WOJEWODA LUBELSKI Lublin, 2010-06-11 NK.II.

0911/ 200 /10

Rozstrzygnicie nadzorcze stwierdzajce niewano uchwa Rady Miejskiej w Naczowie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o nastpujcych numerach: - Nr XXXVIII/258/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Bochotnica, - Nr XXXVIII/259/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Bochotnica Kolonia, - Nr XXXVIII/260/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Antopol, - Nr XXXVIII/261/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Bronice, - Nr XXXVIII/262/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Bronice Kolonia, - Nr XXXVIII/263/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Charz A, - Nr XXXVIII/264/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Charz B, - Nr XXXVIII/265/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Chruszczw, - Nr XXXVIII/266/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Chruszczw Kolonia, - Nr XXXVIII/267/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Cynkw, - Nr XXXVIII/268/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Czesawice, - Nr XXXVIII/269/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Drzewce, - Nr XXXVIII/270/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Drzewce Kolonia, - Nr XXXVIII/271/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Ludwinw, - Nr XXXVIII/272/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Naczw Kolonia, - Nr XXXVIII/273/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Paulinw, - Nr XXXVIII/274/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Piotrowice, - Nr XXXVIII/275/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Sadurki, - Nr XXXVIII/276/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Strzelce, w czci obejmujcej 8 ust. 2 pkt 1, 10 ust. 2 tiret 2, 17 ust. 2 pkt 10 w brzmieniu: inkasa niektrych podatkw i opat, 17 ust. 6 w brzmieniu: lub Rady Soeckiej, 19 ust. 1 tiret pierwszy, 19 ust. 3 w brzmieniu: zastpc, 20 pkt 3 i 5, 21 ust. 5 i 6, 22 ust. 1 oraz 26 ust. 1 i 3 w brzmieniu: Wybory odbywaj si przy nieograniczonej liczbie kandydatw zgoszonych bezporednio przez uprawnionych uczestnikw Zebrania. statutw soectw, stanowicych zaczniki do ww. uchwa.

Na podstawie art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z pn. zm.) stwierdzam niewano uchwa Rady Miejskiej w Naczowie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o nastpujcych numerach: - Nr XXXVIII/258/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Bochotnica, - Nr XXXVIII/259/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Bochotnica Kolonia, - Nr XXXVIII/260/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Antopol, - Nr XXXVIII/261/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Bronice, - Nr XXXVIII/262/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Bronice Kolonia, - Nr XXXVIII/263/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Charz A, - Nr XXXVIII/264/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Charz B, - Nr XXXVIII/265/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Chruszczw, - Nr XXXVIII/266/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Chruszczw Kolonia, - Nr XXXVIII/267/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Cynkw, - Nr XXXVIII/268/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Czesawice, - Nr XXXVIII/269/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Drzewce, - Nr XXXVIII/270/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Drzewce Kolonia, - Nr XXXVIII/271/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Ludwinw, - Nr XXXVIII/272/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Naczw Kolonia, - Nr XXXVIII/273/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Paulinw, - Nr XXXVIII/274/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Piotrowice, - Nr XXXVIII/275/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Sadurki, - Nr XXXVIII/276/10 w sprawie uchwalenia Statutu Soectwa Strzelce, w czci obejmujcej 8 ust. 2 pkt 1, 10 ust. 2 tiret 2, 17 ust. 2 pkt 10 w brzmieniu: inkasa niektrych podatkw i opat, 17 ust. 6 w brzmieniu: lub Rady Soeckiej, 19 ust. 1 tiret pierwszy, 19 ust. 3 w brzmieniu: zastpc, 20 pkt 3 i 5, 21 ust. 5 i 6, 22 ust. 1 oraz 26 ust. 1 i 3 w brzmieniu: Wybory odbywaj si przy nieograniczonej liczbie kandydatw zgoszonych bezporednio przez uprawnionych uczestnikw Zebrania. statutw soectw, stanowicych zaczniki do ww. uchwa. Uzasadnienie Uchway Nr XXXVIII/258/10 XXXVIII/276/10 Rady Miejskiej w Naczowie zostay dorczone organowi nadzoru w dniu 13 maja 2010 r. Przedmiotowe uchway zostay podjte przez Rad Miejsk w Naczowie na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy o samorzdzie gminnym. Zgodnie z brzmieniem powoanego przepisu, organizacj i zakres dziaania jednostki pomocniczej okrela rada gminy odrbnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkacami. (art. 35 ust. 1 ww. ustawy). W myl art. 35 ust. 3 ww. ustawy, statut jednostki pomocniczej okrela w szczeglnoci:

1) nazw i obszar jednostki pomocniczej, 2) zasady i tryb wyborw organw jednostki pomocniczej, 3) organizacj i zadania organw jednostki pomocniczej, 4) zakres zada przekazywanych jednostce przez gmin oraz sposb ich realizacji, 5) zakres i formy kontroli oraz nadzoru organw gminy nad dziaalnoci organw jednostki pomocniczej. Stosownie do treci 8 ust. 2 pkt 1 zacznikw do przedmiotowych uchwa, do wycznych kompetencji Zebrania Wiejskiego naley wybr Sotysa i Rady Soeckiej lub poszczeglnych jej czonkw oraz ich odwoywanie. Zebranie Wiejskie wybiera Sotysa i Rad Soeck na okres kadencji odpowiadajcy kadencji Rady Miejskiej. ( 22 ust. 1 zacznikw do przedmiotowych uchwa). Powyszymi zapisami Rada przyznaa zebraniu wiejskiemu kompetencje do dokonania wyboru sotysa i rady soeckiej lub poszczeglnych jej czonkw oraz ich odwoywania. W ocenie organu nadzoru regulacje te naruszaj art. 36 ust. 2 ustawy o samorzdzie gminnym. Przepis ten stanowi, e sotys oraz czonkowie rady soeckiej wybierani s w gosowaniu tajnym, bezporednim, spord nieograniczonej liczby kandydatw, przez staych mieszkacw soectwa uprawnionych do gosowania. Wykadnia gramatyczna i celowociowa przepisu art. 36 ust. 2 ustawy o samorzdzie gminnym przesdza o tym, e prawo wybierania sotysa oraz czonkw rady soeckiej przysuguje osobom fizycznym majcym status staego mieszkaca soectwa i uprawnionym do gosowania. Przepis ten reguluje podstawowe zasady prawa wyborczego w odniesieniu do wyboru sotysa i czonkw rady soeckiej. Przydanie w przepisie rangi statutowej, w 8 ust. 2 pkt 1 oraz w 22 ust. 1 statutw, zebraniu wiejskiemu charakteru elekcyjnego, pozostaje take w sprzecznoci z regulacj art. 36 ust. 1 ustawy o samorzdzie gminnym, w ktrym wyranie stwierdzono, e zebranie wiejskie jest w soectwie organem uchwaodawczym, za wykonawczym sotys. Naley zatem podkreli, e ustawodawca nada zebraniu wiejskiemu wycznie uprawnienia uchwaodawcze. Powysze stanowisko pozostaje zbiene z orzecznictwem sdowoadministracyjnym (por. wyroki WSA w Opolu z dnia 11 stycznia 2007 r., II SA/Op 600/06; z dnia 18 stycznia 2007 r., II SA/Op 599/06; z dnia 15 wrzenia 2009 r., II SA/Op 225/09, publ. w CBOSA). Zgodnie z brzmieniem 10 ust. 2 tiret 2 statutw soectw, sotys zobowizany jest rwnie zwoa zebranie na wniosek Rady Soeckiej. Na sesjach Rady Miejskiej oraz na sesjach sotysw, Sotys zgasza wnioski w imieniu Zebrania Wiejskiego lub Rady Soeckiej oraz wystpuje z gosem doradczym ( 17 ust. 6 statutw). Do zada Rady Soeckiej naley: 3. inicjowanie dziaa spoecznie uytecznych dla Soectwa, 5. wspdziaanie z organizacjami spoecznymi w celu wsplnej realizacji zada ( 20 pkt 3 i 5 statutw soectw).

Rada Soecka moe podejmowa uchway w obecnoci co najmniej jej czonkw. Rozstrzygnicia Rady Soeckiej zapadaj zwyk wikszoci gosw w gosowaniu jawnym. ( 21 ust. 5 i 6 statutw soectw) Powyszymi regulacjami Rada Miejska w Naczowie naruszya w sposb istotny art. 36 ust. 1 ustawy o samorzdzie gminy. Stosownie do treci powoanego przepisu organem uchwaodawczym w soectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym - sotys. Dziaalno sotysa wspomaga rada soecka. Brzmienie cytowanego przepisu przesdza o tym, e kompetencje rady soeckiej ograniczaj si jedynie do wspomagania dziaalnoci sotysa. Rada soecka nie ma samoistnych kompetencji i jest podmiotem doradczym oraz opiniodawczym. Nie ma uprawnie do samodzielnego dziaania (tak te w Komentarzu do ustawy o samorzdzie gminnym pod redakcj Pawa Chmielnickiego, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2004r., str.260). W zwizku z powyszym nie moe sama inicjowa dziaa, wnioskowa o ich podjcie, wspdziaa samodzielnie z innymi podmiotami. Jej rola ma charakter suebny wobec sotysa. Zgodnie z brzmieniem 17 ust. 2 pkt 10 statutw soectw do zada Sotysa naley w szczeglnoci wykonywanie innych zada nalecych do Sotysa z mocy oglnie obowizujcych przepisw m.in. () inkasa niektrych podatkw i opat (). W ocenie organu nadzoru przytoczona regulacja zostaa podjta z przekroczeniem ustawowego upowanienia z art. 35 ustawy o samorzdzie gminnym i nie stanowi materii statutu soectwa. Pobr inkasa nie naley do zada statutowych organu wykonawczego jednostki pomocniczej jakim jest sotys, lecz wynika z odrbnej uchway rady gminy. Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorzdzie gminnym, do wycznej waciwoci rady gminy naley podejmowanie uchwa w sprawach podatkw i opat lokalnych, w granicach okrelonych w odrbnych ustawach. Uprawnienia organu stanowicego gminy do zarzdzenia poboru wymienionych podatkw od osb fizycznych w drodze inkasa, do wyznaczenia inkasentw oraz do okrelenia wynagrodzenia za inkaso wynikaj z art. 6 ust. 12 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opatach lokalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 121, poz. 844 z pn. zm.), z art. 6b ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z pn. zm.) oraz z art. 6 ust. 8 ustawy z dnia 30 padziernika 2002 r. o podatku lenym (Dz. U. z 2002 r. Nr 200, poz. 1682 z pn. zm.). Wskazane wyej przepisy stanowi podstaw dla organu stanowicego do uregulowa w zakresie inkasa podatkw od osb fizycznych. Ustawy podatkowe zezwalaj radzie gminy na okrelenie i wyznaczenie inkasentw wedug swojego uznania. W rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.) inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemajca osobowoci

prawnej, obowizana do pobrania od podatnika podatku i wpacenia go we waciwym terminie organowi podatkowemu. Jak wynika z powyszego rada gminy moe wyznaczy na inkasentw sotysw ale nie mona mwi o nakadaniu dla nich obowizkw poboru inkasa w statucie soectwa. Co wicej powierzenie komu stanowiska (funkcji) inkasenta musi poprzedza zgoda danego podmiotu na przyjcie czcych si z tym obowizkw. Jest rzecz oczywist, e musi ona zosta wyraona przed okreleniem (wyznaczeniem) inkasenta. rdem nawizywanego stosunku prawnego jest w tym wypadku uchwaa organu stanowicego gminy, a nie bdca jej nastpstwem, majca czysto "techniczny" charakter, umowa z okrelon - wyznaczon na inkasenta osob. Pynie z tego wniosek, e okrelenie czy te wyznaczenie inkasenta moe dotyczy jedynie wskazanej w sposb konkretny osoby. W razie zmiany na stanowisku sotysa, obowizki inkasenta przechodziyby automatycznie na osob przejmujc jego funkcje, co niewtpliwie naruszaoby zasad uprzedniego uzyskania jej zgody (tak NSA oz. w Rzeszowie w wyroku z dnia 26 padziernika 2001 r. sygn. akt. SA/Rz 1622/01). W wietle powyszego nie budzi wtpliwoci istnienie po stronie rady gminy uprawnienia do okrelenia (wskazania) inkasentw do dokonywania poboru podatkw, a take do ustalenia ich wynagrodzenia, natomiast rada nie posiada uprawnienia do naoenia na sotysw wyznaczonych obowizkw i regulowania ich w statucie soectwa. Praktyka wyznaczania na inkasentw sotysw stanowi jedynie utarty zwyczaj nie poparty adnymi uregulowaniami prawnymi. W ocenie organu nadzoru brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych do wprowadzania kwestionowanej regulacji do statutw soectw. Status inkasenta zobowizanego do poboru podatkw i opat stanowicych dochd budetu jednostek samorzdu terytorialnego powinien wynika wprost z aktu prawa miejscowego, jakim jest stosowna uchwaa rady gminy wydana na podstawie upowanienia ustawowego, np. art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opatach lokalnych. Nakadanie na sotysw jakichkolwiek obowizkw zwizanych z poborem podatkw w drodze statutu soectwa wykracza poza upowanienie art. 35 ustawy o samorzdzie gminnym. Zgodnie z art. 7 Konstytucji RP organy wadzy publicznej dziaaj w granicach i na podstawie prawa. Oznacza to, i kada norma kompetencyjna musi by tak realizowana, aby nie naruszaa innych przepisw ustawy. Zakres upowanienia musi by zawsze ustalany przez pryzmat zasad demokratycznego pastwa prawnego, dziaania w granicach i na podstawie prawa oraz innych przepisw regulujcych dan dziedzin. Realizujc kompetencj organ stanowicy musi cile uwzgldnia wytyczne zawarte w upowanieniu. Zarwno w doktrynie, jak rwnie w orzecznictwie ugruntowa si pogld dotyczcy dyrektyw wykadni norm o charakterze kompetencyjnym. Naczeln zasad prawa administracyjnego jest zakaz domniemania kompetencji. Ponadto naley podkreli, i normy kompetencyjne powinny by

interpretowane w sposb cisy, literalny. Jednoczenie zakazuje si dokonywania wykadni rozszerzajcej przepisw kompetencyjnych oraz wyprowadzania kompetencji w drodze analogii. Na szczegln uwag zasuguje tu wyrok Trybunau Konstytucyjnego z 28 czerwca 2000 r. (K25/99, OTK 2000/5/141): " Stosujc przy interpretacji art. 87 ust.1 i art. 92 ust. 1 konstytucji, odnoszcych si do rde prawa, takie zasady przyjte w polskim systemie prawnym jak: zakaz domniemania kompetencji prawodawczych, zakaz wykadni rozszerzajcej kompetencje prawodawcze oraz zasad goszc, e wyznaczenie jakiemu organowi okrelonych zada nie jest rwnoznaczne z udzieleniem mu kompetencji do ustanawiania aktw normatywnych sucych realizowaniu tych zada (...)." Jeeli organ stanowicy wychodzi poza wytyczne zawarte w upowanieniu mamy do czynienia z przekroczeniem kompetencji, co musi skutkowa zastosowaniem rodkw nadzorczych, bowiem Rada unormowaa kwestie, ktrych normowa nie moe. I tak jest w tym przypadku. Inkasentem jest podmiot, ktremu przepisy szczeglne powierzaj pobranie od podatnika opaty, zatem wyznaczenie inkasentw moe nastpi wycznie na podstawie przepisw ustaw podatkowych. Stosownie do treci 19 ust. 1 statutw soectw, dziaalno Sotysa jest wspomagana przez Rad Soeck, w skad ktrej wchodzi Sotys jako przewodniczcy Rady (tiret pierwszy). Powyszym zapisem Rada Miejska w Naczowie naruszya w sposb istotny art. 36 ust. 2 ustawy o samorzdzie gminnym. Zgodnie z brzmieniem powoanego przepisu sotys oraz czonkowie rady soeckiej wybierani s w gosowaniu tajnym, bezporednim, spord nieograniczonej liczby kandydatw, przez staych mieszkacw soectwa uprawnionych do gosowania. (podkrelenie moje) Cytowany przepis w sposb jednoznaczny przesdza o tym, e sotys nie moe wchodzi w skad rady soeckiej. Z uwagi na powysze naley zakwestionowa take regulacje 19 ust. 3 w brzmieniu: zastpc. Regulacj 26 ust. 1 statutw soectw Rada Miejska w Naczowie okrelia, e uprawnieni uczestnicy Zebrania Wiejskiego wybieraj organy Soectwa tylko spord kandydatw zgaszanych na Zebraniu. Wybory odbywaj si przy nieograniczonej liczbie kandydatw zgoszonych bezporednio przez uprawnionych uczestnikw Zebrania. () ( 26 ust. 3 statutw soectw) Naley stwierdzi, e postanowienia te s niezgodne z prawem. Wprowadzajc przytoczone regulacje statutowe, Rada zawzia w sposb istotny krg osb posiadajcych bierne prawo wyborcze w zakresie wyboru na stanowisko sotysa i czonka rady soeckiej do krgu osb zgoszonych na zebraniu wiejskim przez osoby na nim obecne. W zwizku z powyszym powysze regulacje statutowe w sposb istotny naruszaj prawo, tj. art. 36 ust. 2 ustawy o samorzdzie gminnym. Jak ju wskazano przepis ten wyranie przyznaje bierne prawo wyborcze nieograniczonej liczbie kandydatw. Ponadto przepis art. 36 ust. 2 ustawy o samorzdzie gminnym daje moliwoci

- stwarza uprawnienie - do zgaszania kandydatw w kadym czasie przed aktem wyborczym spord wszystkich uprawnionych. Dodatkowo podnie naley, e omawiane regulacje statutw nie s wycznie powtrzeniem treci przywoanego wyej przepisu ustawy, lecz stanowi niedopuszczaln - z punktu widzenia Zasad techniki prawodawczej modyfikacj przepisu ustawowego przez akt wykonawczy niszego rzdu (zob. wyrok NSA z 25 marca 2003 r., SA/Wr 2572/02, LEX nr 166989). Z tego tytuu, ww. statuty naruszaj rwnie powszechnie obowizujcy porzdek prawny w stopniu istotnym. W tym stanie rzeczy, stwierdzenie niewanoci uchwa Nr XXXVIII/258/10 XXXVIII/276/10 we wskazanym zakresie, jest uzasadnione. Na niniejsze rozstrzygnicie nadzorcze przysuguje skarga do Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego w Lublinie, zoona za moim porednictwem, w terminie 30 dni od daty jego dorczenia.

Wojewoda Lubelski Genowefa Tokarska

Otrzymuj: 1) Burmistrz Naczowa 2) Przewodniczcy Rady Miejskiej w Naczowie