Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
10 november 2008
De kredietcrisis begint duidelijke gevolgen te hebben op wat de reële economie wordt genoemd.
Er is onzekerheid over de economische ontwikkelingen, krediet voor investeringen is moeilijker
te krijgen en sommige bedrijven gaan zelfs al reorganiseren. Tot nu toe is veel aandacht
uitgegaan naar het redden van cruciale financiële instellingen, maar te weinig wordt nog
gekeken naar wat de gevolgen kunnen zijn voor bedrijven en instellingen. De gevolgen voor
werknemers blijven al helemaal buiten beeld.
Daarom komt de FNV met een tienpuntenplan dat moet helpen dat de gevolgen beperkt blijven
en dat Nederland juist versterkt uit de crisis tevoorschijn komt.
Dit tienpuntenplan bouwt voort op The Global Unions ’Washington declaration’ die is uitgebracht
door het Internationaal Verbond van Vakverenigingen. In deze verklaring doet de internationale
vakbeweging eensgezind een beroep op de leiders van de G20 om te komen tot een
wereldwijde aanpak van de gevolgen van de kredietcrisis. In deze verklaring wordt óók
diepgaand ingegaan op de wens om tot nieuwe regels te komen voor de globale financiële
markten.
Ook het Europees Vakverbond heeft een soortgelijke verklaring uitgegeven (‘the London
Declaration’) en werkt aan een Europees initiatief gericht op de topinkomens.
De huidige situatie heeft duidelijk gemaakt dat de inrichting van de financiële markten
ondeugdelijk is. Er is te weinig toezicht, commerciële partijen als ratingbedrijven hebben een
doorslaggevende rol, en het korte termijn gewin staat veel te veel voorop. Nu is het moment om
fundamentele veranderingen aan te brengen in het systeem, zodat een echt duurzame,
evenwichtige economische ordening kan worden vormgegeven.
Tegelijkertijd staan we voor belangrijke uitdagingen als het gaat om de acute problemen in onze
economie. De eerste opgaven om de gevolgen van de kredietcrisis in te dammen zijn
voorkomen dat de kredietverlening aan bedrijven in de knel komt en zorgen dat het
consumentenvertrouwen zo snel mogelijk wordt hersteld. Daarnaast zijn extra maatregelen
nodig om de gevolgen van verlies aan werkgelegenheid en het ontstaan van werkloosheid op te
vangen via een sociaal en rechtvaardig beleid. Om daarmee te voorkomen dat een situatie van
langdurige werkloosheid ontstaat.
Zo ging het vroeger. Zo kan het nu niet meer gaan. De FNV is absoluut niet tegen uitzendwerk.
De FNV is wel tegen een tweedeling op de arbeidsmarkt. Minder om ideologische, meer om
praktische redenen zijn de werkgevers het met ons eens dat de regeling voor werktijdverkorting
Pagina('s)
2 van 6
niet past bij de huidige situatie. Teams zijn opgebouwd uit vast en tijdelijk personeel en
uitzendkrachten. Veel uitzendkrachten, veel mensen met een flexcontract. Stuur je die allemaal
naar huis, dan ligt het werk stil. De werkpaarden zijn weg.
Het kan beter. Door een regeling te maken die passend is op de huidige arbeidsmarkt. Een
regeling die geldt voor vast, tijdelijk en flexibel. Waarbij de tijd dat er geen werk is, wordt
aangegrepen om te scholen. In het bedrijf, bij de buren, of op een cursus. En waarbij we niet
gaan neuzelen over aanvulling op de WW. Mensen werken en scholen, en krijgen dus gewoon
hun loon. Daarom gaat de FNV de loonoverbruggingsregeling kredietcrisis (LOK) regelen.
De kern van de LOK-regeling is dat de werkgever de WW ontvangt en gewoon het loon (incl.
premies uiteraard) doorbetaalt. De werknemer komt dus niet in de WW. Dat voorkomt een hoop
bureaucratisch gedoe en administratieve lasten. Dus geen onnodige complicaties als gaten in
een pensioenregeling of ziektekostenverzekering, opsouperen van WW-rechten of
sollicitatieplicht. Zie het als de maatregelen voor de banken. Het kabinet staat voorfinanciering
toe en stelt voorwaarden. Later wordt de lening voor zover mogelijk terugbetaald.
MKB-bedrijven (minder dan 50 werknemers) moeten worden geholpen bij de aanvraag voor de
LOK en de invulling van de criteria. In het MKB zit het grootste deel van de werkgelegenheid. De
FNV wil dat werkgevers- en werknemersorganisaties regionale Taskforces oprichten waar MKB
bedrijven terecht kunnen voor ondersteuning van de LOK aanvraag. De MKB bedrijven zullen
met name ondersteund worden bij het maken en uitvoeren van het scholingsplan en het leveren
van economische onderbouwing (accountantsverklaring). Daarnaast kunnen de bedrijven
uiteraard ook ondersteuning uit de O & O fondsen krijgen. De regionale werkgevers- en
werknemersorganisaties toetsen maandelijks of de gemaakte afspraken worden nagekomen en
rapporteren desgewenst aan het ministerie van SZW. De kosten voor het inrichten van deze
taskforces worden betaald door het kabinet.
En er gaat dus fors geschoold worden. Als het druk is, is er “geen tijd” voor scholing. Nu dus wel.
Uit de kast dus al die mooie plannen. Kom maar op met nieuwe plannen voor extra scholing.
Voor het huidige werk, of voor de toekomst. Financiering door werkgever of door de O&O-
fondsen.
Zo houden we de mensen vast voor de sector, komen ze niet in een vacuüm terecht, en gaat het
kwalificatieniveau omhoog. Drie keer winst.
uitzendbureau. Erkend moet worden dat deze flexibele krachten belangrijk zijn voor het bedrijf.
Dat je ze dus niet zomaar op straat zet. Daarom moet op zijn minst een deel van deze krachten
een contract krijgen. En dan kunnen ze in de LOK-regeling mee.
Welk deel? Dat is aan de werkgever en de bond decentraal. De flexibele kracht komt dan op de
loonlijst. Bij de inlenende werkgever, detacheringsburo of bij het uitzendbureau bijvoorbeeld.
Daarmee valt hij of zij volledig onder de LOK-regeling. Zo zetten we een belangrijke stap om
tijdelijke krachten in een betere positie te brengen op de arbeidsmarkt. Want dat wordt hoog tijd.
In dit kader wordt het hoog tijd dat het kabinet met voorrang gevolg geeft aan de aanpassingen
aan de wet Flex en Zekerheid, die de positie van de flexibele krachten verbeteren. In een brief
aan het ministerie van SZW doet de FNV hiervoor concrete voorstellen.
4. De regionale mobiliteitscentra
De crisis gaat voorbij, de vraag is wanneer. Dat betekent dat we oplossingen moeten leveren om
“de winter door te komen”. Geen mensen buiten de boot laten vallen. Zoveel mogelijk
uitzendkrachten onder de LOK-regeling brengen. Voor degenen voor wie dat niet lukt extra
faciliteiten voor bemiddeling, advies en scholing.
Iedereen prijst de mobiliteitscentra à la Nedcar: samenwerking tussen alle partijen die iets te
bieden hebben. Bussen vol Haagse politici gingen er kijken. En kwamen enthousiast terug.
Dus: handen uit de mouwen en regelen die centra. Waarin ABU, UWV, CWI, O&O,
Kenniscentra, overheid en sociale partners samenwerken. Dat gaat niet vanzelf, maar dat moet
gecoördineerd worden. Het moet gaan om publiek-private samenwerking, waarbij het CWI en de
uitzendbureaus als initiatiefnemer en trekker gaan fungeren. En het kabinet zal de nodige
middelen op tafel moeten leggen.
Mensen worden er bemiddeld, krijgen advies over scholing en er wordt een passend aanbod
gedaan. Voor zzp’ers komt er een apart loket waar ze de voor hen belangrijke informatie en
ondersteuning kunnen krijgen. Die scholing is, ook voor zzp’ers, toegankelijk en wel op het juiste
moment. Dat gaat niet zomaar goed. Dit is niet zozeer een kwestie van geld, maar meer van
organisatie.
Pagina('s)
4 van 6
Voor de FNV is deze financiële crisis aanleiding om de speelruimte en regels flink aan te
scherpen. Met name in de zorgsector, het openbaar vervoer, de energiesector en bij de post. Tot
die tijd moet er een time-out gelden voor meer marktwerking in de publieke sector.
Tot slot
Een daadkrachtige en snelle ondersteuning van de reële economie in Nederland, in Europa en in
de rest van de wereld moet bewerkstelligen dat er geen mensen aan de kant komen te staan.
Juist nu komt het aan op solidariteit en sociale cohesie. Juist ook voor mensen met een
zwakkere positie op de arbeidsmarkt. Dan zijn we ook weer zo snel mogelijk terug op onze
normale trendmatige welvaartsgroei. Maar dan wel in een maatschappij met meer solidariteit en
meer spreiding van inkomen, kennis en macht. De inkomens- en arbeidsmarktvooruitzichten
voor de lange(re) termijn zijn goed en blijven goed. Daarin brengt de kredietcrisis gelukkig geen
verandering.
Om de reële economie draaiende te houden is het uiteraard van groot belang dat de
kredietverlening aan bedrijven en aan burgers op peil blijft .Verder moet de situatie op de
huizenmarkt, en breder de financiering van de bouwsector, scherp in de gaten worden
gehouden. Zo zou je kunnen denken aan een verlaging van de btw op onderhoud. De FNV
verwacht dat het kabinet op deze punten actie onderneemt.
Juist nu de economische groei terugloopt en het consumentenvertrouwen ondersteuning
behoeft, is het van het grootste belang dat de economische bestedingen op peil blijven.
Voorkomen moet worden dat in Europa landen vluchten in een beleid van loononderbieding. In
het najaarsoverleg heeft de vakbeweging uitgesproken aan de achterban een maximale
contractlooneis van 3,5% in 2009 voor te zullen leggen. Deze ligt op het zelfde niveau als de
looninzet voor dit jaar (2008). Deze looneis ligt hoger dan de verwachte inflatie. Samen met de
doorgevoerde lastenverlichting leidt dit tot een koopkrachtverbetering voor alle groepen. Deze
koopkrachtverbetering is uiterst cruciaal om vaart te houden in de economische groei en om het
Pagina('s)
6 van 6
vertrouwen van consumenten zo snel mogelijk te kunnen herstellen. Daarom zal de FNV blijven
inzetten op het realiseren van haar looneis in 2009. Wel zal de FNV een maatwerkbenadering
hanteren, om daar waar het speelt onnodig werkgelegenheidsverlies te vermijden.
De FNV is van opvatting dat ook breder maatschappelijke lessen uit de kredietcrisis moeten
worden getrokken. Een van die lessen is dat de positie van werknemers in ondernemingen en
sectoren moet worden versterkt. Dat de solidariteit moet worden vergroot en dat de
inkomensverschillen moeten worden verkleind. De FNV zal hierop later terugkomen, onder meer
tijdens het FNV-congres van 2009.. Dit 10 puntenplan ziet de FNV als de aanpak voor morgen
en overmorgen. Om met grote voortvarendheid te worden uitgevoerd. De fundamentelere
herbezinning komt op een later moment op de agenda.
Het FNV 10-puntenplan zal worden ingebracht in de gesprekken die met kabinet en met
werkgevers zullen plaatsvinden. De FNV wil komen tot een maatschappelijk breed gedragen
beleid. Maatschappelijk draagvlak draagt bij aan het vertrouwen onder de bevolking. En deze
crisis leert opnieuw hoe belangrijk die vertrouwensbasis wel niet is. Het komt er nu op aan
gezamenlijk de schouders er onder te zetten. Dan komen we ook deze situatie weer te boven.