!

oslp vancas
Josip Vancas studirao je na Visokoj tehnickoj skoli u Becu 1876-1881, radio je i za Hrvatsko narodno
pozoriste u Zagrebu. Narocito je bio orijentiran na renesansni stil, sto ce mu kasnije narocito dobro doci u
Sarajevu.
Na poziv bosanske vlade dolazi 1883. u Sarajevo, gdje je proveo najveci dio zivota i bio vodeca licnost u
arhitekturi. Proucavao je bosansko narodno graditeljstvo i nastojao primjenom njegovih karakteristicnih
elemenata ostvariti "bosanski stil". Bio je neobicno produktivan. Za vrijeme djelatnosti u Bosni 1883.-
1921. sagradio je 102 stambene kuce, 70 crkava, 12 skola, 10 banaka,10 palaca, 10 vladinih i opcinskih
zgrada, 6 hotela i kafana i izveo niz pregradnja.

Kao zastupnik u bosansko-hercegovackom saboru podnio je 1911. rezoluciju o zastiti spomenika kulture
u Bosni i Hercegovini.





















Katedrala

Prvo znacajno djelo Josipa koji je poslan za Sarajevo po
preporuci beckog profesora arhitekture. Gradjena je nakon zajednickog odabira lokacije
Josipa I ministra Benjamina Kalaja u gradskoj setnji. Gradiliste je odabrano 1883. godine, a
tokom iste, Vancas je samostalno izradio projekt za crkvu kojeg je Schmidt pregledao i
odobrio.
Projektirani objekt je kapaciteta 1200 ljudi. Stilski, pripada ranoj gotici, tj. XIII st., a slican
je Notre Dame u Dijonu. Ova gradevina je tvrda i skrta u arhitektonskim ukrasima. Gradnja
je pocela osvecenjem kamena temeljca 1884. godine koje je obavio nadbiskup Josip
Stadler, pri cemu je ovdasnje Musko pjevacko drustvo pod upravom svog zborovode, samog
graditelja Vancasa, pjevalo uz pratnju orgulja. Na procelju, dva cetverougaona zvonika
odgovaraju bocnim ladama. Zvona su podignuta 1887. godine i to veliko zvono tesko 2.578
kg, precnika 1,69 m u zapadnu kulu, a pet manjih u istocnu. Objekt je zavrsen i konsekriran
1889. godine.












Vojna posta I telegraf

Primjenjujuci obiljezje secesije Josip je projektovao
zgradu Vojne poste I telegrafa uz asocijaciju na becku Postansku stedionicu. Na procelju
iznad ulaza su ostale cetiri ptice dok su ukrasi na krovu iscezli od 1913.
Posta - U holu takodjer pise da je projektant ove dvorane Josip. Izgradjena je u stilu
recesije uz neodoljivo podsjecanje na becku Postansku kasu. I danas je unutrasnjost ostala
ista s tim da nedostaju grobovi K. und K. monarhije, vojnici, cinovnici carski I kraljevski I
stol presvucen zelenom cohom te veliki sat u sredistu. Centralni prostor salter sale je
pokriven resetkastom zeljeznom konstrukcijom sa staklenim pokrovom. Cilj je bio prirodno
osvjetljenje prostora.
Objekt je u potpunosti izgorio1992. godine. Adaptaciju i rekonstrukciju radio je Ferhad
Mulabegovic do 2001. godine.

Ajas-pasin dvor
Na mjestu Ajas-pasine dzamije koja je izgorjela u pozaru 1879 godine, 1889 godine
sagraden je "Ajas-pasin dvor" - kasnije hotel "Central", drugi moderni hotel u Sarajevu (prvi
je bio hotel "Evropa"), koji je spocetka izdan u zakup gostionicaru Kunertu. Gradenje je
izvedeno po projektu arhitekte Josipa Vancasa, a o trosku gradskog vakufa. Kako je ova
zgrada bila na jednoj od najljepsih lokacija u centru grada, vakufska komisija je zakljucila
da cijelu zgradu da u najam pod uslovom da u prizemlju bude kafana. Kafana je otvorena
22 novembra 1889 godine. Za vrijeme rata ovaj objekat je teze ostecen, a trenutno je u fazi
obnavljanja.






Predsjednistvo
Zgradu Predsjednistva Bosne i Hercegovine
projektovao je arhitekta Josip Vancas. Vancas se odlucio fasadu zgrade uraditi u stilu
firentinske rane renesanse. Zgrada zahvata prostor od 70 metara duzine i 65 metara sirine,
sa ukupnom povrsinom od 3.082 metara kvadratnih i sa ukupno 203 prostorije.U prizemlju
je svojevremeno bio predviden smjestaj za oficire, strazu i portire, zatim banke, odjeljenja
sumarstva, katastarski arhiv, Zemaljsku kasu, ekonomat i stanove za cuvare. Na prvom
spratu smjesten je Svecani salon visine 2 sprata, a na drugom spratu predviden je bio
smjestaj za ostala cetiri odjeljenja Vlade, Vrhovnog suda, Duhanskog inspektorata,
Racunskog departamana i Rudarskog satnistva.
Svecano otvaranje radova obavljeno je 19.marta 1884.godine i radovi su tekli po planu
tacno dvije godine. Zgrada je otvorena marta 1886.godine.
Crkva Sv. Ante Padovanskog na Bistriku

Crkva Sv. Ante Padovanskog posljednji je
izvedeni sakralni objekt Josipa pl. Vancasa u Sarajevu. Prema njegovom projektu iz
1911.g. podignuta je na mjestu srusene crkve iz 1882. g. Gradnja je trajala 1912-13., a
oblikovanje interijera do 1914. g
U bocnim ladama medusobno, zidom odvojenim, situirane su po tri kapelice u kojima,
umjesto ranijih oltara i ispovjedaonica stoje oltarne slike i mala klecala, te pet velikih
drvenih postaja kriznog puta kipara Zdenka Grgica.
Grand hotel
Desetak godina iza otvaranja hotela
"Evrope poceo se graditi novi hotel na uglu ulice Marsala Tita angazujuci Karla Parzika po
jednim, a Josipa Vancasa po drugim novinskim napisima. "Grand hotel je svecano otvoren
1895. godine, a izgradjen je 1893. Godine. Procelje zgrade je gradeno u duhu rane
renesanse. Ispred procelja zgrade nalazi se Vjecna vatra, koja je upaljena 1946. godine kao
spomenik oslobodiocima Sarajeva i zrtvama fasizma koji su pali u svjetskom ratu Nakon samo
godinu dana pocele su se praviti kombinacije za promejnu namjene hotela na atraktivnoj
gradskoj lokaciji u osi glavne ulice, od pozorisne zgrane pa do pretvaranja u zgradu
Zemaljske banke..


Muzicka skola
Josip Vancas 1893. godine projektovao Muzicku skolu. Danasnja
muzicka skola je primijenjena izvedba gotickog repertoara Josipa Vancasa, na tadasnju
ogradu. Druzbe Na vrhu tornja je velika lira kao simbol skole


Crkva Svetog Cirila I Metoda
Crkva je izgradjena u stilu neorenesanse. Lijevo krilo sjemenista nastalo je na blagom
uzvisenju iza Katedrale I Hamama. Crkva je sagradjena 1896. Godine sa visokom kupolom.
Likovno su njenu unutrasnjost obogatili Oton Ivekovic I Ivan Kobilica.

Pored ovih djela arhitekture, Vancas je projektovao Katolicko groblje na Kosevu, prvi
projekat za Narodno pozoriste (koji je ostao nerealiziran), Crkvu Presvetog trojstva na Malti,
istocnu stranu Strosmajerove ulice u Sarajevu, neke stambene zgrade u Vrazovoj ulici, te
mnoge druge stambene objekte. Uradio i rekonstrukciju Sebilja 1981. nakon sto je
originalna cesma koju je izgradio bosanski vezir Mehmed-pasa Kukavica izgorjela u
pozaru 1852. godine.

Karlo Panek
Godine 1890/91 sagradena je po projektu arhitekte Paneka zgrada vrhovnog suda, a godinu
dana poslije podignuta je zgrada velike gimnazije pored koje su poslije izgradene jos dvije
zgrade za potrebe gimnazije i uciteljske skole. Na istocnoj strani Kosevske doline sagradeni
su od 1892 do 1894 godine paviljoni opste zemaljske bolnice sa nizom sporednih prostorija.
Samostan, u neogotickom stilu, sagraden je prema projektu arhitekta Karla Paneka, izmedu
1893. -1894.godine.