bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pani posłanka Bożena Kotkowska, niezrzeszona.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Jutro, Wysoka Izbo, będziemy debatować nad wyko-
naniem ubiegłorocznego budżetu państwa. Wykona-
niu, a raczej niewykonaniu, bo dochody państwa
okazały się o ponad 28 mld zł niższe od planowanych.
Rząd broni się, przypominając, że budżet 2008 r. przy-
gotował jeszcze poprzedni rząd. To prawda, rzecz
w tym, że rząd Donalda Tuska ten budżet przyjął
i realizował. To wy ponosicie odpowiedzialność za
cięcia wydatków publicznych dokonywane w tajem-
nicy przed Sejmem i opinią publiczną pod koniec
roku. Panie i panowie ministrowie, nic nie zwalnia
was od odpowiedzialności za przygotowanie od po-
czątku nierealnego budżetu 2009.
Niespełna dwa miesiące temu pan premier Tusk
mówił z tego miejsca, że, cytuję: Wszyscy na świecie
pół roku temu przestrzelili z prognozami w sposób
bardzo optymistyczny. My Polacy – powiedział – jesz-
cze najmniej. Ma pan, panie premierze, dobrych na-
uczycieli od socjotechniki. Wedle autopoprawki rządu
z 3 grudnia tegoroczny wzrost gospodarczy miał wy-
nosić 3,7% PKB. Dziś mówicie o wzroście wynoszą-
cym zaledwie 0,2%. Nietrudno wyliczyć, że te wasze
„niewiele” oznacza 18,5-krotne zawyżenie prognozo-
wanego wzrostu gospodarczego. I jak tu się nie dzi-
wić, że dochody podatkowe przeszacowaliście o pra-
wie 46 mld zł?
Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Przedłożona
dzisiaj propozycja nowelizacji ustawy budżetowej
warta jest tyle, co nowelizowany budżet. Potocznie
mówiąc, nie jest warta funta kłaków, a to dlatego, że
rząd świadomie przedstawia w nich zafałszowany
obraz finansów publicznych. Była już o tym mowa,
ale prawdy nigdy za wiele. Uprawiacie państwo, pa-
nie i panowie ministrowie, kreatywną księgowość,
ukrywając rzeczywistą skalę deficytu budżetowe-
go. Do tych 27 200 mln dodać należy przynajmniej
9700 mln, które na budowę nowych dróg każecie po-
życzać Krajowemu Funduszowi Drogowemu. Mówię:
przynajmniej, bo wiele wskazuje na to, że dotacja do
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych będzie zbyt
mała i ZUS będzie musiał pożyczyć kilka miliardów
na wypłaty emerytur i rent.
Dochodową dziurę chcecie państwo zasypać m.in.
dywidendami ze spółek Skarbu Państwa i zwiększe-
niem przychodów z prywatyzacji. Nie wiem, jak rząd
zamierza osiągnąć zapisane w projekcie dochody
z dywidend, skoro ta z PKO BP będzie o miliard zło-
tych niższa od planowanej. Jeśli zaś chodzi o zyski
z prywatyzacji, to patrząc na dotychczasowe efekty
działalności ministra Grada, ich zwiększenie nie wy-
daje się nazbyt realne. Może i dobrze, bo w obecnej
sytuacji gospodarczej możemy wyprzedać resztki ma-
jątku narodowego za pół ceny.
Niejednokrotnie sprzeciwiałam się z tej trybuny
prywatyzacji przedsiębiorstw z mojego okręgu wy-
borczego. Wspomnę chociażby o Polmosie w Bielsku-
-Białej, gdzie mam nadzieję, że już nie dojdzie do tej
prywatyzacji, ponieważ zakład przynosi dywidendy.
Są to realne wpływy do budżetu, więc mam nadzieję,
że takich zakładów państwo nie będziecie chcieli pry-
watyzować, bo to po prostu byłoby niegospodarno-
ścią. Myślę również o uzdrowisku w Ustroniu, które
też państwo macie w swoich planach, jeśli chodzi
o prywatyzację. Mam nadzieję, że zatrzymacie to.
Chciałabym teraz wrócić do nowelizacji budżetu.
Cóż bowiem państwo nam tutaj proponujecie? Całko-
witą likwidację rezerwy solidarności społecznej i nie-
mal całkowitą likwidację dotacji do funduszu alimen-
tacyjnego. Rząd chce zaoszczędzić ponad 12 mln na
zakupach gimbusów, czy 307 mln na reformie, którą
chce wprowadzić. Usilnie państwo przekonywaliście
mnie, cały Sejm i rodziców, którzy się sprzeciwiali,
że macie pieniądze na wprowadzenie reformy. Ta
kosztowna reforma, niestety, dzisiaj pokazujecie to
w finansach, jest nierealna i mam nadzieję, że wyco-
facie się z tego. Chcecie też zaoszczędzić półtora mi-
liona na podręcznikach dla dzieci niepełnosprawnych
– panie ministrze, tego już zupełnie nie mogę zrozu-
mieć – czy pół miliona na wakacyjnym wypoczynku
uczniów. Z danych, które podają media, wynika, że
4 mln uczniów nie wyjedzie na żaden wypoczynek
– nie wyobrażam sobie więc jeszcze cięć w tym zakre-
sie – na 5 mln, ok. 6 mln uczniów, którzy zakończyli
rok szkolny. Oszczędzić mamy też 130 mln na sty-
pendiach dla studentów i doktorantów. Skutki swojej
nieudolności rząd chce też zniwelować, likwidując 22-
-milionową rezerwę ogólną na leczenie dzieci z cho-
robą Pompego. Panie ministrze, to była moja popraw-
ka zgłoszona na obradach Komisji Finansów Publicz-
nych. Została zaakceptowana, a dzisiaj państwo po
prostu likwidujecie jednym ruchem pomoc dla dzieci,
które mogą w każdej chwili umrzeć bez leczenia. Cóż,
panie ministrze Rostowski, pan może ma kalkulator
zamiast serca. Ale od czego jest szef rządu? Czy pan,
panie premierze, w ogóle zapoznał się z projektem
nowelizacji budżetu? Chciałabym wierzyć, że nie, bo
nie posądzam pana aż o tak wielką społeczną znie-
czulicę i świadome okłamywanie współobywateli pu-
blicznie składanymi deklaracjami, że rząd uczyni
wszystko, by uchronić przed skutkami kryzysu naj-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Bożena Kotkowska
słabsze grupy społeczne. Dolicza się do tego jeszcze
99 mln, które zostało już wcześniej obciętych na
PFRON, na rehabilitację osób niepełnosprawnych.
I ostatnia sprawa, o której chciałabym powiedzieć,
proszę państwa. (Dzwonek) Tylko dokończę, dobrze?
Mówicie, że jesteśmy najlepiej funkcjonującym
krajem, jeśli chodzi o kryzys. Chciałabym powiedzieć,
że w Irlandii zasiłek rodzinny na jedno dziecko, panie
ministrze, wynosi 166 euro, to jest 723 zł; w Niem-
czech, w tym biednym kraju, gdzie jest kryzys, panie
ministrze – 164 euro, czyli 714 zł; w Norwegii – 970
koron norweskich; nie będę mówić już, że w Anglii
– 97 zł tygodniowo. U nas oblicza się progi dochodowe
na jednego członka rodziny. Mamy od 504 do 583 zł,
jeśli chodzi o progi dochodowe. Proszę państwa, za-
miast pomagać tym najsłabszym, zaczynamy im
utrudniać życie, zaczynamy doprowadzać do tego, że
znowu będą ludzie wykluczeni społecznie, a przecież
mieliśmy w tym pakiecie antykryzysowym chronić
najuboższych. Jeśli chodzi o progi dochodowe, są to
naprawdę głodowe stawki. Myślę, że należałoby się
nad tym zastanowić i zmienić te progi dochodowe,
aby więcej osób mogło otrzymywać zasiłki rodzinne,
chociaż uważam też, że wszystkie dzieci powinny
korzystać z zasiłków rodzinnych, a te najuboższe kil-
kakrotnie. Dziękuję bardzo i przepraszam.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo. Dziękuję.
Pan poseł Wojciech Mojzesowicz, niezrzeszony.
Poseł Wojciech Mojzesowicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Debatujemy
nad bardzo poważną sprawą. Mówimy o ludzkich
pieniądzach, które są włożone do budżetu państwa.
Chciałbym przypomnieć, że to podatnicy, a nie kto
inny, dają nam szansę na to, żebyśmy rozdzielali te
pieniądze. Pytanie, czy rozdzielamy je mądrze w trak-
cie kryzysu, o którym mówił pan minister. Chciał-
bym zająć się sferą, na której się znam. Myślę, że
środki rozdzielane są niezbyt mądrze. Trzeba dawać
pieniądze tam, gdzie ludzie wychodzą naprzeciw,
dokładają się do czegoś lub współpracują z władzą
i rządem.
Chcę powiedzieć, że jeżeli mówimy np. o Kasie
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, panie mini-
strze, to w 2007 r. dostosowaliśmy ją do struktury
państwa. Z 49 dyrekcji zrobiliśmy 16, ze 150 dyrek-
torów – 50. Zostało zlikwidowanych 100 etatów, co
dało oszczędności ok. kilkunastu milionów złotych.
Uważam, że struktura nie pogorszyła się, ona się
polepszyła i dokonaliśmy oszczędności. Co natomiast
zrobił obecny szef resortu rolnictwa? Kompletnie bez
sensu obciążył rolników, jeśli chodzi o kilkanaście
29
miejsc. I to jest ta różnica, jeżeli chodzi o funkcjono-
wanie.
Sprawa następna, myślę, że bardzo ważna. Mó-
wimy o oszczędnościach. Jeżeli chodzi o Agencję
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, która
pozyskuje środki unijne, która ma bardzo ważne
zadanie, ogranicza się środki o 15%. O to, że ogra-
nicza się, oszczędza, nie mam pretensji, ale uważam,
że te 15% sparaliżuje tę instytucję. Ona będzie
funkcjonować jedynie sama dla siebie. Jednak jeże-
li chodzi o wydatki na współpracę z zagranicą, Unią
Europejską, środki zaplanowane na wyjazdy i różne
inne rzeczy, ogranicza się je o 4%. Ogranicza się to
o 3 mln, a w tamtym przypadku o 190. Myślę, że to
jest przykład, żebyśmy dobrze zastanowili się, w co
i jak inwestować.
W co należy inwestować? Oczywiście w postęp,
a w rolnictwie w postęp biologiczny. Tym, co się nie
znają, powiem, że chodzi o nowe odmiany roślin,
zwierząt, które wchodzą w produkcję, które dają
efekty. Tutaj ogranicza się na to środki i uważam, że
tego nie można robić. Nie powinni tego robić ci, co
znają się na rolnictwie.
Następna sprawa. Ogranicza się środki na oświa-
tę. Bardzo bym prosił, żeby jednak tego nie robić,
bo bez rozwoju oświaty nie uda się doprowadzić do
tego, żeby to nasze rolnictwo rozwijało się dla dobra
gospodarki.
Kolejna, myślę, że bardzo ważna kwestia. W ostat-
nim czasie mieliśmy na południu klęskę powodzi. Cóż
czytam? Nie mam pretensji do pana ministra finan-
sów, bo on nie musi się na tym znać. Jednak jeżeli
minister, szef resortu godzi się na ograniczanie środ-
ków na spółki wodne, prace geodezyjne z tym zwią-
zane i melioracje wodne, to po co jeździliśmy do tych,
których pozalewało? Oczywiście, nie poprawi się tej
sytuacji z dnia na dzień, ale jeżeli dzisiaj się tego nie
zapisze, to będzie coraz gorzej. I tutaj ogranicza się
środki. Cóż jeszcze do tego można dodać? W 2008 r.
znowelizowało się ustawę, pogorszyło się, gdzie skut-
ki powodzi i suszy nie są tym objęte. Chodzi mi o to,
żeby środki w tej trudnej sytuacji budżetowej kiero-
wać tam, gdzie one naprawdę są potrzebne; tam,
gdzie one rzeczywiście będą dawały efekty; tam,
gdzie te wsparcie ubezpieczeń w obrębie rolnictwa
nie powodowałoby tych problemów, które są, albo je
zmniejszało; tam, gdzie schodzą się środki budżetowe
i obywatela; tam, gdzie dają one najlepsze efekty.
Myślę, że akurat to, co dotyczy rolnictwa, jest nie
do przyjęcia. Dlatego bardzo bym prosił pana mini-
stra finansów, tym bardziej, panie ministrze, że bar-
dzo często na obrady komisji przychodzą przedstawi-
ciele resortu – dzisiaj nikt z panów ministrów rolnic-
twa ani wiceministrów się nie pofatygował, a szkoda
– i dają nam sygnały, że to pan, a nie kto inny, pono-
si winę za tę trudną sytuację finansową. To my wy-
stępujemy do rządu w imieniu komisji, szczerze mó-
wiąc, przy sugestii resortu rolnictwa.
W związku z tym dziwię się, bo jeśli chodzi o tak
ważne sprawy – proponowałbym, żeby jednak to
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
30 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Wojciech Mojzesowicz
przemyśleć – dotyczące ubezpieczeń, spółek wodnych,
wsparcia melioracji, oświaty i postępu biologicznego,
na tym nie można oszczędzać, dlatego że to się kil-
kukrotnie zwraca, jeżeli damy tę złotówkę. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Przystępujemy do zadawania pytań.
W tej chwili jest zapisanych do głosu 80 posłów.
Łamie to zasadę pewnego ograniczania się i praw-
dopodobnie nie zdążymy przeprowadzić głosowań
w piątek, no, ale to jest decyzja osób, które chcą zada-
wać pytania.
W takim razie ustalam czas zadawania pytania
na 1 minutę.
Jako pierwsza zabierze głos pani posłanka Bożena
Szydłowska, Platforma Obywatelska.
Przepraszam, ogłaszam 3 minuty przerwy.
(Przewodnictwo w obradach obejmuje marszałek
Sejmu Bronisław Komorowski)
Marszałek:
Proszę państwa, przerwa nie jest tak naprawdę
przerwą w prowadzeniu obrad, ale jest tylko i wyłącz-
nie przerwą w dyskusji.
Chciałbym państwu, całemu parlamentowi prze-
kazać dobrą wiadomość. Jerzy Buzek został przewod-
niczącym Parlamentu Europejskiego. (Długotrwałe
oklaski)
Proszę państwa, to jest sukces całej Polski, wszyst-
kich środowisk politycznych, to jest sukces wszyst-
kich, którzy wierzyli, że warto, że trzeba integrować
Polskę ze światem zachodnim, bo tylko w ten sposób
można raz na zawsze, ostatecznie wyrwać się z kręgu
zależności wschodnich, tak że gratuluję wszystkim.
Chciałbym państwa poinformować, że – mam na-
dzieję, że za przyzwoleniem wszystkich państwa
– przekażę nowemu przewodniczącemu Parlamentu
Europejskiego wyrazy uznania i gratulacje od pol-
skiego, narodowego parlamentu, z nadzieją na bliską
współpracę. (Oklaski)
Proszę państwa, do zadawania pytań zgłosiło się
bardzo wiele osób. Mam listę chyba 79 posłów. Dal-
szych zgłoszeń nie widzę.
Zamykam listę.
Przypominam, że pan marszałek Niesiołowski
ustalił czas – na każde pytanie nie więcej niż
1 minuta.
Bardzo proszę, pytania zadaje pani poseł Bożena
Szydłowska.
Poseł Bożena Szydłowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dużo się tutaj
nasłuchaliśmy o tym, czy ta nowelizacja jest zrobiona
na czas, czy jest dobra, czy zła. Uważam, że dzisiejsza
nowelizacja budżetu została przygotowana z pełną
odpowiedzialnością za finanse naszego kraju i bez-
pieczeństwo wszystkich obywateli. To właśnie odpo-
wiedzialna polityka prowadzona przez rząd pana
premiera Donalda Tuska na wszystkich szczeblach
i we wszystkich dziedzinach wpłynęła na ustabilizo-
wanie kursu złotego. Mówią o tym analitycy – tak
z lewa, jak i z prawa, jak również ze środka – którzy
przewidują wymierny wzrost wartości złotego.
I w związku z tym mam pytania do pana mini-
stra. Czy resort będzie przewalutowywał środki unij-
ne na złote jeszcze w tym roku? Czy znane są szacun-
kowe kwoty, jakie mają być uzyskane z wymiany?
Czy wymiana będzie prowadzona na wolnym rynku?
Dziękuję bardzo.
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Krystyna Grabicka.
Poseł Krystyna Grabicka:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Jeden z byłych ministrów finansów powiedział ostat-
nio, cytuję: Ten rząd nie potrafi rządzić, a impotencja
pana Tuska w sprawach finansowych jest porażająca.
Jest to bardzo trafna ocena.
Przechodzę do pytań. Pan minister Rostowski
twierdzi, że emerytury i renty nie są zagrożone, ale
przecież w części 73. zmniejsza wydatki na dotacje
dla FUS-u, podczas gdy dziura w ZUS-ie wynosi od
5 do 8 mld, a jak twierdzi prof. Gomułka – ok. 10 mld.
Panie ministrze, skąd pan weźmie pieniądze na eme-
rytury i renty?
Drugie pytanie. W części 46.: Zdrowie zmniejsza
się wydatki: w tym o 51 mln zł na finansowanie
świadczeń wysokospecjalistycznych. Proszę o wyja-
śnienie, którzy ciężko chorzy Polacy będą pozbawie-
ni możliwości leczenia i co kryje się pod pojęciem
„świadczenie wysokospecjalistyczne”?
I ostatnie. W części: Nauka zmniejsza się wydatki
o 605 mln zł. (Dzwonek) Panie ministrze, tak zachowu-
je się okupant, który nie pozwala ludziom się kształcić,
prowadzić badań naukowych, przecież łatwiej rządzić
narodem ciemnym i niewykształconym.
I jeszcze jedno: Czy to jest ostatnia nowelizacja
tegorocznego budżetu? Dziękuję.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Marszałek:
Pani poseł, jeśli można, wydaje mi się, że pani
jednak użyła zwrotu zdecydowanie niestosownego,
mam na myśli porównanie do okupanta. Sugerował-
bym pani, aby pani wycofała się z tego.
(Poseł Renata Zaremba: Pani poseł chyba nie ro-
zumie użytego słowa.)
Bardzo proszę, pan poseł Stanisław Stec.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Prosiłbym o dogłębniejsze uzasadnienie zmniejszenia
wpływów z podatków aż o 46 mld. Jeśli chodzi o VAT,
to przewiduje się zmniejszenie o 21% – to jest 25 mld;
podatek dochodowy od osób prawnych zmniejszy się
o 17%, czyli 18 mld. To jest zmniejszenie znacznie
większe niż korekta PKB. Jakie są przyczyny tak
dramatycznego zmniejszenia wpływów podatko-
wych? Czy faktycznie jest to przyznanie się do błędów
w planowaniu założeń budżetowych na rok 2009?
I drugie pytanie – nie ma pana ministra rolnic-
twa, a szkoda – nie będzie pokrycia, jeśli chodzi
o zwrot akcyzy dla rolników. (Dzwonek) Plan wynosił
500 mln, wykorzystano już 340, zostaje 160, a zapo-
trzebowanie na drugie półrocze liczymy w granicach
300 mln, brakuje 150 mln. Z czego to zostanie pokry-
te? Dziękuję.
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Leszek Deptuła.
Poseł Leszek Deptuła:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałbym poruszyć wątek, o którym mówił już poseł
Kasprzak, chodzi mi o Poakcesyjny Program Wspar-
cia Obszarów Wiejskich. Jest to kwota ok. 80 mln zł,
pożyczka z Banku Światowego. Program jest reali-
zowany od 3 lat i dotyczy przede wszystkim 500 naj-
biedniejszych samorządów w Polsce. Samorządy pod-
pisały stosowne umowy, ale nawet gdyby chciały
zapłacić z własnego budżetu, to nie są w stanie tego
zrobić z tego powodu, że regionalna izba obrachun-
kowa nie pozwala na wsparcie tych programów
z budżetów gmin ze względu na stosowne przepisy
prawa. (Dzwonek) Dlatego też mam bardzo gorącą
prośbę – w tej kwestii będziemy jeszcze składać po-
prawkę – aby środki przeznaczane na przedszkola,
żłobki, na inicjatywę społeczną zatrzymać dla naj-
biedniejszych gmin, bo inicjatywy społecznej niszczyć
nie wolno. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
31
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Bożena Kotkowska.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Polska już zaczyna odczuwać skutki kryzysu i, jak to
zawsze bywa w takiej sytuacji, tracą, niestety, naj-
słabsze grupy społeczne uzależnione od finansowania
z budżetu państwa.
Toteż z uwagi na to, iż wydatki na cele socjalne
zostały zmniejszone, mam pytanie: Czy zasiłki ro-
dzinne na dzieci, niewystarczające nawet na zakup
obuwia, chodzi mi o kwestie dotyczące dzieci niepeł-
nosprawnych, czy te zasiłki, czy te progi zostaną
zwiększone, ale o niewielką kwotę. Czy te progi, jeśli
chodzi o kryterium dochodowości rodziców, będą
zmienione na korzyść jeżeli chodzi o wypłatę tych
zasiłków?
Druga sprawa, która mnie interesuje. W czasach
kryzysu zawsze najbardziej cierpią dzieci, emeryci,
renciści, pracownicy budżetowi, pielęgniarki. Moje
pytanie jest następujące: Czy środki przeznaczone
w zaplanowanym budżecie dla tych grup społecznych
(Dzwonek) pokryją wzrost cen, żywności, lekarstw,
energii i gazu? Niestety w tym budżecie tego nie wi-
dać. I ostatnia…
Marszałek:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Dziękuję uprzejmie.
Poseł Bożena Kotkowska:
Dziękuję.
Marszałek:
Bardzo proszę, pan poseł Jarosław Urbaniak.
Poseł Jarosław Urbaniak:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Trudno się oprzeć wrażeniu, że oto uczestniczę w naj-
bardziej populistycznej debacie budżetowej, z jaką
mieliśmy do czynienia przynajmniej w czasie ostat-
nich dwóch kadencji.
(Poseł Anna Paluch: Trzeba było dobrze oszaco-
wać dochody, panie pośle.)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
32 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009

Poseł Jarosław Urbaniak Marszałek:

Pierwszy raz spotkałem się z sytuacją, że w imie- Panie pośle, przepraszam pana bardzo.
niu klubu Lewicy występują trzy osoby, żadna nie
jest związana z pracami budżetowymi, a wystąpienia
mają charakter wiecowy. Jedyny pożytek z tego to Poseł Jarosław Urbaniak:
kolejny dowód na to, że pan przewodniczący Napie-
ralski kompletnie nie zna się ani na ekonomii, ani na Panie marszałku, pan mówił i 15 sekund mi za-
budżecie. (Oklaski, gwar na sali) brał.
Benjamin Disraeli powiedział kiedyś, że są kłam-
stwa, wielkie kłamstwa i statystyki. Opozycja upra-
wia dzisiaj taką żonglerkę jakimiś dziwnymi liczba-
mi, nie wiadomo skąd wziętymi, że aż strach. Marszałek:

Nie.
Marszałek: (Głos z sali: Skończyło się.)
Chce pan 15 sekund?
Panie pośle, przypominam, że ma pan 1 minutę. Proszę bardzo.
(Głos z sali: …i to merytoryczną dyskusję…)

Poseł Jarosław Urbaniak:

Poseł Jarosław Urbaniak:
15 sekund.
Przepraszam, słucham? Panie ministrze, mam pytanie: Czy jednak można
byłoby zastanowić się nad funduszem, nad Poakce-
syjnym Programem Wsparcia Obszarów Wiejskich?
Marszałek: To zaledwie 72 mln o dużym znaczeniu w bardzo…
(Głos z sali: Już!)
Ma pan 1 minutę. (Dzwonek)
Już się skończyła.
(Gwar na sali)
Marszałek:

Poseł Jarosław Urbaniak: Dziękuję bardzo.

Ale pytam.
Poseł Jarosław Urbaniak:

Marszałek: …małych i biednych gminach.

Bardzo prosiłbym o odpowiedź. Dziękuję bardzo.
Nie, panie pośle. Przepraszam bardzo, ale spóźnił (Poseł Zbigniew Dolata: Brawo!) (Oklaski)
się pan.

Marszałek:
Poseł Jarosław Urbaniak:
Panie pośle, dziękuję serdecznie.
Panie marszałku...
Bardzo proszę, pani poseł Gabriela Masłowska.
Także 1 minuta, przypominam.
Marszałek:

Nie, panie pośle. Poseł Gabriela Masłowska:

(Poseł Anna Paluch: Pan poseł nie ma nic do po-
wiedzenia.) Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Rząd zamie-
rza zarobić na spekulacji, to znaczy przewalutować
Poseł Jarosław Urbaniak: kilka miliardów euro na złote, kiedy złotówka jest
słaba. Chodzi tu o pieniądze, które otrzymaliśmy
Panie marszałku... z Brukseli z tytułu zaliczek i refundacji wydatków
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009 33

Poseł Gabriela Masłowska
w ramach funduszy strukturalnych oraz Funduszu
Spójności. Mam konkretne pytanie, proszę odpowie-
dzieć: Czy rząd posiada wyliczenia, ile na tej operacji
stracą rolnicy, otrzymując mniej pieniędzy z powodu
spekulacji ze strony rządu?
Z biednych gmin woj. lubelskiego docierają do nas
prośby o zaangażowanie się w to, aby przywrócić re-
zerwę na Poakcesyjny Program Wsparcia Obszarów
Wiejskich, ponieważ dawał on najbiedniejszym gmi-
nom szansę na wyrwanie się z marazmu, z ubóstwa.
(Dzwonek) Czy rząd przeprowadził symulację, jakie
skutki dla gmin będzie miało zlikwidowanie tej re-
zerwy? Dziękuję. (Oklaski)
czy podwyższyć deficyt. Szkoda, że nie wie o tym naj-
większa, i nie tylko, partia opozycyjna. Innych rozwią-
zań, proszę państwa, po prostu nie ma. Diabeł, jak
zwykle, tkwi w szczegółach, dlatego ważne jest, jak
zmniejszyć wydatki, jak zwiększyć dochody, i o ile oraz
kiedy podwyższyć deficyt, i co powinien zrobić odpo-
wiedzialny, ale też wrażliwy na potrzeby społeczne
rząd, jeśli chodzi o wydatki. Otóż taki rząd musi
ochronić najuboższych Polaków i ustalić strefy chro-
nione, czyli takie, których cięcia nie dotkną. Ten rząd
to zrobił.
Jeśli chodzi o podwyższenie dochodów, musi szu-
kać środków do budżetu, ale ze źródeł pozapodatko-
wych, żeby nie sięgać (Dzwonek) do kieszeni Polaków.
Ten rząd to właśnie zrobił.

Marszałek:
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Tadeusz Tomaszewski. Dziękuję bardzo, pani poseł.

Poseł Tadeusz Tomaszewski: Poseł Izabela Leszczyna:

Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pan minister Pytanie jest takie. Ponieważ posłowie nie słucha-
wspomniał w swoim wystąpieniu, że rząd skutecznie li wystąpienia pana ministra…
zarządza kryzysem. Opadł kurz, minęły wybory i oto
fakty: likwidacja rezerwy solidarności społecznej
– 1 mld 400, rezerwy celowe dotyczące polityki spo- Marszałek:
łecznej – cięcie 1,5 mld zł, obcięcie dotacji dla Pań-
stwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełno- Dziękuję.
sprawnych – ponad 200 mln zł, pomoc społeczna
w budżetach wojewodów – 863 mln zł mniej, w planie
finansowym Funduszu Pracy zmniejszenie o 40% Poseł Izabela Leszczyna:
środków na podjęcie przez bezrobotnych działalności
gospodarczej, zagrożenie obniżeniem świadczeń, za- …bardzo proszę...
siłków chorobowych oraz macierzyńskich i wycho-
wawczych w związku z wprowadzeniem elastycznego
czasu pracy, 30% mniej środków w ramach algoryt-
Marszałek:
mu dla samorządów od PFRON.
Czy to prawda, że rząd Platformy Obywatelskiej
Pani poseł...
(Dzwonek) i Donalda Tuska przerzuca koszty kryzy-
su na najsłabszych? Dziękuję. (Oklaski)
Poseł Izabela Leszczyna:
Marszałek:
...żeby pan minister potwierdził…
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pani poseł Izabela Leszczyna.
(Poseł Izabela Leszczyna: Nieprawda!) Marszałek:
(Głos z sali: Prawda!)
Pani przekroczyła już czas.
Dziękuję bardzo.
Poseł Izabela Leszczyna:

Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Każdy rząd Poseł Izabela Leszczyna:

w sytuacji zmniejszonych wpływów do budżetu spo-
wodowanych światowym kryzysem musi podjąć de- …odpowiedział, czy wrześniowe podwyżki na-
cyzję, czy zmniejszyć wydatki, zwiększyć dochody, uczycieli w wysokości 5%...
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
34 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Marszałek:
Pan poseł Krzysztof Jurgiel, bardzo proszę.
Poseł Izabela Leszczyna:
…są aktualne. (Oklaski)
(Poseł Anna Paluch: Pytanie, pani poseł. Oświad-
czenia są dziś o godz. 23.)
Marszałek:
Pani poseł, dziękuję.
Bardzo proszę o pilnowanie czasu. Na pytanie jest
1 minuta.
Proszę bardzo.
Poseł Krzysztof Jurgiel:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Pan minister Nowak, występując w telewizji, powie-
dział, że rząd zrobi szach-mach, jeśli chodzi o Naro-
dowy Bank Polski. Na czym ma to polegać, jeśli cho-
dzi o pozycję ósmą, która dotyczy rezerwy w zakresie
finansowania wspólnej polityki rolnej, programów
operacyjnych, gdzie rząd proponuje zmniejszenie re-
zerwy o ponad 6 mld zł, jednocześnie stwierdzając
w uzasadnieniu, że nastąpi pożyczka tej samej kwoty,
6 mld zł, z budżetu państwa w celu realizacji progra-
mu budowy dróg? To jedno pytanie.
Drugie pytanie dotyczy inwestycji wieloletnich.
Rząd mówi o oszczędzaniu. Jak to jest, skoro finan-
sowanie inwestycji wieloletniej, szpitala klinicznego
w Białymstoku, zmniejsza się o 22 mln zł? Środki na
prawie wszystkie inwestycje są zmniejszane, tylko na
jedną we Wrocławiu zwiększono o 4 mln. Jak to jest,
że wszystkim się zabiera, a na tę jedną, we Wrocławiu,
dodaje się? (Dzwonek) Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Elżbieta Streker-Dembińska.
Poseł Elżbieta Streker-Dembińska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Na świadczenia wysokospecjalistyczne jest 51 mln
mniej – słyszymy – przesunięcie dofinansowania
z Narodowego Funduszu Zdrowia, jest 100 mln mniej
na bezpieczeństwo zdrowotne obywateli, 0,5 mln zni-
ka z rezerwy specjalnej na ochronę zdrowia, 8 mln
zabiera się regionalnym centrom krwiodawstwa, nie
mówiąc o wydatkach majątkowych w służbie zdro-
wia, które zmniejsza się o 142 mln. Można powie-
dzieć: wybudujemy później. Ale czy wyleczymy póź-
niej, czy później będziemy mieli kogo leczyć? To pro-
blem związany tylko z nowelizacją budżetu, nato-
miast mówiąc o finansach publicznych, musimy pa-
miętać o Narodowym Funduszu Zdrowia, którego
stanu posiadania w tej chwili nie znamy. Pytanie
rodzi się jedno: Czy to prawda, że rząd przerzuca
koszty i zobowiązania konstytucyjne (Dzwonek) do-
tyczące świadczenia usług medycznych na pacjentów?
(Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Andrzej Orzechowski.
Poseł Andrzej Orzechowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Dzisiejsza debata, zgadzam się ze stwierdzeniem po-
sła Urbaniaka, rzeczywiście jest dosyć trudna. Trud-
no być prorokiem we własnym kraju. Zarzuca się
rządowi i panu ministrowi finansów, że przedłożenie
nowelizacji budżetu jest spóźnione, ale przecież na-
wet prasa zagraniczna, w tym „Washington Post”…
Marszałek:
Przypominam, panie pośle, 1 minuta.
Poseł Andrzej Orzechowski:
…chwali polski rząd chociażby za to, że pewnych
oszczędności dokonano już na początku tego roku.
Chciałbym nawiązać do wystąpienia posła Napieral-
skiego, który mówił o tym, że po rządach lewicy zo-
stała jakaś nadwyżka budżetowa. Uważam, że do-
brym wskaźnikiem jest państwowy dług publiczny.
Wydaje mi się, że po rządach lewicy dług publiczny
był zdecydowanie większy. Pytanie do ministra fi-
nansów: O ile dług publiczny w tamtym czasie się
zwiększył? Dziękuję. (Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję.
Pan poseł Jacek Bogucki.
Poseł Jacek Bogucki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zapy-
tać pana ministra – chociaż go tu nie ma – dlaczego
koszty waszych rządów, które słusznie nazywacie
kryzysem, mają ponosić ci najsłabsi. Dlaczego ogra-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Jacek Bogucki
niczacie wydatki na rolnictwo? Przecież to rolnicy
pierwsi i najbardziej dotkliwie odczuli skutki tego, co
robicie. Dlaczego ograniczacie wydatki na infrastruk-
turę, na sferę społeczną w województwach Polski
Wschodniej? Te tereny przecież najbardziej potrze-
bują wsparcia w czasach kryzysu. Gdzie jest ratowa-
nie miejsc pracy? Wspomnę tu tylko o ciągle, ale
z uporem powtarzanych Łapach i całym woj. podla-
skim, które wymaga wsparcia rządowego.
O szczegóły będę pytał na posiedzeniach komisji,
ale zakończę takim stwierdzeniem: Rząd Donalda
Tuska walczył z kryzysem jak lew, to dlaczego dziś
pada jak mucha? (Wesołość na sali, oklaski)
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Henryk Gołębiewski.
Poseł Henryk Gołębiewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
17 kwietnia ubiegłego roku na spotkaniu ze środowi-
skiem polskiej nauki pan premier Donald Tusk po-
informował o bardzo znaczącym wzroście środków
na naukę. Przypomnę, o 1 mld zł. Zapowiadano
zwiększenie dofinansowania do poziomu 0,92% PKB
w roku bieżącym oraz coroczny wzrost o 0,158% PKB
w ciągu następnych lat, tak by osiągnąć 2% PKB
w roku 2012. Stąd pytania. Jaki udział w PKB osią-
gnie polska nauka w roku 2009? Po drugie, w którym
roku uzyskamy programowane 2% udziału polskiej
nauki?
Trzecie pytanie dotyczy innej sfery. Czy jest za-
grożony termin – przypomnę, 31 lipca – przekazania
organizacjom pożytku publicznego środków z tytułu
1-procentowego odpisu od podatku od osób fizycz-
nych? (Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Renata Zaremba.
Poseł Renata Zaremba:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W sprawach do-
tyczących finansów ważna jest przejrzystość, wiary-
godność i odpowiedzialność. Przejrzystość – otrzy-
maliście państwo budżet z jego nowelą. Wiarygod-
ność – to poparcie społeczne dla decyzji rządu.
(Poseł Anna Paluch: Kabaret.)
Bardzo proszę przeczytać sobie rankingi i son-
daże.
35
I odpowiedzialność. Rząd Donalda Tuska jest od-
powiedzialny za swoje decyzje, za gospodarkę i finan-
se. Ale czy poprzednie rządy były odpowiedzialne,
zwłaszcza w latach tłustych i świetnej koniunktury
gospodarczej, kiedy nie przeprowadziły potrzebnych
reform, w zasadzie nic nie wniosły do gospodarki...
(Głos z sali: Kabaret.)
...nie dokonały prywatyzacji? Czy to jest odpowie-
dzialność?
Chciałabym poprosić pana ministra, aby przed-
stawił, jak od 2004 r. zwiększał się dług publiczny.
Może i pan Napieralski wtedy się czegoś dowie. (We-
sołość na sali)
W 2000 r. zadłużenie wynosiło 280 mld, w 2004
– już ponad 430, w 2007 – ok. 600 mld. To się nazywa
odpowiedzialność. (Oklaski)
(Głos z sali: To jest pytanie?)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Ewa Kierzkowska)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Marek
Polak, Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę.
Poseł Marek Polak:
Dziękuję bardzo.
Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Pa-
nie i Panowie Posłowie! W projekcie korygującym
niedbale i wadliwie, jak pokazało życie, przygotowa-
ną ustawę budżetową na bieżący rok zauważyłem, że
na program budowy dróg krajowych zmniejszono
środki aż o 3/4 zakładanej kwoty. Proszę powiedzieć,
czy to oznacza, że rząd odchodzi od podstawowych
założeń polegających na poprawie dostępności komu-
nikacyjnej Polski. Jaki to będzie miało wpływ na
realizację zadania pod nazwą: Budowa Beskidzkiej
Drogi Integracyjnej w Małopolsce, która jest koniecz-
na i jest jedynym sposobem na poprawę bezpieczeń-
stwa i udrożnienie ruchu tranzytowego na obszarze
miast i gmin, m.in. Andrychowa, Kęt, Kalwarii i Wa-
dowic?
Ponadto zredukowano o 1/3 środki na realizację
programu budowy kampusu Uniwersytetu Jagielloń-
skiego w Krakowie. Chciałbym zapytać, z jakich za-
dań będzie musiał zrezygnować inwestor i czy reali-
zacja tego zadania zostanie wydłużona w czasie.
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Stani-
sław Wziątek, Lewica.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
36 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Stanisław Wziątek:
Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Czy
po decyzjach związanych z cięciami budżetowymi
Polacy mogą czuć się bezpiecznie? Kiedy po raz
pierwszy obcięto środki finansowe dla Policji, rząd
mówił, że jeżeli brakuje pieniędzy, to Policja powinna
prowadzić patrole piesze. Teraz, kiedy na ulicach pol-
skich miast będzie mniej o 6 tys. policjantów, rząd
mówi, że policjanci będą dwa razy szybciej biegać.
Czy to jest bezpieczeństwo publiczne naszego kraju?
Jeśli chodzi o działania i programy, to program mo-
dernizacji Policji został fatalnie oceniony zarówno
przez Najwyższą Izbę Kontroli, jak i przez komisje
sejmowe. Jeżeli mamy odnosić się do faktów, to za
chwilę nie będzie na ulicach 3 tys. policjantów, bo to
są ci, którzy w tej chwili pełnią służbę zastępczą,
a jednocześnie rząd proponuje obcięcie 3 tys. waka-
tów. To oznacza, że w przyszłym roku będzie o 6 tys.
mniej policjantów na polskich ulicach. Czy mamy
czuć się bezpiecznie? (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Jacek
Brzezinka, Platforma Obywatelska.
Poseł Jacek Brzezinka:
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Rząd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnic-
twa Ludowego od blisko roku skutecznie przeciw-
działa negatywnym zjawiskom, jakie niesie świato-
wy kryzys. W mojej ocenie zatem jedynie pozame-
rytoryczne podejście do udziału w dzisiejszej debacie
pozwala posłom opozycji podawać jako godne naśla-
dowania przykłady państw, które gorzej radzą sobie
z kryzysem, państw, na których tle Polska z dodat-
nim dziś wzrostem gospodarczym wypada zdecydo-
wanie lepiej.
Słuchając wystąpień przedstawicieli największych
klubów opozycyjnych, trudno się oprzeć wrażeniu, że
zamiast w poważnej debacie – bo przecież taka jest
natura każdej debaty budżetowej – biorą oni udział
w jakimś konkursie straszenia Polaków.
Kieruję zatem do pana ministra pytanie: Czy po-
dziela pan, panie ministrze, pogląd, że takie nieod-
powiedzialne straszenie Polaków wszystkim tym, co
komu przychodzi do głowy, jest działaniem szkodli-
wym dla Polski i destabilizującym sytuację gospodar-
czą? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pan poseł Józef Rojek, Prawo
i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę.
Poseł Józef Rojek:
Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka
Izbo! Właściwie dzisiaj niewiele dowiedzieliśmy się
z wypowiedzi pana ministra o merytorycznej stronie
nowelizowanego budżetu. Pan minister przyznał, że
dostrzegł kryzys. To wszystko. Natomiast, panie mi-
nistrze, czy to nie czas, by przestać a priori zrzucać
odpowiedzialność na pana prezydenta, na NBP, na
PiS, tylko realizować to, o czym tak hucznie mówili-
ście w kampanii wyborczej, by żyło się lepiej wszyst-
kim? Naprawdę to rząd PO i PSL ponosi za to odpo-
wiedzialność.
Następne pytanie, już padło. Co to za nowy ter-
min ekonomiczny: szachu machu? Szukałem w ency-
klopedii, nie znalazłem. (Oklaski) Ale pytam, czy
przypadkiem w ramach tego pojęcia w Ministerstwie
Finansów nie są dokonywane jakieś operacje. Czy
w ramach tego pojęcia rząd chce tłumaczyć Polakom
zbiegi i stan naszej gospodarki? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pani poseł Anita
Błochowiak, Lewica.
Poseł Anita Błochowiak:
Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Dzisiejsza nowelizacja to jedynie próba zasypania
w niewielkim stopniu, niestety, wielkiej dziury bu-
dżetowej. Z przykrością stwierdzam to, o czym wy-
powiadają się analitycy, że niestety, kryzys w Polsce
jeszcze nie zaistniał w takim stopniu, w jakim – mó-
wię to z przykrością – zaistnieje jesienią tego bądź na
początku przyszłego roku. Jak zatem rząd i Platfor-
ma Obywatelska w koalicji z PSL planują wprowa-
dzić rozwiązania, o których państwo mówiliście
w kampanii wyborczej? Kiedy w końcu doczekamy
się istotnych zmian w systemie podatkowym? Tak
naprawdę mamy dziś podatek liniowy. Kiedy pań-
stwo wprowadzicie ważne zmiany i podatek progre-
sywny, kiedy ujednolicicie zmiany w Ordynacji po-
datkowej i wprowadzicie ulgi dla przedsiębiorców,
o których mówiliście?
Po drugie, kiedy wprowadzicie ważne zmiany dla
polskiej przedsiębiorczości, bo tzw. jedno okienko i ulgi
inwestycyjne nie są dziś wdrażane w wystarczającym
stopniu? (Dzwonek) I po trzecie, kończąc, pani mar-
szałek, kiedy wprowadzicie pakiet osłonowy dla osób
najuboższych i najbiedniejszych, które dziś...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Anita Błochowiak:
...tak naprawdę borykają się już z biedą? Wprowa-
dzane zmiany...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Pani poseł, bardzo dziękuję.
Poseł Anita Błochowiak:
...są wielkie w skali budżetu, ale są również nie-
zwykle ważne dla poszczególnych grup społecznych.
Mowa tu o stypendiach...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Pani poseł, bardzo pani dziękuję.
Poseł Anita Błochowiak:
...podręcznikach dla osób niewidomych? Kiedy
zatem...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Pani poseł, bardzo pani dziękuję. (Oklaski)
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Marek
Zieliński, Platforma Obywatelska.
Poseł Marek Zieliński:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Najpierw krótka
refleksja. Świętym prawem opozycji jest krytykowa-
nie, pokazywanie błędów, wytykanie palcem pew-
nych rzeczy, ale w żadnym wystąpieniu opozycji,
zarówno z prawa jak i z lewa, nie usłyszałem żadnej
propozycji konstruktywnej, tzn. krytykujecie, że tu
brakuje, tu brakuje, tam trzeba, tu nie należy zabie-
rać, ale nie było żadnego takiego konstruktywnego
stwierdzenia, które by wskazywało na inne źródła
finansowania tych zmian w sytuacji kryzysu świato-
wego. Ale moje pytanie jest związane z dochodami
budżetu państwa. Poziom PKB w tym roku ma być
porównywalny z poziomem PKB z zeszłego roku, na-
tomiast dochody z PIT-u, CIT-u i VAT-u gwałtownie
maleją. Jeśli można wytłumaczyć... (Dzwonek)
10 sekund.
...jeśli można wytłumaczyć spadek PIT-u i CIT-u
– jest to w uzasadnieniu – to spadek VAT-u o dwa-
dzieścia parę miliardów nie jest do końca wytłuma-
czony. To, co jest...
37
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Panie pośle, dziękuję panu bardzo.
Poseł Marek Zieliński:
5 sekund.
Wszyscy specjaliści mówią, że można ustalić 10,
20, 30% tego...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Panie pośle, proszę o zadanie pytania.
Poseł Marek Zieliński:
...spadku, ale nie tyle. I mam pytanie: Jakie są
inne przyczyny? Czy to nie słaba praca służb...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję bardzo.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pani poseł Izabela
Kloc, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Izabela Kloc:
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wydawałoby
się, że ta nowelizacja budżetowa przede wszystkim
będzie narzędziem do walki z kryzysem, bo po to ona
jest. Natomiast co się dzieje? Gdybyśmy popatrzyli
na inwestycje, które powinny być kołem zamacho-
wym gospodarki właśnie na czas kryzysu, okazuje
się, że rząd dokonuje bardzo poważnych ograniczeń.
I czy to jest działanie antykryzysowe? Nie, to jest na
pewno pogłębienie kryzysu, a nie walka z nim, bo
w inwestycjach wieloletnich tnie się wydatki: Uni-
wersytet Medyczny w Łodzi nie dostanie 64 mln,
Uniwersytet Jagielloński – 40 mln, Uniwersytet Mi-
kołaja Kopernika w Toruniu – 31 mln, Gdański Uni-
wersytet Medyczny – 5 mln, Uniwersytet Medyczny
w Białymstoku – 22 mln, Uniwersytet Medyczny
w Warszawie – 5 mln. Natomiast jest jeden wyjątek
z tej listy – Akademia Medyczna we Wrocławiu zysku-
je 4 mln. (Dzwonek) I tu mam pytanie: Dlaczego wła-
śnie 6 inwestycji traci, a ta jedna tylko zyskuje? Czyż-
by nad nią krążył duch któregoś z wicepremierów?
(Poseł Krystyna Łybacka: Brawo!)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
38 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Izabela Kloc:
I ostatnie pytanie, bardzo króciutkie. Chciałabym
się dowiedzieć, z czego zostało zdjęte 7 mld w rezer-
wie celowej w ósemce... (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Zbigniew
Matuszczak, Lewica.
Dziękuję, pani poseł.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać
panią minister: czy pani zdaje sobie sprawę, w jakiej
sytuacji rząd stawia dziś 500 polskich gmin najbied-
niejszych, głównie gmin Polski wschodniej, Lubelsz-
czyzny, Podkarpacia, które korzystają ze wsparcia
finansowego w ramach Poakcesyjnego Programu
Wsparcia Obszarów Wiejskich? Gminy te, znając
wysokość dotacji, rozpoczęły realizację zadań, pod-
pisały umowy, a dowiadują się dziś, że zabiera im się
72,5 mln zł. To, jak państwo zdajecie sobie sprawę,
są środki na aktywizację gmin, na wspieranie naj-
biedniejszych rodzin. Ludzie czują się oszukani. Po-
wiem państwu, co sądzi o tym jedna z mieszkanek
powiatu chełmskiego; kiedy dowiedziała się o tych
cięciach budżetowych powiedziała: Ministrów stać
na wczasy w egzotycznych krajach, a mojemu dziecku
chcą zabrać kolonie, na które czekało od kilku mie-
sięcy. Kasia nigdy nigdzie nie wyjeżdżała, bo nas na
to nie stać. (Dzwonek) I pewnie w tym roku również
nie wyjedzie. Pani minister, w związku z tym proszę
o rozważenie pozostawienia gminom tych środków.
Oczywiście mój klub, klub Lewicy, złoży w tej sprawie
poprawkę budżetową.
Jeszcze jedno krótkie pytanie, pani marszałek. To
pytanie kieruję do pana ministra rolnictwa, gdyż
w projekcie omawianej nowelizacji pomniejsza się
środki na wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich
o kilka miliardów złotych. Zgodził się pan minister,
aby rezerwę celową na finansowanie wspólnej polity-
ki rolnej, głównie programów na rzecz rozwoju ob-
szarów wiejskich...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
...ograniczyć o 7 mld zł.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
Już kończę, pani marszałek.
Chciałbym zapytać pana ministra o to, co powie
rolnikom w sprawie zapowiadanego wyrównywania
szans rozwojowych...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
...bo na tym przecież znowu stracą najbiedniejsi.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Panie pośle...
Poseł Zbigniew Matuszczak:
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu bardzo.
Pytanie zadaje pan poseł Sławomir Neumann,
Platforma Obywatelska.
Poseł Sławomir Neumann:
Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo!
8 miesięcy temu rozmawialiśmy o budżecie, rozma-
wiamy teraz i tak wtedy, jak i dzisiaj opozycji nie
zależało na poważnej dyskusji poza populizmem i de-
magogią. Dzisiaj mamy właściwie te same głosy. Pro-
siłbym panią minister, żeby przypomniała pani w tej
debacie również kwotę, o jaką posłowie opozycji,
a szczególnie Prawa i Sprawiedliwości, przy uchwa-
laniu budżetu chcieli zwiększyć wydatki, już wtedy
mówiąc, że jest kryzys. Dzisiaj przypominają, że wte-
dy o tym mówili, ile miliardów złotych miało być
więcej, czyli, o ile wtedy miał być zwiększony deficyt.
A także dzisiaj w tej debacie, słuchając od początku
wielu głosów, właściwie doszedłem do wniosku, że nie
należy nic nigdzie oszczędzać i robić cięć w budżecie,
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Sławomir Neumann
ponieważ wszystko jest ważne. Oczywiście, wszystko
jest ważne, ale oszczędzamy wszędzie, oszczędzamy
też w sprawach społecznych, oszczędzamy w kancela-
rii premiera, prezydenta, Sejmu, oszczędzamy wszy-
scy. Państwo proponują, żeby nigdzie nie oszczędzać,
bo wszystko jest ważne, czyli należy o kolejne miliardy
zwiększyć deficyt budżetowy.
I prosiłbym o ostatnią rzecz, żeby raz na zawsze
wyjaśnić, że rezerwa solidarności społecznej miała
powstać ze zwiększonych wpływów z akcyzy. Czy
pani minister byłaby łaskawa powiedzieć, czy są ta-
kie pieniądze i na co ta rezerwa rzeczywiście ma być
przekazana? Czy były przypisane do niej jakieś po-
ważne zadania do wykonania, czy to...
(Poseł Elżbieta Rafalska: Była wpisana.)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Sławomir Neumann:
...była tylko rezerwa ewentualnie na zadania, któ-
re pojawiłyby się w trakcie? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pani poseł Maria
Zuba, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Zuba:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Rząd, który tworzy Polskie Stronnictwo Ludowe,
podjął decyzję o likwidacji rezerwy celowej w wyso-
kości ok. 72 mln zł z przeznaczeniem na realizację
Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiej-
skich. Likwidacja tej rezerwy pociąga za sobą nie-
odwracalne skutki społeczne, a także finansowe dla
500 gmin uczestniczących w tym programie. Jest on
realizowany w małych i średnich gminach, z dobrym
wynikiem. Środki pozyskiwane z tego programu po-
zwoliły społecznościom w wielu gminach na zaplano-
wanie działań w zakresie takich potrzeb społecznych,
które dotychczas nie mogły być zaspokajane. Przy-
kładem takiego zaangażowania w uczestniczenie
w tym programie jest gmina Łagów w woj. święto-
krzyskim. W tej gminie zawartych jest 9 umów na
realizację usług na rzecz 545 jej mieszkańców (Dzwo-
nek) w zakresie punktów przedszkolnych, wyrówny-
wania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, orga-
nizacji pomocy dla osób starszych. Gmina Łagów nie
39
ma żadnych środków finansowych na uregulowanie
zobowiązań z własnego budżetu.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Pani poseł, proszę o zadanie pytania.
Poseł Maria Zuba:
Wstrzymanie finansowania programu oznacza
zerwanie umów z usługodawcami. Czy nie sądzi pani
minister, że oszczędności budżetowe uzyskane kosz-
tem słabych społecznie i gospodarczo gmin wiej-
skich...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Pani poseł, dziękuję pięknie.
Poseł Maria Zuba:
...przyniosą więcej strat niż krótkotrwałych ko-
rzyści z tytułu oszczędności budżetowych pozyska-
nych z tytułu likwidacji...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Poseł Maria Zuba:
...tej rezerwy? Jakie widzi pani możliwości pomo-
cy tym gminom, aby w wyniku zerwanych umów nie
obciążyły budżetów swoich gmin nieuzasadnionymi
kosztami? Dziękuję.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zadaje pan poseł Ryszard Zbrzyzny,
Lewica.
Bardzo proszę. (Oklaski)
Poseł Ryszard Zbrzyzny:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciał-
bym zapytać, dlaczego rząd Donalda Tuska lekcewa-
ży stronę społeczną w komisji trójstronnej. Budżet
państwa budowany na rok 2009 w roku 2008 był kon-
sultowany w komisji trójstronnej, nowelizacja zaś,
w której ogranicza się wydatki na pomoc społeczną
o ponad 3,5 mld zł, nie. Dlaczego więc taką technikę
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
40 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Ryszard Zbrzyzny
przyjęto i dlaczego dzisiaj oczekuje się ze strony opo-
zycji zrozumienia tejże sytuacji, kiedy nie chce się
rozmawiać z czynnikiem społecznym w komisji trój-
stronnej? Gdzie więc ustawa o komisji trójstronnej
i jej realizowanie przez rząd?
A teraz o ściągalności podatków. Na kilka miliar-
dów złotych rocznie szacowane są straty budżetu
państwa wynikające z hazardu. Na kilka tysięcy zło-
tych szacuje się straty budżetu państwa z tytułu
sztuczek mieszkaniowo-podatkowych rzecznika Gra-
sia. Na kilka, a może kilkanaście miliardów złotych
szacowane są straty państwa w wyniku przemytu
papierosów i innych wyrobów akcyzowych oraz obro-
tu alkoholem. Dlaczego więc nie wzmacnia się upraw-
nień kontrolnych Służby Celnej (Dzwonek), która
pobiera 1/3 wszystkich danin państwowych, odma-
wiając jej prawa do rozpoznawania zagrożeń, ograni-
cza się w nowym rządowym projekcie ustawy o Służ-
bie Celnej prawo do kontroli w trybie administracyj-
nym, sprowadzając to tylko do kontroli w trybie ad-
ministracyjnym…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Poseł Ryszard Zbrzyzny:
…i tylko w odniesieniu do legalnych podmiotów?
Dlaczego więc przy tak małej ściągalności danin pań-
stwowych ogranicza się prawa Służby Celnej? Dzia-
łamy w odwrotną stronę do oczekiwanej. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, panie pośle.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Robert
Węgrzyn, Platforma Obywatelska.
Poseł Robert Węgrzyn:
Pani Marszałek! Pani Minister! Szanowni Pań-
stwo! Rolą opozycji jest krytykować, ale krytyka
może być destruktywna i konstruktywna. (Wesołość
na sali) Na lewicy można się dopatrzyć krytyki kon-
struktywnej (Poruszenie na sali), natomiast po wa-
szej stronie jest krytyka absolutnie destruktywna,
bo w tak trudnych czasach nie zgłasza się projektów
ustaw, które dodatkowo obciążają budżet. Tu, na tej
sali, dwa tygodnie temu pan poseł Hofman powie-
dział: cóż to jest 350 mln dla budżetu państwa,
pstryknięcie palcem, cóż to jest? Wskazaliście nam
zadanie i ustawę, nie pokazujecie źródeł finansowa-
nia, to ja wam pokażę źródła finansowania. Proszę
bardzo, kancelaria prezydenta – minus 50 mln, Te-
lewizja Polska – minus 200 mln, CBA – minus 30
mln…
(Poseł Mariusz Kamiński: Na co?)
… IPN – minus 50 mln. Macie 350 mln. Trzeba
było wskaz źródła finansowania, a nie pokazywać
tylko, gdzie co chcecie zrealizować.
Pytanie do pani minister. (Dzwonek) Czy rząd
rozważa wespół z innymi rządami państw kandydu-
jących do strefy euro wystąpienie do Komisji Euro-
pejskiej o zmianę kryteriów konwergencji w oparciu
o kryzys ogólnoeuropejski i światowy? (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pani poseł Elżbieta
Rafalska, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Elżbieta Rafalska:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rządowi oczywi-
ście nie udało się ochronić społecznie wrażliwych
wydatków, więc, panie ministrze, dlaczego pan po
prostu z tej mównicy tu kłamie i mówi, że rządowi
się udało? Ograniczenia – więc nowelizacja, to tak
naprawdę oszczędzanie na tych, których sytuacja
materialna jest niezwykle trudna. Bo pytam: dlacze-
go rząd likwiduje rezerwę solidarności społecznej?
Pytam: gdzie się podziały obietnice premiera Tuska,
że w kryzysie potrzebujący nie stracą? Czy to były
gołosłowne obietnice, a pomoc była wirtualna? Czy
prawdą jest, że chcecie oszczędzać na świadczeniach
rodzinnych oraz na świadczeniach z funduszu ali-
mentacyjnego, bo tam zmniejszenie budżetu wynosi
ponad 800 mln zł. Czy to prawda, że jest mniej na
wypłatę zasiłków stałych oraz gwarantowanej części
zasiłków okresowych? Dlaczego zmniejszamy dotacje
dla FUS-u, skoro wiemy, że FUS w tym roku będzie
miał przychody mniejsze o ok. 8 mld zł? Dlaczego
ograniczamy środki na działalność OPS-ów, na
ośrodki wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicz-
nymi lub na letni wypoczynek dla dzieci i młodzieży
ze środowisk najuboższych? Ograniczamy również
wydatki na (Dzwonek) zakup podręczników dla
uczniów niewidomych. I na koniec wojewodowie
w tak trudnym okresie, kiedy mieliśmy zagrożenie
powodziowe, zmniejszyli również środki o 48 mln na
utrzymanie urządzeń melioracyjnych, wodnych.
Panie ministrze, gdzie jest ta solidarność ze śro-
dowiskami najsłabszymi i jak wam się udało ochronić
tych najsłabszych, bo tego nie widzę? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Sylwe-
ster Pawłowski, Lewica.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Sylwester Pawłowski:
Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Pa-
nie i Panowie Posłowie! Na 21 123 mln zł zmniejsza-
jących wydatki tylko niewiele ponad 105 mln bezpo-
średnio dotyczy wydatków ponoszonych przez mini-
sterstwa i urzędy centralne. Ponad 21 mld oszczęd-
ności budżetowych następuje kosztem obywateli
Rzeczypospolitej Polskiej. Rząd sięga nawet po nie-
spełna 3 mln zł przewidzianych dla weteranów, kom-
batantów i osób represjonowanych. Pieniądze te
w pierwszej kolejności pozwalają na doraźną lub
okresową pomoc, polegającą głównie na ratowaniu
zdrowia, na wykupie leków, na wykupie świadczeń
zdrowotnych. Tym samym w Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów budżet jest ponadtrzykrotnie wyż-
szy, a oszczędności o ponad 0,5 mln mniejsze.
Czy nie wstyd panu, panie ministrze? Co pan
z tego miejsca powie pokoleniu, które walczyło o III Rzecz-
pospolitą? (Dzwonek) Czy można i należy ich w ten
sposób traktować? (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Piotr To-
mański, Platforma Obywatelska.
Poseł Piotr Tomański:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Zapowiedź zwiększenia deficytu w tegorocznym bu-
dżecie państwa do poziomu 27 mld zł jest krokiem
oczekiwanym i koniecznym w obecnej sytuacji go-
spodarczej.
(Poseł Anna Zalewska: Ale niewystarczającym.)
Skala i dynamika światowego kryzysu gospodar-
czego okazały się większe niż wcześniejsze prognozy
instytucji krajowych i zagranicznych. W sprawach
dotyczących finansów bardzo ważna jest przejrzy-
stość i wiarygodność, konieczna jest również odpo-
wiednia ostrożność i konserwatyzm w planowaniu
budżetowym.
(Poseł Anna Paluch: No właśnie. Święte słowa.)
Łączne spełnienie tych warunków decyduje o re-
akcji rynku na podejmowane decyzje. W przypadku
obecnej nowelizacji jest szansa, że wzrost deficytu
o 9 mld zł zostanie dobrze przyjęty przez rynek. Za
pozytywny sygnał należy również uznać zapowiedź,
że w tym roku nie dojdzie do podwyżki podatków ani
składki rentowej. Opozycja, a szczególnie PiS, z jed-
nej strony krytykuje odpowiedzialne propozycje mi-
nistra finansów, a z drugiej strony w każdym dziale
proponuje zwiększenie wydatków w momencie, kiedy
wszyscy szukamy oszczędności. I w związku z tym
mam tylko jedno pytanie: Czy istnieje niebezpieczeń-
stwo (Dzwonek), że Narodowy Bank Polski, któremu
41
zaufały miliony klientów, miliony Polaków, odwróci
się od społeczeństwa i wypracowany przez nas wszyst-
kich zysk NBP z 2009 r. „przeje”, a nie przekaże go do
budżetu państwa? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Anna Paluch: Umie pan czytać prasę.)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Szymon
Stanisław Giżyński, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Szymon Stanisław Giżyński:
Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoki Sejmie!
Jak to możliwe, że w Niemczech, gdzie kryzys jest
większy, a stawka podatku VAT jest i tak o 3% niższa
niż w Polsce, parlament kilka tygodni temu obciąże-
nia podatkowe jeszcze obniżył, dzięki czemu pozosta-
wia w portfelach niemieckich podatników 10 mld
euro rocznie? Te oto środki niemieccy podatnicy, już
jako niemieccy konsumenci, rzucą natychmiast na
niemiecki rynek, dając tym samym mocny zastrzyk
niemieckiej gospodarce.
Jak to się stało, że pan premier Donald Tusk i pan
minister Vincent-Rostowski, zaklinając rzeczywistość,
iż nie ma w Polsce ani nie będzie kryzysu, czyli ko-
nieczności podejmowania antykryzysowych działań,
uzyskali w trakcie tych obrzędowych inkantacji efekt
uboczny, wywołali, jak się okazuje, niby do końca
dobitego osikowym kołkiem upiora najbardziej dok-
trynerskich, demagogicznych i antynarodowych
w dziejach polskiej myśli i praktyki ekonomicznej
miazmatów monetarystyczno-neoliberalnych kon-
cepcji i zarazem lobby – Leszka Balcerowicza. Dzię-
kuję uprzejmie. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pani poseł Krysty-
na Łybacka, Lewica.
Poseł Krystyna Łybacka:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Jestem przekona-
na, że każda z pań i każdy z panów siedzących w tej
Izbie zgodzi się ze stwierdzeniem, że skutki kryzysu,
szczególnie negatywne skutki kryzysu, w pierwszej
kolejności odczuwają rodziny najbiedniejsze. Jeśli
tak, to właśnie one powinny być w centrum zainte-
resowań rządu i działań osłonowych. Jak zatem wy-
tłumaczyć fakt, że w nowelizacji budżetu umniejszo-
no o 130 mln stypendia dla uczniów i o 150 mln fun-
dusz stypendialny dla studentów? Zakładając, że ok.
200 zł wynosi świadczenie miesięczne, ponad 120 tys.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
42 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Krystyna Łybacka
rodzin w tym momencie zostaje pozbawionych pomo-
cy na edukację własnych dzieci. Jeśli państwo nie
chcecie tego nazwać cynizmem, to powiem eufemi-
stycznie: to wysoce niemoralne. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zadaje pan poseł Janusz Cichoń, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Janusz Cichoń:
Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wyso-
ka Izbo! Z lewa i z prawa słyszymy, że cięcia są nie-
uzasadnione, za duże, niepotrzebne. Brak ewidentnej
świadomości ograniczeń. Wszystko wydaje się możli-
we. Tak, wszystko jest możliwe pod warunkiem, że
nie wiesz, o czym mówisz. Te ograniczenia, których
nie dostrzega dziś opozycja, to spadek dochodów po-
datkowych o 46 mld zł, mówił o tym szczegółowo
minister finansów. Niemniej ważne ograniczenia to
zadłużenie Polski i, podkreślę, nie jest to dorobek
Platformy Obywatelskiej. Polacy powinni wiedzieć,
ile wynosi dług publiczny, kiedy powstał i ile kosztu-
je jego obsługa. Czy nie jest przypadkiem tak, że gdy-
by nie to zadłużenie, nie musielibyśmy zwiększać
deficytu? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pani poseł Marzena Machałek,
Prawo i Sprawiedliwość.
Zapraszam.
Poseł Marzena Machałek:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Niestety, byłam dosyć naiwna, bo liczyłam, że jednak
dzisiaj uda się i będzie merytoryczna debata, a za-
miast merytorycznej debaty mieliśmy następną od-
słonę teatru, dzisiaj teatru jednego aktora, i przykro
mi, panie ministrze, ale muszę powiedzieć, że nie
najlepszego aktora. Usłyszeliśmy, że przeszliśmy bar-
dzo dobrze przez pierwszy etap kryzysu, że walka
z pierwszym etapem kryzysu zakończyła się sukce-
sem, a taką egzemplifikacją tego sukcesu ma być ta
nowelizacja budżetu. Pytam się więc pana ministra:
Na czym ten sukces ma polegać? Czy na tym, że
mamy dramatyczne cięcia w polskiej edukacji, czy na
tym, że mamy dramatyczne cięcia, jeśli chodzi o roz-
wój obszarów wiejskich, że brakuje pieniędzy dla
najuboższych, że mamy ograniczenia w funduszu
alimentacyjnym i inne ważne problemy? Czy to jest
ten sukces pierwszego etapu? (Dzwonek)
Zamiast rozmowy i merytorycznej debaty, prze-
chodzimy do drugiego etapu, który charakteryzuje
się tym, że próbuje się teraz zrzucić odpowiedzialność
na prezydenta i NBP.
Proszę państwa, szanowni posłowie, nie buduje się
w ten sposób wiarygodności rządu, która jest tak bar-
dzo potrzebna w czasie kryzysu. Zamiast tego mamy
demagogię, manipulację i przekłamania oraz zrzuca-
nie odpowiedzialności. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Aleksan-
der Chłopek, Prawo i Sprawiedliwość.
Nie ma pana posła.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pani poseł Anna
Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Paluch:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W projekcie budżetu na rok 2009 na realizację pro-
gramu „Budowa zbiornika wodnego Świnna Poręba”
ujęto kwotę 115 mln zł. Po korektach planowana
kwota została zmniejszona do około 69 mln. Prace
przy budowie zbiornika toczyły się, chociaż w zwol-
nionym tempie. I cóż widzimy w projekcie zmian bu-
dżetu, część budżetowa 22? A no widzimy zmniejsze-
nie środków na budowę zbiornika Świnna Poręba
o kwotę 39 082 tys. zł.
Panie ministrze, w bieżącym roku już wykonano
prace za około 35 mln 700. Nie dało się tego spraw-
dzić i zapytać? Z jakich pieniędzy te prace zostaną
zapłacone po uwzględnieniu proponowanej przez
pana korekty? Czy państwo może się zachowywać jak
firma krzak, narażając wykonawców na kredytowa-
nie i wymuszając na nich kredytowanie rządowych
inwestycji? Dlaczego wobec powodzian premier Tusk
i jego ministrowie leją krokodyle łzy, skoro na półto-
ra roku zahamowali prace nad budową zabezpieczeń
przeciwpowodziowych? Przypomnę, że ze środków
unijnych, z programu „Infrastruktura i środowisko”,
priorytet trzeci (Dzwonek), prace zostały wstrzyma-
ne na półtora roku. Wydatki wykonane – zero, kon-
traktacja – zero. Skoro państwo nie potraficie budo-
wać za środki unijne, to budujcie przynajmniej za
budżetowe. I dlaczego tak długo rząd zwlekał z tą
nowelizacją, że te środki były wydatkowane w taki
sposób, jak opisałam? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Uprzejmie dziękuję, pani poseł.
Pytanie zadaje pan poseł Henryk Kowalczyk, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Henryk Kowalczyk:
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie!
Wiele koleżanek i wielu kolegów posłów już nawiązy-
wało do Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obsza-
rów Wiejskich, bo rzeczywiście propozycja obcięcia
wydatków o 72,5 mln zł, czyli o ponad połowę z za-
planowanych na ten rok, jest nie do przyjęcia. Ten
program jest już od ponad pół roku realizowany. Wie-
le projektów realizowanych w ramach tego programu
przywracało poczucie godności, sensu życia wielu
grupom społecznym, które do tej pory były zapo-
mniane czy wykluczone społecznie. I teraz to wszyst-
ko ma być zaprzepaszczone?
Wstrzymanie finansowania to też niszczenie za-
ufania. Ale jest również problem prawny, bo zgodnie
z wcześniejszymi decyzjami o przydziale środków
finansowych zostały rozstrzygnięte konkursy, zosta-
ły podpisane umowy na realizację usług. Zerwanie
umów wywoła falę uzasadnionych roszczeń finanso-
wych. (Dzwonek) Kto poniesie koszty odszkodowań
z tytułu zawartych umów? Ile będzie kosztować za-
spokojenie tych roszczeń? Czy koszty społeczne, ale
i te finansowe, o których mówię, nie będą znacznie
wyższe niże te 72,5 mln, które są taką krótkotrwałą
korzyścią dla budżetu?
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Pięknie dziękuję panu posłowi.
Poseł Henryk Kowalczyk:
Myślę, że na to pytanie pan minister już nie bę-
dzie musiał odpowiadać, dlatego że słysząc deklara-
cje wielu klubów, mam nadzieję, że z tej decyzji pań-
stwo się wycofają. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pani poseł Marzen-
na Drab, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzenna Drab:
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Przerzucanie przez rząd PO i PSL-u ciężaru kryzysu
w Polsce na najsłabszych i najuboższych jest faktem.
Propozycja przedłożonej nowelizacji budżetu potwier-
dza tylko, że tak jest.
Jaką kwotę w ramach 1% swojego podatku Polacy
zadeklarowali przekazać dla fundacji i stowarzyszeń?
Dlaczego i w jakim celu rząd nie przekazuje należ-
nych pieniędzy fundacjom i stowarzyszeniom?
Panie ministrze, nie ma pan prawa zmieniać de-
cyzji Polaków w zakresie dysponowania swoimi do-
43
chodami. Pana rola sprowadza się tylko do przeka-
zania, i to w ustawowym terminie, funduszy, na
które tak bardzo oczekują przez najsłabsi, niepełno-
sprawni i najubożsi. Przekroczenie terminu gene-
ruje odsetki karne. Czy pan zaplanował dodatkowe
środki na ich pokrycie? Dlaczego rząd z 2–3-mie-
sięcznym opóźnieniem przekazuje środki finansowe
na pomoc społeczną? Już dzisiaj MOPR-y z powodu
braku funduszy wydają decyzje odmawiające udzie-
lenia pomocy finansowej korzystającym z tej formy
wsparcia. (Dzwonek) Jak te fakty mają się do gło-
szonych przez rząd PO–PSL tezy: zadbamy o naj-
słabszych? Czyż działania rządu nie są hipokryzją?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pani posła Anna
Zalewska, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Zalewska:
Pani Marszałek! Mówię to z przyjemnością, kiedy
panią tu widzę, to nie myślę o parytetach. Panie Mi-
nistrze! Spełnia się to, co zapowiedzieli piarowcy,
media. Minister finansów obciąża za swoje zaniecha-
nia prezydenta, prezesa banku, opozycję czy siły ze-
wnętrzne.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Prezydenta nie.)
Na całym świecie to rządy państw czują się odpo-
wiedzialne za obywateli, za ich bezpieczeństwo,
w tym bezpieczeństwo finansowe. Jeżeli sobie nie
radzą, podają się do dymisji. Trzeba ciąć wydatki, ale
rozsądnie, o tym wie każdy, również opozycja. Trze-
ba też jednak zaproponować rozwiązania, które spo-
wodują zwiększenie dochodów. I tak naprawdę te
propozycje musi przedstawić rząd i pan minister fi-
nansów. Cięcia wydatków muszą współgrać z polity-
ką państwa. Pokażę państwu kilka absurdów w za-
proponowanej nowelizacji: na przykład cięcia w sta-
cjach epidemiologicznych, kiedy wiemy, że jest epide-
mia AH1N1; na przykład cięcia w dotacjach dla stacji
krwiodawstwa, kiedy wszystkie media grzmią, że nie
ma krwi; na przykład przygotowanie (Dzwonek) szkół
do przyjęcia sześciolatków i zabranie 300 mln, i ja-
kieś wirtualne 2,5 mld zł na radosne place zabaw
w kolorach logo PO. Mam nadzieję, że nie będzie tam
zdjęć premiera.
Źródła finansowania, o które pytał jeden z po-
słów Platformy Obywatelskiej – bardzo proszę, ogra-
niczenie wydatkowania w projekcie pod tytułem
„Orliki”, które są państwa sztandarowym pomy-
słem. Tam są koszmarne pieniądze i koszmarne
wydatki. Wystarczy troszeczkę z nich zrezygnować.
Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Sławomir Neumann: Są piękne boiska,
wcale nie koszmarne.)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
44 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pani poseł Elżbieta
Witek, Prawo i Sprawiedliwość.
Przepraszam panią poseł, pan minister Rostow-
ski odpowie na pytania.
Minister Finansów
Jan Vincent-Rostowski:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Też bardzo się
cieszę, że pani marszałek przewodniczy i wydaje mi
się, że to jest najlepszy dowód, że chyba parytety nie
są potrzebne.
Proszę państwa, dwie rzeczy. Po pierwsze, termin
ustawowy przekazywania 1%, pani poseł, jest między
1 lipca a 31 sierpnia, więc żadne terminy ustawowe
nie zostały złamane.
(Poseł Marzenna Drab: Dzisiaj jest 14.)
Jeśli chodzi o kwestie odpowiedzialności, to oczy-
wiście rząd w żaden sposób nie obarcza odpowiedzial-
nością za kryzys pana prezydenta ani Narodowego
Banku Polskiego, tak jak opozycja, Prawo i Sprawie-
dliwość, łaskawie powiedziała, że nie obarcza, nie
wini za kryzys rządu Donalda Tuska. Jak mówimy
o odpowiedzialności, to nie mówimy o odpowiedzial-
ności za kryzys, tylko o odpowiedzialności za podjęcie
działań, które Polskę z tego kryzysu wyprowadzą.
A ponieważ pan prezydent ma prawo weta i zapowie-
dział ustami swoich, no, może nie najlepszych, dorad-
ców, że będzie z tego prawa weta często korzystał, to
jest po prostu faktem konstytucyjnym i politycznym,
że jeśli tak będzie robił, to wtedy będzie ponosił od-
powiedzialność za to, że Polski nie będziemy mogli
w najlepszy sposób z tego kryzysu wyprowadzić.
Jeszcze takich decyzji nie podjął i liczę na to, że ich
nie podejmie.
Padły słowa o wzroście długu publicznego w 2007 r.
o 64 mld zł, w 2008 r. – o 70, a w 2009 r. – o 100 mld.
Ale powód jest bardzo prosty. Główny powód, dla
którego w 2009 r. dług publiczny wzrósł tak znaczą-
co, jest taki, że deprecjacja złotego spowodowała
wzrost o 25 mld zł. Nie ma to nic wspólnego z bezpo-
średnim zadłużaniem się państwa, tylko wiąże się ze
zmianą ogólnej kwoty tego długu, tej części, która
jest w walutach obcych. Jeżeli bierzemy ten fakt pod
uwagę, to widzimy, że w 2007 r. mielibyśmy znacznie
większy wzrost zadłużenia niż te 64 mld, o których
mówiła pani poseł Natalli-Świat, bo wtedy była apre-
cjacja. A więc proszę nie mylić przepływów wynika-
jących z deficytu sektora finansów publicznych
z efektami różnic kursowych, które wynikają po pro-
stu z funkcjonowania gospodarki – zresztą z tej de-
precjacji, z której państwo tak się cieszycie. Dziękuję.
(Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pani posłanka Elżbieta Witek, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Elżbieta Witek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może dobrze, że
pan minister wystąpił jednak przede mną, bo o od-
powiedzialności chciałabym mówić.
Panie ministrze, w swoim wystąpieniu, chcąc wy-
bielić rząd, powiedział pan, czy właściwie tak można
było wywnioskować, że winę ponosi Narodowy Bank
Polski, opozycja, a także pan prezydent. Powiedział
pan także o tym, że prezydent ma ogromną władzę,
ale ponosi również ogromną odpowiedzialność. Chcia-
łabym zapytać, panie ministrze, jaką odpowiedzial-
ność pan ponosi za fatalne decyzje, za to, że w odpo-
wiednim czasie nie chciał pan słuchać nie tylko opo-
zycji, ale także ekonomistów, analityków, za to, że
naraził pan Polskę na to, co dzisiaj mamy, że ta no-
welizacja budżetu jest dopiero teraz. Panie ministrze,
konsekwencji nie ponosi pan, o ile mi wiadomo, kon-
sekwencje ponosi społeczeństwo, i to ta część, która
jest najbiedniejsza.
Panie ministrze, trafiają do mojego biura pytania
ze strony rodziców samotnie wychowujących dzieci,
co będzie, jeśli w ostatnim kwartale (Dzwonek) za-
braknie środków na fundusz alimentacyjny. Teraz
mamy jeszcze prace sezonowe, ale po zakończeniu
prac sezonowych poziom bezrobocia z pewnością
wzrośnie i brak pieniędzy w funduszu alimentacyj-
nym może spowodować, że nawet te 300 czy 350 zł
mniej dla rodziny to będzie kolejne pogorszenie sytu-
acji najuboższych rodzin. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo, pan minister.
Minister Finansów
Jan Vincent-Rostowski:
Dziękuję, panie marszałku.
Niestety, ponowna nieścisłość ze strony posłów
Prawa i Sprawiedliwości. W żaden sposób fundusz
alimentacyjny nie został ograniczony. Jest to ograni-
czenie rezerwy, która była zakrojona na przesadnie,
jak się okazało, dzięki Bogu, wysokim poziomie.
(Poseł Elżbieta Witek: O tym mówimy.)
Jeśli chodzi o odpowiedzialność, to ja bym chciał
wiedzieć, jaką odpowiedzialność ponosiłby minister
finansów rządów PiS, gdyby taki minister zwiększył
deficyt budżetowy w styczniu 2009 r., na początku
tego roku, o 11 mld zł, tak jak proponowaliście. Pol-
ska by była uznana przez wierzycieli za niewiarygod-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Minister Finansów Jan Vincent-Rostowski
ną, stopa rentowność naszych obligacji podskoczy-
łaby do 9%, w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
nie byłoby pieniędzy na wypłacanie emerytur i Fun-
dusz Ubezpieczeń Społecznych musiałby się zadłu-
żać w systemie bankowym.
(Poseł Anna Paluch: Na temat, proszę zejść na
ziemię.)
Chciałbym wiedzieć, jaka wtedy by była odpowie-
dzialność ministra finansów takiego destabilizujące-
go, nieodpowiedzialnego i niewiarygodnego niestety
dla Polaków rządu. Dziękuję.
(Poseł Elżbieta Witek: Nie ma pan sobie nic do
zarzucenia.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Tomasz Latos, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Tomasz Latos:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Myślę, panie ministrze, że nie jest dobrym zwyczajem
gdybać, przewidywać, zwłaszcza gdy tak nietrafnie
stawia się pewne prognozy co do kryzysu. Pan w tej
Izbie nas uspokajał, pan w tej Izbie obniżał wiary-
godność swoją i rządu, mówiąc, że kryzysu nie bę-
dzie, że niestety czy na szczęście to nas nie będzie
dotyczyło. Teraz okazuje się, że pan całkowicie był
w błędzie.
Natomiast co do funduszu alimentacyjnego, panie
ministrze, dwa lata temu w tej Izbie walczyliśmy
o przywrócenie tego funduszu. Wówczas stoczyliśmy
rzeczywiście ciężki bój, walcząc o jego przywrócenie
wbrew opinii całego klubu Platformy Obywatelskiej.
Ten fundusz okazał się sukcesem. Pieniądze są, od
pierwszego miesiąca wzrasta ściągalność alimentów.
Dlaczego państwo, zabierając pieniądze (Dzwonek),
narażacie na unicestwienie ten tak dobrze funkcjo-
nujący plan? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Jarosław Rusiecki, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Jarosław Rusiecki:
Panie Marszałku! Pani Minister! W dzisiejszej
debacie koalicja rządowa PO–PSL zarzuca opozycji,
że jest niekonstruktywna. Chciałbym zmienić ten
45
ton i w swoim krótkim wystąpieniu zaznaczyć kon-
struktywność opozycji.
Chciałbym, szanowni posłowie z PO, panie pośle
Urbaniak, panie pośle z PSL Mieczysławie Kasprzak,
wesprzeć waszą propozycję, aby łaskawie pan mini-
ster finansów odszedł od zamiaru likwidacji rezerwy
celowej na „Program wsparcia obszarów wiejskich”.
Jest to w istocie krzywdząca decyzja, szczególnie dla
gmin, które są w trudnej sytuacji. W moim okręgu
wyborczym gmina Iwaniska – 18 umów, gmina Lip-
nik – 12 umów, gmina Klimontów – 34 umowy (Dzwo-
nek), gmina Łagów – 9 umów. To są zobowiązania
społeczne i prawne. Myślę, że można wyjść temu na-
przeciw w ten sposób, aby ograniczyć na przykład
gabinety polityczne, łącznie z kancelarią premiera,
aby uniemożliwić wystąpienia takim ministrom jak
minister Sławomir Nowak, który proponuje ekono-
mię szachu-machu. Myślę, że w czasach kryzysu jest
nam potrzebna ekonomia społeczna. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To bardzo dziwna
debata. Rządzącej koalicji na sali prawie nie ma, a to
jest przecież debata budżetowa i kroimy budżet dzię-
ki opozycji na miarę kryzysu. Ja bardzo się dziwię,
że temu rządowi nie towarzyszy żadna filozofia, bo
tak naprawdę jak można poprawiać budżet państwa
na czasy kryzysu, kiedy przez ten budżet poszerza
się sferę ubóstwa społecznego? To jest dla mnie rzecz
po prostu niezrozumiała i niepojęta. Chodzi tutaj
o całą politykę socjalną, którą uprawiają samorządy.
Docierają do nas sygnały, że po prostu ta polityka
w samorządach się załamie. Co z Poakcesyjnym Pro-
gramem Rozwoju Obszarów wiejskich? To kolejny cios
w plecy zadany ideom obywatelstwa społecznego, oby-
watelskości właśnie przez Platformę, która w nazwie
ma określenie „obywatelska”. Jest to wielce niezrozu-
miałe działanie. Czy rząd przygotowuje jakieś formy
rekompensaty dla samorządów, które będą się zadłu-
żały z tytułu podpisanych umów w ramach poakcesyj-
nego programu rozwoju obszarów wiejskich? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Zbysław Owczarski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
46 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Zbysław Owczarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Pan minister Rostowski w swoim wystąpieniu zazna-
czył, że przy nowelizacji projektu budżetu na ten rok
będzie kierował się pewnymi priorytetami: bezpie-
czeństwem, wsparciem najuboższych, zachowaniem
poziomu finansowania oświaty i szkolnictwa wyższe-
go. Jak to się ma do rzeczywistości?
Bezpieczeństwo – dlaczego zmniejsza się dotacje
dla państwowych służb hydrologicznych, meteorolo-
gicznych? Dlaczego zmniejsza się środki na finanso-
wanie jakże ważnego dla mieszkańców Małopolski
zbiornika w Świnnej Porębie? Inwestycja ta, zgłasza-
na także przeze mnie, jeszcze kiedy byłem wicemar-
szałkiem województwa małopolskiego, niestety odsu-
wa się w czasie. Niemalże co roku mamy do czynienia
z powodziami (Dzwonek), więc kwestia bezpieczeń-
stwa niestety jest bardzo mocno zachwiana.
Co się dzieje z oświatą i wychowaniem? Zmniej-
szenie dofinansowania zakupu podręczników dla
uczniów niepełnosprawnych, zmniejszenie dotacji na
Ochotnicze Hufce Pracy...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć, panie pośle.
Poseł Zbysław Owczarski:
Już kończę, panie marszałku. Nie wiem, czy
mamy w dalszym ciągu powiększać krąg osób wyklu-
czonych społecznie, krąg ludzi młodych.
Ograniczenie wydatków na działalność uczelni
wyższych...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, bo wyłączę panu za chwilę mikrofon,
już pół minuty pan przekroczył...
Poseł Zbysław Owczarski:
...i przede wszystkim druga kwestia – zmniejsze-
nie wydatków na finansowanie kampusu Uniwersy-
tetu Jagiellońskiego. Mam nadzieję, że te dwie inwe-
stycje, o których wcześniej wspomniałem – Świnna
Poręba oraz kampus UJ...
(Poseł kończy wystąpienie przy wyłączonym mi-
krofonie)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Lech Sprawka, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Lech Sprawka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Dlaczego polscy uczniowie i ich rodzice przegrali
z kryzysem? Przykład: rezerwa 30: dofinansowanie
Narodowego Funduszu Stypendialnego w nowelizacji
osiągnęło poziom 470 mln, czyli poziom z 2005 r.,
który wynosił 446 mln. Ciekawa jest tutaj tendencja
– w 2006 r. wydatki na pomoc materialną dla uczniów
wzrosły w stosunku do 2005 r. o 162 mln, w 2007 r.
wzrosły o kolejne 50 mln, osiągając poziom 619 mln.
Przejmuje władzę koalicja PO–PSL i co się dzieje?
W 2008 r. następuje zmniejszenie o 66 mln, nato-
miast w tej chwili na poziomie nowelizacji (Dzwonek)
o kolejne 82 mln. Tak wygląda troska o sytuację ma-
terialną rodzin najuboższych w czasie kryzysu. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Wojciech Żukowski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Wojciech Żukowski:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Pani Minister! Ja bym chciał wrócić
do dzisiaj już dosyć często pojawiającego się tematu
„Poakcesyjnego programu wsparcia obszarów wiej-
skich” i wystąpić w imieniu 500 gmin, ale szczególnie
97 gmin Lubelszczyzny. Dla większości gmin środki
uzyskane w ramach tego programu były jedynymi
środkami, które pozwoliły realizować działania spo-
łeczne wobec dzieci, młodzieży, rodzin, osób star-
szych. Dzięki programowi w gminach powstały m.in
pierwsze przedszkola, świetlice środowiskowe, kluby
seniora, boiska, powstało wiele organizacji pozarzą-
dowych.
Ja chciałbym zapytać, pewnie panią minister, czy
znane są pani założenia „Poakcesyjnego programu
wsparcia obszarów wiejskich” i ich wpływ na rozwój
obszarów wiejskich?
W jaki sposób rząd Platformy i PSL-u chce zmi-
nimalizować różnice pomiędzy obszarami wiejskimi
a miejskimi?
W jaki sposób zakłada się pobudzanie społeczno-
ści wiejskiej ogarniętej marazmem w sytuacji, gdy
wzbudza się nadzieje, pokazuje szanse wyjścia z bez-
nadziejności i w jednej chwili (Dzwonek) zabiera się
wszystko bez konsultacji, informacji, partycypacji
w decyzji?
I ostatnie pytanie: Skąd rząd weźmie środki na
pokrycie ewentualnych roszczeń, które mogą być wy-
suwane przez 13 województw, 500 gmin i 7,5 tys.
usługodawców? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jarosław Stawiarski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze
i Pani Minister! W uzasadnieniu noweli budżetowej
pisze pan minister, że tempo wzrostu gospodarczego
w Polsce jako jednej z niewielu gospodarek Unii Eu-
ropejskiej jest dodatnie i wynosi realnie 0,8% rok do
roku. Jest to związane – uzasadnia pan – z utrzyma-
niem silnego popytu konsumpcyjnego gospodarstw
domowych stymulowanego wzrostem dochodów do
dyspozycji, związanych z obniżeniem skali podatku
PIT, rewaloryzacją rent, emerytur oraz dodatnim
tempem wzrostu nakładów brutto na środki trwałe.
Zapomnieliście państwo jeszcze wpisać to, o czym
mówił na posiedzeniu komisji finansów pan minister
– obniżkę składki rentowej oraz to, że te środki trwa-
łe, nakłady brutto to są pieniądze unijne. Tak na-
prawdę więc te osiągnięcia państwa sprowadzają się
do tego, że to są nasze osiągnięcia, osiągnięcia Prawa
i Sprawiedliwości, owszem z waszą pomocą, czyli sku-
tek działań w latach 2006–2007, nad czym głęboko
ubolewam, bo nie ma kolegów z Platformy Obywatel-
skiej. (Dzwonek)
I na koniec jeszcze chciałbym wspomnieć słowa
pana komisarza Almunii, że deficyt w Polsce nie jest
wynikiem złej sytuacji gospodarczej, lecz złych decy-
zji władz. Ja chciałbym zapytać się pana ministra,
czy to jest prawda, o czym mówił Joaquín Almunia
w maju, i czy naprawdę pan minister był mocno zdzi-
wiony...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć.
Poseł Jarosław Stawiarski:
...kiedy on mu o tym opowiadał. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Mariusz Kamiński, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Mariusz Kamiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W styczniu tego
roku pani minister Kudrycka zapowiedziała nową
47
reformę szkolnictwa wyższego. Jednym z jej elemen-
tów miało być promowanie najlepszych studentów
i doktorantów. Mamy tego efekt. Zabieracie państwo
150 mln zł przeznaczone na zadanie związane
z udzielaniem pomocy materialnej studentom i dok-
torantom i zabieracie państwo 45 mln zł przeznaczo-
ne na dopłaty do Funduszu Pożyczek i Kredytów
Studenckich.
Kolejnym elementem reformy miało być rozsze-
rzenie dostępu do bezpłatnych studiów i mamy pro-
jekt rządu, który zakłada wprowadzenie pełnej od-
płatności za drugi kierunek studiów. W nowelizacji tego
budżetu jest też, jeśli chodzi o szkolnictwo wyższe, po-
zytywny element. Pani minister zabiera 90 tys. zł ze
środków na funkcjonowanie swojego urzędu. Trochę
mało, jak przypomnę sobie to, o czym pisała praca,
że w gabinecie politycznym pani minister pracuje
7 osób z pensją powyżej 7 tys. zł, a pani minister
lekką ręką wydała 150 tys. zł na piłeczki antystreso-
we dla pracowników i dziesiątki kilogramów cukier-
ków. (Dzwonek) Chciałbym zapytać, czy pamiętacie
państwo jeszcze swoje przyrzeczenie z kampanii wy-
borczej – punkt 9: „Podniesiemy jakość polskiego
szkolnictwa”. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jarosław Zieliński, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Jarosław Zieliński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj minister
finansów dużo mówił o odpowiedzialności rządu.
Mówił z dobrym samopoczuciem, które mnie bardzo
mocno dziwi. Chciałbym powiedzieć, że żaden pre-
mier i żaden rząd kierujący się poczuciem odpowie-
dzialności, przyzwoitości wobec obywateli takiej
propozycji jak ta, którą dzisiaj mamy, by nie przed-
łożył i pod takimi decyzjami by się nie podpisał.
Powiedziałby raczej: Przepraszamy, nie umiemy,
niech przyjdą inni, może zrobią to lepiej – i zrobiliby
to lepiej.
Pytań jest bardzo dużo, ponieważ każdej dziedzi-
nie rząd Donalda Tuska odbiera pieniądze, a odbie-
rając pieniądze, ogranicza zadania. I o tych zadaniach
powinniśmy mówić, bo to jest najważniejsze. Budżet
to nie tylko kwestia księgowa, tylko to są zadania
wobec obywateli, wobec społeczeństwa.
Dwa pytania chciałbym postawić, bo więcej nie
zdążę.
Po pierwsze, w jaki sposób rząd Donalda Tuska
chce zrealizować projekt w zakresie przygotowania
szkół do obniżenia wieku obowiązku szkolnego, od-
bierając 307 mln zł z 347 mln zł przewidzianych na
ten cel (Dzwonek) w części: Rezerwy celowe?
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
48 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Jarosław Zieliński
I drugie pytanie. Jak rząd zamierza zapewnić bez-
pieczeństwo Polakom, odbierając 1,5 mld zł przezna-
czonych na finansowanie formacji mundurowych? Bo
do kwoty ponad miliarda złotych, która jest zawarta
w projekcie nowelizacji budżetu, trzeba dodać jeszcze
374 mln zł, które zostały obcięte…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć, panie pośle.
Poseł Jarosław Zieliński:
…w roku 2008 w związku z niezrealizowaniem
programu modernizacji. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Pan poseł Bogusław Kowalski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Bogusław Kowalski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister!
Mam dwa pytania. Pierwsze dotyczy Krajowego Fun-
duszu Drogowego. Decyzją rządu finansowanie inwe-
stycji drogowych zostało przeniesione z budżetu pań-
stwa do tego funduszu, jednocześnie został on wypo-
sażony w dwa dodatkowe źródła pozyskiwania pie-
niędzy. Pierwsze to są emisje obligacji pod gwarancje
Skarbu Państwa i drugie – pożyczki budżetowe. Moje
pytanie jest następujące: Czy w tym roku i w jakiej
wysokości rząd przewiduje udzielenie takiej gwaran-
cji i ewentualnie udzielenie pożyczki budżetowej dla
Krajowego Funduszu Drogowego?
Drugie pytanie dotyczy Urzędu Transportu Ko-
lejowego. Zgodnie z decyzją rządu od 1 stycznia 2010 r.
następuje otwarcie rynku kolejowego w przewozach
międzynarodowych. Z tego wynikają bardzo ważne
zadania dla regulatora rynku, jakim jest UTK, okre-
ślane na kilkadziesiąt etatów. Moje pytanie jest na-
stępujące: Czy są już pieniądze w tej noweli na etaty
w związku z nowymi zadaniami dla UTK, a jeśli ich
nie ma, to jak rząd zamierza (Dzwonek) przygotować
UTK do wykonywania nowych zadań? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pan Krzysztof Sońta, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Sońta:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Ciężko jest wierzyć panu ministrowi, gdy głębo-
ko w pamięci ma się jeszcze płomienne wystąpienie
pana ministra podczas debaty budżetowej, kiedy to
rząd zaproponował utworzenie rezerwy solidarności
społecznej, i kiedy pan minister odpowiadał na pyta-
nia posłów, bardzo liczne, że jak trzeba będzie, jak
przyjdzie bieda, jak przyjdzie kryzys, to po to tworzy-
my tę rezerwę, aby ją uruchomić. Co dzisiaj proponu-
je w swoim przedłożeniu pan minister finansów
i rząd premiera Donalda Tuska? Otóż proponuje się
obcięcie środków w wysokości 3,5 mld zł na pomoc
społeczną, w różnych wydaniach. Obecnie samorządy
apelują do rządu o to, aby szczególnie świadczenia
rodzinne i świadczenia z funduszu alimentacyjnego,
będące wynikiem prawomocnych decyzji administra-
cyjnych, były przekazywane szybciej i w pełnej wy-
sokości, a nie, tak jak teraz, na poziomie 70%.
W odpowiedzi (Dzwonek) mamy obcięcie kolejnych
środków. Mam następujące pytanie: Dlaczego rząd
Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa
Ludowego oszczędza na najbiedniejszych? Mówiliście
państwo, że będzie się żyło lepiej wszystkim. Tym-
czasem oszczędzacie na najsłabszych. Dlaczego tak
robicie? (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Adam Rogacki, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Adam Rogacki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozdmuchane do
granic możliwości gabinety polityczne, największa
w historii polskich rządów liczba stanowisk rządo-
wych, tzw. erek, ale gdy przychodzi szukać oszczęd-
ności, to nie sięga się do własnej kieszeni, tylko do
kieszeni obywateli, i, co najgorsze, nie tych, którym
powodzi się dobrze, ale znowu dostaje się tym, któ-
rym powodzi się w Polsce najgorzej. Pozbawianie
dzieci w szkole szklanki mleka czy uczniów stypen-
diów to droga, którą teraz wybiera rząd, zamiast
pomyśleć o obniżeniu pensji w spółkach Skarbu Pań-
stwa, ograniczyć liczbę stanowisk w radach nadzor-
czych. I stąd moje pytanie: Dlaczego, w okresie, gdy
trzeba szukać oszczędności, te oszczędności, które
znalazł obecnie rząd, mają dotyczyć najbiedniejszych?
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedli-
wość.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Adam Gawęda:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
To, że minister finansów popełnił nie jeden błąd, ale
szereg istotnych błędów zarówno przy opracowaniu
założeń, ocenie, jak i przyjętych rozwiązaniach bu-
dżetowych, prawie wszyscy w Polsce wiedzą. Nie
wszyscy jednak w rządzie, a szczególnie odpowie-
dzialni za finanse państwa, chcą to usłyszeć i przyjąć
do wiadomości. A może, mówiąc dzisiaj przekornie,
należy zapytać, czy nie jest to wynikiem choroby słu-
chu. Może właśnie dzisiaj pan poseł Palikot powinien
aktywnie włączyć się w badania profilaktyczne. Ale
mówiąc poważnie, nie czas na to.
Przechodzę zatem do konkretów, a szczególnie
w obszarze gospodarki. Może dzisiaj minister finan-
sów nie tylko usłyszy nasze uwagi i pytania, ale rów-
nież je uwzględni, w co głęboko wierzę. Dlaczego tak
ogromne cięcia budżetowe mają objąć budowę dróg
i autostrad, według zapewnień premiera zadań prio-
rytetowych? Czy Urząd Ochrony Konkurencji i Kon-
sumentów, filar dobrego funkcjonowania gospodarki,
może przyjąć na siebie tak duże ograniczenia (Dzwo-
nek) budżetowe, które mogą poważnie zakłócić po-
prawne funkcjonowanie tej instytucji, co potwierdza
sama pani prezes? Podana redukcja kosztów, ponad
2,7 mln zł, ograniczy ustawowy obowiązki w zakresie
kontroli jakości handlowej szczególnie paliw.
Już, panie marszałku, ostatnie pytanie.
Dlaczego planuje pan ograniczenie funkcjonowa-
nia urzędu górniczego – ponad 5,5 mln zł, co może
doprowadzić do obniżenia bezpieczeństwa funkcjono-
wania tak ważnego sektora górniczego w gospodarce
Polski i co potwierdza również pan wiceprezes? Pro-
szę, panie ministrze o to, żeby wysłuchał pan na-
szych uwag i je uwzględnił w pracach nad budżetem.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pani posłanka Teresa Wargocka, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Teresa Wargocka:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Bardzo długo trwa debata, wiele wątków zostało już
poruszonych. Po wysłuchaniu wystąpienia pana mi-
nistra mam jedno bardzo, myślę, że trafne skojarze-
nie. Są takie dowcipy na temat pewnych szczytów.
Szczytem obłudy Platformy Obywatelskiej jest to, że
rezerwa solidarności, która była w styczniu tworzona
w tej Izbie, na którą złożyły się dodatkowe obciążenia
podatkowe, akcyza od papierosów i alkoholu, zostaje
uznana za niepotrzebną – za niepotrzebną, żeby zre-
alizować te cele osłonowe, które miała zrealizować.
Dużej grupie społecznej żyje się ciężko, a w kryzysie
49
żyje się jeszcze ciężej. Miała być rewaloryzacja pro-
gów finansowych świadczeń rodzinnych. (Dzwonek)
Nie mamy funduszu alimentacyjnego w takim zakre-
sie, w jakim może być potrzebny. Przypominam, że
350 tys. osób straciło pracę. Uważam, że sprawą ho-
norową jest, wobec społeczeństwa, żeby rezerwa so-
lidarności była nadal do dyspozycji ministra polityki
społecznej. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję, pani poseł.
Pani posłanka Beata Szydło, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Beata Szydło:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Właściwie można by dzisiaj zadać jedno podstawowe
pytanie: Co dalej, panie ministrze, i w którym kie-
runku będziemy podążać? Czy strategia przyjęta
przez rząd polegająca na cięciu wydatków i do tego
jeszcze znajdowaniu winnych, tych, którzy za te cię-
cia powinni odpowiadać, a nie są oni w tej chwili
członkami polskiego rządu, pozwoli na to, ażeby bu-
dżet tegoroczny i budżet przyszłoroczny mógł być
realizowany z zabezpieczeniem wszystkich potrzeb,
zarówno społecznych, jak i bezpieczeństwa, szeroko
rozumianego bezpieczeństwa polskiego państwa?
Proszę powiedzieć, panie ministrze, czy zamierza
pan podejmować jakiekolwiek działania, które nie
ograniczą się tylko do cieć budżetowych, ale spowo-
dują, że do budżetu będą mogły wpływać środki, któ-
re zagwarantują (Dzwonek) jego bezpieczną realiza-
cję? Chodzi mi przede wszystkim o wykorzystanie
środków z Unii Europejskiej, rozszerzenie systemu
poręczeń i gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowe-
go i również o skuteczność w ściągalności podatków,
które już istnieją, a nie myślenie o podwyższaniu na-
stępnych. Czy taką strategię rząd zamierza wprowa-
dzić? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W przedstawianym projekcie budżetu na 2009 r. na-
uka była wymieniana przez ministra finansów jako
zadanie priorytetowe. Dlatego ze zdumieniem przyj-
mujemy ograniczenia wydatków w tym obszarze aż
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
50 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Andrzej Szlachta
o 12%. Ta decyzja oznacza spowolnienie tempa zbli-
żania się do średniej europejskiej procentowego
udziału w PKB nakładów na naukę w Polsce. W pro-
jekcie nowelizowanej ustawy budżetowej przewidzia-
no zmniejszenie wydatków aż o 605 mln zł, w tym
wydatków bieżących o 87%. Jak uczelnie wyższe i
jednostki naukowe przyjmą zmniejszenie dotacji na
działalność statutową oraz badania własne, na pro-
jekty badawcze i celowe w dziedzinie obronności,
zmniejszenie dotacji celowej dla Narodowego Cen-
trum Badań i Rozwoju, na współpracę naukową i
naukowo-techniczną z zagranicą, na działalność
wspomagającą badania? Czy Ministerstwo Nauki i
Szkolnictwa Wyższego prowadziło rozmowy konsul-
tacyjne z rektorami wyższych uczelni w sprawie pla-
nów tak dużych ograniczeń wydatków w sferze na-
uki? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Marek Matuszewski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Marek Matuszewski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Panie ministrze, dlaczego obecnie nadal pod-
wyższane są pensje wysokich urzędników w mini-
sterstwach? Weźmy na przykład ministerstwo spor-
tu, gdzie w tym roku podwyżki te sięgnęły kilkudzie-
sięciu procent. Kupowane są nowe samochody w
wielu ministerstwach i najważniejszych urzędach
państwowych. Pan minister nie wie, gdzie oszczę-
dzać, Platforma też nie wie, no to ja wskażę jedno z
wielu takich miejsc. Jest taka całkowicie niepotrzeb-
na, nowo utworzona spółka, gruba od pieniędzy bu-
dżetowych jak napita pijawka. Prezesi i członkowie
zarządu tej spółki opływają w dostatki, biorą pensje
o wiele wyższe niż pensja ministerialna. Spółka ta
nazywa się PL 2012. Dlaczego w tym obszarze nie
oszczędza pan minister? Przecież pracę, jaką wyko-
nuje ta spółka, z powodzeniem i z oszczędnością dla
niedomykającego się budżetu wykonałby jeden de-
partament w ministerstwie sportu.
Panie ministrze, pan chce oszczędzać na rodzi-
nach, samotnych matkach, studentach, a jednocze-
śnie nie zauważa pan obszarów wokół pana, gdzie
panuje gigantyczny przepych i marnotrawstwo. Tak
się nie godzi, panie ministrze. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jan Religa, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jan Religa:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Jaka jest właściwie strategia rządu? To jest
pytanie zasadnicze i fundamentalne, musimy dzisiaj
znaleźć na nie odpowiedź. Nie można się ograniczać
do cięć budżetowych, bo to jest niewłaściwa droga.
Droga musi być systemowa, a nie „dorywcza”. W tej
chwili nie ma katastrofy ekonomicznej, ale jest tzw.
wzrost ryzyka makroekonomicznego, co może odbić
się na wzroście kosztów obsługi długu publicznego. To
jest poważna sprawa, dlatego też pytania do rządu.
Po pierwsze, czy rzeczywiście jest Sejmowi udo-
stępniony rzetelny obraz, pełne informacje co do bu-
dżetu? Nie, ja takiej informacji naprawdę nie mam
i boję się, że nikt jej nie ma. A jeżeli nie ma informa-
cji, nie ma rzetelnej oceny.
Sprawa druga, wracając do tego pierwszego wątku.
Być może trzeba będzie opracować na koniec tego roku
lub na początek roku 2010 raport o stanie finansów
państwa – on będzie pozwalał na właściwą ocenę.
I pytanie zasadnicze do rządu. (Dzwonek)
Przepraszam, panie marszałku, już kończę.
Prognoza i dane Komisji Europejskiej mówią, że
deficyt całego sektora w zeszłym roku wyniósł 50 mld
zł, a w tym roku wyniesie 80 mld zł. Mam pytanie do
rządu. Czy rząd zamierza skorzystać z pożyczek na
sfinansowanie długu z Międzynarodowego Funduszu
Walutowego oraz z tzw. Banku Światowego? To może
być jakieś wyjście z sytuacji. Dziękuję, również panu
marszałkowi za przedłużenie. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Nic nie szkodzi, nic nie szkodzi. Dziękuję bardzo
panu posłowi.
Pan poseł Aleksander Chłopek, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Aleksander Chłopek:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Premie-
rze! Wysoka Izbo! Ja mam pytanie związane z refor-
mą edukacji. Ta reforma edukacji jest oczywiście
reformą nieudaną, co do tego już nie mamy, wszyscy,
żadnych wątpliwości. Pół roku temu z tej trybuny, z
tego miejsca zadawałem pytanie, czy rząd ma jakiś
plan awaryjny, jeśli okaże się, że w środku roku ka-
lendarzowego, po półroczu zabraknie finansów na
przeprowadzenie tego bardzo kosztownego ekspery-
mentu, jakim jest reforma edukacji. Nie uzyskałem
odpowiedzi. Dzisiaj wiemy, że szukamy środków
gdzie indziej. Czy nie warto, panie premierze, panie
ministrze, pani minister edukacji, wycofać się hono-
rowo, z poczuciem godności z tej bezsensownej i an-
tynarodowej reformy edukacji, by rzeczywiście moż-
na było pomyśleć o oszczędności finansowej? Bo cały
ciężar tej reformy edukacji spoczywa na nauczycielu,
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Poseł Aleksander Chłopek
a podwyżka dla nauczycieli nie jest żadną podwyżką.
O tym wszyscy wiemy i nawet szkoda tutaj to udo-
wadniać. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Zbigniew Dolata, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Zbigniew Dolata:
Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Nie wi-
dać w ławach rządowych zbyt wielu ministrów. Szko-
da, że jest takie nikłe zainteresowanie tą debatą nad
nowelizacją budżetu.
Ja chciałbym zapytać, dlaczego, zasypując tę
dziurę Tuska, rząd ośmiesza swoich własnych mi-
nistrów. Przykład to reforma oświaty, dofinansowa-
nie zadań wynikających z obniżenia wieku szkolne-
go. Najpierw, jak pracowaliśmy nad nowelizacją
ustawy, było 150 mln, pani minister Hall uznała, że
to jest zbyt mało i obwieściła radośnie, że dokłada i
będzie 347 mln. Kiedy pan minister Rostowski szu-
kał 20 mld oszczędności, pani minister Hall jak
lwica walczyła o to, żeby nie uszczknąć nic z tej
kwoty. I dzisiaj okazuje się, że z tych 347 mln obcina
się 307 mln, czyli likwiduje się w ogóle jakiekolwiek
szanse na to, żeby ta ustawa weszła w życie. (Dzwo-
nek) Pani minister, pani albo powinna się podać do
dymisji, albo... no, nie wiem, co.
(Poseł Teresa Wargocka: Nie ma albo.)
Podać się do dymisji, dokładnie tak.
I jeszcze jeden przykład. To, że ośmieszacie swoich
ministrów, jest mało ważne...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, proszę kończyć.
Poseł Zbigniew Dolata:
...ale gorzej, że przerzucacie ciężar kosztów tego
kryzysu i ciężar ratowania budżetu na najuboż-
szych. To jest karygodne. Przykład to system sty-
pendialny.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, proszę kończyć.
51
Poseł Zbigniew Dolata:
Okazuje się, że kilkaset tysięcy polskich rodzin
nie otrzyma środków na zasiłki szkolne i stypendia.
To jest karygodne. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Ostatni głos, pan poseł Romuald Ajchler, Lewica.
Poseł Romuald Ajchler:
Może, panie marszałku, tolerancyjnie, jeśli chodzi
o czas, jako ostatni...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Trochę może, ale nie 40 sekund.
Poseł Romuald Ajchler:
Panie Marszałku! Pani Minister! Jest pani mini-
ster. Tutaj, w przeciwieństwie do moich poprzedników,
nikogo nie mam zamiaru namawiać do dymisji, ale,
pani minister, w rolnictwie jest tak, że mamy przezna-
czone środki i prowadzony jest program. W tym przy-
padku chcę panią zapytać o środki na zwalczanie
chorób zakaźnych, w tym na zwalczanie choroby Au-
jeszkyego. Niby one nie ulegają zmianie, ale, pani mi-
nister, jest niepokojące zjawisko, szczególnie w Wiel-
kopolsce – w powiecie szamotulskim, czarnkowsko-
-trzcianeckim, w powiecie pilskim brakuje środków od
1 stycznia i rachunki nie są zapłacone. Innymi słowy,
jeżeli brakuje środków jeszcze przed nowelizacją, bo
tak to odbieram (tu się nie ścina tej wielkości), to czy
nie należało w tym przypadku zwiększyć ilości środ-
ków przeznaczonych na zwalczanie tej choroby po to,
by nie wstrzymywać, nie spowalniać zwalczania cho-
roby Aujeszkyego, sprawy tak bardzo ważnej dla rol-
nictwa polskiego i dla gospodarki?
W związku z powyższym moje pytanie, pani mi-
nister. Kiedy to uregulujecie jako Ministerstwo Fi-
nansów, czy też przekażecie wojewodom środki na
zapłacenie zaległych rachunków? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Finansów pan Ludwik Kotecki.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Nie ma pana ministra?
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
52 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski
W takim razie poproszę sekretarz stanu w Mini-
sterstwie Finansów panią minister Elżbietę Suchoc-
ką-Roguską.
Jest pani minister, proszę bardzo.
(Poseł Zbigniew Dolata: A gdzie jest pan mini-
ster?)
Sekundę, zaraz sprawdzimy. Sekundeczkę, proszę
państwa, wszystko sprawdzimy.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Suchocka-Roguska:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W
debacie, w dyskusji padło bardzo wiele bardzo szcze-
gółowych pytań. Wydaje się, że właściwym miejscem
do szczegółowego ich przedyskutowania będą komisje
sejmowe, które, jeżeli Wysoka Izba tak postanowi,
będą rozpatrywały poszczególne części budżetu i po-
szczególne zmiany wprowadzane w ustawie budżeto-
wej na rok 2009. Ja natomiast chciałabym się odnieść
tylko do kilku kwestii, które wzbudziły szczególnie
duże zainteresowanie.
Pierwsza sprawa dotyczy Poakcesyjnego Progra-
mu Wsparcia Obszarów Wiejskich. Program ten zo-
stał określony w umowie pożyczki zawartej 7 kwiet-
nia 2006 r. pomiędzy Bankiem Światowym a rządem
polskim. Czas realizacji programu określono do dnia
31 grudnia 2009 r. Całość środków pochodzących
z pożyczki wynosi 72 200 tys. euro.
Program ma 3 komponenty: komponent A – Refor-
ma administracyjna Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego, na który przeznaczono 24 340 tys. euro,
komponent B – Integracja społeczna obszarów wiej-
skich, w tym „Program integracji społecznej”, na któ-
ry przeznaczono 47 050 tys. euro, i komponent C –
Kampania informacyjno-promocyjna dotycząca świa-
domości społecznej na temat procesów integracji spo-
łecznej oraz funkcjonowania ubezpieczenia społeczne-
go rolników, na który przeznaczono 770 tys. euro.
6 maja minister pracy zwrócił się do ministra fi-
nansów z wnioskiem o przedłużenie terminu reali-
zacji umowy o 18 miesięcy, wnosząc o wystąpienie do
Banku Światowego. Uzasadnienie tego wniosku jest
dość szczegółowe. Jeżeli będzie taka potrzeba w trak-
cie prac komisji, chętnie je przedstawię. W dniu
2 czerwca minister finansów wystąpił z takim wnio-
skiem do Banku Światowego. Jednym z uzasadnień
w końcowej części pisma ministra pracy było twier-
dzenie, że wydłużenie finansowania na lata 2010
i 2011 ułatwi rządowi polskiemu zapewnienie progra-
mowi niezbędnej płynności finansowej oraz pozwoli
na rozłożenie wkładu własnego strony polskiej na
następne 2 lata budżetowe.
W latach 2007–2009 na realizację tego programu
przeznaczono środki w wysokości 124 538 449 zł, w
tym: do wojewodów skierowano 92 310 778 zł, i to są
środki, które otrzymują samorządy, czyli gminy, do
KRUS skierowano 20 920 351 zł i do Ministerstwa
Pracy i Polityki Społecznej skierowano 11 307 320 zł.
Te środki pochodzą z komponentów B i C i są prze-
znaczone na wynagrodzenia specjalistów, konsultan-
tów regionalnych prowadzących działalność gospo-
darczą, zakup materiałów biurowych, czyli koszty
administracyjne.
W roku 2009 w rezerwach celowych zapisano na
finansowanie tego programu 137 905 tys. zł. Do dnia
dzisiejszego uruchomiono 50 274 932 zł. Środki te
zostały skierowane w sposób następujący: do Mini-
sterstwa Pracy i Polityki Społecznej, czyli do części
44, 4 195 300 zł na finansowanie kosztów admini-
stracyjnych, do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spo-
łecznego – 983 593 zł, natomiast ponad 45 mln zł
skierowano do budżetów wojewodów.
Wysokość środków, jakie otrzymali poszczególni
wojewodowie, jest zróżnicowana. I tak: wojewoda dol-
nośląski na finansowanie wydatków w ramach tego
programu otrzymał środki w wysokości 471 mln zł,
wojewoda kujawsko-pomorski – 1465 tys. zł, wojewoda
lubelski – 7748 tys. zł, wojewoda łódzki – 4062 tys. zł,
wojewoda małopolski – 3025 tys. zł, wojewoda mazo-
wiecki – 11 719 tys. zł, wojewoda podkarpacki – 4338
tys. zł, wojewoda podlaski – 1975 tys. zł, wojewoda
pomorski – 455 tys. zł, wojewoda świętokrzyski – 3145
tys. zł, wojewoda warmińsko-mazurski – 3976 tys. zł,
wojewoda wielkopolski – 1131 tys. zł i wojewoda za-
chodniopomorski – 1580 tys. zł. Żaden z wojewodów
nie wydatkował jeszcze w 100% środków, które zosta-
ły mu przyznane. Stopień realizacji tych wydatków w
poszczególnych województwach jest zróżnicowany.
W projektowanej nowelizacji ustawy budżetowej
proponuje się obniżenie wydatków na ten program,
uwzględniając fakt rozłożenia go jeszcze na prawie
2 lata i biorąc pod uwagę, że jest połowa 2009 r., do
65 405 tys. zł, czyli o 72,5 mln zł. Oznacza to, że na
finansowanie już podjętych zobowiązań pozostało
około 15 100 tys. zł.
Pytaliście państwo o zobowiązania. Muszę powie-
dzieć, że pierwszy raz spotykam się z sytuacją, w
której samorządy podpisują umowy, nie mając środ-
ków w budżecie. Rozumiem, że o takie zobowiązania
chodzi, jako że te środki, które już są ujęte w planie
wydatków wojewodów, z całą pewnością zostaną sfi-
nansowane w 100%. Biorąc pod uwagę fakt, że takie
umowy istnieją, a na dzisiaj trudno jest określić po-
ziom zobowiązań, które zostały podjęte przez samo-
rządy, przeprowadzona zostanie inwentaryzacja tych
zobowiązań w celu stwierdzenia, na jaką kwotę już
istnieją zobowiązania wymagalne, jako że w wielu
przypadkach te umowy nie są jeszcze umowami
stwarzającymi konieczność uregulowania zobowią-
zań. Sprawa zostanie, że tak powiem, zbadana, dla-
tego że minister finansów, mając nierozdysponowane
ponad 80 mln zł z tej rezerwy, miał prawo sądzić, że
te środki nie są zaangażowane. Nie ma zwyczaju za-
wierania umów przez jednostki samorządu teryto-
rialnego bez zapewnienia środków w ich budżecie
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Suchocka-Roguska
bądź zapewnienia finansowania. Takie decyzje doty-
czące zapewnienia finansowania z budżetu państwa
minister finansów wydaje.
Druga kwestia, która wymaga wyjaśnienia, doty-
czy obniżenia rezerwy ósmej, czyli wydatków prze-
znaczonych na współfinansowanie programów unij-
nych. Od razu chciałabym powiedzieć, że obniżenie
tej rezerwy w żaden sposób nie dotyczy programów,
które są realizowane w ramach wspólnej polityki rol-
nej. Obniżenie rezerwy ma związek tylko ze zmianą
systemu finansowania dróg, czyli przeniesieniem
tych środków, które były zaplanowane w rezerwie na
finansowanie tej części unijnej i krajowego wsparcia
dróg. Teraz zmieniono system i te wydatki będą po-
krywane z Krajowego Funduszu Drogowego. W
związku z tym żadne inne wydatki na finansowanie
projektów unijnych nie ulegają zmianie.
Ponieważ padło pytanie o podwyżki dla nauczy-
cieli, chciałabym potwierdzić, że od 1 września będą
dokonane podwyżki, które były przewidywane w wy-
sokości 5%. W tym zakresie nie ma żadnej zmiany.
Pan poseł Religa zapytał, czy jest pełna informa-
cja o budżecie. Chciałabym powiedzieć, że w ramach
Komisji Finansów Publicznych funkcjonuje podko-
misja, której przewodniczy pan poseł Arndt, zajmu-
jąca się kontrolą realizacji budżetu. Ta podkomisja
na bieżąco dysponuje informacjami o wykonaniu bu-
dżetu i o wszelkich problemach związanych z jego
realizacją.
Na zakończenie sprawa FUS. Te 555 mln zł to
obniżenie odpisu na funkcjonowanie Zakładu Ubez-
pieczeń Społecznych. W żadnym stopniu nie ograni-
cza to środków przewidzianych na finansowanie
świadczeń emerytalno-rentowych czy też innych
świadczeń wypłacanych z tego funduszu.
Panie marszałku, jeśli można prosić, na wszystkie
szczegółowe pytania jestem gotowa państwu odpo-
wiedzieć już w trakcie prac komisji branżowych czy
Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w
Ministerstwie Finansów pana ministra Ludwika Ko-
teckiego.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Były także pyta-
nia – chociaż rzeczywiście dużo mniej – o stronę do-
53
chodową budżetu państwa, w szczególności dotyczą-
ce obniżenia przewidywanego wykonania dochodów
z podatków o ok. 46 mld zł. Największą pozycję oczy-
wiście znowu stanowi podatek VAT, bo generalnie
jest on największą pozycją w dochodach podatko-
wych. Należy tutaj powiedzieć o kilku rzeczach.
Po pierwsze, należy wspomnieć o tym, że w pierw-
szej połowie roku mieliśmy do czynienia z jednorazo-
wymi dochodami czy wpływami do budżetu państwa
wynikającymi przede wszystkim ze zmian systemo-
wych, ale także ze specyfiki niektórych podatków.
Jeżeli chodzi o tę specyfikę – oczywiście mam na my-
śli podatek dochodowy od osób prawnych i od osób
fizycznych – to rozliczenie roczne tego podatku na-
stępuje w pierwszej połowie roku. Jeżeli chodzi o po-
datek od osób prawnych – w marcu, a jeżeli chodzi o
podatek od osób fizycznych – do końca kwietnia.
Dzięki temu mogliśmy wystąpić z dobrą, rzetelną
prognozą wykonania dochodów podatkowych w ca-
łym roku, mając właśnie tę informację, co działo się
z tymi jednorazowymi rzeczami, czyli rozliczeniem
rocznym w podatkach dochodowych.
Ważnym elementem tej układanki dochodowej
jest podatek akcyzowy. Otóż tym razem, ze względu
na zmiany systemowe, wygenerował on bardzo duże
dochody w pierwszych miesiącach, w szczególności w
styczniu, kiedy akcyza była podnoszona. W związku
z tym napłynęły duże dochody z akcyzy wynikające
z zakupów w grudniu. Wszyscy uciekli jakby przed
tą podwyżką i już w grudniu dokonali zakupów – w
szczególności chodzi o wyroby tytoniowe i alkohol –
ale podatek od tych zakupów zapłacili już w styczniu.
Biorąc te elementy pod uwagę, w pierwszej połowie
roku, w szczególności w pierwszych pięciu miesiącach
tego roku, mieliśmy do czynienia ze znacznie mniej-
szym spadkiem niż mogłoby to wynikać z naszych
szacunków na cały rok, właśnie dzięki temu, że mie-
liśmy do czynienia z tymi jednorazowymi efektami
w podatkach dochodowych, ale także akcyzowych.
Było tutaj pytanie – i to właśnie próbuję wyjaśnić
– skąd się bierze te 46 mln. Upływ czasu na to nie
wskazuje, ale głównie dlatego, że w pierwszych mie-
siącach roku mieliśmy do czynienia z tymi jednora-
zowymi dochodami, których już oczywiście nie bę-
dziemy mieć w kolejnych miesiącach tego roku.
Jeżeli chodzi o kwestię podatków, to oprócz spo-
wolnienia gospodarczego i tych zmian systemowych
należy tutaj pamiętać o efektach związanych z tym
spowolnieniem. Jeżeli chodzi o VAT, bo jest to naj-
ważniejszy podatek, który generuje największe do-
chody, należy pamiętać, że w grudniu mieliśmy dużą
nowelizację ustawy o podatku VAT i wprowadzała
ona ważne zmiany systemowe w tym obszarze. Do
tych najważniejszych, generujących ubytek docho-
dów budżetu państwa, z którym mamy do czynienia
w tym roku, a jednocześnie pozostawiających pienią-
dze u podatnika, należy skrócenie terminu zwrotu
podatku VAT ze 180 do 60 dni i umożliwienie rozli-
czenia podatku należnego w przypadku importu bez-
pośrednio w deklaracji podatkowej, w niektórych
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
54 Projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2009
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki
procedurach uproszczonych. Szacuje się, że te dwie
zmiany systemowe wygenerowały ubytek dla budże-
tu państwa na poziomie kilku miliardów złotych.
Niemożliwe są precyzyjne szacunki ze względu na
specyfikę tego podatku, gdyż jest on podatkiem nali-
czanym od wartości dodanej na poszczególnych eta-
pach produkcji czy przetwarzania. Można szacować,
że będą to 3–4 mld zł. Oprócz tego na dochody z po-
datku VAT wpływa spowolnienie gospodarcze. Nie
można mierzyć tego spowolnienia jedynie zmianami
PKB, bo to jest oczywiście zbyt uproszczona analiza,
która tutaj się pojawiała. Trzeba by było spojrzeć tro-
chę głębiej, czyli na strukturę spożycia, która zmie-
nia się w okresach spowolnienia gospodarczego,
zmierza w kierunku towarów, które są obłożone niż-
szym podatkiem VAT. W efekcie tego stawka efek-
tywna podatku VAT się obniża, co oczywiście skut-
kuje zmniejszeniem wpływów do budżetu państwa.
Po drugie, trzeba spojrzeć także na handel zagra-
niczny. Z jednej strony mamy tam do czynienia z po-
zytywnymi zmianami, to znaczy wygenerowaniem
nadwyżki w handlu zagranicznym. Jednak wynika
to z tego, że eksport spadał wolniej niż import. W
przypadku tego drugiego, czyli importu, budżet pań-
stwa otrzymuje dochody, a w przypadku eksportu
oczywiście nie.
W końcu należałoby także spojrzeć na kwestię
zmiany zapasów. Pamiętajmy, że w I kwartale bardzo
znacząco obniżyły one wzrost PKB. Okazuje się, że te
zapasy są w tej chwili wykorzystywane przez przed-
siębiorców. To także jest naturalne w okresach spo-
wolnienia gospodarczego. Nie widząc jasnych perspek-
tyw rozwoju, przedsiębiorstwa wykorzystują w pierw-
szej kolejności nagromadzone zapasy. Pamiętajmy, że
w tym momencie budżet nie dostaje już tyle podatku
VAT, jak to było w przeciwnym wypadku, ze względu
na to, że już ten VAT otrzymaliśmy wcześniej.
W końcu należy także pamiętać o tym, że spowol-
nienie gospodarcze generuje wzrost zaległości. Poja-
wiają się one w pierwszych pięciu miesiącach, jest to
ok. 0,5 mld zł, tak że te zmiany, te efekty, wpływają
i będą wpływać na dochody z VAT. Jak powiedziałem,
jeżeli chodzi o akcyzę na wyroby tytoniowe i alkohol
etylowy, a także wino i piwo, to są te główne zmiany,
które nam dały dochody w pierwszym okresie tego
roku. Jednak w kolejnych miesiącach już tak nie bę-
dzie. Jeżeli chodzi o podatek dochodowy od osób
prawnych, to wiemy, że mamy spowolnienie i pogor-
szenie wyników finansowych przedsiębiorstw, więc
tego podatku także będzie mniej. Wynik finansowy
brutto według danych GUS wyniósł w pierwszym
kwartale 13,4 mld zł, to jest spadł o prawie 50% w
porównaniu z I kwartałem 2008 r., tak że to pokazu-
je skalę zmniejszenia przychodów przedsiębiorstw.
Również roczne saldo rozliczeń, które są dokonywane
do końca marca, było zgodnie z naszymi szacunkami
niższe o ponad 1 mld zł.
Jeżeli chodzi o PIT, o rozliczenie roczne, to mamy
tutaj do czynienia przede wszystkim z pogorszeniem
wyników finansowych przedsiębiorstw, z mniejszym
wzrostem wynagrodzeń, a także funduszu wynagro-
dzeń, co się wiąże ze spadkiem zatrudnienia, to zaś
wpływa na dochody z podatku PIT. Tak więc pojawia-
ją się tutaj zaległości podatkowe, co jest związane tak-
że z gorszą sytuacją, z gorszą koniunkturą. Nie były
to zatem błędy prognostyczne – pan poseł Stec zadał
bowiem pytanie o błędy prognostyczne – lecz właśnie
te efekty, których nie można mierzyć jedynie zmianą
PKB. To jest zbyt uproszczone. Jak już powiedziałem,
generalnie są to zmiany systemowe, zmiany ekono-
miczne związane ze zmianami w koniunkturze i – jak-
by pochodne tych dwóch – na przykład zaległości.
Nasz szacunek dochodów budżetu państwa w no-
welizacji jest oczywiście szacunkiem ostrożnym, ale
w tej sytuacji innym być nie może i myślę, że to jest
zrozumiałe.
Inne pytania dotyczyły wzrostu długu publicznego
w latach 2001–2005. Pytał o to pan poseł Orzechowski.
Otóż informuję, że dług w tym okresie wzrósł o 164 mld
zł, a relacja długu publicznego do PKB wzrosła w tym
okresie prawie o 9 punktów procentowych.
Kolejne pytanie pana posła Węgrzyna dotyczyło
kwestii kryteriów konwergencji i tego, czy Polska
wspólnie z innymi krajami wystąpi o ich zmianę.
Sądzę, że najlepszą strategią jest po prostu dążyć do
spełnienia tych kryteriów i w ten sposób przygoto-
wać się dobrze do wejścia do strefy euro po to, by w
tej strefie w sposób bezpieczny przebywać właśnie z
niskim deficytem, z niskim długiem, z odpowiednio
niską inflacją.
Kolejne pytanie dotyczące kwestii podatkowej czy
dochodowej pochodziło od pana posła Giżyńskiego,
który powołał się na przykład Niemiec obniżających
podatki. Otóż dokonaliśmy tych zmian podatkowych
wcześniej niż Niemcy i właśnie ten impuls fiskalny –
wynikający przede wszystkim z obniżenia podatków
– mówiłem tutaj o PIT – zmiany stawek i skali, co
pozostawiło u podatników około 9 mld zł, i zmiany w
VAT, co pozostawiło około 3–4 mld zł – pomógł utrzy-
mać popyt konsumpcyjny na takim poziomie, jaki
obserwowaliśmy w pierwszym kwartale. Dodatkowo
doszła do tego indeksacja emerytur i rent, która na-
stąpiła w marcu, w wysokości ponad 6%. Tak więc ten
impuls fiskalny pomógł Polsce utrzymać wzrost go-
spodarczy. Oczywiście bardzo dobrze, że Niemcy ob-
niżają podatki, ale my to zrobiliśmy wcześniej.
Pan poseł Cichoń pytał o koszty obsługi długu
publicznego. Otóż te koszty kształtują się obecnie na
poziomie ponad 30 mld rocznie, w związku z czym
jest to rzeczywiście bardzo dobry argument za tym,
żeby dbać o poziom długu publicznego po to, by w
miarę możliwości malał; dzięki temu zaś te koszty
obsługi długu także będą malały.
Ostatnie dwa pytania. Pan poseł Stawiarski cy-
tował pana komisarza Almunię, przy czym chciał-
bym tutaj wyraźnie powiedzieć – rozmawiałem bo-
wiem z panem komisarzem Almunią – że mówiąc
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki
o złych decyzjach władz, mówił oczywiście o rządach
w latach 2005–2007, kiedy to – przypomnę – PKB
wynosił odpowiednio 3,6% w roku 2005, 6,2% w roku
2006 i 6,8% w roku 2007. I właśnie ten okres to okres,
który został po prostu zmarnowany. Ta dobra ko-
niunktura nie została wykorzystana po to, by przy-
gotować się na ten gorszy okres.
Ostatnie pytanie pana posła Religi dotyczyło wy-
korzystania elastycznej linii kredytowej przez rząd.
Otóż – jak już wielokrotnie mówiliśmy – elastyczna
linia kredytowa ma służyć powiększeniu oficjalnych
rezerw Narodowego Banku Polskiego, ma być jakby
takim straszakiem wymierzonym przeciwko speku-
lantom na rynku walutowym i ma służyć stabilizacji
polskiej waluty. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Zgodnie z art. 106 regulaminu Sejmu projekt
ustawy o zmianie ustawy budżetowej Sejm kieruje do
rozpatrzenia do Komisji Finansów Publicznych, a
poszczególne części projektu rozpatrują także wła-
ściwe komisje sejmowe, które przekazują Komisji
Finansów Publicznych stanowiska zawierające wnio-
ski, opinie lub propozycje poprawek – wraz z uzasad-
nieniem.
Zgodnie z uchwałą Prezydium Sejmu w sprawie
określenia trybu prac nad projektem ustawy o zmia-
nie ustawy budżetowej na rok 2009 komisje sejmowe
przekażą swoje stanowiska Komisji Finansów Pu-
blicznych do dnia 15 lipca 2009 r., a Komisja Finan-
sów Publicznych przyjmie sprawozdanie do dnia
16 lipca 2009 r.
To oznacza, proszę państwa, że możliwe będą głoso-
wania, być może, w piątek, ale tego dzisiaj nie wiemy.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 3.
i 4. porządku dziennego:
3. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicz-
nych o rządowym projekcie ustawy o finansach
publicznych (druki nr 1181 i 2168).
4. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicz-
nych o rządowym projekcie ustawy Przepisy
wprowadzające ustawę o finansach publicznych
(druki nr 1182 i 2169).
Proszę o zabranie głosu pana posła Pawła Arndta
w celu przedstawienia sprawozdań komisji.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca Paweł Arndt:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie
Posłowie! W imieniu Komisji Finansów Publicznych
chciałbym przedstawić sprawozdanie o rządowym
55
projekcie ustawy o finansach publicznych oraz o usta-
wie towarzyszącej tej ustawie, a mianowicie o projek-
cie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finan-
sach publicznych.
Kilka miesięcy minęło od pierwszego czytania
projektu ustawy o finansach publicznych i projektu
ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach
publicznych. Przez cały ten czas trwały prace w Ko-
misji Finansów Publicznych, a zwłaszcza w podko-
misji, która te projekty rozpatrywała. Według pier-
wotnego założenia ustawa miała wejść w życie 1
stycznia 2009 r., jednak z uwagi na jej złożony cha-
rakter i obszerność zagadnień nie było to możliwe.
Przepisy omawianych ustaw dotyczą kilkudziesię-
ciu innych ustaw. Nad kilkunastoma z nich pracowa-
no w parlamencie na przełomie roku, co również
uniemożliwiało szybkie zakończenie procedowania.
Trudno było znaleźć właściwy moment na zakończe-
nie prac w podkomisji. Zmieniane były kolejne usta-
wy, pojawiały się nowe spostrzeżenia czy uwagi, na
przykład po zakończeniu kontroli przez Najwyższą
Izbę Kontroli wykonania budżetu za 2008 rok. W
sumie podkomisja zebrała się około 30 razy. Każde
posiedzenie trwało kilka godzin. Pracowaliśmy z
udziałem nie tylko przedstawicieli Ministerstwa Fi-
nansów i Biura Legislacyjnego, ale także z udziałem
ekspertów, przedstawicieli innych resortów oraz Naj-
wyższej Izby Kontroli. W trakcie pracy nad projekta-
mi zlecono wykonanie kilku dodatkowych ekspertyz,
starano się rozstrzygać problemy merytorycznie, bez
zbędnych sporów politycznych, co było bardzo ważne,
gdyż ustawa o finansach publicznych jest najważniej-
szym aktem po konstytucji, regulującym sferę finan-
sów publicznych, za co już teraz chciałbym podzięko-
wać wszystkim, którzy nad tą ustawą pracowali.
Głównym celem regulacji zawartych w projekcie
jest poprawa jawności i przejrzystości całego sektora
finansów publicznych. W tym celu określono ramy
sektora, dokonano podziału zadań i kompetencji, za-
warto stosowane w sektorze procedury, wskazano
sposób informacji o sektorze.
Wiąże się to z kolejnym ważnym celem – potrzebą
przezwyciężenia rozdrobnienia sektora finansów pu-
blicznych i związanego z tym marnotrawstwa środ-
ków publicznych. Za tym idzie wprowadzenie nowo-
czesnych i bardziej efektywnych instrumentów za-
rządzania finansami publicznymi. A konsolidacja to
nie tylko zmiany organizacji, ale także objęcie wy-
datków publicznych ostrzejszymi rygorami kontrol-
nymi, jak również nałożenie na wszystkich dyspo-
nentów jednolitych i poszerzonych obowiązków spra-
wozdawczych.
Reorganizacja sektora finansów publicznych to
według projektu ustawy m.in. likwidacja państwo-
wych zakładów budżetowych oraz gospodarstw po-
mocniczych państwowych i samorządowych jedno-
stek budżetowych. Zakres działalności samorządo-
wych zakładów budżetowych ma być ograniczony
tylko do niektórych dziedzin.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
56 Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Sprawozdawca Paweł Arndt
Zlikwidowane zostaną rachunki dochodów wła-
snych i funduszy motywacyjnych. Zlikwidowane zo-
staną także samorządowe fundusze celowe, zaś pań-
stwowe fundusze celowe zostaną pozbawione osobo-
wości prawnej, jednakże zadania państwowe, co
chciałbym podkreślić, będą mogły być realizowane
przy wykorzystaniu nowych form organizacyjnych
– agencji wykonawczych bądź instytucji gospodarki
budżetowej.
W 2007 r. w państwowych i samorządowych zakła-
dach budżetowych oraz gospodarstwach pomocniczych
państwowych i samorządowych jednostek budżeto-
wych zatrudnionych było łącznie ponad 100 tys. osób.
Sprawa likwidacji i przekształcenia tych jednostek jest
więc bardzo delikatna, ale stosowne zapisy ustawy
wprowadzającej regulują ten problem.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na moment
chciałbym wrócić do spraw samorządowych, ponie-
waż problemy te budziły sporo emocji na posiedzeniu
podkomisji, a potem także na posiedzeniu Komisji
Finansów Publicznych. Otóż, jak wcześniej powie-
działem, nie wszystkie samorządowe zakłady budże-
towe będą musiały zostać zlikwidowane. W niektó-
rych dziedzinach mogą funkcjonować nadal. Te dzie-
dziny to m.in. gospodarka mieszkaniowa i gospoda-
rowanie lokalami użytkowymi, sprawy wodociągów,
zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczysz-
czania ścieków, kultury fizycznej i sportu, cmentarzy.
Pojawiały się wątpliwości, czy nie należy rozszerzyć
tego katalogu, czy wszystkie formy działalności w
gospodarce komunalnej nie powinny zostać objęte
możliwością działania właśnie w ramach zakładów
budżetowych.
Komisja Finansów Publicznych nie zgodziła się
jednak z taką sugestią, z taką propozycją. Uznaliśmy,
że skoro katalog ten został uzgodniony ze stroną sa-
morządową, nie należy go poprawiać, a poza tym
takie dziedziny jak modernizacja dróg czy zaopatrze-
nie w ciepło, bo o tym była mowa, są jednak działa-
niami, które mogą być doskonale realizowane w sfe-
rze gospodarki komercyjnej.
Pewne wątpliwości budziła również likwidacja
samorządowych funduszy celowych i włączenie do-
chodów pobieranych przez te fundusze bezpośrednio
do dochodów budżetów poszczególnych jednostek sa-
morządu terytorialnego. Przeważyła jednak argu-
mentacja o wzmocnieniu budżetów samorządowych
przez zwiększenie w ten sposób puli dochodów wła-
snych i zniesienie ograniczeń co do swobodnego
kształtowania struktury ich wydatków.
Kolejnym ważnym elementem projektu ustawy
jest wprowadzenie w sektorze publicznym planowa-
nia wieloletniego. Temat ten był, zwłaszcza podczas
posiedzeń podkomisji, szeroko dyskutowany, także
dlatego, że jest to w pewnym sensie rozwiązanie no-
watorskie.
Wątpliwości budziła zawartość Wieloletniego Pla-
nu Finansowego Państwa, szczegółowość zapisów.
Najwięcej dyskusji wywołały kwestie tego, kto, kiedy
i na jaki czas uchwala Wieloletni Plan Finansowy
Państwa, czy ma on mieć charakter kroczący, czy
cykliczny. Ostatecznie zdecydowano, że ma mieć cha-
rakter kroczący i ma być sporządzany na 4 lata bu-
dżetowe. Ma być uchwalany przez Radę Ministrów
i ogłaszany w Monitorze Polskim oraz Biuletynie In-
formacji Publicznej. Ma być aktualizowany przez
Radę Ministrów corocznie w terminie 2 miesięcy od
dnia ogłoszenia ustawy budżetowej.
Dość podobne rozwiązania przyjęto dla wielolet-
niej prognozy finansowej jednostki samorządu tery-
torialnego. Uchwala ją organ stanowiący, czyli rada
gminy, powiatu czy województwa, po uzyskaniu opi-
nii regionalnej izby obrachunkowej.
Jednym z istotniejszych elementów reorganizacji
finansów publicznych jest wprowadzenie budżetu
zadaniowego. W tej sprawie członkowie podkomisji
spotkali się nawet z przedstawicielami Międzynaro-
dowego Funduszu Walutowego. Byliśmy zachęcani
do tego, żeby jak najszybciej przyjąć właśnie rozwią-
zania dotyczące budżetu zadaniowego. Budżetowanie
zadaniowe pomoże wprowadzić nowoczesne metody
zarządzania finansami państwa, zwiększając celo-
wość i efektywność. Dzięki temu poprawie mogą ulec
przejrzystość i czytelność ustawy budżetowej.
Ważne jest, że wtedy możemy zerwać z tzw. histo-
rycznością budżetu. Według mnie jest to szczególnie
ważne, ponieważ dzisiaj budżet tworzymy w taki spo-
sób, że sięgamy pamięcią wstecz, patrzymy na wyko-
nanie w roku poprzednim czy w latach poprzednich,
mamy odpowiednie wskaźnik: wskaźnik inflacji czy
też wzrostu gospodarczego, mnożymy przez te wskaź-
niki wykonanie z lat poprzednich i uzyskujemy wy-
konanie budżetu na dany rok. Być może wprowadze-
nie właśnie budżetu zadaniowego spowoduje, że ina-
czej spojrzymy na tworzenie budżetu. Wprowadzenie
budżetu zadaniowego jest jednak procesem wielolet-
nim i wieloetapowym, o czym musimy pamiętać.
Kolejny istotny przepis zawarty w projekcie usta-
wy dotyczy ograniczeń w kreowaniu długu publicz-
nego. Wprowadzono mianowicie nowe progi ostroż-
nościowe. Pozwoliłoby to na dodatkowe wzmocnienie
mechanizmów kontroli bilansu finansów publicz-
nych. Komisja mimo licznych wątpliwości, czy w do-
bie kryzysu jest to dobre rozwiązanie, przychyliła się
do tych propozycji, jednocześnie odsuwając w czasie
wejście ich w życie, ale zdajemy sobie sprawę, że jest
to rozwiązanie kontrowersyjne, do którego pewnie
należy jeszcze wrócić. W przypadku samorządów te-
rytorialnych ustalenie wskaźnika zadłużenia ma
odbywać się w sposób indywidualny.
Kontrola nad wydatkami publicznymi ma ulec
wzmocnieniu również poprzez wprowadzenie kontroli
zarządczej, jak również wprowadzenie regulacji doty-
czących audytu wewnętrznego, polegających na ujed-
noliceniu definicji audytu wewnętrznego, podporządko-
waniu audytorów wewnętrznych kierownikom jednost-
ki i utworzeniu komitetu audytu jako ciała doradczego
dla ministrów. Również to budziło pewne wątpliwości,
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Sprawozdawca Paweł Arndt
zwłaszcza powołanie komitetu audytu, ale ostatecznie
właśnie takie rozwiązanie zostało przyjęte.
Kolejna ważna sprawa, która została zapisana w
projekcie ustawy, a wywoływała wiele dyskusji, to
ograniczenie liczby części budżetu państwa włącza-
nych do projektu budżetu, których dochody oraz wy-
datki są poza kontrolą Rady Ministrów. Są to, popu-
larnie to nazywając, tzw. święte krowy. W tej sprawie
zleciliśmy nawet dodatkową ekspertyzę. Zdawaliśmy
sobie sprawę, że również jest to rozwiązanie, które
może budzić pewne wątpliwości.
Te wątpliwości pewnie nie ustały, ale ostatecznie
komisja podzieliła jednak pogląd zgodny z propozycją
zawartą w projekcie ustawy, że częściami zupełnie
poza kontrolą Rady Ministrów będą części Kancelarii:
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu, Senatu,
Trybunału Konstytucyjnego, Najwyższej Izby Kontro-
li, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administra-
cyjnego oraz wojewódzkich sądów administracyjnych.
Pozostałe części, które do tej pory również były poza
kontrolą Rady Ministrów, czyli np. takie jak rzecznik
praw dziecka, rzecznik praw obywatelskich, Instytut
Pamięci Narodowej jednak mogłyby tylko w pewnej
części podwyższać swoje wydatki z roku na rok. Myślę
jednak, że nad tym można jeszcze dyskutować, że jest
to sprawa otwarta, którą można ewentualnie rozwią-
zać w przyszłości.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Takie są główne
elementy nowej ustawy o finansach publicznych. Te-
raz chciałbym przedstawić przynajmniej niektóre
zmiany wprowadzone w czasie prac nad projektem
ustawy w ramach podkomisji i komisji. Otóż dotyczą
one między innymi nowych definicji układu zadanio-
wego, dysponenta części budżetowych, środków eu-
ropejskich. Przeredagowano zapisy dotyczące samo-
rządowych zakładów budżetowych, agencji wyko-
nawczych, instytucji gospodarki budżetowej. Dopre-
cyzowano i uporządkowano przepisy w zakresie
umarzania, odraczania, spłaty lub rozkładania na
raty należności pieniężnych mających charakter cy-
wilnoprawny. Zmieniono formułę uchwalania Wielo-
letniego Planu Finansowego Państwa, o czym mówi-
łem wcześniej. W celu zapewnienia przejrzystości
projektowanych przepisów dokonano zmiany syste-
matyki działów i rozdziałów dotyczących budżetu
państwa i budżetu środków europejskich, wprowa-
dzono zmiany usprawniające procedurę budżetową,
jednoznacznie określając zakres ustawy budżetowej
i elementy budżetu państwa, które muszą być zawar-
te w ustawie budżetowej. Wprowadzono nowe zapisy
dotyczące wydzielonego rachunku bankowego dla
państwowych jednostek budżetowych mających sie-
dzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Upo-
rządkowano przepisy w zakresie budżetu środków
europejskich, m.in. włączono środki pochodzące ze
wspólnej polityki rolnej, doprecyzowano zapisy doty-
czące ich wydatkowania, tworzenia rezerw celowych,
dokonywania przeniesień i obsługi bakowej. W zakre-
57
sie gospodarki finansowej jednostek samorządu tery-
torialnego wprowadzono między innymi nowe ele-
menty dotyczące uchwały budżetowej, obowiązku
tworzenia rezerwy ogólnej w budżecie jednostek sa-
morządu terytorialnego, możliwości otrzymywania
pożyczek z budżetu państwa przeznaczonych dla jed-
nostek samorządu terytorialnego w ramach tzw. po-
stępowania naprawczego. W zakresie audytu we-
wnętrznego wprowadzono nowe brzmienie definicji
audytu wewnętrznego.
Chcę poruszyć jeszcze jedną ważną kwestię. Cho-
dzi o terminy wejścia w życie ustawy. Jak już wspo-
mniałem, początkowo ustawa miała wejść w życie 1
stycznia tego roku. Tak się nie stało, nie było to moż-
liwe. Nowe terminy obowiązywania rozwiązań w
zakresie zmian w funkcjonowaniu i organizacji sek-
tora finansów publicznych, zawartych w projekcie
ustawy, wyglądają następująco.
Z dniem ogłoszenia ustawy o finansach publicz-
nych wchodzą w życie przepisy dotyczące opracowy-
wania i uchwalania projektu ustawy budżetowej na
2010 r. Oczywiście będzie to możliwe wyłącznie w
przypadku, jeśli ustawa zostanie ogłoszona przed 30
września tego roku, bowiem 30 września jest datą,
do której rząd jest zobowiązany przedłożyć marszał-
kowi Sejmu projekt ustawy budżetowej na kolejny
rok. Z dniem 1 stycznia 2010 r. Bank Gospodarstwa
Krajowego przejmuje realizację płatności dotyczących
środków europejskich. Z dniem 30 czerwca 2010 r.
ulegają likwidacji fundusze motywacyjne. Do dnia 31
lipca 2010 r. uchwala się po raz pierwszy Wieloletni
Plan Finansowy Państwa. Z dniem 31 grudnia 2010 r.
kończy się likwidacja gospodarstw pomocniczych
państwowych i samorządowych jednostek budżeto-
wych, państwowych zakładów budżetowych oraz
części samorządowych zakładów budżetowych, które
prowadzą działalność w zakresie innym niż określo-
ny w projekcie ustawy o finansach publicznych. Za-
kończeniu ulega także likwidacja funduszy celowych,
w tym wojewódzkich i powiatowych funduszy gospo-
darki zasobem geodezyjnym i kartograficznym oraz
Funduszu Ochrony Gruntów Rolnych. Do dnia 31
grudnia 2010 r. mogą funkcjonować wydzielone ra-
chunki dochodów własnych utworzone przez jednost-
ki budżetowe. Uchwałę w sprawie wieloletniej pro-
gnozy finansowej jednostki samorządu terytorialne-
go organ stanowiący uchwala po raz pierwszy nie
później niż uchwałę budżetową na 2011 r.
Istotna data to 1 stycznia 2012 r., kiedy to pań-
stwowe fundusze celowe posiadające osobowość praw-
ną, a mianowicie Państwowy Fundusz Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych i Państwowy Fundusz Gwa-
rantowanych Świadczeń Pracowniczych stają się pań-
stwowymi funduszami celowymi w rozumieniu usta-
wy o finansach publicznych. Z dniem 1 stycznia 2012 r.
agencjami wykonawczymi, w rozumieniu ustawy, sta-
ją się Agencja Nieruchomości Rolnych, Wojskowa
Agencja Mieszkaniowa, Agencja Mienia Wojskowego,
Agencja Rezerw Materiałowych, Polska Agencja Roz-
woju Przedsiębiorczości, Agencja Rynku Rolnego,
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
58 Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Sprawozdawca Paweł Arndt
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.
Z dniem 1 stycznia 2013 r. obowiązywać zaczną
przepisy zawarte w projekcie ustawy dotyczące spra-
wowania przez ministra finansów ogólnej kontroli
efektywności i skuteczności realizacji budżetu w ukła-
dzie zadaniowym. W latach 2011–2013 informacja o
relacji zadłużenia jednostek samorządu terytorialne-
go, określonej na podstawie nowej ustawy, będzie do-
łączana do wieloletniej prognozy finansowej jednostki
samorządu terytorialnego. Przepisy określające rela-
cję zadłużenia dla jednostek samorządu terytorialne-
go, określaną na podstawie nowej ustawy, mają zasto-
sowanie po raz pierwszy do uchwał budżetowych jed-
nostek samorządu terytorialnego na 2014 r.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jeszcze raz w
imieniu Komisji Finansów Publicznych chciałbym
zarekomendować Wysokiej Izbie przyjęcie projektu
ustawy o finansach publicznych oraz projektu ustawy
Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicz-
nych. Jednocześnie przedstawiam jedyny wniosek
mniejszości dotyczący przedłużenia funkcjonowania
rachunku dochodów własnych w Służbie Więziennej.
Komisja uznała, że nawet dla Służby Więziennej nie
można zrobić wyjątku. Stanowiłoby to pewien wyłom
w ogólnie przyjętych rozwiązaniach.
Panie i Panowie Posłowie! Zasadniczym celem
wszystkich nowych regulacji zawartych w projektach
jest poprawa efektywności funkcjonowania sektora
finansów publicznych. Mam nadzieję, że tak się wła-
śnie stanie, jeśli Wysoka Izba przyjmie projekty
ustaw dotyczące finansów publicznych, o co wnoszę
w imieniu Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Krzysztof Putra)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w łącznej dyskusji nad tymi punk-
tami porządku dziennego wysłucha 10-minutowych
oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych
oświadczeń w imieniu kół.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Alek-
sandra Skorupę w imieniu klubu Platforma Obywa-
telska.
(Poseł Andrzej Pałys: Brawo.)
Poseł Aleksander Marek Skorupa:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parla-
mentarnego Platforma Obywatelska w sprawie pro-
jektu ustawy o finansach publicznych, zawartego w
druku nr 1181, oraz projektu ustawy Przepisy wpro-
wadzające ustawę o finansach publicznych, zawarte-
go w druku nr 1182.
Prace powołanej przez Komisję Finansów Pu-
blicznych podkomisji, która zebrała się pod przewod-
nictwem przewodniczącego Pawła Anrdta na 27 po-
siedzeniach, trwały 8 miesięcy.
Na wstępie chciałbym podziękować za wytrwałość
i cierpliwość oraz determinację w tych wielomiesięcz-
nych trudnych pracach stronie rządowej, pani mini-
ster Elżbiecie Suchockiej-Roguskiej wraz z zespołem,
i stronie sejmowej, przewodniczącemu Pawłowi Arnd-
towi wraz z zespołem. To oni wzięli na siebie ciężar
przygotowania i przedstawienia Wysokiej Izbie ustaw
tak fundamentalnych dla prowadzenia dobrej polity-
ki finansowej i utrzymania odpowiedniego stanu fi-
nansów publicznych. Dziękujemy, pani minister.
Dziękujemy, panie przewodniczący.
Myślę, że wszyscy podzielimy opinię, że prace nad
wyżej wymienionymi ustawami były prowadzone we
właściwym tempie, bez nadmiernego pośpiechu,
mimo że od chwili podjęcia tych prac bardzo zmieni-
ła się sytuacja gospodarcza Polski, w tym finanse
publiczne. Wyzwaniem w obecnej sytuacji ekonomicz-
nej Polski jest to, aby przedłożony pod obrady Wyso-
kiej Izby projekt ustawy o finansach publicznych stał
się niezbędnym punktem wyjścia do wdrożenia za-
sadniczej reformy finansów publicznych postulowa-
nej przez ekspertów ekonomistów. Powyższa ustawa,
Wysoka Izbo, wprowadza niezbędne i gruntowe zmia-
ny organizacji sektora finansów publicznych oraz
nowe zasady jego funkcjonowania. Może ona umoż-
liwić pełną orientację w możliwościach finansowych
naszego państwa oraz ułatwić identyfikację najsłab-
szych ogniw sektora finansów.
Omawiana ustawa wprowadza istotne zmiany,
m.in. w strukturze jednostek sektora finansów pu-
blicznych, nowych progów i wskaźników zadłużenia,
audytu wewnętrznego, budżetu państwa w kontek-
ście budżetu Unii Europejskiej, budżetu jednostek
samorządowych, wieloletniego planowania budżeto-
wego oraz budżetu zadaniowego. Celem tych zmian
jest jawność i przejrzystość finansów publicznych,
gdyż ma ona w praktyce być podstawą pomyślnej re-
alizacji przedsięwzięć zmierzających do uzdrowienia
tych finansów, a w obecnej sytuacji kryzysu gospo-
darczego i jego wpływu na finanse jest to najważniej-
sze wyzwanie, przed którym stoi zarówno rząd, jak i
parlament.
Proponowane w tych ustawach zmiany organiza-
cji sektora oraz zasady jego funkcjonowania mają dać
pełną wiedzę o źródłach dochodów publicznych i za-
daniach finansowanych z tych środków, co w dalszym
etapie zinwentaryzuje możliwości finansowe państwa
i ciążące na nim zobowiązania ustrojowe, bo przecież
eksperci ekonomiści są zgodni, że musimy zmienić
strukturę wydatków budżetowych, szczególnie tzw.
wydatków sztywnych, często zbędnych lub przyno-
szących niewielkie efekty. Potrzebne są nam zmiany
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Aleksander Marek Skorupa
instytucjonalne służące poprawie zarządzania wy-
datkowaniem pieniędzy publicznych, czemu ta usta-
wa ma służyć wprost. Potrzebne są reformy, zmiany
podatkowe, szczególnie dotyczące podatków, które
wpływają na rozwój gospodarczy, a wyzwaniem chwi-
li stał się obecnie problem znacznego obniżenia defi-
cytu budżetowego i długu publicznego, a tym samym
konieczność ograniczenia potrzeb pożyczkowych na-
szego państwa. Dlatego Platforma Obywatelska chce
jak najszybciej uchwalić proponowane ustawy, które
mają stanowić ramy prawne i podstawę, punkt wyj-
ścia do realizacji postulowanych i obecnie niezbęd-
nych zasadniczych reform finansów publicznych.
Przechodzę do szczegółów i celów omawianego
projektu ustawy o finansach publicznych. Głównym
celem zaproponowanych zmian jest przywrócenie
państwu władzy w zakresie finansów publicznych,
władzy dotychczas rozproszonej pomiędzy różne for-
my organizacyjno-prawne, nie zawsze w praktyce
stosujące jednolity reżim prawny i zasady gospodar-
ki finansowej.
Poprawie przejrzystości sektora finansów i kon-
solidacji wydatków w budżecie państwa służą propo-
zycje zawarte w tej ustawie, m.in.: Po pierwsze, zmia-
ny w strukturze organizacyjnej jednostek finansów
publicznych ograniczające gospodarkę pozabudżeto-
wą. Po drugie, weryfikacja zadań publicznych reali-
zowanych przez likwidowane jednostki, przy jedno-
czesnym spełnieniu zasady zachowania ciągłości i
realizacji tych zadań. Po trzecie, reorganizacja sek-
tora finansów publicznych w kierunku urynkowienia
procesu zarządzania środkami publicznymi. Po
czwarte, nowe rozwiązania w zakresie obowiązują-
cych obecnie reguł ograniczających zadłużenie całe-
go sektora finansów publicznych, w tym długu Skar-
bu Państwa, oraz zadłużenie jednostek samorządu
terytorialnego, tj. zwiększenie dyscypliny w zaciąga-
niu długu publicznego, poprawę efektywności zarzą-
dzania długiem Skarbu Państwa oraz wprowadzenie
indywidualnych zasad oceny wskaźnika długu lokal-
nego. Po piąte, nowe rozwiązania dotyczące audytu
wewnętrznego, w tym porządkujące go. Po szóste,
zasadnicze zmiany odnoszące się do gospodarowania
środkami europejskimi, w tym wyodrębnienie budże-
tu środków europejskich i wprowadzenie planowania
wieloletniego. Siódme: ustawowe regulacje dotyczące
finansów publicznych ze względu na swój zakres mają
podstawowe znaczenie dla jednostek samorządu te-
rytorialnego, m.in. na ograniczenie form organiza-
cyjno-prawnych samorządowej gospodarki finanso-
wej, określenie zakresu budżetu jednostek samorzą-
du terytorialnego, określenie procedury podejmowa-
nia uchwały budżetowej, wykonania budżetu i za-
twierdzania jego wykonania, wprowadzenie wielolet-
niej prognozy finansowej, wzmocnienie norm ostroż-
nościowych w budżetach jednostek samorządu tery-
torialnego, zmiany w zakresie zagospodarowania
środków europejskich i niepodlegających zwrotowi.
59
Po ósme, wprowadza się zasadę wieloletniego planu
finansowego państwa, która wydłuża perspektywę
zarządzania finansami publicznymi i w szerszym
zakresie wiąże budżet państwa z przyjętymi strate-
giami i programami wieloletnimi. Wreszcie dziewią-
te: Nowa ustawa znacząco zwiększa liczbę przepisów
dotyczących budżetu zadaniowego, zmieniając cha-
rakter budżetu zadaniowego z informacyjnego na
normatywny, a także poszerza zakres podmiotów,
które będą opracowywać swoje budżety w układzie
zadaniowym.
Kończąc wystąpienie, chciałbym jeszcze raz Wy-
sokiej Izbie w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej
rekomendować dalsze prace nad projektami z dru-
ków nr 1181 i 1182 w wersji przyjętej przez podkomi-
sję w dniu 23 czerwca br. i przez Komisję Finansów
Publicznych w dniu 8 lipca br. Są to ustawy ważne
dla Polski, dla naszych obywateli i – co cieszy – znaj-
dujące, jak się wydaje, poparcie wszystkich opcji po-
litycznych w naszej Izbie.
W ramach dalszych prac nad ustawami chciałbym
zgłosić 8 poprawek do ustawy o finansach publicz-
nych i poprawkę do ustawy o przepisach wprowadza-
jących. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Hen-
ryka Kowalczyka w imieniu klubu Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Henryk Kowalczyk:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W
imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt
przedstawić stanowisko do sprawozdania komisji o
projektach ustawy o finansach publicznych (druk nr
1181) i ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o fi-
nansach publicznych (druk nr 1182).
W swoim exposé pan premier Donald Tusk zapo-
wiedział wielką reformę finansów publicznych, jed-
nak już po połowie roku rządów przyznał, że reforma
może jest i dobra, ale na sztandarach wyborczych, bo
wówczas powiedział: Ja już dobrze wiem, na czym
polega prawdziwy problem, jeśli chodzi o finanse pu-
bliczne, z całą pewnością nie są do tego potrzebne
wielkie dysertacje czy wielkie rewolucyjne projekty.
Mamy więc ustawę, która pozornie reformuje fi-
nanse. W takiej sytuacji wielokrotnie, nawet na po-
siedzeniu komisji, była dyskusja, czy nie lepiej było
znowelizować starą ustawę i nie tworzyć nowej.
Nowa ustawa miała konsolidować finanse publicz-
ne, podobno na tej konsolidacji mogło być zaoszczę-
dzonych nawet 10 mld zł. Jeśli się przyjrzymy tej
ustawie i zwrócimy uwagę na to, w jaki sposób owe
10 mld miało być zaoszczędzone, to co zauważymy?
Nie likwidujemy tak naprawdę żadnych instytucji,
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
60 Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Henryk Kowalczyk
tylko jedne zastępujemy innymi, co wcale nie ozna-
cza, że lepszymi i wydajniejszymi, np. gospodarstwa
pomocnicze zastąpiono instytucjami gospodarki bu-
dżetowej. Dotychczasowe agencje nazywamy agen-
cjami płatniczymi, dotychczasowe komunalne zakła-
dy budżetowe będą się nazywać samorządowymi
zakładami budżetowymi. Po zmianach formy praw-
nej i organizacyjnej nie uniknięto błędów. A więc z
planowanej konsolidacji wyszło w niektórych przy-
padkach nawet rozproszenie finansów publicznych.
Gdzie szukać tych zaoszczędzonych 10 mld zł? Nie
ma w ustawie o finansach publicznych likwidacji czę-
ści biurokracji, nie widać ograniczenia liczby urzęd-
ników. Więcej, tworzy się nawet następne byty biu-
rokratyczne typu: pełnomocnik do spraw budżetu
zadaniowego, komitety audytu czy wiele innych.
Efektem nowej ustawy może być więc nawet zwięk-
szone zatrudnienie urzędników, a co się z tym wiąże
– zwiększone wydatki biurokratyczne.
Teraz kilka uwag szczegółowych dotyczących
kwestii, do których odnosiła się dyskusja w czasie
prac podkomisji i komisji. Te uwagi nie znalazły też
zrozumienia u większości.
Po pierwsze, zamiast dotychczasowych komunal-
nych zakładów budżetowych o ograniczonej działal-
ności tworzy się samorządowe zakłady budżetowe.
Katalog tej działalności wymieniony w art. 14 jest
zupełnie niezrozumiały, jeśli się go skoreluje z usta-
wą o finansach publicznych i zadaniami własnymi
jednostek samorządu terytorialnego, bo nie ma w
tym katalogu m.in. zadań w zakresie dróg, transpor-
tu czy zaopatrzenia w ciepło, są wymienione inne z
ustawy o samorządzie gminnym. Proponujemy zmia-
nę do tego artykułu, aby on nie rozmijał się z ustawą
o samorządzie gminnym, gdzie katalog zadań wła-
snych jest inny. Taką poprawkę porządkującą ten
zapis składam.
Kolejny problem wiąże się nie tylko ze zmianą
nazwy agencji na agencję płatniczą, ale tak napraw-
dę nie wiadomo ostatecznie, kto sprawuje nadzór.
Raz jest to minister właściwy, na przykład do spraw
rozwoju wsi, a innym razem jest to tzw. organ nad-
zorczy złożony z przedstawicieli ministra finansów.
Znacznie poważniejszą wadą obarczony jest zapis
o planie rzeczowo-finansowym agencji, który ma być
załącznikiem do ustawy budżetowej. Natomiast
zmiany planu w trakcie trwania roku budżetowego
mają być dokonywane bez jakiegokolwiek udziału
Sejmu, co jest w tym przypadku wielką niekonse-
kwencją. Jest to rozwiązanie nielogiczne. Proponuje-
my zatem w kolejnej poprawce, aby przy zmianie
planu finansowego agencji konieczna była przynajm-
niej pozytywna opinia sejmowej Komisji Finansów
Publicznych.
Kolejny zapis dotyczy powołana nowej formy or-
ganizacyjnej, jaką ma być instytucja gospodarki bu-
dżetowej. Ma ona zastąpić dwie dotychczasowe formy,
to jest państwowy zakład budżetowy oraz gospodar-
stwa pomocnicze. Ze względu na nikłą więź z budże-
tem forma ta raczej nie będzie służyła konsolidacji
sektora finansów publicznych, a będzie raczej sprzy-
jała rozproszeniu. Jest to typowa forma gospodarki
pozabudżetowej, można by powiedzieć. Jednostka
taka będzie miała rozbudowaną strukturę typu dy-
rektor, zarząd, a więc jest to przykład rozbudowania
struktury organizacyjnej w administracji publicznej.
Niespójne są też przepisy dotyczące gospodarowa-
nia mieniem, przewidujące możliwość udzielania do-
tacji. Co wtedy z problemem ewentualnej pomocy
publicznej, która może się okazać niedozwolona? Bra-
kuje też przepisów o możliwości zaciągania kredytów.
Nie wiadomo też, co oznacza wartość majątku insty-
tucji gospodarki budżetowej. Szczególnie niebezpiecz-
ny zapis jest w art. 25, który mówi, że majątek po
likwidowanej instytucji będzie przekazany, tylko nie
wiadomo gdzie i komu. Aby uchronić majątek Skarbu
Państwa, przekazany tym instytucjom w momencie
tworzenia, przed niekontrolowanym rozdawnictwem
w momencie likwidacji, przedkładamy stosowną po-
prawkę zabezpieczającą ten majątek w gestii Skarbu
Państwa.
Kolejnym bardzo groźnym zapisem, szczególnie
dla samorządu terytorialnego, jest treść art. 86. Pew-
ne procedury ostrożnościowe w przypadku nadmier-
nego zadłużenia są oczywiście potrzebne. Ale nie
można zaakceptować zapisu, w którym m.in. samo-
rządy nie będą mogły zaciągać żadnych kredytów,
nawet na wydatki służące współfinansowaniu inwe-
stycji ze środków Unii Europejskiej, jeśli wartość
relacji państwowego długu publicznego do produktu
krajowego przekroczy 60%. Dość drastyczne ograni-
czenia są również przy przekroczeniu progu 55%. Nie
można dopuścić do całkowitego paraliżu inwestycyj-
nego, bo to grozi blokadą wykorzystania środków
unijnych, a groźba przekroczenia wymienionych ba-
rier staje się całkowicie realna. Dług publiczny obec-
nie rośnie dramatycznie szybko. W czasie, kiedy rzą-
dy sprawuje koalicja PO–PSL, pamiętam, w listopa-
dzie 2007 r. podczas debaty budżetowej pan przewod-
niczący Chlebowski, oczywiście wskazujc palcem na
PiS, wypominał: zadłużyliście państwa. A jaka była
rzeczywistość? W okresie rządów w latach 2006 i
2007 dług publiczny wzrósł, za te dwa lata, o 58 mld.
A co mamy obecnie?
(Poseł Paweł Arndt: Kryzys.)
Dług Skarbu Państwa tylko za rok 2008 wzrósł
już o 70 mld, a za pierwszy kwartał 2009 r. – o kolej-
ne 40 mld. A więc wystarczy zestawić te liczby i przy-
wołać te słowa ku pamięci. Czasami warto pamiętać,
co się mówiło półtora roku wcześniej. Samorządy nie
mogą ponosić skutków fatalnej polityki rządu, dlate-
go proponujemy zmianę art. 86 obniżającą o jeden
próg procedury ostrożnościowe w przypadku zaist-
nienia nadmiernego wzrostu długu publicznego.
Naszym zdaniem kolejnym niepotrzebnym tworem
jest komitet audytu, tym bardziej że jego umiejscowie-
nie w obrębie instytucji, której audyt ma dotyczyć, jest
całkowicie chybione. Gdyby to był komitet audytu na
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Henryk Kowalczyk
zewnątrz tej instytucji, to może miałoby to większy
sens. W tej sytuacji proponujemy w następnej popraw-
ce likwidację komitetu audytu, bo na pewno nie zubo-
ży to jakości przeprowadzonego audytu.
Ustawa o przepisach wprowadzających wprowa-
dza wieloterminowość wejścia w życie różnych prze-
pisów. Nie wprowadza to przejrzystości w finansach
publicznych. Na dodatek likwiduje dobrze funkcjonu-
jące instytucje i fundusze, takie choćby jak Państwo-
wy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
czy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracow-
niczych. Rozproszenie tych środków, dobrze do tego
czasu ściąganych, dobrze gromadzonych i dobrze za-
gospodarowanych, nie jest rozsądnych rozwiązaniem,
tym bardziej że są to środki tak naprawdę pozabu-
dżetowe, bo one są składkami pracowniczymi.
Podsumowując, chciałbym podkreślić, że ustawa
wprowadza kilka nowych elementów idących w do-
brym kierunku, typu wieloletnie planowanie finan-
sowe, rozdział budżetu środków europejskich od
budżetu państwa. Wprowadza bardziej precyzyjne
metody rozliczeń dotacji, zasady umorzeń i budżet
zadaniowy. (Dzwonek) Jednak zasady ustalania
wskaźników i mierników w tym budżecie są dość
nieprecyzyjne. Tych kilka pomysłów nie można jed-
nak nazwać reformą finansów publicznych. Jeden z
ekspertów ekonomicznych powiedział o tej ustawie,
cytuję: Możemy być przekonani, że złemu rządowi
najlepsza nawet ustawa o finansach publicznych nic
nie pomoże. A cóż dopiero takie skromne zmiany,
które w wielu przypadkach mogą przynieść więcej
strat niż pojawiających się gdzieniegdzie korzyści z
dobrych rozwiązań. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Stani-
sława Steca w imieniu klubu Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt
w imieniu klubu Lewica przedstawić stanowisko od-
nośnie do ustawy o finansach publicznych i ustawy o
przepisach wprowadzających tę ustawę w życie.
Muszę potwierdzić, że podkomisja finansów pu-
blicznych, która zajmowała się tą ustawą, wyjątkowo
cierpliwie uwzględniała uwagi i postulaty ekspertów,
posłów. Pan przewodniczący Paweł Arndt miał nie-
raz anielską cierpliwość, wysłuchując argumentów
nie zawsze mających uzasadnienie. Niemniej nikt nie
może faktycznie powiedzieć, że tego, o czym myślał,
nie mógł przedstawić na posiedzeniu podkomisji.
61
W ocenie mojego klubu ustawa oczywiście nie roz-
wiązuje wszystkich problemów. Ona nie ma takiej
siły sprawczej, żeby zaoszczędzić od razu 10 mld zł w
budżecie, bo trzeba byłoby radykalnie ciąć wydatki,
ale idzie w dobrym kierunku, a mianowicie wzmac-
nia przejrzystość finansów publicznych, co jest bar-
dzo ważne, szczególnie w zakresie planów finanso-
wych agencji rządowych i funduszy celowych. Oczy-
wiście dużo będzie zależało od zainteresowanych
podmiotów, na ile będą wykorzystywać przepisy usta-
wy o finansach publicznych, domagając się odpowied-
nich sprawozdań i danych, od tego, czy np. radny
gminy czy sejmiku samorządu województwa zażąda
od skarbnika dowodów księgowych na określone wy-
datki realizowane przez ten samorząd.
Bardzo ważnym nowym i, muszę powiedzieć, od-
ważnym rozwiązaniem jest wprowadzenie planowa-
nia wieloletniego w sektorze finansów publicznych.
Przecież w tym wieloletnim planie finansowym
mamy pokazać kierunki polityki fiskalnej na 4 lata.
Jeżeli uda się to zrealizować i jeżeli nie będzie to co
roku korygowane, to może być to ważne osiągnięcie,
szczególnie dla podmiotów gospodarczych, które
będą wiedzieć, czego mogą spodziewać się w ciągu 4
lat, jaki będzie poziom podatków, które będzie się od
nich egzekwować. W tym wieloletnim planie finan-
sowym pokazane będą prognozy dochodów, ale i wy-
datków, z prognozą deficytu. Bardzo ważną kwestią
będzie prognoza dotycząca środków europejskich,
czyli tego, co mamy otrzymać, szczególnie jeśli chodzi
o wynik, czy w danym roku nie będzie miał miejsca
przypadek, że nasz kraj mógłby być płatnikiem netto
w Unii Europejskiej, a także prognoza odnosząca się
do państwowego długu publicznego. Jest to bardzo
ważne rozwiązanie, nakładające na Ministerstwo
Finansów nowe obowiązki, i bardzo odpowiedzialne
zadanie, gdyż będzie to przecież podstawą do opraco-
wania rocznego budżetu. Zakłada się, że taką wielo-
letnią prognozę będą sporządzały również samorzą-
dy. Jest to również cenne, gdyż nie można gospoda-
rować z roku na rok, trzeba mieć jakąś perspektywę
i trzeba wiedzieć, w którym kierunku się idzie.
Mówi się też o budżecie zadaniowym. To jest trud-
niejsze, bo ciężko określić zadania np. w administra-
cji. To znaczy chciałoby się, żeby dla administracji
np. skarbowej i celnej była określona poprawa ścią-
galności. Jednak co zrobić, gdy tego celu nie osiągnie
się? Trudno powiedzieć, że wówczas będziemy likwi-
dować tę administrację. Natomiast jeżeli chcemy
realizować budżet zadaniowy, to, pani minister, mu-
simy pozbyć się takich ustaw, które określają poziom
wydatków dla danego sektora w zależności od PKB,
bo produkt krajowy brutto to nie jest jeszcze przy-
chód do budżetu państwa. Poziom niektórych wydat-
ków można jeszcze określić w stosunku do poziomu
przychodów, ale odnośnie do produktu krajowego
brutto to jest dla mnie abstrakcja i to powinno być
naprawdę zmienione, tym bardziej że jeżeli będziemy
takie rozwiązanie utrzymywać, to nigdy nie zreali-
zujemy założeń w zakresie budżetu zadaniowego.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
62 Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Stanisław Stec
Jest też wzmocnienie relacji związane z kreowa-
niem długu publicznego, choć popieram to, co mówił
mój szanowny przedmówca, że art. 86 jest trochę zbyt
ostry, zbyt daleko idący. Trzeba zmniejszyć te progi.
Jeżeli będzie taka poprawka, to klub Lewica ją po-
prze, gdyż faktycznie w tym brzmieniu ten artykuł
byłby trudny do przestrzegania, szczególnie dla jed-
nostek samorządu terytorialnego.
Czy ta ustawa spowoduje zaostrzenie, jeśli chodzi
o rygory w wydatkach środków publicznych, to zoba-
czymy w praktyce. Pewne instrumenty zostały bo-
wiem stworzone przez utworzenie kontroli zarządza-
jącej w sektorze finansów publicznych, której celem
jest efektywność działania, wiarygodność sprawoz-
dawcza, a szczególnie promowanie zasad etycznego
postępowania. Chciałbym podkreślić, że każdy dys-
ponent środków publicznych powinien zwracać uwa-
gę na etykę postępowania, powinien z większą uwa-
gą zastanawiać się nad wydaniem złotówki ze środ-
ków publicznych, środków podatnika, niż ze środków
własnych. Tu jest bowiem odpowiedzialność przed
tymi, którzy składają się na daninę czy w postaci
podatku, czy w postaci składki zdrowotnej, czy nawet
w postaci abonamentu. Wszyscy, którzy z tego korzy-
stają, powinni po prostu zwracać uwagę, żeby te wy-
datki były zrealizowane z jak największą efektywno-
ścią, z największą starannością. Wówczas osiągniemy
cel, do którego zdążamy. (Dzwonek)
Popieram to, żeby wyrzucić zapis dotyczący komi-
tetu audytu. Już jeden komitet audytu powołaliśmy
przy okazji ustawy o biegłych rewidentach. Pani mi-
nister, myślę, że to wystarczy. Popieram również
przyjęte w ustawie rozwiązania zmierzające do ogra-
niczenia wydatków w tych częściach budżetowych,
na które Rada Ministrów nie ma wpływu.
Mój klub będzie głosował za przyjęciem projektu
ustawy o finansach publicznych i ustawy o wprowadze-
niu tej ustawy w życie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę pana posła Andrzeja Pałysa o za-
branie głosu w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa
Ludowego.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W
imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa
Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko
wobec sprawozdania komisji o dwóch rządowych pro-
jektach ustaw: ustawy o finansach publicznych, druk
nr 1181, i ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o
finansach publicznych, druk nr 1182.
Potrzeba reformy finansów publicznych nie jest w
Polsce kwestionowana, pracowaliśmy nad nią w po-
przedniej kadencji bardzo intensywnie. Moim zda-
niem wówczas był najlepszy moment na wprowadze-
nie zmian, które na pewno pociągną za sobą znaczne
koszty. Reforma finansów publicznych to reforma
wysoce kosztowna i należało ją wprowadzić – dzięki
środkom unijnym, tym przedakcesyjnym, SAPARD,
Phare i innym, już akcesyjnym – kiedy mieliśmy w
Polsce wzrost gospodarczy, kiedy nastąpiło znaczne
przyspieszenie i wzrost PKB. Tę konieczną reformę
należało przeprowadzić wtedy, kiedy rozwijała się
gospodarka. Rząd poprzedniej kadencji zaniechał
tego i roczna praca nad ustawą o finansach publicz-
nych poszła na marne.
Obawiam się, że teraz – w związku z kryzysem
gospodarczym, kiedy wprowadzamy oszczędności bu-
dżetowe – nie jest odpowiedni moment na wprowadza-
nie zmian, a już na pewno warunki ku temu są bardzo
trudne. Zamęt organizacyjny nie będzie sprzyjał ra-
cjonalnemu wydatkowaniu środków publicznych oraz
utrudni realizację obowiązkowych zadań. Przyjdzie
nam więc reformować finanse w trudnych warunkach.
Żałuję, że nie zrobiono tego wcześniej.
Przed nami trudne przedsięwzięcia zmierzające
do: dokończenia reform emerytalnych, zarówno sys-
temu powszechnego, jak i emerytur rolniczych w
Polsce, aczkolwiek w tym zakresie rządząca koalicja
dokonała istotnego przełomu; poprawy jakości funk-
cjonowania sektora usług zdrowotnych w Polsce;
uporządkowania i konsolidacji instrumentów pomocy
społecznej; unowocześnienia funkcjonowania szkol-
nictwa i oświaty oraz nauki.
Wskazane wyżej obszary emitują gros wydatków
publicznych, a przyszły obraz finansów publicznych
w szczególności zależy od ich ukształtowania.
Główne cele, jakie projektodawcy analizowanych
ustaw postawili przed sobą, to: radykalna poprawa
przejrzystości sektora finansów publicznych; rygory-
styczna kontrola wydatków publicznych; zaostrzenie
norm oszczędnościowych w przypadku przekroczenia
55% i 60% wartości państwowego długu publicznego
do wartości PKB; racjonalizacja gospodarki finanso-
wej jednostek samorządu terytorialnego.
Nie mamy zastrzeżeń co do sformułowanych celów,
są one ważne i zostały jasno sformułowane. Jednak
powstaje następujące pytanie: Czy przyjęte rozwiąza-
nia, nowe instytucje i instrumenty, będą skutecznie
realizować te cele? Nie jest łatwo na to odpowiedzieć,
gdyż w znacznym stopniu zależy to od jakości wdro-
żenia nowych zasad i instrumentów w życie, a więc od
tego, co przy każdej reorganizacji, reformie, jest naj-
ważniejsze – od jakości zarządzania zmianami.
Projekty zawarte w drukach podkomisji zawiera-
ją szereg pozytywnych rozwiązań, a sprawozdanie
podkomisji jest przejrzyste. Wykonano bardzo ciężką
pracę, jednak ustawy mają charakter likwidacyjny.
Mam wątpliwości, czy ustawowa likwidacja wszyst-
kich zakładów budżetowych w sektorze rządowym,
gospodarstw pomocniczych, rachunków dochodów
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Andrzej Pałys
własnych i funduszy motywacyjnych jest właściwą
drogą reorganizacji sektora finansów publicznych.
Może się mylę, ale wtłoczenie wszystkich bez mała
struktur do kategorii jednostek budżetowych bądź
do nowo sformułowanej w projekcie instytucji budże-
towej może bardzo usztywnić system.
Zauważmy, że wiele zakładanych w ustawie zmian
wcale nie wymaga nowej ustawy. Nie wymaga tego
właśnie likwidacja państwowych zakładów budżeto-
wych, które powołują i likwidują właściwi ministro-
wie, wojewodowie i kierownicy urzędów centralnych,
a w przypadku gospodarstw pomocniczych – kierow-
nicy jednostek budżetowych. Decyzje w tym zakresie
obecnie leżą w gestii dysponentów środków. Pomysł
likwidacji tych podmiotów został skrytykowany
przez ekspertów już w 2004 r. W projekcie zakłada
się jedynie pozostawienie samorządowych zakładów
budżetowych, ale tylko w kilku wymienionych tu ob-
szarach. Obawiam się, że w praktyce trudno będzie
tę lukę zapełnić.
Nasze wątpliwości budzi także koncepcja likwida-
cji niektórych funduszy celowych, np. funduszu geo-
dezyjno-kartograficznego i Funduszu Ochrony Grun-
tów Rolnych. Jeśli chodzi o środki z funduszu geode-
zyjno-kartograficznego, to pochodzą one przede
wszystkim ze sprzedaży map geodezyjnych i stano-
wią istotne wsparcie dla służb geodezyjnych wyko-
nujących zadania państwa na szczeblu powiatu, a
także wspomagających realizację zadań w zakresie
prowadzenia zasobu na szczeblu wojewódzkim, jak
również na szczeblu centralnym. Oczywiście tych
działań na co dzień nie widać, ale trzeba zwrócić
uwagę na fakt, że działania te są niezwykle istotne,
gdyż nie byłoby możliwe wykonanie żadnych inwe-
stycji liniowych, chociażby takich jak: drogi ekspre-
sowe, autostrady i inne decyzje, bez dobrej pracy
służb geodezyjnych.
Podobnie jest z Funduszem Ochrony Gruntów
Rolnych, który, jak wiemy, został utworzony w celu
zapewnienia racjonalnego gospodarowania zasobami
ziemi rolnej. Opłaty z rolniczego użytkowania stano-
wią istotny instrument ograniczający zmiany prze-
znaczenia gruntów, natomiast środki były przede
wszystkim przeznaczone na budownictwo drogowe.
Dziwimy się, dlaczego podczas konsultacji i prac
nad ustawą korporacje samorządowe nie wnosiły
sprzeciwu i własnych uwag do projektu, który prze-
cież znacznie ograniczył kreatywność ich zarządza-
nia. Na poselskie uwagi – a zwłaszcza mojego kolegi,
Janka Łopaty – strona rządowa odpowiadała, że sa-
morządy tego nie oczekują.
W projekcie przewiduje się wprowadzenie nowych
form organizacyjnych, takich jak agencja wykonaw-
cza i instytucje gospodarki budżetowej, w miejsce
likwidowanych jednostek.
Trzeba liczyć się z tym, że po uchwaleniu omawia-
nych projektów będziemy musieli wprowadzić zmiany
w kolejnych ustawach, w oparciu o które funkcjonują
63
dotychczasowe agencje, a także określić procedury ich
przekształceń, aby nie dopuścić do sytuacji, kiedy
równocześnie funkcjonują nowe i stare przepisy. Np.
niejasny jest zakres podmiotowy projektowanej usta-
wy, a ściślej – sposób jej stosowania w odniesieniu do
poszczególnych jednostek organizacyjnych, w tym
nawet jednostek sektora finansów publicznych. Z jed-
nej strony art. 4 ustawy o finansach publicznych na-
kazuje stosować ją wprost do wszystkich jednostek
sektora finansów publicznych, a z drugiej art. 10 prze-
widuje jedynie odpowiednie stosowanie ustawy w
odniesieniu do niektórych jednostek tego sektora.
Jeżeli chodzi o budżet zadaniowy, to jest on jesz-
cze w powijakach przy jednoczesnej niskiej skutecz-
ności tej formuły na świecie. W Polsce tworzone są
nowe instytucje ustawowe. W art. 1 ustawy o finan-
sach publicznych zapowiada się opracowanie zasad
i trybu sporządzania budżetu państwa w układzie
zadaniowym. Żaden z projektów nie realizuje tych
zapowiedzi, jest tylko obowiązek ich realizacji, ale
nie bardzo wiadomo, co ten nowy plan ma oznaczać.
Stopień zaawansowania rozwiązań w układzie zada-
niowym jest daleki od pełnej wizji budżetu zadanio-
wego, który miałby obejmować wszystkie części bu-
dżetu. Te ogólniki były zawarte już we wcześniej-
szych i obecnych przepisach.
Natomiast zgodnie z art. 88 projektu ustawy
Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicz-
nych proponuje się powołanie koordynatora krajowe-
go budżetu zadaniowego. Zastanawiające jest to, że
został on już powołany w drodze zarządzenia mini-
stra finansów, dlaczego więc parlament ma potwier-
dzać stan istniejący. W Ministerstwie Finansów ko-
ordynowanie prac wdrożeniowych dotyczących refor-
my finansów publicznych, do których bez wątpienia
należy tematyka budżetu zadaniowego, zostało przy-
pisane – według informacji na stronie internetowej
– sekretarzowi stanu, podobnie jak nadzór i koordy-
nacja prac dotyczących zasad kształtowania wydat-
ków budżetowych administracji rządowej oraz prac
nad przygotowaniem projektu budżetu państwa. Czy
koordynator budżetu zadaniowego jest lepszym spe-
cjalistą w tej dziedzinie? Każda zmiana legislacyjna,
zwłaszcza nazywana reformą, powinna przynieść
korzyści ekonomiczne lub społeczne, a co najmniej
budżetowe.
Można więc postawić pytanie: Jaką wartość do-
daną poza zmianą nazwy i zamieszaniem w sprawach
pracowniczych niesie ze sobą tak głęboka zmiana
organizacyjna? Praktyka wskazuje, że dopiero po
kilku latach okazuje się, czy reforma była skuteczna.
Tak będzie i tym razem, o słuszności nowych rozwią-
zań przekonamy się za kilka lat, więc tym głębiej
powinniśmy rozważyć wszelkie wątpliwości. Nie stać
nas na wysokie ryzyko. Wydaje się, że logika postę-
powania powinna być następująca: Punktem wyjścia
powinna być analiza, które z zadań publicznych na-
daje się do skomercjalizowania i przekazania do re-
alizacji jednostkom sektora komercyjnego w drodze
przetargów i konkursów – o ile koszt tych usług byłby
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
64 Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Andrzej Pałys
niższy niż realizacja ich przez jednostki publiczne.
Byłoby to dążenie do odchudzenia sektora finansów
publicznych. Byłoby to też przedpole prywatyzacji
niektórych usług. Drugim ważnym elementem po-
winno być założenie wykorzystania istniejących
struktur tzw. gospodarki społecznej do realizacji za-
dań publicznych. Chodzi tutaj o organizacje, których
celem statutowym nie jest realizacja zysku. Krąg
tych organizacji daleko wybiega to poza tzw. organi-
zacje pozarządowe. System zleceń oparty być powi-
nien o przepisy zamówień publicznych. (Dzwonek)
Reasumuję, panie marszałku.
Reasumując, Klub Poselski Polskiego Stronnic-
twa Ludowego dostrzega konieczność zreformowania
finansów publicznych. Uważamy, że lepszym czasem
był czas poprzedniej kadencji. Wówczas sytuacja ma-
kroekonomiczna Polski była znacznie bardziej ko-
rzystna. Faktycznie nikt nie przewidywał pojawienia
się kryzysu oraz tego, że w obliczu stagflacji przyjdzie
nam zmierzyć się z takimi wyzwaniami. Mimo licz-
nych obaw, na dzień dzisiejszy musimy projekt usta-
wy przyjąć. Przyjmując go, mamy świadomość faktu,
że zostanie on jeszcze doprecyzowany na dalszych
etapach procesu legislacyjnego.
Myślimy, że należy jeszcze wprowadzić do projek-
tu poprawki. Zapewne Senat też wprowadzi popraw-
ki. Przyjąć projekt musimy, jest to spowodowane
również tym, że równocześnie rozpatrywanych jest
wiele ustaw z innych dziedzin prawa, dla których
uchwalenia konieczne jest wprowadzenie tych no-
wych uregulowań w ustawie o finansach publicznych.
Inaczej na tym etapie prac zablokujemy procesy legi-
slacyjne wielu innych ważnych społecznie ustaw.
W związku z powyższym w głosowaniu nad cało-
ścią projektu będziemy głosować za jego uchwale-
niem. Dziękuję bardzo. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Lucjan Karasiewicz, Pol-
ska XXI.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Lucjan Karasiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W
imieniu Koła Poselskiego Polska XXI mam zaszczyt
przedstawić nasze stanowisko odnośnie do projektu
ustawy o finansach publicznych (druk nr 1181) oraz
projektu ustawy o Przepisy wprowadzające ustawę o
finansach publicznych (druk nr 1182).
Przede wszystkim, szanowni państwo, cieszymy
się, że po tak długich pracach w podkomisji, następ-
nie w komisji możemy dzisiaj nad tą ustawą dalej
debatować. Lada moment, po wakacjach, mamy już
połowę kadencji. Minęły dwa lata i ta ustawa jest
potrzebna. Jednakże tyle nadziei, jakie wiązano i ja-
kie przekazywano w związku z tą ustawą jako refor-
mą finansów publicznych, stanowi znaczne naduży-
cie. Sama ustawa i zawarte w niej ustalenia nie są
żadną reformą finansów publicznych, bowiem o re-
formie moglibyśmy mówić, jeśli następowałyby
oszczędności w wydatkach budżetowych, a one mogą
pojawiać się wyłącznie podczas likwidacji wielu zadań,
które są zapisane w budżecie. Te zadania wypełnia
właśnie sektor publiczny. Ustawa o finansach publicz-
nych nie likwiduje zadań, a w związku z tym nie defi-
niuje polityki społeczno-gospodarczej budżetu pań-
stwa. Ustawa o finansach publicznych ma dać odpo-
wiedź, czy powinna dać odpowiedź, na ile dane zadanie
jest wycenione oraz jakie faktyczne koszty funkcjono-
wania finansów publicznych ponosi państwo.
Dzisiaj gdybyśmy zapytali, ile na przykład kosz-
tuje wydanie dowodu osobistego obywatelowi, nikt
nie byłby w stanie policzyć, jaki to jest koszt. Byliby-
śmy w stanie policzyć koszt administracyjny, którą
to opłatę wnosi obywatel, a wiemy, że to nie jest koszt
całościowy. W związku z tym zmianie w sektorze fi-
nansów publicznych przede wszystkim powinny
przyświecać, jeśli mówimy o reformie, najważniejsze
cele: wzrost zatrudnienia, spadek bezrobocia, wzrost
wynagrodzeń, który jest wynikiem wzrostu gospo-
darczego, i wzrost produktu krajowego. Zrównowa-
żenie dochodów, o którym również wiele razy mówi-
liśmy, tutaj nawet na sali, powinno być celem niejako
pośrednim w całościowej reformie finansów publicz-
nych, a nie celem samym w sobie.
Chciałbym podkreślić, iż szkoda, że przy tej refor-
mie i tej ustawie o finansach publicznych nie wyko-
rzystano okazji do przeprowadzenia jej dogłębnej
reformy. Tutaj mamy przykład, zgadzam się z moimi
przedmówcami, którzy mówili, że wystarczałaby
sama nowelizacja ustawy o VAT. Wiele mówiło się, że
jest potrzebna ustawa o VAT. Ostatecznie zdecydo-
wano się na nowelizację, ze względu na jej dogłęb-
ność, zawarte postulaty i zakres, również w zupełno-
ści wystarczyłaby nowelizacja.
Szkoda, że nie wykorzystano pewnej okazji do
tego, aby zlikwidować jednak większość agencji,
funduszy, zakładów, wszystkiego tego, co się z tym
wiąże. Nie zgodzę się tutaj z moim przedmówcą,
chociażby jeśli chodzi o fundusz geodezji. Znam
przypadek, gdy z tego funduszu zostały pokryte
koszty wyjazdu szkoleniowego na Spitsbergen, gdzie
geodeta powiatowy uczestniczył w szkoleniu doty-
czącym wiązania masztów marynarskich. Z tego
funduszu to pokryto, bowiem fundusze publiczne
w Polsce są nieprzejrzyste.
Chcę podkreślić, że my, jako Koło Poselskie Pol-
ska XXI, będziemy popierać tę ustawę, bo ona próbu-
je chociaż porządkować, nadawać pewien element
przejrzystości finansom publicznym, czego dzisiaj
brakuje. Ona w zupełności nie scala, tak jak byśmy
sobie tego życzyli, ale stanowi element dobrego kie-
runku.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Lucjan Karasiewicz
Czy da zakładane 10 mld oszczędności, o których
wiele się mówiło, byłbym bardzo sceptyczny. Najbliż-
sze lata pokażą, ale jestem sceptyczny.
Tak jak powiedziałem na samym początku, usta-
wa wprowadza pewne mechanizmy przejrzystości
liczenia, podsumowania, ale nie wprowadza likwida-
cji zadań i nie redefiniuje polityki społeczno-gospo-
darczej, o czym można by mówić przy reformie finan-
sów publicznych.
Ustawa ta dotyczy zwłaszcza regulacji obejmują-
cych treść i zasady uchwalania i wykonywania bu-
dżetu państwa oraz budżetu jednostek samorządu
terytorialnego. Projekt ustawy, jak wiemy, rozszerza
również obowiązek przez rozwiązania normatywne
zawarte w obowiązującej ustawie o finansach pu-
blicznych, dotyczące tzw. budżetu zadaniowego.
Oczywiście ten budżet zadaniowy, naszym zdaniem,
nie jest zbyt daleko idący. Chcielibyśmy, aby budżet
zadaniowy był tym budżetem, który obowiązuje po-
wszechnie i jest stosowany, bowiem przy budżecie
zadaniowym – wszystko wskazuje na to, również do-
świadczenie – jest najmniejsze marnotrawstwo środ-
ków publicznych.
Natomiast rozwiązania legislacyjne, promujące od-
mienne od dotychczasowych zasady funkcjonowania
sektora finansów publicznych, obejmują główne zmiany
w sektorze organizacyjno-prawnym form jednostek
sektora finansów publicznych. (Dzwonek) Zmierzają
one słusznie do likwidacji tzw. gospodarki pozabudże-
towej na poziomie podsektora zarówno rządowego fi-
nansów publicznych, jak i samorządowego, ale tutaj
głównie słyszeliśmy o ograniczeniu tego kroku.
Panie marszałku, już kończę.
Inne zmiany w zakładanym projekcie ustawy o
finansach publicznych obejmują rozwiązania odno-
szące się m.in. do zasad tworzenia i działania agencji
wykonawczych, zasad i trybu opracowania i uchwa-
lania wieloletniego planu finansowego państwa. I to
jest pewna nowość, która bardzo dobrze sprawdziła
się w samorządach. Samorządy już od wielu lat planu-
ją wieloletnio i to pokazuje, że niezależnie od zmiany
kadencji wójtów, burmistrzów, prezydentów, pewne
kluczowe zadania na poziomie samorządów są konty-
nuowane. Wprowadza się także wieloletnie prognozy
finansowe jednostek samorządu terytorialnego. Chcę
też powiedzieć, że wiele samorządów to robi, pomimo
że nie wymaga tego ustawa. Chcą wiedzieć, bo pla-
nują, i te rozwiązania, pomimo braku rozwiązań
prawnych w ustawie, wprowadzają.
Projekt ustawy o finansach wprowadza także do
budżetu państwa nową instytucję w postaci budżetu
środków europejskich. Szkoda, że budżet środków
europejskich nie został całkowicie wyłączony spod
budżetu państwa, stanowi on załącznik. Uważamy,
że lepiej byłoby, gdyby został całkowicie wyłączony.
Kończę, już ostatnie zdanie. Nawiązując do wystą-
pienia mojego przedmówcy, pan posła Kowalczyka,
odnośnie do cytatów ekonomicznych, powiem tak: złe-
65
mu rządowi nawet najlepsza ustawa o finansach pu-
blicznych nie pomoże, może co najwyżej pomóc dobre-
mu gabinetowi rządzić trochę lepiej. Jak będzie, okaże
się już za kilka miesięcy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Na tym zakończyliśmy wystąpienia w imieniu
klubów i kół.
Przechodzimy do pytań. W tej chwili mam zapi-
sanych do głosu 9 posłów. Po pierwszym wystąpieniu
zostanie zamknięta lista mówców.
Jako pierwsza pani poseł Izabela Kloc.
Pani poseł Beata Szydło, bardzo proszę.
Czas – 1 miuta.
Oczywiście czas dla wszystkich jest taki sam.
Poseł Beata Szydło:
Panie Marszałku! Pani Minister! Szanowni Pań-
stwo! To nie jest dobra ustawa o finansach publicz-
nych i chyba wszyscy mamy tego świadomość. Nie-
mniej jednak chciałam zapytać o taką kwestię. W tej
ustawie są dwie sprawy, które wydaje mi się, że w tej
chwili, w tej sytuacji finansowej państwa, którą
mamy dzisiaj, powinny zostać rozważone. Przede
wszystkim progi ostrożnościowe. Czy zdaniem pani
minister nowa regulacja nie jest zbyt wiążąca, za-
równo jeśli chodzi o samorządy, jak i o budżet pań-
stwa? Czy te progi nie są zbyt radykalnie określone,
biorąc pod uwagę to, że zarówno budżet tegoroczny,
jak i przyszłoroczny nie wyglądają najlepiej?
Druga kwestia. Dlaczego przy pozostawieniu
gminnym samorządowym zakładom budżetowym
części zadań, część zadań własnych została przypi-
sana nowym jednostkom, natomiast pozostałe nie?
W oparciu o jakie kryteria określono, że taki właśnie
katalog zadań własnych gminy może być realizowany
przez nowe jednostki i samorządowe zakłady budże-
towe? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Pan poseł Tadeusz Arkit, Platforma Obywatel-
ska.
Bardzo proszę.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Projekt ustawy o finansach publicznych zawiera pro-
pozycję ustalania indywidualnego wskaźnika zadłu-
żenia dla jednostek samorządu terytorialnego. Pro-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
66 Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Poseł Tadeusz Arkit
ponowany przepis jest wynikiem postulatów wielo-
krotnie zgłaszanych przez jednostki samorządu te-
rytorialnego, w tym w czasie posiedzeń Komisji
Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zda-
niem przedstawicieli samorządów terytorialnych
obecne limity zadłużenia w wielu przypadkach nie
są adekwatne do faktycznej zdolności kredytowej jed-
nostek samorządu terytorialnego. Równocześnie jest
wiele gmin, które nie sprostają tym wymogom.
W związku z tym mam pytanie. Przedstawiciele
stronnictw samorządowych zwrócili się z prośbą o
wydłużenie okresu vacatio legis do wejścia w życie
regulacji określających nowy wskaźnik limitujący
spłatę zobowiązań jednostek samorządu terytorial-
nego z 1 roku do 3 lat w celu umożliwienia tym jed-
nostkom dostosowania się do nowych przepisów.
Wiem, że minister finansów pozytywnie odnosił się
do propozycji zmierzających do wydłużenia vacatio
legis w tym zakresie. Czy komisja uwzględniła w
swoich pracach oraz w sprawozdaniu te postulaty,
które zostały nam przedłożone? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę, pan poseł Ryszard Galla, niezrze-
szony.
Poseł Ryszard Galla:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Samorządy od długiego czasu oczekują ustawy o fi-
nansach publicznych. Wydaje mi się, że rzeczywiście
ten projekt ustawy aktualizuje kwestie związane z
finansami publicznymi i reguluje konkretne zapisy.
Jednym z nich jest zapis dotyczący samorządowych
zakładów budżetowych, korzystny szczególnie dla
małych samorządów. Zadania przedstawione w pro-
jekcie ustawy bardzo wyraźnie wskazują obszary,
jakimi te zakłady będą się zajmować.
Moje pytanie jest natury, powiedziałbym, organi-
zacyjnej. Często bywa tak, że wiele zadań prowadzo-
nych jest wspólnie przez dwa samorządy lub więcej
samorządów, chociażby zadania z zakresu gospodar-
ki wodociągowej i kanalizacyjnej. Jeśli zadanie to
gminy prowadzą wspólnie, czy będą mogły prowadzić
je w ramach jednego wspólnego zakładu budżetowe-
go? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Boże-
nę Kotkowską, niezrzeszoną.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Wy-
soka Izbo! Pracujemy nad projektem ustawy o finan-
sach publicznych, konstytucją finansów publicznych,
stąd moje pytanie.
Dlaczego w art. 140 tejże ustawy przyjęto kryte-
rium 0,2% wydatków budżetowych, tworząc rezerwę
ogólną? W świetle ostatniej powodzi zaobserwowali-
śmy, iż zapewnione w ramach tej rezerwy środki były
ewidentnie niewystarczające, aby pokryć szkody wy-
rządzone przez żywioł.
Natomiast w kontekście ust. 4 tego artykułu ist-
nieje zapis, iż wojewoda może tworzyć takie rezerwy,
ale nie musi. Kto więc przejmie zadania wojewodów,
którzy takiej rezerwy nie utworzą? Jest to zapis nie-
ścisły, prosiłabym o wyjaśnienie i informację.
Jeśli chodzi o art. 57 projektu ustawy Przepisy
wprowadzające ustawę o finansach publicznych
(druk nr 1182), czy zamierzone jest to, że ustawo-
dawca ogranicza możliwość lokowania zamówień
publicznych bez stosowania przepisów ustawy o za-
mówieniach publicznych tylko tym instytucjom go-
spodarki budżetowej, które zostały założone przez
organy administracji rządowej wykonujące funkcje
organu założycielskiego? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Elż-
bietę Rafalską, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Elżbieta Rafalska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projektowane
przepisy zachowują formę zakładu budżetowego tyl-
ko dla sektora samorządowego, ograniczając zakres
działalności do ściśle określonych dziedzin. Powodu-
je to zróżnicowanie form organizacyjnych w obrębie
sektora rządowego i samorządowego. Mówiliśmy o
tym podczas prac podkomisji.
Pani minister, jeszcze raz kieruję do pani pytanie:
Dlaczego forma zakładu budżetowego jest bardziej
właściwa dla samorządu, a dla sektora rządowego
właściwsza jest instytucja gospodarki budżetowej?
Jeszcze jedno pytanie. Odniosę się do artykułu…
Aha, proszę powiedzieć, jakie są spodziewane
skutki finansowe, korzyści dla budżetu wynikające
właśnie z tej zmiany?
Mam pytanie odnoszące się do art. 80 i pośrednio
art. 93. W związku z tym, że 31 grudnia 2010 r. zakoń-
czeniu ulega likwidacja państwowych zakładów budże-
towych i gospodarstw pomocniczych gminnych i po-
wiatowych, wygasają z niektórymi pracownikami
stosunki pracy. Proszę powiedzieć, jak wielu pracow-
ników dotyczą ewentualne zwolnienia, jaka to skala?
Czy uzasadnione są obawy, że stanie się to teraz, że
zamieni się to w reformę kadrową w finansach publicz-
nych i posłuży do wymiany kadr? Dziękuję. (Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Pan poseł Marek Kwitek, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Bardzo proszę.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Zaproponowany projekt ustawy dotyczący zmian w
zakresie funkcjonowania i organizacji sektora finan-
sów publicznych, polegających m.in. na likwidacji
państwowych zakładów budżetowych oraz gospo-
darstw pomocniczych, przewiduje możliwość prze-
kształcania dobrze prosperujących gospodarstw po-
mocniczych w nowy twór, jakim są instytucje budże-
towe. Przewidziano, że takie przekształcenie możliwe
będzie w ciągu roku od dnia wejścia w życie ustawy.
Nie określono jednak choćby w zarysie, jak będzie
przebiegała procedura przekształcania. W związku
z tym mam dwa pytania.
Czy rząd włącznie z projektem ustawy wprowa-
dzającej ustawę o finansach publicznych opracował
projekt rozporządzenia, które precyzowałoby, jakie
podmioty, na jakich warunkach i w jakich terminach
mogą występować o przekształcenie gospodarstwa
pomocniczego w instytucję budżetową?
Czy wspomniane rozporządzenie wykonawcze zo-
stanie wprowadzone łącznie z ustawą, aby gospodar-
stwa pomocnicze rzeczywiście miały pełny rok na
przeprowadzenie procedury przekształceniowej?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Marię
Zubę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W
art. 286 rząd, jako projektodawca, określił kryteria,
jakie zobowiązany jest spełnić audytor, aby móc wy-
konywać swoje zadania. Te kryteria różnią się od
dotychczas obowiązujących. Moje pytanie dotyczy pkt
5 tego artykułu. Jak będzie traktowany na rynku
pracy po wejściu w życie tej ustawy audytor, który w
latach 2003–2006 zdał z wynikiem pozytywnym eg-
zamin na audytora wewnętrznego przed komisją eg-
zaminacyjną powołaną przez ministra finansów,
ukończył studia i wykonuje ten zawód od 2003 r.,
czyli prawie od początku, ale skończył studia pody-
plomowe na uczelni, która w tym dniu nie legitymo-
wała się uprawnieniami do wydawania uprawnień w
67
zakresie nadawania stopnia naukowego doktora
nauk ekonomicznych lub prawnych? Z tego, co się
orientuję, taka grupa audytorów funkcjonuje na ryn-
ku pracy i ma bardzo dobre wyniki. Jakie kryteria
powinni spełnić, żeby móc dalej wykonywać swój za-
wód? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Stani-
sława Szweda, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Stanisław Szwed:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! W
ustawie o finansach publicznych likwiduje się miej-
skie zakłady komunikacyjne jako zakłady budżeto-
we. Pytanie do pani minister: Dlaczego miejskie za-
kłady komunikacyjne nie mogą działać jako samo-
rządowe zakłady budżetowe? Podam przykład bardzo
dobrze funkcjonującego Miejskiego Zakładu Komu-
nikacyjnego w Bielsku-Białej, który będzie musiał się
przekształcić w spółkę.
Drugie pytanie. W ustawie wprowadzającej w art.
93 jest kwestia związana z pracownikami. Pracow-
nicy, którzy nie otrzymają propozycji przejścia do
nowych jednostek czy nie przyjmą warunków, będą
po prostu zwolnieni. Dlaczego nie wprowadzono w tej
ustawie zapisu, tak jak jest praktykowane, że przy
przejęciu czy przechodzeniu do innego pomiotu sto-
suje się art. 231 Kodeksu pracy mówiący o tym, że
pracownicy z automatu stają się pracownikami no-
wych jednostek? To rozwiązanie, które państwo za-
proponowaliście (Dzwonek), spowoduje, że część osób
straci pracę. Czy ministerstwo ma szacunki, ile osób
może stracić pracę w związku z przyjęciem takich
rozwiązań? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu sekretarz stanu
w Ministerstwie Finansów panią Elżbietę Suchocką-
-Roguską.
Zapraszam panią minister.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Suchocka-Roguska:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
Przede wszystkim chciałabym bardzo podziękować
za wszystkie uwagi i wątpliwości, które zostały
przedstawione w trakcie państwa wystąpień. Na
pewno rząd, realizując tę ustawę, weźmie to pod uwa-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
68 Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Suchocka-Roguska
gę i będzie starał się działać w taki sposób, aby jeże-
li pojawią się jakiekolwiek nieprawidłowości, można
było natychmiast je usunąć.
Chciałabym również zwrócić uwagę – bo ten wą-
tek pojawiał się w wypowiedziach dotyczących skut-
ków finansowych – że 10 mld zł, o których państwo
mówili, nie dotyczy tego projektu. Na 10 mld zł były
ocenione korzyści z wdrożenia nowej ustawy składa-
nej w poprzedniej kadencji Sejmu. W latach 2006–
–2007 były opracowane dwa projekty ustawy o finan-
sach publicznych, w tym jeden złożony bodajże w
czerwcu 2007 r. do parlamentu, który nie doczekał
się pierwszego czytania w związku z zakończeniem
kadencji. W tym projekcie nie oceniono skutków
wdrożenia go na 10 mld zł.
Tu od razu chciałabym się odnieść do wypowiedzi
pana posła czy w ogóle państwa, jeżeli chodzi o refor-
mę finansów publicznych. Sama ustawa o finansach
publicznych ani nie generuje wydatków państwa, ani
nie generuje dochodów. Jest to ustawa systemowa, a
zmiany w niej wprowadzane mogą co najwyżej posłu-
żyć racjonalizacji wydatków. Ta ustawa nie ma mocy
sprawczej, żeby pewne wydatki były ponoszone z bu-
dżetu bądź nie. Sama ustawa również nie może po-
wodować decyzji o likwidacji agencji bądź funduszy.
Wydatki budżetu państwa wynikają z innych ustaw.
A zatem jeżeli mówimy o reformie finansów publicz-
nych, a mamy na myśli zmiany w dochodach bądź
zmiany w wydatkach, to nie chodzi o ustawę o finan-
sach publicznych, a o poszczególne ustawy, które
pewne wydatki określają – niektóre określają je pa-
rametrycznie, jak mają być finansowane, inne mówią
po prostu, że dany wydatek jest wydatkiem finanso-
wanym z budżetu państwa. Jeżeli więc chcemy pójść
w tę stronę reformy, to należy dokonać przeglądu
wszystkich zadań finansowanych z budżetu państwa
i określić, które z nich rzeczywiście są zadaniami
państwowymi i powinny być z tego budżetu finanso-
wane, a które mogą być finansowane w inny sposób,
na przykład w formie działalności komercyjnej.
Tak samo jest, jak mówimy o zakładach budżeto-
wych, gospodarstwach pomocniczych. Już nie będę
powtarzać, że to są formy, które były tworzone bar-
dzo dawno, niektóre z nich były tworzone tylko dla-
tego, że trzeba było podjąć decyzję o redukcji zatrud-
nienia w określonym obszarze, w związku z tym li-
kwidowało się zatrudnienie poprzez tworzenie no-
wych form organizacyjnych, które były troszkę ina-
czej finansowane. Natomiast w znakomitej części
zadania realizowane przez te jednostki są zadaniami
gospodarczymi i mogą być realizowane przez jednost-
ki funkcjonujące na rynku. Proszę zwrócić uwagę na
fakt, że przy gospodarstwach pomocniczych mówi się
w obecnych przepisach, że na rzecz jednostki macie-
rzystej to gospodarstwo sprzedaje usługi po kosztach
własnych. To ja pytam: Kto ma dbać o racjonalizację
tych kosztów? Tu nie ma żadnego instrumentu, któ-
ry by nakazywał w jakiś sposób przeprowadzanie
racjonalizacji, działania oszczędne. Jednostka macie-
rzysta płaci po takich kosztach, jakie zakład ponosi.
Już nie powiem, bo we własnym resorcie sprawdzili-
śmy, jak można zracjonalizować koszty funkcjonowa-
nia jednostki w momencie likwidacji gospodarstwa
pomocniczego. Minister finansów zlikwidował gospo-
darstwo pomocnicze obsługujące resort w 2005 r.,
część zadań włączając do zadań ministerstwa i przyj-
mując pracowników normalnie na etaty jednostki
budżetowej, czyli ministerstwa, część zadań po pro-
stu zakupując na rynku w drodze przetargu. Dlatego
też trudno jest odpowiedzieć na pytanie, ile osób stra-
ci pracę. To wszystko będzie zależało od działań po-
dejmowanych przez poszczególnych kierowników
jednostek, od tego, czy uznają, że korzystniejsze jest
zlikwidowanie gospodarstwa, włączenie pracowni-
ków i części usług dotychczas świadczonych przez to
gospodarstwo normalnie do jednostki budżetowej.
Funkcjonowanie gospodarstw pomocniczych miało
sens, kiedy realizowały one usługi nie tylko na rzecz
jednostki macierzystej, ale również świadczyły usłu-
gi zewnętrzne, osiągały zysk z tego tytułu. W tej
chwili można powiedzieć, że już mało jest jednostek,
które mają kontrahentów zewnętrznych. Znakomita
większość funkcjonuje tylko dlatego, że usługi u nich
kupuje jednostka macierzysta. Być może gdyby ku-
powała je na zewnątrz, byłoby to tańsze.
Projekt ustawy, który dzisiaj jest przedmiotem
obrad, był przedłożony przez rząd w październiku
ubiegłego roku, czyli projekt był przygotowywany w
troszkę innych warunkach ekonomicznych. Minister
finansów, Rada Ministrów zdaje sobie sprawę z tego,
że progi ostrożnościowe, które wtedy zostały zapro-
ponowane, na dzień dzisiejszy mogą być zbyt ostre,
zbyt kontrowersyjne. Z tego względu rząd pozytyw-
nie odniesie się do poprawek, które zostały złożone
w trakcie dzisiejszej debaty, a które proponują odstą-
pienie od tak ostrych progów.
Jeżeli chodzi o samorządowe zakłady budżetowe,
to tutaj wszelkie postulaty strony samorządowej zo-
stały uwzględnione. Pierwotna wersja i pierwotne
propozycje przedłożone stronie samorządowej mówi-
ły o całkowitej likwidacji gospodarstw pomocniczych
i zakładów budżetowych. Potem, w drodze konsulta-
cji, w drodze wzajemnego ustalania, został określony
ten katalog, który jest zawarty w ustawie. Przecież
to są przepisy dla strony samorządowej. Chcieliśmy
w maksymalnym stopniu uwzględnić te wszystkie
propozycje, które zgłosi strona samorządowa. W
związku z tym cały zakres działania samorządowych
zakładów budżetowych, ten obszar działalności, w
którym mogą być one tworzone, jest określony na
wniosek strony samorządowej, a uzasadnienie było
takie, że o ile w dużych miastach, w większych jed-
nostkach korzystne jest tworzenie spółek, o tyle w
małych gminach tworzenie tych spółek jest zbyt
trudne, one nie mają ekonomicznej racji bytu. Jednak
zakład budżetowy w małej jednostce samorządowej
w zupełności wystarczy do realizacji ich zadań, stąd
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw: o finansach publicznych; Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Elżbieta Suchocka-Roguska
taki a nie inny zakres. Wydaje się, że jeżeli w trakcie
realizacji strona samorządowa zgłosi, że jednak ist-
nieje potrzeba pozostawienia pewnych zakładów bu-
dżetowych – a proszę zwrócić uwagę, że mamy cały
rok 2010 na przeprowadzenie tego procesu likwidacji
– to nic nie stoi na przeszkodzie, żeby rząd zwrócił
się do parlamentu z prośbą o nowelizację tego katalo-
gu. Ja nie mogę stwierdzić, że na przykład gdzieś, w
jakimś obszarze nie ma zakładu, który musi być, ale
tutaj będziemy otwarci i na pewno, jeżeli strona samo-
rządowa zgłosi taką propozycję, zwrócimy się do Wy-
sokiej Izby z prośbą o rozszerzenie tego katalogu i
maksymalne uwzględnienie potrzeb strony samorzą-
dowej. Chodzi przecież o to, żeby wszystkie zadania
publiczne realizowane przez samorząd były wykony-
wane w formule najbardziej korzystnej dla lokalnych
społeczności.
Wydaje się, że powstało pewne nieporozumienie,
dlatego że projekt nie przewiduje automatycznego
przekształcania gospodarstw pomocniczych w insty-
tucje gospodarki budżetowej. W projekcie istnieje
możliwość przekształcenia, ale tylko w przypadku
kiedy zgodnie z art. 23 taka decyzja zostanie przez
Radę Ministrów podjęta. Nie ma obszaru, w którym
z góry można powiedzieć, że te gospodarstwa pomoc-
nicze będą instytucjami gospodarki budżetowej. For-
muła ta została zaproponowana dlatego, żeby nie
przeprowadzać procesu likwidacji. Proces likwidacji
jest zawsze kosztowny i może przynieść jakieś niepo-
żądane skutki nawet poprzez formułę przerwania w
pewnym momencie działalności, stąd ta formuła
możliwości przekształcenia. Natomiast najpierw
musi być podjęta decyzja zgodnie z procedurami
określonymi w ustawie – że Rada Ministrów musi
podjąć decyzję o tym, że ta instytucja gospodarki bu-
dżetowej może powstać.
Pan poseł Arkit poniósł sprawę terminu wejścia
w życie nowych wskaźników – 1 stycznia 2014 r., czy-
li na ten rok dopiero uchwały budżetowe będą musia-
ły zawierać taki poziom zadłużenia, który będzie
spełniał warunki wynikające z propozycji zawartej
w ustawie. Wydaje się, że jest to dość długi okres,
żeby można było ocenić, jakie to może mieć skutki, i
żeby jednostki samorządu terytorialnego również
mogły się do tego przygotować.
Pani poseł podniosła sprawę rezerwy ogólnej. Ja
chciałabym od razu sprostować, że z rezerwy ogólnej
nie są finansowane wydatki związane z usuwaniem
skutków powodzi. Te wydatki są finansowane z re-
zerwy, która jest umieszczona w rezerwach celowych
w pozycji 4. Rezerwa ogólna służy finansowaniu in-
nych wydatków, które nie są zaplanowane w ustawie
budżetowej. Wydaje się, że poziom 0,2% jest w zupeł-
ności wystarczający. Gdybyśmy chcieli ten poziom
zastosować, to byłoby około 400, 500 mln zł. To chy-
ba wystarczy na takie nieprzewidziane, niezaplano-
wane wydatki. Natomiast w budżetach wojewodów
69
jest możliwość tworzenia takiej rezerwy ogólnej, wo-
jewódzkiej jak gdyby, z tym że jest ona w pewien spo-
sób zawężona, to znaczy do tworzenia tej rezerwy nie
mogą posłużyć te środki, które mają być skierowane
do jednostek samorządu terytorialnego, czyli ona
może wynosić 1% wydatków wojewodów, ale po odli-
czeniu tego, co ma być przekazane do jednostek sa-
morządu terytorialnego.
Jeżeli chodzi o zamówienia publiczne, to tutaj
była taka intencja, żeby organ, który utworzył tę in-
stytucję gospodarki budżetowej, mógł dokonywać
zamówień w tej jednostce bez przetargu, z tym że
zostało bardzo dokładnie uzgodnione z prezesem
Urzędu Zamówień Publicznych, jaki może być zakres
tego niestosowania ustawy, żeby też nie naruszyć
przepisów unijnych.
Pani poseł Zuba pytała o art. 286. Tutaj w tym
artykule jest konstrukcja taka, że jest pięć tych wa-
runków, ale każdy jest z wyrazem „lub”, czyli tak
naprawdę musi być spełniony chyba tylko jeden wa-
runek, bo punkt 5 mówi: posiada następujące kwali-
fikacje do przeprowadzenia audytu wewnętrznego:
jeden z certyfikatów lub złożyła egzamin w latach
2003–2006, lub posiada uprawnienia biegłego rewi-
denta lub dwuletnią praktykę, czyli to nie jest tak,
że trzeba mieć wszystko, wystarczy jeden z tych pię-
ciu warunków i już można dalej pełnić tę funkcję.
I to chyba odpowiedzi na wszystkie pytania. Bardzo
dziękuję, panie marszałku, i proszę Wysoką Izbę o
uchwalenie tego projektu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani minister.
Czy poseł sprawozdawca...?
Bardzo proszę, sprawozdawca komisji pan poseł
Paweł Arndt.
Poseł Paweł Arndt:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na pytania odpo-
wiedziała pani minister Suchocka, zresztą pytania
były kierowane pod jej adresem, ale chciałbym po-
wiedzieć kilka zdań natury ogólnej.
Otóż chciałbym podziękować nieobecnemu w tej
chwili, zdaje się, panu posłowi Stecowi za opinię o
pracach podkomisji. Rzeczywiście, komisja pracowa-
ła stosunkowo długo i nie było żadnych przeszkód,
żeby w czasie prac komisji zgłaszać swoje własne po-
mysły, żeby tymi pomysłami zarażać innych, żeby
próbować wcielić je w życie, i stąd trochę dziwią mnie
słowa krytyki wypowiadane pod adresem naszej
wspólnej pracy również przez członków tej podkomi-
sji. Stwierdzenie, że ta ustawa nie jest dobra – które
akurat padło z ust jednej z koleżanek, która praco-
wała w podkomisji i która mogła wiele do pracy tej
podkomisji wnieść – troszeczkę dziwi. Zdaję sobie
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
70 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Paweł Arndt
sprawę, że ustawa być może nie jest idealna, sami
bowiem mieliśmy wiele wątpliwości, pracując nad tą
ustawą, ale liczę, że jednak szereg tych wątpliwości
zostało wyjaśnionych, że jednak ta ustawa wniesie
wiele pozytywów. Było kilka wątpliwości, które, zda-
je się, pozostały. Niektóre z nich być może będziemy
mieli okazję rozstrzygnąć przy omawianiu poprawek,
które zostały zgłoszone teraz właśnie w drugim czy-
taniu. Mówiła też częściowo o nich pani minister
Suchocka. Ja podczas relacjonowania prac nad samy-
mi ustawami również o tym mówiłem. Myślę, że sze-
reg rzeczy jeszcze tutaj zaopiniujemy pozytywnie i
wprowadzimy do tej ustawy. Jeszcze raz chciałbym
podkreślić, że ustawa ma na celu przede wszystkim
poprawienie efektywności funkcjonowania finansów
publicznych, i wierzę, że jeżeli ta ustawa wejdzie w
życie, to tak się właśnie stanie.
Jeszcze raz chciałbym podziękować wszystkim,
którzy nad tą ustawą pracowali, bo był to duży wy-
siłek, ale mam nadzieję, że ten wysiłek przyniesie
efekty. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do obu projektów ustaw poprawki, propo-
nuję, aby Sejm ponownie skierował te projekty do
Komisji Finansów Publicznych w celu przedstawie-
nia sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spra-
wiedliwości i Praw Człowieka o:
1) poselskim projekcie ustawy o zmianie usta-
wy o prokuraturze,
2) rządowym projekcie ustawy o zmianie
ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych
ustaw
(druki nr 131, 617 i 1624).
Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę
komisji pana posła Jerzego Kozdronia.
Poseł Sprawozdawca Jerzy Kozdroń:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt
w imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka
przedstawić sprawozdanie o poselskim projekcie
ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze, druk sej-
mowy nr 131, oraz o rządowym projekcie ustawy o
zmianie ustawy o prokuraturze oraz niektórych in-
nych ustaw.
Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka na
swoich posiedzeniach, poczynając od 4 września 2008 r.,
pochyliła się nad tymi dwoma projektami i w toku
długiej, żmudnej pracy wypracowała wspólny, wyda-
je się, w miarę obiektywny projekt założeń do zmiany
ustawy o prokuraturze. Wnosimy zatem do Wysokie-
go Sejmu, aby Sejm raczył uchwalić załączony projekt
ustawy.
Czego ten projekt łącznie – poselski i rządowy –
rozpatrzony w istocie rzeczy dotyczy? Projekt ustawy
o zmianie ustawy o prokuraturze nie dotyczy tylko
rozdzielenia funkcji ministra sprawiedliwości i funk-
cji prokuratora generalnego, ale w istocie rzeczy
wprowadza szereg ważnych, modelowych, nowych
rozwiązań w zakresie funkcjonowania prokuratury
jako organu stojącego na straży przestrzegania pra-
worządności i zwalczania przestępczości.
W projekcie ustawy mówi się w ten sposób, że pro-
kuratura jest organem ochrony prawnej, czyli w isto-
cie rzeczy jest zbliżona swoimi zadaniami do władzy
sądowniczej, której zadaniem jest stanie na straży
sprawiedliwości społecznej. Dlaczego Sejm zajął się
rozdzieleniem funkcji prokuratora generalnego i
funkcji ministra sprawiedliwości? Doświadczenia z
lat poprzednich wskazują na to, że częstokroć władze
publiczne, władze polityczne starały się wykorzystać
funkcjonowanie prokuratury do swoich własnych
interesów. I dlatego też postanowiliśmy z jednej stro-
ny w tej ustawie wzmocnić samodzielność i bezstron-
ność prokuratury jako organu procesowego, a z dru-
giej strony zapewnić wpływ władzy wykonawczej na
funkcjonowanie prokuratury. Chodzi o to, że w za-
mierzeniu naszym jest prokuratura jako organ wy-
konawczy, który nie będzie korporacją wewnętrzną,
samodzielną, na którą żadna władza polityczna, pu-
bliczna nie będzie miała wpływu. I w związku z tym
chodziło o wypośrodkowanie tych dwóch podstawo-
wych założeń, które legły u podstaw zmian projekto-
wanych w ustawie o prokuraturze. Przede wszystkim
chodziło nam o to, że prokurator generalny, w prze-
ciwieństwie do tego, jak jest dotychczas, będzie orga-
nem powoływanym przez prezydenta Rzeczypospoli-
tej i to spośród kandydatów zgłoszonych przez Kra-
jową Radę Sądownictwa i Krajową Radę Prokuratu-
ry, czyli przez organy reprezentujące te dwa środowi-
ska – dwa środowiska, których zadaniem podstawo-
wym jest stanie na straży praworządności. Nie będą
to osoby przypadkowe. Osoby, które będą mogły być
kandydatami, będą musiały spełnić określone wa-
runki, a więc będą to musieli być prokuratorzy w
stanie czynnym, z określonym dorobkiem, z określo-
nym stażem pracy w prokuraturze czy też w sądzie,
również w Sądzie Najwyższym, jak też osoby z okre-
ślonym doświadczeniem życiowym. Czyli to nie będą
osoby przypadkowe.
Poza tym w ustawie zapewnia się prokuratorowi
generalnemu pewną niezależność funkcjonowania.
Niezależność polegać będzie głównie na tym, że ta
funkcja będzie funkcją kadencyjną. Prokurator ge-
neralny będzie powoływany na 6 lat i będzie mógł być
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Sprawozdawca Jerzy Kozdroń
odwoływany w ściśle określonych w przepisach sytu-
acjach, a więc w sytuacji, kiedy się zrzeknie swojego
stanowiska, w sytuacji, kiedy z powodu choroby lub
niemożności wykonywania tego zawodu będzie na
wniosek Krajowej Rady Prokuratury lub prezesa
Rady Ministrów odwołany, ale to odwołanie nie bę-
dzie mogło nastąpić wcześniej, jeżeli nie będzie na to
odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego stwierdza-
jącego niezdolność do pełnienia urzędu, następnie
w sytuacji, kiedy będzie skazany prawomocnym wy-
rokiem za przestępstwo, w tym przestępstwo skarbo-
we, kiedy przeprowadzone postępowanie lustracyjne
wykaże współpracę z określonymi organami z okresu
PRL bądź kiedy prokurator sprzeniewierzy się złożo-
nemu ślubowaniu. To są sytuacje, w których proku-
rator generalny będzie mógł być odwołany z zajmo-
wanej funkcji.
Na prokuratorze generalnym będą spoczywały
określone obowiązki. Raz do roku będzie musiał skła-
dać sprawozdanie ze swojej działalności, i to do koń-
ca pierwszego kwartału za rok poprzedni. Sprawoz-
danie to będzie składał na ręce prezesa Rady Mini-
strów. Prezes Rady Ministrów będzie mógł przyjąć
to sprawozdanie lub je odrzucić. Jeżeli odrzuci, to
wówczas będzie miał prawo zwrócić się do Sejmu
z wnioskiem o odwołanie prokuratora generalnego
z zajmowanej funkcji, przy czym odwołanie będzie
mogło nastąpić kwalifikowaną większością głosów,
czyli 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy usta-
wowej liczby posłów będzie można odwołać prokura-
tora generalnego. W podobny sposób będzie mógł być
odwołany w razie sprzeniewierzenia się złożonemu
ślubowaniu.
Stworzony zostaje odrębny pion prokuratury, na
którego czele będzie stał prokurator generalny jako
szef wszystkich prokuratorów. Prokuratury niższych
szczebli będą funkcjonowały na tej zasadzie, że pro-
kuratorów będzie powoływał prokurator generalny,
ale na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa. Czyli
Krajowa Rada Sądownictwa, nowo stworzony organ
tzw. samorządu prokuratorskiego, będzie wnosiła
o powołanie na prokuratora osoby spełniające te wy-
mogi. To będzie warunek. Prokurator, powołując
kogoś na funkcję prokuratora apelacyjnego, okręgo-
wego czy też rejonowego, będzie musiał zwracać się
o opinię do zgromadzenia prokuratorów prokuratury
apelacyjnej, przy czym prokuratorów okręgowych
i rejonowych będzie powoływał na wniosek prokura-
tora apelacyjnego. Czyli zasada hierarchiczności zo-
staje zachowana, niemniej każdy z prokuratorów
pracujących w prokuraturze będzie miał zagwaran-
towaną samodzielność i bezstronność wykonywania
swoich obowiązków. A więc samodzielność procesowa
będzie się przejawiała tym, że prokurator przełożony
nie będzie mógł, tak jak dotychczas, zmieniać, uchy-
lać, nakazywać prowadzenia określonego postępowa-
nia, wydawania określonych czynności procesowych.
Zarządzenia, polecenia prokuratora przełożonego
71
będą mogły dotyczyć tylko czynności organizacyjno-
-porządkowych. Wytyczne natomiast prokuratora
będą dotyczyły sposobu prowadzenia postępowania
w określonych sprawach lub w sprawie, a więc będą
miały charakter ogólny. Nie będą mogły dotyczyć
konkretnej czynności procesowej, jaką prokurator
będzie mógł wydawać.
Natomiast prokurator bezpośrednio przełożony,
czyli bezpośrednio nadzorujący prokuratora podle-
głego, będzie miał możliwość zmiany lub uchylenia
jego decyzji. Przy tym chodziło będzie o to, że ta de-
cyzja o zmianie lub uchyleniu będzie musiała być
sporządzona na piśmie i będzie musiała być złożona
do akt sprawy. Tutaj właśnie o to chodzi – że ta nie-
zależność prokuratora przez to będzie niejako zagwa-
rantowana i umocniona.
Tak jak już mówiłem, przewiduje się powołanie
Krajowej Rady Prokuratury, która będzie organem
quasi-samorządowym prokuratorów, a więc będzie
wyrażała swoje opinie co do prokuratora, będzie wy-
słuchiwała sprawozdań z jego działalności, będzie
formułowała wiążące opinie w sprawach awansów
lub przyjmowania ludzi do prokuratury.
Ustawa o zmianie ustawy o prokuraturze przewi-
duje likwidację Prokuratury Krajowej. W to miejsce
przewiduje się powołanie Prokuratury Generalnej,
która to prokuratura będzie wykonywała czynności
usługowe wobec prokuratora generalnego. Będzie
organem zajmującym się nadzorem instancyjnym
nad zażaleniami prokuratorów niższych szczebli,
czyli prokuratury apelacyjnej, jak również prokura-
torzy Prokuratury Generalnej będą występowali
przed Trybunałem Konstytucyjnym, Sądem Najwyż-
szym oraz Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Zmieniona zostaje pozycja prokuratury apelacyjnej.
Prokuratura apelacyjna zajmować się będzie ściśle
oznaczonymi sprawami, a więc te dotychczasowe wy-
działy do spraw walki z przestępczością zorganizo-
waną, które funkcjonowały jako wydziały zamiej-
scowe przy Prokuraturze Krajowej, będą wydziała-
mi prokuratur apelacyjnych. Z drugiej strony będzie
wydział postępowania sądowego, którego prokura-
torzy będą występować przed sądem apelacyjnym
oraz wojewódzkim sądem administracyjnym. Prze-
widuje się również następną komórkę, zajmującą się
sprawami wizytacji i kontroli. Prokuratura apela-
cyjna będzie miała prawo do przeprowadzania wi-
zytacji w prokuraturze okręgowej i rejonowej i wnio-
ski z tych wizytacji będą przedstawiane zgromadze-
niu prokuratorów.
(Poseł Ryszard Kalisz: Był przeciwny, ale się na-
uczył.)
Nauczyłem się; jak są dobre argumenty, to się
przekonuję.
(Poseł Ryszard Kalisz: Wyśmienicie, panie pośle.
Jesteśmy pod wrażeniem.)
Dobrze, dziękuję serdecznie.
Nową instytucją zaproponowaną w projekcie tej
ustawy jest zasada określająca możliwości dostępu
do zawodu prokuratora. To jest coś, co w hierarchicz-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
72 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Sprawozdawca Jerzy Kozdroń
nej strukturze takiej instytucji, jak prokuratura,
nigdy nie było możliwe – prokuratura przyjmowała
w swoje szeregi ludzi na zasadzie kooptacji. Dzisiaj
o każdym zwolnionym stanowisku, o każdym nowo
utworzonym stanowisku prokuratorskim prokurator
generalny będzie miał obowiązek zamieścić ogłosze-
nie czy obwieszczenie w Dzienniku Urzędowym „Mo-
nitor Polski”. Wówczas osoby zainteresowane, speł-
niające warunki formalne do ubiegania się o przyję-
cie do prokuratury apelacyjnej, prokuratury okręgo-
wej, rejonowej czy też do Prokuratury Generalnej,
będą składać na ręce czy to prokuratora generalnego,
czy apelacyjnego, czy też okręgowego wnioski o przy-
jęcie do prokuratury. Będą przy tym musiały przed-
łożyć dowody posiadania określonych kwalifikacji,
ponieważ nie tylko prokuratorzy będą mogli się ubie-
gać o przyjęcie do prokuratury wyższego stopnia czy
innej prokuratury – tutaj chodzi o to, że również
prawnicy spoza prokuratury, czyli adwokaci, radco-
wie prawni, notariusze z określonym stażem pracy
będą mogli ubiegać się o przyjęcie do tego zawodu.
A więc prokuratura otwiera się na inne zawody praw-
nicze.
Tyle miałbym do powiedzenia, proszę Wysokiego
Sejmu. Osobiście uważam, że ustawa zasługuje na
możliwie najpilniejsze przyjęcie. Wnoszę o przyjęcie
tej ustawy. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń
w imieniu kół.
Otwieram dyskusję.
Widzę, że pan poseł Ryszard Kalisz bardzo rwie
się do głosu.
(Poseł Ryszard Kalisz: Ja? Nie, najpierw...)
Najpierw będzie Platforma przemawiała.
Przechodzimy do wystąpień klubowych.
Bardzo proszę, pan poseł Wojciech Wilk w imieniu
klubu Platforma Obywatelska.
Poseł Wojciech Wilk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Oby-
watelskiej chciałbym przedstawić stanowisko doty-
czące sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw
Człowieka o poselskim projekcie ustawy o zmianie
ustawy o prokuraturze (druk nr 131) oraz rządowym
projekcie ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze
oraz niektórych innych ustaw (druk nr 617).
Zdaniem mojego klubu, klubu Platformy Obywa-
telskiej, przedstawione przez Komisję Sprawiedliwo-
ści i Praw Człowieka sprawozdanie, a właściwie za-
warty w nim projekt ustawy, realizuje zasadniczy cel
określony na początku prac nad zmianą ustawy
o prokuraturze, a mianowicie rozdzielenie funkcji
prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości
oraz stworzenie warunków do wzmocnienia niezależ-
ności prokuratury poprzez uwolnienie prokuratury
od politycznych nacisków. Należy zgodzić się z poglą-
dem prof. Andrzeja Zolla, że zdecydowanie konieczne
jest oddzielenie funkcji prokuratora generalnego
i ministra sprawiedliwości. Ze względu na połączenie
tych funkcji i pełnienie ich przez jedną osobę mamy
do czynienia z silnym upolitycznieniem prokuratury.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Rozwiązania przyjęte w sprawozdaniu Komisji Spra-
wiedliwości i Praw Człowieka nawiązują do tych,
które są stosowane w innych krajach europejskich.
W większości z nich kierownictwo prokuratury na-
leży do prokuratora generalnego, który jest organem
samodzielnym. Przeciwnicy zerwania unii personal-
nej między prokuratorem generalnym i ministrem
sprawiedliwości wskazują na brak możliwości sku-
tecznego kontrolowania przez organy władzy wyko-
nawczej sposobu wykonywania przez prokuratora
generalnego ustawowych zadań i brak instrumentów
nadzoru ze strony organów władzy publicznej. Zda-
niem mojego klubu mechanizmy przyjęte w sprawoz-
daniu gwarancje takie dają, a mianowicie prokurator
generalny przedstawia prezesowi Rady Ministrów,
zgodnie z projektem nie później niż do końca I kwar-
tału roku następnego, sprawozdanie z rocznej dzia-
łalności prokuratury. Minister sprawiedliwości
przedstawia swoje pisemne stanowisko odnośnie do
tego sprawozdania. Ponadto prezes Rady Ministrów
może w każdym czasie zażądać od prokuratora gene-
ralnego przedstawienia informacji na określony te-
mat związanej ze strzeżeniem praworządności oraz
czuwaniem nad ściganiem przestępstw, ale, co waż-
ne, żądanie to nie może dotyczyć przedstawienia in-
formacji o biegu postępowania w konkretnej sprawie.
W przypadku odrzucenia sprawozdania prokuratora
generalnego premier może wystąpić do Sejmu z wnio-
skiem o odwołanie prokuratora generalnego przed
upływem kadencji. Wcześniej musi zasięgnąć opinii
Krajowej Rady Prokuratury. Sejm decyzję o odwoła-
niu prokuratora generalnego podejmuje większością
2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawo-
wej liczby posłów. Możliwość odwołania prokuratora
generalnego przed upływem kadencji, ale w ściśle
określonych przypadkach, przysługuje również pre-
zydentowi Rzeczypospolitej Polskiej.
Mechanizmy, o których powiedziałem, stanowią
element kontroli organów władzy publicznej nad
działalnością prokuratora generalnego, a z drugiej
strony nie stoją w sprzeczności z zasadą jego nieza-
leżności. Na marginesie należy dodać, że nad dzia-
łalnością prokuratury sprawowana jest przecież rów-
nież kontrola procesowa dokonywana przez niezawi-
sły sąd.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Wojciech Wilk
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W celu zapewnienia niezależności urzędu sprawowa-
nego przez prokuratora generalnego projekt ustawy
wprowadza zasadę kadencyjności. Kadencja proku-
ratora generalnego ma trwać 6 lat, a po jej zakończe-
niu prokurator generalny może przejść w stan spo-
czynku niezależnie od osiągniętego wieku. Po zakoń-
czeniu kadencji prokurator generalny nie może być
ponownie powołany na to stanowisko. Oczywiście
osoba piastująca funkcję prokuratora generalnego
nie może należeć do partii politycznej, związku za-
wodowego ani prowadzić działalności publicznej nie-
dającej się pogodzić z godnością tego urzędu. Rów-
nież sam tryb powołania prokuratora generalnego
ma gwarantować jego niezależność i nieuleganie
w przyszłości politycznym naciskom.
Zgodnie z przedstawionym przez Komisję Spra-
wiedliwości i Praw Człowieka sprawozdaniem proku-
ratora generalnego powołuje prezydent Rzeczypospo-
litej Polskiej, ale po jednym kandydacie na to stano-
wisko zgłaszają Krajowa Rada Sądownictwa i Krajo-
wa Rada Prokuratury. Krajowa Rada Prokuratury
jest nowym organem, który ma stać na straży nieza-
leżności prokuratorów. Jak powiedziałem, wybiera
ona kandydata na stanowisko prokuratora general-
nego i ma bardzo duży wpływ na działalność proku-
ratury. Wystarczy przeanalizować art. 24 projektu
ustawy, nad którym debatujemy, aby przekonać się,
że nie jest to organ fasadowy. Potwierdza to również
skład Krajowej Rady Prokuratury: 11 prokuratorów
wybieranych przez zgromadzenie prokuratorów w pro-
kuraturach apelacyjnych, 3 prokuratorów wybiera-
nych przez zebranie prokuratorów Prokuratury Ge-
neralnej, minister sprawiedliwości, prokurator ge-
neralny, przedstawiciel prezydenta, 4 posłów, 2 se-
natorów, prokurator wybierany przez zebranie proku-
ratorów Naczelnej Prokuratury Wojskowej oraz pro-
kurator wybierany przez zebranie prokuratorów In-
stytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrod-
ni przeciwko Narodowi Polskiemu.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Bardzo ważne z punktu widzenia niezależności pro-
kuratorów wydają się projektowane art. 8 i 8a. Mówią
one, że prokurator w zakresie wykonywania czynno-
ści określonych w ustawach jest niezależny, oczywi-
ście z zastrzeżeniem pewnych wyjątków. Prokurator
bezpośrednio przełożony uprawniony jest do zmian
lub uchylenia decyzji prokuratora podległego, ale
zmiana lub uchylenie decyzji wymagają zawsze formy
pisemnej i są włączane do akt sprawy. Prokurator
obowiązany jest również wykonywać zarządzenia,
wytyczne i polecenia prokuratora przełożonego, jed-
nak zarówno zarządzenia, wytyczne, jak i polecenia
nie mogą dotyczyć treści czynności procesowej.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Rozwiązania dotyczące prokuratury zaproponowane
w sprawozdaniu Komisji Sprawiedliwości i Praw
Człowieka zmierzają w dobrym kierunku, uspraw-
73
niają, naszym zdaniem, działanie prokuratury oraz
uodporniają prokuraturę na polityczne naciski. Dla-
tego mój klub będzie głosował za tymi rozwiązania-
mi. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę pana posła Ryszarda Kalisza o za-
branie głosu w imieniu klubu Lewica.
Poseł Ryszard Kalisz:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sza-
nowny Panie Ministrze! Kiedy pracowaliśmy nad
konstytucją uchwaloną 2 kwietnia 1997 r., w trakcie
prac komisji konstytucyjnej, jeszcze w roku 1995,
toczył się przez dwa posiedzenia spór dotyczący pro-
kuratury, tego, czy prokurator generalny ma być
ministrem sprawiedliwości, czy nie. Wtedy komisja
konstytucyjna nie doszła do porozumienia w tym za-
kresie i ustaliła, że w tej sytuacji zapisy dotyczące
prokuratury nie będą zamieszczone w konstytucji.
Moim zdaniem to nie jest właściwe, ponieważ jest to
organ niezwykle ważny, organ, który, ścigając prze-
stępstwa, jednocześnie chroni praworządności i chro-
ni przestrzegania porządku prawnego w Rzeczypo-
spolitej.
Zawsze musimy pamiętać o tym, że ochrona po-
rządku prawnego dotyczy wszystkich, przede wszyst-
kim organów władzy publicznej, jak również obywa-
teli. Ściganie przestępstw dotyczy przestępstw popeł-
nianych przez wszystkich. Dlatego też rozdzielenie
funkcji prokuratora generalnego i odejście od przepi-
su stanowiącego, że minister sprawiedliwości jest
prokuratorem generalnym, jest, zdaniem klubu Le-
wicy, właściwe. Właściwe jest również powoływanie
prokuratora generalnego przez prezydenta Rzeczy-
pospolitej. Nigdy nie można mieć odniesienia do kon-
kretnej osoby, która pełni ten urząd. Pamiętajmy, że
prezydent Rzeczypospolitej jest najwyższym przed-
stawicielem państwa polskiego. Prokuratura, która
odgrywa rolę w tych dwóch aspektach, o których
wspomniałem, a jednocześnie pełni funkcję ochrony
praw i wolności obywatelskich, musi mieć umocowa-
nie u najwyższego przedstawiciela Rzeczypospolitej,
który jest wybierany w wyborach powszechnych.
Uważamy jednocześnie, że tworzenie przepisów
poślizgowych, polegających na tym, że jeżeli przez
3 miesiące pan prezydent nie powoła prokuratora
generalnego, to powołuje go premier, jest niezgodne
z koncepcją ustrojową i art. 10 Konstytucji Rzeczypo-
spolitej Polskiej. Stąd nasz wniosek mniejszości, aby
przepis, który mówi o tym poślizgu i wyborze przez
pana premiera, wykreślić. Przypomnę, że jeżeli jaki-
kolwiek organ z najwyższych organów władzy pań-
stwowej nie wykonuje swoich kompetencji konstytu-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
74 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Ryszard Kalisz
cyjnych bądź ustawowych, podlega odpowiedzialności
konstytucyjnej przed Trybunałem Stanu.
Niezwykle istotne w hierarchiczności prokuratury
jest to, że musi być wyraźnie dookreślona forma inge-
rencji zwierzchników w prokuraturze w prowadzenie
konkretnej sprawy. Ta zmiana, ta nowela, doprowadza
do tego, że jakiekolwiek polecenie zwierzchników, czy
to zwierzchnika bezpośredniego, czy najwyższego,
musi się znaleźć w aktach głównych.
W związku z tym, że na posiedzeniu Komisji Spra-
wiedliwości i Praw Człowieka w wystąpieniu pana
ministra sprawiedliwości, pana ministra Wrony, była
mowa o tym, że i wytyczne, i zarządzenia mogą do-
tyczyć również konkretnych spraw, zostanie złożona
przeze mnie poprawka, zgodnie z którą zarządzenia
i wytyczne dotyczące konkretnie oznaczonej sprawy
oraz polecenia włączane są do akt głównych. To spo-
woduje, że w przypadku akt normatywnych ogólnych
nie będzie możliwe obejście tego przepisu. Chodzi
o to, aby nie wpływać na postępowanie w konkretnej
sprawie. To jest wyraźny, kierunkowy przepis mó-
wiący o tym, że każda ingerencja zwierzchnika
w jakiejkolwiek formie prawnej musi znaleźć od-
zwierciedlenie w aktach głównych.
Niezwykle istotna jest również zmiana kompeten-
cji prokuratury apelacyjnej. Była już o tym mowa,
mówił o tym pan poseł sprawozdawca Jerzy Kozdroń.
Prokuratura apelacyjna przestaje obecnie odgrywać
rolę nadzorczą w zhierarchizowanym systemie pro-
kuratury. Jej rola, jako organu instancyjnego, spro-
wadza się tylko do rozpatrywania zażaleń bądź pro-
kuratorzy prokuratury apelacyjnej występują w są-
dach, a przy kompetencji związanej z ochroną prze-
strzegania prawa czy ochroną praworządności rów-
nież w sądach administracyjnych.
W trakcie bardzo długich prac nad tą ustawą to-
czyły się dyskusje nad umiejscowieniem tzw. wydzia-
łów do spraw przestępczości zorganizowanej. Jak
pamiętamy, jeszcze niedawno były one umiejscowio-
ne przy prokuratorze generalnym, natomiast fak-
tycznie miały swoje siedziby przy prokuraturach
apelacyjnych, co w praktyce sprowadzało się do tego,
że były w Sopocie, w Krakowie, w różnych miastach,
gdzie mieściły się prokuratury apelacyjne, a proku-
ratorzy tam pracujący, mówiąc w skrócie, mieli o 15%
czy 20% wyższe wynagrodzenie.
Zwalczanie przestępczości zorganizowanej ma
oczywiście swoją specyfikę – ta przestępczość rozwi-
ja się na znacznie większym terenie niż okręg – dla-
tego też musi być koordynowane z miejsca, w którym
skupia się władza prokuratorska nad trochę więk-
szym obszarem. Naszym zdaniem, klubu Lewicy, to,
co stało się w prokuraturze już od grudnia ubiegłego
roku, jest właściwe. Koordynacja zwalczania prze-
stępczości zorganizowanej powinna się odbywać na
szczeblu prokuratur apelacyjnych. Powtarzam: zwal-
czanie przestępczości zorganizowanej, tej najgorszej
z przestępczości, która obejmuje dużo większy obszar
niż obszar jednego okręgu, z poziomu Prokuratury
Generalnej jest bardzo trudne. Mówię to jako były
minister spraw wewnętrznych i administracji. Są
oczywiście grupy przestępcze ogólnokrajowe i europej-
skie, ale najczęściej mają one charakter regionalny.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Roz-
graniczenie funkcji prokuratora generalnego i mini-
stra sprawiedliwości, które w swoim założeniu ma
odpolitycznić prokuraturę, nie może jednocześnie
prowadzić do zjawiska swoistego rodzaju identyfika-
cji grupowej. Nie może prowadzić do tego, że proku-
ratorzy zaczną mieć swoje własne interesy w swoim
kręgu. Niezbędna jest również kontrola zewnętrzna,
sprawowana przez organy, które mają do tego instru-
menty służące do kontroli zewnętrznej, ale nie o cha-
rakterze związanym z konkretnym postępowaniem,
a powiedziałbym funkcjonowaniem prokuratury, jako
organu władzy publicznej. Musi je oczywiście mieć
rząd, a w imieniu rządu minister sprawiedliwości
i premier. Była mowa o tym, że niezależnie od tego, że
prokurator generalny jest powoływany na kadencję
i nie może jej powtórzyć, niezwykle istotne jest, że jed-
nak musi mieć świadomość, że odpowiada za proku-
raturę. Niezwykle ważne jest też to, że odpowiada nie
tyle za konkretne postępowanie, ale za zgodne z pra-
wem funkcjonowanie prokuratury jako całości, a jed-
nocześnie za zgodne z prawem funkcjonowanie każde-
go prokuratora. Jednak za konkretną sprawę, za po-
stępowanie karne, ma odpowiadać prokurator prowa-
dzący i on ponosi personalną odpowiedzialność za to,
czy prowadzi to postępowanie efektywnie, czy nie, czy
akt oskarżenia się obroni, czy nie. Jednocześnie ten
prokurator musi mieć świadomość, że każde narusze-
nie przez niego procedury karnej, praw człowieka,
każdy areszt wydobywczy, spotka się z natychmiasto-
wym przeciwdziałaniem zwierzchnika, a jeżeli nie
bezpośredniego, to właśnie tych, którzy muszą prze-
strzegać praw człowieka, a w szczególności prokura-
tora generalnego.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po-
wiedzmy wyraźnie, że przez te ostatnie 20 lat nie
wszystko w prokuraturze działało dobrze. Powiedz-
my też, że potrzebne jest pewnego rodzaju danie
świadectwa, że niektóre ze sposobów prokuratorskie-
go myślenia – dotyczy to małej części prokuratorów,
ale nie zawsze ta większa część miała tyle siły, żeby
temu przeciwdziałać – powinny być jednak po zmia-
nie tej ustawy zauważone.
Dlatego też klub Lewica uważa, że ten system
wyboru prokuratora generalnego zaraz po wejściu
w życie tej ustawy, polegający na tym, że kandydata
zgłaszają Krajowa Rada Sądownictwa i Krajowa
Rada Prokuratorów, jest właściwy i pan prezydent
wybiera. W działaniach prokuratury, tej małej cząst-
ki, potrzebne jest to, żeby prokuratorzy nie byli dla
fajerwerków, ale dla funkcjonowania państwa pol-
skiego, do walki z przestępczością, aż walki z prze-
stępczością. Jednak walka z przestępczością nie
może naruszać zasad praworządności i praw człowie-
ka. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Panie marszałku, składam na pańskie ręce dwie
poprawki złożone przez klub Lewica. Dziękuję bardzo.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Zbi-
gniewa Wassermanna w imieniu klubu Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Zbigniew Wassermann:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Prokuratura
wymaga reformy także dlatego, że w odczuciu spo-
łecznym funkcjonuje taka opinia, że jest organem
niewydolnym, nieprofesjonalnym, skorumpowanym,
i nie podlega żadnej odpowiedzialności. Za niefraso-
bliwość, brak profesjonalizmu i skuteczności działa-
nia płacą także pokrzywdzeni, czasami cenę najwyż-
szą, cenę życia.
Trzeba zwrócić uwagę, że nie tylko stosowanie
najbardziej opresyjnych działań, takich jak areszt
czy oskarżenie, ale także niezasadne zatrzymanie,
przeszukanie, czy chociażby wszczęcie i długotrwałe
prowadzenie śledztwa, może skutkować utratą pozy-
cji społecznej, zawodowej, zdrowia, majątku osoby
poddanej opresji.
Przedłożone Wysokiej Izbie projekty nowelizacji
ustawy o prokuraturze nie stanowią istotnej reformy
prokuratury. Mają być pierwszym krokiem w tym
kierunku. Czy zatem intencją twórców projektów,
kiedy wczytamy się w te regulacje, nie jest to, aby za
pomocą takich instrumentalnych zmian, wynikają-
cych z doraźnej sytuacji politycznej, uzasadnić rze-
kome nadużycia prawa za rządów Prawa i Sprawie-
dliwości? Rzekome, bo pomimo upływu 2 lat i inten-
sywnej pracy komisji śledczej, a także szczególnego
zaangażowania prokuratury w ten zakres spraw, nie-
wiarygodne i niepotwierdzone w sposób przewidzia-
ny prawem.
Prawdziwa reforma prokuratury jest niewątpli-
wie potrzebna nie tylko dlatego, że przez ten czas
doszło do radykalnych zmian sytuacji społeczno-po-
litycznej, ale także dlatego, że przez ten czas doszło
już do 43 zmian tej ustawy z 1985 r., a ta jest 44.
Mamy do czynienia z nieustannym protezowaniem
czegoś, co tak naprawdę trzeba w dużej mierze i bar-
dzo gruntownie zmienić.
Najdalej idące zmiany wprowadziła ustawa z 22
marca 1990 r., która była konsekwencją ustawy
o zmianie konstytucji. Przypomnę, że to właśnie
wówczas minister sprawiedliwości stał się również
prokuratorem generalnym. Można uznać, że to w tam-
tym roku Polska dołączyła do demokracji zachodnio-
europejskich, porzucając narzucany model prokura-
tury sowieckiej. Tak zresztą jest w większości państw
europejskich, gdzie rząd jest konstytucyjnym orga-
nem odpowiedzialnym za bezpieczeństwo wewnętrz-
ne i porządek publiczny. W naszej konstytucji regu-
luje to art. 146 ust. 4. Jednym z ministrów odpowie-
dzialnych za wykonanie tego zadania jest minister
sprawiedliwości. Dopóki więc w polskim porządku
75
konstytucyjnym odpowiedzialność za tę sferę będzie
ciążyć na rządzie, wydaje się, że rozłączenie tych
funkcji jest bezzasadne. Minister musi mieć wpływ
na przestrzeganie praworządności i kształtowanie
polityki karnej.
Sposób funkcjonowania prokuratury, liczne błę-
dy, o których już była mowa, to drastyczne dowody
na to, że w prokuraturze brakuje odruchu samo-
oczyszczania się. To nie jest problem całej prokura-
tury, tylko czarnych owiec, których prokuratura nie
chce, nie może, nie potrafi się pozbyć. Myślę, że jest
to też sygnał zalecający ostrożność, żeby znowu nie
doszło do stworzenia korporacji, która tak napraw-
dę bardziej będzie zainteresowana swoimi we-
wnętrznymi sprawami niż zadaniami postawionymi
przez ustawę.
Trzeba powiedzieć, że niezależność tak rozłączo-
nego prokuratora generalnego jest też znacznie nad-
werężona mechanizmami umożliwiającymi jego od-
wołanie przed upływem kadencji. To są przecież
bardzo nieostro, niekonkretnie sformułowane prze-
słanki: jeżeli sprzeniewierzył się złożonemu ślubowa-
niu. Oceniającym, czy są przesłanki do odwołania
prokuratora generalnego, będzie pan premier, czyli
znowu mamy tutaj bardzo ścisłą zależność, bo to on
w przypadku nieprzyjęcia sprawozdania może wnosić
do Sejmu o odwołanie, co może nastąpić przy okre-
ślonej większości, która się za tym się opowie. Znowu
prokurator generalny jest w rękach nikogo innego,
tylko rządu, w rękach tej części Sejmu, która ma
większość i która ten rząd generuje. Wracamy więc
do punktu wyjścia. Kwestia niezależności jest bardzo
iluzoryczna także wówczas, gdy pozycja tego organu
zostanie znacznie obniżona. Prokurator generalny
nie ma pozycji ministra, jego możliwości uzyskania
chociażby środków budżetowych będą znacznie ogra-
niczone. Każdy z nas wie, że jest to jeden z instru-
mentów, za pomocą których można wpływać na nie-
zależność takich instytucji.
W wykonywaniu zawodu prokuratora najcenniej-
sza jest wrażliwość własnego sumienia, wrażliwość
na ludzką krzywdę, poczucie odpowiedzialności, tak-
że przed opinią publiczną. Prokurator nie może być
sterowany nakazami i poleceniami, bo to rujnuje jego
wrażliwość i rozmywa jego odpowiedzialność. Nikt
nie może mieć prawa do zmuszania prokuratora, by
wykonywał czynności lub podejmował decyzje, co do
których, opierając się na naukowych podstawach, na
prawidłowej ocenie dowodów, jest przekonany, że są
sprzeczne z prawem. Niezależność jest także warun-
kowana statusem zawodowym i pozycją prokuratora.
Zakres tej niezależności określa art. 8, a projekt wy-
kluczył z tego artykułu ust. 3 i 5, które dawały pe-
wien mechanizm gwarantujący niezależność proku-
ratora. Kiedy prokurator podejmował decyzję w peł-
nym przekonaniu, że ma rację, mógł odwołać się do
prokuratora przełożonego, tego, który taką decyzję
kazał mu zmienić. To była sytuacja czytelna, przej-
rzysta, dająca pewne gwarancje, że to niekoniecznie
prokurator prowadzący śledztwo myli się w tej spra-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
76 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Zbigniew Wassermann
wie. Dzisiaj proponuje się inną sytuację, pozornie
tylko wzmacniając te gwarancje, bo rzeczywiście taki
zapis, iż polecenia, wytyczne, zarządzenia nie mogą
dotyczyć czynności prawnej, są pewną gwarancją, ale
któż będzie decydował o tym, co dotyczy czynności
prawnej. Czy ten prokurator, który podlega temu,
który mu wydaje decyzję, czy ten, który mu tę decy-
zję wydaje? To iluzoryczna gwarancja i warto o tym
pamiętać, dlatego że bez niezależnej prokuratury tak
naprawdę nie ma niezawisłego sądu. To jest ogromna
wartość, która tym projektem zostaje w istotny spo-
sób naruszona.
Myślę, że warto tutaj wspomnieć, iż dobrze się
stało, że zrezygnowano z likwidacji prokuratur ape-
lacyjnych, bo ta odpowiedniość jednostek sądu i pro-
kuratury jest wartością samą w sobie dla wymiaru
sprawiedliwości. Taki stan, że jest pewna paralela
pomiędzy tymi zawodami, trwa zresztą od 1918 r.
i jest to bardzo ważne dla statusu niezależności pro-
kuratora. Zawsze były one takie. Likwidacja proku-
ratur apelacyjnych byłaby sposobem na zburzenie tej
symetrii, a warto wskazać, o co bój by się toczył.
W prokuraturach apelacyjnych pracuje 325 prokura-
torów. To są dane za 2008 rok. To jest zaledwie 6,2%
wszystkich prokuratorów. Czy ta prokuratura nie ma
co robić? Myślę, że ma. Tutaj dyskusja, na którą nie
ma czasu w tym miejscu, nie dotyczyła w ogóle pod-
stawowych kwestii pracy prokuratury, czyli nadzoru
– piętrowego, rozbudowanego, formalnego, a tak na-
prawdę nieprzynoszącego żadnego skutku. Należałoby
się zatem zastanowić nad tym, w jaki sposób urealnić
ten nadzór, co zrobić, żeby nadzorujący był zaintere-
sowany sposobem prowadzenia sprawy, bo odpowia-
dałby także za rażące błędy, czego teraz nie ma.
I kwestia o zasadniczym znaczeniu – powoływanie
prokuratora generalnego. Oddano to w ręce instytucji
bardzo szacownej, Krajowej Radzie Sądownictwa. Kie-
dy jednak przyjrzymy się, jaka jest kompetencja tej
instytucji, to zapis nie budzi wątpliwości: to wszystko,
co jest związane z niezależnością sądów i z niezawi-
słością sędziów. Trudno kogokolwiek przekonać, na ile
powoływanie prokuratora generalnego ma związek
z tak określoną kompetencją. Nie mam wątpliwości co
do tego, że ten zapis jest zapisem, który może naruszać
regulacje konstytucji w tym zakresie.
Kwestia ostatnia, o której chciałbym powiedzieć,
to kwestia związana z likwidacją Prokuratury Gene-
ralnej, która w istocie sprowadza się do tego, że bez
określenia reguł, bez określenia kryteriów jedni pro-
kuratorzy niczym się niewyróżniający od innych
będą mogli zostać w nowo utworzonej Prokuraturze
Generalnej, a inni prokuratorzy będą się musieli
w ogóle z prokuraturą pożegnać. Dlaczego mówię:
w ogóle z prokuraturą pożegnać? Dlatego że regula-
cja, którą przewiduje ten projekt, prowadzi do tego,
iż prokurator generalny może swobodnie, arbitralnie
skierować taką osobę do pracy w określonej prokura-
turze apelacyjnej czy też okręgowej. Nie podejrze-
wam, żeby chciał wykorzystywać to do represyjnych
działań, ale to jest bardzo niebezpieczna furtka i my-
ślę, że niesprawiedliwość polega na tym, że daje się
szansę uwolnienia od takiej arbitralności, ale to jest
szansa wyjścia na zewnątrz. Śledząc konstrukcję
tego projektu – bo przecież ulegała ona jednak dość
istotnym zmianom – bardzo łatwo dojść do wniosku,
że to jest regulacja, która tak naprawdę ma na celu
wyczyszczenie prokuratury z tych, których się nie
chce w niej mieć. O kogo chodzi? Cezura czasowa,
która była pokazana, wyraźnie wskazuje, że niewy-
godnymi są ci prokuratorzy, którzy awansowali do
tej prokuratury za czasów sprawowania rządów przez
Prawo i Sprawiedliwość. Myślę, że to odsłania jakby
intencje, o co w tej sprawie chodzi. (Dzwonek) Czy dla
prokuratury naprawdę najważniejsze jest rozdziele-
nie funkcji czy szereg innych spraw, które skutkują
takimi przypadkami jak sprawa Olewnika? Ten spo-
sób, który przedstawia regulacja art. 19, moim zda-
niem narusza przepisy art. 7 i art. 60 konstytucji.
Projekt ten pod pretekstem rozłączenia urzędu mi-
nistra sprawiedliwości i prokuratora generalnego
w istocie prowadzi do przejęcia prokuratury przez
rządzących. Świadczy o tym istotne ograniczenie nie-
zależności oraz możliwość pozbycia się prokuratorów
awansowanych do najwyższych struktur za czasów
rządów Prawa i Sprawiedliwości. Z przytoczonych
powodów klub Prawa i Sprawiedliwości będzie głoso-
wał za odrzuceniem tego projektu. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana marszałka
Józefa Zycha w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa
Ludowego.
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego
już od pierwszego czytania projektu ustawy wypo-
wiadał się pozytywnie na rzecz rozdzielenia stanowi-
ska prokuratora generalnego i ministra sprawiedli-
wości. Okoliczności się nie zmieniły, zajmujemy nadal
to samo stanowisko. Natomiast sam projekt ustawy,
szczególnie zaś niektóre jego postanowienia budzą
naszą wątpliwość.
Rozpocznę jednak, jeżeli można, od odniesienia
się do wypowiedzi pana posła Wassermanna. Otóż
pan poseł Wassermann w pewnym momencie powie-
dział, że podstawową cechą prokuratora powinna być
wrażliwość, wrażliwość na sprawy ludzkie. Podziela-
my ten pogląd, tylko że z tą wrażliwością różnie by-
wało i bywa; pomijam już kwestię tzw. czarnych
owiec, o których również pan poseł mówił, natomiast
chciałbym poruszyć kwestię prowadzonych często
przez całe lata przez prokuratury spraw, które potem
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Józef Zych
padały w pierwszej instancji, w drugiej instancji oka-
zywało się, że popełniano fatalne błędy w ocenie,
zwłaszcza jeśli chodzi o problemy gospodarcze. Bar-
dzo dobrze, że będzie składane to roczne sprawozda-
nie prezesowi Rady Ministrów, ale bardzo istotne
jest, żeby to sprawozdanie obejmowało konkretne
sprawy, przedstawiało m.in. problemy kierowanych
aktów oskarżenia, jakie były wyniki tego wszystkie-
go. Na przykład przy sprawozdaniu Najwyższej Izby
Kontroli wychodzi, co się dzieje z wnioskami kiero-
wanymi przez Najwyższą Izbę Kontroli, ile jest póź-
niej do tego zażaleń i tak dalej. A więc jest to sprawa
bardzo istotna.
Pan poseł Kalisz podniósł niezwykle ważne za-
gadnienie, zgłaszając równocześnie poprawkę, a spra-
wa dotyczy powoływania – choć ja będę mówić rów-
nież o odwoływaniu – prokuratora generalnego. To
jest nie tylko kwestia tzw. poślizgowa, o której pan
poseł mówił, ale to jest zagadnienie w ogóle występu-
jące w naszym systemie i ustroju dość dziwne. Po
pierwsze, ustanawia się, że w pewnych sytuacjach
uprawnionym do powołania prokuratora generalnego
jest i prezydent, i premier. Wydaje się, biorąc pod
uwagę wszystkie okoliczności, że takie uregulowanie
w pewnym sensie kłóci się z dotychczasowym porząd-
kiem prawnym. Oczywiście w naszym systemie
prawnym znana jest instytucja kontrasygnaty, ale
przecież nie chodzi o kontrasygnatę, tylko chodzi
o możliwość powoływania przez prezesa Rady Mini-
strów prokuratora generalnego, jeśli w określonym
czasie nie uczyni tego prezydent. Zgadzam się z pa-
nem posłem Kaliszem, że na to, aby ewentualnie
działać w razie bezczynności prezydenta, są możli-
wości i to możliwości konstytucyjne. To jest jedna
kwestia, ale jeszcze czymś dziwniejszym jest problem
możliwości odwoływania prokuratora generalnego.
I tu chciałbym powiedzieć, panie pośle sprawozdaw-
co, znakomity nasz prawniku, i panie ministrze, że
przecież problemem odwoływania i powoływania zaj-
mował się Trybunał Konstytucyjny. Trybunał Kon-
stytucyjny w sposób jednoznaczny stwierdził, że tyl-
ko ten organ, który powołał, jest władny odwołać.
A co się dzieje? Mamy trzy różne przypadki możliwo-
ści odwołania: odwołania przez prezydenta, odwoła-
nia przez Sejm, i to w dwóch różnych sytuacjach. Tak
więc z punktu widzenia orzeczenia, które jest jedno-
znaczne – a było to za prezydentury, przypomnę,
pana prezydenta Wałęsy i dotyczyło Krajowej Rady
Sądownictwa – sprawa jest oczywista. A więc jeżeli
nawet kieruje się najlepszymi intencjami, to obowiąz-
kiem Sejmu jest przede wszystkim badać, czy to jest
zgodne także z orzecznictwem Trybunału Konstytu-
cyjnego, na który ciągle się powołujemy. A więc
w tym miejscu nie mam żadnych wątpliwości w świe-
tle tego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, że
propozycja ta będzie niezgodna z tym jego orzecze-
niem.
77
Rozumiem, że były różne sytuacje i jeżeli dzisiaj
pan poseł Wassermann tak ładnie mówił o prokura-
turze, o różnych sprawach, to chcielibyśmy, żeby pro-
kuratura taka była, tylko jeżeli dziś mówimy o tym,
to trzeba pamiętać, że w ostatnim dwudziestoleciu
były różne okresy i jeżeli dzisiaj są określone zarzuty
do prokuratury, to nie można tego czynić tylko
w odniesieniu do dwóch, trzech, czterech lat, tylko
trzeba popatrzeć, co poszczególne koalicje, łącznie
z tymi, w których PSL uczestniczyło, robiły na rzecz
tego, żeby prokuratura rzeczywiście była również
organem ochrony państwa, nie tylko ścigania, co
przecież tak się wspaniale deklaruje.
Wysoki Sejmie! Sprawa praworządności, sprawa
prokuratury jako jednego z tych elementów, co po-
winno być bezwzględnie realizowane, wymaga zde-
cydowanych działań i wymaga – zgadzam się z tym
całkowicie – kontroli. Kiedy zabiegaliśmy o przyjęcie
do NATO, jako marszałek Sejmu byłem z oficjalną
wizytą w Stanach Zjednoczonych. W kongresie połą-
czone komisje zadały mi pierwsze pytanie: Czy jeste-
ście w stanie to zrobić i co zrobicie, jeżeli chodzi
o kontrolę, wtedy oczywiści cywilną, nad armią? Mo-
żemy to pytanie w pewnym sensie przenieść i zapytać
dzisiaj: Jak my widzimy tę kontrolę? Czy widzimy ją
wyrywkowo, doraźnie, czy chcielibyśmy, żeby Sejm,
żeby rząd, żeby społeczeństwo wiedziało, że może
sprawować tę kontrolę i żeby prokuratura odczuwała,
że jest przed kimś odpowiedzialna, ale odpowiedzial-
na realnie. Realnie, a nie tylko, powiedzmy, poprzez
pewne instytucje.
Myślę, że nie ma tutaj różnicy, bo przynajmniej
nie zauważyłem, co do jednej rzeczy, że wszystkim
nam chodzi o to, żeby prokuratura działała dobrze,
żeby wypełniała najlepiej swoje zadania, ale jedno-
cześnie pewnych rzeczy nie możemy upraszczać
i oczywiście nie wolno nam podchodzić do problemów,
które budzą wątpliwości, w sposób pobieżny, bo to
często nam się zdarza.
W związku z tym chcę oświadczyć, że Klub Posel-
ski Polskiego Stronnictwa Ludowego, popierając pro-
jekt ustawy, będzie głosować za nim, ale jednocześnie
poprze poprawkę zgłoszoną przez pana posła Kalisza.
Natomiast po raz kolejny chciałbym zwrócić uwagę,
że jest to naszym obowiązkiem, w szczególności wte-
dy, kiedy posłowie zgłaszają zastrzeżenia co do nie-
konstytucyjności rozwiązań, że to Prezydium Sejmu
i Sejm powinny się nad tym w pierwszej kolejności
zastanowić, aby nie dochodziło do tego, do czego do-
chodzi, że nagminnie Trybunał Konstytucyjny
stwierdza niezgodność przepisów czy całych ustaw
z konstytucją. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu marszałkowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Piotra
Krzywickiego, Koło Poselskie XXI.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
78 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Piotr Krzywicki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zajmujemy się
dzisiaj wycinkiem niesłychanie ważnej rzeczywisto-
ści, to znaczy zajmujemy się prokuraturą, organiza-
cją, instytucją, urzędem niesłychanie istotnym, od-
działywującym często na życie wielu Polaków, wielu
obywateli, bo zastosowanie nieuzasadnionego aresz-
tu, zatrzymania czy nawet przeszukiwania może
bardzo negatywnie odbić się na całym życiu człowie-
ka, którego to niesłusznie spotkało.
Projekt budzi emocje, ale na wstępie chciałbym
przede wszystkim powiedzieć, że moim zdaniem, na-
szym zdaniem, Koła Parlamentarnego Polska XXI,
niestety tego projektu nie można określić projektem
istotnym. On nie dotyka kwestii, które są najważniej-
sze. To są rozwiązania, które, chyba niestety, w swo-
im głównym założeniu są wyjściem takim medial-
nym, to znaczy był czas, kiedy media bardzo się tym
pasjonowały, ale to wszystko działo się poprzez drob-
ny wycinek kilku spraw, a tak naprawdę myślę, że
pan minister sprawiedliwości powinien opracować
kompleksową reformę prokuratury, oczywiście w kon-
sultacji z prokuratorami, ale nie tylko, również z przed-
stawicielami innych środowisk prawniczych, i nie
tylko prawniczych.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Gdyby celem tego
projektu było oddzielenie funkcji ministra sprawiedli-
wości od funkcji prokuratora generalnego, ale pozo-
stawienie prokuratora generalnego w konstrukcji,
w obrębie demokratycznego rządu polskiego, nie było-
by sprawy. Natomiast ten projekt zmierza do zupełne-
go, totalnego wyłączenia prokuratury i prokuratora
generalnego z instytucji demokratycznych, z instytu-
cji demokratycznego rządu, który przecież powstaje
w wyniku demokratycznego procesu wyborczego.
Chciałbym jeszcze jedną rzecz przypomnieć, wca-
le nie tak odległą, dotyczącą lat 80., kiedy jednym
z głównych postulatów „Solidarności” i innych śro-
dowisk opozycji demokratycznej – pan minister Czu-
ma na pewno to pamięta – był postulat, o dziwo, by
prokurator generalny, który w PRL-u był pewnie
jednym z najpotężniejszych ludzi, obok ministra
spraw wewnętrznych, był podporządkowany mini-
strowi sprawiedliwości. Wtedy opozycja demokra-
tyczna, podziemna „Solidarność” tego się domagała.
Ta historia wcale nie jest odległa. Warto by było się
zastanowić nad tym, przypomnieć sobie, jakie były
tego przesłanki w tamtym trudnym, niesłychanie
skomplikowanym czasie.
I na koniec jeszcze kwestia dotycząca meritum tej
ustawy – pan marszałek Zych o tym wspominał – kwe-
stia powoływania prokuratora generalnego. Ta proce-
dura jest niesłychanie skomplikowana. Jest to nieste-
ty taka procedura – bardzo chciałbym, żeby tak tego
nie trzeba było w przyszłości określać, ale to jest taka
polska procedura – niesłychanego komplikowania
pewnych rzeczy, a przez to osłabiania samego procesu.
Przecież to, o czym się mówi, na przykład powoływa-
nie prezesa telewizji, gdzie procedura jest niesłychanie
skomplikowana, chyba też niezbyt dobrze służy i zda-
niem wielu ludzi w Polsce... (Dzwonek)
Już kończę, panie marszałku.
…świadczy to o słabości państwa polskiego. Boję
się, że my po prostu przejdziemy obok tematu refor-
my prokuratury. Prokuratura potrzebuje – tutaj z ust
w zasadzie wszystkich przedmówców padało to
stwierdzenie – reformy, tylko że ta reforma zaczyna
się chyba nie od tego, co jest w tej chwili najistotniej-
sze. Bardzo dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jana
Widackiego, Demokratyczne Koło Poselskie.
Poseł Jan Widacki:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Przypomnę, że zanim do laski marszałkowskiej wpły-
nął rządowy projekt nowelizacji ustawy o prokuratu-
rze, ówczesny klub Lewicy i Demokratów złożył swój
projekt nowelizacji. Nasz projekt był reakcją na pato-
logie prokuratury, szczególnie takie jak nadmierne jej
upolitycznienie, zbiurokratyzowanie i wreszcie ubez-
własnowolnienie szeregowych prokuratorów. Dlatego
też chcieliśmy, aby rozdzielono funkcję z natury rzeczy
politycznego ministra sprawiedliwości od funkcji pro-
kuratora generalnego, który naszym zdaniem powi-
nien być apolityczny.
Chcieliśmy, aby prokurator generalny miał silną,
niezależną pozycję. Tę pozycję miała gwarantować
m.in. długa i niepowtarzalna kadencja. Chcieliśmy,
aby miał wysokie kwalifikacje zawodowe i moralne,
a także – rzecz bardzo istotna – postulowaliśmy, aby
pierwszym prokuratorem generalnym był sędzia
Sądu Najwyższego lub sędzia sądu apelacyjnego,
a więc osoba z jednej strony o dużym doświadczeniu
w sprawach karnych, ale z drugiej strony, co może
najważniejsze, osoba o pewnym nawyku niezawisło-
ści. Uważaliśmy, że w okresie odpolityczniania pro-
kuratury, oddzielania prokuratury od polityki jest to
kwalifikacja szczególnie istotna.
Chcieliśmy też spłaszczenia de facto pięciostop-
niowej, pięcioszczeblowej struktury prokuratury,
w której więcej prokuratorów zajmuje się innymi pro-
kuratorami niż śledztwami. Dlatego postulowaliśmy
likwidację jednego szczebla, mianowicie szczebla pro-
kuratur apelacyjnych.
Chcieliśmy wreszcie, aby prokurator prowadzący
sprawę miał zapewnioną niezależność i pewną auto-
nomię, ale żeby ponosił pełną odpowiedzialność za
podejmowane przez siebie decyzje, a więc chcieliśmy,
aby odpowiedzialność szła w parze z niezależnością,
aby nie była jak dotychczas w prokuraturze odpowie-
dzialnością rozmytą.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Jan Widacki
Przedstawiony projekt ustawy realizuje większość
naszych postulatów. Żałujemy, że nie wszystkie. Ża-
łujemy, że nie zracjonalizowano struktury prokura-
tury, że cofnięto się przed decyzją o likwidacji proku-
ratur apelacyjnych, a przypomnę, że uczyniono to na
skutek silnego lobbowania przez środowisko proku-
ratorów. Sam fakt takiego lobbowania w różnych
klubach i kołach poselskich świadczy o tym, jak głę-
boko nawyk politykowania jest zakorzeniony w pro-
kuraturze, a uwzględnienie tego lobbowania stanowi
niestety niedobrą zachętę na przyszłość.
Żałujemy także, że ustawa w naszym przekonaniu
za słabo wzmacnia pozycję prokuratora prowadzące-
go sprawę, za słabo wzmacnia jego niezależność wo-
bec przełożonych. Żałujemy też, że ustawa nie stwa-
rza jasnych kryteriów awansowania, utrwalając złe
nawyki serwilizmu i oportunizmu jako postaw uła-
twiających awans zawodowy.
Mając to wszystko na uwadze, ale mając przede
wszystkim na uwadze to, że ustawa realizuje więk-
szość naszych postulatów, uważając, że pod rządami
znowelizowanej ustawy prokuratura będzie bardziej
apolityczna, sprawniejsza niż obecna, będziemy gło-
sować za jej przyjęciem, ale będziemy także głosować
za poprawką zgłoszoną przez klub Lewicy z uzasad-
nieniem, jakie przedstawili i pan poseł Kalisz, i pan
marszałek Zych.
Na koniec jeszcze kilka słów pod adresem kryty-
ków tej ustawy. Nie potrafię polemizować z twierdze-
niem, że ustawa oddzielająca funkcję prokuratora
generalnego od funkcji ministra sprawiedliwości uza-
leżnia prokuraturę od rządu bardziej, niż to było
dotychczas. To już jest jakaś logika zupełnie nie z tej
planety. Jeśli ktoś wyraża obawę, że na podstawie tej
ustawy będzie możliwość oddelegowania przez pro-
kuratora generalnego byłego prokuratora prokura-
tury krajowej gdzieś do odległej prokuratury, to ja
rozumiem, że jest to echo tego, co zrobił pan proku-
rator generalny Ziobro z panią prokurator Wilkosz-
-Śliwą. To jednak i na gruncie dotychczasowej usta-
wy, jak widać, było możliwe.
Nie jest prawdą, że ta ustawa pozbawia rząd moż-
liwości wykonywania swoich konstytucyjnych obo-
wiązków w zakresie ochrony bezpieczeństwa. Rząd
oprócz ministra sprawiedliwości, prokuratora gene-
ralnego... (Dzwonek)
Jeszcze jedno zdanie, panie marszałku.
...ma przecież szereg instrumentów służących do
ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego. Od tego jest
minister właściwy do spraw wewnętrznych i od tego
jest szef ABW, szef CBA.
Wreszcie minister sprawiedliwości zachowuje sze-
reg uprawnień w zakresie uprawnień w stosunku do
prokuratora generalnego. Przypominanie, że liczeb-
ność i paralelność szczebli prokuratury i sądów ma
tradycję sięgającą jeszcze II Rzeczypospolitej, jest
nieporozumieniem. Przed wojną tak rzeczywiście
było, bo prokuratorzy byli przy sądach, nie było od-
79
rębnych prokuratur, a wszystkich prokuratorów
w Polsce było kilkuset. Dzisiaj mamy więcej proku-
ratur rejonowych niż przed wojną wszystkich proku-
ratorów wszystkich szczebli, więc przykład historycz-
ny jest jak najbardziej chybiony.
Będziemy głosować za przyjęciem tej ustawy i za
poprawką, o której była mowa. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Na tym zakończyliśmy wystąpienia w imieniu
klubów i kół.
Przechodzimy do pytań
W tej chwili mam zapisanych do głosu 3 posłów.
Pierwszy zabierze głos pan poseł Lech Kołakowski.
Czas – minuta i 30 sekund.
Poseł Lech Kołakowski:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pano-
wie Ministrowie! Oba przedłożone projekty w propo-
nowanym kształcie oznaczają poważne przeobrażenia
w dotychczasowym systemie funkcjonowania proku-
ratury.
Po pierwsze, czy nie uważacie państwo, że przy-
gotowany przez rząd projekt, który wprowadza okre-
sowe opinie pracy prokuratorów, uderza w niezależ-
ność tego organu? Jest oczywiste, że środowisko to
nie obawia się oceny merytorycznej swojej pracy,
sprzeciwia się natomiast tworzeniu mechanizmów,
które umożliwią wywieranie na prokuratorów dodat-
kowych nacisków. Zaproponowane rozwiązania mogą
doprowadzić do sytuacji, w których dany prokurator
podejmujący decyzje procesowe wbrew oczekiwaniom
przełożonych, a zgodnie z materiałem dowodowym,
może być zmuszony do określonych działań pod groź-
bą wystawienia negatywnej oceny, co w konsekwencji
będzie prowadzić do podporządkowania się kierow-
nictwu. Doprowadzi to do sytuacji, w której nawet
najdrobniejsza decyzja będzie uzgadniania i ustalana
z przełożonymi. Wynikiem tego będzie paraliż pro-
kuratury, jej osłabienie, niewydolność pod względem
organizacyjnym, a przede wszystkim uległość wobec
rządzących. Dziękuję, panie marszałku.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Beatę
Kempę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Beata Kempa:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie
Ministrze! Słuchając dzisiaj wypowiedzi naszych
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
80 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Beata Kempa
przedmówców w czasie wystąpień klubowych, któ-
rzy wygłosili takie dość płomienne przemówienia,
zapewniając Wysoką Izbę, że ta ustawa, moim zda-
niem przynosząca skutki tylko i wyłącznie pozorne
– jak spotkamy się za 2 lata, będę równie dobrze
umiała to państwu uzasadnić, bo niestety z taką
oceną również się spotkamy – to będzie odpolitycz-
niacie prokuratury. Moim zdaniem to będą czystki.
Jeżeli tak ma wyglądać odpolityczniacie, to pogra-
tulować.
Mówiono o tym, że ta ustawa ma odbiurokratyzo-
wać zbiurokratyzowaną prokuraturę. Nie widzę tam
absolutnie żadnego elementu, który spełniałby ten
warunek.
A co do już pełnej odpowiedzialności, panie pośle
Widacki, to naprawdę uważam, że nie dopatrzy się
pan tam absolutnie żadnego elementu, który wska-
zywałby na pełną odpowiedzialność prokuratorów,
przynajmniej w zakresie, który jest nowelizowany.
A zatem, panie ministrze, w świetle ostatnich wy-
darzeń pytam, w jaki sposób nowa ustawa ma zare-
agować czy ma przeciwstawić się temu, co stało się
ostatnio, a mianowicie odsunięciu prokuratora Ro-
cha od śledztw związanych prawdopodobnie, jak do-
nosi prasa, również dzisiaj ten temat jest omawiany,
z panem Dochnalem, dotyczących w ogóle prze-
stępstw zorganizowanych, jednego, jak też twierdzi
prasa, z najlepszych prokuratorów. (Dzwonek) Jak ta
ustawa będzie chroniła? Bo moim zdaniem, panie
prokuratorze i panie ministrze, będzie wręcz prze-
ciwnie. Będzie taka oto sytuacja, że prokuratura bę-
dzie zdecydowanie słabsza i nie będzie reagować na
tego typu przypadki, a pan jako minister sprawiedli-
wości nie będzie miał zupełnie żadnej możliwości
reakcji na takie sytuacje.
I drugie, ostatnie pytanie, panie marszałku:
A co dzieje się z projektem czy z zamysłem Plat-
formy Obywatelskiej zapowiadanym szumnie
w kampanii wyborczej w 2007 r., że oto nastąpi
coś takiego, jak powołanie instytucji sędziego
śledczego i tym samym likwidacja prokuratury?
Czy to, co teraz czynicie, jest zabiegiem takim,
o jakim powiedziałam: pozornym, niczego niewno-
szącym, wręcz przeciwnie, upolityczniającym jesz-
cze bardziej prokuratury? Czy ten pomysł z kam-
panii to również obietnica złożona społeczeństwu
w ramach tzw. cudu, który się nigdy nie spełni?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Jan Widacki: W trybie sprostowania.)
Ale w trybie sprostowana swojej wypowiedzi, jak
rozumiem?
Poseł Jan Widacki:
Było wymienione moje nazwisko w kontekście
takim, że jak myślę, pani posłanka nie zrozumiała
mojej wypowiedzi. Właśnie mówiłem, że czujemy nie-
dosyt w tym zakresie, tak że odebrała pani moją wy-
powiedź opacznie. (Oklaski)
(Poseł Beata Kempa: Ale jesteście za tym.)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ma-
rzenę Wróbel, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam pytanie
do wnioskodawców zarówno z Platformy Obywatel-
skiej, jak i z lewicy szeroko rozumianej. Dlaczego
państwo chcecie ograniczyć w tym projekcie ustawy
niezależność prokuratorów? Myślę tutaj przede
wszystkim o zmianach dotyczących art. 8 ustawy
o prokuraturze. Według ustawy w obecnym kształcie
prokurator obowiązany jest wykonywać zarządzenia,
wytyczne, polecenia przełożonego, natomiast polece-
nie dotyczące czynności procesowej prokurator prze-
łożony wydaje na piśmie, a na żądanie prokuratora
– wraz z uzasadnieniem. Jeżeli prokurator nie zgadza
się z tym poleceniem, może żądać jego zmiany lub
wyłączenia go od wykonywania czynności albo udzia-
łu w sprawie. O wyłączeniu rozstrzyga ostatecznie
prokurator bezpośrednio przełożony. W świetle pro-
ponowanej przez państwa redakcji art. 8 prokurator
nie ma takiej możliwości. Jest bezwzględnie obowią-
zany wykonywać zarządzenia, wytyczne, polecenia
przełożonego prokuratora. Polecenie nie może doty-
czyć treści czynności procesowej, ale prokurator sam
już nie ma możliwości zwrócenia się na piśmie i za-
żądania np. uzasadnienia tego polecenia. (Dzwonek)
Myślę, że jest to dla przełożonych bardzo wygodne.
Kolejne pytanie, które zadawałam także na posie-
dzeniu komisji sprawiedliwości: Jak możemy proce-
dować nad zmianą ustawy o prokuraturze, skoro nie
znamy tak naprawdę kluczowego rozporządzenia wy-
konawczego do tejże ustawy? Myślę tutaj o nowym
projekcie regulaminu wewnętrznego urzędowania
powszechnych jednostek prokuratury. Państwo nie
daliście nam tego kluczowego, w mojej ocenie, jeśli
chodzi o niezależność prokuratorów, rozporządzenia.
Nie bardzo sobie wyobrażam, jak możemy w tej chwi-
li nad tym projektem procedować, w sytuacji kiedy
mamy § 70 wyżej wymienionego rozporządzenia,
z którego wynika, że w ramach zwierzchniego nad-
zoru służbowego prokurator przełożony może dawać
rady w zakresie kierunków prowadzonego postępo-
wania i efektywnego wykonywania czynności proce-
sowych. W ustawie zwracaliśmy największą uwagę
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Marzena Dorota Wróbel
na tę niezależność prokuratora. To, czego nie można
będzie wykonywać poprzez polecenia, można będzie
wykonywać poprzez doradztwo. Proszę o odpowiedź
na te pytania. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu ministra sprawie-
dliwości pana Andrzeja Czumę.
Zapraszam.
Minister Sprawiedliwości
Andrzej Czuma:
Dziękuję bardzo, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Korzystając z re-
gulaminowego upoważnienia, pragnę odnieść się do
sprawozdania komisji sprawiedliwości, które przed-
stawił pan poseł Jerzy Kozdroń.
Na wstępie chcę przypomnieć, że ustawa, nad któ-
rą Wysoka Izba pracuje, jest jednym z priorytetów
Rady Ministrów. Naszym zasadniczym celem jest
zapewnienie niezależności prokuratury od bieżących
wpływów politycznych oraz zagwarantowanie proku-
ratorom jak najlepszych warunków pracy. Jestem
przekonany, że projekt ustawy o prokuraturze w wer-
sji przyjętej przez komisję sprawiedliwości – za co jej
bardzo dziękuję – spełnia wskazany wyżej postulat.
Szczegółowe rozwiązania zostały omówione przez
pana posła sprawozdawcę. Chciałbym nawiązać tylko
do kilku kwestii, tak aby głos ten zapisany był
w protokole obrad Wysokiej Izby.
Nie ulega wątpliwości, że najważniejszą zmianą,
która pozwoli na zapewnienie apolityczności proku-
ratury, jest rozdzielenie urzędu ministra sprawie-
dliwości oraz prokuratora generalnego. Samo znie-
sienie tej unii personalnej nie jest jednak wystarcza-
jące. Uważam, że równie istotne jest wprowadzenie
właściwego trybu powoływania prokuratora general-
nego oraz wymogów kwalifikacyjnych dla kandydata
na to stanowisko. Wydaje się, że przewidziany przez
art. 10a wymóg stażu pracy na stanowiskach czy to
prokuratora, czy to sędziego stanowi gwarancję, że
prokurator generalny będzie powoływany spośród
wybitnych prawników, którzy mają za sobą auten-
tyczne dokonania. Drugą gwarancję stanowi mecha-
nizm wyłaniania kandydata na prokuratora gene-
ralnego. Wskazywanie kandydatów przez Krajową
Radę Sądownictwa i Krajową Radę Prokuratury
będzie najlepszą, jak sądzę, gwarancją, że będą oni
reprezentowali najwyższy poziom etyczny i meryto-
ryczny. Sądzę, że zbyteczne jest przypominać tryb
powołania obu tych rad.
Powoływanie przyszłego prokuratora generalnego
przez pana prezydenta Rzeczypospolitej jest dowo-
81
dem wysokiej pozycji prokuratury wśród organów
państwa, a wynikający z Konstytucji Rzeczypospoli-
tej wymóg kontrasygnaty będzie gwarantował szero-
kie porozumienie polityczne. W tej materii posłucha-
liśmy naszych kolegów z Prawa i Sprawiedliwości.
Pierwotnie zamierzałem, aby prokuratora general-
nego powoływał prezes Rady Ministrów, rozumiejąc,
że prezydent powołuje ministrów konstytucyjnych
i osoby, które stoją najwyżej w hierarchii ustrojowej,
a prokurator, póki nie zmienimy konstytucji, taką
osobą nie jest. Ale przekonały mnie koleżanki i kole-
dzy, w związku z tym odstąpiliśmy od tego i postąpi-
liśmy tak, jak chcieli koledzy z PiS-u oraz koledzy
z SLD. Jesteśmy, generalnie mówiąc – chcę to pod-
kreślić bardzo mocno – otwarci na głosy opozycji.
I to, co dzisiaj usłyszeliśmy od pana posła Ryszarda
Kalisza, którego nie ma tutaj, ale złożył przecież na
piśmie poprawki, więc ich nie wycofa, będzie przed-
miotem naszej uwagi. Przecież drugie czytanie się
kończy, będą obrady komisji, więc uwzględnimy
z pewnością wiele uwag.
W tym miejscu chciałbym wyjaśnić, że propono-
wany przez komisję tzw. zastępczy tryb powoływania
prokuratora generalnego przez prezesa Rady Mini-
strów był, naszym zdaniem, do chwili przed tą deba-
tą, powiedziałbym ostrożnie, konieczny, aby zapobiec
nieobsadzeniu tego stanowiska w przyszłości. Pod-
kreślam, że, jak rozumiem, jest to przedmiotem roz-
ważań również panów posłów, którzy reprezentują
komisję sprawiedliwości.
Niekiedy podnosi się kwestię, że przeprowadzana
przez rząd reforma prokuratury pozbawi władzę wy-
konawczą wpływu na politykę karną, a także nie
pozwoli na zapewnienie przez rząd bezpieczeństwa
obywateli. Uważam, że obawa ta nie jest uzasadnio-
na. Należy bowiem podkreślić, że politykę karną
państwa kształtuje ustawodawca. Wara władzy wy-
konawczej od przesuwania penalizowanych okresów
przewidzianych w Kodeksie karnym, wara od opisów
czy przekształcania opisu czynu niedozwolonego,
który jest penalizowany w Kodeksie karnym.
Prokurator jest organem ochrony prawnej powo-
łanym do stosowania prawa karnego. Nie jest on tak-
że, w przeciwieństwie do Policji i innych służb, orga-
nem bezpieczeństwa państwa. Niezależność proku-
ratury od wpływu bieżącej polityki zapewni wprowa-
dzenie kadencji zarówno dla prokuratora generalne-
go, jak i prokuratorów apelacyjnych, okręgowych
i rejonowych. Gwarancji tych nie należy jednak trak-
tować jako wyłączenie prokuratury spod kontroli
konstytucyjnych organów państwa. Przeciwnie, pro-
jekt ustawy stwarza możliwość kontroli pracy proku-
ratury przez Radę Ministrów, ale na podstawie pre-
cyzyjnie określonych przesłanek – choć świat nie jest
doskonały – ograniczających sferę dowolności, tak
niebezpieczną dla naszego państwa.
Projekt ustawy zawiera wiele innych zmian, o któ-
rych już mówił pan poseł Kozdroń. Nie będę tego
powtarzał. Za kluczowe uważam doprecyzowanie za-
sad wydawania poleceń służbowych, uproszczenie
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
82 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Minister Sprawiedliwości Andrzej Czuma
struktury nadzoru oraz wypracowanie jasnych kry-
teriów awansu prokuratorów. Przy okazji pragnę
dodać, że reforma organizacyjna prokuratury zosta-
nie dopełniona zmianą sposobu sprawowania
zwierzchniego nadzoru służbowego, procedury roz-
patrywania skarg i wniosków. Istotną rolę odegra tu
system oceny pracy prokuratorów. Nad tym pracuje-
my. Są już pierwsze owoce prac zespołu, który powo-
łałem kilka miesięcy temu. Jest to też związane
z mocno już zaawansowaną informatyzacją pracy
prokuratury.
Reasumując, chcę powiedzieć, że projekt przed-
stawiony przez komisję w pełni pozwoli na zagwa-
rantowanie prokuraturze niezależności oraz wyso-
kiego statusu wśród organów państwa. Jestem zde-
terminowany i dołożę wszelkich starań, aby przepisy
reformujące ustrój prokuratury weszły w życie z dniem
1 stycznia 2010 r., tak jak to zapisano w projekcie
ustawy. Dlatego zwracam się do Wysokiej Izby z proś-
bą o uchwalenie ustawy. Chcę podziękować bardzo
wszystkim osobom zaangażowanym w prace legisla-
cyjne, przewodniczącemu, członkom sejmowej komi-
sji sprawiedliwości ze wszystkich ugrupowań, które
brały udział w pracach.
Teraz chciałbym wygłosić kilka uwag na temat
wypowiedzi pań i panów posłów. Trudno jest mi zro-
zumieć moje koleżanki i moich kolegów z opozycji,
gdy jednym niemal głosem ubolewają nad tym, że
rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego i mini-
stra sprawiedliwości pozbawi tak koniecznej kontro-
li politycznej pracę prokuratury, a zarazem chwilkę
później narzekają, że niektóre rozwiązania projekto-
wanej ustawy mogą naruszać niezawisłość prokura-
torską. Jest to sprzeczność, którą spostrzegłem
w wypowiedziach moich przedmówców. Prawda jest
taka. Jedni prokuratorzy są pracowici i dobrzy, inni
są leniwi i źli. To oczywiście zostanie wzięte pod uwa-
gę, gdy będzie rozpatrywane dalsze zaangażowanie
profesjonalne byłych prokuratorów w Prokuraturze
Krajowej.
Pan marszałek Zych powiedział, że poślizgowe ure-
gulowanie kłóci się z dotychczasowym systemem praw-
nym. Słuchałem go bardzo uważnie. Poproszę pana
ministra Wronę, aby odpowiedział panu bardziej szcze-
gółowo, właśnie dlatego że ogromnie szanuję pańską
wypowiedź i nie chciałbym nieostrożnie popełnić jakie-
goś błędu. Moim zdaniem nie godzi ono w dotychczas
sformułowany konstytucyjny porządek prawny.
Pan poseł Piotr Krzywicki powiedział, że projekt
nie dotyka najważniejszej kwestii. Słuchałem go bar-
dzo uważnie, ale nie doczekałem się wypowiedzi na
temat tego, jakich to mianowicie kwestii, więc jest
mi strasznie trudno odpowiedzieć, mimo całej mojej
sympatii dla kolegi Piotra Krzywickiego.
Znałem postulaty opozycji demokratycznej. Nigdy
nie wypowiadała się dokładnie co do usytuowania
funkcji prokuratora generalnego w systemie w odnie-
sieniu do członków rządu, choćby z tego prostego
powodu, że walczyliśmy wtedy o podstawowe rzeczy,
takie jak wolność wyboru przedstawicieli prawa, czło-
wieka i obywatela. Tak więc o tym zapewniam, po-
dobnie jak zapewniam, że program Platformy Oby-
watelskiej nie zawierał postulatu dotyczącego powo-
łania sędziego śledczego. Nigdzie czegoś takiego nie
ma. Radzę czytać uważnie, zanim padną publiczne
wypowiedzi dotyczące projektowanej ustawy.
Pan poseł prof. Jan Widacki popiera nasz projekt,
żałuje jedynie, że nie zlikwidowano apelacji. Wyraził
obawę, iż ktoś lobbował. Utrzymaliśmy apelację – nie
ma pana profesora, ale sądzę, że to do niego dotrze
– ponieważ zaważyło tutaj przekonanie, że powinny
istnieć biura do zwalczania przestępczości zorgani-
zowanej i korupcji, że wydziały sądowe w sądach
apelacyjnych powinny być kompatybilne z sądami
apelacyjnymi. Sprawdziło się także to, że administra-
cja apelacyjna prowadzi gospodarkę finansową i pra-
ce administracyjne.
Pan poseł Kołakowski powiedział, że system oce-
ny rodzi uległość. Nie bardzo zrozumiałem, jak on
miałby to rodzić, niemniej jednak stanowczo oświad-
czam, iż budujemy system oceny prokuratorów, bę-
dziemy go uściślać i precyzować, ponieważ nie da się
ocenić pracy prokuratora, a musi być on oceniany,
jeżeli nie będziemy wiedzieli, co on robił w przeszłości
i jak wykonywał swoją pracę.
Pani posłanka Kempa powiedziała, że ta reforma
będzie się wiązała z czystkami. Wygłosiła na ten te-
mat dłuższe przemówienie, ale nie chciała usłyszeć
mojej... O, jest pani posłanka. Powiedziała pani, że
z tą reformą wiążą się czystki. Nie bardzo wiem,
w jaki sposób miałoby się to odbyć, chyba że chodzi
o kolegów z Prokuratury Krajowej, którzy w ostatniej
chwili przed zakończeniem kadencji zostali odesłani
na ciepłą synekurę właśnie do Prokuratury Krajo-
wej. Pani dokładnie wie, o kogo mi chodzi. Pani do-
kładnie wie, że to jest prawda. Otóż tak, będziemy
oceniali pracę panów prokuratorów krajowych, bę-
dziemy starali się dać im szansę na wykonywanie
dobrej, solidnej pracy, ściganie przestępców i zapew-
nianie ochrony prawnej społeczeństwa.
Pani posłanka Wróbel pytała: Dlaczego chcecie
ograniczyć niezależność prokuratorów? Nie chcemy
ograniczać niezależności prokuratorów. W art. 8 w ogó-
le zakazuje się wydawania poleceń dotyczących prowa-
dzonych czynności procesowych, w związku z czym...
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Prokurator nie
może napisać protestu.)
...cieszę się, że uczyniliśmy zadość pani prośbie
o to, aby nie likwidować niezależności prokuratorów.
Pani posłanka Wróbel jest zwolenniczką miękkiego
sterowania i z pewnością wie, że jeżeli przepis jest
twardy, zwierzchnik nie może wydawać nakazów do-
tyczących pewnych czynności. Zarządzenia, wytycz-
ne i polecenia nie mogą dotyczyć treści czynności
procesowych. Zrobiliśmy to jeszcze dobitniej, niż
chciała tego pani posłanka.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Prokurator nie
może zaprotestować pisemnie. Proszę się do tego od-
nieść.)
Bardzo dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Czy pan poseł sprawozdawca będzie chciał zabrać
głos?
Bardzo proszę, pan poseł Jerzy Kozdroń, sprawoz-
dawca komisji.
Poseł Jerzy Kozdroń:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Ze strony
przedstawicieli klubów słyszeliśmy takie głosy –
z jednej strony prokuratura nie jest poddawana od-
powiedniej kontroli społecznej, ta kontrola jest za
słaba; z drugiej strony pojawił się zarzut, że proku-
ratura wyodrębni się jako osobna korporacja, za-
mknie się, będzie żyła własnymi problemami, unie-
zależni się od władzy wykonawczej. Władza publicz-
na nie będzie miała wtedy wpływu na prokuraturę.
Wydaje się, że ta krytyka, zarówno z jednej, jak i z dru-
giej strony, sugerująca, że albo społeczna kontrola
jest zbyt rozległa, albo jest jej za mało, wskazuje na
to, że za pomocą właśnie tego projektu udało się wy-
pośrodkować wpływ władzy publicznej na funkcjono-
wanie prokuratury, jak również zagwarantować nie-
zbędną niezależność tych organów. Ponieważ kiedy
słyszymy krytykę z różnych stron, czy to z jednej, czy
to z drugiej pozycji, dochodzimy do przekonania, że
to rozwiązanie jest trafne.
Chciałbym się tutaj konkretnie ustosunkować do
zarzutów dotyczących niekonstytucyjności, które są
zarzutami największego kalibru, a które najczęściej
wysuwa się w odniesieniu do projektu ustawy. Pan
poseł Wassermann powiedział, że przyznanie Krajo-
wej Radzie Sądownictwa uprawnienia do wystawia-
nia kandydata na prokuratora generalnego jest nie-
konstytucyjne, ponieważ Krajowa Rada Sądownictwa
– tak wynika z treści konstytucji – stoi na straży
niezależności i niezawisłości sądów, sędziów. Nie zga-
dzam się z takim stanowiskiem, ponieważ ta wyni-
kająca z konstytucji kompetencja nie jest w tym przy-
padku wyłączna. Nie mówi się, że Krajowa Rada
Sądownictwa zajmuje się tylko tym. Nie dość tego.
Pan w swoim wystąpieniu poruszył jedną bardzo
znamienną kwestię. Bez niezależnej, bezstronnej pro-
kuratury nie będzie niezawisłego i niezależnego sądu.
Tak więc wpływ na niezawisłość sędziowską będą
mieli niezależni i bezstronni prokuratorzy. Jeżeli tak,
to dobór, wskazywanie najodpowiedniejszych kandy-
datów przez Krajową Radę Sądownictwa czy kandy-
datów na prokuratora generalnego przez Krajową
Radę Prokuratorów stanowi spełnianie właśnie tego
wymogu. Jeżeli chodzi o Krajową Radę Sądownictwa,
to po prostu to nie jest jej wyłączna kompetencja, ona
może pełnić inne funkcje przewidziane ustawami.
KRS przedstawia swoich kandydatów do Rady Pro-
gramowej Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokura-
tury. Tego dotyczą zapisy innych ustaw. Nie chodzi
o wyłączną kompetencję polegającą na tym, że można
83
tylko tyle, ale nie więcej, bo konstytucja tego zaka-
zuje. Konstytucja nie zakazuje, tylko mówi: macie się
tym zająć, stoicie na straży tego, a dodatkowo może-
cie robić. Co prawda nie mówi tego, ale w domyśle to
wiemy.
Teraz zarzut likwidacji Prokuratury Krajowej.
Panie pośle, zarzut, że Prokuratura Krajowa została
zlikwidowana i że prokurator generalny będzie sobie
dobierał prokuratorów do Prokuratury Generalnej
jest naturalny. Ponieważ o co chodzi? Jaką rolę speł-
niać będzie Prokuratura Generalna? Będzie to apa-
rat usługowy prokuratora generalnego, będzie on
wypełniał jego, że tak powiem, funkcje, realizował
jego funkcje jako najwyższego naczelnego organu
prokuratury. I teraz czy możemy sobie wyobrazić sy-
tuację, że z mocy prawa prokuratorzy krajowi staliby
się prokuratorami generalnymi Prokuratury Gene-
ralnej, gdzie w większości mamy samych nominatów,
bo taka jest prawda, nominatów za określone zasługi
polityczne, którzy nie będą się identyfikowali z tą
polityką, z działaniem tego prokuratora generalnego.
Skoro prokurator generalny odpowiada za całość pro-
kuratury, za całość ścigania przestępczości, to w związ-
ku z tym musi też mieć aparat, który jest mu, że tak
powiem, przychylny i będzie realizował jego zalecenia
w Prokuraturze Generalnej.
Natomiast jeszcze raz chciałbym powiedzieć to,
czego nie powiedzieliśmy publicznie w projekcie usta-
wy, że przecież jeżeli prokurator generalny zapropo-
nuje prokuratorowi krajowemu pełnienie, podjęcie
obowiązków w prokuraturze apelacyjnej czy okręgo-
wej, to może się on sprzeciwić i przejdzie w stan spo-
czynku z pełnym wynagrodzeniem, bez względu na
wiek, bez względu na staż.
Pan poseł Krzywicki mówił, że jest skompliko-
wany system powoływania prokuratora generalne-
go. Ja już prostszego systemu nie znam, panie pośle.
Mamy dwa organy: Krajową Radę Sądownictwa
i Krajową Radę Prokuratorów. Zgłaszają one po jed-
nym kandydacie spośród czynnych prokuratorów
i sędziów, w tym sędziów Sądu Najwyższego, i pan
prezydent wybiera spośród tych dwóch kandydatów
jednego. Niech pan nie porównuje tego z prezesem
radiokomitetu czy z prezesem telewizji, bo tam jest
dopiero skomplikowany system wyboru, jak pan wi-
dzi. A potem najgorszy, najtrudniejszy jest system
odwoływania tych ludzi.
Chciałbym jedną rzecz podkreślić, która cały czas
przewijała się w pytaniach posłów, że w istocie rzeczy
ta nowelizacja to jest zamach na niezależność proku-
ratury, że w istocie rzeczy prokuratorzy nie będą
samodzielnymi podmiotami. Wręcz odwrotnie, w tej
ustawie przewiduje się zasadę odpowiedzialności
podmiotowej prokuratora. Prokurator będzie indy-
widualnie odpowiadał za prowadzone przez siebie
sprawy, tu nie będzie zbiorowej odpowiedzialności
tak jak dotychczas, że prokuratura prowadzi docho-
dzenie i potem nie wiadomo – bo na określone śledz-
two czy dochodzenie wpływano z różnych stron, po-
czynając od prokuratury apelacyjnej, okręgowej do
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
84 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Jerzy Kozdroń
rejonowej – kto za co i w jakim zakresie odpowiada.
To zostało w art. 8 i 8a wyodrębnione, że za treść
czynności procesowych odpowiada wyłącznie on.
A jeżeli zmienia decyzję prokuratora podległego, to
tylko prokurator bezpośrednio przełożony. I wtedy
musi zostawić ślad w postaci złożonych na piśmie
decyzji uchylających.
To wszystko, co chciałbym powiedzieć. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
I jeszcze podsekretarz stanu...
(Poseł Zbigniew Wassermann: Panie marszałku,
w sprawie sprostowania.)
W trybie sprostowania.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Zbigniew Wassermann:
Dziękuję.
Panie marszałku, myślę, że tu warto odwołać się
do doświadczenia i profesjonalizmu pana marszałka
Zycha. Rzeczywiście lekceważenie i lekkie przecho-
dzenie nad tym, co może stanowić przesłankę do nie-
konstytucyjności uchwalanych projektów, jest manie-
rą Sejmu. W sejmowej komisji sprawiedliwości jest
opinia ekspertów sejmowych dotycząca Krajowej
Rady Sądownictwa. Ona jest bardzo jednoznaczna
– że to jest niekonstytucyjne. Jeżeli więc już o tym
mówimy, to także uwzględniajmy, że są pewne sta-
nowiska, które przynajmniej trzeba zauważać.
I druga kwestia to jest kwestia związana z likwi-
dacją Prokuratury Generalnej.
(Poseł Jerzy Kozdroń: Krajowej.)
(Głos z sali: W 1990 r.)
Krajowej. Nie rozmawiamy o zjawiskach związa-
nych ze Służbą Bezpieczeństwa, więc myślę, że nie
potrzebujemy podpowiedzi do naszej debaty.
I kwestia druga. Niezależnie od tego, kto robi błę-
dy, jeżeli one są błędami, to warto zwrócić się ku
przeszłości. Była taka sytuacja, kiedy likwidowano
Urząd Ochrony Państwa i była sytuacja analogiczna
do tej, w której szef miał prawo dobierania sobie ludzi
jak chciał. I warto spojrzeć, co zrobił z tym Trybunał
Konstytucyjny. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Teraz głos zabierze podsekretarz stanu w Mini-
sterstwie Sprawiedliwości pan Zbigniew Wrona.
Bardzo proszę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Rzeczywiście, panie marszałku, ja też pamiętam to
orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Chodzi o pro-
blem, że jeden organ powołuje, a inny odwołuje. Ze-
chciał pan wyrazić myśl, że wydaje się to panu wąt-
pliwie z punktu widzenia konstytucji. Ja troszkę
inaczej jednak pamiętam to orzeczenie Trybunału
Konstytucyjnego, bo chodziło o odwołanie prezesa
Markiewicza, pierwsza połowa lat 90. I pamiętam, że
Trybunał Konstytucyjny stwierdził wtedy, że nie
można bezpośrednio wywodzić kompetencji do odwo-
łania z przepisu, który przewiduje kompetencje do
powołania. Bo tam mieliśmy taką sytuację, że przepis
ustawy regulował, kto powołuje, natomiast milczał
w kwestii odwołania. I wtedy trybunał wypowiedział
się, że musi być wyraźna procedura, co najmniej kom-
petencja przyznana jakiemuś organowi, do odwoła-
nia. Jeżeli dobrze pamiętam, to chyba tak to było.
A jeżeli chodzi o przykład, czy może być tak, że
ktoś inny jest sprawcą powołania, a ktoś inny spraw-
cą odwołania, to chcę się powołać na sytuację prawną
ministrów. Przecież z inicjatywy premiera, desygno-
wanego przez prezydenta, bo prezydent powołuje
członków Rady Ministrów, są powoływani ministro-
wie, ale Sejm może być sprawcą, przyczyną sprawczą
odwołania określonego ministra w wyniku wotum
nieufności w stosunku do konkretnego ministra.
A już przechodząc do ratio legis, po co to zrobiliśmy,
zrobiliśmy to po to, żeby wzmocnić niezależność
i gwarancję apolityczności prokuratury.
Chcę przypomnieć, że tutaj nie jest łatwa sprawa
z odwołaniem, ale jednak te procedury istnieją. Do-
piero wtedy moglibyśmy narazić się na poważny za-
rzut upolitycznienia, gdybyśmy całkowicie zostawili
tego prokuratora w rękach, było nie było, jednak or-
ganu władzy wykonawczej, jego powołanie i odwoła-
nie. Tutaj jednak jest współdziałanie, jest kwalifiko-
wana większość, jest debata nad tym, w jaki sposób
prokurator generalny realizuje politykę karną, i to
wszystko zapewnia kontrolę społeczną, kontrolę Sejmu
i oczywiście niezbędny wpływ – bo on jest konieczny
– władzy wykonawczej na to, kto pełni funkcję pro-
kuratora generalnego.
Panie marszałku, nie wiem, czy udało mi się pana
wątpliwości skruszyć, przynajmniej naruszyć może.
Byłbym bardzo dumny, gdyby mi się to udało. Prze-
praszam, pozwoliłem sobie przypomnieć to orzecze-
nie, na które pan marszałek się powoływał. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Pan marszałek Józef Zych w trybie sprostowania,
jak rozumiem.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Na wstępie
serdecznie panu dziękuję, że poważnie potraktował
pan moje uwagi, dziękuję panu szczerze. Natomiast,
drogi panie ministrze, drogi doktorze, którego, jak
pan wie, wiedzę bardzo szanuję, tylko przypomnę,
jakie były fakty.
Tak, potwierdzam, że dotyczyło to sytuacji, w któ-
rej nie określono organu, który odwołuje. I to
wszystko, co pan powiedział, poza jedną uwagą Try-
bunału Konstytucyjnego, i nie tylko, powinno być
uregulowanie, ale w tym kierunku, że organ, który
powołuje, jest jedynie uprawniony do odwołania. To
jest jedna rzecz. I druga – sprawa wielokrotnie była
przedmiotem w sądach. To, że trafiła do Trybunału
Konstytucyjnego, było również wynikiem tego, że
te problemy wcześniej występowały. To jest jedna
rzecz.
Druga. Panie ministrze, podnosiłem te kwestie,
bo jakkolwiek byśmy na to patrzyli, logika jest taka,
że ten, kto ma uprawnienie do powołania, powinien
odwoływać. Pan minister był uprzejmy mówić o tym,
że Sejm np. wyraża wotum nieufności wobec mini-
stra. Ale to prezydent, a nie Sejm, odwołuje – to jest
istota. To pierwsza kwestia.
Następna. Panie ministrze, chodziło mi bardziej
o kwestię ograniczenia, bo to jest ograniczenie, nie-
stety, uprawnień prezydenta Rzeczypospolitej, a jego
uprawnienia jako najwyższego przedstawiciela Polski
są konstytucyjnie określone. Wobec tego jeżeli jest
kontrasygnata, o której wspomniał pan minister
Czuma, to jest inna sytuacja, bo tam wyraźnie jest
to określone. Natomiast w pewnym sensie jest to za-
bieg taki: co by było, gdyby prezydent nie działał, ale
to jest ograniczenie pana prezydenta. Jakkolwiek
byśmy patrzyli na sprawę, danie uprawnień i prezy-
dentowi, i premierowi w sytuacji, kiedy można zobli-
gować pana prezydenta do tego, żeby konstytucyjnie
wykonywał swoje obowiązki…
Tak czy owak, panie ministrze, ta debata i dys-
kusja wśród nas, prawników, jest potrzebna i cen-
na. Myślę, że komisja, kiedy będzie rozważać wnie-
sione poprawki, zastanowi się nad tą sprawą. I o to
chodzi. Bo nigdy w Sejmie nie chodziło mi o to, żeby
rzucać puste słowa, bez uzasadnienia, tylko o to,
że jeżeli jest problem, to powinniśmy to zbadać.
Dlatego panu za to dziękuję i dziękuję, drogi dok-
torze. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu marszałkowi.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, proponuję, aby Sejm skierował ten projekt ponow-
nie do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka
w celu przedstawienia sprawozdania.
85
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spra-
wiedliwości i Praw Człowieka o senackim pro-
jekcie ustawy o zmianie dekretu o należnościach
świadków, biegłych i stron w postępowaniu są-
dowym (druki nr 2072 i 2157).
Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę
komisji panią poseł Barbarę Bartuś.
Poseł Sprawozdawca
Barbara Bartuś:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam przyjemność w imieniu Komisji Sprawiedliwo-
ści i Praw Człowieka przedstawić sprawozdanie z pierw-
szego czytania senackiego projektu ustawy o zmianie
dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron
w postępowaniu sądowym. Projekt ustawy jest za-
warty w druku nr 2072, natomiast sprawozdanie
komisji znajduje się w druku nr 2157.
Projektowana ustawa jest odpowiedzią na posta-
nowienie Trybunału Konstytucyjnego z 12 czerwca
2008 r., w którym to postanowieniu trybunał zasy-
gnalizował potrzebę podjęcia inicjatywy prawodaw-
czej w związku z luką prawną w regulacjach dotyczą-
cych zasad i procedury zaliczania podatku od towa-
rów i usług do kosztów sądowych z tytułu należności
objętych opodatkowaniem biegłych sądowych i in-
nych osób wykonujących czynności im zlecone w po-
stępowaniu sądowym, dochodzeniowym i admini-
stracyjnym.
Projekt Senatu zawiera propozycję nowelizacji dekre-
tu z 26 października 1950 r. poprzez dodanie w art. 10
po ust. 2 ust. 2a i włączenie do wynagrodzenia biegłe-
go kwoty podatku od towarów i usług, który biegły
obowiązany jest zapłacić na podstawie ustawy o tym
podatku. Proponowana treść przepisu skoreluje prze-
pisy dotyczące wynagradzania i sprawę zwrotu podat-
ku VAT biegłych z regulacjami dotyczącymi wynagra-
dzania adwokatów i radców prawnych.
Ustawa ma wejść w życie w terminie 14 dni od
dnia jej ogłoszenia. Przedmiot regulacji jest zgodny
z prawem Unii Europejskiej. Projekt zaopiniowały
pozytywnie lub nie wniosły żadnych zastrzeżeń na-
stępujące organy i podmioty: I prezes Sądu Najwyż-
szego, Krajowa Izba Radców Prawnych, Stowarzy-
szenie Sędziów Polskich „Justicia”, Stowarzyszenie
Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzy-
szenie Rzeczoznawców Ekonomicznych oraz Polskie
Stowarzyszenie Biegłych Sądowych do Spraw Wy-
padków Drogowych.
Komisja zajmowała się projektem na posiedzeniu
w dniu 2 lipca i projekt ten został przyjęty jednogłośnie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komi-
sji Sprawiedliwości i Praw Człowieka wnoszę o uchwa-
lenie ustawy bez poprawek. Dziękuję. (Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
86 Projekt ustawy o zmianie dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Zeno-
na Durkę w imieniu klubu Platforma Obywatelska.
Poseł Zenon Durka:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia sta-
nowiska Klubu Parlamentarnego Platformy Obywa-
telskiej co do senackiego projektu ustawy o zmianie
dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron
w postępowaniu sądowym (druk nr 2072).
Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku
dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 12 czerwca 2008 r. Trybunał
w swym rozstrzygnięciu zasygnalizował potrzebę
podjęcia inicjatywy prawodawczej w związku z luką
prawną w regulacjach dotyczących zasad i procedury
zaliczenia podatku od towarów i usług do kosztów
sądowych z tytułu należności poddanych opodatko-
waniu biegłych sądowych i innych osób wykonują-
cych czynności im zlecone w postępowaniu sądowym,
dochodzeniowym i administracyjnym.
W wyroku z dnia 12 czerwca Trybunał Konstytu-
cyjny zwrócił uwagę na konieczność, z punktu widze-
nia spójności systemu prawnego Rzeczypospolitej,
usunięcia istniejącej luki prawnej w zakresie stoso-
wania VAT i dokonania zmian prawnych, które wpro-
wadziłyby jednoznaczne i ujednolicone zasady
uwzględniania VAT przy ustalaniu należności osób,
którym organ władzy państwowej albo samorządo-
wej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych
przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności.
Dotyczy to zwłaszcza przychodów biegłych w postę-
powaniu sądowym, dochodzeniowym i administra-
cyjnym oraz adwokatów i radców prawnych. Sytuacja
z punktu widzenia pozycji jako płatników VAT obu
tych grup jest bowiem identyczna.
Mając na uwadze konieczność wykonania posta-
nowienia trybunału, kierując się brzmieniem jego
sentencji oraz motywami jego uzasadnienia, propo-
nuje się, by w dekrecie z dnia 26 października 1950
r. o należnościach świadków, biegłych i stron w po-
stępowaniu sądowym w art. 10 po ust. 2 dodać ust.
2a. Proponowany ust. 2a pozwala na doliczenie po-
datku VAT do wynagrodzenia biegłych wszystkich
kategorii, z wyjątkiem tych, którzy nie są płatnikami
VAT.
Pozytywnie projekt senacki zaopiniowały lub nie
wniosły zastrzeżeń organy i podmioty, które wymie-
niła pani poseł sprawozdawca, więc nie będę tego
powtarzał.
Ustawa powoduje skutki finansowe dla budżetu
państwa związane z koniecznością doliczania do wy-
nagrodzenia biegłych podatku VAT. Projektowana
ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując,
Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej reko-
menduje senacki projekt ustawy o zmianie dekretu
o należnościach świadków, biegłych i stron w postę-
powaniu sądowym i wnosi o jego przyjęcie. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Ewa Kierzkowska)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, głos zabierze pani poseł Beata
Kempa, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Beata Kempa:
Dziękuję, pani marszałek.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parlamen-
tarnego Prawo i Sprawiedliwość stanowisko w zakresie
senackiego projektu ustawy o zmianie dekretu o należ-
nościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu
sądowym, zawartego w druku nr 2072.
Przedmiotowy zakres proponowanych zmian to
propozycja nowelizacji dekretu z dnia 26 październi-
ka 1950 r. o należności świadków, biegłych i stron
w postępowaniu sądowym w zakresie włączenia do
wynagrodzenia biegłego kwoty podatku od towarów
i usług, który biegły obowiązany jest zapłacić na pod-
stawie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od
towarów i usług.
Dodać trzeba, że projektowana ustawa dotyczy
wyłącznie biegłych będących podatnikami podatku
od towarów i usług i przede wszystkim stanowi re-
alizację zalecenia Trybunału Konstytucyjnego. Try-
bunał wypowiedział się w postanowieniu z dnia
12 czerwca 2008 r., sygn. S 3/08. Trybunał zasygna-
lizował właściwym organom i instytucjom potrzebę
podjęcia inicjatywy ustawodawczej, która jest zwią-
zana z luką prawną w regulacjach dotyczących zasad
i procedury zaliczania podatków od towarów i usług
do kosztów sądowych z tytułu należności poddanych
opodatkowaniu tym podatkiem biegłych sądowych
i innych osób wykonujących czynności zlecone w od-
powiednich postępowaniach.
Wedle tejże zasady obecnie odbywa się to w ten
sposób, że sąd przyznaje biegłemu będącemu podat-
nikiem podatku od towarów i usług wynagrodzenie
bez uwzględnienia tego podatku, zatem to biegły po-
nosi pełen ciężar podatku od towarów i usług, pokry-
wając go z otrzymanego wynagrodzenia, nieuwzględ-
niającego podatku, i tym samym podatek ten prze-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym
Poseł Beata Kempa
staje być dla niego neutralny i jest też cechą obciąże-
nia fiskalnego. Dzieje się tak w odróżnieniu od regu-
lacji, które obowiązują wobec adwokatów, radców
prawnych wykonujących pomoc prawną lub obronę
z urzędu, to są przepisy rozporządzenia ministra
sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. Jednak
o ile generalnie idea nie budzi większych zastrzeżeń,
bo jest to z jednej strony zrównanie, jeśli idzie o pod-
mioty, jak powiedziałam, adwokatów, radców praw-
nych, o tożsamość w zasadzie czy może podobne
czynności, jeśli idzie o biegłych, w podobnych postę-
powaniach, o tyle zastrzeżenia w tej ustawie budzi
kwestia dotycząca braku oceny skutków regulacji,
czyli braku kosztów tej ustawy. Od odpowiedzi rzą-
du na pytania będziemy uzależniali decyzję w spra-
wie przyjęcia tejże ustawy, a to przede wszystkim
z uwagi na kryzys.
Biuro Analiz Sejmowych podjęło próbę określenia
tych kosztów, oczywiście biuro zakładało bardzo hi-
potetycznie wysokość należności biegłych, nie poda-
ło liczby spraw, które ewentualnie podlegałyby takim
rozwiązaniom. Dlatego Klub Parlamentarny Prawa
i Sprawiedliwości co do kwestii wykonania orzecze-
nia trybunału czy zalecenia Trybunału Konstytucyj-
nego jest zgodny co do idei. Natomiast niestety pro-
jekt ustawy nie zawiera bardzo ważnego czynnika,
jakim jest ocena skutków regulacji. Przypomnę, że
każdy projekt, który składają posłowie, projekt po-
selski, a już w szczególności projekt poselski płynący
z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwości,
w sytuacji, kiedy nie zawiera tego typu elementów,
jest natychmiast cofany przez marszałka i prosi się
o uzupełnienie tych elementów. Posłom jest trudniej
ustalić czy nakreślić bardzo precyzyjnie ocenę skut-
ków regulacji, ponieważ nie mają takich instrumen-
tów, jakie ma rząd, jakie mają poszczególne resorty
ministerstwa.
Panie marszałku, Wysoka Izbo, uzależniamy de-
cyzję od odpowiedzi pana ministra na pytanie, które
zresztą wyartykułuję w serii pytań do pana ministra.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie, pani poseł.
Bardzo proszę, stanowisko klubu Lewica przed-
stawi pan poseł Stanisław Rydzoń.
Zapraszam.
Poseł Stanisław Rydzoń:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze!
Senacka propozycja nowelizacji dekretu z dnia 26
października 1950 r. o należnościach świadków, bie-
głych i stron w postępowaniu sądowym jest kolejnym
działaniem tej Izby na rzecz uzupełnienia luki w sys-
87
temie prawa po wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Tym razem chodzi o wyrok z dnia 12 czerwca 2008 r.,
w którym trybunał zasygnalizował potrzebę podjęcia
inicjatywy legislacyjnej w zakresie potrzeby uzupeł-
nienia należności biegłego będącego podatnikiem
VAT o stawkę tego podatku przewidzianą dla wyko-
nywanych przez niego czynności. Nawiasem mówiąc,
w sprawie tej reprezentowałem Sejm przed Trybuna-
łem Konstytucyjnym i przypominam sobie te sygna-
lizacje. Pomimo uznania zaskarżonej ustawy za kon-
stytucyjną, trybunał stwierdził, że istnieje jednak
potrzeba uzupełnienia przepisów o ten element.
Biorąc za przykład adwokatów i radców prawnych
działających na rzecz strony z urzędu, którym sąd
dolicza do otrzymywanego wynagrodzenia także wła-
ściwą stawkę VAT-u, trybunał stwierdził wówczas, iż
obowiązujące prawo jest niespójne, ponieważ analo-
giczne zasady nie występują w przypadku biegłych
sądowych. A trzeba przypomnieć, że adwokaci i rad-
cowie prawni otrzymali wymienione prawo już od
1 stycznia 2005 r. Jeśli nawet sąd chciałby przyznać
biegłemu wynagrodzenie z właściwą stawką VAT-u,
nie może tego uczynić, gdyż w stosunku do tej grupy
podmiotów właściwa ustawa nie przewiduje takiej
możliwości. Jest to zadziwiające, gdyż szósta dyrek-
tywa Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmo-
nizacji przepisów państw członkowskich dotyczących
podatków obrotowych w art. 13 dopuszczającym
zwolnienia z podatku obrotowego niektórych rodza-
jów działalności wykonywanych w interesie publicz-
nym nie obejmuje swym zakresem świadczenia po-
mocy prawnej z urzędu ani działalności biegłych
sądowych. Oznacza to, że podlegają oni opodatkowa-
niu podatkiem pośrednim, zwanym obecnie VAT,
podatkiem od wartości dodanej, a skoro podlegają, to
powinni otrzymywać wynagrodzenie z doliczonym
właściwym VAT-em.
W przedstawionej sytuacji senacka poprawka do
dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron
w postępowaniu sądowym jest zasadna i godna po-
parcia. Poprawka ta eliminuje z obowiązującego pra-
wa dyskryminującą biegłych lukę. Wydaje się, że
pomimo iż rząd przygotował projekt podobnej nowe-
lizacji, wprawdzie innego aktu, o czym mowa w uza-
sadnieniu senackiego projektu, nie znalazłaby się ona
szybko w Sejmie z uwagi na koszty wprowadzenia
nowelizacji. Wiemy, że jest kryzys i wszędzie szuka
się oszczędności, tym bardziej należy cenić senacką
inicjatywę.
Klub Poselski Lewica popiera projekt ustawy zawar-
ty w sprawozdaniu Komisji Sprawiedliwości i Praw
i Człowieka i będzie głosował za jego przyjęciem.
Niezależnie od rozważań nad projektem ustawy,
należy zwrócić uwagę na ciągle nieuregulowaną po-
zycję biegłych występujących na zlecenie organów
państwa czy samorządów. Mam nadzieję, że problem
zostanie zauważony przez właściwe organy i również
tamta grupa biegłych zostanie w odpowiednim czasie
zgratyfikowana. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
88 Projekt ustawy o zmianie dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnic-
twa Ludowego głos zabierze pan poseł Stanisław
Olas, bardzo proszę.
Panie pośle zapraszam serdecznie do zabrania
głosu.
(Poseł Stanisław Olas: Moment, materiał.)
(Głos z sali: To może zrezygnować.)
(Poseł Stanisław Olas: Nie, nie zrezygnuję.)
Zarządzam 3 minuty przerwy.
(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 37
do godz. 17 min 39)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Wznawiam obrady.
W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowe-
go głos zabierze pan poseł Stanisław Olas.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Stanisław Olas:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Z upo-
ważnienia członków klubu Polskiego Stronnictwa
Ludowego pragnę przedstawić stanowisko w sprawie
senackiego projektu ustawy o zmianie dekretu o na-
leżnościach świadków, biegłych i stron w postępowa-
niu sądowym.
Projekt ustawy przewiduje zwiększenie wynagro-
dzenia biegłego będącego podatnikiem podatku od
towarów i usług o stawkę podatku przewidzianą dla
tego rodzaju czynności. Jednocześnie projekt ustawy
stanowi dostosowanie systemu prawa do postanowie-
nia Trybunału Konstytucyjnego regulującego zasady
i procedury zaliczania podatku od towarów i usług
do kosztów sądowych z tytułu należności poddanych
opodatkowaniu tym podatkiem biegłych sądowych
i innych osób wykonujących czynności im zlecone
w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i admi-
nistracyjnym.
Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego
poprze projekt ustawy o zmianie dekretu o należno-
ściach świadków, biegłych i stron w postępowaniu
sądowym. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Do zadania pytania zgłosiło się pięcioro pań i pa-
nów posłów.
Czy ktoś z państwa chciałby się jeszcze zapisać?
Bardzo proszę.
Zamykam listę.
Wyznaczam czas na zadanie pytania na 1 minutę.
Bardzo proszę, jako pierwszy pytanie zada pan
poseł Stanisław Rydzoń, Lewica.
Poseł Stanisław Rydzoń:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam pytanie,
w zasadzie dwa, do pana ministra. Panie ministrze,
w swojej opinii dla Senatu poinformował pan, iż
w ministerstwie przygotowano projekt nowelizacji
rozporządzenia w sprawie kosztów przeprowadzania
dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym,
który ma też zrealizować wyrok Trybunału Konsty-
tucyjnego. Przyznam się, że jestem trochę zdziwiony
taką oto sytuacją, że nowelizujemy dekret, jest to
przepis o randze ustawy, a równocześnie można to
samo załatwić rozporządzeniem. Chciałbym zapytać,
czy po prostu można te dwa ewentualne zamierzenia
legislacyjne traktować wymiennie: albo to, albo to,
i w zasadzie nie ma problemu.
Drugie pytanie. Panie ministrze, o skutkach bu-
dżetowych była już tutaj mowa – koszty, jeśli chodzi
o biegłych, wzrosną o 22%. Chodzi mi o to, czy przy-
padkiem (Dzwonek) nie popełniliśmy błędu, nie
wskazując tutaj w tej ustawie przepisów intertempo-
ralnych odnośnie do należności biegłych za pracę
wykonaną przed wejściem w życie ustawy, a rozlicza-
ną po. Myślę ewentualnie o jakichś niuansach zwią-
zanych z rozliczeniami. Dziękuję uprzejmie.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zada pan poseł Stanisław Stec, Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze!
Rozwiązanie problemu jest ważne na przyszłość. Jed-
nak, panie ministrze, co z zaszłościami? Dla mnie
bardzo dziwne jest to, że wymiar sprawiedliwości nie
chciał uznawać refundacji podatku VAT dla biegłych
sądowych, którzy byli już vatowcami. W związku
z tym sytuacja jest taka, że urzędy skarbowe żądają
teraz od biegłych zapłacenia VAT za 5 lat wstecz za
należności, których nie otrzymali, bo dostali oni
środki netto. Urzędy skarbowe żądają od tego VAT-u,
czyli ten VAT biegły musi zapłacić ze swoich pienię-
dzy. Zapłacić to powinien natomiast (Dzwonek) już
sąd. Zdaję sobie sprawę, że minister sprawiedliwości
– pisałem na ten temat interpelację – występował do
ministra finansów o łagodniejsze potraktowanie tych
zaległości, ale nic z tego nie wyszło. Wiem o tym, bo
przychodzą do mnie na dyżury poselskie biegli i py-
tają, z czego mają to zapłacić i jaka jest decyzja rządu.
Czy minister sprawiedliwości jest w stanie porozu-
mieć się z ministrem finansów? Dziękuję. (Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zada pani poseł Beata Kempa, Prawo
i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę, pani poseł.
Poseł Beata Kempa:
Dziękuję, pani marszałek. Jednocześnie przepra-
szam, pani marszałek, bo dwukrotnie powiedziałam
tu: panie marszałku, ale to tak z rozpędu.
Panie ministrze, moje pytanie, zresztą zapowie-
dziane w wystąpieniu klubowym, dotyczy kosztów
tej ustawy. Dzisiaj była mowa o kryzysie, o oszczę-
dzaniu. Panie ministrze, pytanie jest zatem następu-
jące: Jaki koszt dla budżetu państwa będzie stano-
wiło wykonanie tej ustawy? Czy posiadacie państwo
takie wyliczenie, a powinniście, ustosunkowując się
oczywiście w stanowisku do tego projektu? Jakie
będą te koszty?
Dlaczego o to pytam? Dlatego że o ile są uczestni-
cy postępowania, którzy ponoszą np. wstępne koszty,
czy też później rozliczają to w ramach stosownej opła-
ty, o tyle kwestia dotyczy np. osób skazanych, co do
których bardzo trudno czasami wyegzekwować kosz-
ty sądowe na rzecz Skarbu Państwa. Oczywiście ta
sytuacja nieco się już poprawia po wprowadzeniu
przez nas pewnych instrumentów dyscyplinujących,
ale jednak mimo wszystko zaległości względem Skar-
bu Państwa (Dzwonek) z tytułu kosztów sądowych,
opłat, grzywien są bardzo duże. Stąd wprowadzenie
jeszcze tego systemu może spowodować kolejne ob-
ciążenia.
Zatem pytanie podstawowe: Ile Skarb Państwa
będzie kosztować ta ustawa? Dziękuję.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zada pan poseł Mariusz Kamiński, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Mariusz Kamiński:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W opinii sporządzonej przez Biuro Analiz Sejmowych
o senackim projekcie ustawy o zmianie dekretu o na-
leżnościach świadków, biegłych i stron w postępowa-
niu sądowym przy ocenie merytorycznej i prawnej
proponowanych rozwiązań znalazła się pewna wąt-
pliwość. Chciałbym zapytać, jak pan minister odnie-
sie się do niej? Chodzi o redakcję ust. 2a w art. 10.
Przepis ten nakazuje podwyższyć wynagrodzenie
biegłego o stawkę podatku, a więc o stosunek pomię-
dzy wysokością obciążenia podatkowego a wielkością
podstawy opodatkowania. Sformułowanie: podwyż-
89
sza się o stawkę podatku, jest pewnym skrótem i choć
jest oczywiście w pełni zrozumiałe, to jednak, jak
podkreśla Biuro Analiz Sejmowych, nie powinno być
użyte w akcie prawnym rangi ustawowej. Jak pan
minister odniesie się do tej uwagi? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zada pani poseł Marzena Dorota Wróbel,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Panie ministrze, chciałabym wiedzieć, dlaczego
dzisiaj nowelizujemy dość stary akt prawny, jakim
jest dekret z 26 października 1950 r. o należnościach
świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądo-
wym, w sytuacji, kiedy od ponad roku, z tego, co pa-
miętam, w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowie-
ka leży złożony, zdeponowany tam przez posłów Pra-
wa i Sprawiedliwości kompleksowy projekt ustawy
o biegłych. Projekt ten właściwie rozstrzyga wszyst-
kie kwestie związane z powoływaniem, funkcjonowa-
niem biegłych. Dlaczego nie odbywają się prace nad
tamtym projektem? On został praktycznie zarzuco-
ny, zamrożony na etapie prac komisji, natomiast dzi-
siaj, na chybcika, bez (Dzwonek) wyliczenia kosztów
tej nowelizacji, nowelizujemy bardzo stary akt praw-
ny, jakim jest dekret.
Chciałabym również przyłączyć się do pytania
pana posła Rydzonia. Nie widzę tutaj w tym projekcie
przepisów przejściowych. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zada pan poseł Zenon Durka, Platforma
Obywatelska.
Poseł Zenon Durka:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W uzgodnieniu ze
stroną rządową chciałbym wnieść poprawkę do przed-
miotowego senackiego projektu ustawy w art. 2.
Art. 2 miałby, zgodnie z poprawką, następujące
brzmienie: Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycz-
nia 2010 r. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
90 Projekt ustawy o zmianie dekretu o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości pan Zbigniew Wrona.
Bardzo proszę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rzeczywiście pro-
blem podatku VAT naliczanego w stosunku do wy-
nagrodzenia biegłego jest bardzo poważny. Chciał-
bym przypomnieć, że od bodajże co najmniej 5 lat
w tej sprawie trwała korespondencja między kolejny-
mi ministrami sprawiedliwości i ministrem finansów,
były różne interpretacje tej kwestii, były również
rozbieżne orzeczenia Naczelnego Sądu Administra-
cyjnego. Spierano się o to, czy w ogóle VAT się należy.
Osobiście przekonywałem wiceministra finansów,
specjalnie udając się do niego z wizytą w tym celu, do
interpretacji, że VAT się nie należy. Ale nie ma co do
tego wracać.
Trybunał Konstytucyjny 12 czerwca 2008 r. tę
kwestię przesądził i rzeczywiście VAT się należy.
W tej sytuacji do kierunku tego ruchu legislacyjnego,
do tej inicjatywy legislacyjnej należy odnieść się po-
zytywnie. Minister sprawiedliwości również odnosił
się pozytywnie do idei powiększenia wynagrodzeń
biegłych o kwotę, która wynika z naliczenia podatku
VAT. Opracował i poddał uzgodnieniom międzyresor-
towym dwa rozporządzenia: w sprawie wynagrodze-
nia biegłych i w sprawie wynagrodzenia tłumaczy
przysięgłych.
I od razu, odpowiadając panu posłowi Rydzoniowi,
w moim przekonaniu można te dwie regulacje trak-
tować wymiennie. To znaczy, można osiągnąć ten
sam cel, zmieniając te rozporządzenia. Czyli uwa-
żam, że cel tej inicjatywy, aczkolwiek należy się
z życzliwością odnieść do jej kierunku, może być osią-
gnięty innymi środkami.
Przepisów intertemporalnych, o które pytał pan
poseł Rydzoń, rzeczywiście tutaj nie ma, ale ich być
nie musi, ponieważ wynagrodzenie biegłego jest za-
wsze wynagrodzeniem brutto, zatem nie musimy
regulować stanów faktycznych, które nastąpiły przed
wejściem w życie ustawy. Jasno określona data wej-
ścia ustawy w życie powoduje, że będziemy naliczać
to podwyższone wynagrodzenie od tej daty, więc tutaj
przepisy intertemporalne, nie wiem, czy dobrze zro-
zumiałem pytanie, chodziło o…
(Poseł Stanisław Rydzoń: Pracę wykonaną przed,
a rozliczoną potem.)
Tak, tutaj mamy taką sytuację, że oczywiście pła-
ci się to wynagrodzenie w momencie, kiedy sąd je
przyznaje. We wszystkich procedurach znana jest
instytucja przyznawania przez sąd wynagrodzenia
biegłemu w drodze zarządzenia. Oczywiście sąd bie-
rze pod uwagę przepisy, które obowiązują w chwili
wydawania tego zarządzenia. A kiedy je wydaje? No
wtedy, kiedy udziela zaliczki, to jest wcześniej, albo
kiedy ta opinia zostaje przyjęta przez sąd i oceniona
jako wykonanie postanowienia sądu o powołaniu bie-
głego.
Natomiast rzeczywiście pojawia się kwestia za-
szłości, pytał o to pan poseł Stec. Minister sprawie-
dliwości również dostrzega ten problem, ponieważ
wskutek niejasnego stanu prawnego i pewnych róż-
nic w interpretacji czy różnic w orzecznictwie tylko
niektórzy biegli płacili podatek VAT, duża część
z nich tego podatku nie odprowadzała. Jak pamię-
tam, minister sprawiedliwości co najmniej dwukrot-
nie występował w tym roku do ministra finansów
z prośbą o rozważenie wystosowania pewnego ogól-
niejszego pisma do wszystkich urzędów skarbowych,
aby traktowały biegłych z życzliwością, żeby pode-
szły konstruktywnie i po prostu brały pod uwagę
niejasny stan prawny, nie dochodziły, tylko podejmo-
wały decyzję o umorzeniu postępowań w sprawie
zaległych podatków. Jednak ta inicjatywa nie spotka-
ła się z pozytywnym odzewem, choć minister finan-
sów widzi taką możliwość. Zgodnie z przepisami
prawa konkretne urzędy skarbowe będą rozstrzyga-
ły sprawy, biorąc pod uwagę konkretne sytuacje.
Taka sytuacja ma miejsce obecnie.
I sprawa absolutnie podstawowa, o której mówiła
pani poseł Kempa – bardzo dziękuję za ten głos – ja-
kie koszty będzie powodowała ustawa. Otóż ogółem
należy się liczyć z kwotą 37 mln zł rocznie, zatem są
to bardzo wysokie koszty. Od razu powiem, że ta
kwestia wypłynęła już na etapie przygotowywania
i międzyresortowego uzgadniania projektów rozpo-
rządzeń w sprawie wynagrodzeń biegłych i w sprawie
wynagrodzeń tłumaczy przysięgłych. O ile nie zgła-
szano uwag co do meritum, co do legislacji, to z Mi-
nisterstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
wpłynął postulat wstrzymania prac albo też ustale-
nia takiego vacatio legis, aby w tym roku nie obciążać
budżetu spraw wewnętrznych tymi kwotami. To jest
właśnie powód, ta trudna sytuacja, te postulaty i stwier-
dzenia, że nie ma pokrycia dla tak znacznego wzro-
stu kosztów, sprawiły, że te rozporządzenia nie zo-
stały wydane.
Zatem, odnosząc się przychylnie co do idei, muszę
stwierdzić, że ze względu na trudną sytuację finan-
sową nie jest możliwe tak szybkie wprowadzenie tej
regulacji, jak chciała tego Wysoka Izba, jak planował
Senat w swoim projekcie i w sprawozdaniu komisji.
Dlatego też pozytywnie odnoszę się do poprawki, któ-
ra została przedstawiona przez pana posła Durkę.
Chciałbym jeszcze powiedzieć, że jutro upływa
termin zgłaszania ostatecznych uwag do projektu
stanowiska rządu, będziemy dysponowali projektem
stanowiska. Myślę, że w związku ze głoszoną popraw-
ką ta sprawa jeszcze raz powinna być przedmiotem
debaty na posiedzeniu komisji sejmowej. Dziękuję
bardzo.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o Służbie Celnej
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu ministrowi.
Głos zabierze sprawozdawca komisji pani poseł
Barbara Bartuś.
Bardzo proszę.
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawie-
dliwości Zbigniew Wrona: Ojej, przepraszam panią.
Ustosunkowałem się do dwóch pytań, zapomniałem
o tym, że były jeszcze dwa. Na piśmie, pani poseł,
tak?)
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: A mnie?)
(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawie-
dliwości Zbigniew Wrona: Też właśnie tak?)
Poseł Barbara Bartuś:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałabym powie-
dzieć, że projekt ustawy, jak wszyscy zauważyliśmy,
nie zawierał wskazania, jakimi kosztami zostanie
obciążony Skarb Państwa. Sprawa kosztów dla bu-
dżetu państwa nie była też podejmowana na posie-
dzeniu komisji, natomiast, jak powiedział pan mini-
ster, jest ona ważna i myślę, że to, że została złożona
poprawka, spowoduje, że komisja też będzie zmuszo-
na dokładniej przyjrzeć się tej ustawie.
Uznaliśmy w komisji, że właściwe jest korelowanie
naliczania podatku dla biegłych z sytuacją, jaka obo-
wiązuje w przypadku adwokatów i radców. Tak że
chciałam podkreślić, że sprawa kosztów nie była pod-
noszona. Na ten moment tyle, dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
kę, proponuję, aby Sejm skierował ten projekt ponow-
nie do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka
w celu przedstawienia sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, iż
Sejm propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Admi-
nistracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji
Finansów Publicznych o rządowym projekcie
ustawy o Służbie Celnej (druki nr 1492 i 2095).
Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę
komisji pana posła Leszka Cieślika.
Poseł Sprawozdawca Leszek Cieślik:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt zaprezentować sprawozdanie połączo-
91
nych Komisji Finansów Publicznych i Administracji
i Spraw Wewnętrznych wobec rządowego projektu
ustawy o Służbie Celnej, druk nr 1492. Sprawozdanie
połączonych komisji zawarte jest w druku nr 2095.
Regulacje zawarte w przedłożeniu rządowym są
elementem niezbędnym w procesie naprawy i rozwo-
ju oraz wzmocnienia statusu funkcjonariuszy cel-
nych. Przygotowane rozwiązania mają na celu stwo-
rzenie jednolitego, umundurowanego, transparent-
nego w swoim działaniu korpusu Służby Celnej.
Rozwiązania zawarte w projekcie rządowym mają
w szczególności na celu modernizację Służby Celnej
w obszarach: sprawnej obsługi obrotu towarowego na
zewnętrznej granicy Unii Europejskiej, skutecznego
zwalczania przestępstw skarbowych, zapewnienia
ułatwień dla przedsiębiorców. Dostosowują także re-
gulacje zawarte w prawie krajowym do zmian, które
wystąpiły w prawie wspólnotowym. Projekt zawiera
także doprecyzowanie i uzupełnienie obowiązujących
unormowań dotyczących pragmatyki służbowej
funkcjonariuszy Służby Celnej, wprowadza rozwią-
zania prawne mające wzmocnić status funkcjonariu-
sza Służby Celnej.
Jednym z głównych rozwiązań jest m.in. zmiana
statusu szefa Służby Celnej. Zmiana określa pozycję
szefa Służby Celnej jako organu administracji pu-
blicznej o ściśle sprecyzowanych kompetencjach oraz
jako zwierzchnika Służby Celnej. Szef Służby Celnej
kieruje tą służbą, ponosi też odpowiedzialność za re-
alizację przypisanych jej zadań.
Projekt ustawy wprowadza możliwość oddelego-
wania funkcjonariusza do wykonywania pracy poza
Służbą Celną, np. gdy zachodzi konieczność współ-
pracy międzyresortowej lub międzynarodowej. W pro-
jekcie reguluje się kwestię uprawnienia do skierowa-
nia funkcjonariusza do pełnienia służby w sytuacjach
nadzwyczajnych. Uprawnienie to przysługuje szefowi
Służby Celnej. W tym czasie funkcjonariusz pozosta-
wać będzie w ciągłej dyspozycji przełożonego, nie
będzie mógł m.in. wykorzystywać urlopu. Jest to
wzmocnienie działania Służby Celnej w sytuacjach
nadzwyczajnych, związanych w szczególności ze
wzrostem potrzeby zapewnienia ochrony i bezpie-
czeństwa obywateli Unii Europejskiej, chodzi np.
o sytuacje kryzysowe na granicy.
Projekt zawiera także przepisy związane z resty-
tucją uprawnień poprzez określenie zasad wypłaty
uposażeń funkcjonariuszom przywróconym do służ-
by. Jest to dostosowanie rozwiązań do tych, jakie
funkcjonują w innych służbach.
Rozwiązanie przyjęte w projekcie porządkuje sys-
tem nadawania stopni służbowych oraz zasady war-
tościowania stanowisk. Proponowana regulacja prze-
widuje przyznanie szeregu uprawnień socjalnych,
określa zasady przyznawania dodatku za wieloletnią
służbę, mówi o prawie do dodatkowego urlopu wypo-
czynkowego, uprawnieniach do uzyskania przez
funkcjonariusza równoważnika pieniężnego z tytułu
dojazdu do miejsca pełnienia służby.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
92 Projekt ustawy o Służbie Celnej
Poseł Sprawozdawca Leszek Cieślik
Projekt ustawy zawiera przepisy dotyczące upraw-
nień zwiększających skuteczność działań kontrol-
nych, proponuje szereg ułatwień dla podmiotów go-
spodarczych dzięki wdrożeniu jednolitego trybu po-
stępowania przy wydawaniu pozwoleń na stosowanie
ułatwień i uproszczeń w procesie celnym łączącego
elementy postępowania w sprawach celnych i kontro-
li celnej, tworzy jednolity tryb kontroli towarów wy-
krywanych przez Służbę Celną. Porządkuje także
kwestie dotyczące zadań wykonywanych w obszarze
gier i zakładów wzajemnych. Zadania realizowane
dotąd przez komórki Ministerstwa Finansów, izby
skarbowe i urzędy skarbowe przekazane zostały do
wykonania izbom i urzędom celnym. Projekt zawiera
także wiele innych ważnych rozwiązań potrzebnych
do realizacji zadań Służby Celnej.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W toku prac połą-
czonych komisji powołana została 20 lutego 2009 r.
podkomisja nadzwyczajna, która odbyła kilkanaście
posiedzeń. W pracach podkomisji, a także połączo-
nych komisji, strona społeczna była szeroko repre-
zentowana przez związki zawodowe działające w Służ-
bie Celnej. W pracach brały też udział środowiska
gospodarcze. Rząd reprezentował, wraz z zespołem,
podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, szef
Służby Celnej, pan Jacek Kapica. W toku prac pod-
komisji posłowie przedłożyli kilkadziesiąt poprawek,
które w większości miały charakter redakcyjny, le-
gislacyjny, doprecyzowujący, a także uwzględniały
inne terminy wejścia w życie ustawy.
W toku prac nad poszczególnymi zapisami projek-
tu ustawy przeprowadzono szeroką i wnikliwą dys-
kusję. Najwięcej emocji i kontrowersji w trakcie prac
podkomisji i połączonych komisji wzbudził, szczegól-
nie po stronie społecznej, brak w przedłożeniu rządo-
wym uprawnień operacyjno-rozpoznawczych, które,
przypomnę, zostały zabrane Służbie Celnej ustawą
o CBA, a także brak korzystniejszych uprawnień
emerytalnych. Zgłoszone w tej materii poprawki zo-
stały przez połączone komisje odrzucone. Zgłoszono
trzy wnioski mniejszości. Dwa dotyczą uprawnień
emerytalnych, jeden dotyczy zwolnienia funkcjona-
riusza z odbywania szkolenia i egzaminu.
Podsumowując, chciałbym powiedzieć, że połączo-
ne Komisje Finansów Publicznych oraz Administra-
cji i Spraw Wewnętrznych rekomendują Wysokiej
Izbie przyjęcie projektu ustawy w brzmieniu zapro-
ponowanym w sprawozdaniu. Dziękuję za uwagę.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń
w imieniu kół poselskich.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę, w imieniu klubu Platforma Oby-
watelska głos zabierze pan poseł Janusz Chwierut.
Poseł Janusz Chwierut:
Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Mam przyjemność przedstawić stanowisko Klubu
Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej wobec
projektu ustawy o Służbie Celnej (druk nr 1492) oraz
sprawozdania Komisji Finansów Publicznych (druk
nr 2095).
Jak mówił sprawozdawca komisji, ustawa ta bu-
dziła duże zainteresowanie strony społecznej, zarów-
no na poziomie prac podkomisji, jak i komisji. Odby-
ła się bardzo ożywiona dyskusja. W czasie prac pod-
komisji strona społeczna zgłosiła wiele uwag, które
po części zostały zrealizowane. Uwagi i ewentualne
poprawki zgłaszał także pan minister. Opracowane
zostało sprawozdanie. Jednak, jak to zwykle bywa,
nie wszystkie kwestie można rozwiązać, my także
tego nie uniknęliśmy.
Skupię się na poprawkach, które, zdaniem klubu
Platformy Obywatelskiej, powinny znaleźć się jeszcze
w tej ustawie. Są to poprawki, które są wynikiem
dialogu i pewnego konsensusu pomiędzy stroną spo-
łeczną a rządem.
W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej propo-
nuję zmienić art. 23 ust. 4. Zmiana ta polega na wy-
kreśleniu upoważnienia dla ministra właściwego do
spraw finansów publicznych do określenia stanowisk
komórek organizacyjnych, w których zadania wyko-
nywane są przez członków poszczególnych służb.
Przyjęcie proponowanej poprawki pozwoli na ewolu-
cyjne przeprowadzenie procesu zmiany statusu pra-
cowników, funkcjonariuszy celnych.
Proponujemy zmianę w art. 105 poprzez dopisanie
pkt 11. Zmiana ta jest zasadna. Jest to propozycja
dopisania przepisu umożliwiającego zwolnienie funk-
cjonariusza ze służby w przypadku osiągnięcia przez
niego wieku emerytalnego, jeżeli okres służby umoż-
liwia mu uzyskanie prawa do emerytury, jako fakul-
tatywnej przesłanki do zwolnienia ze służby.
Proponujemy przeniesienie z art. 156 do rozdzia-
łu 14 przepisów przejściowych i nadanie mu numeru
239 oraz dodanie ust. 3. Ten zapis ma związek ze
zmianami legislacyjnymi w rządowym projekcie
ustawy o finansach publicznych.
Przewidujemy zmiany w art. 158 – przedmiotowa
poprawka rozszerza katalog funkcjonariuszy upraw-
nionych do otrzymania równoważnika pieniężnego
z tytułu dojazdu do miejsca pełnienia służby.
Zmiana w art. 189 polega na umożliwieniu złoże-
nia do szefa Służby Celnej odwołania od decyzji
o zwolnieniu ze służby.
Zmiana w art. 211 ma charakter legislacyjny.
Zmiana w art. 222 polega na wskazaniu daty gra-
nicznej w zakresie stosowania uchylonych przepisów
ust. 2, co pozwoli na wprowadzenie dłuższego okresu
przejściowego na dokonanie opisu i wartościowania
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o Służbie Celnej
Poseł Janusz Chwierut
stanowisk Służby Celnej. Był to jeden z bardzo istot-
nych postulatów strony społecznej, żeby wartościo-
wania stanowisk nie wprowadzać już w tej ustawie
od okresu jej obowiązywania, tylko wprowadzić dłuż-
szy okres vacatio legis, żeby obowiązywało to dopiero
od roku 2011.
Proponuje się także dodanie art. 222a. Propono-
wane zmiany polegają na określeniu korelacji dotych-
czasowych stopni służbowych ze stopniami wprowa-
dzonymi projektem ustawy o Służbie Celnej.
Proponuje się także wykreślenie art. 223. Zmiana
ta jest wynikiem wykreślenia upoważnienia ustawo-
wego dla ministra właściwego do spraw finansów
publicznych do określenia komórek, w których pełnią
służbę funkcjonariusze lub pracują członkowie kor-
pusu służby cywilnej.
Proponuje się dodanie po art. 223 art. 223a celem
zapewnienia ciągłości oraz prawidłowości realizacji
zadań Służby Celnej; uzasadnione jest umożliwienie
członkom korpusu służby cywilnej wykonywanie po-
wyższych zadań w okresie przejściowym. Ostatnia
poprawka – w art. 242, zmiana niniejsza polega na
określeniu dłuższego vacatio legis dla obowiązywania
przepisów normujących dodatki funkcyjne.
Jedną z kluczowych kwestii, która, niestety, nie
została rozwiązana w tej ustawie, ale chyba świado-
mie, jest kwestia uposażeń emerytalnych. Ta kwe-
stia, zdaniem i komisji, i Klubu Parlamentarnego
Platformy Obywatelskiej, powinna być rozstrzygnię-
ta dla wszystkich służb mundurowych i jest taka
deklaracja, że w momencie, kiedy będzie odbywała
się dyskusja na temat emerytur dla służb munduro-
wych, kwestia tychże emerytur dla Służby Celnej
zostanie także rozstrzygnięta. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Dziękuję.
Bardzo proszę, głos zabierze pani poseł Marzenna
Drab, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzenna Drab:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam za-
szczyt przedstawić stanowisko wobec rządowego pro-
jektu ustawy o Służbie Celnej wraz z projektami
aktów wykonawczych zawartego w druku nr 1492.
Projektowana ustawa zakłada zmodernizowanie
Służby Celnej oraz wprowadzenie rozwiązań praw-
nych w Służbie Celnej na podstawie zebranych do-
świadczeń na gruncie funkcjonowania dotychczaso-
wej ustawy z dnia 24 lipca 1999 r., jak również po-
stulatów środowiska Służby Celnej. Ustawa o Służbie
93
Celnej jest jedną z ważniejszych ustaw. Jest ona usta-
wą pragmatyczną, wpływającą na bezpieczeństwo
państwa, jak również budżet państwa. Chcę w tym
miejscu powiedzieć rzecz bardzo istotną. Wpływy
z działalności Służby Celnej stanowią ponad 40%
dochodu budżetu państwa. Wschodnia granica Rze-
czypospolitej Polskiej jest jednocześnie granicą Unii
Europejskiej. Ten fakt stawia przed naszą Służbą
Celną wysokie wymagania podczas pełnienia obo-
wiązków służbowych. Przede wszystkim oczekuje się
szczelności granicy Unii Europejskiej i sprawnego
działania funkcjonariuszy celnych tam pracujących.
Spodziewaliśmy się więc nowoczesnych rozwiązań
usprawniających pracę pracowników Służby Celnej,
gwarantujących odpowiednie ich wynagradzanie, jak
również stworzenie nowoczesnych, nastawionych na
efektywność, narzędzi motywacyjnych.
Przedłożony przez rząd projekt ustawy celnej zo-
stał oceniony przez klub Prawo i Sprawiedliwość
negatywnie. Tylko strona związkowa środowiska
celnego złożyła ok. 200 poprawek do przedłożonego
projektu. W takiej sytuacji łatwiej jest przygotować
nowy projekt ustawy, niż poprawiać istniejący. Jed-
nakże Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość,
widząc konieczność poprawy funkcjonowania Służby
Celnej, zwiększenia bezpieczeństwa państwa i docho-
dów budżetu państwa, opowiedział się za skierowa-
niem jej do dalszych prac w komisjach. Oczekiwali-
śmy przede wszystkim rzetelnej pracy, wypracowy-
wania wspólnych rozwiązań uwzględniających zgła-
szane propozycje, zmian do omawianej ustawy umoż-
liwiających jej poprawienie i szybkie wprowadzenie
w życie. W czasie prac nad ustawą zostało zgłoszo-
nych wiele poprawek, zarówno przez posłów Klubu
Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość jak i przed-
stawicieli reprezentatywnych związków zawodowych
środowiska celnego. Jednak niewiele z nich strona
rządowa oceniła pozytywnie i głosami posłów koalicji
rządzącej zostały odrzucone.
Jako najistotniejsze zgłoszono poprawki dotyczące
nabycia uprawnień emerytalno-rentowych przez funk-
cjonariuszy Służby Celnej takich samych, jakie mają
inne służby mundurowe w naszym kraju, oraz przy-
znania uprawnień do prowadzenia czynności opera-
cyjno-rozpoznawczych. Czynności te są niezbędne do
rozpoznawania, wykrywania i zwalczania przestępstw
i wykroczeń związanych z naruszeniem przepisów
dotyczących wprowadzania na terytorium Rzeczypo-
spolitej Polskiej oraz wyprowadzania z jej terytorium
towarów objętych ograniczeniami lub zakazami obro-
tu ze względu na bezpieczeństwo i porządek publiczny
lub bezpieczeństwo międzynarodowe oraz zapobiega-
nia takim przestępstwom i wykroczeniom. Stawiając
wysokie wymagania przed Służbą Celną, należy wy-
posażyć ją w niezbędne uprawnienia gwarantujące
skuteczne działanie, dające również możliwość naszej
Służbie Celnej pracy zgodnie ze standardami obowią-
zującymi w Unii Europejskiej.
Kontrowersyjna kwestia emerytur, pominięta
w przedkładanym projekcie, wydaje się kluczowa ze
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
94 Projekt ustawy o Służbie Celnej
Poseł Marzenna Drab
względu na paramilitarny charakter przyszłych służb.
Temu nie towarzyszą natomiast większe przywileje,
bo trudno za takie uznać swoiste wyrównywanie upo-
sażeń poprzez podniesienie mnożnika do poziomu
dotyczącego innych służb mundurowych, ale bez in-
nych składników motywujących funkcjonujących
w tych służbach. Ponieważ Służba Celna jest służbą
mundurową, uprawnienia emerytalne powinna mieć
takie same, jakie posiadają inne służby mundurowe
w naszym kraju.
Innym ważnym obszarem wnoszonych poprawek
było wzmocnienie pozycji szefa Służby Celnej, który
powinien być przełożonym wszystkich funkcjonariu-
szy celnych. Reguluje się m.in. kwestie odwołań
funkcjonariuszy od decyzji przełożonych. Wniesiono
również poprawki dotyczące kryteriów w postępowa-
niu kwalifikacyjnym w procesie naboru kandydatów
do Służby Celnej, uprawnień w związku z przeniesie-
niem albo oddelegowaniem funkcjonariuszy do cza-
sowego pełnienia służby w innej miejscowości. Kolej-
ne poprawki regulowały kwestie przeniesienia funk-
cjonariuszy na inne stanowiska, zwolnienia ze służby,
powierzenia pełnienia obowiązków służbowych na
innym stanowisku bądź zawieszenia w pełnieniu obo-
wiązków służbowych. Tymczasem projekt nadal nie
rozwiązuje szeregu problemów, które budzą wątpli-
wości i niezadowolenie środowiska celnego. Służby te
powinny być właściwie wyposażone i odpowiednio
wynagradzane. Proponowane kominy płacowe, re-
strykcje i ograniczenia praw funkcjonariuszy nie
wpływają z pewnością motywująco na pracowników
Służby Celnej. Spowoduje to odchodzenie ludzi wy-
kształconych i doświadczonych ze służby i poszuki-
wanie przez nich pracy atrakcyjniejszej płacowo.
Kominy płacowe, zaproponowane w projektach ak-
tów wykonawczych, mogą doprowadzić do kolejnego
protestu, takiego, z jakim mieliśmy do czynienia
w Policji przy znacznie łagodniejszych dyspropor-
cjach płacowych.
Zaproponowane rozwiązanie w zakresie tworze-
nia korpusów oficerskich i podoficerskich, a także
automatycznego nadawania stopnia służbowego bez
sprecyzowania ostrych kryteriów może rodzić pato-
logie. Rozmowy, może raczej monolog ministra Mi-
chała Boniego nie wniósł również nowych rozwiązań,
które mogłyby poprawić tę tragiczną ustawę.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rozpatrujemy wła-
śnie nowelizację budżetu na 2009 r., a niebawem pra-
cować będziemy nad nowym budżetem państwa na
2010 r. Już dzisiaj wiadomo, że dochody Skarbu Pań-
stwa będą dużo niższe od przewidywanych.
Panie ministrze, zwracam się do ministra finan-
sów, Służba Celna podlega pańskiemu nadzorowi. To
przede wszystkim pan, jako minister odpowiedzialny
za finanse państwa, powinien być zainteresowany
tym i zabiegać o uchwalenie dobrej i skutecznej usta-
wy o Służbie Celnej. Służba Celna powinna być wła-
ściwie nadzorowana, eliminowane powinny być
wszelkie przejawy korupcji i naganne postawy w śro-
dowisku celnym. To właśnie dzięki stworzeniu god-
nych warunków i odpowiedzialnej pracy tej służby
jest szansa na zwiększenie wpływów do budżetu pań-
stwa i zmniejszenie dziury budżetowej.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu
Prawo i Sprawiedliwość składam na ręce pani mar-
szałek poprawki do projektu ustawy celnej, licząc na
to, że posłowie koalicji rządzącej poważnie potraktu-
ją pracowników Służby Celnej i skorzystają z propo-
zycji, jakie składa Prawo i Sprawiedliwość, aby po-
prawić procedowany projekt ustawy. Wierzę głęboko,
że rząd wesprze nasze poprawki i głosami posłów
koalicji rządowej uchwalimy dobre prawo dla Rzeczy-
pospolitej Polskiej i dla Służby Celnej. Jednocześnie
nasze decyzje w głosowaniach uzależniamy od popar-
cia złożonych poprawek do omawianej ustawy. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Bardzo proszę, stanowisko klubu Lewica przed-
stawi pan poseł Stanisław Stec.
Poseł Stanisław Stec:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze!
Obradujemy dzisiaj nad ważnym sprawozdaniem Ko-
misji Finansów Publicznych oraz Komisji Admini-
stracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie
ustawy o Służbie Celnej. Choć pobór cła w naszym
kraju po wejściu do Unii Europejskiej ma już mniej-
sze znaczenie, wpływy z tego tytułu są coraz mniej-
sze, ponieważ jest to pobór tylko na granicy wschod-
niej, ale jest to granica Unii Europejskiej, w związku
z tym na to, jak funkcjonują nasze służby, patrzą nie
tylko obywatele naszego kraju, ale i obywatele całej
Unii Europejskiej. A zatem ta działalność musi być
naprawdę sprawna, operatywna, żeby przynosiła bez-
pieczeństwo obrotu towarowego.
Praca nad omawianym projektem ustawy trwała
długo, gdyż bardzo aktywna była strona społeczna,
czyli przedstawiciele związków zawodowych pracu-
jący w Służbie Celnej. Zgłosili oni szereg bardzo waż-
nych poprawek. Nie wszystkie niestety zostały
uwzględnione. W wyniku tego odbył się nawet pro-
test tych służb po uchwaleniu ustawy. Z tego powodu,
myślę, drugie czytanie tego projektu ustawy było
odkładane przez chyba dwa kolejne posiedzenia. Od-
bywały się spotkania strony rządowej ze związkami
zawodowymi. Sądzę, panie ministrze, że te działania
szły w dobrym kierunku, bo trudno sobie wyobrazić
sprawność działania służb celnych, jeżeli nie ma po-
rozumienia między szefem Służby Celnej i jego żoł-
nierzami.
Ostatecznie mimo tych spotkań do pełnego poro-
zumienia nie doszło, gdyż część przedstawicieli
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o Służbie Celnej
Poseł Stanisław Stec
związków zawodowych żąda uregulowania spraw
związanych z wcześniejszym przejściem na emerytu-
rę. Jest to problem trudny do rozwiązania, zdaję so-
bie z tego sprawę, z uwagi na kryzys w finansach
publicznych. Niemniej jeżeli zaliczamy tę służbę do
służb mundurowych, to winna być ona jednakowo
traktowana, gdyż każde wyłączenie powoduje, że pra-
cownicy tych służb są niedocenieni przez rząd i przez
Sejm. Mam nadzieję, że w najbliższym czasie wraz
z projektem nowelizacji uprawnień emerytalnych dla
służb mundurowych te uprawnienia otrzymają rów-
nież pracownicy służb celnych.
Muszę podkreślić, że oprócz zgłaszania żądań
pracownicy służb celnych, przedstawiciele związków
zawodowych troszczyli się również o obrót gospodar-
czy. Zgłaszali oni konieczność ujęcia w ustawie na
przykład kontroli działalności gospodarczej nieewi-
dencjonowanej, niezgłoszonej, widząc w tym zagro-
żenie dla tych, którzy legalnie prowadzą działalność
gospodarczą, którzy opłacają podatki, a mają nie-
uczciwą konkurencję. Jest to bardzo ważna rzecz
w zakresie ograniczenia szarej strefy, szczególnie
w okresie gdy maleją legalne wpływy podatkowe.
Panie ministrze, muszę powiedzieć, iż pana służ-
by są odpowiedzialne za część poboru podatku VAT,
choć już w mniejszym zakresie po nowelizacji ustawy,
gdy VAT z tytułu importu można rozliczać w dekla-
racji. Zasmuciła jednak nas wszystkich informacja
i zapis w przedłożonej nowelizacji ustawy, że zmniej-
sza się wpływy z podatku VAT w 2009 r. prawie
o 25 mld zł. Jest to kolosalna kwota, nieadekwatna
do zmniejszenia produktu krajowego brutto, związa-
na chyba z innymi przyczynami, między innymi ze
zmniejszeniem ściągalności tego podatku. Dlatego
działanie zmierzające do właściwej współpracy wszyst-
kich związków zawodowych i szefa Służby Celnej jest
dzisiaj na czasie.
Dobrze, że podejmuje pan te działania, prowadzi
rozmowy i odbywa spotkania, ale życzę panu, żeby
te spotkania przynosiły większe efekty. Mam bowiem
przed sobą uchwałę Rady Ministrów z 16 września
2008 r. o modernizacji Służby Celnej w latach 2009–
–2011. Ze zmiany ustawy budżetowej na rok 2009,
którą dzisiaj analizowaliśmy, wynika, że ta uchwała
praktycznie nie będzie realizowana w 2009 r. W związ-
ku z tym zadaję pytanie: Czy podobnie jak moderni-
zacja Policji to też ulegnie przesunięciu w czasie? Czy
jesteśmy w stanie odrobić zaległości w zakresie wy-
nikającym z działalności służb celnych, szczególnie
w zakresie zakupu i wymiany sprzętu transportowe-
go, uposażenia funkcjonariuszy, modernizacji, zaku-
pu i wymiany sprzętu laboratoryjnego, jak również
modernizacji użytkowanych obiektów czy zakupu
sprzętu do kontroli i łączności? Czy jesteśmy w stanie
to zrealizować w przyszłym roku i w 2011 r., czy zno-
wu ten program zostanie przesunięty na lata 2012–
95
–2013? Bardzo bym prosił, żeby pan minister w swo-
jej wypowiedzi do tego się ustosunkował.
I ostatni problem, który chciałbym poruszyć. Pa-
nie ministrze, niech pan zapewni Służbę Celną, że
będzie ona zabezpieczona, jeśli chodzi o możliwości
prowadzenia czynności operacyjnych. Prawdopodob-
nie pracujecie nad nowymi rozwiązaniami (Dzwo-
nek), ale czy te rozwiązania wejdą w życie jeszcze
w tym roku? Jeżeli bowiem ta służba ma być skutecz-
na, to nie można pozbawiać jej możliwości prowadze-
nia czynności operacyjnych. W możliwości prowadze-
nia tych czynności i w sprzęt trzeba ją wyposażyć.
Mój klub uzależnia głosowanie nad tą ustawą od
sposobu rozpatrzenia i przyjęcia poprawek, które
mam przyjemność na ręce pani marszałek złożyć.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, w imieniu klubu Polskiego Stron-
nictwa Ludowego głos zabierze pan poseł Mirosław
Pawlak.
Poseł Mirosław Pawlak:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa
Ludowego pragnę zaprezentować nasze stanowisko
wobec sprawozdania komisji o projekcie ustawy o Służ-
bie Celnej.
Dotychczasowe doświadczenia na gruncie funk-
cjonowania ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. oraz po-
stulaty środowiska celniczego wskazują na potrzebę
wprowadzenia zmian pozwalających na stworzenie
jednolitego i przejrzystego prawa w tym zakresie,
wychodzącego także naprzeciw oczekiwaniom spo-
łecznym. Propozycja rządu obejmuje bardzo szeroki
wachlarz zmian, które w komisji poparliśmy. Przede
wszystkim zależy na stworzeniu sprawnej obsługi
ruchu towarowego na zewnętrznej granicy Rzeczy-
pospolitej Polskiej i zapewnieniu bezpieczeństwa
obywateli. Musimy także odpowiednio dostosować
regulacje zawarte w prawie krajowym do zmian w pra-
wie wspólnotowym i międzynarodowym, szczególnie
myślę tutaj o konwencji Schengen.
Zdaniem posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego
szczególnie istotne jest to, aby zadbać o zwalczanie
przestępstwa skarbowych przez wprowadzenie in-
strumentów kontroli zwiększających skuteczność
Służby Celnej. W obowiązujących rozwiązaniach
prawnych potencjał służby w tym zakresie nie jest
wykorzystywany, a traci na tym budżet państwa.
Komisja także poparła nowe rozwiązania w tym
zakresie. Moim zdaniem warto byłoby się pokusić
o wprowadzenie profitów dla funkcjonariuszy, którzy
wykryją duże przestępstwo skarbowe, na przykład
w formie środków na zakup sprzętu itp.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
96 Projekt ustawy o Służbie Celnej
Poseł Mirosław Pawlak
Wspomnę, że władze celne innych krajów Unii
Europejskiej już stworzyły korzystniejsze warunki
odprawy celnej. W związku z tym firmy i osoby fizycz-
ne dokonują wciąż odpraw poza terytorium Polski,
na czym także tracimy miliony złotych. Słuszne jest
więc wprowadzenie ułatwień dla przedsiębiorców le-
galnie wykonujących działalność w zakresie obrotu
towarowego oraz podlegających opodatkowaniu po-
datkiem akcyzowym.
Strona rządowa przygotowała pakiet rozwiązań
w zakresie powyższych problemów. Za słuszne uwa-
żamy:
— ustanowienie jednolitego trybu kontroli fizycz-
nej towarów wykonywanej przez Służbę Celną, obo-
wiązująca zaś ustawa o Służbie Celnej przewiduje
dwa tryby wykonywania kontroli, czyli kontrolę po-
legającą na fizycznym nadzorowaniu obrotu towara-
mi oraz kontrolę ich produkcji lub przetwarzania;
— wyraźne rozdzielenie zasad wykonywania tak
zwanej powtórnej kontroli celnej i zasad wykonywa-
nia dozoru celnego oraz kontroli wyrobów w proce-
durze zawieszenia poboru akcyzy, co w sposób zna-
czący uprości cały proces kontroli;
— stworzenie podstaw prawnych do skutecznej
ochrony granicy morskiej Rzeczypospolitej Polskiej
jako granicy celnej Unii Europejskiej poprzez wpro-
wadzenie ustawowej regulacji umożliwiającej samo-
dzielne zatrzymywanie środków transportu morskie-
go do kontroli przez funkcjonariuszy Służby Celnej,
nadanie bandery jednostkom pływającym Służby
Celnej oraz wprowadzenie delegacji ustawowej umoż-
liwiającej wydanie aktów wykonawczych dotyczących
jednolitego oznakowania identyfikującego łodzie pa-
trolowe Służby Celnej.
Popieramy także propozycje dotyczące wzmocnie-
nia organizacji Służby Celnej mające na celu utwo-
rzenie jednolitego korpusu Służby Celnej na wzór
innych służb mundurowych oraz wzmocnienie moty-
wacyjnego systemu wynagrodzeń funkcjonariuszy
celnych. Inaczej bowiem nie zatrzymamy w szere-
gach Służby Celnej dobrze wykształconych i kompe-
tentnych funkcjonariuszy i pracowników. Konieczne
jest wzmocnienie statusu funkcjonariusza Służby
Celnej, gdyż istnieje potrzeba powstrzymania fluktu-
acji kadr. Myślę tutaj o zwiększeniu bezpieczeństwa
funkcjonariuszy podczas wykonywania obowiązków
i ich ochrony prawnej.
W dyskutowanej ustawie znajdziemy także szereg
regulacji dotyczących obszarów gier i zakładów wza-
jemnych zakładających przesunięcie zadań z Mini-
sterstwa Finansów, izb i urzędów skarbowych do izb
i urzędów celnych. W swych argumentach rząd w tej
kwestii powołuje się na uproszczenie procesów wyda-
wania zezwoleń przez powierzenie tego zadania tej
samej administracji, która kompleksowo będzie kon-
trolować tę dziedzinę, co ma się przyczynić do zwięk-
szenia skuteczności kontroli.
Niektóre zmiany zaproponowane w projekcie wy-
nikają z konieczności dostosowania prawa krajowego
do wymagań nałożonych na państwa członkowskie
prawem wspólnotowym i są, myślę, bezdyskusyjne.
Chodzi o wypełnienie obowiązku wynikającego z art. 11
rozporządzenia Rady EWG nr 485/2008 z dnia 26 maja
2008 r. w sprawie kontroli przez państwa członkow-
skie transakcji stanowiących część systemu finanso-
wania przez Europejski Fundusz Rolniczy Gwaran-
cji, powołania przez każde państwo członkowskie
służby specjalnej.
W projekcie przewidziano także dodatkowe zada-
nie dla Służby Celnej w zakresie wykonywania obo-
wiązków wynikających z rozporządzenia Rady WE
nr 2173/2005 z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie
systemu zezwoleń na przewóz drewna do Wspólnoty
Europejskiej FLEGT.
W toku pracy komisji pojawiły się także wnioski
mniejszości dotyczące stworzenia nowych warunków
emerytalnych dla funkcjonariuszy Służby Celnej. My
tych wniosków mniejszości nie poprzemy. Uznaliśmy
bowiem, że w tej kwestii powinien się ewentualnie
wypowiedzieć resort pracy i polityki społecznej, tak
aby system dla służb celnych korelował z całym sys-
temem emerytalnym w Polsce. Nie jest naszym zada-
niem, aby w te sprawy ingerować, tym bardziej że
w środowisku celników nie ma w tej kwestii jedności.
Reasumując, posłowie w komisji poparli nowe pro-
pozycje rządu, gdyż wszyscy jesteśmy zdania, że
zmiany w funkcjonowaniu Służby Celnej w Polsce są
konieczne, o czym świadczą także powtarzające się
protesty celników.
Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego,
w którego imieniu mam zaszczyt przemawiać, popie-
ra stanowisko komisji w sprawie projektu i będzie
głosował za jego przyjęciem. Dziękuję za uwagę.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Do zadania pytania zapisało się sześcioro pań
i panów posłów.
Czy ktoś z państwa jeszcze chciałby się zapisać do
zadania pytania? Nikt się nie zgłasza.
Zamykam listę.
Wyznaczam czas na zadanie pytania na jedną mi-
nutę.
Jako pierwsza pytanie zadaje pani poseł Bożena
Kotkowska.
Bardzo proszę.
Poseł Bożena Kotkowska:
Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wy-
soka Izbo! Myślę, że dzisiaj jest wielki dzień dla nas,
gdyż pan profesor Jerzy Buzek został przewodniczą-
cym Parlamentu Europejskiego. 11 lat temu jego
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o Służbie Celnej
Poseł Bożena Kotkowska
rząd złożył tutaj obietnice funkcjonariuszom celnym,
że otrzymają emerytury mundurowe na zasadach
obowiązujących w pozostałych służbach munduro-
wych, i myślę, że rząd Platformy jest w związku
z tym teraz bardziej zobowiązany, żeby te służby
mundurowe miały również te uprawnienia emerytal-
ne. Dziwię się, proszę państwa, ponieważ kwestie
emerytur celnych zostały zawarte w rozdziale 10a
i przedstawione przez rząd, że nikt z Platformy Oby-
watelskiej nie zgłosił takiego wniosku. Ja zgłosiłam
dwa wnioski mniejszości – one są zawarte tutaj
w rozdziale 10a – i bardzo bym prosiła, żeby zostały
przyjęte. Myślę, że w jakiejś formie, przynajmniej na
razie można by było zagwarantować celnikom te
uprawnienia emerytalne. (Dzwonek)
I druga sprawa, o której chciałabym powiedzieć:
celnicy nie są zadowoleni z propozycji przydziału
środków na wynagrodzenia, gdyż otrzyma je tylko
65% tej grupy zawodowej, a ponadto dla większości
funkcjonariuszy kwota podwyżki nie będzie przekra-
czała 100 zł. Po prostu funkcjonariusze eksperci nie
otrzymają prawdopodobnie żadnej podwyżki.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Poseł Bożena Kotkowska:
I pytania do pana ministra w tej kwestii.
Ostatnia sprawa już, pani marszałek, przepra-
szam bardzo.
Chciałabym, panie ministrze, na zakończenie mo-
jej wypowiedzi panu podziękować. To znaczy chcę
podziękować w imieniu związku zawodowego służby
celnej i wszystkich funkcjonariuszy celnych w Biel-
sku-Białej za pomoc przy pozyskaniu budynku dla
działalności tej izby. Tak że dziękuję bardzo w imie-
niu funkcjonariuszy i związków zawodowych...
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Poseł Bożena Kotkowska:
…natomiast problemy, o których mówiłam, są
aktualne, celnicy są niezadowoleni. I bardzo proszę
o odpowiedź.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję pani poseł serdecznie.
97
Poseł Bożena Kotkowska:
Dziękuję i przepraszam.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Witold
Kochan, Platforma Obywatelska.
(Głos z sali: Nie ma.)
Nie ma pana posła.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Tadeusz
Arkit, Platforma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję uprzejmie.
Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wy-
soka Izbo! W trakcie konsultacji zgłoszono wiele
uwag dotyczących projektu ustawy. W zakresie prze-
pisów odnoszących się do kontroli wykonywanej
przez Służbę Celną poddano dyskusji między innymi
regulacje zobowiązujące do pokrycia kosztów prze-
prowadzenia na żądanie funkcjonariusza inwentary-
zacji w zakresie niezbędnym na potrzeby kontroli
i te koszty miałyby być pokrywane przez kontrolo-
wanego. Zapis dotyczy możliwości przeprowadzenia
czynności kontrolnych w lokalu mieszkalnym kon-
trolowanego. Proponowano też określenie zamknię-
tego katalogu czynności audytowych. W jaki sposób
komisja odniosła się do tych uwag i w jakim stopniu
zostały one uwzględnione w przedstawionym przez
komisję sprawozdaniu? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pan poseł Andrzej Bętkowski, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Bętkowski:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Mam pytanie w związku z pewną obawą, a mianowi-
cie chciałbym wiedzieć, czy administracja celna jest
przygotowana na przyjęcie pod swoją jurysdykcję ob-
szaru gier i zakładów wzajemnych wiązanych, w szcze-
gólności z udzielaniem zezwoleń, zatwierdzaniem
regulaminów i rejestracją urządzeń do tych gier. Cho-
dzi mi o gotowość nie tylko pod względem odpowied-
nich regulacji ustawowych, ale przede wszystkim od
strony organizacyjnej, infrastruktury i szczegóło-
wych procedur wykonawczych. Czy zmiany propono-
wane przez twórców projektu są dostosowane do
tempa modernizacji służb celnych? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
98 Projekt ustawy o Służbie Celnej
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję uprzejmie panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Lech Ko-
łakowski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Lech Kołakowski:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od sku-
teczności Służby Celnej zależy dochód państwa, zdro-
wie i bezpieczeństwo obywateli, ochrona rynku przed
zalewem tanimi lub szkodliwymi wyrobami, czyli kon-
dycja wielu przedsiębiorstw. Te słowa celników okre-
ślają chyba najdosadniej istotę tych służb, oddanie
sprawom narodowym, ale i ochronie interesów każde-
go z obywateli. Toteż pytam: Dlaczego w czasie prac
nad tą nowelizacją zabrakło konstruktywnego dialo-
gu? Zaproponowana przez ministerstwo wersja refor-
my Służby Celnej nie jest akceptowana przez ogół
funkcjonariuszy. Czemu rząd stosuje grę poprzez
związanie uruchomienia zagwarantowanych uchwałą
rządu środków na motywacyjny system wynagrodzeń
z wejściem w życie ustawy? Mamy zatem do czynienia
z regułą coś za coś. Ponadto forsowana wersja pomija
gratyfikację funkcjonariuszy sprawujących kontrolę,
co jest wbrew wszelkim regulacjom funkcjonującym
w tym zakresie w całym systemie prawa. Słuszność
mają celnicy, mówiąc, że proponowana regulacja
(Dzwonek) nie stanowi podstawy do ukształtowania
trwałego systemu celnego dla ogólnie pojętego intere-
su narodowego jak i Unii Europejskiej.
Pani marszałek, jeszcze można zdanie?
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Bardzo proszę.
Poseł Lech Kołakowski:
Dziękuję.
Oczekiwania celników co do emerytur munduro-
wych mają swoje uzasadnienie. Trzeba tę sprawę
w końcu załatwić i musimy ją rozwiązać odpowiedzial-
nie. Bardzo dziękuję, pani marszałek. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pan poseł Witold Kochan, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Witold Kochan:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Projekt ustawy przewiduje, że w czasie trwania służ-
by w systemie nadzwyczajnym funkcjonariusz pozo-
staje w ciągłej dyspozycji przełożonego. Jest to roz-
wiązanie dość rygorystyczne dla funkcjonariusza.
Z literalnego brzmienia proponowanego przepisu wy-
nika jego praktyczna całodobowa dyspozycyjność.
W związku z tym pytanie: W jakim stopniu ten zapis
zabezpiecza prawo do odpoczynku funkcjonariusza
niezbędne choćby ze względu na to, aby ów funkcjo-
nariusz mógł wydajnie i należycie wykonywać swoje
obowiązki? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pan poseł Wojciech Żukowski, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Wojciech Żukowski:
Szanowna Pani Marszałek! Panie i Panowie Po-
słowie! Panie Ministrze! Chciałbym na wstępie od-
nieść się do wypowiedzi pana posła Leszka Cieślika,
który omawiając efekty pracy podkomisji słusznie
zwrócił uwagę na kwestię czynności operacyjno-roz-
poznawczych, bardzo często stawianą, stwierdzając,
że Służba Celna została pozbawiona tych uprawnień
w czasie sprawowania rządów przez Prawo i Sprawie-
dliwość. Tak, ale to jest połowa prawdy, ponieważ
należy pamiętać, że Prawo i Sprawiedliwość zamie-
rzało połączyć Służbę Celną ze służbami skarbowymi
i wtedy w naturalny sposób służby celne otrzymały-
by te uprawnienia i mogłyby je realizować. Z całą
pewnością nie było intencją Prawa i Sprawiedliwości
pozbawianie służb celnych uprawnień do czynności
operacyjno-rozpoznawczych. Chciałbym jednak za-
pytać o coś zupełnie innego, o kwestię, która teore-
tycznie nie wiąże się z ustawą, ale decyzją pana mi-
nistra została jednak powiązana – o kwestię ustawy
modernizacyjnej.
Panie ministrze, chciałbym zapytać, jakie środki
na modernizację wynagrodzeń zostaną przeznaczone
w 2009 r. i kiedy one zostaną uruchomione? (Dzwo-
nek) Czy nie obawia się pan, panie ministrze, że to
może doprowadzić do powrotu filozofii sprzed kilku
lat, ona była obowiązująca, że celnikom nie trzeba
podwyższać wynagrodzeń specjalnie wysoko, bo cel-
nicy dorobią sobie na pasach. Mówię o tym bardzo
brutalnie, ale niestety obowiązywała taka filozofia.
Już dzisiaj celnicy mówią, że młodzi celnicy za kilka
lat będą poddani utylizacji. Takie opinie panują.
Chciałbym jeszcze zapytać o jedną kwestię zwią-
zaną z uchwałą modernizacyjną. Panie ministrze,
czy nie ma zagrożenia w realizacji bardzo potrzeb-
nych inwestycji dotyczących oddziałów celnych? Chcę
szczególnie zapytać o inwestycje w Oddziale Celnym
w Tomaszowie Lubelskim i w Zamościu. Dziękuję za
przychylność pana ministra. Dziękuję, pani marsza-
łek.(Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o Służbie Celnej
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarza sta-
nu w Ministerstwie Finansów pana Jacka Kapicę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Jacek Kapica:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Posłanki
i Panowie Posłowie! Przede wszystkim chciałbym
podziękować za czas poświęcony Służbie Celnej i głę-
bokiej dyskusji nad sprawami Służby Celnej, gdyż tak
naprawdę od 10 lat, kiedy istnieje ustawa o Służbie
Celnej, nigdy sprawy Służby Celnej na tak wysokim
poziomie nie były dyskutowane, a z pewnością tak
czy inaczej bez względu na dalsze rozstrzygnięcia
wierzę, że te sprawy będą państwu bliskie i w konse-
kwencji wszystkie zostaną w pewnej perspektywie
zrealizowane, jeżeli nawet obecnie tylko część z nich
będziemy mogli zrealizować za pomocą tej ustawy.
Dziękuję, bo odbyliśmy dwanaście bardzo treściwych
posiedzeń podkomisji, gdzie pan przewodniczący
podkomisji wykazywał się dużą cierpliwością i każ-
demu dawał swobodę wypowiedzi bez względu na to,
ile razy, kto i jak długo ze strony społecznej się wy-
powiadał. A dyskutowaliśmy również tak, że czasami
stanowisko strony rządowej nie było przyjmowane,
takie sytuacje też były, co świadczy o tym, że dysku-
sja i rozstrzygnięcia nie były automatyczne.
W Ministerstwie Finansów toczyliśmy dyskusję
ze stroną związkową jeszcze do czasu rozpoczęcia
prac przez Sejm w lutym, gdzie określiliśmy sobie
zakres zmian. I w ramach również przedkładanych
przez państwa posłów, dyskutowanych w toku prac
podkomisji i akceptowanych przez stronę związkową
poprawek, osiemdziesięciu, jak wyliczyliśmy, prezen-
towanych i postulowanych przez stronę związkową,
czterdzieści, nawet tych zgłaszanych przez posłów
koalicji przy akceptacji rządu, zostało przyjętych.
W ostatnim czasie odbyliśmy trzy bardzo długie
spotkania z udziałem pana przewodniczącego posła
Leszka Cieślika, przedstawicieli związków zawodo-
wych, gdzie również poszukiwaliśmy dalszego obsza-
ru kompromisu, stąd poprawki zgłoszone przez klub
Platformy Obywatelskiej, tak aby jeszcze w więk-
szym stopniu ta ustawa mogła być akceptowana
przez stronę społeczną reprezentowaną przez przed-
stawicieli związków zawodowych. Aczkolwiek trzeba
mieć świadomość, że w Służbie Celnej funkcjonuje
pięć ogólnopolskich organizacji związkowych, to jest
bardzo szeroki wachlarz, i znalezienie kompromisu
jest bardzo trudne. A w momencie kiedy mamy do
czynienia z postulatami, które nie są możliwe do zre-
alizowania w obecnej sytuacji, w bieżącym okresie,
taki brak woli kompromisu również ze strony związ-
99
ków zawodowych jest trudny do zaakceptowania, to
byłoby poddawanie się dyktatowi. Mimo że kierow-
nictwo Służby Celnej podziela, tak jak państwo na
tej sali podzielają, opinię, że Służba Celna jako służ-
ba mundurowa, że funkcjonariusze powinni mieć
zaopatrzenie emerytalne, to nie jest to problem do
rozwiązania indywidualnie, tylko – doszliśmy do ta-
kiego wniosku – kompleksowo w ramach zmian sys-
temu emerytalnego służb mundurowych. Bo to też
nie jest proste przypisanie – funkcjonariusze Służby
Celnej dzisiaj odprowadzają składki do ZUS, w związ-
ku z tym byłaby to cała operacja nie tylko prawna,
ale również finansowa związana z przeniesieniem
tych środków z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Innym elementem są czynności operacyjno-rozpo-
znawcze. Na rozstrzygnięcie tej sprawy trzeba pocze-
kać do kompleksowego uregulowania sytuacji ustawą
o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych, która
również jest w Sejmie. Wtedy również będziemy ak-
tywnie uczestniczyć w tym dialogu. Wierzę, że pań-
stwo jako parlament, reprezentanci społeczeństwa,
którym bliska jest Służba Celna, będziecie pamięta-
li o Służbie Celnej przy rozstrzyganiu tych spraw.
Na pewno ustawa jest krokiem w dobrym kierun-
ku, to nie ulega wątpliwości, mimo że nie załatwia
wszystkich spraw. Nie załatwia spraw tak, by to
wszystkich satysfakcjonowało, aczkolwiek niewątpli-
wie porządkuje sprawę pragmatyki służbowej, po-
rządkuje sprawę kontroli w Służbie Celnej i porząd-
kuje sprawę związaną z kontrolą działalności gospo-
darczej.
Zadania Służby Celnej to nie tylko pobór ceł na
granicy zewnętrznej, ale również wewnątrz kraju, to
pobór akcyzy i VAT w imporcie – to blisko 30% do-
chodów budżetu odprowadzanych przez podatników.
Ta ustawa daje podstawę prawną do kontroli niele-
galnej działalności w obszarze cła, akcyzy i gier. Nie-
legalna działalność gospodarcza jest przedmiotem
kontroli urzędu kontroli skarbowej, ale art. 39 ust. 4
projektu ustawy daje możliwość prowadzenia czyn-
ności kontrolnej również w przypadku, gdy podmiot
podlegający kontroli dokonuje czynności podlegającej
kontroli bez zachowania warunków oraz form okre-
ślonych przepisami prawa. To jeden element, a drugi
element to ustawa karna skarbowa, która penalizuje
działalność nielegalną w obszarze cła i akcyzy i daje
podstawy prawne do podejmowania działań kontrol-
nych przez organy Służby Celnej.
Teraz odpowiadam państwu na pytania dotyczą-
ce uchwały modernizacyjnej i związanych z tym środ-
ków finansowych na wzmocnienie motywacyjnego
systemu wynagrodzeń. Wyjaśniałem to też dzisiaj
w podkomisji. W toku dyskusji na początku roku
w Ministerstwie Finansów, kiedy to ograniczenia
budżetowe dotknęły wszystkie instytucje, służby
państwowe i również nie ominęły Służby Celnej, pod-
kreślaliśmy jako kierownictwo Służby Celnej ko-
nieczność realizacji uchwały modernizacyjnej w nie-
zbędnym zakresie. Minister finansów zaakceptował
realizację uchwały modernizacyjnej w roku 2009 na
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
100 Projekt ustawy o Służbie Celnej
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Finansów Jacek Kapica
poziomie 97 375 tys. zł – to mniej więcej połowa środ-
ków, bo uchwała zakładała na ten rok wydatkowanie
kwoty 193 200 tys. zł. I również mniej więcej połowę
ze 104 716 tys. zł przeznaczono na wzmocnienie
motywacyjnego systemu uposażeń i wynagrodzeń
w Służbie Celnej, tj. kwotę 58 890 tys. zł. Zaraz wy-
jaśnię państwu, jaki podział tych środków zapropo-
nowaliśmy.
Jednocześnie pragnę zapewnić, że uchwała mo-
dernizacyjna zapewnia środki na zakup i wymianę
sprzętu transportowego z przeznaczeniem dla służb
szczególnego nadzoru podatkowego w związku z odej-
ściem od nadzorów stałych, które obciążają przedsię-
biorców, na rzecz nadzorów doraźnych, do czego wła-
śnie konieczny jest sprzęt transportowy. Zapewnia
też, na niezbędnym poziomie, wymianę i moderniza-
cję sprzętu laboratoryjnego, zapewnia środki na za-
kup, wymianę, modernizację sprzętu do kontroli oraz
łączności, czyli na trzy urządzenia rentgenowskie na
przejściach granicznych na granicy zewnętrznej Unii
Europejskiej, jak również, w niezbędnym zakresie,
na budowę nowych i modernizację użytkowanych
obiektów, czyli dokończenie tego, co jest realizowane,
i przygotowanie planów, aby w pewnej perspektywie
można było również realizować dalsze przedsięwzię-
cia inwestycyjne.
Niewątpliwie w wyniku tej decyzji o zmianie usta-
wy budżetowej będzie musiała ulec zmianie uchwała
o programie modernizacji Służby Celnej na lata
2009–2011, tak jak oczywiście ustawa o modernizacji
Policji i Straży Granicznej. Będziemy chcieli zreali-
zować zakładane przez nas cele, jednocześnie pewnie
wydłużając okres realizacji tej uchwały na rok 2012,
tak aby nic, co chcieliśmy osiągnąć w zakresie wzmoc-
nienia motywacyjnego systemu uposażeń i wynagro-
dzeń, w zakresie zakupu sprzętu, infrastruktury,
nam nie umknęło, przy jedynie dłuższym procesie
realizacji.
Środki na wzmocnienie motywacyjnego syste-
mu uposażeń i wynagrodzeń w kwocie 58 890 tys. zł
– zaproponowaliśmy przedstawicielom związków
zawodowych w toku spotkania, które miało miejsce
w ubiegłym tygodniu, podział na trzy elementy, bo
tak czy inaczej są to środki, które zgodnie z uchwa-
łą modernizacyjną muszą być wydane tak, jak
określa te cele uchwała o ustanowieniu programu
modernizacji.
Pierwszy element to wprowadzenie zmian do
obecnie obowiązującego rozporządzenia o wysokości
i szczegółowych zasadach przyznawania i wypłacania
dodatków do uposażenia. Będą to środki, które zo-
staną uruchomione najprawdopodobniej na przełomie
sierpnia i września, ponieważ zmiana rozporządze-
nia wymaga procesu legislacyjnego, jednakże z wy-
równaniem oczywiście od 1 lipca. Będą to dodatki za
realizację zadań z zakresu obsługi zgłoszeń celnych,
kontroli osób w oddziałach celnych granicznych, ob-
sługi urządzeń rentgenowskich do prześwietlania
kontenerów i samochodów ciężarowych, za realizację
zadań kontrolnych w komórce zwalczania przestęp-
czości, za służbę na jednostce pływającej i za realiza-
cję zadań z zakresu egzekucji administracyjnej na-
leżności pieniężnych, tak jak motywowalibyśmy
również osoby, które zajmują się egzekwowaniem
długów wobec budżetu państwa.
Drugi element, o którym rozmawialiśmy, to regu-
lacja uposażeń funkcjonariuszy celnych, też z wyrów-
naniem oczywiście od 1 lipca, natomiast po przepro-
wadzeniu stosownych ustawowych konsultacji dyrek-
torów izb celnych z zakładowymi organizacjami
związkowymi. I tu zaproponowaliśmy, zgodnie z ce-
lem uchwały modernizacyjnej, wzmocnienie motywa-
cyjne dla najmniej zarabiających, zmniejszenie różnic
poprzez mniejsze zróżnicowanie wysokości uposażeń
zasadniczych na poszczególnych stanowiskach służ-
bowych wskutek podniesienia minimalnego uposa-
żenia na tych stanowiskach do poziomu powyżej
dzisiejszej średniej na nich i podwyżki dla funkcjo-
nariuszy z uposażeniem poniżej tego wskaźnika. To
jest likwidacja kominów poprzez podniesienie najniż-
szych wynagrodzeń. I faktycznie pewnie osoby na
stanowiskach eksperckich, które zarabiają stosunko-
wo dużo, otrzymają stosunkowo najmniejsze podwyż-
ki, ale najwięcej otrzymają osoby na stanowiskach
kontrolerskich: młodszego kontrolera celnego, kon-
trolera celnego, starszego kontrolera celnego czy in-
spektora celnego. To będą największe grupy objęte
regulacją uposażeń. Taki jest cel – zmniejszyć komi-
ny płacowe właśnie na tych stanowiskach. I faktycz-
nie z analiz w tej chwili przez nas przeprowadzonych
wynika, że na 13 500 osób powinno być objętych re-
gulacją mniej więcej, jak teraz to określiliśmy, 9500.
To i tak jest znaczny odsetek, ale też realizujemy
w tym zakresie główny postulat związków zawodo-
wych, czyli likwidację kominów płacowych.
Trzeci element to są środki na awanse w stopniu
i na stanowisku, ponieważ w tym zakresie były duże
zaległości w ostatnich latach.
Jest też czwarty element – środki finansowe prze-
znaczone na wzmocnienie motywacyjnego systemu
uposażeń, które zostaną wykorzystane z chwilą wej-
ścia w życie ustawy o Służbie Celnej. Muszą być one
zachowane, ponieważ ustawa daje podstawy prawne,
tytuł do wydatkowania dodatku za wieloletnią służbę
w kwocie wcześniejszej i wyższej, zwiększonego do-
datku za stopień oraz równoważnika za dojazd do
miejsca pełnienia służby. Będąc odpowiedzialnymi
za finanse publiczne, mając na uwadze perspektywę
wejścia w życie ustawy, musimy te środki zachować,
bo gdybyśmy je dzisiaj wydali, a ustawa by weszła
w życie, oznaczałoby to brak środków na te tytuły
prawne.
Co do szczegółowych już pytań dotyczących obcią-
żeń podmiotów kontrolowanych – w tym zakresie
sytuacja prawna się nie zmienia. Dzisiaj również pod-
mioty przedstawiające towary do rewizji celnej czy
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o Służbie Celnej
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Finansów Jacek Kapica
też wykonujące na żądanie organu pewne czynności
w swoim zakresie, czy to będzie remanent, czy to
będzie przedstawianie towaru do rewizji i jego rozła-
dunek, ponoszą ciężar przedstawiania tych spraw
organowi celnemu. W tym zakresie nie zmieniamy
sytuacji i zapewne dlatego nie było uwag na posie-
dzeniu podkomisji.
Co do gotowości Służby Celnej do przejęcia kompe-
tencji w zakresie gier pragnę państwu powiedzieć, że
tylko przenosimy kompetencje w tym obszarze na niż-
szy poziom, bliższy przedsiębiorcom. Dzisiaj te proce-
dury są w kompetencji Ministerstwa Finansów, nato-
miast nie jesteśmy w stanie zmagać się w Minister-
stwie Finansów, w wąskim zakresie, z dużą liczbą tych
wniosków. Z drugiej strony zmuszamy przedsiębior-
ców do tego, aby składali swoje wnioski do Minister-
stwa Finansów, kiedy można to czynić na poziomie
niższym. W związku z tym procedury zostaną prze-
niesione na niższy poziom administracyjny.
Uruchomiliśmy jednocześnie system informatycz-
ny wspomagający udzielanie tego typu zezwoleń,
który obejmuje izby i urzędy celne. Osoby, które wy-
konują dzisiaj zadania z zakresu szczególnego nad-
zoru podatkowego, kontroli, są przygotowane. Oczy-
wiście będziemy je doszkalali zarówno w sprawach
kontroli, jak i w sprawach wydawania zezwoleń.
A więc jesteśmy przygotowani w sensie organizacyj-
nym, kadrowym, infrastrukturalnym, bo będzie to
wykonywane w miejscach funkcjonowania komórek
szczególnego nadzoru podatkowego.
Jeśli chodzi o kwestię dialogu ze stroną związko-
wą, wyjaśniałem państwu, że z mojej strony zawsze
była taka wola i tego typu zaproszenia były rozsyła-
ne. Oczywiście spotykały się one z różnego rodzaju
odzewem. Z ostatniego spotkania dwa związki zawo-
dowe spośród pięciu wyszły ze względu na brak re-
alizacji ich podstawowych postulatów, które dzisiaj
nie są możliwe do zrealizowania, ale w pewnej per-
spektywie będziemy chcieli je zrealizować.
Co do służby w trybie nadzwyczajnym chcę po-
wiedzieć, że kieruje się ona tymi samymi zasadami
co służba w trybie skoszarowanym w Straży Gra-
nicznej. Funkcjonariuszom są zapewnione w tym
czasie, jeżeli odbywają tę służbę poza miejscem za-
mieszkania, warunki lokalowe, jak również otrzy-
mują oni stosowny ryczałt z tego tytułu. Służba
w trybie nadzwyczajnym nie wyłącza prawa każde-
go pracownika do 11-godzinnego odpoczynku.
Jeśli chodzi o kwestię środków na modernizację,
to chyba już udzieliłem odpowiedzi panu posłowi Żu-
kowskiemu.
Kończąc, pragnę podziękować wszystkim pań-
stwu za bardzo wytężoną pracę nad ustawą o Służbie
Celnej. Z pewnością odniesiemy się konstruktywnie
do przedłożonych poprawek, tak aby w toku prac ko-
misji sejmowej przed trzecim czytaniem móc odpo-
101
wiedzieć na państwa wnioski. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję.
Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł
Leszek Cieślik.
Bardzo proszę.
Poseł Leszek Cieślik:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Tak jak w tej sali, tak i w podkomisji sprawa upraw-
nień operacyjno-rozpoznawczych i uprawnień eme-
rytalnych zdeterminowała prace nad ustawą o Służ-
bie Celnej. W trakcie prac podkomisji zgłoszono kil-
kadziesiąt poprawek. W większości wynikały one
właśnie z postulatów strony społecznej i zostały
uwzględnione. Także poprawki zgłoszone przez klub
Platformy Obywatelskiej mają swoje podłoże w kon-
sultacjach ze stroną związkową.
Chcę powiedzieć w ten sposób: posłowie z podko-
misji podejmowali próby wprowadzenia do ustawy
uprawnień operacyjno-rozpoznawczych. Zasięgano
w tej materii opinii specjalistów, ale także Kolegium
do Spraw Służb Specjalnych. Opinia kolegium była
negatywna. Jednym z członków kolegium jest prze-
wodniczący Komisji do Spraw Służb Specjalnych.
Myślę, że można opisać te uprawnienia stosownie do
zadań, ewentualnie rozstrzygając o takich uprawnie-
niach dla wszystkich służb. Można uwzględnić te
czynności, które mogą przysłużyć się lepszej skutecz-
ności działania Służby Celnej.
Kwestia uprawnień emerytalnych. Ta sprawa była
rozpatrywana przez podkomisję. Została nawet wy-
pracowana pewna propozycja, jednakże nie była na
tyle przygotowana, aby mogła skutecznie funkcjono-
wać. Zasięgaliśmy także opinii Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, jednak na dzisiaj nie było takiej możli-
wości, nie był on przygotowany do wprowadzenia
takiego systemu, który zadowalałby służby celne. To
wymaga czasu, dlatego myślę, że w tej materii nale-
ży to rozpatrywać kompleksowo. Sprawa takich
uprawnień – na pewno należnych tej służbie – powin-
na być ewentualnie rozstrzygnięta przy wypracowy-
waniu modelu dla wszystkich służb mundurowych.
Oczywiście komisja przeanalizuje poprawki, które
zostały zgłoszone, i zostaną one odpowiednio zaopi-
niowane. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
102 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska
ki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten pro-
jekt do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji
Administracji i Spraw Wewnętrznych w celu przed-
stawienia sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że
Sejm propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji
Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy
o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz usta-
wy o gospodarce nieruchomościami (druki nr 1853
i 2128).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Andrzeja Adamczyka.
Bardzo proszę.
Poseł Sprawozdawca
Andrzej Adamczyk:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić sprawozda-
nie sejmowej Komisji Infrastruktury o rządowym
projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane
oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami. Projekt
ustawy zawarty jest w druku nr 1853, zaś sprawoz-
danie w zawarte jest w druku nr 2128. Projekt ten
ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.
Marszałek Sejmu, zgodnie z regulaminem Sejmu,
po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu, skierował
powyższy projekt w dniu 3 kwietnia br. do Komisji
Infrastruktury do pierwszego czytania. Na posiedze-
niu w dniu 22 kwietnia 2009 r. Komisja Infrastruk-
tury przeprowadziła pierwsze czytanie i skierowała
stosowny projekt do podkomisji stałej do spraw bu-
downictwa oraz gospodarki przestrzennej i mieszka-
niowej celem rozpatrzenia. Podkomisja w trakcie
6 kolejnych posiedzeń bardzo wnikliwie rozpatrzyła
projekt, wprowadzając do jego tekstu własne popraw-
ki. Efektem pracy podkomisji stałej do spraw budow-
nictwa nad tym projektem ustawy było sprawozdanie
przedłożone Komisji Infrastruktury i przyjęte przez
nią w dniu 18 czerwca br.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Proponowane roz-
wiązania uzupełniają oraz zmieniają istniejące regu-
lacje ustawowe zawarte w ustawie z dnia 7 lipca
1994 r. Prawo budowlane i ustawie z dnia 21 sierpnia
1997 r. o gospodarce nieruchomościami pod kątem
wypełnienia ustaleń dyrektywy 2002/91 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r.
w sprawie charakterystyki energetycznej budynku.
Pierwotnym celem nowelizacji było m.in. określe-
nie sytuacji, w której powstaje obowiązek sporządze-
nia świadectwa charakterystyki energetycznej, wpro-
wadzenie reguł postępowania, zasad niezależności,
doprecyzowanie zasad prowadzenia rejestru osób
uzyskujących uprawnienia do sporządzania świa-
dectw charakterystyki energetycznej.
W proponowanym przedłożeniu wprowadzono
zapis, który nakłada na projektantów, wykonawców,
użytkowników, obowiązek zapewnienia wymagań
dotyczących racjonalizacji zużycia energii oraz od-
powiedniej charakterystyki energetycznej. Zwróco-
no uwagę na przypadki, w jakich wymagane jest
dokonanie oceny energetycznej w formie sporządze-
nia świadectwa charakterystyki energetycznej, ure-
gulowano zasady sporządzania świadectw charak-
terystyki energetycznej lokali mieszkalnych znajdu-
jących się w budynkach z instalacją centralnego
ogrzewania zasilaną z kotłowni zlokalizowanych
w budynku lub poza nim. Dokonano złagodzenia
wymagania obowiązkowej oceny energetycznej lo-
kali mieszkalnych wprowadzonych do obrotu po-
przez wykorzystanie oceny energetycznej wykona-
nej dla lokalu reprezentatywnego dla zdefiniowanej
grupy lokali mieszkalnych.
Wreszcie, albo przede wszystkim, w odpowiedzi
na liczne wystąpienia środowiska inżynierów niema-
jących ukończonych studiów magisterskich, lecz po-
siadających kwalifikacje i doświadczenie z tytułu
wykonywania samodzielnych technicznych funkcji
w budownictwie w zakresie projektowania, wprowa-
dzono zapis umożliwiający zrównanie tych osób
z osobami posiadającymi studia magisterskie. Pod-
czas prac podkomisji posłowie postanowili w tej czę-
ści wykreślić wyrazy „do projektowania”, dzięki cze-
mu poszerzono katalog osób mających prawo do spo-
rządzania świadectw energetycznych, które biorą
udział w procesie inwestycyjnym i które uczestniczą
w realizacjach projektów technicznych.
W trakcie prac podkomisji i komisji przyjęliśmy
zasadę, że implementacja prawa Unii Europejskiej
w zakresie certyfikacji energetycznej nie może być
źródłem zbędnych czy zbyt wysokich obciążeń finan-
sowych dla właścicieli, administratorów, lokatorów
lub użytkowników lokali mieszkalnych i użytkowych.
Z satysfakcją oświadczam, że dzięki koncyliacyjnej
postawie wszystkich członków komisji ten cel udało
nam się osiągnąć, za co koleżankom i kolegom z Ko-
misji Infrastruktury bardzo dziękuję.
Poza poprawkami redakcyjnymi, technicznymi,
czy też wynikającymi z konieczności doprecyzowa-
nia zapisów, dyskusja w zasadzie skupiała się na
kilku wybranych, zasadniczych dla projektu zagad-
nieniach. Wątpliwości posłów i stosunkowo szeroko
reprezentowanej tzw. strony społecznej budziły za-
pisy dotyczące obowiązkowego ubezpieczenia osób
sporządzających świadectwa energetyczne, szczegól-
nie wobec osób już ubezpieczonych w związku z wy-
konywaniem samodzielnych funkcji technicznych
w budownictwie. Ostatecznie przedkładane na żą-
danie podkomisji kolejne ekspertyzy i opinie kiero-
wane przez Ministerstwo Finansów przekonały
posłów do przyjęcia pierwotnie proponowanych przez
rząd zapisów.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Poseł Sprawozdawca Andrzej Adamczyk
Z kolei bardzo duże wątpliwości wzbudził propo-
nowany zapis dotyczący sporządzania świadectw
charakterystyki energetycznej przez osoby obiektyw-
ne i niezależne, który miał niby eliminować możli-
wość bycia sędzią we własnej sprawie poprzez wpro-
wadzenie zasady, że osoba sporządzająca świadectwo
charakterystyki energetycznej budynku, lokalu
mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samo-
dzielną całość techniczno-użytkową nie może być
jednocześnie uczestnikiem procesu budowlanego,
wykonawcą robót, właścicielem i zarządcą tego bu-
dynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku sta-
nowiącej samodzielną całość techniczno-użytkową.
Po wnikliwej analizie proponowanego zapisu posło-
wie uznali, że powyższe relacje nie mają wpływu na
obiektywizm i niezależność osób uprawnionych do
sporządzania świadectw charakterystyki energetycz-
nej. Ostatecznie zmiana ta została skreślona.
Zapis umożliwiający karanie właścicieli lub za-
rządców budynków, w których nie przeprowadzono
okresowego przeglądu kotła o mocy od 20 kW wzwyż
– podkreślam, że nie pod kątem bezpieczeństwa, ale
wyłącznie pod kątem oceny jego efektywności ener-
getycznej, doboru wielkości oraz parametrów insta-
lacji – także nie znalazł uznania posłów. Posłowie go
skreślili, motywując to tym, że oto za takim przeglą-
dem powinien iść cały program wspierania moderni-
zacji, wymiany kotłów, co byłoby skutkiem przepro-
wadzenia takiej kontroli kotłów pod kątem ich efek-
tywności energetycznej. Posłowie postanowili wykre-
ślić także zapisy mówiące o pewnym progu, od któ-
rego konieczna byłaby termomodernizacja budynku,
progu wartościowego, progu wynikającego z wartości
przeprowadzonego remontu w stosunku do wartości
obiektu. Tak więc jeżeli wartość kosztorysowa re-
montu przekraczałaby 25% wartości budynku, wów-
czas należałoby ustawowo dokonać termomoderniza-
cji. W polskim Prawie budowlanym nie ma zapisów,
które w jakikolwiek sposób odnosiłyby się do warto-
ści budynku, wprowadzenie natomiast tego zapisu,
o którym tutaj mówię, spowodowałoby konieczność
sporządzania praktycznie w przypadku każdego re-
montu kosztorysu i oceny wartości obiektu, bo wów-
czas moglibyśmy autorytatywnie stwierdzić, czy
obiekt podlegał koniecznej termomodernizacji czy też
nie. W związku z tym komisja uznała, iż należy ten
zapis wykreślić.
Ostatecznie tak dopracowany projekt uzyskał jed-
nogłośną akceptację na posiedzeniu Komisji Infra-
struktury, która postanowiła przedłożyć Wysokiej
Izbie sprawozdanie, mnie zaś zobowiązała rekomen-
dować paniom i panom posłom jego przyjęcie.
Nie mogę jednak nie powiedzieć o tym, że po spo-
rządzeniu sprawozdania przewodniczący Komisji
Infrastruktury skierował sprawozdanie w celu zasię-
gnięcia opinii do Urzędu Komitetu Integracji Euro-
pejskiej, który to urząd zaopiniował projekt, odnosząc
103
się w wielu przypadkach negatywnie do zmian, które
wprowadziła komisja. Z niektórymi zastrzeżeniami
można by się było zgodzić, z większością, praktycznie
rzecz biorąc, niestety nie. Oto bowiem niezależność
ekspertów, o których czytamy w opinii UKIE, jak
powiedziałem wcześniej, nie wynika z faktu, czy ktoś
jest uczestnikiem procesu budowlanego czy też nie,
czy ktoś jest związany umową z właścicielem lub ad-
ministratorem budynku, czy też nie. Ta rzetelność
wynika wyłącznie z uczciwości, bo nie można by po-
wiedzieć, że oto lekarz nie może leczyć siebie, człon-
ków swojej rodziny, swoich znajomych, koleżanek czy
kolegów, nie może im wystawiać recept. W tym przy-
padku takie stwierdzenie kierowane pod adresem
uprawnionych budowlanych czy w ogóle uprawnio-
nych do sporządzania świadectw charakterystyki
energetycznej wydaje się dużym nadużyciem. Tak
więc w żadnym razie nie można zgodzić się ze stwier-
dzeniem, które odnosi się do wykreślenia słów „do
projektowania”, bo oto ten zabieg powoduje, iż zwięk-
sza się krąg osób uprawnionych do sporządzania
świadectw charakterystyki energetycznej, nie zmniej-
sza się ich jakość, a generalnie koszt sporządzenia
świadectwa charakterystyki energetycznej spada. To
są jedne z głównych elementów opinii... To znaczy
UKIE negatywnie odniósł się także do skreślenia
zapisu dotyczącego nakładania kar za nieprzeprowa-
dzenie kontroli kotłów, jeszcze raz powtarzam – kon-
troli wyłącznie pod kątem charakterystyki energe-
tycznej. Tak wiec, panie i panowie posłowie, Wysoka
Izbo, mimo tej negatywnej opinii, w imieniu Komisji
Infrastruktury wnoszę o uchwalenie projektu ustawy
w przedłożeniu zaproponowanym przez Komisję In-
frastruktury. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę, pierwsza zabierze głos pani poseł
Aldona Młyńczak, Platforma Obywatelska.
Poseł Aldona Młyńczak:
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej mam za-
szczyt przedstawić stanowisko klubu do projektu
ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz
ustawy o gospodarce nieruchomościami wraz z pro-
jektem aktu wykonawczego, druki nr 1853 i 2128.
Tak jak było już wcześniej mówione, proponowane
zmiany uzupełniają lub zmieniają istniejące regula-
cje ustawowe w zakresie sporządzania charaktery-
styki energetycznej dla budynku oddawanego do
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
104 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Poseł Aldona Młyńczak
użytkowania, lokalu mieszkalnego lub też części bu-
dynku stanowiącej samodzielną część techniczno-
-użytkową. Mamy w tym zakresie do czynienia
z wypełnieniem ustaleń dyrektywy 2002/91 Parla-
mentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 16 grud-
nia 2002 r.
Projekt nowelizacji ma na celu określenie sytu-
acji, kiedy powstaje obowiązek sporządzenia świadec-
twa, wprowadzenie reguł postępowania odpowie-
dzialności zawodowej, a także doprecyzowanie zasad
prowadzenia rejestrów.
Ocenę charakterystyki energetycznej budynku
lub lokalu wydaje się w formie świadectwa charakte-
rystyki energetycznej ważnego 10 lat i zawierającego
także wskazania możliwych do realizacji robót bu-
dowlanych, które mogą poprawić pod względem opła-
calności ich charakterystykę energetyczną.
Regulacje proponowane przez ministerstwo i uzu-
pełnione w pracach podkomisji będą miały pozytyw-
ny wpływ na rozwój budownictwa energooszczędnego
i zwiększenie efektywności energetycznej istnieją-
cych budynków.
Należy także oczekiwać, że wejście w życie ustawy
będzie skutkować zwiększonym zapotrzebowaniem
na usługi związane z tą problematyką. Wprowadzone
rozwiązania stwarzają bowiem możliwość zdobycia
nowego zawodu przez wszystkie osoby, które ukoń-
czyły studia magisterskie, odbyły szkolenie i pomyśl-
nie zdały egzamin przed ministrem właściwym do
spraw budownictwa lub też posiadają uprawnienia
budowlane w specjalnościach architektonicznej, kon-
strukcyjno-budowlanej albo instalacyjnej. Również
osoby, które ukończyły studia inżynierskie, tak jak
było to wcześniej wspomniane, na kierunkach: archi-
tektura, budownictwo, inżynieria środowiska, ener-
getyka lub pokrewne będą mogły sporządzać świa-
dectwa charakterystyki energetycznej.
Do projektu ustawy dołączone jest rozporządzenie
ministra finansów w sprawie obowiązkowego ubez-
pieczenia odpowiedzialności cywilnej osoby sporzą-
dzającej świadectwa charakterystyki energetycznej
budynku, lokalu czy też części budynku, zwanego
ubezpieczeniem OC, określające termin powstania
obowiązku – nie później niż w dniu poprzedzającym
wykonywanie czynności, a także minimalną sumę
gwarancyjną tego ubezpieczenia, w odniesieniu do
jednego zdarzenia, którego wartość wynosi równo-
wartość sumy 25 tys. euro.
Szanowni Państwo! Ideą implementowanej do
prawa polskiego dyrektywy Unii Europejskiej w spra-
wie charakterystyki energetycznej budynków, jak
i wielu innych w tym zakresie jest poprawa efektyw-
ności i oszczędności w energetyce. W takim kierunku
zaproponowaliśmy zmiany w pracach podkomisji,
uznając, iż nadmierne regulacje dostosowawcze nie-
zgodne z duchem idei i intencji dyrektywy nie służą
obywatelom, a czasem wręcz narażają ich na niepo-
trzebne koszty.
Komisja Infrastruktury podczas prac nad projek-
tem ustawy wprowadziła zmiany. Dotyczą one nastę-
pujących kwestii. Komisja zaproponowała wykreśle-
nie zapisu dotyczącego karania grzywną obywatela,
który ma niskoefektywny kocioł. Ta sprawa została
też wcześniej dosyć szczegółowo omówiona.
Komisja wniosła również o wykreślenie zapisu
dotyczącego zakazu sporządzania świadectw przez
osoby posiadające stosowne uprawnienia, lecz będą-
ce równocześnie uczestnikami procesu budowlane-
go, wykonawcami robót, właścicielami, zarządcami
budynku lub lokalu, dla którego świadectwo jest
sporządzane. Sporządzanie świadectwa energetycz-
nego polegające na wyliczeniach matematycznych
nie jest bowiem działaniem uznaniowym, lecz zgod-
nym z obowiązującymi zasadami określonymi w roz-
porządzeniu ministra budownictwa. Dlatego też
wydaje się, że wykreślenie tego punktu jest całko-
wicie zasadne.
Poza tym w większości krajów takich jak Wielka
Brytania, Austria czy Niemcy implementacja art. 10
dyrektywy dotyczącego charakterystyki energetycz-
nej budynku stanowi, iż certyfikaty energetyczne
mogą być wystawiane w sposób niezależny przez
wykwalifikowanych i dopuszczonych do tego fa-
chowców. Nie dotyczy to osoby certyfikatora, tylko
dotyczy rezultatu. W takiej też intencji sformułowa-
ne są wszystkie poprawki komisji, bowiem ten tok
rozumowania wydaje się logiczny i godny zastoso-
wania również w dyrektywie implementowanej do
prawa polskiego.
Klub Platformy Obywatelskiej zgłasza odpowied-
nią poprawkę zawierającą zapis właśnie w miejsce
wykreślonego zapisu, co ustalono wspólnie na posie-
dzeniu Komisji Infrastruktury.
Również zmiana wprowadzona podczas prac Ko-
misji Infrastruktury w art. 5 ust. 8 pkt 4 zdaniem
komisji słusznie rozszerza katalog osób uprawnio-
nych do sporządzania świadectw charakterystyki
energetycznej o te, które mają albo uprawnienia bu-
dowlane do projektowania, albo uprawnienia wyko-
nawcze, albo oba rodzaje uprawnień. (Dzwonek) Ko-
misja nie zgadza się, jakoby tylko posiadający upraw-
nienia do projektowania mogli zasłużyć na miano
wykwalifikowanych ekspertów.
Kolejną zmianę stanowi wykreślenie zapisu doty-
czącego sporządzenia certyfikatów przy wzroście
wartości o 20% ceny obiektu, co związane jest z ro-
botami budowlanymi, w stosunku do wartości odtwo-
rzeniowej, gdyż to wiązałoby się z dodatkowymi kosz-
tami dla obywatela, który musiałby sporządzać ope-
rat szacunkowy.
Jednak w związku z opinią UKIE, która kwestio-
nuje niektóre z wprowadzonych zmian, w imieniu
klubu Platformy Obywatelskiej składam stosowne
poprawki i wnoszę o skierowanie projektu ustawy
o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy
o gospodarce nieruchomościami do ponownego roz-
patrzenia przez Komisję Infrastruktury. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Edward Czesak, Prawo i
Sprawiedliwość.
Bardzo proszę.
Poseł Edward Czesak:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parla-
mentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec sprawoz-
dania Komisji Infrastruktury dotyczącego rządowe-
go projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo budow-
lane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
(druki nr 1853 2128).
Wysoka Izbo! Jak wszyscy wiemy, Unia Europej-
ska, pomimo iż nie jest największym emitentem ga-
zów cieplarnianych, stała się liderem w walce ze
skutkami zmian klimatu, co związane jest z ograni-
czaniem emisji wyżej wymienionych gazów. Tak wy-
raźnie zdefiniowana pozycja zobowiązuje Unię,
w tym również nasz kraj jako jej członka, do szcze-
gólnej troski w wyżej wymienionym zakresie, rów-
nież pod względem przepisów prawnych.
Równocześnie należy pamiętać, iż wyżej wymie-
nione działania są współbieżne z działaniami na
rzecz zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego.
Niestety, realizacja obu celów wiąże się z zagroże-
niem dotyczącym poniesienia znaczących kosztów
nie przez decydentów, ale przez społeczeństwo, któ-
re będzie musiało stawić czoła rosnącym w przyszło-
ści cenom nośników energii. Alternatywą dla coraz
droższej zużywanej energii jest energia niewykorzy-
stana, niewyprodukowana, mówiąc wprost, zaosz-
czędzona.
Aktualnie jednym z kluczowych narzędzi na
szczeblu Unii Europejskiej w zakresie realizacji wy-
żej wymienionych celów jest wdrożenie dyrektywy
w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
Głównym celem jest więc budowanie świadomości
społecznej w zakresie stopniowego i powszechnego
ograniczania zużycia energii, a tym samym zmniej-
szania kosztów związanych z eksploatacją budynków.
Wszyscy wiem i mamy świadomość, iż budownictwo
jako największy konsument energii posiada najwięk-
szy potencjał w tym zakresie. Realizacja tego celu
pozwoli na zbudowanie w społeczeństwie świadomo-
ści w zakresie tego, jak ważne jest ograniczenie zu-
życia energii. Potwierdzają to przykłady z innych
krajów, gdzie wyedukowane społeczeństwo zużywa
znacząco mniej energii.
Po długim oczekiwaniu i wielu niespełnionych
obietnicach składanych na forum Komisji Infra-
struktury przez pana ministra Olgierda Dziekoń-
skiego wpłynął oczekiwany rządowy projekt ustawy
dający możliwość pełnej implementacji wyżej wymie-
nionej dyrektywy. W tych kilku artykułach podjęto
105
próbę uregulowania kwestii, które pojawiły się
w wyniku rozpoczęcia funkcjonowania z dniem 1 stycz-
nia br. dotychczasowych przepisów oraz działań ze
strony Komisji i Unii Europejskiej w zakresie oceny
wdrażania przepisów prawnych.
Rozpatrując aktualne sprawozdanie, musimy jed-
nak pamiętać, iż obecnie na szczeblu Unii Europej-
skiej trwają bardzo zaawansowane prace legislacyjne
nad nowelizacją tej dyrektywy, będącą sumą do-
świadczeń płynących z kilku lat prac nad wdroże-
niem aktualnej dyrektywy. Niestety, pod tym wzglę-
dem jesteśmy w smutnej czołówce legislacyjnych
maruderów, bowiem nie zdążyliśmy jeszcze wdrożyć
wszystkich zapisów aktualnej dyrektywy, a już za
chwilę, zapewne na początku 2010 r., będziemy mu-
sieli rozpocząć prace nad nowelizacją aktualnie roz-
patrywanych przepisów.
W ciągu ostatnich niespełna dwóch miesięcy Ko-
misja Infrastruktury wraz z podkomisją stałą do
spraw budownictwa pracowała nad zapisami przed-
łożonymi przez rząd, które powinny budować wagę
i rolę świadectwa energetycznego jako tego elementu,
który ma służyć dyscyplinowaniu dążeń do osiągnię-
cia celu. Mamy nadzieję, iż aktualna nowelizacja
znacząco przysłuży się do wzmocnienia roli świa-
dectw energetycznych, które powinny stanowić cen-
ną pomoc przy podejmowaniu tak ważnych decyzji,
jak budowa czy też zakup własnego mieszkania lub
domu o określonych i zdefiniowanych parametrach
gwarantujących energooszczędną eksploatację. Rów-
nocześnie w przyszłości ochroni nasze społeczeństwo
przed bardzo realnym widmem ubóstwa energetycz-
nego naszych rodzin, które może będzie stać na spła-
tę kredytu, ale nie będzie stać na prąd, gaz czy inne
źródło energii. Zjawisko to aktualnie dotyka kraje
starej Unii oraz Stany Zjednoczone.
Niestety w ślad za zapisami związanymi z tworze-
niem skutecznych narzędzi ukierunkowanych na
budowanie świadomości społecznej dla osiągnięcia
celu nie idą dalsze działania ze strony rządu, ukie-
runkowane na stworzenie systemu zachęt finanso-
wych na rzecz podejmowania działań skierowanych
na realizację wytycznych zawartych w świadectwach
energetycznych. Oczekujemy od rządu, aby pochylił
się nad najnowszymi rozwiązanymi stosowanymi
w innych krajach. Przykładem jest rząd Francji. Po-
mimo kryzysu, a może w związku z kryzysem wpro-
wadził właśnie takie narzędzia: kredyt na moderni-
zację z zerową stopą oprocentowania połączony z ulgą
podatkową jest tego przykładem.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentar-
ny Prawo i Sprawiedliwość popiera zmiany zawarte
w sprawozdaniu przedłożonym w druku nr 2128
w zakresie nowelizacji ustawy umożliwiającej wypeł-
nienie przepisów Unii Europejskiej, mając nadzieję,
iż rząd w trybie pilnym podejmie próbę wypracowa-
nia dodatkowych narzędzi wspierających społeczeń-
stwo w zakresie ograniczania strat energii w naszych
własnych domach. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
106 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, głos zabierze pan poseł Wiesław
Andrzej Szczepański, Lewica.
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Poselskiego Lewica mam zaszczyt
przedstawić Wysokiej Izbie nasze stanowisko odno-
śnie do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo
budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomo-
ściami, zawartego w drukach nr 1853 i 2128. Projek-
towana ustawa ma na celu zapewnienie transpozycji
dyrektywy 202/91 WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z 16 grudnia 2002 r. w sprawie charaktery-
styki energetycznej budynków do polskiego porząd-
ku prawnego. Termin dostosowania polskiego prawa
do wytycznych Unii Europejskiej został określony
na 4 stycznia 2006 r. Mimo upływu tego terminu
Polska nadal nie wywiązała się ze swojego zobowią-
zania. W związku z powyższym Komisja Wspólnot
Europejskich wszczęła przeciwko Polsce postępowa-
nie o naruszenie prawa wspólnotowego.
W dniu 31 marca br. rząd przedłożył Sejmowi no-
welizację ustawy Prawo budowlane, która ma być
zgodna z prawem Unii Europejskiej i eliminuje za-
strzeżenia Komisji Wspólnot Europejskich. Celem
nowelizacji jest wskazanie sytuacji, w której powsta-
je obowiązek sporządzenia świadectwa charaktery-
styki energetycznej lokalu mieszkalnego, wprowa-
dzenie reguł postępowania oraz odpowiedzialności
zawodowej dla osób uprawnionych do sporządzania
świadectw charakterystyki energetycznej, doprecy-
zowanie zasad prowadzenia rejestrów osób uzysku-
jących uprawnienia do sporządzania świadectw cha-
rakterystyki energetycznej.
W odpowiedzi na liczne wystąpienia środowiska
budowlanego, a głównie absolwentów studiów inży-
nierskich, bez uprawnień magisterskich, lecz posia-
dających kwalifikacje i doświadczenie z tytułu wyko-
nywania samodzielnych funkcji technicznych w bu-
downictwie, wprowadzono zapis umożliwiający zrów-
nanie tych osób z osobami, które ukończyły studia
magisterskie i mają uprawnienia budowlane, przy
automatycznym nadawaniu uprawnień do sporządza-
nia świadectw charakterystyki energetycznej. Zmia-
na ta umożliwi z mocy prawa nadawanie uprawnień
inżynierom z kierunków: architektura, budownic-
two, inżynieria środowiska, energetyka lub innych
pokrewnych.
Doprecyzowano ustalenia dotyczące jednoznacznej
kontroli kotłów używanych przez okres dłuższy niż 15
lat. Uszczegółowiono również sytuacje, w których prze-
prowadzenie remontu lub przebudowy budynku, w wy-
niku których ulegnie poprawie charakterystyka ener-
getyczna budynku, będzie skutkowało obowiązkiem
wykonania oceny charakterystyki energetycznej i świa-
dectwa charakterystyki energetycznej budynku.
Ustawa wejdzie w życie 14 dni od dnia jej ogłosze-
nia, z wyjątkiem jednego artykułu, który wejdzie
w życie po 3 miesiącach.
W trakcie prac nad projektem ustawy zmieniono
w stosunku do przedłożenia rządowego część arty-
kułów. Spowodowało to, jak już mówił poseł spra-
wozdawca, zastrzeżenia Urzędu Komitetu Integra-
cji Europejskiej, według którego wiele rozwiązań
przyjętych w projekcie jest niezgodnych z prawem
wspólnotowym Unii Europejskiej. Jednym z zarzu-
tów Komisji Europejskiej był m.in. brak transpozy-
cji art. 10 dyrektywy dotyczącego niezależności
ekspertów. Zapis rządowy według UKIE wprowa-
dzał wymóg niezależności ekspertów, eliminując
możliwość bycia sędzią we własnej sprawie, poprzez
zasadę, iż osoba sporządzająca świadectwo charak-
terystyki energetycznej bądź lokalu nie mogła być
uczestnikiem procesu budowlanego, wykonawcą ro-
bót budowlanych, właścicielem i zarządcą budyn-
ków, a także nie mogła być związana umowami
cywilnoprawnymi z wyżej wymienionymi osobami.
Komisja sejmowa wykreśliła ten zapis, co UKIE
uznało za naruszenie dyrektywy.
Za niezgodne z dyrektywą unijną UKIE uznało
również wykreślenie projektowanego art. 52 ust. 3,
art. 51 ust. 1 pkt 4, nadanie nowego brzmienia art. 5
ust. 8 przez wykreślenie wyrazów „do projektowania”,
zawężając możliwość sporządzenia charakterystyki
energetycznej przez osoby z uprawnieniami do projek-
towania o specjalności architektura, konstrukcyjno-
-budowlanej czy instalacyjnej, jak również zmianę
w art. 52, w której to komisja wykreśliła wyrazy „na-
kazu systematycznego podnoszenia kwalifikacji”,
a ponadto przyjęte zmiany w art. 5 ust. 4 pkt 3, art. 63
ust. 3 pkt 2 oraz skreślenie z przedłożenia rządowego
nowelizacji art. 93 pkt 8 Prawa budowlanego.
Mając na względzie te uwagi, Urząd Komitetu
Integracji Europejskiej uznał, że sprawozdanie ko-
misji zawarte w druku jest sprzeczne z prawem Unii
Europejskiej. Na nasz wniosek Prezydium Sejmu
zdjęło z porządku obrad poprzedniego posiedzenia
ten projekt ustawy sejmowej. Odbyło się spotkanie
przedstawicieli strony rządowej, w tym UKIE, oraz
zainteresowanych posłów komisji.
Chciałbym powiedzieć, że jeśli chodzi o wiele za-
strzeżeń UKIE, posłowie nie podzielili tych zastrze-
żeń, część przepisów powinna zostać poprawiona.
Oczekujemy od strony rządowej, co dzisiaj uczyniła
pani poseł, i ze strony koalicji stosownych poprawek,
które mój klub zamierza poprzeć.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczekujemy na
propozycje ewentualnych poprawek eliminujących
niezgodność ustawy z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie składamy wniosek o przekazanie tego
projektu do Komisji Infrastruktury celem ponowne-
go jego rozpatrzenia i przedłożenia Wysokiej Izbie
poprawionego sprawozdania.
Jednocześnie składamy jedną poprawkę – popraw-
kę do art. 5. Chodzi o to, aby po ust. 4 dodać ust. 4a,
który mówiłby, iż w przypadkach, o których mowa
w ust. 4, świadectwo charakterystyki energetycznej
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański
budynku lub lokalu nie może być sporządzone przez
osobę będącą właścicielem tego budynku lub lokalu.
(Dzwonek) Myślę, że w jakiś sposób eliminowałoby to
zapis mówiący o stronniczości przygotowywanego
świadectwa. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego
głos zabierze pan poseł Józef Racki, bardzo proszę.
Poseł Józef Racki:
Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa
Ludowego zaprezentuję stanowisko do rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane
oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami, zawar-
tego w druku nr 1853.
Proponowane rozwiązania wypełniają ustalenia
dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej bu-
dynków. Zmiany nakładają na projektantów, wyko-
nawców i użytkowników zapewnienie wymagań do-
tyczących racjonalizacji zużycia energii. Wymieniono
przypadki, w których wymagane jest dokonanie oce-
ny energetycznej w formie sporządzenia świadectwa
charakterystyki energetycznej. Uregulowano zasady
sporządzania świadectw, umożliwiając sporządzanie
świadectw osobom posiadającym pełną zdolność do
czynności prawnych, które ukończyły studia magi-
sterskie albo studia inżynierskie na takich kierun-
kach, jak architektura, budownictwo, inżynieria
środowiska, energetyka lub pokrewnych i mają odpo-
wiednie uprawnienia budowlane. Obywatel państwa
członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji
Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europej-
skiego Porozumienia o Wolnych Handlu może rów-
nież dokonywać oceny charakterystyki energetycznej
i sporządzać świadectwo charakterystyki energetycz-
nej po uzyskaniu kwalifikacji nabytych w tych pań-
stwach zgodnie z przepisami ustawy o zasadach
uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w pań-
stwach członkowskich Unii Europejskiej.
Dodano nowy art. 51 określający sytuacje prawne,
w wyniku których osoba posiadająca uprawnienia do
sporządzania świadectw charakterystyki energetycz-
nej traci uprawnienia do ich sporządzania. W ust. 4
i 5 art. 51 określono zasady wpisywania do rejestru
osób, które utraciły uprawnienia do sporządzania
świadectw charakterystyki energetycznej, a ust. 6 i 7
– zasady wykreślenia wpisu z rejestru negatywnego.
Art. 52 nakłada na osobę sporządzającą świadec-
two charakterystyki energetycznej obowiązek prze-
chowywania sporządzonego świadectwa przez okres
107
10 lat, wykonywania świadectwa z należytą staran-
nością oraz zawarcia umowy ubezpieczenia odpowie-
dzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku
ze sporządzeniem świadectwa charakterystyki ener-
getycznej. Zmiany w art. 6 ust. 1b dotyczą zasad kon-
troli kotłów użytkowanych dłużej niż 15 lat o efek-
tywnej nominalnej wydajności powyżej 20 kW. W art. 64
ust. 3 wprowadzono obowiązek dołączenia do książki
obiektu także świadectwa charakterystyki energe-
tycznej. Niniejsza ustawa dokonuje również zmian
w art. 155, 181 i 186 ustawy o gospodarce nierucho-
mościami poprzez dodanie odpowiednich punktów
o treści: Świadectwo charakterystyki energetycznej
budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku
stanowiącej część techniczno-użytkową. Mając na
uwadze potrzebę regulacji prawnej kwestii charak-
terystyki energetycznej budynku oraz opinię Komisji
Infrastruktury, po zapoznaniu się ze zgłoszonymi
poprawkami Klub Poselski Polskiego Stronnictwa
Ludowego popiera przyjęcie tej ustawy. Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Do zadania pytania zapisało się 7 panów posłów.
Czy ktoś z pań i panów posłów jeszcze miałby ży-
czenie? Bardzo proszę.
Wyznaczam czas na zadanie pytania – 1 minuta.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Marek
Polak, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Polak:
Dziękuję bardzo.
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! Jak słyszeliśmy, projekt ma na celu
wypełnienie wytycznych dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i wprowadza obligatoryjny obowią-
zek sporządzenia świadectwa charakterystyki ener-
getycznej dla budynków bądź poszczególnych lokali
mieszkalnych. Nakłada również taki sam obowią-
zek w przypadku remontu bądź przebudowy budyn-
ku. Myślę, że to dobrze, iż ludzkość dostrzega po-
trzebę racjonalnego gospodarowania energią, ale
chciałbym zapytać: czy to oznacza, że wszyscy do-
tychczasowi właściciele istniejących już jedno- bądź
wielorodzinnych budynków mieszkalnych będą zo-
bligowani do ubiegania się o uzyskanie takiego
świadectwa, czy dotyczy to wyłącznie oddawanych
do użytku nowych budynków? Jak kosztowne może
być przeprowadzenie kontroli efektywności energe-
tycznej, a zarazem wydanie stosownego dokumentu
i, co najważniejsze, jaki będzie skutek, gdy charak-
terystyka (Dzwonek) energetyczna da wynik nega-
tywny w zakresie racjonalnego zużycia energii, np.
w przypadku sprzedaży budynku, bo chcąc sprzedać
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
108 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Poseł Marek Polak
budynek, trzeba będzie posiadać takie świadectwo?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pan poseł Tadeusz Arkit, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję uprzejmie.
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Złago-
dzenie obowiązku sporządzenia świadectw charak-
terystyki energetycznej lokalu mieszkalnego to naj-
ważniejszy cel nowelizacji ustawy Prawo budowlane
oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zapro-
ponowane przepisy przewidują, że możliwe będzie
dokonanie oceny energetycznej lokalu mieszkalnego
na podstawie oceny energetycznej innego mieszkania
z tej samej grupy. Chodzi o lokal mieszkalny m.in.
o takich samych parametrach konstrukcyjno-materia-
łowych, instalacyjnych oraz o jednakowym stopniu
zużycia. Nowe rozwiązanie umożliwi wykorzystanie
oceny energetycznej, która została wykonana dla lo-
kalu tzw. reprezentatywnego, i zastosowanie jej dla
innej grupy lokali mieszkalnych. I pytanie: Kto i w jaki
sposób będzie decydował o przydzieleniu danego loka-
lu do grupy mieszkań, dla których wykonano ocenę
energetyczną dla lokalu reprezentatywnego? Chodzi
o to, żeby tutaj nie było ocenności, tylko żeby precy-
zyjnie było stwierdzone, że taki lokal rzeczywiście
może być porównany z lokalem innym, tzw. reprezen-
tatywnym. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pan poseł Michał Wojtkiewicz,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Michał Wojtkiewicz:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ta ustawa jednak mimo wszystko budzi wiele kon-
trowersji i w niektórych miejscach jest, moim zda-
niem, lobbystyczna. Chciałbym w związku z tym
zadać panu ministrowi pytanie: Dlaczego tak łatwo
przyznaje się uprawnienia do sporządzania świa-
dectw energetycznych osobom, które ukończyły stu-
dia magisterskie? Załóżmy, są to studia na kierun-
kach humanistycznych. Inne zawody bronią się bar-
dzo przed dostępem, np. notariusze, gdzie nawet ręki
nie można wcisnąć, a tutaj tak łatwo otwieramy do-
stęp. Drugie pytanie, wydaje się, że jest bardzo lob-
bystyczne: Dlaczego wszystkie osoby wykonujące
świadectwa energetyczne ustawowo muszą się ubez-
pieczać?
W odniesieniu do innych zawodów to nie jest
ustawowe, lecz ubezpiecza się poprzez zrzeszenia.
Takich ubezpieczeń nie ma np. administracja samo-
rządowa, w ogóle administracja, gdzie wydaje się
szereg decyzji i są wyrządzane znacznie większe
szkody. Poza tym to są po prostu dziwne dyrektywy
Unii. Proponuję i czekam na taką dyrektywę, która
będzie nam mówiła, jak mamy ubierać się np. przy
minus 5 stopniach, by nie tracić energii, gdyż to po-
ciąga wiele dużo większych kosztów, ponieważ cho-
rujemy itd. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zada pan poseł Edward Czesak, Prawo
i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
Poseł Edward Czesak:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Obecnie na naszym krajowym szczeblu trwają prace
legislacyjne w zakresie pełnego wdrożenia dyrekty-
wy dotyczącej certyfikacji energetycznej budynków.
Na szczeblu unijnym również trwają prace legislacyj-
ne w zakresie nowelizacji ww. dyrektywy. Niestety,
mamy do czynienia z sytuacją, kiedy jeszcze nie
wdrożyliśmy w pełni dyrektywy obowiązującej, a już
u drzwi za chwilę pojawi się znowelizowana dyrekty-
wa z nowymi przepisami do wdrożenia. Podczas po-
siedzeń Komisji Infrastruktury wielokrotnie podkre-
ślał pan wolę przedstawienia oficjalnego stanowiska
rządu w tej sprawie, jakie rząd zajmie w stosunku do
tej dyrektywy lub zajmował poprzednio.
Panie ministrze, moje pytanie dotyczy tego, czy
rząd posiada wypracowane jednoznaczne stanowi-
sko, jakie będzie czy było prezentowane na forum
Rady Unii Europejskiej w przedmiocie ww. dyrek-
tywy. Jeśli tak, to poproszę o odpowiedź na to pyta-
nie na piśmie.
Mam też pytanie do pana posła sprawozdawcy.
Czy zapisy w proponowanych zmianach, np. skreśle-
nie słów: do projektowania, będą miały wpływ na
jakość świadectw energetycznych? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zada pan poseł Zbigniew Chmielowiec,
Prawo i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Poseł Zbigniew Chmielowiec:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Minęło już ponad 6 miesięcy od momentu
rozpoczęcia obowiązywania systemu certyfikacji
energetycznej budynków. O roli świadectw charakte-
rystyki energetycznej, jaką mogą czy też mają ode-
grać, słyszał już każdy z nas. Jednym z głównych
celów jest budowanie świadomości społecznej w za-
kresie zarówno możliwości zakupu bardziej efektyw-
nych energetycznie budynków, jak również możliwo-
ści poprawy efektywności energetycznej budynków
już istniejących. Niestety, w tym przypadku możemy
jasno stwierdzić, iż dyrektywa mówi swoje, a my ro-
bimy swoje. Jednym z negatywnych sygnałów zaprze-
paszczenia potencjału świadectw charakterystyki
energetycznej jest kwestia ich wiarygodności, a to
w aktualnych rozwiązaniach prawnych po prostu nie
jest dochowane. Znane są już przypadki wykonywa-
nia świadectw na potrzeby osób, które starają się
o pozwolenie na użytkowanie. Sposób wykonania
świadectw energetycznych w tym przypadku uwa-
żam, jako poseł znający dyrektywę, za skandaliczny.
Wykonanie świadectwa na kolanie to nic innego, jak
niwelowanie jego wartości i znaczenia. (Dzwonek)
Alternatywnym, kolejnym negatywnym zjawi-
skiem jest wystawianie świadectw energetycznych
tylko i wyłącznie za pomocą sieci internetowej bez
wizytacji obiektu. Powyżej wspomniane działania są
ewidentnie negatywne i deprecjonujące wartość tego
dokumentu.
Panie ministrze, jak Ministerstwo Infrastruktury
zamierza zmienić ten stan i przeciwdziałać tym złym
praktykom? Czy pan minister, będąc odpowiedzial-
nym za wdrożenie dyrektywy…
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Zbigniew Chmielowiec:
…zamierza podjąć działania, które pozwolą unik-
nąć tworzenia bezwartościowych dokumentów, nie-
wypełniających celów, jakie zostały wyznaczone
w ustawie? Dziękuję bardzo i przepraszam. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, panie pośle.
Pytanie zada pan poseł Lech Kołakowski, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Lech Kołakowski:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Tak zwany paszport energetyczny ważny
109
jest przez 10 lat, ale pod warunkiem, że w tym czasie
nie przeprowadzono robót budowlanych, które zmie-
niłyby charakterystykę energetyczną budynku.
Chciałbym zapytać, jakimi przesłankami kierowano
się przy wyznaczaniu tych ram czasowych.
Generalnie środowiska budowlane uważają, że
jeśli chodzi o zanikanie właściwości poszczególnych
materiałów budowlanych, trwa to ponad 20 lat. Dla-
czego więc po 10 latach musi być sporządzana ponow-
na charakterystyka budynku i ktoś ponownie musi
płacić pieniądze, bo np. chce sprzedać budynek?
Technologia budowlana w ostatnim dziesięcioleciu
znacznie się rozwinęła pod względem zapewnienia
trwałości eksploatacji materiałów budowlanych, a za-
tem wydaje się bezpodstawne wymaganie uzyskania
nowych tzw. paszportów energetycznych i obciążanie
obywateli kosztami ich pozyskania w tak krótkim
czasie.
Druga kwestia dotyczy egzaminu na uzyskanie
uprawnień z zakresu wystawiania certyfikatów
energetycznych. Z tego, co mi wiadomo, to do egza-
minu przystąpiło kilkaset osób, a zdało go zaledwie
kilkanaście. Nie był to przecież egzamin z gastro-
enterologii, sytuacja wydaje się bardzo dziwna. Kto
jest odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowa-
dzenie tego egzaminu oraz jakie jest uzasadnienie
zaistniałej sytuacji? Bardzo dziękuję, pani marsza-
łek. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zada pan poseł Krzysztof
Brejza, Platforma Obywatelska.
Poseł Krzysztof Brejza:
Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Pani Marszałek!
Omawiany projekt ustawy dotyczy implementacji
unijnej dyrektywy w sprawie charakterystyki ener-
getycznej budynków. Mam krótkie pytanie dotyczące
tej charakterystyki w poszczególnych krajach człon-
kowskich Unii Europejskiej. Mianowicie z doświad-
czeń którego z państw omawiany w dniu dzisiejszym
projekt czerpie najwięcej rozwiązań? Czy państwo
opieraliście się na jakimś funkcjonującym już w prak-
tyce konkretnym modelu rozwiązań w tym zakresie?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zada pan poseł Adam Śnieżek, Prawo
i Sprawiedliwość.
Proszę.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
110 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Poseł Adam Śnieżek:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Upowszechnienie
się świadectw charakterystyki energetycznej budyn-
ków i lokali mieszkalnych spowoduje, że właściciele
lokali będą poszukiwać sposobów poprawy charakte-
rystyki swoich mieszkań, aby straty energii były jak
najmniejsze.
Panie ministrze, chciałbym zapytać, czy rząd za-
mierza wyjść naprzeciw tym poszukiwaniom, bo do-
piero znacząca pomoc rządu, jeśli chodzi o takie dzia-
łania, może przynieść racjonalizację zużycia energii
w dużej skali. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Infrastruktury pan Olgierd Dziekoński.
Bardzo proszę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Infrastruktury
Olgierd Dziekoński:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odnosząc się do
pytań, chciałbym najpierw podziękować podkomisji
i oczywiście komisji za intensywną pracę nad prze-
glądem propozycji rządu dotyczących uzupełnień do
istniejącego już projektu Prawa budowlanego w za-
kresie wdrożenia dyrektywy energetycznej, tzw. dy-
rektywy energetycznej budynków.
Przypominam, że przedłożenie rządowe jest uzu-
pełnieniem przeprowadzonej już w prawie polskim,
w Prawie budowlanym, zmiany, która pozwoliła na
uniknięcie niespełnienia wymogów dyrektywy euro-
pejskiej poprzez wprowadzenie w 2007 r. podstawo-
wych zasad dotyczących sporządzania świadectw
charakterystyki energetycznej budynków, co również
pozwoliło na opracowanie rozporządzeń wykonaw-
czych, które zostały wydane przez ministra infra-
struktury w listopadzie. Tym samym możliwe było
rozpoczęcie sporządzania świadectw energetycznych
z dniem 1 stycznia roku 2009 r., przed formalnym
terminem wynikającym z dyrektywy.
Przedłożenie rządowe służyło i służy doprecyzo-
waniu kwestii, które w poprzednim projekcie zmiany,
który był inicjatywą poselską, z racji skróconego cza-
su i oczywistych trudności wynikających z przygoto-
wywania go przez grupę posłów nie mogły być w
pełni, dogłębnie przeanalizowane i wprowadzone do
systemu Prawa budowlanego. A zatem w projekcie
zmiany Prawa budowlanego służącej doprecyzowa-
niu pewnych pojęć starano się również eliminować
zauważone uchybienia dotyczące wdrażania dyrek-
tywy, jak również problemy wskazane w zapytaniach
Komisji Europejskiej. Jednym z problemów wskaza-
nych w uzasadnionej opinii Komisji Europejskiej była
m.in. kwestia tzw. niezależności ekspertów, która
jest, jak się wydaje, z punktu widzenia Komisji Eu-
ropejskiej, jednym z istotnych elementów.
Podczas prac nad projektem – i tutaj chciałem od
razu odpowiedzieć na przedostatnie pytanie pana
posła Krzysztofa Brejzy – korzystaliśmy z doświad-
czeń kilku państw europejskich, głównie Wielkiej
Brytanii, Francji, Niemiec, Danii, Hiszpanii, starając
się zbierać odpowiednie rozwiązania, które dotyczy-
łyby szczegółowo problematyki tego projektu, to zna-
czy: kwestii niezależności i odpowiedzialności eks-
pertów, np. kwestii ich akredytacji, kwestii bardzo
istotnej, często podnoszonej w dyskusjach publicz-
nych, przymusu czy raczej obowiązku formalnego
posiadania świadectw energetycznych budynków w
trakcie prowadzenia transakcji kupna – sprzedaży.
Odpowiedzi uzyskane bezpośrednio ze strony mini-
sterstw, rządów tych krajów, o których wspomnia-
łem, i przedstawienie tych odpowiedzi paniom i pa-
nom posłom pozwoliły, mam nadzieję, na prace pod-
komisji, dobrą merytoryczną pracę nad przygotowa-
niem przedłożeń.
Odnosząc się do szczegółowych pytań zgłoszonych
w trakcie dzisiejszej dyskusji, chciałbym na nie po
kolei odpowiedzieć. Pytanie pana posła Polaka doty-
czyło tego, jaki ma być skutek świadectwa i co ma się
stać z budynkami już istniejącymi. Chciałbym zazna-
czyć, że dyrektywa jednoznacznie stwierdza, że świa-
dectwa energetyczne mają być sporządzane dla bu-
dynków już istniejących, które są przeznaczone do
sprzedaży, oddania w najem lub też mają być prze-
znaczone do powszechnego użytku. Dotyczy to w
szczególności obiektów publicznych. W tym zakresie
fakt, że ten budynek istnieje, nie zwalnia jego zarząd-
cy czy też właściciela od sporządzenia świadectwa
charakterystyki energetycznej tego budynku.
Chciałbym zaznaczyć, że zgodnie z celem dyrek-
tywy skutek świadectw ma być taki, że powinny one
służyć jako informacja dla nabywcy bądź najemcy,
ma to dać możliwość porównania przedmiotu najmu
lub sprzedaży z innymi podobnymi lokalami czy
obiektami co do potencjalnego – przypominam, po-
tencjalnego – zużycia energii. Poza tym dostarcza to
lepszej informacji o rynku, wpływa pozytywnie na
rynek nieruchomości, moderuje ten rynek, zapewnia-
jąc nabywcom i użytkownikom większą wiedzę, prze-
kazując informacje o stanie lokalów i obiektów.
Lokal reprezentatywny – to jest odpowiedź na
pytanie pana posła Arkita – jest dobierany przez
eksperta, który sporządza certyfikat charakterysty-
ki energetycznej budynku. Tym samym należy
wskazać, że odpowiedzialność eksperta, jego odpo-
wiedzialność zawodowa, a także, w przypadku nie-
właściwego doboru lokalu reprezentatywnego, fi-
nansowa, powinna być w jakiś sposób egzekwowana.
Tą właśnie niezależnością, odpowiedzialnością,
kwestia ubezpieczeń wydaje się tutaj całkowicie
uzasadniona.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Infrastruktury Olgierd Dziekoński
Pytanie pana posła Wojtkiewicza, dlaczego w
przypadku posiadania ukończonych studiów magi-
sterskich tak łatwo można uzyskać świadectwo i czy
nie jest to przypadkiem wynik działalności lobby-
stycznej, w szczególny sposób koresponduje z pyta-
niem pana Lecha Kołakowskiego, który stwierdził,
że tylko kilka procent osób posiadających właśnie
wykształcenie magisterskie, które starają się zdać
egzamin, zdaje go. Zatem nie wydaje się, aby miało
tu miejsce działanie środowisk lobbystycznych w
sprawie uzyskiwania świadectw energetycznych, sko-
ro egzamin wymaga rzetelnej, profesjonalnej wiedzy
z zakresu fizyki budowli czy też wiedzy dotyczącej
kwestii technicznych, którym to wymogom nie za-
wsze osoby posiadające ogólne wykształcenie huma-
nistyczne mogą sprostać.
Kwestia ubezpieczeń ustawowych, również pyta-
nie pana Michała Wojtkiewicza dotyczące problema-
tyki sporządzania świadectw energetycznych, powin-
na być zestawiona z takimi obowiązkowymi ubezpie-
czeniami, jak np. ubezpieczenia dla pośredników w
obrocie nieruchomościami, ubezpieczenia dla zarząd-
ców nieruchomości, ubezpieczenia dla rzeczoznaw-
ców majątkowych. We wszystkich tych zawodach, nie
mówiąc oczywiście o zawodach regulowanych, takich
jak inżynierowie budownictwa, architekci czy też
urbaniści, jest obowiązek posiadania ubezpieczeń
ustawowych, aby ewentualne błędy w sztuce zawodo-
wej można było zrekompensować z tytułu obowiąz-
kowego ubezpieczenia.
Natomiast wydaje się, że posiadanie ubezpiecze-
nia przez pracowników administracji nie jest rzeczą
konieczną, ponieważ pracownicy administracji repre-
zentują administrację publiczną jako całość, która w
pełni ponosi odpowiedzialność z tytułu prowadzo-
nych przez urzędników administracji poszczególnych
działań decyzyjnych, administracyjnych. Tym sa-
mym administracja publiczna, czy to rządowa, czy
samorządowa, w pełni ponosi odpowiedzialność, rów-
nież odpowiedzialność finansową z tytułu zaniedbań,
czego zresztą Wysoka Izba czasami jest świadkiem,
panie i panowie posłowie bardzo często te kwestie
podnoszą w swoich interpelacjach i zapytaniach po-
selskich.
Kwestia, powiedziałbym, dziwności dyrektyw, o
której wspomniał pan poseł Wojtkiewicz, wydaje się,
w sposób szczególny koresponduje też z pytaniem
pana posła Czesaka, co do kwestii zmian stanowiska
w sprawie istniejącej dyrektywy. Jeżeli dyrektywy są
dziwne, to są poprawiane i tak też zresztą działa
Unia Europejska i w tym kierunku zmierza przygo-
towywane stanowisko rządu, o którym za chwilę
będę mówił.
Stanowisko rządu w sprawie zmian obecnej dy-
rektywy, chodzi o recast, zostało przygotowane czte-
ry miesiące temu i było również przedłożone komisji
111
europejskiej Sejmu i komisji Senatu. Komisje te przy-
jęły bez zastrzeżeń zaproponowane stanowisko rzą-
du. Może tylko w skrócie zaznaczę, że stanowisko to
dotyczyło m.in. takich zapisów, które nie wprowadza-
łyby w drodze zmiany dyrektywy pewnych dodatko-
wych obowiązków dla najemców i użytkowników
lokali mieszkalnych. Utrzymałyby również istniejącą
w prawie polskim zasadę, że świadectwa charaktery-
styki energetycznej mogą być sporządzane przez
akredytowanych lub/i posiadających odpowiednie
wykształcenie ekspertów. Jak również stanowisko
rządu dotyczyło tych kwestii, które były przedmio-
tem dyskusji w podkomisji, a mianowicie konieczno-
ści wprowadzenia świadectw energetycznych w sytu-
acji znaczących remontów i modernizacji i stwierdzo-
no, że tego rodzaju obowiązek nie powinien być na-
kładany w sposób zbyt rygorystyczny, a jeżeli już
powinien być nałożony, to rząd oczekuje – i przedsta-
wiał takie stanowisko – by było odpowiednie vacatio
legis, tak aby użytkownicy i właściciel nieruchomości
mogli do tych nowych wymagań się przygotować.
Oczywiście na piśmie zostanie przekazany panu po-
słowi projekt stanowiska rządu, który został przesła-
ny w tej sprawie do Komisji Europejskiej.
Na pytanie pana posła Chmielowca, który poin-
formował nas o kwestii sporządzania świadectw
energetycznych niskiej jakości i zadał pytanie, co
rząd zamierza uczynić w tej sprawie, chciałem zazna-
czyć, że tak jak panie i panowie posłowie mogli to
przeanalizować w projekcie przedłożenia rządowego,
kwestia odpowiedzialności zawodowej, a przede
wszystkim kwestia odpowiedzialności finansowej jest
zawarta w istniejącej już ustawie, jak również jest
wprowadzona, czy też potwierdzona i wzmocniona w
przedłożeniu rządowym. W każdym przypadku, w
którym tego rodzaju sygnały do nas będą dochodziły,
bardzo dziękuję za ogólną informację i bardzo bym
prosił pana posła o szczegółową informację, bo wspo-
mniał pan, że znane są mu przypadki sporządzania
tych świadectw w nieodpowiedzialny sposób. W każ-
dym z takich przypadków minister jako właściwy w
tej sprawie wszczyna postępowanie w sprawie ode-
brania uprawnień do sporządzania świadectw cha-
rakterystyki energetycznej, posiadając do tego odpo-
wiednie oprzyrządowanie prawne. Dlatego też każdy
tego rodzaju sygnał jest dla nas bardzo istotnym ele-
mentem i bardzo istotną informacją, która pozwoli
na porządkowanie rynku sporządzania świadectw
energetycznych budynków.
Pytanie pana posła Lecha Kołakowskiego dotyczą-
ce okresu 10 lat ważności świadectwa energetycznego
wynika wprost z dyrektywy Unii Europejskiej i w tej
kwestii problem jakości materiałów budowlanych, czy
też problem zmian technologii w budownictwie, moż-
na by powiedzieć, że zrozumiany i uzasadniony w wie-
lu przypadkach, musi być jednak powiązany jedno-
znacznie z literą prawa wynikającą z treści dyrektywy
europejskiej, która mówi jednoznacznie o 10-letnim
okresie, co najmniej 10-letnim okresie ważności, po
którym te badania muszą zostać powtórzone.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
112 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Infrastruktury Olgierd Dziekoński
Jeżeli chodzi o nikły procent zdających egzamin,
zdaje się, że udało mi się odpowiedzieć na to pytanie
przy poprzednim pytaniu pana posła Michała Wojt-
kiewicza dotyczącym łatwości zdawania czy też ła-
twości uzyskiwania uprawnień.
Odpowiedziałem również na pytanie pana posła
Brejzy, mówiąc, z doświadczeń których krajów korzy-
staliśmy przede wszystkim, analizując ich rozwiąza-
nia. Można powiedzieć, że polskie rozwiązanie doty-
czące świadectw charakterystyki energetycznej bu-
dynków jest w jakimś sensie, tak jak zresztą w każ-
dym z krajów europejskich, pewnym połączeniem
kilku rodzajów rozwiązań. Polskie rozwiązanie, moż-
na powiedzieć, jest w dużym stopniu zbliżone do roz-
wiązań austriackich, w niektórych elementach zbli-
żone również do systemu brytyjskiego czy też nie-
mieckiego.
Natomiast odpowiadając na pytanie pana posła
Adama Śnieżka o pomoc rządu w odniesieniu do dzia-
łań związanych z charakterystyką energetyczną bu-
dynków, a jednocześnie odpowiadając na pytanie czy
też wniosek pana posła Czesaka przedstawiony w
czasie prezentacji stanowiska Klubu Parlamentarne-
go Prawa i Sprawiedliwości, chciałbym zaznaczyć, iż
poseł sprawozdawca w trakcie prowadzenia prac pod-
komisji w sposób jednoznaczny zauważył, że najlep-
szym, że tak powiem, wskaźnikiem czy też regulato-
rem dla świadectw energetycznych budynków i dla
działań związanych z wymianą kotłów czy też z pod-
noszeniem jakości termomodernizacyjnej budynków
jest po prostu rachunek miesięczny. To jest najbar-
dziej skuteczne narzędzie wspierające ludzi w zakre-
sie podnoszenia jakości energetycznej budynków.
A zatem można by powiedzieć tak: Polityka rządu,
która polega na realnych cenach energii, polityka
rządu, która związana jest z utrzymaniem normal-
nego rynku finansowego, normalnego rynku kredy-
towego, daje każdemu z właścicieli, każdemu z na-
bywców mieszkań, każdemu z użytkowników miesz-
kań możliwość oceny, jakiego rodzaju rozwiązanie
techniczne jego zdaniem czy z jego punktu widzenia
jest rozwiązaniem ekonomicznie uzasadnionym, eko-
nomicznie efektywnym. Jednocześnie z punktu wi-
dzenia szczególnej kategorii użytkowników mieszkań
warto zwrócić uwagę na przyjęty przez Wysoką Izbę
w zeszłym roku i wdrażany, poszerzony i znowelizo-
wany program termomodernizacji w połączeniu z
możliwościami remontu budynków mieszkalnych.
Dziękuję bardzo za możliwość udzielenia odpowie-
dzi na te pytania i odniesienia się do stanowisk klu-
bów parlamentarnych. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu, panie ministrze.
Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł
Andrzej Adamczyk.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Andrzej Adamczyk:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Odpowiadam na pytanie pana posła Edwarda Czesa-
ka, czy wykreślenie w jednym z zapisów proponowa-
nej noweli słów „do projektowania” nie przyczyni się
do obniżenia jakości świadectw energetycznych, ja-
kości w sensie merytorycznym, czy nie doprowadzi
do jakiegoś chaosu, złamania zasad. Otóż, panie po-
śle, szanowni państwo, wydaje się, że nic bardziej
mylnego. Można bowiem powiedzieć, że zawężenie
prawa do sporządzania świadectwa energetycznego
jedynie do osób posiadających uprawnienia do pro-
jektowania jest jawną dyskryminacją – przepraszam
za tak drastyczne określenie – osób, które posiadają
wyuczony zawód inżyniera budownictwa na uczelni
technicznej i uprawnienia budowlane. Trzeba wie-
dzieć, że uprawnienia budowlane to jest między in-
nymi fizyka przegród, to jest zdolność i możliwość
obliczenia przenikalności cieplnej materiałów. Tak
że osoby posiadające uprawnienia budowlane, ale
niekoniecznie do projektowania, jak już powiedzia-
łem wcześniej, biorą czynny udział w sporządzaniu
projektu poprzez uzupełnianie tego projektu o kon-
kretne opracowania. Są konstruktorzy, ale są także
osoby, które parają się chociażby liczeniem przegród
pod kątem termicznym. A zatem, szanowni państwo,
to poszerzenie zakresu będzie skutkowało tym, że
osoby z odpowiednim wykształceniem technicznym,
legitymujące się cenzusem ukończenia uczelni tech-
nicznej budowlanej, nie będą dziś stały za tymi oso-
bami, które ukończyły inną uczelnię, niekoniecznie
o profilu technicznym, uczelnię humanistyczną cho-
ciażby, ukończyły 50-godzinny kurs i uzyskały prawo
do sporządzania świadectwa energetycznego.
Reasumując, takie działanie będzie korzystne dla
rynku świadectw energetycznych, dla odbiorców, dla
zleceniodawców tychże prac i myślę, że absolutnie nie
będzie to miało wpływu na obniżenie jakości, a wręcz
odwrotnie – wpłynie na podniesienie jakości, bo mó-
wimy tutaj o grupie kilkudziesięciu tysięcy osób po-
siadających uprawnienia budowlane, ale nie do pro-
jektowania.
Co się zaś tyczy dzisiaj zgłoszonych poprawek, ja
jestem przekonany i taką mam nadzieję, że te po-
prawki zgłoszone dzisiaj podczas drugiego czytania
przyczynią się do podniesienia jakości zapisów pro-
ponowanej zmiany ustawy Prawo budowlane w za-
kresie certyfikacji energetycznej i zapewne, tak jak
do tej pory, w przypadku tego przedłożenia w sposób
jednoznaczny, niepozostawiający cienia wątpliwości
poprawki te zostaną, mam nadzieję, przyjęte. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten pro-
jekt do Komisji Infrastruktury w celu przedstawienia
sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważała, że
Sejm propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spra-
wiedliwości i Praw Człowieka o senackim pro-
jekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o postę-
powaniu przed sądami administracyjnymi (dru-
ki nr 2073 i 2158).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
panią poseł Bożenę Szydłowską.
Poseł Sprawozdawca
Bożena Szydłowska:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam przyjemność przedstawić sprawozdanie Komi-
sji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o senackim
projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o postępo-
waniu przed sądami administracyjnymi (druk nr
2073).
Marszałek Sejmu, zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40
ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasięgnięciu opinii Pre-
zydium Sejmu, skierował w dniu 15 czerwca 2009 r.
powyższy projekt ustawy do Komisji Sprawiedliwości
i Praw Człowieka do pierwszego czytania.
Na posiedzeniu komisji w dniu 2 lipca 2009 r. pan
senator Leon Kieres przedstawił uchwałę Senatu z
dnia 14 maja 2009 r. w sprawie wniesienia do Sejmu
projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o postępo-
waniu przed sądami administracyjnymi.
Senacki projekt ustawy (druk nr 2073) ma na celu
dostosowanie ustawy do wyroku Trybunału Konsty-
tucyjnego z dnia 14 października 2008 r. stwierdza-
jącego niezgodność z konstytucją art. 18 § 1 pkt 6
wspomnianej ustawy.
Aby dostosować ustawę do wyroku trybunału,
Senat proponuje dodać w art. 18 § 4 w brzmieniu:
„Sędzia, który orzekał w postępowaniu sądowym w
sprawie skargi na decyzję, nie może orzekać w postę-
powaniu sądowym dotyczącym tej samej sprawy po
wznowieniu postępowania administracyjnego”.
Trybunał uznał za niezgodną z art. 45 konstytu-
cji sytuację, w której sędzia orzeka zarówno w spra-
wie ważności decyzji administracyjnej, jak i w spra-
wie o wznowienie tego samego postępowania. W ta-
kim przypadku występuje tożsamość sprawy. W ta-
kim przypadku zagrożona jest również bezstronność
sędziego, gdyż prawdopodobne będzie wydanie przez
niego takiego samego wyroku jak za pierwszym ra-
113
zem, ponieważ orzeka drugi raz w tej samej sprawie,
korzystając przy tym z tych samych dowodów.
Do tej pory sądy traktowały zakwestionowany
przepis ustawy literalnie. Sędzia wydający wyrok w
pierwszej instancji nie mógł ponownie orzekać w dru-
giej instancji, jednak w przypadku, w którym sędzia
orzekał w sprawie decyzji administracyjnej, mógł
orzekać również w sprawie skargi na tę decyzję wy-
daną po wznowieniu postępowania. Zgodnie z propo-
nowaną nowelizacją sędzia, który brał udział w wy-
daniu orzeczenia dotyczącego decyzji, do której od-
nosi się wznowienie postępowania, nie będzie mógł
orzekać w sprawie o wznowienie postępowania admi-
nistracyjnego dotyczącego tej samej sprawy.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Komisja Sprawie-
dliwości i Praw Człowieka po przeprowadzeniu
pierwszego czytania nie wniosła żadnych poprawek
do projektu ustawy i rekomenduje Wysokiej Izbie
skierowanie ustawy bez poprawek do dalszego pro-
cedowania. Dziękuję bardzo za uwagę.
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję pani poseł za sprawozdanie.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę, w imieniu klubu Platforma Oby-
watelska głos zabierze pan poseł Jacek Żalek.
Poseł Jacek Żalek:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Oby-
watelskiej mam zaszczyt ustosunkować się do pro-
jektowanej ustawy Prawo o postępowaniu przed są-
dami administracyjnymi. Zmiana ustawy dotyczy
zasad wyłączania sędziego od orzekania w sądach
administracyjnych. Zmiana zawarta jest w dwóch
artykułach. W art. 1 proponuje się w ustawie z 30
sierpnia 2000 r. Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi w art. 18 w § 1 po pkt 6 dodanie
pkt 6a w brzmieniu: „dotyczących decyzji o odmowie
wznowienia postępowania albo decyzji wydanych po
wznowieniu postępowania, jeżeli brał udział w wy-
daniu orzeczenia w sprawie decyzji, której dotyczy
wznowienie postępowania”. Art. 2 mówi o wejściu w
życie ustawy po 14 dniach od dnia ogłoszenia.
Z uzasadnienia wynika, że projektowana ustawa
stanowi wykonanie obowiązku dostosowania syste-
mu prawnego do wyroku Trybunału Konstytucyjne-
go z 14 października 2008 r. Trybunał Konstytucyj-
ny orzekł o niezgodności art. 18 § 1 pkt 6 ustawy z
dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi z art. 45 ust. 1 Konstytu-
cji Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w jakim jako
podstawę wyłączenia sędziego od udziału w orzeka-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
114 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Poseł Jacek Żalek
niu w postępowaniu sądowym toczącym się po wzno-
wieniu postępowania administracyjnego pomija jego
wcześniejszy udział w orzekaniu w sprawie dotyczą-
cej decyzji wydanej we wznawianym postępowaniu
administracyjnym.
W przedmiotowym wyroku Trybunał Konstytu-
cyjny poddał kontroli przepisy, które regulują zasady
wyłączania sędziego od orzekania w sądach admini-
stracyjnych. W szczególności chodzi o sytuację, gdy
sędzia najpierw orzekał co do legalności decyzji ad-
ministracyjnej, a następnie – w innym postępowaniu
– miał rozstrzygać o legalności kolejnej decyzji admi-
nistracyjnej odmawiającej uchylenia tejże decyzji po
wznowieniu postępowania administracyjnego.
Rzeczowe odniesienie się do kwestii wyłączenia
sędziego w przypadku jego wcześniejszego orzekania
w sprawie skłania do przyjęcia propozycji dodania w
art. 18 § 1 ustawy regulacji określonej w pkt 6a. Za-
bieg ten spowoduje rozszerzenie katalogu dotyczące-
go przesłanek wyłączenia sędziego o sytuację, w któ-
rej ten sam sędzia orzeka w postępowaniu sądowym
toczącym się po wznowieniu postępowania admini-
stracyjnego, jeśli wcześniej brał udział w sprawie
dotyczącej decyzji wydanej we wznawianym postępo-
waniu.
Przy formułowaniu powyższej przesłanki wzięto
pod uwagę nie tylko możliwość orzekania przez tego
samego sędziego sądu administracyjnego w sprawie
będącej przedmiotem decyzji wydanych po wznowie-
niu postępowania, ale również decyzji o odmowie
wznowienia postępowania. Zauważyć należy, iż w
przypadku decyzji wydanych po wznowieniu postę-
powania administracyjnego zgodnie z art. 151 § 1
ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępo-
wania administracyjnego, organ może wydać decy-
zję o odmowie uchylenia decyzji dotychczasowej albo
uchylić decyzję dotychczasową i wydać nową, roz-
strzygającą co do istoty sprawy. Natomiast zgodnie
z art. 149 § 3 organ decyzją odmawia wznowienia
postępowania. W kontekście powyższego wyłączenie
sędziego po wznowieniu postępowania administra-
cyjnego, czyli w sprawach dotyczących decyzji o od-
mowie uchylenia decyzji dotychczasowej albo decyzji
rozstrzygającej co do meritum po uchyleniu decyzji
dotychczasowej, jak również w przypadku odmowy
wznowienia postępowania, traktuje się analogicz-
nie, gdyż we wszystkich powyższych przypadkach
może zachodzić obawa, iż sędzia będzie kierował się
poglądami wypracowanymi jeszcze przed wznowie-
niem postępowania. Stan ten z uwagi na konstytu-
cyjnie gwarantowane prawo do bezstronnego rozpa-
trywania sprawy byłby wysoce niepożądany.
Jak wskazałem na wstępie, zdaniem Klubu Par-
lamentarnego Platformy Obywatelskiej projekt ten
zasługuje na dalsze procedowanie. Dziękuję. (Okla-
ski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, głos zabierze pani poseł Barbara
Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Barbara Bartuś:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przypadł mi za-
szczyt i przyjemność przedstawienia stanowiska Klu-
bu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość w spra-
wie sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw
Człowieka o senackim projekcie ustawy o zmianie
ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami admi-
nistracyjnymi z druku nr 2073.
Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Z art.
45 ust. 1 naszej ustawy zasadniczej wynika, że pod-
miotowym prawem o randze konstytucyjnej jest prawo
każdego do bezstronnego sądu. Urzeczywistnienie
tego prawa następuje poprzez liczne gwarancje usta-
wowe. Jedną z takich gwarancji jest instytucja wyłą-
czenia sędziego, uznawana za „główny mechanizm
gwarancyjny dla realizacji zasady bezstronności sądu”.
Art. 18 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami
administracyjnymi w § 1 zawiera 7 punktów, w któ-
rych wymienia się przyczyny wyłączenia sędziego z
mocy ustawy. Stosownie do art. 18 § 1 pkt 6 wyłącze-
niu podlega sędzia, który brał udział w wydaniu za-
skarżonego orzeczenia. Ścisła interpretacja uzasad-
niała przyjęcie, że przepis ten dotyczy tylko tego sę-
dziego, który brał udział w wydaniu orzeczenia, które
zostało zaskarżone, a więc sędziego orzekającego w
pierwszej instancji. Przepis ten wprost nie stanowił o
wyłączeniu sędziego, który już raz orzekał w sprawie,
w której postępowanie zostało wznowione i ponownie
dotarło do sądu administracyjnego. Stąd w praktyce
sądownictwa administracyjnego sprawa tocząca się
przed sądem po wznowieniu postępowania nie była
uznawana za tożsamą z postępowaniem, które odbyło
się przed wznowieniem. W praktyce przyjęto, że for-
malnie sędzia, który raz orzekał w danej sprawie,
może jeszcze raz orzekać po jej wznowieniu.
Trybunał Konstytucyjny, który stoi na straży
zgodności ustaw z konstytucją, w swoim wyroku pod-
jętym w składzie 5 sędziów w dniu 14 października
2008 r. stwierdził, że jednak dochodzi w takiej sytu-
acji do tożsamości sprawy, mimo że po wznowieniu
jest to drugie postępowanie. Udział sędziego po
wznowieniu postępowania w orzekaniu stanowi, jak
stwierdził trybunał, istotne zagrożenie dla bezstron-
ności sędziego. Sędzia orzekający drugi raz w tej sa-
mej sprawie zazwyczaj będzie czuł się związany wy-
danym przez siebie rozstrzygnięciem w pierwszym
postępowaniu. Trybunał uznał, że art. 18 § 1 pkt 6
ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępo-
waniu przed sądami administracyjnymi w zakresie,
w jakim pomija jako podstawę wyłączenia sędziego
od udziału w orzekaniu w postępowaniu sądowym
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Poseł Barbara Bartuś
toczącym się po wznowieniu postępowania admini-
stracyjnego jego wcześniejszy udział w orzekaniu w
sprawie dotyczącej decyzji wydanej we wznawianym
postępowaniu administracyjnym, jest niezgodny z
art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Projekt zmiany ustawy Prawo o postępowaniu
przed sądami administracyjnymi przedstawiony
przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej, zakładający
dodanie § 4 w art. 18, stanowiącego nakaz wyłącze-
nia od udziału w orzekaniu w postępowaniu sądo-
wym po wznowieniu tego postępowania sędziego,
który brał już udział w orzekaniu w tej sprawie, sta-
nowi więc wykonanie wyroku Trybunału Konstytu-
cyjnego i będzie dobrze służył Polakom.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Klub Parlamentar-
ny Prawo i Sprawiedliwość popiera omawianą propo-
zycję zmiany w ustawie i będzie głosował za jej przy-
jęciem. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, pani poseł.
W imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowe-
go głos zabierze pan poseł Stanisław Olas.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Stanisław Olas:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu posłów Polskie-
go Stronnictwa Ludowego przedstawić stanowisko
klubu wobec projektu ustawy o zmianie ustawy Pra-
wo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania
systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyj-
nego, gdzie określone zostały okoliczności wyłączenia
sędziego od orzekania w postępowaniu sądowoadmi-
nistracyjnym.
W wyroku z dnia 14 października 2008 r. Trybu-
nał Konstytucyjny uznał za niedopuszczalną sytu-
ację, w której sędzia orzekający w przedmiocie decy-
zji administracyjnej orzeka następnie w sprawie
skargi na tę decyzję. Orzekanie przez sędziego drugi
raz w tej samej sprawie powoduje niezgodność z art.
45 ust. 1 konstytucji. Zmiana ustawy zmierza do wy-
konania obowiązku dostosowania prawa do wyroku
Trybunału Konstytucyjnego.
Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego
będzie głosował za przyjęciem ustawy. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Do zadania pytań zapisało się 2 panów posłów.
115
Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zapisać się do
zadania pytania?
Nie ma zgłoszeń.
Zamykam listę.
Wyznaczam czas na zadanie pytania – 1 minuta.
Bardzo proszę, zadaje pytanie pan poseł Krzysz-
tof Brejza, Platforma Obywatelska.
Poseł Krzysztof Brejza:
Dziękuję.
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przedmiotowy projekt nowelizacji jest skutkiem
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, natomiast
ja mam krótkie pytanie: Czy projekt konsultowany
był z organizacjami zrzeszającymi prawników, śro-
dowiska prawnicze? Jakie było zdanie tych organiza-
cji na temat proponowanych zmian w tej ustawie?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Ewa Kierzkowska:
Dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę, pytanie zadaje pan poseł Lech Ko-
łakowski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Lech Kołakowski:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Nowelizacja ustawy przewiduje, iż sędzia,
który orzekał w postępowaniu sądowym w sprawie
skargi na decyzję, nie może orzekać w postępowaniu
sądowym dotyczącym tej samej sprawy po wznowie-
niu postępowania administracyjnego. Pytanie pierw-
sze: Czy określenie „ta sama sprawa” dotyczy termi-
nu prawniczego w sensie formalnym, węższym, czy
materialnym, szerszym? Pytanie drugie: Czy wpro-
wadzone zmiany nie wpłyną na niezawisłość sędzie-
go, który za cenę odsunięcia od sprawy w przypadku
skargi będzie unikał wydania sprawiedliwego wyro-
ku? Czy projektowana poprawka nie wprowadzi kon-
formistycznego sposobu wydawania wyroków? Bar-
dzo dziękuję.
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jerzy Szmajdziński)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zmieścił się pan znakomicie w czasie.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
O zabranie głosu proszę podsekretarza stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości pana Zbigniewa
Wronę.
Proszę uprzejmie.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
116 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Dziękuję, panie marszałku.
Wysoka Izbo! Naczelną zasadą wszelkich proce-
dur – cywilnej, karnej, administracyjnej – jest zasada
obiektywizmu, a z tej zasady wynika obowiązek bez-
stronności. Właśnie temu zabezpieczeniu, tej gwa-
rancji służy ta nowelizacja. Rząd przygotował swoje
stanowisko do tej propozycji, które zostało przekaza-
ne dzisiaj na ręce marszałka Sejmu. Jest to stanowi-
sko z jednej strony pozytywne, bo nie ma tutaj żad-
nych wątpliwości, że ten projekt realizuje w 100%
orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Z drugiej
strony rząd w tym stanowisku zauważa, że problem
jest szerszy, ponieważ dotyczy nie tylko tej sytuacji,
która była przedmiotem rozpoznania przez Trybunał
Konstytucyjny, który jest związany granicami skar-
gi, czyli postępowania po wznowieniu. Chodzi rów-
nież o inne sytuacje, które mogą się ujawnić w takich
okolicznościach, że oto decyzja administracyjna tra-
ci moc nie w wyniku wznowienia postępowania, ale
innych nadzwyczajnych postępowań. Rząd w swoim
stanowisku wskazuje, że lepsza byłaby ta noweliza-
cja, nad którą pracuje, która jest na ukończeniu i
która prawdopodobnie trafi do laski marszałkow-
skiej, aczkolwiek rzeczywiście nie jest to dobra sytu-
acja, że ten sam przepis będzie zmieniany w odstępie
kilku miesięcy. Rozważamy, co zrobić: czy kierować
ten projekt, czy nie. Chciałbym jednak podkreślić, że
rządowy projekt ustawy obejmuje instytucją wyłącze-
nia sędziego, o której tutaj mowa, wszystkie sytuacje,
w których sprawa trafia ponownie do tego samego
sędziego, bo o to tutaj chodzi. Nie może być tak, że
ten sam sędzia już raz orzekał w tej sprawie, a spra-
wa trafia do niego po raz drugi i po raz kolejny ocenia
ten sam stan faktyczny, a często nawet te same za-
rzuty. Rządowy projekt obejmuje więc instytucją wy-
łączenia wszystkie sytuacje, w których sprawa trafia
ponownie do tego samego sędziego w związku ze
wznowieniem postępowania, odmową wznowienia
postępowania, albo zmianą lub uchyleniem decyzji w
trybach nadzwyczajnych przewidzianych w Kodeksie
postępowania administracyjnego.
Przygotowany projekt rządowy brzmi następują-
co: Sędzia podlega wyłączeniu z mocy prawa od
udziału w sprawach dotyczących skargi na decyzję
albo postanowienie, jeżeli w tej sprawie brał udział
w wydaniu wyroku lub postanowienia kończącego
postępowanie w sprawie. Niemniej jednak, ponieważ
proces legislacyjny jest tak zaawansowany, rząd nie
będzie przeciwko uchwaleniu tego projektu w tym
kształcie, bo w 100% realizuje on orzeczenie Trybu-
nału Konstytucyjnego. Prawdopodobnie wpłynie ini-
cjatywa rządowa, która będzie szerzej to zagadnienie
ujmowała.
Przechodzę do szczegółowych pytań. Pan poseł
Brejza pytał, jakie było zdanie organizacji prawni-
czych odnośnie do tego projektu. Przypomnę, że to
jest projekt senacki, więc nie mam pełnej wiedzy.
Właściwie jeżeli chodzi o organizacje, to nie wiem,
czy Senat w ogóle to skonsultował. Myślę, że tutaj nie
ma takiej konieczności, bo z wyrokami Trybunału
Konstytucyjnego się po prostu nie dyskutuje, tylko
się je wykonuje. Ten wyrok jest jednoznaczny. Rze-
czywiście w tym zakresie, w jakim Senat zapropono-
wał, ten wyrok musiał być wykonany, więc zdanie
organizacji nie mogło być inne, bo po prostu nie ma
tutaj pola do oceny. Natomiast wiem, że Senat, przy-
gotowując inicjatywę, zasięgał opinii Naczelnego
Sądu Administracyjnego i była ona pozytywna.
Pytanie pana posła Kołakowskiego dotyczyło
sformułowania „ta sama sprawa”. Czy chodzi o sens
materialny, czy formalny? Oczywiście Trybunał
Konstytucyjny przychylił się tutaj do zdania, że cho-
dzi o sens materialny, a nie o sens formalny. Rząd
podziela tę ocenę. Rzeczywiście musimy mieć na
uwadze przede wszystkim gwarancje, którym ma
służyć instytucja wyłączenia sędziego. Te gwarancje
to zasada obiektywizmu i zasada bezstronności. Z
tego powodu rząd oczywiście popiera ten projekt,
aczkolwiek sygnalizuje, że ma szerszą propozycję,
która obejmuje również inne podobne sytuacje. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Pani poseł sprawozdawca Bożena Szydłowska.
Proszę bardzo, pani poseł.
Poseł Bożena Szydłowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym się
odnieść do pytania zgłoszonego przez pana posła
Krzysztofa Brejzę. Otóż dysponujemy materiałami,
z których wynika, że prezes Naczelnej Rady Adwo-
kackiej pozytywnie zaopiniował przedmiotowy pro-
jekt, podobnie jak prezes Naczelnego Sądu Admini-
stracyjnego. Wpłynęły uwagi z Sądu Najwyższego, z
Biura Analiz Sejmowych co do art. 18, co do możli-
wości innego sformułowania. Myślę, że projekt rzą-
dowy, który w tej chwili jest przygotowywany, pewnie
rozwieje te obiekcje, wątpliwości, które wyraził Sąd
Najwyższy.
Pan minister odpowiedział tu też na pytanie pana
posła. Dziękuję bardzo. Dziękuję posłom za pracę nad
projektem. Dziękuję, panie ministrze. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Oświadczenia poselskie
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński
Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów
porządku dziennego zaplanowanych na dzień 14 lip-
ca br.
Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygło-
szenia oświadczeń poselskich.
Czy ktoś jeszcze chciałby dopisać się do listy? Nikt
się nie zgłasza.
Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam
za zamkniętą.
Pierwszy zabierze głos pan poseł Józef Rojek, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
Poseł Józef Rojek:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W PRL-u cały
aparat partyjnych propagandzistów, dziennikarzy i
artystów był zaangażowany w pracę nad nadaniem
oprawy obchodom tzw. święta odrodzenia Polski.
Dzień 22 lipca był wolny od pracy, we wsiach organi-
zowano festyny, w miastach uroczyste akademie, a
w wojskowych stołówkach zamiast kaszy wydawano
żołnierzom wędlinę i kotlety. Tak wyglądał kolejny
zabieg propagandowy władzy komunistycznej, pró-
bującej z daty symbolizującej zniewolenie naszego
narodu przez Związek Radziecki uczynić kamień mi-
lowy na drodze społeczno-politycznego rozwoju Pol-
ski. Zabieg ten był tym ohydniejszy, że Manifest
PKWN, na którym figurowała data 22 lipca, został
tak naprawdę ogłoszony dzień wcześniej w Moskwie,
a nie w Chełmie Lubelskim, o czym próbowały prze-
konywać nas zakłamane podręczniki historii. Tak
pisał po latach o tych wydarzeniach przewodniczący
komitetu Edward Osóbka Morawski: My podajemy,
że PKWN powstał w Chełmie i że 22 lipca tam dru-
kowaliśmy Manifest. To takie małe niewinne kłam-
stwo. Chodziło o to, żeby ładnie wyglądało, że to na
polskiej ziemi powstał Manifest i PKWN. Nawet co
roku pokazują drukarnię i drukarza, a ja śmieję się
w kułak.
Śmiał się zapewne także dlatego, że tego dnia nie
było go nawet w Chełmie, ponieważ w tym czasie pro-
wadził w Moskwie rokowania ze stroną radziecką. Na
mocy zawartych wówczas porozumień członkowie ko-
mitetu zrzekli się na rzecz Związku Radzieckiego czę-
ści terytorium Rzeczypospolitej sprzed 1939 r. i wyra-
zili zgodę na to, by przestępstwa popełnione przez
ludność cywilną na terytorium Polski przeciwko Ar-
mii Czerwonej rozpatrywało radzieckie sądownictwo.
W praktyce umożliwiło to przeprowadzenie przez od-
działy NKWD jeszcze w 1944 r. masowych aresztowań
na terenie województw lubelskiego i białostockiego.
Minęło 20 lat niepodległej Polski i – jak się oka-
zało – nasze społeczeństwo, a szczególnie młodzież
ma poważne problemy z poprawną identyfikacją i
analizą pewnych istotnych wydarzeń z historii XX
wieku. Między innymi większość Polaków jest bar-
117
dzo daleka od dostrzeżenia tej – wydawałoby się –
jakże oczywistej analogii między lipcowym manife-
stem a konfederacją targowicką, która kilka wieków
wcześniej doprowadziła do drugiego rozbioru Polski,
a tym samym podporządkowania znacznych połaci
Rzeczypospolitej Cesarstwu Rosyjskiemu. Czy do-
prawdy tak trudno skojarzyć pozbawionych wyobraź-
ni politycznej „użytecznych idiotów”, którzy w 1792 r.
w przygranicznej Targowicy zrealizowali zaplanowa-
ną w Petersburgu konfederację, z tymi, którzy w
1944 r. w przygranicznym Chełmie ogłosili przygo-
towany w Moskwie manifest? Sądzę, że niekoniecz-
nie, z tą jednak różnicą, że członkowie komitetu w
stosunku do targowiczan poszli znacznie dalej. Nie
byli bynajmniej wyłącznie naiwnymi ofiarami poli-
tycznej gry Moskwy, lecz świadomymi swojej roli
wykonawcami poleceń Stalina. Krótko mówiąc, byli
zdrajcami w pełnym tego słowa znaczeniu.
Mówię to tutaj nieprzypadkowo, bowiem mam
pełną świadomość tego, jak rzadko w naszej historio-
grafii używa się słowa „zdrajcy” w stosunku do tych,
którzy kładli podwaliny pod budowę komunizmu w
Polsce. Byli oni zresztą nie tylko zdrajcami, bo prze-
cież, jak pokazały najnowsze badania, np. działalno-
ści Polskiej Partii Robotniczej towarzyszyły zwykłe
bandyckie porachunki.
Nic dziwnego, że w interesie władzy komunistycz-
nej było tak skrzętne ukrywanie prawdy, która nota-
bene w ramach polityki rozmywania pamięci nie
wychodziła również tak łatwo na światło dzienne w
pierwszych latach III Rzeczypospolitej. Wszak zbrod-
nie i zdrada mogły przecież niekorzystnie rzutować
na postrzeganie tamtej władzy i oczywiście jej repre-
zentantów.
Na zakończenie pozostaje mi wyrazić nadzieję, że
wszystkie cenne inicjatywy i działania, których ce-
lem jest edukacja historyczna społeczeństwa, przy-
niosą wreszcie oczekiwane rezultaty, oczywiście nie
doraźnie polityczne, bo na te już za późno, lecz dale-
ko ważniejsze, ocalą kolejne pokolenia przed coraz
powszechniej odczuwanym niedostatkiem ideałów, a
nawet brakiem poczucia przywiązania do swojej oj-
czyzny. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Broń nas, Panie Boże, przed takimi historykami.
Pani poseł Maria Zuba, Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
Pan poseł Tadeusz Arkit, Platforma Obywatel-
ska.
Proszę bardzo.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuje bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę zabrać
głos w sprawie bardzo ważnej dla lokalnej społeczno-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
118 Oświadczenia poselskie
Poseł Tadeusz Arkit
ści sołectwa Gromiec w mojej gminie Libiąż, woj.
małopolskie. Cechą charakterystyczną Gromca są
piękne tereny zielone oraz rzeka Wisła, która stano-
wi jej południową granicę. Dotychczas mieszkańcy
tej wsi, przynależąc do dekanatu libiąskiego, nie mie-
li własnej świątyni i należeli do parafii pw. Trójcy
Przenajświętszej w Bobrku. Miejscem ich zgroma-
dzeń religijnych była i nadal jest kaplica pw. Matki
Bożej Różańcowej. Jak wieść gminna niesie, w dobie
zagrożenia powodzią terenu Gromca jego ówcześni
mieszkańcy wymodlili łaskę ocalenia domostw u
Matki Bożej Różańcowej. Stąd właśnie pochodzi na-
zwa kaplicy, która została zbudowana pod koniec XIX
wieku jako dar rodziny Seremaków.
Starania dotychczasowych proboszczów oraz
mieszkańców przyniosły efekt i w grudniu 2007 r.
kard. Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski, ery-
gował parafię Gromiec pw. Matki Boskiej Różańco-
wej. Od tego momentu rozpoczęły się przygotowania
i prace nad budową świątyni. W wyniku dużego za-
angażowania parafian została w tym roku powołana
działająca społecznie rada budowlana na rzecz zre-
alizowania projektu budowy kościoła. Projekt znany
jest od stycznia bieżącego roku i został przedłożony
w kurii, gdzie spotkał się z dużą przychylnością.
Głównym założeniem w projekcie było powiąza-
nie estetyki i prostoty w jednej bryle. Współczesna
architektura łączy się poprzez zastosowanie niektó-
rych rozwiązań architektury dawnej. Nowoczesna
fasada o kształcie odwróconego kielicha współgra z
bocznymi nawami nawiązującymi do rozwiązań pod-
cieniowych. Wejścia do naw bocznych są zdobione
ścianami w kształcie półkola z rozetą. W jednej z
nich wejście jest dostosowane do potrzeb niepełno-
sprawnych. W prezbiterium będzie umieszczony ob-
raz Matki Boskiej Różańcowej, patronki kościoła, po
bokach będą obrazy Pana Jezusa Miłosiernego i
Matki Boskiej Częstochowskiej. Przy kościele od
strony boiska sportowego powstanie parking. Zgod-
nie z harmonogramem prac w tym roku powstaną
fundamenty i mury parafii.
W dniu 26 maja metropolita krakowski kard. Sta-
nisław Dziwisz odprawił w Gromcu polową mszę
świętą, w trakcie której poświęcił plac budowy. Za-
pewnił też o swoim poparciu i pochwalił odważne
plany przedstawione przez proboszcza ks. Zdzisława
Burego, który zaprosił w przyszłym roku na poświę-
cenie kamienia węgielnego pod budowę kościoła pw.
Matki Boskiej Różańcowej. Plany to rzeczywiście
ambitne, ale widząc zapał i integrację mieszkańców
wokół tego przedsięwzięcia oraz determinację księ-
dza proboszcza, na pewno realne.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Coraz ważniejsze
stają się wydarzenia, które łączą ludzi na rzecz wspól-
nego dobra, jakim w ich przekonaniu jest szerzenie
postaw religijnych w ich rodzinnej okolicy, ale też
wzmacniają poczucie dumy z przynależności do lo-
kalnej wspólnoty. Ludzie wierzący skupiają się wokół
świątyń, które są wyrazem ich duchowej wiary, ale
jednocześnie są owocem ich niestrudzonego, często
wieloletniego wysiłku.
Wszystkim, którzy przyczynili się do zrealizowa-
nia planów i marzeń wielu poprzednich pokoleń
gromczan, należy się ogromny szacunek i słowa
uznania, które niniejszym kieruję do całej społeczno-
ści wiernych z Gromca na ręce ks. proboszcza Zdzi-
sława Burego. Życzę wytrwałości w realizacji śmia-
łych planów, życzliwości i wsparcia z wielu stron i
dalszej takiej mobilizacji wiernych jak do tej pory.
Jestem przekonany, że za kilka lat mieszkańcy Grom-
ca będą z dumą mówić: to nasze wspólne dzieło. Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zabierze pan poseł Krzysztof Brejza, Platfor-
ma Obywatelska.
Proszę bardzo.
Poseł Krzysztof Brejza:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym wy-
głosić oświadczenie poselskie w sprawie traktatu o
konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie.
Traktat o konwencjonalnych siłach zbrojnych w
Europie stanowił wynik drugiej rundy rokowań roz-
brojeniowych prowadzonych od roku 1990 pod auspi-
cjami KBWE w Paryżu. Stronami tegoż traktatu
były państwa NATO i Układu Warszawskiego. W
dniu dzisiejszym mijają dwa lata od dnia, w którym
Rosja zawiesiła swój udział w tym ważnym porozu-
mieniu.
Sama idea powstania Konferencji Bezpieczeństwa
i Współpracy w Europie zrodziła się już w latach 60.
XX w. Pierwsze spotkanie odbyło się w roku 1972.
Następnie odbywały się właściwe konferencje dwu-
i wielostronne. Jeden z głównych problemów, nad
którymi debatowano, stanowiło przyjęcie rozwiązań
zapobiegających wybuchom konfliktów zbrojnych w
Europie. W związku ze wzrostem znaczenia KBWE
w roku 1994 postanowiono zinstytucjonalizować jej
organizację i przekształcić ją w organizację między-
narodową.
Traktat o konwencjonalnych siłach zbrojnych w
Europie stanowił jedną z najważniejszych umów mię-
dzynarodowych w zakresie kontroli zbrojeń, która to
umowa stworzyła jednocześnie podstawy do szerokiej
współpracy wojskowo-politycznej w Europie. Jednym
z głównych celów traktatu było ograniczenie możli-
wości niespodziewanej inwazji militarnej poprzez
wprowadzenie limitów sił konwencjonalnych oraz
poprzez równomierne ich rozłożenie na obszarze od
Atlantyku po Ural. Przeważająca część państw stron
całkowicie wywiązała się z obowiązku redukcji. Pew-
 46. posiedzenie Sejmu w dniu 14 lipca 2009 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Krzysztof Brejza
ne przesunięcia wystąpiły jedynie w kilku postra-
dzieckich republikach. Strony traktatu zgodziły się
także na pewne ustępstwa co do Rosji, która wyne-
gocjowała nieobowiązywanie traktatu w okręgu
pskowskim i obwodzie kaliningradzkim. W roku
1992 uzupełniono traktat o zapisy obligujące do
zmniejszenia stanu osobowego sił zbrojnych poszcze-
gólnych krajów Europy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wycofanie się
Rosji z przedmiotowego traktatu przez ekspertów
zostało odebrane jako krok wstecz w zakresie budo-
wania stabilnej sytuacji międzynarodowej. Może to
doprowadzić do zachwiania w dziedzinie bezpieczeń-
stwa w Europie. Jak można wywnioskować, że ogło-
szenie moratorium na stosowanie traktatu było re-
akcją Rosji na plany rozmieszczenia w Polsce i Cze-
chach elementów tarczy antyrakietowej. Wiele
państw, w tym Polska, wyraziło głębokie zaniepoko-
jenie zawieszeniem przez Rosję wykonywania trak-
tatu o siłach konwencjonalnych w Europie. Niemniej
jednak wspólnota krajów europejskich powinna pro-
wadzić intensywne negocjacje z władzami Rosji w
celu wznowienia stosowania przez Rosję tego poro-
zumienia. Dziękuję serdecznie. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Waldemar Andzel, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Andzel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiejsze oświad-
czenie poselskie wygłaszam w przeddzień kolejnej,
599. rocznicy bitwy pod Grunwaldem.
Bitwa pod Grunwaldem jest pod względem liczby
uczestników jedną z najważniejszych bitew średnio-
wiecznej historii Europy. Została stoczona podczas
wielkiej wojny na polach pod Grunwaldem 15 lipca
1410 r. między wojskami zakonu krzyżackiego, wspo-
maganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie, a
armią polską, wspomaganą przez siły zbrojne litew-
sko-ruskie, smoleńskie i oddziały czeskie, mołdaw-
skie oraz tatarskie. Wojskami krzyżackimi dowodził
wielki mistrz Ulrich von Jungingen, natomiast pol-
skimi – król Polski Władysław Jagiełło.
Bitwa rozpoczęła się około południa i trwała 6
godzin. Skończyła się przed zachodem słońca. W cza-
sie bitwy przewagę przez prawie cały czas miały woj-
ska dowodzone przez króla Polski. Na początku bitwy
lekka jazda litewska uderzyła na artylerię tatarską i
(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20 min 51)
119
piechotę krzyżacką. Artyleria zakonu zdołała oddać
dwie salwy, nie wzięła natomiast udziału w dalszej
części bitwy. Potem nastąpił atak jazdy krzyżackiej
na prawe i lewe skrzydło armii polsko-litewskiej oraz
doszło do zderzenia się ciężkiej jazdy obu stron. W
efekcie powstały dwa ośrodki walki. Prawe skrzydło
wojsk litewsko-rusko-tatarskich walczyło przeciwko
Krzyżakom w okolicach Stębarku, lewe skrzydło
wojsk polskich i zaciężnych walczyło przeciwko głów-
nemu krzyżackiemu naporowi.
W następnej kolejności jazda krzyżacka ode-
pchnęła w zażartej walce wojska litewskie pod wo-
dzą wielkiego księcia Witolda w kierunku lasu. W
konsekwencji nastąpiło załamanie się skrzydła li-
tewskiego. Ucieczka Litwinów związała w pościgu
poważne siły zakonne. Wojska te wróciły na główne
pole bitwy przekonane o zwycięstwie zakonu, a woj-
ska polskie na lewym skrzydle brały górę nad zakon-
nymi. W tej fazie bitwy Krzyżacy prawie zdobyli
wielką chorągiew Królestwa i zaczęli nawet śpiewać
pieśń zwycięstwa. Później nastąpił atak odwodu 16.
chorągwi wielkiego mistrza i walka w centrum i na
lewym skrzydle polskim. Atak odwodów polskiej jaz-
dy rozerwał zasadniczy korpus sił krzyżackich oraz
umożliwił przeprowadzenie decydującego ataku. Na-
stąpiło okrążenie i klęska wojsk krzyżackich. W koń-
cu wojska polskie zdobyły tabory oraz obóz krzyżac-
ki i odbył się pościg za uciekającymi wojskami krzy-
żackimi.
Wynik bitwy miał zasadniczy wpływ na stosunki
polityczne w ówczesnej Europie. Nie tylko załamał
potęgę zakonu, ale także wyniósł dynastię Jagiello-
nów do rangi jednej z najważniejszych na kontynen-
cie. Według niektórych badaczy był to fenomenalny
oraz dość niespodziewany generalny sukces odniesio-
ny przede wszystkim siłami polskimi; spowodował
istotny kryzys w stosunkach polsko-litewskich i za-
decydował o zwlekającej postawie króla, który oba-
wiając się nazbyt mocnego wzrostu znaczenia Polski
w unii, która i tak była stroną silniejszą, opóźnił po-
ścig za niedobitkami wojsk krzyżackich i ostatecznie
nie zdobył osłabionego Malborka. Sama bitwa jednak
nie wniosła istotnych nowinek strategicznych. Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.*)
Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. 15
lipca 2009 r., do godz. 9.
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.

Teksty wystąpień niewygłoszonych
Oświadczenia poselskie
(Poseł Jan Kulas – Klub Parlamentarny Plat-
forma Obywatelska)
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje oświad-
czenie poselskie poświęcam upamiętnieniu czcigod-
nego biskupa chełmińskiego Stanisława Wojciecha
Okoniewskiego (1870–1944) – znakomitego duszpa-
sterza i orędownika nauki oraz ochrony dzieł sztuki,
w okresie II Rzeczypospolitej słusznie nazywanego
„biskupem morskim”.
Stanisław Wojciech Okoniewski urodził się bli-
sko 140 lat temu, dokładnie 21 kwietnia 1870 r., we
wsi Popowo Stare koło Kościana, pod zaborem pru-
skim, w wielodzietnej rodzinie wiejskiego nauczy-
ciela. Był najstarszym synem Jana Okoniewskiego
i Stanisławy, z domu Likowskich. W tej rodzinie
otrzymał młody Stanisław głębokie wychowanie
patriotyczne i religijne
Stanisław Okoniewski od najmłodszych lat garnął
się do nauki. Wpierw uczęszczał do progimnazjum
w Trzemesznie, później uczył się w Gimnazjum im.
św. Marii Magdaleny w Poznaniu. W latach gimna-
zjalnych młody Stanisław aktywnie działał w Towa-
rzystwie Tomasza Zana. W 1891 r. zdał on egzamin
dojrzałości.
Wiele wskazuje na to, że wcześnie zrodziło się
w młodym Stanisławie powołanie kapłańskie. W la-
tach 1891–1895 studiował on teologię w Seminarium
Duchownym w Poznaniu i Gnieźnie. Święcenia ka-
płańskie przyjął 23 czerwca 1895 r. w Poznaniu.
Młody ksiądz Stanisław Okoniewski przez naj-
bliższe 30 lat, aż do otrzymania sakry biskupiej, od-
dany będzie działalności duszpasterskiej, prospołecz-
nej i naukowej. Pierwsze 5 lat posługi kapłańskiej
pełnił jako wikariusz w Biezdrowie. Następnie objął
obowiązki penitencjarza i kaznodziei katedralnego
w Poznaniu. Prowadził również lektorat języka pol-
skiego w seminarium duchownym, co w czasach na-
silającej się germanizacji było bardzo ważne.
Dość wcześnie ujawniły się talenty organizacyj-
ne, wydawnicze i naukowe księdza Stanisława Oko-
niewskiego. W latach 1902–1907 wydawał on „Prze-
gląd Kościelny”, publikując w nim liczne artykuły
własne.
Ksiądz Stanisław Okoniewski odważnie i z deter-
minacją stanął w obronie mowy polskiej, szczególnie
Załącznik nr 1
w nauczaniu religii, podczas strajku szkolnego dzieci
polskich w 1906 r. Ta patriotyczna postawa nie uszła
uwadze władz pruskich. Dnia 6 marca 1907 r. został
on skazany na 6 tygodni więzienia. Karę odbywał
w więzieniu we Wronkach.
Po wyjściu z więzienia ksiądz Stanisław Okoniew-
ski pełnił wiele ważnych funkcji i godności kościel-
nych. Był m.in. proboszczem kilku różnych parafii,
dziekanem dekanatu średzkiego, egzaminatorem
prosynodalnym, cenzorem ksiąg religijnych i ponow-
nie dziekanem, ale dekanatu inowrocławskiego.
Działalność naukowa była jedną z pasji księdza
Stanisława Okoniewskiego. Przetłumaczył encyklikę
papieża Piusa X o zasadach modernistów, wydał ob-
szerne dzieło pt. „Pismo święte w kazaniach ks. Pio-
tra Skargi” (Poznań 1912). Przez wiele lat zajmował
się tłumaczeniem listów św. Hieronima. Był współ-
założycielem Wydziału Teologicznego Poznańskiego
Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Należał do głównych
założycieli Komitetu Wydawniczego „Pism Ojców
Kościoła” w Poznaniu.
14 grudnia 1925 r. Pius XI mianował księdza Sta-
nisława Okoniewskiego biskupem tytularnym oraz
koadiutorem z prawem następstwa biskupa chełmiń-
skiego. Te decyzje papieża okazały się prorocze i nie-
zwykle trafne. Dnia 25 kwietnia 1926 r. Stanisław
Okoniewski otrzymał sakrę biskupią w katedrze pel-
plińskiej. Miał wówczas 56 lat. Po bliskiej śmierci
(niemieckiego) biskupa Augustyna Rosentretera
(4 października 1926 r.) objął rządy duszpasterskie
w diecezji chełmińskiej. Trzeba podkreślić, że był on
pierwszym polskim biskupem chełmińskim od cza-
sów zaborów, od ponad 120 lat. Niewątpliwie biskup
Stanisław Wojciech Okoniewski, rodem z Wielkopol-
ski, był bardzo dobrze przygotowany do swojej nowej
roli na Pomorzu.
Rządy biskupie Stanisława Wojciecha Okoniew-
skiego okazały się niezwykle owocne dla diecezji
i całego Pomorza. W Polsce wysoko cenione były jego
dokonania teologiczne. Nie przypadkiem już w 1926 r.
nowy biskup chełmiński otrzymał tytuł doktora ho-
noris causa, w dziedzinie teologii, Uniwersytetu Ja-
giellońskiego. Konsekwentnie w 1927 r. biskup S.
Okoniewski przeniósł do Pelplina Wydział Teologicz-
ny Towarzystwa Naukowego w Toruniu (TNT). Od
wielu lat był członkiem zwyczajnym tego towarzy-
stwa. W latach 30. biskup S. Okoniewski był cenio-
2
nym uczestnikiem międzynarodowych kongresów
eucharystycznych.
Biskup Stanisław Wojciech Okoniewski wiele do-
brego uczynił dla Pelplina i diecezji chełmińskiej.
Wpierw rozbudował on seminarium duchowne, a na-
stępnie doprowadził do tego, że Collegium Marianum
uzyskało status pełnego gimnazjum. W końcu 1928 r.
odbył się w Pelplinie synod diecezjalny. Jego uchwa-
ły ogłoszono wkrótce drukiem. Z inicjatywy biskupa
S. Okoniewskiego powstało monumentalne dzieło pt.
„Diecezja chełmińska. Zarys historyczno-statystycz-
ny” (1928). Od 1929 r. regularnie zaczął ukazywać
się „Miesięcznik Diecezji Chełmińskiej”, czyli pismo
o charakterze informacyjnym i popularnonaukowym.
W pomieszczeniach pałacu biskupiego założył on Mu-
zeum Diecezjalne. Wyróżniał się też ogromną troską
o zabytki i dzieła sztuki. Zgromadził wspaniałą bi-
bliotekę (ponad 10 tys. tomów) oraz rozpoczął budowę
diecezjalnego domu społecznego. Za działalność bi-
bliofilską otrzymał Order Białego Kruka.
Do działalności stowarzyszeń kościelno-społecz-
nych przykładał biskup S. Okoniewski dużą wagę.
Z takim samym zaangażowaniem dbał o sferę inte-
lektualną i stałe podnoszenie kwalifikacji ducho-
wieństwa chełmińskiego, jak też o jego zabezpiecze-
nie materialne na starość. W 1937 r. biskup powołał
Wydział Teologiczny Diecezji Chełmińskiej. W sumie
za rządów duszpasterskich biskupa S. Okoniewskie-
go powstało 9 nowych dekanatów (do 29) i około 90
placówek duszpasterskich. Zainicjował on także wy-
budowanie 73 nowych kościołów i kaplic. Przeprowa-
dził również 2 kongresy eucharystyczne – w 1929 r.
w Toruniu i w 1939 r. w Gdyni.
Liczne są dokonania biskupa Stanisława Wojcie-
cha Okoniewskiego dla Pelplina i społeczeństwa die-
cezji chełmińskiej. To głównie dzięki jego staraniom
Pelplin w 1931 r. otrzymał prawa miejskie. Tenże
biskup chełmiński podarował ziemię pod budowę no-
wego osiedla domków jednorodzinnych dla pelpliń-
skich robotników na Okoniewie. Z jego inicjatywy
powstał Związek Towarzystw Dobroczynnych oraz
komitety parafialne pomocy bezrobotnym (później-
szy „Caritas”). Nakazał on urządzanie Dni Miłosier-
dzia, w wyniku których uruchomiano „tanie kuch-
nie” dla biednych i bezrobotnych. Biskup S. Okoniew-
ski zapoczątkował również akcję świetlic charyta-
tywnych, poradni przedmałżeńskich, kursów walki
z alkoholizmem itp.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niezwykle uży-
teczna i ceniona była działalność biskupa Stanisława
Okoniewskiego jako „biskupa morskiego”. Trzeba
podkreślić, że aktywnie uczestniczył on w życiu pu-
blicznym Pomorza. Żywił on duży szacunek i uznanie
dla marszałka Józefa Piłsudskiego. Po śmierci mar-
szałka mówił publicznie, że był on „błogosławień-
stwem dla Polski i wielkim wodzem narodu”. Umiał
ułożyć sobie dobrą współpracę z rządami sanacyjny-
mi. Na ówczesnym Pomorzu nie dla wszystkich było
to takie proste i oczywiste. Na 10. rocznicę zaślubin
Polski z Bałtykiem wydał biskup S. Okoniewski spe-
cjalny list pasterski, opublikowany w „Miesięczniku
Diecezji Chełmińskiej” (1930, nr 2). Liczne są po-
święcenia przez tego biskupa „dzieła” niepodległości,
jak np. Pomnika Niepodległości w Grudziądzu (1930 r.),
portów w Gdyni (1933 r.) i portu rybackiego we Wła-
dysławowie (1938 r.). Wcześniej, w 1930 r., poświęcił
on nowy żaglowiec szkoleniowy Szkoły Morskiej „Dar
Młodzieży”. Na 15-lecie tej szkoły wygłosił piękne
kazanie patriotyczne o kadrach polskich i sile Polski
na morzu.
Biskup Stanisław Wojciech Okoniewski szczegól-
nie wyróżniał się w corocznych obchodach Święta
Morza (1932–1939) w Gdyni. Już na pierwszym świę-
cie wypowiedział ważkie słowa: „Morze jest cząstką
ojczyzny naszej. Służyć morzu to znaczy miłować
Polskę”. To on właśnie świecił bandery polskich sław-
nych transatlantyków „Piłsudski”, „Batory” i „Chro-
bry”. Szeroko rozwinął duszpasterstwo ludzi morza.
Ta aktywność morska i patriotyczna przyniosła mu
uznanie najwyższych władz Rzeczypospolitej oraz
sympatię i wysoką popularność wśród społeczeństwa
pomorskiego.
W uznaniu zasług dla Polski i Pomorza otrzymał
liczne odznaczenia i wyróżnienia, jak np. Krzyż Ko-
mandorski Orderu Odrodzenia Polski (1928 r.), Krzyż
Niepodległości (1934 r.), Wielką Wstęgę Orderu Po-
lonia Restituta (1936 r.).
Wybuch II wojny światowej stał się dramatem dla
Polski i osobiście dla biskupa Stanisława Okoniew-
skiego. W połowie września 1939 r. przekroczył on
granicę polsko-rumuńską. Ta decyzja była bardzo
różnie oceniana. W latach 1939–1940 przebywał bi-
skup Stanisław Okoniewski w Rzymie. Następnie
przez Paryż udał się do Madrytu. Tutaj udzielał się
w pomocy dla uchodźców z Polski. Pod presją władz
hitlerowskich, z powodu patriotycznych kazań pod-
czas uroczystości religijnych, musiał udać się wiosną
1942 r. do Portugalii, do Lizbony. Nie udało mu się
wyjechać do Stanów Zjednoczonych. Znękany długą
i ciężką chorobą zmarł 1 maja 1944 r. w Lizbonie.
Pochowany został na cmentarzu Prazeres. Po wielu
latach prochy biskupa Stanisława Okoniewskiego
przywieziono do Pelplina i 6 listopada 1972 r. złożono
w podziemiach katedry pelplińskiej. Słowem, spoczął
na wieczność wśród sobie najbliższych.
Wysoki Sejmie! Biskup Stanisław Wojciech Oko-
niewski zajmuje wyróżniające miejsce w poczcie bi-
skupów chełmińskich. W ciągu zaledwie 16 lat tak
wiele dobrego i użytecznego uczynił dla diecezji cheł-
mińskiej. W dziele odnowy życia religijnego niezwy-
kle troszczył się o intelekt i morale swoich duszpa-
sterzy. Także dzięki jego rządom biskupim Pelplin
stał się miastem, a przy tym bardziej znanym i sza-
nowanym. Wielkie są dokonania biskupa S. Okoniew-
skiego dla Pomorza i Polski morskiej. Niewątpliwie
był nie tylko wspaniałym duszpasterzem i kaznodzie-
ją, ale i wielkim, żarliwym patriotą. Jednym zdaniem
można skonstatować, iż biskup Stanisław Wojciech
Okoniewski dobrze, a przy tym pięknie, zasłużył się
Kościołowi, Pomorzu i Polsce.