Sejm

Rzeczypospolitej Polskiej
Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne
z 38 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 18 marca 2009 r.

(pierwszy dzień obrad)

Wa r s z a w a
2009
 str.
TREŚĆ
38. posiedzenia Sejmu
(Obrady w dniu 18 marca 2009 r.)
str.
Otwarcie posiedzenia
Ślubowanie poselskie
Poseł Tadeusz Wita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Zmiana porządku dziennego
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Komunikaty
Sekretarz Poseł Tomasz Górski . . . . . . . . . . . . 5
Punkt 1. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Kultury i Środków Przeka-
zu o komisyjnym projekcie uchwały
w sprawie uczczenia pamięci Zygmunta
Krasińskiego w 150. rocznicę Jego
śmierci
Poseł Sprawozdawca Robert Kołakowski . . . . . 6
Punkt 2. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Edukacji, Nauki
i Młodzieży oraz Komisji Samorządu
Terytorialnego i Polityki Regionalnej
o wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej o ponowne rozpatrzenie usta-
wy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie
ustawy o systemie oświaty oraz o zmia-
nie niektórych innych ustaw
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Duda . . . 6
Poseł Sprawozdawca Urszula Augustyn. . . . . . 9
Poseł Cezary Urban . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Poseł Marzena Machałek. . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Poseł Artur Ostrowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Poseł Bronisław Dutka . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Poseł Kazimierz Michał Ujazdowski. . . . . . . . 14
Poseł Marek Borowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Minister Edukacji Narodowej
Katarzyna Hall . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Poseł Izabela Leszczyna . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Poseł Izabela Kloc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Poseł Anna Zalewska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Poseł Elżbieta Witek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Poseł Aleksander Chłopek. . . . . . . . . . . . . . . . 22
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Poseł Kazimierz Moskal . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Poseł Marek Łatas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Poseł Lech Sprawka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Poseł Zbigniew Dolata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Poseł Mirosława Masłowska . . . . . . . . . . . . . . 24
Poseł Wiesław Janczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Poseł Elżbieta Streker-Dembińska . . . . . . . . . 25
str.
str.
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Poseł Krzysztof Sońta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Poseł Marek Kwitek: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Andrzej Nowakowski . . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Poseł Domicela Kopaczewska . . . . . . . . . . . . . 27
Poseł Agnieszka Kozłowska-Rajewicz . . . . . . 27
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Poseł Tadeusz Sławecki. . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Poseł Krzysztof Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Poseł Aleksander Marek Skorupa. . . . . . . . . . 29
Poseł Teresa Wargocka . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Poseł Tadeusz Woźniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Poseł Danuta Jazłowiecka. . . . . . . . . . . . . . . . 31
Poseł Marzena Machałek. . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Poseł Jadwiga Wiśniewska . . . . . . . . . . . . . . . 32
Poseł Wojciech Pomajda. . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Poseł Ryszard Zawadzki . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Poseł Tadeusz Cymański . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Jan Kuriata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Piotr Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Marek Matuszewski. . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Renata Butryn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Grzegorz Roszak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Tomasz Kamiński . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Minister Edukacji Narodowej
Katarzyna Hall . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii Prezydenta RP Andrzej Duda . . .37
Punkt 3. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Infrastruktury o poselskich
projektach ustaw o zmianie ustawy
o szczególnych zasadach przygotowa-
nia i realizacji inwestycji w zakresie
dróg publicznych
Poseł Sprawozdawca Janusz Piechociński . . . 39
Poseł Leszek Cieślik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Edward Czesak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański . . . . . . . . 42
Poseł Janusz Piechociński. . . . . . . . . . . . . . . . 43
Poseł Zdzisława Janowska . . . . . . . . . . . . . . . 44
Poseł Grzegorz Pisalski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Zenon Durka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański . . . . . . . . 46
Poseł Tadeusz Motowidło . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Witold Klepacz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
 str.
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Stanisława Prządka . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Krzysztof Gadowski . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Jacek Falfus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Stanisław Kalemba . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Andrzej Adamczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Infrastruktury Zbigniew Rapciak . . . . . . . . . . 51
Poseł Janusz Piechociński. . . . . . . . . . . . . . . . 52
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk . . . . . . . . . . . . . 53
Punkt 4. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Gospodarki oraz Komisji
Polityki Społecznej i Rodziny o komi-
syjnym projekcie ustawy o zmianie
ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz
o zmianie niektórych innych ustaw
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Tomaszewski . .54
Poseł Marzena Okła-Drewnowicz . . . . . . . . . . 57
Poseł Ewa Malik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . . 60
Poseł Mieczysław Kasprzak . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Zdzisława Janowska . . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Michał Szczerba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . . 64
Poseł Mieczysław Kasprzak . . . . . . . . . . . . . . 64
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej Jarosław Duda . . . . . . . . 65
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . . 65
Punkt 5. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Polityki Społecznej
i Rodziny o rządowym projekcie ustawy
o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar
wystąpień wolnościowych w latach
1956–1983
Poseł Sprawozdawca Witold Kochan . . . . . . . 67
Poseł Sławomir Rybicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Poseł Jan Filip Libicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Poseł Izabela Jaruga-Nowacka . . . . . . . . . . . . 69
Poseł Mieczysław Kasprzak . . . . . . . . . . . . . . 70
Poseł Bogdan Lis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Poseł Zenon Durka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Poseł Andrzej Bętkowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Poseł Dariusz Bąk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
str.
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . . 73
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Poseł Kazimierz Gwiazdowski . . . . . . . . . . . . 73
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poseł Dariusz Lipiński. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poseł Michał Szczerba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poseł Wojciech Ziemniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Poseł Stanisław Szwed . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Poseł Piotr Stanke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Piotr Babinetz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Piotr Stachańczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Poseł Bogdan Lis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Poseł Witold Kochan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Punkt 6. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym
projekcie ustawy o zmianie ustawy
Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Sprawozdawca Stanisław Chmielewski . . . 79
Poseł Jerzy Kozdroń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Poseł Stanisław Rydzoń. . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Wiceprezes Rządowego Centrum Legislacji
Jacek Krawczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Stanisław Chmielewski . . . . . . . . . . . . . 83
Punkt 7. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Nadzwyczajnej o senackim
projekcie ustawy o zmianie ustawy
Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Sprawozdawca Witold Pahl . . . . . . . . . 84
Poseł Krzysztof Brejza . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Poseł Stanisław Pięta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Poseł Ryszard Kalisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . . . 86
Punkt 8. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzie-
ży oraz Komisji Finansów Publicznych
o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o ustanowieniu programu
wieloletniego „Budowa Kampusu
600-lecia Odnowienia Uniwersytetu
Jagiellońskiego”
Poseł Sprawozdawca
Katarzyna Matusik-Lipiec. . . . . . . . . . . . . . . . 87
Poseł Renata Butryn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
 str.
Poseł Ryszard Terlecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Poseł Krystyna Łybacka . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Poseł Jan Widacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Poseł Ireneusz Raś. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Poseł Artur Gierada. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Poseł Andrzej Gut-Mostowy . . . . . . . . . . . . . . 91
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec. . . . . . . . . . . 91
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki
i Szkolnictwa Wyższego Witold Jurek . . . . . . 92
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec. . . . . . . . . . . 92
Punkt 9. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzie-
ży o rządowym projekcie ustawy
o nadaniu Akademii Medycznej
w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersy-
tet Medyczny”
Poseł Sprawozdawca Piotr Waśko. . . . . . . . . . 93
Poseł Anna Zielińska-Głębocka. . . . . . . . . . . . 94
Poseł Joanna Senyszyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Poseł Jacek Kurski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Poseł Aleksander Sopliński . . . . . . . . . . . . . . 96
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Jacek Kurski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Punkt 10. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Finansów Publicznych
oraz Komisji Infrastruktury
o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o objęciu poręczeniami
Skarbu Państwa spłaty niektórych
kredytów mieszkaniowych
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Kopeć . . . . . . . 98
Poseł Janusz Chwierut . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Poseł Jarosław Stawiarski. . . . . . . . . . . . . . . 100
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański . . . . . . . 100
Poseł Józef Racki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Poseł Wiesław Janczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Poseł Jarosław Stawiarski. . . . . . . . . . . . . . . 102
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Dominik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Poseł Tadeusz Kopeć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Punkt 11. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Nadzwyczajnej
o poselskim projekcie ustawy o zmianie
ustawy Kodeks karny oraz Kodeks po-
stępowania karnego
Poseł Sprawozdawca Małgorzata Sadurska. . . . . 104
str.
Poseł Wojciech Wilk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Zbigniew Ziobro . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Stanisław Rydzoń. . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Marian Filar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Poseł Henryk Milcarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . . 109
Poseł Małgorzata Sadurska. . . . . . . . . . . . . . 110
Punkt 12. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy Kodeks pracy
Punkt 13. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy Kodeks pracy
Punkt 14. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie komisyjnego projektu ustawy
o zmianie ustawy Kodeks pracy
Punkt 15. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Stanisław Szwed . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Poseł Artur Ostrowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Poseł Jan Kaźmierczak . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka . . . . . 114
Poseł Kazimierz Matuszny . . . . . . . . . . . . . . 114
Poseł Stanisław Rydzoń. . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Poseł Kazimierz Matuszny . . . . . . . . . . . . . . 117
Poseł Artur Gierada. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Poseł Witold Namyślak . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Poseł Zdzisław Czucha . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej Radosław Mleczko. . . . 118
Poseł Stanisław Szwed . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
Poseł Artur Ostrowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
Poseł Jan Kaźmierczak . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Oświadczenia
Poseł Szymon Stanisław Giżyński . . . . . . . . 121
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Poseł Jan Widacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Poseł Piotr Cybulski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
(Przerwa w posiedzeniu)
Załącznik nr 1 – Teksty wystąpień niewygło-
szonych
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
 (Początek posiedzenia o godz. 9 min 01)
(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu
Bronisław Komorowski oraz wicemarszałkowie
Jarosław Kalinowski, Stefan Niesiołowski i Jerzy
Szmajdziński)
Marszałek:
Proszę państwa, otwieram posiedzenie.
(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)
Szanowni państwo, proszę o zajmowanie miejsc.
Informuję, że na sekretarzy dzisiejszych obrad
powołuję panią poseł Joannę Muchę oraz panów po-
słów Krzysztofa Brejzę, Tomasza Górskiego i Jacka
Pilcha.
W pierwszej części obrad sekretarzami będą pa-
nowie posłowie Krzysztof Brejza i Tomasz Górski.
Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie
posłowie Krzysztof Brejza i Jacek Pilch.
Witam posłów sekretarzy przy stole prezydialnym.
Informuję, że protokół 37. posiedzenia Sejmu uwa-
żam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.
Wysoka Izbo! Zanim rozpoczniemy obradowanie,
bardzo bym prosił panie i panów posłów o powstanie
i uczczenie minutą ciszy pamięci profesora Zbigniewa
Religi, posła także tej, VI kadencji Sejmu.
(Zebrani wstają, chwila ciszy)
Dziękuję bardzo.
Proszę państwa, informuję, że w związku z wyga-
śnięciem mandatu pana posła profesora Zbigniewa
Religi, na podstawie art. 179 ust. 3 ustawy Ordynacja
wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Se-
natu Rzeczypospolitej Polskiej, postanowiłem o wstą-
pieniu na jego miejsce pana Tadeusza Wity, który
zgłosił się do ślubowania poselskiego.
Bardzo proszę pana posła, a państwa proszę
o chwilę uwagi. (Gwar na sali) Bardzo proszę o zaję-
cie miejsc, za chwilę będzie uroczysty moment.
Bardzo proszę pana posła o zbliżenie się do stołu
prezydialnego, a panie i panów posłów o powstanie.
Odczytam rotę ślubowania.
(Zebrani wstają)
„Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wyko-
nywać obowiązki wobec Narodu, strzec suwerenności
i interesów Państwa, czynić wszystko dla pomyślno-
ści Ojczyzny i dobra obywateli, przestrzegać Konsty-
tucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej.”
Poseł może dodać zdanie: Tak mi dopomóż Bóg.
Poseł Tadeusz Wita:
Ślubuję. Tak mi dopomóż Bóg.
Marszałek:
Dziękuję bardzo. Gratuluję. (Oklaski)
Stwierdzam, że pan poseł Tadeusz Wita złożył
ślubowanie poselskie.
Proszę państwa, na poprzednim posiedzeniu Sejm
nie przeprowadził głosowań nad wnioskami o odrzu-
cenie w pierwszym czytaniu rządowego projektu
ustawy Prawo geologiczne i górnicze (druk nr 1696)
oraz poselskiego projektu ustawy o corocznym dodat-
ku pieniężnym dla niektórych emerytów, rencistów
i innych świadczeniobiorców oraz o zmianie niektó-
rych innych ustaw (druk nr 1408).
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące te gło-
sowania.
Komisje Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Samo-
rządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przedło-
żyły sprawozdanie o wniosku Prezydenta Rzeczypo-
spolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie ustawy z dnia
12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświa-
ty oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 1777.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpa-
trzenie tego sprawozdania.
Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o na-
stępujących projektach ustaw: o zmianie ustawy
o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji
inwestycji w zakresie dróg publicznych, a także o zmia-
nie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmia-
nie niektórych innych ustaw.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
4 Porządek dzienny
Marszałek
Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom
doręczone odpowiednio w drukach nr 1749 i 1751.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpa-
trzenie tych sprawozdań.
Proponuję, aby Sejm w przypadku sprawozdania
zawartego w druku nr 1749 wyraził zgodę na zasto-
sowanie art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Komisja Infrastruktury przedłożyła dodatkowe
sprawozdanie o projekcie ustawy o zmianie ustawy
Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych
ustaw.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 1715-A.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący trzecie
czytanie tego projektu.
Po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Senio-
rów podjąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dzien-
nego o punkt w brzmieniu: Sprawozdanie Komisji
Sprawiedliwości i Praw Człowieka o poselskim pro-
jekcie ustawy o zmianie ustawy o referendum ogól-
nokrajowym (druki nr 328, 1022, 1022-A) – trzecie
czytanie.
Wysoka Izbo! W czasie posiedzenia Konwentu Se-
niorów zgłoszono sprzeciw wobec utrzymania w po-
rządku dziennym punktu obejmującego pierwsze
czytanie poselskiego projektu ustawy o czasowym
wstrzymaniu finansowania partii politycznych z bu-
dżetu państwa.
Informuję, że sprzeciw wobec tego punktu porząd-
ku dziennego został jednak wycofany i w związku
z tym nie zachodzi konieczność głosowania.
Proszę państwa, w związku z tym głosowania
ominęliśmy.
Informuję, że Prezydium Sejmu proponuje Wyso-
kiej Izbie, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń
w imieniu kół w łącznych dyskusjach w pierwszych
czytaniach projektów następujących ustaw: Kodeks
wyborczy i o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych
ustaw, a także dotyczących nowelizacji ustawy o po-
datku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy
o podatku dochodowym od osób prawnych.
Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm
wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w mieniu klu-
bów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami
porządku dziennego, w tym w łącznych dyskusjach
w pierwszych czytaniach projektów ustaw: o zmianie
ustawy Kodeks pracy, dotyczących finansowania par-
tii politycznych, a także o zmianie ustawy o podatku
od towarów i usług.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Wysoka Izbo! Za chwilę rozpatrzymy sprawozda-
nie komisji o projekcie uchwały w sprawie uczczenia
pamięci Zygmunta Krasińskiego w 150. rocznicę jego
śmierci.
Kolejnym rozpatrywanym punktem będzie spra-
wozdanie komisji o wniosku prezydenta Rzeczypo-
spolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie ustawy
z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie
oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji
o projektach ustaw:
— o zmianie ustawy o szczególnych zasadach
przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg
publicznych,
— o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
— o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień
wolnościowych w latach 1956–1983,
— o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywil-
nego,
— o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywil-
nego,
— o zmianie ustawy o ustanowieniu programu
wieloletniego „Budowa Kampusu 600-lecia Odnowie-
nia Uniwersytetu Jagiellońskiego”,
— o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku
nazwy Gdański Uniwersytet Medyczny,
— o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skar-
bu Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkanio-
wych,
— o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks
postępowania karnego.
W dalszej kolejności przeprowadzimy pierwsze
czytanie projektów ustaw o zmianie ustawy Kodeks
pracy.
Jutro rano rozpatrzymy pytania w sprawach bie-
żących oraz informację bieżącą.
Informuję, że Konwent Seniorów przyjął propozy-
cję Prezydium Sejmu rozpatrzenia na bieżącym posie-
dzeniu informacji w sprawie rządowego programu
„Ratujemy polskie szpitale”, o której przedstawienie
wnosi Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska.
Po rozpatrzeniu informacji bieżącej przeprowa-
dzimy pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie
ustawy o partiach politycznych, ustawy o wyborze
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy Ordy-
nacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy Or-
dynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmi-
ków województw, a także projektu ustawy o czaso-
wym wstrzymaniu finansowania partii politycznych
z budżetu państwa – w łącznej dyskusji.
Następnie przeprowadzimy pierwsze czytania
projektów ustaw: Kodeks wyborczy i o zmianie usta-
wy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
oraz niektórych innych ustaw.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Porządek dzienny
Marszałek
Kolejnym planowanym punktem porządku dzien-
nego będzie sprawozdanie komisji o projekcie ustawy
o zmianie ustawy o czasie pracy kierowców.
Następnie, nie wcześniej niż o godz. 18, przepro-
wadzimy głosowania.
W bloku głosowań przeprowadzimy:
— trzecie czytania projektów ustaw:
– o zmianie ustawy Prawo telekomunikacyjne
oraz niektórych innych ustaw,
– o zmianie ustawy o referendum ogólnokrajowym,
— a także głosowania nad wnioskami o odrzuce-
nie w pierwszym czytaniu projektów ustaw:
– Prawo geologiczne i górnicze
– oraz o corocznym dodatku pieniężnym dla nie-
których emerytów, rencistów i innych świadczenio-
biorców oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
W bloku głosowań planowane jest również prze-
prowadzenie trzeciego czytania projektu ustawy
o zmianie ustawy o Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa.
Po głosowaniach planowane jest rozpatrzenie
sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w spra-
wie następujących ustaw:
— o bezpieczeństwie imprez masowych,
— o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim,
— o zmianie ustawy o zapobieganiu zanieczysz-
czaniu morza przez statki,
— o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii,
— a także o zmianie ustawy Prawo o ustroju są-
dów powszechnych oraz niektórych innych ustaw.
W piątek rano przeprowadzimy głosowania.
W tym bloku głosowań planowane jest dokonanie
zmian w składach komisji sejmowych.
Po głosowaniach przeprowadzimy pierwsze czy-
tania projektów ustaw:
— dotyczących nowelizacji ustawy o podatku do-
chodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych,
— o zmianie ustawy o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych
przez osoby fizyczne,
— o zmianie ustawy o podatku od towarów
i usług,
— o zmianie ustawy o podatku dochodowym od
osób prawnych,
— o zmianie ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od
osób prawnych oraz ustawy o niektórych formach
wspierania działalności innowacyjnej,
— a także o zmianie ustawy Ordynacja podatko-
wa. (Gwar na sali)
Proszę państwa! Bardzo serdecznie proszę, szcze-
gólnie posłów o donośnym głosie, o przynajmniej le-
ciutkie wyciszenie.
Panie pośle, bardzo pana proszę… Dziękuję ser-
decznie. Pan poseł Grzeszczak zrozumiał, znakomi-
cie, pomógł mi bardzo.
(Poseł Tadeusz Iwiński: Nie ma za co.) (Gwar na
sali)
5
Bardzo proszę, tylko nie z ław sejmowych.
Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawy:
— o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza
dentysty oraz ustawy o zmianie ustawy o zawodach
lekarza i lekarza dentysty,
— o funduszu sołeckim,
— o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądow-
nictwa,
— o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym,
— oraz o zmianie ustawy Prawo o postępowaniu
przed sądami administracyjnymi.
Bardzo proszę pana posła sekretarza o odczytanie
komunikatów.
Sekretarz Poseł Tomasz Górski:
Informuję, że dniu dzisiejszym odbędą się posie-
dzenia Komisji:
— Sprawiedliwości i Praw Człowieka – godz. 9.15;
— Etyki Poselskiej – godz. 9.30;
— Finansów Publicznych – godz. 10;
— Infrastruktury – godz. 10;
— Polityki Społecznej i Rodziny – godz. 10;
— Rolnictwa i Rozwoju Wsi wspólnie z Komisją
Nadzwyczajną „Przyjazne Państwo” do spraw zwią-
zanych z ograniczaniem biurokracji – godz. 10;
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional-
nej – godz. 10;
— do Spraw Unii Europejskiej – godz. 11;
— Infrastruktury – godz. 11;
— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa – godz. 11;
— do Spraw Służb Specjalnych – godz. 12;
— Kultury i Środków Przekazu – godz. 12;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczaniem biurokracji – godz. 12;
— Edukacji, Nauki i Młodzieży wspólnie z Komi-
sją Polityki Społecznej i Rodziny – godz. 13;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczaniem biurokracji – godz. 14;
— Skarbu Państwa – godz. 14;
— Ustawodawczej – godz. 14;
— Administracji i Spraw Wewnętrznych – godz.
15;
— Infrastruktury – godz. 15;
— do Spraw Kontroli Państwowej – godz. 15.30;
— Zdrowia – godz. 17;
— Infrastruktury wspólnie z Komisją Kultury
i Środków Przekazu – godz. 17.30.
Następny komunikat.
W dniu dzisiejszym odbędzie się posiedzenie ze-
społu parlamentarnego Parlamentarna Grupa Ko-
biet – o godz. 19 w sali klubowej nr 1 w nowym Domu
Poselskim.
Duszpasterstwo parlamentarzystów organizuje
dla posłów i senatorów rekolekcje w okresie Wielkie-
go Postu. W tym roku spotkania rekolekcyjne odby-
wać się będą w dniach 18 i 19 marca w kościele św.
Aleksandra przy placu Trzech Krzyży o godz. 20.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
6 Projekt uchwały w sprawie uczczenia pamięci Zygmunta Krasińskiego w 150. rocznicę Jego śmierci
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Proszę bardzo, jeszcze jeden komunikat.
Sekretarz Poseł Tomasz Górski:
Panie marszałku, jeszcze jeden komunikat.
Kaszubski Zespół Parlamentarny zaprasza do ka-
plicy sejmowej dnia 19 marca, czyli jutro, o godz. 7.30
na mszę świętą w intencji szybkiej beatyfikacji księ-
dza biskupa Konstantego Dominika. Podpisano: Ka-
zimierz Kleina, senator, przewodniczący zespołu.
Dziękuję bardzo.
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kul-
tury i Środków Przekazu o komisyjnym projek-
cie uchwały w sprawie uczczenia pamięci Zyg-
munta Krasińskiego w 150. rocznicę Jego śmier-
ci (druki nr 1689 i 1742).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Roberta Kołakowskiego.
Jeśli można, panie pośle, jeszcze momencik. (Gwar
na sali)
Proszę państwa, proszę o podjęcie decyzji, kto zo-
staje na sali, a kto wychodzi w kuluary.
Proszę państwa, pan poseł Kołakowski.
Poseł Sprawozdawca
Robert Kołakowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! 23 lutego br. minęła 150. rocznica
śmierci hrabiego Zygmunta Krasińskiego, poety, pro-
zaika, dramaturga, epistolografa, jednego z najwy-
bitniejszych twórców okresu romantyzmu, który swą
twórczością, politycznym wizjonerstwem, koncepcja-
mi historiozoficznymi wszedł na trwałe do panteonu
literatury polskiej.
Najważniejsze obchody tej rocznicy odbyły się
w ubiegłym miesiącu w warszawskim kościele św.
Krzyża, gdzie między innymi odsłonięto epitafium
poświęcone poecie, oraz położonej nieopodal Ciecha-
nowa Opinogórze, gnieździe rodowym Krasińskich,
gdzie obecnie mieści się Muzeum Romantyzmu. Uro-
czysty koncert z tej okazji odbył się również w Kra-
kowie na Wawelu.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
W imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu
mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie o komisyj-
nym projekcie uchwały w sprawie uczczenia…
(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: Siadajcie, chłopcy,
bo jest Krasiński. Proszę was.)
…pamięci Zygmunta Krasińskiego w 150. roczni-
cę Jego śmierci. Komisja po przeprowadzeniu pierw-
szego czytania oraz rozpatrzeniu projektu uchwały
na posiedzeniu w dniu 4 marca jednogłośnie poparła
ten projekt. Oto treść proponowanej uchwały:
„23 lutego 2009 roku przypada 150. rocznica
śmierci Zygmunta Krasińskiego, który obok Adama
Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Cypriana Kami-
la Norwida uznawany jest za jednego z największych
polskich romantyków.
Zygmunt Krasiński w swoich wizjonerskich dra-
matach będących arcydziełami literatury światowej
– »Nie-Boskiej komedii« i »Irydionie« utożsamiał się
z losem narodu i niezłomnie wierzył w jego zwycię-
stwo. Własną filozofię budował na prymacie religii
oraz »czynnej intuicji«, w czym upatrywał program
przyszłego odrodzenia Polski. Był On nie tylko wiel-
kim Polakiem, ale również wielkim Europejczykiem.
Jego memoriały polityczne kierowane do przywódców
ówczesnego świata były donośnym głosem w obronie
polskiej racji stanu i znakiem ostrzegawczym dla ca-
łej Europy.
Zygmunt Krasiński zmarł w Paryżu. Wkrótce po
śmierci Jego prochy przewieziono do Polski i złożono
na Mazowszu w podziemiach świątyni w Opinogórze.
Dziś to narodowe sanktuarium odwiedzane jest przez
rzesze Polaków, którzy z tego źródła czerpią siłę, wia-
rę i dumę z naszej kultury i narodowej przeszłości.
W 150. rocznicę śmierci Sejm Rzeczypospolitej
Polskiej czci Jego pamięć oraz składa hołd i wyraża
uznanie jednemu z największych twórców polskiego
romantyzmu”.
W imieniu Komisji Kultury i Środków Przekazu
zwracam się do Wysokiej Izby o przyjęcie tej uchwa-
ły przez aklamację. Dziękuję bardzo. (Zebrani wstają,
oklaski)
Marszałek:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
Proszę państwa, stwierdzam, że Sejm podjął
uchwałę w sprawie uczczenia pamięci Zygmunta Kra-
sińskiego w 150. rocznicę Jego śmierci.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edu-
kacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Samorzą-
du Terytorialnego i Polityki Regionalnej o wnio-
sku Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o po-
nowne rozpatrzenie ustawy z dnia 12 lutego
2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz
o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 1772
i 1777).
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu
w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
pana Andrzeja Dudę w celu przedstawienia uzasad-
nienia wniosku o ponowne rozpatrzenie ustawy.
Bardzo proszę, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii Prezydenta RP
Andrzej Duda:
Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wy-
soka Izbo! W imieniu prezydenta Rzeczypospolitej
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Podsekretarz Stanu w Kancelarii
Prezydenta RP Andrzej Duda
Polskiej pana Lecha Kaczyńskiego mam zaszczyt
przedstawić Wysokiej Izbie przyczyny odmowy pod-
pisania ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie
ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych
ustaw.
Pan prezydent skorzystał z prawa weta, gdyż
treść ustawy i kształt przyjętych w niej rozwiązań
musi wzbudzać – i wzbudza – istotne zastrzeżenia
w trzech zasadniczych obszarach. Pierwszy obszar to
wprowadzenie obowiązku rocznego przygotowania
przedszkolnego wszystkich dzieci w wieku 5 lat oraz
obowiązku szkolnego dzieci 6-letnich bez należytej
dbałości ze strony ustawodawcy o zapewnienie odpo-
wiednich warunków organizacyjnych i finansowych
do realizacji tego zamierzenia. Drugi, nadmierna,
zdaniem pana prezydenta, i nieuzasadniona systemo-
wo decentralizacja oświatowych zadań państwa
w powiązaniu z bardzo daleko idącym i bezpreceden-
sowym zwiększeniem swobody organów prowadzą-
cych szkoły i placówki oświatowe poprzez ogranicze-
nie obowiązków i uprawnień organów nadzoru peda-
gogicznego. Trzeci, nieuzasadniona rezygnacja z do-
tychczasowej systemowej zasady ustalania przez
państwo programów nauczania.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustrojodawca
w art. 70 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej ustano-
wił powszechne prawo do nauki. Prawo to dotyczy
przede wszystkim osób poniżej 18. roku życia, obję-
tych zarazem obowiązkiem szkolnym. Natomiast do
określenia sposobu wykonywania obowiązku szkol-
nego zobowiązał ustawodawcę zwykłego.
Kwestionowana przez pana prezydenta ustawa
istotnie modyfikuje ukształtowany dotychczas polski
system oświaty, w tym zasady organizacji, funkcjo-
nowania i prowadzenia placówek oświatowych, które
powinny zapewniać wszystkim uczniom odpowiednie
wykształcenie na jednolitym w kraju poziomie. Pan
prezydent podziela pogląd, iż docelowo obowiązkiem
szkolnym powinny zostać objęte dzieci młodsze niż
obecnie. Jednak tak zasadnicza zmiana powinna być
odpowiednio przygotowana.
Obowiązkiem ustrojodawcy jest więc zapewnienie
stosownych do potrzeb środków finansowych na
przygotowanie placówek oświatowych do kształcenia
najmłodszych uczniów. Obecnie, w dobie kryzysu,
można mieć uzasadnioną obawę, iż tak daleko idące
zmiany dokonywane bez właściwego zabezpieczenia
będą eksperymentem nieudanym, którego negatyw-
ne skutki dotkną najmłodszych. Zdaniem pana pre-
zydenta, niedopuszczalne jest godzenie się ustawo-
dawcy na niebezpieczeństwo zetknięcia się dzieci
rozpoczynających naukę w szkole podstawowej z sys-
temem oświaty nieprzystosowanym do ich wymagań.
Ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. obniża o rok wiek
realizacji ustawowego obowiązku przygotowania
przedszkolnego i obejmuje nim od 1 września 2011 r.
wszystkie dzieci pięcioletnie. Po upływie roku, to jest
7
od 1 września 2012 r., obowiązkiem szkolnym mają
zostać objęte wszystkie dzieci 6-letnie.
Nowe rozwiązania dotyczące wykonywania obo-
wiązku szkolnego pomimo odroczenia ich wejścia
w życie o 3 lata budziły i nadal budzą wiele dyskusji,
emocji społecznych i protestów rodziców zaniepoko-
jonych o nowe warunki nauczania i wychowania oraz
bezpieczeństwo ich 6- i 5-letnich dzieci.
Formułowane w tej sprawie zastrzeżenia nie wy-
dają się bezzasadne, gdyż pierwsze lata nauki mogą
mieć kardynalne znaczenie dla przyszłej edukacji
dziecka i jego rozwoju, natomiast skutki błędów
w tym okresie mogą być w wielu przypadkach nie-
odwracalne. Pan prezydent podziela obawy rodzi-
ców co do możliwości zapewnienia właściwego przy-
gotowania organizacyjnego i finansowego wszyst-
kich szkół, gwarantującego realizację nowych obo-
wiązków oświatowych i wychowawczych wobec tak
małych dzieci na koniecznym dla ich wieku pozio-
mie, tym bardziej że ustawodawca nie określił mi-
nimalnych standardów wyposażenia szkół oraz
dodatkowych obowiązków wychowawczych nauczy-
cieli. Zmiany w tym zakresie wymagają dużych
nakładów finansowych na przebudowę placówek
szkolnych, kształcenie nauczycieli czy zmianę wy-
posażenia klas i świetlic. Wobec sygnalizowanych
istotnych ograniczeń środków na ten cel w budżecie
państwa na rok 2009 z 347 mln zł do 40 mln zł, jak
również spowodowanego kryzysem stanu finanso-
wego państwa, można stwierdzić, że doposażenie
szkół pod kątem zapewnienia przedszkolnego stan-
dardu wydaje się niewykonalne w terminie wskaza-
nym w kwestionowanej ustawie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Istotną wadą
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. jest także zbyt dale-
ko idąca decentralizacja oświatowych zadań państwa
i nadmierne zwiększenie swobody organów prowa-
dzących szkoły poprzez ograniczenie roli i kompeten-
cji nadzoru pedagogicznego. Zgodnie z obowiązują-
cym aktualnie stanem prawnym kurator oświaty
w imieniu wojewody wykonuje zadania i kompeten-
cje w zakresie oświaty określone w ustawie i prze-
pisach odrębnych, a w szczególności realizuje poli-
tykę oświatową państwa, a także współdziała z or-
ganami jednostek samorządu terytorialnego w two-
rzeniu i realizowaniu odpowiednio regionalnej i lo-
kalnej polityk oświatowych zgodnych z polityką
oświatową państwa.
W ocenie pana prezydenta z nieuzasadnionych
bliżej powodów ustawa pozbawia administrację rzą-
dową wpływu na likwidację szkół lub placówek pu-
blicznych prowadzonych przez jednostki samorządu
terytorialnego. Obecnie likwidacja takiej szkoły lub
placówki wymaga uzyskania pozytywnej opinii ku-
ratora oświaty. Natomiast wejście w życie ustawy
z dnia 12 lutego 2009 r. umożliwi likwidację szkoły
jedynie po zasięgnięciu opinii organu sprawującego
nadzór pedagogiczny, która nie ma – co pragnę pod-
kreślić – charakteru wiążącego.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
8 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Podsekretarz Stanu w Kancelarii
Prezydenta RP Andrzej Duda
Należy zadać pytanie o odpowiedzialność państwa
za kształt systemu oświaty: Czy nie powinna istnieć
symetria pomiędzy konstytucyjnym obowiązkiem
nauki do 18. roku życia a obowiązkiem państwa
w zakresie zapewnienia właściwej i odpowiadającej
potrzebom sieci szkół i placówek oświatowych?
Pan prezydent jest zdecydowanie przeciwny wszyst-
kim nowym regulacjom, których celem jest osłabie-
nie sprawowanego dotychczas w systemie oświaty
zewnętrznego nadzoru pedagogicznego. Nie wyraża
zgody na tak daleko idące ograniczenie zadań, roli
i kompetencji organów nadzoru pedagogicznego,
w szczególności kuratorów oświaty.
Pan prezydent odmówił podpisania ustawy, po-
nieważ nie akceptuje decyzji ustawodawcy dotyczą-
cej m.in. ograniczenia lub odstąpienia od ustawowe-
go obowiązku uzgadniania lub uzyskania pozytyw-
nej opinii kuratora oświaty w następujących sytu-
acjach:
— przy zakładaniu i prowadzeniu publicznych
placówek doskonalenia nauczycieli, zakładów kształ-
cenia nauczycieli i bibliotek pedagogicznych,
— przy ustalaniu planu sieci publicznych szkół
podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjal-
nych,
— przy ustalaniu profili kształcenia ogólnozawo-
dowego w liceach profilowanych,
— przy zakładaniu szkoły lub placówki publicznej
przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu
terytorialnego lub osobę fizyczną na podstawie ze-
zwolenia
– oraz przy likwidacji szkoły prowadzonej przez
jednostkę samorządu terytorialnego.
Trzeba podkreślić w tym kontekście, że zniesione
zostały także obowiązki kuratora oświaty w spra-
wach dotyczących opiniowania arkuszy organizacji
publicznych szkół i placówek oraz planów pracy pla-
cówek doskonalenia nauczycieli.
Znacznego ograniczenia kompetencji kuratora
oświaty dokonano w regulacji dotyczącej powoływa-
nia i odwoływania dyrektora szkoły przez organ pro-
wadzący szkołę. Aktualnie powołanie na stanowisko
osoby niebędącej nauczycielem wymaga zgody kura-
tora oświaty, który przy jej wyrażaniu uwzględnia
w szczególności posiadane przez tę osobę wykształ-
cenie i przygotowanie zawodowe odpowiadające kie-
runkowi kształcenia w szkole lub zakresowi zadań
placówki. Po zmianach do powołania dyrektora przez
organ prowadzący wymagana będzie jedynie opinia
kuratora oświaty, która nie ma w istocie charakteru
wiążącego.
Poważne wątpliwości pana prezydenta budzi tak-
że odebranie ustawą prawa kuratora oświaty do zgło-
szenia umotywowanego zastrzeżenia odnośnie do
kandydata na stanowisko dyrektora. Kompetencja ta
obecnie realizowana przez kuratora oświaty ma
istotne znaczenie, zwłaszcza wobec treści przepisu
36a ust. 3 ustawy, który zwalnia z wymogu przepro-
wadzania konkursu na stanowisko dyrektora w szko-
łach i placówkach publicznych prowadzonych przez
osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednost-
kami samorządu terytorialnego.
Organ prowadzący, który powierzył nauczycielo-
wi lub osobie niebędącej nauczycielem stanowisko
kierownicze w szkole lub placówce, uzyskuje – zgod-
nie z art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty
w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 12 lutego 2009 r.
w związku z art. 38a ustawy – prawo odwołania na-
uczyciela ze stanowiska w każdym czasie, i to jedynie
po zasięgnięciu niewiążącej opinii kuratora oświaty.
O deprecjacji przez ustawodawcę rangi kuratora
oświaty, a więc organu odpowiedzialnego za realiza-
cję polityki oświatowej państwa, świadczy zobligowa-
nie go do wyrażenia opinii w nieprzekraczalnym
terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania wystą-
pienia organu dokonującego odwołania nauczyciela
ze stanowiska kierowniczego. Niewydanie przez ku-
ratora opinii w tym terminie będzie równoznaczne
z wydaniem opinii pozytywnej.
Należy podkreślić, że w przypadku nierozstrzy-
gnięcia konkursu na stanowisko dyrektora szkoły
lub placówki organ prowadzący będzie miał prawo
powierzenia tego stanowiska w zasadzie dowolnej
osobie, bez możliwości nie tylko wniesienia umoty-
wowanego zastrzeżenia przez kuratora oświaty, lecz
nawet bez zasięgnięcia jego opinii.
Potrzebę dokonania powyższych zmian argumen-
towano w dyskusji koniecznością zreformowania
nadzoru pedagogicznego polegającą na jego odbiuro-
kratyzowaniu i odmiennym ukierunkowaniu zadań,
co ma pozwolić na poprawę kontroli jakości kształce-
nia. Co istotne, do ustawy nie wprowadzono jednak
nowych elementów takiej kontroli.
Mankamentem ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. jest
ponadto niezapewnienie nauczycielom zatrudnionym
w szkołach przekazywanych przez jednostki samorzą-
du terytorialnego do prowadzenia innym podmiotom
na podstawie umowy zachowania statusu i ochrony
przewidzianej w ustawie Karta Nauczyciela. Brak zgo-
dy nauczyciela na przyjęcie nowych warunków pracy
i płacy sprowadzających się zasadniczo do zmiany pod-
stawy nawiązania stosunku pracy na rzecz umowy
o pracę spowoduje rozwiązanie stosunku pracy na-
uczyciela. Powyższa regulacja może postawić nauczy-
cieli w trudnej sytuacji, zwłaszcza tych, którzy pracu-
ją dziś w mniejszych ośrodkach i na wsi.
Pan prezydent nie akceptuje powyższych rozwią-
zań, gdyż jego zdaniem nie porządkują one procesów
współdziałania organów administracji rządowej i sa-
morządowej w kwestiach ważnych dla lokalnej
oświaty oraz jednoznacznego podziału kompetencji
i odpowiedzialności za realizację zadań edukacyj-
nych, określonych w założeniach oświatowej polity-
ki państwa.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Istotne zastrze-
żenia pana prezydenta budzi także zmieniany ustawą
z dnia 12 lutego 2009 r. tryb realizacji podstawy pro-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Podsekretarz Stanu w Kancelarii
Prezydenta RP Andrzej Duda
gramowej w szkołach publicznych. Wątpliwości wzbu-
dza odstąpienie przez ustawodawcę od dotychczaso-
wej zasady decydowania przez właściwego ministra
o dopuszczeniu programów nauczania, a pozostawie-
nie ministrowi jedynie kompetencji w zakresie do-
puszczania podręczników do użytku szkolnego.
Reforma programowa nie powinna polegać na
wyłączeniu spod nadzoru ministra programów na-
uczania i nadmiernym zwiększeniu autonomii szkół,
jeśli chodzi o kreowanie procesu kształcenia. W myśl
przepisów przedstawionej panu prezydentowi do pod-
pisu ustawy dopuszczać do użytku w danej szkole
zaproponowany przez nauczyciela program wycho-
wania przedszkolnego lub program nauczania ma
dyrektor szkoły, jedynie po zasięgnięciu opinii rady
pedagogicznej. Właściwy minister określi w drodze
rozporządzenia wyłącznie szczegółowe warunki
i tryb dopuszczenia programów nauczania do użytku
szkolnego. Według założeń projektodawcy miało to
zwiększyć odpowiedzialność nauczyciela i dyrektora
danej szkoły za jakość procesu nauczania oraz efekty
kształcenia.
W przekonaniu pana prezydenta powyższe zmia-
ny mogą spowodować jednak odmienny skutek. Usu-
nięcie z ustawy obowiązku ministra dopuszczania do
użytku szkolnego jednorodnych w skali kraju progra-
mów nauczania, zatwierdzanych ponadto przez radę
pedagogiczną danej szkoły, i zastąpienie dotychcza-
sowego mechanizmu regulacją uprawniającą dyrek-
tora szkoły, który nie musi posiadać nawet wykształ-
cenia pedagogicznego, do dopuszczenia do użytku
programu zaproponowanego przez nauczyciela nie
tylko nie stwarza dostatecznej gwarancji poprawy
jakości kształcenia, lecz może zagrażać tej jakości.
Należy podkreślić, że ustawa z dnia 12 lutego 2009 r.
nie wzmacnia gwarancji państwa niezbędnych do za-
pewnienia młodemu pokoleniu Polaków jednolitego
i porównywalnego wykształcenia, a w konsekwencji
wyrównania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży,
które ma umożliwić realizację dalszego wykształcenia
na wysokim poziomie.
Stąd też w imieniu prezydenta Rzeczypospolitej
Lecha Kaczyńskiego zwracam się do pań i panów
posłów z apelem o nieuchwalanie ponownie ustawy
objętej niniejszym wnioskiem. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jarosław Kalinowski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Proszę o zabranie głosu panią poseł Urszulę Au-
gustyn w celu przedstawienia sprawozdania komisji.
Bardzo proszę.
9
Poseł Sprawozdawca
Urszula Augustyn:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Posłanki!
Panowie Posłowie! Na wczorajszym posiedzeniu po-
łączone Komisje: Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz
Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, po
przeprowadzeniu po raz kolejny dyskusji, a także
w wyniku głosowania postanowiły rekomendować
państwu ponowne uchwalenie ustawy o systemie
oświaty. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, pani poseł.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy głos zabierze poseł Cezary Urban,
Platforma Obywatelska.
Poseł Cezary Urban:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Mam przy-
jemność w imieniu Klubu Parlamentarnego Platfor-
ma Obywatelska przedstawić państwu stanowisko
w sprawie odmowy podpisania ustawy o zmianie usta-
wy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych in-
nych ustaw przez pana prezydenta Rzeczypospolitej.
Szanowni Państwo! Tej ustawie poświeciliśmy
bardzo wiele czasu – wiele godzin debatowaliśmy i na
tej sali, i podczas posiedzeń podkomisji, i podczas
posiedzeń wspólnych Komisji: Samorządu Teryto-
rialnego i Polityki Regionalnej oraz Edukacji, Nauki
i Młodzieży. Wszystkie argumenty za przyjęciem tej
ustawy i wszystkie argumenty przeciw, wydaje się,
zostały w tej sprawie przedstawione. Trudno zatem,
żeby się nie powtarzać. Zostało wprowadzonych spo-
ro zmian do pierwotnej wersji ustawy, zostały wpro-
wadzone poprawki. Przypomnę choćby o bardzo
istotnej, merytorycznej kwestii zgłoszonej przez po-
słów Lewicy dotyczącej przekazywania szkół. Ogra-
niczyliśmy tę możliwość do szkół liczących do 70
uczniów. Tylko i wyłącznie za zgodą kuratora będzie
można takie szkoły przekazywać. Taka też była in-
tencja wnioskodawcy, żeby ten zapis dotyczył małych
szkół, które są często zagrożone likwidacją.
Proszę Państwa! W wielu sprawach udało nam się
porozumieć ponad podziałami. To bardzo cieszy, że
w tym obszarze – w obszarze oświaty, w którym tak
właśnie powinna wyglądać debata, udało nam się
tego dokonać. Niestety do tego porozumienia nie wpi-
sał się pan prezydent, wetując naszą ustawę.
Proszę Państwa! Nie sposób odnieść się w tak
krótkim czasie do tych argumentów, które przedsta-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
10 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Cezary Urban
wił pan minister. Jak już powiedziałem, wszystkie one
praktycznie były przedmiotem dyskusji na tej sali i na
posiedzeniu podkomisji. Odniosę się tylko do dwóch.
Mam nadzieję, że uda mi się zmieścić w czasie.
Kwestia nadzoru pedagogicznego najpierw. Panie
ministrze, jak obecnie rzeczywiście wygląda nadzór
pedagogiczny nad szkołami – według ustawy, która
aktualnie obowiązuje – mówiłem o tym podczas
pierwszego czytania. Przypomnę to, ponieważ nie
było pana w czasie pierwszego czytania. Otóż teraz
nadzór najczęściej wygląda tak, że wizytator, który
jest urzędnikiem kuratora oświaty, odwiedza szkołę
raz na pięć lat i przebywa w tej szkole najczęściej dwa
dni, dosłownie dwa dni. W ciągu dwóch dni musi
stwierdzić, jaki jest poziom nauczania i wychowania
w szkole. Proszę mi wierzyć, znam wielu bardzo do-
brych wizytatorów nie tylko w zachodniopomorskim
kuratorium, oni nie są w stanie stwierdzić, jakie pro-
gramy są realizowane często w szkołach przez na-
uczycieli i jak są one realizowane. Nie są w stanie
stwierdzić, czy nauczyciel przerobił te czy inne lek-
tury, czy może zapewnić realizację podstawy progra-
mowej swoim uczniom. Tak wygląda nadzór pedago-
giczny. A dlaczego tak wygląda? Ano dlatego, że
kurator w zakresie swoich obowiązków ma wiele
kompetencji i zadań, które zabierają bardzo dużo
czasu jego wizytatorom. W maju na przykład wizy-
tatorzy siedzą nad tzw. arkuszami organizacyjnymi
po to tylko, żeby zaopiniować projekt – projekt, który
potem, już w trakcie wakacji, zmienia się kilkukrot-
nie. Po co to robią? No właśnie takie pytania zadała
sobie prawdopodobnie pani minister, wprowadzając
tę zmianę. Pora już, jeżeli mamy…
(Głos z sali: Ale po co to robią?)
…mówić o rzeczywistym nadzorze pedagogicz-
nym, żeby wizytatorzy mieli wreszcie czas na to, żeby
pójść do szkół, zobaczyć, jak szkoły uczą, jak uczą
nauczyciele, i jak radzą sobie z nadzorem pedagogicz-
nym również dyrektorzy. Taka jest intencja tych po-
prawek i zmian w ustawie.
Sześciolatki, proszę państwa, to jest temat na
pewno najbardziej znany w Polsce, najbardziej prze-
bił się do opinii publicznej. Pan prezydent podaje jako
jeden z argumentów taki oto, że okres kryzysu to jest
zły moment na wprowadzenie tej zmiany. Powtarza-
ją to również posłowie Prawa i Sprawiedliwości. Moż-
na zatem, proszę państwa, zadać przewrotne pytanie.
Posłowie Prawa i Sprawiedliwości mówią nam, że
przez ostatnie lata – lata, w których rządzili, była
rzeczywiście doskonała koniunktura, wzrost gospo-
darczy był na niespotykaną do tej pory skalę. I co
ciekawe, program posłów Prawa i Sprawiedliwości
zawierał również kwestię obniżenia wieku szkolnego.
Można zadać to przewrotne pytanie: Dlaczego nie
zrobiliście tego wtedy? Dlaczego nie poszliście o krok
do przodu? (Oklaski) Przecież to był świetny okres.
Nie było kryzysu, wręcz przeciwnie, było dużo pie-
niędzy.
(Głos z sali: Szkoły nie były przygotowane.)
Mogliście wtedy… (Poruszenie na sali)
Panie marszałku, czy to jest dyskusja, czy mam…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, proszę kontynuować.
(Głos z sali: Nie mamy możliwości odpowiedzenia.)
Poseł Cezary Urban:
Za chwilę będziecie mieli państwo możliwość.
Proszę państwa…
(Poseł Marek Borowski: Jak pan pyta, to posłowie
odpowiadają.)
Jak dzieci, rozumiem. (Dzwonek)
...zamiast tych 347 mln mogliście dać wtedy pięć
razy więcej na przygotowanie szkół. Zamiast rzeczy-
wistych 40 mln zapisanych dzisiaj mogliście dać dwa-
dzieścia razy więcej. Nie daliście tego. A my dzisiaj
debatujemy nad tym... Nie nad tym, czy sześciolatki
mają się uczyć w szkołach, bo one w szkołach już się
uczą, one są objęte tzw. zerówką, ale naprawdę wal-
czymy o to, żeby pięciolatki objąć przygotowaniem
przedszkolnym, żeby o rok wcześniej…
(Głos z sali: Trzylatki.)
Pani chyba nie rozumie intencji tej ustawy.
...dzieci mogły pójść do szkoły. Bo nie wszystkie
dzieci mają takie warunki, jak wnuczka pana prezy-
denta. (Oklaski) Nie wszystkie dzieci czy nie wszyst-
kich rodziców…
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Niech pan się odcze-
pi od wnuczki pana prezydenta.)
…stać na drogie…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Szanowny panie pośle...
Poseł Cezary Urban:
…przedszkola.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Szanowny panie pośle, czas minął.
Poseł Cezary Urban:
Już kończę. Już będę kończył.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo proszę.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Cezary Urban:
Nie wszystkich rodziców stać na to, by ich dzieci
chodziły do drogiego przedszkola, nie wszystkie dzie-
ci mogą pójść do drogiego przedszkola czy mieć drogie
zajęcia pozaszkolne, tenis czy zajęcia na basenie,
i jeszcze wiele innych zajęć. Dlatego w trosce o te
właśnie dzieci, których rodziców na to nie stać, bę-
dziemy głosowali za odrzuceniem weta pana prezy-
denta. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Anna Zalewska: Byłeś tak tendencyjny, że
aż wstyd.)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pani poseł Marzena Machałek, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzena Machałek:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze!
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo proszę panie i panów posłów o zachowanie
spokoju, niekomentowanie.
Pani poseł ma głos.
Poseł Marzena Machałek:
Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo proszę.
Poseł Marzena Machałek:
Mam nadzieję, że też będę miała trochę więcej
czasu.
Jeszcze raz.
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Przedstawię stanowisko Klubu Parlamentar-
nego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie weta prezy-
denta dotyczącego nowelizacji ustawy o systemie
oświaty.
Przypomnę, że wielokrotnie podkreślaliśmy, iż
jest to skrajnie szkodliwa ustawa, że dezintegruje ona
polski system edukacji, że ma charakter antypań-
stwowy i antynauczycielski. Przypomnę, że nie brano
pod uwagę naszego stanowiska, ale dodam, i to jest
najważniejsze, że nie brano pod uwagę stanowiska
wielu dziesiątków protestujących rodziców. Nie brano
11
pod uwagę stanowiska związków zawodowych. Nie
brano pod uwagę opinii różnych środowisk, także
związanych z oświatą stowarzyszeń.
Głosowaliśmy przeciwko tej ustawie, ponieważ nie
możemy się zgodzić na eksperymentowanie na małych
dzieciach – chodzi o wprowadzanie sześciolatków do
nieprzygotowanych szkół, co świetnie rozumieją rodzi-
ce – na pozostawianie samorządów samym sobie
w realizowaniu zapisanej w ustawie reformy, czyli wła-
śnie przygotowywaniu przedszkoli do objęcia pięcio-
latków powszechną edukacją przedszkolną, bo wiemy,
że dzisiaj warunków takich nie ma, nie możemy się
zgodzić na zapisy, które prowadzą do prywatyzacji
szkół i do ograniczenia praw zawodowych nauczycieli,
nie możemy się zgodzić na ograniczanie roli państwa
w polskiej edukacji. (Oklaski)
Zdumienie budzi, bulwersuje wielu nauczycieli
postawa posłów Lewicy. Zdecydowanie protestowali,
krytykowali proponowane zapisy, a później za mało
znaczące, niezmieniające istoty rzeczy poprawki wy-
cofali swoje stanowisko. To naprawdę smutne, że
polska szkoła, polscy nauczyciele, polskie dzieci stali
się kartą przetargową w politycznych rozgrywkach
liderów partyjnych. (Oklaski) Dostajemy na ten te-
mat dziesiątki maili...
(Głos z sali: Tych samych.)
(Poseł Urszula Augustyn: Ojoj!...)
...spotykamy się z nauczycielami i z rodzicami.
Jeśli nie zmienicie swojego stanowiska, nauczyciele
wam tego nie zapomną.
(Głos z sali: Nie darują wam.)
(Poseł Urszula Augustyn: My też się spotykamy.)
Właśnie.
Dobrze zatem się stało, że pan prezydent zaweto-
wał tę skrajnie niekorzystną, niedobrą ustawę, że
wsłuchał się w głosy rodziców, nauczycieli, związków
zawodowych, że podkreślił te najważniejsze obszary
decydujące o tym, iż ta ustawa jest niedobra. Szcze-
gółowo uzasadniał to pan minister Duda. Chodzi
m.in. o to, że nie zapewnia ona warunków do obniże-
nia wieku szkolnego ani objęcia pięciolatków obo-
wiązkowym wychowaniem przedszkolnym, że ogra-
nicza rolę państwa w edukacji, że w nieuzasadniony
sposób państwo rezygnuje z opiniowania programów
nauczania, że ustawa uderza w status zawodowy
i życiowy polskich nauczycieli w szkołach przekazy-
wanych innym podmiotom prawnym i fizycznym.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Posło-
wie! Głosowanie nad wetem prezydenta do noweliza-
cji ustawy o systemie oświaty stanie się prawdziwym
testem intencji co do przyszłości polskiej szkoły, od-
powie na pytanie, jaki model polskiej szkoły zwycię-
ży. (Oklaski) Będzie odpowiedzią w kwestii tego, czy
edukacja w Polsce ma być jednym z najważniejszych
celów, czy może jednym z obszarów usług, które moż-
na sprywatyzować. (Oklaski) Czy państwo będzie
rozwijać polskie szkoły, czy sprzyjać ich likwidacji?
(Oklaski) Czy należy ograniczać równy dostęp dzieci
do edukacji w zależności od statusu materialnego ich
rodziców? Czy państwo dobrowolnie wyrzeknie się
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
12 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Marzena Machałek
odpowiedzialności za programy nauczania? Czy edu-
kacja powinna sprzyjać wyrównywaniu szans i pod-
noszeniu jakości życia Polaków, czy może sprzyjać
robieniu biznesu na szkole i nauczycielach? Czy pań-
stwo, wprowadzając reformę edukacji, powinno zrzu-
cać na samorządy realizację zapisów bez zabezpiecze-
nia finansowego? Czy należy wprowadzać koszto-
chłonne zmiany w czasie spektakularnych cięć bu-
dżetowych oraz w czasie kryzysu gospodarczego? Czy
należy marginalizować rolę związków zawodowych,
zamykając w ten sposób usta ważnej grupie zawodo-
wej? To niektóre pytania, które się nasuwają i na
które musicie sobie państwo odpowiedzieć przed gło-
sowaniem nad wetem prezydenta. Możecie się jeszcze
zrehabilitować, bo najważniejsze pytanie brzmi: Czy
będziecie mogli spojrzeć w oczy polskim dzieciom,
polskim nauczycielom, polskim rodzicom?
(Poseł Domicela Kopaczewska: Daje nam pani
szansę.)
Zachęcamy do głosowania nad przyjęciem weta.
Jest oczywiste, że klub Prawa i Sprawiedliwości za
tym zagłosuje. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, pani poseł.
Głos zabierze poseł Artur Ostrowski, klub Lewicy.
Poseł Artur Ostrowski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister!
Projekt ustawy autorstwa pani minister Hall był nie
do przyjęcia i gdyby dzisiaj toczyła się debata nad
tym projektem, to Lewica, to SLD poparłoby weto
prezydenta. Co zamierzała zrobić pani minister Hall,
co zamierzał zrobić rząd z oświatą? Po pierwsze, pro-
blem obniżenia wieku szkolnego. Hasło z Internetu:
„Powiedz stop pomysłom pani minister Katarzyny
Hall – 5-latek do szkoły tak, pod warunkiem że de-
cydują rodzice, a nie pani minister Hall”. Zamiar był
taki, aby pozbawić rodziców wpływu na decyzję, czy
posłać sześcioletnie dziecko do pierwszej klasy, bez
jakichkolwiek okresów przejściowych, od roku szkol-
nego 2009 i bez przygotowania. Były protesty rodzi-
ców, były protesty nauczycieli i również SLD, również
Lewica zabierała w tej sprawie głos. My złożyliśmy
propozycje szeregu rozwiązań, poprawek, tak aby
można było wprowadzić do pierwszej klasy dzieci sze-
ścioletnie, zgodnie z programami wszystkich partii
politycznych, bo tak było to zapisywane, ale zostawić
przez te najbliższe lata decyzje w rękach rodziców –
żeby to właśnie rodzice decydowali o tym, czy ich
sześcioletnie dziecko pójdzie do pierwszej klasy, czy
zostanie objęte obowiązkiem szkolnym. Te nasze ar-
gumenty, te nasze poprawki zostały przyjęte przez
Sejm, zostały poparte przez większość posłów i przez
najbliższe lata, do roku szkolnego 2012/2013, tylko
i wyłącznie rodzic będzie decydować, czy jego dziecko
ma pójść do pierwszej klasy, mając sześć lat, czy też
ma pozostać w zerówce.
Wprowadziliśmy zapis do ustawy, który zmusza
ministra do przedstawienia Sejmowi informacji, jaki
jest stan przygotowań do obniżenia wieku szkolnego.
To jest nasza propozycja, to była nasza poprawka
wprowadzona do ustawy o systemie oświaty. I jeśli
się okaże, że samorządy mają problemy odnośnie do
obniżenia wieku szkolnego, jeśli się okaże, że nie
mają odpowiedniego wsparcia, to będziemy zmuszać
rząd do tego, aby wsparł samorządy, aby pomógł sa-
morządom finansowo. Jeśli pani minister nie sprosta
tym problemom, będziemy oczekiwać od pani mini-
ster dymisji.
(Głosy z sali: Ooo!...)
Kwestia druga – cicha prywatyzacja szkół. Pani
minister zachęcała do niepublicznej oświaty, promu-
jąc niepubliczne, prywatne szkoły do tego stopnia, że
mogliśmy oglądać film zamieszczony na stronie in-
ternetowej ministerstwa edukacji promujący taki
sposób zarządzania oświatą. Tego filmu już nie ma,
nie ma też tego listu otwartego, który pani minister
Hall wystosowała do samorządów, do nauczycieli, do
uczniów. Otóż pani minister marzyła, czy też myśla-
ła, o systemie oświaty opartej na niepublicznej szko-
le. Dzięki SLD i dzięki Lewicy ten pomysł pani mini-
ster nie zostanie zrealizowany i publiczna szkoła
w Polsce będzie uratowana – dzięki naszym popraw-
kom i naszym wnioskom, które w tej ustawie zostały
zawarte, które chronią polskie licea, polskie techni-
ka, gimnazja, zespoły, szkoły ponadgimnazjalne
przed cichą prywatyzacją.
Kwestia trzecia – ograniczenie kompetencji kura-
torów oświaty. Jeszcze kilka miesięcy temu minister-
stwo miało zamiar zlikwidować tę formę nadzoru,
zlikwidować kuratoria, część tych kompetencji prze-
nieść do urzędu wojewody, część, być może, realizo-
wana byłaby przez tzw. ekspertów. Takie były wstęp-
ne propozycje. Te wszystkie zamiary i te wszystkie
zapędy zostały na szczęście powstrzymane dzięki
naszym wnioskom i dzięki naszym poprawkom, któ-
re zostały zawarte w tej ustawie, które utrzymują
szereg istotnych, niezwykle ważnych kompetencji
kuratora oświaty, m.in. przy podejmowaniu decyzji
o likwidacji szkół.
(Głos z sali: Nieprawda.)
(Poseł Anna Zalewska: Pozwoliliście nawet zabrać
rezerwę celową.)
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister!
Jest potrzebny Polsce narodowy program budowy
przedszkoli i Lewica, SLD będzie zachęcać wszystkie
kluby, wszystkich posłów i panią minister, pana pre-
miera do realizacji takiego narodowego programu
budowy przedszkoli w Polsce. (Dzwonek) Będziemy
nadal pracować nad tym, aby objąć subwencją oświa-
tową trzy- i czteroletnie dzieci w Polsce, tak żeby
odciążyć rodziców i pozwolić im posłać te małe dzie-
ci do przedszkoli.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Artur Ostrowski
Jestem przekonany, że pan prezydent miał szereg
wątpliwości, szereg obaw, jeśli chodzi o podpisanie się
pod tą ustawą. Nie od razu przecież podjął decyzję,
zwlekał z podpisaniem tej ustawy, rozumiem, że roz-
ważał też ewentualność złożenia podpisu. Jestem
również przekonany, że ostatecznie wziął pod uwagę
tylko wniosek posłów Prawa i Sprawiedliwości, które
politycznie zażądało od prezydenta, aby tę ustawę
zawetował.
Uważamy, że…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, czas minął.
Poseł Artur Ostrowski:
Tak, panie marszałku.
Uważamy, że ta ustawa całkowicie zmieniła swo-
ją treść. Uratowaliśmy szereg istotnych kompetencji
kuratora, uratowaliśmy publiczną oświatę i oddali-
śmy w ręce rodziców decyzję o tym, czy posłać sze-
ścioletnie dzieci do pierwszej klasy. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
(Głos z sali: Bzdura!)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze poseł Bronisław Dutka, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Bronisław Dutka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego mam
zaszczyt przedstawić stanowisko klubu wobec spra-
wozdania Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz
Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regio-
nalnej o wniosku prezydenta o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego o zmianie ustawy o systemie
oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Nie można powiedzieć, że całkowicie nie zgadza-
my się z argumentacją prezydenta, jednak stwierdza-
my, że większość tych argumentów wskazuje na to,
aby tę ustawę ponownie uchwalić. Otóż ustawa jest
powolnym krokiem do przodu, powolnym krokiem do
przyspieszenia edukacji młodszych dzieci. Dziś, w sy-
tuacji kiedy postęp jest tak szybki, kiedy w innych
krajach kształcenie przyspiesza, my staramy się za-
konserwować pewien stan. Tymczasem musimy mieć
świadomość, że w życiu społeczeństwa są takie sytu-
acje, kiedy trzeba z pewnymi rozwiązaniami się po-
żegnać, ponieważ życie przynosi nowe. Trudno dzi-
13
siaj nakazać komuś kształcenie zdunów, którzy bu-
dują piece, kiedy powszechnie stosujemy centralne
ogrzewanie. Tego typu postęp mamy zwłaszcza
w dziedzinie elektroniki. Wcześniejszy dostęp dzieci
do systemów elektronicznych powoduje, że będą one
się lepiej w tym czuły. W moim wieku czuję, jaki jest
dystans, jak brakuje nam pewnych elementów wy-
kształcenia. Nie możemy doprowadzić do tego, aby
nasze dzieci pozostały w tyle.
Innym ważnym elementem tej ustawy jest rozpo-
częcie reformy od przedszkola i od pierwszych klas.
Nie zaczynamy reformy w środku kształcenia, tak jak
to było w III i IV kadencji. W IV kadencji musieliśmy
pospiesznie dostosowywać ustawy do rzeczywistości,
ponieważ po prostu porobiono dziury w kształceniu.
Dzisiaj zaczynamy od klas pierwszych. To daje szanse
na to, że będzie to przejście powolne, ale również na
sprawdzenie tego pomysłu. Gdyby ten pomysł się nie
sprawdził, mamy trzy lata na weryfikację.
Kolejną ważną rzeczą jest to, że kształcenie sze-
ściolatków, które pójdą do pierwszej klasy – a domy-
ślam się, że w wielu przypadkach pójdą – będzie fi-
nansowane z budżetu państwa, przez co samorządy
nie będą ponosiły kosztów tegoż kształcenia. Prawdą
jest, że ostatnie zmiany subwencji oświatowej wywo-
łały duży niepokój w samorządach, i na ten temat też
powinniśmy jeszcze porozmawiać.
Ważne jest to, że tę zmianę akceptują samorządy.
Przecież to samorządy różnych szczebli prowadzą
systemy kształcenia, w wypadku szkół podstawo-
wych są to gminy. Sam osobiście uczestniczę w pra-
cach Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Teryto-
rialnego i wiem, że te zmiany uzyskały akceptację
reprezentacji samorządów. Rośnie samodzielność sa-
morządów w zarządzaniu szkołami. Jeżeli bowiem
ktoś ma prowadzić szkoły, nie może być takiej sytu-
acji, że będzie mu się z zewnątrz podawać kolejne
recepty na rozwiązanie pewnych spraw, zwłaszcza
w sytuacji kiedy samorządy na oświatę wydają znacz-
nie więcej, niż otrzymują w ramach subwencji. Dla-
tego też, jeśli chodzi o powołanie dyrektorów, dobór
ludzi nie powinien być zapisany w ustawach, a powi-
nien być doborem ludzi najlepszych do kierowania,
bo przecież kierowanie różni się znacznie od samego
nauczania. Sprecyzowano też rolę kuratorium, które
ma czas i będzie miało więcej czasu na skupienie się
nad właściwym nadzorem nad nauczaniem, a nie nad
buchalterią, i zostanie nieco odbiurokratyzowane.
Ważną zmianą jest też możliwość przekazywania
całych szkół, bez potrzeby ich likwidacji. Bardzo po-
zytywnie odbieramy ograniczenie wielkości szkół,
które mogą być przekazane. Wprawdzie nasze propo-
zycje zapisu były nieco inne, bardziej elastyczne, jed-
nak z racji przyjęcia tych, które są, dalej idących, jak
najbardziej zgodziliśmy się na nie.
Powiedziano tutaj, że głosowanie nad wetem pre-
zydenta będzie testem intencji. Otóż chciałbym jasno
powiedzieć, że intencją Klubu Poselskiego Polskiego
Stronnictwa Ludowego jest dobra szkoła, nadążająca
za postępem, dobrze zarządzana, z dużym wpływem
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
14 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Bronisław Dutka
społeczeństwa na jej kształt, dysponująca dobrą ka-
drą nauczycielską i dająca dobrze przygotowanych do
dalszego kształcenia absolwentów. Dlatego też Klub
Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie
głosował za ponownym uchwaleniem ustawy. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze poseł Kazimierz Michał Ujazdow-
ski, Polska XXI.
Bardzo proszę.
Poseł Kazimierz Michał Ujazdowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej sprawie, jak
i w wielu innych ważnych sprawach, obie strony spo-
ru nie przedstawiają koncepcji w pełni sensownych
i dobrych. Trudno opowiedzieć się za którąkolwiek
ze stron.
Projekt rządowy zawiera rzeczy racjonalne. To
jest projekt, który jest wyrazem zaufania do samo-
rządów i dyrektorów. Szczerze powiedziawszy, nie
widzę nic złego w tym, by poszerzyć zakres decentra-
lizacji, by oprzeć system oświaty na zaufaniu do dy-
rektorów, którzy są rzeczywistymi gospodarzami
szkoły, osobami odpowiedzialnymi, i nie widzę nic
złego w tym, że dyrektor ma do powiedzenia więcej
niż związki zawodowe w szkole. Notabene trzeba
mieć świadomość tego, że to właśnie samorząd doko-
nał największych inwestycji oświatowych w latach
dziewięćdziesiątych, znacznie większych niż inwesty-
cje dokonane w Polsce w okresie powojennym, i trud-
no traktować samorząd jako wroga przyszłości oświa-
ty. Ale rząd – mówiłem o tym w czasie debat sejmo-
wych – popełnia błąd polegający na realizowaniu
reformy na siłę, błąd, który jest charakterystyczny
dla działań uszczęśliwiających świat na siłę, w spra-
wie obniżenia wieku szkolnego; kieruje się tu wiarą
religijną niemalże. Ja mam wątpliwości, czy obniże-
nie wieku szkolnego jest sensowne, jest w ogóle wa-
runkiem postępu. Wydaje mi się, że dobra zerówka
to jest rzecz, o którą powinniśmy zadbać, a w wielu
miejscach Polski nie ma warunków do zrealizowania
dobrej zerówki. Ale istotą błędu jest to, że główne
zamierzenie rządu, tzn. pięciolatki w przedszkolach
w 2011 r., jest nie do zrealizowania. Po prostu w bar-
dzo wielu miejscach Polski nie ma przedszkoli i nie
będzie przedszkoli za dwa lata. To jest absolutna fik-
cja (Oklaski) i realizowanie na siłę reformy, która nie
może być zrealizowana. Dajemy prawo, które nie
może być zrealizowane, dlatego że w wielu miejscach
Polski sieci przedszkoli nie ma...
(Poseł Urszula Augustyn: Ale budujemy.)
...i maluchy pójdą tak naprawdę do szkół z dziećmi
od siebie od wiele lat starszymi, albo rząd pod wpły-
wem rzeczywistości, jestem o tym przekonany, po
prostu wycofa się z tej części reformy.
Pan prezydent niestety pomieszał ze sobą dwie
argumentacje – zasadny sprzeciw i krytykę wobec
pomysłu forsowania na siłę obniżenia wieku szkolne-
go z taką wizją ustrojową państwa, w której samo-
rząd jest instytucją podejrzaną. Pamiętam, jak pre-
zydent Lech Kaczyński jako prezydent Warszawy
chwalił się osiągnięciami miasta w zakresie oświaty,
chwalił się tym, że Warszawa daje dodatki nauczy-
cielskie, że traktuje preferencyjnie oświatę. I pewnie
wielu prezydentów miast polskich mogło pochwalić
się podobnymi sukcesami. Absolutnie nie mogą pod-
pisać się pod tą częścią argumentacji przedstawionej
w wecie, gdzie prezentuje sie bardzo centralistyczną
wizję państwa. Mnie nie przeszkadza, że stowarzy-
szenie czy instytucja obywatelska poprowadzi szkołę
na zasadzie umowy z samorządem. W wielu miej-
scach Polski może dziać się tak z pożytkiem dla
oświaty i nie widzę powodu, dla którego zamysł pani
minister Hall mamy określać mianem antypaństwo-
wego czy antynauczycielskiego. Jeśli jest coś, co prze-
mawia za nieodrzuceniem weta prezydenta, to jest to
sprzeciw wobec obniżenia wieku szkolnego, ponieważ
ta reforma nie jest do przeprowadzenia w obecnym
stanie organizacyjnym.
(Poseł Urszula Augustyn: Nie ma pan racji.)
Każdy, kto zna stosunki polityczne w Sejmie, po
deklaracji Polskiego Stronnictwa Ludowego i dekla-
racji pana posła Ostrowskiego wie, że weto zostanie
odrzucone. Tak, jest większość po to, żeby weto od-
rzucić.
Ja w przeciwieństwie do pana Ostrowskiego nie
domagam się dymisji pani minister Hall. Uważam,
że mruczał i pohukiwał tutaj trochę bez sensu i bez
planu. Zresztą sądzę, że lepiej, żeby minister eduka-
cji był człowiekiem z pasją, niż miałby reprezentować
poglądy pana Ostrowskiego. (Oklaski)
(Głos z sali: Jeszcze więcej wazeliny.)
Ale mam inne oczekiwania wobec pani minister
Hall. (Dzwonek) To znaczy, oczekuję rzetelności i pod-
dania tej sprawy, sprawy obniżenia wieku szkolnego,
rzetelnej debacie parlamentarnej, i to przed wakacja-
mi, bo w przeciwieństwie do pana posła Dutki uwa-
żam, że nie można z tego wycofać się za dwa–trzy
lata, bo wtedy dopiero urządzimy sobie bałagan. De-
bata o stanie przygotowań państwa do wdrożenia
reformy: pięciolatki w przedszkolach w 2011 r., sze-
ściolatki – w 2012 powinna być przeprowadzona jesz-
cze w tym roku i bardzo rzetelnie. Jeśli nabierzemy
wspólnie przekonania, że państwo do tej reformy nie
jest przygotowane, to należy oczekiwać nowelizacji
i wstrzymania tego przedsięwzięcia, bo to jest kwe-
stia odpowiedzialności za jakość polskiej oświaty. I tego
należy od pani minister Hall oczekiwać. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze poseł Marek Borowski, Socjaldemo-
kracja Polska – Nowa Lewica.
Bardzo proszę, panie marszałku.
Poseł Marek Borowski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
koło poselskie Socjaldemokracji Polskiej i Demokra-
tyczne Koło Poselskie, w imieniu których występuję,
poparły tę ustawę, oczywiście po zmianach, które
tam wprowadzono. Postulowaliśmy, aby wstrzymać
próby dzikiej prywatyzacji szkół, co było bardzo nie-
bezpieczne, i tak się stało. Postulowaliśmy również,
aby proces obniżania wieku szkolnego był procesem
stopniowym i w pierwszej fazie opartym na dobro-
wolności – i tak się również stało. Te zmiany spowo-
dowały, że ustawę poparliśmy. Ale to nie znaczy, że
nie mieliśmy żadnych wątpliwości. Otóż nie ulega
chyba kwestii, że proces, który nas czeka, będzie pro-
cesem trudnym, będzie procesem wymagającym peł-
nej mobilizacji i resortu i jego agend, i samorządów,
oraz przede wszystkim środków finansowych. Zdecy-
dowaliśmy się poprzeć tę ustawę z tego względu, że
przewlekanie tej sprawy spowodowałoby demobiliza-
cję. Wyznaczenie daty, którą ostatecznie można prze-
sunąć oczywiście, jednak mobilizuje wszystkie insty-
tucje i wszystkie agendy do tego, aby stawiać sobie
określone cele i je realizować. Ale, podkreślam, jest
problemem to, że nie ma przedszkoli – to znaczy nie
to, że nie ma w ogóle, ale brakuje ich – i jest proble-
mem to, że część szkół nie jest przystosowana do
przyjęcia sześciolatków. Rząd zapewnił, że przezna-
czy na ten cel określone środki. W budżecie tegorocz-
nym przewidział bodajże 347 mln zł i zapowiedział
przeznaczenie na to podobnych kwot w budżetach
przyszłorocznym i następnym. Razem to około mi-
liard złotych. Ta kwota też była kwestionowana ze
względu na wątpliwości, czy jest wystarczająca, ale,
powiedzmy to sobie, że jest ona znacząca. W tej sytu-
acji powstał pewien zespół warunków, który pozwolił
mieć nadzieję, że przy pełnej mobilizacji ten cel uda
się osiągnąć. Wszelako już po uchwaleniu tej ustawy
rząd zapowiedział cięcia w budżecie. Jednym z tych
cięć było właśnie pozbawienie programu: sześciolatki
do szkoły 300 mln zł. W tym budżecie, który w tej
chwili ma być realizowany, na ten cel przeznaczonych
jest tylko 40 mln zł.
(Głos z sali: No właśnie.)
(Poseł Tadeusz Cymański: I to jest bardzo dobry
wątek.)
I jest również pytanie: Co się będzie działo w la-
tach następnych, jeżeli w tym roku jednym ruchem
ręki, lekko potrącono te pieniądze, utrącono je? Otóż,
proszę państwa, chcę powiedzieć, że to jest istotna
zmiana umowy. My zawarliśmy z rządem pewną
15
umowę. W skład tej umowy wchodziły nie tylko kwe-
stie legislacyjne, prawne, ujęte w ustawie, ale rów-
nież sprawa określonych pieniędzy. I chcę jasno po-
wiedzieć, że nasze dwa koła poselskie oczekują od
pana premiera – podkreślam: nie od pani minister,
przy całym szacunku dla pani minister, ale od pana
premiera oczekujemy tego – deklaracji przed głoso-
waniem, że wycofa się z tych cięć, że przywróci te
pieniądze, mało tego, zapewnienia, że w następnych
budżetach zapowiedziane środki nie będą pomniej-
szane. Jeżeli taka zapowiedź będzie, gotowi jesteśmy
głosować za odrzuceniem weta prezydenckiego. Jeże-
li takiej zapowiedzi nie będzie, nie będziemy głoso-
wać za odrzuceniem weta prezydenckiego.
Chciałbym także powiedzieć, że w tej sprawie od-
byłem w swoim czasie konferencję prasową, zwróci-
łem się do wszystkich klubów w tej kwestii, ale przede
wszystkim oczywiście do klubu Sojuszu Lewicy De-
mokratycznej, do klubu Lewicy, ponieważ, co jasne,
nasze głosy tu nie zadecydują, głosy członków na-
szych kół nie zadecydują. My będziemy głosować
zgodnie z naszym sumieniem – nawet jeśli to nie są
decydujące głosy, musimy głosować zgodnie z naszym
sumieniem – ale decyzja tak naprawdę zależy od tego,
jak zagłosuje klub Lewicy. I zwracam się z tego miej-
sca do klubu Lewicy, aby przemyślał swoje stanowi-
sko, dlatego że teraz można załatwić te sprawy; te-
raz, nie za pomocą fikcyjnego wniosku o dymisję pani
minister, choćby dlatego, że klub Lewicy łącznie
z naszymi kołami nie ma dostatecznej liczby posłów,
żeby podpisać wniosek o dymisję pani minister, już
nie mówiąc o tym, że nie ma jej, aby tę dymisję prze-
forsować. To są groźby bez pokrycia. Teraz, w tym
momencie, można tę kwestię załatwić. I z takim ape-
lem się zwracam.
Ale przy okazji zwracam się także z apelem do
Platformy Obywatelskiej i do PSL-u, bo i wam, i nam
zależy na tym, żeby sześciolatki poszły do szkoły.
Nie o to chodzi, żeby przyjmować fikcyjną ustawę,
której realizację potem będziemy przekładać, bo się
okaże, że nie ma pieniędzy i nie da się tego zrobić.
(Dzwonek) Nam zależy na tym, żeby to się stało.
A jeżeli tak, to jest apel i do was, i do Platformy
Obywatelskiej, i do PSL-u, aby po konsultacji z pa-
nem premierem taka deklaracja została przedsta-
wiona. I wtedy możemy z pewnym optymizmem
patrzeć w przyszłość. Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pani poseł Bożena Kotkowska, nie-
zrzeszona.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! 23 stycznia głosowałam przeciwko uchwaleniu
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
16 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Bożena Kotkowska
nowelizacji ustawy o systemie oświaty w jej pierwszej
wersji. I dzisiaj mam tę samą myśl, jaką miałam
wówczas. Uważam, że ta ustawa jest szkodliwa dla
systemu oświaty. (Oklaski) Będę to powtarzała jako
poseł niezależny, niezwiązany na razie z żadnym klu-
bem parlamentarnym, jako poseł po prostu meryto-
ryczny, który 25 lat zajmuje się oświatą. Chcę teraz
uargumentować merytorycznie dlaczego tak.
Wszystkie kraje na całym świecie zajmują się
w tej chwili kryzysem. Wszyscy obcinają wydatki,
a my jako jedyne państwo idziemy w reformę, kosz-
towną reformę, pani minister. A to są przede wszyst-
kim, pani minister, dzieci, małe dzieci, które pani
będzie chciała włączyć do szkół nieprzygotowanych
do ich przyjęcia, gdzie panuje agresja, gdzie są star-
sze dzieci. Pani nie ma w ogóle rozeznania, że takie
małe dzieci zostaną wtłoczone w to wszystko w takiej
nieprzygotowanej szkole.
Proszę spojrzeć – już kiedyś pani minister mówi-
łam o tym – na standardy szkół europejskich. Proszę
zobaczyć, jak one wyglądają, i dostosować najpierw
szkoły, a potem wprowadzać dzieci sześcioletnie do
nich, czego nie jestem przeciwnikiem, jestem za tym,
bo uważam, że to jest racjonalne, ale nie teraz, nie
w tym momencie, kiedy jest kryzys.
Proszę państwa, nie zdążyliśmy skończyć jeszcze
jednej reformy – reformy Handkego, która do dzisiaj
odbija się czkawką wszystkim nauczycielom, wszystkim
rodzicom. Mówimy o gimnazjach, że to jest nieporozu-
mienie, co się stało z tą reformą. Do tej pory nie ma
gimbusów, pani minister. 1000 gmin nie ma gimbusów,
żeby dzieci mogły dojeżdżać do szkół.
(Poseł Anna Zalewska: I w rezerwie nie ma na to
pieniędzy.)
Tak. I nie ma pieniędzy na to.
Cięte są wydatki. Pani minister zredukowała 200
mln zł na stypendia dla dzieci. To gdzie są pieniądze
na te szkoły? To jest po prostu dramat.
Proszę państwa, reforma administracyjna, którą
państwo przeprowadzaliście, doprowadziła do tego,
że dzisiaj nie ma w Polsce przedszkoli. Ja pamiętam,
że w swoim czasie, chyba w 2003 r., w moim mieście
mimo zapowiedzi chciano zlikwidować 14 przedszko-
li. Mówicie państwo o samorządach, że samorządy
wiedzą, jak to zrobić. Oczywiście, samorządy wiedzą,
ale nie mają pieniędzy. Znowu subwencja oświatowa
nie jest przekazywana w odpowiedniej ilości. To jak
państwo chcecie wprowadzić 6-latki, jeśli nawet nie
przekazujecie samorządom subwencji? Samorządy
protestują i mówią, że nie zgadzają się, że uważają,
iż po prostu państwo powinno się tym zająć. Ja, tak
jak mówię, wiem, że na dzień dzisiejszy przedszkola-
ki niestety nie powinny chodzić do szkół ze względu
na nieprzygotowanie szkół, i jako parlamentarzystka
nie będę się pod tym podpisywać.
Pani Minister! Jeden z argumentów, o których
państwo mówiliście, był taki, że do tej pory wy robi-
cie łaskę dzieciom, iż one mogą bezpłatnie uczestni-
czyć w edukacji przedszkolnej. Jest to nieprawda.
Ostatni wyrok sądu administracyjnego wskazał, że
w naszej ustawie o systemie oświaty jest zapis mó-
wiący, iż każde polskie dziecko ma prawo być przez
5 godzin w przedszkolu za darmo, pani minister.
W gminach pobiera się opłaty stałe, które są niezgod-
ne z prawem, ponieważ każde polskie dziecko ma
prawo do tego, żeby być przez 5 godzin bezpłatnie
w przedszkolu. Proszę zapoznać się z wyrokami są-
dów najwyższych, administracyjnych.
Proszę państwa, druga sprawa. Mówi się tutaj
o tej jednej poprawce, która przed chwileczką została
przedstawiona. Mam opinię Biura Analiz Sejmowych.
Bardzo mnie nurtował problem, pani minister, tego,
że w poprawce mówi się o szkole. Ja zapytałam kie-
dyś, pani minister, o przekazywanie samorządom
szkół na zasadzie umowy z organami prowadzącymi.
I proszę sobie wyobrazić, że Biuro Analiz Sejmowych
potwierdziło moją wersję, że jeśli chodzi o szkołę, to
należy przez to rozumieć również przedszkole i szko-
łę specjalną.
Pani Minister! W przedszkolach jest 70 uczniów,
czyli znowu doprowadzimy do likwidacji przedszkoli.
Nastąpi przekazywanie ich fundacjom, stowarzysze-
niom, osobom fizycznym. Czy cały czas chodzi nam
o prywatyzację oświaty?
(Głos z sali: Nikt nie mówi o prywatyzacji.)
To jest prywatyzacja – przekazywanie małych
przedszkoli samorządom. Znowu będzie problem. Po-
zbywamy się publicznych przedszkoli. Dlatego mam
analizę. Pani minister oczywiście nawet nie wiedziała,
bo spytałam ją, nie miała orientacji w tym temacie.
Ostatnia sprawa to niepełnosprawne dzieci. Pani
minister przedstawiła nam wspaniałą wersję. Czy to
jest możliwe... (Gwar na sali)
Proszę państwa, ja bym prosiła, żebyście posłu-
chali, bo to jest bardzo istotna sprawa.
...że uczeń u lekarza jest niepełnosprawny, a po
przekroczeniu szkoły jest zdrowszy lub mniej chory.
Stanowisko rządu zaakceptowane przez Sejm rady-
kalnie zawęża pojęcie niepełnosprawności sprzężonej
do tzw. klasycznych schorzeń. Zgodnie z tym założe-
niem najwyższa dotacja obejmuje uczniów z co naj-
mniej dwoma schorzeniami z zaledwie siedmiu wy-
mienionych w ustawie. Są to: autyzm... Nie będę
wymieniać. Ministerstwo uznało – zresztą nie wia-
domo na jakiej podstawie – że większe pieniądze pój-
dą za dzieckiem, które jest jednocześnie głuche, upo-
śledzone umysłowo, zaś uczeń, u którego stwierdzono
padaczkę oraz przewlekłą chorobę nerek, w myśl
ustawy nie legitymuje się niepełnosprawnością sprzę-
żoną, nawet jeśli ma orzeczenie wydane przez komi-
sję lekarską. Innymi słowy, rzecznik praw ucznia
powiadomił już rzecznika praw obywatelskich o ła-
maniu praw uczniów przez ministerstwo.
Pani Minister! Ja wiem, że uczeń niepełnospraw-
ny kosztuje dużo, ja wiem, bo zrobiłam sobie analizę
i wynika z niej, że na jednego zdrowego ucznia mamy
4038 zł dotacji, a na ucznia, który jest ze sprzężoną
niepełnosprawnością, mamy 950%, ale ja pytam,
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Bożena Kotkowska
pani minister, jakie jest pani podejście do tego w tej
chwili. (Dzwonek) Czy my jako państwo polskie może-
my oszczędzać na niepełnosprawnych, na tych dzie-
ciach, które są najbardziej poszkodowane przez los?
Dlatego chciałabym jeszcze krótko – ostatnie zda-
nie, panie marszałku, przepraszam bardzo – zapytać,
kto na tej reformie zarobi. (Oklaski) To jest takie
pytanie, które chciałabym zadać pani minister, bo
jak była reforma ministra Handkego, to nauczyciele
wydali masę pieniędzy na dokształcanie, rodzice na
podręczniki, wszyscy ponosiliśmy koszty reformy,
tylko nie państwo polskie. I teraz mam pytanie: Kto
na tym zarobi?
Pani Minister! Mam nadzieję, że pani minister mi
odpowie. Bardzo szybko przeprowadziła pani ten pro-
ces legislacyjny przez ministerstwa i nie chodzi o to,
żeby te dzieci faktycznie weszły do szkół...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Szanowna pani poseł, czas minął.
Poseł Bożena Kotkowska:
Już kończę.
Muszę powiedzieć, że...
(Głos z sali: Puenta.)
...puenta jest taka, iż wobec powyższych faktów,
wobec powyższych merytorycznych przesłanek będę
głosować za tym, żeby nie odrzucać weta pana pre-
zydenta, bo uważam, że jest racjonalne i merytorycz-
ne. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Głos zabierze minister edukacji narodowej pani
Katarzyna Hall.
Panie i panowie posłowie, bardzo proszę o powa-
gę, zachowanie ciszy.
Pani minister ma głos.
Minister Edukacji Narodowej
Katarzyna Hall:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Z uwagą wysłuchałam głosów wszystkich państwa
posłów i po wysłuchaniu wcześniej głosów państwa
w debacie nad poprawkami senackimi zadaję sobie
pytanie, co zdarzyło się od tamtego czasu, kiedy to
wydawało się, że te poprawki senackie są w stanie
nas połączyć, kiedy wszyscy z państwa zabierający
wtedy głos byli uprzejmi stwierdzić, iż rzeczywiście
udało się wypracować rozwiązania w jakiś sposób
17
wychodzące naprzeciw wszystkim biorących udział
dyskusji. Każdy z państwa mówił tu, że to pewnie
jego głos został wysłuchany, bo rzeczywiście te po-
prawki, można powiedzieć, konsumują głosy z wcze-
śniej toczącej się dyskusji.
Powiem szczerze, iż liczyłam wówczas na to, że
pojawia się atmosfera mówienia o edukacji ponad
podziałami politycznymi, partyjnymi, że rzeczywi-
ście jakość edukacji, nowoczesność polskiej edukacji,
dobre efekty polskiej edukacji to wspólna narodowa
sprawa, że można poważnie i merytorycznie o tym
rozmawiać.
Wiemy, że jest wiele do zrobienia, że kształt tej
ustawy jest pewnie daleki od doskonałości, ale rze-
czywistość w edukacji zmienia się powoli i oczywiście
można nie robić niczego, ale wtedy jest pytanie, czy
jest szansa na jakąkolwiek zmianę na lepsze. Kiedy
możemy liczyć na sukces edukacyjny polskich dzieci,
wszystkich dzieci, nie tylko tych, których rodziców
stać na drogie przedszkola? Dziś ci rodzice, których
nie stać na to drogie przedszkole, rodzice, którzy być
może tracą teraz pracę czy mają coraz mniej pienię-
dzy, bo płacą coraz droższe raty kredytów, mają pro-
blem z opłatami na przedszkole. Ci rodzice myślą:
a może jednak ciocia czy babcia zajmie się dzieckiem
w domu, bo nie stać nas. Chcemy zagwarantować nie
tylko 6-latkowi, który w obecnym stanie prawnym
ma prawo do bezpłatnej edukacji, ale również 5-lat-
kowi, i to już od najbliższego września, prawo do
bezpłatnej edukacji przedszkolnej.
Proszę państwa, ja powiem szczerze, że najchęt-
niej widziałabym to prawo do bezpłatnej edukacji
przedszkolnej jeszcze niżej, ale miejmy świadomość,
że posuwamy się małymi krokami i że trzeba zrobić
jakiś krok. Być może za 2 czy 3 lata będzie lepsza
atmosfera, żeby to prawo jeszcze rozszerzyć, przesu-
nąć je jeszcze rok niżej. Miejmy świadomość, że trze-
ba posuwać się małymi krokami, licząc się z możli-
wościami. Odbyło się wiele rozmów i spotkań ze
środowiskami samorządowymi po to, żeby konsulto-
wać te możliwości. Miejmy także świadomość, że na
dziś zadania dotyczące edukacji przedszkolnej stano-
wią zadania samorządu, że samorząd stara się za-
pewnić dostęp do edukacji przedszkolnej 3-latkom,
4-latkom, 5-latkom i ma obowiązek zapewnić ten do-
stęp 6-latkom, bo edukacja przedszkolna jest już
obecnie obowiązkowa. Chodzi o aż 4 roczniki eduka-
cyjne. Na dziś chcemy, aby edukacja 6-latków w pierw-
szych klasach stopniowo była obejmowana finan-
sowaniem z subwencji edukacyjnej, a więc docelowy
stan będzie taki, że sfinansowania będzie potrze-
bowała edukacja tylko 3 roczników. W ramach sub-
wencji zabezpieczamy rezerwę przeznaczoną na to
finansowanie, tak żeby po prostu pochodzące z sub-
wencji finansowanie edukacji wszystkich 6-latków
idących do pierwszej klasy było zapewnione. Zosta-
ło to skonsultowane ze środowiskami samorządo-
wymi.
Chcę powiedzieć o faktach, bo łatwo jest narzekać
na stan i dostęp do edukacji przedszkolnej. Świado-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
18 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall
mie wywołaliśmy we wrześniu dyskusję, po to żeby
zmobilizować wszelkie środowiska, samorządowe,
pozarządowe, do poprawienia dostępu do edukacji
przedszkolnej. Jeżeli chodzi o tę kwestię, fundusze
europejskie są naprawdę spore. Chcemy, żeby dostęp
do tych środków został w tej chwili usprawniony.
Wspólnie z panią minister rozwoju regionalnego
zwróciłyśmy się do marszałków województw o to,
żeby wykorzystywać te środki w przyspieszonym
tempie.
W ciągu ostatniego roku dostęp do edukacji przed-
szkolnej bardzo się zwiększył. Powstało 636 innych
form wychowania przedszkolnego, poza tym otwarto
335 placówek przedszkolnych. To bardzo istotny
wzrost. Jeszcze w 2007 r. istniały 7844 przedszkola.
W 2008 r. istniało ich 8179, a dodatkowo powstało
jeszcze 636 innych form. To sprawiło, iż konkretnie
wzrósł wskaźnik podniesienia odsetka dzieci obję-
tych wychowaniem przedszkolnym. W tej chwili,
w przypadku 3-latków nastąpił wzrost z 36% do
41,1%, a w przypadku 4-latków – z 48% do 53,2%,
czyli chodzi już o ponad połowę 4-latków. Tak więc
odnośnie do reklamy przygotowywanej we wrześniu,
dotyczącej tylko 1/3, opartej o dane sprzed 2 lat, oka-
zało się, że już połowa 4-latków została objęta wycho-
waniem przedszkolnym, czyli przez ostatnie 2 lata
ten stan się zmienił. Jeżeli chodzi o 5-latki, to ten
wskaźnik wzrósł z 57% do 64,1%. Tak że taka jest
dynamika zmiany w ciągu ostatniego roku. Mówimy
o zmianie odsetka dzieci objętych edukacją przed-
szkolną. Poza tworzeniem zapisów ustawowych dzia-
łamy konkretnie, zachęcając, uruchamiając fundusze
europejskie, specjalne programy, kiedy samorządy
i środowiska pozarządowe stwarzają kolejne miejsca
edukacji przedszkolnej. Dlatego ta dynamika, można
powiedzieć, jest zachęcająca. Można liczyć na to, że
przez kolejne 3 lata dostęp do edukacji przedszkolnej
we wszystkich grupach wiekowych: 3-latków, 4-lat-
ków i 5-latków będzie się zwiększał.
Przede wszystkim trzeba zauważyć, że ten dyna-
miczny rozwój obejmuje również obszary wiejskie.
Jeżeli weźmiemy pod uwagę odsetek dzieci objętych
edukacją przedszkolną – mówimy o dzieciach w wie-
ku 3–5 lat, czyli nie uwzględniając 6-latków – to tu
ten wskaźnik wzrósł z 19% do 28,4%. To jest bardzo
istotna, prawie 10-procentowa zmiana. Tak więc
w odniesieniu do obszarów wiejskich ta dynamika
jest w ostatnich latach szczególnie widoczna właśnie
dzięki tym przepisom o nowych formach edukacji
przedszkolnej, bo tam jest często mało dzieci i najła-
twiej jest umożliwić i zapewnić dostęp do edukacji
przedszkolnej w ramach tych nowych form. Dlatego
w pełni akceptuję tok myślenia zakładający, że po-
trzebny jest nam narodowy program na rzecz eduka-
cji przedszkolnej.
Chcę także powiedzieć, że jeżeli chodzi o promo-
wanie tworzenia nowych form edukacji przedszkolnej
i fundusze europejskie na rzecz nowych miejsc edu-
kacji przedszkolnej, to rozpoczęliśmy w tym roku
dotyczące tego działania i nadal zachęcamy do zwięk-
szania liczby miejsc edukacji przedszkolnej. Zwięk-
szamy ją, gwarantując jednocześnie prawo 5-latkom.
Ta zmiana jest najważniejsza.
Jeżeli chodzi o rozpoczęcie stopniowego procesu
przechodzenia na finansowanie edukacji 6-latków
z subwencji edukacyjnej, edukacji, która jest przecież
obowiązkowa, to pamiętajmy, że dziś 6-latki mają
obowiązek uczyć się i że ponad połowa tych 6-latków
uczy się już w szkołach, że te tzw. oddziały zerowe
już w szkołach istnieją. Poprawiamy tu jedynie pew-
ną spójność programową i logiczną, bo uważamy, że
te 6-latki z obszarów wiejskich, które przystępują
do przygotowania przedszkolnego nieprzygotowane,
bez dostępu do edukacji jako 5-latki, już na starcie
trafiając między lepiej przystosowane do tego dzieci,
których rodzice wcześniej inwestowali w edukację
przedszkolną, zajmują gorszą pozycję. Chcemy to
zmienić. Najmłodsi powinni mieć dostęp do edukacji
nowoczesnej i dobrej jakości.
Mam świadomość, że w dyskusji na temat upo-
wszechnienia rozpoczęcia przez 6-latki edukacji
w klasach pierwszych padały różne głosy. Ponad 100
tys. osób podpisało się pod projektem obywatelskim
dotyczącym tego, żeby ta zmiana nastąpiła wręcz
natychmiastowo. Pojawiały się też głosy temu prze-
ciwne. Stąd wynika wypracowane zarówno w Sejmie,
jak i później w Senacie kompromisowe brzmienie
ustawy, która zyskała przecież sporą większość w tej
Izbie. Z tego, co pamiętam, wszyscy z państwa, z wy-
jątkiem 2 głosów, głosowali za poprawką senacką
związaną ze sposobem obniżania wieku, wszyscy
przyjęli tę poprawkę, byli za nią.
Chcę zwrócić uwagę również na elastyczność tego
harmonogramu polegającą na tym, że przez 3 lata to
rodzic decyduje, a – co jest bardzo istotne – standar-
dy, które określa ministerstwo, mogą być tylko mini-
malne. Chodzi o to, co zostało określone w przepisach
dotyczących bezpiecznych i higienicznych warunków
panujących w szkołach i placówkach. Natomiast ten
mechanizm zakładający, że to rodzic ma pewne kon-
kretne oczekiwania związane na przykład z wydłu-
żeniem opieki świetlicowej, poprawieniem jej stan-
dardu, mechanizm zakładający, że te oczekiwania
rodzica muszą zostać spełnione, żeby podjął decyzję,
sprawia, że w tej sytuacji rodzice rzeczywiście mogą
wpłynąć w jakiś sposób swoimi postawami na lepszy
standard oferowany przez samorządy. Ten mecha-
nizm jest taki dość płynny.
Państwo posłowie opozycji zaproponowali, aby
minister co roku informował, jak działa ten harmo-
nogram, abyśmy jesienią powiadamiali, jaki odsetek
5-latków w tym kolejnym roku szkolnym został obję-
ty edukacją przedszkolną, ilu rodziców posłało swoje
dzieci do przedszkoli, zdecydowało się, aby ich dzieci
rozpoczęły edukację przedszkolną, jaki procent 6-lat-
ków został skierowany do pierwszych klas, jacy ro-
dzice, w jakich miejscach zdecydowali się na to. Bę-
dziemy mieli jasne informacje, jak przebiegają dzia-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall
łania w związku z harmonogramem. Taka coroczna
informacja zawierałaby twarde wskaźniki, które
nam jasno pokażą, jak to działa. Przychylam się do
głosów niektórych państwa posłów, że rzeczywiście
to w pewnym sensie twarde, stałe monitorowanie
tych wskaźników za 2 czy 3 lata jasno nam pokaże,
gdzie jesteśmy, na ile elastycznie działa ten harmo-
nogram, jak trzeba go wspierać. Przygotowujemy
modyfikację obiecywanego programu rządowego,
który ten ciężar wsparcia finansowego ma przesunąć
na kolejny rok. Zakładamy, w tej chwili nasze rozpo-
znanie jest takie, że ten odsetek dzieci rzeczywiście
w pierwszym roku może być niewielki. Finansowa-
nie z subwencji jest w pełni zabezpieczone, nato-
miast dodatkowe mechanizmy wsparcia chcemy
uruchomić w ramach zarówno funduszy europej-
skich, jak i budżetowych. Przygotowujemy też pro-
gram, negocjowany w tej chwili z Komisją Europej-
ską, dotyczący dodatkowego wyposażenia specjali-
stycznego dla uczniów najmłodszych, które będzie
sfinansowane z funduszy europejskich. A zatem pro-
gramy będą i wsparcie finansowe dla samorządów
będzie zapewnione.
Wydaje się, że w dobie kryzysu stawianie na edu-
kację jest najrozsądniejszym rozwiązaniem. To jest
stworzenie szansy dla rodziców, których dzieci nie
mają dziś dostępu do edukacji przedszkolnej. Umoż-
liwienie 5-latkom dostępu do bezpłatnej edukacji
przedszkolnej stwarza im większe szanse. Dobre
przygotowanie przedszkolne i dobry nauczyciel przed-
szkola z pewnością pomogą podjąć za rok decyzję tym
rodzicom, którzy zdecydują się posłać swoje 5-letnie
dzieci do przedszkoli, odnośnie do tego, czy dziecko
jest już dobrze przygotowane, czy może jako 6-latek
rozpocząć naukę w I klasie. Ta fala zainteresowania
posłaniem 6-latków do szkół za rok z pewnością bę-
dzie większa. Do tego czasu będą funkcjonowały do-
bre mechanizmy finansowego wsparcia, również z fun-
duszy europejskich, i synchronizacja tego wszystkie-
go w czasie będzie odpowiednia.
Apeluję do wszystkich ugrupowań parlamentar-
nych o szukanie zgody i porozumienia w dyskusji
o edukacji. Uważam, że właśnie w tym momencie,
gdy mamy trudną sytuację budżetową, warto myśleć
o tym, jak zapewnić młodym pokoleniom Polaków
dostęp do edukacji najlepszej jakości. Warto szukać
w tej sprawie zgody, warto prowadzić poważny, me-
rytoryczny dialog.
Chcę jeszcze odnieść się do innych kwestii, które
reguluje ta ustawa, ponieważ ta ustawa dotyczy wie-
lu spraw. Trzeba również zdefiniować niepełnospraw-
ność po to, by nie nazywać ucznia chorego niepełno-
sprawnym. Należy jasno to sprecyzować. Takie są
wskazania Najwyższej Izby Kontroli. Zgodnie ze
wskazaniami Najwyższej Izby Kontroli należy też
lepiej kontrolować środki publiczne przeznaczane na
dotowanie szkół prowadzonych przez inne organy.
19
Kwestia uprawnień kuratora, nadzoru pedago-
gicznego. Chodzi o to, aby nadzór pedagogiczny, nad-
zór kuratora oświaty był również nadzorem meryto-
rycznym, żeby opinie kuratora we wszystkich spra-
wach były rozważane przez organ samorządu tery-
torialnego i organy prowadzące szkoły w zakresie
merytorycznym. Ta merytoryczna opinia na pewno
będzie brana poważnie pod uwagę.
Ograniczyliśmy natomiast możliwość polityczne-
go wetowania. Takie polityczne wetowanie zaczęło
mieć miejsce. Kiedyś, ileś lat temu, jeśli weźmiemy
pod uwagę konstrukcję ustawy o systemie oświaty
z 1991 r., inaczej to wyglądało. Później, przez lata, w róż-
nych momentach, wprowadzono mechanizmy, które
czasem powodują wzajemne blokowanie się działań
na rzecz jakości edukacji ze strony organu nadzoru
i organu prowadzącego szkołę. Zachowujemy tę moż-
liwość wiążącą konkretnie w wypadkach wzbudzają-
cych wątpliwości. Cały czas musimy monitorować,
jak ten proces zadziała, bo po raz pierwszy wprowa-
dzamy do ustawy kategorię przekazania szkoły. Tam
będzie funkcjonował ten mechanizm przyglądania
się temu, jak to działa.
I drugi aspekt wiążącego opiniowania. Nie chce-
my, aby zwiększała się liczba zespołów szkół: szkoła
podstawowa i gimnazjum. Uważam, iż bardzo pożą-
dany jest proces tworzenia zespołów szkolno-przed-
szkolnych: szkoła podstawowa, przedszkole, umożli-
wiających płynne przechodzenie z przedszkola do
szkoły. Tak samo można uznać, iż pożądany jest pro-
ces tworzenia zespołów gimnazjalno-licealnych. Nie
ma powodu blokowania czegokolwiek. Niech powsta-
ją takie łączenia, w zależności od lokalnych możliwo-
ści. Uważamy natomiast, iż niepożądane są właśnie
zespoły: szkoła podstawowa, gimnazjum. Stąd to po-
zostawienie. To są świadome, merytoryczne decyzje.
Inne opinie kuratora, pozostawiane w wielu miej-
scach, są opiniami merytorycznymi, których samo-
rząd ma obowiązek wysłuchać. Chodzi o to, żeby
prowadzony był merytoryczny dialog o edukacji za-
miast walki politycznej.
Apeluję również do państwa: prowadźmy dalej ten
merytoryczny dialog, szukajmy zgody odnośnie do
dalszych zmian doskonalących prawo oświatowe. Za-
praszam wszystkie siły polityczne do tego meryto-
rycznego dialogu. Nie róbmy natomiast zakładników
politycznych z małych dzieci. (Poruszenie na sali)
(Głos z sali: Wy robicie.)
Dbajmy o jakość, o dostęp do edukacji. Dostęp jak
najmłodszych dzieci do edukacji dobrej jakości stano-
wi naprawdę poważną wartość, dla której warto szu-
kać zgody. Dlatego jestem za tym, żebyśmy podcho-
dzili do tego poważnie.
Jeżeli mówimy o obecnym stanie prawnym doty-
czącym konkretnie dopuszczania programów, pod-
ręczników, to zwróćmy uwagę na to, czym ten stan
prawny owocuje. Mamy podstawę programową, któ-
ra jest dokumentem ogólnikowym, którego nikt spe-
cjalnie nie czyta, ponieważ programy są dopuszczane
przez ministra. Minister dopuszcza wszystko, co jest
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
20 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall
poprawne, czyli to, co zawiera podstawę programową,
ponieważ tak nakazuje mu prawo, zgodnie z dzisiej-
szą ustawą. Efekt jest taki, że na przykład jeśli cho-
dzi o język polski w gimnazjum, dopuszczonych jest
około 40 programów, ponad 100 podręczników, które
nie są pogrupowane w żadne serie, nie są konkretnie
powiązane, bo do części programów w ogóle nie ma
podręczników. My chcemy dopuszczać serie całe pod-
ręczników, całe pakiety wraz z ich pełnym opisem.
Chcemy, żeby podstawa programowa zastępowała jed-
nocześnie standardy wymagań. Na dziś jest osobny
dokument, jest wielość programów, są osobne standar-
dy, jest osobna podstawa. I jaki jest tego efekt? A jed-
nocześnie pracownicy kuratoriów siedzą i pieczętują
różnego rodzaju opinie. 23% uczniów nie czyta nato-
miast lektur, co pokazały ostatnie egzaminy.
(Głos z sali: Oni nie czytają w ogóle.)
Właśnie dlatego niech nadzór pedagogiczny tego
pilnuje (Oklaski), niech wszyscy realizują jedną, jed-
nolitą podstawę programową, jedne wymagania dla
całego kraju. I o to wszystko, co jest w tej podstawie,
będzie można pytać na egzaminie. Edukacja nie tylko
ma bowiem stwarzać przyjazne warunki, ale ma być
skuteczna, ma gwarantować każdemu dziecku dobre
efekty i dobre nauczanie. O to tu chodzi, żeby rzeczy-
wiście w jednakowy sposób stawiać wymagania. To
wszystko, co ma być w podstawie, może być wymaga-
ne na końcowych egzaminach. Taka jest konstrukcja
prawna. Rezygnujemy z wielości dokumentów. Jest
jedna podstawa programowa i są jedne wymagania.
Nie ma osobnych standardów, nie ma osobnej palety
do wyboru, kilkudziesięciu ofert. Wszystko jest kon-
kretnie, precyzyjnie zdefiniowane.
Niech nauczyciel i dyrektor szkoły będą bardziej
odpowiedzialni, niech czują się odpowiedzialni za
wdrażanie tych szczegółów. Więcej swobody i wolno-
ści na poziomie dyrektora szkoły, ale też więcej od-
powiedzialności. Przygotujemy na podstawie tej no-
welizacji ustawy rozporządzenie o nadzorze pedago-
gicznym, które pokaże, jak będziemy to dokładnie
kontrolować, bo przecież nie wszystko może być ure-
gulowane w ustawie. Ta ustawa dopiero otwiera moż-
liwości dojścia do lepszych, precyzyjniejszych uregu-
lowań ważnych zagadnień oświatowych.
Proszę i apeluję o merytoryczny dialog, dyskusję
o jakości edukacji, aby była ona coraz lepsza, i jedno-
cześnie proszę o ponowne uchwalenie tej ustawy. Pro-
szę wszystkich przedstawicieli wszystkich sił parla-
mentarnych o to, aby włączyli się do tego merytorycz-
nego dialogu, dającego lepsze szanse najmłodszym
polskim obywatelom. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani minister.
Czy ktoś z pań i panów posłów chciałby jeszcze
dopisać się do listy posłów pytających?
Nie ma więcej zgłoszeń.
Lista została zamknięta.
Czas na zadanie pytania – 1 minuta. (Poruszenie
na sali)
Jako pierwsza pani poseł Izabela Leszczyna.
(Gwar na sali)
Panie i panowie posłowie, to jest trzecia debata.
Oczywiście sprawa jest niezwykle istotna. Licząc py-
tania zadawane przy głosowaniu, jest to czwarta
debata nad ten temat.
Bardzo proszę, pani poseł Izabela Leszczyna,
Platforma Obywatelska.
Czas – 1 minuta.
Poseł Izabela Leszczyna:
Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoki
Sejmie! Nie da się sformułować rzetelnych i mądrych
argumentów na obronę weta pana prezydenta, bo
takich argumentów po prostu nie ma. (Poruszenie na
sali, oklaski)
(Głosy z sali: Ooo…)
(Głos z sali: Trzeba po prostu czytać.)
Pan prezydent sformułował trzy zarzuty i wszyst-
kie trzy są nieprawdziwe. Pierwszy z nich, czyli że
szkoły są nieprzygotowane, jest nieprawdziwy.
(Głos z sali: Są przygotowane?)
Prawdziwe zdanie brzmi tak: W Polsce są szkoły
przygotowane na przyjęcie sześciolatków i są szkoły
nieprzygotowane, dlatego ustawa daje 3-letni okres
na dostosowanie. Po co więc weto pana prezydenta?
Drugi argument, dotyczący nieuzasadnionego zwięk-
szenia swobody organów prowadzących, opiera się na
braku zaufania do samorządów i jest niegodny głowy
państwa. (Oklaski) Wreszcie ostatni – rezygnacja
z ustalania przez państwo programów nauczania –
jest, niestety, argumentem dyletanta. Każdy, kto
choć trochę zna się na polskim systemie edukacyj-
nym, wie doskonale, że nie w programach nauczania,
ale w podstawie programowej zapisane jest dokład-
nie, czego uczy się polskie dziecko w polskiej szkole.
(Dzwonek) Weto opiera się na trzech fałszywych, nie-
prawdziwych zarzutach i to jest bardzo smutne. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Głos zabierze pani poseł Izabela Kloc, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Izabela Kloc:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pani Mini-
ster! Wysoka Izbo! Chciałabym jeszcze raz podkreślić
to, co już tutaj zostało powiedziane, co powiedziała
pani poseł Marzena Machałek w imieniu klubu Pra-
wa i Sprawiedliwości, że głosowanie nad tą ustawą
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Izabela Kloc
będzie ostatecznym testem intencji przede wszyst-
kim Lewicy, SLD, ale też PSL i Platformy Obywatel-
skiej, bo intencja Prawa i Sprawiedliwości jest oczy-
wista. My chcemy pobudzać i rozwijać szkoły, stwa-
rzać równe szanse wszystkim uczniom. Wy chcecie
redukować liczbę szkół, przekazywać je w prywatne
ręce. Wy chcecie pozwolić na to, by po prostu na pol-
skiej szkole robić biznes. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo.)
Potwierdzacie to, czego właśnie teraz wszyscy
jesteśmy świadkami. Interes na szkoleniach stocz-
niowców zwalnianych z pracy robi Platforma Obywa-
telska. (Dzwonek) Można podejrzewać, że przygoto-
wujecie teraz takie prawo, by robić dalej interes na
dzieciach, na uczniach i na polskich szkołach.
(Głos z sali: Nie wypada mówić takich rzeczy.)
Jeszcze ostatnia kwestia. Stracą też tutaj nauczy-
ciele. Jako nauczyciel od ponad 20 lat muszę powie-
dzieć jasno i wyraźnie, że pozbawiacie nauczycieli
uprawnień. Będę się tutaj zwracać do posłów Lewicy.
Jeżeli rzeczywiście zagłosujecie za tą ustawą, to ja
osobiście...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Szanowna pani poseł, czas minął.
Poseł Izabela Kloc:
...będę namawiać nauczycieli, by gremialnie wy-
stępowali ze Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Chwileczkę, pani poseł. Poproszę panią za chwilę.
Wysoka Izbo! Z przyjemnością komunikuję, że
w tej chwili naszym obradom przysłuchuje się delegacja
Saeimy Republiki Łotewskiej z przewodniczącym pa-
nem Gundarsem Daudze. (Zebrani wstają, oklaski)
Pragnę w imieniu pań posłanek i panów posłów
powitać naszych szanownych gości oraz życzyć przy-
jemnego pobytu w naszym kraju.
Teraz bardzo proszę panią poseł Annę Zalewską,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Zalewska:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Wysoka Izbo! Pani minister, nie mamy rów-
nych szans. Pani może mówić do woli, a ja będę mia-
ła 50 sekund.
(Głos z sali: Bogu dzięki.)
21
Natomiast to, o czym pani powiedziała, w 90% nie
znajduje się w ustawie. Mówicie państwo, że wyrów-
nujemy szanse. Kto ma szansę? Nie siedmiolatek, nie
sześciolatek, nie pięciolatek, nie nauczyciel, nie dy-
rektor, którego w każdej chwili można wyrzucić, nie
samorząd, który nie dostał pieniędzy. To kto ma
szansę? Ano ma szansę, proszę państwa, pani mini-
ster, żeby utrzymać swoją pozycję w rządzie, Lewica,
bo dzięki temu będzie mogła prosić Platformę Oby-
watelską o głosowanie w sprawie jałmużny, którą
nazywamy świadczeniem kompensacyjnym, i wspól-
ne głosowanie nad ustawą medialną. (Oklaski) Kto
ma szansę? Firmy szkolące. Edukacja dla bezpieczeń-
stwa wymyślona przez państwa, proponowana przez
firmy szkoleniowe, już kosztuje prawie 3 tys. Kto jesz-
cze ma szansę? Wydawcy podręczników. Proszę pań-
stwa, przypominam tym, którzy tutaj mówią, jak są
wdzięczni za poprawki, które przyjęła Platforma,
przypominam Lewicy, że to jest jedna nieszczęsna
i żałosna poprawka, która nie zmienia kształtu usta-
wy. Odsyłam wszystkich do nagrań z posiedzenia
podkomisji. Nie dajcie się, bo to jest ustawa jeszcze
gorsza, niż była przed procedowaniem, bo zabrano
na nią pieniądze. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Elżbieta Witek, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Elżbieta Witek:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Właśnie dlatego, że dbamy o jakość polskiej edukacji,
a nie o bylejakość, sprzeciwiamy się tej ustawie. Pod-
kreślę kwestię programów. Pani minister, dyrekto-
rem szkoły może być osoba, która nie jest nauczycie-
lem, nie musi to być również menedżer oświaty, jak
to było do tej pory. Taka osoba ma zatwierdzać pro-
gramy nauczania. Proszę mi powiedzieć, co zrobi
nauczyciel stażysta, który po studiach rozpocznie
pracę w szkole, dostanie podstawę programową i bę-
dzie musiał ułożyć dobry program. W różnych szko-
łach będą realizowane różne programy, a egzaminy
będą zawierały dokładnie te same pytania. Podstawa
programowa, panie pośle, to są tylko punkty, które
trzeba rozbudować.
Druga sprawa. Rzeczywiście w mediach przebiła
się sprawa sześciolatków, natomiast mało się mówi
o pozostałych kwestiach, które są ważne w tej usta-
wie. Chodzi o nauczycieli. Pani minister, dlaczego nie
można było zapisać w tej ustawie punktu, który gwa-
rantowałby nauczycielom, którzy znajdą się w szkole
przejętej przez osobę fizyczną lub prywatną, status
nauczyciela, który korzysta z Karty Nauczyciela?
Dlaczego nie można było tego zapisać? (Dzwonek)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
22 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Elżbieta Witek
Trzecie ważne pytanie. Proszę o odpowiedź, bo
pytam o to trzeci raz. Jaki jest status polskiego na-
uczyciela? Czy jest to nauczyciel państwowy, czy sa-
morządowy? Pani minister, bardzo proszę o odpo-
wiedź. Jeśli nie w formie ustnej, to na piśmie, bo
nauczyciele o to pytają. Nie wiedzą, jakimi są pra-
cownikami: państwowymi, realizującymi politykę
oświatową państwa, czy samorządowymi. Samorzą-
dy, jak wiemy, zmieniają się co cztery lata. Dziękuję
i przepraszam, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Aleksander Chłopek, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Aleksander Chłopek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tej dyskusji,
wśród wielu słów krytycznych, w zasadzie wszystko
już zostało powiedziane. Czego więcej, jakich słów
krytycznych, można by tu jeszcze oczekiwać? Nawet
pan poseł Ujazdowski powiedział, że zasadniczym
błędem tej nowelizacji jest niemożliwość jej realizacji.
Ta niemożliwość realizacji wynika z jednego podsta-
wowego punktu, o który pytałem panią minister –
mówię o pani Krystynie Szumilas – w Gliwicach
w obecności kilkuset dyrektorów szkół gliwickich
i z powiatu gliwickiego. Dlaczego przeprowadza się
tak kosztowną reformę w sytuacji tak złej kondycji
finansowej państwa? (Oklaski) Dlaczego przeprowa-
dza się ją w takiej sytuacji?
Pytanie: Czy pani minister ma jakiś plan awaryj-
ny na wypadek, gdyby w środku roku szkolnego,
w czerwcu, w lipcu, okazało się, że rzeczywiście nie
trzeba będzie w budżecie poszukiwać 20 mld, ale 100
mld? Nie życzę nam tego, ciągle mam nadzieję, że tak
nie będzie, ale to jest bardzo możliwe, a polityk musi
przewidzieć takie sytuacje. Obok tysiąca innych py-
tań jest to pytanie zasadnicze. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
W uzasadnieniu weta pan prezydent wyraził obawę
z powodu zbyt daleko idącej decentralizacji zadań
oświatowych państwa i nadmiernego zwiększenia
swobody organów prowadzących szkoły przez ogra-
niczenie roli i kompetencji nadzoru pedagogicznego
w tworzeniu, funkcjonowaniu i likwidacji szkół oraz
placówek oświatowych. Jako długoletni nauczyciel
i samorządowiec z doświadczenia wiem, że akurat
decentralizacja i zwiększenie swobody organów pro-
wadzących szkoły to kierunek, w którym powinna
podążać polska oświata. Przypomnę lata 1998–2000,
tworzenie powiatów itd. Wiara w to, że ktoś w War-
szawie czy w Katowicach wie lepiej, jak powinna
funkcjonować szkoła czy sieć szkolna, jest bardzo
złudna. W związku z powyższym chciałbym zapytać,
czy pan prezydent konsultował się z dyrektorami
szkół spoza dużych miast zanim podniósł ten argu-
ment.
Tak na zakończenie: Pani minister, tak, o to cho-
dzi, o jednolitą podstawę programową. Nareszcie są
jedne wymagania, nareszcie precyzyjne zdefiniowa-
nie programu, nareszcie lepsze szanse dla ucznia,
szanse przejrzyste i mierzalne. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze poseł Kazimierz Moskal, Prawo
i Sprawiedliwość, bardzo proszę.
Poseł Kazimierz Moskal:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Wysoka Izbo! Jak zawsze zwrócę uwagę na to,
że najpierw zaczynamy mówić o tym, iż edukacja jest
dobrem narodowym – wszyscy się tutaj z tym zgadza-
ją – natomiast potem sobie ubliżamy: że ktoś nie ma
prawa, że ktoś jest dyletantem i, co gorsza, ktoś, kto
mówi o dyletanctwie pana prezydenta, sam wykazuje
się swoim dyletanctwem. (Oklaski) To tak w nawiąza-
niu do pewnej wypowiedzi.
Natomiast mam konkretne pytania, które już za-
dawałem. Bardzo proszę wszystkich przeczytać ze
zrozumieniem art. 163 i 166 konstytucji w kontekście
art. 70 po to, by uzmysłowić sobie, co to są zadania
publiczne i problem tego art. 5, który chcemy zmienić
w ustawie o systemie oświaty, tzw. prywatyzacji. Czy
potrafimy analizować i stwierdzać, że coś jest kon-
stytucyjnego lub nie? Wyrównywanie szans to słowo
klucz, że obniżenie wieku szkolnego to akurat wła-
ściwy kierunek. Nie. Zachęcam też państwa mini-
strów do analizy dokumentu Unii Europejskiej.
(Dzwonek) Jesteśmy wszyscy tym zachwyceni. „Edu-
kacja i szkolenie 2010”. Co się tam mówi na temat
wyrównywania szans? Chodzi właśnie o wychowanie
przedszkolne, o którym my tutaj nic nie mówimy,
a pani minister powiedziała: ale nie ma rozwiązań
prawnych. I jeszcze ostatnie pytanie, prosiłem o to:
Kto na tym zarobi? Kierowałem pytanie do pani mi-
nister Pitery, ale nie uzyskałem odpowiedzi; oczeku-
ję na pani odpowiedź.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Czas minął, panie pośle. Dziękuję bardzo.
Poseł Kazimierz Moskal:
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Poseł Marek Łatas, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Łatas:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Pani Minister! Pani minister w wystąpieniu zachę-
cała do tego, żeby mówić merytorycznie, więc mów-
my, pani minister. Zapisała pani w budżecie na 2009 r.
na reformę 347 mln zł. Uważała pani, że tyle wystar-
czy. Zwracaliśmy uwagę jako opozycja na to, że jest
to za mała kwota. Po cięciach zostało 40 mln zł. Pro-
szę, pani minister, odpowiedzieć merytorycznie: Jak
pani widzi wprowadzenie tej reformy i pomoc samo-
rządom, gdy zostaje pani 40 mln zł, 1/7 kwoty, którą
pani przeznaczała...
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: 1/8.)
...i po przemyśleniach przygotowywała na 2009
rok w budżecie? To jest merytoryka.
Pani minister, czy jest pani świadoma tego, że
dzieli pani nauczycieli na dwie grupy? Grupa nauczy-
cieli w szkołach publicznych, z Kartą Nauczyciela,
z pensją brutto ok. 3 tys. zł, i grupa nauczycieli, któ-
rzy będą mieli tego pecha, bo uczyli w małych szko-
łach. Pracują tak samo jak nauczyciele w szkołach
publicznych, mają to samo wykształcenie i dostaną
1500 zł brutto. Czy to jest ten dobrze zarabiający
nauczyciel? (Dzwonek) Czy to jest ta dobra szkoła
i czy to jest wyrównywanie szans? Zwracam się też
z prośbą do Platformy o to, żeby przestała powtarzać
ciągle, że jest to ratowanie małych szkół. Jeżeli pań-
stwo chcielibyście ratować małe szkoły, to można
zwiększyć subwencję oświatową na te małe szkoły,
żeby nauczyciele zarabiali tak samo, mieli ten sam
status i szkoła funkcjonowała, a nie opowiadać bzdur,
że w ten sposób uratujecie państwo te małe szkoły.
(Poseł Urszula Augustyn: Szkoda, że nie wpadli-
ście na to dwa lata temu.)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Marek Łatas:
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Domicela Kopaczewska: Trzeba było to zro-
bić dwa lata temu.)
23
(Poseł Marek Łatas: Prawda boli.)
(Poseł Urszula Augustyn: Ty jesteś cały obolały.)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Poseł Lech Sprawka, Prawo i Sprawiedliwość.
(Gwar na sali)
Panie i panowie posłowie, proszę o spokój.
Poseł Lech Sprawka:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Pani minister pytała o to, co się stało po obradach
Senatu, i my też pytamy, co się stało. Pan marszałek
Borowski pytał o to, co się stało z 300 mln zł, ja zaś
zapytam, co się stało z ramówkami. We wrześniu
2008 r. pojawił się projekt podstawy programowej.
W ślad za nim poradnik dotyczący organizacji, o któ-
rym pisze pani w słowie wstępnym. W poradniku
czytam: Na wyżej wymienione zajęcia przeznacza się
63 godziny tygodniowo w cyklu kształcenia. Mowa
o edukacji wczesnoszkolnej. Podpisuje pani rozporzą-
dzenie w sprawie podstawy programowej 23 grudnia.
Tego samego dnia jest opracowany projekt dotyczący
ramówek. Już nie 63 godziny, lecz 60 godzin. Kolejna
wersja z 5 lutego i 16 marca. Z 6 godzin dyrektora
przeznaczonych na zajęcia wyrównujące szanse – ope-
ruję określeniem z państwa poradnika – kolejne cię-
cie, zmniejszenie o 3 godziny. (Dzwonek) Czy zmniej-
szenie czasu kształcenia o 6 godzin to jest wyrówny-
wanie szans, to jest podniesienie poziomu kształce-
nia? Pani minister, co się stało z tymi 6 godzinami?
Pani minister Szumilas tłumaczy, że w gimnazjum
wprowadza się dwa przedmioty, w tym edukację dla
bezpieczeństwa, więc w klasach I–III tnie się,
zmniejsz się wymiar o te 6 godzin. Na litość boską,
co ma wspólnego jedno z drugim. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle, czas minął.
Poseł Zbigniew Dolata, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Zbigniew Dolata:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Wysoka Izbo! Pani minister jest z wykształce-
nia matematykiem, ale szczerze mówiąc, mam pewne
wątpliwości co do zdolności do logicznego rozumowa-
nia i argumentowania. Kiedy bowiem pani minister
zachwalała ten projekt nowelizacji, a my kwestiono-
waliśmy jego realność, to pani minister podnosiła, że
150 mln zł jest na wprowadzenie 6-latków do szkół.
My mówiliśmy: za mało. Pani minister zalicytowała
347 mln zł i z wielką pewnością mówiła, że to jest
wystarczająca kwota. Kiedy pan minister Rostowski
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
24 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Zbigniew Dolata
wprowadzał autopoprawkę, to pani minister walczyła
jak lwica o to, żeby nie ruszyć tych 347 mln zł, i z wiel-
ką radością pani oznajmiła, iż oto udało się uratować
tę reformę. Co się okazało? Kiedy pojawiła się tzw.
dziura Tuska, z 347 mln zł zrobiło się 40 mln zł,
a pani minister wchodzi na tę trybunę (Dzwonek)
i z równym przekonaniem mówi, że wszystko jest
w porządku, da się to zrealizować i nie ma żadnego
problemu. (Oklaski)
(Poseł Urszula Augustyn: Panie pośle, wstyd.)
Pani Minister! W czasie... Tak to wygląda. Z jed-
nakowym przekonaniem jest pani w stanie wszystko
uzasadnić, tylko pytanie o to, czy my jesteśmy w sta-
nie wytłumaczyć w naszych miastach, w naszych
gminach, wioskach, że to jest bezpieczne, że się to da
zrobić. Nie da się bowiem tego zrobić i wszyscy to
rozumieją. (Oklaski)
(Poseł Urszula Augustyn: Jak ktoś nie chce, to nie
zrobi.)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Zwracam się z prośbą do innych posłów, którzy za
chwilę będą się wypowiadać: nagłośnienie mamy tu-
taj naprawdę bardzo dobre i nie trzeba podnosić gło-
su, bo wtedy jest krzyk...
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: A pani minister?)
...zupełnie niepotrzebnie.
(Poseł Urszula Augustyn: Szczególnie, jeśli się
wykrzykuje głupoty.)
Pani poseł Mirosława Masłowska, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Bardzo proszę.
Poseł Mirosława Masłowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Pan prezydent, tak jak większość społeczeństwa, ro-
zumie wagę problemu, jakim jest poprawa stanu
oświaty, ale widzi szerzej, pani minister, jak bardzo
ważny jest prawidłowy rozwój psychiczny i fizyczny
małego dziecka, szczególnie w pierwszych 10 latach.
Żeby dziecko prawidłowo się rozwijało, muszą być
spełnione odpowiednie warunki higieniczno-tech-
niczne w placówkach oświatowych, w których dziec-
ko przebywa kilka godzin. Czy nasze szkoły spełnia-
ją te warunki? Czy są odpowiednie meble dobrane do
wzrostu dziecka? Jest to przecież bardzo ważne. Or-
topedzi alarmują: 80% naszych dzieci ma wady krę-
gosłupa związane z niedoposażeniem mebli, niedo-
braniem ich i złym źródłem oświetlenia. U większości
dzieci w przedszkolach nie stwierdzano tych wad.
W przypadku małych dzieci niezwykle ważne jest
wyrobienie nawyków higienicznych, chociażby mycia
zębów, w związku z tym każde dziecko, każdy 5–6-
-latek (Dzwonek) ma w szafce przedszkolnej szczo-
teczkę, pastę itd. Próchnica u dzieci jest naprawdę
zjawiskiem zatrważającym. Czy placówki szkolne
spełnią te warunki?
Dla prawidłowego rozwoju fizycznego niezwykle
ważne jest odpowiednie żywienie i pojenie małych
dzieci. Niedowodnienie organizmu, hipoglikemia są
przyczyną niemożności skupienia się dzieci i gorsze-
go przyswajania wiedzy...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł, z całym szacunkiem, ale...
Poseł Mirosława Masłowska:
...o czym należy pamiętać. Czy szkoły są do tego
przystosowane, pani minister?
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Mirosława Masłowska:
Oprócz warunków – rozwój fizyczny dziecka. (We-
sołość na sali, oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Tadeusz Cymański: To mówi lekarz. Brawo.)
Poseł Wiesław Janczyk, Prawo i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę.
Poseł Wiesław Janczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Wszyscy tu obecni chcieliby, aby nasze najmłodsze
dzieci były objęte najlepszą ścieżką edukacyjną.
(Poseł Urszula Augustyn: Bardzo w to wątpię.)
Proponowana przez rząd ustawa ma temu wycho-
dzić naprzeciw. Pragnę jednak zapytać: Na jakie
wsparcie i środki w związku z ustawą mogą liczyć te
samorządy, które przy obecnej liczbie dzieci w przed-
szkolach muszą łamać standardy dotyczące po-
wierzchni przypadającej na jednego ucznia w szko-
łach? Czy ministerstwo zagwarantowało pieniądze
na modernizację i budowę obiektów potrzebnych do
realizacji ustawy? Jak będzie spełniona obietnica
pana premiera dotycząca bezpłatnych podręczników
dla uczniów klas pierwszych? Czy poradnie psycho-
logiczno-pedagogiczne dysponują potencjałem do ba-
dania i wyrażania opinii na temat dziecka, którego
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Wiesław Janczyk
rodzice zwrócą się o pomocy w ocenie rozwoju? Jeśli
weto pana prezydenta wobec ustawy zostanie odrzu-
cone w Wysokiej Izbie, to czy już począwszy od 1
września br. samorządy będą miały bezwzględny obo-
wiązek zapewnienia edukacji, ale i dowozu do przed-
szkola wszystkich 5-latków? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo
Poseł Elżbieta Streker-Dembińska, klub Lewica.
Bardzo proszę.
Poseł Elżbieta Streker-Dembińska:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Pytanie pierwsze: Kiedy możemy się spodziewać pra-
wa do bezpłatnej edukacji przedszkolnej dla dzieci od
3. roku życia, a więc objęcia tej edukacji subwencją
oświatową? Czy środki z rezerwy oświatowej, które
są w budżecie, zostaną przeznaczone w tym roku na
organizowanie i finansowanie dowozów pięciolatków?
To jest najważniejszy problem zgłaszany przez wój-
tów i burmistrzów. Jest to zadanie nowe, które nale-
ży wdrożyć bez dodatkowych środków. Ostatnie py-
tanie, myślę, że kluczowe. Pani minister, jest kilku
ministrów, którzy zasłużyli na specjalne względy w
tym rządzie: minister Drzewiecki buduje „Orliki”,
minister Schetyna buduje drogi, pani minister Ko-
pacz ratuje polskie szpitale. Pora, aby pani minister
Hall również dostała swój narodowy program budo-
wy przedszkoli. W tym będziemy panią wspierać.
Niech pani walczy (Dzwonek) o program budowy
przedszkoli, aby wszystkie dzieci były objęte tą edu-
kacją. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Tadeusz Arkit, Platforma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Bardzo często był powtarzany argument, że nie po-
winno się przeprowadzać reform w czasie kryzysu,
zarówno przez przedstawicieli opozycji, jak i przez
pana prezydenta. Otóż kryzys może być tym bardziej
dotkliwy, im większe są zaniechania, jeśli chodzi o
reformy, w czasie, kiedy jest dobra koniunktura. To
jest odpowiedź na pytanie, czemu teraz będzie refor-
ma. A czemu nie było jej 2 lata temu, w czasach dobrej
koniunktury? (Oklaski) Szanowni państwo, w ciągu
7 lat w szkołach ubyło ponad 1,4 mln uczniów, to jest
25
ponad 20% wszystkich uczniów. W związku z tym w
konsekwencji maleje subwencja oświatowa przezna-
czona dla samorządów. Z tego powodu często są zamy-
kane małe, środowiskowe szkoły; były one z tego po-
wodu zamykane również 2 czy 4 lata temu, wówczas
nikt nie mówił o zwiększeniu subwencji. Wprowadze-
nie sześciolatków do szkół spowoduje zwiększenie sub-
wencji oświatowej. Jednak nie pieniądze są najważ-
niejsze, ważny jest uczeń, ważne jest dziecko. Jak za-
tem pani minister ocenia stan przygotowania sieci
szkół do wprowadzenia tej reformy w kontekście roz-
łożenia jej na 3 lata? Drugie pytanie. Bardzo ważnym
elementem uzupełniającym (Dzwonek) działania zwią-
zane z obniżeniem wieku obowiązku szkolnego będzie
doskonalenie kompetencji kadry pedagogicznej do pra-
cy z młodszymi dziećmi. Z jakich środków będą finan-
sowane te działania? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Poseł Krzysztof Sońta, Prawo i Sprawiedliwość,
proszę bardzo.
Poseł Krzysztof Sońta:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Jak słabe to przedłożenie, niech świadczy to, że
przedstawiciel Platformy Obywatelskiej sprowadził
uzasadnienie odrzucenia wniosku o przyjęcie weta
pana prezydenta do poziomu magla, bo inaczej tego
nie mogę określić. Zarzucił panu prezydentowi, że
pan prezydent ma wnuczkę i że jest bardzo dobrym
dziadkiem, że jest poinformowany, że dba o swoją
wnuczkę i próbuje nawiązać do tego standardu dla
wszystkich polskich wnuczków (Oklaski) i wykazał
się troską o rodzinę.
(Poseł Tadeusz Cymański: Wnucząt.)
Natomiast brakuje argumentów, bo ustawa i
przedłożenie są antypaństwowe, antynauczycielskie,
rozmontowują polski system edukacji.
(Poseł Urszula Augustyn: Co pan plecie?)
Tak się plecie (Dzwonek), jak się... wiecie.
Pani minister, jest pytanie. Czy można przepro-
wadzić reformę polskiego systemu edukacji, nie ma-
jąc pieniędzy? Nawet w ramach cudu Platformy Oby-
watelskiej nie da się tego dokonać. (Oklaski)
(Poseł Urszula Augustyn: Więcej wiary.)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Marek Kwitek, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowelizacja usta-
wy o systemie oświaty jest wielkim sukcesem nie
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
26 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Marek Kwitek
koalicji PO–PSL, nie pani minister Hall, ale SLD i
ZNP. To przecież dzięki znakomitym poprawkom
zgłaszanym przez posłów SLD ta fatalna ustawa rzą-
dowa – takie były przecież wypowiedzi SLD i ZNP na
początku procedowania tej ustawy – została napra-
wiona i nabrała takiego wspaniałego kształtu. Sze-
fowie SLD i ZNP, podobnie jak z pomostówkami dla
nauczycieli, triumfują, ogłaszają swój wielki sukces.
Czy udźwignie to polska oświata?
Jak dowiedzieliśmy się od pani minister Szumi-
las, ustawa ta uchwalona została w duchu konsensu-
su ze środowiskiem nauczycieli, rodziców, związków
zawodowych, samorządów. Istna sielanka. Cóż tam
jakieś protesty nauczycieli czy rodziców. Z opinii rzą-
du wynika, że wszyscy chcą tych znakomitych zmian,
tylko ten niedobry prezydent stanął przeciwko tej tak
poszerzonej koalicji rządzącej, by być przeszkodą na
drodze do pełnego edukacyjnego szczęścia. Jeżeli jest
tak dobrze, to dlaczego jest tak źle? (Dzwonek) Dla-
czego więc były protesty nauczycieli, rodziców, związ-
kowców? Gdzie po cięciach budżetowych 500 mln zł
w resorcie edukacji, a są to środki na właściwe przy-
gotowanie szkół na przyjęcie sześciolatków? Czy oba-
wy rodziców nie były uzasadnione? Dlaczego wy-
chwalane przez rząd samorządy muszą dokładać do
oświaty? Może dlatego są chwalone i należy dalej
zwiększać ich kompetencje kosztem kuratora, bez
zapewnienia im środków finansowych?
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, czas minął, dziękuję bardzo.
Poseł Marek Kwitek:
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani
Minister! Rok bieżący został ogłoszony rokiem przed-
szkola. Rząd uznaje, iż ta reforma jest reformą prio-
rytetową, a kiedy przychodzi czas rozmowy o instru-
mentach wsparcia dla samorządów terytorialnych,
to pani minister nie jest w stanie obronić rezerwy
celowej, która przewidywała dostosowanie (Oklaski)
samorządów, czyli również lokali, do tego, żeby moż-
na było prowadzić naukę sześcioletnich dzieci. Dla-
czego państwo zdecydowali się od razu, na pierwszy
rzut, na niewydawanie ponad 300 mln zł z tej rezer-
wy na dostosowanie placówek oświatowych do tego
programu? Czy jest szansa, chodzi o rezerwę celową,
że państwo nadal będziecie mieli ją w ręku i będziecie
wspierali polskie samorządy w dostosowaniu polskich
szkół? Problem polega na tym, że jeśli znaczna część
polskich gmin zdecyduje się prowadzić pierwszą kla-
sę sześciolatków (Dzwonek) w przedszkolach, zabrak-
nie znacznej liczby miejsc dla dzieci 3- i 4-letnich.
Będzie nadal bardzo duża dysproporcja, jeśli chodzi
o środowisko wiejskie. Tam wtedy już nie będzie
miejsc w przedszkolach. Stąd prośba o odpowiedź:
Jaka jest rzeczywiście wola pani minister, jeśli chodzi
o wspieranie samorządów, wspieranie finansowe re-
alizacji tej reformy. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Andrzej Nowakowski, Platforma Obywatel-
ska.
Poseł Andrzej Nowakowski:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Są ludzie, którzy postrzegają świat w czarnych bar-
wach. Wszędzie widzą zagrożenie, zło, wszystko, poza
sobą, krytykują, wciąż niezadowoleni, zgorzkniali,
nikomu nie ufają, ze wszystkimi gotowi są walczyć.
Takich ludzi, niestety, nic do reformy edukacji nie
jest w stanie przekonać, nawet wspominana tu kil-
kakrotnie własna wnuczka. Ale jest także duża gru-
pa rodziców, którzy, kierowani obawą o przyszłość
swoich dzieci, z niepokojem obserwują działania mi-
nisterstwa. Cieszę się bardzo z tej dużej liczby rodzi-
ców, którzy zaangażowali się w akcję „Ratuj malu-
chy”. Cieszę się, jestem bowiem przekonany, że kie-
ruje nimi autentyczna troska i miłość do swoich
dzieci. Mało tego, jestem pewien, że ci rodzice są w
pełni świadomi, że proces kształcenia nie rozpoczyna
się w wieku 6 czy 7 lat, ale zaczyna się z pierwszym
oddechem, krzykiem małego dziecka.
(Poseł Zbigniew Dolata: Do szkoły.)
Co najważniejsze, oni wiedzą, że bez względu na
wiek, zawsze najważniejszym nauczycielem są i po-
zostają rodzice. (Dzwonek) Przedszkole i szkoła
mogą i powinny przede wszystkim pomagać w wy-
chowaniu i kształceniu. Tu dochodzimy do najważ-
niejszego pytania. Czy polskie przedszkola i szkoły,
polscy nauczyciele i wychowawcy, są dla dzieci jakąś
karą za grzechy, koniecznym złem, przechowalnią,
czy są czymś, przed czym trzeba rzeczywiście rato-
wać maluchy?
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, czas minął, dziękuję bardzo.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Andrzej Nowakowski:
A może inaczej, są one szansą na rozwój, są wy-
zwaniem i przygodą, są nauką przez zabawę i pracę
w zespole.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Andrzej Nowakowski:
Wierzę, że są szansą na rozwój Polski. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję.
Poseł Jan Kulas, Platforma Obywatelska. (Weso-
łość na sali)
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Szanowni Państwo Ministro-
wie! Wysoki Sejmie! Mimo że posłowie PiS śmieją się
w tej chwili, na co warto zwrócić uwagę, to debata o
oświacie…
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Bo wiemy, co pan
powie.)
…jest niewątpliwie jedną z najważniejszych debat
o polskim społeczeństwie, o naszych planach...
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Pana zdaniem
wszystkie są najważniejsze.)
...zmianach, o rozwoju nowoczesnego społeczeń-
stwa.
Pani minister, zastanawiam się, czy ten podział
w parlamencie nie polega na tym, że większość par-
lamentarna, spora grupa posłów jest za tym, żeby
modernizować oświatę, wprowadzać ważne, potrzeb-
ne zmiany, i jest spora grupa...
(Poseł Tadeusz Cymański: Zacofana.)
...która jest za konserwacją – nazywają to małą
stabilizacją – są przeciwnikami tychże zmian, może
nawet hamulcowymi.
Do pana ministra z Kancelarii Prezydenta. Panie
ministrze, które to już weto prezydenta: 20 czy 21?
Ten system wetowania rzeczywiście się przyjął, trze-
ba to nazwać po imieniu.
Panie ministrze, jakie inicjatywy w tejże kadencji
parlamentu przedstawiała Kancelaria Prezydenta,
jeśli chodzi o potrzeby zmiany polskiej oświaty? Pro-
szę konkretnie na to odpowiedzieć.
I ostatnie pytanie. Panie ministrze, proszę powie-
dzieć, jakie były konsultacje Kancelarii Prezydenta
z samorządami terytorialnymi, szczególnie ze Związ-
kiem Miast Polskich i ze Związkiem Gmin Wiejskich.
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
27
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze poseł Aleksander Marek Skorupa,
Platforma Obywatelska.
(Głos z sali: Nie ma.)
W takim razie pani poseł Domicela Kopaczewska,
Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Domicela Kopaczewska:
Panie Marszałku! Pani Minister! Słuchając po raz
czwarty posłów PiS-u…
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Prawa i Sprawiedli-
wości.)
…Prawa i Sprawiedliwości, mam wrażenie, że
macie państwo jeden cel główny, który wam przy-
świeca – jak najmocniej, jak najbardziej zniechęcić
jak najwięcej rodziców do polskiej szkoły. Jeśli macie
taki cel, to brawo, gratuluję.
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Niech pani z tym
wrażeniem pozostanie…)
Mam pytanie do pani minister. Pani minister, wie-
lokrotnie mówiła pani o tym, że zmiany w ustawie
mają służyć przede wszystkim wyrównywaniu szans
edukacyjnych polskiej młodzieży. Podstawą tego jest
objęcie prawem do wychowania przedszkolnego jak
największej liczby polskich dzieci w wieku od 3 do 5
lat. Czy to prawda, że w ostatnim roku w wielu samo-
rządach, które do tej pory nie miały przedszkoli, poja-
wiły się takie inicjatywy, powstały oddziały, punkty
przedszkolne, i czy te społeczne inicjatywy rodziców
będą wspierane? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pani poseł Agnieszka Kozłowska-
-Rajewicz, Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Agnieszka Kozłowska-Rajewicz:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Ministrowie!
Szanowni Państwo! Naukowcy amerykańscy, bardzo
pragmatyczni, wyliczyli, że każdy dolar zainwesto-
wany we wczesną edukację przynosi 17 dolarów zy-
sku w życiu dorosłym. Edukacja, szczególnie wcze-
sna, to kapitał, to inwestycja. A ten projekt, który
upowszechnia wczesną edukację, jest skierowany
przede wszystkim do ludzi, którzy tkwią w pętli nie-
wykształcenia i biedy, którym zawsze jest pod górkę,
którzy bez pomocy państwa nie są w stanie sami zor-
ganizować sobie i opłacić wczesnej edukacji.
W tym Sejmie wielokrotnie o tym dyskutowaliśmy
i wszystkie kluby postulowały wyrównywanie szans,
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
28 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Agnieszka Kozłowska-Rajewicz
wczesną edukację dzieci, obniżenie wieku szkolnego,
obejmowanie subwencją oświatową przedszkolaków.
Mamy projekt, który spełnia wszystkie te postulaty.
(Poseł Zbigniew Dolata: Cud…)
Tak, cud.
Ta ustawa jest odpowiedzią na wszystkie te postu-
laty. Obejmuje subwencją oświatową wszystkie sze-
ściolatki, co oznacza, że każdy sześciolatek włączony
do systemu przyniesie kilka tysięcy złotych subwencji.
(Dzwonek) Ten projekt zwiększa możliwości oddolnych
działań i zaangażowania rodziców w szkołę. Dzięki
temu tylko w zeszłym roku powstało, o czym mówiła
pani minister, 1000 nowych przedszkoli, w tym alter-
natywnych form i punktów przedszkolnych. Nie rozu-
miem, dlaczego pan prezydent wetuje taką ustawę.
Nie przekonują mnie te argumenty. Nie rozumiem
argumentów, że jest kryzys (Poruszenie na sali), że
dzieci są małe, że nauczyciele te dzieci skrzywdzą, że
samorządy oszukają. Jakie to argumenty? Chciała-
bym zaapelować do posłów z opozycji…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł…
Poseł Agnieszka Kozłowska-Rajewicz:
Już kończę, panie marszałku.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Naprawdę muszę równo traktować wszystkich
posłów.
Poseł Agnieszka Kozłowska-Rajewicz:
Już kończę.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł, z całym szacunkiem, ale czas minął,
dziękuję bardzo.
Poseł Agnieszka Kozłowska-Rajewicz:
Chciałabym zaapelować o więcej zaufania i wiary.
Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Pytania, a nie apele
do opozycji…)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę.
Poseł Barbara Bartuś:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani
Minister! Panie Ministrze! W ostatnich tygodniach
do mojej skrzynki poselskiej, i pewnie nie tylko do
mojej, wpłynęło wiele e-maili od rodziców, którzy
protestują przeciwko przyjęciu tej ustawy. Te e-maile
były różne, używano określeń: żółta kartka, były w
nich pytania: Dlaczego krzywdzicie nasze dzieci?
Mam pytanie do rządu, do pani minister: Dlacze-
go rząd występuje przeciwko polskim dzieciom, prze-
ciwko rodzicom? Dlaczego tak się upiera przy tej złej
ustawie? Gdzie są pieniądze na realizację zapisów,
które zawiera ta ustawa?
I jeszcze jedno. Czy to, że ta ustawa, ta zmiana
wprowadzi likwidację wielu małych wiejskich szkół,
jest zamierzone, czy tylko koszty, które wpłyną w
związku z reformą?
Pani minister, dlaczego przepychacie tak złą usta-
wę, dlaczego chcecie pokazać siłę? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo proszę, głos zabierze poseł Tadeusz Sła-
wecki, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Tadeusz Sławecki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Jednym z argumentów pana prezydenta we wniosku
o ponowne rozpatrzenie ustawy była kwestia braku
środków na tzw. reformę. Myślę, jeśli chodzi o refor-
mę, że ważne są nie tylko środki na zmianę umywa-
lek dla sześciolatków, ale kwestia wynagrodzeń na-
uczycielskich. Rząd nic nie mówi o zmniejszeniu
środków na ten cel.
(Głos z sali: To prawda.)
Natomiast moje pytanie jest takie: Dlaczego prze-
ciągają się prace nad rozporządzeniem płacowym i
kiedy takie rozporządzenie będzie gotowe?
I drugie pytanie. Jak większość z państwa, też
dostawałem te żółte kartki, ale były również telefony.
Dzwoniła np. pani z Rybnika, która powiedziała: Je-
śli uchwalicie tę ustawę, moje dziecko nie będzie mia-
ło miejsca w przedszkolu. Czy rzeczywiście ta ustawa
będzie miała wpływ na liczbę miejsc w przedszko-
lach? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Nie ukrywam, że z wielką radością przy-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Krzysztof Lipiec
jąłem wieść o wecie pana prezydenta dotyczącym no-
welizacji ustawy o systemie oświaty. To weto traktuję
jako sprzeciw głowy państwa, jeśli chodzi o sprawy
istotne dla polskiego społeczeństwa. Jest to sprzeciw
przede wszystkim wobec psucia polskiego systemu
edukacji, psucia polskiej szkoły, sprzeciw wobec dzie-
lenia nauczycieli na lepszych i gorszych, wobec braku
finansowania w odpowiednim zakresie polskich szkół;
jest to wreszcie sprzeciw wobec pozbywania się przez
państwo polskie odpowiedzialności za polskie szkoły
– bo takie przesłanie kierowane do polskiego społe-
czeństwa zawiera ta ustawa. Dziwię się obrońcom na-
uczycieli zrzeszonym w ZNP i w klubie SLD, że jakimś
dziwnym sposobem i tak tanio daliście się państwo
sprzedać. (Dzwonek)
(Poseł Jan Kulas: To nieprawda.)
Mam pytanie do pani minister. Chciałbym, żeby
pani minister złożyła przed Wysoką Izbę relację, w
jaki sposób łatała pani tzw. dziurę Donalda Tuska w
budżecie państwa kosztem polskiej edukacji, ile stra-
cą na tym samorządy, którym obcina się subwencje,
gdzie są zapisane pieniądze na reformowanie polskie-
go systemu edukacji w kontekście objęcia obowiąz-
kiem szkolnym dzieci sześcioletnich…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, czas minął.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Można by było postawić tu wiele innych pytań…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Czas minął, dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Krzysztof Lipiec:
…ale myślę, że te dwa są istotne: pieniądze i jesz-
cze raz pieniądze – tylko w taki sposób możecie po-
móc polskiej edukacji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Aleksander Marek Skorupa, Platforma
Obywatelska.
Poseł Aleksander Marek Skorupa:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Wysoka Izbo! Z ogromnym ubolewaniem
29
stwierdzam, że po raz kolejny prezydent Rzeczypo-
spolitej Polskiej nie daje szansy na rozwój naszego
kraju, ograniczając szanse edukacyjne najmłodszego
pokolenia Polaków. Po raz kolejny w polskiej doktry-
nie oświatowej może zwyciężyć zasada równania do
ostatnich.
Mam pytanie: Kiedy w polskiej szkole zaczniemy
szanować dzieci chcące się uczyć, rodziców o aspira-
cjach edukacyjnych, nauczycieli mających ambicje,
chcących naszym dzieciom dać to, co mają najlepsze-
go: równe szanse w Europie, niezależnie od punktu
startu? Jak mamy budować społeczeństwo oparte na
wiedzy? Co innego, poza wiedzą, mogą dać polscy
rodzice swoim dzieciom, aby miały równy start w
świecie współczesnym?
I kolejne pytania. Czy polska młodzież ma równać
do najlepszych, czy do ostatnich? Czy Polska ma się
rozwijać i nadążać za światem, czy mamy stać w miej-
scu i ciągle narzekać i płakać? (Dzwonek) Weźmy
przykład z naszych dziadków, którzy w jakże trud-
nym okresie powojennym dali szanse edukacyjne
naszym rodzicom. Czy mamy naszym dzieciom i
wnukom zabrać takie szanse? Nie chodzi tu o pyta-
nie, czy mamy warunki, ale o pytanie, czy Polskę na
to stać i czy polskie dzieci mogą nie mówić po angiel-
sku. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Teresa Wargocka, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Teresa Wargocka:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Wysoka Izbo! Rozpatrywanie wniosku pana
prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne roz-
patrzenie przez Sejm ustawy o systemie oświaty to
ostatni moment na wyrażenie sprzeciwu wobec re-
formowania systemu bez zabezpieczenia środków
finansowych na ten cel i Wysoka Izba powinna ten
sprzeciw wyrazić.
Jeżeli sięgniemy pamięcią do pierwotnego wzoru
projektu ustawy o systemie oświaty, stwierdzimy, że
w uzasadnieniu nie było żadnych informacji odnoszą-
cych się do kosztów tego przedsięwzięcia. Szanowni
państwo, w czasie kilku miesięcy procedowania roz-
mawialiśmy jak osoby, które nie potrafią nawiązać
dialogu. Szereg pytań opozycji zostało bez odpowie-
dzi, głównie tych, które dotyczyły finansowania tego
przedsięwzięcia.
To ostatni etap procedowania w Sejmie nad tą
ustawą, więc proszę panią minister o odpowiedzi na
pytania, ewentualnie na piśmie, jeżeli dzisiaj pani
minister nie uzna za stosowne odpowiadać na nie
wprost. (Dzwonek)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
30 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty

Poseł Teresa Wargocka Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:

Jakie środki w budżecie państwa powinny być Panie pośle, czas minął.
zagwarantowane, aby przygotować szkoły do przyję-
cia sześciolatków w latach 2009–2011? Jakie środki
są potrzebne, aby od 2012 r. rocznik sześciolatków na Poseł Tadeusz Woźniak:
kilkanaście lat wszedł do systemu oświaty? Jakie
środki są potrzebne samorządom, aby w roku 2011
…dla samorządów, lokalnych społeczności, któ-
wszystkie dzieci 5-letnie objąć przygotowaniem
przedszkolnym? Proszę o podanie konkretnych kwot. rym już dzisiaj brakuje pieniędzy na utrzymanie
Dziękuję. (Oklaski) szkół i zapewnienie nauczania na poziomie odpowia-
dającym zapotrzebowaniu społecznemu.

Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:

Marszałek:
Pani poseł, czas minął.
Dziękuję bardzo. Panie pośle, czas minął.
Pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedli- Dziękuję bardzo.
wość.

Poseł Tadeusz Woźniak: Poseł Tadeusz Woźniak:

Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pani Minister! Już kończę, panie marszałku.
Wysoki Sejmie! Dzieci to największy dar i największy
skarb, który trzeba chronić przed wszelkiego rodzaju
niebezpieczeństwem, gdyż same obronić się nie są w Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
stanie. (Oklaski) Wiele mówimy o dzietności Polaków,
o polityce prorodzinnej i o przyszłości narodu. Jak Miał pan na to czas pół minuty temu.
mamy to osiągnąć, te narodowe sukcesy, gdy rząd upo-
rczywie straszy dziwnymi wizjami niezgodnymi z opi-
nią obywateli, w tym rodziców, nauczycieli oraz przed- Poseł Tadeusz Woźniak:
stawicieli samorządów terytorialnych, i to w okresie
narastającego kryzysu gospodarczego, wzrastającego Jeszcze jedno zdanie.
bezrobocia i niepewności jutra?
Należy podziękować panu prezydentowi Lechowi
Polskie dzieci stały się dziś kartą przetargową w
politycznych rozgrywkach. Bezduszne kupczenie lo- Kaczyńskiemu za troskę, z jaką pochylał się nad
sem i przyszłością dzieci na zawsze pozostanie czar- ustawą…
ną plamą na kartach politycznej działalności obecnej
koalicji parlamentarnej i rządowej oraz Lewicy.
Dzisiaj z tej trybuny pan poseł Artur Ostrowski Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
powiedział, że propozycje pani minister Hall były nie
do przyjęcia. Pytam więc, co takiego się stało, że Le- To czas na pytania...
wica ma swoje zdanie, ale się z nim kompletnie nie
zgadza. Pamiętam, jak kilka miesięcy temu pan Ar-
tur Ostrowski w łódzkiej TVP napiętnował propozy- Poseł Tadeusz Woźniak:
cję pani minister Hall i wówczas zgadzaliśmy się, że
działalność Platformy Obywatelskiej jest szkodliwa …za troskę, z jaką podszedł…
i sprowadza liczne niebezpieczeństwa na dzieci, ro-
dziców, samorządy i państwo. (Dzwonek)
Pytam, dlaczego Polskie Stronnictwo Ludowe Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
wpisuje się w liberalną politykę Platformy Obywatel-
skiej, tak niezgodną z opinią i oczekiwaniami miesz-
kańców wsi i małych miast, a odrzuca zasady polity- ...nie na podziękowania, panie pośle.
ki solidarnego państwa wyrastające wprost z nauki
społecznej Kościoła, z którym tak lubi identyfikować
się, szczególnie w okresie kampanii wyborczej. Poseł Tadeusz Woźniak:
Liczne błędne, niebezpieczne uregulowania przed-
miotowej ustawy stanowią zagrożenie dla dobra pol- ...do systemu oświaty w Polsce. Dziękuję bardzo.
skiego systemu oświaty. Stanowią też zagrożenie… (Oklaski)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł Danuta Jazłowiecka...
(Poseł Danuta Jazłowiecka: Platforma Obywatel-
ska.)
Platforma Obywatelska, tak jest, bardzo proszę.
Poseł Danuta Jazłowiecka:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie marszałku...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł, to widać. (Wesołość na sali, oklaski)
Poseł Danuta Jazłowiecka:
Dziękuję.
Domyślam się, że to komplement.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Oczywiście.
Poseł Danuta Jazłowiecka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Panie Ministrze! Edukacja to bardzo delikatna ma-
teria, która nie znosi gwałtownych ruchów, nie lubi
rewolucji, woli działania ewolucyjne przeprowadzone
spokojnie i z rozmysłem.
Gorące dyskusje na temat edukacji wybuchają w
społeczeństwie w sytuacjach trudnych, kontrower-
syjnych, np. wtedy, gdy okazuje się, że uczniowie nie
znają lektury, która jest podstawą egzaminu, albo
nauczyciel nie jest w stanie zapanować nad zespołem
klasowym.
Opinia, że nadzór pedagogiczny nie spełnia swojej
roli, nie jest skuteczny, nie pomaga nauczycielom w
ich niezwykle trudnym zadaniu, wyrażana jest gło-
śno nie od dziś. Stąd moje pytanie do pani minister:
Czy zapisy nowelizowanej ustawy pozwolą kurato-
rom ograniczyć zbędną biurokrację na korzyść zor-
ganizowania lepszego nadzoru pedagogicznego?
Drugie pytanie: Jaki będzie dalszy kierunek dzia-
łań ministerstwa w celu zapewnienia jak najlepszego
nadzoru pedagogicznego, a przede wszystkim zorga-
nizowania systemu pomocy dla nauczycieli i rodziców
w realizacji zadań edukacyjnych i wychowawczych?
Zastanawiam się, jak dużo potrzeba nienawiści
politycznej (Dzwonek), by przygotować tak skrajnie
szkodliwe dla rozwoju edukacji, dla rozwoju młodego
pokolenia wystąpienie Prawa i Sprawiedliwości.
Dziękuję. (Oklaski)
31
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Marzena Machałek, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Marzena Machałek:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Wysoki Sejmie! Mam jedno zasadnicze pytanie:
Dlaczego pani minister w trakcie czterech debat w
zasadzie nie odpowiedziała na żadne z naszych py-
tań? Być może nie ma dobrych odpowiedzi.
(Poseł Danuta Jazłowiecka: Czy państwo napraw-
dę nie słyszycie tych odpowiedzi?)
Słyszymy.
Dziwię się, że z kolei państwo jesteście głusi na
argumenty posłów Prawa i Sprawiedliwości, argu-
menty rodziców, argumenty związków zawodowych.
Też ich nie słyszycie?
Powiem więcej. Dzisiaj z ust pani minister padło
zdanie, że dzieci 6-letnie stały się zakładnikiem po-
litycznym. Absolutnie się z tym zgadzam. (Oklaski)
Stały się zakładnikiem politycznym waszej reformy,
bo to był wasz sztandarowy pomysł, który na siłę
staracie się przeforsować, nie bacząc na to, że na jego
realizację nie ma żadnych środków finansowych, o
czym dzisiaj wiemy już na pewno. (Dzwonek)
Jest bardzo wiele pytań. Bardzo wiele pytań za-
dałam. Moje ostatnie pytanie: Dlaczego pani na te
pytania nie odpowiedziała?
Chciałabym dodać, że poprawki senackie, owszem,
szły w dobrym kierunku, ale nie zmieniały istoty
rzeczy, były wymuszone trudną sytuacją finansową
państwa.
Bardzo proszę przynajmniej o kilka szczegóło-
wych, konkretnych odpowiedzi na nasze pytania.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł, czas minął.
Poseł Marzena Machałek:
Zwracam się do posłów Lewicy. Wiecie doskona-
le, że te poprawki niczego nie zmieniają. Uderzcie
się w piersi. Weto prezydenta daje szansę, żebyście
się wycofali ze swojego stanowiska. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Jadwiga Wiśniewska, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Bardzo proszę.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
32 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pani Mini-
ster! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że pan prezy-
dent zawetował tę ustawę. Mam nadzieję, że Wysoka
Izba ostatecznie podzieli argumenty, które podniósł
pan prezydent.
Dlaczego, proszę państwa? Bo w tej zmianie nie
ma nic dobrego, a medialnie ta zmiana w ustawie o
systemie oświaty została przykryta kwestią sześcio-
latków. Pomijam fakt, że na przygotowanie szkół do
przyjęcia sześciolatków z 347 mln zostało tylko 40
mln. Jest tam szereg bardzo niebezpiecznych i nie-
dobrych zmian godzących w system edukacji w Pol-
sce, np. to, że państwo dzielicie nauczycieli na pracu-
jących w szkołach dużych i w szkołach małych, wpro-
wadzacie zapis, że szkoły do 70 uczniów mogą być
przekazywane już nie tylko stowarzyszeniom, ale
również osobom fizycznym, nauczyciele będą zatrud-
niani nie na podstawie Karty Nauczyciela, tylko na
podstawie Kodeksu pracy, a osoba, która będzie peł-
niła funkcję dyrektora, nie musi mieć wykształcenia
pedagogicznego, ale będzie miała obowiązek dopusz-
czania do użytku szkolnego programów nauczania.
To jest skandal.
Apeluję do posłów Lewicy, bo to w was w tej chwi-
li pokładają nadzieję wszyscy polscy nauczyciele: Nie
dajcie psuć polskiej szkoły. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję.
Głos zabierze poseł Wojciech Pomajda, klub Le-
wica.
Poseł Wojciech Pomajda:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Panowie
Posłowie! Niewątpliwie debatujemy nad bardzo waż-
nym projektem ustawy. (Dzwonek)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł Wiśniewska zakończyła swoje wystą-
pienie.
Poseł Wojciech Pomajda:
Pani poseł, w imieniu wszystkich kolegów i kole-
żanek dziękuję za ten apel. Rozważaliśmy i będziemy
rozważali argumenty, które państwo zgłaszacie.
Chciałbym jednak zwrócić uwagę pani minister i
państwa na kilka faktów.
Po pierwsze, pani minister, doceniam to, że jest
pani osobą obdarzoną wielkim entuzjazmem, pasją i
na pewno dąży pani do poprawy polskiej oświaty,
tylko czy tędy droga? Jeżeli pani tak samo zgłasza
dzisiaj wątpliwości i mówi, że jeszcze co roku będzie-
my monitorowali, przyglądali się, to czy nie lepiej się
wstrzymać i odłożyć tę reformę? (Oklaski) Poczekaj-
my chwilę, jeżeli mamy monitorować i oczekiwać
wyników, które, niestety, w pierwszym i w drugim
roku na pewno będą kiepskie, co jest już przesądzone.
(Dzwonek) Różnica, z 300 do 40, jeśli chodzi o kwoty,
które mamy przeznaczyć dla samorządów, jest dru-
zgocąca.
Chciałbym zapytać panią, zadać konkretne pyta-
nia à propos planowanej reformy programowej, którą
też próbujemy wdrożyć, a która jest, czy będzie
wsparciem dla ubogich rodzin, właśnie dla tych naj-
uboższych. Jeśli chodzi o zakup książek, zakup po-
mocy naukowych, dydaktycznych dla dzieci, które
będą wysyłane do szkoły, jeżeli, niestety, ta reforma
wejdzie w życie, to czy planujecie na to środki w bu-
dżetach, przyszłorocznym itd. Te środki także będą
niezbędne…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, czas minął.
Poseł Wojciech Pomajda:
…a ograniczenia funduszy są coraz większe. Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Ryszard Zawadzki, Platforma Obywatel-
ska.
Bardzo proszę.
Poseł Ryszard Zawadzki:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Panie Ministrze! W uzasadnieniu odmowy podpisa-
nia ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. pan prezydent
Rzeczypospolitej zgodził się, iż docelowo obowiąz-
kiem szkolnym powinny zostać objęte dzieci młodsze,
niż to jest obecnie, zarzuca jedynie brak odpowied-
niego przygotowania szkół do tego zadania. W prze-
konaniu wielu samorządów termin wprowadzenia
ustawy jest optymalny, bowiem daje szansę – 3 lata
– na przygotowanie szkół. Co najważniejsze, ta usta-
wa umożliwia zwiększenie liczby miejsc w przedszko-
lach i szkołach dla młodszych roczników. Wiele sa-
morządów już od tego roku w konsultacji z rodzicami
zamierza wprowadzić 6-latki do szkół.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Ryszard Zawadzki
Mam pytanie: Czy znana jest prognoza, wstępne
deklaracje, ile dzieci 6-letnich podejmie naukę w kla-
sie pierwszej w roku szkolnym 2009/2010? Samorzą-
dy w dobie niżu demograficznego liczą również na
subwencję. Czy będzie ona przeznaczana na 6-letnie
dzieci, które pójdą do klasy pierwszej? (Dzwonek) Py-
tają również, z jakich funduszy i jakie środki finan-
sowe mogą pozyskać gminy przy tworzeniu i dosto-
sowaniu bazy oświatowej dla 6-latków?
I pytanie do ministra pana prezydenta: Co pozy-
tywnego dostrzegł w tej ustawie pan prezydent? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Tadeusz Cymański, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Tadeusz Cymański:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przed wielu laty
byłem przedszkolakiem. (Wesołość na sali) Pani Te-
renia uczyła nas, że z ludźmi to jest tak: jak są mali,
to starsi pomagają młodszym, a jak są bardzo duzi,
to młodzi pomagają starszym. A co widzimy dzisiaj?
Na co się zanosi? Jest faktem i będzie faktem, pomi-
mo podawanych miłych wskaźników i cyfr, że jeste-
śmy na ostatnim, szarym miejscu w Europie, jeżeli
chodzi o dostęp polskich dzieci do przedszkoli. I to
jest nasz wspólny wstyd, wspólny, nie tylko Platformy,
bo to jest zaniedbanie wielu lat. I z tym się zgadzamy.
To jest wstyd. Ale hańbą jest, żeby starszaki zabiera-
ły miejsca maluchom i średniakom. Zwracam się do
wszystkich posłów, byłych przedszkolaków. Weźmy
sprawy w swoje ręce, nie pozwólmy na to, żeby star-
szaki, które mają mieć zagwarantowane miejsca w
2011 r., zabierały je maluchom i średniakom. (Dzwo-
nek) Bo to, że tak będzie, jest przesądzone.
(Głos z sali: Tak jest, Tadziu.)
To nie jest pytanie: czy, tylko jaka będzie skala
tej niegodziwości. I to jest w naszych rękach, ta de-
cyzja należy do nas, a PSL, kiedy najgorzej mają dzie-
ci wiejskie, najgorzej, dramatycznie, ściąga na siebie
szczególny wstyd. SLD – odrzućcie infekcję liberalną
i bądźcie sobą. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Mam prośbę do obsługi technicznej. Przy najbliż-
szym wystąpieniu pana posła Cymańskiego proszę
troszeczkę zmniejszyć nagłośnienie.
Bardzo proszę, poseł Jan Kuriata, Platforma Oby-
watelska.
33
Poseł Jan Kuriata:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
W latach 1945–1990 Polską rządziła centrala. Wszy-
scy wiedzieli, że tu w Warszawie siedział minister,
który wszystko wiedział, ile potrzeba ubikacji w
szkole, ile książek, ile sznurówek, ile kredy, ile ta-
blic. Wiedział wszystko, byliśmy świetnie szkoleni,
ale jednak byli ludzie, którzy marzyli o tym, żeby-
śmy mogli odpowiadać za oświatę na szczeblu lokal-
nym. W końcu się to stało. I jeżeli tutaj wielokrotnie
krzyczano o istocie rzeczy, to jest ona właśnie taka:
żeby dać samorządom, lokalnym społecznościom
możliwość decydowania o swoich szkołach, o swoich
dzieciach. Co znaczy mówienie, że nie chcemy dbać
o polskie dzieci? Że samorządowcy i ich dzieci nie są
polskimi dziećmi? Właśnie zaproponowana reforma
spowoduje, że nareszcie będzie lepsza, doskonalsza
współpraca między ministerstwem i samorządami,
a tego właśnie chcemy.
Moje pytanie do pani minister jest następujące:
Jak pani minister ocenia stan współpracy z polskimi
samorządami? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze poseł Waldemar Andzel, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Andzel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister i
Panie Ministrze! Dobrze się stało, że prezydent RP
Lech Kaczyński zawetował ustawę o systemie
oświaty. Ustawa ta nie daje niezbędnych zabezpie-
czeń, jeśli chodzi o zapewnienie dzieciom jednolite-
go wykształcenia będącego warunkiem równego
korzystania z dorobku narodowej kultury i historii.
Dlaczego chcecie eksperymentować na małych, 5- i
6-letnich dzieciach?
Pani Minister! Jakie ostatecznie środki przezna-
czono na wysyłanie dzieci 6-letnich do szkół? Czy te
środki są wystarczające, a jakie byłyby konieczne?
Zdecydujcie się w końcu. Czy rząd zdaje sobie sprawę,
na jakie niebezpieczeństwo naraża dzieci 6-letnie
rozpoczynające naukę w szkole podstawowej z syste-
mem oświaty nieprzystosowanym do ich wymagań?
Dlaczego rząd Platformy Obywatelskiej i PSL-u nie
liczy się z opinią rodziców małych dzieci, którzy nie
zgadzają się na wejście tej ustawy w życie? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Piotr Polak, Prawo i Sprawiedliwość.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
34 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Piotr Polak:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Wysoka Izbo! Reforma na siłę dociskana kola-
nem, z problemami do rozwiązania, które są znane
tylko ministerstwu, a niedostrzegane przez koalicję
rządową. I w końcu reforma bez pieniędzy. Taka jest
rzeczywistość tej ustawy. Doprawdy trudno zrozu-
mieć, pani minister, jak pani, mając w perspektywie
rozłożoną na kolejne lata realizację tej ustawy, mo-
gła zdecydować się na rezygnację z 300 mln zł na ten
rok, już nie mówię o latach następnych.
Kolejny temat, kolejna sprawa. Konsultacje spo-
łeczne. Jestem rodzicem 6-letniego dziecka, które
akurat w tym roku musiałoby realizować ten usta-
wowy obowiązek. Mieszkamy na wsi, gdzie wielu
rodzicom odmówiono miejsca w przedszkolu ze
względu na brak miejsc. (Dzwonek) Właśnie teraz,
w tych dniach przeprowadza się konsultacje z rodzi-
cami, rozmawia się o tym, żeby zadecydowali, czy
chcą wysłać dzieci do pierwszej klasy, czy do zerów-
ki. I powiem pani, że rzeczywistość jest smutna. Po-
zwoliłem sobie szybko skonsultować się w tych spra-
wach z rodzicami w innych szkołach, w innych miej-
scowościach, oprócz szkoły w mojej miejscowości. I
na ponad sto kilkadziesiąt dzieci, które mogłyby re-
alizować ten obowiązek, tylko dwoje dzieci, czyli
dwoje rodziców z dwóch rodzin…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, czas minął, bardzo mi przykro.
Poseł Piotr Polak:
…zdecydowało się na wysłanie dzieci do szkół.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo mi przykro, ale czas minął.
Poseł Piotr Polak:
Już kończę, panie marszałku.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Ale naprawdę czas minął.
Poseł Piotr Polak:
Przyzna pani minister…
Przepraszam, już kończę.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Ja się nie gniewam, ale czas minął.
Poseł Piotr Polak:
...że to marne efekty pracy jak na tak dużą pracę
propagandową z wprowadzeniem tej ustawy.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Piotr Polak:
Przepraszam. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Głos zabierze poseł Marek Matuszewski, Prawo i
Sprawiedliwość.
Bardzo proszę.
Poseł Marek Matuszewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Sza-
nowni Posłowie! Bardzo dobrze się stało, że prezydent
zawetował tzw. ustawę oświatową. Takie były oczeki-
wania zdecydowanej większości społeczeństwa. Z braku
czasu odniosę się tylko do wątku: 6-latki do szkoły. Je-
stem ojcem 5-latka, który uczęszcza do przedszkola.
Spotykam się z rodzicami przedszkolaków i nie spo-
tkałem ani jednego, który chciałby, aby jego dziecko
szło do szkoły od 6. roku życia. A więc Platforma chce
wprowadzić tę ustawę wbrew woli rodziców.
Dlaczego chcecie odbierać dzieciom w wolnej Pol-
sce dzieciństwo, radość, zabawę, beztroskę, wszystkie
te elementy, które są nieodzowne w czasie, gdy dziec-
ko wzrasta, rozwija się? Ten rok będzie rzutował na
całym życiu. Wasze hasło wyborcze brzmiało: by
wszystkim żyło się lepiej. Pozwólcie więc, aby i 6-
-latkom żyło się lepiej wśród przedszkolnych rówie-
śników. Nie wyrzucajcie dzieci z przedszkola. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pani poseł Renata Butryn, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Renata Butryn:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Rzeczywiście jest to kolejna debata, jak pan marsza-
łek podkreślił na początku, dotycząca oświaty i jej
reformy. Gorąca debata. Ale jest jeden wielki plus.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Poseł Renata Butryn
Otóż wzrasta świadomość rodziców, chociażby jeśli
chodzi o edukację przedszkolną. Proszę państwa, jest
tak, że jest to proces nieodwracalny. Rodzice będą
coraz liczniej posyłać swoje dzieci do przedszkoli,
będą oczekiwać nowoczesnej edukacji, będą stawiać
wymagania.
W związku z tym nic dziwnego, że urzędy woje-
wódzkie podejmują działania, np. Wojewódzki Urząd
Pracy w Rzeszowie ogłosił konkursy na doposażenie
przedszkoli, na które przeznaczył pieniądze unijne.
Mogły stawać do nich przedszkola. Chciałabym za-
pytać, czy takie konkursy będą kontynuowane i czy
będą na to pieniądze, po które będą mogli sięgać dy-
rektorzy przedszkoli i szkół.
Moje drugie pytanie będzie dotyczyć innej sfery,
która mnie bardziej interesuje, jakości nauczania.
(Dzwonek) Reforma musi zagwarantować jakość na-
uczania. Chciałabym zapytać o nowoczesny nadzór
pedagogiczny, w którym nie tylko będzie chodziło o
kontrole i zestawienia, ale też o wspomaganie szkół
w przygotowywaniu programów naprawczych i o czy-
nienie szkoły przyjazną dla ucznia. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Głos zabierze poseł Grzegorz Roszak, Platforma
Obywatelska.
Poseł Grzegorz Roszak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Szanuję prawo do niepokoju, który zwykle towarzy-
szy zmianom, ale niedobrze jest, gdy niepokój prze-
radza się w histerię. (Oklaski) Myślę, że ustawa pro-
ponuje słuszne rozwiązania, stąd też powinna wejść
w życie. Z tego też tytułu nie zasłużyła na weto pana
prezydenta.
Odniosę się tylko do jednego z wątków podejmo-
wanych przez pana prezydenta, mianowicie upraw-
nień kuratora nadzoru pedagogicznego, szerzej mó-
wiąc, roli państwa w edukacji. Zgłaszane były obawy
o zbyt dużą swobodę szkół w podejmowaniu decyzji i
samorządów w kreowaniu rozwiązań edukacyjnych.
Z pozycji dyrektora szkoły chcę powiedzieć, że propo-
nowane rozwiązania to dobry krok w kierunku wdro-
żenia rzeczywistej autonomii szkół, jest to wyraz
zaufania do dyrektorów i zespołów pedagogicznych.
Myślę, że od nadzoru pedagogicznego w momencie
wdrażania reformy szkoły szczególnie oczekiwać
będą wsparcia w realizacji i wprowadzaniu podstawy
programowej. (Dzwonek) Stąd też moje pytanie do
pani minister: W jakim zakresie nadzór pedagogicz-
ny będzie przygotowany do realizacji tej funkcji?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
35
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Tomasz Kamiński, klub Lewica.
Poseł Tomasz Kamiński:
Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Pa-
nie Ministrze! Wysoki Sejmie! Cóż to się stało, że PiS
szuka nadziei w lewicy? (Wesołość na sali)
(Poseł Anna Zalewska: O oświacie tak się dysku-
tuje, panie pośle.)
Przez 2 lata waszych rządów inaczej wypowiada-
liście się o lewicy.
(Poseł Anna Zalewska: Ty pomyśl, jak wrócisz do
swojego okręgu.)
Pani minister, moje pytanie dotyczy dwóch
spraw.
(Poseł Renata Butryn: Nie daliście nawet 6-lat-
kom...)
Pierwsze. Jeśli rodzice będą chcieli posyłać 5-let-
nie dzieci do tzw. zerówek, a odległość do placówki
będzie wynosiła więcej niż 3 km, to obowiązek finan-
sowania dowozu spocznie na samorządzie. Czy rząd,
czy ministerstwo przewiduje dofinansowanie samo-
rządów, zwłaszcza tych wiejskich, biednych? Czy sa-
morządy mogą liczyć na dopłaty do przewozów?
Drugie pytanie. Jakie są plany pani minister, rzą-
du? Jak rząd się odniesie do pomysłu Lewicy, aby
objąć subwencją oświatową dzieci w przedziale wie-
kowym od 3 do 5 lat, tak aby wychowanie przedszkol-
ne było bezpłatne? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Wyczerpaliśmy listę posłów zapisanych do głosu.
Głos zabierze pani minister edukacji narodowej
Krystyna Hall.
(Głos z sali: Katarzyna.)
Katarzyna, przepraszam najmocniej. Przepra-
szam i bardzo proszę.
Minister Edukacji Narodowej
Katarzyna Hall:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Chcę odnieść się do poruszanych tu tematów, przede
wszystkim dotyczących ustaw. Już może przy innej
okazji zapraszam do rozmowy, bo rzeczywiście w naj-
bliższych dniach podpisujemy rozporządzenie o wy-
nagrodzeniach, rozporządzenie o ramowych planach
nauczania, od września też wchodzą w życie przepisy
o dodatkowych godzinach pracy nauczycieli, zwięk-
szające pulę godzin na wyrównywanie szans eduka-
cyjnych, co jest związane z nowelizacją Karty Na-
uczyciela. Ale, jak wspomniałam, to jest inna mate-
ria, towarzysząca wprowadzaniu tych zmian. Zapra-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
36 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall
szam do zapoznawania się z wszelkimi materiałami
informacyjnymi. Są również zmiany programowe,
przygotowujemy w tej chwili materiały dla szkół. To
jest wiele dodatkowych informacji, które lada mo-
ment będą dostępne.
Najważniejsze tematy związane są z upowszech-
nianiem edukacji przedszkolnej. Jesteśmy na drodze,
która daje szansę na większy dostęp do edukacji
przedszkolnej. Zupełnie nie rozumiem tego argumen-
tu. Jeśli z czterech roczników objętych finansowa-
niem przygotowania przedszkolnego na przestrzeni
najprawdopodobniej trzech lat zrobią się trzy, to jak
można mówić, że to ogranicza dostęp? Nawet jeżeli
liczba miejsc specjalnie nie wzrośnie, to będą one dla
mniejszej liczby dzieci, czyli jest oczywiste, że więcej
dzieci zyska dostęp do edukacji przedszkolnej dzięki
tej zmianie. Tak że te argumenty są co najmniej za-
dziwiające.
Odciążamy samorząd od finansowania edukacji
przedszkolnej, przechodząc, że tak powiem, na finan-
sowanie z subwencji, jeżeli chodzi o 6-letnie dzieci.
To konkretna zmiana. I zmiana wychodząca naprze-
ciw również tym oczekiwaniom, o których była mowa
w pytaniach o finansowanie edukacji młodszych dzie-
ci. Jak mówię, robimy to stopniowo, na razie 6-latki.
Będziemy monitorować sytuację finansową i będzie-
my myśleć, jak wychodzić temu naprzeciw.
Przygotowywany jest już i niedługo będzie przy-
jęty program dotyczący dofinansowania zakupu ksią-
żek dla uczniów w trudnej sytuacji materialnej – tych
najmłodszych uczniów rozpoczynających naukę. Na
pewno środki z subwencji edukacyjnej są zagwaran-
towane. Rozporządzenie o środkach na wynagrodze-
nia też gwarantuje konkretne kwoty.
Na pewno będziemy wspierać reformę z funduszy
europejskich – padały też pytania na ten temat.
Chcemy przyspieszyć wydawanie środków z funduszy
europejskich przewidzianych na lata, powiedzmy,
2012–2013, żeby były one dostępne już w latach 2009
i 2010, tak by przyspieszyć ten harmonogram zwią-
zany z celami oświatowymi. To jest uzupełnienie
środków budżetowych, poprawi to sytuację związaną
z przesunięciem finansowania z budżetu na przyszły
rok. Tak że program wsparcia finansowego z budże-
tu też jest przygotowywany. Jak mówię, w bieżącym
roku chcemy zaproponować to przesunięcie i uzupeł-
nienie funduszami europejskimi.
Warto jasno powiedzieć, że samorząd jest ważnym
partnerem w realizacji zadań oświatowych, że odby-
liśmy mnóstwo spotkań i konsultacji ze środowiska-
mi samorządowymi. To ważny partner, który śledzi
wszelkie propozycje naszych rozporządzeń, ustaleń,
ale również pozytywnie je opiniuje. Sposób dzielenia
subwencji edukacyjnej też był konsultowany ze śro-
dowiskiem samorządowym, podobnie jak sprawa do-
datkowych środków z subwencji na 6-latki. To
wszystko efekt konsultacji.
Bardzo proszę, żebyśmy patrzyli na to tak, by dać
szansę na pozytywne nastawienie dzieci do szkoły.
Jeżeli będziemy tu dużo mówić, że szkoła jest niebez-
pieczna dla 6-latków czy nieprzygotowana na nie, to
ona będzie również niebezpieczna dla dziecka 7- i 8-
-letniego i będzie wzbudzać w nim lęk. Dla tych dzie-
ci ona też musi być przyjazna i bezpieczna. I też mu-
simy patrzeć na to, że zmiana, która daje rodzicom
możliwość formułowania pewnych oczekiwań i przy-
glądania się szkołom, dla samorządów jest mobiliza-
cją w poprawianiu warunków szkół. Mamy sytuację,
która stwarza okazję do poprawy warunków dla
wszystkich młodszych dzieci w szkole, 6-, 7-, 8-let-
nich. Przede wszystkim pamiętajmy, że zgodnie z
nowymi programami te dzieci mają się uczyć przez
zabawę, w przyjaznych warunkach. Warto wiedzieć,
że to jest szansa na zmianę szkoły, na zmianę atmos-
fery na bardziej przyjazną dla małych uczniów i
zmianę warunków na lepsze.
Bardzo proszę o danie tej szansy na stopniową,
spokojną, ewolucyjną zmianę. Dajemy czas, dajemy
możliwość monitorowania, jak to postępuje, i miejmy
świadomość, że dopiero w odpowiednim momencie,
stanie prawnym ustawowym rozpoczniemy działa-
nia informacyjne skierowane do rodziców na temat
tego, jakie prawa zyskują dzięki tej ustawie. Ktoś
dziś użył sformułowania „propaganda”, tymczasem
nie było żadnej propagandy. Jestem za rzetelną in-
formacją, tym, żeby samorząd rzetelnie poinformo-
wał rodzica, co jest w stanie zaoferować, a rodzic
świadomie podjął decyzję. Właśnie o taką rzetelną,
spokojną informację chodzi. Będziemy namawiać do
tej szukania informacji, upowszechniać informacje
o dobrych praktykach. Niektóre środowiska widocz-
nie stać na działania propagandowe.
Jest to w interesie rodziców dzieci, którym to jest
potrzebne, rodziców, których nie stać na nauczanie
sześciolatka języków obcych, na zapewnienie kontak-
tu z komputerem itd. Rodzicom, których nie stać na
dobre przygotowanie pięciolatków w przedszkolach,
warto dać szansę, żeby ci, którzy chcą z niej skorzy-
stać, mogli to zrobić. Dajemy tylko szansę, dajemy
możliwość. Brak w tym zakresie przymusu. Tak że
to jest dobra zmiana i dobra szansa. Bardzo proszę o
tę szansę. Było jeszcze pytanie o to, kto na tym sko-
rzysta. Odpowiadam, że najmłodsi polscy obywatele,
którzy dostaną tę szansę. To oni skorzystają. To oni
są beneficjentami tej zmiany. Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Anna Zalewska: 50%, nie więcej.)
(Głos z sali: To lepsze niż nic.)
(Poseł Anna Zalewska: Nie dyskutujcie, bo nie
macie racji.)
(Poseł Domicela Kopaczewska: Mogę wyrażać
swoje poglądy.)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję za zabranie głosu pani minister Kata-
rzynie Hall.
Proszę pana Andrzeja Dudę, podsekretarza stanu
w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Podsekretarz Stanu
w Kancelarii Prezydenta RP
Andrzej Duda:
Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wy-
soka Izbo! Postaram się odpowiedzieć na pytania
zadane przez panów posłów, bo to panowie posłowie
zwrócili się do mnie z pytaniami.
Pan poseł Henryk Siedlaczek pytał, czy pan pre-
zydent konsultował się w tej sprawie, czy konsulto-
wał swoją przyszłą decyzję ze środowiskami, dyrek-
torami szkół. Otóż chciałbym wyjaśnić, że przed
podjęciem decyzji pan prezydent otrzymał znaczną
ilość korespondencji m.in. od przedstawicieli środo-
wiska nauczycielskiego, także od NSZZ „Solidar-
ność” nauczycieli, z prośbą o to, aby nie podpisywał
tej ustawy. Naprawdę najrozmaitsze osoby, zwykli
nauczyciele ze szkół pracujących w mniejszych ośrod-
kach obawiają się tego, że ich warunki życia i pracy
znacząco się pogorszą w wyniku przejmowania szkół,
do jakiego dopuszcza ta ustawa, że będzie to rozwią-
zanie legislacyjne, które negatywnie odbije się na ich
przyszłym życiu zawodowym. Te osoby pisały do
pana prezydenta apele o to, aby nie podpisywał tej
ustawy. W związku z powyższym proszę mi wierzyć,
że kwestia była dogłębnie przeanalizowana i pan pre-
zydent naprawdę – jak zresztą wszyscy wiemy – dłu-
go się wahał przed podjęciem tej decyzji, rozważał
wszystkie za i przeciw, rozważał i tę okoliczność…
Jak wspomniałem w uzasadnieniu wniosku pana
prezydenta, pan prezydent generalnie jest zwolenni-
kiem obniżenia wieku szkolnego, jednak wszystkie
analizy, które pan prezydent przeprowadził, a przede
wszystkim spotkanie z rodzicami prowadzącymi ak-
cję „Ratuj maluchy”, utwierdziły pana prezydenta w
przekonaniu, że ustawa w wersji przedstawionej
przez ministerstwo i zaaprobowanej przez większość
koalicyjną w Wysokiej Izbie niesie ze sobą złe rozwią-
zania, których dziś nie sposób zaakceptować. Dlate-
go też zwrócił się do Wysokiej Izby o rozważenie po-
nownego uchwalenia tej ustawy, prosząc o to, aby jej
ponownie nie uchwalać.
(Głos z sali: To prawda.)
Szanowni Państwo! Szczerze mówiąc, bardzo za-
smucił mnie głos pana posła Andrzeja Nowakowskie-
go – jeśli wziąć uwagę fakt, że pan poseł jest przed-
stawicielem Platformy Obywatelskiej, a więc formacji
popierającej ten projekt – że pan poseł cieszy się z
zatroskania rodziców, którzy są uczestnikami akcji
„Ratuj maluchy”. Ja w tym stwierdzeniu wyczułem
sarkazm. Proszę państwa, to są ludzie, którzy mar-
twią się o swoje dzieci. Nie kpijmy z nich. To jest po
prostu niegrzeczne. (Oklaski) Jak można w Wysokiej
Izbie pokpiwać z rodziców, którzy przychodzą do nas,
zatroskani o własne dzieci, i do ostatniej chwili wal-
czą o to, aby nie zastosowano rozwiązań, które w ich
mniemaniu będą miały dla tych dzieci skutek nega-
tywny, szkodliwy, będą dla nich niebezpieczne.
Proszę państwa, chciałbym z tego miejsca powie-
dzieć więcej w tej kwestii. Mianowicie ci rodzice, któ-
37
rzy byli u pana prezydenta i zgłaszali ten protest
wobec ustawy, rodzice reprezentujący to środowisko
w przeważającej części pochodzili z dużych ośrodków
miejskich, gdzie sytuacja dzieci jest łatwiejsza.
(Głos z sali: Tak, dokładnie.)
(Poseł Cezary Urban: W tym rzecz.)
Co z kolei będzie się działo w mniejszych ośrod-
kach? Szanowni państwo, w tej ustawie jest zapis
mówiący, że pięciolatek, który będzie związany obo-
wiązkiem przedszkolnym, nie musi mieć zapewnio-
nego przez jednostkę samorządu terytorialnego
transportu, jeżeli odległość od miejsca, w którym
będzie świadczone wychowanie przedszkolne, jest nie
większa niż 3 km. Szanowni państwo, wczoraj pod-
nosiłem tę kwestię na posiedzeniu komisji. Jak to 3
km? Pięcioletnie dziecko na wsi, gdzie bardzo często
nie ma nawet pobocza, ma pozostać bez obowiązko-
wego transportu? (Oklaski)
(Głos z sali: A sześcioletnie?)
Jak jest przygotowany ten projekt? Proszę pań-
stwa, jak można sobie w ogóle wyobrazić taką sytu-
ację? Jako rodzic jestem wstrząśnięty tym rozwiąza-
niem. Czy państwo wyobrażacie sobie widok pięcio-
letnich dzieci idących ulicą do punktu przedszkolne-
go? Dlaczego w ustawie nie zapisano obowiązku do-
wożenia takich dzieci?
(Głos z sali: Rok to ogromna przepaść.)
Dlaczego nie zapisano? Proszę państwa, 3 km to
jest ogromna odległość.
(Głos z sali: Dla małego dziecka.)
Tego typu zapisy mogą doprowadzić do tragedii.
Szanowni państwo, co dalej? Proszę państwa, jeżeli
chodzi o rozwiązania przyjęte w tej ustawie, to jest
w niej jedno bardzo symptomatyczne, o którym dzi-
siaj nie mówiono. Być może nikt nie zwrócił na nie
uwagi, ale dla mnie jako rodzica gimnazjalistki, któ-
ra ma trzynaście lat, jest ono naprawdę wstrząsające.
Mianowicie jest zmieniany art. 4a, w którym dziś jest
zapis, że programy informatyczne w szkołach i in-
nych placówkach, w których jest Internet, chroniące
dzieci przed napływem szkodliwych dla tych dzieci
treści, muszą być udostępniane przez ministra. Dziś
jest taki zapis, ale proszę państwa, zostaje on zlikwi-
dowany i zastąpiony zapisem, że ten obowiązek bę-
dzie teraz spoczywał na organach prowadzących.
(Głos z sali: To niemożliwe.)
Proszę państwa, czy to jest walka o ochronę pol-
skich dzieci?
(Głos z sali: Nie czytaliście ustawy.)
(Głos z sali: Niesłychane.)
Zdejmuje się z państwa polskiego obowiązek chro-
nienia dzieci poprzez bezpłatne udostępnianie pla-
cówkom i szkołom programów, które mają stanowić
bariery przed dopływem treści np. o charakterze pe-
dofilskim. Z jednej strony pan premier mówi o kastra-
cji osób, które stosują wobec dzieci praktyki pedofil-
skie, a z drugiej strony ministerstwo w majestacie
prawa chce zepchnąć z siebie obowiązek nieodpłat-
nego udostępniania szkołom programów, które mają
chronić dzieci przed napływem szkodliwych treści z
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o ponowne rozpatrzenie
38 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty
Podsekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta RP
Andrzej Duda
Internetu. (Oklaski) To są, proszę państwa, rozwią-
zania zawarte w tej ustawie. Proszę sobie spojrzeć na
art. 4a i go przeczytać w obecnej wersji i w wersji
proponowanej.
(Głos z sali: Dzieci na pasku.) (Gwar na sali)
(Głos z sali: Dzieci sobie poradzą i gminy też sobie
poradzą.)
Kolejna kwestia, proszę państwa. Pan poseł Jan
Kulas pytał o weta pana prezydenta. Odpowiem w
ten sposób.
(Głos z sali: Już go nie ma.)
Panie pośle, do tej pory pan prezydent podpisał
ponad 600 ustaw.
(Głos z sali: O, przepraszam.)
Od początku swojej kadencji pan prezydent pod-
pisał ponad 600 ustaw. Jeżeli chodzi o ogólną liczbę
ustaw, to weta pana prezydenta stanowią mniej wię-
cej 2,5%. Chciałbym wyjaśnić kwestię następującą,
zresztą podobne pytanie pan poseł zadał mi już po-
przednio i ja na nie odpowiadałem.
(Poseł Jan Kulas: Nie było odpowiedzi.)
Była odpowiedź, panie pośle. Była odpowiedź na-
stępująca. Pan prezes wnosił i będzie wnosił weto w
każdym przypadku, kiedy...
(Poseł Renata Butryn: Pan prezydent wetuje
wszystkie zasadnicze ustawy.)
Pan prezydent będzie wnosił weto w każdym
przypadku wtedy, kiedy w Wysokiej Izbie zostanie
wyprocedowana ustawa, która jest szkodliwa dla Pol-
ski i dla polskich obywateli. (Oklaski) A ta ustawa
niestety, co wielokrotnie już udowodniono w trakcie
prac w komisji i dzisiaj w Wysokiej Izbie, jest szkodli-
wa i jest niebezpieczna. Dlatego też pan prezydent
zdecydował się na wniesienie weta, bo taki jest kon-
stytucyjny obowiązek prezydenta Rzeczypospolitej,
że ma chronić bezpieczeństwo państwa, bezpieczeń-
stwo obywateli, stać na straży konstytucji. I dlatego
pan prezydent zdecydował się na wniesienie weta
również i w tym przypadku.
Była tu prowadzona dzisiaj szeroka dyskusja do-
tycząca kwestii nadzoru, kwestii tego, że należy to
odbiurokratyzować, że urzędnicy w kuratorium nie-
potrzebnie zajmują się toną dokumentów.
Proszę państwa, nie oszukujmy się. To jest próba
ograniczenia nadzoru tylko i wyłącznie...,
(Głos z sali: Jak najszybciej ograniczyć nadzór.)
...ale w znaczeniu kompetencyjnym (Oklaski), a
nie w znaczeniu biurokratycznym. Dlatego że w
większości przypadków tam, gdzie do tej pory była
potrzebna zgoda kuratora, teraz będzie potrzebna
opinia kuratora, która jest już niewiążąca.
(Poseł Renata Butryn: Nadzór nad jakością kształ-
cenia.)
Będzie potrzebna. Takie zmiany są zawarte w tej
ustawie. Czyli to nie ograniczy w żadnym razie pracy
biurokratycznej kuratorium, nadal trzeba będzie te
opinie sporządzać i przedstawiać. Problem tylko po-
lega na tym, że będą one niewiążące. A zatem będzie
można nie zastosować się do nich. A zatem będzie
można wybrać dyrektora, który nie będzie posiadał
kwalifikacji, ponieważ opinia kuratora w tym zakre-
sie będzie niewiążąca.
(Głos z sali: Tak jest.)
(Poseł Anna Zalewska: I odwołać. Wybrać i odwo-
łać. Znajomi króliczka niech żyją.)
O to właśnie chodzi. Proszę państwa, to są wła-
śnie proponowane zmiany. Tymczasem wydaje się, że
jeżeli już mówimy o poprawie nadzoru, to powinni-
śmy poprawiać nadzór, a nie ograniczać go, czy wręcz
likwidować. Poprawiać. (Oklaski)
(Głos z sali: Argumentacja miażdżąca.)
Po prostu poprawiać możliwości jego funkcjono-
wania. Skoro są dostrzegane patologie, to przepro-
wadźcie czy zaproponujcie państwo takie rozwiąza-
nia, które poprawią sytuację, a nie takie, które nad-
zór zlikwidują.
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Tak jest.)
Bo niestety ostatnio obserwuje się w Wysokiej
Izbie tendencję do likwidowania wszelkich nadzorów.
Po co? Po to, żeby można było działać bardziej swo-
bodnie. Do czego to może prowadzić? Odpowiedź
chyba nasuwa się sama. (Oklaski)
Szanowni Państwo! W imieniu pana prezydenta
chciałbym ponownie do państwa zaapelować o to,
abyście państwo nie uchwalali tej ustawy. Powta-
rzam, abyście państwo nie uchwalali tej ustawy,
gdyż nie jest to dobra ustawa. A jeżeli dajemy aż dwa
i trzy lata na to, aby pięciolatki i sześciolatki poszły
do szkół, to przygotujmy dobrą ustawę, bo czas jest
na to. Przygotujmy dobrą ustawę i przede wszyst-
kim przygotujmy zabezpieczenie finansowe dla jej
realizacji.
(Poseł Anna Zalewska: My to zrobimy.)
(Poseł Cezary Urban: To trzeba było to zrobić.)
Proszę państwa, to nie są żarty, tu chodzi o dzie-
ci. Nie róbmy na dzieciach niebezpiecznego ekspery-
mentu. A praktyka, jaka ostatnio się pojawiła, po-
przez nagłe zlikwidowanie de facto kwoty, która
miała finansować te rozwiązania... Bo jeżeli z 347
mln zostaje 40 mln, to oznacza, że de facto zlikwido-
wano po prostu to finansowanie.
(Poseł Anna Zalewska: Dokładnie.)
Proszę państwa, naprawdę apeluję do państwa o
wykazanie w tej sprawie zdrowego rozsądku i o po-
parcie wniosku pana prezydenta. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo.
(Poseł Jan Kulas: Nie uzyskałem odpowiedzi na
pytanie...)
(Głos z sali: Czytaj regulamin.)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski
Panie pośle, przepraszam... (Poruszenie na sali)
Ale spokojnie, panowie, poczekajcie, nie krzyczcie.
Panie pośle, często jest tak, że nie uzyskuje się
odpowiedzi. Przykro mi, ale każdy może powiedzieć,
że nie uzyskał odpowiedzi. Nie udzielam głosu, nie-
stety, w takim trybie.
Proszę bardzo, o co chodzi? Proszę bardzo.
Przepraszam.
Słucham pana, bo pan prosił o głos, tak?
(Poseł Tadeusz Cymański: Chodzi tylko o równość
i sprawiedliwość.)
(Poseł Jan Kulas: Ale nie było odpowiedzi.)
Dziękuję bardzo, panie pośle. Dziękuję bardzo.
Przepraszam jeszcze raz pana posła, ale wydaje
mi się, że byłby to precedens dość groźny dla obrad
tej Izby, gdybym udzielał każdorazowo głosu, jak ktoś
nie uzyska odpowiedzi na swoje pytanie, czy też uzna,
że nie uzyskał odpowiedzi.
Zamykam dyskusję.
Do głosowania w tej sprawie przystąpimy w bloku
głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infra-
struktury o poselskich projektach ustaw o zmia-
nie ustawy o szczególnych zasadach przygotowa-
nia i realizacji inwestycji w zakresie dróg pu-
blicznych (druki nr 1171, 1172 i 1749).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Janusza Piechocińskiego.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca
Janusz Piechociński:
Dziękuję, panie marszałku.
W imieniu sejmowej Komisji Infrastruktury reko-
menduję Wysokiej Izbie sprawozdanie komisji z dru-
ku nr 1749.
Krótka informacja. Ustawa. Dorobkiem prac pod-
komisji, a później komisji, są dwa artykuły. W jednym
doprecyzowujemy kwestię odszkodowań, mimo że nie
było to nadmiernie kwestionowane, ale jednak poja-
wiały się różnice zdań pomiędzy rządem a środowi-
skiem działkowców. Do projektu ustawy został załą-
czony wniosek mniejszości, który jest tożsamy z
wcześniejszą całościową propozycją poselską, skiero-
waną przez grupę posłów. Tak więc z dwóch sprawoz-
dań dotyczących tej samej materii przygotowaliśmy
jedno sprawozdanie.
Krótka informacja, Wysoka Izbo, o trybie proce-
dowania, dlatego że jest to związane ze sporym od-
zewem społecznym. Niestety nasz partner społeczny,
kierownictwo krajowe Polskiego Związku Działkow-
ców, ich rada krajowa, wprowadzał w błąd struktury
terenowe, a także samych działkowców – bardzo bym
prosił, aby tego nie robić – tworząc swoisty, preceden-
39
sowy nacisk na Wysoką Izbę, aby procedować wyjąt-
kowo szybko. Otóż przypomnę, że pierwsze czytanie
odbyliśmy w grudniu, wówczas resort wstępnie
uznał, że projekty dają szanse na to, że uzyskamy w
pracach podkomisji stosowny kompromis. Jednocze-
nie w grudniu Trybunał Konstytucyjny orzekł w
sprawie ogródki działkowe – miasto Wrocław. Cze-
kaliśmy na pisemne uzasadnienie wyroku, dlatego
że on był bardzo istotny ze względu na materię, o
której mieliśmy decydować. Jednocześnie to bardzo
istotne orzeczenie – chcę zwrócić uwagę na to, że po-
zornie tylko nie odnosił się wyrok do kwestii związa-
nych z gruntami stanowiącymi własność Skarbu
Państwa – Trybunału Konstytucyjnego brzmi, że
należy w art. 10 ust. 1 wykreślić: lub własność jed-
nostki samorządu terytorialnego. Oznacza to, że ar-
tykuł nie został podważony w całości, lecz tylko w
części, w zakresie odnoszącym się do gruntów stano-
wiących własność jednostek samorządu terytorialne-
go. Efektem tego jest to, że grunty, o których mowa
w usta. 1 – uwaga – grunty należące do Skarbu Pań-
stwa, mogą być oddawane nieodpłatnie Polskiemu
Związkowi Działkowców w użytkowanie wieczyste.
Decyzją trybunału zakwestionowano tego typu wła-
ściwość w przypadku gruntów stanowiących wła-
sność jednostek samorządu terytorialnego.
W tej sytuacji sejmowa podkomisja, którą mia-
łem zaszczyt kierować, czekała na pisemne uzasad-
nienie stanowiska rządu. Rada Ministrów podjęła
taką decyzję i takie stanowisko skierowała w piśmie
z dnia 19 stycznia 2009 r. do sejmowej komisji do
marszałka Sejmu.
Na co zwrócił uwagę pan premier, przedstawiając
argumenty czy uzasadniając stanowisko rządu, któ-
re niestety było nieprzychylne tej propozycji? Otóż
pan premier w imieniu Rady Ministrów zwrócił uwa-
gę na to, że regulacja z 10 września 2008 r. jest bar-
dzo istotna i że głównym celem tej nowelizacji było
wprowadzenie do systemu prawnego rozwiązań, któ-
re pozwoliłyby na uproszczenie i przyspieszenie prac
związanych z przygotowaniem inwestycji drogowych.
Przede wszystkim wprowadzono nowy typ decyzji –
decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogo-
wej. Jest to zdaniem rządu kompleksowa decyzja,
która jednocześnie ustala lokalizację drogi, zatwier-
dza podział nieruchomości, pozbawia praw do nieru-
chomości znajdujących się w pasie zamierzonej inwe-
stycji i jest pozwoleniem na budowę. Pan premier – i
cała Rada Ministrów, taka jest opinia rządu – pod-
kreśla, że ta ustawa o szczególnych zasadach przygo-
towania i realizacji inwestycji w zakresie dróg pu-
blicznych stanowi regulację specjalną, mającą służyć
przede wszystkim realizacji jednego z najważniej-
szych dla gospodarki celów, jakim jest wybudowanie
w Polsce sieci dróg publicznych. A więc zdaniem rzą-
du stanowi lex specialis wobec m.in. przepisów usta-
wy o rodzinnych ogrodach działkowych, obliguje do
stosowania zawartych w niej zasad i warunków przy-
gotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych, z
wyłączeniem niektórych istniejących regulacji, w
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
40 w zakresie dróg publicznych
Poseł Sprawozdawca Janusz Piechociński
tym przepisów dotyczących likwidacji ogrodów dział-
kowych.
Rząd podkreśla, że należy również pamiętać o
tym, iż utrzymanie obowiązujących do dnia 10 wrze-
śnia 2008 r. przepisów odnośnie do sposobu przejmo-
wania pod drogi publiczne nieruchomości stanowią-
cych rodzinne ogrody działkowe, czyli pozostawienie
przepisów dotyczących szczególnego trybu likwidacji
rodzinnych ogródków działkowych w niezmienionym
kształcie, byłoby rażąco niesprawiedliwe w stosunku
do innych osób fizycznych i prawnych w przypadku
przejmowania nieruchomości zabudowanych, nieru-
chomości wraz z budynkami. I dalej jest pełna argu-
mentacja. Premier w imieniu Rady Ministrów zwra-
ca uwagę, że przy likwidacji rodzinnego ogrodu dział-
kowego należało uwzględnić swego rodzaju przywi-
leje – i je wymienia: że odbywa się to za zgodą Pol-
skiego Związku Działkowców, że może mieć miejsce
w ograniczonym okresie, od zakończenia do rozpo-
częcia wegetacji roślin, że zobowiązuje się podmiot,
w którego interesie nastąpi likwidacja rodzinnego
ogrodu działkowego, do zapewnienia nieruchomości
zamiennych – co zostało właśnie uchylone i jest
przede wszystkim głównym powodem powstania
dwóch projektów poselskich.
W tym czasie do sejmowej komisji wpłynęła także
kopia wystąpienia rzecznika praw obywatelskich
pana Janusza Kochanowskiego, który sygnalizuje
panu ministrowi właściwemu dla spraw procesów
inwestycyjnych związanych z procesem wywłaszcze-
nia pod cel publiczny potrzebę wyjaśnienia pewnych
wątpliwości, które ma rzecznik. Otóż pan rzecznik
zwraca uwagę, że wprowadzany przez nowelizowaną
ustawę art. 11j ustawy o szczególnych zasadach przy-
gotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg pu-
blicznych wyłącza stosowanie przepisów ustawy o
rodzinnych ogródkach działkowych gwarantujących
wypłatę odszkodowań za majątek dotyczący odrębnej
własności naniesień i nasadzeń, przysługujących
działkowcom oraz Polskiemu Związkowi Działkow-
ców. Pan rzecznik przejął tu argumentację Polskiego
Związku Działkowców i ich doradców prawnych, że
taki zapis powoduje, że działkowcy mają określone
problemy z uzyskaniem stosownego, należnego im
odszkodowania za nasadzenia, a także jest kwestia
związana z wyposażeniem działek przynależnych,
których właścicielem jest dany ogródek działkowy.
W czasie bardzo interesujących prac w podkomisjach,
z udziałem oczywiście środowiska działkowego, oka-
zało się jednakże, że rząd podtrzymuje stanowisko
przeciwne do tego typu sugestii, mówiąc, że w opar-
ciu o przepisy ogólne zawarte w innych ustawach ta
sprawa jest bardzo jasna i konkretna. Jednak kieru-
jąc się zdaniem większości członków podkomisji, zde-
cydowaliśmy się na to, aby zaproponować Wysokiej
Izbie przyjęcie następującego rozwiązania i aby w
ramach zakresu tej noweli wprowadzić w art. 18 po
ust. 1f kolejny ustęp w brzmieniu: „W przypadku gdy
decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogo-
wej dotyczy rodzinnych ogrodów działkowych usta-
nowionych zgodnie z ustawą (...) o rodzinnych ogro-
dach działkowych, podmiot, w którego interesie na-
stąpi likwidacja rodzinnego ogrodu działkowego lub
jego części, zobowiązany jest wypłacić:
1) członkom Polskiego Związku Działkowców – od-
szkodowanie za stanowiące ich własność nasadzenia,
urządzenia i obiekty znajdujące się na działkach;
2) Polskiemu Związkowi Działkowców – odszko-
dowanie za stanowiące jego własność urządzenia,
budynki, budowle rodzinnego ogrodu działkowego
przeznaczone do wspólnego korzystania przez użyt-
kujących działki i służące do zapewnienia funkcjono-
wania ogrodu”.
Zwracam uwagę, że kiedy także Polski Związek
Działkowców zapoznał się ze stanowiskiem rządu,
odniósł się do niego w stosownej opinii. Chcę tu za-
cytować gwoli sprawiedliwości, a także dla zapozna-
nia z debatą, którą toczyliśmy i w podkomisji, i w
komisji, następujące fragmenty wystąpienia w tym
zakresie.
W liście adresowanym do pana premiera kierow-
nictwo Polskiego Związku Działkowców informuje:
Stanowisko zajęte przez Radę Ministrów zasadza się
na fałszywym założeniu, jakoby działkowcom przy-
sługuje wobec posiadanych działek ograniczone pra-
wo rzeczowe w postaci prawa użytkowania w rozu-
mieniu art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego. Zdaniem
kierownictwa związku działkowców nie jest to praw-
dą. Wystarczy pobieżna lektura art. 14 ustawy z dnia
8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych
(Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1419, ze zm.), zwana
dalej „ustawą o ROD”, aby zrozumieć, że podstawo-
wym prawem przysługującym działkowcom wobec
działki jest tzw. użytkowanie działki, które jest tzw.
prawem obligacyjnym, a nie ograniczonym prawem
rzeczowym, o czym świadczy brak tego specyficznego
prawa w katalogu określonym we wspomnianym art.
244 § 1 Kodeksu cywilnego. Zdaniem więc działkow-
ców i ich prawników wprawdzie działkowiec może
nabyć takie ograniczone prawa rzeczowe, ale wyłącz-
nie po spełnieniu przesłanek określonych w art. 14
ust. 2 ustawy o ROD, co w praktyce stanowi dla dział-
kowców istotną przeszkodę, czego wyrazem są sto-
sunkowo sporadyczne przypadki, gdy przepis ten jest
przez nich wykorzystywany. Otóż zdaniem związku
i z jego szacunków wynika, że tylko ok. 0,5% dział-
kowców jest użytkownikami ogródka działkowego w
rozumieniu Kodeksu cywilnego. A zatem zdecydowa-
na większość z miliona polskich rodzin korzystają-
cych z działek w ROD nie posiada takiego prawa.
Ponad 99% z nich użytkuje działki na podstawie pra-
wa obligacyjnego.
W związku z tym ze względu na przestrzeń spo-
łeczną, na to liczne, często składające się z samych
weteranów, emerytów i rencistów środowiska, skoro
są wątpliwości, czy przepisy ogólne ustawy o wy-
właszczeniach, gospodarce gruntami i nieruchomo-
ściami i stosownym ekwiwalentnym odszkodowaniu
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych
Poseł Sprawozdawca Janusz Piechociński
za naniesienia nie mogą być kwestionowane, podko-
misja, a później komisja – za co dziękuję – przyjęła
w swoim sprawozdaniu właśnie takie brzmienie
tego art. 1.
Szanowni Państwo! Pozostał do rozstrzygnięcia
przez Wysoką Izbę w debacie i myślę, że później w
głosowaniu, i na dalszym etapie procedowania, chy-
ba kluczowy problem – problem związany z gwaran-
cjami, jeśli chodzi o zastępczy grunt na odtworzenie
ogrodu działkowego. Zwracam uwagę, że w przepi-
sach do czasu wniesienia tej noweli występowało
zobowiązanie ustawowe nakładające na tego, kto
wywłaszcza pod cel publiczny nieruchomość, obo-
wiązek zapewnienia stosownego ekwiwalentu w po-
staci gruntu zamiennego, na którym działkowcy po
zlikwidowaniu ich ogródków działkowych mogliby
odtworzyć te ogródki. Ta cytowana zmiana, która
została oprotestowana przez związek działkowców i
była tak naprawdę podstawowym, elementarnym
powodem przedstawienia dwóch projektów posel-
skich, tego typu uprawnienie odebrała. W czasie
debaty w podkomisji i komisji większość mówców
występujących w tym zakresie odnosiła się właśnie
do tego punktu. Mieliśmy tu dwa przeciwstawne
zdania. Pierwsze, które podzieliła większość pracu-
jących w podkomisji, a później większość posłów w
komisji, że powrót do tego rozwiązania utrudniłby
inwestycje drogowe. A więc wprowadzenie obliga na
Skarb Państwa czy na burmistrza, wójta, kiedy do-
tyczy to drogi samorządowej, byłoby nadmiernym
ograniczeniem i powodowałoby dodatkowe opóźnie-
nia w procesach inwestycyjnych. I druga, przeciw-
stawna teza związku działkowców, a także grupy
posłów, że przecież nie może być tak, żeby specusta-
wa wyłączała w zakresie wykupu pod cel publiczny,
na drogi, obowiązek przyznawania gruntu zamien-
nego, a w innych przypadkach ten grunt się należał.
W związku z tym stoimy właśnie przed tego typu
wyzwaniem i warto, aby Wysoka Izba w debacie,
procedując także wniosek mniejszości i sprawozda-
nie podkomisji, a za chwilę pewne zgłoszone w tej
kwestii poprawki, to rozstrzygnęła.
Wydaje się – i tym przesłaniem wynikającym z
naszej dyskusji w podkomisji i komisji chciałbym
zakończyć – że kluczowym problemem jest znalezie-
nie tutaj racjonalnego rozwiązania, tak aby ten ob-
szar spraw nie stawał kolejny raz w Trybunale Kon-
stytucyjnym, bo skala rażenia ewentualnego wyroku
dla procesów inwestycyjnych albo w ogóle dla funk-
cjonowania i poszanowania własności, nawet w tej
ułomnej formie użytkowania przez ogródki działko-
we, jest taka, że mogłoby to wywołać nie tylko po-
ważne napięcie, ale stanowić poważne zagrożenie
dla ważnych procesów.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za uwa-
gę. (Oklaski)
41
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Proszę o zabranie głosu pana posła Leszka Cie-
ślika, Platforma Obywatelska.
Poseł Leszek Cieślik:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej mam za-
szczyt przedstawić stanowisko klubu w sprawie po-
selskich projektów ustaw o zmianie ustawy o szcze-
gólnych zasadach przygotowania i realizacji inwe-
stycji w zakresie dróg publicznych (druki nr 1171,
1172 oraz 1749).
10 września 2008 r. weszła w życie istotna zmia-
na ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych
zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w za-
kresie dróg publicznych. Głównym celem nowelizacji
było wprowadzenie do systemu prawnego rozwiązań,
które pozwoliłyby na uproszczenie oraz przyspiesze-
nie prac związanych z przygotowaniem inwestycji.
Zmiany w tej ustawie są podstawą szybkiej realizacji
przygotowania procesu inwestycyjnego w zakresie
dróg publicznych, nie tylko krajowych, ale także dróg
samorządowych. To rozwiązanie zaproponowane
przez obecną koalicję w pełni uzyskało wtedy popar-
cie nie tylko klubu Platformy Obywatelskiej, ale tak-
że pozostałych klubów. Należy pamiętać o tym, iż
ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych za-
sadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakre-
sie dróg publicznych stanowi regulację specjalną i
rzeczywiście nakłada reżimy, które dotyczą wszyst-
kich – nie tylko użytkowników ogrodów działkowych,
ale także wszystkich ludzi, przez których tereny in-
westycja będzie prowadzona, szczególnie to dotyczy
właścicieli nieruchomości, rolników itp. Jest tu gwa-
rancja równego traktowania wszystkich, nie wyłą-
czając żadnej grupy. Natomiast poselskie projekty
zawarte w drukach nr 1171 i 1172, ogólnie rzecz uj-
mując, przywracają procedurę zawartą w ustawie z
dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działko-
wych, nakładając na inwestora nie tylko obowiązek
wypłaty godnego odszkodowania, ale także zapew-
nienia nieruchomości zamiennej dla odtworzenia
rodzinnego ogrodu działkowego. Takie rozwiązanie
spowoduje zablokowanie realizacji inwestycji drogo-
wych – powrócimy do poprzedniego stanu długotrwa-
łych, niekończących się negocjacji.
Klub Platformy Obywatelskiej na takie rozwiąza-
nie nie daje przyzwolenia, natomiast, rozumiejąc
pewne obawy użytkowników ogrodów działkowych,
jest za rozwiązaniem zaproponowanym przez Komi-
sję Infrastruktury, zawartym w sprawozdaniu (druk
nr 1749), zgodnie z którym poprzez dodanie w art. 18
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
42 w zakresie dróg publicznych
Poseł Leszek Cieślik
ustawy z dnia 10 kwietnia o szczególnych zasadach
przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg
publicznych ust. 1g doprecyzowano, jasno i precyzyj-
nie określono prawo do odszkodowania dla członków
Polskiego Związku Działkowców i użytkowników
ogrodów.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Klub Platformy Obywatelskiej popiera rozwiązanie
przyjęte w sprawozdaniu Komisji Infrastruktury
(druk nr 1749) i będzie głosował za tym rozwiąza-
niem. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Edward Czesak, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Edward Czesak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w
imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedli-
wość przedstawić nasze stanowisko wobec sprawoz-
dania Komisji Infrastruktury o projektach ustaw o
zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygoto-
wania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicz-
nych (druki nr 1171, 1172 i 1749).
Nowelizacja ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o
szczególnych zasadach przygotowania i realizacji
inwestycji w zakresie dróg publicznych, która we-
szła w życie 10 września 2008 r., wprowadziła do
systemu przeprowadzania inwestycji drogowych
zmiany w kierunku przyspieszenia i uproszczenia
procedur. Wprowadzona przez nią decyzja o zezwo-
leniu na realizację kompleksowo obejmuje lokaliza-
cję drogi, zatwierdza podział nieruchomości oraz
pozbawia praw do nieruchomości leżących w pasie
zamierzonej inwestycji. Decyzja stanowi równocze-
śnie pozwolenie na budowę. Nowelizacja ta jednak
w zbyt małym stopniu zabezpiecza interes obywa-
teli, których majątek podlegałby przejęciu, nie prze-
widując odpowiednich rekompensat i odszkodowań.
Uzasadnione są więc obawy, że normy te naruszają
konstytucyjne zasady określone w art. 21 ust. 2 oraz
w art. 64 ust. 1 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Pol-
skiej. Jak zwracano już uwagę, ułatwienia w inwe-
stycjach drogowych nie mogą odbywać się kosztem
obywateli, których majątek byłby przejmowany bez
rekompensat i odszkodowań. Niespełnienie wymogu
słusznego odszkodowania podnoszono w trakcie
dyskusji nad projektami, czynili to również wnio-
skodawcy. Zaproponowane w sprawozdaniu rozwią-
zanie idzie w słusznym kierunku.
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość
uważa, że należy dalej szukać równowagi pomiędzy
przyspieszaniem inwestycji a zabezpieczeniem inte-
resu działkowców. Są oni w znacznej większości oso-
bami starszymi, niezamożnymi, więc kwestia użyt-
kowanych przez nich działek jest przede wszystkim
kwestią społeczną. Szybkie przejmowanie działek
rodzinnych bez odszkodowania byłoby życiowym nie-
szczęściem. Działki służą ich użytkownikom do re-
kreacji w zdrowych warunkach i w spokoju. Bardzo
często działkowcy dokonują na terenie swych ogród-
ków znacznych, proporcjonalnie do swego majątku,
inwestycji.
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość,
uznając za słuszny kierunek zmian proponowanych w
nowelizacji, a dotyczących określenia roszczeń odszko-
dowawczych na rzecz działkowców oraz Polskiego
Związku Działkowców w przypadku likwidacji w ca-
łości lub w części rodzinnego ogrodu działkowego, stoi
na stanowisku, że identyczne jak w przypadku człon-
ków związku roszczenia odszkodowawcze powinny
przysługiwać osobom faktycznie użytkującym działki.
Ma to istotne znaczenie w odniesieniu do osób, które
te działki użytkują, nieprzyjętych jeszcze w poczet
członków związku. Może to mieć miejsce w przypadku
śmierci członka związku i niewejścia jeszcze członka
rodziny użytkującego faktycznie działkę w jego prawa.
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość uważa
również, popierając w tym zakresie wniosek mniejszo-
ści, że należy doprecyzować, które podmioty w zależ-
ności od charakteru inwestycji zobowiązane są do
realizacji roszczeń odszkodowawczych.
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość po-
piera projekt i załącza poprawkę, którą na ręce pana
marszałka składam. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi. Bardzo dziękuję, panie
pośle.
Pan poseł Wiesław Andrzej Szczepański, Lewica.
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W
imieniu Klubu Poselskiego Lewica mam zaszczyt
przedstawić Wysokiej Izbie nasze stanowisko dotyczące
poselskich projektów ustaw o zmianie ustawy o szcze-
gólnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych, zawartych w drukach nr
1171 i 1172 (sprawozdanie – druk nr 1749).
W lipcu ubiegłego roku Sejm znowelizował oma-
wianą dziś ustawę. Celem nowelizacji było przyspie-
szenie procesu budowy dróg publicznych poprzez
między innymi szybsze i prostsze wywłaszczanie
nieruchomości na ten cel. Rząd przy pomocy swoich
posłów z Platformy Obywatelskiej w pracach pod-
komisji sejmowej wprowadził wówczas do ustawy
dodatkowy art. 11j. Uchyla on 6 artykułów ustawy
o rodzinnych ogrodach działkowych odnoszących się
do procesu likwidacji ogrodów działkowych pod dro-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański
gi publiczne. Dziś muszę przyznać ze smutkiem, że
wtedy zbagatelizowaliśmy ten zapis, a posłowie z
PO wykorzystali to z premedytacją. Wejście w życie
ustawy wywołało liczne protesty działkowców. Rząd,
nowelizując ustawę kolejową, nie zdecydował się już
na ten krok. Pytanie: Czy obawiał się, że podobny
zapis nie przejdzie, czy też wiedział, że wcześniej
popełnił błąd? Dlaczego? Otóż wprowadzony art. 11j
pozwala likwidować ogrody działkowe w całości lub
w części w związku z budową dróg publicznych. No-
welizacja nie przewidywała odszkodowań za nasa-
dzenia oraz urządzenia i obiekty znajdujące się na
działkach, a Polskiemu Związkowi Działkowców
odszkodowań za stanowiące jego własność urządze-
nia, budynki i budowle przeznaczone do wspólnego
korzystania z ogrodu. Nie wprowadzono żadnych
przepisów, które dostosowałyby regulacje specusta-
wy drogowej do specyficznych rozwiązań prawnych
zawartych w ustawie o rodzinnych ogrodach dział-
kowych, a w szczególności dotyczących odrębnej
własności nasadzeń przysługującej działkowcom
oraz Polskiemu Związkowi Działkowców. Dotyczy
to także odtworzenia ogrodów działkowych, a w re-
zultacie praw działkowców do działek zamiennych
w przypadku likwidacji rodzinnych ogrodów dział-
kowych. Budzi to według nas zastrzeżenia natury
konstytucyjnej, bowiem art. 21 ust. 2 konstytucji
mówi, że wywłaszczenie jest dopuszczalne tylko
wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i
za słusznym odszkodowaniem. Zatem za niekonsty-
tucyjną uznać należy ustawę przewidującą wywłasz-
czenie bez wskazania wywłaszczonemu trybu przy-
znania odszkodowania i brak możliwości zaskarże-
nia decyzji w tym zakresie.
Mając to na uwadze, mój klub w październiku
ubiegłego roku przedłożył Wysokiej Izbie nowelizację
specustawy zawartą w druku nr 1172. Podobną no-
welizację, choć w węższym zakresie, złożyło koło So-
cjaldemokracji Polskiej.
Proponowany przez nas projekt ustawy ma na
celu przywrócenie konstytucyjnego porządku w za-
kresie praw działkowców i Polskiego Związku Dział-
kowców w przypadku inwestycji drogowych. Uważa-
my, że na potrzeby budowy publicznych dróg wystar-
czające jest zawieszenie funkcjonowania nie sześciu,
a trzech artykułów ustawy o rodzinnych ogrodach
działkowych, tj. art. 17, 18 i 21. To z tych przepisów
wynika, że wydanie terenu likwidowanego ogrodu
musi być poprzedzone uzyskaniem przez Polski Zwią-
zek Działkowców tytułu prawnego i fizycznego
władztwa nad nieruchomością, na której został od-
tworzony rodzinny ogród działkowy, a wydanie ogro-
du winno następować w okresie powegetacyjnym
roślin. Nasz projekt zakłada odpowiednie stosowanie
wobec działkowców i Polskiego Związku Działkow-
ców przepisów specustawy drogowej dotyczących
ustalania wysokości i wypłaty odszkodowań dla wła-
ścicieli nieruchomości. W ten sposób zostanie usunię-
43
ta niewątpliwa luka prawna, która – pomijając pro-
blem odrębnej od nieruchomości własności działkow-
ców i Polskiego Związku Działkowców – skutkuje
obecnie brakiem podstaw do wypłaty odszkodowania
na ich rzecz.
Powołana podkomisja sejmowa, a potem Komisja
Infrastruktury głosami koalicji rządzącej odrzuciły
nasze projekty. Jako podstawa posłużyło im negatyw-
ne stanowisko rządu, przeciwne wszelkim zmianom
w obecnej ustawie drogowej. Rząd zgodził się nato-
miast, aby działkowcy i Polski Związek Działkowców
mogli otrzymywać tylko odszkodowanie za nasadze-
nia, urządzenia i obiekty znajdujące się na działkach
oraz budynki, urządzenia i budowle przeznaczone do
wspólnego korzystania z ogrodu. Niestety nie zgodzo-
no się, aby działkowcy w przypadku wywłaszczenia
na cele drogowe mogli otrzymywać teren zastępczy
na odtworzenie ogrodu. Cóż z tego wynika? Otóż bę-
dziemy mieli sytuację, że jeżeli teren ogrodów dział-
kowych wywłaszczony zostanie na cele drogowe, to
działkowcom nie będzie przysługiwał teren zastęp-
czy, a jeżeli na inne cele publiczne – to tak. Pytam:
Czy to jest konstytucyjne? Czy będziecie mieli odwa-
gę, koleżanki i koledzy z PO, spojrzeć w oczy tym
ludziom, którzy przez 20–30 lat pracowali w swoich
ogrodach, upiększali je, a dziś będzie się im je odbie-
rać, nie dając nic w zamian? Pozostaną im puste ścia-
ny domu i być może spacery po wybudowanej drodze.
Widać, że to, co się wymknęło kilka miesięcy temu
pani Lidii Staroń, że PO pracuje nad likwidacją usta-
wy o ogrodach działkowych, dziś jest przez was prze-
kuwane w czyn.
Mój klub zgłosił wniosek mniejszości dający moż-
liwość odtworzenia ogrodów działkowych i uzyskania
odszkodowania przez działkowców i Polski Związek
Działkowców w przypadku likwidacji ogrodów dział-
kowych w związku z budową dróg publicznych. Pro-
ponowane przez nas rozwiązania nie blokują wyda-
nia ogrodu inwestorowi w okresie wegetacji roślin i
szybkiej budowy dróg. Liczymy, że Sejm poprze nasze
propozycje. Czekają na to działkowcy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
(Dzwonek) W imieniu Klubu Poselskiego Lewica
wnoszę o uchwalenie projektu ustawy zawartego w
druku nr 1749 wraz z wnioskiem mniejszości. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Janusz Piechociński, Polskie Stronnic-
two Ludowe.
Poseł Janusz Piechociński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! My w Polskim
Stronnictwie Ludowym mamy głębokie przekonanie,
że ogródki działkowe nie są ani lewicowe, ani prawi-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
44 w zakresie dróg publicznych
Poseł Janusz Piechociński
cowe, tylko po prostu są polskie i dobrze przysłużyły
się ich właścicielom, ich użytkownikom, a także kra-
jobrazowi. Często wielkie połacie nieużytków, tere-
nów zdegenerowanych zostały odbudowane właśnie
dzięki zbiorowemu wysiłkowi poszczególnych rodzin.
Służą również jako ważne miejsce rekreacji, ale sta-
nowią też, co jest bardzo istotną kwestią, tereny słu-
żące naszemu środowisku.
W związku z tym i w czasie tej debaty, i w ramach
prac podkomisji i Komisji Infrastruktury szukali-
śmy takiego rozwiązania, aby z jednej strony wyjść
naprzeciw oczekiwaniom społecznym, a z drugiej
strony bardzo precyzyjnie wesprzeć procesy inwesty-
cyjne. Stąd nasze wsparcie dla tego specjalnego try-
bu, stąd nasza determinacja w popieraniu ustaw
związanych z procesem inwestycyjnym, to także
dzięki naszym staraniom. Staraliśmy się znaleźć
konsensus między stanowiskiem rządu a stanowi-
skiem działkowców, jeśli chodzi o to, co jest wspólne,
w trosce o wspólne dobro. Dlatego też zaproponowa-
liśmy w ramach procedowania podkomisyjnego i
komisyjnego – i wsparliśmy tych parlamentarzystów,
którzy tego chcieli – aby bardzo czytelnie były zapi-
sane kwestie odszkodowań. Cieszymy się, że znala-
zło to akceptację ponad partyjnymi podziałami. Naj-
gorsze bowiem w stanowieniu prawa byłoby to, gdy-
byśmy, często trzymając się sztywno swoich pierwot-
nych poglądów, za wszelką cenę bronili się przed
tym, żeby prawo, kiedy jest taka możliwość, popra-
wić, żeby było czytelniejsze, żeby było skuteczniej-
sze, żeby było łatwiejsze, a w ramach procesu legi-
slacyjnego stosowali zasadę, kategorię zero-jedynko-
wą – albo coś jest nasze i głosujemy na tak, albo jest
nie nasze i głosujemy na nie. Myślę, że warto szukać
jeszcze na kolejnych etapach procedowania w Sena-
cie, ale także i w Wysokiej Izbie konsensusu w sto-
sunku do tego, co było, i tego, co może być.
My taki konsensus i kompromis staramy się wy-
pracować poprzez wniesienie poprawki, która pozwo-
li na to, aby inwestor, który wywłaszcza działkowców
na cel publiczny pod drogi, jednak miał ustawowe
obligo zapewnienia gruntów zastępczych na odtwo-
rzenie rodzinnego ogrodu działkowego. Mamy, nie
tylko na obszarach wielkich miast, ale także średnich
miast, w zasobach Skarbu Państwa, w zasobach sa-
morządu, bardzo dużo terenów zdegenerowanych, o
których ludzie i władza zapomnieli, a które mogą
służyć innym ludziom – tym ludziom, którzy mają
więcej czasu i którzy chcą na świeżym powietrzu
stworzyć sobie swój własny kącik, swoją małą ojczy-
znę, chcą coś tam hodować, chcą się tam spotykać.
Zgłaszamy tę poprawkę z przekonaniem, że taki
zapis nie wyhamuje procesów inwestycyjnych, że
Skarb Państwa dysponuje stosownymi zasobami, a
także że będzie to wyraz naszej wspólnej solidarno-
ści. Najgorsze, co może się zdarzyć w konfliktach
pomiędzy użytkownikami, działkowcami a władzą
publiczną, będzie wtedy, kiedy w procesie lokalizo-
wania inwestycji, w procesie wywłaszczeniowym
strony, wsparte przez wynajętych prawników, pójdą
na przedłużające się procesy administracyjne o do-
datkowe roszczenia. Zalejemy po prostu kraj wzajem-
nymi pozwami, roszczeniami, protestami społeczny-
mi. Tego przecież nie chcemy. W realnych procesach,
jakimi są duże procesy inwestycyjne, szukanie kon-
sensusu i przyzwolenia społecznego jest jednym z
elementów bardzo istotnych i charakterystycznych
dla władzy rozumnej.
W związku z tym proponujemy, aby w art. 1 w
zdaniu wstępnym skreślić wyraz „wypłacić”, w pkt 1
i 2 wyraz „wypłacić” dopisać, aby to było bardzo czy-
telne, a po pkt 2 dodać pkt 3 w brzmieniu: „zapewnić
grunty zastępcze na odtworzenie rodzinnego ogrodu
działkowego”. Sądzimy, że administracja państwowa,
publiczna poradzi sobie z tym wyzwaniem, a mamy
w zasobach publicznych sporo terenów, w oparciu o
które można odtworzyć te kilka tysięcy ogródków
działkowych, które w najbliższych latach będą ule-
gały likwidacji w związku z dużym, oby jak najsku-
teczniej realizowanym, programem budowy dróg i
autostrad. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Głos zabierze pani posłanka Zdzisława Janowska
z SDPL – Nowa Lewica.
Proszę bardzo, pani poseł.
Poseł Zdzisława Janowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Cieszę się bardzo, ponieważ trud wielogodzinny, trud
wielu dyskusji prowadzonych w podkomisji nie po-
szedł na próżno. Cieszę się, że udało się przekonać
oponentów. Składam serdeczne gratulacje PSL-owi.
Cieszę się, że Prawo i Sprawiedliwość również tutaj
dołącza się do nas, do głosu lewicy. W imieniu koła
SDPL, które postulowało określone zmiany, chciała-
bym poprzeć te poprawki, o których przed chwilą
mówiliśmy.
Pragnę powiedzieć rzecz następującą. Współdzia-
łając od lat z ogrodami działkowymi, z działkowcami,
stoimy na stanowisku, że są to szczególne grupy spo-
łeczne. Te grupy społeczne, które przestały być ak-
tywne zawodowo, spędzają połowę życia właśnie w
tym miejscu. Są to grupy, których standard ekono-
miczny jest dużo gorszy. Jest to szansa na wzmocnie-
nie budżetu domowego, szczególnie w sytuacji kryzy-
sowej, nie mówiąc o tym, że jest to szczególny sposób
integracji społecznej tych grup, osób często samotnie
żyjących. Dzięki pobytowi tam co najmniej od marca
czy kwietnia do października te grupy żyją we wspól-
nocie. Tego nie wolno zabierać. To jest coś, co powin-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych
Poseł Zdzisława Janowska
no być wręcz pielęgnowane. Tam spotykają się rodzi-
ny wielopokoleniowe, tam spotykają się dziadkowie i
dzieci. To są te grupy społeczne, których w Polsce jest
bardzo, bardzo dużo. To są ci, którzy kiedyś praco-
wali w fabrykach i otrzymali dzięki tej pracy możli-
wość rekreacji, a nie stać ich na wille, na ogrody, na
wyjazdy za granicę. Ustawa o ogrodach działkowych,
którą mam w ręku, wyraźnie mówi o uprawnieniach
tychże działkowiczów i ogrodów działkowych. Z tejże
ustawy wynika jasno, że w sytuacji kiedy istnieje po-
trzeba opuszczenia ogrodu, przysługuje prawo do
odszkodowania zarówno ze względu na naniesienia,
to, co się sadziło, plony, które się zbierało, jak i miej-
sce, w którym się gospodarowało. Doszło niestety do
bardzo poważnego uchybienia przy uchwaleniu spe-
custawy, mianowicie zapomniano o ustawie o rodzin-
nych ogrodach działkowych. To jest wstyd, że dopie-
ro rzecznik praw obywatelskich przypomniał nam o
tych niedociągnięciach, wskazał wyraźnie na naru-
szenia ustawowe, na naruszenia konstytucyjne, na
to, że nie wolno szkodzić tym, którzy korzystają z
określonej własności, że podmiot, w którego interesie
nastąpi likwidacja ogrodu działkowego, zobowiązany
jest wypłacić odszkodowanie za składniki majątkowe
stanowiące czyjąś własność. Specustawa drogowa
pozbawiła obydwu uprawnień. Długie debaty w pod-
komisji doprowadziły do tego, że zmieniła się właści-
wie tylko połowicznie sytuacja i użytkownicy działek
– bo działkowcy są użytkownikami działek, a Polski
Ogród Działkowy jest ich administratorem – na mocy
wprowadzonych poprawek zachowali szansę na uzy-
skanie częściowego odszkodowania, natomiast zgi-
nęła ta wielka szansa na wskazanie, gdzie oni się
mają podziać, gdzie będzie zaproponowany teren za-
stępczy. Przez ostatnie miesiące, kiedy toczy się dys-
kusja, ci ludzie w wieku średnim, począwszy od 60.
roku życia do 90., i jeszcze więcej, czekają, czy dosta-
ną te parę złotych za swoje naniesienia na gruncie i
pójdą z tym, nie wiem, tysiącem złotych, czy paruset
złotymi do domu i na ławkę w parku, czy też będą na
nowo przenosić się do miejsca, w którym będą mogli
żyć tak, jak żyli do tej pory. Stąd też w imieniu koła
SDPL apeluję do Wysokiej Izby, do wszystkich grup
parlamentarnych – chcę powiedzieć kolegom sprawu-
jącym władzę, że działkowcy doskonale rozumieją
sytuację, oni nie chcą wstrzymywać inwestycji, oni
nie chcą myśleć o tym, że w związku z tym ta droga
ma nie powstać, tylko oni chcą dalej mieć to swoje
godne miejsce – ażeby przyjąć te poprawki, żeby był
spokój ducha i żeby można było uniknąć tego bardzo
niebezpiecznego stresu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Pan poseł Grzegorz Pisalski, niezrzeszony.
45
Poseł Grzegorz Pisalski:
Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Po-
słowie! Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym
państwem prawnym urzeczywistniającym zasady
sprawiedliwości społecznej. Wywłaszczenie jest do-
puszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na
cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Nie-
przypadkowo, Wysoka Izbo, przypominam te dwie
kardynalne zasady naszej konstytucji. Z ubolewa-
niem muszę bowiem stwierdzić, że rozpatrywany
projekt plasuje się jakby obok nich.
Mówiono już tutaj, jakie były intencje autorów oby-
dwu projektów poselskich. Chcieliśmy przywrócić dział-
kowcom możliwość odtworzenia ogrodów w przypadku,
gdy ich dotychczasowe działki zostały wywłaszczone
pod budowę nowych dróg. Chcieliśmy zagwarantować
im odszkodowania za nasadzenia i obiekty, w przypad-
ku gdy gospodarowali na terenach niebędących ich
własnością lub nieznajdujących się w ich użytkowaniu
wieczystym. Chcieliśmy też przywrócić Polskiemu
Związkowi Działkowców prawo do odszkodowań za in-
frastrukturę ogrodową, odszkodowań naliczanych
uczciwie, bo we wszystkich przypadkach wedle takiej
samej zasady, a więc wedle wartości odtworzeniowej.
Wysoka Izbo! W tym miejscu trudno mi nie przy-
pomnieć, jakie stanowisko w kwestii należnych dział-
kowcom odszkodowań zajął rzecznik praw obywatel-
skich dr Janusz Kochanowski. Przywołując orzecz-
nictwo Trybunału Konstytucyjnego, wskazał on, że
słusznym jest takie tylko odszkodowanie, które daje
właścicielowi możliwość odtworzenia utraconych rze-
czy lub pozwala wywłaszczonemu odtworzyć jego
sytuację majątkową, jaką miał przed wywłaszcze-
niem. Czy ustawa, której projekt rozpatrujemy, gwa-
rantuje takie właśnie skuteczne odszkodowania?
Odpowiedź oczywiście brzmi „nie”. W przedłożonym
projekcie proponuje się przecież przyznanie dział-
kowcom jedynie odszkodowań za nasadzenia i obiek-
ty. W praktyce oznacza to, że za działkę, na której
jego rodzina gospodarowała od pokoleń, zaintereso-
wany dostanie parę groszy i przysłowiowy krzyżyk
na drogę, bo tam, gdzie rządzi nieprzychylny dział-
kowcom samorząd, na wskazanie działki zastępczej
nie powinien liczyć. Zapowiedziane w trakcie prac
komisyjnych zapisy w ustawie, że wywłaszczeni będą
mieli pierwszeństwo w pozyskiwaniu nowych ogro-
dów działkowych, to zwykłe mydlenie oczu. Podkre-
ślam: normę art. 21 ust. 2 konstytucji wypełniliby-
śmy, tylko i wyłącznie ustawowo gwarantując dział-
kowcom przyznanie terenów zastępczych.
Wysoka Izbo! Ustawa proponowana przez Komi-
sję Infrastruktury jest sprzeczna z ustawą zasadni-
czą w jeszcze jednym miejscu. Proszę zauważyć, że
nowelizując specustawę, wprowadziliśmy zróżnico-
wanie sytuacji prawnej działkowców i ich związku ze
względu na cel, dla którego realizacji następuje likwi-
dacja ogrodu działkowego. Odszkodowania i tereny
zastępcze przysługiwały jedynie w przypadku wy-
właszczenia na cele inne niż inwestycje drogowe. Nie
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
46 w zakresie dróg publicznych
Poseł Grzegorz Pisalski
trzeba być prawnikiem konstytucjonalistą, by do-
strzec, że było to ewidentne naruszenie normy art. 64
ust. 2 konstytucji. Przypominam, iż stanowi ona, iż:
„Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dzie-
dziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie
prawnej”. Jeśli zatem, szanowni państwo, odrzucimy
zawarty we wniosku mniejszości alternatywny tekst
ustawy, to tego naruszenia konstytucji nie usuniemy
do końca, prawo do terenów zastępczych bowiem
wciąż będzie przysługiwać działkowcom jedynie
wówczas, gdy ich działki nie zostały wywłaszczone
pod budowę nowych dróg.
Panie Posłanki! Panowie Posłowie! W tej Izbie już
tysiące razy padały deklaracje o konieczności popra-
wy sytuacji seniorów, niepełnosprawnych, bezrobot-
nych. Decydując o ostatecznym kształcie tej ustawy,
weźcie więc pod uwagę, że ponad połowa polskich
działkowców to emeryci, renciści i osoby bezrobotne.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Proszę państwa, przystępujemy do pytań.
W tej chwili jest 20 osób zapisanych.
Czy są jeszcze zgłoszenia?
21. Nie ma dalszych zgłoszeń.
Zamykam listę.
Z uwagi na poważne opóźnienie ustalam czas py-
tania na 1 minutę.
Proszę bardzo, pan poseł Zenon Durka, Platforma
Obywatelska.
Poseł Zenon Durka:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa krótkie
pytania do przedstawicieli rządu, mianowicie: Jaka
jest skala problemu, to znaczy, ilu działkowców obej-
mie nowelizacja? I jaka jest przewidywana kwota od-
szkodowań w roku 2009? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Wiesław Szczepański, Lewica.
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Podczas posiedzenia Komisji Infrastruktury zwróci-
łem się do pana z zapytaniem odnośnie do tego, jaka
jest skala ewentualnych wywłaszczeń ogrodów dział-
kowych pod drogi państwowe. I z otrzymanej od pana
odpowiedzi wynika, że w roku bieżącym według sta-
nu na dzisiaj wywłaszczenia, których ma dokonać
generalna dyrekcja, to jest pół hektara. W związku
z tym mam pytanie, o jaką skalę rząd dzisiaj bije
pianę, że nie chce zgodzić się na te poprawki. Chodzi
po prostu o pół hektara wywłaszczonych ogrodów
działkowych.
Rozumiem, panie ministrze, bo nie odpowiedział
mi pan na pytanie, że cały problem leży w gestii sa-
morządu, a więc znowelizowana ustawa de facto bę-
dzie pozwalała prezydentom, burmistrzom i wójtom,
powiedzmy, na likwidowanie ogródków działkowych.
Dzisiaj stroną de facto nie jest Skarb Państwa.
I pytanie: Dlaczego rząd nie chce się zgodzić? I dru-
gie pytanie: Dlaczego rząd w pierwszej ustawie, w lipcu
2008 r., nie zgłosił tej poprawki, czyli nie widział pro-
blemu? Dlaczego akurat tę poprawkę zgłaszali posło-
wie, a nie rząd? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Pan poseł Tadeusz Motowidło, Lewica.
Poseł Tadeusz Motowidło:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Cóż takiego zrobili działkowcy, że co
koalicja, to powrót do ustawy o rodzinnych ogrodach
działkowych? Cóż oni takiego zrobili? Przecież oni,
pracując przez tyle lat, dali Polsce to, co mieli najlep-
szego: pracę, zaangażowanie, nie patrząc na czas
i płacę. Mają jakiś dorobek swego życia i za każdym
razem przez ostatnie dwie kadencje wracamy do tej
ustawy. Ta koalicja już drugi raz zajmuje się tą usta-
wą i drugi raz chce w tej ustawie mocno ograniczyć
swobodę tych ludzi.
Dlatego też nasuwa się jedno podstawowe pyta-
nie. Panie ministrze, czy to już naprawdę ostatni raz
wracacie do tej ustawy? (Dzwonek) Dajcie spokój tym
ludziom, bo oni zasługują na to, aby spędzać tam
ostatnie swoje chwile w spokoju. Oni chcą spokoju.
O to proszę i o odpowiedź na to pytanie. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Witold Klepacz, Lewica.
Poseł Witold Klepacz:
Dziękują bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
To bardzo ważna nowelizacja. Przebieg prac nad tą
nowelizacją śledzi całe środowisko polskich działkow-
ców, dlatego też w imieniu tych ludzi zadaję następu-
jące pytania.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych
Poseł Witold Klepacz
Dlaczego rząd nie wyraża zgody na wyznaczenie
terenów zamiennych za tereny ogródków działko-
wych wywłaszczone pod budowę nowych dróg? Dla-
czego tysiące ludzi, którzy dysponowali ogródkami,
traktując to jako sposób spędzenia wolnego czasu
i pewien sposób na godne życia, mają być pozbawieni
tej możliwości i resztę życia mają spędzić w poczuciu
krzywdy? Czy pan minister wie, w jakim procencie
właścicielem ziemi zajmowanej przez ogródki dział-
kowe jest Polski Związek Działkowców? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Tadeusz Arkit, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Bardzo krótkie pytanie do posła sprawozdawcy. Py-
tanie dotyczy sytuacji, gdyby została przyjęta po-
prawka, którą państwo zgłaszacie. Załóżmy, że grunt
na urządzenie zastępczego ogrodu zostanie komuś
przyznany bardzo daleko i że z różnych przyczyn od-
mówi? Czy wówczas przewidujecie państwo, że w przy-
padku odmowy nastąpi możliwość rekompensaty fi-
nansowej za grunt? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pani posłanka Bożena Kotkowska, posłanka nie-
zrzeszona.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W pismach kierowanych do posłów przez różne ogniwa
Polskiego Związku Działkowców oraz indywidualnych
działkowiczów wskazuje się, że po przyjęciu ustawy
w brzmieniu proponowanym przez komisję uprawnie-
nia wywłaszczonych użytkowników działek tak jak
dotąd będą zależeć od rodzaju inwestycji, z której po-
wodu utracili swoje ogródki. Jeśli będzie to szkoła, to
oprócz odszkodowań za nasadzenia, altanki dostaną
działki zastępcze, bo likwidacja ogrodu będzie odby-
wać się w trybie ustawy o rodzinnych ogrodach dział-
kowych. Jeśli zaś będzie to droga, to będą musieli
zadowolić się jedynie odszkodowaniem.
Panie pośle sprawozdawco, prawda to czy fałsz?
Czy prawdziwa jest opinia, że od rodzaju inwestycji
47
zależeć też będzie sposób naliczania odszkodowań
dla działkowców za infrastrukturę ogrodową w przy-
padku likwidacji ogrodów zlokalizowanych na tre-
nach będących w wieczystej dzierżawie związku, że
w przypadku likwidacji dokonywanej w trybie specu-
stawy przy ustalaniu wysokości odszkodowania bę-
dzie odliczana amortyzacja pozostawionych budowli
i urządzeń? (Dzwonek) I jeszcze ostatnie pytanie:
Dlaczego, panie ministrze, tak nie lubicie działkow-
ców? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Pani posłanka Stanisława Prządka, Lewica.
Poseł Stanisława Prządka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Dla większości działkowców posiadanie działki ma
zasadnicze znaczenie gospodarcze, bowiem zadbana
i dobrze uprawiana działka jest dużym wkładem do
budżetu domowego, zwłaszcza emerytów i rencistów,
a także osób o najniższych dochodach. Jest to także
miejsce, gdzie działkowcy spędzają kilka miesięcy
w roku, łącząc pracę z wypoczynkiem.
Proszę, panie ministrze, o odpowiedź na pytanie,
jakie rozwiązania proponuje rząd dla ponad 99%
działkowców, którzy nie posiadają ograniczonego
prawa użytkowania w rozumieniu art. 244 § 1 Ko-
deksu cywilnego, lecz są jedynie użytkownikami
działek i posiadają tzw. prawo obligacyjne (Dzwonek),
ale których prawa w razie likwidacji ogrodu działko-
wego na potrzeby budowy dróg nie są chronione przez
zapisy ustawy, nie warunkują im udziału w postępo-
waniu wywłaszczeniowym oraz prawa do odszkodo-
wania i uzyskania terenu zastępczego. Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Krzysztof Matyjaszczyk, Lewica.
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pyta-
nia, pierwsze do przedstawicieli rządu: Czy rząd
nadal podtrzymuje stanowisko, że szczególny cha-
rakter dysponowania terenem, bo przecież działkow-
cy nie są właścicielami działek, nie wymaga szcze-
gólnych zapisów ustawowych gwarantowanych do
niedawna przez ustawę o rodzinnych ogrodach dział-
kowych? Czy nadal chcecie wysyłać działkowców do
sądów, by tam dochodzili swoich słusznych praw?
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
48 w zakresie dróg publicznych
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk
Drugie pytanie mam do posła sprawozdawcy, do
posła Janusza Piechocińskiego. Czyżby wniosek zgło-
szony przez pana, panie pośle, którego sami dział-
kowcy nazwali największym hamulcowym w przy-
wróceniu działkowcom dotychczasowych zasad re-
kompensowania utraconych działek, w tym prawa do
terenów zamiennych, był przejawem wyrzutów su-
mienia, czy też czystą hipokryzją? Bo przecież i pan,
i pana koledzy...
(Poseł Janusz Piechociński: Panie marszałku,
tego naprawdę nie daje się słuchać. Panie pośle!)
...mogliście już dawno w podkomisjach i w Komi-
sji Infrastruktury poprzeć projekt Lewicy, który za-
równo umożliwiał szybkie realizowanie inwestycji,
jak i zapewniał działkowcom godziwe odszkodowa-
nie. Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Janusz Piechociński: Tu już przesadzili-
ście, towarzyszu.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, ale ja naprawdę nie mogę ingerować.
Przepraszam, że pan się irytuje, ale proszę nie do
mnie kierować te pretensje.
Proszę bardzo, pan poseł Mirosław Pawlak, Pol-
skie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Mam cztery pytania. Pierwsze: Czym rząd
uzasadnia zarzut naruszenia art. 31 ust. 3 Konsty-
tucji RP? To jest druk nr 1171. Pytanie drugie: Czy
w stosunku do każdego z działkowców mają zastoso-
wanie przepisy o ochronie własności? Pytanie trze-
cie: Czy tzw. specustawa drogowa w równej mierze
będzie miała zastosowanie do wszystkich podmiotów,
których posiadanie ich zdaniem zostanie naruszone?
I ostatnie pytanie: Czy wobec tak drażliwego proble-
mu, ale i wobec potrzeby pilnego uregulowania tego
nie byłoby wskazane zwrócenie się do Sądu Najwyż-
szego z prośbą o opinię, tak aby już we wstępnej fazie
nie popełnić błędu naruszenia prawa? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Nie ma pana posła, tak?
(Poseł Krzysztof Gadowski: Nie ma.)
To w takim razie pan poseł Stanisław Stec,
Lewica.
(Poseł Krzysztof Gadowski: Też nie ma.)
Też nie ma.
Pan poseł Krzysztof Gadowski, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Krzysztof Gadowski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Myślę, że to ważna korekta tej ustawy, tak bardzo
potrzebna działkowcom. Wszyscy przedmówcy zga-
dzają się, że należało dokonać tej korekty, i dobrze,
że dokonujemy jej w tym czasie. W ostatnim okresie
trafiają do nas różne pisma z każdej ze stron, z róż-
nych zarządów działkowców. To dobrze, że osoby,
które czują się pokrzywdzone, zaczynają interwenio-
wać, pisać i upominać się.
Chciałbym spytać pana ministra, po pierwsze, ile
było do tej pory, po wejściu w życie tej specustawy
z 10 września 2008 r., takich przypadków, w których
doszło do wywłaszczenia działkowców bez odszkodo-
wania. Czy państwo, kiedy odszkodowanie zostało
przyznane, płaciliście je czy nie?
Po drugie, mam pytanie do pana posła sprawoz-
dawcy. Panie pośle, być może propozycja dotycząca
złożenia wniosku o ewentualne wskazanie tej działki
zastępczej jest dobra, ale chciałbym spytać, jak długo
trwa proces przekazywania tej działki w zamian za
działkę wywłaszczoną. (Dzwonek) Jak długo dział-
kowcy będą czekać na przyznane w ramach zastęp-
stwa działkę, ogródek, które będą mogli pielęgnować,
na których będą mogli również wypoczywać? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Romuald Ajchler, Lewica.
Poseł Romuald Ajchler:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż
Lewica – mówię to do pana posła sprawozdawcy
– chce państwu umożliwić przyjęcie tej ustawy i chce
zagłosować za przyjęciem tej ustawy, która jest szcze-
gólna, bo tryb wywłaszczania, który przewiduje, jest
szczególny. Jednakże szczególne zasady nie mogą
stanowić zaboru majątku. Proszę państwa, na to Le-
wica się nigdy nie zgodzi i z tego musicie zdawać so-
bie sprawę, tak Platforma Obywatelska, jak i Polskie
Stronnictwo Ludowe. Słyszałem wystąpienie pana
posła sprawozdawcy i odnoszę wrażenie, że podążacie
państwo w innym kierunku.
Wysoka Izbo, nie może być tak, że dzisiaj na podsta-
wie tej ustawy – czego się bardzo obawiam – nastąpi
wywłaszczenie ogrodów działkowych, gdyż prezydent
zaproponuje jakiś przebieg drogi, taki czy inny, a za
chwilę zmieni plany i powstanie tam super- czy hiper-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych
Poseł Romuald Ajchler
market. Nie ma takiej gwarancji i ta ustawa też nie
gwarantuje tego, że tak się nie może stać. (Dzwonek)
Już kończę, panie marszałku.
Niedawno rozpatrywaliśmy ustawę o odrolnieniu
i wtedy przedstawiciele samorządu mówili, iż w mia-
stach gruntów jest dosyć, że ustawa jest niepotrzeb-
na, pytali, po co nad nią procedujemy. Rozpatrywa-
liśmy to weto, dając samorządom możliwości i szanse
w kwestii gruntów. Tak więc dzisiaj samorząd nie
powinien mieć problemów z tym, aby zapewnić grun-
ty zastępcze. Nie rozumiem tego. Jeżeli chcecie pań-
stwo szybko budować drogi i autostrady – na czym
zależy także Lewicy – to skorzystajcie z tej poprawki,
którą wniosła Lewica. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jacek Falfus, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jacek Falfus:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawo do odszko-
dowań z tytułu wywłaszczenia gruntów pod budowę
drogi winno dotyczyć w równym stopniu użytkowni-
ków ogródków działkowych, którzy z różnych powo-
dów nie należą do Polskiego Związku Działkowców.
Ważne jest zatem określenie trybu wywłaszczeń oraz
wysokości odszkodowań ekwiwalentnych w stosunku
do wywłaszczonego dobra związanego z nasadzenia-
mi, różnego rodzaju instalacjami czy też z budową
różnych obiektów. Co w przyszłości będzie czynił
rząd w celu zrównania w prawach do odszkodowań
działkowców, którzy nie należą do Polskiego Związku
Działkowców, posiadających np. ograniczone prawo
własności, z członkami, którzy należą do Polskiego
Związku Działkowców? Wydaje się, że ci drudzy mają
lepszą sytuację prawną. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Stanisław Stec, Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze!
Działkowcy są za tym, żeby w naszym kraju budować
autostrady, żeby budować drogi, bo sytuacja panująca
w tym zakresie jest tragiczna. Niemniej jednak chcą,
aby zgodnie z ustawą o rodzinnych ogrodach działko-
wych traktować ich bardzo poważnie jako partnerów
i oczekują, że w przypadkach, gdy następują wywłasz-
czenia gruntów pod budowę dróg czy autostrad, będą
49
mogli otrzymać pełne należne odszkodowanie z tytu-
łu utraty swoich altan, drzewostanów i terenów ogro-
dów działkowych. Czy w związku z tym rząd chce to
zapewnić? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Wysoka Izbo, z przyjemnością komunikuję, że
w tej chwili naszym obradom przysłuchuje się dele-
gacja Węgiersko-Polskiej Grupy Parlamentarnej,
której przewodniczy były wieloletni ambasadorem
Republiki Węgierskiej w Polsce pan Gábor Hárs. (Ze-
brani wstają, oklaski)
Pragnę w imieniu pań posłanek i panów posłów
serdecznie panów powitać i życzyć przyjemnego po-
bytu w naszym kraju. (Oklaski)
Pan poseł Stanisław Kalemba, Polskie Stronnic-
two Ludowe.
Poseł Stanisław Kalemba:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panie Ambasadorze! 8 lipca 2005 r. Sejm uchwalił
ustawę o rodzinnych ogrodach działkowych. W tym
przypadku udzielono pełnego poparcia. Klub Polskie-
go Stronnictwa Ludowego głosował tutaj jednomyśl-
nie. W tej ustawie, zdaniem klubu, prawidłowo zosta-
ły uregulowane sprawy utraconego majątku, a także
terenów zamiennych. Panie ministrze, skoro spra-
wozdanie rozwiązuje część tej sprawy, nasadzeń, bu-
dynków działkowców Polskiego Związku Działkow-
ców, czy nie należałoby też uregulować kwestii tere-
nów zamiennych, czyli tego drugiego elementu? Do-
tyczy to przecież setek tysięcy rodzin, które oprócz
skromnego mieszkania mają te 300 m. Zostały popeł-
nione błędy, wadliwość zapisów została stwierdzona
przez Biuro Analiz Sejmowych. Panie ministrze, jest
prośba, żeby to zweryfikować i powrócić do pierwot-
nych zapisów. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Andrzej Adamczyk, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Andrzej Adamczyk:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Amba-
sadorze! Panie i Panowie Posłowie! Wyłączenie części
artykułów ustawy o rodzinnych ogrodach działko-
wych, jakiego dokonano w tzw. specustawie, odbyło
się na pewno z krzywdą dla działkowiczów. Uniemoż-
liwienie wypłacenia odszkodowania za naniesienia
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
50 w zakresie dróg publicznych
Poseł Andrzej Adamczyk
i nasadzenia jest kwestią, którą należy poprawić. To
nie budzi sporów. Wydaje się, że te odszkodowania
jak najbardziej należą się działkowiczom i zarządom
ogrodów działkowych.
Pojawił się tutaj pomysł, aby wprowadzić zapis
umożliwiający przyznanie zamiennych ogrodów
działkowych. Jest to bardzo ciekawa propozycja. Nie-
mniej jednak w związku z tym zwracam się do rządu
z pytaniem, czy ta propozycja nie wprowadzi dużej
dysproporcji pomiędzy właścicielami wywłaszcza-
nych pod budowę autostrad i działkowiczami a zarzą-
dami ogrodów działkowych. Oto bowiem właściciele
nieruchomości mogą liczyć tylko i wyłącznie na re-
kompensatę finansową. (Dzwonek) Czy w przypadku
wprowadzenia takich zapisów dotyczących zamien-
nych ogrodów działkowych następni w kolejności nie
będą właściciele nieruchomości, którzy zażądają
– wydaje mi się, że słusznie – zamiennych terenów za
te zajęte pod budowę dróg i autostrad? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pani posłanka Maria Nowak, Prawo i Sprawie-
dliwość.
(Poseł Andrzej Adamczyk: Pani posłanka jest na
posiedzeniu komisji.)
Rozumiem.
W takim razie pani posłanka Barbara Bartuś,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Barbara Bartuś:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Omawiane tutaj w tym momencie zmiany dotyczące
tzw. specustawy są wprowadzane w takim bardzo
ograniczonym zakresie. Padło wiele pytań meryto-
rycznych odnośnie do tych zmian. Chciałabym wobec
tego zadać pytanie natury bardziej ogólnej. Żeby bu-
dować drogi, po pierwsze, trzeba stworzyć dobre prze-
pisy, które to umożliwią, ale, po drugie, konieczne są
pieniądze. Mam pytanie do rządu. Czy rząd planuje
zmiany w zasadach finansowania budowy, remontów
dróg? Szczególnie chodzi mi o drogi powiatowe. Stan
naszych polskich dróg jest tragiczny, a jeżeli chodzi
o pieniądze, które posiadają i mogą na to przeznaczyć
samorządy, głównie powiaty, to według wyliczeń wy-
nika, że aby wyremontować posiadane w zarządzie
własnym drogi, potrzeba im kilkadziesiąt lat. (Dzwo-
nek) Tego nie jesteśmy w stanie zrobić. Czy rząd ma
jakiś pomysł na to, jak można pomóc samorządom
w przebudowie dróg, które zostały oddane im w za-
rząd? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Słuszne jest stwierdzenie, że dla osiągnięcia celu
w postaci sprawnego i szybkiego zrealizowania inwe-
stycji w zakresie dróg publicznych konieczne jest
pominięcie długotrwałej procedury przewidzianej
przepisami ustawy z 2005 r. Nie można jednak zgo-
dzić się ze wszystkimi tezami zawartymi w stanowi-
sku rządu wobec poselskiego projektu omawianej
ustawy. Stąd moje pytania do pana ministra.
Dlaczego rząd uważa, że wysuwany w uzasadnie-
niu do projektu ustawy argument dotyczący pozba-
wienia działkowców praw nabytych jest nieuzasad-
niony? Dlaczego rząd jest zdania, że wyłączenie sto-
sowania mechanizmu zapewnienia nieruchomości
zamiennej oraz odtwarzania ogrodów działkowych
nie godzi w zasadę ochrony praw nabytych? Dlaczego
rząd nie chce zapewnić prawnej możliwości otrzyma-
nia nieruchomości zastępczej za przejęty ogród dział-
kowy? Czy jest moralnie uzasadniony tryb przejmo-
wania ogrodów działkowych bez oferty dotyczącej
terenów zamiennych? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł jeszcze zadaje pytanie, tak? To proszę
bardzo. Tak czy nie?
(Poseł Adam Gawęda: Tak.)
Proszę bardzo, pan poseł Adam Gawęda.
Poseł Adam Gawęda:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Celem projekto-
wanej ustawy jest uregulowanie spraw związanych
z procesem wypłaty odszkodowań za mienie będące
na terenie nieruchomości stanowiących rodzinne
ogrody działkowe przejmowane na rzecz realizacji
zadań z zakresu inwestycji drogowych. Ułatwienie
tego procesu przygotowania i budowy dróg publicz-
nych jest ze wszech miar uzasadnione, ale nie może
ograniczać praw własności. Stąd moje pytania.
Czy ten projekt uwzględnia w równy sposób inte-
resy prywatne obywateli? Czy rząd uwzględnia moż-
liwość wskazania terenów zastępczych, innej lokali-
zacji takich działek? Czy projektowana ustawa za-
pewnia właściwą ochronę mienia, w tym wypłatę
odszkodowań zarówno członkom rodzinnych ogro-
dów działkowych, jak i pozostałym obywatelom bę-
dącym właścicielami działek i ogrodów prywatnych?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu
w Ministerstwie Infrastruktury pana Zbigniewa
Rapciaka.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Infrastruktury
Zbigniew Rapciak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W 2003 r., kiedy
po raz pierwszy pojawiła się perspektywa dużych,
poważnych środków na rozwój infrastruktury drogo-
wej, wszyscy zorientowaliśmy się, że w istniejącym
porządku prawnym nie będziemy w stanie zrealizo-
wać dróg, infrastruktury komunikacyjnej. Wtedy,
z inicjatywy wicepremiera, byłego ministra infra-
struktury, rozpoczęto prace nad specustawą, która
była dotychczas tylko dwukrotnie nowelizowana. To
świadczy o tym, że jest to akt prawny dobrze przygo-
towany, który pomaga realizować inwestycje.
Dzisiaj naszym podstawowym zadaniem jest zre-
alizowanie rządowego programu budowy dróg krajo-
wych, który został przyjęty we wrześniu 2007 r. Jego
wartość w kwotach zapisanych w tym programie
opiewa na 121 mld zł. Nie muszę mówić o tym, że
musimy wybudować 1 tys. km autostrad, 3 tys. km
dróg ekspresowych, 50 obwodnic. Dlatego też sukce-
sywnie modernizujemy prawo. Między innymi w tym
roku zostały zmienione pewne zapisy, które pozwalają
z jednej strony szybciej i sprawniej budować, a z drugiej
strony doprowadzić do tego, że wszyscy, którzy tracą
możliwość użytkowania czy tracą własność, tracą po-
siadanie nieruchomości na cel publiczny – to jest bar-
dzo ważna sprawa, na cel publiczny, jakim jest budowa
drogi – będą traktowani w taki sam sposób.
Sytuacja po zmianach jest dzisiaj taka, że rzeczy-
wiście tak jest. Do lipcowej zmiany sytuacja była na-
stępująca. Muszę naprędce podać przykład. Zmiany,
o które wnosi dzisiaj część posłów, doprowadziłyby,
jeżeli byłyby zaakceptowane, do takiej sytuacji: oto
jeden człowiek ma nieruchomość, siedlisko, budynek
mieszkalny i przez ten obszar będzie budowana dro-
ga, w związku z tym, zgodnie z ustawą, ma on 4 mie-
siące na opróżnienie tego budynku, dostaje odszkodo-
wanie i na tym cała procedura się kończy. Jeżeli ten
sam człowiek ma jeszcze pole, sad, to postępowanie
przebiega dokładnie tak samo. Też trwa 4 miesiące,
biegli wyceniają wartość, dostaje pieniądze i drogowcy
mogą realizować budowę. Jeżeli natomiast ten czło-
wiek ma kilka metrów ogrodu działkowego, który
podlega ustawie o rodzinnych ogrodach działkowych,
to musiałby dostać odszkodowanie – to ma zapewnio-
ne – ale inwestor musiałby jeszcze szukać działki, na
której te ogrody mogłyby być odtworzone. Oczywiście
51
dotyczyłoby to tylko i wyłącznie tych osób, których
nieruchomości podlegałyby prawu o rodzinnych ogro-
dach działkowych. Specustawa, która została jedno-
głośnie – powtórzę: jednogłośnie – przyjęta przez
Sejm w lipcu ubiegłego roku, doprowadziła do tego,
że w naszym odczuciu jest porządek.
Myślę, że pytania, które zostały zadane, można
byłoby podzielić na kilka grup i odpowiedzieć na nie
w następujący sposób.
Skala problemu. Ustawa weszła w życie 10 wrze-
śnia ub. r. Mogę powiedzieć, że aktualnie toczą się
trzy postępowania. Dotyczy to generalnej dyrekcji.
Ile takich postępowań będzie, trudno jeszcze powie-
dzieć, z tego względu, że jeszcze nie wystąpiono
o wszystkie decyzje związane z realizacją programu.
Oczywiście dotyczy to strony rządowej. Jeżeli nato-
miast jest potrzebna paniom posłankom i panom
posłom informacja o tym, ile takich sytuacji zdarzy-
ło się w samorządach, to na to pytanie w tym momen-
cie nie umiem odpowiedzieć. Aby można było uzyskać
odpowiedź na to pytanie, trzeba po prostu zwrócić
się do samorządów, co na pewno będzie trwało.
Sprawa następna. Ogromna ilość pytań dotyczyła
słusznego odszkodowania, uzyskania kwot rozlicze-
nia. Wszystkie te problemy jasno reguluje ustawa
o gospodarce nieruchomościami. Natomiast zmiana
czy uzupełnienie, które wnosi Komisja Infrastruktu-
ry, już absolutnie wszystko precyzuje. Wydawało nam
się, że to jest jasne, ale być może rzeczywiście nie
należy dopuścić do sytuacji, że gdzieś jacyś urzędni-
cy jeszcze coś interpretują. Ta ustawa jasno ucina
sprawę i określa, że każdy dostaje odszkodowanie
wypłacone na tych samych zasadach. W związku z tym
nie może być takiej sytuacji, że jakiejś osobie, która ma
ogródek działkowy, pewną infrastrukturę, np. w posta-
ci altanki, jakieś krzewy, zadrzewienie, nie zostanie
wypłacone odszkodowanie chociażby z tego tytułu,
że ma np. jakiś inny tytuł prawny czy jakąś umowę.
Za wszystkie utracone składniki majątkowe, zgodnie
z ustawą o gospodarce nieruchomościami, zostaną wy-
płacone odszkodowania.
W związku z tym można powiedzieć, że wszystkie
postulaty, które wnosi Wysoka Izba, w zasadzie są
skonsumowane. Może poza jednym, czyli poza obo-
wiązkiem przyznania terenu zamiennego. Natomiast
– o czym trzeba pamiętać – ta sama ustawa o gospo-
darce nieruchomościami taką sytuację przewidziała
i tu jest po prostu dobrowolność. Według tej ustawy
tereny zamienne mogą być oczywiście przyznane i to
może funkcjonować, natomiast absolutnie nie chce-
my dopuścić do takiej sytuacji, żeby była to rzecz
obligatoryjna. Tu będzie ogromna masa problemów.
Myślę, że bardzo trudno byłoby je wszystkie skatalo-
gować i prawnie usystematyzować. Ogród działkowy
to musi być 50 działek. Wyobraźmy sobie – takie rze-
czy pewnie mogą się zdarzyć – że ogród składa się
z 52 działek. Na drogę potrzebujemy 5 działek i zo-
staje 47. W związku z tym to już nie jest ogród. Żeby
odtworzyć ogród, musielibyśmy zorganizować nie te
3 działki, tylko nowe tereny dla utworzenia 50 no-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
52 w zakresie dróg publicznych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Infrastruktury Zbigniew Rapciak
wych działek. W związku z tym to jest problem zde-
cydowanie szerszy.
Była też poruszona sprawa przekazywania nieru-
chomości bezpłatnie przez samorządy. Tu Trybunał
Konstytucyjny bardzo jasno i zdecydowanie powie-
dział, że takie postępowanie jest niekonstytucyjne.
Zresztą pan poseł sprawozdawca, pan poseł Janusz
Piechociński, wiele kwestii nam tu zacytował.
Jeden z ostatnich głosów, czyli głos pana posła
Adamczyka – nie widzę go, wyszedł – dotyczył nie-
zmiernie ważnej kwestii. Chodziło o to, że jeśli przy-
sługują tereny zamienne za działkę, to dlaczego nie
za willę, która stoi na działce. Oczywiście można by
to było tak szeroko rozwijać.
Padło jeszcze jedno bardzo istotne pytanie. Cho-
dzi o to, że droga jest celem publicznym, ale plany
mogą się zmienić i nie będzie drogi, tylko powstanie
hipermarket. Z tej samej ustawy o gospodarce nieru-
chomościami bardzo jasno i precyzyjnie wynika, że
jeżeli działka zostanie wywłaszczona na cel publicz-
ny, a ten cel nie zostanie osiągnięty, to musi być ona
zwrócona. W związku z tym nie ma prawnej możli-
wości, żeby w taki niestosowny sposób uzyskiwać
nieruchomości w celu wybudowania czegoś innego
niż droga.
Myślę, że na większość pytań pań posłanek i pa-
nów posłów odpowiedziałem. Dziękuję uprzejmie.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Wiem, wiem, oczywiście, przewidywałem.
Pan poseł sprawozdawca Janusz Piechociński.
Proszę bardzo, panie przewodniczący.
Poseł Janusz Piechociński:
Dziękuję za tę debatę, bo myślę, że oddaliśmy
wiernie przebieg posiedzeń podkomisji i komisji.
Padło tu kilka uwag. Pan poseł jest bardzo dobrze
zorientowany. Czy pan pisze te protesty, że pan wie,
jakie tam są teksty pod moim adresem, panie pośle
– wielki hamulcowy? Od razu odpowiadam, bo bar-
dzo delikatnie i oględnie informowałem o tym na
początku swojego sprawozdania. Przypomnę, że ko-
misja została powołana w grudniu, także w grudniu,
przed świętami, był werdykt trybunału. Jego pisem-
ne uzasadnienie pojawiło się później, m.in. stąd rząd
potrzebował czasu, żeby w dniu 19 stycznia wyrazić
swoją opinię na piśmie. Opinia na piśmie wpłynęła
do marszałka Sejmu w następnym tygodniu. Przy-
pominam, że to był tydzień, który kończył okres po-
siedzeń sejmowych i mieliśmy dwa tygodnie zimo-
wych wakacji. Nie wiem, jak pan poseł Matyjaszczyk,
który tutaj cytuje niektórych działaczy, którzy chcą
wprowadzić sprawę ogródków działkowych do komi-
tetów wyborczych, a nie rozwiązać problem, ale ja nie
tylko nie byłem wielkim hamulcowym, ale całe dwa
tygodnie spędziłem w Sejmie, spotykając się z praw-
nikami, z konstytucjonalistami, czytając uzasadnie-
nie, a także przygotowując wnioski z drugiego czy-
tania Prawa telekomunikacyjnego. Informuję pana
posła, że nie byłem wielkim hamulcowym, komisja też
nie. W pierwszym wolnym terminie po zimowej prze-
rwie parlamentarnej komisja się zebrała i procedo-
waliśmy, a w czasie prac podkomisji jako przewodni-
czący, bo taka jest moja rola, szukałem przestrzeni,
w której, przy negatywnej opinii rządu, można było
wykorzystać dorobek także pana posła jako inicjato-
ra – wpłynęły dwa projekty poselskie, nad którymi
pracowaliśmy – żeby ta praca nie poszła na marne.
Udało nam się doprowadzić do spotkania podkomisji,
która pracowała nad projektem specustawy w części
dotyczącej ogrodów działkowych, z panem ministrem
Grabarczykiem.
Chciałbym bardzo mocno podkreślić, że rolą posła
sprawozdawcy, która jest zapisana w regulaminie
Sejmu – staram się dotrzymywać złożonej przysięgi,
ale także być wierny materii, słowu i literze regula-
minu Sejmu – jest, po pierwsze, organizować dobrze
pracę podkomisji, po drugie, szukać maksymalnego
kompromisu, i to tak, aby stanowione prawo w pełni
oddawało intencje wnioskodawców, a jednocześnie
nie było sprzeczne z innymi ustawami, a szczególnie
z konstytucją, ponadto tworzyć klimat do tego, aby
nie był to bój polityczny. Myślę, że w dzisiejszym spra-
wozdaniu z przebiegu prac przedstawiłem maksy-
malnie szeroko pole wyboru, przed którym stoi Wy-
soka Izba. Była deklaracja ze strony przywódców
Polskiego Związku Działkowców, którzy spodziewali
się, że już w grudniu, w czasie pierwszego czytania,
projekt zostanie przyjęty. Takie też były wnioski czę-
ści posłów wnioskodawców, bo pozornie wydawało
się, że sprawa jest łatwa. Pewnie gdyby nie orzeczenie
Trybunału Konstytucyjnego, chodzi o werdykt w spra-
wie miasto Wrocław – ogrody działkowe, to przy
pierwszym słowie niepopartym decyzją całej Izby,
całego rządu, ale tylko głosem reprezentanta resortu
infrastruktury, pewnie poszlibyśmy tym tropem.
Dzisiaj widzimy, jakie są zależności, jaka jest materia
konstytucyjna w tym zakresie. W związku z tym
przypominam, że klub upoważnił mnie do zabrania
głosu w dyskusji klubowej. Przedstawiłem pomysł
i widzenie tego typu problemu przez Polskie Stron-
nictwo Ludowe, które było współautorem ustawy
o ogrodach działkowych, zawierającej uprawnienia,
które wówczas świadomie dla tej grupy polskiego
społeczeństwa wpisaliśmy.
Na zakończenie jeszcze jedna uwaga. Specustawa
obowiązuje. Jak słusznie stwierdził i jeszcze raz dobit-
nie wskazywał pan minister Rapciak, w ramach po-
działu kompetencji odpowiedzialny za procesy w bu-
downictwie drogowym, została przyjęta jednomyślnie.
My, parlamentarzyści, wychodząc naprzeciw rządowi
w zakresie usprawnienia procesów inwestycyjnych,
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji
w zakresie dróg publicznych
Poseł Janusz Piechociński
przegłosowaliśmy tę ustawę, to prawo żyje, jest ważne.
W stosunku do tego prawa nie tylko środowisko dział-
kowców, ale też część prawników, ale też rzecznik praw
obywatelskich zasygnalizowali określone kontrowersje
czy potrzebę pochylenia się nad tą materią. W mojej
ocenie – i mimo że Wielki Post sprzyja pokorze, panie
pośle, to mówię to z czystym sumieniem – kierowana
przeze mnie podkomisja i Komisja Infrastruktury nie
marnotrawiła czasu i w możliwie optymalnym termi-
nie prac sejmowych przedłożyła sprawozdanie. Stoimy
naprawdę przed poważnym dylematem, dlatego że każ-
de rozstrzygnięcie spośród tych, które były tutaj oma-
wiane, niesie ze sobą sugestię pod adresem Wysokiej
Izby kolejnych nowelizacji, na przykład w przypadku
gruntów wywłaszczanych na cel publiczny, kiedy to
własność gruntu jest jednoznaczna i powszechnie zna-
na. W przypadku tej materii może być tutaj skuteczne
zaskarżenie o niezachowanie konstytucyjnej zasady
równości wobec prawa różnych podmiotów w ramach
podobnego mechanizmu, jeśli chodzi o specustawę i wy-
właszczenie. W związku z tym w trakcie procedowania
nad tą ustawą i w podkomisji, i w komisji zwracałem
uwagę na to, że kluczowe jest to, abyśmy to prawo po-
prawiali, ale żebyśmy nie stworzyli sytuacji, w której
Trybunał Konstytucyjny stanie przed dramatycznym
wyzwaniem – a mówię to jako jeden z ojców, wniosko-
dawców tej noweli ustawy matki – albo będzie musiał
potwierdzić, że tego typu środowiska jak związki dział-
kowców mają w ramach specustawy pewne preferen-
cje, albo też mamy zastosować rozwiązania ogólne,
albo też specustawa drogowa łamie elementarne za-
sady zapisane w konstytucji. Ten wybór, a przede
wszystkim wyrok, który ogłosiłby trybunał, stając
przed tym wyborem, mógłby być zaskakujący i bardzo
niebezpieczny dla najważniejszych kwestii, a chodzi
przecież o to, żeby w Polsce skutecznie budować drogi,
licząc się z oporami społecznymi i konsekwencjami dla
społeczeństwa w wyniku tego procesu nieuchronnego
i bardzo potrzebnego, a przez nas wszystkich pożąda-
nego, także przez środowisko działkowców, Polski
Związek Działkowców czy struktury działkowe.
W związku z tym wnoszę do Wysokiej Izby o rozpa-
trzenie wniosku mniejszości oraz zgłoszonych popra-
wek w trakcie czytania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Jeszcze sprostowanie, pan poseł Matyjaszczyk.
Proszę bardzo.
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk:
Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Krótko, jeżeli
chodzi o wypowiedź pana ministra. Uważam, że moja
wypowiedź została źle zrozumiana z prostej przyczy-
53
ny. Jeżeli ktoś jest właścicielem, to dostając odszko-
dowanie, dostaje 100% kwoty za utracony teren. Je-
żeli działkowcy nie są właścicielami terenu, to dosta-
ją wdowi grosz wyłącznie za nasadzenia i ewentual-
nie zagospodarowanie działki, ale już nie mają środ-
ków na to, by uzyskać grunt, na którym mogliby
nadal zajmować się swoim ogrodem. Dlatego na tym
moim zdaniem polega to niezrozumienie, które do-
prowadza do kuriozalnej sytuacji, że dzisiaj…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, proszę nie polemizować. Dokonuje
pan sprostowania i koniec. Proszę nie polemizować.
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk:
Dobrze. Po prostu dzisiaj teren może być wywłasz-
czony pod drogę czy pod przedszkole i jedni działkow-
cy dostaną, a inni nie dostaną odszkodowania.
Zwracam się do posła sprawozdawcy. Panie pośle,
rzeczywiście w okresie Wielkiego Postu przyjmuję
ten pana apel dotyczący…
(Poseł Wiesław Woda: Jeszcze popiół.)
Tak, to w środę. Natomiast naprawdę odniosłem
wrażenie, że – wtedy kiedy brałem udział w pracach
tych komisji, chociaż nie jestem członkiem podkomi-
sji – prace mogły przebiegać szybciej, że posiedzenie
pierwszej podkomisji skończyło się, niestety, kłótnią
z działkowcami…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, zabieram panu głos, to jest całe wy-
stąpienie. Ta wypowiedź jest dłuższa niż pytanie,
które pan zadał. Proszę sprostować i kończyć.
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk:
Dlatego miałem prawo takie wrażenie odnieść.
Dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
To nie może być polemika, proszę pana, to ma być
krótkie sprostowanie.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten pro-
jekt do Komisji Infrastruktury w celu przedstawienia
sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
54 Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Go-
spodarki oraz Komisji Polityki Społecznej i Ro-
dziny o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie
ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (druki nr 1136 i 1751).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Tadeusza Tomaszewskiego.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca
Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Pa-
nie Ministrze! W dniu dzisiejszym Wysoka Izba ma
zaszczyt rozpatrzyć sprawozdanie Komisji Gospodar-
ki oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o komi-
syjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o spół-
dzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych in-
nych ustaw (druk nr 1136).
Zanim przejdę do omówienia poszczególnych za-
pisów zawartych w nowelizacji, pozwolę sobie na kil-
ka uwag wstępnych.
Po pierwsze, prace nad ustawą o ważnym segmen-
cie przedsiębiorczości społecznej, jakim są spółdziel-
nie socjalne, rozpoczęto w 2004 r. Kolejne działania
to ustawa z 2006 r., która została przyjęta. Następnie
podjęto prace nad nowelizacją tej ustawy w związku
z zapoznaniem się z doświadczeniami państw za-
chodnich, zwłaszcza Włoch, we wdrażaniu tego waż-
nego segmentu przedsiębiorczości społecznej, jakim
są właśnie spółdzielnie socjalne. W ramach Partner-
stwa na rzecz Rozwoju „Tu jest praca” we współpra-
cy z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego oraz Mi-
nisterstwem Pracy i Polityki Społecznej został przy-
gotowany wyjazd studyjny dla parlamentarzystów,
przedstawicieli resortów oraz działaczy lokalnych do
Trydentu, gdzie przyglądano się właśnie rozwiąza-
niom włoskim. Pod przewodnictwem kierownika
projektu pani prof. Ewy Leś uczestnicy wyjazdu stu-
dyjnego zawiązali tzw. Grupę Trydencką. Grupa ta,
uwzględniając doświadczenia włoskie, przystąpiła do
pracy nad przygotowaniem nowelizacji ustawy o spół-
dzielniach socjalnych. Pracowała stosowna podkomi-
sja powołana przez Komisję Polityki Społecznej
i Rodziny. 4 lipca 2007 r. został przyjęty stosowny
projekt przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny.
Niemniej jednak ze względu na zakończenie prac par-
lamentu poprzedniej kadencji ustawa nie została
uchwalona. W bieżącej kadencji Komisja Polityki
Społecznej i Rodziny powołała stałą podkomisję do
spraw współpracy z organizacjami pozarządowymi.
Na posiedzeniu podkomisji postanowiliśmy wrócić do
tematu i w związku z tym został przygotowany ko-
misyjny projekt nowelizacji ustawy, który w czerwcu
został przyjęty jako inicjatywa Komisji Polityki Spo-
łecznej i Rodziny. 5 listopada 2008 r. odbyło się pierw-
sze czytanie, zaś 2 grudnia 2008 r. z uwagi na istotę
problemu odbyło się wysłuchanie publiczne, w któ-
rym uczestniczyło 27 przedstawicieli organizacji po-
zarządowych, samorządowych i spółdzielni socjal-
nych. Od tamtego czasu odbyło się pięć posiedzeń
podkomisji, których efektem jest dzisiejsze sprawoz-
danie, sprawozdanie przyjęte przez Komisję Polityki
Społecznej i Rodziny oraz Komisję Gospodarki.
Warto zwrócić uwagę na to, że o potrzebie nowe-
lizacji tej ustawy mówi również dokument rządowy,
który został przyjęty 16 grudnia 2008 r. Ten doku-
ment to Krajowy Program „Zabezpieczenie społeczne
i integracja społeczna na lata 2008–2010”. W doku-
mencie czytamy m.in., że obecnie istnieje 149 spół-
dzielni socjalnych zrzeszających blisko 1000 osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym. W celu
zwiększenia dynamiki powstawania tych spółdzielni
przewiduje się w 2009 r. podjęcie działań mających
na celu nowelizację ustawy. Oczekiwane rozwiązania
to w większości rozwiązania, które są przedmiotem
dzisiejszego sprawozdania.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Art. 1 noweli-
zowanej ustawy w zmianie pierwszej podejmuje kilka
istotnych kwestii. Po pierwsze, zmienia proporcje
pomiędzy osobami zagrożonymi wykluczeniem spo-
łecznym a innymi osobami będącymi członkami spół-
dzielni ze stanu 80% do 20% obecnie na rzecz relacji
50% na 50% w projekcie omawianej ustawy. Dotyczy
to zarówno możliwości założenia spółdzielni, jak i jej
funkcjonowania. W obecnym stanie prawnym nie
tylko mamy do czynienia z proporcją 80% do 20%,
czyli 80% to były czy są osoby zagrożone wyklucze-
niem społecznym, ale również z tym, że spółdzielnię
mogą założyć wyłącznie osoby wykluczone, co jest
zdecydowanym utrudnieniem na samym starcie.
Cały ciężar rejestracyjny związany z powstaniem
spółdzielni socjalnej musiały ponieść osoby, które
były długotrwale bezrobotne, osoby niepełnospraw-
ne, osoby po zakończeniu leczenia odwykowego, uza-
leżnione wcześniej od alkoholu, czy cudzoziemcy. To
jest rzeczywiście bardzo trudny okres, dlatego też
nowelizacja przewiduje zmianę tej proporcji, aby ten
ciężar mógł być podjęty we współdziałaniu, i, po dru-
gie, żeby istniała możliwość utworzenia spółdzielni
przez dwie osoby prawne.
Ustawa przewiduje możliwość tworzenia spół-
dzielni socjalnych, po jej wejściu w życie, przez orga-
nizacje pozarządowe funkcjonujące w rozumieniu
ustawy o pożytku publicznym i o wolontariacie, a tak-
że jednostki samorządu terytorialnego. Komisyjny
projekt ustawy przewidywał, że będą to, spośród jed-
nostek samorządu terytorialnego, gminy. Jednak
w trakcie prac podkomisji uznaliśmy, że lepszym roz-
wiązaniem będzie możliwość tworzenia spółdzielni
socjalnych przez wszystkie jednostki samorządu te-
rytorialnego, w szczególności mamy na uwadze po-
wiaty, które biorąc pod uwagę sytuację w swoim po-
wiecie, a jest ona bardzo zróżnicowana, biorąc pod
uwagę rynek pracy, będą mogły korzystać z tego in-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Tomaszewski
strumentu, czyli z ustawy o spółdzielniach socjal-
nych. Jednak w przypadku gdy spółdzielnia zostanie
utworzona przez osoby prawne, będzie miała obowią-
zek zatrudnienia co najmniej 5 osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym. Osoby te po 12 miesią-
cach nieprzerwanego zatrudnienia uzyskają w niej
członkostwo, a tym samym przejmą ją na własność,
albo będą tworzyć własny, odrębny podmiot działal-
ności gospodarczej lub podejmą działalność gospo-
darczą w formie odrębnej spółdzielni socjalnej. W ta-
kim przypadku spółdzielnia osób prawnych może
również wesprzeć działalność poprzez poręczenie fi-
nansowe dla nowego podmiotu gospodarczego.
Jeśli chodzi o kwestie dotyczące udziału gmin
w tworzeniu spółdzielni socjalnych, były uwagi Urzę-
du Ochrony Konkurencji i Konsumentów i wszystkie
uwagi zgłoszone do komisyjnego projektu zostały
w trakcie prac uwzględnione.
Ustawa przewiduje zwolnienie spółdzielni socjal-
nych z opłat sądowych oraz z opłat za ogłoszenie
tych wpisów w Monitorze Sądowym i Gospodarczym
nie tylko za wpis do rejestru, ale również za jego
zmiany, jak jest obecnie, ale również za zmiany wpi-
sów. Nieponoszenie tych opłat traktowane jest jako
pomoc publiczna. Opłaty te wynoszą obecnie: wpis
do rejestru – 1000 zł, ogłoszenie w Monitorze Sądo-
wym i Gospodarczym – 500 zł, zaś zmiana wpisu
– 400 zł, ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospo-
darczym – 250 zł. Ustawodawca uznał, że jest to
ciężar, którego nie powinny ponosić te spółdzielnie,
niemniej jednak jest to traktowane jako pomoc pu-
bliczna de minimis.
Ustawa przewiduje możliwość powołania rady nad-
zorczej w małych spółdzielniach, liczących do 15 człon-
ków, zwłaszcza w tych spółdzielniach, gdzie założy-
cielami będą osoby prawne. W tej kwestii ostateczna
decyzja należy do założycieli, tzn. jeśli statut spół-
dzielni tak stanowi, to w małych spółdzielniach będą
mogły również funkcjonować rady nadzorcze. Jeśli
nie ma rad nadzorczych, to członkowie wypełniają
funkcje kontrolne wobec organów spółdzielni.
Kolejna zmiana na celu doprecyzowanie istnieją-
cego już w ustawie przepisu, który stwierdza, że nie-
które działania spółdzielni o charakterze niegospo-
darczym, czyli reintegracja zawodowa i społeczna
członków, działalność społeczno-kulturalna, oświa-
towa na rzecz swoich członków oraz środowiska lo-
kalnego, a także działalność społecznie użyteczna,
może być realizowana na zasadach odpłatnej, statu-
towej działalności pożytku publicznego, o której się
mówi w ustawie o pożytku publicznym i o wolonta-
riacie. Stosowny zapis precyzuje wszystkie kwestie,
które wcześniej budziły pewne wątpliwości.
Jest wiele kłopotów również w relacji członków
pracowników a spółdzielnią, dlatego przewidzieliśmy
przepisy, które uelastyczniają zatrudnienie członków
nie tylko w formule spółdzielczej umowy o pracę,
w pełnym wymiarze czasu pracy, ale również, w celu
55
zapewnienia pracy wszystkim członkom, równomier-
ne skrócenie czasu pracy, zmniejszenie odpowiednio
wynagrodzenia członków, bez wypowiedzenia spół-
dzielczej umowy o pracę lub jej warunków, jak rów-
nież możliwość zatrudnienia członków spółdzielni na
podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy zlece-
nia lub umowy o dzieło, jeżeli jest to uzasadnione
rodzajem działalności spółdzielni. Spółdzielnia ma
jednak obowiązek równomiernego rozdzielania pracy
między członków, z uwzględnieniem ich kwalifikacji.
Obecnie na takie formuły zezwala Prawo spółdzielcze
(art. 185 i 201). Obecne przepisy usztywniały możli-
wość stosowania różnych formuł zatrudnienia i utrud-
niały w ten sposób funkcjonowanie przede wszystkim
nowych spółdzielni.
Dotychczasowe rozwiązania regulujące relacje
między osobami z wykluczenia społecznego a pozo-
stałymi dotyczyły tylko procesu tworzenia, nie doty-
czyły procesów dotyczących późniejszego funkcjono-
wania i właściwie można powiedzieć, że z czasem
w spółdzielni mogło pracować więcej osób, niż tych
osób z wykluczenia społecznego, stąd porządkujemy
ten stan poprzez odpowiednie zapisy, które mówią
o tym, że ta proporcja, czyli osób z wykluczenia spo-
łecznego, czasu zatrudnienia, nie może być niższa niż
50% ogółu liczby zatrudnionych.
Kolejne zmiany przede wszystkim będą wspierały
funkcjonowanie spółdzielni na jej starcie. Propono-
wane przepisy są podobne, co prawda, do funkcjonu-
jącego już przepisu art. 17 ustawy o zatrudnieniu
socjalnym, umożliwiającego refundację ze środków
Funduszu Pracy składek na ubezpieczenie społeczne
osób zatrudnionych na podstawie spółdzielczej umo-
wy o pracę, część wynagrodzenia odpowiadająca
składce należnej od zatrudnionego na ubezpieczenia
emerytalne, rentowe i chorobowe oraz część kosztów
osobowych pracodawcy, czyli płatnika, również od-
powiadająca składce na ubezpieczenia emerytalne,
rentowe i wypadkowe za zatrudnionego. Obecnie ten
przepis będzie we właściwej jednolitej regulacji.
Zmiana polega na wydłużeniu tego okresu z 12 mie-
sięcy do 36 miesięcy, jak przewiduje sprawozdanie,
natomiast komisja w swym projekcie przewidywała
okres do 54 miesięcy. Z tym że w trakcie prac podko-
misji i komisji dookreśliliśmy wyraźnie, że podstawa
wymiaru refundacji tych składek nie może być wyż-
sza niż najniższe wynagrodzenie, które jest publiko-
wane, i oczywiście etapem również objęta jest pomo-
cą de minimis.
Tutaj pojawiają się różne wyliczenia dotyczące
kosztów tego rozwiązania dla Funduszu Pracy. Mam
takie wyliczenia i wynika z nich, że jeśli byłoby to
tak, jak w projekcie komisyjnym, czyli okres 54-mie-
sięczny, w tym 36 miesięcy pełnej refundacji, 18 mie-
sięcy – w 50%, to, szanowni państwo, wynosi to
w sumie 6480 zł, czyli dla 1000 osób przez 54 miesią-
ce 6480 tys., przez 54 miesiące, czyli 4,5 roku, czyli
to jest, szanowni państwo, około 1200 tys. rocznie
odłożone w czasie, bo przepis zacznie funkcjonować
dopiero po 2 latach tego zwiększonego ewentualnie
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
56 Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Tomaszewski
udziału. Mamy nadzieję, że uporamy się z kryzysem
finansowym i wówczas Fundusz Pracy będzie w lep-
szej sytuacji, będzie mógł tę grupę w szczególnej sy-
tuacji na rynku pracy, zagrożoną wykluczeniem spo-
łecznym, w dalszym ciągu wspierać. To wsparcie ma
być liczone od płacy minimalnej, będzie to w zaokrą-
gleniu około 360 zł, przy pełnym pokryciu tychże
kosztów.
Kolejne zmiany, które przewiduje ustawa, to moż-
liwość wspierania spółdzielni w formie dotacji, poży-
czek, poręczeń, usług i doradztwa w zakresie finan-
sowym, księgowym, ekonomicznym, prawnym, mar-
ketingowym oraz możliwość refundowania części
kosztów lustracji w pierwszych 3 latach funkcjono-
wania spółdzielni ze środków publicznych. To oczy-
wiście wiąże się z zasadami pomocy publicznej.
Uwzględniliśmy również wszystkie uwagi Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Kolejne przepisy dotyczą przypadków likwidowa-
nia spółdzielni. Dodaliśmy przepisy, które w jedno-
znaczny sposób precyzują ten proces. W przypadku
likwidacji spółdzielni środki pozostające po spłaceniu
zobowiązań, złożeniu do depozytu stosownych sum
zabezpieczających należności sporne lub niewyma-
galne i po wydzieleniu kwot przeznaczonych na wy-
płatę udziałów dzieli się między członków, jednak nie
więcej niż 20% środków. Pozostałą część przekazuje
się na Fundusz Pracy. Był to zapis przygotowany
z myślą o spółdzielniach tworzonych ze środków Fun-
duszu Pracy. Jednakże większość spółdzielni powsta-
ła bez udziału tych środków, co oznacza, iż nie po-
winny one zwracać środków na Fundusz Pracy, sko-
ro z niego nie korzystały. Sformułowano również
zapis, że można nie dokonywać zwrotu, jeśli środki
te zostaną przekazane innej spółdzielni lub organi-
zacji pozarządowej. Z raportu rządowego dotyczącego
początków funkcjonowania spółdzielni wynika, że
w 2007 r. ze środków Funduszu Pracy skorzystało
97 osób na kwotę 706 tys. złotych. W związku z po-
wyższym na starcie pomoc publiczna z Funduszu
Pracy była rzeczywiście znikoma.
To najistotniejsze zmiany w art. 1 nowelizacji
ustawy o spółdzielniach socjalnych.
Art. 2 wprowadza zmiany w ustawie o rachunko-
wości. Chcę nadmienić, że są to zmiany, co do których
rząd ma inne stanowisko. Rząd uważa, że nie powin-
niśmy wprowadzać uproszczonej rachunkowości w przy-
padku spółdzielni socjalnych. Komisja stała jednak
na stanowisku, biorąc pod uwagę również opinię
związku rewizyjnego spółdzielni socjalnych, ale tak-
że samych podmiotów, że podmioty te będą miały
prawo wyboru prowadzonej rachunkowości. Wszyst-
kie podmioty, które korzystają ze środków publicz-
nych, z Funduszu Pracy, które będą chciały uczest-
niczyć w konkursie na zadania z zakresu pożytku
publicznego, muszą prowadzą księgowość wyodręb-
nioną, więc będą musiały prowadzić normalną, pełną
księgowość. To rozwiązanie przewidziane jest tylko
dla tych, którzy nie chcą korzystać ze środków pu-
blicznych, prowadzą np. proste usługi, w związku
z tym mogliby z tego skorzystać. Skoro ustawodawca
w tym Sejmie, na wniosek komisji „Przyjazne Pań-
stwo” w ubiegłym roku stworzył taką możliwość
w odniesieniu do osób fizycznych, również funkcjo-
nujących spółek cywilnych i spółek jawnych osób fi-
zycznych czy spółek partnerskich, podniósł również
wartość przychodów do 1,2 mln euro, określając, że
w tych granicach można prowadzić uproszczoną ra-
chunkowość, warte jest to również do rozważenia
w przypadku spółdzielni, które nie chcą korzystać ze
środków publicznych. Takie rozwiązanie, jak wynika
z nadesłanych opinii, popiera również Krajowa Izba
Gospodarcza.
Bardzo ważną częścią tej nowelizacji jest zmiana
ustawy o zatrudnieniu socjalnym. Przepisy na nowo
definiują pojęcie i zakres zatrudnienia wspieranego,
czyli część zatrudnienia socjalnego już po zakończe-
niu uczestnictwa w zajęciach centrum integracji spo-
łecznej. Przepisy poszerzają działania nie tylko o cha-
rakterze wspierania finansowego, ale również dzia-
łania wspierające osobę podejmującą zatrudnienie
lub działalność w formie spółdzielni socjalnej. Jedno-
cześnie wydłuża się okres indywidualnej ochrony
osoby, która przebywa w CIS-ie, do 6 miesięcy po za-
kończeniu uczestnictwa w zajęciach tego centrum,
tak aby nadal można było sprawować opiekę nad by-
łym uczestnikiem, udzielając mu wsparcia. Definiuje
się też wyraźnie formy wsparcia, czyli skierowanie
do prac społecznie użytecznych, skierowanie do za-
trudnienia u pracodawcy, który otrzymuje wsparcie
finansowe na zatrudnienie, i wsparcie w zakresie
rzecznictwa, poradnictwa zawodowego, psychologicz-
nego i społecznego dla osób podejmujących pracę.
Chodzi tu o to, żeby w tym okresie można było przy-
gotować również osobę, która zakończyła swój pobyt
w CIS-ie, do tego, żeby mogła podjąć działalność go-
spodarczą chociażby w formie spółdzielni socjalnej
lub u pracodawcy, i nadal wspierać takiego pracodaw-
cę w przejęciu osoby, przypomnę, z zagrożeniem wy-
kluczeniem społecznym.
W ustawie tej porządkujemy również możliwości
finansowania centrum integracji społecznej, zrównu-
jąc formy wsparcia funkcjonowania CIS-ów zarówno
przez instytucje samorządowe, jak i pozarządowe.
W obecnym stanie prawnym centra integracji spo-
łecznej, które zostały powołane przez organizacje
pozarządowe, mogły być finansowane ze wszystkich
dostępnych tym organizacjom środków finansowych,
natomiast CIS-y powołane przez gminy mogły korzy-
stać tylko i wyłącznie z dochodów z tzw. kapslowego;
są to dochody gminy, ale wyraźnie wskazane. Gdyby
gmina nawet przejawiała taką gotowość i widziała
celowość wsparcia, nie mogła tego zrobić. Stąd prze-
pis umożliwiający fakultatywną możliwość wsparcia
tych CIS-ów z innych źródeł, nie tylko z kapslowego,
a więc i z dochodów własnych gminy.
Kolejną zmianą w ustawie o zatrudnieniu socjal-
nym jest zapis, który wykreśla istnienie martwych
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Tomaszewski
przepisów mówiących o możliwości uczestnictwa
centrów integracji społecznej w korzystaniu ze środ-
ków Funduszu Pracy, przy jednoczesnym prawidło-
wym uregulowaniu, które stanowi, ze CIS-y mogą
uczestniczyć w realizacji zadań zleconych przez pu-
bliczne służby zatrudnienia w stosownej ustawie,
czyli w ustawie o promocji zatrudnienia i instytu-
cjach rynku pracy.
Przewidziano również możliwość przedłużenia
uczestnictwa w zajęciach CIS, czego przesłanką jest
np. chęć założenia spółdzielni socjalnej lub podjęcia
działalności gospodarczej. Tym samym uczestnik
zajęć w CIS-ie jeszcze w ich trakcie może przygoto-
wać się do roli społecznej, również do roli przedsię-
biorcy.
Art. 4 wprowadza zmiany w ustawie o zamówie-
niach publicznych. Począwszy od roku 2007, kiedy
rozpoczęły się prace nad nowelizacją ustawy, do 2008 r.
było najwięcej kłopotów ze znalezieniem właściwych
przepisów. W tym miejscu chciałbym podziękować
zarówno naszym doradcom, jak i stronie rządowej,
która znalazła właściwe przepisy, zgodne z rozwią-
zaniami europejskimi. Wprowadza się do polskiego
Prawa zamówień publicznych instytucję tzw. klauzul
społecznych. W wyniku wprowadzenia tego przepisu
rozwiązania będą zgodne z zaleceniami dyrektywy
i stwarzają możliwość określenia przez zamawiające-
go również uwzględnienia kwestii społecznych, w tym
zatrudnienia co najmniej 50 osób, o których mowa
w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, zatrudnienia co
najmniej 10 osób zaliczanych do osób że znacznym
lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
wdrożenia funduszu szkoleniowego w zakładzie w wy-
miarze przekraczającym co najmniej cztero-krotność
minimalnej normy określonej ustawą o promocji za-
trudnienia i instytucjach rynku pracy. Jest to więc
rozwiązanie, które dotyczy wszystkich podmiotów na
rynku, a nie tylko spółdzielni socjalnych. Na począt-
ku rozwiązania te były niejako dla spółdzielni socjal-
nych, jednak uwzględniając dyrektywę Parlamentu
Europejskiego i Rady, uznajemy to rozwiązanie za
właściwe. Podkreślam, że dotyczy ono wszystkich
podmiotów; jeśli spełniają tę klauzulę społeczną, za-
mawiający będzie mógł także określić inne szczegó-
łowe warunki zamówienia.
Art. 5 wprowadza zmiany w ustawie o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Z uwagi na
odrębność wsparcia dla osób podejmujących działal-
ność gospodarczą oraz osób podejmujących działal-
ność w formie spółdzielni socjalnych, jeśli chodzi
o Fundusz Pracy, proponuje się wprowadzenie odręb-
nych delegacji dla właściwego ministra do wydania
rozporządzenia o szczegółowych zasadach wsparcia
dla bezrobotnych, którzy chcą podjąć działalność
w formie spółdzielni socjalnej. Delegacja ta nie zmie-
ni podstawowych zasad określonych w ustawie, lecz
uwzględni jedynie specyfikę szczegółowych zasad
udzielania wsparcia dla bezrobotnych chcących zało-
57
żyć spółdzielnię socjalną (np. otrzymanie wsparcia
jako grupa osób, kwestie zabezpieczeń z uwagi na
znaczną niechęć urzędów do udzielania tego typu
wsparcia). Jak wspomniałem, w 2007 r. z tej formuły
wsparcia skorzystało tylko 97 osób, uzyskując środki
na kwotę 706 tys. zł. Procedury takie były, po pierw-
sze, mało zrozumiałe dla urzędników, mamy tu do
czynienia z działaniem w określonej grupie, stąd wła-
śnie takie rozwiązanie, które stwarza osobną delega-
cję dla właściwego ministra, aby przygotował rozwią-
zanie tylko i wyłącznie dla tych, którzy korzystają ze
środków Funduszu Pracy, a będą podejmować swoją
aktywizację poprzez założenie spółdzielni lub przy-
stąpienie do tejże spółdzielni.
Kolejna zmiana dotyczy umożliwienia skierowa-
nia przez powiatowy urząd pracy do indywidualnego
programu zatrudnienia socjalnego nie tylko osób,
które utraciły prawo do zasiłku dla bezrobotnych, jak
obecnie, ale również osób, które nie nabyły prawa do
takiego zasiłku.
Przepisy przejściowe, które przewiduje ustawa,
dotyczą przede wszystkim dostosowania obecnych
statutów spółdzielni socjalnych do przepisów ustawy.
Ustawodawca przewiduje na to 9 miesięcy od dnia
wejścia ustawy w życie. Także akty wykonawcze,
które funkcjonują na podstawie wcześniej wydanych
przepisów, mają okres ważności 9 miesięcy. W tym
czasie powinny zostać wydane.
Art. 8 zawiera informację, iż ustawa wchodzi
w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu
Komisji Gospodarki oraz Komisji Polityki Społecz-
nej i Rodziny wnoszę do Wysokiego Sejmu o przy-
jęcie sprawozdania i uchwalenie projektu ustawy
zawartego w druku nr 1751. Dziękuję uprzejmie.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Głos zabierze pani posłanka Marzena Okła-Drew-
nowicz, Platforma Obywatelska.
Poseł Marzena Okła-Drewnowicz:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę przedsta-
wić stanowisko Klubu Parlamentarnego Platformy
Obywatelskiej dotyczące sprawozdania Komisji Go-
spodarki oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
o komisyjnym projekcie ustawy o spółdzielniach so-
cjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Na wstępie pragnę nadmienić, że w projektowanej
regulacji mamy do czynienia ze zmianami idącymi
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
58 Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Poseł Marzena Okła-Drewnowicz
m.in. w kierunku ułatwiania tworzenia i funkcjono-
wania spółdzielni socjalnych, rozbudowy instrumen-
tów wspomagających zatrudnienie, tworzenia no-
wych regulacji na rzecz budowy systemów wsparcia
dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym,
a wreszcie umożliwienia wsparcia podmiotów gospo-
darki społecznej ze środków Europejskiego Funduszu
Społecznego. Jest to więc regulacja ze wszech miar
idąca z duchem, niełatwych przecież, współczesnych
czasów.
Przypomnijmy, że spółdzielnie socjalne, pojęcie
znane w naszym ustawodawstwie od 2004 r., to spół-
dzielnie nie nastawione na maksymalizację zysku,
lecz funkcjonujące w myśl zasady non for profit i zwra-
cające się w działaniu ku społecznej i zawodowej re-
integracji swych członków. Zgodnie z ustawą o spół-
dzielniach socjalnych z 27 kwietnia 2006 r. istnieje
ponadto możliwość działań o charakterze społecz-
nym i oświatowo-kulturalnym oraz szeroko rozumia-
nych jako społecznie użyteczne. Choć w skali kraju
nasycenie poszczególnych województw istniejącymi
spółdzielniami pozostaje bardzo zróżnicowane, to
znaczna ich liczba, sięgająca niemal 140 podmiotów,
zasługuje na zainteresowanie i uznanie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powyższe doświad-
czenia i podsumowania nie zmieniają faktu, że po
pierwszych latach praktyki w tym zakresie obserwacje
i porównania, również te międzynarodowe, wymuszają
konieczność wielu ustawowych zmian. W uzasadniony
sposób wiodą one m.in. w kierunku:
— złagodzenia proporcji między osobami zagro-
żonymi wykluczeniem a pozostałymi członkami spół-
dzielni na rzecz zupełnej równowagi pomiędzy
nimi,
— wprowadzenia możliwości tworzenia spółdziel-
ni socjalnych przez jednostki samorządu terytorial-
nego i organizacje pozarządowe,
— zwiększenia możliwości wsparcia osób zagro-
żonych wykluczeniem w czasie zakładania i w pierw-
szym okresie funkcjonowania spółdzielni,
— czy wreszcie budowy kompleksowego systemu
infrastruktury wspierającej osoby podejmujące za-
trudnienie, w tym zatrudnienie w ramach spółdziel-
ni socjalnych.
W proponowanych regulacjach istotna jest też
zmiana powodująca umożliwienie zatrudnienia
członków spółdzielni nie tylko na podstawie spół-
dzielczej umowy o pracę. To konsekwencja faktu, iż
ideą przyświecającą rozwojowi spółdzielczości socjal-
nej jest stworzenie podmiotu na tyle elastycznego, by
mógł szczególnie szybko dopasować się do warunków,
w których działa. A te w odniesieniu do spółdzielni
socjalnych mogą być niezwykle zróżnicowane, oprócz
bowiem działalności ściśle gospodarczej może być
także prowadzona działalność społeczna, kulturalna
lub postrzegana jako ukierunkowana na sferę zadań
publicznych.
Dlatego też konieczne jest ustalenie takich wa-
runków zatrudnienia w spółdzielniach, które będą
najpełniej odpowiadały sytuacji ekonomicznej i fak-
tycznej spółdzielni, w której często niezbędne jest
elastyczne podejście do zatrudnienia w zależności od
sytuacji ekonomicznej spółdzielni.
Nie bez przyczyny podkreślanym impulsem do
regulacji pozostaje określenie przez Radę Ministrów
przede wszystkim strategii rozwoju kraju na lata
2007–2015 w sferze rozwoju gospodarki społecznej,
w tym szczególnie spółdzielni socjalnych. W zakresie
problematyki finansowej spółdzielni na uwagę zasłu-
gują m.in. regulacje dające możliwość stosowania
w określonych przypadkach uproszczonej rachunko-
wości. Impulsem do zakładania spółdzielni może się
też okazać proponowane zwiększenie wysokości fakul-
tatywnej dotacji przeznaczonej na ich powstawanie.
Jako kolejne ułatwienie w działaniu spółdzielni
należy postrzegać doprecyzowanie zasad możliwości
doposażenia stanowisk pracy dla skierowanego bez-
robotnego. Znacznym wsparciem dla spółdzielców
wydaje się też być proponowane czterokrotne wydłu-
żenie okresu refundowania składek ZUS.
Wysoka Izbo! Rzeczywiście konsultując ten projekt,
rozmawiając o nim w środowisku, można było natknąć
się często na opinię, że obecne przepisy nie ułatwiają
ani powstawania, ani też funkcjonowania i utrzymy-
wania spółdzielni socjalnych na rynku. Natomiast pro-
ponowane regulacje znacznie tę szansę zwiększają
i stwarzają realną możliwość, że spółdzielnie nie tylko
będą powstawały, ale przede wszystkim będą mogły
utrzymać się na niełatwym rynku pracy.
Regulacje będą mieć wpływ na sektor finansów
publicznych przede wszystkim poprzez zwiększone
wydatki z Funduszu Pracy. Jednak są one finanso-
wane na zasadach fakultatywnych ze środków Fun-
duszu Pracy przeznaczonych na aktywne formy
przeciwdziałania bezrobociu. Oznacza to, iż muszą
być finansowane (Dzwonek) w ramach limitów prze-
znaczonych dla powiatów, co nie spowoduje żadnych
dodatkowych skutków budżetowych dla Funduszu
Pracy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kierując się po-
wyższym, klub Platformy Obywatelskiej uznaje za
słuszne i idące w zgodzie nie tylko z normami praw-
nymi, ale i z duchem czasu poparcie proponowanych
zmian i regulacji w dotychczasowej ustawie i będzie
głosował za ich przyjęciem, tym bardziej że noweli-
zacja ta przyczyni się do stworzenia dodatkowych
miejsc pracy. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Pani posłanka Ewa Malik, Prawo i Sprawiedli-
wość.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Poseł Ewa Malik:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Pań-
stwo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawa i Spra-
wiedliwości mam przyjemność przedstawić państwu
stanowisko Prawa i Sprawiedliwości w sprawie komi-
syjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdziel-
niach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych
ustaw, druk nr 1136, a po przyjęciu poprawek na po-
siedzeniu wspólnym Komisji Polityki Społecznej i Ro-
dziny oraz Komisji Gospodarki w dniu 4 marca br.
w wersji opublikowanej w druku nr 1751.
Posłowie PiS obecni na posiedzeniu obu komisji,
którym przypadła w udziale praca nad tą ważną
z punktu widzenia społecznego ustawą, po zapozna-
niu się ze stanowiskiem przedstawiciela właściwego
ministra i wysłuchaniu opinii Biura Legislacyjnego
na ogół pozytywnie odnieśli się do proponowanych
zmian w projekcie ustawy.
Projekt nowelizacji ustawy o spółdzielniach so-
cjalnych, którą Sejm uchwalił w kwietniu 2006 r.,
w wersji z druku nr 1751 bardziej niż dotąd wpisuje
się w politykę państwa, którego celem jest dążenie do
wyeliminowania czy też ograniczenia zjawiska tzw.
wykluczenia społecznego m.in. poprzez stworzenie
zagrożonym grupom społecznym warunków powrotu
do pełnego uczestnictwa w życiu społeczności lokal-
nej i nabycia przez nie zdolności do samodzielnego
świadczenia pracy na rynku pracy.
Przy tej nowelizacji warto wspomnieć o dużym
znaczeniu nowej instytucji, jaką jest spółdzielnia so-
cjalna w polskim prawodawstwie, jako wielkiej szan-
sy dla osób wychodzących z zagrożonych społecznie
środowisk i ich powrotu do społeczeństwa poprzez
reintegrację społeczną i zawodową. Dlatego też z du-
żym zadowoleniem należy powitać nowelizację tak
ważnej ustawy, zwłaszcza biorąc pod uwagę zbliżają-
cy się okres kryzysu gospodarczego w Polsce i prze-
widywane w związku z tym zawirowania na rynku
pracy.
W projekcie ustawy wychodzi się naprzeciw ocze-
kiwaniom wszystkich, którzy napotkali jakikolwiek
problem z tworzeniem spółdzielni mieszkaniowych,
socjalnych, a w trakcie ich funkcjonowania natrafili
na kolejne bariery prawne i biurokratyczne uniemoż-
liwiające im skuteczne rozwiązanie niektórych pro-
blemów. Potwierdzili to reprezentanci wielu organi-
zacji pozarządowych, samorządowych oraz przedsta-
wiciele zarejestrowanych w Polsce spółdzielni socjal-
nych, którzy przybyli do Sejmu 2 grudnia ub. r. na
przesłuchanie publiczne.
Projekt przedstawiony w druku nr 1751 w znacz-
nym stopniu ułatwia tworzenie i funkcjonowanie
spółdzielni socjalnych, wprowadza bardzo oczekiwa-
ne przez społeczności związane z działalnością sek-
tora gospodarki społecznej zmiany umożliwiające
rozbudowę instrumentów wspomagających zatrud-
nienie, a także wsparcie podmiotów tego sektora
59
gospodarki ze środków Europejskiego Funduszu Spo-
łecznego. Zaproponowane zmiany w zakresie organi-
zacji spółdzielni dotyczą m.in.:
— zmiany proporcji pomiędzy osobami zagrożo-
nymi wykluczeniem a pozostałymi osobami tam za-
trudnionymi na korzyść tych drugich,
— możliwości tworzenia spółdzielni nie tylko
przez osoby zagrożone wykluczeniem społecznym,
a także możliwości zakładania spółdzielni przez
osoby prawne, w tym przez organizacje pozarządo-
we i jednostki samorządu terytorialnego, a także
możliwości tworzenia rad nadzorczych w spółdziel-
niach liczących mniej niż 15 osób, możliwości za-
trudniania członków spółdzielni nie tylko na umowę
o pracę oraz zatrudnienia osób spoza kręgu człon-
ków spółdzielni.
W zakresie funkcjonowania spółdzielni w sferze
finansów projekt przynosi rozwiązanie takich proble-
mów, jak brak możliwości zastosowania uproszczonej
rachunkowości, niewystarczające wsparcie finanso-
we dla założycieli spółdzielni, brak precyzyjnych za-
pisów w prawie o możliwości prowadzenia działalno-
ści gospodarczej i statutowej odpłatnej w tym samym
obszarze działalności, brak możliwości sfinansowa-
nia kosztów pomocy prawnej, szkolenia i doradztwa
osobom, które chcą podjąć działalność gospodarczą
lub założyć spółdzielnię socjalną.
Projekt wychodzi naprzeciw ogromnym oczekiwa-
niom w kwestii zbyt krótkiego okresu refundowania
składek ZUS, doprecyzowuje kwestię możliwości fi-
nansowania spółdzielni z różnych źródeł, w powią-
zaniu z zasadami pomocy publicznej, w tym umożli-
wieniem wsparcia ze środków Europejskiego Fundu-
szu Społecznego. (Dzwonek)
W zakresie zamówień publicznych nowelizacja prze-
widuje stworzenie preferencji dla podmiotów zatrudnia-
jących osoby zagrożone wykluczeniem. Przedłożony
projekt precyzuje definicję pojęcia zatrudnienia wspie-
ranego, stwarza możliwość realizacji zatrudnienia
wspieranego przez różne podmioty, a w ramach zatrud-
nienia wspieranego u prawodawcy przynosi zastąpienie
prac quasi-interwencyjnych zajęciami w zakresie rein-
tegracji zawodowej. Projekt ustawy o spółdzielniach
socjalnych jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione uwagi
i opinie, duże społeczne oczekiwanie ze strony środo-
wisk zainteresowanych wzmacnianiem takiej wła-
śnie formy zagospodarowania aktywności osób ze
środowisk skazanych niejako na wykluczenie, a tak-
że pozytywną opinię Biura Legislacyjnego w odnie-
sieniu do regulacji projektowanych w druku nr 1751,
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość podjął
decyzję o udzieleniu poparcia komisyjnemu projekto-
wi ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjal-
nych z poprawkami, jakie zaproponowano podczas
obrad Komisji Gospodarki oraz Komisji Polityki Spo-
łecznej i Rodziny. Dziękuję. (Oklaski)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
60 Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych

Wicemarszałek Stefan Niesiołowski: przyjęte w ustawie mówi, że jeśli chodzi o spółdziel-

nie socjalne, kwestie te regulować będzie odrębne
Dziękuję, pani poseł. rozporządzenie właściwego ministra. Mam nadzieję,
Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica. że dotychczasowe doświadczenie osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym oraz specyfika funkcjono-
wania podmiotu, jakim ma być spółdzielnia socjalna,
Poseł Tadeusz Tomaszewski: zostaną uwzględnione.
Pragniemy zwrócić się do rządu, żeby prace nad
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt
tym rozporządzeniem były prowadzone równolegle
w imieniu Klubu Poselskiego Lewica przedstawić
z tokiem legislacyjnym nad ustawą, bo gdyby ustawa
stanowisko wobec zmiany ustawy o spółdzielniach
weszła w życie 30 dni po ogłoszeniu, czyli mniej wię-
socjalnych.
cej w połowie tego roku, brak stosownego rozporzą-
Klub Poselski Lewica, Sojusz Lewicy Demokra-
dzenia uniemożliwi korzystanie ze środków publicz-
tycznej, w 2004 r. rozpoczął prace nad tą ustawą.
nych. Liczymy na to, że rozporządzenie w miarę
Wówczas rząd i pani minister Jaruga-Nowacka przy-
szybko zostanie wydane, aby można było z tych no-
gotowywali stosowny projekt ustawy. Jednak zdecy-
wych, przewidzianych w ustawie instrumentów ko-
dowana postawa ówczesnej opozycji – Platformy Oby-
rzystać.
watelskiej, zwłaszcza byłych posłów pana Jana Marii
Sądzę, że wśród działań podejmowanych w ra-
Rokity i obecnego wiceministra gospodarki pana
mach ekonomii społecznej, po ustawie o spółdziel-
Szejnfelda, spowodowała, że w tamtej kadencji nie
niach socjalnych, stosownych rozwiązaniach doty-
uchwaliliśmy tej ustawy.
czących pożytku publicznego i wolontariatu, także
Część posłów Platformy Obywatelskiej była wtedy
po części wspierających działalność pożytku publicz-
zdania, że są to rozwiązania preferujące na rynku
nego ze środków organizacji pozarządowych, ze środ-
tylko jedną formę działalności gospodarczej. Trochę
ków Funduszu Pracy, nadszedł czas na ustawę o przed-
czasu minęło. Wszyscy razem przeszliśmy stosowną
siębiorstwie społecznym.
edukację z zakresu ekonomii społecznej. Powstała
Jest wiele organizacji, wiele ciekawych inicjatyw.
ustawa i dzisiaj, jak wynika z wystąpień klubowych
Mam nadzieję, że w Ministerstwie Pracy i Polityki
dwóch największych klubów, jesteśmy zgodni co do
Społecznej będzie panował przyjazny klimat, będzie
tego, aby tę nowelizację poprzeć.
gotowość do przygotowania kolejnego ważnego aktu
Klub Poselski Lewicy za najważniejsze w tej usta-
prawnego w zakresie ekonomii społecznej, na co nasz
wie uznaje przede wszystkim to, iż rozwiązania da-
klub oczekuje i zapewne w odpowiednim czasie włą-
jące możliwość tworzenia spółdzielni organizacjom
czy się do prac nad tą ustawą.
pozarządowym i jednostkom samorządu terytorial-
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt
nego są szansą na przyspieszenie powstawania tych
w imieniu klubu zgłosić cztery poprawki do sprawoz-
ważnych podmiotów ekonomii społecznej.
dania. Po pierwsze, poprawkę mówiącą o przywróce-
Bardzo liczymy też na to, że rząd jednak zgodzi
niu zapisów komisyjnych dotyczących czasu wspar-
się, aby w pierwszym okresie funkcjonowania spół-
cia. (Dzwonek) Po drugie, poprawkę dotyczącą moż-
dzielni pomoc z Funduszu Pracy dla osób zagrożo-
liwości przekazywania środków do właściwego
nych wykluczeniem społecznym skierowanych do
związku rewizyjnego spółdzielni socjalnych w przy-
pracy w spółdzielni mogła być większa, tzn. obej-
padku likwidacji spółdzielni. Związek ten funkcjonu-
mowała 36 miesięcy refundacji składek w pełnej
je zgodnie z prawem, więc byłoby to możliwe. Po
wysokości od podstawy minimalnego wynagrodze-
trzecie, rozszerzenie klauzuli społecznej o zatrudnie-
nia i 18 miesięcy – w połowie.
nie przy realizacji zamówienia osób bezrobotnych
Jak wspomniałem już we wcześniejszym wystą-
skierowanych przez powiatowy urząd pracy. To jest
pieniu, nie są to wielkie środki finansowe w kontek-
szczególne ważne teraz, w czasie kryzysu. Po czwar-
ście wydatków Funduszu Pracy, zwłaszcza że ich
te, poprawkę, która ma charakter porządkujący: sto-
działanie będzie odłożone. Warto do tego wrócić i wy-
sowny akt wykonawczy powinien być wydany tylko
razić zgodę na to, żeby tej grupie osób, podejmujących
i wyłącznie przez ministra właściwego do spraw pra-
się wykonywania działalności gospodarczej w tej for-
mie, stworzyć preferencje dające poczucie stabilności cy bez udziału ministra właściwego do spraw zabez-
w pierwszych latach prowadzenia działalności. Jak pieczenia społecznego.
wynika z doświadczeń spółdzielni już istniejących, Klub Poselski Lewicy udziela temu projektowi
jeśli przetrwają pierwszy rok, dalej funkcjonują i są poparcia i będzie głosował za przyjęciem tejże usta-
w stanie obronić się na rynku, chociaż część z tych, wy. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)
które miały kłopoty, nie funkcjonuje.
Istotnym elementem utrudniającym spółdziel- Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
niom socjalnym funkcjonowanie były i są do tej pory
procedury związane z pozyskiwaniem wsparcia w ra- Dziękuję panu posłowi.
mach pomocy publicznej z Funduszu Pracy, zwłasz- Te poprawki, tak? Dziękuję bardzo.
cza regulacje dotyczące poręczeń. Wszystko to razem Pan poseł Mieczysław Kasprzak, Polskie Stron-
reguluje dzisiaj jedno rozporządzenie. Rozwiązanie nictwo Ludowe.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Zabierając głos w imieniu Klubu Poselskiego Polskie-
go Stronnictwa Ludowego w sprawie spółdzielni so-
cjalnych, chciałbym przypomnieć o zasadach spół-
dzielczych, pięknych zasadach spółdzielczych, bo
spółdzielnie powstały właśnie po to, aby wspierać
ludzi będących w trudnej sytuacji, pomagać im w ich
nieszczęściach.
Kiedy w Anglii przeciwstawiono się wyzyskowi,
kapitalizmowi, ludzie zaczęli się organizować, żeby
pomagać sobie nawzajem w trudnej sytuacji, w nie-
szczęściach, wzywano do wzajemnej pomocy w nie-
szczęściach. Piękne zasady spółdzielców z Rochdale
przetrwały do dzisiaj.
Bardzo często jednak w różnych debatach mówi
się dzisiaj o spółdzielni w znaczeniu negatywnym.
Zapominamy o tym, że dzisiaj w warunkach go-
spodarki wolnorynkowej zasady spółdzielcze to wspa-
niała rzecz, należy je kultywować, kontynuować.
Nasze polskie Prawo spółdzielcze bardzo szeroko opi-
suje różne formy spółdzielczości. Akurat teraz zajmu-
jemy się w Wysokiej Izbie grupą społeczną najbardziej
oczekującą wsparcia, pomocy. W tej Izbie często
mamy do czynienia z różnymi grupami społecznymi,
które oczekują wsparcia, są to: emeryci, renciści, oso-
by bezrobotne. Takie dyskusje odbywają się tutaj
bardzo często, natomiast osoby narażone na wyklu-
czenie społeczne, na wykluczenie ze społeczeństwa
to chyba coś najbardziej, że tak powiem, istotnego.
Ta grupa społeczna oczekuje naszego wsparcia, bo
sama nie potrafi sobie poradzić, nie potrafi się zorga-
nizować, już nie potrafi znaleźć konkretnego wyjścia
z bardzo trudnej, skomplikowanej sytuacji, w jakiej
się znalazła, bardzo często zawinionej przez siebie,
ale często to los tak zrządził, że wszystko się skom-
plikowało, że nie widzą już wyjścia. To, co Wysoka
Izba przed kilkoma laty uczyniła, to stworzenie form
pomocy dla tych ludzi poprzez organizowanie ich
w formę spółdzielczą, najbardziej ludzką, najbardziej
życzliwą, jeżeli chodzi o działanie, o przedsiębior-
czość, o wyzwalanie inicjatyw. I bardzo dobrze, że
dzisiaj możemy się przyglądać temu, co zostało zro-
bione. Wtedy, pamiętam, dyskutowano, wszyscy mie-
liśmy wątpliwości, jak to będzie funkcjonować. Oczy-
wiście spółdzielnie socjalne sprawdziły się, czego
przykład mieliśmy podczas wysłuchania publicznego,
kiedy przyjechało wielu przedstawicieli tych instytu-
cji i wręcz chwaliło się swoimi osiągnięciami, chociaż
pokazywali też niedociągnięcia, nieprawidłowości.
Dzisiaj mamy około 140 spółdzielni tego typu i pro-
pozycje, które pojawiły się właśnie z inicjatywy po-
selskiej, to jest przykład dobrego działania. Tutaj
niewątpliwa zasługa pana posła Tomaszewskiego,
przewodniczącego stałej podkomisji, który dobrze
zorganizował tę pracę i dzisiaj już mamy efekt zasad-
niczych zmian, bo to nie są drobne zmiany. To są
zasadnicze zmiany, które mają poprawić funkcjono-
61
wanie spółdzielni socjalnych, mają zwiększyć ich licz-
bę, bo jak wynika z materiałów przedstawionych
przez rząd, żeby ogarnąć, rozwiązać te wszystkie
problemy, zabezpieczyć oczekujących pomocy, wspar-
cia, to powinno powstać około tysiąca spółdzielni.
W naszym kraju, jak mówiłem, jest ich około 140,
więc te istotne zmiany m.in. zmierzają do ułatwienia
warunków tworzenia i funkcjonowania spółdzielni
socjalnych poprzez zmianę proporcji, o czym była
mowa, a więc 50 na 50, czyli 50 oczekuje na wsparcie,
a 50% to już mogą być inne osoby. (Dzwonek) Jeszcze
sekundkę, panie marszałku.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo.
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Wsparcie finansowe już w czasie funkcjonowania
spółdzielni jest również bardzo istotne, dlatego że to
nie są osoby z kapitałem, to nie są osoby zamożne, to
są osoby, które cały czas tego wsparcia potrzebują.
W ich przypadku nie liczymy na zysk, nie liczymy na
korzyści, tylko liczymy na to, że te osoby zostaną,
nauczą się czegoś, poczują się potrzebne, zaczną pro-
dukować coś prostego, zwykłego. Może nie będzie
z tej działalności wielkiego zysku, ale te osoby zosta-
ną przywrócone społeczeństwu. Dlatego też, pokazu-
jąc przykład dobrego działania Wysokiej Izby, posłów
w tym zakresie, myślę, że istotne rozwiązania wyma-
gają wsparcia, kontynuacji. Polskie Stronnictwo Lu-
dowe będzie takie działania wspierać. Dziękuję bar-
dzo, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
Pani posłanka Zdzisława Janowska, SDPL – Nowa
Lewica.
Poseł Zdzisława Janowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu koła SDPL mam zaszczyt poprzeć projekt
nowelizacji ustawy o spółdzielniach socjalnych i wy-
razić wielkie zadowolenie, że nareszcie prawie ukoń-
czyliśmy prace. Nowelizowana ustawa dotyczy bar-
dzo ważnego problemu społecznego. Chciałabym
powiedzieć, że obszar ubóstwa i wykluczenia społecz-
nego jest w Polsce bardzo duży, sięga kilkunastu
procent. Jest to grupa ludzi, którzy faktycznie nie
mają żadnego dochodu, którzy często nie mają miesz-
kania, którzy opuścili zakłady karne, którzy są uza-
leżnieni i którzy po drodze potracili również rodziny.
Są to też osoby długotrwale bezrobotne. Informacja,
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
62 Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Poseł Zdzisława Janowska
że obszar ubóstwa sięga kilkunastu procent, doty-
czy czasu minionego. Jeśli będziemy mówić o tym
fakcie za parę miesięcy, to ta grupa społeczna będzie
dużo liczniejsza. Lawina bezrobocia, która rusza
przez Polskę, spowoduje, że na garnuszku Funduszu
Pracy, a później już bez garnuszka znajdą się setki
i tysiące ludzi.
Spółdzielczość socjalna, znana na świecie, jest
formą niezwykle ważną z punktu widzenia reinte-
gracji społecznej, w ogóle powrotu do aktywności
życiowej, a przy okazji i zawodowej. Osoby, które są
jej adresatem, to, jak powiedziałam wcześniej, osoby,
które nie potrafiły i nie potrafią samodzielnie funk-
cjonować. Wcześniejsze zmiany, które nastąpiły, któ-
re pozwoliły na tworzenie spółdzielni socjalnych,
niestety nie były wartościowe i pełne, i właśnie
z tego powodu jest tylko tyle spółdzielni socjalnych.
Nowelizacja wprowadza niezbędne zmiany, ponie-
waż osoby, które chciały tworzyć spółdzielnię socjal-
ną, nie wytrzymywały próby czasu, nie miały możli-
wości ani kompetencji, aby samodzielnie funkcjono-
wać chociażby w celu zdobycia podstawowego źródła
zarobkowania, nie potrafiły udźwignąć na swoich bar-
kach takiego ciężaru. Tak że cel i idea są wspaniałe,
ale dotychczasowe wsparcie niewielkie, nie powstało
tyle spółdzielni, ile powinno powstać, a do tego jeszcze
te, które powstawały, spotykały się z wielkimi utrud-
nieniami ze strony społeczności lokalnych, ze strony
samorządu lokalnego itd. Zmiany idą we właściwym
kierunku, choć na pewno jeszcze nie wszystko jest
idealne. Właściwym, ponieważ, po pierwsze, spół-
dzielnie zostają wzmocnione podmiotem prawnym.
Podmiot prawny w postaci organizacji pożytku pu-
blicznego, jak również samorządu, niweluje to, co
było słabe. Jest szansa na wzmocnienie merytorycz-
ne: stałe doradztwo, szkolenie, prowadzenie usług
finansowych, marketingowych itd. To już mogą robić
fachowcy. Wreszcie zwiększona dotacja. To są osoby,
które nie mają żadnych własnych możliwości, stąd
też zwiększenie dotacji ze środków publicznych,
z Funduszu Pracy jest bardzo istotne. Przedłużenie
czasu otrzymywania dotacji jest też bardzo ważne.
Dalej, przejście na uproszczoną rachunkowość. Sły-
szę tutaj, że rząd zamierza rezygnować z tej propo-
zycji i w związku z tym apeluję do pana ministra,
ażeby wziął pod uwagę następującą sprawę. Spół-
dzielnie socjalne mogą być teraz tworzone wraz
z podmiotem prawnym, ale nie muszą. I te, które nie
będą miały merytorycznego pomocnika, dalej będą
borykać się z wielkimi problemami związanymi
z prowadzeniem sprawozdań finansowych, roboty
finansowej, co znów utrudni rozpoczęcie ich działal-
ności. Stąd też myślę, że propozycje, które powinny
zostać złożone jeszcze przed głosowaniem, powinny
zmierzać do rozdzielenia spółdzielni socjalnych.
Jest bowiem taki podmiot, który nie są podmio-
tem prawnym, a więc 5-osobowa grupa, która będzie
świadczyła na przykład usługi budowlane, i jest
15-osobowa grupa, która będzie uczestnikiem, jak
będzie tam samorząd terytorialny czy organizacja
pozarządowa. Te podmioty są sobie nierówne i trzeba
tamtym pomóc dzięki uproszczonej rachunkowości.
Można je zróżnicować, panie ministrze. (Dzwonek)
Reasumując, jest to bardzo dobra inicjatywa,
szkoda, że przedłożona dopiero po 1,5 roku. Ale to
jest i tak dobrze. Jednocześnie tutaj podkreślam fakt,
że szanse na sukces są wtedy, kiedy rzeczywiście bę-
dzie pełne zrozumienie na dole, kiedy będzie pełne
zrozumienie w samorządzie lokalnym. Ja mam wie-
loletnie kontakty z osobami wykluczonymi społecz-
nie, a ostatnio również ze spółdzielcami socjalnymi,
i z wielką radością uczestniczyłam w spotkaniach,
podczas których spółdzielnia socjalna prezentowała
swoje efekty. Byli tam burmistrzowie, prezydenci,
starostowie, przedstawiciele instytucji opieki społecz-
nej i wszyscy cieszyli się, że w tej miejscowości funk-
cjonują spółdzielnie socjalne, a przedsiębiorcy zlecają
im zadania. Widziałam wyraźne efekty. Ale tu jest
jeden warunek: musimy temu wszystkiemu sprzyjać
poprzez aktywną pracę właśnie na dole, w społecz-
ności lokalnej. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo pani poseł.
Przystępujemy do pytań.
W tej chwili jest zapisanych 9 osób.
Czy są zgłoszenia?
Nie ma.
Zamykam listę.
Ze względu na poważne opóźnienie, którego nie
udaje się nadrobić, ustalam czas na zadanie pytania
na 1 minutę.
Jako pierwszy pan poseł Marek Kwitek, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Spółdzielnie so-
cjalne są dobrym rozwiązaniem, gdyż dają możliwość
samozatrudnienia osobom, które znajdują się w naj-
trudniejszej sytuacji na rynku pracy. Są to często
osoby zagrożone wykluczeniem społecznym. Bardzo
ważne w projektowanej nowelizacji jest to, że zapro-
ponowane zmiany wynikają z dotychczasowych do-
świadczeń mających na celu wprowadzenie takich
rozwiązań, które ułatwią tworzenie i funkcjonowanie
spółdzielni.
Spółdzielnie socjalne funkcjonują w Polsce kilka
lat. Na początku 2008 r. w Krajowym Rejestrze Są-
dowym zarejestrowanych było 139 takich podmiotów.
Najwięcej spółdzielni było w woj. śląskim – 24, naj-
mniej w woj. świętokrzyskim. Chciałbym zapytać,
jakie są przyczyny takiego zróżnicowania.
Z informacji wynika również, że na 140 zareje-
strowanych spółdzielni funkcjonuje tylko 40–50 pod-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Poseł Marek Kwitek
miotów. Jakie są przyczyny tego, że tak duża część
spółdzielni nie rozpoczęła działalności statutowej?
Czy te proponowane w ustawie zmiany rozwiążą ten
problem?
Kolejne pytanie: Kto powinien udzielić wsparcia
takim osobom, przynajmniej w początkowej fazie
działania? (Dzwonek) Jakie środki finansowe wydano
do tej pory na wsparcie spółdzielni socjalnych? W jaki
sposób prowadzona będzie kampania promocyjna tej
formy pomocy bezrobotnym? W jaki sposób rząd chce
zachęcać samorządy i organizacje pozarządowe do
tworzenia spółdzielni socjalnych? Dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Mam trzy pytania. Pierwsze: Czy określone
w art. 1 sprawozdania organizacje pozarządowe będą
miały możliwość zaciągania kredytów bankowych
– i na jakich zasadach – oraz czy mogą to być kredy-
ty tzw. preferencyjne?
Pytanie drugie: Czy decyzje walnego zgromadze-
nia członków będą mogły być zaskarżane do sądu
i w jakim trybie będzie się toczyć postępowanie?
Pytanie trzecie: Proszę o doprecyzowanie sytuacji
likwidacji spółdzielni socjalnej, która nie korzystała
ze środków Funduszu Pracy. Który organ i w jakim
trybie dokonywać będzie podziału udziałów pomię-
dzy jej członków? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Michał Szczerba, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Michał Szczerba:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Olbrzymi potencjał ruchu spółdzielczego
w tworzeniu nowych miejsc pracy jest coraz bardziej
widoczny w Unii Europejskiej. Spółdzielnie w coraz
większym stopniu we współpracy z administracją
publiczną biorą udział w tworzeniu nowych miejsc
pracy. Społeczna odpowiedzialność spółdzielni, ich
innowacyjność i wspólnotowy charakter wzmacnia-
jący więzi społeczne stanowią o ważnej roli tego ele-
mentu ekonomii społecznej. W krajach Unii Europej-
63
skiej istnieje 132 tys. spółdzielni, które zatrudniają
ponad 2 mln osób. Istnieją różne modele funkcjono-
wania spółdzielni socjalnych w Unii Europejskiej,
począwszy od modeli skrajnie socjalnych, jak to ma
miejsce w Finlandii, gdzie instytucje państwa są
głównym aktorem rozwoju i finansowania sektora
spółdzielczego, poprzez modele pośrednie, które
funkcjonują we Włoszech czy we Francji, do modelu
liberalnego, w którym ingerencja państwa ogranicza
się jedynie do regulowania i tworzenia odpowiednich
warunków rozwoju przedsiębiorczości trzeciego sek-
tora, jak to ma miejsce na przykład w Wielkiej Bry-
tanii (Dzwonek).
Moje pytanie do pana ministra – proszę o odpo-
wiedź – dotyczy następującej kwestii: Jakiemu mo-
delowi, jakim doświadczeniom funkcjonującym w Unii
Europejskiej najbliższy jest model funkcjonowania
spółdzielni socjalnej w Polsce, przy uwzględnieniu
oczywiście nowych rozwiązań zaproponowanych w pro-
jekcie komisyjnym? Jakie są planowane formy pro-
mocji tej formy zrzeszania się i prowadzenia działal-
ności? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mówiąc o spółdzielniach socjalnych, siłą rzeczy zaj-
mujemy się grupą społeczną, która oczekuje wsparcia
i pomocy. Wykluczenie ze społeczeństwa to szukanie
wyjścia z bardzo nieraz skomplikowanej sytuacji ży-
ciowej. Zgadzam się, iż forma spółdzielni socjalnej
jest jak najbardziej ludzka, warta wsparcia i pracy
nad jej udoskonaleniem celem eliminowania niedo-
skonałości, zdając sobie sprawę z tego, iż spółdziel-
niom socjalnym należy sprzyjać, zwłaszcza na pozio-
mie lokalnym. Jednakże w projekcie nowelizacji
ustawy dopuszczono udział w spółdzielniach socjal-
nych osób niezagrożonych wykluczeniem społecz-
nym, pod warunkiem że nie będą one stanowić 20%
spółdzielców. Szczerze powiedziawszy, trochę mnie
dziwi taka możliwość i nie do końca rozumiem jej
celowość. Powtarzam: osobiście ja nie rozumiem ce-
lowości tego. Celem działania spółdzielni socjalnych
jest pomoc osobom, które cierpią z powodu skompli-
kowanej sytuacji życiowej, i wiąże się to z pewnymi
benefitami dla tych osób, co jest zrozumiałe. Wyklu-
czenie społeczne jest problemem, my nie udajemy, że
go nie ma. (Dzwonek) Chciałbym więc zapytać, jaka
jest celowość dopuszczenia do tego, by 20% spółdziel-
ców nie spełniało kryteriów osoby zagrożonej wyklu-
czeniem społecznym. Dziękuję.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
64 Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze!
Moje pytanie podyktowane jest zapisem art. 46 ust. 3
ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy w kontekście naszej nowelizowanej ustawy, art.
5a. Chodzi mi mianowicie o osobę, która zostanie
zatrudniona w spółdzielni założonej przez osoby
prawne. W ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania
taka spółdzielnia musi zatrudnić osoby z wyklucze-
nia społecznego, które przez 12 miesięcy podejmują
pracę, a następnie mogą być członkami spółdzielni
lub podjąć działalność gospodarczą. Chodzi mi o kwe-
stię udzielenia pomocy ze środków Funduszu Pracy.
Jak ta osoba będzie traktowana? Czy będzie możli-
wość otrzymania pomocy na nią z Funduszu Pracy
na tworzenie stanowiska pracy przez tę spółdzielnię?
Wówczas jest mowa o tym, że 24 miesiące musi to
stanowisko funkcjonować. Czy to będzie ta druga
formuła? Ale jak będzie traktowana ta osoba według
tej drugiej formuły (Dzwonek), kiedy stanowisko pra-
cy musi funkcjonować 12 miesięcy i który okres bę-
dzie zaliczany: czy ten pierwszy, tzw. próbny, trwają-
cy 12 miesięcy, czy dopiero ten wynikający z człon-
kostwa w spółdzielni? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pani posłanka Maria Nowak, Prawo i Sprawiedli-
wość. Nie ma.
W takim razie pan poseł Mieczysław Kasprzak,
Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Dziękuję bardzo.
Ja bym miał pytanie do pana ministra. Dzisiaj
mamy ok. 140 spółdzielni socjalnych, nie wszystkie
funkcjonują, zmiany są dość istotne i bardzo ważne,
one głęboko sięgają w funkcjonowanie spółdzielni.
W materiałach rządowych, które były dostępne, po-
dano, że optymalna liczba to jest około tysiąca. Jak
pan minister to widzi: czy przy tych zmianach jest
możliwe osiągnięcie tego celu, tej docelowej liczby
i w jakim okresie? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jerzy Szmajdziński)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Pan poseł Stanisław Stec z klubu Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pierwsze pyta-
nie mam do pana posła sprawozdawcy. Czy nie uwa-
ża pan, że tak mała liczba zarejestrowanych, działa-
jących spółdzielni socjalnych wynika z faktu, że w ad-
ministracji rządowej, a szczególnie samorządowej nie
ma klimatu sprzyjającego spółdzielczości? Spółdziel-
ca jest uznawany za coś gorszego. Dlaczego? Czy ta
ustawa jest w stanie to nastawienie zmienić?
Drugie pytanie do pana ministra. Czy spółdziel-
nie socjalne mogłyby zakładać osoby prawne? Na
przykład część członków spółdzielni mieszkaniowej
ma poważne problemy z płaceniem czynszów, które
są coraz wyższe. I spółdzielnie mieszkaniowe mogły-
by zorganizować spółdzielnię socjalną i zabezpieczyć
wykonywanie usług, żeby z nich mogli płacić czynsze
zainteresowani członkowie. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Ostatni pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Jeśli chodzi o pierwsze pytanie, to jednocześnie
taka refleksja: Dlaczego ta ustawa z 2006 r. – to
w kontekście wypowiedzi, że ta inicjatywa jest rze-
komo spóźniona, a nie jest – nie zdała egzaminu?
Można by zapytać, kto za to ponosi odpowiedzial-
ność. Ale dobrze się stało. I to jest moje pierwsze
pytanie do posła sprawozdawcy odnośnie do klima-
tu i współdziałania w tej kwestii w Komisji Polityki
Społecznej i Rodziny oraz Komisji Gospodarki. Jak
mi się wydaje na podstawie tej debaty, jest duża
zgodność poglądów i opinii.
Drugie pytanie, panie ministrze, panie pośle spra-
wozdawco. Na ile samorządy terytorialne będą zain-
teresowane działalnością spółdzielni socjalnych,
szczególnie na terenie własnej gminy? Mówię o sa-
morządach terytorialnych stopnia podstawowego?
I ostatnie pytanie. W uzasadnieniu mówi się dużo
o aktywizacji rynku pracy, o powstaniu kolejnych
spółdzielni, o aktywizacji zawodowej nawet do 7–10
tys. zł. Moje pytanie w tym kontekście brzmi: na ile
fundusz pracy zabezpiecza w pełni te wydatki? Jak
się wydaje, tak będzie, ale myślę, że warto to dopo-
wiedzieć. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
O zabranie głosu proszę sekretarza stanu w Mi-
nisterstwie Pracy i Polityki Społecznej pana Jarosła-
wa Dudę.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Jarosław Duda:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Na początku, zanim przejdę do pytań, może
kilka zdań natury ogólnej. Wiem, że jesteśmy w nie-
doczasie, ale chciałbym powiedzieć, że proponowane
zmiany zyskały aprobatę w rządzie i w toku prac
w podkomisji większość uwag, które zgłaszaliśmy,
została przyjęta. Myślę, że mamy bardzo przyzwoite,
żeby nie powiedzieć, bardzo dobre efekty naszej
współpracy, bo przypomnę, że jest to projekt komi-
syjny. Z większością uwag czy z prawie wszystkimi
w trakcie prac obydwie strony się zgodziły. Pozostaje
kilka kwestii zgłoszonych w poprawkach i jestem
przekonany, że osiągniemy konsensus.
Przechodzę do pytań. Poseł Kwitek pyta, dlacze-
go spółdzielnie nie rozpoczęły działalności w takim
wymiarze, w jakim należało się spodziewać. Oczy-
wiście ustawa, o której mówił pan poseł Kulas, nie
była doskonała, wiele pozostawiała do życzenia. Dzi-
siaj przez tę inicjatywę owe niedoskonałości zostały,
w moim przekonaniu, usunięte. Chodziło głównie
o bariery organizacyjne tworzone przez przepisy.
Najważniejsza była bariera finansowa. Problemem
był również czas, jaki mijał między rejestracją a ko-
niecznością rozpoczęcia działalności, tam był moż-
liwy rok.
Co do środków, o które pytał pan poseł, Mini-
sterstwo Pracy i Polityki Społecznej przeznaczało
około 1 mln zł rocznie na tę działalność, z Fundu-
szu Pracy – 11 tys. na jedną osobę, która otrzymy-
wała takie wsparcie, w spółdzielniach, gdzie było
między 5 a 10 osób.
Jak rząd wspiera? Wspierał i wspiera przede wszyst-
kim poprzez Fundusz Pracy, EFS oraz program re-
sortowy.
Przejdę do pozostałych pytań. Proszę wybaczyć,
że nie będę odpowiadał w kolejności. Pan poseł Ka-
sprzak pyta, jak rozumiem, czy możemy zwiększyć
liczbę spółdzielni do tysiąca. Wedle naszych sprawoz-
dań dzisiaj mamy ich 150, większość z nich funkcjo-
nuje w lekkim uśpieniu. Tak naprawdę czynnych jest
około 60–70, które bardzo aktywnie działają i sobie
radzą. Ale odpowiadając na pytania, które się tutaj
pojawiały, chcę stwierdzić, że te uzgodnione zmiany
mają przyspieszyć rozwój jakże pożądanej, szczegól-
nie w dzisiejszych czasach, spółdzielczości socjalnej
w ramach przedsiębiorczości społecznej, ekonomii
65
społecznej. Jest to odpowiedź na wyzwania trudnego
czasu, który dotknął również Polskę.
Pan poseł Tomaszewski pyta, czy osoba zatrud-
niona w spółdzielni przez osobę prawną otrzyma po-
moc na utworzenie stanowiska pracy. Odpowiadając
krótko: tak, może otrzymać taką pomoc i myślę, że
będzie mogła z tego skorzystać.
Pan poseł Michał Szczerba pyta, jaki model z syste-
mów europejskich jest Polsce najbliższy. W moim – i nie
tylko moim – przekonaniu najbardziej zbliżeni jesteśmy
do modelu włoskiego i chcielibyśmy kontynuować mo-
del, który Włosi z powodzeniem stosują. Będziemy
zresztą dążyć… Była mowa o tym, w jaki sposób wzo-
rowaliśmy się przy nowelizacji przepisów, o czym mówił
pan poseł sprawozdawca Tomaszewski, na rozstrzy-
gnięciach realizowanych w modelu włoskim.
Pan poseł Mirosław Pawlak pyta, czy organizacje
pozarządowe mogą zaciągać kredyty. Mogą, aczkol-
wiek nie ma oferty na rynku. To jest ten kłopot, że
nie ma dzisiaj oferty na rynku w takim wymiarze,
jak byśmy chcieli i jak by chcieli sami spółdzielcy.
Natomiast w nowelizacji wprowadziliśmy też zmianę,
która dotyczy głównie organizacji pozarządowych.
I w dalszym ciągu będziemy nad tym pracować
w zespole zadaniowym.
Co do procedur likwidacji, pan poseł też o to py-
tał. Należy pamiętać, że generalnie – co jest istotne
– odwołujemy się do reguł Prawa spółdzielczego. Czy-
li te same zasady funkcjonują również odnośnie do
spółdzielni socjalnych.
Pan poseł Kulas pytał, dlaczego ustawa z 2006 r.
nie zdała egzaminu, czy samorządy będą zaintereso-
wane zmianami, które są wprowadzone przez tę no-
welizację. Pan poseł w swojej prezentacji właściwie
sam sobie odpowiedział na to pytanie. Ona miała
wiele mankamentów. Dobrze, że ona była i dzisiaj
mamy co poprawiać, wspólnie to poprawiliśmy i naj-
ważniejsze jest to, że te 150 zarejestrowanych spół-
dzielni, część w tzw. uśpieniu, część funkcjonujących,
dostanie nowe instrumenty, żeby się rozwijać. I być
może efekt założony przez pana posła Kasprzaka też
zostanie osiągnięty i tych spółdzielni będzie napraw-
dę dużo.
I to chyba wszystko. Jeśli pominąłem jakieś py-
tanie, to oczywiście odpowiemy na piśmie. Bardzo
dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Sprawozdawca komisji pan poseł Tadeusz Toma-
szewski zabierze głos.
Proszę bardzo.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przebieg dys-
kusji nad nowelizacją ustawy o spółdzielniach socjal-
nych dowodzi, że ta nowelizacja idzie we właściwym
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
66 Projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Poseł Tadeusz Tomaszewski
kierunku i jest oczekiwana zarówno przez parlamen-
tarzystów, jak i – przede wszystkim – przez środowi-
sko społeczne osób, które chcą podjąć się działalności
gospodarczej, będąc w grupie osób zagrożonych wy-
kluczeniem społecznym, w formie działalności, jaką
jest spółdzielnia socjalna.
Wracając do pytań zadawanych w czasie debaty,
chciałbym po pierwsze, ustosunkować się do pro-
blemu poruszonego przez pana posła Henryka Sie-
dlaczka. Dotychczasowe przepisy stanowią, że oso-
by zagrożone wykluczeniem społecznym stanowią
80% założycieli, natomiast 20% to pozostałe osoby.
Nowelizujemy ustawę w kierunku złagodzenia tych
kryteriów. Mianowicie w tej chwili ustawa przewi-
duje, że 50% to będą osoby zagrożone wyklucze-
niem społecznym, a 50% – pozostałe. W jednym
z projektów zostały przeprowadzone badania w tym
obszarze. Zdecydowana większość uczestników
tych badań opowiedziała się właśnie za takim roz-
wiązaniem.
Warto wspomnieć, że w modelu włoskim funkcjo-
nuje to odwrotnie. W spółdzielni założycielami jest
30% osób z wykluczenia społecznego, a 70% – pozo-
stałych. Jeśli chodzi o pracowników tej spółdzielni,
to oczywiście przepisy włoskie, tak jak nasze teraz,
doprecyzowują, że w tej spółdzielni pracownikami
musi być co najmniej 50% osób zagrożonych wyklu-
czeniem społecznym. To rozwiązanie ma na celu
przede wszystkim uruchomienie samego procesu
tworzenia spółdzielni, tak aby osoby, które są do tego
lepiej przygotowane, poradziły sobie z całą tą machi-
ną rejestracji, uruchomienia spółdzielni socjalnych,
a prawo pilnuje, aby przynajmniej 50% osób zatrud-
nionych to były osoby przewidziane w ustawie o za-
trudnieniu socjalnym.
Kolejna kwestia, która została poruszona przez
pan posła Stanisława Steca, dotyczy przyczyn spo-
łecznych funkcjonowania niewystarczającej liczby
tych podmiotów na rynku, czyli około 150 spółdziel-
ni. Jak wspomniał pan minister, wynika to w ogóle
z braku tworzenia odpowiedniego klimatu dla spół-
dzielczości ze strony administracji rządowej czy z in-
nych rozwiązań.
Myślę, że właśnie rozwiązania, które proponuje-
my, wychodzą naprzeciw większemu zainteresowa-
niu jednego z segmentów administracji publicznej,
czyli jednostek samorządu terytorialnego. To one,
jeśli uznają, że skuteczną formą przeciwdziałania
bezrobociu, marginalizacji społecznej ich mieszkań-
ców może być spółdzielnia socjalna, dostrzegają ro-
dzaje usług komunalnych, jakie mogą zlecić spółdziel-
ni socjalnej, to nie będą musiały tylko i wyłącznie
aktywizować swoich współmieszkańców przez ośro-
dek pomocy społecznej czy urząd pracy, ale będą mo-
gły samoistnie przez własną inicjatywę, funkcjonu-
jącą na własnym terenie organizację pozarządową
założyć spółdzielnię i następnie kierować tam osoby
zagrożone wykluczeniem społecznym do podjęcia
pracy i robić to za pomocą mechanizmu, który już
funkcjonuje, a mianowicie centrów integracji społecz-
nej. Tam się przygotowuje ludzi, tak aby mogli podjąć
wysiłek systematycznej pracy przy pomocy państwa
związanej z refundacją składek na ubezpieczenie spo-
łeczne i ewentualnie dalszą refundacją, którą prze-
widujemy.
Rzeczywiście mechanizmy wsparcia spółdzielni
w dotychczasowej ustawie są stosunkowo niewielkie,
ale też przepisy, które funkcjonują, uniemożliwiają
ich zastosowanie w pełni. Administracja związana
z urzędami pracy, jak informują spółdzielnie socjal-
ne, niechętnie realizowała zapisy i udzielała pomocy.
Teraz nastąpi zwiększenie pomocy publicznej m.in.
do 36 miesięcy, jeśli chodzi o refundację, 24 miesięcy,
jeśli chodzi o całość składek na ubezpieczenie spo-
łeczne od płacy minimalnej, i następnych 12 miesię-
cy w 50% i zwiększenie pomocy przy przystąpieniu
do spółdzielni. Poprzednio przy przystąpieniu do
spółdzielni była to 2-krotność, a przy założeniu spół-
dzielni 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Za
IV kwartał przeciętne wynagrodzenie wynosi 3096 zł,
można więc otrzymać 12 386 zł, jeśli chodzi o człon-
ka założyciela, natomiast w przypadku przystępują-
cego – 9289 zł.
Następnie, jak wspomniałem, na starcie przez 36
miesięcy będzie świadczona pomoc spółdzielni ze
środków Funduszu Pracy. Czy to są środki, które
mogą zachwiać Funduszem Pracy? No nie. W swoim
wystąpieniu wspomniałem, iż do tej pory, jak wynika
z raportu urzędowego z 2007 r., że tylko 97 osób sko-
rzystało z tej pomocy na 607 tysięcy, a więc to jest,
można powiedzieć, zadanie na jeden powiat, a nie na
skalę Funduszu Pracy. Zauważyła to pani poseł Ewa
Michalik z PiS, mówiąca, że okres refundowania
składek jest zbyt krótki. Stąd w jednej z poprawek
Klubu Poselskiego Lewicy proponujemy, żeby powró-
cić do rozwiązania projektu komisyjnego, który mó-
wił o 36 i 18 miesiącach. Wówczas przez prawie 5 lat
wysiłek Funduszu Pracy będzie zwiększony o 6480
tysięcy. Można więc powiedzieć, że środki, które zo-
staną zaangażowane ewentualnie przez Fundusz
Pracy, są znikome. Podkreślam, że one mogą być za-
angażowane, bo to jest pomoc fakultatywna, którą
uruchamia na wniosek starosta. Ma on prawo wybo-
ru, czy ze środków Funduszu Pracy chce dofinanso-
wać przedsiębiorcę, firmę, spółdzielnię socjalną czy
przystępujących do tej spółdzielni socjalnej członków
czy jeszcze tych, którzy będą tam kierowani. Ta usta-
wa więc nic nie nakazuje, tak samo jak nie nakazuje
samorządom tworzenia spółdzielni socjalnych.
Na koniec chciałbym serdecznie podziękować
wszystkim tym, którzy pracowali nad tą kwestią.
Odpowiadając panu posłowi Kulasowi, chcę powie-
dzieć, że atmosfera była dobra, ze stron resortów
bardzo rzeczowa, bardzo dobrze odnosiła się do tego
zagadnienia Komisja Polityki Społecznej i Rodziny,
a Komisja Gospodarki – ze zrozumieniem. Jeśli cho-
dzi o stronę społeczną, to również była aktywna.
Słowa szczególnego podziękowania kieruję do eksper-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Tadeusz Tomaszewski
ta, pana Cezarego Mierzejewskiego, który przez
3 lata wspólnie z grupą społeczników dążył do tego,
żeby te rozwiązania, po części włoskie, zostały wdro-
żone.
Jeśli Wysoka Izba przyjmie tę ustawę, a na to li-
czę, będzie to krok we właściwym kierunku. Dzięku-
ję uprzejmie. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten pro-
jekt do Komisji Gospodarki oraz Komisji Polityki
Społecznej i Rodziny w celu przedstawienia sprawoz-
dania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Dziękuję panu ministrowi, dziękuję paniom i pa-
nom posłom.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Poli-
tyki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie
ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wy-
stąpień wolnościowych w latach 1956–1983 (dru-
ki nr 1510 i 1737).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Witolda Kochana.
Poseł Sprawozdawca Witold Kochan:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji
Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie
ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień
wolnościowych w latach 1956–1983, druki nr 1510
i 1737.
Komisja w dniu 10 lutego skierowała projekt usta-
wy do podkomisji nadzwyczajnej, która rozpatrzyła
go w dniu 17 lutego. W trakcie prac podkomisji przy-
jęto jednogłośnie poprawkę doprecyzowującą kształt
ust. 3 w art. 4.
Zarówno w ramach prac podkomisji, jak i komisji
pojawił się wątek rozszerzenia katalogu osób, ofiar,
których dotyczyłoby zadośćuczynienie. Nie przyjął on
jednak formy poprawki.
Komisja na posiedzeniu w dniu 3 marca jednogło-
śnie przyjęła projekt ustawy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Rodziny ofiar od wielu lat czekają na tę ustawę. Dzię-
ki rządowej inicjatywie nareszcie pojawiła się ona
w Sejmie. Projekt ustawy zakłada wypłacenie zadość-
uczynienia rodzinom osób, które brały udział w wystą-
67
pieniach w obronie wolności, godności i praw człowie-
ka i które udział w tych wystąpieniach przypłaciły
życiem. Władzom PRL nie udało się wykorzenić
z polskiego społeczeństwa dążeń wolnościowych.
Przejawem tych dążeń były masowe wystąpienia
krwawo tłumione przez organy przemocy. Wiele osób
za udział w tych wystąpieniach zapłaciło najwyższą
cenę – cenę życia. Wynagrodzenie krzywd rodzinom
tych osób jest zatem aktem historycznej sprawiedli-
wości.
Projekt ustawy dotyczy rodzin osób, które straci-
ły życie, uczestnicząc w wydarzeniach poznańskiego
Czerwca w 1956 r., w proteście przeciwko zamknięciu
tygodnika „Po prostu” w październiku 1957 r., w tra-
gicznych wydarzeniach na Wybrzeżu: w Gdańsku,
Gdyni, Elblągu i Szczecinie w grudniu 1970 r., w Ra-
domiu w czerwcu 1976 r., a także w protestach wobec
wprowadzenia stanu wojennego, ze szczególnym
uwzględnieniem protestu w kopalni Wujek.
Zgodnie z założeniami ustawy osobami uprawnio-
nymi do uzyskania świadczenia pieniężnego na jej
podstawie pozostawaliby: małżonek, dzieci, zarówno
własne, jak i przysposobione, rodzice lub osoby przy-
sposabiające tych, którzy stracili życie. Świadczenie
to byłoby wypłacane na wniosek uprawnionego człon-
ka rodziny złożony do kierownika Urzędu do Spraw
Kombatantów i Osób Represjonowanych w ciągu
2 lat od wejścia w życie ustawy. We wniosku oprócz
danych osoby uprawnionej konieczne będzie określe-
nie okoliczności uzasadniających przyznanie świad-
czenia oraz wskazanie formy wypłaty.
Wniosek będzie musiał również zawierać informa-
cje o ewentualnym przyznaniu jednorazowej renty
specjalnej na podstawie art. 82 ust. 1 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Fun-
duszu Ubezpieczeń Społecznych. Świadczeniami,
o których mowa w omawianej ustawie, nie zostaną
bowiem objęte osoby, które taką rentę otrzymały. Ko-
nieczne będzie także dołączenie do wniosku odpisu
aktu zgonu osoby biorącej udział w wystąpieniach
wolnościowych oraz aktu stanu cywilnego potwierdza-
jącego zawarcie małżeństwa lub stopień pokrewień-
stwa z osobą, która utraciła życia.
Prawo do otrzymania świadczenia jest ściśle
związane z osobą uprawnioną. Nie może ono być
przekazywane, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku
śmierci osoby, która złożyła wniosek, prawo do otrzy-
mania świadczenia będzie należeć do spadkobiercy.
Projekt ustawy zakłada, że kierownik Urzędu do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych bę-
dzie wydawał decyzje administracyjne w sprawie
przyznania świadczenia. Od tych decyzji będzie przy-
sługiwała skarga do sądu administracyjnego. W przy-
padku uznania przez kierownika Urzędu do Spraw
Kombatantów i Osób Represjonowanych zasadności
wniosku, każdemu członkowi rodziny będzie przysłu-
giwało prawo do otrzymania świadczenia pieniężne-
go w wysokości 50 tys. zł. Wypłacane ono będzie
w ciągu miesiąca od doręczenia decyzji o przyznaniu
świadczenia ze środków budżetu państwa. Zgodnie
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
68 Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Sprawozdawca Witold Kochan
z art. 9 projektu ustawy kwota otrzymanego świad-
czenia będzie zwolniona z podatku dochodowego od
osób fizycznych.
Projekt zakłada, że ustawa wejdzie w życie w ter-
minie 30 dni od dnia ogłoszenia jej w Dzienniku
Ustaw.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Kończąc swoje wystąpienie, chcę podkreślić, że my
wszyscy, od 20 lat żyjący w demokratycznym i nie-
podległym kraju, jesteśmy dłużnikami ofiar tych
wydarzeń i ich rodzin. W imieniu Komisji Polityki
Społecznej i Rodziny rekomenduję Wysokiej Izbie
uchwalenie ustawy zgodnie z projektem załączonym
w druku nr 1737. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
O przedstawienie stanowiska klubu Platforma
Obywatelska proszę pana posła Sławomira Rybic-
kiego.
Poseł Sławomir Rybicki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pochodzę z Gdań-
ska, z Wybrzeża, miejsca, które niejednokrotnie ode-
grało ważką rolę w najnowszej historii Polski. Mnie
samemu wtedy, przed laty, jako młodemu człowieko-
wi było dane uczestniczyć w niektórych z tych wyda-
rzeń. W tamtych pamiętnych dniach bruk wielu pol-
skich miast zaczerwienił się od krwi niewinnych,
nierzadko młodych ludzi. Tym większym zaszczytem
jest dla mnie zatem to, że w imieniu Klubu Parla-
mentarnego Platforma Obywatelska mogę wypowie-
dzieć się w kwestii projektu ustawy o zadośćuczynie-
niu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w la-
tach 1956–1983.
„Na drzwiach ponieśli go Świętojańską, / Naprze-
ciw glinom, naprzeciw tankom. / Chłopcy, stoczniow-
cy, pomścijcie druha, / Janek Wiśniewski padł”.
Tak przed 39 laty tragiczne wydarzenia grudnio-
we na ulicach Wybrzeża przedstawił w „Balladzie
o Janku Wiśniewskim” nieznany wówczas szerzej
Krzysztof Dowgiałło.
Bezsilność mieszała się z rozpaczą. Chciałem się-
gnąć po broń, sięgnąłem po pióro. Na czele pochodu
szedł chłopak z obwiązaną zakrwawioną szmatą gło-
wą i z biało-czerwonym sztandarem, za nim tłum
niosący na drzwiach jakieś ciało… Nie wiedziałem,
kim był niesiony na drzwiach. Nadałem nazwisko
Janek Wiśniewski, które wydawało mi się najbardziej
popularne. Miało symbolizować i tego zabitego, i in-
nych młodych poległych – wspomina już po latach
autor piosenki.
W ten sposób Janek Wiśniewski, czyli Zbyszek
Godlewski stał się symbolem Grudnia ‘70. Z kolei
inny młody człowiek, poznaniak, Romek Strzałkow-
ski stał się symbolem Czerwca ‘56.
Wtedy, w czasach komunistycznych, jak brzmią
słowa wspomnianej piosenki: świat się dowiedział,
ale nic nie powiedział. Jednak w społeczeństwie pol-
skich miast pamięć o ofierze życia Wiśniewskiego –
Godlewskiego czy Strzałkowskiego, jak i o wielu in-
nych ofiarach, trwała i przetrwała. Nie sposób w tym
miejscu nie podkreślić roli, jaką odegrała w tym za-
kresie przedsierpniowa opozycja demokratyczna.
Jakże symboliczny był dzień 18 grudnia 1979 r. Tego
dnia na apel opozycji o uczczenie pamięci grudnio-
wych ofiar pod murem Stoczni Gdańskiej zebrało się
kilka tysięcy osób. Już wkrótce prorocze okazały się
słowa Lecha Wałęsy, który w tym dniu pod stocznio-
wym murem mówił, że jeżeli władza nie zgodzi się na
wybudowanie pomnika, to za rok każdy z uczestni-
ków przyniesie kamień i taki pomnik powstanie.
Dzięki sukcesowi Sierpnia ‘80 pomnik Poległych
Stoczniowców w Gdańsku powstał. Podobnie w Po-
znaniu na placu Adama Mickiewicza stanął monu-
ment upamiętniający ofiary Czerwca 1956 r. Jak na
realia życia w komunizmie, stała się rzecz wcześniej
niewyobrażalna i niebywała. Oficjalnie uczczono pa-
mięć tych, którzy polegli w drodze po chleb, godność
i wolność.
Te kilkanaście miesięcy wolności – jak niektórzy
powiedzieliby: samoograniczającej się wolności –
przerwał stan wojenny. Do dziś mam w pamięci obraz
strajkujących w pierwszych dniach stanu wojennego
stoczniowców Stoczni Gdańskiej. Ponad bramą nr 2
stoczni strajkujący przeciwko wprowadzeniu reżimu
wojennego wywiesili kilka transparentów. Obok nich
zawiesili planszę z jakże symbolicznymi datami
oznaczającymi kolejne etapy walki o chleb, godność
i wolność: 1956, 1968, 1970, 1976. Na ostatniej plan-
szy nie było daty. Zamiast niej namalowano na niej
czarną farbą jakże wymowny znak zapytania. Szyb-
ko nadeszła tragiczna odpowiedź. Niebawem kilkaset
metrów od bramy nr 2 w czasie wielotysięcznych
walk ulicznych upadł ugodzony kulą 20-letni Antoni
Browarczyk. Natomiast kilkaset kilometrów od
stoczniowej bramy czołgi rozjechały ogrodzenie ko-
palni Wujek i na polskiej drodze ku niepodległości
zginęło 9 górników. Kolejną smutną symboliczną
datę przyniósł 31 sierpnia 1982 r. Na ulicach Lubina
władza mieniąca się ludową zabiła następne osoby.
Pamiętamy również o ofiarach stanu wojennego
z Wrocławia, Nowej Huty, Warszawy i wielu innych
polskich miast.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
Współczesna Polska pamięta o tych, którzy polegli na
drodze do jej wolności, nie tylko przy okazji kolejnych
rocznic. Ich nazwiskami nazwane są place, ulice
i szkoły. Trwają prace historyków, powstają filmy
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Sławomir Rybicki
i opracowania. Choć jednocześnie nie można nie zauwa-
żyć przeciągania się rozliczenia sprawców śmierci.
Nieuregulowana przez demokratyczne i wolne
państwo polskie pozostała też inna kwestia. Mam na
myśli systemowe materialne zadośćuczynienie dla
wszystkich najbliższych ofiar tragicznych wydarzeń
mających zasadnicze znaczenie na drodze do odzy-
skania suwerennego i demokratycznego bytu przez
Rzeczpospolitą Polską. (Dzwonek)
Panie marszałku, jeszcze chwileczkę.
Rodziny ofiar wiele przeżyły i wycierpiały, z pew-
nością wielu najbliższych gdzieś w głębi serca opła-
kuje stratę do dziś. Nie ma takiego materialnego
zadośćuczynienia, które mogłoby zabliźnić rany po
śmierci osoby najbliższej, ale obowiązkiem państwa
jest jego przyznanie.
Projektowana regulacja ma umożliwić zadość-
uczynienie za śmierć uczestników zbiorowych zry-
wów obywatelskich, którzy oddali życie w walce
z ustrojem komunistycznym. Ustawa zakłada, że oso-
bami uprawnionymi do uzyskania świadczenia pie-
niężnego byłyby: małżonek, dzieci własne i przyspo-
sobione, rodzice osób, które poniosły śmierć w wyni-
ku tych wydarzeń.
Panie Marszałku! W imieniu Klubu Parlamentar-
nego Platformy Obywatelskiej deklaruję pełne popar-
cie dla ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar
wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983.
W roku, w którym obchodzimy 20. rocznicę odzyska-
nia przez Polskę demokracji i wolności, państwo win-
no uregulować swoje zobowiązania wobec rodzin
ofiar systemu komunistycznego. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość przed-
stawi pan poseł Jan Filip Libicki.
Proszę uprzejmie.
Poseł Jan Filip Libicki:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam dziś
zaszczyt przedstawić nasze stanowisko wobec spra-
wozdania Komisji Polityki Społecznej i Rodziny
z prac nad projektem ustawy o zadośćuczynieniu ro-
dzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach
1956–1983, druki nr 1510 i 1737.
Dobrze, że wreszcie pojawia się projekt zmierza-
jący do wspomożenia rodzin ofiar wystąpień wolno-
ściowych w tych latach i wynagrodzenia im krzywd
związanych ze śmiercią ich bliskich. Trzeba jednak
powiedzieć, że nie jest to projekt wystarczający. To
69
spóźnione zadośćuczynienie przysługiwać będzie jed-
nak tylko rodzinom ofiar wydarzeń czerwca 1956
w Poznaniu, października 1957 w Warszawie, grud-
nia 1970 na Wybrzeżu, czerwca 1976 w Radomiu oraz
stanu wojennego liczonego do dnia 22 lipca 1983 r.,
czyli dotyczy tylko rodzin ofiar wystąpień zbiorowych
enumeratywnie wymienionych w projekcie. Należy
jednak zapytać, co w takim razie z zadośćuczynie-
niem dla rodzin pojedynczych ofiar zbrodni komuni-
stycznych? Co np. z zadośćuczynieniem dla matki ks.
Jerzego Popiełuszki? Co z zadośćuczynieniem dla
rodziny upamiętnionego niedawno przez Sejm Ry-
szarda Siwca? To najbardziej jaskrawe przykłady, iż
ustawa ta nie obejmuje wszystkich członków rodzin
ofiar systemu komunistycznego, którym takie za-
dośćuczynienie się należy. Takich przypadków jest
znacznie więcej. Zastanawialiśmy się podczas prac
podkomisji, czy nie należy zgłosić stosownej popraw-
ki obejmującej także i te osoby. Ostatecznie zdecydo-
waliśmy się, jako klub PiS, zgłosić trzy takie popraw-
ki. Pierwsza dotyczy tytułu ustawy i rozciąga czas
wystąpień wolnościowych do 1989 r. W drugiej pro-
ponujemy w preambule umieścić także zapis, iż sto-
sowne odszkodowanie przysługiwać będzie rodzinom
ofiar indywidualnych, które miały miejsce w tych
latach. Trzecia poprawka jest jedynie konsekwencją
poprawki pierwszej.
Jednocześnie chciałabym zaapelować do rządu
o jak najszybsze podjęcie prac nad uregulowaniem
kwestii zadośćuczynienia rodzinom ofiar, które nie
poniosły śmierci w takich przypadkach, ale poddane
były brutalnym represjom, które w istotny sposób
zmieniły ich życie. Chodzi mi np. o ofiary wystąpień
w obronie Domu Katolickiego w Zielonej Górze
w 1960 r. czy wydarzeń w Grudziądzu w 1976 r. Pra-
ce te należy jak najszybciej podjąć, gdyż takie rozwią-
zanie byłoby zrealizowaniem zasady elementarnej
sprawiedliwości.
Klub Prawa i Sprawiedliwości będzie głosował za
przyjęciem przedstawionego projektu ustawy, mając
nadzieję na przyjęcie zgłoszonych poprawek.
Bardzo proszę Sekretariat Posiedzeń Sejmu o ode-
branie ode mnie poprawek mojego klubu. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę o zabranie głosu panią poseł Izabelę Jaru-
gę-Nowacką w celu przedstawienia stanowiska klubu
Lewica.
Poseł Izabela Jaruga-Nowacka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
w imieniu Klubu Poselskiego Lewicy przedstawić
stanowisko dotyczące przedłożenia rządowego za-
wartego w druku nr 1510 o zadośćuczynieniu rodzi-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
70 Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Izabela Jaruga-Nowacka
nom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–
–1983.
Klub Poselski Lewica popiera zaproponowane
przez Komisję Polityki Społecznej przedłożenie, choć
zdajemy sobie sprawę, że finansowy ekwiwalent za-
dośćuczynienia ma wymiar symboliczny i nie jest on
w stanie ani złagodzić doznanego bólu, ani też nie
wyrówna krzywdy sieroctwa, życia nikomu nie przy-
wróci. Mamy jednak poczucie, że jest to pewien sym-
bol, że wolna, demokratyczna Polska pamięta o tych,
którzy życie swoje stracili.
Wysoka Izbo, ale skoro mówimy o bardzo ważnej
kwestii, bo dzisiaj możemy cieszyć się z tej osiągniętej,
wywalczonej wolności w polskim parlamencie, chcia-
łabym, żeby ta nasza refleksja była w pełni rzetelna.
Dlatego chcę powiedzieć, jakie postulaty towarzyszyły
przede wszystkim robotnikom, którzy ten bunt podej-
mowali, gdyż akurat w tych przypadkach, jak z pew-
nością, panie i panowie posłowie, wiecie, były to na
ogół bunty robotnicze, bunty klasy, którą ówczesny
system ogłaszał w dodatku klasą rządzącą.
Otóż te żądania dotyczyły przede wszystkim chle-
ba i prawdy. O to się upominali zarówno robotnicy
podejmujący pierwszy w PRL-u strajk – strajk w Za-
kładach obecnie Cegielskiego, wówczas, przypomi-
nam, imienia Józefa Stalina. Tam narastało nieza-
dowolenie załogi za niesłuszne pobierane podatki od
przodowników pracy, od pracowników akordowych.
Te postulaty dotyczyły w związku z tym norm pracy,
obniżki cen, podniesienia płac. To były postulaty ro-
botników poznańskich.
Jeśli chodzi o wydarzenia grudniowe, to, jak pa-
miętamy, 12 grudnia 1970 r. była to odpowiedź ro-
botników na podwyżki cen mięsa i innych artykułów
spożywczych o około 17–20%.
Wreszcie kiedy mówimy o czerwcu...
Przepraszam bardzo, jeszcze powiem, jak komitet
strajkowy w swoich ośmiu postulatach domagał się
m.in. podwyższenia minimalnego wynagrodzenia,
w tym, co szczególnie jest dla mnie ważne, zwłaszcza
wynagrodzenia kobiet, które zarabiały wtedy także
znacznie mniej.
W czerwcu – chcę mówić w tej chwili o buncie
robotników w Radomiu, Ursusie, Płocku – 25 czerw-
ca zaproponowano horrendalne podwyżki cen docho-
dzące do 70% na artykuły konsumpcyjne. Mówię
o tym dlatego, także w kontekście 21 postulatów sierp-
niowych, żebyśmy wiedzieli, że to robotnicy przede
wszystkim upominali się o godność ludzi pracy. Wy-
stąpili przeciwko krzywdzie prostego człowieka. Oni
ten strajk podjęli w imię godności ludzkiej pracy
i o poprawę warunków wykonywania tej pracy.
Jeżeli dzisiaj o tym mówimy, to chciałabym powie-
dzieć, że niestety władza, już ta demokratyczna
w wolnej Polsce, o którą bohaterowie przedłożenia
rządowego walczyli, także strzelała do robotników,
strzelała kulami gumowymi. No, ale przecież prawie
za każdym razem jesteśmy, powiedziałabym, świad-
kami tego, jak do protestów robotniczych odnoszą się
czy jak z ludźmi walczącymi o swoje godne prawa
pracownicze rozmawiają poszczególne rządy. Pamię-
tamy „białe miasteczko” i niechęć do rozmowy z ludź-
mi domagającymi się godnego życia. Mówię o tym
właśnie w tym kontekście, żebyśmy byli bardziej
świadomi tego, że jesteśmy to winni tym ludziom,
którzy podjęli taką walkę, żeby było więcej dialogu
społecznego, a mniej tak dramatycznych protestów.
Na koniec chciałabym także przypomnieć, ponie-
waż jest to mimo wszystko bardzo wzruszający mo-
ment upamiętniający te wydarzenia, napis na owym
Pomniku Poległych Stoczniowców. (Dzwonek) Pa-
mięć, którą Czesław Miłosz w swoim wierszu tam
przekazał.
Panie marszałku, zaraz kończę.
„Który skrzywdziłeś człowieka prostego/ Śmie-
chem nad jego krzywdą wybuchając,/ Gromadę bła-
znów koło siebie mając,/ Na pomieszanie dobrego
i złego (...) Nie bądź bezpieczny.” Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego
przedstawi pan poseł Mieczysław Kasprzak.
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
w imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa
Ludowego odnieść się do projektu ustawy o zadość-
uczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych
w latach 1956–1983.
Chcę powiedzieć, że nasz klub podchodzi z dużą
powagą do tego projektu i do zaproponowanych w nim
rozwiązań dotyczących symbolicznego zadośćuczy-
nienia rodzinom ofiar w okresie masowych, zorgani-
zowanych zrywów niepodległościowych. Te symbo-
liczne pieniądze są jakąś formą czy wyrazem po tylu
latach naszego opamiętania się i uznania, wszystkich
tutaj, że tym ludziom też coś się należy. To na pewno
nie zmniejszy bólu, który wtedy wszystkich ogarniał,
szczególnie bliskich, te symboliczne dzisiaj pieniądze,
może nawet niechciane przez te osoby. Dotyczy to 135
ofiar ściśle zidentyfikowanych, jak podano w uzasad-
nieniu. Jak to koledzy tutaj również podnosili, nie
uwzględniono innych ofiar, które zostały poniesione
w tym okresie czy w innych okresach. Ja myślę, że to
się bierze stąd, że tutaj jest możliwość pełnego, czy-
telnego i jasnego określenia, zidentyfikowania tych
osób, natomiast w pozostałych przypadkach może to
budzić jakieś wątpliwości. Ale myślę, że też trzeba by
się nad tym zastanowić i pomyśleć nad jakimiś roz-
wiązaniami w tym zakresie.
Chciałbym wrócić również do innej sprawy. Wieś
polska też poniosła ogromne ofiary, przecież w bloku
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Mieczysław Kasprzak
komunistycznym tylko polscy rolnicy przeciwstawili
się kolektywizacji i nie dopuścili do niej, utrzymali
własność prywatną. Ponieśli ogromne ofiary, byli
więzieni, torturowani, tracili życie i zdrowie. I po-
wiem szczerze, że często na spotkaniach i w wielu
dyskusjach pojawia się żal, że tym ludziom nikt na-
wet nie powiedział do dzisiaj „przepraszamy was za
to”. Później były obowiązkowe dostawy, wielu ludzi
więziono za to, a oni walczyli o Polskę, o niepodle-
głość, o swoją własność. Tak że tych krzywd w Polsce
mamy wiele i myślę, że trzeba będzie jeszcze wielu
refleksji, wielu inicjatyw, żeby te wszystkie bóle za-
łagodzić, tym wszystkim krzywdom, na ile to możli-
we dzisiaj, zadośćuczynić.
W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnic-
twa Ludowego pragnę wyrazić poparcie dla tego pro-
jektu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Stanowisko Demokratycznego Koła Poselskiego
przedstawi pan poseł Bogdan Lis.
Proszę bardzo.
Poseł Bogdan Lis:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z dużym zadowo-
leniem posłowie Demokratycznego Koła Poselskiego
oraz koła SDPL–Nowa Lewica witają projekt ustawy
o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolno-
ściowych w latach 1956–1983. To niewątpliwie jeden
z elementów rozliczania się z nie tak odległą przecież
naszą historią. Wolna, demokratyczna Polska wresz-
cie, choć w sposób symboliczny, stara się zwracać
dług zaciągnięty u tych polskich rodzin, które za jej
wolność i niepodległość zapłaciły cenę najwyższą. To
cieszy, ale, jak zwykle, rodzi szereg pytań o to, co
dalej. Tą ustawą nie załatwiamy wszystkich proble-
mów. Ustawa reguluje tylko problem zadośćuczynie-
nia dla rodzin ofiar wystąpień wolnościowych i tylko
w latach 1956–1983. Nie reguluje problemu odszko-
dowań bądź też zadośćuczynienia dla tych wszyst-
kich, którzy na skutek działania aparatu represji
ponieśli uszczerbek na zdrowiu. Nie załatwia sprawy
osób rannych w grudniu 1970 r. Nic nie mówi o ofia-
rach tortur, pobicia w całym okresie przypisanym do
projektu ustawy.
Chciałbym usłyszeć odpowiedź na pytanie: Czy
zadośćuczynienie otrzymają tylko rodziny ofiar,
uczestników wystąpień wolnościowych, czy też jest
uprawniona taka interpretacja, która umożliwi za-
kwalifikowanie, objęcie wszystkich ofiar tą ustawą?
Jak będzie wyglądała interpretacja na przykład
śmierci Grzegorza Przemyka i tych osób, które po-
niosły śmierć w innych niż wystąpienia wolnościowe
71
okolicznościach? Chciałbym też wiedzieć, czym po-
dyktowane jest ograniczenie działania proponowanej
ustawy do lat 1956–1983. Czy np. zamordowany
w 1984 r. ksiądz Jerzy Popiełuszko w rozumieniu
tego projektu będzie zakwalifikowany do grona ofiar
wystąpień wolnościowych i czy cezura czasowa nie
będzie tutaj przeszkodą? Chyba będzie.
Wydaje się też, że choć szczegółowa i precyzyjna
definicja zaliczenia do członków rodzin osób, które
mogą ubiegać się o zadośćuczynienie, jest konieczna,
to kierownik urzędu do spraw kombatantów powi-
nien mieć delegację, by w szczególnych przypadkach
wykroczyć poza tę definicję. Mówię o tym dlatego,
że po podjęciu w ubiegłym roku przez rząd uchwały
w sprawie wypłaty rent specjalnych rodzicom, mał-
żonkom i dzieciom osób, które poniosły śmierć
w grudniu 1970 r. w wyniku działań wojska i milicji
w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Elblągu, okazało
się, że ta precyzyjna definicja wiąże ręce i nie daje
możliwości rozpatrzenia wniosku wtedy, gdy są uza-
sadnione powody, by to zrobić. Takie przypadki mie-
liśmy.
Mam też pytanie dotyczące szerszego zakresu roz-
liczeń z przeszłością. Myślę tutaj o tzw. projekcie usta-
wy kombatanckiej. Wiem, że jest gotowy od dłuższego
czasu. Co stoi na przeszkodzie, by Wysoka Izba mogła
rozpocząć procedowanie tego aktu prawnego?
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Oba koła, które
reprezentuję, popierają zamiar wypłaty zadośćuczy-
nienia rodzinom ofiar systemu komunistycznego.
Mamy nadzieję, że stanie się to możliwie szybko i że
nikt nie zostanie pominięty z powodu wspomnianych
już przeze mnie względów proceduralnych lub for-
malnych, wynikających z nie do końca prawidłowej
kwalifikacji okresu obejmującego represje. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia w imieniu klubów i kół po-
selskich.
Do zadania pytań zgłosiło się sporo posłów – 21.
Czy ktoś jeszcze chciałby się zapisać?
Pan poseł Ajchler.
Czy ktoś jeszcze?
Pani poseł Bartuś.
Czy ktoś jeszcze?
Przypominam państwu, że kilka miesięcy temu
odbyło się pierwsze czytanie, z debatą, z pytaniami,
następnie praca w komisjach z pytaniami i z długą
debatą.
W związku z tym zamykam listę i ustalam czas
na zadanie pytania – 1 minuta.
Jako pierwszy pan poseł Zenon Durka, Platforma
Obywatelska.
Proszę bardzo.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
72 Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Zenon Durka:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jedno bardzo
krótkie pytanie do strony rządowej. Czy rząd prowa-
dził badania, ile rodzin zostanie objętych działaniem
ustawy i ile rodzin skorzysta z tego prawa? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
I tak kontynuujmy, taką dynamikę.
Pan poseł Andrzej Bętkowski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Andrzej Bętkowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam dwa pyta-
nia do autorów projektu ustawy. Po pierwsze: Co
twórcy projektu mają na myśli, posługując się sfor-
mułowaniem zawartym w art. 4 ust. 2 powyższego
projektu: „okoliczności uzasadniające przyznanie
świadczenia pieniężnego”? Jest to sformułowanie
moim zdaniem bardzo ogólne, wprowadza dowolności
interpretacyjne i nie określa ściślej kryteriów odmo-
wy przyznania tego jednorazowego świadczenia pie-
niężnego przez kierownika urzędu do spraw komba-
tantów. Czy nie powinien on poprzedzać wydania
powyższej decyzji określonymi ściślej czynnościami
sprawdzającymi o charakterze lustracyjnym? Proszę
wyobrazić sobie sytuację, w której świadczenie, o któ-
rym mowa w art. 3, może zostać wypłacone członko-
wi rodziny w rozumieniu art. 2 powyższego projektu
ustawy, który wcześniej lub po śmierci osoby, o której
mowa w art. 1 ust. 1, współdziałał z władzą ludową,
milicją, był członkiem partii komunistycznej, miał
swoją teczkę itd.
I drugie pytanie: Czemu twórcy powyższego pro-
jektu ograniczyli katalog (Dzwonek) ofiar wystąpień
wolnościowych tylko do uczestników zbiorowych wy-
stąpień wolnościowych? Co z osobami, które poniosły
śmierć w wyniku działań wojska, organów aparatu
bezpieczeństwa PRL i milicji w innych okoliczno-
ściach, ale w związku z ich indywidualną działalno-
ścią na rzecz niepodległego państwa polskiego? Dzię-
kuję, przepraszam. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pan poseł Marek Kwitek, Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że nikt
z nas nie ma wątpliwości co do potrzeby uchwalenia
tej ustawy. Nieraz na uroczystościach upamiętniają-
cych polskie zrywy wolnościowe w okresie komuni-
zmu padały słowa i deklaracje polityków o pamięci
o bohaterach tamtych wydarzeń. Obecnie mamy
możliwość wspomożenia tych rodzin, których bliscy
oddali życie za wolność i niepodległość Polski w la-
tach 1956–1983 podczas zbiorowych wystąpień wol-
nościowych. Rodzą się jednak wątpliwości co do przy-
jętego okresu. Dlaczego wyłączony został rok 1968?
Przecież były wtedy wystąpienia wolnościowe, w tym
protesty przeciwko interwencji w Czechosłowacji.
Czy walka Polaków zakończyła się w roku 1983?
Przecież Polacy walczyli i ginęli również w okresie
1983–1989. Czy projekt nie traktuje w uprzywilejo-
wany sposób uczestników zbiorowych zrywów wol-
nościowych, pomijając i odmawiając zadośćuczynie-
nia rodzinom ofiar, które poniosły śmierć na skutek
działań milicji i innych organów bezpieczeństwa
(Dzwonek), tyle że w innych okolicznościach? Czy to
nie jest różnicowanie i nieprzestrzeganie zasady
równości? Czy to jest zgodne z zasadą sprawiedliwo-
ści społecznej? Czy powinno się oceniać zbiorowe
bądź osobiste poświęcenie ofiar? Czy osoby, które
walczyły, nie walczyły o te same ideały i wolności?
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywatelska,
zabierze głos.
Proszę bardzo.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Dobrze, że co do tej ustawy jest zgoda, że budzi
ona szacunek i zaufanie Wysokiej Izby, bo taki jest
ton tej debaty. W trosce o powagę myślę też, że nie
należy się spieszyć.
Panie ministrze, jest to inicjatywa rządowa, to
warto podkreślić. Jako poseł ziemi pomorskiej, gdzie
są duże oczekiwania związane z tą ustawą, wyrażam
podziękowanie. To jest ważne, kiedy dziękujemy na-
szemu rządowi za cenną, ważną inicjatywę. Mamy
świadomość, że katalog spraw jest obszerny. Zapew-
ne, panie ministrze, na tej inicjatywie rząd nie po-
przestanie. Ale proszę zauważyć, że ta ustawa pewnie
wkrótce wejdzie w życie, w najtrudniejszym okresie
finansowym.
Panie ministrze, czy podziela pan opinię, że obok
spraw finansowych i zadośćuczynienia moralnego
dobrze by się stało, gdyby w naszych gminach upa-
miętniono biografie bohaterów tamtego czasu? To
byłaby także cenna, wydaje mi się, inicjatywa spo-
łeczna. I pytanie: Czy przedstawiony w dyskusji po-
stulat wydłużenia terminu ustawy w jakiś sposób
wpłynąłby na skuteczność wejścia w życie tej usta-
wy? To jest pewnie ważna kwestia. Dziękuję za uwa-
gę. (Oklaski)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zbierze pan poseł Robert Telus, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Nie widzę pana posła.
Pan poseł Dariusz Bąk, Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
Poseł Dariusz Bąk:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Na wstępie pra-
gnę oddać hołd i cześć wszystkim ofiarom reżimu
komunistycznego w Polsce. Ustawa, nad którą dzisiaj
debatujemy, jest bardzo potrzebna, ale nie obejmuje
wszystkich ofiar. Nie obejmuje ofiar od 1944 r. do
1989 r. W tym miejscu chcę wspomnieć bohaterskich
kapłanów, którzy zginęli jeszcze w 1989 r. – Stanisła-
wa Suchowolca, Stefana Niedzielaka, księdza Zycha.
Chcę także wspomnieć Stanisława Pyjasa. Czy we-
dług tego projektu będzie tym objęty? Czy jego rodzi-
na będzie mogła chociaż w części ukoić ranę, którą
zadał reżim komunistyczny?
Szanowni państwo, muszę odnieść się do wypo-
wiedzi przedstawiciela Lewicy, bo cieszę się bardzo,
że dotarło już, że były gwałty na narodzie polskim
dokonywane przez PZPR (Dzwonek) i inne organiza-
cje komunistyczne, ale pani zamazywała trochę ob-
raz, mówiąc, że głównym przesłaniem była walka
o byt, przypominając wydarzenie z Poznania. Chcę
pani powiedzieć, że tam głównym przesłaniem było
uwolnienie więźniów politycznych. A więźniowie po-
lityczni to ci, którzy sprzeciwili się narzuconej wła-
dzy komunistycznej, przyniesionej na bagnetach…
(Poseł Stanisław Pięta: Sowieckich.)
…sowieckich. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł Marzena Dorota Wróbel, Prawo i Spra-
wiedliwość, zabierze głos.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oddajemy dzisiaj
hołd wszystkim twórcom naszej wolności. Cieszę się,
że ta ustawa jest procedowana w polskim Sejmie.
Natomiast przy okazji chciałabym zapytać o losy
ustawy, którą złożył klub Prawa i Sprawiedliwości
jeszcze w 2008 r. Jest to kolejna nowelizacja ustawy
o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec
osób represjonowanych za działalność na rzecz nie-
podległego bytu państwa polskiego. Myślę, że ta ko-
lejna nowelizacja ustawy odpowiadałaby na pytania,
które zadawało bardzo wielu posłów, bo tamta usta-
wa stwarza właśnie możliwość zadośćuczynienia
ofiarom indywidualnym. Chcemy ją udoskonalić,
chcemy ją zmienić. Po raz pierwszy została ona przy-
73
jęta w 2007 r. Chcemy znieść maksymalną kwotę
odszkodowania i maksymalnie rozszerzyć zakres
podmiotowy tej ustawy. (Dzwonek)
Ale chciałabym odnieść się do tego konkretnego
aktu prawnego. Jest pytanie do rządu: Dlaczego pra-
wo do odszkodowania będzie przysługiwało rodzinom
ofiar tylko w ciągu dwóch lat od wejścia w życie usta-
wy? I czy kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów
i Osób Represjonowanych będzie indywidualnie in-
formował osoby uprawnione o możliwości uzyskania
odszkodowania? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Proszę państwa, proszę się ograniczyć do pytań,
a jeśli zostanie państwu czas, to wtedy przedstawić
ogólną refleksję, na którą był czas przy pierwszym
czytaniu tej ustawy. Bo o to, co jest istotne, państwo
pytacie się już w trybie szybkim i takim, który nie
pozwala w pełni przedstawić naprawdę poważnych
pytań, które zadajecie, i ich uzasadnienia.
Pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Co legło u podstaw faktu, iż rząd ograniczył
się jedynie do roku 1983 jako daty granicznej? Prze-
cież zbiorowe wystąpienia wolnościowe i doznane
krzywdy w związku z działalnością niepodległościo-
wą nie kończą się na tym roku. Wielu funkcjonariu-
szy, na przykład byłej Wojskowej Służby Wewnętrz-
nej, Zarządu II Sztabu Generalnego Wojska Polskie-
go, Żandarmerii Wojskowej, nadal pełni wysokie
funkcje publiczne, pomimo iż do końca nie uznało
nowego systemu i ustroju.
Czy przepis art. 2 projektu ustawy odnosić się bę-
dzie do małżonków rozwiedzionych?
I pytanie trzecie. Jaki będzie tok postępowania
w przypadku odmownej decyzji kierownika Urzędu
do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych?
Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zabierze pan poseł Kazimierz Gwiazdowski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
Poseł Kazimierz Gwiazdowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W związku z omawianym projektem ustawy o za-
dośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościo-
wych w latach 1956–1983 chciałbym zapytać: Dla-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
74 Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Kazimierz Gwiazdowski
czego w projekcie nie uwzględniono zadośćuczynienia
członkom rodzin osób, które na skutek działań woj-
ska, milicji i innych organów bezpieczeństwa ponio-
sły śmierć po 22 lipca 1983 r.? Przecież przypadki
śmierci tych osób miały miejsce aż do 1989 r., a więc
można tu mówić o naruszeniu konstytucyjnej zasady
równości.
Prosiłbym również o wyjaśnienie: Czy na podsta-
wie proponowanego projektu ustawy o zadośćuczynie-
nie mogą się ubiegać wyłącznie członkowie rodzin
osób, które poniosły śmierć w wyniku ich uczestnictwa
w demonstracjach lub strajkach, czy także członkowie
rodzin osób, które zostały skrytobójczo zamordowane
przez funkcjonariuszy organów aparatu bezpieczeń-
stwa w związku z ich działalnością na rzecz odzyska-
nia przez państwo polskie suwerenności?
Chciałbym także zapytać: Czy omawiana ustawa
obejmie członków rodzin osób, które zaginęły, a od-
nośnie do których są uzasadnione przypuszczenia, że
ich zaginięcie było skutkiem działań funkcjonariuszy
organów aparatu bezpieczeństwa? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Henryk Siedlaczek, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym z całe-
go serca poprzeć ideę zadośćuczynienia rodzinom ofiar
wystąpień wolnościowych w czasie trwania komuni-
zmu, tym bardziej iż wobec projektu ustawy jest zgoda
Wysokiej Izby. Niepodległa Polska popełniła jednak
wiele grzechów zaniechania przez ostatnie 20 lat. Nie-
oddanie odpowiedniego hołdu ludziom poległym za
walkę o suwerenność i wolność naszego kraju to jeden
z najboleśniejszych elementów tej historii. Niemniej
chciałbym zwrócić uwagę, że powinniśmy, jak mi się
wydaje, wydłużyć cezurę czasową. Rok 1983 nie był
bowiem ostatnim rokiem, podczas którego dochodziło
do wystąpień wolnościowych. Jakkolwiek rozumiem
symbolikę tej daty, to jednak wydaje się właściwe roz-
ciągnięcie tego okresu do roku 1989.
W związku z powyższym (Dzwonek) chciałbym
zapytać: Czy istnieje możliwość rozciągnięcia zakre-
su tej ustawy do 1989 r. lub czy rozważano tę kwestię
w kontekście 1989 r.? Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Dariusz Lipiński, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Dariusz Lipiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym po-
dziękować rządowi za wniesienie projektu ustawy, na
który musieliśmy czekać blisko 20 lat. Wprawdzie nie
ma takiego zadośćuczynienia materialnego, które
zrekompensowałoby rodzinom utratę ich bliskich, ale
dobrze, że choćby w takiej postaci państwo polskie
odda sprawiedliwość rodzinom ofiar komunizmu.
Chciałbym zapytać o problem nieco szerszy, doty-
czący nie tylko ofiar śmiertelnych, ale i ofiar tych
wystąpień, które są wymienione w projekcie ustawy,
w inny sposób represjonowanych – ludzi rannych,
torturowanych, wyrzucanych z pracy czy z uczelni.
Nie ukrywam, że pierwszej kolejności jestem zainte-
resowany uczestnikami poznańskiego czerwca 1956 r.
z powodów historyczno-biologicznych. Ten problem
dotyczy osób bardzo już wiekowych, schorowanych
(Dzwonek), najczęściej biednych. W związku z czym
mam pytanie dotyczące nowej ustawy kombatanc-
kiej, która kompleksowo regulowałaby status tych
osób: Kiedy można oczekiwać wniesienia nowej usta-
wy kombatanckiej do Wysokiej Izby i rozpoczęcia
debaty parlamentarnej na ten temat? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Tadeusz Arkit, Platforma
Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Straty, jakie poniosły rodziny ofiar systemu komuni-
stycznego, są zapewne w wymiarze moralnym nie do
naprawienia. Dobrze jednak, że pojawia się projekt
ustawy będący znaczącym gestem w tym kierunku,
gestem wyrażającym hołd bohaterom. I dwa pytania.
Pierwsze pytanie: W jakim czasie od złożenia wniosku
kierownik urzędu ds. kombatantów będzie musiał wy-
dać decyzję i jaki będzie ewentualnie tryb odwoławczy
od tej decyzji? I drugie pytanie: Czy są zabezpieczone
w uchwalonym budżecie państwa środki na wypłatę
tych odszkodowań? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Michał Szczerba, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Michał Szczerba:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Na początku chciałbym podziękować
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Michał Szczerba
w imieniu wielu mieszkańców Warszawy za to, że
zostali włączeni do rządowego projektu ustawy o za-
dośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościo-
wych w latach 1956–1983 rodziny ofiar uczestników
demonstracji z 1957 r. odbywających się w Warszawie
na znak protestu przeciwko zamknięciu tygodnika
„Po prostu”. Decyzja o zamknięciu tygodnika zosta-
ła wydana 2 października 1957 r. i zbiegło się to
z początkiem roku akademickiego. Na ulicach War-
szawy doszło do trwających 4 dni demonstracji.
W wyniku brutalnego stłumienia przez ZOMO wy-
stąpień zginęła 1 osoba, ponad 170 osób zostało do-
tkliwie pobitych, a ok. 900 osób zostało zatrzyma-
nych lub aresztowanych. Moje pytanie do pana mini-
stra: Czy rozważana jest nowelizacja ustawy z dnia
24 stycznia 1991 r. o kombatantach (Dzwonek) oraz
niektórych osobach będących ofiarami represji wo-
jennych i okresu powojennego, tak aby uwzględnić
w niej uczestników wydarzeń z 1957 r.? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Wojciech Ziemniak, Plat-
forma Obywatelska.
Proszę bardzo.
Poseł Wojciech Ziemniak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar
wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983 stano-
wi element realizacji polityki historycznej państwa.
Tutaj może taka mała dygresja osobista. Urodziłem
się w roku 1956, a mój ojciec pracował w Cegielskim
wtedy i brał udział w wystąpieniach wolnościowych,
ale na szczęście nie znalazł się w tej grupie, która
zapłaciła za to najwyższą cenę, jaką była śmierć. Ta
ustawa ma zadośćuczynić członkom rodzin z tytułu
śmierci ich bliskich poniesionej na skutek działań
wojska, milicji i innych organów aparatu bezpieczeń-
stwa. Ów projekt zakłada zadośćuczynienie przez
wypłatę świadczenia pieniężnego członkom ofiar w wy-
sokości 50 tys. zł w ciągu 2 lat od wejścia ustawy
w życie. Mając na uwadze powyższe, chciałbym zapy-
tać: Czy dwa lata to nie za krótki okres na złożenie
wniosku przez osobę uprawnioną? Może warto było-
by przedłużyć termin składania takich wniosków,
gdyż czasami realia nie pozwalają rozwiązać sprawy
w ciągu tak krótkiego czasu? (Dzwonek) I krótko tyl-
ko jeszcze dodam, że w uzasadnieniu jest takie oto
sformułowanie, że wskazany termin dwóch lat wyda-
je się wystarczająco gwarantować dostępność tego
świadczenia. Dziękuję.
75
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Stanisław Szwed, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Stanisław Szwed:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ten projekt usta-
wy jest bardzo ważny i obejmuje 135 ofiar wypadków,
o których w nim mówimy. On niestety nie dotyczy
tysięcy ludzi poszkodowanych i pokrzywdzonych
w wyniku represji władz komunistycznych, tych któ-
rzy utracili pracę i dzisiaj mają trudności z przejściem
na emeryturę i tych którzy z innych przyczyn byli
nimi dotknięci. Myśmy w poprzedniej kadencji Sej-
mu przyjęli ustawę o uznaniu za nieważne wydanych
wyroków wobec represjonowanych za działalność na
rzecz niepodległego bytu państwa. Dzisiaj mamy pro-
jekt, który leży w podkomisji. Pytanie do rządu: Ja-
kie jest stanowisko wobec tego projektu, jak również
wobec innego projektu Prawa i Sprawiedliwości, pro-
jektu ustawy kombatanckiej, która obejmuje swym
zakresem szersze grono osób poszkodowanych? Jeże-
li nie ma innych propozycji, to może rząd sam przy-
gotowuje jakieś rozwiązania, aby objąć nimi tysiące
ludzi (Dzwonek), tych którzy zostali pokrzywdzeni
w wyniku działania władz komunistycznych? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Arkadiusz Lipiński, Platforma
Obywatelska. Nie ma pana posła.
Pan poseł Piotr Stanke, Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
Poseł Piotr Stanke:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W nawiązaniu do poprawek zgłoszonych przez posła
Filipa Libickiego w imieniu Klubu Parlamentarnego
Prawa i Sprawiedliwości chciałbym zapytać: Czy rząd
będzie skłonny poprzeć poprawki wychodzące naprze-
ciw oczekiwaniom rodzin, które w mrocznych czasach
stanu wojennego, a także po jego zakończeniu utraci-
ły w tragicznych okolicznościach swoich najbliższych?
Rozszerzenie zadośćuczynienia na rodziny ofiar, które
utraciły życie także po roku 1983, byłoby zrealizowa-
niem zasady elementarnej sprawiedliwości, a rodziny
ofiar z lat 1983–1989 nie będą miały wtedy poczucia
krzywdy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedli-
wość, zabierze głos.
Proszę bardzo.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
76 Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Andrzej Szlachta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Cel ustawy jest bardzo szlachetny. Jest jeszcze wiele
krzywd wyrządzonych w latach 1956–1989, które nie
zostały wyrównane. Pierwsze moje pytanie dotyczy
ograniczenia okresu, za który przysługuje zadość-
uczynienie rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych,
do lat 1956–1983. Czym wnioskodawcy uzasadniają
to ograniczenie? Czy nie należy rozszerzyć przedmio-
towego terminu na lata 1945–1989? Dlaczego ustawa
nie obejmuje indywidualnych przypadków śmierci
związanych z tym okresem? Czy Instytut Pamięci
Narodowej w liczbie 135 ofiar wystąpień wolnościo-
wych uwzględnił inne przypadki śmierci osób wal-
czących w tamtym okresie o wolność i niepodległość
Polski, których sprawców nie udało się ustalić? Czym
uzasadnia się termin dwuletni na złożenie wniosku
o przyznanie świadczenia pieniężnego? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Bardzo dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
i w latach późniejszych i wcześniejszych było bardzo
wiele. Najgorsze negatywne konsekwencje dla tych
osób to osłabienie lub zniszczenie ich psychiki. Ofia-
ry i ich rodziny bez pomocy wielokrotnie nie są
w stanie udowodnić, iż byli represjonowani. Panie
ministrze, czy w budżecie zabezpieczone są środki na
świadczenia pieniężne przysługujące na podstawie
omawianej ustawy? Dlaczego w projekcie nie uwzględ-
nia się osób represjonowanych w latach 1984–1989,
a było takich dużo represjonowanych, dręczonych
psychicznie w różny sposób i w pracy, i w miejscu
mieszkania? Czy nie należałoby zobowiązać Urzędu
do Spraw Kombatantów (Dzwonek) i Osób Represjo-
nowanych do wyszukiwania, poszukiwania ofiar i ich
rodzin, a później udzielania im pomocy w dochodze-
niu należnego im zadośćuczynienia? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Piotr Babinetz, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Piotr Babinetz:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytanie do
pana posła sprawozdawcy: Dlaczego cezurą końcową
w ustawie miałby być rok 1983? Przecież zbiorowy
zryw obywatelski, jak zapisano w uzasadnieniu usta-
wy, przeciwko okupacji sowieckiej, przeciwko okupa-
cji komunistycznej nie zakończył się 22 lipca 1983 r.?
Co więcej, ewentualne trzymanie się tej cezury było-
by niegodną wręcz jakby legitymizacją nielegalnej
władzy komunistycznej. Przecież zbiorowy zryw oby-
watelski w latach 1983–1989 był zorganizowany,
masowy i ciągły, a jednocześnie w wielu przypadkach
krwawo tłumiony przez komunistów. Dlaczego zatem
nie przesunąć jednak daty końcowej ustawy na 1989 r.,
tak aby objęła ona wszystkie ofiary komunizmu, ofia-
ry walki o niepodległość w latach 80.? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Waldemar Andzel, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Andzel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Na ustawę o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystą-
pień wolnościowych w latach 1956–1983 czekają pa-
trioci i rodziny ofiar, ale ustawa ta nie rozwiązuje
wszystkich problemów.
Czy rząd poprze poprawki Prawa i Sprawiedliwo-
ści, potrzebne i oczekiwane przez rodziny ofiar,
a także obywateli naszego kraju oczekujących na
sprawiedliwość? Chodzi o tytuł ustawy i rozciągnię-
cie wystąpień wolnościowych do 1989 r., a także roz-
ciągnięcie odszkodowań dla ofiar indywidualnych
wystąpień wolnościowych do 1989 r.
Jeden z wielu przykładów indywidualnych zbrod-
ni komunistycznych to śmierć ks. Jerzego Popiełusz-
ki i zadośćuczynienie matce. W jaki sposób rząd za-
mierza zadośćuczynić ofiarom brutalnych represji,
które nie poniosły śmierci, ale w istotny sposób zmie-
niło to ich życie? Proszę o odpowiedź w imieniu rzą-
du na te pytania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pani poseł Barbara Bartuś, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Barbara Bartuś:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ta ustawa jest oczywiście oczekiwana, bardzo ważna
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Poseł Barbara Bartuś
i ma zadośćuczynić rodzinom tych osób, które zapła-
ciły za naszą wolność, wolność naszego kraju najwyż-
szą cenę, czyli cenę własnego życia, ale ja mam takie
bardzo szczegółowe pytania, bo ustalono, że ofiar
z tego okresu, których rodziny zostaną objęte tą usta-
wą, jest 135. Czy wszystkie ofiary tych wystąpień
zostały jednak uwzględnione? Przecież wiadomo, że
w tym okresie osoby ginęły często z przyczyn niewy-
jaśnionych, a prawda była taka, że oddawały życie
właśnie w walce o wolność. To jest moje pierwsze
pytanie.
Z kolei moje drugie pytanie brzmi: Ile wynosi bu-
dżet urzędu do spraw kombatantów? Miejmy nadzie-
ję, że dzięki współpracy przy tej ustawie ona bardzo
szybko wejdzie w życie, czyli te zadośćuczynienia po-
winny być wypłacane już w tym roku. Czy urząd do
spraw kombatantów ma na to środki, a jeżeli nie, to
czy planowane jest zwiększenie budżetu tego urzędu?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Ostatni głos zabierze pan poseł Romuald Ajchler
z klubu Lewica.
Poseł Romuald Ajchler:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Lewica popiera omawiany projekt ustawy, zresztą
pani poseł Jaruga-Nowacka, występując w imieniu
klubu, wyraziła opinię na ten temat.
Mam jednak, panie ministrze, jedno pytanie. Zaj-
mujemy się dzisiaj sprawami dotyczącymi ludzi, któ-
rzy zostali pokrzywdzeni w latach powojennych,
a pytam, co z ustawą o dzieciach wojny, o małoletnich
ofiarach wojny. Kolejne projekty ustawy, które są
składane do laski marszałkowskiej, albo są z nie wia-
domo jakich przyczyn, np. z powodu nieoszacowania
liczby poszkodowanych, odrzucane, albo są zamraża-
ne, albo udaje się, że się nad nimi pracuje.
Panie ministrze, powiem panu, że Lewica zgło-
siła już kolejny taki projekt. Tych pokrzywdzonych
jest około 60–70 tys., co roku mniej i co projekt, to
opinia rządu jest negatywna. Panie ministrze, nie
wstyd wam wobec tych ludzi? To są nasze matki,
babki, które w czasie II wojny światowej nie mogły
się uczyć, nie mogły korzystać z nauki języka pol-
skiego, a wy im bronicie paru groszy dodatku do
emerytury? Wstydźcie się! Tyle mogę wam powie-
dzieć. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
77
W związku z powyższym o zabranie głosu pro-
szę podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw
Wewnętrznych i Administracji pana Piotra Sta-
chańczyka.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Piotr Stachańczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwolę sobie
odpowiedzieć na zadane pytania, przy czym myślę,
że większość tych pytań tak naprawdę da się sprowa-
dzić do kilku. To są pytania dotyczące terminu, gru-
py osób, których ta ustawa dotyczy, wydarzeń, tego,
czy należy uwzględniać wystąpienia zbiorowe, czy
indywidualne.
Otóż chcę powiedzieć, i to jest napisane w uzasad-
nieniu tej ustawy, że to nie jest ustawa, która ma
rozwiązywać wszystkie problemy związane z krzyw-
dami i represjami, których ludzie doznali od władz
komunistycznych. Nie. Takich ustaw, które to regu-
lują, jest kilka i prawdopodobnie będziemy musieli
przygotować kilka następnych, żeby rozwiązać ten
problem w miarę w całości.
Jeżeli jednak coś się naprawia, a ta ustawa napra-
wia coś, co któryś z państwa posłów nazwał grze-
chem zaniechania, to od czegoś trzeba zacząć. Myśmy
zaczęli od ofiar zbiorowych wystąpień. Dlaczego? Dla-
tego że w tym przypadku można było przyjąć bardzo
proste rozwiązania co do tego, kto ma przyznawać te
świadczenia, co do tego, jak mają być wypłacane.
Można było bardzo precyzyjnie określić, kogo te
świadczenia dotyczą, komu będą wypłacane. Lista
osób, które zginęły w trakcie tych wydarzeń, jest zna-
na. Myśmy bazowali na listach otrzymanych z Insty-
tutu Pamięci Narodowej i z Urzędu do Spraw Kom-
batantów i Osób Represjonowanych. Te lisy różnią
się jedną osobą i prawdopodobnie jest to kwestia do
wyjaśnienia.
Dlaczego w związku z tym rok 1983? Dlatego że
zgodnie z informacjami z obu tych podmiotów po
roku 1983 nie było wystąpień zbiorowych, które za-
kończyłyby się śmiercią ich uczestników na skutek
działania aparatu bezpieczeństwa.
Dlaczego nie ma wystąpień, działań indywidual-
nych, indywidualnych represji? Dlatego że tych spraw
w żaden sposób nie da się załatwić w tym trybie,
w trybie najprostszym – decyzji kierownika urzędu.
Te sprawy wymagałyby analiz, ocen, sądu, ustalenia
w przypadku ran np. tego, jaki procent zdrowia utra-
ciła dana osoba, co mogła, a czego nie mogła potem
robić, w przypadku represji ustalenia, jak porównać
ze sobą osoby zwalniane z pracy i latami nieprzyjmo-
wane, osoby wyrzucane za granicę, osoby zmuszane
do rezygnowania z wyuczonej pracy, a z kolei z dru-
giej strony osoby torturowane, aresztowane, prze-
trzymywane, zatrzymywane. To nie jest rola dla
kierownika urzędu. Tego nie może w trybie zwykłych
decyzji administracyjnych określać urząd.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
78 Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Piotr Stachańczyk
Jeżeli taka ustawa będzie przygotowywana, a praw-
dopodobnie będzie musiała zostać w końcu przygoto-
wana, to muszą zostać w nią wplecione sądy. Ktoś
niezawisły musi to określać, musi to badać, musi to
porównywać, bo wydarzenia, które wówczas będą
porównywane, są z zupełnie różnych kategorii. Dla-
tego odpowiadam na szereg pytań: ta ustawa dotyczy
wyłącznie osób, które poniosły śmierć w toku tłumie-
nia zbiorowych wystąpień, i jest kolejnym krokiem,
niewątpliwie znaczącym, w drodze do rozprawiania
się z grzechami PRL.
Ile osób, ile rodzin uzyska zadośćuczynienie? Zo-
stało to podane w uzasadnieniu. Oczywiście nie wie-
my, bo tego już nie badaliśmy, ile spośród ofiar miało
rodziny, których członkowie mieszczę się w tym ka-
talogu. Mogły być osoby, których rodzice zmarli
wcześniej, mogły być osoby niezamężne czy nieżona-
te i w takim przypadku rodzin oczywiście może być
mniej niż te 136, o których mówi uzasadnienie.
Jeżeli mówimy o okolicznościach – pytał o to pan
poseł Bętkowski – z art. 4, to wykazaniem okoliczno-
ści w rozumieniu art. 4 jest wskazanie okoliczności
wymienionych w art. 1, czyli że dana osoba zginęła
w związku z tłumieniem przez organy bezpieczeń-
stwa wystąpień w takim i takim miejscu oraz w ta-
kim i takim czasie. Takie okoliczności są podane,
żeby kierownik urzędu mógł choćby rozpocząć postę-
powanie w sprawie.
Pan poseł pytał, dlaczego nie ma roku 1968 i nie
ma lat po roku 1983. Tak jak powiedziałem, według
danych instytucji do tego powołanych w tych prze-
działach czasowych nie było przypadków śmierci na
skutek działań organów bezpieczeństwa, a ta ustawa
dotyczy tylko takiej sytuacji i nie łamie ona zasady
równości czy zasady sprawiedliwości społecznej, dla-
tego że pewną konkretną grupę mającą określone
cechy traktuje jednakowo, natomiast nie odnosi się
do innych grup, co orzecznictwo trybunału dotyczące
zasady równości czy zasady sprawiedliwości jak naj-
bardziej dopuszcza.
Jeśli chodzi o sprawy finansowe, to w budżecie
państwa na rok bieżący w części 83 dotyczącej rezerw
celowych na realizację tej ustawy przewidziano re-
zerwę celową nr 35. Wynosi ona 14 847 tys. zł. Na-
szym zdaniem przy uwzględnieniu daty wejścia usta-
wy w życie, liczby osób, które będą uprawnione do
uzyskania zadośćuczynienia, rozłożenia tego w cza-
sie, na rok bieżący rezerwa ta w pełni wystarczy.
Odnośnie do terminu 2 lat, to była o tym mowa
również podczas wcześniejszych prac. Naszym zda-
niem po wejściu w życie ustawy dobrze przeprowa-
dzona – a taka będzie – kampania informująca oraz
fakt, iż te sprawy dotyczą jednak ograniczonej licz-
by osób, spowodują, że 2 lata przewidziane na zło-
żenie wniosku – nie na rozpatrzenie, nie na za-
mknięcie postępowania, tylko na to, żeby zaintere-
sowani złożyli wniosek – będą stanowiły wystarcza-
jący termin.
Jeśli chodzi o pytania dotyczące stanowisk rządu
wobec złożonych projektów ustaw, a także losu usta-
wy o kombatantach, to pozwolę sobie na nie w imie-
niu rządu odpowiedzieć na piśmie, ponieważ te pyta-
nia dotyczą działalności Ministerstwa Pracy i Polity-
ki Społecznej, a ja po prostu nie wiem, kiedy zostanie
przygotowany nowy projekt ustawy o kombatantach
i jakie jest stanowisko rządu wobec przedłożeń skła-
danych do laski marszałkowskiej przez klub Prawa
i Sprawiedliwości.
W związku z pytaniem dotyczącym trybu postępo-
wania chcę powiedzieć, że określony w tej ustawie tryb
postępowania jest możliwie najkrótszy i maksymalnie
uproszczony. Jeżeli decyzja kierownika Urzędu do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych jest
negatywna, od razu można odwołać się do sądu, bez
ponownego składania wniosku o ponowne rozpozna-
nie sprawy przez kierownika, a termin przewidziany
w tej sytuacji dla sądu jest, można powiedzieć, in-
strukcyjny, ale pokazujący wolę ustawodawcy. Sąd ma
30 dni na rozpatrzenie sprawy. Chodziło nam o to,
żeby te sprawy rozpatrywane były możliwie szybko.
Pan poseł Pawlak pytał o małżonków rozwiedzio-
nych. Decydujący dla sprawy będzie fakt bycia mał-
żonkiem w chwili zgonu osoby, której śmierć jest
przyczyną wypłaty odszkodowania.
Następne pytania dotyczyły w większości tego,
o czym już mówiłem, czyli roku 1983, co jest związa-
ne z oceną kwestii indywidualnych i zbiorowych wy-
stąpień. Przepraszam, jeszcze patrzę...
Padło pytanie o tryb postępowania, terminy obo-
wiązujące urząd do spraw kombatantów. Tam będą
stosowane normalne reguły K.p.a., czyli jeżeli sprawa
będzie prosta – 2 tygodnie, bardziej skomplikowana
– 1 miesiąc, w sprawach najbardziej skomplikowa-
nych – 2 miesiące.
Jak już powiedziałem – bo padło kolejne, dotyczą-
ce tego pytanie – przeznaczono na to wystarczające
środki z budżetu. Jeśli chodzi o poprawki Prawa
i Sprawiedliwości, odniesiemy się do nich na posie-
dzeniu komisji, z tym że przy takim ujęciu, skoro ta
ustawa dotyczy wstąpień zbiorowych, to od razu po-
wiem, że przesunięcie terminu z roku 1983 na 1989,
zgodnie z informacjami IPN – jak już mówiłem – bę-
dzie miało charakter symboliczny, bo tego typu wy-
stąpień i ofiar w latach 1983–1989 nie było, o czym
zresztą dyskutowaliśmy na posiedzeniu podkomisji.
Kwestia budżetu urzędu do spraw kombatantów
została wyjaśniona. Te pieniądze będą pochodziły
z rezerwy, a nie z budżetu zasadniczego urzędu, prze-
znaczonego też na inne społecznie ważne cele.
Jeśli chodzi o ostatnie pytanie pana posła Ajchle-
ra, to ponieważ również wykracza ono poza zakres
zarówno tej ustawy, jak i działań, które podejmuje
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji,
działań leżących w jego kompetencji, na pytanie czy
na prośbę o ponowne rozpatrzenie kwestii stanowi-
ska rządu wobec projektu ustawy dotyczącego mało-
letnich ofiar wojny odpowiemy na piśmie.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zadośćuczynieniu rodzinom ofiar wystąpień wolnościowych w latach 1956–1983
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Piotr Stachańczyk
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam wrażenie,
że w ten sposób odpowiedziałem na większość zada-
nych pytań, zwłaszcza na te, które dotyczyły podsta-
wowych rozwiązań zawartych w ustawie. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Sprawozdawca komisji…
(Poseł Bogdan Lis: W trybie sprostowania.)
Panie pośle, nie ma czego prostować. Być może
nie słyszałem, ale pan minister nie wymienił pań-
skiego nazwiska.
(Poseł Bogdan Lis: Odnosił się do mojej wypo-
wiedzi.)
Proszę pana, głos zabrało 25 osób.
(Poseł Bogdan Lis: Zostałem źle zrozumiany.)
Pan minister nie mówił konkretnie, że pan poseł
Bogdan Lis coś powiedział.
(Poseł Bogdan Lis: Zostałem źle zrozumiany, być
może poseł sprawozdawca będzie w stanie…)
Proszę pana, jest to niezgodne z regulaminem, ale
proszę bardzo.
Poseł Bogdan Lis:
Panie Ministrze! Oczywiście w swoim wystąpie-
niu mówiłem o różnych problemach, które wymaga-
ją rozwiązania, ale nie mówiłem, że mają być one
rozwiązane w ramach tej ustawy. Rozumiem, że
urząd do spraw kombatantów w sytuacjach budzą-
cych wątpliwości nie będzie miał możliwości przepro-
wadzenia postępowania, ale w sytuacjach niebudzą-
cych wątpliwości, takich jak np. kwestie śmierci
Grzegorza Przemyka czy ks. Jerzego Popiełuszki,
kiedy nie ma wątpliwości, w jaki sposób zginęli, kto
ich zamordował, aż się prosi, żeby znaleźć sposób na
rozwiązanie tych problemów, które są związane
z osobami, które zginęły, które poniosły śmierć. O to
mi chodziło, gdy mówiłem o pewnych niekonsekwen-
cjach związanych z tym projektem.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Sprawozdawca komisji pan poseł Witold Kochan.
Proszę bardzo.
Poseł Witold Kochan:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że pan
minister odniósł się do większości, a w zasadzie do
79
wszystkich wątpliwości i pytań, które pojawiły się
podczas debaty. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten pro-
jekt do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w celu
przedstawienia sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Dziękuję panu ministrowi, dziękuję paniom i pa-
nom posłom za udział w rozpatrywaniu tego punktu
porządku dziennego.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nad-
zwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
(druki nr 1368 i 1723).
O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji
pana Stanisława Marcina Chmielewskiego.
Panie pośle, proszę uprzejmie.
Poseł Sprawozdawca
Stanisław Chmielewski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dzisiaj jeste-
śmy w trochę innym gronie. Z reguły członkowie
Wysokiej Izby spotykają się z ministrem sprawiedli-
wości, ale dzisiaj, mimo że rozmawiamy o Kodeksie
postępowania cywilnego, spotykamy się z przedsta-
wicielem biura legislacyjnego rządu. Będziemy mó-
wili o projekcie rządowym przygotowanym właśnie
w ramach tego organu, o projekcie, który po przepro-
wadzeniu pierwszego czytania w Wysokiej Izbie zo-
stał skierowany do rozpatrzenia do Komisji Nadzwy-
czajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. Chodzi
o zmianę Kodeksu postępowania cywilnego, która
została określona w druku nr 368 i wywołana ko-
niecznością dostosowania obowiązującego prawa do
treści wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 1 lipca
2008 r. w sprawie SK40/07. Sentencja została opubli-
kowana w dniu 8 lipca 2008 r.
Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Komisji
Nadzwyczajnej ds. zmian w kodyfikacjach sprawoz-
danie z prac nad tym projektem.
Projekt ustawy nie jest projektem obszernym, ale
jest bardzo ważny, ponieważ ma doprowadzić do usu-
nięcia z przepisów Kodeksu postępowania cywilnego
uchybienia, które spowodowało istotne ograniczenie
prawa do sądu w zakresie wnoszenia skargi kasacyjnej.
Dotyczy to przepisu art. 3984 i przepisu art. 3986.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
80 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Sprawozdawca Stanisław Chmielewski
Komisja rozpatrzyła przedłożony projekt na po-
siedzeniu w dniu 19 lutego 2009 r. i po przeprowa-
dzeniu dyskusji, bez powoływania podkomisji, przy-
jęła tenże projekt w wersji bez poprawek. W związ-
ku z tym wnoszę, Wysoka Izbo, o to, aby jak najszyb-
ciej uchwalić przedłożoną w projekcie ustawę zmie-
niającą Kodeks postępowania cywilnego, przy za-
chowaniu wszystkich reguł dotyczących uchwalania
kodeksów.
Jednocześnie pragnę poinformować – o czym mó-
wiłem w trakcie pierwszego czytania, że ten projekt
ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Trybunał Konstytucyjny, rozstrzygając na skutek
wniesienia skargi konstytucyjnej problem ogranicze-
nia dostępu do sądu poprzez ograniczenie dostępu do
– nadzwyczajnego co prawda – środka odwoławczego,
jakim jest skarga kasacyjna, dostrzegł, iż ustawo-
dawca do tej pory zbyt dużą wagę przykładał do –
oprócz kwestii merytorycznych związanych ze skar-
gą kasacyjną, które są określone w § 1 przepisu
art. 3984 – pewnych części konstrukcyjnych skargi,
które nie powinny być traktowane tak samo jak
uchybienia merytoryczne skargi.
Uchybienia konstrukcyjne nie mogą eliminować
prawa do wystąpienia z wnioskiem o rozpatrzenie
sprawy przez Sąd Najwyższy i dlatego też nastąpiła
zmiana, która sprowadza się do tego, że jeżeli w czę-
ści konstrukcyjnej związanej z wnioskiem o rozpa-
trzenie skargi, jak również z uzasadnieniem zain-
teresowana osoba, tenże wnioskodawca, uchybi
pewnym elementom, to musi być najpierw wezwany
do usunięcia braków, a dopiero potem, jeżeli tego nie
uczyni, skarga będzie podlegać odrzuceniu, w prze-
ciwieństwie do uchybień merytorycznych, które
uniemożliwiają rozpatrzenie skargi kasacyjnej.
Mając na względzie ten element, jak również to,
że nikt nie zgłosił w trakcie dyskusji w komisji żad-
nych istotnych wątpliwości co do treści tego projektu,
a wysoka komisja – jak już powiedziałem – którą
mam zaszczyt reprezentować, ten projekt zaakcepto-
wała jako projekt dobrze przygotowany, jeszcze raz
pragnę prosić Wysoką Izbę o uchwalenie przedłożonej
ustawy w możliwie najszybszym terminie. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Proszę bardzo, stanowisko klubu Platforma Oby-
watelska przedstawi pan poseł Jerzy Kozdroń.
Poseł Jerzy Kozdroń:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam zaszczyt
przedstawić w imieniu Klubu Parlamentarnego Plat-
forma Obywatelska stanowisko wobec sprawozdania
Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfika-
cjach o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy
Kodeks postępowania cywilnego (druk sejmowy
nr 1368). Pragnę na wstępie powiedzieć, że Klub Par-
lamentarny Platforma Obywatelska rekomenduje
Wysokiemu Sejmowi przyjęcie przedłożonej noweli-
zacji przepisów proceduralnych w proponowanym
przez rząd brzmieniu.
Czego dotyczy ta nowelizacja? Poza sporem jest
to, że jest to nowelizacja cząstkowa, wywołana tre-
ścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał
Konstytucyjny wyrokiem z 1 lipca 2008 r. stwierdził
niekonstytucyjność art. 3986 § 2 i 3 w związku z art.
3984 K.p.c., a więc w zakresowym orzeczeniu stwier-
dził niekonstytucyjność przepisu przewidującego
odrzucenie skargi konstytucyjnej przez sąd drugiej
instancji względnie Sąd Najwyższy…
(Poseł Stanisław Rydzoń: Skargi kasacyjnej.)
…skargi kasacyjnej, przepraszam najmocniej,
w sytuacji kiedy skarga kasacyjna dotyczy nieprawi-
dłowo złożonego bądź niezłożenia wniosku o rozpa-
trzenie skargi kasacyjnej i braku jego uzasadnienia.
Istota tego wymogu formalnego w postaci wniosku
o rozpatrzenie skargi kasacyjnej sprowadza się do
tego, że strona skarżąca wykazuje zawsze istotne
zagadnienie prawne podlegające rozpatrzeniu względ-
nie wątpliwości interpretacyjne, które ma w związku
ze stosowaniem tego przepisu, i wobec tego zwraca
się do Sądu Najwyższego o dokonanie obowiązującej
wykładni względnie wskazuje na to, że sądy różnie
interpretują zagadnienie prawne, i w takiej sytuacji
kieruje sprawę w postaci skargi kasacyjnej do Sądu
Najwyższego. Uzasadnia w ten sposób celowość roz-
patrzenia tej sprawy.
Do tej pory, w świetle obowiązujących przepisów,
jest to zawarte w wymogach formalnych określonych
w art. 3984, tam gdzie są zawarte wymogi dotyczące
treści kasacji. Wśród tych wymogów formalnych zna-
lazły się wymogi nieusuwalne. Trybunał Konstytu-
cyjny stwierdził, że uznanie braku wniosku za wy-
móg nieusuwalny, nienaprawialny, jest niezgodne
z konstytucją, a przede wszystkim z art. 45 ust. 1
konstytucji, który gwarantuje każdemu obywatelowi
prawo do sądu, do jawnego i sprawiedliwego rozpa-
trzenia jego sprawy. Stwierdził, że wprowadzenie
wymogu formalnego niepozwalającego naprawić
stronie skarżącej uchybienia jest niezgodne z konsty-
tucją i pozbawia obywatela podstawowych praw
i wolności wynikających z prawa do sądu i sprawie-
dliwego rozpatrzenia jego sprawy.
W tej sytuacji rząd zaproponował nowe brzmienie
ustawy. W związku z tym w art. 3984 zostały okre-
ślone braki formalne nieusuwalne i usuwalne. W § 2
i 3 określone są braki usuwalne. § 2 dotyczy wniosku
o rozpatrzenie skargi kasacyjnej i jej uzasadnienia.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Jerzy Kozdroń
§ 3 określa braki formalne dotyczące pisma proceso-
wego. W związku z tym w sytuacji, kiedy będzie to
dotyczyć wniosku o rozpatrzenie skargi kasacyjnej,
sąd drugiej instancji, jeżeli uzna, że uzasadnienie
wniosku jest nieprecyzyjne względnie sam wniosek
nie jest określony precyzyjnie, będzie miał prawo we-
zwać do uzupełnienia tych braków w terminie 7 dni,
a po upływie tego terminu będzie mógł odrzucić ka-
sację. To tyle, panie marszałku. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Bardzo dziękuję.
Proszę bardzo, pani poseł Barbara Bartuś przed-
stawi stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Barbara Bartuś:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Przypadł mi zaszczyt przedstawić
stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Spra-
wiedliwość wobec sprawozdania Komisji Nadzwy-
czajnej do spraw zmian w kodyfikacjach o rządowym
projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępo-
wania cywilnego, zawartego w druku sejmowym
nr 1723.
Projekt ustawy z dnia 18 listopada 2008 r. zawar-
ty w druku nr 1368 zawiera propozycję zmiany dwóch
artykułów K.p.c. i dotyczy dostosowania systemu
prawnego do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Proponowana zmiana art. 3984 i art. 3986 umożliwia
eliminację z obrotu prawnego niekonstytucyjnej nor-
my narzucającej sądowi drugiej instancji i Sądowi
Najwyższemu odrzucenie kasacji bez wezwania do
usunięcia braków polegających na niesformułowaniu
wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpozna-
nia i jego uzasadnienia.
Trzeba zauważyć, że takie niesformułowanie
wniosku było obarczone sankcją nieproporcjonalnie
wysoką do winy. Zaproponowany w projekcie zakres
zmian – chodzi o wyodrębnienie z art. 3984 § 1 i prze-
niesienie do § 2 przesłanki dotyczącej wniosku o przy-
jęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wraz z uza-
sadnieniem – ma na celu podkreślenie, że warunek
dotyczący wyżej wymienionego wniosku ma charak-
ter istotny, konstrukcyjny dla skargi, ale podlega
uzupełnieniu. Sentencja wyroku Trybunału Konsty-
tucyjnego została opublikowana w dniu 8 lipca 2008 r.,
a jak można przeczytać w uzasadnieniu projektu
ustawy, ustawodawca zgodnie z zaleceniem trybuna-
łu powziął działania mające na celu przywrócenie
stanu konstytucyjności w drodze stosownej inter-
wencji, czyli eliminacji przyczyny nieproporcjonalno-
ści przedmiotowego unormowania, która zdecydowa-
ła o niekonstytucyjności. W trakcie prac komisji
i podkomisji, bo wbrew temu, co powiedział pan poseł
81
sprawozdawca, nad projektem zmieniającym te dwa
artykuły pracowaliśmy również w podkomisji, nie
wprowadzono żadnych zmian do projektu nowelizacji
Kodeksu postępowania cywilnego.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawie-
dliwość deklaruję poparcie dla przedstawionego rzą-
dowego projektu ustawy zmieniającej ustawę Kodeks
postępowania cywilnego, zawartego w druku sejmo-
wym nr 1723. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Stanowisko klubu Lewica przedstawi pan poseł
Stanisław Rydzoń.
Poseł Stanisław Rydzoń:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W imieniu Klubu Poselskiego Lewica przedsta-
wiam stanowisko wobec sprawozdania Komisji Nad-
zwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach o rządo-
wym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks
postępowania cywilnego, druki nr 1368 i 1723.
Projekt ustawy zawarty w sprawozdaniu Komisji
Nadzwyczajnej stanowi realizację wyroku Trybuna-
łu Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2008 r. w sprawie
o sygnaturze akt SK 40/07. W wyroku tym trybunał
orzekł o niezgodności z konstytucją art. 3986 § 2 i 3
w związku z art. 3984 § 1 pkt 3 K.p.c. w zakresie,
w jakim przewiduje odrzucenie bez wezwania do usu-
nięcia braków skargi kasacyjnej niespełniającej wy-
magań określonych w wymienionym art. 3984 § 1 pkt
3 K.p.c., czyli nie zawiera wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania i jego uzasadnienia.
W projektowanej ustawie w art. 3986 § 1 K.p.c.
wprowadza się więc możliwość wezwania przez prze-
wodniczącego w sądzie drugiej instancji skarżącego
do usunięcia braków w postaci sformułowania wnio-
sku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania
wraz z uzasadnieniem w terminie tygodniowym pod
rygorem odrzucenia skargi. Nadto wyodrębniono
z art. 3984 § 1 K.p.c. i przeniesiono do § 2 przesłankę
dotyczącą wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania wraz z uzasadnieniem. Dzięki temu
podkreślono, że warunek dotyczący przedmiotowego
wniosku ma nadal charakter konstrukcyjny, czyli
istotny dla skargi, ale podlega uzupełnieniu w sposób
przedstawiony w art. 3986 § 1 K.p.c., o czym mówiłem
przed chwilą.
Postępując w ten sposób, Sejm dostosował przepi-
sy Kodeksu postępowania cywilnego do wymienione-
go wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Dzięki no-
welizacji zostanie w pełni zapewnione prawo do sądu
gwarantowane przez art. 45 ust. 1 konstytucji. Nie
zawsze szybkość postępowania sądowego musi deter-
minować działanie sądów, gdyż równie ważna, a na-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
82 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Stanisław Rydzoń
wet ważniejsza winna być ochrona konstytucyjnych
praw podmiotowych. Trudno ocenić, ile osób skorzy-
sta z wprowadzonej zmiany K.p.c., ale jeśli będzie ich
nawet tylko kilkadziesiąt rocznie, to będzie można
mówić o dalszym poszerzeniu praw obywateli do sądu
w ramach demokratycznego państwa prawnego.
Reasumując, oświadczam, że Klub Poselski Lewi-
ca będzie głosował za przyjęciem ustawy. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego
przedstawi pan poseł Józef Zych.
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawozdanie
Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfika-
cjach, które przedstawił pan poseł Stanisław Marcin
Chmielewski, o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, druk
nr 1368, zdaniem Klubu Poselskiego Polskiego Stron-
nictwa Ludowego w całości zasługuje na poparcie,
nie tylko z tego powodu, iż stanowi wykonanie obo-
wiązku dostosowania systemu prawnego do wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2008 r.,
ale przede wszystkim dlatego, iż precyzuje warunki,
jakie powinna spełniać skarga kasacyjna, a także
dlatego, iż wprowadza ważną zmianę w art. 3986 § 1,
zgodnie z którą, jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia
wymagań przewidzianych w art. 3984 § 2 i 3, prze-
wodniczący w drugiej instancji wzywa skarżącego do
usunięcia braku w terminie tygodniowym pod rygo-
rem odrzucenia skargi.
Wśród warunków, jakie powinna zawierać skarga
kasacyjna, warto zwrócić uwagę na § 2 art. 3984,
który stanowi, iż oprócz wymagań przewidzianych
w § 1 tegoż artykułu, skarga kasacyjna powinna za-
wierać wniosek o przyjęcie do rozpoznania i jej uza-
sadnienie.
W niektórych wypowiedziach zamieszczonych
w prasie prawniczej podnoszono, iż wymóg, aby skar-
ga kasacyjna zawierała wniosek o przyjęcie jej do
rozpoznania, w pewnym sensie kłóci się z istotą sa-
mej skargi, która przecież ze swojej istoty zmierza do
jej rozpoznania. Nie wdając się w tym zakresie w bliż-
sze rozważania, chciałbym powiedzieć, że podkreśle-
nia wymaga obowiązek uzasadnienia, a więc drugi
człon regulacji zawartej w pkt 3. Ten obowiązek nie
może budzić wątpliwości, gdyż chodzi tu o wskazanie,
iż w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne,
a co za tym idzie, że istnieje potrzeba wykładni prze-
pisów budzących poważne wątpliwości lub wywołu-
jących rozbieżności w orzecznictwie sądów. Co do
samej rozbieżności w orzecznictwie sprawa jest oczy-
wista i jasna, natomiast można mieć pewne wątpli-
wości co do tego pierwszego stwierdzenia, a więc
potrzeby wykładni, kiedy ta wykładnia budzi wątpli-
wości.
Biorąc zatem pod uwagę wszystkie okoliczności,
które uzasadniają zmianę proponowaną przez Komi-
sję Nadzwyczajną, Klub Poselski Polskiego Stronnic-
twa Ludowego głosować będzie za przyjęciem zmian
w Kodeksie postępowania cywilnego. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia w imieniu klubów.
Koła nie przedstawią nam swojego stanowiska
w tej sprawie.
Do zadania pytań zapisali się trzej posłowie.
Czy ktoś jeszcze chciałby zadać pytanie?
Nikt.
Czas na zadanie pytania – 1 minuta.
Pan poseł Marek Kwitek, Prawo i Sprawiedliwość,
proszę bardzo.
Zamykam listę.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ustawie nowe-
lizującej Kodeks postępowania cywilnego dostosowa-
no treść przepisów K.p.c. do wyroku Trybunału Kon-
stytucyjnego, który nakazał, aby sąd badający kasa-
cję pod względem zgodności z wymogami procedural-
nymi wzywał stronę do uzupełnienia braków formal-
nych skargi kasacyjnej, a nie jak dotąd z góry odrzu-
cał tę skargę. Tym samym trybunał wskazał, że
formalizm prawa procesowego nie jest właściwą dro-
gą do przyśpieszenia postępowania, bo skutkuje
ograniczeniem prawa strony do merytorycznego roz-
poznania sprawy, a w efekcie ogranicza prawo oby-
wateli do sądu.
Pytanie: Czy przy okazji tej wyraźnej wskazówki,
jaką dał Trybunał Konstytucyjny ustawodawcy, rząd
rozważa wprowadzenie dalszych zmian w procedurze
cywilnej, w ramach których rozluźniono by nieco
skutki procesowe stwierdzanych przez sąd braków
formalnych, które wielokrotnie skutkują zamknię-
ciem stronie drogi do merytorycznego rozpoznania
sprawy, czy też kwestia rygoryzmu procesowego zo-
stała ograniczona wyłącznie do skargi kasacyjnej?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Proszę bardzo.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Czy w pełni uwzględnione zostały uwagi Try-
bunału Konstytucyjnego co do niezgodności z Kon-
stytucją Rzeczypospolitej Polskiej art. 3986 § 2 i 3
ustawy Kodeks postępowania cywilnego w zakresie
dotyczącym odrzucenia skargi kasacyjnej?
Drugie pytanie: Czy poprawione zostały elementy
o charakterze konstrukcyjnym do art. 3984 § 1, co
w efekcie prowadzi do odrzucenia skargi?
Trzecie pytanie: Jaki konkretnie wpływ będzie
miała projektowana ustawa na podmioty będące ini-
cjatorami skargi kasacyjnej? (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
I ostatni zada pytania pan poseł Jerzy Gosiewski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W zmianie drugiej projektowanej ustawy, dotyczącej
art. 3986 § 1 ustawy Kodeks postępowania cywilnego,
mówi się o tym, że przewodniczący w sądzie drugiej
instancji pod rygorem odrzucenia skargi kasacyjnej
wzywa skarżącego do usunięcia braków w terminie
tygodniowym. Nie określa się jednak, od jakiego mo-
mentu biegnie proponowany termin jednego tygo-
dnia.
Panie ministrze albo panie pośle sprawozdawco:
Czy ten tygodniowy termin rozpoczyna się z chwilą
podjęcia przez przewodniczącego decyzji, czy w in-
nym okresie? Czy nie należałoby sprecyzować tego
przepisu poprzez uzupełnienie tego określenia i do-
danie na przykład, iż proponowany termin tygodnio-
wy rozpoczyna się z chwilą otrzymania wezwania
przez skarżącego? Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
O zabranie głosu proszę wiceprezesa Rządowego
Centrum Legislacji pana Jacka Krawczyka.
Wiceprezes
Rządowego Centrum Legislacji
Jacek Krawczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na
pytania panów posłów, chciałbym rozpocząć od pyta-
nia zadanego przez pana posła Kwitka: Czy rząd
83
przewiduje dalsze zmiany w procedurze cywilnej wy-
nikające jakby z kierunku orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego? W sposób jednoznaczny w tym mo-
mencie nie potrafię odpowiedzieć na to pytanie, jako
że gospodarzem wszelkich kodeksów jest minister
sprawiedliwości, ale oczywiście postaram się ustalić
u źródła, czy takie zmiany są planowane, i przekazać
odpowiedź panu posłowi na piśmie.
Jeśli chodzi o pytanie dotyczące tego, czy przed-
stawiona nowelizacja w pełni realizuje kierunki, ja-
kie w swoim wyroku wskazał Trybunał Konstytucyj-
ny, jeśli chodzi o kwestie niekonstytucyjności doty-
czące tego wniosku będącego przedmiotem noweliza-
cji, to według naszej oceny, czyli wnioskodawcy, ale
także Krajowej Rady Sądownictwa przedstawiony
projekt w pełni realizuje wyrok Trybunału Konsty-
tucyjnego.
Jaki będzie miała ta nowelizacja wpływ na pod-
mioty będące inicjatorami skarg? Myślę, że pozytyw-
ny. Na pewno nic się nie zmienia na gorzej, natomiast
pozwala to właśnie tym podmiotom w przypadku
niedołączenia wniosku bądź wadliwego sporządzenia
tego wniosku uzupełnić ten dokument i jakby ułatwi
to drogę i rozszerzy dostęp do sądu, jeśli chodzi o tę
kwestię.
Jeżeli chodzi o pytanie pana posła Gosiewskiego,
to co prawda skierowane ono było do pana posła spra-
wozdawcy, ale pozwolę sobie dwa zdania na ten temat
powiedzieć. Oczywiście w tych kwestiach stosuje się
reguły ogólne zawarte w Kodeksie postępowania cy-
wilnego i tam najważniejszym momentem jest mo-
ment otrzymania odpowiedniego postanowienia,
orzeczenia czy w innej formie wydanej decyzji przez
uprawnionego i od tego dnia liczy się dopiero ten ter-
min, w tym przypadku 7-dniowy. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
I sprawozdawca komisji pan poseł Stanisław
Chmielewski.
Proszę bardzo.
Poseł Stanisław Chmielewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Odpowiadając na pytania, podkreślę to, iż linia
orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego jest taka,
że zmierza to w kierunku odformalizowania proce-
dur – i to chyba zarówno na niwie prawa procesowe-
go karnego, jak też prawa procesowego cywilnego –
oczywiście w kontekście tych praw i wolności obywa-
telskich, które wynikają z naszej konstytucji. A więc
nie może być tak, żeby wymóg formalny uniemożli-
wiał realizację w sposób merytoryczny prawa do
sądu, i w związku z tym akurat ta nowelizacja w tym
konkretnym wypadku.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
84 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Stanisław Chmielewski
Przechodząc do kolejnego pytania, odpowiem, że
właśnie to jest ten bezpośredni wpływ na to, co
w życiu będzie się działo. Nie będzie już takiej sytu-
acji, że ktoś, kto nie załączył na przykład do skargi
kasacyjnej jej odpisu, nie będzie wezwany do tego,
żeby to załączyć, a tylko to uniemożliwiało nadanie
prawidłowego biegu. Nie będzie również tak, że jeśli
ktoś zapomniał napisać w treści samej skargi wnio-
sku o rozpatrzenie tej skargi, nie będzie po prostu do
tego wezwany. Czy tak powinno być? Myślę, że głosy,
które słyszeliśmy w dzisiejszej dyskusji, potwierdza-
ją to, iż wszystkie kluby popierają tę nowelizację. Za
to też chciałbym wszystkim w tym momencie podzię-
kować. To powinno wystarczyć za komentarz tego,
czy ten wpływ będzie bezpośredni na życie.
Jeżeli zaś chodzi o doręczanie wezwania, to – jak
mówił tu pan minister – najważniejszym momentem
w przypadku realizowania uprawnienia do tego we-
zwania jest otrzymanie tego wezwania. Decyzja or-
ganu jest decyzją, która musi być po prostu wykona-
na, i dopiero od momentu, kiedy ktoś otrzyma to
wezwanie, będzie biegł ten termin. Będzie to termin
tygodniowy. Jest on już zwyczajowo – można powie-
dzieć – usankcjonowany w kodeksie, jeżeli chodzi
o wykonywanie działań w zakresie uzupełnienia
pism procesowych, i stąd po prostu ta analogia.
Prawdą jest, że do przedłożonego do konsultacji
projektu rządowego nie zgłosiła żadnych uwag ani
Krajowa Rada Sądownictwa, ani Sąd Najwyższy.
Trzeba to rozumieć, że w taki właśnie sposób zosta-
ła wyrażona akceptacja dla tego projektu.
Ze swej strony muszę wnieść sprostowanie do
swojej wypowiedzi jako posła sprawozdawcy. Zmieni-
ło się o tyle w pracy Komisji Nadzwyczajnej do spraw
zmian w kodyfikacjach, że powołaliśmy stałe podko-
misje. W związku z tym, mówiąc o tym, że nie było
podkomisji, wprowadziłbym Wysoką Izbę w błąd.
Ten projekt najpierw był poddany pracom w podko-
misji, ale stałej podkomisji, która liczy 1/3 składu
komisji. Dopiero potem ten projekt został przedsta-
wiony komisji już w pełnym składzie i ta komisja ten
projekt państwu przedłożyła.
Jeszcze raz dziękuję wszystkim za poparcie dla
tego projektu i proszę pana marszałka o dalsze proce-
dowanie nad tą ustawą. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Nad-
zwyczajnej o senackim projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
(druki nr 1228 i 1722).
O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji
pana posła Witolda Pahla.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca Witold Pahl:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W imieniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw
zmian w kodyfikacjach pragnę przedstawić jej spra-
wozdanie w sprawie senackiego projektu ustawy
o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
(druk sejmowy nr 1228).
Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kody-
fikacjach oraz podkomisja stała, o której wspominał
przed chwilą pan poseł Chmielewski, podkomisja do
nowelizacji prawa cywilnego, procedowały nad pro-
jektem tejże ustawy. W trakcie prac nad omawianą
materią komisja potwierdziła zasadność projekto-
wanej ustawy jako wykonanie obowiązku dostoso-
wania systemu prawa do wyroku Trybunału Kon-
stytucyjnego z dnia 27 marca 2007 r. w sprawie
SK3/05 i nie wprowadziła w tym zakresie jakichkol-
wiek poprawek.
Dla wyjaśnienia istoty inicjatywy ustawodawczej
należy w tym miejscu dodać, że Trybunał Konstytu-
cyjny orzekł o niezgodności z konstytucją art. 39318
§ 2 Kodeksu postępowania cywilnego w zakresie,
w którym uniemożliwia on zaskarżenie postanowie-
nia w przedmiocie kosztów procesu, zasądzonych po
raz pierwszy przez sąd drugiej instancji. Podstawą
skargi konstytucyjnej stała się sytuacja, w której sąd
apelacyjny był w danej sprawie sądem pierwszej in-
stancji, ale orzekał o kosztach procesu, w tym o kosz-
tach przed Sądem Najwyższym po raz pierwszy. Kon-
sekwencją ustaleń Trybunału Konstytucyjnego było
stwierdzenie, że w tej sprawie orzeczenie o zakresie
kosztów było pierwszym, materialnie pierwszym
orzeczeniem o kosztach. W tej sytuacji z uwagi na
treść art. 78 konstytucji, który mówi o prawie do za-
skarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej
instancji, oraz w związku z brzmieniem art. 176 ust. 1
konstytucji stanowiącym o co najmniej dwuinstan-
cyjności postępowania sądowego i, co należy podkre-
ślić, bez możliwości wprowadzania wyjątków od tej
zasady, Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepis
art. 39318 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego jest
niezgodny z przytoczonymi na wstępie wzorcami
konstytucyjnymi.
Należy podkreślić, że ustawodawca, projektodaw-
ca ustawy kierował się również tą konstytucyjną
zasadą państwa prawa, szczególnie ważną dla oby-
wateli, gwarancją równych praw procesowych. W tym
zakresie taka inicjatywa ustawodawcza Senatu za-
sługuje na szczególne uznanie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zakończenie
należy również zwrócić uwagę na fakt, że co prawda
omawiany przepis art. 39318 § 2 K.p.c. został już uchy-
lony, a w jego miejsce został wprowadzony, jako ar-
tykuł 3941, nowy przepis, to ma on jednak identyczną
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Poseł Sprawozdawca Witold Pahl
treść jak uznany za niekonstytucyjny art. 39318 § 2
K.p.c. Dlatego też inicjatywa ustawodawcza w tym
zakresie zachowuje nadal swoją aktualność.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komi-
sji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach
wnoszę o to, aby Wysoki Sejm raczył przedłożony
projekt ustawy uchwalić. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha nie dłuższych niż 5-mi-
nutowych oświadczeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Stanowisko Platformy Obywatelskiej przedstawi
pan poseł Krzysztof Brejza.
Poseł Krzysztof Brejza:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Oby-
watelskiej mam zaszczyt przedstawić stanowisko
w sprawie senackiego projektu ustawy o zmianie
ustawy Kodeks postępowania cywilnego zawartego
w druku nr 1228 oraz sprawozdania komisji zawar-
tego w druku nr 1722. Przedmiotowy projekt ustawy
zakłada zmianę przepisu art. 3941 § 1 K.p.c. Istotą
zmiany jest wprowadzenie zaskarżalności postano-
wienia sądu drugiej instancji odnośnie do kosztów
procesu, które nie były przedmiotem rozstrzygnięcia
sądu pierwszej instancji. Proponowane rozwiązanie
polega na wprowadzeniu możliwości wniesienia za-
żalenia na wyżej wskazane postanowienie do Sądu
Najwyższego. Zgodnie z dotychczas obowiązującymi
przepisami K.p.c. strona, która kwestionowała roz-
strzygnięcie w sprawie kosztów postępowania wyda-
ne przez sąd odwoławczy, nie dysponowała żadnymi
środkami zaskarżenia, również w sytuacji gdy sąd
drugiej instancji wypowiedział się w tej kwestii jako
pierwszy.
Trybunał Konstytucyjny uznał taki stan rzeczy
za niedopuszczalny. Proponowana zmiana ustawy
stanowi więc konsekwencję wyroku trybunału z dnia
27 marca 2007 r. W uzasadnieniu czytamy, że kolejne
postanowienia o kosztach w orzeczeniach kończących
sprawę w instancji dotyczą w kolejnych stadiach orze-
kania innego zakresu i wymiaru tych kosztów.
W zakresie orzekania o kosztach za sąd pierwszej
instancji należy uznać ten sąd, który orzekł o zwrocie
kosztów w danym zakresie po raz pierwszy. Innymi
słowy trybunał stwierdził, iż nie jest dopuszczalne,
aby w świetle unormowań konstytucyjnych w syste-
mie prawa funkcjonowała norma, na mocy której
wydane po raz pierwszy przez sąd drugiej instancji
rozstrzygnięcie dotyczące kosztów było nieodwołal-
85
ne. Zgodnie z argumentacją trybunału kwestionowa-
na norma jest sprzeczna z konstytucją, a wzorcem
kontroli stał się art. 78 w związku z art. 176 konsty-
tucji. Na podstawie art. 78 konstytucji każda ze stron
ma prawo do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierw-
szej instancji, a wyjątki od tej zasady oraz tryb za-
skarżania określa ustawa. Zgodnie natomiast z art. 176
konstytucji postępowanie sądowe jest co najmniej
dwuinstancyjne. Zatem wynikająca z Kodeksu postę-
powania cywilnego, w jego obecnym kształcie, nor-
ma, zgodnie z którą postanowienie w kwestii kosztów
postępowania wydane po raz pierwszy przez sąd dru-
giej instancji jest niezaskarżalne, jest niezgodna
z konstytucją.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obowiązkiem
ustawodawcy jest dostosowanie powszechnie obowią-
zującego prawa do wyroków Trybunału Konstytucyj-
nego i wyeliminowanie z porządku prawnego takiego
stanu, w którym obowiązuje norma uznana przez
trybunał za niezgodną z konstytucją. Dlatego też
Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej w peł-
ni popiera przedmiotowy projekt ustawy jako reali-
zujący wyrok Trybunału Konstytucyjnego. Dziękuję
serdecznie. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Stanowisko Prawa i Sprawiedliwości przedstawi
pan poseł Stanisław Pięta.
Poseł Stanisław Pięta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko klubu Prawa i Sprawiedli-
wości dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy
Kodeks postępowania cywilnego zawartego w dru-
kach sejmowych nr 1228 i 1722. Senat Rzeczypo-
spolitej, bo jest to projekt senacki, proponuje zmia-
nę przepisu art. 3941 § 1 Kodeksu postępowania
cywilnego. Zmiana polega na wprowadzeniu za-
skarżalności postanowienia sądu drugiej instancji
dotyczącego kosztów procesu, które nie były przed-
miotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji.
Inicjatywa Senatu jest skutkiem wyroku Trybuna-
łu Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2007 r., sygna-
tura sprawy SK3/05, i stanowi wykonanie obowiąz-
ku dostosowania systemu prawa do wyroku Try-
bunału Konstytucyjnego. Nie chcę przywoływać
tutaj ponownie argumentów z uzasadnienia pro-
jektu. Stwierdzam tylko, że ze stanowiskiem Try-
bunału Konstytucyjnego klub Prawa i Sprawiedli-
wości zgadza się i w związku z tym poprze omawia-
ną nowelizację Kodeksu postępowania cywilnego.
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
86 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Ryszard Kalisz przedstawi stanowisko
klubu Lewica.
Poseł Ryszard Kalisz:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak
już wielokrotnie powtarzano dzisiaj na tej sali i w trak-
cie pierwszego czytania, projekt senacki jest wyni-
kiem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i to
orzeczenia oczywistego, dlatego że art. 176 konsty-
tucji stanowi o niezbędności dwuinstancyjności
w każdym postępowaniu sądowym, które regulowa-
ne jest w Polsce. Poprzednio tak nie było, chociaż
orzeczenia trybunału były różne. Co do kosztów
procesu, jeżeli po raz pierwszy orzekał sąd apelacyj-
ny, strona nie miała żadnej możliwości wzruszenia
orzeczenia, kiedy się z nim nie zgadzała. Tutaj
wprowadzamy zażalenie – w § 1 art. 3941 w pkt 2.
Jest to zasadne i świadczy o tym, jak po 11 latach
funkcjonowania konstytucji ustawodawstwo, rów-
nież w wyniku działań trybunału, dostosowuje się
do pełnej ochrony praw obywatelskich w postępo-
waniu cywilnym.
Klub Poselski Lewica będzie głosował za tekstem
zawartym w sprawozdaniu komisji i popiera ten pro-
jekt. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę pana posła Józefa Zycha
w celu przedstawienia stanowiska Polskiego Stron-
nictwa Ludowego.
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sprawozdanie
Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfika-
cjach w całości uwzględnia senacki projekt ustawy
o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego,
a co za tym idzie – stanowi wykonanie wyroku Try-
bunału Konstytucyjnego z 27 marca 2007 r. Zasłu-
guje zatem na pełne poparcie i takiego poparcia
udzieli projektowi Klub Poselski Polskiego Stronnic-
twa Ludowego
Wysoki Sejmie! Niezależnie od udzielonego popar-
cia dla projektu, należy podkreślić trafność rozstrzy-
gnięcia dokonanego przez Trybunał Konstytucyjny,
a w szczególności znaczenie uwag Trybunału Kon-
stytucyjnego dla postępowania w sprawach zażaleń
składanych do Sądu Najwyższego. Pozwolę sobie
przypomnieć, iż według Trybunału Konstytucyjnego
zasada dwuinstancyjności zakłada, po pierwsze, do-
stęp do sądu drugiej instancji, a co za tym idzie –
przyznanie stronom odpowiednich środków zaskar-
żenia, po drugie, powierzenie rozpoznania sprawy
w drugiej instancji co do zasady, i wreszcie, po trze-
cie, odpowiednie ukształtowanie procedury przed
sądem drugiej instancji, aby sąd ten mógł wszech-
stronnie zbadać rozpoznawaną sprawę i wydać roz-
strzygnięcie merytoryczne.
Jak powiedziałem na wstępie, Klub Poselski PSL
głosować będzie za przyjęciem projektu ustawy.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia w imieniu klubów. Koła nie
zabierają głosu w tej debacie.
Nikt nie zgłasza się do zadania pytań.
Głos pragnie zabrać podsekretarz stanu w Mini-
sterstwie Sprawiedliwości pan Zbigniew Wrona.
Proszę bardzo.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wystąpienia sza-
nownych państwa posłów były bardzo precyzyjne,
więc chciałbym tylko powiedzieć, że rzeczywiście ta
zmiana jest istotna z punktu widzenia zasady kon-
troli procesowej orzeczeń. Mamy tutaj do czynienia
z rozstrzygnięciem podjętym w drugiej instancji, ale
materialnie de facto jest to orzeczenie pierwszoin-
stancyjne, bo po raz pierwszy się rozstrzyga jakąś
kwestię. Jeżeli prawa człowieka mają być dostatecz-
nie zapewnione w każdej procedurze, to każde orze-
czenie sądowe musi być kontrolowalne, czyli musi
istnieć środek prawny, który sprawi, że sąd wyższy
będzie kontrolował prawidłowość tego rozstrzygnię-
cia. Dlatego rząd opowiada się za przyjęciem tej usta-
wy w przedłożonym kształcie. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Dziękuję panu ministrowi. Dziękuję koleżankom
i kolegom.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edu-
kacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Finansów
Publicznych o rządowym projekcie ustawy
o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wie-
loletniego „Budowa Kampusu 600-lecia Odno-
wienia Uniwersytetu Jagiellońskiego” (druki
nr 1688 i 1744).
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego
„Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński
O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji
panią poseł Katarzynę Matusik-Lipiec.
Proszę bardzo.
Poseł Sprawozdawca
Katarzyna Matusik-Lipiec:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Mam
zaszczyt w imieniu połączonych komisji sejmowych:
Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Fi-
nansów Publicznych, przedłożyć Wysokiej Izbie spra-
wozdanie zawarte w druku nr 1744, dotyczące rządo-
wego projektu ustawy o zmianie ustawy o ustanowie-
niu programu wieloletniego „Budowa Kampusu 600-
-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”.
Może w dwóch zdaniach powiem, czego dotyczy
nowela ustawy. Zakłada ona zmianę terminu reali-
zacji programu, wydłuża realizację tego programu
o kolejne 3 lata, czyli jest to przeniesienie realizacji
z 2010 r. na 2013 r. Zakłada również zmniejszenie
zakresu rzeczowego programu poprzez wyłączenie
realizacji kilku zadań inwestycyjnych. Ponadto zmia-
na przewiduje zmniejszenie wartości kosztorysowej
programu, ale zwiększenie nakładów z budżetu pań-
stwa na realizację programu. Jest to zwiększenie
o 110 489 tys. zł.
Może też w dwóch zdaniach o tym, z czego wyni-
kają te zmiany i dlaczego są tak bardzo konieczne.
Ustawa o ustanowieniu programu wieloletniego „Bu-
dowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu
Jagiellońskiego” została uchwalona przez Wysoki
Sejm w 2001 r. a więc jest już realizowana na prze-
strzeni 7 lat. W tym czasie, m.in. w 2004 r., znacznie
wzrosła wielkość podatków od towarów i usług (VAT),
co w rezultacie spowodowało wzrost cen materiałów
i robót budowlanych. W wyniku wzrostu cen koniecz-
ne stało się tym samym zwiększenie nakładów na
niektóre zadania inwestycyjne. W trakcie tych ostat-
nich kilku lat pojawiły się również nieprzewidziane
wcześniej przez ustawodawcę utrudnienia i okolicz-
ności. Mam tu na myśli opóźnienia wynikające
z trudności przy wykupie gruntów pod zadanie in-
westycyjne, co z kolei wynikało z nieuregulowanych
stanów prawnych tych gruntów i braku miejsco-
wych planów zagospodarowania przestrzennego.
Drugim elementem były wydłużające się procedury
rozstrzygnięć przetargowych, a te z kolei spowodo-
wane były odwołaniami i sporami między stronami
postępowań.
W związku z powyższym, wobec tych faktów, któ-
re przed chwilą przedstawiłam, Uniwersytet Jagiel-
loński, chcąc realizować zgodnie z ustawą budowę
Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Ja-
giellońskiego, wystąpił z wnioskiem o aktualizację
programu. Jest ona niezbędna, by ten program zre-
alizować i zakończyć.
87
Na tej sali nie muszę przypominać, że Uniwersy-
tet Jagielloński jest najstarszym polskim uniwersy-
tetem, jedną z najstarszych uczelni w Europie, naj-
bardziej rozpoznawalną polską uczelnią na świecie.
Jest naszą chlubą, jest dobrym znakiem nauki pol-
skiej za granicą.
Podczas posiedzenia połączonych komisji w dniu
4 marca 2009 r. członkowie tych komisji wszystkie
te kwestie poruszali. W większości wypowiedzi po-
pierano nowelizację tej ustawy. Były to głosy pełne
zrozumienia dla potrzeby zakończenia realizacji
tego zadania. Dlatego też Komisje: Edukacji, Nauki
i Młodzieży oraz Finansów Publicznych, po przepro-
wadzeniu pierwszego czytania oraz po rozpatrzeniu
tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 4 mar-
ca br., wnoszą o uchwalenie bez poprawek projektu
ustawy zawartego w druku nr 1688. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha nie dłuższych niż 5-mi-
nutowe oświadczeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Stanowisko klubu Platforma Obywatelska przed-
stawi pani poseł Renata Butryn.
Proszę bardzo.
Poseł Renata Butryn:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
występować w imieniu Klubu Parlamentarnego Plat-
forma Obywatelska w sprawie zmiany ustawy o usta-
nowieniu programu wieloletniego „Budowa Kampu-
su 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskie-
go”. Cieszę się z tej możliwości reprezentowania
stanowiska również dlatego, że jestem absolwentką
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Nie muszę nikogo
przekonywać, jaką rolę przez wieki odgrywała, a tak-
że obecnie odgrywa ta szacowna uczelnia, ile świa-
tłych umysłów uformowała i ilu wybitnych naukow-
ców dała Polsce i Europie.
Jednak to, co również zapamiętałam z czasów
swoich studiów, wielkiej przygody intelektualnej, to
niewystarczająca infrastruktura, a nawet trudne
warunki, w których odbywały się zajęcia. Mam na
myśli chociażby lektoraty z języków obcych w budyn-
kach przy ul. Straszewskiego, w ponurych, źle ogrze-
wanych i oświetlonych salach. Uniwersytet nigdy nie
było rozpieszczany w przeszłości, jeśli chodzi o budo-
wę infrastruktury, wobec tego tym bardziej zasługu-
je na nowoczesną infrastrukturę, przede wszystkim
akademicką.
Głównym celem wprowadzenia ustawy jest aktu-
alizacja programu wieloletniego, o czym bardzo pre-
cyzyjnie mówiła pani poseł sprawozdawca. Aktuali-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego
88 „Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”
Poseł Renata Butryn
zacja oznacza gwarancję realizacji inwestycji, to zaś
będzie miało bardzo pozytywne konsekwencje dla
samej uczelni, całej jej społeczności, wykładowców,
studentów i pracowników, także dla Krakowa, regio-
nu, czyli Małopolski, a wreszcie dla gospodarki na-
rodowej. Wykonanie zadań inwestycyjnych zawar-
tych w programie wieloletnim wpłynie w istotnym
stopniu na polepszenie warunków kształcenia i pro-
wadzenia badań naukowych, na zdynamizowanie
rozwoju innowacyjności i przedsiębiorczości akade-
mickiej. W ramach tego programu na powierzchni
ok. 60 ha powstaje nowoczesny park technologiczny,
w którym rozkwitać będzie nowoczesne myślenie na-
ukowe, następować będzie transfer wiedzy między
instytucjami naukowymi a przemysłem i gospodar-
ką. Istnieje uzasadniona opinia, że będzie to jeden
z najlepszych i najpiękniejszych parków technologicz-
nych w Europie. Polska wzmacnia więc w ten sposób
szansę na to, żeby znaleźć się na trwale wśród kra-
jów, które rozwijają skutecznie myśl technologiczną,
budują innowacyjną gospodarkę i społeczeństwo
oparte na wiedzy. Takich działań potrzeba oczywi-
ście więcej i należy wspierać wszystkie polskie uczel-
nie, które mają ambicje kształcenia na wysokim
poziomie i prowadzenia zaawansowanych badań
naukowych.
Klub Platformy Obywatelskiej zawsze będzie kon-
sekwentnie wspierał inicjatywy, które służą innowa-
cyjności, nowoczesności i lepszej jakości kształcenia.
Pragnę podkreślić, że wiele firm prywatnych, a także,
a może przede wszystkim, miasto Kraków angażuje
się w realizację zadań inwestycyjnych. Przewiduje się,
że do końca 2013 r. wartość wszystkich inwestycji
przekroczy 2,5 mld zł, a to oznacza, że realizacja ta
generuje 3 razy więcej inwestycji niż te, które obejmu-
je sam program. To także jest wielkie osiągnięcie, bo
program ten jednoczy różne podmioty wokół szczytnej
sprawy, wyzwala pozytywną energię.
Klub Platformy Obywatelskiej w pełni popiera
ustawę przynoszącą tak wiele korzyści w różnym
wymiarze. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość przed-
stawi pan poseł Ryszard Terlecki.
Poseł Ryszard Terlecki:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu klu-
bu Prawo i Sprawiedliwość pozwalam sobie przedsta-
wić opinię o projekcie zmiany ustawy o ustanowieniu
programu wieloletniego „Budowa Kampusu 600-lecia
Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”.
Projekt tej ustawy powstał na wniosek Uniwersy-
tetu Jagiellońskiego, który we wrześniu 2008 r. wy-
stąpił o aktualizację programu przyjętego ustawą
z 2001 r. Zmiana ta dotyczy trzech zasadniczych kwe-
stii: zmian terminu realizacji programu, z 2010 r. na
2013 r., wyłączenia czterech zadań inwestycyjnych,
których ukończenie w pierwotnym terminie okazało
się niemożliwe, oraz zwiększenia nakładów z budże-
tu państwa o ok. 110 mln zł.
Trudności, które spowodowały konieczność aktu-
alizacji programu, miały różny charakter; po części
wynikały ze wzrostu cen materiałów i usług budow-
lanych, po części – z przedłużających się procedur
przetargowych i braku miejscowych planów zagospo-
darowania przestrzennego, a co za tym idzie, prze-
dłużających się terminów uzyskania zezwoleń na
budowę. Te trudności nie powinny jednak hamować
rozwoju uniwersytetu, najstarszej polskiej świeckiej
instytucji publicznej, uczelni, która w rankingu eu-
ropejskich i światowych szkól wyższych broni honoru
nauki polskiej, zajmując 132. miejsce w Europie i 300.
miejsce w świecie.
Przyznawanie środków dla największych i najlep-
szych uczelni publicznych nie może odbywać się kosz-
tem uczelni mniejszych czy prowincjonalnych. Uni-
wersytet Jagielloński stanowi jednak najważniejszą
markę polskiej nauki, a dalsza rozbudowa kampusu
600-lecia odnowienia uniwersytetu pozwoli na utrzy-
manie, a nawet umocnienie jego roli na mapie krajo-
wych i europejskich instytucji naukowych.
Z tego powodu klub Prawo i Sprawiedliwość po-
zytywnie ocenił projekt ustawy i zdecydował o udzie-
leniu mu poparcia. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Stanowisko klubu Lewica przedstawi pani poseł
Krystyna Łybacka.
Poseł Krystyna Łybacka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Omawiany dzi-
siaj projekt ustawy nowelizującej ustawę o ustano-
wieniu programu wieloletniego „Budowa Kampusu
600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”
jest bezdyskusyjny.
Klub Poselski Lewica popiera ten projekt bardzo
gorąco, tym bardziej że pierwotna ustawa, która
ustanowiła program wieloletniego finansowania,
przyjęta przez Sejm w maju 2001 r., tak naprawdę
mogła zostać zaaprobowana dzięki zdecydowanemu
poparciu lewicy, która mimo że wiedziała, że to wła-
śnie ona będzie realizowała zapisy tej ustawy, wszak-
że przy słynnej tzw. dziurze Bauca, nie wahała się
ani przez moment, żeby tę ustawę poprzeć. Dla lewi-
cy bowiem wszystkie programy i wszelkie inwestycje,
które spowodują rozwój uczelni, są zawsze wskazane
i priorytetowe.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego
„Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”
Poseł Krystyna Łybacka
Chciałabym Wysokiej Izbie przez moment na kan-
wie tej ustawy zająć czas pewną refleksją dotyczącą
kwestii, co oznaczają dobre decyzje mądrych władców
i jak fatalnie mogą skutkować decyzje podejmowane
przez mniej roztropnych rządzących. Uniwersytet Ja-
gielloński, o którym dzisiaj mówimy, najstarszy polski
uniwersytet, jest tego bardzo jaskrawym dowodem.
Kiedy Kazimierz Wielki w 1364 r., po wielu zabie-
gach, uzyskał od papieża zgodę na posadowienie w
stolicy królestwa uniwersytetu, wydawało się, że pod
jego okiem – bo przecież zajęcia zaczęły się na zamku
–wszechnica ta będzie się rozwijać. Niestety przed-
wczesna śmierć Kazimierza Wielkiego spowodowała,
że jego następca, Ludwik Węgierski, który wykazy-
wał całkowite désintéressement dla takiej sprawy,
jak uniwersytet, spowodował, iż właściwie zaniknę-
ła działalność wszechnicy krakowskiej. Dopiero de-
cyzja mądrej królowej Jadwigi o tym, aby cały swój
prywatny majątek, klejnoty i precjoza przekazać na
rzecz uniwersytetu, po ówczesnych wcześniejszych
zabiegach o rozszerzenie tej uczelni jeszcze o czwar-
ty wydział, spowodowała, że odtąd Uniwersytet Ja-
gielloński rozwija się przez ponad 600 lat.
Wysoka Izbo! Proszę zwrócić na to uwagę: bardzo
krótki okres, dwoje władców, zasadniczo różne decy-
zje, inne skutki. Wiek XV to okres, w którym uniwer-
sytet błyskawicznie stał się istotnym ośrodkiem na-
uki – nie w Polsce, w Europie. 44% ówczesnych stu-
dentów to studenci z krajów innych aniżeli Polska.
Z tego powodu kiedy wstępowaliśmy do Unii w
2004 r., Lewica mówiła tak zdecydowanie: Nie byli-
śmy instytucjonalnie w Europie, ale jesteśmy w niej
nieprzerwanie poprzez polską kulturę i polską na-
ukę. Uniwersytet Jagielloński przeżywał czasy złote,
takie jak wiek XV, i gorsze, jak wieki XVI, XVII,
XVIII, czas zaborów, ale również działania Komisji
Edukacji Narodowej mądrego Hugona Kołłątaja.
Przeżywał także bardzo tragicznie wielki kryzys z
lat 30. XX w.
Wtedy, kiedy zamknięto 5 katedr ze względów
oszczędnościowych. Ktoś mógłby pomyśleć: dzisiaj
też mamy kryzys, to jak możemy o ponad 100 mln
– 110 489 tys. zwiększać inwestowanie, jeśli chodzi o
uniwersytet. Tak, Wysoka Izbo, nie tylko możemy,
ale – zdaniem Lewicy – powinniśmy, bowiem ta in-
westycja nie dewaluuje się, nie jest narażona na ata-
ki spekulacyjne, nie ma ryzyka trafionej inwestycji.
Właśnie w czasach kryzysu inwestowanie w naukę,
edukację to inwestowanie w przyszłość Polski.
Zdaniem Lewicy, to jest najlepsza inwestycja i bę-
dziemy popierać każdy projekt dotyczący uczelni.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Powstaje pytanie: a co z opcjami?
89
Pan poseł Wiesław Woda przedstawi stanowisko
Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To dla mnie
wielki zaszczyt, że mogę w imieniu posłów klubu Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego zabrać głos w sprawie
wieloletniego programu „Budowa Kampusu 600-lecia
Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Uniwer-
sytet Jagielloński, gwoli przypomnienia, jest najstar-
szym, obok uczelni z Pragi, uniwersytetem Europy
Środkowej i Wschodniej, który to w rankingach kra-
jowych i europejskich zajmuje czołowe miejsca.
Dzięki sprawnemu menedżerskiemu zarządzaniu
uniwersytetem, wspieranemu znacząco przez władze
miasta Krakowa, powstaje nowoczesne centrum na-
ukowo-wdrożeniowo-przemysłowe. Władze Uniwer-
sytetu Jagiellońskiego nie czekają z wyciągniętą do
władz państwowych ręką. Za ponad 200 mln zł od
samorządu zbudowano infrastrukturę komunalną.
Budowany będzie szybki tramwaj, obok powstają na-
tomiast zakłady wykorzystujące nowoczesne techno-
logie. Największym zaś wkładem w rozwój kampusu
są młodzi, wykształceni ludzie. Wielu z nich sięga po
laury na olimpiadach informatycznych, matematycz-
nych i innych.
Zgodnie z załącznikiem nr 12 do ustawy budżeto-
wej na 2008 r., wartość kosztorysowa programu wy-
nosi 855,5 mln zł, z tego środki z budżetu państwa
to 624,7 mln zł. Wartość zapisana w cytowanym za-
łączniku wyrażana jest na poziomie cen z 2005 r.,
gdyż w latach 2005–2008 nie dokonywano jej walo-
ryzacji. Projekt nowelizacji ustawy zakłada również
zmianę terminu realizacji programu z 2010 r. na
2013 r. oraz zmniejszenie zakresu rzeczowego. Pro-
ponowane zmiany są m.in. wynikiem znacznego
wzrostu cen za usługi i materiały budowlane oraz
wzrostem VAT z 7% do 20%.
Zmiana przewiduje zmniejszenie wartości koszto-
rysowej programu z 855,5 mln zł do 751 mln zł – wy-
nika to z wyłączenia z zakresu rzeczowego części za-
dań realizowanych na rzecz III kampusu przez współ-
inwestorów – i zwiększenie nakładów z budżetu pań-
stwa na realizację programu z 624,5 mln zł do 735 mln
zł. Zatem wzrost nakładów z budżetu państwa na re-
alizację programu wynosi, według założeń, 110,5 mln
zł. Aktualizacja jest oparta o ceny z ubiegłego roku.
W porównaniu z pierwotnym planem w nowym
programie nie ma budynków Wydziału Chemii, In-
stytutu Nauk Geologicznych, Wydziału Studiów Mię-
dzynarodowych i Nauk Politycznych. Nie ma w nim
również budynku Instytutu Botaniki.
W rejonie III kampusu realizowane są przez Uni-
wersytet Jagielloński inne zadania – po pierwsze:
Centrum Edukacji Przyrodniczej; po drugie: zespół
domów studenckich o powierzchni użytkowej ok. 14
tys. m2 w formie partnerstwa publiczno-prywatnego;
po trzecie: Małopolskie Centrum Biotechnologii; po
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego
90 „Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”
Poseł Wiesław Woda
czwarte: Narodowe Centrum Promieniowania Elek-
tromagnetycznego jako wynik porozumienia pomię-
dzy 32 uczelniami i instytutami naukowymi o utwo-
rzeniu konsorcjum – jego koordynatorem został Uni-
wersytet Jagielloński – którego celem jest budowa i
eksploatacja nowoczesnego synchrotronowego źródła
promieniowania elektromagnetycznego; po piąte:
park Life Science, technoinkubator budowany przez
Jagiellońskie Centrum Innowacji. Szacunkowa war-
tość przedstawionych 5 zadań to ok. 650 mln zł.
W rejonie III kampusu UJ w strefie ekonomicznej
powstają obiekty dużych firm, takich jak Motorola,
Grupa Onet.pl, czy Krakowski Park Technologiczny
i inne. Łączna wartość inwestycji w tym rejonie do
2013 r. osiągnie ok. 2700 mln zł, z czego ok. 1/3 to
środki z budżetu państwa.
Aby nakreślone cele realizować na bieżąco, należy
rozważyć przyjęcie dwóch poprawek przedłożonych
przez klub Platformy Obywatelskiej. Będziemy je po-
pierali.
Nowelizacja programu będzie darem III Rzeczy-
pospolitej dla Uniwersytetu Jagiellońskiego porów-
nywalnym do tego, który kiedyś ofiarowała królowa
Jadwiga, przekazując precjoza królewskie. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Do tej pory, panie pośle, nikt nie zgłosił żadnych
poprawek.
Stanowisko Demokratycznego Koła Poselskiego
przedstawi pan poseł Jan Widacki.
Poseł Jan Widacki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zacznę od tego,
że Uniwersytet Jagielloński nie jest moim pracodaw-
cą. Bez znaczenia jest także to, że jestem posłem z
Krakowa, bowiem sprawa Uniwersytetu Jagielloń-
skiego, jego rozwój i pozycja na świecie to nie jest
lokalny problem Krakowa – to jest problem całej Pol-
ski. Nie chodzi tu o to, że Uniwersytet Jagielloński
jest obok uniwersytetu praskiego najstarszą uczelnią
w tej części Europy. To jest ważne, ale nie najważ-
niejsze. Ważniejsze jest coś innego. We współczesnym
świecie nauka odgrywa ogromną rolę i, jak łatwo
przyjąć, będzie odgrywać coraz większą. Zaniedby-
wanie nauki, niedofinansowanie powodować będą to,
że dystans dzielący naukę polską od nauki światowej
będzie coraz większy.
Uniwersytet Jagielloński jest dzisiaj najwyżej no-
towaną w światowych rankingach polską uczelnią
wyższą. To ogromny potencjał ludzki, intelektualny.
Warto w niego zainwestować nawet w czasach kry-
zysu i powszechnych oszczędności. Jak uczy historia,
taka inwestycja zawsze się opłaca i zawsze się zwra-
ca, a pozycja uniwersytetu, jego renoma gwarantują
to, że nie będą to pieniądze stracone. Jeżeli w Polsce
brakuje pieniędzy na to, by znacząco zwiększyć na-
kłady na całą naukę, to zróbmy ten wysiłek, żeby
przynajmniej jeden polski uniwersytet stał się pla-
cówką na światowym poziomie.
Dlatego też posłowie Demokratycznego Koła Po-
selskiego, a także, jak się dowiaduję, Koła Poselskie-
go SDPL – Nowa Lewica będą głosować za tą ustawą.
Jeśli zgłoszona będzie poprawka, którą proroczo za-
powiedział tu poseł Woda, zwiększająca wysokość
dotacji i wydłużająca okres realizacji programu, gło-
sować będziemy także za przyjęciem tej poprawki.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
To były wystąpienia w imieniu klubów i kół.
Do zadania pytań zgłosiły się 4 osoby.
Czy ktoś jeszcze chce o coś zapytać?
Dla innych wszystko jest jasne.
Zamykam listę.
Czas na zadanie pytania – jedna minuta.
Proszę bardzo, jako pierwszy pytanie zada pan
poseł Ireneusz Raś, Platforma Obywatelska.
Poseł Ireneusz Raś:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Oczywiście będę mówił bardzo krótko. Na sa-
mym początku chciałbym złożyć niskie ukłony po-
słance z Poznania, pani Łybackiej, która tak szybko
i ładnie przedstawiła historię Uniwersytetu Jagiel-
lońskiego.
Chciałbym zadać pytanie panu ministrowi. No-
welizacja zakłada zwiększenie środków na ten pro-
gram o ponad 100 mln. Czy te pieniądze są wystar-
czające, aby zrealizować program inwestycyjny dla
kampusu, który był planowany na samym począt-
ku? Oczywiście mówię jako osoba, która podpisała
się pod czymś, co jeszcze pan marszałek nazwał nie-
obecnym dokumentem. Mam nadzieję, że zaraz po-
słanka Matusik-Lipiec formalnie złoży poprawkę,
która bardziej precyzyjnie, według mnie, wylicza
braki środków (Dzwonek) wynikające z tych uwa-
runkowań gospodarczych, o których była mowa, czyli
wzrostu VAT-u i wzrostu cen w budownictwie. To
moje pytanie. Dziękuję, panie marszałku, za ten
dodatkowy czas. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Artur Gierada, Platforma Oby-
watelska.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego
„Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego” 91

Poseł Artur Gierada: Mam pytanie do pana ministra: Jakie mogą być
dodatkowe pozytywne skutki tych inwestycji dla edu-
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Nie kacji w całym regionie? Dziękuję. (Oklaski)
chciałbym polemizować z tym, co dotyczy tej ustawy,
bo jej kierunek jest jak najbardziej słuszny, chciałbym
natomiast wypowiedzieć się na temat szkolnictwa Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
wyższego. Kiedy pani minister Kudrycka przejmowa-
ła resort, postawiła pewną diagnozę. Pamiętam o Głos zabierze pani Katarzyna Matusik-Lipiec,
dwóch rzeczach: z jednej wynikało, że nasz kraj jest Platforma Obywatelska.
jednym z tych, w których najwięcej osób kończy swoją Proszę bardzo.
edukację z tytułem magistra, ma wyższe wykształce-
nie – to by dobrze świadczyło o naszym systemie edu-
kacji, ale z drugiej strony jesteśmy jednym z ostatnich
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec:
krajów Unii Europejskiej wśród tych, do których przy-
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani minister
jeżdżają studenci z zagranicy.
Łybacka wspominała o przeszłości uniwersytetu i o
Pamiętam, że pani minister miała projekt, aby
wielkim darze królowej Jadwigi dla tej uczelni. W
chociaż jedna uczelnia w naszym kraju była takim
Krakowie, w Małopolsce, ustawę ustanawiającą pro-
okrętem flagowym, którym moglibyśmy się pochwalić
gram wieloletni pod nazwą „Budowa Kampusu 600-
i ściągnąć studentów zagranicznych. Długo zastana-
-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”
wiałem się nad tym, która by mogła to być uczelnia.
traktuje się jako dar rządu Rzeczypospolitej Polskiej
Mam pytanie do rządu: Czy taka uczelnia została
dla tego najstarszego w Polsce uniwersytetu porów-
już wyznaczona? Wiemy, że uczelnią najwyżej noto-
nywalny z darem sprzed kilkuset lat królowej Jadwi-
waną w rankingach uczelni wyższych w naszym kra-
gi. Jej gest pozwolił wtedy na odbudowę wielkości
ju, uczelnią o bardzo dużej tradycji, jest Uniwersytet
uniwersytetu. Teraz te środki, duże środki, które
Jagielloński. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
przekazujemy na tę uczelnię, umożliwią jej potężny
skok jakościowy. Myślę tutaj nie tyle o bazie nauko-
wej, co infrastrukturalnej. (Dzwonek)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński: To naprawdę bardzo duża, potężna inwestycja,
która w moim przekonaniu będzie wiekopomnym dzie-
Głos zabierze pan poseł Andrzej Gut-Mostowy,
łem i będzie wspominana przez kolejne pokolenia.
Platforma Obywatelska.
Panie Marszałku! Krótkie pytanie do pana mini-
Proszę bardzo.
stra.

Poseł Andrzej Gut-Mostowy: Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:

Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Uniwersytet
Jagielloński jest uczelnią, która promieniuje swoją
jakością i dobrą edukacją na całą Polskę, na cały re-
gion. W imieniu mieszkańców Podhala mogę powie-
dzieć, że uniwersytetowi zawdzięczamy powstanie
Podhalańskiej Wyższej Szkoły Zawodowej, która i w
sensie kadrowym, i edukacyjnym opiera się na Uni-
wersytecie Jagiellońskim. Nawet rektor Podhalań-
skiej Wyższej Szkoły Zawodowej jest byłym rektorem
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Znaczenie uniwersytetu dla edukacji w całym re-
gionie, a szczególnie dla edukacji na Podhalu, jest
ogromne. Dzięki Podhalańskiej Wyższej Szkole Za-
wodowej uczelnia jest blisko i młodzi ludzie nie mu-
szą już, jeżeli ich nie stać, wybierać się na studia do
Krakowa. W tej sytuacji istotne jest, że widzimy po-
trzebę dalszych inwestycji przeznaczonych na Uni-
wersytet Jagielloński, gdyż zapewni to młodzieży z
tego regionu zdobycie wykształcenia, możliwość po-
dejmowania studiów.
Za chwilę w imieniu grupy posłów pani poseł
Matusik-Lipiec zgłosi poprawkę (Dzwonek) przedłu-
żającą okres inwestycji do 2015 r. i zwiększającą
środki o 211 mln.
Pani wygłosiła manifest, a teraz jest czas na za-
dawanie pytań.
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec:
Postaram się już dłużej nie wykorzystywać tego
czasu.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Proszę. Nie ma co się starać, tylko…
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec:
Przygotowując nowelę tej ustawy, rząd zapropo-
nował wyłączenie z realizacji zakresu programowego
kilku zadań, równocześnie mówiąc o tym, że te za-
dania będą realizowane z budżetu państwa.
Moje pytanie do pana ministra jest takie: Dlacze-
go, panie ministrze, nie zostaną one zrealizowane w
ramach tego programu wieloletniego, tylko w inny
sposób, ale przecież również z budżetu państwa?
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego
92 „Budowa Kampusu 600-lecia Odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego”
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec
Moi poprzednicy mówili już o poprawce, pod którą
się podpisali. W tej chwili chciałabym zgłosić do pana
marszałka poprawkę, która, po pierwsze, wydłuża…
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Nie, pani poseł. Bardzo dziękuję za zaufanie, któ-
rym mnie pani obdarzyła, ale proszę przekazać po-
prawkę, zostanie potraktowana, jak trzeba.
Dziękuję bardzo za zabranie głosu.
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec:
Dobrze, dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w
Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego pana
Witolda Jurka.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Witold Jurek:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Po pierwsze,
chciałbym bardzo serdecznie podziękować za wszyst-
kie miłe słowa, jakie usłyszałem o Uniwersytecie
Jagiellońskim, bo one może w drobnym stopniu, ale
jednak odnoszą się do całego szkolnictwa wyższego
w Polsce. Bardzo serdecznie za to dziękuję.
Jeżeli chodzi o ten program wieloletni, to spróbu-
ję wytłumaczyć, uzasadnić stanowisko ministerstwa
w taki sposób. Proponowaliśmy wydłużenie tego pro-
gramu do 2013 r. po to, żeby zamknąć go w jakichś
niezbyt szerokich ramach czasowych. Rok 2013 wy-
dawał nam się niezbyt odległy. Do 2013 r., wedle na-
szej opinii i według naszych ekspertyz, udałoby się
zrealizować te zadania, które zostały zrewaloryzo-
wane wskutek wzrostu cen, podatków itd.
Z tego programu zostały wyłączone niektóre za-
dania, ale z założeniem, że zostaną sfinansowane z
budżetu na ogólnych zasadach, jak finansowane są
inwestycje w szkolnictwie wyższym. Wyłączenie ich
z tego programu dawałoby, według nas, większą swo-
bodę i Uniwersytetowi Jagiellońskiemu, i Minister-
stwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ponieważ te
zadania nie byłyby ograniczone ramami czasowymi,
jakie obowiązują w tym programie wieloletnim. Te
zadania byłyby traktowane oddzielnie.
Według mnie wydłużenie tego programu do 2015 r.
pozwoliłoby pewnie te zadania zrealizować, tylko
chciałbym o jednej rzeczy uprzedzić: to jest 6 lat i w
tym czasie na pewno ten program będzie musiał być
zrewaloryzowany. Ten program wieloletni, o którym
mówimy w tej chwili, jest realizowany od 2001 r. i
obecnie waloryzacja dokonywana jest po raz trzeci.
(Poseł Ireneusz Raś: To dołożymy, panie mini-
strze.)
Odpowiadając na pytania szczegółowe, na walory-
zację tego programu proponowano 110 mln, ale na te
zadania, dla których sporządzono kalkulację i które
można było przeszacować. Zadań, których w tej propo-
zycji nie było, w tej chwili przeszacować nie można.
Jeśli chodzi o okręty flagowe – ministerstwo pro-
ponuje, aby najpierw wyłonić najlepsze wydziały na
poszczególnych uczelniach. Okrętami flagowymi by-
łyby te uczelnie, na których znalazłoby się najwięcej
tych najlepszych wydziałów. Inne wydziały w jakimś
sensie także skorzystałyby na tym, że znalazły się w
sąsiedztwie tych najlepszych.
Wysoki Sejmie! Trudno przecenić rolę takiej
uczelni, jak Uniwersytet Jagielloński, jej oddziaływa-
nie na najbliższe i dalsze otoczenie. Uniwersytet jest
czynnikiem miastotwórczym, mógłbym to dokładnie
i bardzo szczegółowo uzasadnić. To jednostka, która
sprawia, że wizerunek Polski na zewnątrz też jest
ściśle określony, i to także mógłbym bardzo szczegó-
łowo uzasadnić. Wypada mi tylko życzyć uniwersy-
tetowi, by ten jakościowy skok w zakresie infrastruk-
tury przełożył się na to, by wyniki, jakie uniwersytet
będzie osiągał, były jeszcze lepsze.
Mam tylko taką prośbę, czy raczej sugestię. Po-
nieważ finansowanie zaproponowane przez panią
poseł, to byłoby finansowanie przez sześć najbliż-
szych lat, jeszcze do 2015 r., tj. finansowanie dosyć
znaczne. Trudno mi w tej chwili powiedzieć, jaki w
przyszłości będzie budżet ministerstwa, który w ogó-
le można by przeznaczyć na inwestycje w szkolnic-
twie wyższym, ale, jak mówię, jest to dosyć znaczne
obciążenie dla budżetu, więc moja sugestia jest taka,
aby poprawkę pani poseł skierować do Komisji Fi-
nansów Publicznych.
(Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec: Bo były połą-
czone posiedzenia komisji.)
Wtedy były połączone, finansów i ta nasza, że tak
powiem. Więc na koniec taka sugestia. Bardzo dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Po raz trzeci w tej debacie pragnie zabrać głos
sprawozdawca komisji pani poseł Katarzyna Matu-
sik-Lipiec.
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym po-
dziękować za wszystkie głosy, które padły, głosy po-
pierające ideę zwiększenia środków i wydłużenia
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec
wieloletniego programu budowy kampusu 600-lecia
Uniwersytetu Jagiellońskiego. Myślę, że wszyscy za-
równo na tej sali, jak i na posiedzeniu komisji będzie-
my zwolennikami poprawki, która została zgłoszona.
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Bardzo dziękuję.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
kę, proponuję, aby Sejm ponownie skierował projekt
do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji
Finansów Publicznych w celu przedstawienia spra-
wozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Sejm pro-
pozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Dziękuję panu ministrowi, dziękuję państwu.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edu-
kacji, Nauki i Młodzieży o rządowym projekcie
ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdań-
sku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”
(druki nr 1659 i 1747).
O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji
pana posła Piotra Waśko.
Poseł Sprawozdawca Piotr Waśko:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt przedstawić państwu sprawozdanie
Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o rządowym
projekcie ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w
Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”.
Projekt zawarty jest w druku nr 1659.
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym w art. 255
stanowi, że do dnia 30 czerwca 2010 r. nazwy uczelni
zostaną dostosowane do wymagań określonych w
art. 3 ustawy. Zgodnie z tym artykułem uczelnie
mogą przyjmować następujące nazwy: uniwersytet,
uniwersytet techniczny, uniwersytet o nazwie uzu-
pełnionej innym przymiotnikiem. Do powstania uni-
wersytetu przymiotnikowego potrzeba przynajmniej
sześciu uprawnień do nadawania stopnia doktora, w
tym co najmniej czterech objętych profilem uczelni.
W myśl uzasadnienia do ustawy przedstawionego
przez resort szkolnictwa wyższego Akademia Me-
dyczna w Gdańsku spełnia ustawowe kryteria.
Akademia Medyczna w Gdańsku jest kontynuato-
rem powołanej tuż po II wojnie światowej w dniu 8
października 1945 r. Akademii Lekarskiej, lecz jej
dorobek nawiązuje do wielowiekowej tradycji upra-
wiania w Gdańsku medycyny przez chirurgów zrze-
szonych w działającym od 1454 r. cechu chirurgów
oraz do nauczania i badań medyczno-przyrodniczych
93
w Gdańskim Gimnazjum Akademickim utworzonym
w 1558 r. Najbardziej znanymi spośród wykładowców
tego gimnazjum byli gdańszczanin Joachim Oelha-
fius, który w 1613 r. przeprowadził pierwszą w pół-
nocnej Europie sekcję zwłok, oraz anatom i lekarz
Jan Adam Kulmus, autor wydanego w 1732 r. atlasu
anatomicznego. Tradycje nauk farmaceutycznych
sięgają czasów Jana Placotomusa, autora książek i
założyciela w 1527 r. pierwszej gdańskiej apteki, oraz
Jana Fabritiusa, współautora najstarszej w Polsce
farmakopei wydanej w 1665 r.
W okresie międzywojennym w Gdańsku podjęto
decyzję o utworzeniu Akademii Medycyny Praktycz-
nej, zmieniając ją podczas wojny na pięcioletnie stu-
dium medyczne. Po powrocie Gdańska do Polski
podjęto decyzję o powstaniu Akademii Lekarskiej,
przemianowanej następnie w 1950 r. na Akademię
Medyczną. W gronie profesorów nowo powstałej
uczelni było wielu wybitnych polskich uczonych wy-
wodzących się z Uniwersytetu Stefana Batorego w
Wilnie, a także z innych przedwojennych ośrodków
akademickich. W 1975 r. Akademia Medyczna w
Gdańsku utworzyła filię w Bydgoszczy, która w 1984 r.
została samodzielną uczelnią. W 1993 r. we współ-
pracy z Uniwersytetem Gdańskim powstał Między-
uczelniany Wydział Biotechnologii, który kształci na
trzyletnich studiach zawodowych i dwuletnich stu-
diach magisterskich specjalistów z zakresu biotech-
nologii oraz prowadzi studia podyplomowe w zakresie
diagnostyki molekularnej. W związku ze zmianą sys-
temu kształcenia, m.in. pielęgniarek, w 2005 r. po-
wołano Wydział Nauk o Zdrowiu. Akademia Medycz-
na w Gdańsku dba o stały rozwój bazy dydaktycznej
i klinicznej, unowocześniając wyposażenie, wznosząc
nowe budynki dla zakładów i klinik.
Obecnie akademia oferuje edukację w prawie
wszystkich zawodach medycznych na Wydziałach:
Lekarskim z Oddziałem Stomatologicznym, Nauk o
Zdrowiu, Farmaceutycznym z Oddziałem Medycyny
Laboratoryjnej oraz wspomnianym Międzyuczelnia-
nym Wydziale Biotechnologii. Kontakty i współpraca
nie tylko z krajowymi ośrodkami akademickimi, ale
też międzynarodowa, stanowi o sile i atrakcyjności
uczelni. M.in. od 2001 r. Akademia Medyczna w
Gdańsku uczestniczy wraz z konsorcjum uniwersy-
tetów partnerskich w koordynowanym przez Uniwer-
sytet w Perugii programie trzyletnich studiów zawo-
dowych w zakresie biotechnologii, prowadzącym do
uzyskania dyplomu sygnowanego przez dziesięć part-
nerskich uczelni w Europie i w Turcji.
Warto podkreślić, że na Wydziale Lekarskim edu-
kacja odbywa się także w języku angielskim, a studia
otwarte są dla kandydatów z całego świata. W chwi-
li obecnej w ramach oddziału English Division stu-
diuje 435 studentów pochodzących z krajów Unii
Europejskiej, USA, Kanady, z Indii i Nigerii.
W Akademii Medycznej w Gdańsku uczy 962 na-
uczycieli akademickich, w tym 67 profesorów tytular-
nych, 81 doktorów habilitowanych, 348 adiunktów. Na
nauczyciela przypada średnio 5,5 studenta. Kadra
akademii cieszy się zasłużoną międzynarodową reno-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
94 Projekt ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”
Poseł Sprawozdawca Piotr Waśko
mą i realizuje krajowe i międzynarodowe projekty
badawcze. Wśród kadry są badacze i klinicyści, eks-
perci w dziedzinach klinicznych i przedklinicznych,
którzy aktywnie uczestniczą w rozwoju wiedzy, a ich
kompetencje znajdują potwierdzenie w realizowanych
programach badawczych. Wielkim osiągnięciem tej
renomowanej instytucji medycznej było uzyskanie
przez wszystkie wydziały pierwszej kategorii jedno-
stek badawczych Rady Nauki Ministerstwa Nauki i
Szkolnictwa Wyższego. Systematycznie rośnie także
liczba cytowań i publikacji pracowników w piśmien-
nictwie światowym. Uczelnia stawia na internacjona-
lizację wykształcenia i badań naukowych. Transfer
międzynarodowych wzorców kształcenia i inicjatywy
badawcze zapewniają programy wymian międzynaro-
dowych. Te działania spowodowały, że w ostatnich
pięciu latach liczba studentów zwiększyła się o 44%,
a absolwenci uczelni uzyskują czołowe lokaty w lekar-
skim egzaminie państwowym.
Akademia Medyczna w Gdańsku, kierując się za-
sadami wolności, nauki, humanizmu, etyki i umiło-
wania prawdy, w swojej działalności zespala naucza-
nie i wychowanie młodzieży, badania naukowe oraz
usługi diagnostyczno-medyczne. Akademia aktywnie
uczestniczy w tworzeniu systemu ochrony zdrowia w
regionie, prowadząc kształcenie kadr medycznych,
zapewniając wysokospecjalistyczne świadczenia dia-
gnostyczno-lecznicze oraz dostarczając ekspertyz i
analiz, realizuje politykę państwa polskiego. Akade-
mia Medyczna w Gdańsku jest uczelnią wszechstron-
nego rozwoju nauki i kultury narodowej w Rzeczy-
pospolitej Polskiej.
Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży po przepro-
wadzeniu pierwszego czytania i rozpatrzeniu projek-
tu ustawy zawartego w druku nr 1659 wnosi, aby
Wysoka Izba uchwaliła projekt ustawy o nadaniu
Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański
Uniwersytet Medyczny”. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku wysłucha nie dłuższych niż 5-minutowe
oświadczeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Pani poseł Anna Zielińska-Głębocka przedstawi
stanowisko klubu Platforma Obywatelska.
Poseł Anna Zielińska-Głębocka:
Dzień dobry.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam ogromną
przyjemność prezentować stanowisko Klubu Parla-
mentarnego Platformy Obywatelskiej w sprawie Aka-
demii Medycznej w Gdańsku, ponieważ pochodzę z
Gdańska, znam tę akademię i bardzo wysoko ją cenię.
To jest uczelnia, która należy do największych uczelni
Wybrzeża. Ma ponad 5 tys. studentów, doktorantów i
oferuje program kształcenia dla obcokrajowców, o
czym mówił pan poseł sprawozdawca, corocznie przyj-
muje 120 studentów w programie English Division,
przyjeżdżają studenci i doktoranci z całej Europy, rów-
nież z całego świata, więc wpisuje się jakby w ten mo-
del otwierania się na edukację światową.
Pan poseł sprawozdawca przedstawił szczegółowo
historię tej uczelni, więc ja tylko powiem o tym, co jest
jej ogromnym walorem. Otóż poza tradycyjnymi wy-
działami, które są w większości akademii medycznych,
ona ma dwie unikatowe jednostki. Pierwsza to Mię-
dzyuczelniany Wydział Biotechnologii, który został
stworzony przez Akademię Medyczną i Uniwersytet
Gdański. To jest wydział, który ma pierwszą kategorię
Rady Nauki. Rzeczywiście kształci na bardzo wyso-
kim poziomie, ma doktorantów, niebywałe osiągnięcia
naukowe w tej jednej z najbardziej nowoczesnych dzie-
dzin w tej chwili popularnych na świecie.
Druga taka unikatowa jednostka to Międzywy-
działowy Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej.
Tego nie ma na innych akademiach medycznych. Jest
to bardzo ważny element i kształcenia, i prowadzenia
oferty leczniczej w tej akademii medycznej.
Jakie są mocne strony naszej uczelni? Doskonała
kadra naukowa, prawie tysiąc naukowców, dorobek
naukowy – chcę tutaj powiedzieć, że naukowcy, pro-
fesorowie z Akademii Medycznej otrzymali dwa tzw.
polskie Noble przyznawane przez Fundację na rzecz
Nauki Polskiej, nagrodę premiera otrzymał pan prof.
Jassem, który kieruje kliniką onkologii, za osiągnię-
cia głównie w zakresie walki z rakiem płuc; rozbudo-
wa współpracy międzynarodowej – 50 partnerów, 50
uczelni partnerskich, z którymi jest wymiana stu-
dentów i naukowców; liczne projekty badawcze, i to
międzynarodowe; najwyższe kategorie Rady Nauki
dla czterech jednostek, a więc dla Wydziału Farma-
cji, dla Wydziału Lekarskiego, dla biotechnologii i dla
tego instytutu medycyny morskiej i tropikalnej; wła-
sna dobra baza dydaktyczna; liczne rozpoczęte i za-
kończone inwestycje, m.in. Klinika Hematologii i
Onkologii Dziecięcej, Zakład Medycyny Sądowej – to
bardzo ważne dla tej jednostki inwestycje; bogata
oferta lecznicza: Akademickie Centrum Kliniczne, a
więc Szpital Akademii Medycznej, Akademickie Cen-
trum Medycyny Morskiej i Tropikalnej, gdzie leczą
się nasi marynarze, nasi księża misjonarze, którzy
przebywają poza granicami na terenach dotkniętych
chorobami tropikalnymi, ale również każdy, kto wy-
jeżdża za granicę w te niebezpieczne rejony, może
skorzystać z oferty leczniczej; dwa niepubliczne za-
kłady opieki zdrowotnej.
Akademia Medyczna w Gdańsku spełnia wszyst-
kie kryteria, które zostały określone w ustawie, po-
zwalające na przyjęcie nazwy „uniwersytet” z przy-
miotnikiem, stąd wniosek, aby zmienić jej nazwę na
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”
Poseł Anna Zielińska-Głębocka
„Gdański Uniwersytet Medyczny”, jest w pełni uza-
sadniony.
Ma sześć uprawnień do nadawania stopnia dok-
tora, w tym są dwa uprawnienia w zakresie nauk
medycznych, w zakresie medycyny, jedno uprawnie-
nie w zakresie biologii medycznej, jedno uprawnienie
w zakresie stomatologii, jedno uprawnienie w zakre-
sie doktora nauk farmaceutycznych i jedno w zakre-
sie doktora nauk biologicznych w zakresie biochemii.
A więc wszystkie wymogi, formalne i merytoryczne,
dorobek, pozycja, ranga tej uczelni uzasadniają przy-
jęcie tej nowej nazwy. W związku z tym Klub Parla-
mentarny Platformy Obywatelskiej w pełni popiera
projekt nadania Akademii Medycznej w Gdańsku
nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pan poseł Jacek Kurski. Nieobecny.
(Poseł Anna Zielińska-Głębocka: Zawsze się spóź-
nia.)
Pani poseł Joanna Senyszyn przedstawi stanowi-
sko klubu Lewica.
Proszę bardzo.
Poseł Joanna Senyszyn:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu
Lewicy oświadczam, że w pełni popieramy projekt
nadania Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy
„Gdański Uniwersytet Medyczny”.
Akademia Medyczna w Gdańsku jest uczelnią o
wspaniałej, wieloletniej tradycji. Utworzona w 1945 r.
nawiązuje do XVI- i XVII-wiecznej tradycji Athena-
eum Gedanense i Wydziału Lekarskiego Uniwersy-
tetu Stefana Batorego w Wilnie. Misją uczelni jest
kształcenie w zawodach medycznych, kształcenie po-
dyplomowe oraz prowadzenie badań naukowych w
zakresie medycyny doświadczalnej i klinicznej, far-
macji, epidemiologii i promocji zdrowia oraz wdraża-
nie i upowszechnianie nowych technologii medycz-
nych służących diagnostyce i terapii.
Akademia Medyczna w Gdańsku to największa w
Polsce północnej uczelnia medyczna. Zatrudnia pra-
wie tysiąc nauczycieli akademickich, w tym ponad
stu profesorów. Kształci 5188 studentów i doktoran-
tów na 4 Wydziałach: Farmaceutycznym – gdzie stu-
diuje 856 studentów i doktorantów, Lekarskim –
2363, Nauk o Zdrowiu – 1719 i Międzyuczelnianym
Wydziale Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i
Akademii Medycznej w Gdańsku – 250.
Uczelnia oferuje także studia medyczne w języku
angielskim. Korzysta z nich 434 słuchaczy na Wy-
dziale Lekarskim.
95
Uczelnia zajmuje czołowe miejsce w rankingu Mi-
nisterstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Stale mo-
dernizuje bazę dydaktyczną i kliniczną. W 2007 r.
rozpoczęła się wielka modernizacja Akademickiego
Centrum Klinicznego Szpitala AMG finansowana z
budżetu państwa kwotą 480 mln zł.
Akademia Medyczna w Gdańsku aktywnie współ-
uczestniczy w tworzeniu systemu ochrony zdrowia w
regionie, prowadząc ustawiczne kształcenie kadr me-
dycznych, zapewniając wysokospecjalistyczne świad-
czenia diagnostyczno-lecznicze oraz dostarczając
ekspertyz i opinii dla władz samorządowych i pań-
stwowych. Gdańska uczelnia medyczna jest ważnym
ośrodkiem naukowym, dydaktycznym i kulturotwór-
czym. Spełnia określone w Prawie o szkolnictwie
wyższym wymogi uprawniające do uzyskania nazwy
„uniwersytet medyczny”, a mianowicie posiada
uprawnienia do nadawania stopnia naukowego: dok-
tora nauk medycznych w zakresie medycyny, biologii
medycznej i stomatologii, doktora nauk farmaceu-
tycznych oraz doktora nauk biologicznych w zakresie
biochemii.
Senat uczelni uchwałą nr 16/2008 z dnia 21 kwiet-
nia 2008 r. wyraził wolę społeczności akademickiej,
aby Akademia Medyczna nazywała się Uniwersyte-
tem Medycznym. Nazwa taka jest zresztą powszech-
nie stosowana we wszelkich tłumaczeniach na język
angielski.
Realizacja tego przedsięwzięcia nie spowoduje
dodatkowych skutków finansowych dla budżetu pań-
stwa ani dla budżetów jednostek samorządu teryto-
rialnego. Koszty związane z wymianą pieczątek,
formularzy, dyplomów, sztandaru, w wysokości ok.
65 tys., jak szacuje sama uczelnia, poniesie Akademia
Medyczna w Gdańsku.
Proponowana zmiana nie jest objęta zakresem pra-
wa Unii Europejskiej i nie podlega obowiązkowi noty-
fikacji. Nie ma zatem żadnych przeciwwskazań, aby
nadać Akademii Medycznej w Gdańsku nazwę „Gdań-
ski Uniwersytet Medyczny”, a niewątpliwie brzmi to
bardziej prestiżowo. Dlatego klub Lewicy popiera
przedłożony projekt ustawy. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Stanowisko Prawa i Sprawiedliwości przedstawi
pan poseł Jacek Kurski.
Proszę bardzo.
Poseł Jacek Kurski:
Dziękuję, panie marszałku.
Ja dzwoniłem tutaj do asystentów, że jestem da-
leko, bo po prostu Sejm bardzo przyspieszył teraz
swoje obrady.
Wysoka Izbo! Jako poseł ziemi gdańskiej mam
wielki honor poprzeć w imieniu klubu Prawa i Spra-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
96 Projekt ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”
Poseł Jacek Kurski
wiedliwości ustawę o nadaniu Akademii Medycznej
w Gdańsku nazwy Gdański Uniwersytet Medyczny.
Każdy, kto pochodzi z Pomorza czy zetknął się z tą
uczelnią lub z naszym środowiskiem, wie, jak wielka
i wspaniała i prestiżowa jest to uczelnia. Hasło Aka-
demia Medyczna w Gdańsku – to jest świadectwo
najwyższych kompetencji i najwyższych kwalifikacji
znakomitej kadry medycznej, bardzo prestiżowej
uczelni. Nawet można by powiedzieć, że i jako aka-
demia medyczna już ten wysoki prestiż ma, nawet
gdyby nie musiała się nazywać uniwersytetem me-
dycznym. Niemniej taka jest tendencja światowa,
taka jest również tendencja w naszym kraju, takie są
zalecenia. Korzyści wynikające ze zmiany tej kwali-
fikacji na uniwersytet medyczny są oczywiste, upo-
ważniają uczelnię do większego prestiżu w rankingu
uczelni, ale przede wszystkim do aplikowania o pie-
niądze, między innymi za granicą, na poprawę kon-
dycji, na intensyfikowanie badań, i z pożytkiem rów-
nież dla badań naukowych, które odbywają się na
uczelni. Była już mowa o prestiżowych międzywy-
działowych czy międzyuczelnianych instytutach, o
instytucie biotechnologii, o instytucie medycyny tro-
pikalnej. To wszystko są unikatowe w skali kraju
pozycje i warto taką uczelnię wspierać w każdym
zakresie.
Rząd Prawa i Sprawiedliwości doceniał Akade-
mię Medyczną w Gdańsku, zanim wystąpiła ona o
nazwę uniwersytetu medycznego, w taki chociażby
sposób, że za naszych czasów przyznaliśmy tej uczel-
ni ponad 500 mln zł na realizację projektu rozbudo-
wy centrum klinicznego, która postępuje w bardzo
dobrym tempie.
Ale przy tej okazji nie sposób nie zaapelować do
rządu o to, żeby w tak uroczystej chwili, kiedy Akade-
mia Medyczna w Gdańsku będzie zyskiwać nazwę
Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, nie zapomi-
nać o części klinicznej Akademii Medycznej w Gdań-
sku, a mianowicie o Akademickim Centrum Klinicz-
nym. Jest to szpital, którego organem założycielskim
jest rektor Akademii Medycznej w Gdańsku i który od
roku podlega bardzo intensywnej restrukturyzacji.
Olbrzymi nawis długów grozi tym, że części klinicznej
AMG może grozić upadłość. Sprawny program re-
strukturyzacji wprowadzany przez nowego dyrektora
Jacka Domejkę przynosi spodziewane efekty restruk-
turyzacyjne. Problem jednak polega na tym, że jeżeli
nie będzie decyzji rządu i nie będzie pomocy Minister-
stwa Zdrowia, to pomimo przyznania w ostatnich
dniach, pod presją środowiska, pod presją mediów,
również pod presją środowisk politycznych, w tym i
Prawa i Sprawiedliwości, kwoty prawie 22 mln zł na
kroplówkę, na uwolnienie płynności, grozi to tym, że
jeżeli proces restrukturyzacji zostanie dokończony,
komornik będzie miał prawo do natychmiastowego
zajęcia nawet 75% wpływów, które są na koncie ACK,
z Narodowego Funduszu Zdrowia. Mija bowiem okres
ochronny przed wejściem komornika i to memento
musi być wzięte pod uwagę przez Ministerstwo Zdro-
wia. Stąd gorący apel, żeby w tak uroczystych okolicz-
nościach i tak miłej chwili, kiedy uczelnia zyskuje na
prestiżu, zyskuje nową nazwę, nie zapomnieć o tym,
co może być prozaicznym bólem, ale bólem wielu ty-
sięcy ludzi – i pacjentów, i środowiska również nauko-
wego, które w szpitalu pracuje.
Klub Prawa i Sprawiedliwości z wielką radością
poprze ustawę o zmianie nazwy Akademii Medycznej
w Gdańsku na Gdański Uniwersytet Medyczny. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję panu posłowi.
Niestety mamy 55-minutowe opóźnienie w sto-
sunku do planu, panie pośle, nad czym ubolewam.
(Poseł Jacek Kurski: Najpierw było opóźnienie,
potem w tym opóźnieniu było przyspieszenie.)
Pan poseł Aleksander Sopliński, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
Proszę bardzo.
Poseł Aleksander Sopliński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przedstawiam pozytywną opinię klubu Polskiego
Stronnictwa Ludowego o utworzeniu Uniwersytetu
Medycznego w Gdańsku. Jak już tu dzisiaj powie-
dziano, tradycja nauczania medycznego w Gdańsku
to wielowiekowa historia. To najstarsza i najlepsza
akademia medyczna. Osobiście to dla mnie wielki
zaszczyt, że jestem absolwentem Wydziału Lekar-
skiego tejże uczelni, ale to również obowiązek absol-
wenta dbania o swoją Alma Mater.
Zwrócę uwagę w swoim uzasadnieniu na pewne
fakty, ale nie będę powtarzał tego, co dzisiaj moi sza-
nowni koledzy i koleżanki mówili na temat akademii.
Chciałbym jednak zwrócić uwagę na pewne nazwi-
ska profesorów, bo to ich wiedza, dorobek naukowy,
doświadczenie są wizytówką uczelni. Pozwólcie, że w
tym ważnym dniu – w dniu debaty nad ustawą o
utworzeniu Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku,
ze względu na szacunek dla tych ludzi, po 65 latach
starań powstaje wymarzony uniwersytet medyczny
– przywołam w Wysokiej Izbie nazwiska profesorów:
profesor Włodzimierz Mozołowski – chemia, uprzed-
nio Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie, profesor
Ignacy Adamczewski – fizyk, równocześnie profesor
Politechniki Gdańskiej, profesor Stanisław Hiller –
histologia i embriologia, uprzednio Uniwersytet Ste-
fana Batorego w Wilnie, dr Bolesław Wojciechowski
– anatomia systematyczna, Uniwersytet Warszawski,
profesor Grzegorzewski – pierwszy rektor Akademii
Medycznej po wyzwoleniu, profesor Michał Reicher
– historia, anatomia systematyczna, rektor w latach
1947–1948, profesor Ksawery Rowiński – radiolog,
profesor Tadeusz Bilikiewicz, profesor Wilhelm Czar-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”
Poseł Aleksander Sopliński
nocki – anatomopatolog, prorektor, profesor Michejda
– chirurg, profesor Stanisław Wszelaki – internista,
profesor Abramowicz – okulista, uprzednio uniwer-
sytet w Wilnie, profesor Pawlas – dermatolog, profe-
sor Gromadzki – ginekolog, profesor Alojzy Maciejew-
ski – ortopeda, profesor Kielanowski. To są ci profe-
sorowie, którzy w większości byli moimi nauczycie-
lami. Z szacunku dla tych profesorów, którzy tworzy-
li akademię, pozwoliłem sobie wymienić te nazwiska.
(Oklaski)
Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego w całości
będzie popierał projekt ustanowienia Gdańskiego Uni-
wersytetu Medycznego. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia w imieniu klubów.
Koła w tej sprawie się nie wypowiedzą.
Oczywiście prostuję swoją wypowiedź, chodziło o
przyspieszenie w opóźnieniu.
(Poseł Jacek Kurski: Dokładnie o to chodzi.)
(Poseł Anna Zielińska-Głębocka: Oj, spóźnia się
pan.)
Właśnie, tu zgoda, absolutnie, tak, w takim jeste-
śmy stanie: przyspieszamy w opóźnieniu.
A do zadania pytania zgłosił się pan poseł Jan
Kulas.
Czy ktoś jeszcze pragnie o coś zapytać? Nikt się
nie zgłasza.
Zamykam listę.
Ma pan całą minutę.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Chciałbym się dołączyć do głosów o ustanowie-
niu Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. To cenna
inicjatywa tego rządu. To dla pana Jacka Kurskiego
ten rząd przygotował i przedłożył ten projekt, a ten
parlament go uchwali.
Panie Ministrze! Ważna jest pomoc materialna
dla tej uczelni, bo to jedna z najlepszych uczelni w
skali kraju, znakomite kadry, ponad 5200 studentów.
Ale są także wyzwania. Wielka inwestycja Centrum
Medycyny Inwazyjnej – to jest w Gdańsku uniwersy-
tet medyczny na miarę XXI wieku – jest rzeczywiście
dobrze realizowana. W tym kontekście chciałbym
zapytać – to, o czym rozmawiamy często z rektorem
Januszem Morysiem, rektorem Akademii Medycznej
w Gdańsku – o pomoc materialną tego rządu, tego
ministerstwa dla Akademii Medycznej w Gdańsku.
Ona była, jest i będzie.
I drugie pytanie. Proces restrukturyzacji przebie-
ga racjonalnie, efektywnie, ale tu jest rzeczywiście
potrzebna zmiana, panie ministrze, ustawy. Pan do-
skonale zna tę kwestię, ale może kilka informacji
97
Sejmowi by się należało. Chodzi o inicjatywę w spra-
wie zmiany ustawy o komornikach (Dzwonek) sądo-
wych i egzekucji. Na jakim etapie jest tenże przygo-
towywany projekt? Bo tenże projekt umocni pozycję
Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, umożliwi
jego dalsze racjonalne działania. Jest to też spełnie-
nie wielu oczekiwań niejednokrotnie artykułowanych
przez władze uczelni, przez społeczność obecnej Aka-
demii Medycznej w Gdańsku, a wkrótce Gdańskiego
Uniwersytetu Medycznego. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Kurski.
Też pytanie?
Poseł Jacek Kurski:
W trybie sprostowania, bo padło moje nazwisko,
przywołane przez pana posła Kulasa.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
To prawda.
Poseł Jacek Kurski:
Chciałbym wyjaśnić panu posłowi Kulasowi, że
istnieje coś takiego, jak ustawa o szkolnictwie wyż-
szym, i że na mocy tej ustawy senaty uczelni mogą
wnosić do Sejmu o zmianę nazwy. Uchwała Senatu
Akademii Medycznej w Gdańsku w sprawie zmiany
nazwy na Gdański Uniwersytet Medyczny została
podjęta w dniu 21 kwietnia 2008 r. Myślę, że nie prze-
kracza pojemności intelektualnej pana posła Kulasa
zrozumienie, że w tym czasie rządził już rząd Plat-
formy Obywatelskiej i Prawo i Sprawiedliwość, choć-
by nawet bardzo chciało, to naprawdę nie mogło stać
za wprowadzeniem do porządku obrad Wysokiej Izby
tej ustawy. To jest po prostu inicjatywa, która po-
wstała w 2008 r. A więc proszę, panie pośle Kulas,
nie upolityczniać tam, gdzie nie trzeba, skoro wszy-
scy osiągnęliśmy konsensus co do tej bardzo chwa-
lebnej inicjatywy. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Jan Kulas: Sprostowanie, panie marszał-
ku.)
Ale cóż pan… Sprostowanie do sprostowania?
(Poseł Jan Kulas: Zostałem źle zrozumiany.)
Pan został źle zrozumiany? Nie ma takiej możli-
wości.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
98 Projekt ustawy o nadaniu Akademii Medycznej w Gdańsku nazwy „Gdański Uniwersytet Medyczny”
Poseł Jan Kulas:
Tak.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Przy pośle Jacku Kurskim tak może się zda-
rzyć.
Ja wyraźnie mówiłem, na co powoływał się pan
poseł odnośnie do tzw. wielkiej pomocy ze strony rzą-
du PiS, o którym pan poseł mówił. Procedury nada-
wania nazwy uczelni są powszechnie znane. Ale,
panie pośle, cieszmy się razem, bo to jest nasza gdań-
ska uczelnia, i ta złośliwość z pana strony była tu
niepotrzebna.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
To już jest apel o „ratujmy się”, a nie sprostowa-
nie.
Dobrze, to były pytania i sprostowania.
I teraz pan minister Adam Fronczak, podsekre-
tarz stanu w Ministerstwie Zdrowia.
Proszę o zabranie głosu.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym od-
nieść się do wypowiedzi pana posła i do pytań. Po-
wiem w ten sposób: jeśli chodzi o działania Minister-
stwa Zdrowia na rzecz uczelni medycznych, wszyst-
kich uczelni medycznych, te działania są bardzo, że
tak powiem, wrażliwe. Jesteśmy uwrażliwieni na po-
trzeby uczelni medycznych, analizujemy ich sytuację,
to, w jakiej są kondycji, i, oczywiście w miarę możli-
wości, zapewniamy pomoc w różnej formie. Chcę po-
wiedzieć, że jeśli chodzi o dotację dydaktyczną, do-
tychczasowa Akademia Medyczna jeszcze, a już lada
moment Gdański Uniwersytet Medyczny, na działal-
ność dydaktyczną w zeszłym roku otrzymała ponad
82 mln zł, na pomoc materialną dla studentów – 6
mln, na działalność naukowo-badawczą (dotacje sta-
tutowe) – prawie 6600 tys., na badania własne blisko
2,5 mln. I w ubiegłym roku budżetowym uczelnia
otrzymała dotacje w wysokości 50 mln zł – bo o to
państwo pytaliście, i pan poseł, i pan poseł Kurski
– na prowadzenie wieloletniego zadania inwestycyj-
nego „Akademickie Centrum Kliniczne Innowacyj-
no-Dydaktyczne”. Tak że ta inwestycja jest prowa-
dzona. Oczywiście sytuacja, jak państwo doskonale
wiecie, w jakiej się znajdujemy jako kraj, niezależna
od działań rządu, jest trudna. Mimo tego te inwesty-
cje są nadal prowadzone, tutaj nie ma zastopowania.
Tak że praktycznie zadbaliśmy o to.
I chcę powiedzieć, że nie musi być żadnych naci-
sków, panie pośle, i nie pod wpływem jakichkolwiek
nacisków dzieją się te sprawy związane z dotacjami
dla szpitala akademickiego. Otóż już w styczniu przy-
gotowaliśmy podział dotacji w ramach wzmocnienia
bezpieczeństwa obywateli i już od stycznia ta kwota
blisko 22 mln widnieje, że tak powiem, w rubryce:
ACK. Jest to pierwsze miejsce w kraju, jeśli chodzi o
19 szpitali, które tę pomoc otrzymają. To zostało już
przyjęte…
(Poseł Jacek Kurski: Ale okres ochronny kończy
się za tydzień.)
Nie, nie, to już jest tak, że w tej chwili podjęło
kierownictwo tę decyzję, tak że lada moment będzie
to sprawa zamknięta. I myślę, że zdążymy uniknąć
tych zagrożeń, o których pan poseł mówi. Też to mo-
nitorujemy, jesteśmy na bieżąco w kontakcie z dyrek-
cją szpitala i z władzami uczelni, i te kwoty wpłyną
na konto w odpowiednim czasie. Tak że to są te in-
formacje, które mogę podać. Natomiast jeśli chodzi o
ustawę, która zmienia regulacje w kwestii roszczeń
komorniczych, nie potrafię w tej chwili powiedzieć,
na jakim to jest etapie, ale jest to w toku. To tyle.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję panu ministrowi.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Fi-
nansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktu-
ry o rządowym projekcie ustawy o zmianie usta-
wy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa
spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych
(druki nr 1700 i 1750).
O zabranie głosu proszę sprawozdawcę komisji
pana posła Tadeusza Kopcia.
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Kopeć:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przypadł mi zaszczyt przedstawienia Wysokiej Izbie
sprawozdania Komisji Finansów Publicznych oraz
Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie usta-
wy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu
Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkanio-
wych (druk nr 1700).
Dodanie do art. 5 nowelizowanej ustawy z dnia
29 listopada 2000 r. o objęciu poręczeniami Skarbu
Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkanio-
wych ust. 1a i 1b ma, jak wskazano w uzasadnieniu,
umożliwić zawieranie ze spółdzielniami będącymi
dłużnikami Skarbu Państwa z tytułu wykonania
poręczenia umów odroczenia, rozłożenia na raty lub
umorzenia całości lub części zadłużenia. Ponadto
proponowana nowela umożliwia umorzenie całości
lub części zadłużenia wobec Skarbu Państwa z po-
wyższego tytułu, gdy okaże się, że zachodzi uzasad-
nione przypuszczenie, iż w postępowaniu egzekucyj-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych
Poseł Sprawozdawca Tadeusz Kopeć
nym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów docho-
dzenia i egzekucji należnej kwoty, lub postępowanie
egzekucyjne okazało się nieskuteczne. Nie trzeba do-
dawać, że w obecnej dobie takie narzędzie jest nie-
odzowne właściwemu ministrowi, by racjonalnie
mógł oddziaływać na zadłużone spółdzielnie i w za-
leżności od wyników analizy finansowo-ekonomicz-
nej jednostkowej spółdzielni mógł podejmować prze-
widziane w znowelizowanej ustawie rozwiązania.
Oczywiste jest, że obecny zapis art. 5 ust. 1 powyższej
ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. w brzmieniu: „Mi-
nister, w imieniu Skarbu Państwa, podejmuje dzia-
łania zmierzające do odzyskania zadłużenia kredy-
tobiorców wobec Skarbu Państwa z tytułu wykona-
nia umów poręczenia, z zastrzeżeniem ust. 2” (za-
strzeżenie to nie ma w omawianej tutaj sprawie
znaczenia), jest zapisem nakazowym, sztywnym, nie-
biorącym pod uwagę okoliczności ekonomiczno-fi-
nansowych dłużnika.
Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. o objęciu porę-
czeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów
mieszkaniowych odnosi się wyłącznie do kredytów, o
których mowa w ustawie z dnia 30 listopada 1995 r. o
pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów
mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych
oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwaran-
cyjnych. Stąd stosunkowo niewielkie zadłużenie spół-
dzielni mieszkaniowych – kilkaset tysięcy złotych –
które może być objęte działaniem znowelizowanej
tutaj ustawy, a niewymagalne zadłużenie tych spół-
dzielni według oceny Ministerstwa Finansów poten-
cjalnie obciążające Skarb Państwa kształtuje się na
poziomie kilku milionów złotych. Lecz nie te wielkości
zadłużenia decydowały tutaj o konieczności dokona-
nia w proponowanym zakresie nowelizacji ustawy z
dnia 29 listopada, a nieodzowność wprowadzenia roz-
wiązań umożliwiających właściwemu ministrowi, gdy
przemawiają za tym wskazane w proponowanych
przepisach okoliczności, porządkowanie tej części fi-
nansów publicznych.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komi-
sji Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruk-
tury wnoszę o uchwalenie rządowego projektu usta-
wy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu
Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkanio-
wych, druk nr 1700, bez poprawek, tak jak to wska-
zano w druku nr 1750. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Pan poseł Janusz Chwierut, proszę o przedstawie-
nie stanowiska klubu Platforma Obywatelska.
99
Poseł Janusz Chwierut:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Oby-
watelska mam przyjemność przedstawić stanowisko
w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o obję-
ciu poręczeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych
kredytów mieszkaniowych, druk nr 1700, oraz spra-
wozdania Komisji Finansów Publicznych i Komisji
Infrastruktury, druk nr 1750.
Propozycja nowelizacji polega na dodaniu przepi-
su, w którym wprowadza się możliwość zawierania
przez ministra finansów, w imieniu Skarbu Państwa,
umów ze spółdzielniami mieszkaniowymi, które są
dłużnikami Skarbu Państwa z tytułu wykonywania
poręczenia. Mogłyby to być umowy odroczenia, roz-
łożenia na raty lub umorzenia całości lub części za-
dłużenia. Zawarcie takiej umowy odbywałoby się na
wniosek dłużnika i możliwe byłoby w przypadkach
uzasadnionych względami społecznymi lub gospodar-
czymi, w szczególności możliwościami płatniczymi
dłużnika oraz uzasadnionym interesem Skarbu Pań-
stwa. Dotyczy to w szczególności spółdzielni, które
gotowe są prowadzić działania restrukturyzacyjne
mające na celu poprawę ich kondycji finansowej w
przyszłości, a tym samym poprawę spłacalności przez
nie kredytu. Przy określeniu warunków umów za-
wieranych przez Skarb Państwa w każdym przypad-
ku konieczne będzie przeprowadzenie analizy finan-
sowo-ekonomicznej spółdzielni wskazującej na jej
możliwości płatnicze.
W interesie Skarbu Państwa jest, aby spółdziel-
nie, które znajdują się w trudnej sytuacji, mogły spła-
cać raty kredytu. Tym samym będzie to zwiększenie
szans na uniknięcie dalszych wypłat z tytułu porę-
czenia ze środków budżetu państwa, które mogą
przecież znacznie przekraczać wysokość środków bę-
dących przedmiotem rozłożenia, odroczenia lub umo-
rzenia. Każdy przypadek zawarcia umowy pomiędzy
Skarbem Państwa i dłużnikiem będzie musiał być
oceniony przez pryzmat przepisów o udzielaniu po-
mocy publicznej dla przedsiębiorców, a oceny tej bę-
dzie dokonywał minister finansów.
Obecnie z tytułu wykonywania poręczenia Skarb
Państwa jest wierzycielem 11 spółdzielni, z których
część jest w upadłości albo w likwidacji. Wierzytel-
ności te wynoszą w sumie ok. 37 mln zł.
Zapisy proponowanej ustawy należy ocenić pozy-
tywnie. Dają one spółdzielniom mieszkaniowym bę-
dącym chwilowo w trudnej sytuacji szansę na proces
restrukturyzacyjny, a tym samym na uniknięcie li-
kwidacji lub upadłości.
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma
Obywatelska wnoszę o uchwalenie przez Sejm RP
ustawy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami
Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów miesz-
kaniowych, zgodnie z drukiem nr 1700. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
100 Projekt ustawy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Proszę pana posła Jarosława Stawiarskiego o za-
branie głosu i przedstawienie stanowiska klubu Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego
Prawo i Sprawiedliwość przedstawić stanowisko wo-
bec projektu ustawy o zmianie ustawy o objęciu po-
ręczeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kre-
dytów mieszkaniowych, druki nr 1700 i 1750.
Projekt ustawy składa się li tylko z dwóch arty-
kułów, z czego tak naprawdę do ustawy z dnia 29
listopada 2000 r. o objęciu poręczeniami Skarbu Pań-
stwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych
dodaje się dwa ustępy. Ust. 1a mówi o możliwości
zawierania ze spółdzielniami, w przypadkach uza-
sadnionych względami społecznymi lub gospodarczy-
mi oraz uzasadnionym interesem Skarbu Państwa,
umowy odroczenia, rozłożenia na raty lub umorzenia
całości lub części zadłużenia wobec Skarbu Państwa.
Ust. 1b natomiast daje ministrowi finansów możli-
wość umorzenia całości lub części zadłużenia, gdy
zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępo-
waniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej
od kosztów dochodzenia i egzekucji tej należności.
Generalnie projekt ustawy jest wyjściem naprze-
ciw kłopotom finansowym kilkunastu spółdzielni
mieszkaniowych, które mają problemy ze spłatami
kredytów i które na skutek wykonania poręczeń przez
Skarb Państwa stają się dłużnikami Skarbu Państwa.
Projekt kierowany jest do wąskiej grupy 11 spółdziel-
ni – co projektodawca zaznacza w uzasadnieniu – wo-
bec których Skarb Państwa jest wierzycielem. Część
z nich jest w upadłości lub w likwidacji.
W projekcie wyżej wymienionej ustawy brakuje
bardziej precyzyjnych zapisów, które by jasno dawa-
ły ministrowi finansów możliwość zawierania umowy
dotyczącej odroczenia, rozłożenia na raty lub umo-
rzenia. Są one mało precyzyjne i bardzo pojemne
interpretacyjnie. Chodzi o takie określenia, jak:
względy społeczne lub gospodarcze, uzasadniony in-
teres Skarbu Państwa, możliwości płatnicze kredy-
tobiorców. Te kryteria i ich weryfikacja będą powo-
dowały dużą uznaniowość decyzji ministra. Być może
w dalszym procesie legislacyjnym należałoby popra-
wić i doprecyzować te kryteria.
Na pewno ustawa ta może być korzystna nie tyl-
ko dla spółdzielni. Poprawa kondycji finansowej
spółdzielni będzie ewidentną korzyścią dla nich, ale
także dla Skarbu Państwa, który może wydatnie
zmniejszyć ryzyko dokonywania wypłat z tytułu
poręczeń po przeprowadzeniu przez dłużnika – spół-
dzielnię programu restrukturyzacyjnego, czytaj:
naprawczego.
W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Spra-
wiedliwość wnosimy o skierowanie projektu ustawy
o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu
Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkanio-
wych, druk nr 1700, do dalszych prac w Komisji In-
frastruktury i Komisji Finansów Publicznych. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Stanowisko klubu Lewica przedstawi pan poseł
Wiesław Andrzej Szczepański.
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klu-
bu Poselskiego Lewica mam zaszczyt przedstawić
Wysokiej Izbie nasze stanowisko wobec rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy o objęciu porę-
czeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredy-
tów mieszkaniowych, zawartego w drukach nr 1700
i 1750.
Tak jak już mówili moi przedmówcy, projekt ten
był przedmiotem obrad połączonych sejmowych Ko-
misji: Infrastruktury i Finansów Publicznych. Komi-
sje większością głosów postanowiły rekomendować
Wysokiej Izbie przyjęcie tego projektu bez poprawek.
Omawiana dziś nowelizacja zmierza do dodania
nowego przepisu w art. 5, ust. 1a, dzięki któremu daje
się ministrowi finansów możliwość, aby zawierał ze
spółdzielniami mieszkaniowymi będącymi dłużnika-
mi Skarbu Państwa z tytułu wykonania poręczenia
umów odroczenia, rozłożenia na raty lub umorzenia
całości lub części zadłużenia. Zawarcie takiej umowy
miałoby miejsce na wniosek zadłużonej spółdzielni i
byłoby możliwe tylko w uzasadnionych przypadkach.
Rząd chce, aby następowało to ze względów społecz-
nych i gospodarczych, a w szczególności aby decydo-
wały o tym możliwości płatnicze dłużnika oraz uza-
sadniony interes Skarbu Państwa.
Dotychczasowa praktyka pokazuje, że jeśli Skarb
Państwa podejmuje wobec spółdzielni tylko działania
egzekucyjne, to i tak minister finansów może nie
uniknąć wypłat należności z tytułu umowy poręcze-
nia. W przypadku gdy spółdzielnia podejmuje działa-
nia restrukturyzacyjne, chcąc poprawić swoją sytu-
ację ekonomiczną, egzekucja ustawowa ministra fi-
nansów może spowodować nawet upadek tego pod-
miotu. Upadłość spółdzielni może całkowicie unie-
możliwić bądź znacznie utrudnić odzyskanie zapła-
conych przez Skarb Państwa kwot z tytułu wykona-
nia poręczenia i wstąpienie w prawa zaspokojonego
wierzyciela.
Rozłożenie należnych kwot na raty, odroczenie
spłat lub ich umorzenie spowoduje, że Skarb Państwa
będzie miał możliwość odzyskania choć części tych
kwot w przyszłości, a spółdzielnia podejmie obsługę
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych
Poseł Wiesław Andrzej Szczepański
bieżących spłat kredytu. Każde zawarcie takich
umów przez Skarb Państwa będzie poprzedzone ana-
lizą ekonomiczno-finansową spółdzielni, której bę-
dzie to dotyczyć.
Jak wskazują wnioskodawcy, obecnie z tytułu po-
ręczenia Skarb Państwa jest wierzycielem wobec 11
spółdzielni, z których część jest w likwidacji bądź
upadłości. Wierzytelności te stanowią niecałe 37 mln.
Przyjęta nowelizacja miałaby zastosowanie do dwóch
spółdzielni mieszkaniowych, których zadłużenie wy-
nosi 1300 tys. Propozycja nowelizacji polegająca na
dodaniu przepisu ust. 1b daje ministrowi finansów
podstawę prawną do umorzenia wierzytelności ist-
niejących w stosunku do podmiotów, których sytu-
acja ekonomiczna nie rokuje spłaty zadłużenia, a
egzekucja długu mogłaby okazać się nieskuteczna.
Zapis ten stanowi dodatkową w stosunku do ust. 1a
możliwość umorzenia przez ministra finansów wie-
rzytelności wyżej wymienionych podmiotów. Każdy
przypadek zawarcia umowy wynikającej z tej nowe-
lizacji będzie oceniany przez pryzmat przepisów o
udzielaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców.
Podsumowując, nawet gdyby działania egzekucyj-
ne nie przyniosły efektu we wszystkich 11 spółdziel-
niach, to umorzenie wyniosłoby ok. 35 mln zł. Myśli-
my, że z punktu widzenia społecznego i ekonomicz-
nego warto ponieść te koszty, aby nie kumulować
kolejnych. Panie marszałku, Wysoka Izbo, mój klub
będzie głosował za uchwaleniem tej ustawy. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jarosław Kalinowski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Józef Racki, Polskie Stronnictwo Ludowe,
zabierze głos.
Poseł Józef Racki:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stron-
nictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić stano-
wisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie
ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spła-
ty niektórych kredytów mieszkaniowych zawartego
w druku nr 1700.
Zgodnie z obowiązującą ustawą o objęciu poręcze-
niami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów
mieszkaniowych minister finansów w imieniu Skar-
bu Państwa podejmuje działania zmierzające do od-
zyskania zadłużenia kredytobiorców wobec Skarbu
Państwa z tytułu wykonywania umów poręczenia. W
praktyce oznacza to konieczność wszczynania postę-
powań egzekucyjnych i uniemożliwianie umarzania
101
lub nawet rozłożenia na raty spłaty wierzytelności
przysługujących Skarbowi Państwa.
Przepisy zawarte w dodanym ust. 1 art. 5 dają
możliwość zawierania ze spółdzielniami będącymi z
tytułu wykonywania poręczenia dłużnikami Skarbu
Państwa umów odroczenia, rozłożenia na raty spłaty
lub umorzenia całości lub części zadłużenia. Zawarcie
umowy odbywać się będzie na wniosek dłużnika.
Znowelizowane przepisy będą miały zastosowanie
do pojedynczych przypadków spółdzielni mieszkanio-
wych. Dodany ust. 1b w art. 5 daje formalną prawną
podstawę ministrowi finansów do umorzenia wierzy-
telności w przypadku podmiotów, których sytuacja
ekonomiczna nie rokuje spłaty długów, jeżeli istnieje
uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu eg-
zekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów
dochodzenia i egzekucji tej należności, lub jeżeli po-
stępowanie egzekucyjne okazało się nieskuteczne.
Komisja Finansów Publicznych i Komisja Infra-
struktury przyjęły przedłożony projekt bez uwag.
Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego bę-
dzie głosował za przyjęciem w całości przedłożonego
projektu. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Przechodzimy do pytań.
Poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo Lu-
dowe.
Jedna minuta.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Skoro w art. 1 projektu nie wskazano ministra wła-
ściwego zgodnie z ustawą o działach administracji
rządowej, to o którego właściwie ministra chodzi,
gdyż konstytucyjnie każdy z ministrów odpowiada w
swoim zakresie za powierzony nadzór nad mieniem
Skarbu Państwa, a opublikowana ustawa nie będzie
zawierać przecież uzasadnienia? Czy rząd wyliczył
chociaż symulacyjnie kwotę udzielonych poręczeń?
Jak kształtować się będą skutki przedmiotowej re-
gulacji, zważywszy na źródła finansowania oraz
koszty dla budżetu państwa? Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Wiesław Janczyk, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Wiesław Janczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponowana
zmiana ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Pań-
stwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
102 Projekt ustawy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych
Poseł Wiesław Janczyk
ma umożliwić w przypadkach uzasadnionych wzglę-
dami społecznymi lub gospodarczymi odroczenie,
rozłożenie na raty spłaty lub umorzenie nawet całości
zadłużenia, którego wierzycielem jest Skarb Pań-
stwa. Nowelizacja ustawy wydaje się słuszna i po-
trzebna, niemniej jednak rodzi się pytanie: Czy wie-
rzytelności Skarbu Państwa z tytułu poręczeń kre-
dytów spółdzielni powinny być spisywane w ciężar
strat z umorzeniem, czy nie lepiej byłoby w takiej
sytuacji pozostawić je do spłaty nawet w ostatniej
kolejności, po zaspokojeniu wszystkich innych wie-
rzycieli, po to, aby minister właściwy dysponował
większym funduszem na finansowanie nowych, ko-
lejnych projektów budownictwa mieszkaniowego wy-
magających wsparcia socjalnego naszego państwa?
Działoby się to na podobnej zasadzie, jaką stosują na
przykład banki, które pozycje stracone, niemożliwe
do odzyskania w danej chwili wpisują w ciężar strat,
nie dokonując jednak ich umorzenia, a kiedy poprawi
się kondycja dłużnika, dochodzą swych należności.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Marek Kwitek, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W projekcie usta-
wy przewidziano możliwość umarzania zadłużenia
spółdzielni mieszkaniowych powstałego z tytułu
spłaty kredytów poręczonych przez Skarb Państwa.
Jednocześnie nie określono żadnych kryteriów umoż-
liwiających choćby przybliżone określenie przypad-
ków uzasadniających dokonanie umorzenia. W rezul-
tacie rząd daje sobie zupełną swobodę w podejmowa-
niu decyzji w tym zakresie. Wprawdzie w uzasadnie-
niu projektu napisano, że umarzanie dotyczyć ma
głównie przypadków, gdy spółdzielnia zobowiąże się
podjąć spłatę bieżących rat kredytowych, ale w treści
przepisów nie przewidziano tego kryterium.
Pytania: Czy w ocenie rządu udzielenie ministro-
wi uprawnienia do swobodnego decydowania o tym,
które podmioty uzyskają umorzenie, a które nie, bez
możliwości zweryfikowania prawidłowości i bezstron-
ności procesu decyzyjnego, jest działaniem poprawia-
jącym zaufanie do władzy publicznej? I drugie pyta-
nie: Czy to są te wysokie standardy przejrzystości i
bezwzględna walka z korupcjogennymi, nepotyczny-
mi sytuacjami, które ekipa rządząca deklarowała w
swojej kampanii wyborczej, a które, jak pokazują
ostatnie doniesienia medialne, są tak dalekie od rze-
czywistości? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
I poseł Jarosław Stawiarski, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałbym jeszcze dodać do mojego wystąpienia klu-
bowego, że klub Prawo i Sprawiedliwość nie będzie
składał żadnych poprawek do tego projektu, i zadać
pytanie, panie ministrze. W uzasadnieniu Minister-
stwo Finansów zakłada, że znowelizowane przepisy
miałyby zastosowanie do pojedynczych przypadków,
a obecnie z tytułu wykonania poręczeń Skarb Pań-
stwa jest wierzycielem wobec 11 spółdzielni, z któ-
rych część jest w upadłości albo w likwidacji. Napi-
sano tam też, że działanie na podstawie art. 1 ust. 1a
dzisiaj mogłoby być prowadzone wobec 2 spółdzielni,
których zadłużenie wynosi ok. 1300 tys. zł, czyli do-
mniemujemy, że jeśli te 2 spółdzielnie by skorzystały
z tego ustępu, byłyby 2 umowy dotyczące umorzenia,
częściowego lub całkowitego, bądź rozłożenia na raty
spłaty zadłużenia. (Dzwonek) A drugie działanie na
podstawie art. 1 ust. 1b prowadzone wobec pozosta-
łych 9 spółdzielni też hipotetycznie prowadziłoby do
umorzenia 35 mln zł. Panie ministrze, czy to drugie
działanie, które wyczerpuje przepis ust. 1b, ma doty-
czyć tych 9 pozostałych spółdzielni? Czy chodzi o to,
żeby zdjąć z ewidencji wierzytelności Skarbu Pań-
stwa dług tych 9 spółdzielni? Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Finansów pan Jacek Dominik.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Jacek Dominik:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na
zadane pytania, chciałbym zwrócić uwagę na specy-
fikę tej nowelizacji. To jest nowelizacja istniejącej już
od lat ustawy, stąd nie wyczerpuje ona pełnego kata-
logu spraw, to nie jest samoistna ustawa. Dlatego na
przykład wątpliwości, o jakiego ministra chodzi, są
rozwiane w podstawowym tekście ustawy z 2000 r.,
gdzie wskazano, że chodzi o ministra finansów, który
decyduje w takich kwestiach. Natomiast powtarzam
jeszcze raz, jaka była podstawowa intencja przygoto-
wania tej nowelizacji. Przede wszystkim chodziło o
ułatwienie odzyskiwania należności Skarbu Pań-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o objęciu poręczeniami Skarbu Państwa spłaty niektórych kredytów mieszkaniowych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Dominik
stwa, przy zmniejszeniu strat zarówno Skarbu Pań-
stwa, jak i spółdzielni, które są dotknięte trudną
sytuacją finansową. W tej chwili nie mamy praktycz-
nie wyboru – możemy tylko rozpoczynać postępowa-
nie egzekucyjne i stawiać spółdzielnie w stan upadło-
ści, nie patrząc na to, jakie to ma skutki społeczne,
ilu spółdzielców może mieć problemy z utrzymaniem
swoich mieszkań, jakie to będzie miało konsekwencje
dla zarządzania całymi osiedlami. Jednocześnie za-
proponowane instrumenty są stosowane również w
przypadku innych poręczeń i gwarancji z tytułu in-
nych ustaw. Tak samo takie indywidualne podejście,
które jest przyjęte w tym projekcie ustawy, w świetle
której po przeanalizowaniu faktycznej sytuacji go-
spodarczej podmiotu, który wnioskuje o to, podejmu-
je się decyzję, czy umarza mu się część zobowiązań
czy rozkłada na raty płatność, czy oferuje jakieś inne
formy wsparcia, jest już obecne w prawie polskim od
lat, zarówno w ustawie o finansach publicznych, jak
i w ordynacji podatkowej, i stosowane. Tam kwoty
często mogą być nawet wyższe niż te, o które wnoszą
spółdzielnie. Tak więc te instrumenty funkcjonują od
lat, nie są kwestionowane, są uzasadnione meryto-
rycznie, funkcjonują prawidłowo, nie ma w tym za-
kresie jakichś istotnych problemów czy zarzutów w
sprawie niegospodarności. To właśnie taka idea, że
nie da się ustawowo określić wszystkich możliwych
przypadków i sytuacji, które mogą zaistnieć w trak-
cie spłacania kredytu, która to spłata często jest roz-
łożona na kilkadziesiąt lat, spowodowała, że wska-
zaliśmy tylko główne przesłanki, z jakiego tytułu
minister finansów może podjąć takie rozmowy z
wnioskodawcą i jakie będzie miał instrumenty.
Nadal podtrzymujemy stanowisko, że nie da się
doprecyzować tego ustawowo. Proszę zauważyć, jaka
może być sytuacja. Otóż spółdzielnia spłaca swój kre-
dyt przez 5 lat, jest wszystko w porządku, raptem z
jakiegoś powodu ma problemy finansowe przez jeden
rok czy nawet półtora roku i teoretycznie powstają
zobowiązania, powstają należności. Minister finan-
sów powinien automatycznie rozpocząć proces egze-
kucyjny, tak naprawdę uruchamiając lawinę i jeszcze
zwiększając potencjalne straty, dlatego że nie tylko
nie zostaną zwrócone np. te raty, które w ciągu pół-
tora roku nie zostały spłacone, ale również automa-
tycznie uniemożliwiamy dalsze wypełnienie zobowią-
zań, czyli dalszą spłatę kredytu w następnych, po-
wiedzmy, 20 latach.
Z tego powodu przyjęliśmy rozwiązanie polegają-
ce na tym, że analizując każdorazowo poszczególne
przypadki wnioskodawców, będziemy wybierali naj-
lepszy, najkorzystniejszy instrument, jaki w danym
momencie można zastosować w celu przede wszyst-
kim zabezpieczenia interesu Skarbu Państwa, tak
aby wszystkie należności zostały nam zwrócone, jak
również rozwiązanie, które daje danej spółdzielni czy
danemu wnioskodawcy możliwość przetrwania.
103
Były pytania dotyczące skali i skutków. Proszę
pamiętać, że to jest ustawa, która reguluje sytuację
kredytów udzielanych w latach 80. czy 70., i tak na-
prawdę przy liczbie kilku tysięcy podmiotów, które z
tego skorzystały, my mówimy o zagrożeniach w ska-
li dwunastu czy kilkunastu podmiotów, które mają
z tym problemy, a pozostałe sobie radzą. Generalnie
proces jest bardzo prawidłowo realizowany. A więc
są to naprawdę niewielkie liczby i w tej chwili z na-
szych informacji wynika, że skala wierzytelności
wynosi 39 mln zł, z tym że dwie spółdzielnie mają
autentyczny problem, który mógłby zostać rozwiąza-
ny tymi przepisami.
Nie widzę więc w tym zakresie zagrożeń i nie ro-
zumiem obaw, że będzie to masowo wykorzystywane,
że może to być jakiś instrument nieprzejrzystego
wsparcia spółdzielni, bo proszę pamiętać, że to jest
wniosek, wniosek musi być udokumentowany, za
każdym razem minister finansów jest poddawany
kontroli najróżniejszych organów. Tak więc to nie jest
tak, że ktoś raptem bez dokumentacji, bez uzasad-
nienia podejmie decyzję o tym, żeby umorzyć spół-
dzielni dług rzędu iluś milionów złotych.
A więc nie widzimy w tym zakresie żadnego za-
grożenia, tym bardziej że – podkreślam – tego typu
rozwiązania funkcjonują już w innych ustawach i
nigdy nie było z tym problemu, natomiast ta jedna
powodowała pewną dyskryminację, gorsze traktowa-
nie wierzycieli Skarbu Państwa, niż gdyby korzysta-
li z podobnych zabezpieczeń na podstawie innych
przepisów ustawowych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Sprawozdawca komisji pan poseł Tadeusz Ko-
peć.
Bardzo proszę.
Poseł Tadeusz Kopeć:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Chciałbym podziękować przedstawicielom
wszystkich klubów parlamentarnych za poparcie dla
tego projektu ustawy. Pytania, które były zadawane
w trakcie dzisiejszej debaty, już były dyskutowane na
wspólnym posiedzeniu Komisji Finansów Publicz-
nych i Komisji Infrastruktury. Myślę, że pan mini-
ster i w trakcie obrad komisji, i w dniu dzisiejszym
wyczerpująco rozwiał te wszystkie wątpliwości. Usta-
wa jest naprawdę dobra i będzie służyła spółdzielcom.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Zamykam dyskusję.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
104 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji
Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o
zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks po-
stępowania karnego (druki nr 753 i 1724).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
panią poseł Małgorzatę Sadurską.
Bardzo proszę.
Poseł Sprawozdawca
Małgorzata Sadurska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku, za-
nim przystąpię do przedstawienia właściwego spra-
wozdania, pozwólcie państwo, że w kilku słowach
podzielę się refleksjami, które nasunęły mi się w
trakcie przygotowywania się do dzisiejszej debaty.
Każdy człowiek ma zagwarantowane w konstytu-
cji niezbywalne prawo do życia, godności i bezpie-
czeństwa. Stanowi o tym m.in. art. 5 ustawy zasad-
niczej, który stwierdza, że to państwo zapewnia
swoim obywatelom prawa i wolności oraz – co wyma-
ga podkreślenia – ma obowiązek zapewnić swojemu
obywatelowi również bezpieczeństwo.
Niemal każdego dnia jesteśmy informowani przez
środki masowego przekazu o gwałtach, rozbojach,
włamaniach, morderstwach. Takim znamiennym,
aczkolwiek bardzo dramatycznym, drastycznym
przykładem charakteryzującym tę sytuację jest spra-
wa pana Krzysztofa Olewnika, który to przykład
bardzo często przetaczał się w wystąpieniach klubo-
wych w trakcie pierwszego czytania projektu ustawy.
To m.in. ta sprawa obnażyła wiele braków i wad w
polskim systemie prawnym, które charakteryzuje się
przede wszystkim łagodnością polskiego prawa wo-
bec sprawców okrutnych przestępstw, ale także wa-
dliwe, złe, a nieraz skandaliczne jak w przypadku
sprawy pana Olewnika działanie instytucji powoła-
nych właśnie do ścigania tych przestępstw.
Wszyscy odnosimy wrażenie, że brutalizacja życia
w Polsce osiągnęła bardzo wysoki poziom i społe-
czeństwo oczekuje od nas jako od tej władzy ustawo-
dawczej konkretnych działań, tak aby zmienić tę
sytuację.
Temu właśnie celowi – w tym miejscu już prze-
chodzę do właściwego sprawozdania – ma służyć pro-
jekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny i Kodeks
postępowania karnego, zawarty w druku nr 753, któ-
rego wnioskodawcą był Klub Parlamentarny Prawo
i Sprawiedliwość.
Projektem tym zajmowała się Komisja Nadzwy-
czajna do spraw zmian w kodyfikacjach i w trakcie
prac podkomisji, jak i komisji znowelizowano dwa
artykuły Kodeksu karnego.
I tak zmiana pierwsza dotyczy art. 189 § 2 i polega
na zaostrzeniu sankcji za czyn pozbawienia wolności,
które trwało dłużej niż 7 dni lub łączyło się ze szcze-
gólnym udręczeniem. W dotychczasowym brzmieniu
Kodeksu karnego czyn ten zagrożony był karą pozba-
wienia wolności do lat 10, natomiast komisja zaostrzy-
ła tę karę, proponując jej wymiar od 2 do 12 lat.
Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kody-
fikacjach nie podzieliła natomiast poglądu wniosko-
dawców projektu, jeśli chodzi o dodanie do art. 189 §
3, który wprowadzałby typ kwalifikowany pozbawie-
nia wolności, cechujący się szczególnym udręczeniem,
i to niezależnie od tego, jak długi byłby czas trwania
pozbawienia wolności – dłużej czy krócej niż 7 dni, a
który to czyn miał być zagrożony karą pozbawienia
wolności od lat 3 do 15.
Zmiana druga w przedłożonym sprawozdaniu do-
tyczy art. 240 § 1 i polega na rozszerzeniu katalogu
przestępstw, co do których istnieje prawny obowiązek
zawiadamiania organów ścigania, w przypadku na-
szego sprawozdania także o czyn zawarty w art. 189
Kodeksu karnego.
Należy podkreślić, że dotychczas w aktualnie obo-
wiązującym stanie prawnym obowiązek zawiadamia-
nia organów ścigania istnieje, jeżeli pokrzywdzony
został pozbawiony wolności w celu zmuszenia innego
podmiotu do określonego zachowania. Z kolei taki
obowiązek nie występuje, jeżeli pozbawienie wolności
miałoby służyć innemu celowi.
Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kody-
fikacjach nie uwzględniła zmiany zawartej w pro-
jekcie ustawy, nowelizującej art. 252 Kodeksu kar-
nego, który dotyczy przestępstw wzięcia i przetrzy-
mania zakładnika w celu wymuszenia określonych
działań. W zakresie tej zmiany wnioskodawcy pro-
ponowali m.in. wprowadzić nowy typ kwalifikowany
przestępstwa poprzez okoliczność charakteryzującą
działanie sprawcy – szczególne okrucieństwo. Czyn
ten miał być penalizowany jako zbrodnia i zagrożo-
ny karą od 5 do 25 lat pozbawienia wolności. Odstę-
pując od nowelizacji art. 252 Kodeksu karnego, Ko-
misja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfika-
cjach nie uwzględniła również proponowanej w
projekcie ustawy zmiany art. 25 § 1 pkt 2 Kodeksu
postępowania karnego, uznając ją za pochodną nie-
przyjęcia art. 252.
Panie i panowie posłowie, kończąc, chciałabym
podziękować wszystkim posłom za pracę nad tym
projektem zarówno w ramach podkomisji, jak i w ra-
mach Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w ko-
dyfikacjach. Tak jak powiedziałam na początku, w
obecnej sytuacji potrzebna jest ze strony państwa
szybka reakcja na groźne zjawiska pojawiające się w
życiu społecznym, w tym szczególnie na nasilające
się przestępstwa. Bezprawne pozbawienie człowieka
wolności połączone ze szczególnym udręczeniem, i to
jeszcze w sytuacji, kiedy ma ono służyć różnego ro-
dzajom wymuszeniom, powinno być traktowane z
największą surowością. Zwiększenie sankcji karnej
za ten typ przestępstw jest ogromnie ważne, nato-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego
Poseł Sprawozdawca Małgorzata Sadurska
miast musi ono być połączone ze sprawnym działa-
niem organów ścigania, bo tylko takie połączenie
gwarantuje, że obowiązek państwa, które ma zapew-
nić bezpieczeństwo swoim obywatelom, będzie w peł-
ni wypełniany. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy wystąpi poseł Wojciech Wilk, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Wojciech Wilk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Oby-
watelska chciałbym przedstawić stanowisko dotyczą-
ce sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej do spraw
zmian w kodyfikacjach o poselskim projekcie ustawy
o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postę-
powania karnego. Sprawozdanie Komisji Nadzwy-
czajnej do spraw zmian w kodyfikacjach, zawarte w
druku nr 753, jest wynikiem prac nad poselskim pro-
jektem ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz
Kodeks postępowania karnego. Należy jednak zazna-
czyć, że projekt ustawy z druku nr 753 przewidywał
zmianę 3 artykułów w części szczególnej Kodeksu
karnego oraz 1 przepisu Kodeksu postępowania kar-
nego, natomiast sprawozdanie Komisji Nadzwyczaj-
nej do spraw zmian w kodyfikacjach zawiera wniosek
o uchwalenie zmiany 2 przepisów: art. 189 § 2 Ko-
deksu karnego i art. 240 § 1 Kodeksu karnego.
Projektowany art. 189 § 2 Kodeksu karnego
stwierdza, że jeżeli pozbawienie wolności trwało dłu-
żej niż 7 dni lub łączyło się ze szczególnym udręcze-
niem, sprawca podlega karze pozbawienia wolności
od 2 do 12 lat. Komisja zaproponowała więc, zgodnie
z wolą wnioskodawców, zaostrzenie odpowiedzialno-
ści karnej za tego typu przestępstwo, czyli wprowa-
dzenie zagrożenia karą pozbawienia wolności w wy-
miarze kary od 2 do 12 lat pozbawienia wolności w
miejsce aktualnego wymiaru od 1 roku do lat 10. Na-
tomiast przepis projektowanego art. 240 § 1 nakłada
prawnokarny obowiązek zawiadomienia o szczegól-
nie groźnych przestępstwach określonych w kilku
artykułach Kodeksu karnego. Chodzi tu między in-
nymi o ludobójstwo, zamach stanu, szpiegostwo, za-
mach na życie prezydenta, zabójstwo czy terrory-
styczne wzięcie zakładnika.
Komisja podzieliła pogląd wnioskodawców o ko-
nieczności poszerzenia zakresu normowania przepi-
su art. 240 § 1 Kodeksu karnego, który kryminali-
105
zuje czyn polegający na niezawiadomieniu organu
ścigania o określonej kategorii przestępstw.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Zdaniem mojego klubu proponowana zmiana art. 189
Kodeksu karnego jest zasadna. Wolność człowieka
jest wartością samą w sobie, powinna podlegać jak
najszerszej ochronie. Należy zgodzić się z poglądem
– cytuję uzasadnienie stanowiska Rady Ministrów do
tego projektu – że w wypadku długotrwałego pozba-
wienia wolności połączonego ze szczególnym udrę-
czeniem następuje kwantyfikacja negatywnego ła-
dunku przestępstwa potęgująca stopień jego społecz-
nej szkodliwości.
Trudno też zakwestionować tezy zawarte w uza-
sadnieniu do projektu ustawy, które głoszą, że pro-
ponowana zmiana art. 189 Kodeksu karnego jest
podyktowana wysokim stopniem szkodliwości spo-
łecznej tego czynu, w szczególności determinowanym
stopniem płynącej z niego dolegliwości dla pokrzyw-
dzonego, którego to stopnia nie odzwierciedla nale-
życie aktualna wysokość zagrożenia ustawowego
przewidzianego za tego typu przestępstwo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Zdaniem klubu Platformy Obywatelskiej uzasadnio-
ne jest również rozszerzenie katalogu czynów zawar-
tego w art. 241 § 1 Kodeksu karnego. Chciałbym
powiedzieć, że klub Platformy Obywatelskiej będzie
popierał wniosek Komisji Nadzwyczajnej do spraw
zmian w kodyfikacjach o to, by Wysoki Sejm uchwa-
lił załączony do sprawozdania projekt ustawy. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Zbigniew Ziobro, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Zbigniew Ziobro:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tragedia, jaka
dotknęła Krzysztofa Olewnika i jego najbliższych, jego
rodzinę, poruszyła serca i sumienia chyba wszystkich
Polaków. Wydawało się, że zwłaszcza tu, na sali sej-
mowej, wśród posłów, parlamentarzystów ta sprawa
stanie się lekcją, z której wszyscy będziemy chcieli
wyciągnąć należyte wnioski i w związku z tym będzie-
my nie tylko składać deklaracje, dawać baczenie na
uważny przebieg czynności śledczych, ale przede
wszystkim będziemy spoglądać w przyszłość, tak aby
zrobić wszystko, by takie zdarzenia, o ile to możliwe,
miały miejsce jak najrzadziej, a jeśli już do nich doj-
dzie, spotykały się z należytą reakcją polskiego pań-
stwa gwarantującego poczucie sprawiedliwości i nale-
żyty szacunek dla ofiary udręczonej ciężko przez bru-
talnych bandytów i przestępców. Wydawało się, że ta
refleksja będzie wspólna wszystkim nam zebranym,
ale patrząc na liczebność osób zebranych w dniu dzi-
siejszym, niestety – nie wiem, czy się uśmiechać, czy
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
106 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego
Poseł Zbigniew Ziobro
raczej płakać – można wysnuć inne wnioski. Te wnio-
ski są tym bardziej uderzające, że przed powołaniem
odpowiedniej komisji sejmowej – jak się wydawało –
wszystkie strony sceny politycznej deklarowały chęć
zaostrzenia kar za przestępstwa tak brutalne, tak
okrutne, tak straszne, jak porwanie, kiedy sprawcy
poddają swoją ofiarę torturom i szczególnie okrutne-
mu traktowaniu. Wydawało się, że w tym przypadku
będzie można osiągnąć zgodę i konsensus w kwestii
tego, że należy odpowiednio zaostrzyć kary, zwłaszcza
jeśli weźmie się pod uwagę, że za tak straszne prze-
stępstwo, jakim jest porwanie dla okupu, dziś sprawcy
można wymierzyć taką karę, jak za kradzież z wła-
maniem, czyli karę w wysokości od 1 roku do lat 10
pozbawienia wolności. Przestępca może też liczyć na
zawieszenie wykonania kary, jeśli dopuszcza się czynu
zabronionego, określonego w § 1, w typie podstawo-
wym, w zakresie kryminalizacji porwań, czyli wzięcia
zakładnika w celu wymuszenia okupu, by zmusić oso-
bę fizyczną czy państwo albo jakiś organ do określo-
nego działania.
Niestety, po pierwsze, tej przede wszystkim chyba
wrażliwości, a po drugie, refleksji zabrakło w trakcie
prac komisji sejmowej zajmującej się tymże proble-
mem. Dlatego też w imieniu klubu Prawo i Sprawie-
dliwość zgłaszam poprawki, ponownie apelując i
wnosząc, aby Wysoka Izba teraz z tą wrażliwością i
właściwym namysłem pochyliła się nad propozycja-
mi, które, jak życie pokazuje, mają pełne uzasadnie-
nie, propozycjami, by zaostrzyć kary za te okrutne
przestępstwa, których niewinne ofiary często znoszą
straszne traktowane. W przypadku pana Krzysztofa
Olewnika chodziło o 2 lata życia w warunkach, w
jakich nie trzyma się zwierząt, przykucie go łańcu-
chem, co zakończone zostało zresztą później jeszcze
bardziej drastycznym przestępstwem, czyli brutal-
nym odebraniem życia.
Wiemy też, że dochodzi do wielu zdarzeń, które nie
kończą się aż tak tragicznie, że sprawcy często za spra-
wą skutecznego działania organów ścigania odzysku-
ją wolność. Wówczas jednak słusznie mogą oczekiwać
wymierzenia im sprawiedliwości, mogą mieć poczucie
tego, że ten stopień zła, któremu sprawcy dali wyraz
w przestępstwie, czyli zło, jakiego się dopuścili, będzie
należycie osądzone, co zostanie oddane w ramach pro-
cesu sprawiedliwości, jaki wzięło na siebie polskie
państwo. Niestety dzisiaj nie mogą być tego pewni.
Dlatego naszym obowiązkiem jest jeszcze raz pochylić
się przede wszystkim nad propozycjami w tym zakre-
sie. I stąd poprawki.
Jednak projekt zawiera również propozycje odno-
szące się do zaostrzenia kar za przestępstwo pozbawie-
nia wolności, zwłaszcza kiedy sprawca działa ze szcze-
gólnym udręczeniem. Nie będę w tej chwili wnikał w
naturę i niuanse szczegółów, różnice, jakie można do-
strzec pomiędzy wstępną propozycją wnioskodawców,
których reprezentuję, czyli klubu Prawa i Sprawiedli-
wości, a ostatecznie przyjętym rozwiązaniem.
Naszym zdaniem proponowana wstępna wersja,
która przewiduje ostrzejsze traktowanie tego rodzaju
zdarzeń i tego rodzaju czynów, jest zasadna. Niemniej
jednak przyjęta przez komisję propozycja też jest god-
na uwagi, rozważenia i dalszej pracy. Składam więc
na ręce pana marszałka poprawki i liczę na to, że będą
potraktowane z należytą uwagą i przede wszystkim
wrażliwością. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze poseł Stanisław Rydzoń, Lewica.
Poseł Stanisław Rydzoń:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W imieniu Klubu Poselskiego Lewica przedsta-
wiam stanowisko wobec sprawozdania Komisji Nad-
zwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach o posel-
skim projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks
karny oraz Kodeks postępowania karnego, druki nr
753 i 1724.
Autorzy projektu ustawy zawartego w druku nr
753 zaproponowali zmiany w art. 189, art. 240 i art.
252 Kodeksu karnego oraz w art. 25 Kodeksu postę-
powania karnego. Wszystkie te zmiany dotyczyły
bezprawnego pozbawienia człowieka wolności w celu
wymuszenia określonego zachowania i miały zwią-
zek ze sprawą, która jest przedmiotem działania jed-
nej z komisji śledczych. W trakcie prac w podkomisji
i komisji posłowie opowiedzieli się tylko za niektóry-
mi propozycjami wnioskodawców, co znalazło wyraz
w sprawozdaniu.
Sprawozdanie zawiera dwie zmiany Kodeksu kar-
nego: nowe brzmienie § 2 w art. 189 oraz nowe
brzmienie § 1 w art. 240. Odrzucono propozycję, by
podzielić § 2 w art. 189 na dwa paragrafy – § 2 i § 3.
Należy przypomnieć, że w miejsce dotychczasowego
zapisu, iż sprawca podlega karze pozbawienia wolno-
ści od roku do lat 10, jeżeli pozbawienie wolności łą-
czyło się ze szczególnym udręczeniem, wnioskodaw-
cy proponowali nowy § 3, wprowadzając typ kwalifi-
kowany pozbawienia wolności cechujący się szczegól-
nym udręczeniem, zagrożony karą od lat 3 do 15 lat
pozbawienia wolności.
Zdaniem naszego klubu, komisja słusznie odrzu-
ciła postulat tak poważnego zaostrzenia kary, stwier-
dzając, iż zmiana odpowiedzialności powinna prowa-
dzić co najwyżej do przyjęcia sankcji surowszej o je-
den stopień, a więc kary pozbawienia wolności od lat
2 do 12 lat. Sankcję taką przyjęto w nowym brzmie-
niu § 2 w art. 189.
Druga propozycja przyjęta przez komisję dotyczy
dopisania do katalogu czynów wymienionego w art.
240 § 1 Kodeksu karnego przestępstwa z art. 189.
Również tę zmianę uważamy za zasadną. Zgodnie z
nowym brzmieniem tego przepisu, kto, mając wiary-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego
Poseł Stanisław Rydzoń
godną wiadomość o karalnym przygotowaniu albo
usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego okre-
ślonego w art. 189, który mówi o zaostrzeniu odpowie-
dzialności za bezprawne pozbawienie wolności połączo-
ne ze szczególnym udręczeniem, nie zawiadamia nie-
zwłocznie organu powołanego do ścigania przestępstw,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Zmianę zaproponowaną w art. 252 Kodeksu kar-
nego odrzucono, gdyż nie miała ona merytorycznego
uzasadnienia. Propozycję rezygnacji z typu kwalifi-
kowanego przez następstwo, określonego w art. 252
§ 2 Kodeksu karnego, również oceniono negatywnie.
Takie też opinie wydali na temat tych zmian eksper-
ci prawa karnego.
Jak stwierdziłem na wstępie, projekt nowelizacji
Kodeksu karnego ma charakter doraźny i związany
jest z uprowadzeniem i zamordowaniem syna przed-
siębiorcy. Zjawisko to ocenił – myślę o zjawisku w
postaci nowelizacji – jeden z ekspertów komisji w
sposób następujący: Odnosi się wrażenie, że projek-
todawcy chcą wykorzystać inicjatywę ustawodawczą
w zakresie materii kodeksowej dla zamanifestowania
swojej oceny konkretnego zdarzenia. Złą praktyką
jest jednak zmienianie kodeksu pod wpływem jed-
nostkowych, nawet wyjątkowych, wydarzeń w celu
uzyskania popularności, bez dostatecznych racji ak-
sjologicznych i kryminalno-politycznych.
Tak też podeszły do sprawy podkomisja i komisja.
Na zakończenie chciałbym stwierdzić, że trudno nie
zgodzić się z opinią eksperta.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Poselski
Lewica popiera projekt ustawy zawarty w sprawoz-
daniu i będzie głosował zgodnie z rekomendacją ko-
misji. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze poseł Józef Zych.
Bardzo proszę, panie marszałku.
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Rozpatrując sprawozdanie Komisji Nadzwyczaj-
nej do spraw zmian w kodyfikacjach o poselskim
projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny
oraz Kodeks postępowania karnego, druk nr 753,
należy podkreślić, iż dotyczy on dwóch istotnych za-
gadnień i wprowadza odpowiednie zmiany w tym
zakresie.
Sprawa pierwsza dotyczy zaostrzenia w Kodeksie
karnym odpowiedzialności karnej za bezprawne po-
zbawienie wolności, które trwało dłużej niż 7 dni
lub łączyło się ze szczególnym udręczeniem. Oczy-
wiście te przesłanki, pomimo zastosowania łącznika
107
„lub” są ze sobą powiązane, o czym mówiła pani
poseł sprawozdawca.
Czy jest uzasadnienie do wprowadzenia zaostrzo-
nych sankcji w tym przypadku? Przed chwilą mój
kolega zwrócił uwagę na to, iż niektórzy eksperci
mieli wątpliwości, czy jeden przypadek może uzasad-
niać zmianę przepisów. Myślę, że niefortunnie powo-
łano się na jeden przykład. Zbrodni tego typu w Pol-
sce były dziesiątki. Jeżeli więc mówimy o panu Olew-
niku, to dlaczego nie mówimy również o księdzu
Popiełuszce itd.? Mógłbym wymienić długą listę.
Każda zbrodnia tego typu jest zbrodnią i oczywiście
wymaga odpowiedniego ukarania.
Przypominam sobie sytuację, kiedy dokonywano
zmiany w Kodeksie karnym, gdy przewodniczącym
komisji był pan prof. Bafia. Wtedy chodziło o za-
ostrzenie, zmianę górnej granicy zagrożenia w przy-
padku gwałtu zbiorowego. Obniżono wówczas górną
granicę o 2 lata, argumentując, że sądy i tak nie wy-
mierzają górnej granicy kary za tego typu przestęp-
stwa. Polemizowałem wtedy z panem profesorem.
Dziś, powiedzmy sobie, zaostrzenie tej odpowiedzial-
ności w rozumieniu klubu Polskiego Stronnictwa
Ludowego jest zasadne, tylko trzeba również zwrócić
uwagę na to, że polityka karania, stosowania przepi-
sów przez sądy powinna uwzględniać również to nie-
bezpieczeństwo, które realnie istnieje. Wtedy można
będzie powiedzieć, że ten przepis może odegrać waż-
ną rolę. Jeżeli natomiast będzie inaczej, to oczywiście
nic z tego nie wyjdzie.
Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego
oczywiście odniesie się do tych poprawek, bo zawsze
staliśmy na stanowisku – i na takim stanowisku stać
będziemy – że kara powinna być proporcjonalna, bio-
rąc pod uwagę wszystkie okoliczności. A zatem powin-
ny być brane pod uwagę wszystkie badane okoliczno-
ści, łącznie z tym, jaki był ostateczny skutek uprowa-
dzenia, dręczenia, czy to był wypadek śmiertelny, czy
inny powodujący kalectwo itd. Sądzę, że należy po-
ważnie podejść do tych poprawek i rozważyć je.
Sprawa druga. Treść art. 240 § 1 wprowadza obo-
wiązek niezwłocznego powiadomienia organów po-
wołanych do ścigania przestępstw o karalnym przy-
gotowaniu albo usiłowaniu, albo dokonaniu czynu
zabronionego, o których mowa w wymienionym prze-
pisie. Pragnę podkreślić, że Klub Poselski Polskiego
Stronnictwa Ludowego ma pewne wątpliwości co do
tego zapisu, szczególnie co do jego pierwszej części,
która brzmi: kto, mając wiarygodną wiadomość. Ży-
cie dowodzi, jak również wiele wyroków sądowych,
że pojęcie wiarygodności, a zwłaszcza wiarygodności,
która w rozumieniu tegoż przepisu może doprowa-
dzić do odpowiedzialności karnej za niespełnienie
określonego w nim obowiązku, będzie jednym z trud-
niejszych zagadnień w postępowaniu sądowym i bę-
dzie wymagać bezspornych dowodów, a także bardzo
wnikliwego rozpatrzenia przez sądy. Pojęcie wiary-
godności, którym posługujemy się w życiu codzien-
nym, i pojęcie wiarygodności, kiedy rodzi ona odpo-
wiedzialność karną, nie zawsze całkowicie się ze sobą
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
108 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego
Poseł Józef Zych
pokrywają. Dlatego też sądzę, że sądy z duża ostroż-
nością będą podchodzić do tego zagadnienia. Uznając
propozycje przedstawione przez Komisję Nadzwy-
czajną za uzasadnione, Klub Poselski Polskiego
Stronnictwa Ludowego głosować będzie za ich przy-
jęciem, a ponieważ są poprawki, będziemy je rozwa-
żać. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze poseł Marian Filar, Demokratyczne
Koło Poselskie, bardzo proszę.
Poseł Marian Filar:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu moje-
go klubu – przepraszam, właściwie koła, trochę się
rozpędziłem, ale spojrzałem na karcący wzrok pani
posłanki i natychmiast się połapałem – chciałbym
przedstawić dwie informacje. Pierwsza jest taka, że
koło parlamentarne, które mam zaszczyt reprezen-
tować, podchodzi do proponowanych zmian z wielkim
sceptycyzmem. Mówię to otwarcie w myśl starej za-
sady: Mów, co myślisz, rób, co mówisz. Druga infor-
macja jest taka, że mimo tych wątpliwości koło par-
lamentarne poprze to przedłożenie i będzie głosowa-
ło za jego przyjęciem.
Teraz chciałbym się z tych wątpliwości wytłu-
maczyć, zwłaszcza w atmosferze, która do tej pory
tutaj, na sejmowej mównicy, panowała. Drodzy pań-
stwo, wiem, że być może narażę się na zarzut braku
wrażliwości, który jeden z posłów nam tu prezento-
wał, jednak chciałbym państwu powiedzieć, że ani
mnie, ani moim kolegom nie brakuje wrażliwości,
natomiast brakuje nam innej cechy, mianowicie na-
iwności. Znając realia wymiaru sprawiedliwości w
sprawach karnych, mechanizm prewencji przestęp-
czości i tym podobne rzeczy, po prostu nie wierzymy
w to, że zmiana sankcji, która wynosiła od roku do
dziesięciu lat – mam na myśli sankcję z art. 189 § 2
– na sankcję od dwóch do dwunastu lat osiągnie
jakiś efekt prewencyjny, że będzie w stanie, że tak
powiem, wystraszyć potencjalnych przestępców i
powstrzymać ich od popełnienia przestępstwa. Ta-
kie mechanizmy powściągania prewencji ogólnej są
troszeczkę inne, więc proste, matematyczne podno-
szenie sankcji niczego tutaj nie zmieni, jesteśmy
wobec tego sceptyczni.
Szanowni państwo, jeszcze bardziej sceptyczni
jesteśmy wobec regulacji z art. 240 § 1 i dodania do
katalogu tych przestępstw, które są objęte obowiąz-
kiem denuncjacji zagrożonej sankcją karną, prze-
stępstwa z art. 189 oba paragrafy. Szanowni pań-
stwo, przestępstwo z art. 189, nawet § 2, to nie jest
jedynie przestępstwo, które ilustruje sprawa pana
Olewnika, dramatyczna, pełna różnych okropności.
Mamy tego świadomość. Jednak proszę sobie wyobra-
zić, że w oparciu o taką regulację osoba, np. chłopak,
który swoją dziewczynę zamknął na osiem dni w po-
rządnie urządzonym pokoju i liczył na to, że go
wreszcie pokocha – zresztą wybrał zły sposób – nie
tylko będzie podlegała takiej samej sankcji, od dwóch
do dwunastu lat, z wszelkimi konsekwencjami tego
faktu, ale także jego rodzice czy siostra będą mieli
obowiązek niezwłocznego zawiadomienia o tym or-
ganów, tak jak w przypadku przygotowywania się do
przestępstwa zabójstwa i innych ciężkich prze-
stępstw. Pozostawiam to państwu bez komentarza.
Summa summarum, jesteśmy sceptyczni wobec
tych uregulowań, ale mimo to będziemy głosować za
ze względu na to, żeby, powiedzmy, nie stwarzać wra-
żenia, że chcemy tutaj popierać sprawców bardzo
poważnych przestępstw, a w innych kwestiach liczy-
my na rozsądek sądów, czyli na to, na co można jed-
nak, jak się okazuje, zawsze liczyć. Tu jestem innego
zdania niż niektórzy z moich przedmówców. Moje
koło będzie głosowało za poparciem tego przedłoże-
nia. Dziękuję państwu bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję.
Przechodzimy do pytań.
Poseł Marek Kwitek, Prawo i Sprawiedliwość.
Czas – 1 minuta.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W przedstawio-
nym przez klub PiS projekcie ustawy zaproponowano
zwiększenie surowości kar za niektóre przestępstwa,
m.in. za pozbawienie człowieka wolności połączone
ze szczególnym okrucieństwem. Zaproponowana
zmiana wkomponowuje się w prowadzoną od lat dys-
kusję nad kwestią skuteczności podwyższania repre-
sji karnej w walce z poziomem przestępczości w Pol-
sce. Choć nigdy nie udało się jednoznacznie wykazać,
że świadomość surowości grożącej kary oddziałuje
na proces decyzyjny potencjalnego sprawcy, to jednak
ze względów ogólnoprewencyjnych oraz sprawiedli-
wościowych konieczne jest umożliwienie sędziom
orzekania naprawdę surowych i dotkliwych kar za
najgroźniejsze przestępstwa.
Mam pytanie do pana ministra: Czy istnieje jakaś
rządowa koncepcja skutecznego zmniejszania prze-
stępczości na terytorium Polski, która włączałaby
potrzebę podnoszenia represji karnych za najsurow-
sze przestępstwa? Drugie pytanie: Czy rząd dyspo-
nuje danymi o poziomie przestępczości w stosunku
do lat ubiegłych, w szczególności w zakresie prze-
stępstw najgroźniejszych, to jest skierowanych prze-
ciwko życiu i zdrowiu obywateli? Dziękuję bardzo.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Henryk Milcarz, Lewica.
Poseł Henryk Milcarz:
Dziękuję bardzo.
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Pomijam przygotowane wprowadzenie
i przystępuję do zadawania pytań. Jakie racjonalne
przesłanki przemawiają za tym, aby zrównać co do
stopnia zagrożenia karą pozbawienie wolności na
okres powyżej siedmiu dni, co nie musi się łączyć ze
szczególnie okrutnym traktowaniem, z pozbawie-
niem wolności połączonym ze szczególnym udręcze-
niem? Czy autorzy projektu sami wierzą w to, że w
przypadku pozbawienia wolności związanego ze
szczególnym udręczeniem podniesienie dolnej grani-
cy kary z jednego roku do dwóch lat i górnej granicy
kary z dziesięciu do dwunastu lat będzie miało istot-
ne znaczenie prewencyjne i odstraszy sprawców naj-
bardziej groźnych porwań dla okupu od popełnienia
przestępstwa? Jakie praktyczne znaczenie będzie
miało rozszerzenie określonego w art. 240 § 1 obo-
wiązku denuncjacji w przypadku przestępstwa z art.
189? Czy podstawą projektowanej zmiany Kodeksu
karnego są statystyki przestępczości wskazujące na
istotny wzrost liczby i wagi przestępstw pozbawienia
wolności, czy też przesłanką zmiany ustawy jest
szczególnie drastyczny przypadek porwania nagło-
śniony przez media? Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości pan Zbigniew Wrona.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie
chciałbym podziękować komisji za pracę nad tym
projektem, który jest bardzo ważny. Rząd generalnie
pozytywnie odniósł się do idei, aby zmodyfikować
przepisy dotyczące odpowiedzialności za porwania,
zwłaszcza te, które wiążą się z długotrwałym prze-
trzymywaniem lub z udręczeniem. Muszę powiedzieć,
że zostało to tutaj zrealizowane.
Pierwsza zmiana odnosi się do art. 189 § 2, który
statuuje kwalifikowany typ przestępstwa pozbawie-
nia wolności powyżej siedmiu dni lub łączącego się
109
ze szczególnym udręczeniem ofiary. Rząd popiera
zaostrzenie odpowiedzialności karnej za to przestęp-
stwo i wprowadzenie do sankcji przepisu kary pozba-
wienia wolności w wymiarze od dwóch do dwunastu
lat w miejsce obecnego, rzeczywiście zbyt niskiego
zagrożenia, czyli od jednego roku do dziesięciu lat.
Od razu wyjaśnię, dlaczego rząd w swoim stano-
wisku, które zostało Wysokiej Izbie przekazane, był
przeciwko wprowadzaniu kwalifikowanego typu
przestępstwa porwania ze szczególnym udręcze-
niem, czyli chodziło tutaj chyba o art. 189 § 3 według
projektu poselskiego. Otóż jest to wadliwie legisla-
cyjnie skonstruowany przepis, który wprowadza
podwyższoną sankcję jakby przez sposób działania,
czyli szczególne udręczenie, w stosunku do dwóch
typów: typu podstawowego, czyli pozbawienia czło-
wieka wolności, i typu kwalifikowanego, czyli po-
zbawienie wolności dłużej niż 7 dni. Na wadliwość
konstrukcyjną takiego kwalifikowania dwóch typów
jednocześnie – podstawowego i kwalifikowanego –
wskazano w opiniach ekspertów i podnoszono to w
pracach komisji.
Druga zmiana przewiduje rozszerzenie zakresu
normowania art. 240 § 1 Kodeksu karnego, który
kryminalizuje czyn polegający na niezawiadomieniu,
czyli braku denuncjacji o przestępstwie uprowadze-
nia. I ta zmiana proponuje, aby uzupełnić wykaz
przestępstw, w stosunku do których istnieje prawny
obowiązek powiadomienia zagrożony sankcją karną,
o art. 189, a więc ten artykuł, w którym zawarte są
dwa typy przestępstwa pozbawienia wolności. Pod-
kreślenia wymaga, że proponowane przez komisję
zaostrzenie odpowiedzialności za kwalifikowany typ
przestępstwa pozbawienia wolności o jeden stopień
– według tego schematu założeń ustawowych, który
jest przyjęty w obowiązującym Kodeksie karnym –
zostało ocenione w stanowisku rządu jako rozwiąza-
nie zasługujące na rozważenie i rząd popiera to roz-
wiązanie, które wypracowała wysoka komisja. Nato-
miast poszerzenie katalogu czynów wymienionych w
art. 240 o przestępstwo z art. 189 oceniono w stano-
wisku rządu jako rozwiązanie uzasadnione.
Wysoki Sejmie! Z satysfakcją stwierdzam, że spra-
wozdanie komisji nie obejmuje rozwiązań, które
przez rząd zostały ocenione jako wadliwe konstruk-
cyjnie, o czym mówiłem, bądź niecelowe, lecz jedynie
zawiera takie rozwiązania, które spotkały się z ak-
ceptacją lub nie wzbudziły dalej idących wątpliwości.
W tej sytuacji nowelizację przepisów Kodeksu karne-
go w zakresie wynikającym ze sprawozdania wyso-
kiej komisji pozostawiam do uznania Wysokiej Izby
i rząd zajmuje tutaj pozytywne stanowisko w stosun-
ku do tego sprawozdania.
Przechodząc do kwestii szczegółowych, zacznę od
poprawek zgłoszonych przez pana posła Ziobrę. Czy-
tając na gorąco te poprawki, nie miałem oczywiście
czasu na głębszą analizę, niemniej już na pierwszy
rzut oka widzę, że są to po prostu przywrócone prze-
pisy z projektu poselskiego. Jeżeli chodzi o ten typ
kwalifikowany z art. 189 § 3, to już ustosunkowałem
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
110 Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz Kodeks postępowania karnego
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
się do tej kwestii. Natomiast art. 252, czyli ten prze-
pis, którego tutaj wysoka komisja w ogóle nie zmie-
nia, przypomnę tylko, że zastrzeżenia rządu budziła
rezygnacja z typu kwalifikowanego przez następ-
stwo, którym jest śmierć zakładnika, i zbyt daleko
idące koncesje dla sprawcy w przypadku dobrowol-
nego odstąpienia od zamiaru wymuszenia i zwolnie-
nia zakładnika. Wydaje się, że obecnie obowiązujące
rozwiązanie, niezależnie od tego, czy jest to dobro-
wolne, czy nie jest to dobrowolne odstąpienie, jest
prawidłowe. Chodzi przecież o to, aby ten przepis
mógł być wykorzystywany praktycznie przez specja-
listów, psychologów, policję i inne osoby, które pro-
wadzą negocjacje z porywaczami. I ten przepis jest
prawidłowy, wystarczy, aby dać pewną nagrodę tym,
którzy uwalniają zakładnika, ale z drugiej strony nie
powoduje zbyt daleko idących nagród i koncesji dla
tych porywaczy. Pragnąłbym zwrócić uwagę na to,
że zaproponowane brzmienie – w przypadku gdyby
jednak nastąpiła śmierć jednego z zakładników –
umożliwiałoby również skorzystanie z takiej insty-
tucji jak niepodleganie karze czy też nadzwyczajne
złagodzenie kary albo odstąpienie od jej wymierze-
nia. I jeżeli jeden zakładnik by zginął, np. nawet nie-
umyślnie spowodowano by jego śmierć, a uwolniono
by innego, to można byłoby skorzystać z tej instytu-
cji. Taka sytuacja budzi zasadnicze zastrzeżenia.
Dziwi również fakt, ustosunkowując się na gorą-
co do tych poprawek, że przedstawiono tutaj jako
poprawkę nr 3 w art. 240 § 1. Ta poprawka sprowa-
dza się do tego, że utrzymano w wykazie przestępstw,
o których niepowiadomienie grozi odpowiedzialno-
ścią karną, art. 165. Przypomnę, że jest to przestęp-
stwo sprowadzenia niebezpieczeństwa zdarzenia
zagrażającego życiu lub zdrowiu albo mieniu w
znacznych rozmiarach. Wydaje się, że jest to po pro-
stu pomyłka, ponieważ w uzasadnieniu projektu po-
selskiego nie ma na ten temat ani jednego zdania
uzasadnienia; nie wiem zatem, dlaczego tutaj znaj-
duje się ten przepis, kwestia tego art. 165 jako po-
prawka, która jest wnoszona do projektu ustawy.
I jeszcze pytania, które zostały zadane. Pan poseł
Marek Kwitek: Czy istnieje rządowa koncepcja zwal-
czania przestępczości poprzez podnoszenie surowości
kar? Tutaj pan poseł sam w pytaniu zaprezentował
tezę, że nie ma przekonujących wyników badań, któ-
re by jednoznacznie wskazywały na to, że samo abs-
trakcyjne, generalne podniesienie wysokości zagro-
żenia powoduje zmniejszenie przestępczości, niemniej
jednak z dalszej części pytania można było wniosko-
wać, że jednak wnosi o to, aby te kary były coraz
surowsze. Nie ma jakieś generalnej polityki, aby za-
ostrzać wszystkie kary. Natomiast rzeczywiście rząd
z uwagą śledzi rozmiary, charakter przestępczości,
jej nasilenie oraz rodzaje i tam, gdzie jest to potrzeb-
ne, reaguje i wprowadza rozwiązania często dużo
ostrzejsze niż te obowiązujące. Chciałbym podać
przykład ustawy, która właśnie jest rozpatrywana
przez podkomisję do spraw zmian w kodyfikacjach
karnych; chodzi o odpowiedzialność osób wykazują-
cych zaburzenia preferencji seksualnych za gwałty
kazirodcze czy pedofilskie. Przewidujemy tam izolo-
wanie, pozbawienie wolności w warunkach środka
zabezpieczającego wszystkich takich osób skazanych,
co do których są negatywne rokowania psychologicz-
ne i psychiatryczne po wyjściu z zakładu karnego. A
więc są to oczywiście rozwiązania zaostrzające odpo-
wiedzialność, ale – jak podkreślam – tam, gdzie jest
to konieczne, tam, gdzie wynika to z analizy, z roz-
poznania rozmiarów i charakteru przestępczości.
I pytanie kolejne pana posła Milcarza: Jakie prak-
tyczne znaczenie będzie miało rozciągnięcie obowiąz-
ku denuncjacji, czyli art. 240 Kodeksu karnego, na
art. 189, czyli pozbawienia wolności? Ano praktyczne
będzie miało takie, że obowiązek społeczny, który
obecnie jest wyrażony w odpowiedniej normie Kodek-
su postępowania karnego, ale nie jest niczym zagro-
żony, stanie się obowiązkiem prawnym zagrożonym
sankcją karną. A zatem każdy, kto będzie miał infor-
mację o tym, że jakaś osoba jest przetrzymywana,
pozbawiona wolności, a nie zawiadomi, będzie miał
do czynienia z postępowaniem karnym i z wymiarem
sprawiedliwości w sprawach karnych. Jest to istotny
przepis, który rzeczywiście zaostrza odpowiedzial-
ność czy wręcz ją wprowadza, bo do tej pory był to
tylko obowiązek społeczny, i jest to jednocześnie ko-
lejny przykład właśnie na zaostrzenie odpowiedzial-
ności karnej tam, gdzie rozpoznanie rzeczywistości,
analiza przestępczości tego wymaga.
Wysoka Izbo! Jeszcze raz dziękując za pracę ko-
misji, stwierdzam, że rząd popiera to przedłożenie,
które Wysokiej Izbie zostało przedstawione. Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze sprawozdawca komisji poseł Małgo-
rzata Sadurska.
Bardzo proszę.
Poseł Małgorzata Sadurska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni
Państwo! Pozostaje mi dzisiaj tylko serdeczne po-
dziękować za pracę – jak powiedziałam – w podko-
misji i w komisji, a także za to, że wszystkie kluby
i koła parlamentarne zapowiedziały poparcie pro-
jektu zawartego w druku sprawozdania. Rozumiem,
że poprawki złożone dzisiaj przez Klub Parlamen-
tarny Prawo i Sprawiedliwość rozpatrzymy na po-
siedzeniu komisji i stosowne sprawozdanie będzie
ponownie Wysokiej Izbie przedstawione. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, na podstawie art. 95 ust. 2 regulaminu Sejmu
kieruję ten projekt ponownie do Komisji Nadzwyczaj-
nej w celu przedstawienia sprawozdania.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 12.,
13., 14. i 15. porządku dziennego:
12. Pierwsze czytanie poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy (druk nr
1670).
13. Pierwsze czytanie poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy (druk nr
1671).
14. Pierwsze czytanie komisyjnego projektu
ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy (druk nr
1672).
15. Pierwsze czytanie poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy (druk nr
1748).
Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława
Szweda w celu przedstawienia uzasadnienia projektu
ustawy zawartego w druku nr 1670.
Poseł Stanisław Szwed:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
w imieniu wnioskodawców przedstawić projekt
ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy, zawarty w
druku nr 1670.
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie usta-
wy Kodeks pracy nałożyła na pracodawcę szereg obo-
wiązków związanych z ochroną przeciwpożarową.
Wprowadzony i obowiązujący od tego dnia przepis
art. 2091 Kodeksu pracy zobowiązuje pracodawcę
m.in. do wyznaczenia pracowników do udzielania
pierwszej pomocy, wykonywania czynności w zakre-
sie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowni-
ków, zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpoża-
rowej. Właśnie z tymi przepisami o ochronie przeciw-
pożarowej mamy problem, chodzi o nowelizację Ko-
deksu pracy. Trzeba przypomnieć, że ustawa o ochro-
nie przeciwpożarowej z 2002 r. rozporządzeniem
ministra spraw wewnętrznych i administracji z 2005 r.
w sprawie wymagań kwalifikacyjnych osób wykonu-
jących czynności z zakresu ochrony przeciwpożaro-
wej te sprawy reguluje, ale faktycznie w pracach nad
zmianą kodeksu nie braliśmy pod uwagę tej ustawy
i stąd, myślę, całe zamieszanie, które państwo śledzi-
li w mediach, jako że ta sprawa była dość mocno na-
głaśniana. Trzeba też przypomnieć, że nowelizacja
Kodeksu pracy w listopadzie stanowiła implementa-
cję dyrektywy unijnej, a szczególnie art. 2091, art. 8
tej dyrektywy, i zgodnie z przywołanymi przepisami
pracodawca powinien przedsięwziąć odpowiednie
środki celem zapewnienia pierwszej pomocy w na-
111
głych wypadkach, możliwości zwalczania pożarów i
ewakuacji pracowników, stosownie do rodzaju prowa-
dzonej działalności i wielkości przedsiębiorstwa lub
firmy. Powinien on zapewnić niezbędny kontakt z ze-
wnętrznymi zespołami świadczącymi usługi, w szcze-
gólności w odniesieniu do zagadnień pierwszej pomo-
cy w nagłych wypadkach, pogotowia ratunkowego,
czynności ratowniczych i zwalczania pożarów. Praco-
dawca powinien desygnować pracowników niezbęd-
nych do zabezpieczenia działalności związanej z
udzieleniem pierwszej pomocy, zwalczaniem pożarów
i ewakuacją pracowników. Liczba desygnowanych
pracowników, ich szkolenia oraz wyposażenie powin-
ny uwzględniać wielkość i rodzaj zagrożeń występu-
jących w przedsiębiorstwie lub zakładzie.
Niestety, ten przepis, którzy został bezpośrednio
przełożony do Kodeksu pracy, spowodował duże kom-
plikacje związane z tym, że każdy przedsiębiorca, tak-
że ten jednoosobowy, był zobowiązany do respektowa-
nia ustawy o ochronie przeciwpożarowej, a szczególnie
rozporządzenia w sprawie wymagań i kwalifikacji, z
tym wiązało się wyznaczenie odpowiedniej osoby,
szkolenia. Zaproponowaliśmy zmianę treści art. 2091
§ 1 pkt 2 lit. b Kodeksu pracy, skreślenie zwrou „zgod-
nie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej”. W
efekcie tej zmiany norma prawna otrzymałaby na-
stępujące brzmienie: Pracodawca jest zobowiązany
wyznaczyć pracowników do wykonywania czynności
w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji
pracowników.
Nowelizacja ta podyktowana jest też konieczno-
ścią uniknięcia, jak już wcześniej mówiłem, stosowa-
nia przepisów ustawy o ochronie przeciwpożarowej,
chodzi o kwestię związaną ze szkoleniami, jako że
koszty, szczególnie w przypadku przedsiębiorców jed-
noosobowych, byłyby znaczne. Jednocześnie, patrząc
na obecne przepisy, doszliśmy do wniosku, że nie są
one do końca precyzyjne, jeśli chodzi o pracodawców.
Dlatego zaproponowaliśmy w naszym projekcie, aby
dodać przepis, który mówi, żeby rząd wydał rozpo-
rządzenie, w którym określi wymagania względem
pracowników, jakie mają dotyczyć przepisów związa-
nych z Kodeksem pracy. Może to być nowe rozporzą-
dzenie lub trzeba będzie zmienić formę rozporządze-
nia, na które się powołujemy.
Chciałbym też przywołać opinie Biura Analiz Sej-
mowych, które zostały przedstawione do jednego z
czterech zgłoszonych projektów. Myślę, że w pewien
sposób też przybliży nam to materię, o której dysku-
tujemy:
Negatywne skutki prawne, społeczne i finansowe
omawianej regulacji uzasadniają konieczność usunię-
cia z art. 2091 § 1 ust. 2 Kodeksu pracy. Jest to zgod-
ne z przepisami o ochronie przeciwpożarowej, tym
bardziej że rezygnacja z odwołania do przepisów o
ochronie przeciwpożarowej nie narusza przepisów
dyrektywy Rady z 12 czerwca 1989 r. w sprawie wpro-
wadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i
zdrowia pracowników w miejscu pracy. Jednocześnie
sposób implementacji przepisów dyrektywy do pol-
skiego prawa pracy może wzbudzać wątpliwości.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
112 Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Stanisław Szwed
Nowo wprowadzone do Kodeksu pracy artykuły,
umieszczone w rozdziale I: Podstawowe obowiązki
pracodawcy, działu dziesiątego: Bezpieczeństwo i hi-
giena pracy, charakteryzuje ogólnikowość, mają one
charakter kierunkowy; nie zostało to uszczegółowio-
ne w dalszych przepisach działu dziesiątego Kodeksu
pracy, tak jak to ma miejsce w przypadku pozosta-
łych obowiązków pracodawców z zakresu bezpieczeń-
stwa i higieny pracy.
W tej opinii jest również poruszona kwestia zwią-
zana z tą ogólnikowością, dlatego proponujemy, aby
jednak wydać stosowne rozporządzenie, żeby już ze
strony pracodawców nie było wątpliwości, kogo to
dotyczy, jakie normy i zasady mają obowiązywać.
I ostatnia kwestia w moim uzasadnieniu. Dyrek-
tywa unijna, dzięki której wprowadzamy te zmiany
w Kodeksie pracy, w szczególności art. 8 w sprawie
obowiązków pracodawców w zakresie zapewnienia
pierwszej pomocy, gaszenia pożaru i ewakuacji pra-
cowników oraz w przypadku poważnego i nieunik-
nionego niebezpieczeństwa, nie precyzuje kwestii
uprawnień pracowników w zakresie ochrony prze-
ciwpożarowej. A zatem dla prawidłowego jej wdroże-
nia nie jest wymagane takie uregulowanie tej kwe-
stii, jak w ustawie, którą proponowaliśmy, czyli w tym
sensie nie złamiemy dyrektywy unijnej, jeżeli taki
zapis w Kodeksie pracy zostanie zmieniony.
Projekt ustawy nie pociąga za sobą obciążenia
budżetu państwa ani budżetów jednostek samorządu
terytorialnego. Dlatego myślę, że nie będzie również
budził sprzeciwu, jako że wszystkie cztery projekty
są zbieżne z tym, który przedstawiam w imieniu Klu-
bu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość i co do
którego wnoszę, aby skierować go do odpowiedniej
komisji do dalszego procedowania. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję panu posłowi.
Proszę o zabranie głosu pana posła Artura
Ostrowskiego w celu przedstawienia uzasadnienia
projektu ustawy zawartego w druku nr 1671.
Poseł Artur Ostrowski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu wnio-
skodawców mam zaszczyt przedstawić projekt usta-
wy o zmianie ustawy Kodeks pracy zawarty w druku
1671.
Nowelizacją Kodeksu pracy z dnia 21 listopada
2008 r. implementowano do polskiego porządku
prawnego postanowienia unijnej dyrektywy w spra-
wie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpie-
czeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy.
Zgodnie z nowo dodanym do Kodeksu pracy art. 209
pracodawca jest m.in. obowiązany do wyznaczenia
pracownika wykonującego czynności w zakresie
ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników.
Cytowany przepis odsyła jednocześnie do stosowania
w tym zakresie przepisów ustawy o ochronie prze-
ciwpożarowej, zgodnie z którymi wyznaczony pra-
cownik powinien mieć ukończone szkolenie inspek-
torów ochrony przeciwpożarowej, posiadać tytuł za-
wodowy technika pożarnictwa lub uzyskać uznanie
kwalifikacji do wykonywania zawodu technika po-
żarnictwa.
Takie wymagania wynikające z art. 209 Kodeksu
pracy generują po stronie pracodawców, szczególnie
zatrudniających niewielu pracowników, w średnich
i małych przedsiębiorstwach, nadmierne obciążenia.
W związku z tym proponujemy, aby wykreślić z usta-
wy odesłanie do przepisów o ochronie przeciwpoża-
rowej.
Aktualnie wszyscy zatrudnieni pracownicy przed
dopuszczeniem do pracy przechodzą przeszkolenie
z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym m.in.
z ochrony przeciwpożarowej. W związku z tym usta-
nowienie rygoru posiadania przez wyznaczonego
pracownika dodatkowych specjalistycznych upraw-
nień w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej jest dla
pracodawców obciążeniem nieadekwatnym.
Wysoki Sejmie! Wejście w życie przedmiotowej
regulacji nie spowoduje ujemnych skutków finanso-
wych dla budżetu państwa ani jednostek samorządu
terytorialnego. Proponujemy, aby przekazać projekt
ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy do meryto-
rycznej komisji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Proszę o zabranie głosu pana posła Wiesława
Wodę w celu przedstawienia uzasadnienia projektu
ustawy zawartego w druku nr 1672.
Bardzo proszę.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt
w imieniu komisji „Przyjazne Państwo” zarekomen-
dować Wysokiej Izbie komisyjny projekt ustawy o zmia-
nie ustawy Kodeks pracy (druk nr 1672). W dniu
21 listopada 2008 r. Sejm głosami wszystkich klubów
dodał do Kodeksu pracy art. 2071 i art. 2091 oraz
zmienił przepis art. 23711a, dostosowując nasze prawo
do dyrektywy Rady Europy z czerwca 1989 r. zmie-
rzającej do poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pra-
cowników w miejscu pracy.
Ustawa weszła w życie 18 stycznia 2009 r., a za-
gadnienia ochrony przed pożarami miały być regu-
lowane zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożaro-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Wiesław Woda
wej i wydanym na tej podstawie rozporządzeniem
ministra administracji i spraw wewnętrznych. Tych
regulacji jest trochę za dużo i w konsekwencji zakłady
pracy musiałyby kierować pracowników na płatne kur-
sy organizowane przez Państwową Straż Pożarną.
Część przedsiębiorców, i słusznie, zaprotestowała
przeciw tym przepisom. Protestowały też osoby nie-
znające problemu. Komisja „Przyjazne Państwo”
pilnie podjęła problem i po konsultacjach z rządem,
Komendą Główną Państwowej Straży Pożarnej i nie-
którymi organizacjami pracodawców przygotowała
projekt zmiany trzech artykułów.
Przepis art. 2071 Kodeksu pracy zobowiązuje pra-
codawców do przekazania pracownikom szeregu in-
formacji z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy.
Przepis art. 2091 zobowiązuje pracodawcę do wy-
znaczenia pracowników odpowiedzialnych za udzie-
lanie pierwszej pomocy i wykonywanie działań
w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracow-
ników. W zależności od charakteru prowadzonej
działalności i wielkości zakładu różny jest stopień
zagrożenia zdrowia i życia. Zagrożenie w lakierni
zatrudniającej 3 osoby będzie niewątpliwie znacznie
większe niż w szwalni zatrudniającej 30 razy więcej
pracowników. Przepis ten zobowiązuje do zapewnie-
nia łączności ze służbami zewnętrznymi wyspecja-
lizowanymi w zakresie udzielania pierwszej pomocy,
ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpo-
żarowej. Osoby nieprzygotowane do takich zadań na
widok krwi, pożaru czy też innych zagrożeń dość
często tracą głowę.
Przepis art. 23711a Kodeksu pracy nakłada na pra-
codawcę obowiązek konsultowania z pracownikami
lub ich przedstawicielami wszystkich działań zwią-
zanych z bezpieczeństwem i higieną pracy. Dzięki
temu pracownicy powinni czuć się współodpowie-
dzialni za stan bezpieczeństwa, wyrażać swoje zda-
nie w tej kwestii, zwracać uwagę na występujące
zagrożenia.
Reasumując, projekt ustawy ma na celu wprowa-
dzenie możliwości wyznaczenia przez pracodawców
pracowników do wykonywania działań w zakresie
zwalczania pożarów zamiast do wykonywania czyn-
ności w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jak jest
dzisiaj. Skutkiem tej zmiany jest dostosowanie prze-
pisów nakładających na pracodawców obowiązki,
jeśli chodzi o informacje i konsultacje. Projekt likwi-
duje odesłanie do przepisu ustawy o ochronie prze-
ciwpożarowej i do rozporządzenia ministra admini-
stracji i spraw wewnętrznych, które, jak powiedzia-
łem, nakładają obowiązek udziału w płatnych i dłu-
gotrwałych szkoleniach.
W imieniu komisji „Przyjazne Państwo” wnoszę
o to, aby ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia,
gdyż oczywisty błąd należy bezzwłocznie wyelimino-
wać. Wnoszę o skierowanie projektu ustawy do wła-
ściwych komisji. Dziękuję. (Oklaski)
113
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Kaź-
mierczaka w celu przedstawienia uzasadnienia pro-
jektu ustawy zawartego w druku nr 1748.
Poseł Jan Kaźmierczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjem-
ność przedstawić projekt ustawy z dokładnie tego
samego zakresu tematycznego, którego dotyczyły
trzy poprzednie projekty. Tym razem projekt jest
przygotowany przez grupę posłów Klubu Parlamen-
tarnego Platformy Obywatelskiej. Skorzystam z tego,
że moi szanowni przedmówcy przedstawili już bardzo
szczegółowo uwarunkowania, które stały się podsta-
wą przygotowania tych czterech projektów, a więc
zarówno odniesienia do odpowiedniej dyrektywy
Unii Europejskiej, do prac nad kodeksem, do zmiany
polegającej na wprowadzeniu dodatkowych art. 2071
i 2091, i skoncentruję się na tym, co przedstawiamy
w projekcie klubowym.
Proszę państwa, w naszym projekcie w szcze-
gólności koncentrujemy się na zmianie brzmienia
art. 2901. Kluczem do tej zmiany jest zastąpienie
określenia, które było budzącą wątpliwości częścią
tego artykułu, mianowicie chodzi o czynności w za-
kresie ochrony przeciwpożarowej, które zgodnie z prze-
pisami ustawy o ochronie pożarowej proponujemy
zamienić na sformułowania: działania podejmowane
w celu zapobieżenia i gaszenia pożarów. Proponujemy
następujący układ. Art. 2091 w nowym brzmieniu
zawiera trzy paragrafy. W § 1 proponujemy zapisać,
że pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia
środków niezbędnych do udzielania pierwszej pomo-
cy w nagłych wypadkach, zapobiegania i gaszenia
pożaru i ewakuacji pracowników, mówimy o ośrod-
kach techniczno-infrastrukturalnych, instrukcji, wie-
dzy itd; w pkt 2 pracodawca zobowiązany jest wyzna-
czyć pracowników do: a) udzielania pierwszej pomo-
cy, b) działań podejmowanych w celu zapobieżenia
i gaszenia pożarów, c) ewakuacji pracowników i w pkt 3
pracodawca powinien zapewnić łączność ze służbami
zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w czynnościach
w zakresie akcji, o których mowa w poprzednich
punktach. W § 2 proponujemy zapisać, że działania,
o których mowa w § 1, powinny być dostosowane do
rodzaju i zakresu prowadzonej działalności – to,
o czym mówił także pan poseł Woda, referując pro-
jekt komisyjny – liczby zatrudnionych pracowników
i innych osób przebywających na terenie zakładu
pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagro-
żeń. I wreszcie w § 3 tego artykułu proponujemy za-
pisać, że liczba pracowników, o których mowa w § 1
pkt 2, czyli wyznaczonych do stosownych czynności,
oraz wyposażenie przewidziane dla realizacji tych
czynności powinny uwzględniać wielkość i rodzaj
występujących zagrożeń.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
114 Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Jan Kaźmierczak
W imieniu wnioskodawców także proszę o skiero-
wanie tego projektu do prac w komisji merytorycznej.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Sejm ustalił, że w łącznej dyskusji nad tymi punk-
tami porządku dziennego wysłucha 5-minutowych
oświadczeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwsza pani poseł Izabela Katarzyna
Mrzygłocka, Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Oby-
watelskiej mam zaszczyt przedstawić opinię o czte-
rech projektach zmian Kodeksu pracy, związanych
z istniejącymi regulacjami dotyczącymi wykony-
wania przez pracodawcę i pracowników czynności
w zakresie ochrony przeciwpożarowej, chodzi tu
o druki nr: 1670, 1671, 1672 i 1748.
Wysoka Izbo! Ubiegłoroczna listopadowa noweli-
zacja Kodeksu pracy była związana z potrzebą dal-
szego dostosowania polskich przepisów do prawa
unijnego w zakresie równego traktowania w sferze
zatrudnienia, czasu pracy oraz bezpieczeństwa i hi-
gieny pracy. Wprowadzono m.in. pojęcie dyskrymi-
nacji pośredniej, doprecyzowano, jakich działań nie
można uznać za dyskryminujące pracownika. Ponad-
to w ramach implementacji do polskich przepisów
postanowień dyrektywy Rady 83/391/EWG z 12 czerw-
ca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu
poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników
w miejscu pracy zaproponowano również przepisy,
które, po pierwsze, generują niepotrzebne koszty do-
tkliwe dla wielu przedsiębiorców, a – po drugie – ich
przestrzeganie jest praktycznie niemożliwe.
Podczas procedowania projektu w ubiegłym roku
nikt nie zwrócił uwagi na zbyt daleko idącą interpre-
tację postanowień dyrektywy. Nie zrobili tego nawet
przedstawiciele organizacji pracodawców biorący
udział w posiedzeniach komisji sejmowych. Nie padły
wtedy argumenty, które dziś wydają się oczywiste,
że odpowiednie wyszkolenie osoby wykonującej w fir-
mie czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej
i ewakuacji pracowników, zgodne z zaproponowany-
mi wtedy wymogami Kodeksu pracy, to koszt ponad
1200 zł. W sytuacji małych przedsiębiorstw jest to
kwota bardzo duża, często zbliżona do miesięcznego
zysku właściciela. Ponadto nawet gdyby blisko 2 mln
funkcjonujących w Polsce przedsiębiorstw zatrudnia-
jących co najmniej jednego pracownika chciało mieć
inspektora ochrony przeciwpożarowej, firmy prowa-
dzące takie szkolenia nie byłyby w stanie ich prze-
szkolić, sprostać temu zadaniu w odpowiednio krót-
kim czasie.
Jak już wspomniałam, wymóg posiadania przez
każdą firmę inspektora ochrony przeciwpożarowej
był wynikiem nadinterpretacji postanowień dyrek-
tywy unijnej. Po ponownym szczegółowym przeana-
lizowaniu tych postanowień okazało się bowiem, że
uchwalone w ubiegłym roku wymagania stawiane
przedsiębiorcom są daleko idące i zbyt rygorystyczne.
To oczywiście błąd, który trzeba jak najszybciej na-
prawić, dlatego Platforma Obywatelska popiera oma-
wiane dziś rozwiązania. Potwierdzeniem tego stano-
wiska jest fakt, że nasz klub parlamentarny jest
autorem jednej z nowelizacji, która ma zlikwidować
nieżyciowe przepisy.
Wysoka Izbo! Omawiane dziś przedłożenia różnią
się między sobą, mimo że wszyscy wnioskodawcy
w sposób podobny uzasadniają potrzebę nowelizacji
art. 2091. Zatem jeśli mamy zlikwidować jeden błęd-
ny zapis w Kodeksie pracy, to musi się to odbyć
w sposób przemyślany, aby przy tej okazji nie powstał
kolejny błąd. Dlatego Klub Parlamentarny Platformy
Obywatelskiej wnosi o pilne skierowanie projektu do
dalszych prac w merytorycznej komisji sejmowej.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję pani poseł.
Głos zabierze poseł Kazimierz Matuszny, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Matuszny:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko Klubu Par-
lamentarnego Prawo i Sprawiedliwość dotyczące
czterech projektów ustaw. Pozwolę sobie tylko wy-
mienić, bo już były dokładnie wyszczególniane, nu-
mery druków: 1670,1671, 1672 i 1748.
Wszystkie projekty odnoszą się do nowelizacji Ko-
deksu pracy z dnia 21 listopada 2008 r., w której to
implementowano do polskiego porządku prawnego
postanowienia unijnej dyrektywy w sprawie wprowa-
dzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa
i zdrowia pracowników w miejscu pracy. Myślę, że
większość z nas doświadczyła na własnej skórze re-
akcji przedsiębiorców, szczególnie tych małych, na
prezent, jaki z nowym rokiem im zaserwowaliśmy.
Nie wypada w tym miejscu cytować opinii na nasz
temat czy rządu, bo to przecież było przedłożenie
rządowe. Tutaj się nasuwa refleksja. Są takie przepi-
sy unijne, które niekoniecznie muszą się nam podo-
bać, wzbudzają wątpliwości. To akurat nie dotyczy
tego przepisu. Ale wstępując do Unii, przyjęliśmy
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Kazimierz Matuszny
określone zobowiązania. Wszystkie zobowiązania
musimy wypełniać i implementować do polskiego
prawa prawo unijne. Stąd tak ważne jest, aby przy
implementacji dyrektyw unijnych nie powtarzać tych
błędów – które przecież często były już powielane
– a mianowicie polegających na tym, że te nasze roz-
wiązania prawne idą często w kierunku bardziej re-
strykcyjnym niż wymaga tego Unia. Ma to szczegól-
ne znaczenie w sferze i przestrzeni życia gospodar-
czego, bo tak naprawdę narzuca się dodatkowe obcią-
żenia polskim przedsiębiorcom, a to uniemożliwia
funkcjonowanie faktycznego wolnego rynku w całej
Unii. Sami sobie szkodzimy. Taki błąd niestety został
popełniony w tej wspomnianej nowelizacji Kodeksu
pracy z dnia 21 listopada 2008 r.
Dyrektywa unijna w sprawie wprowadzenia środ-
ków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pra-
cowników w miejscu pracy nie precyzuje, jakie kwa-
lifikacje powinni posiadać pracownicy wyznaczeni do
wykonania czynności ochrony przeciwpożarowej, na-
tomiast w ww. nowelizacji przez wprowadzenie obo-
wiązku stosowania przepisów o ochronie przeciwpo-
żarowej wymusza się na pracodawcy obowiązek kosz-
townego ich szkolenia. Niestety wszyscy, którzy
głosowaliśmy za tą nowelą, jesteśmy odpowiedzialni
za ten błąd. Myślę, że jednak w szczególny sposób
odpowiedzialny jest rząd, bo przecież było to przed-
łożenie rządowe i to on uzasadniał ten projekt. Nie-
skromnie wspomnę, że właśnie posłowie Prawa i Spra-
wiedliwości pierwsi zareagowali na zaistniałą sytu-
ację i złożyli projekt, który ten błąd naprawia.
Zasadniczo w proponowanych projektach nie ma
wielkich różnic. Tutaj jedna taka szersza zmiana jest
w propozycji Komisji Nadzwyczajnej „Przyjazne Pań-
stwo”, gdzie dodatkowo zmienia się jeszcze zapis
w art. 2071.
Natomiast warto zwrócić uwagę, co wyróżnia pro-
pozycję, projekt Prawa i Sprawiedliwości. Wprowadza
on ustawową delegację dla ministra spraw wewnętrz-
nych, działającego w porozumieniu z ministrem pra-
cy, odnośnie do regulacji w formie rozporządzenia.
Myślę, że warto się nad tym zastanowić, czy nie jest
to dobry kierunek, jeżeli chodzi o takie rozwiązania,
których potem nie będziemy musieli poprawiać. Nie
ma bowiem takiej możliwości, żebyśmy w samej usta-
wie doprecyzowali wszystko to, co narzucamy praco-
dawcom. Tak czy inaczej takie doprecyzowanie jest
jednak niezbędne. Nie wyobrażam sobie, żeby praco-
dawca działał w takiej niepewnej sferze i nie wiedział
do końca, czy to, co robi, robi dobrze, czy nie. To jest
oczywiście kwestia kwalifikacji, którą proponuje Pra-
wo i Sprawiedliwość. Chociażby taki zapis w art. 2091
§ 1 pkt 1 brzmi: Pracodawca jest obowiązany zapew-
nić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy
w nagłych wypadkach, zapobiegania i gaszenia po-
żaru i ewakuacji pracowników. Pojawia się pytanie,
skąd pracodawca ma wiedzieć, że zapewnił niezbęd-
ne środki. Zawsze pojawia się taki problem. Nie daj
115
Boże, coś się stanie i potem jakiś ekspert, urzędnik
powie: Nie, pan nie zagwarantował tych niezbędnych
środków. (Dzwonek) Myślę więc, że warto pochylić się
nad tą propozycją.
Zróbmy wszystko, aby z tych czterech projektów
ustaw powstała taka zmiana w Kodeksie pracy, że-
byśmy nie musieli już do tego wracać i wstydzić się
za nasze decyzje.
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, bę-
dąc zdecydowanie za zmianą Kodeksu pracy w tym
zakresie, wnioskuje o skierowanie wszystkich projek-
tów do dalszych prac w komisjach. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze poseł Stanisław Rydzoń, klub Le-
wica.
Poseł Stanisław Rydzoń:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klu-
bu Poselskiego Lewica przedstawiam stanowisko
wobec poselskich i komisyjnego projektów ustaw
o zmianie ustawy Kodeks pracy, druki nr 1670, 1671,
1672 i 1748.
W dniu 21 listopada 2008 r. Sejm uchwalił ustawę
o zmianie ustawy Kodeks pracy wdrażającą do prawa
polskiego m.in. postanowienia dyrektywy Rady 89/
391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wpro-
wadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa
i zdrowia pracowników w miejscu pracy. W przed-
miotowej ustawie zamieszczono wówczas przepis
art. 2091 Kodeksu pracy zobowiązujący pracodawcę
m.in. do wyznaczenia pracowników do udzielania
pierwszej pomocy oraz wykonywania czynności w za-
kresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pra-
cowników zgodnie z przepisami o ochronie przeciw-
pożarowej. Zapis ten stał się niezwłocznie po uchwa-
leniu ustawy przedmiotem ostrej krytyki pracodaw-
ców, gdyż zastosowanie nowelizacji Kodeksu pracy
przy uwzględnieniu wymienionego zapisu wiązało się
z bardzo kosztownym szkoleniem prowadzonym we-
dług przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r.
o ochronie przeciwpożarowej w zakresie wymagań
kwalifikacyjnych. To jest skrócony tytuł tej ustawy.
Nadto przepis ten praktycznie dotyczył wszystkich
pracodawców, nawet tych, którzy zatrudniali mini-
malną ilość pracowników.
Interesujący jest fakt, iż wymieniona dyrektywa
Rady nie zobowiązywała Polski do przyjęcia tak ry-
gorystycznego zapisu w Kodeksie pracy. Okazało się,
że wystarczy skończyć szkolenie w dziedzinie bezpie-
czeństwa i higieny pracy przeprowadzone w trybie
art. 2373 § 2 Kodeksu pracy, która uwzględnia pro-
blematykę dotyczącą ochrony przeciwpożarowej.
Koszty przeprowadzenia takiego szkolenia w stosun-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
116 Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Stanisław Rydzoń
ku do kosztów proponowanych w uchylanym zapisie
w art. 2091 § 1 pkt 2 lit. b są wielokrotnie mniejsze.
W takiej sytuacji wszystkie cztery projekty ustaw
zmierzają do wyeliminowania tego nieszczęsnego za-
pisu, cytuję jeszcze raz: „zgodnie z przepisami o ochro-
nie przeciwpożarowej”.
Nadto upoważniają one ministra spraw wewnętrz-
nych, w porozumieniu z ministrem pracy i polityki
społecznej, do określenia, w drodze rozporządzenia,
wymagań kwalifikacyjnych, jakie powinni spełniać
pracownicy wyznaczeni do udzielenia pierwszej po-
mocy, działań podejmowanych w celu zapobieżenia
i gaszenia pożarów oraz ewakuacji pracowników.
Propozycje zmiany Kodeksu pracy są słuszne i klub
nasz je popiera, wnosząc o skierowanie projektów
ustaw do Komisji Nadzwyczajnej.
Na zakończenie chciałbym dodać, że zachodzi
jednakże pytanie: Czy uchwalenie w dniu 21 listo-
pada 2008 r. uchylanych przez te wszystkie noweli-
zacje propozycji zmian w Kodeksie pracy było zwy-
czajną pomyłką, niedopatrzeniem czy też działaniem
lobbystycznym na rzecz ośrodków szkolenia prze-
ciwpożarowego? Dobrze by było, tak na marginesie,
sprawdzić, jak było naprawdę. Dziękuję uprzejmie.
(Oklaski)
(Głos z sali: Pan poseł zna odpowiedź.)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Wiesław Woda.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Zabierając
głos w imieniu posłów klubu Polskiego Stronnictwa
Ludowego w sprawie czterech projektów – w tym je-
den komisyjny, a trzy klubowe – chcę na chwilę po-
wrócić do wcześniejszej mojej wypowiedzi. Sejm
w dniu 21 listopada 2008 r. głosami posłów wszyst-
kich klubów parlamentarnych dokonał zmian w Ko-
deksie pracy, próbując dostosować go dyrektywy
unijnej. Kiedy ustawa weszła w życie 18 stycznia,
okazało się, że Wysoka Izba popełniła błąd, odwołu-
jąc się do ustawy o ochronie przeciwpożarowej i roz-
porządzenia ministra spraw wewnętrznych i admini-
stracji. Niektóre media również szukały winnych
tego błędu. I znaleziono ich. Otóż jeden z regional-
nych dzienników napisał 12 stycznia 2009 r., że mi-
nister Jolanta Fedak z PSL przygotowała nowe prze-
pisy po to, by członkowie ochotniczych straży pożar-
nych, którym patronuje lider ludowców Waldemar
Pawlak, mogli sobie dorobić. Nie wiem, czego w tym
zdaniu jest więcej, czy świadczy to o braku elemen-
tarnej znajomości ustawy, głupocie czy może o złej
woli? Chyba o wszystkim po trochu.
Otóż ustawa Prawo pracy odesłała do aktów
prawnych sprzed kilku lat, a szkoleniem miały się
zajmować ośrodki szkoleniowe Państwowej Straży
Pożarnej, a te, jak wiadomo, podlegają ministrowi
spraw wewnętrznych i administracji. Napisałem
sprostowanie do dziennika, ale ten go nie zamieścił.
Bo po co się przyznawać do oczywistej nieprawdy?
Lepiej utrzymywać czytelników w błędzie.
Odnosząc się pokrótce do poszczególnych projek-
tów w kolejności numeracji nadanej przez pana mar-
szałka, chcę zauważyć, iż projekt z druku nr 1670
autorstwa państwa posłów z PiS moim zdaniem ma
dwie słabości. Otóż zawiera delegację dla ministra
spraw wewnętrznych i ministra pracy do wydania
rozporządzenia, które określi wymagania kwalifika-
cyjne, jakie powinni spełniać pracownicy odpowie-
dzialni za bezpieczeństwo w zakładzie pracy. Myślę,
że nie da się w jednym rozporządzeniu zawrzeć wy-
magań stawianych sprzedawcy w kiosku Ruchu
i zakładzie napełniania butli gazem. Druga słabość
to dwutygodniowe vacatio legis. Wydaje się, że szko-
da po prostu czasu. Należałoby jednak zapisać, że
ustawa wchodzi w życie z chwilą opublikowania.
Projekt z druku nr 1671 sprowadza się tylko do
skreślenia w art. 2091 części zdania odsyłającego do
ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Pomija zada-
nia pracodawcy oraz zadania wyznaczanych pra-
cowników.
O proponowanych rozwiązaniach zawartych w ko-
misyjnym projekcie z druku nr 1672 już mówiłem,
nie będę więc tego powtarzał.
Projekt z druku nr 1748 autorstwa posłów z klubu
Platformy Obywatelskiej zmienia brzmienie art. 2091
i określa zadania pracodawcy. Proponuje się w nim,
by ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia. Projekt
ten zawiera rozwiązania najbliższe rozwiązaniom
komisyjnego projektu.
Wnoszę, panie marszałku, by wszystkie 4 projek-
ty odesłać do komisji, z propozycją, by komisyjny
projekt z druku nr 1672 był projektem wiodącym.
Dziękuję. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Przechodzimy do pytań.
Zgłosiło się 5 osób. Zamykam listę.
Ustalam czas pytania na 1,5 minuty; odrobiliśmy
opóźnienie.
Jako pierwszy pan poseł Mirosław Pawlak, Pol-
skie Stronnictwo Ludowe.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Trudna sytuacja na polskim rynku pracy po-
woduje, iż do zmiany ustawy Kodeks pracy winniśmy
podejść ze szczególną ostrożnością, mając jednocze-
śnie na uwadze zarówno galopujący kryzys w pań-
stwie, jak i prawa pracownicze. Mówię to z dużą
ostrożnością jako członek Rady Ochrony Pracy.
Pytam, po pierwsze: Czy proponowany w druku
nr 1670 zapis projektu zmieniającego częściowo usta-
wę Kodeks pracy w treści art. 2091 § 1 pkt 2 lit. b nie
będzie stał w jaskrawej sprzeczności z przepisami
ustawy o ochronie przeciwpożarowej?
Pytanie drugie: Czy proponowana nowelizacja
z druku nr 1671 nie stoi w jaskrawej sprzeczności
z zasadami implementacji do polskiego porządku
prawnego postanowienia unijnej dyrektywy w spra-
wie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpie-
czeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy?
Pytanie trzecie: Czy nie wydaje się słuszna pro-
pozycja Komisji Nadzwyczajnej z druku nr 1672, któ-
ra traktuje o wykonywaniu działań w zakresie zwal-
czania pożarów i ewakuacji (Dzwonek) pracowników,
zważywszy na fakt, iż pracodawcy w tej sytuacji nie
będą ponosili dodatkowych kosztów w związku z wy-
znaczeniem pracowników?
I ostatnie pytanie, panie marszałku..
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo.
Poseł Mirosław Pawlak:
Czy trafne jest, o czym traktuje projekt z druku
nr 1748, stwierdzenie, iż: „odesłanie w nowelizacji
Kodeksu pracy do ustawy o ochronie przeciwpożaro-
wej prowadzi do nałożenia niezasadnego i nadmier-
nego obowiązku na wszystkich przedsiębiorców”?
Czy tak krytyczna uwaga posłów wnioskodawców nie
stoi w jaskrawej sprzeczności z zastosowaną legisla-
cją przy nowelizacji ustawy o ochronie przeciwpoża-
rowej? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Kazimierz Matuszny, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Kazimierz Matuszny:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Do pana pytanie. Otóż, jak już wcześniej wspomnia-
łem, analizując procedowanie nad Kodeksem pracy
uznałem, że winę ponoszą parlamentarzyści, którzy
117
przegapili ten nieszczęsny zapis. Chwilę wcześniej
pan poseł Woda wyjaśnił, zresztą słusznie, że ochot-
nicze straże pożarne absolutnie nie miały żadnego
interesu…
(Głos z sali: Nie miały.)
…w tym, żeby taki zapis się pojawił.
W takim razie mam pytanie, ponieważ był to
projekt rządowy i ktoś w rządzie odpowiadał za
treść tej ustawy: Kto dokładnie odpowiadał za to,
że taki zapis w tej ustawie się pojawił? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
(Poseł Stanisław Szwed: Pan poseł odpowie.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Artur Gierada, Platforma Obywatel-
ska.
Poseł Artur Gierada:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Wiemy, i tutaj nie ma chyba żadnych sprzeczności, że
przepisy, które uchwaliliśmy 21 listopada, narzuca-
jące pracodawcom, niezależnie od ich wielkości i ilo-
ści osób zatrudnionych w ich firmach, wyznaczenie
i przeszkolenie minimum jednej osoby w zakresie
przepisów pożarowych, były, możemy powiedzieć ja-
sno, największą wpadką legislacyjną tego parlamen-
tu. Ale muszę też powiedzieć moim kolegom z Prawa
i Sprawiedliwości, że jako parlamentarzyści wszyscy
jesteśmy za to odpowiedzialni. I uważam, że dobrze,
że do tej pory publicznie nie obarczaliśmy się winą,
bo od samego początku do końca bierzemy jednak
udział w procesie legislacyjnym.
Mam pytanie zarówno do pana ministra, jak i do
posła sprawozdawcy.
Pierwsze pytanie jest do pana ministra i dotyczy
ono jednej rzeczy. Wiemy, że dalej nakazujemy pra-
codawcy wyznaczenie osoby, która będzie odpowie-
dzialna za działania przeciwpożarowe, za pierwszą
pomoc, i powołujemy się tutaj na przepisy bhp. Ale
mam sugestię, bo wiemy, że akurat jeśli o bhp, nie
zawsze to działa tak, jak powinno działać, i ta świa-
domość pracowników często nie jest na odpowiednio
wysokim poziomie: Czy może nie spróbować wprowa-
dzić jakiejś zachęty dla przedsiębiorców, choćby ko-
rzystając z tzw. miękkich środków unijnych, by po-
starać się dobrze przeszkolić tych pracowników, oso-
bę odpowiedzialną? Mówimy o kwestiach przeciwpo-
żarowych, ale również, a może nawet zwłaszcza,
o pierwszej pomocy.
I druga sprawa, bo też mam wątpliwość, kiero-
wana do posła sprawozdawcy: Czy dany pracownik
(Dzwonek) wyznaczony przez pracodawcę, jeśli cho-
dzi o jego wiedzę i ewentualne późniejsze poczynania,
jest odpowiedzialny później w ramach tych zadań,
które zostały mu narzucone, tylko przed swoim pra-
codawcą? Dziękuję bardzo.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
118 Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Witold Namyślak, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Witold Namyślak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Projekt komisyjny przewiduje, że pracodawcy
nie będą musieli zatrudniać inspektorów ochrony
przeciwpożarowej, co przewidywała ustawa z listo-
pada 2008 r. Pracodawca będzie zobowiązany do
wyznaczenia podwładnych odpowiedzialnych za wy-
konywanie czynności w zakresie między innymi
ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników
oraz udzielanie pierwszej pomocy. Zaproponowane
zmiany spowodują, iż pracodawcy nie będą ponosili
dodatkowych kosztów w związku z wyznaczeniem
pracowników. Jakie kwalifikacje będą musieli mieć
wyżej wymienieni pracownicy według nowych prze-
pisów prawa?
Działania pracodawców powinny być dostoso-
wane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalno-
ści, liczby zatrudnionych pracowników, rodzaju
i poziomu występujących zagrożeń. Czy taki zapis
nie będzie wykorzystywany przez Państwową In-
spekcję Pracy na niekorzyść pracodawców? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pan poseł Zdzisław Czucha, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Zdzisław Czucha:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Projekty, które dzisiaj były omawiane,
oczywiście mają ułatwić małym przedsiębiorcom pro-
wadzenie ich działalności. Ale mam poważne wątpli-
wości natury czysto technicznej. Jeden z projektów
tutaj prezentowanych, przedstawiany przez pana po-
sła Szweda projekt Prawa i Sprawiedliwości mówi, że
będziemy odsyłali kwestie wymagań dotyczących
tych pracowników do rozporządzenia. Moje wątpli-
wości budzi następująca kwestia: Czy aby poprzez
taką regulację ponownie nie narzucimy takich wy-
magań, że one wbrew pozorom będą droższe od tego
rozwiązania, które było i o którym pani poseł mówi-
ła, że to było mniej więcej 1200 zł? Szanowni pań-
stwo, dla małych przedsiębiorców to byłyby poważne
kwoty. Dyskusja, która przetoczyła się w środowi-
skach małych firm, wskazuje, że my często idziemy
dalej, niż chcą tego dyrektywy unijne – a ta dyrekty-
wa jest z 1989 r., czyli wdrażamy ją po 10 latach, to
też mówi samo za siebie – i utrudniamy małym przed-
siębiorcom prowadzenie działalności.
Szanowny panie ministrze, czy rząd opowiada się
za tym rozwiązaniem, aby to uregulować w formie
rozporządzenia? Na tych osobach, które będą odpo-
wiedzialne, będą spoczywały ogromne obowiązki.
Pytanie: Jak w przypadku jakichś nadzwyczaj-
nych zdarzeń ci ludzie będą (Dzwonek) w stanie przed
prokuratorem chociażby odpowiadać za niedopełnie-
nie obowiązków? To są bardzo poważne sprawy. Pro-
siłbym o przedstawienie, jak rząd patrzy na rozwią-
zania proponowane przez wnioskodawców. Dziękuję
bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej pana
ministra Radosława Mleczkę.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Radosław Mleczko:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
Przede wszystkim chciałbym bardzo serdecznie po-
dziękować za inicjatywy ustawodawcze, zarówno
inicjatywy klubów jak i inicjatywę komisji „Przyja-
zne Państwo”. Jesteśmy, generalnie rzecz biorąc,
zgodni co do diagnoz, które zostały tutaj bardzo wy-
czerpujące przez państwa omówione, w związku
z powyższym chciałbym się podzielić na początek
pewną refleksją, która dotyczy i sposobu, w jaki ta
nowelizacja była przygotowywana, i wniosków, które
z tego niewątpliwego błędu możemy wyciągnąć.
Przedstawiano tutaj argumentację niezwykle istot-
ną, mianowicie mówiono o staranności, ostrożności
i dbałości przy wdrażaniu prawa unijnego, o tym,
żeby nie nadinterpretowywać tego prawa, żeby za-
chowywać równowagę pomiędzy tym, do czego zobo-
wiązują nas poszczególne dyrektywy, i tym, co wyni-
ka z potrzeby zachowania konkurencyjności naszych
przedsiębiorstw, co wynika z ewentualnych dodatko-
wych kosztów, i o tym, czego powinniśmy unikać.
Wyciągamy jeszcze inny wniosek z tego, a mianowicie
powinniśmy być – i staramy się być – niezwykle ak-
tywni na etapie opracowywania czy przygotowywa-
nia dyrektyw unijnych. Mam zaszczyt reprezentować
rząd w negocjacjach dotyczących kilku nowych dy-
rektyw będących w zakresie kompetencji ministra
pracy i uważam, że ten pierwszy etap jest etapem de
facto najistotniejszym. Jeżeli Polska jest podmiotem
aktywnym przy przygotowywaniu dyrektywy, jeżeli
jesteśmy dobrze przygotowani do dyrektywy, jeżeli
zajmujemy jasne stanowisko, jeżeli potrafimy dla na-
szego stanowiska zyskać poparcie innych państw
członkowskich, to ten następny etap, o którym słusz-
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej Radosław Mleczko
nie pan poseł mówił, równie istotny, jest etapem
znacznie łatwiejszym. W tej chwili, żeby nie być go-
łosłownym, jesteśmy na etapie negocjacji, rozmów
z Parlamentem Europejskim i pierwszych prób kon-
cyliacji, jeśli chodzi o dyrektywę o niektórych aspek-
tach organizacji czasu pracy, a jednocześnie pracuje-
my w zespole prawa pracy w komisji trójstronnej,
przygotowując nowelizację prawa pracy w tym za-
kresie, stąd ta, być może, wydająca się drobną spra-
wa, która wywołała tyle emocji, jest dla nas rów-
nież źródłem refleksji bardziej ogólnej, refleksji
dotyczącej metodologii działania i implementacji
prawa europejskiego od samego początku, od mo-
mentu, kiedy pierwsze propozycje padają w Komisji
Europejskiej, kiedy możemy i powinniśmy wpływać
na ich kształt; kiedy jesteśmy aktywni w Unii, nie
traktujemy dyrektyw jako propozycji unijnych,
które mamy jedynie implementować, tylko staramy
się być ich współautorem. Jest oczywiście wiele in-
nych refleksji ogólnych.
Padały tutaj również bardzo szczegółowe pyta-
nia i postaram się pokrótce odpowiedzieć na nie.
Chciałbym podziękować za liczbę mnogą, którą tutaj
bardzo często stosowano, kiedy państwo mówili
o naszej wspólnej odpowiedzialności za taką a nie
inną decyzję.
Pan poseł pytał już w turze pytań o wskazywanie
osób czy wskazywanie konkretnych sytuacji, w któ-
rych takie decyzje zapadły. Chciałbym powiedzieć, że
według mojej wiedzy w tej części projekt nowelizacji
był identyczny z projektem przygotowanym przez
poprzednią koalicję i w związku z powyższym nie do
końca mogę odpowiedzieć na to pytanie, bo o ile
wiem, został on w tej części przyjęty z zapisami za-
projektowanymi wcześniej.
Natomiast mogę odpowiedzieć, że na etapie kon-
sultacji była taka sytuacja, w której główny inspektor
pracy... Projekt zakładał odniesienie do odpowied-
nich przepisów prawa krajowego i o ile mi wiadomo,
w 2007 r. główny inspektor pracy zwrócił uwagę na
zasadność odniesienia się do przepisów o ochronie
przeciwpożarowej. To tyle, jeżeli chodzi o tę odpo-
wiedź, ale wydaje się, że ton naszej dyskusji, dialog,
który w tej chwili prowadzimy, raczej skłania nas do
tego, żeby właśnie w komisjach uważnie pochylić się
nad tymi zapisami, postarać się o spokojne i racjonal-
ne wyważenie poszczególnych argumentów i znale-
zienie najlepszego w obecnej sytuacji rozwiązania.
Tak więc proszę nie odbierać mojego komentarza jako
próby odejścia od odpowiedzi na postawione pytanie
lub wskazywania osób, które byłyby szczególnie za-
angażowane w ten proces.
Jeśli zaś chodzi o te cztery projekty, to oczywiście
dziękujemy za ich mnogość i za zauważenie, że tylko
z pozoru mogłoby się wydawać, iż wystarczy w tej
chwili usunąć to odniesienie do ustawy o ochronie
119
przeciwpożarowej z kodeksu i sprawa zostanie roz-
strzygnięta.
Ja oczywiście nie chciałbym teraz przesądzać, je-
śli chodzi o stanowisko rządu, ponieważ, jak panie
i panowie posłowie wiedzą, takiego stanowiska jesz-
cze nie ma, ale są w tej chwili na ukończeniu prace
analityczne prowadzone w Ministerstwie Pracy i Po-
lityki Społecznej, których konsekwencją, jak przy-
puszczam, będzie rekomendacja dla Rady Ministrów
dotycząca tych poszczególnych projektów. Na obec-
nym etapie analiz wydaje nam się, że projekt zgło-
szony przez komisję „Przyjazne Państwo”, realizując
cele, które wszyscy państwo tutaj przedstawiali, jest
projektem najbardziej kompleksowym, najpełniej-
szym i zarówno od strony pewnej poprawności i bez-
pieczeństwa legislacyjnego, jak również z punktu
widzenia realizacji nakreślonych celów będzie pro-
jektem, który rozstrzygnie nasze wątpliwości. Nie-
mniej nie chciałbym też w tej chwili ostatecznie roz-
strzygać tej kwestii, ale w taką stronę te analizy
zmierzają.
Chciałbym w tym miejscu zwrócić uwagę na pe-
wien fakt. Otóż pewną wartością tego projektu,
którą chciałbym właśnie podkreślić, jest zwrócenie
uwagi nie tylko na art. 2091, ale również na inne
artykuły, w których znajdujące się zapisy mogą bu-
dzić w przyszłości wątpliwość interpretacyjną doty-
czącą odwołania wciąż do ustawy o ochronie prze-
ciwpożarowej.
To tyle, jeśli chodzi o taką bardzo wstępną opinię
czy raczej refleksję dotyczącą poszczególnych projek-
tów. W tej części pozwolę sobie już ograniczyć swoje
szczegółowe uwagi, jeśli chodzi o poszczególne pro-
jekty, podkreślając, że właśnie w tej chwili dobiegają
końca analizy dotyczące wszystkich czterech projek-
tów. Jak zrozumiałem z oświadczeń klubowych, spra-
wa jest rozstrzygnięta, tzn. po prostu będziemy mie-
li szansę i będziemy mieli możliwość pracować w ko-
misjach czy w wybranej komisji nad wszystkimi
czterema projektami, w związku z czym będziemy
mogli podzielić się z państwem tymi argumentami.
Tak jeszcze pobieżnie przeglądam pytania czy
uwagi, które państwo do mnie kierowali, ale wydaje
mi się, że prace w komisjach rozwieją ewentualne
wątpliwości i chyba na tym etapie możemy cieszyć
się, iż wszystkie kluby i komisja „Przyjazne Pań-
stwo” zgodnie przystąpiły do – mam nadzieję – sku-
tecznego i w nieodległej perspektywie działania ma-
jącego na celu sprecyzowanie i doprecyzowanie tych
kwestii, które powstały jako kwestie sporne w odnie-
sieniu do dotychczasowej nowelizacji. Dziękuję bar-
dzo za uwagę. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Teraz głos zabiorą przedstawiciele wnioskodaw-
ców.
Pierwszy pan poseł Stanisław Szwed.
Proszę bardzo, panie pośle.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
120 Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Stanisław Szwed:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie odniosę się
do konkretnego pytania, ale będę bronił naszego po-
mysłu dotyczącego wydania rozporządzenia, jako że
ustawa o ochronie przeciwpożarowej funkcjonuje
i będzie funkcjonować. Jest ona stosowana od 2002 r.
i na jej podstawie funkcjonują przedsiębiorstwa
w Polsce. W tym zakresie nic się nie zmienia. Wpro-
wadzając przepisy do Kodeksu pracy, wykreślając
tylko samo wyrażenie „zgodnie z przepisami o ochro-
nie przeciwpożarowej”, według mojego rozeznania
zostawiamy jednak pewną pustkę. Czy to, co państwo
zaproponowali na posiedzeniu Komisji Nadzwyczaj-
nej „Przyjazne Państwo”, wypełnia ją? Nie umiem
się tak od razu do tego odnieść, ale wydaje mi się, że
powinniśmy się z panem, panie ministrze, zastano-
wić jednak nad wydaniem rozporządzenia, bo będą
problemy z interpretacją tych zapisów. Nawet dzisiaj,
czytając te pozostałe artykuły, które zostaną w nie-
zmienionej formie w art. 209 Kodeksu pracy, praco-
dawcy nadal będą mieli wątpliwości dotyczące tego,
jaką formę mają stosować, jakie ma być szkolenie itd.
To będzie stanowiło problem również dla inspekto-
rów pracy, którzy oceniają te wymagania, dlatego
zastanawiałbym się, czy nie warto pomyśleć nad wy-
daniem rozporządzenia, w ramach którego zawsze
łatwiej jest określić pewne kwestie.
Oczywiście w tym naszym projekcie nie zawarto
wytycznych do rozporządzenia. Mam świadomość
tego, że wytyczne do tego rozporządzenia musieliby-
śmy przygotować podczas prac komisji. W ustawie
o ochronie przeciwpożarowej jest zawarte rozporzą-
dzenie dotyczące wymagań, jakie muszą zostać od-
nośnie do tego spełnione, tak więc zastanawiam się,
czy nie warto również w tym przypadku pochylić się
nad takim rozporządzeniem. Chcielibyśmy, żeby te
przepisy faktycznie były już w miarę precyzyjne, bo
w przeciwnym przypadku będziemy mieli znowu ten
sam problem, mimo że wykreślimy zapis dotyczący
tylko ochrony przeciwpożarowej. Przepisy dotyczące
ochrony przeciwpożarowej muszą zostać i to jest dla
wszystkich jasne. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Artur Ostrowski.
Jeżeli pana posła nie ma, to pan poseł…
Poseł Artur Ostrowski:
Jestem, jestem.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Przepraszam.
Poseł Artur Ostrowski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym od-
powiedzieć panu posłowi Pawlakowi na pytanie, któ-
re dotyczyło naszego projektu ustawy zawartego
w druku nr 1671. Pan poseł pytał o problem związa-
ny z implementacją do polskiego porządku prawnego
unijnej dyrektywy i o to, czy nasz projekt jest zgodny
z prawem Unii Europejskiej. Chciałbym odpowie-
dzieć, że z opinii prawnej, która dotyczy możliwości
uznania przedstawionego poselskiego projektu usta-
wy o zmianie ustawy Kodeks pracy za projekt usta-
wy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumie-
niu art. 95a ust. 1 regulaminu Sejmu, wynika, że
ten projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej,
a w szczególności z art. 8 ust. 1 i 2 dyrektywy
nr 80/391/EWG. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Wiesław Woda.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Odpowiadając na pytanie pana
posła Artura Gierada w sprawie przyjęcia odpowie-
dzialności przez pracownika, chcę przytoczyć frag-
ment zapisu art. 2091, który stanowi, iż pracodawca
jest zobowiązany wyznaczyć pracowników do udzie-
lania pierwszej pomocy oraz wykonywania czynności
w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracow-
ników. Tak więc powinien powierzyć ten obowiązek
osobie przygotowanej, czyli przeszkolonej – to jako
warunek wstępny – i powinien wpisać to do zakresu
jej czynności, gdyż będzie to również skutkować pew-
ną odpowiedzialnością w przypadku niedopełnienia
pewnych obowiązków, a zwykle w przypadku wybu-
chu pożaru czy jakiegoś większego wydarzenia poja-
wiają się organy ścigania i wtedy oczywiście spraw-
dzają najpierw dokumentację, sprawdzają, czy zosta-
ły dopełnione wszystkie formalne wymogi. Równo-
cześnie chcę oświadczyć, iż w opinii Biura Analiz
Sejmowych ten projekt jest zgodny z prawem Unii
Europejskiej. Dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jan Kaźmierczak, proszę bardzo.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy Kodeks pracy. Oświadczenia poselskie
Poseł Jan Kaźmierczak:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Przede wszystkim chciałbym dodać do tego, co po-
wiedział pan minister Mleczko odnośnie do pewnego
anturażu tej naszej debaty, czyli końcowego wniosku,
że te 4 projekty powinny być bardzo uważnie rozpa-
trzone na poziomie prac komisyjnych, tak aby dopro-
wadzić do sytuacji, kiedy stosowne zapisy, które ge-
nerowały problemy, zwłaszcza dotyczyło to małych
przedsiębiorstw, zostaną tak zmienione, żeby tych
problemów już nie rodziły.
Czuję się natomiast w obowiązku odpowiedzieć
na pytanie pana posła Gierady, który zadał je posło-
wi sprawozdawcy, nie precyzując, któremu. Pytanie
dotyczy tego, jak wygląda rozliczenie osoby wyzna-
czonej do czynności związanych z ochroną przeciw-
pożarową, i przed kim, a także dotyczy projektu Plat-
formy Obywatelskiej. A zatem, mimo że pana posła
nie ma, odpowiem.
(Poseł Artur Gierada: Jestem.)
Jest pan poseł, przepraszam.
Panie pośle, wydaje mi się, że starałem się to do-
syć wyraźnie, w moim odczuciu, powiedzieć w pierw-
szej części mojego wystąpienia, ale jeżeli trzeba, to
powtórzę. Projekt klubowy Platformy zakłada za-
mianę pojęcia czynności związanych z ochroną prze-
ciwpożarową, które jest immanentnie powiązane
z odpowiednimi przepisami o ochronie przeciwpoża-
rowej, z pojęciem działań podejmowanych w celu za-
pobiegania pożarom i gaszenia pożarów.
Chciałbym wrócić na chwilę do tego elementu dys-
kusji, który się tu pojawił. Proszę państwa, mówimy
w znaczącej części na przykład o przedsiębiorcach,
którzy zatrudniają jedną osobę. Wydaje mi się, że
obowiązek pracodawcy dotyczący wyznaczenia pra-
cownika do działań może być widziany z drugiej stro-
ny, a więc może nie zależeć od tego, co powinno być
zrobione, ale od tego, czy na przykład jedna osoba,
którą zatrudnia przedsiębiorca, jest w stanie wyko-
nać określone działania.
Proszę pamiętać o tym, że przedsiębiorca szkoli
pracownika. Jest na to procedura w zakresie ogólnie
pojętego bezpieczeństwa i higieny pracy i czynności
różnych związanych z pierwszą pomocą itd. W związ-
ku z tym wydaje nam się, że w zapisie, który propo-
nujemy, ta sprawa jest uregulowana w ten sposób, że
działania, do których wyznaczymy pracownika, będą
dostosowane do jego możliwości. Jeżeli pracownik
jest w stanie wyłącznie zatelefonować do straży po-
żarnej, to taką czynność mu się przypisze, a jeżeli jest
w stanie zrobić coś więcej, to stosowne czynności
będą mu przypisane i oczywiście z tych czynności,
jako z obowiązku wyznaczonego przez pracodawcę,
będzie rozliczał się przede wszystkim przed praco-
dawcą. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
121
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Marszałek Sejmu, na podstawie art. 87 ust. 2
w związku z art. 90 ust. 1 regulaminu Sejmu, kie-
ruje poselskie projekty ustaw o zmianie ustawy Ko-
deks pracy, zawarte w drukach nr 1670, 1671 i 1748,
oraz komisyjny projekt ustawy o zmianie ustawy
Kodeks pracy, zawarty w druku nr 1672, do Komisji
Nadzwyczajnej ds. zmian w kodyfikacjach w celu
rozpatrzenia.
Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów
porządku dziennego zaplanowanych na dzień 18 mar-
ca bieżącego roku.
Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygło-
szenia oświadczeń poselskich.
Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze
wygłosić oświadczenie? Nikt się nie zgłasza.
Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam
za zamkniętą.
Proszę o wygłoszenie oświadczenia pana posła
Szymona Giżyńskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Szymon Stanisław Giżyński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Tytuł mojego
oświadczenia poselskiego w dniu dzisiejszym brzmi:
Niemiecka prasa. Od dobrych kilku lat Niemcy zdo-
były dominującą pozycję na polskim rynku praso-
wym, posiadając, na dzisiaj, grupę najbardziej wpły-
wowych, opiniotwórczych gazet – o największych
nakładach – i to zarówno w skali całego kraju, jak
i poszczególnych regionów, zwłaszcza tych najważ-
niejszych z punktu widzenia dalekosiężnych, nie-
mieckich planów i interesów.
Dlatego nie może dziwić rozmach i wszechstron-
ność niemieckiej oferty prasowej dla Polaków: po-
czynając od czytelników najbardziej wymagających,
a nawet intelektualnie wyrafinowanych, aż po tych
czytelników, którzy gazety bardziej oglądają, niż
czytają.
Oto, wymienione pokrótce, zadania stawiane
przez niemieckich wydawców, w imię niemieckiej ra-
cji stanu, przed niemiecką prasą wychodzącą w Pol-
sce – w imię większej skuteczności realizowanych
przez nią celów i dla wygody Polaków – po polsku.
1. Stale preferować i promować najgorsze i najniż-
sze – moralnie i estetycznie – standardy i gusta; epa-
tować polskiego czytelnika tandetą, szmirą, sensacją
i prymitywizmem, posługując się przy tym – cynicz-
nie i dla kamuflażu, epizodycznie i wybiórczo – na
przykład, chwytami w rodzaju rzekomej obrony pol-
skiej tradycji czy osób pokrzywdzonych.
2. Szargać i obniżać autorytet polskich naczel-
nych instytucji państwowych, zwłaszcza parlamentu;
utrzymywać polskich parlamentarzystów pod stałą
presją oszczerstw i insynuacji; dążyć do obniżenia
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
122 Oświadczenia poselskie
Poseł Szymon Stanisław Giżyński
standardów funkcjonowania polskich parlamenta-
rzystów przez ograbianie ich z narzędzi pracy.
3. Permanentnie deprecjonować i niszczyć, zwłasz-
cza kiedy realnie dążą lub zdobędą władzę – polskie
patriotyczne formacje polityczne, postępujące wedle
kanonów polskiej racji stanu i polskiego interesu na-
rodowego.
4. Ze wszystkich sił i wszelkimi sposobami wspie-
rać w zdobyciu i utrzymaniu władzy w Polsce poli-
tyczne formacje filoniemieckie.
5. Stale sprawiać i aktualizować wrażenie, iż sta-
rannie dobrani polscy aktywiści polityczni są przy-
chylni niemieckiej prasie, skwapliwie i posłusznie
realizując jej akcje i kampanie.
Zadania te niemiecka prasa wykonuje z pełną de-
terminacją, systematycznością, pedanterią i sukce-
sem. Wszystkich zaś tych, którzy udają, że tak nie
jest, i tych, którzy dobrze wiedzą, że tak jest, odsyłam
do regularnej lektury niemieckiej prasy, oczywiście
tylko w czytelniach publicznych, gdzie są prenume-
rowane pojedyncze, obowiązkowe egzemplarze. Dzię-
kuję uprzejmie. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Pan poseł Marek Kwitek, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzisiaj pragnę
wygłosić drugą część oświadczenia dotyczącego spo-
tkań cyrylometodiańskich w Sandomierzu.
Nadzwyczajne powodzenie misji chrystianizacyj-
nej wśród Słowian Cyryl i Metody zawdzięczają praw-
dziwie chrześcijańskiemu duchowi, w jakim dokony-
wali nawracania. Ich dalekowzroczne działania,
gorliwość apostolska, nieustraszona wielkoduszność
i misjonarska postawa wyrażająca się w niesieniu
Słowianom dobrej nowiny przy jednoczesnym posza-
nowaniu ich kulturowej odrębności pozostawały dla
Kościoła i misjonarzy żywym wzorem.
Po śmierci Metodego Kościół słowiański utracił
swój narodowy charakter, zakazano stosowania li-
turgii słowiańskiej. Ostatecznie słowiańscy misjo-
narze opuścili państwo wielkomorawskie i udali się
do Bułgarii, gdzie wprowadzili liturgię słowiańską
i przetłumaczyli Biblię na język słowiański. W póź-
niejszym czasie Ruś Kijowska przyjęła chrześcijań-
stwo za pośrednictwem Bułgarii. Obrządek słowiań-
ski mimo zakazu utrzymywał się przez dłuższy czas
w wielu okolicach Czech, Moraw, Śląska i Polski,
czasem na przekór Rzymowi, a niekiedy za jego
przyzwoleniem.
Jan Paweł II uważał Cyryla i Metodego za prekur-
sorów Soboru Watykańskiego II, którzy wyprzedzili
swoją epokę. Nasz wielki papież pisał: Cyryl i Metody
prowadzili swoją służbę misyjną wśród Słowian
w łączności z Kościołem patriarchalnym w Konstan-
tynopolu, jak również z Kościołem rzymskim, który
ich misję potwierdził. W ten sposób dali dowód jed-
ności Kościoła, jaki w okresie ich działalności nie był
jeszcze dotknięty nieszczęściem rozłamu między
Wschodem a Zachodem. Europa została ukształtowa-
na przez dwa nurty tradycji chrześcijańskiej. Święty
Benedykt, który ogarnął swoim wpływem Europę
Zachodnią i Środkową, wywodził się z Rzymu, gdzie
była Stolica Piotrowa. Święci Cyryl i Metody przez
swoje misje wprowadzili nurt Kościoła konstantyno-
politańskiego oraz tradycji wschodniej, która tak
mocno wpisała się w duchowość i kulturę ludów, na-
rodów południowej i wschodniej Europy. Benedykt,
Cyryl i Metody to ojcowie Europy i apostołowie Sło-
wian. Stają się symbolem ekumenizmu, pojednania
Kościoła Rzymskokatolickiego i Kościoła Prawosław-
nego i powrotu do pierwotnej jedności.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Spotkania cyry-
lometodiańskie w Sandomierzu służą tym celom.
Pierwsze spotkanie modlitewno-dyskusyjne „Europa
dwóch płuc” odbyło się w 2006 r. Kardynał Marian
Jaworski, metropolita lwowski obrządku łacińskiego,
w referacie „Sługa Boży Jan Paweł II – aktualność
misji” mówił, że jedność Europy ma budować się
w oparciu o prawdziwe wartości duchowe, o korzenie
chrześcijańskie, na których budowali w krajach sło-
wiańskich Cyryl i Metody. Budowanie jedności nie
może być ograniczone tylko do sfery ekonomicznej,
gospodarczej i politycznej. Prawdziwym fundamen-
tem są korzenie chrześcijańskie. Prof. Andrzej Stel-
machowski uznał konieczność szukania wspólnych
dróg do zjednoczenia na bazie wartości i inspiracji
chrześcijańskiej. Kościół jako organizm potrzebuje
dwóch płuc – tradycji Wschodu i Zachodu. Dialog
i otwarcie na odmienność kultur, tradycji są gwaran-
cją słusznego i skutecznego budowania jedności eu-
ropejskiej. Biskup greckokatolicki z Preszowa Jan
Babiak w swoim wystąpieniu zwracał uwagę na ak-
tualność myśli świętych Cyryla i Metodego. Podczas
mszy świętej w katedrze sandomierskiej przedstawi-
ciele Słowacji, Czech, Węgier, Ukrainy i biskupi san-
domierscy dokonali aktu zawierzenia jedności Euro-
py. Jedność jest umiłowaniem różności i odmienności
– to przesłanie spotkania cyrylometodiańskiego w San-
domierzu. Podpisano również dokument ustanawia-
jący przy Instytucie Teologicznym w Sandomierzu
Centrum Współpracy Polsko-Ukraińskiej i Centrum
Współpracy Polsko-Czeskiej.
Na drugim spotkaniu w roku 2007 podpisano
podobny dokument o współpracy z Węgrami i Sło-
wacją. Wśród zaproszonych gości znaleźli się w San-
domierzu m.in. były prezydent Słowacji Michal Ko-
váč, kardynał Stanisław Dziwisz, metropolita lwow-
ski abp Mieczysław Mokrzycki, metropolita moraw-
ski z Czech abp Jan Graubner, bp Andrzej Imrich
ze Słowacji.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Marek Kwitek
Spotkanie odbywało się pod hasłem „Duchowi
ojcowie Słowian”. Kardynał Dziwisz apelował, aby
w traktacie konstytucyjnym Unii Europejskiej zna-
lazło się odniesienie do europejskiej tradycji chrze-
ścijańskiej. Odwoływał się również do słów Jana
Pawła II, który mówił o utracie przez Europę pa-
mięci i dziedzictwa chrześcijańskiego, któremu to-
warzyszy swego rodzaju praktyczny agnostycyzm,
obojętność religijna wywołująca u Europejczyków
wrażenie, że żyją bez duchowego zaplecza, niczym
spadkobiercy, którzy roztrwonili dziedzictwo pozo-
stawione im przez historię. Nie dziwią zatem zbyt-
nio próby nadania Europie oblicza wykluczającego
dziedzictwo religijne, a w szczególności duszę chrze-
ścijańską, przez stwarzanie praw dla tworzących ją
ludów w oderwaniu od życiodajnego źródła, jakim
jest chrześcijaństwo. Kościół ma do zaoferowania
Europie najcenniejsze dobro, jakiego nikt inny nie
może jej dać: jest to wiara w Jezusa Chrystusa, źró-
dło nadziei, które nie zawodzi; jest to dar leżący
u początków jedności duchowej i kulturowej ludów
Europy, który w przyszłości stanowić może wkład
w ich rozwój i integrację.
Odbyły się jeszcze kolejne spotkania cyrylometo-
diańskie. I tutaj w tym momencie pragnę podzięko-
wać naszemu biskupowi sandomierskiemu Andrze-
jowi Dziędze, który był właśnie inicjatorem tych
spotkań. Z tego miejsca pragnę też złożyć gratulacje
z okazji nominacji na arcybiskupstwo szczecińsko-
-kamieńskie. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Waldemar Andzel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 12 marca ob-
chodziliśmy 10. rocznicę wstąpienia Polski do
struktur NATO. Pakt Północnoatlantycki to orga-
nizacja polityczno-militarna, która została utwo-
rzona w roku 1949, a której początkowym celem
była obrona przed ewentualnym atakiem ze strony
ZSRR i innych państw stowarzyszonych w Ukła-
dzie Warszawskim.
Obecnie NATO składa się z 26 państw członkow-
skich. Krajem stowarzyszonym jest także Francja,
która nie należy do struktur wojskowych. W czasie
swojego półwiecznego istnienia NATO udowodniło
że jest instytucją potrzebną, dobrze zorganizowaną
i – co najważniejsze – skuteczną w swych szerokich
działaniach na całym świecie.
Dziesięć lat temu, 12 marca 1999 r., do struktur
przystąpiły Czechy i Polska. Było to drugie najważ-
123
niejsze przełomowe wydarzenie w Polsce po roku
1989, które doprowadziło do zamknięcia dwubiegu-
nowego okresu podziału Europy. Właśnie od 1989 r.
moim – i zapewne wielu z państwa zgromadzonych
na sali sejmowej – wielkim marzeniem jako Polaka
było przystąpienie Polski do struktur, które pozwo-
liłyby naszemu krajowi na pełne zaistnienie na are-
nie międzynarodowej oraz przyczyniłyby się do za-
pewnienia mu bezpieczeństwa zewnętrznego i we-
wnętrznego.
Przystąpienie naszego kraju do Paktu Północno-
atlantyckiego było jednym z priorytetów polityki
zagranicznej Polski w latach 90. Polska w latach
1994–1999 uczestniczyła w programie „Partnerstwo
dla pokoju”. Sojusz z NATO stanowi podstawę pol-
skiego bezpieczeństwa, wspomaga rozwój nowo-
czesnej technologii w wojsku polskim i szkolenie
kadry oficerskiej. Polska bierze udział we wszyst-
kich ważniejszych misjach pokojowych NATO, jak
np. w Afganistanie, Iraku, Kosowie oraz na Morzu
Śródziemnym.
Na terenie Polski w Bydgoszczy znajduje się Cen-
trum Szkolenia Sił Połączonych będące elementem
struktury dowodzenia w sojuszu. Rzeczpospolita Pol-
ska zabiega również o lokalizację w Powidzu koło
Poznania głównej bazy operacyjnej systemu rozpo-
znania naziemnego z powietrza.
NATO stoi dziś przed dylematem rozszerzenia
swych struktur o kolejne państwa, jak Ukraina
i Gruzja, a Rzeczpospolita Polska, rozumiejąc te aspi-
racje, wspiera ich dążenia do akcesji. Wzajemna
współpraca od lat układa się bardzo pomyślnie i głę-
boko wierzę, że taki stan rzeczy utrzyma się jeszcze
przez wiele lat. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywa-
telska. Nie ma.
Pan poseł Aleksander Chłopek, Prawo i Sprawie-
dliwość. Nie ma
Pani posłanka Maria Nowak, Prawo i Sprawiedli-
wość. Nie ma.
Pan poseł Jan Widacki, Demokratyczne Koło Po-
selskie.
Proszę bardzo, panie profesorze.
Poseł Jan Widacki:
Panie Marszałku! Panowie Posłowie! 20 maja
mija 190. rocznica śmierci księdza prof. Sebastiana
Czochrona. Ksiądz Sebastian Czochron był profeso-
rem prawa na Krakowskiej Wszechnicy. Urodził się
w Poznaniu w roku 1750 lub 1749. Do Krakowa przy-
był w roku 1768 i rozpoczął studia na Akademii Kra-
kowskiej. Uzyskał bakalaureat z filozofii, a w roku
1773 – doktorat z filozofii.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
124 Oświadczenia poselskie
Poseł Jan Widacki
Studiował też prawo kanoniczne. Włączył się
w prace Komisji Edukacji Narodowej, dzięki czemu,
między innymi dzięki poparciu Hugona Kołłątaja, na
koszt komisji został wysłany na studia z zakresu pra-
wa kanonicznego do Wiednia, później do Salzburga,
a następnie do Strasburga, gdzie w roku 1785 uzy-
skał doktorat z prawa kanonicznego. Następnie przez
kilka miesięcy przebywał w Paryżu, gdzie zapoznał
się z humanitarnym nurtem prawa karnego, myślą
Monteskiusza oraz ogólnie z dorobkiem francuskiego
oświecenia.
Do kraju wrócił w roku 1786. W roku 1788 ogłosił
„Dysertację o prawodawstwie kryminalnym”. W tym
niezwykle erudycyjnym dziele popularyzował i roz-
wijał rewolucyjną wówczas teorię humanitarnego
prawa karnego Monteskiusza oraz Cesarego Becca-
rii. W swoich pracach Czochron zwracał uwagę na
społeczne źródła przestępczości. Zwracał też uwagę,
że przestępca jest człowiekiem i tak należy go trak-
tować. Tę myślę Czochrona warto dedykować wszyst-
kim tym, którzy w wieku XXI publicznie rozważają,
czy przestępcy przysługuje miano człowieka. Czo-
chron był zdecydowanym przeciwnikiem kary śmier-
ci i nadmiernej surowości kar. Pisał: Trzeba karać,
ale bez zemsty. Karę śmierci dopuszczał tylko za za-
bójstwo i tylko wtedy, gdy – jak pisał – nie masz spo-
sobu obwarować się od zapalczywości zbrodnika, to
jest gdy zachowany przy życiu niebezpieczeństwem
jeszcze grozi. Ale gdy tylko można inaczej zapobiec
bezprawiom, na ów czas kara śmierci staje się niepo-
trzebną i niesłuszną. Kara ma być do winy umiarko-
wana rozumnie – tak pisał – bo tylko wtedy jest spra-
wiedliwa. Nie do czynu, nie do wielkości szkody, ale
do winy właśnie. Co więcej, kara ma być użyteczna.
Jej celem ma nie być zguba ani boleść – jak pisał – lecz
poprawa. Twierdził, że natura ludzka, chociaż słaba,
przecież zdolna jest poprawić swój błąd i jeszcze do-
brze czynić nawet po występku. Kara nadmiernie
surowa – jak pisał – niszczy powagę praw i płodzić
zwykła rozwiązłość i rozpacz. Zwracał też uwagę, że
przestępcy należy ułatwić powrót do społeczności,
bowiem napiętnowany wyrokiem – jak pisał – nie-
szczęśliwy ten człowiek znajduje wszędy dla siebie
wzgardę i obelgę, nie może dostać roboty, przytułku,
pożywienia ani dobrego słowa. Widzi się być niczym
w społeczności, rzuca się więc w rozpacz i szuka eg-
zystencji w nowym zbrodniach. Wreszcie, twierdzi
Czochron, sądzić według praw to niewielka sztuka,
ale starać się, aby zachowane one były, to rzecz uży-
teczna i trudna. Zatem trzeba najpierw próbować
zapobiec złu, a dopiero potem będzie czas na ukara-
nie przestępcy. Jest to zbieżne, jak widać, z twierdze-
niem Beccarii, że lepiej zapobiegać niż karać.
Przytoczyłem do pustej sali kilka z wielu myśli
księdza Sebastiana Czochrona, których aktualność
wydaje się szczególna w czasach, kiedy bezmyślnie
w Polsce próbuje się odrzucić dorobek humanitary-
zmu w prawie karnym, gdy panuje tendencja do za-
ostrzania kar, gdy z tego gmachu do Ministerstwa
Sprawiedliwości kierowane są wezwania, by politykę
karną zaostrzać. Myślę, że warto to przypomnieć
w przeddzień 190. rocznicy śmierci Sebastiana Czo-
chrona. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Piotr Cybulski, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Piotr Cybulski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę upamięt-
nić w moim oświadczeniu Juliana Piotra Eberhardta,
wybitnego polskiego inżyniera, polityka i ministra,
w 70. rocznicę jego śmierci.
Szanowni Państwo! Julian Eberhardt urodził się
w Warszawie w 1866 r. Tu też w wieku 21 lat ukoń-
czył studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodni-
czym Uniwersytetu Warszawskiego. Trzy lata później
w 1890 r. ukończył w Petersburgu Szkołę Inżynierów
Komunikacji. Następnie pracował w kolejnictwie,
między innymi w latach 1893–1898 wybudował wie-
le mostów na Syberii.
W latach 1912–1913 inżynier Julian Eberhardt
został powołany do przewodniczenia czasowej komi-
sji do spraw przebudowy węzła kolejowego warszaw-
skiego. Jednym z problemów, który wymagał wyja-
śnienia, była lokalizacja mostu przez Wisłę na linii
średnicowej według wybranego wariantu jej przebie-
gu. W ubiegłym roku obchodziliśmy 75. rocznicę
otwarcia popularnej warszawskiej średnicówki. Pra-
gnę przypomnieć, że linia średnicowa pozostaje do
dnia dzisiejszego jednym z najważniejszych elemen-
tów komunikacji kolejowej w Warszawie. Szkoda tyl-
ko, że ruch kolejowy nie jest tak dobrze zintegrowany
z innymi środkami komunikacji w mieście, jak było-
by to możliwe.
W latach 1917–1918 Julian Eberhardt pełnił obo-
wiązki kierownika rumuńskich kolei państwowych.
W 1918 r. powrócił do Polski, gdzie jesienią przejął
koleje od niemieckich okupantów.
3 lutego 1919 r. Julian Eberhardt, kierownik Mi-
nisterstwa Komunikacji, w uzgodnieniu z ministrem
finansów, ministrem spraw wewnętrznych oraz sze-
fem kolejnictwa wojskowego, zatwierdził instrukcję
tymczasową dla Straży Kolejowej, określając zada-
nia, jakie ta formacja miała wykonywać. Zadania te
były następujące: zabezpieczenie wszelkiego majątku
Ministerstwa Komunikacji, zabezpieczenie w obrębie
kolei żelaznych obowiązujących praw, przepisów
i zarządzeń Ministerstwa Komunikacji, ochrona ko-
lei oraz utrzymanie bezpieczeństwa publicznego,
ładu i porządku na terenie wszystkich kolei, a także
m.in. ochrona podróżnych i ich mienia.
 38. posiedzenie Sejmu w dniu 18 marca 2009 r.
Oświadczenia poselskie 125

Poseł Piotr Cybulski hardt, który objął również kierownictwo podkomisji

Jak widać, od momentu powołania do życia Stra-
ży Kolejowej do dnia dzisiejszego minęło 90 lat,
a zasadnicze elementy obowiązków obecnej Straży
Ochrony Kolei się nie zmieniły.
Na szczególną uwagę zasługuje też aktywność
polityczna i zaangażowanie w pracy ministerialnej
Juliana Eberhardta. W okresie od 5 listopada do
17 listopada 1918 r. był kierownikiem resortu kolei
żelaznych w prowizorium rządowym Władysława
Wróblewskiego. Od 16 stycznia do 9 grudnia 1919 r.
był ministrem tegoż resortu w rządzie Ignacego Jana
Paderewskiego. W latach 1920–1926 był podsekreta-
rzem stanu w resorcie kolei żelaznych, a od 7 lutego
do 5 marca 1922 r. był tymczasowym kierownikiem
w czasie choroby ministra Bolesława Sikorskiego.
Pod koniec 1926 r. w celu harmonijnego realizo-
wania programu działalności lotniczej powołano Ko-
misję Polityki Lotniczej. Na czele komisji stanął ów-
czesny minister komunikacji inżynier Julian Eber-
polityki ogólnej.
Wysoki Sejmie! Julian Eberhardt jest przykładem
Polaka patrioty, inżyniera, który w trudnym dla oj-
czyzny okresie potrafił pracować dla jej dobra, po-
święcając całą swoją wiedzę i energię. Szkoda tylko,
że pamięć o Julianie Eberhardcie nie jest tak żywa
jak jego dzieła, z których korzystamy do dnia dzisiej-
szego. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.*)
Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra,
tj. 19 marca 2009 r., do godz. 9.
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.

(Przerwa w posiedzeniu o godz. 20 min 51)


Teksty wystąpień niewygłoszonych
Oświadczenia poselskie
Poseł Jan Kulas (Klub Parlamentarny Platfor-
ma Obywatelska)
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje oświad-
czenie poselskie poświęcam pamięci admirała Kazi-
mierza Porębskiego, współtwórcy Polski morskiej,
animatora szkolnictwa morskiego, dowódcy Mary-
narki Wojennej w latach 1919–1925.
W okresie II Rzeczypospolitej Polskiej dwie wiel-
kie postacie szczególnie zasłużyły się polskiej polity-
ce morskiej oraz gospodarce morskiej. Oczywiście
mam na uwadze admirała Kazimierza Porębskiego
i wicepremiera Eugeniusza Kwiatkowskiego. O ile
pierwszy z nich kładł podwaliny pod Polskę morską,
pod polską marynarkę handlową i wojenną zaraz po
odzyskaniu niepodległości, o tyle drugi rozwinął
i umocnił fundamenty polskiej gospodarki morskiej,
której symbolem stał się nowoczesny port morski
i duże miasto Gdynia.
Kim był admirał Kazimierz Porębski? Jak wie-
lu Polaków tamtego czasu, Kazimierz Porębski
urodził się w Wilnie, pod zaborem rosyjskim, 15
listopada 1872 r. Dla przykładu był jedynie 5 lat
młodszy od Józefa Piłsudskiego. W Wilnie ukończył
gimnazjum klasyczne. Następnie 6 lat studiował
w Morskim Korpusie Kadetów w Petersburgu. Stu-
dia ukończył (w 1892 r.) jako młodszy oficer rosyj-
skiej marynarki (miczman). W marynarce rosyj-
skiej służył aż 25 lat.
Kazimierz Porębski stale podnosił swoje kwali-
fikacje. Szybko też awansował. Po odbyciu kursu
torpedowo-minowego został oficerem specjalistą.
W tym też charakterze pływał w rejsach służbowych
dookoła świata. Awansował do stopnia lejtnanta
marynarki.
W latach 1900–1902 Kazimierz Porębski nadzo-
rował w stoczni Schichau w Gdańsku budowę krą-
żownika „Nowik”. Na pokładzie tego okrętu jako
starszy oficer (zastępca dowódcy) uczestniczył w woj-
nie rosyjsko-japońskiej w latach 1904–1905. Uczest-
niczył m.in. w obronie twierdzy Port Artur. W kolej-
nych latach Kazimierz Porębski konsekwentnie do-
skonalił swoje kwalifikacje i sukcesywnie awansował
(w 1906 r. – komandor porucznik). Dowodził stawia-
Załącznik nr 1
czem min i krążownikiem („Admirał Makarow”).
W 1913 r. Kazimierz Porębski objął stanowisko szefa
Sztabu Dowódcy Portów Morza Czarnego, a w 1914 r.
dowódcy pancernika „Rostisław”. W 1916 r. dowodził
nowoczesnym okrętem liniowym „Imperatica Mari-
ja”. Awansowany do stopnia kontradmirała, objął
stanowisko dowódcy brygady krążowników na Morzu
Czarnym. Po kilkumiesięcznej przerwie zdrowotnej
został przeniesiony nad Morze Bałtyckie. Pełnił obo-
wiązki szefa wydziału morskiego w sztabie frontu
północno-zachodniego. Pomimo pełnienia wysokich
stanowisk w rosyjskiej marynarce wojennej, Kazi-
mierz Porębski zawsze podkreślał swoje polskie po-
chodzenie. Utrzymywał stałe i bliskie kontakty z śro-
dowiskami polskimi w Sewastopolu i Petersburgu.
Dnia 19 sierpnia 1917 r. Kazimierz Porębski zło-
żył dymisję ze służby w rosyjskiej marynarce. Podjął
działalność w polskich organizacjach gospodarczych
w Petersburgu.
Wysoki Sejmie! Kazimierz Porębski latem 1918 r.
przyjechał do Warszawy. Już w październiku tego
roku założył Stowarzyszenie Pracowników na Polu
Rozwoju Żeglugi „Bandera Polska”. W „Banderze
Polskiej” propagował polityczną i gospodarczą myśl
morską odradzającej się dopiero Polski. 5 listopada
1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego w stopniu kontr-
admirała (gen. ppor.). Początkowo zajmował się ro-
botami regulacyjnymi i mostowymi na Wiśle.
6 marca 1919 r. Kazimierz Porębski został człon-
kiem Rady Wojskowej Ministerstwa Spraw Wojsko-
wych (MSW). W maju tego roku w związku z utwo-
rzeniem Departamentu dla Spraw Morskich przy
tym ministerstwie został jego szefem. Warto podkre-
ślić, że Departamentowi dla Spraw Morskich MSW
jako instytucji centralnej podlegały sprawy marynar-
ki wojennej i handlowej.
W listopadzie 1919 r. minowano Kazimierza Poręb-
skiego członkiem delegacji polskiej, która miała uzgod-
nić w Paryżu zasady przejęcia przez Polskę ziem byłej
dzielnicy pruskiej. Towarzyszył on gen. Józefowi Hal-
lerowi w przejmowaniu Pomorza, w tym w zaślubi-
nach Polski z morzem dnia 10 lutego 1920 r.
17 czerwca 1920 r. z inicjatywy Kazimierza Po-
rębskiego powołano do życia Szkołę Morską w Tcze-
wie kształcącą przyszłych oficerów marynarki han-
dlowej. Doprowadził on także do powstania Oficer-
2
skiej Szkoły Marynarki Wojennej w Toruniu. Do
rozwoju kadr marynarki polskiej przykładał wielką
wagę, niezależnie od wąskiego dostępu II Rzeczypo-
spolitej do Bałtyku.
Latem 1920 r. w czasie wojny polsko-sowieckiej
z inicjatywy Kazimierza Porębskiego utworzono
Pułk Morski. Osobiście zgłosił swoją osobę do dyspo-
zycji Naczelnego Dowództwa. Wkrótce Kazimierz
Porębski został dowódcą obrony rejonu Warszawy na
odcinku Zegrze – Dębe. Faktycznie dowodził on w tej
trudnej i dramatycznej wojnie żeglugą wojenną na
Wiśle.
Kazimierz Porębski w pierwszych latach II Rze-
czypospolitej był centralną postacią polskiej polityki
morskiej. Charakteryzował się wysoką dynamiką
i szerokimi horyzontami działań oraz prognozowań.
Był również inicjatorem i orędownikiem budowy por-
tu polskiego na Wybrzeżu. Właśnie z jego polecenia
inżynier Tadeusz Wenda przygotował projekt lokali-
zacji przyszłego portu morskiego w Gdyni. Kazimierz
Porębski był zwolennikiem budowy stosunkowo du-
żej floty wojennej, ale z konieczności (z powodów eko-
nomicznych) przystał na tzw. mały program rozbu-
dowy floty. Z racji swoich kwalifikacji, doświadczenia
oraz autorytetu w środowiskach morskich został on
wybrany prezesem Ligi Morskiej i Rzecznej.
Wraz z ugruntowaniem niepodległości nastąpiła
reorganizacja struktur wojskowych. Kazimierz Po-
rębski został powołany na początku 1922 r. na sze-
fa Kierownictwa Marynarki Wojennej. Po zweryfi-
kowaniu uzyskał on stopień wiceadmirała. Miał
możliwość wdrażania w życie kolejnych inicjatyw
morskich. Jak mało kto posiadał wybitną i ugrun-
towaną znajomość polityki morskiej. Gruntowne
wykształcenie polegało m.in. na tym, że władał on
biegle pięcioma językami.
Niestety w 1925 r. w związku z ujawnioną przez
kontrolę wojskową tzw. aferą minową załamała się
kariera wojskowa i publiczna Kazimierza Porębskiego.
Został on oskarżony o niedopełnienie obowiązków,
brak właściwego i skutecznego nadzoru. Początkowo
zawieszony w pełnieniu obowiązków, wkrótce (19 maja
1925 r.) został zwolniony z zajmowanego stanowiska.
W 1927 r. przeszedł w stan spoczynku. Wytoczone
przeciwko Kazimierzowi Porębskiemu postępowanie
sądowe zostało umorzone. Nie pozostało to jednak bez
wpływu na jego kondycję i stan zdrowia.
Ostatnie lata życia Kazimierz Porębski spędził
w osamotnieniu i poczuciu niedokończenia swojej
misji morskiej. W życiu osobistym był kawalerem.
Zmarł 20 stycznia 1933 r. w Warszawie. Pochowany
został na cmentarzu cywilnym na Powązkach. Posia-
dał najwyższe polskie odznaczenia państwowe i woj-
skowe oraz francuską Legię Honorową. Wcześniej
został uhonorowany wysokimi odznaczeniami za
służbę w rosyjskiej marynarce wojennej.
Wysoki Sejmie! Wiceadmirał Kazimierz Porębski
dobrze zasłużył się Polsce. Wielkie zasługi położył
dla szkolnictwa morskiego, polskiej marynarki han-
dlowej i wojennej oraz dla portu morskiego w Gdyni.
W 1925 r. spotkała go wielka krzywda. Zły los spra-
wił, że załamała się jego piękna kariera zawodowa
i wojskowa. Niewątpliwie jednak początki Polski
morskiej w pierwszych latach II Rzeczypospolitej nie-
rozerwalnie są i będą zawsze związane z pracą i do-
robkiem Kazimierza Porębskiego.