Sie sind auf Seite 1von 12

`sociologia meTodebiT mdidari magram SedegebiT Raribi mecnierebaa~

a. puankare

IV leqcia
Tema: mecnierebis sociologiis specifikuri meTodebi da
samecniero saqmianobis instrumentuli gazomvebi
sociologebi, romlebic mecnierebas Seiswavlian saWiroebisamebr sociologiuri kvlevis arsenalSi
arasebul TiTqmis yvela meTods gamoiyeneben. yvela am meTodis saTiTaod gaxilva amjerad
saWiro ar aris. umjobesia mecnierebis sociologiuri analizis specifikaze da Sesabamisad,
specifikur meTodebze gavamaxviloT yuradReba.
mecnierometria
mecnierebis, rogorc sociologiuri kvlevis obieqtis Tavisebureba mis RiaobaSia. igi erT-erTi
yvelaze metad Ria socialuri institutia. mecnierebi TavianTi kvlevis Sedegebs ara Tu sxvebs
uziareben, aramed valdebulnic arian axsnan isini, rac obieqturobis principiTaa nakarnaxevi.
aqedan irkveva, rom sxva socialur institutebTan SedarebiT mecnierebis sferoSi dokumentebi
informaciis mdidar wyaros warmoadgenen. Sesabamisad, mecnierebis Semswavlel
sociologTaTvis gansakuTrebul mniSvnelobas dokumentebis analizi iZens. amis Semdegi
magaliTic adasturebs: satoSi kanazavam enciklopedia gamoiyena imisaTvis, rom dadegina Tu ra
asakSi akeTeben mecnierebi RirSesaniSav aRmoCenas. amis gakeTeba did siZneles ar unda
warmoadgendes iqidan gamomdinare, rom mecnieruli aRmoCenebi sajaro da sayovelTaod
cnobilia. analogiuri mdgomareoba adamianuri moRvaweobis arc erT sferos ar axasiaTebs.
magaliTad, RiaobiT gamoirCeva literatura da xelovnebac, magram Zalze rTulia imis dagena, Tu
raSi mdgomareobs dostoevskis an bodleris Semoqmedebis yvelaze didi miRweva, amitom am
sferoSi raime saxis gazomvebis Catareba uazrobaa, maSin rodesac mecnierebis sferoSi amgvari
ram savsebiT realuria.
kanazavas samuSao hipoTeza mecnierul produqtulobasa da testosterons (laT. Testiculus –
mamakacis saTesle jirkvali, mamakacis Zala da berZ. Stereo vaZliereb, vamagreb; mamakacis saTesle
jirkvlebis hormoni) Soris kavSirs iTvaliswinebda. mecnierul saqmianobaSi moulodneli piki an
produqtulobis TandaTanobiTi daqveiTebam kanazava im mosazrebamde miiyvana, rom
mecnierTa produqtuloba tsetosteronis hormonis koncentraciazea damokidebuli. swored aseTi
axsnaa mocemuli deviantologebis mier mamakacTa mxridan Zaladobriv danaSaulTan
dakavSirebiT. sakuTari hipoTezis dasamtkiceblad kanazavas testosteronis donis piradapir
gazomva ar SeeZlo, amitom man is faqti gamoiyena, rom qorwinebaSi yofna testosteronis
gamoyofas amcirebs. es imas niSnada, rom Tuki hipoTeza sworia, daqorwinebul da
dauqorwinebel mecnierTa monacemebi gansxvavebuli unda yofiliyo. rac knazavas kvleviT
marTlac dadasturda.
mecnierometiuli kvlevis kidev erT magaliTs norman storeris mier Catarebuli kvleva
warmoadgens. storeri mecnierebis sxvadasxva sferoebSi socialuri normebis arsebobiT
dainteresda. man gadawyvita daedgina gansxvavdebian Tu ara erTmaneTisagan is socialuri
wesebi da normebi, romlebic sxvadasxva sferos warmomadgenel mecnierTa urTierTobebs

1
aregulirebs. gavrcelebeuli azriT, aseTi gansxvaveba faqtia. etyoba humanitaruli da teqnikuri
mecnierebebi gansxvavebuli fsiqikuri wyobis adamianebs izidaven; rom mecnierebebi
erTnameTisagan gansxvavdebian ara marto sagniTa da meTodebiT, aramed maTTvis
damaxasiaTebeli socialuri ganyobiTa da `atmosferoTi~. socialur institutTa umravlesobaSi
msgavsi parametrebis gasazomad xangrZlivi da ZviradRirebuli CarTuli dakvirvebis meTodis
gamoyeneba iqneboda saWiro, an kidev intervius meTodiT miRebuli sando monacemebi. am
SemTxvevaSi storerma eleganturi gamosavali ipova. man is faqti gamoiyena, rom mecnierul
publikaciebSi sxva mecnierebic arian citirebuli, amasTan citirebis mravali sxvadasxva forma
arsebobs. magaliTad rbili, rodesac saxeli da gvari mTlianad aris miTitebuli, an xisti _ mxolod
gvarisa da inicialebis miTiTebiT.
storeris kvleva im faqtma gaxada SesaZlebeli, rom mecnierebaSi damkvidrebuli tradiciiT
yoveli axali naSromi winas iTvalisinebs. amis mizezi Tavazianoba ki ar aris. mwerali iSviaTad
miuTiTebs imaze, vinc mis Semoqmedebaze gavlena iqonia. msgavs moqmedebas moralTan
aranairi kavSiri ar gaaCnia. mecnierebis sferoSi aseTi moqmedeba obieqturobisa
dakvlvawarmoebis principebiT aris nakarnaxevi, Tanac amas xels uwyobs mecnierebis
siaxleebisadmi Riaoba.

2
fragmenti:
norman storeri: rbili da xisti mecnierebani
strorerma ivarauda, rom SedarebiT mkacr mecnierebebSi, magaliTad maTematika an fizika mecnierebs Soris ufro formaluri da
gaucxoebuli urTierTobebi myardeba, vidre socialur da humanistarul mecnierebebSi, sadac mecnieruli naSromis xarisxis kriteriumebi
nakleb mkafioa. storerma zemoaRniSnul mecnierebebs Soris pirvelT xisti, xolo danarCenT rbili uwoda. im mecnierebebSi,
romlebSic samecniero naSromis xarisxis kriteriumebi xistia, mecnieruli naSromis warmateba naklebad aris damokidebuli kolegebs
Soris arsebul urTierTobebze. rac citirebaSi vlindeba. magaliTad mendeleevi d. i. ufro formaluri da gaucxoebulad JRers vidre dimitri
ivanes Ze mendeleevi. amis Sesabamiasad, strorerma Seamowma arsebobs Tu ara kavSiri citirebis stilsa da ama Tu im mecnierebis
sferoSi gamefebul socialur atmosferos Soris. msgavsi kavSiris arsebobis safuZvelze strorerma gaakeTa daskvna ama Tu im
mecnierebis xisti an rbili bunebis Sesaxeb.
stroreris mier Catarebuli kvlevis Sedegebi:

wyvetili xazebi _ publikaciebi rbili citirebiT;


uwyveti xaebi _ publikaciebi xisti citirebiT;
mecnierebaTa klasifikacia:
A. xisti mecnierebebi: fizika, qimia, bioloqimia;
B. saSualo sixistis mecnierebebi: botanika, zoologia, ekonomika;
C.Arbili mecnierebebi: fsiqologia, sociologia, politikuri mecniereba.
storerma daaskvna, rom misi hipoTeza dadasturda.

Norman W. Storer, The Hard Science and the Soft: Some Sociological Observations, 1967.
Pproduqtulobasa da testosteronis dones an fsiqo-socialuri atmosferosa da profesiul saqmianobas
Soris kavSiris Seswavla nebismier socialur institutTan mimarTebiT SeiZleba, magram bevri

3
maTganis Sesaswavlad dokumentebis analizi ar gamodgeboda. zemoT motanili ori kvleva aris
magaliTi imisa, Tu rogor aisaxeba mecnierebis sociologiis Sesaswavli obieqtis specifika (misi
Riaoba) kvlevis meTodebis SerCevaSi. socialuri realobis sxva sferoebis SeswavlasTan
SedarebiT mecnierebis sferoSi dokumentebis Seswavla ufro meti informaciis momcemia,
amitom mecnierebis sociologiaSi calke meTodur imarTulebad gamoiyofa `mecnierometria~.
mecnierometriiul kvlevebs miekuTvnebian samecniero teqstebis raodenobrivi kvlevebi. Tumca
mecnierometriuli kvlevis meTodebi mudmivad ixveweba da srulyofili xdeba. am meTodebiT
Catarebuli kvlevis Sedegebi SeiZleba ganvixiloT derek de sola praisis 91922-1983) wignis
`mcire mecniereba, didi mecniereba~ mixedviT, romelic mecnierebis istoriisa da sociologiis erT-
erT klasikur nawarmoebad aris miCneuli. wigni 1963 wels gamoica. igi avtoris mier wakiTxul
leqciebs moicavs da faqtobrivad mecnierometriis safuZvlebs warmoadgens. jonaTan fernerma
gaanaliza am wignis wvlili mecnierometriis sferoSi da Semdeg daskvnebamde mivida:


mecnierebis mecnieruli analizi anu mkacri gazomvebis gamoyeneba SesaZlebelia;

mecniereba eqsponencialuri (eqsponencialuria iseTi mateba, rodesac matebis siCqare
misi mniSvnelobis proporciulia) zrdis mdgomareobaSi imyofeba;
 mecnierebis eqsponencialuri zrda aucileblad Seyovndeba;
 produqtiuli mecniereba nela viTardeba, vidre mecniereba mTlianobaSi. praisis kvlevam
aCvena, rom mecnierebis produqtulobis gsaormageblad mecnierTa raodenobis
gaoTxmagebaa saWiro;
 citireba SeiZleba gamoyenebul iqnes samecniero naSromTa xarisxis Sesafaseblad.
citirebis maCvenebeli ukeT gamoxatavs avtoris mecnierul mniSvnelobas vidre mis mier
gamoqveynebuli naSromTa raodenoba;
 samecniero naSromis aqtualobis gasazomad SeiZleba gamoyenebeul iqnes citireba da
statistika.
 mecnierebis produqtuloba garkveuwilad mecnierebs Soris pirad kontaqtebzec aris
damokidebuli;
 ramdenadac, mecnierebaSi xarjebi ufro swrafad izrdeba, vidre mecnierTa raodenoba da
maTi produqtuloba, miT ufro imatebs mecnierTa politikuri gavlena da maTi swrafva
Zalauflebisaken;
 XX saukunis 50-iani wlebidan didi mecnierebaa gabatonebuli, romelic xarisxobrivad
gansxvavdeba mcire mecnierebisgan, romelic manmade 300 weli batonobda. axla
mecnierebam simwifis stadias miaRwia, ris Sedegadac am sferos meTauri mecnierebi,
rogorc SedarebiT inforomirebuli moqalaqeebi, politikur pasuxismgeblobas sakuTar
Tavze iReben.
praisis 100 gverdiani wigni yvelaze metad popularuli gaxda mecnierebis analitikosebs Soris.
misi popularoba ganapiroba siaxlem, validurobam, meTodologiurma ubraloebam da praqtikulma
daniSnulebam. zogadad, es is kriteriumebia, romlebac unda akmayofliebdes samecniero
daniSnulebis naSromi. wignma paradigmatuli mniSvneloba SeiZina mecnierebis sociologiaSi.


de sola praisi avtoris gvaria . dedis gardacvalebamde misi gvari praisi iyo.

4
miuxedavad masStaburi praqtikuli gamoynebadobisa mecnierometriuli gazomvebi unaklo
rodia. am tipis meTodebis nakolvaneba samecniero teqstis TaviseburebiT aris ganpirobebuli.
kerZod, samecniero teqstebi mecnieruli Semoqmedebis produqtia da, Sesabamisad, isini
srulyofilad ver asaxaven yvela im process rac mecnierebaSi xdeba. mecnierometria mecnierebas
udgeba rogorc Sav yuTs romlis SigTavsiT ar interesdeba, anu mas yuradRebis miRma rCeba
yoveldRiuri mecnieruli saqmianobis meqanizmebi, romelTa Sedegsac is Seiswavlis. es ki am
meTodis seriozul naklovanebas warmoadgens.

mecnierebis anTropologia

XX saukunis 60-iani wlebidan sociologiaSi fenomenologiuri mimarTuleba gaZlierda, romlis


saprogramo naSromi piter bergerisa da Tomas lukmanis `realobis socialuri konsturireba gaxda~.
aman Tavisi gamoxatuleba mecnierebis sociologiaSic e. w. `Zlieri programisa~ da sxva
pluralistur TeoriebSi hpova (es Teoriebi Cvens mier erT-erT momdevno leqciaze iqneba
ganxiluli), romelTac mecnierebis sociologiis saganis Sesaxeb gansakuTrebuli Sexedulebebi
aqvT.
ramdenadac fenomenologiisTvis didi mniSvneloba aqvs imas, Tu rogor iqmneba socialuri
realobis Sesaxeb codna, imdenad aqtualuria im meTodebis Sesaxeb msjeloba romelTa
meSveobiTac es codna moipoveba. fenomenologiuri sociologiis mixedviT, socialuri realobis
Sesaxeb codnis konstruirebisas did mniSvneloba yoveldRiur praqtikas aqvs. amitom dRis
wesrigSi am yoveldRiuri praqtikebis Seswavla dgeba. praqtikaSi ki adamianTa iseTi
moqmedeba igulisxmeba romlis mizani sacxovrebeli garemos Secvlaa. swored am garemosa da
misi Sesabamisi praqtikis kvlevaze akeTebs aqcents kulturuli anTropologia, amitomac
gamokvlevaTa umravlesoba mecnierebis sociologiaSi tipuri anTropologiuri meTodebiT iqna
Catarebuli.
kulturuli anTropologia aris mecniereba romelic yoveldRiur praqtikebs Seiswavlis. igi iseT
meTodebs iyenebs rogorebicaa: savele dakvirveba, zepiri istoria, kros-kulturuli analizi da
sxvadasxva saxis wyaroebis analizi. msgavsi kvlevis magaliTia e. w. `qrobadi genialobis~ efeqtis
Seswavla. cnobilia, rom skolaSi gogonebi ufro ukeT swavloben vidre vaJebi. umaRles
saswavleblebSi es viTareba gamosworebis gzaze dgeba. kerZod, rac ufro metad mivdivarT
mecnierebis simaRleebisaken miT ufro mcirdeba susti sqesis warmomadgenelTa raodenoba. am
faqts sociologebi xSirad makrosocialur axsnas aZleven. vTqvaT, cnobilia rom qalebi met
yuradRebas praqtikul saqmianobas (ojaxi da sxv.) uTmoben, rac SeiZleba xels uSlides maT
mecnierul karieras. msgavsi axsna naklovania, radganac gaugebari rCeba is, Tu ra aiZulebT
qalebs rom arCevani ara mecnierebis, aramed raRac praqtikuli saqmianobis sasargeblod
gaakeTon. am sakiTxis garkvevas miuZRvna Tavis gamokvleva katerina hasma. amisaTvis igi
vaJebisa da gogonebis mier samecniero ganaTlebis miRebis process daakvirda. am
SemTxvevaSi anTropologiuri kvleva mimarTulia im mikrogaremoze romelSic mecnierebi
moqmedebn. hasis kvlevis procesSi ara mxolod dakvirvebis, aramed interviusa da fokus-jgufis
gamoyeneba mouxda. Tumca kvlevam damajerebeli axsna zemoxsenebul problemas mainc ver
mouZebna. kvlevis procesSi ki anTropologiuri meTodebis iseTi Taviseburebebi gamovlinda,

5
rogorebicaa: Teoriaze naklebad damokidebuleba, meTodebis kombinireba, drois didi
danaxarjebi, ZiriTadad Tvisebrivi teqnikebis gamoyeneba da iseT kiTxvebze pasuxebis miReba,
romlebic mkvlevris mier dasmuli ara yofila. rac Seexeba am meTodis naklovanebas unda iTqvas,
rom igi Tvisebrivi meTodebis yvela nakolvanebis mqonea, Tumca sociologiaSi kvlevis
meTodebis naklovanebaTa Sesaxeb erTi yvelasaTvis misaRebi mosazreba ar arsebobs.
anTropologiuri kvleva gagebazea orientirebuli da ara axsnaze. Gagebis Sesaxeb ki a. ainStaini
aseT mosazrebas ayalibebda: `Tqven ver miaRwieT gagebas, Tuki es sakuTari bebiisTvis ver
agixsniaT~. amitom ar Rirs im anTropologebis ndoba, romelTac bebia ar hyavT.
sabolood unda aRvniSnoT, rom mecnierometria da anTropologiuri kvlevebi mecnierebis
sociologiis sfecifikuri meTodebia mxolod. amiT gansxavavdeba mecnierebis sociologai
sociologiis sxva dargebisagan. citirebisa da bibliografiuli monacemebis analizi mecnierometrias
mecnierebis Semswavlel erT-erT sando meTodad aqcevs, xolo anTropologiuri kvlevebi
saSualebas iZlevian mecnierebas Signidan SevxedoT da iq mimdinare procesebs davakvirdeT.
mecnierebis miRwevebi imis imeds iZlevian, rom Tuki gvecodineba codnis konstruirebis procesi
maSin advili iqneba CvenTvis misaRebi socialuri realobis Seqmna.

samecniero saqmianobis instrumentuli gazomvebi

rogorc wesi, samecniero saqmianobisaTvis aucilebeli resuresebis wyaro sazogadoebaa.


Sesabamisad sazogadoebas ainteresebs is, Tu rogor ixarjeba es resursebi da ra Sedegebi moaqvs
mas sazogadoebisaTvis. am kiTxvebze pasuxs samecniero saqmianobis instrumentaruli
gazomvebi iZlevian.
samecniero aqtivobis gazomva
publikaciebis raodenoba Zalze martivi saSualebaa mecnieris an samecniero dawesebulebis
Sedegianobis Sesafaseblad. Tumca am meTodis nakli isaa, rom ganze rCeba publikaciis xarisxi.
Tanac publikaciebis raodenoba mecnieris an samecniero dawesebulebis socialur kapitalzec aris
damokidebuli (misi avtoriteti, im sferos specifika romelSic is muSaobs, Tanaavtorebi da mravali
sxv.). magaliTad darvini wignze `saxeTa warmoSoba~ 1842 wlidan 1859 wlamde muSaobda da
SesaZlebelia kidev didxans emuSava, rom ara mis mier miRebuli a. uolesis xelnaweri romelSic
msgavsi ideebi iyo gadmocemuli. mecnierebis Tanamedrove standartebiT darvins cudi
raodenobrivi maCveneblebi aqvs. unda gvaxsovdes, rom xarisxiani namuSevari ufro met dros
saWiroebs vidre uxarisxo, amitom publikaciebis simravle xarisxis maCveneblad aravitar
SemTxvevaSi ar gamodgeba.
avtoris proporciometruli indeqsi
avtoris proporciometruli indeqsi teqstis sididis avtorTa raodenobasTan Sefardebas gulisxmobs.
magaliTad, Tuki statiis sidide 25 gverdiani statia 5 avtoris mier aris dawerili, maSin avtoris
proporciometruli indeqsi 5 toli iqneba.
specializaciis indeqsebi
mecnierebis konkretul sferoSi erT-erTi mniSvnelovani maxasiaTebeli mecnieris (an samecniero
dawsebulebis) aqtiurobis da specializaciis SefadrebiTi indeqsebia. pirveli maTgani mecnierebis
mocemul sferoSi publikaciis wilis mTel msoflioSi arsebul publikaciebTan SefadrebaSi

6
gamoixateba, xolo specializaciis indeqsi ganisazRvreba aqtivobis indeqsis maCvenebels
mimatebuli 1 Sefardebuli aqtivobis indeqsis maCvenebels gamoklebuli 1-TTan. es indeqsebi
qveynis SigniT mecnierebis ama Tu im sferos mdgomareobas aCveneben.
samecniero gavlenis gazomva
citirebis indeqsebi
samecniero saqmianobis SefasebisaTvis dReisaTvis sayovelTaod miRebuli erT-erTi indikatori
citirebis indeqebia, romlebic iujin garfildis mier 1958 wels aSS-Si Seqmnili samecniero
informaciis institutis mier aris aRiarebuli (ISI). pirveli maTgani medicinasa da
sabunebismetyvelo mecnierebebs Seexeba da `citirebis gafarToebuli indeqsi~ ewodeba. igi 5900
met samecniero Jurnals iTvaliswinebs. danarCeni ori: `socialur mecnierebaTa citirebis indeqsi~
da `xelovnebisa da humanitarul mecnierebaTa citirebis indeqsi~ 8500-ze meti Jurnalis analizs
emyareba, rac referirebadi Jurnalebis mesameds warmoadgens msoflioSi. rogorc wesi, sxva
indikatorebi citirebis indeqs emyareba xolme. magaliTad maCvenebeli `top-faili~ im 5%-s
exeba, romelic mecnierebis ama Tu im sferoSi yvelaze metad citirebadia.
citirebis indeqsis sapirispiro maCvenebeli aracitirebis indeqsia. mas is publikaciebi da avtorebi
miekuTvnebian, romlebic drois garkveul periodSi arc erTxel ar yofilan citirebulni.
impaqt-faqtori
impaqt-faqtori (inglisurad impact – gavlena) sayovelTaod cnobili indeqsia, romelic samecniero
Jurnalebis SefasebisaTvis gamoiyeneba. igi XX saukunis 60-ian wlebSi iujin garfildma
SeimuSava ama Tu im samecniero Jurnalis gavlenis gasazomad. am SemTxvevaSic drois
mocemul intervalSi citirebis indeqsTan gvaqvs saqme, romelic gazomvadia. miuxedavad
sayovelTao gavrcelebisa impaqt-faqtors mTeli rigi xarvezebi axasiaTebs: samecniero Jurnalis
redaqciebs SeuZliaT avtorebi TavianTi nebis sawinaaRmdegod aiuZulon mxolod maT
gamocemas daeyrdnon, anu es gaxdes ppublikaciis dabeWdvis piroba; impaqt-faqtori ver
gamodegaba calkeuli publikaciis samecniero gavlenis srulyofil Semfaseblad; igi avtomaturad ver
afasebs calkeuli tipis gamokvlevebs, ramdenadac sxvadasxva sferos JurnalebisTvis sxavadsxva
impaqt-faqtorebia mniSvnelovani; garda amisa impaqt-faqtori mimoxilviT da kvleviT statiebze
damokidebuli da Sesabamisad validur informacias ar iZleva iq sadac publikaciis ZiriTadi saxe
staia ki ara monografiaa da bolos, impaqt-faqtori saJurnalo bazis SezRudulobis Sedegad
saTanadod ver afasebs ganviTarebadi qveynebis mecnierebis rols. aqedan gamomdinare, Tundac
am xarvezebis gaTvaliswinebiT impatq-faqtori yovelTvis sando rodia, amitom mas kritikulad
unda movepyraT.
Aavtoris impaqt-faqtori
samecniero Jurnalebis garda impaqt-faqtori avtorebs aqvT xolme. ZiriTadad maT gavleniani
avtorebi miekuTvnebian xolme, isini romlebic impaqt-faqtorian JurnalebSi xSirad ibeWedebian
an xSirad xdeba maTi citireba. Tumca rogorc zemoT iTqva es samecniero gavlenis Semfasebeli
universaluri maCvenebli ar aris.

praisis indeqsi
7
Tuki aviRebT 5 wlis manZilze publikaciis damowmebis raodenobas da mas damowmebis
saerTo raodenobas SevufardebT praisis indeqss miviRebT. amiT mecnierebis ama Tu im
mimarTulebis aqtualoba izomeba.
hirSis indeqsi (H-indeqsi)
es indeqsi fizikosma i. hirSim SemoiRo mecnieris produqtulobisa da mis naSromTa gavlenis
erTdroulad gasazomad. mecniers aqvs H indeqsi, Tuki misi statiebidan H damowmebulia H-jer,
xolo danarCenebi naklebad. hirSim sakuTari indeqsis Semdegi interpretcia mogcva: warmatebuli
mecnieris 20 wliani muSaobis H indeqsi 20-is tolia. mecnieri romlis H indeqsi 20 welze meti
muSaobis 40-is tolia mxolod wamyvan universitetebSi SeiZleba vixiloT. is mecnierebi ki
romelTa H indeqsi 20 an 30 wliani musaobis Sedegad 60 an 90-is tolia isini namdvilad unikalur
individebs warmoadgenen. hirSis indeqsi kargia mecnierebis am Tu im sferoSi mecnieris mier
Setanili zogadi wvlilis gamosavlenad, magram masSi aranairad ar aisxeba mecnieris aqtiurobis
xarisxi awmyoSi.
urTierTkavSirebis gazomva mecnierebis sferoSi
Tematuri kavSirebi
BxSirad bibliografiuli monacemebi publikaciis Tematur sferos an sakvanZo sityebs Seicavs,
romelic gazomvadia. es moncemebi SeiZleba gamoyenebul iqnes mecnierTa saerTo interesebis
an mecnierebis ama Tu im sferoebs Soris arsebuli kavSirebis dasadgenad, rasac mecnierebis
sociologiaSi Tematuri kavSirebis dadgenas eZaxian.
samecniero TanamSromlobis indikatorebi
mecnierebis ganviTarebisaTvis didi mniSvneloba aqvs samecniero TanamSromlobas, rogorc
individualur ise institucionalur doneze. Sesabamisad, mecnierebis sociologaiSi samecniero
TanamSromloba gazomvadi prametria. am SemTxvevaSi yuradRebis qveSaa erToblivi
gamocemebi da sxv.
yvela zemoaRniSnuli gazomva mecnierometrias miekuTvneba. msgavsi tipis gazomvebma
garkveulwilad Secvales mecnierTa qcevebi. kerZod, amiT xeli Seewyo konkurencias da
mecniereba sports daemsgavsa. bunebrivia, mecnierometriuli gazomvebi srulyofili ra aris.
arseboben meTodebi, romlebic samecniero saqmianobis Sefasebisas mecnierometriuli
gazomvebis farglebs gareT gadian. am meTodebs Soris umTavresia: recenzireba, administraciuli
Sefaseba da reputaciis kvleva.
recenzireba
recenzireba mecnierTa mier erTmaneTis naSromTa eqspertuli Sefasebaa. is sayovelTaod
gavrcelebuli Sefasebis formaa. Tumca Sefasebis am formis ukritikod miRebac SeuZlebelia. am
SemTxevaSi saqme subieqtivizmsa da simpaTia-antipaTiebs exeba
administraciuli Sefaseba
samecniero saqmianobis administraciul Sefasebas, umeteswilad, samTavrobo dawesebulebebi
an samecniero organizaciebi mimarTaven xolme. amisTvis arsebobs `samecniero programis
instrumentuli Sefasebis reitingi~, romlis mixedviT samecniero programis TiToeuli punqtis
Sefaseba xdeba 0-dan 100 qulamde.
reputaciis kvleva

8
samecniero sferos aqtorebs: institutebs, swavlul-mecnierebs, samecniero gamocemebs da a. S.
sxvadasxva reputacia gaaCniaT. reputacia SeiZleba ganxilul iqnes, rogorc xarisxis niSani, ra
Tqma unda yovelgvari gamrudebis gareSe. zogadad, mecnierometriuli indikatorebi reputaciis
gavlenis qveSaa, magram TviTonac axdenen gavlenas reputaciaze. viwro gagebiT reputaciis
kvleva eqspertu gamokiTxvas gulisxmobs. magaliTad, SeiZleba specialistebs kiTxon calkeul
mecnierTa an samecniero dawesebulebaTa gavlenis Sesaxeb. Tumca amgvari kvlevac garkveuli
naklovanebis mqonea iqidan gamomdinare, rom eqspertebis mier ama Tu im mecnieris an
samecniero dawesebulebis Sefaseba yovelTvis sando rodia.
xarisxis konceptualuri gazomva
samecniero saqmianobis instrumentuli Sefaseba, ra Tqma unda, Cvens
mier ganxiluli sakiTxebiT ar amoiwureba. am yvelaferze msjeloba imisaTvis
dagvWirda, rom gveCvenebina, Tu ra saxis kvlevebi mimdinareobs
mecnierebis sociologiaSi. ATumca zemoxsenebuli gazomvebi bevrs arafers
ambobdnen samecniero saqmianobis xarisxis Sesaxeb, romelic aseve
gazomvadia da romlisTvisac calke indikatorebi arsebobs. Amjerad milked
ganvixilavT am indikatorebs. esenia:
xarisxis Sinagani indikatorebi:
 damajebeloba _ samecniero gamokvlevis xarisxis fundamenturi indikatoria, Tumca
sxvadasxva kvleviTi tradiciebi mas sxvadasxvagvarad gansazRvraven. is SeiZleba
gulisxmobdes: utyuarobas, auTenturobas, saimedoobas, fundamenturobas da a. S.
 mecnieruli cdonis sferoSi Setanili wvlili _ arsebobs saerTo
SeTanxmeba imis Sesaxeb, rom gamokvleva ukve arsebul miRwevebs
unda emyarebodes da garkveuli siaxlis matarebuli unda iyos, rasac
mecnieruli codnis kumulaciuri principi ewodeba. Rac Seexeba uSualod
mecnieruli cdonis sferoSi Setanil wvlils igi umTavresad gamokvlevis siaxles,
originalobasa da unikalobas gulisxmobs.
 azris naTlad da gasagebad gadmocema _ es kriteriumi azrovnebis
sinaTleze miuTiTebs, rac kargad Sesrulebuli samecniero naSromis erT-
erTi saukeTeso maCvenebelia. is gulisxmobs maRal inteleqtualur
kulturas da mkvlevris eTikuri ganviTarebis maRal dones. azris
gasagebad gadmocema da Camoyalibeba mkiTxvelisadmi pativiscemis
niSanicaa, rac aucilebelia samecniero gamokvlevisaTvis. pragmatuli
TvalsazrisiT, igi xels uwyobs konstruqciuli kritikis gaumjobesebas. am
kriteriums agreTve gamWvirvalobasTan da sizustesTanac aigivebn.
 eTikuroba _ bevr samecniero profesiul gaerTianebebs qcevis TavianTi
kodeqsebi aqvT. maT garda kidev arsebobs dauwereli eTikuri
SeTanxmebebi da wesebi. es kriteriumi amowmebs gamokvlevis
Sesabamisobas eTikur normebTan, rac samecniero saqmianobis erT-
erTi aucilebeli moTxovnaa.

9
 lokaluri maCveneblebi _ sxvadasxva samecniero tradiciebsa da
`epistemologiur kulturebSi~ arseboben iseTi normebi romelTa
Sesruleba avtoris romelime wrisadmi kuTvnilebis niSania. magaliTad
maqrsistuli ideologiis batonobis wlebSi aucilebeli iyo naSromis
`momarqsva~, Tumca aseTi maCvenebeli dRes naSromis Sefasebisas
naklebad gamoiyeneba.
xarisxis garegani indikatorebi:
 samecniero naSromis praqtikuli Rirebuleba – samecniero naSroms SeiZleba sabazro
potenciali hqondes anu mis safuZvelze saqonlis an momsaxurebis Seqmnaa SesaZlebeli.
naSroms sazogadoebrivi sikeTis motana unda SeeZlos. yvelaze metad es gamoyenebiT
samecniero kvlevebs exeba, romelta xarisxi maTi praqtikuli Rirebulebis mixedviT
fasdeba.
 dadgenil standartebTan Sesabamisoba _ sxva sityvebiT, es
kriteriumi naSromis lokalizacias, adaptirebas da xelmiswvdomobas
gulisxmobs. samecniero naSromi ukeT aRiqmeba mecnierebis farglebs
gareT Tuki is adamianTa im jgufis profesiul da kulturul standartebs
iTvalisiwinebs romelTac es naSromi aniteresebT.
 Riaoba _ samecniero naSromi RiaobiT unda gamoirCeodes. kerZod, igi
unda iTvaliswinebdes yvela dainteresebuli mxaris interesebs da
yvelasaTvis xelmiswvdomi unda iyos.
 adamianuri potencialis zrda _ samecniero naSromis an samecniero
saqmianobis mTavri Rirebuleba ara marto miRebuli Sedegebia, aramed
is Tu ramdenad uwyobs igi xels adamianuri kapitalis zrdas.
 ekonomikuri maCveneblebi _ zogierTi samecniero proeqtis
Sesafaseblad ekonomikuri indikatorebis gamoyenebaa saWiro. es
indikatorebi gulisxmoben: ekonomikuri efeqturobis analizs,
konkurentunarianobas, konrtolirebas, ganxorcielebis efeqturobas da a.
S.
Yyovelive zemoaRniSnulis Semdeg SeiZleba davaskvnaT, rom mecnierebis
efeqturobisa da xarisxis Sefasebis problemebi bevrad scdeba mecnierebis
rogorc socialuri institutis farglebs. Samecniero saqmianobis garegnuli
Sefasebis bevri kriteriumi sxva socialuri institutebidan aris aRebuli. am mxriv
mTeli rigi xarvezebis miuxedavad Tanamedrove sociologia sakmao
saSualebebs flobs imisaTvis, rom warmatebiT gadaWras mecnieruli naSromis
av-kargianobis gadawyvitos sakiTxi. mxolod sifrTxilea saWiroa imisaTvis, rom
uremi xarebze win ar davayenoT. jer aucilebelia imis garkveva Tu ra
igulisxmeba xarisxis cnebaSi da mxolod amis Semdeg unda vimsjeloT, Tu
romeli kriteriumi unda gamoviyenoT. fundamentur mecnierebebSi ZiriTadi
produqti samecniero naSromia, romlis Sefasebisas Tnabrad unda mieqces
yuradReba, rogorc raodenobriv, aseve Tvisebriv parametrebs.

10
sakvanZo sityvebi da gamoTqmebi gameorebisaTvis

mecnierometria
mecnierebis anTropologia
samecniero saqmianobis instrumentuli gazomva
samecniero aqtivobis gazomva
avtoris proporciometruli indeqsi
specializaciis indeqsebi
impaqt-faqtori
praisis indeqsi
hirSis indeqsi
samecniero TanamSromlobis indikatorebi
recenzireba
administraciuli Sefaseba
reputaciis kvleva
xarisxis konceptualuri gazomva

kiTxvebi da davalebebi

moifiqreT hipoTeza, romlis Semowmeba mecnierometruli meTodiT aris SesaZlebeli.


im SemTxvevaSi Tuki mecnierebis sociologiis specifikuri meTodebi sxvadasxva Sedegebs iZlevian,
Tqven romel meTods mianiWebdiT upiratesobas da ratom?
rogor fiqrobT, daibeWdeboda Tu ara galileis an darvinis naSromebi Tuki im dros winaswari
recenzirebis instituti iarsebebda?
Tqveni azriT, ra gansxvavebaa cenzurasa da recenzirebas Soris?

literatura

1. v. grigorievi, mecnierebis sociologia, sankt-peterburgi, 2011, (rus. Enaze);

11
2. Батыгин Г., Девятко И. Миф О «Качественной Социологии».
Социологическиц журналь, № 2. 1994;
3. Д.С.Прайс. Квоты цитирования в точных и неточных науках, технике и не-
науке.Вопросы философии, №3б 1971;
4. Bornmann, L. and Daniel, H. (2007). What do we know about the h index?. Journal
of the American Society for Information Science and Technology, 1382;
5. Boyack, K. W., Börner, K. Indicator-Assisted Evaluation and Funding of Research:
Visualizing the Influence of Grants on the Number and Citation Counts of Research
Papers, Journal of the American Society of Information Science and Technology,
Special Topic Issue on Visualizing Scientific Paradigms, 2003;
6. S. Kanazawa. Why productivity fades with age: The crime-genius connection
/Journal of Research in Personality, 2003;
7. Cole S, Cole J., Simon. G. Chance and Consensus in Peer Review, Science, 1981;
8. Wenneras C, Wold, A. Nepotism and sexism in peer-review. Nature, 1982.

12

Das könnte Ihnen auch gefallen