< v*

$*"*<*<>

» *. *v
ANALECTA HYMNICA
MEDII AEVI.

xv.

PIA DICTAMINA.

Reimgebete und Leselieder,

Erste Folge.

Herausgegeben
von

Guido Maria Dreves,

S. J.

—
Leipzig.

0. R. R e i s 1 a n d.

1893.
 PIA DICTAMINA.

Reimgebete und Leselieder

des

Mittelalters.

Erste Folge.

Aus

Handschriften und Wiegendrucken

herausgegeben

von

Guido Maria Dreves,

S. J.

Leipzig.

0. R. R e i s 1 a n d.

1893.
JUN - 8 1938
 VORWORT.

Vorliegendes Heft der Anälecta beginnt in einer ersten Folge

die Veröffentlichung s. g. Reimgebete oder Leselieder, d. h. von
Liedern , welche nicht für den liturgischen Gebrauch , sondern
für Privatandacht und häusliche, Erbauung gemeint waren. Ich
sage Privatandacht, um diese Erzeugnisse nicht nur von der
streng liturgischen Dichtung, sondern auch von den s. g. Cantiones
und Cantilenae zu scheiden, die, oft aufser-, immer praeter-
liturgisch, doch bestimmt waren, durch den Gesang zu Gehör
gebracht zu werden und die öffentliche Andacht zu verschönern.
Weisen die Cantiones, eng verwandt mit der Tropendichtung,
auf Kleriker- und Schüler-Kreise , so die Reimgebete in erster

Linie auf die beschauliche Ruhe klösterlicher Genossenschaften,

nicht am wenigsten der Karthause, die als eine Hauptpflegerin
dieser Dichtungsart zu gelten hat.
Die Reimgebete sind von den bezeichneten Dichtungsarten
im allgemeinen nicht schwer zu unterscheiden. Ein äufseres
Merkmal ist schon der verschiedene Fundort. Die Reimgebete
finden sich in der Regel nicht in liturgischen Handschriften;
nur ausnahmsweise trifft man sie in diesen und alsdann nicht
im Körper der Liturgie, sondern irgendwo nachgetragen oder
eingeschaltet, etwa auf Vorsatzblättern oder leergelassenen Seiten.
Ihr eigentlicher Fundort ist das Gebetbuch, Orationale oder
Devotionale, für welches der beliebte und daher vielfach auf-
gelegte Hortulus animae als Typus gelten kann. Seltener und
vereinzelter finden sie sich in den s. g. Horarien, Livres d'heures,
deren Inhalt in den ineisten Fällen sich auf die niarianischen
Tagzeiten und das Officium defunctorum beschränkt. Doch
schlielsen sich diesen obligaten Teilen zuweilen Gebete, Anti-
phonen und vermischt mit diesen Reimgebete zu verschiedenen
Heiligen an. Endlich sind unsere Lieder in den häufigen asketischen
 - 6 -
Sammelbänden, sowie da und dort zerstreut in Handschriften

fremdartigen Inhaltes zu treffen. Natürlich sind dieselben an solchen

Stellen nur dann aufzufinden, wenn ein detailliertes Handschriften-

verzeichnis dieselben namhaft macht. Sonst werden sie sich in

den meisten Fällen dem Auge des Forschers entziehen.
Das andere Kennzeichen zur Unterscheidung des Keimgebetes
von anderen Arten religiöser Lyrik ist ein inneres. Bestimmt
für die persönliche Erbauung des einzelnen, prägen sie diesen
Charakter des Privaten, des Subjektiven im Gegensatze zu der
liturgischen, auf das Allgemeine berechneten Poesie meist deut-
lich und kenntlich genug aus. Ganz abgesehen von den mancherlei
Vorwürfen, welche in der liturgischen Poesie ausgeschlossen wären,
von dem nicht seltenen Vorwiegen des Lehrhaften, sowie dem
vielfach gröfseren Umfange als der bei liturgischen Dichtungen
hergebrachte, ist das prägnante Hervortreten des Ich's des
Dichters beziehungsweise Beters meist ein sicherer Leitstern.
Man könnte diese Poesie füglich die Ich-Dichtung im Gegensatze
zur liturgischen Wir-Dichtung nennen.
Von den metrischen Eigentümlichkeiten bietet nur das
Fehlen strophischer Gliederung, deren die liturgische Poesie nicht
entraten kann, für einzelne Lieder ein verlässiges Unterscheidungs-
zeichen. Im übrigen sind alle Dichtungsformen in den Reim-
gebeten zulässig und vertreten. Gleichwohl läfst sich behaupten,
dafs Einheit des Metrums in ihnen die Regel bilde; seltener ist
Wechsel des Metrums innerhalb desselben Stückes, selten
schlechthin streng eingehaltener Sequenzenbau.
Die Schwierigkeit, in vereinzelten Fällen zu unterscheiden,
ob ein Lied zu den Leseliedern zu rechnen oder nicht, kann
hauptsächlich von zwei Seiten kommen. Einmal daher, dafs in
die Gebetbücher auch liturgische Gebete aufgenommen werden,
auch solche, deren liturgischer Gebrauch vielleicht diplomatisch
nicht mehr nachweisbar ist; dann aber auch deswegen, weil
einzelne, ursprünglich für die Privatandacht geschriebene Lieder
später gleichwohl in liturgischen Gebrauch genommen wurden.
Ein Beispiel bietet in diesem Bande das Lied: Dispensator
scripturarum ; ein auffallendes Beispiel bieten die beiden herr-
lichenSequenzen Dies irae und Stabat mater, von denen es
kaum einem Zweifel unterliegen kann, dafs sie ursprünglich als
Leselieder für die Privatandacht niedergeschrieben worden.
 - 7 -
Ähnlich geraten auch wohl einzelne Cantiones in Sammlungen
von Reimgebeten und umgekehrt, oder es geschieht, dafs Lese-
lieder eine Singweise bei sich haben, ein Zeichen, dafs einige
derselben ähnlich wie die Psalterien auch als christliche Haus-
musik verwendet wurden.
Was nun den dichterischen Charakter dieser Poesie betrifft,

so finden sich auf der einen Seite gerade hier endlos sich fort-
spinnende Lieder, die nicht müde werden, die bekannten sym-
bolischen Beiwörter des Herrn und seiner Mutter litaneiartig zu
wiederholen. Im allgemeinen aber veranlafst der gröfsere Spiel-
raum, dessen sich der private Dichter vor dem liturgischen
sowohl in Wahl als bei Behandlung seines Stoffes erfreut, dafs
in der uns beschäftigenden Poesie eine gröfsere Abwechslung
und Originalität herrscht, als wir in der Hymnen- oder Se-
quenzendichtung zu finden gewohnt sind. Der liturgische Dichter
bewegt sich mehr in ausgetretenen Geleisen, einem Bittgange
vergleichbar, der auf offener Heerstrafse feierlich ernst dahin-
zieht; der asketische Dichter darf es sich als einsamer Lust-
wandler schon eher erlauben, verlassene Wald- und Gebirgspfade
einzuschlagen. Nicht an jenes juste milieu gebunden, das der
für die Gesamtheit Denkende und Dichtende nicht aus dem
Auge verlieren darf, kann er beliebig die ganze Leiter der Ge-
fühle auf- und niedersteigen, ja in den Spott- und Zürn-Liedern
gegen Welt und Laster sogar den satyrischen Launen seiner
Muse sich hingeben, ein Gebiet betretend, dessen Grenzen sich
nicht selten mit denen der s. g. Vagantenpoesie berühren.
Mit Rücksicht auf die vielfach (auch in hymnologischen
Sammlungen) zu Tage tretende Vermischung liturgischer und
nicht liturgischer Dichtung war es vielleicht nicht unangezeigt,
diese wenigen Worte voraufzuschicken.

Paris, Esto mihi 1893.

Guido Maria Dreves.

6Q
<5R,S3
 i.

DE DEO
 1. De Essentia Dei.

1. Esse, quod est ex se, Deus est, per quem datur esse,
Quod non est ex se, deitatis non habet esse.
Esse, quod Deus est, cui verum competit esse,
est,
Convenit huic soli, quod nulli convenit, esse.
5. Ante Deum nihil est, quod possit eo prius esse,
Post illum nihil est, quod posterius queat esse.
Supra quem nihil est, quod dicam celsius esse,
Extra quem nihil est, quod dicam latius esse.
Omne quod est, opus illius est, dedit omnibus esse,
10. Et sine quo nihil est, nihil aut fuit aut valet esse.
Cujus majestas disponens cuncta penes se,
Ut nun quam coepit, sie nunquam desinit esse.
Omne, quod est, quod erat, quod erit, par huic nequit esse,
Praeter quem solum Deus alter non valet esse.
15. Namque Deum verum verax ratio negat esse,
Quem labor aut manus hominis perduxit ad esse.
At Deus omnipotens, cui nullus homo dedit esse,
Immo qui faciens hominem reparavit ad esse,
Hie vere Deus est, et non Deus hie nequit esse,
20. Et Deus ipse deos super omnes creditur esse.
Totum totus habens, toti vult jure praeesse,
Cuncta creando sibi, vult cuncta creata subesse.
Totus ubique suum non alternat Deus esse,
Qui modo non alius quam pridem creditur esse.
25. Omnia transmutans nequit hie mutabilis esse;
Aeternusque Deus habet aeternaliter esse. *

Qui cum sit magnus, minor aut major nequit esse.

In quo semper erat, in eodem permanet esse.
Quem decet esse, quod est, sed non decet esse necesse,
30. Immo nee esse, per hunc bonus omnis homo valet esse.
Non aliena bonum bonitas illum facit esse,
Ex propria bonitate sua scitur bonus esse.
Ergo factorem factura Deum sciat esse,
Cui mirabiliter mirabile competit esse.
35. Orthodoxa iides personas tres probat esse
In deitate, deos sed tres negat in tribus esse.
Ingenitus genito genitura dat Deus esse,
Nee tarnen hie genitor habuit genito prius esse.
Spiritus almus ab bis procedens par habet esse,
 12

40. Una sed in tribus substantia creditur esse.

Utque coaeternum personis convenit esse,
Sic par majestas, par virtus fertur messe.
Quod pater hoc iilius est, hoc spiritus esse
est,
enim Deus unum continet esse.
Dicitur, unus
45. Qui tarnen est genitor, non et genitus valet esse,
Qui vero genitus est, et spiritus nequit esse.
Sicut in uno tres personas dicimus esse,
Sic in personis tribus unum credimus esse.
Garriat ergo licet Sabellius, hunc nihil esse,
50. Sic orthodoxus tenet et sie adstruit esse.
Arrius infelix quod non sie credidit esse,
Tartareis flammis meruit sine fine subesse.
Taliter alma fides de vero disputat esse,
Taliter ut credant, reor, omnibus esse necesse.
55. Hoc nisi credamus, nisi confiteamur, id esse,
Firmiter et sane, salvi non possumus esse.

Clm. Monacen. (ol. Raitenhaslacen.) 12513 anni 1240. A. Cod. S. —

Floriani XI 436. saec. 15. B. —
Cod. Palat. Vindobonen. 5352 anni 1402. C. —
Cod. Vatican. Palat. 719 anni 1529. D. —
Cod. Parisin. 16699. saec. /is. E. --
12

—
Cod. Parisin. 8865. saec. 13. F. 7. Super quem B; quod credam latius esse A. —
8 fehlt A ; quod credam C. — 9 und 10 umgestellt A. —
10. Omne fehlt C. —
14. non habet esse BEF. — 15. ratio verax A; Deum ratio verax alium negat
B. — 16 Quem lapis aut B produxit B. —
17 und 18 fehlen B. 20 fehlt —
B. — ;

27. major nequit aut minor E. —

28 steht vor 26 CF. ^33 und 34 —
stehen in BEF hinter 48. — 37. Ingenitus genitor genitum genuit Deus ex se
EF. — 38. Non tarnen BEF. —
44. creditur esse C. —
49. ergo fehlt C. —
50. Hoc orthodoxus B; orthodoxa A; fehlt C. —
54 fehlt B. 55. Et nisi —
credamus nee B.
C giebt als Verfasser Henricus de Hassia (Heinrich von Langenstein) an :

„Incipiunt versus leonini de essentia deitatis M. Henrici de Hassia felicis

memoriae"; B Bruno von Holstein (1245 —
1281): „Bruno episcopus Olomu-
censis fecit metrum"; E nennt in Pierre le Peintre („Versus Petri Johannis filii")
den wirklichen Autor.

2. De divinis Nominibus.

(Margarita Exorcistarum.)

1. Deus pater piissime, Tu sedes super Cherubim,

Christe Jesu dulcissime, Gloriosus in Seraphim,
Spiritus clementissime, Abba pater, Ben filius,
Non est, Deus, rex praeter te. Ruha amborum spiritus,
5. Tu habitas, o Domine, 15. Deus deorum dominus,
Incircumscripto lumine, Exaudi nos propitius.
Aeternus sine tempore E 1 , fortis rex, summe Deus,
In trinitatis nomine. Tu es primus, novissimus,
Sanctus ave, sanctus salve, Praeter te non est alius.
10. Sanctus trinus unus vale. 20. Pax, ostium, vita, Jesus,
 13

Aeterni patris filius, Ductores atque praevios,

Magni consilii angelus, Hostes repellant impios,
Sanctus procedens spiritus 70. Superbos, reos, noxios.
Ab utroque paraclitus, Qui creasti, rex Sabaoth,
25. Patris natique spiritus, Cuncta simul ex nihilo,
Trinus unus altissimus, Tu es Deus alpha et o.
Emunda me a sordibus Jesu, nostra redemptio,
Et a cunctis criminibus 75. Vita et resurrectio,
Et ab iniquitatibus. Salus, amor, defensio,
30. Libera me propitius Tu criminum remissio,
A tribulationibus A patre et a filio

Et a cunctis doloribus Es spiritalis unctio.

Et ab infirmitatibus 80. Trinus unus, te obsecro,
Et de necessitatibus Sis mihi tu protectio
35. Erue me propitius. Atque firma defensio,
Clemens creator E 1 oi ,
Sis pia consolatio,
Te tremunt omnes angeli, Sis criminum ablutio.
Adorant et archangeli. 85. Peccatorum remissio
Verbum patris ingeniti, Meorum, Deus, obsecro.
40. Tu theu ho monogeni, Deus excelsus Elion,
Panis et vita saeculi. Deus deorum pantheon,
Tu digitus dextrae Dei, Rerum creator hypsiston;
Donum Dei altissimi, 90. Emmanuel pantocraton
Ruha patris et filii, Pastorque homousion,
45. Trinus unus, memor mei Salvator mundi tu theon;
Sis et Deus auxilii Patris, nati synhagion
Atque domus refugii, Amborum sacrum pneumaton
Inter procellas saeculi, 95. Caritas, ignis, vivus fons;
Fluctus hujus exsilii, Trinus unus, tu de Sion
50. Mihi labanti subveni. Succurre mihi, pater on,
Eloe, theos fobos, Per nomen tuum arrheton
Deus timoris ischyros, Gloriosum strathymaton.
Anastasis, athanatos. 100. Ascher eje, rex, tibi est
Verbum patris, veritas, os, Nomen, quod scmpiternumest,
55. Tu destruxisti angelos Et nomen, quod aeternum est ;

De coelis apostaticos. Moysi nomen, quod est Est,

Spiritus sanctus o theos,
Spiramen, sacrum, lumen,
Super aquas Domini vox.
60. Trinus unus piissimos
Tuos super me oculos,
Rex, aperi dulcissimos.
Per angelum delatum est.
fos, 105. Ter nomen tuum, quod est Est,
Quidquid mihi necesse est,
Concede mihi, Deus Est,
Aufer a me, quod malum est,
Et peccatum, quod abs te est ;

Tu mitte sanctos angelos, 110. Dona mihi, quod bonum est,

Ministros tuos inclitos, lllud, pajer, quod per te est.
65. Hodie mihi socios, A donai mirabilis.
Adjutores fortissimum Magnus et admirabilis,
Et custodcs iidissimos Creator ineffabilis;

115.Fili Dei aniabilis,
Via infatigabilis,
Vitis immarcessibilis ;
Spiritus invisibilis,
Patri, nato visibilis,
120. Splendor inexstinguibilis
Trinus inseparabilis,
Unus indivisibilis,
Deus inenarrabilis,
Sis custos invincibilis,
125. Murus inviolabilis
Mihi, Deus laudabilis;
Ne sis mihi terribilis,
Esto mihi placabilis,
Super me deprecabilis,
130. Libera me ab aemulis,
Ab impiorum laqueis
Et a cunctis periculis,
Ab omnibus insidiis.
Verus Deus, verus Ia,
135. Exaudi me et adjuva,
Ab omni malo libera,
Audi mea precamina
Et dimitte peccamina,
Solve nexorum vincula
140. Et da quieta tempora
Per haec sacrata nomina
Tua Deus sanctissima.
Per hoc nomen sanctissimum,
Magnum atque fortissimum,
145. Gloriosum et inclitum,
Per quod Adam in tartarum,
Dum esset in supplicium
In inferni miserrimum,
Te reclamavit Dominum,
150. Suum factorem proprium,
Et habuit propitium.
Hoc nomen sacratissimum,
Rex, explicare nequeunt
Omnes linguae viventium
155. Nee mens nee sensushominum.
Nomenque aneefoneton,
Quod fronte tulit Aaron
Sculptum per tetragram maton
Quatuor gemmis in petalon:
160. Joth, He, Vau, Heth Hebrai-
cum.
14 —
He iste sonat proprium,
Vau vita, Joth prineipium,
Heth passionis obitum.
Latine sie expositum
165. Est Christus vita omnium.
;
Iste vitae prineipium
Per mortem, per patibulum,
Per passionis obitum.
Per hoc nomen piissimum,
170. Terribile, mitissimum,
Diem concede prosperum,
Aeteruae vitae praemium,
Praesentis vitae gaudium
Et, quod est necessarium,
175. Da mihi, factor omnium.
Deus communis omnium,
Per hoc nomen sanctissimum
Esto salus, refugium
Mihi et adjutorium
180. Et ubique praesidium.
Exsurge contra odium
Inimicorum omnium
Me quoque persequentium
Et in me insurgentium.
185. Tu destrue consilium
Illorum et eloqium
Invidiam et odium
Quo contra me insiliunt.
Per hoc nomen sanctissimum
190. Quod per crucis mysterium
Complevisti rex inclitum,
Per procedentem spiritum
Ab utroque paraclitum,
Quae hie te deprecatus sum,
195. Da mihi, factor omnium.
Rex Sadai omnipotens,
Rex angelorum praepotens,
Ad omnia sufficiens,
Justitiae sol oriens,
200. Lumen, lux indeficiens,
Sophia patris sapiens;
Spiritus sanetus procedens
Ab utroque, euneta tenens,
Sciens, videns, intelligens;
205. Trinus unus eunetipotens,
Sis mihi pius et Clemens,
Misericors et patiens,
 — 15

Dator nunquam deliciens Et tuo sancto sanguine,

Qui es pius largifluens.
210. Tu patris sapientia
Via, vita et veritas,
Virtus patris et pietas,
Regressus, unde veneras,
In sinu patris habitas,
215. Ubi omnis divinitas
Est et perfecta deitas,
Immortalis aeternitas,
Deo patri in gloria
Coaequalis per omnia.
220. Ibi te, Jesu, alloquor,
Ibi te, Jesu, deprecor,
Te Deum verum fateor
Et hominem confiteor
Et judicem profiteor.
225. Jesu benigne, respice
Sursum te quaero, Domine,
In sinu patris, hagie,
Ubi sedes, rex gloriae,
Ad dextram patris,
230. Tu in patre, pater in te.
Ibi, Jesu, obsecro te,
Interveni, quaeso, pro
Apud patrem, piissime.
Non voce dico, Domine,
235. Sed communi essentia
Et aequali potentia
Et pietate unica.
Tu, creator, creasti me,
240. Redemptor, redemisti me.
Et ideo invoco te
Et nomen tuum super me.
Verbum patris, visita me
In pace tua, Domine.
245. Qui omnium pro salute
Ex illibata virgine
Humanam Carmen sumere
Et sanguinem suscipere
Es dignatus, o Domine,
250. Jesu Christe, rex gloriae.
Rex regum, rex pacificus,
Rex dominator dominus,
Rex aeternus, rex immensus,
Rex supernus, rex benignus,
255. Rex coelestis, gloriosus,
Rex in regno tuo clarus,
Moderator rerum unus,
Qui gubernas cuncta solus,
Exaudi me propitius,
Domine, 260. Mihi Clemens sis et pius.
Cui servit ordo coelicus
Et coelestis exercitus.
me Tibi patri ingenito
Natoque unigenito,
265. Spiritui paraclito
Laus, honor atque gloria,
Sit virtus et potentia
Per saeculorum saecula.

Cod. Vallicellan. B 63 saec. 11. A. —

Clm. Monacen. (ol. S. Crucis ap.
Offemont) 11325 saec. 12. B. —
Cod. Palat. Vindobonen. 4096 saec. 15. C. —
Cod. Vatican. 3769 saec. 15. D. —
Cod. Monasterien. 209 (560) saec. 15. E. —
Nach 1. Deus deorum unice E. —
2. Christus Jesus E; Christe tili sane-
tissime C. —
4. o rex C. —
8. Cum filio cum flamine B. 9. ave sanctus —
vale B; sanctusque vale E. —
10. Sanctus quoque vale A; Sanctus quoque
salve BE. — 13. On filius C; Ben fili B. — 17. Hei fortis summe C. —
18. Tu primus, tu novissimus C; Tu primus et novissimus E. 27. Tu lava —
me a B; Tu lava nos E. —
29. Et fehlt C. —
Zwischen 29 und 30 stehen
in B:
Et de necessitatibus
Et a tribulationibus
Et a cunctis doloribus
Et ab infirmitatibus.
30. Libera nos E; Erue me B. —
31. Ab Omnibus tribulationibus E. 32. —
Et fehlt C. -
Et fehlt C.
33. —
34. Ac necessitatibus C. 35. nos E; me —
fehlt C. —
40. Tute ut homonogeni A; Tu theu homogen! E; Tu tiheof
monogeni C. —
45. Trinus et unus sis memor nostri E. 46. Sis in teum — 1

B; Et in Deum E. —
47. Atque domum B; Et in domum E. 49. Et fluctufl —
 — 16 -
E. — 50. Tu laboranti subveni C; Mihi mergendo subveni B: Nobis submer-
gentibus subveni E. —
51. Heloe AE; QHHwC
<Pü)C A; theos sebos C;
theos phonos E. —
52. Deus timoris Kyrios B. 54. veritas — A; 54—59 WC
fehlen C. — 56. Superbos rex apostatas B; Apostatas rex superbos E. —
58. lumen fax BE, fox A. —
60. piissimus E. —
61. super nos E. 63. —
sanctos fehlt E. —
64. tuos coelitus C; coelicos B. —
65. nobis socios E. —
66. Adjutores sanctissimos BC; vorher geht noch Custodes praeclarissimos
E. — 67 fehlt BCE. —
69. Ut hostes E. —
71 bis 87 stehen in BE hinter
111.— 71. Tu creasti E; Qui creasti ex nihilo C. —
72. Rex Sabaoth cuncta
saeculi C. — 76. amor et defensio C amor et vera defensio E. 74 bis 83 —
fehlen C. —78. A patre procedens et filio E.
;

—
80. Qui trinus et unus es
E. — 81. Sis et nostra protectio E. —
82 und 83 umgestellt E. 82. Nee non —
et defensio E Salus amor et defensio C. —
83. Sis nostra consolatio E. —
— —
;

84. absolutio E. —
86. Deus deorum obsecro E. 87. Ylion B. 89. Rex
creator E ysiton AE, hysiton C, ipsiston B. —
90. pantacraton E, panthagaton
C. — ;

96. Trine une A; Trinus et unus E. —

97. nobis pater E; hon A. —
98. Pro nobis tuum C; arethon C, areton E, arehton A. 99. strammaton E, —
strathimathon C, C9Pa@YD-Ca@ü)NA. —
100 bis 111 stehen in BE hinter 133.—
100. Eserie C (miTIN ^llöN Exod. 3, 14), Eseritiae A, Eiei B; Adonai rex tibi
nomen est E. —
101. Yeye quod sempiternum est E. 102. Et fehlt C, das —
ganze fehlt E. —
103. est Est fehlt E. -- 104 fehlt C. 105. Est fehlt CE.— 106. —
mihi fehlt CE. —
107. Concede Deus Est A; Concede nobis Deus E; Concede
cito Deus Est C. —
108. Et aufer a nobis quod E. —
109. Et peccatum hoc
quod abs te est E. —
110. Et da nobis quod bonum est E. 111. Id praesta —
quod per te est C. —
113. Magnus inaestimabilis C; et laudabilis E. 114 —
und 115 fehlen C. —
118 fehlt A. —
119. Patri natoque E. 123 fehlt —
B. — 124. Sis meus invineibilis B, Sis nobis murus invineibilis E, fehlt C. —
125. Mirus inviolabilis C, Custos inviolabilis BE. —
126. Sis nobis Deus
laudabilis E, fehlt C. —
127 und 128 fehlen C. —
127. Ne sis nobis E. —
128. Esto nobis E. —
129 fehlt AC; Super nos E. —
130. Libera nos E. —
132. eunetis insidiis E. —
133. Et ab omnibus periculis E. 135. Exaudi —
nos E. — 136. malo nos libera E. —
137. Exaudi mea C; Audi nostra
E. — 138 fehlt C. —
141. Per haec saneta E; Per tarn sacrata C; Per tua
saneta nomina A. —
142 fehlt A. —
144. Magnum nomen fortissimum A. —
146 bis 153 fehlen C. —
146. tartaro E. —
147. supplicio E. 148. In —
inferni patibulum B; Infernali patibulo E. —
153. Quod explicare C. —
156. anehfeneton A; anackeneton BC; ascheneton E. —
159. Quatuor gramis
AB, grammis E. —
160. Joth, He, Vau, He E; The, Joth, Vau, Thet C;
HYVT ebrayeum A; hebraicum fehlt E. 161. — H
iste A; The iste C;
Quod sie est expositum E. —
162. Et Vau C; Joth id est prineipium E;
Job prineipium A. —
163 bis 168 fehlen B. —
163. He iste vau heth et
vita E. — Hierauf folgt in E:
Prineipium iste et vita.
Per hoc nomen magnificentissimum
Et inaestimabile
Miserere nobis miserrimis
In eunetis angustiis
Et necessitatibus
Corporis et animae.
Adjuva nos etiam,
Dulcissime Domine.
164 und 165 fehlen E. —
169. Ac per nomen E. —
170 bis 173 fehlen C. —
171. Concede diem E. —
176. Deus hoy communis A. —
177. nomen piissimum B,
fehlt E.— 178. Esto nobis salus E; Sis salus et C. —
179. Salus et adjutorium
E. — 183. Nos quoque E. —
184. Atque in me surgentium C; Et in nobis insur-
gentium E. — 186. colloquium E; et fehlt A. —
188. Qui contra C; contra nos
E. — 189. Ac per hoc E; nomen piissimum B, —
191. Complesti C; auf diesen
Vers folgt in E Heli (Heli) lama sabaethani.
: 194. Quod hie B.— 196 bis —
 — 17 -
210 stehen vor 100 B, vor 71 E. —
200 bis 203 stehen hinter 209 AC. -
203 fehlt C. —
206. Sis nobis E. —
208. Sis nobis consolator indeficiens E. —
209. Pius doctor largifluens E. —
210. O patris C: darauf folgt in E noch der
Vers: Cum ipso creans omnia. —
215. Ibi omnis E; omnis claritas C. —
216. Est fehlt E; Sed et perfecta C. —
218. et gloria BC. 222 bis 231 —
lauten in E: Tu misericors et vitae dator aeternae sis nobis, Christe, Clemens
apud Deum patrem. Te verum Deum dcprecamur, te confitemur et judicem
justum profitemur. Veritatem tuam sursum a te quaerimus, Domine. 224. —
Judicemque A. —
226. Te sursum C. —
227. In sinu tuo, hagie. 228 —
bis 230 fehlen B. —
230. et pater in te C. —
232. Interveni pro nobis
quaeso E; fehlt B. —
233 fehlt B. —
234. dico fehlt E. 238. Tu nos —
creator creasti E. — 239. sancto fehlt E. — 240. me fehlt E. — 241. Ideo
nunc invoco te B; Ideo te invocamus, Domine El E. 242. — Sit nomen tuum
B; Et nomen tuum, quod est Ariel E. 243. Tu verbum— patris altissimi
E. — 244. In parte tua colloca me C; Visita nos in pace, Domine E. —
245. Qui pro salute omnium passus es in cruce E. 247. Carnem sumere —
dignatus es E. —
248. Et sanguinem fundere C. —
249. O dulcissime Do-
mine E. —
251. sqq. pacifice Domine, immense etc. C. 254. Rex supremus —
B. — 255. rex gloriosus E. —
258. cuncta gubernas C. 259. Exaudi nos —
E. — 260. Nobis sis clemens E; fehlt A. —
263 sqq. fehlen AB. 268. In —
saeculorum E. —
Man vergl. Pitra, Spicilegium Solesmense III, 449, wo das
Lied aus einer Handschrift des 13. Jahrh. mitgeteilt ist.

3. De divinis Nominibus.

1. Jesu Christe, summe Deus, Et tu, Christi mater pia,

Sancte pater rex et meus, Virgo dulcis, o Maria,
Tu me Clemens audi reum Tu quae porta es signata,
Et intende nunc in meum Mihi tu sis advocata
Pie adjutorium. Coram tuo filio.

Sum injustus et immundus, 4. Virgo sancta, pro me ora

Fallax, vagus, iracundus, Et si placet in hac hora
Homo mendax, qui commisi Mihi redde, quod amisit,
Multa mala et amisi Et indulge, quod commisit
Divinum auxilium. Corpus atque spiritus.
2. Nam offendi te scienter, Tu sis mihi medicina
Matrem tuam et frequenter, Et de morte repentina
Qua de causa me odisti Et in vita temporali
Et hinc juste subtraxisti Ab incursu hostis mali
Mihi tuam gratiam. Me defende coelitus.
Sed confido prece matris, 5. Funde preces Deo meo
Quod tu, tili Dei Patris, Pro me servo tuo reo
A me tuam nunc avertas Et, dum vivo, me tuere,
Iram magnam et convertas Dona mihi possidere,
In misericordiam. Quae sunt necessaria.
3. Juste judex, te iratum Ergo, Jesu, pater pie,
Scio meum per peccatum, Preces matris in hac dir
Unde reus ad Mariam, Tu exaudi, tili Dei,
Tuam matrem summe piam, Atque miserere mei
In hac vita fugio; Mea et suspiria.
Dreves, Pia Dictamina.
 18 —
6. Tu qui sacer Adonai 9. Mihi praesta sanitatem
Nominaris et Sädai, Et hanc confer pietatem,
Emmanuel, Deus mecum, Ut hinc hostes effugentur,
Da ut semper mei tecum Cum haeG tua invocentur
Cordis sit principium. Gloriosa nomina.
Tu qui theos appellaris, vos omnes sancti Dei,
Athanatos et vocaris, Sitis defensores mei,
Ischyros, oDeus fortis, In hac hora subvenite
Fac me scire diem mortis Mihi reo et venite,
Meum atque transitum. Beatorum agmina.
7. Tu Deus [summus] Elion, 10. magne princeps Michael,
Qui das salutem in Sion, Gabriel atque Rapbael,
Salva, Christe, me clamantem, chorus angelorum,
Nam te timet judicantem Coetus apostolorum,
Mea nunc fragilitas. Me reum defendite;
Deus pater theodoron, vos omnes confessores,
Jesu Christe, tili, on, Sancti patres" et doctores
Et amborum sacrum flamen, Martyrumque turba pia
Tu sis mihi adjuvamen, Dei matre cum Maria
Sancta Dei trinitas. Mihi nunc succurrite.
8. Sabaoth o et Messia, 11. Et oretis pio more
Tetragrammaton et Ja, Deum me peccatore,
pro
Cuncta mala procul pelle, Ut dignetur me salvare,
Venti cedant et procellae, Mihi velit et praestare
Et turbo concutiens. Poenitendi spatia.
Tu lux mea, ops et vita, Ergo, Jesu pater, Christe,
Heli Deus, velis ita Per quem vivit mundus iste,

Meam visere personam, Dona mihi possidere

Ne res perdat et coronam Per te semper et habere
Angelus percutiens. Sempiterna gaudia.
Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII" E 3. —
„Quicunque ora-
tionem subsequentem, quae estbeatiAugustini, usque ad finem vitae suae
devote dixerit absque dubio ad regnum coelorum ab angelis perducetur." Ver-
fasser vielleicht Arnest von Pardubic. —
6, 3 Emmanuel o Deus. 7, 1 Tu —
Deus eleison; offenbares Verschreiben bei Mangel von zwei Silben. 7, 7 —
fehlt eine Silbe; ebenso 10, 3 sq.

4. Oratio de Incarnatione Christi.

1. Multis a confratribus Et cur ejus lancea

Sum saepe rogatus, foderetur latus-,

Ut eis exponerem Sic ineepi dicere

totiens probatus, multis invitatus:
Quare Dei filius 2. Viri venerabiles,
sie est humanatus, viri literati,
Ut in crucis cornibus Hostes injustitiae,
fieret assatus, legibus armati,
 19

Vestri nunc sufficio 8. Creatori serviunt

sarcinae mandati, omnia subjeeta,
Nee adire grandia Sub mensura, nuinero,
licet novitati. pondere perfecta,
Ad invisibilia
3. Verbi ministerium
per haec intellecta
mihi credidistis,
Sursum trahit liominem
Cujus est solemuitas
ratio direeta.
in diebus istis,

Erubescit facies 9. Praedicat potentiani

animus est trist is, rerum magnitudo,
Factus sura insipiens, Ordo sapientiam
vos nie coegistis. sive pulchritudo,
Bonitatem copiac
4. Sapientes alloquor,
summa plenitudo,
supplico discretis,
l'ascit mentis oculos
Si non digne dixero,
trinitas hoc ludo.
parcere debetis,
Loqui de coelestibus 10. Dignitate praeminet
nescio secretis, universae rei
Caecus in apostolo, Factus ad imaginem
caecus in prophetis. majestatis Dei,
Cuncta sibi serviunt,
5. Quia inagnitudine
ipse servit ei,
superant ignarum
Quem nox nocti praedjcal
Notiones singulae
et dies diei.
personaium,
triura
Quid pater, quid tilius, 11. Obligavit omnia
patet mihi parum, nostrae servituti,
Quid sit, undc filiurn Alia deliciis,
Pater habet carum. alia saluti,
Sciunt evangelicis
6. Una est substantia
regulis imbuti,
tiibus in personis,
Quibus frui convenit,
Unitatis regula
quibus decet uti.
plus quam unionis,
Nuntiat in angelis, 12. His nos benefieiis
judicat in thronig voluit ditari
Ad aeternae seriein Et adjeeit cumulum
dispositionis. muneris praeclari,

7. Cum creator temporum Cum pro nobis lilium

misit incarnari,
non sit temporalis,
Ut unirot hominem
Statim est sub tempore
-uo salutari.
res materialis;
Pater est efticiens, 13. Fst inenarrabibs
filius formalis, ista genitara,
Utriusque spiritus In peröona Bimplici
causa est tinalis. duplex est natura,
 — 20

Ipse, qui creator est, 19. Infirmatur medicus,

ipse creatura, sanet ut aegrotum,
Ligans dissimilia Non per quinque porticus
stabili junctura. nee per aquae motum,
Sed in vase fragili
14. Taceo particulam et in parte totum,
virginis beatae,
Proximo parieti
Non originaliter
copulat remotum.
carnis obligatae
Nee in lumbis Abrahae 20. Incipit in saeculo
quondam deeimatae, factor saeculorum,
Unde Levi major est Vitae panis esurit,
Christi dignitate. sitit fons hortorum,

Noctis somno clauditur

15. Haec simul in omnia oculus caecorum,
Deo counita, Plebi fit abjeetio
Inde personaliter decus angelorum.
una mundi vita,
Fides ita praedicat, 21. Sol in nube tegitur,
fides credit ita, dies obscuratur,
Haereat in perfidis Trepidat securitas,
haeresis sopita. virtus infirmatur,
Disciplina caeditur,
16. Habens earnem similem salus exsecratur,
carni peccatrici,
Vita cruci figitur,
Formam servi praeferens,
ordo conturbatur.
habitum mendici,
Qui in dolo repulit 22. Parum nobis proderat
dolum inimici, redemptorem mori,
Tale bellum perfido Ni rediret iterum
deeuit indici. vita redemptori,
Liber inter mortuos
\1. Cum in Deum hominem redditur honori,
misit hostis manum, Et a dextris assidet
Ut moveret stabilem, natus genitori.
infirmaret sanum,
Si quid juris habuit 23. Ut divinae resonat
in genus humanuni, pagina scripturae,
Irrevocabiliter Praecesserunt tempora
abiit in vanum. legis et naturae,
In antiquis patribus
18. pugna mirabilis,
operum figurae,
o trophaeum dignum,
Sensus allegorici,
Agnus lupum perimit,
species obscurae.
innocens malignum,
Qui per lignum vicerat, 24. Ut a primis ordiar
victus est per lignum, mundi rudimentis,
Quod est terror hostium, Fit de costa mulier
quod est vitae Signum. Adae dormientis,
 — 21 —
Rutilans ecclesia 30. Futurorum pontifex
vitae sacramentis Christus est bonorum,
Prodiit ex latere Qui semel introiit
Christi morientis. in sancta sanctorum,
Non hircorum sanguine
25. Haec est arca, quam Noe neque vitulorum,
cataclismo rexit,
Sed in suo reserans
Hunc Jacob evigilans
aditum coelorum.
lapidem crexit,
Haec in vase scirpeo 31. Hie exstinxit gladium
Mosysen inspexit, sibi resistentem,
Haec est nurus Noemi, Gladium versatilem,
quam Booz dilexit. gladium ardentem,
Et removit Cherubim
26. Haec est tabernaculum
gladium tenentem,
in deserto factum,
Dum latronem suseipit
Atriis circumdatum,
Christus confitentem.
tabulis compactum,
Haec est arca foederis, 32. Quod fraternis manibus
hoc est vitae pactum, Abel est occisus,
Inter verum Israel Quod oblatus puer est,
et Deum contractum. cuinomen risus,
Quod missus in puteum
27. Atrium exercitus fratribus invisus,
vita est activa,
Quod ascendens in Bethel
In quo sacrificia
calvus est derisus ;
sunt figurativa,
Hoc altare concremat 33. Coram agno mystico
carnis incentiva, mors est Pharaonis,
Demolitur pinguia, Quod saliva defluit
macerat lasciva. patre Salomonis,
Quod intravit Daniel
28. Incenduntur hostiae
lacum Babylonis:
carnibus oblatis
Totum est mysterium
Ligno crucis Domini,
Christi passionis.
fiamma caritatis,
Agnus innocentiae 34. Tangere sublimia
et simplicitatis, res est onerosa,
Hircus poenitentiae, Aeris in nubibus
turtur castitatis. aqua tenebrosa,
Ut a spinis discrepat
29. Primum tabernaculum
lilium vel rosa,
contemplationem,
Sic a Dei laudibus
Mensa, quae proponitur,
vita vitiosa.
signat lectionem,
Panes verbum fidei, 35. Tangens montem bestia
thus orationem, (lebet iapidari,
Candelabrum spiritus Et indignus timeo
illustrationem. plecti poena pari,
 — 22 —
Sed a vobis postulo Quam humanae credimus
veniam praestari, summam medicinae,
Quorum voluntatibus Ut expertes ultimae
nolo refragari. faciat ruinae,

36. Supplicemus iterum Sitque salus omnibus

gratiae divinae, hie nunc et in fine.

Cod. Londinen. Reg. 2 A IX saec. 13

/i4. —
17 5 Sed quid.
, 20, 7 —
adjeetio. — 20, 8 Dens angelorum. —
23, 1 resonet. —
28, 3 Signo tibi
Domine. — 29, 5 verbum foederis. —
Dies Lied ist von Th. Wright, The Latin Poems, commonly attributed
to Walter Map S. 31 W, unter dem Titel Praedicatio Goliae, der handschrift-
lich nicht vorkomme, nach sechs Handschriften gedruckt, deren Alter er nicht
migiebt, nämlich Harl. 978. H; Vespas. E XII. C; Titus A XX. T; Sloane
1580. S; Lambeth. 238. L 1; Lambeth. 481. L 2. Er bietet folgende Les-
arten, von denen die mit W
bezeichneten im Text stehen. Str. 1 fehlt SL 1
L 2. — 1,2 pridie rogatus W. — 1 7 quod in C.
, —
1,8 parvitati W
novitati C. — 3, 2 commisistis W; credidistis SC. —
3,3 Quod est satis
;

congruum W; cujus est solemnitas SC —

3, 7 ineipiens W. —
4, 2 decretis
C. — 4, 3 Si non bene C. —
4, 7 apostolis W. —
5, 1 Sui magnitudine
W. — 5, 2 fugiunt ignarum S. — 5, 5 Quo pater quo S. —
5, 6 constat
mihi S. — 5, 7 Quo sit S. —7, 3 cum tempore S. —
8, 3 sq. pondere
numero S. —8, 7 Sursum ducit S. — 9, 5 Bonitatis copiam W: bonitatem
copiae SC. — 10, 2 universitate rei C. —
11, 6 induti W. 11 —
8 fas
est uti W; decet uti SC. —12, 3 adducit C. —
12, 6 fecit incarnari S.
,

—
14, 8 Christus W. — 15, 1 simul cum anima W; omnia C. —
15, 3 Unum
personaliter W. — 15, 7 Pereat W. — 16, 5 Quasi dolo W; Qui in dolo
H. — 16, 8 debuit S; judici W Schreib- oder Druckfehler. 17, 2 —
hostis misit S. — 19, 2 ut sanet S. —19, 5 figuli W; fictili S. 20, 5 —
Mortis somno W; Noctis S. — 20, 7 Plebis W. -
—
21, 2 obsecratur C. —
21, 6 salus vulneratur S. —
22. 1 proderet W; proderat C. —
22, 7 in dex-
tris C; assides H. — 24, 1 ardear C. —
24, 8 dormientis C. —
25, 1 qua
Noe W; quam S. — 25, 3 Hie Jacob S. — 25, 6 adspexit S. —
26, 3 Atrio
W. — 26 4 stabile compactum S. —
26 6 haec est vitae W.
, 27 5 — ,

—
,

Hie altare W. 27, 7 Demollitur C — 27, 8 lacerat W. —

28, 6 aut sim-
plicitatis H. — Str. 28 fehlt S. —31, 1 exstinguit SC. —
31, 2 nobis resi-
stentem W. — 31, 4 gladium manentem C. —
31, 7 reeipit S. —
31, 8 Christo
C. — 32, 4 nostri forma risus S. —32, 5 Quod Joseph est venditus S. —
32, 7 ascendit H; irrisus S. — 33, 1 Quod in agno S. —
33, 2 mortem
Pharaonis S. —
33, 4 patri S. —33, 6 locum Babylonis W, Schreib- oder
Druckfehler. — 34, 5 sq. lilium discrepat S. —
34, 7 Sic ab his sermonibus
S. — Str. 35 fehlt S. — 36, 1 Interim W; ultimo C. —
36, 7 Sic sit W;
sieque C. — 36, 8 et nunc et W; hie et sine C.

5. De Incarnatione Christi.

1. Salve, festa dies, quae vulnera nostra coerces,

Angelus est missus, est passus et in cruce Christus.
Est Adam factus et eodem tempore lapsus,
Content in coelis zabulon virtus Michaelis.
5. Ob meritum deeimae cadit Abel fratris ab ense,
Israel medium transivit per mare rubrum.
Offert Melehisedech, Isaac supponitur aris.
Est decollatus Christi baptista beatus.
 - 23 —
Est Petrus ereptus, Jacobus sub Herode peremtus,
10. Lex datur in Sina, veniens rex judicat bina,
Corpora sanctorum cum Christo sepulta resurgunt.
Latro dulce tarnen paradisum suscipit Amen.
Per hoc dictamen nos salvet flamen et Amen.
Cod. S. Floriani XI 369
saec. 14. A. —
Cod. Palat. Vindobonen. 3593
saec. 15. B. — 4 fehlt B. —
10 judicat vina, lies bina, d. h. vivo? et mortuos;
fehlt B. —
11 fehlt B. —
13 fehlt A. —
Unmittelbar vorher geht in A fol-
gende Kalendernotiz für den 25. März (die erwähnten Daten sind zum Teil
von den obigen verschieden): VIII Kai. Apr. annunciatio sanctae Mariae et
passio Domini et decollatio sancti Jacobi apostoli, fratris Domini. Ipso die
mundus creatus est, Adam formatus et animatus, a serpente deceptus et cruce
redemptus, Abel occisus, periit in diluvio mundus, interiit Sodoma et Go-
morrha, Isaac immolatur, Joseph venditus, Pharao in mare mersus, Samson
obiit, latro paradisum possedit, Petrus a catenis liberatus est, Jerosolyma :i
Tito vastata est. Dicunt etiam Judaei hodierno die fieri Judicium mundi.
Vgl. Analecta XIV b S. 171.

6. In laudem Dominicae nativitatis.

1. beata gaude infantia,

Sed et gaudens doleas pariter,
Aggredere sancta mysteria
Pereuntis mundi letaliter.
Jam paterna adimplens nuntia
Gaude simul et dole flebilis,

Grandis enim tibi restat via

Nascens pauper servus et humilis.
2. A vagitu sumas exordia
Nilque spernens nostrae miseriae,
Vagi, infans, inter praesepia,
Sed oscula pia dans Mariae
Solare, nam patris imperia
Decreverunt cruoris te stillis
Jam perfundi super altaria,
Qui natus es pauper et humilis.
3. Ad gaudium reduxit litera,
Nam confestim alacres prodeunt
Reges Tarsis ferentes munera
Nee Herodem deineeps adeunt.
Aurum sicut regi magno donant,
Thus ut Dco myrrhamque cum illis
Inhumando; haec mystice sonant
Tibi, qui es pauper et humilis.

4. Dum -Simeon miratur haec gesta.

I -actus psallit et pläudenö manibus:
Tnido, inquit, ad alia l'esta.

In rerendis pro te muneribus

 — 24 —
Speculabor, dum templum adies,
Et baculo aetate senilis
Sustentatus dicam millesies:
Salve, infans puer et humilis.

5. Sed heu dolor, statim praedicetur:

Nam in Signum, cui contradicetur,
Eris, inquit, nee matri mitius
Fiet, cujus animam gladius
Pertransibit. Sic ergo passurum,
Te attende atque moriturum,
Sed sie volens, sie es passibilis,
Nasci volens pauper et humilis.

6. Princeps praestans et pastor ovium,

Princeps pacis et pastor omnium,
Princeps mundi, Herodes malignus,
Tyrannide nos quaerit perdere
Et barathri ad ima ruere,
Sed suecurre nobis, rex benignus,
Propitius sis et placabilis,
Natus pauper servus et humilis.

Brev. Bituricense imp. Venetiis 1481, post. Sanctorale.

7. Oratio ad Christum.

Ave, Jesu, cruciate

Sub Pilato Pontio;
Ave, Jesu, coronate
Spinis in patibulo;
Ave, Jesu, conclavate
Manibus, vestigio;
Ave, Jesu, vulnerate
Lateris in medio;
Ave, Jesu, morti date,
Die surgens tertio;
Jesu, plene pietate,
Tuae mortis mentio
Nobis in necessitate
Fiat consolatio.
Horar. Anglican. ras. saec. 15. Cod. Londinens. Reg. 2 A XVII.

8. Ad Christum Oratio.

1. Rex, salvator saeculorum, 2. Tua, Deus, me conservet

Jesu Christe Domine, praesens visitatio,

Qui cum Deo patre manes Tua semper me defendat

et cum saneto flamine, Clemens obumbratio,
Opern mihi confer pius Tua salvet me clamantem
tuo medicamine. potens incarnatio.
 c

— 25 -
3. Ex utero virginali 9. Tua clara, pie Deus,
carnalis egressio et ingens victoria,
Me protegat atque tua Tua magna sempiterna,
sancta circumcisio, quam habes, laetitia,
Me splendore pietatis Exoptata mihi reddant
lustret apparitio. paradisi gaudia.
4. Per baptismura tuum, Christe, 10. Paraclitus septiformis,
fac me frui gloria quem tuis fidelibus
Jejunium tuum mundet Tribuisti dono patris
ab omni nequitia, de supernis sedibus,
Me relevent atque Salvent Me conservet et faciat
tua mirabilia. frui bonis omnibus.
5. Pia, Deus, amicorum 11. Sit ubique mihi, Deus,
tuorum electio tua gubernatio,
Fiat mihi peccatorum In adversis et prosperis
cunctorum remissio, tua consolatio,
Ut gaudere tecum queam Muro tuo me circumda
in coeli palatio. pius et auxilio.
6. Mors in cruce tua, Deus, 12. Non me sinas violari
et ingens angustia, tentationis laqueo,
Magnus dolor, quem es passus Sed exten de manum tuam
pietate nimia, et protege clipeo,
Me supernae civitatis Ne demergar cum iniquis
ducat ad consortia. in Averni puteo.
7. Tua, pie Christe Jesu, 13. In adventu tuo, Christe,
rex regum, redemptio fac, ut mea portio
Sit ubique praesens mihi, Tecum fiat in aeternum
salus et defensio, in coelesti gaudio,
Ut aeterno possim felix Ut te laudans et exsultans
interesse gaudio. vitae fruar praemio.

8. Me triumphus ille magnus 14. Sit laus, virtus trinitati,

atque resurrectio,
Me conservet tua, Christe,
gaudens apparitio
Et in coelum mirabilis
ad patrem ascensio.
Orat. ms. saec. 15.
decus et potentia,
Imperium sempiternum,
salus, honor, gloria
Detquc mihi sempiterna
claritatis gaudia.
Cod. Londinen, Harl. 211.

9. Ad Dominum Jesum Christum.

Ave, Jesu, qui de Deo 2 Ave, qui es homo natus
Deus natus es ab eo, Et in terris nobis datus
Nobis missus coelitus; Ad
pastum ex virgine;
Ave, verbum Dei patris, Ave, qui in sancta mente
Es conceptum alvo matris Saepe nasceris habente
Luce sancti Spiritus. Fidcm sine crimine.
 26

3. Ave, cui magi thesaurum Ave, qui in coena victura

Mysticum, myrrham, thus,aurum Eucharistiae inviclum
Libabant cum laudibus; Tuis dabas sociis;
Ave, qui eras portatus Ave, qui in ara crucis
In templum atque oblatus Passus eras mortem trucis
Cum libis legalibus. Ut agnus ex hostiis.
4. Ave, qui aquam in vinum C. Ave, qui resurrexisti,
Mutasti, arcliitriclinum Ut leo vivens vicisti
Sic laetificaveras ;
Yincula hostilia;
Ave, qui panibus quinis Ave, polos qui petisti
Atque de piscibus binis Et ut aves ascendisti,
Turbas satiaveras. Duc nos ad coelestia.
Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 19 824 saec. 15. A. —
Orat. ms. Tegurin.
saec. 15. Clm. Monacen. 20001. B. —3, 2 thus et aurum A. 6, 4 polos —
qui fecisti AB.

10. Ad Christum oratio.

Messia, Rex aeterne,

De Maria Pius cerne
Natus alma virgine, Supplices intuitu
Qui purgasti Et illustra
Et salvasti Corda nostra
Mundum tuo sanguine, Tuo sancto spiritu.

Pius esto Pastor bone,

Et memento, A leone
Quid pro nobis feceris, Tuas oves libera
Pro indignis Et cum illis,

Et malignis Qui in coelis

Quanta sustinueris. Gaudent, nos adnumera.

Cod. S. Petri Salisburgen. b VI 3 saec. 15. —

Das kurze Gedicht schliefst
unmittelbar an das Lied Ave nate Dei vivi fol. 222a an, zu dem es aber
nach Inhalt und Form nicht gehört, auch sonst (vgl. fol. 240) sich nicht findet.

11. Ad Christum Oratio.

Ave, Jesu, splendor patris, Ave, sol aeternitatis,

Ave, flos Mariae matris, Rex regum, rex majestatis,
Verbum patris increatum, Princeps summae largitatis,
Alvo matris incarnatum, Vultu tuae bonitatis
Dulcis vitalisque fructus, Respice super egenum
Medicina nostri luctus, Omni foeditate plenum,
Morbos fuga, da virtutem Larga manu da petenti
Mentis, corporis salutem. Et ostende te quaerenti.
 i

— 27

3. Solum quaero te dilectum Passus es, ne patiamur,

Intra cordis mei lectum, Mortuus, ne moriamur;
Non declines sed intende, Agne Dei, tu spes rei,

Mihi faciem ostende, Miserere pie mei.

Quae est plena gratiarum, g . Jesu, agonista fortis,
Omnium deliciarum, Memor esto tuae mortis;
Quem videre est amoenum, Mors aeterna non me gravet,
Nam suavitate plenum. Sanguis tuus foedum lavet,
4. Ave, Jesu, panis vivus, Mundans intus me ac foris.
Melos, odor, mellis rivus, Et tu, Jesu, fons amoris,
Ave, Jesu, pacis donum, Cordis tui de piscina
Salus, honor, summum bonum, Mihi poculum propina.
Verus Deus, verus homo, 9 . Cujus haustu creatorem,
Tibi psallo, tibi promo, Dulcem meum redemptorcm.
Te collaudo voce, voto, Diligam te super cuncta
Ore, cordis nisu toto. Proximumque lege juncta;
5. Ave, decus angelorum Jesu, mi dilecte, audi
Gaudiumque supernorum, Inten dentem tuae laudi
Via, veritas et vita, Caritate cum perfecta,
Lux in regno sita,
coeli Cum spe firma, fide recta,
Jesu, pacis mediator, 10 , Sincera cognitione,
Tu redemptor ac creator, Intima contritione
Semper tu amabilis, Puraque confessione
Totus desiderabilis. Oleique unctione,
6. Ave, speculum sanctorum Virtutum perfectione,
Et Corona beatorum, Tua consolatione,
Jesu, pater orphanorum Dextra tua me defende
Et mundator peccatorum, Fove, rege, cor accende.
Te adorans in te credo, \\ t, Confer mihi finem bonum,
Amor, jubilus, dulcedo, Ut per hoc salutis donum
Ad te clamo toto corde, Merear te summum bonum
Criminum me munda sorde. Ac coelestis regni thronum ;

7. Ave, agnus immolatus, Vita, salus, mundi vere,

Tamquam latro judicatus, Jesu, mei miserere;
Duris spinis coronatus, Hoc confer salutis munus,
Nudus, caesus, vulneratus, Qui regnas trinus et unus.
Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. — 2, 7 manu te petenti.

12. Novena gratiarum actio.

1. Ad beatae trinitatis 2 Grates tibi pro tuorum

Simplicisque deitatis Reddo beneticiorum
Sempiternam gloriam Nobis facta gratia,
Recolendo, Jesu Christe, Orans, ut, qui minus grati
Cujus laudis hymnus iste Tibi, simus excusat
Personat victoriam, Tro tua clenuMitia.
 - 28 -
3. Jesu pie, Jesu bone, 10. Quarto tibi grates ago,
Qua possum devotione, Splendor patris et imago,
Te rogo suppliciter, Pro poenis innumeris,
Corda nostra ad orandum Quas in carne consecrasti,
Et os ad te salutandum Post antequam portasti,
et
Aptes efficaciter. Crucem sacris humeris.

4. Primum ergo te laudare 11. Te Judaei flagellabant

Decet ab hoc et amare, Et acerbis vulnerabant
Quod de carne virginis Flagris crudelissime,
Incarnari voluisti, Te frementes conspuebant,
Incarnatus induisti Deridentes illudebant
Veri formam hominis. Tractando vilissime.

5. Propter haue humilitatem, 12. Tibi vultum velaverunt

Qua sie tuam majestatem Colaphisque ceciderunt
Inclinasti, Domine, Faciem clarissimam,
Fac nos tibi semper esse Tibi vestes detraxerunt,
Humiles ut est necesse Spoliantes nudaverunt
Et mundos a criraine. Carnem sacratissimam.

6. Nunc seeundo collaudandus 13. Tibi crucem praeparantes

Et a eunetis praedicandus Et in ipsam te levantes
Es, Jesu dulcissime, Blasphemando nequiter,
Quod cum Deus ab aeterno Inter fures suspenderunt,
Sis cum patre, de materno Manus, pedes confixerunt
Virginis castissimae Cruci clavis fortiter.

7. Es dignatus ventre nasci 14. Caput spinis coronatur,

Et ejusdem lacte pasci Latus tibi perforatur
Natus mirabiliter. Et inflicto vulnere,
Per illam nativitatem Totus poenis es afflictus,
Da, ut tuam claritatem Morti dirae es addictus
Cernamus perenniter. Pro humano scelere.

8. Tertio nunc honorari 15. Per piagas, quas pertulisti,

Debes et magnificari, Per cruorem, quem fudisti,
Christe, a fidelibus Te rogo, rex gloriae,
Eo quod in mundo natus, Ut qui fons es pietatis,
Circumcisus, adoratus Nobis dones de peccatis
Magorum muneribus, Spem et actum veniae.

9. Templo patri praesentatus, 16. Quinto tibi laus est danda,

Baptizatus et temptatus, Mundi salus adoranda,
Claras in miraculis, Quod morte ad inferos
Jejunasti, laborasti, Jam devieta descendisti
Discurrendo praedicasti Et captivos redemisti
Yerbum vitae parvulis. Liberando miseros.

17. In sepulchro jacuisti,
Sed ad vitam surrexisti
De morte post biduum
Vitam nobis morituris,
Regnum nobis surrecturis
Concede perpetuum.
18. Sexto tibi reddo grates,
Qui, ut praedixerunt vates,
In coelum ascenderas,
Quod tunc vere complevisti,
Cum incoelum transvexisti
Carnem, quam assumpseras.
19. Per illam ascensionem
Et tuam per sessionem
In paterna dextera,
Fac nos ad te transportari
Et post mortem gloriari
Tecum super aethera.
20. Septimo laus tibi detur
Et semper continuetur
Omnibus in saeculis
Propter donum, quod electis
Tuis sanctis et dilectis
Misisti discipulis.
21. Sanctum eis qui dedisti
Spiritum, quos docuisti
Loqui unguis omnium,
Tuum nobis sanctum flamen
Dona, precor, ut tutamen
Contra fraudes hostium.
Orat ms. Coelestin. saec. 15. Cod. Meten. 571. A.
saec. 15. Cod. Parisien. 18571. B.
13. Oratio devota et comp un ctiva.
1. Ave regis angelorum,
Dei patris unice,
Mundi faber et coelorum
Rex et rector fabricae,
Jesu, vota miserorum
Te laudantum respice.
2. Aequum est et salutare,
Te laudare dominum,
Cui laudes dignas dare
Nullus potest hominum,
Duxi tarnen te laudare
Homo plenus criminum.
29 -
22. Octavo tu venerandus
Et obnixe praedicandus
;
Es, redemptor omnium,
Ut cum dies erit durus,
< )uando crederis venturus
t
Esse ad Judicium,
23. Ubi facta singulorum
Tarn bonorum quam malorum
Pensabis aequissime,
Herum, quibus dices Ite,
Non simus tunc, sed Venite
Die nobis dulcissime.
24. Nono laude hac es dignus,
Christe, quod tu es benignus
Vere poenitentibus,
Fidem tuam qui professi
Et peccata sunt confessi,
Reddis cum operibus.
25. Nobis fidem praebe veram,
Caritatem da sinceram
Et spem certam tribue
Et mundatos a peccatis
Nos in regno claritatis
Post mortem constitue.
26. Jesu pie, Jesu bone,
Qua possum devotione
Te rogo suppliciter,
Corda nostra ad orandum
Et os ad te salutandum
Aptes efficaciter.
— Orat. ms. Coelestin.
3. Homo miser et malignus,
Plenus omni scelere,
Tibi, Jesu, non sum dignus
Vota laudum solvere,
Sed es Clemens et benignus,
Noli me contemnere.
4. Te adoro, mi creator,
Tuo factus numine,
Te collaudo, mediator,
Tuus vocor nomine,
Te saluto, mi salvator,
Tuo cinptus sanguine.
 30 —
5. Salve, tili Dei Deus, 12. Tu es no vae lator legis
Splendor patris gloriae, Et largitor veteris,
Vita mea, Deus meus, Rex et natus summi regis,
Amor et deliciae, Descendens a superis
Tibi laudes licet caenus Ovem ad ovile gregis
Cantabo quotidie. Portas tu in humeris.

6. Ave, fuga tenebrarum, 13. Tu peccati poenitudo,

Solis lux et siderum, Reatus rernediuin,
Jesu, salus animarum, Tu erroris rectitudo,
Medicina scelerum, Doloris refugium,
In hac valle lacrimarum Tu amoris plenitudo,
Respice me miserum. Pudoris connubium.

7. Vale, vita beatorum, 14. Tu es pacis gratitudo,

Jesu, pacis visio, Amoris justitia,
Via vitae, spes lapsorum, Tu in via fortitudo,
Reorum redemptio, Praemium in patria,
Ad miser peccatorum
te Sanctorum beatitudo,
Mole pressus fugio. Angelorum gloria.

8. Jesu, virtus deitatis, 15. Tu es legis plenitudo,

Patris sapientia, Gratiae tu largitas,
Tu es dextra majestatis, Fidei tu fortitudo,
Par patris potent ia, Tu spei profunditas,
Auetor universitatis, Caritatis latitudo,
Rex et regens omnia. Via, vita, veritas.

9. Tu es splendor et figura 16. Tibi, Jesu, creatori

Paternae substantiae, Detur benedictio,
Verbum factum caro pura, Tibi, Jesu, salvatori
Carnis carens carie, Gratiarum actio,
Et creator creaturae Tibi, Jesu, redemptori
David ex progenie. Honor et salvatio.

10. Tu es mitis et severus, 17. Tibi, Jesu, confiteri

Humilis altissimus, Bonum est et psallere,

Agnus mitis, leo ferus, Modus cujus est mederi,

Clementer justissimus, Usus est ignoscere,
Deus fortis, homo verus, Jus naturae misereri
Potenter piissimus. Et voluntas parcere.

11. Tu es judex veritatis, 18. Non est onus ita grave

Föns tarnen clementiae, Ut peccati sarcina,
Deus fortis, judex pacis, Corpus enim premit prave,
Rex tarnen justitiae, Cordis caecans lumina
Vindex justus pravitatis, Mentem ducit in vae a vae
Vena tarnen veniae. Et offendit numina.
 - 31 -
19. Heu, quid agam, toti mundo 26. Sum peccator criminosus,
Vilescens obsurdui, Elatus et avidus,
Coetu coeli laetabundo Leno quidem et gulosus,
Non sum dignus perfrui, Iracundus, invidus,
Solum Stygis in profundo Segnis et acediosus,
Mansionem merui. Totus olens, horridus.

20. Omnem mundum maculavi 27. Sum peccator sorde plenus

Meam per libidinem, Septiformis vitii,

Tanta mala perpetravi, Perpetravi omne genus

Quod ob multitudinem '
Faecis et flagitii,
Intueri jam expavi Totus olens et obscaenus
Coeli celsitudinem. Sponte lapsus perii.

21. Quos infeci, me diffamant 28. Sum peccator et avarus

Aer, tellus, maria, Saturari nescius,
Accusantes me proclamant, Parcus, tenax et amarus,
Cor et conscientia, Irascens et anxius,
Et quos amo, me non amant, Boni expers et ignarus
Sed nee caro propria. Omnis mali conscius.

22. Vilis atque vitiosus 29. Sum peccator et impurus,

Cunctis sum viventibus, Vilis, borrens, horridus,
Horror, Stupor et exosus Sum distractor et perjurus,
Brutis et hominibus, Mendax, fallax, perfidus,
Et amicis onerosus, Mente ferox, corde durus,
Fuga fio fratribus. Contumax et turbidus.

23. Me mirante cum stupore, 30. Sum peccator, sum iniquus,

Cum tanta miseria, Impius, impatiens,
Me adjicit cum moerore Litis auetor, inimicus
Mens malorum conscia, Pacis, inobediens,
Quod offenso Creatore Sum infelix illa ficus
Offenduntur omnia. Fructum ferre nesciens.

2 1. Ecce, qui te creatorem 31. Voto atque cogitatu,

Offendisse videor, Corde, ore, opere,
Adsum et me peccatorem Aure, gustu, odoratu,
Coram te confiteor Manu tangens temere,
Ac me negans, ut errorem Quando reus sum reatu,
Emendam, pollieeor. Nesciens deponere.

32. Curain carnis semper oui.

Intra domum jaceo Vota eordifi condidi,
Nequc tantum doporlatus Advcrsando semper legi,
Extra portas putreo, Caritatem perdidi,
Sed jam diu tumulatus Sed si quando tidem fregi,
Putrefactus foeteo. Semper in te credidi.
 32 —
33. Sono, nutu et per signa 40. Dulcis Jesu, qui es natus
Perpetravi noxia, Ex Maria virgine,
Magna nimis et maligna Verus homo, qui es datus
Commisi flagitia, In cruce pro nomine,
Quae narratu sunt indigna, Sordes meas et reatus
Numeratu niraia. Terge tuo sanguine.

34. Peccans in spe provocuvi 41. Memento, quod carnis jura

Te ad iracundiam, Nostraequondam sumpseris,
Nunquam tarnen desperavi Quod creator creatura
Nee despero, quoniam Pro nobis efficeris
Nomen tuum non negavi Et quod factor pro factura
Nee misericordiam. Mortem crucis tuleris.

35. spes mea, Jesu bone, 42. Deus unus tu et pater

Föns misericordiae, Cum sitis essentia,
Adsis mihi in agone Et te parit mihi mater,
Instantis angustiae, Virgo viri nescia,
Da solamen et depone Deus meus es et frater
Nubem diffidentiae. In carnis substantia.

36. Fili Dei, Jesu pie, 43. Si me mei creatoris

Deus, qui fecisti me, Abhorret divinitas,
Fili virginis Mariae, Fratris mei salvatoris
Homo redemisti me, Non odit humanitas,
Geminae gigas usiae, Nee me mei redemptoris
Salvator, exaudi me. Negabit benignitas.

37. Verbi tui dulcis oris 44. Memor esto, quod creando
Memento, quod dixeris: Me fecisti filium
Nolo mortem peccatoris, Et te mihi haec mirando
Sed ut viam sceleris Fratrem facis proprium,
Derelinquat, et erroris Ne me perdas condemnando
Obliviscar veteris. Mortis tuae pretium.

38. Me, creator, convertentem 45. Quia plecti, quae peceavi,

Miserator suseipe, Per me non sufficio,
Me, redemptor, poenitentem Indulgebit, quod erravi,
Ignoscendo eripe, Patris miseratio,
Me, salvator, confitentem Et quas poenas comparavi,
A peccatis eripe. Solvet fratris passio.

39. Qui peccantem convertisti 46. Apud patrem plus meretur

Me ad poenitentiam Insontis justitia,
Et converso contulisti Apud te plus, ut videtur,
Confidendi gratiam, Potest poenitentia,
Confitenti corde tristi Nam quod a te plus ametur,
Non negabis veniam. Probant subsequentia.
 33

47. Numquid merita sanctorum 50. Plus amare nunc probatur,

Sanctitatis opere, Cui plus dimittitur,
Annon amor miseroram Et plus amans plus amatur-,
Lugentum in carcere Cur? quia redimitur,
Te coegit, rex coelorum, Nam quod care comparatur,
Ad terram descendere? Carius diligitur.

48. Potest insons te factorem 51. Age, Jesu, quaeso mitis,

Aliquis inspicere, Qui errantes respicis
Sed te reus redemptorem Et conversis et contritis
Potest plus diligere, Te dare non despicis,
Cum sis amor, amatorem Miserere Sunamitis,
Non potes repellere. Sed jam tui supplicis.

49. Nam te teste tu dixisti, 52. Jesu, meta medicinae,

Non justos ad gloriam Miserum me visita
Ut vocares, non venisti, Et a vinclo mortis trinae
Sed ad poenitentiam Me foetentem suscita
Peccatores, quos traxisti Et da vitam sine fine
Per amoris gratiam. Pietate solita.

53. Mihi reo miserere

Atque cunctis miseris,
In praesenti nos tuere
Et post diem funeris
In futuro fac gaudere
Perpetim cum superis.

Orationale ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV 29. 11, 1

veritatis judex. —
24, 5 et errorem. —
52, 1 medicina.

14. De Nativitate et Morte DN.

1. Ave, Jesu dulcissime, 3. Ave, Jesu,

Verbum patris altissime, lux indeficiens,
Quam speciali gloria Föns aeternus
Hominem tu decorasti, cuncta reficiens.
Qui in claustro sanctissimae
Virginis ac piissimae
4. Quamque gratiose
Et quam fructuose
Sancti spiritus gratia
Praevia te incarnasti.
Mundum recreasti,
Quando de virgine
2. res mirabilis
Lumen de lumine
Atque laudabilis
Nasci voluisti.
Cunctis dulcisona,
Homo conjungitur 5. quam gloriosa
Deo et unitur Atque gaudiosa
In una persona. Dies apparuit,
Drevea, Pia Dictamina.
 — 34

In qua pretiosa 12. Hie est Deus,

Atque radiosa qui tanta patitur,
Gemma resplenduit. Ecce, vita
pro nobis moritur.
6. Ave Jesu,
13. Ave dies terribilis,
cunctis benignior,
Angelis admirabilis,
Mors te tarnen
In quo creator patitur,
premit amarior.
Deus et vita moritur.

7. Homo, vide 14. Ave, Jesu Christe,

quid pro te patitur vita beatorum
Jesus Christus, Resurrectioque,
qui pro te moritur, gloria sanetorum,
Vide crucem, Sicut moriendo
cui affigitur, mortem destruxisti,
Vide clavos, Ita resurgendo
quibus confoditur. vitam reparasti.

8. Vide latus 15. Ave, Jesu Christe,

pro te lanceatum, gloria coelorum,

Vide caput Fidelium vita,

spinis coronatum. salus peccatorum,

Juxta patrem sedes
9. Si tu compateris, in throno regali,
Quaecunque pateris, Decoratus carne,
Sunt tibi dulcia; stola corporali.
Sic tarnen inspice
16. Super coelos eunetos
Et nunquam respice terra sublimatur,
Vana solatia. Super thronos coeli
homo coronatur.
10. Quare railes
vacat deliciis 17. quis unquam
Regem cernens audivit talia,
tantis opprobriis? Homo regnat
in coeli curia,
11. Cur hie gaudes et laetaris Quem tenebat
In hac valle miseriae, mors in miseria;
Nonne vides et miraris, Modo nova
Quae patitur rex gloriae? facta sunt omnia.

Clm. Monacen. (ol. 19636. saec. 15.

Tegurin.) Mit der Bemerkung:
„Hanc orationem Augustinus et quotidie oravit."
fecit S. —
2, 4 jungitur. —
17, 5 Quem prius tenebat. —
Das Lied ist in Sequenzform geschrieben, jeden-
falls älter als seine Quelle, wohl aus dem 13., spätestens 14. Jahrhundert
und wahrscheinlich französischen Ursprungs. 7, 1 imitiert auffallend das
Homo, vide, quae pro te patior des Philippus de Grevia.
 - 35 —
15. Dominia 1. Quadragesimae.

1. Salve, dux jejunii, 3. dux poenitentiae,

Jesu eremita, Jesu, Christianae,
Reddo pensum munii, Veni, rex clementiae,
Veritas et vita; Samaritane,
Panibus angelicis Et quem his vigiliis
Cum favis me coelicis In precum consiliis
Pavisti gratanter, Mihi lucubrasti,
Jam ad montem Sinai Jam fumus aromatis
Et Horeb, Adonai, Igne scandet pneumatis
Deducas amanter. Ära cordis casti.

2. Salve, pugil inclite, 4. te laudum milibus

Perpes triumphator, Laudo, laudo, laudo,
Perfers ferae perditae Tantis mirabilibus
""
Tela, consolator; Piaudo, plaudo, plaudo";
ignitis jaculis Gloria sit, gloria,
Tuis sacris pabulis Amanti memoria
Dones reluctari, Domino in altis,
Nam tuis militiis Cui ministeria
His fretus divitiis Dantur et praeconia
Volo gloriari. Coelicis a psaltis.

Orat. ms. Epternacense saec. 15. Cod. Luciliburgen. 1. — 1, 9 Et orbe. —

3. 5 Et quam.

16. De Vita et Passione DN.

1. Quod res enumerat condigno nulla canore,

Semper id exstiterat et ab ingenito genitore
Verbum prodierat, sed tempore posteriore
Fit, quod non fuerat, immunis quoque decore.
5. Cerni non poterat, nam viscera casto tumore
Pneuma potens onerat; sie humano sine more,
Quam non temerat, haec sola potitur honore,
vir
Ut non, quae generat, privetur virgo pudore.
Sic Deus aequiparat se nobis carnis humore,
10. Nee tarnen huic inerat scelus aut dolus in ore,
Verba docens iterat signorum clara nitore.
Hunc poenis lacerat Judaea repleta furore.
Plasmatis haec tolerat plasmator duetus amore,
Mors mortem superat, effuso namque cruore
13. Infernum reserat, ex caceris ipse tenore
Ut vinetos referat, vitae redeunte valore.
Postquam dormierat, a mortis rite sopoir
Surgit et accelerat victo super astra labore.

Cod. Virunen. perg. 24. saec. 14. — 1,1 condigna nullo. — 13. Pl.-ismans
hie tolerat Hs,
 — 36 —
17. De Passione Domini.

1. Ave, nate Dei vivi, 11. Ave, flagellatio,

De quo quini fluunt rivi, Totius cruentatio
Divis stillis cruentati, Corporis Jesu Christi-,
Rore poenarum potati, Nostra consolatio
2. Ave, vulnus salvatoris, Sis et liberatio
Quod cervicem peremptoris A nece praetristi.
Contrivisti in Thau signo,
12. Alligaris statuae,
Mortem vincens vitae ligno.
Verberaiis strenue
3. Ave, vulnus dextrae manus, Manu impiorum,
Per quod nostrae culpaehamus Christe, quam arduae
Est disruptus, quem in pomo Plagae sunt et mutuae
Primus glutivit Adam homo. Per corpus decorum.
4. Ave, vulnus manus laevae,
13. Per plantas et verticem,
Per quod scalam lucis aevae
Digitos et pollicem
. Nobis pie ostendisti,
Salutis cruor manat,
Dum te figi spopondisti.
Dorsi superficiem,
5. Ave, vulnus dextri pedis, Qui totam planitiem
Quod ad vitam coelestis aedis Carnis ejus lavit.
Hinc nos ducis consolatos,
Fide Christi praesulatos. 14. Ave, spinarum punctio,

6. Ave, vulnus pedis laevi, De qua fluit unctio

Per quod daemones fraudaevi Mundi medicina,

Corruerunt, flentes rei
Sis cordis compunctio
Sed nos dati sanctae spei.
Et oris devotio,
beata spina.
7. Ave, Christi corpus gratum,
Duris plagis vulneratum, 15. Distillantes rivuli
Per hoc sacrosanctum caesum Pro salute populi
Duc nos, rex, ad poli esum. De
capite dominico

8. Ave, sanguis generöse, Peccatorum tumuli,

Föns dulcoris pretiose, Meritorum cumuli,
Rigas nos contritione Fiant supplicatio.
Cordis ac devotione. 16. Salvete, vos clavi rubri,
9. Avete, vos plagae binae Pro nostra vita salubri
Ducentinae mille quinae Infixi feliciter,
Minus una, purpurantes clavi praeclari
Corpus regis et rigantes. Christi Dei cari,
* * Vos oro suppliciter,
*

10. Sputa, quae te foedaverunt,

Ut me jucundari
Simul et beari
Nostra peccata laverunt
Juvetis feliciter.
Piandö salubriter,
Alapae, quae te ceciderunt, 17. Salve lanceatio,
Omnibus promeruerunt Lateris perforatio
Vivere feliciter. Nostri redemptoris,
 37

Me illuminare, Deposito scelere

Domine, dignare Me orna virtutibus,
Tuo lumine, Ut possim convivere
Ut tecura regnare Angelis coelestibus.
Queam et laudare 19. Alma Christi passio,
Te sine fine. Mea consolatio
18. Salve depositio Sis mortis in hora,
Christi jam defuncti Ut hostis temptatio,
De crucis patibulo Falsa comminatio
Et myrrha peruncti; Cesset sine mora.

Orat. nis. Scotorum Vindobonen. 52 d 11. saec. 15. — 1, 3 stellis.

3, 2 culpae onus. —13, 5 Quae tota. —

15, 6 Fiant nobis. — 16, 1 rubei.
18, 4 mirra puncti.

18. De passione Domini Oratio.

1. Salve, Jesu, salus mea, 6. Nunc te cerno Christum Jesum,

Crucifixus a Judaea Passum, tractum, Sputum, caesum
Crucis in patibulo, Atque plagis lividum,
Qui livore dirae gentis Ne punirer flammis atris,
Pro me datus es tormentis Exspirans in manus patris
Judaeorum calculo. Pro me tradis spiritum.
2. Et hoc totum fit pro pomo, 7. De te clamat Jeremias:
Quod praesumpsit primushomo vos omnes, qui per vias
Manu temeraria ;
Transitis, attendite,
Ne periret creatura, Si est dolor huic dolori,
Tu, creator, in de dura Quo compellor ita mori,
Pateris supplicia. Similis, adspicite.

3. Pro me totus perforatus, 8. Circuire possum polum,

Pro me totus saturatus Mare magnum atque solum,
Poenis et opprobriis; Te neque reperio,
In te latens illud aurum Nisi sola crucis ara,
Mihi fundis in thesaurum In qua pati tot amara
Manibus et pedibus. Fecit te compassio.
4. Vertex spina cruciatus, 9. Ibi pascis, care meus,
Clavo manus, pedes, latus Ibi dormis, aime Deus,
Cuspidis aculeo; Cubans in meridie,
Vulnus istud omnes sanat, Exprobratus, subsannatus,
Unde nobis unda manat Totus membris cruentatus
Liquore sanguineo. A filiis pertidiae.

5. quam felix apertura, 10. Ibi pro me flagellaris

Quae per aevum permansura Ibi pro me lacrimaris
Nobis regna aperit, Sed felici lacrima ;

Pretiosus iste sanguis, Funde fontem lacrimarum,

Per quem victus fuit anguis, Fac, ut per te sit amarum
Se confusum reperit. Cor et tristis anima.
 - 38 -
11. Absit mihi gloriari Tu qui donas omne donum,
Nisi cruce singulari, Dona mihi finem bonum
Ubi vera gaudia; Et felicem exitum.
Pellemorbum, da salutem, Jegu dulcis? esto mecum?
lg
Fuga crimen, da virtutem, gume? precor? yota precum?
Pia crucis hostia. Natus alma virgine .

12. Te salvante sim salvatus, In hoc mundi tristi salo

Te vocante sim vocatus Me ab omni serva malo,
Dono sancti spiritus; Salus mea, Domine.

Monacen. (ol. Emmeramen.) 14343 anni 1351. A.

Clm. Orat. ms. —
Palatin.Vindobonen. 4106 saec. 15. B. —
Clm. Monacen. (ol. Tegurin.)
19636 saec. 15. C. —
1, 5 Diu dolens in BC. 1, 6 Moreris pro populo —
BC. —
3,3 Opprobriis omnibus BC. 3, 4 Inde latens A. — 3, 5 Mihi —
sanctum in thesaurum A. —
4, 1 Vectes spinas A. 4, 2 Clavos A. — —
Str. 6 ist in A also erweitert:
Hie te passum cerno Jesum,
Tractum, vinetum, flagris caesum
Trucibus tortoribus;
Hie denudatum
te cerno
Et in crucem sublevatum
Peccatorum manibus,
Spinis caput coronatum,
Vultum sputis maculatum
Et plenum livoribus,
Totum corpus cruentatum,
Hasta latus perforatum
Et cruoris exitum
Et te patri commendatum
Cerno, caput inclinatum
Pro me tradens spiritum.
7, 5 Qui compellit B. — 8, 2 sive solum A. — 8, 3 Nisi te reperio BC. —
8, 4 Haec est sola crucis BC. — 9, 1 Ubi pateris care BC. — 9, 3 Cubas
A. — 9, 4ff. fehlen A. —
9, 5 Totis C. — BC.10, 1 Sic tu pro me
10, 2 —
Et incruce lacrimaris BC. —
10, 3 felices lacrimae A. 10, 4 Tu de fönte —
A. — 10, 5 ut pro me sit A. —
11, 2 in cruce C. 11, 3 gloria BC. — —
12, 1 Te vocante sum vocatus A. —
12, 2 Te sanante sum sanatus A. —
12, 3 Pietatis gratia A; lies: Dona sanctum spiritum? 14, 4 ff. stehen —
hinter Str. 13 A. —
12, 5 Mihi dona A. —
12, 6 Et salutem animae A. —
13, 4 In hoc tristis vitae A. —
13, 5 Me defendas hoste malo A.

19. De Passione DN.

Benedictus Christus Deus, 2. Jesu, lux et dulcedo,

Crucifixus amor meus, In quo spero, vivens credo,
Quem suspendit vir Judaeus Gratulanter tibi me do,
In crucis patibulo; Föns beatitudinis ;

Captus, duetus et ligatus, Crucifixus pro me doles,

Exprobratus, vulneratus, Qui dolere nunquam soles,
Lanciatus, morti datus O miranda sacra proles
Exstitit pro populo. Gloriosae virginis.
 — 39 —
3. Stans in cruce pependisti, Tu, qui nostrum ob amorem
Pro me sanguinem fudisti, Suffers poenam et dolorem,
Quem a morte redemisti Fac audire nos clamorem,
Dolens amarissime; Quo clamasti, Domine.
Pro peccatis tuae gentis
9. Fac cor sanguine liniri,
Membris undique distentis,
Cruce fac exinaniri,
Totus pendes in tormentis,
Tuis plagis amiciri,
Jesu dulcissime.
Cor ardescat funditus;
4. Dona mihi cor amarum, Vulneratum, perforatum,
Quasi fontem lacrimarum, Cruentatum, immolatum,
Ut tuarum sim poenarum Inflammatum, morti datum,
Particeps et socius; Sic absorptum coelitus.
Cor pungatur prae dolore
10. Praesens utinam fuissem,
Et sie languens in amore
Ut pendentem te vidissem,
Tuo zelo novo more
Lamentando te flevissem
Sit ardens interius.
Cum sacrata virgine;
5. Tu, qui amor es amorum, Te fuissem complexatus,
Qui fuisti vir dolorum, Tuas piagas osculatus,
Pro me plenus tormentorum Totus forem rubricatus
Pendens in angustia; Pretioso sanguine.
Me prudenter fac dolere,
11. Te flevissem flagellatum,
Cum Maria fac me flere,
Dire nimis cruentatum,
Tua tecum portem vere
Derisive coronatum,
Maxima supplicia.
Sed Corona spinea;
6. Tu, qui eunetis dominaris, Derelictum, desolatum, .

Stans in cruce lacrimaris, Tuum caput inclinatum,

Contristatus cruciaris, Pectus dire lanceatum
fons innocentiae; Militari lancea.
Ibi dormis, alme Deus,
12. me utinam Judaei
Pro me passus, qui sum reus,
Condemnassent hujus rei,
Justus meus Nazareus,
Sociassent me sie ei
Cubas in meridie.
Sumpto fellis poculo;
7. Possum valde proeul ire, Adspexissem sacras venas,
Mare terras cireuire, Coelico cruore plenas,
Nee te possum invenire, Et ornassem meas genas
Jesu lux clarissima, In cruoris rivulo.
Ni in sola crucis ara,
13. Sic me secum crucinxum
In qua passus es amara,
Suspendissent penes ipsum,
Via, veritas praeclara
Ibi tempus per prolixum
Et vita dulcissima.
Stantem in martyrio,
8. Redemisti nos labore Nostras sordes abluentem,
Cum sanguineo sudore Ut salvaret omnem gentem,
Lacrimatus cum clamore Totum sanguinem fundcnteni
Longo cruciamine; Cordis desiderio.
 — 40 —
14. Sanguis capitis cruenti, 15. Sanguis manuum sacrarum,
Da salutem omni genti Molem dilue culpaiam,
Te devote recolenti Pellas hoc, quod est amaium,
Cum benevolentia ; Duc nos ad coelestia;
Sanguis pectoris sacrati, Sanguis pedum sacratorum,
Dele maculas peccati, Dele morbos infirmorum,
Fac, ut simus nos beati Nos perducas ad coelorum
In coelesti patria. Regna tarn sublimia.

Orat. ms. Cod. Mantuan. E

saec. 15. 27. A. — Orat. ms. Pollingense
I
saec. C. Clm. Monacen. 11917. B. — Cod. Oxorien. Miscell. Liturg. 159.
15.
C. —
15. 3 suspendit mihi Judaeus B. — 2, 2 spirans vivo C;
4 pro dolore B. —
saec. 1,
sperans vivo B. — 3 quem amare redemisti BC. —
3, 4,
4, 5 languens ex dolore B. — 4, 6 more B. — 2 Quae vis
fehlt 5, fuisti
dolorum B. — 5 Me pendere fac A. — 7 Tua mecum C. — 5, 8 Man- 5,
5 Nisi in sola BC. —
5,
sura supplicia B. — 6, 3 Tristatus cruciaris B. — 7,
7, 8 O vita BC. — 3 Lacrimarum cum B. —
8, 3 plagis praemuniri BC. —
9,

9, 4 Sitaccensum penitus BC. — 5—8 fehlen BC. —

9, 2 Qui pendentem 10,
BC. — 3 Lacrimantem
10, BC. — 4 Cum beata virgine C; das Fol-
te 10,
gende C. — 10, 5 amplexatus B. — 10, 7 fuissem B. —
fehlt 6 11, recli<

natum B. — 5 sqq. lauten in B:

13,
Lamentantem me dolentem,
Sacrum sanguinem lambentem,
Pectus, vultum linientem
Cordis desiderio.
Str. 14 und 15 und in letzterer wieder die Halbstrophen sind in B umgestellt.
Nach Str. 13 schiebt es folgende Str. von zweifelhafter Zugehörigkeit ein:

Sanguis circumcisionis
Decor sit affectionis
Casti cordis et sermonis,
Grandis efficacia.
Sanguis Christi circumcisi,
Quo confisi sunt gavisi,
Ducat nos ad paradisi
Sempiterna gaudia.
14, 2 da juvamen B. —
14, 6 Sic transfixi, lanceati B. 15, 1 sacrarum —
B. —
15, 6 Delens B. —
15, 7 perducat B. —
Der Reim (vgl. 13, 1 ff.) be-
kundet einen italienischen Dichter,

20. De verbis Domini Septem in cruce.

I. 10. Ut exsulem reduceres,

1. Jesu, salutis hostia, Tu P ro humano scelere >

Salutis sacrificium, Ut culpas nostras tolleres,

Jesu, salutis gratia, Tu pro divino munere,

Salutis beneficium, Ut nos Deo conjungeres,

5. Jesu, tuta fiducia, 15. Non recusasti vincula,

Jesu, tutum refugium. Non flagella, non verbera,
Tu pro humano genere, Non latronum patibula,
Ut captivum redimeres, Non livores, non vulnera.
Tu pro humano foedere, Sed dum te crux susciperet,
 - 41 —
20 Et hostis in te fremeret, 15. Et hunc stultum ostenderet,
Dum malleis percuteret Dum se malum contenderet
Et clavis carnem scinderet, Et justum adsereret,
te
Dum sensum dolor angeret, Dum ad te se converteret
Et sacer sanguis flueret, Et supplex tibi diceret:
25. Dum passio te premeret, 20. Memento mei, Domine,
Angustiaque cresceret, Dum ad tuum perveneris,
Patrem rogasti precibus, Regnum plenum dulcedine,
Ut tamquam ignorantibus Dum regem ostenderis;
te
Tuis ignoscat hostibus Tu amans poenitentiam,
30. Ac te crucifigentibus, 25. Corda trabens per gratiam,
Dicens: Pater, ignosce Ulis, Non solum hanc memoriam
quia nesciunt, quod faciunt. Concessisti sed gloriam,
mitis patientia, Dicens: Amen dico tibi,
mansueta mititas, hodie mecum eris in paradiso.
35. immensa dementia, 30. O prompta Dei Caritas,
immensa benignitas, Prompta misericordia,
Qui ut ovis mitissima O prompta liberalitas,
Non promis quaerimoniam, Prompta munificentia,
Qui ut mater carissima Ad te currit devotio,
40. Jam excusas injuriam, 35. Ad te redit memoria,
Ut anima dulcissima Coram te fit confessio,
Tenes benevolentiam, Tibi patent praecordia;
Ut voluntas piissima Adeo cum fiducia
Praebes misericordiam. Tibi precamur, Domine,
45. Ad te vadit spes animae, 40. Qui es sine malitia,
Ad te currunt lacrimae Solus es sine crimine,
Et pulsant desideria In tua patientia
Confidenter dicentia: Memento nostri, Domine.
Ignosce nobis, Domine.
III.
IL
1. Jesu, lux et rex gloriae,
1 . Jesu, largitor veniae, Fili Dei et hominis,
Jesu, solamen tristium, Jesu, flos pudicitiae,
Jesu, laus poenitentiae, Fili Mariae virginis,
Jesu, spes poenitentium, 5. Dum haec virgo sanctissima,
5. Dum penderes innoxius Tota plena doloribus,
Horum in poena socius, Genitrix amantissima
Dum te unus argueret Tot confecta moeroribus,
Et stulte reprehenderet Tua mater carissima
Et blasphemando diceret: 10. Tot percussa fletibus,
10. Si tu es Dei filius, Nutrix diligentissima
Salva temet ipsum et nos, Tot fracta singultibus,
Esto tibi propitius Juxta crucem adsisteret
Sicut salvasti alios; Et te pendentem cerneret,
Dum alter hunc corriperet 15. Dum tormenta conspiceret
 42 —
Et prae luctu deficeret, Morbos omnes sanaveras,
Tu videns matrem flebilem, Totum orbem formaveras,
Pressam amaritudine, Tu virtute terribili
Matrem tarn venerabilem, Daemonia ejeceras,
20. Dignam beatitudine, 15. Tu virtute consimili
Videns quoque discipulum, Hostes tuos prostraveras,
Araatum et amabilem, Sed adfixus patibulo
Fidelem Dei famulum, Patri factus obediens,
Johannem, vita nobilem, Jussu patris in vinculo
25. Alloquens ambo dulciter 20. Vinctus manens et patiens,
Piae vocis oraculo Qui vult, quod hanc angustiam
Commendasti benigniter Ut infirmus sustineas,
Matrem, Christe, discipulo, Nee dietam potentiam
Dicens matri: Mulier, ecce Te liberans exerceas ;

30. filius tuus ; deinde discipulo : 25. Quapropter tuo sensui

ecce mater tua. Condolens naturaliter
qualis permutatio, Clamorem confers planctui,
quanta inaequalitas, Dicens lamentabiliter :

qualis desolatio, Eli, Eli lama säbaetani;

35. quae matris acerbitas, 30. hoc est, Deus, Deus meus t

Dum custos matri traditur ut quid dereliquisti me.

Pro magistro discipulus, O lamentum mirabile,
Dum per matrem suscipitur Salutem agens hominum,
Pro Deo vir pauperculus, O innocens cor humile,
40. Dum matri Christi mittitur 35. Poenas deplorans criminum,
Pro rege simplex famulus. Ad te fert me compassio,
Sic tuae, Jesu, gratiae Pro me te pati sentio,
Me commendo humiliter Ante te me projicio
Tuaeque providentiae Tecumque luctum facio;
45. Me committo perenniter, 40. Nam iste luctus utilis
Ut exorante virgine Est mihi pro solatio,
Pro nobis stet suppliciter, Qui mihi praemiabilis
A peccatorum turbine Sit in aeterno gaudio.
Simus securi jugiter.

IV.
1. Jesu dulcis memoria,
1 . Jesu, patris ingeniti Sitibunda dilectio,
Virtus et sapientia, Jesu, dulcis fiducia,
Jesu cujusque conditi Laetabunda refectio,
Tenor et consistentia, 5. Dum extensus exsisteres
5. Tu virtute mirabili Super aram patibuli,
Panes multiplieaveras, Dum immolatus ageres
Tu virtute consimili Redemptionem populi,
Stellam infans reduxeras, Dum te nudum adspiceret
Defunctos suscitaveras, 10. Mundus instar speetaculi,
10. Opera mira feceras, Dum lamentum ostenderet
 - 43 —
Super te vultus saeculi, Consummans opificium
Dum hostes de te luderent, Redemptionis hominis-,
Et noti tui fugerent, Dum mortis horam cerneres,
1 5. Dum clavi membra
tenderent 20. Dum hac vita deficeres,
Et nexu se contraherent, Dum finem jam contingeres,
Dum vulnera tumescerent Dum omnia perficeres,
Et humores defluerent, Ut insumma concluderes;
Dum carnes contremiscerent, Dixisti: Consummatum est,
20. Et virtutes arescerent ;
25. Nam Jesus crucifixus est,
Sitim sumpsisti fervidam, Et agnus immolatus est,

Sitim amore languidam, Sanguis ejus effusus est,

Sitim virtutum cupidam, Et pretium solutum est,

Nostrae salutis avidam, Diabolus devictus est,

25. Benigne dicens: Sitio 30. Et bellum consummatum est,

Salutemque desidero, Chirographum deletum est,

Pro quo me pati offero. Et homo jam redemptus est.
sitis saluberrima, bonitas, bone Jesu,
Exoptans amicitias, Qui es nostra justitia,
30. sitis cordis intima, 35. veritas, vere Jesu,
Frangens concupiscentias, Qui es nostra scientia,
Praesta, ut ad te sitiam Caritas, care Jesu,
Et ista siti ardeam, Qui es nostra redemptio,
Pravam sitim effugiam, sanctitas, sancte Jesu,
35. Donec ad fontem transeam 40. Nostra sanctificatio,
Potumquae vitae hauriam, Consumma nobis gratiam
Quo felix semper maneam Et consumma justitiam,
Et Deum meum videam Consumma conscientiam
Sanctam ingressus patriam. Et consumma laetitiam.

VI. vn.
l.Jesu, nostra redemptio, 1. Jesu, via verissima,
Jesu, redemptor omnium, Jesu, salutis ostium,
Jesu, nostra dilectio, Jesu, porta tutissima,
Jesu, salus credentium, Jesu, protector omnium,
5. Dumper crucis mysterium 5. Jesu, salubris veritas
Diligenter perageres Et lux mentem illuminans,
Redemptoris officium, Jesu vitae felicitas,
Ut hominem redimeres Dulcor in corde jubilans,
Sustinendo supplicium, Dum in extremis ageres,
10. Ut inde nos eriperes, 10. Ut animam deponeres
Consummans sacrificium Et ad limbum descenderes,
Tuae carnis et sanguinis, Volens viam ostendere,
Consummans pacis proelium Per quam debemus pergere,
Salutaris certaminis, Volens eunetos instruere,
15. Consummans transitorium 15. Qui facti sunt de pulvere,
Cursum hujus imaginis, Volens illum ostendere,
 44

Qui potest nos defendere, Ut mundus ingemisceret,

Jn quo debent confidere, Et natura flens diceret:
Qui mortem debent capere, Ego lugens deficio,
20. Tuum sacratum spiritum 45. Vel Deo inest passio.
Tuo patri sanctissimo mors, mors lacrimabilis,
Commendasti per gemitum Super quam plorant omnia,
Sermone devotissimo, mors, mors lamentabilis,
JDicens Pater, in manus tuas
: Super quam flent innoxia,
25. commendo spiritum meum. 50. mors, mors admirabilis,
Et inclinato capite Qua suscitantur mortui,
Fixus in crucis stipite, mors, mors amicabilis,
Acriter cruentato te Qua exaltantur strenui,
Turpiter et indebite, mors sacra, mors nobilis,
30. Tu emisisti spiritum, 55. Per quam delentur scelera,
Et orbis talem fremitum, mors pia, mors utilis,
Quod quisque per circuitum Per quam donantur praemia,
Tuum percepit obitum, Praesta ut haec memoria
Ut cuncta fletum facerent, Nos teneat continue
35. Et elementa tremerent, 60. Et stimulet praecordia
Et saxa se disrumperent, Corque pungat assidue,
Et sepulcbra se panderent, Ut menti lumen influat
Ut terrae motus fieret, Et in agendis instruat,
Velum templi se scinderet, Ut nos a culpis exuat
40. Ut luna retrocederet, 65. Et vitae donum tribuat.
Solque contenebresceret,
Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV ° 29. A. — Orat.
ms. saec. 15. Cod. Gandaven. 212 (37) B. —
III, 4 te fehlt A. — III, 33
O fehlt A. — IV, 43 praemialis A.

21. De Plagis Domini.

1. Ave, Jesu, nobis natus, Nos tarn care comparatos
Palma dextra penetratus Cordis culpa cruentatos
In cruce pro populo, Cura, vena veniae.
Nos ad dextram Dei patris 4. Ave, purgans tunc peccata,
Perduc prece tuae matris Quando fuit perforata
Ex carnis ergastulo. Planta pedis dexteri;
2. Ave, cujus manus laeva Rege gressus tui gregis
Sauciatur plaga saeva Et renatis novae legis
A Judaeis impiis; Claude portas inferi.
Te tuente dirigamur, 5. Ave, cujus pes sinister
Ne ad laevam dilabamur Ferro fossus est, minister
Malis vitae meritis. Mortis morte vincitur;
3. Ave, cujus candidatum Christus moriens in cruce,
Latus fuit lanceatum, Duc nos, ubi vera luce
Ideo cum sanguine Vultus tui cernitur.
Orat. ms. Anglican. saec. 15. Cod. Londinen. Ar. 203. — 3, 3 14 cum
sanguine Hs.
 45

22. De Flagis Domini.

1. Ave, nate Dei vivi, 6. Ave, vulnus dextri pedis,

De quo quinque fluunt rivi Qui nos ad supernae sedis
Pretiosi sanguinis Viani ducis consolatos
Pro salute hominis. Vera fide solidatos.

2. Ave, caput salvatoris, 7. Ave, vulnus pedis laevi,

Gestans sertum, proh, doloris, Per quod hostes prius saevi
Per quod dire terebratum Ruunt, aemulantur rei
Exstat cerebrum beatum. Per te donum sanctae spei.
3. Ave, vulnus dextrae manus, 8. Ave corpus Christi laesum
Per quod nostrae culpae hamus Et pro nobis virgis caesum,
Est disruptus, quem in pomo Pallens tormento mortis,
i'n

Primus deglulivit homo. Salva nos, amator fortis.

4. Ave, vulnus manus levae, 9. Ave, sanguis generöse,
Per quod scholam lucis aevae Qui fluxisti copiose,
Nobis, Christe, ostendisti, Riga, lava et emunda
Dum te figi permisisti. Corda nostra tarnimmunda.
5. Ave, vulnus cordiale, 10. Per haec, Christe, benedicta
Per quod ens primordiale Vulnera tibi inflicta,

Vitae nostrae tersit luctum Dulcis Jesu, te rogamus,

Et salutis auxit fructum. Fac ut tecum gaudeamus

In futuro saeculo.

Cod. S. Petri Salisburgen. b VI 3 saec. 15 an zwei Stellen fol. 240 a (A)

und fol. 222 a (ß). —
2, 4 Exstat tuum cerebrum AB. —
4, 4 figi cruci per-
misisti A. —
Str. 5 nach 6 und 7 B. —
6, 3 consolatas AB. 6, 4 soli- —
datas AB. —
7, 3 emugulantes A, aemulantes B. —
Vgl. No. 17, 1 10. —

23. De Christo crucih'xo.

1. Adspice, mortalis, fuit unquam passio talis?

Adspice, qui transis, quia tu mihi causa doloris.
Spretus et illusus sto pro te sanguine fusus,
Sic, homo, diligo te, quod pendo victima pro te.

5. Respice, mortalis, pro te datur hostia talis,

Peccatum sperne, pro quo mea vulnera cerne.
Pro te passus ita, pro me discrimina vita.
En morior pro te, vide, homo, quid agas pro me;
Ut vivas morior, non est dilectio major.
10. Plange Deum, qui plangit eum, quem morte redemit,
Si male fecisti, tunc respice vulnera Christi,
Fleete genu, plora, crueifixum semper adora.

Cod. Altovadensis 31. saec. 15; mit der Angabe: „Ista metra seqiuntia
debent scribi sub crueifixo Dom. N. J. Ch."
 46 —
24. De sancta Cruce.

1. Salve, mundi spes praeclara, 8. Sanctae crucis his figuris

Salus in certamine, Eminet religio,
Arbor vitae non ignara Quas excerpsit de scripturis
Salutari germine, Fidei opinio,
Scala coeli, crucis ara, Quibus lucet corde puris
Agni rubens sanguine. Crucis figuratio.

2. Decus bonis, poena malis, 9. Erat impiis horroris

Sanctae crucis gloria, Olim crux supplicium,
Mortis victrix, arx vitalis, Nunc vexillum est honoris
Vitiorum scoria Et salutis praemium,
Rubor palmae immortalis Tuta quies et dulcoris
Ejus fert memoria. Intimi praesidium.

3. Crux haec mortem interemit, 10. Hoc altare dedicatur

Vitae portas aperit, Agni Dei victima,
Captum hominem redemit, Dum in ipso trucidatur
Vires hostis conterit, Per tormenta maxima,
Cohors infernalis gemit, Foris caro perforatur,
Cum crux Christum exerit. Intus dolet anima.

4. Ipsum autem crucis lignum 11. Adsunt spongia, fei, sputa,

Vetus scribit litera, Cum aceto spinea
Quod amplecti duxit dignum Ac flagella, sors, vox muta,
Deus regens aethera, Alba cum purpurea,
Hostem conterens malignum Canna, facies polluta,
Mundi tulit scelera. Funes, clavi, lancea.

5. Adam ligno morti datur, 12. Haec sunt arma caritatis

Ipsum crux vivificat, Vitae propugnacula,
Hanc Isaac, dum immolatur, Quibus Deus nostra gratis
Ligna portans indicat, Diluit piacula,
Noe justus, ne mergatur, His cor nostrum cogitatis
Arcam ligno fabricat. Cuncta fert abscondita.

6. Thau pro signo stat erectum 13. His vexillum salutare

Cum serpente pendulo, Tinctum characteribus
Aqua lignum per injectum Fert tutamen singulare
Dulcis fit in poculo, Spiritu pauperibus,
Sitis abstulit defectum Qui sub ejus militare
Petra tacta baculo. Cupiunt lateribus.

7. Moysesque rubrum mare 14. crux, vitae medicina,

Ligno fecit pervium, Spes salutis unica,
Ligno fecit ferrum nare Parum pondera reclina
Helisaei Studium, Ad aegrotos coelica,
Virga legis salutare Peccatorum de sentina
Crucis fit praesagium. Levans nos salvifica.
 - 47 —
15. Sola digna tu fuisti 17. Intus mentem, corpus foris
Ferre mundi pretium, Crucis cum signaculo
Consecraris membris Christi, Muni, Deus, cunctis horis,
Coeli sanctuarium, Ne peccati vinculo
Mortem nobis abstulisti Stringat me fraus temptatoris
Reddens vitae gaudium. Palam vel in clanculo.

16. Cbriste Jesu, fili Dei, 18. Tuo tecum genitori

Regum rex altissime, Et amborum flamini
Condemnate more rei, Laudes angelorum chori
Pendens poenalissime, Dent et orbis termini,
Precor, miserere mei Magnus aeque cum minori
Tergens labes animae. Tuo canant nomini.
Orat. ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521. — 9, 6 Inimici
praesidium.

25. De Cruee Oratio.

1. Salve, crux sancta, qua dantur munera tanta,

Fac tua me velle, quae sunt mihi noxia pelle,
Da mihi virtutem, veniam pacemque, salutem,
Spes mihi viventi, protectio sis morienti.
5. Crux bona, crux alma, crux inclita sis mihi palma,
Qua mala compescam, moriens in pace quiescam.
Fac tibi me digne famulari, Christe benigne,
Perdere regna poli tu me permittere noli;
Te duce sis mecum, Jesu, me suscipe tecum,
10. In te confisum me ducas ad paradisum.
Cod. Lambacen. 463 saec. 15.

26. De sancta Cruce.

Crux mihi sit risus,crux gloria, crux paradisus,

Crux mihi dulcorem tribuat dulcemque saporem,
Crux mihi lux orta, crux vitae sit mihi porta.
Crux bona, crux alma, crux inclita sit mihi palma,
Crux mihi semper, Amen, sit virtus atque juvamen.
Cod. Lambacen. 476. saec. 15.

27. De Armis Christi.

1. Culter, virga cum fiagello, 2. Portat corpus crux beata,

Forceps, clavi cum martello, Fei, acetum propinata
Manus, pedes, latera Christo sunt in spongia ;

Scindit, tangit sie Corona Scala crucem sanetam tangit;

Caput; o quot nobis dona Est plangendus, qui non plangit
Dant haec tua vulnera. De horum memoria.
 48 —
3. Nam de agno quae sunt gesta, 5. praeclara armatura,
Pandunt, quid fiat de testa, Per quam Jesus Christus dura
Quae nil habet viride, Pertulit in corpore,
Sed ad corpus sie plagatum, Fuga nostros inimicos,
Pro te armis exaratum, Fac nos justos et amicos,
Clama, testa, valide: Nunc in omni tempore.
4. tu Jesu, fili Dei, 6. Fac nos sie te speculari
Miserere, precor, mei Et devote venerari
Per haec tua vulnera, Corde, ore, opere,
Miserere sicut pater, Ut a Christo sublimaii
Ut redemtor utque frater Et electis sociari
Me salvare propera. Mereamur propere.
Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.) 883 saec. 14
/i5. A. — Orat. ms.
Palat. Vindobonen. 4106 saec. 15. B. —
Orat. ms. saec. 15. Cod. Londinen.
Harl. 2445. C. —
A bemerkt: Innocentius papa hanc orationem composuit;
B: Et praedictus papa Innocentius IV sequ entern orationem composuit et
omnibus eam devote dicentibus tres annos indulgentiae concessit. 1, 3 —
Manus, pedes, dorsum, latera A. —
1, 4 Scindunt, tangunt B. 1, 6 Dantur —
per haec tua B. —
3, 1 Nam in agone quae B; Nam magna quae C.
—
3, 5 exaratum fehlt A.

28. De eorona spinea.

Fruetificans mira res candens, rubraque nigra,

Nobilis est spina Christi per tempora iixa,
Alba carens labe caro delictum fugit Adae.
Passio dat florem rubrum, mors nigra dolorem.
Spinea, confortes nos Christi sanguine, torques,
Virtutis zona nos Spinae cinge Corona,
Ne tortus serpens nos figat vulnera mergens,
Lotaque sint caena, Jesu tu fac diadema.
Clm. Monacen. (ol. Caesareensis) 7943. saec. 13.

29. De Sepulchro Christi.

1. sepulchrum Jesu Christi, Verbum Dei carni junetum

Tu thesaurum conclusisti, In te contines ad punctum,
Petra, petram quae vestisti, Christum suseipit defunetum,
Coeli, terrae Dominum. Largitorem gloriae.
Spes perennis vitae jacet, 3. Ex contactu consecraris
Mundo spreto Deo placet, Christi carnis, tu rigaris
Nube tonat, morte tacet Sacro sanguine, bearis
Mortem mordens hominum. Tantis privilegiis.
2. In te clausus orbem regit, Vere tumba tu praeclara,
Mortuus regna subegit Sacer locus, felix ara,
Et infernä claustra fregit Mira pandis, facis rara,
Christus rex victoriae. Hymnis digna regiis.
 49 -
4. Mortuum quem suscepisti, Qui dum surgit, manes clausuni,
Christum vivum reddidisti Ut pravorum fraenet ausum,
Sanctum neque corrumpisti Morte qui fecerunt plausum
Vermis, tabis vitio; Summa cum dementia.
Tu es cruci comparata, 6. sepulchrum venerandum,
Caro poenis immolata Propter Christum adorandum.
Cruce, tecum tumulata Te aperias ad dandum
Pio fit officio. Jesum plenum gratia;
5. Ex te surgit immortalis Ut cum fuero sepultus,
Jesus, victor triumphalis, Morte Christi sim suffultus,
Patri consubstantialis, Me splendore tui vultus,
Par omnipotentia ;
Pie Jesu, satia.

Cod. Oxonien. Canon. Miscell. 528. saec. 15.

30. In Festo Paschatis.

1. Dones agni portionem 6. Salve, anima, dilccta

Rite, pater, edere, Deo et hominibus,
Veram tingat rationem Clara, placens et afflicta,
Sanguis Paschae foederc, Praelata numinibus,
Ne mentalem stationcm te laudo, benedicta,
Possit hostis laedere. Coelicis luminibus.

2. Salve, caro majestatis, 7. Salve, spiritus divine,

Alta, sancta, humilis, Plenus sapientia,
quam plena veritatis, Te jam canunt matutinac
Pulchra, mira, nobilis, Stellae fartum gratia,
Tradita heu profanis, Benedictum sine fine,

Angelis mirabilis. Traditum pro hostia.

3. Salveto medicamentum, 8. vos exta devoranda

Quam plenum cffectibus, Agni sine macula,
Expurges inquinamentum Vos virtutum per miranda
Carnis cum defectibus, Grandia spectacula,
Esto mihi excrementum salvete, adoranda
Cunctis in profectibus. Divina signacula.
4. Eja, sanguis generöse, 9. vos gratiae salvete
Mirus, venerabilis, Communes cum singulis,
Fluens plagis copiose Dona, fructus resalvctc
Nimis, peramabilis, Laudibus pertinnulis,
Mustum mentis amorosac, Me jam gratiis repletc
Typis praeconabilis. Canentem in jubilis.

5. sanguis redemptionis, 10. Salvete Immunität i>

Venditos redimito, pedes pacifici,

Sanguis expiationis, Pedee plenl caritatis,
Turpatum eluito, Perfecti, deitici.
Sanguis consummationis Exemplares deitatis,
In sancta traducito. Bajuli vivitici.
Drevcs, Pia Oiutamina.
 — 50

11. Salve, agnus mite, passe, 14. Salve, caput adorandum,

Sepulte moeroribus, Jesu mira deitas
Surgis, scandis, agnus asse Ferculumque celebrandum,
Spiritus amoribus, Satians aeternitas,
eomplecto pedes hosce Epulum concelebrandum
Gratium clangoribus. Angelis, divinitas.

12. Salve, adeps et pinguedo 15. Salve, naturalis natura

Agni mansuetissimi, Prima et essentia,
Tua satiet dulcedo Liber vitae, ars, lux pura,
Cor servi nequissimi, Patris sapientiae,
Tibi laudis pensa dedo Hac semper alimentura
Cordis contritissimi. Fruar in praesentia.

13. Eja, fruetus condonato 16. Eja, cives Olymporum,

Vitae tuae optimae, Numina hierarchica,
Passionis cumulato Mille milia hymnorum
Frugem, rex clarissime, Camoena dogmatica
E quo fruetus sacrae dato Ferte pani angelorum
Eucharis gratissimae. Pro hac esca polica.
17. Tibi, Christe, sit cum patre
Hagioque spiritu
Hymnus, melos, laus perennis,
Gratiarum actio,
Honor, virtus, victoria
Regnum aeternaliter.

Orat. ms. Epternacense saec. 15. Cod. Luciliburgen. 1. —

3, 5 exerementa
im Sinne von incrementa. — 12, 3 faciet. —
15, 5 Hanc semper alitura.

31. De Resurrectione DN.

1. Christus vincit, Vivit vita,
Christus surgit, Morte sumpta,
Christus vivit, Morte vieta,
Christus regnat, Regnat victor,
Christus mandat, Imperator,
Christus salvat. Campi duetor.
Christus manet, 3. Mandat credi,
Christus claret, Victor belli,
Christus docet, Vita funeti,
Christus vadit, Salvat gentes
Christus redit, Confitentes
Christus scandit. Et credentes.
2. Vincit virtus, Manet salus
Cadit victus Et triumphus
Inimicus, Christo datus,
Surgit clauso Claret, qui lux
De sepulchro Est et clarus
Functus homo. Dies Christus.
 — 51

4. Docet quaeri Jesus dulcis,

Et adiri Victor orbis,
Regnum Dei, Locum monstrat
Vadit agnus Et confortat
Mansuetus Corda flentum
Immolandus, Mulierum.
Redit leo
Haec dum ccrnunt
Ab inferno
Jesum vivum
Fortis praedo,
Nuper functum,
Scandens modo
Prae stupore,
Praeens mundo
Prae amore,
Deus homo.
Prae dulcore
5. Plorant sanctac Lacrimantur,
Super mortc Gratulantur,
Mulieres, Osculantur
Et pastores Ejus vivos
Tristes moesti Perforatos
Sunt concussi. Pedes sanctos.
Tremit terra
8. Simon currit,
Stupefacta,
Jesum cernit,
Strident petrae,
Patent tumbac,
Jam non gemit,
Gaudent fratrcs,
Coelum pallet,
Templum luget.
Gaudent omnes,
Plaudit chorus
6. Sed mirandus Universus
Parauymphus Angelorum
Cläre dixit, Et sanctorum,
Quod surrexit Coeli cuncta,
Crucifixus Rident astra,
Nazarenus. Canunt corda.
Cod. Carnoten. 341. saec. 14.

32. De Corpore Christi.

panis viviticc, 2. Salve, eucharistia,

Donum singulare, Föns deliciarum,
Des tua deifice Nomine, re, gratia,
Nomina tractarc; Dulcor animarum ;

Nempe tua nomina Salveto piissimis

Consecrata semina Amicis dulcissimis
Large fruge turgcnt, A Jesu collata,
Haec rorem charismatum, Dones sacra Batie,
Haec fluenta dogmatum Fruar tua facie,
Sacro typo praebent. Aniina beata.
3. doiiuni magnificum, 6. Salvcto, communio
Fluens largitate, Omnium bonorum,
Salve hilarificum, Hominum tu unio
Ardens caritate; Atque angelorum,
Salve nobilissimum, Praestes influentiam,
Sufficientissimum, Praestes accrescentiam
Utile damnatis, Capitis in membra,
Danti con fortissimum Tuis passionibus
Te laudo gratissimum His communionibus
Vere datum gratis. Dedieas commembra.
4. Salve, cibus regius 7. Salve, sacrificium
Nobilis natorum, In cruce litatum
Suavis et egregius Mirum sacrificium,
Omnium saporum; Figuris signatum,
esca lautissima, Te laudo dignissimum,
Manhu, prudentissima Deo acceptissimum,
Pista trinitatis, Sanctum juramentum,
Opple languidissimam Salve pontificium
Per affectum animam Christi sacrificium
Cibo pietatis. Patris spiramentum.
5. potus dulcissime, 8. Salve, admirabile
Laticis fluentum, Jesu sacramentum,
Salve sapidissime Insigne, amabile
Languentis fomentum; Tu medicamentum,
Salve, jucundissimum Tu commemoratio
Vinum meracissimum, Atque exaltatio
Ebries bibentes, Christi passionis,
Germinato virgines Te laudo, signatio,
Atque mentis cardines Supernae gustatio
Fac mero calentes. Jam fruitionis.

Orat. ms. Epternacense saec. 15. Cod. Luciliburgen. 1. — 1, 6 femina.

3, 10 Undatum gratis.

33. De s. Eucharistia.

1 Chorus novae Hierusalem, plaude

Ac mirare, quae sit haec hostia,
Quam praevidit offerens in laude
Melchisedech sacerdos in via;
Dum Abrahae occurrit mystice,
Figuratur Christus, qui creditur
Panis vivus ac fixus in cruce,
Qui resurgens ultra non moritur.
2. Christus nobis panis proponitur,
Qui assumptus mentem vivificat,
Et in panem lignum transmittitur,
Lignum crucis dum hunc mortificat
 — 53 —
Sed plus vivit, dum mori cernitur,
Morti cedens mortem damnificat
Et beatam vitam assequitur,
Qua resurgens ultra non moritur.
3. Quod moritur, peccato moritur,
Qui peccatum nullum commiserat,
Et peccatum gratis remittitur
Reis, sua quos morte liberat;
Sicque servus liber efficitur,
Huncque donis beatis muuerat,
Dum huic vitam perennem largitur,
Ad quam surgens ultra non moritur.
4. Si, Domine, jam si sie vivitur,
Atque vita spiritus redditur,
Quis valeat peccato vivere?
Excutere, miser, a pulvere,
Elevare in haec magnalia,
Qui hie pendet ob tua vitia,
Recordare, quae pro te patitur;
Sed resurgit nee ultra moritur.
5. Precamur te nunc, o Jesu bone,
Fac nos ita tecum resurgere,
Ut nee vitae peccati miserae
Serviamus quavis ratione,
Sed certantes in vitae agone
Passionis solare munere
Et fac ex hac tua passione
Nos fortiter adversa vincere.
Brev. Bituricense imp. Yenetiis 1481; als Anhang post sanctorale.
5, 1 Praeter te nunc.

34. Oratio ad Elevationem.

1. Benedicta hostia, 2. Benedicti calicis

Benedic nos semper, Sacramenta patent,
Christi praesentia, Undis nos deificis
Salva nos clementer Hie peccantes mundent
Patrisque auxilia Ac piis praesidiis
Tribue potenter Mundum omnem Salvent
Et ad tua gaudia In iineque temporis
Perduc nos laetanter. Coelo nos praesentont.
Cod. S. Petri Salisburgen. a VI 35. saec. 15.

35. De Corpore Christi.

Hie caput inclina, latet hie animae mediana,

Est Deus hie tantus, natus de virgine quantus,
Languentum modicus et vere animae eibus,
Salutis hie portua et verum Domini corpus,
 54

Natus Dei patris et filius virginis matris,

Sacrum alimentum nobilissimumque sacramentum.
Obsecra devote, hie est enim hostia vitae,
Tu qui pertransis, regem venerare salutis.
Cod. Palat. Vindobonen. 4781. saec. 15.

36. De Corpore Christi.

Ave, caro Christi,quae pro me passa fuisti,

Meque reum muDda, moriar ne morte seeunda.
panis vive, praesta mihi gaudia vitae.
Sanguis ave Dei, spes atque redemptio mundi,
Per te mundetur mens, sensus purificetur,
Morbos averte, pestes pelle, crimina dele.
Cod. ms. Ducumburgen. 78. saec. 15.

37. De Corpore Christi.

1. Ave, saneta caro Christi, 3. In meam veni aninam,

Quae me pie redemisti; Ut, quam duleis sis, sentiam,
Ave, duleis caro Jesu, Intra gaudens in cor meum,
Salva me a mortis esu. Ut te laudem verum Deum.
2. Ave, verum corpus Dei, 4. Peccata mea deleas
Miserere quaeso mei, Et me totum possideas,
Duleis caro et suavis Purga mea facinora
Animae meae summa vis. Et extrema mortis hora,
Me perducas ad gloriam,
Ut tesemper videam.
Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3.

38. De Corpore Christi.

1. Ave, viva caro Christi, 5. Eja, coeli ros et unda,

Quae in panem te sauxisti, Corda nostra sitibunda
Nobis eibum te dedisti, Aqua vitae fac feeunda
Salva nos, quos sie pavisti. Et ab omni sorde munda.
2. Eja, manna angelorum, 6. fons summae pietatis,
Vitae esca mundanorum, Sitienti praebe gratis
Pasce nos fomento morum, Potum tuae caritatis,
Labe pulsa vitiorum. Qui conjuugat nos beatis.
3. tu verbum incarnatum, 7. Ave, Jesu flagellate,
Ex Maria matre natum Spinis, hasta vulnerate,
Et pro nobis immolatum, Crucifixe, morti date,
Nostrum rege vitae statum. Sic salvati sumus a te.

4. Ave, sanguis vere Christi, 8. Ad inferna descendisti

Qui de ipso effluxisti Et nos inde redemisti,
Et a eulpis nos lavisti, Jube nos nunc, quos juvisti,
Serva nos a nece tristi. In aeterna vita sisti.
 — 55 —
9. Praesta, Christe, qui in cruce
Morte nos salvisti truce,
Ut vivamus hie te duce
Et fruaraur coeli luce.
Miss. ms. saec. 15. Cod. Olomucen. 116; unter Gebeten vor der Messe
zu verrichten.

39. De Sanguine Christi.

1. Ave, sacer Christi sanguis, 5. Ave, sanguis, qui per venas

Contra virus diri anguis Sponsi duetus sponsae genas
Fusus in antidotum; Omans facis roseas,
Hie me sana te bibentem, Quando pavida pudore
Post excusa facientem Candet, rutilat amore,
De talento computum. Voces edit melleas.
2. Ave, sanguis vere potus, 6. Ave, sanguis uvae passae,
Cujus haustu grex devotus Quam potantes mentes lassae
Debriatus sobrie; Confortantur plurimum ;

In adversis hilarescit, Quid hoc mirum, cum sis vinum

Ictus referire nescit Cyprinum et Engaddinum,
Immemor injuriae. Mustum meracissimum.
3. Ave, sanguis, fons dulcoris, 7. Ave, calix salutaris,
De fossato salvatoris Qui carissimis servaris,
Horto mentis influens, Ut potantes ebrii
Cujus penetrans profunda, Fiant Christi caritate,
Ejus potans sitibunda, Ponderosi castitate,
Ejus foeda diluens. Parcitate sobrii.

4. Ave, liquor blandae vitis, 8. Ave, sanguis agni mitis

Aestum amorosae sitis Quo mens Iota Sunamitis
Dulciter refrigerans, Fit de nigra Candida,
Qua gravatur mens pudica, Velut Hesther adornatur,
Sponsi soror et amica, Plus quam Rachel adamatur
Ad eoronam properans. Culpis ante sordida.
Orat. ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521. — 8, 2 Iota fehlt.

40. Oratio sah Elevatione dicenda.

1. En, Christe, genu flectimus, 3. Jesu, Judas quem prodidit,

En tibi palmas pandimus, Judaea gens quem perdidit,
Constanter in te credimus, Quem sputa, clavi, lancea
Quem dubitavit Didimus. Kisusque, vasa fellea,
2. Clavi locum non vidimus, 4. Quem spina pungens, alapae,
Latus tuum non sensimus, Vach clamitantes satrapae
In te tarnen contidimus, Affecerunt et verbera,
Quod promisisti, petimus. Arundo, mors, crux aspera.
 56

5. Per, Jesu, quinque vulnera,

Quae tua tulit tenera
Caro, carne nos misera
Duc exsules ad supera.
Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 19636. saec. 15.

41. In Elevatiöne Sacramenti.

1. Ave, caro juncta verbo 2 Ave, mundi pretium,

vera unitate, sanguis redemptoris,
Ave, grande sacramentum, Ave salus gentium,
plenum pietate, vita salvatoris,

In Maria fabricatum Ave spes fidelium

plena puritate, fons coelestis roris,
Esto nobis praegustatum Sis, Jesu, praesidium,
cum felicitate. nobis cunctis horis.

Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm , Monacen. 20132. A. — Clm. Mo-
nacen. (ol. Tegurin.) 19636 saec. 15. B. — Zwischen 2, 6 und ff. schiebt B
noch ein: Crucis per supplicium sparsus mundo foris.

42. In Elevatione Corporis Christi.

1. mentum passionis, passionis meritum,

Summae miserationis, Umbram praebens contra aestum
Culpam delens et reatum, Divinalis ultionis,
passionis meritum. meritum passionis.
Handschriftlicher Eintrag post Miss. Suessionense imp. 1516, Exemplar
der Stadtbibliothek von Tournay.

43. Ad Elevationem Corporis Christi.

1. Ave, corpus incarnatum, 3. Sancta caro nos emunda,

In altari consecratum, Sanguinis benigni unda,
Panis vivus angelorum, Lava nos ab omni sorde
Salus spes Christianorum. Et ab infernali morte.

2. Ave, corpus Jesu Christi, 4. Per tuam divinam pacem

Qui de coelo descendisti, Praesta nobis sanitatem
Tuos servos redemisti, Et per tuam bonitatem
Dum in cruce pependisti. Nobis da prosperitatem.
5. Tu qui es portus salutis,
Nos libera, I)eus fortis,
A leone rugiente
Et a dracone furente,
Da nobis fidem sanctorum
Per saecula saeculorum.
Clm. Monacen. (ol. Alrispacen.) 2693 saec. 14.
 — 57 —
44. Ad Elevationem Corporis.

Salve, corpus dominicum,

Salve, nostrum refugium,
Salve, salvator omnium.
Jesu, rex piissime,
dulcis et mitissime,
Esto mihi propitius.
Qui es Mariae filius,
Ex qua carne te credimus
Et in pane te novimus,
Tu es nostrum refugium
Et in morte solatium.
Gloria tibi, Domine,
Qui es in panis specie,
Venisti nos resurgere
Tuo redemtos sanguine.
Orat. ms. S. Josephi Oenipontani 70 A. saec. 14.

45. Ad Elevationem Corporis.

Salve, Jesu, rex gloriae,

Qui te sub panis specie
Nobis ostendis hodie:
Tu nos reforma gratiae.
Jesu, sacro sanguine,
Quem fudisti pro nomine;
Redemptos a caligine
Illustra tuo lumine.

Orat. ms. 8. Josephi Oenipontani 70 A. saec. 14.

46. Ad Elevationem Sanguinis.

I.

Ave, sanguis Jesu Christi,

Pro me reo qui fluxisti
Fusus in patibulo,
Ut te, quaeso, possim frui
Ante mortem meam tui
Et salvari poculo.

II.

sanguis Christi, qui fusus amore fuisti

Ilumani generis, nobis precor auxilieris,

Dele peccata, da nobis regna beata.
Orat. ms. S. Josephi Oenipontani 70 A. saec. 14.
 — 58 —
47. In Elevatione s. Sanguinis.

Christi sanguis, ave, tibi corpus flectitur omne,

sanguis vive, mihi confer gaudia vitae,
Morbos averte, pestes preme, crimina dele,
Haec des et jubeas, qui solus cuncta gubernas.
qui fluxisti late de corpore Christi
Ac homini tristi pretium lavacrumque fuisti,
Me vitiismunda, sanctissime sanguis et unda,
Ad loca jucunda me duc de valle profunda.

Orat. ms. Augustin. saec. 15 /i6. Cod. Maguntin. II 344.

48. Ad Spiritum Sanctum.

1. Genitorem filio Vera pax et Caritas,
Copulans connexio Per te sit prosperitas,
Utriusque unio, Per te pacis firmitas
Veni, sancte spiritus, Constet in ecclesia;
Qui illustras superos, Concorda schismaticos,
Qui subjectas inferos, Corrige haereticos,
Qui suscitas miseros, Salvans rege clericos,
Adesto divinitus. Tyrannos humilia.
2. Magister ecclesiae, Sacerdotes instrue,
Inspirator gratiae, Exsiccatos complue,
Föns et lumen veniae, Sordidatos ablue,
Nostros riga hortulos; Virtus indeficiens;
Eruditor cordium. Regum violentia,
Solator humilium, Consulum potentia,
Director fidelium, Judicum prudentia
Tuos salva populos. Tibi sit obediens.
3. Qui prophetis aderas, Orphanis et viduis
Quorum et lux fueras, Charisma, quo affluis,
Qui secreta reseras, Solamen, quod tribuis,
Adesto, paraclite; Da, benigne Domine;
Veri clavis unica, Exsuli et advenae
Per quem clarent mystica, Exsilium fac lene,
Nostae tibi dedica Vinctorum cessent poenae
Mores et actus vitae. Tuo sancto nomine.
Orat. ras. Majoris Carthusiae saec. u /i5. Cod. Gratianopolitan. 181.
 II.

DE BEATA
 49. De Nominilms et Titulis BMV.

1. Ave, vena veniae, Liquor sanans languidum,

Torrens voluptatis, Area testamenti,
Oleum laetitiae, Parce mihi flenti
Rivus largitatis, misero peccata luenti.
Aqua sapientiae,
6. Fomes fovens frigidum,
Cista deitatis,
Dulcedo pigmenti,
Me de peccatis
Solum semper solidum
munda tu fons pietatis.
Castrum tutamenti,
2. Botrus abundantiae, Unda lavans sordidum
Vitis bonitatis, Adepsque frumenti,
Propago prudentiae, Tu sustamenti
Palmes honestatis, mihi panem frange petenti.
Tu racemus gratiae, 7. Grranum sine palea,
Uva puritatis,
Gemma virtuosa,
Virgo grata nimis,
Tu vita coccinea,
me coeli junge beatis. Tu vita jocosa,
3. Cedrus excellentiae, Engaddi tu vinea,
Hysopus amoris, Tu luna formosa,
Tu misericordiae Crimina probrosa
Mater et honoris, mea dilue, lux radiosa.
Palma patientiae,
8. Humus tu virginca,
Balsamus odoris,
Tarnen fruetuosa,
Melle tui roris
Tu tiscella scirpea,
me pascas omnibus horis.
Virgo gloriosa,
4. Diadema gloriae, Tu turris eburnea,
Lilium candoris, Porta speeiosa,
Myrrha poenitentiae, Vincula nodosa,
Thalamus pudoris, mea solve, salus pretiosa.
Semita justitiae,
9. Jugc sacriticium,
Olibanus ardoris,
Satisfactionis
Me conjunge choris
Propitiatorium,
paradisi valde decoris.
Thus devotionis,
5. Electrum praefulgidum, Saltus aediticium,
Splendor lirmamenti, Vas electionis,
Vetus ebur viridum, ]\Ie conjunge bonis
Liber documenti, sanetis coelique colonis.
 — 62

10. Karitatis scrinium, Fidei constantia,

Claustrum unionis, Refugium rei,
Amoris incendium, Tu miserere mei,
Rubus visionis, mater mirae specici.
Celsum David solium,
16. Uuid in parsimonia
Vellus Gedeonis,
Sperant pharisaei,
Virtus Samsonis,
mihi da pacem Salomonis.
Quare phylacteria
Dilatant Esaei,
11. Legis consummatio Inflati scientia
Viaque justorum, Sunt ut Saducaei,
Orbis exsultatio, Unde memento mei,
Gloria sanctorum, tu vera dies requiei.
Israel redemptio,
Mater orphanorum, 17. Radix aromatica,

Me profectorum
Tu dulcis resina,
Piscina probatica
fac luce frui monachorum.
Templique cortina,
12. Martyrum compassio, Sanitatis physica,
Comes confessorum, Vitae medicina,
Virginum devotio, Serves regina,
Lux apostolorum, me a morte repentina.
Te collaudat concio
18. Salve, laus prophetica,
Tota beatorum,
Stella matutina,
Ad viiam quorum
Cantus, prosa, musica,
me perduc, spes miscrorum.
Rosa sine spina,
13. Nardus recens, humilis, De te sua cantica
Gutta delicata, Cantat lex divina,
Virga Jesse nobilis, A me declina
Fructu fecundata, mortem vitamque propina.
Scala Jacob stabilis,
19. Tu castrum tutissimum,
Sursum elevata,
Quod bene vallatur,
Mens mea purgata
Domus, aula, civitas,
per te sit, virgo beata.
Quae bene fundatur,
14. Ortus delectabilis, Tu virtus, tu Caritas,
Area deaurata, Quae non minoratur,
Terra Jesse utilis, Quae concedatur
Flore decorata, mihi per te nee moveatur.
Virgo venerabilis,
20. Via vitae, veritas,
Stirpe David nata,
Quae non deviatur,
Per te vita data
Castitatis puritas,
mihi sit paxque reparata.
Quae non violatur,
15. Peccatorum venia, Aeterna felicitas,
Annus jubilaei, Quae justis optatur,
Hierusalem filia, Haec concedatur
Templum veri Dei, mihi et nunquam renuatur.
 — 63 —
21. Xristi mater crederis, Perfecta scientia
Virgo valitura, Tu bene promota,
Virgo vere diceris, Mater Dei, Maria,
Contra carnis jura mihi da tibi reddere vota.
Nam parens efficeris 25. Consolatrix optima,
Pariendo pura,
Tu meum solamen,
Solve tua cura,
Virgo prudentissima,
quibus artor, vitia dura.
Fer mihi juvamen,
22. Yris nostri foederis, Ut mea sie anima
Jaspidis figura, Sentiat juvamen,
Piaculum sceleris, Quod post certamen
Nubes non obscura, mihi pacem det Deus. Amen.
Tuos nunquam deseris,
26. Alma virgo virginum,
Alma creatura,
Mater illibata,
Ad bona Ventura
Vera salus hominum,
trahe me, felix genitura.
Felix advocata,
23. Ziph florens, stirps regia, Est per te lux luminum
Viscera commota, Nobis ministrata,
Nostra tympanistria, Mater es et nata,
Ruth oleo fota, pia virgo consecrata.
Tu cella vinaria,
27. Audi, decus numinum,
Tu Judith devota, Metra copuiata
Per te sit Iota
Rhythmis in dietaminum
mea mens benc sorde remota. Tibi consecrata,
24. Et super haec omnia In ploratu criminum
Tu sophia tota, Meorum dietata,
Inter duo media Ad te delata
Cherubim es rota, et bene sint tibi grata.

Cod. Parisiens. 3639 saec. 15 /ic. —

6, 7 Tu fehlt. — 8, 8 Mea semper
17, 8 Me regina serves a morte serpentina. — 20, 7 Haec con-
donetur.

50. De Nominibus BMV.

Ave, saneta Dei genitrix, o virgo Maria,

Botrus Cypri, flagrans balsamus, alma Maria.
Cypressus Sion, Libani cedrus alta, Maria,
Dogma salutis, lux bonitatis, clara Maria.
Exemplar morum, virtutum norma, Maria,
Föns signatus, favus stillans, divina Maria.
Gloria mundi, gemma poli, regina Maria,
Hospita regis, prineipis aula, beata Maria.
Jgnea flamma, rubus non ustus, mira Maria,
Kathedra doctrinae, via reeta, colenda Maria.
Lucida nubes, fulgida luna, decora Maria,
Mitis ovis, formosa columba, benigna Maria.
 r

— 64 -
Nardus odorans, fumus thuris, aronia Maria,
Ortus conclusus, tios campi, pulchra Maria.
Porta domus clausa, coelestis scala, Maria,
Quercus Basan, turris David firma, Maria.
Regia proles, sponsa Dei speciosa, Maria,
Stella maris, solis aurora serena, Maria.
Templum pacis, mannatis arca repleta, Maria,
Virga virens, vellus G-edeonis, casta Maria,
Xristotocos digna, te dulcis, quaeso, Maria,
Ymnus sit gratus tibi, quem pro laude, Maria,
Zelo depromo; misero miserere, Maria.
Ave, salve, vale, spes mea, virgo Maria.
Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 19 819 saec. 15. A. —
Orat. ms. Tegurin.
saec. 15. Clm. Monacen. 20124. B. —
Cod. Palat. Vindobonen 3572 saec.
15. C. —
Den Verfasser nennt A foi. 315: Carmen de beata Maria virgine
Johannis Schli f f e nicht Schlitpacher, wie der Handschriftenkatalog liest.
,

51. De Nominibus BMV.

1. Flos virginum, mors criminum, Mortis pactum defoederans,

Miserorum spes unica,
Maria lux, Maria dux
Et Stella non erratica,
5. Maria mons, Maria fons,
Maria, mater publica,
Maria fios, Maria dos,
Maritans imis coelica,
Maria pax, Maria fax,
10. llluminans umbratica.
Maria, virgo coelica,
Orta stirpe Davidica
Et ubique magnifica,
Miserorum causidica.
15. Tu cella aromatica
Et piscina probatica,
Tu gratiarum hospita,
Tu pietate praedita.
Exaudiens Basilium,
20. Restituens Mercurium,
Julianum percutiens
Et Ildefonsum vestiens
Tu virtus indeficiens,
Famelicos reficiens,
25. Tu pietatis pariens,
Impeditos expediens,
Imperitos erudiens.
Tu Deo nos confoederans,
30. Auctorem vitae generalis,
Adversa mundi temperans,
Oppressos pie liberans,
Aestuantes refrigerans.
Tu in plateis platanus,
35. Tu non incisus Libanus,
Tu serenitas animae,
Tu lucis splendor intimae.
Maria, aegros medicans
Et dolentes laetificans,
40. Hortus vitae fructificans,
Apis Dei mellificans.
Maria, casa Helios,
Theotocos, Christotocos,
Multos salvans Theophilos,
45. Aethyopes, allophylos.
Maria, stantes dirigens,
Maria, lapsos erigens,
Maria, regens prospera,
Maria, planans aspera.
;
50. Maria, Heliopolis,
Miserorum metropolis,
Maria, dux itineris,
Decus humani generis.
Salvatrix Adae veteris,
55. Splendor et decor aetheris,
Arrha et arca foederis,
 — 65
Maria, lux in tenebris,
Regina coeli celebris,
Maria, templum Domini,
60. Per quam salus est homini,
Maria, felix jugiter,
Deum portans feliciter
Et dulcem lactans dulciter.
Maria, mater inclita,
65. Maria, vitae semita,
Maria, coeli janua,
Salutis spes praecipua
Et genitrix ingenua
Atque virgo perpetua.
70. Maria, dulcis domina,
Maria, delens crimina,
Maria, nubes lucida,
Maria, virgo gravida,
Maria, partu florida,
75. Maria, Stella splendida
Et porta lucis fulgida.
Maria, Jesse virgula,
Maria, pacis fibula,
Aeterni regis clausula,
80. Innocentiae regula
Et humilium specula
Naufragorumque tabula
Et piorum praeambula.
Maria, salutifera,
85. Stella maris lucigera
Et genitrix deifera
Et sublimis puerpera,
Virga Jesse fiorigera
Olivaque fructifera
90. Et nardus odorifera.
Maria, vita spiritus
Et criminum interitus,
Maria, vitae reditus,
Maria, mortis exitus
1)5. Et paradisi aditus,
Maria, caelebs coclitus,
Maria, pia penitus
Et templum sancti spiritus.
Maria, pacis titulus
100. Et bonitatis cumulus
Salomonisque lectulus,
Pius caecorum oculus
Et intirmorum baculus.
Droves, Pia Dictaniina.
—
Maria, dulcis moribus,
105. Maria, fraglans floribus,
Superabundans fructibus
Et virtutum odoribus.
Terribilis daemonibus
Suavisque hominibus,
110. Desiderata gentibus,
Decorata virtutibus,
Honoranda ab omnibus,
Laudanda a mortalibus,
Requies a laboribus.
115. Maria, sors victoriae,
Maria, sinus gloriae,
Maria, flos munditiae,
Maria, lux laetitiae,
Maria, parens patriae,
120. Maria, carens carie,
Maria, portus gratiac,
Maria, porta gloriae.
Pulchritudo justitiae,
Angelorum deliciae,
125. Mater misericordiac,
Via et vena veniae.
Fundamentum ecclesiae
Sedesque sapientiae
Formaque sanctimoniac
130. Et aula pudicitiae.
Genitrix innocentiae
Et doctrix parsimoniae
Olivaque clementiae
Et myrtus temperantiae
135. Rosaque patientiae,
Propulsatrix miseriae
Et decus castimoniae
Hostisque immunditiac
Et via indulgentiae.
140. Maria, viae requies
Et radians meridies,
Delectabilis species
Et beata progenies,
Immortalis eftigies,
145. Gratiarum congeries
Atque virtutum Beiles.
Maria, terra fertilis
Atque crater tornatilis,
AI ums inexpugnabilis
150. Et columna immobilis,
5
 — 66 -
Angelis admirabilis, Justorum exspcctatio,
Hominibus amabilis, Sanctorum exsultatio,
Fortis, insuperabilis, 200. Inferorum destructio,
Dulcis, decora, nobilis, Vitiorum exstinctio
155. Corde et ore humilis, Et morum informatio,
Vultu desiderabilis, Vinctorum absolutio,
Specie delectabilis Pauperum consolatio,
Et amore affabilis. 205. Inopum sustentatio,
Maria, mater luminis, Lapsorum relevatio,
160. Maria, sedes numinis, Delictorum deletio,
Maria, fons dulcedinis, Virtutum consummatio
Mater, Dei et hominis. Et bonorum perfectio,
Felix et expers criminis 210. Exsulum revocatio,
Templumque pulchritudinis Reorum liberatio,

165. Et norma rectitudinis, Hostium interitio,

Vita beatitudinis Tuorumque tuitio,

Et turris fortitudinis Peccatorum remissio,

Coronaque certaminis. 215. Captivorum redemptio,
Maria, caput gaudii, Sanitatis collatio
170. Maria, finis vitii, Et languoris curvatio,
Plenitudo solatii, Salutis acquisitio
Magni mater consilii, Et vitae restitutio,
Flos violae, flos lilii, 220. Erroris abdicatio,
Acervus testimonii Mundi propitiatio,

175. Et lapis adjutorii Gratiae exhibitio

Civitasque refugii Et mortis abolitio,

Portaque sanctuarü. Divinitatis mansio

Maria, salus populi 225. Et pietatis statio,

Et reparatrix saeculi, Humilium protectio,

180. Spei nostrae soliditas, Munimen et dcfensio,
Gaudium et tranquillitas, Orbis illuminatio
Affluens liberalitas Et deitatis sessio,

Et salutis securitas. 230. Vitae recuperatio

Fugitivorum civitas Et Dei habitatio,
185. Et reorum felicitas, Saeculi reparatio
Sanorum incolumitas, Et larga miseratio,
Quietorum serenitas, Dei confoederatio.
Paradisi jucunditas 235. Maria, orbe latior,

Et piorum suavitas, Maria, coelo mundior,

190. Speciosa fecunditas Maria, cunctis melior,
Et beata virginitas. Maria, cunctis mitior,
Maria, plena gaudio, Maria, melle dulcior
Superborum depressio, 240. Et floribus fraglantior.
Bonorum sublimatio, Maria, rosis gratior
195. Diaboli dejectio Et liliis candidior,
Et hominis erectio, ünguentisque suavior
Prophetarum promissio, Et gemnis rutilantior,

245. Lunaquc luminosior
Et cunctis sanctis sanctior,
Cunctisque gratiosior
Et cunctis rairabilior,
Cunctisque excellentior
250. Et cunctis speciosior.
Maria, schola dogmatum,
Maria, lausquc pneumatum,
Areola aromatum,
Apotheca charismatum.
255. Maria, mundi speculum,
Castitatis signaculum,
Virtutum receptaculum,
Redemptionis ferculum
Et gratiae vehiculum
260. Et lucis habitaculum,
Salutis propugnaculum
Et Dei tabernaculum,
Salomonis cubiculum
Et aureum thuribulum,
265. Pietatis oraculum
Et veniae vestibulum,
Firma civitas exsulum,
Dilectionis vehiculum
Et sanctitatis pabulum.
270. Maria, mundi lilium,
Gloria triumphantium,
Victoria pugnantium,
Infirmorum remedium
Et reorum refugium.
275. Maria, flos convallium,
Dei gazophylacium,
Vitae reconditorium,
Tenebrarum excidium
Et lucis infusorium,
280. Pietatis remigium,
Dei rcclinatorium,
Deitatis cinctorium,
Spiritus sancti scrinium.
Maria, regis solium,
285. Miserorum solatium,
Salvatrix pereuntium,
Portus periclitantium
Et sidus navigantium.
Maria, salus gentium,
290. Laetitia ndelium
Et mundi patrocinium,
67
Jucunda laus coelestium
Et tutela terrestrium.
Maria, lux laetantium,
295. Virtus et vita cordium,
Summi regis hospitium,
Consolatrix moerentium
Et amatrix humilium.
Maria, spes debilium,
300. Erectio credentium
Virtusque laborantium,
Gratiae stillicidium
Et morum magisterium.
Maria, refrigerium
305. Et propitiatorium,
Deitatis aerarium
Et Domini sacrarium.
Maria, dux ndelium,
Terror et luctus hostium,
310. Laetitia credentium,
Sospitas aegrotantium
Et portus fluetuantium.
Maria, vitae pretium
Et Dei domicilium,
315. Salutis Privilegium,
Virginitatis lilium
Et honor continentium.
Maria, spes moerentium,
Salvatrix morientium,
320. Revocatrix errantium,
Libertatis praesidium
Et vitale subsidium.
Maria, coeli gaudium,
Potestatis fastigium,
325. Exactoris exitium,
Praedonis praeeipitium.
Babylonis excidium
Et mortis exterminium.
Maria, salus omniuni,
330. Dei itinerarium,
Lucis elucidarium,
Deitatis solstitium,
Beata spes mortalium
Et pacis consistorium.
335. Maria, virgo virginum,
Maria, lactans Dominum,
Maria, solis regia,
Mulierum laetitia,
5*
 (38

Stella maris cximia, Maria, nati filia,

340. Stella stationaria, Genitrix et nutricia
Et miserorum gloria. 360. Cellaque pigmentaria ;

Maria, virgo regia, Tu copia profectuum,

Insignis et egregia Resarcitrix defcctuum,
Deique sedes propria, Ordinatrix affectuum,
345. Virginum primiceria Pietatis irriguura.
Et vitae thesauraria. 365. Te venerantur omnia,
Maria, plena gratia, Coelestia, terrestria,
Plena misericordia Tu virtutum fraglantia,
Et omnis boni copia, Rosas vincens et lilia,
350. Veritatis custodia Tu nostra spes et gloria,
Et salutis materia. 370. Tu virtus et victoria,
Maria, fugans vitia, Tu Clemens et propitia,
Iras, luctus et odia, Deo nos reconcilia.
Vitae reducens gaudia Ipsi tibique gloria,
355. Et quaeque pellens tristia Laus, honor, reverentia
Et abundans in gratia 375. In saeculorum saecula.
Sublimisque in gloria.

Orat. ms. Coelestin. saec. 15. Cod. Parisien. 18571.

52. Salutationes BMV.

1. Salve, mater salvatoris, Stellis virtutum celata,

Nati nata genitoris, In qua digne sunt celata
Genitrix ingenua; Secreta coelestia.
Cui semper et ubique
5. Salve, lucis lux aurora,
Devoti fideles quique
Lux excellens, lux decora,
Digne flectunt genua.
Tenebrarum nescia;
2. Salve, cui scripturarum Digne dies appellata,
Nee non et creaturarum Quia solis illustrata
Series deserviunt, Speciali gratia.
Dum hinc digne praedicando,
6. Salve, coeli firmamentum.
Hinc decenter figurando
Terrarum operimentum,
Laudes tuas pariunt.
Praepotens protectio
3. Salve, coelum spiritale, Es tu tarnen terrenorum,
Summum atque speciale Quae duum testamentorum
Summi regis solium; Facta es in medio.
Coelum cum terra creatum,
7. Salve, terra laude digna,
Sed a terra sublimatum
Herbas virentes et ligna
Summum ad fastigium. Producens fruetifera ;

4. Salve, vera casa solis, Rore quidem sacri flatus

Veri Dei verae prolis, Sacros reddens cogitatus
Aula Dei regia; Et virtutum opera.
 69

8. Salve, gemma firmamenti, Recte per Evam signata.

Firmamenti jam recenti Recte nam interpretata
Ad ornatum insita; Eva vita dicitur.
Magnum luminare poli,
16. Salve, nostri vas salutis,
Minus tarnen, quia soli
Area vere, vas virtutis,
Claritate subdita.
Vas coelestis gratiae;
9. Salve,semper lucens luna, Vas ad unguem levigatum,
Cujus eadem et una Vas deeenter fabricatum
Jam manet integritas, Manu sapientiae.
Qua gentilis illustratur
17. Salve, cujus pietatis
Nox erroris, et mundatur
Sinus patens cum mundatis
Peccantum impuritas. Et immundos colligit ;

10. Salve, terra, fios terrarum, Hos, ne mari submergantur,

Nam virtutem aliarum Illos, ut eripiantur,
Excedis et speciem ;
Sicque nulluni abigit.
De qua conscendit fons vitae 18. Salve, prineeps generosa,
Universam rigans rite
Stirpe satis gloriosa,
Terrae superficiem. Illustris prosapia,
11. Salve, sacrum terrae lutum, Recte per Saram signata,
In qua deitatis Sputum, Cujus partu sunt collata
Rigans, quod aruerat, Mundo vitae gaudia.
Hominem de te formavit,
19. Salve, nata Bathuelis
Qui humanuni reformavit Et felici Gabrielis
Plasma, quod perierat. Salutata famine,
12. Salve, Dei paradise, Isaac nunc desponsaris,
Aeternaliter provise Cui digne copularis
Nostrum ad subsidium, Sacro plena flamine.
Quae dum Christum genuisti, 20. Salve, vera Jacob scala,
Lignum vitae protulisti Per quam conscendentes mala
Producens in medium. Mundi vitant devia,
13. Salve, loce voluptatis, Dum te sequentes
effectu
Quae verae satietatis Vel per te proficientes
Emisisti filium, Tendunt ad coelestia.
Dum arentes irrigantem, 21. Salve, scala, qua ascendunt
Sitientes satiantem Contemplantes et descendunt,
Genuisti filium. Dum eis humanitas
14. Salve, mulier beata, Christi per te reseratur,
Quae constanter animata Et eisdem declaratur
Ope sancti Spiritus Humanata deitas.
Caput serpentis antiqui, 22. Salve, fidelis fiscella,
Versipellis et iniqui, In cujus felici cella
Constrivisti funditus. Pharaonis filia

15. Salve, mater salvandorum, Legis suseepit latorem,

Per quam digne defunctorum Hoc est suuni redemptorem
Vita digne redditur; Gentium ecclesia.
 - 70

23. Salve, rubo figurata, Quae in membris frigescentem

Sacri flatus fecundata, Christum reddis calescentem
Non usta succendio, Tuis in amplexibus.
Quam illaesam conservavit,
31. Salve, templum Salomonis,
Quam nee ulla violavit Domus exauditionis,
Carnis aestuatio. Regis regum regia,
24. Salve, coelum mibe carens, Fide firmiter fundata,
Panis coeli sacra parens Spe conscendes, consummata
Vitae stillicidium, Caritatis copia.
Fluens, quando protulisti 32. Salve, sacer thronus Christi,
Verum manna, corpus Christi, Quae sola digna fuisti
Ad esum fidelium. Sessorem suseipere,
25. Salve, coelo mons vicine, Candens ebur castitatis,
Quem vel nunquam vel non sine Micans auro caritatis,
Poena tangit bestia, Miro vernans opere.
In quo legem caritatis 33. Salve, Sion sublimata,
Et totius bonitatis Hierusalem urbs beata,
Diva dedit gratia. Verae pacis civitas;
26. Salve, felicis figmenti Sion, de qua lex exivit,
Area novi testamenti, Urbs, de qua verbi prodivit
Area novi foederis, Calciata deitas.
Per quam servus herae datur 34. Salve, sacra parens Christi,
Et factori foederatur Quem dum virgo peperisti,
Pace data posteris. Juxta vaticinium
27. Salve, virga, quam direxit Factus est nobiscum Deus,
Fides reeta, spes erexit, Quem dum repellit Judaeus,
Inflammavit Caritas; Fit propinquus gentium.
Flore vernans, fruetu grata, 35. Salve, virens virga Jesse,
Cujus Christum illibata Quam frequenter et expresse
Protulit integritas. Signant vaticinia;
28. Salve, sponsa verbi Dei, De qua florum flos exivit,

Quam Jahel, Haber Cinaei Quem decenter redimivit

Conjux, signat congrue, Septiformis gratia.
Nam dum anguem constrivisti, 36. Salve, petra firmitatis
Sisaram interemisti In deserto vanitatis
Superatum strenue. Constans et immobilis,
29. Salve, Gedeonis vellus, De qua missus est salvator,
Quo madente sicca tellus Coeli, terrae dominator,
Florem vitae reeipit; Sed ut agnus humilis.
Flos est Christus, tellus arens 37. Salve, terra Deo grata,
Mens amore Christi carens, Quae de supernis rorata
Sed hunc per te pereipit. Deitatis pluvia
30. Salve, vera Sunamitis, Germinasti salvatorem,
Virgo super omnes mitis, Nova terra novum florem
Pulchra prae virginibus, Renovantem omnia.

38. Salve, nubes claritatis,
Exsors nostrae gravitatis,
Lenis et lucifera,
Quam scandens Christus intravit
Mundum, in quo condemnavit
Tenebrarum opera.
39. Salve, virtute sublirais
Abies myrteque nimis
Temperans et humilis,
Quae pro prima peccatrice
Conscendisti de radice
Stirpis non ignobilis.
40. Salve, mater novitatis,
Renovatrix vetustatis
Nil vetustum sapiens,
Quae virum circumdedisti,
Christum alvo dum gessisti,
Virgo virum nesciens.
41. Salve, porta principalis,
Aditus orientalis,
Porta soli pervia
Principi, per quam intravit
Templum, quod et illustravit
Pietatis gratia.
42. Salve, mons, de quo praecisus
Lapis, per quem est elisus,
Quem signat iconia;
In immensum rnontem
Et totam terram replevit
Majestatis gloria.
43. Salve, decor virginalis,
Virgo vere pars australis
Et mons fructu fertilis,
De quo venit ad nos Deus,
Factus sed ut homo reus
Forma servi similis.
44. Salve, mulier formosa,
Cui Judith sat famosa
Alludit victoria,
Per quam Satan suffocatur,
Et gens tua liberatur
De mortis angustia.
45. Salve, cujus castitatis
Sinu comprehendi gratis
Voluit rhinoceros,
71
Cujus unica majestas,
Cujus discreta potestas
Spoliavit inferos.
46. Salve, summam quae sophiam,
Patri Thobiae Thobiam
Genuisti filium,
Anna recte nominata,
Quae sie donis es ditata
Gratiarum omnium.
47. Salve, sol serenitate
Nitens, fervens caritate,
In quo tabernaculum
Suum Christus collocavit,
Quando suum visitavit
Pugnaturus populum.
48. Salve, conclavis amoena,
Quia sacro flatu plena,
Quam salvator subiit
Et hinc sibi desponsata
Carne jam deificata
Tanquam sponsus prodiit.
49. Salve, coelum, coelibatum
Semper servans, praeparatum
Dei habitaculum.
De quo clementer respexit
Et factus prope respexit
Universum populum.
crevit 50. Salve, regina coelorum
Dextrae regis angelornm
Adsistens in gloria
In vestitu deaurato
Virtutumque variato
Plena confluentia.
51. Salve, summi regis Data,
Aure cujus inclinata
Per obedientiam
Te cupivit ad decorem
Rex, oblitam mundi florem
Et gentis stultitiain.
52. Salve, virgo, cujus vultum
Dignuin tibi dantes eultum
Deprecantur divites,
Vere siquidem ditantur
Nee de plebe reputantur
Tuae laudis milites.
 - 72

53. Salve, sponsa gloriosa, Data prius praeparavit,

Foris et intus formosa, Et sie in te declinavit
Cujus omnis gloria Incarnanda deitas.

Ab internae puritatis, 61. Salve, civitas famosa,

Cordis et humilitatis De qua digne gloriosa
Procedebat gratia. Dicta sunt praeconia;
54. Salve virgo, quam sequuntur Sed quaeeunque praedicantur
Et ad regem adducuntur De te, tuis superantur
Continentes animae, Meritis et gloria.
Dum hie per devotionem, 62. Salve, domus fabrefaeta
lllicper eonjunetionem Atque decenter compaeta
Fiunt tibi proximae. Manu sapientiae,

55. Salve, civitas jueunda, Sibi quam aedifieavit

In quam sacri flatus unda Et columnis roboravit
Confluens ad cumulum Septiformis gratiae.
Digne te laetificavit 63. Salve, fortis et fidelis
Et dignum sanetifieavit Mulier, cujus de caelis
Christo habitaculum. Pretiosum pretium
56. Salve, templum sanetum Dei, Sacri flatus primum empta
In quo consequuntur rei Donis ac demum redempta
Peccatorum veniam, Proprium per filium.

Quo salutem suseeperunt, 64. Salve, pulchra et pudica

Quam prophetae promiserunt, Sponsi mater et amica
Et misericordiam. Fide, forma, facie,
57. Salve, terra visitata Digna partu, digna thoro,
Affatimque debriata Digna sponso tarn decoro,
Sacri flatus gratia, Qui sol est justitiae.

Quam in te multiplieavit 65. Salve, saneta, flos sanetarum,

Quaque te laetificavit Sponsa, regina sponsarum,
Nati diligentia. Inter omnes unica,
58. Salve, terra benedieta, Unde digne famulantur
Per quam diu derelicta Tuae laudi, quam effantur
Populi captivitas Canticorum cantica.
Captivatur, visitatur, 66. Salve, sponsa sponso grata,
Atque plebis relaxatur Ore cujus osculata
Perstringens iniquitas. Primis gaudes osculis,
59. Salve, terra, quam rigavit Per quem tibi, per quem eunetis
Et hinc ad nos derivavit Parietibus conjunetis
Se misericordia Pax est data populis.
Orta de te veritate, 67. Salve, digna nutrix Christi,
Sicque sunt coosculatae Dulcibus quem nutrivisti
Pax atque justitia. Et lautis uberibus,
60. Salve, terra, quae dedisti Quae palato piae mentis
Fructum vitae, corpus Christi, Cunctis plus delectamentis
Cujus te benignitas Sapiunt carnalibus.
 73 -
68. Salve, cujus nomen sanctum Et velatum cor habentes
Est unguentum aegrotantum, Adbuc perstant persequentes
Spes et invocatio, Veritatis inseii.
Quos et tuae sanctitatis 76. Salve, fida plurimarum
A sanctis dilecta satis
Custos facta vinearum,
Perfundit opinio. Dum, linquens nequitiam
69. Salve, quam is post se traxit, Synagogae, singularum
Qui se de te praeextraxit, Ad curam ecclesiarum
Cujus in odoribus Transis et custodiam.
Unguentorum cucurristi,
77. Salve, quondam Pharaonis,
Uncta quibus exstitisti
Hoc est antiqui draconis
Tuis prae consortibus. Infestata curribus,
70. Salve, quam prius in tua Quos recte triumpho Christi
Cella susceptus rex sua Similata submersisti
Duxit in cellaria, Aquis spiritalibus.
Ut illius secretorum 78. Salve, cujus nardus grata,
Ad laetitiam tuorum Hoc est virtus hac signata,
Jure fias conscia. Odorem exhibuit,
71. Salve, quam nimirum recti Dum summi in sinu patris
Tuis meritis illecti Et in tuo dignae matris
Amant unanimiter, Alvo rex aceubuit.
Qui tuorum meritorum Salve, cui myrrha
79. fuit
Uberumque geminorum Dilectus, cum nostra luit
Memores sunt jugiter. Ut scelestus scelera,
72. Salve, nigra sed formosa, Myrrha mortem tolerando,
Nigra sed invidiosa, Myrrha semper conservando
Nigra derogantibus, Morans inter ubera.
Non in te naturae regem, 80. Salve, digne comparata
Sed tantum naturae legem Flori florum, summo lata
Prave perpendentibus. Lilio convallium,
73. Salve, tota pulchra bonis Inter filias formosa
Sicut pelles Salomonis Veliit inter rlores rosa,
Carnis mortificio, Inter spinas lilium.
Vera Jerosolimita, 81. Salve, plena caritate,
Quia carnis expedita Quam pia benignitatc,
Prorsus a dominio. Pia diligentia
74. Salve, quam decoloravit, Tunc in te rex ordinavil,
Dulcem natum quae damnavit, Cum induetam collocavit
Fervens persecutio; In cella vinaria.
Sed nee talem te miratur, 82. Salve, Horibus fuleiri
Cui matris intimatur Atque circomamiciri
Amantis affectio. Malis pie gestiens,
75. Salve, (luamtuncimpugnarunt, Motu qnidem caritatia
Prole dulei dum orbarunt, Nostrae motas puritatis
Tuae matris tilii, Et fruetus esuriens.
 74 -
83. Salve, cujus sponso grata A mundo te separavit,
Facies et vox optata, Quam nulla debilitavit,
Dulcis ejus auribus, Torrens persecutio.
Ergo faciem ostende 91. Salve, novi testamenti
Et ei preces impende Föns ejusque complementi
Tuis pro supplicibus.
Condigna materia,
84. Salve, gracilis et recta Mater quidem novi regis,
Virgaque per spem erecta, In quo nobis novae legis
Odora virtutibus, Nova luxit gratia.
Desertum deseruisti,
92. Salve, quam, ut praedicebat
Per quod summis ascendisti Atque crebro praecinebat
Gratiarum gradibus. Cantio prophetica,
85. Salve, pulchra velut luna, Sic gigneu dum pio patri
Ut sol inter omnes una, Praedixit piaeque matri
Praeelecta singulis, Pia vox angelica.
Dum ut aurora procedens
93. Salve, virgo desponsata,
Jubar tenebris succedens Alteri sed conservata,
Praebuisti saeculis.
Quem coelestis nuntius
86. Salve, dilectum enixa, Sponsum tibi nuntiavit,
Super quem demum innixa Et mox thalamum intravit
Ac plena deliciis Idem Dei filius.
De deserto conscendisti
94. Salve, fons humilitatis,
Dilectoque consedisti Quae, licet felicitatis
Coeli fruens gaudiis.
Tuae tibi conscia,
87. Salve, mater Salomonis, Ancillam te nominasti,
Quem in desponsationis Quam summa non ignorasli
Ejus et laetitiae Sublimatam gratia.
Die digne coronasti 95. Salve, coelorum sessorem
Duplicique decorasti Terrarumque possessorem
Corona victoriae. Pariens in stabulo,
88. Salve, lecte Salomonis, Ac praesepe jumentorum
Quem dignae defensionis Cibo ditans angelorum
Causa fortes ambiunt, Atque vitae pabulo.
Orthodoxi nunc doctores, 96. Salve, legis observatrix,
Quondam angeli tutores Quae legales ut peccatrix
Nuncque tibi serviunt. Non habens piacula,
89. Salve, proles prophetarum, Hostias Deo dedisti,
Regum et patriarcharum, In templo cum obtulisti
Salomonis ferculum, Agnum sine macula.
In quo digne se gestandum, 97. Salve, salvans salvatorem,
Per quod pie sustentandum Dum Herodis ob errorem
Suum duxit populum. Persequentis iilium,
90. Salve, turris vere fortis, In Aegyptum transfugisti,
Supra metas nostrae sortis, Vere pro amore Christi
Velut mors dilectio: Subiens exsilium.
 - 75 —
98. Salve, digna Dei nutrix, Juxta verbum Simeonis
Custos, vigil et adjutrix Acerbae compassionis
Digne tibi subditi, Pertransivit gladius.
Usque tempus praefinitum 100. Salve, regina coelorum,
Nostrum decreto sancitum Quae post mortis et dolorum
Persolvendi debiti. Hausta scandens pocula
99. Salve, matrum gloriosa, Sponso regi complantaris,
Quam in cruce pretiosa Cum quo regnans collaetaris
Dum penderet filius, Per aeterna saecula.
Orat.ms. Majoris Carthusiae saec. 14 /i5. Cod. Gratianopolitan. 181. —
„Expliciunt salutationes dominae nostrae numero centum secundum sententias
specialius, competentiusqne lucidius alludentes, ex utriusque testamenti serie
diligenter excerptae." —
2, 4 huic. —
2, 5 buic. 28, 2 Aber cynei. 46, 5 —
est ditata. —
48, 4 huic. —
57, 5 multiplicavit. —
64, 1 Salve pudica
pudica.

53. Salutationes BMV.

1. Ave, vera orbis hera, 7. Ave, forum miserorum,

Ave, virgo virginum, Ave, dulcis domina,
Salve, mera puerpera, Salve, florum ver novorum,
Salve, salus hominum. Salve, felix femina.
2. Ave, nata jam beata, 8. Ave, verum decus rerum,
Ave, felix jugiter, Ave, plena lumine,
Salve, grata advocata, Salve, merum lac uberum,
Salve, dulcis, dulciter. Salve, lac de virgine.

3. Ave, tutum vas virtutum, 9. Ave, nato grata grato,

Ave, dives gratia, Ave, caelebs coelitus,
Salve, scutum contra lutum, Salve, dato laeta lato,
Salve, secans vitia. Salve, salva penitus.

4. Ave, laeta mortis meta, 10. Ave, tota vere Iota,

Ave, finis vitii, Ave, prorsus splendida,
Salve, feta Deo freta, Salve, nota sine nota,
Salve, caput gaudii. Salve, tota Candida.

5. Ave, flentis risus mentis, 11. Ave, pratum aromatum,

Ave, mundi gaudium, Ave, flagrans Horibus,
Salve, gentis spes egentis, Salve, satum charismatum,
Salve, salus omnium. Salve, dulcis moribus.

6. Ave, viae dux regiae, 12. Ave, plana, plene Bana,

Ave situs siderum, Ave, sanans languidum,
Salve, pie omni die, Salve, cana roa in lana,
Salve, memor pauperum. Salve, vellus madidum,
13. Ave, pia stirps regia,
Ave, regens cetcros,
Salve, via ad gaudia,
Salve, salvans miseros
 — 76 —
Cod. Cantabrigen. Ff Vi 14. saec. 13. A. —
Grat. ms. Majoris Carthu-
siae saec. 14 /i5. Cod. Gratianopolitan. 181. B. —
1, 4 Salve fehlt A. 2, 1 —
Salve A. —
8, 4 lac in virgine B. —
9, 3 laeta leto A. 11, 2 fehlt —
A. — 11, 3 Salve sacrum B; satum aromatum A. —
12, 1 Ave plena A.

54. De Compassione BMV.

1. Ante crucem virgo stabat, 5. Dicit Jesus: mater mea,

Poenas Christi cogitabat, Non te turbet poena mea,
Totam se dilaniabat Praecedam vos in Galilaea,
Vultum lavant lacrimae. Resurgam die tertia.
2. Dicit virgo: Quid fecisti, 6. Johannes sit tibi filius,

Quod delictum commisisti, Custos atque famulus

Quare crucem ascendisti? Eritque tibi bajulus
Me dolentem respice. In hac mundi miseria.
3. Vos, Judaei, per errorem 7. Pater misit me ad mortem,
Occidistis redemptorem, Vici jam draconem fortem,
Mundum salvans per amorem Super me miserunt sortem
Sua sacra passio. Judaea gens incredula.
4. Orbata sum filio, 8. Mortem ergo non timeamus,
Apostolos non videö, Omnes crucem diligamus,
Quo vadam sola, nescio, Deo devote serviamus
Non possum ultra vivere. Cum omni reverentia.

Orat. ms. saec. 15. Cod. Mantuan. E I 27.

55. De Compassione BMV.

1. Adsis huic speculo, Vere non immerito

Mater o Maria, Dicetur beatus
Pendet in patibulo In hoc ejus scandalo
Jam Dei sophia, Non scandalisatus.
Dux et decus virginum, 4. Ad pudoris cumulum
Dulcis, mitis, pia, Vestibus nudatur,
De torrentis calice Vento, gelu, pluviae
Qui bibit in via. Nudus explicatur
2. Quid flens adstas longius? Sistunt longe proximi,
Propius accede, Nullus consolatur,
Ecce tuus filius Sed stant prope nimium,
Heu tractatus foede, Per quos cruciatur.
Heu plenis opprobris 5. Omni poena gravior
Donatur mercede, Est haec poenae poena,
Hac pius ab impiis Quae non tantum mortis est
Mactatur a caede. Sed pudore plena,
3. An est, mater, filius Mater vere rumpitur
Tuus ad hoc natus, Tibi cordis vena,
Ut sie digne genitus, Cum pallescit filii

Sic sit cruentatus? Facies amoena.

 77 —
6. In cruore penitus scelus, ut hie et haec
Venae vacuantur, Hoc scelus senserunt,
Marcet frons et facies, Sol et luna pariter
Rugae procreantur, Tenebris cesserunt.
Clausis prope ciliis
12. Plange, mater, filium,
Oculi versantur,
Sudor mortis exsilit,
Nunc tempus plangendi,
Ingens est materia
Fauces congelantur.
Causaque dolendi ;

7. Adspice, si praevales, »Heu, mi fili,« tempus est

Mater, hune dolorem, Crebro repetendi
Rubor vultus qualiter Et decentes digitos
Transit in pallorem, Vel manus torquendi.
Manus, pedes qualiter
13. Mater, caput agita
Emittunt cruorem,
Manibus levatis,
Quae materni pectoris
Terram sparge capiti
Cumulant moerorem.
Comis laceratis,
8. Rigent tensa stipite Rumpe vestem pectoris,
Brachia procera, Pectus pietatis
Decor vultus pristinus Cum sugenti pandere
Liquescit ut cera, Consuevisti gratis.
Corpus clavis asperis
14. Auras replens quaestibus,
Pendet in statera,
Mater, gemens plora,
Ut sie vaticinia
Imbres crebri fletuum
Vatum fiant vera.
Defluant per ora,
9. Jam nee decor ullus est Terrae fige genua,
Nee decus in ore, Corruens adora,
Aures nihil audiunt Et foedetur pulvere
Solito de more, Facies decora.
Rubet latus nitidum,
15. quis digne numeret
Candet in pallore
Omnes hos Labores,
Pectus, ruunt genua
Quos pro nobis passus est
Ponderis vigore.
Jesus et languores,
10. Jam dextrorsum nitidum Vere nostros pertulit
Caput reclinatur, Hie dolens dolores,
Cui se plicans nimium Reddit ipse debitum
Collum famulatur, Et non debitorcs.
Ilorret coma capitis,
16. Nicodemus et Joseph
Arte non aptatur,
Eccc convenerunt,
Immo venti rlatibus
Myrrhac atque aloes
Huc illuc vagatur.
Mixturam tolerant,
11. dolor, nee mortuo Tost de plagis quatuor
Vel sie pepercerunt, Claves extraxerunt
moeror, sie lancea Et de crucis stipite
Latus transiixerunt, Hunc deposuerunt.
 - 78

17. Gurre nunc, moestissima, 20. quam matris miserae

Brachia sustenta, Cor jam syneopizat,
Quae sunt mortis frigore Dolor indieibilis
Rigide distenta, Intus colaphizat,
His infigas oscula Jam Maria Martha fit,
Centum vel ducenta, Jam non sabbatizat,
Ncc credo, quod fueris Quam moeroris fluvius
Ducentis contenta. Perfecte baptizat.

18. Jam parcens vocibus

nil 21. Sic post tot angustias
Planctus da mugitum, Ut sit tumulatus
Lacrimas, suspiria Jesus, mundam syndonem
Profer et rugitum, Joseph est mercatus,
Nam scelus huic simile In qua Jesus positus
Nunquam est auditum, Est sepulchro datus,
Sed nee uspiam
erit Sicque cum custodibus
Tale repetitum. Lapis est signatus.

19. Manans de vulneribus 22. Jesu, rex misericors,

Cruor colligatur, Tu qui sie obisti,
In signum memoriae Per cruorem vulnerum,
Peplo leniatur Quem de te fudisti,
Cateracta capitis Mitte nobis spiritum,
Nunc, mater, rumpatur, Quem tuis misisti,
Et de cordis intimis Ne relinquas orphanos
Gemitus edatur. Quos sie redemisti.

Cod. Cautabrigen. Ee VI 29. saec 15. — 13, 8 confuisti gratis. — 19, 4

lemiatur.

56. Planctus BMV.

1. Eja, virgo gloriosa, 5 Quis vos ambos sie confixit,

Quondam Noemi formosa, Quis dolore sie afflixit?
Pulchra tota, amorosa, Nullus homo unquam vixit,
Sed nunc Mara dolorosa. Quem sie tantus dolor frixit.

2. Cur sie cruci adstas fixa, 6. Quae doloris hujus causa

Crucifixo sie innixa, Te tristare fuit ausa,
Ut dolore sis transtixa, Latet adhuc in te clausa,
Tamquam ipsum sis enixa? A dolore, quaeso, pausa.

3. Quondam illa speciosa, 7. Estne ille tibi pater,

Cunctis visu gratiosa, Numquid sponsus est aut frat er,
Nunc moerore nubilosa, Aut num sibi tu es mater,
Gemens, tristis, lacrimosa. Quod te torquet dolor ater?
4. Unde cruciatus sibi, 8. Pone modum nunc dolori,
Quare tantus dolor tibi? Appropinquas nam languori,
Forsan causa latet ibi Et est nobis jam timori,
Major, posset quam describi. Ne et te contiugat mori.
 - 79

9. Cur te matre sie orbamurV 20. lllibatus, delicatus,

Refer causam, quam miramur Sanctus et immaculatus,
Et audire praestolamur, Sponsus mei coelibatus
Tibi quod compatiamur. Et solamen incolatus.

10. Hujus causam non mireris, 21. Visus tibi tenebreseunt,

Sed ut mecum contristeris Genae, labia pallescunt,
Et dolore socieris, Fossae manus intumeseunt,
Tibi pandamhoc, quodquaeris. Crura nutant et langueseunt.

11. Hie a Deo praeelectus 22. Caput spinis coronatum,

Et prae eunetis tarn dilectus Latus patet lanceatum,
In salutem huc directus, Totum corpus vulneratum
Carne mea .vere tectus. Cerno jam exanimatum.

12. Deus exstat, verbum Dei, 23. Ei, quis mihi nunc aquarum
Splendor patris faciei Dabit fontem lacrimarum,
Et creator omnis rei, Tristem luctum et amarum
Tota virtus verae spei. Super virum tarn praeclarum.

13. Hunc a patre datum cepi 24. Hie est ensis Simeonis,
Ac de spiritu coneepi, Qui vigore punetionis
Sponsa, nata hunc suseepi, Me in terris privat bonis
Mater virgo hunc excepi. Omnis consolationis.

14. Ipse decor angelorum, 25. si vita nunc privarer,

Gubernator singulorum, Mallem, quam sie te orbaier,

Terrae, maris ac polorum, Jam nequaquam perturbarer,
Regnans solio coelorum. Sed per mortem consolarer.
15. Illic sine matre natus, 26. Heu mc, tili, quid fecisti,
Sine patre incarnatus Cur me solam reliquisti,
Est in terris conversatus, Cur me mori noluisti
In salutem eunetis datus. Potius quam tu obistiV
16. Per doctrinae veritatem 27. Cessa, virgo, a ploratu,
Ac signorum caritatem Cesset vox ab ejulatu
Vitans mundi vanitatem Ne sub tanto cruciatu
Et carnalem voluptatem, Tu priveris vitae statu.
17. Ut in regno deitatis 28. Faciei nam amoenae,
Statum post mortalitatis Quae rubebant, pallent genae,
Expiatos a peccatis Oculorum t urgent venac,
Collocaret cum beatis. Jam langueseunt manus plene.
18. Talis est dilectus meus, 29. Calor cordis jam tepescit,
Jesus Christus, homo Deus, Vigor omnis jam lentescit,
Non cujusque mali reus, Oinne corpus jam rigescit,
Quem oeeidit sie Judaeus. Tota vita jam niarcescit.
19. mi nate speciosus, 30. Ego suae passionis
Super omnes generosus, Tuaeque afrlietionis
Mitis, Clemens, gratiosus, Causa suni eontemptis bonis,
Seinper totus dulcorosus, Culpa pravae actionis,
 so

31. Mihi ergo restat flere 36. Sed sie jugiter dolore
Et ex intimis lugcre Moveatur vel amore,
Gravi planctuque dolere, Dilatetur vel fervore
A rugitu non silere. Ac liquescat prae dulcore

32. Ego merui necari, 37. Intimae compassionis,

Non in cruce hie litari, Fecundae dilectionis,
Nee tu saneta molestari; Supplicis devotionis,
Et quis posset hoc effari, Purae contemplationis,
33. Cur hie ordo sit mutatus, 38. Ut virtutum actione,
Nisi tantum sim amatus, Fidei confessione,
Quod a morte liberatus Gratiarum actione
Summa vita sim beatus. Sic persistam in agone

34. Nihil ergo jam dulcescat, 39. Et in regno supernorum

Sed mens mea amarescat, Consors factus beatorum
A dolore non quiescat, In collegio sanetorum
Donec vita evanescat. Christum, regem angelorum

35. Semper visus lacrimetur, 40. Crucifixum, hymnodia

Nunquam animus laetetur, Semper canam laude pia
Nisi per vos consoletur, Teque laudem, virgo dia,
Ut in vobis oblectetur. Mihi confer, o Maria.

Orat. ms. Scotorum Yindobonen. 50 g 9 saec. 15. A Clm. Monacen. —

(ol.Tegurin.) 19354 B. —
Orat. ms. Tegurinum anni 1500—1508 Clm. Mo-
nacen. 20 015. C. —
2, 2 sie fehlt C. —
2, 3 Tamquam ipsum sis enixa C.
—
2, 4 Secum cruci es confixa. —
4, 3 Forsan casa B; latet tibi C. Str. 8 —
u. 9 fehlen C. —
10, 4 hoc fehlt B. —
16, 3 Vetans B. 17, 3 Expiatus —
C. —
21, 3 Fuste manus C. —
23, 1 Ey. BC. —
28, 3 torpent venae C. —
32, 2 Non in cruce habitari B ; Non incerte hoc litari C. 33, 2 sim muta- —
tus C. —
36, 4 prae dolore C. —
Im Verlaufe des Liedes hat A folgende
Überschriften: Vor Str. 1: Compassio virginis Mariae; vor Str. 10: Respon-
sio virginis Mariae; vor Str. 19: Verba virginis ad filium; vor Str. 27: Ke-
sponsxo.

57. Planctus BMV.

1. O dulcis virgo Maria, 3. O columba sine feile,

Tu plorabas voce pia O vas dulce plenum melle,
Ante crucem filii; O tili piissime,
Rumpebatur cor Mariae, Tu rae vides desolatam,
Exclamantis voce pie: Semivivam, anxiatam
O tili dulcissime. Et mihi non loquerisV
2. Video te morientem, 4. O quid agam fili pie,
Ego perdo cor et meutern, Mei languentis Mariae,
Tecum mori cupio, Matris unigenite,
Tu peccatum non fecisti, Heu, Christe, amor mei,
Quando crucem ascendisti, Te damnarunt pharisaei
Cur te mori video? Creatorem saeculi
 81

5. Haec dum loquitur Maria Alta voce tunc Maria

Desolata voce pia, Exclamat in agonia.
Non respondet filius; Conquaerens de populo:
Cor tunc ejus desolat um,
13. crudeles vos Judaei,
Igne mortis inttammatum,
feroces pharisaei,
Pertransivit gladius.
Canes crudelissimi,
ü. Cecidit angustiata Vos Deum crucifixistis,
Tunc Maria desolata Regem vestrum suspendistis
Ibi quasi mortua, In ligno patibuli.
A Johanne sublevatur
14. Ipse vos et me plasmavit,
Et paulisper restauratur, mundo collocavit,
Et in
Post clamat ad angelum:
Fei pro melle redditis,
7. Gabriel, angele felix, canes valde crudeles,
Tu non es mihi fidelis leones infideles,
Nuntiando gaudium; Sic natum occiditis.
Dum mihi dicebas Ave, 15. Matrem ejus capiatis
Me ponebas in hac nave, Et in ligno suspendatis,
Quae modo submergitur. Ipsum in quo ponitis,
8. Mihi dabas mortis frena Ne post mortem nati vivat,
Dicens: es gratia plena, Quae sie matrem luce privat,
Quae frena nunc sentio, Ut filio careat.
Me benedictam
dixisti 16. Hie est tilius dilectus,
Gaudiorumque munitam, Qui mihi fuit electus
Sum plena supplicio. Sine carnis praemio,
9. Non est mulicr in mundo Suspendentes mundi regem,
Quae dolorum in profundo Tribuentem nobis legem,
Sit demersa velut sum; Matrem ejus capite.
Vere mihi primum avc 17. Quam sie nato viduastis,
Dulce fuit et suave, Omni gaudio privastis,
Nunc dat mihi gemitum. Et ipsam oeeidite.
10. Fui jam gratia plena, Sic lamentor desolata,
Erat mihi dulcis coena. Non auditur vox clamata
Dum habebam filium; In crudeli populo.
Mihi nunc est usurpatus 18. crux alta, de te quaeror,
Et in cruce conclavatus Mihi nequis esse pejor,
Per tormentum anxium. crux crudelissima,
11. Nunc vertuntur in moerorcin Meum natum tu cepisti,
Et luctum et dolorem
in In te ipsum suspendisti,
Nuntiata gaudia, crux ferocissima.
Mcum cerno dum amorem, 19. Quamvis mundo tu sis felix,
Natum, sponsum, creatorein Mihi tarnen es erudelis
Mortis ferre vulnera. Cruciando filium,
12. Ita clamo desolata, Unigenitum Mariae
Non est auris mihi data Desolatae, quae sie pie
A nato vel angelo. Ad te Acre cogitat :

Dreves, Pia üictamina. (>

 — 82

20. crux ligni cruentati, Clamo: Jesu, nate pie,

Sanguis hie immaculati dulce tili Mariae,
Undique sie funditur, Cur matrem non respicis?
crux alta, mundo felix,
28. Matrem tuam desolatam,
Per te via fit in caelis,
Vero lumine privatam
Sed mihi degeneras.
Cur non eam respicis?
21. crux nati crueifixi, Audi, pater alte, pie,
Contra te nihil commisi, Verbi pater et Mariae,
Ex quo ita me laedas ;
Tui matrem deseris?
Crux crudelis, tu te placa,
29. Verbum tuum incarnatum,
Ad te clamo voce rauca,
De Maria proereatum,
Redde mihi filium.
Cur sie pati pateris?
22. Et sinon vis placare
te Istud non verbum ave,
est
Neque natum mihi dare, Quod mandasti tarn suave
Tu me secum reeipe; Gabriele nuntio.
Crucifige me cum eo, 30. Quando vides verbum pati
Pro quo tibi dire fleo, Nee suecurris poenis nati,
Omnes mecum plangite. dura compunetio,
23. Aut crux natum mihi reddat, Cor Mariae tarn afflictum,
Atque jus peccati cedat, A te patre derelictum
Quo audere judicat, Moritur pro filio.

Aut secum me crueifiget, 31. dulcis fili, spes mea,

Meo sanguine se riget Mater tua sum, cum ea
Veluti de filio. Loqui debes modicum;
24. crux ferox et amara Tu me debes exhortari
Cur non reeipis in ara Ac me digne consolari,
Mariam cum filio? Ut non perdam spiritum.
Requiesco, si me capis, 32. Video te, nate, mori,
Si me spernis, tu me tradis Subjaces mortis tremori,
Mortali supplicio. Possum nee te tangere;
25. Crucis lignum non respondet, Nate dulcis, miserere
Mihi dolor magis frondet, Matris non cessantis llere
Quanto magis supplico; Nee sinentis plangere.
Meum ego desolata, 33. Si tu migras, quis supplebit,
Dulci prole viduata, Et quis natus mihi erit?
Filium respicio. Desolata morior;
26. Natus meus voce rauca Sed priusquam moriaris,
Anxiatus non jam pauca Aliquid mihi loquaris,
Clamat: Ego sitio ;
Dulcis fili, deprecor.
Tunc Maria clamat: heus, 34. Filius tunc inclinatur,
Num est hie filius meus, Ad Mariam et affatur
Qui sie rauce loquitus? Tali dulciloquio:
27. Non petenti possum dare mater dulcis Maria,
Neque potum ministrare, Virgo pura, virgo pia,
Cor sie meum moritur: Tantum noli plangere.
 3

— 83

35. Ad hoc scis me fore natum Me oportet ita mori,

Et a patre destinatum, Istud fit pro meliori,
Hunc ut bibam calicem, Res humani generis.
Sine quo mundus salvari,
40. Igitur spem amplecteris,
Trinitati concordari
Quia mecum potieris
Et nequit velocius.
Regno veri luminis,
36. Non deberes contristari, Sed dum vives vita ista,
Sed deberes consolari Johannes evangelista
Et gaudere potius, Erit tibi filius.

Mors mea non est ad mortem,

41. Et tu eris ejus mater,
Aperit sed vitae portam,
Ipse filius et frater
Quam peccatum clauserat.
Te traetabit dulcius.
37. Morior pro toto mundo, Filius ista narravit,
Qui ardebat in profundo, Matri caput inclinavit
Quem Adam damnaverat; Et emisit spiritum.
Ergo dulcis o Maria,
42. Videns ergo hoc Maria
Mater Clemens, virgo pia,
Cecidit in agonia
Noli flere filium.
Et orabat fortius ;

38. Qui pendendo super crucem Ejus cor angustiatur

Pro recuperando lucem
Frangit hoc exsilium
Ego non te derelinquo,
Ad te semper appropinquo,
Quod dico, non ambigis.
39. Hoc videbis tu pro vero,
Jam resurgam, tecum ero
Atque cum discipulis
Atque dire vulneratur
;
O crudelis gladius.
cum Maria
43. Igitur nos
Deploremus mente pia
Passionem Domini,
Ut cum Christo collocari
Mereamur, gloriari
;
Per aeterna saecula.

Orat. ms.saec. 15. Cod. Mantuan. E I 27. A. Cod. S. Petri Salis- —

burgen. a III 10. saec. 15. B. — 1, 3 Coram cruce filium B. 3, 5 Geniti- —
vam anxiatam ß. —
4, 2 languenti A; Fili languentis B. 4, 3 Mater A. - —
4, 4 Heu, heu amor B. —
6, 3 quasi moritur A. 6, 4 Johanne tunc B. —
7, 2 Non es mihi tu B. — 7, 5 Mo pascebas B. 9, 3 Sit mersa velut —
AB. — 10, 1 gratia jam A. 10, 6 Prae tormentis anxium A. 11. 5 —
curatorem B. —
12, 5 Exclamabat. A. —
13, 4 Verum Deum A. 14, 1 — —
fehlen B. — Nach 15, 3 schiebt ein:B
Vel in alio tormenta
Aut crudeli monumento,
In quo mater pereat.
15, 4 Non post A. —6 Caream ut filio B; dann schiebt I? ein:
15,
Mihi dulcius jam mori,
Forot jocus ei honori
Migrari cum tili«».
16, 4 Suspendistis B; worauf B einschiebt: Trucea aurea ftfariae Supplicatio-
nem Mariae Non auditur populo. 17, —
Lamento B. - IT, 6 In crudeli
1

proelio B. —
18, 4 tu oaodisti B. 19, 6 Ar fallasse cogitui B. 20, 5
Mihi semper es infelix B. - 20, (> Dum me tili" viduas. 21, 2 Coram —
to nunquam oonnixi B. —
21, 8 Ex quo nie sie laederas 1>. 21, 4 cnu —
fidolis jam non placa \. 22, si te nun vis B,
I
22, 5 Hoc pro mundo —
tibi A. —
22, 6 Omnes junetim plangite B. 23, 1 Ut crux AH. — —
6*
 - 84

Et vox quaevis precor cedat B. —

23, S Quo tarn dire viduor B. 23, 4 —
Et me A; Ut me B. -
23, 5 me riget B. -- 23, 6 Velut fit de B. —
24, 2 recipis jam B. —
24, 3 Matrem cum A. 24, 5 me radis B. —
25, 1 sqq. —
fehlen B. —
25, 4 Ita mergor desolata B. —
26, 2 Anxietate non pauca
B. —26, 4 Tunc mater A. —
26, 5 Est nam natus iste meus B. 26, 6 —
sie fehlt B. —
27, 1 Num petenti A; Petenti non B. 27, 3 Cor meum —
sie B. —
27, 6 non recipis A. —
28, 4 Alte Deus, pater pie B. 28, 5 —
Verbi poenae et B. —
28, 6 Cur non modo proficis A. 29, 4 non est —
illud ave B. — 30, 3 O
diri B. — 30, 4 Cor meum
31, 2 ex ea tarn A. —
B. — 31, 4 me velis B. —
dignare B.
31, 5 Me —
32, 1 sqq. fehlen B. —
32, 6 Nee cessantem B. —
34, 1 nunc B. —
34, 6 Noli tantum B. 35, —
3 Ut hunc B. —
35, 6 Et fehlt B; nequid A. —
36, 1 debes B. 36, 4 —
Mors una B; non est aborta A. —
36, 5 Aperitur vitae porta A. 38 1 —
Qui nunc pendeo A. —
38, 3 Frangat A. 39, 1 Haec B. — 39, 5 Ita fit. — ,

B. — 39, 6 Rex humani A. 40, 2 Quam tu B.— 40, 3 Regna A.— 40, 4 —
vives in hac vita B. —
41, 1 et pater A. —
41, 3 Et traetabit A. 41, 4 —
illa B. — 42, 3 Et plorabit B. —
43, 1 jam cum B. 43, 3 Passionem —
in hac via B. —
43, 4 Ut cum ipsa B. —
Hierauf fügt B noch die folgen-
den Strophen bei:

De quinque vulneribus. Anima.

44. Vidit turbas effrenatas me
50. In sistat amor tui,
Judaeorum venenatas Crucifixo fac me frui,
Christum primo prendere Dum sum in exsilio;
Vidit Judam proditorem Hoc dolore fac me moestum
Osculando salvatorem Nee me facias alienum
Pharisaeis tradere. Ab hoc desiderio.
45. Vidit Jesum laceratum,
51. Virgo dulcis, virgo pia,
Ut latronem et ligatum
Virgo clemens, o Maria,
Trahi per Jerusalem,
Audi preces famuli,
Et ad Annam primo duetum,
Hinc ad Kaipham traduetum
Ipse vos et me plasmavit
Et Pilatum prineipem.
Et in mundo collocavit,
Fei pro melle redditur.
46. Hunc Pilatus condemnavit,
Crucis poenis deputavit
Lotis aqua manibus.
Ad crucem:
Vidit natum sublevari 52. Tu nequaquam mihi felix,
Crucifixumque locari Tu semper es infelix,
Cruce cum latronibus. Filio me viduas;
47. Vidit caput cruentatum Crucis lignum non respondit,
Jesu Christi, coronatum Mihi labor magis frondit,
Spinis, cruce pendere, Quantum magis supplico.
Vidit manus perforari,
Fixis clavis cruentari Christus.
Et cruorem fundere.
48. Vidit suos sanetos pedes 53. Sic mandavit incarnari
Conclavatos nee est sedes, Atque sibi filiari,
Ubi possint haerere. Ut mundum redimerem,
Vidit latus penetrari, Omnes crucem peramantes
A Longino sauciari Atque illam venerantes
Hincque caecum cernere. Semper tibi serviant.
49. Vidit, potum cum gustavit, 54. Christus in ligno pependit,
Sitio quando clamavit, Suo sanguine nos defendit
Dicens consummatum est; Ab ira diaboli,
Iste potus feile mixtus, Per virtutem sanetae crucis
Quem gustavit Jesus Christus, Liberemur ab inimicis
Cum aceto datus est. Per aeterna saecula.
 — 85 —
55. O Christe, mundi redemptor, Cliriste, cum sit hie exire,
Sis tuae gentis protector Da nos per misericordiam venire
A morbo pestifero, Ad palmam victoriae.

06. Ploremus ergo pariter,

Clamemus omnes fortiter:
Jesu Christe, miserere.

58. In Assumptione BMV.

1. Grande Signum coelum pandit, Sic affirmant saneti patres,

Angelorum coetus clangit Sic tenete, mei fratres,
Occurrens cum laudibus, Fortes unanimiter.
Se praefulgens lux expandit,
7. Elevata sedes poli,
Christi mater dum hoc scandit
Praeparata nübes soli
Vestita duplieibus.
Ad suprema sidera,
2. Haec de mundo mater munda Oblivisci, virgo, noli,
Mitis scandit ut columba, Tolle, mater, quod est doli
Super solem splendida, Nostra pians scelera.
Omni laude laetabunda,
8. Incorrupta, tota viva
Jam nee prima nee seeunda
Et innupta mater diva,
Visa est tarn Candida.
Coeli tenens solium
3. Natus locum praeparavit Exaltaris, coronaris,
Et festinus obviavit Dominaris, jueundaris
Coeli cum militia, Amplexando filium.
Matrem suam honoravit, 9. Qui praeeepta legis dedit,
Cum se secum collocavit
Honorare matrem, pegit
Dulci modulantia.
Et matrem prae ceteris ;

4. Ad hanc natus mox descendit Ergo matris legislator

Et cum matre mox ascendit Si non esset venerator,
Ad suprema gloriae, Hunc eulpare poteris.
Nihil obstat, nil offendit,
10. Non desperes trepidando,
Sursum vadit, sursum tendit
Perseveres affirmando,
In Signum victoriae.
Non relicto corpore
5. Virgo mater exaltaris, Mater Jesu quin assumpta
Ubi laeta contemplaris Sit in coelum nato juneta
Regnantem in gloria Vivens sine tempore.
Et conregnans conregnanti
11. Ubi natus, sibi mater
Consedebis judicanti,
Trabeatus est et pater
Virgo plena gratia.
Sacro cum spiraminc,
6. Carne sua non consumpta Solidata carne pura,
Virgo mater est assumpta Verbi patris genitura,
Integre realiter, Munda nos a crimine.
( ollocata super euneta, Erubesce, contremisce,
Dulci Dato dulcis juneta, Qui non credis, matrem esse
Tene sie non aliter. Assunipiain cum corpore,
 — 86 —
12. Noli fari, quod ingratus De qua natus est dulcedo
Dulci matri fiat natus, Deus homo sine foedo
Quem lactavit ubere, Foetore putredinis.
Cujus alvus hunc portavit,
19. Cum sanetorum visitantur
Quo fit salvus, quem damnavit
Loca donis et ditantur,
Lapsus Evae miserae.
Ut aperte cernitur,
13. Die tu mihi, rogo pie, quid dicam, si Mariae
Ubi corpus Mariae
sit Terrae datum matris piae
Sepulchro non inventum? Corpus sit nee colitur.
Si tu dicis, quod ablatum Matrem natum, si sie esset,
A Judaeis nee relatum, Contempisse, dici posset,
Ab eis sit retentum; Sed hoc nunquam creditur.

14. Certe, dico, non est verum, 20. Caro namque Jesu cara
Coronata tenet coelum Est Mariae caro clara,
Juxta nati brachium, Matris praedulcissimae ;

In excelso throno sita, Sic affirmat Augustinus,

Natum colens est in vita Föns abundans coelestinus
Paradisi ostium. Doctrinae clarissimae.

15. Quod sie probo ratione 21. Aulam sacram virginalem

Et aperta sanetione Rex servare maternalem
Potest verificari: Cum pudore voluit,
Nonne vides in hac vita Ergo matrem incorruptam
Multis fucis polimita A foetore sibi nuptam
A natis honorari Custodire debuit.
Patrem, matrem reverenter
22. Deo lacu in leonum
Diligenter, excellenter
Danielem servum bonum
Ab eis ministrari?
Conservare placuit,
Ergo matri minus gratus Vestes trium puerorum
Non de jure fiet natus
In fornace positorum
Altrici singulari.
Non comburi pertulit;
16. Est assumpta virga Jesse, 23. Ventre ceti Jonae vita
De qua vitae fluit esse Est potenter custodita
Anima et corpore; Deo placentissima,
Fides tenet sie professe, Ergo mater Jesu tanta
Quod affirmo verum esse. Fari posset quisquam, quanta
Nati fulta robore, Laude sit dignissima?
17. Transit ad aethera Nisi quod sit elevata,
Virgo puerpera, Secus natum collocata
Virgula Jesse, Corpore et anima.
Non sine corpore, 24. Nomen matris lucis astrum
Sed sine tempore Vel odoris alabastrum
Tendit ad esse. Sensu suavissimum,
18. Vere scio, vere credo, Corpus Dei. verbi castrum,
Quod in carne non putredo Hortus clausus, patrisrastrum,
Sit Mariae virginis, Fructum ferens optimum.
 - 87

25. regina, quam superni

Cives laudant et inferni
Tremit domicilium,
Splendoris praebe paterni
Nobis lucem et aeterni
Flaminis solatium.
nomen dulce
Mariae tristiae mulce.
Clin. Monacem. (ol. Emmeramen.) 14343 anni 1351.

59. In Assumptione BMV.

1. Gaude, Christus cum levavit 4. Gaude, summe coronata,
Te in carne et locavit Carnis dotibus ornata,
Super astra, obviavit Christi dextris sociata,
Tota coeli curia. Regnans super omnia.
Gaude, virgo singularis, Gaude, semper quae frueris
Ut prae cunctis sublimaris, His deliciis sinceris,
Sic et digne plus laudaris Ut in aevum jucunderis
In coelesti gloria. Summa cum laetitia.
2. Gaude, virgo, quae decore 5. A me mundi jam evelle
Ornas coelum lucis more, Gaudia permixta feile,

Velut cuncta sol spien dore Immo me tuorum melle

Superat lucentia. Gaudiorum satia.
Gaude, cui angelorum Veni, virgo, da laetari,
Chori parent et sanctorum Me in te nunc consolari
Ut reginae ac votorum Et in fine gratulari
Exhibent obsequia. Tua de praesentia.

3. Gaude, quod vis esse ratum, 6. Dona mihi te videre,

Tuo nato exstat gratum, Semper tibi congaudere
Omnem tuumque precatum Ac laetanter possidere
Explet cum dementia. Beatorum praemia.
Gaude, qui te venerantur, Ecce, tibi congaudemus,
Tua laude delectantur, Maria, ut amemus
Hi per Christum numerantur Te in aevum et laudemus,
In superna patria. Duc nos ad coelestia.
Orat. ms. Underdorfense saec. 15. (Jim. Monacen. 7815.

60. De Uaudiis BMV.

Gaude, candens liliuin, Gaude, legislatio
Mater pietatis, Dominam te clamat,
Nobile tricliniuni, Humanaque ratio
Summae trinitatis, l'raeceptricem famal
Forma, spes humilium, Nati, id quo natio
Frinceps castitatis, Fidelis acclamat,
Memor mei Naui ut patri
Valde rei Proles matri
Sis, tios pietatis. Sic parere amat.
 — 88

3. Gaude, Sion filia, 8. Gaude, pneuma visitat

Pacis reformatrix, Jesum baptizatum,
Tu me reconcilia, Et hunc pater clamitat
Pauperum solatrix, Fore suum natum,
Purgans in me vitia, Eremum inhabitat,
Mundi reparatrix, Dein mundi statum
Meum votum Verbis, signis
Tibi notum Factis dignis
Audi, imperatrix. Curat sauciatum.

4. Gaude, ab initio 9 Gaude, die tertia

Prae saeclis creata, A morte surrexit,
Miro privilegio Suos cum solertia
In omnes ditata, De limbo evexit,
Salubri consilio Christus prae inertia
Es praedestinata, Errantes allexit,
Mater Dei, Caros tuos,
Tutrix rei Immo suos
Ut sis, o beata. Parando respexit.

5. Gaude, ut te decuit, 10. Gaude, suos penitus

Conceptam sacravit Patri committebat,
Deus, post haec docuit Super coelos inclitus
Vita tis et pavit, Rex cum ascendebat,
Scelus vetus necuit Nobis vitae aditus
Haeresesque stravit, Hinc patefiebat,
Nam virtutem Qua potenter,
Et salutem Qua gaudenter,
Cunctis demonstravit. Euge, praecedebat.

6. Gaude, tibi nuntius 11. Gaude, mirabiliter

E colo legatur, Perfidos elisit
Juxta verba ocius Pater, visibiliter
Sua humanatur Quando flamen misit
In te Dei filius His, verbi quos dulciter
Et humiliatur, Nomine arrisit,
Tis ignotum Tunc sincero
Mundo votum Atque mero
Per quem approbatur. Dulcore te visit.

7. Gaude, natum parere 12. Gaude, dote varia

Dei meruisti, Deus te dotando
Lacte tua alere Assumpsit cum gloria
Quae digna fuisti, Summa trabeando,
Angelos hunc canere Ad dextram in curia
Et magos vidisti, Coeli collocando,
Te optante Trans cunctorum
Post et ante Angelorum
Virgo permansisti. Choros exaltando.
 89

13. Quo inaestimabili 16. Precor te per tristia,

Te felicitate Quae te hie laeserunt,
Ditans ineffabili Et per Christi gaudia,
Ornat dignitate; Quae et tua erunt
Vale hinc, laudabili Et sunt nunc in patria
Vernans caritate, Sicut prae fuerunt,
Ergo graude, Sana eunetos,
Gaudens plaude Veni, punetos,
In jucunditate. Qui me infecerunt.

14. Hinc est, quod edicere 17. Precor te per meritum

Nu IIa creatura Omnium sanetorum,
Valet nee elicere Per tis nomen inclitum,
Laudis tua jura, Per temet, fios florum,
Eja me conspicere, Da ut non demeritum
Mater, haec procura, Scelerum meorum
Dans beatum Me demergat,
Mihi statum Quae abstergat
Vita in futura. Precamen sanetorum.
15. Deus, summa trinitas 18. Precor te per sanguinem
Tibi nil recusat, Et per poenas Christi,
Cujus ac benignitas, Per sacram propaginem,
Ut vis, quaevis cusat, Ex qua prodiisti,
Ergo tis virginitas, Quae Deum et hominem
Quam jam sie decusat, Virgo genuisti,
Pellat labern, Hunc exora
Mortis tabem, Absque mora
Quae me, heu, ineusat. Pro me, ut novisti.

19. Per patrem, piissima,

Per verbum, per flamen,
Quos credo firmissima
Deum unum tarnen
Fide, te, sanetissima,
Precor, ut solamen
Mihi pia
Sis Maria
Hora mortis. Amen.
Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. „Iiu'ipit oratio de
gaudiis quibusdam beatae virginis." 17, 8 fehlt. — —

61. De septem tiaudiis BMV.

Gubernantis superna patria

Decantantur septena gaudia
Primura dicens: tu plena gratia,
Inquit Ave.
 90

In excelsis cantatur gloria,

Hoc secundum angelis nuntia,
Deum noscunt tunc animalia
In praesepe.

2. Ternum stellae regiae claritas

Magos duxit, Bethlehem civitas
Hos suscepit, Herodis pravitas
Memoratur.
Quartum fuit sepulchri novitas,
Dum surrexit Dei humanitas,
Judaeorum prava societas
Admiratur.
3. Virgo mater dum vidit filium
Triumphando, parando praemium,
Unde venit, ascendit iterum
Coronatus.
Pater sanctum emittens spiritum
Roboravit corda fidelium,
Adest color ignis quemadmodum
Coloratus.
4. Gloriosa virgo sanctissimae
Post egressum carnis purissimae
Elevatur choris altissime
Angelorum.
Istis septem gaudiis optime
Gaudeamus, Deus plenissime
Nos reducat ad portum gloriae
Et sanctorum.
Clm. Monacen. (ol. Emmeramen.) 14343 anni 1351.

62. De septem Gaudiis BMV.

Militantis ecclesiae Ducatur maledictio

Jubar in triumphante Defectus geniturae,
Primaturn tenet gloriae De nati benedictio
Adae lapsu cessante, Cunctis est orta jure.
Maria levante. David regali gremio
Föns salutis et gratiae, Te fatentur scripturae,
Te nobis vitam dante Stella, virga, promissio,
Captatur via veniae, Te signarunt figurae.
Messia nos juvante, Virginalis conceptio
Te tarnen procreante. Te solam consecravit,
Concepta privilegio Cum Gabrielis nuntio
Supra jura naturae Paris, qui te creavit.
De sterili conjugio Fit pro nato purgatio,
Joachim pulso dure Qui nihil maculavit,
 — 91 —
Integralis assumptio Gaudes adventu magico,
Te cunctis praedotavit. Gaudes resurcitato,
Nee mirum, si collegio Gaudes Jesu levato.
Coeli te praelocavit Gaudes igne mirifico
Nutritus tuo gremio, Apostolis donato,
Te sibi sociavit. Gaudes ascensu coelico,
Perfecte juneta nato,
4. Gaudes coneeptu deico,
Pro nobis supplicato.
Gaudes partu sacrato,
Clin. Monacen. (ol. Erameramen.) 14343 anni 1351. — Sequenzenforra.

63. De septem Gaudiis BMV.

1. Plaude, prudentissima 5. Pange, pigmentarium

Parens plasmatoris, Praeservans pigmentum.
Piscina probatica, Pupes pascens, populis
Pincerna pudoris, Praedulce pulmentum,
Propitiatorium Pantheon perpetuum,
Prisci promotoris, Placens polimentum,
Precor, preces pereipe Praesta postulantibus
Proni peccatoris. Praesto purgamentum.
2. Plaude, pudicitia 6. Plaude, prodens parvulum
Plena placuisti Pastoribus pratum,
Prothonoi, parito Praecisum praeputio
Patris paruisti, Pulchre propalatum,
Paracleti pluviam Principein prineipibus
Plene pereepisti, Palam praedicatum,
Perenne prineipium Plasma pro piaculis
Pure praeclusisti. Patri praesentatum.
3. Pange, perpiissima 7. Pange, promptuarium
Praegnanda palaris, Plenum pietatis,
Paternale pallium Planta portans poculum
Partu praestolaris, Pretiositatis,
Pyropus pinnaculum Praeclara progenies,
Polo praesularis, Palmes probitatis,
Protectrix potissima Praebe patrocinium
Pauperum probaris. Pollutis peccatis.

4. Plaude, praegnans puera, 8. Plaude, pignus proprium

Prolem peperisti, Plagis perforatum
Positum praesepio Publice patibulo,
Pannis praecinxisti, Passum per Pilatum.
Papillarum pabulo Peremptis praedonibus
Psastorem pavisti, Prospicis praelatum.
Pot partum perpetuo Possidens perenniter
Pura permansisti. Pacis prineipatum.
 92

9. Pange, plausu placido 13. Pange, praeditissima

Precibus precantum, Provisa prudenter,
Placatrix primipotens, Poli porta pervia,
Palus proeliantum, Pessumdans potenter
Pus periclitantibus, Profanos, praeconiis
Pyr praevaricantum, Praecluens pollenter,
Praevalens praesidium Pelle pestilentiam
Pie proclamantum. Praesentem patenter.
10. Plaude, promens pretium 14. Plaude, praedulcissima,
Praepotens piorum Petens puriorem
Praemium, palatium Perlucide patriam
Penetrans polorum, Pretiosiorem,
Proportionaliter Praelaturam percipis
Permanet proborum Praecellentiorem,
Protector pacificus Placa peritissimum
Pila perfidorum. Propitiatorem.
11. Pange, potentissima, 15. Pange, potentissima
Pons profectionis, Princeps pennatorum,
Peritiae putens, Patriarcharum palmula,
Pes protectionis, Penna patronorum,
Projice precamine Prophetarum prothesis,
Pus perditionis, Pugil probatorum,
Propulsa pericula Puellarum puritas,
Persecutionis. Portus perfectorum.
12. Plaude, praedicantium 16. Plaude, praecelsissima,
Plana perlustrator Protege praesentes,
Pentecoste plenius Postremos, praeteritos,
Processit purgator, Papam, praesidentes,
Peccaminum praedocens Principatus, proceres,
Parvulos prostrator, Principes potentes,
Prava profitentium Praesules, pontifices,
Promptus praemiator. Praelatos plectentes.
17 Paedagogos, pueros,
Puellas placentes,
Praesides, proconsules,
Primates pollentes,
Praesules, presbyteros,
Professos, poscentes,
Pusillos, prebiscitas,
Polim, poenitentes,
Pupillum, Parisius,
Pauperes, pallentes,
Pestem parcam perperam
Prope pavescentes.
Cod. Parisien. 3639. saec. 15
/ie.— 17, 9 verrät, dafs das Lied in Paris
gemacht ist. Sämmtliche Wörter desselben beginnen mit dem Buchstaben P.
 93

64. De Septem Uaudiis BMV.

1. Plaude, potenlissima Pollet prout primitus

Parens plasmatoris, Pubes puellaris,
Patrona piissima, Pacem praestolantibus
Puella padoris, Praesto praebearis.
Purgatrix potissima 5. Plaude, porta patula,
Peccati prioris, Pons peregrinorum.
Procul peile pondera Piscina probatica,
Prisci peccatoris. Pannus parvulorum,
2. Plaude, plausus populi, Praesidens perpetua
Portus probitatis, Patria polorum,
Pallium paracliti, Percipe propitia
Pera puritatis, Preces punitorum.
Praeparatrix praemii, 6. Plaude plangens proh dolor
Plena pietatis, Pignus praestigatum,
Parce, precor, pauperi Palma, pede, pectorc
Polluto peccatis. Plagis perforatum,
3. Plaude. privilegiis Potitum potentia
Pulchris praeornata, Prospicis praelatum,
Promissis propheticis Possidentem postea
Prisco praesignata, Poli principatum.
Prole pii principis 7. Plaude, pulchritudinc
Postmodum praegnata, Praemines potentes,
Praesis patrociniis Prostratos promoveas
Petenti parata. Placando plangentes,
4. Plaude, potestatibus Praevide pro posteris,
Praedita praeclaris, Protege praesentes,
Praecellentem penitus, Purgando praeteritos
Praepotentem paris, Festem patientes.
Orat. ms. 8. Josephi Oenipont. 70 A. saec. 14. — Seheint eine Bear-
Weitung des vorhergebenden.

65. De (jaudiis BMV.

1. Gaude, virgo gratiosa, 2. Gaude, rosa speciosa,

Verbum verbo concepisti, Jesu vernans resurgente,
Gaude, tellus fructuosa, Gaude, mater gloriosa,
Fructum vitac protulisti. Christo coclos ascendente.
3. Gaude fruens deliciis
Nunc, rosa juncta liliis,

Emunda dos b vitio

Et tuo junge filio.

Cod. Lambacen. CIA XX VI saec. 1 1.

 94

66. De Ciandiis BMV.

1. Lustrans orbem sol primus siderum,

Gyrum coeli firmans in cardine,
Virginalem sacravit uterum
Sumpta carne
Regens astra; Mariae puerum
Collaudemus ipsum in virgine,
Sumens sibi matris praeconium
Digna laude.

2. Paranymphus Dei archangelus

Salutavit quam sancto flamine:
Ave, inquit, plena dulcedine
Gratiarum.
Summa virtus mox sanctus Spiritus
Obumbrabit in te spiramine,
Canticorum vallata carmine
Prophetarum.

3. Consensu tradito homo perticitur,

Qui carnis termino in ventre clauditur,
Nee puerperio mater corrumpitur
Manens virgo.
In noctis medio pervigil nascitur,
Miratur ratio, mater non laeditur,
De solis radio jure progreditur
Deus homo.

4. Novum sidus ortum denuntiat

Christum natum regentem saeculum,
Magi cernunt, et locum indicat,
Procidentes adorant parvulum
Vagientem.
Trinum Deum figura reserat,
Regem magnum, mortalem filium,
Aurum, myrrha et thus insinuat.
Obtulisti in templo genitum
Nondum fantem.

5. Scripturarum formans eloquium

Verbo vicit hostes est scelera,
Mortem passus calcavit tartara,
Post surrexit,
Samson frangit inferni ostium,
Gloriosus transcendit aethera,
Rex immensus promisit munera
Et ascendit.
 — 95 —
6. Surgens, arca pellens diluvium,
Angelorum super fis agmina,
Cum assumpta per tuum filium
Contemplaris regna siderea
Gloriosa.
Novem chori canunt coelestium
Mater Dei, coelorum domina,
Sic assume nostrum obsequium
Referentes septena gaudia
Gratiosa.

Clm. Monacen. (ol. Emmeramen.) 14343, anni 1351. 4, 2 regem sae-

culum. —
5, 2 Verbo venit hostes. 6, 10 Gloriosa.—
67. De Gaudiis BMV.

1. Gaude, virgo mater Christi, Virgo plena pietate,

Quae de sancto concepisti Refulgentis novitate
Spiritu mirifice, Laeta me laetifica.

Gabrieli credidisti, Nee oppressum gravitate

Praemunita quae fuisti Ne repelli sinas a te
Caritatis indice. Loca ad lucifera.
Verbo sancto mox repleta 4 Gaude, virgo, dum scandebat,
Spe conceptus eras laeta, Quem scandentem subvehebat
Propter hanc laetitiam, Nubes super sidera,
Virgo pia, sie impleta, Astra tenens eligebat
Veniente vitae meta Sedem dignam, qua sedebat
Me ducas ad gloriam. Dei patris dextera.
2. Gaude, quia salvatorem Propter ejus elevamen
Naturalem contra morem Atque tuum consolamen
Peperisti, domina; Tua post gravamina
Tuae laudis ad honorem In extremis adjuvamen
Me praesenta peccatorem Et ruinae relevamen
Tua cum familia. Confer mihi, domina.
Tu de partu laeta tali 5 Gaude, quae tunc laetabaris,
Mihi luce sis finali Dum in coelum levabaris,
Salus et solatium, Spes salutis hominum,
Ne sim Mammae gehennali Quorum noxam recordaris
Pro reatu criminali Et pro quibus deprecaris
Datus ad supplicium. Incessanter Dominum.
3. Gaude, post quam te turbavi! Ta medela noxae dirac,
Et dolorem provoeavit Mihi velis subvenire
Sequens nati passio, Mortis in itinerc
Te laetam post restauruvit, Et cum dies (Mit irae,
Eaetiorem reformavit Quam quis nequit praeterire,
Christi resurrectio. Noli ine rclinqaere.

Orat. ms. Atiglicanum Baec. 15. ('<» I. Londineu. Ar. 203. A. or.it.
ms. Teguriiuiin laec. 15. ('Im. Monacen. 20001. !? — Ulm. Monacen. (ol.
 — 96 -
Tegurin.) 19824. C. —
AB schieben vor jeder Strophe eine Strophe des
Liedes bei Mone 460 ein.
II, —
1, 1 O Maria matcr BC. 1, 10 Cum qua —
salus est concreta BC. —
1, 12 Spem salutis sentiam BC. 2, 1 Naturalem —
contra morem BC. —
2, 2 Genuisti gcnitorem BC. 2, 3 Virgo mater, — ,

filia AB. — 2, 4 Tuae prolis ad BC. —

2, 5 debitorem BC. - 3, 1 Mentem
tuam conturbavit BC. —
3, 2 dolore BC. —
3, 3 Christi passio BC. —
3, 4 Sed te laetam restauravit BC. —
3, 10 Ne oppressum A. 3, 11 Nee —
repelli BC. — 4, 1 Laetabundus ascendebat BC. 4, 2 Corpus suum sub-—
vehebat BC. — 4, 3 Coeli super BC. —
5, 1 Quantum in te laetabaris HC.

68, De tiaudiis ßMV.

1. Gaude, virgo, mater Christi,
Quae per aurem coneepisti
Gabriele nuntio.
Quam prudenter respondisti:
Ecce, sum ancilla Christi
Hominem sed nescio
Sic serpentem contrivisti,
Dei verbum implevisti
Genesis prineipio.
4. Gaude, Christo ascendente,
Qui in coelum te vidente
Motu fertur proprio.
Clara nube ferebatur,
Galilaea mirabatur
;
De tanto mysterio,
Vox jueunda nuntiatur,
Humanitas coronatur,
Coeli throno regio.

2. Gaude, quia Deo plena 5. Gaude, quod post ipsum scandis

Peperisti sine poena Et est honor tibi grandis
Cum pudoris lilio. In coeli palatio.
Casti lilium pudoris, Coeli throno sublimata,
Virga Jesse, flos odoris, Gemmis satis coronata
Salvat puerperio, Paradiso solio,
Quos damnavit dux erroris, Esther inthronisata,
Adam, Eva, fons moeroris, Pro nobis sis advocata
Colubris ingenio. Coram rege filio.

3. Gaude, quia tui nati, 6. Ubi fruetu ventris tui

Quem dolebas mortem pati Per te nobis detur frui
Fulget resurectio. In perenni gaudio.
Rex triumphans in agone Fructus floris virginalis,
Superato Pharaone Fructus vitae spiritalis,
Surrexit de proelio, Fructus sine folio,
Ab Aegypto, pastor bone, Flos florum, flos virginalis
Educ nos victo dracone Et fructus universalis,
Ab ejus imperio. Salus et redemptio.

7. Sic Zephyrus mittit rorem,

Rore flora parit florem,
Floris fit refultio;
Flos ascendit in decorem,
Flora sequitur odorem
Amoris suspirio.
Ergo floris mater flora,
Nos defende mortis hora
Finali supplicio.
Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 19 824. A. Orat. ms.
Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20001. B.
 97

69. De Gandiis BMV.

Gaudia bis dena, mater dulcedine plena

Virgoque sensisti, terris dura viva fuisti,
Poplite quae flexo recitandoque pie texo.

1. Gaude, virgo mater Christi, 6. Gaude, puerum divinum

Quae per aurem concepisti Munus acceptantem trinuni
Gabriele nuntio, Triplici mysterio.
Gaude, praegnans absque luctu, Gaude Christum, amplexatum
Divino referta fructu, Brachiis, Deum probatum
Carnis carens vitio. Thuris ministerio.

2. Gaude, luminis lucerna, 7. Gaude, prolem nam ostendit

Cui congaudet interna Summum regem quae prae-
,

Cognatae devotio. tendit,

Gaude, lumen in te clausuni Auri praesentatio.
Nosti per Johannis plausum Gaude, myrrha cum donatur
Clausi ventris atrio. Christus homo, qua Signatur
Hominis salvatio.

3. Gaude, quia Deo plena 8. Gaude, Dei salutare

Peperisti sine poena Per te ferri ad altare
Cum pudoris lilio. Legis ex imperio.
Gaude, parens florem florum, Gaude, quia tui nati,
Quem pastores tarn decorum Quem dolebas mortem pati,
Norunt in praesepio. Fulget resurrectio.

4. Gaude, coetus quod coelestis 9. Gaude, quod omnipotentem

gaudens et fit testis
Psallit Prima nosti resurgentem
Tanto puerperio. Fi dei praesagio.
Gaude, sacro lacte pascens Gaude Christo ascendente,
Hunc, qui ab aeterno nascens Qui ad coelos te vidente
Tuo ludit gremio. Fertur motu proprio.

5. Gaude, nova luce data, 10. Gaude, te coelestem fecit

Novae stellae nuntiata Et omne triste abjeeit
Gentibus indicio. Pneumatis infusio.
Gaude, natum regem poli Gaude, quod nee hie viventi
Deum per tres reges coli Tibi nee mundo cedenti
Munere trifario. Obfuit tentatio.
11. Gaude, quod post Christum scandis
Et est honor tibi grandis
In coeli palatio,
Ubi fruetu ventris tui
Per te nobis detur frui
In perenni gaudio.
Orat. ms. Tegurinuin saec. 15. Clin. Monaoen. L9824 2, (1 Clausuni.
7, 1 prole. —
7, 2 Summam. —
10, 1 Gaude quia coelestem fecit 10, 2 —
Te et omne triste.

Dreves, Pia Dictauiina. 7

 — 98 —
70. De Gaudiis BMV.

1. Gaude, virgo Dei mater, 5. Gaude, cum inter Judaeos

ab angelo salutata, templi reperis filium,
Gaude, sentiens infantem, Gaude cernens aquam vino
virgo verbo gravidata. mutantem ad convivium.
2. Gaude, gaudens in montibus 6. Gaude, cum sanat languidos
Elisabet visitando, mortuosque resuscitat
Gaude, virgo salvatorem, Et quinque mille hominum
sine poena pariendo. expensis escis visitat.

3. Gaude, pastores intuens 7. Gaude, quando vides eum

natum tuum adorantes, a mortuis resurgere,
Gaude magos inspiciens Gaude, cum vidisti natum
trina dona offerentes. ad coelos ascendere.
4. Gaude, cum justus Simeon 8. Gaude, quando discipulis
prophetavit de filio, sanctum transmisit spiritum,
Gaude, quando regressa es Gaude, secum stans in coelis
de Aegypti exsilio. habens coronae meritum.
9. Virgo, regina coelorum,
tanta possidens gaudia,
Fac tuorum gaudiorum
nos consortes in gloria.
Brev. ms. Fiscannense saec. 14. Cod. Rotomagen. 206.

71. De Gaudiis BMV.

1. Gaude, virgo, de gaudio, 4. Gaude, virgo de gaudio,

Quod habebas plenissimo, Quod habebas plenissimo,
Cum primo Deum cerneres Cum divino succenderis
Et hunc velut in speculo Sic amore plenissime,
Auctorem, qui a saeculo Quantum fuit possibile,
Elegit te, agnosceres. Ut et sanetos ignieris.
2. Gaude, virgo, de gaudio, 5. Gaude, virgo, de gaudio,
Quod habebas plenissimo, Quod habebas plenissimo,
Cum te Deus susciperet Dei splendor cum penetrat
Amplexando tenerrime, Te clarissimo lumine,
Salutando dulcissime Quo coelum lucet splendide
Et Ave tibi diceret. Et justorum plebs jubilat.

3. Gaude, virgo de gaudio, 6. Per haec virgo tripudia,

Quod habebas in osculo, Quae tunc tua praecordia
Quod tibi dedit trinitas, Susceperunt cum jubilo,
In quo suae dulcedinis Deum teque da gnaviter
Gustu tu sie infunderis, Collaudare perenniter
Ut coelum terram repleas. Nos in futuro saeculo.

Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20001.

 — 99 —
72. De Gaudiis BMV.

1. Gaude, per quam angelorum 5. Gaude, virgo, quae decoras

Gaudet chorus et sanctorum Servos tuos et honoras
Perenni laetitia, Hie et in coelestibus,
Qnos praecellis, gratiosa, Nos cum ipsis ad amoena
Super omnes gloriosa Paradisi laude plena
Speciali gloria. Transfer tuis preeibus.

2. Gaude, gemma, templum Dei, 6. Gaude, rosa, prineeps florum,

Per quam datur lux diei
Solis de praesentia
Per te magis illustratur,
Illustrata jucundatur
Tota coeli curia.
Super throuos angelorum
;
Gloriosis laudibus
Exaltata jueundaris,
Trinitati sociaris
Et sanctorum milibus.

3. Gaude, lampas saeculorum, 7. Gaude, cujus non marcescit

Cui parent supernorum Laus et honor, nee decrescit
Omnes coeli curiae, Gaudiorum gaudium ;

Vultum tuum deprecantes, Jam secura gloriaris,

Tamquam matrem venerantes Juncta Christo coronaris
Sui regis gloriae. Super regni solium.

4. Gaude, cella fluens melle, 8. Omni laude mater digna,

Cujus voto Christi velle Te laudanti sis benigna
Sociavit Caritas, In hac vita misera;
Quidquid tuae pietati, Imperatrix gloriosa,
Placet summae trinitati, Consolatrix viscerosa,
pura virginitas. Nos a peccatis libera.

9. Quando dies erit irae,

Fac tormenta non sentire
Tua colentes gaudia,
Fac ut tecum nos laetemur
Et securi jueundemur
In coelesti patria.

Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Hcrolinen. IV ° 29.

73. De Gaudiis BMV.

1. Gaude, mater, semper gaude, Gaude, Deum virgo parifl

Vere summa digna laude, Et per rubum designaris
Gaude, mater luminis-, Non passum iueendia,
Eja, nimis speciosa, Verbi pignus incarnati
Potens et imperiosa, Tuae datur caritati
Larga fönte numinis. In pacis stipendia.
 — 100

3. Gaude, mater novi regis, 8. Gaude, regni vitae clavis,

Per te dantur novae legis Quam praeclara, quam suavis
Certa privilegia, Lucerna justitiae,
Imperatrix concordiae, Vitae spes, dulcedo, salus,
Mater misericordiae, Qua fugatur draco malus,
Flos de stirpe regia. Organum laetitiae.

4. Gaude, tu praedestinata, 9. Gaude, quam mundus adorat,

Ab aeterno dedicata, Sanctorum chorus honorat,
Triclinium Domini, Laudat universitas,
Astra, solum, maria Omnibus nam profuisti,
Laudem promunt, o Maria Solatium contulisti,
Tuo sancto nomini. Spe cadit adversitas.

5. Gaude, libri prophetarum, 10. Gaudet coelum, quod te videt,

Figurae patriarcharum Serenius totum ridet
Te diu praedicaverant, De tua praesentia,
Mater gratiae coelestis, Omnis terra jucundatur,
Medelam morbi scelestis Daemon tremit, mors fugatur
Te desideraverant. De tua potentia.

6. Gaude, gaudium sanctorum, 11. Gaude, rosa sine spina,

Thesaurus apostolorum, Peccatorum medicina
Martyrum victoria, Lapsis dans remedium,
Confessorum laudis thema Eja, digna mediatrix
Yirginumque diadema, Et benigna consolatrix,
Angelorum gloria. Pacis ferens medium.

7. Gaude, florens virgo Jesse, 12. Gaude, virgo mater Christi,

Ecce Deus fecit esse Gaudium quae genuisti,
Florem et amygdalum, Patris unigenitum,
Vas insigne plenum melle, In quo semper jucundaris
Omne malum procul pelle, Et prae cunctis gratularis
Aufer omne scandalum. Felix in perpetuum.

Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. — 10, 1 Gaude coe-
lum. — 10, 2 Serenius en totum.

74. De (üaudiis BMV

In Nativitate BMV.

1. Tua, virgo, nativitas 2. Maria, coelo serenior,

Est miseris felicitas, Et sole es splendidior,
Peccatoribus sanitas Nee non et luna pulchrior
Et angelis festivitas. Cunctisque astris clarior.
 101 —
3. Angelis amabilior, 6. Ave, per hoc eulogium,
Adspectu es venustior, Concipis Dei filium,
Gratia elegantior, Virginitatis lilium
Cunctis creatis dulcior. Habens et mätris gaudium.

4. Ergo, virgo, egregia, 7. cella pigmentaria,

Nata de stirpe regia, Vas plenum sapientia,
Per te donetur venia Virtutibus et gratia,
Supplicibus et gratia. Nos gustu vitae satia.

5 . Melleum jam coeli rorem 8. Ave, felix hospitium,

Pluunt, ros infundit florem, Nullius sordis conscium,
Flos mel stillat, mel odorem Thalamus et palatium
Vitae spargit et saporem. Thronusque regis omnium.

9. Per illud, mater, gaudium,

%
Quod sensisti, dum filium
Gestabas, sis humilium
Spes salus et solatium.

14
Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.) 883. saec. /i5.

75. In Annuntiatione BMV.

1. Flos in flore exoritur, 2. Hunc ortum cum laetitia

In Nazareth dum nascitur Laudemus et melodia
Rosa, de qua egreditur, Dicentes: Ave, Maria,
Flos, per quem salus redditur. Prae cunctis plena gratia.

3. Te Dei sapientia
Elegit super omnia,
Ut esses sibi propria
Sponsa, mater et filia.

Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.) 883. saec. 14 /ir>.

70. In Partu Virginis.

1. Ave, de qua nascitur 3. Tu Christi tabernaculum,

Puer, qui Jesus dicitur, Angelo es speetaculum,
Per quem reus redimitur, Virtutum habitaculum,
Dum innocens hie moritur. Miserorum ambracolum.
2. Patrem paris, o filia, 1. Tu castitatis lilium,
Quis unvidit quam talia? Viola es humilium
Sunt tarnen permanentia Rosaque patientium
Castitatis insignia. Et tios sanetorum omnium.
 102

5. Ergo, mater genitoris,

Flos, amore creatoris
Et sub alis salvatoris
Intus pasce, muni foris.

Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.) 883. saec. 14 /ib.

77. In Circumcisione.

Gaude, dum circumciditur 2. Illius circumcisio

Puer, qui Jesus dicitur, Est nobis admonitio,
Qui legi sponte subditur, Ut caveamus vitio
Sed lege nulla stringitur. Et peecati contagio.
3. Ergo, Maria, precibus
Tuis detur humilibus
Circumcidi a sordibus
Peccatorum et funibus.

Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.) 883. saec. 14 /i5.

78. In Epiphania.

1. Gaude, cujus uberibus 3. Rore coeli nos rigari

Nutritur, qui a regibus Lacrimisque baptizari,
Honoratur tarn precibus Trinitatem contemplari,
Quam mysticis muneribus. Fac amore debriari.

2. Da nobis, mater gratiae, 4. Aquam nostram fac mutari,

Tims bonae conscientiae Vinum novum nobis dari,
Myrrbamque patientiae Ut possimus epulari
Et aurum sapientiae. Sic cum Christo et laetari.

Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.) 883. saec. u /ir>.

79. In Purificatione.

Gaude, mater, prae ceteris, 3. Turtures castimoniae,

Quae cum Dominum peperis, Devotionis et gratiae,
Nulla lege constringeris, Columbas innocentiae
Licet legem impleveris. Fers, pacis et concordiae.

Par avium pro filio 4. Da nobis sanctimoniam,

Offers in sacrificio, Compunctionis gratiam,
Quem Simeon prae gaudio Columbae innocentiam
Fovet ulnis ac gremio. Et mutuam concordiara.

Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.) 883, saec. u /ii>.

 — 103 —
80. In Passione.

1. Filiae Sion, cernite, 3. Prae dolore deficio,

Natum meum et plangite, Quod torqueri conspicio
Qui pro vobis in stipite Filinm, cujus passio
Pendet demisso capite. Est cordi meo scissio.

2. Homo, mihi compatere, 4. mater cui viscera

Tarn infelici, tarn miserae, Sputa torquent et verbera,
Videnti natum deficere Probra, clavi, crux, vulnera,
Atroci mortis genere. Fei, Spinae et mors aspera ;

5. Pro nobis ora filium,

Pro quibus hoc supplicium
Tulit, ut simus civium
Cohaeredes coelestium.
Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.) 883. saec. 14
/i5. — 2, 3 lies Vide
natum ?

81. De Resnrrectione.

1. Mater Christi, noli flere, 2. Gaude plene, cesset fletus,

Cesset dolor quia vere, Redit victor leti laetus
Jam surrexit, hoc dixere Et sanctorum secum coetus
Angeli, qui adfuere. Immortali dote fretus.
3. Fac nos ergo resurgere
Cum electis et sapere
Deum frui et cernere,
Quod erit vere vivere.
Cod. Palat. Vindobonen. (ol. Campen.) 883. saec. 14 /i5.

82. In Ascensione.

1. Gaude, quae vides filium 3. Terra, pontus, astra, caeli

In summitate nubium Adorant hunc et angeli,
Patris petentem solium, Mente pura et fideli

Per quem fit judex omnium. Collaudant et archangeli.

2. Super coelos exaltatur 4. Sponsa, parens et filia
Et a patre coronatur, Tanti regis, qui omnia
Coaequalis adoratur, Gubernat, nos ad gaodia
Coelo, terrae dominatur. Perduc de hac miseria.
Cod. Palatin. Vindobonen. (ol. Campen.) 883. saec. 14 /ib.

83. In Assomptione.

1. Gaude, felici gaudio 2. Tota coelestis curia

Assumpta jam a filio, Procedit tibi obvia,
Quae frueris colloquio, Sede locaris regia,
Amplexu et obsequio. Praecellis omni gloria.
 — 104 —
5. Maria, mater gratiae,
3. Jam dilectum contemplaris,
Mater misericordiae,
Contemplando veneraris,
De lacu nos miseriae
Venerando oscularis,
Transfer ad regnum gloriae.
Osculando jucundaris.
maris, 6. Maria, considera,
4. Porta coeli, Stella
salutaris, Quod propter nos puerpera
Mundi portus
Sis, et quod tua ubera
Gemma coeli singularis,
Suxit, qui regit aethera.
Margarita expers paris.
14 /ib.
Campen.) 883. saec.
Cod. Palat. Vindobonen. (ol.

84. De Trinitate
2. Tu patris es solatium,
1. Gaude, felix et beata,
Christi regale solium,
Deo patri consecrata,
Paracliti sacrarium,
Verbo Dei impregnata,
Trinitatis triclinium.
Sancto spiritu dotata.
3. Nos commenda trinitati

Sanctae patris bonitati

Filiique pietati,
Spiritus benignitati.
Campen.) saec.
U /lB.
Cod. Palat. Vindobonen. (ol.

85. l)e sancto Spiritu.

5. Ex te carnem assumere
Gaude, quam sanctus spiritus
Elegit, ut redimere
In ventre matris primitus
Posset nos et educere
Consecravit divinitus
Christus de mortis carcere.
Et sie replevit penitus.
6. Mater Dei hinc vocaris
2. Hinc devota humilitas,
Et regina appellaris,
Hinc tibi flagrans Caritas,
Coelo, terrae dominaris
Hinc feeunda virginitas,
Et a eunetis veneraris.
Hinc virtutum feeunditas.
peccatis 7. Nobis pro tanto munere
3. Nos purgatos a
sanetitatis,
Debes jure suecurrere
Rore riga
Et contritos suseipere
Gratia saneti pneumatis
caritatis.
Deoque restituere.
Et ardore
eligeris 8. Te ergo flexis genibus
4. Memento, cur
Oramus ac gemitibus,
Vel cur mater efficeris,
Ut in supernis sedibus
Quod vere si perpenderis,
Jungamur coeli civibus.
Homini misereberis
9. Ubi felici gaudio
Dei ac tuo filio

Fruamur et haec actio

Nostra sit laus et visio.

Campen.) 883. saec. 14 /i5.

Cod. Palat. Vindobonen. (ol.
 — 105 —
Missa Sanctae Mariae Virginia.

Introitus. Es mater generabilis,

Qui est interminabilis,
1. Matrem Christi salutemus,
Opern ejus imploremus,
Deum in te clauseras.

Adsit ad introitum;
Alleluja.
Benedictam hanc dicemus,
Trinitati inclinemus, 7. Alleluja hinc resonat,
Nobis det auxilium. Virga Jesse floruerat,
Castum germen cum flore,
Kyrie eleison. Ima summis conciliat,
2. Jubilantes hinc angeli Quae virgo sancta generat
Ordines novem coelici Virgineo virore.
Laudent Deum in Sion,
Devoti quoque famuli T r a c t u s.
Alternatim et singuli
8. Nunc virgo mater gaudeat,
Dicant Kyrie eleison.
Quod haereses interimat
Laus angelica. Verbis credens angeli;
Post partum virgo manserat,
3. Sit gloria altissimo,
Pro nobis interveniat
Pax quoque in hoc saeculo
Prece sua supplici.
Bonis voluntatibus,
Cum cantico angelico
Evangelium.
Patri, nato, paraclito
Detur laus ab omnibus. 9. Constat, quod evangelium
Ventrem, qui gessit Dominum,
Collecta. Beatum clamat esse;
Quicumque audientium,
4. Sanitätern hinc famulis
Verbum Dei tenentium,
Det mentis atque corporis
Beati sint, necesse.
Per virginis precamen,
Soluti a tristitiis
Credo.
Fruamur coeli gaudiis,
Ad quod dicamus Amen. 10. Tenentes fidem fortiter,
Per quam credimus tirmiter
Epistola. Deum natum virgine,
5. Ab initio saeculi Passum pro nobis acriter,
Creandam matrem Domini Surgens scandit alacriter
Prophetae praedixerunt, In coelorum culminc.

De Sion monte fertili

Fructus est datus virgini, Of f ertorium.
Quem omnes gustaverunt 11. Es Mariavirgo grata,
Quae portasti illibata
Gradale. Ipsum, qui te fecorat,
6. Sancta venerabilis,
et A quo cuncta sunt creata,
Yirgo inviolabilis, Per ineensum illum placa,
Intacta permanscras, Yeniam ut tribuat.
 106

Sec re t a. Supra quae.

12. Mariae intercessio, 18. Intuere, pater clare,
Dei propitiatio Et dignare aeeeptare
Proderit fidelibus, Puram nostram hostiam,
Pia nostra oratio, Quondam patres immolare
Exigua oblatio Solent et sacrificare,
Volet in coelestibus. Hanc signabant victimam.

Praefatio. S u p p 1 i c e s.
13. Alte übet exclamare, 19. Rogamus omnes supplices,
Deum semper collaudare Per angelum suseipies
In honore virginis, Vota tui populi
Voluit hanc obumbrare In sublimi, quo resides,
Dono sancti flatus clare Altaris fac partieipes
Matrem veri luminis. Corporis dominici.

Sanctus. Memoria defunetorum.

14. Rite inde subsequatur 20. Gementes quoque petimus
Terque Sanctus decantatur Memoriamque faeimus
Sabaoth Deo summo, Pio desiderio
Benedictus acclamatur, Pro animabus omnibus
Nomen Dei invocatur, In Christo quiescentibus,
Hosanna alto sono. Sint in refrigerio.

Canon. Nobis quoque.

15. Igiturpatrem omnium 21. Insuper peccatoribus
Per Jesum Christum Dominum Pie in te sperantibus
Suppliciter rogemus, Dona partem gratiae
Pro statuque fidelium Cum sanetis tuis omnibus,
In terris hie viventium, Apostolis, martyribus,
Memoriam tenemus. Hos cum illis insere.

Communicantes. Oratio Dominica et Agnus.

16. Et Maria eximia, 22.Nunc pater coelis residens
Sanctorum quoque agmina Et regnum suum tribuens
Intercedant sedule, Nos a malis liberet,
Ut nostra sint servitia Agnus peccata auferens,
Accepta et familia Et pacem nobis largiens
Ne damnetur misere. Sibi nos incorporet.

Silentium. Communio.
17. Verbo panis conficitur, 23. Intret nostra praecordia,
In corpus Christi vertitur Quem portaverunt viscera
Vinumque in sanguinem ;
Gloriosae virginis,
Hinc passio recolitur, Expellat euneta crimina
Christus surgens regreditur Et maneat cum gratia
Ad coelorum apicem. Donis replens coelicis.
 - 107 -
Complenda.
24. Sumpta tanta subsidia
Per virginis precamina
Nostrae prosint saluti,
Ad coelos missa hostia
Nos protegat per omnia
Sic erimus securi.

Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV ° 29. Dies Lied —
ist keine liturgische Messe, nicht ein Mefsformular für den Celebrans, sondern
ein solches für den der Messe Anwohnenden. Wäre es statt für die stille
Andacht für den Gesang bestimmt gewesen so hätten wir in ihm das
,

älteste Beispiel einer sg. Singmesse.

87. Alphabetum archangelicum

in laudem BMV.

1. Area deitatis, 10. Karitate plena,

Aula summae majestatis, Föns signatus, vitae vena,
Föns totius bonitatis. quam dulcis et serena.

2. Balsamo suavior, 11. Lumen angelorum,

Angelis laude dignior, Expugnatrix vitiorum,
Tu eunetis sanetis sanetior. Miseratrix miserorum.
3. Convallis lilium, 12. Mater Jesu Christi,
Nobis post hoc exsilium Verbum verbo coneepisti,
Ostende tuum filium. Serva me a morbo tristi.
4. Dulcis mellis unda, 13. Nubes pluviosa,
Duc de faecis me profunda, Coeli porta, lux jocosa,
feeunda, me feeunda. Imperatrix gloriosa.
5. Evae liberatrix, 14. Ortus voluptatis,
Creaturae reparatrix, Flos et fruetus suavitatis,
Cordium illuminatrix. Radix immortalitatis.
6. Fulgens solis cella, 15. Parens absque pari,
Tu splendida maris Stella, Ne in mortis torculari
Mater simul et puella. Me permittas condemnari.

7. (iemnia pretiosa, 16. Quae es vitae via,

Gelu non attrita rosa, Dulcis, Clemens, casta, pia,
Virga Jesse fruetuosa. Spes reorum, o Maria.
8. Hamus caritatis, 17. Rubus visionis,
Plenitudo pietatis, Vellus madens Gedeonis,
Tu me munda a peccatis. Sponsa prudens Salomonis.
9. Inventrix gratiae, 18. Stella luminosa,
Et genitrix laetitiae, Caritate radiosa,
Tu speculum munditiae. Florens vitis generosa.
 — 108 —
19. Templum trinitatis, 22. Yesse flos pudoris,
Tu sigillum castitatis, Florens vitis, vas honoris,
Tu lucerna claritatis. Föns dulcoris, stilla roris.

20. Virginum regina, 23. Zyma veri David,

Rosa sine culpae spina, Auster lenis te perflavit
Es doloris medicina. Et perflando fecund avit.
21. Xristi praenotata, 24. Et hoc alphabetum
Virgo mater illibata, Tuae laudi est completum,
Super coelos exaltata. Fac nie, virgo, semper laetum.
25. Mihi fer ducatum,
Plasmatorem fac placatum
Faciendo me beatum.

Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV ° 29. 1, 1 Ave —

arca deitatis gegen das sonst beobachtete Versmafs vermutlich ist dies „Ave"
vor jeder Strophe zu ergänzen. —
1, 3 Et fons totius.
;

88. Aliud Alphabetum.

1. Ave, rosa vernans flore, 7. Nunc justorum adsis laudi,

Virgo praegnans coeli rore, Peccatorum fletus audi,
Bysso candens plus nitore, Opern ferens nos exaudi,
Mater facta miro more. Ne mens ulli cedet fraudi.

2. Conditorem per suave, 8. Pelle moesta, confer laeta,

Maria, gignens Ave, Mundi regna sint quieta,
Dextram tende, votis fave, Quo letali cura spreta
Culpae tollens onus grave. Sit vitalis vitae meta.
3. En ab uno vix respiro, 9. Reple sancto nos timore,
Bino fixus morsu diro, Fide recta, spe, amore,
Forma vitae, quam suspiro, Sis tutela mortis horae
Me intende, te requiro. Acherontis a terrore.
4. (jemens precor sub peccatis 10. Tuum nomen mihi foedo
Nudus veste caritatis, Perpes mentis sit dulcedo,
Horrens formam foeditatis Vitiorum nara, ut credo,
Fontem peto puritatis. Omnis cedet sie nigredo.

5. In te cunctis, o Maria, 11. Xristi luce me beari

Exoranda mente pia, Da, quam lingua nequit fari,
Karitatis patet via, Ymmo jungens laude pari
Lex virtutum et sophia. Fac electis conlaetari.

6. Laxa nodos peccatorum, 12. Zelo pestis crucietur,

Christi causa miserorum Homo per te quod salvetur,
Mater quo reorum
facta, Et ut Deus hinc laudetur,
Sis asylum, laus bonorum. Perpes nobis regnum detur.

Psalt. ms. Lirense saec. 14. Cod. Londinen. Add. 16975.

 — 109 —
89. Meditatio de BMV.

1. Ave, sacrum vitae flumen, 5. Ave, virgo quam invenit

Paradisi purum lumen, Puram Deus et praevenit
Nos clementer respice, Benedictionibus,
Intra domum ubertatis Cujus caput pater unxit
Nos torrente voluptatis Et ornavit et distinxit
Abundanter refice. Virtutum lapidibus.

2. Ave, clara Stella maris, 6. Ave, virgo, fruetu cujus

Disciplina salutaris, Et sapore fruetus hujus
Nos emunda vitio, Recreatur populus,
Te permittas nunc apprendi Facta virga florem dando,
Per exemplum te sequendi, Mortem hostis effugando
Ne nos tangat ultio. Facta tarn quam baculus.

3. Ave, domus castitatis, 7. Ave, virgo, fons signatus,

Templum purum sanctitatis, Quam signavit Christus natus
Dei plena gratia, Vultus sui lumine,
Nostram offer Deo precem, Dum in ortu salvatoris
Cordis nostri munda faecem Stat illaesus Hos pudoris
Delictorum venia. Obumbrante flamine.

4. Ave> virgo mons electus, 8. Ave, virgo, pro me roga,

In quo Deus carne tectus Te produxit synagoga
Elegit quiescere, Sicut spina liiium,
Qui nee dolum unquam egit, Dereliquit te Judaeus
Nee pudoris claustra fregit, Et assumpsit sponsus Deus
Cum te fecit parere. In throni consortium.

9. Ave, templum Dei sanetum,

Peccatoris audi planctum
Et cordis suspiria;
Dei coelum, Dei sedes,
Duc et rege nostros pedes
Ad coeli sedilia.

Grat. ms. Tegrinsense saec. 15. Clm. Monacen. 20110 A. <>rat. ms. —
Eberspergense saec. 15. Clm. Monacen. 6053. B. 1, 1 vitae lumen B. — —
6, 1 fruetus AB.

90. Jubilus de singulis membris BMV.

Ave, Maria, virgo pia, 2. Salve, sacrum Dei templum,

Vita dia, lux et via, Tu virtutis es exemplum
Omni plena gratia, Et speculum munditiae,
Angelorum imperatrix, Tu liiium castitatis,
Coeli, terrae dominatrix, Viola hnmilitatis,
Tu sola dans solatia. Flos candens pudicitiae.
 110

3. Te saluto corde laeto, Nos custodi et defende,

Opem tuam supplex peto, Sis adjutrix et impende,
mater benignissima, Quod est utilissimum.
Me dignare te laudare, 11. Gloriosa Dei mater,
Laudes tuas decantare Cujus natus est et pater
Meute sincerissima. Patris unigenitus,

4. Scio, quodsi lingua foret Cujus alvum feeundavit,

Omne, quod sub coelo floret, Praeaptavit, praeoptavit

Te digne non exprimeret, Virtus saneti spiritus,

Omnis quoque creatura 12. Intercede pro peccatis

Corporalis atque pura Apud fontem pietatis
Laudare non sufficeret. Atque misericordiae,
Fac nos vere poenitentes
5. Tu coelorum ornamentum,
Commissa nee non deflentes,
Tu virtutum documentum,
Tu decus es ecclesiae,
Dum tempus est veniae.

Tu fidei firmamentum, 13. Jesu, fili summi patris,

Vere pacis condimentum, Christe, nate sanetae matris

Tu firma es spes veniae. Et intaetae virginis,
Qui de coelo descendisti
6. Nulla pars est caritatis
Et descendens induisti
In te neque pietatis, Veri formam hominis,
Sed es tota Caritas;
14. Genitricis pia prece
Föns tu vivus pietatis,
Nos a luto et a faece
Föns totius amoenitatis
Peccatorum ablue
Atque omnis pietas.
Et largire vitam puram
7. Tu mater integerrima, Atque pacem permansuram
Tu virginum pulcherrima, Et salutem animae.
Tu prole fecundissima,
15. Salve, thorus virginalis,
Tu corpore sanctissima
Cella flagrans et regalis,
Et spiritu mundissima
Thronus sapientiae,
Ac mente lucidissima.
Lectus florens Salomonis,
8. Nulla virgo tarn formosa Vellus madens Gedeonis,
Fuit nee est speciosa Thalamus justitiae,
Ut Hierusalem filia, De quo Christus tamquam spon-
16.
Quae verum regem generavit, sus
Deum hominem pavit
et
Carne tectus et absconsus
Decorum super lilia. Processit temporaliter,
9. Tu, Maria, Stella maris, Sumens illud, quod non erat,
Medicina salutaris Manens semper perseverat,
Es corporum et cordium. Quod fuit aeternaliter.
Föns signatus, clausus hortus, 17. quam felix et quam mundus
Via pacis, vitae portus, Castus simul et feeundus
Pauperum refugium. Uterus est virginis,
10. In bac valle lacrimarum, In quo mira commixtura
In hoc loco tenebrarum Fit cum deitate pura
Contra fraudes hostium Carnis atque sanguinis.
 - 111 —
18. In hac reconciliata In hoc vase me conclude,
Atque confoederata
sie Dulcis mater, nee exelude
Terrigenis coelestia, A tua grata gratia.
In hac vera justitia 26. Ave, cor, quod Simeonis
Atque misericordia Ensis transit passionis
Dederunt pacis oscula. Mortis in articulo
19. Maria, mater pia, Jesu Christi salvatoris,
Tu coelestis hierarchia Mundi omnis qui moeroris
Immensae deitatis, Nos solvit a periculo.
Mundissimum tu scrinium 27. Ave, pectus venerandum,
Et nobile triclinium Ad quod nunquam deflorandum
Totius trinitatis. Peccantis manus subiit,
20. Tu munda beatorum,
arca Semper manet illibatum
Ferens panem angelorum Pectus sacrum, Deo gratum,
Verae satietatis, Pudoris munus obtulit.
In quo candor atque sapor, 28. Salve, felix puerpera,
In quo decor atque odor Cujus sacra ubera
Omnis jueunditatis. Praedulci plena lacte
21. Nobis ventris tui florem, Dei lactarunt filium,
Nostrura pium redemptorem Qui venit in exsilium
Festina mitigare, Sed sponte non coacte.
Ne pro commissis vitiis
29. Maria, tua ubera
Tartareis supplieiis Felicia sunt munera,
Nos velit coraraendare. Cum quibus decoratur
22. Ave, salve, cor insigne Humilitas et castitas,
Matris piae ac benignae, Sanctorum his societas
Mariae semper virginis, Plus vino delectatur.
In quo mellis est dulcedo, 30. Hae sunt gemelli hinnuli,
Lactis candor nee nigredo Duo conversi populi
Nee ulla nota criminis. Ad fidem trinitatis,

23. Virgo mater et regina Quos virgo lacte debrias,

Coeli, nobis hie proprina Dum ab errore revocas
Tui cordis dulcedinem; Ad fidem veritatis.
Cordi meo fer medelam, 31. Maria, mater pia,
Contra hostes da tutelam, Nos certantes in hac via
Da mentis aptitudinem. Materno vultu respice;
24. Ave, cor immaculatum, Dulcis Jesu, per mamillas,
Cor dilectum, cor beatum, Quas suxisti, me per illas

Cor plenum omnis gratiae; In hora mortis adseipe.

Salve, vera salus mundi, 32. Caput tuum ut Carmelus,
Tollens Carmen pereundi, In quo verus Helisaeus,
vas misericordiae. Aeterna salus, scanderat,
25. Vas repletum eunetis donis, Dum te matrem pietatis,
Patens malis atque bonis, Caput omnis sanotitatis
Dans pacis beneticia, Virtutibus repleverat.
 — 112

33. Ave, caput delicatum, Holofernes hac truncatur

Membris sacris decoratum, Dextra, Satan debellatur,
Quae digna sunt praeconio •
Serpentis caput teritur.
Salve, dulcis et benigna,
41. Haec est sacra manus ista,
Mater pia, sola digna
De qua rex atque psalmista
Coeli testimonio.
Dulci psallit cithara:
34. Salve, vultus generosus, Meam manum tenuisti
Quem rex forma speciosus Dextram et sie assumpsisti
Prae cunctis adamavit, Me in tua gloria.
Omnes jure venerantur
42. Salve, manus o sinistra
Vultum hunc et deprecantur,
Dulcis matris, quae ministra
Quos Christus liberavit.
Aeterni regis exstitit,
35. Morte sua tarn amara, Dum huneparvum contreetavit,
Quam in sancta crucis ara Lavit, pavit, bajulavit
Pro nobis sponte pertulit, Ac dona quaeque praestitit.
Dum se ipsum munus gratum, 43. Jesu Christi mater Clemens,
Sacrosanctum, illibatum
Qui sub tuas tiens et gerne ns
Aeterno patri obtulit.
Palmas prorsus fugio,
36. regalis tuus vultus, Suavis mater, non evellas
Mater pia, quam incultus Me a te neque repellas
^ In hora cernitur,
illa A dulci tuo gremio.
Dum ex crebris lacrimarum 44. Mundi salus et dulcede,
Guttis a te effusarum
Maria, nunc accedo
Flebiliter perfunditur.
Ad tuos pedes propere;
37. imago trinitatis, Pedes saneti, vos saluto
Föns totius bonitatis, Genu flexo, corde tuto,
Tuere me propitius, Prostratus toto corpore.
Pia mater, me
defende 45. quam pulchri tui gressus,
Tuum vultum et ostende Quam pudicus et incessus,
In hora mei exitus.
Aeterni nata prineipis,
38. Manus sanctae, vos avete, Cui vere te amanti
Cunctis donis adimpletae, Et nil tibi deneganti
Nunquam reclusae miseris, Materno jure praeeipis.
Sed apertae et extentae
46. Ergo sacros tuos pedes,
Semper manent et repente Quae in summo throno sedes,
Dant dulces opes muneris. Complector cum fiducia,
39. quam plures sunt referti Petens, ut in mortis hora
Donis tuis et experti, Me defendas absque mora
Maria dulcissima, Ab hostium astutia.
Quos a justa Dei ira 47. solamen singulare,
Opern ferens arte mira Noli pia tunc tardare
Nam trahis promptissima.
Ad protegendum propera,
40. dextera manus, ave, Funde preces salvatori
Genitricis Dei, qua vae Et concede bene mori
Mundi sublatum creditur; In hujus vitae vespera.
 113 —
Conclusio. 50. Cum virtute caritatis

48. Maria, mater lucis, Det amorem paupertatis

Quac ad lumon caecos ducis Et spiritum humilem,
Esto mihi praevia, Sanae legis intellectum
Peccatoris preces audi, Spiritalem atque rectum
Fac intentum tuae laudi, Animumque docibilem ;

Christo reconcilia. 51. Mores pios ac jucundos,

49. Ora regein ex te natum, Hos ab omni sorde mundos,
Ut me multis implicatum Quos exornet castitas,
Curis et erroribus Appetitum aetcrnorum
Mundum reddat a peccatis Et contemptum terrenorum.
Et infundat vcritatis In quibus est vanitas.
Lumen meis sensibus.

52. Ut agendi donet nosse,

Velle simul atque posse,
Pro me simul postula,
Ut cum mortis solvam jura,
Vivam über a pressura
Per aeterna saecula.
Cod. Carolsruhan. Augien. 36. — „Explicit jubilus S. Bernhardi abbatia
ad beatam Mariam de singulis ejus membris." — 9, 3 Esto corporom. —
32, 3 scenderat. — 43, •*>
nee repellas. — Str. 1 —8 stehen als eigenes Lied
bei Mono II, 403.

91. Super „Magnifieat".

1. Ave, nostra spes in vita, Castitatem Deo vero

Maria sanetificata, Voves sibi consecrata
Digne appellaris ita, Ejusque salutifero
Virgo mater ter beata, Dono gaudens es laetata.
Vera mundi margarita, 4. Quia Deus munditiae
Nobis pro salute data, Tuae et humilitatis
Indulge nobis debita, Cernens, carnem miseriae
Cuncta largire rogata. Sumpsit et humanitatis,
2. Magniiicas propaginem, Portasti regem gloriae
Quae simul cuncta creavit, Nil habens anxietatis,
Te ad similitudinem Manente pudicitiae
Suam propriam formavil, Florcque virginitatis.
Te praeelegil virginem 5. Quia mater genuisti,
In matrem et consecravit, Dicta es. virgo, heata,
Ut hominum propaginem Generosa exstitisti,
Redimeret, quae peceavit, Quamvis ancilla vocata,
.;. El merito et numero Vere digna tu t'uisti,
Tu sola sanetiiieala Olim stirpe David nata,
Atque a matris atero Virgo, mater Jesu Christi,
Virgo semper conservata, Esto nostra advocata.
Dreve . Pia I lietamina.
 — 114 —
6. Et nunc summe creatoris 9. Esurientes cibavit
Sponsa gloriosissima Ferculo substantiali
Atque mundi salvatoris Atque corda illustravit
Mater pretiosissima, Lumine spirituali,
Virgo insignita moris, Verum panem se donavit
Stirpe generosissima, Suis more filiall,
Omnis laudis et honoris Tua prece, quos creavit,
Ex merito dignissima. Salvet dono speciali.
7. Fecit te, qui per te natus 10. Suscepitque supplicia
Deus de Deo iilius, Propter hominum peccata,
Sed pro nobis generatus Ut ejus beneficia
Apparuit propitius, Sanarent mortificata,
Circumcisus, tumulatus, Donarent quoque praemia
Surgens ascendit altius, Nobis olim heu ablata,
Ipse, mater, advocatus Hunc placare, virgo pia,
Per te fiat atque pius. Vera mater, cujus nata.
8. Deposuit et posuit 11. Sicut jam es in copia
Omnium iniquitates Omnium deliciarum
Super se atque tribuit Et larga das suffragia
Aeternas felicitates, Hac in valle lacrimarum,
Sic erit, ut est et fuit, Nostra dele contagia
Quando creans potestates, Atque genera poenarum,
In tempore dum induit Ut pariter in patria
Nostras imbecillitates. Te fruamur, jubar darum.
12. Tibi honor et gloria
Nobis tuumque juvamen
Detur, virtus, victoria
Contra hostium conamen,
Ut sumptis a miseria
Pater, natus atque flamen
Nobis concedat gaudia
Hie et in aeternum. Amen.
Cod. Carolsruhan. Augien. 36. mit der Schlufsbemerkung „Explicit laus
—
:

angelica super Magnificat." 5,2 virgo ergänzt. 6, 6 Stirpte. —

9, 8 —
Sattem dono. —
12, 4 hostium citamen.

92. Super „Ave Maris Stella".

1. Ave maris Stella, 2. Sumens illud ave

Gloriosa puella, Jucundum et suave
Dei mater alma, Gabrielis ore
Florens velut palma, Cum magno honore,
Atque semper virgo Fun da nos in pace
Pariens cum gaudio, Tua saneta prece,
Felix coeli porta, Mutans nomen Evae
Ex qua lux est orta Ne dicamus: vae, vae.
 — 115

3. Solve vincla reis 5. Virgo singularis.

Culpam lavans eis, Mater salvatoris,
Profer lumen caecis, Inter omnes mitis,
Mater verae lucis, Nostrae spes salutis,
Mala nostra pelle, Nos culpis solutos,
Carens omni feile, Tua prece adjutos
Bona cuncta posce, Mites fac et castos
Delictis ignosce. Tibique devotos.
4. Monstra te esse matrem 6. Vitam praesta puram,
Placans Deum patrem, Deo placituram,
Sumat per te precem Iter para tutuni
Donans nobis pacem, Atque iinpollutum,
Qui pro nobis natus Ut videntes Jesum
Nostros solvens reatus Placatum et laetum
Tulit esse tuus Semper collaetemur,
Semper manens Deus. Ipsumque veneremur.
7 Sit laus Deo patri,
Sit laus virgini matri,
Summo Christo decus
Cum genitrice ejus,
Spiritui sancto
Laus et benedicto,
Honor trinus et unus,
Quem unum colimus.

Orat. ms. saec. 15. Cod. Colonien. 18. 3, 2 lavans ejus. — Et

delictis. - - 6, 6 Placantem. —
7, 8 Quem unum Deum.

93. Snper „Regina Coeli".

1. Regina coeli, laetare, 2. Jam a morte suscitatum,

Si quaeras, o virgo, quare, Sicut erat praelibatum
Yox respondet angelica: Sua voce propbetica.
Quod meruisti portare mi mater, ora natum,
Passum Dei salutare, Ut per tuum nos rogatum
Tuba psallens barmonica, Ad regna ducat coelica.
Cod. Parisien. 3639. saec. 15 /ic.

94. Acrostichon super „Ave Maria".

1. Ave, coeleste lilium, 2. Virgo pia sine pare,

Ave, rosa speciosa, Gabriele nuntiante
Ave, mundi praesidium, Quae meruisti portare
Ave, mater gloriosa, Jesum, sacro Hut u Haute.
Superis imperiosa, Vinj;o partu, DOSt et ante,
Trinitatis triclinium, Etefuginm singulare,
Hac in valle lacrimosa Bac in valle \acillante
Da robur, fer auxilium. Tuoa servos eonsolaiv.
8*
 - 116

3. Ecce, stupet humanitas, Ex tunc mente saneta cavit

Quod sis virgo puerpera, Per te matrem et virginem
Scire nequit fragilitas Protoplasti, quo peceavit,
Tantac virtutis opera, Expiare voraginem.
Fides transcendens opera
Confitetur et veritas, 9. Oaude, virgo mater, gaude,
Ex te, mater Christifera, Per te mundus restauratur,
Carnem sumpsit divinitas.
Cum civibus coeli plaude,
Quibus honor tibi datur,
4. Mater natum, patrem nata, Decus decens exsolvatur
Stella solem genuisti, Tibi, majus omni laude,
Creatorem res creata, Quia per te liberatur
Fontem rivus emisisti. Omnis homo vieta fraude.
Vas iigulum peperisti,
Virgo manens illibata, 10. Rigans mundum novo rore,

Per te nobis, mater Cliristi, Novae prolis novitate

Est perdita vita data. Nova facis novo more
Cuncta, mira claritate
5. Almissima sunt viscera, Ex divina bonitate,
Quae Domini sunt conclave, Föns ascendens in honore,
Sanctissima sunt ubera, Rigans terram caritate,
Quae suxit, et lac suave, Dei crescens in amore.
Quo lactatur; mater, ave,
Quae regnas super sidera,
11. Arbor et lignum vitale,

Perpetuae mortis a vae In paradisi medio

Nos et a morte libera. Plantaris spirituale,

Cujus fruetus fruitio
G. Rosa decens, rosa munda, Replet omnia gaudio,
Rosa recens sine spina, Nunquam fuit nee est tale,
Rosa florens et fecunda, Nee erit sine dubio
Rosa, gratia divina Lignum ita commodale.
Facta coelorum regina,
Non est nee erit seeunda 12. Casta virgo, te fluvius
Voluptatis irrigavit
Tibi; reis medicina,
Nostris coeptis obseeunda.
Paradisi, dum filius

Dei corpus habitavit

7. In scripturis figurata Tuum; terra tunc donavit
Multis locis ostenderis, Nostra fruetum uberius,
Aenigmatibus monstrata, Et naturam reformavit
Sacris ut patet literis Nostram Deus in melius.
Testamentorum veteris
13. In paradisum posuit
Et novi jure praelata
;
Deus hominem filium,
Mulieribus ceteris,
Suum custodem tribuit,
Super omnes elevata.
Tuum corpus egregium.
8. Ante mundi originem Per Gabrielem nuntium
Te Dominus ordinavit, Dum visitare voluit,
Coeli dum latitudinem Redemptorem eximium
Sapienter fabrieavit; Nobis eum exliibuit.
 — 117

14. Arcam Noe fabricavit Post praesentis metam mortis

Sed de lignis lcvigatis, Nobis inevitabilis,
Fabricatam subintravit Fac consortes tuae sortis

Cum uxore et cum natis, Nos, virgo venerabilis.

De parentibus beatis
matrem te formavit
Sibi
Dominus et a peccatis
Tc subintrans conscrvavit.
15. Pactum suum antiquitus
Deus promisit patribus,
Arcum suum divin itus
Ostendendum in nubibus,
Qui foederis est omnibus
Signum promissum coclitus,
A Deo pax hominibus
Datur in eo penitus.
16. Labor et timor fugiunt
Arcu monstrato foederis,
Spes et gaudium veniunt
Peccatoribus miseris,
Qui de reatu sceleris
Flentes arcum conspiciunt,
Per promissum de superis
Se consolatos sentiunt.
17. Est in arcu caeruleus
Color, qui virginitatis
Typum gerit et rubeus
Etiam, qui caritatis
Formam notat, puritatis
Tuae demonstrat aqueus
20. Dormiens Jacob somnio
Scalam vidit contingentem
Coelum, cujus confinio
Deum vidit imminentem,
Angelorum descendentem
Coetum vidit, promissio
Terrae sanetae per potentem
Datur et benedictio.
21. Maria, figuraris
Scala, sed scalam superas,
Ab angelo salutaris,
Deum hominem generas,
Super virtutes superas
Per angelos collocaris,
Genus hominum liberas,
Ergo longe plus bcaris.
22. Mater, tua virginitas
Rubo montis ostenditur
Horeb, cujus viriditas
Per ardorem non uritur,
Sic nee tua corrumpitur
Virginalis integritas,
Dum ventre tuo jungitur
Humanitati deitas.
23. In vase manna positum,

Notam et humanitatis,
Ut servaretur, legitur,
Israelitis traditum,
Quam elegit in te Deus.
Neque vas manna frangitur ;

18. Nubibus coeli cerneris In te Christus coneipitur

Arcus, qui nos illuminas, Virgo per sanetum spiritum
Refulgens morum miseris Neque tuae minuitur
Exempla eunetis seminas, Virginitatis praemium.
Haereses omnes terminas
24. Nobis manna lniriticum
Et haereticos conteris,
Servasti mirabiliter,
In Christo quando geminas
Manna terminans typiciim,
Naturas simul congeris.
Figuratum veraciter.
19. Arcus insuperabilis, In tc miscricorditor
Arcus potens, arcus fortis, Per illud manna coelicum,
Arcus dulcis, amabilis, Quod dabatur eommuniter
Arcus patens coeli portis, Israel in viaticum.
 — 118 —
25. Vetustum manna novitas Quo refulget praemunita
Tuae gratiae tcrminat, Nova sponsa spiritalis,
Figurarum antiquitas Synagoga definita
Fugit et lux illuminat Perit et umbra legalis.
Nova, quos lex discriminat
Nova, cessat obscuritas, 31. Manna cessat et coelicus

Purgat, mundat, illuminat Nobis panis proponitur,

Antiqua nova claritas.
Panis verus viviiicus
Nobis de coelo mittitur,
26. Summus artifex omnium Christianis conceditur
Te providet, vas nobile, Solis panis hie pisticus,
Vas dignum, vas egregium, Quibus communis traditur
Vas gratum, vas laudabile, Verus panis angelicus.
Vas eunetis vencrabile
Famulis, ut edulium 32. Beatus tabernaculo
Ministres delectabiie Moyses virgam posuit
Panemque coeli civium.
Aaron, sed pro titulo
Sacerdotis quae fronduit,
27. Tu ministras hominibus Floruit, fruetum habuit
Verum panem angelorum, Evidenti miraculo,
Tuis natum visceribus Sacerdotis obtinuit
Pro salute peccatorum, Jus Aaron in populo.
Hie est panis viatorum
Solis datus fidelibus
33. Ecce, valde mirabilis

Hie est panis filiorum, Res et miranda penitus,

Floret siccitas sterilis,
Qui non est dandus canibus.
Gignit sicca sterilitas,
28. Ecce, panis dulcissimus, Parturit virgae siccitas,
Ecce, panis amplectendus, Fruetum portat et fertilis
Ecce, panis pinguissimus, Efficitur sterilitas,
Ecce, panis diligendus, Non fuit ante similis.
Ecce, panis recolendus,
Ecce, panis peroptimus, 34. Notat virga florigera,

Cibus eunetis praeferendus Quae naturae non opere

Efficitur fruetifera,
Et prae eunetis gratissimus.
Sed puro Dei munere,
29. Cibus iste nos reficit, Quod debebas coneipere,
Recreat et regenerat Virgo, nova puerpera,
Sibique mentem allicit, Novum fruetum et parere,
Dirigit et confoederat, Post partum virgo libera.
Omne bonum exagerat
35. Ecce, vere virgo parens
Et omne malum abjicit,
Germinasti campi florem,
Vincit, regnat et imperat,
Dei patris verbo parens
Äuget, alit et perficit.
Mundi paris salvatorem
30. Vivus panis et vitalis, Puritatisque decorem
Via veritas et vita, Non amittis, sorde carens,
Est hie panis immortalis Caritatis fundis rorem,
Et bonitas infinita, Quo rigatur mundus arens.
 - 119 —
36. De Jacob nam oritura Divini dono muneris
Nova Stella praedicitur, Tu semper manens madida,
Ex Israel nascitura Solatium das miseris,
Virga nobis ostenditur, Sed terra manet arida.
Per quam Moab percutitur;
42. Verus coelestis luminis
Te praesignat haec figura,
De qua virga producitur Tuam concham munditiae
Ros replevit, dum numinis
Christus mirante natura.
Sacri munere gratiae
37. Ista Stella clarissima, Plena solis justitiae
Quam non violat radius, Mater Dei et hominis
Luce nitens purissima, Fis, flore pudicitiae
Crystallo fulgens clarius, Vernans matris et virginis.
Te significat verius,
43. Implevit domum Domini
Virgo semper castissima,
Superni regis gloria
Quam non violat filius
Suo sacrata nomini
Nascens ex te, purissima.
Salomonis industria,
38. Consurgens virga florida Dum te superna gratia
Ex Israel, propheticc Gabrielis affamini
Promissa, virgo nitida, Paventem, virgo Maria,
Diceris virga mystice, Replet dicatam numini.
Egrederis de radice
44. Notat hie Dei filium
Jesse, potens et valida,
Salomon, rex pacitixus,
Florem profers mirifice
Qui fecit thronum regium,
Virgo materque gaudia.
Ut hie artifex coelicus
39. Tu es virgo, tu es Stella, Et nuntius angelicus
Tu es gratiae fluvius, Praeparavit hospitium,
Dcitatis munda cella, Nostrac salutis pisticus
Genitrix, cujus filius Verna deferens gaudium.
Flos dicitur et radius
45. Maria, mater gratiae,
Caritatis fundens niclla,
Mater et fons bonitatis,
Coelo lucens superius,
Mater misericordiae,
Mundum servans a procclla.
Fons et fomes pietatis,
40. Ave, virgo, fertilior Triclinium dcitatis,
Universis arboribus, Mater solis justitiae,
Ave, Stella, fulgidior Pcrpctuac claritatis
Universis sideribus, Confers lumen et gratiae.
Factis, dictis, operibus
46. Uxor Nabal cum Davide
Universis praestantior
Paccm datis muneribus,
Creaturis, liominibus
Nabal reformat solide
Custos et quies tutior.
Bcnignissimis preeibus,
41. Tu Gedconis rorida Licet Nabal sermonibus
Concha coelestis diceris, Dictis factisque stolide
Rore manens vi florida M müsset doloribus
Lana compressa vellcris, Vitam tinirc turbide.
 120 —
47. Larga Nabal. convivia Namque tui servi tuti
Suo faciens tonsori, Per te possunt ascendere,
Quaerendo temporalia, Coelum, vitarn assecuti
Gulae vacans et honori, Tecum semper et vivere.
Comparatur peccatori,
Dci danti convicia
53. Volens mundum sacvitia
Principis Assyriorum
Servis, unde mortc mori
Subjicere nefaria
Debet propter haec vitia.
Manu collecla virorum,
48. Istc desiderabilis Magnam plcbem Judaeorum
Vultu, David gratiosus, Obsedit in Bethulia,
Rex nulli comparabilis, In mortem mocstam eoruni
Manu fortis, bellicosus, Mente delirans impia.
Clemens, purus, amorosus,
54. Sancta Judith pro populo
Christus est immutabilis,
Salvando sc praeparavit,
Qui semper est gloriosus
Nocte surgens de lectulo
In sanctis et mirabilis.
Vocans abram praeparavit,
49. Es Abigail sapiens, Holoferni praesentavit
David deferens munera, Se pro gentis periculo,
Nabal et David faciens Necans eum liberavit
Precibus tuis foedera, Cives a mortis jaculo.
Dum pia lactis ubera
55. Est civitas Bethulia,
Christo dedisti nutriens,
Peccatoribus scelera
Quam obsidet dissensio
Daemonisque perfidia
Tuis meritis leniens.
Et haeresis deceptio,
50. Regina, virgo regia, Conjuncta tuo filio
De genere David regis, Nostra mater ecclesia,
Dei mater et filia, Tuo tuta subsidio,
Christi parens Christum regis ,
Munita tua gratia.
Nostra mater, nostrae legis
Gaudium et laetitia,
56. Tu es Judith pulcherrima,
Quae liberas ecclesiam
Peccatorum fortis Aegis,
Holoferni acerrima
Decus, bonor et gloria.
Vi per divinam gratiam,
51. In te sola spes figitur Haeresisque perfidiam
Omnis humani generis, Confutans spe certissima,
Per te solam destruitur Fundens super familiam
Adae peccatum veteris, Gaudia beatissima.
Vitae portus es miseris,
57. Benignus sapientiae
Per te salus acquiritur,
Spiritus et dulcedinis,
Nescit reatum sceleris,
Consilii, scientiae,
Qui te devote sequitur.
Timoris, fortitudinis,
52. Bonum est ergo subdere Lumen divini numinis,
Sese tuae servituti, Omnis generis gratiae,
Secundum te se regere Te replevit, ut hominis
Disponendo se virtuti, Causa sis indulgentiae.
 121

58. Edissa per connubium Signum dedit pestiferis

Assuero conjungitur, Morti datis complexibus,
Thalamum subit regium, Damnatur Aman sterilis

Coronatur, praeficitur; Ejus notis criminibus.

Suspecta Vastlii tollitur,
Esther habet dominium
64. Tu es Esther, perfidiam

Cunctis, Vasthi deponitur,

Aman reprimens gnaviter.
Famulorum miseriam
Amittit rcgni soliuin.
Exterminans beniguiter,
59. Notat Esther cor humile, Regi summo felicitcr
Cor contritum humiliter, Desponsata per gratiam,
Cor dulce, cor amabilc, Coronata perenniter,
Cor diligens veraciter, Regni tenens potentiam.
Cor contemplans sublimitcr;
65. Verc notat inimicum
Vasthi notat, cor fragile,
Exaltans sc perniciter,
Aman humani gencris,
Dirum serpentem lubricum,
Superbum et indocilc.
Jure pulsum de superis,
60. Et tequid est humilius Condemnatum in inferis,
Per euneta mundi climata, Accusatorem iniquum,
Dulcius, amabilius, Quem tu calcas et conteris,
Destruens euneta Schismata V Deum reddens paeificum.
Te, sacra probant dogmata,
66. Sicut pupillam oculi
Nil esse generosius,
Salvos servas servos regis,
Sacra probant aenigmata,
Tu solamen es saeculi,
Et te nil esse mundius.
Refugium tui gregis,
61. Designat Esther igitur Summa sponsa summi regis,
Te, qua nunquam humilior Caput conteris zabuli,
In creaturis legitur Tu es verus liber legis
Fuisse nee suavior, Et arcae tabernaculi.
Pulchrior, amabilior,
67. Flos vernalis, flos lilii,
Dulcior nulla dicitur,
Flos tiorum, decus virginum
Et propter hoc sublimior
Diceris et auxilii
Esse te nulla noscitur.
Fonsplenus, custos liominum.
62. In Judaeos invidia Cujus attraxit Dominum
Saevit Aman perversitas, Et angelum consilii
Damnat eos perfidia Dulcis odor, ut terminum
Crudelisque dolositas, Nobis daret exsilii.

Mardochaci benignitas
68. Ramum ferens viventibus
Esther scribit euprepia,
Orc columba proprio
Mutetur ut crudelitas
Foliis fluetuantibus
Dccreti regis impia.
Generali diluvio,
('»:;. Condolet Esther fratribus Quos turbarat undatio
Totius sui generis, Noe oatis, conjugibuSj
His auditis rumoribus Refovit eos gaudio
Regem adit, qui foederis Salutis intnit ibus.
 — 122

60. Unn scrpentem partica Nunquam fuerat simile

Deserto tulit aeneum, Prophetis aenigmaticum
Ut si virus, vis toxica Signum datum, quid utile
Quemquam laeseratHebracum, Praetendens et miriheum.
Sanaretur videns eum,
Ope Dei mirifica 75. Erat parens coelestibus
Propellente vipereum Amicta solis lumine,
Virus virtute deica. Mulier lunam pedibus
Supponens, cujus culmine
70. Columba tu simplicior Capitis pro tegumine
Omni, turtur humilium, Duodecim sideribus
Salus hominum tutior, Sertum fulgebat lumine,
Mundo tulisti gaudium Suis plenis visceribus.
Enixa Dei filium,
Omni veneno fortior 76. Nihil te magis propric
Medicina peccantium, Per istam intelligitur
Signo serpentis promptior. Mulierem, quae serie
Prophetae nobis panditur,
71. Tu es porta, quae clauditur In te namque concipitur
Apertionis nescia, Et oritur justitiae
De qua propheta loquitur, Verus sol, unde sequitur
Homini nulli pervia, Regnum coelestis curiae.
Qua Dei sapientia
Ingreditur, egreditur,
77. Tuis luna supponitur
Semota violentia Pedibus et militia

Per egressum non Coeli tota protegitur,.

frangitur.
Caput duodenaria
72. Virginitas est janua, Patriarcharum gloria,
Qua coelo fulgens altius Quae per te benedicitur,
Coeli non linquens ardua Et bis sena victoria
Messias, Dei filius, Apostolorum texitur.
Conceptus est, exterius
Carne tectus exigua, 78. Repletis plenitudine

Corpus sumens perfectius Generis omnis gratiae

Ex te, virgo praecipua. Totaque multitudine
Virtutum et potentiae,
73. Sicut sidus perluitur Tu decus excellentiae,
Infuso solis lumine, Tu lux carens fuligine,
Et ex eo lux mittititur Culpae tu splendor gloriae,
Sine sideris fragminc, Decorans mundum lumine.
Sic sine carnis crimine
79. In te totum perficitur,
Christus in te concipitur
Quidquid verbis prophcticis
Et te manente virgine
De te, virgo, praedicitur
Supernaliter oritur.
Et legis aenigmaticis,
74. Vidit Johannes mysticum Sive quidquid angelicis
Signum quoddam mirabile, Tibi verbis exprimitur,
Quod in coelo propheticum Finitis verbis typicis
Apparuit notabile, Res manifesta cernitur.
 - 123 -
80. Salve, solamcn hominum, 82. Ubi namque sanctissima
Salve, munda Stella maris, Caro, quam Dei filius
Salve, purgatrix criminum, Sumpsit ex te, mundissima,
Salve, virgo singularis, Inthronizatur cclsius,
Consortio carens maris Creatis gloriosius,
Concipis, paris Dominum, Ratio vult certissima
Tu lapis es angularis, Esse te non inferius
Quae das figuris terminum. Vel sede magis inh'ma.

81. Tu supra coeli solium 83. Ibi mater cum filio

Ad dextram Dei sedes, Gaudes coelesti patria

Juxta proprium filium Trinitatis consortio
Coeli regina praesides, Creata super omnia;
Confirmans mentes desidcs, Tua benigna gratia
Praestans eis auxilium Felicitatis gaudio
Et tuis servis provides Nos Coronet et gloria
Impetrando subsidium. Beatorumque pracmio.

Orat. ms. Coelestin. saec. 15. Cod. Tarisien. 18571.

95. De M. Maria V.

1. Quot volucrum pennac, quot sunt super acthera stellac,

Quot fluvii pisces, volucres quot coeli habet arcus,
Quot flores prati et quot sunt gramina campi,
Quot glandes quercus, quot gestat semina tellus,
5. Quot frondes silvae, quot stillant igne favillac,
Quot mundi fontes, quot continet arida montcs,
Quot species rerum quot sunt momenta dierum:
Tot tibi, sancta dei genitrix, nunc dico salutcs,
9. Suppliciter rogitans, tilii mihi stringe furorem.

Cod. S. Floriani XI 196. saec. 16. A. —

Cod. S. Petri Salisburgen. 1.. VII 10.
anni 1470. B. —
3. sunt fehlt AB. —
5. silvae, scintillas quot habel ignis
A. —7. sunt minuta dierum A. —
Nach 7 schaltet B ein: Mille duodenas
et quot mare fudit harinas. —
8. Totidem et plures tibi mando virgo salutea B.

96. De B. Maria V.

1. Quot coelum Stellas, retinet quot terra lapillos,

Quot saltus ramos. folia, quot pontos airnas,
Quot pluviae stillas, quot fundunt nubila glttas,
Quot tfuvii pisces, quot sunt in orbc volucres,
5. Quot flores prati et quot sunt gramina campi:
Tot, virgo beata pango tibi laudum salutcs,
At tu me sublcva mitis, quem premunl angores.
Cod. S. l'< tri Salisburgen. 1» Vll 10. anni 1470. — 1. terrae. — 5. sunt fehlt,
 124

97. De B. Maria V.

1. Quot sunt horae et quot morae, 6. Quot sunt stellae et quot velle,
Quot annorum spatia, Quot in castris milites,
Quot sunt laudes et quot fraudes, Quot sunt rura et quot jura,
Quot in coclis gaudia, Quot in orbc divites,
Quot sunt visus et quot risus, Quot sunt fures et quot mures,
Quot virorum studia; Quot in agris limites;

2. Quot sunt raontes et quot fontes 7. Quot sunt patres et quot matres
Et quot ignes aetheris, Et quot matrum pueri,
Quot sunt apes et quot dapes Quot sunt rogi et quot logi,
Et quot aves aeris, Quot metrorum numeri,
Quot sunt metus et quot fletus, Quot sunt poenae et catenae,
Quot labores miseris; Quot in Orco miseri;

3. Quot sunt lares et quot pares, 8. Quot sunt mores, quot colores
Quot per mundum fluvia, Et quot rerum species,
Quot sunt boves et quot oves, Quot sunt vites et quot lites,
Quot in pratis gramina, Quot bellorum acies,
Quot sunt stillae et quot villae, Quot sunt mortes et quot sortes,
Quot villarum nomina; Quot malorum rabies:
4. Quot sunt leges et quot greges 9. Tot honores, tot favores
Et quot frondes arborum, Et tot laudum titulos
Quot sunt valles et quot calles Matri demus et cantemus
Et quot umbrae nemorum, Dulces illi modulos,
Quot sunt manes et quot canes, Quae ut bona nos patrona
Quot momenta temporum; Recognoscat famulos.

5. Quot sunt formae et quot normae, 10. Voce rauca dixi pauca,
Quot in terris homines, Virgo grata, sumito
Quot sunt luctus et quot fluetus, Meque Deo gratum meo
Quot in mari turbines, Tua prece facito,
Quot sunt grues et quot sues Ne in necem vel in faecem
Et quot vitae ordines; Mentis ruam subito.
Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20001. A. Clm. Mo- —
nacen. (ol. Tegurin.) 19824. saec. 15. B. - - 9, 3 Mariae demus AB.

98. Ad B. Mariam V.

1. Mater saneta Dei, fuga noctis, origo diei,

Luminis aetherei Stella, memento mei.
Per te de sede sophia venit ad ima,
Hinc rursum sursum trahis infima tu, via prima.
2. Tu requies, species, facies et manna saporis,
Nutrix, adjutrix, tutrix in agone laboris.
Tu libanus, platanus, clibanus per flamen amoris,
Balsamus et calamus, thalamus, spiramen odoris.
 3. Hortus conclusus, perfusus, messis abundans,
Föns illibatus, signatus, fiumen inundans,
Föns saliens, indeficiens, stillans bonitate,
Praesidium, pia virgo, tuum tribui precor a te.

4. Stella decoris, cella pudoris, mater honoris,

Stella nitoris, gemma valoris, lima doloris,
Ad venam veniae venio, veniam mihi quacro,
Te portum, portans portantem sportula, spero.
5. Summe decor, te corde precor demissus in aequor,
Mente nitor te, virgo, sequor, languentibus aequor,
Cunctis sis grata, cunctis sata, non tibi nata,
Gemmis gemmata, tua sunt sata cantica lata.
6. Tu Jaspis grata, cristallus, ebur, tberebinthus,
Chrysolythi pretium servans, pretiosa jacinthus,
Cujus ad obsequium Cherubim dant et Seraphim thus,
Cunctis praelata tu filia regis ab intus.

7. Sancta Dei genitrix, tu lapsorum relevamen,

Taedia ne pariam, dabo sermoni moderamen,
Quam vis peccator tibi fecerit hoc modulamen,
Tu tarnen esto sibi tutamen in omnibus horis.
Psalt. ms. saec. ll /i2. Cod. Princ. de Arenberg- 4. add. saec. 14. A. -
Cod. Londinen. Faust. A VI. B. —
2, 3 Tu fehlt B; libanus et platanus
B. — 3, 4 tuum mihi quaeso para te B. —
4, 2 Stilla liquoris B. - 5, 4
eantica laeta B. — 7, 4 steht vor 7, 1 B. —
A enthält folgende Angabe:
„Infra scriptos versus in laudem gloriosissimae virginis Mariae [edidit?]
illustris rex Ciciliae Rupertus tercius." Damit ist Robert von Anjou, zube-
nannt der Weise oder der Gute, König von Neapel, Jerusalem und Sicilien,
gemeint, der den 19. Januar 1343 starb. Da dieser Fürst Dichter war, ist
die Angabe wohl vertrauenswürdig.

99. De B. Maria V.
1. Ave, verbum ens in principio,
Caro factum pudoris gremio,
Fac, quod fraglet praesens laudatio
Et placeris parvo praeconio.
2. Et tu, Stella maris eximia,
Mater patris et nati tilia,

Laude, precor, reple praecordia.

Cum sis laudis mirae materia.
3. Virgo David orta progenie,
Dola liguam hanc imperitiae
In sonantis lyrain placentiae,
Ut jam psallat manu munditiae.
4. Prolis David parens eximia,
Plectrum plices in laude propria,
Laudis luae docens magnalia,
Quibus coeli resultant atria.
 — 126 —
5. Salutata coelesti nuntio
Gravi daris divino radio,
Sed cum venter gravescit filio

Laurearis vernanti lilio.

6. Quae conceptu sola non laberis,

Partu poena nulla deprimeris,
Vim naturae, virgo, transgrederis,
Natum gignens vi casti foederis.
7. Ut aurora, virgo, progrederis,
Solem tenens coelum efficeris,
Paradisus praedigue diceris,
Cum hunc vitae fructum protuleris.
8. Solem verum dum sinu retines,
Dum regiras, moves et sustines,
Omni eoelo tu quia praemines,
Centrum, sphaeram claudis et contines.

9. Florem foves, adolescentula,

Quo reflorent venusta saecula,
Flore fulgens, o virgo, virgula,
Te tellurem prompsit haec primula.

10. Sertum tibi facis de lilio,

Quod assumis de sinu proprio,

Quorum cernens te lucis legio
Veneratur supplex religio.

11. Eja, virgo, quae sie pro nomine

Deum trahis a coeli cardine,
Nos sublimes de terrae turbine
Infulando coelesti lumine.

12. Jesum ad nos cum ipsa traxeris,

Nos ad ipsum recte conduxeris,
Velis ergo, quod Clemens poteris,
Et aeternam laudem lucraberis.

13. Ipsum Deum fulgentem superis

Vinctum, virgo, traxisti miseris,
Et cum implet, quodeunque jusseris,
Nonne dea deorum diceris?

14. Grates tibi, quae tuo munere

Mihi dones ista recolere,
Et indigno jam dignum dicere,
Cujus coelum laus transit libere.

Orat. ms. Epternacense saec. 15. Cod. Luciliburgen. 1.

 127 -
100. Ad P>. Mariam V.

1. Ave, dulcissima 7. Ni me inveneris,

Cella deitatis, Virgo virtuosa,
Aula clarissima, In via sceleris
Domus honestatis, Perdar tenebrosa,
Maria, maxima Plena mortiferis
Dulcedo turbatis. Genteque dolosa.
2. Tu flos virgineus 8. Ergo mihi cito
Florens rnodo miro, Nunc propitiare,
Tu vini putens, Christo conquisito
Roris cujus gyro Per crucis altare
Est murus aureus Ac pro compedilo
Vallatus saphyro. Jesum deprecare.
3. Tu nostra lancea 9. Ave, juvencula,
Inexpugnabilis, Disciplina moruni,
Turris eburnea Quam sine macula
Hosti terribilis, Scio delictorum,
Lampas aetherea Disrumpe vincula
Valde mirabilis. Malorum meorum.
4. Gaudeto igitur, 10. Ave, vas electum,
Princeps dominarum, Mundum interius,
Per quam tribuitur Gemmis sacris tectum,
Salus animarum, Pulchrum exterius,
Focusque clauditur In quo fecit lectum
Inferni poenarum. Creantis filius.

5. Nullam te majorem 11. nostri foederis

Esse cognoscimus Perauctrix puella,
Nee potentiorem Mentalis vulneris
Post Deum credimus, Auctorem debella,
Per quam redemptorem Ut me in miseris
Jesum habuimus. Non tangant flagella.

6. pia dignitas 12 Licet te laudare

Tantae majestatis, Digne nusquam queam,
Duc me per semitas Tarnen refutare
Binae caritatis, Noli laudem meam,
Ut vias inclitas Sed gratiticare
Sequar castitatis. Tibi velis eam.
13. venerabilis
Et prudentissima,
Sic mei fragilis
Mxpurges intiina,
Quod lacus flebilis
Non intrer infima.
Orat. ms. Coelestin. s.-nr. 15. Cod. Meten. 571. — 7, 1 Niei me inrenis. ll-
 — 128

101. Ad B. Mariain V.

1. Ad te matrem reclinamur, 4. Pro me, virgo duleis, ora,

Ut sub umbra protegamur Mala pelle, mihi dona
Tuae sanctimoniae, Lacrimarum flumina,
In qua dolens non languescit, Quibus munder a peccato,
Sed, si dolet, convalescit Sic me red de tuo nato,
Dono tuae gratiae. Patriarchae filia.

2. Audi, audi, virga Jesse, 5. Casta, munda, Clemens, pia,

Nos gementes et fac esse Porta coeli, vitae via,
Semper tibi nos devotos; Paradisi viola,
Commendamus tibi notos Tu fons rigans paradisum,
Et commissos ad regendum, Parens trinum indivisum
Totum clerum ad tuendum. Sub carnis materia.
3. Me submersum in peccatis C. Quas reddamus tibi laudes,
Fac, ut plangam pro patratis Quae de nostra spe congaudes,
Scala poenitentiae, silvarum virgula?
Manum praebe poenitenti, Super astra conscendisti,
Condescende mihi flenti, Te prae cunctis sublimasti
Vas unguenti gratiae. Tuis participibus.
7. Sic in coelo dominaris
Et cum nato gloriaris,
Cui laus est infinita
Per aeterna saecula.

Clm. Monacen. 24804. saec. 15. — 5, 4 Zwischen diesem und dem fol-
genden Verse eingeschoben Caeco : cordi redde visum. — 7,4 aeterna
saeculorum saecula.

102. Ad ß. Mariam V.

1. Regina coeli, laetare, 5. Et vacuae coeli sedes

Quia virgo es et mater, Hominibus jam replentur,
Istud donum singulare Per te, virgo, cujus pedes
Dedit tibi Deus pater. Adorari promerentur.
2. Ob tuam humilitatem 6. Per te cuncta renovata
Deus tibi magna fecit, Sunt in terris et in caelis,
Qui per suam caritatem Remedia dantur grata
Salutem nostram perfecit. Percussis hostium teiis.

3. Omnia per te refecit 7. Per te, certa spes veniae,

In magna sapientia Mox parcitur poenitenti
Hostesque mortis ejecit Et palma multae gloriae
Cum ipsorum familia. Datur mundum devincenli.
4. Totus mundus mancipatus 8. Numquid ergo non juvabis
Erat morti culpae gravis, Tibi sese commendantem?
Sed est per te liberatus, Immo, si vis, liberabis
Maria, vitae clavis. Quotidie me peccantem.
 129

9. Qui perpetro quotidie 10. Et in laude sancta Dei

Mala nequam innumera, Sic hodie proficiam,
Absolvas me, fons gratiae, Quod oculi fine mei
Tua prece vitifera. Videant ejus gloriam.
Orat. Coelestin. saec. 15. Cod. Parisien. (Arsen.) 419. A. — Orat.
ms. Coelestin. saec. 15. Cod. Meten. 571. B.

103. Ad B. Mariam V

1. Ave, arca deitatis, 12. Ave, mater Jesu Christi,

Aula summae majestatis, Verbum verbo concepisti,
Fons totius bonitatis. Servame a morte tristi.
2. Ave, balsamo suavior, 13. Ave, nubes pluviosa,
Angelis laude dignior Coeli porta, lux jocosa,
Et cunctis sanctis sanctior. Imperatrix gloriosa.
3. Ave, convallis lilium, 14. Ave, hortus voluptatis,
Nobis post hoc exsilium Plenitudo pietatis,
Ostende tuum filium. Tu me mundes a peccatis.

4. Ave, dulcis mellis unda, 15. Ave, parens absque pari,

De faece mea profunda, Me in mortis torculari
fecunda, me secunda. Non permittas condemnari.

5. Ave, Evae liberatrix, 16. Ave, quae es vitae via,

Creaturae recreatrix, Dulcis, Clemens, casta, pia,
Cordium illuminatrix. Spes reorum, o Maria.
G. Ave, fulgens solis cella, 17. Ave, nubes visionis,
Coeli splendor, maris Stella. Yellus madens Gedeonis,
Mater simul et puella. Sponsa prudens Salomonis.
7. Ave, gemma speciosa, 18. Ave, Stella luminosa,
Gelu non attrita rosa, Caritate radiosa,
Virga Jesse fructuosa. Florens vitis generosa.

8. Ave, hamus caritatis, 19. Ave, virginum regina,

Plenitudo pietatis, Rosa sine culpae spina
Tu ine mundes a peccatis. Et dolorum mediana.
9. Ave, inventrix gratiae, 20. Ave, Christo praenotata,
genitrix laetitiae, Yirgo mater illibata,
Tu speculum munditiae. Super coelos exaltata.
10. Ave, caritate plena, 21. Ave, Jesse Hos pudoris,
Fons signatus, vitae vena, l'ia proles, vas honoris,

quam dulcis, quam serena. Fons dulcoris, stilla roris.

11. Ave, lumen angelorum 22. Ave, zima veri David,

Expurgatrix vitiorum, Auster lenis te periiavit
Miseratrix miserorum. Et perflando feeundavit.
Brev. ms. Graecense 1464 saec. 14.
Dreves. Pia Dictamina.
 130 —
104. Oratio de V. M. niatre Jesu.

1. Ave, arca deitatis, 11. Ave, lux jucunditatis,

Templum summae majestatis, Virgo magnae dignitatis,
Et lucerna claritatis, Infinitae sanctitatis,
Föns totius bonitatis. Civitas divinitatis.

2. Ave, balsamo suavior 12. Ave, mater Jesu Christi,

Et sole multo clarior, Verbum verbo concepisti,
Angelorum laude dignior, Deum verum genuisti
Tu cunctis sanctis sanctior. Serva nos a morte tristi.

3. Ave, cedrus puritatis, 13. Ave, nubes pluviosa,

Lumen viae veritatis Munda, pura, luminosa,
Et sigillum castitatis, Theotocos gloriosa,
Civitas divinitatis. Tu perfecta gratiosa.

4. Ave, dulcis mellis unda, 14. Ave, omni laude digna,

Tua prece nie emunda Clemens, mitis et benigna,
De faece mea profunda, Tu pelle cuncta maligna
Ne me laedat mors secunda. Et me Deo reconsigna.

5. Ave, Evae liberatrix, 15. Ave, parens absque pari,

Peccatorum consolatrix, Me mortis in torculari
Cordium illuminatrix, Ne permittas me damnari,
Mortuorum suscitatrix. Per te spero me salvari.
6. Ave, fulgens solis cella, 16. Ave, quae es vitae via,
Coeli porta, maris Stella, Praeelecta proles pia,
Mater simul et puella, De qua dixit prophetia,
Pro me natum interpella. Spes reorum, o Maria.

7. Ave, gaudium sanctorum, 17. Ave, Stella matutina,

Impcratrix angelorum, Ave, rosa sine spina,
Refugium peccatorum, Adoptata medicina,
Advocata saeculorum. Tu nos serves a ruina.

8. Ave, hamus pietatis, 18. Ave, aula trinitatis,

Oliva benignitatis, Decus summae bonitatis,
Florens myrtus castitatis, Tu compages unitatis,
Palma immortalitatis. Paradisus voluptatis.

9. Ave, inventrix gratiae, 19. Ave, vera spes veniae,

Signaculum clementiae, Mater misericordiae,
Spectaculum laetitiae, Honor coelestis curiae,

Sacramentum justitiae. Domna regina gloriae.

10. Ave, caritatis vena, 20. Ave, Christo praeelecta,

Flagrans aurora serena, Ab angelo salutata,
Tota pulchra et amoena, Virgo mater benedieta
Tu lumine Dei plena. Super coelos exaltata.
 — 131 —
21. Ave, Jesse flos decoris, 22. Ave, arvum veri David,
Mundissima stilla roris, Auster lenis te perflavit
Nobile tu vas honoris, Et perflando fecundavit,
Tu totius fons amoris. Ex te natus te creavit.
Cod.Lanibacen. 476. saec. 15. —
Nach 1, 4 folgt noch: Nobile triclinium. —
8, 1 lioino pietatis. —
8, 3 virtus salvatis. —
9, 1 gratiae fehlt. 15, 2 in —
fehlt. —16, 2 prolis. —
17, 2 Ave ergänzt. —
18, 3 Tu ergänzt. 20, 3 —
virgo mater fehlt. —
21, 2 Stella. —
21, 3 tu fehlt. —
21, 4 Tu B&nctofl fons.

105. Ad B. Mariam V.

1. Gloriosa mater Dei, 8. Elrgo, mater pietatis,

Spes salutis, porta spei, Templum facta pietatis,
Medicina cordis rei, Ne desperem sub peccatis,
Miserere, precor mei. •
Motum seda tempestatis.
2. Vita turpis, sorde plenus, 9. Tempestatis seda motum
Culpae gerens omnc genus, Et coelesti rore lotum
Peccatorum triste foenus, Fac me rursus Deo notum,
Porro pauper et egenus. Novans in me cor devotum.
3. Fundamenta mortis jeci, 10. Spiritalis medicina,
Vix respiro, jam defeei, Solve linguam, cor inclina,
Sed abyssus cordis caeci Ut resurgens a ruina
Non resistit tuae preci. Mens levetur ad divina.

4. Prece potes r eparare, 11. Solvat laudem lingua eultus,

Quod horrescit mens amare, Cor se fundat in singultus,
Nee reatus potest stare, Nee hostiles ad assultus
Pro quo velis supplicare. Frangat ope tua fultus.
5. Horret quidem Status mentis, 12. Sed in ore peccatoris
Dignam videns sc tormentis, Habet parum laus favoris,
Nostri vultum praesidentis Nisi tergat vis amoris
Fletu placet et lamentis. Mentis eulpas, sordes oris.

6. Sed reatus linguam ligat, 13. Non hoc ego dignus bono,
Stuporatus cor fatigat, Spem profeetus in te pono,
Rationis lux caligat, Tuo Christus liat dono
Ncc ros bonus mentem rigat. Nostrae laudis laetus sono.
7. In profundum maris veni, 14. Sic detersa labe fraudis
Mergor aestu sub effreni, Bymnum dicam sacrae laudis,
Ni respectus nie sereni Audit Christas, quos exaudis,
Consolatur aura leni. Aares claudit, quibus claudis.
15. Ergo, mater, roga natum,
Ne nos damnet ob reatum,
Sed post opus consummatum
Finem ducat ad beatum.
16
Cod. Parisien. 3639. Baec. /ie. Mit der Randbemerkung: „Philippi
M.I.Mtis."
 132 —
106. Ad ß. Mariam V.

1. Christi mater generosa, 9. Vitam meam inquinavi,

Sponsa regis speciosa, Feci malum et tractavi,
Quae es virgo gloriosa Crimen omne adamavi,
Et de partu gaudiosa. Me in Ulis reclinavi.

2. Angelorum imp erat rix, 10. Factus sum ut sus lutosa,

Super coelos dominatrix, Quae perquirit paludosa,
Quae es vitae reparatrix Vita turpis, maculosa,
Et a morte liberatrix. Loca quaerit tenebrosa.
3. Tu relucens margarita 11. Vitam spernens electorum
In Corona regis sita, In sepulchro peccatorum,
Pietate es polita, In cloaca vitiorum
Caritate insignita. Collocavi mihi thorum.

4. Sanctitatis disciplina, 12. Tali ego vivens vita,

Facta mundi medicina, Quaerens semper illicita
Servos levans a ruina Sum effectus Moabita,
Fraude lapsos serpentina. Pejor omni sodomita.
5. Probitate singularis, 13. Sed tu, domina regina,
Vita mundi, Stella maris, Mitis, simplex, columbina,
Delicata puellaris, Pia, dulcis et benigna,
Aqua viva salutaris. Summi regis mater digna.
6. Föns signatus illibatus, 14. Fac per guttam pietatis,

Hortus clausus et vallatus, Flamma cedat pravitatis,

Fructu sacro cumulatus. Ut de vena sanctitatis
Et pigmentis fecundatus. Fons erumpat castitatis.
7. Tu es salus infirmorum, 15. Per amoris tui rorem
Auxilium peccatorum, Aufer a me hunc ardorem,
Föns signatus, fons hortorum, Ne habeam damnatorem,
Terge sordes delictorum. Quem habui redemptorem.
8. Ego miser et peccator, 16. Regem illum, tuum naturn,
Legis sanctae violator, Fac et mihi tu placatum
Veritatis depravator, Et in sede potestatum
Falsitatis praedicator. Praesta mihi praesulatum.

Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 19636 saec. 15. A. —

Orat. ms. Tegurinum
saec. 15. Clm. Monacen. 20 001. B. —
Clm. Monacen. (ol. Tegurin.) 19824.
C. — Cod. Parisien. 3639 saec. 15 /ic. D. —
1,1 Ave mater generosa D. —
3, 3 expolita D. lavans A. —
5, 1 Probitatis D. —
7, 1 sqq. lauten
in D:
Ave salus infirmorum,
Tu solamen miserorum,
Tu levamen prolapsorum,
Tu juvamen peccatorum.
8, 4 propagator D. —
9, 2 Feci mala et peccavi D. —
9, 3 Omne crimen con-
trectavi D. —9, 4 Nee ab illo mihi cavi D. —
10, 1 Effectus sum sus D. —
10, 2 latebrosa D. —
10, 3 turpis et caenosa D. —
11, 2 In profundo C. —
11, 4 Stabilivi mihi D. —
12, 2 fehlt D. ~
12, 3 Effectus sum D. 12, 4 —
Omni pejor D; nach 12, 4: Mea passim foetet vita D. —
13, 1 tu virgo
 m

- 133 —
tu'regina D. — cadat D.
14, 2 —
15, 2 hunc dolorem AB. — 16, 1 Regem
nostrum D. — Tu
fac mihi complacatum D.
16, 2 16, 3 sq. lauten in D — :

Ante cujus tri bu natu

Iter mihi praesta gratum.
Da das Gedicht in D unmittelbar auf das Lied Gloriosa mater Dei folgt,
mit dem es gleiche Form aufweist, dürfte sich die Bemerkung zu jenem
„Philippus abbas" auch auf dieses beziehen.

107. Ad B. Mariam V.

1. Ave, flos virginitatis, 7. Puerpera deitatis,

Dulcis mater pietatis, Legifera veritatis,
Miserorum auxilium, Forma virtutum omniuin ;

Virgo radix castitatis, Portus nautis fatigatis,

Origo prosperitatis, Pelagus tranquilitatis,
Virtutis nostrae gaudium. Tollens mundi naufragium.
2. Transitus immunitatis, 8. Paradisus voluptatis,
Pacis et felicitatis Balsamus suavitatis,
Nobile domicilium, Vera dulcedo dulcium ;

Mons excelsae quantitatis, columba lenitatis,

Turris magnac firmitatis, Lucerna aeternitatis,
Sublimitas humilium. Nostri boni prineipium.
3. Ante thronum trinitatis 9. Vas inclitae puritatis,
Advocata praesto gratis Pincerna sobrietatis,
Pro pace te poscentium, Consolatrix ricleliuni ;

arca divinitatis, Medicina sospitatis,

Cuncti bonae voluntatis Cunctis praebens sauciatis
Per te gustant fruetum pium. Sanitatis remedium.

4. Föns horti jueunditatis, 10. Imperatrix majesiatis,

Fluvius amoenitatis, Totius humilitatis
ardoris solatium; Laudabile praesidium ;

Rosa speciositatis, janua largitatis,

Lilium nobilitatis, Quae sacro fönte renatis
Conculcans omne noxium. Coeli reseras ostium.

5. Civitas securitatis, 11. Scala tantae summitatiß,

Templum sanetae trinitatis, Quod ascensum dat purgatis
Peccatorum refugium ;
Ad tui nati solium,
Hoc tempore siccitatis Colunina stabilitatis
Copia fertilitatis, Gestans typum honestatis
Egenorum subsidium. In tuum sanctuin gremiuni.
6. mensa sineeritatis, 12. Sidus nostrae novitatis,
Esca vera invitatis, Stella lucis vitae datis,
Dans aeternum conviviura ;
Salus in te sperantiura ;

Via verae aequitatis, Amica fidelitatis,

Vita justae probitatis, Conservatrix unitatis
Nutrix bonarum mentiuni. Secretorum coelestium.
 - 134 -
13. sponsa formositatis, 15. Cibo vetito cibatis
Strenuac sagacitatis, Propter pestem vanitatis
Apparatu monilium, Reparas quodquc Vitium,
Lux tuac benignitatis Dans radios claritatis
Ad nostrae haereditatis Divina luce privatis
Nos transfert desiderium. Per tuum ministerium.
14. Dominium libertatis, IG Claudis portam egestatis,
Servitute überaus, Reddis messem ubertatis
Manumissis suffragium, Per tuum patrocinium,
Splendor nostrae caecitatis, Succursus velocitatis,
Decor summae venustatis, Aurora serenitatis,
Lumen, cunctorum gentium. Cui dulce est proprium.
17. Per viseera caritatis
Et merita sanctitatis
Te deprecor per filium,
Ut qui premor pro peccatis
Non corruam cum damnatis
In gehennae supplicium,
Sed da frui cum beatis
Gaudio perennitatis
Post praesens exsilium.
Orat. ms. Coelestin. saec. 15. Cod. Parisien. 18571. — 4, 3 Omnis
ardoris. — 5, 4 Nos tempore. - 13, 6 transfer.
-

108. Ad B. Mariam V.

1. Ave, fons clementiae, Lux beatitudinis,

Virgo fecundata, Stella matutina,
Summae sapientiae Turris fortitudinis,
Nutu fabricata, Vitae medicina.
Radix pudicitiae 4. Salve, felix femina,
Nunquam inquinata, Fulgens Stella maris,
Gaude, plena gratiae Angelorum domina,
Regina beata. Virgo singularis,
2. Ave, spes fidelium, Mundi mundans crimina,
Fons humilitatis, Portus salutaris,
Salutis exordium, Cor meum illumina,
Norma sanctitatis, Lux clara solaris.
Domini sacrarium, 5. Salve, vas munditiae,
Templum deitatis, Continens unguentum,
Dulce refrigerium, Veteris malitiae
Fl os virginitatis. Comprimens fermentum,
3. Ave, mel dulcedinis, Origo laetitiae,
Morum disciplina, Vitae fundamentum,
Nitor pulcliritudinis, Tuae nobis gratiae
Rosa sine spina, Confer incrementum.
 — 135 —
Salve, pacis vinculum, 9. Gaude, virgo virginum,
Virgo generosa, Per quam lux est orta,
Caritatis speculum, Veras splendor ordinum,
Ut sol luminosa, Felix coeli porta,
Christi tabernaculum, Consolatrix hominum,
Mater gloriosa, Quaeso, me conforta,
Timm serva servulum, Sursum ante Dominum
Gemma pretiosa. Precem meam porta.
Gaude, laus et gaudium, 10. nova puerpera,
Lux jucunditatis, Gratiae lucerna,
Domini triclinium, Juvare me propera,
Thronus majestatis, Domina superna,
Rosa, flos et lilium, A culpis me libera,
Domus ubertatis, Veniae pincerna,
Placa nobis filium, Me Christo confoedera,
Mater pietatis. Me semper guberna.
8. Gaude, virgo nobilis, 11. virtutum regula,
Mater salvatoris, Genitrix benigna,
Laus nostra laudabilis, Florens Jesse virgula,
Speculum decoris, Jugi laude digna,
Flos incomparabilis, Solve culpac vincula,
Thalamus pudoris, Me tibi consigna,
Pia, mitis, humilis, Cuncta prece sedula
Salus peccatoris. Comprime maligna.
12. coeleste gaudium,
Puella decora,
Mortis exterminium,
Coelitus irrora,
Tuum pro me filium
Clementer exora
Et culparum omnium
Veniam implora.
Orat ms. Coelestin. saec. 15. Cod. Parisien. 18571.

109. Ad B; Mariam V.

1. Ave, lumcn gratiae, Ave, novum gaudium,

Virgo fccundala, Forma sanctitatis,
Summae sapientiao Salutis exordiuin.
Nutu fabricata, Decus castitatis,
Radix sapientiac Coeleste saerarium,
Nunquam inquinata, Temphun deitatis,
Föns misericordiac, Aniorisque gaudium ,

Regina bcata. Hortus volaptatis.

 — 136

3. Ave, vitae pabulum, 6. Ave, Stella fulgida,

Virgo gratiosa, Speculum decoris,
Pudoris signaculum, Virga Jesse florida,
Pulchrior quam rosa, Vinculum amoris,
Quae salvasti populum, Gemma coeli nitida,
Mater gloriosa, Medela languoris,
Pariendo parvulum, Labe carens sordida,
Porta speciosa. Mater salvatoris.
4. Ave, beatissima 7. felix puerpera,
Salus peccatorum, Gratiae lucerna,
Magna, major, maxima, Surge, veni, propera,
Praelata coelorum, Domina superna,
Consolatrix optima, Mea terge vulnera,
Patrona reorum, Gratiae pincerna,
Virgo beatissima, Me Christo confoedera,
Vera lux sanctorum. Me semper guberna.
5. Ave, fons dulcedinis, 8. regina virginum,
Gratiae piscina, Per quam lux est orta,
Nitor pulchritudinis, Reparatrix hominum,
Rosa sine spina, Felix coeli porta,
Via rectitudinis, Virtus, splendor luminum,
Ciaritas divina, Quaeso me conforta.
Turris fortitudinis, Surge, anteDominum
Culpae medicina. Precem meam porta.
Orat. ms. Coelestin. saec. 15. Cod. Parisien. 18571. —
Offenbar nur eine
Bearbeitung des vorigen. —
3, 8 Portus salutaris aus 108, 4, 6.

110. Ad B. Mariam V.

Ad supernae gremium 4. Coelestis viventium

Matris gratiarum Puteus aquarum,
Sonet vox fidelium Orphanorum bravium,
Per orbem terrarum Tutrix viduarum,
Coeleste praeconium. Pauperis refugium.

Verbi patris atrium, 5. Haec mundi dominium,

Vas provisum carum, Princeps reginarum,
Pneumatis palatium, Coeli Privilegium,
Trium personarum Quies animarum,
Simplex hoc triclinium. Finis poenitentium.

Rosarum rosarium 6. Abrahae sacrarium,

Aromaticarum, Lux ecclesiarum,
Flos est haec convallium, Vatum vaticinium,
Fons deliciarum, Lex patriarcharum,
Coelibatus lilium. Foederis connubium.
 137 -
7. Jacob sidus praevium, 10. In coeleste solium
Virga fecund ata, Regnans exaltata,
Jesse numen regium, Muris innocentiuni
Stirpe David nata, Stans circumvallata
Virtutum collegium. Ordine coelestium.
8. Haec per Dei nuntium 11. Coeli, terrae, niarium
Christo desponsata, Victoria lata
Virgo vitae praemium, Tibi, dux errantium,
Verbo gravidata Quae tollis peccata
Parturivit gaudium. Prece supplicantium.
9. Haec post Puerperium 12. Ad Christi convivium,
Mansit illibata, Dulcis advocata,
Post offerens filium Duc nos commensalium
Templo, nunc praelata Ad regna beata
Juxta Christi brachium. Supernorum civium.
Orat. ms. Coelestin. saec. 15. Cod. Parisien. 18571.

111. Ad ß. Mariam V.

1. polorum dominatrix, 7. Quem non capit orbis aula,

Super sanetos imperatrix, Haec pro nobis dones naula,
Sis meritis hie adjutrix Tu moestorum solatium,
Et in coelis interventrix. Coeli tenens dominium.

2. Tu es Christi Jesu mater, 8. Per te sumus nos redempti,

Ipse quidem tuus pater, Coeli sede reportati,
Natum roga, pia mater, Unde grates tibi damus,
Nobis fiat Clemens pater. Hymnizantes exoramus.
3. Maria, maris Stella, 9. Ave, virgo florens rosa,
Pietatis digna sella, Cunctis pares speciosa,
Pro me Christum interpella, Salve, virgo praeelecta,
A me pellat mundi bella. Quae ab ipso es repleta.

4. Paradisi tu es porta, 10. Christi mater nos solare,

Per te salus est exorta, Et quos venit liberare,
Calamitas est oppressa, Quod non valent impetrare,
Quae per Evam est ingressa. Quam dignuni est te laudare.
5. lilium convallium, 11. Christiani, haue laudate
Vide meum suspirium, Et reginae decantate,
Inter spinas, virgo, fiores, Vos, qui laudes sibi datis,
Quam qui sentit, mutat mores. Sic meritis hie vivatis.

6. Tu virginum principalis, 12. Audi preces humilium,

Tu meriti singularis, Pium praebe praesidium,
Maria, radix Jesse, Miros praestas e1 odores,
Nobis vales sie prodesse. Malos perdis et foetores.
Psalt. ms. S. Fusciani saec.12. Cod. Ainiii.uit'ii. 19. add. Baeo. 12. —
5, 4 Quos (iui sentit. — 9, 4 Quod ib ipso. 12, 1 Malos perdit
 — 138

112. Ad B. Mariam V.
1. cunctis excelsior 6. Servulos tu protegis,
angelorum choris, hostes du fatigas,
Flos humani generis, Tu serpentem conteris
lilium pudoris, et draconem ligas,
Rosa patientiae, Pharaonis obruis
mater salvatoris, equos et quadrigas,
Audi quaeso, domina, Geminae substantiae
vocem peccatoris. natus ex te gigas.
2. Deus te prae omnibus 7. Sancta virgo virginum,
collocavit secum, saneta mater Christi,
Cum primatum teneas, Per quam lumen luminum
pium est et aequum, mundo fulsit tristi,
Ut tu pia facias Per te fons laetitiae,
pietatem mecum, quem tu protulisti,
Tu es plena gratia, Verum fundat gaudium
Dominus es tecum. mihi vere tristi.

3. Ipse te constituit 8. Me contristat miserum

thronum regni sui, gravis poenitudo,
Nee in mulieribus Quae medullas animae
est inventa, cui sugit ut hirudo,
Detur privilegio Ago poenitentiam,
tarn exeelso frui, sed affectu crudo,
Quia benedictus est Et me ludi poenitet,
fruetus ventris tui. tarnen adhuc ludo.
4. Instar enim velleris, 9. Me ut jam salubrius
quod coneepit rorem, poenitere sciam,
Aridaeque virgulae, Et ut via pateat
quae produxit florem, per te vitae viam,
Praeter rerum seriem Reo mihi filio
et naturae morem sis in matrem piam,
Virgo Deum proereas, In domum refugii,
orbis conditorem. per quam salvus fiam.
5. In te pneuma fabricans 10. Non per sacrificium
ollam nostrae spei, bovis aut vervecis,
Naturas confoederat Sed per efficaciam
hominis et Dei, tuae sanetae precis
Manetque diversitas, Tormentis eripiar
utriusque rei sempiternae necis,
Tarnen personaliter De lacu miseriae
haec unitur ei. et de luto faecis.
Cod. Cantabrigen. Hh VI 11. add. saec. 13 /i4. A. —
Orat. ms. Cistercien.
saec. 15. Cod. Darmstadien. 1228. B. —
2, 1 prae omnibus te B. 2, 5 Ut —
tu prima facias A. —
2, 7 Quia tu es gratia B. —
2, 8 Plena et Deus tecum
B. — 3, 2 sui regni B. —
4, 8 opus conditorem A. 5, 3 Naturam B. — —
7, 3 splendor luminum B. —
7, 4 Mundo fehlt B; fulsit fehlt A. 8, 6 —
affectum B. —
8, 8 et tarnen A dum adhuc ludo B. 9, 1 Sed ut jam B. — —
— —
;

9, 3 vita pateat B. 9, 7 Et in domum B. 10, 5 De tormentis eruar B.

 139 -
113. De B. Mariam V.

1. Ave, venerabilis 4. Ave, vitao pabulum,

Mater pietatis, Föns dilectionis,
Maria mirabilis, Pudoris signaculum,
Forma sanctitatis, Vas electionis,
Flos incomparabilis, Gloriae spectaculum,
Hortus puritatis, Rubus visionis,
Splendor ineffabilis, Foederis oraculum,
Templum deitatis. Thronus Salomonis.
2. Ave, decus virginum, 5. Ave, inter agmina
Speculum decoris, Dei sublimaris,
Consolatrix hominum, Angelorum domina,
Vinculum amoris, Virgo singularis,
Purgatrix peccaminum, Cor meum illumina,
Medela languoris, Fulgens Stella maris,
Verum lumen omnium, Et ab hostis machina
Mater redemptoris. Semper tuearis.

3. Ave, vas clementiae, 6. felix puerpera,

Gratiae piscina, Gratiae lucerna,
Verae indulgentiae Virgo salutifera,'
Portus, medicina, Veniae pincerna,
Radix innocentiae, Me juvare propera,
Stella matutina, Genitrix superna,
Sedes sapientiae, Me Christo confoedera
Coelica regina. Me quoque guberna.
7. cunctis remedium
Puella decora,
Dulce refrigerium.
Coelestis aurora,
Tuum sanctum filium
Pro me nunc exora,
Peccatorum omnium
Veniam implora.
Orat ms. saec 15. Cod. Londinen. Ar. 203. — Verwandt mit 108 und 109.

114. Ad B. Mariam V.

1. Ave, Christi mater digna,

Pia mitis ac bcnigna.
2. Ave, Christi Bponsa cara 3

In virtutum vit(^ clara.

3. Ave, Christi parens alnia,

In supernis patens palma.
4. Ave, Christi mater dicta,
Super omnes benedicta.
 — 140 —
5. Ave, Christi splendens Stella,
Mundo fulgens, nix novella.

6. Ave, Christi clara cella,

Pro me Christum interpella.
Cod. Parisien. 3639. saec. 15
/ie.

115. Ad ß. Mariam V.

1. Maria piissima, 4. Cum venerit vitae finis,

Stella maris clarissima, Veni, te praebe oculis,
Mater misericordiae Ut tunc terrorem Satanae
Et aula pudicitiae. Per te queam evadere.
2. Ora pro me ad Dominum 5. Conductricem te habeam
Et Jesum tuum filium, Redeundi ad patriam,
Ut me a malis eruat, Ne callidus diabolus
Bonis gaudere faciat, Viam pertubet invidus,
3. A vitiis evacuet, 6. Subjiciendo plurima
Virtutibus corroboret Et falsa quoque crimina,
Tranquillitatem tribuat Donec reddar praeposito
Et in pace custodiat. Michaeli archangelo.
7 Cujus constat officio,
A maligno diabolo
Dignos quosque eripere
Et paradiso reddere.
Orat. ms. saec. Mantuan. E I 27. A.
15. Cod. Orat. ms. Coelestin. —
saec. Cod. Meten. 571. B.
15. —
Orat. ms. S. Josephi Oenipontani 70 A.
saec. 14. C. —
2, 2 fehlt C. —
4, 1 Cum finis vitae venerit C. 4, 2 —
Meis te praebe C. —
4, 3 tunc fehlt C. 5, 2 ßedeundo C. —
6, 1 Ob- —
jiciendo C. —
6, 2 Falsa quaeque C. 6, 3 reddas A. —
7, 3 Signos A; —
quoque C.

116. Ad B. Mariam V.

1. Ave, virgo Dei mater, 3. Föns signatus, sacramenti

vera spes fidelium, summi conceptaculum,
Porta coeli, Stella maris, Scala Jacob, domus David,
recti cursus bravium, Salomonis ferculum,
Summa legis, forma pacis, A leonis ore salva
salutis exordium. Christ ianum populum.

2. Ave virgo, ave feta, 4. Turris, in qua pendet omnis

ave plena gratia, armatura fortium,
Ave sponsa, ave mater, Rosa florens, sacra vitis,
ave Dei filia, lilium convallium,
Quae diversa facis unum, Medicina peccatoris,
o omnipotentia. virtutis donarium.
 141 —
5. Uva dulcis, flos suavis, 7. Tu sigillum libri vitae
nardus odorifera, solidum in saecula,
Virgo semper tu sublimis, Cujus potest solus agnus
gloriosa puerpera, solvere signacula,
Praebe nobis adoptivis In hoc nostra precum stilo
pietatis ubera. adscribe vocabula.

6. Orientis porta clausa, 8.- Miserere nostri, Deus,

quam vidit Ezechiel, in personis trinitas,
Mensa regis, ad quam dapes Miserere, miserere
tulit ipse Gabriel, nostri,simplex unitas,
Quarum opem in leonum Te omnis laudet
spiritus
lacu sensit Daniel. sempiterna deitas.

Cod. Mediceo-Laurent. Conv. sup. C 8. 957. saec. 16.

117. Ad B. Mariam V.

1. Ave, virgo, Dei templum, 7. Ave, sponsa, fiorens vitis,

Castitatis et exemplum, Cujus fructus botrus mitis,
Ave, virgo, candens caelum, Ave, sponsa grata cunctis.
Inde lumen dans serenum. Pia vivis et defunctis.

2. Ave, virgo, juvans mundum 8. Ave, sponsa salutaris,

Corruentem in profundum, Dulcis rebus in amaris,
Ave, virgo, quae infernum Ave, sponsa singularis,
Vincis tenens jus supernum. Caecis splendens lux solaris.

3. Ave, virgo, quae per natum 9. Ave, sponsa potens satis,

Mortem sternis et peccatum, Me tuere a peccatis,
Ave, virgo, morti datum Ave, tuis gemma lucens,
Tuum ora pro me natum. Majus solis lumen ducens.

4. Ave, Clemens imperatrix, 10. Ave, tuis decor splendens

Terrae, coeli dominatrix, Et in noctem non offendens,
Ave, Clemens et amatrix Ave, tuis lux ostenden^
Et virtutum operatrix. Ciaritatem et praetendens.

5. Ave, Clemens vitae datrix, 11. Ave, tuis sidus fulgens,

Vitiorum enervatrix, Ut aurora mane surgens,
Ave, Clemens miseratrix Ave, tuis pacem fcrens,
Peccatorum, non peccatrix. Inimici vires terens.

6. Ave, Clemens expiatrix, 12. Ave, tuis zelo degens,

Culpae lapsis reparatrix, Vitam praebe nostra regens,
Ave, clemcns mediatrix, Ave, mater speciosa,
Quaeso, mei sis sah at rix. Albcns manna. rabens rosa.
 — 142 —
13. Ave, raater plus decora 14. Ave, mater rubes signis
Sole, luna et aurora, In figuram ardens ignis,
Ave, mater absque mora Ave. pia meta mortis,
Cuncta poscens omni hora. Et coelestis lux cohortis.

15. Ave, via vitae portis,

Paradisi llos in hortis,
Ave, pia hora mortis,
Da jus mihi primae sortis.
15 /ie.
Cod. Parisien. 3639 saee.

118. Ad B. Mariain V.

Adspice nos, mitis virtutum fulgida vitis,

Nos mitis salva. fraglans laus Jesse sacrata.

Fulgida laus Jesse, dulcedo coelica, virgo,
Vitis sacrata, refraglans virgo Maria.
Cella pudoris, flos pietatis, virgo Maria,
Stella decoris, dos puritatis, nos rege, dia.
Coeli reginae, tibi laus et honor sine fine.

Clm. Monacen. 4423. saec. 15. Mit dem Beifügen: „Haee ex Mellico
rescriptä sunt."

119. Ad B. Mariani V.

1. Ave, virgo fons salutis, Tu es meta scriptuamm

Ave, plenum vas virtutis Et abyssus tu aquarum,
Omni carens carie. Puteus viventium.
Ave, virens vitae vitis 5. Tu es scatens fons hortorum,
Ave dulcis, ave mitis, Tu es arca secretorum,
Ave lux ecclesiae. Area dieta foederis ;

2. Ave, rosa venustatis, Tu es aula puritatis

Lux aeternae claritatis Et lucerna veritatis,

Et mortis exitium, Expiatrix sceleris.

Ave, lida spes peccantis 6. Tu fidelis es patrona,
Flos dulcoris, dux errantis, Tu das juxta votum bona,
Potus sitientium. Neminem abaudiens;
3. Ave, turris confirmata, Tu solamen es lugentis
Ave, cedrus exaltata, Tu es fidem offerentis,
Ave. proles regia, Non munus respiciens.
Tu es domus sigillata, 7. Tu es novae legis forma,
Clavi nulla reserata, Ver aeternum, morum norma,
Cunctis tarnen pervia. Sanctitatis semita;

4. Tu es aura cunctis grata, Tu es virgo singularis,

Tu non arata,
es tellus Tu es nobis salutaris

Fructum dans eximium ;

Ultra nostra merita.
 - 143 -
8. Ave, decus mulierum, 13. Dum est recens vulnus, cura,
Cleri gemma, lux dierum, Ne putrescat et jactura
Ave, coeli gloria; Causetur per vitia;
Ave, summi regis nupta, Vulnus meum est peccatum,
Ave, parens incorrupta, Tu purgare perpetratum
Ave, plena gratia. Tua, mater, gratia.

9. Super omnes o decora, 14. Si peceavi, non excuso,

Reus ego sine mora Immo reum me aecuso,
Ad te tremens propero, Prosit haec confessio ;

Dum peccata, quae commisi, Sed quod deest poenitenti,

Nee non bona, quae omisi, Purget, mater, in praesenti
Flens ego considero. Tua intercessio.

10. Ad te curro, quam turbavi, 15. Hoc instanter a te pe(o,

Quam injuste laceravi Ne praeventus forte leto,
Horrendis perjuriis, Quod absit, ad inferi
Quam ex corde non amavi Domum mittar, ubi metus,
Et quam parum honoravi Ubi dolor est et fletus,
Debitis obsequiis. Ubi degunt miseri.

11. Ad te curro, me peccasse 16. Jam plus loquens ne molestus

Recognoscens et errasse, Dici possim vel infestus,
Ut sit locus veniae, Non permittit ratio;
Me quam dure remordente Misereri potes mei,
Et ad istud compellente In hoc ergo, mater Dei,
Verme conscientiae. Nulla sit dilatio.

12. Curro factus jam non durus, 17. Tu me, cui non occultavi,
Curro vulnus ostensurus, Tu, cui causam revelavi
Medicantis opera Meam, mihi tilium
A te sperans reportare, Placa tuum hora mortis,
Ista eures ergo dare, Ut justorum consors sortis
Dum requirunt tempora. Sim post hec exsilium.

18. Dicam tandem illative,

Nil apponens exclusive

Sed includens omnia,
Quia salus es eunetorum,
Sit per tempus saeculorum
Tibi laus et gloria.

Orat. ms. Tegurin. saec. 15. Clin. Monacen. 20001. A. Orat. ms. —
Tegurin. saec. 15. Clm. Monacen. 19824 B. —
Clm. Monacen. (oL Tegurin.)
19686 saec. 15. C. —
6, 5 fidei offerentis ABC.
 - 144 —
120. Ad B. Mariam V.

J.

1. Gaude, virgo, Stella maris, 3. Gaude, Rachel, lux solaris,

Gaude, nascens consecraris Per pastores praedicaris,
Dulci Jesu, dulcis Maria. Dulcis Jesu, dulcis Maria.
Gaude, Sara singularis, Gaude, Esther veneraris
Sacro verbo fecund aris, In Assueri donis caris,
Dulci Jesu, dulcis Maria. Dulcis Jesu, dulcis Maria.
2. Gaude, Martha famularis, 4. Gaude, parens expers paris,
Ab Elisabeth laudaris, Anna nova profers aris
Dulci Jesu, dulcis Maria. Dulcem Jesum, dulcis Maria.
Gaude, vera Lia paris Gaude, Jahel, occultaris,
Verum Deum et laetaris Cedens hosti non orbaris
Dulci Jesu, dulcis Maria. Dulci Jesu, dulcis Maria.
5. Gaude, Ruth, flos salutaris,
Quaerens spicam consolaris
Dulcem Jesum, dulcis Maria.
Gaude, Judith exemplaris,
Hostem sterne signis claris,
Dulcis Jesu, dulcis Maria.

IL

1. Ave, mitis Sunanitis, Et in sexta stans contexta

Flens post coenam nocte poenam
Dulcis Jesu, dulcis Maria.
Ave, vitis, more litis
Spretas scisti laudes Christi,
Dulcis Jesu, dulcis Maria.
2. Ave, portus, mane tortus
Est confusus et illusus
Dulcis Jesus, dulcis Maria.
Ave, verna lux, fies terna
Hora caesum, spinis laesum
Dulcem Jesum, dulcis Maria.
3. Ave, grata commendata,
Dulci Jesu, dulcis Maria.
Ave, digna tecum signa
Flent in nona mater bona
Dulcem Jesum, dulcis Maria.
4. Ave, rosa radiosa
Sine spina, vespertina
Gyrat luce lux de cruce,
Dulci Jesu, dulcis Maria.
Ave, myrthus, coeli virtus,
Sero nato tumulato
Nos per crucem duc ad lucem,
Dulcem Jesum, dulcis Maria.

III.

1. Gaude, cella prolis diae, Mittit sonum harmoniae

Surgit Stella, mors Goliae, Pneuma bonum turbae piae,
Dulcis Jesu, dulcis Maria. Dulcis Jesu, dulcis Maria.
Gaude, melos melodiae, Gaude, legis mel sophiae,
Scandit coelos dux Eliae, Doctrix gregis et Messiae,
Dulcis Jesu, dulcis Maria. Veri regis Ezechiae,
2. Gaude, donum prophetiae, Dulcis Jesu, dulcis Maria.
 — 145 —
3. Gaude, lumen galaxiae,
Transis flumen agoniae,
Petens numen theoriae
Per cacumen hierarchiae,
Dulcis Jesu, dulcis Maria.
Gaude, Signum symphoniae,
Sis benignum nostrae viae
Vitae lignum, mortis diae
Phase dignum fac Josiae,
Dulcis Jesu, dulcis Maria.
Cod. Admonten. 383. saec. 14.

121. Ad B. Mariam V.

1. Ave, virgo Maria, 6. Ave, mater gratiae,

Ab omni miseria Precor, pulchra facie,
Me
clementer erue Te Christi sacristiam,
Ac per coeli principem, Fac me tuo munere
Quaeso, fac participem Semper digne sumere
Salutis perpetuae. Sanctam eucharistiam.
2. Ave, sidus fulgidum, 7. Ave, morum speculum,
Me peccato languidum Quae perlustras saeculum
Per medelam visita Recto nitens tramite,
Exorando Dominum, Fac ut morum gratia
Ut cunctorum criminum Superna palatia
Mihi laxet debita. Te pertingam comite.
3. Ave, mater luminis, 8. Ave, dulcis, annue
Fac me sordem criminis Et hoc mihi tribue,
Lacrimis abluere; Ut de carnis cellula
Antequam discutiar, Nulla plaga vulnerum,
Per te cuncto merear Nulla prorsus scelerum
Resanari vulnere. Mecum pergat macula.
4. Ave, decus virginum, 9. Ave, fons clementiae,
Per abrupta criminum Mihi nunc in acie
Me errantem corrige Contra ictus daemonum,
Et a sorcle scelerum Mater regis gloriae,
Tu, sanatrix vulnerum, Aeternae victoriae,
Me clementer erige. Tribue subsidium.

5. Ave, spes fidelium, 10. Ave, virgo florida,

Quae per tuum tilium Etegi regum placida,
Deles mundi crimina, Ne damner judicio,
Fac, ut purus vitio Fac per toam gratiam,
Tibi nee uon filio l i mo purum siMitiam
Digne promam carmina. Menüs, carnis vitio.
l> reves. Pia Dictamina. 10

11. Ave, florens virgula,
Charitatis regula,
Cara coeli domina
Fac perfectc diligam
Natum teque filiam
Nunc et absque termino.
12. Ave, fulgens meritis,
In inferno positis
Nulluni est remedium;
Sed nie modo corrige
Mihique nunc porrige
Salutis subsidium.
13. Ave, mitis omnibus,
Fac nie tuis precibus
Terrena despicere
Ac per te Cbristicolam
Verae vitae regulam
Constanter perficere.
14. Ave, pia, corpori
Et interno vulneri
Medicinam conferas,
Malum, quo interius
Laedor vel exterius,
Virgo mater, auferas.
15. Ave, mundi gloria,
Tua nie memoria
Salvet a supplicio,
Ne damner in infimis,
Meutern riga lacrimis,
Quibus laver vitio.
16. Ave, virgo virginum,
Aufer a me daemonum
Venenosa jacula,
Quae portasti Dominum
Ad salutem omnium
Sine carnis macula.
17. Ave, salus animae,
Ut non hostis contra
Habeat victoriam,
Da per nati vulnera,
Ut nunquam per saecula
In morte obdormiam.
— 14G —
18. Ave, clara saeculo,
Parva in crepusculo,
;
Sana conscientiam,
]ram proeul auferas
Et perfeetam conferas
Mihi patientiam.
1!). Ave, sidus regium,
Mihi nunc per tilium,
Qui sustentat miseros,
Rectum confer spiritum,
Quo mortis interitum
Evadam et inferos.
20. Ave, mundi domina,
Oculorum crimina
Tuis lava precibus,
Mala visus dilue
Nee non eunetis tribue
Medelam vulneribus.
21. Ave, templum gloriae,
Fac me tuae gratiae
Interventu perfrui,
Terge, quaeso, Vitium,
Yitii supplicium,
Quod auditu merui.
22. Ave, virgo regia,
Tua fac ut gratia
Pravum nihilominus
Ita gustum deleam,
Ut gustare valeam,
Quam dulcis sit Dominus.
23. Ave, saneta femina,
Virtutum ad eulmina
Gratia paracliti
Me clementer provehas
Crimenque removeas
Odoris illiciti.
21. Ave, coeli lilium,
me Regina coelestium,
Paradisi domina,
Meo nunc in corpore
Digneris abstergere
Pravi tactus crimina.
 — 147 —
25. Ave, quae vivificas, 28. Ave, tuo munere
Per natum mollificas Temporali verbere
Corda dura saxea, Mea terge vitia,
Fac. ut tergam fletibus, Sidus maris inclitum,
Incedendo pedibus Sed nulla post obitum
Quae commisi noxia. Me tangant supplicia.

26. Ave, morum regula, 29. Ave, dulcis omnibus,

Nulla regnet nebula Tu virtutum floribus
Intra carnis cellulam, Me frequenter imbue
Tuus per te ülius Mihique per tilium,
Intus et exterius Qui est spes tidelium,
Omnem tergat maculam. Finem bonum tribue.

27. Ave, lux eximia, 30. Mea sine taedio

Lucis per obsequia, Psallat nunc devotio
Fac, ut Christo plaeeam, Patri, nato, flamini,
Ut exutus corpore Virtutem, potentiam
Bono plenus opere Laudemque perpetuam
Coelo snmi valeani. Piae matri virgini.

Orat. ms. Scotorum Vindobonen. 54 h 8. anni 1410. —28, 1 Ante

tuo Hs.

122. De B. Maria V.

1. Domine fac labia. venerari tanto

reserari clausa, Cunctis difticilius,

Ut pro nati gloria ipsum sed amato.

sint resonare ausa
5. Singula, quae maris sunt
Mariae matri virgini
et terrae, tuo ductu
Laudes sine pausa.
Reguntur et perficiunt
2. Deus in auxilium abundanti fructu,
meum nunc intende, Mc, qui mare, aridam
Domina subsidium fundasti, pie duc tu.
mihi jam impende,
6. Ut hodie concipiam
Ut non in exsilium
et semper tua mira
ruar, me defende.
Et vocem tuam audiam
3. Venitc,mas et femina, concrepante lyra
jam tempus exsultandi, Jussaque perticiam
Exsurge laetissima fatiga sine dira.
modo jubilandi,
7. Scio te praecipere
Praeoccupando facicm
parentcs honorare,
Dei confitendi.
II ine matrem tuam, Domine,
4. Quia magnus Dominus, desidero amare
Deus rex, plus quanto El ei laiidis carmine
Quovia multiplicius, cordicitua Bonare.
10*
 — 148

8. Ave, radix regia, 15. Mox est tibi gratia

concepta sine humo, partus condonata,
Designata mystico Sed nunquam tua viscera
non conubusto dumo, sunt vere onerata,
Et crevisti subito Hinc potestas deica
humilitatis fumo. est magnificata.

9. In ramos fortilissimos 16. Virgo, quae affabili

plantatos Dei manu, sie verbo respondisti:
In quibus sedent spiritus Ecce, serva Domini,
septem Dei manu, fiat, ut dixisti,
Dona per quae funditus Fac, simus prompti famuli
es florens Dei manu. coneepti Jesu Christi.

10. stilla nobilissima 17. Plaude de magnalibus,

conceptus virginalis beata quia dicta,
Pura tenuissima Montana sine gravibus
muditia finalis quando es addieta,
Purga immundissima Elisabethque domibus
malitiae brutalis. sanete benedieta.

11. Salve, nata typice 18. Partus tuus undique

figuris scripturarum, Sic salutabatur,
Tibi vox hymnidice Qui a te sola nullique
dicta prophetarum, cuiquam norabatur,
Es cuncüs plus veridice Clauso partu denique
Deo munus carum. tibi revelatur.

12. Te signat urna aurea 19. Vox tua, quae in utero

et concha rore plena, infantem animavit,

Te notat scala coelica Dicat Jesu Domino,
et virga sat amoena, qui te in habitavit:
Te ara thymiamatis Reum reconcilio,

et arca, o serena. hinc Deus me creavit.

13. Stilla roris, odor floris, 20. Laude plaude, salve, gaude,
fons dulcis suavitatis, feeunda coeli nuntio,
Nata sine crimine, Perfecta in te dicta sunt,
flos vernae novitatis, quia natum gremio
Genitos de crimine Continens et vincla sunt
jungito renatis. soluta tuo genito.

14. Gaude, gaude inclita, 21. columna sanetitatis,

Ave, salutata quae gaudiosis manibus
Voce ab angelica Fers columnam firmitatis,
quasi tremulata, qua substat Deus omnibus,
Pavens ista mystica, tutela libertatis,
nunquam violata. laetemur tuis plausibus.
 149 —
22. medela sanitatis, 27. quis funeralibus
quam magistralis medicus, fratres interessc
Sole ortus trinitatis, Fccit, nisi Dominus,
o coraula coelicus, colligens in messe
Fac gaudere lenitatis, Fructus mirabilius,
mentem cura penitus. det nobis tecum esse.

23. Vale, consolaberis, 28. Virgo, matcr regia,

moestissima dolore, coelis fis inveeta,
Cum filium perdideris, Rege nos egregia
Certissima amore, in via tuta reeta,
In templo hunc inveneris Ut munda habitacula
disputantis more. simus et electa.

24. moesta, qui per triduum 29. De profundis, Domina,

siea te quacrebatur, exaudi, qui clamamus,
Dubia te nimiurn Sis auribus propitia,
morte immolatur, qui voeibus rogamus,
Nobis sacrificium Servatur si malitia,
sieque pascha datur. neseimus qua sistamus.

25. Nunc, virgo, sis laetissima, 30. Sed propitiatio

natus jam resurrexit, est apud te, speramus,
Frangens loca tristia Ilincque sustentatio,
et coelos ire dixit, illuc spe currainus,
Pneuma sacrum dirigens Ut tua deprecatio
sie suis benedixit. nos juvet, ut oranius.

26. Vale nobis, domina, 31. Ab ortu solis Israel

demum es datura, usque ad occasum.
Cum post multa tempora In te sperrt Ivnchael,
sis hinc migratura, Culvcs ut occasum,
.Suspirans quasi languida In quo friget Uriel,
filium post cura. ne tendat ad occasum.

32. Concepta, nata, salutata

Montana pergens gratitudo,
Assumpta, nata, hilarata,
Acterna regna speculando,
Accepta pacta tecum facta,
In laude regulando,
Quosvis tua gratia
Inducas te affando.

Cod. Graecen. ;'»I7. saec. II. —

1, 2 reserare. ">.
1 Bingulae. 29, -
Servatur s malitia. —
2 J, (3 neseimus qualicstamos.
(
 — 150

123. Ad B. Mariain V.

1. Ave, muncli spes, Maria, Mater summae pietatis,

Ave mitis, ave pia, Libro vitae cum beatis
Ave plena gratia, Nostra scribe nomina.
In te Deus semper tecum,
Quaeso, esto semper mecum, 8. Ave, templum majestatis,
Cor amore satia. Opus summae dignitatis,
Thronus regis gloriae,
2. Ave, Deo desponsata, sacrarium virtutum,
Reverenter salutata Aditum fac nobis tutum
Gabriele nuntio, Tantae regis curiae.
Verbum bonum et suavc,
Nam ex Eva format Ave, 9. Ave, fulgens maris Stella,
Sic fit mira junctio. Pulchra nobilis puella,
Omnibus amabilis,
3. Mira quidem genitura, Hester summo sponso cara,
Quando contra carnis jura Coeli civibus praeclara,
Natus est de virgine, Cunctis venerabilis.
Deus homo, virgo mater,
Prolis cujus Deus pater 10. Ave, gemma claritatis,
Non carnis origine. Thymiama sanctitatis
Odoris salutiferi;
4. Ave, coeli restauratrix, Eja rutilans aurora,
Angelorum imperatrix, Nobis gratiam irrora,
Salvans omne saeculum, Signum salutiferi.
Almi pneumatis serena
Charismatum cella plena, 11. Ave, civitas illustris,
Sanctitatis speculum. Qua artificis industris
Magnitudo patuit,
5. Ave, mater, cujus fructus Princeps universitatis
Fuga fuit nostri luctus, Sedem suae majestatis
Vitae separatio; In hac urbe statuit.
Eja, felix coeli porta,
Ex te nobis lux est orta, 12. Ave, thronus Salomonis,
Honor, exsultatio. Siccum vellus Gedeonis,
Area coelo rorida,
6. Ave, decus virginale, Porta tu Ezechielis,
Semper ave, gaude, vale Lacus clausus Danielis,
Summa ferens gaudia, Virga Jesse florida.
Natum, decus firmamenti,
Tu caliginosae menti 13. Ave, paradisi hortus,
Desuper irradia. Area Noe, vitae portus
Morte navigantibus ;

7. Ave, nobilis factura, Eva laesit, tu sanasti,

Plus quam omnis creatura, Haec clausit, tu reserasti,
Coeli, terrae domina, Aperi pulsantibus.
 — 151 —
14. Ave, rosa caritatis,
Viola humilitatis,
Castitatis liliuni ;

Prolem gignis deitatis

Sub sigillo castitatis,
Nobis placa filium.

Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3.

124. De B. Maria V.

1. Lux orientalis, amica Dei specialis,

Aula salutaris, genitrix pacis generalis,
Virgo triumphalis, persona magistcrialis,
Regula moralis, regina imperialis,
5. Femina regalis, fidei calor effigialis,
Foedere sponsalis sed nulli connubialis
Nee naturalis usus pariendi jugalis,
Spes mea causalis, mediatrix sola vocalis,
Munere pluralis largaque manu venialis,
10. Hostia paschalis, cujus fuit alta sub alis,
Gloria vitalis, salvatio materialis,
Ops medicinalis, placatio subsidialis,
Mentio festalis, operatio prodigialis.
Sed neque ruralis se miseuit officialis,
15. Sic immortalis fuit actio spiritualis,
Nullaque carnalis corruptio foeda sodalis.
Flos rosa vernalis et fruetu perpetualis,
Cujus odor suavis vitiis est exitialis,
Stella diurnalis, reverentia catholicalis,
20. Mentibus humanis non est laus ejus inanis.
Föns rationalis et Christi collateralis,
Plus quam regalis, quia non erat altera talis,

Nee fuit acqualis tarn fortis et imperialis.

Mater ovans regis, in cujus lumin e degis,
25. Nobilis, insignis, memorabilis, inclita, mitis,
Strenua, sublimis, sed tota potenter herilis,
Jure cluens prole, pariens tarnen absque dolore,
Splendidior sole, coclcsti plcna decore,
Fac forc nie curae sine fine tuae geniturae,
80. Laetitiae portus cujus mundo fuit ortus.

Cod. Vatican. <'>:'<•;.

saeo. 13.
 152

125. De B. Maria V.

Divinitatis hortus 2. Ter te, virgo Maria,

Salutis est portus, Nobis dantur divina,
In te, virgo bcnigna, In te virescit satis
Sunt dona infinita, Cypressus puritatis,
In te, virgo beata, In te candescit magis
Sunt dona cumulata, Lilium castitatis,
In te, virgo electa, Tu es mater Minorum,
Sunt omnia perfecta. Refugium peccatorum.
Cod. Mellicensis 932. saec. 15.

126. De B. Maria V.

1. Cum velarent montes aquae, 2 Licet brevis, licet parca,

Arcam Noe circumquaque Spem inclusis dedit arca
Liniens bitumine Vitandi diluvium,
Te, Maria, figuravit; Sic te duce tuo ductu
Ave ergo, quam dotavit Per te dato vitae fructu
Deus suo numine. Datur vita gentium.
Orat. ms. Majoris Carthusiae saec. 14
/i5. Cod. Gratianopolitan. 181.

127. Ad B. Mariam V.

1. Rubus in te concrematur, 4. Hac in valle lacrimarum

Tua carne dum velatur Tu, quae flos es dominarum, i

Patri compar filius; Nostras preces suseipe,

Ut nee rubus est minutus, Ut mundemur a delicto,
Sic neeDeus te indutus, Ne ponamur in proscripto
Nil hac re subtilius. Tuo coram filio.

2. Ob hoc Deus in te regnat, 5. Ab Aegypto liberamur,

Suo flatu te impraegnat A catena denodamur
Et perrorat gratia; Regis Babyloniae,
Ut sis nobis suffragatrix, Juga regis relaxantur,
Desperatis sublevatrix, Per te nova reparantur,
Nos exaudi, domina. Flos obedientiae.

3. In te fides est unita, 6. Umbram dum virginitatis

Nos defende, precor, ita Est agressus deitatis
Hac in vita misera, Hinnulus meridie;
Ne damnemur post decessum, Quod quaesivit, adinvenit,
Sed gaudere sit concessum Per te Christus nos redemit
In coelesti patria. Pacem dans ecclesiae.

Clm. Monacen. 24804. saec. 15.

 i

— 153

128. Ad B. Mariam V.

1. Ave, cujus ventris fruetus 8. Praedotata de sublim

Morbos, pestes, iras, luctus Super primas, ave, primi
Trivit trito funerc; Mater et novissimi;
Ave bona, ave bonum, Ave, quia tu fovisti
Per quod Deus ultionum Tuo sinn membra Christi,
Nobis cgit libere. ( ,ua praecarissimi.

2. Ave sola pollens tribus, 9. Ave semel, ave rursus,

Si non quantis, dico quibus, Ave, per quam noster cursus
Fronde, Höre, genuine: Promeretur bravium ;

Frons obumbrat, flos demuleet Ave, quia quod faex Evac

Germen pascit, ut conculcct, Longum fecit, nobis breve
Quod putet in liominc. Reddidisti Stadium.

3. Ave, parens sine parc, 10. Sola solis fulgens more,

Pariendo gloriare, Ave, cujus in odore
Partu parta gloria ;
Unguentorum currimus,
Ave, portus, ave, porta, Generalis generosa,
Hunc portasti, quo absorpta *
Ave, quam in mortis hora
Mors est' in victoria. Reis piam novimus.

4. Virgo, vitis, clavis, ave, 11. Ave, caput nostrae spei,

Per quam mortis fraeta clave Spcs colenda, mater Dei,
Vita mortem abolet; Nobile triclinium ;

Aquis motis in piscina Ave, coelo fulgens luna,

Solve mentem a sentina, Scd defectu carens ona
Quae sentinam redolet. Portans pondus omnium.

5. Ave, pulchra et decora, 12. Hoc audemus de te fari,

Cum tc colam, me decora, Quod, si sanete majorari

Ne culpa dedecoret ;
Possit saneta trinitas,
Instat enim mihi reo Quarta tibi pars daretur,
Ilostis mihi tamquam leo, Quod ideirco prohibetur
Qui quaerit, quem devoret. Ne fiat quaternitas.

6. Ave, Clemens et benigna, 13. Pia mater Jesu, ave,

Quae pudoris tenens signa Quam e versa mari nave
Facta es puerpera, Nautae timor invocat ;

Cujus facti sacramentum Ave semel et seeundo,

Omne pellit argumentum, Cujus virtus in profundo
Nisi fallat litera. Mersos sursum revocat.
7. Stilla favi, stillans ave, 14. Super mites ave mitis,
Fove rcum, reo fave, Ave palmes, ave vitis,

Omni favo dulcior, Palmes ritem generans;

Dulcis rosa super favum, llae de vite palmes venit,
Cladis meae rompe clavum, Palmes vitem liane praovenit,
Quo clavatus crucior. Nil tarnen praeposterans.
 154

22. Si quid habent boni boni,

Cujus totum est, ut precem Fit per bonum tui doni,
Fundas pro peccantibus; Ave, donans jugiter,
Ave, cujus favet voto Non nobis te nostris bonis,
Coeli turba nisu toto, Sed revera tibi omnis
Voluntate, viribus. Laus in fine canitur.

16. Ave, Clemens o Maria, 23. Ave per quam summum ducem,
Mente Rachel, actu Lia, Immo suam vidit lucem
Hoc modo non aliter: Populus in tenebris ;

Rachel, quia contemplaris, Ut viderent lucem isti,

Lia, quia feeundaris, Mortis somnum repulisti

Tarnen dissimiliter. Ab eorum palpebris.

17. Maria, matrum palma, 24. Piis bona, pia bonis

Mater dulcis, mater alma, Praemonstrata Gedeonis
Cujus fisus nomine Madidato vellere-,

Confidenter cantat reus: Ave, cujus ditioni

Miserere mei Deus, Subdunt sua seque boni
Parce mihi, Domine. Mente, verbis, opere.

18. Cum in coelis sis assumpta, 25. Loquens mane, loquens sero
Ave, tarnen semper prompta Vere minus erit vero,
Intirmis suecurrere; Quidquid de te dixero;
Si rogeris puro corde, Sed silere cum sit grave,
Rogans mundus fit a sorde, De te tibi semper ave
Verbum complens opere. Dicam, quoad vixero.

19. Quid centenis utens Unguis 26. Ave, cujus dulce nomen
Dicam, nisi quod exstinguis Gratus odor est et omen,
Virgo luxus hominum ;
Hilaris memoria;
Ave multum, ave plene, Ave, virga, quam de Josse
Quae doloris nostri poenae Egressuram nobis esse
Posuisti terminum. Sonuit historia.

20. Hoc silebo, hoc loquarne, 27. Fertur virga floruisse,

Quod de carne sine carne Florens statim fronduissc,
In te caro floruit? Frondens dansamygdalum;
Unde semper et non raro Valet aegris fruetus ille,

Sit beata tua caro, Tuus solvit non a mille,

Qua nostra refloruit. Sed a eunetis scandalum.

21. Ave, virgo jubilea, 28. Virga silex bis percussus

Qua solvuntur reus, rea Aquas fundit quasi jussus,
Et laxatur debitum, Quibus gregem satiat ;

Ave rursus, et solutos SicMaria dura quidem

Fac a mundi faece tutos, Mundi mollit, ejus fidem
Vitam dans post obitum. Format, nutrit, ampliat.
 — 155 —
20. Si de crucc loquar Christi, 36. Ave, solis illa vestis
Ave, quia tu fuisti Qua vestire solem gestis.
Caput hujus operis; Vestis, quam nil perforal ;

Nunquam enim pateretur, Solem carne munda,

vestis
Nisi de te nasceretur Carnem tuam sol jueunda
Descendens a superis. Deitate roborat.

30. Ave, quia sicut leo 37. Pro his, pro tot et pro tantis,
Caudam trahens delet eo, Ave, virgo, vigor stantis,
Quo vadit, vestigium, Lapsi resurectio;
Sic et tuum intrans alvum Omnis enim stans stat tibi.
Deus exit servans salvum Si quis cadit, ades ibi,
Virginale gremium. Ut sis relevatio.

31. Ave, David illa turris, 38. Et quid dicam de te, mater,
Quae sustentas et succurris Ave, semel, bis, ter, quater,
Laesis hostis vulnere •, Ave, plena gratia;
Ave, quies et asylum Ave, sanetum thymiama,
Quae non solum sinis pilum Cujus solvit sola fama
Perire de capite. Natos a miseria.

32. In Judaea tanturn notus 39. Ave, cujus verbis favit,

Olim Deus per te totus Aquam Deus dum mutavit,
Noscitur totaliter; Dum vinum deficeret;
Ave, mater castitatis, Istud tibi plus adscribo,
Cui prae cunctis favet casus Sine qua potu nee eibo
Deus specialiter. Convivas reficeret.

33. Si quid boni praedicatur 40. Rubus ardens incombustus,

De quo bono, tibi datur Quod cor, auris, lumen, gustus
Salva nati gratia ;
Non gustarunt, doeuit ;

Ave, cujus per obtentum QuidV te, virgo, parituram

Aes mutatur in argentum Et post partum permansuram
Et in aurum scoria. Virginem, ut deeuit,

34. Mundus mendis inundatus 41. Quod Aegyptus spoliatur,

Per te mundani fit inundatus Quod in mari suffocatur,
Nee tot immunditiae Turba Pharaonica,
Mundo erant in errores, Cum hoc donum per te datur,
Quot mundati tibi rores Ave, tibi duplicatur
Insunt et munditiae. Et cum hymnis cantica.

35. Quot arenas habet mare, 42. Ave, quies ad quietem,

Tot debemus Ave dare In qua nostrum Moysctcm
Tibi, plena gratia; Quievisse novimus :

Nee arenae tot sunt mari, In quiete quies tota,

Quot sunt, quibus coinmendari Quies motu nullo motu.
Debet tua gloria. Quies, qua quievimus.
 - 156 —
43. Omni grata, nulli gravis,
Speciosa et suavis
Tuis in deliciis.
Oris nostri sumcnsAve
Nos defende mortis a vae,
Lamento, miseriis.

Cod. Cantabrigen. Ff. VI 14. saec. 13. A. —

Orat. ms. Coelestin. saec.
15. Cod. Parisien. 18571. B. —
5, 5 Hostis nequam B. —
6, 6 fallit B. -
7, 1 Stilla furoi A. — 7, 2 reum fove, fave A. —
8, 5 Sinu tuo B. —
8, 6
Praecara carissimi B. — 13, 2 maris B. —
13, 4 sqq. fehlen A. —
14, 1
Inter mites A. — 19, 1 centenis mille unguis B. —
19, 5 Quae fehlt A. —
22, 1 Sed quid A. — 23, 5 Mortis noctem B. —
28, 4 durum quidem B. -
28, 5 Mundum B. — 29 3 ipsius operis B.
, —
33, 1 Sed quid A. —
33, 2
De hoc bono B. — 34, 1 immundatus B. —
35, 4 avenae B. —
35, 5 quibus
gloriari A. — 36, 1 Ave sola B. —
40, 4 Quod B. —
43, 1 Cunctis grata
B. — Den Verfasser des Liedes nennt A „Incipit rhyfhmus magistri
:

Stephani Tornacensis ad laudem et honorem BMV."

 III.

DE SÄ.NCTIS.
 129.
1. Summe patcr, sancte Deus,
Nunc te precor ego reus,
Pie mei miserere,
Ut digne queam deflere,
Quod commisi nequiter.
Si vis, potes me mundarc,
Sine te non possum stare
Sed neque ad te transire,
Nisi mihi subvenire
Digneris celeriter.
2. Jesu Christe, verbum patris,
Qui carnem de carne matris
Homo factus induisti
Atque propter nos obisti
Crucis in patibulo,
Tuae, precor, memor mortis
Mihi sis adjutor fortis
Ac dono tuae virtutis
Auetor meae sis salutis
In omni periculo.
3. Amborumque pneuma sacrum,
Esto mihi nunc lavacrum,
Peccatorum sordes mundans
Atque meum cor feeundans
Spiritali gratia.
Si me laves, mox mundabor,
Nisi sanes, non sanabor,
Si non donas me mundare,
Nequidquam possum laudare
üeum cum iiducia.
4. Tu, qui trinus in personis,
Indivisus es in donis,
Unus es in deitate,
Deus pater, flamen, nate,
Unus in substantia,
Mentis meae pravitatem
Regens duc ad veritatem
Fidei, spei, amoris,
Totum me coelestis i-oris
Replens abundanüa.
Litania Omni um Sanctoriim.
5. Maria, Stella maris,
Virgo mater singularis,
Speculum virginitatis
Et totius trinitatia
Nobile triclinium ;
Ora pro me, virgo pia,
Ut in hujus vitae via
Conversando sie incedam,
Ut non ineidam in praedam
Hostibus hdelium.
6. Chori novem angelorum,
In Sion Deum deorum
Contemplando qui videtis
Et in ejus congaudetis
Jugiter praesentia,
Ipsum, precor, exorate,
Ut pro sua pietate
In me lavet, quidquid sordet,
Et remittat, quod remordet.
Tristem conscientia.
7. Johannes, baptista Christi,
Qui vocem patris audisti,
Ut vidisti descendentem
Spiritum clare nitentem
In columbae specie,
Ipsum ora baptizatuni,
Ut peccatis emundatum
Me post temporalem mortem
Esse faciat consortem
Coelestis laetitiae.
8. vos proceres bis seni,
Spiritali musto pleni,
Signis, factis et doctrina
Sacramenta qui divina
Edidistis libere,
Pro me forte preces pie,
In illa tremenda die
Quando judex est yenturua
Pins bonis, maus durus,
Justo reddens munere.
 — 160 —
9. vos sancti Christi testes 11 Cum decore virginali
Qui vestras lavistis vestes Fide Christo spiritali
In hujus agni cruore, Quae ferventer adhaesistis
Mundum qui suo livore Et in ejus introistis
Sanavit feliciter, Gaudenter potentias,
Vos nunc in conspectu Dei Vestra prece pro me State,
Memores estote mei, Ut ipsius largitate
Ut post hujus vitae cursum Conferatur mihi segni,
In coelum ascendam sursum Ut apertis portis regni
Ad laetandum jugiter. Gradiar ad nuptias.

10. Omnes sancti confessores 12. Omnes sancti cives coeli,

Quorum vita, verba, mores Precor mente vos fideli,
Hie Christus sie approbavit Qui cum Christo jam regnatis,
Et vos secum collocavit Ut meae calamitatis
In coeli palatio, Memores miseriae
Ne seduetor animarum Oretis pro peccatore,
In hac valle lacrimarum Ut a Leviathan ore
Me in ulla parte laedat, A peccatis absolutus
Pro me, precor, intercedat Ex hac valle vadam tutus
Yestra supplicatio. Ad tribunal gloriae.
Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. A. Cod. Paulanus —
Hospitalen, cart. 326 saec. 15. B. —
Orat. ms. Scotorum Vindobonen. 54 h
8 anni 1410. C. —
Orat. ms. Carthusian. saec. 15. Cod. Capit. Treviren.
116. D. —
Cod. S. Petri Salisburgen. b VI 3. saec. 15. E. Cod. S. Petri —
Salisburgen. b II 30. saec. 15. F. —
Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm.
Monacen. 20124. G. —
Orat. ms. Tegurinum anni 1470. Clm. Monacen.
20021 H. —
Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. 14 /i5. I.
A hat (von anderer Hand) die Angabe: „Arnes ti archiepiscopi primi
Pragensis"; dagegen F: Letania Domini Alber ti Magni. Et est in tono :

Veni dulcis consolator, Tenebrarum illustrator etc." Erstere Angabe ver-

dient Glauben.
1, 2 Peccatorum ego reus BC Peccator ego atque reus EF. 1, 3 Mei —
— —
;

pie E; Mei precor BCF. 1, 4 Ut sie digne queam flere EF. 1, 5 Quae
commisi E. —
1, 6 me sanare B. —
1, 8 Sed nee ad te datur ire BCEFI.
—
1, 9 Si non mihi I. —
2, 3 Factus homo B. —
2, 6 Ejus precor CEF;
Hujus precor B. —
2, 8 Atque dono tuae EF. 2, 10 Omni in F. — 3, 1 —
Utriusque pneuma BEFI; Sanctumque pneuma C. —
3, 3 sordes munda B. —
3, 4 feeunda B. —
3, 5 Speciali gratia C. —
3, 7 Nisi laves B; non curabor
BCI. —
3, 8 Si non dones BCEF; mis orare B; nee orare EF; non orare
I. —3, 9 Nunquam possum nee laudare B; Quidquam possum vel laudareEF;
Quidquam possum nee laudare I. —
4, 1 Tu es trinus C. 4, 3 Deus pater, —
flamen, nate BCEFI. —
4, 4 Tres unus in deitate CEFI; Tres unum ß.
—
4, 5 Unum in C; Et unum in EF. —
4, 6 Meae mentis BC; Nostrae mentis
EF; Horum mentis trinitatem BEFI.
I; —
4, 7 ad unitatem BEF; Rege
nunc in unitatem — 4,
—
8 Fidei, spei, caritatis A; spei et amoris EF;
9 Me totum EF;
I.
Auetor meae castitatis A. — —
4, 10 Tua feeundet gr#tia B.
9 Ut in praedam non ineidam A. —
4,
5,10 praeclara BCE. —
Stella 5,
5, 10 Hostis fidelium A; Hostium infidelium B; Vincam infidelium
— I.

Str. 6 — 4 Et de ejus qui gaudetis BI. — 7 Ut sua cum BI. —

fehlt C. 6, 6,
6, 8 Lavet in me — 6, 9 Et dimittat B; Et relaxet — 6, 10 Tristis
I. I.

conscientia A Tristem conscientiam BEF. — 3 Et B. — A peccatis

7, vidisti
C. — — Et vos proceres E O vos proceres BI. —
;

9 Faciat esse
7, C. 8, 1 ;
 — 161 -
8, 2 Dei caritate pleni E. —
8, 4 quo divina I. —
8, 5 Docuistia Libere K. —
8, 6 Ferte pro me EF. —
8, 7 Ut illa tremenda A. —
8, 9 Piis mitis BL —
8, 10 Justo vivens munere A; jungens munere C; urgens munere I: Me
dextris velis jüngere EF. —
9, 1 O beati Christi BCEFI. —
9, 2 Qui lavistis
vestras BCI; Vestras qui lavistis E. —
9, 3 In ejus agni I. 9, 4 Suo —
mundum qui BCEFI. —
9, 9 conscendam BCEFI. —
10, 3 Hie sie Christus
I). — 10, 4 Quod vos secum E; secum nunc locavit I. 11, 2 Christo—
EF; speciali BI. —
11, 3 Cui ferventer A; Qua ferventer EF. 11, 4 Et —
laetanter introistis BCEFI. —
11, 5 In cujus potentias B; In ejus potentias
CEFI. — 11, 6 Mihi vestris obtinete ABI. —
11, 7 Precibus ut cum quiete
ABI. — 11, 8 Ego miser ac solutus A; Contritus poenitens, confessus B:
A peccatis absolutus I. —
11, 9 Ex hac valle vadam tutus A. Purus mens
sit aeeeptus B; Liber vadam atque tutus I. —
11, 10 Ad coeli delicias A.
Ad coelestes nuptias BCI. —
12, 1 Universi cives coeli BCEFI. 12, 2 —
Meute precor BEF; vos mente C. —
12, 3 nunc regnatis BCEF. 12, 4 —
Sitis meae calamitatis A. —
12, 5 et iniseriae ACEF. 12, 6 Orate A.— —
12, 8 Ego liber ac solutus BCEFI. —
12, 9 hac vita BCEF. 12, 10 Ad —
coelestes nuptias A.

130. Litania Omnium Sanctorum.

1. Istam dicas humili Aufer nobis taedium

voto letaniam, eujuseunque molis,
Pro te et pro reliquis Ut simus pervigiles
aurem pulsans diam, in sanctorum scholis.
Ut nos Christus dirigat 5. In personis trinitas,
in vitam
salutis qui es Deus unus,
Et possitis carpere Nobis supplicantibus
summam hierarchiam. hoc largire munus,
2. Qui plasmasti hominem Ut, quod datur miscris.
mirum per emplastrum. transcendamus funus,
Et discernis singulum Et nobis petentibus
per discrimen astrum, da coelorum munus.
Qui evellis frutices 6. Maria, quam satanae
nee per ferri rastrum. non infecit fueus,
Nos avulsos vitiis Nee sollicitaverant
duc ad tuum castrum. opes, ager, lucus,
3. Patris unigenite, Sed templo servaverat
bone Jesu Christe, Deus nee eunuchus,
Patri tuo pontifex Fac, ne nos adticiat
pro nobis adsiste, infernalis brachus.
Ut det nobis gaudium 7. Sancta Dei genitrix
auferat et triste, l'undcns orbi lucein,
Nc nos ad intcrituni Quam ad regnum perditum
ducat niundus iste. jain habemus ducem,
1. Amor indeficiens Dum surgit a mortuis
et patris et prolis, Christus, scandit crucem,
Intus nos illumina Hunc quod dcprimal
roga,
igne summi solis, nostrum hostem tnuciu.
Dreves, Pia Diotamina. 11
 162 —
8. Sancta virgo virginum, Nc nos prcndat miseros
quac mundo tulisti priscus agonista,
Gaudia, dum Dominum Scd fruamur gloria
nostrum peperisti, spolia post ista.
Cujus fortitudini
14. dilecti Domini
non potest resisti,
sancti patriarchac,
Fac nos ejus, petimus,
Quos salvavit Dominus
ante thronum sisti.
per tutelam archae,
9. Qui draconem visceras Fundite precamina
in monte Gargano, Domino jerarchae,
Michael, spiritui Ut coelestis patriae
fraenum fac vesano, simus commonarchac.
Esto nobis obviam
15. Futurorum scioli,
in salutis piano,
vos sancti prophetac,
Ut migremus ad Jesum
Qui cum Deo famini,
cum conductu sano.
preces jam praebete,
10. Per quem plena, Gabriel, Veteris ut aucupis
virgo fit inventa transvolemus rete,
Flatu, per quem peperit Carpentes confugium,
Christum, qui tormcnta cujus non sunt metae.
Pro nobis pertulerat
16. Petre, coeli claviger,
praestans levamenta,
qui potes ligare
Ne tangamus, petimus,
In terra ac solvere,
Orci pavimenta.
pro nobis precare,
11. Raphael, qui nuntias Ut nobis peccamina
nostra vota caelis velit condonare,

Et Tobiae fueras Qui tibi condoluit,

in via fidelis
Et per fei pisciculi
caecitatis telis
Tobiam salvaveras,
nos sanare velis.
12. Angeli, archangeli,
potestates, throni,
Cherubim et Seraphim
senesque coloni,
Ad orandum Dominum
prece sitis proni,
Ut simus participes
sempiterni boni.
13. Prophetarum maxime,
Johannes Baptista,
Apud Christum Dominum
orans pro nobis
cum fleres amare.
17. Vas electum Domini,
o beate Paule,
Cum: quid me persequeris,
dixit, Säule, Säule,
Christus, ejus factus es
agnus sanctae caulae,
Coeli nobis impetra
mansionem aulae.
18. per crucem redimens
gaudium Andrea,
Plebem firmans triduo
suspensus in ea,
Roga tuum Dominum,
criminis ne rea
Segregemur anima
sta, sanctorum Chorea.
 — 163

19. Johannes apostole, Atque Christum cemere

Christo pracclilectus coelo stantem fassus,
Et in coena recubans Non sit pro petentibus
ejus supra pectus, sermo tuus cassus.
Hunc roges, qui latus est
25. Oswalde, rex inclitus
lancea transjectus
et martyr insignis,
In cruce, ne perimat
Eja, Christum rogita
nos Satan dejectus.
preeibus benignis,
20. Praetoris officium Ut nos a spiritibus
gerens theloneo, conservet malignis.
Matthaee, apostolus Ne nos ardor opprimat
vocatus a Deo, infernalis ignis.
lloga, qui vocavit te,
26. Laurenti, craticulae
advocemur eo,
coronate lauro,
Quo nos non afficiat
Dispersis pauperibus
lupus neque leo.
opibus et auro,
21. sancti apostoli, Roga Christum, servet nos
qui per mundum missi a nequam centauro,
Praedicastis gaudii Ut fruamur denique
jacturam amissi coelesti thesauro.
Nee per ullam hacresim
27. Cui fontem innuit
exstitistis fissi,
agnus pede, Clemens,
Nos transferri facite
Cujus festis singulis
fiuvium ahyssi.
maris unda vehemens
22. Christi diseipuli, Refugit, ut quaerant tc
qui mundum sprevistis claudus, caecus, demens,
Et salutis monita Fac, sit nobis proximus
jugiter audistis Agnus Dei Clemens.
Et audita reliquos
28. pastor egregie,
digne doeuistis,
Archipraesul Thoma,
Facite, ne premat nos
Christo praebens victiinain
Orci turba tristis.
carneum in conia
23. Baptizati sanguinc Ad altareDomini
sancti innocentes. et sub ejus doma,
Quos Herodes neeuit Da pro nobis Domino
ubera lactentes. precatus aroma.
Et, quoeunque ierit,
2 J.(
vos sancti martyres,
agnum jam sequentes.
eft'uso cruore
Ilunc pro nobis petite
Coronati gloria
ad thronum canentes.
laudis et honore,
24. Gloriose Stephane Satiari facite
lapidantes passus. nos coeli dulcoro.
Ncc pro lapi(hmlibus Angßlos qui rorteit

orans cras lassus consueto more,

11*
 164

30. Praesul par apostolis, Facitc, quod contcrat

o sancte Martine, nostros subversorcs
Ad Deum et homincs Christus, qui nos redimens
viae sequax binae, sustulit dolores.
Cui non nocuerant
36. vos, saneti monachi,
infestantes minae,
laudibus adstantes,
Roga Deum, salvet nos
Pro nobis et ceteris
a lapsu ruinae.
vota Deo dantes,
31. Nicolae pontifex, Per vestra suffragia
qui tres liberasti sitis nos salvantcs,
De mortis angustia Ne hoc mari fluido
et tres maritasti simus naufragantes.
Inconsultas virgines,
37. fugaces hominum
preces summo plasti
mites eremitae,
Funde, quod ab ore nos
Habitantes eremum,
servet lacus vasti.
ut sepulta Ute
32. Benedicte nobilis, Toti sitis compotes
monachorum lumen, contemplantis vitae,
Qui compescens Satanam Per vos hostis careat
carnis per legumen nostra Sunamite.
Asperum, oraveras
38. Contemplatrix coelicac
trinitatis numen,
vitae Magdalena,
Roga Deum, et nos non
comprimat alumen.
Laudanda peccantibus
dulei cum camoena,
33. confessor nobilis, Ubi sonant Organa,
pontifex Edmunde, cantat philomena,
Pro Christi ecclesia Per te nos suseipiat
perferens abunde Christus ad amoena.
Damnum et exsilium,
preces Deo funde,
39. Quae vicisti rhetores
quaestione mota,
Ne morti post obitum
Katharina, ferrea
tradamur seeundae.
quam torquebat rota,
34. Sequax castimoniae. Pro nobis supplieibus
sancte praesul Hugo, Christo funde vota,
Quem non inquinaverat Ut sit a tortoribus
titilans lanugo, anima semota.
Fac, quod nostra rasa sit
40. Yirgo fide stabilis,
criminis ferrugo,
Sancta Margareta,
Nc post mortem animam
Hostem spernens invidum,
corrodat aerugo.
virtute repleta,
35. Recusantes terrea Rogita clementiam,
saneti confessores, cujus non est meta,
Contemplantes coelica Ut iniqui judicis
carnis contemptores, salvet nos a theta.
 — 165 —
41. Deo carnem offerens, 45. puellae nubiles,
Agnes dire torta, o vos defloratae,
Dum spernis conjugium, Matrem Dei petite,
duceris ad scorta, Magdalenae date
Quo lux necans impios Preces, ut ad Dominum
coelitus est o-rta, plenum pietate
Fac, sit nobis patula Instantes pro nobis sint
jam coelestis porta. in necessitate.

42. sancta Caecilia, 46. vos omnes coelibes

facie venusta, Christi speciales,
Sed fide venustior, Vos pulsate, petimus
Mundo, Deo justa, Aures divinales,
Quod uterque petit dans, Ut regni participes
pro supplicibus sta simus nos sodales,
Nobis, ne nos noceat Ne nos tan dem terreant
barathri locusta. larvae stygiales.

43. Sectatrix munditiae 47. Deus omnipotens,

virginum caterva, a quo cuncta cerni
Agno sine macula Constat et, antequam sunt,
preces coacerva ideas discerni,
Et virtutem zabuli Amnis, ignis, aeris,
precibus enerva, telluris, falerni,
Ne nos truculentia Serva tuos famulos
deprimat proterva. ab imbris Arverni.

44. matronae nobiles, 48. Jam lector amplecteris

coelorum matronam finem letaniae,
Exorantes petite Dicas sie ad Dominum
jam per mentem bonam, voto mentis piae:
Ut per eam Dominus Nos et hunc, qui scripsit hoc,
det nobis annonam, unicus Mariae
In coelis restituens Filius custodiat
centuplam coronam. in suprema die.

Cod. Oxonien. Rawlins. C. 510. saec. 13. —

28, 4 Lies Carnenni in -
coma? oder cerebrum in coma? oder carneam in coma? —
Dafs diese Litanei
von einem englischen Dichte)- herrühr t, braucht wohl nicht bemerkt zu werden.

131. De Omnibus Sanctis.

Ave, summa trinitas, Virtus mihi Michael,

Omnis per te sanetitas Gabriel et Raphael,
Mihi Largiatur, Per vos dirigatur.
Ave, virgo virginum, Per eunetosque Spiritus
A me per te criminum Divos mihi coelitus
Culpa deleatnr. Salus augeatur.
 — 166 —
2. Ave, apostolica 4. Ave, o pontificum
Cohors et prophetica Cohors et mirificuni
Et patriaeharum ;
Agmen monachorum,
Adsit quoque medicus Adsint eremicolae
Chorus et theoricus Et omnes deicolae
Evangelistarum, Legis confessorum;
Adsint et discipuli, Occurrant et virgines,
Contemptores saeculi Viduarum ordines
Et rerum cunctarum, Et conjugatorum,
Omnes pro me fundite Omnes me attendite,
Preces et me cingite Pro me preces edite
Donis gratiarum. Principi coelorum.

3. Ave, innocentium 5. Ave, turba omnium

Turba morientium Civium coelestium,
Pro Christo, beata Qui regnant cum Deo ;

Turba, ave, niveo Propter mea vitia

Candore et rubeo Ad vestra suffragia
Martyrum ornata. Supplex ego fleo,
Per vestra martyria Pro me intercedite
Mater est ecclesia Placatumque reddite
Pulchre purpurata, Deum mihi reo,
Pro vestra victoria Sim in coeli solio
Mihi dentur gaudia Vobiscum in gaudio
In coelis optata. Et cum Jesu meo.
Cod. Mellicensis 932 saec. 15. A. Cod. Carolsruhan. Augien. 36. saec. u /i5.
—
B. —
1, 3 Mihi fehlt A. —
1, 6 Culpa fehlt B. —
1, 8 et fehlt A. 1, 10 —
que fehlt A. —
1, 11 Dives A. —
1, 12 Semper augeatur A. 2, 4 Adsit —
quoque fehlt B; modicus B. —
2, 11 me ungite B. —
3, 1 innocentia B.
—
3, 2 morientia. —
3, 4 Ave turba B. —
3, 5 Candoreque B. 2 7 bis —
9 fehlen B. —
2, 11 Nobis dentur A. —
4, 4 Adsint et heremicolae B.
,

—
4, 5 Omnesque B. —
4, 7 Occurantque B. —
5,3 Regnat quae cum B. —
5, 5 Placatumque B.
—
Das Lied steht bei Mone III, 8 sq., aber lückenhaft,
weshalb es hier wiederholt ist.

132. Litania Omnium Sanctorum.

1. Clemens pater, verbi sator, 3. Maria, florens rosa,
Christe, saecli reformator, Virgo Jesse fructuosa,
Paraclite consolator, Nobis prece gloriosa
Deus, Clemens miserator, Regna pande liliosa.

4. phalanges angelorum,
R°. Da ut omnis plebs sanctorum
custodes viatomm,
Te imploret atque horum
Inter odas beatorum
Audi voces, rex coelorum.
Nos transferte gaudiorum.

2. decore rex coelestis, 5. praecones summi regis,

Da solamen vitae maestis, Servatores scriptae legis,
Ut post hujus finem pestis Patriarchae cum prophetis,
Intersimus tuis festis. Nobis pie suffraget is.
 — 167 —
6. praecusor claritatis, 10. beati confessoria,
baptista veritatis, Mundanorum contemptores,
Tc poscentem pro peccatis Paradisi per vos flores
Ora fontem pietatis. Consequamur et honores.

7. Sancte Petre, pastor bone, 11. decorae et prudentes,

Summo gregi nos appone, Castitate redolentes,
Paule doctor, orbis lumen, Opern ferte, repellentes
Coeli nobis placa numen. Impudicae vitae sentes.
8. coelorum senatores 12. Omnes sancti, vos rogamus.
Atque orbis decursores, Ut oretis, supplicamus,
In extremis adjutores Ne confusi pereamus
Scntiamus, non tortores. Sed vobiscum gaudeamus.
9. cruore purpurati, 13. sanctorum rex benigne,
Christo duce laureati, Sempiterna laude digne,
Vestra prece decorati Vitiorum nos ab igne
Collaetemur coronati. Munda, sacro replens igne.

14. Pater, Verbum, sanctum flamen,

Electorum tu juvamen,
Nobis pium da solamen
Et aeternum regnum. Amen.
Cod. Cantabrigen. Ff. VI 14. saec. 13. —
1, 5 bis 7 kehren als Kund-
reim nach jeder Strophe wieder. —
4, 2 custodes beatorum. 5, 3 a —
prophetis. —
14, 2 Electorum in juvamen.

133. Litania Omnimn Sanctorum.

1. Deus pater, qui creasti 6. Maria, Deo cara,
Mundum et illuminasti, Stella lucens et praeclara,
Suscipe me poenitentem Confer mihi caritatem
Et illustra meam mentem. Necnon et humilitatem.

2. Fili Dei, Jesu Christe, 7. Fac me tibi deservire

Ad te venit reus iste, Et in te vitam finire,
Qui in coeli sedes arce, Ut per te justificari
Supplicanti mihi parce. Possim, per te et salvari.

3. Sancte, Spiritus, tuorum 8. Michael, victor draconis

Consolator miserorum, Pietatisque praedonis,
llespice me peccatorem Volentem mihi nocere
Infundens tuum amorem. Fac omnino non valere.
4. Deus unitas superna 9. Gabriel, nuntie Christi,
Trinitasque sempiterna, Cujus ortuin praedixisti,
Ut intendam tuae laudi, Obsecro, mihi dignare
Meos gemitus cxaudi. Mortem meam nuntiare.

5. Dei genitrix, Maria, 10. Raphael, medicamentum,

Virgo Clemens atque pia, Tu salus atque fomentum,
Ora pro me peccatore, Medere meo languori,
Omans me virt ut um lloiv. Ut sini gratus salvatoii.
 168

11. Ad tua nunc pracsidia 22. Stephane, culmen honoris,

Cordis levo suspiria, Primus testis salvatoris,
Cujus mihi custodia Adjuva me laborantem,
Datur supcrna gratia. Qui vidisti Jesum stantem.
12. Toto mentis conamine 23. Laurenti, fortis athleta,
Precor te, sancte angele, Qui coelorum vides laeta,
Ut tuo sim juvamine Me confirma in virtute
Securus et solamine. Ut non priver hac salute.
13. vos omnes angelorum 24. Vincenti, strenue miles,
Conventus sanctissimorum, Qui de Christo nun quam siles,
Precor, ut nie animetis Auxilium mihi praesta,
Et in bono confortetis. Ne me turbet mors infesta.
14. Johannes, praeco regis, 25. Sancte martyr o Quirine,
Primus testis novae legis, Apta me legi divinae,
Fac, ut parem viam Christi, A cohorte tu proterva
Quam docere voluisti. In aeternum me conserva.

15. patriarcharum
celsi 26. Chrysogone, martyr alme,
Ordines et prophetarum, Laureatus ramis palmae,
Apud coeli regem Christum Christo, precor, me commenda
Excusate reum istum. Hora mortis in tremenda.

16. Signifer apostolorum, 27. Felix martyr o Castori,

Petre, princeps ceterorum, Semper adstans creatori,
Dilue mea peccata Praebe mihi sublevamen,
Potestate tibi data. Quando ducar ad examen.
17. Paule, doctor veritatis, 28. Testis Christi, sancte Vite,
Lux totius pietatis, Qui complesti legem rite,
In me, si placet, intende Duc me post hunc incolatum
Et auxilium impende. Ad felicitatis statum.

18. Andrea, crucis amator, 29. vos omnes gloriosi

Sanctitatis praedicator, Martyres et pretiosi,
Ut laborem non in vanum, Adjuvate me captivum
Laboranti praesta manum. Et sanate semivivum.
19. Johannes, Christi dilecte, 30. Jeronyme gloriose,
Ipsius matrem inflecte, Ecclesiae bellicose,
Ut audiat meas preces, Qui corruscas ut aurora,
Diluens immundas faeces. Juva me in mortis hora.

20. Sancte Dei Martialis, 31. Mitem me fac et humilem,

Munda me a cunctis malis, Da virtutes, fuga crimen,
Ut possim placere Christo, Ut sequar, sicut fuisti,
In cujus conspectu sisto. Callem gressus Jesu Christi.
21. Apostoli Jesu Christi, 32. Martine, gemma pastorum,
Cui vos credo adsisti, Lucerna catholicorum,
A malo me liberate Tibi supplico, dignare,
Et in bono confortate. Pro me Dcuni exorare.
 — 169

33. Nicolae, vir fidelis, 42. beata Margareta,

Tu praecellens es in caelis Coeli tenes quae secreta,
Sicut fulges deitate, Firma me nunc vacillantem
Sic me dita pietate. Et firmatum tene stantem.
34. beate Benedicte, 43. Ave, Barbara praeclara,
Gregis Dei dux invicte, Jesu Christo semper cara,
Perduc me ad viam reetam Praebe Mihi auxilium,
Regionemque electam. Cum ducar ad Judicium.
35. Omnes saneti confessores, 44. Saneta martyr Katharina,
Legis Dei defensores, Praefulgens Christi doctrina,
Me juvate vos sequentem Deprecare sponsum tuum,
Quasi jam deficientem. Ne condemnet servum suum.
36. Maria Magdalena, 45. Scholastica, sponsa Christi,
Pietate Dei plena, Grata semper cui fuisti,
Summo regi me praesenta, Iter meum para tutum
Cui servis tarn attenta. Per orationis scutum.
37. Agatha tu et Lucia 4t; Omnes virgines sacratae,
Matre saneta cum Maria, Regi magno copulatae,
Ferte pro me Deo preces, Offerte me, quaeso, sponso,
Ut peccati tollat faeces. Cum venerit in absconso.
38. Agnes, virgo gloriosa, 47 Domine Jesu, tuorum
Fulgens atque pretiosa, Propter merita sanetorum,
Fleete mihi salvatorem, Ut sim totus mundus corde,
Pro quo fudisti cruorem. Munda me ab omni sorde.
39. Caecilia Deo grata, 48. Da gratiam in praesenti,
Rosis veris coronata, Da veniam poenitenti,
Jesum fiecte et exora, Gloriam da in futura
Ut sim felix mortis hora. Vita, qua est pax secura.
40. martyr Anastasia, 49. Omnes in te baptizatos,
Ignes passa pro Messia, Per peccatum inquinatos,
Hunc, beata, roga Deum, Perduc ad confessionem
Ut emundet pectus meum. Conferque remissionem.
41. Ave mea advocata, ,0. Requiem aeternam eunetis
Dorothea, sis rogata, Da fidelibus defunetis,
Ut defectus et peccata Ne damnentur in fornace
Per te a me sint ablata. Sed requiescant in pace.
Cod. Mellicen. 932. sacc. 15. A: Finit feliciter letania Domini Francisci
Petrarchae de omnilms sanetis, poetac Laureati, collecta in monasterio
Lunaelacensi seu Monse post Saltzburgam per fratrem humilem 8. \V. de
F. Anno Domini 1481.
Cod. Palat. Vindobonen. 4089 c. a. 14(50. B. - Litania de omnibus
sanetis Francisci Petrarchae, poetae laureati *'t ezimii.
Cod. Palat. Vindobonen. 1855 saec, 15. C. „Oratio saneti IV tri de —
Luxemburg Cardinalis, qui obiit Avenione anno LS87, in qua rhythmica
apostolorum postremus Martialis, Lemovicensium ille primus episcopus, medio
demum saeculo 3. Roma missus, ita adpellatar: Sancte l)»'i Martialis elc. a
Denis 1 III i>.
8180 s.,.

Brev. ms. Arremarense sacc. 1"». Cod. Parisien. 10(53 D: Oratio saneti
Cardinal is.
 — 170 —
Orat. ms. Tegurhmin saec. 15. Clm. Monacen. 19 353. E Incipiunt psalmi :

poenitentiales cum letania Francisci Petrarchae, poetae laureati et eximii.

Orat. ms. Tegurinum anni 1470. Clm. Monacen. 20021. F: Incipit litania
Francisci Petrarchae, poetae laureati et eximii.
Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20124. G: Letania alia
<le omnibus sanctis Francisci Petrarchae, poetae laureati et eximii, solemnis.
Clm. Monacen. (ol. Tegurin. 19636 saec. 15. H: Litania Petrarchae
poetae laureati et eximii.
Orat. ms. Sangallense 520 saec. 15. I.
Orat. ms. saec. 15/i6. Cod. Bruxellen. 10-389. K: De sancto Petro
Lucemburgensi, wo de soviel heifsen soll als auctore.
Cod. Casanaten. D V 16 (884) saec. 17. L: Oratio beati Petri de
Luxemburgo Cardinalis. Apud Avenionem requiescit.
Orat. ms. Gallicum saec. 15. Cod. Londinen. Born. 336. M.
20, 1 Serve Dei Martialis K. —
21, 4 bono confirmate B. — 23, 3 Me
conforta B. —
Die ersten neun Strophen fehlen A.

134. De Omnibus Sanctis.

1. Redemptor noster Domine, 6. Salve, felix societas

Qui passus es pro homine, Martyrum, vestra dignitas
Nostra peccata hodie Nos protegat et pietas,
Dele pro tuo nomine. Ne maculet iniquitas.
2. Salve, regina virginum, 7. Salve cum confessoribus,
Quae Dominum,
genuisti Martine, et doctoribus,
Hunc pro salute hominum Nos ab inferni foribus
Ora, mater omnium. Custodi et doloribus.
3. Salve cum tuis angelis, 8. Salve, turba virginum,
Michael venerabilis, Quae flores sicut lilium,
Juvamen miserabilis Precare Dei filium,
Plebs petit et instabilis. Ut tollat molem criminum.
4. Salve cum sanctis patribus 9. Tota coelestis curia,
Omnibus atque vatibus, Salve, nos ab injuria
Baptista, nos suavibus Eripe et a furia
Coelorum ciba dapibus. Hostis, qui nutrit jurgia.

5. Salvete terrae principes, 10. Et post hanc vitam labilem,

Venturi quoque judices, Brevem ac lamentabilem
Regni Dei participes Nos semper fac amabilem
Nos faciatis pauperes. Videre Dei faciem.
ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20110. A.
Orat. Orat. ms. —
Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20 124. B. —
Orat. ms. Tegurinum saec.
15. Clm. Monacen. 19636. C. —
B hat folgende Bemerkung: „Alia pul-
cherrima oratio de omnibus sanctis; et est in nota: Christum laude mus
c arm ine, et est multum commendabilis."

135. De Omnibus Sanctis.

1. Ave, numen, verum lumen, 2. Eja Deus, Deus meus,

Summumbonum,tenens thron um, Me dignare visitare
Rex aeternae gloriae, Atque benedicere,
Qui es trinus et non minus Promovere et fovere,
Deus unus, da hoc munus, Conformando ac salvando
Tollas zima scoriae. In meque adspicere.
 - 171 -
3. Me convertens et avertens Maria, mater pia,
Pestem diram, omnera iram, Parens Dei, mater spei,
Summa, vera trinitas, Sanctorum sanetissima,
Fac me tibi hie et ibi Me curando, consolando
Gratulari, collaetari, Praemunire, custodire
Simplex una deitas. Digneris piissima.
4. Me, o Jesu, tui esu Turma euneta Deo juneta,
Tisque truce morte cruce Sempiterno in superno
A malis eripias, .Mihi sis propitia,
Tua arma mihi parma Tuis alis me a malis
Sint et scutum, fios virtutum, Protegendo, comprimendo
Tandem me suseipias. Hostes, tolle vitia.
7. Atque tecum ut tu secum
Me dignare tunc regnare,
Qui et suis largiter
Post hanc vitam hie finitam
Multa donat et coronat
Laurea perenniter.
Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3.

136. De sanetis Angelis.

1. Ad vos, coelestes spiritus, 7. medicina Domini,

Summi regis exercitus, Esto suecurrens homini,
Humiliter confugio Raphael benignitas,
Salutis desiderio. Tua me sanat Caritas.
2. Vos super sidera
clari 8. Tobiae com es optime
Me sordidum per scelera Et custos fidelissime,
»Nolite, quaeso, spernere Me crebro lapsum erige
A vobis nee repellere. Gressusque meos dirige.
3. Michael, prae ceteris 9. Ad tua nunc praesidia
In arce fulgens aetheris, Corde levo suspiria,
Meis intende preeibus, Cujus mihi custodia
Ut tuis instem laudibus. Datur superna gratia.

4. Paradisi praeposite, 10. Hucusque per earnalia

Christi bellator inclite, ^\Ie foedans desideria
Me semper muni debilem Tibi parere nolui
Im hostem invisibilem. Honorem nee exhibui.

5. Gabriel, coelestia 11. Jam revertentem suseipe

Qui detulisti gaudia Et poenitentem reeipe,
Per Dei fortitudinem A fauce diabolica
Ad illibatam virginem, Virtutc regens coelica.

6. Te gloriosum praedico, 12. Toto mentis conaminr

Ut me confortes, supplico, Precor te, sanete angele,
Per tuam da clementiam Ut tuo Bim münimine
Maesto mihi laetitiam. Securua i't Bolamine.
 — 172

13. Omncs coetus angclici, 17. Ad metam cum pervencro,

Voce deposco supplici, Quam transgredi non potero,
Ut in conspectu Domini Ibi mihi suecurrite
Juvare nie dignemini. Et proeul hostes pellite.

14. Cum peccator convertitur, 18. Per vos regina gloriae,

Ut manifeste legitur, Mater misericordiae,
De ejus poenitentia Quae potens est et humilis,
Vobis erit laetitia. Fiat mihi placabilis.
15. Sic ergo et vos agite 19. Hanc placando poteritis
Pro me sie intercedite, Obtinere, quae petitis,
Ut mihi sit salvatio Et ejus me dignatio
Et vobis exsultatio. Salvabit absque dubio.
16. Emundatum a sordibus 20. Honor et benedictio
Ornate me virtutibus, Tarn purae matris filio,
Ut omni rectitudine Regnanti sine termino
Vestro firmer juvamine. Sit angelorum Domino.

Scala coeli saec. 14. ex. Cod. Prägen. XIII E 3. A. Cod. Pakt. —
Vindobonen. 4076. saec. 15. B. —
Cod. Palat. Vindobon. 4089 anni 1460.
C. — Orat. ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 20 123. D. Orat. —
ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 19363. E. Orat. ms. Lehninense —
anni 1518. Cod. Berolinen. IV 29. F.
2, 4 Nee a vobis B. —
4 4 Contra hostem A. 6, 3 Tua praestet —
dementia B. — ;

7, 2 Aegroto suecurrens homini CD. 7, 3 O fehlt in allen —

Hss. — 7,4 Me tua sanet AD. —
8, 3 retro lapsum A. 9, 3 Qui mihi —
pro A. —
9, 4 In baptismi datus est gratia A. 10, 2 Mea desideria A.— —
10, 4 Nee honorem BC. —
11, 1 Nunc revertentem BC. 11, 4 regnes A. — —
12, 2 Benigne precor domine A. —
12, 3 juvamine BC. —
13, 4 Me juvare
B. — 14, 1 Malus cum converitur A. — 14, 2 Ut aperte legitur A. —
14, 3 Hujus de poenitentia A. — 14, 4 Vobis A. — 15, ergo nunc
est 1
vos A. —
15, 2 Et pro me intercedite A. — 16, 3 Ut exsultatio A. — fiat
16, 4 Vobis mea salvatio A. — 19, 1 placare B. — 19, 2 Obtinendo B. —
20, 1 Gloria benedictio A.

137. De sanetis Angelis.

1. Angelici spiritus 4. Merito pro gratia

omnes o beati, tanta creatori
Novem in ordinibus Et vestro in gloria
mire collocati, fideli tutori

2. Ruentibus plurimis 5. Estis in perpetuum

tute praeservati, sine fine grati
Nobis in auxilium Et in innocentia
estote parati. ita confirmati,
3. Et quia dementia 6. Quod peccare minime
vos sola divina vultis nee potestis,
Ab hac apostatica Securi de gloria
servavit ruina, vestra semper estis.
 — 173 —
7. De beatitudinc 18. Heu, quam nostris cordibus
vitae vobis data sumus obscurati,
Et de certitudinc Quod non vobis amplius
vobis hinc collata de bis simus grati.
8. Ncquaquam valebitis 19. Sed vos patientiam
in aevum moveri, in hoc habeatis,
Nee ullis poteritis Opern nobis miseris
hostibus terreri. nunquam subtrahatis,

9. Sicut infidelitas 20. Nostras ante Dominum

in vobis et nulla, preces praesentetis
Sic neque crudelitas Et Mariam virginem
praevalebit ulla. pro nobis oretis,

10. Omnes a prineipio 21. Quae est mundi domina,

vos immaculati, regina coelorum,
Fideles et incliti, Hominum et omniuin
Deo copulati; rectrix angelorum.

11. Sibi juxta placituni 22. Ut sie per angelicos

laeti servientes vos mediatores
Et ejus in jubilo Levemur ad coelicos
faciem videntes, inhabitatores,

12. Et cum ad nos paupercs 23. Ubi de terrigenis

missi declinatis, multae sublcvatac
Ut nos a spiritibus Gaudent cum coelicolis
nialis defendatis, animae beatae.
13. Ncquaquam privamini 24. Ibi gratitudinis
Dci visione carmina canemus
Ncc ejus fraudamini Atque Deo gratias
tunc fruitione. de vobis agemus.
14. Monte semper alacres 25. Bona nobis nuntia.
estis atque mundi, Gabriel, futura,
Pulchri et amabiles, Sauciata, Raphael,
juvenes jueundi. corda nostra cura.
15. Quam consolatorii 26. Saeva, sanete Michael,
sitis et quam boni, remove tormenta
Opern et praesidium Atque nostras animas
conferre quam proni, Deo repraesenta.

16. In tentationibus 27. Benedictus Dominus,

nostris experimur, qui vos sie ereavit,
Dum vestro juvamine In beatitudinc
in pugna munimur. talitcr tirmavit,

17. Carne nostra fragili 28. Ut vobis non opus sit

cito vinceremur, quidquam formidare,

Si vestro munimine Possitis et pauperes
non circumdaremur. nos hie adjuvarc.
 174

29. Laus, honur et gloria

Deo sit deorum
In omnia saecula,
rcgi sacculoruni.

Orat. ms. saec. 15. Cod. Colonien. 7.

138. De Saudis Apostolis.

1. Petre beatissime, 10. Thoma, tu qui vulnera

Apostolorum maxime, Palpast i salutifera,
Me in fide catholica Tu sana piagas pectoris
Tua prece consolida. Coelestis rore neetaris.
2. Paule, mundi lilium, 11. Simon beatissime,
Praesta mihi auxilium, Norma obedientiae,
Spem firmam mihi impetra Da per precum potentiam
Contra mundi discrimina. Veram obedientiam.
3. Andrea piissima, 12. Juda Christum conütens,
Vota precantis suseipe, Cor mihi dona poenitens
Et caritatis geminae Cum fruetu poenitentiae,
Reple mentem dulcedine. In bonis permanentiae.
4. Jacobe, accelera 13. Matthia, qui meritis
Mea piando scelera, Conjunctus es apostolis,
Mundans dono justitiae A eunetis salva pesübus.
A fermento malitiae. Conjunge nos coelestibus.
5. Johannes castissime, 14. Vos quemque singulariter
tu Christo carissime, Omnesque precor pariter,
Dona mihi prudentiam Ut pro meis excessibus
Et castam conscientiam. Oretis horis omnibus.
6. Philippe, os lampadis, 15. Omnes saneti apostoli,
Erue me a tenebris Mei vos miseremini,
Virtutum lustrans lumine Vestra saneta memoria
Muni me fortitudine. Me collocet in gloria.
7. Jacobe, Jerusalem 16. quam beata merita,
Fac me poli partieipem Christi frui praesentia,
Coronans temperantia Cujus audire dulcia
Cum sanetitatis gratia. Solebatis colloquia.
8. prineeps apostolice, 17. Vos mundi de tumultibus
Bartholomaee domine, Elegit sibi Dominus,
Mala mea mortifica, Qui meruistis cernerc
Quae bona sunt, vivilica. Deum verum in corpore.
9. Matthaee, ne differas 18. Vos estis mundi lumina
P'ugare res mortiferas, Super solem lucentia,
Voluptates carnalium, Per quos fulget ecclesia
Dans dona spiritalium. Ut sol et luna splendida.
 — 175 -
19. Cum filio vos hominis
Ilunc mundum judicabitis,
Me per vos salvum expeto
In extremo jndicio.
Orat. ms. Sitanstettense s. n. saee. 15. A. Cod. S. Petri Salisburgen.—
a VI 35. saec. 15. B. —
Orat. ms. saec. 15. Cod. bibL Rossianae 8. n. C. —
Orat. ms. Augustanum saec. 15. Clm. Monacen. 7530. D. Orat. ms. saec —
15. Cod. Londinen. Karl. 2894. E. —
Orat. ms. saec. 15. Cod. Oandavcn.
212 (37). F. —
Orat. ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521. G. —
Orat. ms. Coloniense saec. 15. Cod. Maguntin. II 343. H. Orat. ms. Capit. —
15
Toletani 34—71. saec. /io. I.

1, 3 Nos in Hde B. —
2, 2 Praesta nobis B. 2, 3 Et spem mihi I): —
nobis impetra B. —
2, 4 Contra fehlt B: Ante mundi CD. 3, 2 precantara —
— 3, 3 germine B. —
3,4 mentes B. —
4, 1 Mea dele scelera A: Mea
I).

mando [1: mundando] scelera B; pianda D; Tentata pelle bellica C. —

4, 3 Mihi dans dona A; Mundus domus 15; Me a fumento malitiae C. —
4, 4 A fluento B; A fomento A; Scelera mundans dono justitiae C. 5, 2 —
Ortu Christo B, Jesu Christo A. —
5, 3 Da mihi A; Da nobis B; Dona
nunc C. —6, 2 Evacua me a ABD. 6, 4 me fehlt B. —
Str. 7 und 4 —
vertauscht D. —
7, 2 Fac nos B. —
7, 3 Ornatus temperantia A. 8, 3 —
Mala nostra B. —
9, 4 dona fehlt B. —
13, 3 salva preeibus B; solve
pestibus D; A fehlt C. —
13, 4 Conjunge nos B; hierauf folgt in AD:
O Maria Magdalena,
Gratia divina plena,
Apostolorum apostola,
Salutem nobis impetra.
In B trennt die nun folgenden Strophen die Aufschrift: „Alia oratio de
apostolis." — Str. 14 fehlt C. — 14, 3 pro nostris B. —
15, 2 Vos nostri
B. — 4 Nos
15, collocet B. — Str. 16 fehlt A. —
17, 2 Elegit pius Dominus
A; Elegit hde Dominus C. —
17, 4 Verum Deum C; Dominum nostrum in
A. —18, 4 sol de luna B; fulgida D. —
19, 3 Me per vos salvum peto A;
Per vos salvari postulo C.

139. Oratio ad omiies Apostolos.

1. Alme Petre, haerens petrac 5. Petre, dux ecelesiae,

Qui petram aedificas, Sordes meae miseriae
Mc de poena mortis taetrac Aufer, pastor egregie,
Trahe ac resuscitas. Da mihi bona gloriae.
2. Petrus,Cephas, Simon dictus, 6. Paule, doctor gentium
Firmus, capax, obediens, Et speculum credentium,
Per mc semper benedictus In coetum contemplantium
Sit et me sit custodiens. Mc duc et congaudentium,
3. Petrus, firmans ecclesiam 7. Andreas, Petri frater,
Suis magnis miraeulis, Christi primicerius,
Dct mihi suam gratiam, Esto mei, quaeso, pater,
Me tollens a periculis. Dans mihi cor purius.
4. Petrus, forma sanetitatis, 8. Tu qui de tonte bibisti
Me
defendat a peccati^ Omnis sapientiae,
Et in regno claritatis El ideirco tu scripsisti
Ponat et tunc crit satis. Ordine scientiar,
 170

9. Suscipi, Johannes, sine 18. Johannes, qui tinxisti

Preccs mcas, obsecro, Corpus Christi nitidum
Quia tibi sine tinc Et manum imposuisti
Corpus meum consecro. Super caput lucidum.

10. Jacobus, Johannis fratcr, 19. Tinge, lava mentem meam

Zebedaei filius, Ab omni spurcitia,
Sit istius domus pater Ut laudare Deum queam
Et custos egregius. Cum omni laetitia.

11. Philippus, lampas lucida, 20. Johannes, qui fuisti

Haereticorum Stimulus, Jesu Christi praevius,
Sit mihi Stella fulgida Et Johannes, qui scripsisti
Et gratiarum cumulus. Ceteris sublimius,

12. Bartholomaee fortis, 21. Gubernate nos studenter

Magne Christi praedicator, In hoc mundo labili
Trahe nie de portis mortis, Et portate nos laetanter
Ut sim coeli habitator. In regno laudabili.

13. Thomas, magister docte, 22. Maria Magdalena,

Qui non cito credidisti, Speculum ecclesiae,
Tolle me de faecis nocte, Fac ut mea mens sit plena
Firmans me in fide Christi. Odoris et gratiae.

14. Homo lucis, o Jacobe, 23. Michael, qui pugil fortis

Alphaei clare fili, Diceris et vincis bella,
Fac, ut non loquar improbe, Me deduc in coeli hortis,
Sed cum modo subtili. Ut evadam mortis fella.

15. Matthaee, scriptor Dei, 24. Gabriel, qui laetus venis

Mundi qui sprevisti vana, Consolari flebiles,
Esto memor semper mei Esto mihi custos lenis,
Atque mentem meam sana. Ut sim inter humiles.

16. Fratres Simon et Thaddaeus, 25. Raphael, qui medicina

Vestro conjuneti agmine, Diceris dominica,
Spiritus ut, prestent, meus Piagas meas manu bina
Sit in superno cardine. Sanans me laetifica.

17. Matthia, sorte datus 26. Marce, fili Petri ducis,

Domini credentium, Nos alumnos, quos deducis,
Fac, ut non sim elongatus Redde fortes signo crucis
A coctu gaudentium. Et consortes summac lucis.
27. Lucas, lucis portitor
Et animarum medice,
Sis nobis lucis janitor
Et cura nos paeifice.

Cod. Miscell. Patavin. (ol. S. Justinae) 1328 saec. 14

/i5. — 1, 4 resuscitas
später korrigiert iu sueeurras. — 7, 1 O fehlt. — 14, 1 o fehlt.
 177 —
140. De sanctis Apostolis.

1. Petre, princeps fidei Fidelis et credulus,

et apostolorum, me a ncce tristi,
Cui clavcs traditae Pater mi, custodias,
sunt rcgni coelorum, mortem qui vicisti.
Me, pater, a vinculis 7. Jacobe justissime,
solve pcccatorum, nlius Alphaci,
Per introeam
tc ut Dictus frater Domini,
gaudia sanctorum. custos esto mei,
2. Paule, doctor gentium, Longe fac hypocrisin
lux ecclesiarum, a me pharisaei,
Peccatorum speculum Fac, quod nunquam separer
et jubar pracclarum, a conspcctu Dci.
Pater bcatissime, 8. Philippe, qui similem
fac me Deo carum, mortem salvatori
Quo me non absorbeat Pertulisti moriens,
laeus tenebrarum. mihi peccatori
3. Andrea mitissimc, Obtine a Domino,
qui tormenta crucis quod, cum vado mori,
Passus es viriliter, Ab hinc me suscipiant
me consortcm lucis angelorum chori.
Facias perpetuac, 9. Bartholomaec pie,
ut spretis caducis qui excoriatus
Rebus, dignus famulus Hie pro Dei gloria
tiain Christi ducis. es et decollatus,
4. Jacobe, a Domino Per tc judex omnium
cum fratrc vocatus mihi sit placatus,
Johanne, continuo Nc aeternos ineidam
fuisti paratus, inferni ploratus.
omnia
Rcliquisti 10. Matthace, dominici
ccntuplum lucratus, germinis rclator,
Ora pro me, obsecro, De thcloneario
Christo sociatus. faetus praedicator,
5. Johannes castissimc Sanctus per tc spiritus,
cui commendavit dulcis consolator.
Christus matrem virginem Mcorum sit sensuum
tibiquc donavit, Clemens gubernator.
Subveni misericors 11. Simon, care Domini,
mihi, quem prostravit dictus Cananaeos,
Satanac invidia lluic mundo genuit
atque subjugavit. tc pater Alphaeus,
6. Thomas, dictus Didymus, Mole pivssus scelerum
Jesu tctigisti te exoro reus,
Resurgentis vulncra Mihi sit propitius
factusque fuisti per te judex meus.
Drevos, Pia Diotamina. 12
 178 —
12. Thadaee, Abagaro 14. Barnaba, a spiritu
regi praedicasti sancto es clectus,
Et cum suo populo Verbi Dei nuntius
ad fidem vocasti cum Paulo directus,
Eosque baptismatis Rogo te, qui vitiis
lavacro mundasti, multis sum infcctus,
Aufer a me, pater mi, Fac, ut coram Domino
culpam protoplasti. simplex sim et rectus.

13. Matthia, dignissime 15. patres ecclesiae,

Judae substitutus vestrum laudatorem
In Christi apostolum, Promovete precibus
juva me, quod tutus apud salvatorem,
Semper sim, ne devoret Quod per vos effugiat
me Satan versutus, inferni dolorem
Tuoque praesidio Ac vobiscum sentiat
semper sim adjutus. coelicum ardorem.

Cod. S. Petri Salisburgen. a III 10. saec. 15. A. —

Cod. S. Petri Salis-
burgen. b VI 3. saec. 15. B. —
Cod. S. Petri Salisburgen. b II 30 saec.
15. C. —
Orat. ms. Pollingense saec. 15. Clm. Monacen. 11917. D. Orat. —
ms. Tegurinum saec. 15. Clm. Monacen. 19636. E. —
Orat. ms. Lelminense
anni 1518. Cod. Berolinen. IV° 29. F. —
Orat. ms. Thosanum saec. 15. Cod.
Bruxellen. 4948. G. —
Orat. ms. Carthusian. saec. 15. Cod. Capit. Treviren.
116. H.
1 Petre petra fidei AC.
1, —
1, 2 Dux Christianorum AC. 1, 3 Tibi —
claves F. —
2, 4 Jubarque F. —
2, 8 locus tenebrarum B. 3, 1 sanctissime —
F. —3,2 tormentis F. —
Str. 5 fehlt B. —
5, 1 carissime D. 5, 4 —
Quando exspiravit F. —
5, 6 quod prostravit A. 6, 2 Jesum ABCF. — —
6, 8 Qui mortem BC. —
7,1 justissimus A. —
7, 4 Memor esto BF. —
8, 6 ut cum F; vadam BC. —
10, 5 Sanctus pie A. 12, 3 Et eum cum —
C. — Nach Str. 14 schiebt B ein:
Lucas, scriptor virginis et evangelista,
Fac, ut non decipiat fallax me sophista,
Nee maligna vulneret ejus me balista,
Christum ut in patria laudem cum psalmista.
Marce, evangelii scriptor salvatoris,
Fac, ut eulpas abluam fletibus amoris,
Tecum ut assideam sedibus praeclaris,
Ubi cum coelestibus jugiter laetaris.

141. De sanetis Apostolis.

1. Hie sursum pedibus moritur pendens cruce Petrus,

Hie moritur Paulus, gladio perdens caput ejus.
Plangitur Andreas hie, quem crueifixit Aegeas,
Mortuus excusso Jacobus minor est cerebello.
Mittitur in fervens oleum doliique Johannes,
Transfigitur Didymus Thomas gladio moriturus.
Hie sunt transfixi Simon, Judas simul isti,
Erectis manibus oeeiditur ense Matthaeus.
Sancte Matthia, mori vis feriente securi.
Offert,summe Deus, tibi pellem Bartholomaeus.
 — 179 —
Est pro te, Christc, crucifixus sanctus Philippus,
Hie Jacobus magnus decollatur velut agnus.
Bartholomaec, crucis tua des mihi dona salutis,
Da spiritum vitac, da divitias sine lite,
Regnum eoeleste post mortem da manifeste.
Cod. ms. Ducumburgen. 76. saec. 15.

142. De saneto Achatio.

Alme martyr, o Acliati, 5. Crucitixi, clavis puneti,

Cordi meo contumaci Pro baptismate peruneti
Pie fer subsidium, Pretioso sanguine,
Ut de digne salutarc Et sie omnes Christi plene
Mcrear et impetrarc Sunt illatae vobis poenae,
Tuum patrocinium. felices animae.
2. Christi fortis o athleta, G. In extremis vestris horis
Qui naturae mundi laeta Signa mortis salvatoris
Spernis cum complieibus ßeferuntur edita;
Alexandro nee non Marco constantes, o invicti,
Praesulequc Hermolao Quanta vestra, benedicti,
Cum ter ternis millibus. Sunt praeclara merita.
3. His cum mille Deo carus 7. Vos ergo, dilecti Dci,
Auetor militum pracclarus Precor, mementote mei
Jungitur Theodorus, In coeli palatio,
Sicquc decies millenus Ut mors Christi, matris planctus
Stat perfectus atque plcnus Mihi sine fine sanctus
Sacer vester numerus. Sit et consolatio.

4. Aquilis velociores, 8. Sit et vestrum per oramen

Fortes Christi bellatores
Alta poli scandere,
Lapidati, coartati,
Diris spinis coronati
Portas coeli pandere.
Cod. Palat. Vindobonen.
saec. 15. B.
Mihi salus et tutamen
Corporis et animae,
Ut quandoque possim clare
Vobis et coexsultarc
In acterna requie.
1421. anni 1548. A. — Clm. Mouacen. 4423.

143. De saneta Agatha.

1. Ave, pulchra Christi sponsa, Intcr Catancnses eives

Agatha, quae sicut tonsa Fama rebusque praedives,
Ovis feta scandens Iota, Virgo facie venusta,
Nam explcsti tua vota. 10. Scd ancilla Christi justa,
5. Clara nata parentela, Ex illius Servitute
Yaldc prudens in loqucla, Summe clara probas tu tc.

12*
 — 180 —
quantus dulcor tc fovet, Qui te darent sepclturae,
Quam a Christo nihil movet, 10 Tantac cras sibi curae.
15. Quam non mutant blandimenta Pandunt mentis sanetitatem
Ncquc minac nee tormenta; Patriaeque libertatem,
Spernens suasum impudicum, Angcli per hunc honorem
Blandimenta meretricum, Suam monstrant tc sororem.
Gaudes sie inearcerari 45. patrona curialis,

20. Quasi laute eonvivari. Precor, serva mea malis,

Heu dolorem fers amarum Fac mamillas intellectus,

In tortura mamillarum, Cordis semper et affectus

Tyrannus in te destruxit, Meservare incorruptas
Quod inmatre ipse suxit. 50. Tamquam soli Deo nuptas.
25. Nuda super testes fraetas Quibus omnes sensus mcos
Volutaris igne taetas, Pascam delectando cos,
Dira hacc et inconsueta Pulchrum Dei contemplando,
Pertulisti mente laeta. Jussa ejus auscultando,
Quantum places sponso tuo, 55. Attendendo vitam Christi,
30. Probant in tc signa duo : Ut conformis fiam isti,
Sanctus Petrus Christi cura Hunc gustando cum dulcore
Tc salvavit a laesura, Et tangendo cum amore,
Quem decoelis ad te misit, Ut crescam in salutcm
sie

Et libcnter te invisit 60. Ad aeternam juventutem-,

35. Ut dileetam suam natam, In qua semper tu laetaris
Quasi sponsam regis gratam. Cum amicis Dei caris
Angelorumque conventum Cantans dulce modulamen
Misit ad te bene centum, In Chorea Christi. Amen.
Orat. ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521. 9. faei
31. Nam sanctus. —
46. Te precor serva.

144. De saneta Agnete.

1. Agneta, virgo nobilis, E coelo vestis mittitur,

Ingenua, speetabilis Qua virgo nuda tegitur,
Tarn claritate corporis Ac locus turpitudiiüs
Quam puritate pectoris, Fulgore coeli luminis
Est eunetis gratiosa. In sanetum consecratur.
Grassantem mundi gloriam 3. Terrores, minas, verbera,
Odivit et superbiam, Catenas, probra, vulnera
Ardenter Christum diligit, Juvante vicit Domino,
Quam sequi martyr cligit Potitur mortis termino
Ut sponsum amorosa. Mucrone perforata.
2. Nequaquam cessit gladio, Ad te clamamus anxie:
Triumphat in incendio, sponsa regis gloriae,
Fit saeculi speetaculum, Pro nobis Deum flagita,

Turpatur ad prostibulum Ut nostra nobis debita

Nee constans superatur. Dimittat et peccata.

Orat. ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521.

 — 181 —
145. De sancta Agnete.

1. Agnes ave gloriosa,

Virgo dulcis, generosa,
Digna laude speciosa ;

Ex nobili stirpe nata,

5. Agnes merito vocata,
Agnes agno sponsa grata,
Agni zelo in flammata.
Ergo pia et decora,
Me exaudi sine mora,
10. Coram agno mortis hora
Nobis veniam implora.
Orat. ms. saec. 15. Cod. Bruxellen. 4955. — 2. Virgo fehlt Hs.
sponsa fehlt Hs.

146. De sancta Aldegunde.

1. Gaude, felix Aldegundis, 4. Gaude, cujus vita digna

Juventute quod recondis Declaratur per tot signa
Corde Dei monita. Collata divinitus;
Matris vultum non confundis, Tibi fert columba velum,
Sed propositum abscondis Novit terra, prodit coclum
Spernens carnis libita. In te dona Spiritus.
2. Gaude, praesulum edocta, 5. Gaude, quia nunc jucundis
Dictis sed intus excocta Compar es et laetabundis
Caritatis facibus ;
Angelorum coetibus ;

Claustrum fabricas ancillis Hostis nostri furibundis

Christi, sed ministras illis Per te ruptis vinclis condis
Humilis humilibus. Nostris pacem cordibus.
'). Gaude, quod tu preces fundis, 6. Ergo maris in profundis
Flumen transis manans undis, Nobis adsis, o patrona,
Siccis tarnen pedibus; Servans a naufragio,
Vultum lacrimis perfundis, Ut promissa corde mundis
Carnem macerando tundis Dentur nobis vera bona
Studens Dei laudibus. Patronae suffragio.
Orat.ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521. — 1, 2
juventute Hs. — 5, 4 sq. verraten den französisch« u Verfasser.

147. De Angelo Custode.

1. Ave, civis aulae Dei, 2. Ave, nobilis factum

Cujus adstas facici, Apud Deum, vere pura,
Pro me precare jugitcr; Quo pascere, quo frnere;
Inter astra matutina Tu subtilis in natura,
Tu in laude stas divina Tu sublimis in figura,
Ilymnizans Deo dulciter. Gdecum ubique gradere.
 — 182 —
3. Ave, comes praedilecte, .
5. Ave, vivens margarita,
Sem per ducens mc directe Mihi lucens in liac vita,
Tucrc ab interitu; venerande juvenis;
Ave, custos spiritalis, Summa prece pro me fusa
Me obumbra tuis alis Tu cum tuis hoc excusa,
A peccatorum strepitu. Quod in me foedum invenis.

4. Ave, flos decore nimis, 6. Ave, meum consolamen,

Flos de summis et de primis Firmamentum et tutamen
Paradisi floribus; In hoc mortali corpore,
Ave, semper salutande, Tu pro statu interpellas,
Amplexande, osculande Pro reatu nc repellas
Pro bonis tuis omnibus. Aut spernas ullo tempore.

7. Ave, bone mi patrone,

Qui stas pro me in agone,
Ut hostem removeas;
Me post mortem tuo ductu
Ab aeterno raptum luctu,
Precor, ut Deo offeras.

Orat. ms. S. Albani Treviren. saec. 15. Cod. Treviren. 199

meo statu.

148. De Angelo Custode.

1. Angele, qui mihi reo 25 . Tecum valeam videre

Deputatus es a Deo, Cum electisque gaudere.
Mei, quaeso, curam geras Rogo Christi per virtutem,
Et salutis opem feras. Meam semper ad salutem
5. Mei pro defensione Die, nocte sis paratus,
Sume vires a leone, 30 . Sis et efficax legatus
Qui leonem superavit, Ad supernam regionem;
Sua morte mortem stravit, Meam fer legationem
Ut ad plenum tuearis Virginali matri Dei,
10. Me, quem velut undis maris Petens, ut sit meraor mei.
Intueris fluctuantem. 35 . Ducat, deprecor, ad mentem
Dormientem, vigilantem Tarn amaram, tarn ingentem
Me custodi, nee discedas, Passionem suae prolis,
Sed virtute Christi caedas In qua gladius doloris
15. Hostes, qui me persequuntur Cor maternum penetravit,
Meque perdere nituntur. 40 Dum eundem, quem lactavit,
Mecum, precor, ut perdures Cerneret in cruce mori,
Et clementer hoc procures, Cujus non est par dolori.
Ut mundatus a peccatis Sui cordis per dolorem,
20. Cunctis hostibus prostratis Sui nati per cruorem
Finem adipiscar bonum 45, Cunctis me peccatis mundet
Et ad summum vitae donum Ac virtutibus feeundet,
Tuum veniam per duetum, Spiritaliter informet
Ut Mariae ventris fruetum Et saluti me reformet.
 — 183 —
Eja, deam placa dictam, Sed per manus angelorumus,
»0. Inter deas benedictam, transferat ad pacem,
lila
Ut me dulcis et amoena 60. Ubi cum electis vacem
Ab aeterna salvat poena, Semper laudibus divinis,
Ut in morte me defendat, Quibus nullus restat finis.
Ne me daemon apprehendat, Pater praestet haec et nat
Ne me tangant infernales Sacer utriusque flatus,
Nee exterreant larvales 65. Trinus unus, qui eunetorum
Facies daemoniorum. Dominator saeculorum.
Orat. ms. Scotorum Vindobonen. 54 li 8. anni 1410.

149. De Angelo Custode.

1. Angelorum dominum, 4. Eja, coeli aecola,

Regem coeli gloriae, Dux et vitae semita,
Genus laudet hominum Ilostis suasa subdola
Oris et memoriae Veteris praeeipita,
Devoto famulatu. Gravamen et terrorem.

2. Non retardet reddere 5. Luxus carnis macera,

Deo quisque exsulum Pigritantem erige,
Grates, qui in carcere Non me trahant scelera,
Suum fovet populum Totam vitam dirige
Sollicito conatu. Secundum tuum morem.
3. Gratum cuivis socium 6. Vestem aptam nuptiis
Dedit in auxilio, Juva cito confici,
Angelum, qui taedium Ne sordentem vitiis
Nostrum in exsilio Me contingat projici
Soletur et laborem. Pracsentia divina.
7. Spreto mundo tendere
Coge me ad requiem,
Ut, quam cernis, cernere
Tecum possim faciem
Paternam sine fine.

Orat. ms. Campense anni 1462. Cod. Darmstadien. 521.

150. De Angelo Custode.

Ave, dulcis custos meus, In me per te roboretur

Angele piissimc, Fides, spes et Caritas.
Cui me totum dedit Deus In me semper dominetur
Regi tidelissime, Tota saneta trinitas,
Ne sim malac mortis reus, In me Christus operetor
Vivere sanetissime Omne, quod est veritas,
Fac me semper, rector meus, In me tandem reveletur
Et mori laetissimc. Felix aeternalitas.
 184 —
Sana pectus suspirantis Esto mihi lux mentalis
Gemitu gravissimo, Et a eulpis exime
Educ vota supplicantis Atque me de eunetis malis
De
corde purissimo, Hora mortis redime.
Ut sim gratus majestatis G. Doce linguam praedicare
Jesu clementissimo, Verba sapientiae,
Cujus visu me formantis Peccatores revocare
Fruar beatissimo. Ad datorem gratiae,
Pastor boiie, memor esto, Pocnitentes renovare
Ovem tuam pascere, Ad opus justitiae,
Uli semper sie adesto, Cunctos hostes debellarc
Ut dum lupus rapere Cum palma victoriae.
Temptat eam, tu sis praesto 7. Pie pater, me digneris
Mox illam eripere, Pio vultu cernere,
Quo praesentes illi festo, In adverso recorderis
Quod nequit deficere. Me nunquam deserere,
Ave, frater spiritalis, Et cum erro, ne moreris
Amicorum intime, Me cito reducere,
Comes, rex et dux vitalis Ne depascar ab inferis,
Corporis et animae, Qui me volunt perdere.

Orat. ms. Gallicum saec. 15. Cod, Musaei Ferdinandaei Oenipontani. s.

— 3, 5 grata.— 3, 8 Fruat. — 4, 7 Quod praesentes. —

6, 5 revocare.
—
6 Me nunquam deserere.

151. Ad Angelum Custodem

oratiuneula.

Pacem prolis tu, tutor spiritus,

Rege, serva, damna propitius
Carnis luxum, hostiles machinas,
Mundi jocos, tristes delicias.
Dulcis labor, si post hoc saeculum
Christo jungas tuum depositum.

Grat. ms. saec. 15. Cod. Londinen. Harl. 211.

152. De Angelo Custode.

1. Ave, custos mihi datus, 2. Fove, protege, defende,

Cum per Christum sum vocatus Arma, scutum apprehende,
Ad baptismi gratiam, Meos hostes contere,
Dulcis angele, procura, In praesenti, in futuro
Ut ad gaudia Ventura Angele vallo et muro
Te duce perveniam. Me digneris cingere.

Orat. ms. Coloniense saec. 15. Cod. Maguntin. II 343.

 — 185 —
153. Ad Angel um Custodem.

1. angele dulcissimc, 4. Munitum me custodias,

Mi eustos fidelissime, Tentationes noxias
Me custodito miserum, Fac me pruderiter vincere
Ne decidam in tartarum, Deoque digne vivere.
2. Nam sum figmcntum fragile. 5. Corpus meum et animam
Per nomen ineffabilc Sub tua fidelissima
Dei vivi te postulo, Cura semper proficiant
Ab omni me periculo, In Deum nee deficiant.
3. Et corporis animae
et 6. Sis dux et tutor misero
Pracscrvcs, hostes comprime. Mihi, mori cum coepero,
Dum vigilo, dum dormio, Protector, mi sanetissime,
Sanctae crucis praesidio Tunc esto meae animae.
7. Adsis, virgo piissima,
Maria benignissima,
Ut vestro sie juvamine
Jesu fruar dulcedine.
Cod. S. Petri Salisburgen. b I 25. saec. 15 /ie. A. Cod. Palat. Vindo- —
bonen. 4089 anni 1460. B. —
Orat. ms. Tegrinsense anni 1470. Clin. Monacen.
20021. C. —
3, 1 Ut corporis B. —
6, 4 esto fehlt AC; Tuncque C.

154. Ad Angelum Custodem.

1. O angele sanetissime, 3. artifex mirifice,
Mi eustos amantissime, Mi consolator unice,
Te saluto voce, voto, Fac peccata conüteri
Te deprecor corde toto. Et dolore cordis teri.
2. Fer mihi tu auxilia 4. O ducedo bonitatis
Contra bella hostilia, Et amator castitatis,
Tu vivere me fac tute Da hymnos dulces promere
In hoc aevo cum salute. Atque mundana spernere.
5. Tu defensor meus fortis
Sis in hora meae mortis
Et ad coeli duc examen,
Ubi Christus regnat. Amen.
Cod. S. Petri Salisburgen. b I 25. saec. 15 /ic. A. Cod. Palat. Vindo- —
bonen. 4089 anni 1460. B. —
Orat. ms. Tegurinum anni 1470. Clin. Monacen.
20021. C. — 3, 4 tergi ABC. — 4, 4 Et mundana A. — 5, 1 Tu fehll A.

155. De saneta Anna.

1. Ave, radix saneta Jesse, Ave coelum, ex qua Btella

Ex te orta est expresse Lnxit, qnae in sua cella
Virga, quae produxit florera, Clausit verum solem Christum,
Qni salubrem dal odorem Qui illustrat nrandam istum
Dulcedinis mirificae: Interne ac mirifice.
 — 186

2. Salve, arca uraam gestans, 4. Eja, gaude summa laude,

Quae est manna verum praestans, Quia sanctae tuae plantae,
Vena fontis in Betlilehem, Tres Mariae, nobis piae
Quem sitit rex Jerusalem Hanc seplenam Deo plenam
Frae cunctis claris poculis. Enixae sunt prosapiam.
Salve, benedicta tellus, Cunctis nuptis plus beata,
In qua requievit vellus, Infecundis plus dotata,
In quod sicut ros descendit Inter natas mulierum
Deus, pacem qui rependit Nulla par est, hoc est verum,
Jucundam nostris oculis. Huic, ut salutem capiam.

3. Gau de, stirps praeclara David, 5. Fac me, Anna, dignum manna,
Unde nobis pullulavit Adsta suavis, nulli gravis,
Tarn ingens, tarn multus fructus, Me tuere, fac habere
Quo fugatur omnis luctus, Dulce omen tuum nomen,
Dans vitae dona suavia. Quod idem est quam gratia.
Gaude, namque beatorum patrona pia, bona,
Quinque tu apostolorum Cum tarn grata stirpe nata
Atque Joseph, justi viri, Me guberna ad superna,
Sed et summi Dei miri Quo rex praepos tuus nepos
Es avia carissima. Dat omnibus solatia.
Orat. ms. Lehninense anni 1518. Cod. Berolinen. IV . 29.

156. De sancta Anna.

1. Felix Anna, Deo cara, 4. Veri panis angelorum,

David filia praeclara, Cibi civium coelorum.
Orta tribu de regali Lux primaeva novae legis,
Mixta cum sacerdotali. Dulcis ava summi regis,

2. Dum divine conversaris, 5. Eja, mitis veterana,

Gabriele nuntiaris, Aegras mente prece sana,
Fore digna mater esse Cum Maria pia nata
Reflorentis stirpis Jesse. Miserorum advocata,
3. Quae produxit mundo florem, 6. Erga natam et nepotem.
Jesum Christum salvatorem, Obtinere nobis dotem
Fulgens arca testamenti, Cura resurrectionis
Gestans urnam sacramenti, Et glorificationis

7. Corporum animarum,
et
Claritati beatarum
Jungamur jerarchicarum.
Cod. S. Petri Salisburgen. b VI 3 saec. 15.

157. De sancta Anna.

1. praeclara mater matris, 5. Quem in utero portavit

Quae concepit verbum patris Genitrix de stirpe David,
Non commixtione maris Invocantem te cxaudi
Sed ut virgo singularis, Et studentem tuae laudi.

parentis parens Dei,
10. Apud ipsum memor mei,
Quibus deprimor, meorum
Terge sordes peccatorum.
Et ipsa, quam genuisti,
Casta mater aula Christi,
15. Sua tecum sancta prcce
Mc ab omni purget faecc.
Felix arca testamenti,
Quac Judaeae non credenti
Urnam continentem manna
20. Parturisti, Clemens Anna,
Nee terrenum sed coeleste,
Omnes salva nos a peste,
Qui te sumus expetentes
Et ad te confugientes.
25. Ex auro virginitatis
Clara fulsit urna satis,
In qua panis angelorum
Fabricavit sibi thorum,
Ut lassatas, poenitentes
30. Anxiasque levet mentes
Hasque pascet carne sua,
Quam sumpsit de carne tua.
Ille rex propitiator
Mundo datus est salvator,
35. In quo nostra salus multa
Te juvante est exculta.
Terra sancta carnis Christi
De terra, quam coluisti,
Est assumpta, sicut patet,
40. Sacramentum hoc non
vas Anna gratiarum,
Tuum nomen,quam praeclarum,
Me laetificare solet
Et si quid dolet.
auferre,
45. Quia gratia vocaris
Meritisquc splendes claris,
Fac, ut juxta nomen tuum
Faciat rex opus suum
In me, sibi sie splendere,
50. Valeam ut complacere.
Figulusque, qui de limo
Fecit in parente primo,
Quod costa sublala viro
Fit virago acta miro,
55. Te fornnivit, ut formata
— 187 —
Ilunc placares prece grata,
Sicque fieres multorum
(onsolatrix miserorum.
Consolare me lugentem
GO. Et conforta poenit entern
Et reduc ad vitae viam
Et videre da Messiam,
Quem venisse nescit rea
Sed venturum gens Hebraea
65. Adstruit et asseverat
Pcrfidaque est ut erat.
Tuis ergo, mater, votis
Cura favet sie nepotis,
Ut nil neget, si quid velis,
70. Repraesentas quod in caelis.
Igitur hunc interpella
Sitque tecum maris Stella,
Et pro me Christum orate
Ambae matres Christo gratae.
75. Sensus per vos, precor, mei
Muniantur laude Dei,
Ut nil agant, quod horrescat,
Indignatio quo crescat
Quam benigni salvatoris.
80. Ergo me sub eunetis horis
Fac, Anna, parens beata,
Fac cum tua prole grata,
Ut me Christus, auetor vitae,
Sine rixa, sine lite
85. Sibi faciat praeclare
In hac vita militarc.
latet. Qui fons patens domus David
Peccatores multos lavit,
Per te lavet et expurget,
90. Quidquid in me scelus urget.
In Jerusalem qui manet,
Poscens, ut hunc Christus
sanet,
Hie in pacis visionc
Dignus est redemptione.
95. Angelus est quasi Dei,
Quem illustrat sol diei
Luxquc vacat creatoris
Ab errorc seduetoris.
In hocfönte Petrus lavit,
100. Quod negando jam peceavit,
Et res partiens Zarhaeus
 - 188 —
Rapuitque, quod Matthacus. Anna felix, Anna dives,
Et de Magdalo Maria, 115. Fac, ut vitam castitatis
Per exemplum vitae via, Tencam cum candidatis,
105. Et latro pendens in cruce Innocentiam professis
Diluit se Christo duce. Et in prelo mundi pressis.
Hocque David fönte lotus Ora pro me et pro eunetis,
Subjugavit, Christo potus, 120. Tam vi vis quam et defunclis,
Quae de ipso scriptus ante Ut nos lue peccatorum
110. Vidit spiritu dietante, Mundet auetor beatorum
Nostram praedicans salutem Detque gaudia sanetorum
Veram Dei per virtutem. In saecula saeculorum.
Ergo inter coeli cives,

Cod. Londinen. (ol. Wintonien.) Vitell. A XVII. saec. 12. ex.

158. De saneta Barbara.

1. Ave, Barbara praeclara, Tuum cor atque gravatum,

Ave, virgo Deo cara, Daemonibus tuis servis.
Ave, gemma virtuosa, Tunc iratus jussit nervis
Ave, martyr, vernans rosa. 85. Discerpi te cum taurinis
5. Ave tu, quae puerili Et texturis cilicinis
Et aetate juvenili Impius praeses fricari
Jesum Christum dilexisti, Et post haec incarcerari.
Cui corde adhaesisti. Nocte illa confortata
Licet nondum baptizata, 40 Es a Christo et sanata.
10. Tarnen illi multum grata Mane tandem praesentaris
Per servitia placebas Praesidi, per quem probaris
Nee non maxime studebas, Diis te sanatam esse,
Patrem tuum hoc nescire, Propter quod tibi necesse
Qui studebat Ins servire, 45 Est eis dare gratias,
15. Quos tu caute respuisti Quod nisi cito facias,
Et viriliter dejeeisti. Magnis poenis es tradenda,
Propter quae es verberat a Nullo modo redimenda.
Et ab eo vulnerata Illud vero tu negasti,
Ac in cellulam detrusa 50. Jesum Christum invocasti,
20. Sicque firmiter reclusa, Quo sanatam te ostendens,
Te quousque praesentaret Deos falsos reprehendens,
Praesidi et supplicaret, nunquam te juvare
Ipsos
Ut excessus emendares Posse neque te sanare.
Idolisque immolares. 55. Praeses fremens hoc audito
25. Quod tu respuens dixisti, Ut leo praeeepit cito,
Nam diabolum vicisti: Caput malleis ferire
Unum Christum fide colo, Lateraque aperire,
Cui et servire volo. Quibus ignem adhiberi.
Quem tu praeses nunc ignoras, 60. Christum tibi misereri
30. Proh dolor, et non adoras, Puro corde supplicasti,
Eo quod est induratum Quod tarn cito impetrasti.
 — 189

Tis mamillae abseinduntur 90. Speras tinem, depreearis

Gladiisquc fcriuutur Sic pro euneto peccatore
65 Tua mcmbra fortiter Coram tuo salvatore:
Flagris, et sie turpiter Jesu Christo, tu dignare
Nudam tc eduei jubet Pias aures inclinare
Impius praeses nee pudet 95. Ad omnes te in vocantes
Per hanc totam regionem. Mihi atque supplicantes,
70. Tunc fecisti bune sermonem: Pro me solvas a peccatis
Rogo, Domino te Dcus, More tuae pietatis.
Esto nunc protector meus, Puram da contritionem,
Tege corpus, quod nudatur, 100. Veram his confessionem
Nc a viris vidcatur Eacque eos manducare
75. Iniquis nee non laseivis. Corpus tuum salutarc.
Post baec nempe vidit quivis Cocli vox auditur clara :

Angclum mox dcsccndcntem, Vcni, pulchra, veni cara,

Stolam albam deferentem,
Qua operta tuoaris,
80 Nc a viris videaris.
Quo a praeside
Famulis praeeepit
Ut per gladium trunceris
Et sie male consummeris.
lllud patri tunc praeeepit,
Cum furore tc reeepit
Et permisit deeollari,
Tuum caput amputari.
Hinc edueta gratularis,
105. Veni, vcni, martyr pura,
Vcni, semper regnatura,
Veni, his, pro quis rogasti,
sentito Multa bona impetrasti.
cito, In hoc capitc truncaris
110. Et a Christo sublevaris
Ad superna coeli regua,
Ubi virgo nos commenda
Sponso tuo, ut sequamur
Atque coelis invehamur,
115. Teeum semper gavisuri,
Deo laudes canituri.

Cod. Lambacen. 463 sa 14. A. - Cod. S. Petri Salisburgen.

. VI ;i

35. saec. 15. B. —

Clm. Monacen. (ol. Altalien.) 9508. saec. 15. C. Orat —
ins. Tegurinum anni 1470. Clm. Monacen. 20021. D. Orat. ms. Campense —
anni 1462. Cod. Darmstadien. 521. E. 1 —
1 Ave saneta Barbara 151).
,
—
7. allcxisti B. —
8. Et corde. C. —
16. Viriliterque BC. 19. cellula C. —
27. Jesum Christum BC. 28. et fehlt C.— 30. dolor, quem nun i; —
40. Et a Christo es C —
43. A suis dis sanatam B. - 45. lli^ reddere
B. — 46. Et nisi tu id facias B. 47. sis tradenda 15. — - 49. Quos tu
quoque sie n. —
51. A quo sanam 15; ostendis C. 52. reprehendis ('. —
57. malleo B. —
60. Jussit sic<|ue misereri. —
61. A Christo tu supplicasti
B. — 62. O quam cito B. — 63. Mammae tuae B; Tibi mamillae < !.

65. Genera membrorum — 68. Malus praeses — a vivis

fortiter 15. 15. 71.
A. — 75. fehlt B. — 76. Mox de coelo missus venil 77. Angelas qui r>- -
te vestivil — 78 sqq. fehlen
li. — 80. vivis A. 81. foetido C —
15. a
83. truncaris A. — 84. consummaris A. 85. pater A. El praemisil 87.
A; Ut conatur — 89. A quo dueta — 96. Mihique A. - 100. Veram-
15. 15.

que 15. 107. pro quibns C. — 110 sqq. fehlen AC.

-

159. De saneto Hartliolimiuco.

1. Excitare, o cor meum, Qui ist potens apud Deum,

Laadando Bartholomaeum Ne nie dainiict suuni lvuiu
Cum voce laetitiae, Rigorc Justitiar.
 190

2. Bartholomaee carc, 5. Nam octavus descendendo

mi princcps, o praeclare Es ascendendo
et quintus
Dux magnificcntiae, Rcctc magistraliter,
Tu es magnum luminare, Ex quo facto hoc pcrpcndo,
Toti mundo salutare, Dulcem pium tc cssendo
Mirac rcsplendcntiac. Valde specialiter.

3. Tu ditator egenorum, 6. Quia chorda tensa bcne

Propugnator peccatorum, Dulcem sonum reddit plene,
Hos Deo pacificans, Sic tu passus gravius;
Liberator devotorum, Stricte corpus tensa lene,
Ligator daemoniorum, Pellis, nervi sunt et venac,
Haec urens mitificans. Ergo sonas suavius.

4. Gaude, in apostolorum 7. Multis malis sum innisus,

Numero duodenorum Sed oro de te confisus,
Vere stas dulciflue, Ut ab his excorier;
Quo tanguntur flores florum, Circumquaque circumcisus
Penes arces musicorum Hoc fit mihi paradisus,
Sonando melliflue. Ut sie novus glorier.

8. mi patcr pietatis,
Adjutor necessitatis
Omni in periculo,
Hostes pelle pravitatis
Et me loca cum beatis
In mortis articulo.
Orat. ms. Campense amii 1462. Cod. Darmstadien. 521.

160. De saneto Benedicto.

Benedicte, legifer Nursiae provincia

et dux monachorum, Coelitus exortus
Qui nescisti lubricum Factusque claustralium
in delicto thorum, Fluctuantum portus,
Posce mihi veniam In Dei dilectione
scelerum meorum, Totus es absorptus ;

Tecum ut possideam Per te me laetificet

choros electorum. ex Maria ortus.

Ex divini germinis Etatem sie teneram

Irrigatus rore moribus transisti,

Reliquisti saeculum Voluptati animum

Puerili flore, nullique dedisti,
Viam Dei ambulans Vastitatem eremi
In Christi timore; puer introisti;
Fac ut coeli videam Fac, me ferre jugiter
Regem in decore, suave jugum Christi,
 191 -
5. Deus in te gratiam 8. Tu in terra positus
mundo declaravit, coelorum secreta
Quando tuis fletibus Perlustrasti spiritu ;

motus reparavit fac ut pompa spreta

Fractum capistcrium ;
Seducentis saeculi
mc, quem inquinavit Christi sim athlcta,
Culpa, per tc abluat, Cernens ejus faciem
qui tc coronavit. gaudens sine mcta.
6. In virtutc Domini 9. Uires a te postulo
multos revocasti Indignus claustralis,
Satanae imperio, Tuis me defenderc
quos vivificasti digneris sub alis,
Corpore et anima Ut cxutus omnibus,
et eos salvasti; quibus premor, malis
Fac, ne regno spolier Jugitcr permancam
cum regina Vasthi. Jesu subjugalis.
7. Cura semper de me sit 10. Sexto ante obitum
tibi, pie pater, die te portari
Ne in me praevaleat Jubes in ccclesiam
hostis meus ater; ibiquc humari;
Fac ut Clemens mihi sit Fac me, pater inclitc,
pia Dei mater, tecum collocari
Ut dignus efficiar Iu aeternis gaudiis
esse Jesu frater. tecumque lactari.

Orat. ms. Lehninen.se anni 1518. Cod. Berolinen. IV °. 29.

161. De sancto Benedicto.

Ave, pater et patrone, 5. Fac et demum praeeavere,

Monachorum ductor bonc, Deum prae oculis habere ;

Benedictc pater, avc, Ne delinquam rursus prave,

Mihi peccatori fave. Cor ad Deum sursum t