Publicatie DogVision

Gedragstherapie bij Honden

Hoe vind ik een goede hondenschool?

© Drs. Hermine Kleve, DogVision, 2007
(gereviseerde versie van 2003)

Voor de meeste kersverse hondeneigenaren is het

tegenwoordig een goede gewoonte om met hun hond
naar een hondenschool te gaan. Veel eigenaren volgen
in ieder geval een pupcursus of een beginnerscursus.
Sommigen, die echt de smaak te pakken krijgen, kunnen
in vervolgcursussen heel veel leuke dingen met hun hond
ondernemen. In dit artikel ga ik dan ook niet in op de
vraag of het nuttig is met een hond op les te gaan. Mijn
uitgangspunt is: een goede hondenschool is zeer nuttig
bij het opvoeden van een hond.
De vraag “hoe vind ik een goede hondenschool” is soms
wat minder makkelijk te beantwoorden.
Dit artikel richt zich op de groep eigenaren die naar een
Hierop wil ik in dit artikel dieper ingaan.
gehoorzaamheidscursus gaan met als doel een goed
opgevoede huishond te krijgen.
Hoe vind ik adressen van hondenscholen?
Voordat u een hondenschool uitkiest zult u eerst een
Hoe kies ik een geschikte hondenschool?
aantal adressen bij u in de omgeving moeten vinden.
Het antwoord dat u hebt gegeven op de vraag “wat wil ik
Hieronder staan een aantal suggesties voor uw
met mijn hond” geeft gelijk een richtlijn wat voor u een
zoektocht.
geschikte hondenschool is.
Om te beginnen kunt u informeren bij vrienden
Hieronder staan puntsgewijs een aantal
en kennissen met honden, de dierenarts, de
aandachtspunten opgesteld die naar mijn mening
dierenspeciaalzaak. U kunt dan gelijk vragen wat de
van belang kunnen zijn. Wellicht hebt u zelf nog
ervaringen met de betreffende hondenschool zijn.
aandachtspunten die u wilt toevoegen. U kunt die
Wellicht is ook de fokker van uw hond op de hoogte van
punten die voor u belangrijk zijn aanstrepen en
scholen bij u in de buurt. Soms hebben rasverenigingen
overleggen met de school.
lokale trainingsgroepen waar u zich bij aan kan sluiten.
De ‘goede’ antwoorden op de vragen zijn voor iedereen
U kunt zoeken in de Gouden Gids onder de rubriek
verschillend. Ik heb dan ook in de meeste gevallen geen
Hondenscholen of in de telefoongids in het roze gedeelte
moeite gedaan om die antwoorden te formuleren. Een
onder de rubriek Hondentraining en hondenscholen.
aantal antwoorden, dat ik persoonlijk belangrijk vind,
Overigens adverteren sommige hondenscholen
heb ik hieronder wel verwerkt. Iedereen mag daar, met
regelmatig in de plaatselijke krant.
evenveel recht, anders over denken.
Als u in het bezit bent van Internet kunt u via een
Mijn antwoorden zijn uitsluitend bedoeld om u in de
zoekmachine zoeken op de zoekterm ‘hondenschool’.
gelegenheid te stellen uw gedachten te bepalen. En
U krijgt via de website van de hondenschool gelijk een
nogmaals uw antwoord kan anders zijn dan dat van mij.
eerste indruk en het kan leerzaam zijn wat scholen met
elkaar te vergelijken.
Het trainingsterrein, de trainingsaccommodatie
Verder zijn er nog verschillende kynologische
Hieronder staat een opsomming van een aantal
tijdschriften (onder meer De Hondenwereld, Onze Hond,
praktische punten. U kunt zelf bepalen of deze punten
Hondenmanieren) waarin contactadressen staan van
voor u van doorslaggevend belang zijn. Uiteraard is het
kynologenclubs en soms ook hondenscholen.
verstandig deze praktische punten af te wegen tegen de
kwaliteit van het lesgeven.
Wat wil ik van mijn hond?
Voordat u verder gaat met de selectie van een
• Is de hondenschool goed bereikbaar met openbaar
hondenschool moet u zichzelf eerst de vraag stellen:
vervoer of heeft u eigen vervoer nodig?
“Wat wil ik van mijn hond?” en “Welke hulp verwacht ik
• Waar worden de lessen gegeven? In de buitenlucht of
van de hondenschool om mijn doel te bereiken”?
heeft de school een overdekte accommodatie?
De meeste hondeneigenaren willen niet meer (en niet
• Is het trainingsterrein naar uw mening veilig? Is het
minder) dan een goed opgevoede huishond. Dus een
terrein omheind, zijn er drukke wegen of iets dergelijks
hond die op commando komt, kan zitten en liggen, die
in de buurt die gevaar op zouden kunnen leveren?
niet aan de lijn trekt en zich in huis weet te gedragen dus
• Ligt het terrein in de buurt van storende
zindelijk is, geen huisraad vernielt etc.
geluidsbronnen (bijvoorbeeld een snelweg of
Andere eigenaren stellen meer specifieke eisen aan
spoorweg) die de verstaanbaarheid van de instructeur
hun hond en willen heel gericht een bepaalde training
nadelig beïnvloeden?
volgen, bijvoorbeeld behendigheid, jachttraining,
• Is het terrein voldoende verlicht in de avonduren?
gehoorzaamheid op wedstrijdniveau etc.
• Op welke ondergrond wordt lesgegeven. Kunt u zelf
Afhankelijk van het antwoord op de vraag “wat wil ik van
‘uit de voeten’ op het lesterrein. Sommige scholen
mijn hond?” kan gericht gezocht worden naar een goede
trainen in een manege voor paarden waarin het voor
hondenschool.
 Publicatie DogVision
Gedragstherapie bij Honden
mensen met een mindere conditie (te) zwaar lopen
kan zijn. Voor sommige honden kan een manege een
te sterke afleiding zijn vanwege allerlei ‘lekkere
geurtjes’. Een erg nat en modderig terrein kan het
leerproces bij een hond die niet van water houdt sterk
vertragen (denk bijvoorbeeld aan het commando ‘af’ en
‘blijf’).
• Is er een overdekte ruimte of kantine waar een kopje
koffie gedronken kan worden? Het sociale aspect van
een dergelijke cursus speelt ook een zekere rol mee.
Kwaliteit van de instructeurs en van de hondenschool
Een belangrijke vraag is uiteraard: “Hoe beoordeel ik de
kwaliteit van de instructeur c.q. hondenschool?” “Waaruit
blijkt dat de instructeurs voldoende deskundig zijn?” en
“Welke opleiding hebben de instructeurs genoten?”
Deze vraag is makkelijker gesteld dan beantwoord.
Het beroep van hondeninstructeur is namelijk geen
beschermd beroep. Iedereen, ongeacht opleiding, mag
zich instructeur noemen. Dit maakt het kiezen van een
geschikte hondenschool voor de eigenaar van de hond
niet makkelijk.
Hieronder staat een overzicht van de organisatiegraad
van hondenscholen in Nederland. Hierbij is niet gestreefd
naar complete volledigheid.
Er is momenteel een aantal verschillende instanties die
zich bezig houden met het opleiden van instructeurs.
Bijvoorbeeld DogVision in samenwerking met O&O
(de Nederlandse vereniging voor instructeurs in
hondenopvoeding en –opleiding), maar ook O&O zelf, het
Martin Gaus Gedragscentrum, de Dierenbescherming,
Kynotrain etc.
Sommige hondenscholen sturen hun aspirant-
instructeurs naar (meerdere) vakopleidingen van onder
meer bovengenoemde instanties.
Andere scholen leiden hun instructeurs intern op. Er is
mij geen overzicht bekend van de kwaliteit van dergelijke
opleidingen.
Helaas is er momenteel nog geen overkoepelende
brancheorganisatie die een bepaalde basiskwaliteit van
de aangesloten leden kan garanderen (vergelijkbaar
met een KEMA keur, NVM makelaar of Bovag garantie).
Overigens zijn de besprekingen daarover wel in volle
gang met bovengenoemde instanties.
In de praktijk betekent dit voor een leek dat het moeilijk
kan zijn de kwaliteit van de lessen te beoordelen.
Sommige niet-gediplomeerde instructeurs bieden
uitstekende cursussen aan en sommige gediplomeerde
instructeurs bieden niet altijd de kwaliteit die men op
grond van de opleiding mag verwachten.
Belangrijk is om in ieder geval eerst een keer te gaan
kijken bij een of meerdere hondenscholen. Misschien is
er zelfs een mogelijkheid om een proefles mee te doen.
U krijgt zo een eerste indruk of de wijze van lesgeven u
bevalt.
Sommige hondenscholen zijn op een of andere manier
aangesloten bij overkoepelende instanties.
Kynologenclubs en rasverenigingen zijn aangesloten
bij de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied
in Nederland. Andere scholen zijn (commerciële)
franchiseorganisaties die aangesloten zijn
bij bijvoorbeeld Kynotrain en Martin Gaus
Gedragscentrum.
Daarnaast kunnen hondenscholen aangesloten
zijn bij bijvoorbeeld de Nederlandse Bond van
Gebruikshonden (NBG), de Federatie Hondensport
Nederland (FHN) of Cynophilia. Deze groepen richten
zich vaak op behendigheid en het afleggen van officiële
examens, zoals gedrag & gehoorzaamheid maar ook
werkhondenexamens. Deze scholen kunnen uiteraard
ook cursussen voor huishonden verzorgen.
Een aantal scholen is aangesloten bij de Association of
Pet Dog Trainers (APDT) en hebben de bijbehorende
code getekend.
De laatste en misschien wel de grootste groep zijn de
verschillende zelfstandige scholen die geen binding
hebben met een overkoepelende organisatie.
De lessen; lesvorm en lesinhoud
In tegenstelling tot het verkrijgen van een antwoord op
de vraag over de kwaliteit van de hondenschool zal het
voor u makkelijker zijn om een goed idee te vormen
over de diverse lesvormen en lesprogramma’s van de
scholen uit uw omgeving.
Hieronder staan weer een aantal mogelijke vragen.
• Hoeveel cursisten zitten er maximaal en een groep?
Hoe meer cursisten in een les hoe minder persoonlijke
aandacht u mag verwachten. Naar mijn mening
zouden niet meer dan ongeveer 6 tot 8 cursisten in
een groep geplaatst mogen worden.
• Hoe ziet het lesprogramma inhoudelijk eruit? Biedt dit
programma antwoord op uw vraag “wat wil ik met mijn
hond”? Kortom leert u de oefeningen die u belangrijk
vindt voor uw hond?
Sommige lesprogramma´s hebben uitsluitend
aandacht voor praktijkoefeningen als volgen aan de
lijn, komen, zitten, liggen, staan op commando, naar
de plaats sturen etc.
Bij andere lesprogramma’s is ook tijd ingeruimd voor
onderwerpen uit de thuissituatie zoals ‘hoe maak
ik mijn hond zindelijk’, ’hoe leer ik mijn hond alleen
te zijn’, ’hoe leer ik mijn hond zich te gedragen in
een restaurant’, ‘wat moet ik wel en niet doen bij de
dierenarts’ etc.
 Publicatie DogVision
Gedragstherapie bij Honden
Een andere invalshoek voor het lesprogramma is
waarbij aandacht wordt besteed aan zeer belangrijke,
algemene achtergrondinformatie over ‘het gedrag van
honden’ en ‘het leren van honden’
• Hoe zijn de lessen opgebouwd? Worden er alleen
praktijklessen gegeven of is er ook ruimte voor
theorielessen?
Het rendement van een cursus zal in de praktijk vaak
hoger liggen als er ruimte is voor theoretische scholing
waarbij u meer inzicht verkrijgt in hondengedrag en het
leren bij honden. Overigens zijn sommige instructeurs
ook goed in staat deze achtergrond informatie in de
praktijkles te integreren.
• Heeft de hondenschool schriftelijk lesmateriaal waarin
de oefeningen omschreven worden en waarin de
achtergrondinformatie bestudeerd kan worden?
• Volgens welke methode wordt er getraind?
Hierbij kunt u aan verschillende zaken denken. Wordt
er in zijn algemeenheid gewerkt aan het hondvriendelijk
aanleren en belonen van gewenst gedrag. Welke
beloningen mogen gebruikt worden?
Mag de hond indien nodig gecorrigeerd worden of is
een correctie in ieder geval taboe? Op welke wijze wordt
gecorrigeerd?
Er zijn nog steeds scholen die werken volgens de
momenteel achterhaalde methode van voornamelijk
straffen van ongewenst gedrag.
Wat voor riem moet de hond dragen? Moet de hond
standaard een metalen slipketting om of standaard een
leren halsband?
Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar een
hondenschool die flexibel met deze materie omgaat
en het antwoord laat afhangen van het gedrag en de
mogelijkheden van de betreffende hond. Dus iedere
eigenaar-hond combinatie wordt binnen de groep
individueel begeleid op grond van karakter en aanleg
van de hond (maar ook van de eigenaar)
Met andere woorden; methode (beloning en/of straf) en
materiaal (correctieketting, halsband, balletje, brokje,
clicker) worden aangepast aan uw hond en aan uzelf. U
hoeft uw hond niet aan te passen aan de methode van
de hondenschool.
Uiteraard heeft elke instructeur c.q. hondenschool ook
een eigen voorkeur van werkwijze. Daar is niets op
tegen, maar deze werkwijze moet dus flexibel aangepast
kunnen worden aan de actuele situatie van de hond.
Momenteel is clickertraining een populaire manier van
trainen die erg in de schijnwerpers staat. Steeds meer
eigenaren gaan actief op zoek naar scholen die op
deze wijze werken. Er is momenteel geen overzicht van
scholen die op deze wijze werken.
• Hoe worden u en uw hond in de lessen ingedeeld?
Wordt de hond op grond van ervaring of op grond van
leeftijd in een groep ingedeeld.
Ook hiervoor geldt dat het veel voordelen kan hebben
als een hondenschool flexibel met de lesindeling
omgaat. Het is immers voor zowel hond als eigenaar
zeer geestdodend om op een te laag niveau te moeten
trainen.
• Een discussiepunt onder instructeurs is de vraag of
honden met elkaar mogen spelen tijdens de lessen,
bijvoorbeeld tijdens de pauze of aan het eind van de
les. Sommigen vinden dit een goede manier om pups
en jonge honden te socialiseren. Anderen wijzen op
mogelijke nadelen zoals voor sommige honden teveel
winnaarservaring terwijl andere honden juist teveel
verlieservaringen (angst) krijgen.
Hierover is het laatste woord nog niet gezegd. U
kent uw eigen hond het best en kunt misschien goed
inschatten of onderling spel een positief effect op uw
hond zal hebben.
• Wordt de cursus afgesloten met een examen?
Een examen is voor veel eigenaren een goede
stimulans om de lessen te volgen en het huiswerk te
maken. Bij sommige scholen is het examen echter zo
belangrijk dat het belangrijker kan worden dan uw
reden om met uw hond naar school te komen.
Soms staat het star vasthouden aan een examen een
goede doorstroming naar een vervolgcursus in de weg.
 Publicatie DogVision
Gedragstherapie bij Honden
‘Secundaire lesvoorwaarden’
Als u een beeld heeft verkregen van het terrein, de
lesinhoud en de kwaliteit kunnen onderstaande zaken
voor u eveneens belangrijk zijn. Ik heb ze samengevat
onder ´secundaire lesvoorwaarden´.
• Op welke dagen en tijdstippen wordt lesgegeven?
• Hoe lang duren de lessen?
• Welke frequentie van lesgeven heeft de school?
Sommige scholen bieden een intensief lesprogramma
van meerdere trainingen per week. Het voordeel hiervan
kan zijn dat u thuis niet per ongeluk een hele week lang
op een verkeerde manier met uw hond aan het oefenen
bent. U krijgt binnen een aantal dagen al feedback op
de wijze waarop u de oefeningen traint met uw hond.
Een nadeel van een hoge lesfrequentie kan zijn dat u
die tijd niet vrij kunt maken.
Bij een hoge lesfrequentie leert u in korte tijd veel over
uw hond. Het is echter vaak zinnig om gedurende een
langere periode binnen de routine van een
lesprogramma te blijven. Een pup die langzamerhand in
de puberteit komt kan al het geleerde ineens schijnbaar
vergeten zijn. Het is dan prettig dat u in die leeftijdsfase Nuttige adressen
eveneens onderbegeleiding van een instructeur staat.
Ofwel niet te snel stoppen met les nemen. - DogVision, www.dogvision.nl
• Hoe duur is de cursus en valt dit binnen uw budget?
• Mag er vrijblijvend een proefles bijgewoond worden of - Raad van Beheer op kynologisch gebied in Nederland,
mag u zelfs een proefles meelopen? T 0900-7274663,
• Is er een regeling voor wat betreft het uitvallen van www.kennelclub.nl
lessen?
Immers de instructeur kan ziek worden, maar ook u - Kynologische tijdschriften;
zelf of uw hond. Bij buitenlocaties zullen soms lessen Huisdier & gedrag T 0226-383499 info@tinley.nl
uitvallen vanwege de weersomstandigheden (b.v. een te De hondenwereld (0900-CIRCUMT 2472868) met
nat of bevroren veld). contactadressen van diverse rasverenigingen en
• Welke regeling geldt er voor het trainen met loopse kynologenclubs
teven? Worden loopse teven geweigerd op de lessen? Onze Hond T 0499-398115, www.bcm.nl
Mogen loopse teven gewoon in de lessen meelopen. Hondenmanieren T 0493-328662,
Mag de eigenaar van een loopse teef zonder hond de hondenmanieren@circum-groep.com
les bijwonen en na afloop van de les nog even kort met
de hond de lesstof oefenen?
• Is er een controle op de entingen? Tot Slot
Tijdens de lessen komen meerdere honden bij elkaar. Ik heb in dit artikel geprobeerd een inventarisatie van
De kans op het verspreiden van ziekte is dus aanwezig. vragen te maken die u behulpzaam kunnen zijn bij de
Het is dus een goede zaak dat door het overleggen selectie van een geschikte hondenschool.
van entingenboekje of dierenpaspoort gecontroleerd Rest mij u een heel plezierige cursus toe te wensen
kan worden of er voldaan wordt aan de entingen. Welke met heel veel leerplezier voor u en uw hond op de
entingen zijn verplicht? hondenschool van uw keuze.
• Wordt op het inschrijfformulier gevraag naar de WA
verzekering van de hond?
• Welk beleid hanteert de school betreffende agressieve
honden? Loopt u het risico in een groep te komen
waarin agressieve honden worden toegelaten.
• Is er een regeling voor de hond die vanwege
probleemgedrag niet in de les gehandhaafd kan
worden? U kunt bijvoorbeeld denken aan zeer angstige
honden of juist agressieve honden. Dit is een reële
situatie waarbij niet alleen het belang van de andere
leshonden in het geding kan zijn maar net zozeer het
belang van de ‘probleemhond’.
Sommige scholen bieden een extra service in de vorm
van een gediplomeerde gedragstherapeut die dergelijke
honden kan begeleiden.