Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Maukkha
CONTENTS
No. 8 December 2011
44
uAsm
umwGef;
15
18
26
27
28
30
32
41
42
44
46
50
52
EdkifiHwum ynma&;owif;
175
uav;u@
uav; uAsm
pGefYpm;jcif;tufaq;? bmta&;BuD;qHk;vJ/
a&TUajymif; oifykef;BuD;zwfpm
t[uf[uf? t[m;[m;... vdrfrm&rwJhvm;
r[mzGHYNzdK;a&; bk&ifBuD;
owd? pmzwf&ef rarhygESihf
oihfpmusufpGrf;&nfudk b,fvdk jrihfwifrvJ/
124
aqmif;yg;
55
64
tifwmAsL;u@
108
2
32
urmhq&mrsm;aeY (2011) txl;u@
o0PfvTm
wef;wlnDrQ trsKd;orD;0g'
xbDcg;awmif;usKdufNyD;
urmhtqdk;0g;qHk; jyXmef;pmtkyfrsm;
Nidrf;csrf;om,maom e,fajrodkY
uav;rsm;\ b0ESihf tvS
urmudkzsuf vlYpeuf -pmpDpmuHk; -
76
wifnTefY
oQiftEka&m"d
cs,f&Drdk;oJ
avjynfat; (rJaqmuf)
a':vSpdef (zefi)
aemf&dkrDxl; (SAW)
78
84
86
89
92
94
ynma&; okawoepmwrf;
Nidrfcsrf;a&;twGuf ynma&; (tydkif; 1)
odef;Ekdif
96
84
tufaq;
uRefawmfwdkY bmtwGuf ynmoif
pmoifjcif;
urmajr a&GUaeygonf
uGyfyspf0g' ay:xGef;vmjcif;
aZ,s
rdk;csKdoif;
rsKd;jrihfcsKd
ol&d,rsKd;
108
112
114
118
ynma&; [mo
122
179
EkdifiHwum ynma&;
'kwd,ajrmuf r[mqHk;jzwfcsuf
qmavmifrGwfodyfyg? &l;oGyfyg...
roefrpGrf;uav;rsm; ynma&;
pmzwfaom ,Ofaus;rI &SdrSom zGHYNzdK;rnf
jrwfyef;&Sif
pwdAfa*smh
jrihfjrifh
0ifhxef;
124
128
134
136
64
141
3
twdkifyifcH t,f'Dwm
t,f'Dwm
vufaxmuft,f'Dwm
&Hk;tzGJY
aeEG,f
odef;Ekdif
a':vdIif? &Jjrifhausmf
0if;0if;rif;? EG,feD? rsKd;rsKd;
cifav;i,f? vSa&T?
armifarmifoef;
Webmaster
Ko Blade
armupmvHk;'DZkdif;
rsufESmzHk;'DZdkif;
pmtkyftjyiftqif
twGif;yef;csD
jzefYcsda&;
qufoG,f&ef
kazu
Staff Writers
nnt
pmtkyfpifu@
vlwkdif;zwfoihfaom pmtkyf 30
ol&defrif;?
xG#fatmif? 0PaZmf?
usef;rma&;u@
Pfpdk;? yef;yHkjyif?
urmah &tdrfomaeY (10) jynfh
EG,feD? 'Dt,f
&Jjrihfausmf
141
rar
145
maukkha@gmail.com
obm0 ywf0ef;usif u@
www.maukkha.org
[dr0Emt&nfaysmfrI
apmjynfhndK
xkdif;a&BuD;rI
vSa&T
AD,uferf qeftdk;BuD; a&jrKyf
armifarmifoef;
tmwdwfa&cJjyif t&nfaysmfrI
apmjynfhndK
aomufa&oefYjzihf oef;MuG,folaX;jzpfEkdif ckdif&rm
128
147
148
150
153
155
odyHESihf enf;ynm
,leD... wlnD... rltwnfjzpfzdkY
vlom; p ay:xGef;vmwJh ae&m
vloHk;rsm;vmwJh pudkuf
World Wide Web (WWW) ESpf 20
rdawzdk;
bDbDpD
pDaxmif;
okcocif
156
160
162
164
0wKwdk
jrwfq&m 2 ql
aomfZif (csif;rkdif) 167
vGwfajrmuf&modkY vrf;avQmufxGufcGgjcif; t*jref 172
'Drdkua&pDodkY ajcvSrf; 90
nDapmvGif
175
zm;ul;&Gm&JU carmufyHkjyif
ckdifckdifapmvGif 179
118
4
86
uRefawmfh&JU awmf&kHwef&kHt"dym,f
opfyifawG Nidrfouf
avuvJ Nidrfouf
ighrSmom iSufwpfaumifvkd *emrNidrf
pmuav;awG&JU cGef;wkHYoHukd Mum;rS
twb0rSefukd atmufarhqifjcifrd&JU
i,fi,fwkef;u rSm;cJhw,f
BuD;vmawmh vGJcJhw,f
aoumeD;awmh bmvkyf&rSef;rod
0drkwdaumif;uifrSm ysHoef;zkdY
tawmiftvufu rpkH
cspfjcif;arwmukd ,kHcJhw,f
'kuopmukd ,kHcJhw,f
aiGukdawmh r,kHwpf0uf ,kHwpf0uf
oHo&mu nDapmfeHaeNyD
tJ'Dyef;ykukd b,f[if;vif;jyifrSm xm;rvJ
yef;ykrSmukdu [if;vif;jyif &SdNyD;om;yg
&l;csifa,mifaqmifvkdY&w,f
tdyfcsifa,mifaqmifvkdY&w,f
'gayrJh aocsifa,mifaqmifvkdY r&bl;
igh&JU jzpfwnfrIukd owfrSwfzkdY
ekdifiHom;u'fjym; wpfckyJ&Sdw,f
ckcsdefxd rdom;pk oef;acgif;pm&if;xJu
&kef;rxGufekdifao;
igh&JU a&TU ajymif;ykHpH
b,faeYrsm; b,folYxH a&mufrSmvJ
zsmwpfcsyfay:u i&JukdodcJhNyD
zdeyfwpf&Hay:u i&JukdodcJhNyD
wpfaeY xrif;eSpfeyf pm;ovkd
wpfaeY uAsmeSpfyk'fzwfzkdY rvkdtyfbl;vm;
acwfBuD;wpfckvkH; taMumay;xm;vkdufcsifw,f
owif;eJY enf;ynm acwfBuD;NyD;&if
uAsmacwfBuD; rvmbl;vkdY b,fol ajymekdifrvJ/ /
Munfarmifoef; (1963-2011)
(2)
rdef;rvSawG&,f
aiG&,f
tmPm&,f
&dk;wmvGef;vSygw,f
'gudkyJ &SdwfpyD;,m; a&;cJhw,f
umVD'go a&;cJhw,f
oQw&q&mawG
&mZ0ifq&mawG
vlynm&Sd &[ef;ynm&SdawG a&;cJhw,f a&;cJhw,f
igvnf;yJ
raeEkdifrxdkifEkdif
rysif;r&d a&;rdygw,f 'gudkyJ
(1)
aemufausm"g;eJY txdk;cH&tNyD;
*sL;vd,ufqDZm
urmausmfatmif pum;wcGef;ajymcJhw,f
]atmf rif;vnf;ygoudk;}
(3)
rD;qvdkufuGufNyD; xdk;xm;ap
b&l;wufpf "g;udkifajrmufxm;ap
eef;&ifjyif IyfaxG;aeap
aoG;tkdifxJ qDZmvJusaeap
pum;wcGef; ajymygap
ZmwfydkYoHpHkwD;0dkif;BuD; [D;aeap
um;vdyfcsap
ba&mh'fa0; jyZmwfMunhf vl,Ofaus; y&dowfBuD;
Mobm vufckyfwD;ap
um;vdyfjyefwifap
bl;wufpfeJY qDZm jyefxGufvmNyD; MobmcH,lap
jAKef;qdk ESpfaygif; &mcsDoGm;ap
jAKef;qdk bl;wufpfawG trsm;BuD;
rif;vnf;ygoudk;awG trsm;BuD;
jAKef;qdk ZmwdtmPmoDcsif;
jAKef;qdk aeckESpfpif; / /
opmazgufawG[m
opmazgufzdkY t&nftcsif; jynfhpHkolawG jzpfw,f
opmazgufawGu acwfudkpm;w,f
acwfu opmazgufawGudk pm;w,f
opmazgufawG acwfpm;w,f
aeEG,f
14? atmufwdkbm? 2011
(owrae tvmrSm urmysufudef;BuHK&yHk? a':rmrmat;
&JU ZmwdtmPmoDcsif; jyef em; axmifMunfhyg/ &dSwfpyD;
,m;&JU *sL;vd,ufqDZm jyZmwf jyefzwfMunfhyg/)
owrae tvmrSm
va&mifatmufu awmacG;rsm;
tdrfaygufaph rkkefYnif;aph&Smovkkd
jyu'defxJ
aoewfwcsuf raygufzl;wJh aeY&ufw&ufukd
tdyfruf&if;eJY vdkuf&Sm
Mumvmawmh
ukkd,fhtemaz; ukkd,fxkdifcGmae&wmukkdyJ
t&omwckkvkdjzpfvm
'Pf&muif;rJhwJh ol&Jaumif;qkkdwm
vdrfnmNzD;jzef;olyJjzpfvdrfhr,f... vkkdYtqkkd&Sdav&m
reufwkef;qDu aMumhqkH;rSm
ESif;qD[m cGmvdyfvkdY
tcspfqkH;a&
ppfIH;wmvnf;
ESpfokH;q,frjynfhao;ygbl;
EGm;&dkif;oGif;csdefvnf; qHk;NyD
nDtudkvHk;vHk; rodawmhbl;...
va&mifeJYaxmifzrf;
om;&JwGif;EIwfcrf;0rSm
vrif;u "m;&kkd;urf;vkkdY ...../ /
opfaumif;tdrf
(09 ? 18 ?2011)
[if;vif;jyifxJu ar;cGef;rsm;
vGwfvyfjcif;rdk;aumif;uifudk jrif&zdkY
tBudrfBudrf armhMunfcJh
ighudk,figawmiff oem;w,f/
idka~uG;aeMuwmvm;...
'DidkoHawGudka&m
b,folawGu Mum;EdkifrSmvJ /
trSefw&m;wpfck
touf0ifzdkYtwGuf
bmawGb,favmuf
ay;qyf&tHk;rSmvJ/
vGwfvyfrIqdkwm r&SdbJeJY
igwdkY b,favmufxd
xyfNyD; &Sifoef wnf&SdMurSmvJ/
rsufuG,fjyKedkif&ufolawG
rjrifMuwmvm;
rjrifcsifMuwmvm;
rjrifcsifa,mifaqmifMuwmvm;/
ausmufaqmifawG b,favmufrmrm
awmifawG b,favmufBuD;BuD;
yifv,fqDawmh wpfaeY
0yfpif;&pNrJyg ...
igwdkYavQmufcJhwJhvrf;awG
igwdkY aqmufcJhwJh tdyfrufawG
igwdkY &if;ESD;cJhwJh aoG;pufawG
tvum;awmh r[kwfygbl;
oHvGifcufeJY csKd;iSufuawmh
cdkem;zdkY ae&m &Smaeav&JU /
/
okcocif
27 Mo*kwf 2011
jzpfpOf
,kHMunfp&m
"g;oGm;wvufvdk xuf&Sw,fqdk
udk,fwkdifu jywf&m &S&m A&yGeJY
temw&awGMum;
tajz&Sm rrSm;zdkY
tNrJvdkowdxm;
a`rGeJYupm;wJh tvrm,fq&mvdk....
oHo,pum;
b,foludkrS rqdkrdcJhayr,fh
b0wckvkH; oHo,BudK;eJY wkwfcsnf
EIwfu yvDyvmyGm;
b,fEScgrsm; uwdpum;wnfcJhvdkYvJ
wdkYrSmawmh ,lrdwJh ta~uG;
rdk;pyg;ysufvnf;ay; aEGpyg;ysufvnf;ay;
rdom;pkb0ta&; tysufcHNyD;
ay;qyf&wJh olawG/ /
arQmfvifhcsuf
a&epfolawGtwGuf
aumuf&dk;wrQif
,kefxifaMumifxif
ykHjyifa[mif;xJ
tajymif;tvJtwGuf
rSef;csufeJY ESrf;xGuf
'Dwoufawmh
xyfrvJGcsifbl;av/ /
cefYrdk;udk
August 27,2011
qm,m
9 em&Ddxkd;NyD; wpfpuefYrSm ausmif;a&mufvmwJh olawGudk rBudKufbl;
3 em&D 15 jynfhzkdY wpuefY tvdkrSm tdrfjyefoGm;wJh olawGudk rBudKufbl;
pmoifcef;xJ aemufusrS 0ifNyD; apmapmjyefxGufwJh olawGudk rBudKufbl;
uav;awGudk pma&;ckdif;NyD; udk,fvkyfcsifwm vkyfaewJh olawGudk rBudKufbl;
pmaumif;aumif; roifbJ axG&mav;yg; avQmufajymaewJh olawGudk rBudKufbl;
pmoifwm wpfckwnf;udkyJ vkyfaewJh olawGudk rBudKufbl;
q&mtcsif;csif; wpfa,mufraumif;aMumif; wpfa,mufajymaewJh olawGudk rBudKufbl;
0goemygwJh tvkyfudk OD;pm;ay;NyD; vuf&dSq&mtvkyfudk 'kwd,ae&mxm;wJh olawGudk rBudKufbl;
q&musifh0wfodumeJYtnD 0wfpm;qif,ifajymqdkjcif; r&dSolawGudk rBudKufbl;
ausmif;om;ausmif;olawGudk udk,fa&;udk,fwm udpawG ckdif;aewJh olawGudk rBudKufbl;
uav;awG qlae&if ausmif;cef;tjyif xGufckdif;vkdufwJh olawGudk rBudKufbl;
uav;awG qlae&if pmroifawmhbJ xGufoGm;wwfwJh olawGudk rBudKufbl;
udk,fhtarvif tdwfxJu ydkufqHEIdufovkd cGifhcPcP ,lwwfwJh olawGudk rBudKufbl;
tpm;xkd; 0ifoifckdif;rS pdwfrygYwygeJY tpm;xdk; 0ifoifaewJh olawGudk rBudKufbl;
10
'De,fajr[m
pGefYvTwfpGefYpm; tepfemcHolawG&JU tjzLa&mif e,fajrjzpfw,f
twajray:rSm y&[dw tvHpkdufxl 0ifholawG&JU tjyma&mif e,fajrjzpfw,f
,kHMunfcsufudk atmufpD*sifvkd &INyD; touf&SifaeolawG&JU teDa&mif e,fajrjzpfw,f/
'De,fajrrSm
ydkufqHvm&SmwJh iawrmawGudk rvkdcsifbl;
udk,fhyef;wkdif twGuf cPwmrdkY ckdwJholawGudk rvdkcsifbl;
a&omckd tacsmifvdkuf edrfhuswJh p&dkuf&dSolawGudk rvdkcsifbl;
jynfhwefqmvkd wm0efausNyD;a&m pdwfxm;rsKd; &dSolawGudk rvkdcsifbl;/
uav;awGrSm rdbawG r&dSMubl;
uav;awGrSm tdk;tdrf r&dSMubl;
uav;awGrSm ydkufqH r&dSMubl;
uav;awGrSm tmrcHcsuf r&dSMubl;
uav;awGrSm wkdif; jynfawmif r&dS&SmMubl;av
r&dSjcif;awGom tjynfh&dSaewJh olwdkYudk
tem*wfrSm &dSoifhwmawG &dSvmzdkY
q&mawG[m rD;tdrfawGjzpfw,f
rD;rvif;wJh rD;tdrfawGudk
b,fpmoifcef;rsKd;urS rvGrf;bl;
pmoifcef;awG arSmifae&if
tJ'g... q&mawG arSmifaevdkYyJ jzpfw,f
ausmif;om;awGu b,fawmhrS rarSmifbl;/
ynma&;qkdwm
ausmif;q&mawGu ]q&mvkyf} oifMum;ay;&wmrsKd; r[kwfbl;
]yef;yk&kyf[m e*dkuwnf;u opfom;xJrSm &dSNyD;om;
yef;ykq&mu rvkdwJh tydkif;awGudkom z,fxkwfay;wmjzpfw,f } qdkovkdyJ
ESvkH;om;eJY zGifhay;&wJh olom jzpfw,f/
urmay:rSm &dSorQ tvkyfawGxJ
ausmif;q&m tvkyfavmuf BuD;us,fjrifhjrwfwJh tvkyfr&dSbl;
*kPfodumcsif; EIdif;,SOfp&m tjcm;tvkyfr&dSbl;
tdkbm;rm;[m OD;zkd;usm;avmuf acgif;wpfvkH; ydkrjrifhbl;av
ausmif;q&mtvkyfqdkwm rsKd;quftvdkuf
wdkif;jynfeJY vlrsKd;udk tmrcHcsufay;&wJh tvkyf
vay:om;a& tIyfxkyfawGeJY vkH;0 rxdkufwefwm taotcsm/ /
armifNidrf;at;
11
oif,lavhvmaeol wpfOD;yg
oif,lavhvmaeol wpfOD;yg?
usaemf awGYjrifEkdifwJh a&mifpHkawGudk tjcm;olawG rawGYjrifekdifovdk? usaemf cHpm;ekdifwJh *Dwudk
tjcm; b,folrS rMum;Ekdifovdk? usaemfh&JU vufxJrSm wpfckckudk qkyfudkifxm;wJh cHpm;rIudk
tjcm;b,folrS rcHpm;Ekdifovdk? usaemfh&JU ywf0ef;usif urmudk usaemf tm&Hkouf0ifovdkrsKd;
tjcm;b,folrS tm&Hk rxifekdifovdk? b,folurS usaemfhudk oifMum; ray;Ekdifygbl;/
b,folurS usaemfhudk oifMum; ray;ekdifygbl;/
oif,lavhvmaeol wpfOD;yg?
oifay;vdkYawmhjzihf r&bl;aygh? usaemf avhvmygw,f/ vlom;pifppfvnf;jzpfw,f vlrIa&;
ow0gvnf; rnfw,f? tJ'DtwGuf tjcm;olawGeJY wlwl avhvmygw,f/ tjcm;olawGqDuvnf;
avhvmwmyg? 'gayr,fh wu,f avhvmjzpfwJh t&mawGuawmh usaemhfudk oifMum; ay;cJhwmawG
awmh r[kwf&ygbl;? q&mwl oli,fcsif;awGeJY avhvmjzpfcJhwJh t&mawGvnf; r[kwfjyefbl;/
wpfOD;wnf; xD;wnf;oufoufyJ avhvmaejzpfwm/
oif,lavhvmaeol wpfOD;yg?
usaemf odjrifygw,f/ ywf0ef;usifurmudk odem;vnfzdkY&m tm&HkawGudk toHk;jyKw,f /
yHkoPmefawGudk cGJjcm;w,f? edrdwfyHkawGeJY qifwlcdkif;EdIif;yHkawGuae yHkazmf em;vnfaeolyg/
usaemfhb0&JU &nfrSef;csufawGudk zefwD;zdkY&m &SmazGygw,f/
&Hcg &nfrSef;csufrJh pdwful;Munfhrdw,f/ pMum0VmBuD;xJrSm tjcm;olrsm;&JU &nfrSef;csuf pdwful;awG?
tjcm;olawG&JU b0 &nfrSef;csufawGudk rMumcP qdkovdk vufcHrdw,f/
12
oif,lavhvmaeolwpfOD;yg?
usaemfh&JU pdwfxJrSm pMum0VmBuD; wpfckudk wnfaqmufw,f? tJ'DrSm usaemf aew,f? oif,l
avhvmaewmeJY trQudk tcsdefwkdif;rSm yHkajymif;aewJh pMum0VmBuD;yg? vlom;tm;vHk; cspfcifjrwfEkd;
&wJh olawG tygt0if tcsdefwkdif;rSm a&GUavsmaewJh pMum0VmBuD; rSm aeaeMuw,f/ olwdkY udk,fwkdif
OD;aqmifwJh b0yHk&dyfawGudk vSpfceJom awGYvkduf&? wu,fawmhvnf; usaemfh&JU urmxJrSm
olwdkYawGu upm;olawGjzpfovkd? touf&SifoefaewJh olwkdif;u zefwD;xm;wJh
pMum0Vmrsm;pGmrSmvnf; usaemf[m upm;orm;wpfOD; jzpf&/
oif,lavhvmaeolwpfOD;yg?
usaemf q,foG,fygw,f? &kyfurmeJY AmusL&,f urmawGu vlom;awG? tkdif'D,mawGeJY usaemf
qufoG,fygw,f? tJ'D 2 ck tMum;rSm e,fedrdwfawGeJYvnf; cGJjcm;xm;rI ewd/ usaemf aexkdif
&Sifoef&m? tvkyfvkyfudkif&m? upm;ckefpm;&m? ul;vl;qufqH&m ewf0gYrsm;u (wqihf? jzwfvdkY?
twlwuG? yl;wGJ) avhvmygw,f/ qufoG,frIrsm;uwqihf usaemfh&JU ydkwef&S,fudk pOfqufrjywf
us,fjyefYapygw,f/ usaemf avhvmxm;NyD;wJh t&mrsm;&,f? urmBuD;eJY xdawGYqufqH&mu
urmBuD;u usaemfhtwGuf a&G;cs,f ay;xm;wJh t&mrsm;&,f? tjcm;olrsm;&JU vkyf&yfawGeJY pGufzufrI
awG tJ'gawG tm;vHk;udk usaemf qufoG,frI jyKygw,f/
q,foG,fwJhtwGufaMumihf usaemfavhvmjzpfwm/
oif,lavhvmaeolwpfOD;yg?
tcsuftvufawG trsm;BuD;udk a&&Gwfekdifygw,f? tjcm;olwum&JU tawG;tjrifawGudk yJhwif
xyfekdifw,f? awmif;qdkcH&wJh tcgawGrSmawmh tcGihftmPm&Sdol q&mocifrsm;&JU tjrifoabmxm;
twkdif;yJaygY? 'gayrJh usaemfu rSDwif;aexkdif&m urmBuD;&JU ajymif;vJaewJh yuwd t&Sdw&m;udkom
13
umwGef;
15
16
17
jynfwGif;E
Sihf e,fpyf
ynma&; o
wif;
udk,fydkifausmif; Oya't& EkdifiHa&; oifMum;cGihf r&Sd
jynfaxmifpk vTwfawmfrS jyXmef;vdkufaom
udk,fydkifausmif; Oya'wGif udk,fydkifausmif; qdkonfrSm
ynm t&nftaoG; jrifhrm;a&;twGuf ynma&;0efBuD;
Xmeu jyXmef;xm;aom oif&dk;nGef;wrf;ESihftnD oif&kd;
rmwdumrsm;yg bmom&yfrsm;twdkif; jzpfap? tqdkyg
bmom&yfrsm;twGuf oifcef;pmrsm; xyfaqmif; jzpf
ap avhusifh oifMum;ay;aom yk*vdu wnfaxmif zGifh
vSpfonfh ausmif;udk qdkvdkonf[k az: jyxm;onf/
]tpdk;&u jyXmef;xm;wJh oif&dk;nTef;wrf;udkyJ
oif&r,fqdkawmh bmxl;rSmvJ? 'kH&if;u 'kH&if;ygbJ/ edkfifiH
jcm; wdkif;jynfawGrSmu ynma&; vGwfvyfrItjynfh&Sdw,f?
oif&dk;nGef;wrf;u wausmif;eJY wausmif; rwlbl;? oif&kd;
aumif;rS ausmif;om;awG t&nftcsif;wufr,f qdkawmh
tNydKiftqdkif vkyfMuw,f? tpdk;&u olwdkY xkwfjyefxm;wJh
Oya't& qdk&if Student Center pepfeJY oGm;vdkY rjzpfbl;?
'Dpepft& qdk&if ausmif;om;awGrSm vGwfvyfpGm ar;ydkif
cGifh &Sdw,f? Oya'eJY rudkufnDwJh? jynfaxmifpk NydKuGJa&;udk
xdcdkufaprnfh oifMum;a&;udk roif&qdkawmh? oifwJh
q&mudk b,ftcsdefrqdk axmifxJ qGJxnfhvdkY&w,f qdkwJh
oabmygyJ} [k pD'DpDausmif;wGif oifMum;aeonfh q&m
wOD;u ajymqdkcJhonf/
udk,fydkifausmif;wGif oifMum;rnfh q&mrsm;
onf vkyfouf ig;eSpf &Sd&rnfNyD; ynma&;XmewGif yk*vdu
ausmif;q&m vkyfudkif&ef avQmufxm;&rnf jzpfonf/
]usru xdkif;edkifiHyk*vdu ausmif;awGrSm vkyf
vmwm q,feSpfausmfNyD? xdkif;tpdk;&qDrSm vufrSwf
vkyfp&m rvdkbl;? 'Duausmif;awGu vGwfvyfrI tjynfh
&Sdw,f? tpdk;&uvnf; bmrS 0ifa&muf pGufzufwm
r&Sdbl;} [k befaumufedkifiHwum ausmif;wGif oifMum;
18
'gYaMumifh tck Oya' t& wdkif;&if;om; bmom
oifMum; ydkYcsvdkwJh yk*vdu ausmif;awG taeeJY jznfhpGuf
bmom&yfwck tjzpf xnfhoGif; oifMum;EkdifrSm jzpf
aMumif; olu &Sif;jyygw,f/ tck Oya'rlMurf;udk trsKd;om;
vTwfawmfuom twnfjyKxm;ao;wJh tqifhrSm&SdNyD;
jynfolYvTwfawmfeJY jynfaxmifpkvTwfawmfawGu t
wnfjyKzdkY vdktyfaeygao;w,f/ jrefrmEkdifiHrSm wdkif;&if;
om; vlrsKd;rsm;pGm &SdayrJh jrefrmbmomeJY pmayuvGJvdkY
wdkif;&if;om; bmompum;eJY pmay oifMum;rI[m vGwf
vyfcGifh r&Sdwm[m ESpfaygif;rsm;pGm Mumjrifh aecJhwmyg/
bDDbDpD (8.Sept.2011)
trsm;jynfolMum;xJ ESpfaygif;rsm;pGm yHkESdyfjzefY csd
cGihf r&cJhwJh ordkif;0if ausmif;om;or* taqmuftODyHk
ygwJh pmtkyfwpftkyfudk 'DuaeY pufwifbmv 8 &ufaeYrSm
pwif jzefYcsdvdkufygNyD/ jrefrmhvGwfvyfa&; Adokum AdkvfcsKyf
atmifqef;taMumif; a&;om;xm;wJh pmtkyf wpftkyfxJ
rSm or*taqmuftODykHukdyg yHkESdyfjzefYcsdcGifh &cJhwmyg/
AdkvfcsKyfatmifqef;&JU rdwfaqGawG? vkyfazmf
udkifzufawGpojzihf pma&;q&mawG a&;om;cJhwJh aqmif;
20
ausmif;q&mrsm;\ tvkyftudkif *kPfodum
eSihf vlrIpD;yGm; ajyvnfapa&;? q&mtcGihfta&;rsm;
umuG,f apmihfa&Smufay;a&;wdkYtwGuf vGefpGm vdktyf
vsuf&Sdonfh ausmif;q&mtoif;csKyf? q&mor* zGJYpnf;
cGihftwGuf wifjyawmif;qdkrIudk vTwfawmfu y,fcsvdkuf
onf/
vTwfawmf tpnf;ta0;wGif &efukefwdkif;a'o
BuD; rJqEe,ftrSwf 10 rS OD;eku ]jrefrmedkifiH ausmif;q&m
rsm; toif;csKyf zJGYpnf; wnfaxmifcGifhjyK&ef tpDtpOf &dS^
r&dS} ar;jref;&m ynma&;0efBuD;Xme? 'kwd,0efBuD; OD;at;
MuLu ynma&; 0efBuD;XmewGif OD;pD;Xme? wuodkvf? 'D*&D
aumvdyef iS hfaumvdyrf sm;?wdik ;f a'oBu;D eSijhf ynfe,fynm
a&;rSL;&Hk;rsm;? NrdKUe,fynma&;rSL;rsm;? ausmif;rsm; ponf
jzihf pepf usepGm zJGYpnf;xm;NyD; jzpfygaMumif;? oufqdkif&m
tqifhtvdkufudk q&mq&mreSihf 0efxrf;rsm;tm; vpOf
omrubJ tcgtm;avsmfpGm awGYqHkyGJrsm; usif;yay;vsuf
&SdygaMumif;? xdkYtjyif q&mq&mrrsm;taejzifh A[dk 0ef
1989 ckESpfu awGYqkHaqG;aEG;NyD; uGefjrLepf
tmPm&Sifpepfuae 'Drkdua&pD ekdifiHa&;pepfukd ul;ajymif;
ekdifcJhwJh ykdvefekdifiH&JU tawGYtBuHKawGeJY tJ'Dtcsdefu ay:
aygufcJhwJh ykdvefjynfolawG&JU Solicitor ac: aoG;pnf;
nDnGwfa&; vIyf&Sm;rItaMumif;ukd 'DZifbmv 17 &uf
txd avhvmMuygr,f/
ykdvefekdifiHNrdKUawmf 0gaqmrSmvnf; ykdvef tkyf
csKyfa&;pepfeJY ynma&;pepfawGukd avhvmygr,f/ (RFA)
21
2011 ckESpf
urmhq&mrsm;aeYudk BMTA
usif;y
2011 ckeSpf atmufwkdbmv 5 &uf? urmh
q&mrsm;aeYudk BMTA rSBuD;rSL;um xdkif;-jrefrm e,fpyf
rJaqmufNrdKY CDC ausmif;wGif pnfum;odkufNrdKufpGm
usif;ycJhaMumif; owif;&&Sdygonf/
tcrf;tem;odkY a&TUajymif; ausmif;q&m q&mr
rsm;? rJaqmuf c&kdifynma&; wm0efcHeSifh tpdk;& r[kwf
aom tzGJYtpnf;rsm;rS wm0ef&Sd yk*dKvfrsm; tyg0if pkpkaygif;
300 ausmf wufa&mufcJhonf/
wmhc&kdif 'kwd,ynma&;'g&dkufwm red'grS ]usr
wdkY xdkif;edkifiH&JU ynma&;aqmifyk'fu bk&if blrdabmonf
xdkif;vlrsKd;wkdY&JU q&mwql? todPf MuG,f0jcif;&JU
oauFw jzpfygw,f} [k ajymqdkoGm;cJhonf/ ynm&Sif
w&mausmf yg0ifaom xdkif;edkifiH ynma&; aumfrwD\
q&mrsm; usifhBuH&rnfh tcsuf (5) csufeSifh ynm jzefYa0
GHRE-FED
xdkif;edkifiH awmifydkif;? zefia'o&Sd a&TUajymif;
uav;rsm;twGuf pmoifausmif;rsm; zGifhvSpfxm;aom
ynma&;eSifh zGHYNzdK;wkd;wufa&; azmifa';&Sif; FED \ ynm
a&;XmerS ynma&;qkdif&m tvkyf&Hk aqG;aEG;yGJudk atmuf
wdkbm 13 &ufaeYrS 19 &ufaeYtxd xHkcrif; tv,fwef;
ausmif;wGif usif;ycJhaMumif; owif;&&Sd ygonf/
xdkif;tpdk;&? ynma&;0efBuD;XmeodkY wifjy&rnfh
FED \ udk,fydkif ynma&; oif&dk;nTef;wrf; pHEIef;rsm;udk
jyKpka&;qGJjcif;? uav;A[dkjyK pmoifMum;enf;oifwef;eSihf
22
xm;onf/
tdrfaxmifpkrsm;twl a&mjyGrf; aexkdif&ojzifh
txl;ojzifh uav;i,f&Sdaom rdom;pkrsm; tcuftcJ
BuHKawGYvsuf &SdaMumif;vnf; if;tzGJYu qdkonf/
ucsif jynfe,f&Sd NrdKYe,f 11 NrdKYe,fwGif ,m,D
'kuonf pcef; 59 ck vl 14113 OD; jynfe,f tpdk;&\
tpDtpOfjzifh apmifha&Smufxm;aMumif;vnf; xkwfjyef
csufwGif azmfjyxm;onf/
25
uav;u@
uav;uAsm
oli,fcsif;rdk;
olYararqlxm;vdkYvm;
rdk;om;rnf;rnf; rJhrJhidkaew,f
xD;aqmif;vdkYawmif rvHkyguG,f
olYrsuf&nfawG pdkpdk&TJukefw,f/
b,fvdk acsmh&r,frSef;vnf; rodyg
wdrfa&mifpHkav;awG 0,fay;rSm
ajymcsifwmawGvnf; ajymayghuGm
wdkYwlwl u&atmif vmyg/
rdk;&GmxJ abmvHk; ruefawmhyg
olYrsuf&nfawGudk tm;em
oDcsif;tqef;av; qdkjyrSm
wdkYwlwl u&atmifvmyg/
ygyk (rJaqmuf)
13 pufwifbm? 2011
upm;uGif;
aumif;uifay:rSmMu,f
Mu,fay:rSm aqmhaew,f
vdrfhusOD;r,fuG,f/
wdrfrSonf wdrfodkY ckeful;
jrL;xl; ayghyg;aevdkufwm
*g0efzm;zm;av;vnf; tawmifyHyrm/
oufwHhcHk;ckH;avQmvkyfpD;
ta0;BuD;udk csufjcif;a&muf
aumufcsDvdkufr,f aumufcsDxm;vdkufawmhr,f
tvnfvGefvGef;w,f/ /
oefY (rJaqmuf )
16 Mo*kwfv? 2011
26
pGefYpm;jcif;
om,mvSaom aEGOD;ayguf&moDjzpfonf/
ajrqDMoZm jynfh0onfh NcH0if;wpfckxJrSm opfaph ESpfaph
ab;csif;,SOf wnf&Sdaeonf/
yxropfaph qdkonf/
]ig tyifjzpfcsifw,f? BuD;xGm;csifw,f? igYtjrpfawG atmuf
zuf ajrBuD;xJ eufeuf&dIif;&dIif; wGef;ydkYcsifw,f? igYtpdkYtanmufawG
txufajrvTmudk azgufxGif;NyD; tjyifzuf xGufcsifw,f? El;nhHwJh
tzl;uav;u yGifhtmvmwJh tcsyftvTmawGeJY atmifvHxlNyD; aEGOD;udk
BudKqdkcsifw,f? igYrsufESmay: aEG;axG;wJh aea&mifjcnf usa&mufwm ig
cH,lcsifw,f? at;jrwJh eHeufcif; ESif;yGifhuav;awG igYyGihfvTmcsyfawG
ay: jzef;yufwmvnf; ig cHpm;csifw,f/}
onfvdkjzihf olBuD;xGm; &SifoefoGm;cJhonf/
'kwd,opfaphu odkY qdkonf/
]tyifayguf&rSm igaMumufw,f? tjrpfawG ajrBuD;xJ
xdk;xnfhawmh tarSmifxJrSm bmawGeJY &ifqkdifwkd;&rvnf; igrodbl;?
tay:u ajrrmudk azgufxGufawmhvnf; El;nHhwJh igY tpdkY tanmuf
av;awG yJh&GJU ysufpD;rSm pdk;&w,f? ..... tzl; tiHkav;awG yGihftmprSm
yufusd pm;oGm;&ifaum? yef;uav;awG yGihfvmawmhrS uav;
wpfa,muf aumufEIwfoGm;&ifaum b,fhES,fvkyfrvJ? rjzpfbl;? pdwf
cs&wJh txd apmihfrS aumif;r,f/}
okdYESihf olapmihfaecJhonf/
wpfaeYrSmawmh NcH0if;xJrSm tpm &SmazGonfh Muufrwpf
aumif [dk[dkonfonf ,uf&if; pdwfcs&aom tcsdefudk apmihfarQmfae
onfh opfaphudk awGYum qwfceJ aumufpm;ypfvdkufavonf/
27
aysmf&Tifjcif; vufaqmif
]arar... aysmf&Tifjcif;u b,frSm &SdovJ }
]aysmf&Tifjcif;u om;&JU tNrD;rSm &Sdw,f}
'DvdkeJY om;i,f jcaoFhu aysmf&Tifjcif;udk &zdkY olYtNrD;aemufudk vdkufw,f/
vdkufavav a0;av 0dkif;BuD; ywfywf 'la0a0eJY aysmf&Tifjcif;udk
ol r&cJhbl;/
'gudk jcaoFh araru awGYawmh
&,fNyD; ajymw,f/
]aysmf&Tifjcif;u 'Dvdk&wm r[kwf bl;.... om;/
a&SUudk acgif;armh avQmufvSrf;wm
eJY aysmf&Tifjcif;u om;aemufu
xyfMuyf rcGg vdkufaevdrfhr,f/}
(Ekdif;Ekdif;pae bavmhrS...)
28
vdkufab;&D;,m;rS vlYtcGihfta&;
vIyf&Sm;ol Leymah Gbowee
a&TUajymif;
oifykef;BuD;
zwfpm
29
t[uf[uf.... t[m;[m;
vdrm&rwJhvm; ...........
b,fvdk ajymvdkufw,f/
om;om;? rD;rD;wdkYu vdrfvdrfrmrm ae&r,f/ [kwfvm;/
pOf;pOf;pm;pm; ajymprf;ygOD; ....
b,fvdk &Sifoef BuD;jyif;ae&w,f rSwfovJ/ wqdwfavmuf &Sif;jyyg&apvm;/
a&Trif;
o
pif'&Jv rD;acsmav
;
m
nBuD;r ; Cinderel
l
a
dk;c
tdrfjye sKyf? oef;acgi [m
fvmw
fw
wfwJho kdifrS
tdk; [dk;
la
[dk; pi
f'&Jvm v/
;.../
,fav;
uav;i nf;u
w
t&G,fu ;r0wfbJ
pm
t0wft Gm;aewwfwJh
fo
avQmu m;av;
f;o
m/
awmwGi an ukd cspfcJhzl;w
rz
wmZH Ta
opfo
yifEkdc m;&kyfuav
D,
tNrJw dk Pinocc ;
h
rf;udk
vdrfn io [m
m ajym
qdkae
Zmwfvdkufausmf vlpGrf;aumif;
tmvm'if Aladdin usjyefawmh
olcdk;BuD;r[kwfvm;/
awm
30
hwm/
f
if&Si f
f
w
m
f; u, 00 aus f/
i
m
Grf;au Dudk rkdif 2 dkufw,
p
l
m; v h wem& vnf r
o
l
f;EkdYv wm
f/ a&
vi usjyefa efw,
f;jy
an
rmi
tm
a
f
e
Ba
tjr
um;
;wH
q
a
[m awGudk
ye
e
p
m/
fwl;
f; Po mh wu dk;xm;w
i
d
k
&
gYt
D; ay fNyD; cspfp fvHk; x
u
B
Av omu wudk,
Ja
tNr
rk0ifatmif aq;vHk;aomufNyD;
'pf*spfw,fjrL;ZpfeJY uckefaewJh yufref; Pac
Man usjyefawmh tm;usp&m aumif;vdkufwm/
'Dwcg a*s;rDyGJoGm;&if tJ'Daq;aomufoGm;&r,f/
yDvm;/
[kwfbl;aemf/ awGYN
r
0
;
k
H
Jh
v
f
p
y
j
t
U
J
&
Y
k
d
w
D
;
musp&maumif;w
b
a
o
f
om;om;? rD;r
u
o
f
p
S
E
;
D
y
N
d
S
Smwkef;/
0 jzwfoef;rI&
,folu vdrfrmEkdifr
b
f
i
tJ'DvdkrsKd; uav;b
&
k
d
q
f
,
r
&
h
J
c
;
f
i
.../
GeJYom BuD;jy
t[m;t[m;.........
..
.
f
Zmwfvdkufausmfaw
u
[
f
u
[
t
m/
g vlBuD;&
pOf;pm;NyD; ajymprf;y
oQif,
E&m;
31
The Great
Developer
King
Nidrf;at;qm,m
r[mzGHYNzdK;a&; bk&ifBuD;
32
rif;om;
r[da'gESihf
aqmifuvm
rif;orD;
qdkif;0efwdkY\
xdrf;jrm;r*Fvm
pufwifbm
1920
1920
34
tpfrawmf
rif;orD;
uvsmPD
0g'eudk zGm;jrif
- arv 6 &uf
1923
rif;om;
blrdabmudk
tar&duefwGif
arG;zGm; 5 'DZifbm
1927
aemifawmf
rif;om;
tmeEm udk
*smrPDwGif
zGm;jrif - 20
pufwifbm
1925
1925
bk&if r[da'g
uG,fvGef
tedpa&mufcJh/
24 pufwifbm
1929
rif;om; blrdabm
ESihf rdom;pk xkdkif;
EkdifiHodkY jyefvmcJh/
13 'DZifbm 1928
aemifawmf
]uefem&mhZf}
rif;om;
tmeEm
awmfvSefrItNyD;
bl
rdabm\
bk&ifjzpfvmcJh
oufOD;qHykdif
yxrqH
k;aom
rwfv 2
ya'o&mZf
a&cJjyifavQmpD;
1934
pepf rS
oifcef;pm
pnf;rsOf;cH
1935
bk&ifpepfodkY
ajymif;vJ
awmf0if
bk&iftmeEm
usihfoHk;
r[da'grdom;pk
xkdif;EkdifiHodkY
ZGefv 24
qGefZvefEkdifiH
bk&iftjzpf
1932
odkY ajymif;a&TU
yxrOD;qHk
aexkdifcJh/
tBudrf jyefvmcJh/
arv 9 &uf?
15 Ed0k ifbm 1938
1933
&mr (7) bk&if
xkdif;xD;eef;udk
pGefYvTwfcJh&/
(t*FvefEkdifiH)24
rwfv 1932
1930
1935
1940
bk&if
&mr (7)
uG,fvGef
arv 30?
1941
1940
bk&if tmeEmESihf
rif;om;blrdabm
xkdif;EkdifiHodkY
jyefvnfa&muf&Sd/
5 'DZifbm 1945
rif;om;
bk&ifblrdabm\
tdrfa&SUpHrif;om;
blrdabm
]&mZbdaou} eef;wuf
r[m0ZD
&
mavmifuGef;udk
&mr (9)
r*Fvmusif;y/
zGm;jrif/
bk&if tjzpf
arv 5 &uf? 1950
28 ZGefv? 1952
xD;eef;
qufcH/
bk&ifrif;jrwf
ZGefv 9?
blrdabmESihf rif;orD;
bk&ifblrdabmESihf
1946
&m*s0efoD&dacwf
rdom;pk befaumuf
udwd,um&wdkY\
NrdKUawmfodkY tNyD;wkdif
aphpyfaMumif;vrf;jcif;
jyefvmcJh/
bk&if
r*Fvm/
2 'DZifbm 1951
tmeEm
19 ZGef? 1949
uG,fvGef/
ZGefv 9?
rif;orD;
1946
bk&ifblrdabmESihf
Oabm
rif;orD; oD&dacwfwdkY\
&wemudk
xdrf;jrm;r*Fvm/
zGm;jrif/
18 {NyDv? 1950
5 {NyD? 1951
1945
1950
rif;orD;
csKvmbGefudk
zGm;jrif
4 ZGef? 1957
rif;orD;
csKvmbGefudk
zGm;jrif
4 ZGef? 1957
rif;orD;
r[mcsufu&D
oD&d'Hkudk zGm;jrif/
2 {NyD? 1955/
1955
1960
35
36
Sufficiency
Economy
37
bk&ifrif;jrwf\ qif;&Jom;jynfolvlxktwGuf
awmf0if zGHYNzdK;wdk;wufa&; pDrHudef;rsm;
csufu&D rif;rsKd;quf\ udk;yg;ajrmufrif; jzpf
aom bk&if blrdabmvft'l,m'wf aexdkif&m awmf0if
eef;awmf0ef;twGif;wGif awmf0ifpDrHcsufrsm;twGuf prf;
oyf okawoe oD;ESHpdkufcif;rsm;? opfawmrsm;? tao;pm;
puf&Hki,frsm; xm;&Sdygonf/ pyg;pdkufcif;rsm;? opfoD;0vH
pdkufuGufrsm;? arG;jrLa&;jcHrsm;? ig;uefrsm;? pyg;Budwf puf
wpfvHk;? EkdYcsufpuf&Hk ponfwdkYvnf; yg&Sdonf/ prf;
oyfrIrsm;? okawoersm; atmifjrifonfh tcg0,f v,f
orm;vlxkxH taMumif;Mum;NyD; enf;ynmtopfudk
toHk;jyKcGihf &&Sdaponf/ ausmif;om;rsm;? v,f orm;rsm;
ESihf jynfolvlxkudkvnf; eef;wGif; pDrHcsufrsm;tm;
vma&muf avhvmcGihf jyKxm;onf/
bk&ifrif;jrwf\ ESpf 60 ausmf xD;eef;oufwrf;
umvtwGif; NrKdU&Gm? aus;vuftESHY EkdifiHw0Srf;vHk;&Sd
tajccHvlxkxHodkY yHkrSef oGm;a&mufvnfywfavh&Sdonf/
txl;ojzihf a0;vHoDacgifNyD; zGHYNzdK;wdk;wufrI enf;yg;vS
aom aus;vufESihf awmifay:a'orsm;? qif;&JrGJawvS
38
xkdif;0efBuD;csKyf&ifvufESihf tpdk;&tzGJYu
bk&ifBuD;arG;aeYwGif *g&0jyKMuyHk
39
acG;cspfaom bk&ifBuD;
40
onfvdk ar;vmcJh&ifawmh pma&;ol
u r[kwfyg/ vHk;0r[kwfyg[k jywfjywf
om;om; jyef ajz&ygrnf/ rMumao;rDu
t*FvefEkdifiHrSm jyKvkyfcJhonfh okawoe
ppfwrf;wpfck& Online, Internet, Hot
Media rsm; tMum; arG;zGm; BuD;jyif;vmonfh
vli,fvl&G,fwdkYrSm pmtkyf? pmay? r*Zif;
ponfh Cold Media rsm; tMum;rSm arG;zGm;
BuD;jyif;vmaom vli,f vl&G,frsm;xuf
pOf;pm;awG;ac:EkdifrI?Pf&nfPfaoG;wdkY
edrfhusaeaMumif; taotcsm awGY&dS&yg
onf/ Hot Media wdkY\ oabmrSm t&kyf?
toH? vIyf&Sm;rIwdkYrSm cl;NyD;cyfNyD; toifhjyif
qifxm;NyD; jzpfojzifh OD;aESmuf\tvkyf
rvdktyfbJ ESvHk;om;ESifh toifh cHpm;&Hk jzpf
onf/ Cold Media wdkY\ oabmrSm Hot
Media \ ajymif;jyefjzpfonf/
txl;ojzifh ,aeY zGHYNzdK;NyD; EkdifiHBuD;
rsm; (Developed Country) wGif Hot Media rsm;ESifh Cold Media rsm;\ vTrf;rdk;rIrSm wef;wl
&nfwlrQom &dSvm aomfvnf; pma&;olwdkYuJhodkY zGHNzdK;qJ
EkdifiHrsm;wGif Hot Media rsm;\ vTrf;rdk;rIrSm tqrwef
tm;aumif; vm onfjzpf&m awG;ac:rIpGrf;&nfrsm;? wDxGif
zefwD;EdkifrIrsm; ododomom usqif;vmonfudk awGY&dS&
ygonf/ odkYjzpf vli,fvl&G,frsm; taejzifh Hot Media
rsm;wGifom tcsdefukef vHk;yrf; raeMubJ Cold Media
rsm;bufodkYvnf; wpfvSnfhjyef vSnhfum rdrdwdkY\
awG;ac:rI pGrf;&nfrsm;udk jrifhwifMuyg[k wdkufwGef; a&;
om; vdkuf&ygonf/
41
oifhpmusufpGrf;&nfudk b,fvdkjrihfwifrvJ
plan is plan for fail}
42
] pDrHudef;qGJzdkY
ysufuGufjcif;[m usqkH;zkdYtwGuf pDrH
udef; qGJaejcif;yJ} wJh/ 'gaMumifhrdkY zl;ikHwkdY
taeeJYvnf; rdrdwkdY&JU pmoifESpfawG
ppcsif;uwnf;u b,f&uf b,f&uf
awGrSm b,fbmomawGudk tNyD;usuf
r,f? b,fvawGrSm b,fbmomawG
udk oif&kd;ukef avhvmNyD;vdkY jyefvnf
avhusifhcef; vkyfr,f pwJh udk,fh&JU
studying Process eJY qufpyfywf
oufwJh Mile stones Time-scale awGudk tao;pdwf
a&;qGJ jyifqif xm;oifhMuygw,f/ NyD;oGm;&ifvnf; Plan
u Plan twkdif;yJ &SdaevdkY r&ygbl;/ udk,fa&;qGJxm;wJh
pDrHudef; Plan eJY tnD vufawGY taumiftxnfazmf
vkyfMu&ygr,f/ tJonf vkd vkyfaepOf tcgrSmvnf; udk,fh&JU
Plan [m vufawGY usrus? udk,feJY udkufnD-rudkufnD
rjywf qef;ppfaeNyD; vdktyfwmrSeforQudk vkdwdk; ydkavQmh
vkyfNyD; Plan udk tNrJ wrf; Update vkyfaeoifhygw,f/
2/ pmusufonfhae&m (Studying Location)
pmusufwJh ae&muvnf; zl;ikHwkdY Learning
Process rSm rsm;pGm ta&;ygygw,f/ ckdifrmwJh okawoe
ppfwrf;awGt& ae&m wpfae&mwnf;rSmyJ tNrJwrf; pGJ
pGJNrJNrJ usufwJh olawG[m ae&mawG cPcPajymif;NyD;
pmusufwJh olawGxuf pmydk&? pmrSwfrdw,fvkdY qkdyg
w,f/ jzpfEdkif&if pmusufwJh ae&m[m tdyf&may:wdkY?
qdkzmay:wdkYxuf pmMunfhpm;yGJrSm jzpfoifhygw,f/ NyD;&if
udk,fh&JU pmMunfhpm;yGJay:rSm ausmif;pmeJY ywfoufvdkY
udk;um; (Reference) vkyfp&m Dictionary vkdrsKd; pmtkyf
pmwrf;awGudk xm;&Sdoihfovkd pmusuf&if; vdktyfr,fh
abmvfyif? cJwH? Line Pen pwJh pma&; ud&d,mawGudk
vnf; pmusufae&if; x&Smp&m rvdkatmif t&efoifh
xm;&Sd oifhygw,f/ NyD;awmh txl;ojzifh vufudkifzkef;&SdwJh
zl;ikHwkdYuvnf; wwfEkdif&if pmusufaewJh tcsdefrSm vuf
udkifzkef;udk ydwfxm;zdkY BudK;pm;oifhygw,f/ pmusufwJh
ae&m[m wdwfqdwfNidrfouf? taESmihft,SufawG uif;zdkY
opmazguf cHae&qJ
rsKd;qufopf
jrefrmhvli,frsm;
vSa&T
44
vGefcJhwJh ESpf&ufavmufu azhpfbkwfrSm rdwfaqG wpf
a,muf wifvdkufwJh owif;udk zwfNyD; awmfawmfav; pdwfrtD
rom jzpfoGm;w,f/ ynmacwfrSm jrefrmvli,fawG &&SdaewJh
ynm t&nftaoG;eJY ywfoufvdkYyg/
armuynma&; r*Zif;rSm pmawGa&;jzpf? zwf jzpfawmh
urmhEkdifiH trsm;pkawG[m ynma&;rSm &if;ESD; jrKyfESHrI tNydKiftqdkif
jzpfvmwmudk awGYjrifae&w,f/
21 &mpk[m enf;ynm aygufuGJwJh &mpkESpf? ynma&;u
t&m&mudk OD;aqmifr,fqkdwJh acwfrSm usaemfwdkY&JU wdkif;jynf acgif;
aqmifawGu wuokdvf taqmifawGudk [kdw,fvkyfr,fh pD;yGm;
a&; vkyfief;&SifawGqD avvHypf a&mif;pm;wmudk awGY&awmh
awmfawmfav; pdwfxdcdkuf&ygw,f/ todPf enf;yg;&avjcif;
qdkNyD; ,lusKH; r& jzpfrdygw,f/
usaemfwdkY rsKd;qufawG[m 1962 ckESpf uwnf;u
tkyfcsKyfolawG&JU zsufqD;rIudk pepfwus cHcJhMu &yg w,f/ ESpf 20 udk
rsKd;quf wcktjzpf owfrSwf&if tckqdk&if rsKd;quf oHk;ckavmuf
[m rw&m; zsufqD; cHvdkuf&ygNyD/
usaemfu 1992 ckESpfrSm ppfawG'D*&D aumvdyfudk
wufcGifh &ygw,f/ aumvdyf? wuokdvfwdkYqdkwm ausmif;om;awG
okawoevkyf? tokH;jyKEkdifzdkY pmtkyfpmwrf;awG odyHokawoe
aqmif;yg;u@
vkyfr,fh "gwfcGJcef;okH; ud&d,mawG b,favmuf rsm;rsm;
pm;pm; &SdovJqdkwJh tcsufu ta&;BuD;ovdk ynm&Sif
awG&JU tcef;u@uvnf; awmfawmfav; ta&;ygyg
w,f/ usaemf wufa&mufcGifh &cJhwJh 'D*&D aumvdyfrSm pm
Munfhwdkuf Library oD;oefY r&Sdygbl;/
ausmif;om;wpfa,muf pmzwfcsifvdkY pmtkyf
iSm;csifoyqdk&if pmtkyfwpftkyf &zdkY em&DESifhcsD apmifhqdkif; &
ygw,f/ (0g&ifh ausmif;om;tcsKdU\ oifjycsuft& pmtkyf
jrefjref vdkcsif&if pmMunhfwdkuf 0efxrf;rsm;udk rkefYrsm;jzifh
vmbfxdk;xm;jcif;jzifh rdrdvdkcsifaom pmtkyfudk tjref &&Sd
edkifonfrSm udk,fawGY jzpfygonf )/
wuodkvf ausmif;om; wpfa,muf&JU t"du
wm0efu rdrdbmom&yfESifh qdkifwJh pmtkyfpmwef;awG &Sm
azG zwfI&ygr,f/ 'gayrJh usaemfwdkY ausmif;aepOf wu
odkvf ausmif;om; trsm;pku pmzwfwJh tavhtusifh r&Sd
Muygbl;/ pmrzwfwJh tjyif pmar;yGJrSm cdk;cswJh tvkyfudkyg
vkyfMuygw,f/
ausmif;NyD;vdkY vlYavmuxJ usifvnf&r,fh
vli,fawG pmar;yGJrSm ckd;csaeMujcif;[m usaemfwdkY vlY
tzGJYtpnf; twGuf aumif;aom vuPm r[kwfygbl;/
usaemf 2001 ckESpfrSm xdkif;EkdifiHu emrnfausmf
csLvmavmifuGef; wuokdvfrSm ynmoifaewJh rdwfaqG
wpfa,mufqDudk tvnftywf a&mufygw,f/ jrefrm
jynfu ausmif;om;awGeJY rwlnDwJh tcsufu pmzwfwm
ygyJ/ aeYvnfpm pm;NyD;wmeJY pmMunfhwdkuf (Library) rSm
pmzwfae&m wpfae&m &zdkYtwGuf tajy;tvTm; tvk
t,uf ,l&wJh taetxm;yg/ 2006 ckESpfrSm tdEd,EkdifiH
u emrnfausmf *s0g[mvmael; wuodkvfudk a&muf
awmh trdjrefrmjynfu ausmif;om;awG? tem*wf acgif;
aqmifavmif;awG b,ftxd acwfaemufus usefcJhNyDvJ
qdkwm awG;rdNyD; pdwfraumif; jzpfrdygw,f/
wuodkvf tmPmydkifawGu pmMunhfwdkufudk
n (12) em&Dxd zGifhay;xm;w,f/ pmMunfhwdkufBuD; udk,f
wdkifu pmayavhvmaewJh ausmif;om; wpfa,muf&JU
pdwfydkif;qdkif&mawGeJY oif,l avhvm qnf;yl;vdkpdwfudk
wuf~uGEkd;Mum; apygw,f/ BuD;us,fwJh wuodkvfawGeJY
ausmif;pmMunfhwdkufBuD;awG[m tem*wf acgif;aqmif
awG&JU tvkdtyfqHk;aom? r&Sdrjzpfaom &wemodkufawG
jzpfaeygw,f/ pma&;q&mBuD; jroef;wifh&JU pum;vkH;ukd
iSm;okH;&r,f qdk&if {u&mZfwdkY&JU b@mwdkufaygYAsm/ wdwf
qdwf NidrfoufpGmESifh pmay avhvmaewJh ausmif;om;
Sources;
Think Again, Education (Foreign Policy)
Worldwide education and library spending
Ministry of education (Thailand)
46
tajccH
vlwef;pm;rsm;
tm;xm;&m
buausmif;
Munfa0
udkat;xGef;u ol\ ,mOfarmif; vpmaiG
usyf 7 aomif;ESifh NrdKUe,fpnfyifom,mwGif oefY&Sif;a&;
tjzpf vkyfudkifaeaom ZeD;onf\ vpmaiG usyf 4
aomif;cefYu pm;avmuf&Hkom &SdNyD; ausmif;ae t&G,f
om;orD; 3 a,mufpvHk;udk ausmif;xm;&ef rwwfEkdif
aMumif; ajymjyonf/
]usaemfu qif;&Jayr,fh udk,fhom;orD;udk
awmh ynmwwf jzpfapcsifw,f/ om;orD; 3 a,muf p
vHk;udk tpdk;&ausmif;rSm xm;EkdifzdkY qdkwmuawmh usaemf
wdkY tajctaeeJY vHk;0rjzpfEkdifbl;} [k &efukefNrdKU vdIifom
,mNrdKUe,fwGif aexdkifol udkat;xGef;u qdkonf/
jrefrmEkdifiHwGif trsKd;om;ynm&nf jrifhrm;a&;
twGuf ESpf 30 pDrHudef; csrSwf taumiftxnfazmfcJhNyD;
xdkpDrHudef;wGif roifrae&pepf? tcrJhynma&;pepfwdkY
jyefcsufwGif azmfjyxm;onf/
tqdkyg ausmif;trsm;pkwGif aeYvnfpm xrif;
pm; qif;csdef xrif;bl; rygaom uav;rsm; trsm;tjym;
&SdaeaomaMumifh bkef;awmfBuD;rsm;rSm pmoifMum;a&;
omru aeYvnfpm tm[m& auR;arG;a&;udkyg wm0ef,l
vmMu&aMumif; od&Sd&onf/
vdIifom,mNrdKUe,f atmify&[dw bkef;awmf
BuD;oif ynma&;ausmif;rS q&mrwOD;u ]'Du uav;
awGu awmfawmfav;udk EGrf;yg; Muygw,f/ uav;wdkif;
aeYvnfpm xrif;bl; ,lEkdifMuwm r[kwfbl;/ aeYvnfpm
tiwfcHaewJh uav;awG&Sdwmudk q&mawmfu odoGm;
awmh xrif;bl; rygwJh uav;awGudk [if;aygif;eJY auR;ay;
w,f/ wESpfxuf wESpf ausmif;om;awGu ydkydkrsm;
vmawmh q&mawmfvnf; rwwfEkdifawmhbl;} [k ajym
onf/
jrefrmEkdifiHwGif bkef;awmfBuD;oif ynma&;
ausmif;rsm;rSm udkvdkeDacwf uwnf;u &SdcJhMuNyD; 1982
ckESpf 0ef;usifwGif uG,faysmuf oGm;cJhonf/ 1992 ckESpf
aemufydkif;wGif jyefvnf &SifoefvmcJhNyD; ,cktcg tajccH
vlwef;pm;rsm;\ tm;xm;&m ausmif;rsm; jzpfvsuf&Sdonf/
buausmif;rsm;onf omoema&;0efBuD; Xme
\ pDrHcefYcGJrI atmufwGif &SdNyD; rlvwef;vGef? tv,fwef;
ESifh txufwef; txd zGifhvSpf oifMum; aeMuonf/ bu
ausmif;rsm; oifMum;ay;aeaom q&mq&mrrsm;
twGuf owfrSwf vpm[l r&SdbJ ausmif;\taetxm;
ESifh aiGaMu; vdktyfcsufay: rlwnf bkef;awmfBuD;
ausmif;rsm;uom ay;ae&jcif; jzpfonf/
atmify&[dw bu ausmif;rS q&mawmfu
]q&m q&mrawG&JU vpm? pm;0wfaea&;eJY uav;awG
twGuf pma&;ud&d,m pwmawGudk bkef;awmfBuD;awGu
oma&;? ema&;u &wJh aiGawGuae jznfhqnf; ay;ae
&w,f/ vpmxuf rkefYzdk;oabmrsKd;yJ ay;EkdifwJh tae
txm;&Sdw,f} [k rdefYonf/
tqdkyg bu ausmif;rsm; ynmoifMum; ay;
aeaom q&m? q&mrrsm;onf &&Sdonfh vpmEIef;xuf rdrd
cH,lcsufESifh qEtavsmuf vma&muf oifMum; ay;aeMu
jcif; jzpfaMumif; od&onf/
ynma&Tawmif ausmif;wdkufrS q&mwOD;u
]wvudk aiG 2 aomif;aygY? bkef;bkef;u rkefYzdk; qdkNyD;
ay;ygw,f/ toHk;p&dwfeJYqdkawmh ravmufbl;/ ravmuf
ayr,fh acRwmNyD; oHk;aew,f} [k ajymonf/
olonf tpdk;&ausmif;rS yifpif,lNyD;aemuf
buausmif;wGif q&mtjzpf vkyfudkifcJhaMumif;? ,cifu
rkefYzdk;tjzpf wvvQif aiGusyf 7 axmif &&SdcJhaMumif;?
aemufydkif; ukefaps;EIef; jrifhwufvmonfh twGuf q&m
awmfrS 1 aomif;? 2 aomif; ponfjzifh wjznf;jznf; wdk;
jrifh ay;vmcJhjcif; jzpfaMumif; ajymjyonf/
vuf&Sd tajctaewGif jrefrmwEkdifiHvHk;&Sd bu
ausmif;rsm;wGif ynmoifMum;vsuf&Sdaom ausmif;om;
OD;a&rSm ESpfpOf wdk;vmaomaMumifh q&m? q&mr
vdktyfcsufrsm;&Sdvmjcif;? bkef;awmfBuD;ausmif;rsm; tae
jzifh taxmuftyHhrsm; ydkrdkvdktyfvmjcif;wkdY BuHKawGY ae&
aMumif; od&onf/
vdIifom,mNrdKUe,f&Sd atmifaZ,srif; bu
ausmif;rS q&mawmfu ]ausmif;om;OD;a&eJY q&m? q&mr
OD;a&u rvHkavmufbl; qkdwmvnf; bkef;bkef; odw,f/
'gayr,fh tajctae& xm;ae&wmygyJ/ bkef;bkef;
ausmif;rSmu rdbrJh uav;u 200 ausmf? ausmif;ynm
oifMum;ay;aewJh ausmif;om;uav;awGu 1200 &Sd
awmh bkef;bkef;vnf; awmfawmfav;udk tcuftcJ awGY
vmw,f} [k rdefYonf/
bu ausmif;rsm;tm; tpdk;&taejzifh ulnD
axmufyHhay;rnfqdkygu qif;&Jom; tajccHvlwef;pm;
rdom;pk0if uav;i,fwkdY\ tem*wfudk u,fwif ay;Ekdif
rnfh enf;vrf;wckjzpfaMumif; q&mawmfu qufvuf
rdefYMum;onf/
bu ausmif;rsm; taejzifh tcuftcJrsm;
&Sdaeaomfvnf; jrefrmhynma&; vdktyfcsufaMumifh quf
vuf oifMum;ay;Ekdifa&; arQmfvifhxm;aMumif; bu
ausmif;rsm;xHrS od&Sd&onf/
]om;BuD;udk 'DESpf tv,fwef;atmif&if tpdk;&
ausmif; ajymif;xm;&awmhr,f/ ausmif;p&dwfu ckvdkyJ
qufjrifhaeOD;r,f qdk&ifawmh usaemfwkdYvdk qif;&Jom;
awGtwGuf jyemBuD;w&yf xyfjzpfaeOD;rSmyJ} [k
udkat;xGef; u ajymonf/
buausmif;rsm;udk qufvuf tm;udk;&rnfh
taetxm;jzpfaomaMumifh udkat;xGef;uJhodkY qif;&J
EGrf;yg;aom vufvkyfvufpm; rdbrsm; taejzifh om;
orD;rsm;udk tajccHynmtqifhwdkif; bu ausmif;rsm;
wGif xm;cGifh&a&; arQmfvifhaerdaMumif; ajymjyonf/
Munfa0 ({&m0wD)
49
owdjyKoifhonhf toHk;tEIef;wpfck
cifaZmf
usaemf trSwfw& &dSaeygao;onf/ rdom;pk
pD;yGm;a&;tm; wzufwvrf;rS ulnDaxmufyHh&ef twGuf
2001 ckESpf arv 13 &ufaeYwGif tdrfeD;csif; xdkif;EkdifiHodkY
usaemf a&muf&dSvmcJhonf/
xdkif;EkdifiHodkY a&mufvQif a&mufcsif; us
aemfESifh oifhavsmfonf[k ,lqonfh tvkyfudk&Sm r&yg/
2002 ckESpfwGif csif;rdkif tajcpdkuf ICFC (Intensive College Foundation Course) wGif ocsFm q&mtjzpf pwif
tvkyfvkyfygonf/
xkdpOfu usaemf\ ausmif;tkyfrSm vGefpGm
oabm aumif;vSNyD; ynm jynhf0aom uae'grS Lynn
Vasey jzpfygonf/ rSwfrSwf&& wpfaeYwGif 2 csdef qufwdkuf ocsFmoiftNyD; q&m? q&mrrsm; em;aecef;odkY
jyefa&mufcsdef usaemf\ ausmif;tkyfu usaemfhtm; ]cif
aZmf pum;enf;enf; ajymcsifvdkY tcsdef&rvm;} [k ajymvmygonf/ ]&ygw,f/ bmtaMumif; cifAsm; ajymcsif
vdkYygvJ/ usaemf aumfzDoGm;azsmfNyD; ajymMuwmaygY/}
[k jyefajymvdkufygonf/
50
]cifaZmf? rif;pmoif&if pum;oH tawmfus,f
w,faemf/}
][kwfuJh? bmjzpfvdkYvJ}
]igrif;udk tBuH wpfck ay;vdkY&rvm;}
]&wmaygYuG/ bmjzpfvkdY r& &rSmvJ/ ausmif;tkyf
BuD;uvnf;Asm..}
]rif;pmoifaewJh tcsdef igMum;w,f/ qdkygpdkY/ 3
into 2 equals 6 qdkwm rif;bmudk qdkvdkwmvJ/ igYudk
wqdwfavmuf ajymjyEkdifrvm;/}
]aMomf'gvm;/ q&mBuD;uvnf; 3 &,f 2 &,f
ajrmuf&if 6 jzpfw,fvdkY usaemf qdkvdkwmaygY/}
]'Dr,f q&mcifaZmf. ukd,fwdkY English
pum;rSm 3 into 2 equals 6 qdkwJh tokH;tEIef; r&dSbl;uG/
tJ'Dawmh rif;&JU rSm;aewJh tokH;tEIef;av;udk jyifay;
apcsifw,fuGm/ bmjzpfvdkYvJqdkawmh igwdkYausmif;ol
ausmif;om;awG[m ICFC NyD;oGm;NyD; ynm oifqk &cJh&if
EkdifiHwum wuodkvfawGrSm ynm qufoifMu&rSmrdkYyg/
Native speakers of English awG[m into udk
into 24 is 8.
&Sif;oGm;ygNyD/ 3 u 24 udk pm;vQif tajzu 8
jzpfygonf/
xdktcsdefrSp usaemf\ pmoifcef;twGif; into
qdkaom tokH;tEIef;tm; ajrmufonf qdkonfh t"dyg,f
tjzpf okH;pJGjcif;udk a&SmifusOfcJhygonf/
,aeYxufwdkif tcsKdUaom q&m q&mrrsm;
onf into qdkaom tokH;tEIef;tm; ajrmufonf qdk onfh
t"dyg,ftjzpf okH;pJGaeqJyifjzpfonfudk awGYjrif ae&yg
onf/
xdkYaMumifh pmoifcef;twGif; ynmoifay;ae
Muaom usaemf\ vkyfazmfudkifzuf q&m? q&mrrsm;tm;
into qdkaom tokH;tEIef;tm; ajrmufonfh t"dyg,ftjzpf
okH;pJGaejcif;udk a&SmifusOfapvdkonfh twGuf aqmif;
yg;jzifh wdkufwGef; vdkuf&ygonf/
tb,faMumifhqdkaomf usaemfwdkY\ tokH;
tEIef; rSm;,Gif;rIaMumifh ausmif;ol ausmif;om;aygif;
ajrmufrsm;pGm vGJrSm;oGm;Ekdifjcif;aMumifhyif jzpfonf/
tJvbwf tdkifpwkdif;
ponfh tokH;tEIef;rsm;onf
t"dyg,frsm;yif jzpfonf/
by
ocsFmppfppfqdkwm
olYenf;vrf;eJYolawmh
,kwdwefwJh
pdwful;pdwfoef;awG&JU
uAsmygyJ/
ajrmufonfh
cifaZmf (CDC)
October 10, 2011.
51
uav;rsm;\ vufOD;q&m
vlrIpD;yGm; tqifajy csrf;omMuG,f0Muol
rsm;\ om;orD;rsm;rSm Pf&nf ydkrdkxufjrufMuonf?
ausmif;ynma&;wGif ydkawmfMuonf [laom t,ltq
rSm aqG;ajrh a[mif;EGrf;cJhNyD; jzpfyg\/ rdbrsm;\ vpOf? eSpf
pOf 0ifaiG? csrf;om MuG,f0rI yrmP? aexdkif&mNrdKUe,f?
&yfuGufponfh vlrIpD;yGm;aemufcH tajctaersm;eSihf
ausmif;ynma&; atmifjrifrI qufEG,faerI qdkonfrSm
twdwfumvrsm;wGif ajymqdk aqG;aEG;cJhaom yHkpHrsm;
avmuf &dk;pif;vSonfawmh r[kwfyg/ trSefwu,fwGifrl
2 ck\ tquftpyfudk &dk;&dk;om &IjrifcJhonfrSm tpOf
rrSefuefedkifaMumif;rsm;udk awGYjrifcJhjcif;yif/ qif;&J EGrf;yg;
aom rdom;pkrsm;rS uav;rsm;onfvnf; b0wGif
xGef;ayguf atmifjrifedkifpGrf; tb,faMumihf &&Sdaeyg
oenf;/
52
odef;Ekdif
tvSnfhtajymif;
]ausmif;ynma&;wGif atmifjrifrIudk rnf
onfhtcsufrsm;rS vTrf;rdk;aeoenf;} [laom ar;cGef;udk
rfdbrsm;tm; ar;jref; MunfhcJhzl;ygonf/ jzpfEdkifaom tajz
rsm;wGif ]tpm;tpm yHkrSef? aumif;aumif;rGefrGef auR;arG;
jcif;? i,fpOfuwnf;u (rlBudKt&G,f uwnf;u) ynm
a&; tajccHaumif; &&Sdjcif;? rdbrsm;\ aemufcHynm
tajccH? arG;pOf (tBuD;? ti,f? tvwf)? &kyfydkif;? pdwfydkif;
usef;rma&; ponfhtcsufrsm; yg0ifekdifygvdrfhrnf/ vl
trsm;pk owdrrl rdwwfonfh ta&;BuD;aom tcsufwpf
csufum; usef&Sdaeavonf/
tcsufrSm tjcm;aom tcsufrsm;udk rsm;pGm
vTrf;rdkrI &Sdjyefygonf/ ,if;tcsufonf uav;rsm;\ pdwf
tajccH? oif,lavhvmrIeSihf tqHk;pGeftm;jzihf ausmif;
pHerlem,lp&m
q&mq&mrrsm; taejzihf rdbrsm;eSihf rnf onfh
tcsdefwGif awGYqHkwwfygenf;/ rsm;aomtm;jzihf jrefrm
pmoifausmif;rsm;wGif ausmif;om;rdbeSihf awGYqHkrIrSm
jyemjzpfonfh tcgwGifom jzpfavonf/ ausmif;om;
rsm; qdk;oGrf;onfhtcg? ausmif; pmar;yGJ us&HI;aomtcg?
cdkuf&ef jzpfyGm;onfh tcgwdkYwGifom xdkausmif;om;wdkY\
rdbrsm;eSihf awGYqHkavonf/ ]rdb? q&m yl;aygif; uav;
ynmaumif;} [laom ynma&; pum;yHk&Sdaomfjim;vnf;
uav;i,f wpfOD;csif; rdbrsm; taejzihfrl ausmif;tkyf?
twef;ydkfif? bmom&yfjy q&mq&mrrsm;eSihf awGYqHk
aqG;aEG;cGifhrSmrl rsm;pGm r&Sdao;aMumif; avhvmawGY&Sd &
jyefonf/ pmoifausmif;\ wpfeSpfwm ynma&; jyu'def
wGif xnfhoGif; rxm;&SdMuao;yg/
edkifiHwumwGif atmifjrifrI &&Sdaeaom OD;aESmuf
cGJpdwfuk orm;awmf? pma&;q&m? pdwfcGeftm; wufMuGzG,f
a[majymol a'gufwm befumqefonf touf 33 eSpf
t&G,fwGif *Refa[mhuif;aq;&HkBuD; (tar&duefedkifiH eSpf
pOf taumif;qkH; aq;&Hkqk 18 ck &&SdjyD;) \ uav;oli,f
OD;aeSmufcGJpdwfuk orm;awmf tvkyfudk &&Sdonftxd
atmifjrifrIeSihf ywfouf rdcifjzpfol wpfOD;wnf;aMumihf
jzpfaMumif;udk xkwfazmf ajymqdkcJhavonf/ &ifcsif;quf
trTmudk cGJpdwfukool? rMumrMum owdvpf ]wuf} wwf
olvlemrsm;udk ulnDay;&eftwGuf OD;aeSmuf wpfjcrf;udk
cGJpdwfxkwfy,fonfh radical hemispherectomies
orm;awmf wpfOD;jzpfonf/
a'gufwmbefumqefrSm qif;&J EGrf;yg;NyD; rdb
tjcm;aom edkifiHrsm;\ ynma&; okawoe
rsm;rSm vifr,m; uGm&Sif;jywfpJxm;olrsm; jzpfavonf/ avhvm awGY&SdrIrsm;t& rdcif? zcif wpfOD;OD;rS uav;\
53
vuf&Sd ausmif;ynma&; tajctae? oli,f
csif; rsm;tajumif;? olwdkY pdwfyg0ifpm;onfh bmom&yfrsm;?
tajumif;t&mrsm;? arQmfrSef;csufrsm;? tem*wftaMumif;
ponfwdkYudk uav;rsm;eSihf aqG;aEG;ajymqdkjcif;onf
oif,lavhvmrIudk wdk;wufap&ef rsm;pGm taxmuftyHh
jzpfapNyD; ausmif;ynma&;wGif atmifjrifrI &&Sd&ef twGuf
vnf; arQmfvifhedkifygonf/ teSpfom&tm;jzihf rdbrsm;\
uav;rsm;\ ynma&; atmifjrifrIrSm ausmif;
q&mq&mrrsm;omvQif wm0ef&Sdonff r[kwfyg/ q&m
q&mrrsm;enf;wl uav;rsm;? rdbrsm;? &yf&Gm vlYtzGJY
tpnf;eSihf tpdk;& tqihfqihfwGifvnf; tnDtrQ wm0ef
BuD;BuD;&SdygaMumif;/
ausmif;rsm;taejzihf eSpf0ufwdkif;wGif rdb
wdkif;eSifh twef;ydkif? bmom&yfjyq&mwdkY awGYqHk
aqG;aEG;jcif; tpDtpOfudk a&;qGJ xm;oihfonf/ ig;rdepf?
q,frdepfcefY awGYqHkjcif;rSm ynma&; tusKd;aus;Zl; rsm;pGm
&Sdygonf/ ynm&nfwdk;wufrI rSwfwrf; ay;ydkYNyD;onfh
tcgrsm;wGif uav;wdkif;\ rdbwdkif;eSihf awGYqHkjcif; tpD
tpOfyifjzpf\/ qdk;aom? awmfaom? nHhaom uav;
[lvnf; cGJjcm;xm;rI r&SdbJ rdbtm;vHk;eSihf tvSnfhus
awGYqHkjcif;jzpfonf/
xdkYtjyif tcgtm;avsmfpGm vdktyfcsufrsm;t&
vnf; awGYqHkoifhygonf/ tenf;qHk;tm;jzihf rdbwdkif;
onf uav;rsm;eSifh ausmif;ynma&;qdkif&mwdkYudk ajymqdk
aqG;aEG;edkifonf r[kwfygvm;/
uav;i,fwpfOD;&JU pdwful;udk
b,folodovJ/
Ekd&mb,f&D
Nora Perry (1831-1896)
tar&duef uAsmq&mr? pma&;q&m
54
odef;edkif
EkdifiHwum
ynma7;
owif;rsm
;
trdIufaumufNyD; uav;ausmif;
axmifcJhol tm* trsKd;orD;
uav; 1800 twGuf trdIufyHkrsm;rS pGefYypf
ypnf;rsm;udk aumuf,l a&mif;csNyD; pmoifausmif; axmif
cJholrSm tm* ygupwef trsKd;orD;wpfOD; jzpfonf/
0efBuD;csKyf ,lqmhzf&mZ*DvefeDu rdbrJh? pGefYypf
cH uav;rsm;twGuf trsKd;orD;\ ukd,fusKd;pGefY tm;
xkwfrIudk ulnDay;&ef lyD;aiG 1 oef; csD;jrihfrnfjzpf
aMumif; aMunmvdkufonf/
*DvefeDu lbDem uk&m&SD\ tm;xkwfrIwdkYudk
Mum;od&ojzihf tvGefyif cHpm;cJh&aMumif; qdkonf/ l
bDemonf qif;&JvGef;vSonfh vm[kd;jynfe,fu uav;
i,f 1800 twGuf pmoifausmif;udk tdrfwumvSnfh
trdIufaumuf,lNyD; a&mif;cs&onfh aiGjzihf wnfaxmif
xm;oljzpfonf/
vltrsm; toHk; rvdkawmhojzihf pGefYypf ypnf;
rsm;udk vdkufaumufNyD; a&mif;cscJh&aMumif;? &onfh aiG
aMu;jzihf tcrJh ynmoifay;aMumif;? pmtkyfrsm;udk pGefYypf
cH qif;&Jom; uav;i,frsm; twGuf 0,fay;aMumif;
lbDemu ajymjycJhonf/
&yf&GmtwGif;&Sd csrf;om~uG,f0olrsm;? pnf;pdrf
,pfaeolrsm; taejzihf tdk;tdrfrJh? pGefYypfcHvlxk\ uav;
i,frsm; ynma&;? pmoifausmif;wdkYtwGuf aiGaMu; vSL
'gef;oihfaMumif; tBuHjyKxm;onf/
Source: IANS
(3. August.2011)
56
t&ifu olrtzGJY (Green Belt Movement)
u opfyifyJ oJBuD;rJBuD; pdkufaeNyD;? 'Drdkua&pDeJY Nidrf;csrf;
a&;taMumif; odyfrajymcJhayrJh? aemufydkif;rSm 'Drdkua&pD
taMumif; t&rf;ajymvmonf/ 'Drdkua&pD r&Sd&if obm0
ywf0ef;usifudk wm0ef,l xdef;odrf;zdkY rjzpfEkdifaMumif;
us,fus,favmifavmif ajymvmonf/
]opfyif[m uifnmEdkifiH 'Drdkua&pD BudK;yrf;rI
twGuf oauFwygyJ/ uifnmEkdifiHom;awG[m tmPm
tvGJoHk;olawG? t*wd vkdufpm;olawGeJY obm0 ywf0ef;
usif zsufqD;olawGudk pdefac:zdkY opfyifpdkuf&if; pnf;vHk;
nDnGwfrIawGeJY &J0hHrIawG &&SdvmcJhw,f} vdkY rmxDu
rdefYcGef;rSm xnfhajymonf/
Ekdb,fqk&NyD; aemufydkif; urmtESHYu tpdk;&
awGeJY tzGJYtpnf;awGu rmxD&JU vkyfaqmifrIawGudk ydkNyD;
todtrSwf jyKvmMuonf/
ukvor* obm0 ywf0ef;usiftzGJYu 2006
ckESpf wpfurmvHk; opfyif 11 bDvD,H pdkufysKd;a&; UNEP'S
2006 Billion Tree Campaign [m rmxD&JU vIyf&Sm;rI
uae jzpfvmaMumif; 0efcHajymqdkcJhonf/
ukvor* taxGaxGtwGif;a&;rSL; befuD
rGef;u rmxD[m vlYtcGifhta&;? qif;&JrGJawrI wdkufzsuf
a&;? tmz&du vHkjcHKa&;eJY obm0ywf0ef;usif umuG,f
a&;wdkYudk aygif;pyf vIyf&Sm;EkdifcJhwJh xll;jcm;wJh pHjyyk*dKvf jzpf
aMumif; ajymqdkcJhonf/
Source: AP (4.October.2011)
MoZmt&Sdeft0g BuD;rm;onfh Foreign Policy
r*Zif;BuD;u 2011 ckeSpf urmhtawG;tac:&Sif 100
twGuf ppfwrf;aumuf,l&mrSm? jrefrmedkifiHrS Nidrf;csrf;a&;
edkb,fqk&Sif a':atmifqef;pkMunftm; trSwfpOf 31
ae&mwGif a&G;cs,f azmfjycH&onf/
a':atmifqef;pkMunfeSifh ywfoufNyD; Foreign Policy r*Zif;u ]tu,f jrefrmedkifiH ppftmPm
&Sif wHydk;atmufrS aemufqHk; &kef;xGufedkifcJhw,fqdkvQif?
a':atmifqef;pkMunf&JU edkifiHa&; uRrf;usifwwfyGefrIu
t"du tcef;u@uae yg0ifaevdrfhrnf} [k a&;om;
xm;onf/
,ckeSpf urmhtawG;ac:&Siftjzpf eHygwf 1 ae&m
a&G;cs,fcH&ol rSm tD*spfedkifiHom; oGm;q&m0efuae urm
ausmf pma&;q&mjzpfvmol tvmt,f tufpf0geD (Alla
Al Aswany) jzpfonf/ olY&JU 2002 ckeSpfrSm xkwfa0wJh
pmtkyf The Yacoubian Building u udkvdkeD oHajcusif;
tjzKwfcH&NyD;aemuf tD*spfedkifiH vlrIa&;eJY ,Ofaus;rI wpp
,dk,Gif;vmcJhyHkudk xl;jcm;pGm wifjyxm;onf/
aemufNyD; tufpf0geDu tD*spfrSm t*wd vdkuf
pm;rI wdkufzsufzdkY? rsKd;&dk;qufcHwJh tkyfpdk;rIpepfudk tqHk;
owfzkdY? ppfrSefwJh 'Drdkua&pD xlaxmifzdkYtwGuf edkifiHa&;
vIyf&Sm;rIrsm; aqmif&GufNyD; vli,fawG w[&D&m &ifjyif
57
jrefrmh'Drkdua&pDa&;udk tm;ay;ulnDcJhol
csuforwa[mif;? tEkynm&Sif Am;pvAf [mA,fvf uG,fvGef
ta&SU Oa&myedkfifiHjzpfaom csufudkpvdk
aA;uD;,m; uGefjrLepftpdk;&udk jzKwfcscJhol jyZmwfa&;
q&mESifh csuforwa[mif; Am;pvAf[mA,fvfonf
touf 75 t&G,fwGif uG,fvGefoGm;NyD jzpfonf/
1989 ckeSpfwGif eSpfaygif;av;q,fMum tkyfcsKyf
vmcJhaom uGefjrLepf tkyfcsKyfa&;pepfudk NzdKcsedkifcJhonfh
twGuf urmw0Srf; vlxk\ cspfcifav;pm;rIudk &&SdcJhol
vnf;jzpfonf/ pwmvifacwf tkyfcsKyfa&;wGif &efol
tjzpf owfrSwfcH&ol jzpfonf/ jyZmwfo&kyfaqmif?
aemufydkif;wGif 'g&kdufwm? ZmwfnGef;a&;q&m? jyZmwf
a&;om;oltjzpf vkyfaqmifcJhonf/ol\ Garden Party
jyZmwfonf edkifiHwumtxd ausmfMum;cJhonf/
uAsm? pmayrsm;a&;om; jzefYa0rIaMumifh uGefjrL
a[mifaumif ausmif;q&mor*\ ajyma&;qdk
cGifh&SdolwpfOD; jzpfaom *sdrf;[Gefu tpDtpOfudk cg;cg;
oD;oD; y,fcscJhonf/
]'gu (usaemfwdkY&JU ynma&; pepfxJudk) EkdifiH
a&; t& 0ifpGufzufwmyJ qdkwm &Sif;aeygw,f} [k olu
qdkygonf/ xdkYaemuf ]ausmif;om;awG&JU bufpHk zGHYNzdK;
wdk;wufrIudk taESmifht,Suf jzpfapygvdrfhr,f/} [kvnf;
olu qufajymcJhonf/
,cifu NAdwdoQ udkvdkeDjzpfcJhNyD; 1997 ckESpfu
w&kwfjynfodkY jyefvnf vTJajymif;ay;cJhaom a[mif
pmoifausmif;rsm;twGif; vdifydkif;qkdif&m
aESmuf,SufrI tjzpfrsm;
tar&duef wuokdvftrsKd;orD;rsm;toif;&JU
avhvmcsuft& 7 wef;uae 12 wef;Mum;u ausmif;ol
ausmif;om;awG&JU 48 &mcdkifEIef;[m tjyifrSm 'grSr[kwf
zkef;rufaqh? tD;ar; 'grSr[kwf rD'D,muwqifh vdifydkif;
qkdif&m aeSmuf,SufcH&wJh tawGYtBuHKawG &SdMuygw,f/
tJ'Dtoif;&JU nTefMum;a&;rSL;jzpfol uufo&if;a[;vfu
]'DvkdjzpfaeMuwm[m yHkrSef jzpf&dk;jzpfpOfvkdyJ jzpfaeygjyD}
vkdY ajymcJhygw,f/
tar&duef wuokdvftrsKd;orD;rsm; toif;
[m yk*vduausmif;eJY tpdk;&ausmif;awGu rdef;uav;
1000 ausmfESihf a,mufsm;av; 963 a,mufudk ppfwrf;
aumuf,lNyD; tcsuftvuf pkaqmif;cJhwmjzpfygw,f/
avhvmcsuft& rdef;uav;i,fawG[m a,mufsm;av;
awGxuf ydkNyD; vdifydkif;qkdif&m aeSmuf,SufcH&wJh tajc
taerSm &Sdaeygw,f/
tJ'DxJrSmrS vdifydkif;qkdif&m xdyg;aeSmuf,Suf
cH&ol ausmif;olausmif;om;awG&JU 9 &mckdifEIef;avmufyJ
olwdkY&JU jzpf&yfawGudk ausmif;q&m? q&mrawGvkd ausmif;
wm0ef&SdolawGudk wkdifwef; tpD&ifcHcJhygw,f/ tJ'D tpD&if
cHpmxJrSm ausmif;wkdif; vdifydkif;qkdif&m aeSmuf,SufrIESihf
ywfoufNyD; rl0g'awG xm;&SdzkdY? trsm;odatmifvkyfzkdY
awmif;qkdxm;csufawG yg0ifygw,f/
(csKd;vif;jym 0bfqkdufrS...)
Feminist Majority Foundation
59
tdEd,pwkdif w&m;bm0emusihf
BuH tm;xkwfjcif; Meditation udk avh
usihf oifMum;ay;aeonfh NAdwdef
pmoifausmif;udk tpdk;&u &efyHkaiG
ulnD ay;oGm; rnf jzpfonf/
vefuwfIdif;,m;a'o? pu,f
rma';t&yf&Sd r[m&d&SDausmif;wGif
tdEd,w&m;jy *k&kq&mBuD; r[m&d&SD
rJa[;a,m*D\ oifMum;rIrsm;ESihf
tusihftBuHwdkYudk oifMum; ay;vsuf
&Sdonf/ r[m&d&SdrJa[; a,m*D\
wynfhrsm;xJwGif *DwtEkynm&Sif?
tqdkausmfrsm;jzpfonfh The Beatles tzGJY0ifrsm; &SdcJhzl;onf/
aeYpOf ausmif;wuf&ufwkdif; ausmif;csdef rpwifrDESihf ausmif;qif;csdefrsm;wGif touf 4
ESpft&G,f uav;rsm;vnf; w&m;xkdifjcif; oifcef;pmrsm;udk wufa&muf avhvmMuonf/ tpdk;&
axmufyHhaMu;aiG &&Sdxm;onfh ausmif; 24 ausmif;wGif wpfausmif;jzpfaom r[m&d&SDausmif;u odkY
w&m;bm0emudk avhusihf oifMum;ay;jcif;jzifh ausmif;ol ausmif;om;rsm;? wynfhrsm;taejzihf pdwfNidrf;
at;csrf;omrIudk &&SdcHpm;MuNyD; oif,l avhvmjcif; pGrf;&nfudkvnf; wdk;wufaponf[k qdk\/
tpdk;& axmufyHh ulnDaomfjim;vnf; trsKd;om; oif&dk;nGef;wrf;udk wpfyHkpHwnf; vdkufem
aqmif&Guf&ef rvdktyfyg/ Source: IANS/ Indo-asia news (7.Sept.2011)
uav; aq;
bufqdkif&m t
ar&duef orm;
awmftzGJYu t ouf
2 eSpfatmuf
uav;i,f a wG
udk wDADGESihf uGefysL
wm pc&if
vHk;0 rMunfh
apzdkY rdbrsm;udk
owday;cJhonf/
touf 8 eSpf
atmufawGudkvnf; uGefysLwmESihf w,fvDADG;&Sif; pc&if
awGa&SUrSm tcsdefjzKef;wmudk uefYowfxm;zdkY tpD&ifcHpm
wpfapmif xkwfjyefcJhonf/
i,f&G,fvGef;ao;wJh uav;awGudk wDADG? uGef
ysLwm junfh&Iapjcif;jzifh rnfonfhynma&; tusKd;tjrwf
rS &&SdaprSm r[kwfaMumif; azmfjycJhonf/
abmfpwGefNrdKUrSm eSpfpOftpnf;ta0; vkyfwJh
60
61
EdkifiHjcm; wuodkvfBuD;
blwefwGif wnfaqmuf
blwefedkifiH? NrdKUawmfoifzlNrdKUrSm edkifiHjcm; wu
odkvfrsm;twGuf {&mr wuodkvfe,fajrBuD;wpfck wnf
aqmuf&ef pDpOfvsuf&Sdonf/
ajr{u 405 [ufwm ({u 1 000) us,faom
4if;wuodkvf pDrHudef;vkyfief;onf ausmif;om; 15000
twGuf wnfaqmuf&ef &nf&G,fxm;jcif;jzpfonf/
]ta&twGuf 50 avmuf&Sdr,fh ausmif;om;
awGu tdEd,edkifiHu vmrSmjzpfygw,f/ eD;wmuvnf;
wpfaMumif;? tdEd,ausmif;om;awGtzdkY jynf0ifvuf
rSwf ,lp&mrvdkwmvnf; wpfaMumif;ajumifhaygh} trI
aqmif t&m&SdcsKyfjzpfol rpwm&Sm&if;u qdkygonf/
edkifiHjcm;wuodkvfrsm;udk qGJaqmifonfhtae
eSifh blwefu 4if;wdkYtm; tjrwfaiGrsm;udk ,laqmif oGm;
cGifhjyKrnfhtjyif? 0ifaiGcGef? ta&mif;cGefeSifh oGif;ukefcGef
rsm;rS vGwfNidrf;cGifh uJhodkYaom rufvHk;rsm;udkvnf; ay;
rnfjzpfonf/
xdyfwef; wuodkvfBuD;rsm;u wuodkvf y&
0kPfrsm;udk csufcsif;vufiif; aqmufcsifrS aqmufMu
rnfjzpfaomfvnf; emrnfBuD; ygarmu tawmfrsm;rsm;
vma&mufcJhNyD;jzpfaMumif;eSifh xdyfwef;wuodkvfBuD;awG
udk qGJaqmifvdkY &NyDqdk&if? wjcm;wuodkvfawGvnf;
a&mufvmMurSm jzpfaMumif; rpwm &Sm&if;u ajymygonf/
blwefedkifiHonf emrnfBuD;ausmif;rsm;? wu
odkvfrsm;ESifh tquftoG,f &Sdxm;NyD;jzpfonf/
www.courses18.com/index.php
63
tifwmAsL;
wkdif;jynftajymif;tvJESihf
ynma&;u@
aomw&Sifrsm;cifAsm; jrefrmekdifiHrSm tajymif;tvJawG pwifNyD; awGY
ae&NyDvkdY jynfwGif;jynfyu todtrSwfjyK ajymqkdMuwJh toHawG Mum;odcJh&
ygw,f/ eSpfaygif;av;q,fausmftwGif; Mum;aeus r[kwfwJh ekdifiH&JU yuwd
tajctaerSefeJY tifrwef eD;pyfwJh oHk;oyfajymqkdcsufawG orw OD;odef;pdef&JU
EIwfzsm;u xGufay:vmwm? a':atmifqef;pkMunfeJY tpkd;&Mum; xdawGY qufqH
rIawG tcsdefpdyfNyD;awmhvmwm? t&ifwkef;u ayxuf tu&m wifvkdY r&wJh
taMumif;t&mawG txkduftavsmuf a&;om;azmfjycGifh &vmwm? jrpfqHkqnf
udprSm jynfolYaomuukd orwu txkduftavsmuf ajzodrfhay;vkdufwm
pwmawGukd taMumif;jyKNyD;awmh jrefrmjynf wu,f ajymif;vJawmhrSmvm;vkdY
edkifiHwumuvnf; apmifhMunfhaewm jzpfygw,f/ 'gayr,fh ajymif;vJ pjyKNyDqkdwJh
jrefrmekdifiHrSm zGHYNzdK;wkd;wwfrI twGuf tajccH ya&m*suf jzpfwJh ynma&;u@
jyKjyifajymif;vJa&;eJY ywfoufwJh owif;awG aqG;aEG; jiif;ckHwJh toHawGuawmh
rsm;rsm;pm;pm; rMum;&ao;ygbl;/ tJh'gaMumifh tckwywf tm&ftufzfat (RFA)
we*FaEG pum;0kdif;rSm ]ajymif;vJp jrefrmekdifiHeJY ynma&;pDrHrI taMumif;}aqG;aEG;
wifjyzkdY pDpOfxm;ygw,f/ tJh'DtwGuf xkdif;ekdifiHtajcpkduf ynma&;yg&*l
a'gufwm odef;vGif? xkdif;jrefrme,fpyfrSm ynma&;vkyfief;awG aqmif&GufaewJh
q&mOD;odef;ekdifwkdYukd zdwfac:xm;ygw,f/ uJ uRefawmfwkdY pum;0kdif; pvkduf
&atmifvm;/
64
q&mwkdYcifAsm;? wu,fawmh ynma&;qkdwm
tifrwef us,fjyefY euf&Idif;wJh bmom&yfjzpfygw,f/
ynma&;qkdif&m t,ltqawG? oDtkd&DawGuvnf;
trsm;juD;yJ&Sdygw,f/ tJh'DtxJurS OD;qHk;yxr ynm
ta&;BuD;yHk taMumif;eJY pvkdufcsifygw,f/ 20 &mpk
aeSmif;ykdif; 1990 w0dkufavmufu ynmacwfqkdwJh
a0g[m& pjyD;awmh Mum;vmcJh&ygw,f/ urmBuD;[m ynm
acwfxJ 0ifvmNyDwJh/ tJh'Dawmh ynm&JU wefzkd;eJY ynmacwf
qkdwmuae pwifcsifygw,f/
ar;/ / q&ma'gufwmodef;vGifcifAsm;? ynmeJY ynmacwf
tay: q&m&JUtjrif odyg&apcifAsm/
a'gufwmodef;vGif/ /[kwfuJh pD;yGm;a&;vkyfief;awGrSm?
tkyfcsKyfa&;rSm? pDrHcefYcGJa&;rSm 'D twwfynm? enf;ynm
awGeJY aqmif&GufzkdY vkdvmwJhtwGuf 'g ekdifiHwumrSm
ynmacwf qkdNyD;awmh ajymvmwmjzpfw,f/ aemuf vkyf
ief;uRrf;usifrIrSmvnf;yJ topftopf awGY&SdcsufawGu
rsm;wJhtwGuf xyfxyfavhvmqnf;yl;zkdY vkdw,f/ 'g
aMumifh ynmu tNrJwrf; qnf;yl;zkdY vkdw,f/ 'gaMumifh
ynmu ykdta&;BuD;vmw,f/ aemuf ynmu 'D ekdifiHwpf
65
ar;/
/[kwfuJhcifAsm;? jrefrmrSmvnf; 'D ]]ynm
a&Ttkd;vlrckd;}} ]]ynm&J&ifh yJGv,fwifh}} pwmawG pum;ykH
awG&Sdygw,f/ 'gawGu vlwpfa,mufcsif;ukdom &nfnTef;
wm r[kwfbJeJY ekdifiHawmfawG txdyg tusKH;0ifw,fvhkd
,lqrdygw,f cifAsm/ 'D ynmjynfh0wJh ol[m vlY tokdif;
t0kdif;Mum;rSm wifhw,fw,f qkdwJh twkdif;yJ ynm&J&ifhwJh
ynmwwf aygrsm;wJh ynmtqifhjrifhwJh ekdifiH[mvnf;
edkifiHwumtv,frSm wifhwifhw,fw,f &Sdw,fvkdh qkd&m
a&mufw,fvkdY xifygw,f/ tJh'gaMumifh ]]ynma&;rSm
&if;ESD;jrKyfeSHyg? OD;aeSmufrSm &if;ESD;jrKyfeSHyg}} qkdwJh ajymqkd
csufawG xGufay:vmaeygw,f/ pifumylqkd&if ynm
uRef;vkdhawmif ac: Muygw,f/ tJhawmh ynma&;rSm &if;ESD;
jrKyfESHrI ta&;BuD;yHkukd q&mOD;odef;vGif ajymjyygOD;cifAsm/
a'gufwmodef;vGif/ / [kwfuJh? ynma&;[m 'g vlom;
t&if;jrpfjzpfw,f/ 'Dvlom; t&if;tjrpf&JU &if;ESD; jrKyfeSHrI
jzpfw,f/ vlawG[m todynm &SdvmNyDqkd&if 'D tod
ynmeJY ukd,fhekdifiH ukd,fha'o ukd,fhywf0ef;usif aumif;
atmif aqmif&Gufedkifw,f/ 'D ynmeJY twwfynm? enf;
ynmawG wDxGifzefwD;edkifr,f/ ykdaumif;wJh vlYtzGJY
tpnf;ukd zefwD;edkifr,f/ ynmu tajccH usw,f? ynm eJY
pOf;pm; oHk;oyfekdifw,f? ykdif;jcm;a0zefEkdfifw,f/ 'DtwGuf
ynmu ta&;BuD;w,f/ tJh'DtwGuf ynmtwGuf
&if;eSD;jrKyfeSHrI vkdw,f/ pD;yGm;a&;vkyfief;rSm t&if;teSD;
jrKyfeSHovkd 'D ekdifiHwpfck zGHYNzdK; wdk;wwfvmzkdY twGuf vlom;
t&if;tjrpfrSm &if;eSD;jrKyfESHzdkY vkdw,f/ vlom;t&if;tjrpf
wkd;wufzdkY qkd&if ynma&;ukd t"du xm;&r,f/ 'D uRef
awmfwkdY edkifiHrSm eSpfaygif;rsm;pGmaygY? ynma&;ukd &if;eSD;
jrKyfeSHrIrSm enf;vmwJhtwGuf uRefawmfwkdY ekdifiH[m 'DaeY
rSm ynma&;rSm aemufus usef&pfcJhw,f/ ckeu ajymwJh
pifumylekdifiHwkdY? tck xkdif;ekdifiHqkd&if ynma&;rSm &if;eSD;
jrKyfeSHrIawG trsm;BuD; vkyfw,f/ 'D edkifiH toHk; p&dwfawG&JU
yrmP BuD;BuD;ukd ynma&;rSm oHk;w,f/ 'gaMumifh
xkdif;edkifiHu vlawG[m todynmawG wwfvmw,f?
uRrf;usifrIawG &Sdvmw,f/ 'gaMumifh xkdif;edkifiH&JU pD;yGm;a&;
[m wkd;wufvmw,f? vlaerI tqifhtwef;awG jrifhvm
w,ff/ 'gaMumifh uRefawmfwkdY ekdifiHuvnf; ynma&;rSm
trsm;BuD; pkdufxkwf oHk;pGJzkdY vkdygw,f/
oHk;w,fvkdh ajymMuygw,f/
q&mOD;odef;ekdif/ /uRefawmfwkdYqDrSm tck tifrwefrS
ynma&;toHk;p&dwf enf;w,fqkdwJhOpmukd vuf&Sd uRef
awmfwkdY ynma&;rSm &ifqkdifBuHKawGY ae&wJh tusyf
twnf;? tcuftcJawGukd Munfhjcif;tm;jzifh odomekdif
w,f/ trsm;BuD; wkd;jrifhzkdY vkdtyfaew,f qkdwmukdvnf;
uRefawmfwkdY ausmif;q&mq&mrrsm;? aemuf uav;
oli,frsm;&JU vuf&Sd ynma&; tajctae vkyfief;cGif tajc
tae? ynma&;vkyfief; tajctaeawGukd Munfhr,fqdkvkdY
&Sd&if txif;om; jrifekdifygw,f/ ausmif;raeekdifMu ao;
wJh uav;i,f oHk;yHkwpfyHkavmuf &Sdaeekdifw,fvkdY uRef
awmfwkdY okawoe &v'fawGt& awGYekdifw,f? aemufNyD;
awmhvnf; q&m? q&mrawG&JU tvkyf *kPfodumeJY
ywfoufNyD;awmhvnf;yJ wkd;jrifhzkdY vkdtyfaew,f/ aemuf
t&nftaoG;ykdif; qkdif&mayghAsm/ ynma&; t&nftaoG;
twGuf tqifhwkdif;rSm tajccHynmtqifh rl?v,f?xuf
tqifh aemufNyD;vkdY&Sd&if 'D wuodkvfynma&;? aemuf
toufarG; 0rf;ausmif;ynma&;? qkdawmh 'D ynmacwfrSm
vlY*kPfodumeJYtnD aeekdifzkdYtwGufu ynma&;rSm r&Sd
rjzpfukd uRefawmfwkdYu &if;eSD;jrKyfeSH&awmhrSm qkdawmh
uRefawmfwkdY vuf&Sd oHk;pGJaewJh yrmP[m acwf tquf
quf q,fpkeSpf awmfawmfMumMumrSm tifrwef enf;yg;cJh
w,f/ 'DtwGuf uRefawmfwkdY trsm;BuD; jyefNyD;awmh
pOf;pm;MuzkdY vkdtyfygw,f/ tqrwef ppf toHk;p&dwfukd
oHk;pGJ aewmukdawmh aocsmayguf avQmhcs NyD;awmh uRef
awmfwkdY ynma&;u@ukd jrifhwifr,f qkdvkdY&Sd&ifawmh
uRefawmfwkdYtwGuf tvm;tvm aumif;wJh ynma&;
pepfukd &ekdifygw,f/ 'Dawmh 'D vuf&Sd uRefawmfwkdY taeeJY
tenf;qHk; 6 &mckdifEIef;avmufukd oHk;oifhw,fvkdY ekdifiH
wumu tBuHjyKxm;wmawGvnf; &Sdw,f/ 'geJYtnD
vkdufygaqmif&GufzkdY ta&;wBuD; vkdtyfygw,f/
]].... ynmtwGuf
&if;eSD;jrKyfeSHrI vkdw,f/ pD;yGm;a&;vkyfief;rSm
t&if;teSD; jrKyfeSHovkd 'D ekdifiHwpfck zGHYNzdK;
wdk;wwfvmzkdY twGuf vlom;
t&if;tjrpfrSm &if;eSD;jrKyfESHzdkY vkdw,f/
vlom;t&if;tjrpf wkd;wufzdkY qkd&if
ynma&;ukd t"du xm;&r,f/}}
q&mOD;odef;vGif
q&m0ef? tif*sifeD,m ynm&yfawGxuf redrfhbl;/
'gayr,fh q&m&JU vcu edrfhaew,f/ q&mawGrSm vlrIa&;
owfrSwfcsufu edrfhaew,f/ tJh'D twGuf q&m&JU tqifh
twef;ukkd jrifhzkdYvdkw,f/ olwkdY&JU vlrIa&; apmifha&Smuf
a&;t&? usef;rma&; apmifha&SmufrI? olwkdY&JU vpm? olwdkY
*kkPfodum? 'gawG jrifhwwfNyD;&if? tJh'gqkd&if 'D.. q&m&JU
u@[m jrifhvmr,f/ aemuf q&m&JU t&nftaoG; jrifh
vmzkkdYtwGuf q&mawGukd oif,lekdifzkdY twGuf? tNrJwrf;
qnf;yl;ekkdifzkdYtwGuf vkkHavmufwJh taxmuftyhH ay;zkkdY
vkkdw,f/ 'D..q&mawG[m vGwfvGwfvyfvyf olwkdY
toufarG;0rf;ausmif; a&G;cs,fcGifh&Sdr,f? olwkdY a&G;cs,fwJh
toufarG;0rf;ausmif;rSm aumif;aumif; uRrf;uRrf;usif
usif wwfajrmufatmif oif,lekdifwJh tcGifhtvrf; &Sd
r,fqkd&if uRefawmfwkdY q&mawG&JU t&nftaoG;
jrifhvm&if? oifwJhenf;pepfawGvnf; jrifhvm&if uav;
awGu t&nftcsif;&SdwJh ynma&;ukkd ykkdNyD;awmh &ekkdifr,f/
tJh'DtwGufvnf; uRefawmfwkdYu trsm;BuD; &if;ESD; pkkdfuf
xkkwfNyD;awmh q&mawG t&nftaoG; jrifhatmifvkyfzkdY
vkkdw,f/
OD;opfqif;/ / [kkwfuJhcifAsmh uRefawmfwkdY tckk Mum;odae&
wmvnf; 'D q&mawG&JU 'D..vlrIa&;qkkdif&m wefzkd;awGaygh
aemf q&m/ wefzkd;awGuvnf; tckkqkd&if 'D b,favmuf
xd jzpfaevJqkd&if wcsKdU e,fawGrSm? &GmawGrSm qkkd&if 'D..
ausmif;q&mrawGaygYaemf? ausmif;ukkd oGm;zkkdY? ausmif;u
69
OD;opfqif;/
/ qkkdawmh 'D q&mawG&JU 'D t&nf
tcsif; jrifhwifa&;eJY ywfoufNyD;awmh [kkdwkef;uawmh
uRefawmfwkdY 'D jrefrmekkdifiHrSm q&mtwwfoif oifwef;
ausmif;awG &SdcJhw,fvkdY Mum;zl;ygw,fq&m/ tckkawmh 'D
q&mtwwfoif oifwef;ausmif;awG jyefrsm;zGifhzkdYrsm;
vkkdtyfovm; q&m/
q&mOD;odef;vGif/ / [kkwfuJh vkkdtyfw,f/ aemuf wu
odkvfawGrSm? uRefawmfwkdYqDu jrefrmekkdifiH wuokdvf
zGJYpnf;yHku 'D bmom&yfwpfckukd wuodkvfwpfck vkkyf
aewm jzpfaew,fav/ wuokdvfawGrSm bmom&yf
aygif;pHk oifekdifwJh wuokdvfvkyf&if wuodkvfwkdif;rSm
q&menf;ynmukkd oifwJh XmeawGxm;zkkdY vdkw,f/ aemuf
wuokdvfuaeNyD;awmh q&mawGukd avhusifh ay;ekkdif
w,f/ aemuf wjcm;q&m twwfoifaumvdyfawG tJh'D
uae q&mawG avhusifhay;ekkdifw,f/ q&mawGukd rsm;rsm;
avhusifhay;zkkdY vkkdw,f/ 'D q&mawGukd enf;pepfawG
ay;NyD;rS pmoifcef;0ifwm ykkdaumif;w,f/ enf;pepfawG
ay;w,fqkdwm 'Duav;awG&JU zGHYNzdK;wdk;wufrI? uav;
pdwfynm? uav;awG b,fvkdoif,lvJ? uav;awG
oif,lekdifatmif b,fvkd pDpOfaqmif&Guf ay;&ovJqkdwJh
enf;ynmawG odNyD;awmh pmoifcef;ukkd 0if&if ykkdaumif;
w,f/ jrefrmjynf jzpfaewmu 'D rlvwef;q&m&JU tqifh
ukkd eSdrfhxm;w,f/ vpmt&? &mxl;t& eSdrfxm;w,f/ &mxl;
wufw,fqkd&if rlvwef;q&muae tv,fwef; q&m
udk &mxl;wwfw,f/ tv,fwef;uae txufwef;
&mxl;wwfw,f/ tJh'D enf;u vGJaew,f/ 'D rlvwef;
q&meJY tv,fwef;? txufwef;q&meJY cGJjcm;zkkdY roifhbl;/
tJhvkd cGJwJhtwGuf q&mawGu vpmrsm;wJh tv,fwef;
txufwef;ukkd a&mufcsifw,f/ qkkdawmh tckku rlvwef;
rSm tawGYtBuHK&NyD;NyD? uav;awG taMumif; em;vnfNyD
qkkd&if olu rlvwef;u vpmenf;awmh vpmrsm;wJh
tv,fwef;ukkd ajymif;csifw,f/ tJhawmh tv,fwef;
a&mufawmh topf jyefjzpfoGm;NyD/ qkkdawmh u@wkkdif;u
ta&;BuD;w,f/ pmoifwJh ae&mrSm olYu@tvkkduf
ta&;BuD;wmcsnf;yJ/ rlvwef; tqifhvnf; ta&;BuD;
ovkkd? tv,fwef;tqifh ta&;BuD;ovkkd? txufwef;
tqifh ta&;BuD;ovkkd tm;vHk; ta&;BuD;w,f/ tJhvkd
ta&;BuD;wJhtwGuf q&mu ol0goemygrIeJY uRrf;usifrI
tavsmuf olBudKufwJh u@rSm q&mtjzpfeJY avQmufxm;
ekkdifw,f/ tJh'D bmom&yfukd oif,lekdifcGifh &SdzkdYvkdw,f/
tqifhtwef; wef;wl &SdzkdYvdkw,f/ qkkdawmh q&mawGrSm 'D
70
74
2011
txl;u@
urmhq&mrsm;aeY 2011
Teachers for
gender equality
5 October www.5oct.org
Education International
Internationale de lEducation
Internacional de la Educacin
Bildungsinternationale
United Nations
Cultural Organization
75
tzJGYtBuD;tuJwdkY\ pkaygif;o0PfvTm
(2011 ckeSpf atmufwdkbm 5)
,aeY usa&mufaom urmhq&mrsm;aeYwGif
uav;rsm;? vli,frsm;eSifh vlBuD;rsm;wdkYudk ynmoifMum;
jyoay;&ef twGuf olwdkY\ b0rsm;udk jrSKyfeHSxm;Muaom
urmwpf0ef;&dS oef;aygif;rsm;pGmaom ynma&; 0efxrf;
rsm;? ynm&Sifrsm;tm; uRekfyfwdkY *kPfjyKtyfygonf/
tm;vHk;twGuf ynma&; EFA eSifh axmifpkeSpf
zHGYNzdK;wdk;wufa&; &nfrSef;csufrsm; MDR aygufajrmuf
atmifjrifap&eftwGuf rdef;uav;rsm; ausmif;aea&;u
tpjyKNyD; oifMum;a&;wGif q&m? q&mryg0ifrI tcsKd;tpm;
udk txl; *&kjyK&ygrnf/ Oyrmtm;jzifh a'orsm;pGmwGif
q&mr yg0ifrI tcsKd;edrfhjcif;onf rdef;uav; tenf;i,f
om ausmif;wufaMumif; azmfjyaeygonf/ aemufquf
wJG taejzifh tem*wfwGifvnf; trsKd;orD; q&mr
enf;yg;rnfjzpfaMumif; uRekfyfwdkY od&dSxm;ygonf/ rdef;
uav;rsm;eSifh trsKd;orD;rsm;tm; ynmay;jcif;onf vl
om;rsm; zHGYNzdK;rItwGuf xyfqihf tusKd;aus;Zl;rsm; qufpyf
cHpm;ae&ygonf/ uav;zGm;aoEIef; enf;jcif;? uav;rsm;
ydkrdk usef;rmjcif;? uav;rsm; ausmif;ydkrdk a&muf&dSjcif;?
uav;i,feSifh trsKd;orD;rsm; HIV eSifh AIDS ul;puf cH&
jcif;? vlukeful;cH&jcif;eSifh vdifrIqdkif&m toHk;cscH&jcif;wdkYrS
76
rlvwef;tqifhwGif wurmvHk; twkdif;twm
jzihf trsKd;orD; q&mrOD;a&rSm trsm;pkBuD;jzpfonf/ yQrf;rQ
62 &mckdifEIef; jzpfNyD; tcsKdUEkdifiHrsm;wGif 99 &mckdifEIef;txd
&Sdaeavonf/ oifMum;a&;vkyfief;wGif trsKd;orD;rsm;
ta&twGuf ydk ydk rsm;jym; vmaeaomfjim;vnf;
oifMum;a&; vkyfief; tajctaersm;? vpmeSifh vlaerI
tqifhtwef;wdkYrSmrl edrhfus ,dk,Gif;vsuf &Sdaeygonf/
tu,f q&mrsm;tm; ynma&;e,fy,f toD;oD;eSifh
ausmif;tqifh tm;vHk;&dS a,musfm;av;rsm;eSifh rdef;uav;
rsm;twGuf usm;-r wef;wlnDrQrIwGif twk,lp&m
pHjyyk*dKvf jzpfapvdkvQif oifMum;a&; vkyfief; usm;-r
wef;wl nDrQrI r&dSjcif;udk OD;pGm &ifqdkif ajz&Sif;&ygrnf/
uRekfyfwdkY taejzifh trsKd;orD;rsm;tm; ausmif;
tkyfcsKyfolrsm;? wuodkvf? aumvdyfwdkYwGif pDrHcefYcJGolrsm;
eSifh ynma&; 0efBuD;Xmersm;twGif; qHk;jzwfcsuf csolrsm;
jzpfap&ef? odyH? ocFsmeSifh enf;ynm bmom&yfqdkif&m
q&mrrsm; ydkrdk rsm;jym; vmap&efeSifh rlBudKeSifh rlvwef;
ynma&; ynm&Sifrsm;wGifvnf; trsKd;om; q&mrsm; ydkrdk
rsm;jym; vmap&eftwGuf wef;wltcGifhta&; &&dSatmif
aqmif&Gufay;&ygrnf/
tcsufrsm;rSm t&nftaoG; jynfh0onfh oif
Mum;a&; tiftm;pk wnfaqmufa&;twGuf r@dKifrsm;
jzpfMuygonf/
tu,f q&mrsm;twGuf rGefjrwf aumif;rGef
aom vkyfief;ESifh uav;rsm;twGuf t&nftaoG;&dSaom
ynma&; trSefwu,f jzpfxGef;apvdkygu vlrIa&;
tjrifcsif; zvS,fjcif;tm;jzifh ynma&;qdkif&m qHk;jzwfcsuf
rsm; yHkazmf&eftwGuf q&mrsm;tm; tcGifhtvrf;ay;jcif;
xl;jrwfaomaeY jzpfay:&ef tpjyKcJhonfh
1966 ckeSpf tjynfjynfqdkif&m tvkyform;tzJGYeSifh ,leuf
pudkwdkY\ q&mrsm; *kPfodumqdkif&m axmufcHcsufeSifh
1997 ckeSpf ,leufpudk\ tqifhjrifhynmu@ oifMum;
a&; 0efxrf;rsm; *kPfodumqdkif&m axmufcHcsufwdkYwGif
yg0ifonfh tcGifhta&;rsm;eSifh wm0ef0w&m;rsm;udk t
jynfht0 av;pm; vdkufemapa&;twGuf aqmif&GufMu yg
&ef ynma&;vkyfief; aqmif&GufaeMuonfh vkyfazmf udkif
zuf tm;vHk;wdkYudk wdkufwGef;tyfygonf/
a&&SnfzGHYNzdK;wdk;wufrI? Nidrf;csrf;rI? 'Drdkua&pD?
vlYtcGifhta&;rsm;eSifh omwl nDrQrIwdkYudk tajccHonfh vlY
tzJGYtpnf;rsm;udk wnfaxmifedkifa&;twGuf tem*wf
rsKd;qufopfrsm;udk ynmay;&ef wm0ef,l aqmif&Guf ae
Muonfh q&meSifh q&mrtaygif;wdkY\ tm;xkwfrIrsm;eSifh
q&mrOD;a& enf;yg;aom a'orsm;wGif xdkodkY vkyfief;wGif pl;pdkufeSpfjrKyf aqmif&GufrIwdkYudk aus;Zl;
enf;yg;&jcif; taMumif;&if;rsm;udk azmfxkwf&efvnf; wif&dSaMumif;eSifh tm;ay;csD;ajrmufygaMumif; xyfrH azmfjy
ta&;BuD;ygonf/ vdifydkif;qdkif&m tMurf;zufrIeSifh rzG,f tyfygonf/
r&m jyKrIrsm;udk xda&mufpGm tumtuG,fay;&ef vdktyf
ouJhodkY udk,f0efaqmifpOf umuG,f apmifha&SmufrIeSifh
,aeY 2011 ckeSpf atmufwdkbmv 5 &ufaeh
om;zGm;cGifhay;jcif; udp&yfrsm;twGuf vHkavmufaom wGif urmwpf0ef;vHk;&dS q&m? q&mrrsm;twGuf tcrf;
taxmuftyHhrsm; ay;&efvnf; vdktyfygonf/ tu,f tem; usif;y&m uRekfyfwdkYeSifhtwl vufwJG aqmif&Guf
t&nftaoG; jynfh0onfh trsKd;orD; q&mrrsm;taejzifh MuygpdkY/ /
vlrIa&;aemufcH tm;enf;aom a'orsm;eSifh aus;vuf
a'orsm;wGif wm0ef xrf;aqmif&ef a&Smifz,f aeMurnf
Irina Bokova Director-General, UNESCO
qdkygu uav;rsm;udk ausmif;odkYydkY&ef 0efav;aeMuonfh
Anthony Lake E_ecutive Director, UNICEF
rdbrsm; ,HkMunf vufcHatmif uRekfyfwdkYtaejzifh rnfodkY
pnf;&Hk;edkif ygrnfenf;/
Helen Clark Administrator, UNDP
Fred van LEEUWEN General Secretary,
Education International
77
wifnTefY
a,mufsm;-rdef;r wef;wlnDrQ tcGifhta&; &,l ydkifqdkifvdkonfh qEonf
]trsKd;orD;tcGifhta&;} udk us,favmifpGm [pfaMuG;vmonfh umvrsm;wGif acwfpm;
vmonf/ trsKd;orD; tcGifhta&;udk trsKd;om;rsm; enf;wl &,lydkifqdkifvdkonfh vIyf&Sm;rI
(odkYr[kwf) 0g' oabmw&m;udk taemufedkifiHwdkYu Feminism [l ac: Muonf/
trsKd;orD; tcGifhta&; wdkufyGJwGif rjzpfrae okH;pGJvmMuonfh a0g[m&vnf; jzpfonf/
wef;wlnDrQ0g'udk 18 &mpk aeSmif;ydkif;avmuf uwnf;u azmfxkwfvmcJhMu
onf/ rlvuwnf;uyif edkifiHa&;? pD;yGm;a&;? vlrIa&;u@wdkYwGif trsKd;om;rsm;eSifh
trsKd;orD;rsm;tMum; tcGifhta&; nDwlnDrsS &&Sda&;twGuf wdkufyGJ 0ifcJhMuonf/
aqmif;yg;onf trsKd;orD; tcGifhta&;twGuf vIyf&Sm;rIrsm;wGif aemufuG,frS pdwful;
tBuHPfrsm;? oabmw&m;rsm; zGHYNzdK; wdk;wufvmrIudk &nf&G,fwifjyjcif; jzpfygonf/
trsKd;orD; tcGifhta&;twGuf wdkufyGJ0ifolrsm;onf vlYabmifavmuwGif
trsKd;om;rsm;u edkifiHa&;? pD;yGm;a&;eSifh vlrIa&; e,fy,frsm;wGif trsKd;orD;rsm;tay:
xdcdkuf epfemaponftxd tcGifhta&; ,lvmaomaMumifh wdkufyGJ0ifMu&jcif; jzpfonf
[k qdkMuonf/
ordkif;t& trsKd;orD;vIyf&Sm;rIeSifh tawG;tjrifwdkYudk vIdif;eSpfvIdif;jzifh cGJjcm;edkif
ygonf/ yxrvIdif;onf 1800 jynfheSpfcefYwGif pwifNyD; 1930 jynfheSpfydkif;avmufwGif
NyD;qkH;onf/ xdkumvrsm;wGif trsKd;om;? trsKd;orD; wef;wl tcGifhta&;twGuf atmif
wef;wlnDrQ trsKd;orD;0g'
78
trsKd;orD;wdkufyGJ 'kwd,vIdif;\ tv,f
oabmw&m;rsm;onf wpfOD;csif;qdkif&m edkifiHa&; t,l
tqrsm; jzpfvmonf/
trsKd;orD; wpfOD;csif;pD\ cHpm;csufydkif;eSifh
rsm;pGm oufqdkifvmonf/ trsKd;orD;wpfOD;udk txD;usef
pGm ypfy,fxm;NyD; zdeSdyf csKyfcs,fxm;jcif;jzifh a0'em rcH
pm;apoifhqdkaom t,ltqrsm; acwfpm;vmonf/ xdk
tcsdefu vlrIa&;eSifh edkifiHa&; e,fy,fwGif trsKd;orD;rsm;
twGuf ae&m odyf r&Sdao;aomaMumifh jzpfonf/
xdkt,ltqrsm;onf jyifopf tawG;tac:
ynm&Sif Simone de Beauvoir eSifh tar&duef trsKd;orD;
a&; vIyf&Sm;ol pma&;q&mr Kate Millett wdkY\ tawG;
pmayrsm;jzifh xGef;um;vmapcJhonf/ taemufwdkif; vlY
abmif tzGJYtpnf;onf olwdkY\ ta&;tom;rsm;aMumifh
zdeSdyf cHae&rIrsm;udk ydkNyD; *&kpdkuf vmrdMuonf/
Beauvoir u olr\ The Second Se_
(1949) wGif taemufwdkif; vlYabmifu a,mufsm;awG
r[kwfwmvkyfvsSif omref[k,lqNyD;? rdef;rawG vdkufvkyf
vQif azmufjyefonf[l ,lqMujcif;aMumifh rdef;rrsm;
onf ]oD;jcm;} jzpfoGm;&onf[k axmufjyonf/ trsKd;
orD;rsm;wGifvnf; txl;oD;oefY cHpm;csufrsm; &Sdonfudk
todtrSwf jyKMu&ef olu awmif;qdkxm;onf/
Kate Millett u olr\ Sexual Politics
(1970) wGif trsKd;om;rsm;onf t&m&mudk OD;aqmif&rnf
qdkonfh t,ltqudk rdom;pkeSifh ,Ofaus;rIwGif twif;
t"r vufcHapjcif;? txl;ojzifh pmaye,fwGif ae&m,l
vGef;jcif;rsm;udk axmufjy a0zefxm;onf/
aemufydkif;wGif trsKd;orD; tcGifhta&; vIyf&Sm;
olrsm; aygif;pnf;nDnGwfpGmjzifh olwdkYtay: ,Ofaus;rI
t&vnf;aumif;? aemufcH ordkif;aMumif;t& vnf;
aumif; zdeSdyfrIrsm;udk wGef;vSef wdkufcdkuf&ef awmif;qdk
vmMuonf/
trsKd;orD;wdkufyGJ 'kwd,vIdif;onf trsKd;orD;
eSifh trsKd;om;rsm;onf &kyfydkif;eSifh pdwfydkif;qdkif&m uGJjym;
jcm;em;rIrsm;udk tav;teuf xm;vmMuonf/ pdwfynm
&Sif Sigmund Freud \ avhvm qef;ppfcsuft& vlom;
wdkif; twlwljzpfonfqdkonfh t,ltqudk axmufjyMu
onf/
trsKd;orD;rsm;onf trsKd;om;rsm;eSifh uGmjcm;
csufrSm cEmudk,f tcsKd;tpm;? [efyef taetxm;eSifh
udk,f0efaqmifjcif;? rD;zGm;jcif;wdkYomjzpfonf/ ,if;t
83
Gender Issues in
Teaching Profession
xbD cg;awmif;usKdufNyD;
acgifrdk; wufzmae&aom
jrefrmtrsKd;orD;
ausmif;q&mrrsm;
84
jrefrmekdifiH teSHYtjym;wGif trsKd;orD; ausmif; q&mr OD;a& tqrwef
rsm;jym;aeNyD; trsKd;om;rsm;u ausmif;q&mtvkyfudk jiif;qefaecsdefwGif urmhekdifiH
rsm;\ ynma&; pepfwGifvnf; jyemwufaeygonf/
vlrIpD;yGm; rajyvnfonfh tvkyftaejzihf vnf;aumif;? *kPfodumt&
usqif;aeonfh tvkyftaejzihf vnf;aumif; jrefrmhynma&;wGif trsKd;om; ausmif;
q&m &Sm;yg;rI jyemudk q,fpkeSpfrsm;pGm &ifqkdifae&NyD;vnf; jzpfonf/ aemufquf
wGJ qdk;usKd; rsm;pGmudk avhvmoihfMuygNyD/
ausmif;q&mi,frsm;rSmvnf; vufzuf&nf qkdifwGif vlod&SifMum; ]usaemf
ausmif;q&m vkyfygw,f} [k xkwfazmf ajymqdk&ef &Suf&GHU 0efav;MuaMumif; armu u
owif;&&Sdxm;onf/
odkYjzihf a'o teSHYtjym;&Sd tajccHynm ausmif;rsm;wGif trsKd;om;
ausmif;q&mrsm; &&Sda&;rSm pdefac:rI wpfckvnf; jzpfvkdYvmayNyD/ e,fzuf aus;vuf
a'orsm;wGifvnf; ,ckvdk rkd;wGif;umvwGif acgifrdk; wufzm&ef? eSD;wufcsnf&ef
twGuf &Sdpk? rJhpk ausmif;q&m wpfa,mufrSmvnf; tdrfeD;csif;wkdif;jynfwGif tvkyfvkyf
&ef xGufoGm;avNyD/ usm;usm;vsm;vsm; wpfa,muf wpfavrS r&SdaomaMumihf
tcuf awGY ae&avonf/
jrefrmq&mrrsm; udk,fwkdif xbD cg;awmif;
usKdufNyD; acgifrdk; wufzmae&avawmhonf/
acgifrkd;wufzm&ef rvdktyfaom ekdifiHrsm;wGifrl
trsKd;om;ausmif;q&m &Sm;yg;rIrSm wpfrsKd;wpfbmom jzpf
aejyefygonf/
0efBuD;csKyf a';Apfuifr&Gef;rS t*FvefedkifiH\
ynma&;0efxrf;rsm; tajymif;tvJvkyf&ef aMunmNyD;
aemuf jyifopfedkifiHrSvnf; tvm;wl jyKjyifajymif;vJrI
vkyf&ef jyifqifaeonf/
orw qmudkZD\ tBuHay;yk*dKvfrS ]q&mrawG
t&rf;rsm;aew,f? tajctae rQrQww jzpfzdkYtwGuf
jyKjyifajymif;vJrI vkyf&r,f? trsKd;om; ausif;q&mawGudk
vpmwdk;jrifh ay;NyD;awmh ac:,l&ygr,f? q&mrawG rsm;
vmwJh taMumif;&if;u olYwkdY&JU aexdkifrI ykHpHeSifh udkufnD vdkY
jzpfw,f? tcsdefydkif;vkyfwmu ausmif;awGudk ydkrdk xdcdkuf
apw,f? usaemfwdkY vdkcsifwJh q&mrsKd;u (100) &mcdkifEIef;
tcsdefjynfh tvkyf vkyfzdkY jzpfygw,f} [kajymqdkcJhonf/
vGefcJhaomeSpf 60 cefYrS p tjcm;aom
t aemufedkifiHrsm; enf;wl jyifopf\ ynma&;avmuwGif
q&mrrsm; ydkrdk rsm;jym;vmcJhonf/ rlvwef;wGif 1954 u
65 &mcdkifEIef; &Sd&mrS ,cktcsdefwGif 82 &mcdkifEIef; txd
wdk;jrifh vmcJhonf/ yk*vdu ausmif;rsm;wGif q&mr ta&
twGufrSm 91 &mcdkifEIef;txd jrifhwufcJhonf
trsKd;om;rsm;rSm ausmif;q&mtvkyfonf *kPf
odumrJhonfhtwGuf tvkyftopf ajymif;a&TU cJhMuonf/
odkY&mwGif okawoeuJhodkYaom tvkyfrsm;onf vli,f
rsm;udk pGJaqmifedkifcJhonf/ 4if;tvkyfrSm q&mtvkyfxuf
aiGaMu; jrufjrufuav; &&SdrIaMumifhjzpfonf/
ynma&;Xme tvkyfvkyf&mwGif trsKd;om;eSifh
trsKd;orD;tMum; tjrifcsif; rwlnDMuay/ ynma&;
okawoe ynm&Sifrsm;rS avhvmcJh&mwGif q&mrrsm;rS
uav;rsm;eSifh twlwlae&jcif;eSifh yk*dKvfa&;b0eSifh
toufarG;rIwdkYtMum; rQrQww jzpfvdkonfhtwGuf
q&mrtvkyfudk eSpfoufaMumif; ajymqdkcJhMuNyD;? trsKd;
om;rsm;rSm tpdk;&vkyfief;rsm;om vkyfvdkaMumif; ajz
Mum;cJhMuonf/
jyifopfynma&; uRrf;usifol (Marcel PorS
chard) jyifopfynma&;wGif q&meSifh q&mr tcsKd;nD
jzpfa&;onf jzpfedkifajc r&SdaMumif;? q&mr rsm;aejcif;onf
ausmif;om;rsm;rS vlYtzGJYtpnf;tay: tjrifvGJrIawG jzpf
urmhtqdk;&Gm;qHk; jyXmef;pmtkyfrsm;
cs,f&Drdk;oJ
urmhEkdifiH toD;oD;u ausmif;ol ausmif;om;
rsm;rSm aeYpOf pmoifcef;wGif; 0ifNyD; tNydKiftqdkif pmoif
,laeMu&onf/ odkYaomf olwdkY oif,laeaom oifcef;pm
tcsKdUrSm rSm;,Gif;ae&HkrubJ tE&m,f &Sdaewmudkyg awGY
Mu&onf/
atmufwGif azmfjyxm;wJh EkdifiHawGrSm ausmif;
om;rsm; oif,lae&wJh qdk;&Gm; oifcef;pm tcsKdUudk avhvm
zdkY azmfjyvdkufygonf/
jyXmef;pmtkyfrS taxmuftxm;/
]'kwd, urmppfwGif *syefwdkY tay: w&kwfwdkY
atmifjrifrI&&Sdjcif;\ t"du taMumif;rSm xl;jcm;vSaom
Lesson plan: yHkrSefr[kwfwJh ordkif;
w&kwf uGefjrLepf ygwDu wpfEkdifiHxJudk pkpnf;EkdifcJhonfh
bmom&yftaMumif;t&m/
w&kwfwdkYrSm rdrd udk,fudk urmhtiftm;BuD; qlyg yifrtaMumif; w&m;aMumifhom jzpfonf....} (trsm;
yg0g tjzpf jrifMunfhzdkY csDwHk cswHk jzpfae[ef&Sdonf/ vuf&Sd jynfoloHk; w&kwf ordkif;pmtkyfrS aumufEIwfcsuf)/
oifMum;aeaom w&kwfordkif; zwfpmtkyfrsm;wGif a&SU
aemufrnD 0da&m"drsm;ESifh jynfhaeonf/ oef;aygif; rsm;pGm aqmf'Dtma&AD,
aom ausmif;om;awG&JU rsufpdwGif w&kwfjynfqdkwm
vHk;0 &dk;om; tjypfuif;pifNyD; ppfa&;tiftm;csJUxGifrI usL; Lesson plan: ,HkMunfrI&JU &efolawmfrsm;
ausmfrIwdkYESifh bmrS rywfoufwJh EkdifiH[k jrifxm; Mu bmom&yftaMumif;t&m/
9^11 tar&duef ukefoG,fa&;pifwm wdkuf
onf/ odkYaomf pmtkyfawGrSm odkodyfrIESifh ~uGm;0grI wNydKif
cdkufcH&rIrSm av,OfawG jyefay;qGJol 19 a,mufteuf
ufxJ a&maxG;aewwfonf/
w&kwfausmif;oHk; jyXmef;pmtkyfawGrSm 1950 15 a,mufu aqmf'DEkdifiHom;rsm; jzpfonf/
9^11 jzpfNyD;aemuf bk&iftbf'lvmu aqmf
ckESpfu wdbufudk 0ifa&mufusL;ausmf owfjzwfwJh t
'D
j
y
Xmef
;
pmtk
yfawGudk jyKjyifajymif;vJrI vkyfcJhonf/ t&if
aMumif; azmfjyxm;jcif; r&Sd/ uarm'D,m;udk 0ifa&mufcJhwJh
AD,uferfwdkY tay: wkHYjyefcJhonfh 1979 w&kwf-AD,uf erf jyXmef;pmtkyfawGrSm c&pf,mef? uGefjrLepf? ZD,Gef0g'DESifh
ppfyGJtaMumif;udk vHk;0azmfjyrI r&Sd/ w&kwfqdkwm b,f taemufrS vljzLawGudk ]bmoma&; r,HkMunfolrsm;}
awmhrS usL;ausmfolr[kwf? rdrdudk,fudk umuG,folom (non-believers) [k owfrSwfxm;NyD;? rlqvifwdkY&JU
jzpfaMumif; vuf&Sd ordkif;pmtkyfrsm;u oifMum;onf/ OD;pm;ay; rdpm&efolrsm; tjzpf oifMum;cJhonf/
odkYaomf q,fESpfausmf MumvmayrJh ajymif;vJ
1958 ckESpfrS 1961 ckESpftxd Ou|BuD;armf&JU r[m
ckefysHausmfvTm;a&; vrf;pOfaMumifh vloef; 50 ausmf ao oifMum;rI tusKd;&v'fu ododomom wdk;wufrIr&SdcJh/
qHk;rIeJY iwfrGwfacgif;yg;rIwdkYudk &Sif;&Sif;vif;vif; a&;om; 2006 ckESpfrSm tjcm;bmomuGJ vlrsKd;uGJrsm; tay:
onf;rcHrIudk azmfjyoHk;EIef;xm;wJh pmydk'frsm; jzKwfay;
xm;rIr&Sd/
w&kwf ausmif;oHk; jyXmef;pmtkyf wpftkyfrS 'kwd r,fvdkY bk&ifhtpdk;&tzGJYu w&m;0if uwday;cJhayrJh?
, urmppfESifh *syefqefYusifa&; ppfyGJtaMumif; a&;xm; aqmf'D uav;i,fawGu *sD[m'fppfyGJ taMumif;eJY *sL;
w&kwf
87
&k&Sm;
jyXmef;pmtkyfrS taxmuftxm;/
Lesson plan: pwmvif
]pwmvif onf qifjcifwHkw&m; &SdpGm t&m&m
udk aqmif&Gufwwfol jzpfonf/ uGefjrLepfudk umuG,f
bmom&yftaMumif;t&m/
apmifha&Smufol? qdkAD,uf tifyg,mudk yHkazmfcJhol? urmh
&k&Sm; acgif;aqmifBuD; pwmviftaMumif; tjyK tiftm;BuD; pufrIEkdifiHBuD;udk pGrf;aqmifEkdifcJhol jzpfay
oabmaqmif ajymzdkYrSm cufcJvSonf/ ol&JU OD;aqmifrI onf..} (&k&Sm;ordkif; 1900-1945 pmtkyfrS)/
atmufwGif &k&Sm; oef; 20 ausmf toufqHk;IH;cJh&onf/
odkYESifhwdkif ,aeY &k&Sm;rsKd;qufopf acgif;aqmifrsm;&JU BudK;
&nfnTef;/ Foreign Policy
pm; vkyfaqmifrIwdkif;wGif pwmvifudk jyeftzwfq,f
cs,f&Drdk;oJ
ynma&; udk;um;p&m
jyXmef;pmtkyfudk roifygESihf?
jyXmef;pmtkyfESihf oifyg/
Do not teach the textbooks,Teach with the textbook.
88
rod&SmMubl;/
wcsKdUuav;awG[m ausmif;udkom vmw,f
ynmoifcsifpdwfawG r&SdMubl;/ 'gudk q&mawGu pdwf
&Snfonf;cHNyD; ausmif;oifcef;pm wpfzuf? olwdkYav;awG
&JU vdrma&;jcm;&Sdr,fh taMumif;t&mawG? A[kokwawG?
ynmoifcsifpdwf &Sdvmedkifr,fh tqHk;trawGudk aeYpOf
oifcef;pmeJY wGJzufvdkY uav;awG&JU pdwfudk jznfhqnf;ae
rSom todw&m;jrifhNyD; ausmif;aeaysmfpdwf 0ifvmaprSm
jzpfygw,f/
ordkif;bmom&yfudk oifMum;&mrSmawmh wkdif;
jynfeJY vlrsKd; (wpfrsKd;om;vHk;) udk cspfwwfvmatmif? cspf
pdwf0ifvmatmif q&mawGu b,fvdkoifMum;ay;rvJ/
wpfOD;eSifhwpfOD; tmCmwawG? emMunf;csufawG wif
usef raeatmif b,fvkdoifrvJ/ wpfOD;eSifhwpfOD; cspfcif
uRrf;0ifNyD; vnfyif;zuf aygif;oif;ekdifwJh Nidrf;csrf;a&;
b0udk eSpfoufvmatmif b,fvdk vrf;nTefrvJ/ Nidrf;csrf;
wJh tem*wf ordkif;jzpfvmzdkY ordkif;udk oifMum;&mrSm
owdjzifh apmifha&SmufzdkY vdkaeygNyD/
rJaqmufNrdKU u Love And Care ausmif;q&m
BuD; &SD&IdxGef;&JU The Union of Matta Land ]arwmEkdifiH
awmf} t,ltqudk eSpfoufaxmufcHygw,f/ 'grSr[kwf
tvm;wl t"dyg,frsKd;jzpfr,fh trnfudk trsm;oabmwl
'Drdkua&pDusus 'Dxufaumif;atmif a&G;cs,f ay;ekdif&if
awmh twdkif;xuf tvGefygyJ/
'Dae&mrSm tiftm;rsm;wJh vlrsKd;u oabmxm;
BuD;zdkY vdkygvdrfhr,f/ t&ifwkef;u ajymajymaeMu jzpfwJh
91
jrefrmh
92
NGO
tpOD;awmh rajymbl;? BuD;oludk i,folu
&dkao&w,f/ ol tEkdif,lcJhwJh olY tazmfawGudk udk,fcsif;
pm wwfatmif EIdif;,SOfjycJh&w,f/ wpfv? ESpfvavmuf
jyKjyifvkdufwJh tcsdefrSm csKdomwJh pum;eJY &dkaowwfrI
awGudk olYrSm usr awGYvkduf&w,f/
usrwdkY jyKpkcJhwJh yef;uav; ta&miftaoG;
vSypGmeJY ajrrSefa&rSef ae&m rSefrSm vef;vmNyDaygY&Sif/ yDwd
jzpfvdkYrS r0cifrSmbJ uav;u ausmif;rwwfvdkY pkHprf;
Munfhawmh rdbawG yef;&Hqkduf ajymif;vkdY ygoGm;NyD/
ausmif; rwwfEkdifawmhbl;qdkwm odvdkuf&ygw,f/ usr
wdkY FED u zGifhxm;wJh ausmif;awGESihf teD;tem; ausmif;
awGudkvnf; ausmif;vmwwfwm rawGY&awmh ausmif;
awGESifh a0;wJh ae&mudk a&mufoGm;NyDvdkY xifygw,f/ usr
pdwfraumif; jzpfrdw,f/ vdrm ,Ofaus;vmNyDjzpfwJh olY&JU
trlt&mav; aysmufysufroGm;ygapeJYvdkY qkawmif;&kH
uvJGNyD; bmrS rwwfEkdifawmhygbl;/
aMomf... a&TUajymif; jrefrm tvkyform;awG jzpf
ae wmudk; -- &Sif/
a&TUajymif; jrefrmtvkyform;awGudk usr wpf ck
today;csifwmu uav;yJ Munfhaumif;w,fqdkNyD;
udk,ftrlt&m? EIwftrIt&m pdwf&dkif;uav;awGudk oGef
oifjyordcJh&if uav;udk cspf&mra&mufbJ ESpf&ma&muf
ygw,f/ usrwkdY a&TUajymif; jrefrmtvkyform;awG udk
xkdif;vlrsKd; tcsKdUu txifao;Muw,f/ pmrwwf ayr
wwf t&dkif;tpdkif;awGqdkNyD; ESdrfcsifMuw,f/ olwdkY&JU tjrif
udk ajymif;vJapzdkYtwGuf xdkdif;EkdifiHudk a&mufaewJh jrefrm
vlrsKd;wkdif;rSm wm0ef&dSygw,f/ toGm;tvm? tajymtqdk
taetxdkifu tp oefY&Sif;oefY&yfNyD; pnf;urf;&dSzdkY vdkyg
w,f/
usrwdkY jrefrmawG[m 'kuaygif;pkH enf;rsKd;pkHESifh
xkdif;EkdifiHudk a&mufvmMuayr,fh ,Ofaus;wJh vlrsKd;yg
qkdwm odjrifapcsifygw,f/ 'gaMumifh ykHoGif;&vG,fwJh
uav;awGudk odwwfcgp t&G,fuwnf;u vdrm,Of
aus;wJh uav;wpfa,mufjzpfzdkY usrwdkY q&m q&mr
rsm;omru vufOD;q&mjzpfwJh rddbESifh ywf0ef;usifu
vnf; txl;yif vkdtyfygaMumif; today; vdkufcsifygw,f
&Sif /
uav;rsm;b0 xm0& vSyEkdifygap/
a':vSpdef (zefi)
93
vlonf ,Ofaus;rIqkdaom vufeufudk qJG
udkifum wd&pmefavmurS vrf;cJG xGufvmaom ow0g
jzpfayonf/ vlom;wkdYonf urmOD; tprS ,aeYxufxd
wkdif avudk IIduf? a&udk aomufokH;NyD; tpmt[m&rsm;udk
pm;okH;um touf&Sif aexdkifcJhMuygonf/ xdktcgwGif vl
om;wdkYtwGuf r&dSrjzpf vkdtyfaeaom t&mrSm ]obm0
ywf0ef;usifac: Moumoavmuyif}jzpfavonf/ o
bm0 ywf0ef;usif qdkonfrSm awm?awmif? a&? ajr? av?
yifv,f? ork'&mrsm; tm;vkH; aygif;pyfzJGYpnf; xm;onfh
qef;Mu,faom arSmfavmuyif jzpfayonf/ vlom;wkdY
onf xdkMoumoavmuxJwGif aexdkif usufpm;MuNyD;
todPfrsm; wdk;wuf jrifhrm;vmMuygonf/ xdkYtwl
avmb? a'go? arm[w&m;[laom twudk tajccH xdk
w&m;rsm;vnf; twlwuG arG;zGm;vmcJhMuygonf/
]b,folrjyK rdrdrI} qdkaom pum;ykHudk vlom;
wkdYu taumiftxnf azmfvmNyDjzpfaMumif;udk ,aeY
acwfBuD;u om"ursm;ESifhwuG azmfjyaeavNyD jzpf
onf/ ,cifu arSmfavmuyrm qef;Mu,frIrsm;ESifh jynfh
ESufaeaom obm0ywf0ef;usifonf ,cktcgwGifrI
wpfpwpfp ,kd,Gif; ysufpD;vmcJhygonf/ taMumif;&if;rSm
vlom;wkdY\ wpfudk,faumif;qefrIaMumifhyif jzpfonf/
xkdwpfudk,faumif;qefrIwdkYaMumifh rdrdwdkYtm; tvkyft
auR; jyKpkaeaom obm0 ywf0ef;usifudkyif zsufqD;vm
Muygonf/ xkdYaMumifh obm0 ywf0ef;usifqkdif&m jy
emrsm;udk vuf&dSavmuwGif urmhEkdifiHtoD;oD; ydkrdkBuHK
awGYae&ygonf/
94
rdrdwkdY\ udk,fusKd;pD;yGm;twGuf opf awmrsm;
udk w&m;r0if twkdif;tqrJhpGmjzifh ckwfvSJaerI rsm;aMumifh
opfawmrsm; jyKef;wD;Mu&ygonf/ xdkYtjyif wdk;wufvm
aom urmhvlOD;a&t& pm;okH;&ef pkdufysKd;ajrrsm;udk wkd;csJU
jcif;wkdYaMumifhvnf; opfawmrsm; jyKef;wD;Mu&jyefygonf/
opfawmrsm; jyKef;wD;jcif;\ aemufuG,f ZD0 oabmt&
qufoG,frI wpfckjzpfaom a&wdkufpm;rIrsm; jzpfay:vm
NyD; opfyifopfawmrsm; enf;yg;vmjcif;\ aemufuG,f
wGifvnf; tusKd;qufrsm; taejzifh ajrom;? ajrqDvTm
rsm; xdckdufvmEkdifygonf/ xkdYtjyif opfyifrsm;ESifh ywf
oufaeaom &moDOwkrSmvnf; tyifrsm; enf;yg;jcif;
aMumifh yljyif;um ajrqDvTmrsm; cef;ajcmufukefygonf/
,if;tcsufonf vlom;wkdY\ pm;eyf&dumtwGuf tvGef
owdxm;&rnfh tcsufyifjzpfygonf/
,cktcg urmwpf 0Srf;wGif vlom;wdkY\ aygYq
rI? obm0tavsmuf awmrD; rsm; avmifrIudk wpfrdepf
vQif ]wpfpwk&ef;} rdkifEIef;jzifh avmifuRrf;aeaMumif;
awGY&ygonf/ xdktcgwGif tqdkyg awmukd trSDjyKae&aom
om;&Jwd&pmef? aus;iSufom&umrsm;tjyif ajrwGif; ckd
atmif;aewwfaom wDaumiftygt0if bufwD;&D;,m;
rsm;yg aoqkH;MuNyD; &Sm;yg; wd&pmefrsKd;rsm;yg rsKd;wkH;&yg
onf/ xdktcgwGif a&rsm;vnf; cef;ajcmufoGm;wwfyg
onf/ vuf&dS tajctaewGifvnf; awmrD;rsm; avmif
jcif;ESifh vlOD;a& oef;aygif; (50) ausmf (60) twGuf xif;
ckwf,ljcif;wdkYaMumifhvnf; opfawmrsm; ysufpD; qkH;IH;&
ygonf/ xdkuJhodkY opfawmrsm; jyKef;rI aMumifh &moDOwk
95
ynma&; okawoe
Nidrf;csrf;a&;twGuf ynma&;
Peace Education
96
odef;Ekdif
ed'gef;
]... vlvlcsif;owfjzwfrIawG? vlvlcsif; &ufpufrIawG urmajrudk
tusnf;wefapNyD? vlvlcsif; nif;yrf;rIawG? vlvlcsif;&ufpufrIawG? 'gawGudk &yfzdkY
oifhNyDav/ ...}
jynfwGif;ppfoDcsif; (trftufzf*sD) 2003/
]...trSm;udk jrifvmjcif;... wkHYjyef&efvdkjcif;? twtpGJrsm; jynfhESuf
w,loef NydKifqdkifaerIrsm;... ....urmajr Nidrf;csrf;a&;... urmajr... vSya&; twrme
uif;ap (rmew&m;awG uif;a0;ap)....}
... urmajr..... Nidrf;csrf;a&; urmajr.... vSya&;... todPfpGrf;tif
zGHYNzdK;ap) .....}
urmajr Nidrf;csrf;a&; oDcsif;
(vGdKifaumfESpfjcif; toif;awmf 1997)/
ESpfq,f&mpktwGif; urmajrwGif ajymif;
vJrIrsm;pGm jzpfxGef;cJhygonf/ EkdifiHa&;? odyHESifhenf;ynm?
vlrIa&;ESifh pD;yGm;a&;tp&Sdonfh e,fy,f toD;oD;wGif
txifu& wdk;wuf xGef;um;vmrIrsm;udk jrifawGYcJh Mu&
NyD;vnf; jzpfonf/ txl;ojzifh urmrIjyKjcif; jzpfpOfESifh
A[dkOD;pD; csKyfudkifrI avsmhcs&jcif;ponfh t,ltqrsm;?
usifhpOfrsm;rSm tusKd;quf taejzifh jzpfay:vmcJhygonf/
EdkifiHwum e,fedrdwfrsm;udk NydKvJapvsuf urmBuD; wck
vHk;udk &Gmi,fav;ozG,f (urm&Gm) jzpfay: vmapcJhyg
onf/
odkY&mwGif txifu& ajymif;vJjcif; jzpfpOf
rsm;rS rajz&Sif;ay;Ekdifonfh jyem rsm;pGmxJwGif wef;wl
nDrQrI? Nidrf;csrf;a&;ESifh vlrItodkif;t0dkif;twGif; tnD
tnGwf vdkufavsmnDaxG &Sifoefaexdkifjcif; ponfwdkYrSm
vrf;p aysmufvsufyif &Sdaeao;acsonf/ tcsif;t&m
rsm;udk r&&Sdao;onfhtwGuf EdkifiHa&;? vlrIa&;ESifh pD;yGm;
a&;qdkif&m rnDrQrIrsm;? aemufqufwGJ jyemrsm;ESifh
usifh0wfqdkif&m pHEIef; wefzdk;rsm;ESifh ywfoufvnf;
qdk;0g;pGm &ifqdkifaeMu&qJyif jzpfonf/
vlYordkif;wGif rBuHKbl;onfh odyHESifh enf;ynm
qdkif&m wdk;wufrIrsm;aMumifh "e<u,f0rIESifh oufawmifh
oufom aexdkif&jcif;wdkYudk ydkifqdkif vmMuaomfvnf;
urmt0Srf;wGif rnDrQrIrsm;aMumifh vlrsKd;a&;? bmoma&;?
vlwef;pm;ESifh wdkif;&if;om;vlrsKd;pk y#dyursm;jzifh jynfh
ESuf aeqJjzpfonf/ ajrurm\ ouf&Sd rsKd;EG,fpkrsm;wGif
vlom;rsKd;EG,fpkonf todPfydkif;qdkif&m tzGHYNzdK;qHk;
wdk;wufvmcJhaomfjim;vnf; tjcm; wpfzufwGifrl tw
vGefuJjcif;? oD;oefY aexdkifvdkjcif;? onf;cHjcif;w&m;
acgif;yg;vmjcif;rsm; tygt0if rdrdudk,fudkESifh obm0
ywf0ef;usifudk zsufqD;olrsm; taejzifhvnf; wnf&Sdae
avonf/ ,ck 21 &mpk tpydkif;umv urmt0Srf;wGif
Nidrf;csrf;a&;ESifh nDnGwfaom vlrItodkif;t0dkif;twGuf
BuD;rm;aom pdefac:csufrsm;jzpfonfh atmufyg tusyf
twnf;rsm;? ta&;ay: tajctaersm;jzifh &ifqdkif
aeMu&onf/
vnf; uGm[csufudk ajz&Sif;&ef jzpfedkifacs
enf;vrf;rsm; &Smr&ao;jcif;/
vufeufqef;rsm;ESifh tPkjrLpGrf;tif enf;ynm
rsm;udk tNydKiftqdkif wDxGif wyfqifrIrsm;aMumifh
vlom;rsKd;EG,fpk wpfckvHk;\ &SifoefrIudk Ncdrf;
ajcmufvsuf&Sdaejcif;/
tqifhwdkif;wGif yHkpHtrsKd;rsKd;ESifh cGJjcm; qufqHrIrsm;?
zdESdyfcsKyfcs,frIrsm;? y#dyursm; tMum;wGif acgif;yHk
jzwf tjrwfxkwfrIrsm; &Sdaejcif;/
tMurf;zufwdkufcdkufrIrsm;? tMurf;zuf ajz&Sif;rI
rsm;? vlrsKd;a&;cGJjcm;jcif;rsm;udk urm\ oGifjyif
vuPm wpf&yftaejzifh jrifawGYEkdifNyD; vlom;
rsKd;EG,fESifh tajccH pHEIef;wefzdk;rsm; wdkufpm; cHae
&jcif;/
vlOD;a&aygufuGJrIaMumifh obm0 t&if;tjrpfrsm;
udk tvGeftuRH oHk;pGJ&onfhtwGuf obm0 ywf
0ef;usif npfnrf;jcif;? a*[aA'qdkif&m nDrQacs
udk zsufqD;cH&jcif;ESifhtwl vlom;rsKd;EG,ftouf
&Sifoef aexdkifrIudk tcsdefjynfh Ncdfrf;ajcmufvsuf
&Sdaejcif;/
usOf;ajrmif;onfh yk*v tusKd;pD;yGm;tay: tajcjyK
pOf;pm;awG;ac: jcif;ESifh twrme vGefuJrI (rdrd
vkyfief;? y&dk*sufESifh tzGJYtpnf;udkom t[kwfxif
jcif;)aMumifh vlom;rsKd;EG,fonf e,fy,f toD;
oD;wGif *dkPf;*P? tkyfpki,frsm;pGmjzifh uGJjym;vsuf
&Sdaejcif;/
ypu urmh vlYtzJGYtpnf;\ &Sifoef aexdkifEkdif
&eftwGuf awmif;qdkcsufrsm;wGif usOf;ajrmif;onfh trsKd;
om;a&; tjrifrsm;xuf urmt0Srf; vGrf;NcHK pOff;pm;awG;
ac: jcif;? vlrsKd;a&;ESifh ,Ofaus;rIqdkif&m tpGef; a&mufjcif;
,Ofaus;rI? EkdifiHa&;? pD;yGm;a&;ESifh vlrIa&; qdkif&m xuf onf;cHjcif;w&m; xGef;um;apjcif;? tjyeftvSef
uGm[csufrsm;\ tusKd;qufaMumifh Opm"e em;vnfrIudk wnfaqmufjcif;ESifh ,Ofaus;rI A[k0g'
ydkifqdkifrIwGif csrf;omolrsm;ESifh qif;&Jolrsm;Mum; usifhoHk;jcif;? vltenf;pk twGufom tcGifhxl;cH jzpfae
BuD;rm;onfh uGm[csuf &Sdaejcif;? zGHYNzdK;wdk;wufNyD; onfh odyHESifh enf;ynmt& cGJjcm;jcif;xuf enf;ynmt&
EkdifiHrsm;ESifh zGHYNzdK;wdk;wufqJ EkdifiHrsm; Mum;wGif
pkpnf;Ekdifjcif; tp&Sdonfh taMumif;csif;t&mrsm; yg0if
97
ausmif;ynma&;ESifh Nidrf;csrf;a&;twGuf
ynma&; okawoe ar;cGef;
jrefrmEkdifiH ausmif;ynma&;ESifh Nidfrf;csrf;a&;
twGuf ynma&;qdkif&m okawoejyK avhvm wifjy
aqG;aEG;&m0,f ar;cGef;i,f (7) ck tay:wGif tajcjyK
avhvm wifjyygrnf/
okawoear;cGef;rsm;
(1) ajymif;vJaeonfh urmBuD;wGif Nidrf;
csrf;a&;qdkif&m jiif;cHk aqG;aEG;rIrsm;udk avhvm&ef/
(2) ]Nidrf;csrf;a&; t,ltq} udk &Sif;vif; zGifhqdk
&ef?
(3) Nidfrf;csrf;a&;twGuf ynma&; tpDtpOf\
wefzdk;ESifh vdktyfcsufudk owdjyKrdap&ef/
(4) ausmif;oifbmom&yf e,fy,f toD;oD;
wGif Nidrf;csrf;a&;twGuf ynma&;qdkif&m avhusifh oif
Mum;jcif;udk rnfodkY ,SufEG,faygif;pyf ]aygif;pnf;
oif&dk;nTef;wrf;} taejzifh oifMum;Ekdifrnfh enf;vrf;rsm;
udk &SmazGaz:xkwf&ef/
(5) Nidrf;csrf;aom vlY tzGJYtpnf;wpf&yfudk
wnfaqmuf&eftwGuf vdkvm;tyfonfh vlrIywf0ef;
usifudk rnfonfh ynma&;tpDtpOfrsm;? enf;vrf;rsm;rS
wqifh jyKpk ysKd;axmifEkdifygoenf;/
(6) Nidrf;csrf;a&;twGuf ynma&; oif&dk; nTef;
wrf;qdkonfrSm tb,fenf;/ vuf&Sd ausmif;ynma&;
oif&dk;nTef;wrf;rsm;ESifh rnfodkY qufpyf aygif;pnf; vkyf
aqmif&rnfenf;/
(7) vlY tzGJYtpnf;twGif; zGHYNzdK; wdk;wufrIESifh
Nidrf;csrf;om,m 0ajymap&eftwGuf r&Sdrjzpf vdktyf
onfh ]Nidrf;csrf;aompdwf ,Ofaus;rI} wnfwHh cdkifNrJ aeap
&ef rnfonfh oif,ljcif;-oifMum;jcif; enf;pepfrsm;udk
toHk;jyK&ygrnfenf;/
Nidrf;csrf;a&;qdkonfrSm
Nidrf;csrf;a&;udk tpOftquf t"dyg,f trsKd;rsKd;
zGifhqdkcJhMuonf/ IyfaxG; t"dyg,f zGifhqdk&ef cufcJonfh
t,ltq wpf&yftaejzifh wnf&SdaeqJvnf; jzpfonf/
y#dyursm;? ppfyGJrsm; r&Sdjcif;[laom &dk;&Sif;onfh t"dyg,frS
tpjyK y#dyursm;? ppfyGJrsm;ESifhtwl &Sifoefaexdkif
Edkifjcif; pGrf;&nf[lonfh ydkrdkIyfaxG;aom t"dyg,f zGifhqdk
csuf trsKd;rsKd;udk avhvm awGY&Sd&onf/
ordkif; pOfqufxJwGif Nidrf;csrf;a&;udk pdwf\
csrf;omjcif; (pdwokc)? udk,fwGif; Nidrf;at;jcif;ESifh ,SOf wGJ
az: jycJhonf/ &Sifawmf jrwfAk'\ w&m;a'oemrsm;wGif
oabmw&m;? t,ltqESifh tusifhtBuHwdkYudk txif
t&Sm; avhvm awGY&SdEkdifonf/ ]avmuwGif pdwfonf
t&mtm;vHk; (trIcyfodrf;) \ a&SUaqmifyifjzpfonf}
(pdawe ed,awavmaum-"ry') [laom w&m;udk
`rGufMum;awmfrlcJhjcif;onf xif&Sm;onfh om"u jzpf
onf/ ukvor*? ,leufpudk\ zGJYpnf;yHk tajccHOya'
aMunmcsuf ed'gef;wGif ]ppfyGJrsm;tm;vHk;onf vlom;wdkY\
pdwfwGif;rS tpjyK jzpfay: vmjcif;aMumifh Nidrf;csrf;a&;udk
xdef;odrf; umuG,f apmifha&Smuf&efrSm vlom;wdkY\ pdwf
wGif;yif jzpfacsonf/} y#dyursm;? ppfyGJrsm;ESifh twd
jynfhESufaeqJ jzpfonfh ajrurmwGif Nidrf;csrf;a&;udk
rnfodkYrnfyHk &,lwnfaqmuf Ekdifygoenf; qdkonfh
ar;cGef;rSm acwftqufquf 'e jyem wpf&yf
taejzifh wnf&SdcJhNyD; jzpfonf/
odkY&mwGif vlom;wpfOD;csif; pD\ udk,fwGif;?
pdwfwGif; Nidrf;at;jcif;ESifh todPfynm zGHYNzdK; wdk;wuf
jcif;udk &SmazGavhvm? usifhBuH tm;xkwfaeqJrSmyif vlY
todkif;t0dkfif;\ vlrIa&;ydkif;qdkif&mrsm;rSm vspfvsLI cHxm;
&qJ jzpfygonf/ tMuifyk*dKvf\ vGwfajrmuf&mESifh tod
Pfydkfif;qdkif&m jynfhpHka&;wdkYtwGuf BudK;yrf;jcif;rSm
vlrI todkif;t0dkif; twGif;yif jzpfav&m 19 &mpk
99
Nidrf;csrf;a&;ESifh rQwnDnGwfaom
vlyk*dKvf wpf OD;csif;pD taejzifh
uav;rsm; &SifoefBuD; jyif;&mwGif
oifhavsmfaom pdwfESvHk;om;ESifh
tjrifoabmxm;rsm; zGHYNzdK;ap&ef
wm0ef0w&m; wpf&yf taejzifh
ausmif;rsm;wGif wnf&Sdaeavonf/
onf;cHjcif;w&m;? wef;wl&nfwla&;?
w&m;rQwa&;? vdifydkif;qdkif&m
wef;wltcGifhta&;? tkyfpktvdkuf
yl;aygif;aqmif&GufwwfrI? vlrI0efxrf;
pdwf"gwf &Sifoefa&;ESifh y#dyursm;
ajz&Sif;wwfonfh pGrf;&nf
zGHYNzdK;a&;wdkYtwGuf jyifqif xm;&Sdonfh
oif,lavhvm&ef ywf0ef;usifrS wqifh
uav;rsm;\ pdwfESvHk;om;rsm;wGif
Nidrf;csrf;a&; ,Ofaus;rIudk wnfaqmuf
Ekdifygvdrfhrnf/
101
Nidrf;csrf;a&;twGuf ynma&;ESifh
Nidrf;csrf;a&;twGuf oifMum;jcif;[k
qdk&m0,f
]odrIe,fy,fESifh cHpm;rI e,fy,f}
ESpf&yfpvHk;twGuf jzpfygonf/
udk,f&nf udk,faoG;qdkif&m zGHYNzdK;
wdk;wufap&eftwGuf oifcef;pm
acgif;pOftvdkufESifh uav;\
touft&G,ft& oifMum;jcif;
enf;pepfrsm;udk jyKjyifajymif;vJjcif;
jzpfonf/
ausmif;ynma&;tpDtpOf - Nidrf;csrf;a&;twGufynma&;
jrefrmEkdifiHonf wdkif;&if;om;aygif;pHk rSDwif; ae
xdkifvsuf &Sdonfh zuf'&,f jynfaxmifpk EkdifiHwpfEkdifiH
jzpfonf/ rwl? uGJjym;jcm;em;aom ,Ofaus;rIrsm;ESifh
vlrsKd;pkrsm; aygif;pnf; aexdkifvsuf &SdMu&m &dk;&m"avhrsm;
toD;oD;vnf; &Sdaeygonf/ odkYjzpfjcif;aMumifh jrefrmh
ynma&;onf &kyfydkif;qdkif&m zGHYNzdK;wdk;wufjcif; wpfckwnf;
103
Nidrf;csrf;aom tdrf
rdbrsm;? nDtudkarmifESrrsm;? tjcm;aom
aqGrsKd;pk0ifrsm;jzifh xdawGY qufqHjcif;rS tpjyK
uav;\ vlrIqufqHa&; pwifygonf/ onf;cHjcif;
w&m;? tjcm;olrsm;udk av;pm;jcif;? pmempdwf&Sdjcif;?
yl;aygif;aqmif&Gufwwfjcif;? tcsdefav;pm;jcif;? ulnD
apmifha&Smufjcif;ESifh a0rQcHpm;jcif;? &dk;om;ajzmifhrwfjcif;
tp&SdonfwdkYESifh oufqdkifaom yxrqHk; oifcef;pmrsm;
udk tdrfwGif pwif avhvm Mu&jcif; jzpfonf/ rdbrsm;rS
tzdk;tzGm;rsm;? aqG;rsKd;om;csif;rsm;ESifh tjcm;aom ouf
BuD;&G,ftdkrsm;udk jyKrlqufqHyHkrsm;onf uav;rsm;\
udk,f&nfudk,faoG; zGHYNzdK;rItay: rsm;pGm oufa&mufrI &Sdyg
onf/
ndEIdif;aqG;aEG;jcif;rsm;? tjyeftvSef em;vnfrI
&Sdjcif;? o'gw&m;xufoefjcif;? bufvdkufrIr&Sdaom quf
qHa&;rsm;onf uav;rsm;\ udk,f&nfudk,faoG; xuf
jrufapjcif;? taumif;jrifoabmxm; zGHYNzdK;apjcif;wdkY
twGuf rsm;pGm taxmuftyHh jzpfapygonf/ aeYpOf
y#dyursm;? tdrfwGif; tMurf;zufrIrsm; tygt0if w
usufusuf &efjzpfaeaom rdom;pkESifh twlaexdkif
z&ko0gpm pum;rsm;jzifh qJa&;wdkif;xGmjcif;? &dkufESuf
tjypfay;jcif;rsm; tpOf cHpm;&onfh uav;rsm;rSmrl yk*v
zGHYNzdK;wdk;wuf&efESifh udk,f&nfudk,faoG;qdkif&m vdkvm;
tyfaom aumif;rGefonfh p&dkuf vuPmrsm; &&Sdap&efrSm
rsm;pGm tcuftcJ &Sdavonf/ arG;csif; nDtudk? armifES
rrsm; tcsif;csif; tjyeftvSef qufqHa&;rsm;rS wqifh
yl;aygif; aqmif&Gufwwfjcif;ESifh tEkdif,lvdkpdwfjzifh ,SOf
NydKifjcif;? a0rQ cHpm;jcif;ESifh remvdk0efwdkjcif; oabm wdkYudk
oif,l avhvm Muygonf/
vlrItodkif;t0dkif;ESifh ausmif;wGifjyKrlqufqHyHk
rsm;ESifh toHk;jyKonfh pum; toHk;tEIef;rsm;rSm tdrfwGif;
qufqHa&;ESifh &dk;&m,Ofaus;rI tpOftvmrsm;rS vufcH
&&Sdxm;jcif;yif jzpfonf/ tm;vHk;tay: wpfyHkpHwnf;
qufqHjcif;? bufvdkufwwfjcif;? cGJjcm;qufqHjcif;? &efp
wwfjcif;? trsufa'go xGufvG,fjcif;ESifh tm;enf;oludk
ESdrfwwfjcif; oabmwdkYudk rdom;pk0ifrsm;ESifh xdawGY
qufqHjcif;rsm;rS yxrqHk; taejzifh vufcH oif,l vmMu
NyD;vQif &yf&Gm vlY todkif;t0dkif;ESifh ausmif;rsm;rS
tcsif;t&mrsm;udk avmifpmqDozG,f tm;jznfhjcif;udk BuHK
Nidrf;csrf;a&;ESifh pmoifausmif;
,Ofaus;rIrsm;ESifh pHwefzdk;rsm;udk vufqifhurf;
o,faqmifay;onfh ,OfrSm ynma&;yif jzpfygonf/ vlrI
qufqHa&; xGef;um;aponfh ywf0ef;usifudk zefwD;ay;
EkdifpGrf;rSmvnf; ynma&;yif jzpfavonf/ ,Ofaus;rI
rsm;ESifh &dk;&m pHwefzdk;rsm;t& tem*wf EkdifiHom;rsm;\
udk,f&nfudk,faoG;ESifh yk*vzGHYNzdK;rIudk yHkazmf&ef twGuf vlY
todkif;t0dkif;rS wnfaxmifxm;&Sdonfh w&m;0if Xmersm;
taejzifh pmoifausmif;rsm;udk zGifhvSpfxm;&SdMujcif; jzpf
onf/ uav;oli,fwdkY\ tzGJYtpnf;BuD; wpfck taejzifh
vnf;aumif;? ydkrdkus,fjyefYonfh &yf&Gm? a'o? EkdifiHawmf
ESifh urmhtqifhwdkif;wGif yg0ifaqmif&Guf EkdifMuapjcif;
tvdkYiSg oif,lavhvmjcif; "gwfcGJcef; wpfcktaejzifh
vnf;aumif; pmoifcef;rsm;u wm0ef ,lxm;ygonf/
ausmif;odkY rvmrDuwnf;uyif uav;rsm;
onf vlrIqufqHa&; qdkif&mrsm;pGmudk awGYBuHK em;vnf
xm;Muygonf/ ,aeYrsufarSmuf owif;ESifh enf;ynm
acwfwGif pdwful;,Of Zmwfvrf;rsm;? yuwdjzpf&yfrsm;?
&yf&Gm a'owGif;omru EkdifiHwumjzpf&yfrsm; tp&Sdonfh
urmBuD;\ tawGYtBuHK trsKd;rsKd;udk owif;pm? a&'D,dk?
wDAGD&kyfoHESifh pmtkyf pmwrf;rsm;rSwqifh tcsdefjynfh vufcH
&&SdaeMuygonf/ azsmfajzwifqufrIrsm;? owif; tcsuf
tvufrsm;? aMumfjim rD'D,mrsm;rS ae tcsuf
tvufrsm;pGmudk ausmif;ESifh pmoifcef;twGif; oif,l
avhvmrIrsm;ESifh ,SOfNydKifjzpfap? qefYusifbufrsm;udk
jzpfap uav;rsm; vufcH &&SdaeMuygonf/ vlBuD;rsm;?
&G,fwlrsm;ESifh qufqHa&;rsm; twGufvnf; oufa&mufrI
rsm;pGmudk jzpfaponf/
,leufpudk\ 'Davmpfaumfrpf&SifrS wifjyxm;
&Sdonfhtwdkif; vlYtzGJYtpnf;ESifh vlrIywf0ef;usifqdkif&m
jyemrsm;udk ausmif;0if;wHcg;? *dwf0 tjyifbufom
xm;&Sd r&Ekdifawmhyg/ ,aeY rsufarSmuf jrefrmESifh EkdifiH
wum vlrIjyemrsm; jzpfMuonfh- qif;&JEGrf;yg;jcif;?
iwfrGwfacgif;yg;jcif;? zdESdyfcsKyfcs,fcH&jcif;? tMurf;zuf
jcif;? 'Drdkua&pD qdwfokOf;jcif;? vlY tcGifhta&; csKd;azguf
cH&jcif;ESifh rl;,pfaq;0g; jyem ponfwdkYrSm uav;
105
pmoifcef;twGif;rS a0'emrsm;
ae&mwGif q&m q&mrrsm;rS txl; owd
xm; *&kwpdkuf udkifwG,faqmif&Guf&rnfh ausmif;ol
ausmif;om;rsm;\ tjyKtrlqdkif&m oGifjyifvuPm
wpf&yfjzpfonfh onf;rcHEkdifrIESifh ywfouf aqG;aEG;
vdkygonf/ ,leufpudkrS rlvwef;ESifh txufwef;tqifh
ausmif;ol? ausmif;om;rsm;\ onf;rcHEkdifrIESifh ywfouf
q&mq&mrrsm; taejzifh pmoifcef;twGif; awGY&Sd
Ekdifonfh oGifjyifvuPm tcsuf (15) csufudk azmfxkwf
xm;&Sdonf/ ,if;wdkYrSm - (1) uav;rsm; oHk;EIef; ajymqdk
onfh bmompum; (pum;vHk;) - emrnfzsufac: jcif;?
vlrsKd;a&;ESifh vlenf;pkwdkYudk xdcdkufaponfh ykwfcwf
ac:a0:jcif;? odkYr[kwf uav;tcsif;csif; xdcdkufaponfh
tykwfcs ac:a0:ajymqdkjcif;? (2) yHkaoum;cs owfrSwf
yHkpHoGif;jcif; - avSmifajymifoa&mfjcif;? jyuf&,fjyKjcif;?
t*wdw&m;jzifh rvdkrkef;xm;jcif;? bufvdkufjcif;? w,l
oef tpGJtvef;? rdrd (odkYr[kwf) rdrdtzGJY tm;enf;csufudk
tjcm;olwpfyg; tay: tjypfyHkcsjcif;? (Oyrm - tm;
upm;NydKifyGJwGif rdrd (odkYr[kwf) rdrdtoif;\ IH;edrfhrI?
ratmifjrifrI? ruRrf;usifrIwdkYudk tzGJY0ifwpfa,muf
a,muf (odkYr[kwf) tenf;pk tay:wGifom tjypfwif
jcif;? (3) cGJjcm;qufqHjcif; - MuOfz,fjcif;? 0dkif;z,fjcif;?
(twef;om;wpfOD;OD; (odkYr[kwf) tenf;pk tay:wGif
tjcm;olrsm;rS pum;rajymbJ aejcif;? twlwuG pmoif
cef;wGif; vkyfaqmifcsufrsm;wGif ryg0ifapjcif;)? (4)
taESmuft,Sufay;jcif;? apmfum;jcif;- rvdktyfbJ wrif
106
107
tufaq;
ynma&;&JU t"dym,fu bmvJvdkY ar;cJhMuzl;
ovm;/ usaemfwdkY ausmif;udk bmaMumifh oGm;&ovJ/
bmom&yfcGJ trsKd;rsKd;udk bmvdkY oif&ovJ/ wpfwef;NyD;
wpfwef;? wpfqifhNyD; wpfqifhwufzdkY bmvdkY BudK;pm;Mu
ovJ/
'g[m ynma&;&JU yHkpHtppf jzpfovm;/
ynma&; qdkwm bmvJ/
'Dar;cGef;awG[m ausmif;om;awG twGufom
ta&;BuD;wm r[kwfygbl;/ rdbawG? q&mawGtwGuf?
vlom;tm;vHk;twGuf ta&;BuD;ygw,f/ ynmoifzdkY
ynmwwfawGjzpfzdkY b,ftaMumif;aMumifh usaemfwdkY BudK;
yrf;&ovJ/ pmar;yGJ tcsKdUudk ausmfjzwfNyD; vufrSwfpm&Guf
,l? tvkyfwpfck&SmzdkY twGufyJvm;/
b0qdkwm&JU jzpfpOfudk em;vnfEkdifzdkY i,f&G,f
vGef;aewJh uav;t&G,ftwGuf ynma&;qdkwmeJY rGrf;rH
ay;zdkY/ tJovdk &nf&G,fwm r[kwfvm;/ twwfynm
oifMum;NyD; toufarG;0rf;ausmif;rI jyKMuzdkYqdkwm vdktyf
ygw,f/ 'gayrJh ynma&;[m 'gyJvm;/ b0&JUJ tcsdef oHk;csKd;
wpfcsKd;? av;csKd;wpfcsKd;udk tukefcHNyD; ynmqdkwmudk 'Dt
wGufyJ wGef;ydkY vdkufMuwmvm;/
pifppf b0[m tvkyfwpfckoufouf r[kwf
bl;/ ydkifqdkifrItwGuf oufoufr[kwfbl;/ b0[m
av;eufNyD; xl;jcm;wJh wpfpHkwpfck jzpfygw,f/ eufeJw,f/
108
109
todPfqdkwm bmvJ/
usaemf em;vnfwJh
todPfqdkwm
aMumuf&GHUrI r&Sd?
avSmifydwfrIr&SdbJ
vGwfvGwfvyfvyf
awG;ac:EkdifpGrf; jzpfygw,f/
111
pmoifjcif;
rdk;csKdoif;
tck 'DrSm aEG&moD a&mufvmNyDqdkawmh xkH;pH
twdkif; ylpjyKNyDaygh/ ylawmh aevdkY xdkifvdkY raumif;bl;/
vif;awmh vif;csif;yg&JU ? 'gayr,fh tdkufw,f/ udk,fu 'DrSm
aEGOD;&moDudk oabmusw,f/ &moDOwkvnf; aumif;?
aea&mifjcnfvnf; aumif;aumif;&vdkYyg/ yef;awGvnf;
yGifhMuwmrdkY jrifjriforQ eSpfoufrdw,f/
i,fi,fwkef;u aEG&moDqdk&if ausmif;ydwfwm
rdkY aysmfp&m taumif;qkH;aygh/ uav;qdkawmh aEG&moDudk
om arQmfrdwmyJ/ ausmif;wuf&wJh tcsdefawGrSm reuf
apmapm ausmif;wufzdkY EdI;&oavmuf aEG&moD ausmif;
ydwf&ufus&ifawmh tapmBuD; tvdkvkd edk;aewwfw,f/
aqmhzdkY upm;zdkY &,f'DyJ qdkovdkaygh/ 'guvnf; 7 wef;
avmuf txdygyJ/
8 wef; ausmif;ydwf&ufu pNyD; udk,fwdkY tarh
ausmif;udk p vkduf&ygw,f/ tarhausmif;qdkwm tar zGifh
uav;av;awGudk aygifay:rSm ayGYcsDNyD; olwdkY
xm;wJh rlBudKausmif;av;yg/ tJ'Dausmif;av;udk tareJY vufao;ao;av;awGay: xyfudkif&if; 0vkH; 0vkH; vdkY
112
udk,fu cdk;csvdkY qlyl Budrf;armif;vnf; cifru &D
aewmyg/ pdwfrqdk;ygbl;/ vdkufvnf; vdkufwJh q&m
wynfhyJ/ udk,fhtpfrawGuawmh udk,fwdkY nzuf pmoif zdkY
jyifqifaeMuNyDqdk&if tdrfay: wufajy;Muw,f/ em;at;
yg;at; vGwf&majy;MuwJh oabmaygh/ cdk;cs&if udk,fu ql?
olu &DeJY rkefYvkH;puL uyfaevdkYav../ [dkwa,mufu
vnf; pm&awmif cdk;awmh ul;vdkuf&rS.. qdkwmrsKd;/
]cifr&,f? eifuvJ eifyJ? bmvdkY olrBudKufwm
cdk;cs&ovJ? roifcsifvJ roifygeJYawmh} vdkY tpfrawGu
ajymMuvnf; cifru oifcsifwmygyJ/ tifrwef BudK;pm;
csifpdwf? pmwwfcsifpdwf &Sdygw,f/ 'DvkdeJY olvnf; &nf;pm;
pmudk owfykHrSefrSefeJY a&;wwfoGm;NyD; a,mufsm;&oGm;rSyJ
udk,fwdkY pmoifwm wcef;&yfawmhwm../ olBudK;pm;aewm
'gaMumifhudk;/
'DvdkeJY vkyfief;cGifxJa&muf? a&jcm;ajrjcm;
a&mufeJY pmoifcef;av;eJY tvSrf;uGmoGm;w,f/ [dk;
wavmu udk,fwdkYaewJhNrdKU rSm jrefrm uav;av;awGudk
tcrJh jrefrmpm oifay;Mur,fqdkNyD; vlBuD;awGu pDpOfMu
awmh udk,fwdkYvnf; udk,fwwfedkifwJhzufu 0dkif;0ef;Mu
wmaygh/ &efukefrSm ausmif;tkyfq&mr vkyfouf&ifhcJhwJh
rmrm;eJYtwl om;trdeSpfa,muf we*FaEGaeYwdkif; uav;
awGudk jrefrmpm oGm;oifMuygw,f/
'DrSmu uav;awGu jrefrmvdk pum;ajymwJh
todkif;t0dkif;rSm BuD;jyif;&wmr[kwfawmh olwdkYudk udk,fh
bmompum;wckudk pdwf0ifpm;vmatmif? ajymcsif?
a&;csifvmatmif q&mrawGtm;vkH; wdkifyifaqG;aEG;NyD;
oifMuwmyg/ &efukefrSm oif&wmeJh rwlygbl;/ vlBuD;rdb
q&morm;udk &kdaoav;pm;zdkY *g&0w&m;vnf; ajymjy
oifjy&w,f/ em;axmifusifh? ajymusifh&atmif uAsmawG?
ykHjyifav;awGvnf; qkdjy? ajymjy&w,f/
uav;awGu pdwfyg0ifpm; Muygw,f/ pum;
vnf; em;axmifw,f/ tdrfpmvnf; rSefrSef vkyfvmNyD/
q&mrudk ajym&ifvnf; jrefrmvdk BudK;pm;NyD; ajymMuw,f/
wcsKdUrdbawGu jrefrmvdk tdrfrSm tNrJ ajymaewJh uav;
rsm; qdk&ifawmh pum;ajym&mrSm odyftcuftcJ r&Sdbl;/ ydk
oGufoGuf ajymedkifwmaygh/ udk,fwdkYuvnf; jrefrmvdkyJ
ajymNyD; oifwmyg/ bmompum;wckqdkwm wwfxm;&if
113
tusKd;rsm;wmyJ r[kwfvm;/
tJ'DrSm oifwmeJY ,lwm uGJvGJwmav;awGudk
ajymjycsifao;w,f/ yxrqkH;aeYrSmyJ 0vkH; oifw,f/
aemuf xqifxl; oifvdkufw,f/ tdrfjyefa&mufawmh
udk,fwdkYrdwfaqG uav;tazu olYuav;udk ar;ygowJh/
om;om;q&mru bmoifvdkufovJvdkY../ uav;u
jyefajzw,f/ edkY edkY wJh../ jrwfpGmbk&m;../ udk,foifvdkufwm
xqifxl; oifvdkufwmyg/ uav; tjrif pl;&SvGef;w,f/
aemufwcgawmh uav;awGudk ,yufvuf
oifvdkufyga&m../ uav;awG tazuvJ ar;jyefyga&m/
'Dwcgawmh uav;u jrefrmvdk b,fvdk ajym&r,f rodvdkY olYwifyg;udk ykwfNyD; ajymygw,f/ tJ'g ,yufvuf wJh/
uav;rdbawGeJY rdwfaqGawG jzpfaevdkYomaygh? edkYrdkYqdk csKd
oif; bmawG oifaeygvdrfh jzpfrSm../ uav;awGu olwdkY
tjrifeJY wGJrSwfxm;Muwmyg/ vefYavmufygayw,f/
olwdkYu t*Fvdyfpmudk ydktm;oefwmrdkY jrefrm
tu&mawGudk t*Fvdyfvdk wGJrSwfao;w,f/ 'a'G;udk
three 3 wJh/ ]t}udk thirty two 32 wJh/ ]i} udk C pD wJh/ ]"}
udk Q wJh/ olwdkY rSwfxm;wmav;awGu cspfp&mav;/
aemufNyD; olwdkYudk udk,fjrifawGYae&wJh eD;pyfwJh t&m
awGudk jrefrmvdk ac:ykHac:enf; oif&ao;w,f/ Oyrm
vufr udkjyNyD; 'gudk vufrvdkY ac:w,f? vufndK;udk axmif
NyD; 'guawmh vufndK;aygh/ vufcv,fusawmh udk,f
uvnf; vufcv,fwckwnf; axmifNyD; 'g bmvJ qdk
awmh Oh My God wJh/ uav;awG tukefvkH; 0dkif;
atmfMuyga&m/ q&mrvJ aMumufvefYNyD; vufudk tjref
&kyfvdkuf&ygw,f/ udk,fh&kd;&dk;udk olwdkYu qef;qef; awG;
ypfvkdufMuwmav../
'DvdkeJY uav;awGeJY q&mr pcef;oGm;aeMuwm
tawmfawmh c&D;aygufaeNyD/ aysmfp&mvnf; aumif;w,f?
pdwfvnf; csrf;om&ygw,f/ 'gaMumifh MunfEl;rdwmav;
awG udk,fhrSwfwrf;rSm trSwfw&wdkY xm;vdkufwmyg/
aemufvnf; olwdkYtaMumif;av;awG a&;zdkY BudK;pm;tkH;
r,f/
rdk;csKdoif;
114
urmajr
a&GUaeygonf
rsKd;jrihfcsKd
]usaemf nwkef;uzsm;vdkYAsm? tJ'gaq;rSL;u
xrif; rpm;eJYOD;? aumfzDav; EkdYav; aomufqdkvdkY? tudkwdkY 0dkif;rSmrsm; EdkYrIefY &Sdrvm;vdkY..}
usaemf pmcdk;zwfae&if; toHMum;vdkY armh
Munfhvdkufawmh udknDnD/ ]&Sdw,f? udknD cPav;} ajym
NyD; [kdEIduf onfEIduf vkyf&awmhonf/
tem;wGif ykwD;pdyfaeonfh udkatmifcdkifu
tptqHk; Mum;yHk&\/ pdyfvufp ykwD;udk &yfNyD; xvm\/
]a&mh w0ufavmuf &Sdao;w,f? ,lom
oGm;awmh}
][m.. trsm;BuD;yJ? enf;enf; cGJ,loGm;r,f}
]&w,f udpr&Sdbl;? ,lomoGm;? axmif0ifpm
eD;NyD? vdk& r,f& aqmifxm;wmyJ[m}
usaemfh EkdYrkefYxkwfudk Munfh&if; udkatmifcdkifu
]rSef;prf;} [kqdkum txkwf atmufajcydkif;udkuyfNyD; ao
aocsmcsm Munfh\/ ]tif;.. oufwrf;awmh rukefao;bl;?
aumif;awmh aumif;OD;r,f xifwmyJ? raocsmbl;?
usaemfhrSm topf&Sdw,f udknD? vwfvnf; vwfw,f?
trsKd;tpm;vnf; ydkaumif;w,f umae&Sif;yJ? a&mh.. 'g
,loGm;? tJ'g jyefay;vdkuf} [kqdkawmh usaemfhpdwfxJ ckwk
wkjzpfoGm;onfudk udknDa&molyg &dyfrdyHk&onf/
udknDu tm;wHkYtm;emjzifh ]&ygw,f udkatmif
cdkif? aeygYap? aus;Zl;yJ? usaemf 'gyJ ,loGm;r,f}
]r[kwfwm udknD&,f usaemfu apwemeJY
ajymwmyg? tJ'gu w&kwfvkyfBuD;Asm? azgufvnf; azguf
xm;NyD;om;BuD;? omreftcsdef aomuf&ifawmif tm[m&
rjynfhygbl;? tck[mu zsm;vnf; zsm;aewm? tm;&SdzdkY vdk
w,fav? rawmf0rf;awGbmawGysuf&if zsm;ae&wJh txJ
'gu b,folYtwGuf? 'gu b,f0ghtwGuf ajym
NyD; cGJwrf;csaeonfh tarhab;wGif xdkifum usaemfu
xdkypnf;rsm;udk Munfhaerd\/ vuf&mav;awGu zefpD
qefNyD; vSaeonf/ odyf tcefYBuD;awG r[kwfMu/ aps;u
vnf; tvGefoufomonf/ vdkcsif odrf;csif p&mav;awG/
][,f.. w&kyfvkyfawGawmh} [kqdkonfh wtHhwMo
toHMum;awmhrS aocsmMunfhrdawmh\/ [kwfonf/
bk&m;zl;jyef txG#fjrwf trSwfw& ypnf;wdkif;wGif e*g;
BuD;cHwGif;rS rIwfxkwfvdkufonfh rD;vQHrsm; [yfaeNyDaum/
usaemf xdkif;a&mufawmh uGefysLwmESifh pawGY&
onf/ 'Dht&ifu uGefysLwmqdkwm vufESdyfpufESihf w,fvD
aA;&Sif; pyfxm;wJh[mvdkYom xif\/ aemufawmh tcefY
oifhNyD; uGefysLwmwvHk; 0,fjzpf&ef zefvm\/ em;vnf
onfh oli,fcsif;wOD;u tBuHay;onf/
]'DrSmawmh tdyfcsfyDeJY 'Jvf vloHk;rsm;w,f/ cif
Asm; oHk;r,fh taetxm;eJYqdk tdyfcsfyD 0,fwm ydkaumif;
w,f..} qdkaomaMumifh usaemf olajymwmyJ 0,frnf[k
qHk;jzwfvdkufonf/ tdrfjyefa&mufawmh oluyJ qifay;
onf/ usaemf ab;xdkifMunfh? ai;oloufouf/
]cifAsm; aqmhzf0Jtopf wcsKdU 0,f&r,f/ us
aemfh &Sdwmawmh wcgwnf; tifpawmvf vkyfay; oGm;
r,f/}
]tif;av? cifAsm;yJMunfhusuf vkyfay;yg? us
aemf em;vnfwm r[kwfawmh} ]&ygw,f reufjzef
avmufaygYAsm}/ ]'gayr,fh wckawmh&Sdw,faemf usaemf
w&kwfypnf;awGawmh rvdkcsifbl;}
]bmjzpfvdkYvJAs} ]olrsm;awGajymwmyJ w&kwf
ypnf;awGu nHhw,fwJh} ]tif;av? tar&duefvkyf?
*syefvkyf tppfawGavmufawmh raumif;bl;? trSefyJ?
'gayr,fh tck cifAsm;&SdwJh ydkufqHeJYvnf; tJ'grsKd;awG
r0,fEkdifbl;As/ tck cifAsm; uGefysLwm udk,fwdkifu w&kwf
vkyfavAsm/ tvkyfjzpfygw,f/ aqmhzf0JawGqdkvnf;
tjyifu aumfyDawG 0,fwm aps;ydkoufomw,f? oHk;
awmhvnf;rxl;bl;? twlwlygyJ}
]at;Asm.. usaemfu rodygbl; olrsm;awG
ajymvdkY}
rdwfaqGu ]usaemfvnf; taumif;pm; oHk;csif
wmayghAs? 'gayr,fh 'geJYvnf; tvkyf jzpfaewmyJ[m/
aiGydkukefvnf; udk,fuoHk;rSm 'DavmufyJqdkawmh 'geJYyJ
udkufw,fAs}
] at;av.. 'gqdkvnf; NyD;wmyJ} onfvdkESifh
116
117
taMumif;wkdufqkdifvQif uGyfy
spf pum;0kdif;rsm; jyefvnf
ay:xGef; apcsifonf/ cyfi,fi
,fwkef;uawmh a&S;vlBuD;rsm;\
uGyf
yspf pum;0kdif;rsm;taMumif; zw
fcJh &zl;ygonf/
txl;ojzifh vomaomnrsm;w
Gif us,fjyefY oufaomifh
oufom&Sdaom uGyfyspfrsm;ay
: a&aEG;Murf;? xef;vsuftp&
Sdaom
118
...
rnfokdYyifjzpfap
tcef;i,fwpfckxJrS pm;yGJ0kdif;
aqG;aEG;yGJrsm;onf vlrsKd;tvkduf? EdkifiH
tvkduf us,fjyefYpGm jzpfyGg;&aom
ppfyGJrsm;? y#dyursm;xuf ykdNyD; MoZm
wdudr BuD;rm;aMumif; orkdif;u
oifMum;ay;cJhNyD; jzpfonf/
uifnmvlrsKd;wkdY\ &kd;&m pum;ykHwpfckwGif
]aumif;rGefaom aqG;aEG;jcif;onf vmbfwpfyg;} [k
tqkd &Sdygonf/ xkdpum;ukd a*smhcsfbm;ewfa&Sm ajymcJh
aom pum;wpfckESifh qufpyf awG;Munfhcsifygonf/
olu t,ltq topfrsm;onf a&S;OD;pGm vl
&,fp&mtjzpf? pdwful;,Oftjzpf ay:xGuf vmwwfMu
onfwJh/ NyD;awmhrS rdpm'd|d t,luJhokdYvnf;aumif;? tpOf
tvm azmufjyefrIuJhodkYvnf;aumif; ajymif;vJum yGifh
yGifhvif;vif;aqG;aEG;&ef ar;cGef;rsm; jzpfvmMuonfwJh/
aemufqkH;usrS tajcckdifrmaom trSefw&m;
tjzpf ay:aygufvmMuonf[k qkdygonf/ ae&mwGif
t,ltq topfwpfck ay:aygufvmzkdYtwGuf tcuftcJ
ESifh tqifhrsm; jzwfoef;cJh&ykHukd olu qkdvkdjcif; jzpfonf/
okdYaomf uRefawmfuawmh xkdtqifhrsm;xJwGif
yGifhvif;pGm aqG;aEG;jcif; qkdonfhtcsuf yg0ifaejcif;ESifh xkd
tajctaetm; rvGJraoG ausmfjzwfzkdY vkdtyfonfwdkYukd
tav;teuf xm;csifygonf/
uRefawmfwkdY b0wGif rSefuefaom qkH;jzwfcsuf
csrSwfEkdifa&; twGuf rSefuefaom owif;tcsuftvuf?
tjriftodeSifh PfynmwkdY vkdtyfygonf/ wpfOD;ESifh
wpfOD; awGYqkH aqG;aEG;jcif;rsm;onf xkdtcsuftwGuf
ueOD; ajcvSrf;p vSrf;jcif;om jzpfonf/
okdYaomfvnf; aqG;aEG; ajymqkdjcif;rsm;ukd
119
rnfokdYyifjzpfap tcef;i,fwpfckxJrS pm;yGJ0kdif;
aqG;aEG;yGJrsm;onf vlrsKd;tvkduf? EdkifiHtvkduf us,fjyefY
pGm jzpfyGg;&aom ppfyGJrsm;? y#dyursm;xuf ykdNyD; MoZm
wdudr BuD;rm;aMumif; orkdif;u oifMum;ay;cJhNyD; jzpf
onf/
xkdtcsufonf pdwful;,Of oufouf r[kwf
rSef; ,cktcg 'Drkdua&pD\ tusKd;ukd cHpm;ae&NyDjzpfonfh
tqkdygEkdifiHrsm;u oufaojyvsuf &Sdygonf/ ta&;BuD;
onfu ndEIdif; aqG;aEG;yGJrsm;onf ormorwf r&Sdaom
&v'f wpfckcktwGuf ausmhuGif; axmifxm;jcif;rsKd;
rjzpfap&efjzpfonf/
xkdYjyif yk*dKvfa&; MoZm xlaxmif&eftwGuf
orm;*kPfjy&rnfh ae&mrsKd; rjzpf&efvnf; vkdtyfygonf/
tjyeftvSef tjrif&Sif;vif;rIESifh em;vnfrIwkdYukd azmf
aqmifa&;twGuf &kd;om;pGm ESvkH;&nfcsif; aygif;qkHjcif;
rsKd;om jzpfoifhygonf/
uRefawmfuawmh &kd;&m tpOftvmrsm;\
aumif;arGukd qufcHaomtm;jzifh uGyfyspfpum;0kdif;rsm;
jyefvnf ay:xGef;apcsifonf/ uGyfyspf\ vGwfvyfaom
tcif;tusif;ukd jrwfEkd;pdwf oufoufaMumifh r[kwfyg/
wpfa,mufESifhwpfa,muf Nidrf;csrf;pGm rsufESmcsif;qkdifzkdY
tajccHusus vkdtyfaeaomaMumifh jzpfonf/
wpfa,muftm;ukd wpfa,muf,lzkdY tajct
ae t&yf&yfu awmif;qkdaeaomaMumifh[kvnf; qkdEdkif
onf/ tjrifuGJjcif;onf obm0 jzpfonf/ tjrifrSm;
aejcif;onfom obm0rS aoGzDjcif; jzpfygonf/
tb,fhaMumifh 21 &mpk acwfBuD;wGif opfom;
(okdYr[kwf) 0g;jzifh jyKvkyfxm;aom tqifwefqm
r&Sdonfh uGyfyspfukd uRefawmf yGJxkwfcsif&ygoenf;../
uRefawmf\ tajzonf uGyfyspf wpfvkH;uJhokdYyif &kd;pif;
aumif; &kd;pif;Ekdifygonf/
uGyfyspf\ obm0t& tm;vkH; vufa&wjyif
wnf; pkaygif;0kdif;zGJY xkdifEkdifjcif;ukd azmfnTef;ygonf/ uGyf
yspfay:wGif ae&m tedrfhtjrifh r&SdaomaMumifh ae&mtqifh
twef; cGJjcm;rIvnf; r&Sdjyefyg/
aus;vufrS uGyfyspfwpfvkH;ay:wGif rnfolu
rnfol\ txufrSm &Sdjcif;onf t"durus/ rnfolu
rnfolxuf BuD;jrwfonfqkdjcif;rSm uGyfyspfay:wGif ajym
rnfh um,uH&Sif\ EIwfrS xGufaom pum;ay:wGifom
rlwnfaomaMumifh jzpfygonf/ /
ol&d,rsKd;
121
ynma&; [mo
udkcrf;em;&JU tbd"mef
]eydkvD,H bdkemywf} [laom {u&mZf bk&ifBuD;
u ]The Impossibility is not found in my dictionary} vdkY qdkcJhaMumif; rSwfom;zl;ygonf/ ]rjzpfEkdifbl;}
qdkwJh pum;vHk; olY tbd"mefrSm r&Sdbl;/ ol rvkyfEkdifwm
bmrS r&Sd bl;udk qdkvdkjcif; jzpfygw,f /
tJhwmudkrS ESif;qDwdkY oli,fcsif; udkcrf;em;
wjzpf vnf; bkef;a0 wpfa,muf rnfodkY rnfyHk tawG;
aygufav onf rod/ awG;yHku eydkvD,H&JU tbd"mefxJrSm
r&SdwJh pum;vHk; ol\ tbd"gefxJrSmrsm; &Sdvdk&Sdjim;
awGYavrvm;vdkY qEjyif;jy odcsifaZmtm;aMumifh ...
rEav;rS &efukefodkY ta~uG;a&SmifpOf wpfcgwkef; u pmtkyfa[mif;rsm; a&mif;wJh qdkifwpfqdkifuae
aps;ayg aygeJY 0,fxm;wJh ]OD;[kwfpdef trsm;okH; jrefrmt*Fvdyf-ygVd} tdwfaqmif tbd"gefxJrSm jyL;jyL;NyJNyJ
&SmMunfhrdw,f qdkyJ..../
bkef;a0&JU OD;[kwfpdef tbd"gef\ pmrsufESm wpf
ae&m&JU atmufajc em;wGif ..
"Impossibility = rjzpfEkdif " qdkwJh
pum;vHk;vnf; awGYa&m bkef;a0wpfa,muf
udkvHbwf ajrmuftar&duwdkuf &SmawGYovdk rsufESmrsKd;eJY
0rf;omtm;& xatmf vdkufwmuawmh.....
] atmf .... vufpowfawmh ] eydkvD,H } &JU
tbd"gefrSm pmtkyfcsLyfwJhol tem; wdvdkufwJh txJ ]rjzpf
Ekdif} qdkwJh pum;vHk; ygoGm;wmudk;wJh/ w,faygYwJh pmtkyf
csKyf olvdkY udkcrf;em;BuD;u qdkowJh &Sif....}
crf;em;vdkufyHkrsm; ...
yef;ESif;qD
122
bmom&yfwpfckudk uRrf;usifydkifEkdif&if
aemufbmom&yf wpfckudk prf;oGm;vdkY
&edkifw,f
wpf&uf ZD0aA' ausmif;om;wpfa,mufu
reufrSm pmar;yGJ ajz&rSmawmif pmusufcsifpdwf r&Sdao;
ojzifh tjyifwGif avQmufvnfaecJhw,f
tJ'DvdkeJY tJ'Dnu tdrfudk aemufusrS jyefa&muf
awmh tdrfa&muf a&mufjcif;yJ ol&JU reufjzef pmar;yGJ t
wGufudk tJ'D tcsdefusrS tylp 0ifrdNyD; aZmacR;yg jyefoGm;
wmaygY
atmf reuf ig pmar;yGJ ajz&rSm b,fvdkrqdk
pmenf;enf;avmufawmh MunfhvdkufOD;rSyJqdkNyD; pmtkyf&JU
rd&m wpfae&mudk vSefvdkufygw,f
ol vSefvdkufwJh taMumif;t&mu OD;acgif;tm;
oefY&Sif;pGm rxm;aom vlrsm;\ acgif;ay:wGif aygufzGm;
onfh ]oef;} taMumif; jzpfaeonf/
(pm~uGif;/ / tJ'D oef;u rdef;uav; trsm;pk
acgif;ay:wGif &Sdwwfonf/)
rxl;bl;qdkNyD; tJ'D ]oef;} taMumif;udkyJ ydkifydkif
EkdifEkdifMunfhNyD; tdyfvdkufawmhonf/
aemufwpfaeY pmar;yGJ ajzcsdefusawmh q&mr
u olYudk pmar;yGJajzzdkY rJvdyf wpfvdyf EIdufcdkif;onf/
olEIdufvdkufonf/ rJvdyfudk zGifhMunfhawmh
]aMumif} taMumif;tm; oifodoavmuf ajzqdkygwJh...
ol pOf;pm;vdkufonf/
]aMumif}
aMumifonf tdrfarG;wd&pmef jzpf\/ aMumif\
udk,fay:wGif arT;nif;rsm; &Sdygonf/ aMumifonf a&
aMumufonf/ tb,faMumifhqdkaomf wpfcgrS a&rcsKd;
acs/
(pm~uGif;/ / odkYaomf tJ'D a&rcsKd;aom aMumif
rsm;udk (tysKdBuD;rsm;) cspfMuygonf/ cspfp&m vlrS r&Sdwm/)
tJ'DtwGufaMumifh aMumifukd,fay:&Sd arT;nif;
rsm;wGif ]oef;} rsm;&Sdygonf/ wqufwnf;rSmyJ oef;
taMumif;udk quf&Sif;zdkY vkyfygava&m
tJ'DrSmwif q&mru tif; 'Dausmif;om; pm
&^ r& pOf;pm;& Muyfaeygawmhonf/
]awmfNyD} aemuf rJ wpfvdyfEIduf[k qdkonf/
ausmif;om;vnf; aemuf rJvdyf wpfvdyfudk
EIdufNyD; zGifhvdkuf&m
]acG;} taMumif;tm; tusOf;csKHU ajzqdk &rnf
jzpfygonf/
ausmif;om;onf acwrQ pOf;pm;NyD; ...
]acG;}onf tdrftrsm;pkwGif arG;xm;aom wd
&pmef wpfaumif jzpfonf/ 4if;acG;rsm;onf aMumifrsm;
uJhodkYyif arT;nif;rsm; &Sdygonf/
acG;rsm;onf trJ&dk;udk t&rf; BudKufMuygonf/
acG;arG;xm;aom tdrfrsm;onf tdrfvHkjcHKrI &Sdonf/odkYay
r,fh tJ'DacG;rsm;onf aMumifrsm;uJhodkYyif a&rcsKd;ay/
onfhtwGufaMumifh acG;rsm;\ udk,fwGif
]oef;} rsm;&Sdygonf/ wqufwnf;rSmyJ ]oef;} taMumif;
udk quf&Sif;zdkY vkyfygava&m...
tJ'DrSmwif q&mru tif; 'Dausmif;om; pm
&^r& pOf;pm;&Muyfaejyefygonf/ ]awmfNyD} aemuf rJwpf
vdyf xyfEdIufcdkif;jyefonf...
wwd, rJvdyfudk EIdufvdkufonfh tcsdefwGif...
'Dwpfcgawmh 'Dausmif;om; uHraumif;pGmyif
rJvdyfudk ajzMunfhvdkufawmh ajz&rnfh taMumif;t&m
onf ]ig;} taMumif; jzpfaeonf/
ausmif;om;u wpfcPrQ pOf;pm;NyD;...
]ig;} onf a&xJwGif aeygonf/ ig;rsm;onf
acG;ESifh aMumifwdkYuJhodkY ukd,fcEmwGif arT;nif;rsm; ryg&SdfbJ
4if;\ udk,fudk taMu;cGHrsm;jzifhom wnfaqmufxm;yg
onf/
ig;rsm;onf oefYygonf/ tb,faMumifhqdk
aomf aewmudku a&xJrSm jzpfonfh twGufaMumifhyif...
wu,fvdkY ig;rsm;\ udk,fcEmwGif acG;ESifh
aMumifrsm;uJhodkYaom arT;nif;rsm; yg&Sdrnfqdkygu 4if;
ig;rsm;\ ukd,fay:wGifvnf; oef;rsm; &SdEdkifygonf/
]oef;....}
wqufwnf;rSmyJ ]oef;}taMumif; udk quf
&Sif;zdkY vkyfygava&m/
tJ'DrSmwif q&mru pdwfr&Snfaom avoHjzifh
]a[h ausmif;om; oGm;awmh &NyD } [k ajymavonf/
[efa0
xm0&oli,fcsif;rsm;qdk'frS
123
EkdifiHwum ynma&;
'kwd,ajrmuf
r[m
qHk;jzwfcsuf
jrwfyef;&Sif
124
uav;,lr,fvdkY r[m qHk;jzwfcsuf cscJhMu tNyD;rSmawmh
rdbawG&,fvkdY jzpfvmNyD; oumv 'kwd, ta&;tBuD;qHk;aom
qHk;jzwfcsufudk cs&ygOD;r,f/
b,f ausmif;rSm uav;udk tyf&rvJ qdkwmygyJ/
qHk;jzwfcsufom rSefuefcJhr,f qdk&ifawmh woufwm
ynma&; c&D;vrf; twGuf jyifqifay;wm jzpfovdk? *kPfajymif
vmr,fh wuodkvf ausmif;awmfom; BuD; tjzpfvnf; tpysKd;ay;jcif;
rnfygw,f/ tvkyftudkifaumif;wdkY&JU jrpfzsm;vnf; qdkvdkY&w,f
r[kwfvm;/
tJ qHk;jzwfcsufom rSm;oGm;cJhw,f qdk&ifawmh/
odawmfrlMuwJh twkdif;ygyJ/ cHpm;aya&mh/
rdbrsm;twGuf &wuf at;zG,f&mav;udk wifjyyg&ap/
a,musfm;av; rsm;&JU jyem ''The trouble with boys'' pmtkyfudk
a&;om;jyKpkcJholvnf;jzpf? Newsweek owif;r*Zif;&JU ynma&;
owif;axmufvnf; vkyfcJhzl;ol Peg Tyre &JU pmtkyftopf jzpfyg
w,f/ pmoifausmif;rsm;eJY q&mrsm;udk rdbrsm;taeeJY a0zef oHk;oyf
tuJjzwfwwfapNyD;? om;om;rD;rD;wdkYtwGuf oifhavsmf&m pmoif
ausmif;udk azG&Sm EkdifapzdkY&m tultnD jzpfr,fvdkY qdkygw,f/
The
Good
- ausmif;aumif; - prwf
uswJh rdbawGu uav;rsm;twGuf xdkufwefwJh ynm
a&;udk a&G;cs,fay;yHk} wJh/ pma&;ol wkdif,mu rdbrsm;
taeeJY ausmif;a&G;cs,fwJh tcgrSm ar;jref;oifhwJh ar;cGef;
awG taMumif;eJY ywfoufvdkY Time r*Zif;udk tckvdk ajym
jycJhygw,f/
oifh&JU uav;i,fav;[m tckrS rlBudKausmif;
pwif wufrSmyJ jzpfjzpf? pwkwwef; ta&mufrSm ausmif;
ajymif;&awmhrSmrdkYvdkYyJjzpfjzpf? ocsFmbmom&yf[m twef;
wkdif;twGuf ta&;BuD;vSw,fqdkwJh tcsufyJjzpfjzpf? rdb
awG odxm;oihfw,f r[kwfvm;/
(1) rlBudKausmif; t&G,frSmawmh q&meJY ausmif;om;&JU
qufqHa&;[m t"duygyJ/
uav;eJY q&m&JU qufEG,frI[m b,foif&dk;
nTef;wrf;xufrqdk ta&;tBuD;qHk;ygyJ/ wkdif,mu ajymjy
wmyg/ 'DvdkrsKd;av; pOf;pm; MunfhMuprf;ygwJh/ oifh&JU 3 - 4
ESpft&G,f cspfp&mav;[m tifrwefrS cspfjrwfEkd;MuwJh vl
awG 0ef;&HNyD; &SdaecJhwmyg/ rdbawG? nDtudk armifESrawG
u 24^7 jyKpk,k, MuifemMuw,fav/ tJ ausmif;u
awmhjzihf&if tJ'Dvlrsm;&JU ta0;qHk;rSm tcsdef tMumBuD; ae
ae&wJh ae&m jzpfawmhw,f/ trSefwu,f pdwfygvufyg
&SdvSwJh rlBudK q&mq&mr wpfa,mufavmufudk &Smcsif
w,frdkYvm;/ wkdif,mu ajymjyygw,f/
tvm;tvm&SdwJh q&mq&mr wpfa,muf
avmufeJY pum;pjrnf ajymqdk Munhfygvm;/ vuf&Sd
pmoifcef; taMumif;udkaygY/ uav;i,fav; wpfOD;csif;
pD&JU tm;omcsuf? tm;enf;csufawGudk ajymjyEkdifygvdrfh
r,f/ olwdkYav;awG&JU aemufcH ZmpfjrpfawG? pdwfyg0ifpm;
rIawG? pdwfcHpm;rIawGeJY ynm&nf? atmifjrifrIawG yg0if
ygw,f/ ol? olr&JU ausmif;ol ausmif;om;rsm;&JU ynm&nf
wdk;wufatmifjrifrI tay:rSm *kPf,l 0ihf~uGm;ol q&m
q&mrrsKd;udkom tvdk&Sdw,f r[kwfvm;/ ydkNyD; wdk;wuf
atmifjrifEdkifwJh tcGifhtvrf; twGufvnf;yJ vrf;zGifh
xm;&SdwJholav/ ]wu,hf q&mq&mraumif;awGeJY awGY
wJh tcgrsKd;rSm olwdkYtwGuf aeYwkdif;[m aeYopfawGygyJ/}
wkdif,mu Time r*Zif;udk ajymjywmyg/
]tJ'DvdkrsKd; q&mq&mrrsm; olwdkY&JU ausmif;om;
awG ydkNyD;wdk;wufvmzdkY? ydkavhvmapzdkYtwGuf tqifoifh
Education They Deserve
yHkpHcs ppfaq;rIrsm;[m
oif&dk;nTef;wrf;&JU
oHk;yHk wpfyHkavmufudkom
ppfaq;Ekdifwmjzpfw,f/
(4) ausmif;&JU tqihfeJY &rSwfawGcsnf;rSmyJ tm&Hk odyfrpdkuf
ygeJY/
wcgwavrSmawmh &v'faumif;? &rSwf
aumif;? atmifcsufaumif;awGaMumihf 'Dausmif;[m
uav;awG twGuf tifrwefrSudkyJ tqifajyvSw,fvdkY
xifjrif ,lqp&mjzpfr,f/ odkYayrJh tJ'Dvdk &rSwfaumif;zdkY
twGufom &nfpl;NyD; pmoifay;aewm jzpfEkdifao;w,f/
yHkpHcs ppfaq;rIrsm;[m oif&dk;nTef;wrf;&JU oHk;yHk
wpfyHkavmufudkom ppfaq;Ekdifwmjzpfw,f/ 'DtwGuf
ausmif; awG[m ppfaq;rI tay:rSmom tm&Hkpdkuf oif
Mum; Muawmhw,f/ 'Dawmhum uav;i,frsm;pGm[m
tjcm;aom ta&;BuD;wJh ynma&; &nfrSef;csufawGeJY vGJ
acsmf &ygawmhw,f/ ynm tjynfht0 r&bl;vdkY qkdvdk
w,f/ yHkrSef tm;jzihf qdk&if ausmif;[m bufpHk? axmifhpHk? ESHY ESYH
pyfpyf oif&dk;nTef;wrf;udk oifMum;&rSmyg/ owif;tcsuf
tvufawG? taMumif;t&mawG trsm;BuD;udk yg0ifae
w,f/ pmar;yGJawGrSm ppfaq;r,fh taMumif;t&mawG
vnf; yg0ifwmaygY/
]pmar;yGJ &rSwf wESpfavmuf aumif;aewmeJY
awmh ajymvdkY r&ao;bl;/ tJ'DtwGuf atmifcsufwdkY?
&rSwfwdkYudk xnhfrwGufygeJYOD;/} q&mr wkdif,mu
owday;xm;w,f/
bmom&yfrsm;tvdkuf uav;rsm;[m b,f
avmuftxd wwfuRrf;aeovJ qdkwmudk od&Sdxm;&
ygvdrhfr,f/ Oyrmtm;jzihf t*Fvdyfbmom avhvmaeol
ausmif;om;rsm;xJrS &rSwf tedrfhqHk; &Sdolrsm;udk avhvm
Munfhyg/ olwdkY &rSwfrsm; jrihfvmw,fqdkygu pOf;pm;p&m
jzpfEkdifw,f/ ae&mwGifvnf; &yfraeygESihfOD;/ tb,f
aMumihf &rSwfrsm; jrihfvm&onfudk qufvuf pHkprf;ygav/
awG;awm qifjcifp&m yg&Sdaom tajzudk vdktyfvSygw,f/
]tJ'D tpDtpOf topfudk xnhfxm;w,fav/ pmar;yGJ
twGuf jyifqifay;wmyg/} qdkwmrsKd; &dk;pif;aom tajz
rsKd;um; r[kwfao;yg/
(5) tm;vyfcsdefr&Sdygu ausmif; rrnfyg/
tifrwef rSm;wwfMuygw,f/ wkdif,mu
qkdygw,f/ ]odyfaumif;wJh pOf;pm;csufvdkYawmh b,fol
urS xifrSm r[kwfygbl;/} at&dk;Apf avhusihfcef;rsm;&JU
tusKd;aus;Zl;rsm; tjyif tm;vyfcsdefay;jcif;[m odrI
vkyfief;pOfrsm; twGufvnf; tusKd;rsm; vSw,fvdkY ynm
127
qmavmifrGwfodyfyg? &l;oGyfyg...
Steve Jobs ajymMum;cJhonhf rdefYcGef;
128
yxrqkH; Zmwfvrf;uawmh qufpyfykHazmfjcif;
taMumif;yg/
usaemf Reed College rSm ajcmufvyJ wufNyD;
ausmif;xGuf cJhygw,f/ 'gayr,fh ausmif;u rcGgEdkifao;yJ
aemuf 18 vavmuf twef;awG qufwuf cJhygw,f/
usaemf bmaMumihf ausmif;xGufcJh&w,f xifygovJ/
'DZmwfvrf;u usaemf rarG;cif tcsdefu pNyD;
ajymjy&rSmyg/ usaemfhudk udk,f0ef&SdwJh tcsdefrSm tar[m
tdrfaxmif r&Sdao;wJh bGJYvGefausmif;ol wa,mufyg/
tJ'gaMumihfvnf; usaemfhudk arG;pm;zdkY ay;vdkufr,fvdkY qkH;
jzwfcJhygw,f/ usaemfhudk arG;pm;r,fh rdbrsm;[m bGJY&
ynmwwfawGom jzpfoihfw,fvdkY tarh pdwfxJrSm tBuD;
tus,f pGJaecJhygw,f/
'gaMumihfvJ Oya'ynm&Sif wa,mufeJY olYZeD;
wdkYu usaemfhudk arG;NyD;NyD;csif; vTJ,lvdkufzdkY BudKwif pDpOf
xm;cJhygw,f/ jzpfcsifawmh usaemfudk ]tl0J} qdkNyD;arG;vdkuf
wJh tcsdefrSm olwdkYu rdef;uav;rS vdkcsifygw,fvdkY pdwf
ajymif; oGm;cJhygw,f/ 'gaMumihfrdkY tcsdefrawmf nBuD; oef;
acgifrSm arG;pm; rdbavmif; wef;pD pm&if;xJu usaemfh
rdbrsm;udk zkH;qufcJhygw,f/
]'DrSm rarQmfvihfbJ a,musfm;av; wa,muf &
xm;w,f/ ,lrvm;...} wJh/ rdbrsm;uvJ ]odyf,lwm
aygY...} wJh/ tJ'Dvdk ay;vdkufNyD;rS usaemfh&JU tar[m bGJY&
ynmwwfr[kwfwm? usaemf&JU taz[mvJ txufwef;
ausmif;awmifrS ratmifwmudk usaemfh arG;rdcifu odoGm;
wmyg/ arG;rdcif[m arG;pm; pmcsKyfrSm oabmwlaMumif;
vufrSwf xdk;ray;cJhygbl;/ aemifvaygif; tawmf MumNyD;
usaemfh&JU rdbawGu usaemfhudk ]wuodkvf xm;ay; ygY
r,f...} vdkY uwday;rS arG;rdcifu pdwfavsmhNyD; vufrSwf
xdk;ay;cJhwmyg/
aemuf 17 eSpf tMumrSmawmh usaemf wu
odkvfausmif;om; jzpfvmcJhygw,f/ 'gayrJh usaemf[m
tqiftjcif uif;rJhpGmeJY Stanford wuodkvf eD;yg; pm;
&dwfBuD;wJh wuodkvfudk a&G;cJhygw,f/ usaemfh&JU wu
odkvfynma&;twGuf tajccH vlwef;pm; rdbrsm;&JU pkaiG
awGtm;vkH;udk usaemf okH;rd&ufom; jzpfoGm;ygw,f/
aemufajcmufv tMumrSmawmh 'Dynma&;[m
wu,fay;&wmeJY wefw,fvdkY usaemf rxifawmhygbl;/
tJ'Dtcsdefu usaemfhrSm b0 &nfrSef;csufqdkwm r&SdcJhygbl;/
wuodkvf ynma&;uaeNyD; usaemfh&JU b0 &nfrSef;csufudk
b,fvdkvkyfNyD; tajzxkwfay;edkifr,f qdkwmvJ pOf;pm;vdkY
aemufajcmufv tMumrSmawmh
'Dynma&;[m wu,fay;&wmeJY
wefw,fvdkY usaemf rxifawmhygbl;/
tJ'Dtcsdefu usaemfhrSm b0
&nfrSef;csufqdkwm r&SdcJhygbl;/
wuodkvf ynma&;uaeNyD; usaemfh&JU
b0 &nfrSef;csufudk b,fvdkvkyfNyD;
tajzxkwfay;edkifr,f qdkwmvJ pOf;pm;vdkY
r&cJhyg/ 'Dawmh usaemf[m rdbawG&JU
woufpm pkaiGudk wuodkvfrSmvmNyD;
NzHK;aewmygyJ/
'geJY touf 30 rSm tvkyfvufrJh jzpfoGm; yg
w,f/ wu,fudk [dk;av;wausmf jzpfNyD; tvkyfxkwfcH &
wmyg/ usaemfh&JU b0 wckvkH;udk ykHNyD; pdkufvdkufrwfwyf
vkyfcJhwJh t&mBuD;udk qkH;IH;cJhwmyg/ 'g[m usaemfh twGuf
tifrwef wkefvIyfp&m? aMuuGJp&m jzpfcJhygw,f/
vaygif; tawmfMum wu,fudk bmvkyfvdkY
vkyf&rSef; rodatmif jzpfcJhwmyg/ wDxGifol vkyfief;&Sif
rsKd;qufa[mif;BuD;rsm; tay:rSm usaemf wm0ef rausbl;
vdkYvnf; cHpm;cJh&ygw,f/ olwdkYu vufqihfurf;ay;cJhwJh
wm0efudk ayghavsmhrdwJh? vufqihfurf;ajy;yGJrSm tvHwdkif
jyKwfuscJhwJh olvdk cHpm;&wmyg/ usaemf David Packard
eJY Bob Noyce wdkYudk oGm;awGYcJhygw,f/
NyD;awmh usaemfhaMumihf jyem tBuD;tus,f
jzpfcJhwmudk BudK;pm;NyD; awmif;yefcJhygw,f/ usaemfh usqkH;
cef;[m [dk;av;wausmf jzpfcJhwmyg/ Silicon Valley u
aeNyD; tIH;ay; xGufajy;oGm;zdkY txdawmif usaemf pOf;pm;
cJhygw,f/ 'gayr,fh tcsufwcsufudk usaemf wajz;ajz;eJY
owdjyKrdvmygw,f/
tJ'guawmh usaemf vkyfcJhwJh tvkyfudk usaemf
cspfcifqJ? pGJvrf;qJ qdkwmygyJ/ Apple rSm jzpfcJhwJh u
armufur jzpf&yfawG[m usaemfh&JU tvkyftay: pGJvrf;rI
tay:rSm t&mrxifcJhygbl;/ usaemfhudk uefxkwfwm cH&
ayr,fh usaemfuawmh cspfcifpGJvrf;vsufyg/ 'g
aMumihfvnf; usaemf wpfuae jyefpzdkY qkH;jzwfcJhygw,f/
Apple uaeNyD; tvkyfjzKwf cH&wm[m us
aemfh b0 wavQmufvkH; jzpfEdkifcJhorQxJrSm taumif;qkH;
tjzpfyg/ tJ'D tcsdefuawmh 'Dvdk rawG;cJhrdygbl;/ atmif
jrifrIqdkwJh 0efxkyf0efydk;BuD;udk aygYaygYyg;yg; vlopfwcg
jyefjzpf&w,f qdkwmeJY vJvdkuf&wmyg/ t&m&mwdkif;rSm
raocsmrIawGcsnf;ygbJ/ 'Djzpf&yfuyJ usaemfhudk taESmif
tzGJYawGu uif;vGwfcGihf ay;NyD; usaemfh b0&JU zefwD;rItm;
taumif;qkH; umvudk pwif apcJhygw,f/
aemuf 5 ESpf twGif;rSmawmh Next qdkwJh
ukrPDudk usaemf wnfaxmifygw,f/ Pi_ar qdkwJh
ukrPDudk usaemf wnfaxmifygw,f/ NyD;awmh tifrwef
jynfh0wJh trsKd;orD;wa,mufeJY arwmrQNyD; usaemf tdrf
axmifjyK cJhygw,f/ Pi_ar uawmh urmhyxrqkH; uGef ysLwm umwGef;um;udk zefwD; xkwfvkyfcJhwmyg/
ckcsdefrSmawmh Pi_ar [m urmh tatmifjrifqkH;
umwGef;&kyf&Sif pwl'D,dk jzpfaeygNyD/ ajymprSwf jyKp&m
tvSnhftajymif;rSm Apple u usaemfh&JU Next ukrPDudk
usaemfh&JU b0 wavQmufvkH;rSmt&m&mudk
jzwf ausmfzdkY cGeftm; ay;aecJhwm[m
usaemfh tvkyfudk usaemf cspfcif
pGJvrf;rIyJvdkY usaemf
,HkMunfygw,f/
bGJY&armifr,fwdkYvnf; udk,hf&JU tcspfppf
tcspfrSefudk awGYatmif&Smyg/ 'Dtqdk[m
armifr,fwdkY&JU cspfol&nf;pm; &SmzdkYdeJY
qdkifovdk tvkyf&SmzdkYeJYvnf;
oufqdkifygw,f/
tJ'Dawmh pmtkyfwtkyfvkH;u vufESdyfpuf&dkuf?
uyfaMu;eJYudkuf? Polaroid uifr&meJY "mwfyHkawG &dkufNyD;
pmtkyfudk zefwD;&wmyg/ Google udk pmtkyftjzpf zwf&
ovdkygyJ/ 'Dpmtkyf[m Google rwdkifcif 35 ESpfu ay: cJh
wmyg/ wu,hfudk pHerlem ,lp&m pmtkyfyg/ pmtkyf
wckvkH;vnf; oyf&yfvSywJh u&d,mawGeJY tMuHaumif;
awGeJY jynfhaeygw,f/
Stewart eJY olYtzGJYom;awG[m ]The Whole
Earth Catalog} pmtkyf awmfawmfrsm;rsm;udk xkwfa0cJh
ygw,f/ xkwfa0jcif;uae &yfqdkif;&wJh tcgrSmawmh ol wdkY
wawG aemufqkH; EIwfqufjcif; pmtkyfudk xkwfMuyg
w,f/
tJ'DtcsdefrSm usaemfu ckbGJY& armifr,fwdkY&JU
t&G,f? 1970 ESpfvnf umvrsm;yg/ EIwfqufpmtkyf&JU
ausmzkH;yHku reufapmapm awmbufu um;vrf;av;
wck&JU "mwfyHkyg/ pGefYpm;cef; tifrwef BudKufolrsm; um;MuHK
pD; c&D; xGuf&mrSm awGYaumif; awGYzl;Mur,fh um;vrf;av;
rsKd;yg/ atmufrSm pmwef;av; a&;xm;ygw,f/
]qmavmif rGwfodyfyg/ tl;xyg/} wJh/
'golwdkY&JU aemufqkH; pmtkyfrSm aemufqkH; EIwf
qufwJh pum;yg/ usaemf udk,fwdkifvnf; 'DqkudkyJ tNrJ
wrf; awmif;cJhygw,f/ ckbGJY& armifr,fwdkY b0 topf pMu
&awmhr,f qdkawmh armifr,fwdkYudkvnf; 'DqkudkyJ
awmif;ay;ygYr,f/
]qmavmifrGwfodyfyg... &l;oGyfyg/}
tm;vHk;udk aus;Zl;wifygw,f/
(aeYopf 0bfqdkufrS... ul;,lazmfjyygonf/)
133
arv tpydkif;uwnf;u EkdifiH 100 onf ukvor*? roefrpGrf; jzpfol
rsm; tcGihfta&;pmcsKyfukd oabmwl vufrSwf a&;xdk;cJhMuNyD; jzpfonf/
EkdifiHwum ynma&; or*tzGJYcsKyfBuD; EI uvnf; vlom;wkdif;twGuf
xnfhoGif;pOf;pm;onfh EkdifiHrsm;\ yg0if aqmif&GufrIudk BudKvdkufonf/ pm&Gufrsm;rS
wqihfwufNyD; vufawGYusus quf vkyfaqmifEkdifrnfh enf;vrf;wdkYtwGuf
awmif;qdkxm;onf/
ou&mZf 2006 ckESpf? ukvor* taxGaxGnDvmcHBuD;wGif ukv
or* roefrpGrf;pmcsKyfudk a&;qGJcJhMuonf/ tajccH vltcGihfta&;rsm;ESifh roef
rpGrf;olrsm;taejzihf vlYtzGJYtpnf;twGif; yg0if aqmif&GufcGihfwdkYudk tmrcH ay;&ef
&nf&G,f&if; jzpfonf/ yg0ifonfh u@rsm;wGif ynmoifMum;ykdifcGihf (pm
csKyf tydk'f 24) rSm wpfckjzpf\/ tqihfwkdif;wGif vlwkdif; tusKH;0ifynma&; pepfudk
EkdifiHrsm;u aqmif&Guf&rnf jzpfonf/ pGrf;aqmif Ekdif&nf rwlaom vlom;wkdif;\
yk*vzGHYNzdK;rI tjrifhrm;qHk; &&Sda&;? vlY *kPfodum ydkfifqkdifEkdifa&;? vlY tzGJYtpnf;
twGif; xda&mufpGm yg0if aqmif&GufEdkifa&;wdkY twGuf vrf;nTef xm;&Sdjcif;yif jzpf
ygonf/ tvkyfu@ (tydk'f 27) wGif ya&mfzuf&Sife,f oifwef;rsm; wufa&muf
cGihf? tvkyft udkifESihf tvkyf&mxl;ae&mwdkY &&SdydkifcGihfwdkYwGif roefrpGrf;
jzpfjcif;aMumihf cGJjcm;rI r&Sdap&ef EdkifiHrsm;u Oya'jyK jyXmef; ay;&rnfjzpfonf/
pGrf;aqmif&nf rwlaom vlom;rsm;twGuf w&m;rQwNyD; tqifajyaom vkyfief;
135
0ifhxef;
zifvefedkifiHu ausmif;olwpfa,mufeJY um;twl pD;NyD; usr c&D;
oGm;zl;ygw,f/ bwfpfum;ay:rSm wpfaeYvHk; pmudk oJBuD;rJBuD; zwfaewm
awGYcJh&w,f/ pyfpk wwfwJh usru ar;Munfhw,f/
]nDrav;.. tJ'D pmrsufeSm 500 ausmfwJh pmtkyfudk b,favmuf
Mumatmif zwf&ovJ}
]eSpf&uf oHk;&ufygyJ.. tpfr}
pmtkyfcspfwJh usrtzkdYawmh tJ'Dvdk pmtkyfrsKd; NyD;zdkYqdk wpfywf eSpfywf
awmh tcsdefay;&ygr,f/
tif'dkeD;&Sm;u uRef;awGudk c&D;xGufjzpfwdkif; urf;ajc oJaomifjyif
ay:rSm edkifiHjcm; {nfhonfawG pmzwf aeMuwm usr tjrJwrf; awGYae&ygw,f/
pmtkyfawGuom olwdkYtwGuf taumif;qHk; tazmf jzpfyHk&ygw,f/
azhpfbGwfay:rSmvnf; taemufu rdwfaqG tcsKdUeJY usr qkHwwfyg
w,f/ pmzwf0goem ygolawGyDyD? olwdkY udk,fa&;zdkifxJrSm tBudKufqHk; pmtkyf
pm&if;awG udk,fpD wifxm;Muygw,f/
'DvlawGtzdkYawmh 0goemygvdkY? tysif;ajzzdkY pmzwfwm r[kwfyg/
pmzwfjcif;[m ,Ofaus;rI wpfckudk jzpfaewmyg/ Oa&my? ajrmuftar&du?
*syefeJY awmifudk&D;,m;vdk zGHYNzdK;NyD; wdkif;jynfawGrSm pmzwfjcif;[m pGJpGJ NrJNrJ
136
137
'gayrJh tay:,H [efjyawG r[kwfbJ? xda&muf
wJh enf;vrf;awGeJY taumiftxnfazmfzdkY vdkygw,f/
pmzwfpGrf;&nfudk jrifhrm;apr,fh ynma&;
oif&dk;nTef;wrf;awGudk edkifiHwumausmif;awG? ynm&Sif
awGeJY ndEdIif;a&;qGJzdkY ynma&;XmeawGu taumif
txnf azmf&ygr,f/
&nf&G,fcsufu pmoifcef;rSm uav;awG
rzwf rae& pmzwfapzdkY jzpfygw,f/ tJ'DtwGuf ausmif;
awGrSm jyXmef;pmtkyfwif rubJ? zwfp&m pmtkyfrsKd;pHkeJY
pmMunfhwdkuftwGuf vdktyforQ taxmuftul ypnf;
awG jznf;qnf;ay;xm;&ygr,f/ ausmif;om;awG&JU t&G,f
zGHYNzdK;rIeJYtwl pmzwfpGrf;&nf jrifhvmatmif? okw&o
pmtkyftm;vHk; zwfcGifh jyK&ygr,f/
aemuf a'opmMunfhwdkufawGeJY yk*vdu pm
MunfhwdkufawG xlaxmifzdkY vdktyfwJh pmtkyfpmwrf;awGudk
tpdk;&u yHhydk;ay;&ygr,f/ pmMunfhwdkufawG Mum;rSm
uGef,ufzGJYay;xm;&ygr,f/ &nf&G,fcsufu vlxkudk
A[kokw jzpfapr,fh pmtkyfawG rsm;rsm; iSm;ay;edkifzdkY
jzpfygw,f/
tmpD,HedkifiHawGrSm pmzwftm;enf;wJh t"du
taMumif;u pmtkyfpmayudk vlxkeJY vufvSrf;rDrD xm;
ray;edkifwJh tcsufjzpfwm usrwdkY jrifawGYae&ygw,f/
tpdk;&awG taeeJY vlxk pmzwfa&; vkyfief;twGuf aiG
aMu; tvHktavmuf oHk;pGJoifhygw,f/
pmzwfwJh ,Ofaus;rI[m zGHYNzdK;NyD; edkifiHwpfedkifiH
jzpfvmzdkYtwGuf tvGefta&;BuD;wJh tcsuf jzpfygw,f/ 'D
vkyfief;rSm pdefac:rIawG &SdayrJh? udk,fhedkifiH udk,fha'o zGHYNzdK;zdkY
tdyfruf rufxm;&if rjzpfrae usm;ukwfusm;cJ vkyfMu&
rSmyJ jzpfygw,f/
tem*wfrSm usrwdkY tmpD,H a'oedkifiH
tm;vHk;u um;ay:? &xm;ay:? av,mOfeJY oabFmay:?
aumfzDqdkif? vufbuf&nfqdkifawGrSm vlawG pmzwf
aewmudk jrif&zdkY vdkygw,f/ b,fae&m MunfhvdkufMunfh
vdkuf vlawG pmzwfaeNyDqdk&ifawmh tmpD,Ha'ovnf;
zGHYNzdK;NyD; edkifiHawG jzpfaeNyDaygh/
(pma&;ol Betsy Sahetapy rSm Jakarta International
School rS ausmif;q&mr jzpfonf/)
0ifhxef;
&nfnTef;/ The Jakartar Post
wkdif;jynfzGHYNzdK;wkd;wufzkdY pGrf;aqmif&nf jynhf0
wJh vli,fawG vkdtyfw,fvdkY jrefrmh'Drdkua&pDacgif;aqmif
a':atmifqef;pkMunfu ajymMum;vdkufygw,f/
'Dv 23 &ufaeYu pwif zGifhvSpfvdkufwJh
(atmifqef;yifvkH) pmzwfcef; zGifhyGJtcrf;tem; tzGifh
rdefYcGef;rSm a':atmifqef;Munfu ajymMum;vdkufwmyg/
a':atmifqef;pkMunf rdefYcGef;eJY ywfoufNyD;
tzGJYcsKyf jyefMum;a&;tzGJY0if OD;tkef;BudKifu tckvkd jyefajym
jyygw,f/
]taxGaxGtwGif;a&;rSL; ajymwJh trSmpum;
rSmawmh wkdif;jynf zGHYNzdK;wkd;wufa&;twGufqkd&if pGrf;
aqmif&nf jynfh0wJh wu,fhvli,f? vlwwfawG trsm;
tjym; vkdtyfaew,f/ pGrf;aqmif&nf jynfh0wJh vli,fawG
ay:xGef;vmzkdY twGufqkd&if pmzwfcef;awGu rsm;pGm
taxmuftul jyKekdifw,f? tusdK;jyKekdifw,f/ 'gaMumifh
rkdYvkdY pmzwfcef;awG wkd;csJU zGihfvSpfekdifa&;ukd BudK;yrf;Muyg/
apwem&SifawGuvnf; wwfpGrf;oavmuf aiGaMu;?
ypnf;yp,pwJh? pmtkyfponfjzifh axmufyHh ulnDMuyg vkdY
ajymMum; wkdufwGef;oGm;ygw,f/}
atmifqef;yifvkH pmzwfcef;ukd oCFef;uRef;
NrdKUe,f tzGJYcsKyf vli,fawG OD;aqmif zGifhvSpfcJhwmjzpfNyD;
zGifhyGJtcrf;tem;ukd a':atmifqef;pkkMunf? trsKd;om;
'Drkdua&pDtzGJYcsKyf A[kdtvkyftrIaqmif tzGJY0ifawGeJY
vli,ftzGJYawG tygt0if vlOD;a& 1500 cefY wufa&mufcJh
w,fvkdY OD;tkef;BudKifu ajymygw,f/
pmzwfcef;zGifhyGJ wufa&mufolawGxJu ap
wem&Sif wcsKdUu usyf 10 odef;ausmf vSL'gef;cJhw,fvdkY
OD;tkef;BudKifu ajymygw,f/
atmifqef;yifvkHpmzwfcef; zGifhvSpfjcif;&JU &nf
&G,fcsufeJY ywfoufNyD; OD;aqmifzGifhvSpfcJhol Oya' tBuH
ay; OD;atmifodef;u tckvkd ajymygw,f/
]usaemfwkdY NrdKUe,frSm pmzwfcef;taeeJY vli,f
awG todynm wkd;jrifhvmzkdYtwGufayghAsm/ wkdif;jynf
uvnf; ynma&; &efykHaiGqkdwm tokH;jyKwmu 4 &mckdif
EIef;avmufyJ tokH;jyKwJh umvrSm tajccH taqmuf
ttkHtaeeJY pmayykdif;qkdif&maygh? todynmaqG;aEG;rIawG
vkyfvmekdifatmif a&&SnfarQmfukd;NyD; usaemfwkdY 'Dpmzwf
cef;udk zGifhwmyg/
]pmzwfcef;rSm pmayaqG;aEG;rIawG usaemfwkdY
vkyfvmrSmayghAsm/ tawG;tac: jrifhrm;atmif acwfeJY rsuf
ajcrjywf jzpfatmifvnf; usaemfwkdY BudK;pm; aqmif&Guf
zkdYaygh/ ynm&SifawGukdvnf; ac:,lNyD;awmh aqG;aEG; ar;
jref;wmawG? a[majymyGJawG vkyfekdifonftxd usaemf wdkY
&nf&G,fygw,f/}
'Dpmzwfcef;rSm usef;rma&;? bmoma&;? ynm
a&;? uav;pmay? ekdifiHwum? orkdif;taxmuftxm;eJY
ywfoufwJh pmaygif; 2000 ausmf vufcH &&Sdxm;NyD; tif
wmeufuaewqifh &SmazG zwf&IekdifwJh tGefvkdif; pm
Munfhwkdufvnf; yg0ifw,fvkdY qkdygw,f/
atmifqef;yifvkH pmzwfcef;ukd oCFef;uRef;
NrdKUe,f av;axmufuef vrf;r Z^ ajrmuf&yfuGufu
wkduftrSwf i^ 248 tcef; (A-3) 'kwd, txyfrSm
zGifhvSpfxm;ygw,f/
aemfedk&if ('DADGbD)
139
pmtkyf rdwfquf
touf 30 rwdkifcif
vlwkdif; zwfoifhwJh
EdkifiHwum pmtkyf 30
tifwmeufESifh 0bfqdk'fawGu crf;em;BuD;
us,foavmuf vlwkdif; aeYpOfb0rSm ae&m 0if,lvm
onf/ tifazmfar;&Sif;awGu azmif;yG vGef;NyD;? tGefvdkif;
ay:rSm pmzwfzkdY? tvkyfvkyfzdkY? rdwfaqGawGeJY awGYqHkzdkY t
csdefawG ydkay;vmMu&onf/
odkYESifhwdkif 0bfqdk'fawGu rsKd;qufwdkif;twGuf
urmvHk;csD av;eufwJh tawG;tjrif &oaygif;pHk ay;cJhwJh
*E0ifpmtkyfawGudkawmhjzifh z,f&Sm;ypfvdkY r&yg/
atmufrSm urmh ynm&wemodkuftjzpf w
pdwfwydkif; &nfnTef;Edkifrnfh pmtkyfpm&if;udk azmfjyxm;yg
onf/ touf 30 arG;aeY&uf rwdkifrD vlwdkif; zwfoifhwJh
pmtkyf (30) [k Foreign Policy *sme,fu nTef;qdk
xm;ygonf/
&Jjrihfausmf
pmtkyfjzpfonf/ qGpfvlrsKd; *smrefEkdifiHom; [mref[ufpf
ua&;NyD;? q&myg&*lu ]od'w] trnfjzifh jrefrmjyefcJh
onf/
2. 1984 by George Orwell
1984 ckESpfrSm jzpfvmr,fh tpdk;&rsm;&JU aMumuf
r,fzG,f o&kyfouefudk pma&;olu 1949 ckESpfrSm BudK
wifa&;om; owday;cJhwJh pmtkyfjzpfonf/ vlxkeJY
EkdifiHom;rsm;tay: trsKd;rsKd; vdrfvnfvSnfhpm; axmuf
vSrf;a&;vkyfwJh ]tm;vHk;od-tpdk;&awG} &JU tE&m,f&SdwJh
tjyKtrl p&dkufawGudk taumif;qHk; azmfjyEkdifwmaMumifh
,aeYwdkif tNrJ csD;usL;Mu&wJh pmtkyfjzpfonf/
t*Fvdyf pma&;q&mBuD; a*smfhcsfatmf0JvfrSm
udkvdkeDacwf jrefrmEkdifiHwGif &Jt&m&Sdtjzpf trIxrf;cJhNyD;?
1. Siddhartha by Hermann Hesse
1934 ckESpfwGif emrnfausmf ]jrefrmjynf aeY&ufrsm;]
b0&JU tESpfom&ESifh oabmudk vufawGY em; pmtkyfudk a&;om;cJhonf/
vnfzdkYeJY Pftvif; &&SdzdkYtwGuf enf;vrf; &SmazG&mrSm
rdrdukd,fudk tm;udk;a&;om y"me usaMumif; wifjyxm;wJh
140
1930 jynfhESpf tar&duef awmifydkif;jynfe,f
awGrSm vlrsKd;a&;eJY pD;yGm;a&; cGJjcm;qufqHcH&wJh tjiif;yGm;
zG,f jyemrsm;udk wifjyxm;onf/ t"rjyK usifhw,fvdkY
pGyfpGJcJh&wJh vlrnf;wpfOD;ESifh t"r jyKusifhcH&ol vljzL trsKd;
orD;i,fwdkY&JU w&m;&Hk;aemufcH trIjzpfonf/ w&m;rQwrI
twGuf wdkufyGJ0if&if; tpGJ tmCwawGudk wdkufzsufzdkY
BudK;pm;wJh? tawG;tac: rsm;pGm ay;wJh Zmwfvrf; jzpfonf/
4. A Clockwork Orange by Anthony Burgess
20 &mpk taumif;qHk; t*Fvdyf0wK (100) rSm
pm&if;wifcH&wJh pmtkyfjzpfNyD;? &kyf&Sifvnf; &dkuful;cJhonf/
l;ESrf;wJh vli,f,Ofaus;rI tdyfrufqdk; wpfcku q,fausmf
ouf vli,fwpfa,mufudk tNrJxdwfvefY aMumuf&GHUatmif
trsKd;rsKd; aESmuf,SufrI ay;wJh Zmwfvrf; jzpfonf/ touf
rIEkdifavmufatmif pdwfvIyf&Sm;apwJh Zmwfvrf; jzpfNyD;?
pmzwfoludk tawG;csJUxGifrIrsm;pGm ay;edkifonf/
5. For Whom the Bell Tolls by Ernest Hemingway
r,HkMunfEkdif avmufatmif &ufpufwJh ppfyGJ?
aojcif;w&m;eJY tdkif'Dtdkavmf*sDrsm;tay: tm;aumif;pGm
pOf;pm;awG;ac: wifjyxm;wJh pmtkyfjzpfonf/ tar&duef
pma&;q&m tm;eufpf[Jrif;a0;&JU pmtkyfrsm;ESifh 0wKwdkrsm;
rSm jrefrmbmomjyef &SdaeNyD;? ,ckpmtkyfudk pma&;q&m
]udkudk} u ]acgif;avmif;oH} trnfjzifh jrefrmjyefqdkcJh onf/
6. War and Peace by Leo Tolstoy
&k&Sm;pma&;q&mBuD; vD,dkawmfvfpwGdKif; a&;
om;NyD;? 1869 ckESpfrSm xkwfa0cJhwJh urmh*E0ifpmtkyf jzpf
onf/ &k&Sm;udk jyifopfwdkY usL;ausmf 0ifa&mufrI? Zmbk&if vlY
tzGJYtpnf;tay: e,dkvD,Hacwf&JU tusKd;oufa&mufrI?
&k&Sm; rif;rsKd;pdk;EG,fawG&JU trltusifhawGudk Zmwfaumif
p&dkufrsm; tm;aumif;pGmjzifh wifjyxm;wJh Zmwfvrf;BuD; jzpf
onf/ urmhxdyfwef; pmtkyf (100) wGif xdyfqHk;rSm ae&m,l
xm;aom pmtkyf jzpfonf/
7. The Rights of Man by Tom Paine
jyifopfawmfvSefa&; umvtwGif; a&;om;cJhwJh
pmtkyfjzpfNyD;? 'Drdkua&pD Iaxmifhuae vlYtcGifhta&;
t,ltqudk yxrqHk; pwif rdwfqufay;wJh pmtkyfwpf
tkyftjzpf owfrSwfMuonf/ aomrpfydef;udk tar&duef
141
vlom;&JU rlvZmwfjrpfESifh obm0 avmuESifh
ywfoufNyD;? vlYtzGJYtpnf;rsm;&JU tawG;tjriftay: xl; 16. David Copperfield by Charles Dickens
xl;jcm;jcm; *,uf&dkufapcJhwJh pmtkyfjzpfonf/ 1859
t*Fvdyf pma&;q&mBuD; csm;vf'pfuif;pf&JU &Spf
ckESpfrSm a&;om;cJhNyD;? csm;vfpf 'g0ifu vlom;&JU jzpfpOfudk tkyfajrmuf pmtkyfjzpfNyD;? 1850 ckESpfrSm pwif xkwfcJh
ZD0 qifhuJwdk;wufrI vrf;aMumif;uae pOf;pm;jycJhonf/ onf/ 'pfuif;pf udk,fwdkifu "rdbtrsm;pkvdkyJ? om;orD;
trsm;BuD;xJu wpfa,mufudk tcspfqHk; jzpfwwfovkd?
11. The Wisdom of the Desert by Thomas Merton
usaemfvnf; a&;orQawGxJu a';Apfaumfyg;zD;vfudk
b0qdkwm bmvJ? b0udk oefY&Sif;jrifhjrwf
tESpfoufqHk;yJ" [kqdkonf/ a';Apfaumfyg;zD;vf &kyf&Sif?
atmif b,fvdk aexdkifrvJ? b0rSm BuD;rm;wJh pGrf;tm;awG
wDAGD? jyZmwfrsm; rsm;pGm&SdNyD;? pma&;q&m 'pfuif;u *PSm
&atmif b,fvdkvkyfrvJ qdkwmawGtay:? oHk;&mpkeJY
rNidrfwJh ESvkH;om;uae rSm;,Gif;rI jzpfay:vmjcif;udk apmifh
av;&mpkrSm tD*spf oJuEm&xJ usifvnfcJhMuwJh ynm&Sif
pnf; xdef;odrf;EkdifpGrf; &SdzdkY wifjyxm;jcif; jzpfonf/
rsm;&JU tawG;tac: tqdktrdefYrsm;udk pkpnf;wifjy xm;wJh
tar&duef c&pf,mef bkef;awmfBuD; aomrwfpf rmwif&JU 17. Four Quartest by T.S Elliot
pmtkyfjzpfonf/
'kwd,urmppftwGif; a&;om;cJhwJh uAsm
12. The Tipping Point by Maclolm Gladwell
ao;i,fwJh pdwful;wpfck? t,ltqwpfck?
xkwfvkyfrIwpfcku Adkif;&yfpfvdk jyefYESHYNyD;? yOvufqefqef
142
1961 ckESpfrSm tar&duefoa&mf pma&;pma&;
q&m *sKd;Zuf[Jvfvm a&;cJhwJh 20 &mpk taumif;qHk; vuf
&m pm&if;0if pmtkyfjzpfonf/ AsL&dkua&pDpepfudk oa&mf
a0zefwJh pmtkyfjzpfNyD;? pmtkyfemrnf Catch-22 rSm
taemufEkdifiHrsm;wGif aeYpOfoHk; Aef;pum;wpfck txd jzpf
vmcJhonf/
19. The Great Gatsby by F. Scott Fitzgerald
tar&duef pma&;q&m a*s'Dqvif;*smu 1951
ckESpf q,fausmfoufrsm; twGuf &nf&G,fa&;wJh pmtkyfjzpf
onf/ q,fausmfwdkY&JU taMumuf? pdk;&drfaomu? tmcH ykef
uefvdkpdwfwdkY&JU twuftusudk azmfjywJh Zmwfvrf;jzpf
onf/ q,fausmfoufwdkY&JU pdwfaeoabmxm;udk uGuf
uGufuGif;uGif; azmfjyEkdifwJh pmtkyfjzpfonf/
21. Crime and Punishment by Fyodor Dostoyevsky
tmPmESifh EkdifiHacgif;aqmifrI&JU vQKdU0Sufcsuf
rsm;udk azmfjywJh emrnfBuD;pmtkyf jzpfonf/ EkdifiHa&; tm
PmrSonf aumfydka&;&Sif; avmutxd &mxl;? MoZm? ae&m
&&SdzdkY &kef;uef BudK;pm;&mrSm? tDwvD orkdif;eJY 'eynm&Sif&JU
1513 ckESpfrSm pwifjzefYcJhwJh pmtkyfudk avhvmzdkY vdktyfae
qJyif jzpfonf/
143
[ife&D a';Apf aomf&dk;u 'Dpmtkyfudk a&;zdkY t
wGuf tar&duef? rufqmcsL;qwfpf jynfe,f uGefaumh'f
NrdKU&Sd 0Jvf'ef uefabmifay:rSm &GufzsifwJxdk;NyD; ESpfESpf? ESpf
veJY ESpf&uf tcsdef,l a&;cJhonf/ vlY tzGJYtpnf;&JU zdtm;
awGuae trSefwu,f vGwfajrmufEkdifwJh enf;vrf;awG
udk wifjyxm;wJh Zmwfvrf; jzpfonf/
'DpmtkyfrS ausmfMum;wJh pmom;wpfckuawmh
]vGwfvyfpGm touf&SifvdkwJh qEeJY b0&JU ta&;ygwJh
tcsufawGudk &ifqdkifzdkYtwGuf ig awmxJudk oGm;cJhw,f/
bmawG oif,lEkdifrvJ qdkwm igMunfhcJhw,f/ bmrS oif,l
p&m rawGYbl;qdk&ifawmh? ig aocgeD;rSm ig&JU b0udk aumif;
aumif; r&Sifoef raexkdifcJhbl; qdkwm awGY&vdrfhr,f}
24. The Republic by Plato
b0udk b,fvdkaexkdif oifhovJ? w&m;rQwrI
udk b,fvdkaqmif&GufoifhvJ? ol&owdqdkwm bmvJ?
acgif;aqmifawGu b,fvdk OD;aqmifrI ay;oifhovJ pwJh
tacstwif aqG;aEG;xm;csufrsm;udk *&d'e ynm&Sif
yavwdku wifjyxm;jcif; jzpfonf/ yavwdku olYq&m
aqmhc&wdudk acgif;aqmifwif a&;om;xm;NyD;? taemuf
wkdif; EkdifiHa&; oDtdk&Dudk em;vnfzkdYtwGuf tajccHjzpf
onf/ q&maZmf*sDu yav;wdk;ed'gef; tjzpf rdwfquf ay;
cJhonf/
25. Lolita by Vladimir Nabokov
&k&Sm; pma&;q&m ebdkaumhAfu 1951 ckESpf jyif
opfrSm t*Fvdyfvdk a&;cJhJNyD;? aemufrS &k&Sm;bmomudk jyefcJh
onf/ tcspf? udk,fusifhw&m; azmufjyefrIESifh b0 cHpm;
csufrsm;tay: y#dyujzpfrIudk tjrifus,fus,f azmfjy
xm;wJh pmtkyf jzpfonf/
26. Getting Things Done by David Allen
tar&duef pma&;q&m a';Apf'ftvefu olY
pmtkyf emrnftwdkif; Getting Things Done (GTD)
qdkwJh twdkifyifcH (consultant) tzGJYwpfzJGYudkvnf;
axmifxm;onf/ olY t,ltqu vlwpfa,muf[m
pdwfxJrSm rSwfom;xm;wJh t&m&mudk z,f&Sm;NyD;rSom
tvkyf pwifzdkY vdkw,f/ vkyfzdkY vdktyfw,fqdkNyD; zdpD;aewJh
t&m&mudk pdwfxJu z,fxkwfypfrSom? atmifjrifwJh
vkyfief;twGuf tm&Hk pl;pdkufEkdifrSm jzpfaMumif; wifjy xm;
onf/
144
4if;pmtkyf emrnfESifhyif 1961 ckESpfwGif &kyf&Sif
tjzpf &dkuful;cJhonf/ vlom;&JU tMuifemw&m;eJY qifjcif
wHkw&m;ae&mwGif rif;rJhp&dkufeJY wd&pmefpdwfrsm; 0ifvm
NyD;? Oya'rJh ywf0ef;usif jzpfoGm;onfhtcg &ufpuf
Murf;MuKwfrIeJY aMumufr,fzG,f jzpfEkdifacsawGudk wifjy
xm;wJh pmtkyf jzpfonf/
29. The Grapes of Warth by John Steinbeck
q&marmifxGef;olu ]a'gormef} trnfjzifh
jyefqdkcJhonf/ 1930 tar&duef pD;yGm;a&; tusyftwnf;
umvrSm jynfwGif; a&TUajymif; rdom;pkrsm;&JU touf&Sif
&yfwnfa&;twGuf tvkyftudkif tl;trl; &SmMuyHkudk
azmfjyxm;wJh Zmwfvrf; jzpfonf/ tar&duef txuf
wef; ausmif;rsm;wGif *E0ifpmay oifMum;a&; twGuf
rMumcP jyXmef;aom pmtkyf jzpfonf/
30. The Master and Margarita by Mikhail Bulgakov
aumif;rIeJY raumif;rIMum; y#dyu vGefqGJrIudk
azmfjy&if; uGefjrLepf qefYusifa&; wifjyxm;wJh &k&Sm;0wK
jzpfonf/ avmb? t*wdvkdufpm;rIeJY vdrfvnf vSnfhpm;rI
rsm;rSm vlYobm0ESifh qufEG,faeaMumif; wifjywJh pm
tkyfvnf; jzpfonf/ qkdAD,ufacwfudk oa&mfwJh Zmwf
vrf;jzpfNyD; vef'efwdkifrf; owif;pmu 20 &mpk&JU taumif;
qHk; 0wKwpftkyfjzpfaMumif; nTef;qdk cJhonf/
&Jjrihfausmf
&nfnTef;/ Foreign Policy
usef;rma&;
rar
vSa&T
tckwavm xdkif;edkifiHESifh jrefrmEkdifiHrSm obm0
a&ab;tE&m,faMumifh vltaotaysmuf trsm;tjym;
&SdcJhwmudk awGY&ygw,f/ jrefrmEkdifiHrSm yckuL a&ab;
aMumifh vlaygif; &mausmf aoqkH;cJh&ygw,f/
okH;vMum &GmoGef;wJh rkwfokefrdk;aMumifh xdkif;Ekdif
iHrSm c&dkifaygif; 74 c&dkif&SdwJh txJ28 c&kdifu a&atmuf
a&mufaeygw,f/ a&ab;aMumifh vlaygif; 300 ausmf
aoqkH;cJhygNyD/ puf&kHaygif; waomif;ausmf[mvnf; a&
atmufudk a&mufoGm;ygNyD/ vlom;pmemrIESihf u,fq,f
a&;pepf aumif;rGefwJhtwGuf EkdifiH&JU oHk;yHkwyHk[m oHk;v
wm a&atmuf a&mufaeayr,fh vl 300 ausmfom
toufqHk;IH;cJhw,f/ jrefrmEkdifiHrSmawmh yckuLa&BuD;wm
2 &uftwGif; vl 200 ausmf toufqHk;IH;cJh&ygNyD/
urmvSnfh c&D;onfawG&JU yg;pyfzsm;rSm a&yef;
pm;wJh ewfrdr,fawG&JU NrdKUawmf? UNSECO tzGJYBuD;u
,Ofaus;rIaygif;pkHNrdKUawmf? xdkif;vlrsKd;wdkY&JU (Krong thet)
ewfjynfvdkY wifpm;ac:a0:wJh befaumuf NrdKUawmfBuD;
vnf; a&atmufudk a&mufaeygNyDf/ 'gayr,fh xdkif;tpdk;&
wm0ef&SdolawGtjyif pD;yGm;a&; vkyfief;&SifawG? ppfwyf?
ausmif;om;awGuvnf; a&ab; u,fq,fa&;awGrSm
vkyftm;ay; vkyfudkifaeMuwmudk rjywf xkwfvGifhay;ae
148
obm0ywf0ef;usif
ausmif;om;wOD;u [pfwvm&JU oauFw 0wfpkHjzpfwJh
&SyfndKa&mifESifh pMumwHqdyfawGudk 0wfqifcJhygw,f/ tJ'D
vdk 0wfpm;qif,ifrIudk tar&duef tajcpdkuf *sL; tzGJY
tpnf;awGeJY vlYtzGJYtpnf;awGu jyif;jyif;xeffxef a0zef
cJhygw,f/ ausmif;wm0ef&SdolawGESifh tpdk;& wm0ef&Sdol
awGuvnf; awmif;yefcJhygw,f/ tJ'D emZD trSwfwHqdyf&JU
av;eufrIESifh ordkif;aMumif; tquftpyfudk tJ'D ausmif;
om; rodcJhyg/ [pfwvm&JU trdefYatmufrSm *sL;vlrsKd;
ajcmufoef;avmuf rD;avmifwdkuf toGif;cHcJh &wmudk
xdkif;ausmif;om;awG tenf;i,favmufom od&SdcGifh &cJh
ygw,f/ uav;awGudk oifay;aewJh ynma&;pepf
tay:rSm ar;cGef; xkwfvmMuw,f/ xdkif;ausmif;om;
taeeJY wjcm;EkdifiHawG&JU ordkif;aMumif; od&Sd em;vnfrI
tay: ar;cGef; xkwfp&m jzpfvmygw,f/
EkdifiHwum&JU ordkif;aMumif;tjyif vuf&Sd jzpf
ay:aewJh xkdif;a&ab;ESifh ywfoufNyD; xdkif;vlrsKd;awG
tMum;rSm yx0Dqdkif&m A[kokw enf;yg;wmudk awGY&
ygw,f/ xdkif;awmol awmifom;awGu yx0Dqkdif&m ajr
jyif taetxm; ajymif;vJrI[m olwdkY&JU aeYpOf b0udk
b,favmuftxd xdcdkufEkdifw,f qdkwmudk em;rvnfMu
ygbl;/ rdom;pk pm;0wfaea&;twGuf zsufqD; cHvdkuf&wJh
obm0 awmawmifawG[m b,fvdk qkd;usKd;udk jzpfay:
apEkdifwm olwdkYawG rodygbl;/ tJ'gvnf; tHhMop&m
r[kwfygbl;? xdkif;awmol awmifom;awG[m ynma&;
edrfhyg;NyD;? pmMunfhwdkufawGu wqifh A[kokw &SmazG
qnf;yl;csdef odyfr&SdvdkYygbJ/
NrdKU BuD;om;rsm; yx0Doif&kd; raMu
befaumufNrdKUawmfrSm aexdkifwJh olawG trsm;
pk[m vlvwfwef;pm; acwfynmwwfawG jzpfayr,fh
olwdkYEkdifiH? c&kdifESifhqdkifwJh yx0Dqdkif&m A[kokw enf;yg;
wmudk awGY&ygw,f/ befaumufae vlvwfwef;pm;
awG[m tifwmeuf qufoG,fa&;ay:rSm &Sdaeayr,fh
A[kokwqdkif&m avhvmrI enf;yg;wmudk awGY&w,f/
befaumufae jynfolawG[m ZlvdkifvtwGif;u xdkif;
EkdifiH ajrmufydkif;rSm rdk;onf;xefpGm &GmoGef;aewJh tajc
taeudk owd rxm;rdcJhMuygbl;/
ajrmufydkif;u pD;qif;vmwJh a&vIdif;BuD;awG
befaumufudk a&mufawmhrS wtHhwMo jzpfcJhMuygw,f/
a&ab; jyemudk ajz&Sif;zdkY awmif;qdkcJhMuygw,f/ t
csKdUolawG qdk&if 'Da&awGudk xdkif;EkdifiH&JU ajcmufaoGYwJh
armifarmifoef;
&moDOwk ajymif;vJrIu rJacgif jrpf0uRef;ay:
a'o&Sd jrpfrsm;tm; qm;ief aygufvm aeapvsuf&SdNyD;?
qif;&Jol qif;&Jom; v,form;rsm;tm; usdefpmwdkuf ae
vsuf&Sdonf/
AD,uferf\ rJacgifjrpf0uRef;ay: a'o&Sd jrpf
rsm;onf qm;ief aygufaeygNyD[k ik,ifoDvif;vsefu
qdkygonf/
jrifhwufvmaeonfh yifv,f a&rsufESmjyif
aMumihf AD,uferf qeftdk;BuD; epfjrKyf aysmufqHk; Ekdifyg
onf/
aps;xJu qefawmif;rsm; tMum;rSm xdkifae&if;
ik,ifoDvif;vsefu wurmvHk; Mum;odapaomf0f [l
onfh oabmjzifh EIwfrS owday; pum;wcGef; xkwfvTwf
vdkufonf/
AD,uferf
qeftdk;BuD;
a&jrKyfawmhrnf
150
]&moDOwk ajymif;vJvmvdkY rJacgifjrpf0uRef;ay:
a'ou jrpfawG qm;iefaygufaeNyD}[l\/ ]tpdk;&u
ajymw,f/ jrpfawGxJu a&csKd 1 vDwmrSm qm;"gwf 3 *&rf
ygaew,fwJh/ tJ'D'Pfudk cH&wJh vlawG ydk rsm;rsm; vmae
w,f/ yifv,feJY teD;qHk; vlawGrSm tcH&qHk;aygY/ rMum
awmhygbl;/ jrpf0uRef;ay: wckvHk; xdukefawmhrSm/}
us,f0ef;NyD;? &moDOwk pGwfpdkaom jrpf0uRef;
ay: a'owcGifonf jrpfcGJ? acsmif;cGJ axmifaygif;rsm;pGmwdkY
tay: tpOftquf trSDo[JjyK aexdkif vmcJhMuaom
vlOD;a& 17 oef;wdkY\ Xmaejzpfonf/ &moDOwk ylaEG;
vmrIaMumifh yifv,f a&rsufESmjyif jrifhwufvmum jrpf
a&\ qm;yg0ifrIEIef; jrifhwuf vmaevsuf&Sdonf/ odk Y
jzifh qif;&Jol qif;&Jom; v,form;rsm;ESifh wHigrsm;\
pm;0wfaea&;udk Ncdrf;ajcmufaevsuf &Sdawmhonf/
AD,uferfonf urmh tylcsdef jrifhwufvmrI
aMumifh jzpfay:vmaom yifv,f a&rsufESmjyif jrifhwuf
vmrI\ Ncdrf;ajcmufrIudk tqdk;&Gm;qHk; cHae&aom wdkif;jynf
wjynf jzpfonf/ olYxufydk qdk;qkd;&Gm;&Gm; cHae&aom
wdkif;jynf[l yifv,fa&rsufESmjyif 1 rDwm jrifhwuf
aeaom b[m;rm; jynfwjynfom &Sdonf/ odkYjzifh
AD,uferfEkdifiH wEkdifiHvHk;\ qefw0ufeD;yg;rQ xkwfvkyf
ay;aom rJacgifjrpf0uRef;ay: a'oBuD;\ 3 yHk 1 yHkonf
a&atmufodkY a&mufoGm;EkdifNyD;? vlOD;a& tvHk;t&if;vdkuf
ae&m a&TUajymif; &rIrsm;ESifh {&mr ysufpD; qHk;yg;rIrsm; jzpf
vmEkdifygonf/
]a& 1 rDwm jrifhwufvm&if? jrpf0uRef;ay:
a'o&JU 40% a&jrKyfoGm;r,fvdkY cefYrSef;&ygw,f/ qdkufu
vHk; rkefwdkif;awG&JU Ncdrf;ajcmufrIawG[mvnf; &moDOwk
ajymif;vJrIeJY qufpyfaeygw,f}[k AD,uferfEkdifiH\
rdk;av0o? ZvaA'ESifh obm0ywf0ef;usif okawoe
Xme\ nTefMum;a&;rSL; x&efoyfu ajymjyygonf/ ESpf
aygif;axmifESifhcsD pyg;? iSufaysmESifh tjcm; oD;yif pm;
yifrsm; pdkufysKd; pm;aomuf aexdkifvmcJhMuNyD;? a&BuD;rI
'Pfudk cHaeusjzpfaom ajredrfhydkif; jrpf0uRef;ay: a'o
om;rsm;onf ,cktcg jrpfa&xJrSm qm;ief"gwf ydkrsm;
vmjcif;ESifh ywfouf pdk;&drfaomu a&mufaevsuf &Sd
Muonf/
bifx&De,fajr pdkufysKd;a&;ESifh aus;vufa'o
zGHYNzdK;a&;Xme\ az: jycsuft&? qm;iefa& (qm; 0 'or 04
% yg0ifaoma&)onf {NyDvrSp ukef;wGif;bufodkY 35
rdkif txd a&mufcJhonf/ odkYjzifh oD;ESHyifrsm;ESifh wd&pmef
152
9^11 wdkufcdkufrI 10 ESpfjynfhwGif urmh vkHNcHKa&;ESifh ywfoufaom
okawoe pmwrf;ESifh aqmif;yg;rsm; a&;om; az: jy cJhMuaomfvnf; vuf&Sd
urmhvkHNcHKa&;udk t"du Ncdrf;ajcmufvmaeaom &moDOwk ajymif;vJrIudk rsuf
uG,f jyKcJhMuonf/
pufwifbm wdkufcdkufrI ESpfywfvnfaeY rwdkifrD wpf&uftvdkwGif
*smref odyHynm&Sif wpfOD;rS tmwdwf a'owGif a&cJ wnf&SdrIonf tedrfhqkH;
tqifhodkY rSwfwrf;opfwif a&muf&SdcJhaMumif; &moDOwk ajymif;vJrIESifh
ywfouf owday; ajymMum;cJhonf/
urmBuD;\ ajrmufydkif; a&cJjyifonf wjznf;jznf;jcif; avsmhus
aeonf/
uJhodkY avsmhusae&jcif;\ t"du taMumif;t&if;rSm urmh
ajrmuf0if&dk;pGef;wGif opfawmrsm; jyKef;wD;rIonf t"du t&if;cHjzpfaMumif;?
urmh&moDOwkrSmvnf; cefYrSef; r&Ekdifaom enf;vrf;jzifh ajymif;vJae
aMumif; ajymMum;cJhonf/ pufwifbm 8 &ufaeYwGif *smreDEkdifiH Bremen
wuodkvfwGif okawoe ynm&Sifrsm;rS 2007 ckESpfonf tmwdwfa'owGif
a&cJ t&nfaysmfrI trsm;qkH;jzpfaMumif;? 2011 a&cJ t&nfaysmfrIrSm 'kwd,
pHcsdefwif 'kwd, taetxm;wGif &SdaeaMumif; axmufjycJhonf/
2007 ckESpf pHcsdefwifxm;rIonf rMumrD usKd;ysufawmhrSm jzpf
aMumif; tar&duef aumfvdk&m'dk&Sd trsKd;om; qD;ESif;ESifh a&cJokawoeXme
odyHynm&Sif Mark Serreze u ajymqdkcJhonf/ ] 'DESpf&JU xl;jcm;rIuawmh
apmjynfhndK
urmhvkHNcHKa&;udk Ncdrf;ajcmufaeaom
tylcsdefonf urmajrjyif taetxm;ESifh
nDrQonfh pwk&ef;rDwm oef;aygif; 510 tus,ft0ef;udk
pGrf;tif ay;EdkifpGrf;&Sdonfh taetxm;jzpfonf/ urmh
tylcsdefonfvnf; 0.25 pifwD*&dwf jrifhwufvmrnf jzpf
aMumif; rifeDqdkwm;jynfe,f pdefYaomruf wuodkvfrS
*RefatA&m[efrS ajymqdkcJhonf/ tylcsdefonf tmwdwf
a'owGif yxrqkH; jzpfay: NyD;? tmwdwfa'o\ tylcsdefrSm
vGefcJhaomESpf 30-40 u &SdcJhaom tylcsdefxuf 3 - 5
pifwD*&dwfxuf ydkrdk jrifhrm;aeonf/ ,ck aqmif;&moDwGif
tmwdwf a'o\ tylcsdefrSm 21 pifwD*&dwf txufwGif
&Sdaernf jzpfonf/
urmBuD; ylaEG;vmrIonf urmw0Srf;&Sd vlom;
tm;vkH;udk xdcdkufaprnf jzpfonf/ (Global Governance Project) rS az: jycsuft& ou&mZf 2050
ta&mufwGif &moDOwk ajymif;vJrIaMumifh urmw0Srf;
'kuonfOD;a& oef; 200 &Sdrnf jzpfonf/
urmh&moDOwk ajymif;vJrIonf urmh tem
*wfudk pdefac:aeaomfvnf; tar&duef tygt0if zGHYNzdK;NyD;
EkdifiHrsm;rS pdwfyg0ifpm;jcif; r&SdbJ tMurf;zufrI wdkufzsuf
a&;twGuf a':vm x&DvD,HESifhcsDum okH;pGJcJhMuonf/
tD&wfESifh tmz*efwGif ppfa&;twGuf okH;cJhaom aiGaMu;
onf av? aea&mifjcnf? a&vIdif;ESifh ajratmuf tyl
avmifpmwkdYrS vQyfppfpGrf;tif xkwf,l okH;pGJygu tar&d
uefEkdifiH taejzifh 100 &mcdkifEIef;txd atmifjrifrI &&SdEkdif
rnf jzpfaMumif; u,fvDzdk;eD;,m; tajcpdkuf umAGef okaw
oeXmerS &pf&Spf [rf;bwfrS axmufjycJhonf/
apmjynfhndK
Source: IPS/ Record Arctic Ice Melt Threatens
Global Security
a*smhbm;e'fa&Sm
aomufa&oefYjzihf
f
i
d
k
E
f
p
jz
;
X
a
l
o
f
,
G
~u
;
f
oe
aomufa&twGuf aiGaMu;okH;pGJrIonf ou
&mZf 2035 ta&mufwGif tar&duef a':vm bDvD,H 800
&SdrnfjzpfaMumif;? tm&SwGif vlOD;a& aygufuGJrIESifh twl
pD;yGm;a&; wdk;wufvmrIaMumifh urmha& okH;pGJrI\ w0uf
rSm tm&SwGif&Sdrnf jzpfaMumif; zifvef "gwkukrPD\
tBuD;tuJ Kemira u ajymqdkvdkufonf/
tcsKdUaom uRrf;usifolrsm;rS ou&mZf 2020
ta&mufwGif a&twGuf ukefusrnfh aiGrSm tar&duef
a':vm 1 x&DvD,H&Sdrnf jzpfaMumif; a[mudef;xkwf
ajymqdk aeMuonf/
]a& aps;uGufu waeYxuf waeY BuD;xGm; vm
aew,f? vuf&Sd tcsdefrSm a&oefYtwGuf wurmvkH;
wESpf okH;pGJaiGrSm a':vm 500 bDvD,H &Sdw,f? awmif
tar&duESifh tm&Su a&oefY vdktyfrI BuD;xGm;vmaewJh
ae&mawGjzpfw,f[k Kemira u ajymqdkcJhonf/ ,ck
tcsdefwGif Kemira "mwkukrPD\ 75 &mcdkifEIef;aom
tjrwfaiGrSm a&oefYpifjcif;rS &&SdcJhonf/ vGefcJhaom ESpf
0ifaiGrSm 2 'or2 bDvD,H &Sdonf/
Kemira rS vufwif tar&duESifh tm&Sonf
pD;yGm;a&; w[kefxdk; wdk;wufvmrI? &moDOwk ajymif;vJrI
'Pf? pGrf;tif tcuftcJESifh a&okH;pGJa&; rl0g'aMumifh a&
oefY a&mif;csa&; twGuf BuD;rm;aom tcGifhtvrf; tjzpf
Ijrifonf/
]t"du jyemu a& t&nftaoG; raumif;
jcif;ESifh a&wnf&SdrIae&m rSm;aewmaMumifh jzpfw,f? vl
ESifh pufrIvkyfief;twGuf a& tokH;jyKEkdifrIu 1 &mcdkifEIef;yJ
&Sdw,f? a&oefY &&Sda&; twGuf jyifqifrI r&Sdbl;qdk&if
155
odyHESihf enf;ynm
rdawzdk;
bavmh*g nDrav; wpfa,mufu ajymzl;
w,f/ igwdkY jrefrmawGuvnf; pmvHk;zGefYav;awmif
nDnGwfatmif roHk;EkdifMubl;aemfwJh/ tif;... vdkYyJ oH&Snf
qGJNyD; axmufcHovdkvdk pOf;pm;ovdkvdk vkyfvdkufygw,f/
wu,fu bmaMumifhqdkwJh tajzudk rodvdkYyg/
jyefpOf;pm;rdawmh tm;vHk;eD;yg; aZmf*sDzGefY (pmvHk;
yHkpH) udk oHk;aeMuom;yJ/ nDnGwfom;yJvdkY... tck0bfrSm
a&;wJh pmudkawmif aZmf*sDzGefYeJYyJ &kdufvkdufwmyJav/
'gayrJh tdkifwDynm&Sif trsm;pku wnDwnGwf
wnf; ajymMuwmuawmh aZmf*sDzGefY[m ,leDuk'fudk
tjynfht0 toHk;csxm;wm r[kwfbl;wJh/ 'gaMumifh roHk;
oifhbl;wJh/ ,leDuk'fudkyJ tjynfht0 toHk;cswJh jrefrmzGefY
udkyJ oHk;oifhowJh/
'geJY olwdkYnTef;wJh ,leDuk'fqdkwJh zGefYawGudk uGef
ysLwmrSm oGif;NyD; oHk;zdkY BudK;pm;MunfhwJh tcgrSm t&ifu
tqifajyajy zwfvdkY&aewJh pmawGvnf; zwfvdkY r&
awmhygbl;/
156
,leD
wlnD
rltwnfjzpfzdkY
aemufwcg tdkifwDorm;awGu ajymygao;
w,f/ jrefrm ,leDuk'fudk wnDwnGwfwnf; oHk;EkdifzdkYu 90
&mckdifEIef; atmifjrifaeNyDwJh/ 'gqdkvnf; usefwJh 10 &mcdkif
EIef;u bmvdkaeao;wmvJ.../
tJ'D 10 &mcdkifEIef;avmuf vdkaeao;vdkY ,leD
uk'f qdkwmudk oHk;wJh tcgrSm ckevdk tqifrajywmawG ay:
vmwmvm;/ 'gqdk&if usrwdkYvdk omref toHk;jyKolawG
taeeJY 100 &mcdkifEIef; atmifjrifrSyJ ,leDuk'fudk oHk;vdkY &rSm
vm;/ ckvuf&SdrSm tqiftajyqHk; ,leDruk'fwJh zGefYudkyJ oHk;
vdkY r&bl;vm;vdkY ar;csifygw,f/
usrwdkYvdk tdkifwDynmudk xJxJ0if0if rodwJh
omref toHk;jyKolawG em;vnfzdkY tdkifwDynm&SifawG
bufu vHkavmufwJh &Sif;vif;csufawG ay;xm;wm
rsm;rsm;pm;pm; &SmrawGYrdygbl;/
usrtjrif ajym&&if onfaeYvdk tifwmeuf
wGifus,fvmwJh umvrSm urmh pHEIef;eJYnDwJh jrefrm pmvHk;
yHkpHudk wnDwnGwfwnf; toHk;jyKEkdifzdkYqdkwJh ta&;[m
jrefrmudk t*Fvdyfvdk bm;rm;vdkY aygif;rvm;? jrefrmvdkY
aygif;rvm;qdkwJh udpxufawmif ta&;BuD;OD;r,fvkYd xif
ygw,f/
tJonfawmh usr taeeJY em;vnf wwfuRrf;
ol r[kwfayrJh urmhpHEIef;eJYnDwJh ,leDuk'fqdkwm bmvJ
qdkwmudk ynm&yf pum;vHk;awG roHk;bJ? omref em;vnf
atmif BudK;pm; Munfhygw,f/ ,leDuk'fqdkwm tu&m pm
vHk; wpfckwdkif;rSm udk,fydkif oD;oefYae&m wpfckudk ydkifqdkif
jcif; ygyJwJh/
tu&m wpfvHk; &dkufwdkif; olYtwGuf oD;jcm;
owfrSwf ay;xm;wJh eHywfudk ac: NyD; azmfjycdkif;wm jzpfyg
w,f/ uGefysLwmpufuvnf; tJ'Doufqdkif&m eHygwfudk
MunfhNyD; bmtu&m qdkwmudk em;vnf ygw,fwJh/
tJ'Dvdk em;vnfrSom jrefrmpmeJY owfyHkppfwm
wdkY? pufeJY bmomjyefwm? tu&mpOf pDwm? pmvHk;aygif;?
o'gtxm;todk ppfay;wm? pm&dkufvdkufwmeJY yk'fjzwf?
yk'f&yfawG cJGxm;awG pepfwus vkyfaqmif ay;Edkifygvdrfh
r,fwJh/
uGefysLwmrSm azmfjywJh cvkwfawG? owfrSwf
csufawGudk udk,fhpmeJYudk,f zwfEkdif? aqmif&GufEkdifr,f/
'gxufydk&&if 'pf*spfw,fpepf toHk;jyKwJh rdkbdkifzkef;awG?
vQyfppfypnf;awGrSm udk,fhbmom pum;eJY azmfjyay;Ekdif
vmygr,f/
vuf&Sd usrwdkY oHk;ae&wJh jrefrmpm? wdkif;&if;
av;pm;pGm
zdwfac:tyfygonf
armuynma&; r*Zif;ESihf
0bfqdkufonf jrefrmEkdifiH ynma&;
vGwfvyfcGihf? ynma&; w&m;rQwrIESihf
ynma&; t&nftaoG; wdk;wuf
aumif;rGefvmapa&;twGuf BudK;yrf;
tm;xkwfrI wpf&yfjzpfygonf/
armuynma&; r*Zif;odkY
ynma&;ESihf ywfoufaom owif;? umwGef;?
uAsm? aqmif;yg;? 0wKwdk? tufaq;ESihf ynma&;
"gwfyHk? &kyfyHkrsm; ay;ydkYyg&ef av;pm;pGm
zdwfac:tyfygonf/
aus;Zl;wifpGmjzihf
t,f'DwmtzGJY
maukkha@gmail.com
editors@maukkha.org
www.maukkha.org
159
urmay:rSm OD;qkH; tp ay:xGef;vmwJh vlom;u ta&SU tmz&duu qdk
wmrsKd; owfrSwfxm;cJh&muae tckawmh awmiftmz&durSm vlom; p ay:xGef;cJh
wmvkdY ajymif;vJ owfrSwf&rvdk jzpfaeygNyD/
Science Journal rSm ygvmwJh okawoe azmfjycsuf wpfcku awmif
tmz&dubufrSm awGY&dScJhwJh trsKd;orD; wpfOD;eJY uav;wpfOD;wdkY&JU t&dk;pkawGu ESpf
aygif; 2 oef; oufwrf;&dSNyD jzpfw,fvdkY qkdxm;wJh twGuf tckvdk vlom;tp
ay:xGef; aexdkifcJh&m t&yfudk ajymif;vJ owfrSwf&r,fhykH jzpfaewmyg/
vlom;tjzpf qifhuJ jzpfpOf ajymif;vJrIrSm b,ftcsdefrSm vlom;&,fvkdY
pjzpfcJhNyD qkdwmeJY b,fae&mrSm vlom; ay:xGef;cJhw,f qdkwmu wu,fhudk
ar;cGef;BuD; tjzpf &SdaeMuqJyg/
odyHynm&Sif trsm;tjym; ESpfoufvSwJh oDtdk&D wpfckuawmh vGefcJhwJh
ESpfaygif; 2 oef;rSm vlom;ay: xGef;cJhNyD; tmz&du ta&SUydkif;rSm ay:xGef;cJhwmvdkY qdkwJh
oDtkd&Dyg/
tckawmh awmiftmz&du EkdifiH *sKd[efepbufNrdKUem;rSm &dSwJh rmvmyg
qdkwJh *lxJu awGY&dSvmcJhwJh t &dk;pkawGudk avhvmcsufawGu tcke oDtkd&Dudk pdefac:
aeygNyD/
t&ifawGYzl;orQ vlom;&kyf~uGif;awGeJY EIdif;pm&if 'D*lxJu awGY&dScJhwJh
trsKd;orD;eJY uav;i,fwdkY&JU &kyf~uGif;awGu OD;aESmufykdif; zGHYNzdK;rI ydkrsm;vmwm?
vufwdkY? oGm;wdkYudk Munfhr,fqdk&ifvnf; vlom;eJY ydkwlwm? wifyqkH&dk;acGuvnf;
160
Malapa
161
vlokH; rsm;vmwJh
a':pkeJY pudkuf
EkdifiHa&;? pD;yGm;a&; acgif;aqmifawG&JU e,l;
a,mufNrdKU tpnf;ta0;ukd a': atmifqef;pkMunfvnf;
wufa&mufcJhygw,f/ NLD acgif;aqmif a':atmifqef;
pkMunfu &efukefNrdKUuae Skype tokH;jyKNyD; tpnf;ta0;
vmolawGukd wkduf&kduf pum; ajymwmyg/
xkdif;tpkd;&tBudKuf pukduf
'DaeY tif;vsm;vdwf[kdw,frSm zwf&whJ owif;
wpfyk'fu t&rf; pdwf0ifpm;zkdY aumif;w,f/ jynfya&muf
0efBuD;csKyfa[mif; oufqif&Sifem0yfu Skype okH;NyD;
befaumufNrdKUu tpkd;& 0efBuD;tzJGYukd vufcsm ay;owhJ/
vTwfawmfrSmawmh r[kwfyg/ olYESr&JU ygwD zk,mhxkdif;ygwD
XmecsKyfrSmyg/ olYnDr &ifvyf&Sifem0yfu vuf&dS xkdif;&JU
EkdifiHacgif;aqmif/
'gayr,hf [kdwavmurS EkdifiHa&; a&uefxJ
ckefcsNyD; 0efBuD;csKyf jzpfvmwmaMumihf olYukdukdBuD; jynfajy;
0efBuD;csKyfa[mif;u ta0;uae *kdufvkdif; csay;ae&wm
aygY/ ESrukdomru ESr&JU 0efBuD;rsm;ukdvnf; vufcsmay;whJ
ae&mrSm Skype ukd okH;aeMuwmyg/
&kyfjrifoHMum; tpnf;ta0;vkyfrvm;? w,fvD
zkef;xJ xnhfokH;rvm;? 'DaeYtxd EkdifiHwumrSm pukduf
taumihfzGihfxm;olaygif; oef; 900 ausmfoGm;ygNyD/ NyD;chJwhJ
ZlvkdifrSmawmh Facebook eJY aygif;NyD; AD'D,kdcsuf tpDtpOf
ukd zefwD;ygw,f/ [D;[D; - jrif;ukd *sKdwyfay;ovkd jzpf
awmhrSmyJ/ http://www.facebook.com/videocalling
rSm tvum;q,fjym; okH;ayawmh/
aps;aygw,f
jynfya&mufolawG jrefrmjynfukd zkef;quf&if
zkef;uwfawG okH;MuwmrkdY t&rf;t&rf; aiGukefchJMuw,f/
pukduf qdkwm bmvJ
tifwmeuf,Ofaus;rI xGef;um;vmawmh skype okH;NyD;
Skype qkdonfrSm ]EkdifiHwumokdY w,fvDzkef;
ajymqkdEkdifonhf tifwmeuf pmrsufESmjzpfonf} qkdyg zkef;ac:&if t&rf;t&rf; aps;oufomaMumif; &SmazGawGY&dS
awmh/ tokH;jyKolawGu uGefysLwmrSm webcam wyf vmMuw,f/
EkdifiHwumrSm pkpkaygif; q&mq&mr waomif;cJG
xm;&if wzufeJY wzuf jrifawGYEkdifygw,f/
u skype okH;NyD; pmoifay;aew,fvdkY owif;wpfyk'frSm
162
bmaMumihf wkd;wuf
tifwmeufrSm Ebay, Facebook, Microsoft, CNN pojzifh pojzihfwkdYeJY yl;aygif; vkyfaqmifrIawG
a[mwck a[mwckvkyf&if; armifrif;BuD;om; (r,frif;
BuD;r) Skype u axmifwufoGm;wmyg/ Google vkdyJ
bmomrsKd;pkHeJY okH;&vG,fatmif vkyfxm;wmrkdY EkdifiHwum
xkd;azmuf& tifrwef tqifajyygw,f/
Sihf
wfE
c
a
;
&
a
f
qufoG,
e Web
d
i
W
d
Worl
fh
SEpf 20 jyn f
rSw
t
;
f
r
d
x
t
okcocif
164
aemufolu ]0ufbf} udk ]tifwmeuf} ESihf
uGJuGJjym;jym; em;vnfzdkYvnf; &Sif;jycJhonf/ tifwmeuf
qdkonfrSm 1960 jynfhvGef ESpfrsm;uwnf;u uGef,ufzGJY
*vdkb,f pepfwpfck taeESihf &SdaecJhNyD;? tar&du&Sd
wuodkvfrsm;ESihf tpdk;& okawoeXmersm;rS pwif
uGef,ufzGJY toHk;jyK aecJhjcif; jzpfonf/
tifwmeufu TCP/IP (Transmission
Control Protocol / Internet Protocol) [l odxm;
aom suite of protocols rsm;udk toHk;jyKNyD; a'wmrsm;?
tifazmfar;&Sif;rsm;? oD;oefYqdkif&m qdkif&mawGqDudk ay;ydkY
Ekdifonf/ tifwmeufpepf\ xl;jcm; qef;Mu,fyHkrSm
owif;tcsuftvufrsm;u uGef,ufrsm;rSwqifh olwdkY
b,foGm;csifonfudk ajymygonf/ uGef,ufawG tm;vHk;
uvnf; tqdkyg vkyfxHk;vkyfenf;udk vdkufem vufcHMu
ygonf/ owif; tcsuftvufrsm;u b,fudkoGm;csif
onff? olwdkYb,fvdk tvkyfvkyfonfudk uGef,ufrsm;u
twm;tqD; r&Sd cGifhjyKum owif;tcsuftvufrsm;udk
pD;qif;apygonf/
0ufbfuawmh tifwmeufESihf rwl/ 0bfu
owif;tcsuf tvufawGudk uGefysLwm tcsif;csif; quf
xm;aom uGef,ufay:wGif pkpnf;jcif;yif jzpfonf/ xdk odkY
pkpnf;&mwGif ][dkifygvifh} Hyper link [kac:aom udk;
uGefysLwmawG[m w,ftoHk;rusvSygbl;/
rif;udk odcsifwJh tajzudkyJ ay;wwfwmyg/
yufbvdk yDumqdk
Pablo Picasso (1881-1973)
Artist
166
0wKwdk
]tm; ...}
ararh atmfoHaMumifh udkBuD;a&m uRefawmfyg
tdyfae&mrS NydKifwl vefYEkd;oGm;Muonf/ ESpfa,mufvHk;
ararhqDodkY tajy;a&muf &SdoGm;MuNyD; xdwfvefYzG,f&m awGY
vdkufMu&onfu za,mif;wdkifrD; rSdefrSdefav;atmufu
ararh nmzuf vufrSm aoG;awG ../
][if .. arar bmjzpfwmvJ}
uRefawmfu ar;onf/ araru pkwfwowf
owf nnf;wGm;&if; ...
167
]uwfaMu;eJY xdk;rdwm... 'D
csKyfvufp tusav; csnfjzwf&if; t
arSmifxJrSmqdkawmh ukd,fhvuf udk,f
rjrifvdkufrdbl;} [k jyefajzavonf/
udkBuD;u uRefawmfhxuf
ajcmufESpf BuD;olyDyD Pfvnf; ajy;
onf/ arar uwfaMu; &SNyD[k odod
csif; tdrfcg;yef;wGif wifxm;aom
t&ufysH ykvif;ESifh *Grf;udk ajy;,l&if;
ararh vufudk okwfay;onf/ uRef
awmfvnf; ararh vufu 'Pf&mudk
udkBuD; aumif;pGm jrif&ap&ef z
a,mif;wdkif cGufuav;udk tay:odkY
ajrmuf&if; ..
]arar&,f... n oef;acgif
yJ &SdaeNyD? tuscsKyfwmawG &yfvdkuf
ygawmh/ tarSmifxJ tm;,lNyD; Munfh
&awmh rsufpdvnf; ysufr,f? ckvdk
rjrifrprf;eJY tyfpl;vdkuf? uwfaMu;
&SvdkufeJY xdcdkuf'Pf&mvnf; rsm;
vGef; vSygw,f arar&,f}
]at;yg om;i,f&,f? rif;
wdkY tazvnf; jyefrvmao;wmeJY
apmifh&if; 'Dtyfxnfav; 'Dn NyD;
atmif vkyfaevdkfufwm}
]tif;... azaz 'Dnvnf;
aemufusw,faemf? raeYuvnf;
aemufusw,f/ Munfh&wm ausmif;
om;awGvnf; pmr&Muao;bl; xif
]]BudrfvHk;udkifNyD;
ausmif;om;awGudk trdefYay;w,f qdkwm
Ncdrf;ajcmuf tmPm oHk;wmeJY twlwlyJ? ...
168
uRefawmfoif&onhf ocsFmpmtkyf
xJrS BwD*dkEdkarx&D (Trigonometry)
ygvm;[k oabmayguf&if; aus;Zl;
rsm; wifrdygonf/)
azazonf BudrfvHk; udkif
aom q&mwpfa,muf r[kwfcJhyg/
azaz cPcP ajymzl;onf/
]BudrfvHk;udkifNyD; ausmif;
om;awGudk trdefYay;w,f qdkwm
Ncdrf;ajcmuf tmPmoHk;wmeJY twlwl
yJ? ausmif;om;awG[m pmBudK;pm; csif
pdwf wu,f&SdvdkY pmvkyfwmxuf
q&m q&mrawG&JU BudrfvHk;udk
aMumufvdkYom pmvkyf&wm jzpfae
w,f? tJ'Dvdkqdk ausmif;om;awG&JU
awG;ac:rI pGrf;&nf? tm;xkwfrI pGrf;
&nf awG[mvnf; yifudk,f &Sdo
avmuf yGifhxGuf rvmawmhbJ
aMumuf&GHUwJhpdwfeJY pnf;rsOf; atmuf
rSmyJ abmifcwf cHae&w,f/} [l
jzpf onf/
tb,frQ wefzdk;&Sd vkduf
onhf pum;ygenf;/ tvm;wlyif
uRefawmfwkdYudk azaz qHk;rvQifvnf;
b,fawmhrS &dkufavh r&Sd? qlavh r&Sd/
tNrJwrf; em;0ifatmif ajymonf/
Oyrmrsm;ESifh csdefxkd; jyonf/ ]'g r
vkyfeJY} ]'grvkyf&bl;} [laom wpf
csufvTwf trdefYxuf ]'gvkyf&if
169
aomufwm raumif;bl;qdk}
]rif; aq;vdyf wpfcgrS
raomufzl;bl; r[kwfvm;}
][kwf? raomufzl;bl;
arar}
]at;... aq;vdyfwpfcgrS
raomufzl;bJeJY aq;vdyf raumif;
bl; qdkwm b,fvdkvkyf odvJ? aomuf
Munhf om;}
]Asm}
uRefawmf rSifwuf aerd
onf/ wpfqufwnf;rSmyJ ararh
vkyf&yf twGufvnf; em;rvnfEkdif
jzpfae&onf/ odkYaomf trSeftwkdif;
0efcH&vQif uRefawmf prf; aomuf
MunhfcsifaeonfrSm trSefyif jzpf
onf/ aq;vdyfaomufwm raumif;
bl; qdkaom twef;xJrS q&mr qHk;r
oHaMumihfvnf; tenf;i,f wGefYae
rdonf/
odkYaomf arar cGifhay;wkef;
prf; aomufMunhfrnf[k qHk;jzwf
csufcsNyD; rD;jcpfESifh aq;vdyfudk qGJ,l
vkdufonf/ twef;xJrS oli,fcsif;
rsm; ausmif;u tjyef cdk;aomufovdk
pwdkifrsKd; twkcdk;NyD; aq;vdyfudk yg;
pyfrSm awhvdkufonf/ xdkYaemuf
rD;ndNyD;onfESifh wpfNydKifeuf uRefwmf
p toufI rSm;awmhonf/ trSefrSm
toufIaeus twkdif; yHkrSef Ivdkuf
rdjcif;yif/ okdYaomf yg;pyfrS wqifh rD;cdk;
aiGYrsm; tqrwef uRefawmfh vnf
acsmif;xJodkY tvkt,uf wdk;0if
vmMuonf/
]t[Gwf}
acsmif;wpfcsuf pqdk; vdkuf
onf/ aemuf &yf r&awmh? acsmif;u
r&yfrem; qdk;vmonf/ rSifwufrd
aq;vdyfudk yg;pyfrS jyefxkwf&ef arh
avsmhaeonfh tavsmuf acsmif;qdk;
toufjyif;jyif; Idufvdkufrdwdkif;
170
]bmvJ arar}
NydKifwl ar;vdkufrdMuonf/
]uJyg
ar;raeMuygeJY?
aomufrSmom aomufMuprf;yg} qdk
cGufudk a&SUodkY xyfwdk;ay; vkduf
onf/
b,fawmhrqdk udkBuD; t
ay: tNrJ Adkvfuswwfaom uRef
awmfuyif cGufudk qGJ,l wpfiHk
aomufvdkufonf/
]tm;... arar... ylw,f
ylw,f? t&ufysHawGvm;/ arar
bmvdkY wdkufwmvJ} [l atmf&if;
uRefawmf twif; axG;xkwfrdonf/
udkBuD;vnf; odvdkaZmjzifh
,laomufonf/ olvnf; xdkenf;
vnf;aumif;yif? twif; axG;xkwf&
onfh tjzpfodkY a&muf\/ xkdYaemuf
ESpfa,mufvHk; tdrfaemufaz; a&u
jyifodkY tajy;oGm;MuNyD; yvkwfusif;
Muonf? a&tdk;pifodkY tajy;oGm;NyD;
yg;pyfxJrS ylavmif cg;oufaom
t&om raysmufrcsif; nDtpfudk ESpf
a,mufvHk; a&rsm; w0aomuf aerd
Muonf/ xkdpOf uRefawmfwkdYudk
wdkufaom cGufuav; udkifNyD; arar
uRefawmfwdkY ab;em;odkY a&mufvm
onf/
]uJ .. b,fvdk aeMuvJ}
]arar? tJ'g bmawGvJ?
t&ufysHeHY BuD;/ ylvnf;yl cg;vnf;cg; ..
om;awmh vnfacsmif; avmifNyD;
aoNyD rSwfwm} [k uRefawmf ajym
awmh
udkBuD;u ]tif;av? bm
awGvJ arar} [k pum; 0ifaxmuf
onf/
]tJ'g t&uf qdkwmyJ
om;wdkY? vlawG ydkufqH tukefcH? t
csdefukefcHNyD; aomufaeMuwm/ uJ
aumif;vm;? t&om &SdMuvm;}
][ifhtif;}
NydKifwl ajzvdkufMuonf/
]at;... vlawGu i,fpOf
rSm jzpfjzpf? BuD;rSyJ jzpfjzpf raumif;bl;
vkdY taMumif;jycsufr&Sd wm;jrpf xm;
&if pl;prf;csifMuw,f? ydkNyD; vkyfcsifMu
w,f? tJvdkeJY prf;&if; prf;&if;uae
t&SdefvGefNyD; tavhtx wpfck vdk
jzpfNyD; pGJoGm;MuwmyJ? aq;vdyf?
t&uf? aq;ajcmuf? bdef;? avmif;
upm;? tJ'gawG tukef twlwlyJ/
om;wdkY aq;vdyfvnf;
arar prf;aomufcdkif;Munfhzl;vdkY prf;
aomufzl;MuNyD r[kwfvm;? at; ..
bdef;wdkY aq;ajcmufwdkY qdkwm 'Dxuf
ydkqdk;w,f? tprf; rcHbl;? poHk;rdwmeJY
pGJNyD; ao&mygawmhwmyJ? aq;vdyf
awmif tJavmuf qkd;ae&if bdef;qdk
ydkqdk;NyD qdkwm odxm;Muawmh? tck
t&uf raumif;aMumif;vnf; odNyD
aemf}
][kwf} [k ESpfa,mufvHk;
NydKifwl ajzjzpf Mujyefonf/
]at; .. rl;,pfaq; qdkwm
uawmh b,fawmhrS aumif;w,fvdkY
r&Sdbl;? tukefvHk;u vludk qdk;usKd;
udk,fpD ay;Muwmcsnf;yJ? om;wdkY tJ'D
todudk wpfoufvHk; rSwfxm;NyD;
qifjcifMuayawmh}
ararh tqHk;tru w
u,f xda&mufonf/ udkBuD;a&m
uRefawmfa&m ,aeYtcsdefxd aq;
vdyf vHk;0 raomufMuyg/ rl;,pf
aq;qdk a0vma0;/ t&uf bD,m
udkawmh wpfcgwpfav rdwfqHk pm;
yGJrsKd;? ygwDrsKd;&Sdonhf tcg vlY ,Ofaus;
rI t& tenf;tyg; aomufMuonfh
tcgrsm; &Sdonf/
odkYaomf ]raumif;} [l
aom todudk arar oHrIdpGJ uyfay;
xm;onhf tavsmuf b,fawmhrS
171
Y
k
d
o
m
f&
u
if;
m
c
r
j
j
g
G
a
f
c
f
vGw Qmuf xGu
v
a
;
f
r
v
vDtdk ,D0k
w&kwfEkdifiH
taemuf
awmifbufu ,leef jynfe,f[m
wdkif;jynfuae xGufNyD; b0opf pvdk
wJh w&kwfawG twGuf tNrJwrf;
xGuf ayguf wpfck jzpfaecJhygw,f/
,leefjynfe,f&JU oufEk
opfawmawGudk jzwfNyD; ukef;vrf;
c&D;eJY w&kwfEdkifiHxJu cdk;aMumif
cdk;0Suf xGufoGm;Ekdifygw,f/ vefcsrf;
jrpftwdkif; pkefqif;NyD; rJacgifjrpfxJ
auGYaumuf pD;0ifoGm;wJh a&aMumif;
vrf;uvnf; jrefrm? vmtkd? uarm
'D;,m;? AD,uferftxd aygufatmif
oGm;Ekdifygw,f/
tJ'Dae&mawGudk wpfBudrf
pD usaemf jzwfoef; cJhygw,f/ aeylusJ
usJ teDa&mif oJajray:rSm rem;wrf;
172
avQmufvSrf;cJh&w,f/ tJ'DtcsdefrSm
usaemf pdwful; tawG;awGuvnf;
l;oGyfvdkY aeygw,f/
1989 ckESpf ausmif;om;
qEjyyGJudk w&kwf tpdk;&u &uf&uf
pufpuf zdESdyfrItay: IwfcswJh uAsm
wpfyk'f a&;rdvdkY axmif av;ESpf uscJh
w,f/ tJ'Daemuf w&kwfuae xGuf
cGgcGifh avQmufwm 16 Budrfwdkifwdkif
usaemf jiif;y,fcH&ygw,f/
jyifyudk rjzpfrae xGufzdkY
tajctae zefvmygw,f/ ywfpydkYeJY
ADZm r&vnf; bmudp&SdrvJ/ tdyfxJ
ydkufqH&Sd&if b,fjzpfjzpf oGm;vdkY&
wmyJ/ qJvfzkef;udk ydwfypfvdkufw,f/
qufoG,fa&; tm;vHk; jzwfypfvdkuf
NyD; awmxJ wdwfwqdwf 0ifcJhw,f/
udk,fhudk tultnD ay;vdk
wJh v,form; (odkYr[kwf)arSmifcdk
orm;qDrSm wnf;Ekdifw,f/ aps;pum;
ajymNyD;&if? omrefvlawGeJY wapo&J
awGawmif rodEkdifwJh vQKdU0Suf awm
vrf; Mum;uae w&kwfjynfudk EIwf
quf ausmcdkif; oGm;Ekdifygw,f/
wu,fawmh 'DESpf tapm
ydkif;xd? jyifyxGufajy; vGwfajrmuf
vdkwJh qEudk usaemf jiif;qefxm;yg
w,f/ tjyif xGufoGm;r,fhtpm;?
jynfwGif;rSmyJaeNyD; vlYtzGJYtpnf;&JU
atmufqHk;qifhu vlawG&JU b0awG
udk qufNyD; rSwfwrf; wifaewm
aumif;r,fvdkYyJ awG;ygw,f/
'gayrJh rjzpfrae jyify
xGufzdkY taMumif;zefvmwmu tm
173
'Drkdua&pDodkY
ajcvSrf; 90
nDapmvGif
tD*spfrSm vlxk tHk~uGrIeJY
tmPm&Sif rlbm&ufudk jzwfcsEkdifcJh
NyD;wJhaemufrSm 'Drkdua&pD toGiful;
ajymif;a&;taMumif; a&;xm;wJh
aqmif;yg;wyk'f zwf&ygw,f/ aqmif;
yg;&Sifu tD*spfEkdifiH? udkif&dk avqdyfu
ae NrdKUxJudk um;armif; oGm;&if; jrif
orQ taqmufttHkawG? pD;yGm;a&;
vkyfief;awGudk ppfwyf todkif;t0dkif;
u ydkifwmcsnf;rdkY tD*spfrSm 'Drkdua&pD
tjrpfwG,fzkdY
rvG,fao;bl;vdkY
aumufcsufqGJygw,f/
tif'dkeD;&Sm;rSmawmh av
qdyfuae *smumwmNrdKUxJudk oGm;wJh
wvrf;vHk;rSm ppfwyf,leD azmif;awG
udk vHk;0rawGY&vkdY tif'dkeD; &Sm;rSm
'Drkdua&pD tawmfav;udk tajcus
aeNyDyJvkdY trSwfay; rdyg w,f/
....
owif;pmawG t&awmh
orw udk,fwkdifu olY
tpkd;&tzGJYudk tvkyf
rjzpfvdkY pdwfysuf
aeyHkygyJ/ olY trdefYawG
udk taumiftxnf
azmfwJh ae&mrSm tpdk;&
tzGJYu av;zihfaewm?
remcHwmawGaMumihfvkdY
qkdygw,f/
olwkdYae&m? igwdkYae&m
*smumwmu owif; o
rm; Apfx&Du ]igwkdYEkdifiH jyemu tawG;udk,fpD
ae&mwkdif;rSm tusifhysuf cspm;aewJh
rjyefcif wnrSm usaemfu
178
179
(1)
oefvsif a&eHcsufpuf&Hk AHk;
azmufcGJrI usL;vGefw,fvdkY pGyfpGJcsuf
awGeJY tusOf;us cH&NyD; vGwfajrmuf
vmwJh udknDnDOD;&JU tifwmAsL;udk
zwf&if; pdwfxJrSm emusifrIawGeJY wEkHY
EkHY jzpf&ygw,f/
w&m;cHtppfudk azmfxkwf
&rdvsufeJY jyefvTwf ray;bJ ESpfaygif;
rsm;pGm zrf;qD;csKyfaESmif xm;cJhyg
w,f/ b,favmuf qdk;&Gm;onfh
tjzpfawGygvJ/ vli,fwpfa,muf&JU
wufopfp tcsdef? EkysKd wuf~uGpGm
vkyfudkifEkdifwJh t&G,fumv wpfck
vHk;udk owfypfvdkufwmygyJ/
ppf a xmuf v S r f ; a&;awG
rif;rlpOfumvu rSefonfjzpfap? rSm;
onfjzpfap? [kwfwm r[kwfwm
xm;? w&m;cH azmfjyEdkif&if olwdkY wm
0efausNyD;a&mqdkwJh ,kwfrmwJh pdwf
"mwfawGeJY rw&m; nOf;yrf;ESdyfpuf
NyD; twif; 0efcHcdkif;wm trIqifcJh
MuwmawG trsm;BuD;ygyJ/ jrefrmEkdifiH
w0ef;rSm 'Dvdk rw&m; zrf;qD;NyD;
axmifcscHcJh&wJh olawG rdom;pkawG
[m b,facwf? b,fumveJYrS rwl
ppftpdk;& vufxufrSm cHpm; cJhMu&
ygw,f?/
udknDnDOD;&JU tifwmAsL;rSm
olYudk tjcm; wpfa,mufajymrS AHk;
aygufwJh owif;udk od&wmygwJh?
1989 ckESpf? Zlvdkifv 12 &ufaeYrSm
NLD ygwD pnf;&Hk;a&;udpeJY zm;ul;
aus;&Gm toGm;rSm tzrf;cHcJh&w,fvdkY
qdkygw,f/ zm;ul;aus;&GmvdkY qdkwm eJY
usr&JU tawG;awG[m vGefcJhwJh 22
ESpf? 1989 ckESpfawGqD a&muf&SdvdkY
oGm;ygw,f/
oefvsif a&eHcsufpuf&Hk AHk;
azmufcGJrIeJY ywfoufNyD; oefvsif
NLD vli,fawG awmfawmfrsm;rsm;
180
zm;ul;&Gm[m oefvsifNrdKU
e,fxJ ygaeayr,fh wu,fwrf;
ajryHkt&qdk&if yJcl;eJY ydkeD;ygw,f/ tJ'D
&GmeJY uyf&uf 0if;ceD;qdkwJh &Gmuav;
NyD;&if [dk;zufu yJcl;wdkif;u &GmawG
yg/ oefvsifudk ausmfNyD; yJcl;jrpf
twdkif;oGm;&if aemufxyf ESpf em&D
avmuf armfawmfeJY oGm;rS a&mufyg
w,f/ yJcl;jrpfurf; eHab;u &Gmav;
yg/ &efukefuae armfawmfeJY oGm;&yg
w,f/
ESpfaygif; 20 ausmfvdkY tJ'D
rSwfwdkif emrnfudkawmif arhaeygNyD/
ykpGefawmifaps;rSwfwdkifeJY oDwmqdyf
vdkY ac:wJh anmifwef;rSwfwdkifMum;rSm
rSwfwkdifwpfck &Sdygw,f/ tJ'D rSwf
wdkifab;u ajreDvrf;av;xJ 0if
oGm;&if ykpGefawmifacsmif;ab;u
urf;em;wpfckudk a&mufygw,f/ armf
awmfav;awG? ig;zrf;avSav;awG
qdkufuyfxm;ygw,f/
tJ'DrSm zm;ul;&Gmudk oGm;wJh
wpfpif;xJaom armfawmfav; &Sdyg
w,f/ a&wufa&useJY xGufwmyg/
'DaeY 'D&uf 'DtcsdefvdkY twdtus r&Sd
ygbl;/ vqef;&uf? vqkwf&uf wGuf
csufNyD; b,faeYrSm b,ftcsdef xGuf
w,f qdkwm &Sdygw,f/ qdkuf&ifvnf;
'DvdkygyJ? a&wuf a&uswGufwJh enf;
udk usrwdkYvnf; usufrSwfxm; &yg
w,f/ 'grS armfawmfxGufwJh tcsdef od
wmyg/ EkdYrdkYqdk&if &Gmudka&m &efukefudk
a&m a&mufzdkY rjrifyg/
tJ'D qdyfurf;uae ykpGef
awmifacsmif;twdkif; ckwfvmNyD;awmh
b,fcsKd;vdkuf&if &efukefjrpfudka&muf
ygw,f/ &efukefjrpfuae emrnf
ausmf jrpfoHk;cGqHk (wdk;at;oabFm
epfjrKyfwJh ae&m) a&muf&if b,fzuf
udk wpfcgcsKd;vdkuf&if yJcl;jrpfudk
a&mufygw,f/ tJ'D yJcl;jrpftwdkif;
r&Sdwmudk awGY&ygw,f/
ausmif;u &Gm&JU ta&SUbuf
rSm &Sdygw,f/ &Gm&JU tjyifbufvdkY
awmif ajymvdkY &ygw,f/ tJ'DrSm "edrdk;?
0g;x&Hum? ajrpdkuf taqmifav;u
usr oif&r,fh pwkwwef;yg/
tJ'D acwfwkef;u pwkw
wef;ac:wJh 4 wef;u NrdKUe,fppf? bkwf
ppfvdkY ac:ygw,f? ta&;BuD;ygw,f/
wcsKdU tJ'D 4 wef;udk rausmfEkdifvdkY
ausmif;xGufoGm;&wmawG &Sdygw,f/
twef;xJ a&mufNyD; udk,fhudk,fudk
uav;awGeJY rdwfquf pum;ajym
&if; tuJcyfwJhtcg uav;awG[m
q&mrudk &if;ESD;vdk[ef rjy? cyfpdrf;
pdrf;yJ jzpfaewmudk awGY& jyefygw,f/
pmroifcif uav;awGeJY
&if;ESD;rI&rS jzpfr,fqdkwJh tawG;? u
av;awG tm;xm;rI? ,HkMunfrIudk &rS
jzpfr,f qdkwmudk awG;rd vdkufygw,f/
yxrqHk;aeYuawmh cyfwef;wef; pm
oif&if; NyD;qHk;cJh&ygw,f/
(3)
&efukefudk aeYcsif;jyefvdkY
r&wJhtwGuf ausmif;rSm wm0ef
xrf;aqmifwJh q&m q&mrrsm;[m
&GmxJrSmyJ tdrfiSm; aeMu&ygw,f/
usrwdkY q&mr 3 a,muf[m 'D&GmrSm
t&ifuwnf;u a&mufESifh aewJh
q&mr ESpfa,mufaewJh tdrfrSmyJ
tdrfvc a0pkxnfhNyD; pkaevdkufMu
ygw,f/
q&mrwpfa,mufu ]'D
&Gmu uav;awGu q&m q&mrawG
tay:rSm pdk;&drfpdwfawG &Sdaew,f/
aemufNyD; r,Hkovdk bmvdkvdk jzpfae
Muw,f/ pmoif&if bmrS tpGef;
rxGufapeJY} vdkY ajymygw,f/ usreJY
twl a&mufvmwJh q&mr ESpfa,muf
u tJ'DtwGuf bmrS xl;jcm;[ef rjy?
182
'DtaMumif;awG Mum;&wJh
tcg usr i,fpOfu Mum;zl;cJhwJh
qifpG,f&Gm vlowfyGJudkawmif owd
&rdygw,f/ wpf&GmvHk;&Sd a,mufsm;
awG tukefowf ypfvdkufwmyg/ ck
vnf; xl;rjcm;em;ygvm;vdkY awG;rdyg
w,f/
(4)
tJ'DaeYu pNyD; usr ordkif;
bmom&yfudk poifygw,f/ tJ'DrSm
ausmif;om;oydwf? AdkvfcsKyfatmif
qef;taMumif;? vGwfvyfa&;aeY?
yifvHkpmcsKyfeJY jynfaxmifpkaeY pwm
awG oif&if;? ajym&if; ordkif;aMumif;
udk ajc&maumuf&if; usr &yfwnfNyD;
ajymaewmudk olwdkY &dyfrd vmygw,f/
usr b,fbufrSm &Sdw,fqdkwmudk
olwdkY &dyfrdvmNyD; usrudk MunfwJh
rsufvHk;awG ta&mifajymif; vmyg
w,f/ cifrif&iffESD;vdk[ef q&mr qdk
wmxufydkNyD; &if;ESD;csif[efawG jy
vmygw,f/
xl;jcm;wmu &efukefu
q&mr topf a&mufNyD qdkuwnf;u
ausmif;rwufawmhwJh uav; wpf
183