Odpowiada prof. dr hab. n. med.

Witold Malinowski z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie: Mechanizmy powstawania ci wielopodowych nale do jednych z bardziej interesujcych zagadnie w etiologii rozrodu czowieka. Obecna wiedza medyczna pozwala wyjani wiele problemw zwizanych z rozwojem takich ci, jednak ich etiologia czsto pozostaje w sferze domysw i rozwaa teoretycznych. Tak jest w przypadku ciy bliniaczej dwuzygotycznej powstaej w wyniku zapodnienia dodatkowego (superfetatio). Jak sugeruje P. C. Weinberg, dochodzi do niego, gdy u kobiety ciarnej nastpuje zapodnienie drugiej komrki jajowej pochodzcej z nastpnego cyklu owulacyjnego. W tym czasie pierwsza, ju zapodniona komrka jajowa, znajduje si w zaawansowanym stadium rozwoju. Rnica w wieku blinit wynosiaby zatem co najmniej miesic. Co ciekawe, ju w Talmudzie wspomniano, e zapodnienie dodatkowe zdarza si w bardzo rzadkich przypadkach cakowitego zdwojenia narzdw rodnych kobiety (tzn. obecnoci dwch oddzielnych trzonw i szyjek macicy). W takich sytuacjach do superfetatio moe doj podczas pierwszego lub najwyej drugiego miesica ciy. W pniejszym okresie jest to ju niemoliwe wprawdzie plemniki mog przedosta si do jajowodu do trzeciego miesica ciy, czyli do momentu gdy rozwijajce si jajo podowe cakowicie wypeni jam macicy, jednak aby doszo do kolejnej owulacji u kobiety ciarnej, czynno hormonalna istniejcego ju ciaka tego ciowego musiaaby zosta znacznie ograniczona. A w takim przypadku dalszy rozwj pierwszej ciy byby praktycznie niemoliwy. W ostatnich latach pojawiy si opisy dwch przypadkw, w ktrych autorzy sugeruj moliwo zaistnienia tego rodzaju mechanizmu w powstawaniu ci bliniaczych. W pierwszym z nich F.A. Bsat i M.A. Seoud uwaaj, e zapod-

Jak i dlaczego
www.swiatnauki.pl/jakidlaczego

Czy mona zaj w kolejn ci, bdc ju w ciy?

Nadesane poczt elektroniczn

nienie dodatkowe moe nastpi, gdy dokonywana jest hormonalna indukcja owulacji w przypadku istniejcej ju nierozpoznanej ciy. Drugim prawdopodobnym momentem wystpienia owulacji w trakcie rozwijajcej si ju ciy jest moment chwilowego odblokowania osi podwzgrzowo-przysadkowej, kiedy to synteza progesteronu (hormonu ycia) koczy si w ciaku tym ciowym, a zaczyna w oysku. Wwczas jednak istniejcy ju pd by obumar lub nastpioby poronienie. Opierajc si zatem na naszej obecnej wiedzy dotyczcej zmian hormonalnych w organizmie ciarnej, trudno zaakceptowa ten mechanizm powstawania blinit. W przypadku tego rodzaju ciy blinita rniyby si wielkoci. Pord nastpiby w tym samym czasie, przy czym jedno z dzieci byoby mniej dojrzae od drugiego. Kolejnym mechanizmem umoliwiajcym powstanie ciy bliniaczej dwuzygotycznej jest zjawisko nadpodnienia (superfecundatio), co oznacza dodatkowe zapodnienie drugiej komrki jajowej, uwolnionej w tym samym cyklu pciowym, przez plemniki pochodzce z odby-

tych w niedugim czasie oddzielnych stosunkw pciowych, niekoniecznie z tym samym partnerem. Kolejne zapodnienie zwykle nastpuje w odstpie 34 dni, chocia moliwa jest dusza przerwa (np. 12 tygodnie). Zagadnienie nadpodnienia pozostawao w sferze domysw i rozwaa teoretycznych a do 1978 roku, kiedy to w The New England Journal of Medicine ukaza si artyku Paula Terasakiego i jego wsppracownikw, w ktrym, opierajc si na oznaczaniu haplotypw HLA, udowodnili oni, e badane przez nich na potrzeby sdu blinita dwuzygotyczne miay dwch rnych ojcw. Obecnie ten sposb powstawania ciy bliniaczej nie budzi adnych wtpliwoci. Dowodw dostarczaj zwaszcza badania USG i genetyczne (sprawy sdowe o ustalenie ojcostwa blinit). W literaturze wiatowej opisano ponad 20 naukowo udokumentowanych przypadkw blinit pochodzcych od dwch ojcw rnych ras. Prowadzone przez Marka Bellisa i Robina Bakera badania genetyczne pozwoliy stwierdzi, e blinita majce dwch rnych ojcw mog stanowi nawet 5% par blinit. n

Ilustracja Mirosaw Gry

sierpie 2011, wiat Nauki 77