^ ^V

ANALECTA HYMNICA
MEDII AEVI.

Herausgegeben

von

Clemens Blume uni Guido M. Dreves.

XXV,

HI8T0RIAE RHYTHMICAE.

Liturgische Heimofficien
des

Mittelalters.
Fünfte Folse.

''> ; .. ,.

ipzig.

0. R. R e i s 1 a n (1.

1897.
 HISTORIAE RHYTHMICAE.

Liturgische Reimofficien
des

Mittelalters.

Fünfte Folge.

Aus

Handschriften und Wiegendrucken

heraiTsgegebcn

Clemens ßluuie,
S. J.

Leipzig.

0, R. R e i s 1 a n d.

1897.
JON - 8 1938
 VORWOET.

Im XXIV. Bande der Analecta sind die Reimofficien auf

die Festtage des Herrn und der allerseligsten Jungfrau zusammen-
gestellt worden, soweit diese nicht schon in früheren Heften
zum Abdruck gelangten. Hieran schlössen sich in alphabetischer
Reihenfolge Historien auf Heiligejifeste , die ausschliefslich ita-

lienischen Handschriften entnommen wurden.

Die drei nun folgenden Hefte werden in gleicher Anordnung
Reimofficien für Heiligenfeste bringen, die zum gröl'seren Teile
aus deutschen Handschriften stammen, so indes, dal's die alpha-
betische Reihe durch alle drei Hefte hindurchlaufen, im vor-
liegenden von Achatius bis Eskillus reichen wird.
Bezüglich der Verfasser ist zu den bereits gedruckten Reim-
officien folgendes nachzutragen :

1.Das Officium auf das Fest Trinitatis, Anal V, 19 ff.,

ist, wie XXHI, 5 f. bemerkt wurde, von dem Franziskaner-
dichter John Peccham, Erzbischof von Canterbury (f 129-2)
verfafst. Zu den dort vorgebrachten Belegen kann noch hin-
zugefügt werden das Zeugnis des Frater Franciscus Titel-
mannus: .Jnter cetera autem eins [Pechani] monumenta illud ut
quantitate minimum ita sententiarum sublimitate atque dictionis
maiestate est dignissimum, quod de sacrosaiicta Trinitate ad suae
fidei sempiteniam protestationem compositum ex pontificis sununi
approbatione legitur et canitur ab omnibus ecclesiis, quae Ro-
manae ecclesiae in canonicis horis persolvendis usum tenent." ^)

1) Liber de sacrosancta et siiperbcnedicta Trinitate. In quo ecrlcsi-

asticuni officium, quod in iliius solleninitate logit Roniana fcclesia, rlaro
lucideque exponitur. Per fratrtni Franciscum Titelniannuni IlassoUonsoni,
sacrarum scripturaruni apud Lovanienses praelectoroni. Eiusdeni oratio de
praematura mortc bonorum. Aatwcrpiac apud Michaelom Ilillonium Ilooeli-
stratanum. An. MDXXX, Mense lanuario. fol. D 6b. — Dieses Werk ent-
hält fol. D 5 bis D 7: „De loanne Pechano buius officii ecclesiastici de
sancta Trinitate auctore ex antiquis et fide dignis bistoriis."
 — 6 —
Zu bemerken Pecchams Officium ursprünglich nur beim
ist, dais
Franziskanerorden in Brauch war und blofs in solche römische
Bücher tiberging, die seit Sixtus IV. von Franziskanern besorgt
wurden. Sonst findet sich in den römischen Büchern das ältere
Officium, das teils prosaisch ist, teils Doxologieen von verschiedener
Art und verschiedenem Metrum als Antiphonen verwendet.
Dieses letztere Officium wurde auf eine, wie es scheint,
mifsverstandene Stelle der Gesta episcoporum Leodiensium hin
dem Bischof Stephan von Lüttich (f 920) zugeschrieben. Es
heifst nämlich in diesen (Monum. Germ. "VII, 200 n. 20): „Trice-
simum nonum babuimus Stephanum, qui eo quod Metensis eccle-
siae fuerit canonicus et protomartyris alumnus, de inventione
ipsius quae cantantur responsoria edidisse dicitur. Verum ut de
incertis taceamus, idem vitam s. Lambert! s'impliciter antiquitus

dictatam urbani sermonis expolivit facetiis et responsoria, quae

in sollemnitate eins cantamus, composuit, scribens ad domnum
Herimannum archiepiscopum , memorati Willeberti successorem.
Idem ipse responsoriorum ,
quae de sancta trinitate cantantur,

auctor quod nos quideni ignorabamus, credentes, quod fama

fuit,

habebat, nescio quem Hubaldum ipsorum fuisse compositorem.

Sed infra hoc fere decennium, dum aliquae in armario revol-
verentur cartulae, insperato una ex his inventa est a successore
praedicti venerabilis Stephani nomine Richario edita, cuius exem-
plar, ut fidem astruamus onmibus, quicumque huius r,ei veri-
tatem scire volunt, non ab re credimus huic inserere opusculo."
Es folgt hierauf das Dokument, datiert „Actum est hoc
Leodii sub die 16. Kai. Dec, anno Dom. 932, indictione 5. re-
gnante Heinrico rege gloriosissimo anno 15." (1. c. n. 21, p. 201).
Indessen besagt dasselbe nichts weiter, als: „ . . . . quia vene-
rabilis vir, praecessor videlicet noster Stephanus, in honore s.

Trinitatis quaedam responsoria cum antiphonis nocturnalibus

sive matutinalibus nee non vespertinalibus totumque ad plene
officium dulcissime modulationis siahilire curavü"' (1. c. p. 200).
Das heifst aber nicht, er habe das Officium, sei es Text oder
Musik, gemacht, sondern eher machen lassen.
2. Verfasser des Officiums auf den hl. Trudo (Anal. XIU,
251 ff.) ist Theoderich, AbtvonSt. Trond (1098—1107). Cod.
Leodien. 278. saec. 15. et 16., aus welchem 1. c. das Officium
mitgeteilt wurde, bietet nämlich fol. 208 a — 220 a einen
 — 7 —
„Catalogus abbatum monasterii sanctissimi Trudonis confessoris,
compendiumque gestorum eoriimdem" und berichtet daselbst ,

fol. 214 a: „[Theodericus abbas 1098— 1107 j serinoiieiu de trans-

latione sanctorum Trudonis et Eucherii, Vitam item divi Tru-

donis , cuius initium est: In exaJiando , responsoria insuper,
antiphonas, hymnos denique, quae in natali sancti Trudonis can-
tantur condidit, denique Vitam sanctorum Bavonis et Rumoldi/"

Dieses Officium findet sich auch im Cod. Leodien. 12.

saec. 12. Derselbe enthält fol. 70a ff.: „Vita [sti Trudonis]
auctore Theoderico abbate" ; fol. 93 b ff. : „Sermo Theoderici
abbatis de translatione sanctorum Trudonis et Eucherii" fol. 96 b ff.
; :

„In festivitate S. Trudonis, Officium divinum, neumatibus notatum."

Dasselbe ist abgedruckt in den Analecta Bollandiana V, 365 ff.

Ein Vergleich der Officien in den beiden Codices ergibt

folgende Nachträge: Cod. 12. hat zum Officium ad 1. Vesperas
den Hymnus „Iste confessor Domini sacratus", während Cod. 278.
dafür „Eia, fratres, iam plaudite" (Anal. XII, 237) substituiert.
Letzteren Hymnus hat Cod. 12. in 2. Vesperis. Ferner steht der
Hymnus ad Matutinum „Somni spreta dulcedine" sowie der ,

Hymnus ad Landes „Ad laudem regis gloriae" (beide Anal. 1. c.

238 f.) nur in dem jüngeren Cod. 278. Beachtung verdient
aufserdem, dafs die genannten Hymnen den zweisilbigen stumpfen
Reim überall mit gröi'ster Reinheit durchführen, während er in
den übrigen Teilen des Officiums wohl vorhanden, aber minder
sorgfältig eingehalten ist. Demnach dürfte es zweifelhaft er-
scheinen, ob trotz der angezogenen Stelle aus Cod. 278. der
Abt Theoderich als Verfasser auch der Hymnen zu gelten hat.
Cod. 12. hat in 1. Noct. nur 5 Antiphonen, von denen
übrigens die drei ersten bereits als Antiph. 2—4 ad 1. Vosp.
verzeichnet sind; dafür in 2. Noct. deren 7. Richtiger ist die
gleichmäi'sige Verteilung zu je 6 Antiphonen im Cod. 278, der
als 6. Antiphon in 1. Noct. jene aufweist, welche im Cod. 12.
als 1. Antii)hon in 2. Noct. steht. Ferner stehen die 4 Anti])!).

ad Horas des Cod. 278. im Cod. 12. als Antiph. 2—5 ad Landes.
möge hier der
Zugleich Ausfall einer Zeile in 1. Vesp. ad
Magnificat (Anal. XHI, 251) berichtigt werden; statt „Funde
preces tuo gregi" ist zu lesen:
Funde preces tuo regi,
Ut succurrat suo gregi.
 Cod. 12. bietet schliefslich fol. 100 b f. noch einiges aus
einem Officium „In translatione S. Trudonis et Eucherii",
welches bis auf 18 Zeilen nur Prosa, bezw. Reimprosa enthält.
3. Das Officium auf den hl. Ludwig „Ludovicus, decus
regnantium" (Anal. XIII, 185 ff".) nebst den zugehörigen Hymnen
(Anal. XI, Nr. 317 bis 319) hat nach Histoire littöraire de la
France XXII, 129 f. Arnaldus dePrato, Prior von Toulouse
(t 1306), zum Verfasser. Von Interesse ist die 1. c. beigefügte
Bemerkung: „Cet office . . . fut adoptö dans les maisons des
freres Precheurs et usite en France jusqu' au commencement du
XVIP siecle. Seulement l'ödition du br^'viaire de Paris, en 1584,
a Substitut aux anciennes le^ons des legons historiques tiröes de
Paul Emile et de Clichthove; mais les hymnes ont 6t6 con-
servees."
4. Als Verfasser des Officiums auf den hl. Vincenz Ferreri
ist aller Wahrscheinlichkeit nach der Magister generalis des
Dominikanerordens, Martialis Auri belli anzusetzen; jeden-
falls sind die zu diesem Officium gehörigen Hymnen (Mone III,

555 f.) von ihm verfaist, wie das Akrostichon des ersteren, nämlich
,,
Martialis'' beweist. In diesem Hymnus „Mente iucunda iubi-

lent fideles" ist Strophe 7, Zeile 1 zu lesen : Lingua quae sancta,

nicht: Sancta quae lingua, wie bei Mone 1. c, der das Akro-
stichon übersehen hat.
Zum Schlüsse sei mir eine Bemerkung gestattet, die mehr
oder minder auch für die noch folgenden Bände unserer Analecta
ihre Geltung hat. Um
mich nicht gar zu sehr mit fremden
Federn zu schmücken, schulde ich den Lesern dieser Hefte die
Erklärung, dafs mein lieber Freund und Kollege Guido Maria
Dreves mir nicht nur sein reiches Material an Abschriften,
Collationen und wertvollen Notizen zur freien Benutzung über-
liefs, sondern auch sonst in jeder Hinsicht mich durch Rat und

That unterstützte. Unter solchen Umständen Eigenes und Er-

borgtes nur annähernd zu trennen und als solches zu bezeichnen,
wäre unmöglich; es genüge ein für allemal der Vermerk, dafs
der Löwenanteil auf Rechnung meines werten Kollegen kommt.
—
Wien, den 13. Oktober 1896.

Cleuiens Blume.
HISTOEIAE RHYTHMICAE,
SERIES QUINTA.
 1. De sancto Achatio.

Inl. Vesperis. AdMatutinum.

Antiplionae. Invitatorium.

1. Adsunt festa gloriosa Adoremus Dominum

beatorum martyrum, crucifixum vere,
Qui sub Adriano passi Pro quo dena milia
palmae ferunt bravium. crucem subiere.

2. Adrianus, rex profanus,

adscitis sex regibus
Turbam sacram subnervare In 1. Nocturno.
suis temptat legibus.
Antiphonae.
3. Leo frendens, rete tendens,
Viri beatissimi
1
diis cervicem flectere
pestilentis Caesaris
lubet sanctos, sed incassum
Non perstant in semitis
litus arat vomere.
aut parent consiliis,
4. Hostias laudis litamus, 2. Frementis insania
inquiunt, altissinio, Machiuaus inania
Deos vunos refutamus Contra Christi niartyres
cum ritu uequissirao. Sex adscivit proceres.

Ad Magnificat. 3. Sacra turba martyrum

Ferre diis libamina
A. Gaude, virgo mater ecclesia, Artatur, recalcitrat,
regis iuncta filio, lesum Christum invocat.
Quae tot natos laureatos
4. Gloriantur martyres
de huius mundi exsilio
in te, lesu bone,
Repraesentas pacifici
Quos Coronas dulciter
Salomonis celso solio,
missa passione.
Quorum festum sacrae
passionis 5. lesu Christe, tuum nomen
colimus cum gaudio laudat admirabilc
Defensari cupientes Candidatus grcx sanctorum
horum pio patrocinio. pro te fuso sanguine.
 12 —
6. Stupendis magnaliis Laus et exsultatio
phalangem saiictorum purpuratos milites.
Mirificans extulit 3. Benedicunt Dominum
princeps angelorum. sancti, qui victoriam
Contulit per passionem
Responsoria. et supernam gloriam.
1. Adspirante rabie 4. Factus est refugium
persecutiouis in cruce pendentibus
Sub diro carnifice Sanctis Christus et trames
Adriano calicem caelos ascendentibus.
bibunt passionis 5. Citharizant dulciter
V. Sancta dena milia harmoniam melicam
Martyrum sanctorura In supernis atriis
Pro Christi coufessione. inter turbam caelicara.

2. Applicatur regio 6. Sanguis fusus martyrum

Tribunali legio clamat ad te, Domine,
Sancta Dei, Qui pro te eifusus est
Negare compellitur in arborum stipite.
Sacraraenta fidei,
Kesponsoria.
V. Sed nee terrore concutitur
Nee blandimento seducitur. 1. Vidit ante thronum Dei
quasi mare vitreum
3. Pro Salute mundi natus
lohannes, supra quod stabat
Dens est ex virgine
ingens turba martyrum
Et in cruce victimatus,
Cristallinis buccinantes
Quem ignoras, perfide
tubis agni canticura.
V. Caesar, non obteniperamus
V. Adoraverunt viventem
Tibi, sed bunc adoramus.
in saecula saeculorum
4. lussu regis crucitixi
Mittentes Coronas suas •

sunt beati martyres,

ante Dei thronum.
Omnes poenas perferentes,
quas rex caeli passus est, 2. quam glorifico
fulserunt sidere sancti
Ipsa hora elementa
Isti, qui Christi
tremuerunt omnia,
meruerunt esse rainistri,
V. Caelura, tellus, sol et luna
et polorum sidera. V. Per diram poenam
patriam tendunt ad amoenam .

3. Tunsionibus, pressuris
In 2. Noctu rno. Sacra dena milia
Velut lapides politi
Antiphonae.
per crucis supplicia
1. Haec est generatio Puli transierunt
Dominum quaerentium ad aediticia.
Et pro Christi gloria V. caelestes margaritae,
sese impendentium. Per mortem crucis politae,
2. Honor et laudatio Post ruinam passionis
decet sanctos martyres, Dati palmis et corouis.
 13 —
4. Gaude, caeluni, terra, plaude, Caedunt, velant, inquinant
Chorus speciali laude hostes Dei sputo,
Martyrum purpuratoruin Spinae serto capita
Regem laudet saeculorum cruentant acuto.
De augmento sociorum V. Infirmata est in paupertate
Martyrum pretiosorum, virtus eorum, et omnia ossa
Quos hodie Christus vocavit eorum conturTjata sunt.
Et in caelis Corona vit. 4. Avete, flores martyrum,
V. benigna Phalanx electissiraa,
legio sanctorum, Pretiosorum militum
Nos commenda Cohors splendidissima,
regi angelorum. Ante thronum trinitatis
Agnum stantes adoratis
In 3. Nocturno. Cum palmis victricibus.
Ad Cantica.
V. Nos tantae vestrae felicitatis
facite paHidpes.
A. Laetis canamus mentibus
Tot paradisi rosis,
Plus balsamo fraglantibus, In Laudibus.
Plus auro speciosis, Antipbonae.
Qui meruerunt vincere
1. Dominus rex martyres
Mundum crucis agone
induit decorem,
•Christoque mortem reddere
Qui snura pro Domino
Conformi passione,
fuderunt cruorem.
Eesponsoria. lubilet altissimo
2.
1. Dum libarent calicem circulus monarchiae
fellis et aceti, Tot micanti sidere
Transfiguntur lanceis perfusus hac die.
in agone laeti. 3. Adhaeserunt martjres
Repraesentant animas post te, lesu bone,
aeternae quieti. Consummati propter te
V. Venioites venient cum eocsul- crucis passione.
tatione x^o^'t^^ntcs mampuhs 4. Benedicant Domino
snos.
omnes creaturae,
2. Distenduntur in cruce, Quae compassae fucrant
dissolvuntur venae, martyrum torturae.
Cedunt vires vividac,
5. Landes canant Domino
temporales poenae
regi saeculorum
Sunt respectu gloriae
Cum turbis angelicis
perpetis amoenae.
Organa sanctorum.
V. A planta pedis usque ad ver-
ticem non est in eis sanitas, Ad Bcnedictus.
vulmts et livor et pJagac tu- A. ßenedictus es, Domine,
mentes. Qui transtulisti hodie
3. lllibatas facies Candidatum exercitum
vitiorum luto Ad cacleste palatium
 — 14 —
Coronatum mirifice, Vestra crux, vestra vulnera
Quorum precibus, rex pie, Sint contra nostra scelera
Nostra dele piacula Tutamen ac remedium ;

Et da lucis gaudia. Caeleste beneficium,

Quod impetrastis a Deo,
In 2. Vesperis. Procuret homini reo
Ad Magnificat. Solamen, opem, veniam
A. benedicti martyres, Et post hoc exsilium
Estote nostri memores, Tranquillitatis patriam,

Brev. ms. Cisterciense Neerland. saec. 14. Cod. Pianoren. 1. A.

— M
Clm. Monacen. (ol. Emmeramen.) 14926. saec. 15. li. Brev, ms. saec. 14. —
Cod. Treviren. 431. C. —
In 1, Noct." A 3, 1 Sancta turba B. In —
2. N c t. R 1 quam glorifico etc. B. — R 2 lautet in B :

Salomonis lectulum
ambiunt fortissimi,
Circumcincti gladiis,
ad bella doctissimi,
V. Ad arcendas daemonum
Virtutes et noctium
Donianda phantasmata.
R 4 Avete flores martyrum etc. B. —
In 3. Noct. ad Cant. A in B:
Mare rubrum transierunt per crucis supplicia
Sancti, Domino canentes hyranum cum laetitia.
R 1 in derselben Quelle: •
R. Talia praeparaverunt martyres eximii,
Qualia prius sunipserunt in mensa sui Domini,
V. Tradidei'unt propter Deum corpora tortoril)us,
Unde triumphant in caelis cum supernis civibus.
R 2. Vidit ante thronum Dei etc. B. —
R 3 ebenda:
R. De torrente passionis
In via dum bibit,
Turba sacrae legionis
Aureum adivit •

Per ascensum purpuratum

Regis Salomonis reclinatorium.
V. Signis clarescit
haec, illic gloria crescit.
In Land, haben AB
nur eine Antiphon, die erste; die andern vier stehen
in B ad parvas horas. Es zeigt aber ihre Bezugnahme auf die Psalmen der
Laudes, dafs sie ursprünglich für die Landes bestimmt sind. AI Ista —
sanctorum pia societas etc. prosaisch C. Ad Bened. A, 3 Caudidatorum —
ß. —
Ad Horas hat A folgende AA: ad Primam:
Hi sunt flores venustatis,
Quos spirantis gratiae
Ver et aestas caritatis
Produxerunt hodie.
Ad Tertiam: O caelestis legio, victrix turma martyrum purpuratorum
decem^milium, etc. — Ad Sextam: Benedicant Domino etc. — Ad Nouam:
Istorum coUegio
Caeli vernat regio,
Fulcitur ecclesia,
Paradisus fraglat,
Mundus^ redimitur.
 — 15

In 2. Vesp. hat A vier AA Gautleat ccclesia, quam tot natalitia mar-

:

tyrum fecundant etc., die einem Ursulaofficium (Anal. V, 238) entlehnt sind. —
Ad Magn. A: O caelestis legio victrix etc., prosaisch 13; siehe oben ad
Tertiam; O veneranda martyrum gloriosa certamina etc. prosaisch. C. —
C, das nicht monastisch ist, hat in den Xocturnen folgende Anordnung: In
1. Noct. A 1, 2, 3 und R 1, 2, 8 der ersten Nocturn; in 2. Noct: A 4, 5, 6
der 1. Noct., R 1. Jussu regis crucifixi etc. R 2. Talia praeparaverunt etc.
R 3. Avete flores martyrum. —
In 3. Noct. A 1, 2, 3 der 2. Noct., R 1. Vidit
ante thronum Dei etc. R 2. De torrente passionis etc. R 3. Gaude, caelum,
terra, plaude etc. —
In 2. Vesp. hat diese Hs. fünf AA nämlich 4, 5 und ß
der 2. Nocturn, dann als A 4 die zwei ersten Distichen aus R 2 der 2. Noct.
und als A 5 den Vers, des R 3 derselben Noct. —
Zum Officium hat B den
Hymnus: Agni sponsa Hierusalem (Anal. IV, 64) ad Vesp.; Natura crearis
omnia (Ibid. 65) ad Noct. Hymnizantes exsultemus (Ibid. 65) ad Complet.
;

2. De sancto Achatio.

In 1. Vesperis. Quae pie propter Dominum

Fudit cruorem nimium.
Antiphonae.
Pro his oret Achatius
1. Gaude, felix Alexandria, Suis cum consortibus,
Quae es stipata floribus, Qui eins sollenniia
Cum Christo in gloria Celebrant in gloria.
Fulcita es martyribus,
2. Martyrum sanguine
Sanata ab inguine,
Ad Matutinum.
Christi tuta niunimine Invitatorium.
Tunc hüstes nocent minimo.
Regi, qui fecit opera,
3. In caelesti gloria Christo confiteantur,
Achatii memoria Cuius in sancto vulnera
Semper requiescit, Achatio renovautur.
Cuius intcr homines
Laus nunquam decrescit.

4. Laudabilis Dominus, In 1, Nocturno.

Cum quo regnat Achatius Antiphonae.
In caelestibus,
In consilio iminorum
Ubi vox laetitiae
Sancti non stcterunt,
Sanctis nunquam desinet.
Sed in via iustorum
Et maeror tristitiae
Vitam invenerunt,
Ultra non imminet,
In qua Achatius
5. In caelis meruerunt
Vivit vir beatus.
Lumen gloriosum,
Sancti adstitcrunt,
Qui in terris fuderunt
Sanguinem pretiosum. Ad Deum clamaverunt,
In nos, Christo, diccntes,
Ad Magnificat. Quare fremuerunt gentes?
A. dulcis sanguis martyrum, Vindica sanctorum
mitis turba militum, Sanguinem tuorum,
 — 16 —
Nam sunt cruciati 3. Tuncl sancti martyres
Et eorum hostes, Quasi uno ore
Domine, multiplicati. Fundentes preces ad Dominum
Dixerunt omnes pariter:
Responsoria. Omnis creatura
Est Domini et terra.
1. Sanctus raartyr Achatius
Suis cum sodalibus
Responsoria.
Regnum introivit,
In quo cum martyribus 1. Venite, revertamur
Et cum sanctis omuibus* Ad Dominum, :[u\ nos salvabit,
Semper Deo vivit. Percutiet nos martyrio,
V. Omnibus haec vox dicitur: Salvabit
Yenite, sancti Dei, Nos misericordia.
Dum cor eorum quatitur, V. Magnus Dominus et Jauda-
Ad regnum patris mei. hilis niwiis, qui coronavH
2. Martyrum ductor respuere martyres sanctos.
lussit momentanea mundi, indumentum
2. Quare rubrum est
Dicens nolite admittere,
:

tuum et vestimenta^Jua'sicitt
Ne nos seducant, calcantium in torculari?
blandimenta saeculi.
Torcular calcavi
V. Ecce adpropinquat
Cum consortibus.
regnum caelorum,
V. vos omnes, qui transitis,
Surgite, adorate.
Propter Christi tormenta
3. Achati, cum sociis Oportet tormeutis sequi.
Implora preces ad Dominum,
Ut nos salvet a morte
Et ad vitam ducat,
In 3. Nocturno.
Ut tecum gaudere
Possimus in saecula. Antiphonae.
V. Ora pro nobis, heatc Achati,
ut digni efficiamur gloria 1. In cithara Deo psallite
Christi. Et in cymbalis concinite,
Sancti, in Domino et iusti
Exsultate,
In 2. Noctur'no,
2. luxta es, Domiue,
Antipbonae. Tribulatis corde,
Ore et opere
1. Thura non offerimus,
Benedicentur.
Sed Christo sacrificium
Immaculatum, 3 Gaudete et laetamini,
Qui in sinu patris Quia orationes nostrae
Dominus inhabitat. Coram Christo,
2. Christus;; Verität cm rege immortali,
Nee nonjnetatem Veraciter exauditac sunt,
Sanctis conscrvavit, Qui est nostrum refugium,
Malum vcnumdavit. Deus noster.
 — 17 —
Responsoria. Fusus est alacrius

1. Christi ad imaginera In exsultatione,

Sancti fudenint sanguincm Deum laudant avidius
Unanimiter, Cum iubilatione.
Quos ad regnum caelorum 3. Ad te sanctorum aniraae
Et ad sanctoruin chorum Sitiunt non minime,
Vexit Dominus liilariter. Quorum dux Achatius
V. Hos ensis non terruit Pro te est in cruce passus.
Nee hostis, dura irruit Et te, rex regum, Domine,
In eos graviter. Non tacent benedicere.
2. Flores apparuenint, 4. Sancti et electi,
Dum sancti transierunt Qui estis transvecti
De hoc mundo ad sidera, Ad caeli superna,
übi regnant in gloria; Deum benedicite,
Quibus respondit Dominus, Cuius in caeli culmine
Dum peteret Achatius : Achatius est verna.
V. Quae dUectissimi mei,
petistis, 5. Deum laudant omnia,
scitote vos impetrasse. Caelum, terra, maria,
3. Si quaeris miracula, Qui duxit ad caelestia
Mors, error, calamitas, Sanctos suos in gloria.
Daemon, lepra fugiunt, Ad Benedictus.
Aegri surgunt sani,
A. pauperum subsidium,
Cedunt mare, vincula, exsulum refugium,
Membra resque perditas
Qui mortem crucis subisti
Petunt et aocipiunt
Martyrque factus es Christi,
Juvenes et cani;
Ad te tui pauperes
V. Pereunt pericula,
Clamamus et exsules:
Cessat et necessitas,
Nüs stantes in exsilio
. Narrent hi, qui sentiunt,
Commenda Dei lilio.
Et Alexandria.
In 2. Vesperis.
In Laudibus.
Ad Maguificat.
Antiphonae. A. martyr invictissime,
1. Sanctis cum raartyribus princeps insignissime,
Martyr Dei Achatius Tuis cum consortibus
Ad regna transmoavit, Ulis sis propitius,
In quibus ante saecula Qui tc in exsilio
Dominus regnavit, Implorant pro auxilio ;

2. Quorum sanguis innoxius Achati, Deo care.

Cum in contritione Pro nobis deprecare.
Brev. ms. Secoviense (?) saec. 14. Cod. Graecen. 471. Ad Matut. —
Invit. 1. Regi regum, qui fccit. Dasselbe ist dem Officium impressionis stig-
matum s. Francisci entlehnt. —
In 1. Noct. A 'i, 3 sunt fehlt. In 2. Noct. —
R 2 De cetero nemo mihi molcstus sit etc. prosaiscli aus Gal. G, 17 s(j. —
In 3. Noct. A 8, 5 Qui est noster. —
R 3 ist dem Officium auf Antonius
von Padua entlehnt. —
Der A ad ßened. geht eine andere prosaische Anti-
phon vorher, der ad Mag. in 2. Vesp. folgt eine eben solche.
Blnme, Ilistoriae rhythmicae. V.
 — 18 —
3. Missa sancti Ächatii.

I n t r i t u s. Indulgentiam dierum
sie denorum milium.
Congaudentes laudent gentes
agmina nobilia,
Militum crucifixorum All eluja.
sancta dena milia,
Per quos Deus mundo praestat Sancta quippe mater tota
dona rairabilia. praedicat ecclesia,
Quod per merita sanctorum
Gradua 1 e.
Deus dat auxilia,
Paenitentibus confessis
Qui bonorant crucifixos donat indulgentiam.
cum pura instantia,
Dena milia sunt seraper
pro illis orantia, Of f ertorium.
Nunquam siuunt illos mori
Cessent ergo malignantes
sine paenitentia,
neque per invidiam
Namque Deus donat illis
Detrahendo molestare
altum Privilegium,
martyrum potentiam,
Vincla solvens peccatorum
Ne in tine sint daranati
deoenorum milium.
per Dei sententiam.
V. Speciales borum servi
cum de mundo transeunt,
Dena milia cruciüxi C m m u n i 0.
concurrentes veniunt,
Transeuntes adiuvando Gloria sit crucitixo,
precibus coramuniunt. bonor, iubilatio,
V, Si poenarum loco dentur Qui est rex crucifixorum,
et non aeternalium, vita, consolatio,
Habent martyrum per preces Quos amavit, coronavit
decenorum milium in caeli palatio.

Introit. 5 Per quos Dominus.

Cod. Vatican. 1205. saec. 15. — Grad. —
1 Qui ergänzt. —
Exercitum regnum per omnes Deus donat illis.
Ibid. 7 —
Ibid. 9 Vincula. —
Ibid. 10 milia. Ibid. 19 per ergänzt. —
Allel. 5 et —
confexis. —
Dies in Rhythmus und Reim gekleidete Mefsformular ist aufs
engste den Reimofficien verwandt, weshalb es unter diesen seinen Platz
findet.

4. De sanctc Adriano.

In 1. Vesperis. Qui de stirpe nobili

Antiphonae.
Secundum statum saecali
Eins traxit originem,
1. Laetare, plebs catholica,
Deumque magnifica
Hunc suum fecit railitem.

Pro pietatis gratia Maximiani tempore

Adriano praestita. Puguavit iuvictissime,
 - 19 -
Quocl superavit lividam Ad honorem martyris
Quam gesserat, perfidiam. Adriani mota,
4. Hie fuit admirabilis Digna cuius memoria.
Adspectu delectabilis, 2. Maximiani tempore,
Totus morigeratus. Caesaris iniqui,
5. Sed bis cunctis praeditus Pagauorum plurimi
Sprevit ea penitus sunt accersiti,
Et mundi principatus. Ut üat idolatria.

R. Beiiedictus Dominus 3, Inter quos qui dam fuerunt,

Sit, qui suam gratiam Qui fidem catholicam
Adriano contulit Sollerter tenuei'unt
Miramque efficaciam, Timentes supplicia.
Sortem mmidi spernere
Et caelica diligere. Kesponsoria.
V. Divitesque nobiles,
Pei' banc normam discite,
1. Dum ad idolatriam
tendunt pagani,
Gestus vestros fragiles
Renituntur plurimura
In fortiores vertere.
quidam Christiani,
Ad Magnificat.
Dicentes ignominiam
A. beate mai'tyr Christi, Sanae raentis pessimam
Qui credendo meruisti V. Et verum Deum asserunt
Fieri quam plurium Christum, deos respuunt
Possessor praemiorum. Suorumque familiam.
Tu pro nobis, pater pie,
2. His actis Maximianus
Roga regem veniae,
Furit hinc et fit insanus,
Ut post haec exsilia
lubens, ut hi trucidentur
Det nobis vera gaudia.
Ac flagellis verberentur
A d Completoriura. De nervorum funibus
Inflictis suis cutibus.
Ad Nunc dimittis.
V. Gaudet cohors dure caesa,
A. Sancte Adriane,
Fide manens sed illaesa,
Martyr Cliristi pretiose,
Delectat cruciatibus.
Adesto nostris precibus
Pius ac propitius. 3. mira dementia
Dei salutaris,
Ad Matutiuum. Do nostra convertentia
Invitatorium. Qui semper gloriaris,

Regem regum venercmur Da robur, fer auxilium

Nos de corde fragiles, Nobis convcrtendi
Ut per actus confortemur Et pro delictis gravibus
Adriani vigilcs. Tempus pacnitendi,
Ut post vitam civibus
In 1. Nocturno. Collaetemur caclitibus,
Aiitiphonac. V. Quibus nunc laus est pcrennis
1. Ab ore nostro suscipe, Status vitacque sollcnnis,
lesu Christe, vota Dulcc ministerium.
2*
 — 20 -
In 2. Nocturno. In 3. Nocturno.

Antiphonae. Antiphonae.

1. Hos affligi quando vidit 1. Adrianus fide plenus,

Adrianus, inquisivit, Vanae spei alienus,

Quae spes foret praemii Dicta regis vilipendit

Pro tanta vi supidicii. Et in factis repreliendit
Pro cultura numinum,
2. Quorum unus sie respondit:
Quae culpam äuget criminum.
Deus nobis haec abscondit
Neque pandit homini 2. Unde rex nimis miratur,
Civis honores caelici. Eremit totus et turbatur
Hunc ad Christum sie conversum
3. His jam dictis se prostravit
Et a suis diis diversum.
Annotarique rogavit
Ulis in suppliciis 3. Et torqueri iubet dire

Pro talibus divitiis. Cum flagellisque ferire,

Quod eruperunt viscera

Responsoria.
Sanguinem fluentia.

1. quam mira Responsoria.

viri professio,
1. Quo perfecto Natalia,
quam magna Uxor eins valde pia,
Dei concessio, Adit hunc, ut consoletur,
Hie solo verbo credidit,
Ne pro poenis separetur
Quod in discendo docuit;
A fidei munimine,
V, Benedictum nomen Dei,
Pro quo dignum confitetur
Qui sie miseretur rei
Christi mori nomine.
Et ad fidem imbuit.
V. Cuius gesta nuntiavit
2. Hujus pro martyrio Christicolis in car'cere,
Sis nostra salvatio, Quos constanter roboravit
lesu pie, Cliriste bone, Pari consolamine,
Nos consortes fac coronae Ne diffidant, sed iam eredant
Tu vitae perpetuae, In Deo, vero lumine.
V. Qui couvertis peceatores,
2. Maceratus Adrianus,
Effice nos meliores
Carceri committitur,
Tuae luce gratiae.
Uxor eins hinc timore
3. De cuius conversione Nimio corripitur,
Quando Caesar intellexit, Timens multum, quia laesus
Ingenti plenus motione Crueiatus sperneret
Verbis saevis bunc correxit, Et sie memor tantum caesus
Putans per daemonium Votum suum perderet.
Effectum tarn erroneum. V. Cui fatur haec matrona:
V. Qui resistit Maximiano Certa certus pro Corona
Actis et exemplo sano, Hac immarcessibili,
Verum Deum adstruit, Quae confertur tormentatis
Quem Caesar falsum arguit. In spe iugis praemii.
 - 21 —
3. sancta cohors et praeclara, 4. A beato Adriane
Humiliter deposcimus, res initiatur,
Nostrae preces Adiiani Quod uxoris tieri

Quod sint iunctae precibus, interventu datur,

Et ab hostis tarn immani Ne fiat retrogradus,
Protegamur lusibus, hoc acceleratur.
Ne in orbis buius navi 5. In conflictu posito
Demergamur fluctibus. pedes amputantur,
V. Adiuvent nos merita Merabra nee non cetera
Vestra perbeata, ipsi detruncantur,
Ut quos gravat actio Sola manus illi fuit
Nostra scelerata, non tarnen amputata.
Excuset intercessio Quam abscindi fecerat
lesu Cbristo grata, uxor praerogata.
Quod scelerum remissio
Nobis fiat data. Ad Benedictus.

A. In agone cruciatus
dum sie laboraret
In Laudibus. Et ereatori animam
Antiphonae. suani commendaret,
Natalia capiti
1. Consolatus ab uxore
manuni subiecit,
gaudet mirabiliter,
In qua reclinando
Alienus a timore
vitae finem fecit.
pares monet fortiter,
Ut pro poenis non desperent
infiigendis graviter.
In 2. Vesper i s.

2. Colloquentes mutuo
sie congratulantur, Ad Magnificat.

Salvatori libere
A. Post haec hunc cum paribus
laudes personantur
rex cremari jussit,
Ob hoc, quod doloribus Protegente Domino
tantis cruciantur.
nil cos combussit,
3. Dies adest interim, Sed retorta in actorcs
quo praecouizatur, flanuna hos perussit,
Ut ad poeiias redcant, Quo turba regia
cito deputatur, fuit conturbata,
Impotentes deferuntur, Corpora ad Constantinopolim
quo nequibant ire, quorum sunt translata
Ad locum, ubi puniuntur Et a Christi fidelibus
ultra modum dire. inibi sepulta.

Antiph. ms. S. Mariae Traiecten. saec. 14. Cod. Ultraiectin. 407. A.

—
Antiph. ms. S. Mariae Traiecten. saec. 13. Cod. Ultniiectiii. 406. add.
saec. 15. 13. —
In 1. Noct. A 3, 1 quidam tarnen fuerunt AB; 3, 3
solenter AB; R 3, 2 nostri AB. - In 2. Noct. R 1, 3 O fehlt AB. In —
3. Noct. R 2, 11 llac erf^änzt; R 3, 5 quam AB. —
lliezu der Hymnus:
Sancte martyr Adriane (Anal. XXIII, 104).
 — 22 —
5. De sancto Aegidio.

In 1. V esperis. 2. Sanctus vir Aegidius

Magnam fiduciam
Ad Magnificat.
Habens in Domino
quam miranda est Liberavit quendam pauperem
potentia salvatoris Arreptum a daemonio.
In meritis beati V. Daemon clamans
Aegidii confessoris, Et multum discerpens
Qui apud Deum et homines Discessit ab eo.
dignus memoria
3. Sanctus Aegidius
Cum sanctis iam aeterna Inter alia terrae
tripudiat in gloria.
Pellens sterilitatem
Infirmo cuidam
Ad M a t u t i n u m,
Totius corporis
Invitatorium. Reddidit sanitatem,
V. Recolens illud, quod dicitur:
comites vitae,
Quis infirraatur
Dominum meditando venite,
Et ego non infirmor?
Aegidii meritis
sie similes eritis.
In 2. Nocturno.
Antiphonae.
In 1. Nocturne.
1. Secuta est ergo
Antiphonae.
pietas pietatem,
1. Beatus Aegidius, Quia dum aeger ille
Natione Graecus, indutus est tunica,
Nobilis erat progenie, Totius corporis meruit
Sed nobilior sanctitate. recipere sanitatem.
2. Traditus igitur 2. Sanctus vir Aegidius,
Liberalibus studiis Navim iugressus
Memoriter coepit viam Applicuit ad Marsiliam
Indagare veritatis. Et inde ad Arelatem
3. Quadam die Ibi Caesarium quaerens,
Pergens ad ecclesiam Caesarium sitiens
Cuidam aegroto Caesarium adivit episcopum.
Tradidit tunicam suam. 3. Sicut socrum Petri

Responsoria.
Febricitantem
Sanavit Dominus,
1. Beatus Aegidius
Sic ibi cuiusdam
Per divinam potentiam Yiduae filiam
Sanavit miserum quendam,
A febre liberavit
Qui a serpente percussus Aegidius.
Mortiferum
Responsoria.
In SB habuit virus.
V. Misericordia motus 1. quam praeclara duo
super illum Muudi convenere
Sanavit emn ac dimisit. Luminaria,
 — 23

Aegidius et Veredemius, Tiberique

Signa insimul operantes Ad monasterium patris
Multifaria Quasi Petri per mare
V. Et seminaverunt agros Ferebatur vestigiis.
Et plantaverunt vineas. 3. Serve Dei vivi,
2. Verederaium ergo miserorum pastor, Aegidi,
Corpore non mente Nunc pius exaudi,
Relmquens quod nos canimus tibi laudi.
Desertum petivit,
Ubi herbis et aqua Responsoria.
Contentus
1. lam Dominum laudet,
Solus soll Domino qui se pie vivere gaudet,
Servivit.
Ut pater hie vixit,
V. Qui per corvum mundo
qui se crucifixit;
Pascebat V. Dives enim
Eliara
pauper fuerat,
Ipse Aegidium Moriens cotidie
Reficiebat
Domino vivebat.
Per cervam.
2. Vox clamantis erat
3. Sanctissime Christi
sibi, dura deserta petebat,
Confessor Aegidi,
Ingrediendo vias
Ora pro nobis eremi velut alter Elias,
In conspectu Domini,
V. Associatus ei,
Ut de praeteritis
qui fons pius est requiei,
Malis veniam
3. Moribus uniti
Et de futuris
vos verae iungite viti,
Semper mereamur
Ut pater hie suevit,
Habere custodiam.
qui mundi gaudia sprevit,
V. Qui arborem virtutum
Fructiferae vitis
ascendisti cum Zachaeo,
odor ut per saecula sitis,
Pro supplicibus tuis
V. Pacis tranquillae
dignanter supplica Deo.
sitieutes gaudia mille.

In 3. Nocturno.
In Laudibus.
Antiphonae.
Antiphonae.
1. Beatus Aegidius
Adiunctus est cuidam 1, Rcx Francorum Karolus
Veredemio, Quoddam perpetravit facinus,
Sanctus sancto, Quod nulli dicere ausus
Ut sanctitas alterius Sancti Aegidii
Cognosceretur. commcndavit precibus.
2. Vir non modicae 2. Beato Acgidio
In Christo fidei pro Karolo rege
Ostia Romae Inter missam
Sibi tradita commisit supplicante Domino
 — 24 —
Peccatum regis et venia Hodierna die perpetuam
peccati per cartulam Transivit ad gloriam.
Delata est ab angelo.
Ad Benedictus.
3. Adiunctum erat
A. Ante thorum regis
in line cartulae,
sanctorum iuncte choreis,
Quod sancti Aegidii
Associando tibi
meritis quilibet
superis nos confer, Aegidi,
Peccator absolvatur
Simus ut haeredes,
a crimine,
ubi viti palmes inhaeres.
Si ulterius non vult
admittere.
In 2. Vesperis.
4. Sanctus vir Aegidius
Ad Karolum iens Ad Magnificat.

Daemoniacum sanavit, A. Laus immensa Dei

A Karolo redicns sunt huius festa diei,
Cuiusdam principis filium In qua Graecorum
A morte resuscitavit. fios scandit ad alta polorum

5. Ö virum per omnia Inclitus Aegidius,

laudabilem quia dulcia vota per eins
Et cunctis se invocantibus Vincula rumpuntur,
exorabilem, tempestates reprimuntur,
Qui ex antiquo hoste Deo gratam Sedantur morbi
De se referens victoriam totique salus datur orbi.

Brev. ms. Wircebiirgense saec. 15. Cod. Eossian. VIII 57. A. Brev. —
Wircoburgense imp. Venetiis 1507. B. —
Cod. 8. Petri Salisburgen. a VI 52.
.saec. 15; in monastiscber Form. C. —
In 1. Vesp. Super Ps. A Serve Dei
vivi etc. A. — Ad Nunc dimittis A Sanctus vir Aegidius ad Karolum iens
etc. A. — In 1. Noct. R 1, 1 Sanctus A. —
R ß, 1 quod dicit C. In —
2. Noct. A 1. 4 induit se A. —
R 1, 1 praeclara dico A. In 3. Noct. —
A 3, 3 Nos A.' —
R 3, 3 Et pater hie servit A.
•
—
R 3, 6 ordo ut per A. —
R 3, 8 sitiens A. —
R 4 in C:
R. Quanta Aegidius fulget gloria
Hoc in mundo caelique curia,
Sanitatum probat frequentia:
V. Lepram mundat, fugat daemonia,
Aegris eins subvenit gratia.
In Laud. A 2, 5 veniam A; A 2, 7 Deleta A. —
A 5 lautet in C:
Sit rex invictus, Deus Israel, benedictus,
Gentem Gallorum qui fecit habere patronum
Aegidium, captos qui liberat, erigit aegros
vielleicht ursprünglich eine Antiphon zum Benedictus. Ad Bened. A, 3— ;

Associanda sibi A.

6. De sancta Agatha.
In 1. Vesperis. Gratia, munditia,
Antiphonae. Pneumate quod habuit,

1. Ad beatae virginis Et virtutum copia

Festum cum fervore Sancta Dei claruit.

Procedamus martyris Agia sidereum

Huius in honore. Intueus decorem
 — 25 —
Sine terra terreum 2. Nam bonos arbitraris,
si

Spreverat amorem, In mequare motus mentis?

4. Theo servit iugiter, Quod si horura exsecraris
Consummate loquitur, Simulacra, mecura sentis.
Quintianus acriter 3. Quintianus subicit :

Dum instabat, vincitur. Cursus verbi sufficit,

Da diis sacrificia
Vel senties supplicia.
In 1. Nocturno.
4. Ad haec inquit virgo fortis :

Responsoria. Non formido poenam mortis,

Ordo rei panditur, Si promittis mihi feras

1.
Consularis igitur Christus
Kursus praesentatam
Inquirit de genere,
Satagens evincere Per Horas.
Verbis affectatam.
V. Tua quae conditio?
Ad Tertiam.

Sermonis auspicio A.
Dixit ad beatam. pias

His respondet ardua: Angelus moustravit,

2.
Virgo sum ingenua, Qui ad Caput corporis
Mea stirps testatur,
Visus scriptum marmoris
Sed me servam facio, Tabulam locavit.

Quia Christo servio,

Per quem stemma datur. Ad Sextam.
V. Summa ingenuitas
A. Anni circulus emensus
Servitutis pietas
Dum post mortem fuerat,
Christi comprobatur.
Super urbem mons accensus
3. Abhinc diis immolare Incendium vomuerat.
lussa, studet profanare
Factum tanti sceleris: Ad Nonam.
lovi tuo sis aequalis,
Fiat uxor tua talis, A. Hoc pagani non ferentes .
Qualis dea Veneris; Tumbae velum capiunt,
V. Haec respondet iudici, Quod ad ignem opponentes
Quam praccepit aftici Cessantem effugiunt.
Poeua genae verberis.

In 2. Vesperis.
In 2. Nocturno.
R. mens sancta spontanea,
Antiphonae. Vasculum honoris Dei,
1. Miror, ait consulari, Per te salvatur patria,
Si vir prudens diceris, Memorare, quaeso, mei,
Quod nos velis imitari, V. Constantiae tu speoula
Cum deos praefeceris. Ac turris tirmae iidei.
 — 26 —
Antipli. ms. Vallis Florum (?) saec. 14. Cod. Bruxellcn. 6426. Die —
Handschrift hat einem belgischen Cistercienserinnenstifte gehört, deren
Patronin die hl. Agatha war. Bei welcher Abtei letzterer Umstand zutraf,
vermochte ich nicht zu ermitteln. Die Hs. ist leider verstümmelt; es fehlt
daher in 1. Vesp. die Antiphon ad Magnif., von der nur die erste Zeile noch
vorhanden: Alma Christi sponsa mentem. Die Antiphonen der 1. Vesp. bilden
also das Akrostich: Agatha. Es fehlen die sechs AA der 1. Nocturn, 2 AA
und 4 RR der 2. Nocturn, die ganze dritte Nocturn, die AA ad Benedictus
und ad Primam. Die A ad Magnif. in 2. Vesp. ist prosaisch: O felix et
inclita virgo quae meruit Dominum per laudem fidelis martyrii sanguine
,

clarificare suo etc.

7. In Translatioiie s. Agathae.

In 1. Vesperis. 3. Suscipit haec felix

post haec Catania dona,
Super Psalmos.
Laeta satis plaudit
A. Exoptata nitent tanta venerata patrona.
sollemnia, vespere claret,
Responsoria.
Arridet, rutilat
famosa diecula, ratum Felix festum laetabundi
Carminis obsequium celebremus hodie,
gens exhibet Cbristicolarura. Quando corpus gloriosum
Tantae matris Agathae
Ad Magnificat.
Deportatum Dei nutu
A. Clemens Agatha, Partibus a Graeciae;
conscendens gaudia lucis, V. Ista dies est praecellens
Nobis et nostris Et plena laetitiae.
adsis, pellatur ut hostis, 2. Magnificae laudis
Omnes gaudentes Agathae nunc sumite festa,
redeaiit ad patriam gentes. Plausibus hymnorum
precaraina laudis honesta,
Ad Matutinum, V. Sit procul a nobis
Invitatorium. vitiorum turba molesta.
Virginis tota 3. Navigantes vero viri
Mater ecclesia Comitante martyre
. Agathae nota Et per terras et per mare
Colit sollemnia. Dei freti numine
Cataniam devenerunt
In 3. Nocturno. Obsistente nemine,
Antiphonae. Ubi tuti quieverunt
Et sine formidiue.
1. Plaude, felix Catania,
Tanta dotata virgine, Nocturno.
In 2.
Quae spreta nunc Bisantia
Te sua lustrat chlamyde. Antiphonae.

2. Tu sacrarum forma virginum, 1. Haec, si festiva

Vas insignis gratiae, peragantur laude suorum,
lam decorum sponsa thorum Instruit et nutrit,
Postulas Cataniae. defensat culmine morum.
 — 27 —
2. Dicant ergo bona :
3. Ut tua sit nobis
cuacti mater atque patrona, translatio digna salute,

Tu fidei verae Fac nos, o Sicula,

custos, famulis miserere. caelum conscendere tute.

3. Laudum Deo victimas Responsoria.

omnes iubilemus, 1. Constantinopolis
Ut post mundi scopulos tanti fieat anxia solis
tartara vitemus. Damnum; tu plaude,

Responsoria. lauda, iubila, cane, gaude,

Plebs, animo laeta,
1. Exsultet Catania
tauto splendorc repleta;
iam te duce, cui venit a te
V. Gaudens exsulta,
Lux, honor et vita,
tam sacro pignore fulta,
te poscimus, alma, pudica,
Laetitia multa,
Subvenias, Agatha,
plebs, plena laude resulta.
miseris tuosque guberna,
2. quam festiva,
V. Civibus ut superis
praelucida, clara, iucunda,
iungantur in aede superna.
lila dies, divam
2. Duo viri fide iuncti,
qua Christus de maris unda
gente, natalitia,
Traxit tunc Agatham
Nocte sacrum rapuerunt tanta virtute nitentem,
corpus ab ecclesia
V. Cuius virtute trahit
Atque secum detulerunt haec ad caelestia gentem.
omni cum laetitia,
3. Gaude, tota
V. Ambo quippe tunc in urbe
mater ecclesia,
commanebant regia.
Gaude, laeta
3. Cum ad urbem ferebatur
simul Italia,
Agatha Cataniam,
Sed tu magis
Praesul, clerus populusque
gaude, Catania,
processerunt obviam,
Tantae matris
Temperantes suam multum agens soUemnia,
provide laetitiara,
Magna cuius
V. Sicque sumraae deitati
ditaris gloria,
referebant gloriara.
Cuius saepe
sentit auxilia
In 3. Nocturno, Mundus gaudens
Antiphonae. propinans gaudia,
1. Venit mater ad suos filios, V. Christi semper
Ut gubernet et conservet eos, lauda praeconia,
Graecos quidem relinquens or- Tumba facta

phanos, matiis eximia.

Quos a fide invenit devios.

2. Laetare, urbs Catania,

Ad Landes.
Tantae patronae Agathae, Antiplionae.

Huius cole soUemnia, 1. Postquam Graecos Agatha

Nam pro te orut hodie. am Taniqu lutuni sprcvit.
 — 28 —
Sibisponsam hodie Graecorum spreto climate,
Cataniam induit, Scuto defensionis
2. Catania iam suscipit Transacto mundi tramite
Hanc in devotione, Caelestis mansionis

Quam et ipsa nunc recipit Nobis beneficium

In iubilatione, Impetret et honoris.

3. Haec in mundo redolens,

Rubens velut rosa, In 2. Vesperis.
Terra semper permanens
fuit in aquosa. Ad Magnificat.

4. Profecta, ut promittitur Gaude, tellus

Et scriptura dicit, tota Italiae,
Virgo Graecum deserens Laeta matris
Deum benedicit. laudibus Agathae,
5. Agathae Cataniam Et tu turba
Translatio decorat, plaude Cataniae,
Quae pro suis Dominum Tantae facta
Laudat et implorat. capax laetitiae,
Cuius mater
Ad Benedictus.
inclita hodie
A. Adest illustris Agathae Cataniam est
Festum relationis relata corpore.

Brev. Gallicano - Siculum imp. Venetiis 1527. —

In 1. Noct. A 2, 2
Graeciae. —
In 2. Noct. A 1, 3 Hos instruit. —
A 2, 2 mater et patrona. —
R 3, 2 Cataniensem. —
In 3. No ct. A 3, 4 conscendere rite. R 2, 8 haec —
ergänzt. —
In Land. A 5, 3 dominam. —
Ad Bened. 4 Suo defeusionis. —
Die Hymnen des Officiums vgl. man Anal. XXII, Xr. 12 15. —
8. De sancta Agnete.

In 1. Vesperis. Inter choros virginum

virgo sublimata,
R, Florum fasciculus
Nuptiis agni
Fragrans per saecula,
Inundans rivulus agna copulata
Pigmenti pocula. Oscula sentis
In annis teneris
iam desiderata.
Ardoris facula, Per te laborans filia
fuit consolata,
Ave, prae ceteris
Felix iuvencula, Quae iam cum matre libera
regnas coronata.
V. Vernans carbunculus
Tolle facinora
In i'egni solio,
Amoris titulus per precata,
Lucens in atrio. Per te tranquillitas
sit collata;
Ad Magnificat. benigna, laude digna,
A. Speciosa gemmula, Quam evexit et provexit
fide subarrhata, Vis amoris.
 — 29 —
Ad Completorium. Spiret myrtus,
myrrba, thus, balsamum,
Ad Niinc dimittis.
Junge Carmen
A. Chori caelestes, plaudite, epitbalamium ;

Concinentes occurrite, Instruuntur

Agni sponsa traducitur regales nuptias,
Mira praelucens specie, Agnes agno
Luce lustrata gloriae nubit munditiae,
Regnum lucis ingreditur. Sponsa sponsi
dotatur specie.
Ad Matutinum.
Invitatorium.
Per Horas.
Agnum sponsum collaudemus,
dominorum dominum, Ad Primara.

Qui hanc sponsam praeelegit A. Ab ortu solis

Agnam, decus virginum. ad terrae cardines
Sponsam agni
In Laudibus. collaudent virgines.
Antiphonae.
Ad Tertiara.
1. Congaudentes
A. Jam amplexibus
Caelorum civibus,
castis adstricta sum
Omnes gentes,
Et corpori eius
Plaudite manibus,
sociata sum.
Insistentes
Agnetis laudibus. Ad Sextam.
2. Sponsi desiderio A. Auri regis casti gregis
Aestuans languore Preces offer hodie,
Migrat Agnes roseo Quae iam pascis et quiescis
Perfusa cruore. Lucis in meridie.
3. Per greges sodalium Ad Nonam.
Sponsi quaerit tliorum,
Carnis tolluut pallium
A. Opem nobis gratiae,
martyr, implora,
Custodes murorum.
Quos in cultu vineae
4. Ad Agnetis tumulum
Nona gravat hora.
Noctu excubantes,
Hanc in coetu virginum
Cognoscunt parentes. In 2. Vesperis.
5. Congaudete laudibus, Ad Magniricat.
Quia Deo grata
Sum cum istis omnibus A. gerama pudicitiae,
In caelo locata. Virginitatis speculum,
iubar innocentiae,
Ad Benedictus.
Puritatis spectaculum,
A. Sponsa Sion, Duc ad triumphum gloiiac
adorna tbalamum, Nos, Agnes, ad agniculum.
 - 30 —
Orat. ms. Dorotheae de Mittelliusen anni 1449. Clm. Monacen. 10 930. —
In 1. Vesp. R, 1 Florem. —
Ibid. 9 carbunculis. — Ibid. 10 solium. — Ad
Magn. A, 10 sit. — Ad Matut. Invit. 2 dominam. — In Land. Nach A 5
steht noch folgende überzählige A :

O
admirabilis Christi potentia,
Qua
venerabilis Virgo Castantia [!],
Plena vulneribus, Ab elephantia
Agnetis precibus Mundatur saucia.
Ad Bened. A 10 fehlen zwei bilben; nubit ergänzt. Ad Nonam A 2 —
o mater. — In 2. Vesp. ad Magn. A 5 O dux ad triumjjlii. Ibid. 6 —
fehlt eine Silbe; Nos ergänzt. —
Die zugehörigen Hymnen cfr. Anal. IV,
Nr. 112—114.

9. De sancto Alexio.

In 1. Vesperis. Mundum repudiare

Fac flagitiosum.
Super Psalmos.
Ad Magnificat.
A. Fraudis commentuin sternitur,
Dum Stupor almus cernitur, A. Magnificemus omnium,
Opulentus nobilis, Caeli terraeque Dominum,
Meute fixus immobilis, Qui vincendi robur mundum.
Hilaris mendicus, Indidit rairandum
Mundum spernens , Christum Alexio, qui furibundum
cernens, Hosten! stravit nefandum.
Cui factus est amicus, Eins per patientiara,
lubilando collaetemur Stupendam egestatera,
Alexio, iucundemur Miram cordis clementiam,
Alto nato sanguine, Contemptam vanitatem,
Qui pauperum in agmine Flagitamus precibus,
Mendicabat victum. A nexibus exutos
Pugil dirus, victor mirus, Nos habe, mundi faecibus
Te canimus invictum ;
Hie, Christe, pollutos.
Nos mendicos animae
Mortis in examine Ad Matutinum.
Refocilla micis tuae sortis ditis Invitatorium.
Summis additari.
lubilemus summo regi,
Alexi, quae neglexi,
Resistere qui carnis legi
Fac recuperari.
Fecit athletam fortem,
R. Stupor patientiae, Alexium, qui mortem
Alexi, clementiae
Sprevit, ut augelorum
Sidus radiosum,
Se faceret consortem.
Supplicibus pro tuis ora,
Mortis ne damnemur hora, In 1. Nocturno.
Tbronum sed gaudiosum
Antiphouae.
Scandamus ovantes
Post te, cave, ne 1. Mens Dei laude fixa,
in
Chaos foedet umbrosum. Frixa contemnens et clixa,
V. Noxia caduca refutare, Mendicando pascitur,
Ad summa nos, Alexi, festinare, Qui velut priuceps nascitur.
 — 31 —
2. In amore vixit Christi, 2. Scuto suae voluntatis
Quae sunt mundi, mente tristi Hunc Dens protexit,
Pensavit blanditia, Exemplum dum humilitatis
Resecavit vitia. lugiter erexit.

3. Caput eius exaltavit 3. Christi noraen admirabile

Christus, hie dum superavit In eius corde non labile
Hostis maligni fraudem, Fortiter sitivit,
Ad alta fudit laudem. Dum parvipendens intima
Eesponsoria. Tendit ad sublimia,
1. Ex Romanorum Ferventer quae concupivit.
alte conscendit stipite, Eesponsoria.
Gladio mundum Annis decem et septenis
1.
ferens ancipite,
Marcebat in Edissa
Eufemiani
Vanis spretis et obscenis
natus pius Alexius,
Mendicans veste scissa,
Quae inquinabant, Agnitus demum beatus
pensabat perplexius,
Veueratur pie,
Anhelans ad superna
Aufugebat Deo gratus,
V. Affectione gradiens interna
Huius spernens viae
Ad ea, quae sursum sunt, V. Blandimenta, navim scandens,
Lato lucens lucerna.
Nutu Dei Romam teudens
2. Pubescente Alexio Ad templum Mariae,
Imperiali de solio
2. Patrem, matrem, sponsam cer-
Virgo decora
nens
sibi desponsatur,
Incognitus abibat gaudens
Quam continenter vivere
Doloris lectum sternens,
Docuit, se visere
Quem lacrimis irrigat;
Sanctorum velle
Peregrinus victum petit
loca fabulatur
Propter Alexium,
V. Sponsa clementer annuit,
Gemens pater mox recipit
Quod sponsus pie maluit,
Hunc in eius atrium.
Ei congratulatur.
V. Decem et septem annis ibi
3. In Edissam urbem pergcns
Incognitus permansit sibi
Vestibus abiectis,
Semen serens floridum.
Gazas pro Christo cunctas spar-
gens,
3. Dum laboris exitus instabat,
Vitam in carta manu signabat,
Has habens pro infectis,
Quam sunmius pontifcx
nisi
V. Mendicando victum quaerens,
Extrahere valebat.
Limina Mariae terens
V. Qui tiendo legens seriem
Opibus despectis.
Cunctorumque mancriem,
In 2. Noct urno. Quae littcra cancbat.
Antiphonac.
Sanctum nomen Domini
In 3. Noct urno.
1.
Digne miriticavit, Antiphouae.
Pensans nil n)undo vilius 1. Dolum non egit labiis.

Caelestia captavit. öolutis mundi stadiis


Est vectus ad suprema
Supernorum civiuin,
Divorumque spirituum
Adeptus diadema.
2. A tevilam petiit,
Laetus ad culmeu
32 —
Portarunt palmis, humeris,
Devotionis rivi
Stillarunt ab oculis
Sequentium defunctum.
Alexi, tuis loculis
rediit, Populum adiunge tide fune-

Ubi sine fine tum.

Versal ur laetitia, V. Exemplum patientiae
Calcatur maestitia Fac tuae consectari,
Afficiunt nee minae. Deura, patrem elementiae,
Pro nobis stude, pater, de-
3. Domini conscendit montera,
preeari.
Mundum debellans hie sontem
Innoeens est manibus
Nee vietus inanibus. In Laudibus,

Responsoria. Antiphonae.

1. Eiulatum flebilem 1. Indutus fortitudinem

Dabant haee andient es, Alexius decoris,
Clamorera insanabilem Mundi linquens testudinera
Pilos evellentes Est sociatus supernorum
Parentes eins iterant choris.
Haud volentes consolari,
Servivit in laetitia
2.
Ut insani delirant
Summo plasmatori,
Nequeuntes fari.
Amputando vitia
V. Confluebat infirmorum
Volens in Christo mori.
Turba eopiosa,
Suorum recordantes dolorum 3. Ad fontem vivum
Cor eius sitivit,
Curam gaudiosa ;

Faeti stupendum exitum

Cursum spernens hie declivum
Christum regem adivit.
Coeperunt admirari.
4. Egenus in induviis
2. Odoris mira fragrantia
De corpore saerato
Deum benedixit
Cordis in tripudiis,
vaporavit,
Populi turraatim frequentia
Dum sine labe vixit.
Gressum portantum hoe 5. Dei praeeepta mendicus
praeoccupavit. Minus praeterivit,
Pecuniarum eopia, Supernorum est amicus
Quos angebat inopia, Effeetus, quae concupivit.

Sparsa non revocavit,

V. Cupientes plus sanari, Ad Benedictus.

Quam gazas locupletari ; A. Sedentem in tenebris

Sie Deus hunc mirifieavit. Christus illuminavit,
3. Praesul Innoeentius, Qui se carnis illecebris
Arcadius, Honorius, Parumper implicavit,
Imperatores divi, Quae sursum sunt, non infima
Sanetum corpus propriis Mente fixa seetando,
 — 33 —
Sinceritatis azyma, In 2. Vesperis.
Non fermentum sumendo. Ad Magiiificat.
confessorum sidus darum, virum mirabilera,
Exstingui qui non vales, carum Alexium laudabilem
Thesauruni nobis praesta, Suis in operibus,
Ne mortis taetra testa Diva quae fecit virtus,
Nos obfuscet. Post hoc vae Cuius per iuvamen
Ad caelos trahe nos post te, Nostrum pietur famen
Dei confer iuvamen, Detque sacrum nobis flamcn
Pro nobis sis precator. Amen, Nunc et semper Dens. Amen.

Brev. ms. Misnense saec. 15. Cod. Eistetten. 8° 72. A. Brev. Mis- —
iK'nse imp. s. 1. 1483. B. —
Viaticus Misnensis imp. Lipsiae 1502. C. —
Diurn. Misnense imp. Lipsiae 1511. D. —
Brev. Misnense imp. Lipsiae (?)
1517. E. — In 1. Vesp. A 1, 1 commenta CE. —
In 3. Noct. A 1, 3
vexus CE. —
A 3, 2 insontem CE. —
R 1, 6 Aut nolentes C; aut fehlt E.

10. De saDcto Alexio.

In 1 . Vesperis. Super caeli

conscendit solium,
Antiphouae.
Se per sacrum
Plebs Romana, de patrono exercens Studium,
Tuo gaude libere, Cunctis fuit
Qui iam fulget caeli throno lux et prodigium.
Ut in lucis sidere.
Hie mirandae paupertatis Ad Magnificat.
Gaudet privilegio,
Novum sidus, nova Stella
Nam abundans eget satis Romanis exoritur,
Patris in hospitio.
Dum hie sanctus sua cella
Alexius, propagatus Ex hoc mundo tollitur,
De stirpe nobilium, Hie de caelis ostenditur
Zelat Christum, aspernatus In domo patris iacere,
Nitorera natalium. Qui iam non potest laterc.
Corde tendens in supernis De supernis proditur
Secundum carnem vivere, Populi cum laetitia
Horret de paternis,
iussis Decantantis Alleluia.
Licet cogatur nubere.
Alienam concupivit
Suo David solario, Ad M a t u t i n u m.
Suam castam custodivit
Invitatoiium.
In sponsae diversorio.
Virtus Dei Christum regem adorrmus
pnnexit Alexium, In boato Alexio.
Huius vitae Ut nos iungat imploroinus
post durum exsilium Huius sancti consortio.
Bluiuo, Historiae rhythmicae. V. 3
 — 34

In 1. Nocturno. Sed si iungatur nuptiis,

Carnis tarnen oftieiis
Autiphonae. Se nolebat mancipari,
V. Sicut nubi nee nubere
1. Tainquam lignum fructiferuni
In caelesti rosario
Angelique adsistere
Redolet hie in posterum
Suo volunt salutari.
Roraanorura collegio.

2. Invidebat In 2. Noeturno.
ei patris familia,
Sed hie propter Antiphonae.
Deum in patientia
1. Sacrificium iustitiae
Alapas et
Tibi, Dens, obtulit,
probra suffert ac vilia,
Quando tamquam pellem hostiac
Scicns Deum
Superflua repulit,
suum pati similia.
2. Ad te orabat, Domine,
3. 'J'u susceptor es, Doraine, Hie beatus Alexius
Sancti tui in gloria, Et in tua dulcedine
Gianum purum de fragmine Exauditur uberius.
Excussa primo palea
Honus cultor in eulmine 3. Domine, quam mirabilis
Reponit ut in horrea, In sanetis et laudabilis,
Sed tamen in Alexio,
Kesponsoria. Quem praeelarum tot signorum
Reddis cunctis et deeorum,
1. Alexius ex nobili,
Nostra tendit devotio.
Lieet de matre sterili,
Exstitit oriundus,
Kesponsoria.
Prosapia et vigili
Cura vitaque eaelibi 1. Spreto nexu coniugali'
Nutritur informandus ;
Comitatuque pompali
V. Ut Samuel postulatur Hie ad Edissam Syriae
Alexius ae donatur Tendit, ut mens eius tota
A Deo matri Üebili. Christo daretur remota
Cameli supertieie,
2. Gaudet parens de filio
V. Ab Omnibus abstinere
Uterque, quem mox studio Se volebat et habere
Tradunt liberali, Illud bravium gloriae.
Pneumatis saneti gratia
Datur illi scientia 2. Aemulator paupertatis
Viro plus quam a mortali. In habitu vilitatis

V. Sic Spiritus ubi manat,

A suis dum requiritur.

Mox libertas alta planat

In alterum iam mutatus

Absque voee magistrali.

Virum et alienatus
Penitus non agnoscilur:
3. llinc proveetura dieunt sui V. Qui sunt eius, Christus novit,
Tradeudum esse nuptui Mundus autem non agnovit.
Sicut decet suo pari, A quo ipse non colitur.
 35

3. Dum vir sanctus vult orare, Hic a servis exprobratur,

Custos non siuit int rare Irrisuicunctis datur
Linien in ecclesia, Pauper, ubi divitiae.
Sed hunc mandat introire V. Hic est Paulus iam secundus,
Et custodem praeterire Cui crucifixus est mundus,
Virginis iconia; Dives in pauperie.
V. Hie Beniamin in excessu
3. Vox de caelo protestatur,
Mentis, sicut in processu
Quod pro Roma deprecatur
lam patet historiae.
Iam assumptus in gloria,
Adhuc vivens chartae tomo
In 3. Nocturno. Descripsit in patris domo
Suam vitam per omnia;
Antiphouae.
V. Ecce, über involutus
1. Hic, qui facit iustitiani Virtutum signaculis
Et servat innocentiam, Aperuit resolutus
Ut beatus Alexius, Signa magna populis.
In tuo tabernaculo
Hoc testante versiculo
Habitabit superius.
In Ij au d i b u s.
2. Alexium praeveuisti
In benedictionibus Antiplionae.
Et coronam posuisti
De gemmeis lapidibus 1. Domum tuam, o Douiiue,
In capite eins, unde Inhabitat Alexius
Cum sanctis gaudet abunde. Dierum longitudine
3. Haec est generatio Tamquam beres et tilius.

Quaerentium Dominum,
2. Omi)i hora qui servivit
Quorum postulatio
Tibi, Deus, nunc iubilat
Prae tiliis hominum
Et atria introivit,
Heredem promeruit,
Ubi nox non obnubilat,
De caelis quem genuit.
3. Hic vigilat ad te, Deus,
Kesponsoria.
Plus relinquens quam Zacbaeus,
1. Sed ne favor laudis vanae Nil retinens de propriis,
Pulset eius cor inane Propterea nunc repletur
Satanae versutia, Bonis tuis et meretur
Tarsum tendens vento Hante Caelorum frui gaudiis.
Adit Romam dispensante
4. Benedictus es, Domine,
Sic divina dementia,
Qui tamquam lux in luniino
V. Ne cuiquam sit fastidio,
Refulges in Alexio,
Disponit manere
Sui patris hospitio
Quem uno die tollere
Placet tecum de corpore
Ibique degere.
Ex quodam privilegio.
2. Apud patrem bospitatur,
Sed tilius ignoratur 5. Sol et luna te mirantur
Sub pauperis eftigie, In caelis sublimatum,
 — 36

Te virtutes venerantur In 2. Vesperis.

In terris propalatum.
Ad Magnificat.

Ad Benedictus. A. Dum aurora huius vitae

Finera daret Alexio,
Erexit cornu Dominus Ecce, fluunt Romanitae
Salutis in Alexio, Cum papa Innocentio,
Nam aegroti sunt protinus Nunc claret in eminenti,
Eius sani praesidio, Qui fuerat sub nubilo,
Caeci vident et loquuntur Et abiectus est ingenti
Muti, daemones pelluiitur, Revelatus cum iubilo,
Sospes quisquis regreditur, Candelabrum sub modio
Nos, qui sumus vitiati, lam non latet, sed medio
Morbo munda nunc peccati, Nostrae fulget ecclesiae
Quod a nobis ingeritur. Caelesti fruens requie.

Jirev. Maguntinum imp. s. 1. et a. (1474). A. Brev. Maguntinuni—

imp. Lugduni 1507. B. —
In 1. No ct. A 3, 6 in borea. In S. Noct. —
A 1, 6 Habitaliit superuis B. —
A 2, 2 benedictionibus dulcedinis B. —
R 2, 8 Qui crucifixus. —
InLaud. A 1, 4 baeres te filius. Hymnen: —
ad Vesp. et Noct,: Laetare Sion inclita (Morel 195); ad Landes: Mirus con-
temptor saeculi, Divisio des vorigen (Morel 1. c).

11. De sancto Alexio.

In 1. Vesperis. Cuius placatus precibus

Praesta nobis supplicibus,
Super Psalmos.
Ut nos mane et vespere
A. Ecclesiam Christi Tibi velis adsistere
Refove, Alexi, Teque post cum Alexio
Quae festa tua piis Contemplemur in gaudio.
P^xcolit ofüciis.

R. Beatus papa cum duobus Ad Matutinu m.

Romanorum principibus
Invitatorium.
Praecedens omnem populum
Portat corpus ad tumulum Vigilemus animo
Agensque Deo gratias lubilantes altissimo,

Celebravit exsequias. Qui elegit egregium

V. Vox exsultationis et salutis in Confessorem Alexium.
täbernaculis iustorum.
In 1. Nocturno.
Ad Magnificat. Antiphonae.

A. Illuxit dies celebris, Generosis parentibus

Nullis turbanda tenebris, Romae puer est genitus,
Qua verae lucis filius Qui digne gigneutium
Assumptus est Alexius, Salus erat et gaudium.
Verum in tuo lumine Qui eruditus omnibus
Lumen visurus, Domiue, Doctrinis liberalibus
 - 37 —
Carnis huias prudentiam lussu patris ac civium
Reputabat stultitiam. Inquirentes Alexium,
3. Accepit virgo virginem Quos agnoscens vir inclitus
Ut sororera non coniugeni, Ipse mansit incognitus
Cum brevi moratus est, V. Omnibus diebus vitae suae.

Peregre profectus est. 2. Interea Alexius

Patri suo fit obvius,
Kesponsoria.
Quem recognoscens protiims
1. Erat Romae vir nobilis Adhuc mansit incognitus.
Et uxor eius sterilis, V. Beatns, qui intelUgit super
Qnae Deo dante filium egenum et pauperem.
Euixa est Alexiura.
3. Manet in domo filius
V. Qui häbitare facit sterilem in
Quasi servus emptitius,
domo matrem fiUorum lae- Ubi a servis varias
tantem.
Perpessus est iniurias,
2. Puer parentes, patriam Quem nemo novit dominum
Et omnem mundi gloriam Usque ad vitae terminum.
Ac semet ipsum abnegat, V. lusfns non conturbabifur, quid
Ut Christum lucrifaciat. Dominus firmat manum eius.
V. Ingreditur sine maciiJa et

operatur iustitiam.
In 3. N c t u r 0.
3. Apud Edissam Syriae
Prae foro ecclesiae Antiphonae.
Sedit -exsul Alexius 1. Cumque iramensis laudibus
Deum orans attentius. Praefertur, apostolicus
V. Istepauper damavit et Do- Vere favorem populi
minus exaudivit eum. Fugit ut petram scandali.
2. Profectus ergo peregre
In 2. Noctur no.
Tarsum volebat pergere,
Antiphonae. Ut nulli notus amplius
1. Cum esset in exsilio, Sederet solitarius.
Omni die dominico 3. Sed
Sacra Christi mjsteria
Fide percepit Integra. Invitum raptum tlatibus
2. Hie diebus ac noctibus Infert Romanis finibus.

Totus erat in precibus, Kesponsoria.

Cuius scandit oratio
1. Instante iam articulo.
Incensura coram Domino,
Quo migraret a saeculo,
3. Ibi tandem angelico Yitam suam Cliristicola
Declaratus oraculo Brevi scribit cpistola,
In atrium receptus est
V. TJt cognoscat generatio altera.
Alexius
2. Adstante omni populo
Kesponsoria. Audita est vox de caelo,
1. Advenerunt interea Quae requirendum nuntiat,
Legati de Italia (^)ui pro Roma intercedat
 38 -
V. Intonuit de caelo Dominus Qui in sanctorum curia
et altissimus dedit voccm lam exsultat in gloria.
suam.
Ad Benedictixs.
3. Qua die factor omiiium
Ut sciret omnis populus,
Mortis transiit supplicium,
Quod verus Dei famulus
Mortis futurae praescius
Sanctus esset Alexius,
Defunctus est Alexius.
Aegri curantur ocius,
V. Ad nihilum deductus est in
Caecorum vel debilium
conspectu eius malignus.
Quisque sentit auxilium ;

Cuius nos, Christe, preoibus,

Absolvas a criminibus,
In Lau di bus. Ut sciat omnis populus
Quia tu es Deus solus.
Antiphonae.

1. Tibi, rex regum, Doraine, In 2, Vesperis.

Qui mira fortitudine
Ad Magnificat.
Praecinxisti Alexium,
Electus est ex milibus
Sit laus, honor, imperium.
Mille colendus laudibus,
2. Tibi mater ecclesia
Sanat Dei Alexius
lubilat in laetitia,
Et confessor eximius
Diem colens exiraii
Multa sanctorum milia,
Confessoris Alexii.
Praecellens in gloria,
3. In qua nobis diluculo Qui dignus fuit bodie
Donetur contemplatio Videre regem gloriae,
Cum peccatorum venia Quem in decore proprio
Per ipsius suffragia. Visuri sunt cum gaudio
4. Te benedicant omnia, Soli sanctorum oculi
Qui facis mirabilia Post finem huius saeciili;
Per beatum Alexium Unde tuos, rex caelice,
luxta fidem poscentiura. Vultu sereno respice,
5. Exsultare nos facias Ut mereamur perfrui
Ad ipsius excubias, Visioue vultus Dei.

Brev. ms. Secoviense saec. 15. Cod. Graecen. 1548. In 2. Noct. —

A 4 Siciit incensum. —
In Laud. A 3, 1 Qua nobis. Ad Bened. A, 4 —
2,
acrius. —
Ibid. 8 ergänzt. —
In 2. Vesp. ad Magn. A, 6 Praecellis gloria. —
Die Hymnen vgl. Anal. IV, 73.

12. De sancto Amato.

Rubicunde proximi
In 1 . Vesperis. Dilectione,
Nominis peroptimi
R. sardonyx candide Voce gloriaris,
Carnalitatis desertione,
V. Amatus es nominatus
Castitatis amplexione,
Et a cunctis praelaudatus.
 39 -
Ad Magnificat. V. Deo servire cupiens

A. Gaudeat plebs orthodoxa Et iugum leve subiens

Sine labe, sine noxa Discedere recusavit.
lucundetur clerus totus 3. Tunc pro victu sibi soll
Et nunc Deo sit devotus; Ut adquirat viam poli,
Amati festalia Panem cum Ijmpha postulat
Celebret ecclesia, In triduo ministrari.
Concinat cum melodia V. Cum bis cibis utebatur,
Melos darum, AUeluia. Spiritus iucundabatur.

A d Matutinum. In 2. Nocturno.
Invitatorium. Antiphonae.

lubilemus vigiles, 1. Cum fatigatum videret

Portes, senes, debiles. Et quod sudorem praeberet
Et Amatum praesulem Nuntius, qui cibum portal,
Laudemus et humilem. Compatiendo labori
Atque nuntii sudori
In 1. N octurno. Preces fudit Domino.

Antiphonae. 2. Ut Moyses sanctus undas

Prece fecit fundi mundas
1. Ex nobili stirpe natus
De petra durissima,
Hie noster praesul Amatus Amati prece pura
Sic
Deo puer est oblatus De petra percussa dura
A patre, qui voverat.
Manat aquae copia.
2. Agaunensis coenobii
3. Tugurium construitur,
Ad honorem Mauritii
Minor mensura scinditur
Ducis factus est monachus
Trabs, quae, quando raensuia-
Sub Benedicti regula. tur,
3. Davidicis et aliis Prece sancti prolongatur.
Libris sacris, vigiliis,
Responsoria.
Virtutibus eximiis
Puer sacer imbuitur,
1. Saxum quoddam mobile,
Adspectu terribile,
f]t plus semper perficitur.
lussu sancti fit stabile,
Responsoria. Quod ruere iam coeperat;
1. Prima sua iuventute V. A Domino factum est istud

Pollens Amatus virtute et est mirabile in oculis nostris.

Eremum concupivit, 2. Quadrageno ieiunio
Montem solus accersivit Quo maior sit aftlictio,
lohannem imitando, Sex nucleis utebatur,
V. Sprevit mundi consortia Die (luaque contentatur,
Puer sine malitia. V. leiunando et orando,
2. Ab abbatc requisitus, Continue laborando
Ut cum grege revertatur, Corpus suuni inaccrabat.
Arinis Dei est munitus 3. Molam <iuandara revolvel);it.
Ncc credit blanditiis ;
Sic otium rcpellebat,
 — 40 —
Nudis planus ambulans, 3. Dum Amatus regi producitur,
Crucem corde baiulans Matris Dei templum pro-
Martyr erat voluntate greditur,
Et vivens in puritate Et dum per Imnc cappa exui-
Mundura vicit caritate. tur,
V. Vincenti dabo edere de ligno Oratio per ipsum funditur,
vitae. lubar caeli desuper claruit,
Cameracae plus quam sol
micuit,
In 3. Nocturno.
V. Et sie patuit sanclitas
Antiphonae. Primitus abscondita,
Sic claruit civitas
1. Sedunensis regionis
Vir magnae religionis
Super montem posita.

Aurum praeses obtulit, 4. Aurivillae basilica

Quod recusavit Amatus Sepultus est mirifice,
Postea factus praelatus Landes sibi cantantibus
Et repertum abiecit. Choris atque fundantibus
Ecclesias multiplices,
2. Ab abbate Luxovii
In quibus psalmos supplices
Visitatus coenobii
Sibi cantant cotidie
Consolatur humiliter,
Cum quo pergit Luxovium Cantu magnae melodiae.
Ubi claruit niniium V. Erit eius
sepulcrum gloriosum,
Kuius sancti commercium.
Cuius est opus
3. Logo sacro Deo deserviens
Domino gratiosum.
Et praeceptis legis oboediens
Praesul factus Sedunensis
Sit nostri scutum et ensis.
In Laudibus.
Antiphonae.
Responsoria.
1. Amatus hie nominatus,
1, Theodoricus, Francorura
Eremita Deo datus,
Rex, suasione nialorum
Supra caelos est translatus.
Exsilio deputavit
2. Signo crucis est munitus,
lunocentem pi^aesulem ;
Inimici pravus ritus
Vir mirae constantiae
Atque magnae prudentiae Per ipsum repellitur.

Sustinuit viriliter 3. Ab obsessis corporibus,

lussum factum crudeliter. Dum imperat daemonibus,
V. Beati, qui persecutionem pa- Ipsos fugat miraculo.
fiuntur propter iustitiam. 4. Ab angelis visitatur,
2. Virtutes et prodigia Vivens solus comprobatur
Fecit multis utilia Signis mirabilibus.
Atque multa miracula, 5. Tanta erat eius potentia,
Quae scripta sunt matricula, Quod voce sua sedula
Ne pereat memoria. NuUus daemonum ad liunc
V. Gloriam et honorem imposuisü accedere
super eum. Ausus erat vel ipsum tangere.
 41

Ad Benedictus. Monachus, abbas, praelatus

A. antistes gloriose, Sedunensis post vocatus.
Pastor gregis speciose
Cuius grani refectio
Ac iü prole generöse,
Fuit doctrinae lectio
lutercessor esse velis
Et mira patientia.
Pro plebe tibi commissa
Clamante voce eniissa. Aurivillae gaudeat contio,
Huius sancti fruens solatio,
In 2. Ves peris. Per quem crevit ibi devotio.
Antiphonae.
1. Arbor decora nobilis Ad Magnificat.
Fructum profert ut atilis. Dum
A. catena ferrea
De quo gaudet Neapolis.
Cingit lurabos, carnea
2. Raraus inde protelatur, Domatur superbia,
In Agauno monachatur, Et exemplis suae vitae
Flos redolet sociis. Multos docet et perite
3. Huius Amatus
floris est Rexit gregem Domiuicum
Granum, Domino donatus, luxta verbum proplieticum.
Brev. Sedunense imp. s. 1. et a. A. —
Brev. Sedunense imp. Basileae
1497 B. — In 1. Vesp. R, 8 est B. — Ad Magn. A,
8 clarus A. In —
1. Noct. A 2,
1 Aganensis A, Agunensis B. —
In 2. Xoct. R 2, 2 maior
fit AR. — In
3. Noct. A 1, 3 Lies praesul? —
A3, 4 Lies Fit uostri? —
R 2, 4 in matricula AB. —
R 3, 9 claret B: dies R fehlt A. R 4, 3 —
Landes tibi AB. —
In 2. Vesp. A 4, 3 mera AB. Die Hymnen vgl. —
Anal. XIX Nr. 58—60.

13. De sancto Ambrosio.

In 1. Vesperis. Concessit sublime

Antiphonae. Lumen ecclesiae

Ambrosii Dens.
1. Sol aeternae iustitiae
Ante mundi principium 4. Apperuit thesauros
Sanctae matri ecclesiae Ambrosius in mundo,
Praevidit utilissimura Dignetur pro nobis
Doctorem, fertilissimum Rogare filium Dei.
Pontiticem Ambrosium.
Ambrosi, Christi confessor,
•5. Vox infantis iusonuit:
2.
Dignus Ambrosius
Audi rogantes famulos
Hie erit episcopus.
Et impetratam caelitus
Tu (iefer indulgentiam.
Ad cuius vocis soni:um
sancte Ambrosi,
Fremeus resultat populus.

Sidus aureum,
Domiui gratia Ad Magnificat.

Servorum gemitus suscipe A, Lucerna lucet

Solita dementia. in templo Domini
8. Arianae perfidiae Viam praebendo
Obnubilatae tenebris oranti populo,
 — 42

Salus confertur 2. Decoratus

debili homini, hic pontificio,
Dum tarn excellens Plebis Christi
datur ecclesiae pastor humilior,
A superno Gravi carnem
doctore pontifex, tractat supplicio,
Mundum praecellens Se castigans
subdit inopiae doctor nobilior;
Carnem majrnus V. Hic verus Israelita,
virtutum opifex. In quo non est dolus.
3. Prudentis huius ex ore
Ad Matutinum. Verba vitae mellis more
Invitatorium. Effluebant suavius,
Pontificalis dum curae
lubilenius Domino
Cordis et vocis iubilo, Praefectus, sacrae scripturae

Qui beatum Ambrosium Orpheo fudit dulcius

Tulit de mundi nubilo. V. Ambrosius, Mediolanus

Electus in pontificem.

In 1. Nocturne.
Antiphonae. In 2. Nocturno.
1. Ilunc pretiosum tbesaurum Antiphonae.
In fornace velut aurum
1. Vir effectus tunc robustus
Probans factor universorum
Sectas rupit perversorum,
Ad supernum deduxit chorum.
Castus, humilis et iustus,
2. Perfidis Arianorum Fortis tutor depressorum.
Sacra evangeliorum
2. Desiderabiliora
Dicta dum opposuit,
Super mel et favum verba
Mox eorum
versutia
Propinat hic sine raora.
Velut gens Genioncorum
Vitia fugat acerba.
Absorpta disparuit.
3. A te, Christe, eruditus
3. In manu buius Corona
Beatus Ambrosius
Fulsit pulcliritudinis,
Est virtute insignitus
Vitae dum aeternae dona
Pontifex eximius.
Propinabat propriis.
Eesponsoria.
Eesponsoria.
Hic vir magnae 1. Hic angelus testamenti,
1.
Cliristo gratiae
Misero fulcimen tlenti
in
In virtutum
Ob culpas perfidiae,

eifulgens acie
ExtoUi debet iucundo
Eligitur
Psalmorum cantu in mundo
Renatus flos bonariae.
a cunctis pontifex,
Scripturarum V. Diligere tna, lesn Christe,
praeclarus opifex, nos docii'ü Ambrosius rcrha.
V. Cur sol fulsit 2. Clamor plebis
in tempio Domini. ascendit altior,
 — 48 —
In pastorem Responsoria.
dum hie eligitur, 1. Reeta doeens indirecta
In virtute Planat verbo Doraini,
cunctis praestantior Dum Arianorum secta
Fuit pastor, Cedit prece populi,
qui sie piaeficitur. Pastoris huius praeclari
V. Super saltdem et omnem jnd- Nunc mores placebant cari
chritudinem clilexit sapientiam. Eeclesiae eatholieae.

3. Corda nunc plebis Domini V. Bonitatem fecisti cum servo

Replentur ubertate.
tuo , Domine, secundum ver-

Dum ex ore Ambrosii

hum tuum.
Plena suavitate 2. Fregit hie
Verba Christi profluunt, Hostium pertinaciam,
Quae fideles reficiunt. Dum divinae clementiae
V. Quam dulcia
faucibns meis Cunctis effudit gratiam,
cloquia tua. Domine. Mediolani gratissimus
Pastor, pius Ambrosius.
V. Se ohtulit vivum sacrificium
In 3. Nocturno. vn odorem suavitatis.
3. fons immensae pietatis,
Antiphonae. dos divinae caritatis,
1. Oleo laetitiae Quam magno fulgens opere,

Et exultationis Dum supernae haereditatis

Effluxit Ambrosius, Serto ornas cum beutis
Dum operationis Sanctum locans Ambrosium,
Sanetae mundo munera Doctorem praeclarissinium.
Contulit frequenter V. Te precamur corde toto,

Fide salutifera Cboro iunge nos devoto

Lucendo decenter. Bealorum onniium
Per sanctum Ambrosium.
2. Exaltavit Dominus
De plebe tunc electum In Laudibus.
Pastorem nihilominus,
Dum praefieit dilectum Antiphonae.
Ambrosium eeclesiae 1. Thesauros absconditos
Sanctum Mediolani Eeclesiae apcruit
Per donum divae gratiae Ambrosius, dum subditos
Cordis in fide sani. De fide Christi docuit.

3. Myrrham, guttam cassiam

et 2. Doctor praeclarissimus
Omnem quoque tVagrantiam Ut viola redoluit,
Excellit vita ineliti Vineam Dci Sabaoth
Pontificis Ambrosii, Virtute dum excoluit.

Cuius verbo Lombardia 3. Augustinum ponliHcem

Rcferta plena gratia Ambrosius redarguit
Christo cognito Domino Virtutumque opiticem
Cultu caret no(iuissimo. Focit, dum iiiidis abluit.
 44 -
4. Uterque tunc tripudiat: Michael velocissimum,
Cantus proferamus Caeli quem iunxit gloriac.
Christo, qui nos sanctificat,
Nunc te Deum laudamus. In 2. Vesperis,
5. Sic vicissim compositum
Ad Magnificat.
Hoc resonabat canticum,
Quod nunc raater ecclesia A. Ecclesiae catholicae
Frequentat suavissimum. Fautor et apostolicae,
Ambrosi praeclarissime,
Ad Benedictus. Sume preces cum carmine
A. Deum nunc benedicite Nostras, sidus pontificum,
Caelum, terrae et mare, Speculumque magnificum,
Hymnumque sibi dicite, Per te directo tramite
Quod Yoluit beare Caelorum ut conscendere
l'astorem electissimum Valeamus sedilia
Carne solutura hodie, Per saeculorura saecula.

Brev. ms. Pedepontanum anni 1398. Cod. Meliten. Prägen, s. n. In —

1. Vesp. A 2, 6 Sidus amen. —
A 3, 2 tenebras. —
In 1. Noct. A 2, 1
Perfide. —
A 2, 5 Lies Gerasenorum? —
R 1, 9 Cor sol; lies Ceu soP? —
R 2, 7 Wese. —
R 3, 2 mellis tunc more. —
R 3, 6 Orphaa. In 2. Noct. —
A 2 3 Propina. —
R 1, 2 fulciens. —
R 1, 6 flos bonis ardiae. R 2, 7 —
,

Sic pastor ([ui sie. —

In 3. Noct. A 1, 8 lucende. —
A 2, 7 donum divinae. —
R 1, 2 Planant. —
R 1, 6 placebat; lies: Tunc mores? In Land. A 2, 3 —
Unicam Dei. - A 4, 2 Arcus perferamus. —
Hymnen: In 1. Vesp.: Miraculum
laudabile (Mone III, 183); ad Noct.: Vatem pium Liguriae (Anal. XXIII, 112);
in Laud. Quod speculum laudabile (Anal. IV, 74).
:

14. De sancto Ambrosio.

In 1. Vesperis. Veteris qui testamenti

Simul novi rudimenti
R. lUustratmundi cliraata Glossator est praecipuus,
Librorum epigrammata Caeli scrutator arduus,
Ambrosius per diversa, Lucens polo quasi Stella
Dogma dando plebi sanum Radio lucifluus ;

Omne resecat profanum Per huius festa nobis praesta

Recolligens diversa, Cum coetu credentium,
V. Conscripta sequens lesu,vere te videre
mente, nou corpore tepens In terra viventium.
Et facultatera
cleri vertit in utilitatem.
Ad Matutinum.
Ad Magnificat. Invitatorium.

A. Veneremur laetabundi Sono vocis corde vatis

Doctorem Ambrosium, Hymnis laudemus Dominum,
Qui scripturas per profuudi Qui electum caelo vectum
Cordis lUustrat Studium, Glorificat Ambrosium.
 In 1. Nocturno. Veste sua tunc curavit
Aegrani passam paralysim.
Antipbonac.
2. Luxit cohors Arriana
1. Mirabilis Änibrosium
Puellae mortem peste
Deus mirificavit,
Subita, quae hunc vesana
Cuius dulce eloquiura
Manu traxit sauctum veste.
Per apes figuravit.
3. Christus reginae furorem
2. Cum sorori dexteram ludcns
lustinae compescuit,
Porrigeret ad osculuin,
Dum praesul invasorem
Praefiguravit adulescens
Ad exsulandum censuit.
Futurum se episcopum.

3. Conspicuus discipulus Responsoria.

causarum liberalibus
1. Illustrando disputatur,
Faetus orator iiisignis
Arrianus impugnatur,
est coram tribunalibus.
Resistit Ambrosio,
Eesponsoria. Sed cum angelum adstantem
1. Nobili ortus genere Cernit ei susurrantem,
Ex praefectorum sanguiuc Evanuit rebellio ;

Ambrosius consulatum V. Beatam tidem

Obtinuit, ut regeret Christi post coluit idem.

Provincias et subigeret 2. Reginae malus satcUes,

Praetoris agens statum, Actus exercens imbelles
V. ludicio causas Ense, manu obriguit ;

rerum pensaret et aequo. Missus daemon, sed inanc,

2. Nuperrime defuncto Praesuli nee appropinquare
Arriano episcopo Audet, nam ignem timuit,
Autistes Mediülani V. Ubi lesus pastorem
A cuncta plebe creatur, defendit et eius honoren).
Sed renitens exaltatur 3. Venerandus pater sanctus
Rebellione inani ;
Sic vigiliarum planctus
V. Kcce, ueophytus Instituit observari
praesul sublimatur iuvitus. In ecclesiaque hyranos
3. Nactus antistitiuiii Pius suo üeo dignos
Kesecat omne vitiuin Praecepit decantari;
In populo dilatatum, V. Eructat hymnista
Ambrosius verbo rexit, laudes Domini cum psal-

Qui et exemplo allexit mista.

Populuni sceleratum,
V. Ostendit infectani
In 3. Nocturno.
tidem ( liristi praeter rectani.
Antiphonae.
In 2. Nocturno.
1. Imjjcrator Tbeodosius
Aiitiphonae. Multotiens excessit,
1. Dum ad Romam remcavit Ob lioc eum Ambrosius
Ambrosius trans Tibciini, Ab ecclesia repressit.
 - 46

2. Christi adeunt doctorera 2. Ecclesiae bona

Persarura sapientes, pauperum convertit in doiia

Qui sülvendo quaestionem Et miles nudi

Lustrabat eorum raentcs. sequitur vestigia Christi.

3. Mortem praedixit
3. Sacra colens Victoriae pascbae, quo tempore vixit,
Imperatorisque natus
Et de morte viri
Pro cultu idolatriae doluit praesul raaximesancti.
A praesule est condemnatus. 4. Dictando psalmum
quadragesimum tertium al-
Resjjonsoria.
mum
1. Nuncupatur Florentia Rapuit, operuit
Urbs florens in Tuscia, ingens et hymnos intravit.

Ubi sanavit obsessum,

Qui post cum vitara exlialaret, Ad Benedictus.

Praesul orat, ut suscitaret Benedictus Ambrosius

A.
Infantem matris decessum ;
In extremo mortis positus
V. Ecce, Elisaei Praedixit successorem,
Signum conceditur ei. Non erubescens vivere
Nee piguit descendere
2. Catechismi epistolam
Ob fidel amorem,
Ad Fidegilem reginam
Sed laeto vultu,
Misit praesul in patulo,
Humili cultu
Mulieri tidem suadet,
Suscepit liic viaticuni
Ut et cum rege pacem daret
Et cathedratus
Romanorum poi)ulo ;

Pueris est ratus

V. Romae pax civibus
Aut ut sidus eptalicuni.
tit multis cum Marcomaiinis.
Nam post mortem electurum

Orationum egregius Factus civis et angelorum.

3.
Salvatur Theodosius
Ambrosii precatibus,
Nece sternitur Eugenius, In 2. V esperis.
Ecclesia liberius
Ad Magnificat.
Gaudet immunitatibus,
V. Episcopi prece A. Post transitum victoris
noxii liberantur a nece. Vigent in diversis horis
Virtutum miracula,
In Florentia orare
Visus est iuxta altare
In Laudibus. Obsessorum piacula,
Remanet in patulo,
Antiphonae.
Terra percussa baculo
1. leiuiiaus orat Signat locum victoriae,
praesul, pro criraine plorat, Urnam parat detrahenti,
Vigilias celobrat, Hie nos de statu tienti
sie nocte dieque laborat. Ducat ad regem gloriae.
 — 47 ~
Offic. ms. Augustana saec. 15. Cod. San^allen. 386. —In 1. Vesp.
R, 6 Recalligens. — Ad Matut. Invit 4. Glorificavit. — In l.Noct. R 1, 5
sed subigeret. —
R 2, 5 nitens. — In 2. Noct. A 2, 2 morte pestem. —
R 1, 2 Airiantis impugnator. R — 1, 3 Eesistat. R 3, 6 — R 3, 5 sua. —
(k'cantandi. — In 3. Noct. A 2, 3 solventes. —
A 3, 4 Lies: damnatus? —
R 3, 4 Neci. — In Land. A 4, 3 Lies: Rapitur, operitur? A 4, 4 et —
inos intravit. A 5 fehlt.— —
Ad Bened. A, 12 Lies: extaticum oder heptati-
c;iim? —
Ibid. 14. Fecit et angeloruni. —
Zum Officium gehört der Hymnus
Agnoscat omne saeculum (Anal. XXIII, 113).

15. De sancto Ambrosio.

In 1. Vesperis. Ad Matut inum.

Invitatorium.
Antiphonae.
Collaudemus Christum regem
1. Vernante veris tempore
Cordis cum tripudio,
Adest festum ecclesiae, Qui declarat vitae legem
In morte qua Ambrosius
Doctorum vero studio.
Triumphal vigorosius.

2. Ambrosius est vocatus, In 1 . N c t u r n 0.

Quia bonus odor Christi
Antiphonae.
Fuit et in caelis sisti

Meruit beatus. 1. Ambrosius hie iugitcr

Legem Dei raeditatur.
3. Doctrinae suaviloquiuni,
Veritatem contemplatur
Ei US magnum ingenium
In caelo copiosius.
Examen apum designavit,
2. In timore filiali
Dum in altum evolavit.
Domino servivit
4. Ex quattuor praecipuis Et inventa doli mali
Doctoribus ecclesiae Daemonis contrivit.
Hie prior fulsit tempore 3. Devotione praeditus
Üugmatibus proficuis. Salutem, quam optavit,
Orationi deditus
5. Roraae studens strenue
Ipsara inipetravit.
Scripturas ruminavit,
Üppressorura splendide Responsoria.
("ausas praeornavit.
1. Summo sacerdotio
Se dignum destinatum
Ad Magniticat.
Ambrosius praevidit,
A. Magniticat Dominum Cum osculi officio

Esuriens iustitiam Puerulus aetate

Ambrosius, dum hominum Sorori manum porrigit;

Erudit imperitiani, V. Beatus, (ptem degkti et asmoiip-

Esurientes replet bonis sisti, inhdbitahit in atriis tuis,

Scriptis, dictis, moribiis, Domine.

Cum paradisi tloribus 2. Imperator hunc transmisil
Caeli potitur donis. Liguriae Aemiliae,
 48 —
Ut defensor sit, commisit 2. Cum lustina Arrianos
Curam rei publicae: Contra Dei famulum
Vade, inquit, nou ut iudex, Plerosque concitasset,
Sed age ut pontifex. Et quidem vehiculum,
V. Ä2}ud Dominum gressus ho- Ut per boc in exsilium
minuni dirigentur, et viam Deportaretur, parasset,
eins volet. Nutu Dei periculum
Mediolanum cum venisset, Paratum contra proximum
3,
In se recepit noxium.
Et praesul ibi decessisset,
Coiiveiiit coetus populi
V. Lacum aperuit et eff'odit cum
Quaeriturus, quis recturus
et incidit in foveam, quam
fecit.
Esset gregem Domini ;

Ubi infans Ambrosium 3. Quidam haereticus

Praedicavit episcopura •,
Disputator acerrimus
V. Ex ore infantium Ambrosio praedicante
Perfecisti laudem, Vidit angelum adstare
Dum sanctum Ambrosium Et auri eins verba,
Fecisti praesulem. Quae praedicabat, suggerere.
V. Dominus dabitverhum evangeU-
mntihus virtute multa.
In 2. Noc turno.
Antiphonae. In 3. N c t ur 0.

1. Dominus mirificavit Antiphonae.

Sanctum suum Ambrosium, 1. Hic fecit iustitiam,
Quem invictum pugilem Odivit malitiam,
Ecclesiae deputavit, Ingressus sine macula
2. Exsultent sanctae animae Est Dei tabernacula.
In te sperantes. Domine, 2. In terris est redimitus
Quia iusto benedicis Multigena virtute
Et diligentes diligis. Et in caelo insignitus
Pretioso lapide.
3. Gloria et honore
In caelis coronasti 3. Mundus corde, verax ore
Et in terra sublimasti Cum turba innocentium
Ambrosium decore. Delectatur caeli rore
In terra viventium.

Kesponsoria. Responsoria.

1. Arrianis dum profanis 1. Ingrediente Mediolanum

Pugil fortis resistit, Misit arreptitiuni
Impudica, inimica Daemon, sed evasit,
Virgo inquit Ambrosii faciei,
Yiolentas et cruentas Ut castrorum aciei,
Manus, quam mors destruit. Sic cedunt daemonia.
V. Nolite tangere cliristos mcos V. Egrcdiebatitr dlaholus ante
et in proithetis meis nolite pedes eius , stetit d mensus
malignari. est terram.
 — 49

Auditis confitentium peccatis 3. Nil veretur durum,

Plorabat amarissime Repugnans Caesaribus
Et ad luctum provocabat Pro divinis laribus
Paenitentes saepissime, Posuit se murum.
Sic caritate Stimulans
Flebat cum flentibus. 4. In conspectu hominum
Propitius esto peccatis nostris, Vitam non erubuit
Dominc, proptcr nomen sanc- Nee mori pertimuit
tum tuum. Contidens in Dominum.

Cum malorum omnium 5. Spiritum armavit

Radicem, avaritiam, Vigiliis et ieiuniis

Videret invalescere, Et devotis lacrimis

Medullitus ingemuit, Hostes propulsavit.
Deprecabatur Dominum,
Ut ab aenimnis saeculi Ad Benedictus.
Liberari mereatur,
Et gaudens hoc obtinuit. A. Benedictus es, Doraine,
Futurum narrat fratribus, Qui filiis ecclesiae
Piura patrera et patronnm
Quod in pascha Doniii)i
Dormiret cum patribus, Sanctum das Ambrosium,
Beati qui liabitant in domo Ut doctrinis luceat
,

tua, Domine, in saecula sae- Et exemplo fulgeat.

culorum laudäbunt te.

In 2. Vesperis.
In Laudibus,
Ad Magnificat.

Aiitiphouae.
A. Spiritus tidelium
1. Beatus Ambrosius Exsultet in Domino
Cantus et officium Propter magnum bravium
In Dei servitiuin Collatum Ambrosio ;

Statuit oruatius. In raodico fidelis,

Multa bona pei'cipit

2. Deo servit rite Constitutus in caelis,
Coi'dis cum munditia, Ubi Christum conspicit,
Carnis calcaus vitia A quo uobis veniam
Portas intrat vitae. Impetret et gratiam.

Brcv. ms. Pataviense saec. 15. Cod. Doneschiiigeu. 315. In 1. Ve sp. —

A 3,1 Doctriiiae sua« inloquium. A 4, 3 Hoc prior. —
In 1. Noct. R 2, 4 —
fehlen zwei Silben; eiiram ergänzt. —
In 2. Noct. A 1, 1 Dominus sanctum
suum. —
A 1, 2 Miriticavit Ambrosium. —
A 1, 3 Qui invietum. A 2, 4 —
fehlen drei .Silben; diligis ergänzt. —
R 1, 4 fehlen drei Silben? R 1, (i — ^

per <|uam. —
R 3, (i suggere. —
In 3. Noct. R 1, 3 Daemon sed ingrediente
(laenio invasit. —
R 1, 4 Ambrosio. —
R 3, 3 Videret et invalesceret. —
In Laud. A 2, 4 Et portas.
Blume, Historiae rliylhini(.'aü. V. 4
 - 50 —
16. De sancto Ambrosio.
In 1 . N c t ur 0. In Laudibus.
Kesponsoria.
Antiphonae.
2. Elegit Ambrosiuin
Tunc ad poutificium 1. Ambrosius tempore
Parvi vüx infantis, Quadragesimali
Voces plebis consonant, Languens raigrat vespere

Praesulera hunc nominant Sabbato paschali.

Prius discordantis ;
2. Psalmum cum notario
V. Stupidus Ambrosius
Decubans dictabat,
Turbae fugit anxius
Quando vultu igneo
Voces acclamantis.
Totus rutilabat.
3. Iinperatrix pessima,
pertida Justina, 3. Scutum ignis primitus
Arrianae haeresis Caput eius texit,
fautrix et sentina, Cuius OS divinitus
Praesuli Ambrosio Intrans se ingessit.
odium portabat
4. Valuit nil amplius
Mortem et exsilium
Sanctus vir dictare,
illi propinabat.
Gravibus languoribus
V. Sed de eins furia
Coepit laborare.
modicum curabat,
Qui ut turris valida 5. Praesul constituitur
coDstans firmus erat. Clam Simplicianus,
Sanctus abseus loquitur :

In 2. Nocturno. Bonus est, sed canus.

Responsorium.
3. Iste [praesul] nobilis,
Ad Benedictus.
Largus, pius, humilis,
A. Ambrosi, lamen fulgidum.
Doctor, pastor dignus,
Arrianoruni horridum
Constans. fortis, providus
Errorem qui fugasti,
Fuit et benignus,
Expelle mentis tenebras
V. Fervens, orans, sedulus,
Et corporis illecebras,
Abstinens et pavidus,
Timet hunc malignus. Ut simus semper casti.

In 3. Nocturno. In 2. Vesperis.
Kesponsoriiim.
1. Beat US vir occubuit, Ad Magnificat.

Caeleste regnum adiit A. Sancte Ambrosi.

In tempore pascliali, bone pastor ovium,
Quem baptizati parvuli Dux, spes et honor
Cernunt per vira miraculi tuorum concivium,
In sede tribunali. Lucerna vitae
V. Viderunt stellam alteri cunctis lumen praevium,
Super adstantem corpori Viani mereri
Fulgore perlustrari. fac ud cacli braviuni.
 — 51

Brev. Komanum imp. Venetiis 1522. —

Die hier fehlenden Teile prosaisch. —
In Noct. R 1, 2 Caelesteque.
3. —
In Land. A 1, 1 in tempore. A 5, 2 —
Felicianus. —
Ad Bened. 5 fehlt eine Silbe; et ergänzt. In 2. Vesp. ad —
Magn. 8 fac nos ad caeleste bravium.

17. De sanctis Angelis.

In 1. Vesperis. Ave, plena gratia,
Dominus est tecura,
Super Psalmos.
Mater es et filia,
A. In conspectu angelorum Ergo plus quam niecum.
Psallam tibi, Dens nieus, V. Dabit ei Dominus
Et in pravitate morum Sedem patris eins
Confitebor tibi reus. David, neque terminus
Erit regni eins.
Ad Magnificat.
3. Raphael, fer gaudiura,
A. Angelica societas
Duc nos, hostes elimina
Nobiscum verset vespere,
Et feile paenitentiuni
Caecata stet irapietas,
Mente caecos illumina,
Ne possit nos opprimere.
Seraper adsint caelestium
Virtutum nobis agmina.
Ad M a t u t i n u m.
Saucte sanctorum omnium,
V.
Invitatorium. Te laudet omnis spiritus
TrinuniDeum et unicum Tibi daraus iniperiuni,
Vobiscum veneramur, Te nobis da raedullitus.

Dulce decus angelicum,

In L a u d i b u s.
Ut ipso confruamur.
Super Psalmos.
A. Te cum angelis laudare,
In Nocturno.
Fac nos in caelis, Dorainc,
Super P.salmos. Et hic digne ministrare
A. Quos in terra minorasti Tibi de tuo lumine.
Paulo minus ab angelis, Ad Benedietus.
Hos in caelo subliniasti A. Angeli, arciiangeli,
Coaequatos archangelis. Principatus, potestates.
Virtutes, dorainationes,
Responsoria.
Throni sancti et Clierubini
1. Hic est princeps angelorum,
Et ardentes Seraphim,
Michael, victoria
A peccatis nos niundate
Cuius magna populorum
Vestro ministerio,
Praestat beneticia
Cuius ope coUigate
Et ad regna beatorum
Nos vestro consortio.
Provelmnt suffragia.
V. Te laudamus, fac, precamur, In 2. Vesp cris.
Rccto virtutum tramite. Ad Magnificat.

2. Angdus ad virginem A. Omnes Deum adorate,

Gabriel Mariani Vos virtutes angelicae,
Missus fert origincm Quo audito stcnt laetatae
Salvatoris piam: Nostrae mcules magnitice.
4*
 52

Orat. ms. Gallicum saec. 15. Cod. Musaei Ferdinandei Oenipont. s. —

In 1. Vesp. ad Magu. 2. Nobiscum ccrnet. — In Noct. R 2,
ii.

Angelus
Gabriel ad. —
R 2, 6 Dominus tecum. R — 3, 4 Mentem caelos.
1

18. De sancta Anna.

In 1. Vesperis. In 1. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.
1. Anna sancta, de qua nata 1. Ea quidem tempestate
fuit niater Domini, Praesul erat Isachar,
Infecunda fuit, nupta Qui loachim infecundi
iusto viro loachiin. refutabat munera.
2. Apud Deum liominesque 2. Exprobrabat et dicebat
horum vita claruit, hunc valde praesumerc,
Quae nequaquani iuste unquam Qui fecundis infecundus
reprehendi potuit. se captabat sistere.
3. Substantia nempe sua 3. Infecundos cum fecundis
divisa trifarie mos non erat sistere,
Parteni unam impendebant Nisi priusDeus daret
templü vel ecclesiae^ masculinum gignere.
4. Pei'egrinis et egenis
Responsoria.
erogabant aliara,
Clientelae quoque suae 1. Nazareuus pater huius,
sive sibi tertiam. vitae vir egregiae,

5. Sic per annos bis decenos Mater autem de Bethlehem

caelibe coniugium regali fulsit semine,
Peragentes actitabant V. Dignum enim erat talera
Domini servitium. hoc oriri ordine.

K. Inclita stirps lesse 2. Quadam die soll stanti

virgam produxit amoenam, an gel US apparuit,

De qua processit Dicens illi: flere noli,
flos miro plenus odore, te Deus exaudivit,
V. Est haec virga Dei V. Sic dolorem eius gravem
mater, flos ortus ab illa. confortans compescuit.
3. Si ratio verbis rneis
Ad Magnificat.
non dat tibi credere,
A, Caeleste beneficium Rogo, crede vel exemplis
introivit in Annam, congruis memoriae,
De qua nata est nobis V. Et raemorata Maria
pia virgo Maria. erit tua filia.

Ad Matutinum. In 2. Nocturno.
Invitatorium. Antiphonae.
In honore Hoc loachim conturbatur
beatissimae Annae confusus opprobrio,
lubilemus Quem pontifex templi prorsus
et cantemus Domino. notavit
 — 53 —
2. Contribules et concives, Qui fecundis infecundum
qui tunc illi aderant, se captabat iungere
Nequivere contraire V. Et sacratum legis ritum
legi, quam didicerant. contendebat solvere.
3. Ex hoc autem opprobrio 2. Preces tuae sunt acceptae
Joachim pulsus nimio in conspectu Domini,
Una cum suis bestiis Non dolebis, sed gaudebis
Mox secessit in pascuis. immunis opprobrii;
V. Uxor tua Deo grata
Responsoria.
concipiet et pariet.
1. Firma
fide fidens crede
3. Prima vestrae gentis mater,
nee sis ultra dubius,
Sara dicta nomine,
Cum praesertim Annae anus
iam tumescat uterus,
Ad octogesimum annum
vixit sine sobole,
V. Quia Deus vestros pius
V. Et Isaac tamen illam
exaudivit gemitus.
fecundavit semine.
2. Vobis quoque nascituram
nunc praesago filiam
Dei matrem fore gratam,
In Laudibus.
Autiplionae.
specie pulcberrimam,
V. Vocabitis hanc Mariam, 1. Cum ad portam pcrveneris,
gratia mirificam. quam dicimus auream,
Promiserunt et voverunt,
Sponsam tuam mox habebis
3.
ingressuram obviara,
si det eis Deus prolem,
Servitio eius sancto 2. Non naturae, sed peccati
sine fine permansuram, ultor exstat Dominus,

V. Et mancipaturos illam Sic uterum cum interdum

sollicite conservandam. obstruit alicuius,
Ad hoc facit, ut denuo
In 3. Nocturno. reparetur melius.
Antiphonae. 3. Anna Joachim viro iuncta,
1. Haec ad casam exhinc suam Matris Dei mater facta,
repedare noluit, Cai'a Deo est et grata.
Nam dedecus niagis et plus 4. Virgo semper haec Maria,
augmentari timuit. stirpe nata regia,
2. Quadam die soll stanti David regis venerandi
angelus apparuit processit prosapia.
Dicens ei: flere noli, 5. A Nazarcth oriunda
te Deus exaudivit. versatur Icrosolyma
3. Preces tuae sunt acceptac Et in templo illic sancto
in conspectu Domini, nutritur iuvencula.
Non dolebiSj sed gaudebis
Ad Benedictus.
immunis opprobrii.
A. De mutua visione
Responsoria. Et promissa simul prolc
1. Exprobral)at et dicebat Domum suam sunt regressi
hunc valde praesumere, Facti laeti et iucundi.
 - 54 —
In 2. Vesperis. Legitima
beato loachim
Ad Magniücat. Promeruit generare
A. Felix Anna Felicem filiam
quaedam matrona Nomine Mariam.
Brev. ms. Diessense saec. 15. Clm. Monacen. 5546. A. —
JJrev. ms.
lotrense saec. 13. Cod. Parisin. 750. B. —
Brev. ms. Blesense? saec. 13.
Cod. Rossian. s. u. C. —
Brev. ms. Albense saec. 15. Cod. Lambacen.
LXXXIX. D. —
Brev. ms. S. Georgii Prägen, saec. 15. Cod. Prägen. XIII
C 1. E. — Brev. ms. Pataviense saec. 15. Cod. Palat. Vindoboneii. 1481.
—
•

F. Brev. ms. Claustroneoburgense 972. saec. 15. G. —

Brev. ms. Lubicense
saec. 15. Cod. Lubicen. s. n. H. —
Brev. Parisiense saec. 15. Cod. Parisin.
476. I. — Brev. ms. Turonense saec. 15. Cod. Parisin. 1032. K. —
Brev.
•

Toletamim imp. Venetiis 1492 L. —

Brev. Lausannense imp. Gebennis
1509 M. — Brev. Montis Virginis imp. Venetiis 1555 N.
Das Officium findet sich des weitern aufser zahllosen andern in folgenden
Quellen: Brev. ms. CUuniacense saec. 15. Cod. Sangenovefen. BBI 8" 15. —
Brev. ms. Augustanum anni 1397. Cod. Chigian. DV
65. —
Brev. ms.
Waradinense anni 1460. Cod. Vatican. 8247. —
Brev. ms. Leraovicense
saec. 15. Cod. Pianoren. 21.M —
Brev. ms. Laudunense saec. 15. Cod.
Pianoren. M 91. —
Brev. ms. Claraevallense saec. 14. Cod. Trecen. 1160.
add. saec. 15. —
Brev. ms. Nemacense saec. 15. Cod. Roman. 1189 (Sessor.
138). — Brev. ms. Praedicat. Meten, saec. 15. Cod. Univ. Bononien. 2865. —
Brev. ms. Lingonense saec. 15. Cod. Parmen. HH
IV 15. —
Brev. ms.
Lugdunense saec. 15. Cod. Parmen. Palat. 107. —
Brev. ms. Parisiense
saec. 15. Cod. Parmen. Palat. 208. —
Brev. ms. S. Sepulchri saec. 14.
Cod. Parmen. Palat. 186. —
Brev. ms. Romanum saec 14. Cod. Taurinen.
K VI 38. —
Brev. ms. Constantiense anni 1470. Cod. Eremiten. 82. —
Brev. ms. Monasticum saec. 15. Cod. Eremiten. 84. —
Brev. ms. Wettin-
gense saec. 13. Cod. Araugien. W. 79 add. saec. 14. —
Brev. ms. Interlacense
saec. 15. Cod. Bernen. B 524. —
Brev. ms. Illerdense saec. 14. Cod. Capit.
Illerden. 12. —
Brev. ms. Illerdense anni 1451. Cod. Capit. Illerden. s. n. —
Brev. ms. Gerundense saec. ^*li5. Cod. Capit. Gerunden. 3. —
Brev. ms.
Dertusense saec. **/i5. Cod. Capit. Dertusen. s. n. —
Brev. ms. Dertusense
saec. 15. Cod. Capit. Dertusen. s. n. —
Brev. ms. Tirasonense saec. '*;i5.
Cod. Capit. Tirasonen. s. n. —
Brev. ms. Vicense saec. 14. Cod. Capit.
Vicen. CVI. —
Brev. ms. Toletanum saec. 14. Cod. Matriten. Ef. 147. —
Brev. ms. Veteris Capellae Ratisbonen. 1908. saec. 15. —
Brev. ms. Veteris
Capellae Ratisbonen. 1988. saec. 15. —
Brev. ms. Redonense saec. 15. Cod.
Vatican. Ottobon. 543. —
Brev. Sedunense imp. Basilae 1497. —
Brev. Urgellense imp. Venetiis
1487. — Brev. Cordubense imp. Cordubae 1557. —
Brev. Cordubense imp.
Hispali 1524. —
Brev. Dertusense imp. Lugduni 1547. —
Brev. Oscense et
laccense imp. Caesaraugustae 1505. —
Brev. Burgense imp. |s. 1. et a. —
Brev. Tarraconense imp. Barcinonae 1484. —
Brev. Abulense imp. Salmanticae
1501. — Brev. Celsonense imp. Caesaraugustae 1514. —
I3rev. Ord. S.
Mariae de Mercede imp. Barcinonae 1560. —
Brev. Tirasonense imp. Venetiis
1497. — Brev. Sigeneuse imp. Caesaraugustae 1547 —
Brev. Granatcnse
imp. Granatae. 1506. —
Brev. Ratisbonense imp. Augustae 1488. —
Brev.
Ord. S. Johannis Hierosol. imp Lugduni 1517. —
Brev. Bracearense imp.
Salmanticae 1511. —
Brev. Virdunense imp. Parisiis 1525. —
Brev. Plocense
imp. 15**. —
Brev. Gienense imp. 15**. —
Brev. Matisconense imp. Lugduni
1521. — Brev. Rutenense imp. Lugduni 1543. —
Brev. Massiliense imp.
Lugduni 1530. —
Brev. Romanum imp. Venetiis 1512.
Dies Officium gehört zu den verbreitetsten und weist daher eine gerade-
zu unabsehbare Menge von Varianten auf, die einzeln anzuführen unmöglich
ist. Das Officium scheint ursprünglich in trochäischeu Tetrameteru mit
 - 55 —
Endassonanz geschrieben zu sein; ein forischreitender Faden der Erzähhinf^
verband Antiphonen und Responsorien. Diese an der Hand des Fadens zu
ordnen, war mir unmöglich; es blieb daher in dem Wirrwarr nichts übrig,
als eine der Quellen zu Grunde zu legen; hiezu habe ich A gewählt, nicht
B oder C, welche zwar die ältesten der benutzten Quellen sind, aber
monastische Ordnung des OfSciiuns haben, ohne dafs sich diese als die ur-
sprüngliche erkennen liefse. Es ist deshalb der grofsen Mehrzahl der Quellen
durch Beibehaltung der kurzen Form Rechnung getragen; die Anordnung
von B und C wird hier angefügt werden.
In 1. Vesp. Die Mehrzahl der Quellen beginnt in 1. Vesp. entweder
mit dem R Inclita stirps lesse (BCN) oder mit der A Caeleste beneficium,
u. zw. steht diese bald als einzige A super Psalmos (z. B. DF), bald als A
ad Magnificat (z. B. E). Die obigen fünf AA haben übereinstimmend AG;
dieselben AA haben ffi, nur tritt an Stelle der ersten Inclita stirps lesse etc.
Fünf AA hat auch H in folgender Ordnung: 1. Caeleste beneficium etc.;
2. Haec loachim viro iuncta (cfr. in Laud. A 3); 3. Apud Deum et homines etc.;
4. Substantia uamque sua etc. 5. Peregrinis et egenis.
;
—
Ad. Magn. A in D :

Ave, gemma claritatis ad instar carbunculi,

Ave, rosa paradisi, more fragrans balsami,
Anna, mater matris Christi, gloriosa meritis,
Assistentes tuis laudibus [sie] caeli iunge gaudiis.

Eine andere Antiphon setzt H:

Anna felix et inclita,
Regali stirpe genita,
lam vitae tenens bravium
Et meritis insignis,
Tuam laeti memoriam
Ob prolis reverentiam
Recolimus, quam omnium
In gaudium progiguis.
Haec te petente miseris,
Quia non solum superis,
Sed ipsi Deo imperat,
Nobis auxilietur,
Ut nee mundi prosperitas
Nobis atque adversitas
Confusionem ingerat,
Nee hostis dominetur.
Eine weitere: Matrem fecundae virginis, matris Dei et hominis etc.
bietet M ; eine andere N :

Orta ex stirpe regia

Matrisque Dei baiula,
Aixdi nostra precamina,
Ut tuis [sanctis] precibus
lungamur caeli civibus.
Wieder anders L:
O prima porta veniae, Anna mater Mariae,
O quam digna [tu] fuisti Partu sancto matris Christi,
Tuum esse quam necesse Lapsus pomo sentit homo !

Ergo, sancta mater Anna, Cui cantabimus Hosanna,

Tu cum nata tam beata Omni hora Deum ora,
Ut omnis cesset tempestas, Quam gignit bruma vel aestas,
Et qui colunt festum tui, Dono Dei possint frui.
Sehr verschieden ist auch die Fassung des Invitatoriums. Die des Textes
giebt B; sonst lautet dasselbe: In hcmore beatissimae (biatae C) .\nnae,
matris Mariae, iubilemus Domino (AFG) oder In honore beatae Annae, piac
:
 — 56 —
matris Mariae, iubilemus et cantemus Domino (CI). Ein anderes Invitatoriiim
haben u. a. MN :

Surgite, cantate, famuli Christi, iubilate,

Laudibus egregiae matris iubilate Mariae.
In 1. Noct. Ordnung der AA in B: 1. Apud Deum et homines; 2. Sub-
stantia nempe sua; 3. Peregrinis et egenis; 4. Sic per anuos bis decenos;
5. Ea quidem tempestate; 6. Exprobrabat et dicebat. Ordnung in C: 1. In-
clita stirps lesse; 2. Apud Deum et homines; sua;
3. Suhstantia nempe
4. Peregrinis et egenis; 5. Sic per annos bis decenos;
tempestate. 6. Ea quidem
Ordnung in D: 1. Apud Deum et homines; 2. Substantia nempe sua;
3. Peregrinis et egenis. —
Ordnung der RR in BC: 1. Nazarenus pater
huius; 2. Quadam die soli stauti; S.Firma fide fidens crede; 4. Si ratio verbis
meis statt dieser eine prosaische C. Ordnung in D: 1. Nazarenus pater huius;
2.
;

Quadam die soli Annae (sie); 3. Firma lide fidens crede. — Ordnung in H:
E. 1. Annae festa colentibus,
Tuae, Christe rex, aviae,
Da
nobis peccatoribus
Spiritum sapientiae,
V. Quo replente cordis femur
Pia laude delectemur.
2. Nazarenus pater huius 3. Promiserunt et voverunt. R 1 2 egregius — ,

—
;

D. In 2. Noct. Ordnung der AA in B: 1. Non naturae sed peccati;

2. Cum ad portam perveneris; 3. Infecundos cum fecundis; 4. Hoc loachim
conturbatur; 5. Contribules et concives; 6. Quadam die soli stanti. Ordnung
in C: 1. Exprobrabat et dicebat; 2. Non naturae sed peccati; 3. Cum ad
portam perveneris; 4. Infecundos cum fecundis; 5. Hoc loachim conturbatur;
6. Contribules et concives. Ordnung in D 1. Ea quidem : tempestate ;

2. Exprobrabat et dicebat; 3. Non naturae sed peccati; F stellt die beiden

letzteren um; Ordnung in H: 1. Hinc (!) loachim conturbatur; 2. Hinc (!)
ad aulam exhinc suam; 3. Ex hoc autem opprobrio. Ordnung der RR in —
B: 1. Vobis quoque nascituram; 2. Exprobrabat et dicebat;
3. Erant autem circa templum iux'ta psalmos graduum
Gradus quidam altiores dantes iter arduum;
Hos Maria scandit sola, non quaerens suffragium,
V. Quae et quanta sit futura, bonum dans indicium.
4. Promiserunt et voverunt. Ordnung in C: 1. Si ratio verbis meis; 3- Vobis
quoque nascituram; 3. Exprobrabat et dicebat; 4. prosaisch. Ordnung in
D: 1. Vobis namque nascituram; 2. Exprobrabat et dicebat; 3. Erant autem
circa templum. —
Ordnung in H: 1. Quadam die soli stanti;
2. Prima [sie] fide fidens crede nee sis ultra dubius,
Cum praesertim Annae anus iam tumescat uterus,
Quia Dens vestros pius exaudivit gemitus.
V. Si ratio verbis meis non dat tibi credere,
[Rogo] crede vel exemplis congruis memoriae.
R 3 fehlt mit der ganzen 3. Nocturu H. —
R 3 lautet in G:
Anna et Esmaria Sunt sorores, ex una
Elisabeth, ex altera Prodiit Maria.
In 3. Noct. Ad Cantica A: De mutua visione etc. B, Preces tuae sunt
acceptae C. —
Ordnung der AA in D: 1. Infecundos cum fecundis; 2. Hoc
loachim conturbatur 3. Contribules et concives.
;
—
A 1, 3 sq. Quem jionti-
fex templi prorsus obvectavit elogio D; Quem pontifex prorsus ob hoc
notavit elegio E; Quem pontifex prorsus obvocavit eulogio. Ordnung der —
RR in B: 1. Inclita stirps lesse;
2. Forinsecus non manebit,
Sed in templo semper erit,
Ne de illa quidquam mali
Vel sinistrura possit dici,
V. De qua lesus debet nasci,
Universi salus muudi.
 — 57 -
3. Preces tiiae sunt acceptae; 4. Prima nostrae (!) gentis matcr. Ordnung
in C: 1. Erant antem circa templum: 2. Promiserunt et voverunt; 3. Prima
vestrae gentis mater; 4. prosaisch. Ordnung in D: 1. Inclita stirps lesse;
2. Forinsecus non manebit, wobei indes die vorstehenden sechs Zeilen zum
R gehören, während als V. hinzugefügt sind:
V. Haec est virga Dei mater,
Quae divinum gignit fiorem
Et fert fructuni contra morem.

3. Preces tuae sunt acceptae. Ordnung in G: 1. Promiserunt et voverunt:

2. Prima tuae (I) gentis mater; 3. Ex tribus viris tres filias Anna beata
genuit Prima
: profert salutem murdi, parit tetrarchos altera, fert tertia dun
orbi candelabra. V. Funiciiliis triplex ex more rumpitar difticile, et in
templo splendent luminaria. —
In Laudibus. Ordnung der AA in BCDIK:
1. Virgo semper haec Maria; 2. A Nazareth oriunda; 3. Haec Joachim viro
iuncta ;dies ist der richtige Anfang der A A mufste aber Anna statt haec
,

setzen, weil nach seiner Anordnung im vorhergehenden nicht von Anna die
Rede ist. 4. Haec ad casam (causam B, gazam D) exhinc suam remeare
(repedare E) noluit; 5. Ex hoc autem opprobrio. Ordnung in H: 1. Inclita
stirps lesse; 2. Virgo semper haec Maria; 3. Nazarenus (!) oriunda;

4. Sine intermissione benedixit Dominum,

Huic nee turbae nee matronae aequipollent virginum.
5. In Dei quoqiie laudibus
Perfectior haec omnibus,
Ut cuncti mirarentur;
Anna laetare sterilis,
Nunc tanta prole fertilis,
Quam omnes venerentur.

Auch ad Benedictus hat H eine eigene A:

O caelorum artificis,
Quem nube carnis . . .
,

Maria, mater Christi,

Matrem tuam cum canticis
Eecolentes organicis,
In orbem qua prodisti,
Ab hostis fraude provicis (!),
Non tenere quos conspicis
Potari mundo tristi.

In 2. Vesp. ad Magn. A lautet in 11:

Laetare, mater nobilis, Nos digne tantae virgini,

Prelis magnis et inclitis (!) Tuae dilectae filiae,
Fac iugis reverentiae
Quam felix peperisti. Honorem exhibcre,
Cuius inaostimabilis Dei mater intermini
Amoris delicatio (!) Quae facta est divinitus,
Compellit et devotio Advenientcs gemitus
Tuis festis insisti. Mundi prorsus delere.

Zu diesem Officium finden sicli in der Hegel die n3'mnen Clara diui :

gaudia (Mono III, 190), Lucis huius festa (Mone III, 189), Orbis exsultans
celebret hoc festum (Mone III, 192), aber mit sehr verschiedener Verteilung
auf die Hören. Eigene Hymnen hat u. a. B, vgl. Anal. XII, No. 135—137;
ebenso das Brevier von Macon (Lvon 1521), vgl. Anal. XIX, No. 77—79,
das von Marseille (Lvon 1530), v-'l. Anal. XIX, N<.. Nl n. f.
 - 58

19. De sancta Anna.

In 1. Vesperis. In 1. Nocturno.
Kesponsoria.
Antiphonae.
1. Anna florens
clara prosapia,
1. Gaudete, Sion filiae,

[iaudantes regem gloriac, luxta nomen

Matris Annae soUemnia abundans gratia,

Nos invitant ad gaudia. Generavit

reginam virginum.
2. Annam vita
Quae cunctorum
vitans piacula,
portavit Dominum.
Larga manus, V. Digna quidem
mens carens macula caelesti titulo,
Dignam reddunt Stellam maris
laude per saecula. produxit saeculo.
3. Annae tres sunt filiae 2. Stirps Aaron sancta
Caelitus collatae, cum stirpe David dedit
Cuius sunt trifarie Annam,
Opes erogatae. Quam genus et mores

4. Templo servientibus commendantclaraqueproles ;

De rebus donavit, V. Prodiit ex Anna

Partem dans pauperibus, vas portans nobile manna.
Parte domum pavit. 3. Te, felix domina,
Sublimat filia trina,
5. Anna mater cum filia,
Prima Deum caeli
Matre Dei Maria,
genuit credens Gabrieli,
Regnat metcns in patria,
V. Sex aliae natos
Quod sevit hie in via.
genuerunt hosque beatos.

Ad Magnificat.
In 2. Nocturno.
A. rosa vernalis, Responsoria.
virtutum consita malis,
1. Anna nupta Joachim
Virginis eximiae
Deo servivit sedulo,
radix sincera Mariae,
Quae produxit stellam maris
Plaudis in aethereis, naufraganti saeculo.
o felix Anna, choreis. V. Stirpe nobilis,
Virtute spectabilis,
Larga egeuis,
Ad Matutinum. Omni grata populo.

Invitatorium.
2. Oriunda ex Bethlehem
Ciaram Anna
Diem festum sanctae Annae duxit originem
celebrans in gloria Ex alto regum sanguine
Militans cum triumpbanfe Et summorum saceidotum
iubilet ecclesia. sacro generc
 — 59 —
V. Tarn darum genus Factus est reclinatorium
maguis virtutibus Aureura trinitatis.
Venustavit et V. Speciosa facta es et svnvis in
sanctis operibus. deliciis tuis.

3. Anna florct ut lilium

In summi regis curia,
In Laudibus.
Thronum adepta regiuni
Cum inimortali gloria, Autiphonae.
Inter matronas rutilans,
Ut sol mundum illuminans;
1. Anna Christi thalanium

V. lam cum sanctis cum honore,

Intrans

gaudet in patria
Cinamomum, balsamum
Superat odore.
Summi boni
fruens praesentia. 2. Pulso mentis nubilo,
Deterso maerore
Conspicit in iubilo
I n 8. Nocturno. Regem in decore.

Responsoria. 3. Vigilans et sitiens

Haec quaesivit Deum,
1. Felix Anna, Larga dona largiens,
cuius tres filiae Sic invenit eum.
Sic praeventae
4. Benedicant omnia
sunt dono gratiae,
Deum, qui donavit
Ut felices
Annae talem filiam,
prae cunctis ceteris
Quae lesum lactavit.
Sint iam in liberis.
V. Prima gignit regem gloriae 5. Aulam caeli curiae
Sex sanctos praecipuos aliae. Anna iam ingressa
Laudat regem gloriae
2. raater Anna nobilis,
Voce indefessa.
Oliva pulchra, fertilis,

Alta, fructu fecunda, Ad Benedictus.

Beata cuius ubera
A. Benedictus, qui invisit
Suxit virgo puerpera
Nos sua dementia
Ab omni labe munda ;

Et ad caelos iam transmisit

V. Anna, matcr cgregia,
Conserva Dei gratia
Annam cum laetitia,
Cuius sacris det [)rocibus
A morte nos secundn.
Pacem nostris limporibus.
3. Trinitati laus aeterna,
Anna die hodierna
Ad Magnificat.

Tcndit ad superna A. radix viva,

Gaudia, mirae pietatis oliva,
Rcgnat et exsultat E\ qua cunctorum
Cum beatis proccssit origo bonorum,
Cuius sacratissimi vcntris Tu nos, Anna, j)in
Fructus amabilis benedic cum piulc Maiia,
 — 60 —
Brev. ms. Altenhohenavien. saec. 15. Clm. Monacen. 2905. A. Brev. —
ms. Cameli Abensbergen. anni 1482. Clm. Monacen. 2502. B. Brev. ms. —
Pi-aedicatorum saec. 15. Clm. Monacen. 23 155. C. Brev. Ord. S. lohannis —
Hierosolymit. imp. Spirae 1495. add. ms. Bibl. Meliten. Prägen, a IV L°271
D. —Dium. ms. Pedepontanum saec. 15. Cod. Meliten. Prägen, a IV L 270.
E. — Brev. ms. Praedicatorum saec. 15. Cod. Constantien. 1393. F. —
Brev. ms. Cameracense saec. 15. Cod. Laudunen. 255. G. Brev. ms. —
Capit. Dusseldorpini saec. 15. Cod. Dusseldorpin. C. 64. H." Brev. Mo- —
nasterieuse imp. 1489. add. ms. (Semin. Mouasterien. K 8. 174). I. Antipli. —
ms. 8. Annae Lubicen. anni 1520. Cod. Lubicen. 1-500. K. Brev. Augusta- —
num imp. Basileae 1521. L. —
Brev. Cameracense imp. Parisiis 1497.
M. — Brev. S. Donati Brugen. imp. Parisiis 1520. N.
In 1. Vesperis. Nur 1. A super Ps., die erste HI. — A 5 lautet
in G:
Anna parit tres Marias,
Quaiiim primam Isaias
Praedixit divinitus
Virgam florem producturam
Virginemque parituram
Dono sancti spiritus.
Fünf völlig verschiedene AA super Ps. enthält K:
1. Festo die recolitur, Cunctarum praeit merita
Quod laeta caelo fruitur Matrum excepta filia.
lam mater matris gratiae, 4. ^nna, felix puerpera,
Anna congaudens filiae.
Fecunda tali filia,
2. Ex Abrahae progenie Tu magnae nimis gratiae
Poutificumque genere, Testaris ipso nomine.
Ex Clara David linea 5. Qaude, beata genetrix,
Prodit haee sancta femma. Q^^e donum tantum accipis,
8. Vere beata femina, Ut matres omnes alias
Quae singulari gratia Prolis honore praeeas.
In derselben Quelle geht der A ad Magnificat das folgende Kesponsorium
vorher :

R. O nimium felix et laude canenda perenni,

Anna, decus matrum, luxque serena poli,
Pignora quae nostrae peperisti prima salutis
Et nunquam frustra, quando vocaris, ades,
V. Afier opem nobis mundoque medere iacenti
Afflictosque omnes respice, cara parens.
Ein anderes Kesponsorium an gleicher Stelle bietet B :

R. Regnum caeli
et vitae coronam
Possidet iam
Anna fruens dulcorem
Domini nostri lesu Christi,
Quem videt in decore,
Cuius pascitur amore.
Ad Magn. A lautet in K wieder abweichend-
O caeli lampas radians, o florida vitis,
Tunostrae placidae nuntia certa spei,
Te sterili niatre divino numine nata
Filia, qua mulier plus nihil ulla tulit.
Quae summum superis declivem sedibus in se
Traxit ad horrendae vincula dura crucis.
Iure potens igitur, natae Christoque propinqua,
Pro nostra semper funde salute preces.
 61 —
In 1. Noct. Die AA sind in dieser und den folgenden Noct. prosaisch. —
R 1, 2 Clara fehlt D. — R 2 Te felix doniina etc. G; in I:
E. Opia matrona, caelesti digna Corona,
Feminavirtutis, pete nobis dona salutis,
V. Salve, cara Dei, rutilans plus luce diei.
R 3. Anna nupta loachiin etc. G. — In
1, 2 ser\'icbat B.
2. Noct. R —
R 1, 5 Stirps D. — R 1 Oriunda ex Bethlehem
mater Aima nobilis etc. G; O
etc. HI. —
R 2 Anna floret ut lilium etc. GHI. R 3 Stirps Aaron sanctam —
etc. HI; Felix Anna cuius tres tiliae etc. G. In 3. Noct. R 1 () pia —
matrona etc. G: llaec est sancta parens Anna etc. prosaisch D. R 2 pro- —
saisch G; in HI:
R. Ave, vitis fertilis,
Vitae dans odorem,
Palmes cuius nobilis
Sacrum tulit florem,
Cuius sol, fons luminis,
Miratur decorem;
V. Mater reginae virginum,
Ora pro nobis Dominum.
R 3 prosai.sch GHIK. —
In Land, ad Bened. A, 1 Benedictus Dens, qui
L. —In 2. Vesp. Ad Magn. A setzt K ad Nonam statt dessen hier DK: ;

Felix locus, felix ecclesia etc., aus dem Officium Thomae Cantuar. entlehnt
und verderbt. —
Hymnen: In 1. Ve.sp. Lucis liiiius festa B (Mone III, 189);
Salve sancta parens H (Mone III, 189);' ad Noct.: Clara diei gaudia B
(Mone III, 190): Plaudat chorus fidelium A (Anal. IV, 79); lesu redemptor
saeculi K (Mone III, 193); ad Laud. Omni.s sanctorum concio B (Anal. IV, 81).
:

20. De sancta Anna.

In 1. Vesperis. In 1. Nocturno.
Äntiphonae.
Ad Mtignificat.
1. Anna, nupta loachim
Ave, mater insignita foedere regali,
Donis gratiaruui, Servivit altissimo
Via, per quam venit vita, cultu speciali.
Doctrix animarum,
2. Distulit sterilitas
Parens mundo requisita,
fructum geniturae,
Decus feminarum,
Sed supplevit gratia
Per te nobis sit largita
defectum naturae.
Venia culparum.
3. Exspectans tideliter
venturum Mcssiam,
Gradu distans unico
Ad Matutiiium.
pepcrit Mariam.

Invitaturium.
Kesponsoria.

Exsultemus Cliristo regi 1. Ad ortum gratiac,

psallentes victoriam, promissae caelitus,
Qui raatris suac genetriconi Aurora rutilat
transvexit ad gloriam. in vase spiritus.
 62 -
Dum praeeligitur Supcrna pietas
Anna divinitus; adest remedio,
V. Summoruin civium Duos laetificat
gaudet exercitus, una promissio
Quod Sit hominibus De fructu fertili,

ad Vitara reditus. peccati nescio.

2. Nutrita ßethleheni V, Probat citissime

parentum studio, pia devotio,

Transit in Nazareth Quod nil timendum est

data coniugio, Deo propitio.

Christum praenuntians Mons domus Domini
2.
certo mysterio,
conscendit verticem,
V. Cuius nativitas Virtutem praeferens
atque conceptio et vitam simplicem,
Loca dant eadem Annae fecunditas
sub privilegio. tendit ad apicem,
3. Stirpis Davidicae Uteri sterilis
Clara progenies, non timens obicem.
Virtutum probitas, V. Dum legis litera
gestorum series monet pontificem,
Ostendit, ubi sit Adpellat sanctitas
sanctorum requies; ad summum iudicem.
V. Matris et filiae
coniuncta species 3. Mater mirabilis,

Legis et gratiae digna memoria,

tit unus paries. Mundum laetificat
post damna tristia,

Cuius fecunditas
In 2. Nocturno. in prolis gratia
Terrena reparat
Aiitiphonae.
atque caelestia.
1. Anna gcrit tiliam
V. Anna, perpetuac
forma speciosam, salutis nuntia,
Sed quod pluris laudis est,
Mariam pariens
summe gratiosam. innovat omnia.
2. Conceptus non derogat
matris honestati,
Nam proles eximitur In 3. Nocturno.
a labe peccati.
Antiphouae.
3. Gloriosa civitas
Nazareth electa, 1. Anna fructu gravida,
Cuius civis exstitit sed nil portans grave,
Anna praeelecta. Manna verum continens
Responsoria.
Omnibus suave.

1, Turbantur steriles 2. Stupens ex miraculo

legis opprobrio, coneepit puellam,
 63

Quid est mirabilius? In Laudibus.

terra parit stellam, Aiitif)honae.

3. Universi praedicant 1. Fructus Annae nobilis

te matrem felicem, induit decorem,
Per quam nos suscepimus Administrans saeeulis
Christi genetricem. gratiae splendorem.
2. Per Annam reducitur
Respousoria.
annus iubilaeus,
1. Fugantur tenebrae De cuius propagine
primae tristitiae, venit homo Dens.
Nova lux oritur 3. Coluraba revertitur
verae laetitiae; ramuin dans olivae,
Nullam particulam Dum ex Anna nascitur
sonat iniuriae, flos virtutis vivae.
Quod Anna dicitur
4. Lignum vitae fert medelara
inventrix gratiae,
labentis naturae,
V. Ex qua dum nascitur
Cuius fructum benedicunt
flos innocentiae,
omnes creaturae.
Salus ostenditur
5. Laus et honor lesu Christo,
et arrha gloriae.
nato Dei patris,
2. Candescit Libanus, Cum quo regnat in excelsis
cedrus extoUitur, mater suae matris.
Caelesti lumine
Ad Benedictus.
terra perfunditur,
A. parens magnifica,
quantis gaudiis
nobilis persona,
Anna reficitur,
Cuius proles praemiiiet
Divino munere
caelesti Corona,
cum benedicituri
V. Haec mater merito
Famulorum precibus
fave, mater bona,
cunctis praeponitur,
Cunctisque temporibus
Quarum integritas
natura solvitur.
pacem nobis dona.

3. Regalis semita In 2. Vesperis.

strata virtutibus, Ad Magnificat.
Aeterni principis A. Anna, sancta mulier,
parata gressibus, toto desiderio
Finera constituit Te beatara praedicat
suis limitibus, omnis generatio,
Dum Anna coUigit Mariam conspiciens
rosam ex floribus ;
in regali solio,
V. Sic benedictiü Tu amore filiae
promissa patribus sis nobis praesidio,
Annam digniücat Ne nos Christus vcniens
in multis matribus. damnct in iudicio.
Brev. ms. Carmclit. llibcni. aiiui 1489. Cod. Collegü öS. Triuitati.s Du-
Iiliiiun. B. 3. 16.
 64 —
21. De sancta Anna.

In 1. Vesperis. In 1. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.
1. Felix orbis, felix hora,
1. Annae matrimonium
Dum stat inter filias
Vera castitate
Anna velut lux decora
Prae cunctis mortalium
Morum daus primitias.
Praecessit beatae.
2. Genetrici suae digne
2. Florens sanctimonia
Praeparat palatium,
Iam gravis aetate,
Annae corpus dum insigue
Plena magna gratia
Creat factor omnium.
Ardet caritate.
3. Quam praeclaium et iucundum
3. Anna plorat et implorat
Est Annae corpusculum,
Dona sancti spiritus,
In quo Deus matri mundum
Caelum rorat et irrorat
Praestat habitaculum.
Gratiam divinitus.
4. Ager Annae rosani florum
Protulit et lilium, Eesponsoria.
Rosa Üorens, en, decorum
1. luste vivens et perfecte
Profert Dei filium.
Arsit Annae cor directe
5. Mediante nobis Anna
Divinis adfectibus,
Medlatrix nascitur,
Ex hoc fuit praeelecta,
Cuius ventre dulce manna
Deo placens et dilecta
Mundum sanans oritur. Prae cunctis coniugibus.
Ad Magnificat. V. Facta est quasi navis insti-
toris de longe portans panem
A. Quam felici, quam beata
suum.
Sorte carni copulata
Virginis est anima! 2. Civis missus est supertius.

Nam per eam in materna Annam implet sempiternus

Membra Deus dat superna Fructus sapientiae,
Gaudia permaxima. Ventris portat in secreto
Neque verbis explicata Dei patris ex decreto
Sein iam tunc Annae data Thesaurum clementiae.
Summa consolatio ;
V. Praeposui iUiim rcgnis et se-
(libiis et divitias nihil esse
Ut pax Dei nobis detur,
Hoc sublimis operetur dnxi in comparatione illius.

Annae deprecatio. 3. Maria, maris Stella,

Serva, carnis ne procella
Ad M a t u t i u u m. Nos mergat in vitiis,
Tuae matris interventu
luvitatorium. Angelorum ex concentu
Mariam, Annam venerantes Laeteraur et praemiis.
Venite iubilemus, V. Tu CS matcr pulchrae diJec-
Sanctarum festa celebrantes tionis et agnitionis et sanctae
Summum sanctum adoremus. spei.
 — 65

In 2. Nocturno. Hostis timet; raiser lalet

Ipsa staute forliter.
Antiphonae.
2. Offert foris et in templo
1. Felix Anna gustans manna
Precum sacrificia,
Divinae dulcedinis
Verbo trahit et exemplo
lllustratam parit natam
Ad Dei servitia.
Suramae pulchritudinis.
3. Dei ducit ad honores
2. Quam sit cara. quam pracclara
Plurimos ex populis,
Casta generatio,
Ut acceptent dignos mores
Nos informat, mundum oniat
Pro aeternis saeculis.
Annae parturitio,
3. Anna prudens et maritus Responsoria.
In omni iustitia
1. Omnes noscens creaturas,
Legis suae servant ritus
Tara praesentes quam futuras,
Lucentes in gratia.
Dei praescientia
Kesponsoria. Non invenit ita gratura
1. Hoc honestum atque rectum, Nee virtutum comprobatum
Hoc devotum ac perfectuni Par inter coniugia.

Est in matrimoniis, V, Non est inventus similis Ulis,

Castum quod servent amoreni, qui conservaret legem excelsi.
Quod se iungant in honorem 2. lUos Deus, quos praescivit,
Divinis servitiis. Quos dotavit et vestivit
V. Castus amor quaerit prolem, Tanta praecellentia,
Non carnis lasciviam. Dignos inter omnes gentes
2. Nubentes se iuste tenent, Praeelegit in parentes
Si de mundi se refraenent Et matris obsequia.
Caute desideriis, V. Elegit eos ex omni carne et

Ne superba mens prorumpat dedit Ulis cor ad praecepta et

Vel acerba pacem rumpat legem vitae.

In suis malitiis, 3. laus grandis Annae matris,

V. Ihatus, qui tenebit et alltdet Nam praeclarum Dei patris
parvulos suos ad petram. Est gazophylacium,
3. Apud caeli cives erunt In quo clausit sumnium aurum
Grati, si non sibi quaerunt, Deitatis et thesaurum,

Sed factori gloriam, Thesaurorum Optimum.

üt per omnes houoretur, V. Candor est enim lucis actcrnae
Qui lioc semper promeretur et imago bonitatis HUks.

Per suani clementiam.

V. Bcnedic'üe Deum caeli et co-
ram omnibus confitemini Uli. In La u dl b US.

Antiphouae.
In 3. Nocturno.
L Anna, virens radix lesse,
Antiphonae. Pullulat utiliter,
1. Ante Deum Anna patet Nos virtutum replens messe
CoUaudando iugiter. Per Mariam dulciter.
Blume, Hititoriau rliylLiuicue. V. 5
 — 66

2. Annani nuptac rcverenter De qua virga Hos prodiret,

Extüllant praecoiiiis, Qui nudatos revestiret
Eas luvet ut decentcr Et aegros reficeret,
In suis coniugiis. Devictoque mortis feile
3. Aunae preces dum exundaut Deitatis sacro melle

Pro iiuptarum venia, Nos sursum erigeret ;

Matres ditant et fecundaut Hoc, Maria, tlos decorus,
Nutriendi gratia. Jesus dulcis et saporus
Tua prece conferet.
4. Annam clerus veneretur
Postulans suffragia,
Ut Mariae per hoc detur In 2. Vesperis.
Magna reverentia.
Ad Magniticat.
5. Anna, Maria precibus
Clerum et ecclesiam A. Mundi carnis et daemonis

Confortent, ut in omnibus Astuta ne malitia

Servent continentiam. Nos conterat in vitiis

Et trahat ad supplicia,
Ad Benedictus.
Anna nobis et filia,

A, Nobis erat hoc uecesse, Plenae virtutum gratia,

Quod virendo radix lesse Salvantes a miseria
Virgam introduceret, Grata ferant suffragia.

Brev. Nidrosiense imp. Parisiis 1519. — Invit. 1 Mariam et Annam. —

lu 2. Noct. R 1, 4 Castumque servent. — R 5 semper meretur. — In
3,
Land. Ad Ben. 2 Quod vivendo. —
Zu dem Officium gehören die Hymnen:
Salve parens Anna, Arbor est altae gloriae und Anna matrona maxima; vgl.
Klemming III, 12, 14 und 19. Ebendort ist dieses Officium mitgeteilt aus
Brev. Lincopense imp. Xorimbergae 1493 mit der Angabe „Nico laus H er-
mann i, episc. Liucopen."
22. De saiicta Anna;

In 1. Vesperis. In 1. Nocturno.
Ad Magnificat.
Antiphonae.
felix Anna,
sancta, o benedicta,
1. Redltus namque suos
Quae meruisti in partes dividebant,
mater esse matris Christi, Quaruni primam
Pia Deum exora templo offerebant.
Pro nobis et implora,
Ut, qui tua celebrant sollemnia, 2. Peregrinis et egenis
Perducantur ad caelestia. erogabant aliam,
Sibi et familiae
Ad M a t u t i nu ra.
reservabant tertiam.
Invitatorium.
Adoremus 3. Cum sie annum pervenissent
natum summi patris Usque ad vicesimum
In honore Annae, Et prolem nondum habuissent,
matris suue matris. Erant in opprobrium.
 67 —
4. Die quadam encacniorum 3. Exprobrabat et dicebat
Intravit loacliim saiicta sanc- hunc valde pracsumerc,
toiuin, Qui fecundis infecundum
Deo ut daret munera sperabat coniungere.
Secundum legis foedera.
4. Non naturae, sed peccati
5. Isachar dixit ad loacliim :
Dominus,
ultor exstat
Non offeres Deo, etenim Sed Uterum cum interdum
Non fecisti seinen in Israel, obstruit alicuius,
Te maledixit Emanuel, Ad hoc facit, ut per ipsum
Eesponsoria. reparet in melius.

1. Nazarenos, Annae pater, 5. Dilatos diu conceptus

Vitae vir egregiae et steriles partus
Fuit, ex Bethlehem raater Dicit doctor vere

Regali progenie. meliores esse solere.

V. Oportebat illam 6. Ad hoc claudit Dominus
digno nasci semine, Uterum alicuius,
Ex qua mundo nasci munda üt denuo aperiat
debebat a crimine. Mirabilius,
2. Dum oraret cum singultu Et id, quod datur,
Felix Anna, plena luctu, Non esse libidinis,
Dixit ei angelus: Sed divini muneris
Noli flere amplius, Cognoscatur,
V. Nam exaudita es,
Eesponsoria.
Concipies et paries
Pulchram sanctam filiam, 1. Ex hoc autem opprobrio
Vocabis eam Mariam. loachim pulsus niniio,
3. Preces tuae sunt acceptae Statim intravit eremum,
in conspectu Domini, Ibi ut oraret Dominum ;

Non dolebis, sed gaudebis V. Pudore suflfusus

immunis opprobrii. a templo recessit
V. Cara Deo, Anna Et ad eremum
Mundo pium nobis subito concessit.

dabis manna. 2. Cumque fleret in deserto,

Dixit ei angelus :

loachim, habe pro certo,

In 2. N c t u rn 0.
Audivit te Dominus,
Antiphonae. V. Ecce, namque uxor tua
1. Infecundos cum fecundis Concipiet
mos non erat sistere, Et pariet tiliam.

Nisi Deus daret illis 3. Vobis quoquc nascituram

prius prolem gigncrc. Nunc praesago tiliam
2. Hoc loachim conturbatur Dei niatrem forc gratam,
confusus opprobriü, Specie pulcherrimam,
Quem pontifex protcstatur V. Vocabitis lianc Mariam,
indignum eiogio. Gratia miriticam.
 68

4. regina caelorum, Nam Dei matris

Mater rcgis superiioruni, meruit esse mater.
Vcni, pia, et adesto
Tuae sanctac inatris festo, 2. Homo, qui in Deo gaudcs,
Cui liodie Hanc si tantum collaudes,
Coetus ecclesiae Deo eris gratus
Decantat praecoiiia laudum. Et in fine beatus.
V. In lionore tuae matris
3. Habet Privilegium
Placa iram sumnii patris,
Mater matris Dei,
manna
Ut det Privilegium
Ortum ab Anna.
Adstantibus ei.

4. In liac enim construitur

In 3. Nocturno.
Templum saeri spiraminis,
Ad Cantica. Cella numinis,
A. Cum Anna audisset, Per quam hostis devincitur.
Quod loachim recessisset
5. Haec est paradisus,
Opprobrii obiectu,
In quo hortus conclusus
Toto mentis aflfectu
Excolitur.
Orando, plorando dixit:
In quo fons signatus,
Domine,
Maria, fons hortorum,
Rex sine fine,
Recipitur.
Quae dixi, quid feci,
Ut dicar maledictaV Ad Benedictus.
Fac, ut sim benedicta,
Cui dixit protinus, A. felix Anna,
Noli flere, angelus, Quae angelico affatu
Nam Digna fuisti
exaudita es,
Concipies et paries Et mater matris Domini
Dei matrem et filiam, Esse meruisti,
Vocabis eam Mariam. Placa regem gloriae,
Natum tuae filiae,
Resjjonsoria. Quam tu pie lactasti.
R. Inclita stirps lesse
virgam produxit ex se,
De qua flos vernat novo more In 2. V es p eris.
miro perfusus odore
Y. Haec virga dans
;
Ad Magnilicat.
manna
est, quae processit ab Anna. A. Anna,
Maria, mellis stilla, Bonorum radix omniura,
flos est ortus ab illa. Manna
Dans mundo verum gaudium.
In Laudibus. Caeli admiratorium,
Dei reclinatorium,
Antiphonae.
Tu es electa civitas,
1. In laudibus Annae In qua Dei palatium,
studeat natus et pater, Horti clausi tuguriura,
 - 69 -
Sola ut intret deitas; Matreni esse matris Dei ;

Quanta sit tibi dignitas, Ergo fac nos gratos ei

Nemo posset exprimere, Tua prece assidua
Nam te possum asserere Et trahe nos ad ardua.
Brev. ms. Griesense saec. 15. Cod. Griesen. 44. —
In 1. Noct. A 6
fehlt. —
R 4 prosaisch. — In 2. Noct. R 3, 2 Tunc. —
In 3. Noct. R 1—3
prosaisch; R 4 verderbt. — In Land. A 3, 4 fehlen zwei Silben; ei ergänzt.

23. De sancta Anna.

In 1. Vesperis. 3. Prae suis consortibus

Oleo laetitiae
R. De Spina Hebraica,
Hanc iunctam caelestibus
De stirpe Davidica
Dens unxit hodie.
Recens surgit rosa,
Mundo dans priinordiuni, 4. Suura tabernaculum
Salutis exordium, Dominus sanctificat.
Anna generosa ; Annae cor dum lectulum
V. Mariam haec genuit, Sibi soli dedicat,
Miserorum scutuni,
Quia semper viruit 5. Magni regis civitas,

In donis virtutuni. Anna laetabunda,

Omnibus sterilitas
Ad Magnificat. Tua est fecunda.
A. Magnificent vigiles
Exaltantem humiles 6. beata Christi ava,
Deum omnes gentes, Sordes nostras prece lava,
Ut Annae precatibus Tuae natae interventu
A cunetis reatibus Ui locemur in conventu
Nostras mundet meiites. Beatorum omnium.

A d Matut inum. Responsoria.

luvitatoriniii.

In tarn sacro sollemnio 1. Nova lux mundo oritur,

Matris matris Dei Fulgore grato rutilans,

Adoremus in gaudio In gaudium plebs tollitur

Deum iubilaei.
Novellas laudes iubilans ;

V. Ad Annae natalitia

In 1 . Nocturne). Nova fulgent soUemnia.

Antiphonae. Felici origine

2.
1. Ex orc infantium Sacra de propagine
Dens laudem perticit, Anna sumpsit ortum,
Per Annae coniugium Vita huius inclita
Satanam cum deicit. Nobis praestet merita
2. Hoc in sole posuit Et salutis portum;
Suum tabernaculum, V. felix nativitas,

Dum salvare voluit Qua paratur, (jua speratur

Deus suum populum. Aeterna felicitiis.

3. Annos Anna pubertatis
Dignis currens cursibus,
Viro paris honestatis
Legis nubit ritibus,
V. loachira est desponsata,
Purpurata et ditata
Floret aequis moribus.
4. Actus vitantes obscenos
Caelibe coniugium
Annos simul per bis denos
Pio vivunt studio,
V. Ambo denique nobiles,
Sed ventris fructu
70 —
Molem tergens pcccatorum
Regno transfer nos polorum,
V. Fecundatos inclitis
Castitatis meritis.
2. Ex Nazaretb loachim
Originem produxerat,
Annara hanc in Bethlebem
Clara stirps genuerat,
V. Ambos aeque nobiles,
Devotos et dapsiles.
3. Rei suae substantiam
Devota consuetudine
steriles. Dant partitam trifariani
Vivi Dei pro nomine,

In 2. Nocturne. V. Partem dant egentibus,

Partem sacerdotibus,
Antiphonae. Partem suis usibus.
1. Divina iustitia 4. Horum vita fuit grata

De caelo prospexit, Deo in caelestibus,

Sorte multifaria In virtute solidata

Quae Annam protexit. Placens et bominibus,

V. Non indigne, sed tam digne
2. Sanctis sunt in montibus
Rosa iuncta lilio.
Annae fundamenta,
Quae semper virtutibus
Virebat intenta.
In 3. Nocturno.
3. Extendit ad fortia
Felix illa nianum, Ad Cantica.

Sic in innocentia
A. Mundi decus, orbita,
Mundum vicit vanum.
Gratulan s laetare
4. Praeceptis legalibus Celebrando inclita
Tota intendebat Festa Annae clarae.
Nee Ullis erratibus
Ab bis recedebat. Responsoria.

5. Viro iuncta socia 1. Angelus hos consolatur,

Nexu coniugali, Eisdem dum nuntiatur
Boni tarnen conscia Nascituram tiliam,
Morbo carens raali. Mundo dantem gratiam,
6. Gaudeat ecclesia Angelis laetitiam,
Annae de natali, Trinitati gloriam.
Habentis exordia V. Spargit ut sol radium,
De stirpe regali. Pariet haec tilium,
Vitae dantem bravium.
Responsoria.
2. Anna tandem filiam
1. lesu Cliriste, nepos cuius Peperit eximiam,
Tu es, ob amorem huius Maeror terminatur,
 71

Fugatur opprobrium, Icsu, cuius inclitis

Cumulatur gaudium Precibus et meritis
Risus frequentatur. Nos ex alto visita,
V. grata sterilitas, Cuncta delens debita.
Quam fecundat et secundat
Tantae prolis dignitas. Per Horas.
Ad Priraam.
3. Vovent ipsi, si daretur
A. Obstruxit Deus omnium
Nuptiarum praemium^
Os loachim dicentium
Ipsum quideni offerretur
Maledicto
In Dei servitium.
legis obnoxium.
V. Hoc tribus sollemniis
Quaerunt sacrificiis Ad Tertiam.
Et piis officiis. A. Israeli convenit
Deo benedicere,
4. felix commercium,
Qui de ipso voluit
caelebs coniugium
Matrem sibi sumere.
loachim et Annae,
Qui de stirpe regia Ad Sextam.
Natara plenam gratia A. Vobis, Sion filiae,

Gignunt, arcam maunae; Magnae sunt laetitiae

V. Felices hi gemini Dei pro hospitio

Deo cari, mundo clari, Praeparato filio.
Nulli dati crimini. Ad Nonam.
A. Miserendi patribus
Tempus adventabat,
In Laudibus. Mariam cum angelus
Venturam monstrabat,
Super Psalmos.
Quae cum matre postulet,
Annam sacram induit Ut nos pie visitet
Oriens ex alto.
Dominus decore,
Sempcr enim viruir
In eius amore.
In 2. Vesper is.
Ad Magnificat.

A. Abraham in semine
Ad Hencdic.tus.
Pcpigisti, Domine,

In domo ecclosiao Nos omnes salvaro;

Sol refulsit giatiac Annue ergo i)rccibus,
Luce radiosa, Ut iurasti patribus,
Anna gratiosa, Nostri nüsererc.

Hrov. ms. Campoliliense sacc. 15. Cod. Campolilicn. 4. A.

I^i'nii- —
ms. CiskTcieiise saec. 15. Ccd. i)uci.mhurj;-en. 80. B. —
In 1. Noct. IK 2, d
Tabernaculnm suum A. -
A 2, 4 populum simm A. —
A 6, 1 O l.waa Amia
A. — R 1, 1 minidü fehlt A. —
R 2, 5 merita praestent A. K ^,/> /'^t —
salutis fehlen A. -
R 3, 3 Virgo paris A. —
R 3, 4 Legis ymhit nt.bus
—
A. - R 3, 5 loachim hacc est A. —
R 4, 6 Sed ventris frue.tus sui steriles^ A.
In 2. Noct, A 3, 1 Extendet A. —
A 4, 4 Ad sc eedebat A. A 5, 1 —
 - 72 —
Virgo iuncta A. —
A 5, 4 Morbo carens omnis mali A. A 6, 1 Gaudet —
A. — R 2, 3 Anna haec A. —
R 2, 4 Ambos eins nobiles A. R 4, 1 sq. ^
Vita fuit Deo grata iu A. —
R 4, 4 et fehlt. A. —
In 3. Noct. R 1, 2 Eis
dum A. —
R 3, 4 In Dei sacrificium A. —
R 4, 8 Deoque cari A. In —
2. Vesp. siiijcr Ps. hat B 4 AA, nämlich A 1, 2 und 3 der 1. Noct.: vor
der letzleren aber die folgende:
3. Deus super omnia
Qui terram fundavit,
Gratiam pro gratia
Annae cumulavit.
Stand vielleicht die.se A ursprünglich auch in der 1. Noct. ? Dann würde A 6
fortfallen,die abweichenden Bau hat. —
Hiezu der Hymnus: Nova Annae
sollemnia (Anal. IV Nr. 138j.

24. De sancta Anna.

In 1. Vesper is. I n 1 . N c t u r n 0.

Super Psalmos. Antiphonae.

A. Quasi Stella matutina, 1. Admirabilem Dominum,

Aurorae praenuntia, Salvatorem omnium,
Et sicut rosa in spina Collaudemus animo et corde
Fulsit Anna eximia, In memoria sancta Annae.
Quae nobis divina
2. Cuius proles benedictus
Det cum prole pia.
Est Dei patris filius,
R. Celebremus devotissime Pro nobis nasci exsultavit
Memoriam Annae sanctissimae, Et pro nobis ad mortem pro-
A qua nostra salus est inchoata peravit.
Et pax a Deo patre nobis data.
3. Sancta Anna est benedicta
V. l,audenius Dominum,
In semine Abrahae a Deo,
Salvatorem omnium,
Quia haec est felix generatio,
In lionore sanctae Annae.
Quae salutem attulit
Universo mundo.
Ad Magnificat.

A. Magnificet Dominum, Responsoria.

Almae virginis filium, 1. Fulget beatissima Anna,
Mundum cor et vox omnium Fructu salutis fecundata,
In devote recolenda Quae ex sacerdotali iuclita
Sanctae Annae memoria. Est prosapia progenita.
V. Hanc in semine Abrahae
Benedixit rex gloriae.
Ad Matutinum.
2. Praeclara mater Anna,
Invitatorium.
Exstirpe Aaron orta,
Devoto corde Veneranda cunctis emicuit,
Christo iubilemus et ore, Quae matrem Domini genuit
Annam qui sanctam V. Et ut sidus fulgidum
caeli transvexit ad aulam. Decoravit saeculum.
 - 73

3. Tu es, Anna, laudabilis, Ipsi nos continua

Quae precibus atque votis Prece recommenda,
Prolem a Deo postulatam V. Ut eius propitiatio
Genuisti magnificatara, Electorum suorum
V. Per quam mors fugata cedit, Nos annumeret consortio.
Per quam salus nostra redit.

In 2. Nocturno. In 8. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Audi, filia, et vide 1. Exsultet omnis terra,

Dolorem nostrae angustiae Quoniara beata Anna
Et inclina aures tuas, Mariam nobis genuit.
Domina, ad preces nostras. Ex qua Dens natus
Nos salvare venit.
2. In utero
sanctae Annae 2. Cum Domino
Sanxit thronum Anna exsultabit,
suum rex gloriae. Et cum eo
3. Gloriosa de te dicta sine fine regnabit.
Sunt, mater exiniia,
3. Corde et aninio pio
Quae sola digna fuisti
Cantemus gloriam Deo,
Gignere matrem Christi.
Qui fecit mirabilia
Responsoria. In Annae matris tilia.

1. Tu Sara fecunda,
es
Quae risum et gaudia Responsoria.
Mundo tlebili intulisti, 1. Sidus Anna tres lucernas
Dum Mariam peperisti, Erranti mundo intulit.
Stellam maris, matrem Christi, Dum fecunda mater tornas
V. Cuius quippe partus gaudio Filias ciaras protulit,
Mundum replet et iubilo. Quarum virgo
2. laudandam feminam. Maria dignior
Quae Judith benedictam Ut sol stellis
Et decorani specie refulget clarior;
Et plenam clemcntiae, V. Ilaec mater regis gloriae
Salvantem a periculis, Et plena omnis gratiae.
Progenuit populis,
V. Quae casta 2. Anna conregnat gloriosa,
Inter tilias
Holofernem prostravit
Jerusalem speciosa,
Et Dei
populum liberavit. Quam filiae Sion viderunt
Et beatissimam praedicavcrunt,
3. beata et gloriosa
V. Et reginae eins faciem
Anna, quae divinitus
Jjaudaverunt desiderabileni.
Per electionem
Lucernam Christo praeparasti, 3. Dccus mundi, felix Aima.
Dei tilio, Tu gloria et honore
Tu propitia Coronata es in patria.
 — 74

Exora assiduis precibus 5. Anna, Sion tilia,

Tuam memoriam agentibus; In rege suo exsultavit,

V. Gaudes namque cum Christo Quam secum in gloria
Et cum benedicta prole Super caelos exaltavit.
In vestitu deaurato,
Circumdata varietate. Ad Benedictus.

A. lampas mundi, lumen caeli,

In Laudibus, Felix Anna, laude digna,
Antiphonae. Tu benedicta femina,
Cuius proles omnibus
1. Dominus sanctae Annae
Nobis Christum genuit,
Praeparavit sedem gloriae,
Qui nos a nostris sordibus
Quam obtinet digna laude Unda cruoris abluit
In dierum longitudine.
Et a cunctis hostibus
2. Haec introducta caelestibus Sua morte eruit.
Portiscum hymnis et laudibus
luncta est sanctorum coetibus.
3. Labia omnium In 2. Vesperis.
Collaudent Dominum,
Quia Omnibus gentibus Ad Magnificat.

Sancta Anna, A. Exsulta, Anna, in lesu pio,

Terra benedicta, Deique prolis tuae filio,
Dedit fructum suum, Cum qua prole magnifica
4. Benedicamus lesum, Pro nobis Christo supplica,
Salvatorem omnium, Ut nos purget a sordibus
Ex prole Annae genitum. Et iungat sanctorum coetibus.

Viaticus lohannis Noviforensis saec. 14. Cod. Mus. Boliemici s. n. A. —

Brev. ms. Pragense saec. 14. Cod. Prägen. VII A 12. B. Bi'ev. ms. —
Pragense saec. 14. Cod. Prägen. VI E 4 a. C. —
Brev. ms. saec. 15. Cod.
Palat. Vindobonen. 13847. D. —
In 1. Vesp. Super Ps. hat D fünf AA,
welche dem Officium Anal. V. Nr. 37 entlehnt sind; BC beginnen mit dem
R. —In 1. Noct. A 1, 4 memoriam D. —
A 2, 1 Eius D; benedicta AD
gegen den Reim. — A 3, 1 Beata Anna es D. — R 3 iehlt D. — In
2.Noct. A 1, 2 Clamorem nostrae CD. — A 2, 1 In fehlt A. — A 2, 3
thorum D. — A 3, 1 Gloriosa dicta sunt A, sunt dicta B. — A 3, 2 De te
mater eximia B; mater fehlt A. —
A 3, 3 fuisti digna A. — R 1, 1 Tu es
Sacra BD. —
R 1, 2 gaudium B. —
R 1, 5 fehlt B. R 1, — Tuus quippe
D; Cuius quidem B. —
R 1, 7 implet in iultilo BC. R 2, — 2 Quae fehlt
C; statt des Ganzen ein prosaisches R D. R 3 in D: —
R. Eia, Vena, vitae principium,
Confer lapsis precis auxilium,
Ut ad verae vitae solstitium
Attrahamur per natac filiun..
V. Ad te tristes exsules
Evae clamant filii,
Quos decertent daemones
Et labores exsilii.
In Noct. A 2 und 3 umgestellt D.
3. —
A 3, 4 In almae matris C. — R 3, 1
O Anna decus mundi A; O decus mimdi felix Anna BC.
felix R 3, 6 —
Gaudens namque regnas cum BC, regnans D. In Land. A 3, 2 collaudent—
BC. —A 3, 5 benedicta fehlt A. —A 4, 3 Ex fehlt A. — Ad Bened. A, 4 sq.
 - 75 —
uobis Omnibus A. —
Ibid. 7 Unda cruore B. —
In 2. Vesp. ad Magn. A, 1
Exsultas A. — Hymnen: In 1. Vesp. De Stella sol oriturus (Mona III, 188);
ad Noct.: Praeclari patris Abrahae (Anal. IV, 78); in Land: Sancta Anna
exaltata (Ibid. in der Note).

25. De sancta Anna.

In 1. Vesperis. 3. Beata generatio,

Dei condigna filio,
Super Psalmos.
Tarn nobilis progenies
Adest iara festum celebre, Est praedicanda milies.
Quo mater matris innubae
Percepit vitae gaudia Responsoria.

Et regnat iam cum filia ;

1. Mariae reverentia
Eam laudare condecet, Monet devota pectora
Ut precibus nos adiuvet. Eius matri dulcisonos
Congeminare iubilos,
Ad Magnificat.
V. Piae couentur animae
Felix terra, pariens Parenti beatissimae.
caelum trinitatis,
2. Laetare, mater inclita,
In quo corporaliter
Fecunda tali filia,
fons divinitatis
Tu magnae munus gratiae
Habitare voluit,
Testaris ipso nomine.
reos a peccatis
V. Diffusa est gratia in Idbiis
Solvens duc ad patriain
tuis propterea henedixit te
,
sumniae claritatis.
Bens.
3. quam caris et praeclaris
Ad Matutinum. Area haec insignis
lignis

Invitatorium. Est compacta caelitus,

Urnam veram quae gestavit.
Ad iubilanduni Domino
In qua partus se locavit
Toto couemur animo,
Vitae, Dei filius.
Qui nostrae matrem dominae
V. proles pulcherrima,
Caeli locavit culminc.
cella paradisi,
Fructum vitae poscimus

In 1. Nocturno. peccatis illisi.

Antiphonac.
In 2. Nocturno.
Beatus auctor saeculi
Mundo dignatus compati Antiphonac.
Stirpom elegit inclitam 1. Serviamus Dco nostro
Sumpturus carnis trabeani, cordis cum laetitia,
quam felix prosapia, Dulcis Annae recolentes
Quam Deus ante saocula festiva sollemnia,
Praedestinavit opcri Cuius proce nobis detur
Tarn sacro, Iam mirabili. vita, pax et gloria.
 76 —
2. Quis ergo nunc de venia 3. felix Anna, ditavit
Fiducia carebit, Te Deus dote bona,
Cum tarn mater quam filia Beatam te dicent mulieres,
Rem nominis implebitV Quinimmo quique fideles.
3. Anna felix, annue,
Responsoria.
Ut festa recolentes
1. quantis nitet laudibus,
Tuae dulcis memoriae
Te videant gaudentes. Quae huius mundi fluctibus
Marinum sidus ingerit,
Responsoria. Quo nauta portum invenit;
V. Hoc sidere naufragium
1. quam iustum atque pium,
Devitat omne saeculuni.
Ut per sollemne Studium
2. matris summae genetrix,
In Omnibus ecclesiis
Quae tantis fulges meritis
Mater canatur virginis,
V, Potens in terra erit semen
Coram summo Domino,
eins, generatio illius hcnedice-
Pro nobis intercedito,
tur.
V. Ut post peccati veniam
Nos transferat ad gloriam.
2. noraen honorabile
Huius beatae feminae, 3. Vere beata femina,
Quod evidenter innuit,
Quae singulari gratia
Quare Christus advenerit, Cunctarum praeit merita
V. Quando verbum caro factum
Matrum excepta filia.

est et hahitavit in nohis.

V. Gloria Libani data est ei,

decor Carmeli et Saron.

3. Funde vinum desolatis,
Phiala laetitiae,
De qua novae desperatis
In Laudibus.
Rivus fiuit gratiae, Antiphonae.
Ut de regno claritatis
1. Adiunge tibi, domina,
Detur spes fiduciac.
Piae natae suifragia,
V. Liberalis liberali
Nam ipsis comitantibus
Preces funde sedulas,
Nihil negabit Dominus.
Qui paratus est largiri
Satis, plus quam postulas.
2. Est Anna venerabilis,
Quae maris stellam parturit,
Cuius foventur lumine
In 3. Nocturno. In saeculi caligine,
3. Ut gratiam pro gratia
Antiplionae.
Obtineat ecclesia,
1. Ex Abrahae progenie Cum praepoUente filia,

Pontificumque genere, Felix mater, impetra.

Ex Clara David linea 4. Magnifici tu germinis
Prodit haec sacra femina. Mater, implora famulis,
2. Haec parit nobis filiam, Ut gloriam possideant.
Quam replet adhuc positam Quam tibi datam iubilant.
Inter materna viscera 5. Partus tui cunabula
Spiritualis gratia. Credendum est angelica
 — 77 —
Servasöc ministeria In 2. V cs p c r i s.

Pro sumnii regis gloria.

Ad Magiiiticat.

A. Anna, beatae sobolis

Ad Benedictus.
'J'antiquc parens germinis,
A. Gaude, beata genetrix, Quae subliniaris hodic
Quae tantum donuni accipis, Regno perennis gloriac,
Ut niatres omnes alias Sacratis tuis precibus
Prolis honore praeeas. Caeli nos iungc civibus.

Brev. ms. s. Mariae (?) saec. 18.

Montis Cod. Guelfenbyterau. 559. 1
(Helm. 512). A. —
Brev. ms. Montis s. Mariae saec. 14. Cod. Guelfeii-
liyterau. 170 (Helm. 145. 2). B. —
Brev. ms. Montis s. Mariae saec. 14. Cod.
Guelfenbyteran. 546 (Helm. 506). C. —
Brev. Goslariense imp. Halberstadii
1522. D."
In 1. Noct. R 1: Dicamus et Annae quod dicimiis Mariae etc. pro-
saisch. D. — R 2: Dicamus et Annae ABC.
,

—
R 3: Laetare mater inclita
ABC — In 2. Noct. ABC prosaische AA, statt deren aber in BC die
obigen am Schlüsse nachgetraoen sind. — AI: Ex Abrahae progenie etc.
D. —A 2: Haec nobis parit filiam etc. D. — R 1 in D:
R. Est tarn benignae filiae
Honor gratus quam maxirae,
Parenti quem impendimus,
Uti mandavit Dominus.
V. Honorem hahebis matris tuav
cunctis diebtis vi'tae tuae.

lu 3. Noct. AA 1—3 lauten in D:

1. Tu cisterna de Bethlehem, Quae Deum dedit hominem
Cuius aquam sitivit Naturae praeter ordineui.
Kex David in lerusalem, ;-{. Annam, vocatam uratiam,
Qui de torrente bibit. Gratanter invocemus,
2. Tu gloria lerusalem, Ut datam sibi gloriam
Quae peperisti virginem, Post gratiam sjjcreuuis.
R 1: O matris summae genetrix etc. D. R 2: — Vere beatji feniina etc.
D. — R 3 [2], 3 sq. Cunctis excepta feminis D. — R 3 lautet in D:
K. In aeterno speculo
Praevisa, sed saeculo
Data senescenti,
Dulcis Anna, sedulo,
8ubvenire popnlo
Prompta .sis egenti.
V. Tu gloria Jerusalem,
In gloria locata,
Gentes in miseria
Sustolle manu data.
In Laud. AA sind in D mit Ausnahme von A 2 verschieden:
1. Gaude, mater praeoj)tata, Cui sedes in gloria
-Ab aeterno est parata Felici memoria.

3. Benedictam benedicat omnis creatura,

Super omnes mulieres cuius genitura
Benedicta Deum prodit in nostra natura.
4. Ad Annam cuncti transeant, Impleri qui desideraut
De generationibus, Quae virgo tuit (!) et tilius.
 — 78 —
5. O
Anna, mater nobilis, Ex te flesiderabilis
Est orta Dei genetrix; Esto nobis apud Christum
Pia interventrix.
In 2. Vesp. ad Magn. A fehlt C; O felix Anna ditavit etc. D.

26. De sancta Anna.

Personent ei,
In 1, Vesperis.
Cum de Inda exoritur
Super Psalmos. Anna, mater sanctae spei.
A. Summa laus sit genitori,
3. Haec consurgit
Proli quoque redemptori, De generatione rectorum
Nobis flameu sit solamen, Et nomen eins
Chorus dicat Amen, Amen. In aeternum vivit,
Ad Magnificat. Nee in morte de sorte
Delebitur electorum,
A. Dulcem Christo melodiam
Digne decantemus 4. Calamus scribae
Et suavem symphoniam Velociter scribentis
Ipsi resonemus Exornet huius [gesta], cuius
Eiusque benignam Gressus pulcherrimi
Honorificemus Quasi filiae principis
Geuealogiani, In calceamentis.
Sed prae cunctis laude dignam
Sublevemus 5. Tabernaculum Dei
Fluminis impetus laetiticat,
Annam piam,
Quae nobis formosam, Dum Anna legi obnoxia
Generosam, pretiosam Prole multa fructificat.

Verni paradisi rosam 6. Magnus noster Dominus

Genuit Mariam. Magnam magnificavit ,

Et coram cunctis regibus

Ad Matutinuni. Eam miriticavit.

Invitatorium. Responsoria.

Regi Christo iubilemus 1. Decantemus hac in die

Et devoti exsultemus Deo laudes harmoniae,
Ei, qui hodie suam Cum exsurgit de ludaea
Piam Corona vit avam. Norma vitae et idea,
Anna beatissima;
In 1. Nocturn o.
V. Sume Vota. lesu Christe,
Quae depromit chorus istc
Antiphonae. Mente devotissima.
1. Admiretur orbis terrarum 1. Egreditur rosa de spina
Nomen tuum, Domine. De carapis lerichontis,
Cum de profundo tenebrarum Cuius odor est ruina
Lux surgit Annae noraine. Et pavor Acherontis,
2. Caeli enarrant gloriam Dei Nos per eam, Christe. salva
Et in tiues orbis terrae Ab igue Phlegetontis ;
 — 79

V. Iudex ferus dum rcdibit 4. Exsultet terra

(.'um caeli senatoribus, Et insulae laetentur,
Et hie ludas interibit Cum haec levatur de pulvere
Cum suis fautoribus. Ad culmen gloriac,
Hinc angeli Dei iucundentur.
8. Spirans Auster hunc perttavit
Hortum, quem Dei rigavit 5. Deus in se mirabilis,

Christus sapientia, Magnus et ineifabilis,

Pater dedit incremeutum, In Abrahae liac tilia

Pavent terra, firmamentum, Perfecit mirabilia,

Et caelorum entia. 6. Felix haec mater

V. Florura hortus germinavit Domini praecepta
Rosam uec non lilium, Custodiebat et diligebat
Rosa quoque generavit Propterea apud eum
Christum Dei tilium. Gloriam est adepta.

4. Stirpis Davidicae
Responsoria.
Tu iiobilissima
Proles, Anna, gratia vocaris
Tres mundo generas Iure, quia talem paris,
Soles, Quae solem iustitiae
fecundissima De se caste generavit,
Mater, te pater Vere plenum gratiae.
Aeternus omnisque Qui nos reparavit.
Caeli concentus V ßeata, quia gratiarum
Honorat, Ex te fons eraanat,
V . Terrigenarum Hie puteus aquarum,
Te conventus Saucios qui sanat.
In valle lacrimarum 2. Anna dicitur donata,
Detentus Cui et donavit
Implorat. Deus dona grata,
Cum eam dotavit
Vere dotc bona,
In 2. Nocturnu.
Ut hie eam gratia
Antiphonae. Et in futuro protegat
Gloriae Corona.
1. Benedixisti, Domine,
Terram hanc benedictam,
V Ilaec est mater sanetae spei,
(>>uaepro virtute tidei
Quam de legis opprobrio
Eximis maledictam. Accepit bona de manu Dei.

Anna, tu veri Samuelis

2. Fundata est in niontibus
Castra regens Israelis
Ilaec mater generosa,
Et exeludens Ismaelis
De lesu bibens fontibus
Fallentis astutias,
Haurit tarn gratiosa.
Fiiiulis preccs apud Deum
3. Exsultabunt Dei tilio El extricas Asmodeum
Simul cuncta croata, Et eius versutias.
Cum de mundi exsilio Tu Tobiae pie, pia
Transit haec bcata. Ava, praesto sis in via,
 - 80

Ut a nobis ininiicum Cui Spiritus insedit

Procul pellas inipudicuiii. Vere septiformis.
4. Vox ab ore, laus de corde V. Specular es munditiae,
Resultet et exsultet Cui sol iustitiae
On.nis homo fidelis, Radios impressit
Cum ab Israelis Imago deiformis.
Domo homo 3. Salve, nobilis virga lesse,
Surgit sanctitatis,
De qua ortum est praecandens
Anna, mater honestatis,
Lilium convallium,
Cuius flores in decore
Quod generavit
Puritalis, suavitatis,
Dei filium,
Fructus in honore.
Qui donavit
V. mater pulchrae dilectionis,
Omnibus esse,
Ex te fons sanctificationis
V. Oder cuius fragrat
Prodit, virgo filia,
Super unguenta pretiosa,
Quam exora et implora.
Favum cum melle distillat
Lingua eins gratiosa.
In 3. Nocturno. 4. Ego quasi terebinthus,
Ad Cantica. Habens gloriam ab intus,
Ramos meos dilatavi,
A. Florete, flores, quasi liliuni
Et fructiticate,
Cum Marias generavi,
Trinos flores honestatis.
Date
Eia, mater castitatis,
Odorem ac Dei tilium
Ora primam ex te natam,
Immcnäis laudibus coUaudate,
Gratam cunctis et praelatam,
Qui Aniiae matris spiritum
Utque gratum ex se natum
In electorum requiem
Oret, ut regnum beatum
Et inter vernantes
Nobis praestet et conspectum
Paradisi flores hodie
Feliciter transplantavit.
Summae deitatis;
V. Ora patrem, ut per ducem.
Kesponsoria. Qui redemit nos per crucem,
1. Area tu novi testamenti, Nobis orbis reddat lucem.
Fulgens instar firmamenti,
Omni parte auro tecta,
In te regni virga recta In Laudibus.
Manet, o virtutum Anna,
Urnam plenam habens manna Super Psalmos.

Cum tabulis scientiae, Induta es a Deo

V. Te perfecit architectus. fortitudine
Dei natus et dilectus Et praecincta
Manu sapientiae, pulchritudine
2, Cläre lucens in procella Morura,
lam de lacob surgit Stella, Unde tibi praeparata
Cuius iubar mundo darum Est sedes gloriae
Lumen fundit, liinc rosarum In requie
Flos pulcherrimus procedit, Sanctorum.
 — 81 —
Ad Benedictus. Ideo cum angelis
regnum hereditavit.
A. Benedictus Dominus,
Qui in domo Davidis
Cornu erexit, In 1. Vesperis.
Quod in salutem languidis
Antiphonae.
Et in virtutem pavidis
Ecclesiae direxit, 1. Adest dies novae lucis,

Cum hanc vere humilem Quo Annae sanctissiraae

Misericordiae Spiritum caelis introducis,

Oculis respexit Aeterne rex altissime.
Ac cum Stola gloriae 2. Aeterni regis aviam
Palniaque victoriae Cuncti veneremur piam,
Hodie caelis invexit. Quae nobis speciosam
Paradisi rosam

Ho ras. Genuit Mariam.

Pei-
3. Mulieris huius fortitudinem
Ad Priraam.
quis investigavit,
A. Haec cor suura dilatavit Quae furentis liolofernis
Et ambulavit Caput detruncavit
In lege Dei, Et gentis suae populum
Ideo ascendit dealbata, ab hoste liberavit.
Acsi columba 4. Manum suam pauperibus
Esset immaculata. sapiens porrexit,
Cuius ab alto munera
Ad Tertiam.
altissimus respexit,
A. Multae filiae Nunc vere beue meritam
congregaverunt ad gloriam provexit.
üivitias et delicias
congesserunt, Ad Magnificat.

Tu vero universas A. oliva corde mitis,

has es supergressa, odorifera vitis,
Cum hodie regis ditis
cubiculum es ingressa. Föns et cisterna viva
Bethlemitis,
Ad Hextam. Exstingue in nobis
A. Super solis Pestifera
haec radios candidior Malae sitis.

Et super stollarum caeli manna, Anna

ordincm lucidior, Fructifera
Fugatrix tenebraruni. Et insignis, quae giguis
Visceribus dignis
Ad NoDani. Fructum* bencdictum,
A. De liibore manuum Omni l)ono nieliorcm,
felix ista manducavit
Natam piam,
Et de sua penuria Omni rosa rosulentiorem,
pauperes ditavit, Praedulcem Mariam.
ü
lUuiiu!, Historiae rhythmkao. V.
 82

Brev. ms. Cisterciense saec. 14. Cod. Oenipontan. 542. adcl. saec. 15.
A. — Brev. ms. Cellae Principum saec. 14. Clra. Monacen. 7213. add.
saec. 15. B. —
Dinrn. ms. Cisterciense saec. 15. Cod. llamhuriren. 1571.
C. — I n 1. Vesp. Super Ps. A fehlt AC. —
Ad Magn. A, 4 Cliristi resone-
mus A. —
Ad Matut. Invit. 3 suam hodie AB. Ibid. 4 aviam B. —
In —
1. Noct. A 4, 3 gesta fehlt A B. —
A 4, 4 pulchri rivi A. A4, 5 —
filia B. —
A 6, 1 Dominus noster A; statt dessen B:
De radice lesse graditur
Virga, dum gignitur
Ex Anna virgo Maria.
R 1, 1 in hac die B. R— 1,3 luda. —
R 4, 8 omnis qiioquc B. — In
2. Noct. A 1, 4 Exemis A; stattdessen B:
Israeli convenit
Deo benedicere,
Qui de Anna voluit
sibi matrem sumere.
A 3, 1 Lies: Exsultent? — A 5 fehlt B; statt dessen:
Dens, super maria
Qui terram fundavit,
Gratiam pro gratia
Annae ciimulavit.
A 2 Domini fehlt B.
6, —
R 2, 3 dona bona B. I n 3. Noct. Ad Cant. —
A, 8 sq. fehlen B. —
Ibid. 10 feliciter felilt B. —
R 2, 1 Clara A, lucet B. —
R 4 11 et beatum conspectum A.
,
—
Ad Primam A, 6 fehlt B. Hiezu —
der Hymnus Honos Deo dulce melos, Anal. IV, 78.
:

27. De sancta Anna.

In 1. Vesperis. Septeno mundi climatum

Ad Magnificat. Odoi'is vitae baiula.

2. Dei summi filio

Tu virtutum
Sponsara peperisti,
es viridarium,
In cuius conubio
Gratiarum
sacrum sacrarium,
Regnum acquisisti.

Forma vitae, 3. Te aviam

factoris

morum florariura, An matrem dicamus?

Aula solis, Sed utramque gloriam
mannae cellarium. Digne tibi danius.

Ad Matut inum. Eesponsoria.

Invitatorium. Flos candoris,

Adsunt sanctissimae
gemma munditiae,
Carbo lucis,
Annae natalia,
virtus fragrantiae,
Coetus laetissime
Mater matris
Pangunt sollemnia.
factoris filiae,
Reginae gloriae,
In 1. Nocturno.
V. Nepotem mitiga
Antiphonae. Nostris defectibus,
1. Tu rogus es aromatum, Proli nos colliga
Quo surgit fumi virgula, Cordis affectibus.
 83

2. Matutini Praevenisti
Claustrum es sideris, solem iustitiae,
Nubes solis, Solem lucis
praeventrix muneris, fax gratitudinis •,

Excitatrix V. In te dies
torpcntis aeris, nostrae laetitiae
Industrix aetheris; Unit suae
V. Stella maris vim pulchritudinis.
ex te resplenduit,
2. Tu vallis, ex qua lllium
Quae ducatum lucunditatis germinat,
marinis tribuit.
Quod omnis pestis vitium
3. lubar offers Odoris vi disterniinat ;
mundi caligini, V. Germinasti
Caliganti sacris visceribus
lucem das homini, Dei matrem,
Das reginam solem bominibus.
caelorum agmini,
3. Annae pressae maeroribus
Amictum lumini;
Caelestis ait nuntius:
V. In te veri
Tuis sacris visceribus
lanterna luminis
Stirpem promitto praescius,
In ducatum
Exipsa lumen gentibus
defertur hominis.
Dei nascetur tilius ;

V. Felix, ex qua
In 2. Nocturno. mundi lux oritur,
In qua Dei
Antiplionae. thronus exsculpitur.
1. Tu es rosae plantatio
In lericho campestribus,
In 3. Nocturno,
De qua rosae floritio
Nostris vernat aspectibus. Antiplionae.

2. Mater matris 1. Eons amoenitatis,

solis iustitiae, Anna, et dulcedinis,
Nobis lucis, Solem claritatis
hosti tristitiae, Eide paris luminis,
Caelo dedit 2. Parit flos munditiae
diem laetitiae. Eructum castitatis,

3. felix, cuius uterum Rivus castimoniae

Tam felix fructus imbuit, Elumen pietatis.
Per quem fructum mortifcrum 3. Tu Sion, qua ponitur
Homo gustatum exspuit. Tcmplum conditoris,
Quo reis suspenditur
Ixespoiisoria.
Lex mortis, timoris.
1. Tu aurora
Kesponsoria,
diei gratiae
Cum Diana 1. De te sumit
beati luminis Dei progenics,
6*
 — 84

Mundi virtus, 2. In sacris visceribus

patris effigies, Sidus concepisti,
Candor lucis, Cuius in splendoribus
aeterna species, Nobis illuxisti.
Solaris facies,
3. Salomonis solium
V. Matrem nostro fastigio,
Es totum auratum,
Sponsam caeli palatio.
Per beatum filium
2. Tu es lucis Matri praeparatum.
novae diluculum,
4. Per te duplex gloria
In te mortis
Nobis est exorta,
umbra confringitur,
Filius et filia,
Dei matris
Lux et lucis porta.
dulce cenaculum,
In te Vertex 5. Diu tellus languit
sanctorum alitur; Nube cumulata,
V. Tu aurora, Flore divo floruit
quam sol subsequitur, Nube dissipata.
Sei, quo sponsus
Ad Benedictus.
Deus ingreditur.
A. Tu es flumen
3. Eos, flos, gemma,
fiscellam deferens,
Stella, sol gratiae,
Quae latorem
Orbis vita,
legis circumferens,
sphaera stellifera,
Defensorem
Tu stellarum
oppressis afferens,
virtutum serie
Hosti celat,
Caelos ornas,
propinquis offerens.
illustras aethera,
V. Gratiarum
immensa specie In 2. Vesperis.
Omnis levas
Ad Magnificat.
maeroris vulnera.
Sara pulchritudinis,
In Laudibus. Anna pietatis,
Rebecca dulcedinis,
Antiphonae.
Rachel venustatis
1. beata sterilitas, Transfers vi propaginis
De qua dolor concipitur. lus sterilitatis,
Ex quo prolis fecunditas Paris domum numinis,
Orbato mundo panditur. Templum maiestatis.
ßrev. ms. Mantuanum saec. 15. Cod. Univ. Patav. 734. A. Offie. m.s. —
Barcinonen. saec. 16. in. Cod. Barcinoneu. 1 IV 7. B. —
Brev. Barcinononse
imp. Barcinonae 1540. C. —
In 1. Vesp. fünf AA .super Ps. (die der Landes)
C; nur eine A super Ps. O beata sterilitas B. —
C hat in der 1. Vesper noch
folgendes R :

E. Anna, maris stellae mater, tu crimina pelle,

Quae lesu Christi thalamum mundo peperisti,
Principium vitae, quo vivunt Israelitac,
V. Ex te namque pia processit virgo Maria.
 - 85 —
Ad Magn. A, 4 sacrum fehlt B. — Ibid. 8 magni cellariimi. — Ad Mat.
Invit. lautet in BC:
Actoris gloriae
Laudemus aviam,
Factoris aviae
Cantemus gloriam.
In 1. Noct. A 3, 2 matris A. —
C hat in dieser Noc.t. drei dem vorhergehen-
den Officium entlehnte AA. —
R 1, 1 Filios candoris A. R 1, 4 tu virtus—
flagrantiae A. —
R 2, 4 praeventris A. —
R 3, 5 fehlt B. R 3, 6 caelorum —
animi B. — R 3, 9 lucerna lumiuis B. —
C hat drei dem vorigen Officium
entlehnte RR. —
In 2. Noct. A 1, 1 plantationis A. —
A 1, 2 In fehlt A. —
A 1, 3 floritionis A. —
A 2, 6 divinae lactitiae A. —
A 3, 1 O felix uterum
cuius A. —A. 3, 4 exparuit ß. —
Statt der vorstehenden hat C wieder drei
AA aus dem vorhergehenden Officium. R. 1 —
3 sq. fehlen C.
, R 1, 9 —
Inter dies B. —
R 1, 11 Hivit suae B, Ivit C. —
R 2, 4 Maeroris vitis termi-
nat A, Odoris indisterminat B, Odoris vidi stermiuat C. R 3, 6 fehlt B. — —
R 3, 10 tonitus exsculpitur A. —
Statt des 3. R steht in C: Inclita stirps
lasse etc. — In 3. Noct. A 1, 2 Annae dulcedinis A. —
A 1, 4 Fati paris
B. — A 2, 3 Eivus fehlt A, Ritis B; lies Yitis? —
Statt dieser AA hat C
wieder drei dem voi'igen Officium entlehnte. —
R 2, 7 sq. meutus sanctorura
alicui A. —R 2, 10 consequitur A. —
R 3 lautet in BC :

O spem miram, quam dedisti

lustis et peccatoribus,
Dum Mariam protulisti
Deo, caelo, hominibus,
Imple, mater, quod coepisti,
Nos tuis iuvans precibus.
V. Anna, vere claruisti
Sanctorum in splendoribus,
Omnes opem ferant Christi,
Parce nobis supplicibus.
In Land. A 1, 1 sterilis C. —
A 2, 3 in fehlt C. —
A 3, 1 Salomonis solus
est B. — A 3, 2 fehlt B. —
A 4, 3 filio B. —
A .5, 1 Diu tellus clanguit
A, Vintellus elanguit B. —
A 5, 2 tumulata BC. —
A 5, 3 Flore devio A. —
Diese AA stehen in C in 1. Vesp., während ad Landes fünf dem vorigen Offi-
cium entlehnte eingeschoben sind. —
Ad Bened. A, 7 zelat A. In 2. Vesp. —
ad Magn. A, 1 Sacra pulchritudinis A. —
Ibid. 2 Annae B. Ibid. 5 Trans- —
ferens propagis A, Transfers in propaginis B. —
Ibid. 6 In sterilitatis B. —
Ibid. 7 Panis domum A. —
Statt dieser A hat C: Virgo semper haec Maria
etc. — Hierzu die Hymmen: In 1. Vesp.: Plaudat caclestis curia; in Noct. :

Immensae diem gloriae; in Laud: Almi festi j)eriodus. Vgl. Anal. XXII
Nr. 46-48.

28. De sancta Anna.

In 1. Vesperis. cum eius filia,

Super Psabnos.
Sacrosaucta^
virgin ^_^
A. Prima nostrae
salutis gaudia R. Anna trino
Sacrosancta mundum raatrimonio
recolat ccclesia, Dei nutu
Sanctae Annae ornans ministcrio
venerans sollemnia, Trinae prolis
Cuius votis praescntcm ecclcsiani
largitur omnia lllustravit
Christus [Icsusl et supornam ruriam.
 — 86 —
V. Sidus Anna V. Da terris solatium,
darum, mirabile, Quae caelis das gaudium
Sidus pandens Per Mariam et lesum,
soleni iustitiae. Eius filium.

Ad Magnificat. 2. Felix terra,

vere pariens
quae caelum genuit,
A. felix,
Caelum trinitatis,
Cui sc tota
trinitas incubuit,
In quo corporaliter
In quo Deus
Föns divinitatis
Habitare voluit,
hominem induit,

Anna sacratissima,
Dum pati voluit.

Nos reos a peccatis

V. Ex hoc caelo
micat spes virtutis,
Solvens duc ad patriara
Summae claritatis.
Dona fluunt gratiae
et verae salutis.

Ad Matutinura. 3, Area surgit,

quae urnam suscipit,
Iiivitatorium.
In qua verum
In Christo mirifico
manna se condidit,
Rege gloriemur,
Quod se nobis
In Annae vivifico
ex ea praebuit,
Fructu iucundemur.
Vitam restituit;
V. Pia mater,
In 1. Nocturne. cum pia filia

Antiphonae. Isto manna

1. Elevatam super caelos, nos dignos praepara.
sollemnem in gloria,
Annam, vocatam gratiam,
invocemus pro gratia. In 2. N c t u r 0.

2. Caeli Dei gloriam

Antiphonae.
narrant laetabundam,
Signis dum sanctam Annam 1. Speciosum prae filiis,
praedicant fecundam. lesum Dei tilium,
3. Innocentem manibus Natum Mariae virginis,
Annae mundo corde Annae scimus nepotulura.
Dat Mariam Dominus, 2. Laetificat
ut mundet nos a sorde. impetus flumiuis
Civitatem
Responsoria.
superni luminis
1. Ave, radix
Gloriosis
lesse gratissima,
Annae ex meritis.
Anna, Mariae
mater sanctissima, 3. Anna vocata gratia,
Nos vivifica, Vas plenum gignens gratia,
Nam de te nascitur. Per cuius abundantiam
De qua vita oritur. Caeli fruamur gloria.
 87

Responsoria. Bespousoria.

1. Caritatis 1. Paradisi fons

confer insignia manans e medio,
Nobis, Anna, Se diffundens
quae digna gratia grato diluvio,
Nuncuparis, Annam signat,
da reis veniam, terrae solatium
Rectis corde Et caeli gaudium.
praesta laetitiam. V, Fructus vitae colligimus
V. Culpae terram Ex bis paradisi fluminibus.
purgasti scoria,
2. Largitatis
Mira caelos divinae radiis
ornasti gloria.
Insignitos
2. Funde vinum desolatis tantisque suffragiis,
Phiala laetitiae, lesu bone,
Ut de regno claritatis (et Annae) precibus
Mariae
Detur spes fiduciae; Semper nos (pie) protege;
V, Funde preces V. Accedamus
pro nobis sedulas ad thronos gratiae
lesu, qui plus Dulcis matris
largitur, quam postulas. et piae filiae.

3. luditli portas Betlmliae

3. Anna trino
Ingressa cum laetitia,
mundum matrimonio
Fronte trita superbiae
Dei nutu
Nos certos de victoria ornans ministerio
Sub typo matris gratiae Trinae prolis
Reddit et vera gloria;
praesentem ecclesiam
V. Haec Jerusalem laetitia lUustravit
Et sanctorum honorificentia. supernam curiam.
et
V. Sidus Anna
darum, mirabile,
In 3, Nocturno.
Sidus pandens
Antiphonae. solem clementiae.

1. Novum canamus
canticum laetitiae, In liaudibus.
Per quam deletum est
Antiphonae.
cliirographum tristitiae.
1, Adest festum laetitiae,
2. Sedentibus in tenebris
quo rex aetcrnae gloriae
lux est iustis orta,
Sanctae Annae mcritis
Per Annae nepotulum
reis dat dona veniae.
clausa mortis porta,

8. Yiderunt omnes termini 2. Anna Deum sitiens

Dei salutare, caelum parturivit,

Quod per Annao filiam Quo Dens induit bomincm,
venit nos salvare. (jui nos ad caelos adcivit.
3. Ad Annam cuiicti transeant, Sauctae Annae
Impleri qui desiderant nos salvans precibus
De generationibus, Caeli laetantes
Quae virgo sunt et filius. coniunge civibus.
4. Stella sole radiat
Omnibus in luce,
Mariam Anna dum genuit
In 2. Vesperis.
orbis in salute.

5. Templum misericordiae Ad Magnificat.

Patens veneremur,
Annam, ut eins gloriae virgula tam florida,

Semper collaetemur. protulisti fructum,

Rosam pudicitiae
Ad Benedictus.
conterentem luctum,
A. Splendor lucis Aquam saporis gratiae
vitae perpetuae, propinasti gratis,
lesu Christe, lesum ora nepotulum,
summae rex gloriae, ut nos iungat beatis.
Brev. ms. Praedicatt. Cod. Casanaten. B VI 5
Cremonen. anni 1467.
(1182).— In Vesp. R, 7 Illustrat.
1. —
Ad. Magn. A, 1 Lies O felix terra
pariens? — In 1. Noct. A 1, 4 per gratiam. A 3, 2 Anna. —
R 3, 6 —
Ex eam. — In 2. Noct. R 2, 8 Lies donat quam? In 3. Noct. R 1, 8 sq.—
Grato se diffimdens. —
R 3, 4 mysterio. R 3, 7 Illustrat. —
In 2. Vesp. —
ad Magu. A, 7 ora fehlt. —
Das Versmafs erscheint an mehr als einer Stelle
entweder ursprünglich vernachlässigt oder später verdorben.

29. De saBcta Anna.

In Laudibus.
In 1. Vesperis. Super Psalmos.
Ad Magnificat. quam dulcis divinitas
Se in Christo exhibuit,
A. Alma mater Anna, gaude,
Fecunda dum virginitas
Tibi multa digna laude
Huic servi formam induit.
Inerant ex filia,

Namque dum fit mater Dei, Ad Benedictus.

Te monstrat, quia sis ei,
quam felici gaudio,
felix prosapia, Anna, gaudes cum filia,

Cuius germen virga lesse, Eius dum dulci filio

Qua suscepit matre esse lam frueris in gloria.

Dei sapientia. In 2. Vesperis.

Ad Magnificat.

In Nocturuo. Exsultet in gaudio

Spiritus Mariae
Super Psalmos. Dulci natalitio
A. quam pulchra propagine Matris Annae piae ;

Annae filia,
Praefulsit Felix Anna tali prole.
Deus dum carnis tegmine De qua orto Christus sole
Homo fulsit ex Maria. Fit nostra redcmptio.
 — 89 —
Brev. ms. Praedicatorum Cod. Olomucen. I VIII 4. add.
saec. 14.
saec. 15. — In 1. Vesp. Ad Magn.
4 matrem. In Noct. A, 4 Homo
A, —
dum fulsit. —
In Lau d. Ad Beued. A, 4 Tam fruens in. In 2. Vesp. —
Ad Magu. A, 6 orta Christus sole fehlt. ;
—
Das Officium hat nur eine Nocturn ;

in Nocturn und Landes alle Psalmen sub uua; das Fehlende de commimi
virginum. Hiezu die Hymnen: Gaude mater ecclesia (Anal. IV, 77) und:
O quam festa felicia (Anal. XXIII, 123).

30. De sancta Anna.

Ad Matutinum. V. Ut geminata reis
sint patrocinia nobis.
Invitatorium.
Fulget lux celebris,
Adsunt Annae
grata sollerania,
qua trausit Anna sacrata,
Deliciis crebris
Laude dulcisona
fruitur quae pace beata,
plaudat ecclesia.
Natam quam teuere
honore
laetari matris
in 1. Noct um 0.
V. Qui dubitat teraere,
Responsoria. cesset laus eins ab ore.
2. Cordis ac vocis iubilo
Pangamus laudes Domino, In 3. Nocturno.
Annae festum cum gaudio
Responsoria.
Praesens celebret contio.
2. Auster dat imbrem,
V, Suscipe devotae
ventum repulit glacialem,
praeconia, Ciiriste, catervae.
Coniugis opprobrium
3. Clausit vas Anna,
loachim delevit in aevum,
quod fertile manna,
clausit
Contra spem sobolis
Vas loachim giguit,
dum gignit aroma pudoris.
quod caelicus ignis inignit,
3. Plebs Hebraea,
sitit
V. Vas loacldm tinxit,
populo dat pocula petra,
üoraini quod dextera pinxit.
Bis Moysi virga
confestim paruit icta,
In 2 Nocturno.
Languidus orbis eget
Kesponsoria. nee quis medicamina praebet,
2. Gignit liuinus spinani V. Donec venire piani
stirps ludaegerminat Annani, sterilis parit Anna Mariam,
Spina parit florem, De qua fons crevit,
sie parturit Anna Mariam, quo genus omne bibit.

Brev. Sleswicense imp. Sleswici 1512. — Alles Fehlende prosaisch; in

jeder Nocturn das erste R prosaisch.

31. De saucto Ansgariu.

Ut Sit Sueis legislator
In 1. Vesperis. Docens evangelium ;

Caeli spai'git ex thesauro

Ad Magiiificat. Veritatis gratiam,
A. Ludüvicus imperator Ex doctrinac profert auro
Dirigit Ansgarium, Fidei constautiam.
 — 90

In 2. Nocturno.
Ad Matutinum.
Antiphonae.
Invitatorium.
1. Pro paganis convertendis
Summo regi supernorum Fervida oratio
lubilemus pariter, Cor accendit et extendit
Eius laudes et sanctorum In doctrinae studio.
Psallentes sollemniter. 2. Monstrat sursum inspirando
Dei revelatio,
Quod procedet germinando
In 1. Nocturno. Sua praedicatio.
3. Stans in Bircha per doclrinam
Antiplioiiae.
Fideles multiplicat,
1. In aetate iuventutis Offert pravis medicinam
Crevit cum Ansgario Et Christum magnificat.
Decus morum, lux virtutis,
Responsoria.
Dei benedictio.
Factus frater monachoruin 1. Praefectus regis inclitus,
2.
Fidelis Erigarius,
Per virtutes floruit,
Totus in fide floruit
Ad conventum supernorum
Miraculisque claruit;
Se totum disposuit.
V. Domum suam magniticat
3. Primo Danis, tandem Sueis
Et templum Deo dedicat.
Fidem Christi praedicat,
Nee forraidat, quod haec saevis 2. Benigne Bircham respicit
Gens se factis implicat.
Dans Simonem pontificem,
Qui lapsos fide reficit
Kesponsoria. Scandens virtutum apicem,
Y. Verbis, factis et moribus
1. Ludovico preces ferunt Dat fidem infidelibus.
'

Legati de Suecia
3. Hunc Simonem vi repulit
Et doctores sibi quaerunt
Pravorum persecutio,
Praedicandi gratia,
Nitardura morte sustulit
V. Doctor mitis, Dei vitis,
In fidei martyrio;
Adfertur Ansgarius.
V. Vitam duxit feliciter
2. Profert verbum vox divina
Hie Nitardus presbyter.
Radiando caelitus,
Quod procedat in doctrina In 3. Nocturno.
Et virtute spiritus ;
Antiphonae.
V. Praevenisti cum, Doinine, in
henedictiomhus diücedinis. 1. Danis in Sleswik fabricat
3. Tribulatus ex labore Ansgarius ecclesiam,
Birchara tandem attigit, Fidem Christi fortificat

Quem rex Bero cum honore Rex mitis per potentiam.

Reverenter colligit. 2. lUic diversi confluunt

V. Deduxisti emn, Domine, in Nationum popuii
via tua et ingressus est in Et in fide proficiunt,
veritate tua. Domine. Deo servire seduli.
 — 91 —
3. Hinc sanctus Ripam eligit 5. Ad augendam tidem Christi
Ecclesiamque construit, Fratres omnes excitat,
Illic fideles colligit Intra fidem gentes sisti
Presbyterosque statuit. Deo plorans supplicat.

Ad Benedictus.
In Laudibus. A. Languidorum multitudo
Suis sanctis preciljus
Aiitiphonae.
Surgit Sana, fortitudo
1. Missam sibi prophetiam Daturque debilibus ;

Audit vir angelicus, Infirmantes adportantur

Quod det Sueis caeli viam, Ex diversis partibus,

Dux fit apostolicus. Omnes Christum confitentur

Restitutis viribus.
2. Ad Sueones iterato
Missis sacerdotibus
Voto semper astat grato
In 2. Vesperis.
Pro Dei cultoribus. Ad Magnificat.

3. Tarn aetate quam labore A. In extremo terrae sita

Consumptus Ansgarius Est Sueonura regio,
Gravi coepit ex languore In pagana sorde trita
Infirmari fortius, Traditur Ansgario,
4. Tandem pellis sola restat Per doctrinam quod polita
Cum nervis et ossibus, Fiat habitatio
Totus tarnen fervens exstat Christo, qui est lux et vita
In divinis laudibus. Summaque perfectio.

Brev. Upsalense imp. Holmiae 1496. —

Die fehlenden Teile prosaisch.
In 3. Noct. R 1 fängt poetisch an, verläuft aber prosaisch in einen Vulgata-
text: In excelso sedens throno sie ait Ausgario: Aiidite, insulae, et attendite
popiili de longe, Dominus ab utero vocavit me. V. De ventre niatris meae
recordatus est nominis mei. —
RR 2 und 8 sind ganz prosaisch. Zum
Officium gehören die Hymnen: In 1. Vesp. Ansgari pater optime(Klemming I, 1)
:

ad Landes: Vidit puer Ansgarius (Klcmming I, 6j.

32. De sanctü Antonio.

In 1. Vesperis. Abba, pater, gaude,

summa dignissime laude,
Super Psalnios.
V. Et memor esto gregis
Nunc Acgyptus parens gaudeat poscens consortia regis.
Suae prolis dans beneficia, Ad Magnificat.
Et desertum decore Üoreat A. Migrat gaudens
Antonio praebens obsequia, pater Antonius,
Sed Lesatum virtute poUeat Mundum linquens
Tanti patris fultuni praesentia. peccati ncscius.
R. Virgo, frucns meritis Et qui sancto
doctrinae, caolica vitis, vixit diutius,
Regula virtutis, Vivit sanctus
fons, quo fluit unda salutis, sanctorum socius.
 — 92

Ad Matutinum. 3. Dum virtuti

se totum dederat,
Invitatorium.
Perfectorum
Onines fratres, convenite,
mores considerat,
Feslum patris agite,
Filiorum
Nunc exsultemus, venite, dictis obtemperat,
Novo cantu pangite. Quos doctos noverat;
V. Servum gratis
In 1. Nocturno. se cunctis fecerat,
Audit omnes,
Antiphonae.
inter quos aderat.
1. Antonius, vir inclitus,
Auditor evangelii,
Studet implere penitus
In 2. Nocturno.
Sacri normam consilii. Antiphonae.

2. Se committens Domino 1. Sanctorum, quos noverat,

Contemptis terrenis, Fungitur consortiis,
Non curans de crastino Quos instructos sciverat
Cuncta dat egenis. Divinis eloquiis.
3. Fugiens Antonius 2. Fit in brevi tempore
cunctorum conspectum Sanctitatis vasculum
Asperura et arduuni Fitque degens corpore
sumpsit institutum. Virtutum veliiculum.
3. Hostis videns
Responsoria.
fremit et eiulat.
1. Mente prona Nunc adversis,
studet Antonius
quae menti baiulat,
Oboedire
Mente pungit,
sacris eloquiis,
promissis stimulat.
Cuncta vendit,
dispergit citius Responsoria.
Datque pauperibus; 1. Sanctitatis
V. Audit evangelium, ascendens culmina
Quod relictis omnibus Virtutumqüe
Debet sequi filium decore floridus
Vir perfectus moribus. Perfectorum
2. Expeditus decorat agmina,
currit celerius, Vita castus,
Fugit mundum exemplo fulgidus,
et quaerit anxius, V. Veritatis
Ubi Deo ostensor lucidus,
vacet devotius Exstirpator
Atque iucundius; erroruni rigidus.
V. Ad remota 2. Hostis motus invidia
loca confugiens Virura ad alta scandcre
Vitat notos Sua studet versutia
secretum cupiens. Sanctum ad ima trabere.
 — 93 -
Mollit, terret per varia, 2. Signis valet
Volens sie iustum vincere; et verbis proticit,
V. Importunus lugo Christi
obstat Antonio, quam plures allicit,

Ut vel gratis Morbos pellit

vincat vel taedio. et hostes eicit

3. Christus, custos Antonii, Et procul abicit;

Cum venit ad spectaculum, V. Iustum sie Christus perficit,

Quo fervent hostes impii Prorsus in nuUo deficit,
Et eins caedunt fainulum, .3. Post labores eximios
Tunc divini subsidii Et quam plura certamina,
Lux effugat crepusculum, Post triumphos egregios
Illustrat habitaculum ;
Transit ad caeli lumina,
V. Gaudet Christus Post se relinquens filios

cernens Antonium, Caelestis vitae germina;

Gloriosum V. Migrat decus muuditiae,
victorem hostium. Exemplum paenitentiae,
Divina cernens lumina,
In 3. Nocturne. Stola dotandus gemina.

Antiphonae.
In Laudibus,
1. Antra petit eremi
Antiphonae.
funcius victoria,
Ubi tela daemonum 1. Adest dies celebrandus,
confregit oninia. Quo beatus Antonius
Caelum migrat laureandus,
2. Tunc desertum floruit
Floribus virtutis,
Dux monachorum praevius.
In deserto patuit 2. Non instructus literis
Doctrina salutis. Vincit sapientes,
Huius mundi misei'is
3. Post haec carne solvitur
Moribus haerentes.
Culpis absolutus
Et Christum conscquitur, 3. quam digiie disputat
Quem fuit secutus. Veritatem tirmans
Et errores amputat
Kesponsoria.
Simpliccs contirmans.
1. Felix pugna, 4. Multa futura scntiens
felix victoria, Plura imntiavit,
Tandem ad tinem veniens
felix constiintia, Caelum subintravit.
(^ua felici
5. Pauper in divitiis,
potitur gloria
Sed dives in gratia,
Antonii
Copiüsus praemiis
perseverantia.
Conregnat in gloria.
V. felix virtus
et felix gratia, Ad Hcnedictiis.

Quae tot sanctis A. Antoni,

pracbent auxilia. rerum abiectio.
 94

Fratrum amor, Consulator

carnis afflictio, sacri consilii
Mens devota, Et verborum
morum religio pollens facundia,
Te confirniant Ad te tui

in regui solio. suspirant filii,

Quorum memor
In 2. Vesperis. nunc sis in patria,
Ad Magnificat.
Ut sint tui
A. Antoni, in Christo socii.
fulgens munditia,
Brev. Pauliuorum iiiip. Venetiis 1540. A. — Diurn. ms. Paulinoruii)
saec. 15. Cod. Goitwiceu. 439. B. —
Vesp. Super psalm. R, 5 Alba
In 1.

pater B. —In 1. Noct. A 3, 1 ii. 2 umgestellt. In 2. Noct. A 1, 2 —

consortio. — Hiezu die Hymnen: In 1. Vesp.: Xova procnl et vetera
(Anal. IV, 86); ad Noct.: Landes promat Antonio (Anal. XXIII, 125j; ad
Landes: Corda iungant astantium (Anal. XXIII, 125).

33. In Inventione s. Aiitonii.

In 1. Vesperis. Antonium.
Aegypti nobilem,
Ad Magnificat.
Hodie sollemniter
A. Gaudeat ex toto, Meruit invenire.
pari se celebret seu voto
Daemones in Sophia,
Orbis terrarum
Constantini filia,
tantum claruisse tbesaurum, Testabant dicentes,
Per quem languentes Quatenus Antonium,
ad eum palam venientes, Cultorem egregium,
Cum sint devoti,
Sentirent dolentes. .

liberantur pondere loti.

Inventionis modernae
Laetetur ecclesia,
Ad M a t u t i n u m. Praestet nobis hinc aeternae
Christus vitae gaudia.
Invitatorium.

Adoremus creatorem, Responsoria.

Antonii qui splendorem Gabriel angelus
Hodie splendidiorem Locutus est Caesari
Claruit Theophilo. Dicens In Aegyptum
:

Mitte Theophylum,
Inquit, pontificera
In 1 . N c t u r 0.
Cum Fratrum cuneo
Antiphonae. Bis sex peritorura,
1. Exsultemus Ut inquirentes
omnes in Domino, Locum experiant,
Quia praesul Gloriosus in quo
vere Tbeophilus Pater Antonius
A Caesare Eremiticam
missus divinitus Duxerit eius vitam;
 — 95 —
V, Valt namque Dei filius, Ad eremum assignatum
Quaerendus sit Antonius Redeunt cum laudibus.
Ad fugandum daenionia
3. Praesul eremi contentus
Septem, quae sunt in Sophia. Suis cum notitia
2. Cum Aegvptum visitassent Tarn prioris quam conventus
Misso Theopliilo Claustri sub silentia
Yiri fratres tantique Thesauro cum pretioso
Thesauri super negotio Festinant a patria.
Totis laborassent
Viribus innitendo, Responsoria.
V. Tandem cum lacrimis Christicola venerabilis,
1.
Orando Dominum
Antoni, stirpe uobilis,
Simul ad eremum Deus
Quantam tibi
Iter per asperum
Contulit gratiam,
Viam arripiunt,
Nam ad nomiuis gloriam
Sicut erat futurum.
Sacrum et immaculatum
3. Sincerus cum eremita Corpus tuum
Silvis latitasset ita Episcopo Theophilo
Fundans habitaculum, Signis cum fulgentibus
Plures in quo residentes Hodierna die
Fratres Deo servientes Largitus est invenisse.
Evitassent saeculum, V. Ecce Signa, quae monstrantar
Quorum ex eremi more * A thesauro nobili :

Nullo excepto priore Mortui resuscitantur

Loquitur vocabulum, A morte terribili,
Pontifex cum introisset, Et daemones effugantur
Disciplinam haue vidisset, Ad salutem populi.
Benedixit Dominum.
V. Viri secum literati 2. In Aegypti praesul regno
A priore salutati Beatorum corpore
Sequuntur Theophilum. Signum dans more paterno
Campis vel itinere
Sedet a Castro remote
Nocturno. Quondam, a quo populus
In 2.
Daemonum audita voce
Antiphonae. Tarn servus quam dominus
Exeunt arma gereutes
1. Cum binae tumulum ferae
Ad terrorem hostium;
Sancti sine crimine
V. Daniel male tractatus
Foderent, terra replere
Fremens a daemonio,
Fraesul vidit, lumine
Sanctum invocans, curatus
Angelos autem gaudere
Plebis est in mcdio.
Super corpus nobile.
2. Adferentes corpus sacrum 3. Inde castri coram clcro
Pontifex cum fratribus, Nuntiat familia,
jNliritice decoratum Lupi quatenus pro vcro
Angelorum vocibus, Nuper animalia,
 96 —
Vitulos, capras et oves, V. Cumque iam suspenderetur,
Pueros et omnia Sancti patris meritis
Devorant simul et boves Puer vivus obtinetur
Intra villae moenia. Cum capillis capitis.
V. Sancto tarnen imperante 2. lerusalem cum intrassent
Lupis prosternentibus, Praesul et discipuli
Domino cooperante Navem nee non procurassent
Vitara reddit omnibus. Thesauro tam nobili,
Super mare eollocati
Recta navigant via,
In 3. Nocturne. Licet forent occupati
Antiphonae. Multa per contraria.
V. Gratia tandem divina,
1. Antonium exclamabant
Meritis Antonii,
Voce magna daemones,
In saeculum qui vexabant
Ad urbem lapsa ruina

Tam Remigant Constantii.

fortes quam debiles,
Dicentes: o eremita 3. Glorioso patre viso
Valde venerabilis, Constantino praegaviso
Quare nos comburis ita? De puella, sequitur,

Parce nobis miseris. Quod, cum catenis ligata

2. Via, qua pertransierunt
Membra tangeret beata,
Solutii relinquitur,
Ferentes Antonium,
Mortuos tres invenerunto V. A malignis liberata

Devoratos nimium,
Locumque perosculata
Sapienter loquitur.
Super quos deposuerunt
Sanctum corpus proprium,
Unde sani revixerunt
Eius per auxilium.
In Laudibus.,
3. Daniel arte ligatus Antiphonae.
Daemonum in carcere
Audiens 1. Ante trinitatis thronum
liaec, quod beatus
Potens fertur opcre,
Pastorem eremi bonum
Christus hunc instituit,
Currit niniis anxiatus
Sanitätern poscere,
Cuius sacrura corpus lotum,

Obviando liberatus A tumulo nunc amotum

Theophilo claruit.
Fit ab omni pondere.
2. Constantinopoliae
Responsoria. Tuae Caesar profuit,
1. Puer quidam habens patrem, Gaude, cuius tiliae
Effron cuius nomen est, Salutis lux floruit,
Infra regni civitatem 3. Modernam inventionem
Snspendi daranatus est. Sancti patris ad lionorcm
Cum autem foras exiret Sollemniter celebremus,
Ductus ad patibulura, Ut pro nobis apud Christum
ne periret,
IiiVocavit, Intcrcedat regem istuni,
Sanctum Dei famulum, Quem frequenter adoremus.
 97

4. quam decorus et pius Laetetur ergo patria

Est beatus Antonius, Multiplici prac gaudio,
Ex odore cuius sacro Cunclis ut vitae venia
Terra fragrans fit in agro. Sit eins ex officio.

5. Hie cultor iuventus est,

In 2. Vesperis.
Hymnis honoratus est,
Cum angelis visus est Ad Magnificat.
Hodie, laetemur. A. Tanti pastoris,
eremitae cordis et oris
Ad Benedictus. Mundus laetetur,
inventio celebretur,
A. Summi patris in gloria Sed nimio zelo
lubilenius Antonio, veneretur corde sereno,
In hac cuius ecclcsia Ut consolamen
Celebratur inventio; praestet Dens populo. Amen.

Brev. ms. Minorum Dolen. 34.

saec. 15. In 1. Vesp. ad
Cod. —
Magn. A 5 quem fehlt. — In Noct. A
3, 3 nobis in aeternae.
1. In —
2. Noct. A 1, 3 terraque. —
A 1, 5 Angelus. In 3. Noct. A 3, 3 quid —
beatus. —
R 3, 1 patre iulo. R —
3, 8 Locum praeosculata. In Land. —
A 2, 2 Tuae Caesai' filiae. —
Hiezu die Hymnen Anal. IV Nr. 153 vmd :

154. — Der Text ist an manchen Stellen so verderbt, dafs jede Heilung un-
möglich schien; so namentlich A 2 in der 1. Vesper. Verbreiteter ist ein —
anderes prosaisches Officium dieses Heiligen, das aber eine poetische Antiphon
ad Magn. und ein ebensolches Invitatorium hat (vgl. z. ß. Brev. ms. S. Crucis
in Austria 320. saec. 14. und Clm. Monaceu. 366. saec. 15.):

Dies ista celebris, Invitatorium.

Nostiis orta tenebris
lubilenius voto pari
Post muudanae vitae curas,
Deo nostro salutari,
Post labores et pressuras
Qui cum angelis laetari
Inclitum Antonium
Contulit .\ntonio.
Caeli super solium
Ad vitam parturiit.

34. De sjuicta Apolloiiia.

In 1. Vesperis. Laetatur et exercitus

Chori triumphantis.
Ad Magnificat.
Ad Matutinum.
Magnificavit aniinani
Invitatorium.
Virginis cantantis
Chrii^tus, suuin dominum Regem caelostis curiac,
Dignc collaudantis, Vexillum Apolloniae,
Per quam fidem ccclesiac Quam summao duxit gloriao,
Servct militantis, Vcnite adoremus.
l'liiiiir, llisturiiie rli}tliiiiii'ac^ V. 7
 — 98 —
In 1. Nüclurno. Diem post trigcsinjum
est liberata;
Autiphonae.
V. Haec refecta caelitus

1. martyr Apollonia sieque confortata,

Cum maguificeiitia Ut nil appareret,
In caelis es elevata. quin sil sanata.

2. Sancti soror Laurentii,

virgo gloriosa, In 2. Nocturno.
In sole fixit tabernaculum
martyr gratiosa. Antiphonae.

3. Innocens manibus 1. Eructavit cor devotum

Virgo, Deo grata, Verbum bonum, non remotum
Ignis in caloriLus A Dei iustitia,
Fuit cruciata. Huius gemma pretiosa
Sponso suo gratiosa
Responsoria. Fidei constantia.
1. Creatrix et deica 2. Deus noster, refugium,
lux et increata, Virtus et adiutorium
Relativo radio In tribulatione,
characterizata, Deduxit Apolloniam
Martyr Apollonia Ad fidei constantiam
quam fide formata In concrematione.
Eecognovit iugiter 3. Fundamenta montium
poenis lacerata, Deum contemplantium
V. Nobis iam fidelibus Sanctis deputata,
Sit praeconizata, Nunc regnat in aethera
Cunctis in articulo Ibique elevata.
mortisque clamata.
Cyrillus Christi virginem Responsoria.
2.
affectans violare, 1. In Babylon de ludaea
Quam precibus et pretio Per capillum capitis
promisit se dare, Diinieli ferebatur
Sed velut polus aroticus Habacuc,
immobilis constare Ex meritis Apollonia
Se fixit Apollonia Per capillos suspensa
pro Deoque certare, Cerniturque illaesa,
V. In quo tyrannus nequiter Sic evasit poenas
decrevit conspirare, Baal militis.
Corpus eins praecipiens V. Diem festum celebrantes,
Gaio laniare. qui Deum diligitis,

3. Felix et ingenua In honore sanctae,

virgo flagellata, sieque salvi eritis.

Carceris ergastulo 2. quam probat sanctam Dei

diu mancipata labiorum sectio,
Ac ibidem poenae Sospitati dat et aegros
famis deputata, dentium excussio.
 99 -
Ininianis pertidorum V. Quüd metu disposuit
atque raalleatio, Lugduni translatum,
Dura ab ea fit confessa Ut ibidem merito
fidei religio; foret tumulatum.
V. Virgo Christi sie eucurrit 2. Kefulsit sol in clipeos
in praesenti stadio, aureos colore,
üt iiuue sanctis soeietur Quo fortitudo gentium
triuinphali bravio. sternitur timore,
3. Igui virgo deputata, Sic sol in Apolloniae
Sed in nullo conereniata iustitiae decore
Fit Messiae gratia, Fulsit inardenter
Quam dilectam tunc vocavit ducta Dei amore,
Et eura sanctis coronavit V. Ac mens principatuum
In eaelesti patria, coucutitur pavore,
Ignis ictu excaecata Dum in eis obviam
Gens exspirat et prostrata habet in maerore.
Cyrilli potentia ; 3. Turbae pavent gentilium.
V. Cuius pater hoc edicto Dum vernat sicut lilium
Deo nostro derelicto Laus virginis beatae,
Ductus est dementia. Quae passa fuit hodic
Pro fide regis gloriae
Monte Thabor translata;
In 3. Nocturno. V. Sit deprecatrix veniae
Autiphonae. Flos rubens Alexaudriae
Pro nobis indilatc.
1. Cantate cuncti noviter
In terra habitantes
Hoc festum Apolloniae
in L a u d b u s.i
Devote celebrantes.
2. Laetentur terrae et insulae Antiphonae.
Cum Deo rcgnante,
1. Dcus rcgnans, Dominus,
Triumpliuin Apolloniae
indutus decorem
Condigne praemiantc. Nobis huius tribuat
3. Cantate novum canticum amorem.
virginis
Miranda facienti,
2. lubilate, terrae
Qui nefas mallcantium
omnes inquilini,
Destruxit vi potenti.
In honorc sponsac
Responsoria. foederis divini.

1. Corpus sanctae virginis 3. Dcus, ({ui me lotam

nianens inliumatum post lucem vigilnntem

Lupis est et canibus Ac pro tua pictate

statini dcputatuin, salvasti fiuctuantem,

Noctis in silcntio Salva plebcm

sed l'uit furatum, hoc festum celebrantciii
Per niatrunam cautius 4. Bonedicant opera
in cista collocatuni, Dei crcatorem,
7*
 100

Qui dat ApoUoniae lUicque cotidie

sanare languorem Languidos medetur,
Dentiura, fidei Sibi laus et gloria
fit hoc ad decorem. sine fine fundetur.

Laudent Deum fluctuaates,

In procellis naufragantes In 2. Vesperis.
Ex terroris pulsibus
Et ad litus remeantes, Ad Magnificat.
Corpus huius deportantes
Magnificat anima
Sanctis suis precibus.
mea iam salvatorem,
Sic cuilibet catholico
Ad Benedictus.
qui robur et vigorem
A. Benedictus Israelis Porrexit ApoUoniae
Deus adoretur, per fidei fervorem,
Corpus ApoUoniae Dum hac die niartyrii
qui Thabor tuetur adepta sit virorem.

Brev. ms. Carmeli Bambergen. anni 1467. Cod. Bambergen. Ed VII 2-5. —
In 1. Vesp. ad Magn. 3 Istius suum dominum. Ibid. 4 fehlen zwei —
Silben; digne ergänzt. —
In 1. Noct. R 1, 1 Creatrix et desia. R 1, 9 —
Nobilis iam. —
R 2, 12 Gayo. ~
In 2. Noct. A 1, 4 gemme. R 2, 2 —
Et virtus et. —
R 1, 5 ApoUoniam. —
R 1, 6 suspensam. R 1, 7 Cenii- —
tusque illaesara. —
R 2, 3 Hospitari dat et. —
R 2, 6 atque ergänzt. —
R 2, 11 sociatur. —
In 3. Noct. A 1, 1 cuncti ergänzt. A 2, 4 prae- —
miantem. —
R 3, 2 veruavit. —
R 8, 6 Thabo. —
In Land. A 2, 3 tantae
sponsae. —
A 5, 3 Exterioribus pulsibus. - A 5, 6 tuis. Ad Bened. 4 Thabo. —

35. De sancta Apolloiiia.

In 1. Vesperis, Ad Matu tin um.

Invitatorium.
Ad Magniticat.
Begem, virginwm Dominum,
Exsultat ecclesia, Venite adoremus.
Plaudat caelestis curia,
Quod hortus deliciarum,
Lilioruni et rosarum In 1 , N c t u r n o,
Ornatus est decenter,
Antiphonae.
Et sponsus sponsam floribus,
Balsanii odoribus 1. Admirabile nomen Domini,
Perfragrat reverenter, Quod sa Cratae virgini
Dum castitatis lilio, ApoUoniae cum angelis
Passionis martyrio Coronara praebet in caelis.

Apollonia ornatur, 2, In sole tabernaculum

Cuius per suffragium Suum aedificavit
dum cor thalamum
Prorsus evacuatur aeparavit.

•CHACf
 — 101 —
3. Innocens virgo nianibus Idola protestatur,
Respuit malitiam, Quod orbem tormentatur;
Verbis non inanibus V. Morte condemnatur
Suadens pudicitiam. nee virgo sie superatur.

4. Speciosus prae filiis

Deus hanc amavit, In 2. Nocturno.

Qui rosis et liliis
Virginem stipavit. Antiphonae.

5. Deus de eius medio 1. Annuntiate, gentes,

Cordis non movebatur, Gloriam Apolloiiiae,
Nee virgo fracta taedio Quarum sanavit mentes
Mori subtrahebatur. Pio medicamine.
6. Fundaraenta in montibus 2. Viderunt omnes populi
Posuit, quam dilexit, Patrata mirabilia,
Sion Deus virtutibus Quae Deus, auctor saeculi,
Laetanter hanc invexit. Gessit in Sion tilia.

Kesponsoria. 3. In conspectu Domini

lubilet sanctorum
1. Tmperatoris Decii
Contio, quod virgini
Tyrannide vigente,
Lux orta est iustorum.
Per diversa supplicii
Genera irruente Kesponsoria.
In vulgus Alexandriae, 1. Praeses iubet, ut furcntes
In sanotos acerrime, Paganorum populi
V. Sancti mactantur, Apolloniae tunc dentes
calamis oculi terebrantur. Excutiaut sie singuli,

2. A ministris diaboli Sed Christi virgo nobilis,

Beata ApoUonia Fide stat immobilis,
Adtribunal domini V. Mente Deo tota
Ducitur inviolata, reddens Christo sua vota.
Parvipendens verbera 2. Rubens os virgineum
Et probra irrogata ; Forcipibus gravatur,
V, Ut mitis agna Mandibula dentium
pertulit supplicia magna. . annuUatur,
. .

3. Iudex lianc castam virginem Abhorrent gentium mentes

Blandis verbis hortatur, Gingiaas cruore fluentes;
Adoret ut imaginem V. Haec pro te pia
lovis, poeiiam niiiiatur, virgo fert Apoll onia.
Sed haec virgo Christiana 3. Horrent hanc viderc gentes,
Idola despexit vana. Quod sanguinis proHuxio.
V. Daenioniis plena Nee ob hoc protrahunt mentes
haec sunt, ait virgo serena. Ab erroris invio,
3, Fit tumultus populorum Ut collaudcnt nomen Christi,
In virginem clamantium. Vincere (jui dedisti,
Quod vasa daernoniorum . V. Sed magis insania
Esse inhabitantitim fremuit gens mcntc profana.
 — 102 —
Sedatur nee sie iudicis 4. Dentibus excussis
Proeacitas .... et membris omnibus ustis
Nequam iracundia Astra Dei veri
Facit edietum sceleris, petit Apollonia caeli.
Sanctaque Apollonia 5. Ignis nee aestus
Incendiis tiadatur dentium frangorque molestus
Et Viva coniburatur. Non variant mentem
pro Christo sie patientem.

In 3. Nocturne. Ad Benedictus.

A. Benedictus sit Dominus,

Responsoria.
Qui ApoUoniam
1. Minantur incendia,
De inimicis tribus
Sc vivam concremari,
Ferre fecit victoriam,
Nisi cum malis impia
Corpus conservans pudicum
Verba velit profari,
Virtutibus oruabat
Paulo virgo deliberans
Veleremque inimicum
E manibus prorupit Et idola calcabat,
Et ad ignem adcelerans
Mundi fastum et deeorem
Mori pro Chi-isto cupit.
Sprevit et iudicis furorem
V. Mortua pro Christo
Dentium excussione
rcgno praemiatur in isto,
Rogumque intravit,
Ubi non sunt minae,
Christo hostiam litavit
sed quies et pax sine fine.
In ardoris passione.

In Laudibus.
In 2. V es 6 r i s.

Antiphonae.
1. In altis habitans,
terram Dens, aetherafirmans,
Firmat ApoUoniam,
faeie radiante
2. In hyranis iubila,
plebs saueta, cum Apollonia,
Ad Magnificat.
Apollonia beata,
Quae per dentium tormenta
Et per ignis supplicium
deeora.
Transis ad aeternam vitani,
Stolam sumens redimitam.
Choi'os sanctarum virginuni ;

Dulcisona quae suo Tu cuncta mala gentium

paugit nova cantica sponso. Propitia exclude,
3. De luee vigilans, Aufer dolorem dentium.
Deus, adte, ludibriacalcans, Nos, apud Deum stude,
Virgo serpentem Ut post vitae miseriam
iudicem vicitque furentem. Intremus caeli curiam.

ßrev. ms. Murense saec. ^^/i6. Cod. Arangieu. 9 fol. M

In 1. Noct. —
A 3 llaec virginuni dum.
2, —
A 3, 4 Sordens pudicitiam. A 4, 1 Prae —
filüs hominum. —
A 5, 3 facta. —
R 1, 3 suppliciorum R 1, 5 Vulgo —
Alexandriae. —
R 1, 8 oculi tenebantur. R 2, 5 verba. — R 2, 7 sq. agnus —
pertulit .supplicia crudelia atque magna. R 3, 2 virgine.— R 3, 7 contem- —
natur. —
In 2. Noct. A 1, 1 Annuntiante. —
R 1 auch in der 1. Vesper. —
 — 103 —
R 2, 7 virgo pia. —
K 3, 3 Nee ab hoc. —
R 3, 4 Ab erroris in divino. —
R 3, 8 gens a mente. Diesen RR gehen drei andere prosaische vorauf. —
—
In 3. Noct. Ad Cant. A prosaisch. —
R 1, 7 Et fehlt. In Land. —
A 1, 4 radiente. —
A 3, 4 vicitque iudicem fiirentem. — A 4, 3 fehlen zwei
Silben; veri ergänzt. — Ad Bened. A, 11 excussioneni. — Ihid. 13 Christi.

30. De sancta Apolloiiia.

In 1. Vesperis. Et tua subliniatio

Est nobis gratulatio.
Antiphonae.

1. Regia ex prosapia Ad Magnificat.

Refulgens Apollonia A. Ave, pietatis oliva

Ovans rerum inopia Ave, castitatis
Caelica fert stipendia, amatrix sedula,
Quam gignit Alexaudria. Ave, martyr triumphalis,
2. Quae rorem sugens pneumatis Venustatis miriticae,
Subtraxit cultura idolJs, Lucerna ad instar carbunculi
Aftirmat pacis foedera Mundi per climata
In Deo experienda. Coruscans, gemma pretiosa.
Ave, rosa puritatis,
3. Stupore nuUo terretur
Sancta Apollonia,
Nee blandimentis laeditur
Nostrum statum pravitatis
Fides inclioata,
Dissipa
Crucifixum praedicat
Per tua suffragia,
Et opibus renuntiat.
Ut huius vitae
4. Rutilabat facie
In procella
Nimium decora,
Contraria
Largitorem gratiae
Salutis bella
Flagitat sonora
Vincere cum gloria
Prece, ut intrepida
Valeamus.
Vincat criminosa,
5. Mortis gustat calicem A d Matutinum.
Virgo gencrosa,
Invitatiiriuni.
Ad caeli m ig rat apicem
Christum, soleni iustitiae.
Martyr animosa,
Praepolitis moribus
Cum Apollonia intuentes,
Ut noctem maestitiae
Castis iuncta amplexibus.
Pertranseuntes
R. Surge, Apollonia,
Auroram gratiae
Oppressorum onera
Vigilantcs pracstolemur,
Supplici oraniine
lubilantes laudibus
Alacriter alleva,
Douiii adorcnius.
Nostra te suspiria
Pulsant adiutriccni,
In 1 . N c t u r 0.
Fuga (iuae(iue noxia
Antiphonae.
Et Stygis nierge j)iceiii ;

V. Gaudct tua pracsciitia 1. Nüincn tuum admirabilc

Tota caeli curia, Orc virgineo pracdicatur,
 104 —
Domine, dum Apollonia In 2, Nocturno.
Vero exercitio
Antiphonae.
Floret in urbe Alexandria.
2. In omnem terram provehitur 1. Dilexisti iustitiam,
Felix eius memoria, Virgo beata,
Clara orta prosapia Odistique malitiam
Deum fatetur idola Christo dedicata,
Spernendo vaga, Ab intus regis purpura

3. Quis iste rex est gloriae, Gaudes decorata.

Palm am qui victoriae 2. Venite et videte
Contulit ApolloniaeV Martyris athletae
Quae carnis iura domitans Victoriam mirandam,
Montem conscendit Domini, Quae sibi refugium
Anhelaus ad caelestia. Ponit Dei filium,
Pneumatis industria
Eesponsoria. Redolens ab infantia.
1. Nobilis Apollonia, 3. Solls ardore
Egregia Inflammata caelitus
Orta ex progenie, Fundamentum
Flagrat Dei amore, Radicat montibus
Balsamato pneumatis In altissimis,
Perfusa rore. Quo pace
V. Insignis virtutibus abundans habitat,
Mundi opibus Mundi ritu
Reuuntians vana spreto saevissimi.
Et gaudia spernit.
2. Idolatriae
Eesponsoria.

Tradita cultui 1. Ad certamen accersitur

Inclusa virgo beata, Virgo gcnerosa,
Sed idolo dissipato Sapientum philosophia
Aurum miseris Inani non perturbata,
Distribuit catervis. Solvit obiecta
V. Sunt, inquit, haec daemonia, Spiritus munimine,
Pater, tua idola, Quos hdei professores
Unum crede Deum Martyrii sub serto
Colendum, Dirigit ad caelos.

3. Turbato spiritu V. Ad quorum fidei consensum

Virginis admiratur pater inflatur,
Pater industriam, Pudet scientiae succumbere
Quam audiens in cruce exercitum
Domini gloriari Quosque furibundus
lussit eam acriter tradidit iugulo.
Virgis verberari; 2. Bis sex virginibus
V. Quae caedis invicta flagellis nititur applicatis
Praedicat ferventius Hanc pater ad cultum
Christum adorandum. trahere vanitatis.
 105 —
Quibus tandem baptizatis
Eesponsoria.
Pari voto quaeritant
Veritatis limina ;
1. Convivis discumbentibus,
V. Clamant omnes pariter
Quos dulcis memoria
Christum veneranduin.
Fovit Apolloniae,
3. Matrona quaedam Burgundiae Puritatis irritator

Dentium dolore Sub pietatis specie

Multo tempore Intrans domum bospitae,

Erga partum dissipata, Dolo latenter subnixus,

Supplici rogatu Infantulum quendam misere
Flagitaus Apolloniam, Tradidit ustioni,
Ut sanitatis remedium Cuius fraudis inscia,
Recuperet per eam, Cura peregrinos sollicita,
V. Mox adest consolatio, Singula egentibus
Nam dentium reparatio Mater dolore
Potentem replet gaudio. tacta intrinsecus
Gaudens ministrabat.
V. Tandem facti veritas.
Dei Providentia
In 3. Nocturno.
Ossibus pueruli
Repertis, lacrimose
Antiphonae.
Promulgatur singulis.

1. Nil territa supplicio

2. Quo audito
Nee cutitur Üagitio,
dolor inaestimabilis
Sed fatur constaus animo Cor maternum concutit
Deos esse daemonia. Et membris infantis
Sunt, inquit, haec immunia
Stricta fascia colligatis
A gratiarnm munere,
Cucurrit sitibunda
Dat, qui creavit omnia,
In basilicam virginis
Languentibus antidota.
Apolloniae,
2. Rectis corde Petens lacrimarum imbrc
laetitia oritur, Defunctum sibi rcstitui.

Abundans noctis V. Audita est deprccatio

decrescit maestitia, Mulioris sedula,
Dum virgo Apollonia Usa Dei solatio,

Praedicat salubria, Revixit puer ut antca.

3. lubilatc 3. ferventis caritati? vcrnula,

Deo, omnis terra, Sancta Apollonia.
Ilymnizate Castitatis cellula,
laudis cantica, Virtutnm Horibus stipata,
Psalterium Suscipe cum iubilo
iucundum cum citbara Supi)licum precamina,
Frequentatc Dele facinora,
voce ultisona Quac actliorco tripudio
In Apolloniae memoria. Coruscas amicta.
 — 106 —
V. Tuo übtine precatu, Ad Bencdictus.
Ut lentis donetur
Sanitas mentalis, Benedictus rerum omnium
Liberemur a malis, Conditor magnifice,
Calor et amor Qui sexui femin eo
Crescat in nobis. Palmam victoriae contulisti,
Ut sancta in Apollonia
In Laudibus. Dedisti cernere,
Quae mortem perdens,
Antiphonae.
Vitam reperiens
1. Lauderaus salvatorem omnium, Migrat ad caelestia.
Qui vineam suam sanctorum
Per prodigia
Fructificavit varia. In 2 . Vesper i s.

2. Beata Apollonia
Hostis versutias, Ad Maguificat.

Mundi spurcitias,
A. pater misericordiae,
Caelibatus flore dotata,
Cuius gratia
Sprevit ut sordida.
orania subsistunt,
3. Araoris bracbiis
Föns immensae pietatis,
Christum amplectitur^
Cuius liquor terram
Renuit consolari
fructificat aridam,
Mundi in deliciis,
Miserere peccatorum
Quas plenas fatur vitiis.
oneribus gravatis,
4. Praebet solatia Tibi enim soli peccavimus
Matri desolatae, Et mala coram te fecimus,
Grata dum convivia Largire supplicibus tuis
Aguntur delicate, Lumen visitationis tuae,
Suscitat iufantulura Ut iter ducens ad vitam
Temere ablatum. attingamus,
5. Agnum sine macula Suifulti beatae Apolloniae,
Morte pretiosa Martyris tuae suffragio,
Comitatur tenera Plena corporis et animae
Virgo speciosa, Sanitate concessa
Propter Christum decollatur, Gaudia siderea
Ipsa a quo laureatur. possideamus.

Brev. ms. Onolsbacense saec. 15. Cod. Wirceburgeu. Meli, o 8. A. —

Brev. ms. Pataviense saec. 15. Cod. Doneschingen. 3Iö. 1!. JJ liat nur —
die AA und das R der 1. Vesp. und eine A ad Magnif. Alles übrige de
Communi. —In 1. Vesp. A 1, 5 Quam carne gignit AB. A 2, 8 foedera —
—
fehlt B. A 4, 1 Kutilabat fame B. —
A 4, 2 decore B- A 4, 4 FJao-rat —
B. — A 4, 5 ut fehlt B. —
R, 9 Gaudet tua de AB. Ibid. 12 Est nobis —
tua B. — Ad Magn. A lautet in B. :

Christi virgo egregia

Pro nobis, Apollonia,
Funde preces ad Dominum,
Ne pro reatu criminum
Vexemur morbo dentium.
 - 107

87. De sancta Apollonia.

In 1. Vesperis. In 2. Vesperis.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Fulget dies laetitiac, 1. lucundare, Apollonia,

Qua virgo Apollonia Signorum clara virtutibus,
Oljmpum scandit gloriae, Agonista Christi praevia,
Nova crepaut praeconia. Tortorum uon cedens ictibus.
2. Aetlier gaudens citliarizat, 2. Vicistimundum huiicmalignum,
Promit odas dulcediuis, Vicisti daemonem tcmptantera,
Cosnius plaudit, tympanizat Cor gerens castuin, Deo dignuni,
Ad decus liuius virginis. Vicisti carnem petulantem.
3. Haec est enim, quae nescivit
3. Nos tua protegant merita
Thorum in delicti sorde,
Ab hoste, carne et saeculo,
Carnis luem, en, sopivit
Culparum deplanent debita,
Insous mente, casta corde.
Omni succarrant periculo.
4. Oleum quippe caritatis
4. Digna laude, martyr grata,'
Sua lampade gcssit satis,
Quod ubertim effudit gratis
Alma virgo, expers doli.
Per te via cerla, rata
In iuvamen proximatis.
Panditur in arcem poli.
5. Tua nobis patrocinia
Adsint, Clemens Apollonia, 5. Tua prece nos confortare
Ne hostiuni victi fraudibus Dignare, Christi pugil fortis,

A tuis cessemus laudibus. Et in virtute roboiare,

R. Christum laudemus
Ne ruamus agone mortis,

immensi bravii,
Te iuvante evadamus,
Lapsi per te resurgamus.
Qui electam
sponsam ApoUoniam R. Gaude, quae in terris posita
Per trophacuni Deum in throno maiestatis
vectavit marlyrii Vidisli, puella inclita,
In sanctorum Caelo apcrto claritatis ;

triumphantem curiam ;
Gaude, quia tua passio
V. Margaritis vernantibus Victoriosa, grata
Et coronis stellantibus Angelo caelesti nuntio
Ornavit eam niiritice. Tibi exstat praenuntiata;
V. Annulo suo te
Ad Magiiificat.
Christus subarrhavit,
A. castitatis lilium, Et sponsam praccaram
Rosa vernans caritatis, sibi sociavit.
virtutis solsequium,
Oliva suavitatis, Ad Maguificat.
'
Pro tuis fundc famulis A. virgo, gormine nobilis
Prcccs supplex verbigonac, Et morum virtute clara,
Ut liostis ruptis vinculis Exomplis facta es humilis
Tibi scrviant serene. Christi ancillula cara,
 — 108

Te serto immarcessibili Alia Aiitiphona.

Digne Deus subliinavit Virgo Christi egregia
Et mercede infinibili Pro nobis, ApoUonia,
Electam remuncravit, Funde preces ad Dominum,
Nos tuarum virtute precum Ne pro reatu criminum
Trahe super sidera tecum, Vexemur morbo dentium.
Antiph. ms. Franciscanum saec. 16. Cod. Bnixellen. 6434.

38. De sancto Arnoldo.

In 1. Vesperis. In 1. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Laetare, mater ecclesia, 1. Beatus vir, qui meditatur

Nova promens cantica Legem Dei et plantatur
In beati Arnoldi memoria. Velut lignum fructiticans

2. Fulsit clarus e Graecia, In tempore.

Sanctus in Germania, 2. Sanctitatis semitas
Gaudet in caeli gloria. laetus apprehendit^

3. Gloriam laudis Hereditat em postulans

Christi devotus extulit caeli gaudia conscendit.
Et labentis florem mundi 3. Ardenti desiderio
Deo gratus obtulit. clamavit ad Dominum,
4. Paradisi sitientem Qui de monte sancto suum
Christus indeficientem exaudivit famulum.
Ad fontem vocat hodie.
Eespousoria.
5. lam caeli scandit agmina
Citbaroedus ad gaudia 1. Imperator dum praeclarus
Laudum canens praeconia. Monarchiam dignitatis
Carolus moderatur,
Ad Magnificat.
Vir clarus
A. Magnificat sanctus Arnoldus E Graecia, citbaroedus
mente pia Dominum In aula coUaetatur,
Laetum in Deo salutari (suo)
V. Virtute pollens mira
semper gerens spiritum, Christi nutu beatus
Quem supernorum Arnoldus.
lunxit turmis civium
omnium,
2. Cum in citharoedum
Christus, salus
Sit suorum
Ad regii fastum decori?
Qui
Reciperetur Arnoldus,
Semper dux lideiium.
Velut David
In citbaris variis
Ad Matutinum, Musicorum artibus
Invitatorium. Aures regis demulcebat.
Voce, voto, corde toto V. Prudens ac laetus Christi
iubilemus Domino, Sypboniam dulci
Qui sanctorum sociavit Modulabat sono
Arnoldum consortio. In citbaris suis.
 109

3. Considerabat rauudi verus Ubi per miraculum

Christicola vanitatem, Mortis sanctitatisquc suae
Sacra sequens dogmata Accepit indicium.
Amplecti studuit pictatem, V. Innoccns nianibus et mundo
V. Hie accipicf henediethncm et cor de misericorditer dcprecatur.
misericordiam a Domino in
aeternum.
In 3. N ct urn 0.

In 2. Nocturiiü. Antiphonae.

1. Introivit in atria Dei

Antiphonae.
Vir mitis et sanctissimus,
1. Exquisivit pura mente Ubi semper iucundatur
Sanctus Arnoldus Dominum Cum caelorum civibus.
Et dedit Uli gustum
2. Exsultent Sion filiae
Christus suavissimum.
Te laudantes, Domino,
2. Protexit sanctum suum Dominus Qui tuo confers hodic
A coetu malignantium, Sancto coronam gloriae.
Idee laetatur iustus
3. Notum facis, Doniine,
In terra iubilantium.
Salutare tuum,
3. Beatus, quem elegisti, Domine, Dum sancto tuo tribuis
Ut habitet in atriis tuis Caelorum habitaculum.
Et decantet hymnuni gloriae.
Eesponsoria.
Responsoria.
1. Accessit ad Carolum,
1. In pauperum pauperiem Regem serenissimum,
Direxit oculorum aciem Vir Dei, plenus spiritu
Vir Dei suavissimus Pietatis,
Et quod arte conquirebat, Prece sua incolarum
Large sparsit omnibus. Relevans inopiam
V. Manum suam apendt inopi Paupertatis
dedifque quod datum est Uli. Et lignorum obtinet
2. In clangente raentls chorda Dono copiam
Sanctus ille citharoedus Largitatis,
lubilabat Domino, V. Regis procumbens jicdibus
Dulce melos dulci sono Sacris protusis imbribus
Decantans in tripudio. Humiliter deprecatur.
V, Exsultavit cor eins in inhilo 2. Optavit sanctus Domini
et in ore eius Christi collau' requiem post laborcm,
datio. Incensus cfferbuit
3. Sanctus athleta Doniini, Spiritus per ardorcm
Arnoldus, dum percgrc Et caelestis appetit
Sancti proticisccns curiae decorem.
lacobi visitarc V. Respexit considerationis
Limina dccrevisscl, oculis in crcatorcm
Gerundae stans in litore Et in niaiestatis
Prcces fudit ad Dominum, suae splcndorcm.
 — 110

3. virlutum iiieffabilis 5. In citharis benesonautibus

Cultor Dei pretiose, Saiictus laudat citharoedus
Civis caelestis patriae, Dominum.
Arnolde, taraquam cedrus
Ad Ijencdictus.
Llbani crescens in altum,
Caeli culmina transcendis A. caelorum oriens,
Protege beneficiis Christc, rex omnipotens,

TuGS, quos gratiaruni sanctorum gloria,

Meritis incendis. Mundi Salus et victoria,
V. Ora pro populo tuo Lux et decus firmamenti
Et universis gentibus Qui dedisti populo degenti
Invocantibus Beatum Arnoldum
Nomen tuuni in veritate. Sanctitatis merito
Colendum,
In Laudibus. Illius iuvamine
Gressus nostros
Antiphonae.
In viam pacis dirigo.
1. Induit decorem Dominus
Et praccinxit sanctum suum In 2. Vesperis.
Arnoldum virtutibus.
Ad Magnificat.
2. Laudavit
A. Exsultet saneti Arnoldi
Nomen Christi assidue
Spiritus in Domino,
Et maguiticavit
lUud in confessione.
Quem in caeli
Beavit Christus atrio,
3. Eflfudit in lacrimis
Ubi semper erit
Animam in iiocte
Laus et iubilatio ;
Et labiis exsultatioins
patrone,
Glorificavit Deum. Dux et custos bone, •

i. Benedixit illi Sancte Arnolde,

Dominus in aeternum Tuos iuva famulos
Et testamentum pacis Semper prece sedula
Posuit super cum. In saeculorum saccula.

Offic. ms. S. Arnoldi, ApogTapliuni Stocklieimense saec. 18. Dieser —

Abschrift liegt eine alte, 1832 noch vorhandene, jetzt verschwundene Perga-
menthandschrift von Arnoldsweiler zu Grunde. Vgl. A. Steliens, Der heilige
Arnoldus von Arnoldsvveiler, Aachen 1887. S. 16. —
39. De lieato Arinilpho Villarieiisi.

2 Hie fertur fuisse natus

In 1. Vesperis. Christi sanctus famulus

In Bruxella ac probatus,
Antijihonae. Dum esset iuvenculus.
( elcbretur hodie Cumque foret vernans flon
Arnulphi soUenmitas, Hie adulescentiae
Quem susccpit sempiterna Suae, perfusus est rore
Caelorum amoenitas. Dei sapieutiae.
 111

4. Hie Arnulpbus, vir beatus, Atque sanctus paraclitus,

Relictis parentibus
Suis recessit, ornatus
Decenter virtutibus
Et Villari conversatus
Est in bonis actibus.
Ad Magnificat.
A. Magnificat nunc anima
Mea Deum pro glcria
Arnulpbi, qui caelestia
Penetravit gaudia,
In quo lesum cum Maria,
Virgine et matre sua
Contemplatur cum
Ad Matutinum.
Invitatorium.
lubilemus et plaudamus
Domino in harmonia,
Qui Arnulphum exaltavit
bodie in gloria.
In Laudibus.
Ad Benedictus.
A. Benedictus sit Dominus,
Dens pater et tilius
Qui regnat in caelestibus,
Per quem bodie Arnulpbus
Est iunctus caeli civibus,
In quo pro suis precibus
Nos salvet Dei filius.
In 2. Vesper is.
Ad Magnificat.
A. Magnificat altissimum
gloria. Anima mea Dominum.
Creaturarum omnium
Creatorem potissimum,
Qui nos per suum filium,
Redemptorem dulcissimum,
Ilederait et paniclitum,
Consolatorem Optimum,
Misit, ut nostrum gaudium
Esset atque solatium,
Qui etiam bunc fanmlum
Suum suscepit Arnulpbum
De boc mundo in gaudium
Hodie regni caelorum.

Offic. ms. Vilariensia saec. 13. Cod. Bruxellen. s. n. Nur dies in —

Versen, der Reut Pi'osa. Verfasser des Offieiiiins ist der Lebensbeschreiber
des sei. Arnulpli, Goswin de Bossut, der Cantor in der Al)tci Villers oder
Villiers bei Brüssel war. Vgl. Hist. Litter. de la France. Tom XVIII.
p. 68 .••f|. Oisterciensium Annales ad annnni 1229. c. 6 n. 1 9. Annilph —
starb 122ö. Über dem Oflicinm In solemnitate famiili Dei Arnuli)lii, con-
:

ver.si Villariensii^, welcher Au.sdruck sowohl wie die Schrift die Abfassung
des Officiums als bald nach dem Tode des Seligen erfolgt erscheinen läfst.

40. De saiK'to Aiii'oli».

In 1, Vesperis.
Ad Magnificat.
Ad Matutinum.
felix consortium :

Invitatorium.
Beatum Aurelium,
Nataliam gratiosam, Regem regum onniium
Levitam Georgium, liaudet plebs tidcHs,
Cum Fclicc Liliosam lam Christus .\urelium
Perduxit martyrium Corona! in caelis.
Ad requiem gloriosam.
 112

1 11 1 . N c t u r n 0. In 2. Nocturiio.
Antiphonae.
Antiphonae.
1 Cum fidem nequit
in lucem ponere, 1. Precibus, ieiuniis
Sanctis se recommendat, Carnem reprimentes
Ut palmae. quam Divinis eloquiis
iion cessat quaerere, Pias pascunt mentes.
Braviura comprehendat.
2. Sanctorum ecclesias
2. Nataliam Aurelio
Saepe visitabant,
Sponsam Deus coniunxit,
Pauperum inedias
Quos specialis unctio
Pie relevabant.
Feliciter perunxit.

3. Hie sanctitatem intimat 3. Morte et sacram filiam

Sponsae sacrae secretam, Sponsa vidit migrantem,
Vehementius hoc animat Post pahiiae suae nuiitiam
Christi novum athletam. Vidit Deo regnantem.

Responsoria. Responsoria.

1. Adulesceiis Aurelius, 1. Mire sponsi fructiticat

Dum speciales nuptias Tita proficientis,
Cogitur celebrare, Se suaque cominunicat
Fide succrescens amplius In carcere detentis,
Speciales divitias Cum quibus se mortificat
Nititur observare. Compassione mentis ;

V. Natalia perfectius V. Hunc sibi fructum vendieat

Opitulatur gratias Fervor sponsae prudentis.
Sponsa multiplicare.
2. Concupit Natalia
2. lohannis supplicio
Caeli hierarehiam,
Pneumatis incendio
Concernit in gloria
Totus inflammatus,
Floram et Mariam,
Fervens pro martyrio
Docentes ad gloriam
Se fortem in proelio
Martyrii viam.
Fore perhortatur;
V. Servans Rachel lilia
V. Sub petrae praesidio
Sequitur Natalia,
Facto domicilio
Fructuosa Liam.
Poenas aspernatur.
3. quanta discretio 3. Spreta mundi specie
Piaque devotio, Pro thesauro gloriac
Lectus adornatus Cuucta sua vendunt,
Splendet in propatulo, Laeti de pauperie
Ilaesit in periculo Pro caelesti requie,
Latens caelibatus. Quod habent, impendunt.
V. In laterum lectulo V. Coram Christi faeie
Christus adest clanculo Per portam angustiae
Visere dignatus. Venire coutenduut.
 113

In 3. Nocturno. Ad Landes.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Quorum vita moribus Caritatis fervidae

Sacris enitebat, Robore muniti
His Deus splendoribus Protitentur lucide
Novis adparebat. Fidem requisiti.

2. Illustrati caelitus Domum seu convivium

Sic mente fervebant, Mortem reputantes
Quod maerore Spiritus Currunt ad iudiciuni
In carne vivebant. Pro Christo laetantes
3. Tot pleni virtutibus 3. In iudicis praesentia,
Existentes tuti, Quidquid floret profanum,
Carebant a fraudibus Pro fidei constantia
Daemonis versuti. Id dicunt esse vanum.
Quinque dierum spatio
Kesponsoiia.
Passionem dilatabant,
1. Passionis socius Seram putabant gaudio
Futurus, GeorgiuSj Gloriae, quam sperabant.
Sanctus coenobita,
Scalam caelos attingere,
Venit ad Aurelium,
Vidit alter illorum,
Congaudet bospitium
Qua debebant ascendere
In sancto levita.
Super alta caelorum.
V. Ut praedixit visio
De sancto Georgio,
Ad Benedictus.

Completura est ita. A. Aureli, vir egregie,

Qui cum sancta Natalia
2. Statin! viso Georgio
Georgium victoriae
Sancta clamat Natalia:
Felicemque cum socia
Consors est liic coronae,
Consortem babuisti,
Quam nobis absque dubio
Roga patrem clementiae,
Divina Providentia
Quatenus data venia
Paravit in agone.
Gloriticata facie
V. lam Spiritus iudicia
Perfruamur in patria
Cognovit hacc, quac praevia
Domini lesu Christi.
Viderat visione.
3. digne memoria,
In 2. Vesperis.
Glorians in patria
Praedulcis Aureli,
Ad Magnificat.

Cum pia Natalia A. Sacer Aureli, vas aureum,

Tc fecitpar gratia Fac, quod emisti sanguino,
Colieredem caeli. Commune nobis aurum,
V. Praescntem familiani Quo comparcnius ....
Post mundi misoriam Viveutes sine crimine
lungas Israeli. Sempiternum thesaurum .

Hiev. ms. Voravieii.se 157. saec. 14. - In -

1. Vcsp. Ad Map;n. A, f)
(um Felifam. —
In Laud. A 3, 4 Ita dicent es.si'. —Ad Bcntd. A, 9
in fehlt.
151 umt', Uistoiiae iliythniicac. V.
 — 114

41. De sancto Athanasio.

In 1. Vesperis. In 1. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.
1. Sacerdotis 1. Lignum virens, irriguum
aeterni bonitas Fluente doctrinarum,
Matris votum Fructum vere proficuum
in Athanasio Ex se produxit darum.
Sic acceptat,
2. Princeps iugum abiciens
ut morum claritas
Frustra persequebatur,
Dignum promat Cui de sursum prospiciens
hunc sacerdotio. Virtus committebatur.
2. Dum captis ab hostibus
3. Milia persequentium
Dat rederaptionem, Percussit rex caelorum,
Reparat in civibus
Hunc adiunxit perspicuum
Congregationem.
Collegio sanctorum.
3. Dispersit hie paupcribus
Construens xenodochium, Responsoria.
Cuius alantur fructibus,
1. Vas insigne,
Ipsisque sit hospitium.
vas auri solidum,
4. Sedens cum principibus
Vas gemmarum
Solium honoris
ornatu fulgidum,
Tenet et in civibus
Cunctis fudit
Vinculum amoris.
dulcorem sapiduni,
5. Omnes gentes, Cunctis spirat
laudate Dominum, odorem placidum ;

Qui coronam V. Vita, virtus,

dat Athanasio, doctrina, ratio
Digne gaudet Mire fragrant
hie coetus hominum, in Athanasio.
Pastor fruitur
2. Ut parentum
caelesti gaudio.
voto promittitur,
Ad Magnificat. Scholis puer
A. Magnificavit humilem et clero iungitur,
Christus dignis prodigiis, Sacerdoti
Dum odorem mirabilem summo committitur,
Eius dat ex reliquiis Cuius sacros
Cunctisque venerabilem mores amplectitur ;

Exhibet beneficiis. V. Votum Christo

gratum sie patuit,
Ad Matutinum. Nam oblatum
luvitatorium. ad summa statuit.

Caelestis collegii 3. Levitatus

Regem adoremus agens officium
Et in Athanasii Arcem capit
Festo iubilemus. virtutum omniuni.
 — 115

Mitis, prudens, Sic altaris

castus ad solium sacris raysteriis
Praesulatus Mundus instat
scandit concivium; mentem reficiens ;

V. Urbs cum clero V. Plebis causam

repletur gaudio dignis officiis
Tanti patris Praesul agit
fulta solatio. in se suscipiens.

3. Ducis nequam protervia

In 2. Nocturno. Pulsus invictus perstitit,
Lacessitus iniuria
Antiphonae.
Bona pro malis praestitit,
1. Scitotc nunc, populi, Dum in hostem sententia
Quantum miriticatur, Quod solveretur institit;
Cuius ad tactum oculi V. Nam dum hostis
Caecus illuminatur. spirat nequitiam,

2. lustus benedicitur, Sanctus illi

Sanctus coronatur, impetrat gratiam.
Hie scuto protegitur,
Sursum honoratur, In 3. Nocturno.
3. Hie super ecclesiam
Antiphonae.
Praesul constitutus
Honorem et gloriam 1. Ingressus tabernaculuni
Simul est indutus. Praesul immaculatus.
Quietis habitaculum
Responsoria. Tenet glorificatus.

1. Praesulatus 2. Pretiosi laspidis

suscepto pondere Serto coronatur.
Sponsam pressam Dum probati lapidis
bardorum scelere Fide roboratur.
Sic instaurat 3. Accepit dominicam
divino munere, Benedictioncm,
Ut in cunctos Ducens bic angelicam
posset effundere; Conversationem.
V. Aedes sacras,
clerum, coenobia Responsoria.

Nova struxit 1. Dum a sede

et xenodochia. summa revertitur,
2. Mentis custos Nexu carnis
carnem ieiuniis sanctus absolvitur,
Ac fiagellis Terrae tradens,
passim afticiens, quod inde sumitur,
Nocte vacans Caelo reddit,
iuge vigiliis quod Christo iungitur ;

Orat Christum V. Odor carnis

sursum aspiciens, post lustrum nimius
8*
 — 116

Monstrat, sanctus Deo dicate reddito

quam sit eximius. Demptae vocis officio.
2. Caecis visus, 3. Ad te de luce populi
surdis auditio, Vigiles elevantur,
Claudis gressus, Virtute cuius oculi
mutis locutio, Caeci illuminantur.
Daemonicis 4. Benedicamus Dominum,
bostis expulsio Cuius virtute datur
Conferuntur Sanctis, ut membris liominum
sancti praesidio ; Daemon abiciatur.
V. In salutem
5. Laudate devotius
languores transeunt.
Dominum de caelis,
Morientes
Cui nunc Atbauasius
in vitam redeunt.
Corregnat fidelis.
3. quam claris
splendet miraculis
Ad ßenedictus.

Praesul sanctus, A. Beuedictus

gaude Neapolis, redemptor omnium,
His protecta Qui festivum
tu propugnaculis dat nobis gaudium,
Non timebis Dum ad caeli

ab hostis iaculis sublime bravium

;

V. Super nivem Sanctum vocat

a cunctis maculis post cursus Stadium.
Candidaris
atque piaculis. In 2. Vesperis.
Ad Magnificat.
In Laudibus.
A. pontifex egregie,
Autiplionae.
sacerdotum gloria,
1. Ex eius sacris artubus Athanasi, vas gratiae,
Odor exhalavit, Tua per patrocinia
Cuius semper in actibus Obtine nobis hodie
Dominus regnavit. Dei beneficia
2. lubilate nunc cognito Et post huius miseriae
Praesulis beneficio, Cursum aeterna gaudia.
Propr. ms. Neapolitanum imp. Neapoli 1525. lu 1. Vesp. A 1, 3 —
Martyris votum. —
A 3, 2 Constituens. —
la 1. Noct. A 1, 2 Fluens. —
In 2. Noct. A 1, 3 oculis. —
In 3. Noct. R 2, 2 auditiis. R 2, 5 —
Daemoniacis. —
R 3, 6 tu fehlt. —
Die zum Officium o-ehörigen Hymnen
vgl. Anal. XXIII, Nr. 70 und 71.

42. De sancta Barbara.

In 1. Vesperis. Qui ditavit sie per signa
Antiphonae. Barbaram insignia.

1. Gratulemur regi digna 2. Haec praeclara stirpe dara

Psalleutes praeconia, Decus mundi respuit,
 117 —
Gaudens gnara Christi cara In 1 . N c t ur 0,
Paupertatem coluit.
Antiphonae.
3. Noiidum apta viri voto
1. Subiecisti sub pedibus
Mentem caclo reddidit
Eius idolatriam,
Et sie totam corde toto
Tu, qui regnas caelos ornans
Sese Deo subdidit.
Huius mundi latriam.
4. Sic exculta niulto flore
Sponsa Sion floruit 2. Hanc auro solis vestiens
Et praeceptis niiro nioi'e Novo figuras calamo,
Se divinis tribuit. Tamquara sponsus gaudens
Sponsam conducis thalamo.
5. Quanto plus electa Dei
Malis mundi premitur, 3. Haec innocens manibus
Tanto magis sumniae spei Voto, signis damit
Gaudiis invehitur. Et cultibus inanibus
Resistens Deo paruit.
R. Laus perennis gloriae
Regi saeculorum^
Qui invexit liodie Eesponsoria.

Coetibus polorum 1. Dum in granum nondum rccens

Parvulam eximio Barbara maturuit,
Regni ornaus solio; Mittens manum virgo decens
V. Haec attente, virgines, Vana templi destruit,
Cordibus signate, Huius vitae semper rite
Cunctis istam coruscare Fata spernens vilia,
Signis fecit Dominus. V. Sic virtutum sumpsit scutum

Ad Magnificat. Debellando vitia.

A. Adest dies gratialis, 2. Ordinatam in structuris

In qua martyr triumplialis Turrim fecit construi
Fastus stravit verticem, Et quadratam in liguris,
Minas hostis evellendo, Cui iubet imbui
Torques eins conterendo Generosam pater rosam,
Caeli scandit apiceni. Plebem dolens perfrui
Eia, sponsa Salomonis V. Eius forma venustatis,
Verl, sidus lucens thronis, Sed decenter potestatis
Te poscentes assumus, Tenet in custodia.
Quia respexit humilem
Rex a thronis faniulam, 3. Hanc invitam maritali
Te beatam dicinms, lungi petit copula,
Sis pro nobis, quaesunius. Sed renitens voto tali

Stat constanter parvuhi,

Ad Matutinuni. lussa patris exsecrando
Et futuris inhiando
luvitatoriuni.
Detestatur siiigula.
Regi sponso iucundemur V. Rore caeli fecuralata
Psallantesiiue vcnereniur Contra vanos excitata
Barbarain cum gloria. Sc obumbrat clipeo.
 - 118 -
In 2. Nocturn 0. 2. Confundantur, qui laetantur.
Antiphonae.
Laudibus sculptilium,
Vivit pater, cui sacer
1. Femur cingit gladio,
Servit grex fideliura.
Dum decurrit stadio
3. In tubis ductilibus
Mundi pellens vitium,
bucciuet exercitus,
Sic exspectat braviuin.
Caelo quia Barbaram
2. Arcum fregit et subegit
coronavit Dominus.
Igiiibus perfidiae,
Anna, scuta, quibus tuta Responsoria.
Lues erat nequitiae. 1. Hoc mirandura cernite,
3. Portas Sion patefecit, Quanto sapientiae
Fundanienta dura perfecit, Parva dono floruit,
Scandens super sidera. Dum sigillum trinitatis

Respousoria. Cordi formam imbuit;

V. Hanc dat pater flagellari
1. Peregrinos sumens vultus
Et angusto mancipari
Pater pergit peregre
Montis in tugurio.
Ad profanes tendens cultus,
Dum puella cernere 2. Hinc adflicta praesentatur

It cancellos, vidit binos Praesidis aspectui,

Turris in cacumine, Sed libare dedignatur
V. Sic invitis iubet addi Idolorum cultui,
Tertium structoribus. Huius carnem lacerari
Et in arta vinculari
2. Pater dum revertitur,
Rursum iubet clausula,
Mox de causa quaeritur
Trium cancellorum
V. Deum orat et irrorat
;
Lux de caelo, cuius velo
Stant structores exclamantes
Sanatur paupercula.
Et puellam incusantes
Simul commissorum, 3. Praeses videns hanc sanatam
V. Quam commotus pater totus Diis adscribit gloriam,
Dioscorus aggreditur, Virgo Dei hinc nudatur
Et per vicos trahit ur,
3. Dum perquirit rei causam,
Orat et per angelum
NuUam trahit virgo pausam,
Suscipit induvium;
Sed constanter loquitur :

V. Sic tyranno redditur

Tres sunt mundum illustrantes
Et in monte plectitur
Et Stellarum regulautes
Virgo gloriosa.
Cursum et, quod tegitur
V. Firmament! tarn decenti
In Laudibus.
Sub stellato cardine.
Antiphonae.
In 3. Nocturno. 1. Praecinxit ingenuam
Antiphonae. Dominus splendore,
1. Dii gentium sophistici Dum firmavit thronum eins

et omnes daenioniaci, aureo fulgore.

Est, qui trinus regnat unus 2. Sternit in laetitia
rector orbis caelici. cervicem agnella,
 — 119

Sic plectentis suscipit Mihi praestet idolatras

gladii flagella. me vexantes vincere,
3. Haec palmae victoriam Tu scis enim, quod sim nupta
fortiter adivit, tibi casto corpore
Dum tortorum stimulos Et conservo tibi fidem
ferventer sitivit. corde, ore, opere.

4. ViditDeus opera, Ad Sextam.

Quae faciebat tenera,
Corpus sequuntur aquilae
Propterea benedixit
Pulli lambentes sanguinem,
Eam in saecula.
Currunt postes conspergendo,
5. Triumphavit hodie
Se cruore perfundendo
Barbara fidelis,
Libant agni dulcedinem ;
luvenes et virgines,
Sic regina condemnatur
laudate Dominum de caelis.
Et in agro victimatur
Ad Benedictus. Martyr Christi, Barbara.

A. Salut em ecclesiae Ad Nonam.

Deus instillavit,
Per desertum Babylonis
Cornu, quod erexerat,
Rosa florens aquilonis
Goliae dum prostravit,
Praeservata in acie,
Et de Babyloniae
In vireto visionis
Castris triumpbare
lam triumphat Salomonis
Suam fecit hodie Informata gratiae ;
Famulam, regnare
Virgo martyr, solio
Sine metu nos cum coetu
Sita, uncta oleo,
Sinat angelorum.
NuUa Spirans inopia
Lascivit messis copia.
Per Horas.
Ad Primam. In 2. Vesp eris.
A. Cum esset clausa carcere
Ad Maguificat.
Virgo martyrque Barbara
Dilacerata corpore Rex in cena virginali
Propter acerba verbera, Sedens vocat Barbaram :

Venit hanc Jesus visere Laude plena triumphal!

Luce splendens siderea, Sponsa, vcni, lauream
Qui tactu carnis tenerae Flore rosae sanguinatam
Sanavit eius vulnera. Et candore dealbatam
Stolam primam accipe,
Ad Tertiam.
Adornatam te caelorum
A. Virtus tua, Jesu Christe, Incessanter angelorum
rex acternae gloriae, Concentus magniticat.
Brev. ms. S. Florian! XI 429. saec. 15. A. —
Cod. S. Floiiani XI 284.
saec. 15. B. —
Brev. ms. Trobnnonse sacc. 15. Cod. Prägen. VI F 20. C. —
Brev. Aarhusiense imp. Aarliiisiae 1519. D. —
Brev. Naumburgenso inip.
Lipsiac 1510. E. —
Brev. Liilmccnsc imp. s. 1. et a. F. —
Brev. .Scarense
imp. Norimbergac 1498. G.
 - 120 —
Ferner ms. Lubicense sacc. 15.
Antipli. Cod. Liibicen. s. n. Brev. —
—
:

ins. Lamprechtense 15. Cod. Londinen. Add. 18306.

saec. Brev. ms.
S. Mnriae Gedanen. saec. 15. Cod. Bibl. OO. SS. Fol. 218. Antiph. ms. —
S. Vinceutii ßeruen. saec. 15. Cod. Staviacen. s. n. Antipli. ms. Bcronense —
saec. 16. in. Cod. Eremiten. 728. —
Brev. ms. Veteris Capellae Katisbonen.
1908. saec. 15. —
Brev. ms. Misnense saec. 15. Cod. Eistetten. 8° 72. —
Brev. ms. Embricense (?) saec. 15. Cod. Sigmaringen. 28. Brev. ms. —
Lamprechtense saec. 15. Cod. Donescliingen. 313. Antiph. ms. Calcariense —
saec. 16. Cod. Arch. Calcarien. A 14. —
Brev. ms. Nissense saec. 14. Cod.
Wratislavien. I Q. 247. —
Brev. ms. Frideslarien.se saec. 15. Cod. Casselan.
Fol. 145. —
Brev. ms. Waradinense anni 1460. Cod. Vatican. 8247. —
Brev. Sedunense imp. Basileae 1497. —
Brev. Brixinense imp. Venetii.s
1516. —
Brev. Nurembergense imp. Lipsiae 1510. Viaticus Misnensis imp. —
Lip.siae 1502.
In 1. Yesp. AA. Barbara, virgo Dei, virtute probata etc. cum reliquis
D. — A 2, 1 Haec beata stirpe CG. —
A 2, 3 Gaudens grata Christo
CEG. — R, 6 coronans A, — K lautet in CG:
ß. Barbara, virgo Dei veneranda, locum requiei,
Quem possedisti moriens pro nomine Christi,
Obtineas genti te puro corde colenti.
V. Quae oculus non vidit nee auris audivil nee in cor
hominis ascendit.
In D steht an dieser Stelle das folgende :

R. O Barbara, martyr sancta conspectuque beata,

Cum prece devota famulantura suscipe vota,
V. lam Christo iuncta sponsoque tuo sociata.
Die A zum Magnificat beginnt in CEFG
erst mit Eia sponsa etc. Ibid. —
8 fulgens thronis C. — Ad Nunc
dimittis (Complet) hat als A Adest dies E :

gratialis etc. bis Eia sponsa; vgl. die A ad Magn. Das Invitatorium ist —
in E prosaisch; in CG lautet es:
Landes Deo assidue
lubilemus laetitiae,
Qui perennis gloriae
Coronam reddit (dedit G) Barbarae.
Ein anderes Invitatorium hat D:
Adoremus regem regum devotissime,
Qui Barbaram martyrem invitavit ad gloriam.
In 1. Noct. A 1, 1 sub fehlt CEG. —
A 1, 3 Tu fehlt AB; Tu qui regnas
super caelos G. —
A 1, 4 mundi machinam G gegen den sonst beobachteten
Keim, also Korrektur. —
A 2, 3 lies egrediens? A 2 korrigieren DG: —
Solis tabernaculo
Christus decoratam
Tamquam sponsus de thalamo
Produxit hanc ornatam.
R 1, 2 maturivit A; refloruit G.R 2, 1 Ornatam A. —
R 2, 6 Plebe —
A. — R 2, 7 formam G. —
8 Sub decentis G. R R 3, 1 Hanc innitens
2, —
A. — R3, 6 Sic futuris A; Et figuris G. R 3, 9 Et profanos exsecrata —
G. — Indieser Noct. stellt D R 3 an Stelle von R 1 au Stelle von R 3 ,

das 1. R der folgenden Noct. —

In 2. Noct. A 2, 4 Contrivit nequitiae
DG. —
R 1, 1 Peregrini D; statt dieses R steht aber hoc loco: Dum in
granum etc. D. —
R 1, 2 vergit proprie A. R 2, 8 Didascorus A. — —
K 3, 1 Cum perquirit G. —
R 3, 4 illuminantes A. In 3. Noct. A 1, 2 —
Et fehlt ABG. —
A 2. 4 Victor orbis ABCE. A 2, 3 qui sacer A. — —
A 3, 3 sq. Caeli G; DEG verbessern:
Caelo quia Barbara
Coronatur gloria.
 — 121 -
R 1. 7 ancrastum G. — R 1, 8 tu^urium G. —
R 2, 1 Haec afflicta G. —
R 2, 7 clausula fehlt G. — R 2, 9 Lux de fehlen G. —
R 3 Laus perennis etc.
wie oben in l. Vesp. LEG. — R 3, 4 vicos civitatis trahitur AB. In —
Land. A 1, 4 In auieo G. — A 2, 1 Stravit in ABG. —
A 4, 3 sq. ver-
bessert D:
Et eam propterea
Benedixit in saecula:
der Dichter reirnt aber entweder besser oder gar nicht. A 3 Laudant — ;"),

omnes virgines G. —
A 5, 4 Laudate fehlt G. Ad Bened. A 5 Et —
Babylonis A. —
Ibid. 9 sq. fehlen G. —
Die AA per Horas fehlen in den
meisten Quellen. —
In 2. Vesp. ad Magn. A Eia sponsa Salomouis etc. E.

43. De saiicta Barbara.

In 1 . Vespe r i s. Ad ^Magnificat.

Antiphonae. A. pulchra Sion filia,

Dilectus inter milia

1. Consoiia vox menti
De mundi valle misera
Sit plausu cuncta regenti,
Yocat te sponsam, Barbara,
Caeli praeclaris
Tua palma, laude plena,
cui Barbara iungitur aris,
Te sortitur in amoena
2. Haec celebris palma,
Arce caeli sidcrea

virgo, se fortior, alma lungi cum decoris laurea;

Viin carnis, fastum Nostri cui cum sis grata,

terit orbis, daemonis astum. Memor prece sis oblata.

3. Virgo, fide plena, Ad jM a t u t i n u m.

pro Christo, mente serena, Invitatorium.
Eius amatore,
Regi Christo convenite
patitur, stimulatur amore.
Regnanti sine comparc,
4. Constans multarum Plausu iubilando rite
non asperitate minaruni In festo sanctae Barbarae.
Aut blandimentis
seducitur illa parcntis. In 1 . N c t u rn 0.

5. Virgo coronata, Antiphonae.

caeli super astra locata, 1. Tua magnificentia,
Pro nobis grata Domine Deus caeli,
Domino da vota parata. l^audatur sapientia

Surge, virgo, propera,

A Barbara fideli.
R.
Amica Dei, Barbara, 2. Caeli Dei iudicia

Induta auri cyclade Custodivit consulta,

Sponso tuo te pcriicias, Quibus ferens supplioia,

Fit retributio nmlta,
Secum ut intres nuptias
Aptato oleo lampadc. 3. Innocens haec manibus,
V. Funde Domino precatus, Procul ab omni sorde
In ruinam noster Status Declinat ab inanibus
Vergit labe sorditatus. Serviens mundo cordc.
 — 122

Responsoria. Uni-trino ad honorem;

1. Erat quidam satrapa, Pater motus in furorem
Dioscorus idolatra, Vehementer doluit,
Cui Barbara nomine V, Cultum diis maeret natam
Nata prudens nascitur, Liquisse Christo desponsatam.
Cuius ubique pascitur 2. Carceris dum in obscuris
Fama de pulchritudine. Collocatur et laesuris
V. Stola prima clara induta Diversis est offensa,
Fidem Christi est secuta. Adparet luce comminus
2. Frustra parens motus curis Quam consolatur Dominus
Struit turrim saxis duris Amoris vice repensa;
In hanc locando virginem, V. Ait: Sponsa, ne timeas,
Ut ab altis pateat, Tecum sum, ne pereas.
Formosa vultu lateat 3. Christus veritas ut inquit,
Praetereuntem neminem ;
Mundum atque patrein linquit,
V. Non ut cupit mens humana, Ut eins sit discipula
Sinit Deus fieri vana. Ipso digna, caeli cena
3. Pater turri natam locat, Ut fruatur, gaudet poena
Absente quo structores vocat, Fidelis Dei copula.
Prece pulsans hos instantei :
V. Crucem tollit et sectatur
In lau dem sanctae trinitatis Sponsa sponsum, per quem
Tres feuestras disponatis vocatur.
Mihi tieri festinanter,
V. Cuius Providentia In 3. Nocturno.
Yivunt, subsistunt entia. Antiphonae.

1. Cantate Deo carmine,

In 2. Nocturno. Qui fecit mirabilia,
Antiphonae.
Quam assumpsit, in virgine,
Intra caeli sedilia.
1. De thoro pater narrans ei,
2. Aiferte Deo gloriam,
Eructavit verbum bonum :

Misericordiarum
Mihi Christum cordis mei
Ob virginis memoriam
Elegi sponsum et patronum.
Recordatus est suarum.
2. Dominus refugium
3. Adorate angeli Deum,
Fit martyris agone,
Cuius haec regnat bonitate,
Adiutor est auxilium
Laetata est Sion quae tro-
Dans de tribulatione.
,

phacum
3. In montibus supernis
Audivit Barbarae beatae,
Locat haec fundamenta,
Dum monitis paternis Responsoria.
Obstat Deo praeventa, 1. De eius sperans amatore
Fugit, iie patre saeviore
Responsoria.
Spatha ruat insecuta,
1. Fenestrarum causam rei, Quam abscondit petra visa,
Dum venit, quaerit, dicunt ei : Cedit, velut sit abscisa,
Sic tua nata voluit Huic nutu Dei praestituta.
 — 123 —
V. Sic a Deo custoilitur Flagris illata verbera
Virgo, quae a patre oditur. Sanat Barbarae beatae.
2. Circa pastores qaaeritur, 5. Laudet omnis spiritus
Christus, dura res sie geritur, Palmam qua martyr pro-,

Sanctam probat indicio: perat

In locustas proditoris Ad Christum, quam interitus
Commutatae sunt pastoris Carnis ab eo non separat.
Oves Dei iudicio.
Ad Benedictus.
V, In sanctis Dominus collaudatur,
Cum quibus mira operatur. A. Agonista pugnatura
Pugna peracta stadio Mente virum induit,
3.
Propter Christum pati dura
Orat martyr sub gladio
Pro bis, a quibus veneratur Amore nihil metuit.
Palma sui martyrii,
Hacc est ludith animosa,
Christus die iudicii
Per quam morti dux addictus,
Regi placens Hesther formosa
Horura culpae ne memoretur. ;

V. Spondet vox Israelita

Sit Dominus benedictus.
:

Vera^ veni, sint petita

Tuis vernis exaudita.
In 2. Vesperis.
Ad Magnificat.
In Laudibus. A. Dei dar et dementia
Aütiphouae. In virginali sexu,

1. Dominus sedem decoris Sibi quem in praesentia

lunxit amoris nexu;
Barbarae praeparavit,
Haec plebs viraginum alma
Cui bravium laboris
Caeli post dominatorem
In caelestibus erogavit.
Canit cum passionispalma
2. Servivit cum laetitia
Ferens virginitatis florem.
Christo, per quem velatur,
Cui, felix mente Barbara,
Dum praesidis saevitia,
Cum prae ceteris sit re-
lussa trahi, nudatur.
spectus,
3. Quem sitivit, apprehendit Ipsum precatu supera,
Passa pro eins nomine, Tibi nil negat dilectus,
Pater perit, cum descendit Ut mortis hora praedecora
De raonte, caeli fulmine. Tua vox est exaudita,
4. Benedicite, opera Sine mora solvat lora
Dei, et exsultate, Culparum, caeli niargarita.

Antiph. ms. Voraviense 29. saec. 14. A. — Cod. Wernigeroden. Zu.

22 m. saec. 15. B. — In 1. Ycsp. R, 4 tuo te preficias AB. — Ibid. 5 ad
nuptias B. Ibid. — t9 Mergit B. — Ad Magn. A, ;J iniscria A. — Ibid. 7
Arce sibi siderea B. — Ibid. 9 No.stra — lu
B. 1. Noft. A 1, 1 Tuam
A — A
niagnificentiani 2 B. — A1, 4 Et Barbarao
Doiniue dominus caeli 1,

lideli — A 2 Custodit
B. 2, 3 Quibus A. —
A, custodiit B. — A 2, feretis
R 4 peteat B. — R
2, 6 Praetercuutc ncmine A. — R
2, Patei- turri 3, 1

natam B. — In Noct. A 3 Mihi sponsum cordis H. — A

2. 4 Elogi
1, 1,

Christum et — R 3 Est olVensa divcrsis A. — R

15. 2, A; vito 2, (! tViilt
B. — R Crucis
3, 1 ut B. — R 4 Ipsa H. — R
ferit 7iiKiuit :{, 3, tollit
ut se(|uatur — u Noct. Ordnung der drei AA in
M. • 1 3. — 15: 2, 3, 1.
 — 124 —
A 1, 1 Vacate Deo carmine B. —
A 1, 3 In hac beata virgine B. A 1, 4 —
Assumpta intra caeli sedilia B; die Lesart von A ist richtig, B auf Kosten
des Metrums zu Gunsten des Sinnes korrigiert; zu konstruieren: Qui fecit
miral)ilia in virgine, quam assumpsit intra caeli sedilia. A 2, 1 Aufferte—
Deo B. — A 2, 3 Ob virginis victoriam B. —
R 1, 2 pater B. R 1, 8 —
ruat secuta A. —
R, 1, 4 abscondat B. —
R 2, 3 prodat A. R 3, 5 iudicio —
B. —R 3, 8 veni fehlt A; sunt B. —
In Land. A 4, 2 exaltate B. A —
4, 4 sonat B. —
A 5, 3 Ad sponsum quam B. —
Ad Bened. A, G placemus
A. — Ibid. 8 Dominus Dcus AB. —
In 2. Vesp. ad Magn. A, 1 claret po-
tentia B. —Ibid. 4 Vixit amoris B. —
Ibid. -5 virginum A. Die Kolla- —
tion von B besorgte gütigst Herr Ed. Jacobs, Direktor des fürstl. Archivs zu
Wernigerode.

44. De sancta Barbara.

Dum caelos hodie

In 1. Vesperis. vestis, carrissima Stella ;

Barbara, virgo Dei,

Antiphonae.
nostri, petimus, miserere
1. festiva dies, Et plebem fidei
orbi venerabilis omni, prece praesidioque tuere.
Sanguine quam fuso
Barbara virgo sacrat.
Ad Matutinum.
2. In qua, laeta sui
Invitatorium.
sponsi dum scandit ad aulam,
Omnis ei coetus Virgincac prolis
coniubilat superum. ad laudes evigilemus
3. A dextris Christi, Et veri solis
quo iam variis stat aniicta, ortum iubilis resonemus.
Nostris, oramus,
ut faveat precibus. In 1. Nocturno.
4. Gaudeat ecclesia
Antiphonae.
de tanti sideris orlu,
Quo iucundatur 1. Virgo super caelos
terra decusque poli. regi iam proxima magno
Dulce novumque melos
Responsoria. cum virginibus canit agno.

R. speculum morum, 2. Hanc per naturara

consohxtrix miserorum, tibi, spurce Dioscore. natam
Barbara pracclarum Lex Domini puram
duc nos iter et tibi carum servavit et immaculatam,
Cernere da tecum 3. Muris inclusa
sponsum gaudereque secum, gaudet prope fontis amoena,
V. In quem desiderant et angeli Quo fuit infusa
prospiccre. baptismate virgo serena.
4. Multis fecunda
Ad Magnificat.
virtutibus haec fuit unda.
A. Plausibus ecclesiae Claruit et signis
laus est adiecta novella, Sacra crux in marmore dignis.
 — 125 —
5. Tertia post binas Per motus faciles,
petit ut sit in aede fenestra, quos non habet ulla vetustas.
Sic tres divinas 3. Signum verum
sapit eius prima palaestra. naturae lege subacta,
6. Cordibus electis Quo celer haec rerum
micat admirabile lumeii, fuit immutatio facta.
Quod radiis rectis 4. Nata pilis vecta
fidei confirmat acumen. patrem rediens comitatur,
Responsoria. Ad loca proiecta
tenebrosa fame cruciatur.
1. Barbara Tuscorum
5. Carcere, verberibus
claro de germine nata
iterantur ei nova bella,
Ut rosa, flos florum,
Lampade, vulneribus
specie virtutcque grata,
torquetur clara puella.
V. Quasi lilia, qttac sunt in
iransitu aqnartim. 6. Nervis taurinis
ut Ovis mansueta ligatur
2. Errorem patris
Et cilicinis
dum declinat tenebrosum,
setis per membra cavatur.
Nubibus ex atris
iubar exsurgit speciosum ;
Eesponsoria.
V. Est enim haec speciosior sole
et super omnem dispositionem 1. Mombris detectis
Stellarum. nudatur et exagitatur,
3. Idola deridet Uberibus sectis
vanamque superstilionem, contunditur et laceratur;
Quae nihil esse videt V. Conclvsit me Deus apud ini-
exactam per rationem; quum et in manihus impiorum
V. Seimus, (luia nihil est idolum me tradidit.
in mundo et quod nullus Deus 2. Angelico cultu
nisi unus. Christi vestitur amica,
4. Hanc tidei vcrae Sic laeto vultu
circumdat nobile munus, procedit virgo pudica ;

A qua sincerc V. Indui te suhtilibus et ornavi

trinus colitur Deus unus; fe ornamento.

V. Pater, verhnm et Spiritus sanc- 3. Carcere conclusam

tus, hi tres unum sunt. salvator visitat atquc
Sanguine perfusam
In 2. Nocturno. adivit laetiticatque ;

V. Qui post tcmpestatem fran-

Aiitij)lionae.
quillitatcm facis et posl la-
1, Dum maris ista tliorum mentationem et fletum exsul-
vitat patrem(iuc minantom, tationem infundis.
(^uidam pastorum 4. sidus fidei,
prodit trcmule latitantem. divini callis amoris,
2. Vcrlitur in graciles Instrue, norma spei,
ovium grex ille locustas U'ibus bis nos omnibushoris ;
 — 126

V. Eccc, descripsi UM eam triplici- Omni laude domum

ter in cogitationibus et scientia. sanctificat Domini.
2. Atria laetitiae
In 3. Nocturno, virgo iubilando subivit,

Ad Caiitica.
De cellis claris
clara tropliaea ferens,
A, rosa, quae rivis
3. Hanc tua dextra, Dens,
fecundaris redivivis,
tespem vitae sitientem
Tegmine virtutis
Atque tui memorem
splendoreque fulta salutis,
suscipit ad specieni.
Absterso luctu
divino nos ale fructu. 4. Clarior emicuit
virgo spectabilis auro,
Responsoria. Quod de fornace
1. Praesidis insano purius egreditur.
fastn crebre cruciata, 5. Corpore virgineo
Tandem truncata dignanter sarcophagato
Caput est a patre profano, Spiritus aethereum
V. Grloriosam mortem magis quam laetus adit thalamum.
odihilcm- vifam amplectens.

2. Flosculus ut rore Ad Benedictus.

perfusus virgo cruore A. vivae pacis

Rorida raundorum lux orta plagis subopacis,
viret instar liliorum; Barbara, dignare
V. Erit quasi ros Israel, gcrmina- virtutibus irradiare,
hit quasi lilium. Nos nostrosque pedes
3. Fulminis interiit ad amoena dirige sedes.
ictu genitor sceleratus
Et mox disperiit Per H r a s.
quasi pulvis in aera latus ;
Ad Primam.
V, Sic pereant omnes inimici tui^

Domine. A. Aspirante die

tibi, Clara virgo sacrata.
4. Oscula dulcoris
aeterni sponsus amoris
Floribus es hodie
caeli confasciculata.
lucundo more
iam de sponsae sugit ore, Ad Tertiana.
Qua nos irrora
dulcedine, virgo decora; A. Tu Christi consors

V. Favus distillans lahia tua, per amoris foedera facta,

sp)onsa, mel et lac siih lingua Hoc ad opus Concors
miti nos ubere lacta.
tua.

Ad Sextam.
In L a u d i b u s.
A. Quae tibi de sursum
Antiphonae. stola praemonstratur ab arce,
1. Haec virgo prudens, Post hunc decursum
fidei praeciucta decore, te vestit nescia Parcae.
 — 127 -
Ad Xonam. V. Tu gloria Jerusalem, tu lae-

Ad te dilectam ^'/'^ Israel, hi lionorificenfia

sponsam dum, Christe, vo- populi iwstri.

casti,
Caelis invectam Ad Magnificat.
tibi iugiter associasti.
A. De vespertina
pia, virgo, canentia castra

In 2. Yesperis. Ad matutina
transfer cum laudibus astra.
R. margarita, Fac huius stadii
quam mors pretiosa polivit, nos sie iutendere cellis,

Moribus et vita üt mundi radii

te fons vitae redimivit ;
iungamur in aethere stellis.

Brev. ms. Altenbergense saec. 15. Cod. Dusseldorpin. C 63 A. Brev. —

ms. Voraviense saec. 14. Cod. Voravien. 122. add. saec 14. B. Brev. ms. —
Hospitalense aniii 1477. Cod. Paulan. Hosp. memb. 106. C. Brev. ms. —
saec. 15. Clm. Monacen. 26681. D.
Nur A hat monastiscbe Form, welche jedenfalls diesem Officium urs])rüng-
lich ist. —
In 1. Vesp. A 5 Ad te dilectam etc. BCD. (vgl. ad Nonam). In
1. Noct. A 5, 1 Tema post binas BC. —
R 1, 1 Barbara iustorum liC. —
In 2. Noct. A 1, 1 Cum maris ista BC. — AA 4—6 fehlen BCD. — A 4, 2
rediens imitatur A. — In Laudibus A 1, 2 fide prae cuncta B; fidei de-
tincta D. —
A hat als Cistercienserhandschrift nur eine A super Ps. in den
Landes; die andern sind per parvas Horas verteilt; da dieselben aber inhalt-
lich unverkennbar auf die Laudespsalmen anspielen, so sind sie nach BCD
dieser Höre belassen. —
Ad Bened. A lautet in D: Rex in cena virginali
etc. Vgl. das Offic. Gratulemur regi digna in 2. Vesp. ad Magn. Die AA per
Horas fehlen mit einer Ausnahme (siehe oben) in BCD; in A stehen dieselben
in 2. Vesp. super Ps. Sie nehmen aber unvei'kennbar auf die kleinen Hören
Bezug, z. B. Aspirante die etc., was in der Vesper schlechterdings unmöglich
ist. A
setzt sie in die Vesper, weil es die kleinen Hören schon mit den
eigentlichen Laudes-Antiphonen besetzt hatte. C hat für die kleinen Hören
dieselben AA wie das Öfficiimi Gratulemur regi digna, nur dafs die A ad
Öextam der Non zugeteilt ist, wofür der Sext die folgende A zugewiesen wird:

Nota fecit Dominus

Divina mysteria
In conspectu gentium,
Cum Simplex agricola
Kegnuiii infidelium
Suj)eravit, praedia
Per sanctum paraclitum
Operantcm talia.

I n 2. Vesp. ad Magn. setzt D die Antiphon :

Corpore virgineo
Dignantur (!) sarcophago
Spiritus acthercum
Laetus adit thalamum.
 128

45. De sancta Barbara.

In 1 . V e s peri s. In 1. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1. martyr saucta, 1. Virginis eximiae

nunc prece, Deo sociata, Barbarae, martyris almae,

Sis niemor liic nostri, Festa celebiare
devotos quos tibi nosti. da nobis, rex pie Christe.

2. Virginis constantia 2. Haec mundum spernens

dum non superari et mundi florida ducens

Nee a fide lesu Christi Pro nihilo, veram

potest separaii, studuit cognoscere vitam.

Iudex hanc sententia 3. Coepit amare Deuni

iubet decollari. totumque relinquere mun-
3. Dum beatam Barbaram dum,
pater decollasset, Caelica mente petens
Et frendens ut Cerberus et Christo semper adhaerens.
raontem descendisset, 4. Hanc pius in propriam
Ignis venit caelitus, Christus sibi sumere sponsam
Ipsuni cremans penitus, Dignatus, caeli
ne quid superesset. provexit ad aethera sumnii.

4. Summo regi gloriae 5. Non cedens verbis

Modulamur hodie mactatur verbere mitis,
Laudes et praeconia. Carcere damnatur
nee virgo sie superatur.
Ad Magnificat.
6. Praeses ut invictam
A. Hex in cena virginali penitus vi dit Christi sponsam,
Sedens vocat Barbaram: Ut leo crudelis
Laude plena triumphali iubet hanc discerpere poeuis.
Sponsa, veni, lauream
Flore rosae sanguinatam Kesponsoria.
Et candore dealbatam 1. Erat quidam satrapas
Stolam primam accipe; Nomine Dioscorus,
Advocatam te caelorum Cui erat filia
Incessanter angelorum Nomine Barbara;
Concentus magnificat. Y. Pulchra facie,
Sed pulclirior fide
Erat Barbara
Ad Matutinum. Christi filia,

2. Pater dixit filiac:

Invitatoriiim.
Quidam locuti sunt de tc.

Yenitc, adorenius regem regum, Ut acciperent te

Qui beatae Barbarac In coniugio;

Coronam dcdit gloriae. Ad haec rcspondit virgo:
 129 —
V. Begnum muncli et oninem or- Sponsus honorque datur,
natum saecuJi contempsi prop- cum Christo deliciatur.
ter amorem Domini mei lesu
6. Dum in sancta Barbara,
Christi.
lesu Christe, coleris,
3. Dum beata Barbara Memor esto muneris,
annos pertransisset Quod oranti contulisti,
Pueriles et ad terapus Spes humani generis
nubile venisset,
Kesponsoria.
Pater sumrao studio
maritum precatur, 1. Surge, virgo, et nostras
Cui matrimonio sponso preces aperi,
Barbara iungatur; Tua vox est dulcis

V. Priraitus blanditiis in aure Domini,

eam consolatur, Quae pausas
Nubere si renuit, sub umbra dilecti;
dire comminatur. V. Pulchre, Sion filia,

4. Dixit beata Barbara Pro mortali tunica

artificibus patris :
Agni tecta vellere
Tres mihi fenestras facite
Et Corona gloriae.

in nomine trinitatis 2. Pater repletus scelere

;

V. Quoniam rex omnis terrae Filiam vult occidere,

Dens, psallite sapienter. Sed videt illam evanescere,
Vident hanc pastores fugere,
In 2. Nocturno, Alter illam non vult prodere,
Alter ostendit temere;
Antiphonae.
V. A Domino fit Signum mirabile,
1. Sponsa Christi celebris Oves proditoris fiunt locustae.
Sponso visitatur, 3. Christus sanctam tenebroso
Posita in tenebris Reclusam ergastulo
Mire collustratur, Miro satis atque blando
2. Blande Christus: filia, Confortat eloquio;
Pone metum, inquit, V. Salve, virgo benedicta,
Sisque constans, gratia Quam Christi praesentia
Te non derelinquit. Miro satis atque blando
3. lustae lux orta est gratiac Confortat eloquio.
Late spargens radium,
Rectis corde Studium In 3. Nocturno.
Ingerit laetitiae. Ad Cantica.
4. Sponsa Christi
A. Quanto sese deprimebat
A praeside nudatur Humilis nobilitas,
Et per vicos agitatur,
Tanto magis elucebat
Sed precata Deum
Nobilis humilitas.
mox Candida stola vclatur.
Martyr, dum oravit, Kesponsoria.
5.
gladium subit, aethera scau- 1. Praecepto praesidis
dit, Christi virgo nudatur,
Blame, Hiatoriae rliytlimicae. Y. 9
 — 130 —
Nudata rursum flagellatur, Thalamo gaudens regio
Nuda per provinciam Coniuncta Dei filio.

Ab impiis viris agitatur,

Petit a Domino, quod tegatur, Per Horas.
Et, ecce, ab eo
Candida velatur.
Ad Primam.
Stola
V. Mira Dei dementia, A. In optata cellula
Quae largitur, recludi iubetur,
Quod petitur Quali morte pereat,
Abiecta diffidentia. donec percunctetur.
2. Virgo sancta Barbara Ad Tertiam.
A patre suo decoUatur,
Latera larapadibus
Pater eius iudicio
Virginis cremantur,
Dei concrematur,
Vulnera vulneribus
lila caelo coronatur,
Dire cumulantur.
Hie Inferno cruciatur;
V. Exsultent ftUae Sion projytcr Ad Sextam.
iudicia tua, Domine.
A. Iudex dirus Barbarae
3. admirandara virginis praecipit mamillas
Huius fortitudinem, Virginis amputari (devotae),
Qua in se vitae veteris Deo libat illas.
Sic occidit hominem
Ad Nonam.
Et potestates aeris
Vertit in formidinem ; A. Circumduci cogitur
V. Haec pugnatura stadio virgo denudata,
Mente virum induit Sed a Deo Candida
Femur cingens gladio. veste fit ornata.

In L audibus. In 2. Vesperis.
Super Psalmos. Ad Magnificat.

A. Pater Deo barbarus A. Ave, gemma pretiosa,

iudex iniquus
et Margarita fulgida,
Torquet eam, cuius Christus Sponsa Christi gloriosa,
est sponsus et amicus. Paradisi viola,
Ad Benedictus. Virgo Dei, Barbara,
A. Prudens et vigilans virgo, Clemens et benigna,
Qualis es cum sponso illo, Quae a patre truncata
Qui te elegit mundam, In aula regnas caelica;
Quam pulchra, quam mirabilis, Ora pro nobis
Quanta luce spectabilis Apud regem gloriae,

Inter Sion iuvenculas Cuius fulget claritas

Et Jerusalem filias, Ut sol in meridie.

Brev.ms. Langhemense anni 1500. Cod. Bambergen. Ed. VI 8. In —

Vesp. A 3, 3 Et fehlt; Cerbarus. —
In 2. N o a. A 4, 5 stola candida
1.
A 6, 5 Spe. —
R 4 ist prosaisch. ^In
8. Noct R 1, 12 dividentia. R 3, 6 —
Vertit in fortitudinem. R 4 prosaisch. —
Ad Xonam A, 1 Circumcidi.
 — 131 —
46. De saiicta ßarbara.

In 1. Vesperis. In 1. Nocturno,
Antiphonae. Antiphonae.

1. Exaltemus in suavi 1. Paulo minus ab angelis

Cor et nientem cithara, Sponsus sponsara minuit,
Ut gustemus mellis favi Dum caelebs haec celebris
Torrentem cum Barbara. Carnis iura diluit.

2. Quae carne [quidem] sterilis. 2. A summo caelo deitatis

Sed mente fecunda, Ut columba graditur,
Virgo et mater fertilis Ramum portans castitatis
Laetatur iucunda. In ipsum revertitur.
3. Dum in turri habitavit
3. Speculare Sion montem,
Arte custodita,
Uberem deliciis,
Virtus pacis abundavit
Manum scandit per insontem
In mente munita.
Et cordis munditiis.
4. Domum dum aediticat
Pater eius vanam, Kesponsoria.
Fenestram multiplicat Sublimi in solario
1.
Ob fidem Christianam.
Virgo residens ßarbara
5. nive candidior, Cum virtutum vario,
Crystallo nobilior, In mente virginea
Agni lana tu vestiris, Ut caelesti sacrario
Aquae fluxu tu fulciris, Capit divina contubernia.
Dum flat Auster verior. V. Viri thorum despicit
Virgo, quae chorum conspicit
Ad Magnificat. Mente angelorum.
A. Adest dies magnae laudis, 2. Aquae vivae rivulum,
In qua virgo expers fraudis Charismatum diluvium
Magnificat Dominum, Se hie exprcssit,
Dura exultantem spiritum Vim salubrem languidis
Pütenti cum victoria Dum fonti baptisnuitis
Christo reddit Barbara. Sui impressit.
Eia, pia, da gustare V. Föns signatus permanens,
Christi cibum miseris Hortus clausus, proferens
Hie in via et ditare Paradisi fructum.
Paupertatem inopis.
3. fenestra trini Dei,
Quam pertransit lux diei,
Ad Matutinum. En, ipse per te prospicit
In ternarum structura,
Invitatorium.
Trinitatis cuius vestigium
Christo regi exsultantes Quaevis gerit creatura,
iubilemus iugiter, V. Sed tu signaculum Dei
Sponsac Dei fanmlemur, Es simililudinis,
ut regnemus perenniter. Plenum decore luminis.
9*
 — 132 —
In 2. Nocturne. In 3. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1 Oblita patris propra 1. Afferte Deo gloriam,

Ob Christi regis amoreni Qui gentium sculptilia
Ad poenas supplicii Muta esse daemonia
Se offert promptiorem. Docuit banc familiara.

2. Ad Dei virtutem 2. Exsulta, Sion inclita,

spe plena refugit, Dcum adorant angeli,
Tyranni dum rabies Dum haec ludae filia
ut leaena rugit. Dat odorem balsami.
3. Eara Deus in aeternum 3. Novum agno canticum
Sic fundavit, quod supernum Et iubilum laetitiae
Verbum visu prospicit, Chorus canit virginum
Quod ex auditu credidit. Ob titulum sanctimoniae.

Responsoria. Responsoria.

1. Eia, virgo mirabilis, 1. Ab intus per aureura

Paries tibi labilis Vestitum haec protecta,
Dat iter manens stabilis. Gemmas gerens virtutum
Yere splendor es solaris, In mente electa,
Ut in vitris iens claris, Terram circuit in derisum
Dum scissuram nuUam paris. Nuda carne, mundo corde
V. Sic ex parte active Attingens paradisum.
Egisti, V. Sed tegens caelum nubibus
Quod in partu passive Hanc vestivit
Gessit mater Christi. angelorum manibus.

2. Haec est Stella matutina 2. Nequaquam exterminium

Clausa sub signaculo,
Quam illustrat lux
In carceris ergastulo,
V. Hoc exorto luciforo
Caelum, terra plaudit gaudio.
Inferi hunc ferit,
divina Qui pium patrocinium
Barbarae hie quaerit
Et promptum cordis scrinium
Ad laudes eins gerit;

Septemplici radio
V. Hoc a Christo impetravit,
3.
Pro quo mori non expavit.
Ut sol coruscavit,
Haec luna pugnans stadio 3. Dea Saturnea
Dum laeta toleravit Manna pluens caelicum,
Carceris angustias, Apis tu es mellea
Flagella et ungulas, Cibum ferens angelicum,
Lampades et malleum, Famulis tui nominis
Abscissionem uberura, Ferculis frui corporis
V. Ferientem Salvatoris
Caput gladium, Da, virgo decoris.
Ut argentum V. Tu mons regalis culminis
purgatura septuplum. Ros vitalis veniae,
 — 133 —
Flos vernalis germinis, Qui ad caeli cardines
Dos dotalis gratiae. Christo vehit Barbaram.

Ad Benedictus.
In Laudibus.
A. Benedictus sit pater luminura,
Antiphonae. Qui Barbaram, dum petivit
Nimis admirabilis Pro Salute omnium
In altis Christus lesus, Sibi famulantium
Quem in imis tarn fragilis Exaudivit,
Sexus colit caesus. Per quam delicti venia

Oves Christi pascuae Pax atque iustitia,

Laude sunt venustae, Fax lucis in tenebris
Nain ad uutum Barbarae Oritur de superis.
Oves sunt locustae.
In 2. Vesperis.
Fame, siti cruciata
In vili domicilio Ad Magnificat.
Christo fuit satiata
A. Dei esse digitus
Ex caeli edulio.
Barbara probatur,
In igne sancti flaminis Per quam crucis titulus
Benedicamus Dominum, In petra forraatur,
Igne caeli fulminis Nam irapressit per digitum
Qui consumpsit Dioscorum. In marmoris duritie
luvenes et virgines Crucis Signum inclitum
Laudes dent et gloriam, Manens usque hodie.
Brev. ras. Caminense saec. 15. Cod. Stetiuen. (Gesellsch. f. pommerische
Gesch. u. Altertumskunde) s. n. A. —
Orat. ms. Dorotheas de Mittelhuseu
anni 1449. Clm. Monaeen. 10930 B. —
Diuru. Caminense imp. Lipsiae 1519.
C. — Feruer: Antiph. ms. Veteris cellae saec. 15. Cod. Lipsien. 772. —
In 1. Vesp. B hat 8uper Ps. nur eine A, die erste. A 1, 1 Exsultemus —
ABC. —
A 1, 2 mente C. —
A 4, 3 Fenestram ternam A, trinam C. Ad —
Magn. A, 6 reddidit B. —
Invit. 1 iubilantes B. Ibid. 2 Exsultemus —
—
B. — In 1. No ct. A 1,4 Carnis vita A. —
A 3, 1 Speculationem Siou X.
R 1, 4 mentem B. —
R 1, 9 Mente fehlt B. —
R 2, 3 Öe esse expressit
A. — R 2, 8 conclusus B. —
In 2. Noct. A 3, 1 Eam Dens fehlt. B. —
A 3, 3 Verum visi prospicit. B. —
A 3, 4 Quod fehlt A; ex pio auditu A,
ex pro auditu B. —
R 1, 6 Dum fehlt B; sciens nullam B. R 1, 9 in —
parte B. —
R 2, 5 Haec ex ortu. —
R 3, 3 luna fehlt B. In 3. Noct. —
A 3 Et unica esse B. —
A 1, 4 famulam. —
A 2, 3 Et haec inde hlia
B. —
,

R 2, 2 huc B. —
In Land. A 1, 1 Rivus admirabilis A. A 2, 2 —
Oves sunt B. —
A 3, 4 Caeli ex edulio A. —
A 4, 2 Benedicimus B. —
A 4, 4 Didascorum A. —
In 2. Vesp. ad Magn. A I Dei esse dignus B. —
Ibid. 4 tirmatur B.

47. De sancta Barbara.

In 1. Vesperis. Nobis tuis aemulis,

Caritate famulis,
Super Psalmos. Peccatorum veniam
A. virgo beata, Impetra per gratiam
Dioscori nata, Sponsi tui Christi,
 134

Quem tu coluisti, Fidos contra Christianos,

Pro quo inivisti Deos venerans profanos
Poenas leto tristi. Suam natam custodivit
In turri ingente,
Ad Magnificat.
Ne a procaci gente
A. Vitae salus valida, Cerneretur Barbara,
;

Ne nos palus squalida Fide, castitate clara,

Peccati demergat, Conubia odivit,
Hie nos sie transvergat,
V. lesum sponsum quaerens,
Ut in vitae solio Soli huie adhaerens
Regnemus cum gaudio; Caelica quaesivit.
Impetret hoc Barbara,
2. miranda pietas
Ne nos gens [tarn] barbara Et laudanda Caritas
Diri ducis, taetri, trucis,
Nostri salvatoris,
Hostis crucis atque lueis
Qui certanti graviter,
Seducat vitiis
Triuniphanti suaviter
Nos dans supplieiis,
Adest cunctis horis;
Sed eins per passionem
V. Astitit ut virgini,
Transeamus per agonem
Sie et iusto homini,
Dei Sorte bona morte
Hoc est sui moris.
Ad vitam aeternam.
3. Fenestrarum pater bina
Strui iussit solia.
Ad Matutinum. In thermarum loca trina
Fieri dat filia
Invitatorium.
A paternis famulis
Lingua cordi eonsonet, Crucis cum signaculis,
Melos pium personet V. Ut laus deitatis,
Ad honorem virginis Summae trinitatis.
Laudans natum hominis. Innotescat populis.

In 1. Nocturno,
In 2. Nocturno.
Antiplionae.
Antiplionae.
1. Audi, hortor, quid hie tortor
Praetendebat, cum fundebat 1. Pater cum cognosceret,
Filialem sanguinem. Haec quod Christum coleret
2. Sua nata Deo grata, Atque sancte viveret
Hoc doluit, quod coluit Fide Christiana,
Christum Deum hominem, 2. Quaerit hanc perimere
3. Immolatum, cruciatum Et spatha transfigere,

Dei natum, verbo natum Sic neci subieere

Per intactam virginem, Mente malesana.
3. Lapis eam celavit,
Responsoria.
Quod Christus donavit,
1. Dioscorus, vir stultus, Sie quod tunc cessavit
Atrocitate multus Ultio profana.
 — 135 —
Kesponsoria. Hinc elatam, sie sanatam
Admiratus, est hortatus
Dens praemirabilis,
Praeses, diis quod offerat,
Astans suis stabilis,
Virgo quod respuerat.
Omni laude diguum
Mirum fecit Signum
Consolationis
Eesponsoria.
Ob rem proditionis :

Virgo cum oravit, Usta lampadarum focis

In locustas mutavit In eins costarum locis
Oves opilionis. Est mamilla depraedata
Per pastorem prodita Ungulisque lacerata
Virgo, patri reddita, Diro cum supplicio ;

Est a patre laesa Caput eins tunditur,

Ac praedire caesa Cruore perfunditur
Utque saevo vindici Et teritur cilicio.

Tradita est iudici,

Quando praeses impudicus,
Ipsa quod adhaeserat
Castitatis inimicus,
Christoque serviverat
Virginem nudaverat,
Salvatori supplici.
Quam sponsus non desiverat,
Praeses, litis ut immitis Ipsam veste pulla,
Praeavidus, Tincta nota nuUa,
Christianos fide sanos Angelus vestiverat.
Impavidus
Virgo Christi sancta,
Torquere severe,
Tantis poenis ancfa,
Puellulam, ancillulam
lesu Christi, esu trisfi
Ne nobis negetur,
Impetra, Corona
Poenae amarae tormentare
Post hanc vitam bona,
Sat nititur, haec patitur
Sed pax praeparetur;
Fidem docens populo;
In morte nos conserva,
V. Squalido cum poenis
Torta inamoenis
Ne Plutonis caterva
Nobis dominctur.
Data est ergastulo.

In 3. Nocturno.
In L a u d i b u s.

Antiphonae.
Antiphouae.
Hanc reclusam carcere
Dignabatur pascere
1. Dum praeses nil proficeret,
Cliristi dementia
Ut a tide perverteret
Sua praesentia. Virginem sie stabilem,
Confortando, consolando Sponso suo habilom,
Hie sanavit, sauciavit Pater hanc recepit,
Quod praesidis impietas Iratus concepit
Et poenarum gravitas. Ipsam magis laedere.
 — 136 —
2. Ecce, quantum hie erravit, Ad Benedictus.
Hanc, quam de se generavit, A. Pyr de caelo in hoc zelo
Natam capite trnncavit Recedentem ante gentem
Gladiali verbere. Patrera, virum criminis,
Flaute ictu fulminis
3. Ensem virgo cum subivit,
Deglutivit et contrivit,
Dignas preces tunc petivit
Quod nil certum est repertum
Pro gentibus agentibus
Pulveris vel sanguinis.
Poenarura suarum memo-
Corpus digne huius . .
riam,
Conquisivit, sepelivit
4. Ut hac consequantur prece Valentinus virginis,
In sua finali nece Voto pii culminis
Peccatorum suorum veniam. Quae nos dignos, non prae-
5. Sancta prece hac finita vignos,
Est vox dicens mox audita : Sed heredes ad mercedes
Quod rogasti, impetrasti, Ipsius certaminis
Veni, sponsa mea. Reddat et precaminis.

Brev. Monasteriense imp. s. 1. et a. (1489). A. —

Matutinale Mona-
steriense imp. s. 1. et a. B; letzteres natürlich nur die Nocturnen.
Laud. —
A 4, 1 Ut hanc consequantur A. —
In 2. Vcsp. Super Psalm. A: Hanc re-
clusam carcere; Ad Magnif. Pyr de caelo etc.

48. De sancta ßarbara.

In 1. Vesperis.
Antiphonae.

1. Barbarae sollemnia festivis suscipe votis,

Inclita ecclesia, libans conatibus totis
Christo precamina, ut post aestus iungat te notis.

2. Teneris in annis haec sprevit idola vana,

Vilibus sub pannis suprema quaeritur bona.

3. Virgineo flore martyrii cumque rigore

Satagit placere regi aethereo mere.

4. Hanc sibi allexit unicam altissimus sponsam,

Quam caelis invexit pro fide pluries tonsam.

5. Rapuit consortem beatorum coetus iucundi,

Quam gaudent per mortem vicisse spolia mundi.

Cod. Dueumburgen. 211. auf dem Einbände, einem fragm. Antipb.

saec. 15. Antiphonen eines Reimofficiums wahrscheinlich in 1. Yesp., wie
,

das auf die 5. Antiphon folgende R vermuten läfst.

 137 —
49. De sancto Barnaba.
In 1. Vesperis. Pretium apostolis
fideliter tradidit.
Ad Magnificat.

A. Consolator animae, In 2. Nocturno.

lesu, pastor optime,
Meritis Barnabae, Antiphonae.

Filii consolationis, 1. Redeunt lerusalem

Perfunde nos antidoto fratres visitare,
Supernae unctionis. lubet sanctus spiritus
istos segregare.
Ad M a t u t i n u m. 2. In opus ministerii
hi duo electi,
Invitatorium.
Paphnum et Seleuciam
Consolemur animis statim sunt profecti.
adorantes Dominum,
3. Lystris et Iconium
Qui supernis social
Cyprumque pergentes
Barnabam apostolum.
Convertunt ad Dominum
verbo vitae gentes.
In 1. Nocturno.
Antiphonae. In 2. Vesperis.
1. Barnabas apostolus Ad Magnificat.
ex tribu Levi prodiit,
A. Magnificemus Dominum,
Cuius praedicatio
Qui consolationis filium,
in omnem terram exiit.
Barnabam apostolum
2. loseph a parentibus Dignatus est hodie
primo nominatus, Caelesti consolatione
Post haec ab apostolis Consolari,
Barnabas vocatus, Cuius et nos precibus
3. Cyprus erat genere, Dono sancti spiritus
agrum suum vendidit, Mereamur recreari.

Brev. ms. Franciscanum saec. 1.5. Cod. Parisin. 760. Alle im vor-
stehenden nicht aufgeführten Teile des Officiums prosaisch.

50. De sancto Bartholomaeo.

Ad Magnificat.
In 1. Vesperis.
Orbis, ovans evigila,
Sanetis insiste plausibus,
Super Psalmos.
Exsulta, gaude, iubila

A. Hic athleta Dei Totus in Christi laudibus,

donatus laude trophaei, Bartholomaci precibus
Quem docct orbe coli, Hosten! antiquum ventila,
laudat in arce poli. Ut omni fraudo mutila
Laeteris in caelestibus.
 - 138 —
A d Matutinum. Causam quaerunt
huius dispendii,
Invitatorium.
Se passurum
Verum lumen de lumine verens similia
Pari colamus numine, Maestis dedit
In quo praefulgent inclita responsa tristia.

Bartholomaei merita. 6. Deus vester

miser obmutuit
Et ligatus
In 1. Nocturno. catenis iacuit,
Ex quo miles
Antiphonae.
caelestis regiae
1. Miserante Eines visit
Christi dementia huius provinciae.
Fidem rectam
suscepit India Responsoria.
Et culturam
1. Taetro quidam
detestans idoli
plenus daemonio,
Conti rmatur
Suum voce
verbis apostoli.
fassus incendiura,
2. Haec magorum Viri Dei
capta praestigiis iussus imperio
Tenebatur Male sonans
subiecta vitiis, suppressit labium;
Sed errorum Mox ab ipso
relicto tramite .

fugit daeraonium
Sacrae legis Nee est ultra
fovetur fomite. secuta laesio;
3. Non est ausus V. Hoc operata Dei
coram apostolo manus est per Bartholomaei.
Quidquam loqui 2. Energiae
daemon ab idolo, vexata rabie
Licet sese Regis nata
multi conciderent vinclis adstringitur,
Et incassum Provisurus
votis insisterent. eius miseriae
4. Spes aegrorum Patienti
frustratur penitus, sanctus compatitur,
Daemon silet Quo mandante
ligatus caelitus, puella solvitur;
Stat totius V. Sic Vitium mentis
plebis consilium pepulit censura medentis.
Implorare 3. Rex ignarus
Berith auxiliura. boni gratuiti
5. Templum Berith Gemmis, auro
intrantes nuntii camelos onerat,
 — 139 —
Ut per doni 4. Frequentata
vices exhibiti genuum flexio
Christi servo lugi Christum
re grates referat, pulsat suffragio,
Ergo tanti Nam per noctes
devote properat et dies singulos
Compensare Suos ei

raercedem meriti; commendat famulos.

V, Transgreditur legis 5. AngeloiTirn
metas intentio regis. sancta societas
4. Non invento Verl Dei
viro Polymius conservat semitas,
Suis aera Per quos tutus
gazis restituit, ubique redditur,
Cui vir idem Sic nee sitim
iam dudum conscius nee famem patitur.
In secreto 6. Cuncta novit,
domus apparuit cuncta considerat,
Et in fide Universis
prudenter imbuit, donis exuberat,
Vitae verbum Omnes habens
spargens diffusius ;
linguas in habitu
V. Rex memori clausit Ipsum sancto
in mente, quod auribus replente spiritu.
hausit.
Responsoria.

1. Compellente
In 2. Nocturno. Christi discipulo

Antiphonae.
Duros daenion
mugitus edidit,
1. Dum describi Coram rege
cultores idoli cunctoque populo
Sibi poscunt Suae fraudis
vultum apostoli, commenta prodidit
Mox addiscunt Dicens: vivus
et annos temporis in mortem incidit,
Et eiusdem Quisquis nostro
mensuram corporis. credit oraculo,
2. Niger crinis, alba caro, V. Tcndit ad infernuni
Barba longa, cano raro, perdens diadcma supi>nium.
Acquae narcs et directae, 2. Resipisce,
Aures crine suo tectae. cruenta civitas,
3. Est aequalis in statura, Iam teuere
Mediocris in niensura, focdus cum idülo,
Vestis eius sordem nescit Sed a Christi
Ncc per tenipus veterescit. discas discipulo,
 140 —
Quid sit fides, Hostis laesa
quid spes, quid Caritas, furore rabidi,
Ut te servet Sanitatis
superna veritas, sumpsit remediura
Ne damneris Interventu
cum hoste subdolo; pastoris providi,
V. Sit tibi sincera Mox astantes
mens, sit confessio vera. pro visis stupidi

3. Doctor verus ait turbae: Laeti laudant

Deum verum cognoscite, factorem omnium ;

Si salvi esse cupitis, V. Effectus morbis

Simulacra conteratis curavit conditor orbis.
;

V. Quoniam omnes du gentium

2. De supernis
daemonia Dominus autem
,
legatus veniens
caelos fecit.
Miro lenit
4. Indignata splendore populos,
sermone belluae Qui volatu
Plebs adclamans fanum circuiens
in eara irruit, Signum crucis
Vincla nectit sculpsit per angulos
ad Collum statuae, Consecrando
Tractu pronus recessus singulos
Astaroth corruit, Et deorum
Idem daemon larvas eiciens;
ipsum comminuit V. Omnibus est visus,
Potestate quem misit eis paradisus.
vocis mellifluae;
3. Sancte Bartholomaee,
V. Quam male possedit,
Christi apostole,
bene pulsus ab aede recedit.
Indorum doctor egregie,
Nostris aurem
clamoribus appone,
In 3. Nocturno.
Ut tuo ad Dominum
Ad Cantica. sustentati iuvamine,

A. Revertentes, Tai concives

qui missi fuerant, mereamur et adesse;
Singulorum V. Intercede pro nobis
vultus considerant, ad Dominum, gloriose
Duum tarnen Dei amice,
dierum circulo ut ipsius gratia largiente
Dato sibi Tui concives
carent oraculo. mereamur et adesse.

4. militis praedicanda
Responsoria.
Fides virtus et gloria,
1. Multitudo Qui vivens decoriatus
magna iacentiura, Et capite tandem caesus
 - 141 -
lam victiraa niunda factus Deum verum
Caelos scandit laureatus, sequunter libere,
V. Cuius, Christe, per merita Et quo magis
Ab occultis nos emunda. optata sitiunt,
Hac plenius
In Laudibus. ea suscipiunt.
Antiphonae.
Ad Sextam.
A. Rex regnare
volens perenniter A. Benedictus
largitor gratiae,
Virum Dei
poscit humiliter, Qui de nervis
Ut ablutus huius miseriae
aqua baptisraatis Et de dolo
Imbuatur furentis idoli

dono charismatis. Traxit Indos

verbis apostoli.
Ad Benedictus.

A. Sub Astrige Ad Nonam.

coronam meruit A. Rex Indorum,
Venerandus plebes et principes,
Christi discipulus,
Sacrae legis
Primo fustes
facti participes,
et post exhibuit
Exsultantes
Ensem collo
percepta gratia
percussor aemulus;
Christo mentes
Quem defunctum parant cubilia.
populus
fidelis
In sepulcro
psallens deposuit, Vesperis.
In 2.
Ubi templum
fundare studuit, Ad Magnificat.
Quod illustris
A. virtutis
perornat tumulus.
lux apostülicae,
Per Horas. Solis iubar,
caeleste speculum,
Ad Primam.
Omnes clemens
A. Regis proles
astantes respice,
et uxor regia
Clerum rege,
lubilantes
conserva populum,
cordis laetitia,
Ut post huius
Candidatae mortis articuluni
baptismi vestibus,
Resurgentes
Fidem servant in Stola dui)lice
inpressam cordibus. Repromissuni
Ad Tcrtiam. cenae doniinicae
A. Vigilantes Convivantes
in lucis opere sumamus epulum.
 - 142 —
Brev. ms. Trebnicense
saec. 15. Cod. Wratislavien. I O 94. In —
1. Vesp. Von den 4 AA super Ps. sind drei prosaisch. Ad Magn. A, 4
Totis. — Ibid. 7 fraude vincula. —
In 1. Noct. R 2, 4 vinciilis. In —
2. Noct. A 1, 1 discribi. —
R 2, 14 confessio pura. —
In 'S. Noct. R 2, 8
levit. — Die AA per Horas gehören ursprünglich in die Laudes; überhaupt
scheint die monastische Form dem Officium nicht ursprünglich, da nach Ent-
fernung der Teile mit abweichendem Versbau gerade das Material zu einem
Officium formae brevioris erübrigt.

51. De saiicto Basilio.

In 1. Vesperis. Ad Magnificat.

Patris beati
Super Psalmos. Spiritus Basilii
Deum votis iugibus
A. Celsuni votis eximiis Magniticavit,
Antistitem Basilium Qui abdicans se
Colamus, qui prece miti Blandimentis saeculi,
Daemoni eripiens, Ad superna verbis, factis
Quem mox involvit hamus, Laetus aspiravit.
Obtinens chirographum Preces effunde
Denegata Christi fide, Tuis pro supplicibus,
Scriptum reddi per dolivagum Ut partem, quam elegeras,
Eiulantem, se fore devictum; Sectentur, resecatis
Annotatum facinus Huius rnundi duplicibus
Delens defunctus In aevum tecuni
Praesul benedictus, Feliciter laetentur.
ludaeus catechizatus
Mire per ipsum Ad Matutinum.
Caelis est addictus;
Invitatorium.
Precamur ergo cernui
Sordes tuis praesidiis deleri, Ad celsa sollemnia

Sacer o Basili, Christum Basilii venite,

Exora nostri misereri. Qui gubernavit omnia

Hie in terris rite.
K. Ephraem iusto sanctus
In visu claruit In 1. Nocturno,
Ut columna candens
Antiphonae.
Caelum attingendo,
Quod stupens mente In cathedra
Revolvendo non sedit pestilentiae,
Tacuit facti veritatem Qui pollebat
Experiendo ;
fervore clementiae,
V. Linguam eins In Dei lege
cernens ut ignitam, mens eins stabilita,
Angelicam in eo Precibus, ieiuniis,
perpendens vitam doctrinis vita
Fit certus in credendo. Fuit eius polita.
 — 143

2. Non fremuit nee coluit V. Uxori laetus

Inania, redditur maritus,
Resecans, quae docuit A matrimonio
Vesania, qui iudicatus quitus
Domino servivit Fuit propter iniquitatem.
in timore,
Caeli sedem adeptus
in bonore. In 2. Noeturno.
3. Christus caput Antiphouae.
eins exaltavit,
Dum in excelsis 1. Sacrificavit sacrificium

cellam fabricavit, lustitiae, terrestrium

Renuntians hie saeculo Spem adaequans maestitiae.

Addietus est In paee requieseit,

trinitatis speculo. Cui raundus vilescit.

Eesponsoria. 2. Clamorem eius

Christus intellexit,
1. Ab Arrianis
Vir Dei captam ecelesiam
Dum ab imis
ipsura sursura vexit,
Pastoralis contactu baculi
Ubi nulla maestitia
Recuperavit,
Sed in aevura
Christianis,
cernitur laetitia.
Reddens hanc basilicara
Ad laudem Dei, quam 3. Minuisti
Multiplicavit Paulo minus ab angelis
V. Hymnorum concentibus, Basilium, dum vestisti

Fidelis piis mentibus Sandaliis,

Plebs hane frequentavit. In tue dum amore

Vixit hie sine torpore.
2. Captum hämo daemonis
Fidem Christianam
Kesponsoria.
Abiurantem
Verbis sacri eanonis 1. Confiteri facinus,
Eripuit ad summa Quod OS et cor erubuit.
Propalantem ;
Scriptum pater almus
V. Cum eiulatu lam defunetus abolevit,
daemon ehartam reddidit, Mens peccatricis
Quam liberato Visa Charta gaudiis intumuit,
praesul pius exhibuit In spe dilectionis
Nüxia patrata continentem. Dulciter requievit,
3. Domino fidelis V. Deo grates referens

gratias plebs reddidit, iucunda,

Videns almi praesulis Quod prius eontrectabat

virtutum sanctitatem, furibuuda,

Quas in conventu omniuin Spurcitiis

Deus ostondit.
niire pro viribus plus cedit.
Ob quod eins adoraverunt 2. Felieis hora dum transitus
proni bonitatem. adpropinquaret,
 144

In foribus mortem esse 3. Meraor eius, Deus, fuisti,

losephque indicaret, Hunc ad te dum allexisti
In spiritu Mira pietate
Basilius medici Contempta vanitate.
Cognoscens iudicium
Ad eura inquit:
Responsoria.
Non tarn cito
imminet exitium; 1. Fallentem mundum vincere
V. Hodie sol cum sole occidet, Supplices
ludaeus loseph fatur; fac tuos, pater pie,
Praesul pius dixit: Non, Quae sursum sunt, elicere,
sed tempus prorogatur. Non, quae inquinant, sectari
3, Ad medicuni huius blandimenta viae.
Blande sermone V. Labe respersos exue.
Praesul beatus Ad te reflexos indue
Ait Basilius: Salutis vestimento,
Ad horam si vixero Fidei fulcimento.
Cras nonae, quid erit
Die mihi concitius? 2. Te colentes pio corde
Quod hortaris faciam, Nos conserva sine sorde,
Hoc si contingat, pater; Ut sinceris raonitis,
Invenisti gratiam, Non mentibus attonitis,
Basilius respondit, Te sequi mereamur,
care frater. Licitis utamur.

V. Praesul vixit, ut narravit, V. Doctrinae tuae favum mellis

losephque catechizavit, Nos gustare, fac, ne fellis
Sic lucri Deo medicum Acerbitas inficiat
Fecit et angelicum. In Christi laude,
sed mens nostra proficiat.

In 3. Nocturno. 3. confessorum
lampas lucens clare,
Antiphonae.
Basili, doctor
1. Sanctus in tabernaculo praecelse, care,
Tuo, Dens, Nostris in angustiis
laetus requiescit Tuum praesta levamen,
Mundique piaculo Caeli nos iunge nuptiis,
Resistens Almum ubi propinatur
inquinamenta nescit. flamen.
V. Basili pater,
2. Eius desiderium
pontifex egregie,
Animae
sibi
Post mortem
tribuisti,
Terrenum dum Imperium applica nos regiae,

Vincendi Quae ducit ad empyreum

robur Regni caelestis solium.
ei contulisti.
 — 145 —
In Laudibus. Dum egentium inediis
Basilius ut pater succurre-
Antiphonae. bat.

1. Donium tuam, Domine, Ad lienedictus.

Praesul talis decebat, Suae plebis Dominus

Qui in tuo nomine Redemptiouem pie visitavit.
Fidem rectam augebat. Dum ad regendum comminus
2. Portas eins introivit
Eum praesulem adoptavit,
Qui sedentem in tenebris
In confessione,
Doctrinae pastu populum
Caelum quapropter adivit
refecit,
In exsultatione.
Sit dies eius celebris,
3. Labiis laetitiae Qui tarn mira miranda per-
Deum exaltavit, fecit.
Mundum maestitiae
Praesentem adaequavit. In 2. Vesperis.
4. Ore, corde praesul Deum Ad Magnificat.
Almus benedixit,
A. laudabilem per omnia
Mundum spernens hostem,
Basilium per saecula,
saevum,
Ob cuius praecelsa merita
Quibus maledixit.
Nostra pientur famina
5. Sanctorum in ecclesiis Ducamurque ad gaudia
Deo laudes novas canebat, Sanctorum perennia.
ßrev. Misneiise imp. Lipsiae (?) 1517. A. — Diurn. Misneuse imp. Lip-
siae 1511. B. — In 2. Noct. 2, 12 Io.sepli factiis A.

52. De sancto Benedicto.

In 1. Vesperis. In 2. Vesperis.
Antiphonae.
1. Praeclarum late
Ad Magnificat.

tibi, vir sine fine beate, Magna semper et pracclara

Nomen non fictae Deum decent praeconia,
fidei manet, o Benedict e. Cuius igne spernens mundum
2. Membra specu claudis, Fulges in turba caelitum,
quo factus es hostia laudis confessor Benedicte,
Carnem districte Vota servorum suscipe.
dum frenas, o Benedicte.

3. Hie probris actus

tumidisque peripsima factus Ad Mat u t in um.
lam noys invictae
Invitatoriuni.
palmam geris, o Benedicte.

4. Instar tu Christi Ut Christo celebri

patiens ad cuncta fuisti, iubilcmus laude, venite,
Pacis et indictae Qui dedit aeternae
cultor pius, Benedicte. Benedicto gaudia vita(\
Blumo, Historiai) rhythmicae. V. 10
 — 146

In 1, Nocturno. V. Haec dies, quam fecit Deus,

In qua, iubet, exsultemus.
Antiplionae. 4. Electo grex mortiferum
Benedictus tarn nomine Patri ferebat poculura,
1.
Quam gratiarum munere Sed vir Dei signo vitae
E Nursia progenitus Vas rupit tamquam lapide ;

Claris fulsit parentibus. V. Intenderunt arcum suum,

Ut perderent innoxium.
2. Hie ergo Romae traditus
Disciplinis scholaribus,
In 2. Nocturno.
Nil scire duxit comraodum,
Nisi crucis mysterium, Antiphonae.
3. Mundum suis cum floribus 1. lam latius innotuit,
Scienter sprevit nescius Quasi lampas emicuit,
lesuque ferens Stigmata Sic Benedictus celebris
Speluncae petit abdita. Frequentatur a populis.
4. Sanctum Romanus habitum 2. Eius ergo sub tramite
Dat illi, fert subsidiuni, Multi dum certant vivere,
Sed raagister invidiae Locis florent duodenis,
Saevit in illum lapide. Fulget ipse miraculis.
5. In specu, sub quo latitat, '3. Hie non impar Elisaeo
Dei miles se cruciat, Ciet ferrum de profundo,
Sed rex raundi, cui militat, Sensus et corda perspicit,
Hunc sacerdote visitat. Praesens absentes arguit.
6. Athleta Dei gravibus '^4. Maurus verbo currens patris
Poenis urens exterius Petri fertur vestigiis
Hostis in mente iacula Super liquens elemen,tum
Igne exstinxit ignea. Mersumque trabit Placidura.

Kesponsoria. 5. Favent caneta Benedicto:

Vas sponte manat oleo,
1. Florem mundi periturum Fugit vita, spernit terra
Despexit tamquam aridum, Eius privatum gratia.
Ut floreat in aeternum 6. quanta plenus gratia
Benedictus ante Deum,
Respectu rumpit vincula,
V. Pennas sumens ut columbae Sedens curvat imperia
Recessit gaudens requie.
Benedictus per saecula.
2. Puer fiel um subsecutae
Kesponsoria.
Consolatus nutriculae,
Yas, ubi prece solidat, 1. Servus Dei Benedictus
Fugit, ne laude pereat, Stetit misertus illius,
V. Elongatus a nutrice Qui clamitabat: o meum,
Mansit in solitudine. redde, redde filium!

3. Agnosce, Dei famule, V. Orans iacentem suscitat,

Surrexit Christus hac die, Reddit patri, qui clamitat.
Adsunt, quas misit, epulae, 2. Benedictus quam devotas
Cuius amore percipe; Deo solvebat gratias,
 — 147 —
Ire videns ut columbam Quem faciens tecum
Caelo sororis animam ;
sanctis regnantibus aequura
V. Uterque duxit gaudia, V. Iam, quibus aequasti,
Soror caelo, liic in cella. gaudentibus associasti.
3. Israelita verus,
Cor in Deum dilatatus, In Laudibus.
Qui infra se angustatam Autiplioiiae.
Vidit oninem creaturam, 1. Armis praecinctus
V. Caelo quoque ferri sanctam verae fidei Benedictus,
Germani cernens animam. Idola dum stravit,
4. Alnie pater, qui praescius sedem tibi, Christe, paravit,
Tui sacrati transitus 2. Huic iubilate, quo pater iste
Hunc praenotasti fratribus, Par fitEliae, par quoque Moysi,
Tuere nostros exitus. Dum lapis illi flumina fundit,
V. Per te ducem clarissimum Corvus obaudit.
Ut transeamus ad Deum. 3. Quemquam non laesit,
post te, dominator, adhaesit,
In 3. Nocturne. Utque David doluit,
hostis ut occubuit.
Ad Cantica.
4. Laus puerilis hunc benedicit,
A. Benedictum propheticis Qui puerorum per Benedictum
Condecoremus canticis,
Corpora vitae trinus et unus
Qui tarn fulsit prophetia
Trina reformat.
Quam et doctrinae gratia.
5. Tympana laeta chori
Eesponsoria. mens consona concinet ori

1. Grandi pater fiducia Ac Dominum laudet,

Morte stetit pretiosa, quo servus in aethere gaudet.

Qui elevatis manibus Ad Benedictus.

Caelos scandit in precibus. A. Benedictus es. Domine,
V. Fecit, Christe, quod iussisti, Qui, Benedicti animae
Te secutus spe praemii. Dum caeli confers gaudia,
2. Fratribus illuxit Glorificas terris membra,
Benedictum quae via duxit Dum et spccu, quo latuit,
Usque caelum surgens Per te virtus emicuit.
et multa lampade fulgens,
V. Virque super candens In 2. Vesperis.
micuit, quae sit via, pandens. Ad Magnificat.
3. Ecce, iam cari noscite. A. caelestis norma vitae,
Quam claro scandit tramitc Doctor et dux Bcnedicte,
Benedictus ad sidera, Cuius cum Christo spiritus
Qui bic reliquit omnia; Exsultat in caelestibus,
V. Accepit ergo centuplum Gregem, pastor alme, serva,
Et vitam in pcri)etuum. Sancta prece corrobora,
4. Gloria, Christe, tuo Via caelos clarescente
tibi porsonet in Benedicto, Fac tc duce pcnctrare.
10*
 — 148 —
Brev. ms. Admontense anni 1180. Cod. Admonten. 18. A. — Brev.
ms. S. Maximini Treviren. (?) saec. 12. Cod. Londinen. Add. 18496. B. —
Brev. ms. Lunaelacense (?) saec. 12. Cod. Palat. Vindobonen. 1890. C. —
Brev. ms. Engelbergense saec. 12. Cod. Engelbergen. 42. D. —Brev. ms.
Engelbergen.se saec. 12. Cod. Engelbergen. 103. E. —
Brev. ms. Mellicense
saec. 13. Cod. Mellicen. 1677. F. — Brev. ms. Murbacense saec. 13. Cod.
Colmarien. 36. G. — Antiph. ms. Augiense saec, 12. Cod. Carolsruhan.
Aug. 60. add. saec. 13. H. — Brev. ms. Gengenbacense saec. 13. Cod.
Carulsruhan. Geo. 22. I. — Brev. ms. Schwarzbacense saec. 13. Cod. Carols-
ruhan. Schw. 2. K. — Antiph. ms. saec. 13. Cod. Guelfenbyteran. Helm. 982.
L. — Brev. ms. Cisterciense saec. 13. Cod. Stuttgartien. 1 b 89. M. — Brev.
ms. Vedastinum saec. ^^/i4. Cod. Atrebaten. 676. N. —
Brev. ms. Epter-
nacense saec. 14. Cod. Luciliburgen. 12. O. —Antiph. ms. Salemitanum
anni 1318. Cod. Heidelbergen. X. 6. P. — Brev. ms. Cisterciense saec. 14.
Cod. Pianoren. M 1. Q. — Brev. ms. Farense saec. 14. Cod. Mazarin.
349 (761). R. — Brev. ms. Cellae Priucipum saec. 14. Clm. Monacen. 7213.
S. — Antiph. ms. Cisterciense .saec. 14. Cod. Prägen. XII C 7. T. —
Brev. ms. Langhemense saec. 14. Cod. Bambergen. Ed VII 11. U. — Brev.
ms. S. Magni in Faucibus saec. 14. Cod. Maihingen. II 1. 4° 7. V. — Brev.
ms. Murbacense saec. 14. Cod. Colmarien. 430. W. —
Brev. ms. Augiense
saec. 14. Cod. Carolsruhan. Aug. 206. X. —
Brev. ms. S. Georgii Villingen,
saec. 14. Cod. Carolsruhan. Geo. 6. Y. —
Xoct. ms. Benedictinum saec. 14.
Cod. Doneschingen. 321. Z. — Brev. ms. Murense saec. 14. Cod. Araugien.
M 7 q. Aa. — Brev. ms. Ebracense saec. 14. Cod. Wirceburgen Mp. th. p. 42.
Bb. — Antiph. ms. Eremitense saec. 14. Cod. Eremiten. 612. Cc. — Brev.
ms. Ebracense saec. 12. Cod. Wirceburgen. Mp. th. f. 110. add. saec. 14.
Dd. — Noct. ms. Altovadense saec. 15. Cod. Altovaden. 29. Ee. — Brev.
ms. Sitanstettense anni 1496. Cod. Sitanstetten. CXXVIII. Ff. — Brev. ms.
S. Georgii Prägen, saec. 15. Cod. Prägen. VIII B 9. Gg. — Brev. ms.
Heilbrunnense saec. 13. Cod. Erlangen. 454. add. »aec. 15. Hh. — Brev.
ms. Velehradense (?) saec. 15. Cod. Olomucen. II V 6. li. — Brev. ms.
Griesense saec. 15. Cod. Griesen. 43. Kk. —
Antiph. ms. Epternacense
saee. 15. Cod. Luciliburgen. 105. LI. — Brev. ms. S. Bonifatii Fulden.
saec. 15. Cod. Fulden. Aa 81. Mm. —Brev. ms. Benedictoburanum saec. 15.
Cod. Augustan. s. n. Nn. — Brev. ms. SS. Udalrici Jet Afi-ae- saec. 15.
Cod. Augustan. Fol. 99. Oo. — Brev. ms. Zwiefaltense saec. 15. Cod.
Stuttgartien. Ib 106. Pp. — Brev. ms. Blauburanum saec. 15. Cod. Stutt-
gartien. HB. I Asc. 111. Qq. — Brev. ms. Murense .saec. ^'^/le. Cod. Araugien.
M 9 f. Er. — Antiph. ms. Fischingense saec. 15. Cod. Frauenfelden. Y 36.
Ss. — Brev. ms. Rhenoviense saec. 15. Cod. Turicen. Rhen. 60. Tt. —
Antiph. ms. Rhenoviense saec. '^/le. Cod. Turicen. Rhen. 3. Uu. — Brev.
ms. Monasticum saec. 15. Cod. Eremiten. 84. Vv. —
Brev. ms. Lang-
hemense anni 1500. Cod. Bambergen. Ed. VI 8 Ww. —
Brev. ms. Lang-
hemense saec. 14. Cod. Bambergen. Ed. VI 10 add. saec. 15. Xx. —
Brev ms. Heilsbrunnense saec. 15. Cod. Erlangen 704. Yy. — Brev. ms.
Langhemense anni 1465. Cod. Bambergen. Ed. VI 6. Zz. — Brev. ms.
S. Magni in Faucibus saec. 15. Cod. Maihingeu. II 1. 8 9. Aaa. — Brev.
ms. Kirchhemense saec. 15. Cod. Maihingen. II 1. 8"^ 15. Bbb. — Brev.
ms. Augiense saec. 15. Cod. Carolsruhan. Aug. 262. Ccc. — Brev. ms.
Lamprechtense saec. 15. Cod. Doneschingen. 313. Ddd. —Diuru. ms.
Altovadense saec 15. Cod. Altovaden. 7. Eee. —Brev. ms. Ruperti de
Montreal anni 1506. Cod. Epternacen. s. n. Fff. —
Brev. ms. S. Crucis in
Werdea saec. 15. Cod. Maihingen. II 2. 4' 30. Ggg. —
Brev. Frisingense
anni 1479. Cod. Esten. X H 1. Hhh. — Brev. ms. Pataviense saec. 15.
Cod. Stuttgartien. HB I Asc. 109. lii. — Brev. ms. Pataviense saec. 15.
Cod. Doneschingen. 315. Kkk. — Brev. ms. Opatovicense saec. 15. Cod.
Palat. Vindobonen. 1962. LH. u.a. m.
Die unter Hhh lii und Kkk genannten Quellen haben das Officiiun in
der kürzeren nichtmonastischen Form, die bei diesem Officium natürlich
 — 149 —
nicht in Betracht zu ziehen ist. Bei der grofsen Anzahl der Quellen ist es
unmöglich, bei der guten Überlieferung des Textes unnötig, die Varianten
zu verzeichnen, die lediglich Nachlässigkeiten der Abschreiber darstelhu
•würden. Von Belang ist nur, dafs das Officium bald zum Hauptfeste des
Heiligen, bald zu dessen Translation, bisweilen „in Commemoratione s. Bene-
dicti" steht, sowie, dafs die AA der ersten Vesper bald in dieser, bald in
der zweiten Vesper ihren Platz haben bald auf die kleinen Hören verteilt
,

erscheinen. Die 1. Vesper beginnt dann entweder mit der A Magna semper :

et praeclara oder mit nur einer A super Ps. Exsultent omnium corda :

fidelium pro gloria almi patris Benedict! etc. Einige Hss. u. a. F setzen
zur Vesper folgendes R:
R. Beatus Dei famulus
Magnum fecit miraculum,
V. Primum in partes divisum
Reiunxit capisterium.
In der 2. Vesper findet sich in denselben Quellen das R:
R. Aquam
de montis vertice
Ferrum de profundo gurgite
V. Et Placidum de flumine
Traxit per pensilera.
In einigen Hss. wird das Officium als „historia nova" bezeichnet; so HR:
„De sancto Benedicto novae historiae cantum quaere in principio" ;
„Novam historiam de sancto Benedicto quaere post cantica in fine libri" Xx.
Diese Neuheit ist relativ zum älteren Benedictusofficium zu verstehen. Auf
dasselbe Schema wie dies Officium ist das des hl. Colomannus (Anal. XIII,
Nr. 34) gearbeitet. Bei der grofsen Verbreitung der historia ist auffallend
und bedauerlich, dafs der A'^erfasser nicht bekannt zu sein scheint.

53. De sancto Benedicto.

In 1. Vesper is. Nee sacerdos defuit

Die Paschae festo.
Super Psalmos.

1. Fuit re et gratia Ad Magnificat.

Homo benedictus, A. decus ecclesiae

Vir, qui nunc in patria Et honoris vasculum,
Sanctus est et iustus. pater clementiae,
2. Nursiae provincia Tu dux, tu lux, speculum
Dedit hunc alumnum, Rcgularis vitae ;

Vicit puer vitia, Exeniplum munditiae,

Zabulum et mundum, Veritatis oalculum,

3. Quem llomanus suscipit Aratrum iustitiae,

Sub Adeodato, Contempsisti saeculum,

Sancte Benedicte.
Aqua, pane refieit
Signo resti dato.

4. nie nequam spiritus

Ad Matutinum.
In calculis iactatis
Invitatorium.
Fregit signum invidus
Huius caritatis. Collaetetur ecclesia,
5. Sed Romanus destitit ßenedicto congaudeat
Nusquam ab incepto, Et dicat :
 150

Suscipe nos in gloria, V. Horum vita saeculum

Christo regi complaceat, Lucet, mundo poculum

Ut fiat. Propinat felicem.

In 2. No cturno,
In 1. Nocturno.
Antiphonae.
Antiphonae.
1. Sanctum suum Dominus
1. In viam non abiit Hunc mirificavit,
Iste peccatorum, Quem in caelo plenius
Meditari voluit Cum glorificavit
Legem mandatorura.
2. Scuto Del genitus
2. Insensati impii Bonae voluntatis
Quare fremuerunt? Suae, quo sum agnitus,
Potum mortis filii Induit me gratis.
Patri tribuerunt.
3. Ex ore lactantium
3. Vitrum fregit famulus, Perfecisti laudem,
Domini est salus, Ut mos est infantium,

Fuso viro monachus Hie non fecit labern.

Hebetatur malus.
Responsoria.

Responsoria. 1. Ales, dictus merula,

1. Quando pater liliis Dum vacaret gratia

Per natura dat pacem, Contemplationis,

Orbis actis circulis Nigra volat garrula,

Quadringentis decem, Sed carnalis nuntia
Satanas cum vitiis Est temptationis ;

Se parat ad necem; V. Mens perhorret vitia,

V. Benedictus mittitm-, Hanc fugat propitiä
Novis armis utitur, Virtus passionis.

Novum portal ensem. 2. Placidum discipulum

Hinc per Maurum seduluin
2. Fides firma clipeus,
Traxit de procella,
Caritas lorica,
patrem et tilium
In
Lancea spes, balteus
Propter hoc miraculum
Pietas amica,
Pia surgunt bella*,
Aqua fluit rivulus
V. Per patris oraculum
Paupertas cupita;
ToUitur piaculum,
V. "Vilem vestit paenulam,
Sacram scripsit regulam
Dum orat in cella.

Yerba dat mellita,

In 3. Nocturne.
3. Multitudo militum
Antiphonae.
Sequitur hunc ducem,
Christum regem agnitum 1. Hic vir sine macula
Atque veram lucem Vixit Deo suo,
Proiiteutur, deditum Manet nunc in gloria
Morti super crucem; Monte sancto tuo.
 151

2. Benedictionibus In Laudibus.
Tuis praevenisti
Sanctum, quem Antiplionae.
in oinnibus
Tu benedixisti. 1. Benedietus petere
Desertum decreverat
3. Innocens hie manibus NuUo sese uoto,
Atque mundo corde Quem nutrix deserere
Nusquam vanitatibus Profeeto non poterat
Se dedit aut sorde. Mundo spreto toto.

2. Petit eapisterium
Responsoria. Pro purgando tritico
Nutrix a vicina,
1. Pater hie apostoli Quod ineaute positum
Perfieit ofticium Fractum sanat illieo
Et prophetae nomen, Virtute divina.
Inquire vas olei,
3. Hie nutriee inscia
Defensoris tilium
Fugit et incognitus
Et qui fert flasconem,
Mansit annis tribus,
V. Feminas ex nobili
Quem divina gratia
Genere, sed clerieum
Pavit atque modicus
Et regis tironem.
Hie lohannis cibus.
2. Eius pater exitum 4. Sed Christus presbytero
Nuntiavit tiliis, Paranti convivio
Mox correptus febribus In pasehali festo
Vitae panem sumit, Ait: meo puero
Post haee flavit spiritum, Confecto ieiunio
Caeli iunctus liliis Cibum istum ferto.
Et supernis civibus
5. Surgit hie sollicite,
Vitae vitam unit.
Virum tine reperit
V. Post ipsius obitum
Cum difticultate :

Viam stratam palliis,

Surge, mande, non nunc te
Nitentem lampadibus
leiunare convenit
Binus frater cernit.
Hae sollemnitate.

3. Sanetus hie descendcrat

Ad Benedietus.
Videre Seholastieam,
Cum abire voluit, A. Gaude, felix anima
lila supplex rogat ;
Benedieti, quoniam
lam eaput levaverat, Fusam luccm desuper
Sentit pater pluviam, Cunctas noctis tcnebras
Quae tantum invaluit, Fugasse vidisti,
(i>uod manerc cogat ;
Et Gcrmani animam
V. Post trcs dies penetrat Ferri ad caelestia
Caelos soror eaelica, Sororisque, radio
Istud sancto patuit, Ante tuos oculos
(Juando Dcuin orat. Mundum eonspexisti.
 152 —
In 2. Yesperis. Christo, sed in aliis
In lesu servitio
Ad Mao:nificat.
Excitat ardorem ;

Sanctus liic miraculis Benedicte, famulis

Atque vitae radio Tuis fac in odio
Mundo dat splendorera, Saeculi amorem,
Patuit in filiis Dona, quod cum caelicis
Patris gloriatio, Omnibus perpetuo
Inde dat honorem Cernamus factorem.
Brev. ms. Franciscanum saec. 15. Cod. Rossian. s. n. - In 2. Noct.
R 2, 2 Hunc. per Maurum. —
R 2, 7 An patris oraculum. R 3 — ist durch
Beschädigung verloren; nur der V. ist nocli vorhanden:
V. Non huius hie inscius
Corvo mandat ocius,
Longe tollat eum.
In 3. Noct. A 1, 2 Vixit de suo. — R 2, 6 vinctus liliis In Land.
A 6 His lohannis.
3, —
Das Officium folgt dem Schema des Antonius-
Officiums Anal. V, Nr. 42. Zu demselben gehört der Hymnus Christe verum
:

lumen patris, Anal. IV, 106.

54. De sancto Beriihardino.

In 1. Yesperis. Eiusque vitans prospera

Regnum Dei per aspera
Antiphonae. Promerendum coniecit.

1. Senarum civis inclitus, Dignitatum insignia

Superna luce praeditus, Recusat et fastigia
Bernhardinus prudenter Bernhardinus bonorum,
Semper amare studuit Nam, Christo ut se praebuit,
Christum lesum, quem docuit Se minimum exhibuit
Revereri' decenter. In ordine minorum-.

Ad Magnificat.
2. Vivens in innocentia
doctor egregie,
Sanctus hie ab infantia
praedicator gratiae,
Se Deo consecravit,
Tu vas electionis
Tandem donis caelestibus
Fore meruisti,
Eius bonis operibus
Salvatoris praedicans
Hunc Deus praedotavit.
Eiusque cunctis indicans
3. Hie prudens mundi speciem Sumraae dilectionis
Perpendens velut glaciem Nomen lesu Christi ;

Labiliter dissolvi, Ex te Salus populi,

Confestim hanc deseruit, Per te labentis saeculi

Se sibi nee inseruit Remittuntur criminum

Nolens a Deo solvi. Sordes praedicando.
Pater o Bernhardine.
4. Francisci cinctus cordula Horum sis memor in fine.

Contectusque tunicula Qui te poscuut, Dominum

Porapam mundi reiecit Pro his deprecando.
 - 153 —
Ad Matutinum. Et languidis corporibus
Invitatorium.
Medela mox praestatur-,
V. Cunctis ad sanctum precibus
lesus, salvator divinus,
Devote fusis tristibus
Veneretur decenter,
Solamen statim datur.
Quem beatus Bernhardinus
Praedicavit ferventer.
In 2. Nocturno.
Antiphonae.
In 1. Noct urno.
Antiphonae. 1. Cor mundum sanctus habuit
Ab aetate primaeva
1. Datur in lucem gentium
Nee obliquari debuit
Bernhardinus a Deo,
Cum huius mundi laeva.
Illustratorque mentium
2. Hie carnis supercilium
Requievit in eo.
Legi mentis subiecit,
2. Adflatus sancto spiritu
Se ipsum domicilium
Vivendo formam dedit,
Spiritus sancti fecit.
Praecavens ab interitu
3. Zelator vitae pauperis
Culpae, quae mentem laedit.
Christi lesu sacratae
3. Virtutum multiplicitas
Contemptis mundi prosperis
Prübitas atque morum Adhaesit sibi grate.
Commendat hunc, ac veritas
Sanctum refert signorum. Responsoria.
1. Dum minoratur habitu,
Responsoria. Minoratur humilius
1. Devotus Christi confessor, Bernhardinus et mente,
Bernhardinus Senensis, Quae continentur aaibitu
Fidei sacrae professor Sacri Status, ut filius

Eiusque finnus ensis, Eius complens attente,

Apud Deum intercessor V. Verborum sine strepitu
Sit pro nostris offensis, Proniissa plus quam alius
V. Doctrinae Pauli successor Servavit, sed non lente.
Mentcque lesu professor 2. Senarum urbis renuit
Nunc precibus impensis. Urbini(iue, Ferrariae
2. Sanctus hie a principio Culnien pontiticatus,
Datur literaturae, Sic eius votum tcnuit
Qui iugi vacans studio Statum habens memoriae,
Sensum capit scripturae, Ad quud fuit vocatus ;
Sic lucis liuius radio V. Hoc facto digne meruit,
Se confert vitae purae, Quod nunc in regno gloriae
V. Mundum hunc habens taedio Cum sanctis sit locatus.
Minores replet gaudio 3. Soror migrans a corpore
Sc suac subdens curae. Matris huius, dum i)raodicat
3. Huius sacris intiuxibus Ilumanae geniturae,
Plebs devota creatur, Simul eodem tempore
Virtuosisque nioribus Adparens sanctus applicat
Eius mens illustratur, Eiusdem sepulturae.
 — 154 -
V. Vivo sopito tempore Personemus alacriter,
Decessum liunc plebs iudicat Per Christum ut finaliter
Intenturn moriturae. Reddamur sancto fini.

2. In caelis sanctus iubilat,

I n 3. Nocturno. In terris quoque ruiilat
Antiphonae. Mirandus iste signis,
Sic ei plebs afficitur,
1. Francisci carus filius

Nunquam degeneravit Quae digna mox efficitur

Donis eiusdem dignis.
Ab 80, sed in melius
Vitam eius servavit.
3. Cunctis praestans auxiliura
2. Pacis cultor amabilis Mentem movet fidelium
Pacem praebet divisis, Vir tantus ad oraudum,
Sic pace commendabilis lam pergunt per itinera
A cunctis fit bis visis. Secum ferentes munera
3. Adflictis et pauperibus Ad eum honorandura,
Condolens iuxta nosse,
4. Orbis terrae per climata
Hos dictis et operibus
Fragrant ut thymiamata
Fovebat tote posse.
Merita sancti viri,
Responsoria. Suaque sacra dogmata
Stella fulgens
Mundi pellunt phantasmata
1.
Insani ac deliri.
claret in aere,
Quam multa gens 5. Laudandus est per omnia
meruit cernere lesum laudans praeconia
Super Caput Sanctus hie salvatoris,
sancti descendere Cur eius ob soUemnia
Duodena I^aus sibi cum harmonia
frontis Christiferae. Detur cordis et öris.
V. Mirum fuit Signum vere,
Quod patuit sie clarere.
Ad Benedictus.
2. Alphonsus, rex clarissimus,
A. sacer Dei famule,
Ascribi sanctum monuit
Catalogo sanctorum, Bernhardine tu consule,
Cui pater sanctissimus
Quid agendum veraciter,
Cousensum papa praebuit Ut queamus salubriter
Virtute meritorum,
Gratiam niereri,
V. Coetus Senarum optimus, Qui errantes per devia
Aquilae cui non defuit Peccatorura direxisti

Sed nee ordo minorum. Quosque salutis in via

Deduxistique gratia,
In L a u d i bu s.
Quae debet hie quaeri,
Tuis, pater, supplicibus,
Antiphonae. Ut ceteris tu fecisti,
1. Ob sacrae vitae meritum Tempus impetra precibus,
Et gloriosum exitum Quo possint paenitentia
Beati Bernhardini Peccata deleri.
 — 155 —
In2. Vesperis. Per Octavam.
Ad Benedictus.
Ad Maguificat.
j^ g^^gj, Bernbardine,
(^.j^j.jgti

A. virum sanctissimum, Nostra cordis suspiria,

In dictis et operibus Pater, clementer aspice
Adflictis et pauperibus Nee despice nos in tine,
Solamen praestantem, Legis amator divinae,
Defunctis vitam tribuit Sed a malis nos praeserva
lutirmisque praebuit Nostraque desideria
Virtutem sauantem. Semper in bonis conserva.
vere iustissimum, Ad Magnificat.
Qui se tot bonis implicat A. Salve, lesu fator
Dulcemque plebi praedicat et amator normaque morum,
lesum voce clara, Fervens praedicator
Bernbardine, fac inclitis cunctorum,
et zelator vani
Tuis privare meritis Bernbardine,
Morte nos amara. duc nos ad regna polorum.
Brev. ms. Franciscanum saec. 15. Cod. Parisin. 1049. A. Brev. ms. —
Franciscaimm saec. 15. Cod. Parisin. 1314. B. —
Brev. ms. Franciscanum
saec. 15. Cod. Parisin. 13244. C. —
Brev. ms. Franciscanum saec. 1.5.
Cod. Parisin. (Arsen.) 101. D. —
Noct. ms. Franciscanum saec. 15. ex. Cod.
Lugdunen. 476. E. —Brev. ms. FF. Minorum de Brageriaco saec. 15.
Cod. Burdigalen. 88. F. —
Antiph. ms. Franciscan. Hibern. saec. 15. ex.
Cod. Coli. öS. Triuitatis Dublinen. B 1. 2. G. —
Brev. ms. Franciscanum
saec. 15. Cod. Mus. Luciliburgen. s. n. H. —
Brev. Romanum iiiip. ^'enetiis
1522. I.
In 1. Vesp. A 4 fehlt B. —
A 4, 2 Contentusque AI. A 4, 5 fehlt —
A. — Ad Magn. A, 11 Remittuntur terminum A. —
Ibid. 14 in iine fehlt
A. — In 2. Noct. A 1, 3 Nee liquari B. —
A 2, 3 In sese I. R 2, 2 —
Orl>inique A, orbemque C. —
R 2, 4 fehlt A. —
R 3, 1 Quod soror B;
Neptis migrans A. —
R 3, 2 Mirans huius B, eius C. R 3, 4 Sic eodem—
A. — R 3, 7 Vino sopito tympore A; Bino sopito timpore BI; Sermo
sopitus tempore C. —K 3, 8 Defensura hunc plebs A; Defessum plebs
hunc BI. —In 3. Noct. A 2, 3 Sic pacem ß, Sic pare A. A 2, 4 —
Sit BC. — R 1, 1 clare fulgens C. —
R 1, 6 sancti desidere AI, decidere
C. —R 1, 7 Duodeno AI. —
R 1, 8 fontis Christiferae A, fantis I, faucis B,
sanctis C. —R 1, 10 Quod potuit B. — R 2, 7 Cectus ternarum A; Secus
Senarum. Dies R fehlt CD, die dafür das folgende einstellen:
R. De sancti pntris hodie
Bemhardini virtutibus
Fari libet, quam varie
Diversis in climatibus
Opern jjraestant cotidie
Defunctis et viventibus;
V. Non cessant nocteque die
Suft'ragare maerentibus.
Dum sanctum deposcunt pie
Sanari a languorihus.
In I ist dies R d;\< zweite der Ncicturn, das dritte Alphonsus rex clarissinius etc.
:

D hat noch ein drittes R Romanus (juintus antistes Nicolaus etc. prosaiscii. —
In Laud. A 2. 4 plebs cfticiat 15. —
A 2, 5 mox efticiat. Ad Uened. —
A, 10 debuit. — Il»id. 12 tu fuisti C. —
Vgl. die zugehörigen llvnuuii
Anal. XIX No. 135—138 uud 139—141.
 156 —
55. De saucto Bcrnhardino.

In 1. Vesperis, De tenebris miseriae

lesum quaeramus Dominum,
Antiphonae.
Qui est vera salus
1. Bernhardinus, vir catholicus,
Et redemptio omnium.
Et praeco evangelicus
Ecclesiae Romanae
Subiecit se obsequio, Ad Matutinum.
Gens Senae plaudat gaudio Invitatorium.
Et urbis Aquilanae.
Regi, qui venit caelitus,
2. Sub Martino pontifice Laus, honor sit decenter,
Tunc sedis apostolicae Cui Bernhardinus inclitus
Yexillum triumphantis Servivit obsequenter.
Regis ferventer tenuit,
Per illud nomen patuit
Quod lesu radiantis. In 1. Nocturno.
3. Scnarum civis panditur, Antiphonae.
Hinc agro rosa oritur Hic vir in puerilibus
1.
Virtute decorata,
Est annis sapienter
Stella praefulget saeculo
Nutritus bonis moribus
Dans iter vitae populo
Et usus est frequenter.
Miritice lustrata.
2. Tenellus puer satagit
4. Francisci patris regulam
Ad indolem virtutis.
Secutus evangelicara
Quem pie Dens dirigit
Professus non transgressus,
Ad tramitem salutis.
Caelorum scandit culmina
3. Intemeratae virgini
Relicta carnis sarcina
Devotus supplicatur,
Perenniter ingressus.
Ut gratia spiritui
5. Praedivitis inopiae
Divina largiatur.
Decore pudicitiae
Sublimis observator, Kesponsoria.
lussis parere voluit
1. Sine parente soboles
Sanctumque verbum protulit
Nutrici datur curae
Sollemnis praedicator.
Puer, cui bona indoles
Ad Magnificat. Laudatur vero iure
A. confessor eximie, Et inter mores nobiles

Divinae haustor gratiae, Laudabilis naturae,

Qui caeli fastigium V. Aetate coepit tenera
Nequam relinquens saeculum Dare virtutum opera
Psallentibus Pro vitae spe futurae.
Tunc ascendisti fratribus: 2. Humanis plenus legibus
Pater, manifestavi Odit mundi scelera,
Nomen tuuni hominibus. Cum virgo nata regibus
Nos mundi viatores Exit matris viscera.
Ora sectari bonos mores, A fratribus minoribus
Ut liberati Tegiiur tunicula,
 — 157 -
V. Tamquam devotus virginis V. Annunciante virgiui
Francisci patris humilis Corde ductus humili
Conditur sub regula. Devote recolatur.
3. Bernhardinus, hie saeculi 3. In Dei labore fervidus
Vir nobilis electus, Convertit reos penitus
Mariae matris Domini De via pravitatis,
Est gratiam adeptus, Dans meretrices nuptui
Antequam Seraphici Subactas illas tidei
Fit regulae subiectus, Sub foedus honestatis,
V. Fit propter innocentiam V. ludaeos veste Candida
Et carnis pudidtiam Oruatque, tegit crimina
Valde Deo dilectus. Sub fide trinitatis.

In 2. Nocturno. In 3. Noeturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Magistri normae subditur 1. Amore Dei flagitans

Ijteris inibuendus Dat opes temporales,
Nullisque gestis utitur Mereri se certiticans
Ad noxam pertrahendus, Post gazas aeternales.
2. Divino verbo pascitur 2. Francisei patris habitu
Ex ore praedicantis Humillime laetatur
Zelatorque efficitur Ac toto vitae transitu
Cuncta Dei creantis. Hoc Votum observatur.

3. Hie pauperis inopiae 3. Perennis vitae gloriam

Pie auxiliatur, Ei pastor pollieetur,
A largitore gratiae Qui trini voti hostiam
Haee virtus illi datur. Observans profitetur.

Kesponsoria. Responsoria.

1. Dum puer eorde sedulo 1. Bernhardine, vitae probitas

Dei auditu patulo, Doctrinaeque te hxudat veritas,
Verbum audiebat, Teque ornat virtutum nobilitas
De se tit vates publicus, Teque prodigiorum claritas ;
Dum pueris tam fervidus V. öacros libros condidisti,
Id surgeiis proponebat; losu nomen osteudisti.
V. Nam praedilcctam habeo, 2. Dum mundi spretor inclitum
Amore cuius langueo, Franciscum imitatur,
De virgine dicebat. In omne opus optimum
2. Seuarum pia civitas Ferventer intlammatur,
Saevae pestis iaculis Ut sidus mundo fulgidum
Lctaliter plagatur, Ab Omnibus oroihxtur;
Huius alnii pietas V. Propter gratiam scrmonuni
Aegrorum obsequiis Observantiamque morum
Hilariter moratur, Hie nomcn illi datur.
 158 —
In Laudibus. Ad Eenedietus.

Antiphonae. A. Gaude, felix Aquila,

lam moenia
intra cuius
1. Adsunt nobis soUeninia,
Est Bernhardini inclitum
Prodigiis exiraia,
Beati corpus conditum
In Aquilana urbe
Fragrans redolenter ;
Nutu Dei fulgentia,
Tu tuae morti proximans
Psalle cum reverentia
Nutu Dei praevio
Fidelis cliorus turbae.
Urbem intrasti gratulans,

2. Christi fides fulgida Multorum caedem civium

Per cuncta orbis climata Sedans tu clementer,
A paucis colebatur, Virtutibus exuberans,
Quam Bernbardinus inclitus Innoxiis mentibus
Emissus praeco caelitus Sis nos, pater, liberans,

Eandem amplexatur. Orans pro lapsu criminum,

Nostri memor semper.
3. Hie Christum nocte meditans,
Super salutem vigilans In 2. Ves peris.
Suam et viatorum,
Ad Magnificat.
Castigat carnis vasculum,
Suae salutis aeraulum, A. sidus Italiae,
Pro lapsu somniorum, Praeclara proles Tusciae,
Propago gratiosa.
4. Deum benedic, Italia,
De Christo vite prodiens,
Feraria cum Tuscia,
In hac vita aerumnosa
Quae tenes decoratum.
Fuistilumen oriens,
Tu fratrum minonim proles, Super quem praedicantem
Quae emittis tales flores,
Yisa est Stella
Die verbum Deo gratum.
rairae claritatis,
5. Laudet rerum opificem, Perduc gregem deviantem
Qui creatis dat ordinem Ad Christum pastorem
Languoribus oppressis, summae bonitatis,
Quem laudat omnis natio, confessor inclite,
Fidelis generatio Ne pereat interitu,
Peccatorura conversis. Heu, saevae mortis arane.
Brev. ms. Franciscanum anni 1492. Clm. Monaceii. 23 152. A. —
Brev.
ras. Franciscanum saec 15. Cod. Parisin. 1046. B. —
Brev. ms. Francis-
canum (?) saec. 15. Cod. Londinen. Harl. 2864. C. —
Brev. ms. Francis-
canum anni 1463. Cod. Oxonien. ^liscell. Lituro:. 206. D. —
Brev. ms.
Franciscanum saec. 15. Cod. Neapolitau. VI. F 36. E. —
Brev. ms. Francis-
canum saec. ^^/i4. Cod. Casanaten. B "ST 26 (250) add. saec. 15. F. —
Brev.
Komanum imp. s. 1. et a. G.
In 1. Vesp. A 2, 2 Nunc sedis A. — A 3, 2 Hinc fehlt A; rosa
panditur AB. —
Ad Magn. A, 16 felilt G. —Ibid. 2 actor gratiae. Ibid. 4
delinquens AG. —
Ibid. 5 sq. Psallentibus nunc ascendisti fratribus C; Salenti-
bus tunc ascendisti fi-atribus BG: Psallentibus fratribus timc ascendisti A. •

In 1. Noct. R 1, 2 sq. datur cupuere cui A. —R 1, 3 boni indoles A. —

R 1, 8 Dare fehlt A. —R 3, 1 hunc saeculi A. —
R 3 steht an erster
Stelle B. —
In 2. Xoct. A 3, 1 Hie fehlt A. —
A 3, 2 Pie fehlt B. —
A 3, 3 A languore gratiae et gloriae A. —A 3, 4 Haec fehlt A; Vii-tutis B. —
 — 159

R 1, 1 Cum piier BC. R 1, 2 Patuloque mente A. R 1, 8 Verbum Dei —

audiebat A Quod verbum BCD. —
R 1, 4 Ecce de se fit vates C. R 1 steht —
— —
:

an zweiter Stelle C. R 3, 1 dolore A. R 3, 2 et eos penitus A. R 3, 5 —

Subarrhatas illas ABC. —
R 3, 8 Ornatique A, Ornat qui B. In 3. Noct. —
A 2, 2 Humili A. —
A 2, 4 IIoc fehlt A; Hoc totum B. R 2, 1 spreto —
A. — R 2, 4 Fit ferventer inöammatum A. —
R 2, 6 Tunc ab omnibns A. —
R 2, 9 folgt noch Qui dilexit sumnuiin bonum A. In Land. A 5, 2 Qui —
tantis dat A. —
A 5, 6 Peccatorumque AB. Ad Bened. A, 2 huius—
A. — Ibid. 4 Beati fehlt A. —
Ibid. 10 Tu sedas tu clementer A; Sedas tu
exuberans C. —
Ibid. 11 exuberans fehlt A. Ibid. 12 fehlt A.— In 2. Vesp. —
—
ad Magn. A, 3 O propago D. —
Ibid. 5 Ut hac vita B; vita fehlt D.
Ibid. 10 Ad ipsum pastorem A. —
Ibid. 14 Heu suae mortis a nie A;
mortis animae CD. —
Diese A steht inA ebenfalls ad Magnificat; in 2. Vesp.
findet sich die folgende A :

Splendor pudicitiae,
Zelator paupertatis,
Amator innocentiae.
Cultor virginitatis,
Lustrator sapientiae,
Protector veritatis,
Ante thronum fulgidum
Para nobis aditum
Aeternae maiestatis.
Zu dem Officium gehören noch einige Responsorien , die in verschiedenen
Quellen an verschiedenen Orten eingestellt sind, in B nach der 9., in E
nach der 8. Lection. Sie lauten:
K. Perusi, urbe inclita. K. Apud summum pontificem,
Vigebat bellum horridum, Almae urbis praesulem,
Quod multos substernebat ;
Criminatus est insonter,
Hie praeco voce valida Sed almae sedis gratia
Daranat certamen stolidum, De praedicando copia
Quod fides arguebat, Ei datur eleganter;
V. Saxis ruebant homines, V. Confutantur aemuli,
Fiebant Satan martyres, Ad eum fideles populi
Qui cunctos deludebat. Currunt adfluenter.
K. Viterbii dum veritas
Et mystica moralitas
Per eum nuntiatur,
Nefariorum pravitas,
Invidiae voracitas
Nocenter inflammatur,
V. Verum divina bonitas
Et mentis [suae] aequitas
Ei auxiliantur.
Zu diesem Officium gehören die Hymnen: In 1. Vesp.: Auetor (Doctor)
orbis, Victor morbis (mortis), Anal. XIX, 93 ad Noct. Innovatur plebs fidelis,
; ;

Anal. IV. 112; in Laud Laudet Deum diluculo. Anal. XIX, 93.
:

56. In Translatioiie s. Birgittae.

In 1. Vesperis. Nam suscitas de pulvere

Brigidam et conscendcre
Antiphonae. Das niatrein tilioruin,

Benedicta sis, trinitas Haec orta stirpe nobili

Gloriosa, quae seniitas, Nobilitatem generis
lllustrasti sanctorum, Virtutibus ornovir,
 160

Cum corde lesum humili In 1. Nocturno.

Christum ab annis teneris
Quaesivit et amavit. Antiphonae.

3. Ut Raguelis filia 1. Ex ore sponsae simplicis

Non cum carnis lascivia, Laudeni, Deus, fecisti.

Sed pro prolis amorc Quam verbis vitae mysticis

Nupsit puella nobilis Scribendis instruxisti.
Viro, dum esset nubilis,
2. Cives narrant angelici
Cum Domini timore,
Sponsae magna mysteria,
4. Prophetissa de Suecia
Conscripti libri caelici
Surgit potens in gratia
Sonant per orbis spatia.
Dante Deo deorum,
Qui Israelem sociat 3. Ascendit mentis ardua,
Dispersum, ut resarciat Bibit fontis irrigua
Ruinam angelorum. Per contemplationem.
5. Laudemus Deum gloriae, Per hanc canalem dulcia
Qui verbum paenitentiae Verba fluunt donantia
Per sponsam destinavit, Valli irrigationem.
Currit sermo velociter,
Frigus fugit, et largiter Responsoria.
Imber mentis rigavit.
1. Rex regum suum liortulum
Ad aquilonis angulum
Ad Magnificat.
In Suecia plantavit,
A. (3 tuba sancti fiaminis, Dum Spinae replent liortulum,
Canale caeli Üuminis, Rex inde tulit surculum
Sponsa regis caelorum, Et Romam transportavit ;

Brigida, clara genere, V. In vitem magnam surculus

Esto cum precum munere
Advocata reorum.
Quam dulcis es, o trinitas,
In tuis sanctis donis,
Qui fines lustrans visitas
Longinquae nationis
Et prophetissam suscitas
Ad latus Aquilonis,
miserere miseris,
Nos purgans sorde
Qui caeli praees thronis.
Ad Matu tinu m.
Invitatorium.
Laudetur Dei gratia
Pro sponsa, quam amavit,
Cui sua mysteria
Secreta revelavit.
Crevit ex vi donorum,
Nunc bibit terrae populus
Vinum eloquiorum.
2. lesu, rex aetheree,
Restaura sepes vineae,
Custodes da murorum,
Brigida, proles Sueciae.
Romanae planta ecclesiae,
Ora regem caelorum,
sceleris,
V. Ut vineam reaediücet
Et vino nos laetificet
Verborum divinorum.
3. Maria, pone vigiles,
Qui fortes sint et pugiles
Ad excolendos hortulos,
Tollendo spinas, tribulos;
Salve, virgo, tios virginum,
Ora pro nobis Dominum,
 — 161 —
V. Ut suam sanctam plantulam, V. Servat oboedientiam
Brigidam, tuam famulam, Subiectam suam propriam
Augmentet mille milibus Relinquens voluntatera.
In floribus et fructibus.

In 3. Nocturno.
In 2. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Dum sponsae placet thalamus 1. Rex lesu, docet gloriam

Thronusque castitatis, Servatque sanctimoniam
Fit eius lingua calamus Purae confessionis,
Scriptricis veritatis. Annuntiat iudicia,
2. Adoremus adiutorem Quae dantur propter vitia
Nostrum propter prodigia, Perversae nationis.
Nam fit doctis in stuporem
2. Fit tuba Dei ductilis
Sponsa loquens mysteria.
Sponsa Christi amabilis,
3. Rex summus sponsam dedicat Dum malleatur ictibus,
In suum tabernaculum, leiuniis, laboribus.
Per quam servos laetificat
Propinans vitae poculum. 3. Cantate Deo canticum
Pro dono pietatis,
Responsoria.
Qui spiritum propheticum
1. Mariti post exsequias Sponsae donavit gratis.
Ad iterandas nuptias
Nolebat inquinari, Eesponsoria.
In vestibus humilibus
Nou horret a nobilibus 1. Yisiones mirabiles,
Despecta reputari Amabiles, terribiles
;

V, Conversans adhuc saeculo Romae sedens conscribit,

Sic vixit, quasi vinculo Mariae per sufi"ragia
Subiecta regulari. Oblata sibi dulcia
Divina vina bibit
2. Relictis suis omnibus, ;

Domo, possessionibus,
V, Dum visitat reliquias
Et limina sanctorum,
Amicis et cognatis
Comportat indulgentias
Ut Abraham oboediens
Opesque meritorum.
Roraam venit, cor iacions
In manu deitatis; 2. Virtutibus proficiens
V. Lüca sanctorum circuit Gressum movet progrediens
Gaudenterque sustinuit Ultra peregrinari,
Caminum paupertatis. Ad lerusalem properat,
3. Rcmiana fit ecclosia Ubi Dens permiserat
Sponsae Christi nutricia Sc nudum immolari ;

Amantis castitatoni, V. Dum sepulcrum velocius

Dum sub magist li ferula Et loea passionis
Degit Simplex discipula Percurrit, cunmlatius
Tenetque paupertatem, Augctur Dei donis.
Blamu, Historiae rhythmicao. V. 11
 — 162

In Laudibus. Ad Benedictus.

Antiphonae. A. Quasi Stella matutina

Sic refulsit vi divina
1. Ex dono tuo, Domine,
Brigida, lucis filia,
Brigida fortitudine
Luce Deus hanc instruxit,
Lunibos suos adcinxit,
Qua errantes multos duxit
leiuniis, laboribus,
Ad verae lucis gaudia.
Atrocibus frigoribus
benedicta trinitas,
Motus carnis exstinxit.
Quae gyro caelum circuis
2. Sponsa gaudet et iubilat, Et prophetissam statuis
Dum ordo sibi rutilat Ad latus aquilonis,
lesu nativitatis, Nos duc in pacis seraitas,
Mariae Puerperium Dimitte poenas debitas,
Et parvuli praesepium Ut detur nobis claritas
Monstratur ei gratis. Tuae fruitionis.
3. Amara Christi passio
Et suae fatigatio
In 2. Vesperis.
Mortis penuriosae
Revelantur ex serie, Ad Magnificat.
Dum ad montem Calvariae A. Brigida, sublimata
Oraret lacrimosa.
Praecelsis privilegiis,
4. lesu passo compatiens, Tu a Deo visitata,
Ab Jerusalem rediens Revelata mysteriis,
Ad Romam remeavit, Tu virtutibus ornata,
Ubi post Deum sitiens, Agni coniuncta nuptiis,
Feliciier obdormiens Digne gaudes laureata,
Ad Dominum migravit. Ora pro tuis filiis;
5. Tua, Deus, oracula Deus, qui te gloriticat,

Confirma per miracula, Sed et signis mirificat,

Quae sponsae tribuisti, Donet uobis salvari,
Fracta carnis laguncula Ut coram agni facie
Lanipas lucet, qua facula In angelorum acie
Hostes perterruisti. Possimus coronari.
Brev. ms. Paradisiacum saec. 15. Cod. Laurent. Couv. sup. 459.

57. De sancta Birgitta.

In 1. Vesperis. 2. Christus ductor, dulcis doctor,

Te dilexit, te direxit
Antiphonae.
In aetate tenera,
1. Rosa rorans bonitatem, Tuque mitis, virens \itis,
Stella stillans claritatem,
Profecisti et crevisti
Birgitta, vas gratiae,
Florens sujier sidera.
Rora caeli pietatem,
Stilla vitae puritatem 3. Mentem mundans, tidem fun-
In vallem miseriae. dans
 — 163 —
Amor cinxit et revinxit 2. In virginali thalamo
In sancto proposito, Qui se carne praecinxit,
Tota deceas, tota recens In huius sponsao calamo
Christum amas, Christum cla- Mysteria depinxit.
mas
3. Dei suavis spiritus
Toto vitae stadio.
Dum caelitus inundat,
4. Mundi fruens opibus, Ex ore sponsae veritas
Orta de nobilibus Et bonitas redundat.
Mundum conterapsisti,
Vivens in coniugio Responsoria.
Pio morum studio 1. Haec sursum rapta spiritu
Pergis viam Christi. Videt mentis intuitu
5. Viro tecum continente lesura cum sanctis stantcm,
Sursum scandis tota mente Qui mundi scelus aperit
Et carnera mortificas, Et se contemptum asserit
Virum doces iter rectum De suis exsulantem;
Et inducens ad perfectum V. Lux venit in mundum^ et di-

Deo gaudens dedicas. lexerunt Jiomines magis tene-

hras quam lucem.
Ad Magnific.at.
2. Astans Dei iudiciis
A. Ministrans pauperibus,
Videt, quantis suppliciis
Nudis et debilibus
Inipii mactantur,
Christum induisti,
Quem timendo iugiter Quam gravis est purgatio,

Et amando dulciter
Quam horrens est damnatio,
Tormenta testantur;
Si)onsa concupisti,
lam sinu spousi frueris,
Y. Cum exarserit in hrevi ira
eius , heati omnes qui confi-
Opern deposce miseris, ,

dunt in eo.
Dulcis sponsa Christi.
3. Ardenti desiderio
Pro populi suffragio
Ad Ma tut in um, Peccantis dum anhelat,
Invitatoriiim. Quam gravia sunt vitia,

Deum patrem veneremur Quam grata dat remedia,

Christus ei revelat;
Pro Birgittae gloria,
V. Loquitur pacem in pJehem
Ut cum Christo coronemur
Per eius suffragia.
suam et in eos, qui conver-
tuntur ad cor.

In 1. Nocturno.
In 2. Nocturno,
Antiphonae.
Antiphonae.
1. Docttur velut filia
Per Christum perque virgi- 1, Maria sponsae reserat,
nem, Quod in niatre perfecta
Cum qua vitae decentia Sine peccato fuerat
Sponsae gerat imaginem. Originis coucepta.
11*
 — 164 —
2. Pandit, quae delectatio Et consummato proelio
Matrem Annam replebat, Quam fiebilis decessit.
Suae felix Infusio 3. Quam forti vehementia
Dum aniraae fiebat. Dolor eam transöxit,
3. Nunquam sensit contagium Dum mortem et opprobria
Maria, sed sublimiuin Christi vidit, edixit.
Virtutum gessit lilium
Prae ceteris raortalium. Responsoria.

Responsoria. 1. Vicissim sanctis loquitur

Et colloquens assequitur
1. Maria, virgo parvula,
Mellifluam doctrinam,
Christum nasci de virgine
Perverses mores arguunt
Per prophetas instructa,
Et Christianis consulunt
Tota mentis dulcedine
Virtutum medicamen,
Eius optatur famula
V. Ne quando irascatur Dominus,
Quod fieret innupta;
et pereant de via iusta.
V, Desider'mm animae eius tribu-
2. Pro dogmate fidelium
isti ei, Domine, in henedictio-
Tarn frequens revelatio
nihus duJcedinis.
Est mentibus legentium
2. Ancillae rainisterium
Stupor et admiratio,
Grato fervore spiritus
Sponsae decus eximium
Dum humilis affectat,
Famaeque divulgatio;
Illuxit ei caelitus
V. Immortalis est enim memoria
Et Dei patris filium
illius, quia apud Deum nota
In utero receptat;
est et apud homines.
V. Cihavit eam Dominus pane
vitae et intellectus.

3. In excessivo gaudio In Laudibus.

lam natu dulci filio

Virgo mater exsultat, Antiphonae.

Dum videt membra tenera, 1. Post mortem viri penitus

Per quae transibunt vulnera, Sponsa Christo subiecta,
Dolor cordi resultat ;
Haec Romam iuxta spiritus
V. Abscondisti haec a sapientihus Praeceptum est profecta.
et prudentihus et revelasti ea 2. Illic suae sublimiter
parvulis. Vitae virtus ascendit,
Odorque famae dulciter
Se populis extendit.
In 3. N octurno.
3. Loca sanctorum adiit
Antiphonae.
Quam plurima, dum vixit,
1. Ut doctrix evangelii Totum iter. quod transiit,
De novo mater Dei Christus ei praedixit.
Suam totamque filii
4. Fervens amore fortiter
Vitam demonstrat ei.
Aetati non pepercit,
2. Ad finem a principio lerusalem hilariter
Christi poenas expressit, Et Bethlehem perrexit.
 — 165 —
5. Maria e partus seriem, Dum loquendo vel tacendo
Cum Bethlehem venisset, Amasti Dei filiura,
Sponsa vidit per ordinem, Ora regem, ut nos gregem
Tunc velut peperisset. Ducat ad caeli gaudium.
Super ßenedictus. Ad ßenedictus.

A. In sanctae vitae studio A. Sancta Birgitta, Dominum

Mundi decurso stadio Exora clementissimura,
Languens sponsum desiderat, Ut post mundi exsilium,
Sponsus iucundus properat Det nobis caeli gaudium.
Blando placans sermone :

Veni, praedulcis tilia,

Ad Magnificat.

Grata virtutura Ulla A. Birgitta, Christi vernula,

Portans, in sponsi gremium, Caelestis regni saecula
Gustabis dulce praemium Indignis nobis patula
Perpetuae coronae. Stent tua prece sedula.

In 2. Vesperis. Ad ßenedictus.

A. Pro prece Birgittae,

Ad Magnificat.
Deus, omnia prospera mitte,
A. Deum ineflfabilem,
Nobis dimitte
Qui sponsae vitam humileni probra singula, poscimus id te.
Arrliis ditavit optimis
Et nunc in caelo maximis Ad Magnificat.
Honoribus delectat, A. Deus aeterne,
Ipsam magnis miraculis nos dirige, protege, cerne,
Exaltans hie in populis, Proque tuae vernae
De mundi nos turbinibus prece scandala, crimina
Ereptos caeli civibus Sterne.
Eins prece conuectat.
Ad ßenedictus.
In fra Octa vam. A. Esto, Christi sponsa pia,
Ad ßenedictus. Nobis semper in luic via
Procuratrix veniae,
A. Birgitta, murrae gutta,
Post hanc vitam summe sitam
Exemplar continentiae,
Angelorum infinitam
Confecisti plcbi Christi
Posce sedem gloriae.
Emplastruni paenitentiae,
Dum scripsisti verba Christi, Ad Magnificat.
Tu nova lux ecclesiae, A. Caeli Deum fideliter,
Esto tutrix, esto nutrix Sponsa dulcis, ora,
Tibi pronae familiac. Ut nos ad se feliciter
Ad Magnificat.
Ducat in mortis hora.

A. Sponsa regis, doctrix legis, Ad ßenedictus.

Exemplar se(iuens fortium, A. Christe, propter tuam necem
Birgitta, rubra vitta, Atque tuae sponsae precem
Tuum ligasti labium, Da carere vitiis,
 — 166 —
Sicque nobis post hanc mortem Ad Benedictus.

Angelorum confer sortem Birgitta, sponsa Christi

In aeternis gaudiis. Nostraque patrona,
Quae felix meruisti
Ad Magnificat. Summa caeli dona,
Christe, Birgittam petimus, Fer nos de mundo tristi

Tuam sponsam et natam, Tua prece prona

Ut nobis poscat oranibus Et fac in caelo sisti
Sedem caeli paratam. Ornates Corona.
Cod. Laurentian. Conv. sup. 459. A.
Brev. ms. Paradisiacum saec. 15. —
Psalt. ms. S.Mariae ad Arborem saec. 15. Cod. Sancten. Reg. XVI. 2. B —
In 1. Noct. AI fehlt B; dafür als A 3 Specie tua et pulchritudine tua
etc. — In 3. Noct. R 1, 4 argiiit B. —
R 1, 5 consuluit B. R 2, 4 —
Stupor fehlt B. —
R 3 prosaisch AB. —
Die ÄA per Octavam hat nur A.
Die zum Officium gehörigen Hymnen cfr. Anal. XXIII, 150 sq. Den Namen —
der Heiligen schreibt A stets Brigida.

58. De sancta Birffitta.

In 1. Vesperis. Piis devicta precibus

Ministra viatoribus
Antiphonae.
Potura, Rebecca sapiens,
1. Birgittae, matris inclitae Tuis orationibus
Festa iucunda suscipe De supernis canalibus
Gaudens, mater ecclesia, Aquas salutis hauriens.
Quam decoravit hodie
Summae Deus clementiae Ad Magnificat.

Birgitta, Christi famula

Suprema caeli gloria.
Fidelis in officio.
2. Invita nos ad nuptias Tu felix Anna vidua
Agni, dulces delicias Tempil vacans servitio,
Gustans sponsa placabilis, Rachel amore fervida,
Pauperibus primitias lacob placens consortio,
Frugum, caeli divitias Salus aegrotis placida,
Da, domina laudabilis. Devotis consolatio,
Splendens iustorum semita,
3. Tu populi laetitia, Maestorum recreatio,
ludith sequens vestigia, Fiat per tua merita
Tu consolatrix patriae, Grata nostra devotio,
Per te, nostra fiducia, Quae reseras abscondita,
Reis douetur venia Nos offer lucis radio.
De largitore veniae.
Ad M a t u t i n u m.
4. Haec est sensata mulier,
luvitatorium.
Stella splendens ut lucifer,
Lucerna pulchritudinis, Christo regi cum iubilo
Quam poscimus fideliter, Psallentes exsultemus,
Ut nobis fundat iugiter Quem pro spousae praeconio
Suae stillas dulcedinis. Laetantes adoremus.

In l.Nocturno.
Antiphonae.
1. Elevatur in populis
Hesther pia magnifice,
Assueri regis oculis
Quae placuit mirifice.
2. Enarrent caeli gloriam
Dei laudantes opera,
Qui talem sibi filiam
Praevidit ante tempora.
3. Portas vestras adtollite,
Coetus omnes angelici,
Et laeti recolligite
Civem, concives caelici.
Responsoria.
1. YirtutisDei dexterae,
Trinam regenti machinam,
Trino ditata munere
Birgitta dedit gloriam,
Captiva mundi carcere
Mundam conservansaniniam^
V. Soluta carnis onere
Sponsoque iuncta foedere
Partem elegit optimam.
2. Herba surgit in stipitem
Altis fixum radicibus,
Stipes fert ramuni fertilem
Pulchris fulcitum floribus,
Flos fructum profert utileni
Ad Sanitätern gentibus,
V. Dum parens parit nobilem
Birgittam, sibi similcm,
Miris claram virtutibus.
3. Qui maris fluctus mitigans
lonam duxit ad aridam,
Matrem Christus allevians
Omncm tollit tristitiam,
Partum felicem nuntians
Matri duplat laetitiam
V. Sponsam nubc clarificans,
Linguam melle dulciticans
Loqucndi dat audaciam.
— 167 —
In 2. Nocturno.
Antiphonae.
1. Haec speciosum filium
Superni regis diligit,
Amicara velut lilium
Pulchram sibi rex eligit.
2. Dens nostrum refugium
Sponsae tuae precatibus
Fer nobis adiutorium
In tribulationibus.
3. Portas Sion ingrediens
In sanctis gaudet montibus,
Menteni plene reficiens
Ex aquae vivae fontibus,
Kesponsoria.
1. Virginitas promeruit
Nulli subiecta crimini,
Quod semet ipsum praebuit
Passura devotae virgini,
Qui crucem sponte subiit
Nos suo reddens lumini.
V. Puellae parvae consuluit
Auxiliumque tribuit
Maria, mater Domini.
2. Occulta conscientiae
Pura mundat confessio,
Magnae signum clcmentiae
Fusa monstrat oratio.
Quam matris omnis gratiae
Meretur supi)licatio ;
V. In hac valle tristitiae
Tristi succurrit tiliae
Divina miseratio.
3. More gallinae clamitat
Pullos sub ala colligens,
Adversus niilvum dimicat
Verbo vitae custodiens,
Maritum beatiticat
;
Ilunc Christo lucrifaciciis ;
V. Mundum. carnem subpeditat,
Se, sua Deo dedicat
Votum sponte perficiens.
 168 —
In 3. Nocturno. In Laudibus.

Antiphonae.
Antiphonae.
1. Gaude, Birgitta, canticom
Tibi debetur gloriae,
1. Patrem collaudat luminum
Sponsa. post cuius obitum
Deduc in refrigerium
Tot tiunt mirabilia,
De lacu nos miseriae.
Per sanctae vitae Studium
2. Lux orta iusto nuntiat Famaeque testimonium
Rectis corde laetitiam, lam facta credibilia.
Cuius splendor illuminat
2. Relicta terra propria
Sülum paternum, Sueciam.
Roma, communis patria,
3. Exsulta, Sion filia, Matrem collegit iubilans,
Psallens tubis ductilibus In hymnis intrat atria,
Cbori^as inter lilia Vota reddit salubria
Choris iuncta caelestibus. Sanctos decenter visitans.

ßesponsoria. 3. Ad te de luce vigilat,

1. canale mundissimum,
Per quod de caeli cardine
Fluit ut ros eloquium
Ignitum sancto flamine,
Mentes inflaninians
Interiore luraine;
V. Ora, Birgitta, Dominum,
Ut nos post vitae terminum
Caelorum locet agmine.
2. Devotas odit lacrimas
Hostis, corniptor saeculi,
Novas parat astutias
Planctum dissuadensparvuli,
Fugit tendens insidias
Aquis perfusus oculi;
V. Illic fregit potentias
De caelo dans victorias
Divini vox oraculi.
3. facies Mosaica,
Solis ooruscans radiis,
Sanctitate magnitica,
Magnis clarens prodigiis,
In requie pacifica
Sponsi fruens encaeniis*
V. femina niirifica,
Continuis laetitica
Servos tuos praesidiis.
Deus, sponsa quem praedicat,
Tuam laudans potentiam
Facta carnis mortificat,
Fructus bonos multiplicat
Agendo paenitentiam.
hominum
4. Noctes et dies Domino
Impendit haec altissimo
Aestus arcens frigoribus,
Membra domat cilicio
Cum lacrimarum fluvi'o
Mundi calcatis opibus.
5. Excelsis digna laudibus
Birgitta nationibus
Yindictam clamat, scelcra
Magna revelat regibus,
Unde cum sanctis omnibus
Exsultat super sidera.
Ad Benedictus.
A, Corona sponsa praedita,
Praesentata per virgincm,
Plebem devotam visita,
Tuam rege progeniem;
Umbram mortis illumina
Noctis aufer caliginem,
Pedes nostros iustitica
In pacis pulcbritudinem.
 — 169 —
Tu Gedeonis buccina,
In2. Vesper is.
Castra deterrens hostium,
.
Ad , „ .-
MasTiificat.
^ Tu dulcis tympauistria,
^ ^, , i- /• i
Corda monens ndelium,
A. Vale, suavis musica, Converte, mater inclita,
Demulcens aures principum, Luctum nostrum in gaudia.

Brev. ms. Paradisiacum saec. 15. Cod. Laurentian. Conv. sup. 459. A. —
Psalt. ms. S. Mariae ad Arborem saec. 15. Cod. Sancten. Reg. XVI. 2. B. —
Brev. ms. S. Mnriae Gedanen. saec. 15. Cod. Bibl. 00. SS. Fol. 218. C. --
Brev. ms. Pragrense (?) saec. 14. Cod. Altovaden. LXIII. D. —
Cod. Sitan-
stetten. CCXXXII. saec 15. E. — Cod. Palat. Vindobon. 1316 saec. 15. F. —
In 1. Vesp. A 2, 4 sqq.: Procura nobis epulas Caelestes et divitias,
O domina laudabilis E. — A 4, 4 sqq. Ex dono dato desuper Canalis dicta
dulciter Stillas fundens dulcediuis E. —
Ad Magn. A, 7 Salus Aegyptiis
placida D. —
Ibid. 10 Maestorum resurrectio D. Ibid. 13 sq. Deo, qui —
nos post taedia Suo iungat solatio E. —
In 1. Noct. A 1, 2 Esther iam
magnifica D. —
A 3, 3 colligite DE. —
R 1, 8 Tres tenens dotes animae
E. —R 2, 1 Herba crescit in arborem E. R 2, 2 fixa BD. —
R 3, 3 —
Matrem de raari überaus E. —
R 3, 8 Christus et linguam reserans E. —
In 2. Noct. R 1, 7 S({q. Puellam par\-am iustriüt, Opus tarn rarum perficit
Virgo materque Domiui E. —
R 3, 1 gallinae congregat E. R 3, 4 Verbum —
vitae E — R 3, 5 Martyrium beatificat E. — K 3, 7 sqq. Mundum, carnem
repudiat, Votum vovet, quod adprobat, Casta pudica permanens. In 3. Noct. —
A 1, 3 sq. Tuum defendas populum, De lacu duc miseriae E. —
A 3, 2 Ca-
ritas E —
R 2. 7 Ibi fregit F. — R 3 fehlt D. —
R 3, 9 tuos fehlt B. —
In Laud. A 1, 4 sqq, fehlen E. — A 3, 2 sq. Deum, quem corde baiulat,
Sei-vando patientiam E. — A4 lautet in E :

Noctes et dies Domino

Dedicavit altissimo
Corpus domans frigoribus,
Mariae patrocinio
Sc recommendat sedulo
Sacris vacans operibus.

Ad Bened. A, 5 sqq. Noctis umbras illumina, Mortis aufer caliginem, Aftectus

nostros eleva (?), Pacis confer dulcedinem E. In 2. Vesp. ad Magn. —
A, 1 Vale, suavis fistula E. —
Ibid. 5, sq. Tu triumphalis cithara Tangens
corda fidelium E. —
Sämtliche Varianten erscheinen als Verbesserungsver-
suchc von E. —
Zum Officium gehören die Hymnen: In 1. Vesji. Hora con- :

surgit aurea (Mone III, 242); ad Noct.: Caeli perornat gaudia (Klemiiiing I, 13);
ad Landes: Dies salutis agitur (Anal. IV, 116) Verfasser des Officiums und
der Hymnen ist Erzbischof Birger von Upsala: „Incipit historia de sancta
Birgitta, edita per venerabilcm dominum Birgerum, archiepis-
copum Upsalensem, in festivitatibus eiusdem decantanda," F fol. 61 a.
Vgl. Acta SS. Oct. IV. 371. Birger ist dann auch vielleicht Verfasser der
drei Sequenzen, welche in den in F unmittelbar dem Officium f')lgi'nden
Mefsformularen sich finden: Insistentes cantilenae (Kehreiu 7S7, Klemming
I, 30); Alleluia iucundum resonat praesens ecclesia (ined.); Surgit mundi \vr-

gente vespere (Klemming I, 47). Sehr wahrsclieinlich ist dies rücksichtlich

der erstgenannten Se<|iienz, da diese im Missale von l'psala vorkam. Da-
gegen läfst sich aus F kaum ein Schlufs herleiten, dafs Hirger auch als Ver-
fasser der sieben Teile umfassenden Oratio: Salve decus feminarum aii/.uselien
sei; die 11s. schreibt ihm diese keineswegs zu, wie Mone 111, 243 irrig be-
hauptet; ein anderer Anhaltspunkt fehlt aber völlig.
 — 170 —
59. De saiicto Bonaventura.

In 1. Vesperis. Corda praecinctos,

Vitia tunde,
Super Psalmos.
Ac nefas desit
1. Bona, lesu, cum Ventura
Gloriae inanis.
lUustra corda obscura
Seraphico doctore,
Ecclesiam quam compserat Ad Matutinum.
Crucemque tuam prompserat
Invitatorium.
Virgineo ductore.
Christo, aeterno filio,
2. Regi lesu conclavatur,
Confiteamur ore,
Fructus crucis proclamatur,
Qui praecandidum lilio
Floret sub Gregorio,
Bonaventuram madet rore.
Quem Sixtus, vir Cberubicus,
Hie decoravit caelitus
Coetus consistorio. In 1, Nocturno.
3. Arbor crucis fructifera Antiphonae.
Hunc lesura et puerpera
1. Trina eminet solio
Attraxit in languorem,
Corona laureatus,
Dum gustat eins corticem
Luce, ture et pallio
Seraphicumque verticem,
Libat Christum beatus.
Sentit vitae dulcorem.
2. DivitisChristi pauperes
4. Necis faucibus subreptus,
Imbuit more gentes,
Francisci voto ereptus
Ne luxu sint degeneres,
Puerili in flore
Effreuas terens mentes.
Scandit sua vestigia,
Crucis lesu fastigia, 3. Christum araictus culmine
PuUulat in decore. Alte rexit elisos
Quosque caelico nuraine
5. Bone lesu ac venture,
Mitis pavit submersos.
Hora mortis tibi curae
Sit tui sancti prece, Responsoria.
Nostra delicta abluas
1. Lugdunum lucis splendore
Ac errorem ut abimas, Perlustrans mundi oras,
Soluti truci nece.
Redolens mellico flore
Ad Magnificat. Aridos fetu roras,
A. lumen siderum, Seraphico in doctore
Cardines poli, Spineta tundens foras ;

Fervideque Seraph !
V. In horto frondis decore,
Solium celsi Exuberanti liquore
Scandis, ab alte Delectemur per horas.
Conditor latens 2. Sertis spirat virentibus
Cum te retrahis; Crucis saeptis stipite
Specie culta Frondibus subcrescentibus,
Miro portcnto Viridi de caespite
Reficis, ob id Condit salvam torpentibus
Maestos solare Falce cum aucipite;
 171 —
V. Suggerit ob id mentibus V. Pandit dulcia pocula
Stiparique merentibus Reficiens hie egentes,
Malo praecipite. Crucis ostendens Signum.
3. Miranda luce praeventus, 3. Regio nectaris unda
Cruce lesu perculsus Quae fluxit pura de monte
Dulcesque promit concentus, Claris patuit rivulis,
Voce gracili pulsus, Tartarorum gentes munda
Sex Seraph alis intentus Balneat ubere fönte
Contemplatur avulsus, Foedatas sordis vinculis;
V. Hie deliciarum contentus V. lesu,morte fecunda
In horto stillat mulsus. Nos lava gutta in fönte,
Quos emisti iaculis.
In 2. Nocturno.
Antiphonae.
In 3. Nocturno.
1. Hunc Parisius insignis
Antiphonae.
Alto elevat throno,
Quem lesus ardore ignis 1. Immensa Christi bonitas

Caelesti ditat dono. Hunc effecit mirabilem,

Cuius virtus divinitas
2. Divi Francisci ordinem
Cunctis dat amabilem.
Ter quinis tribus rexit,
Natos per mundi cardinem 2. Mutos, caecos, morbidos,
Ad ardua provexit. Ciaudos, languentes solo,
Defunctos vitae, arides
3. Ut flos eius eloquiuni
Et obsessos reddit polo.
Fraglanti flat odore,
Nemo eius fastigiuni 3. Tristis parens cum clamore
Lingua scandit nee ore. Abortum plorat natum,
Cui sanctus in maerore
Responsoria.
Vivum reddit sanatum,
1. Principe mundi sublato
Responsoria.
Coetus procerum rimari
Coepit, quem caelitus grato 1. Doctrina clarescit hierarchia,
Culniine subliniari, lesu duce cruce monarchia,
Id saucti velit spectato Seraphica, pura, cherubica
l'raesagio protestari, Mentc secutus est monastica;
Quem eligat preces nato V. Bonaventura, futura
Fundat mitra ornari, Pelle obscura et dura.
V. Qui virtutc adornato 2. Invictae fania virtutis
Grcgorio dat lustrato Aures subrigit et ora,
Fidem et infulari. Sanant ac vires salutis,
2. Felicem per saecula
hi Diffundit dccora,
Quem genuere parentes, Contagione poUutis
Talern et laude dignum Fert medelam absque mora ;

Natum orbis pericula V. Versa in cinerem cutis,

Arcenteiii ,
(juem sacrae Lingua, rubeiis ut aurora,
nientes Viva nianens opcni mutis
Efferunt et benignum, Dat in Lugdunoruni ora.
 — 172 -
In Laudibus. 5. Lauda, lege et aperi
Antiphonae. Libnim, quem laudant superi,
1. Sancti Francisci ordinem, lesum esse confixum,
Eius sacram originem Sermone dulci explicat,
Splendore coUustratus Laudem laudare replicat
Osten dit Dei digito Per virginem enixum.
Ac zelo natus licito
Gaudet cruce prostratus.
Ad Benedictus.
2. Doctor plebis angelicus,
Fama, vita mirificus, A. Aurea mundo
Laeto corde iubilat, Luce respersa,
lesu amplexans strenua Balneum felix
Pedes flectitat genua Regium, o quam
Et fervore rutilat. Nascitur maguus
3. Urentem sitim depulit, Ex te Olympo
Dum fontem siti protulit Doctor edoctus
Sitientis in cruce, Nubila pellens,
Lacrimanti innititur, Tenebris obstans,
Refocillatus rapitur Bonaventura,
In vera lesu luce. Sceleris sicque
4. Hominum hie terrestrium Duce te nostros
Ad instar a se caelestiura Irritae manent
Factas docet naturas Semitae pedes
Semper habere fervidas Dirige tute
Mentes, puras et Candidas Viam in pacis,
lesu propter fixuras. Pie precamur.
Brev. ms. Franciscanum anni 1492. Clm. Monacen. 23152. A. — Brev.
Eomanum imp. Venetiis 1506. B. —
Brev. Romanum imp. Venetiis 1512.
C. — Brev. Romanum imp. Venetiis 1519. D. Brev. Romamim — imp.
Venetiis 1522. E. —
In 1. Vesp. A 5, 5 ut abnuas C. Ad Magn. — A, 3
Fervidaque ABE. — Invit. 2 aeterni BE. In 1. Noct. A2, 1 — Diviti
C. —A 3, 3 quousque F. —
R 2, 5 temporibus CD. R 2, 9 praecipites —
ABC; praecipitis E. — In 2. Noct. A
Ut res E. R 1, 2 Scelus E.
3, 1 — —
R 1, 8 mira ornari D. —
R 2, 6 afferunt B. R 2, 9 signaculum E. — —
R 3, 3 pavit E. —
In Land. A 1, 4 Densit Dei digito ABCDE. Ad —
Bened. A, 3 Balneo ABCDE. —
A 4, 1 Homini AB. Bei der A ad Bene- —
dictus die Bemerkung „sub propria nota" DE, was auch von der ad Magn.
gilt, die sich in der 2. Vesper wiederholt; das übrige ist nämlich .,sub
nota" des Franciscus-Officiums Franciscus vir catbolicus. Der verschrobene
Stil des Versificatqrs liefs nicht unterscheiden, ob manche dunkle Stelle
letzterem oder der Überlieferung zur Last fällt. Die zugehörigen Hymnen vgl.
Anal. XXIII, Nr. 243-246.

60. De saiicto Bonaventura.

In 1. Vesperis. Sacra dogmata meruit,
Is Deum semper monuit,
Antiphonae.
Prae cunctis adamari.
Rutilat vir Seraphicus 2. Coepit hie a principio
Et toi US scientificus, Morum vacare studio,
Parisius rimari Mundo lit gloriosus,
 — 173 —
Intendens divis opibus In 1. Nocturne.
Crevit devotionibus
Antiphonae.
Doctrinisque famosus.
3. Hunc papa praeelegerat 1. Hic vir in veritatibus
In fratrem, quando praeerat Instructus sapienter
Minorumque decori, Divinisque dograatibus
Hunc spiritu mirifico Imbutus est prudenter.
Dignum eeclesiastico
2. Excelsi regis amator
Providerat honori.
Mirifice effectus,
4. Franciscus hunc ut filium
Divinae legis zelator
Gignens per evangelium
Corde semper erectus.
Traxit de mundi rota,
Huic nil fuit soavius 3. Instruitur sancta iuventus
lugo Christi, nil levius, Imprimis per doctores,
Freto mente devota. Captis literis attentus

5. Hie carni non obtemperat, Satagit bonos mores.

Qui crucera suam tulerat
Eesponsoria.
In viam salvatoris,
Quidquid Spiritus suggerit 1. Francisci hic discipulus
Boni operis, regerit Optat mox meditari,
In gloi'iam factoris. In Christum passum sedulus

Ad Magnificat. Secedit sublevari,

Doctrinae Pauli aemulus
A. doctor Serapbice,
Vult inde gloriari,
pontifex niirifice,
V. Inspiratus puerulus
Tu nostrae militiae
Ut devotus infantulus
Pastor et claritas,
Crucem vult contemplari.
Divinis ardoribus
Transformatus es actibus, 2. Tenetur magno languore,
Christi passi specie Factus puer vix se movit,
Vexit te Caritas, Sed mater cordis ardore
In te signis radians. Francisco eum vovit,
In te miranda amplians Qui gravi liber maerore
Requievit Spiritus, Sospitem se agnovit,
In te devotorum V. Cum miraculi rumore
Tuis asta posteris, Stigmatus pio amore
Pater, provide raiseris, Praenocentem removit.
Nam increscunt geinitus
Servorum tuorum. 3. Dum frater minor ponitur,
Votum vult adiniplere
Laetanter tunc rccipitur,
Ad Mat ut inum.
Qui promittit tenere,
Invit.Htorium.
Quae sunt regulae, cernitur
Regi, quem docet scriptum, In integro complere.
Christo lauiles reddantur, V. Casto corde imbuitur,
Cuius in Bonaventura Oboediens vir nititur
Imitanda demonstrantur. Ut pauper se habere.
 174 -
In 2. Nocturno. In 3. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Os verbis legis gratiae

1. Hunc Parisius insignis
Sapienter adponit,
Alto elevat throno,
Quem Jesus ardore ignis
Verbum sacrae scientiae
Condecenter proponit.
Caelesti ditat dono.
2. Sacram doctrinam scriptitat
2. Divi Francisci ordinem In Spiritus virtute
Ter quinis tribus rexit, Veraeque viae social
Natos per mundi cardinem Devios a salute.
Ad ardua provexit. 3. Post huius sancti dograata
3. Ut flos eins eloquium Instruuntur doctrinis,
Fragranti flat odore, Quibus sparguntur cliraata
Nemo eius fastigium Eloquiis divinis.
Lingua scandit et ore.
Responsoria.
Eesponsoria. 1. Camis refraenata malitia
Bonaventura spernens terrea
1. Dum deditus est studio
Cum sanctitatis apice
Magna vendicat beneficia,
Caeli felix intrat in amoena,
Amator novae legis,
Accenditur devotio, V. Vivens et mundo mortuus
Vivit vita mellifluus.
Refulget sie magnifice
Amicus magni regis, 2. De scripturarum horreo
V. Ex meritis mirifice Bonaventura satiat,
Provectus honorifice Comitivam scholasticam,
Fit dignus pastor gregis. Veritas ne caecutiat,
Congregat ad scientiam,
2. Albanum regit populum Doctrinae viam ampliat ;

Pastor potens praesidio, V. Pro meritorum copia

Quem benigne direxit, Gaudet magnus in patria,
Exemplis reddens sedulum, Non tarn verbis erudiens,
Doctrinis fit instructio Quam hie vitae munditia.
His, quos multum dilexit;
3. A Sacra communione
V. Prospera atque saeculum
Pater humilis abstinet,
Magno cum desiderio
Missa dum celebratur,
Voluptates despexit.
Fit Dei provisione
3. Audit ex evangelio, Pars hostiae, en, eminet,
Quae Christus cruce patitur Qua is communicatur ;
Adrediraendum raissus, Y. Hie Omnibus praeeminet,
Fervet prae desiderio, Meditans de passione
Laetanter his immittitur, Christi, quem contempla-
Deo vere comraissus; tur.

V, Sentiens in lesu pio 4. Miranda luce vallatus

Vulnera corde stringitur, Bonaventura videtur
Passioni submissus. Parisius, dum erat,
 — 175

A terraque elevatus Haec fratres docet omnia

Vir devotus intuetur, Tarn factis quam facundia
Quem donum Dei rorat, Mellifiui sermonis.
V. Rex Franciae admiratus 5. Laudans laudare gaudeat,
Testis huius perhibetur, In laude semper prodeat
Id stupendum perorat. Seraphici doctoris,
5. Naufragiura dum patitur Non cesset nostra parvitas,
Kavigans iste in mari Quam tanta ditet sanctitas

Fratrura minister factus, A laude conditoris.

Suffragium, quo petitur Ad Benedictus.
AFrancisco sublevari, A. mira contemplatio,
Capit undis subactus, sancta meditatio,
V. Nunc ipse praesto noscitur Bonaventura, levaris
Adflictis opitulari In lesum quem meditaris,
,

Sanctorura coetum nactus. Prout studuisti;

Tu contuens cum maerore
Illum in cruce positum,
In Laudibus. Ferventer corde et ore
Operibus dulcedinem
Antiphonae.
Fers plagarum Christi;
Bonaventura praeviis Tu nobis, pater, provide,
Theologorum studiis Qui perhuncimumtransitum
Sublimiter instructus, Dulcis Christi et vivide
Non solum eas metere, Passique altitudinem
Sed scriptis cunctis spargere Semper praetendisti.
Vult Dei zelo ductus.
In 2. Vesperis.
Doctor plebis angelicus,
Fama, vita mirificus
Ad Magnificat.

Fit cunctis in dulcorem, A. virum spectabilem

Supra se saepe rapitur, Doctrinis et scientiis,
Tantum nostra prosequitur Languores beneficiis

Militia ductorem. Quoslibet pellentem,

„ ^ ,. , . , , . Dat verbis cunctis divinum
3. Tres ordmes hic habuit,
g ^^^^^^ ^^^^.^^^^
Prunus generalis fuit
p^^^^^^^ intendenteni ;
Mmorum, praesuhsque ^ ^-^^ laudabilem,
Fit animarum medius,
q^^^ Christum sie mirificat,
Cardina atus tertius,
g^^ ^^ ^^^^^^ magnificat
Humilhmus ubique.
^^.^^^^ defunctus,
4. Doctus divina gratia, Faciat nos in terminum
Doctus prae diligentia, Viderc patrem luminum,
Quae sunt devotionis, Cui est coniunctus.
Noctum. ms. Fi;inciscaii. saec. 15. ex. Cod. Lugdunoii. 476. A. —
Antipli. ms. Franciscan. Hibern. saec. 15. ex. Cod. Colk-irii ÖS. Trinitatis
Dublinen. H 1. 2. li. —
In 1. Noct. R 2, 2 Lies Natus puer? In —
2. Noct. A 3, 2 fiat odore A. —
In 3. Noct. A 3, 1 Post haec A. R 1, 1 —
refraenans L. —
Die RR 4 und 5, wohl auch 3, sind extravagantia.
 — 176

61. In Ordinatione s. Bonifatii.

In 1. Vesperis. Qui coronara sempiternae

Yitae dedit suo vernae,
Super Psalmos. Sancto Bonifatio.

A. Sion sancta, gratulare,

Plebs fidelis, coUaetare In 1, Nocturno.
Sancto Bonifatio,
Antiphonae.
Psalmos Deo personare
Debet illis et vacare 1. Vir beatus aspernatur
Mentis exsultatio; Impium consilium,
Luctus cordis refugetur Legem Dei meditatur
Et decenter augraentetur Sequens eius filium.

Laudis enarratio, 2. Hie adhaesit in timore

Vox ad cantus animetur, Domini servitiis,
Ut condigne celebretur Parvipensis cum livore
Eius ordinatio. Saeculi deliciis.

3. Quem de suo sancto monte

Ad Magnificat. Dens exaudiverat,
A. caelestis coetus, gaude, Perfruentem aevae fönte
Mundi decus et applaude Vitae, quam cupierat.

Praesuli magnifico,
Responsoria.
Romae qui dum ordinatur,
In amore solidatur 1. Ex Anglorum stirpe natus
Domini vivifico, Hie praeclara vir beatus
Bonis factis insignitus, Et Wintfridus nomen nactus,
Unde nomen est sortitus Mox in fide solidatur
Iure Bonifatius, Et doctrinis mancipatur
Quod aptatur digne factis, Veras cultor Dei factus,
Ut ex eius sacris actis V. Mundum despexit,
Ciaret efficacius-, cor ad caelestia vexit.
Sancte pater et patrone,
2. Hunc allexit ad amorem
Nos degentes in agone
Mundi pater, successorem
Huius vitae miserae, Quem bonoram affectabat,
Tua prece cum beatis Felix puer sed mundanis
Almae vultum deitatis Rebus spretis tamquam vanis
Fac in aevum visere. Sempiteruis inhiabat ;

Y. Sic Christum quaerens

et verbis eius adhaerens.
A d Matutinu ra.
3. Agens annos iuventutis
Invitatorium.
Ob aeternae spem salutis
Statu gaudet regulari,
Adoreraus mente tota Temptamentis carnis cedit,

Regem regum et devota Docet, orat et oboedit,

Nostra sit laudatio, Vita fultus salutari;
 177 —
V. Hinc dilatatur V. Qui sibi mandatis
sua laus, sie undique gratus, iniunctis pronus oboedit,
(^>uod subliraatur Nam diis ublatis
ad honorem presbyteratus. per eum gens plurima credit.

In 2. Nocturno. In 3. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Christus sanctum suum rite 1. Servus prudens et beatus

Hunc miriticavit, Sancta Dei tabernacula
Cuius preces sunt auditae, lusta semper operatus
Ad se dum clamavit. Est ingressus sine macula.
2. Introibat in timore 2. Super Dei salutare
Hie vir sanctus domum Dei, Vehementer exsultavit,
Corde puro nee non ore Quem decrevit coronare
Sacras preces fundens ei. Nee spe cordis defraudavit.

3. Hunc honore coronavit 3. Deum quaerens sine sorde

Deus et cum gloria, lusta generatio
Inter iustos quem beavit Collaetetur mundo corde
Perpeti memoria. Sancto Bonifatio.

Responsoria. Responsoria.

1. Multis locis hinc lustratis 1. Exstirpavit deos vanos

Et in fide conforlatis Sanctus praesul, dum Germa-
Papae chartis evocatus nos
Romam petit, quam ingressus Christi fidem induebat,
Sacris locis fit accessus, Ab errore resilire
Quae frequeniat hie beatus ;
Atque viam comperire
V. Urbs, rex, papa pio Vitae iugis his suadebat;
tali gaudent peregrino. V. Talibus ad Christum
2. Cuius fidem atque vitam monitis populum trahit is-

Sacris factis sie politam tum.

Papa plene dum probavit, 2. Demum gestis cunctis rite
Archipraesul Maguntinus Hie coronam aevae vitae
Ordinatur, haec divinus Firmiter cupivit,
Velut nutus inspiravit; lianc ut ferret ad priorcm
V. Nomen mutatur, Statum, lapsam in errorem
Bonifatius inde vocatur. Frisiam adivit;
3. Praesul ergo consecratus V. Quo male tractatur
Bouis multis est ditatus, et cum sociis trucidatur.

Ad gentilcs destinatur, 3. lux pontificum,

Quibus Christum i)racdicare venerande pater Bonifati,
Et in fide roborare, Sidus clariticum
Ne tepescat, incitatur; congaudens nunc deitati,
ülnme, Ilistoriae rliytlunicae. V. 12
 178 —
Criminis a faecibus Per doctrinam eius piam
tu nos ut purificati, Qui fideles illustravit
Posce tuis precibus, Ad aeternae pacis viam
simus sanctis sociati; Et errantes revocavit.
V. Tu via iustitiae,
virtutum gerama, pudoris
In 2. Vesperis.
Cellula,munditiae
vas, divi lumen amoris. R. Laudibus immensis
exsulta, plebs Hamelensis,
Hunc tibi patronum
In Laudibus. caelestera namque colonura
Christus donavit,
Antiphonae. qui templum nempe sacravit
Hoc dotans rite,
1. Deus regnans, qui decoris
nanciscens praemia vitae;
Se praecinxit fortitudine,
V. Ablue peccati
Sedem dedit huic honoris
maculam, sacer o Bonifati,
In caelesti claritudine.
Atque tuae laudi
2. Iste Deo cum laetitia nos instantes, pater, audi.
lubilando deservierat,
Aspernatus cuncta vitia Ad Magnificat.
Regnum eius introierat.
A. Pastor bone summi regis,

3. Hie ad Deum vigilavit, Bonifati, tui gregis

In se cuius anima sitivit, Luporum ab insultibus
Ad quem manus elevavit Qui catervam tuebaris,
Et ex totis viribus quaesivit. Quina lucri salutaris
Dans talenta culti,bus,
4. Universum opus Domini Ob quod factus beatorum
Hymnis cum decentibus Es coheres gaudiorum
Benedicat eius noraini Supernorum civium ;

Festis in praesentibus. Te devoti deprecamur,

Famuli fidelis
Ut te duce transferamur
5.
Propter huius facta pura
Horum ad convivium.

Dominum de caelis
Landet omnis creatura. Per Octavam.
A. Archipraesul o beate,
Ad Benedictus.
Bonifati, Deo grate,
A. Benedictus sit caelestis Tua iungat nos oratio,
Rex, qui suos visitavit, Digne quibus est laudanda
In praeclaris huius gestis Et laetanter celebranda
Servi boni, quem amavit, Tua ordinatio.

Brev. ms. Hamelense saec. 15. Cod. Hannoveran. I 101 1). A. Autiph. —
ms. Hamelense saec. 15. Cod. Hannoveran. I 101 c. B. Hiezu der —
Hymnus: Hymnizet omnis natio (Anal. XXIII, 149). —
Der Name des Heiligen
wird in den ss. durchweg Bonifacius geschrieben.
 — 179 —
62. De sancto Botnido.

1 11 1 . V e s pe r i s. Ad M a t u t i u u m,

Antiphonae. Invitatorium.

1. Triumphantis militiae Regi canamus dulciter

Kegem laudenius bodie, In psalmis, h\ mnis, cauticis,
Laudabilem in saecula, Qui martyres perenniter
Qui filiis ecclesiae Coronis ornat caelicis.
JMilitantis in acie
Nova confert solatia.
In 1. Nocturno.
2. Regnum collaudat Sueciae
Patrem misericordiae, Antiphonae.

Nara post plura miracula 1. Fructum suavem protulit

Sancti viri reliqaiae Lignum pulchrum in tem-
Mirae dantur memoriae pore,
Divina Providentia. Quod verbo patris obtulit
Semet fideli pectore.
3. Sanctus Botuidus erigit
Elisos, iustos diligit, 2. Hie in timore Domini
Iure custodit advenas, Se disciplinae subicit,
Pupillos pie suscipit Novo conforrais honiini
Et compeditos eripit, Vetustum iugum proicit.

Amor fovet indigenas. 3. Voce clamat ad Dominum,

4. Visu caecos illurainat,
Dum surgit tribulatio,

Disperses multos glutinat

Tumorem sedat fluminum

Unitati catholicae,
Superna consolatio.
Incredulos burailiat, Kesponsoria.
Contritos corde solidat
1. Rosa rubens egreditur
Vigore patientiae.
De spinarum acumine,
5. Lauda Cbristuin, plebs Suecica, Gemma terrae subtrabitur
Collegit aula caelica Praecellens pulcbritudine,
Patronum tuum inclitum, Botuidus cum producitur
Cui contidenter supplica, Ex paganorum semine,
Quod tibi sors angelica V. Auruni splendons efticitur,
Detur post mortis exituui. Argentuni purum redditur
Purgatum a rubigine.
Ad Magnificat.
Propheta spernit patriam
2.
A. Botuide, tiro nobilis, Sperans honorem gloriae,
Victor scandens de proelio, Atbleta terram propriam
In morte rosae similis, Fruendae spo victoriae,
Vita candenti lilio, Botuidus sequens aquihim
Nos buius viae labilis Solem quacrit iustitiae;
Latentes in exsilio V. Sanctam servat modestiam,
Coniunge, martyr bumilis, Dat crcatori hitriam
Sanctorum domicilio. Contemptor idoUitriae.
12*
 — 180 —
3. Sicut gravatus senio 3. lusto Dei iudicio
Cervus flumen desiderat, Percutitur inedia,
Ad aquas pro remedio Pravae linguae detractio,
Tracto veneno properat, Plena semper invidia,
Botuidus sie diluvio Succedit pro convicio
Baptisnii se regenerat; Prona rnisericordia ;

V. Syrus lordanis fluvio V. Quem tenuit defectio,

Lotus repletur gaudio Duplex cibat refectio
Reversus, unde venerat. Paterna dans remedia.

In 2. Nocturno. In 3. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.
1. Yirtus Dei mirabilis 1. Sicut passer nidificat
Sanctum suum miriticat, In tecto solitarius,
Qui Status commendabilis Quietem sibi fabricat
Exemplis se sacrificat. Excellens operarius.
2. Scuto salutis tegitur 2. Decore pudicitiae
Divinae se subiciens Martyr almus emicuit,
Voluntati, qua regitur Flore nitens munditiae
Omne bonum perficiens. Deum videre meruit.
3. nomen admirabile 3. Completo desiderio
Botuidi, bonis moribus Coronam tenens auream
Ornatum, quod fit simile Meretur pro martyrio
Rebus nobilioribus. Digne Botuidus alteram.

Responsoria. Responsoria,
'

1. De Sodoma Loth exiens 1. Draco serpentem suscitat

In monte servat animam, Dormientem in gremio,
David salvatur fugiens, Sciens, quod nullus vigilat,
loseph evadit dominam, Hostis peior domestico,
lustus currit pertransiens Hinc Sisaram dum latitat,
Ad urbem
munitissimam ; lahel necat sub pallio.
V. Pauperibus compatiens V. Bebemot umbram visitat,
In caelo parat sapiens Servum dolosum agitat,
Mansionem tutissiraam. Intentum homicidio.

2. Lampas ardens virtutibus 2. Dei lucens imagine

De faeili contemnitur,
Quia dignus honoribus
A stultis non diligitur
Veris adoratoribus
In tenebris lux oritur,
V. Dum proximi laboribus
Et inopum gemitibus
Facto, dicto succurritur.
Auri dragma dum perditur,
Opus exstat indagine,
;
Tota domus evertitur,
Sapientis examine
Tantus tbesaurus quaeritur.
V. üt nubes duxit lumine,
Sic avis tristes carmine
Vocat, quo martyr moritur.
 - 181

3. nardus odorifera, 5. Laus eius in ecclesia

Aegris sana corporibus, Post mortem iuste colitur,
Apis fructu mellifera, Qui diligens humilia
Corda mulcens dulcoribus, Vento laudis non frangitur.
Precatus offer munera
Christo pro peccatoribus,
Ad Benedictus.

V. vinea fructifera, A. turris fortitudinis,

Translata super aethera,
Kunquam niarcescens
bus,
InLaudibus.
Antiphonae.
1. Sedes parata militi
Certanti pro iustitia
Monstrat, quanti sint meriti
Eius pia suffragia.
2. Turba languens, quae
Huius sancti praesidia,
Curata Deo iubilat
Tanta laudans magnalia.
3. Gentes in terra dirigit
Per vias rectas gradiens,
Manum cadenti porrigit
Plures aversos corrigens.
4. Fontes novi scaturiunt
Sancto dantes obsequium,
Pisces aquae conveniunt
Ad martyris imperium.
Brev. Strengnense imp. Ilolmiae 1495.
die Hymnen: In 1. Vesp. Gaude, caelestis civitas (Klemming I, 50); adNoct.
: :
Candens nocte carbunculus,
flori- Corona pulchritudinis,
Purae murrae fasciculus,
Colurana rectitudinis,
Caecis et claudis baculus,
Noster ad sedem luminis
Promotor esto sedulus.
In 2. Vesp eris.
Ad Magnificat.
flagitat
Vale, robur debilium,
A.
Monstratus ab avicula,
Consolator flebilium,
Puritatis ovicula,
Te pugilem mirificum
Tua laudat plebicula,
Numen petit salviticuni
Sua deflens pericula,
Quam per tuum auxilium
Vitae subacta nebula
Tractu ducat ad filium
Pater vivens in saecula.
Zu diesem Officium gehören

Haec est dies, quam Dominus (Klemming I, 52); in Laud: Botuidi laudes
colere (Klemming 1 58).
, Verfasser derselben wie des Officiums ist nach
Klemming c. 59 Birgerus Gregorii, Erzbischof von Upsala (1)J66 — 1888).
1.

Dann ist derselbe auch Dichter der Sequenz Caeli chorus esto gaudens.
:

Woher Klemming seine Angabe genonnnen, verschweigt er leider. Die-

selbe ist aber, ganz abgesehen von der Autorität dessen, der sie macht,
sehr glaubwürdig; denn wir fanden Birger bereits als Dichter eines Keim-
officiums auf Birgitta. Dies Officium Botuidi folgt überdies mit einziger
Ausnahme der Laudes - Antiphonen völlig diun Schema der Historia s. Bir-
gittao. lu dem Breviarium Strengnense steht natürlich eine Autorangabe, wie
ich eigens hervorhebe, nicht.

63. Dt' sancta Breowa.

In 1. Nocturno. Imbutum spiritum
Antiphonae. Brcowac dulcedine legis.

Ad caelos vexit 2. Enarrant caeli

pia magnificentia regis Domini magnalia celsi,
 - 182 -
In cuius thalamo Civis enim Domini
requie fruitur sua virgo. portas invenit apertas.
Qui mare fundavit,
caelum terramque paravit,
Ipse suam Breowam In 3. Nocturno.
in sancto monte locavit.
Antiphonae.

In 2. Nocturno. . Cantabat Domino

Antiphonae. virgo nova cantica laudis,
Cuius opem sensit,
Complacuit Breowae
species et pulchritudove
dum terserat organafraudis.
Regi caelorum, , Regnat cum Domino
quod erat sibi gratia morum. mater Breowa in paradiso,
Adiuvit Breowam Illuxere sibi

Dominus vultu decoratam, quia divi fulgura verbi.

Unde nee ipsa Deum . Dextera salvantis,
submovit mente supremum. quae mirabilia fecit,
Montibus in sanctis Insignem signis
manet inter Breowa puellas, Breowam decorando peregit.
Cod. Londinen. Titus D XXIV. (ol. S. Mariae de Euford) saec. 12. Diese
Antiphonen stehen in der Handschrift wie ein fortlaufendes Gedicht ge-
schrieben, was sie nach Ausweis des Inhalts nicht sind. Man vgl. die
Psahnen des Commune virginum.

64. De sancto Brinolpho.

In 1. Vesperis. 5. Gaude, felix Vesgotia

Laudando salvatorem,
Antii^honae.
Qui talem sua gratia
1. Brinolphi patris merita Tibi dedit pastorem.
Laudando prosequamur,
De vita cuius inclita Ad Magnificat.

Sectanda gratulamur. A. praesul eximie,

Ab universis populis nihil omisisti,
2.
Rex regum coUaudetur, Quod ad laudem cederet
Quem grex praeclari praesulis matris lesu Christi;
Devote confitetur. Tu scripturae veteris
mella collegisti,
3. Ortus prueclaro germine
Texturae mirabilis
lam scholis applicatur,
modum invenisti,
Scripturae sacrue flumine
Prosae Carmen aureum
Potatus incrassatur.
dum intexuisti.
4. Hie puer, purus animo, Ad tribunal iudicis
Virtutibus perfectus, nos securos sisti

Coepit servire Domino Fac. rogamus supplices,

Pudicus, Simplex, rectus. sis dux, ut fuisti.
 183

Ad Matutinum. Sic huius viri gloria

Suaviter diffunditur
Invitatorium. Ut odor pigmentorura.
Concinentes adoremus V. lustus germlnahit sicut lilhmi
Confessorum Dominum, et florebit m
aeternum ante
Et constanter invocemus Dominum.
Briuolphi suffragium.

In 2. Nocturno.
In 1. Nocturno. Antiphonae.

1. Invocantem exaudivit
Antiphonae.
Deus suum famuluni,
1. Legem Dei vir beatus Linguam eins erudivit
Meditando iugiter Ad docendum populum,
Secus rivulum plantatus 2. Cinctus zona castitatis
Fructum fecit dulciter. Sanctam vitam praedicat,
2. In virtutum montem scandens Transgressores honestatis
Velut tuba sonuit, lusta poena vindicat.
Legem Dei plebi pandens 3. Aqua sibi ter oblata
Iniquos compescuit. Ter in vinum vertitur,
3. Verbo vitae gregem pavit . Sic est eum consolata
Praesidens salubriter, Mater Christi, dum colitur.
Lupos arcet tamquam David
Dimicans viriliter. Responsoria.

1. Dum stomachi doloribus,

Responsoria.
Lentis quidem, sed iugibus,
1. Gemmae iubar pretiosae Vir iustus cruciatur.
Vita vicit praesulis, In multa patientia
Qui doctrinae radiosae Virtutis exercitia
Lucem dedit saeculis, Portando gratulatur.
Viam vitae fructuosae V. Lihenter gloriabor in inßr-
Demonstrans discipulis. mitatihus meis, ut inJiabitet
V. Super montem cxcelsum as- in me virtus Christi.
cende tu, qui evangelizas Sion, 2. Dum rox ipsum persequitur,
et clama in fortitudine. Fugam capit vir Dei,
2. Ut Samuel pro populo Constanter post revertitur,
Preces fudit ad Dominum Occurrit stagnum ei,
Devotas incessanter, Ventorum vi repcllitur,
Sic gregi sibi credito Clamat ad fontcni spei.
Deum facit propitium V. Cum invocarem, exaudivit mc
Pastor orans instanter; Deus iustitiae meae, in trihu-
V. MuUum enim valet deprccatio latione dilatasii m,ihi.
iusti assidua. 3. Spes sanctac fortitudinis,
3. Ut losiae memoria, Christus ei plaoatur,
Dum in exemplum traliitur, Ventus ccssavit turbinis
Fragrat ut sucus tiorum, Et aura grata datur.
 — 184 —
Yirtute sacri flaminis Corroborans ad proelium
Cor regis mitigatur. Pias mentes fidelium,
V. Noliie längere Christos meos Elide robur hostium
et in prophetis meis noUte Post cursum huius viae.
malignari. V. Posce nobis, sancte pater,
Gratiamm munera,
In 3. Nocturno. Tua prece lesu mater
Antiphonae.
Nos ducat ad aethera.

1. Saeva cedit discordia,

Rex sanctum veneratur,
Pax redit et concordia In Laudibus.
Sic regnum solidatur.
Antiphonae.
2. Helenam sanctam viduam,
Quam praesul invocavit, 1. Servus prudens et fidelis

Historiam per congruam Mole carnis posita

Decenter honoravit. Supra multa fit in caelis

Divinum per suffragium Constitutus abdita.

3.
Caecum illuminavit Nos ad fontem gratiarum
2.
Petentesque divortium
Suis ducat meritis,
Sagaciter pacavit. animarum
Ubi Salus
Responsoria. Gustatur ex intimis.
1. Tanti patris praesulatura diligenter
3. Vigilavit
Lauda, felix Suecia,
Ad Deum diluculo,
Sacrum germen a te natum Vita, verbo sapienter
Comitare gratia,
I.ucem dedit saeculo.
Fac, ut illum advocatum
Habeas in patria, 4. Magnificeraus Dominupi
Ne post huius vitae statum In suo confessore,
Caeli desint gaudia. Nobis illum propitium
V. Domine, dilexi decorem domus Reddat pro suo more.
tuae et locum hahitationis
5. Sub nube Stella tegitur
gloriae tuae.
Et tenebris velatur,
2. Dei miseratio,
Sed populo lux oritur,
Vir sanctus precum studio
Dum mente serenatur.
Defunctos suscitavit,
Hos confitentes scelera
Ad Benedictus.
Compunctos solvit dextera,
Quos Deo commendavit. A Matutina Stella luxit,
V. Qui ediicit vinctos in forti- Dum errantem hie instruxit
tudine , similiter eos, qui ex- Et per viam vitae duxit
as2)erant, qui habitant in se- Sanctus praesul populum ;

pulcris. Pastor pie, roga regem,

3. Fortis gigas in acie, Cuius tu zelasti legem,
Loricam fers iustitiae, Ut nos pascat, suum gregeni,
Brinolphe, pastor pie, Donans vitae poculum.
 — 185 —
In 2. Y esperis. Ne grex ipse percat
defectu pastorum,
Ad Magnificat. Ante summiim iudicom
causas correorum
A. Vale, tu praesidiiira Constanter defendito
et spes Vesgothorum, iure meritorum,
Tolle tuis precibus Si desperes vincere,
quod est indecorum, non declina forum,
Dentes tunde baculo Imnio nobis advoca
rapaces luporum, reginam caelorura.
Brev. Scarense imp. Holmiae 1495. — Hymnen In 1. Vesp. Tu parens
: :

nato debita (Klemming I, 62): ad Noct. :

Noctis iam cedat otium (Ibid. 64);
in Land : Aurora lucis rutilat (Ibid. 59).

65. De sancto Cannico.

In 1 . V e s pe r 1 s. 5. Ex quo Dei munere
Caelos ascendisti,
Antiphonae. Digiie Deo vivere
pastor pie Cannice,
Fac nos servos Christi,
Qui defunctis reddere
Gregem benigne respice,
Turmae concivis caelicae, Vitam potuisti,

Christo nos caros effice.

In terris dum vixisti.

Tu excelsus Ad Magnificat.

in verbo gloriae A. Ad sancti Cannici

Illustrasti Laeta sollemnia,
partes Hiberniae, Viri mirifici
Quibus monstras Per Signa varia,
viam iustitiae, Laude multiplici
Hos commenda Plaudat ecclesia,
divinae gratiae. Quo possit effici
Consors in gloria.
Roguni in Italia
Ardentem vicisti,
A quo Dei gratia Ad Matutinum.
Illaesus existi,
Invitatorium.
Gehennae nos libera
Ab ardore tristi.
Adoremus unicum
Rerum conditorem,
Tuara nobis Collaudantes Cannicum,
pande clementiam, Christi confessorem.
Qui sedasti
maris saevitiam, In 3. Nocturno.
Ut compescas
omncm malitiam, Antiphonae.
In hoc mundo 1. Vivens sine macula
nobis contrariam. luste sanctus iste
 186 —
Intrat tabernacula In Laudibus.
Tecum tua, Christe.
Antiphonae.
2. Praeventus a gratia 1. Decantemus Cannici
Benedictionis Laudes ad honorem,
Laetatur in gloria Qui iam regni caelici
Exsultationis. Induit decorem.

3. Manibus innocuum, 2. Laetanter magnalia

Furo corde mundura Sancti praedicate
Christus levat Cannicum Et in eius gloria

In montem iucundum. Deo iubilate,

3. In noctis vigiliis
Kesponsoria.
Deura sitiebat,
1. Sermo multis populum Pietatis studiis
Lacrimis rigavit, Dies impendebat.
Quem Dens per angelum Benedicant Dominum
4.
Sancto revelavit,
Chrisi confessores,
Grande per niiraculura
Qui caelestes Cannicum
Bis mare sedavit;
Vexit ad honores.
V. Ignis habitaculum
5. Laudent regem gloriae
Sancti concremavit,
Cuncta, quae creavit,
Apertus periculum
Qui ad caelos hodie
Liber ignoravit.
Cannicum levavit.
2. Cannice, currens
viam compendii, Ad Benedictus.

Tarn triurapbans A. Benedictus Dominus,

in meta stadii, Qui nos visitavit,
Satiatus Per quem sanctus Cannicus
de fönte gaudii, Languidos sauavit,
Ad te, pater, Sua prece mortuos
suspirant filii; Flures suscitavit,
V. Caro, muudus, Dirigendo devios
daemon vi proelii Viam pacis stravit
Nostri cursum
turbant exsilii.
In 2. Vesperis.
3. Facto sero vineae
Cultor muneratur, Ad Magnificat,

Ciarum tenens vespere A. Dulcescat filiis

Carne separatur, Fatris memoria,

De lacu miseriae Cuius prodigiis
Spiritus levatur, Viget Ossoria,
Carnis liber tegmine Sacris praesidiis
Caelo collocatur; Floret Kilkenia,
V. Cuius sacer exitus Eius suffragiis
Per Christum divinitus Douentur gaudia
Signis illustratur. Nobis in patria.
 — 187 —
Per Octavam. Qui sedato virtuose
Motu camis lubricae
guper Benedictus.
Nactus es victoriose
A. Ave, flosHiberniae, Sedis locura caelicae,
Dux et patrone Scotiae, Nunc, confessor gloriose,
Miles regis iustitiae, Vultu, voto supplici
Confessorum eximie, Tibi tarn affectuose
Sancte pater, Assistentes respice.
Cannice iuste,
Pro iniustis A. Ave, confessor nobilis,
Deum deposce, Pie pastor laudabilis,
A. Ave, pater pretiose, Flos abbatum, o Cannice,
Laus gentis Hiberniae, Tuas oves serva sane,
Miles Christi gratiose, Arce lupos, ne taedium
Virtutum vas, Cannice, Gregi vis ferat hostium.

Antiph ms. Clondalkinense saec. 15. Cod. Coli. SS. Trinitatis Dublinen.
B 1. 3. —Leider ist gerade an der Stelle dieses Officiums ein Blatt der
Hs. ausgerissen, auf welchem sich die erste und zweite Nocturn befand. Es
ist nur noch der Anfang der ersten A der 1. A'oct. vorhanden:
Sanctus abbas Cannicus
Christo complantatur,
Verbo, vita . . .

Hiezu die beiden Hymnen Anal. XI Xr. 1-59 und 160.

G6. De s. Carolo Ma^no.

In 1. Yesperis. Fregerunt mentem

Christi mandata sequentem.
Antiphonae.
R. Te secutus miles iste
1. Regali natus
Et acceptus tibi Christe,
de stirpe Deoque probatus,
Comparatur Elisaeo,
Carolus illicitae
Opus egit dignura Deo,
sprevit contagia vitae.
V. Qui dum orat, languor cedit,
2. Angelici cultus Mors fugatur, vita redit.
dulcedine miles adultus Ad Magnificat.
Dum sublimatur,
spes adöictis,
caelesti pane cibatur.
timor hostibus, hostia victis,
3. Sacros effectus Regula virtutis,
virtutis Caesar adcptus, iuris via, forma salutis,
Humani t'astus Carole, servorum
populäres respuit astus. pia suscipe vota tuorum.

4. Iustitiae parma In Com pl et or io.

fideimunitus ad arma Ad Nunc dimittis.
Mentibus infestum
Rex confessor iustitiae,
superavit criminis aestum.
l'elle noctem i)erfidiae,
5. Nee mundi terror Tuis fulti suffragiis
nee avarus muneris error Eruainur ab inipiis,
 — 1!

Ne daemonis illusio V. Vitiorum triuraphator

Sit soporis abusio. In agone
Consecratur iraperator
A d Matut inu m. A Leone.
3. Saecularis potentiae
Invitatorium.
Caesar fretus gladio,
Supplex exora Sic legis iustitiae
Deum, devotio pura, Cucurrit in stadio,
Qui,quem dilexit, Ut salutis et gloriae
Carolum super aetheravexit. Potiretur bravio;
V. Agonizans viriliter
In 1. Nocturno. Cuncta gessit fideliter.

Antiphonae.
In 2. Nocturno.
1. luxta sanctarum
Antiphonae.
rivos plantatus aquarum,
Carolus in florem 1. Martyrii Signum
vernum produxit odorem. renovatur in arbore lignum
Usibus aptatum
2. Yisio monstrata belli ferroque dicatum.
regi de rege beata
2. Quam bonus et fortis,
Consonat emeritae
(juam sanctus in aggere
Christo sine crimine vitae.
mortis
3. Qui Constantino Hie fuit, hastatum
veniens habitu peregrino nemus indicat inde creatum.

Reddidit utrumque 3. Quos Christus donat

regimen geutisque suumque. merito, quos poena coronat,
Effigie pulchra
Kesponsoria.
perhibent inventa sepulcra.
1. Francorum gemma, Carolus, Kesponsoria.
Puer gerens cor senile,
1. Fusa prece mentis bonae
Sortis humanae sciolus
Muri ruunt Pampilonae,
Gessit nihil puerile,
Spreto cultu infelici
Mundum spernit, opes cavit
Victor, victi sunt amici;
Sequens Christum, quem ama-
V. Leone fortior,
vit.
Sed agno mitior,
V. Divinae legis
Hostes Christo
amplectens iustitiam
Regenerat baptismo.
Litavit Deo
se placentem hostiam.
2. De petrarum duritie
Siccisque elementis
2. Tota poscente Francia Aquarum fluenta viris
Et applaudente curia Produxit et iumentis
Sceptro regni decoratur Imperator
Et prae cunctis exaltatur, Mitissimus
Quem Deus regia Et fidei propugnator
Dignatur gloria; Sanctissiraus.
 189 —
V. Qui Moysi oraculo Te ditavit et beavit
Templum iion urentem in gloria,
Vidit ignera in tabernaculo V. Cuius labore, impensa
Caelos tangentem. et opere

3. Divino clipei Meruisti universas

super urbem sole rubentes praecellere.
Absterrent hostes 2. Gloriose
conversa caede fui'entes, Christi confessor, Carole,
V. Et totidem iuvenes Iuris rector
arcent a moenibus ignes. et protector iustitiae,
Ad te clamantium exaudi
In 3. Nocturno. preces et vota tuorum,
V. Ut post huius
Antiphonae. vitae dispendia
1. Aethereum rorem Tecum semper
lignum suscepit, odorem fruamur gloria.
Dans contra morem
produxit laurea florera.
In Laudibus.
2. Cuius odor late,
Antiphonae.
longe ditfusus et alte
Aegris divinae 1. Praecinctus fortitudine
tulit auxilium medicinae. Et potitus victoria
3. Dum praesul plorat, Donatur sanctitudine
plebs psallit, clerus adorat, Rex Carolus in gloria.

Ad Sacra rex tendit, 2. lubilemus alnssimo

chirotheca relicta pependit. In athleta sanctissimo.

Responsoria. Cui missa per spiritura

Cerva duxit exercitum.
1. (luam felicis
imperatorera memoriae, 3. In deserto dum devias
virum virtutis Et exponis excubias,
et plenum gratiac, Tibi Dens adparuit,
Quem ales in solitudine Ales viam exhibuit.
Solatur huraano famine, 4. Passionis dominicae
Qui sanctam urbem recensuit Veneratus miracula,
Et patriarcham restituit; Regem virtutis caelicae
V. Inter multa Benedixit in saecula.
Constantini donaria
5. Passionis dominicae
Divinae mortis
Laudes dicamus Domino,
elegit supplicia.
Qui culpae misit regiae
2. Laetare, pia mater,
Chartam latorem veniae.
Aquensis ecclesia,
Exsulta, tarn pii principis
Ad Bencdictus.
habere sufi'ragia,
Qui sua regali Sol luna tenebris
defectu,
muniticentia Fuscato nmndi luminc,
 — 190

Terra motu, caelum latebris, Ut nos a palea

Aer horrendo turbine, Et latere
Pandunt luctus casus funebris Aegyptii torrentis
Confuso rerum ordine. Eruamur virtute dexterae
Potentis.

In 2. Vesperis. Ad Magnificat.

Super Psalnios. O Dei sacer athleta, Carole,

saxeae gentis apostole,
A. Dissolutus in corpore vere confessor obsequio,
Gaudet cum Christo unice, Virgo votis martyrque studio,
Christi confessor Carolus, Qui, quem virtute potentis
Cuius caeli consortio Dexterae praedicasti,
Nos comraendet oratio. Mentibus sacrilegis
ß. Confessor obsequio, Paraclitum inspirasti,
Caesar Carole, Mediante sancto Aegidio
Martyr affectu, gladio Sauctionis dorainicae mysterio,
Apostole, Caelitus per angelum collatara
Ad tuorum suspiria Implora nobis peccatorum
Convertere, veniam.
Antii^h. ms. Aquisgranense saec. 13. Cod. Capit. Aquisgranen. s. n.
A. — Brev. ms. Aquisgranense saec. 15. Cod. Florentin. Magliabec. XXXVI
7a. B. — Brev. ms. Aquisgranense saec. 15. Cod. Florentin. Älagliabec.
XXXVI 7b. C. —
Brev. ms. Goloniense saec. 14. Cod. Sigmaringen. 14.
D. — Brev. ms. Garstense (?) saec. 14. Cod. Lincen. Fß 19. E. Antiph. —
ms. Cisterciense saec. 14. Cod. Prägen. XIII A 5b, F. —
Brev. ms. Cister-
ciense saec. 14. Cod. Flechten. 247. G. —
Brev. ms. Gerundense saec. '*/i5.
Cod. Gerunden. 3. H. —
Brev. ms. Gerundense saec. 15. Cod. Parisin.
1309. I. —Brev. ms. S. lacobi Brunen. 34 saec. 15. K. Brev. ms. —
Ebersbergense saec. 15. Cbn. Monacen. 5972. L. —
Brev. ms. Emmeramense
saec. 15. Chn. Monacen. 14790. M. —
Brev. ms. S. Nicolai Patavien. saec. 15.
Clm. Monacen. 16 140. N. —
Brev. ms. Lubicense saec. 15. Cod. Lubicen.
ol. 62. O. — Brev. ms. Monasteriense saec. 15. Cod. Monasterieu. 201l204)
P. — Cod. Berolinen. Theol. lat. Fol. 486. saec. 15. Q. —
Brev. ms. Philipp!
Boni saec 15. Cod. Bruxellen. 9511. R. —
Brev. ms. Parisinum saec. 15.
Cod. Carlopolitan. 146. S. —
Brev. ms. Monasteriense saec. 15. Cod.
Darmstadien. 950. T. —
Brev. ms. S. Bartholoaiaei Francofurten. saec. 15.
Cod. Francofurten. Barth. 114. U. —
Brev. ms. S. Bartholomaei saec. 15.
Cod. Francofurten. Barth. 65. V. —
Brev. ms. Sedunense saec. 15. Cod.
Valerian. s. n. W. —
Brev. ms. Montis lovis saec. 15. Cod. Valerian. s. n.
X. — Brev. ms. Turicense anni 1462. Cod. Eremiten. 81. Y. Brev. —
Mindense imp. s. 1. anno 1515: Z. —
Brev. S. Servatii Traiecten. imp.
Coloniae 1503. a. —
Brev. Hallense imp. Lipsiae 1534. b. Brev. Se- —
dunense imp. s. 1. et a. c. —
Brev. Sedunense imp. Basileae. 1497. d. Brev. —
Pragense imp. Nurembergae 1502. e.
In 1. Vesp. A 3, 4 respuit actus E. —
Ad Magn. A O Dei sacer
athleta etc. E vgl. in 2. Vesp. —
Die fünf AA stehen in 2. Vesp. cd. —
—
;

In Vit. 1. Duplex exora E. —

In 1. Noct. A 3, 3 Eeddit Y. A 3, 4
regnum Y. — In dieser Nocturn lauten in F:
A. 2. In virtute tua, Christe, A. 6. O athleta Christi care,
Sanctus nunc laetatur iste, Nostri semper recordare
Quem Corona gloriae Coram Deo, summo rege,
Decorasti hodie. Cuius militasti lege.
 — 191 —
B 2, 4 Gloria et prae F. — In 2. Noct. A 1, 3 aptatur E. — A 1, 4 dica-
tur E. —
A 2 und 3 umgestellt E. —
A 3, 2 quos poena fehlt Y. A 3, 3 —
Effigie Sacra E, scite Y. —
R 1, 2 ruunt papilione Y. R 2, 11 sq. Lies: —
Vidit in tabernaculo Ignem caelos tangentem? In 3. Noct. A 1, 1 Aeter- —
num rorem F. —
A 1, 4 laureare florem E. R 2, 1 Laetare pio feste EY.— —
R 2, 2 Birgensis ecclesia E, Thuregensis ecelesia Y. R 2, 3 Exsultata —
sancti E, tarn sancti FY. —
R 3, 1 Gloriose rex confessor F. In Land. —
A 5, 4 lacertam veniae F. —
Ad Bened. A, 1 Solis defectus E. In 2. Vesp. —
ad Magn. A O spes adflictis etc. E vgl. in 1. Vesp. ;

Übergangen sind jene Abweichungen und Umstellungen, welche nur dem

Umstände zuzuschreiben, dafs einige Quellen monastische Form des Ofticiums
haben, da diese hier nicht in Betracht kommt. Zum Officium gehört der
Hymnus: O rex orbis triumphator (Daniel I, 305); E hat statt dessen: Hie
est verus Christicola (Dan. I, 303). Die reiche Zahl der Quellen, die leicht
zu vermehren wäre, bekundet die weite Verbreitung der Verehrung Karls d. Gr.
Zu vgl. ist rücksichtlich der Einführung des Festes in Zürich die interessante
Notiz bei Morel 249.

67. De saiicto Castnlo.

In 1. Vesperis. In 1. Noeturno.
R. Nomen eins sie est dictum, Antiphonae.
Nefas tergat et delictum, 1. Hos, quos Dens praeelegit
Victum donet et amictum Castulus et quos collegit
Et post vitam prosperam, Romae in palatio,
Quae non ducit perperam. 2. leiunabant et plorabant
V. Castulus hie sanctus, Fletusque lugubres dabant
quem non sequitur modo Hi sine solatio.
planetus,
3. Gaio quos papae duxit,
Astet filio eaeli
In quo verum lumen luxit,
pro nobis eorde fideli.
Scripti probat ratio.

Ad Magnificat. Kesponsoria.

1. Lex per Diocleiianum

A. Sanctus iste Castulus,
Est lata sanctis in vanum
Martyr ut apostolus.
Et deseripta taliter,
Quem honoret i)opulus,
Omnes ut sacritiearent
Ut sit nobis loculus
Diis eosque adorarent
In caeli secretis;
Diversi aequaliter,
Uli laudem detis.
Quia non suspicio
Suo sit palatio,
V. Ad quod eurrcbant
Ad M a t u t i n u m.
iusti secumque manebant.

2. Erant autem hi praefati

Invitatorium.
Omnes simul congregati
Adoremus omnes Christum, Öub tormento vario
Castulum qui sanctum istum Cordis ex crgastulo
Voce evangeliea Gaius cum Castulo
Transduxit ad caelica. Ratione /ctario,

V. Orantes Christum,
ut metum tergeret istum.
3. Commanebant secura sane
Christiani, Chrislianae
Se celabant pariter,
Ascendebant domum eius,
Palam ut vitarent peius,
Rapuerunt sie iter,
Quos sumit cum gaudio
Aulae in palatio;
V. Hos confortabat
et christicolas adiuvabat.
In 2. Nocturno.
Antiphonae.
1. Multa per hunc mira
Cordi suo qui praesedit,
Christus, forma omnium
Et plasmator hominum.
2. Luctus convertit in risum,
Claudis gressum, caecis visum
Dei patientia
Dedit atque gratia,
4. Aegris confert sanitatem
Per divinam pietatem,
Medelam languentibus
Spe Christum quaerentibus.
Responsoria.
1. Fidus nam discipulus,
Cultor Dei Castulus
Audit querimonias,
Qui tamquam ramusculus,
Paradisi flosculus
Servans caerimonias
Fraude diabolicos
Sprevit et raaleficos,
V. Diversis factis
et in Omnibus ipsius
2. Inde papae Gaio
Duxit pro oblagio
Quosdam latitantes,
Qui ut in obstagio
Et cordis homagio
lacebant clamantes:
192 —
Venerande plus quam quatter,
Sumas id, quod Christus pater
Per me suum servum dedit,
A quo mens mea non cedit.
V. Ad papae sedem
cunctos collegit et aedem.
3. Omnes erant baptizati
Sacro lavacro renati
Et sanctorum numero
Certius sunt aggregati,
DJvino rore pertiati
Culmine fiorigero
Et ad patris aethera
Transierunt revera.
V. Perficiendo fidem
non manserunt quasi pridem.
dedit,
In 3. Nocturno.
Antiphonae.
1. Multos hie ad fidem duxit,
Qui ut splendor mundi luxit
Dictis et operibus
Divinis muneribus.
2. Virtutesque tot signorum
Tantorum prodigiorum
Per hunc fecit Dominus
Eminus et comminus.
3. Scripta ac perpetuata
Sunt sigillo sigillata
Dei patris Domini,
Sit laus suo nomini.
Responsoria.
1. Nostris posteris in dignum
Et memoriale siguum
Enarrandum duximus,
Pentecostes festo quodam,
actis. Velut bis in scriptis prodam,
Inundabat Isera
Sic, quod multi tunc pergentes
Plaustris et iter agentes
Desperabant spe mera;
V. Pons quod erat scissus,
in Iseram populus niissus.
 193 —
2. Tandem Christus per atliletam 2. Caesar incepit saevire
Suum sanctumque proi)hetani Proptei- factum laudis mirae,
Populum eripuit, Quod fecit in palatio,
ünus remo iiavigando, Scripti probat ratio.
Alter manibus natando
3. Misit mox pro Fabiano,
Ad siccum prosiliit
Romae tuuc praefecto vano,
Castuli dementia
Arto loco ponitur
Ac Dei ex gratia;
Castulus, ut legitur.
V. Sic sunt erepti,
Üuvii de clade redempti. 4. Non bene potest narrari
Nee ad plenum explicari,
3, Inter quos erat femella
Quanta est supplicia
Casta, Simplex ut agnella,
Passus et convicia.
Vestis prae gravedine
Corruit itideni in Humen, r». Inde ad tribunal ductus
Sed ei divinum numen Non timoris gerens luctus,
Subvenit summopere, Praeses dixit propere
Quae tribus in Isera Malo stans in opere :

Fuit diebus misera,

V. Mortem passiva Ad Benedictus.
fuit in Mospurg rediviva.
A. Si non deos adorabis
In Laudibus. Meos et bis sacrificabis,
Tormentorum genera
Antiphonae.
Sumes, baec considera ;

1. llludquando resciretur, Cui vir sie sanctus dixit.

Mira quod operaretur Qui in Christo spem defixit,
Tanta sanctus Caslulus, Corde sine trepido:
Fidei ramusculus, Modicum te timeo.

Brev. ms. Pedepontanum anni 1398. Cod. Meliten. Prägen. — 8. In

1. Vesp.R, 8 lies Deo cacli? In 1. Noct. R 1, 2 Est iHata. — —R 1, 10
omnes iusti secumque; entweder omnes oder iusti zu tilijen. In — 3. N<>ct.
A 1, 4 Ex divinis. — A 3, 3 Domini fehlt. — R 1, 1 in fehlt. —
R 1, 6
Ysera. —
R 1, 11 Yezeram. Das Ofticiuni — stammt jedenfalls ans Mosluirg,
wo Castulus Patron war. —
„Cetera onniia, liymni, i-apitula. responsuria. niissa
de uno martyre: in 2. Vesj). omnia de uno martyre tempore (juadragesimali."'

08. Do sancta ("hristina.

In 1 . \^ es pe r i s, R. martyr Christi,
Sacra virgo, quae mi.'rui.-!,ti
Super Psalmos. Vincere tormenta,
A. Adcst dies celebris, congaudens nunc super
In quo virgo nobilis aetlira.
Christina vicit tartara, Pro nobis ora
(^>uae nunc tülget in gloria. rogando Deum necis hora.
Ulume, Histori;ie rhythmicae. V. 13
 — 194

V. Cum sis aurora 2. Quam locavit pater araens

caelestis, virgo decora. in sublimi solio,
Volens illam adunare
Ad Magnificat. idolorum atrio,
A. benigna Christi cella, Sed reflexa per baptisma
Labe carens, et puella iuncta Dei filio,

Fuiicta Dei nomine, V. Sic dominum caeli

Martyr sacra sine spina, conspexit mente fideli.

Super caelos es, Christina, 3. Haec in turrim sublevata.

Sine viri vomere, Cum pedissequa locata,
Nos ad te clamantes audi, Idolatra spernens vana
Assistentes tuae laudi Et abiecit mente sana,
Christo reconcilia. V. Inde fremens pater et
statuens hanc ante tribunal.

Ad Matutinum,
Invitatorium. In 2. N octurno.
lubilemus Deo caeli,
Qui beatam suae sedi Antiplionae.

Christinam iunxit gloriae. Haec iustitiam dilexit

1.
Nee ad minas
In 1 . N c t u r 0.
tortorum respexit,
Sed ad Christi gloriam.
Antiphonae.
2. Deus, Salus et refugium,
1. Haec beata martyr, Christe, Hanc suscepisti post exitium,
nomen tuum praedicabat Ut regnaret
Et in universo mundo tecum in perpetuum.
admirabile laudabat.
3. Fundatasupermontemsanctum.
2. Haec est, quam caeli enarrant.
Flebilem devincens planctum
Et opera eius decantant.
Propter regni meritum.
Intime dilexit Christum
Et oratione flexit istum.
Responsoria.
3. Super caelos hanc locavit
Caelorum rex altissimus. 1. Ad tribunal iubet sisti

Et Corona adornavit Pater eius vultu tristi:

Illam Clemens Dominus. Mihi die, o filia.

Cur me tantum illusisti,
Responsoria. Deos meos respuisti
1. In diebus illis
Et eorura culmina,
Erat quaedam puella mentem iam dementem,
Fleete
Ex genere nobili Ut mecum sis in gloria.
Orta, quam Deus amavit V. Martyr ad haec: Verba
Et in caelis adornavit. tua sunt mihi mentis acerba.
Nomine Christina, 2. Tyrannus tandem intellexit,
V, Quam sie dilexit Quod beata hunc despexit
et ab omni sorde reflexit. Et eius supplicia,
 — 195 —
Ad tribunal iussit stare, Ut citius consuraraaretur ;

Deos falsos adoraie, Angelas Doniini astitit

Sed invicta portas mortis Et flaminam discussit,
Transit agonista fortis, V. Sic confortata
V. Sensibus et cana niartyr super aethra vocata.
deridens idola vana.
3. Ferox tyrannus
3. Post dirum martyrium Iussit abscindi protinus
Reginae athletae Mamillas Christi niartyris,
Pater in exitium (^uac dabant lac
Datur inquiete, pro fluxu sanguinis,
Alter substituitur Circumvecta sie et consumpta
Velut leo ferus, Migrans ad caeli consortia,
Volens illam perdere Ubi manet perpetua;
Tortor ut severus, V. In testimoniuni
"V. Sed manet invicta fuit hoc mirabile signum.
Christi testis benedicta.

In Laudibus.
In 3. No cturno.
Antiphonae.
Antiphonae.
1. Induta Stola fulgida
1. Annuntiate et psallitc Christina sacratissima,
De dilecta filia. Triste relinquens saeculum,
Quam dilexit Dominus Migrans ad patrem luminum.
Et pascit inter lilia.
2. lubilate Deo caeli
2. Lux orta est gratiae In laude iam fideli,
In beata martyre, Qui beatam suam famulam
Quae vivit iam cum gloria Ad aeternam duxit patriam.
Igitur nunc in aethere.
3. Haec est virgo carens carie,
3. lubilate Deo cum gloria Quae vigilavit catholice,
In sanctae martyris victoria, Deum timens mente tota,
Quae vicit in martyrio, Dans Deo caelesti vota.
Regnat cum Dei tilio.
4. Hymnum decantemus Deo
Kesponsoria. martyris victoria,
in

1. lusserunt tandera tyranni Quae iam pausat et gaudet

Quod oapite abraso in caelesti gloria.

Per devia duceretur, 5. Laude Deo plena

Quo ad idola pertingeret, iubilate voce serena,
Protinus idolum in terram Qui dedit aetcrnae
pjt in pulvcrcm rcdegit, Christinae gaudia vitao.
V. Hinc populus tremuit,
(juod sie Apollo ruit. Ad liencdictus.

2. Improbus alter lulianus A. Benedictus Dominus

Ignem fortcm praeparavit In suis mirabilibus,
Et in illam beatam locavit, Qui beatam in caelesti
13*
 196 —
Collocavit eminus Tua prece tu dignarc
Märtyrern Christinam Clemens nobis impetrare.
Cum electis omnibus,
Eius interventu
In 2. Vesperis.
Sit nobis propitius. Ad Magnificat.
A. quam digna nuirtyr Christi,
Ad Piümam. lam, Christina, tu vicisti
Tormentorum genera,
Christina, sponsa Christi, Nos consortes tuae sortis
Tres tyrannos quae vicisti, Post rnundi transitoria
Nos ut ipsos superemus. Fac gaudere simul et stare
Tibi quoque corregnemus. In aeterna gloria.

Brev. ms. Ebersbergense saec. 15. Clm. Monaceii. 5972. A. Brev. ms. —
S. Nicolai Patavien. saec. 15. Clm. Monacen. 16140. B. In 1. Vesp. —
Super Ps. A, 3 Cliristina fehlt AB. —
In 1. Noct. A 1, 4 laudavit A. —
A 2, 1 Haec est quae AB. —
R 3, 2 pedissequis B. In 2. Noct. R 1, 10 —
Lies mihi nimi.s? - R 3, 3 in fehlt AB. —
In 3. Noct. A 1, 4 pascit illam
inter AB. — A 2, 3 vicit A. —
R 1, 1 lussit tyranni AB. .R 2, 4 Lies
. . —
consumeretur? — In Laud. A 4, 4 In coeli gloria AB. A 5, 2 lubilans —
voce AB. — Die Hymnen de communi.

69. De s. Christino cum fratribus.

In 1 . Vesperis. R. Gratuletur Bohemia,

Antiphonae. De pia Polonia
Hos vires sanctos advexit,
1. Ulis horis et momentis.
Regnum praesens hos allexit,
Dum polieret sacrae mentis
Laetetur tota vicinia,
Deo gratus Imperator,
Gaudeat Boleslavia
Henricus, Christi zelator,
Fovens haec sacra corpora.
Quini exstiterunt fratres,
V. Per fratrum suffragia
Exemplares pii patres.
Consequaraur regna aetherea.
2. Nullum dolum sentienles
Intermundi diras sentes Ad Magnificat.
De partibus Poloniae A. Adest dies venerabilis
Nobis transmittis, Domine. Cunctis et laudabilis
3. Barnabas hie erat senus, In filiis Salomonis,
Qui devotione plenus, Qui munus benedictionis
Licet poenas non sit passus, A Christo perceperunt
Tarnen Christum semper fassus. Pro poenis. quas sustinuerunt
Ab impiis latronibus,
4. Isti sancti martyres
Hos sie magnificat Dominus.
Lucernae sunt et lampades
Virginum sapientium
In sponsa Christi degentium. Ad Matu tinum.
luvitatorium.
5. De supernis illis cura,
Se libabant raente pura Adest enim sollemnitas
Christo suo munda tura. fratrum beatorum,
 - 197

Gaudium et exsultatio Et vocem orationis,

•
irrorent nostruni clioruin. Ut iungamur caeli thronis.
2. quanta vis dulcedinis
In 1. Nocturno. Iure tui nominis,
Antiphonae. Qui per universas terras
Sedas cunctas mortis guerras.
1. Coetus iste nionachorum
Non stetit in consilioimpiorum, 3. In tuo tabernaculo
Sed nulli cedens turbini Habitabunt sedulo
Mansit in lege Domini. Animae iustorum,
Ereptae de caede impiorum.
2. More canum fremuerunt
Fratres persequendo, Kesponsoria.
Sed ad caelos perduxerunt
1. Religio Christiana
Hos nesciendo.
Cum universa gente sana
3. Isti filii hominum Istos fratres coutempletur,
Gravi erant corde, Ut exemplum cunctis detur,
Dum praesentes martyres Per quod Christus gloriticetur.
Privant omni sorde. V. Exemplo fratrum
tergat Dens omnem reatuni.
Responsoria.

Hirta vestis non est pestis

2. Ad honorem et decorem
1.
lerusalem caelestis
In vere humilibus,
Laus sonora et decora
Rex caelestis verax testis
Incitetur maestis,
Exemplum dat martyribus ;
Ut sie grati adiuvati
V. Veste cum abiecta
Nostris adsint festis;
penetrabis caelestia tecta.
V. Civitas lerusalem
2. Isti muti sunt locuti Tunc aedificatur,
Praesente tautum liospite, Cum in virtutibus
Et sie tuti sunt secuti Ilic tirmiter statur.
Christum iusto tramite ;
3. Magno digni sunt honore,
V. Hi de multis tacuerunt
Qui sanctorum pio niore
Et se stultos aestimaverunt.
Vitam mundi contempseruiit,
3. laudabilis et rara Stolas suas hi laverunt
Vita, acoeptabilis atque cara, In cruore regis magni,
Dum carno domant spiritum !
Ut iungantur cenae agni.
Fulgent ergo tide clara, V. Ecce, veri Israelitae,
Ut feeunda fecit Sara luncti Christo, vcrae vitae,
Gencrando gaudium ; Ubi locum tenent rite.
V. Vitam si quaeris,
fixani sursum mediteris. I n 3. Noctur n o.

Ajitiphoiiae.
In 2. N oc tu rno.
1. Cruraena nostra
Aiiti])li()nao.
non indiges, Domino,
1. Clamorom tu intellige, Sed conserva
llcx rogum, pie Dominc, nos sperantos in te
 — 198

Eripiens nos In Laudibus.

a mortis tempore. Antiphonae.
1. Dens omnipotens,
2. Haec pia generatio,
Qui excedis omne ens,
luncta caeli palatio,
Qui solus tantum es potens,
In quo mortis privatio
Per te salvetur nostra gens !
Cunctorum est salvatio.
2. sapientiae
3. Multum verber latronum Magnum genus et prudentiae
Hos transvexit ad regna po- Solum deum adorare,
lorum, In adventum eins Stare !

Eorum sanctis precibus 3. Adonai Domine,

Nos salvet sanctus Dominus. Qui istis sanctis hodie
Victoriam contulisti
Et ad caelos transvexisti !

Eespousoria.
4. benedicta gloria,
1. Audiens haec pius dux In fratrum hie memoria
Mezko, quod üdei lux Dum cantant Benedicite,
Polieret in bis fratribus, Mundi regnum ableite.
Piis congaudent actibus, 5. Omnes virtutes caelorum
Solvi cupivit a reatibus, Lustrent seraper nostrum cho-
Se iungens bis sanctis patribus. rum,
V. Crumenam bis praesentabat Ut terrenis mitigatis
Et se totum commendabat. Paradisi iungamui- pratis.

Morte licet moriantur

Ad ßenedictus.
2.
Hi devoti martyres, A. More canum tunc stridebant
Non a Cbristo separantur, Impii carnifices,
Sed ad Christi proceres Dum hos fratres repetebant
Adiunguntur coronati, In portum crucitices,

Gaudent semper laureati Exemplum hie martyribus

Inter caelicos cives; Dat benedictus Dominus.

V. Visi sunt oculis
In 2. Vesperis.
stultorum decedere,
Ad Magnificat.
Sed nunc ovantes rutilant
stellato sidere. A. Beatorum martyrum
Celebrantcs sollemnia
3. Prima noctis vigilia Perduc, rex caelorum.
Adfuit manus inimica, Ad gaudia perennia,
More canum saeviebat, Et quos pro tua
Censum ducis repetebat, veneramur gloria,
V. Quem Barnabas deportabat, Nobis horum apud te non desit,

Qui facta fratrum attrectabat. quaesumus, memoria.

Viaticus ms. Olomiicensis saec. 15. Cod. Capit. Olomucen, 299. A. —

Brev. ms. Olomucense saec. 15. Cod. Capit. Olomucen. 288. B. Brev. —
ms. S. lacobi Binnen. 25. saec. 15. C. —
Brev. ms. S. lacobi Brunen. 30.
saec. ^*/j5. D. —
 — 199

In 1. Vesp. A 3, 1 — A
5, 1 supernis erat illis cura A,
erat fehlt C.
illis erat B, illis tantum cura C. —
2 libant ACÜ. A R, 4 Eegnum
5, —
patris hos A. —
Ibid. 5 vicina A. —
Invit. 4 Ut rorent nostnim A. In —
2. Noct. A 1, 1 Clamorem nostrum ABCD. A 1, 3 voci A. —
R 3, 6 —
lungaverunt A. —
In 3. Noct. A 3, 4 sanctus sanctoruni Dominus ABCD. —
In Land. A 2, 2 et potcntiae A. —
A 4, 2 hac memoria B, haec me-
moria C. —
Die Hymnen de communi.

70. De sancto Christophoro

In 1. Vesperis. Constans martyr in agone,

Huius intercessione
Super Psalmos. Consortes simus coronae.

Excelsum nonien Domini

Laudent pueri cum viris,
Ad Matutinum.
Qui caeli iunxit agmini Invitatoriuni.

Christophorum factis miris, Regt sanctorum,

Ut sie prodesset homini quem canit grex angelorum.
Solvendo a poenis diris. In festo Christophori
psallant pia cantica cleri.
R. martyr invictissime,
Dei fultus auxilio,
In 1. Nocturno,
Christophore sanctissime,
Quique pro Dei filio, Antiphonae.

Quem per mare transtulisti, Secus magnarum

Tot et tanta sustinuisti, decursus [plantatus] aqua-
Martyrii privilegio rum
Obtine nos gaudentes Christophorus gentes
Et tua festa colentes transfert pro Christo pe-
lunge sanctorum collegio. tentes.

Christophori festo, In virga ferens

Deus, clementer adesto, hie Christum corpore tre-
Ut tribuas famulis mens,
aeterna gaudia tuis. Cepit baptismum
maris timens cataclismum.
Ad Magnificat. 3. Voce praedicantis,
signo virgae floridantis
Gaude, sponsa nobilis,
Milia septena
Virgo mater ecclesia,
Fecunda tantae Deo credunt mente serena.
sobolis
Harmonia, Kesponsoria.
In festo gigantei 1. Christophorus giganteus
Cliristophori Chananaei Enormis magnitudinis.
Corporis molc ponderosa, Ex genere Chananous
Ortus ut de spina rosa, Exstans et altitudinis
Qui processit ut lilium, Mirae vultuque tcrribili,
Ter mare Dei filium Supremo iide stabili
Qui bumeris portavit Recensuit omnino
Fidcmque Cbristi dilatavit Soli servire Domino;
 200

V. Impcratorem Responsoria.
accessit nobiliorem, 1. Christophorus postquam ma-
Bellicis in rebus lignurn
serviens noctibusque diebus. Spiritum dcrelinquebat,
2. Regem cum attoiiitum Christum regem inclitum
Christophorus conspiceret, Per orbem quaerebat,
Et ad nomen diabolicum Tandem ad eremitam
Signum crucis conficeret, Christicolam declinavit,
Praesumpsit rege daemonem Qui ei mores et vitam
Maiorem mundi principem, Fidelium intimavit,
Daemonis se satellitem V. Dicens: obsequiis
Optans fore et militem; Dominum placare piis,

V. Ad eremum pergit, Christum adores,

daeraonum turbam ubi cer- solitos relinque furores.
nit, 2. Vir Dei, cum conspiceret
Se cui compegit, Haec Christophorum negare,
daemoni servire subegit. Ut egentes traiceret,

3. Daemon fugatur signaculo Misit ob Christum ad mare,

Erectae crucis in strata Confoederabis Dominum,
Quasi confossus iaculo, Dicens, per hoc obsequium,
Quem mente angustata Ne multitudo hominum
Christophorus sequitur, Mergatur per diluvium.
Et daemonem alloquitur: V. Christophorus citius
Cur invia et indirecta transvadens flumen ad litus,
Discurris et non via recta? Transtulit egentes
V. Est passus in ligno, pro Christi laude petentes.
ait,Cliristus,quisanguinesuo 8. Quadam die dormitante
Me terret, horrescit Beato in aedicula, .

mea mens, videre pavescit. Voce ter sibi clamante

Ad fluminis pericula :

Christophore veniens I

Frequenter repedavit
In 2. Nocturne.
Et pusillum reperiens
Antiphonae. Puerum transportavit;
1. Cum invocaret V. Christophori mundans
sanctus Deum, ut sibi daret scapulas rex pressit ad
Linguagium rite undas.
Lyciae, datur sibi cite. Cliristus baptismum.
donans simul et calechis-
2. Viri loquentes
i'alsum, sanguinem sitientes
mum.
.Ducunt Christophorum In 3. No et urno.
Dagno vinclis mancipatum. Antiphonae.
3. Deus admirabilis, 1. In Domino contideus,
Angelis conspicabilis, Dagni crudelia ridens,
Per merituin Christophen Carcere artatur
Fac nos te contueri. ferroque cippo probatur.
 — 201 —
2. Sic milites isti 2. Dagni clientes
bis ducenti, quia Christi virgis sanctum ferientes
Nomen iion deserunt, Deficiunt lassi,
pro te supplicia ferunt. niagis cruciamina passi.

3. Per te virtutem 3. Ex fer reis massis

sunt et secutae salutem infertur ignea cassis
Per bravia bina Cliristophoro. vere
Nicaea cum Aquilina. cui vis nequit ulla nocere.

Kesponsoria. 4. Scamno ligatus,

ferreo piceque flammatus
1. Christophorus etiam plurimum
Mansit et illaesus,
Coeperat admirari,
respuens ardoris ambesus.
Per pueruni tarn minimum
5. Stipite constrictus
Se nimis praegravari,
sagittarum pertulit ictus
Cni puer in humeris
Respondens ait isti :
Et stetit intactus
Victor in certamine factus.
Mundi Deum et aetheris
Super te habuisti ;
Ad Benedictus.
V. Dans inter signuni: A. Rex Dagnus elatus,
terrae baculi fige lignum; sagitta monoculatus,
Com fructibus flores Sanguine sanatur,
mox crcscunt uberiores. cumChristophorus decoUatur,
2. Christophorus in Cilicia Accipiens fidera
Samonque civitate Christi, quam praedicat idera,

Deo fudit supplicia Exsequias sancti

Vota credulitate coluit cum populo tanti

Pro intellegentia Benedicendo

Et effabilitate Dominum gratias et agendo.

Linguae, quam Providentia

Dei sapit benigne. In 2. Vesperis.
Y. Voce praedicantis, Ad Magnificat.
signo virgae floridantis
Milia septena A. Ave, sancte egregie
mente Christi martyr Christophore,
Vota dant Christo
serena. Ave, nunc caelestis aulae
miles invicte.

In Lauüibus. Quem Chananaeorum

urbs genuit,
Antiphonae. Berona nostra
l, Christophorus vinctus patronum promeruit,
et ferro carcere cinctus, Ora pro populo salutem,
Virus ut austerum Cunctis et pacem
luxuui sprevit niulierum. Et vitam poscens sempiteriiam.
Cod Eremiten. 729. In 1. Vcsp. —
Aiitiph. ms. Heronense
Super Ps. A, 6 poeiiis atris.
saec. 16.
—
R, 6 Et tot et tantu. luv it. 4 psalhit. — —
In 1. Noct. R 3, 12 et niea. —
I n 2. Noct. A 2, 3 sq. l>erducunt Daguo
—
(nirist()i)h(.riiiii. - R 1, 11 Cliristmii ad ergänzt.
- R 2, 3 traiceret ejrentes.
In ;!. N nct. A 1,4 ivi)po; lies cipp.xnu? ^
A 2, 3 descnienint. - A 2, 4 per te.
 — 202 —
71. De saiicto Cliristophoro.

In 1 . V e s p er i s. Mirandis virtutibus
Fuit insignita.
Antiphonae.
2. Certanti ligitime
1. Nitet inter agmina
Corona debetur,
Virtutum caelorum
Ergo martyr intirae
Martyr post examina
In caelo gratuletur.
Mundi et laborum.
3. Servavit munditiam
2. Copulat aeterno
Corporis et mentis,
se martyr foedere Christo,
Plantavit ecclesiam
Et cupit ex isto
Suis in tormentis.
regi servire superno.

3. Laus Deo mirabili, Responsoria.

Qui caelum pictura
1. Martyr Christopherus
Pinxerat spectabili
Bonus et fidelis,
Stellarum cultura.
Mitis, fructiferus
4. Clausit viam sceleri Suis in loquelis
Omni maledicto, Linguaque melliferus
Non dabatur martyri Gaudet nunc in caelis ;

Thorus in delicto, V. Vixit paciferus

5. Sensit hie deicola, hie felix absque querelis.
Caro dum excessit, 2. Bonis spiritalibus
Carnis,mundi subdola Qui vult abundare,
Fomenta repressit. Discat et virtutibus

Ad Magnificat.
Se ipum ornare
Sanctis et operibus
A. Martyr stellifera
Actus reformare,
sublimis regnat in arce,
V. Christophorus paribus
Spernons mortifera,
studuit meritis radiäre.
dum coepit vivere parce,
3. Christophorus ccporat
Eins erat fortis
animosae gloria mortis.
Dum statum paupertatis,
Christus eum nutriat
Copiose satis.
Ad M atut in um. Qui [ut] non deficiat
Invitatorium. Viris timoratis,
V. Solem dimidiat
Christ ophoro varias
pcrversis atque bcatis.
modulemur carmine laudes
Et maneat nostro
semper memorabilis aevo. In 2. Nocturnis.

Antiplionae.
In 1. Nocturno.
1. Christophori mira
Antiplionae.
prece nobis iudicis ira
1. Suis in temporibus Effera mansuescit,
Christophori vita et perdita gratia crcscit.
 203 -
2. Festina nobis, Responsoria.
martyr, succurrere lapsis, 1. Caelum suspiciens
Propitius lacrimis de corpore Spiritus exit,
effusis tiectere nostris. Quem pie suscipiens
3. Sedibus optatis Christus super astra revexit,
iam martyr regnat in astris, V. Praeniia iustorum
Non spem dat castris modo percipit hie meri-
horrenda faece localis. torum.

2. Vivida Christophori
Responsoria.
radiat sub pectore virtus,
1. Christophorus nieruit Dum dedit ingrato
Christum portare per undas gladio venerabile Collum,
Et sie deseruit V. Congrua mors vitae
mundi res ipse iucundas, non fuit illa suae.
V. Servivit Christo
3. Angeli sollemniter
post haec et vixit in isto.
Non eessant clamare
2. Martyris indigne Unum peraequaliter
lacerarunt viscera palmae, Trinura et laudare
Ante tuuni, Christe, Certant et feliciter
conspectum corruit iste, Sanetus triplieare;
V. Eripitur magni V. Christophorus pariter
quando Caput ense tyranni. assuescit eis resonare.
'S. Munera grata Dei
concessa tuae faciei,
Nunc miseris pande
In Laudibus.
nobis, martyr venerande, Antiplionae.
V, Sic te patronum
1. Aegros mundavit
dicimns esse l)onum.
generosi sanguinis unda,
Et quos salvavit,
sunt horum corpora munda.
In 3. Nocturno.
2. Mundi abs nequitia

Antiplionae. Castum cor scrvavit,

Totum in munditia
1. Dum Christum coluit, Corpus dceoravit.
vitae memor est periturae,
3. Pretiosa sidera,
Mortem non timuit,
Martyr, adaniasti,
nee vita fuit sibi curao,
Foeda carnis scelera
2. Sagittarum furia
Quando superasti.
Statin! rotiectelur,
Et patens injuria 4. Est pcrsonalis
Recte i)unietur. quamvis distinctio lalis,
Ecee, tanion prona
3. Mortis in articulo
reddetur laus tribus uiia.
Caelos ])enetravit
Martyr, qui naufragio 5. Sua martyr saecula
C'arnis non erravit. Dignc consumniavit
 204 —
Cordis pudicitia, In 2, Vesperis.
Facto quod monstravit.
Ad Magnificat.

Ad Benedictus.
A, Christus, rex altissimus,
Firma spes bonorum,
A. Corpore grandis erat, Consolator optimus
veucrandi fronte pudoris, Et sanctus sanctorum,
Pro Christo iiiodicus Qui cum Christophoro
contempsit culmen honoris, dat nobis regna polorum,
Nunc in caelorura Est ubi cunctorum
gaudet et ipse choris. requies veneranda laborum.

Brev. Aarhusiense inip. Aarliusiae 1519. A. Brev. Lundense im)). —

Parisiis 1517. B. —
In 1. Vesp. Super Ps. AA fehlen B. In 1. Noft. —
R 3, 5 fehlt eine Silbe AB. —
In 3. Noct. A 1, 1 Cum Christum B. In —
Land. A 2, 1 Mundum A. —
A hat hiezu die Hymnen: Martyr invictus (Vesp.
et Land. Anal. XXIII, 154) und Haec dies iusto (Noct. Anal. XXIII, 155).
:

72. De saiicto Christophoro.

In 1. Vesperis. 3. Deo semper susceptori

Se dedit ex intimis,
Ad Magnificat.
Cui Christus vita, mori
Nova Christ ophorus mente Lucrum in altissimis.
Magno cupiens servire, 4. Miriticatur hodie
Mundiali spreta gente
Sanctus liic beatus,
Ad maiora quaerens ire,
Haerens Deo gloriae
lUustratus est repenle
Caelo sublimatus.
Christum reges anteire.
5. Post quam coram Domino
Viam hie direxit,
Ad Matutinum.
Obsequendo parvulo
Invitatorium. Flumine transvexit.
Patrem nos Christophorum 6. Honor atque gloria
Merito hxudemus, Merito cantantur,
Inda Dei tilium, Digna cuius merita
Venite, adoremus. Sancti comprobantur.

Responsoria.
In 1 . N c t u r 0.

1. Gaudiosa
Antiphonae.
praesens sollemnitas,
Meditando legem Christi Recensetur
Vir Cliristophorus beatus, qua vitae sanctitas,
Invenire datur isti, Patris [huius]
Quo docetur informatus. refertur dignitas,
2. Super Sion sanctum niontem Nobis donet
Verbo, vita praedicavit, vitae delicias ;

Supernorum bibens fontein V. Servi regis

Signis crebris coruscavit. aeterni sedulum
 20^

CoUaudemus Mundum spernit impudicum,

sanctum Cliristophoruni. Christum fert Cliristopliorus,

2. Dum fluente 6. miranda meiita

trausportat iugiter, Nominis beati,
Inter flumen Quac dant cordis intima
transit viriliter. Summae maiestati.
Evocatur
Responsoria.
quam mirabiliter:
V. Surge, veni, 1. Ad tribunal cum citatur
vocat te Dominus, Ducenteno milite,
Factus puer Orans terret, duplicatur
rex magnus parvulus. Miles frustratorie,

3. Assecutus Omnes orant, sed ligatur

linguarum geiiera, Ipse voluntarie;

Exliortatur V. Cadit rex incredulus,
in vitae foedera, Stupet omnis populus
Christi servos
Sancti visa facie.

tirmat ad vulnera, 2. Formosarum puellarum

Profert cunctis In agone positus,
beata munera ;
Ut intraret fraus earum
V. Quos tortoris Mente ligans nexibus,
manus dilacerat, Fundit preces, virtus quarum
Sanctus iste Has convertit citius ;

confortans roborat. V. Sic proclamant : Intuere,

Serve Dei, misercre
In 2. Nocturno. Nostri pie, quaesumus.
3. Dira sanctum virga caedit,
Antiphonae.
Cassis premit ignea,
1. Confisus in robore
Nulli poena victus cedit,
Doniini virtutum, Vincit virtus omnia,
Summa sumit scandere
Caelos petit, cum discedit
Carpens iter tutum.
Caelo mutans terrea;
2. Habitat in coetibus V. Felix transmutatio,
Glorificatorum, Vilis deperditio,
Quiescit in montibus Decoratur laurea.
Civium sanctorum
3. In virtute iubilat, In 3. Nocturno.
Exsultat vehementer, Ad Cantica.
Quidquid desiderat
A. Christopliorus hodic
Tenens excellenter.
Dum caeluiii consccndit,
4. Praevenit Christophorum
("ongaudcre patriae
Gratia superna
Viantes accendit,
Et extendit meritum
Caritas interna. Responsoria.

5. Victor vincit inimicum 1. beatum

Totus Deo deditus, certameu tidei,
 206 —
Quo vir tantus Deus, per quem pertulit,
meretur provelii ! Sanctum muneratur.
In triunipho 2. In conspectu Domini
sancti Christophori Caelos introivit,
Miretur saeculum; Sic coniunctus numini
V. Ignesj vincla, Gustat, quod sitivit.
sagittas,gladium
S. Luce vigil protinus
Nulluni pavet
Filius hie lucis,
[sanctus] supplicium.
Fruitur amplexibus
2. Sanguis iusti Miles summi ducis.
non iuste funditur,
Domino
4. Benedicat
Dum pro Christo
Cuncta creatura,
sanctus occiditur,
Sanctus absque termino
Mortem perdit,
Caeli tenet iura.
vivit, dum moritur,
5. Christum laudat populus
Transfertur gloriae ;
In sanctis de caelis,
V. Transit martyr
Cuius est Christophorus
de poenis hodie
Testis tam fidelis.
Ad supremae
loca laetitiae. Ad Benedictus.

3. Vitae decus, A. Martyr alme Christophore,

virtutis speculum, Yerbo, vita sanctissime,
Muudum iubar, Tu claritate praedite,
morum spectaculum, Tu Victor invictissime,
Per tua merita In huius vitae traraite
reatus criminum Deducas nos, piissime.
Purga, Christophere,
V. Ne poena nostro
In 2. Vesperiß.
premat ex opere,
Tuae virtutis Ad Magnificat.

[adjiuva raunere. A. Condigna merita

sancti Christophori
Nobis per devia
In Laudibus. praesentis saeculi
Repellant noxia
Antiphonae.
carnis et animi,
Decorem hunc induit, Ducant ad gaudia
Sedes praeparatur, futuri praemii.

Brev. ms. Vallis Umbrosae saec. 15. Cod. Laurentiau. Conv. sup. 457.
—
In 1. Ve.sp. Super Ps. fünf prosaische AA. — In 1. Noct. A 4, 1 Mirificatur
h imine. — A -5, 3 Obsequuntur. —
R 1, 5 fehlen zwei Silben. Ibid. 9 —
Servuli. — R 3, 5 servulos. —
In 2. Xoct. A, 2 1 Habitabit. — A 3, 3
—
fehlt eine Silbe; lies Quidquid hie desiderat oder Quodcunciue desiderat?
R 1, 4 Milites. — R 3 Ut intrare frans irarum.
2, R 3, 9 Decollatur. —
—
In 3. Noct. R 1, 11 fehlen zwei Silben. —
In jeder der drei Xocturnen
ist das 4. Resp. prosaisch. —
I n L a u d. A 3, 1 Luceni. A 4, 4 tenent.— —
In 2. Vesp. Super Ps. fünf prosaische AA. —
Hiezu die Hymnen:
Anal. XXII, Nr. llü -118.
 — 207 -
73. De SS. Chrysanto et Daria.

In 1 . V es pe r i s. Artatus cibo modico

Ignescit ardore caelico.
Antiphonae.
2. Duris succedunt mollia,
1. Chrysantus,
Ut, qui viriliter
lUustris viii tilius,
Restitit tormentis,
Artibus liberalibus
Enerviter
Plene fuit eruditus.
Succumbat blandimentis.
2. Ardentis ingenii
3. Intrant puellae,
Et tenacis memoriae,
Ut iuvenem decipiant,
Quod cito didicit,
Ingressas ligat sopor,
Diu tenuit.
Ne, quod volunt, efficiant.
3. In credendis vir Dei instruitur
Responsoria.
Et post Septem dies
A suscepto baptismate 1. In Chrysanto et Dana,
Praedicator constituitur. Vasis praedestinatis.
4. Doctus a Domino Aestum exstinguit carnis

Docet alios, Ardor caritatis.

Et quod hausit feliciter, V. A Domino factum est istiid

Effudit fideliter. et est miräbile in oculis nostris.

5. Istis proficit 2. Chrysanti et Dariae

Virtutum passibus, Dulcescit memoria,
Quam patris et filii Quorum mentes pietate

Inflammat spiritus. Condivit divina misericordia,

V. Transcendunt fines meritorum,
Ad Maguificat.
Quae in patria servantur
A. Chrysante et Daria, Praemia sanctorum.
Deo pro nobis 3. Casta conversatio
Fundite precamina, luvenis cum virgine
Deo frui meruistis Non naturae opus est,
Christum imitando, Sed divinae gratiae;
Deum nobis placate V. luveni virgo sociatur,
Nos adiuvando. Et flos virgineus
Non periclitatur.
Ad Matutinum.
Invitatorium.
Laudemus regem martyrum, In 2. No cturno.
Cuius aspirante gratia Antiphonae.
Per Chrysantum
1. Mira Dei potentia
Conversa est Daria.
P'oris somnus aniovetur,
Manet intus,
In 1. N cturno.
Ne vir Dei inquinetur.
Antiphonae. Virgo Daria
2.
1. Tenebroso in loco Auro et geinmis radians
Filius a patre clauditur, Ad iuvenem ingreditur,
 208

Sed victa felicitor Kesjxjiisoria.

Per iuveiieni coiivertitur. 1. Praedixit per Isaiam Dominus:

3. Ambüs "intlaniniat Habitabit iuvenis cum virgine,
Ardor caritatis, Nüstris in niarlyribus
In anibübus peniianet Elucet veritas Imiusprophetiae;
Decor castitatis. V. Sicut loseph sanete
Et caste cum Maria,
Kesponsoria.
Sic habitavit
1. Felix societas Chrysantus cum Daria.
Gaste se amaniiuin,
2. veneranda dextcrac
In quibus castitatis lilio
Excelsi mutatio,
Accessit martyriuni.
V. Tua sunt haec, Christe, opera,
Qua datur, ut sie incitatrix
Idolatriae
Qui vere mirabilis
Propinatrix
Es in sanctis tuis.
Efficitur spiritualis gratiae.
2. Sudant in agone
V. Collato Duriae divinifus
Gloriüsi martyres,
Irriguo, quod est inferius,
Et ut niagis rutilet martyriuni,
Accessit et superius.
Anibü manent virgines ;

V. Cbiysantus et Daria 3. Haec est vera glorifica

Patientis passi Misericordiae
Sequuntur vestigia. Christi potentia,

Pede utroque Quae sie nequitiae

3.
Antiqui hostis obviat,
Christum sequuntur,
Qui caste vivendo fructum
Ut aliquando Leviathan,
Centesimum censentur
Quos iam cepit, amittat;
;

V, Per Chrysantum et Dariam

V. Integritatis et niartyrii
Ostenditur mirifice
Gloriosa insignia
Armilla divinac pot'entiae.
Nostrorum martyrum
Efferunt praeconia.

In L a u d i bu s.
In 3. Nocturno.
Aiitiphonae.
Antiphoaae.
1. In luteam custodiam
1. Ad fidem veniunt
Chrysantus vinotus niittitur.
Per Chrysantum iuvenes,
In meretricum contubernio
Per Dariam feminae
Daria publice ponitur.
Innumerabiles.
2. Miles Christi 2. Lux et odoramenta
Crudis nervis stringitur, Praestantur iuveni,
Hi rumpuntur In rubur protectionis
Sed his non laeditur. Leo mittitur virgini.

3. Aqua putens, 3. Laborabat multitudo

Qua vir Dei perfunditur, Leonem capere,
In odorem Sed capta a leone
Nectareum convertitur. Ponitur ad pedes Dariae.
 209

4. Vinctus Chrysantus Ad Benedictus.

lu eculeo suspenditar,
Sed ruptis vinculis A. Post multa tornientorum genera
Tormeuto non laeditur, Terra et lapitlibus
5. Qui ad Dariam Sancti obruuntar,
Extulerunt manus, Et qui sancte convixerant,
Prae dolore gemebant Feliciter consepeliuntur.
Nervis stupentibus.
Brev. ms. Mouasteriense saec. 1-3. Cod. Monasterien. 201 (204). A. —
Brev. ms. Mouasteriense saec. 15. Cod. Darmstadien. 950. B. Brev. —
Monasteriense imp. s. 1. 1489. C. - - Antiph. Monasteriense imp. s. 1. et a.
D. — In 1. Vesp. A 1, 2 Illustri A. —
In 1. Noct. R 2, 4 Adiuvit di-
vina. —In 2. Noct. A 1, 3 Intus manet B. —
R 1, 4 Successit B. In —
3. N o c t. A 3, 1 puteus C. —
A3, 2 Qua fehlt A. —
R 2, 3 Quae datiir B.

74. In Translati<tne s. Clarae.

In 1. Vesperis. Consortes redde gaudii

Nos Christique convivii,
Antiphonae.
Quo mater tu ditaris.
1. Clara, luce clarior
Ac sole serenior, Ad M a t u t i n u m.
Virtute sublimior.
Invitatorium.
2. Laude nostra dignior,
Favo mellis dulcior lesum, Clarae virginis
Et sponso intimior. Sponsum, voce carminis,
Venite, adoremus.
3. Adest dies gaudii,
Pharao imperii
Yictus cedit impii. In 1, Nocturne.
4. Ramus olivae medii
Antiphonae.
In arca cordis proelii
Aufert causam et taedii. 1. Tu paradisus voluptatis,
Ave, virgo praeferens
Quam rigat fons divinitatis.
5.
Liam operantem 2. Lignum vitae te cibavit

Nee Rachelen! deserens Ac bono confortavit,

in

Deum contemplantem. Post hanc vitam coronavit.

3. Clara sancta, deprecare
Ad Magnificat.
Pro nobis, nee dicas quare.
A. lam vides Deum oculis,
Responsoria.
lam ore fruens poculis
Dulcedinis divinae, 1. Mundo splendor oritur.
lam auribus angelica Dum haec virgo nascitur,
Melodis audis cantica, Christo chordis iungitur.
Laetaris sine tine, Gratia illabitur,
Dilectum tenens manibus Ad bonum iiiHoctitur,
Post illum curris pedibus. Vanum omne tollitur,
Ab ipso amplexaris; Solum lesum sequitur;
Blame, Uistoriae rhythmicae, V. 14
 210 —
V. Odor virtutum spargitur, 2. Iloloferncm Judith stravit,
Mundus sentit, adtrahitur. Ilostis Caput asportavit,
2. Clara, Francisci tilia,
Isracleni iucundavit,

Agnem sororein praevia, Hymnuni Deo decantavit;

Vicit parentum taedia, Hesther pro Vasti rcgnavit,

Hanc tralicns ad caelestia, Quam Assuerus coronavit
Declinans niundi devia, Ac prae cunctis adamavit;
Petens aeterna praemia. V. Quidvis, alt, iube, dalur,
V. Candensve velut lilium Genti suae mox precatur
Formosa, Pacem, fiat, rex effatur.
Oculis omnium 3. In paupertatis copia
Rubens rosa. Quaerit gloriari,
3. Virgo pia, Clara, Huius mundi inopia
Mente consternata Desiderat ditari,
Hostium formidine, Nudi Christi consocia
luncta sponso lesu Vult illi conformari;
Christo, lacriniata, V. I'ro paupertatis gloria

Precum fortitudine Paupertatis foedera

V. Digna Jesu vocis Petens intitulari.

consolamine
Robur sentit mira In 3. Nocturno.
cum dulcedlne.
Antiphonae.
In 2, Nocturno. 1. adulescentula,
Antiphonae. Mardochaei plantula,
Digna regis chartula.
1. Tu, signifera,
Sanas vulnera 2. Sunamitis speciosa,
Signo vitae Regem tbve operosa,'

Dato a te. Nobis esto gratiosa.

Voce puella caruit, 3. Sentis regem indignantem,

2.
Signo dato rehabuit. Placa iram, fac donautem.

3. Valentinus morbo cadit, Kesponsoria.

Ad sepulcrum Clarae vadit,
1. paupertas liberalis,
Nücte trina iacuit,
Quae pro Deo tolerarisl
Die terna valuit.
Eruis a famae malis,
Kesponsoria. Nomen laudis induaris,

1. Huniilitatis praebuit Vere dives praedicaris,

Exemplum secuturis, Mox abundat; quid mirarisV
Dum ministrare studuit V. Dum oleum deesse fatur,
Infirniis magnis curis Pia mater Clara orat,
Ac pedes servientium Restauratur.

Manibus lavat puris; 2. Per Aegyptum Nilus vadit,

V. Obsequio se subdidit Ciaram in desertum tradit,
Et cunctis se exercuit Igne, nube tegitur,
Laborum in pressuris. Caeli manua fruitur,
 — 211 —
Verus losue deducit, Nostrorum apud Dominum
In promissam terram ducit; Posce veniam criminum,
V. Terram lac et mel manantem Quae surdis vices aurium,
Habes, audi te precantem. Caecis acumen luminum
3. Clara, raultarum praevia, Mundo reddidisti.

De tenebris ad lucem
Per huius [mundi] de via Alia Antiphona.
Trabens ad Christi crucem,
Ave, virgo felix Clara,
Virginum coUegia
Mater mater cara
pia,
Sequuntur quarum duceni,
Dominarum pauperum,
V. Vita vivens angelica
Sinu pio tu nos fove,
Inter sororum agniina
Cuncta mala tu amove,
Monstrans virtutum lucem.
Placa datorem munerum ;
Quod mater nostrasis, ostende,
Id Laudibus. Ab omni malo nos defende,
Confer perenne gaudium.
Antiphonae.

1. Veni in liortum raeum, Alia Antiphona.

Dulcis filia,

Tuum agnoscens Deum virgo mirabilis

Carpe lilia. Insignis et prodigiis,
Languores daemoniacis
2. Ascendisti ac fecisti
Plurimis mederis,
Cor paratum tibi datum,
Das gressum fractis tibiis,
Te dilectum audio,
Curam epilepticis
Sine mora venio.
Precibus sinceris ;
3. Uno pane copia
vita laudabilis,
Pascit Christi filia
Quae fidem sie magnificas,
Mukös bina prandia.
Sed et multos vivificas
4. Paupertatis praediis Mortuos defuncta,
Dives privilegiis, Praeclara nos caelestium
Laeta fit inediis. Fac consortes civium,
5. Laudat Deum omnium, Quibus es coniuncta.
Dum praestat solatium,
Ostendens praesaepium.
In 2. Vesperis.
Ad Benedictus.
A. fervens desiderio,
Ad Magnificat.

Praeclaro clara studio, A. Clara,

Quem legis sponsum lectulo, Multarum mater gentium,
Christum crucis in jjendulo Exaudi preces flentium,
Quaerens tenuisti, Adfiictos consolarc,
Francisci felix aemula, Allatrix sis laetitiae.
Salomon mirifica, Per viamque tristitiae
Manum niittens ad fortia Nobiscum comitare
Procul de summis praemia Et fac nos semper tecuni
Quae promeruisti, Gratulare.
14*
 — 212 —
Aliu Antiphoiia.
Vitae signis radians
decus et gaudium,
In te piae dilectionis
virginale lilium,
Requievit spiritus,
Tu iubar ecclesiae,
Dulcis, pia mater,
Genima claritatis,
Clara nobilis,
Floridum fors virginibus
lunge nos beatis.
Speculum prudentibus
Specialis sanctitatis,

Antiph. ms. Fraiiciscanum saec. 15. Clm. Monacen. 23291. In

3. Noct. R 2, 6 terram ducit eos. - - R 3, 3 fehlen zwei Silben. Ad
ßened. A, 10 Quae fehlt.

75. De sancto Claadio.

In 1. Vesperis. Cum olivae ramo redit

Ad arcam in vespere,
Antiphonae.
Non invenit, unde venit.
1. Gaude, Sion, ornata tympano, Quo possit quiescere.
Decor tuus coniunctus galbano,
Ad Magnificat.
Lauda illura chordis et organo,
Sponsa cuius venit de Libano. Magnificat
anima Dominum,
2. Gaude, sedes Bisuntina, Quam sigillo
Iure frequentans gaudia,
signavit luminum,
In te fuit episcopus
Quam propriam
Claudius, vir sanctissimus,
cruore proprio
3. Hie est ille praesul vcrus, Sibi fecit
Cuius corde plebs et clerus crucis ludibrio,
Debet festum celebrare Quam viventem
Et iuvamen iraplorare. ornavit gloria,
Quae post mortem
4. Gloriose praesul Christi,
vivit in patria.
Claudi sanctissime,
Duc nos tecum, quo ivisti
Post Christum, piissime
Ad Matutinura.
Intercessor, ne labamur, Invitatorium.
A te semper protegamur. Adoreraus regem regum
5. Claudi, praesul Christi, Implorantes gratiam,
Tua prece fac nos sisti Qui ti-ansvexit supra mundum
Summi regis ante thronum, Claudium in gloriam.
Ex quo prodit omne bonum.
In 1. Nocturno.
R. Vallem mundi tarn profundi
Antiphonae.
Munda transit orbita
Pes Claudii, ne confundi Beatus vir impiis
Possit virtus inclita, se non sociavit,
Nil immundi cordis mundi Quem, quia cum stantibus
Reperitur semita. Stare recusavit,
 213 —
Pestis pestilentiae In 2. Nocturno.
non incathedravit. Antiphonae.

2. Quare fremunt 1. Cum invocat, exauditur

hostes in ostium, Claudius a Domino,
A quo pendent Cuius voces exaudire
arma fortium,
tot non differt in crastino,
Quod non timet Qui fideli Deo fidem
impulsus hostium. servat sine termino.
2. Verba supplicantium
3. Exaudi nos, Domine,
auribus percipias,
protector eoruni,
Qui linguas infantium
Qai te colunt, praedicant,
ad laudandum expias,
cor et corpus quoruni
Ora te laudantium
Confitentur opere
ad laudes aperias.
te Deum deorum.
3. Domine rex,
quam adrairabilis,
Responsoria.
Cuncta moves
1. Primus iaspis lapidum manens immobilis,
in Claudii fabrica In nos labens
Fabricae subponitur, in te non labilis.
ut fides catholica
Responsoria.
Per augmentura operis
regna tangat caelica; 1. In tribus catholicis

V. Designatur virtus circulatur,

fides in iaspide, Quattuor politicis

Prior omni circulus quadratur,

ponendus lapide. Ut a septenario

nunquam moveatur,
2. Secundus in fabrica V. Sic Septem virtutibus
saphyrus erigitur, Claudius ornatur,
Coloris aerei, Sic ornatus spiritu
per quem spes innuitur, septeno tirmatur.
Per quam a terrigeno Latere non poterat
2.
caelum adipiscitur,
Virtutum lucerna,
V. Claudii spes elevatur
Quae succensa fuerat
Ad habendum, quod speratur.
A luce superna,

;?. Opus
sancti fabricatum Clamat gcstus hominis,
consunimat carbunculus, Quod sub ala nuniinis

Qai est virtus caritatis, I^ateant interna ;

qua sie Christi famulus V. Ne cum Dina corrumpantur

Ardens lucet, quod hanc lucem Sichimorum macula,
omnis stupet oculus Sensus omncs castigantur
;

V. In ardore caritatis Disciplinae ferula.

Ut iubar aethorcum 3. Cor Claudii purpuratur,

Pluit verbum veritatis Dum cruoris memoratur
Populo vas aurcum. Christi morientis,
 214 -
Candet byssus castitatis, V. Mors et morbus admirantur,
Rubet coccus caritatis Quod sie Signa ilomiMantur.
Aaron vestimentis ; 3. Ad locum gratiarum,
te,
V. lacynthus intexitur Gratae mentis non ignarum,
tamquam verus testis, lesu bone, lacrimarum
Quod Claudius civis sit Revertuntur flumina,
patriae caelestis. Quibus tibi supplicamus,
Ut viventes sie vivamus,
In 3. Nocturno. Quod post vitam teneamus
Antiplionae. Tecum caeli culmina;
Domine, qui
V. Tu Claudii precibus
1. in tuo
vivunt tabernaculo,
A tuoruni mentibus
Sua tergas crimina.
Eis es in requie,
eis in umbraculo,
Tu eos inebrias
In Laudibus,
voluptatis poculo.
2. Domine, in virtute Antiphonae.
tua vir laetatur,
1. Christi iugum
Qui, dum adliuc viveret,
Claudius teneris
in te laetabatur,
Adulescens
Cui mundi laetitia
portavit humeris,
nihil videbatur.
Virtutibus
3. Domini sunt omnia
se iungens superis,
caelum, terra, mare,
Minorat se
Qui cuncta de nihilo
tamen prae ceteris.
potuit creare,
Qui dissona consonis
2. A convalle lacrimarum
ad caeli fastigiunv
voluit ligare.
Ponit gradus, gratiarum
Responsoria. implorans auxilium.
1. Plebis pondus sustinet Huius vitae ne viaruni
super bumcrali, declinet in invium,
luste iudex iudicat 3. Iste pastor
vi rationali, dignus memoria,
Talum tangit poderis Virga CUJUS
opere finali ;
fugatur bestia,
V. Ornant frontem lamina \ ita cuius
Signum puritatis, occidit vitia,
Sonant tintinabula Finis cuius
verbum veritatis. finit in gloria.

2. Non est nostrae paupertatis 4. Quanti sanctus sit nominis.

Nee humanae facultatis Mortui testantur,
Referre miracula, Qui utriusque hominis
Quibus virtus deitatis, Morte tenebantur,
Testis sancti sanctitatis, Nam Claudii meritis
Illustravit saecula; Multi suscitantur.
 — 215 —
Ad laudandum caeli regem Ut datum pauperibus
Cohortemur nostrum gregem, Regnum in caelestibus
Clament cordis gemitus, Possimus habere.
Te bonorum creatorem,
Te douorum largitorem
Laudet oiiinis spiritus. In 2. Vesperis.
Ad Benedictus.
ßenedictus oriens Ad Maj^nificat.

Dator verae lucis,

Qui pro nobis moriens Suum suscepit puerum
Cruciatu crucis Memor misericordiae
Caecis lumen attulit, Pater post verba verberum,
Baculum caducis. Sicut ad patres patriae
rex regni gloriae, Praedixerat, sie bodie
Qui Claudium hodie Transfert ad thronum gloriae
Ad regnum reducis, Suorum patrem pauperum,
Fac nos eius precibus Quem sicut venam veniae

Tarn votis, quam vocibus Rogamus, ut in posterum

Sic tibi placere, Simus ei menioriae.

Brev. ms. S. Nicolai Divionen, saec. 15. Cod. Parisin. Nouv. acq. 402.
A. — Cod. Parisin. 915. saec. 15. [„Iste liber e.st confratriae beatissimi
Claudii IHsuntinensis archiepiscopi Parisius in ecclesia sancti lacohi de
,

Hospitali tundatae seu ordinatae.'"] B. —

Brev. ms. S. Adeodati saec. 16.
Clm. Monacen. 10 909. C. —
Brev. ms. Lugdunense saec. 14. Cod. Gratiano-
politan. 135. D. —
Brev. ms. Bisuntinum saec. 15. Cod. Bisiintiu. 69. E. —
Brev. ms. Bisuntinum saec. 15. Cod. Bibl. Archiep. Bemen. s. u. F. Brev. —
Audomarense imp. Parisii.s 1518. G. —
Brev. S. Bernardi in Romanis imp.
in Komanis 1518. H. —
Brev. Ambianense imp. Parisiis 1530. I. Brev. Ge- —
bennense imp. Gebennae 1487. K. —
Brev. Gebennense imp. Lugduni 1525. L.
In 1. Vesp. Super Ps. nur eine A, die erste C; B bat folgende AA :

1. Gaude Sion ornata tympano etc.

Caeci vident, currunt claudi, 3. Qui prece, qui merito

et valent paralytici, Tot an.xiliaris,
Daemon cedit, salus redit, Caritatis dcbito
surgunt epilentici, Nobis tcncaris,
Salvat sanos, aegros sanant Ut nos more solito
summi manus medici. Tuos tuearis.

4. Hie est ille j)raesul verus etc.; 5. () Claudi. ])raesul Cbristi etc. D beginnt —
mit der A ad Magn. —
R Cor Claudii purpuratur etc. B; dann folgt in der-
sell)en Quelle auf das Scbema Sospitati dedit aegros:

Prosa.
Chorus liymnum jjlaudat Christo Claudii sollemnio,
Cuiiis virga profugatur somuifcra Ix'liua,
Vita cuius exstirpantur foeda nuiiidi sccIimm,
Cuius tinis in aeterna coron.-ittir gloria,
Quam sunnnus patcr hnuiunm,
sigillo j)raesignavit
(^uam propriam orbi natus et cruore projirio
Agnus sibi fecit crucis crudeli ludibrio.
 — 216 —
Ergo, pastor o benigne, plebi prece subveni,
Ut vivamus vita fnncti cum beatis civibus,
Det felices nos futuros Christus, qui gaudebimus
Super pacem tuam.

Ad Magn. A, 2 anima mea C. — Ibid. 9 Quam virtutis C. — KL beginnen

das Officium mit der A ad Magn. : Gaude, sedes Bisuntina etc.

Beide Hss. haben nur eine Noctum, deren AA de communi unius confessoris,
deren RR die der dritten Noctum sind. In 1. Noct. A 3 fehlt D; Cum —
invocat exauditur etc. A Gloriose praesul Christi tu Claudi sanctissime etc.
;

B. — R 3, 5 corpore C. —
R 2, 3 Coloris activi C. R 2, 5 terrigenis C. — —
R 2, 8 optatur C. —
R 3 In tribus catholicis etc. C. In 2. Noct. A 1 —
Exaudi nos Domine etc. A. A 2, 1 Verbum C. —R 1 Opus sancti —
fabricatum etc. C. Latere non potuit etc. B. R 2 Sublimatus in pastorera —
etc. B. —
R 2, 1 potuit C. —
R 2, 7 lateant aeterna A. R 2, 9 Syncho- —
morum A, Sichomorum machina C. R 2, 11 facula BC. —
R 3 lautet in C: —
R. Sub nodis cilicii
Corpus expers vitii
Domat vir beatus,
Viget in vigiliis,
Pinguescit ieiuniis
lugis cruciatus,
V. Se sui carnificem
Ante summum iudicem
Offert maceratus.

R 3, 2 Dum cruor A. —
R 3, 5 Ruhet totius caritatis D. R 3, 6 fehlt —
D. — R 3, 8 Tamquamvetus vestis A. —
In 3. N oet. A 1, 3 Die es in
C. _ A 1, 4 Die in umbraculo C. A 1, 5 Tu fehlt C. — A 2, 2 laetabatur —
vir C. — R 1 Ad te locum gratiarum etc. B; in C:

R. Sublimatus in pastorem
Urbis Bisuntinae,
Onus gerens, non honorem,
Ut Cherubim gloriae
Plus ignescit in saporem
Gustus sapientiae ;

V. Maior factus ex minore

Minor manet in maiore.

R 2, 5 sancti fehlt C. —
R 3 Plebis pondus sustinet etc. B; Cor Claudii pur-
puratur etc. D. —
In Laud. A 3, 7 Vita cuius C. In 2. Vesp. ad —
Magn. A O desolatorum consolator etc. prosaisch. B. In Complet. Ad —
Nunc dimittis A in C :

O Claudi, praesul Christi,

Tua prece fac nos sisti
Summi regis ante thronura,
Ex quo prodit omne bonum,
welche A in KL ad Magn. steht.

Officium gehören nach B die Hymnen: In 1. Vesp.: lani

Zu diesem
Christus dator munerum (Anal. IV, 121); ad Noct.: Christum laudemus do-
minantem astris (Anal. XI, 98); ad Laud.: lesu largitor veniac (Anal. XI, 99);
in 2. Vesp.: Impleta sancto spiritu, Divisio von: Tarn Christus dator munerum
(Anal. IV, 121). Mit diesem Officium ist das gleichen Anfangs auf Edmund
zu vergleichen, dem Vorstehendes mit Ausnahme der AA 2, 3 u. 4 in 1. Vesp.
vollständig entlehnt ist. Vgl. ii. a. in 1. Vesp. R, 3.
 — 217

70. De saiicto Cunstantio.

In 1. Vesp eris. V. Quae fecere viam

sibi firmius ad theoriam.
Ad Magnificat.
3. Ägonista Dei Constantius vo-
A. Martyr Constanti,
luiifnosis repugnavit aff'edihus
po2)ulo te concelebranti
crncemque suam toUens Do-
Praesenti festo
minum est secutus,
sufFragator pius esto,
V. Postposito patre
Christum placando
cum fratre sororeque matre.
nobis veniamque rogando,
Ut, (juam speramus,
post hanc vitam capiamus.
In 2. Nocturno.
Antiplionae.
Ad Matutinum.
1. lUicitos motus
InvLtatoriura.
frangendo per omnia totus
Ut collaetemur Christo scrvire
sanctis, laudes modulemur mundoque
studuit perire.
Auetori vitae 2. Hunc Deus orantem
psalmum cantando, venite. votivaque munia dantem
Latius audivit
In 1. Nocturno. merito, nam iusta petivit.

3. Se penitus, Christe,
Antiplionae.
sanctus tibi subdidit iste,
1. Actu subtili Regna petens lucis,
Constantius a pueril! quo dilectos tibi ducis.
Flore Deo gratus
Responsoria.
dignoscitur esse beatus.
2. Indolis iste bonae 1. Iste sanctus, vitae merito lau-

munda sub religione, dahilis, orans ,

quod eredidit,

Mansuetus crevit in vinea Domini cultor fidelis

et carnis ludicra sprevit. cxstitit,

3. Praesul enim factus,

V. Uvam conservans,
igni fruticem coacervans.
divina lege coactus,
Quam benc delegit, 2. Carnales in se luxus repri-
sibi noxia cautus abegit. mcndo lumhos praecinxit et
manibus suis lucernas arden-
Kesponsoria.
tes tenuit,
1. Egregii martyris Constantii V. Respergens late
transHum rccolentes htam, plures morum probitate.
Domine, laudamus pofcntiam, 3. Beatus Constantius, dum ge-
V. Caelos iniplentem rcrct officium niandritac solli-
pelagus terramqucregentcm. cili, corda plurimorum imbuit

2. Sacris hie itaque scrijduris sacramentis fidei,

intentus ,
uUiiter ipsas tcnaci V. Nenipc rcvertcMiti
commendahat mcmoriae, Domino dans lucra talenti.
 — 218 —
In 3. Nocturno. 2. Intermixta rosis
rubet et gemmis preliosis
Antiphonae.
Candens gyroin
1. Dogmata pravorum coUucet lumine miro.
(letestans facta bonorum Nactus, Constanti,
3.
Traxit in exemplum, splendoris gaudia tanti
Domino cupiens fore tem- Securus degis,
plum, Cliristi sacer accola regis.
2. Ambiguae sortis
4. Hoc est insigne
Victor miles quasi fortis, tibi,sanctorum quia digne
Qui maculam nescit, Ad sua te coetus
in monte Sion requiescit. misit consortia laetus.
3. Ornatu magno 5. Eia, coronatus
fulget comes additus agno, in caelis perpetuatus,
Crimina qui lavit Ipsum coUaudes,
orbi mortemque fugavit.
cui te convivere gaudes.

Responsoria.
Ad Benedictus.
1. De praesulatus dignitate col-
caelitus vero saeerdoü A. Nocturnis horis
lata
concentu cordis et oris
ohligatior, humilem se minis-
Plebs tibi devota,
trum exhihuit,
quae debet, agens pia vota,
V. Grande sciens donum
summamque timens ratio-
Martyris huius, passio cuius
num. sancta notatur,
Da prece prospera, pelle sed
2. LegHimum eledus Deo cer-
aspera,
tamen cxsecutm Iota in agni
Christe, precatur.
sanguine stola sua pälmam
obtinet perennis gloriae,
V. Astans divinae
Per Horas.
maiestati sine tine.

3. Gloriosus Bei athlcta Con- Ad Primam.

stantliis, fervens amorc sancti A. Mente colens pura
Spiritus, minas et terrores Dominum risit ruitura,
iudicum non timiiit saccuJa- Felix conflictus,
rium, cuius tinis benedictus.
V. Arripiens scutum
fidei tegimen sibi tutum. Ad Tertiam.

A. Quem calcare facis,

sunt, Deus, atria pacis,
In Laudibus.
Admirandus erit,

Antiphonae. sibi qui loca talia (luacrit.

1. Curia caelestis,
Ad Sextam.
sollemnibus inclita festis,
Balsamico morc A. Palmis aequatus,
praedulci fraglat odore. ut cedrus multiplicatus
 — 219 —
Semper florebit In 2. Vcsperis.
adversaque nulla timebit.
Ad Magnificat.

Ad Nonani. A. Post maris alta rubri

Constantius arte salubri
Institit humori Litore consedit,
vir sanctus, ut uberiori cui quaeque molestia cedit,
Polieret quaestu, Tendens vela citus
nullo perterritus aestu. placitis ventisque potitus.

Antiph. ms. Saiigalleuse 388. add. saec. 14. A. —

Brev. ms. Sangallense
404. saec. 14. B. —
Der Heilige war Patron in St. Gallen; vgl. die Be-
merkung Branders bei Morel Nr. 383 in d. Note. Da das Officium indes
nicht monastische Form hat, kann es so nicht für das Kloster, sondern nur
für die Geistlichen des Stiftsgebietes gedient liaben. Hiezu der Hymnus :

Chorus hymnizans caelitum. Anal. IV, 122.

77. De sancto Constautio.

In 1. Vesperis. In 1, Nocturno.
Super Psalmos. Antiphona.

A. Gratia larga Dei Beatus vir Constantius,

praesentis festa diei, Divinae legis strenuus
Quo subplendo chorum Praedicator et sectator,
Constantius angelicorum Constitutus gaudet tutus
Spirituuni vita Non formidans milia.
fruitur te dante cupita, Responsoria.
Quacsumus, intende 1. Vir totius lionestatis
laudisque tibi referendae lam triginta tres aetatis
A nobis iure Annos agens Constantius,
devotio Sit tibi curae. Suniniae cultor trinitatis
Perusinae civitatis
Ad Magnificat.
Effectus est episcopus,
A. Constanti constantissime, V. Magnus in aspeclu,
niartyr invictissinie, clarus probitatis in aclu.
Districtum apud iudicem
2. Praesul ergo Deo digne
Precem effunde suppliceni, Conversatus ob insigno
Ut ultimam sententiam Felicis vitae merituin
Convcrtat ad clementiam,
A Deo refert praeniiuin,
Reddens nobis post obituni
V. Dignus corporei
Felix vitae depositum.
donatus laude trophaei.

Ad Matutinuni. 3. Cum decretis Antonini

Feritate belluini
Invitatorium. Plebs pagana servos Clirisli

Surgito nunc alacrcs Us(iuoqua(iuc niortc tristi

Doniinocjue vcnite, fidelcs, AfHeerot attrociter,

Solvere devoti Praedarus Christi signifor
vostru pracconia voli. Constantius liilaritor
 220

Percurrens poenas corporis In 3. Nocturno.

Tripudiat cum ceteris, Antiphona.
V, Praemia nanciscens
In Domino fidens
nee pressurae reminiscens
illataque verbera ridens
Carnis pro laetis
Atque ferens sponte
partae sine fine quietis.
sacro requiescere monte,
Nactus perpetuam
meruit sacer iste coronam.
In 2. N oc turno.
Responsoria.

Antiphona. 1. Nec est passus insepultura

Christus esse, propter cuitum
Hunc sanctum tui, Domine, Cuius erat neci datus,
Signitum vultus lumine, Hoc disponens, ut relatus
Domum tuam introductum Praesul idem ad propriam
Degustare vitae fructum Sepeliretur cathedram ;

Praestas ei per gratiam, V. Gratia divina

Honorem dans et gloriam. concessit, ut urbs Perusina
Praesule gauderet
proprio nec patre careret.
Responsoria.
2. Ut admovit Levianus
1. Plagis multis cruentatus Ad ferendum sanctum n)anus
A paganis vir beatus Deportans eum humeris,
Non tristatur, sed exsultat Nil fere sensit ponderis,
Eorundem et insultat V. Nam virtus Christi
Flebili vesaniae, merito fidei dedit isti,

V. Caelitus hortatus Pondus ut hoc oneri

constans fit et insuperatus. non esset ei sed honori.
3. Inclite Constanti,
2. Post ab ipsis Sisinnatem
prece concilando tonanti
Introductus civitatem,
Nos patrocinio
Ob despectum cuitum vanum contueare pio,
Vinctum illic Pontianum
Effice, quo gratus
Videns et Concordium,
Sit noster ei famulatus,
V. Pro virtute pari
Ut merito veniae
se gaudet eis snciari.
det reditum patriae;
V. Exsulibus miseris
3. Inde vinctus dum Spoletum
interveniendo preceris
Duceretur ferre letum,
Nobis propitium
Ipsa longe non ab urbe
iugiter esse Deum.
Improviso motu turbae
Furentum caesus gladio
In Laudibus.
Relinquitur in trivio;
V. Ob vitae merita Antiphonae.
fruiturus perpete vita 1. Levianus sancti gestans
Tali mactatur Corpus id odorem praestans
nece praesul et tumulatur. Sensit aromaticum.
 - 221

2. Quo refectus est in tantum, Ad Benedictus.

Ut non onus sibi sanctum,
Pretiose martyr Cbristi,
Sed levamen aestimet.
Qui te ipsum contulisti
Vivara Deo bostiam,
3. Hinc occurreutes
gemini sibi luce carentes
Nos peccati purgans faece
Forte viri tactu
Tua nobis placa prece
Divinani cleraentiam.
sancti virtuteque visu
Petens indulgentiam.
Corporis et tidei
subito sunt exhilarati,

4. ünde Deo grates

In 2. Vesper i s.

sanctoque Dei referentes Super Psalmos.

Uno cum diclo
gestant eum Leviano. A. Lasten tur cuncti
divino munere functi,
5. A tribus bis igitur Cboro psallentes
deportatus sepelitur festunKjue diem recolentes,
Ipsius cathedram Quo meruit caeli
vir sanctns apud Perusinam. Constantius arce beari.

Antiph. ms. Havelbergense saec 14. Cod. Berolinen. Fol. 319. A. —

Brev. Havelbergense imp. Lipsiae 1518. B. —
In 1. Vesp. ad Magn. A, 1
O Constanti AB. —
In 1. Noct. R 2, 1 Praeses ergo B. In 3. Noct. —
R 2, 7 ut fehlt. B. —
In Laud. A 5, 1 sq. igitur bis deportatus B. In —
2. Vesp. ad Magn. A prosaisch AB.

78. De sancto Corbinianu.

In 1. Vesperis. R. sacer Corbiniane,

Doctor plebis Christianae,
Super Psalmos. Fide fulgens mentis sanae
Mondum subegisti,
A. Adest beatissimi Nos a malis cunctis sana
Corbiniani diei Et viarum calles plana,
Electa festivitas Ut calcantes mundi vana
Gratulantes hodie Pro amore Christi,
lubilent catholici Ipsum tecum assequamur.
Laetabundi Et sequentes mereamur,
Memor nostri Quod promeruisti,
Ora, pater, V. Te ducentc duce bono,
Quatenus relictis Praesule, patre, patrono.
Terrenis sordibus
Uniamur Christo Ad Magnificat.

Hyiimologis zeumatibus A. Ilymnizando lactabunda

Adhaerentes ei in aeternum. Gaudeat ecclesia,
 — 222

Tani festiva, tani iucunda Matris grate nomine

Celebrans sollemnia Dictus est Corbinianus,
Corbiniani patiis almi, Deo plenus, fide sanus ;

Cuius ad praeconia V. Lux oritur castris

Concrepant hinc inde psalmi, Melitonica purior astris.

Ei US per suffragia 2. Praeclarae puer indolis

Emunderaur a peccatis Et mentibus almivolis
Gavisuri cum beatis Cbristo securus astitit,
Post haec transitoria. Sed blandimentis subdolis
Mundique pompis frivolis
Ea licturus abstitit,
Ad Matut inum. V. Nam scripturarum
studet indagare sacrarum
Invitatorium.
Mystica divorum
lubilemus Deo beatorum cum psalmis eulogiorum.
Praesulum regi glorioso, 3. Aniator castimoniae,
Qui aeternae gloriae Servator parsimoniae,
Coronam beato dedit leiuniis, vigiliis,
Pontifici Corbiniano. Orationum studiis
Creber insistebat,
Declinans transitoriam
In 1. Nocturno.
Vanamque mundi gloriam,
Vitam solitariam,
Antiphonae.
Saeculi penuriam
1. Corbinianus, vir beatus, Prae cunctis eligebat ;

Tamquam lignum transplan- V. Esuriens et sitiens iustitiam

tatus Cordis, oris et operis
Secus fluctuum fluenta Contemperat officia,
Inconvulso robore Sic pauper Christi pauperis
Viva fructuum crementa Assequitur vestigia.
Suo dedit tempore. Quem totus sitiebat.

2. Super montem constitutus

Praedicans praeceptum Dei,
Verbum opere secutus In 2. N oct urno.
In timore servit ei.
Autiphouae.
3. Susceptorem suuni Deum
Voce clamans invocavit, 1. Mirificatum, consignatum
Et de monte sancto eum Vultus tui lumin
Exauditum Uiureavit, Laetiticasti, satiasti,
Multiplicasti, Domine.
Responsoria.
2. Mane astans cum beatis

1. Felix Waltegiso patre Te videbit in idipsum,

Et Corbiniana matre Scuto bonae voluntatis
Est defuncto patre natus Tu coronasti ipsum.
Patris nomine vocatus, 3. Elevato super caelos
Sed fausto post omine Subiecisti omnia,
 223 —
Hinc aeternum cantat melos Calidus sanguis febribus
Pro lionoris gloria. Dominicus curatur,
Labitur nee laeditur
Kesponsoiia. Puer praecipitio,
1. Crescente fama viri Dei Arreptus a daemonio
Adventantis plebis ei Fugato liberatur,
Concursus increbuit, V. Cuiusdam manus arida
Quotl vir sanctus horruit Sub feretro fit vigida,
;

Roniam igitur petebat Quo sanctus deportatur.

Adiens Gregoriuni,
Cui cordis exponebat,
Intus quidquid habuit, In 3. Nocturno.
Deposcensque clanculum
Antiphonae.
Anguli latibulum
Apud Oratorium 1. Ex viri Dei
Sancti Petii, nianibus Enopboro
Qua pro suis victibus Mustuin fervens
Operari cupiebat Spinam excussit,

Degens, nee obtinuit Integer tamen

;

V. Nam in modum papa mirum Liquor remansit.

Stupens sanctitatis virum 2. Quidam latro eius mulam
Clam inito consilio snrripuit
Invitum sacerdotio Et ex hac descendere
Promovit dato pallio nequivit,
Praedicare monuit, Donec sancto praesuli
Sic voti impos sese praesentavit.
Redibat tristis. 3. Triduo suspensus
2. Fuhninant miracula, Latro tanti viri
Signis tonant saecula, Benedictione
Für inulae reducitur, De supplicio

Latro vitae redditur, Vivus deponitur.

Piscem defert aquila,
Kesponsoria.
Ursus inssu sternitur,
Saginam fert ut doniitus, 1, Beati Corbiniani
Lumine perfunditur saginarium
Et odore caelitus, E vicina silva
Föns aquae conceditur, ursus arripuit,
Horam praescit obitus. Quem incauto
V. Zyniae post novationem, custode prostravit
Corporis ablutioncm, MerabratinKiuc
Missae celebrationem dilaceravit,
Celer caelo meritum V. ("ui sanctus saginam imposuit.
Digne reddit spirituni. Quam Romam usijuc perduxit

3. Bagatha contrabitur, In loco caballi.

Sancto dum obloquitur, 2. Sanctus Dei plcnus virtute
tlic defuncti naribus Cum piscc, quem admiiiistrnntc
 — 224 —
Aquila divinitus exhibuit Benedictus rerum
Cunctos secuni tuntes refecit; Omnium Dominus,
V. Ut quündam cor vi Qui nobis sanctissinium
Heliaui pavere miiiistri Praedestinavit tutorem
Sic avis aquila cum pisce. Corbinianura.

3. Pontificis Homanae eccJesiae Precibus intentis

pedibus Gregorii p^ovolutus, Humiliter hunc imploremus,
cui flehili voce multa narra- Ut contra cunctos
vit et qualiter huius saeculi Inimicorum incursus
flndibus et honoribus esset Nobis sit custos tutissinius.
compressus ;
V. Narravit, quod nee muri clau- Ad Benedictus.
stri tranqnillifatem praestare
Beatissime
potuissent, et quantum divitias
Praesul Corbiniane,
mundi formidaret. Meritis et virtutibus
Apostolis coraparatus,
Nobis peccatoribus
In Laudibus. Absolutionen! culparuni
Impetrato propitius.
Antiphonae.

1. Beatus Corbinianus In 2. Vesperis.

Hanc sibi sedem elegit
Et primus eandem Ad Magnificat.

Episcopus administravit.
A. beatum et gloriosum
Crevit decus et honor viri,
Antistitem Corbinianum.
2.
Dilectus est ab omnibus Qui flore meriti

Imperii principibus. Et documento fidei

Sanctam
3. Sanctus Dei famulus niustravit ecclesiam,
Impetrato caelitus Precamur,
Medicamine multorura Ut suis precibus
Debilitatos viribus Liberemur
Adauxit prioribus. A nostris criminibus.

Brev, ms. Plagense anni 1499. Cod. Plagen, s. n. A. Brev. ms. —

Secoviense saec. 15. Cod. Graecen. 1548. B. —
Brev. ms. Ebersbergense
saec. 15. Clm. Monacen. 5972. C. —
Brev. ms. Diessense saec. 15. Clm.
Monacen. 5677. D. —
Brev. ms. Frisingense saec. 15. Clm. Monacen.
19283. E. —
Brev. Frisingense imp. Augustae 1491. F. Brev. Frisingense —
imp. Venetiis 1516. G. —
Brev. Pataviense imp. Venetiis 1508. H. In —
1. Vesp. ad Magn. A, 6 ad fehlt AH. —
In 1. Noct. A 1, 1 Supra montem
B. — A 2, 4 serviet A. —
R 1, 1 Walthechizo B. R 2, 9 divinorum —
H. — In 2, Noct. R 2, 3 mala BH. —
R 2, 9 Ex odore BH. R 3, 1 —
Gagatha B. —
Hiezu die Hymnen: Ad Vesp.: Ave, pastor bone (Anal. IV, 123)-,
ad Noct. Hora matutina, Divisio des vorigen (Anal. IV 1. c).
 225 —
79. De sancta Cordola.

In 1. Vesperis. 2. Haec dominum caeli

complectens mente tidcli
Super Psalmos. Respuit errorem
A, Ave, virgo speciosa, et mundi labentis amorem.
clarior sideribus, 3. Saeviunt tyranni iacula
Cuius vultam et decorem Virginem trucidando,
coneupivit Dominus, Gaudet caeli curia
Funde preces creatori Ipsam praestolando.
pro tuis supplicibus. 4. Sponsa Christi generosa,
R. martyr laureata, Caritate vulnerata,

mundo fer munera grata, Tendens ad caelestia,

lam potens virtutibus Gaudet inter verbera,
lucis tu tilia clara, Nulla terreut hanc supplicia,
Posce dona miseris, Benedicit Deum in saecula.

indignis sis tu benigna, 5. Laudate Dominum de caelis,

Piis tuis precibus Cuius gratia virgo illustris

Placa regem supplicibus, Post triumphatum saeculum
Reorum facta patrona. Sortem subiit beatorum,
V. quam feliciter Pulchra canens cantica
inhaeres caelestibus, Angelorum iam socia.
Regnas cum angelis
Ad Benedictus.
laetabunda.
A. Cordula beata,
Ad Magnificat. Dum telo trucidata
A. Adest namque sacratissiraa Ab Attila fuisti,
dies Cordulae, Cum virginali grege
Quam gloriosus martyrum Aeternam pari lege
sanguis exornat, Coronam meruisti,
Dum ad mortem, quam fugerat, Fer opem iam tristibus
ultimo se oflferrebat, Patrocinio tuo derelictis
Quae animam moribus castis Et post huius vitae trist ia
intulit astris, Impende suffragia grata.
Quam sacer angelicus
deduxit ad aethera coetus, Vesperis.
In 2.
Cuius pio adiuti suffragio
Aeterno pcrfruamur gaudio. Ad Magnificat.

A. Virgo caesa gaudet laesa

In Laudibus. Pro te, Domine,
Stat invicta, quando assata
Antiphonae.
Cruciaminc,
1. Ilaec (est) virgo celebris Iam de valle miseriae
merito fidei specialis Cum palma victoriae
Ut iubar in tenebris Adivit regnum lactitiae,
(mundo) refulsit actibus Cuius pia intercessio
claris. Nos servet a supplicio,
Blamu, ilititoriae rliythmicac. V. 15
 — 226 —
Brev. ms. S. lacobi Brunen. 30. saec. ^^/ir. A. — Brev. ms. Raigradense

-—
iv
I b 1. saec. 15. B. — In 1. Vesp. R, 1 O mater A. — Ibid. 2 Deo dilecta

Cordula B. — Ibid. 4. Miranda praeconia B. — Ibid. 6 tu fehlt A; fehlt B. — sis

Ibid. 7—9
fehlen 15. — Ibid. 12 Regnans B. — Nach der Oration steht in
B noch folgende A :

Angeloram tu regina
Laude freta divina,
Sponsae dilectae canticum
lubilat virgineum,
Laureatae genimis, rosis,
Margaritis pretiosis
Et coronis aureis.
Ad Noct. alles de Communi. —
In Laud. A 1, 2 fidei insignis A. —
A 3, 1 Gemunt tyranni iaculn ß. — A 4, 6 Dominum B. A 5, 2 insignis. —
B. — In 2. Vesp. ad Magn. A, 3 Stat invicta quassata B; lies quando
icta? — Ibid. 5 lam fehlt B. —
Ibid. 9 Nos salvet ß.

80. De SS. Cosma et Damiano.

In 1. Vesperis. Et praesentis vitae porapas

Antiphonae. respuendo noxias
Gloriantur et exsultant
1. Haec ad laudem summi regis
in caelesti patria.
exsultet ecclesia
Cosmae atque Damiani
colendo sollemnia. Ad Matutinuni.
2. Exorti sunt uno die Invitatorium.
illustri progenie,
Uno quoque sunt renati
Adoremus venerantes
regem regura Dominum,
sacrato baptisraate.
In quo refulget Corona
3. Sese namque mancipantes
gloriosa martyrum.
in praeceptis Domini
Toto nisu respuerunt
blandimenta saeculi. In 1. Nocturno.
4. Adtiictique per diversa
Antiphonae.
tormentorum genera
1. In Aegea civitate
Meruerunt gloriosi
orti prole nobiles
vehi super aethera.
Cosmas atque Damianus
5. Terrea linquentes
exstiterunt proceres.
excelsaque regna petentes
Vivunt in Christo 2. Hos uno ortu geminos
felix mater edidit,
superna luce fruendo.
Adultos quos studiis
Ad Magnificat. litcrarum tradidit.
A. Cosmam atque Damianum 3. Docti vero doniinicis
veneremur martyres, exemplis et apice
Qui virtute meritorum Ad arcera summae virtutis
micueruut celebres meiTierunt scandere.
 227

Responsoria. 2. Contemnentes sancti fratrcs

1. Gloriosa celebrantes praesidis imperium,
martyrum sollemnia Firma petra salidati

Cosmae atque Damiani superant eculeum,

recolamus merita, V. Inde grates Deo caeli
Quibus carne resoluti pura mente referunt.
petierunt aethera, 3. Exsuperant ignes
V. Angelica quoque saepti sancti Üammasque voraces,
turma lucidissima. Praeside prostrato
pia dant iubilamina Christo,
2. Hi medicinalis artis
V. Sic quoque falsorum
periti industria
spernunt simulacra deorum.
Hominibus iumentisque
dabant refrigeria,
V. Iniitantes quidem regis In 3. Nocturno.
aeterni vestigia.
Antiphonae.
3. Cumque sancti memorati
Sistentes ergo devoti
1.
pollerent virtutibus,
divinis ofticiis
Toto corde praeoptabant
Sancti fratres se intimis
coniungi martyribus,
domabant ieiuniis.
V. Ut cum Christo fruerentur
2. Gaudii vitae praeseutis
gaudiis caelestibus.
calcata lascivia
Gestabant super adflictos
In 2. Nocturne. pietatis viscera.

Antiphonae. 3. Supernae largitionis

iam repleti gratia
1. Vigebat quidem in illis
Distribuebant intirmis
virtus parsimoniae,
multa beneticia.
Quamvis adhuc fruerentur
annis pueritiae. Responsoria.

2. Transcendentes servi Dei 1. In mare merguntur

iura puerilia Cosmas sacer et Damianus,
Toto corde sequebantur Angelicis manibus
sanctitatis opera. gaudentes inde trahuntur,
V. Hinc referunt laudcs
3. Erant namque castitatis
regi Christo iubilantes.
pollentes virtutibus
2. Athletae Doniini
Veracesque in sermone,
crucis, en, suspendia passi
bonis compti moribus.
Et lapidum noxas
Responsoria. contemnunt atque sagittas,

1. Sanctos Dei cohortando V. Vincunt carnifices

Lysias sacrilegus l)rosternunt atque lictorcs
lubet, ut vanis parercnt Et reddunt animas
idoloruia cultibus lesu Christo pretiosas.
V. Relictisque summi regis 3. medici fortes.
sacris visionibus. caelcsti lucc fruentes,
15*
 — 228 —
Mentibus infirmis Laudes sanctonira
medicamen fundite nostris, pangamus, Cbriste, tuorum,
Y. Ut per vm inundi, Pro quoruni precibus
per vos quoque viribus aucti surrexit de nece functus.
CoDstanter vitam
mercamur adire supernam. Ad Beuedictus.

Inclite Cosma, vale,

In Laudibus. salveque, sacer Damiano,

Antiphonae. In quibus enituit

laurea raartyrii,
1. Gloria sublimis
Sumite nostrarum,
Sit Christo lausque perennis,
petinius, iubilaniina laudum
In quo vir sanctus
Et nobis medicam
Cosmas nitet et Damianus,
ferte salutis opem.
2. Hi Domino teneris
geraini placuere sub annis
Fulgentes rutilis In 2. Vesperis.
meritis velut orbita solis.

Sanant aegrotos, Ad Magnificat.

3.
pellunt medicamine morbos, A. lam sacer aetherea
Lumen dant caecis, Cosmas refulget in aula
succurrunt daemone fessis. Exsultans Domino
4. lUorum meritis cum fratre suo Damiano,
homo. quem deceperat an- Hinc quoque dulcimodas
guis, illorum psallimus odas,
Fit mox incoluniis, De quorum meritis
gaudet plebs inde fidelis. terrae congaudeat orbis.

Brev. ms. Gebennense saec. 15. Cod. Parisin. 1318. A. Brev. ms.
—
—
'

SS. Cosmae et Damiani prope Turones saec. 15. Cod. Tiironen. 152. B.
Brev. Sistaricense inip. Sistarici 1513. C. —
In 1. Vesp. Super Ps. AA
stehen in 2. Vesp. A. —
A 2, 4 in sacro A. A 5, 1 Terram A. — —
A 5, 4 suprema C. —
Ad Magn. A, 4 meruerunt A. Ibid. 7 Gloriamur A. — —
Invit. 1. Adoremus salvatorem A, veneranter C. Ibid. 2 venerantes —
regem regum A. —
In 1. Noct. A 1, 4 praecives A, praesules C. R 1, 7 —
Angelica quos laetetur A. —
R 1, 8 via lucidissima A. In 2. Noct. A 3, 1 —
Erant nempe C. —
R 1, 1 artando C. —
In 3. Noct. A 1, 1 ergo officiis
A. — A 1, 2 divinis devoti A. —
R 2, 2 en fehlt A. B hat drei eigene —
Hymnen zu diesem Officium; vgl. Anal. XI, Nr. 169 171.

81. De SS. Cosma et Damiano.

In 1. Vesperis. 2. Sola sonans reliquos

nunc lingua redimat artus,
Super Psalmos.
Et populus frat res
Laeta salataris noseat adesse pios.
impetret turba medelas,
Quae te, Cosma, refert 3. Blanda triumphali
te, Damiane, sonat. citharizent guttura laude,
 — 229 —
Debitus bis sanctis 2. Ne sua sacrilego
nee sileatur honor. frustrarent pectora nummo,
4. medici, nostris Dant gratis, gratis
infunditepharmaca plagis, quod genus artis habent.
Et manui cedant 3. Iam sua divitibus
vulnera nostra sacrae. nil prosunt munera, pauper

5. Cosma pater, nostris Languidus absque stipis

Clemens clamoribus assis munere sanus abit.

Teque doce terris

non habuisse parem. Responsoria.

Ad Magnificat. 1. Theodora, felix

et splendida pariter mater,
A. Multis sanctorum
[Hymnos] ad altisonos
speciales vincere morbos
assiscum prole beata,
Dat Deus, ast nobis
V. Tu tibicum natis
vincere, quidquid obest.
communes suscipe laudes.
Particulas alii,

vos totum corpus habetis 2. Per te corporeo

surgit medicina dolori,
Pellere trans morbos
seu rapuisse neci. Vincit Arabs Cosmas
aegrum Damianus et orbem •,

In Completorio. V. Vanescunt pulchro

victi certaraine morbi.
Ad Nunc dimittis.
3. Hi doctore Deo
A. Sublimes facti
fulgescunt arte medendi,
vos carnis morte cadendo, Cur et philosophos
Clara triumphali et terrea dogmata vincuiit,
premitis qui sidera gressu,
V. Pravos ingenti
Sacros in terras mores virtute retrudunt.
oculos deflectite, vestra
Ut qui festa colunt,
iam laudis lucra reportent. In 2. Nocturno.
Ad Ma tutin um. Antiphonae.
Invitatorium.
1. Hos natura colit
Nunc adoremus, querulo subiecta dolore,
(juo Cosmas quo Damianus Humanumque sonet
Aegris salvificas anxia vota genus.
imposuere manus.
2. Quisquis eris, morbos
qui sufters, Organa laxans
In 1. Nocturno. Sacris harmonicum
Antiplionae. fratribus cde melos.

1. Nunc pia sanctorum 3. Fossa malis curant

resonent soUemiiia fratrum, non tantum Corpora, verum
(Quorum corporous Labentes animas
vincitur angor opc. cana sub ima stygis.
 — 230 —
Responsoria. Ardua iam summo
1. Palladiam curans venistis ad astra triumplio,
morbi gravitate iacentem, V. Victores eadem
Fers prece devictus vos mors et gloria iungit.
[munus], Daniiane, pusillum, 3. Qui mare vicistis,
V. Tunc renuit Cosmas vastum vicistis et ignem
tecum dorrnire sepulcro. Nee non dira crucis

2. Impatiens Lysias Vobis tormenta parata ;

sanctorura excrescere famam V. Ingen tes poenas

Vult, referant aris superat patientia fratrum.
falsorum tura deorum,
V, Idola contemnunt,
furit acrior angue tyrannus. In Laudibus,
3. Curuque pii fratres,
Antiphonae.
diro in certamine fortes,
Artati vinclis 1. Ad nova tu nostrum
cum carcere vincula rident, laedentia vulnera pectus
V. Iniecti in pelagus Cum Cosma antidotum
pervincunt aequoris ima. des, Daniiane, novom.
2. Tu duplicem servis
In 3. Nocturno. impetres, Cosma, salutem
Corporis atque animae,
Antiphonae.
sie miserere, pater.
1. Qui de ventre viri
3. Iam pereant plagae
trahis amplum, Cosnia, colu-
pereant et vulnera, languor
brum,
A facie fratrum
Fac, ne nos Stygius
cunctus in orbe ruat.
toxicet ore draco.
4. Non satis est Unguis
2. Qui vitas dederant,
fratres laudare beatos,
gladio cecidere cruento,
Auxiliis quorum
Sic male respondent
cetera membra valent.
facta scelesta piis.
5. Pessima per facies
3. Supplicis, fratres,
sanetur laesio, fratres.
animas et corpora plebis
Pectoris introrsus
Desuper in vestra
scilicet atque foris.
semper habete manu.

Responsoria. Ad Benedictus.

1. Divini Lysiam A. Caclica terrenis

blasphenii nominis ultro infundite pharmaca plagis,
In faciem caedunt Nunc caeli medici, et
Satanae mortisque ministri, terris donate relictis,
V. Orat opem praeses, Quam nunc orat opem
quam tu non, Cosma, negasti. sceleris gens saucia telo,
2. quicunque simul Ut sibi speratas
ferro cecidistis eodem, valeant cognoscere vires.
 231 —
In 2. Vesperis. Innumeris iustum est
medicos iara flectere fratres
Antiphonae.
Laudibus, ex quonira
1. Tartarei teli munere turba valet.
qui vulnera saeva mederis, Ad Maj^nifieat.
Huc ades et plebis
Iiiipositi caelo
suscipe, Cosma, prcces.
fratres iam morte decori,
2. spes languentum, Pro terrae populis
Cosma et Damiane, viroruni, adcuniuletis opes,
Mittite de sursum, Per quas morborum
quam rogitamus, opeiii. longe vanescat et absit
Impetus et mentis
3. Cito potens medica
turbida noxa ruat.
de fratribus unus et alter
Sordida sperantum In C mp 1 e r i o.
tergere membra potest.
Ad Nunc dimittis.
4. Praemia tam dignis Humanas audire preces
non possumus aequa referre dementia vestra
Hospitibus caeli, Artis opisque siniul
spem quibus orbis liabet. iam relevare velit.

Brev. ms. S. Adeodati saec. 16. Clin. Monacen 10 909. — Den zum
Officium gehörigen Hymnus siehe Mone III, 259.

82. De sancto Cyrillo.

In 1. Vesperis. Et pro Cyrillo boc devoto
Gloriemur in Domino.
Ad Magnificat.

Gloriosum lumen, In 1 . N c t ur 0.

Temporibus defluxis velatum, Antijthonae.

Nunc clare rutilasti, -i
. Beatus
Cum annoso stillati iste vir Cyrillus,
Vaticinii incboantem
Consilio
Adepto fine desiccasti,
praelatorum consignatus,
Sanctc pater Cyrille, Carrae-
Humilis
lita,
quamvis et tantillus,
Feslivitas lua in bac vita,
Virginis
Per quam propbetasti, Dei fuit advocatus.
Devote nos promat ita, ^
'' . Doctorcs (luiilam frcmucrunt
Ut mens nostra virtute polita,
Inania iiiodilantcs,
Vclut tu radiasti.
De Dei genetrice contulcrunt
Puritati suae dcrogantcs.

Ad Matutinu m. ;. Sanctus pater Carmelita

Multos sensit adversantes,
Invitatoriuin.
Quos confudit ita,
Laeta voce, corde toto Ut Dcuin cxstent roUau-
Laudemus Dominum dantes.
 232

Responsoria. Responsoria.

1. Tn festivitate hac novella 1. Cyrillus, vir religiosus,

Cordis intimo reseretur cella, A mundo resiliens
Laudes laetas compromaraus Ac Deo religatus,
Cyrillo sancto, quem aniamus, Totus exstat virtuosus,
Et meritis eius gloriemur, Ad montana prosiliens,
Ut in caelis praemiemur, Carmelita professatus ;

V. Dominus Deus praeamandus V. Paupertatis documenta

Ducat nos per vias rectas, Ut perfecte teneamus
Quas Cyrillus venerandus Et huius mundi blandimenta,
A vitiis gressus est perfectas. Oret, ut vitamus.

2. Vir miro vigens ingenio, 2. In Carmeli montis alveario

Laureatus signo doctorali, Mel sugit apis caelica,
Fratrum vitam pro suo modulo Dum sui cordis armario
in
Contemplatus oculo mentali, Sonant cantus angelici
Fraternitati eorum petiit adu- Corporali in effigie evocati,
nari, V. Ob meritum patris tanti
V. Habitum salutiferum Mentem nostram dulcorent
sincerius cupiebat, Et pro gratia spiritus sancti
A propbetis traditum Nobis implorent.
devotus induebat. 'S. Digne Deus designavit
3. In Carmeli monticulo Locum prophetarum,
Penes Eliae rivulum Quem Cyrillo destinavit,
Vir magnae sanctitatis Amico suo caro,
Fratrum vixit consortio Ut proplietam adfirmaret,
Tenue tenens edulium Qui nutum Dei praedicaret,
Temporalibus abdicatis, V. Per manus angelicas
V. In monte fructifero Eum visitavit,

Roratae ubertatis, Et tabulas argenteas

In loco florigero Scriptas praesentavit.
Clarae amoenitatis.
In 3. Nocturno.
In 2. Nocturne.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Pater sanctus invocavit 1. Vitam ducens innocentcm

Deum in oratorio Carmeli montem habitavit,
Et, quidquid voluit, impetravit Spiritum Deo oboedien cem
In sui cordis oraculo. Ad caeliculmentranslegavit.
2. Mane in missa Deus astabat 2. Coronam pretiosam presbyterii
Sancto Cyrillo peroranti, In capite eius posuisti,
Malignum spiritum effugabat Dum saciTim ministerii
Annulo bono radianti. Confessorem eum elegisti.

3. quam admirabile 3. Doctrina eius salutifera

Opus Deus demonstravit, Domini terra exstat plena.
Futurum inevitabile Dum verba eius et opera
Ecclesiae revelavit. Aediticaut corda serena.
 — 233 -
Responsoria. 2. Servitute laeta

1. Is Stella praeradians Domino servivit

In ordinem paupertatis, Cyrillus, dum propheta

Orbeni episcopatu illustrans Solum Deum concupivit.
Moribus conforraatis, 3. Sanctus pater diluculo
Signis et miraculis Ad Deum festinavit
Veridice coruscavit, Et sui cordis oculo
Ut fide dignorum oraculis Devote rogavit.
Romana sedes adprobavit ;
4. In opere deitico
V. Aegra corpora recreavit Deus benedicitur,
Spiritus Dei dono, Quod Cyrillo presbytero
Infecta corda emundavit Angelice describitur.
Decoratus .... 5. Spiritus spirtualiter
2. Vergente mundi vespere Spiritum revelavit
Deus vatem praesentavit, Cyrillus Dei Domini
Cui in missarum opere Dum futura prophctavit.
Saa secreta revelavit,
Quorum plurima prospere Ad Benedictus.
Ecclesiam designavit,
A. Decor detur huic Carmeli
V. In praesenti saeculo
Cyrillo sancto et fideli,
Mala quae nos premunt,
Qui deiferam gloriosam
Sancti Cyrilli oraculo
Abimata macula
Praedicta sunt et erunt.
Praeclare defensavit,
3. Pater sancte Cyrille,
Ex eflfectu cordis zeli
Presbyter Carraeli,
Et favore puri veli
Nos pluries quam millc
Sui ordinis in patronam
Duc ad aram caeli,
A sede apostolica
Per tua sancta merita
Prae cunctis impetravit .

Dele nostra debita

Et ordinis nostri catervam
Dei perfice gratia.
In 2. Vesperis.
V. Nobis assit decor Carmeli,
Matris non desit gloria caeli. Ad Magnificat.

A. Cyrille, eremita,
In Laudibus. Arachmicola [sie !j

Tua sancta docet vita,

Antiphonae.
Te beredem fore caeli,
1. Decorem Carmeli Kam terris delectaris
Sanctus Cyrillus induit, Angelicis coUoquiis,
Dum fortitudinc Dei caeli Es a Deo social us
Amictus claruit. Divinis eloquiis.

Hrcv. ms. Carmeli Hambcrp^en. anni 1467. C'od. Bambergen. Ed. VII 2.'5.
In 1.Noct. A M, 4 oxstat. —
R ;5, 6 alxlicatum. In 2. Noct. A 3, 3 —
Inevitahile futurum. —
R 2, 4 sq. Nacli angelici (angolica?) ist wohl ein
Ver.s aus{^efallen. R 3, 4 Lies carum? —
In 3. Noct. R 1, 3 epi8coj)atum. —
In 2 Vesp. .\d Magn. A, Lies Nani in terris deleetatus?
•">
 234

83. De sancto David.

In 1. Vesperis. V. Perfectionis avidus

Dispersit haec pauperibus.
Ad Magnificat.
.3. Ori obponens ostia
A. Ardens verbo, martyr voto, In frivolis obmutuit,
Claustri nutritus moribus, Aspectus et eloquia
Purus virgo, corde toto Mulierum timuit,
Intentus Dei laudibus, Loquentes inutilia
V.
David, piae melodiae Gravissime redarguit.
Es vere dignus vocibus.

Ad Matutinum, In 2. Nocturno.
Antiphonae.
Invitatorium.

Christo cantet ecclesia, 1. Munda David praecordia

Virtutuni clarent speculis,
Qui ipsam sie ditavit,
IJt sint exemplaria
Extollendo praeconia
Magnis atque parvulis.
Praeclari patris David.
2. Est virtutum fundamentum
In 1. Nocturno. Et decor humilitas,
Ipsam sibi fulcimentum
Antijihonae.
David fixit sanctitas.
1. David Simplex oculis
3. Dolet, flagrat, lacrimatur,
Vixit columbinis, Suspirans ad martyrium,
lugis in fiuentulis Quando sibi nuntiatur
Residens divinis. Sanctorum excidium,
2. Custos toto studio
Responsoria.
Animae decoris
Nil curat de pallio 1. Amans
cordis munditiam

Vanitatis foris. Praerumpit cogitatus,

Adponit diligentiam
3. Formulat praecordiis
Per preces et ploratus,
Puros cogitatus
V. Sic servat innocentiam
Nee promit eloquiis
Christo confoederatus.
Steriles tractatus.
2. Sanctus David humilis,
Eesponsoria.
Non timet opprobria,
1. Piorum pius filius Antiquo David similis
Parentum, David inclitus, Hie eius est in patria,
Ut stellae mieans radius V. Christum ducens in iubilis
Mores sectatur penitus, Ad sui cordis atria,
V. Nunc sua dans hilarius, 3. Leo furit, ursus lingit,
Nunc sacris votis deditus. Et Golias grandem fingit
2. Fit comes multum providus Sibi fortitudinem,
Sanctae vitae claustralibus, Christi armis se praecingit
Qui mundo fuit splendidus Sanctus David et confringit
Auro, servis et opibus, Hanc tantam multitudinem.
 — 235 —
V. In labore quidquid stringit, In Laudibus.
Huius sancti non exstinguit
Antiphonae.
Araoris magnitudinem.
1. Sanctum David decoravit
Larga Dei dextera
In 3. Nocturno. In tot signis fide dignis
Antiphonae. Per virtutum opera.
2. lucundetur, gratuletur
1. Verbum serit, mortem quaerit
Tota terra Sueciae,
Clamans infidelibus,
Sonant pie hierarchiae
Ut quiescant, resipiscant
Nunc caelestis curiae.
Ab idolorum cultibus.
3. In praeclara caeli ara,
2. Solus orat nocte, rorat
Dens, tecum vigilat
Genas multis lacrimis
David, laetus et quietus
Pro novorum conversorum Te fruendo rutilat.
Confortandis animis,
4. Astra, mundus, terrae fundus
3. Elevatur, transformatur
Benedicant Dominum,
globum
In lucis splendiiium,
Qui tarn bonum dat patronum
Vere rarum tarn praeclarum
In salutem hominum.
Sancti Privilegium !

5. Sit decora, sit sonora

Respousoria.
Suenum laudatio
In insigni tarn benign!
1. Affectans per martyrium Sancti natalitio.
Sunm augere raeritum
Piagas, niinas, auxilium Ad Benedictus.
Non tiraet nee interitum ;
A. Ora, psalle, pater David,
V, Amoris stillicidium
Coram arca foederis,
Sic inebriat spirituni.
Nos excusans, quos prostravit
2. Invenit modos varios
Premens unda sceleris,
Pacis et amicitiae,
Ut salvati tibi demus
Per quos multos nefarios Laudum dccem milia
Lucrabatur ccclesiae,
Et viventes enarremus
V. Sic fortes operarios
Larga Christi magnalia.
Auxit Christo cotidie.

3. Pater David, stirpe clarus,

Vita iustus, arte gnarus, In 2. Vcsperis.
Digna proles Angliac,
Ad Magnificat.
Cur venisti de remotis
In indoctis öuenis, Gotis A. Christi templo comportavit
Viani vitae (luacrcrcV Aurum, aes et ebora,
Vidi ciaras margaritas, Quae Sigfridus copulavit
Licet luto delinitas, Firma iiectens ancora ;

lacentes in pulvere, Illius tcmpli lapidcs

V, Dcrelictis rcgno, patrc, Aeterna C!hristi Caritas
Rebus caris atque mafre Nos iungat et vera fides
Ilas volebani onioro. Ac almi David sanctitas.
 — 236 -
Brcv. Arosiense imp. Basileae 1518. —
In 1. Vesp. Hymnus: Gaude,
devota Suecia (Klemniing I, 78); ad Noct: Tener ligni vermiculus (ibid. 79);
ad Landes: Exsultet caelum laudibus (ibid. 86).

84. De SS. Desiderio et Rennfrido.

In 1. Vesperis. 2. Ex illustri et famoso

Sanguine descendit,
Super Psalmos.
Mundi cultum cum pomposo
A. Ad sanctorum soUemnia Fastu vilipendit.
Currat plebs devota
Deo regenti omnia 3. Meutern fixit ad optatum,

Solvens pia vota. Ad virtulum principatum.

R. Assunt festa iam canctis grata 4. Generis nobilitatem

Sancti Desiderii Morum venustate
Eius fidique consortis, Vicit mundi vilitatem
Reginfridi, viri fortis, Vitae puritate.
Quorum mors est pretiosa
In conspectu Domini; 5. Puer Desiderius
V. Quorum pio interventu Vere desiderabilis,
Exoramus et obtentu Intus et exterius
Vota nostra praesentari Deo peramabilis.
Et devote commendari.
6. Decursis annis pubertatis
Vernantis pueritiae
Ad Magnificat.
Ad decorem castitatis
A. Christe, praesta desiderata Scandit et munditiae.
Sacramenta mysterii
Non diffidi hora mortis Kesponsoria.
Nee succidi vitae portis,
Ne mors 1. In aetate iuvenili
nostra odiosa
Hausit corde sitibundo,
Fiat tuo nomini.
Quod post tempore senili
Fudit ore mundo,
Ad M a t u t i n u m. V. Quidquid boni legerat
Simul et audierat
Invitatorium.
Cordis de profundo.
Surgite sollicite
cupientes gaudia vitae, 2. Incremento discipliiiae
Martyribus solite Est magnificatus,
psalmum iubilando venite. Quod mox legis est divinae
Didascalus vocatus,
V. Literarum studio
In 1. Nocturno. Mentis cum tripudio
Antiphonae. Sic est sublimatus.

1. Beatus Desiderius 3. Per virtutum ornamenta

Intus et exterius Qui sie fuit ornatus,
Armis cinctus fidei Est per gradus incromenta
Caritatis et spei. Electus et vocatus
 237 —
V. Ad gradum episcopatus, V. Noctes ducentes insomnes
In quo fulsit Deo gratus In divinis laudibus
Et a cunctis peramatus. Sanctos imitabant omnes
Cum orationibus.
4. quam mitis et benignus
Fulsit praesul Deo dignus 2. Dum itineris consortes

Cura pastorali Quosdam sepelisset

Circa plebem, quam regebat Atque quosdam adhuc fortes

Et benigne refovebat Mente persensisset,

Affectu spiritali, Christo reddit pia vota,

V. Curam gerens infirmorum, Quod sinceritate tota

Viduarum, pupillorum Dies elegisset,

Et desolatorum.
In 2. N c t u
Antiphonae.
1. Assunipto secum Reginfrido,
Dulci ac prudenti viro,
Coepit terras peragrare
Et verbum vitae seminare.
2. Postquam Romae intraverunt
Terris multis peragratis,
Sacra loca lustraverunt
Fervore caritatis.
3. Ubi diu dum mansissent
Atque Vota excoluissent,
Dominum benedicebant
Atque grates referebant.
V. Luctu plene mitigato
Et dolore commutato,
r n 0. 3. Hic vir sanctus, ut audivit
Schisma praedicari,
Mox ad locum tunc adivit
Volens sciscitari
Huius rei veritatem
Et erroris falsitatem
Totam exstirparc;
V. Veritatem astruebat
Et morose satagebat
Plebem informare.
4. De fide dum ambigitur,
Aequa lexdum praetigitur,
Ignis ut paretur
Et quisquis suum baculum
Cunctis ad spectaculum

4. l'ostquam Romam sunt egressi Inicere conetur,

Viri fortes indefessi, Mira res peragitur,

Faciem verterunt Ignis mox incenditur,

Ad viam, qua venerunt. Baculi iactantur;

V. Fidei sinceritatem
5. Statini quidam infirmari
Atque rei veritatem
Inter eos coeperunt
Cuncti praestolantur.
Et tantum debilitari,
Quod mortui fuerunt.
In 3. N octurno.
6. Quos vir Dei sepultura
Digna tumulabat Ad Cantica.

Animasque Deo pura Ivaudat omnis plebs matura

Prece commendabat Sanctam trinitatem,
Responsoria.
Quod ex tali coniectura
Noscit veritatem.
1. Hic perfusi caritate
Et sincera bonitate Responsoria.
Corpora vigiliis 1. Astant ad spectaculum
Mactabant et iciuniis, Cuncti pracstolantes.
 238

Horuni cuius baculum 4. Dum iacerent sie prostrati

Flamniae sint vorantes; Deum exorantes,
Mox Dei iudicio Assunt viri scelerati
Unus incineratur, Praedam affectantes.
Alter sine vitio 5. Dum iaceret sie prostratus
Illaesus asportatur; Sanctus Desiderius,
V. Stat pontifex schismaticus Hostis ense perforatus
Confusus et elinguis, Exstitit celerius.
Hoc baculus probaticus
Eius [fecit] et ignis. Ad Benedictus.

2. Dum devota femina A. Yir devotus dum perspexlt,

Yerbi Dei semina Servus caput quod erexit,
Devote suscepisset, Sentiens hunc vivere
Divinaque mysteria Rogat illum regyrare
Per sancta desideria Et factum renuntiare
Vir Dei complevisset, Ac mortuos reducere.
Potum petit sibi dari,
Quo volens refocillari, Per H r a s.

lila cum dedisset, Ad Primam.

Y. Yas non sentit detrimentum
A. Statini caput dispertitura
In liquore nee contentum,
Yepre colligavit
nie cum bibisset,
Et per cursum semicitum
3. Praesulatu sublimatus
Factum nuntiavit.
Yir sanctus Desiderius,
Deo multum peramatus, Ad Tertiam.
Plebem suam uberius A. Laodat omnis plebs matura
Praedicando confortavit Sanctam trinitatem,
Et in fide roboravit Quod ex tali coniectura
Intus et exterius, Noscit veritatem.
V. Yerbo mentem recreando,
Corpus cibo reformando. Ad Sextam.
A. Statim mulier devota
In Laudibus. Cum turba vicinorum
Autiphonae. Subliraavit in birota

1. Cum ad locura passionis Corpora sanctorum

Sancti pervenerunt, Et ad sua deportavit
In modum orationis Et devote tumulavit
Sese prostraverunt, More defunctorum.
2. Yir devotus sibi dura Ad Nonam.
Sciens eventura, A. Dum cum praeda sie per runi
Suos monuit orare Hostes oberrarent
Nee a üde deviare. Atque se per verba dura
3. Prior morti est addictus Kimis satiarent,
Sanctus Reginfridus, Accidit Dei vindicta,
Semivivus est relictus Ut se praeda derelicta
Post haec servus tidus. Mutuo necarent.
 239 -
In 2. Vesperis. Quorum vota raeritorum
Coniprobat memoria,
Ad Magniticat.
Dum in terris finiuntur,
A. devota beatorum Cliristum vere consequuntur
MartjTum victoria, In caelesti gloria.

Brev. ms. Monasticum anni 1481. Cod. Eremiten. 759. — Invit. , 3

sollicite. — In 1. Noct. A 3, 1 Mentis. —In 2. Vesp. ad Magn. A, 7
caelestia gloria.

85. De sancto Diiiiiiiiico.

In 1. Vesperis. Pauper fulsit Dominicus,

Super Psalmos. Forma praevisus catuli.

A.. Gaude, felix 2. Florem pudicitiae

parens Hispania, Servans illibatum,
Novae prolis Attigit eximiae

dans mundo gaudia, Vitae caelibatum.

Sed tu magis 3. Documentis artium
plaude, Bononia, Eruditus satis
Tanli patris Transiit ad Studium
dotata gloria, Suramae veritatis.
Lauda, tota
Respousoria.
mater ecclesia,
Novae laudis 1. Mundum vocans
agens sollemnia. ad agni nuptias
Hora cenae
Ad Magnificat.
pater familias
A. Transit pauper
Servum mittit
ad regni solium,
promittens varias
Dux ad sceptrura, Vitae delicias ;

Victor ad praemium,
V. Ad hüc convivium
Mors in vitam,
Tam permagniticum
labor in otium,
Eligit nuntium
Praesens cedit
Sanctum Dominicum.
luctus in gaudium.
2. Datum mundo
pro mundi
Ad M a t u t i nu ra.
gloria
Mira Christi
Invitatoriiiin.
praesignat gratia,
Assunt Dominici Cuius ortum
Lacta sollemnia, praecurrunt nuntia
Laude multiplici Vcri praosagia ;

Plaudat ecclesia. V. Stella micans

in fronte parvuli
In 1. N c l u r n o. Novum iubar
Antiphunae. praomonstrat saeculi.
1. Praeco novus et caelicus 3. Verbum vitao
Missus in tinc saeculi, dum palam proiiiitur,
 — 240 —
Surgunt hostes, Lingua verba
über conscribitur, transformat varia.
Favent omnes, 3. Granum excussum palea,
sie error vincitur, Nexu solutum luteo
Fides extollitur ; De paupertatis area
V. Ter in flamraas Caeli locatur horreo,
libellus traditus, Cum mercede virginea
Ter exivit Doctomm fulgens cuneo,
illaesus penitus.
V. Flos in florum
virens areola
In 2. Nocturuo. Bina gaudet
Antiphonae. sortis aureola.

1. Sub Augustini regula

In 3. N c t u r n 0.
Mente profecit sedula,
Tandem virum canonicum Antiphonae.

Äuget in apostolicum. 1. Sitiebat servus

2. Agonizans Christi martyrium,
pro Cbristi nomine Sicut sitit cervus
Mundum replet Ad aquae fluvium.
divino semine 2. Migrans pater iiliis
Paupertatis Vitae firmamentum
degens sub tegmine. Paupertatis hurailis
3. Pernox cum Christo proprium Condit testamentum.
Non possidebat lectulum, 3. Liber carnis vinculo
Post lacrimarum fluvium Caelum introivit,
Vix humi dans corpusculum. Ubi pleno poculo
Gustat, quod sitivit.
Responsoria.

1. Paupertatis Responsoria.

ascendens culmina 1. Felix vitis,

Clamat mundi de cuius surculo

detestans crimina, Tantum germen
Frangit hostes redundat saeculo
et fugat agmina, Caeli vinura
Nulla sanctum propinans populo
frangunt discrimina; Vitali poculo;
V. Nocte caeli V. Ex ubertate palmitura
perlustrans limina Mundi iam cinxit ambitum.
Die terris 2. Ascendenti
dat verbi semina. de valle lubrici
2. Panis oblatus caelitus ]\Iundi chori
Fratrum supplet inopiam, plaudunt angelici ;

Vitaeque natus redditus lesu bone,

Matris pellit tristitiam; prece Dominici
V. Signo crucis Tibi praesta
oboedit pluvia, nos gratos effici,
 241 —
V. Per quem multos Ad Benedictus.

a morte suscitas, A. Carnis vigor,

Poenas nobis mentis martyrium,
relaxa debitas. Mundum replcns
3. spem miram, quam dcdisti vocis praeconiura,
Mortis hora te« tleiitibus, Pauper Christi,
Dum post mortem promisisti post cursus Stadium
Te profuturum fratribus, Vitae tibi

Imple, pater, quod dixisti, mercantur praeraium.

Nos tuis iuvans precibus;
V. Qui tot signis claiuisti In 2. Ves p eris.
In aegrorum corpoiibus,
Ad Magnificat.
Nobis opem ferens Christi
Aegris medere moribus. A. lumen ecclesiae,
Doctor veritatis,
In Laudibus. Rosa patientiae,
Ebur castitatis,
Antiphonae. Aquam sapientiae
1. Adest dies laetitiae, Propinasti gratis,
Quo beatus Dominicus Praedicator gratiae,
Aulam caelestis curiae Nos iunge beatis.
Civis instrat magnificus.

2. Pauper in peculio, Infra Octav am.

Dives vita pura,
Ad Benedictus.
Paupertatis pretio
Caeli tenet iura. A. Benedictus
redemptor omnium,
3. Scala caelo prominens
Qui saluti
Fratri revelatur,
providens hominum
Per quam pater transiens
Sursum ferebatur.
Mundo dedit
sanctura Dominicum.
4. Linguae, manus studio
Scalam hanc erexit, Ad Magnificat.

Quam virgo cum tilio

A. Magne pater,
Mater sursum vexit. sancte Dominice,
5. Fulget in choro virginum Mortis hora
Doctor veritatis, nos tccum suscipe
Sertum honoris geminum Et liic semper
Gerens cum beatis. nos pie respice.
Brev. ms. Praedicatorum saec. 15. Cod. Olomucen. I VIII 4. A. —
Brev. ms. Praedicatorum saec. 14. Cod. Rossian. s. n. B. Brev. ms. —
Praedicatorum saec. 15. Cod. Constantien. 1398. C—
Brev. ms. S. Ludovici
Pisciaceii. saec 14. ex Cod. Parisii). (Arsun.) 603. D. Brev. ms. Prae- —
dicatorum saec. 14. (Jod. V;itican. 7237. E. — Brev. ms. Praedicatorum
saec. 14. Cod. Hagen. V 27. F. —
Diurn. ms. Praedicatorum saec. 15.
Cod. Dresden. A 314. G. —
Brev. ms. Praedicatorum saec. 13. Cod. Don-
escliingen. 312. H. —
Brev. ms. Praedicatorum saec. 14. in. Cod. Tolosan.
77. I. — Brev. ms. Praedicatorum saec 15. Cod. Bambergen. Ed. VII 3. K. —
Brev. ms. Wisensteigense saec. 15. Cod. Maihingen. II 1. Fol. 178. Ji. —
ISlumo, Uittturiau rbytliiuiuae. V. 16
 — 242 —
Brev. ms. Uuterlindeiise saec. 14. Cod. Colraarieu. 308. M. Aiitipli. —
ms. Praedicatornm Stetten. saec. 15. Cod. Sigmariiij^en. 32. N. Krev. —
ms. Augustanum anni 1397. Cod. Chigian. D V 65. O. Brev. ms. Wara- —
dineuse anni 1460. Cod. Vatican. 8247. P. —
Brev. ms. S. öepulcliri P>am-
bergen. saec. 15 Cod. Maihingen. II 1. 4^ 39. Q. Brev. ms. Albciise —
saec. 15. Cod. Lambacen. LXXXIX. R. —
Brev. Praedicatornm iinp.
Venetiis 1507. S. —
Bi-ev. Aversanum imp. s. 1. 14^9. T.
In 1. Vesp. ad Magn. A Magne pater, sancte Dominice etc. li. —
Hymnen: in 1. Vesp.: Gaude mater ecclesia (Mone 111, 270); ad Noct.: Novus
athleta Domini (Mone III, 270); in Land. : Hymnum novac laetitiae
(Mone III, 269).

86. In trauslatioue s. Doiniiiici.

In 1, Vesperis. Transiit ad Studium

Summae veritatis.
ISiiper Psalmos.

A. Adest dies laetitiae, Kesponsoria.

Quo beatum Dominicum 1. Fulget decus ecclesiae
Exaltavit rex gloriae
Novo darum prodigio,
Per odorem mirificum. Lucerna splendet hodie
Diu latens sub modio,
Ad Maguificat.
Quam odore rex gloriae
A. Magniticat Domiuicum Revelavit eximio.
Christus novo miraculo, V. mira suavitas
Dum odorem mirificuni Inauditae fragrantiae,
Eius profert ex tumulo. Per quam patris dignitas
Declaratur ecclesiae.
Ad Ma tut in um.
2. Virgo, pugil Christi,
Invitatorium. virtutuin forma fuisti,

Assunt Dominici Verbo fulsisti,

Laeta sollemnia, dum transferri meruisti,

Laude multiplici Fragrat odor, dulces

Plaudat ecclesia. cantant caeli agmina laudes ;

V, Regna tuis pande

caeli, doctor venerande.
Ad Nocturnura.
Antiphonae. 3. In odoris
mira fragrantia
1. Praeco novus et caelicus,
Populorum
Missus in fine saeculi,
currit frequentia,
Pauper fulsit Dominlcus,
Ubi passim
Forma praevisus catuli.
Christi dementia
2. Florem pudicitiae Sana reddit
Servans illibatum, membra languentia;
Attigit eximiae Sidus quondam
Vitae caelibatum. oppressum nebula
3. Documentis artium Veri solis
Eruditus satis pandunt miracula.
 243 —
Ad Lau des. 5. Superans fragrantiam
Odor pigmentorum
Antiphonae. Cumulum et gloriam
Monstrat praemiorum.
1. Gemma sub terra Uituit
Despecto iacens loculo, Ad Benedictus.

Cuias virtus apparuit A. quantus Stupor populi,

Multiplici niiraculo. Quaiita fratium laetitia,
Dura loco sacri tuniuli
2. Corpus sacruiu, «luod fuerat Mira prodit fragrantia,
Apotheca cliarismatum,
Currunt senes et parvuli
Uiiiversam cxsuperat
Ad sancti bencficia.
Fragrantiam aromatum.

3. Glebam sacri corporis In 2. Vesperis.

Odor propalavit, Ad Maguiticat.
Quam neglecti temporis
A. speculum munditiae,
Cuvsus occultavit.
Carnis carens spurcitia,
4. Tumba mira fragrantia Tuae colentes hodie
Profundens vim odoris, Translationis gaudia
Corda reddit ardentia Transfer ad regnum gloriae
In laudem salvatoris. Post huius vitae stadia.

Brev. ms. Praedicatorum Viiidol)Ouen. s. n. saec. 15. A. —

Brev. ms. Praedi-
catoriun saec. '*/i5. Cod. bibl. publ. Olomucen. I VIII 4. B. Brev. ms. —
Praedicatorum saec. 14. Cod. bibl. Kossianae s. n. C. —
Brev. ms. Prae-
dicatorum saec. 15. Cod. Constantien. 1393. D. —
Brev. ms. Praedicatorum
saec. 15. Cod. Bambergen. Ed. VII 3. E. —Brev. ms. Praedicatorum in
Phorczen anni 1407. Cod. Stuttgartieii. 1 b 46. F. —
Brev. ms. Praedica-
torum saec. 15. Cod. Carolsruhau. Pm. 38. G. —
Brev. Praedicatorum imp.
Venetiis 1514. 11. — Die Hymnen sind dieselben wie zum vorhergebenden
Officium.

87. De saucta üympna.

In 1. Vesperis. 4. Patris ob insaniam

Antiphonae. Et amorem l)ei

Veniens Antwerpiam
1. Sacro felix germine
Se placentem hostiani
Laetetur Hibernia,
Mundam libat ei.
Cuius tioret sanguine
lubiUins Antwerpia. 5. Ne nos premat Aegyptius,
2. Regis nata laudibus Qui mergi mares imperat,
Efferatur dignis, Reduc, martyr, in melius,
In bis nationibus Quod tc laudanles onerat.
Polens et insignis.
3. Velut inter nebulas Ad Magnilicat.
Stella niatutina
Cbristianae splonduit A. Beata, quae meluit
Legis disciplina. Metu tiliali

16*
 — 244

Christum, dum praeposuit 3. Suo phoenix tempore

Regno temporali Portavit in corpore
Nee consensu mali Jesu Christi Stigmata
Regis voto paruit, Spernens ortus steramata,
Ideo nunc adfluit V. Frequens mente memori
Gloria spiritali. Recondebat pectori
Sacrae legis dogmata.

Ad M a t u t i n u m.

Invitatorivim. In 2. Noct u rno.

lubilemus hodie Antiphonae.

Salvatoris nomini,
1. Omnis decor filiae
Qui palmam vietoriac
Regis est ab intus,
Dympnae dedit virgini.
Ramos extendens gratiae
Quasi terebinthus.
In 1. Nücturno. 2. Haec regio saepta muniraine
Nullo potest vinci tentamine,
Antiphonae.
Cuius pater in fortitudine
1. In magniticentia
Turbatus est amaritudinc.
Dei super caelos
3. Mundum, carnem, daemonium
Dympna regis filia
Quia vicit in stadio,
Laudum profert melos,
Ecce, sicut laetantium
2. Aspernendü saeculuni Est omnium
Cum insigni prole
Illius habitatio.
Suum tabernaculum
Posuit in sole. Responsoria.
3. Mente pura, munda corde
1. Quasi stellis
Innocens et manibus
luna lucidior,
Inquinari stupri sorde
Verbo potens
Totis obstat viribus.
et aclu fortior,
Eesponsoria. Contemptu fit
1. Ortus in Hibernia mundi nobilior,
Floret in Antwerpia V. Forma decens
Puritatis flosculus, aspectu pulchrior.
Cuius vigil oculus; 2. Tanto captus a decore
V. In honore conditam Delectatur in amore
Avis huius semitani Visae i)ulchritudinis
Ignoravit regulus. Incentor libidinis,
2, A beato Gereberno V. Promittens divitias
Baptizatur iam materno Aspirat ad nuptias
Privata solamine Venerandae virginis.

Virgo Dympna nomine, 3. Virgo metu

V. Idolorum vanos ritus nee dono frangitur,
Detestatur penitus Non oboedit
Sancto fervens flamine. et non obsequiiur
 — 245 —
Nisi Christo, 3. Admiratur ratio

cui committitur, Martyris sub modio

V. Corde credit Corpus vivens mortuum,
et ore loquitur, Cuius usum sensuum
Nnllo cedit, Digitosque nianuum
a iiullo vincitur. Restaurat oratio ;

V. Nobis in perpetuum
Per haue sit excessuum
In 3. Nocturno. Nostrorum remissio.

Antiphonae.

1. Dympnae sanctimonia In Laudibus.

Fuit i)ulchritudo,
Antiphonae.
Quam ditat in gloria
Vitae longitudo. 1. Sauctam Dympnam Dominus
Indult decore,
2. Eins in circuitu
Pro quo mundum respuit
Nubes nee caligo,
Cum bonorum flore,
Sed in sancto spiritu
Tripudium, 2. Cordis cum laetitia
Pax, dulcedo cordiura Domino servivit,
Lucis et origo. Cuius ad iustitiae
Ad honorem nominis Portas introivit.
3.
Eins recensemus 3. Tota mente fugiens
Triumphum certaminis Carnis incentivum
Miriticum, Exquisivit sitiens
Novum laudis canticum Deum, fontem vivum.
Domino cantemus.
4. Vernans signis
Responsoria. et ope sedula,

1. Vigor huius virginis Quem in terris

Nil distat ab hominis exaltant, singula,
Ausu iam admisso, Benedicit
Quam nequit inflectere eum in saecula.
Furor gentis miserae
5. Omnes terrae termini
Metu vel promisso;
Cum hac sancta Dei
V. Bona coniugatio,
liaudent nomen Doniini
Rosa nubet lilio
lubilantes ei.
Purpuraque bysso.
2. Tandem rcgnum Ad Benedk'tus.
l)ro domo tcrrea
Passione A. Festina, nc tardaveris
commutans rosea, Nobisque, mater, miseris
Genitoris Infundo rorem gratiae,
occumbit framea, Ut carnis nostrae vitiis
V. Rubens foris Submersis cum Aegyptiis
et intus nivea. Tecum fruamur requie.
 — 246

Dies est victoriae

In 2. Vesperis. Martyris eximiae,
Celebris memoria,
Ad Magnificat.
Alleluia
Consonet ecclesia;
A. Exsultans in filiis Lapsus ergo criminum
Lau dum cum obsequiis Huius apud Dominum
Cordis ex laetitia Excusent suffragia,
Alleluia Alleluia
Consonet ecclesia; Consonet ecclesia.
Antiph. m?. Cod. S. Dympnae Gelen,
Gelense saec. 15. s. n. — In
1. Vesp. A 1, 4 lubilans Gela, Korrektur. In 1. Noct. R — 1, 2 Floret in
Gela, Korrektur. —
(Die beiden zu diesem Officium gehörigen Hymnen vgl.
Anal. XXIII, 162.)

i. De saiicto Edmnndo.

In 1. Vesperis. Vita cuius

occidit vitia,
Antiphonae.
Finis cuius
1. Gaude, Sion, finit in gloria.
ornata tympano,
Decor tuus R. Vallem mundi tam profundi
coniunctus galbano, Munda ti'ansit orbita

Lauda illum Pes Edmundi, ne confundi

chordis et organo, Possit virtus inclita,
Cuius sponsa Nil immundi cordis mundi
venit a Libano. Reperitur semita ;

2. Christi iugum V. Cum olivae ramo redit

Edmundus teneris
Ad arcam in vespere,
Adulescens
Non invenit, unde venit,
portavit humeris,
Quo possit quiescere.
Virtutibus
se iungens superis
Ad Magnificat.

Minorat se
A. Magnificat
tarnen prae ceteris.
anima Dominum,
3. A convalle lacrimarum Qam sigillo
Ad caeli fastigium signavit luminum,
Ponit gradus gratiarum Quam propriam
Implorans auxilium, cruore proprio
ijuius vitae ne viarum Sibi fecit
Weclinet in invium. crucis ludibrio,
4. Iste pastor Quam viventem
dignus memoria, ornavit gratia,
Virga cuius Quae post mortem
fugatur bestia, vivit in patria.
 247

A d Matutinum. Responsoria.

luvitatorium. 1. Primus iaspis lapidum

Adoremus regem regum in Edmundi fabrica
Iinplorautes gratiam, Fabricae subponitur,
Qui transvexit supra mundum ut fides catholica
Edniundum in gloriam. Per augmentum operis
regna tangat caelica;
In 1. Nocturno. V. Designatur
fides in iaspide,
Antiphonae.
Prior omni
1. Beatus vir impiis ponendus lapide.
se non sociavit,
Secundus in fabrica
2.
Quem, quia cum stantibus saphyrus erigitur
Stare recusavit,
Coloris aerei,
Pestis pestilentiae
per quem spes innuitur,
non incathedravit. Per quam a terrigeno
2. Quare fremunt caelum adipiscitur;
hostes in ostium, V. Edmundi spes elevatur
A quo pendent Ad habendum, quod speratur.
tot arma fortium,
Opus sancti fabrica tum
3.
Quod non timet
Consumniat carbunculus.
impulsus liostium?
Qui est virtus caritatis,
3. Cum invocat, exauditur Qua sie Cbristi famulus
Edmundus a Domino, Ardens lucet, quod ad lucem
Cuius voces exaudire Omnis stupet oculus ;

non differt in crastino, V. In ardore caritatis

Qui fideli Deo fidem Ut iubar aetbereum
servat sine termino. Pluit verbum veritatis
4. Verba supplicantium Populo vas auroum.
Auribus percipias, 4. In tribus catbolicis
Qui linguas infantium virtus circulatur,
Ad laudandum cxpias, Quattuor politicis
Ora te laudantium circulus quadratur,
Ad laudes aperias. Ut a septenario
5. Domine rex, nunquam moveatur ;

quam admirabilis, V. Sic Septem virtutibus

Cuncta moves Edmundus ornatur,
manens immobilis, Sic ornatus spiritu
In nos labens septeno tirmatur.
in te non labilis.

G. In Domino dominorum
("ontisus est, non lionoinim In 2. Nocturno.
Edmuiidus in onerc,
Antiphonae.
Nam bouores, bostes morum,
Sine mora sycomorum 1 . Domine, qui in tuo
Suecidunt in vespere. vivunt tabernacubj,
 248 —
Eis es in requie, Sensus omnas castigantur
eis in umbraculo, Disciplinae ferula.
Tu eos inebvias 2. Sub nodis cilicii
voluptatis poculo. Corpus expers vitii
2. Domine, in virtute Domat vir beatus,

tua vir laetatur, Viget in vigiliis,

Qui dum adhuc viveret, Pinguescit ieiuniis

te laetabatur, lugis cruciatus,
in
Cui mundi laetitia- V. Se sui carnificem
nihil videbatur. Ante summum iudicem
Offert maceratus.
3. Üomini sunt omnia,
3. Sublimatus in pastorem
caelum, terra, mare,
Urbis Cantuariae
Qui cuncta de nihilo
Onus gerit, non honorem,
potuit creare,
Ut Cherubim gloriae
Qui dissona consouis
Plus ignescit in saporem
Yoluit ligare.
Gustus sapientiae,
4. Exaudi nos, Domine, V. Maior factus de minore,
protector eorum, Minor manet in maiore.
Qui te colunt, praedicant,
4. Cor Edmundi purpuratur,
cor et corpus quoruni
Dum cruoris memoratur
Confitentur opere Christi morientis,
te Deum d eorum. Candet byssus castitatis,
5. Te decet laus Ruhet coccus caritatis
honor et gloria, Aaron vestimentis;
Cui iure V, lacinthus intexitur
debentur omnia, tamquam verus testis,

Cuius nutu Quod Edmundus civis sit

vivunt mortalia. patriae caelestis.

6. Bonum est fideliter

tibi confiteri,
In 3. Nocturno.
Cui lex est parcere,
ius est misereri, Afl Cantica.

Nescis malum hodie,

A. Cantica laetitiae
quod factum est beri.
Caeli cum principibus
Responsoria. Sic psallamus hodie
Coniuncti psallentibus,
1. Latere non poterat
Ut voces concordiae
Virtutum lucerna, _

Concordent caelestibus.
Quae succensa fuerat
A luce superna,
Respcnisoria.
Clamat gestus hominis,
Quod sub ala numhiis 1. Plcbis pondus sustinet
Lateant interna; super humerali,
V. Ne cum Di na corrumpantur luste iudex iudicat
Sichiniorum macula, in rational!,
 249 —
Talum tangit poderis Ad Beuedictiis.

opere finali ; A. Benedictus oriens

V. Ornant frontem lamina, Dator verae lucis,
Signum puritatis, Qui pro nobis morieus
Sonant tintinabula Cruciatu crucis
verbum veritatis. Caecis lumen attulit,
2. Exsulat ab Anglia Baculura caducis;
Praesul pro iustitia, rex regni gloriae,
Rcgnuni intrat Galliae Qui Edmundum hodie
Verbi plenus gratiae, Ad regnum reducis,
Mortis solvit debitum, Fac nos eins precibus
Commendatura spiritum Tam votis quam vocibus
Reddit regi gloriae; Sic tibi placere,
V. Reportatur Domino Ut datum pauperibus
Cum lucro talentum, Regnum in caelestibus
Talento pro quolibet Possiraus habere.
reportantur centum.
Per Horas.
3. Non est nostrae paupertatis
Nee human ae facultatis Ad Primam.
Referre miracula, A. Primae lucis
Quibus virtus deitatis, iam sidere
orto
Testis sancti sanctitatis, Supplicemus
lUustravit saecula, affectu celeri,
V. Mors et morbus admirantur, Ut sie velit
Quod sie signa dominantur. nos die conteri,

4. Ad te, locum graiiarum,

Ne conterant
nos umbrae vesperi.
Gratae mentis non ignarum,
lesu bone, lacrimarum Ad Tertiam.
Revertuntur Humina, A. Tertia nos repleat
Quibus tibi supplicamus, Spiritus in hora.
Ut viveiites sie vivamus, Quo Edmundi cUuuit
Quod post vitam teneamus aetatis aurora,
Tecum caeli culmina-, Qui loqui discipulis
V. Tu Kdmundi procibus in voce sonora
A tuoruni mentibus Linguis novis docuit
Sua tergas crimina. brevi motus mora.

In Land i l)us.
Ad Sextain.

A. Sexta novus Abraham

Super Psalmos. diei fervore,
A. Ad laudandum caeli regem Divino divinitus
Cühortemur nostrum gregcm, succcnsus amore,
C'lament cordis gemitus, Trcs visos detriplicat
Te bonorum creatorem, uno sub honore,
Te donorum largitorcni Honorem credentium
Laudet omnis spiritus. purgans ab errore.
 — 250

Ad Nonam. 3. Caeci vident, currunt claudi,

A. Nonae sanctus memor horae, Valent paralytici,
(^)ua Messias moritur, Daemon cedit, salus redit,

Intra missam suo more Surgunt epilentici,

Messiae commoritur, Salvat sanos, aegros sanat

Sacro sacra sumens ore Summi manus medici.
Sic sumit et sumitur, 4. Qui prece, qui raerito
Quod amborum in amore Tot auxiliaris,
Cor unum efficitur. Caritatis debito
Nobis tenearis,
In 2, Vesperis. Ut nos more solito
Antiplionae.
Tuos tuearis.

1. (^)uanti sanctus sit nominis,

Ad Magnificat.
Mortui testantur,
Qui utriusque hominis A. Suum suscepit puerum
Morte tenebantur, Memor misericordiae
Nani Edmundi meritis Pater post verba verberum,
Multi suscitantur. Sicut ad patres patriae
2. Cum leprosa delepratur Praedixerat, sie hodie
Sub Edmundi pallio, Transfert ad thronum gloriae
Audit surdus, mutus fatur Suorum patrem pauperum,
Praesulis praesidio, Quem sicut venam veniae
Christi tides dilatatur, Rogamus, ut in posterum
Laetatur religio. Simus ei memoriae.

Brev. ms. Paiisense (Pairis) saec. 13. Cod. Colmarien. 315. add. saec. 14.
A. —Brev. ms. Wettingense saec. 13. Cod. Araugien. 7 q. B. Brev. W —
ms. Cisterciense saec. 14. Cod. Vallicellan. C. 106. C. —
Brev. ms. Ci^terciense
saec. 14. Cod. Parisien. 8882. D. —
Antiph. ms. Hilariense V aiini 1632.
E. — D beginnt mit R, 3 der 1. Noct. das vorhergehende ausgerissen;
;

E hat nur die Teile des Diurnale. —

I n 1. Noct. R 3, 9 verijum caritatis
C. —In 3. Noct R 1, 5 ponderis C. —
R 2, 3 Galliam C. In Land, —
ad Bened. A, 15 Possitum V. — Ad Prim. A, 7 Non conterant C. Hvmnen —
cfr. Anal. IV, Nr. 230—233

89. De sancto Eligio.

In 1 . Vesperis. 3. Flentes dicunt: miserero,

Nobis absit hoc videre,
Antiphonae. Noli nos deserere.

1. Dum contendit in agone, 4. Febrem sentit in se volvi,

Spe mercedis et coronae Putans per lianc iara resolvi
Suspirat Eligius. Deprecatur Dominum.

2. Gregcm suum consolatur 5. Christe, memor esto mei

Dicens, quod non terreatur, Pacis, lucis, roquiei
Licet absit corpore. Locum niilü tribue.
 — 251 —
Ad Magnificat. Utrura sibi sit accepta
A. mirandum et laudandum Beneplacens et perfecta
Caeleste mysterium, Sua paenitentia,
Quod praetendit et ostendit Ecce, quidam astitisse
Electi praeconiura, Sibi Visus et dixisse

Qui per avem (lesigiiatur, Grandi cum fiducia:

Sicut matri revelatur, V. Eligi, gaude,
Volantem subliraius, tua sancta precatio laude
Qua signaris Christo caris Digna caret laude
Te comparari dignius. ,quod petis, illud habere.
.

3. Iste verus faber auri,

Namque ipso sunt thesauri
Ad Matutinum. Vere sapieutiae,
Invitatorium.
Qui probatur verum aurum,
Non hanc hiems urit laurum
Personemus tibi, Christe,
Virentem tota die;
Laudes in Eligio,
V. Surdos audire
Cuius novo locus iste
faciens claudosque salire.
Gaudet benefieio.

In 1. Nocturno. In 2. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Eligius a re noraen 1. Eligius trecentarum

Est sortitus, cuius omen Pater fnit puellarum
lustus a iustitia Fundans bis coenobium.
Deus dedit et gratia. 2. Sanctus autem pro filia
2. Eligio dante vota Libros et necessaria
Deo flagrat domus tota, Ponit in caelestia.
Cuius secreta tlialami 3. Eligius, plenus bonis,
Perfudit odor balsami. Tam puellis quam matronis
3. Eligii dum fabrile Dat vitae subsidium,
Surgit opus tum exile
Responsoria.
Luminibus obicem
Semper habet codicem. 1. Gravidata nova fetu
Cum esset Terrigia,
Responsoria. Consternata fuit metu
1. Dccantemus salvatori Propter nova somnia
Laudes in Eligio, Stratum
Cuius prece nequit niori (^)uandam vidit a(iuilam
Quidam in suspcndio, Forma practulgcntom
sui
V. (^»ucm fovet Eligius Et pcnnis in nubilam ;

ad pia vota i)ius. V. Sanctus erit de te,

ait sibi voce prophetac.
2. Dum oraret sanctus Deum,
Ut securum reddat cum 2. C'rcvit infans Doo carns
Ccrta per indicia, Subtili ingenio,
 — 252

Quem Franconim rex prae- Sic virtutum possessorem

clarus Vitae sanctae per odorem
Doctum artificio Sancti probat gratia,
Laudat, fovet ut probatum Y. Nam vas dante merum
Auri dato pondere, non deficit sibi merum.
Quod mirando duplicatum
Est in eius opere,
3. Lux, Eligi, qui multorum

Reddita sella duplex

Refulsisti monachorum,
Sic praesentem rege chorum,
Quod post huius vitae forum
3, Dum benigne contrectari
Luce beatorum
Nee in manu se portari
ponatur in aede polorum;
Teilet emissarius,
Y. Qui pietate cluis,
Hunc cessante feritate
auxiliare tuis.
Pia pius pietate
Sanavit Eligius;
Y. Kam femur obstrictum
In Laudibus.
sancti virtute refictum.

Antiphonae.

In 3. Nocturno. 1. Eligius,Dei templura,

' Bonis in se per exemplum
Antiphouae.
Magis vult proficere.
Eligius ad decorem
2. Dari sibi petit villam,
Dei domus et honorem
Bonum possit ut per illam,
Äuget ministerium.
Quod intendit, facere.
Sancti providentia
Subminist rat omnia, 3. Rex audita voluntate
Ne Sit neglegentia. Sancti sui largitate •

Sancti viri gratia, Donat ei praedium.

Quam habet in curia,
4. In quo coetu monachoium
Malis est inopia.
Congregato beatorum
Responsoria. Fundat monasterium.
Iste forma speciosus 5 Fratres sancti menle tota
Et decore roseo Deo reddunt sua vota
Stola sua gloriosus lubilantes cordibus.
Cinguloque aureo,
Kegi supra serina,
Ad Benedictus.
Christo subtus cilicina
Veste placens nimis dilecte praesul, audi
raortalia quaeque negabat, Nos vacantes tuae laudi,
Omnia captivis Quosque tenet navis Petri
pauperibusque dabat. Fluctuantes hos a taetri
Sicut apis sagax florem Syrte salva put ei
. . . sugit et decor Portusque siderei
Fert ad alve^i'iCcvi'^^ ace dona perfrui.
 253 —
In 2. Vesperis. Sphaera ignis est repente
Visa caelum längere,
Ad Magniticat. Quae praetendens siguum crucis
A. Saucto sanctum emittente Hunc ad domum verae lucis
Spiritum de corpore Signavit conscendere.

Brev. Gebennense imp. Gebennae' 1479. — In 1. Vesp. A 1, 1 Dum

tendit in. — Ain se revolvi.
4, 1 —
Ad Magn. A, 2 miuisterium. Ibid. 4 —
O electi; lies Eligii? —
Ibid. 7 Siclantem sublimi. Ibid. 8 sq. Qua di- —
gnaris cum Christo tuo caro simul te comparari dignius. - In 1. Noct.
A 3, 1 dum fabrice. — A
8, 2 Surgit opus dum exiles. A 'S, 3 Limini- —
bus ob rem. —
R 2, 2 Ut obscurus reddat. A 2, 8 Circa per iudicia. — —
A 2, 8 Sibi iustus et. R 2, 9 confiducia. —R 2, 10 Eligi grande. — —
R 2, 18 Quo petis — R
6 Urentem tota.
illud. 3, R 8. 8 faciensque —
psallire. — lu 2. Xoc
Sanctus autem filiam.
t. 2A 2, R 1, 9 erit de te —
mater. —
R 2, 4 Docturus. — R
2, 10 prio data pondcre. R 8, 1 Dudiun —
benigne. —
R 8, 2 Nee in manu se ferri. R 8, 5 piis. —
R 8, 7 femur —
obstractum. —
R 3, 8 virtute reparatum. Öder lies Nam femur est fractum :

sancti virtute repactum? —

In 8. Noct. R 1, 4 Angeloque aureo. R 1, 5 —
supra ferrina. —
R 2, 1 sq. Lies: fiorum sugit mel atque decnrum? R 2, 3 —
Fercns ad alas varias. —
R 3, 5 aede fehlt. In Land. A 2, 1 petit —
multa. —
A 2. 2 poscit. —
Ad Bened. /*, 2 vocautes. Ibid. 4 Et fluctu- —
antes hos a cetu. —
Ibid. -5 Sixte .salva putei. Ibid. 6 Portumque. —In —
2. Vesp. ad Magn. A, 1 emittentem. —
Ibid. 7 Est visa luce conscendere. —
Am Texte dieses ofticiums mufste mehr, als sonst in den Anal, mit Recht
der Brauch ist, geändert werden, da derselbe gar zu schlecht überliefert
ist; in den Genfer Brevieren von 1487 (Genf) und 1.525 (Lyon) ist leider dies
Officium (vielleicht seiner Fehlerhaftigkeit wegen?) bereits ausgemerzt; zu
demselben gehören die Hymnen: in 1. Vesp.: Pium patrem Eligium (Anal.
XI, 117); in Noct.: De fabri ministerio (Ibid. Uöj; in Laud. Quis similis :

Eligio (Ibid. 117).

90. De sancta Elisabeth.

In 1 . Vesperis. Paupertatem in affectu

Colebat attentius.
Antiphonae.

1. Laetare, Germania, 5, Quanto sesc dcpriniebat

Claro felix gerinine Ilumilis nobilitas,
Nascentis Elisabeth Tanto magis elucebat
Ex regali seniine. Nobilis Imniilitas.

2. Quae nexu coniugii Dominus,

K. Benedictus sit
Data viro socia, Deus omnis gratiae,
Suave iugum Domini Qui coronavit ad portam
Tulit ab infantia.
l'aradisi bodie
3. Apta tandem viri votis Paupcrculam, sed exortani
Sicut crevit viribus, Kegum de progenie,
Ita prius sie devot is V. Mulieres opulentae,
Excrevit virtutibus. Audite et facite
4. Sic fulgebat in aspectu Secundum banc, ex divito
Exculta decentius, Factani voluntarie.
 — 254 —
Ad Maj^iiificat. 2. Ista regis iilia

A. Gaude, caelum, terra, plaudc, Ilacc conteniptibilia

Dies adcst digna laude, Muiidi non elegit,

Plena dies gluria, Sed se ipsa fortior

Qua Elisabetli antiquum Seseque subliniior

Castitatis ininiicuni Se sibi subcgit,
Elisit victoria; V. Spiritum ieiuiiio,
Pia niater et niatrona, Carneni sub cilicio
Tuis sanctis precibus lugiter castigans.
Interventrix et i^atrona 3. mirandam mulieris
Sis pro nobis oninibus. Iluius fortitudinem,
Qua in se vitac veteris
Sic occidit hominem,
Ad M a t ut i 11 u m.
Et potestates aeris
Invitatorium. Vertit in formidineni;
Regi Deo iubilantes V. Hoc pugnatura stadio
Laudum per insigiiia Mente virum induit
Exsulteraus venerantes Feraur cingens gladio.
Elisabeth sollerania.

In 2. Nocturno.
In 1. Nocturno.
Antiphonae.
Antiphonae.

1. Ex ore lactentium
1. Ab intus regis tiliae

Laudeni Deo
Omnis decor gloriae,
perficit,
Nihil foris appetit
Infantes egentiuin
Laudis et honoris.
Dum quasi iiutrix relicit.
2. A calore caritatis 2. Omiiium refugio
Calefacti pauperes, Fortiter adhaeret,
luxta prunas nuditatis Dum viri solatio

Laetantur inimemores. Vidua careret.

3. Inquinari nianus sorde 3. Habens caelo fundamentum
Reputans delicias Aurum super et argentura
Infirmorura mundo corde Prudenter aedificat,
Tractat inimunditias. Dum pauperes laetificat.
Eespousoria. Responsoria.

1. De paupertatis palea 1. Aspernata saeculum

Dum quasi granum germinat Generosi sanguinis
Elisabetli insignis, Parvipendet titulum,
Haereses ab area Apprehendeiis enim fusum
Fidei disterminat Manuum consilio
Meritis et signis; Victus quaerit usum,
V. Aures surdis reserat, V. In gazophylacium
Claudis gressum reparat Vidua cum vidua
Et caecis incessum. Toiuin mittens pretium.
 255

2. Egens egenis largicns V. Manum mittens ad fortia

Sibi nil retiiiuit, Sic vincit innoccntia.
Caeleste regnum ambiens 3. lampas ecclesiae
Haec praesens oniiie res[)uit ; Rivos fundens olei,
V. Fide graiidis, spe secura Medicina gratiae,
Manum mittit ad futura. Nutrimentum fidei,
3, Caeco nato, cui nee sedcs Tutelam praesta pavidis,
Erant oculorum, Calorem minus fervidis
Instrumenta lucis dedit, Languidis mcdelam.
Et naturae decus redit V. Tu Dei saturitas,
Per monienta tcmporuni, Oliva fructifera,
V. Novum hoc spectaculum Cuius lucet puritas
Idem isti vetus Christi Et resplendent opera.
Renovat miraculum.
In Laudibus.
In 3. Nocturno.
Autiplioiiae.
Antiphonae.
1. Dominus Elisabeth
1. Deo decantent ornnia,
induit decore
Qui Vitara reddit niortuis
Cuius iam parat a est
Elisabeth sufFragiis
sedes in honore.
Efiugat daemonia.
2. lustae lux orta gratiae
2. Deo cum laetitia
serviens puella
Late spargens radiuni
Rectis corde Studium
Sub magistri manibus
sustinet flagella.
Ingerit laetitiae.
Deus palam omnibus 8. Haec ad Deura sitiens
3.
Et currens in siti
Revelans iustitiam
Carnis desidcriis
Salutarera gentibus
didicit reniti.
Per hanc infudit gratiam.
4. Domo, rebus dum ablatis
Responsoria.
Mendicat hospitium,
1. Famulis se famulam In Camino paupertatis
fecit haec beata, Bencdicit Dominum.
Coquinae squuloribus
5. In tantis virtutibus
gaudeus deturpata
Famulae tidelis
Et cor gerens indefessum
Landet omnis spiritus
Debiles debilior
Dominum de caelis.
ad secessuin,
l'ortat
V. Sic sedula paupercula Ad Jienedictus.

Lavit istos, Ulis stravit, A. Cornu salutis hodie

2. Aman in patibulo In turribus ecrlosiae
cum Esther appendit, Dominus erexit,
Holofernis dcxteram Quo de manu Philistaoi
in Caput extendit Castra protexit lidei
Et suum periculo Ac in viam gratiae
populum defcndit ;
Plurimos direxit.
 — 256 —
Elisabeth contrivit,
In 2. Vesperis.
Quae non exaudivit
Ad Magnificat. ^ocem exactoris,
Cuius intercessio
A. Exsultet vox ecclesiae, Re verteiltes societ
Nani Caput superbiae Angelorura choris.
Brev. ms. Ord. Teiitonici anni 1461. Cod. Arch. Ord. Teut. 1S5. A. —
Brev. ms. Eumoldi de Sickingen, cpiscopi Wormatien. Cod. Parisin. 1.310.
B. — Cod. S. Floriani XI, 616 add. saec. 13. C. —
Cod. «. Floriani XI,
245. saec. 14. D. —J3rev. ms. Teplense anni 1353. Cod. Prag. VII F 23.
E. — Brev. ms. Kremsense saec. 12. Cod. Capit. Olomucen. 2.58. add.
saec. 13. F. — Brev. ms. Cistercien. Gallic. saec. 13. Cod. Casanaten. A IV
47 (1465). add. saec. 14. G. —
Brev. ms. Franciscan. Italic, saec. i^'u. Cod.
Matriten. C 69. H.
Brev. ms. Trevirense saec. 14. Cod. Treviren. 366. —
Brev. ms. Prae-
monstratense (?) anni 1281. Cod. Capit. Treviren. 177. —
Brev. ms. Trevi-
rense saec. 1.5. Cod. Cusanus 71. —
Brev. ms. S. Mariae Gedanen. saec. 15.
Cod. bibl. 00. SS. Fol. 218. —
Brev. ms. Monasteriense saec. 15. Cod.
Darmstadien. 950. — Brev. ms. Tremoniense saec. 15. Cod. Darmstadien.
869. — Brev ms. Coloniense saec. 13. Cod. Darmstadien. 940. Antiph. —
ms. Easdorfense saec. 15. Cod. Fulden. Aa 55. —
Brev. ms. Wingartense
saec. 15. Cod. Fulden. Aa 122. —
Brev. ms. S. Bonifatii Fulden. saec. 15.
Cod. Fulden. Aa 81. —Antiph. ms. S. Bartholomaei Francofurten. saec. 15.
•

Cod. Francofurten. Barth. 94. —

Brev. ms. S. Bartholomaei saec. 15. Cod.
Francofurten. Barth. 83. —
lirev. ms Maguntinum saec. 15. in. Cod. Franco-
furten. Barth. 150. — Brev. ms. Wormatiense anni 1460. Cod. Semin.
Magunt. 2157. — Brev. ms. S. Floriui ad Confluentes saec. 15. Cod. Semin.
Magunt. s. n. — Brev. ms. Spirense saec. 15. Cod. Vatican. Palat. 514. —
Rrev. ms. .\ugustanum saec. 15. Cod. Vatican. Palat. 523. —
Brev. ms.
Coloniense saec. 15. Cod. Vatican. Burgh. B. 2. 93. —
Brev. ms. Augustanum
anni 1397. Cod. Chigian. D 65.V —
Brev. ms. Franciscanum saec. 15.
Cod. Casinen. 193. —Brev. ms. Troianum saec. 15. Cod. Neapolitan. VI
E 16. — Brev. ms. Praedicatorum saec. 14. Cod. Angelic. C 14. V —
Brev. ms. Veteris Capellae Ratisbonen. 1908. saec. 15. —
Brev. ms. Ei-
stettense saec. 15. Cod. Eistetten. Fol. 122. —
Brev. ms. Cisterciense Xeer-
land. saec. 14 Cod. Pianoren. 1.M —
Brev. ms. Aquisgranense saec. 15.
Cod. Florentin. Magliabech. XXXVI 7 a. —
Brev. ms. Praedicat. Meten.
saec. 15. Cod. Univ. Bononien. 2865. —
Brev. ms. Argentinense saec. 15.
Cod. Farmen. HH IV 18. —
Brev. ms. Frisingense anni 1479. Cod. Mutinen.
X H 1. — Brev. ms. Constantiense anni 1470. Cod. Eremiten. 82, —
Brev. ms. Monasticum saec. 15. Cod. Eremiten. 84. —
Brev. ms. Monasti-
cum saec. 15. Cod. Eremiten. 758. —
Antiph. ms. Beronense saec. 16. in.
Cod. Eremiten. 729. —
Brev. ms. Constantiense saec. 13. Cod. Civit. Turicen.
C 174. — Brev. ms. Oculense saec. 15. Cod. Matriten. A 174. —
Brev. ms.
Romanum saec. 15. Cod. Scorialen. a UI 6. —
Brev. ms. Langhemense
saec. 14. Cod. Bambergen. Ed. VI. 10. add. saec. 15. —
Brev. ms. Lang-
hemense saec. 14. Cod. Bambergen. Ed VII 7. add. saec. 15. —
Brev. ms.
Praedic.itorum saec. 15. Cod. Bambergen. Ed. VII 3. —
Brev. ms. Heils-
bronnense saec. 15. Cod. Erlangen. 704. — Brev. ms. S. Mauritii August,
saec. 15 Cod. Augustan. Fol. 99. —
Antiph. ms. Traieetense saec. 13.
Cod. Musaei German. 4984. —Brev. ms. Herbipoleuse saec. 15. Cod.
Herbipolen. Mp. th. o 2. —
Brev. ras. S. Magni in Faucibus saec. 13. Cod.
Maihingen. II 1. 8' 13. —
Brev. ms. S. Magni in Faucibus saec. 15. Cod.
Maihingen. I 2. 8° 13. —
Brev. ms. Franciscanum saec. 15. Cod. Capit.
Mediolanen. 10. — Brev. ms. Embricense (?) saec. 15. Cod. Sigma-
ringen. 28. — Antiph. ms. Augiense saec. 12. Cod. Carolsruhan. Aug. 60.
add. 13. — Brev. ms. Waradinense anni 1460. Cod. Vatican. 8247. —
 — 257 —
Brev. ms. Zwiefaltense saec. 15. Cod. Stutto-artien. Ib lOo. Brev. ms. —
Praedicatorum saec. 14. Cod. Hageu. V 27. add. saec. 13. Brev. ms. —
Ultraiectinum saec. 15. Cod. Hagen. AA 123. Antiph. ms. Calcariense —
saec. 16. Cod. Arch. Calcarien. A 14. —
Autiph. ms. S. Mariae Traiecten.
saec. 14. Cod. Ultraiectiu. 411. —
Brev. ms. Nissense saec. 15. Cod.
Wratislavien. I Q 246. —
Brev. ms. Camencense saec. 14. Cod. Wratislavieu.
1 Q 243. —
Brev. ms. Nissense saec. 14. Cod. Wratislavien. I Q 247. —
Brev. ms. Saganense saec. 15. Cod. Wratislavieu. I Q 249. Brev. ms. —
Henrichoviense saec. 15. Cod. Wratislavien. 1 O 78. Brev. ms. Magun- —
tinura saec.Cod. Casselan. Fol. 143.
15. Brev. ms. Frideslariense —
saec. 15. Cod. Casselan. IA'^° 30. —
Brev. ms. S. Alexandri Embiien. saec. l•^.
t^od. Gotingen. 238. —
Brev. ms. Quedlinburgense saec. 15. Cod. Qiiedlin-
burgeu. 132. —
Brev. ms. S. Wiperti saec. 15. Cod. Quedlinburgen. 189. —
Antiph. ms. Halberstadiense saec. 15. Cod. Wernigeroden. Za 67 m. Brev. —
ms. Halberstadiense saec. 15. Cod. Wernigeroden. Za 42. Cod. Cremifanen. —
309. add. saec. 13. —
Cod. Lambacen. CLXXVII. saec. 14. Brev. ms. —
saec. 15. Cod. Lincen. F p. 24.

Viaticus Wratislaviensis imp. Veuetiis 1499. Brev. Wratislavieuse —

imp. s. 1. et a. —
Brev. sec. usum Domus Hospitalis Hierosolymitani s. lo-
hannis imp. s. 1. 1495. —
Brev. Frisingense imp. Augustae 1491. Brev. —
Maguntinum imp. Liigduni 1507. —
Brev. Paderboniense imp. Lipsiae 1513. —
Brev. Traiectense imp. in Schonhoven 1495. Brev. Halleuse imp. Lip-—
siae 1534. —
Brev. Zagrabiense imp. Venetiis 1505. Brev. Eistettense —
imp. s. 1. et a. (Hieron. Höltzel 1525). —
Brev. Eistettense imp. Eistadii
1484. —
Brev. Verdense imp. s. 1. et a. —
Brev. Pragense imp. Niirem-
bergae 1502. —
Brev. Pataviense imp. Venetiis 1.508. Viaticus Wratis- —
laviensis imp. Venetiis 1501. —
Brev. Sigenense imp. Caesaraugustae 1547.
etc. etc.

1. Vesp. A 2, 3 Domino D.
In —
A 5, 2 Nobilis humilitas D. —
A 5,4 Nobilis virginitas. D. R, 1 sit fehlt C. — In 1. Xoct. A 1. 1 —
lactantium D. —
R 1, 2 germinans D. R 1, 5 disterminans D.— R 2, 2 —
Hie D. —
R 2, 4 ipsam D. R 2, 9 castigat D. — In 2. Noct. R 1, 7 —
gazophylacio D. —
R 2, 4 Hie praesens C. —
In 3. Noct. A 2, 2 Rectis
cordis C. —
A -3, 4 infundit C. —
R 1, 6 Debiles debiliter C. R 1, 7 —
decessum C. —
R 1, 9 Lavit istos illustravit D. R 2, 6 vincens populum —
D. —
In Land. A 2, 2 sapiens puellae C. A 3, 3 desiderio D. —
F hat —
in 2. Vesp. noch folgende A :

O beata sponsa Christi,

Elisabeth, quae meniisti
Apud regem angelorum
Siiscitatrix mortuorum
Fieri quam
plurium,
Felix tui depressio
Superbis lit rei)ressio
Et robur humilium;
Tu j)ro nobis, mater pia,
Koga regem onniium,
Ut post hoc exsilium
Nobis det vera gaudia.

Zu dem Officium gehören ursjirünglich die Hymnen bei Mone III, 286 und
287; vereinzelt andere vor. So hat z. B. G die Hynnnn: Exsultet
kommen
in ecclesia (Anal. XII, 112) ad Vesp.; ad Noct.: Laeta stupet Tburingia
(Anal. XII, 112); so hat H Gaude, felix Hungaria (Anal. IV, 130) und
:

Laeta stupet Thuringia. Das OtTicium ist mit den zugehörigen Chorälen
veröffentlicht von E. Kanke, Chorgesänge zum Preise der hl. Elisabeth,
lUuuni, Historiuu rhythmieae. V. 17
 - 258 —
Leipzig 1883; der Text bei Klemming III, 64 ff. aus Brev. Lincopeuse
imp. Norimbergae 1493, und bei Danko, Vetus Hymnarium ecclesiasticum
Huiigariae, 276 ff. aus Antiph. ms. Posoniense n. 5 vom Jahre 1484.

91. De sancta Elisabeth.

In 1. Vesperis. V. Christum enim tantopere

Satiabat in paupere.
Ad Magnificat.
2. Elisabeth ieiuniis
^.. Ave, mater pietatis,
Se mactans et vigiliis,
Forma patientiae,
Offerrebat cotidie
Exemplar humilitatis,
Roga regem gloriae, Hostiam regi gloriae

Ut nos solvat a peccatis V. Non ex pectore alieno

Te colentes hodie Sed ex corpore proprio.

In hac valle castitatis 3. Haec matrona nobilis

Lumen mittens gratiae. Post decessum coniugis
Totura, quidquid habuit,
Egenis distribuit;
Ad Matutinum. V, Nam de dote propria
Invitatorium. Dispersit pauperibus

Adoretur rex gloriae, Marcarum duo milia

Diversis temporibus.
Sponsus matris ecclesiae,
Qui Elisabeth gaudia
Dat hodie caelestia. In 2. Nocturno.
Antiphonae.
In 1. Nocturno.
1. Christum valde sitiebat
Antiphonae. Tnter portas infantiae,
Dum basia porrigebat
1. Ex regali stirpe nata
Liminibus ecclesiae.
Mulier haec tam beata
Velut sol inter nebulas 2. Sicut apis mellificans
Sic fulsit inter alias. Ex floribus mel coUigens
Congregabat cotidie
2. Mundo namque senescente
Caelestis fructum patriae.
Et ad finem iam tendente
Tamquam Stella clarissima 3. Caritate vulnerata,
Hora lucet matutina. Malis virtutum stipata
3. Haec sancta ab infantia Mactabat carnem propriam
Manus misit ad fortia Christo placentem hostiam.
Inter mundi divitias
Responsoria.
Continens ac delicias,
1. Tandem mitis et patiens
Responsoria.
Et contemptu sui gaudens
1. Elisabeth, quae dicitur Eicitur de propriis,
Dei sui saturitas, Afficitur opprobriis,
Nomen opere complebat, V. De suis nil requirebat,
Dura pauperes satiabat, Quam Caritas possidebat.
 - 259 —
2. Postremo regis filia 3. Vere matronam felicem,
Assumpta vili tunica, Vere Dei dilectrieem,
Caris abiectis vestibus Quae meruit prece pia
Servit pauper pauperibus, Dulcis lesu praesentia
V. Sequi Christum sie voluit, In hac vita visitari
Christo namque sie plaeuit. Ac frequenter eonsolari;
V. quanta Dei gratia
3. Elisabeth dura oraret
Refulget haec raater pia!
Et oculis fixis staret,
In altaris saera mensa
Resplenduit lux immensa,
V. Ibi ostensa sunt ei In Laudibus.
Miranda secreta Dei.
Antiphonae.

1. Christo regnanti
In 3. Nocturno. laus detur honorque potenti,
Per quem regnat in gloria
Antiphonae. Elisabeth mater pia.

1. Haec mariti post obitum

2. Deo laeti iubilemus
Castitatis tenens votum
Matrem sanctam eollaudemus,
Viri sprevit consoriia
Quae lesu Christi gratia
Ac magnatum eonubia
Caeli gaudet in curia.
2. Haec est Lia plena prole,
3. Deus, ad te vigilavit
Quae iam sine earnis raole
Elisabeth te cupiens
Vero lacob eoniungitur
Ac praeter te nil amavit
Et ab eo diligitur.
Te, Christe, semper sitiens.
3. Haec ad modum iam Racheiis
Deum videt nunc in caelis, 4. Benedicant creaturae
Qui eins est solatium Creatoren! suum iure,

Sempiternumque gaudium. Qui Elisabeth gaudia

In caeli confei't curia.
Responsoria. 5. Laudes Deo persolvamus
Matrem sanctam venerantes,
1. Elisabeth eontemplatur
Corda, voces adtollamus
lesum, a quo visitatur,
Nos ad laudem concitantes.
Flet et ridet prae gaudio
Fruens cius eonsortio
Ae praedulci eoUoquio,
Ad Benedictus.

V. Sieut, iiiquit, esse mecuni,

A. Salve, rosa pietatis,
Volo ego esse tecum.
Salve, tios Hungariae,
2. Orat matrona nobilis, Salve, fulgens margarita,
Totus ignescit iuvenis, In caelesti sede sita,

Pro quo rogat, ineenditur Roga regem maiestatis

Ae lepente converiitur, Ut nos salvet hodie,
V. Pro (luo fundit prcces pias, Lumen mittens caritatis
Dolet cius lascivias. Ac caelestis gratiae.
17*
 — 260 —
In 2. Vesperis, Huius parvi collegii
In hac valle exsilii,
Ad Magnificat.
Offer ea sponso tuo,
Audi, inater o beata, Cuius gaudes consortio
Audi preces, audi vota, In caelesti iam gaudio.

Brev. ms. S. Vitoni saec. 14. Cod. Virdunen. 116 A. Brev. ms. S. —
Yitoni saec. 15. Cod. Virdunen. 117. ß. —
Brev. Virduneuse imp. Parisiis
1525. C. — AB monasti.sch; in der Anordnung ist C zu folgen, da AB, um
die längere Form auszufüllen, teils prosaische, teils dem vorhergehenden Offi-
cium entlehnte Teile einzufügen genötigt sind. •
—
In 1. Vesp. R Elisabeth
contemplatur etc. AB. —
In 1. Noct. AA 1—6 die AA der 1. und 2. Noct.
AB. — A 3, 4 ad delicias B. —
R 1, 4 satiebat B. —
R 2, 5 Lies: Non pec-
tore? — R 3 prosaisch AB —
R 3 {= 4 AB), 2 coniugis sui B. In —
2. Noct. AA 1-3 die AA der 3. Noct. AB; AA 4—6 lauten daselbst:

Ibi Martha non queritur, In caelesti claritate

Ubi Maria fruitur Ei US frui bonitate.
Dulci Jesu colloquio
Ora cum sanctis omnibus
In sanctorum consortio.
Ut nos a pravis actibus
5. Elisabeth, sponsa Christi, Emundet Deus gratia,
Quae per Deum meruisti, Qui tibi dedit gaudia.
R 1 Postremo regis tilia etc. AB. —
R 2 Orat (Erat B) matroua nobilis etc.
AB. — R o, 6 Mira secreta ABC. —
R 4 Vcre matronam felicem etc. AB. —
In 3. Noct. Ad Cant. A Salve rosa pietatis etc. AB. — A 3, 1 Hie ad
modum B. —
R 1 Benedictus sit Dominus Deus etc. prosaisch AB. — R 1, 2
Christum B. —
R 1, 5 Ac sua in colligio A. —
R 2 O mirandam mulieris
etc. AB, aus dem vorhergehenden Officium entlehnt. —
R 2, 6 Delet eins A. —
R 3 Egens egenis largiens etc. AB, aus dem vorhergehenden Officium. —
R 4 Caeco uato cui nee sedes AB, ebendaher entlehnt. — Ad Bened. A O beata
sponsa Christi etc. vgl. das vorhergehende Officium in den Noten. AB ent- —
lehnen des weitern 4 AA ad parvas horas, die A ad Bened., 4 AA super Ps. in
2. Vesp. demselben Officium. —
Hymnen: Ad Vesp. et Land. Novum sidus emi- :

cuit (Mone III, 286); ad Noct.: O Deus alme, nostris fave votis (Anal. XII, 109).

92. De sancta Elisabeth.

In 1. Vesperis. Cavens dolura subdoli

Offert se Christo die
Autiphonae.
lohannis apostoli
1. Gaudeat Hungaria, Amoris gratia.
lubilet Thuringia,
4. Quidquid ei petitur
Quae dederunt hodie
In lohannis nomine,
Pacis et laetitiae
Petens felix omne consequitur
Pignus in ecclesia.
Nee repulsam patitur.
2. Iam nova progenies,
Iam decus regiura, 5. Ut ipsius et Domini
Cuius pulchra facies, Augmentetur tribus,
Genus egregium Servit Deo et homiui
Terris moritur, Cum ancillis tribus.

Caelis oritur. R. Nata regis, nupta ducis,

3. Ab adulescentia Forma Christi crucis,
Virgo victrix hodie Regum sprevit Schemata,
 261 —
Dum in suo corpore In puerpera
In praesenti tempore Tamquani gratiae
lesu portat Stigmata, Primitiac.
Per quam septem neumata 3. lam adulta nuptui
Mundi replent climata; Virgo tradita
V. Regnum obliviscitur, Est divino cultui
Dum aeternum sequitur Magis dedita.
Regem, regis filia Quam Sacra nutui
Manens inter vilia Viri subdita.
Languidorum Schemata.
Responsoria.
Ad Maguificat.
1. Super regum Schemata
A. Sicut virgo virginum Vernans ortu claret nata
Ad altare Dominum Regis Hungarorum
Offerendum indicat, Nobilis Elisabeth,
Sic suorum puerorum Nupta viro virum habet
Singulos purificat, Ducem Tburingorum ;

Quorum muneribus
in V. Se conformat varie
Corde, voce, moribus Pauperum miseriae
Dominum magnificat. Mater miserorum.
2. Sub Conrado, Dei viro.
Ad Matutinum. Quem timebat metu miro,
Vovens castimoniam,
Invitatorium. Acquisiti male cibi
Corde psallamus supplici Cum ancillis parca sibi

Trino Deo et simplici, Horret alimoniam ;

Qui dilectam suam donat V. Exsecrat illicitum,

Elisabeth et coronat Solum quaerit licitum

In caelis bodie Propter continentiam.

Corona gloriae. 3. Lac fluentis. mel manantis,
Vitae fructus terrae dantis
Tendit ad proniissum,
In 1. Nocturno. Dum ab alto gloriae
Autiphonae. Particeps miseriae
Penetrat abyssum
1. Elisabeth ;

insignis generc,
V. Sic laborem Dominus
In praecepto tingit,
In croceis
Sic in ipsa geminus
nutrita tenere,
Plus gratia
Amor cocoum tingit,
Sic retorquet byssum.
quam ortu celebris,
Ut Lucifcr
In 2. Nocturno,
micat in tenebris.
Antipliniiao.
2. Sui lusus ojjora,
Signa pueril iue, 1. Defuncto Lantgravio
Pia misericordiae Pro caelesti bravio
Practendunt opera Vidua dciccta,
 — 262

Per timoris spiritum Euneris exsequiae,

Vilem sumit habitum Cuius sunt reliquiae
Paupfir et abiecta. In iucunda requie.

2. Hospitale construxit 2. Mira nostri teraporis

In Marpurgo oppido, Clara sacri corporis
In quo lassis oppido A partibus dispersis
Quietis exstruxit Sanitates comparant
Remedia Et salutem reparant
Caritate media. Aegris universis.
3. Pia gestans viscera 3. Eons mirabiliter
Pie cruciatur Caecis, mutis, claudis,
Leprosorum ulcera Intus sensibiliter
Pie osculatur. Cum clamore laudis
Responsoria. Subvenit assidue
Dum apertum caelum videt, Sanctae virtus viduae.
1.
Consolantera, ad quem ridet,
Responsoria.
lesum coepit adfari,
Tu vis, inquit, essemecum, 1. Quibus virtus aberat,
Sic et ego semper tecum Virtute liberat
Nee volo separari, A iugo carcerali,
V. Se promittit Christus ei, Post tumores pelagi
Cum coeperunt raira Dei Redduntur naufragi
Secreta revelari. Saluti temporali.

Ante dies exitus

V. Matrum graves salvat partus
2.
Eius collo caelitus
Et informes reddit artus
Decori natural!.
Avis modulatur,
A qua voce modula 2. Ab insanis exeunt,
Dulce cum avicula A caducis prodeunt
Melos decantatur; Hae virtutes duae,
V. lam vicino transitu Quod mundati sordium
Prophetali spiritu Corporum et cordium
Elisabeth donatur. Sunt ab omni lue,
V. Sentiunt hydropici,
3. Cui nee apex neque iota
Sciunt paralytici,
Mandatorum deperit,
Clamant et phrenetici
Ut amica pulchra tota
Mortis horam comperit, Vim virtutis suae.

Cui mox Christus aperit; 3. Tantae signa gloriae

V. Ecce, inquit, instat hora, Venerentur hodie
In qua vigor deperit, Te creata cuncta,
Meliorem sine mora Cuius vita recitat,
Migrans vitam reperit. Quod octonos suscitat
Mortuos defuncta;
In 3. Nocturne. V. Post laborem operum
Antiphoiiae. Ad quietem superum
1. Admirandae saeculis Transit niater pauperum
Fiunt ab aviculis Marthae vice functa.
 — 263 —
Prosa. Et laus dulcior
De convalle paupertatis Triumphantium.
Ad aeteraae 4. Benedicta vidua,
quietem gloriae Cuius laus assidua
Transit gemma pietatis, Laudi confert hominum,
Elisabeth, Benedicit Dominum.
gemma Hungariae.
5. Cordis, oris, operis
Cuius membris unctionis Tripudio
Liquor raanat Cum adiuneta superis
sub roris specie, In gaudio
Quo diversae laesionis Lauda, plebs fidelis,
Dolor omnis Dominum de caelis.
sanatur varie.
Ad Benedictus.
miranda vis virtutis
Huius sanctae A. Odor aromaticus,
regalis viduae, Refocillans spiritus
Quae salutem caecis, mutis, Exit a migrante,
Surdis, claudis Circa corpus sedulus
confert assidue Flet devotus populus
Defuncta. Christo visitante,
Christi redemptus sauguine
Ad Laude s. Et insignitus nomine
Antiphonae. Post ingemit et ante.

Tua testimonia,
Christe, credibilia
In 2. Vesperis.
Nuptis sunt et viduis, •

Quas decore induis

Ad Magnificat.
Et virtutum glona.
Oninis terra Domino Filiae lerusalem,
lubilet et serviat Consolamini,
Cum
hac sancta Dei, Vestram imitamini
Cuius sine termino Matrem spiritalem,
Dulce melos obviat Ad hanc clevamini
Et adhaeret ei. Pietate Domini,
Super vitas nielior Qui columbae similcs
Est miserioordia, Et serpenti respicit,
Quam laudant labia Et superhos despicit
Militantium Et exaltat humiles.

Hrev. ms. Jiisuntinum saec. 15. Cod. Parisin. 10487. A. Brev. ms. —
S. Waldttriidis Moiiten. saec. 15. Cod. Dnacen. 164. IJ. —
Brev. ms. Francis-
canuni aiiiii 141*2 (Privatbesitz). C. —
In 1. Vesp. A 2, 1 In nova C. —
A 4, 3 felix honiine B, felix oninino C;
lies: I'etcns felix consequitur? —
I n 1. Noct. hat B andere Kespousorieu,

nämlich :

1. Pulchra, prudens et nobilis Dulcis, mitis et humilis

Kegis quondam filia, Mundi sprevit gaudia,
 — 264 —
Elisabeth, per omnia Manare sac.rum oleum
Sequens Christi vestigia, Facit suis famulis.
Pront novit melius; V. Onus leve, iugum siiave ((Jhristus)
Quam elegit et amavit, Suis imponit famulis (!).
Concupivit, sublimavit
Summi regis filius. 3. Gratuletur Hungaria,
V. Haec defunctis reddit vitaiii Elisabeth genitrix,
Sanitatem concupitam, Congaudeatque Thusia (!),
Aegris confert omnibus Tantae matris alitrix,
Ipsam implorantibus. Per quam vigent miracula
2. Elisabeth obumbravit Dono sancti Spiritus,
Suis Deus scapulis [Liquor], quem sudat scapula
Et insignem insignavit (I) Morbos sanans penitus;
Signis et miraculis, V. Digne decet lianc laudare
Qui scapula subiugata Et ad huius anhelare
Peccati piaculis Sancta patrocinia.
In 2. A 2, 2 In Marpurch C.
iSToct. RR 1 - 3 die der ersten Nocturn. B. —
In 3. Noct. RR 1 —
3 die der zweiten Nocturn B. — R 3 fehlt C. — Prosa
fehlt C. —
In 2. Vesp. ad Magn. A Ab adulescentia etc. AB, cfr. A 3 in
1. Vesp. — Hymnen ad Vesp. et Noct: Fange lingua gloriosae (Anal XII, lllj:
ad Landes: Lantgravia Thuringiae (Anal. XII, 111).

93. De sancta Elisabeth.

In 1. Vesperis, R. De paupertatis
palea haec grana collegit,
Antiphonae.
Membra dum carnis
propria spiritu subegit,
1. Elisabeth de rege
Ungarorum stirpe nata,
Ut nil puerile
in opere gerendo
Vultu decora,
fert iam vidua Deo grata.
Sedem nil inopis
praebuit et opem dando.
2. luventutis florem V. Debilis, debilior
timore [Domiiii] texit, erat, quae pauperes sanat.
Viduitatis laude
Ad Magnificat.
gratiae vixit sine fraude.
A. Plaude, filia Sion.
3. Regis haec in aula Christo regi Domino.
licet pie [foret] nutrita, Qui Elisabeth sie dilexit,
[vias] sui Domini Odor quam adtraxit
tenens vera Israelita. Et Dei sapor et puritas
Sericis induta
Ut verum sidus i)raeclarum,
4.
vixit sub niagistrae rigore
A sole quod differt parum
Et luna lucidius
Pia documenta
Praedicatur,
amans pro Christi laude.
Christus dum sponsus
5. Ungarorum stirpis In regno adoratur.
progenie hie generata, Cui cum coniungitur,
Fac post exsilium, Ut nostri memor sit,
nostra ut sis advocata. Rogemus, in perpetuum.
 — 265 —
Ad M a t u t i n u m. Maritum carura
plorat ad regem regum,
Invitatorium.
Obsequio suorum
Adoremus Dominum clericorum ac laicorum
regemque viduarum, Exsequias parat,
Qui ex Ungaria protulit virum ut carum deploret,
pretiosum thesaurum. V. Milite facto
signoque crucis signato.

In 1. Nocturno.
In 2. Nocturno.
Antiphonae.
Antiphonae.
1. Ex infantium ore
1. Vestitu deaurato
lactentiumque amore
stetit Christo a dextris,
Laudem perfecisti,
Yirtutum flore
hanc dum caelis invexisti.
adornata cum iustis.
2. Gloriam caeli
2. Suum tabernaculum
enarrant opera Dei,
et
Deus sanctiticabat,
Dum in firmamento Elisabeth reginam
sponsa [conjiungitur Christo.
ex Ungaris dum vocabat.
3. Plenitudo terrae,
3. Fundamentum pauperum,
maris et omnium rerum caecorum et miserorum,
Domini dicitur,
Haec (bene) erexit montem,
liaec vidua dum vocatur.
Sion cum dilexit fundamenta.
Responsoria. Responsoria.
1. Elisabeth regina 1. Elisabeth, tu rosa
Ungarorura stirpe suprema inter spinas formosa.
Pauperes amando, Caecorum lumen
pauperum lues lavando, mortuorumciue solanicn,
Caput et pedes, Leprosos mundas
cum Christo ut esset hercs ; et labe tactos ut undas
V. Beata, quae texit, Puros facis,
pauperum membra dilexit. oscularis quos osculo pacis,
2. Elisabeth [sancta], Et saniem radis,
miserorum via recta, ulcera dum pauperis lavas,
Leprosos mundas, V. Ad te cuncti clamant,
precamur, ut oleum fundas Christum qui pure amant.
De pectore sacro, 2. Elisabeth signis,
Christo ut iungas sponso, miraculis tide dignis
Quos et Leviathan Reginas praecellit,
dejjrossit cum malo Dathan, cunotorum morbos pellit,
V. Et vinxit luto, Paupercm Christum
mundo texit scuto. opere boni) secuta,
3. Klisabeth pia, Debiles sanando,
ut filium planxit IMaria, dcbilia membra curando,
 — 266 —
V. Lumen tu caeco V. Ut altera Sara
membra reddis misere nato. laetaris progenie cara.

3. Elisabeth, vernalis 3. Elisabeth Aman

flos, tu dicere talis, in patibulo suspendit,
[Pauperuni] catervas Caput Holofemi
Christo iungis ut lucernas, de collo laeta extendit,
A scabie mundatos, Sic liberavit
ut rosas illuminatos Israel et pauperes pavit
V. Ad sponsi hortum In patris regno
Christique ducis [ad] portum. suos secum collocando,
V. De carcere mortis
duc tuos et malae cohortis.
In 3. Nocturno.
Antiphonae.
In Laudibus.
1. Hostia haec tulit
atria regis intrando, Antiphonae.
Dominum adorat
1. Indult decore
sponsum suum vocando.
Dens Elisabeth honore,
2. Insulae, terrae, Cum Christo regnat,
maris in hisque degentes qui regna caelica donat.
De caligine nubis 2. Voces aquarum,
trahit et umbra mortis. fluctus et undae, viduarum,
3. Dominus recordatur Haec sie sanavit,
misericordiae et veritatis Christum dum sponsum vo-
Domui Israel, cavit.
pauperum misere natis.
3. Adipis pinguedo,
Responsoria. favus et mellis dulcedo
Animas replevit,
1. Elisabeth speciosa,
dolores pauperum delevit.
inter spinas rubens rosa,
Humillima Stella, 4. Terra Ungarorum,
pauperis misera cella, fontes et flumina morum
Nos a procella Deum benedicebant
mundi salva et hostis tela, in caelis, qui cuncta gubernat.

Ut iubilemus, 5. Dominum de caelis

tecum Dominum collaudemus collaudet omnis tidelis
V. Cithara et choro, In tubae sono,
cordis et organi sono. tympano, chordis et organo.

2. Elisabeth praeclara
regem Salomonem ut Saba
Ad Benedictus.

Quaeris in decore, A. Elisabeth tidelis,

viduaruni iuncta honore, ora pro nobis in caelis
Fructu cumulata Christum, regem [reguni]
regi supremo sociata, sponsum vultuque decorura,
Cum filiis plaudis, Qui te hie elegit,
tecum quos sedere gaudes, ex milibus dum coegit,
 267 —
Carnis [domans] iura Manuum labore
tui magistri sub virga, et hanc reperit sine sorde.
Pro nobis ora,
Elisabeth noctis aurora, 2. Haec vitis abundans
Ut solem iustitiae in latere domus suae,
videamus et tuam prolera. Filios informans,
olivarum ut essent novelli.
Ad H ra s.
3. Saepe expugnabat
Ad Primam. iuventus [eam], quam doma-
A. Elisabeth rigando bat,

hortum pulchrum plantavit, Ne peccatores

Pupillos pascendo, fabricarent dorsum eins.

quos crudelis hostis stravit.

4. De fundo clamabant
Ad Tertiani. pauperes, qui eam vocabant,
A. Dormientes excitat Pie exaudiendo,
Elisabeth illuniinando, ad sponsum secum ducendo.
Fide errantes
5. Non exaltatum
ad Deura ore clamantes.
cor eins nee elevatum,
Ad Sextam. Humiliter sentiebat
A. Consilio manuum Christumque pie colebat.
lanam et linum quaerendo,
Sic ivit pauperes Ad Magnificat.
de stercore vocando.
A. Elisabeth decora
Ad Nonani. fulges in caelis aurora,

A. Agrum . . .
Vestem pauperum
emit pro pauperum cura, consuisti et miserorum,

Miseris et leprosis Pietatis signis

vera sepultura. prodigiis et portcnlis,

Ad te clamant,
In 2. Vesp eris. Christum qui pie amant,
Quos de profundo
Autiplionae.
maris elevasti fundo,
1. Aedificat fideni, Nunc tecum loca,
Elisabeth cum Dominus bea- Christum [sponsum luum |

vit voca.
Officia ms. saec. 15. Cod. San<^alleii. 415. —
In 1. Vesj). A 2, 3 et
laude viduitatis. — A 2, 4 in };;ratiae rcxit. — A 5, 2 S(|. profjeiiie stirps haec. —
R, o propria carnis. —
Ad Magn. A, 1 Gaude tilia. —
In 1. Noct. A 1, 4 Elisa-
beth dum. - A 2, 1 Gloriam til)i. —
R 2, 10 fehlen Silben. -- In 2. Noet. A 2, 1
Tuum labernacnlum. —
R 1,5 Leprosas. —
R 1, 7 Lies Puros hos taeis oder
Purosque tacis? —
In 3. Xoct. R 2, 2 regem solamen ut Öaba. R 3, 1 scj. —
in patibulo Aman. —
R 3, 8 secum loeando. —
In Land. A 1, 4 coelica
regna. — A 2, 4 dum fehlt. —
A 5, 2 landet omnis. Ad Bened. A, 5 —
Quem hie elegit. —
Ibid. 8 sua magistri. —
Ibid 12 Lies suam prolem? —
Ad Sextam A, 2 et linum plectendo vgl. Prov. 31, 13. In 2. Vesp. ad
;

Magn. A, 2 fulget. —
Ibid. 4 consuit. —
/u «liesem Ofliciuni linden sich in
 — 268 —
derselben Quelle dreiHymnen: In 1. ^'esp.: Plaude, mater ecclesia, Nova fre-
quentans gaudia ad Noct. Lucis creator optime, Qui Elisabeth progenie; ad
;
:

Land. Elisabeth regina, pauperum, Omniiim salutis vena. Ist das Officium
:

(sein sollende Hexameter?) in schrecklichem Zustande, so die Hymnen in

noch viel schrecklicherem.

94. De sancto Elisaeo.

In 1. Vesperis. Responsoria.

R. quam felix religio,

Auetore freta gemiao
Helias prior praesidet,
Post Helisaeus residet,
Ex utriusque carmine
Patrona gaudet virgine,
V. Hanc prophetatam priraitus
Prose(|uitur iam comminus
Carmelitarum cuneus.
Ad Magnificat.
A. Terrae sulcos
dum riiiiaus
Hunc Pallium
vocantis operit,
Tunc aratrum
Magistrura sequitur
!
sacer discipulus,
Aranti provenit
gratis manipulus,
Fervore cursitat
ad currum igneum,
Sic constans comparat
duplicem spiritum,
Amplexus palliura
aurigam invocat,
Sentit propitium,
aperit, dantem magnificat.
Dilectus Domino
reportat pallium,

cum bobus abicit Qui tactu gemino

Et homines desiccat alveum,

arare didicit, In Signum ordinis

Ut Petrus post chlamys induitur
piscare raeruit, Et virtus numinis
Quando navem hoc miro proditur;
cum reti renuit. Gaudet religio
patreraque sequitur,
In 1. Nocturno. Exemplo praevio
Antiphonae. cuius instruitur.

1. Dominus admirabilis Hie sanetus variis

In sanctis suis colitur,
usus sententiis
Quorum processus nobilis Nunc perdit perfidos
Cum laudibus recolitur. nunc parcit niiseris,
2. Enarrant caeli gloriam Quem ursi viudicant
Prophetici sermones, suis iniuriis
Nam sententiam
tidei Nee victum tolerant
Docent Dei praecones. fore convieiis ;

3. Signis atque miraculis Sic multifariis

Probat Helisaeus, claret indiciis,
Quod caeli, terrae pariter Quod sit hierarchicis
Dominus sit Deus. fretus offieiis.
 269 —
In 2. Noctuino. V, Ecce, nee odium
nee favor geritur,
Antiphoiiae.
Cum damnans famulum
1. Pro patre prolcs nascitur hosti compatitur.
Et princeps cunstituitur,
Dum Helisaeus Heliae
Succedit in regimine. hl 3. Nocturno.
2. Deus nostrum refufj;iuni, Aiitiiilioiiae.

Laus, virtus. vita, gaudiuni, 1. Vox sonet, votuni iubilet

Helisaei supplicibus liymnis Deo datis,
Nobis succurre precibus. Prophetarum oracuiis
iam praenuntiatis.
3. De te dicta gloriusa,
Carmcli collegium, 2. Laetentur in ecclesia

Tua probant speciosa doctores summi Dei,

Fundamenta montium. Nam vident omnes populi
gloriam Helisaei.

Eesponsoria. 3. Det novum Deo canticum

Chorus iubilacus,
1. Torrens exundat subito, Cui persolvit spiritum
Rigatur tcllus fluvio, sanctus Helisaeus.
Lecytus tluit oleo,
RespoiisDria.
Vasa rcplentur liquido;
V. Miraiida augmontatio 1. Fecundat viduam
Non arte vel ingenio, Hellas sterilem.
Sed solo fit imperio. Ad vitam suscitat
natum emortuum ;
2. Vitis pestiferae
Sacer Helisaeus
venenum inficit,
lepram horribilem
Mixta farinula
ToUit cum ulcere
dulcorem efficit,
per aciuae lavacrum;
Virtus prophetica
V. Neuter gentilium
panes multiplicat,
contemnit populum,
Defunctum pueruin
nie Sidonium,
prece vivificat
hie curat Syrium.
;

V. quam praecipuis
2. prophetarum tlos,
effulget meritis,
destructor scelerum.
Qui sie communicat
Reguni üducia,
vivis et mortuis.
levamen pauperum 1

3. Leprae contagium Tu Sanas morbidos,

lordanis abluit, das vitam mortuis,
Sed poenam Giezi Totus virtutibus
propheta statuit, splendens miriticis;
Naturae gravitas V. Te laudunt opera
in ferro vincitur divini nuiiiinis,
Et sancti pietas Qui vivis caclitus
in hoste cernitur; nee niortc vinceris.
 — 270

3. Fulget ecclesia 5. luvenes et virgincs,

novis miraculis, cüllaudate Deum,
Subportant aera Qui ad caelos transtulit
descensum poderis, sanctum Helisaeum,
Expers qui vixerat Ad Benedictus.
terreni sceleris,
A. Benedictus rex caelestis,
Caelis adproximat
prophetarum Dominus,
in Signum foederis;
Qui per os sanctorum eius
V. Praecelsi nieriti
dat legem fidelibus,
propheta nobilis,
Viam pacis et salutis
Defensa famulos,
praemonstrans operibus,
praeco virginis.
Ipse nos in caelo sistat
Helisaei precibus.
In Laudibus.
Antiphonae.
In 2. V esperis.
Ad Matutinum.
1. ßegnum decoris Domini
A. Salve, praeclarissimac
Militibus stipatur,
Virtutis portentum,
Cuius plenis stipendiis
Vitae sincerissimae
Hie sanctus gloriatur.
Patens documentum,
2. Agminibus caelestium
Lucens gemma confessorum,
Est annus iubilaeus,
Praecessor apostolorum,
Quo nunc et in perpetuum Virginum et martyrum.
Congaudet Helisaeus.
Exemplar egregium,
3. Lucis aeternae vigiles Helisaee,
Fruuntur Dei facie propheta nobilis,
Prophetae, legis consules, Carmelitarum
Quam vident clara specie. pater amabilis,
4. Iste sanctus benedictus Christo conre-
Cum beatis est assumptus, gnans in caelestibus,
Decor eins est amictus Confer opem
Et laus Dei plenus ructus. tuis sequacibus.

Brev. ms. Carmelit. Hibern. anni 1489. Cod. Coli. ss. Trinitatis Dublinen.
B 10. A.
3. —
Brev. ms. Carmelit. lerosolymit saec. 15. Cod. Farmen. Palat.
187. B. —
Brev. ms. S. Sepulchri. saec. 15. Cod. Pannen. Palat. 215. C. —
In 1. Vesp. R, 7 prophetam ABC. —
Ibid. 9 Carmelitarum innuens B. —
Ad Magn. A, 2 dum ruinis aperit B. —
Ibid. 6 abicitur H. In 1. Noct. —
A 1, 4 coHtur B. —
A 2, 1 caeli fehlt B. —
A 2, 2 prophetia A. A 2, 4 —
Docens B. —
R 1, 5 crucitat A. —
R 1, 7 Sic constatis C. R 1, 8 —
binensium A, bernitensum B vinensem C vgl. 4. Keg 2, 9. R 2, 10 —
—
,

—
;

patrem quem A. R 3, 4 nunc prosit A. R 3, 7 victum tollant B. —

R 3, 9 suis conviciis B. — R 3, 11 Quod sie lierarelitant H. In 2. Noct. —
R 2, 8 prece fehlt B. —
R 3, 9 Ecce, nunc ordium B. R 3, 11 Nee dam- —
nans B. —
R 3, 12 fehlt B. - In 3. Noct. A 1, 1 vocum A 1, 2 C —
Deo dantis C. —
A 1, 4 pronunciatus B. jironunciantis C. A 3, 2 iubilemus —
B. — R 1, 5 Sacre A, Sanctus BC. —
R 1, 9 Yenter geutilium A, Meutis
gentilium B. —
R 1, 12 Tyrium C, Tyriam B. —
R 3, 3 aethera BC. —
R 3, 4 descensit B; ponderis ABC. —
R 3, 12 o prector H. In Laud. —
A 1, 3 Cuius praesens C, stipendio B. —
A 3, 2 facie Dei A. Ad Bened. —
 271 —
A, 6 demonstrans C, omnibus B.
praenionstiaiis In — 1. Yesp. Ad Magn.
A, 11 nunc pater C. —
12 Christo regnans in ß.
Ibid. — Die zugehörigen
Hymnen vgl. Anal. XXIII, 168 sq. und XIX, 12-5.

95. De sancto Elisaeo.

In 1. Vesperis. Et necis eins rainatores

Adversus eum convenerunt,
R. Adrairanda sanctitas
Ex copia gratiarum 3. Sub fide Dei promissorum
Per fideles recolatur, Ad Dominum exclamavit,

Dum gestorum quantitas Et a derisu puerorum

Principis prophetarum Prophetam vindicavit.
Elisaei raemoratur, Kesponsoria.
Nam in vita et in morte
1. Elias pater inclitus
Dei claret aequa sorte Ascendit paradisum
Signis et miraculis.
Angelica vectura,
V. Sunamitis filium
Eins replevit spiritus
Vivum suscitavit
Elisaeum provisum
Et cadaver mortuum Duplici mensura;
Defunctus recreavit.
V. Animus assidue
Ad Magnificat. Ignei ardoris
Nüs sublevet gratuite
A. Magna fecit potens Dens,
Vehiculo amoris.
Dum vir sanctus Elisaeus
Per Eliam Carmelitam 2. Eliae chlamys candidus
Sanctiorem sumpsit vitam Per flammas ignis iacitur
;

De agro namque vocatus Et Elisaeus avidus

Et parentibus osculatis Captandum hunc adtrahitur
Notisque suis cibatis Explicite obfuscatum.
Prophetam surgens est secutus. V. lordanis flumen caeditur,
Per Pallium disiungitur,
Ad Matutinum. Iterpandens cernitur
Et sie per tutum graditur.
Invitatorium.
3 Elisaee Carmelita,
Adoremus regem regum Vestis tua dispartita
Lauduni cum pracconio,
Fratres tuos ornet ita
Qui locavit Elisaeum cum vita
Virtuose, ut
In caelorum solio.
Heredes sint aetherei,
V, Pallium latum per Kliam,
In 1 . N c t u r n 0.
Elisaeo per aurigam
Antiphonae. Igneum (luod transfertur.

1. Elisaeus, vir beatus,

In 2. Nocturno.
Sapienter est imbutus.
Legem Dei meditatus Anti])b()nae.
Et eam est proseculus. 1. Filii liominum, hoc scitote,
2. Syriae regis servitores Quia Dominus sanctum
Elisaeum quaesieruut suum miriticavit
 — 272 —
Et promittens hoc devote, 2. Dulcis benedictio
De olla mortem quod fugavit. Viro Dei fuit data
2. Auribus, pater, percipe El vita sine termino

Verba clamoris mei, Nunc sibi est adlata.

Ut gratiora prospere 3. Homo Dei concupivit

In me duplentur Dei. Vultum Dei contemplanduiii,
3. Nomen tuum admirabile Et Dens eum insignivit
Infectas aquas ad sananduni.
Elisaeo demonstrasti,
Contra salutem Syriae Wesponsoria.

Sagitta dum pugnasti, 1. I'rophetarum tilii,

Fratres de Caruiclo,
Responsoria.
Candorem fertis lilii

1. Nanian Syrus cum peculio In terra et in caelo,

Elisaeum sanctum adiit, Nam Elisaei pallium
A lepra eum ut mundaret, In vos est translatum,
Dei doctus ex consilio Ut castum sit obsequium
Propheta dona respuit, Vestrum et liumiliatum ;

Gratis eum ut curaret; V. Oleum auctum viduae

V. Giezi Syri niunus capit, Per sanctum Elisaeum
Hoc vir sanctus intus sapit Est opus pium sedule
Et Giezi virus inficit. Effectum propter Deum.
2. Virtutem crucis gloriosae 2. Carmeli princeps sancte,
Pater sanctus iigurabat, Dux religionis tantae,
Defuncto matris dolorosae Vitam celsam, quam duxisti
Nato vitam impetrabat, In nobis ora hanc firmari,
Mcmbra membris applicuit, V. Veram, mundam, abdicatam,
Puer septies oscitavit ;
lustam vitam adprobatam.
V. Adoravit Dominum 3. Admiranda sanctitas
Ostium praecludendo, Ex copia gratiarum
Circuivit sed puerum Per fideles recolatur,
Calorem infundendo, Dum gestorum quantitas
3. Elisaee, pater bone, Principis prophetarum
Genfer nobis in agone Elisaei memoratur,
Tempus salutiferum, Nam in vita et in morte
Ut in peccati regione Dei claret aequa sorte
Salvi male a praedone, Signis et miraculis;
Qui lenemur nexu scelerum, V. Sunamitis tilium
V. Post passam famem gratiae Vivum suscitavit
Fruamur fruge veniae. Et cadaver mortuum
Defunetus recreavit.
In 3. N c t u r 0.
In L a u d i b u s.

Antiphonae. Antiphonae.
1. In monte sancto requiescet 1. Dens caruni tilium
Innocens adprobatus, Indult decore,
Et laus eins invalescet, Cui patris pallium
Dumgens per eum est cibatus. Misit ex amore.
 273

2. Per Elisaei festum Ad Benedictus.

lubilate Domino, A. Pater, tu propheta
Ut orane cor maestum Altissimi vocaris,
Coiisoletur gaudio. Plurima secreta
Pandisse praedicaris^
3. Prope torrentem fluminis
Duc nos ad Dei faciem
In terra deserta
Hostiumque vertc aciem,
Peranibulat vi nuniinis
Da gratiae scicntiani,
Gloria cum aperta.
Peccati indulgentiam.
4. In opere deitico In 2. Vesperis.
Per saeculorum saccula
Ad Magnificat.
Ex ore prophetico
A. Carmeli cultor, Elisaee,
Benedicunt Deum singula.
Nos virtutum veste tege,
5. Magna virtus Dei Doce clare nos in lege
Per spiritum Elisaei Et in fide stantes rege,
Mira operatur, Transfer nos ad pacis montem,
In quibus honoratur. Ut gustemus vitae fontem.
Brev. Carmeli Al)enspergani anni 1482. Clm. Monacen. 2502.
ms. —
lu 2. Noct. A
1, 3 promitte. —
R 2 9 sed ad puerum., In 1. Vesp. et —
Noct. Hymnus: Hie pius; nur diese zwei Worte finden sich. Sie sollen
wahrscheinlich die zweite Strophe des Hymnus Iste confessor hezeichnen.

96. De sancto Erasnio.

In 1 . Vesperis. Et scientiani expertani,
Vitani veuerabilem.
Antiphonae.
R. Erasmus, Deo dilectus,
1. Laudibus magnificis Christi plebi placuit
Celebret ecclesia Et in praesulem electus
Erasmi pontiticis Talem se exhibuit,
Votiva soUemnia. Quod gratuitis pertectus
Velut sol emicuit.
2. A priraaevo tempore
V, Verbo fulsit et exemplo
Casto vigens corpore,
Coruscans ut lucifer
Gratis micans moribus
Et columna Dei teniplo
Virtutumque floribus.
Crucis signi signifer.
3. Vir praeclarae sanctitatis Ad Magnificat.
Pulcher erat facie
A. Christo lesu, pastor bone,
Geniinae(iue venustatis
Legis lator et patrone,
Templum decens gratiae.
Patris sapicntia,

4. Ornat fioridam aetatem A quo strcuuum pastoreni

Decus innoccntiae, Et idoneum doctoroni
Omnem fugat vanitatem Accepit ecclesia,
Spiritus prudentiae. Erasinuin, (jui protiiuatus
commissis ovibus
l'ro
5. Linguam habuit disertam, Nostros excuset reatus
Faciem amabilem Suis sacris prccibus.
Blume, Uistoriae rhytlimicao. V. 18
 - 274 —
Ad Matutinum. Sequuntur et oboediunt
Cellamque custodiunt.
Invitatorium.
V. lumentisque hominibus
Corde, voce iubilantes In necessitatibus
Christo demus gloriam Subvenit precatibus.
Et Erasmi venerantes
Martyris victoriam.
In 2. Nocturno.
In 1. Nocturno. Antiphonae.
Antiphonae. 1. Vox de caelo sonuit

1. Erasmi pontificis Et Erasmum monuit

Agentes raemoriara, Ad urbem redire
Agoiiis multiplicis Certamen subire.
Laudemus victoriam. 2. Intrans urbem daemones
2. lussu Diocletiani Pellit ab obsessis,
Ferbuit malitia, Aegros curat homines,
Puniuntur christiani Subvenit oppressis.
Crudeli saevitia. 3. Viro Dei praedicante
3. Hanc Erasmus ut audivit Et virtutes operante
Pressuram fidelium, Multa turba Domino
Solitudinem adivit Adcrevit brevi termino.
Germinans ut lilium.
Eesponsoria.
Responsoria. Dum Caesar haec percepit,
1.

1. Dum intrat solitudinem, Sanetum vinci praecepit,

Oninem sollicitudinem A quo quaerens incepit:
In Dominum iactavit, Die nobis, quis es, quid credis V

Vacans Deo purius, Vana docens, legi nocens

Quem ob hoc uberius Fallax incedis.
Christus visitavit; V. Erasmus in publico,
:

V. Visitant hunc angeli Ait, Christum praedico.

Colloquentes praesuli, Cui plebem dedico,
Ibi bene sibi. 2. Rex sacrilegus fidelem
2. Septem annis latuit lussitcaedi praesulem
In arbustis Libani Plumbatis post haec fustibus
Praesul venerandus, Pro gratiosis actibus ;

Sed latens innotuit V. Plebs miratur, quod illaesus

In virtute Domini Martyr mansit dire caesus,
Signis admirandus, 3. Cerae, picis et sulphuris,
V. Sed nee fame deticit, Olei liquore
Cui Christus sufficit, Ferventi corpus martyris
Quem per corvum pascit. Perfusum velut rore
3. virum venerabilem, Yigebat cum decore ;

Magnum et mirabilem, V. Laudat nomen Domini

Pedum cuius vestigia Plebs devota, fide mota
Ferarum collegia Sancto credens homini.
 - 275 -
In 3. Nocturno. In Ijaudibus.
Antiplionae. Antiphonae.
1. Terrae motu concutitur
1. Dum lovis simulacrum
Urbis universitas,
Erasmus evertit,
Seil tot signis abutitur
Ad baptismi lavacrum
Tyranni perversitas.
Plurimos convertit.
2. Ascribeiis arti magicae,
2. Novis hunc suppliciis
Non arti deiticae,
Tyrannus invasit,
Quae fiunt mirifice
Martyr maleficiis
In sancto pontifice.
Invictus evasit.
3. Quem vinctum in carcere
Magno ferri pondere 3. Hunc iguita tunica

Eduxit per angelum Aerea vestivit,

Christus dilectum faraulum. Sed virtute caelica
Flamma vim nescivit.
Kesponsoria.
4. Pix, resina, cera, stagnum
1. Mox ad urbem Lucridam Ignito cum oleo

Caelitus delatus, Refrigerium dant magnum,

Plebis ad spem lucidam Non aestum in dolio.
Puer suscitatus,
5. Clauditur ergastulo
Gentes stupent et mirantur,
Tandem vir fidelis,
Quater dena milia
Solvitur a vinculo
Creduut, baptizantur,
Virtute de caelis.
V, Probat signis et doctrinis
Christi fideni praesul idem.
Ad Benedictus.

2. Cum audisset turbidus

A. Hoc dignum in miraculis,
Hoc Maximianus, Quod bis ereptus vinculis
In Erasmum rabidus Cursum non explevit,
Hostis misit manus,
Sed ductus in Campaniam
Diversis suppliciis
Urbera adiit Formianam
Torquet liunc vesanus,
Evocatus caelitus
V. Occidens de familia
Eius gaudens spiritus
Christi ter dena milia.
In pace quievit.

3. pastor egregie,
Doctor legis, agnien regis
Miles et militiae, In 2. Vesperis.
Christi signifer fidelis
Ad Magniticat.
Caelcstibus nos civibus
lungi fac in caelis. A. boatum pontiticem,
V. Memor esto pauperum Virtutum opificem,
Paterna dementia, Quo daemones fugantur,
Ut tuorum operum Intirmi curantur,
Probant beneficia. Idola cassantur,
18*
 — 270

Mors fugit, tot milia fidei lucerna,

Ad caeli sedilia Nos fide paterna
Triuniphali gloria Domino commenda
Praemissa laetantur. Et consueta gratia
Post vitae solatia
Alia Antiphona.
Transfer ad palatia
A. gloria pontificum,
Semper possidenda.
sidus mirificum,
Brev. Pataviense saec. 15. Cod. Gottwicen. 436. A.
ras. Brev. ms. —
Pataviense 14.
saec. Cod. Zwethalen. 140. B. —
Brev. ms. Pataviense
saec. 14. Cod. Palat. Vindobonen. 1891. C. —
Brev. ms. Pataviense saec. 15.
Clm. Monacen. 11047. D. —
Brev. ms. Monacense saec. 15. Clm. Monacen.
23275. E. —In 1. Vesp. Snper Ps. nur eine (prosai.sche) Antiphon E. —
R, 5 gratuitis praefectns D gratuitatis perfectus B. In 1. Noct. A 2, 2 —
Fremuit ]>: Superbivit C.
,

—
R 1, 1 Cum AB. — R 1, 3 Domino C. —
R 1, 9 iehlt C. —
R 2, 9 fehlt C. —
R 3, 9 Subveni B. In 2. Noct. —
A 1, 4 Et certamen AB. —
R 1, 1 haec fehlt BC. —
R 1, 2 Sanctum Eras-
mum vinci A. —
R 3, 1 Per picis et B. —
R 3, 4 velut in rore BC. —
R 1, 1 Lugridam C. —
R 1, 5 admirantur B. —
In 3. Noct. R 3, 2 Doctor
legis agonis B; legis agonia regiae C. —
In Laud. ad Bened. A, 5 Feri-
manam C. —
In 2. Vesp. ad Magn. A 1 fehlt A; A 2 fehlt AB. Znm —
Officium kommen vor die Hymnen: Haec dies acceptabilis A (Anal. IV, 136);
Deus tuorum militum BC (de Communi): O pater alme, elemens atque pie D
(Anal. IV, 134j.

97. De sancto Erasmo.

In 1. Vesperis. Ad Magnificat.

Antiphonae.
1. jMartyris egregii
festum celebremus Erasnii,
Qui dominum caeli
dilexit mente
2. Praesul hie insano
turbante Diocletiano
Ecclesiam vasta
silvarum lustrat opaca.
recolenda dies,
sollemnis et inclita fulges.
Qua praesul sanctus
ad Christum scandit Eras-
mus,
fideli.
Cuius amore feras
assunipsit corpore poenas,
Vulnera per cuius
pereat vitae scelus huius.

3. Quem, dum devitat Ad Matutinum.

homines mundumque refutat, Invitatorium.
Caelicolae nitidi
Omnes ecclesiae,
solantur famine miti.
sponso iubilare venite,
4. Escas iste pias Martyrio sanctum
capit a cor vis ut Elias, qui glorificavit Erasmum.
Subvenit aegrotis,
disparet callidus hostis.
In 1. Nocturno.
5. Mente sibi notas
Antiphonae.
salvatori canit odas,
Sic ope divina Principe Romano
donante fit hostia viva. regnante Diocletiano
 277 —
Virginis ecclesiae 3. Undique firmatum
pueri mactantur ubique. eognoscens Caesar Erasraum
2. Hie princeps mortis Blando sermone
ab Erasrao condicionis spem vult auferre coronae.

Exquirens titulum Responsoria.

dare tura diis iubet illum.
1. Virtutes saneti
3. Adfatur regem :
dum Maximianus Erasmi
Christi non abnego legem
Comperit, exquirit,
Tura nee, ut faris, fidei quae secta sibi sit,
dabo diis, quibus assimilaris. Aspicit astra tacens
V.
Responsoria. sanctus, Caesar quoque fren-

Laudemus Dominum dens.

1.
In gloriosi martyris 2. Caesar duxit virum
Erasmi passione, sanctum ad dei sui fanum,
Qui pro fide catholica Sancto daemon viso
Immania ruit illius simulacrum,

Pertulit supplicia, V. Vastat plebem draco,

Unde faetus est Deo hostia qui prodiit e simulacro.

Viva in sacriticium 3. Clauditur in tenebris

Laudis perpetuae ;
sub pondere careeris almus,
V. Amcwit Christum in viia sua, Sed venit almiticum
imitatus est eum in morte. vir splendens schere vinc-
Plangit Anastasius tum,
2.
dileetae funera prolis, V. Vox mit e caelis :

Quam gerit ad tumbam. per te sum glorificatus.

sed Erasmus suscitat illam,

V. Dicens festine: In 3. Nocturno.
pro Christi nomine surge. Antiphonae.
3. öuscitato mortuo
1. Caesar conversos
Ingens fit exsultatio, perimi iubet ense fideles,
ßaptizatur eontinuo
Qui dieunt saneto:
Anastasius cum populo,
coramenda nos pie Christo.
V. I'raesul cum gaudio
2. Martyr ait : vitae
Grates agit Domino.
portas fidenter adite,
Ad vos nam veniam
In 2. N c t u r no.
Domino mihi dantecoronam.
Antiphonae.
3. Ordo triumphantes
1, A.uditis saneti omnes,
caelestis suscipit
responsis Caesar Erasmi
Auctori dulees
l*Iumbatis caedi
cantat per sidera laudes.
iubet hunc et dilacerari.
Respimsoria.
2. Christo devotas
canit inter verbera laudes 1. Audivit martyr Dei
Martyr et nofandi Voccm in summo caeli:

contemnit iussa tyranui. Erasme, veni,

 278 —
Ut cum fratribus tuis Intuens in
Recipias merccdem caelum vir inclitus
Laboris tui; Vidit coronam
V. Innotuit sibi mitti caelitus,
de caelo Dominus, Orat: tecum sit,

Et altissimus Christe, meus Spiritus.

dedit vocem suam.
Caeli patente ianua

2. Martyr et antistes Ingreditur felix anima

deserens orbicolentes Orans : da mercedem gloriae
Transiit in pace, Me peteutibus, Domine.

caeli coronatur in arce, Te petentes

V. Legitime pugnans in tua festivitate
et Victor ab hoste triumphans, Ab omni
libera necessitate,
3. decor ecclesiae,
Sancte Erasme,
Pro lesu Christi nomine
caelestem opem nobis posce.
Roseo tinctus sanguine,
Consolare nos hodie, Ad Benedictus.
Sancte Erasme,
Felicitatem A. (^)ui illuxit

Utriusque vitae nobis in tenebris,

Nobis deposce, Per merita
V. Intercede Erasmi martyris
pro nobis ad Dominum, Dirigat pedes
Gloriose nostros in viam pacis,
Dei amice, Ipsum ergo laudemus
Ut tua prece Dicentes: Benedictus
ab omni mundemur crimine. Dominus Dens.

In 2. Vesperis.
In Laudibus.
Ad Maguificat.
Antiphonae.
A. Magnificent
Gloriosi veneremur
virginis filium
Passionen! martyris,
Omnes filii hominum,
Ut pro suis supplicibus
Qui exaltavit humilem
Deum oret, quaesumus.
Sanctum Erasmum praesulem ;

Diversa perpessum supplicia Ergo, martyr gloriose,

Consolatur divina gratia Assistentes tuis laudibus
Dicens per te in caelo
: In aeternum
Glorificatus sum et in mundo. iunge caelestibus.

Brev. Misnense imp. s. 1. 1483 A. —

Brev. Wratislavieuse imp. s. 1. et
a. B. —
Viaticus Wratislaviensis imp. Veiietiis 1501. C. — Brev. Misnense
imp. Lipsiae (?) 1517. 1). —
In 1. Vesp. Super Ps. nur eine Antiphon, die
erste ABC. —
Ad Magn. A, 2 fulgens D. —
In 1. Noet. R 2, 1 Planxit
D. - - R 3, 4 cum filio D. —
In 2. Noct. R 2, 4 sinndaerum continuo CD. —
In 3. Noct. R 2, 2 hodie deserens BCD orhicuhmtes D. ;
 279 -
98. De sancto Erasmo.

In 1. Vesperis. Ad Matutinuiu.
Antiphouae. Invitatoriuin.

1. Sion eximia, Adoremus Dominum,

Personando plaude, Deum, patrem luminum,
Erasmi sollemnia Ut salvemur meritis
Digna colens laude. Erasmi antistitis.

2. Erasme, fidei
Pugil, per te gentes
In 1 . N c t urn 0.
Meruerunt provehi
Ad caelos gaudentes. Antiphonae.

3. qui peius citharam

1. Fructum suo tempore
Das poenis plagarum, Erasmus donavit,
Sic evertens Sisarara,
Talentum cum foenore
Ducem tenebrarura.
Quando reportavit.
4. martyr et pontifex, Quare cum insania
2.
Obsta multa prece, Fremuerunt gentes
Ne nos. vilis artifex
Verba per inania
Culpae fuscet faece, In sanctum rigentes?
5. decus ecclesiae, Dominus mirificat
3.
norma virtutis,
Sanctum suum hodie,
Duc nos via gratiae
Quem polo laetiticat
Ad fora salutis. I^aurea cum gloriae.
R. Ecce, granum_ moritur
Terrae clausuni palea, Responsoria.

Erasmus occidiiur 1. Cum a Diocletiano,

Regis quando framea, Imperatore profano,
Agalina ingreditur Damnatur ecclesia,
Mira fulgens trabea; In fide Cliristi constantes
V. Vitae fretus galea Idolis non immolantes
Mortis trucem fugat ducem Sufferunt supplicia;
Fidei de vinea. V. Deo grates referunt
mente sani
Cliristiani
Ad Magnificat. Tura cordis ofiferunt.
A. mater ecclesia 2. Eremi silentia
Omni digna gloria, A Deo vocatus
Gaude iubilando, Expetit industria
Erasmi praeconiuni Erasmus beatus,
Praesulis eximium Ubi Corvo gerulo
Canens cxorando, Ut Elias cpulo
Soluti a reatu Degens est cibatus ;

Sanctis cum christicolis V. Spretis mundi noxiis

lungamur caclicolis Angoloruin beatorum
Ut cius prccatu. Fruitur alloiiuüs.
 280 —
3. Tribunali sistitur, 3. Offero non sculptili
lurgiis discutitur, Neque Deo fictili,

Minis fatigatur, Verum Christo soli,

Offerat ut idolis Auras maculantia

Tura, verbis subdolis Spargere eloquia
Praesul invitatur; Tu, rex, ergo noli ;

V. Cum sprevisset idola, V. Colere sculptilia

Multa fuste, sed non iuste, Non est aptus, nisi captus
Pravis Ht parabola. Caecae mentis furia.

In 2. Nocturno. In 3. Nocturno.
Antiphonae. Antiphonae.

1. Domine, non habitat 1. Operans iustitiam

luxta te malignus, Mali fuglt pestem,
Sed, qui se nobilitat Erasmus in patriam

Ut Erasmus dignus. Graditur caelestem.

2. Omnia sub pedibus 2. Erasmi in capite,
Eius subiecisti, Dens gloriose, •
lesu, caeli civibus Coronam de lapide
Eum tu iunxisti, Ponis pretiose.
3. Sicut passer volitat 3. Portas vestras toUite,
Erasmus ad montem, Principes superni,
Virtute se excitat Militem suscipite
Vitae gustans fontem, lam regis aeterni.

Responsoria. Responsoria.

1. Erasmus, vir lepidus, 1, Erasmus cum rege lovis

Etfatur intrepidus, Templum intrat bcllis novis
Omnis expers mali, Gemitu et precibus,
Fideles aedificat, Idolum mox fractum ruit
Christum lesum praedicat Et incineratum fait
Astans tribunali ;
Gentibus stupentibus,
V. Vera fides rutilat. V. Ex quo statim proruit
Hie athleta mente laeta Draco dirus, spargens virus
Deo laudes iubilat. Viros multos necuit.

2. Carcere includitur, 2. Confregere subdola

Multo ferro premilur Mox gentiles idola
Rege ordinante, Miris visis tantis,

A ferro et carcere Et baptismi gratia

Solvebatur propere Currunt ad praesidia
Angelo praestante. Summi dominantis ;

V. Dei transit gratia V. Exsultat ecclesia,

Mox pusillam in favillam Dum gementes volant gentes
Ferrea materia. Ad Dei obsequia.
 281 —
3. Tyranni iraperio Per Horas.
Cum Erasmus gladio
Ad Primam.
Triumphans finitur,
Omni dignus gloria A. Morti se irapendit iste
In caelesti curia Pro amore tuo. Christe,
Gaudio potitur; Plus quam ad conviviao
V. Victrix ridet veritas. Volans ad supplicia.
Dum confusa et delusa
Regis luget feritas. Ad Tertiam.

A. Erasmus vi rapuit
Caelum dignus Deo,
In Laudibus. Poenarum hoc meruit
Insigni trophaeo.
Antiphonae.

1. Regnans Deus induit Ad Sextam.

Erasnmm decore, A. De virtute iugiter
Nam in mundo claruit Ibat ad virtutem
Praesulis honore. Erasmus feliciter
Lucrando salutem.
2. Cum Erasmo Domino
Una iubilemus, Ad Nonam.
Caeli sancti termino
A, Erasmi praesentia
Regnum ut intreraus.
Fructu meritoruni
3. Sprevit transitoriam Cumulavit gaudia
Erasmus salutem, Incolis polorum.
Ut videret gloriam
Dei et virtutem.
In 2. Vesperis.
4. Hie cum sacerdotibus
Sanctis benedicit Ad Maguificat.
Deum in caelestibus,
Mundum quia vicit. A. Erasmo coniubilant
Astra matutina,
5. Erasmum divinitus Cnius gesta rutilant
Foventem in zelis Hora vespertina,
Omnis landet spiritus Erasmo sagacitas
Dominum de caelis. Data serpentina
A Deo simplicitas
Ad Benedictus.
Est et columbiiia.
A. Cordis nostri lora spasmi Blandimenta spuria
lesu, dulcis Domine, Erasmus spcrnendo
Sacri dissolve Erasmi Superna palatia
Devoto oramine, Subit patiendo,
Ne ut noctuae crremus Excedens aromata
Mortis in ruligine, Odore virlutis,
Sed ut aquilae ovemus Migrat ad agalmata
Vitae verae lumine. Aeternae salutis.
 — 282 —
Brev. ms. Cracoviense saec. 15. Cod. Capit. Cracovien. 20. A. Cod. —
Gottwicen. 202. saec. 15. B. —
Brev. ms. S. Zeuonis saec. 15. ('Im. Mona-
cense 16 525. C. —
In 1. Vesp. hat A sechs AA, von denen die erste über-
zählige, in BC fehlende, lautet:

[O] martyr egregie,

Pugil regis gloriae
Triumphans agone,
Erasme, viriliter
Stabas et feliciter
Spe vitae coronae.

A 1, 1 O fehlt C. — A 1, 2 A 2, 1 O fehlt C; pugil

Persolvando A. —
fidei C. — A 3, 1 O fehlt C. — A Da
poenis A; poenis tangis plaga-
.3, 2
rum C. —
A 3, .3 convertens A, avertis C, Lyseram A, Zisuram C. A 4, 1 —
O fehlt C. —
A 4, 3 mille artifex C. —
A' 4, 4 turbet faece C. A 5, 3 —
viam C. — A 5, 4 formam C. —
An Stelle des R Ecce, granum moritur,
das in 2. Vesp. steht, hat A hier das folgende:

R. Vox audita est de caelis

Ad Erasmum tarn fidelis:
Christus iubet, ut tu velis
Civitatem ingredi.
Qui surrexit in aurora,
Non neglexit, missae hora(s)
Portas vidit oppidi.
Uli claudi occurrebant
Et obsessi, qui regebant
Vultu tamquam pallidi,
V. Imponebat cui manum,
Claudum vero vel vesanum
Potestate validi.

Ad. Magn. A, 4 praeconia A; die ganze A prosaisch C. Invit. 2 Deuni —

fehlt A. — In 1. Noct. A 3, 1 Dens mirificat C Dominus rairificavit B. —
A 3, 4 Laureatum A. —
Von hier ab wird das Officium prosaisch in C.
;

—
R 2, 4 Beatus Erasmus A. —
R 2, 9 Funditur A, fungitur B. R 3, 2 —
Virgis discutitur A. —
A 3, 3 Nimis A. — R 3, 7 Cum perv^enisset A. —
R 3, 8 Multo B. —
In 2. Noct. A 3, 2 mortem. R 2, 1 In carcerem —
ducitur A. —R 2, 6 Angele testante A. R 2, 7 gloria A. —
R 3, 2 futili —
B. — R 3, 3 Vero Deo Christo A. —
R 3, 6 rex fehlt A. R 3, 8 vere —
captus A. — R 3, 9 Ecce mentis A. —
I n 3. N o c t. A 3, 1 Dortas vias
tollite A. —R 1, 3 Gemituum precibus A. R 1, 6 iucurvatum A. — —
R 1, 8 diris spargens vitiis A. —
R 2, 1 Cum frangere A. R 2, 4 In —
baptismi A. —R 2, 8 gentes fehlt A. —
R 3, 3 Triumphans fehlt A. —
R 3, 9 Regis audet A. —
In Laud. Ad Bened A, 1 lora psalmi A, spalmi
B. — Ibid. 5 noctuae Erasmus A. —
Ibid. 7 ovemus fehlt A. Per Ho ras —
AA fehlen A. —
In 2. Vesp. ad Magn. A lautet in A:
Magnificent Dominum,
Amatorem hominum,
Omnes mundo corde,
Erasmi supplicibus
Diluamur precibus,
Ut ab omni sorde
Liberemur.

Hymnen: ad Vesp. et Land.: Erasmi de victoria (Anal. IV, 135) AB;

O pater alme, clemens atque pie (Anal. IV, 134) C; ad Landes: Morti se ini-
pendit iste A.
 — 283

U9. De situcto Erasnio.

In 1. Vesperis. Ad M a t u t i n u m.

Antiplionae. Invitatorium.

1. Gaude, niater ecclesia, lubilemus Christo regi,

Quae taüti sollemnia Qui in festo huius diei
Pontificis recolis, Erasmuni sanctum sublimavit,
Qui in hac raiseria Qui hunc mundum superavit.
Passus est supplicia
More pii raartyris.

2. Exenteratus ut assatur In 1. Nocturno.

Piscis, sie Maximiano
Antiphonae.
Martyr totus evisceratur,
Ab hoste fidei profano. 1. Nomen Domini magniticemus,
3. Digiti subulis transtiguntur Pia laude collaudemus,
Martyris tidelis, Quod a tanto sancto viro
Pedicae confoduntur Praedicatur more miro.
lassu regis crudelis, 2. Caeli, Deum collaudatc,
4. Clamat: Spes orbis unica, Landes Erasmi exaltate,
Cliriste, patris sopliia, Quem sibi Dominus consecravit,
Hunc populum sanctifica, Dum a scaeno mundum lavit.

Lux, veritas et via.

3. Cordis quidem puritate,
5. Spondet mox: Serve fidelis, Innocenti pietate
In te confidentibus Caesaris ut lutulentum
Dantur mox, quaecunque velis, Spernis auruni et argentum.
Te laude recolentibus,
Responsoria.
R. Salve, martyr, nobilis,
Christi testis herilis. L Gaude, pater sancte. gaude
In amore eius stans immobilis, Pio Christo et applaude,
Victor agminis hostilis, Quia gratias tibi tales
Erasrae, doctor fidei, Tribuit, ut ferocitates
Pro nobis vota funde. Vinceres brutoruni aninialium;
Labe mortis suinus rei, V. Subiecit namque tuis pcdibus,
Succurre plebi geincbundae. Ut prophetico ore promisit
V. Vultus Doniini [super] htstos Donnnus.
et aures eius in prcccs eorum.
2. Septem annis a tumultu
Ad Mao^nificiit. Ililari pater sanctus vultu
Libanuni consccndit montcm
A. praesul, evangdicac
Corporis fugiens mortem,
Sator veritatis,
Tyranni timens iudicem,
Vitae cultor angelicae,
V. Qui mortem inferro cupiehat
Lucerna sanctitatis,
Uli, qui Christum Deum cole-
Qui speniis iussa principum
bat.
Propfor Christi nomon,
Pro nobis, patcr iii()i>uni, 3. llcphlur Dioclotianus
Sis dans boatuin omoii. Ira, furit ut vesanus.
 — 284 —
Erasmum fustibus mactari, Quo reficitur
Tortores novos ter mutari, in eremo famelicus.
Sed nulla torquent verbera;
V. In dorso eius fabricabant
Peccatores, prolongabant
In 3. Nocturno.
Iniquitatem criminis. Antiphonae.

1. Liquefacta est ut cera

In 2. Nocturno. Ferrum, angelus: sincera
Antiphonae. Ope tibi, frater, asto
1. Plambo, pice, cera, igne Teque a poenis custodio.
Sanctum et perfundunt, 2. Qui cum gaudio tunc surrexit
Angeli Dei sed astabant, Et cum angelo mox perrexit,
Qui tormentum mitigabant. In Lucredo civitatem,
2. Psalmum Deo dum cantabat, Ubi docuit Christi veritatem.
Christum votis impulsabat : 3. Defunctum vivum suscitavit,
Mortalia tuorum, Domine, Ingenti voce qui clamavit :

Dant servorum brutis terrae. Pater, omnes nos erramus,

3. Terrae motus invalescit, Vanos deos qui adoramus.
Pro quo Caesar pertremescit, Responsoria-
Populi pars perit maxima,
1. Divino iussu suscitavit
Dum coruscant fulmina.
Defunctum natum, quem plora-
Responsoria. vit
1. Furore Caesar inflammatur, Vir magnus Anastasius,
Et vir sanctus incarceratur, Dum Erasmus praedicavit
Imponi iubet sexaginta lesum Christum, quem amavit
Corpori ferri pondera Hie martyr eximius,
Et carcerem signat annulo, V. Flexis genibus orabat
V. Ne potum daret ei,
quis Et Christi nomen invocabat
Sancto Erasmo, viro Dei. Dicens: surge propere.
2. Nocte sanctus exclamavit, 2. Gemit Dei athleta
Christum quem amat invo-
, , Mundi pompa spreta,
cavit : Dum iubetur a Caesare
Festina, ait, lesu Christe, Vana idola colere,
Ne glorietur iudex iste Martyris Christi dum aspexit
In servis fidelibus Faciem, daemon statim exit,
V. Et dicat genti populorum: Qui coepit gentem laedere ;

Ubi nunc est Deus eorum'? Clamat populus Pastor bone,

:

3. Tu alter es qui pascitur Ne pereamus,

Elias et reficitur salva nos a dracone.
A Corvo in eremo, V. Pastor pius ut ignita
Qui mundum fugiens deserit Indutus exstat poliraita,
Et adfatu Refrigeria
solatur angelico, mox angelica sensit.
V. Panis ei 3. Qui Deo agens gratias
destinatur caelicus, Christo voce magnitica:
 285 —
Populum hunc saiictifica, Et pax bonae voluntatis
Psallens, in refrigerium, Sit hominibus renalis.
Christe, per tuuni auxilium
Ad lienedictas.
V, Ignem et aquaiii transimus
Et propitiante venimus. A. Hymnum triam decantabat
i'uerorum , Christum magni-
ticabat
In Laudibus. :

Benedictus es in regni throno,

Antiphonae. Domine Deus, caclesti dono
1. Laudes Deo decantabat, Salva hunc populum te invo-

Pro gente Dcum exorabat. cantem,

Claniat geiis : niagnus est Deus, Agonem meum exspectantem.
Quem praedicat
praesul verus Nazareus. In 2. Vesperis.
2. Art es magorum operatur, Ad Magnificat.
Caesar populum sie adfatur,
Vota diis exhibete, A. Veni, inquit vox divina,
Incenso ture confovete.
Mundi huius a ruina
Bravium cacli
3. Marlyris maxillas contundit
Dono tolle tideli,
Caesar dum abiecta non re-
,
Qui ad caelos vidit sursum
fundit
Caelestes cboros in occursum
Erasmus responsa grata,
Sibi pergentes martyrum,
Fidelis Dei athleta.
Dei confessorum onmium
4. Benedicite, angeli, Deum, Christique apostolorum
Qui certantes in agone Et sanctorum angelorum,
Offerentes aureolam ;

Caput suum iuclinavit,

5. In caelis Deo Spiritum Deo commendavit
Sit gloria cum iubilaeo, Tradens sanctam animam.
Brev. ms. Bainbergense saec. 24004.
15. In
Clm. Monacen. —
1. Vesp. A 1, 2 Quae 3 Hodie recolis.
tanti pontilici s solleninia. — A 1,
—
A 5, 3 Datur. —
In 1. Noct. A 3, 1 puritatem. - A .8, 2 Innocentem pie-
tatem. —R 2, 2 niater. —
In 2. N oct. A 1, 1 Plumbuni, picem, ceram. —
In 3. Noct. R 1, 2 qui. - R 2, 8 a fehlt. R 2, 2 exat. —
100. De sancto Erico.

In 1. Vesperis. 3. Hie insignitus

Antiphonae. sceptri regalis honore,

1. Assunt Erici Dulciter ignitus

regis sollemnia, laude Christi fervebat amore.
Regem multiplici 4. Dulcis amicc Dei,
collaudans, Suecia, gaude. per quem rex magnitiratus
2. Gaudeat eximiis Es, clementer ei,
Upsalia magnificata pro nobis funde precatus.
Martyris cxuviis 5. Da, Deus, ut mitis
et signis gloriticata. regis, cuius veneramiK-
 — 286

Festa, piis meritis Lucris studet gratiac

sanctis iungi mereamur. Caelitus pertracta,
Cuncta sub iustitia
Ad Magnificcat.
Stant })ulchre compacta.
A. Ave, martyr pretiose, V. Nee iura, nee praedia
Miles Chiisti gloriose, Plebis sunt subtracta.
Ave, regum gloria, Vana pompae practica
3.
Erice, rex Sueormn, Contempta calcatur,
Posce nobis peccatorum Pia lex angelica
Veniam et gaudia.
Regi complantatur,
Scala caeli fabrica
Ad Matutinum. Decens sie aptatur.
V. Ascensiones in corde suo dis-
Invitatorium. posuit in valle lacrimarum.
Christum suppliciter
laudemus ei iubilantes,
Erici pariter In 2. Nocturno.
sollemnia concelebrantes.
Antiphonae.

1. Pugil fortis fidei

In 1. Nocturno,
Dum pro fide zelat,
Antiphonae. Ad baptismum provehi
Pertidos anhelat.
1. Opern Christi flagitat
Rex ciliciatus 2. Pacem offert hostibus
Et carnis subpeditat Et pugnans procedit,
Reprobos conatus. Hostes cadunt ensibus,
2. Aqua frigens iugulat Regi lucrum cedit.
Vim carnalitatis, 3. Plorat strages hostiuni
Virtus regem regulat Motu pietatis
Moribus beatis. Dans grave suspirium,
3. Tyrannos audacior Quod sint cum damnatis,
Arcet et enervat,
Responsoria.
Mites ipse mitior
In pace conservat. 1, Cultum idolatriae
Cultor trinitatis
Responsoria. De terra Finlandiae
1. Ira, ran cor, odium Pellit, illustratis

Cedunt et ardescit Turbis dono gratiae

Dei desiderium Fideque purgatis.
Nee unquam torpescit, V. Dominns dahit henignitatem,
Per hoc felix Studium et terra nostra dahit fritcium
Scandit et ditescit. smim.
V, Ideo stahiUta sunt bona ipshts 2. Precamur per vulnera
in Domino. Tua, martyr Christi,
2. Lucris avaritiae Purga nostra scelera,
Pia mens abstracta Quod possimus sisti
 287 —
Sursum supra sidera, Victor regali
Quo tu conscendisti, fidei merito speciali,
V. üt sit splendor Domini Dei V. Perveniant, qui te
nostri super nos. laudant, ad gaudia vitae.

3. Summum decus i^atriae,

Fidei zelator,
In Laudibus.
Legum et iustitiae
Sanctus proniulgator, Antiphonae.
Sis divinae gratiae 1. Hostia grata Deo
Mitis imi)etrator. mactata petens paradisura,
V. Ut ad regnum gloriae Ecce, purpureo
Nos ducat salvator. reparavit sanguine visum.

2. Infanti genito

In 3. Nocturne. sine vita regis Erici

Vita datur merito
Antiphonae. pariterque salus geuetrici.
1. Rex erat Ericus 3. Martyr presbytero
humilis, devotus, honestus, linguae solvendo ligamen
Prudens, magnificus, Dat cum sincero
patiens, pius atque modestus. vocis modulamine famen.
2. Correxit Sueciae 4. Ferro transsecuit
leges, servire coegit proprium vir guttur, eique
Christo perfidiae Sanctus promeruit
gentes. quas ense subegit. vitam vencrandus ubique.
3. Digne promeruit 5. rex insignis,
sanctis moriens sociari, cui servit nostra caterva,
Qui Domino studuit Praefulgens signis,
vivens vere famulari. nos protege, dirige, serva.
Responsoria. Ad Benedictus.

1. Pax patriae, decus ecclesiae, A. Corona fulgens aurea,

vitiis inimicus, Flos dignitatis rcgiae,
Rex Sueciae caelos hodie Sanctus Ericus ignea
conscendit Ericus, Vicit tela malitiae;
V, Pro fidei fervore Dei Sic Victor vernans laurea
dilectus arnicus. Rex et patronus Sueciae,
2. Amens omnino Felix de domo lutea
letali vulnere quino Transit ad regnum gloriae.
I

Se vir transfixit,
quasi mortuus ille revixit,
In 2. V e s p c r i s.
V. Regis uiirifici

meritis sanatus Erici. Ad Magnificat.

3. miles Christi, A. Miles regis gloriae

qui martyrio mcruisti Tutor innocentium,
Sanctis coniungi, Mallcus perfidiae,
iunctus diademate fungi, Rex Erice, braviuin
 ~ 288 —
Appreliendens in agone Et in salutcin bominum
Ensc caesus hostium, Signis crebris mirificat.
Nobis placa, martyr bone,
lesum, Dei tilium. Ad Benedictus.

Infra Octavam. A. Benedictus es, Domine,

Ad Magnificat. Erico qui post proelium
A. Magnificemus Dominum, Das in sanctorum agmine
Ericum qui magnificat Caelestis regni solium.

Brev. Upsalense imp. Holmiae 1496. —

In 1. Vesp. hymn: Adest dies
laetitiae (Klemming I, 91); ad Noct.: Hymnum novae laetitiae (ibid. 92);
ad Landes Landes ad landes iungite (ibid. 98).
:

Nachträge und Berichtigangen.

S. 11, Spalte 1, Zeile 4 v. o. lies Assnnt statt Adsmit — Ibid. Zeile 9
V. o. lies ascitis statt adscitis.

Das Anna-Officinm: Felix orbis, felix hora (S. 64j findet sich nach
Chevalier Rep. hymnol. n. 16079 anch im Brev. Aiosiense imp. Basileae 1'513.
S. 101, Spalte 2, Zeile 11 v. u. lies Gingivas statt Gingiaas.
S. 147, Spalte 1 , Zeile 15 sq. Der Versicel lautet im Brev. Opatovieense
saec. 15. Cod. Vindobonen. 1962:
Per te ducem clarissimnm
Ut exinde transeamus
Te obnixe flagitamus.
 Inhalts- über sieht.

I. Real - Index.
Seite
1. De sancto Achatio 11 34. De sancta Apollonia. ... 97
2. De sancto Achatio 15 35. De sancta Apollonia. . . . 100
3. Missa sancti Achatii .... 18 36. De sancta Apollonia. . . . 103
4. De sancto Adriano .... 18 37. De sancta Apollonia. . . . 107
5. De sancto Aegidio .... 22 38. De sancto Arnoldo .... 108
6. De sancta Agatha 24 39. De beato Arnulpho Villariensi 110
7. In Translatione s. Agathae 26 40. De sancto Aurelio 111
8. De sancta Agnete 28 41. De sancto Atlianasio. ... 114
9. De sancto Alexio 30 42. De sancta Barbara . 116. . .

10. De sancto Alexio 43. De sancta Barbara ...

. 121
11. De sancto Alexio 36 44. De sancta Barbara .... 124
12. De sancto Amato 38 45. De sancta Barbara .... 128
13. De sancto Ambrosio .... 41 46. De sancta Barbara .... 131
14. De sancto Ambrosio .... 44 47. De sancta Barbara .... 133
15. De sancto Ambrosio .... 47 48. De sancta Barbara .... 136
16. De sancto Ambrosio .... 50 49. De sancto Barnaba .... 137
17. De sanctis Angelis .... 51 50. De sancto Bartholomaeo 137 . .

18. De .sancta Anna 52 51. De sancto Basilio . . 142, . .

19. De sancta Anna 58 52. De sancto Benedicto .... 145

20. De sancta Anna 61 53. De sancto Beuedicto .... 149
21. De sancta Anna 64 54. De sancto Bernhardino 152. . .

22. De sancta Anna 66 55. De sancto Berniiardino. 156 . .

23. De sancta Anna 69 56. In Translatione s. Birgittae. 159

24. De sancta Anna 72 57. De saircta Birgitta 162
25. De sancta Anna 75 58. De sancta Birgitta 166
26. De .sancta Anna 78 59. De sancto Bonaventura. 170 . .

27. De .sancta Anna 82 60. De sancto Bonaventura. 172 . .

28. De sancta Anna 85 61. In Ordinatione s. Bonitatii 176 .

29. De sancta Anna 88 62. De sancto Botnido .... 179

80. De sancta Anna 89 63. De sancta Breowa 181
31. De sancto Aii.sgario .... 89 64. De sancto Brinolpho. ... 182
32. De sancto Antonio .... 91 65. De sancto Cannico ....185
33. In Invuntione s. Antonii . . 94 66. De sancto Carolo Magno. 1S7 .

Bin lue, Uistoriae rliythmicatj. V. 19

 — 290 —
Seite Seite

67. De sancto Castvilo ....

191 84. De SS. Desiderio et Ke^infrido 236
68. De sancta Christina ....
193 85. De sancto Domini co . 239 . .

69. De s. Christino cum fratribus 196 86. In Translatione Dominici 242

s.

70. De sancto Christophoro 199 . . 87. De sancta Dympna ....

243
71. De sancto Christophoro 202 . . 88 De sancto Edmnndo 246
. . .

72. De sancto Christophoro 204 . . 89 De sancto Eligio 2-50

73. De ss. Chrysanto et Daria 207 . 90 De sancta Elisabeth . . . 253
74. In Translatione s. Clarae 209 91 De sancta Elisabeth . . . 258
75. De sancto Claudio. 212
. 92 De sancta Elisabeth ... 260
76. De sancto Constantio 217 93. De sancta Elisabeth . . . 264
77. De sancto Constantio 219 94. De sancto Elisaeo .... 268
7ö. De sancto Corbiniano 221 95 De sancto Elisaeo . . . .271
79. De sancta CJordula. 225
. 96 De sancto Erasmo .... 273
80. De ss. Cosma et Damiano 226 97 De sancto Erasmo .... 276
81. De ss. Cosma et Damiano 228 98 De sancto Erasmo .... 279
82. De sancto Cyrillo .... 231 99 De sancto Erasmo .... 283
83. De sancto David .... 234 100 De sancto Erico 285

II. Verbal -Index.

Ad beatae virginis 24 Dum conteudit in agone. . . . 250
Ad caelos vexit pia 181 Ecclesiam Christi 36
Adest beatissimi Coi'biniani . . 221 Elegit Ambrosium 50
Adest dies celebris 193 Elisabeth de rege 264
Adest dies laetitiae 242 Exaltemus in suavi 131
Adest iam festum celebre ... 75 Excelsum nomen Domini . . . 199
Admiranda sanctitas 271 Exoptata nitent 26
Ad sanctorum sollemnia .... 236 Exsultat ecclesia 100
Alma raater Anna gaude. ... 88 Felix orbis felix hora 64
Anna sancta de qua nata ... 52 Florum fasciculus ^
. . 28
Ardens verbo martyr voto . . . 234 Fraudis coramentum stemitur. . 30
Assunt Annae grata 89 Fuit re et gratia 149
Assunt Erici regis 285 Fulget dies laetitiae 107
Assunt festa gloriosa 11 Gaudeat ex toto 94
Ave mater insignita 61 Gaudeat Hungaria 260
Ave mater pietatis 258 Gaude felix Alexandria .... 15
Ave virgo speciosa 225 Gaude felix parens Hispania . . 239
Barbarae sollemnia 136 Gaude mater ecclesia 283
Benedicta sis trinitas 159 Gaude Sion ornata tympano . . 212
Bernhardinus vir catholicus . . 156 Gaude Sion ornata tympano . . 246
Birgittae matris inclitae .... 166 Gaudete Sion filiae 58
Bona lesu cum Ventura .... 170 Gloriosum lumen 231
Brinolphi patris merita .... 182 Gratia larga Dei 219
Clara luce clarior 209 Gratulemur regi digna 116
Celebretur hodie 110 Haec ad laudem summi regis . 226
Celsum votis eximiis 142 Hie athleta Dei 137
Chrysantus illustris 207 Ulis lioris et momeutis .... 196
Congaudentes laudent gentes . . 18 lUustrat mundi climata .... 44
Consolator auimae 137 In conspectu angelorum .... 51
Consona vox menti 121 Laetare Germania 253
De Spina Hebraica 69 Laetare mater ecclesia .... 108
 — 291 —
Seite Seite

Laetare plebs cathoHca .... 19 O Sion eximia 279

Laetare salutaris 228 O virgo beata 183
Laudibus magiiilicis 273 Plebs Romana de patrono 33
Ludovicus iinperator 89 Praeclarum late tibi vir . 145
Magnificavit aniinain 97 Prima nostrae salutis gaud 85
Martyr Constanti 217 Quasi Stella matutina . 72
Martyris egregii 276 Regali natus de stirpe 187
Nitet inter agmiua 202 Regia ex prosapia . . 103
Nomen eius sie est dictum . . 191 Rosa rorans l)onitatem. . 162
Nova Christophoriis mente 204
. . . Rutilat vir seraphicus . . 172
Nunc Aegyptus parens gaudeat 91 . Sacerdotis aetei'ni bonitas 114
felix Anna o sancta .... 66 Sacro felix germine . . . 243
O felix cousortiimi 111 Senarum civis inclitus 153
O festiva dies orbi 124 8ion sancta gratulare . . 176
O martyr sancta 128 Sol aeternae iustitiac . . 41
O pastor pie Cannice 185 Summa laus sit genitori . 78
O quam felix religio 268 Triumphantis militiae . . 179
O quam miranda est 22 Tu virtutum es viridarium 82
O sardonyx candide 38 Vernaute veris tempore . 47
Pierer'sche Hofbuchdruckerei Stephan Geibel & Co. in Altenbuiff.
1
1

11
1

THElNSTITUrEOFMEDIAEVALSTUDlLS
59 QUEEN'S PARK CRESCENT
TORONTO -.6, CANADA

I
Ö ö 6
 v:?^'-
•-
'i jf.

Mäf t^iS^'^'iJl^ZX r.^'.^