polskiego

szkolnictwa
wyższego
wJerzy
XXI w.
K. Thieme

Kongres „Polska – Wielki Projekt”

Instytut Sobieskiego

4-8 maja 2011

Warszawa

7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego

1 SW
 Misja – przykład:
Strategia rozwoju SW
2020
Misją szkolnictwa wyższego jest
przyczynianie się do podwyższania
jakości życia Polaków przez
tworzenie, poszerzanie i
upowszechnianie wiedzy oraz
kształtowanie umiejętności
wykorzystywania wiedzy ku
pożytkowi ogólnemu i
indywidualnemu.
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
2 SW
 Misja – przykład:
Strategia „środowiskowa”
KRASP
Misją szkolnictwa wyższego jest
kreowanie wiedzy oraz jej
rozpowszechnianie i
wykorzystywanie dla dobra
człowieka i społeczeństwa

7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego

3 SW
 Misja – przykład:
Tony Blair, Oxford, 2000
r.
 SW jest instrumentem polityki
społecznej i gospodarczej, a więc
uczelnie powinny pracować na rzecz
inżynierii społecznej i postępu
gospodarczego.
 Wykształcenie powinno zdobyć więcej

osób ze środowisk robotniczych, co

powinno pomóc Wielkiej Brytanii w
utrzymaniu wysokiej
międzynarodowej pozycji
gospodarczej.
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
4 SW
 Misja (1) – przykład:
US Graduation Initiative
2010
 w 2020 r. w USA osiągnie ponownie

najwyższy współczynnik scholaryzacji

na poziomie studiów licencjackich,
 każdy Amerykanin, który w

przyszłości ukończy szkole średnią,

ukończy również co najmniej jeden
rok studiów wyższych,
 zostaną stworzone warunki do

powrotu na uczelnie milionów

niezatrudnionych lub zatrudnionych w
niepełnym wymiarze,
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
5 SW
 Misja (2) – przykład:
US Graduation Initiative
2010
 federalne środki finansowe będą
kierowane w pierwszym rzędzie do
dwu-
i cztero-letnich lokalnych kolegiów
pomaturalnych
(community colleges)
 wyższe wykształcenie o

akceptowalnej jakości będzie leżeć w

zasięgu możliwości finansowych
wszystkich studentów
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
6 SW
 Misja – przykład:
stan Waszyngton, USA
Misją SW jest wspieranie
gospodarczej, kulturalnej i społecznej
aktywności stanu za pomocą
kształcenia, badań i usług
publicznych mających na celu
konkretne korzyści dla obywateli,
biznesu i społeczności lokalnych.

7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego

7 SW
 Dylematy polityki
edukacyjnej SW
 egalitarne czy elitarne?

 jednorodne czy zróżnicowane?

 dla rozwoju kraju czy dla rozwoju

indywidualnego?

7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego

8 SW
 Polskie SW –
mini diagnoza
 masowość kosztem jakości

 przestarzałe programy nauczania

 autonomia bez
odpowiedzialności za wyniki
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
9 SW
 Europejskie SW –
mini diagnoza
 Większość uniwersytetów oferuje te same
programy tej samej grupie wiekowej
studentów.

 Zamiast ścisłej kontroli i nadzorowania

trzeba

 określać założenia i cele polityki

edukacyjnej

 ogólne zasady działania systemu

 mechanizmy
7/05/2011 finansowania
Jerzy i zachęt
K. Thieme - Misja i cele polskiego
10 SW
 Wizja na początku
!
 konieczna jest wizja rozwoju kraju, z której
wynikać będą polityka edukacyjna i
priorytety SW

 gdy polityka edukacyjna jest uzgodniona

można przygotować reformę szkolnictwa
wyższego

 kolejny raz dokonujemy reformy SW (nowa

ustawa) bez uzgodnionej społecznie wizji,
priorytetów i celów polityki edukacyjnej

7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego

11 SW
 Jaka polityka
edukacyjna (1)?
Politykę edukacyjną porządkują dwie
fundamentalne zasady:
 Zasada równego dostępu do kształcenia.
Z perspektywy indywidualnych oczekiwań
idealnie byłoby, gdyby każdy mógł
osiągnąć wyższe wykształcenie jak
najlepszej jakości.
 Zasada merytorycznej selekcji ,

czyli najlepsze wykształcenie

najzdolniejszym i najsilniej
motywowanym. 
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
12 SW
 Jaka polityka
edukacyjna (2)?
Każdy rząd ma następujący wybór w
dziedzinie edukacji:
 może zdecydować się na
egalitarne finansowanie SW,
a więc zminimalizować zmiany i w konsekwencji
wykluczyć się z globalnej konkurencji
 może też zdecydować się na
zróżnicowanie i konkurencję
i mieć nadzieję, że w rezultacie, z biegiem czasu,
wykształcą się instytucje o globalnym statusie

7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego

13 SW
 Polityka
edukacyjna
Propozycja - skrót
SW powinno:
SW powinno:

 być zróżnicowane
-> a więc egalitarne i elitarne

 kształcić zarówno dla rozwoju kraju

jak i dla rozwoju indywidualnego.

7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego

14 SW
 Główny cel polityki
edukacyjnej i reform

Jakość
Konieczne jest znaczące
podniesienie jakości w
wszystkich obszarach SW
 kształcenia,
 badań naukowych,
 relacji uczelni z otoczeniem.
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
15 SW
 Cele polityki edukacyjnej
(1)
Odpowiedzialność państwa za
jakość wykształcenia.
 Należy rozważyć powołanie specjalistycznej agendy
rządowej ds. kontroli jakości wyższego wykształcenia.

 W tym kierunku idą rozwiązania w Holandii, Nowej

Zelandii i Australii, gdzie od szeregu lat jest
wprowadzany tak zwany model nowo-
menedżerski

 W ramach tego modelu istnieje wysoki stopień ingerencji

władzy w SW, choć ograniczony do kontroli
wydatkowania funduszy publicznych, nadzoru nad
7/05/2011
jakością i oceny Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
wyników. 16 SW
 Cele polityki edukacyjnej
(2)
Zróżnicowanie
 Jeśli całe wyższe wykształcenie będzie w gestii
państwa
to politycy i ich wyborcy wymuszą „urawniłowkę”

 Zróżnicowanie nie jest sprzeczne z równym

dostępem rozumianym jako możliwość zdobycia
dyplomu, a nie odbycie podobnych studiów w
podobnej uczelni

 Na zróżnicowanie nie tylko trzeba pozwolić, ale

wręcz trzeba nawet ją wymuszać
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
17 SW
 Cele polityki edukacyjnej
(3)
Pogodzenie aspektu
kulturowego i usługowego
 Potrzebne jest zarówno kształcenie elit dla państwa i
społeczeństwa jak i specjalistów dla rozwoju
ekonomicznego państwowego i prywatnego sektora,

 Uczelnie powinny być napędem rozwoju ekonomicznego i

przekazywać studentom umiejętności, które podniosą ich
prywatną wartość i zarazem konkurencyjność gospodarki,

 Powinny też kłaść nacisk na rozwój społeczny, przybliżając

ideały sprawiedliwości, tolerancji, solidarności społecznej i
wielo-kulturowości.

7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego

18 SW
 Dodatkowy cel polityki
edukacyjnej (4)
Umiędzynarodowienie
 Umiędzynarodowienie szkolnictwa
wyższego skutecznie otwiera uczelnie
na świat i poprawia jakość
wykształcenia.

W Czechach państwo z sukcesem

uczyniło umiędzynarodowienie
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
19 SW
 Misja SW
Propozycja - skrót
 podniesienie poziomu
wykształcenia jak największej
części społeczeństwa wraz z
jednoczesnym kształceniem elit,

 przygotowanie absolwentów
zarówno do pracy na rzecz
społeczeństwa jak i dalszego
rozwoju własnej osobowości oraz
kariery zawodowej.
7/05/2011 Jerzy K. Thieme - Misja i cele polskiego
20 SW