2010 Austos www.guven-kutay.

ch

DL ARKLAR
KONK DLLER
12-03
M. Gven KUTAY

www.guven-kutay.ch

Sevgili eim

FSUN ' a
NSZ
Bir konuyu bilmek demek, onu eldeki imkanlara gre kullanabilmek demektir. Dililer konusunu bilmek, dili retip kullanabilmek demektir. Bu belgelerde; dili ve dili redktrlerini fonksiyonlarna gre hesaplayp retmek iin gerekli btn bilgiler detayl anlatlm, dili hesap rnekleri, retim iin gerekli teknik resimler verilmi, dili imalat ve konstruksiyon esaslar anlatlm, Olduka detayl teorinin yannda uygulamada kullanlan deerler, tablolar ve diyagramlar verilmitir. ok ynl ve detayl zm rnekleri uygulamada yardmc olacaktr. Btn kullanlan literatrn dkm, gereinde dahada etrafl bilgi edinmek iin, belgenin sonunda verilmitir. Ayrca belgenin sonunda konu indeksi verilerek, aranlan konunun bulunmas kolaylatrlmtr. Bu belgede verilen bilgilere gre hesaplama programlarda dilde Trke, Almanca ve ngilizce olarak hazrlanm ve "Programlar" ksmnda excel program olarak verilmitir. Programlar istediiniz dilde kullanp btn hesaplar yaptktan sonra, bir tek emir ile istediiniz dile evirme imkannz vardr. Umarm ki bu programlar uygulamada yardmc olur. Bu arada ok az imkanlarla ve byk abalarla Trke teknik literatre bu konuda kazandrdklar kitaplar iin sayn efik OKDAY ve dier kiileri, saygyla anar, Trk makina mhendislerinin pratikte nderliini yapp bir ok gen mhendise yol gsteren sayn aabeyimiz merhum Dr. Mh. Dndar ARF ve btn mhendislere teekkr etmeyi bor bilirim. svirede, MAAG AG ve Reishauer AG firmalarna arivlerinden ve teknik yaynlarndan istediim ok deerli bilgileri belgelerime aktarma msadesi verdikleri iin teekkrlerimi sunarm. Bu belgede iyi, kt veya eksik bulduunuz konular ve bilgileri bildirirseniz ok sevinirim. Hepinize mutlu ve baarl gnler dileiyle... svire, Baden 2010 M. Gven KUTAY

DKKAT:
Bu belgedeki bilgiler iyi niyet, byk dikkat ve abayla son teknik bilgilere gre hazrlanmtr. Ben ve MAAG AG firmas ile REISHAUER AG firmalar bu belgedeki bilgilerin kullanlmasndan tr oluacak zarar ve ziyan iin hi bir ekilde maddi, manevi ve hukuki sorumluluk tamyacamz belirtirim. Bu belgedeki verileri kullanan kii, verilerin kullanld yerdeki zel artlara uygun olup olmadna kendisi karar vermelidir. Verileri kullanan kii genel kapsaml metotlar zel problere uygulamay kontrol edip verileri titizlikle kullanmaldr. ok zel hallerde, ya imalatcdan edinilen veya zel deneyler sonucu elde edilen deerlerle hesabn yaplmas gereklidir. M. Gven KUTAY www.guven-kutay.ch

NDEKLER
1 Konik Dililer ............................................................................................................................................................. 5 1.1 Genel bilgiler ...................................................................................................................................................... 5 1.2 Dili konstrksiyonu ve hesab iin gerekli temel deerler ................................................................................ 7 1.2.1 Konik dililerde tanmlama......................................................................................................................... 7 1.2.2 Temel deerler ............................................................................................................................................ 8 1.2.3 Referans plan dilisi ve Genel deerler....................................................................................................... 8 1.2.4 Eik dili konik dililer............................................................................................................................. 10 1.2.5 Konik dililerin llendirilmesi .............................................................................................................. 11 1.2.5.1 Konik dilide di says z............................................................................................................... 11 1.2.5.1.1 Pinyonun di says z1 ........................................................................................................... 11 1.2.5.1.2 Aynann di says z2 .............................................................................................................. 11 1.2.5.2 Konik dilide modl m .................................................................................................................. 12 1.2.5.3 Konik dilide kavrama as veya n ....................................................................................... 13 1.2.5.4 Konik dilide aplar d.................................................................................................................... 13 1.2.5.4.1 Orta aplar ................................................................................................................................... 13 1.2.5.4.2 D aplar..................................................................................................................................... 14 1.2.5.4.3 aplar ....................................................................................................................................... 14 1.2.5.5 Konik dilide di genilii b .......................................................................................................... 16 1.2.5.6 Konik dilide koni uzunluu R...................................................................................................... 16 1.2.5.7 Konik dilide di boyutlar h ......................................................................................................... 17 1.2.5.8 Konik dilide koni tepe yarm alar ........................................................................................ 17 1.2.5.9 Konik dilinin edeer geometrik lleri ........................................................................................ 18 1.2.5.9.1 Konik dilide edeer aln dilisinin di says zes.................................................................... 18 1.2.5.9.2 Edeer kavrama as es ...................................................................................................... 19 1.2.5.9.3 Edeer modl mesn................................................................................................................. 19 1.2.5.9.4 Edeer helis as es ............................................................................................................. 19 1.2.5.9.5 Edeer taksimat dairesi apdes............................................................................................... 19 1.2.5.9.6 Edeer eksenler mesafesi aes .................................................................................................. 19 1.2.5.9.7 Edeer dist dairesi ap desa............................................................................................... 19 1.2.5.9.8 Edeer temel dairesi ap desb ................................................................................................. 20 1.2.5.9.9 Edeer taban dairesi ap dest.................................................................................................. 20 1.2.5.9.10 Edeer profil kaydrma faktr xhor ..................................................................................... 20 1.2.5.9.11 Edeer evirme oran ues ...................................................................................................... 20 1.2.5.9.12 Edeer silindirik dilinin di says znes ................................................................................ 20 1.2.5.10 Konik dilide en kk di says zkmin......................................................................................... 21 1.2.5.11 Konik dilide profil kaydrmas xk ................................................................................................ 21 1.2.5.12 Konik dilide kavrama ges ........................................................................................................... 22 1.2.5.13 Konik dilide profil kavrama oran es ......................................................................................... 22 1.3 Konik dilide geometrik kontrol ....................................................................................................................... 23 1.4 Konik dilide kuvvetler..................................................................................................................................... 24 1.4.1 Dilide kavrama kuvvetleri ....................................................................................................................... 24 1.4.2 Konik dili yatak kuvvetleri...................................................................................................................... 26 1.4.2.1 xy-Dzleminin analizi....................................................................................................................... 27 1.4.2.2 xz- Dzleminin analizi...................................................................................................................... 27 1.5 Konik dililerde mukavemet hesab.................................................................................................................. 28 1.5.1 Konik dililerde di dibi krlmas kontrolu .............................................................................................. 28 1.5.1.1 Konik dililerde di dibi gerilimi ...................................................................................................... 28 1.5.1.2 Malzemenin devaml mukavemet deeri .......................................................................................... 31 1.5.2 Konik dililerde di yana oyuklamas kontrolu .................................................................................... 31 1.5.2.1 Di yananda yzey basnc............................................................................................................. 31 1.5.2.2 Malzemenin di yanak mukavemet deeri........................................................................................ 32 1.6 Konik dili hesaplama rnei............................................................................................................................ 33 1.6.1 rnek 1 ..................................................................................................................................................... 33 1.6.2 rnekteki konik dili pinyonunun teknik resimde gsterilmesi................................................................ 40 2 Kaynaklar.................................................................................................................................................................. 41 2.1 2.2 3 Literatr ............................................................................................................................................................ 41 Standartlar......................................................................................................................................................... 43

Konu ndeksi............................................................................................................................................................. 44

www.guven-kutay.ch

www.guven-kutay.ch

Dililer 1 1.1 Konik Dililer Genel bilgiler

Konik dililer torsiyon hareketinin veya momentinin apraz eksenlere tanmasnda kullanlrlar ( bak ekil. 1.1 ... ekil. 1.3). Normal olarak eksenler birbirleriyle M noktasnda kesiirler. Eksenler as en ok = 90 olur. Daha kk veya byk alar seyrek rastlanr. Konik dililerin alma prensibi genelde eksenleri bir noktada kesien iki koninin birbiri zerinde yuvarlanmas gibidir. Bu konileri konik dililerin taksimat veya yuvarlanma konileri olarak dnlr. Genelde ekil konik dili vardr.

ekil. 1.1, Dz dili

ekil. 1.2, Helis dili

ekil. 1.3, Spiral dili

Dz dili konik dililer (ekil. 1.1) daha ok kk devir sayl kademelerde kullanlr. rnein: El kr veya el krikosu gibi el ile tahrik edilen kademeler iin kullanlr. evre hz olarak vt 6 m/s normal dililerde, vt 20 m/s talanm dililer iin referens alnr.

Foto 1.1, eitli spiral dililer

Foto 1.2, Spiral dili am

Klingelnberg firmas (www.klingelnberg.de)

www.guven-kutay.ch

Dililer

Foto 1.3, Spiral dili altrmas

Foto 1.4, Spiral dili am

Klingelnberg firmas (www.klingelnberg.de) Helis dili konik dililer (ekil. 1.2) kavrama oranlar daha byk olduundan dz dili konik dililerden daha sessiz ve darbesiz alacaklarndan hzl dnen ve byk momentler tayan kademelerde kullanlr. rnein: niversel redktrler, takm tezgahlar redktrleri gibi. evre hz olarakta freze, planya ve azdrma tezgahlarnda alm dililer iin vt 40 m/s ve vt 60 m/s kadar talanm dililer iin referens alnr. Spiral dili konik dililer (ekil. 1.3) zel yerlerde byk kuvvet ve moment veya devirsays iletimi iin kullanlrlar. ok grltsz alan ve di dibi mukavemetinin yksek olmas istenilen iletmeler iin n grlrler. rnein: Yksek gl redktrler, kamyon ve i makinalar redktrleri gibi. evre hz olarakta freze, planya ve azdrma tezgahlarnda alm dililer iin vt 30 m/s ve vt 60 m/s kadar talanm dililer iin referens alnr. Spiral dili konik dilileri Foto 1.1 den Foto 1.4 e kadar grebilirsiniz. Konik dililerin retimi bilgi, tecrbe ve hassasiyet ister. retim kalitesi, dililerin sessiz almalar ve dayanma mrleri iin ok nemlidir. retimin yaplabilmesi iin dililerin geometrik llerinin bilinmesi gereklidir. Bunun iinde Dz dili konik dililerden balayalm, bylece helis dili konik dililer ile spiral dili konik dilileride daha kolay ve iyi anlarz..

www.guven-kutay.ch

Dililer 1.2 1.2.1 Dili konstrksiyonu ve hesab iin gerekli temel deerler Konik dililerde tanmlama

Konik dililerde kk diliye pinyon ve indeksi 1 diye, byk diliyede ayna ve indeks 2 diye adlandrlr. ndeksiz veya indeks n normal, indeks t aln deerleri iindir. Kavrama as verilmemise genelde hep = 20 alnr.

O1
1

M
2
i d

Ri R

or

b b/2 2

ri r d1 ha ht

90

d or di r d2 dD dd

O2

ekil. 1.4, Konik dili dd dor dD di mm mm mm mm D taksimat dairesi ap Orta taksimat dairesi D ap ap Taksimat konisi yarm as Taban konisi tepe yarm as Taban as Dili konisi tepe yarm as a b Ror Ri Rd ht ha mm mm mm mm mm mm Di st as Di genilii Koninin orta uzunluu Koninin i uzunluu Koninin d uzunluu Eksenler veya kesime as Taban derinlii Di st ykseklii

1,2 i t d 1,2

Arka koni veya tamamlama konisi merkezleri www.guven-kutay.ch

8 1.2.2 Temel deerler

Dililer

I. evirme oran i evirme oran genelde F. 1.1 de olduu gibi gsterilir. Bu fomlde n1/n2 = d2 / d1 = z2/z1 silindrik aln dililerindeki standart tanmlamadr. Burada: d2 / d1 = dd2 / dd1 = rd2 / rd1 dir. Ayn zamanda; sin 1 = rd1/Rd ve sin 2 = rd2 / Rd dir. Eer bu iki forml birbirine blersek sin 2 / sin 1 = rd2 / rd1 buluruz. Buda evirme orandr.

n i=u= 1 = n2 Kademedeki diler oranda:

u=

d 2 z 2 sin 2 = = d1 z1 sin 1

F. 1.1

z Ayna z Pinyon

F. 1.2

olarak bulunur.
II. Taksimat konisi yarm as

Eksenler as (kesime as) = 1 + 2 eitlii ve u = sin 2 / sin 1 1 den tahrik eden konik dilinin taksimat konisi yarm as,
tan 1 = sin u + cos F. 1.3

eer eksenler as = 1 + 2 > 90 ise tan 1 = sin (180 ) u + cos (180 ) F. 1.4

1
ekil. 1.5, as

Ayn zamanda tahrik eden konik dilinin (pinyonun) taksimat konisi yarm as;
tan 1 = 1 / u

F. 1.5

ve tahrik edilen konikdilinin (aynann) taksimat konisi yarm as;

tan 2 = u

F. 1.6

olarakta bulunur.
1.2.3 Referans plan dilisi ve Genel deerler

Taksimat konisi yarm as = 90 olan konik diliye plan dilisi ad verilir. Bu dilinin nemi, konik dililerin temel byklklerini tarif etmek iin DIN 3971 e gre referans profili olarak alnmas ve referans plan dilisi diye adlandrlmasdr (ekil. 1.6).
www.guven-kutay.ch

Dililer

Referans plan dilisi, silindirik dililerdeki referans kremayerinin devini yapar. ekil. 1.6 ve ekil. 1.7 da Referans plan dilisi grlmektedir.
RP haP
a t

Rd Dili taksimat dzlemi

a t

Di ba st dzlemi

htP

Plan dili taksimat dzlemi Di taban dzlemi Taksimat konisi

ekil. 1.6, Referans plan dilisi ve konik dili Referans plan dilisindeki tanmlamalar, DIN 867 deki tanmlarn benzeridir.
sP P eP

Di boluu orta dorusu

haP

P Profil referans dorusu Taban kavisi Di orta dorusu

Plan dili taksimat P = 20 Yanak as s P = 0,5 (m P ) Plan dili taksimat dairesi kesitinde di kalnl e P = 0,5 (m P ) Plan dili taksimat dairesi kesitinde di boluu h P = 2 m P + c P Di ykseklii c P = (0,1...0,3) m P Ba st boluu
pP = mP h aP = m P

htP

hP

tP

Di ba st ykseklii Di taban derinlii

ekil. 1.7, Referans plan dilisi

h tP = m P + c P

Konik dililerin imalat ve kontrolu iin d dairesi boyutlar, mukavemet hesaplar iindese orta dairesi boyutlar gerekir. Mukavemet hesabnn yaplmasnda konik dili, orta dairesinde tasarlanan bir dz silindirik dili olarak kabul edilir. Hesaplar orta deerlerle, sanki silindirik aln dilisiymi gibi yaplr. Tasarlanan dz silindirik dili ekil. 1.8 ve ekil. 1.17 de grlmektedir.

www.guven-kutay.ch

10

Dililer

d or1

O1
1

M
2

O1
d'or1

T2 C
d'or2

ekil. 1.8, Tasarlanan silindirik dili

T1

dor

O2 Edeer dili

O2

1.2.4

Eik dili konik dililer

b
P

Eik dili, konik dili iftinde helis ynleri koni tepesine (ekil. 1.9 de M noktas) gre adlandrlr.
M

Dili iftinin helis ynleri birbirine aykrdr. Yani; pinyon sol helis ise, ayna sa helis olmaldr.
n

Eik dili konik dililerin u eitleri vardr: I. Konik helis dili, ekil. 1.9 II. Konik evolvent dili, ekil. 1.10 III. Konik daire yayl dili, ekil. 1.11 IV. Spiral dili, ekil. 1.12
M

R p
nd

or

Birde Klingelnberg firmasnn gelitirdii Palloid yanakl dili ekli vardr. Btn eik yanakl konik dililerin mukavemet hesaplar ayn ekilde yaplr. Fakat her eklin kendine gre avantajlar vardr.

no r

ptor

pt

R or

ekil. 1.9, Konik helis dili

www.guven-kutay.ch

Dililer
d

11

or

or
M

d
R

or

ekil. 1.10, Konik evolvent dili

ekil. 1.11, Konik daire yayl dili

ekil. 1.12, Konik Spiral dili

Genelde helis as d veya or10 ile 30 arasnda seilir. Pratikte orta helis as or seilir ve d helis as d eiklik asna ( ) gre hesaplanr. Evolvent yanakl dililerin normal taksimat deeri btn di geniliinde deimez. nk imalat sabit aralkl evolvent sistemiyle yaplr. Klingelnberg firmasnn gelitirdii palloid yanakl dililerde ise, di boyu btn di geniliinde sabit kalr. Konik tepeleri eksenlerin kesitii noktada deildir. Yanaklar da doru daha keskin kavisli olur. Bu dililer daha az grltl alrlar.
1.2.5 Konik dililerin llendirilmesi 1.2.5.1 Konik dilide di says z 1.2.5.1.1 Pinyonun di says z1

Dz dili konik dililerde pinyonun di says Tablo 1.1 den ve dili malzemeleri konstruk-siyona gre seilir. Tablo 1.1, Konik dililerde seim nerileri (G.Niemann/H.Winter,Band III) *)1 evirme oran 1,0 1,25 1,6 2,0 2,5 3,2 4,0 u = z2/z1 z1 Pinyon *)2 40...18 36...17 34...16 30...15 26...13 23...12 18...10 = b/dor1 xd1 *)3 xk1 *)4 *)1 *)2 *)3 *)4 0,21 0,1 0,010 0,24 0,19 0,018 0,28 0,27 0,024 0,34 0,33 0,030 0,40 0,38 0,039 0,50 0,40 0,048 0,60 0,43 0,065

5,0 14...8 0,76 0,44 0,082

6,0 11...7 0,90 0,45 0,100

Genelde eksenler as = 90 iin kullanlr. malat tezgahlar reten fabrikalarn nerilerine uyulmas fayda salar. rnein: Fir. Klingelnberg, Gleason, ... Dz ve sertletirilmemi dililer iin byk, helis, kavisli ve sertletirilmi dililer iin kk deerler seilmelidir. Gleasona gre dz ve helis konik dililer iin. Ayna iin ayn byklk seilir. xd1 = xd2 Gleasona gre kavisli konik dililer iin. Ayna iin ayn byklk seilir. xk1 = xk2

1.2.5.1.2 Aynann di says z2

Aynann di saysnn seimi konstruksiyonun artlarna gre genelde pinyonun di says ile evirme orannn arpmyla bulunur.
z 2 z1 u

F. 1.7

z1 u

[-] [-]

Pinyonun di says Kademenin evirme orannn

www.guven-kutay.ch

12
1.2.5.2 Konik dilide modl m

Dililer

Konik dililerde modln bykl konik kesitine gre deiir. Orta modl, mukavemet hesaplar iin gerekli olan modln seimi konstruksiyon artlarna gre eitli yollardan seilir. Hesaplar Sfr ve V.Sfr kademe iin geerlidir. 1. Yol Pinyon mile geecekse (kama veya sk gemeli) ve konstrksiyonda belirlenen pinyonu tayan mil ap dM olarak gsterilirse: m 'or 2,5 d M z1 3. Yol Malzeme ve moment biliniyor ve dililer sulanp sertletirilecekse ve pinyonun taksimat konisi yarm as 1 biliniyorsa:
M t1 sin 1
2 z1 F lim1

2. Yol Konstrksiyonda belirlenen pinyonlu mil (pinyon dileri mil zerine ekilecekse) ap dM olarak gsterilirse: 1,25 d M z1

F. 1.8

m 'or

F. 1.9

4. Yol Malzeme ve moment biliniyor ve dililer sertletirilmeyecekse ( Hlim iin deeri kk olan malzemeninki alnr) ve pinyonun taksimat konisi yarm as 1 biliniyorsa:
m 'or 205 M t1 sin 1 3 z1 2 lim u H F. 1.11

m 'or 3,75 3

F. 1.10

dM z1 Mt1 1 Flim Hlim

mm [-] Nmm Nmm Nmm

Konstrksiyonda belirlenen mil ap Pinyonun di says Pinyon milindeki torsiyon momenti Pinyonun taksimat konisi yarm as Malzemenin di dibi mukavemeti Malzemenin yanak mukavemeti

malat ve kontrol iin geerli olan d modln bulunmas:

m 'd = m 'or R d / R or mor Rd Ror mm mm mm Seim iin nerilen orta modl Koninin d uzunluu Koninin orta uzunluu

F. 1.12

D modl md kabaca bulunduktan sonra, konstruksiyona gre, DIN 780 gre nerilen standart modl bykl md Tablo 1.13 den seilir. Dili ularnn krlmasn nlemek, imalat ve yataklamada az hata yapmak iin bykln md = b/8 ... b/12 aras olmasna dikkat etmelidir. D modl md seildikten sonra mukavemet ve dier hesaplarda kullanlacak kesin orta modl hesaplanr m or = m d R or / R d F. 1.13

Btn geometrik ller bilindiinde ve bu ller kati ise modul u fornllerle bulunur.
www.guven-kutay.ch

Dililer

13

Dili ifti Sfr veya V-Sfr ise: D konide modl: mdt dd1,2 z1,2 md Orta konide modl: mort dor1,2 z1,2 mor m dt = d d1 / z1 = d d 2 / z 2 = m d / cos d mm mm [-] mm F. 1.14

D aln modl D taksimat dairesi ap, indekse gre Di says, indekse gre D modl md = mn F. 1.15

m ort = d or1 / z1 = d or 2 / z 2 = m or / cos or mm mm [-] mm

Orta aln modl Orta taksimat dairesi ap, indekse gre Di says, indekse gre Orta modl

1.2.5.3 Konik dilide kavrama as veya n

Konik dililerde kavrama as iin G. Nieman + H. Winter in nerileri yledir: Endstiri redktrlerinde genelde = 20 dir. Ara redktrlerinde sessiz almay salamak iin < 20. rnein ounluk-la 17,5. Yava dnen ve byk kuvvet tayan redktrlerde di dibi mukavemetini arttrmak iin > 20. rnein ounlukla 22,5. Koninin kesitine gre kavrama asnn bykl deiir. Seilen kavrama as ( = 20) genelde d konideki kavrama asdr. Helis dili konik dililerde aln kavrama as silindirik dililerde olduu gibi helisas ile hesaplanr. Burada (F. 1.16) istenilen a deeri iin d, or veya i indeksleri ile istenilen yerdeki kavrama as bulunur. t = arctan(tan n / cos ) t n Aln kavrama as Normal kavrama as Helis as F. 1.16

1.2.5.4 Konik dilide aplar d

Konik dilide u iki taksimat dairesi ap nemlidir. Birincisi mukavemet hesaplarnda kullanlan orta taksimat dairesi ap, dor ve deeri F. 1.17 ile, ikincisi imalatta ve kontrolde kullanlan d taksimat dairesi ap, dd ve deeri F. 1.20 forml ile hesaplanr.
1.2.5.4.1 Orta aplar

Orta taksimat dairesi ap Orta di st ap Orta taban dairesi ap

d or = z m or = d d b sin d dor = d or + 2 h aor cos d tor = d or 2 h tor cos

www.guven-kutay.ch

F. 1.17 F. 1.18 F. 1.19

14
1.2.5.4.2 D aplar

Dililer

D ap konik dilinin en byk geometrik lsdr ve kullanlacak malzemenin apn verir. D taksimat dairesi ap D ap d d = z m dt = d or + b sin = z m d R or / R d d D = d d + 2 h ad cos = m d (z + 2 cos ) d td = d tor R d / R or F. 1.20

F. 1.21

D taban dairesi ap
1.2.5.4.3 aplar

F. 1.22

taksimat dairesi ap

d i = z mi

F. 1.23

di st ap

d di = d i + 2 h ai cos d ti = d i 2 h ti cos

F. 1.24

taban dairesi ap

F. 1.25

0,5 b

b
0,5 b
ekil. 1.13, Konik dili

daor dor d tor

dD dd d td

dor dd z mor mdt md b Rd Ror

mm mm [-] mm mm mm mm mm mm

Orta taksimat dairesi ap D taksimat dairesi ap Di says Orta modl D aln modl D modl md = mn Di genilii Taksimat konisi yarm as Koninin d uzunluu Koninin orta uzunluu
www.guven-kutay.ch

d ti di dai

Dililer

15

Foto 1.5, Konik dilinin imali, Klingelnberg firmas

www.guven-kutay.ch

16
1.2.5.5 Konik dilide di genilii b

Dililer

Konik dilide di geniliinin seimi Tablo 1.1 den veya nerilen u formlle yaplr: b d or b dor mm [-] mm Di genilii Genilik oran Orta taksimat dairesi ap F. 1.26

Burada di genilii seimi yaplrken u artlarada dikkat edilmeli ve seilen byklk nerilen deerler snrlarnda olmaldr. b Rd / 3 b 10 . md b 0,15 d d1 u 2 + 1 Rd dd1 dd1 mm mm mm F. 1.27 F. 1.28 F. 1.29

D koni uzunluu Pinyonun d taksimat dairesi ap Pinyonun d taksimat dairesi ap

1.2.5.6 Konik dilide koni uzunluu R

eitli koni uzunluklar u ekilde hesaplanr boyutlar ve koulan artlara uymaldr. Bu uzunluklardan orta koni uzunluu mukavemet hesaplarnda kullanlr. D koni uzunluu Orta koni uzunluu koni uzunluu

R d = d d / (2 sin ) 3 b R or = d or / (2 sin ) = R d 0,5 b R i = d i / (2 sin ) = R d b

F. 1.30 F. 1.31 F. 1.32

0,5

Rd Ro
r

Ri

dor

dd

ekil. 1.14, Konik dili

www.guven-kutay.ch

di

Dililer 1.2.5.7 Konik dilide di boyutlar h

17

Konik dilide di boyutlar aynen normal bir dideki boyutlardr . Di st ykseklii: h ad = m d (1 + x k ) ; h aor = m or (1 + x k ) xk Profil kaydrma faktr F. 1.60 den hesaplanp konstruksiyon artlarna gre seilir. Taban derinlii: h td m d (1,25 x k ) ; h tor m or (1,25 x k ) Di ykseklii h d h ad + h td ; h or h aor + h tor F. 1.35 F. 1.34 F. 1.33

0, 5
had

b
or

hd htd
ekil. 1.15, Di boyutlar F. 1.36 F. 1.37 F. 1.38 F. 1.39

1.2.5.8 Konik dilide koni tepe yarm alar

D koni tepe yarm as, konik dilinin tornalanmasnda gereken eim asdr. d = + a tan a = h ad / R d i = t tan t = h td / R d

Di st as

koni tepe yarm as

Di st as

ekil. 1.16, Konik dilide koni tepe yarm alar

www.guven-kutay.ch

hto

hor

ha

18

Dililer

1.2.5.9 Konik dilinin edeer geometrik lleri

Kavrama oranlarn tam kymetlendirebilmek ve karlatrmalar tam yapabilmek iin konik dililer, tasarlanm edeer silindirik dili olarak ekil. 1.17 de grld gibi dnlr. Bylece konik dili ifti silindirik aln dili sistemine indirgenmi olur. Burada silindirik aln dilisi indekslerine ayrca e indeksi eklenerek konik dili sisteminin hesaplar, yeteri kadar dorulukta, rahatlkla yaplr. Aada Sfr ve V-Sfr dililerdeki deerlerin bulunmas, srasyla gsterilmitir. (Taksimat konisi = imalat yuvarlanma konisi)

desa2

des2

dest2

or 2

desa1

dest1

d es1

2
1

d or1
b

1.2.5.9.1 Konik dilide edeer aln dilisinin di says zes

Dz dili konik dilide, edeer aln dilisinin di says; z e = z cos F. 1.40

z e1 = Eer = 90 ise

z e1 = z1 (u 2 + 1) / u 2 ; z e 2 = z 2 u 2 + 1 = u 2 z es1

d d1

ekil. 1.17, Konik dilinin edeer geometrik lleri

d d z1 z2 = es1 = es 2 ; z e 2 = cos 1 pt cos 2 pt

[-]

Konik dilinin di says Taksimat konisi yarm as

Helis dilide, edeer aln dilisinin di says z esn = z es = z es = z cos (cos est )3

(cos est )2 cos or

(cos est )3

F. 1.41

esor or olarak pratikte alnr.

www.guven-kutay.ch

Dililer 1.2.5.9.2 Edeer kavrama as es

19

esn = n tan est = tan ort = tan n / cos or est = arctan(tan n / cos or )
1.2.5.9.3 Edeer modl mesn

F. 1.42

m esn = m orn = m esort cos or m est = m ort = d or / z = d esor / z es

1.2.5.9.4 Edeer helis as es

F. 1.43

esor = or sin esb = sin or cos n esb = arcsin(sin or cos n )

1.2.5.9.5 Edeer taksimat dairesi apdes

F. 1.44

d es = d or / cos

F. 1.45

Eer = 90 ise

d es1 = d or1 (u 2 + 1) / u 2

F. 1.46

Eer = 90 ise

d es 2 = d or 2 u 2 + 1 = u 2 d es1

F. 1.47

1.2.5.9.6 Edeer eksenler mesafesi aes

a es = (d es1 + d es 2 ) / 2
1.2.5.9.7 Edeer dist dairesi ap desa

F. 1.48

d esa = d es + 2 h aor = d es + 2 m or (1 + x k )

F. 1.49

www.guven-kutay.ch

20

Dililer

1.2.5.9.8 Edeer temel dairesi ap desb

d esb = d es cos est

1.2.5.9.9 Edeer taban dairesi ap dest

F. 1.50

d est = d es 2,5 m or (1 x k ) d est = d esa 5 m or (1 x k )

1.2.5.9.10 Edeer profil kaydrma faktr xhor

F. 1.51 F. 1.52

x hor1,2 = 0,5 (h aor1,2 h aor 2,1 ) / m orn

1.2.5.9.11 Edeer evirme oran ues

F. 1.53

u es = z es 2 / z es1 = u cos 1 / cos 2 = tan 2 / tan 1 Eer = 90 ise

u es = u 2 = (z 2 / z1 )2

F. 1.54
F. 1.55

1.2.5.9.12 Edeer silindirik dilinin di says znes

z nes =

cos b cos or

z es

F. 1.56

Blm 1.2.5.9 deki btn deerlerin tanm. Deerler indekslerine gre adlandrlr: z pt u m d dor dd a h xk [-] mm [-] mm mm mm mm mm mm [-] Di says Taksimat konisi yarm as D koni aln taksimat evirme oran, Helis as Kavrama as Modl ap Orta taksimat dairesi ap D taksimat dairesi ap Eksenler mesafesi Di ykseklii Profil kaydrma faktr
www.guven-kutay.ch

Dililer 1.2.5.10 Konik dilide en kk di says zkmin

21

Pratikte kabul edilen konik dz dililerde en kk di says zkmin ya Tablo 1.2 den seilir veya hesaplanr. Konik dililerde konik yarm as nn bymesiyle en kk di says klr. Silindirik dz dilideki en kk di says dz dili konik dililerdede ze = zk = 14 kabul edilirse, aadaki bantlar bulunur. Di stnn sivri olmamas iin en kk di says zkmin dan daha kk di says seilmemelidir.
z k min z min cos 14 cos

F. 1.57

Helis dilide, en kk di says z 'kK z 'k cos (cos or )3 14 cos (cos or )3 Tablo 1.2, Konik dililerde en kk di says zkmin <15 20 30 zkmin 14 13 12 zkK 7 7 6
1.2.5.11 Konik dilide profil kaydrmas xk

F. 1.58

38 11 6

45 10 5

Profil kaydrmas pratikte konik dililerde pek kullanlmaz. Ancak di saylar z < zkK ise di alt kesimini nlemek iin profil kaydrmas gereklidir. Pinyonun profil kaydrmas F. 1.59 grld gibi daima pozitif + alnmaldr. Bunun karlnda aynann profil kaydrmas negatif alnarak mmkn olduu kadar V-Sfr kademe konstruksiyonuna gidilmelidir. V-Sfr kademenin dnda iletme yuvarlanma konisinin as deiik deer verecek ve buda evirme orannn deitirecektir. Burada dikkat edilmesi gereken bir hususta ze1 + ze2 28 olmasdr. Bu art yerine getirilmesse V den tr aynada alt kesim ortaya kar. Profil kaydrma faktr genelde Tablo 1.1 veya Tablo 1.3den seilir. V = + x k m or Profil kaydrma faktr: x kor = 14 z e 17 = 14 (z / cos ) 17 F. 1.60 F. 1.59

Tablo 1.3, Konik dililerde seim nerileri (G.Niemann/H.Winter,Band III)*)1 evirme oran 1,0 1,25 1,6 2,0 2,5 3,2 4,0 u = z2/z1 xd1 *)2 xk1 *)3 *)1 *)2 *)3 0,1 0,010 0,19 0,018 0,27 0,024 0,33 0,030 0,38 0,039 0,40 0,048 0,43 0,065

5,0 0,44 0,082

6,0 0,45 0,100

Genelde eksenler as = 90 iin kullanlr. malatnn nerilerine uyulmas fayda salar. Gleasona gre dz ve helis konik dililer iin. Ayna iin ayn byklk seilir. xd1 = xd2 Gleasona gre kavisli konik dililer iin. Ayna iin ayn byklk seilir. xk1 = xk2
www.guven-kutay.ch

22
1.2.5.12 Konik dilide kavrama ges

Dililer

Kavrama dorusu uzunluu Dz dili

2 2 2 2 g es = 0,5 d esa1 d esb1 + d esa 2 d esb 2 a es sin es

F. 1.61

Helis dili

2 2 2 2 g es = 0,5 d esa1 d esb1 + d esa 2 d esb 2 a es sin est

F. 1.62

desa1 desb1 desa2 desb2 aes n est

mm mm mm mm mm

Pinyonun edeer di st dairesi ap Pinyonun edeer temel dairesi ap Aynann edeer di st dairesi ap Aynann edeer temel dairesi ap Edeer eksenler mesafesi Normal kavrama as Aln kavrama as

1.2.5.13 Konik dilide profil kavrama oran es

Helis dililerde kavrama oran helislikten tr dz dililerden daha byktr. Edeer dililerdeki kavrama oran F. 1.63 ile, tam olmasada, yeteri kadar doru olarak hesaplanabilinir. es = g es cos or m orn cos est

F. 1.63

Normal kesitte

esn = es / cos 2 b b = arcsin(sin or cos n )

F. 1.64

F. 1.65

Edeer helis dilide eiklik hesabnda edeer di genilii bes 0,85 . b kabul edilir ve eiklik hesaplanr. Deer deiikse kk olan b olarak alnr. b sin or es = es m or Edeer dilide toplam kavrama oran: .
es = es + es

F. 1.66

F. 1.67

es es es

mm mm mm

Helis edeer dilide toplam profil kavrama oran Dz veya helis edeer dilide profil kavrama oran edeer helis dilide eiklik

www.guven-kutay.ch

Dililer 1.3 Konik dilide geometrik kontrol

23

Konik dilinin dili ekilmesi iin gereken n imalat lleri ekil. 1.18 de verilmitir. Bu llerle hazrlanan para dili ekilmesine hazrlanm olur. En mhimi merkezleme delikleridir. Bu delikler olmassa paray di ekmek iin istenilen dorulukta azdrma tezgahna balamak olanakszdr. Aynada gbek olduundan merkezleme gbek kenarlarnn merkezlenecek ekilde yaplmasyla olur. Dili ekildikten sonra yaplacak ilk kontrol, llecek di says mesafesi Wk nn kontroludur (ekil. 1.19 ve ekil. 1.20).

L1

W3

a
ekil. 1.18, Konik dilide ller Prensipte konik dili ve silindirik aln dililerinin Wk ls ayn ekilde hesaplanr. Yalnz konik dilide l aln dzleminde yaplaca iin formlde normal modl yerine aln modl konulur. Wk = mdt cos n [(k 0,5) + z inv t ] + 2 x k mdt sin n

L1

di

F. 1.68

W3

W3

ekil. 1.19, Konik dz dilide Wk ls

ekil. 1.20, Konik eik dilide Wk ls

www.guven-kutay.ch

24
1.4 1.4.1 Konik dilide kuvvetler Dilide kavrama kuvvetleri

Dililer

Konik dilide kuvvetlerin bulunmas edeer silindirik dili arklar ile yaplr. Kuvvetler genelde = 90 eksen al dili iftinde pinyon iin di otasnda normal kesitte hesaplanr. Pinyon, dndren

d or1

F' r1 Fr1 F e1

M
1

r es1

F' r1

Fr2 Ayna , Fe2

Fbi1

dndrlen

r es2

Fort1
ekil. 1.21, Konik dili iftte =90 iin dilide kuvvetler Pinyondaki teetsel evre kuvveti konstruksiyonda bilinen ve fonksiyonu gerekletiren pinyon eksenindeki torsiyon momentinden bulunur. Pinyondaki teetsel evre kuvveti F. 1.69 de pinyon ekseninde bilinen torsiyon momenti iin verilmitir. Eer torsiyon momenti ayna ekseninde biliniyorsa, ki bu ykten veya tahrik edilenden bilinen momenttir, o zaman orta ap olarak aynann ap formle yerletirilir F. 1.71 ve kademeki di yana srtnmesinden tr bir. Fort1 = 2 M t1 / d or1 Fort 2 = 2 M t 2 / d or 2 Fort 2 = Fort1 1 F. 1.69

F. 1.70

F. 1.71

Her ne kadar di yana srtnmesinden tr kademede hakikatte bir kuvvet deiiklii varsada, pratikte kuvvetler Fort2 = Fort1 olarak kabul edilir. Dz dilide eksenel kuvvet; = 1 + 2 = 90 eksen al dili iftte, normal radyal kuvvet: Fr'1 = Fort1 tan F. 1.72

www.guven-kutay.ch

Dililer

25 F. 1.73

Fe1 = Fr'1 sin 1 = Fort1 tan sin 1 Ayn dz dili kademesinde radyal kuvvet
Fr1 = Fr'1 cos 1 = Fort1 tan cos 1

F. 1.74

Kavrama as Tahrik eden arkn, burada pinyonun taksimat konisi yarm as

Her ne kadar di yana srtnmesinden tr kademede hakikatte bir kuvvet deiiklii varsada, pratikte Fe2 = Fr1 ve Fr2 = Fe1 olarak kabul edilir. Burada kuvvetler mutlak deer olarak eit kabul edilir, ynleri karttr. Eksenel ve radyal kuvvetlerin orants incelenirse: Fr1 cos 1 1 = = =i Fe1 sin 1 tan 1 Fr1 = Fe1 i Fe Fr1 i N N [-] Eksenel kuvvet Radyal kuvvet evirme oran F. 1.75

Genel olarak herhangi bir eksenler as ve orta helis as or olan, dnme ve yanak yn dikkate alnarak konik dilideki kuvvetler u ekilde bulunur: Konik dilide eksenel kuvvetler Fe1 = Fort (sin 1 tan n cos 1 sin or ) cos or Fort (sin 2 tan n m cos 2 sin or ) cos or

F. 1.76

Fe 2 =

F. 1.77

Konik dilide radyal kuvvetler Fr1 = Fort (cos 1 tan n m sin 1 sin or ) cos or Fort (cos 2 tan n sin 2 sin or ) cos or
www.guven-kutay.ch

F. 1.78

Fr 2 =

F. 1.79

26

Dililer

Formllerdeki ve m iaretinde, eer dnme ve helis yn ayn ise + ayn, deilse iareti kullanlr. ndeksler; 1 tahrik eden ark, genelde pinyon, 2 tahrik edilen ark, genelde aynay gsterir.
1.4.2 Konik dili yatak kuvvetleri

Yatak kuvvetleri ekil. 1.22 den mekaniin temel prensipleriyle bulunur. Bu hesaplar basit ve hatasz yapabilmek iin sistemi xy-dzlemi ve xz-dzleminde ayr ayr inceliyelim.
L LB

yz dzlemi z

xy dzlemi A x F Ax F Az MbFz Fz Fx Fy MbFy M bFa F Ay

LA Mt

Lor

xz-dzlemi

B F By

F Bz Fort Fora F orr

ekil. 1.22, Yatak kuvvetleri, kuvvet ve Momentler dalm

www.guven-kutay.ch

Dililer 1.4.2.1 xy-Dzleminin analizi

27

y F Ay F Ax A B F By L or L
ekil. 1.23, xy-Dzleminin analizi
M A = 0 = Forr L Fora ror + FBy L or FBy = (Forr L + Fora ror ) / L or

Forr ror Fora

x M +

ekil. 1.23 de xyDzlemindeki moment ve kuvvetler gsteril-mitir. Bundan sonra kuvvet ve momentlerin ynleri seilir ve mekanik kanunlar uygulanr. A-Yatanda momentler toplam sfrdr:

F. 1.80

Y-Ynndeki kuvvetlerin toplam sfrdr:

Fy = 0 = FBy FAy Forr FAy = FBy Forr

F. 1.81

X-Ynndeki kuvvetlerin toplam sfrdr: Fx = 0 = FAx Fora

1.4.2.2 xz- Dzleminin analizi

FAx = Fora

F. 1.82

F Bz A F Az L or L
ekil. 1.24, xz- Dzleminin analizi B-Yatann kuvveti:

B-Yatanda momentler toplam sfrdr: M B = 0 = Fort L FBz Lor FBz = Fort L / Lor F. 1.83

B Fort

Z-Ynndeki kuvvetlerin toplam sfrdr: Fz = 0 = FBz Fort FAz = FBz Fort A-Yatann kuvveti:
2 2 FA = FAy + FAz

F. 1.84

F. 1.85

2 2 FB = FBy + FBz

F. 1.86

www.guven-kutay.ch

28
1.5 1.5.1

Dililer Konik dililerde mukavemet hesab Konik dililerde di dibi krlmas kontrolu

Burada verilmi olan hesap formlleri, pratikte en ok rastlanan sfr ve V-Sfr dili kademeleri iin geerlidir. Burada verilmemi olan deerler silindirik dililerdeki tablo veya formllerle bulunur. rnein; Gerekli emniyet faktrleri, malzeme gibi. Di dibi krlmas kontrolunde, silindirik dililerde olduu gibi pinyon ve ayna iin ayr ayr mukavemet kontrolu yaplr. Grlecei gibi hesaplarda esas edeer silindirik dililerinin deerleri kullanlr. Bu hesaplarda elde edilen sonular pratikte yeterli kabul edilen yaklak deerlerdir.
1.5.1.1 Konik dililerde di dibi gerilimi

Temel prensip:

SFhe =

FSK SFGER Fhe

F. 1.87

SFhe Fhe FSK SFGER SFmin 1,5 ... 2,5 SFmin 1,25 ... 1,5

[-] N/mm2 N/mm2 [-]

Hesaplanan di dibi krlma emniyet faktr Hesaplanan di dibi krlma gerilimi Malzemenin di dibi krlma mukavemeti Gerekli di dibi krlma emniyet faktr

Devaml mukavemette dayankl kademe. Zamana bal kademe

letmede di dibi krlmas srekli gerilmesi F. 1.88 ile hem pinyon hemde ayna iin ayr ayr hesaplanr.
Fhe = FYe K IS K V K F K F

F. 1.88

Fhe N/mm2 N/mm2 FYe Kuvvet faktrleri K [-] KF [-] [-] KV KF [-] Yerel di dibi krlmas srekli gerilmesi

Hesaplanan di dibi krlma gerilimi Yerel di dibi krlma gerilimi letme faktr Yk dalma faktr Dinamik faktr Aln yk dalma faktr

FYe = Fort YFa YSa Y Y YK / (b esF m orn )

F. 1.89

FYe Fort besF morn Form faktrleri YFa Y YSa Y

N/mm2 N mm mm [-] [-] [-] [-]

Yerel di dibi krlma gerilimi Orta taksimat dairesindeki evre kuvveti Edeer silindirik dilinin genilii Orta taksimat dairesindeki modl Form faktr Yk pay faktr entik faktr Helis as faktr

www.guven-kutay.ch

Dililer

29

Pratikte yerel di dibi krlmas srekli gerilmesi hesaplanrken yaparken Konik dili faktr YK = 1 ve edeer silindirik dilinin genilii yaklak olarak besF 0,85 . b alnr.
Kuvvet faktrleri Konik dilide iletme faktr " K " redktrn kullanld yerdeki yan etkileri ieren bir faktrdr. Silindirik dililer iin verilmi olan tablodan deerler alnr. Konik dilide dinamik faktr " KV ", konik dilide dinamik faktr dililerdeki i dina-mik kuvvetlerin etkisini gsterir.
K K K V = 1 + 1 2 + K3 K 4 K 5

F. 1.90

K1 K2 K3 K4 K5

[-] [-] [-] [-] [-]

Yardmc faktr, bak Tablo 1.4 Yardmc faktr, bak Tablo 1.4 Yardmc faktr, bak Tablo 1.4 Yardmc faktr, bak F. 1.91 Yardmc faktr, bak F. 1.92

Tablo 1.4, Kaliteye gre konik dililer iin K-faktrleri DIN e gre kalite K1 K2 Dz Helis Dz Helis 6 9,5 7 15,34 8 27,02 9 58,43 1,0645 1,0 0,0193 0,01 10 106,64 11 146,08 12 219,12

K3

Yardmc faktr K4 evre hznn etkisini gsterir. Faktr deeri 10 m/s nin stnde olursa hesaplarn baka metotla yaplmas gereklidir.
K 4 = 0,01 z1 v 1 u 2 /(1 + u 2 ) 10m / s

F. 1.91

K 5 = K Fort / b

F. 1.92

Eer K5 <100 ise K5 =100 alnr

Konik dililerde yk dalma faktrleri Yk dalma faktr KF di dibi mukavemeti iin ykn ka die daldnn, KF ise ykn bir dite kuvvetin di geniliindeki etki faktrdr. Genel makina ve sanayi redktrlerinde bu deerler deneyimlere dayanarak bulunmutur. Deerler Tablo 1.5 den alnabilir. www.guven-kutay.ch

30

Dililer

Tablo 1.5, Yk dalma faktr KH ve KF Kullanld yer KH KF maknalar ve kamyonlar, uaklar

Form faktrleri Konik dili mukavemet hesabnda btn tablo ve formllerdeki deerler iin edeer silindirik dili deerleri kullanlr. Konik dililerde Form faktr YFa

kisi ift tarafl 1,10 1,65 1,00 1,50

Pinyon ve aynann yataklanmas Biri ift tarafl kisi biri ankastre ankastre 1,25 1,90 1,10 1,65 1,50 2,25 1,25 1,90

Endstri ve gemi

KH KF

Di formunun, yani eklinin di dibi gerilimine olan etkisini gsterir. Deeri silindirik dili ksmnda verilmi tablodan (Tablo 2.2) alnr veya verilmi olan formlle hesaplanr.
Konik dililerde entik faktr YSa

Bu faktr di dibi kavisinin yaratt entik etkisini di dibi krlma gerilimi hesabna yanstr. Deeri silindirik dili ksmnda verilmi tablodan (Tablo 2.3) alnr veya verilmi olan formlle hesaplanr.
Konik dililerde Yk pay faktr Y Yk pay faktr Y dii etkileyen kuvvetin dist apnda etkileme dzeltmesini salar. Yk pay faktrn hesaplayan forml F. 1.93 en < 2 iin geerlidir.

1,0
0,75 Y = 0,25 + esn
2

F. 1.93

0,9 0,8 Y 0,7

45

10

o
r=

20

en e / cos et et = arcsin (sinor . cosn) Eer en 2 ise en= 2 alnr.

30

0,6 1

40

en 2 1,4 1,6 e 1,8 2,0

1,2

ekil. 1.25, Konik dililerde yk pay faktr

www.guven-kutay.ch

Dililer

31

Konik dililerde Helis as faktr Y Helis faktr Y kuvvet dalmnn helis ve dz dilideki farkn belirtir. Deeri silindirik dili ksmnda verilmi tablodan (Tablo 2.4) alnr veya verilmi olan formlle hesaplanr.

Burada ksaca anlatlm faktrler iin etrafl bilgi istendii zaman silindirik dililerdeki izahatlara baklmasn neririm. 1.5.1.2 Malzemenin devaml mukavemet deeri FSK = F lim YST YNT YrelT YRrelT YX FSK Flim YST YNT Yrel YRrelT YX N/mm2 N/mm2 [-] [-] [-] [-] [-] F. 1.94

Malzemenin di dibindeki mukavemet deeri Deney dilileri ile bulunmu malzeme mukavemet deeri Gerilme deeri dzeltme faktr (YST = 2 ) Dayanma sresi faktr (1% skarta iin, Tablo 2.18 ) Greceli dayanma faktr (Tablo 2.19) Greceli yzey faktr (Rz = 1 m ye gre, Tablo 2.21) Byklk faktr ( m = 5 mm ye gre, Tablo 2.24)

Silindirik dililerdeki deerlerin hepsi hemen hemen geerlidir. Deerler silindirik dili ksmnda verilmi tablolardan alnr veya verilmi olan formlle hesaplanr. Tablo ve formllerdeki deerler iin edeer silindirik dili deerleri kullanlr.
1.5.2 Konik dililerde di yana oyuklamas kontrolu

Temel prensip: SHhe = HGK SHGER HheK

F. 1.95

SHmin 1,2 ... 1,5 SHmin 1,0 ... 1,2

Devaml mukavemette dayankl kademe. Zamana bal kademe

1.5.2.1 Di yananda yzey basnc

Hhe = HYe

K IS K V K H K H

F. 1.96

www.guven-kutay.ch

32 Di yananda yerel yzey basnc

Dililer

HYe =

u +1 Fort es ZH Z E Z Z Z K b esH d es1 u es

F. 1.97

HYe Ft beH de1 ue

N/mm2 N mm mm [-]

Yerel di di yana basnc Taksimat dairesindeki evre kuvveti Temas boyu besH 0,85 . b alnr. Pinyonun taksimat dairesi ap de1 = dor1 / cos1 Kademede nakil oran ue = ze2 / ze1 > 1 veya = 1 + 2 = 90 iin ue = u2 alnr. Kavrama faktr *)1 = e ve = e iin Helis faktr *)1 Z cos or Di yana form faktr *)1 = or iin z = ze alnr. Malzeme faktr *)1 Koniklikfaktr. Genelde ZK = 1 , Kontroll durumda ZK = 0,85 alnr.

Z Z ZH ZE ZK

[-] [-] [-] [-] [-]

*)1

Btn deerler silindirik dililerin ayndr. Yalnz k deerleri edeer silindirik dili deerleri olarak alnmaldr.

1.5.2.2 Malzemenin di yanak mukavemet deeri

HSK = Hlim (Z L Z V Z R ) Z X

F. 1.98

Hlim ZL ZV ZR ZX
*)1

N/mm2 [-] [-] [-] [-]

Malzemenin di yanak mukavemet deeri

Yalama faktr *)1 evre hz faktr *)1 Yzey ileme kalite faktr *)1 Byklk faktr *)1

Btn deerler silindirik dililerin ayndr. Yalnz k deerleri edeer silindirik dili deerleri olarak alnmaldr.

www.guven-kutay.ch

Dililer 1.6 Konik dili hesaplama rnei

33

Konik dililerde hesaplar makina elemanlarnn ounda olduu gibi iki trde olur. Birinci tr: Hesab yaplacak dili iftinin geometrik lleri bilinmektedir, yalnz dayankllk kontrolu, yani mukavemet hesab yaplacaktr. kinci tr: Hesab yaplacak dili iftinin taslak deerleri bilinmektedir. Burada ilk evvela geometrik ller belirlenir ve hesap birinci trm gibi yaplr. Burada grld gibi hesap trleri birbirini tamamlayacak ekildedir. Bunun iin bir rnekle btn konik dili hesabn grebiliriz. rnekte helis dili, yani helis as ve profil kaydrmal dili ele alnmtr. Dz dili helis as sfr olan sfr dilide xk deeri sfr olan dilidir. rnekte = 0 ve xk = 0 deerleri konulursa dz ve profil kaydrmasz dili rnei ortaya kar.
1.6.1 rnek 1

ekil. 1.26 de grlen, pinyonu ift tarafl yataklanm, konik dili kademesinde hesaplarn yaplmas iin konstrksiyon taslandan belirlenen byklkler unlardr: Pinyondaki g Pinyonun devir says Aynann devir says Eksenler as Pinyon mil ap P1 = 4 kW n1 350 d/dak n2 110 d/dak = 90 dM = 40 mm

Helis dili or = 15 ve profil kaydrmal kademe olarak kabul edilmektedir. Kademenin boyutlar ne dir ve deerler devaml mukavemet iin yeterli midir?
z2 z2 n2 z1 n1 P1

z1

ekil. 1.26, Konik dili redktr

www.guven-kutay.ch

34 zm: evirme oran

Dililer

u = n1 / n2 = 350 / 110 = 3,1818... Mt1 = Pmax / = 4000/36,652 = 2 . . n1 = 36,652 s-1

u 3,2 Mt1 = 109,1 Nm z1 = 17 z2 = 54 u1 = 3,1765 n1 = 350 d/dak n2 = 110,2 d/dak 1 = 17,4748 2 = 72,5252

Pinyon milindeki nominal moment:

Pinyonun di says iin Tablo 1.1 den nerilen deerlerden, u = 3,2 iin 23...12 , ortalama deer ve asal say z1 = 17 seelim Bylece z2 = z1 . u = 17 . 3,2 54,09 buna gre z2 yi seelim u1 = z2 / z1 = 54 / 17 = 3,1765

Tam evirme oran

Pinyonun devir says, verilen deer Aynann devir says n2 = n1 / u1 = 110,185 sin Bylece F. 1.3 no.lu formlden 1 = arctan =17,4748 u + cos ve 2 = 1 = 90 17,4748= 72,5252 bu alar kati deerlerdir.

Modl seimi. Pinyon milinin ap bilindiinden F. 1.8 2,5 d M m 'or mork = 5,882 ; morb = 6,1176 z1 Orta taksimat dairesinin ap F. 1.17 dor1 = z1 . mor dor1 = 17 . 5,882 ; dor1 =100 mm b = 50 mm

Di geniliinin seimi Tablo 1.1 den genilik oran = b/dor1 den = 0,5 iin bb = 50 b = . dor1 Di geniliinin kontrolu. D taksimat dairesi F. 1.20 ddhe = 115,014 dd = dor + b . sin 1

Koninin d uzunluu F. 1.30 R d = d dhe / 2 sin 1 = 191,5.. mm > 3 . 50 = 150 mm Konik dilinin geometrik lleri: Modl seimi : m d = d d1 / z1 D aln modl m dt = mdk = 6,766 md = 6,3 mm mdt = 6,522 mm morn = 5,447 mm mort = 5,639 mm dd1 = 110,878 mm dd2 = 352,201 mm
www.guven-kutay.ch

md = 6,3 /cos 15 cos or

Orta modl morn = md R or / R d Orta aln modl m ort = m orn / cos or D taksimat dairesi ap dd1 , dd2 dd1 = z1 . mdt = 17 . 6,522 = 110,878 dd2 = z2 . mdt = 54 . 6,522 = 352,201

Dililer

35 Rd = 184,6 mm Ror = 159,6 mm dor1 = 95,864 mm dor2 = 304,508 mm bhe = 42,5 mm xk1 = + 0,005 xk2 = 0,005 b = 14,0761 zn1 = 18,706 zn2 = 59,420 k1 = 3 k2 = 8 t = 20,647 invt = 0,0165

Koninin d uzunluu F. 1.30 Koninin orta uzunluu F. 1.31

Rd =

d d1 = 184,6 2 sin 1

R or = R d 0,5 b = 159,6 dor1 = z1 . mort dor2 = z2 . mort

Orta taksimat dairesi ap F. 1.17 Hesaplar iin di genilii Profil kaydrma faktr

bhe = 0,85 . b = 0,85 . 50 = 42,5 Tablo 1.1 u = 3,176

Temel dairesinde helis as b = arcsin(sin or . cosn) Edeer di says F 0.82 zn = z /(cos2b . cos or)

llecek di says F 0.49 k = zn . n /180 + 0,5 Aln kavrama as F 0.14 t = arctan(tan n / cos or ) Aln kavrama asnn evolvent fonksiyonu, F 0.15, invt = tan t t . / 180 Kontrol l deeri Wk , F. 1.68 Wk1 = m dt cos n [(k1 0,5) + z1 inv t ] + 2 x k1 mdt sin n Wk 2 = mdt cos n [(k 2 0,5) + z 2 inv t ] + 2 x k 2 m dt sin n Di st ykseklii F. 1.33, h ad = md (1 + x k ) D ap F. 1.21, d D = d d + 2 h ad cos

W3 = 49,873 mm W8 = 149,832 mm had1 = 6,331 mm had2 = 6,268 mm dD1 = 122,957 mm dD2 = 355,966 mm Asne = 0,230 Tsn = 0,100 AWk2 = 0,216 AWk2 = 0,310 Wk21=149,616

Genel makina, di kalnl tolerans snf b, di kalnl tolerans alan 26 Wk iin st sapma deeri, d iin *)1 Asne = 0,125 *)1 Tsn = 0,025 Di kalnl tolerans, d iin st tolerans, *)1, A Wk = A sne cos AWk1 = 0,117 Alt tolerans, *)1, A aWk = (A sne Tsn ) cos max. l deeri, *)1, Wk = Wk + A Wk AaWk1 = 0,174 Wk11 = 49,756

min. l deeri, *)1, Wka = Wk + A aWk Wka21=149,522 Wka11 = 49,699 Btn deerler silindirik dililerin ayndr. Yalnz k deerleri edeer silindirik dili deerleri olarak alnmaldr. Diin ba as a F. 1.37 a1 = arctan (had1 / Rd) a2 = arctan (had2 / Rd) d1 = 1 + a1 d2 = 2 + a2
www.guven-kutay.ch

a1 = 1,964 a2 = 1,945 d1 = 19,439 d2 = 74,470

D as d F. 1.36 D koni tepe yarm as

36
malat iin gerekli ller

Dililer

Tablodeerleri: Pinyon Di says Modl Taksimat tepe as Kavrama as Helis as Helis yn D taksimat ap Profil kaydrma faktr Di ekme kalitesi llecek di says l deerleri Wk Wkmax Wkmin Eksenler kesime as Resim deerleri: Pinyon D ap Di genilii Dili konisi tepe yarm as dD b d 19,439 122,957 mm Ayna 355,966 mm 50 mm 74,470 k 3 49,873 mm 49,756 mm 49,699 mm 90 z md n or dd xk sa 110,878 +0,005 DIN 8 8 149,832 mm 149,616 mm 149,522 mm 17,4748 20 15 sol 352,201 0,005 17 6,3 mm 72,5252 Ayna 54

Burada grld gibi konik dili iftinin imalat ve kontrolu iin gereken btn ller bilinmektedir. Bundan sonra yaplacak mukavemet hesab lleri bilinen konik dili kademesinin kontrolu gibidir. Bu hesap iinde edeer silindirik dilinin boyutlar gereklidir.

www.guven-kutay.ch

Dililer Edeer byklkler:

37

Edeer di says

F. 1.40

ze1 = z1 / cos1 ze2 = z2 / cos2

ze1 = 17,8225 ze2 = 179,8286 e = 20,647 ue = 10,090 eb = 14,076 zne1 = 19,611 zne2 = 197,877 de1 = 100,502 mm de2 = 1014,062 mm ae = 557,282 mm haor1 = 5,474 mm haor2 = 5,420 mm dea1 = 111,450 mm dea2 = 1024,901 mm deb1 = 94,047 mm deb2 = 948,930 mm

Edeer kavrama as F. 1.42, Edeer evirme oran F. 1.55 ,

est = arctan(tan n / cos or ) u es = u 2 = (z 2 / z1 )2

Edeer temel helis as F. 1.44, esb = arcsin(sin or cos n ) Edeer silindirik dilinin di says F. 1.56 , z es z nes = cos 2 b cos or Edeer taksimat dairesi ap, F. 1.45, Edeer eksenler mesafesi, F. 1.48, Orta di st ykseklii, F. 1.33, Edeer dist dairesi ap, F. 1.49, Edeer temel dairesi ap, F. 1.50, Yardmc ller: Kavrama dorusu uzunluu, F. 1.62, 2 2 2 2 g es = 0,5 d esa1 d esb1 + d esa 2 d esb 2 a es sin est Profil kavrama oran F. 1.63, Normal kesitte pko, F. 1.64, Eiklik, F. 1.66, es = g es cos or morn cos est d es = d or / cos a es = (d es1 + d es 2 ) / 2 h aor = mor (1 + x k ) d esa = d es + 2 h aor d esb = d es cos est

ges = 27,019 mm es = 1,630 esn = 1,732 es = 0,756 es = 2,386

esn = es / cos 2 b b sin or es = he mor

Edeer dilide toplam kavrama oran, F. 1.67, es = es + es

Mukavemet hesaplar Di dibi mukavemeti Orta taksimat dairesinde evre kuvveti: Fort1 = 2.Mt1 / dor1

Fort1 = 2277 N vor = 1,757 m/s

Orta evre hz, vor = . dor1 . n1 Malzeme her iki ark iin ayn alalm: 42CrMo4 en kk deerleri alalm: Di dibi krlmasna kar deney dilisi mukavemet deeri Di yana oyuklamasna kar deney dilisi mukavemet deeri Di kalitesi
www.guven-kutay.ch

Flim = 225 N/mm2 Hlim = 1000 N/mm2 DIN 8

38

Dililer

Di dibi krlmasna kar mukavemet hasab: Temel prensip: F. 1.87

SFhe =

FSK SFGER Fhe

Her ey yolunda. SFhe = 5,4 SFGER = 2,0 Fhe = 84 N/mm2 FYe = 29,5 N/mm2 K = 1,25

letmedeki emniyet katsays: SFhe = FSK / Fhe = 450/84 Di dibi krlmasna gre gerekli emniyet devaml mukavemet katsays F. 1.87 SFGER = 1,5...2,5 seilen letmede di dibi krlmas srekli gerilmesi F. 1.88
Fhe = FYe K IS K V K F K F

Yerel di dibi krlmas srekli gerilmesi F. 1.89

FYe = Fort YFS Y Y YK / (b he m orn )

K KV

letme faktrnn, Tablo 2.5 , sra 2 , stun 1 Elektrik motor tahrikli, ykama makinas Dinamik faktr F. 1.90 K V = 1 +
K1 K 2 K5 + K3 K 4

K1 = 27,02 Kalite DIN 8 iin Tablo 1.4 den K2 = 1,0 ve K3 = 0,01 dz dli Tablo 1.4 den F. 1.92, K5 = K.Fort/b = 66,971 <100 K5 =100 alnr F. 1.91, K 4 = 0,01 z1 v 1 u 2 /(1 + u 2 ) = 0,312 KF KF YFS Aln yk dalma faktr Yk dalma faktr Tablo 1.5 den Form faktr YFS = YFa . YSa YFa1 = 3,0 YFa2 = 2,15 YSa1 = 1,6 YSa2 = 2,05 Konik dililerde yk pay faktr Y ekil. 1.25 veya 0,75 esa = 1,63 F. 1.93, Y = 0,25 + esn Helis as faktr Y , = 15 Konik dili faktr genelde 1 alnr. Sabit deer Hesap iin di genilii: bhe 0,85 . b = 0,85 . 50 Malzemenin devaml mukavemet deeri F. 1.94 YST YNT FSK = Flim . YST . YNT . YrelT . YRrelT . YX Malzemenin gerilme deeri dzeltme faktr, sabit Dayanma sresi faktr YNT

KV = 1,09

KF = 1,1 KF = 1,9 YFS1 = 4,800 YFS2 = 4,407 Y = 0,68 Y = 0,920 YK = 1 bhe = 42,5 mm FSK = 450 N/mm2 YST = 2 YNT = 1 YrelT = 1 YRrelT = 1 YX = 1

Y YK

YrelT Greceli dayanma faktr YrelT , YSa = 1,6 YRrelT Greceli yzey faktr YRrelT , Rz = 10 m YX Byklk faktr YX , mor = 5,5
Di yana oyuklamas kontrolu HSK Temel prensip:F. 1.95 SHGER SHhe = HheK

Her ey yolunda. SHhe = 2,907

letmedeki emniyet katsays: SHhe = HSK / HheK

www.guven-kutay.ch

Dililer

39 SHGER = 1,2 Hhe = 320 N/mm2

Di yana oyuklamasna gre gerekli emniyet devaml mukavemet katsays F. 1.95 SHGER 1,2 ... 1,5 seilen Di yananda yzey basnc F. 1.96 Hhe = HYe K IS K V K H K H Di dibi krlmas gibi: K = 1,25 ; KV = 1,087 Yk dalma faktr KH, Tablo 1.5 den Aln yk dalma faktr KH Di yananda yerel yzey basnc F. 1.97 Fort1 u es + 1 HYe = ZH ZE Z Z ZK b esH d es1 u es Z Helis faktr Z = cos est

KH = 1,25 KH = 1,1 HYe = 234 N/mm2

Fort1 = 2277 N ; besH = 42,5 mm ; ue = ze2 / ze1 > 1 ; ( = 15) ; ZK =0,85 Z = 0,985 ZH = 2,14 ZE = 189,8 Z = 0,9 HSK = 931 N/mm2 ZL = 0,95 ZV = 0,98 ZR = 1 ZX = 1 ZH Di yana form faktr: (x1+x2)/(z1+z2) = 0 ve = 15 ZE Malzeme faktr, elik/elik, E = 206000 N/mm2 Z Kavrama faktr Z Di yana oyuklamasna gre mukavemet deeri F. 1.98 HSK = Hlim . ZL . ZV . ZR . ZX ZL Yalama faktr " ZV " evre hz faktr ZR Yzey ileme kalite faktr ZX Byklk faktr, mor = 5,5.. (YX = ZX)

Btn deerler silindirik dililerin ayndr. Yalnz k deerleri edeer silindirik dili deerleri olarak alnmaldr. Seilmi olan pinyon malzeme ve geometrik deerleri di dibi krlmasna ve yanak oyuklamasna kar ok ok yeterlidir. Bu kademeyle 15 kW motor tahrii yapma imkan vardr. Dier taraftan daha ucuz ve dk kaliteli malzeme ile 4 kW g fonksiyonu gayet kolaylkla yerine getirilir.

Dikkat edilecek en nemli konu:

Her nekadar detayl olarak konik dililer hakknda bilgi verdiksede, nemli olan konik diliyi teorik olarak hesaplamak deildir. nemli olan; i grecek ve bozulmadan gzel alacak konik dililer yapmaktr. Buna ulamak iinde, muhakkak diliyi imal edecek kiilerden fikir almal, teknik resimi ve hesaplar bu bilgilere gre doru yapmaldr.

www.guven-kutay.ch

40
1.6.2

Dililer rnekteki konik dili pinyonunun teknik resimde gsterilmesi

12.85
N7

1
50
N11

N9

( N7 ,N11 )

18

0,2

N11

N11

122,957

40H7

20

N7

60

54

19,439

2 56 60

2
N11

Dis sayisi Modl Taksimat tepe aisi Kavrama aisi Helis aisi ve yn Dis taksimat api
Profil kaydirma faktr Dis ekme kalitesi llecek dis sayisi l degerleri W3

z1 md n dd x k

17
6,3 17,4748 20 15 , sag 110,878 +0,005 DIN 8 3 49,873 49,756 49,699 90

Kesisme aisi Karsit dis sayisi Karsit disli Res. No.

W3 max W3 min

z2

54 AAXYZ0054 N7 Semente edildikten sonra taslanacak Dis ekildikten sonra semente edilecek Semente kalinligi 0,5 mm Yzey sertligi 525 HB

18 Kseler 0,2x45 kirilacak

0,2

ekil. 1.27, Konik dili teknik resmi Burada konik dili resmi iin genel bir rnek verilmitir. llecek di says ve deerleri, silindirik dili formlleriyle hesaplanr. zel hallerde en doru alma ekli, imalat ile, yani mal retenle, konuup onun isteklerini teknik resme aktarmaktr. Bylece karlkl konuulup anlalarak en olumlu sonu kazanlr.
www.guven-kutay.ch

12 H9

R2

R2

45 +0,2 0

20

Dililer 2 2.1 Kaynaklar Literatr

41

[ 1 ] Akkurt Mustafa / Kent Malik [2] [3] Bachmann / Lohkamp / Strobl Bargel/Schulze

Makina Elemanlar, Birinci Cilt, 2.Bask Birsen Yaynevi, 1986 Maschinenelemente, Band 1, Grundlagen und Verbindungselemente, Vogel- Buchverlag, Wrzburg Werkstoffkunde, VDI-Verlag GmbH, Dsseldorf Das Techniker Handbuch, 16. berarbeitete Auflage, Friedr. Vieweg&Sohn, 2000 Maschinenelemente, Gestaltung und Berechnung Carl Hanser Verlag, Mnchen Wien, 8.Auflage Antriebstechnik 1, Normen ber die Verzahnungsterminologie Beuth Verlag GmbH, Berlin/Kln, 2.Auflage 1981 Antriebstechnik 2, Normen fr die Zahnradfertigung Beuth Verlag GmbH, Berlin/Kln, 1.Auflage 1978 Antriebstechnik 3, Normen fr die Zahnradkonstruktion Beuth Verlag GmbH, Berlin/Kln Taschenbuch fr den Maschinenbau, 17. Auflage, Springer Verlag, 1990 Die Hebezeuge Bemessungsgrundlagen, Bauteile, Antriebe Friedr. Vieweg+Sohn Branschweig, 1973 Technische Formelsammlung, 27. erweiterte Auflage, Gieck Verlag, 1981 Die Grundlagen der Ingenieurwissenschaften 29. vllig neubearbeitete Auflage, Springer Verlag, 1991 Maschinenteile, Teil 1 und Teil 2 B.G.Teubner, Stuttgart BBC (Yeni ABB) Firmas Firma ii yayn Makinacnn Rehberi, Birsen Yaynevi, Istanbul, 2003 Mukavemet Deerleri, Makina Mhendisleri Odas, MMO/2004/353 Maschinenelemente, Berechnung und Gestaltung Dmmler
www.guven-kutay.ch

[4]

Bge, A.

[5] [6] [7] [8] [9]

Decker, K-H. DIN-Taschenbuch 106 DIN-Taschenbuch 123 DIN-Taschenbuch 173 Dubbel, H.

[ 10 ] Ernst

[ 11 ] Gieck, K. [ 12 ] Htte

[ 13 ] Khler / Rgnitz

[ 14 ] Konstruteur [ 15 ] Kutay, M. Gven [ 16 ] Kutay, M. Gven [ 17 ] Langer, E.

Dililer

[ 18 ] MAAG.Taschenbuch [ 19 ] Matek, W. / Muhs, D. / Wittel, H. / Becker, M. [ 20 ] Niemann, G.

MAAG.Zahnrder Aktiengeselschaft CH-8023 Zrich/Schweiz Roloff/Matek, Maschinenelemente Vieweg Verlag MASCHINENELEMENTE, Band II, III Springer-Verlag, 2.Auflage 1981 Makina Elemanlar, nc Cilt, 4.Bask Birsen Yaynevi, 1982 Katalog ve CD Werkzeugmaschinen , Industriestr 36 CH-8304 Walliselen-ZH Die praktische Berechnung der Dauerfestigkeit gekerbter Bauteile unter Bercksichtigung des DDR-Standarts TGL 19 340. IFL Mitt. 6 (1967), Heft 11 Berechnung der Maschinenelemente Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg-New York Festigkeitsberechnung, Grundlagen und technische Anwendung Frsen und Verzahnen I Blaue TR-Reihe, Verlag Technische Rundschau im Hallwag Verlag, Bern und Stuttgart Berechnung einfacher und zusammengesetzter Planetengetriebe KEM, Mai 1987

[ 21 ] Okday efik [ 22 ] Reishauer AG

[ 23 ] Schuster, C.

[ 24 ] Ten Bosch

[ 25 ] Wellinger, K. / Dietmann, H. [ 26 ] Widmer, E.

[ 27 ] Pickard, J.

www.guven-kutay.ch

Dililer 2.2 Standartlar

DIN 780 T1 DIN 780 T2 DIN 867 DIN 3960 DIN 3960 B1 DIN 3964 DIN 3966 T1 DIN 3967 DIN 3978 DIN 3990 T1 DIN 3990 T2 DIN 3990 T3 DIN 3990 T4 DIN 3990 T 5 DIN 3990 T11 DIN 3990 T21 VDI 2157

Mai1977 Mai1977 Feb1986 Juli1980 Juli1980 Nov1980 Aug1978 Jul1978 Aug1976 Mr1980 Mr1980 Mr1980 Mr1980 Mai1984 Jul1984 Jul1984 Sep 1978

Modulreihe fr Zahnrder, Moduln fr Stirnrder Modulreihe fr Zahnrder, Moduln fr Zylinderschneckengetriebe Bezugsprofile, fr Evolventenverzahnungen an Stirnrdern (Zylinderrder) fr den allgemeinen Maschinenbau und den Schwermaschinenbau Begriffe und Bestimmungsgrssen fr Stirnrder (Zylinderrder) und Stirnradpaare (Zylinderradpaare) mit Evolventenverzahnung Begriffe und Bestimmungsgrssen fr Stirnrder (Zylinderrder) und Stirnradpaare (Zylinderradpaare) mit Evolventenverzahnung, Zusammenstellung der Gleichungen Achsabstandabmasse und Achslagetoleranzen von Gehusen fr Stirnradgetriebe Angaben fr Verzahnungen in Zeichnungen, Angaben fr Stirnrad-(Zylinderrad) Evolventenverzahnungen Getriebe-Passsystem, Flankenspiel / Zahndickenabmasse / Zahndickentoleranzen Grundlagen Schrgungswinkel fr Stirnradverzahnungen Grundlagen fr die Tragfhigkeitsberechnung von Geradund Schrgstirnrdern, Einfhrung und allgemeine Einflussfaktoren Grundlagen fr die Tragfhigkeitsberechnung von Geradund Schrgstirnrdern, Berechnung der Zahnflankentragfhigkeit (Grbchenbildung). Grundlagen fr die Tragfhigkeitsberechnung von Geradund Schrgstirnrdern, Berechnung der Zahnfusstragfhigkeit Grundlagen fr die Tragfhigkeitsberechnung von Geradund Schrgstirnrdern, Berechnung der Fresstragfhigkeit Tragfhigkeitsberechnung von Stirnrdern, Dauerfestigkeitswerte und Werkstoffqualitten Tragfhigkeitsberechnung von Stirnrdern mit Evolventenverzahnung, Anwendungsnorm fr Industriegetriebe, Detail-Methode Tragfhigkeitsberechnung von Stirnrdern mit Evolventenverzahnung, Anwendungsnorm fr Schnellaufgetriebe und Getriebe hnlicher Anforderungen Planetengetriebe Begriffe, Symbole, Berechnungsgrundlagen

www.guven-kutay.ch

44
3 Konu ndeksi

Dililer

Ayna Aynann di says z2

D

7 11 7 7 7 7 7 7 5 7 28

D ap " dD " Di geniliib D taksimat dairesi ap " dd " Di st as " a " Di st ykseklii ha Dili konisi tepe yarm as " d " Dz dili konik dililer
E

Eksenler veya kesime as ""

F

Form faktrleri
G

Gerekli di dibi krlma emniyet faktr SFGER

H

28

Helis dili konik dililer 6 Helis edeer dilide toplam profil kavrama oran es 22 22 Helis kavrama oran es Hesaplanan di dibi krlma emniyet faktr 28 SFhe Hesaplanan di dibi krlma gerilimi Fhe 28
I

Konik dilide en kk di says zkmin Konik dilide edeer deerler Konik dilide geometrik kontrol Konik dilide iletme faktr K Konik dilide kavrama ges Konik dilide kavrama as veya n Konik dilide koni tepe yarm alar Konik dilide koni uzunluklar R Konik dilide kuvvetler Konik dilide modl m Konik dilide profil kavrama oran es Konik dilide profil kaydrmas xk Konik dililer Konik dililerde entik faktr YSa Konik dililerde Form faktr YFa Konik dililerde Helis as faktr Y Konik dililerde mukavemet hesab Konik dililerde tanmlama Konik dililerde yk dalma faktrleri Konik dililerde yk pay faktr Y Konik dilinin edeer geometrik lleri Koninin d uzunluu "Rd" Koninin i uzunluu "Ri" Koninin ortalama uzunluu "Ror" Kuvvet faktrleri
M

21 18 23 29 22 13 17 16 24 11 22 21 5 30 30 31 28 7 29 30 18 7 7 7 28

Malzemenin di dibi krlma mukavemeti FSK 28 Modl seimi 12

O

Orta taksimat dairesi " dor " 7 7 22 25 25 26 13 8 29 17 16 11

P

7 24 9 22 8 6 7

ap " di "
K

Kavrama asn Kavrama dorusu uzunluu ges Konik dili eksenel kuvvetleri Konik dili radyal kuvvetleri Konik dili yatak kuvvetleri Konik dilide aplar d Konik dilide evirme oran Konik dilide dinamik faktr KV Konik dilide di boyutlar h Konik dilide di genilii b Konik dilide di says z

Pinyonda teetsel kuvvet Profil as P Profil kavrama oran

R

Referans plan dilisi

S

Spiral dili konik dililer

T

Taban as " t "

www.guven-kutay.ch

Dililer

Taban derinliiht Taban konisi tepe yarm as " i " Taksimat konisi tepe yarm as " "

7 7 7

Yerel di dibi krlma gerilimi FYe

28

www.guven-kutay.ch

Dililer

3.1

www.guven-kutay.ch