Rotterdam, 7 november 2008

De kredietcrisis: checklist voor de commissaris bij (middel-) grote bedrijven, niet

beursgenoteerd en grote nonprofitorganisaties.

Resultaat van de terugkomdag van het programma voor Commissarissen en Toezichthouders van de
Erasmus School of Accounting & Assurance.

Strategie

• Hoe kwetsbaar zijn de klanten, hierbij rekening houdend met het karakter van de klanten
(industrie versus overheid)
• Voor welke bedrijfsonderdelen zijn de negatieve gevolgen het grootst?
• Is een heroriëntering op korte termijn noodzakelijk?
• Afstoten van bedrijfsonderdelen?
• Acquisitiemogelijkheden: is er een mogelijkheid om financieel minder solide
concurrenten over te nemen bij de huidige lage prijzen?
• Moeten we (tijdelijk) minder conjunctuur gevoelige producten / diensten gaan
aanbieden dan die we nu aanbieden?
• Zijn buitenlandse deelnemingen in de gevarenzone?

Financiën

Balans

• Passief zijde balans:

• Is de solvabiliteit voldoende in deze tijd van kredietschaarste? Moet de schuld dalen
en/of het EV verhoogd worden?
• Wanneer moet het LVV geherfinancierd worden? Indien dit binnen 24 maanden dient te
gebeuren: Zijn daarover al afspraken gemaakt met één of meerdere banken en worden
die gehonoreerd?
• Actief zijde balans:
• Kan het gebruikte werkkapitaal (snel) omlaag?
• dreigen er, vanwege de recessie, bij de volgende jaarafsluiting belangrijke impairment
issues?
• Treasury:
• Valutacrisis: zijn de schulden en bezittingen in $ en Yen valuta’s goed in
balans?
• Hoe worden de overtollige kasgelden belegd?

P&L

• Inkomstenzijde:
• Hoe ziet het slecht weer scenario eruit? Is het voldoende inzichtelijk dat het bedrijf
slecht weer kan opvangen.
• Cashflow prognoses: gevolgen bij beduidend lagere omzetten?
• Hoe kredietwaardig zijn onze afnemers in de huidige situatie

Programma voor Commissarissen en Toezichthouders

www.esaa.nl
esaa-com@few.eur.nl
0104082866
P&L (vervolg)

• Kostenzijde:
• Hoe stevig zijn onze key suppliers gefinancierd?
• Hoe kwetsbaar is het pensioenfonds en kunnen daaruit bijzondere / additionele
verplichtingen voortkomen
• Kunnen we contracten met leveranciers openbreken om van de recessie gebruik te
maken?
• Hoe kwetsbaar zijn onze verzekeraars, herverzekeraars en tussenpersonen?
• Is het nodig om het investeringsprogramma zowel op de korte als lange termijn te
temporiseren/heroverwegen
• Zijn er extra voorzieningen nodig?

Cultuur

• Wordt er bewustzijn gecreëerd bij medewerkers over de ernst van de situatie?

• Is een personeelsstop noodzakelijk; moet de inhuur van derden worden beperkt of de
organisatie afgeslankt? Wat zijn hiervan de sociale consequenties?
• Moeten de CAO-stijgingen worden afgeremd? Blijven jaarlijkse periodieken wel of geen
automatisme?
• Is heroverweging van de targets voor het variabel deel van de beloning van het management
en de lagen eronder noodzakelijk?
• Voldoet de interne en externe communicatie betreffende de ontwikkeling in inkomsten en de
kosten per kosten unit?

Programma voor Commissarissen en Toezichthouders

www.esaa.nl
esaa-com@few.eur.nl
0104082866