Druk nr 4355

Warszawa, 10 czerwca 2011 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Pan Grzegorz Schetyna Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszaku Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy

- o zmianie ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowdcy Si Zbrojnych i zasadach jego podlegoci konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektrych innych ustaw.
Jednoczenie uprzejmie informuj, e do reprezentowania mojego stanowiska w toku prac nad projektem ustawy upowaniam Pana Stanisawa Kozieja Sekretarza Stanu, Szefa Biura Bezpieczestwa Narodowego. cz wyrazy szacunku (-) Bronisaw Komorowski

Projekt USTAWA z dnia 2011 r. o zmianie ustawy o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowdcy Si Zbrojnych i zasadach jego podlegoci konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektrych innych ustaw1

Art. 1. W ustawie z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowdcy Si Zbrojnych i zasadach jego podlegoci konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 156, poz. 1301, z pn. zm.2) w art. 2: 1) ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. W razie zewntrznego zagroenia pastwa, zbrojnej napaci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy z umowy midzynarodowej wynika zobowizanie do wsplnej obrony przeciwko agresji, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej moe, na wniosek Rady Ministrw, wprowadzi stan wojenny na czci albo na caym terytorium pastwa.; 2) po ust. 1 dodaje si ust. 1a i 1b w brzmieniu: 1a. Przez zewntrzne zagroenie pastwa, o ktrym mowa w ust. 1, rozumie si celowe dziaania, w tym o charakterze terrorystycznym, godzce w niepodlego, niepodzielno terytorium lub w wany interes gospodarczy Rzeczypospolitej Polskiej, a take zmierzajce do uniemoliwienia lub zakcenia wykonywania przez organy pastwowe ich funkcji, podejmowane przez zewntrzne w stosunku do niej podmioty, na ldzie, wodzie, w przestrzeni powietrznej, przestrzeni kosmicznej lub cyberprzestrzeni. 1b. Przez cyberprzestrze, o ktrej mowa w ust. 1a, rozumie si przestrze przetwarzania i wymiany informacji tworzon przez systemy teleinformatyczne, okrelone w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z pn. zm.3) wraz z powizaniami pomidzy nimi oraz relacjami z uytkownikami..

Art. 2. W ustawie z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjtkowym (Dz. U. Nr 113, poz. 985, z pn. zm.4) w art. 2: 1) ust. 1 otrzymuje brzmienie: 1. W sytuacji szczeglnego zagroenia konstytucyjnego ustroju pastwa, bezpieczestwa obywateli lub porzdku publicznego, w tym spowodowanego dziaaniami o charakterze terrorystycznym lub dziaaniami w cyberprzestrzeni, ktre nie moe by usunite poprzez uycie zwykych rodkw konstytucyjnych, Rada Ministrw moe podj uchwa o skierowaniu do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o wprowadzenie stanu wyjtkowego.; 2) po ust. 1 dodaje si ust. 1a w brzmieniu: 1a. Przez cyberprzestrze, o ktrej mowa w ust. 1, rozumie si przestrze przetwarzania i wymiany informacji tworzon przez systemy teleinformatyczne, okrelone w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z pn. zm.) wraz z powizaniami pomidzy nimi oraz relacjami z uytkownikami.. Art. 3. W ustawie z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klski ywioowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z pn. zm.5) w art. 3: 1) w ust. 1 po pkt 3 kropk zastpuje si przecinkiem i dodaje si pkt 4 w brzmieniu: 4. cyberprzestrzeni - rozumie si przestrze przetwarzania i wymiany informacji tworzon przez systemy teleinformatyczne, okrelone w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z pn. zm.) wraz z powizaniami pomidzy nimi oraz relacjami z uytkownikami.. 2) ust. 2 otrzymuje brzmienie: 2. Katastrof naturaln lub awari techniczn mog wywoa rwnie zdarzenia w cyberprzestrzeni oraz dziaania o charakterze terrorystycznym.. Art. 4. Ustawa wchodzi w ycie z dniem .

Niniejsza ustawa zmienia ustaw z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klski ywioowej oraz ustaw z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjtkowym. 2 Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U z 2002 r. Nr 153, poz. 1271 oraz z 2004 r. Nr 107, poz. 1135. 3 Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 12, poz. 65, Nr 73, poz. 501, z 2008 r. Nr 127, poz. 817, z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 230 i Nr 182, poz. 1228. 4 Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. Nr 153, poz. 1271 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 711. 5 Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2006 r. Nr 50, poz. 360 i Nr 191, poz. 1410, z 2007 r. Nr 89, poz. 590 oraz z 2009 r. Nr 11, poz. 59.

UZASADNIENIE Obecnie obserwuje si niezwykle dynamiczny proces przenoszenia aktywnoci ludzkiej w przestrze wirtualn, bdc skadow obszaru cyberprzestrzeni. Dotyczy to nie tylko dziaalnoci osb fizycznych, ale rwnie administracji publicznej, przedsibiorcw, organizacji spoecznych i innych podmiotw. Dziaalno w cyberprzestrzeni staje si nieodzownym elementem funkcjonowania pastwa i spoeczestwa. Naley jednak zauway, e postpujcy proces informatyzacji, obok niewtpliwych korzyci, rodzi rwnie okrelone zagroenia. W szczeglnoci dotyczy to moliwoci wykorzystania cyberprzestrzeni w celach sprzecznych z interesami pastwa i jego obywateli. Przykadem tego rodzaju zagroe s liczne ataki hakerw na rnego rodzaju instytucje o istotnym znaczeniu dla funkcjonowania pastwa i spoeczestwa. Ataki takie mog by niezwykle grone, bowiem w ich efekcie moe doj do powanych zakce w funkcjonowaniu pastwa, w tym jego struktur i gospodarki. Biorc powysze pod uwag pastwo powinno by przygotowane zarwno na odparcie takich atakw jak i zwalczanie jego skutkw. Zasadniczym celem zmian ujtych w projektowanej ustawie jest uwzgldnienie zagroe wynikajcych z dziaa i zdarze w cyberprzestrzeni jako okolicznoci speniajcej normatywn tre przesanek wprowadzenia jednego ze stanw nadzwyczajnych, o ktrych mowa w art. 229, 230 i 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Obowizujce przepisy ustaw regulujcych stany nadzwyczajne wskazuj przyczyny wprowadzenia tych stanw, niemniej zostay one okrelone w sposb bardzo oglnikowy. W zwizku z tym moe to rodzi wtpliwoci, co do ich charakteru i rda. Jest spraw oczywist, e niezbdn przesank wprowadzenia stanu nadzwyczajnego (o charakterze oglnym) powinno stanowi zagroenie dla okrelonego przez Konstytucj RP dobra (zewntrzne zagroenie pastwa, zagroenie konstytucyjnego ustroju pastwa, bezpieczestwa obywateli lub porzdku publicznego). Biorc jednak pod uwag ogromne zagroenia zwizane z informatyzacj administracji publicznej i gospodarki narodowej, istnieje potrzeba jednoznacznego wskazania, e jedn z przyczyn wprowadzenia stanu nadzwyczajnego (o charakterze szczeglnym) mog by dziaania i zdarzenia w cyberprzestrzeni. Istota zmian ujtych w projektowanej ustawie polega na rozwiniciu niektrych poj, traktowanych przez Konstytucj jako przesanki wprowadzenia stanu wojennego, stanu wyjtkowego i stanu klski ywioowej, w dostosowaniu do pojawiajcych si zagroe w obszarze cyberprzestrzeni, mogcych mie bezporednie odniesienie do sfery

bezpieczestwa narodowego. Z oczywistych wzgldw proponowane rozwizania nie maj na celu katalogizowania zdarze, ktre w sposb automatyczny wypeniayby przesanki okrelone w art. 229, 230 i 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Uwzgldniajc powysze, w projekcie przewiduje si zdefiniowanie w ustawie o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowdcy Si Zbrojnych i zasadach jego podlegoci konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (art. 2) pojcia zewntrzne zagroenie pastwa. Proponuje si, aby dla potrzeb zmienianej ustawy pojcie to oznaczao celowe dziaania, w tym o charakterze terrorystycznym, godzce w niepodlego, niepodzielno terytorium lub w wany interes gospodarczy Rzeczypospolitej Polskiej, a take zmierzajce do uniemoliwienia wykonywania lub zakcenia przez organy pastwowe ich funkcji, podejmowane przez zewntrzne w stosunku do niej podmioty, na ldzie, wodzie, w przestrzeni powietrznej, przestrzeni kosmicznej lub cyberprzestrzeni. Taki sposb zdefiniowania wspomnianego terminu ma na celu precyzyjne okrelenie warunkw, jakie musz zosta spenione, aby waciwe organy (Prezydent RP i Rada Ministrw) mogy uzna okrelone dziaania za zewntrzne zagroenie pastwa. Naley podkreli, e jednym z takich warunkw jest szkodliwe z punktu widzenia ywotnych interesw i celw strategicznych Polski dziaanie podmiotu zewntrznego, niezalenie od miejsca podejmowania przez niego tych dziaa (zarwno w Polsce, jak i poza jej terytorium). Jednoczenie w projekcie uwzgldnia si, e dziaania te mog skutkowa nie tylko w tradycyjnych dotychczas wymiarach (ld, woda, przestrze powietrzna, przestrze kosmiczna), ale rwnie w przestrzeni wirtualnej cyberprzestrzeni. W konsekwencji zaistniaa konieczno zdefiniowania pojcia cyberprzestrze, ktra zgodnie z projektem oznacza przestrze przetwarzania i wymiany informacji tworzon przez systemy teleinformatyczne, w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z pn. zm.) wraz z powizaniami pomidzy nimi oraz relacjami z uytkownikami. Proponowana definicja znalaza akceptacj podmiotw biorcych udzia w konsultacjach, a jej tre uwzgldnia uwag zgoszon dodatkowo przez Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji. Ponadto projekt przewiduje zmian ustawy o stanie klski ywioowej (art. 3 ust. 2), gdzie zakada si, e katastrofa naturalna lub awaria techniczna mog zosta dodatkowo wywoane nie tylko przez dziaania terrorystyczne, ale rwnie przez zdarzenia w cyberprzestrzeni. W zwizku z tym zaistniaa potrzeba zdefiniowania pojcia cyberprzestrze rwnie w tej ustawie (art. 3 ust. 1 pkt 4).

Niezalenie od powyszego, w projekcie przewiduje si take zmian art. 2 w ustawie o stanie wyjtkowym, gdzie proponuje si uwzgldnienie dziaa w cyberprzestrzeni, ktre stwarzaj zagroenie dla konstytucyjnego ustroju pastwa, bezpieczestwa obywateli lub porzdku publicznego, jako moliwej przyczyny wprowadzenia stanu wyjtkowego. Rwnie i w tej ustawie zaistniaa konieczno zdefiniowania pojcia cyberprzestrzeni, ktra analogicznie jak przetwarzania i w obydwu wczeniej wymienionych ustawach - oznacza przestrze wymiany informacji tworzon przez systemy teleinformatyczne,

w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji dziaalnoci podmiotw realizujcych zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z pn. zm) wraz z powizaniami pomidzy nimi oraz relacjami z uytkownikami. W tym kontekcie naley podkreli, e rozporzdzenia Prezydenta RP i Rady Ministrw o wprowadzeniu okrelonego stanu nadzwyczajnego maj charakter fakultatywny, a ich wydanie uzalenione jest zawsze od oceny stopnia zagroenia w sferze zewntrznego bd wewntrznego bezpieczestwa pastwa. Zatem ustawowe nadanie bezpieczestwu w cyberprzestrzeni rangi istotnego segmentu bezpieczestwa narodowego znajduje pene uzasadnienie. W ten sposb bowiem wskazana ocena dokonywana bdzie take przez pryzmat skutkw narusze bezpieczestwa w przestrzeni wirtualnej, dajc w efekcie Prezydentowi RP i Radzie Ministrw poszerzony obraz skali wystpujcych zagroe. Ustawowe wyeksponowanie cyberprzestrzeni jako obszaru stwarzajcego potencjalne zagroenia, mogce skutkowa koniecznoci wprowadzenia jednego ze stanw nadzwyczajnych, nie ma charakteru precedensowego. Powiela ono bowiem rozwizania przyjte w toku prac parlamentarnych nad ustawami o stanach nadzwyczajnych, uznajce pod wpywem wydarze z dnia 11 wrzenia 2001 r. na terytorium USA dziaania terrorystyczne za przyczyn powstania zagroe. Przedstawiony projekt pozostawia wskazan przyczyn, dostosowujc jedynie brzmienie formuujcych j zapisw do definicji przestpstwa o charakterze terrorystycznym, ujtej w art. 115 20 Kodeksu karnego. Doda naley, i pojcie cyberprzestrzeni nie jest obce obowizujcemu prawu. Operuje nim na przykad Konwencja o cyberprzestpczoci z dnia 23 listopada 2001 r., implementowana do prawa polskiego ustaw z dnia 18 marca 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks postpowania karnego oraz ustawy Kodeks wykrocze (Dz. U. Nr 69, poz. 626), a take ratyfikowana Umowa midzy Rzdem Rzeczypospolitej Polskiej a Rzdem Republiki Turcji o wsppracy w zwalczaniu terroryzmu, przestpczoci zorganizowanej i innej przestpczoci, podpisana w Ankarze w 7 kwietnia 2003 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 94). dniu

Ujte w projekcie rozwizania wkomponowuj si w przygotowywany przez Rad Ministrw Rzdowy Program Ochrony Cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej na lata 2011-2016, stanowic jego wane uzupenienie. Ponadto rozwizania te pozostaj w penej zgodnoci z now Koncepcj Strategiczn NATO, przyjt na szczycie w Lizbonie, w ktrej wskazano ataki cybernetyczne jako jedno z istotnych zagroe bezpieczestwa dla pastw czonkw Sojuszu Pnocnoatlantyckiego. Projekt ustawy zosta poddany konsultacjom z waciwymi organami administracji rzdowej, w szczeglnoci z Ministrami: Obrony Narodowej, Spraw Wewntrznych i Administracji, Sprawiedliwoci, Spraw Zagranicznych i Infrastruktury oraz z Szefami: Kancelarii Prezesa Rady Ministrw, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Suby Kontrwywiadu Wojskowego i Suby Wywiadu Wojskowego. Ponadto projekt by konsultowany z Rektorami Politechniki Warszawskiej i Akademii Obrony Narodowej. Niezalenie od powyszego, niniejsza inicjatywa zostaa omwiona podczas posiedzenia Rady Bezpieczestwa Narodowego w dniu 30 maja 2011 r. Wejcie w ycie projektowanej ustawy nie pociga za sob skutkw finansowych dla budetu pastwa. Projekt nie jest objty zakresem prawa Unii Europejskiej.