SPEUTAXTJA

HISTORIAM SLAVORUM MERIDIONALIUAE

VOLUMEN XXXV.

ltlUlN U MMN I

IIA DOOUMJII'A

BEGNI CROATIAE DALMATIAE SEAYNIAE VOLUMEN I.

eOLLKGTT ET UE1)E(.;IT

AEM1LIIJS LASZOWSKI

ZAGRABIAE 1914.
SUMPTIBUS ACADE.MIAK SClENTrARl'M ET AUTU'M SLAVOKUM EX OFFICIXA SOCIETATIS TVPOGKAPHK'AE. lUERIDIOXALJUM.

tiskare ( Trpinac) u Zagrebu

dobivaju se knjige, koje su svojina Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti, i to: I. Zbornici, koje izdaje akademija.
1. Rad Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti. (Knj. 1.203.): Knjige 1.59.zajednike su za sva tri razreda; od njih nema vie u zalihi knj. 4.10. i 14; ostale pak stoje: knj. 1.19. po K 2*50, knj. 20.59. po K 3. Poevi od knj. 60.: posebne knjige razreda historiko-filologikoga i filosofiko-juridikoga: svaka knj. po K 3, samo 129. knj K 4, 142. knj. K 3 5 0 ; posebne knjige razreda matematiko-prirodoslovnoga: knj. 137., 139., 141., 149. i 163. po K 2, ostale knj. po K 3, samo knj. 120. za K 4, knj. 122. i 185. po K 5, a 123. za K 1-50; u slavu petdesetgodinjice prieporoda hrv. knjige g. 1885. knj. 80. K 4, Boko viceva stogodinjica: knj. 87., 88. i 90. zajedno stoje K 9. 2. Stari pisci hrvatski. (Knj. 1.22.) Knj. 1. Pjesme M. Marulia K 4; k n j . 2. Pjesme ika Menetia Vlahovia i Gjora Dria K 4; knj. 3. i 4. Pjesme Mavra Vetrania avia; 3. knj. K 4, 4. knj. K 5; knj. 5. Pjesme Nikole Dimitrovia i Nikole Naljekovia K 4; k n j . 6. Pjesme Petra Hektorovia i Hani bala Luia K 4; k n j . 7. Djela Marina Dria K 6; k n j . 8. Pjesme Nik. Naljekovia, A. Cubranovia, M. Pelegrinovia i S. Mietia BobaIjevia i Jegjupka neznana pjesnika, K 3*40 ; knj. 9. Djela Ivana Fr. Gundulia K 10; k n j . 10. Djela Frana Lukarevia Burine K 5 ; knj, 11. Pjesme Miha Bunia Babulinova, Maroja i Oracija Maibradia i Marina Bureia K 3*60; knj. 12., 13. i 14. Djela Gjona Gjora Palmotia: 12. K 6, 13. K 7, 14. K 4; k n j . 15. Djela Antuna Gleevia K 4; knj. 16. Djela Petra Zorania, Antuna Sasina i Savka Guetia Bendevievia K 5; k n j . 17. Djela Jurja Barakovia K 6; k n j . 18. Pjesni razlike Dinka Raiiine K 5; k n j . 19. Djela Gjona Gjora Palmotia. (Dodatak.) K l ; knj. 20. Crkvena prikazana starohrvatska 16. i 17. vijeka K 5; k n j . 21. Djela Dominka Zlataria K 5. Jerolim Kavanin: Bogatstvo i ubotvo. K 6. 3. Starine. Knjiga 1.34. (18691913.) Knjiga 1. K 2'50, knj. 7., 10., 21., 22., 23., 24., 25., 26., 29., 30., 31., 32. i 34. po K 4, knj. 33. K 7, ostale po K 3. 4. Monumenta spectantia historiam Slavorum meridionalium. (Knj. 1.35.): Knj. 15., 9., 12., 17., 21., 22. Listine o odnoajih izmedju junoga Sla venstva i mletake republike ; 1., 2., 3. i 9. po K 6; 4., 21., 22. po K 8; 5. i 12. po K 5 ; 17. za K 4. Knj. 6., 8-, 11., Commissiones et relationes Venetae. Tom. 1. 2. 3.; 6. i 11. knj. po K 4, 8. knj. K 5. Knj. 7. Documenta historiae chroaticae periodum antiquam illustrantia K 12. Knj. 10., 13., 27., 28. i 29. Monumenta Ragusina t. 1.5.: knj. 10. K 5, knj. 13. K 6, knj. 27. K 5, knj. 28. K 5, knj. 29. K. 7. knj. 14. Scriptores. Vol. 1. Annales Ragusini Anonymi, item Nicolai de Ragnina K 6. Knj. 15., 16. i 20. Spomenici hrvatske krajine. Vol. 1.3.; knj. 15. i 16. po K 6, knj. 20. K 8. Knj. 18. Acta Bulgariae ecclesiastica. K 6. Knj. 19. Acta coniurationem Petri a Zrinio et Francisci de Frankopan nec non Francisci Nadasdy illustrantia K 560. Knj. 23. Acta Bosnae potissimum ecclesiastica; K 10. Knj. 24. Index rerum, personarum et locorum in voluminibus 1.5. Monumentorum spectantium historiam Slavorum meridionalium ; K 6. Knj. 25. Scriptores. Vol. 2. Chronica Ragusina J. Restii et J. Gundulae; K 7. Knj. 26. Scriptores. Vol. 3. Thomas archidiaconus: Historia Saloni tana; K 4. Knj. 30/j. Scriptores. Vol. 4. Kercselich Annuae; K 5. Knj. 30/ 2 . Scriptores. Vol. 4. Kercselich Annuae ; K 5. Knj. 31. Scriptores. Vol. 5. A. Vramecz Kronika; K 2. Knj. 32. i 34. Monumenta Uscocchorum I. II. po K.8. Knj. 33. Acta comitialia I.; K 6. Knj. 35. Monumenta Habsburgica; K 6. 5. Monumenta historico-juridica Slavorum meridionalium. (Knj. 1.9.) Knj. I. Statuta et leges civitatis Curzulae; K 6. Knj 2. Statuta et leges civitatis Spalati; K 6. Knj. 3 . Statuta et leges civitatis Bu duae civitatis Scardonae et civitatis et insulae Lesinae; K 9. Knj. 4. Sta tuta lingua croatica conscripta. Hrvatski pisani zakoni: vinodolski, poljiki, vrbanski i donekle svega krkoga otoka, kastavski, veprinaki i trsatski; K 6. Knj. 5. Urbaria lingua croatica conscripta. Hrvatski urbari. Svezak 1.; K 8. Knj. 6. Acta croatica. Tom. 1. (Ab, anno 1100.1499.); K 7. Knj. 7. Statuta confraternitatum et corporationum Ragusinarum. Bratovtine i obrtne korporacije u republici dubrovakoj od 13. do konca 18. vijeka. Sveska 1. i 2.; po K 3. Knj. 8. Libro delli ordinamenti e delle usance della uniuersitade et dello commun della Isola de Lagusta. Knjiga o uredbama i obiajima skuptine i obine otoka Lastova; . Knj. 9. Liber statutorum civitatis Ragusii a. 1272;

MONUMENTA
SPEOTANTIA

HISTORIAM SLAVORM MERIDIONALIUM.

EIDIT

AOADEM1A SOIENTIAEUM ET AETlM SLAVORM MERIDIONALIUM.

VOLUMEN TRICESIMUM QUINTUM.

ZAGRABIAE 1914.
EX OFFICraA SOCIETATIS TYPOGRAPHICAE.

MONUMENTA HABSBURGICA
REGNI CROATIAE DALMATIAE SLAVONIAE
VOLUMEN I.

HABSBURKI SPOMENICI
KRALJEVINE HRVATSKE, DALMACIJE I SLAVONIJE

UREDIO

EMILU LASZOWSKI
LAN DOPISNIK JUGOSLAVENSKE AKADEMIJE

KNIGA I.: OD GODINE 1536. DO GODINE 1530.

U ZAGREBU 1914.
TISAK DIONIKE TISKARK

PREDGOVOR.
Za izdavanje ovoga zbornika stavila mi je Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti na raspolaganje zbirku prijepisa arhiva!ija, koja je sadravala spomenike za ovu novu seriju njenih publikacija. Bili su to prijepisi iz c. i k. kunog, dvorskog i dravnog arhiva u Beu, koje je prof. Ta de S mii k l a s jo prije mnogo godina dao prepisati pod nad zorom tadanjega ravnatelja c. i k. ku., dvor. i dr. arhiva dr. A. Schraufa, i prijepisi iz raznih arhiva, koje je neko sainio na zasluni i neumorni sabira i historik R a d o s l a v L o p a i . Prijepise iz reenog bekog arhiva isporedio je sam dr. Sc h rauf te su se pokazali pouzdanima i dobrima do nekih sitnica, koje sam isporedjivanjem s originalima popravio. Najvie su posla zadale razne opaske na rubu pojedinih isprava (naroito na zapisnicima Dvorskoga vijea). Ove je opaske vrlo dobro odgonetnuo dr. Schrauf, pa sam tu ja sam imao malo ili nita popravljati. Mnoge su biljeke dosta nejasne i sasvim aforistike. Te sam opaske sredio kao opaske k pojedinim alinejama ili rijeima, na koje se prividno odnose. S Lopaievim prijepisima bilo je mnogo tee. Ve samo sitno pismo Lopaievo zadavalo je mnogo muke, a mnoge isprave nijesu bile ni potpuno prepisane. Oini se, da je Lopai prepisao samo ono, to je samo njega zanimalo. Nu bilo je medju tim prijepisima i posve dobrih, ali su poradi neitljivosti bili neuporabljivi za tisak. Tek tri prijepisa morao sam upotrebiti, dok sam ostale ponovno po originalu priredio. Ova tri prijepisa po mogunosti sam ispravio i priredio za tisak zato, to nijesam pronaao originala, na koje se poziva; to sam kod ovih isprava oznaio u opasci. Za popunjenje ovih zbiraka najvie mi je posluio arhiv Jugoslavenske akademije, a naroito nekadanji arhiv Kegleviev, u kojem je sauvana korespondencija Petra Keglevia, Ivana Kastelanovia, Ivana Taha, Stjepana Deshazya, Franje Bama, Ivana Karlovia, biskupa Simuna i Petra Brdeda i drugih mueva, koji su u svoje doba, za prvih godina vlade Ferdinanda I., odlino utjecali u politiki ivot hrvatskoga naroda. Silan materijal dao mi je i arhiv zemaljskoga muzeja Rudolfinuma" u Ljubljani. Ondje je sauvana opsena korespondencija generala Ivana

VI Katzianera iz g. 1530. i 1531. Znamenita ova zbirka uva se ondje pod oznakom: Landesverteidigung" fasc. 119. .120., ali i Trkenkriege" i Landtage"; u tom arhivu sadravano je mnogo spisa vanih za ovaj zbornik. Povjerljivom naklonou i susretljivou ravnatelja Rudolfinuma", dr. M a n t u a n i a , dobio sam ove zbirke na porabu u kr. zem. arhiv u Zagreb, gdje sam ih mogao mirno i savjesno upotrebiti. I u kr. zemaljskom arhivu u Zagrebu uva se lijepa zbirka Katzianerove korespondencije i drugih raznih pisama, i to u zbirci Privilegia" pod br. 131. Znamenitu ovu zbirku poslao je g. 1700. o. Pavao Puzi reda cistercitskoga (iz Pleterja u Kranjskoj) u Hrvatsku, za cijelo jednomu lanu porodice Pataica. Ovu zbirku pisama prepisao je neki Patai u poseban zbornik, koji je nazvao: Hungariae regni, partiumque eidem annexarum, potissimum vero regni Oroatiae miserabilia fata per incursiones Turcarum causata ab anno 1526. usque 1684., ex officiosis actis improtocollata". Rukopis ovaj na lazio se neko u arhivu grofova Pataica pod oznakom Fasc. 553. No. I.1 Kasnije je dospio u zbirku Ivana Kukuljevia, a napokon kupnjom u arhiv Jugoslavenske akademije, gdje se uva pod oznakom II. 0. 53. Biljeka na onom mjestu, gdje se poinju prijepisi ove zbirke, glasi: Transumpta litterarum, quarum originalia reverendus pater Paulus Puzi ordinis Oisterciensis mihi ex Oarniolia misit". Dalje slijede prijepisi isprava ove zbirke, koja se, kako je reeno, uva u hrvat, zemaljskom arhivu : Privilegia" No. 131., kamo je g. 1774. uvrtena. Nekoliko ovih isprava nestalo je; nalazimo ih naime u Pataievu zborniku. Je li ih nestalo prije ili poslije uvrtenja u seriju Privilegia", ne moe se rei, budui da u popisa Privilegia", koja se uvaju u Cista regni," nije oznaen ni broj ni sadraj pojedinih spisa. Premda je ovih originala i nestalo, sa uvani su u Pataievu zborniku, iz kojega sam ih preuzeo u ovaj zbornik. Osim ovih, upotrebio sam jo neke spise zemaljskoga arhiva, naro ito iz zbirke N. a. a. Iz arhiva kneza Bacana u Krmendu i grada Koia (Kassa) u Ugarskoj ustupio mi je prof. dr. Ferdo pl. ii nekoliko svojih prijepisa, a tako isto odstupio mi je prof. dr. Bogoljub Kernic nekoliko svojih prije pisa iz c i k. kunog, dvorskog i dravnog arhiva u Beu, koje je on prepisao iz zbirke Turcica". Razni rukopisi iz arhiva Pataeieva uvaju se od davnine u kr. ze maljskom arhivu u Zagrebu, te nose sline signature, a pisani su istom rukom
1

VII U ovaj zbornik preuzeo sam isprave tampane u djelu Jos. Oh mela Actenstcke zur Geschichte Oroatiens und Slavoniens in den Jahren 15261527." sabrane u Habsburgisches Archiv" II. (Be 1846.) Uinio sam stoga, to je to djelo starije i rjedje, a same su isprave ondje pri opene dosta netono. Ostalim tampanim i lako pristupanim zbornicima nijesam se sluio, ve sam iz njih uzeo one isprave, koje su ondje priopene ili nepotpuno ili u regestu. Naroito sam pazio, da u ovaj zbornik ne dodju isprave otisnute u I. sv. Acta comitialia", io ih je spremio dr. ii, a izdala Jugoslavenska akademija g. 1912. kao 33. svezak svojih Monumenta spectantia historiam Slavorum meridionalium". Time je poluena ta svrha, da Acta comitialia" i Monumenta Habsburgica" jedno drugo popunjuje i da oba zbornika budu uz ostale zbirke, koje nijesu preuzete u ove zbornike, izdanim vrelom za povijest Hrvatske poevi od god. 1526. Znamenitija djela, koja sadravaju zbirke isprava za ovo doba a nijesu nikako ili malo rabljena za sastavak ovoga zbornika, jesu: Gevay Ant. Urkunden und. Actenstcke zur Geschichte der Ver hltnisse zwischen sterreich, Ungarn und des Pforte im XVI. u. XVII. Jahrhund. Wien 1840. sv. 111. Gelcich Jzsef es Thallczy Lajos: Eaguza es magyarorszag sszekttcteseinek okleveltara. Budapest 1887. Izdanje magj. akademije nauk. Thallczy Lajos es Hodinka Antal: Codex diplomaticus partium regno Hungariae adnexarum. Tom. I. A horvat veghelyek okleveltara. 14901527. Monum. Hung, histor. Diplomataria XXXI. Budapest 1903 Izdanje magj. akademije nauk. Lopai Radoslav. Spomenici hrvatske krajine, sv. I. Zagreb 1884. Monum. Slavorum meridion. XV. Izdanje Jugoslav, akademije. Kukuljevi Ivan: Acta Oroatica, I. Zagreb 1863. Vjesnik kr. hrv. slav. dalm. arkiva I.XV. Zagreb 18991913. Dr. Ivan pl. Bojnii: Darovnice kralja Ferdinanda I. za Hrvatsku. Zagreb 1906. Dr. Ivi Aleksa , TOKOM XVI. i XVII. . I. (15271600.) 36. 37. 1910, Sanuto Marino: Diarii. Katona: Historia critica regum Hungariae. Pestini, Posonii, Oassoviae, Budae, Oaloesae, Budae, sv. I.XLII 17791817.

VIII Istaknuti mi valja i naela kod izdavanja historijske grad je u ovom zborniku. Latinske isprave priopene su prema openitim pravilima, koja vrijede za izdavanje ovakovih spomenika, Pridrao samu njima sve osebine tadanjega pisanja; nejasna ili krivo napisana mjesta oznaio sam sa (!)". Ima doista mnogo pisama, a naroito bana Ivana Karlovia, koja su pi sana upravo nagrnom latintinom, a esto su pojedine reenice pune stilistikih i logikih pogrjeaka, pa zato su esto nejasne. Ove sam, dato, priopio onako, kakove jesu. Njemake i talijanske isprave priopio sam tono pravopisom, kakav je u originalu. Od nekih manje vanih isprava priredio sam opiran i toan regest. Napokon sam duan, da ovdje izrazim toplu hvalu svoj gospodi, koja su me kod izdavanja ovoga zbornika pomogla, tako gg. prof. dr. Sisi u i dr. K er niu, a naroito kr. zem. arhivaru i dvor. savjetniku dr. Ivanu pl. Bojnici u K n i n s k o m u , koji je sa mnom sve moje prijepise isporedjivao s originalima, a bio mi na pomo kod korekture. No osobito se zahvaljujem Jugoslavenskoj akademiji, koja mi ie izdavanje toga zbornika povjerila. U Zagrebu na Miholje 1914.

Laszowski.

1526. 15. aprila. U OstrogonuB

Kralj Luovik pie banu Franji Bacanu i podbanima, da je nadvojvoda Ferdinand odredio vojsku, koja se ima s banovim etama sjediniti, da vojuje na Turke. Oommissio propria domini regis. Ludovicus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc. Magnifice fidelis nobis dilecte. Serenissimus prineeps dominus Ferdinandus archidux Austrie etc., sororius noster charissimus, misit ad confinia do minu sui defendenda certum numerum gencium committendo capitaneis illarum, vt vobiseum habeant mutuam intelligenciam de omnibus conatibus Thureorum et presto sint vobis ad vestram requisicionem, eciam adferendam opem. Mandamus igitur nos quoque vobis firmiter, vt vos quoque habete cum Ulis mutuam intelligenciam, fauoreque, amore et benevolencia illos prosequamini singulariter, et dum opus fuerit ac tuto fieri poterit absque fiuium nostrorum periculo non deseratis eciam defensionem dominii sue serenitatis ita, ut communibus viribus et mutua cura possitis confinia vtriusque nostrum defendere; ceterum solicitate tarn dominos quam nobiles, ciuitates, oppida et villas in istis regnis 'nostris Oroacie et Sclavonie, vc iuxta mandatum nostrutn cum presentibus ad f vos missum ordinent precio competenti ac aduebant et curent aduechi de medio ipsorum sufficientem copiam omnium victualium necessariorum ad alendas gentes prefati domini archiducis, ne inopia et defectu vel eciam caristia victualium cogantur illas partes vacuas deserere; secus igitur facere non presummatis. Datum Strigonii, in dominica misericordia, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo sexto etc. Vani: Magnifico Francisco de Batthyan regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie] et Sclauonie bano eiusque vicebanis, fidelibus nobis dilectis. Biljeka ni rptu: Dem Verweser brief ze senden vnd jm anzuzaigen, das volck die brief zusende, vnd zu uerstehen des Geisch . . . ? vnd inn ander weg kriegsuolckh(!) hilff vnd zuschueb ze tun
1

in Orain die hie beyligenden er den haubtleuten des kriegsgebe, wie es sich mit Sperrung1 zutrueg, das dem Hungrischen von nten were, das sy dasselb

Speisung?
1

MONUMENTA HIST. XXXV : MONUM. HABSBURGICA I.

2 an nachtail frstlicher durchlaut lanndeii geleieher weis wie der kunig meldt seiner maiestet kriegsuolkh thun sol, auch thun. In die camer auch ze schicken. 20. aprilis 26. etc. Frstlicher durchlaucht der brief und was darauf geschriben wirdet auch der neuen Zeitungen abschrift zu sennden. Original na papiru. Veliki peat, kojim je bilo pismo zatvoreno, pritisnut je na rptu. Ohmel: Actenstiicke doc. I. Thalloczy-Hodinka, A horvat veghe okleveltara I. p. 526. donaa samo regest po Chmelu. 2.

1526. prije 16. jula.

Hrvatsko plemstvo moli nadvojvodu Ferdinanda za pomo protiv jer je od svoga kralja preputeno sudbini. Turaka, Sacra maiestas1). Superiori anno inter spectabiles et magnificos dominos comites et magnates huius miserimi regni Croacie, nosque nobiles et vniversitas nobilium ipsius regni miseramus certos e medio nostri, qui declararent eidem maiestati vestre miserimum statum et periculum, in quibus quottidie a Turcis crucis Christi prosecutoribus versati a longo tempore fuimus nuncque versamur, supplieaueramusque eidem maiestati vestre, vt postquam a tocius ehristianitatis principibus et signanter a serenissimo domino nostro rege, qui defensionis nostre curam habere deberet, derelicti sumus, saltern maiestas vestra non ex debito, sed saltern ex innata sua clemeneia et benignitate defensioni nostre graciose prouideret, vnde maiestas vestra ex eadem sua clemeneia et benignitate, prout aeeeperamus, graciosum subsidium et iuuamen dari deputauerat, nunc autem siue officialium et capitaneorum maiestatis vestre ineuria, siue aliis de causis, quas omnino ignoramus, huiusraodi subsidium aliquibus datum, aliquibus vero et pluribus quam scilicet quibus datum est, minime datum est, quare humilime supplicamus maiestati vestre, dignetur ilia ex innata sua clemeneia prout semel unanimiter et communiter deliberauir, de nostro sicuti de illorum aliorum subsidio et inuamine graciose prouidere. Vniuersitas nobilium regni Croacie. Original na papiru u c. i kr. kunom, dvor. i dravnom arhivu u Beu: Hungarica. Chmel doc. XVI. bez poblie oznake datuma. Thalloczy-Hodinka I. 545. po Chmelu regest, a datiran sa oko 18. jula 1526. Fraknoi, Monum. comit. Hung. I. pag. 91. datira ovo pismo 1. januara 1527. Radi ispravka datuma priopujemo ovdje. Ovaj je naslov za cijelo zaveo Fraknoia, da je to pismo stavio u g. 1527.
1

3.

1526. 16. jula. U Cetinu.

Vuk i Gjuro Frankopani i Stjepan Blagajski izdaju punomo Ber nardu Tumpiu, poslaniku k nadvojvodi Ferdinandu. Serenissime ac illustrissime princeps et domine domine nobis graciosissime. Premissa commendacione humillima. Preseneium latorem noJailem virum Bernardum Tumpysch mittimus ad sacram maiestatem vestram pro nonnullis et quam arduis negociis nostris sacre maiestati vestre exponendis; quare supplicamus humillime, maiestas vestra prefato nuncio nostro dignetur serenitatis vestre aures benignas prestare, quod nobis et reipublice cristiane salutiferum erit, cui nos ac seruicia nostra quam humillime semper commendamus. Datum in arce Cetiny, decima sexta die iulii, anno domini 1526. Eiusdem maiestatis vestre deditissimi seruitores Wolfgangus et Georgius de Frangepanibus, comites. Stephanus de Blagaj,. comes. Na rptu: Serenissimo ac illustrissimo principi domino domino Fer dinandu, principi Hispaniarum etc., archiduci Austrie, duei Burgundie, Oorinthie(!), Oarnioleque etc., domino domino nobis graciosissimo. Domino locumtenenti et regentibus Austrie consiliique consilariis in Austria etc. Original na papiru. Pritisnuta su tri peata. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. Ohmel doc. III. Thalloczy-Hodinka I. 543. samo regest. 4.

1526. 16. jula. U Cetinu.

Ivan Karlovi te Vuk i Gjuro Frankopani izdaju punomo Bernardu Tumpiu, poslaniku k nadvojvodi Ferdinandu. Serenissime ac illustrissime princeps et domine domine graciosissime. Premissa commendacione humillima. Preseneium latorem nobilem virum Bernardum Thumpych mittimus ad sacram maiestatem vestram pro nonnullis et quam arduis negociis nostris sacre maiestati vestre no mine nostro exponendis; quare suplicamus humillime, dignetur prefato nuncio nostro aures benignas prestare, quod nobis utile et reipublice cri stiane salutifferum erit, a quo sacre maiestatis vestre graciosam et ci*

4 tissimam relacionem expeetamiis. Datum in arce Oethyny, decima sexta julii, 1526. Eiusdem maiestatis vestre deditissimi seruitores Johannes comes Gorbauie. Wolffangus comes de Frangepanibns. Georgius comes de eadem Frangepanibns. Na rptu: Serenissimo ac illustrissimo principi et domino domino Ferdinando, principi Hispanianmi et archiduci Austrie, duei Burgundie, Oorrintie(!), Carnioleque etc., domino domino nobis graciosissimo. Domino ocumtenenti et regentibus Austrie consiliique consiliariis in Austria etc. Original na papiru. Pritisnuta su tri peata. U c. i kr. Jcunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. Ohmel doc. III. Thalloczv-Hodinka 1. 543. samo regest.

1526. 16. jula. U Cetinu.

Nihola Jarii pie nadvojvodi Ferdinandu o poslanstvu Bernarda Tum pia, o zahtjevima Hrvata i stanju na krajini. Durchleuchtigister, gromechtiger frst, genedigister her. Ich fuegeuer frstlichen durchlaiicht in aller vnnderthenigkhait zu uernemen, wie die grafFenn zw enr frstlichen durchlaiicht diesenn gegenwrtigen edllmann, mit namen Thumpitsch, schikhen mundlichenn eur frstlichen durchlaiicht jr menngll furezubringen, wie eur frstliche durchlaucht vonn gedachtem] Thumpitsch vernemenn werdt; darauff ist mein vnndericht, diweill nun der khunig vonn Hungernn die Krabathenn erfordert hat, dehalbenn sy sich besorgenn, sy muessen jm halben tail vmbsunst diennen; au solicher vrsach schikhenn sy zw eur frstlichen durchlaiicht, das sy lieber jnn eur frstlichen durchlaiicht besoldung hinab genn Hungernn zischen wollten ; nun vvnrdenn dy Hungern die hilft von eur frstlichen durchlaucht fur ain klain, nach dem sy dy Krabathenn fur jr aygen leut achten, war darauff mein rat, das eur frstliche durchlaucht innen dyse antwurt geb, khunigliche wurden au Hungerrn net eur frstliche durchleucht zu mermallen geschribenn; das sein khunigliche wurden die Krabathenn erfordernn will, dehalbenn eur frstliche durchlaucht seiner khuniglichen wrden kainswegs kan forhalten; darauff eur frstliche durchlaucht ann sew begeer, das sy alls dy gehorsamen jrenn lanndsfursten jnn diser not peystuenden vnd nit verlieen. Aber welich diennstleut mit eehaffter not annhaimb peleyben mueen, will eur frstliche durchlaucht alsdann mir beuelh gebenn, dieselbenn mit eur frstlichen durchlaucht besoldung wie pieher zw vnnderhaltenn, vnnd ann dise ort prauchen, oder wochin es eur frstliche durchlaucht notturfft erfordert; mit diser maynung khamb man des vnncosten ab, nemblich mit graff Karll, dann ich befindt jn so aygennuczig? das er sich ann nichtc

genuegen last, so jm eur frstliche durchlaiicht gibt, sonnder vermaint mit beger euer frstliche durchlaucht soll jm noch mer geben, aber waiiichen seiner guethait nach, so gibt mann jm gar zu uill etc. Er hat auch furgebenn, wie jnn die Venediger hoch ersuechen, khumbt au der vrsach, das er gewarnndt ist wordenn, als wurdt ich jm sein bestallung mindernn; dann ich khen jnn dermassen, wann heint ainer khamb, der jn mer als eur frstliche durchlaucht gab, er wurds nicht vimderwegenn lassen. Nun hat mir eur frstliche durchlaucht beuolhen, ich soll jm nemblich vmb I-c pferdt sein pestallung mindern; nun khanns mit kainen fueg beschechenn, allain er zug genn Hungern; was mir aber weiter eur frstliche durchlaucht darynnenn beuilht, das will ich gehorsamblichen gelebenn, vnnd denn graffenn darinnen nit ansechen; dann es sein mir dy andern graffenn vnd adll aimhenngig vnnd gehorsamb, wiewoll er sich auch dergleichen gegen mir helt, aber zw gedennkhenn seiner posen practikhenn, vnnd auch seinen grosenn aygennucz, mit vnnpillich, ob man ain mitrawen jnn jm seczt etc. Nun zaig ich eur frstlichen durchlaucht ann, wo ye der Thurkh sein besamblung pey jm wider die Hungern behaltenn wurdt, so het eur frstliche durchlaucht ann disen greniczen, dieselben zu behueten, V-c pferdt vnnd II-C Martholosen genueg, damit so wolt ich eur frstlichen durchlaucht vor einfall eur frstlichen durchlaucht land verhueten, vnnd auch jr land raisen, vnnd jr greniczen als woll verderben, als sy dan auch thuun etc. Eur frstliche durchlaucht mag mit disem gemelten edlman, graff Karls annder sachenn halbenn woll vertreulichenn handien, er wirt auch eur frstlichen durchlaucht berichten wie der Wascha au Wosen vnnd der vonn Mostar vonn denn greniczen abgezogen sein, etc. Ich hab auch ain spech hinein geschikht zu erkhundigenn wie starkh der Thurkhisch kayser die greniczenn beseczenn werdt, thue mich damit eur frstlichen durchlaucht in aller vnndertheniger gehorsamb beuelhenn. Geben zu Citia jnn Krabathen, am XVI. tag Julj, anno etc. im XXVI-ten. Eur frstlichen durchlaucht vnndertheniger diener Niela Jurischicz riter. Na rptu: Dem durchleuchtigisten, grossmechtign fursten vnd herrn herrn Ferdinanden, prinez vnnd jnfant in Hispanien, erezhertzogenn zw Osterreich, herzogenn zu Burgundy, Steyer, Kerrndten vnnd Orain etc., meinem allergenedigisten herrnn. Zw hannden jrer frstlichen durchlaucht Statthalter vnnd hoffrat der Niderosterreichischen landen. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U c. i kr. kunom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Hungarica. Chmel doc. II. Thalloczy-Hodinka I. 543. samo regest.

6
6.

1526. poslije 16. jula. Ivan Karlovi moli nadvojvodu Ferdinanda za pomo, jer ne ima gdje da dri svoju staru mater. Serenissime ac illustrissime princeps et omine, doraine mi graciosissime. Post humilimorum seruieiorum raeorum debitaque obediencia cum promptitudine famulatus summe graciarum acciones. Per vestram sacram maiestatem huic miserimo regno Oroaeie, et istis confinibus a multis annis illatis, quomodo usque hoc tempore(l)1 cum prouisione vestre sacre maiestatis amissus sum. Coram Christiana fide prout per aliquot vicibus(!) per meis(!) missis(!) notificaui vestre sacre maiestati, quod cum coram fide Christiana perdidi duas meas prouincias, vnam videlicet nomine Oorbauiam, alteram vero nomine Lykam, et de vno dominio quod ad tantum deueni, quod matrem meam, que me genuit, quod non habeo aliubi in meis eandem nutricare sen tenere, nisi eandem teneo et nutrico in domibus aliorum hominum; vnde domine graciosissime, supplicaueram vestre sacre maiestati hoc anno elapso per meis missis, quod vestra maiestas fecissefc michi hanc misericordiam, quod mihi vestra maiestas assignasset aliubi vnum locum, vbi matrem meam posuissem et nutricassem vsque mortem suam ; et ego personaliter in istis confinibus Turcorum seruire volo vestre maiestati et fidei Christiane vsque vita(!) mea(!), vestra autem maiestas intuendo ad vestram excellentissimam et naturalissimam dominacionem, et ad me ipsum, vestra maiestas misericorditer fecit prouidere, vestra maiestas mihi assignauit vnum castrum, quod vocatur Bayterffel, quod eundem recuperarem, vbi videlicet ego matrem meam posuissem, et eandem vsque mortem nutricassem, quod castrum adhuc usque nunc non recuperaui, ea de causa paupertatis mee, quia non habni pro quibus; quapropter peto humiliter et denote vestram maiestatem, quatenns dignetur vestra maiestas raichi dare aliquod adiutorium sen subsidium ad recuperandum illius castri, quod illic meam antiquam matrem posuissem, ego enim quod seruiuissem vestram maiestatem cum persona et sanguine meo, durante vita mea, quia serenissime princeps prout intimaui per nostrum communem raissum, videlicet egregium dominum Bernardum Tumpisch vestre maie stati, quod michi tradite sunt obliuiones meis maximis servieiis (!) a rege Hungarie, nisi vestra maiestas elegit, ex omnibus principibus christianorum, qui ad me ipsum misericordiam facit. Eiusdem vestre serenissime maiestatis seruitor fidelis Johannes comes Oorbauie in omnibus humiliter recomissus. Na rptu: Serenissimo ac illustrissimo principi domino domino Perdinando principi Hispaniarum etc., archiduci Austrie, duci Burgundie, CoNB. Sva pisma Ivana Karlovia puna su jezinih i gramatinih pogrjeaka. Zamanije oznaivat emo sa (!).
1

7 rintie(!) Carnioleque etc., domino meo graciosissimo. Domino locumtenenti et regentibus Austrie, consiliique consiliarii in Austria etc. Originaljna papiru. Na rptu pritisnut je peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, U c. i Jer. kunom, dvor. i rav. arhivu u Beu: Hungnrica. ChmeI, doc. XIV. Thallczy-Hodinka I. 543. regest po Chmelu.
7.

1526. 17. jula U Bmmnu.

Stjepan Blagajski tui se nadvojvodi Ferdinandu, nije dobio. to od njega pomoi Post humilimam suorum fidelium seruieiorum recomendacionem. Serenissime ac inuictissime princeps, domino domine michi graciosissime. Ex quo certo misera hec nostra patria Oroaeia, videlicet quasi ab omDibus aliis principibus cristiane religionis derelicta seu destituta nullius principis cristiani a diuturnis temporibus benigne prouisionis sensit auxilium, preterquam vestre serenissime maiestatis, nam nos, qui aliquando preesse videbamus, hac nostra tempestate per literas et per nuntios miserias et calamitates seu continuas Turchorum incurssiones, quibus grauaraur et in tantum premimur, vt vix respirare possimus nee se defend ere sine alicuius pii prineipis auxilio et prouidiraento valemus, sepius nostris supplicacionibus humilimis vestre serenissime maiestati ea patefeeimus et ad eandem confugerimns,' quibus declaratis et nostris miseriis et calamitatibus vestra serenissima maiestas misericorditer compaciendo benigna prouisione occurit, insuper et auxilia susteotacionis non modica omnibus dominis proceribus et confratribus nostris misit, nullum ex nobis excipiendo, sed ea communiter largiendo; aeeidit tarnen et nescio quibus meis de meritis aut quo scelere perpetrato aut per quos aecusatus existens, ubi omnes proceres et domini Oroacie ex eadem prouisione sinsilatim pereeperunt, solus ego quiequam pereeperim, cum reuera ita fidelibns seruieiis paratus semper fui vestre serenissime maiesti mseruire indefesse, (uec in aliquo se absenfaui), quemadmodum ceteri proceres Croacie et confratres mei vestre serenissime maiestati sattagerunt inseruire, est quam verum, vt vestra serenissima maiestas ex ore dominorum capitaneorum eiusdera intelligere poterit, quod multo magis michi et meis vestre serenissime maiestatis neeessaria esset benigna prouisio quam aliquibus qui earn per eeperunt, ex quo ipse quiquam castra in confinibus et vadis maximis habeo, vt puta castrum Blagay, Sthok, utrumque Bwssewych et Ozthrosaez, vbi plura nobis imminent pericula et continuis fatigamur seu premimur molestiis et incursion'bus et depopulacionibus infldelium Tur chorum atterimur, resistere autem hosti et vestre serenissime maiestati inseruire cupiens, multos ex familiaribus et colonis propriis amisi, quos hostis Turca abduxit sea trucidavit, aut ibidem detrunccauit; et precipue castrum Blagay cum maxima dificultate et dispendio sustento et manuteneo propriis in expensis comparando et mittendo alimenta et custodes seu allia neeessaria illic comportando, quibus iam deficio, quia predictum

castrum situm est circa castra Turcorum et intra fines illorum. Nam si sepe dieto castro acciderit periclitacio, tota hec misera patria dissipabitur et periclitabit; in ipso enim Castro hostis immanissimus specialem residenciam sibi et locum tutissimum vendicaret et habere posset. Nolo igitur longo cirographo vestram serenissimam maiestatem impedire ac inquietare, quoniam omnia ista vestre serenissime maiestatis capitaneis certa et nota existunt, ideo humilime vestre serenissime maiestati supplico, quatenus eadem causa dei et innate(!) vestre serenissime maiestatis gracia pro conseruacioue predictorum eastrorum et nostre calamitat;s tuicione benigne et graciose prouidere dignemini; preterea me et humilima cum meis, seruicia fideliaque vestre serenissime maiestati commendare non cesso. Ex arce mea Bruman, decima septima mensis iulii, 1526. Vestre serenissime maiestatis senilis humilimus Stephanus comes de Blagay etc. Na rptu: Serenissimo ac inuictissimo principi et domino domino Ferdinando diuina gracia annuente infanti Hispaniarum, archiduci Austrie, duci Burgundie etc. domino suo semper graciosissimo humilime presentetur. Original na papiru. Peat na rptu, ~kojim je bilo pismo zatvo reno, djelomice je sauvan. U c. i Jer. kunom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Hungarica. Ohmel doc. IV. Thalloczy-Hodinka I. 543 ima samo regest po Chmelu.
8.

1526. 18. jula. U Bihau.

Hrvatsko plemstvo izdaje punomo Bernardu Tvmpiu, poslaniku h nad vojvodi Ferdinandu. Serenissime ac illustrissime prineeps et domine, domine noster graciosissime. Post seruitutis nostre humilimam commendaeionem. Nonnulla e medio nostri per hunc egregium Bernardum Thompych de Zechan sacre maiestati vestre referenda intimauimus, cui humilime supplicamus vti gra ciosissimo domino nostro, ignetur illa dictis seu relatibus ipsius Bernardi Thompych, nostro ex parte referendis iidem creditiuam adhibere, nobisque medio sui graciosam relacionem facere ac in nostris negociis ex innata sua elemencia beniguam prouisionem exhibere, quam deus oranipotens felicem et incolumem diu conseruet. Datum Byhygii, feria quarta proxima ante festum beati Elie prophete, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo sexto. Eiusdem sacre maiestatis vestre fideles Vniuersitas nobilium regni Oroacie. Na rptu; Serenissimo ac illustrissimo principi et domino, domin0 Ferdinando principi Hispaniarum etc, archiduci Austrie, duci Burgundie,

9 Oorinthie(I), Oarnioleque etc., domino nobis graciosissimo. Domino locumtenenti et regentibus Austrie consiliique consiliariis in Austria. Original na papiru. Peat je pritisnut. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu : Himgarica. Chmel doc. V. 9.

1526. prije 4. augusta.

Bernardo Tumpi poslanik Hrvata popunjuje svoju molbu, upravljenu donjo-austrijskim savjetnicima, i moli, da ga oproste duga od 1000 for. Hochgeborn etc. genadig herren. Euer gnaden abschied auft' mein fuerbringen bab ich vernomen. Nun ist im erstn artickl euer gnaen antwort, die ritterschafft vnnd grauen des Khrabatischen adl vonn kuniglicher maiestet zw Hungern zw widerstandt der Turckhen ze jrer maiestet in das fei dt erfordert worden sein, welichs von mier anders fuergeben vnnd minndlich bedeutt worden, wenn die ritterschaftt vnd Krabatisch adl, bewegt aus cristennlichen gemutt von freyen guetn willen, angesehen das jr hillff kuniglicher maiestet, zw kunfftigen sig mit gott cze erlangen, trfflich nutzen soll haben guet erwegen frstlicher durchlaucht fuerzebringen, das sye, nicht als jm abschiedt euer gnaden aus gesprochen als von kuniglicher maiestet erfordert, sonder als gesannd von frstlicher durchlaucht jn namen derselben kuniglichen maiestet in das fei dt hillff raichtn. Mer hab ich angetzajgt der kriegleudt halben, das sey ze furchten, nach dem die besoldung frstlicher durchlaucht fast gering, das sye ob in grosserer besoldung anderstwo erschin vnd furgehaltn wurdt, bey disser klainerer besolldung von der ritterschafft nicht erhalten muegen werden, jm solchen jst der rifterschafft vnd Krabatisch adll begern vnnd fleissig gepett, das solches tze entfliechen die besoldung von frstlicher durch laucht gemerdt wuerdt. Den der tausennt gulden halben, so von frstlicher durchlaucht bi auff zwkunff't voller besolldung vor das geraicht, hab ich vor euer gnaden furbracht der ritterschafft und Krabatisch adll aynig fleissig an frst liche durchlaucht gepett: frstliche durchlaucht woll jen solch tausennt gulden genadiglich nachlassen, vnnd jn besoldung nicht raitten. Mer hab ich fuerbracht bett vor euer gnaden des geschlo hal ben vann frstlichen durchlaucht herrn Johannen Karlouitz ze er langen. Auff das alles genadig herrenn jst mein vleissig an euer gnaden gepetnn, wollen mir auff das eystnn genadig abschiedt vnnd antwort wissen lassen, ober aber euer gnaden mir in tzwaien tagen antwort vnnd abschied ze geben fueg nicht hielt, jst widerumb mein sonnder fleissig

10
gepett an eur gnaden woll abschied auff var mein furbringen Nicolaschen Jursickh1 zw schickhenn. Euer gnaen vnnterthaniger gehorsamer Bernnhart Tumbitsch, orator Oroacie. Vani. Bernharden Tumpitz der Orabatischen grafen vnd der vom adi gesandten annder furbringen. Original na papiru u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. Chmel doc. IX. Thallczy-Hodinka I. 557. ima samo regest po Chmelu. 10.

1526. 4. augusta u Beu.

Odgovor poslaniku Bernardu Tumpiu. Antwort dem Tumpitsch auf sein mundtlich furbringen gegeben. Hiernach volgt frstlicher durchlaucht von sterreich erzherzog Ferdinanden etc. stathallter, hof vnd camer ratte der Niderosterreichischen lannde auf Bernhardten Tumpitsch furbracht credennzbrief schrifftlich begern vnd mundtlich antzaigen, so er von wegen der Orobatischen grafen vnd der vom adl gemainiglich daselbst aus jrem beuelh getan, anntwort. Erstlich bedanngkhen sich stathallter, hot vnd camer ratte in namen der frstlichen durchlaucht jres willigen erbietten vnd sonnderlich des guetten gemuets willens vnd naygung, so die Orabatischen grafen vnd die vom adl zu jr frstlichen durchlaucht, wie in den credenzbriefen vnd des Tumpitsch mundlich anbringen vermeldet fur all aunder cristennlieh khunig vnd fursten tragen mit dem hchsten vlei in vngeczweiffelter zuuersicht die frstliche durchlaucht werde das, als ain genedigister herr vnd als der alweeg zu erhalltuag vnd zu beschiermung der Orabatischen lannde, zu denen jr frstliche durchlaucht sonnder naygung tregt jr hilff bisher mit schweren cossten dargestrekht vnd sy in notten seyt jr frstlichen durchlaucht eingang derselben regierung nicht verlassen in sonndern genaden erkhennen, vnnd versehen sy stathallter, hof vnd camer ratt di grafen vnd vom adl werden sich hinfuer der frstlichen durchlaucht auch dermassen guetwillig erzaigen vnd solh jr getreu erbiettlich gemuet vnnd naygung von jr frstlichen durchlaucht nicht stellen, dergleichen sy sich bey jrer frstlichen durchlaucht gennzlich ver trsten vnnd aller genaden versehen sollen.

Jnrii.

11 Verrer, als Tumpitsch anzaigt, wie die graten und die vom adl in Crabaten von der khunigelichen maiestet zu Hungern zu widerstannd der Turckhen zu jrer maiestet in das veld erfordert worden sein; aber sich das nicht verwilligen, sounder wo sy die frstliche durcblaueht wie annder besolden, das sy alsdann willig auf frstlicher durchlaucht cossten in Hungern ziehen sonnst anhaimb beleiben wellen; darauf geben stathallter, hof und camer ratt zu uersteen, das der frstlichen durchlaucht aus vil treffennliehen vnnd notwendigen vrsachen nicht gelegen noch fueglich sein will, diser zeit dem khunig zu Hungern yemanndt von disem kriegsfolkh, so die Crabatischen vnd der frstlichen durchlaucht lande derselben grenezen vnd gegent behuetten sollen, auf jr frstlichen durchlaucht cosst vnd besoldung zu schickhen. Wiewoll jr frstliche durchlaucht als ain cristennlicher frst gannz begirig vnd genaigt were der khunigelichen maiestet zu Hungern mit hilf und zuesehickhung dises kriegsfolkh zu erscheinen, so haben doch obgedacht stathallter, hof vnd camer ratte mit guetter verbetrachtung bewogen, das der frstlichen durchlaucht kriegsfolkh an den grenizen dem khunig zu Hungern, zu erhalltung der Krabatischen lannde so wol als jr frstliche durchlaucht vnd derselben lannd vnd leutten zu wolfart, nutz vnd guettem khumbet, dann wo jr frstlicher durchlaucht kriegsfolkh, so jr durchlaucht mit schwerem darlegen auf derselben selbst cosst vnnderhellt, von den Crabatischen grenezen abgefordert, in Hungern gebraucht, vnd solhs der Turgkh erjnndert; jst wol zu bedennkhen, das der Turgkh gestrachs ettlich sein macht auf die Orobatischen lannde wennden, vnnd nicht allain Crobaten, sonnder auch der frstlichen durchlaucht lannd vnd leutt vberfallen, vnd dieselben zu belesstigen, zu verderben vnndgar in sein gewaltsam zu bringen vundersteen wurde, des der almechtig nicht verhenngen, sonnder barmherzlich verhuetten wolle. Vnd diweil dann die grafen vnd die vom adl ain taphere anzall in Crabaten in frstlicher durchlaucht diennst auf ein jar lang bestellt, versehen sy stathallter, hof vnd camer ratt, sy werden jnnhalt jrer bestallung in frstlicher durchlauchtdiennst beleiben vnnd dem veldhaubtmarm Nicolaschen Juritscbicz zu yeder zeit in solhen jrem diennst, wie es die notdurfft erfordert, geburlich gehorsam laissten und guettwillig und gehorsamliehen erzaigen. Ob aber ettlich auf des khunigs zu Hungern erfordern zu seinen khuniglichen wurden ziehen wollten, darjnn wolle die frstliche durchlaucht jnen khain Verhinderung thuen, sonnder mugen dem khunig zu Hungern als jrem herrn in jrer khuniglichen wurden besoldung zuziehen, vnd damit aber der frstlichen durchlaucht grenizen vnd die Orobatischen lannde nicht desstmyrmder wie bisheer verhuett werden, so wolle jr frstliche durchlaucht an derselben stat andere aufnemben ; dann jr furstiche durchlaucht sey des genediffen gemuet vnd maynung zu yeder zeit alles das ze hanndeln, das der khuniglichen wurden zu Hungern vnd derselben khunigreich auch der frstlichen durchlaucht vnd derselben lannden vnd leutten zu guettem khumen mag. Die frstliche durchlaucht hat auch ungezweiffelt, das sich die ritterlichen grafen vnd die vonn adl der Crabatischen lannde [durch] khainerley pracktikhen bewegen laen werden die wider die khunigeliche

12 wirde zu Hungern vnd die frstlich durchlaucht sein mechten vnnd dieweil sy sich allweeg als ritterlich grafen vnd adl gehallten, so will die frstliche durchlaucht kheinen zweiffei haben, sy werden in solhem gemuet beleiben vnnd verharren; solhes alles wolle frstliche durchlaucht insonnderhait mit genaden bedenkhen vnd erkhennen. Datum Wien, am 4. tag Augusty, ano(!) etc. 26. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. garica. arhivu u Beu: Hun-

Chmel doc. VI. Thalloczy-Hodinka I. 556. ima samo regest po Chmelu. 11. 1 5 2 6 . 4 . a u g u s t a . U Beu. Biljeke o odgovorima vijea nadvojvode Ferdinanda Nikoli Ivanu Karloviu i Stjepana Blagajskomu u pogledu obrane Jurisitch. Den grafen vnd edln in Krabaten zugshalben gen Hungern schreibt Jiirisitseh dabej ainen ratslag: An 500 pherden vnd 200 martolosen wer an den grenizen genueg. An dem Krabat wirdet sich graf Karjs halben, auch der zwayer Welche halben die von den grenizen abgezogen, erkundet werden mugen Auf den obern brief, frstliche durchlaucht soy nit besynnt in seiner durchlaucht sold dem kunig zu Hungern diser zeit [Truppen] zuzeschikhen, auch vrsachen, das sy auf den grenizen irer maiestet zw Hungern Kra baten halben so nuzlich der ende als frstliche durchlaucht seien, dieweil sy auch den dienst auf ain jar lang haben mit in verners(?) ze beleiben, zehandlen, wellen aber nicht in de bestallung dermassen dienen vnd dem kunig zu Hungern darber zuziehen wellen, mug in auch nicht abgeslagen werden wie graf Karl seinen abzug gen Hungern nemben, oder in anderweg zutragen werde, der graf von Plagej destfuglicher in den dienst kumben, desgleichen den abbtt. 1 Hat ainen monadsold aufbracht. Wellen ausser landen hinder zehn gulden nicht dienen. Begert in an schaden ze halten 2 Grafen von Plagej halben mynderung graf Karls pherd.3 Die reuter werden zu Eeiff(?) ir leger nemen.4 Ain monadsold furzugeben.5 Na strani: Dem Krabaten zu antwort zugeben vnd dem Jurisitsch zo schreiben. 2 Na strani: Jurisitsch. Dj bezalung vnd furstreckung wirdet durch dj raitcamer verordent; der 10 gulden halben ist vor ain gemachter ratslag. 3 Na strani: Wirdet der vorig besehaid 4 Na strani: Ist auch vornhin bescbaid. 5 Na strani: Ist vormals auch beratslagt.
1

Juriiu, Hrvatske.

13 Dem Jurisitseh ze schreiben, sein frstliche durehlauchfc kme (?) nit gelegen etc. des anstelbrief halben. Den 100 pherden ainen sondern brief ze schreiben, dieweil sy die meisten landleut sein, an den 8 gulden des monad benugig ze sein.1 Mit den gesandten die bestallung ze besliessen vnd inen bestellbrief zu geben.2 Napis na omotu: Bernnhartn Tumpitsch als der krawatischen grafen vnd adl gesanndten mundlich vnd sehrifftlich Werbung, credenntz vnd antwurt ime vnd bemellten adl gegeben des monats Augusti, anno 26. Original u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 12. Hun-

1526. 4, augusta. U Beu,

Kralj Ferdinand odgovara Nikoli Juriiu, bez posade. da krajina ne moe ostati Getreuer lieber. Wir haben deine schreiben so du vnns gethan, der datum zu Oitin, den XVI.ten tag des verschinen monats Julii ausganngen mit jren jnnhaltungen vnnd sonndeiiich vnnder annderm dein anzaigen vnnd vnnderricht, welhermassen die Orobatischen grafen vnd edlleut in ettlichen jrer mennglen ainen aus jnen mit namen Tumpitsch, der dann in disen tagen bey vnnserm stathallter, hof vnd camer ratten vnserer Niedersterreichischen lannde ankhomen; zu vnas verordnen vnd demselben solh jr menngl vns furzubringen beuolhen worden nach Ienngs verstannden #vnnd vernomen, das die Orobatischen grafen vnnd edlleut dem khunig zu Hungern, vnnserm fruntlichen lieben herrn brueder vnd schwe rer auf vnnser besoldung zu diennen begern. Auf sollhs geben wir dir zu uersteen, das vns aus vill treffennlichen vnd notwendigen vrsachen nicht gelegen noch fufglich sein will, diser zeit yemanndt aus vnnserm kriegsfolkh an den greniezen deiner Verwaltung dem khunig zu Hungern auf vnnser besoldung zuezuschickhen, wiewol wir ganncz begirig vnd genaigt weren jrer lieb mit vnnserer hilf mit disem kriegsfolkh zu er scheinen, so haben wir doch bewegen, das unnser kriegsfolkh an den greniezen dem khunig zu Hungern zu erhaltung der Orobatischen lannde so wol als vnns vnnd vnnser beder lannd vnd leutten zu wolfart und guettem khumbet, dann wo vnnser kriegsfolkh von den greniezen abge fordert vnd sollhs der Turgkh erjnndert, jst woll zu gedennkhen, das er gestrachs ettlich sein macht auf Orabaten wennden vnnd nicht allain Orabaten, sonnder auch vnnser lannd vnd leut vberfallen, vnd dieselben zu belesstigen, zu uerderben vnnd gar in sein gewaltsam zu bringen sich vnndersteen wurde, vnnd dieweil dann die Orabaten von vnns auf ain jar lanng in dienst angenomen vnd bestellt sein: jst vnnser beuelh, das
1 2

Na strani: Dem Weriiegker auch zu schreiben. Na strani: Hainrieb. Wernegker.

14
du von vimsern wegen juen furhalltest, das sy jnnhallt der bestellung in vnnserm diennst beleiben, weih uns aber in der bestellung nicht dermassen diennen, sonder dem khunig als jrem herrn vnd khunig auf seiner lieb erfordern zueziehen, dem oder denselben wollen wir solhen jren zug nicht abgeschlagen noch verbotten haben; doch das solhs nicht auf vnnser, sonnder auf des khunigs zu Hungern oder jnen selbst cossten vnd vnnderhaltung beschehe. Vnnd wo graf Carl oder annder jren abzug von vnns gen Hungern nembsn, vnd ziehen wurden, alsdann wellest graf Carl, von Plagey, degleichen den abbt von Toplschkho an der selben stat in jr besoldung vnd zu erstattung der anzall annemben, vnnd obgleich obgemellter graf Carl mit seinen II-C pherdten, nicht gen Vnngern zuge, nicht desstmynder vlei furkherest damit bemellter graf Carl, von Plagey vnd der abbt an derselben stat mit guettem fuegen in be stellung khumen mchten, jnmassen wir dir vormals auch geschriben vnd beuolhen haben. Dann als du in deinen anndern schreiben von wegc.n furstrekhung ettlichs gellts, so du zu bezallung des kriegsfolkh deiner verwalltung aufbracht meidung thuest, werden obgemellt vnnsere ratte vnnser JSfiderosterreichischen camer dir von vnnsern wegen furderliche bezallung verordnen vnd desthalben von jnen beschaid erhalten. Der I-c gerussten pherdt, auch der IIC puchsenschuzen halben jst dem Hainrichen Werneckher vnd anndern beschaidt zugeschriben worden. Solches alles wollten wir dir auf dein sehreiben nicht verhallten vnd wellest in dem allen deinen pessten vlei wie es die notdurfft erfordert, furkheren, des wir vns zu dir verlaen vnd in genaden erkhennen wollen. Datum Wien, am 4. tag Augustj, anno etc. im 26. Expediatur Scharpher. An Juraschitz. Koncept u c. i kr. kunom, dvorskom i drav. arhivu u Beu: Hun* garica. Ohmel doe. VIII. Thalloczy-Hodinka I. 557. ima samo regest. 13.

1526. 4. augusta. (U Beu.)

Nadvojvoda Ferdinand pie hrvatskom plemstvu, dobrim pregnuima i u otporu protiv da ustraje u svojim Turaka.

Ferdinand etc. Wolgeborn besonder lieber. Vnnser stathallter, ho vnd camer ratte vnserer Niederosterreichischen lannde haben eueres ge sandten Bernhardten Tumpitsch eur an vnns ausgangen credenzbrief so er jnen vberantwort sambt einen mundlichen furbringen notdurfftigeliche vernomen; vnd jme derauf an vnser stat ain schrifftlich anntwort widerumb zuegestellt, wie jr sehen vnd von jme vernemb^n werden. Dermnach be gem wir an euch mit sondern vlei jr wollet euch hinfuer nach jnnhalt eures erbieten gegen vnus erzaigen, vnd dermassen, wie bisher durch euch beschehen, gueltwillig halten, vnd zu yeder zeit das jhenig, so zu

15 widerstanndt vnd abbruch der Turgkhen ein fall raichet, das pesst vnd nuzlichist ze hanndeln verhelfen, des wir vnns dann vnnserm genedigen vertrauen nach, so wir zu euch tragen gannz vngeczweiifelt versehen vnd in sonndern genaden erkhennen wollen, dann euch genedigen willen zu erzaigen sein, wir alzeit genaigt, wolten wir euch auf obgemelts eures gesanndten begern genediger maynung nicht verhallten. Geben am 4. tag August), 1526. An die Krawatischen grafen vnd adl. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. Ohmel doc. VII. Thalloczy-Hodinka I. ima samo regest. 14.

1526. 9. augusta. Beu.

Donjo-austrljsko vijee odgovara Bernardu Tumpiu na njegov drugi podnesak, Vermergkht frstlicher durchlaucht von Osterreich erczherczog Ferdinannden etc. stathallter, hof vnd earner ratte der Nidersterreichischen lannde auf Bernharden Tumpitsch annder schrifftlich furbringen, so er von wegen der Orabatischen grafen vnd der vom adl daselbst auf den eesst gegeben beschaidt eingelegt anntwort, wie hernach volgt: Anfenngklich als Tumpitsch eingibt, als solle die maynung seines furbringens annders, als wie verstannden durch jne furgeben vnd mundtlich bedeut werden. Darauf geben jme obgemellt stathallter, hof vnd camer ratt zu uersten, das an disem miverstanndt wenig gelegen, dann aus solchem jrm begern lautter vennomen, das jr gemuet vnd begern ist, auf vnnd in frstlicher durchlaucht besolung vod cosst der khunigelichen maiestet zu Hungern etc. zue ziehen oder sonnst anhaims beleiben wollen, das aber der frstlichen durchlaucht aus treffennlichen vrsachen nicht ge legen noch fueglich sein will diser zeit dem khunig zu Hungern yemannd von dem kriegfolkh so die Orobatischen vnd der frstlichen durchlaucht lannde derselben greniczen vnd gegent behuetten sollen auf jr frstlichen durchlaucht cosst vnd besoldung zu schickhen, wie denn der artigkhl der eesslen anntwort lautter autruckht. Verrer auf das begern, so Tiumpitsch von wegen besserung der be soldung in disem seinem schrifftlich furbringen yez abermaln erneut, lassen es stathallter, hof vnd camer rett bey der vorigen anntwort dehalben eruolgt beleiben, der zuuersicht die Orobatischen grafen vnd die vom adl werden des jn bedennckhung das der diennst ain jar lanng auf frstlicher durchlaucht aigen cossten weret, vnd das solhs den Orobatischen so wol als der frstlichen durchlaucht lannden \nnd leutten zuennthalbt auch jren selbst persouen zu nuez vnd guettem raichet, khain beschwerung tragen. Der tausent gulden halben, so frstliche durchlaucht bi auf zuekhunfi't der volligen besoldung den Orobatischen grafen vnd vom adl furgestreckht, Jst durch frstlichen durchlaucht ratt vnd veldhaubtman

16
Niclasen Juritschiz mit jnen gehanndelt vnd beschlossen worden, das die bestimbten tausent gulden zu dreyen monat friessten an jrer besoldung abgezogen werden sollen, versehen sy stathallter, hof vnd camer ratt, dieweil die sach dermassen gehanndelt, beschlossen vnd angenomen, derselben werde billichen gelebt vnd nachkhomen. Dann auf das begern des gschloses halben von frstlichen durchlaucht Johannen Karlouitz zu erlanngen, mugen sy solh jr begern an die frstliche durchlaucht bringen vnd gelangen lassen, daselbst sy vngeeweiffelt genedige anntwort haben werdeu; sollhs wollten obgemelt stathallter hof vnd camer ratt auf solh des Tumpicz(!) weiter fuerbringen vnd begeren zu anntwort guetter maynunng nicht verhallten. Actum Wien, am 9. tag Ausgustj, anno etc. 26. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu,', Hungarica. Ohmel doc. XI. Thalloczy-Hodinka I. 558. ima samo regest. 15.

1526. 9. augusta. U Beu.

Nadvojvoda Eerdinand pie Nikoli Juriiu, da mu urui priloeni od govor, na koji on nije mogao ekati u Beu. Getreuer lieber. Wir sennden dir hieneben verschlossen ein annt wort, so vnnserm getreuen lieben Bernharden Trumpitsch auf sein annder sehrifftlich furbringen, so er von wegen der Orobatischen grafen vnd der vom adl daselbst gethan, durch vmisern stathallter, hot vnd camer ratt vnnser Niderosterreichischen lannde gegeben worden ist, wie du sehen vd vernemben wildest; emphelhen dir darauf, das du dieselb anntwort dem gedachten Tumpitsch von stund an vnd on uerczug zuestellest vnd vberannlwortesf, damit er die den grafen vnnd denen vom adl furbringen, dann er alhie darauf nicht verziehen mugen vnd hierjn nicht saimig seiest, das ist vnnser meynug. Actum Wien, adj 9. Augustj, anno 26. An Juritschicz. Koncept u c. i hr. kunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: Hungarica. Ohmel doc. X. Thalloczy-Hodinka I. 557. ima samo regest po Ohmelu. 16.

1526. (prije 29. augusta).

U vojsci sluei hroatsho plemstvo moli nadvojvodu Ferdinanda, da im otpusti primljeni predujam od 1000 for. Serenissime ae illustrissime princeps et domine domine mihi graciosissime. Nouerit vestra sacra maiestas, quomodo quando in ultimo miseramus missos nostros ad vestram makstatem ad August(l), eotum habuimus haue promissionem bonam et graciosam, qui est finitus, hanc magnam miseri-

17 cordiam, quam vestra sacra maiestas nobis iniunxit, quod nos ipsos vestra sacra maiestas suscepit pro suis seruitoribus, et eotunc nobis vestra sacra maiestas misit mille florenos raynychky dictos, quod eosdem suscipiamus pro solario(!) nostro a vestra maiestate. Quapropter humiliter et deuote postulamus vestram maiestatem, quatenus dignetur vestra sacra maiestas nobis pro adiutorio et subsidio dare illos mille florenos, quia nimis expendideramus apromptuando et tenendo nos ipsos ad seruicia vestre sacre maiestatis, vsquequo aduenerunt capitanei vestre sacre maiestatis. Eiusdem vestre sacre maiestatis seruitores fideles comites, egregii ac nobiles stipendiarii vestre sacre maiestatis in Oroacia. Original na papiru u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Be u: Hungarica. Ohmel doc. XV. Thalloczy-Hodinka I. 558. regest po Chmelu. 17.

1526. (prije 29. augusta).

Pretstavka Ivana Karlovia, Vuka i Jurja Frankopana i dr. nadvojvodi Ferdinandu. Summo opere graciarum accione exprimere non possim, princeps illustrissime, quibus ille diuine maiestati tue iaiunctum et commissum mihi existat dominorum comitum Johannis comitis Oorbauie, Wolfangi comitis de Frangepanibus, domini Brigne, Georgii comitis de eadem Frangepanibus, nomine quorum missus presto nee exprimere possim, nee satis dicereque diuine prouisionis, qua persecutus a tot aunis contines et detines, vt Jesu Christi saluatoris nostri nomen ex^ollatur et glorificetur iidesque Christiana institucione prouisionis largicione retinetur in hac prouincia miserima, que aliter nee dicere possum, parciuncula Ooruacie(I), cum alias pro maiori parte spoliata desolataque a perfidis Turcis et deguastata habetur, nee alium defensorem neque prouisorem habere potuimus, neque habemus, que bona prospicientes nos pungunt et astringunt eidem maiestati forri fidelissima seruicia deseruire et demonstrare, quibusque et de causis summa cum diligencia proposuimus tum nos, tum nostros et omnia nostra medio spei maiestatis vestre vnacum seruitoribus in pericula quamquam grauia contingerint equo animo, sanguinis nostre effusionis pereipere et sustinere, nee obticuere possumus, nos habere priuilegia seruire cuique uelle, ea que ob ingencia seruicia nostri proceres obtinere et nobis relinquere demonstrando cum sanguinis effusione, qua sequentes et nos pluries cruentati confirmauimus, nunc uero et alias a longo euo et nos et hec miserima prouincia sit derelicta a serenissimo rege nostro, qua nee ducem aliqualem, wlgo banum uocatura, sew capitaneum aut campi duetorem habere a sua maiestate aut obtinere potuit, nee habet; attestare ea potest egregius vir supremus capitaneus noster, eiusdem maiestatis vestre seruitor Nicolaus Jurisych, qui continuo in manifestis periculis vna nobiscum uersatur in seruicio sacre maiestatis
MONUMENTA HIST. XXXV: MONUM. HABSBURGICA I. 2

18
vestre tociusque reipubliee Christiane. Nos vero cum profeta dicere poteramus, auxilium vnde ueniet, nisi a deo omnipotente per tuam maiestatem nobis delatum, diuini spiraminis missum fuit, nee dubium, quin si non affuisset, hec proaincia per perfidas Turcas occupata exstitisset, cum basa Bozne vocatus cum aliis uicinis cum ingenti exercitu hec confinia omnino habere et continere proposuerat, eamque deuorare a fideque Christiana abscidere, nisi campus vestre sacratissime maiestatis aufuisset; nee nos respicientes priuilegia nostra seruire cuique domino regi aut principi christiano, videntes imminere porieula in presenti regno Hungarie, que et prouinciis contiguis serenissime maiestatis vestre contingere posset, quod absit. paratissimi sumus ex parte maiestatis vestre contra communem hostem cum communi arma vnaeum seruitoribus nostris ire, nisi nobis copia eundi et decens prouisio existerit ac salarium tale cum quo et nos et seruitores noslros cum aliis nobis siinilibus, cum quibus nos equiparare poterimus, ac in seruicio eiusdem maiestatis vestre continuare, nos uero ad nostrum uelle, cum sit impossibile et hoc dicere seruire non possumus, nee exstat possibile, nee sit nobis hoc eligendum nee equiparare desiderata eligere, sed ea s ruicia serenissime maiestati vestre seruire ut uoti compotes eidemque maiestati vestre seruire ubicunque et placuerit et serenissima maiestas vestra uoluerit unacum seruitoribus, saltim hoc non desit, que sunt necessaria nobis, prouisio condecens, ac salarium nobis et seruitoribus nostris, que prouisio et salarium medio serenitatis vestre exstat prouidere, quia tales proprios quibus precipere sine salario non habemus nostrisque opibus nee suficientes eos habere et teuere possimus; cum sit hoc proprium talium seruitorum et equalium ad salaria congrua et meliora respicere eo.'que non sine magna dificultate forhssis et equali discrimine tenere vix poterimus, nisi prouisio nobis cum salario in tempore peruenerit; quibus de eausis per prefatum egregium serenissime maiestati vestre quam humillime suplicamus, vt in hoc tempore seruitores nosfcros vna nobiseum defcinere possumus, nee ea serenissima maiestas vestra credat nee eadem ante tenere permitat vlli inimicorum eiusdem maiestatis vestre, quemadmodum Venetis et quibuscumque aliis inimicis eiusdem serenissime maiestatis vestre seruire volnmus, neque optamus, eaque omnes sciscitati per prefatum egregium virum Nicolaum J\vris}7eh nomine eiusdem maiestatis vestre responsum ut supra dedimus, eundemque super hoc cerciorem fecimus super hoc nullum suspicium habere, cum nemo sit nostrum, qui cum Venetis aliquam neque beniuolenciam neque societatem cupit habere, cum ipsi vnaeum infidelibus ac inimicis reipubliee Christiane in federe semper et continuo habentur; sed si opus fuerit contra eos et quoscumque alios iniinicos serenissime maiestatis vestre ad mandata eiusdem paratissimi erimus, nee aliud nisi in deo optimo maxiraoque ac in serenissima maiestate vestra totalem spem habemus et speramus, n c sit hoc opponendum prineeps illustrissime in hoc tam grani et inportantissimo tempore, quod nobis aliqua spes Serenissimi regis Hungarie euenire possit, cum sepius medio eiusdem spei sue serenissime maiestatis decepti fuimus, quilibet, nostrum hoc cauere possit, cum pluries successiue decepti et in periclitacione existimus et modo sumus, quibus et de eausis prefatus Johannes Oorbauie et ut ei

19
nouissime contingit, nisi habita bona spe in serenis.ma maiestate vestra et in eiusdem subsidio taliter desperatus et nimia eompasione unacum suo dominio Uenetis se commendare voluit, sed ea spe sacre maiestati vestre fretus et confisus vnanimiter cum prefatis dominis comitibus in seruicio saere maiestatis vestre una se vniuit; super que omnia et singula humillime suplieamus et exspectamus gratissimam ac graciosissimam relacionem habere, nee mora sit differenda, cum tempus instat, nisi ut in tem pore prouideatur. Eiusdem vestre serenissime maiestatis deditissimi seruitores Johannes comes Corbauie, Wolfangus comes de Frangepanibus, Georgias comes idem de Frangepanibus. Beu: Original na papiru u c. i kr. kunom, dvor. i rav. a arhivu u Hungarica. Ohmel oc. XIII. Thalloczy-Hodinka I. 558. regest po Ohmelu.

18.

1526. 7. septembra, U Innsbrucku.

Nadvojvoda austrijski Ferdinand primivi glas o porazu preporua banu Franji Bacanu, da bude sa svim svojim to vie moe na pomoi kralju Ludoviku. na Mohau, privrenicima

Ferdinandus dei gratia princeps et infaus Hispaniarum, archidux Austrie, dux Rurgundie etc. Spectabilis et magnifice sincere dilecte Recepimus non sine magno animi nostri dolore cladem per serenissimum principem dominum dominum Ludouicum regem Hungarie et Bohemie etc., fratrem et sororium nostrum colendissimum aeeeptam ab immanissimo Turcarum hoste. Cum itaque vos serenitatis sue lateri hereatis, eandem sequendo tam in prosperis quam rebus afflictis, vt offitiosissimi incole est offitium, ideo attenta vestra in eandem obseruantia pariter et amore precipuo vos hortamur studiosius, vt apud eos, qui vobis etiam fidelitate astricti sunt atque alibi, omnem operara, Studium et diligentiam impendatis, quo serenitati sue in tanta necessitate vt fideles subditi adsistant, vosque apud eandem serenitatem suam manere et persistere velitis tamquam vir fortis et magnanimus, qui susque deque fert quemuis fortune insolentis impetum, matureque perpensa totius reipublice Christiane neces sitate, omnia agere et traetare studeatis, que ad depulsionem hostis insolentissimi et denique bonum ac quietem christanitatis deseruire videbitis, quod nobis de vobis persuademus, qui nonnihil hactenus in obtinendis subsidiis repentinis desudamus, que quam celerrime fieri poterit mittentur, nolentes aliquo pacto serenissimum dominum fratrem et sororium nostrum anteictum deserere, quantum vires facultatesque nostre patientur. Macte ergo virtute atque animo estote, ceteros in similia studia inuitantes et animantes, proposita tam honeste mortis immortalitate ac gloria, que vos *

20 atque oranes eiusmodi magnanimos heroas inubie manebit. Datum in lnsprug, die septima mensis septembris, anno domini MDXXVI. Ferdinandus. Io. Maius. Vidit Harrach cancellarius. Na rptu: Spectabili et magnifieo sincere nobis dilecto Francisco de Bathian, regnorum Croatie et Sclauonie bano. Original s utisnutim velikim nad vojvodskim peatom u c. i kr. kunom, dvor. i dravnom arhivu u Beu. Doslovno isto pismo upravljeno je i na vojvodu Ivano' Zapoljshoga. Gevay: Urkunden und Actenstcke I, 45. 19.

1526. 18. septembra. U VarSavi.

Poljski kralj Zigmunt I. Stari izraaje bana Franji Bacanu suut s mohakoga poraza. Sigismundus dei gracia rex Polonie, magnus dux Lituanie, Eussie, toeius Prussie, Masovieque dominus et heres. Magnifice syncere nobis dilecte. Cum nunciatus esset nobis inauspicatassimus eventus cum Thurcis serenissimi domini Hungarie et Bohemie etc. regis, nepotis nostri eharissimi, et clades quam maiestas eius cum exereitu suo aecepit, dii vix queat, quam maximo dolore et merore affecti sumus et in dies affieimur, ac plane confieimur. Redeunti igitur ad regnum Hungarie generoso Joanne Oharvat Varan Jara, commisimus ei, vt sinceritatem tuam nostro nomine adeat et illam alloquatur in his, que attinent salutem regiam, patrie et ipsiusmet sinceritatis tue; quitquid igitur idem ipse Joannes Charwat sinceritati tue nomine nostro hac vice dixerit, Uli Mem habere velit. Nos etiam pro viribus et faeultatibus nostris maiestati illius et regnis eius nou sumus defuturi. Bene valeat sinceritas tua. Datum in civitate nostra Warschouiensi, deeima oetaua septembris, anno domini MDXXVI., regni vero nostri vigesimo. Sigismundus rex. Na rptu: Magnifieo Francisco de Bathyan, regnorum Croatie et Sclavonie bano, sincere nobis dilecto. Original s tragovima utisnutoga peata u arhivu hercega Bacana u Krmendu: Acta mem. Nr. 71. 20.

1526. Poslije 23. septembra, Nagyhidi.

Iota Frankapanha, udova Stjepana Perenja javlja gradu Rosicama, da je njezin brat Krsto postao protektor kraljevine Hrvatske. Egregii domini amici et vicini nobis honorandi. Premissa salute et nostri commendacione. Noverint egregie dominaciones vestre, quod nuncius

21 fratris nostri cbarissimi nobis nullas alias novitates attulit, nisi quod regia maiestas felicis memorie proeul dubio interiit. Oesar vero Turcarum reuersus est ad sua, prout nobis frater noster scribit, sed ad futurum festum beati Georgii iterum cum omni suo exercitu inuasurus est hoc regnum, non solum ad devastandum, verum eciam ad occupandum. Ubi autem optant dominacioces vestre pretextu castri Nandor Alba cerciores effeci, utinam deus optimus concessisset nobis, quod dominacionibus vestris meliorem famam scribere potuissemus; aduc(!) est in manibus Turcarum. Frater autem noster profectus est post reginalem maiestatem. Oeterum possumus domi nacionibus vestris signifieare, quod regnum Oroacie, Sclauonie et Dalmacie, insuper comitatus de Posega et Simigium sese dedere sub tutelam et protectionem fratris nostri. Alias novitates dominacionibus vestris scribere nescimus. Valeaat dominaciones vestre felicissime ad vota. Ex arce nostra Naghyda, hodie, anno domini 1526. Jsotha de Frangepanibus relicta magnifici condam domini Stephani de Peren etc. Na rptu: Egregiis ac nobilibus dominis iudici et iuratis ciuibus ciuitatis Cassoviensis, dominis amicis et vicinis nobis honorandis. 1526. Original s utisnutim peatom od prstena s monogramom S(tephanus) P(eren) u arhivu Jer, i slob. grada Koia: Missiles 15221526, nr. 1142/25. 21.

1526. 30. septembra. U Varadinu.

Ban Franjo Bacan moli nadvojvodu Ferdinanda, da pomogne Petru Kruiu. Serenissimus prineeps et domine domine mihi graciosissime. Seruicium ac mei commendacionem. Egregius dominus Petrus Krusych capitaneus Segniensis rogauit me, vt pro parte sui vestre maiestati scriberem, qui castra sine auxilio vestre maiestatis, que tenet, seruare potest nullo modo. Cum itaque castra ipsa sunt finitima, vestre snpplico maiestati, velit sibi auxilium peeuniarum mittere et pedites pixidarios; nam si castra ipsa, quod deus auertat, perierunt, et regna vestre maiestatis dampna capient maxima; volebat ipse vestram maiestatem accedere, sed ego non permisi illum illuc ire; misi ipsum ad castra ipsa, que tenet, ne per incuriam dampnum paciantur aliquod. Et cum hoc vestram maiestatem felieiter cupio valere ac me .et seruicia mea vniee commendo. Ex Warasd, die dominico proximo post festum beati Michaelis archangeli, 1526. Eiusdem vestre maiestatis seruitor deditissimus Franciscus de Battyan regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus. Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando infaoti Hispaniarum, archiduci Austrie, duci Burgundie etc., domino meo graciosissimo.

22

Original na papiru; peat je na rptu pritisnut. U c. i h\ kunom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Hungarica. Ohmel doc. XIX. Thalloczy-Hodinka I. 568 samo regest po Ohmelu. 22.

1626. 30. septembra. U Varadinu.

Petar Krui preporua nadvojvodi Ferdinandu svog slubenika Andriju, da ga saslua u njegovo ime. Serenissime princeps et domine domine mihi graciosissime. Post fidelium seruieiorum meornm humillimam commendacionem. Misi ad maiestatem vestram serenissimam hunc nobilem Andream familirem meum, presencium videlicet ostensorem, qui maiestati vestre serenissime et seruicia mea comendaturns et necessitates castrorum finitimorum, que sunt in regnis Dalmacie et Oroacie, quorum officio ex benignitate Sere nissimi et graciosissimi domini mei Ludouici regis Hungarie fungor, declaraturus est Quam ob rem maiestati vestre serenissime supplico humillime, dignetur ipsum benigne exaudire, dictisque ipsius indubiam fidem adhibere, et me seruiciaque mea maiestati vestre commendo. Datum in Warasdino, dominico die proximo post festum beati Michaelis archangeli, anno domini 1526. Maiestatis vestre serenissime humillis et fidelis seruitor Petrus Krwsyth capitaneus Segniensis et comes Olissiensis ete. Na rptu: Serenissimo principi et domino domino Ferdinando prin cipi Hispaniarum, archiduei Austrie, duci Burgundie etc., domino meo graciosissimo. Original na papiru; peat je na rptu pritisnut, U c. i kr, kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. Ohmel do. XX. Thalloczy-Hodinka I. 568 samo regest po Chmelu. 28.

1526. 5. oktobra. U Ludbregu.

Krsto Frankopan pie Pavlu Kereenju o nezakonitom izboru upana varadinskoga, i javlja, da su njemake ete u Optuju. Egregie domine amice nobis honorande. Aduentus vester cum do mino Johanne Castellanfy hue ad nos ad presens fieri non potest. Oras enim deo duce et secundis auibus mane hine Simigium versus et tandem

23 deo volente ex illinc Posonium ad reginalem maiestatem iturisumus; famam hanc vobis scribimus, in hac proxime preterita in Warasd celebrata congregacione per quosdam particulariter et poeius fautores domini bani, in comitem illius comitatus Warasdiniensis Thomas Pethew electus est, huic non consenserunt Petrus Brdewg, Blasius Kos et alii quam plurimi; volebant habere et maior pars pro comite Johannem Alapy, nichilominus Thomas Pethew per dominum banum est pronunciatus, et regia in per sona idem dominus banus eisdem ipsum proposuit. Paulum literatum de Nezpesa familirem nostrum ad exaccionem peccuoiarum nobis per dominos regnicolas oblatarum designauimus, penes quem eciam relinquemus equites aliquot nostras numero centum, non ea causa, ut cuipiam dampna faciant, sed vt poeius peccuniis viuant et feveant(!) equos suos; volebat dominus banus hanc potestatem habere ad extradari faciendum et compellendum peccunias predictas, nos (amen non eoncessimus, quia vt scitis, per dominos regnicolas ita statu tum est, vt nos per homines nostros procuremus eas exigi facere. Breui nos reuertemur a reginali maiestate, non vltra per tres dies illic cumctabimus(l); faciat nobis dominacio vestra rem gratam, si turn cum redibimus ad nos simulcum ipso Johanne Castellanfy veniatis; item notificamus vobis, hodie dominus banus dixit nobis, quod adhuc in Warasd vellet manere hie per octo dies, non videtur mihi hec sua mora, quin huic regno utilitati sit et commodo; hoc certum est, Alemani congregati sunt in magno exereitu et posueruot castra eorum prope Pethowiam, et si adhuc vsque non descenderunt in campum, absque dubio presenti septimana vel omnino sequenti descendent. Ex Lywdbreg, feria sexta proxima post festum beati Franeisci confessoris, annno domini 1526. Ohristoforus groff de Frangepanibus, Segnie, Weglie, Moclrusieque comes, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Selauonie specialis tutor et protector. Na rptu: Egregio domino Paulo Kerecheny de Kanyafelde, amico nobis honorando. Original na papiru; na rptu je pecat, Jcojim je bilo pismo reno. U kr. zem. arkivu u Zagrebu: Acta neo-acquisita. zatvo

24.

1526. 11. oktobra. U Debrecinu,

Ivan Zapolja alje svog pouzdanika Franju lanoviu. Baloga k Ivanu Kaste-

Egregie omine et amice nobis honorand'. Misimus ad dominacionem vestram egregium hunc nobi'lem Franciscum Balog in certis negociis dominacioni vestre egregie nomine* nostro referendum. Eogamus igifcur do minacionem vestram egregiam, diguetur dictis et relatibus ipsius Fran eisci Balog fidem prestare. Quam in reliquo felicissime valere optamus.

24

Ex Debreczen, feria quinta proxima post festum diui Dionisii, anno domini 1526. Johannes comes Scepusiensis, wayuoda Transsiluanus etc. Na rptu: Egregio domino Johanni Oastellanffy etc., amico nobis honorando. Original na papiru. Na rptu se vidi trag peata, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu Jugoslav, akademije u Zagrebu. 25.

1526. Prije 24. oktobra. U Wiener Neustadtu.

Uvjeti preuzimanja banske asti u Hrvatskoj, to ih je u Wiener Neu stadtu predao poslanik Franje Bacana kod dvorskoga vijea. Die articull der Werbung des wanns in Oabaten, gesanndten am hofrat in der Newenstat. Erstlich, hat er erczellt, daz obligen des lannds, wie dan sein herr daz offermallen durch seine leut auch schreiben verkundt vnd be sorgt sich, das sey das lecztermall, das ers anzaig. Zum anndern, das er gwisse kundschafft hab, das die Turkhen sich beraiten in Orabaten zu cziehen, slsser zu belegern, wo sy dannyndert zway mit gwallt nemen, wirdt sich kains mer wem, dann sy habens mit nichte zu erhallten. Zum dritten, dieweill inen dann so eyllend kain ansehendliche hilf vnd daz volkh allennthalben zusamen komen mag, begert yetzo ime I m pferdt zu hallten, damit welle er allklain einczug verhueten, kmb dann ain grosser einczug, soll man in landen auff sein, so well er sy ver hindern, daz man zusamen komen mug vnd well sein haubt daran seczen sy zu erlegen. Zum vierdtn, er will die kuntschafft auf die angenomen zeit trewlich ballten; aber sein volkh ist ime alles verfurt vnd entloffen, daz er nyembt mer hab, dauon er sy vnderhallten soll, hat zwen flekhen Vdwin vnd Obrofecz, c dauon er solh kunschafft hete, begert jme daselbst hinauf zwen monat I fuessknecht. Zum funfften, er hab sich mit nichte mer zu vnnderhallten, hab alczeit Vc pferdt vnderhallten, yeczo sein IIC von im zogen, dan er het in kain tafel mer zu hallten, muess die anndern auch verlassen vnd dann ziehen wohin in dann got belaidt; es wre aber vill pesser, man htilff jme vnd behiellt die krabatischen grenitzen, dann das er vns vntere grenitzen soll helfen verhueten, vnd seine leut wren im lieber, dann ander dreymall souil der ort er kennt, die auch alle gelegenbaid vnd wesen da selbst vmb wissen. Zum sechsten, er hab wellen den Tmyn(!) besehen vnd selbst dahin geraist vnd am hallt gestossen, e'tlich zerhakbt vnd angefangen, den er hiemit schickht, damit man sich mug erlernen vnd erkundigen, wie er darumb steet; aber er iindt, daz zwen turn oder pastein gemacht

25 vnnd das sloss verworfen vnd geweist ist, mit LXX oder LXV person be setzt, wre noch guet zu erobern. Zum VI[., als ime die frstliche durchlaucht geschriben, daz geschutz zum Wichecz abzumessen, die lenng, dickh vnd wie gross kugel sy schiessen, dieselb mass hete er geschickht, versieht sich, sy niemals zw khomen, aber in derselben landort sein sy nit zu geprauchen vnd sein nur stainpuxen. Zum V11L, so man leit aufnemen wollt, daz man nit dermassen thete, als ferdtenf!) ainen zwelf pferdt zu hallten, die mit funff hett vnd leg wo er wollt, begert ime vergnnen aufzunemen vnd daz im ainer oder mer zuegestellt wurden, die do musterten vnd daz gellt den leuten aus gaben. Zum VIHI-ten, hete vernomen von etlichen wie frstliche durchlaucht mit ihrem volkh allain sein grenitzen behueten wollt, hete hinwider ver nomen, welle in Krabaten ziehen, wo dann sein durchlaucht mit in Krabaten zug, wre es schon getan vmb Krabaten, dann es sey kain trost noch hilf von dem Kunig, den Hungern, Windischen oder annder art, darumb soll man in als ierdten nit verlassen, oder das land sey verloren. Zum X-ten, ob volkh in Krabaten zuge, mag man nynder her pass profandt dann aus Agalia haben, aber die taez sein so gross, daz man es nit ersvingen kan, bitt kayserlicher Mayestet zu schreiben, daz inen solich fraid, so s.y kaufften, tatzfrey gelassen wurden. Vnnd begert ine vnnd seine Sachen syner frstlichen durchlaucht zu befelhen. Savremeni prijepis u c. i Jer. kunom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Hungarica. Ohmel oc. XII. 20.

1526. 30. oktobra. U Beu.

Kralj Ferdinand preporua Stjepanu Verbczyju bana Franju Bacana. B^rdinanus ei gratia eleetus Bohemie rex etc., princeps etc., infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc. Spectabilis et magnifice syncere dilecte, Oommisimus speetabili et magnifico nobis dileclo Francisco de Bathyan, regnorum Oroatie et Sclauonie bano, nonnula nostro nomine vobis exponenda, que cum ex mente et uoluntate nostra ueniant, vos hortamur plurimum, vt eidem Francisco in hys que referet, nostri contemplatione fidem indubiam prestare, vosque super eisdem ita exhibere uelitis, sicut in vos plene confidimus, quod erga vos et vestros omni gratia nostra recognoscemus. Datura in ciuitate nostra Vienna, die XXX mensis octobris, anno domini MDXXVL Ferdinandus. Vidit Harrach Io. Maius. cancellazms.

26 Vani: Spectabili et magnifico sincere nobis dilecto Stephano Werbetzky(!). Original s utisnutim peatom u arhivu hercega Bacana u Kormendu; Acta mem. nr. 76, 27.

1526. poslije 10. novembra.

Biljeka o pravu kralja Ferdinanda na ugarsko-hrvatsko prijestolje i o ugovoru njegovom s hanom Franjom Bacanom. Sciendum, quod cum licet serenissimo principi et domino domino Ferdinando, electo regi Bohemie etc., principi ac infanti Hispaniarum, archiduci Austrie, Burgundie etc. ac serenissime consorti eiusdem, tamquam veris, legitimis et naturalibus heredibus ius competat uersus regnum et coronam Hungarie vigore contractuum et compactatorum complurium desuper erectorum et initorum, quodque prafata serenissima consors eius serenissimorum olim Ladislai regis Hungarie et Boemie etc. filia naturalis et legitima, ac Ludouici itidem Hungarie et Bohemie etc. regis soror germana extiterit, quibus minime attentis Joannes de Zapolia wayuoda Transiluaniensis se per assertam electionem, vnacum complicibus et adherentibus suis in regnum prafatum eiusque coronam de facto intruserit et immiscuerit, seque iuribus libertatibus et priuilegiis Uli concessis et inconcusse hactenus obseruandis opposuerit, quodque spectabilis et magnficus dominus Franciscus de Bathian, regnorum Dalmatia et Sclauonia banus, tanquam iusticia equitatisque cultor obseruantissimus, fideique et probitatis sua memor se ad dictum serenissimum regem tanquam vindicem et assertorem libertatis Hungarie, et eum qui iura libertatesque prefatas eonseruara et manutera intendit applicuerit, volens ei fideliter vt par est adsistere, idcirco inter eundem serenissimum dominum Ferdinandum regem ex yna, et Franciscum de Bathian banum antedictum partibus ex altera factus, initus et conclusus est contractus, in hunc qui sequitur modum. Videlicet, quod idem dominus Ferdinandus rex promittit et addicit, quod eidem bano uel procuratori aut procuratoribus suis legitimis iam in ciuitate Vienna dabit aut ari, solui et numerari faciet mille ducatos, et post quattuordecim dies proxime et immediate sequentes iterum bis mille du catos et post vnum mensem proxime inde sequentem iterum tres mille ducatos, computando singulum ducatum pro septnaginta quinque cruciferis; econtra uero idem Franciscus promittit et addicit, quod uelit pro seruitiis et necessitatibus regia maiestatis prefate. habere et intertenere quingentos equites leuis armatura, ex quibus dncentos equites in continent], reliquos uero quantotius poterit, et presertim usque ad festum sancti Andrea apos toli mittere debet sequendo maiestatem suam prefatam cum hoc equitatu suo contra quoscunque aduersarios et inimicos suos nemine excepto, ac fauendo et promouendo partes eiusdem quantum poterit, que omnia et sin gula eaem regia maiesfas in verbo optimi regis et principis, dictusque Franciscus sub fide sua promiserunt et uterque eorura in solidum promisit

27

uelle adimplere et exequi, nee contra ea vel eorum aliquod iillo unquam tempore dicere, facere uel venire, quouis quasito colore vel ingenio. In quorum omnium testimonium et robur efficatius, bine eiusdem tenoris li tem facta sunt, quas uterque contrahentium manu sua subscripsit, vtriusque ipsorum sigillo munitas, que data sunt. Vani: Spanzedel. Litem contractus. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 28.

1526. 24. novembra. U Pounu.

Kraljica udova Marija moli bana Franju Bacana, da bi porazdijelio naslovnicima ona pisma, to mu ih je poslala. Maria dei gracia regina Hungarie et Bohemie etc. Magnifice fidelis nobis sincere dilecte. Hortamur vos et harum serie requirimus, quatiuus istas literas nostras, quas cum presentibus in manus vestras misimus, preter omnem moram et difficultatem ad eos, ad quos eas scribere fecimus, nostra gracia mittere debeatis, in quo facietis nobis rem gratissimam et necessariam ac nostra gratia recognoscendam. Posonii, sabbato proximo ante festum beate Catherine virginis, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo sexto. Maria regina etc. Vani: Magnifico Francisco de Batthyan regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Selauonie bano, fideli nobis sincere dilecto. Original s utisnutim peatom u arhivu hercega Bacana u Krmendu: Acta mem. nr. 79. 29.

1526. 26. novembra. U Pounu.

Kraljica udova Marija trai od bana Franja Bacana, da uzme u zatitu njezine hrvatske posjede. Maria dei gracia regina Hungarie et Bohemie etc. Magnice fidelis nobis syncere dilecte. Cum ex bonis nostris in regno nostro Selauonie habitis iiichil vnquam aut subsidiorum aut contribucionis alicui dederimus, nam racione illarum nos ipse gentes semper tenuimus pro regni defensione, et nunc ilia per fidelem nostrorum egregium Thomam Pethew propter pecunias subsidii comiti Oristophoro oblati, sint depredata; hortamur fidelitatem vestram et requirimus, vt si ipse Thomas Pethew, ad quem de hac re scripsimus, pecora depredata iobagionibus nostris non restituerit, dampnaque illata non rectificauerifc, extunc dampna ipsa iobagionibus nostris per omnia opportuna remedia rectificari facere debeatis. Nam, vt diximus nos sola racione bonorum nostrorum gentes tenemus et nemini

28 ex Ulis subsidium dare possumus. Aliud ne feceritis. Datum Posonii, feria secunda proxima post festum beate Catharine virgin is, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo sexto. Maria regina etc. Na rptu: Magnifico Francisco Bathyany regnorum nostrorum Dalmacie, Oroatie et Sclauonie bano, fideli nobis syncere dilecto. Original s utisnutim peatom u arhivu hercega Bacana, u Kormendu: Acta mem. nr, 81. 30.

1526. 28. novembra. U Bea.

Ugovor izmedju Jcralja Ferdinanda I. i Ivana Karlovia u pogledu Medvedgrada i Bahovca. Abred zwischen kun. majest. und dem Grawen von Karbaus, der Schloer Medwed vnd okhanikh halber. Die K. Hu. Mst. etz. hat mit graf Johann von Korbau aus Krabathen ain vertrag abgeredt vnd besehloen, also das ir ku. Mst. die zway Schloer Medwed vnd Eockanikh, die Herr Hanus Ungnad Freiherr zu Sonneckh jetzo von der Knigin von Hungarn phandtweis innen hat, zu irer ku. Mst. hannden bringen, vnd dieselben mit irer zuegehorung ge dachten Grauen auf sannd Martinstag schierst nach dato vbergeben, vnd ainantwurten, daentgegen solle der Graf seiner Mst., zu irer Mst. sichern hannden, par erlegen vnd betzallen vier tausendt ducaten, zu erledigung des phanndtschillings, der jetzo auf dennselben schloern steet, also das die ainantwurtung der schloer vnd betzallung der berrten summa gelltes gleich miteinander vnd ains an das andere mit beschehe, darumben sollen dann dem Grauen notturfftig phandt vnd ander brief von ku. Mst. ge fertigt vnd behenndigt werden; die ku. Mst. soll vnd will auch irer Mst. Schlo /Weitersfelden mit seiner zugehorung, von Erasmen von Trautmansdorf, der Schlo jetzo phandwais innen hat, furderlichen ledigen, vnd dem Grauen dasselb sambt seinen nutzen, rennten vnd zuegehorung, mitlerzeit der einantwurtung baider obgemeldten Schler, numbichen, auf mit saen schierst angeben vnd gewaltsam machen, in der gestalt, wann dem Grauen, die merberurten zwai Schler Medwed vnd Eackanikh eingeantwurtet werden, das er dann das Schlo Weitersfel(!) vnd seine zuegeho rung, dagegen zu irer ku. Mst handen an vertziehen vnd waigrung frey ledigklichen widerumben abtreten, vnd dieweil gedachter Graf des einkhumbens berurte Schlo Weittersfelden, in derselben zeit den wenigisten theil gemessen mag, sol C vnd will die ku. Mst. ime bis zu der abtretung zu hilf vnd peerung II H.(!) R. verordnet vnd bezallen laen. Datto: Wien, den XXVIII Nouember etc., im XXVI. Koncept u c. i kr. financijalnom arhivu u Beu: Hungarn L

29 31.

1526c poslije 25. decembra(?)

Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu, da e s njime glede tra enih od njega 3000 for. utanaiti, had dodje h njemu. Bano Croatie. FeriDandus ete. Spectabilis et magnifice syneere. Keddite sunt nobis litere vestre date in feto natiuitatis domini nostri super negotio trium millium florenorum rhenensium vobis soluendorum et nonnullis aliis. Cum autem ex eisdem intelligamus vos ad serenissimam dominam Mariam reginam Hungarie et Boemie etc. viduam, sororem nostram dilectissimam et deinde ad nos proficisci velle, vnde rem omnem vsque ad aduentum vestrum suspendimus, minime necessarium esse arbitrantes, vt prolixioribus nunc vobiscum agamus, quod vobis super vestris graciose signiflcare vq~ luimus. Datum. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i drsav. arhivu u Beu: Hungarica. 32.

1527. 1. januara. U Beu

Kralj Ferdinand I. poziva Ivana Kastelanovia, da prizna njegov izbor za kralja od 17. decembra 1526. u Pounu. Ferdinandus dei gratia Hungarie et Bohemie rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie, marchio Morauie etc. Egregie sincere dilecte. Peruenit ad nostram noticiam, quod antequam nuntii et commissarii nostri nomine nostro tecum tractarint(I), quod te sicut optabamus bene laudabiliterque erga nos gesseris, quod equidem a te grato clementique suseepimus animo; nolumus itaque te ignorare, qualiter die XVII. mensis decembris proxime elapsi, in conuentu Posoniensi per serenissimam dominam Mariam reginam Hungarie et Bohemie etc., viduam sororem nostram dilectissimam ac comitem palatioum regni eiusdem indicto et ibidem per prelatos, proceres et nobiles potiores regni prefati celebrato, divina aspirante gratia et miseratione in regem Hungarie elecfi sumus, nobis certo persuadentes, quod stante electione illa rite et legittime facta atque etiam attentis iuribus nostris que nobis et serenissime consorti nostre dilectissime, versus regnum illud competunt, nos pro rege ac domino tuo naturali et legitimo sis indubie recogniturus et accepturus, quod etiam tue in nos affectioni et observance optime conueniet, quo facto non solum dominus et rex tuus gratiosus erimus, sed et hanc tuam in nos fidem et affectionem omni gratia et fauore nostro recognoscemus, et quamuis minime dubitamus hanc electionem non nisi acceptam et optatam tibi esse, set ut animus tuus clariori nobis innotescat argumento, te requiririmus singulari studio, ut electionem illam approbes, nosque de approbatione et ratificatione eiusem per hunc ta-

30 bellionem nostrum quam primum certiores, quod similiter erga te gratiose compensabimus. Datum in civitate nostra Vienna1, die prima mensis ianuarii, annno domini MDXXVIL, regni vero nostri anno primo. Ferdinandus. Joannes Maius. Vidit Harrach cancellarius. Na rptu: Egregio ac nobili Joanni Oastelamphi(l) nobis sincere delecto. Izvornik na papiru sa pritisnutim pod papirom peatom (archiducale), kojim bijae pismo zatvoreno. U arhivu JugosL aka. u Zagrebu. 33.

1527. 16. januara, U Limbachu.

Krsto Frankopan pie Radkersburzanima glede nekog posjeda i eli, da kralj Ferdinand i Ivan Zapolja Mvu u miru. Fursichtigenn, erber vnnd weysenn. Vns bericht diser zaiger vnnsers briefs, wie er durch beuelch seines mit namen herr Petter Brobst zu Ofn ain gut oder clainat ainen burger in ewr stat Eadkherspurg zu behalten geben, nun vber solchs sein guetlichs ersuechen er obgedachts gut von bemeltenn burger nicht bekumen mag, vnd yme dasselbig von wegen aines anndern schuldiger vnbillichen vorhaltennn solle, wo dem also, bedunkt vns gancz vnrechtlichenn, das der berurt seines guets vnuerschulter Sachen also geraden solle. Ist demnach an euch vnnsers sonnderlichs begern, ir wellet disem man wenndung thuen vnnd yme in solchem verhelften, was er fueg vnnd recht hat, damit ime weitters ersuechenn gegen bemelten ewren mitburger nicht noch beschehen, sonnder vnnser begern ir wellet euch dermassen guet nachperlich halten, damit zwischen euch vnd disen landen kain aufruer von notten beschech, auch vns al obrisster generallhauptman des ganczen kunigreichs Vnngern vnd waan etc. solchem nach, zusehen nicht gepurenn will, sonnder den jhenigen, die von wegen jrer notturfft nach an vns belanngen hilff vnd beistanndt zu thain genaigfc sein, was sy recht vnnd fueg haben solches wir vnns dan auch kainen zweifl in solcher gestallt bey euch zuthan versechenn wellen. Wir sein auch bericht jr solt etwo fursarg haben, so wir so nahent bey euch annkomen sein, darumben jr deshalbenn ewr gesehiez herfur ziechenn habt lassenn, des euch doch von kainen notten ist vnd denen jhenigen, die euch villeicht das anczaigt habenn, kainen gelauben geben wellet, sonnder wir sein jn al wegen des begern, damit die ku. Majestet vonn Vungern vnnd kunig Ferdinand kunig zu Behaim etc. bruederlichen vnd freundlichen mit einannder zu leben sambt diesem lannden, des wir euch aus gueter nachperschafft nichts verhallten wollen. Datum Limbach, am 16. tag januaru, anno jm XXVII-ten. Cijeli datum pisan naknadno drugom rukom.

31

Cristoff Pranngeopan, graff zw Vogels, Zengg vnd Madrusch etc., obrisster generali hauptraann in dem gannczen kunigreich zw Vnngern vnnd waan jn dem ganezen Windischen lannde, Dalmacien, Oroaeien, beschurmer berurts Windischen lands, Poseheg, Schomagt vnnd der gan ezen spangraffschafft. Prijepis u c. i k. kunom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Hungarica. 34. 1527. 19. januara. U Radkersburgu, Radkersburmni piu Vuku Grassweinu o bojnim pripremama Krsta Frankapana kod Varadina. Edler, gestrenngerr, gendigerr herre vnser gehorsam willig sein Euer genaden zuuor. E. G. peuelch vnss auf heut zuekhomen, das wir auf khu. Mayestet costen khundtschafft halten sollen, dem wier in albeg gern ge horsam leben wellen vnnd geben E. G. zu uernemen, das wir kundtschafftere augeschickht habenn gen Warasiu an die Yrfar ist heut der drit tag vnnd hinab an Striedn, aber noch keiner khomen. So paldt die khomen wellen wir E. G. von stundan bericht thon, das vnns E. G. auch beuilcht pej gueter wanning zu sein, darin haben wir pisher kainen vleis gespartt vnnd sonnderlich vider graff Oristoffen ankhunfft mit grosser behuett ausserhalb der mauer vnd auf meurn vnd thurn. Genadiger herre, es hat vns graff Oristoff herein geschriben, wie E. G. abschrifft hiepey vernemen wierdet. Darauf vnns so der haimb kumbt so die Sachen be trifft villeicht anntwurclt schreiben muessn, ist an E. G. vnnser vleysig pitt ratsam zu sein, was wir im gegen seinem vndterschriben titl fur ain titl geben sollen. Genadiger herre, wir haben gestern ainen vnser burger ain fleischhackher gegen Olsnicz geschickht, der ist jn graff Oristoffen herberg eingeritten, hat mit dem selben wierdt vmb osn kaufft, sich also vmbgesehen vnd mit der Zetschin Maier jn mairhoff ganngen vnd gesagt, es sey mindert ain klains es sey voll mit rossen vnd mit volckh, vnd hat souill erfragt, das sy gesagt haben, das vor der nacht aber dreihundert pferdt khomen sein vnnd jnnerr drey oder vier tagen sollen fnftausendt fueuolckh komen, I n phrdt mit harnasch vnd etlich tauseudt mer husarn aber niemandt kan nit wissen vnd das volckh auch nit was der graff thuen will; vnd wie er sich also vmbgesehen, hat in ainer angeredfc, er sej ain teutscher, was er vnter jnen thue, er wll in dem graffen anczaigen, der werde jn annemen lassen, er sej ain khundtschaffter, also hat im sein wierdt gerat ten er soll sich haimb heben; genadiger herre, in disser stundt ist vnns aber ain khundtschaffter khomen von den Vrfarn Muer vnd Trag, der sagt, das zum Strieden vber gefarrn sein in dissen tagen sibenhundtert vnd am Vrfar Semenge (?) funfhundtert geraisig vnd noch zwainczig bey X auch XX vnnd mer vnd weniger vberfarn. Aber auf sein vleisig nachfragen, was der graff thain woll mit dem volckh, hat er gar nichtcz erfragen mugen, vnd haben gestern widerumb an die ortt, wo der gewessen ist, ain anndern geschickht, damit die khuntschaft in albeg der ordtu ist vnd so dye anndern kunlsehaffter khomen, wellen

t
wir E. G. von stundan wissen lassen, beuelchen vnns hiemit .F). G. Datum Rackherspurg, den XVlHI-ten tag januaru, in der anndern stundt nach mitag, anno etc. XXVII-ten. N. Richter vnnd radt der statt Rackherspurg. An herrn Wolfganngen Graswein kh. Majestet rat vnd vicztomb in Steier. Prijepis u c. i k. kunom, dvor. i drz. arhivu u Beu: Hangarica. 35.

1527. 20. januara. U Gracu.

Vuk Grasswein pie kralju Ferdinandu o pripremama i osnovama Krsta Frankapana. Durchleuchtigister, grosmechtigister khunig, genedigister herr. Ewer khunigliche maiestet sein mein vnderthanigist gehorsam willig diennst allezeit berait. An heut sonntags den zwainczigistea Januaru, vmb drey vr nach mittag, hab ich abermals ain schreyben lautt hier inligunder ab schlifft von dennen von Radkherspurg emphangen, daraus eur khunigliche raaiestet etc. zu uernemen haben, das sich graff Ohristoff von Orabatten tglich mit volckh besterchkt, vnd an die grnitzen dits lannds, vnd sonnderlich nach undt vmb Radkerspurg legert, vnnd nachdem sieh aus solicher versamblung nichts annders dann vberfall dits lannds zu uersehen ist, demnach so wissen euer knigliche raaiestet genedigst woll zu bedengkhen, disem lanndt mit hilf zu erscheinen vnd beschaidt auch beuelch zu geben, ob von ntten sein wurdt gegenweer zu thuen, dieselb zum furderlichisten zu uerordnen. So vernemen auch eur knigliche maiestet etc. aus der abschrifft graf Cristoffen schreiben, denen von Radkherspurg gethan, was gemuets er gegen jnen ist, vnd sich nit annders zu uersehen, wo seinem begern nit statt gethon, er werde sy vnangriffen nit lassen, so haben euer k nigliche maiestet des Buthian(!) Ferentz schreiben, auch denen von Rad kerspurg gethan, dauon jeh eur kniglichen maiestet bey negster post ab schrifft zuegesendet, auch vernomen, aus den bayden schreiben ich nit anders abnemen khan, dan graff Oristoff vnd Buthian mchten mit jrem volckh zusarnen rugkhen, vnd die vrsachen jres schreybens, das denselben durch die von Ragkherspurg nit volg gethon, fur sich nemen vnd ainen angriff vnd straiff in das lanndt thuen. Vnnd als die von Ragkerspurg in beschlus jres schreybens begern jnen anczuczaigen, so sy graff Christoffen widerumb schreyben wurden, wie sy jme seinen titl geben sollen, darauf hab ich jnen disen beschaidt geben, das sy jme den tittl seiner graffschafften vnd herschafften, wie man jme vormalen geschriben, geben, vnd all annder tittl seiner haubtmanschafftn des Hunger- vnd Windischen lannds auslassen sollen. Das hab ich euer kniglichen maiestet aus vnderthanigister gehorsam in eyll vnangeezaigt nit lassen wellen, vnd thue mich ear knigliehen maiestet etc. als der-

33 selben vnderthanigisten dienner, hierait in aller gehorsam beuelhen. Datum Grtz, am zwainczigisten tag januaru, anno etc. im XXVTI-ten. Euer khniglichen maiestet vnnderthanigister vitzthumb in Steyr Wolfganng Graswein. Vani: Dem durchleuchtigisten, grosraechtigisten fursten vnd herrn, herrn Ferdinanden konig zu Behaim, printz in Hispanien, ertzhertzog zu sterreich, hertzog zu Burgundi, margraff zu Mrchern vnd graue zu Tyroll etc., meinem genedigisten herrn. Wienn. cito cito cito cito cito cito cito cito Izvornik na papiru u c. i k. kunom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Hungarica. 36.

1527, 21. januaia. U Frstenfeldu.

Krsto Preuner, zapovjednik u Frstenfeldu pie Vilimu Schrotu i Vuku Grassiveinu o pripremama Krsta FranJcopana. Edl, gestrenng, gunstig lieb herrn vnd freundt. Mein willig diennst sein euch alczeit zuuor. Ich I'ueg euch zu uernemen, das mir vor etlichen tagen kimtschafft kumen ist, wie graff Ohristoff von Frankenpain zue 01snicz mit etlich hundert phartn hussarn ankumen sey vncl nun ain zeit lanng da gelegen vnd noch da ligt, wie jer dan deshalben villeicht ba wissen habt als ich; darauf la ich euch wissenn, das allss gestern neunczehen phardt hussarn durch vnnsern hart geriten vnter der stat auf die nagst prukenn, die man nennet die Eennprukhenn vnd da gehalltenn etlich stundt lanng, naehmal gegen dem abend abczogenn vnnd sich gelegert in ein darff mit namen Kue.derstarff, das vngeuerlich ain viertl meill weg von der stat eenhalb der Laffnicz auf dem Vngrischen leit vnd da vber nacht beliben vnd zu morgens vor tags sich wider erhebt vnd jren ersten weg den sy her geczogenn wider angenumen, vnd des nagstn auf Olsniez zue, vnd wie ich solchs erjnndert bin, daz sy auf dem Hart vmbgestrafft haben, bin ich al heut fnie auff gewesea vnd jrem huefslag nach zogen, nahend auf ain mewl weg deshalbenn mich zu erkunden, Aver sy doch warn, hab sy aber nie mugen ansichtig werden vnd des an ain weg kumen, das ich mir auch nit trawt hab verrerer in nachzucziehen; hab aber gefragt etlich pawersleut von Euederstarff auch dahin geschikt, da sew vber nacht gelegen zu erkundtn, was sy doch anczaigtn waz jer thain oder mainung war, beriehtn sew mich wie sew anczaigenn, sew sein der mainung den dreisskist einczunemen vnd zu erfordern jn namen des Beida yecz kunig zw Hungernn. Jch bin auch glaubhafftig bericht, das sy willenns enntlich seindt sich herauf zu dem Newmarktl zu
MONUMENTA HIST. XXXV. : MONUM. HABSBURGICA I. 3

34

legem vnd haben schon jre potn da gehabt stallung allenthalben zuezurichten; es soll ym auch ynner zwaien tagen mer volkh zuecziehenn, wie ier den jn der burger schreibenn hiemit aigenntlich vernemben werdt, darauf bit ich euch als mein gunstig lieb herrn vnd freunt vnd al die, die solchs vnd anders zu hanndln haben, jn namen vnd von wegen kuniglicher maiestet vnd von wegen ainer ersamen lanndschafft, daz ier wellet fursechung thun in solchem zuczug graff Ohristoffens, wan jr wist wie er ein man ist, wo ir aber mit einsetzung in die sach zeitlich thain wuerdt vnd sich mitler zeit was vberfall oder einczug sich von den veinnten zuetrueg, daz zw nachtaill kuniglicher maiestet etc. dergleichen ainer ersamen lanndtschafft raichen mcht, will ich mich hiemit entschul digt allenthalben haben, wan ich euch solchs zeitlich anczaigt will haben, verhoff aber jr werdt mich in ansechuog des graniczflegcken mit hilff vnd ratt nit lassen; gedennkt so die feindt solchen fleken eroberten, da gott vor sey, wa schadenn man land vnd lewtn darau tatt, ee man die feundt darauss bracht; bit euch die sach ba zu erwegen wen ich euchs anczaigen kan, bit euch vmb ewer verschribne anntwort vnd mir anczaigen, ob man graft' Ohristotten fr ain veindt oder freunt erkennen soll, oder wie man sich dich in der sach halten mue; damit alczeit was euch lieb vnd diennst ist. Datum Frstennfeldt, am 21. tag januaru, anno etc. XXVII-ten. Christoff Perner vom Schachenn, kuniglicher maiestet phleger daselbs. Den edlen, gestrenngen rittern herrn Wilhalbm Schrotn, lanndsverweser in Steier, herrn Wolfgang Graswein viezthnmb zw Gracz etc., meinem gunstigenn lieben herrn vnd freundtn samentlich vnd sonnderlich zu ant worten n. Vani biljeka: Abschrift Cristoffen Perners phleger zu Fursstenfeldt schreiben. Ovom prijepisu dodano je ovo rijeenje: Beschuss des Radtschlags. Erstlich, das kniglicher maiestet geschriben werdt sonderlich den gemein a del zu bestellen, ob sich die hern des beschweren werden, so mugen dieselben von adel vndter etlich herrn als haubtleut vntergeben werden vnd der herrn sol ein zimliehe anczal in jren satel gehalten werden. Die weil des von Laybach antzaigen der betzallung vnd bestallung gancz beschwerlich sein wil, demnach wil mein herr stathalter vnd rate fr nodt vnd guet ansehen, das kniglicher maiestet mit dem auffnemen der maisten antzahl phferdt vertzogen werde, bis sich jr kn. maiestet herzu nhern werdet, aber etlich ansehenlich personen, der man sich ge trosten mag, als Kegleuich vnd dergleichen von adel mugen demnach mitler zeit bestelt vnd angenomen werden. Auff des grosgrauen begern denen von Petaw zu schreiben, daz sy Paulen Kheschkes des grosgrauen phfiegern jnn Warosin gestaten zu zimb-

35 licher nodturfft eyssen, schtz vnd kugi zu hacken, puchsen vnd pley kauffen vnd gen Warasin fixeren zu lassen. Prijepis, odnosno koncept u c. i k. kunom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Hungarica. 37.

1527. 23. januara. U Gracu.

Dvorsko vijee u Graca pie Vuku Grasweinu, kako se imadu drati Badkersburani prema Krstu Frankopanu. Der k. raaiestet abschrifft des vitzhumb schreiben, auch der ein geschlossenen copeien sambt der anntwort, so dem vitzthumb darauf von dem hoffrat gegeben wirdet, zuezuschickhen. Dem viezthumb in Steier anzuezaigen, der stathallter vnd hoffrat haben sein sehreiben sambt den eingeschlossenen abschriffeen, so jme von wegen graf Oristoffen von Franngenpan zuekhomen mit jren jnnhalltungen nach lenngs verstannden vnnd jme darauf zu beuelhen, das er den von Kakherspurg zueschreiben vnd anzaige, das sy dem graf Oristoffen auf solh sein schreiben vnd begem ain zimbliche anntwort geben, auch darob seie vnd dermassen einsehung thuest, damit die von Rakherspurg mit ver bot des vnnderlegten guets sich geburlich hallten. Vnnd jnsonnderheit mit allem vleiss notdurfftige vnd guette khundtschafft gegen graff Oristoffen vnd desselben furnemben vnd hanndlung zu yeder zeit nicht allain an aiem, sounder mer orten hallten, vnd die aigentlich bestelle, vnd was jme also fr khuntchafft, die dem hofrat zu wissen, die notdurfft erfordert, zuekhumbt, das er die gestrachs vnd on ueezug dem hoffrat zuschicklie vnnd in aufrichtung vnd halltung der khiidtschaffc kheinen vlei spare. XXIII. januaru, anno 27-ten. Naledje na pismu od 20 januara i. . u . i kr. kunom dvor. i dr. arkivu u Beu: Hungarica. 38. 1 5 2 7 . 2 5 . j a n u a r a . U Beu. Kralj Ferdinand pie Vuku Grassiveinu, neka sn Radkersburani dobro dre i neka uhode pripreme Krsta Frankopana. Graf Ohristoffen von Frangenpan betreffend. Ferdinand etc. Getrewer lieber. Wir haben dein schreiben sambt den eingeslossen abschriffeen, so dir von wegen graff Oristoffen von Franngepan das sich derselb mit ainem volckh teglich besterkhen vnd je lennger je nechuer gegen vnnsern grenitzn auf Eagkherspurg(I) legem solle, zue khomen, mit jren jnnhalltungen nach lenngs vestannden vnd emphelhen dir darauf, das du denen von Radkherspurg von vnnsern wegen zueschreibst vnd anzaigest, das sy beruerten graf Oristoffen auf solh sein schreiben vnd begern ain zimliche anntwort geben, auch darob seyest vnd dermassen ein sehung thuest, damit die gedachte von von Badtkherspurg(!) mit verpot

36 des behalten guets jn des graffen schreiben begriffen, sieh geburlich hallten, vnd in sonnderhait mit allem vleiiS nodturfftige vnd guete khundtschaff't gegen graf Cristoffen hallten vnd du auch kuntsehafft bestellest; vnd was dir also fur khundtschafft die vnns zu wissen die nodturfft eruordert zuekhumben, dieselbs gestrackhs eylenndts vnnd anuerzug vnDserm stathallter vnd regenten vnnser Niderosterreichischen lannde zueschickhest, vnnd in aufrichtung vnd halltung der khundtschafft khainen vleis sparest. Das ist vnnser ernstliche maiming. Geben in vnnser stat Wienn, am 25. tag ja nuaru, anno etc. im 27., vnnsers reichs im ersten. An vitzdom in Steir. Koncept u c. i h. hunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: Hungarica. 39.

1527. 28. januara. U Beu.

Kralj Ferdinand pie Vilimu Schrotu i Vahu Grassioeinu, neka pazi, da bude grad Frstenfeld spreman na otpor protiv Krsta Franhopana. An Yerweser vnd vitzthumb jn Steir. Ferdinand etc. Getrewen lieben. Wir haben dein vnnsers vitzdombs sambt vnnser getrewen, lieben N. des phlegers, richter vnd ratte zu Furstenfeldt schreiben vnd kuntsehafft graf Cristoffen von Franngenpan auch fursehung berurtter statt Furstenfeld betreffend jrer jnhalt nach lenngs vernommen. Vnd dieweil wir vns aber nach diser zeit kaines offenlichen kriegs von dem weida versehen, demnach jst an Ew vnnser beuelh, das jr gedachten phleger vnd denen von Furstenfeld jn vnserm namen schreibet vnd beuelhet, damit sy allenthalben bey gutter Warnung sein, die stat vnd slo mit wachtbesetzung der thrl, versehung der schrenngkhen vnd in anderweeg wol versehen, auch gut kuntsehafft hallten vncl sich hierjnnen als die getrewen vnnderthanen, wie dann jre vorfordern bisheer gethan, auch gehorsamlichen beweisen vnd erzaigen. Dann wo sich die Sachen zu ainem krieg schigkhen, wurden wir sy als vnser getrew vnderthanen mit hilff nicht verlassen. Es ist auch vnser will vnd beuelh ob Ew hinfuran dergleichen brief mer zuekomben, das jr auf die mainung, wie obstet, von vnsern wegen anntwurt gebest vnd vnnott solhs an vnsern stathallter vnd hofratt lanngen ze lassen. Es were dann, das ain angriff beschehe oder annder notturft vnd geferlikhait zuetrueg, derrer wellet den gedachten von Furstenfeld vnd andern Ordnung geben, damit sy vns oder vnsern stathalter vnd hofratt solches bey tag vnd nacht dardurch jnen weiter hilff vnd beystannd getan werden muge. Des wollen wir vnns also der mergkhlichen notturfft nach zu Ew versehen vnd verlassen; vnd jr tut daran vnser ernstliche mainung. Geben in vnnser stat Wien, am 28. tag ja nuaru, anno etc. 27., vnnsers reichs im ersten. Koncept u c. i. h. Jcunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: Hungarica.

37

40.

1527. 30. januara

U Bea.

Donjo-austrijsko namjesnitvo i vijee izvjetuje kralja Ferdinanda, da je Vuku Grrassweinu dalo naloge glede Radkersburana i Krsta Frankopana. Graf Oristoffen von Frangepan betreffend. Durehleuchtigister, gromechtiger kunig, genedigister heer. Euer kuniglichen maiestet sein vnser vnnterthenigist gehorsam schuldig, phlichtig vn willig diennst allezeit berait. Genedigister herr, welhermassen vnns jetzo euer kunigliehe maiestet rat vnd vitzdom in Steir herr Wolfganng Gras wein sambt abschrifften graf Oristoffen von Franngepans schreiben, so er denen von leadkherspurg vnd dieselben von Radkherspurg bemeltem Grawein gethan, zuegeschickht, wie der eur kunigliehe maiestet aus hier innligunden abschrifften bezaichnet mit A vnd B clerliehen vernemen, darauf wir jn namen eur kuniglichen maiestet gedachtem Grawein widerumben antwurt vnd beuelh zuegeschriben, wie eur kunigliehe maiestet aus hie beiligunder abschrifft mit C bezeichent, genedigist sehen wirdet. Das wollten wir eurer kuniglichen maiestet, der wir vnns hiemit vnnterthe nigist beuelhen thun, nit verhallten. Geben zu Wien, am XXX. tag ja nuarii, anno etc. im XXVII-ten. Stathalter vnd hoffrat der Nidersterreichischen lannde. Koncept u c. i k. kunom, dvor. i drz. arhivu u Beu; Hungarica. 41.

1527, 5. februara. U Saint Germain-en-Laye.

Francuski kralj Franjo I. iskazuje banu Franji Bacanu suut s mohackoga poraza, te podjedno opominje na vjernost spram kralja Ivana Zapolje. Magnifice ac ileete omine. Ex Anthonio Ehincone, cambellano consiliarioque nostro, quem cum mandatis et uteris ad illustrissimum principem Johannem in Hungarie regem eleetum, fratrem et consanguineum nostrum charissimum misimus, cognoscetis, quanto perculsi merore fuerimus, acerbissimo nobis allato nuntio de Pannonico exereitu ab infestissimo ortho doxe fidei hoste Turcarum principe profligato, magna cum nobilitatis strage, infelicissimoque regis ipsius, quod maxime molestum fuit, fratris et consanguinei nostri charissimi casu. Sed in tantis miseriis haud parum et spei et consolationis nobis affert, cum audimus, uos, iis iuribus, eaque animi moderatione prineipem in regem uestrum cooptasse, cuius uirtute cum sedatis, si que adhuc restant seditionibus res domesticas amplificare, tum a Thurcarum iucursionibus et fines uestros et christianam religionem, cuius firmissimum Pannonia semper extitit propugnaculum, posthac tueri facile possitis. Vos itaque omni studio hortamur, ut uestrati regi, cuius uirtutem iam pridem perspeetam habetis, per quietem potius quam extero, atque ignoto per discordiam parere, atque alterius quidem presentia benefieiis ornari, quam alterius absentis ministris prede esse malitis; uestra autem nos

38 fides atque honos satis admonent, ne ad tanti momenti causam defendendam animo potius defuisse, quam uiribus caruisse uideri uelitis. Sed ex ipso Ehinc.one hec et pleraque alia, que ei nostro nomine uobis exponenda mandauimus, plenius intelligetis. Quapropter eandem illi ipsi Ebineoni fidem omnibus in rebus adhibeatis rogamus, quam nobismet ipsis coram adhiberetis. Magnifice domine deus optimus maximus res uestras secundare dignetur. Datum apud sanctum Germanum in Laya, nonis februariis. Franeoys. Mositet( ?). Na rptu: Magnifico et generoso Francisco de Batthyan, Dalmatie, Oroatie et Sclauonie bano, nobis sincere dilecto. Original s tragovima utisnutoga peata u arkiou hercega Bacana u Krmendu: Acta . nr. 89. 42.

1527. 5. februara. U Ljutomjeru.

Vitez Krsto Preuner javlja Vilimu Schrotu, da je Krsto oplijenio njegove rodjake. Frankopan

Edler, gestrennger herr lanndsverweser. Ew sein mein frenntlich dinst mit guettem willen jn allweg zuuor Jch la ew wissen des auffruer halbm, so jeczundt vor ugen ist, so graft' Cristoff sieh mit ettlichen vnnderstannden vnnd auff den grindtn, so meinen muemeln zuegehorig hundert vnnd funffczig schwein gewellttigklich genomen vnnd all nidergeslagen, vnnd an anndern orttn so mir nit wissundt ist, vnnd nun yeczundt sich widerumb die hussarnn auff die granitzn belegernn vnnd gestradt heyffl nmlich auf der Graconitz XX phardt. zu der Nedelitz ettlich vnnd hundert zu Vngerischen Pollstraw auch ettlich phardt, so ich der zeit nit wai vnnd am anndern orttn vnnd ileckhn, so ich der namen vnwissen hab, auch jn der gmain daz geschray ist, sy werden ainsmalls gchling ain straiff't in das lanndt thuen dardurch die armen lewtjn armuet kernen werden, clarauff mein guett bedunckhen war. daz man auff etlich ortten lewt hin legeret zu ro oder zu fue, damit der armb gemainman ainen trosst biet vnnd die husarnn ain faricht, sunst jst zu besaring, das das lanndt nit ain fardt ainen spodt aufhebenn werdt; solichs hab ich ew jm besstn nit vorhalltn wellen, mer lieber herr Verweser, der herr lanndthaubtman herr Sigmimdt hat mier zuegesagt etlich zenndtn pulffer zu uergonnen vmb mein gelldt, vnnd yetzundt fursarg trag des notturfftig, bitt darauff, ew wollet miers zuesagenn, so auch vngetzweifflt mein swager Erasm von Sauraw deren halben mit ew gehanndlet vnnd miers zu uersteen, des vnnd annderst geben will ichs jn annderweeg vmb ew gevlissen sein zu uerdienen, hiemit was ew von mir altzeit lieb vnnd dienst ist. Datum Luettnwerg, am' erichtag nach Vnnser liebenn Fraw Liechtme, anno etc., jm XXVII. Cristoff Prewner ritter. Nuch so ist mir gesagt worden als nachstn von dato des brieffs, das ettlich pauernn so auff dem Vngerischen wanen vnnd her enholb der

39 Muer auff den Deutschn gewarnndt durch jre freundt, sy sollen sy huettn, vnnd bey jr warnunng sein, dy husarnn werrn jnen ainsraalls zu gesstn krnen, des haben sich die armen lewt beklagt etc. Prijepis u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica.
43.

1527. "9. februara. U Beu.

Kralj Ferdinand pie Hansu Helfenbergu, da nadje pouzdanika, koji e uhoditi Krsta Frankapana. Kundtschaffter halben an Hansen Helffenberger. Ferdinand etc. Getrewer lieber. Nachdem wir ainer geschikhten person, auf die glauben vnd trewen zu setzen ist, in vnsern clinst zu be stellen, der sein ab vnd zue reiten bey graf Cristoffen von Franngenpan hab vnd auf sein furnemben vnd handlung gewisse kundtschafft mache, groslich notdurfTtig sein, demnach ist vnser ernstlicher beuelh an dich, das du also aufs furderlichist ainer geschikhten vnd vertrautten person nachgedenugkhest vnd alsdann dieselb person vnnuerzogenlichen vnsern stathalter, regenten vnd camerraten vnnserr niderosterreichischen lande in schrifft anzaigest, damit sy von vnsern wegen der notdurfft nach vnd zu bestellung derselben person ferrer ze handeln, oder vns das zimor zu berichten wissen, auch damit khain zeit verziehest, noch muglichen vlei sparest, als wir vns zu dir genediglichen versehen, vnd du tust daran vnser gefallen vnd ernstliche maynung. Geben in vnser stat Wien, am 9-ten februaru, anno 27. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i drao, arhivu u Beu: Hungarica. 44.

1527. 11. februara. U Gracu.

Vilim Schrot alje k donjo-austrijskom namjesnitvu pismo Krsta Preunera o provali Krsta Frankopana u Kranjsku. Wolgebornn, edl, gestrenng, hochgelert, genedig vnnd gonstig herrnn. Mir ist von herrn Oristoffn Prewnner ainen senndbrief des copj ich ew hiemit eur gnaden vnnd gnnst zuesennde bey seinen dienner zuegeschikht, aus den jeh befindt, das graf Oristoff ain angrif in meines genedigsten herrnn lanndt in Orain gethon hat, als annderlhalb hundert sehwein vnnd villeicht ain merers genomen, nidergeslagen vnnd also seinen hussarn auf dem Teutschen auf etlichen dorffern vnnd grundtn sich legem thuen, wie das bennant sein schreiben klarlicher jnnhellt, vnnd dieweil sich dann

40 solchs ain angrif gleich ansiecht, so hab jch das auf kunigelicher maiestet beuelch so ich derhalben hab, wann vnnd zu welcher zeit sich was zuetregt, soll jch eur gnaden vnnd gnnst des ain wissen machen nicht ver hallten wellen, vnnd was sich also weyter zuetregt vnnd jch erynndert wirdt, will jch eur gnaden vnnd gnnst nit verhallten. Datum Gracz, am Monntag nach Dorothee, anno etc. im XXVII-ten. Vilhalbm Schrat, lanndsverweser in Steyr. Vani: 'Den wohlgebornnen, edln, gestrenngen, hochgelerten N. kuniglicher maiestet vn risers gnedigisten herrn stathallter vnnd regennten der Niderosterreichisehen lannde. meinen genedigisten vnd gonnstigen herrn. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drz. arkivu u Beu: Hungarica.

45.

1527. 15. februara. (U Beu.)

Odredbe vlade na pismo Vilima Schrota od 11. februara provala Krsta Frankopana. 1527. glede

Graf van Salm hat dises gelesen. New zeittung graf Cristoffen. Dem verweser in Steyr ze schreiben vnd anzuzaigen, stathalter vnd regenten haben sein schreiben sambt abschrifft des Prewners brief des raubs halben, so durch graf Cristoffu von Frangenpan lent, dj husarn, be sehenen sein soll mit irerjnhalt verstanden, vnd nachdem aber dieselben stathalter vnd regenten darjnen nicht grundtlich befinden, was gestalt oder aus was vrsachen solcher angriff vnd raub beschehen, demnach ime zu beuelhen, das er sich der Sachen eigentlichen erkhundig vnd erfare, ob solcher angriff durch phandung oder aus was vrsachen solhs beschehen sey, oder ob von des grafen leut jemandt darzue geursacht oder bewegt hob, vnd wie er das befindet, dasselb die gemellen stathalter vnd regenten lauter in schrifft bericht, damit sy ferrer darauf ze hanndlen wissen, das er auch nachmallen gegem dem grafen vnd den seinen guet kundtschafft hatte, wie jm darin vormals befolhen worden ist, vnd den leuten vnd pauern, so also in sorgen sein, gueten trost gebe vnd anzaige, das sy bey dem jren beleiben, dan sich noch bisheer gegen dem grafen, noch andern der enden keins vnfrids zu uersehen sey. Dem grafen von Salm von disem schreiben abschrifft ze schikhn, vnd was dann verrers darauf ze antwort geben auch anzuzaigen, des als obrister haubtman ain wissen ze haben. 15. februari, anno 27-ten. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arkivu u Beu: Hungarica.

41 46.

1527. 17. februara. U Beu.

Donjo-austrijski vijenici piu Ijubanskomu biskupu, da posveti brigu kralju Ferdinandu i kraljici udovici.

An bisehof zu Laibaeh. Hochwirdiger frst, genediger herr. E. f. gnaden sein vnnser ge flossen willig dinst zuuor. Gnediger herr, wir haben von E. f. G. zway schreiben, so E. G. der khn. majestet, vnnserm genedigisten herrn vnnd vnns gethan, betreffenndt dj kn. wurden zu Hungern wittben aigen person verwarung emphangen, geffenndt vnd nach lenngs vernomen, vnnd da rauf dieselben zway schreiben von stundan der kn. majestet bey der posst eylenndts zuegeschickht. Ist demnach an E. f. G. in namen der kn. majestet vnnser beger vnnsernthalben mit vlei pitten, E. f. G. welle mitlerzeit bis auf kn. majestet vernern beschaidt das pesst seiner kn. majestet auch der khunigin witben zu nuczperkhait zu hanndlen verheien, wie dann E. f. G. zu thun wol wissen, daran beweist E. f. G. der kn. majestet sonnder genedig geuallen, das wollten wir E. f. G. auf derselben schreiben zu anntwort nit verhalten. Datum Wien, am 17. tag februaru, anno etc. 27. Stathalter vnd regennten. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. 47.

1527. 21. februara. U Beu,

Donjo-austrijski savjetnici piu Krstu Frankapanu, da su njegove zahtjeve glede njegovih slubenika u Postojni i Gorici podastrli kralju Ferdinandu. An graf Oristoffn von Frangenban(!). Wohlgebornner, besonnder lieber freundt vnd gonnstiger herr. Wir haben eur sehreiben vnd anzaigen, so ir vnns eures hausphlegers zu Adlsperg, so zu Grcz vennkhlich angenomen worden sein solle vnd anndere Sachen halben gethon, seines innhallts nach lenngs verstannden, vnnd dieweil wir dann solher hanndlung khain wissen tragen, haben wir solh schreiben vnd begern der k. majestet zu Hungern vnd Behaim, erzherzogen Ferdinanden etc., vnnserm genadigisten herrn zuegeschickht. Da rauf wir verrers beschaids erwarten vnnd auch desselben furter zum furderlichist berichten wellen. Solchs wollten wir euch auf eur schreiben nicht verhalten. Geben zu Wien, am XXI. tag februaru, anno 27. Dem wohlgebornen herrn Gristoffen Prangenpan grafen zu Vogels, Zenng vnd Madrusch, vnnserm besonndern lieben freundt vnd gonstigen herrn. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arkivu u Beu: Hungarica.

42

48.

1527. prije 25. februara.

Zelje i molbe Ivana Karlovia. Spectabiles magnifici domini, domini michi semper graciosissimi. Hoc est primum artieulum(!), quod dominus meus propter debita seruieia regie maiestatis hostendere sue maiestati hostendit, quod regnum Oroaeie est valde male voluntatis, ilu(!) vnieura castrum, quem(!) banus in manibus tenet, Bihygyum, quod non apertum sue maiestati ac regno Oroacie, eciam do minus meus secundum mandatum supremi capitanei cum Johanne Swethacky laboraiiit, qua causa non permissit drabantos regie maiestatis ad castrum illum(!), dicens tarnen: Tuus dominus est iuratus regie maiestatis", ipse aut [em] responsit ey: Est verum, sed ego non(!) habeo mandatum, quod neminem mitterem intus"; ideo dignetur sue maiestati de talibus providere. Item, secundum articulum, quod nullo modo maiestati sue bene seruire non poterimus neque conlinia sue maiestatis custodiremus, vt homines ad quolibet(!) tempus essent soluti. Item, tercius articulus, quod comes Cristofferus cum magno labore laboravit propter dominum meum, vti posset ipsum a seruieiis vestre serenissime dominacionis aeeipere. Item, [puncto?] pro Castro Medvid et okovach, postquam Johannes de Thahy recesyt a regia maiestate, ideirco supplicatur meus dominus per (!) illa promissione, vti regia maiestas sibi promisserat, dominus meus illam sumam peeuniarum ac de illa satisfaciet. Item, dignetur sua regia maiestas ad equites tricentos(!) deliberaret, eciam mandaret in registrum poneret ac de solario satisfacere, et ille est contentus omni fidelitate ac seruieiis obedire super aliis corpore suo ac cum seruitoribus suis. Item, quod sciat sua maiestas, quod meus dominus semper super aliorum dominorum regni Croacie apud prioribus(') regibus detentus est in honore, eciam a vestra serenissima dominacione expeetat talia et plura; ideo supplicat serenitati vestre, vt illud capitaniatum, quod habuit Kocianer illo ordine, vt sua maiestas sibi daret ac asignaret, quia postquam regnum Oroacie vestre serenitati ad plenum dederunt ad manus, vestre serenitati post tunc sufficiens esset vnus capitaneus, eui ipse erit obediens, dominum Nicolaum(!) Juryssych omnem obedienciam sibi adhibebit cum ipseque(!) ita viuere bene et honeste ad omnem honorem et vtilitatem serenissime vestre dominacionis. Item, adhuc supplicat vestre serenissime maiestati, vt eadem haberet memoriam serenissima dominacio de Castro Oruppa, super quod castrum totum regnum Croacie existit, vti sua maiestas triginta pixedatores(l) deli beraret et solueret, qui in predicto Castro manerent aut sua maiestas predictum castrum ad suas manus habeat. Item, sua maiestas per Johannem promisserat vacuam pixidem, videliczetf!) slongam et pulver tres cent, vt deberent sibi de Lublana dare; ideo rogat suam maiestatem propter vnas literas, quas seriberet magistro Kewl(?), vt ipse daret.

43 Item, sciat sua miestas, quia iam medium annum custodiam tenuit cum Johanne Kobassych, ad tantam costodiam vnicum denarium non habuit, sepius propter ista ad Lublanam misit, responsum adhuc non habuit. Item, dominus dominus meus supplicat sue regie maiestati, si esset egregius dominus Petrus Erdvdy(!) contra vestram serenitatem, dignetur eaclem [maiestas] dominium [mihi] pro seruiciis meis dare. Koncept s mnogo gramatikih pogreaka i nejasnosti u c. i Jer. kunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: Hungarica. prilog ispravama od 25. februara. 49.

1527. 25. februara. U Beu.

Donjo-anstrijsM Jcraljevi savjetnici odgovaraju na elje i molbe Karlovia i njegova poslanika. Ivana

Serenissimi domini principis Hungarie, Bohemieque regis, domini Ferdinandi arehiducis Austrie, domini nostri graciosissimi prouinciarum Austrie inferioris locumtenentis et regentium, etiarn dominorum de regimine, super aliquos articulos Caroli comitis de Oorbauia illis oblatos responsio ut sequitur: Eesponsio. Primo, ut mentionatur, castrum Withitsch quod Johannes Weckheky(!) nomine domini SthephaDi(?) bani in manibus tenet et is trabantes regie [maiestatis] in castrum [ingredi] non permisit, huius negocii [causam] regia maiestas per consiliarios regioalis maiestatis Huagarie per earumdem maiestatum consiliarios, una cum domino [bano] ager. Secundo, ex parte solutionis salariorum in hoc loeumtenens et re gentes ac domini de camera apud regiam maiestatem diligentem adhi[be]bunt operam. vt ea solueio congruo semper tempore fiet(!). Tercio, meatio fit, quemadmodum eoraes Cristolferus de Frangepanibus inultis ac variis soflicitationibus plurimisque practicis illum ambiuisse allieere, trahereque, ut ad partem wayuode se daret, studuit, sed tarnen fixo et infracto ac constanti, quem erga regiam maiestatem habet, animo perstitit, nee vllis malis 'practi| ci]s cedere et moueri noliut et poterat. Hane ipsius constantiam regia maiestas pro gratioso beneplacito aeeipit; sua regia maiestas penitus confidit, ut se optime ac honorifice teneat, et hoc sua regia maiestas omni gratia erga eum dignoscitura erit. Quarto, ex parte castrorum Medvid et Eokouach, cum Johannes de Thachy a regia maiestate desciuit, ut illorum matura et tempestiua prouisio fieri soleat, etiam ex parte summe peeuniarum, in quam sua maiestas clari assensit, solueio fieret, mentionem facit. Hoc loeumtenens et regentes regie maiestati cum singulari et preeipua promocione indicabunt, minime dubitantes, quin sua maiestas in hoc gratiose se erga eum prebebit atque ostendit(!). Quinto, quemadmodum nunecius petit, ut comiti trecenti teneantur equites, ad hoc loeumtenens et regentes Uli declarant, quocl in regno Oroacie quedam ordinacio certorum equitum habendorum facta et ordinata

44 est; propterea in ilia modo nulla fienda est mutacio. Si u ero regia maiestas plures acceptura erit equites, locumtenens et regentes nullum in hoc dubium gerunt, quin sua maiestas illius bene et gratiose memor erit. Sexto, petit, quod ipsum regie maiestatis consiliarius ac capitaneus dominus Nicolaus Jurischitz loco Joannis Oatzianer tanquam pro subcapitaneo uti uelit. Hoc locumtenens et regentes etiam regie maiestati Uteris communieabunt; arbitrantur, penitus in hoc se sua maiestas etiam gratiose exhibebit. Septimo, quemadmodum indicat ex parte castri Cruppa, quod regno Croacie tamquam propugnaculum est, ut illud cam aliquibus militibus bombardarnmque magistris prouideri debeat, locumtenens et regentes illi exponimt, qod regia maiestas illius animi sit milites illinc subordinare et constituere; com hoc fiet, decern milites ex illis illi dabuntur et subordinajbujntur. Octauo, ostendit, quemadmodum comiti per Johannem Catzianer no mine regie maiestis bombardam, vt vulgo dicitur schlangenn", una cum tribus puluerum centenariis mittere assensum est, ad hoc sibi duo centenaria puluerum mittuntur; sed ex parte bombarde locumtenens et rezentes regie maestati uteris declarent, quid deinceps per regiam maiestatem in hoc illis commissum fuerit, illi exponent. Nono, ex parte bonorum doinini Petri Erdewdi mentionem facit, si is in tali a regia maiestate descissione perseueraret, ut illius bona pro suis fidelibus seruitiis a regia maiestate ex gratia illi darentur. Ad hoc locumtenens et regentes penitus arbitrantur et confidunt, quod Hungari se erga regiam maiestatem, ut obligantur, obedienter gerent atque ostendent, et in Riorum proposito minime perseuerent, nee regiam maiestatem in ingressu regni Hungarie, ut plene confidendum est, impedient; si hoc fiet, non dubitamus, quin sua maiestas erga eos ac alios fideles seruitores suos sese graciose prebebit et ostendet. Actum Vienne, 25. mensis fe bruaru, anno domini XXVII. Koncept u c. i Icr. kunom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Hun~ garica. Thalloczy-Hodinka I. 622 623., nu vrlo nepotpuno. 50.

1527. 25. februara. U Beu,

Donjo-austrijshi kraljevi savjetnici odgovaraju na elje % molbe Ivana Karlovia i njegova poslanika.

Der kuniglichen maiestet zu Hungern vnd Behaim, erzherezog Fer dinanden etc. vnnsers gnedigisten herren Statthalter vnd regennten der Nierosterreichischen lannde anntwort, so sy aut des grafen Karls von Korbaw vnd gesandten Werbung vnd anzaigen gegeben haben, wie hernach volget: Erstliehen, als er meldet, von wegen fursehung des slo Wihitsch, so ainer mit namen Hans Schwegtchaky(!) zu handen des Waan jeezo jnnen

45 hat, vnd der der kuniglichen maiestet kriegskneht, so daselbsthin verordent gewesen, nicht einlassen wollen etc., deshalben ist die kunigliche maiestet durch derselben rate yezo bey der kunigin zu Hungern vnd dem Waan in hancllung. Zum andern, von wegen bezallung des sold, arinen wollen stathallter, regennten vnd camer rate von kuniglicher maiestet wegen allen vlei haben, das solhe bezallung zu geburlicher zeit besehene. Zum dritten, als weiter anzaigt wierdt, wie das sich graf Cristoff von Frangenpan bey jme vesst sollicitiret vnd mit allem vlei practieiret hab, damit es jne auf des Weyda seytten bringen hett mugen, das er aber abgeslagen vnd sich nicht abwenden hat lassen, sonnder auf der kuniglichen maiestet tail vnd seytten vesstigelichen verharret vnd beliben; desselben tregt kunigliche maiestet gegen jne sonncler genedigs wolgefallen; jr maiestet versieht sich auch zu jme, er werde sich hinfurun auch dermassen auf maiestet tail wol vnd eerliehen halten, das jr maiestet auch kunfftigelichen in allen gnaden gegen jne erkhenen werdet. Zum vierten, der zwayr geslosser, Meduid vnd Bekauach, dieweil Janusch de Thachy von kuniglicher maiestet abgefallen, das darjnen fursehung besehee, auch das khunigiiehe maiestet jne graf Karl der be willigten suma gelts halben ausrichttung thuen welle etc., solhs wellen stathallter vnd regenten jrer kuniglichen maiestet mit gueter furderung anzaigen, versehen sich auch, jr maiestet werde sich darjnen gantz genecligelichen halten vnd erzaigen. Zum funfften, als der gesandt begert dem grafen vllig drew hundert pherdt ze halten, darauf zaigen stathalter vnd regenten an, das diser zeit in Krabatland, mit ainer anzall pherdt ain Ordnung furgenomen vnd ge macht sey, darjnen man diser zait fueglichen khain Vernderung tuen muge, wo aber kunigliche maiestet hinfuran weiter pherdt aufnemben wurde, so seyeu stathalter vnd regenten vngezweiflt, jr kunigliche maiestet werde jme darjnen alsdan fur ander genedigelichen bedengkhen. Zum sechssten, das jne kunigliche maiestet neben derselben rat vnd haubtraan herr Nickis Jurischicz anstat des Hansen Oatzianers zu vnderhaubtman brauchen wellen, dasselb wollen stathalter vnd regenten der kuniglichen maiestet auch zueschreiben, versehen sich jr maiestefc werde sich darjnen gegen jme auch genedigelichen halten. Zum sibenden, als er auch anzaigt vnd begeret das slofj Oruppa, daran dem landt Krabathn vil gelegen, mit ettlichen knechten vnd puxenmaislern zu uersehen etc., lassen stathalter vnd regenten jne wissen, das dj kunigliche maiestet willens ist knecht hinein zu verorden, s dasselb beschicht, sollen jme von denselben knechten zehen knecht gegeben vnd zugestelt werden. Zum achttenclen, wie das jme dem grafen durch Hansen Kazianer von kuniglicher maiestet wegen ain slangen vnd drey cennten pulffer ze sehickhen bewilligt sey worden, darauf werden jme yeczo zween centen puxenpulfer verordent, aber der slangen halben, wollen stathalter vnd regenten kuniglicher maiestet zueschreiben, was jnen alsdan fur beschaid kumbt, jme nicht verhallten.

46 Zum neunten, von wegen herr Peter Brdewdj guet, wo er in seinem abweichen verharren, das jme alsdan sein guet fur seine dinst aus gnaden zuegestellt werde, nun versehen sich stathaller vnd regenten, die Hungern werden sich als sy zu thun schuldig sein, gegen kunigliche maiestet ge horsamlichen erzaigen vnd jn jren freuein nit verharren noch der kuniglichen maiestet in Krabaten der cron Hungern widerwertig erseheinen ; so dan das beschult, als wir guete hoffnung haben, sein wir vngeczweifelt, die kunigliche maiestet werde sich gegen jme vnd andern trewen diennern genedigelichen halten vnd erzaigen. Actum Wien. Prilog prediduoj ispravi u c. i kr. kunom, door, i drz. arhivu u Beu: Hungarica. Uz ta') koncept ima pismo istoga datuma, upravljeno ljubljanskomu biskupu, otisnuto u Thallczy-Hodinka I. p. 623. 51.

1527, 17. marta. U Pounu.

Kraljica Marija pie donjo-austrijskoj vladi, neka izda doputenje banu Franji Bacanu, da kupuje topove za Kiseg.

Maria dei gratia regina Hungarie et Bohemie etc. Reuerende, magnifici, generosi et strenui nobis syncere dilecti. Magnificus Franciscus de Bathyan regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie etc banus pro defensione castri sui Nemethwywar w\t in ciuitatibus Austrie et vicinis bombardas, tormenta bellica, pulveros et alias res necessarias emi facere usque ad summam mille florenorum. Qui quidem Bathiany, cum sit serenissimi domini regis fratris nostri subditus fidelis, et defensio ipsius castri Ne methwywar non minore(!) cure eidem serenissimo fratri nostro quam ipsi Bathiany esse debeat, hortamur vos, vt curetis eidem bano literas dare, qnarum vigore possit illa instrumenta bellica, que sibi ad defensioneni dicti castri sunt necessaria usque ad ipsam mille florenorum umara in ciuitatibus sibi vicinis emi facere. Datum Posonii, XVII marcii, anno do mini millesimo quingentesimo vigesirao septimo. Maria regina etc. Vani: Reuerendo, magnificis, generosis et strenuis regentibus inferioris Austrie nobis syncere dilectis. Rijeenje: Stathalter vnd regenten guetbeduncken ist, das dem bischoue zu Laibach vnd Stephan von Pemphlingen von disem brief ain abschrift zugeschickht vnd von jn wie es den Pategen sein saehen ain gestalt gab vber das schreiben, so sy vormals seinenhalben getan, ain erkundung die sy onuerzug thun sullen zu emphahen, auch auf dises der kunigin solhes schreiben jn guetbedunckhen, was darin ze tun sey das regiment vnd eamerret berichten. In die camer auch ze schicken; expeditum 18. marcii, anni 27. Pres, der camer. Original s pritisnutim, ali propalim peatom na rptu u c. i kr. kunom, dvor. i drzav. arkivu u Beu: Hungarica.

47 52.

1527. 24 marta.
Donjo-austrijski vijenici piu Josipu Lambergu, da e se kralj ve po brinuti za njegove zelje, i neka Senjane umiri.1 Rijeenje vlade: Dem verweser zu schreiben, die Sachen sein kunigelicher maiestet auf der posst zuegeschriben vnd verkindt worden, der zuuersicht sein, maiestet werde daijnn forderlich fursehnng ze thuen verordnen; das muge er dem haubtman am Phlamen(!) auch verknden, mitlerzeit denen von Zeng gute Vertrstung zu geben. Der kunigelichen maiestet abschritt des verweser in Orain vnd haubtman zu Sant Veit am Phlaum sehreiben zu senden, vnd dieweil jrer maiestet camer mit traid noch gelt diser zeit kein fursehung thun muge, haben sy solhs seiner kunigelichen maiestet darjnn weiter vnd forderlich genedigelichen bedacht zu sein vnangezaigt nicht wolten lassen. 24. marci 27. Biljeka na pomenutom Lambergovu pisma u c. i kr. kunom, dvor. i drz. arkivu u Beu: Hungarica. 53.

1527, 25. marta. U Pragu.

Ivanu Kastelanoviu, da saslua Sigismuna Ditrichsteina. Ferdinandus dei gratia Hungarie, Baemie, Dalmatie, Croacie etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Bnrgundie et imperialis looumtenens generalis etc. Magnifice fidelis dilec(e. Oommisimus nobili fideli nobis dileeto Sigismundo de Ditrichstein baroni in Holemburg et Vinekenstein, consiliario et capitaneo nostro prouineiali in Stiria nonnnlla nostro nomine tibi referenda, sieut ab eo coram accipies, que cum ex mente et voluntate nostra veniant, te requiremus singulari studio, ut eidem Sigis mundo nostri contemplatione non solum fidem indubiam super hiis, que referet, prestes, sed etiam te super eisdem ita geras et exhibeas, sicut in te confidimus et tuo pariter erga nos fidelitatis officio congruit, nostrum in eo benegratam executurus voluntatem. Datum in civitate nostra regali Praga, die XXV. mensis martii, anno domini MDXXVIL, regnorum nostrorum anno primo. Ferdinandus. Vidit Harrach, cancellarius. Ad mandatum domini regis proprium. Joannes Maius. Isporedi pisma Petra Kruia od 10. marta i Lamberga od 17. marta 1527. u Thalloczy-Hodiaka I. 630 i 642.
1

Kralj Ferdinand

I. pie

48 Na rptu: Magnifieo et fideli nobis ileeto Joanni Castellantzki(!) et suis amicis. Izvornik na papiru. Peat, kojim bijae pismo zatvoreno je otpao. U arhivu jugosl. aka. u Zagrebu. 54. 1527. 1. aprila. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja nalae banu Krstu Frankopanu, da Gjuru Kotlatovia istjera iz katela Oporovca. Commissio propria domini regis. Joannes dei gratia rex Hungarie, Dalmacie, Oroacie, etc. iidelibus nostris spectabili et magnifieo Ghristoforo groff de Prangepanibus, Segnie, Weglie, Modrusieque comiti, necnon regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie bano, ac capitaneo nostro generali, eiusqne vicebanis, item egregio magistro Baltasaro Hobethygh prothonotario predicti regni nostri Sclauonie, capituloque ecclesie Ohazmensis salutem et graciam. Exponitur maiestati nostre in personis fidelium nostrorum reuerendi ac religiosorum fratrum, Mathei archiabbatis ecclesie sancti Martini sacri montis Pannonie, ceterornmque vniuersorum abbatum huius regni nostri graui cum querela, quod licet alias castellum abbacie de Bela Aparowcz vocatum in comitatu Orisiensi existens habitum, pro redempeione eiusdem abbacie de Bela et predicti castelli Aparowcz de manibus banorum de Jaycza eliberatnm certa summa peeuniarum, egregio Georgio Korlathowych per dictum Matheum archiabbatem ac ceteros abbates impignoratum fnerit et inscriptum tali sub condicione, vt nobiles prediales et vniuersos incolas eiusdem castelli in suis iustis iuribus et consuetis exaetionibus teneret et conseruaret; tamen nescitur quibus ductus raeionibus, idem Georgius Korlathowyth immemor salutis sue, non verens eciam oppressiones pauperum, sine misericordia et dura ceruice erga colonos existens, tamquam non legittimus et verus heres superioribus temporibus propter ipsius demerita et excessus vniuersa bona et pertinencias ipsius castelli per magnificum Joannem Bunny de Lyndwa depopulari fecisset, eo non contentus propter temeritatem non solutionis taxe regie, per certos annos et quasi per singulos tarn prediales quam incolas vniuersos depopulari et desolari fecisset, de quibus in maximam et extremam miseriam et paupertatem deuenissent, in preiudicium et damnum dicte ecclesie et tocius ordinis valde magnum. Supplicatum itaque extitit maiestati nostre in personis prefatorum exponencium ac vniuersorum predialium et. colonorum in pertinenciis predicti castelli commorancium, vt eisdem circa premissa de opportuo iuris remedio prouidere dignaremur; quum eciam ex officio regiminis nostri astringimur ecclesias dei ab omnibus molestiarum generibus contra quoslibet illegittimos tueri et protegere, fidelitati igitur vestre harum serie firmiter committimus et mandamus, quatinus acceptis presentibus, dum et quando per prefatos Matheum archiabbatem et alios abbates protunc cum eodem existen tes requisiti fueritis, extunc et(!) vnum certum et breuem terminum annotatum Georgium Korlathowyth in vestri preseneiam vno testimonio capituli

49 dicte ecclesie OhazmeDsis, quern serie presencium vobis adesse iubemus, citari et accersiri faciatis, vbi de omnibus querimoniis predialinm et colonorum prescripti castelli, iudieium et iusticiam iuxta iudiciariam deliberacionera vestram administrari facere debeatis et teneamini, tandemqe super indebita exaetione, si quas fecit ac depopulacione habitam et certam limitacionem ac rationem et computum faciatis, ac in sortem et racionem pecuniarum ipsius Georgii computare. Si autem debitores super residuis et reliquis iidem Mattheus archiabbas et ceteri abbates remanserint, extunc eidem Georgio Korlathowyth plenarie et sine defectu persoluatur, dictusque Georgius castellum Aparowcz, leuata prius et persoluta residuitate summe pecunie annotatis exponentibus, consequenterque abbati de ela pro tempore constituto remittere et resignare debeat et teneatur; casu vero, quo idem Georgius huiusmodi castellum remittere et resignare nollet, aut recusaret, aut coram vobis iuri stare reniteretur, extunc vos huiusmodi castellum Aparowcz omni remedio de manibus suis reoccupare et ad manus iam dictorum exponencium dare et assignare debeatis et teneamini, peeuniasque super ipsa impignoracione pretactas annotatus Georgius Korlathowyth amitat et eodem priuetur auctoritate nostra regia presentibus vobis in hac parte plenarie attributa, iureque et iusticia mediante; presentibus perlectis, exhibenti restitutis. Datum Bude, feria secunda proxima post dominieam Letare, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Original s peatom u crvenom vosJcu u arhivu benediJctinsJce opatije u Pannonhalmi (LIX. Vj. Hazai okmnytr II. 437439 (nr. 275). 55.

1527. 1. aprila. U Budimu.

Kralj Ivan Zapolja nalae Ivanu Tahu, upravitelju priorata vranskoga, da postupa protiv Gjure Korlatovia. Commissio propria domini regis. Joannes dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Groacie etc. fideli nostro magnifico Joanni de Thah gubernatori prioratus Aurane salutem et graciam. Exponitur maiestati nostre in persona fidelis nostri reuerendi ac religiosi fratris Matthei archiabbatis ecclesie saneti Martini sacri montis Pannonie, quod licet in aliis litteris nostris fidelibus nostris regnorum nostrorum Dalmacie, Croatie et Sclauonie banis et vicebanis in eo mandauerimus, vt racione et pretextu cuiusdam castelli Aparowcz vocati ad abbaciam de Bela speetantis et pertinentis ac apud egregium Georgium de Korlathowyth titulo pignoris existentis, qui scilicet Georgius Korlatho wyth super incolas pertinentes eiusdem castelli multas et indebitas inconsuetasque exactiones et depopulaeiones fecisse dicitur, ex parte cuius ad querimoniam dicti exponents iudieium et iusticie administracionem impenderent et facerent, vbi et tu quoque interesse debueris, tarnen tem pore emannaeionis litterarum ipsarum te ex obliuione inserere neglexissent et omisissent. Fidelitati igitur tue harum serie firmiter mandamus, quatinus acceptis presentibus, dum et quando per prefatum exponentem
MONUMENTA HIST. XXXV: MONUM. HABSBURG1CA I. .4

50 fueris requisitus, extunc postposita omni occasione tempore reuisionis et discussionis huiusmodi cause apud predictos banum vel vicebanos, ac magistrum Baltasarem prothonotarium predicti regni Sclauonie interesse debeas et tenearis, casu vero, quo iidem banus vel vicebani in proeessu cause negligentes et tepidi forent, extunc vicem ipsorum cum omni iuris equitate expedire et determinare, ac iuxta contineucias predictarum aliarum litterarum nostrarum banis ipsis sonancium et tibi tunc exhibendarum, niodis omnibus ea omnia ad effectum perducere debeas et tenearis, auctoritate nostra regia tibi in hac parte plenarie attribufca. Secus non facturus : presentibus perlectis, exhibenti restitutis. Datum Bude, feria secunda proxima post dominicam Letare, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Original s peatom u crvenom voslcu u arhivu benediktinske opatije u Pannonhalmi (LDL W.). Hazai okmanytr II 439440 (nr. 276). 56.

1527. Poetkom mjeseca aprila.

Zatjevi despota Stjepana Berislavia. Optata domini Despoti. Inprimis cupit habere solutionem ad raille equites leuis armature; deine suplicat pro aliqua munitione, vt in earn possit locare matrem suam cum duabus sororibus, qua(!) arces proprias, quas habet, sunt inter arces Turearum. 1 Vt preposituram Titulensem dignetur maiestas vestra conferre fratri germano ipsius domini despoti; castrum namque Erdeud ad ipsam prepo situram pertinens cum magna suorum sanguinis effusione recepit.2 Vt castrum Walkouar et castellum Boroh, que etiam a Thurcis recuperauit similiter cum notabili suorum strage, dignetur maiestas vestra ad ipsum hac lege relinquere, vt si quispiam in illo ius habere pretendit, ad illius instantiam sine debita iuris reuisione ne cogatur idem dominus despotus ad restituendum.3 Vt super suo despatutu(!) litteras dare dignetur. Si denique castra Zawazenth Demeter a(!) Reduek a manibus Turcorum aliquo modo idem dominus despatus(!) rehabere poterit, dignetur maiestas vestra ipsa eadem castra apud eundem dominum despatum re linquere perpetuo, vt ex quo castrum Eeduek ad archiepiseopatum Oolocensem pertinebat et ob hoc forte sine lesione conscientie pro se non Na strani: Teneantur equites 500. Hoc non potest esse, sed detur bona promissio in Hungaria et reponat in oppida. 2 Na strani: Fiat et vt castrum ad preposituram restituatur. 3 Na strani: Fiat.
1

51 posset reseruare, itaque quicuraque erit archiepiscopus soluat expensas domini despati, quas ad recuperationem ipsius eastri exponet.1 Vltimo, si Thurcum Kalakowyth nominatum prefectum eastri Rattha ad deditionem eastri ipsius et semetipsum ad seruitia maiestatis vestre po tent allicere, idem dominus despatus assecurationem maiestatis vestre de aliquibus hereditatibus pro conditione ipsius Thurei eonferendis suplicat habere. 2 Biljeka u c. i kr. kunom, dvor. i drzav. arkivu u Beu: Hungarica. 57.

1527. poetkom aprila.

Zahtjevi Ladislava Moreja i drugih velikaa. Dominus Laislaus More optat inprimis, vt de Ulis eastris et aliis omnibus iuribus possessionariis ac pertinentiis eorundem, que ipse in presentriarum pre manibus habet, maiestas vestra nee ex proprio motu nee ad aliquorum instantiam per violentiam penitus nihil aufferat, sed si ali quid iuris quipiam(!), in eisdem sese habere pretenderit, id iure mediante prosequantur iuxta regni eonsuetudinem, et quod maiestas vestra posteaquam in regnum suura. Hungarie intrauerit, priuilegia ipsius domini Ladislai et coniugis sue super super(!) prescriptis eastris et iuribus possessoriis confeeta dignetur confirmare, et quod maiestas vestra de damnis sibi dignetur nunc graciose respondere. 3 Secundo, optat munitionem aliquam, ad maximum habeat in perti nentiis dueentos vel saltern 100 iobagiones. hane ipsam vero mun'tionem cupit duabus de causis: Primo, quia obtulerat illi waywoda donaturum se quoddam eastrum suum Lethama vocatura, et quamuis huiusmodi oblationem suam haetenus ad effectum deducere neglexerit, tarnen quia prout ex Uteris Stefani Werbewczi ad eum datis idem dominus Laislaus se intellexisse icit breui deferentur ad eum litere donationales ipsius waywode, quibus mediantibus, si non prescriptum eastrum Lethama, tarnen aliud illi ipsi domino Ladislao in decuplo vtilius et aeeeptabilius donabitur, quod si idem dominus Laislaus accipere noluerit reicetis Iiteris prescriptis donationalibus ipsius, wayuodam in se commouebit; verum etiam omnibus emulis suis quos ratione bonorum quorundam ducis Laurentii, habet in eum irruendi occasionem prebebit, propterea dicit non esse tutum sibi coniugem et tiliolam cum rebus suis ipso in seruitiis maiestatis vestre oecupato in Castro suo Rahocha relinquere. Secundo, vt posteri quoque sui eognoscentes ex donatione munitionis ipsius merita seruitiorum suorum in Uteris superinde emanandis inserenda, que vtpote tanto principi hane miseram patriam extremo in periculo laborantem in pristinum statum et
1 Na strani: Castrum Zawazenth Demether ei relinqoit quousque aliis bonis eundemque contentabit. 2 Na strani: Maiestas regia eundem bene contentabit. 3 Na strani: Fiat.

52 antiquam libertatem redigenti contra omnes internos reipublice turbatores fideliter exhibuisset, eo feruentius et constantius studeant principibus et patrie inseruire.1 Tercio, dicit idem dominus Ladislaus, quod si maiestas vestra sine mora de pecuniis sibi mittendis prouidere dignabitur, poterit nunc habere mille equites leuis armature, si autem aliquantulum tardiuscule pecunia ipsa fuerit sibi demissa, extunc 500 tantum et non vltra poterit habere, si vero distulerit maiestas vestra huiusmodi solutionem ad extremum motionis sue tempus, tunc non nisi 300 habere poterit; si denique maiestas vestra ipsum dominum Ladislaum in paratis pro nunc soluere noluerit, prouideat eadem de tali munitione nunc et de facto aliquo inscriptionis titulo in manus suas danda, que in redditibus aliquam notabilem summam habeat, ratione cuius idem dominus Ladislaus penes maiestatem vestram et tuba canere et tympanis pulsare paratus est, hoc est paratus erit maiejstati vestre eo numero gentium seruire, in quo cum eadem conuenerit; de solutione autem ad hunc ipsum gentium numerum impendenda non vult pactare miestas vestra aut aliquo modo vltra solutionem aggrauare, sed contentabitur ea solutione, que aliis dominis impendetur.2 Quarto, supplicat de liberalitate maiestatis vestre in conferendis iuribus hereditariis cum eadem in prescriptum regnum suum Hungarie intrauerit, offert enim se idem dominus Ladislaus pro sua conditione inter alios dominos barones hanc ipsam maiestatis vestre liberalitatem totis viribus velle contendere emereri, et si maiestas vestra super hiis omnibus literas assecuratorias sibi dare dignabitur, vicissim et ipse paratus est se obligare in Uteris suis ad fidelia seruitia maiestati vestre in omni rerum euentu vita sibi comite exhibente.3 Uli quatuor wayuode Nazadistarum cupiunt prouideri sibi de aliquo loco temporario, vbi scilicet coniuges et liberos interim valeant conseruare, quousque maiestas vestra illud regnum suum Hungarie ab ipsius reipublice internis turbatoribus poterit liberare, postea cupiunt liberalitatem eiusdem regiam in conferendis iuribus hereditariis iuxta seruitiorum suorum merita.4 Cupiunt preterea solutionem ad duos menses per florenos duos ad homines mille et pro totidem vexillis thaffotam rubram ad rationem suarum solutionum.5 Cupiunt item, vt maiestas vestra ad futuram expeditionem generalem contra Thurcos habeat ad minus naues actuarias vulgo sayka nominatas ducentas, in quibus si commode fieri poterit, habeat singulas syskas, hoc est leuia ingenia ad hoc genus nauium apta cum globi ac pulueribus sufficienter instructa; et quod ipsa ingenia in singulis nauibus binos
1 Na strani: Maiestas sua ita subito non potest illud sibi dare, sed in tempore prouidebit; et si maiestas sua interim regnum Hungarie intrauerit eidem prouidebit generse et benigne. 2 Na strani: Fiat. 3 Na strani: Fiat. 4 Na strani: Maiestas regia prouidebit eis de loco et dabit eis aliquod subsidium. 5 Na strani: Debent interteneri per dominos et rex det eis pecuniam.

53 quoque habeant puluerum sacculos; 1 si autem id fieri non poterit propter citam motionem, extunc cupiunt classem ipsam in medietate duntaxat hoc genere ingeniorum instructam esse et vt maiestas vestra in singulis nauibus habeat 4 o r quoque pixides barbatas earn pulueribus et globi sufficientibus et totidem manuales pixides et arcus; habeat denique maiestas vestra naues grauiores cum ingeniis grauioribus et necessariis instructas, ad minus autem in hac ipsa nauali expeditione curet habere 8000 hominum elecforum contra Tvrcos. Pollicentur autem ipsi wayuode saltern cum prescriptis 1000 Nazadistis ad quos nunc paratas naues habent, quod maiestati vestre in decursu Danubii descendenti vel ad Cornaron vel ad Strigonium vel alias vbicumque eadem voluerit in oculis wayuode sunt obuiaturi, et vltra hoc pollicentur de vadis Danubii earn cvram gerere velle, quod nee modernus wayuoda Transsyluanus nee comes Themesiensis, sed nee vllus dominorum aut nobilium vltra Ticium et Danubium habitantium liberum traiectum poterit habere ad partes Oitradannbiales, vbi scilicet robur militie et totus exercitus maiestatis vestre terrestris habebit descendere. Bernardus Henyey2 promisit oranem Melitatem et suam propriam cum fratribus et amicis domine palatine vidue et obtulit se facere parari naues actuarias 15 ad rationem pecuniarum maiestatis vestre: cupit autem prouideri lio suo de aliquo competenti benefieio ecclesiastico et preterea de solutione ad minus 50 equitibus sibi impendenda.3 Franciscus Kapolnay supplicat sibi donari per maiestatem vestram portionem illam castelli Palyna et suarum pertinentium(!), que alias fuerat vendita per egregium Nicolaum Feleghhaz reuerendo Georgio episcopo Boznensi, in conflictu Mochachiensi ceso, per cuius decessum ipsa portio castelli iure regni ad collationem maiestatis vestre foret redaefa et promittit maiestati vestre omnem fidelitatem velle seruare.4 Dominus Sigismundus de Lewa, affinis wayuode supplicat tam pro se quam fratribus suis, potissime pro nobilibus de Kalwa, vt habeat cum illis simul securitatem manendi in bonis suis, ita videlicet, ne quidpiam ex eisdem bonis ab eisdem aufferatur, ex quo hactenus fouerunt partem wayuode; supplicat preterea pro Uteris generalibus maipstatis vestre ad capitaneos et vniuersum exercitum eiusdem, vt eraant omnia iusto pretio in bonis suis et fratrum suorum predictorum.5 Ex quo sit valetudinarius supplicat, vt in propria persona sua sit absolutus ab expeditione futura contra Turcos, paratus est autem gentes suas in pleno numero dare penes maies'atem vestram instar aliouum dominorum. Na strani: Maiestas Nejasno pisano. 3 Na strani: Promittit 4 Na strani: Maiestas 5 Na strani: Si partis mittent, fiat.
2 1

sua desuper cogitabit. sibi de benefieio et persoluere naues. regia dabit. maiestatis regie sequentur et fidelitatem pro-

54 Nicolaus Herczeg supplicat de refusione damni si quid aeceperit penes raaiestatem vestram in bonis hereditariis per wayuodam, et deinde cupit habere seruitium ad 50 equites leuis armature. 1 Stefanus Reway, qui a feto Gregorii pape seruiuit maiestati vestre cum equis 50, supplicat pro solutione, quoniam nondnm est illi quicquam solutum 2 Vicepalatinus licet sit iuramento astrictus, vt maiestati vestre non seruiat, tarnen in introitu maiestatis vestre in Hungariam dicit se honestam s-ibi excusationem posse habere per quam poterit eidem libere et sine lesioue honoris et conscientie sue fideliter seruire, propterea supplicat de graciosa prouisioae, nam hoc pretextu, vt premisso modo valeat maiestati vestre seruire, pollicitationes, prouisiones et omnem liberalitatem wayuodanam, que sibi offertur, respuit.3 Vani: Muri Lasla. Biljeka u c. i k. kunom, dvor. i drL arkivu u Beu: 58. Hungarica.

1527. 7. aprila. U Kisegu.

Ban Franjo Bacan pie Petru Kegleoiu i Ivanu Kastelanoviu o bez uspjenom radu Krsta Frankopana u Hrvatskoj, te ih poiva, da ostanu vjerni svojim nastojanjima. Egregii domini et amici honorandi. Salutem. Litteras vestrarura egregiarum dominationum aeeepimus et bene intelleximus, quibus scribunt se vestre egregie dominationes audivisse Oristoferum groff cum bono ord'ne per Johannem regem in regnum Sclauonie missum esse, licet idem(!) vestre egregie dominationes audierint; tarnen et nobis die hesterno relatum est, quod ipse Christoferus groff licenciatus a Johanne rege recesisset et nonnullos familires suos dimisisset, adhuc nescimus utrum sit certum factum hoc vel non. Eesciemus tarnen in brevi omnia et vestris egregiis dominationibus sine dilacione significabimus. Quod autem ipse Cnristoferus groff iterum congregationem proclamare vellet, et quicumque conventui suo non interesset, amittebit bona et caput; constat vestris egregiis dominationibus qualem talis debet habere penam. Est enim in decreto expresse speeificata, si id ipse Christoferus faceret, extunc una vilis villa maiorem libertatem haberet, quam regnum illud. sed si id expeetaremus, quod omnes voluotates suas Christoferus groff ad finem deduceret, noimulli ex nobis ocubuissent, sed dei voluntas est, quod nednm omnes voluntates suas, sed neque unam earum ad finem debitum deduxit unquam; finaliter videbit ipse Christoferus in quem transfixit. De relatione vero, quam a regia et reginali maiestatibus vestre egregie dominationes
1 2 3

Na strani: Tractabitur cum eo. Na strani: Fiat ei gratia pro primo et in futurum soluatur. Na strani: Dentur ei bone promissiones.

55 habere optant, habebimus euram, et dumtaxat causa ista die crastino hominem nostrum expediemus Posonium. Dudum enim relationem vestre egregie ominationes habuissent, sed regia maiestas, ut constat vestris egregiis dominationibus in regno Bohemie fuit. Nunc sua maiestas Moravie est, unde Wiennam redibit. Nec reginalis maiestas sine scitu regie maiestatis nullam relationem faeere nequierit, oportuit suam maiestatem ad regiam maiestatem mittere ratione previa, credimus, quod dudum re ginalis maiestas ad regiam maiestatem suum misit hominem, qui quam primum a sua maiestate redierit, et nobis reginalis maiestas relationem fecerit, sine mora vestras egregias ominationes de omnibus certos reddemus. Oerti autem sumus, quod servicia vestrarum egregiarum dominationum eorum maiestatibus acceptabilia, nee dubitent vestre egregie o minationes, quin cum vestris egregiis dominationibus bono modo conrponant. Ubi autem vestre egregie ominationes scribunt, quod bona, que predecessores eorum acquisierunt innanum nollent fortunari sew sortiri, aut deperdere, sciant vestre egregie ominationes, quod et nos huius sumus intencionis, ut nedum ista, que habemus perderemus, sed ut magis maiora acquiramus, in quorum acquisitione, nee dubitamus; nihilominus diligentiam habebimus ad omnia quecumque nobis scribitis, et nisi ne gotiorum nostrorum bonum .fundamentum non queremus, dudum parti adverse resistere non neglexissemus. Quod autem Greorgius Korlathoych ad dominos regni Oroatie est deputatus, vadat in suis somniis, sed speramus, quod expense sue erunt vane, et cassus eius labor; sumus enim et nos huius propositi, ut in brevi nos quoque dominos regni Oroatie conveniamus, in brevique Sclauoniam defendemus ac eos et vestras etiam egregias ominationes conveniemus et de hiis, de quibus necesse fuerit cum vestris egregiis dominationibus et dominis regni Oroatie tractabimus. Si vero Ohristoferus groff ex repenti conventum celebrare vellet, petimus de illius termino vel die vestre egregie ominationes nos certos reddant. Nos etiam hie, que ex parte vestre egregie ominationes aguntur solieiti esse volumus, ut omnia vestris egregiis dominationibus significemus. Omnem etiam amicitiam et servitium quibus erga nos vestre egregie ominationes afficiuntur, (nisi deus omnipotens, nos salvos servaverit) simili amicitia et maiori servitio vestris egregiis dominationibus recompensari volumus. Nec secus nos vestre egregie ominationes reperient, quam suum amicum. Valete et nos commendatos habete. Ex Castro nostro Nemeth Wywar, in dominica Iudica, 1527. Franciseus de Batthyan, regnorum Dalmatie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Egregiis dominis Johanni Castellanffy de Zenthlelek, Petro Keglewyeh de Bwsyn etc. dominis et amicis honorandis. Izvornik na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, sauvan je. U Jer. zem. arhivu u Zagrebu.

56 59.

1527, 13. aprila. U Cetinu.

Nikola Jurii pie donjo-austrijshom vijeu, da je p> imio njihove naloge o Medvedgradu i JRakovcu. Gestreng, edel vnd besstgunstig Heb herren. Eur gunst sehreiben zu dreien malen hab ich empfangen, nemblich des graf Carlls der zwayer slosser1 halbn betreffendt, vernumen, vnnd hab also innhallt eur gnaden beuelch gehandelt vnnd die sache nit ferrer bringen mugen noch khunen, sonnder auf die drey artickhl, wie es eur gnaden in seinem schreiben beyligundt vernemben werdet. Daraus mag eur gnaden nemen, wass eur gnaden vermaindt, das khuniglieher majestet am nutzistn ist, wollt ich eur gnaden auf eur gunst schreiben gehorsamer maynung nicht verhallten haben, thue nich damit eur gnaden als meinen gunstigen liebn herren beuelhen. Datum Oetin, am XIII. tag aprilis, anno etc. im XXVII. Euer gehorsamer Nielas Juritschitz. An dy niderosterreichiseh Eaitehamer. Savremeni prijepis u arhivu c. i k. zajed. financ. ministarstva u JBecu: Hungam Fase. 1. 60.

1527. 13. aprila. U Pounu.

Kraljica udovica Marija preporuuje kralju Ferdinandu Jovana Nenada (car Jovana), vodju Srba. Serenissime rex, domine et frater charissime et obseruandissime. Salutem, felicitatem ac nostri commendaeionem. Nigri hominis oratorem ad nos deduxit egregius Joannes Habardanecz fidelis maiestatis vestre aulicus, qui inter alia per nos ibi commissa negocia hominem ilium convenerat et vsque adeo de ipsius erga vestram maiestatem animo cercior est lactus, vt quamvis negaret se euiquam fuisse sacramento obstrictum, iurauit tarnen se maiestati vestre fideliter affuturum, vtpote. qui nihil eque desideret quam adventum eius folicissimurn in hoc regnum sibi diuinitus, vt ipsius vtamur verbis, destinatum; miraturque cur vocantem deum vestra maiestas sequi recuset. hoc enim in fatis esse ac sibi cliuino oraeulo reuelatum predicat, vt vestre maiestatis atque iilius auspieiis, quantum est paganorum et infidelium ad christianam religionem converti, Machometi vero et alie nefande secte peuitus debeaut aboleri, vtrum id. dei piritu afflatus dicat, nobis non constat, polerit tamen vestre maiestati non invtile exhibere seruicium, seu contra Turcas, seu alios aduersarios ipsius opera velit vti; habet enim vt fertur ad quindeeim millia bellatorum, atque inMedvedgrad i Rakovac.

57 dies magna vis mortalium ad eum confluifc, multoque maior conflueret, nisi obstarent quoad possunt wayuodam; excusat se per litteras et per hos Joannem Habardanecz et nuneium suum, de seuicia et erudelitate quam in ehristianos ferebatur exercere atque ita omnino agit, vt se dicto maiestatis vestre obsequuturum ostendat, optat sibi mitti tormenta aliquot bellica et magistrum bombardarum, vt citra maiestatis vestre operam Wylak et alias arces, quas Turce habent vicinas recuperet ac manibus vestre maiestatis assignet; polieetur operam suam in rebelles et omnia que ex eodem Joanne Habardanecz vestra maiestas sigillatim intelliget. Hie aliis quoque dominis et viris strennuis nostro nomine persuasit, vt maiestatem. vestram, non solum regem Hungarie agnoseant, sed vitam quoque et fortunas ill i deuouerint, miserunt hii vnum ex eorum numero, qui cum maiestate vestra de seruicii condieionibus transigat; sunt autem omnes rei millitaris periti, quique assiduo serenissimi quondam regis domini et mariti nostri charissimi felicis meraorie stipendio militarunt, poterit cum eis maiestas vestra non magno vt arbitramur negocio transigere, idque vt faciat rerum suarum poscit suceessus ac necessitas; horum precipuus est Petrus Keglewygh, qui alias banus Jayeensis et regius capitaneus fuit. Multa ex eo et de wayuode eonsiliis, quorum est conscius et de huius belli administracione cum maiestati vestre libitum fuerit cognosced Quod ad Nigrum attinet, quisquis sit, non videtur nobis et vestre maiestatis consiliariis hoc tempore aspernandus, presertim cum religionis nomen et defensionem pre se ferat, tantumque sit apud imperitam multitudinem popularis, vt se quisque in eins miliciam adscribi cupiat, nescimus cuius vitini principis copie ad earn rem quam maiestas vestra nunc parat, tantum efferre possint presidii, quantum Nigri hominis exercitus, si in eius fide vti se facturum promittit perseuerauerit, perseuerabit autem procul dubio, si maiestas vestra benigne per nuncium respondent, graciam, beneuolenciam, defensionem i 1 i polliceat eumque hortata fuerit, vt illos Hungarie 1 fines, quos ipse post serenissimi quondam Ludouici regis obitum, suo marte, sua industria et periculo seruauit, deinceps quoque in adventum maiestatis vestre pro viribus defendat, breui vestram quoque maiestatem venturam cum magna regnorum et fratrum suorum potencia ad asserendum regnum suum Hungarie hereditarium, vtque e Turcarum potestate ehristianos eripiat ipsius eciam Nigri hominis auxilio (dandum enim hoc illius auribus videtur), hortetur maiestas vestra hominem, ne paciatur suos vim aliquam nobili aut christiano euipiam inferre, eum primum maiestas vestra venerit nee presidia nee bombardas nee magistros ad rem tam preelaram eque cum vestra maiestate cupit defuturos, laudet eius probitatem et prudenciam, quod a wayuode partibas abhorreat, qui contra diuina atque humana iura regem se appellare, ae tam nobile regnum in preeeps, in ruinara ac perniciem trahere non dubitet, nihil est, quod eque possit Nigrum in tide vestre maiestatis retinere, quam si hunc Joannem Habardanecz hominem satis ingeniosum, vt illius presit consiliis ad eum miserit, id quod ab eo precibus et eciam Niger contendit, sed et hec et alia nos, ad vestre maiestatis sapienciam referimus, cui Joannes Habardanecz pluribus verbis explicabit ea, que comperta habet, quem maiestati vestre ob mdustnam et fidem plurimum commendamus. Deus vestram maiestatem seruet et re-

58 ducat felicissimara. Datum Posonii, XIII. aprilis, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Monsseigneur jl a aussi semble a voz consilliers et a moy que deues enuoier au dit Noir homme quelque onneste present, mais de ce nous remettons aussi a votre bonne volonte. Vostre humble et obeissante soeur Marie. Na rptu: Serenissimo principi domino Ferdinando, dei gracia Hungarie et Boemie etc. regi, domino et fratri colenissimo. Original na papiru u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu : Hungarica. 61.

1527. 14. aprila. U Mutnici.

lean Karlovi daje ponudu o gradovima Medvedgradu i Rako ocu, a podjedno prikazuje turske provale u Hrvatsku. Spectabiles et magnifici domini mihi graciosissimi. Hummilimam commendacionem. Litera? eiusdem(!) intelexi, etiam quid mihi per egregium do minum Nicolaum Juritschitz capifaneum intimauistis optime percepi propter castra Medued ac Eachowach. Sciant magnificencie vestre, quod seruitorem meum ad regiam maiestatem misi, per ipsum quoque intimaui articula nominata, quam primo, vt supplicaret ae eciam ex parte mea rogaret regiam maiestatem, dominum meum graciosissimum, vt sna maiestas talem graciam faceret mihi, xt predieta illa castra duo ad manus meas daret et assignaret. Ego enim argento bono valoris quatuor milia florenorum sue maiestati adimplebo, vel cuicunque sua maiestas commiserit ad manus dare, eciam castrum Beytersfeld dimittere. Si autem sua maiestas uoluerit prius illius termini predieta duo castra ad manus meas dare, est voluntas sue maiesti, tarnen rogo suam maiestatem tanquam dominum mihi gracio sissimum, dignetur sua maiestas mihi dare predictum castrum Beitersfeld. Etiam rogo suam maiestatem pro illis castris Medued ac Eakowach, vt nemini daret predieta castra, nee Hungari, neque alieui alio vsqua terminum, quem sua maiestas mihi fecit. Ego ad illud(!) terminum satisfaciam sue maiestati. Illa sumpma peeuniarum quam promisi sue maiestati, ne aliquid dubium sua maiestas in hoc habeat, vt me a seruieiis sue maiestatis deponerem. Quia sua maiestas potuit intelligere ac eciam magnificencie vestre, vt ex toto dominio meo iam sum per infideles hostes expulsus, nisi a multis temporibus seruieiis me ipsum gubernaui. Insuper sciant magnificencie vestre, quecumque habeo vendam, eciam per omnibus amicis meis predietam sumpmam peeuniarum octo railia argenti boni non laborati invenire volo usque nominatum terminum, nisi rogo regiam maiestatem, vt salarium meum, quod mihi tenetur prius soluerit. Et quando sua maiestas ista soluat et satisfaciat mihi pro salario, illaque tenetur sua maiestas mihi. Post tune rogo suam maiestatem, dignetur eadem predieta tria castra no mine Beytersfeld, Medued et Eakowacz, vti de supra seripsi et promisi

59 sue maiestati, postquam predicti supradicti artieuli finiantur, ilia octo milia florenorum argenti boni non laborati sue maiestati dare, vel cui sua maiestas dixerit, ad manus dare, quia in omnibus in quibus possum obediens maiestati sue seruire. Insuper rogo magnificencie vestre dignemini dare ad noticiam regie maiestati, vti venerat exercitus Tureorum sex milia sub castrum meum nomine Obrowacz, quod castrum existit apud mare in Dalmaeia cum magnis expensis ac laboribus a multis temporibus tenui propter fidem christianam. Seiantque magnificencie vestre, iam a multis temporibus iobagiones predicti castri propter metu(!) Tureorum vias recesserant, nisi in castro homines tenui, quod castrum eredant magni ficencie vestre hominibus ac victualibus, pixidibus ac pulueribus eeiam cum omni aparatu bene ordinaueram. Eciam vnum nobilem in predicto castro pro castellano poneram, hunc predictus castellanus indeliter foret et castrum ad manus Tureorum dedit. Qua propter rogo magnifieencias vestras, dignentur mihi certificare serenissimum dominum mihi graciosissimum, vt sua maiestas de aliis castris meis prouideret, ne ad manus Tureorum devenerint, quia non habeo cum quibus predieta eastra tenere. Eciam de aliis castris, qui sunt in hoc regno Croacie quam cicius poterit sua maiestas prouideret, quia in magno periculo existunt, nisi respectum a sua maiestate erit. Eeiam dignentur magnificencie vestre regie maiestati notificare, meo consilio sue maiestati videtur, vt sua maiestas laboraret cum vicerege de Pullia, vt ipse predieta eastra Obrowacz ac Scardonam per mare expugnaret; ipse potuisset facile per mare ad manus suas ilia eastra habere. Eciam vt ad ista cito prouideret, qu>a ilia eastra per mare Pullie ac multis dominis magnum damnum exhibebunt. Datum ex castro meo Muthnycza, die dominico Eamis Palmarum, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Eiusdem regie maiestatis seruitor Johannes comes Oorbauie. Savremeni prijepis u arkivu c. i k. zajed. financ. ministarstva u Beu: Hungarn fasc. 1. 63.

1527. 21. aprila. U Olomucu.

Kralj Ferdinand uvjerava Petra Keglevia, da su neistinite glasine, koje iri Ivan Zapolja i poziva ga da ne plaa desetinu Ivanu Zapolji Perdinandus dei gratia Hungarie, Bohemie, Dalmatie, Croatie etc. rex, infans Hispaniarmn, arhidux Austrie, dux Burgundie etc, marehio Morauie etc., comes Tirolis etc., imperialis locumtenens generalis etc. Egregie fielis dileete. Accepimus, qualiter Joannes comes Scepusiensis in vulgus spargat, nos iam cum eo inivisse contractus et transactiones, quarum prtextu tam te quam alios, qui parti nostre adherent, avocare et ad se trahere nititur. Teque super erectioue eiusmodi traetatus nonnihil fuisse commotum, quasi nos hoc medio proposito inclinare voluerimus ad

60 iuris nostri desertionem, quod ne eogitavimus quidem. Nam quod cum eodem comite ad media quedam amicabilis compositionis descendimus, ea potissimum ratio fuit, quod audieramus eurn sponte sua de pretensa regni nostri Hungarie administratione cedere velle, ipsumque reduceremus ad viam compendiariam, qua iuri nostro, ut par est, cedere posset sanguinique christiano parceretur. Propter hoc vero non intendimus unquara, ne latum (quod aiunt) unguem a iuris nostri tramite disceere, aut hoc deser[er]e, sicut in effect, deo dante propediem videbis, de quo te admonere volebamus, ut tranquilliori animo post hac esses, indeque tarn tu fiduciam f[irmam et] soJidam acciperes, quam aliis efciam consortibus et benevolis tuis talem facere et exhibere posses. Super solutionem decime per comitem prefatum imposite et a complicibus suis consense nihil fce moveat. Nolumus enim, ut vel tu vel alii quicunque a partibus nostris Staates quicquam solvant, cum in tractatu quoque cum ipso comite erecto, conventum fuerit, ut ii, qui partes nostras sequuntur medio tempore, quod ad primam iunii proxime futuri prefixum est non molestentur. Si vero (quod absit) contingat, quod homo ille pertinax te contra ten orem eiusdem tractatus super solutione prefate decime violenter impetere et inquitare vellet, nos statim cogitare necesse est, ut te a violentia eiusdem tueamur, quod iodubie faciemus. Tu igitur interea in pr isti no instituto tuo perseverans bono animo esto, quoniam appropinquat tempus liberationis tue a manu insidiatoris. Datum in civitate nostra Olumueensi, die XXI. mensis aprilis, anno do rn ini MDXXVIL, regnorum vero nostrorum primo. Ferdi nandus. Ad mandatum serenissimi domini regis proprium. Vidit Harrach, cancellarius. Joannes Maius. Na rptu: Egregio Petro Keglewych, fideli nobis dilecto. Original na papiru; pecat, kojim bijae pismo zatvoreno, pritisnut je na papiru. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 63.

1527. 21. aprila. U Olomucu.

Kralj Ferdinand uvjerava Ivana Kastelanovia, da su neistinite glasine, koje iri Ivan Zapolja, i poziva ga, da ne plaa desetinu, koju je na metnuo Ivan Zapolja. Ferinandus dei gracia Hungarie, Boemie, Dalmatie, Oroatie etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc., marchio Moravie etc., comes Tirolis etc., imperialis locumtenens generalis etc. Bgregie fidelis dilecte. Accepimus, qualiter Johannes comes Scepusiensis in vulgus spargat, nos iam cum eo inivisse contractus et transactiones, quarum pretextu tarn te quam alios, qui parti nostre adherent avocare et ad se trahere nititur, teque super erectione eiusmodi tractatus nonnihil fuisse commotum, quasi nos hoc medio proposito inclinare voluerimus ad iuris nostri desertionem, quod ne coperitavimus quidem, namque cum

61 eodem comite ad media quedam araicabilis compositionis descendimus> ea potissimum ratio fuit, quod audieramus eum sponte sua de pretensa regni nostri Hungarie administratio'ne recedere velle, ipsumque reduceremus ad viam compendiariam, qua iuri nostro ut par est cedere posset, sanguinique christano parceretur. Propter hoc vero non intendimus unquam, ne latum (quod aiunt) unguem a iuris nostri tramite discedere, aut hoc deserere sicut in erFectu deo dante propediem videbis, de quo te admonere volebamus, ut tranquilliori animo post hac esses, indeque tarn tu fiduciam firmam et solidam acciperes, quod aliis etiam consortibus et benevolis tuis talem facere et exhibere posses. Super solutione decirae per prefatum comitem imposite et a complicibus suis consense nihil te moueat. Nolumus enim, ut vel tu vel alii quicunque a partibus nostris stantes quicquam solvant, quum in tractatu quoque cum ipso comite erecto conventum fuerit, ut ii, qui partes nostras sequerentur, sequuntur medio tem pore, quod ad primam iunii proxime futuri prefixum est, non molestentur. Si vero (quod absit) contingat, quod homo ille pertinax te contra tenorem eiusdem tractatus super solutione prelate decime violenter impetere et inquietare vellet, nos statim cogilare necesse est, ut te a violentia eiusdem tueamur, quod indubie faciemus. Tu igitur interea in pristino tuo instituto perseverans bono animo esto, quoniam appropinquat tempus liberationis tue a manu insidiatoris. Datum in civitate nostra Olomucensi, die XXL mensis aprilis, anno domini MDXXVIL, regnorum vero nostrorum primo. Ferdi nandus. Ad mandatum Serenissimi domini regis proprium. Joannus Maius. Vidit Harrach, cancellarius. Na rptu: Egregio Joanni Castellanffy, fideli nobis dilecto. Original na papiru, rcat, kojim bijae piso zatvoreno, sauvan je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 64. 1 5 2 7 . 2 3 . a p r i l a . U Beu. Donjo-austrijsko vijee predlae kralju Ferdinandu pisma bana Ivana Karlovia i Nikole Juriia o Medvedgradu i Rakovcu, te prikazuje po gibli od Turaka u Hrvatskoj. Durchleuchtigister, grossmechtiger kunig, genedigister herr. Hiebey senden wir Eur kgl. majestet zwen brieff, ainer vom graff Oarll von Korbaw, der annder von herren Niclasn Juritschitz. Daraus werden E. kgl. majestet gnedigist zuuernemben haben, was gedachter Juritschitz auf vnnsere schreiben so wie ime auf die beuelch die vns von E. kgl. majestet besehehen sein, die slsser Medwed. Eokaniekh vnd Weitersfelden betreffundt, mit dem grauen gehanndelt vnnd wes sich der graf derhalben eingelassen vnd wewilligt hat, was auch ferrer desselben grafen begern vnnd gutbedunckhen ist, durch was weg das sloss so ime

62

newlicher zeit von den Turckhen abgedruLigen sein solle, widerumbn ero bert werden mug, vnnd das E. kgl. majestet seinen auch anndren slossern in Krabathn fursehung thuen, damit dieselben nit auch in der Turckhen hend kumben, thuen vns hiemit E. kgl. majestet vnderthenigist beuelchen. Datum Wiean, den XXIII. tag aprilis, anno domiai im sibenvndzwainzigistn. E. kgl. majestet vnderthenigist gehorsam Ete der nidersterreichischen Chamer. Vani: Dem durchleuchtigistn,grossmechtign frstn vnd herren, herreu Ferdinanden zu Hungern vnd Beheim etc. khunign, infantn in Hispauien, ertzhertzogen zu Osterreich, hertzogen zw Burguudi etc., vnnserm gnedigistn herren. Original s etiri prstenom utisnuta peata (s grbovima) u arhivu e. i kr. mjed. financ. ministarstva u Beu: Hungam. Fase. 1.

65.

1527. 25. aprila. U Pouriu.

Kraljica Marija hvali vjernost Ivana Kastelanovia i javlja mu, da ga je kralj Ferdinand imenovao zapovjednikom od 100 konjanika. Maria dei gracia regina Hungarie et Bohemie etc. Egregie, fidelis nobis dileete. Ex Uteris tuis nunc ad nos datis intelleximus, in ea fidelitate, quam erga nos et serenissimum fratrem nostrum Ferdinandum regem Hungarie susceperas, te hactenus permansiss0, nee ab ea ad quantumuis magnam aliorum poUicitacionem deflexisse, sed eam fldeliter conseruasse, hanc tuam in nos et serenissimam maiestatem fratris nostri propensionem ac fidelitatem gratissimo a te aeeepimus animo, et licet aliquid nobis de te fuerat ru more ipso allatum, quod ad aliquorum sollicitacionem partes aliorum sequereris, nunc tarnen ex tuis Uteris et ex aliorum eeiam sermonibus in telleximus te in fide syncera permansisse, cuius certus sis, non erimus unacum serenissimo fratre nostro immemores, sed idem frater noster te propterea omni sua gracia nobiscum vna prosequetur. Quod autem cupis a maiestate regia ad centum equos ordinem habere, maiestas sua tue vo luntas in ea quoque re satisfecit, et wlt(!) te habere in suis seruiciis cum centum equitibus; de modo autem solucionis et de animo ac voluntate sue maiestatis, ad quem scilicet terminum te movere debeas, faciet maiestas sua te hys diebus certiorem, vel medio Francisci Bathyany bani, vel alterius hommiis sui, quem istuc est missura; teque sieuti alios seruitores suos tui ordinis et tue condicionis est omnino contentatura; sis igitur domi paratus cum his centum equitibus, ut cum sua maiestas voluntatem suam tibi signifieaverit, possis ad servicia sua e vestigio te mo vere, in quibus tibi et de solucione providebitur, et ultra hoc gracia

(33

maiestatis sue nulla in re tibi erit defutura. Datum Posonii, in festo beati Marci Ewangeliste, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Maria regina etc. Na rptu; Egregio Joanni Oastellanffj, familiari nostro Meli, nobis dilecto. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.
66.

1527. 26. aprila. U Pounu.

Krsto biskup ljubljanski i Stjepan Pemphlinger piu donjo-austrijskom vijeu o preputanju gradova Medvedgrada i Rakovca Ivanu Karloviu. An den niderosterreichisch Eaitchamer. Verrer zaigen wir ew an, das des graf Hannsen aus der Oorbaw diener hie gewest, vnd vns angezaigt, wie sein herr gegen abtretiing der geschlosser Medwed vnnd Rokanickh nicht mer dann vier tausent ducaten will geben, darauf er zu kgl. majestet zu ziehen auch beuelh hab. Solhes hat vnnser geuedigiste fraw, die kunigin in bedennkhung der getrewen vnd nutzlichen diennst so er kgl. majestet gethan vnd hinfuro thuen mag, also gendigkhlichn bewilligt, vnd also seinen diener mit dem beschaidt zu seinem herrn ziechen lassen vnnd seinem herrn anzuzaigen, damit er auf den XX-ten tag may mit solher betzallung fertig sey. Der gemelt sein diener zaigt auch an, sein herr sey mit solher betzallung gefasst, wann man es haben woU, doch in Pranndsilber; vnd dieweil vnns bischoff von Lawbach die kgl. majestet zuuersteen geben, wie sein majestet ew solhes geltes halben wohin man es brauchen soll genuegsamen bericht vnnd beschaidt geben hat. Demnach wellet vnns solches auf das furderlichist auch anzaigen, vnns darnach haben zu richten. Datum Pressburg, am XXVI-ten tag apprillis(!), anno etc. im XXVII-ten. Oristof von Gotes gnaden bisehof zu Laibach etc. Steffan von Pemphing. Savremeni prijepis u arhivu c. i kr. mjed. fmanc. ministarstva u Beu: Hungarn fasc. 1. 67.

1527. 27. aprila. U Beu.

-austrijski savjetnici izvjeuju kralja Ferdinanda o predaji Medved grada i Rakovca Ivanu Karloviu. Dnrchleuchtigister, grossmechtiger kunig, genedigister herr. Izostavljeno ono, to se tie pounskih vojnika plaenika.

64 Weiter haben E. kgl. majestet eomraissarien zu Presburg vnder annderm herauf gesehriben, was sich graf Carl zu Korbaw gegen abdrettung der Slosser Medwed vnd Bockhanickh, nemblichn nit mer dann vier taussendt ducatn zu erlegen erpetten. Vnnd das vnser gnedigisto(!) fraw, die kunigin solches errwillgt hab, wie E. kgl. majestet aus beyligender abschrifl't zuuernemben haben. Vnd dieweil wir dann hievor E. kgl. majestet des gedachtn graten schreiben berurter sachn halber auch zuegeschickht, werden sich E. kgl. majestet aus dem selbn vnd diser schrifften irer notdurfft, ferrer genediglichn zuentsliessen wisssen, der wir vns vnderthenigist thuen beuelchen. Datum Wienn, den XXVII. tag aprilis, anno domini im XXVII, Eur kgl. majestet vnderthenigist gehorsam Ete der Nidersterreichisehen Raitchamer. Izvana: Dem durchleuchtigistn, grossmechtign fttrsten vnd herren, herrn Perdinandt zu Hungern vnd Behaim etc. kunig, infant in Hispanien, ertzhertzogn zu sterreich, hertzogn zu Burgund etc., vnnserm gnedigistn herrn. Original s tragovima utisnutoga peata u arhivu c. i kr. zajed. fmanc. ministarstva u Beu: Hungarn I. (do 1544.). 68.

1527. 12. maja. Budimu.

Kralj Ivan Zapolja zabranjuje Krstu i Vuku Frankapanima da scoje posjede produdu strancima. brinjskim,

Oommissio propria domini regis. Joannes dei gracia rex Hungarie, Dalmaeie, Oroatie etc. Spectabiles ac magnifici fideles nobis dilecti. Intelleximus vos eius intencionis esse, vt vniuersa bona vestra, in hoc regno nostro Oroacie habita, via concambii, aut aliquo alio colore manibus et potestati externorum hominum alienaretis et assignaretis, quod si fieret, non parum incommodi afferet regnis nostris. Videretur eciam id preiudicari dignitati et autoritati nostre regie, pati nobis silentioque preterire id minime licet. Mandamus itaque fidelitati vestre harum serie sub grauissime indignacionis nostre pena firmissime, vt visis presentibus ab huiusmodi vestro proposito omnino desistere et cessare, seseque a, tali pacto precauere debeatis. Nam si secus feceritis, sciatis, quod nos ita superinde prouidebimus, vt vos id fecisse penitebit. Secus igitur facere non presumatis. Datum Bude, die dominico proximo post festum beati Stanislay episeopi et martiris, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Na rptu: Spectabilibus et magnificis Ohristophoro et Wolfgango filiis quondam comitis Joannis de Brinnye, fidelibus nobis dilect's. Original s utisnutim peatom, kojim je bilo pismo zatvoreno, u ar hivu hercega Bacana u Kormendu: Acta mem. nr. 106.

65 69.

1527. 20. maja. U Vratislavi.

Kralj Ferdinand poziva Petra Keglevia, da saslua njegova Sigismunda Weichselberga. poslanika

Ferinanus dei gratia Hungarie, Bohemieque rex, infans Hyspaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc. Magnifice syncere dilecte. Oum aiias tecum fidelis nobis dilectus Sigismundus Weichselberger consiliarius noster de quibusdam rebus nomine nostro tractarit, eum de eisdem et aliis negotiis ad te iam iterum duximus expediendum. Oui commisimus ilia tecum omnia agere coram, prout ab eo accipies. Quapropter te hortamur adcuratius, velis eidem Sigismundo in omnibus, que tibi iam verbis nostris exponet, plenam et indubiam fidem adhibere. Teque pro singulari fidutia, quam in te loeamus, benevolum et talem prestare erga nos, u ti de tua integritate nobis persvademus. Quod precipua gratia et munificentia nostra erga te et alios quosvis tibi adherentes et in nostram partem inclinatos adcumulate recognoscemus. Datum in civitate nostra Presslaw, vigesima die mensis maii^ anno domini MDXXV1I. Ferdinandus. Ad rnandatum domini regis proprium. Vidit Harrach, Cantzler. J. Ferenberg. Na rptu: Magnifico syncere nobis dilecto Petro Kegiouitsch. Original na papiru. Peat, Tcojim je pismo hilo zatvoreno, je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 70. otpao

1527. 30. maja. U Budimu.

Kralj Ivan Zapolja nalae banu Krstu Frankopanu i protonotarima Mirku Braau i Baltazaru Hobetiu, da obavijeste o kraljevskom rijeenju Ivana literata, Grgura i Danila sinove Jurja Sapca od Vinarca. Joannes dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Oroaeie etc. fidelibus nostris capitulo ecclesie Chazmensis, salutem et graeiam. Mandamus fiele-, litati vestre harum Serie firmiter, quatenus aeeeptis presentibus alias literas nostras preeeptorias fidelibus nostris speetabili et magnifico Oristofero de Frangapanibus, Segnie, Weglie, Modrusieque comiti ac regnorum Dalmacie, Croacie preictorum et Sclauonie bano, nec non capitaneo nostro gene rali ; item egregiis Emerico Bradacz de Lodomercz ac magistro Balthasar Hwbethyez de Dwbowcz, prothonotariis, nec non iuratis assessoribus et iudieibus nobilium comitatus Crisiensis sonantes pro parte fidelium nostrorum nobilium Johannis literati ac Gregorii et anielis filiorum nobilis quondam Georgii Schyapecz de Wynarcz, ac aliorum in eisdem aliis literis nostris speeificatorum confeetas et emanatas, cum presentibus vobis exhibendis, eisdem per vestrum testimonium fidedignum exhiberi et presenMONUMENTA HIST. XXXV '. MONUM. HABSBURGICA I. 5

66

tari faeiatis. Et quitquid iidem ad contenta earundem aliarum literarum nostrarum fecerint vel responderiut, id nostre maiestati ad quintumdeciraum diem diei huiusmodi exhibitions ex hinc fiende conputando fideliter reseribatis. Datum Bude, in festo ascensionis domini, anno eiusdem millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Na rptu: Fidelibus nostris capitulo ecclesie Chasmensis pro nobilibus Johanne literato ae Gregorio et Daniele Sehapeez de Wynarcz exhibitoria. ' Original na papiru, na rptu pritisnut pecat, kojim je bilo pismo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. Protonotar ova biljeka na rptu ne moe se odgonetnuti. 71.

1527. 4. juna. U Pounu.

Kraljica Marija pie Ivanu Kastelaniu, da saslua Ivana Tompia. Maria dei graeia regina Hungarie et Bohemie etc. Egregie fidelis nobis dilecte. Dicet tibi nonnulla nostro nomine, is fidelis noster egregius Johannes Thompyth, familiaris regius, qui tecum coram constituetur, quare hortaraur fidelitatem tuam et requirimus, ut verbis ipsius Johannis Thompyth fidem adhibeas indubiam, et ad ilia, que ipse tibi dederit, te conformare, eaque exequi debeas, quod tibi maiestas regia et nos gracia nostra rependere volumus. Datum Posonii, feria tercia proxima post festum ascensionis domini, anno eiusdem millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Maria regina etc. Na rptu: Egregio Johanni Castellanffy, familiari regio, fideli nobis dilecto. Izvornik na papira; pecat, kojim bijae pismo zatvoreno, pritisnut je na rptu. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 12.

1527. 9. jula. U Beu.

Kralj Ferdinand pie Ivanu Haberdancu, da s Car-Joanom dogovara to uspjenije. Hobordanchy. Ferdinandus etc. Egregie fidelis dilecte. Aceepimus nuntium regis Francie ac eciam comitem de Frangepanibus ad illustrem fidelem nobis dileetum Johannem Ohaar Nenada ire deereuisse; cum autem hec res si modo se ita habeat, nobis et rebus nostris non solum contraria, verum etiam maxime noeiua esse possit, si quo per aduersarios modo intentatur ad effectum perueniat, quamuis igitur ipsi arbitremur eos haud facili negotio sine saluo conduetu presertim ad eundem Johannem Ghaar peruenire posse, nihilominus tarnen te de eo admonendum et rectificandum

67

duximus, te propterea requirentes omni serio, vt habita per te inquisitione et intelligentia diiigenti quantotius vel per te vel tuos aut intermedias personas tantum agas et tractes, quo predicti comes et nuntius vel alter eorum tamqaam te vel illis qui similia patrabunt de saluo conductu ignorantibus, vel capiantur nobisque postea transmittantur, vel si hoc obtineri nequeat, suspendantur, trucidentur aut alio quopiam modo vitam suam finire cogantur, quod vbi feceris ant fieri ordinaueris, nos in verbo nostro regio promittimus tibi florenos rhenenses quater mille donaturos, et preterea omni gratia elementiaque id erga te et eius facti conscios recognoscere velle, et si intellexeris prefatos nuntium et com item ad Johannem Ohaar antedictum sine saluo eonduetu venire aut venisse, tunc poteris hanc rem quamprimum ipsi Johanni Ohaar communicare, et simul eum nomine nostro ad simile si opus sit faciendum aut fieri demandandum allicere, nostroque nomine promittere, quod sicubi hoc idem fecerit aut fieri curauerit, nos eum singulari gratia complecti velle, ita quid re ipsa sentire debeat nostre gratitudinis et liberalitatis affectum, hiis vero, qui ad hoc cooperabuntur et per quos eiusmodi res effici poterit, idem Johannes Ohaar nostro nomine magnara aliquam peeuniarum summam promittere potest, eeepimus insuper alias plures literas, quas ad nos proxime dedisti, ex quibus abunde intelleximus, quo successu gentes predicti Johannis Ohaar contra Petrum Perenny pugnarint, cum autem iactura ab eisdem gentibus accepta parui momenti nobis esse videatur, presertim si prouisio et cura diligens inposterum adhibeatur, ne discrimen aliquod maius preter opinionem oboriatur sicut ipsum pro animi sui fortitudine industriaque facturum esse non dubitamus; cum itaque gentes nostre iam hinc ad castrum Dewen cum artellaria profecte sint, quod, si modo se non dedat, vi oppugnabunt, nosque inpresentiarum instructi simus breuique deo volente ad expeditionem nostram ad regnum nostrum Hungarie descendere iuraque nostra prosequi intendamus, idcirco te denuo requirimus, vt per te ipsum et vnacum prefato Johanne ea omnia agas et perficias, que rebus nostris neeessaria et conuenientia fore putaueris, idque apud alios quoque fieri procures ; nos euim in hac expeditione constituti facile hostem a latere vestro arcebiraus, vt qui nunc vos offendere cupit sui ipsius defensionem posthac meditari cogatur, quare vos omnes macte, virtute atque animo fort i esse volumus, vt qui nobis per fidem vestram hactenus adherere non desinitis, nobiscum posthac feliciorem rerum successum videre, eoque frui valeatis, nam in gratia elementiaque nostra nihil desiderabitur ab hiis, qui se fideles et obedientes erga nos exhibuerint, quales vos esse et fore semper sperauimus. Datum. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arMvu u Beu: Hungarica.

68
73.

1527. 20. jula. U Beu.

Kralj Ferdinand pie Ladislavu Moreju, neka se sa svojim etama to prije pridrui vojsci u Ugarskoj, Ladislao More. Magnifice fidelis dilecte. Noluimus te latere, quod ante dies aliquot castra nostra per illustrem principem dominum Oasymirum marchionem Brandenburgensem etc., sororium charissimum et supremum capitaneum nostrum intra fines Hungarie sunt posita, nosque ipsi cum reliquo exercitu iampridem hinc raouissemus, nisi vos et ceteri familires nostri Hungari in expectatione fuissetis. Statuimus tarnen cum manifesta temporis et negotiorum nostrorum iactura non esse diutius expectandum. Oras itaque deo propitio in persona nostra proficiscemur ita omni genere apparatus instructi, vt per dei clementiam votorum nostrorum compotes uos futuros speramus. Vos igitur sicuti per Franciscum Keway et per literas nostras aliquoties estis admoniti, iunctis copiis vestris quam cellerrime ac tutissime poteritis ad nos dies et noctes properate, ne alioquin per vestram negligentiam aut tarditatem maius incommodum et quod nulla postmodum diligentia reparari possit, incurramus. Datum Vienne, XX. iulii, 1527., regnorum nostrorum primo. IQ simili fiant vne In simili vne hoc titulo: Illustris fidelis dilecte in numero plurali. In simili fiant 4or : Egregie fidelis dilecte. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drzav. arkivu u Bea: Hangarica. 74.

1527. 21. jula. U Beu.

Kralj Ferdinand pie Petru Erddu, neka mu se s vojskom pridrui, kad e poi u Ugarsku. Petro Erdewdi. Ferdinanus etc. Magnifice fidelis dilecte. Intelleximus causam, que tuum ad nos aduentum impediuerit, quam boni consulimus, tametsi tuam apud nos presentiam libenti animo terre potuissemus, tarnen cum impresentiarum aliter fieri nequeat, nos vero iampridem hunc soluissemus, nisi ceteri familires nostri Hungari in expectatione fuissent et eras deo propitio in persona nostra propria regnum nostrum Hungarie intrare statuerimus ita omni genere apparatus instructi, vt per dei clementiam votorum nostro rum compotes vos futuros speremus, ideirco te denuo requirimus studiosius, vt nobis sic in regno illo existentibus vnacum tuis ad nos venire properes,, nobisque contra aduersarium nostrum tua quoque ope et auxilio adesse

09 coneris, sieut te ipsum sponte tua facturum esse confldimus, quod erga te et tuos orani gratia nostra reeognoscemus. Datum Vienne, 21 iulii, 1527.. regnorura nostrorum lmo. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 75.

1527. 1, augusta. U Baboi.

Gjuro Bator javlja kralja Ferdinandu, da je saznao o prilikama vojske Car-Jovana; zato neka se kralj pouri s vojskom u Ugarsku. Serenissime princeps et domine domine graeiosissime. Post fidelium seruiciorum meorum in graciam maiestatis vestre humilimam comendaeionem. Negoeia exercitus quidem Jowan Ozaar quomodo se habeant, maiestas vestra ex uteris Johannis Hobordanez clare poterit iatelligere, dignetur igitur maiestas vestra felicem in hoc regnum Hungarie aduentum raaturare et fideles suos tarn intestinis sedicionibus quam ab hesternis(!) hostibus liberare graciose. Altissimus maiestatem vestram cum augmento nominis et glorie sue felicibus auspiciis diutissime conseruet. Ex Castro meo Babolcha, in festo Petri ad vincula, anno domini 1527. Eiusdem maiestatis vestre humilis seruitor Georgius de Bathor. Vani: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gracia Hugarie et Bohemie etc. regi, principi Hispaniarum, archiduci Austrie, duci Burgundie Slesieque etc., marehioni Morauie et comiti Tirolis etc. domino clementissimo. Biljeka: Georgius de Bathor anno 1527. Original na papiru s pritisnutim na rptii peatom, kojim bijae pismo zatvoreno. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivit u Beu: Hungarica. 76. 1527. 9. augusta. U Beu. Kralj Ferdinand pie Vuku Frankopanu, neka ne polazi k njemu- u Ugarsku, ve neka ostane u Hrvatskoj. Antwort graf Wolfgangen von Frangepan. Ferinandus. Spectabilis, magnifiee syncere dilecte. Accepimus literas tuas, quibus te offers nobis cum centum equitibus apud maiestatem nostram seruire, hortarisque nos, vt tibi aliquot milites ad profeetionem tuam per capitaneum nostrum Nicolaum Juritsch(l) adiungi, quo tuto ad nos transire possis, mandaremus, quod quidem nuncium tuum nobis gratum fuit audire. quod eo sis animo erga nos, quo tui maiores fuerunt erga predecessores

7 nostros. Verum cum iam profecti in Hungarian! simus, versemurque in campo, tardius nobis sunt reddite litere tue, nee facile foret tantillum equitatum tuum securo ad nos pertransire. Itaque nobis videtur consulting, vt per hoc tempus domi te retineas et ea cures, que ad fidelem et bonum comitem attinent; grata tarnen nobis fuit literarum tuarum significatio et seruitiorum exhibitio, quam erga te data occasione graciose rependemus. Datum Vienne, Villi, die mensis augusti, anno domini MDXXVII. Spectabili ac magnifico syncero nobis dilecto Vuolfgango (!) de Frangepanibus. Koncept u c. i kr. kunom, dvor, i rav. arkivu u Beu: Hungarica. 77.'

1527. 17. augusta. U Viegradu.

Kralj Ferdinand javlja kapetanu Nikoli Mikuliu, da e u njegovo ime s njime razgovarati Franjo Bacan i Ivan Karlovi. Ferdinanus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., princeps Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie et Silesie, sacri Romani imperii locumtenens etc. Magnifice fidelis nobis dilecte. Commisimus fidelibus nostris spectabili et magnificis Joanni Torquato comiti Corbauie et Francisco de Bathyan comiti comitatus Oastriferrei, vt vobiscum de nonnullis negoeiis arduis nos et regnum nostrum concernentibus loquantur et agant. Volumus itaque et vos hortamur, vt his que nostro nomine vobis iuxta informacionem nostram dixerint, fidem adhibere et ea exequi debeatis. Datum in curia nostra Vissegradiensi, sabbato proximo post fest um assumpeionis beatissime virginis Marie, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Ferdinandus. Vani: Magnifico Nicoiao Mykwlych capitaneo gencium nostrarum in regno nostro Oroacie, fideli nobis dilecto. Original s utisnutim peatom u arhivu hercega Bacana u Kormendu: Acta mem. nr. 99.
78.

1527. 23. augusta. U taboru kod Budima.

Kralj Ferdinand obeanje Franji Bacanu bogatu nagradu, ako Krstu Frankopana istjera iz Hrvatske. Promissio pro Bathyan. Ferdinanus etc. Eecognoscimus per presentes, quoniam spectabili et magnifico fideli nobis dilecto Francisco de Bathian commisimus, vt pre lates, proceres, nobes, incolas et inhabitatores regni nostri Sclauonie,

71 nobis fideles et obedientes reddat, comitemque Ohristophorum, de Frangepanibus (si se rebellem et inobedientem exhiberet) ex eodem regno expellat. Quatenus igitur Franeiscus antedictus premissa adimpleuerit sicut se facturum promisit, extunc eidem Francisco in verbo nostro regio promisimus, sicut tenore presentium promittimus, quod eidem castrum Belikhe, si sci licet prefatus comes Christophorus se inobedientem exhibuerit, graciose eonferemus, eidem etiam episcopatum Zagrabiensem, si ipsum occupauerit, dimittemus et relinquemus, donee de vniuersis debitis suis contentatus fuerit et satisfactus, castrum quoque Wazan quod a serenissimo quondam domino Ludouico rege Hungarie et Bohemie, fratre et sororio nostro charissimo felicis recordationis obtinuit, dimittimus et simul eundem in vniuersis bonis ei per Johannem comitem Scepusiensem quondam vayuodam Transsyluaniensem datis relinquemus et conseruabimus. Pro loco vero Thokay aut Scepusio per eum petitis, quum neutruin istorum pronunc illi dare aut consignare possimus, eidem Francisco bona equiualentia vnius istorum locorum, cum scilicet ad nos et nostram collationem deuoluta fuerint, dabimus et dementer conferemus, dolo et fraude remotis, harum te>tiunt etc. Datum in castris nostris ad ciuitatem nostram regiam Budensem infra Pest positis, die XXIII. augusti, 1527. Koncept u c. Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 79.

1527. 1. septembra. U Budimu.

Kralj Ferdinand javlja banu Franji Bacanu, da je zadovoljan s nje govom akcijom protiv Zapoljinaca. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., princeps Hispaniarum, archidux Austrie etc. Magnifiee fidelis nobis dilecte. familiari Ludouiei Pekry intelleximus, tuo iussu rem cum Cristophoro ecmite bene esse gestam. Hortamur te, ne cesses, donee factio wayuodana ex isto regno nostro Sclauonie prorsus exterminetur. Mandauimus autem capitaneis nostris, vt nobis citra moram sint auxilio et quidem tauto, vt facile vos compotes voti nostri possint efficere, dedimus tibi in aliis litteris nostris authoritatem ac damus eciam per presentes, vt eos quos bonis consiliis et racionibus ad fidelitatem nostram adducere non poteris, alia quoque remedia necessaria liceat adhibere, vt omnes eodem animo et fide se erga nos habeant. Datum Bude, in festo beati Egidii abbatis,. anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Ferdinandus. Vani: Magnifico Francisco de Batthyan eomiti comitatos Castriferrei, fideli nobis dilecto. Original s utisnutim peatom u arhivu hercega Bacana u Krmenu: Acta mem. nr. 100.

72
80.

1527. 4. septembra. U Varadinu.

Ban Franjo Bacan moli kr. tavemika Aleksandra Thurzoa, neka utjee na kralja Ferdinanda, da bi mu poslao pomo protiv Krsta Frankopana. Magnifice domine et amice nobis honorandissime. Salutem et nostram solitam commendacionem. Quali fauore officiates regie maiestatis germanici Christoferam Groff prosequuntar iam notum fecimus vestre magnificencie; scripsimus sepius sue maiestatis officialibus, vt nobis auxilium promissum darent, quod nobis dare recusarunt vsque modo, allegantes, quod Christoferum Groff scirent inimicum sue maiestatis aduersarium esse ; qualis amicus sit sue maiestatis ipse Ohristoferus Groff ex uteris suis cum presentibus introclusis vestra magnificencia clarius intelliget; ob hoc vestram magnificenciam petimus, velit eadem literas suas maiestati regie osfcendere et sue maiestati nomine nostro dicere, quatenus sua maiestas auxilium nobis mittere festinet; nos enim nullum laborem subire recusamus; nam si sua maiestas immorauerit, timemus de periculo futuro; vellet ipse Ohristoferus Groff fluuium Draui transfretare et omnes comitatus, quos potent leuare, sicque contra suam, maiestatem proficisci, que id si sua maiestas auxilium nobis miserit,facere permitteretnus nequaquam. Laboret eciam vestra magnificencia apud suam maiestatem, quatenus sua maiestas et pecuniis aliquibus prouideat nos, nam nee ad bona possessionaria nee alias quouismodo pecimias habere possumus; si non plus, saltern illam summam pecunie, qua nobis sua maiestas obligatur, mittere dignetur; super hiis citam relacionem expectamus et eaudem felicissime valere optamus. Ex Waradina(l), feria quarta proxima post Egidii abbatis, 1527. Vani: Magnifico domiuo Alexio Thurzo de Bethlentalua tauernicorum regalium magistro etc., domino et amico nobis honorandissimo. Original s peatom na rptu, kojim je bilo pismo zatvoreno, u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arkivu u Beu: Hungarica. 81.

1527. 9. septembra. U Budimu,

Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu, da > je odredio pomone ete. Francisco de Bathyan. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice fidelis dileete. Oum aceeperimus complures aliquot Turcas in regno nostro Oroatie nunc esse ibidemque morari, nobisque propterea persuasum fuerit, vt omnes eos qui per patrias nostras hereditarias ad seruitia nostra conducti sunt in auxilium et resistentiam eorundem Turcarum mittamus, sed quia nos regnum nostrum Sclauonie nonnihil etiam referre et concernere videatur, idcireo commisimus, vt fidelis noster Erasmus Scheirer cum ducentis, prouinciales nostri

73 Stirie cum 300, Carniolani cum 300, Nicolaus vero Juritsehitz, si per Turcas licuerit, cum omnibus suis quos sub se habet tibi in subsidium veniant, sicut ex inclusis literarum nostrarum eis scriptarum copiis videbis. Volumus autem tuo subesse arbitrio, vt gentibus illis subsidiariis vel contra Turcas in predicto regno nostro Croatie vti possis vel in regno nostro Sclauonie quod idem ad fidelitatem et obedientiam nostri ope et auxilio eorundem redigere valeas, sicuti tibi, iuxta rerum et oecurrentiaruni exigentem necessitatem expedire visum fuerit. Datum in arce nostra regia Budensi, die IX. septembris 1527., regnorum nostrorum primo. Koncept u c. kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: get, vica. 82. Han

1527. 17. septembra. U Budimu.

Kralj Ferdinand javlja kapetanima Valentinu Tereku i Petru da im je otpremio novac i pomonu vojsku. Kegleviu,

Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc. Magnifi.ee, egregie, fideles nobis dileeti. Accepimus literas vestras quibus nobis supplicatis, vt vobis pecunias mittere dignaremur. Sciatis hominas nostros per quos vobis pecunias misimus hodie hine ad vos iter arripuisse; quapropter hortamur fidelitates vestras et committimus, vt nichil e vestra solifca iielitate et diligentia in seruieiis nostris remitatis, ae etiam familires et seruitores vestros in officio maiestati nostre debito retineatis. Quod vos facturos non diffidimus; ob quam rem fidelitates vestras gracia et liberalitate nostra regia persecuturi sum us. Datum Bude, feria tercia ante festum beati Mathei apostoli, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Ferdinandus. Mittimus in auxilium vestrum plures gentes, tarn grauis quam leuis armature, quod vos latere, nolumus. Na rptu: Magnifico et egregio Val&ntino Thewrek de Eunyngh ac Petro Keglewyth capitanais nostris fidelibus, nobis dilectis. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. otpao

74

83. 1527. 2. septembra. U Beu.

Odredbe glede kretanja vojske protiv Krsta Frankopana. Dem von Puecheim jn abwesen dem Hartitsch zu schreiben. Stathalter regenten vnd earner rata haben sein schreiben jnen yeczo getan vernomen, vnd nachdem sy vernomben wie jme ain beuelh von kuniglicher Maiestet zukomen sey, sich zu dem stathalterambt zu fliegen vnd soferer jme selber beuelh nunmals geantwort ware, das er den Dietrichen von Hertischt(I) an seiner stat verordnen vnd jme beuelh, sich von stunden mit allan pherdten vnd fuevolkh vnangesehen, das jme kunigliche Maiestet mit denselben pherdten vnd fuevolkh auf Bab zu ziechen beuolhen, soferer jme von kuniglicher Maiestet, der dan yeczo abermals geschrieben wirdet, mugen nicht neue beuelh zukomben, den negsten vnd getrakhs auf Pettaw verrukh; doch das er mit vleis bedennkh, damit jne vnder wegen kain geferlikhait be gegne vnd so er auszeucht, zuuor gen Pettaw schreib, seiner ankunfft ain wissen emphahen,vnd guten verstandt mit jnen machen, damit jnen von graf Oristoffen kain nachtail zugefuegt werde; vnd so er gen Pettaw kombt, dan mit andern so daselbst sein, graf Oristoffen souil jnen muglich abpruch vnd widerstandt thun, dardurch jme sein furnemben gewendt vnd abgestelt wurde. So werde auch herrn Sigmunden von Dietrichstain geschrieben, das er die tausent knecht forderlichen gen Pettaw verorden, vnd mit dem aufbot in den zweien vierteln wie er selbst anzaigt auch furderlichen zu hilff kombe vnd zueziechen lasse. So wellen auch stathalter vnd regenten mit den verordenten ainer landtschafft in Osterreich vnder der Ens so yeczo hie ankrnen, handien lassen, damit aintweder das aufbot in dem viertl vnder Wiener waldt furderlichen bescheche oder dafr ain anczall volkh aufbracht, vnd auch zu widerstandt graf Oristoffen zugesehikht wurde, desgleichen wirdet in Orain des Puechler pherdt halben geschrieben dieselben nicht abzufordern, sonder noch lenger halten; den von Kerndten wei'det auch geschrieben, ain treffenlich anczall zu ro vnd fue aufs furderlichist zuezeschikhen vnd was der regierung in dem allem muglich ist ze thun; arjnnen wardt kain vleiss gesparet.1 Dem Hartitsch ain sondern beuelh zustellen sich mit den pherdten vnd fuevolkh gen Pettaw zu erheben. Dem herrn von Dietrichstain antzezaigen. Sy haben sein schreiben verstanden vnd werde darauf dem von Puechaim geschrieben, das er oder wo er solhs des stathalterambts halben nicht thun mecht, den Hartitsch an seiner stat mit allen pherdten vnd fuevolkh den nagsten vnd gestrakhs auf Pettaw zuziehe, das er demnach seinem anczaigen nacli die tausent knecht vnd was noch weiter in dem aufbot der zweier viertl bey ainer landtschaft aufbracht mog werden, on verzug gen Pettaw verordnen, ardurch graf Oristoffen, souil muglichen ist in eil, abpruch vnd wider standt geton werden mug, wie er dann der notdurft nach wol ze thain Na strani gornjeg dijela ove alineje: Noch stet ain artikhel in das urtl aufzenehmen dem von Puechaim auch anzutzaigen.
1

weis vnd joae des die kunigliche maiestet genedigelichen vertrawt; so wellen auch stathalter, regenten vnd camer rete, souil imer muglichen ist, mit aufbot vnd in ander weg kainen vleis sparen, damit aus Osterreich aufs furderliehist ain hilff hienach verordent vnd geschikht werde; dem verwesser vnd verordenten in Orain wirdet auch geschrieben, das sy den Puechler mit seinen geringen pherdten nicht abforderen, sonder lenger beleiben lassen, desgleichen wirdet denen von Kerndten geschrieben, das sy auch treffentlich zu ro vnd fue zuziehen. Dem Erasmen von der Haid zu sehreiben, das er sich der haubtmanschaft vber das fuevolkh belad vnd annembe, vnd mit demselben volkh den negsten . . . . 1 Koncept u c. i kr. hamom, dvor. i rav. arhivu u Bea: garica. 84. Hun-

1527. 27. septembra. U Beu.

Odredbe glede vojna protiv Krsta Frankopana i u "Ugarskoj. Kuniglicher Maiestet die vrsachen warumben die geraisigen pherd, so bei dem von Puechaim sein, beschaiden worden, das sj nwmer jrer weg nicht auf Rab und Pappa, wie sein kunigliche Maiestet beuolchen zutziehen, sonnder dieweil graf Oristoff dermassen liget, das sj zu den geraisigen auf Pettaw zu tziehen sullen, dann so graf Oristoff geslagen vnd jm sein furnemben gewert, wurde der ennde nachmals merer sorg vertragen, vnd ardurch graf Cristoffen sein furnemben gewendt vnd jm seinen weg weiter ze nemen verhuett, dann zu besorgen, das er die spanschaften vmb denburg hinab auch an sj bringen vnd fallen Avurden desgeleichen, wo der von Puechaim oder Hartitseh auf Pappa vnd nicht auf Pettaw zu tziehen werde sey durch den von Dietrichstain angezaigt, das sj jre pherdt zu jn abfordern werden, damit beliben alain bey dem von Puechaim oder Hartitseh nicht 2mer als bei lie pherd, so in seiner kuniglichen Maiestet besoldung sind. Der kuniglichen Majestet zu uersteen geben, das aus obbestimbten vrsachea der Hartitseh anstat des von Puecham auf Pettaw verordent worden, wo aber seiner kuniglichen Majestet das nicht gefeilig sein vnd noch auf Pappa zu tziechen gemuert sein wolt, mug sein kunigliche Majestet auf der posst dem Hartitseh sich widerumben nach seiner Ma jestet beuelh ze wenden vnder ugen schreiben lassen.3 Kuniglicher Majestet zu berichten, das dem von Puechaim geschryben sey, so jm ewer kunigliche Majestet beuelhen, dem Hartitseh das kriegsNa strani: Mit dem artikhl zu uerziechen bis mit den verordenten gehandelt. 2 Na strani: Expediatur. 3 Na strani: Expediatm*.
1

76 volckh so er bey jm hat, zuczestellen, vnd sich hieher zu Verwaltung des stathalterambts ze tun, das er demselben nach dem Hartitsch die schreiben zustell vnd sich hieher fuge etc. 1 Kuniglicher Majestet die vbergeschickhten brief auch was darauf furgenomen alles ze sennden. Den brief vom Jurisitsch, darin er wie er mit den ortflegken fursehung getan mit abschrift aines jnuentari darin ligend in den rat ze bringen. Kunigliche Majestet zu ermanen des gesloss Prespurg vnd Tomb [halben], damit sein kunigliche Majestet bedacht were, dardurch die volligklich in seiner Majestet hannd gestelt vnd dj Hungern numer dauon abgeschiden wirden, vrsach der geferligkait wo sich ain vnfal ainer slacht vder in ander weg zutragen, das die Hungern ettwo bey nacht seiner Majestet volckh erlegen vnd nachmals den wasserstrom dermassen beschuzen dardurch seiner Majestet profant vnd ander notturft zetzebringen verhindert wurde.2 Von wegen der aufbot die sullen besehenen, namblich vimdershalb des Wiennerwald.3 Dem verweser vnd verordententen in Orain ze schreiben vnd jn anzutzaigen graf Cristoffen furnemben vnd an sj mit vleiss ze begern, das sj den Puechler mit seiner anzal pherdt nicht abfordern, sonder noch lenger beleiben lassen, in ansehen das dj anndern lannd auch jn disen leuffim ain merer hilff dann jn aufgelegt ist, thun. 4 In Kerndten dem haubtman vnd ausschus daselbs zu schreiben vnd das obligen anzutzaigen vnd jn zu beuelhen, das sj aus Kerndten forder lichen zu rossen vnd zu fuessen treflich zutziehen an das eende dahin sj von herrn Sigmunden von Dieirichstayn landshaubtman beschaid emphahen werden.5 Dem von Puechaim anzutzaigen in seinem abwesen herrn Dietrichen von Hartitsch das er Stainamannger vnd annder fleckhen bei den haubtleuten derselben dermassen zu bewaren hinder jm verlassn, damit mitler zeit kain mangl erschein vnd vor vberfal vnd nachtail verhuet vnd vertrost, das man yezo in handlung sey widerumben ein kriegsvolckh derselben enncle zu uerordnen.6 Biljeke u c. i Jer. Imenom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: garica. Hun-

1 2 3

5 6

Na strani: Expediatur. Na strani: Expediatur. Ova alineja je prekriena. Na strani: Jst Kuniglicher Majestet auch zuegeschrieben. Expediatur, Dis ist auch Kuniglicher Majestet zuegeschrieben. Expediatur. Expediatur.

77

85. 1527. 27. septembra. U Budimu.

Kralj Ferdinand javlja banu Franji Bacanu poraz Ivana Zapolje. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Boeraie etc., prineeps Hispaniarum, archidux Austrie etc., ac saeri Romani imperii locumtenens gene ralis etc. Magnifice fidelis nobis dilecte. Joannes de Zapolya pugnam, que a nostris sponte oferebatur tetrectans(!) feria tercia proxima preterita, castris que ad Mohy per hos dies habuit turpiter solutis, vnacum exercitu suo terga dedit, quem nostri insequi non cessabunt, donee regnura nostrum ab illius importunitate liberetur. Speramus propediem nos audituros hiis quoque leciora. Interim cura cum ceteris fidelibus nostris, vt ista quoque prouincia nostra ab illius factione et secta ita purgetur, vt desinant esse molesti et incipiant aliquando regem eorum legittimum collere. Oredimus iam adesse auxilia, que ex prouinciis nostris expecfcabas. Datum Bude, in festo beatorum Oosme et Damiani martirum, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Ferdinand. Vani: Magniiico Francisco de Bathyan comiti comitatus Castriferrei, fideli nobis dilecto. Original s utisnutim peatom u arhivu hercega u Kr nten du. Acta mem. nr. 183. 86.

1527. 27. septembra. U Beu.

Kralj Ferdinand pie Josipu Lambergu, nekav sprijei kretanje Krsta Frankapana na Varadin i tajersku. E^rinand etc. Getrew lieb. Wir werden bericht, wie graf Cristoff von Frangenpan sich mit ainem kriegsvolkh zu ro vnd fuessen versamblt vnd mit demselben auf Waradin verrukht, vnd daselbst zu veld gestagen haben solle in maynung gegen vns, vnd vnsern landen vnd leutten mit ttlichen handlung angriff vnd beschedigung ze thuen vnd vns in vnserm furnemben zu uerhindern; deshalben wir dann in eyll, welchermassen dem gedachtem graf Oristoffen in seinem zug vnd vorhaben, zeitlichen furzekhomen vnd souil muglichen abbruch gethan werden muge, Ordnung furgenomen, vnd damit aber solhe desster statlicher voltzogen vnd wir, auch vnser landt vnd leut, vor nachtail vnd schaden verhuet werden. Demnach so begern wir an ew mit genedigen vleiss, das jr den Puchler mit seiner anczal pherdt, nicht abforderet, sonnder dieselbigen in ansehung der augenscheinlihen notdurfft vnd allerlay posen practigkhen, so voraus sein, noch lenger da beleiben lassen, in bewegung, das die anndern landt, auch in disen leuffen ain meiere hilff, den jnen aufgelegt ist, thuen, des

78

wellen wir vns zu euch zu besehenen genedigehchen versehen, vnd das gegen ainer ersamen landtsehafft, mit sondern gnaden erkhennen; jr thuet auch daran vnnser gancz gefeilige vnd ernstliche maynung, Geben in vnser stat Wien, am 27. tag septembris, anno 27. Vnnserm getrewen lieben Josephen von Lamberg, vnnserm rat vnd verweser in Crain, vnd N. ainer ersamen vnserer landtsehafft verordenten ausschu, daselbst. Koncept u c. i hr. kunom, dvor. i arhiv, arhivu u Beu: Hung urica. 87.

1527. 27, septembra. U Beu.

Kralj Ferdinand nalae Vidu Weltzeru, zem. Jcapetanu u Korukoj, neha sprijei napredovanje Krsta FranJcapana prema Varadinu i Stajershoj. Gegen graff Oristoffen ze handlen. Ferdinand etc. Getrew lieb. Nachdem wir berieht sein, wie sich graf Cristoff von Prangepan mit ainem kriegsfolkh zu ross vnd fue versamblt, vnd mit demselben auf Waradin verruckht, vnd daselbst zu veld geslagen, in mayuung gegen vns, vnsern landen vnd leuten angriff ze thuen vnd mit thatlicher handlung ze verfaren, auch vns in vnserm vor habenden furnemben ze jrren vnd zu uerhindern; deshalben wir dan welcher massen jme in seinem zug, abbruch getan werden muge, ain Ordnung furgenomen, vnd damit aber solhs desster statliher voizogn vnd wir, auch vnser land vnd leutt vor nachtail vnd schaden verhuett werden ; demnach so begern wir an eu mit gnedigem vlei, das jr verordnet vnd bestellet, damit aus vnserm erzherzogthumb Krndten, aufs furderlichist zu ro vnd fue trefflihen an das ende, wie euch von vnnserm landshaubtman in Ste}rr Sigmund von Dietriehstein angezaigt, vnd jr durch jne besehaiden werdet, zwgezogen werde, in ansehimg, das dj annderen vnsre landt, auch in disen leuffen merere hilff, dann jnen aufgelegt ist, thuen, vnd hierinen klainen muglihen vleis sparet, wie wir vns dan zu ainer ersamen landtsehafft vnd euch genedigehchen versehen vnd in allen gnaden erkhennen wellen; daran tuet jr vnser sunder gefeilige vnd ernstliche maynung. Geben in vnser stat Wien, am 27. tag septembris, anno etc. 27. 1 Vnsern getrewen lieben Veiten Weltzer vnsern rat vnd landshaubtman in Krndten, vnnd N. ainer ersamen vnserer landtsehafft veror denten ausschu daselbst. Koncept u c. i hr. hunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. -

1 Neto udnovato, da su ove dvije isprave datirane u Beu, dok je kralj Ferdinand taj dan (27. sept.) bio u Budirau (listina br. 82.).

79 88.

1527. 1. oktobra. U Budimu.

Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu, da je odredio dovoljnu pomo protiv pristaa Krsta Frankapana; podjedno javlja, da je pobi jedio Ivana Zapolju. Bathyan et aliis comitibus. Ferdinandus etc. Magnifici fideles dilecti. Accepimus literas vestras in.vigilia beati Mathei apostoli ad nos datas, quibus nos certificastis, vos quidem cum gentibus vestris ad ciuitatem Warasdinam applicuisse inibique subsidia ceterarum gentium nostrarum vobis mittendarum expectare; significamus itaque vobis, nos proxime nobili, fidelibus nobis dilectis Sigismuado Dietrichstein baroni in Holenburg et Vinckenstein, consiliario et eapitaneo nostro, prouinciali in Stiria, et Georgio de Puechaim com misisse, vt Sigismundus gentes quas in Stiria colligere et conuocare debebat ad vos mittat, Georgius vero cum equitibus suis protinus ad vos proficiscatur, quod nunc dubio procul factum esse credimus, quapropter vos requirimus omni studio, vt donee eiusmodi subsidia ad vos veniant, ipsique per adiunctionem illorum iudicaueritis vos comitis de Frangepanibus vires aequare vel superare ad ei sufficienter resistere posse, nulli vos interim periculo aut casui dubio exposituri, sed potius bene muniti et prouisi sedulam vtique custodiam habeatis; adiunctis autem prenominatis subsidiis viribusque vestris adunatis, ea contra prefatum eomitem agatis et faciatis, que vobis tamquam fidelibus, bonis et obedientibus subditis et seruitoribus nostris facere conueniunt et ad que tenemini, sicut vos etiam omnino facturos esse nobis certo persuademus. Vos quoque graciose latere nolumus, die 27 mensis 7-bris proxime elapsi in dilueulo vel paulo ante Joliannem comitem Seepusiensem nostros in eastris adortum cum eisdem prelium commisisse adeo, quod nostri gentes ipsius primo impetu e eastris in fugam egerint, qua cum ad castrum Thokay 400 peditibus, munitionibus item aliisque rebus necessariis refertum fuga tenerent, in eastro existentes seque tormentorum eiaculatione crebra defendentes, igne (nimirum eorum ineuria in puluerem tormentarium illapso) perierunt, nostri vero reliquum wayuode exercitum, qui per Tyssiam transire conabatur, insequentes plerosque ex eo trucidarunt, reliqui ferrum imminens euitare cupientes fluuio absorpti et submersi fuere; pontem enim wayuoda vbi cum aliquot equitibus leuis armature transiuisset deiici fecerat quod ceteros transitu prohibuit extremoque exitio fuit, quod nisi dolo wayuode factum esset, crederemus ipsum manus ingruentium copiarum nostrarum minime euadere potuisse. Datum Bude., prima octobris, 1527., regnorum nostrorum primo. Koncept u c. i Jer. Tcunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica.

80 89. 1527. 5. oktobra. U Buimu.

Kralj Ferdinand javlja poljskomu kralju smrt Krsta Begi Polonie. Ferdinand us. Preterea hesterno vesperi a nos allahim est nuntium comitem Christophorum de Frangepanibus, qui plures gentes contra nos in regno nostro Sclauonie, congregauerat, ab exercitu nostro, quem in eodem habemus apu ciuitatem Warasdinam, ictu vnius sclopeti periisse exercitumque ipsius esse dissipatum. Quod eidem serenitati vestre, quod non ambigimus rerum nostrarum statum et successum feliciorem auide cupere sicut et nos in suis vicissim auire esieramus, significare voluimus. Que felieiter valeat. Datum Bude, quinta 8-bris, 1527. Izvadak iz koncepta u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 90. Frankapana.

1527. 6, oktobra, U Budimu.

Kralj Ferdinand pie Detriku Hartischu, da je Krsto Frankapan po ginuo pred Varadinom, pa neka sada zauzme gradove njegove. Ferdinand von Gots gnaden zu Beheim vnnd Hungern etc. khunig, infant in Hispanien, erczherczog zu sterreich, herczog zu Burgundi etc. Getreuer lieber. Wir haben aus deinem jngsten sehreiben dein fiernemen au ff vnser Windisch laund zu ziehen vernomen. Nun aber ist dir sonnder zweifei wissent, das graff Oristoff von Frangepan vor Warasdin erschossen vnnd vmbkomen sey, derhalben derselben orten vnnserr Windischen lannd so gros sorg oder notturfft deines zuezugs nit eruodert. Demnach wir dier beuelhen, das du dich mit dem volckh, so du pey vnd vnnder dier hast, vmb Papa vnd annder graff Cristoffen geschlesser annemest, vnd mit allem vleis versuechest dieselben es sey durch guerlich mitl vnd veg oder practiken oder annderer gestalt, wie du magst, in vnnsern gehorsam zu dringen. Vnnd ob du nhner bey Papa den andern Avrest, dann mit demselben aufahest. Ob du aber zuferr deinen zug hin au ff genomen hettest, als dann derselben orten wie obstet, hanndlest, vnnd darnach gegen Papa auch verruckest. So wellen wier dier nit ver halten n, das vnnser lanndtschaft in Osterreich vnnder der Bnns vns zueschreiben lassen, das sy fnffhundert knecht vnns zueschickhen wollen, dieselben zu solhein vnnserm fuernemen zu gebrauchen. Demnach wellest solch anzal knecht mit dem ehisten zu dier beschreiben^) vnnd eruodern,
1

Isputeno, to se ne odnosi na Hrvatsku.

81 dann du obberuertem vnnserm beuelch dest statlicher nachkumen vnud verbringen wird est megen. Daran thuest du vnnsere ernstliche maynung. Wier sehickhen dir auch deshalben an ieren hauptman ain offen schreiben, darinnen wir begern dier auff dein eruodern fuerderlich zuezuziehen vnud sich dann deinem beuelh nach gebrauchen zu lassen, wolten wir dir nit verhaltenn. Geben in vnnserm khuniglichen geschloss zu Offen, am sechsten tag octobris, anno XXVIL, vnser reiche im ersten. Ferdinandus. Vidit Harrach Oanczler. An Dietrichen von Harttyseh. Savremeni prijepis u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arhivu u Beu ; Hungarica. 91. 1 5 2 7 . 16 oktobra. U Ikervaru. Detrih Hartisch, kapetan opronjski, pie donjo-austrijskom vijea, da udova Krsta Frankapana moli u kralja milost i povratak imanja. Javlja, da je grad Sarvar . Kuniglicher Majestet etc. stathalfar vnd regenten, wolgeborn, streng hochgelrt, edl, vest etc. gnedig herrn. An heut von ewer gnaden mir ein schreiben, darin begriffen, da weylendt graff Oristoffen gelassen witib begnadung von kuniglicher Majestet ewer gnaen verkhundet, zuekhomben, gib ewer gnaden darauff zu wissen, deshalben mir von hochgedachter ku niglicher Majestet gleich erweys zwen beuelh hierin verwartter abschrifften vberanthwurt sein, vnd wiewol graff Oristoffen witib mit allen slssern vnd guetern an die kunigliche Majestet etc. ergeben, so sein doch gnedige herrn gedachte witib noch jr khinder der slsser nicht gewellttig, dan die phleger so die slsser in haben zu dem, da sy niemant der kuniglichen Majestet zugehrig einlassen wellen, der witib nicht gehorsam laisten, auch wouer die kunigliche Majestet dise slsser sambt den prouenten zu jr Majestet han den nicht einziehet alsdan der witib vnnd den khindern nach der phleger verlangen vnd gefallen hinaus geben wirdt, sonderlich vast von noten ware, da die kunigliche Majestet die slsser selb besetze, vrsach, graff Bernhardin bey den phlegern neulich sein gesandten, als jch gwislich erindert, heruor gehabt, on zweyffl mit jnen ain besondern verstandt gemacht, de, wie gesagt, hierauf! zum tayl abzunemben, nach dem die phleger niemant der kuniglichen Majestet gehrig in die slsser einlassen wellen, vnd doch die witib sich sambt allen slssern der ku niglichen Majestet ergeben, vngezweyfflt, wo wir mit dem kriegsvolkh nicht in vmbligunder gegent gelegen, sich von graff Oristoffen vnderthonen sambt von hier umbligunden spanschaff'ten so bestimbtem grauen anhenig gewest vorlengst auffrur erwekht waren, vnd noch zu besorgen, dieweyl
MONUMENTA HIST. XXXV. : MONUM. HABSBURGICA I. 6

Ad mandatum domini regis proprium.

82 die kimigliche Majestet die slosser nicht selb bese tzt, da hierumbligunder granitz au disen slossern nicht taglich jrung vnd zweitracht erwachssen. Auff kuniglicher Majestet beuelh jch graff Oristoffen slosser zu jrer Majestet gehorsam dringen, vnd als morgen mich fur Sarvar slagen wellen, welhs slo so ichs erobert, des jch dan rait einem gwalt zu erobern gewest helfc, wre jch khains zweyffl gewesfc, al ander slosser in gueten oder durch thathlich handlung ze vberkhomben. Dieweil aber, wie ewer gnaden clerlich zu uernemben die kimigliche Majestet, da sambt allem kriegsvolkh vnd den geschutz jch meinen zug in Windisch landt nemben, vnd alda gegen denen so bysher sich jrer kuniglichen Majestet nicht ergeben, vnd als veindt erzaigt mit ernstlichen hanlung verfaren sulle vnd wiewol herr Sigmundt von Dietrichstain mir in einem missiue hierinverwarte copi geschoben, da solher zug in Windisch lanndt zu thun vnnot sey, yedoch obbestimbten kuniglicher Ma jestet beuelh ich vnderthaigister gehorsam nach mglichem vley zu geleben vnd zu stund an volg ze thun gantz willig vnd genaigt bin, demnach meinen zug sambt allem volkh jch auff Steinamanger, vnd den nagsten auff Windisch landt nimb, solhes alles jch der kuniglichen Ma jestet gleicher wey zugeschriben vnd also meinen zug dester gemacher thue, der kuniglichen Majestet ferrern beschaidt erwarttent, damit der costen nit vergebenlich furgee, dan darfur acht, da mit dem volkh ku niglicher Majestet diser zeit jch nutzlicher heruor, dan in Windisch landen lge vnnd handlet. Bit auch ewer gnaden mit hogsten vley den Osterreichischen reitern dieweyl sy ein gantz monat gedienet, vnd nur ein halb monat zu jrer bezallung verhanden, dermassen furderliche einsehung ze thun, nachdem .sy mit disem gelt nicht weyfc raysen mgen, damit jr besoldung jnen on Verzug verordent werde; ewer gnaden mich in vnderthanigkhait beuelbent. Geben zu Ykharwar, den XVI. tag octobris, anno jm XXVII-ten. Ewer gnaden gehorsamer Dietrich von Harttysch, haubtman der stat vnd spanschafft Odenburg etc. Vani: Dem wolgebornen, strengen, hochgelrten, edln vnad verteil herrn, kuniglicher majestet zu Hungern vnd Behaim etc. stathalter, regenten vnnd raten der Niderosterreichischen lannde etc., meinen genedigen vnnd gnstigen herrn. Rijeenje: Der kuniglichen majestet abschritt von disem brief ze senden vnd anzezaigen, nachdem die regierung vnd earner rete fursorg tragen, die brief dauon Hartitsch herin meidung tut, mchten seiner Majestet noch nichs vberantwort oder vnder wegen beliben sein, vnd damit sein Majestet des Hartitsch schreiben danoch ain wissen emphahe, haben sy solchs jres Majestet zuschreiben wellen, dem Hartitsch darauf wie er begert forderlichen antwort vnd bescheid zu geben wissen, dann der Oster reichischen reiter halben welle jr majestet auch gnedigelichen Ordnung

83 geben vnd mit derselben schazmaister handlen, dauor die reuter bezalt werden. 19. tag octobris, anno 27. Original s pritisnutim izvana peatom, kojim je pismo bilo zatvo reno; u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 92.

1527. 16. oktobra. U Gracu.

Zigmunt Dietrichstein, zem. kapetan tajerski, pie Detriku Hartischu i Stjepanu Grassiveinu, da e se gradovi Krsta Frankopana predati kralju. Edl gestreng, lieben freundt vnd swager, euch sein mein dinst mit gueten willen zuuor. Mir ist ain schreiben von euch zuekhemben de datum zu Olwew am XIIII. tag ditz monads ausgangen, da hab ich nach lengs vernumben, dieweyl sich dan de graff Cristoffen slosser, wie dan mein khuntschafften auch lautten jn jr kuniglicher Majestet gnad ergeben werden, vnd jr auff dem weg im Windischland zu ziehen gewest seyt, jst mein rat vnd guet beduukhen, da jr denselben zug auffs furderlichist furnembet vnd thuet, dan mir gleich an heut der von Eabach von ewrn wegen geschrieben, wo jr zu jme in das Windischlande khumbt, da er khuniglicher Majestet etwa erlichs vnd nutzlichs auszurichten vermaint, wie dan jr majestet diser zeyfc an Windischland merkhlich vnd vil gelegen ist, da wolt jch euch gueler maiming nit verhaltten, damit wa euch von mir lieb vnnd dinst ist. Datum Gratz, am XVI. tag octobris, anno etc. XXVII. Sigmundt von Dietrichstain, freiherr vnd landshaubtman in Steyr. An Dietrichen von Harttysch vnd Stelfan Grasswein. Prijepis u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hun garica. 93.

1527. 16. oktobra u Gracu.

Zigmund Dietrichstein, gem. kapetan u tajerskoj, pie Stjepanu Grassweinu glede plae eta u Optuju i Frstenfeldu. Edler, gestrennger, frauntlicher lieber herr swager, euch sein mein diennst mit gueten willenn zuuor. Ich hab eur zway schreibenn amb XIIII. vnnd XII. tag ditz monats ausganngen, emphanngen vnd vernomen, nun schreib ich euch vnnd dem Hartitsch hiernebenn mein maynung, radt vnnd guet bedunkhen, wie jr vernemen werdt, dann von wegen der

84

betzallung hat sich ein landschafft bewilligt, dy pherdt noch ain halbn monat zu haldtn, wie wol das gellt darauff nicht verhanndn, jch will aber alenn mnglichen vley furkhernn, damit jch solich gellt auffbring vnd euch dasselb auff Furstenfelldt oder Pettaw verordenn, aber jch trag fursorg es werdenn als nur fierer, will aber auch vley habenn ob mann dyselbn, oder doch zum tail mocht abwexln, das wollt jch euch nicht verhaldtn, damit wa euch lieb ist. Datum Gratz, amb XVI-ten tag octobris, anno etc. jm XXVIl-ten. Sigmundt von Dietrichstain, freyherr vnd landshaubtman jn Steyr etc. Dem edln, gestrenngen ritter, herrn Steffen Grasswein ainer land schafft in Steyr veldthaubtmann, meinen fruntlichen lieben schwager. Prijepis u c. i kr. kunom, dvor. i drao, arhivu u Beu: Hungarica. 94.

1527. Oko 16. oktobra.

Stjepan Grassivein pie glede svoje plae. Edler, gestrennger, lieber her obbrister. Ich pit euch ier wellet kuniglicher majestet hofrat schreiben vnd antzaigen, das mier mein tafflgelt geben berd in massen wie miers ain landschafft von Steir gibt, nemlich das monat XL tal. denar. mer belt mir ain landschaft tzvven trabantten vnd gibt mier darauf XII tal. denar. sampt mein pesolduug auf mein pfard wie ain andern. 1527. Stefan Graswein, veldhaubtman. Gnedig herrn auff ditz herrn Steffan Grasswein begern wissen E. G. auch einsehung zu thun. Us predidua dva pisma nalazi se u c. i Jer. kunom dvor. i dr. arkivu u : Ilungarica. 9>.

1527. 18. oktobra. U Ikervaru.

Detrik ITartiscli pie donjo-austrijskom vijeu, da se je grad Sarvar pre dao. Moli plau sa tajerske vojnike. Kuniglicher majestet stathalter vnnd regenten wolgeborn, streng, hochgelrt, edl, vest etc. gnedig herrn. Von herrn Sigmunden von Die trichstain zway missiue an mich vnd herrn Steffan Grasswein lauttimt hier inverwartter absehrifften an heut spat vnn vberanthwort worden, wie ewer gnaden clerlich zu uernemben, vnnd al jch dise tag mit den phlegern auff Sarawar gehandlet, sy sych mit dem slo vnd aller zugehorung kuniglicher majestet gehorsam ze laisten, an heut ergeben vnd zuegesagt,

85 vnd wiewol jch von wegen graff Oristoffen fieckhen vnd slosser neulich hieuor meinen gesandten der kuniglichen majestet vnderrichl zu thuen abgefertigt vnd also bysher von jr majestet beschaids wa zu handien erwarttet, aber als morgen jch mit allem khriegsvolkh auff Steinamanger vnd nachmals den nagsten in Windisciiland zu ziehen vnd alle sach nach mglichem vley zu handien mich erhebe; weyl aber die Steyrischen reiter jrer besoldung halben bysher von einer ersamen landsehafft khainen beschaidt nicht haben, jst herrn Steffan Grasswein auch jr aller begern vnnd vleyssig bit, inen on Verzug beschaid zu geben wo sy jr besoldung halben chain vertrotung zuekhombt, jren abzug zu nemben, auch jr be gern da ain monat auff ain phardt zehen gulden, wie sy dan zuuor von einer ersamen landsehafft in Steyr versoldet wordet gegeben werde, nach dem auch die Osterreyehischen reiter ain monat gedienet, vnd zu jrer bezallung nicht mer als ein halber monat gelt alher verordent, vnd in dermassen on bezallung zu ziehen swarlich, demnach an ewer gnaen jr vnnd mein sonder bit, jnen jr besoldung mit dem furderlichisten zu uerordnen, auch der herrn diener zu schreiben damit sy khains weg nicht abziehen, bit auch ewer gnaden wellen mich mit meiner besoldung versehen, dan in da rifc. monat nit mer als viertzig gulden emphangen hab, ewer gnaen mgen auch ermessen, da mit zwelff gerusten phardten jch ein monat vmb achtzig gulden nicht dienen khan, vnd daneben ein freye tafel halltten, wie clan den vergangen winter vnd sinner also beschehen, jn dem allen wellen ewer gnaden mit Verordnung meiner besolduog dermassen einsehung thun, damit jch neben andern auch beleiben mge, auch ewer gnaden auff da geschutz gelt verordnen wellen, dan wiewol in ainem ewer gnaden sehreiben gemelt, da auff dasselb funfftzig guldin verordnet sein sullen, ist aber solhs gelt bysher mir nit zugestelt, mich ewer gnaden in vnderthanigkhait beue.lh.ent. Datum Ykharwar, den XVIII. tag octobris, anno jm XXVII. Ewer gnaden gehorsamer Dietrich von Harttysch. Genedig herrn. Herr Steffan Grasswein zaigt an, das jr monat von dato vber acht tag aus sey, jm schreibt auch herr Sigmundt von Dietrichstain, da sy sich ferrer bey ainer ersamen landschafft in Steyr khainer besoldnung vertrsten sollen, fur dise zeyt, wie ewer gnaen au desselben hie beiligunden abschrifft vernemben werden, demnach ist sein bit vnd begern, souer man sy weyter brauchen welle, da man jn jr be soldung vor ausgang der acht tag zuschikh, oder gwislich beschaidt gebe, wo vnd zu wellicher zeyt sy solh bezallung emphahen werden, wouer aber solhes nicht beschahe, west herr Steffan Grass wein seine reitter ferrer khains weg zu erhalltten. Vani: Den wolgebornen, strengen, hochgelorten, edlen vnd vesten herrn kuniglicher majestet zu Hungern vnnd Beheim etc., stathalter, regenten vnd raten der Niderosterreiehischen lanne, meinen genedigen vnd gonstigen herrn. Original s peatom na rptu, Jcojim je pismo bilo zatvoreno u c. i Jer. kunom, dvor. i dr. arJcivu u Beu: Hungarica.

86 96.

1527. 19. oktobra. U Budimu.

Kralj Ferdinand pie ljubljanskom biskupu Kristoforu, neka se grad Zelina zauzme i preda na uvanje Ivanu Kastelanoviu. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie, archidux Austrie, princeps Hispaniarnm, marchio Morauie et comes Thyrolis etc. Beuerendissime domine in Christo pater, fidelis nobis sincere dilecte. Quoniam de certis et racionabilibus causis decreuimus quoddam castrum Zelina vocatura, in isto regno nostro Sclauonie habitum de manibus, quibus modo contra nostram voluiitatem teneretur, pro maiestate nostra recipi et ocupari facere; volumus igitur et hortamur vos, ac fidelitati vestre serie presencium firmiter committimus, quatenus acceptis presentibus, prehabito superinde cum fideli nostro magnifico Francisco de Bathian comiti(!) eomitatus Castriferrei maturo tractatu et consilio, cui similiter aliis Uteris nostris mandauimus, prefatum castrum Zelina vocatum aut obsiione aut aliter vtcumque et quouis studio fieri potent, postpositis omnibus aliis rebus et negociis, sine mora superflua capere et expugnare, captumque et expugnatum ad manus fidelis nostri egregii Joannis Castellanffy de Zenthlelek, aulici nostri, vel hominum eiusdem per ipsum ad id eputandorum, modis omnibus dare et assignare pro maiestate nostra tenendum et conseruandum, debeatis et teneamini. Secus non facturi; presentes autem pro vestra super inde expedicione reseruantes. Datum Bude, sabbato proximo post festum beati Luce Ewangeliste, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Ferdinand us. Na rptu: Reuerendissimo domino ac in Christo patri Christophoro episcopo Labacensi, administratori Seccouiensi etc., fideli nobis dilecto. Original na papiru, trag velikoga peata, kojim je pismo bilo za tvoreno, nalazi se na rptu. U arhivu Jugoslavenske akademije. 97.

1527. 19. oktobra. U Budimu.

Kralj Ferdinand nalae Ivanu Juriiu, neka se zauzme grad Zelina i preda na uvanje Ivanu Kastelanoviu. Ferinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie, archidux Austrie, princeps Hispaniarum, marchio Morauie et comes Thyrolis etc. Magnifice fidelis nobis sincere dilecte. Quoniam (dalje sve do ukljuivo potpisa kao u prediduoj listini). Na rptu: Magnifico Nicolao Jwrsych(!) generali capitaneo nostro, fideli nobis sincere dilecto. Original na papiru. Na rptu se vidi trag velikoga peata, kojim je bilo pismo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

87

98.

1527. 21. oktobra. U Budimu.

Kralj Ferdinand preporna Baltazara Hobetia opoj zatiti. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., princeps Hyspaniarum, archidux Ausfcrie etc. fidelibus "nostris vniuersis et singulis dominis prelatis, baronibus, comitibus, castellanis, nobilibus, ipsorumque offlcialibus, consequenterque magnifico Francisco de Battbyan comiti comitatus Oastriferrei, ac egregio Ludouieo Peekry, aliisque subditis nostris vbilibet constitutis et existentibus salutem et graciam. Quoniam Melis noster egregius Balthasar Hobetych de Dwbowcz nobis debitara prestitit obeclienciam, quem vt nostra prosequamur gracia, eundem vnacum vniuersis bonis et rebus suis in nostram regiam recepimus proteccionem et tutelam specialem, volentesque eundem tarn in persona quam rebus et bonis suis ab illacione iniuriarum et dampnorum ac omnium molestiarum quorumque hominum saluum et indempnem conseruare, mandamus fidelitati vestre et cuilibet vestrum firmiter, ne prefato Balthasaro Hobethych aliquam iniuriam seu dampnum inferre, eundemque in persona molestare audeatis, nee sitis ausi modo aliquali, nee scilicet idem ex parte vestri nobis conquerendi habeat occasionem. Secus gracie nostre sub obtentu non facturi. Presentibus perlectis exhiben ti restitutis. Datum Bude, feria secunda, in festo vndecim millia virginum, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Iz orig. prijepisa kaptola azmanskoga, izdanog na molbu Baltazara Hobetia, protonotara kraljevine Slavonije, dne 30. oktobra 1527. li arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 99. 1527. 2 1 . oktobra. U Jastrovcu. Jakob Baunach javlja donjo-austrijskom vijeu, da je krenuo u pomo banu Franji Bacanu i da eka dalnje odredbe. Wollgebornn, gestrenng, hochgelert, edel vnnd vesst besonnder genedig vnnd gunstig lieb herrn. Ewer gnaden vnnd gunst sein mein gehorsamb vnnd geflisen diennst alletzeit zuuoran berait. Als mich ewer gnaden vnnd gunst zu dem Frauczisschkhen de Bathian vnnd hera Nielasen Jurischiez verordennt mit meinen pferdenn jungist hat, nemblich das Windisch lanndt jn jr kuniglich Majestet gehorsamb zu bringen, wie dann deshalben ewer gnaden vnnd gunst vnngetzweiler zuuersicht guet wissen nochmals tregt, wellichen beuelch ich gehorsamblichen nachgelebt vnnd nach solicher eroberung beruert Windisch lanndt wie dann ewer gnaden vnnd gunst durch hern Nielasen Jurischiez riter vnnd Bathian Ferennecz schreiben an allen zweifl nunmals vernumen hat, hab ich mich widerumben hinaus mit meinen zwayhundert vnndergebnen pferden verfliegen wellen jan ansechen das menigklich aus disem lanndt abtzogen ist, nur habe soliehs durch denn hochwirdigen fursten vnnd hern herrn

88

Cristofen pischofe zw Laibach etc., hern Niclasen Jurischicz vnnd gemelfcen Bathian widerraten zwe Krapin wordenn, sonnder sy samentlich jm rat befunden, jch soll mich gen Jasterwicz mit gedachten pferden legem, damit wo ain not furfiell, das ich jn kuniglicher Majestet diensten albegen jn Windisch vnnd Krabat lanndt gelachten Jurischicz vnnd Bathian zu hilf khumen vnnd in eil erscheinen mocht, welichen ratschlag oberuert ich nachgelebt, vnnd mich also hieher gen Jasterwertz(!) gelegert, aldo ich auf ewer gnaden vnnd gunst weiter beschaid verharen mit dennen pferden will, dehalben ist ann ewer gnaden vnnd gunst mein gehorsamb pit, mir auf gedachten pferden jr verdiennte beczallung zu uerordnen vnnd aufs peldist beschaid zw geben was ich thuen oder lassen soll etc. Es verfuegen sich auch hiemit gegenwurtig zwen edleut zw ewer gnaden vnnd gunst, dj werden ewer gnaden vnnd gunst etlich Sachen furbringen vnnd anczaigen, pit darauf ewer gnaden vnnd gunst jnen gelauben zu geben auch genedigklich darynnen beuolhen zw haben, thue mich darauf ewer gnaden vnnd gunst aller gehorsamb beuelhenn. Actum Jasterwecz, am XXI. tag octobris, anno jm XX VII-ten. Ewer gnaden vnnd gunst gehorsamer vnnd vnnderthenigisfcer Jacob von Raunach. Na rptu: Denn wollgebornen, gestrenngen, hochgelerten, edlen vnnd vessten N. kuniglicher Majestet zw Hungern vnnd Behaim etc., stathalter, bof vnnd camer ret der Niderosterreichischen lannde, meinen genedign vnnd gunstig lieben hern. Rijeenje: Dem Raunacher von der regierung vnd camer ret schrift lich antzuzaigen sein schreiben auch dj zwen gesandten hierin benennt sein vernomen, demnach berichten sy jn, das sy von kuniglicher Majestet wegen auf das furderlichist yemanden zu jm hienein schikhen vnd ver ordnen wollen dabej er vnd die, so er vnnder jne hab, gelt vnd beschaid emphahen werden, deshalben sy sein gesandten diser zeit abgefertigt haben, das wolten sy jm des wissen zu emphahen nicht verhalten. Original s tragom peata u c. i h\ kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 100.

1527. 24. oktobra. U Kisequ.

Kapetan Dietrich Rartisch izvjeuje donjo-austrijske savjetnike o stanju svoje vojske, s kojom treba da ide u Hrvatsku prema zapovjedi Zigmimda Dietrichsteina. Kuniglicher Majestet etc., stathalter vnnd regenten, wolgeborn, streng, hochgelart, el vest etc., gnedig herrn. Als sambt allem khriegsvolkh zu ro vnnd fue jch gen Purstenfeldt ankhumben, sein von herrn Sigmun den von Dietrichstain schreiben, wie vnser zug ferrer in Windisch land zu nemben von vnnotten, vnns zuekhomben, darauif zu stund an herr

89 Steffan Grasswein sambt seinen Steyrischen reitern jren abzug genomben, vnd als jch gleicher wei zurukh zogen, sein mir vnder wegen von kuniglicher majestet miteinander zwen beuelh hierin verwartter abschrifftenu wie ewer gnaden zu uernemben vberanthwurt, vnd als jch mit dem kriegsvolkh zu ro vnnd flie, gen Gun ankhumben mir anheut spat von ewer gnaden ein beuelh zuekhomben, inhalts, da herr Sigmundt von Dietrichstain der Windischen landleut vnd der, so graff Cristoffen von Frangepan anhengig gewest, ergebung vnd gehorsaim der kuniglichen Majestet ewer gnaden verkhundet, demnach ich mit dem kriegsvolkh zu Steinamanger ferrers beschaids erwartten sulle, darauff ich ewer gnaden zu uernemben gib, da ich da fenlin knecht zu Guns ligeu lasse, vnd mit den rewtern, meinen zug als morgen auff Odenburg nimb, also wie in Ewer gnaden bewelh gemeldet ferrers beschaidt zu erwartten, e sein auch die sterreichischen reiter au vrsach da sy mit khlaidung vbl versehen, wouer ein kheldten anstue, nit wol zu gebrauchen, mich bedimkht auch von noten zu sein, da angeende winterszeyt ein dinsfcvolkh an disen granitzen zu erhalltten, demnach mocht man au Erasm von der Haidt knechten, so mich fur beschaiden ansehen, als vil man der bedorfftig anstat der Beheimen, in die besatzungen auch vmb drey guldin wol bekhomben, dan mit den Beheimen nichts auszurichten, vnd vil vergebenlicher Oosten also vermiten belibe, auch der arm man durch die khnecht nit so hart gedrungen, vnd wouer die notturffc eruordert, die khnecht alweg ee als die Beheim zu gebrauchen waren, auch mocht man etlich geruste pherdt, da monat vmb acht guldin bekhumben, in dem allen wissen ewer gnaden Ordnung vnnd ma zu thun, beger derhalben ewer gnaden wellen mir hierin auch furderlichen beshaidfc geben. Von wegen meiner besoldung, da die kunigliche majestet sich in den vnd anderm gegen mir genedigelichen haltten vnd erzaigen wirdt, sollicher gueter Vertrstung bin jch bysher vil gewonet, aber wenig gelt darneben, demnach wellen ewer gnaden dermassen einsehung thun damit obbestimbte besoldung sambt meiner ausgab mir auch verordent werde, dan warlich mir nit mglich, wie ich dan ewer gnaden zu merernmalen anzaigt, solichs dermassen ferrer zu erswingen, mich euer gnad in vnderthanigkhait beuelhend. Datum Gunss, den XXIII. octobris, anno domini XXVII-mo. Dietrich von Harttysch. Original na papiru u c. i Jer, Jcunom, dvor. i drao. arJcivu u Beu: Hungarica. Chmel doc. XL11.

90 101.

1527. 26, oktobra, U Beu.

Bijeenje donjo-austrijskih savjetnika na predloge kapetana Dietricha Hartischa od 24. oktobra. Der ktiniglichen Majestet des von Hartitsch schreiben forderlichen zuezusennden vnd anzutzaigen dieweil Hartitsch zu uersteen gibt, die Teutschen knecht auf ein monat vmb III gulden dises wynntters aufzunemben vnd an der ehamen stat, in die besatzungen zu gebrauchen zu bewegen vnd sonnderlich ettlich aus den geraisigen diser wynnterzeit das monat vmb acht gulden zu bestellen, vnd nachdem sich die Behaim bisbeer in den besazungen in mennigelich weeg beschwerlich den vnn erthanen zu uerderben vngeburlich gehalten, vnd die Teutschen knecht der ennden zu legen vnd zu gebrauchen vil teuglicher vnd nuzlicher auch den vnnerthanen vnbeschwerlichen sein, ist der regierung vnd camer-rtt guetbedungkhen, das ir kunigliche Majestet dieselben Teutseh knecht, an der Behauten stat [in die] besoldung der dreyen gulden, als uil die notdurfft vnd gelegenheit erfordert, aufneraen vnd in die fleckhen verordnen lasse, das sich ir Majestet auf dises vnd voriges der regierung schreiben vnnd sonnderlich auch der geraisigen halben, wie es mit denselben ge hallten vnd gehanndelt werden soll, forderlichen, ainer anntwort enntschliesse vnd darauf genpdigen beschaicl gebe, damit mit den diennstleuten ir kunigliche Majestet gelegenhait nach mit aufnembung vnd vrlaubung gehanndelt vnd vnnotdurfftiger vncossten verhuet werden muege. Dem von Hartitsch zu schreiben: Stathallter, regennten und camerrete haben sein schreiben sambt abschrift'ten der von kunigliche Majestet an ine ausgangen beuelhen verstannden vnd dasselb ir Majestet auf der posst zuegeschickht vnd darber von irer Majestet beschaids begert, vnd was darauf von ir kunigliche Majestet zu anntwort erfolgt, werde ime auch zu wissen gemacht. 26. tag octobris, anno etc. 27. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. Ohmel XL1II a. 102.

1527. 27. oktobra. U Buimu.

Kralj Ferdinand prima izjavu vjernosti grada Zagreba. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., princeps Hispaniarum, archidux Austriae(!) etc. Pruentes et eircumspecti, fieles nobis dilecti. nuneio et Uteris vestris accepimus fidelitatem et obedientiam vestram, quam nobis exhibetis et pollicemini. Ideo spectabilibus nostris, spectabilibus et maguificis capitaneo nostro, ac Ioanni Torquato comiti Oorbauie, et Francisco de Batthyan, ut ipsi vos et civitatem istam

91
in omnibus privilegiis et libertatibus vestris antiquis conservent et manuteneant commisimus, de aliis autem negociis vestris respondebimus per hunc ipsum nuncium et civem vestrum, ex quo nostram quoque erga vos clementiam intelligetis. Datum Bude, feria sexta proxima ante festum beatorum Simonum et lude apostolorum, anno domini MDXXVIL Ferdinandus. Vani: Pruentibus et cireumspectis iudiei, iuratis, ceterisque civibus Montis Grecensis, Melibus dilectis. Original na papiru. Na rptu je pritisnut peat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arhivu slob. i Jer. glav. grada Zagreba: Doc. a. 1527. Stara sign. Orig. fasc. 5. N. 10. 103.

1527. 12. novembra. U Stolnom Biogradu.

Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu i Nikoli Juriiu, neka tite posjede opatije Topushc. Commissio propria domini regis. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., princeps Hispaniarum, archidux Austrie etc. Fidelibus nostris magnificis Joanni Thorquato comiti Oorbauie et Nicoiao Jwrysych capitaneis nostris in regno notro Oroacie constitutis, salutem et graciam. Exposuit maiestati nostre Melis noster reverendus Andreas episcopus Tinimensis querulose, quod quamvis ipse quasdam villas seu possessiones suas et abbacie sue de Thopwzka per iuridicum processum tam in curia regia quam eciam in octavis regni Hungarie successive pro tempore celebratis iuridice obtinuerit, et coram iudicibus eiusdem regni nostri superinde litteras adiudicatorias et sentencionales reportaverit ac sese iuxta ipsas adiudicaciones seeuudum consuetudinem regni in easdem possessiones et villas statui facere procuraverit, tandem tarnen ipse Stephanus comes huiusmodi possessiones et villas ad ipsa abbacia minus iuste et indebite ac violenter pro se ipso occupasset, et tandem, dum videlicet quibusdam cavillacionibus usus fuisset, et eertum ius ad ipsas villas se habere asseruisset ac hac via causam ipsam ad revisionem vestram pro festo saneti Georgii proxime preterito appellasset. Tunc licet idem episcopus iuxta ipsam prorogacionem vestram coram vobis cum suis iuribus comparuerit, tarnen ipse Stephanus comes adveniens ipso termino eidem episcopo respondere noluisset, sed causam ipsam rursus et iterum ad maiestatem nostram appellasset et hac via huiusmodi possessiones minus iuste et indebite ac preter omnem viam iuris teueret et conseruaret eciam de presenti, in preiudicium ipsius episcopi, derogamenque iurium ipsius abbacie manifestum. Quia vero ipse Stephanus comes adveniente termino coram nobis neque venit neque misit, ipse vero Andreas episcopus universa iura et privilegia super ipsis villis et possessionibus habita coram nobis realiter produxit, ex quorum quidem

92 tenore ipsum Andream episcopum. et ecclesiam suam efficacissima iura semper habuisse et habere comperimus. Nolentes igifcur nos ipsum Andream episcopum et abbaciam suam iuribus suis indebite frustrari, fidelitati vestre serie presencium strictissime precipimus et mandamus, quatinus statim acceptis presentibus, huiusmodi villas sen possessiones per ipsum Stephanum comitem, ut prefertur occupatas, eidem episcopo absque omni cavillacione et subterfugio remitti et restitui fecere, ac de universis dampnis et iniuriis illatis, necnon de perceptis fructibus et emoluments ipsarum villarum omnimodam satisfactionem impendere atque ipsum in paciftco dominio earundem villarum contra omnes illegittimos impetitores, et signanter ipsum Stephanum comitem de lagay protegere, tueri et defensare debeatis nostra in persona et authoritate presentibus vobis in hac parte altributa mediante, et hec volumus per futuros banos et vicebanos necnon capitaneos et alios officiales dicti regni nostri Oroacie firmiter et inuiolabiliter observari; presentibus perlectis exhibemi restitutis. Datum in civitate nostra Alba regali, feria tercia proxima post festum beati Martini episcopi et confessoris, anuo domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Na rptu savremena biljeka: 1529. In congregacione Zagrabiensi pro festo ascensionis do mini celebrata, pro actore Mathias Wladyskoych cum nostris, pro in causam attracto Petrus literatus de Pathak similiter cum nostris. In causam attractus petit par tocius processus. Izvornik na papiru. Peat odozdo pritisnut. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.
104.

1527. 21. novembra. U Otrog onu.

Kralj Ferdinand ispriava se Petru Kegleuiu i Ivanu Kastelanoviu, te ih poziva h sebi. Oommissio propria domini regis. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., princeps Hispaniarum, archidux Austrie etc. Egregii, fieles nobis dilecti. Quod hine nobis insalutatis abieritis, licet nemo uestrum discessum apud nos sit caluranij atus | aut in deteriorem partem interpretatus. Tamen nobis roagis placuisset, ut tantisper expectassetis, quoad nobiseum de seruieiis uestris et preteritis et futuris commode concludi potuisset. Sed iam ex quo ita "factum est, volumus, ut alter uestrum cum plena facultate utriusque nomine ad nos ad festum beati Nicolai ueniat. Tum ita graciose uobiscum concludemus, ut de preteritis seruieiis bene contenti et in fu turum alacriter nobis et regno nostro seruire possitis. Datum Strigonii, in festo presentacionis beatissime Marie virginis, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Na rptu: Egregiis Petro Keghlewyth et Ioanni Oastellanffy, delibus nobis dilectis. Original na papiru. Na rptu je pritisnut veliki peat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

93 105.

1527. 2, decembra. U Ostrogonu.

Kralj Ferdinand nalae gradjanima grada Koie, neka ne dadu dese tine ljudima biskupa zagrebakoga Simona Erdda, ve neka ih zatvore, otevi im podjedno sve, to nadju kod njih. Prudentes et circumspecti fldeles nobis dileeti. Ex significacione reuerendi in Christo patris domini Thome episcopi eeclesie Vesprimiensis et postulati Agriensis, caneellarii nostri intelleximus, quosdam Martinum Polyankay, Michaelem Fekete ae Nieolaum Bodo et nonnulos alios fami lires Simonis episcopi Zagrabiensis in deeimis ipsi exponenti prouenire debentibus, plurima damna et ineommoda intulisse. Quod nos omnino ferre nolentes, ndelitati vestre liarum serie firmiter committimus et mandamus, vt dum et quando prefati Martinus, Michael et Nicolaus aut alii decimatores ipsius Simonis episcopi, ad istam ciuitatem nostram se reeeperint, eosclem simulcum omnibus rebus ipsorum arestare et tamdiu detinere debeatis, donee per eos de damnis illatis ipsi exponenti aut homini suo satisfactum fuerit quoad plenum. Secus non feceritis. Datum Strigonii, feria secunda proxima post festum beati Anree apostoli, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo septimo. Ferdinandus. Na rptu: Prudentibus et circumspectis iudici et iuratis ciuibus ciuitatis nostre Cassouiensis, delibus nobis dilectis. U arhivu grada Koia: Missiles. 106.

1527.
Andrija, slubenik Petra Kruia, moli od kralja pomo za Senj i Klis Serenissime rex et domioe, domine graciosissime. Ex literis quas ego attuli et ex aliis per nuneium Olissiensem allatis potuit vestra maiestas intelligere periculum illarum arcium Olissiensis et Segniensis et que ad eas pertinent; recordari autem potest vestra maiestas, qua conuencione facta cum domino meo capitaueo Segniensi eum ex Strigonio dimisit, quales eciam dederit in literas manu propria subseriptas, quod vsque festum beati Georgii martiris proxime preteritum dabuntur ei ad tres terminos floreni quinque milia septingenti et octuaginta octo cum medio, ex qua summa nee quingentos liabuit; nam ex literis thezaurarii, quas vestre maiestati presentaui, potuit vestra maiestas pereipere, quod nichil habuit; considerare autem potest vestra maiestas, quod vni magnifico et potenti domino a tanto tempore sine solucione esset difficile tenere quatuor arces finitimas, vt dicam, in faueibus draconis sifcas, non solum vni pauperculo nobili; dixerat eciam maiestas vestra ei successorem dare, nee successorera vidit nee solucionem aeeepit, consideret ergo maiestas vestra, si ilia castra

94
vel alterura ipsorum in raanus Thurcarum deuenerit, quantum ampni, incomodi et periculi vicina regna maiestatis vestre pacientur; ista ego non declarabo, quia credo maiestatem vestram ab aliis intellexisse; ob hoc niaiestas vestra serenissima dignetur prouidere et de prefatis debitis aliquid dare, alioquin ego protestor in persona eius, si quid mali, quod deus auertat, accident, quod ipse non erit nee est occasio, ter lissium, Segniam vero semel propriis viribus et expensis, ab obsidione liberauit et vltra iam non potest, quia consumpsit omnia que habuit. Eiusdem maiestatis vestre serenissime fidelis Andreas, familiaris Petri Krwsyth capitanei Segniensis. Na rptu: Supplicacio pro capitaneo Segniensi etc. Bijeenje: Eegia maiestas refert se ad prius datam responsionem exhortando etiam, vt antea quod vsque ad sue maiestatis felicem appropinquationem Hungarie res omnes in bono status quantum possibile conseruent et retineant vbi tandem sua maiestas de omnibus prouisura. Original u c. i 7er. kunom, dvor. i rzav. arhivu u Beu: Hun~ garica. 107.

1528. 17 januara, U Ostrogonu.

Andrija, prepot ostrogonslci, pie Petru Grandji, kanoniku zagrebakom, o ugarskim i hrvatskim prilikama. Eeuerende domine et amice ac frater obseruandissime. Noui nihil scribere dominacioni vestre possum, preter id, quod res nostra publica inter hos duos issientes principes in grauissimo versetur periculo, et verendum plurimum est, ne inter hos vitiligantes tercius incurrat, qui vtrisque explosis precipiat imperiura. Oonstitui inter hoc(!) saturnalia isthic ad dominaciones vestras remeare, venturusque indubiae(!) sum, nisi ineuitabiJi implexus necessitate, gressum sistere eogar. Interim, vt mihi viaticum dominaeio vestra tarn isthinc Zagrabia(!) quam ex Bienyko et Ohasma, si qui prouentus in partem meam collecti sunt, mittat, eciam ac eciam vehementisslme rogo; debet mihi reuerendus domi nus Andreas suffraganeus florenos VIII21, et dominus magister Petrus Eyppach quinque, quos illis tredidi(!); quaeso(!), adhortetur eos dominaeio vestra, vt primo quoque tempore remittant; poterunt autem (si volunt) cum aliis prouentibus meis remitiere. Eegia maiestas perendiam hinc Budam pro conuentu ream celebrando motura est, reginam hie in arce
1

Pisano VIH+.

95 Strigoniensi relictura. Et eanem ominacionem vestram feliciter ad vota valere eupio. Strigonii, in festo beati Antlionii abbatis, 1528. Vester vti sum Andreas deeretorum doctor, prepositus Strigoniensis. Na rptu: Reuereno domino Petro Grangya lectori et canonico ecclesie Zagrabiensis benemerito, domino et amico ac fratri obseruandissimo. Original na papiru. Pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 108.

1528. 20. januara. U Budimu.

Kralj Ferdinand poziva ponovno Petra Keglevia i Ivana Kastelanovia, da dodju k njemu. Oommissio propria domini regis. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Egregii, fideles nobis dilecti. Superioribus quoque diebus scripseramus vobis, vt aut ambo aut alter vestrum ad nos venire deberetis in eum fiuem, vt vobiscum nouam ordinacionem et condicionem seruic inirernus, vt seiretis, quid a nobis expectaretis, et quale item nos vobis seruicium optaremus. Rursum mandamus fidelitati vestre, vt acceptis presentibus vnus vestrum cum alterius conformi intelligencia ad nos quamprimum venire debeat, volumus enim de negociis vestris finalem eliberacionem facere. Datura Bude, in festo beatorum Fabiani et Sebastiani martirum, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo octauo. Na rptu: Egregiis Petro Keglewyth et Ioanni Oastellanffy nostre familiaribus, fidelibus nobis dilectis. aule

Original na %mpiru; peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, pri tisnut je na rptu. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 109.

1528. 12. februara. U Ostrocjonu.

Kralj Ferdinand nalae banu Franji Bacanu, da uhvati nekog tajnog poslanika Ivana Zapolje. Ferdinandus dei gracia Hungarie, Bohemie etc rex, infans Hispa niarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc., marchio Morauie etc. Spectabilis et magnifice fielis dilecte. Peruenit ad aures nostras, Dalmatam qnendam, nuncium comitis Scepusiensis a rege Francie reuersum, iam per Venetias uersus Wackher viam fecisse, qui in animo habeat ad Bernar-

96
dinum comitera. de Frangepanibus et deiade Zagrabiam proflcisci. Is, cum plures, ut fliedigao testimonio nobis constat, literas a rege Francie predicto eomiti inseriptas, penes se habeat et ferat, seque pro raercatore venditet, habeatque ducem itineris sui quendam Stephanum Dyack, ciuem Zagrabiensem; nostra uero non parum intersit, hys et similibus actionibus modo quo decet oceurrere. Tibi itaque expresse coramittimus et mandamus omni serio, vt dispositis viarum et iurisdictionis tue custodibus, eundem Dalmatam circumcirca, ac ubicumque poteris in locis istis inquiri et obseruari, inquisitumque et deprehensum detineri et capi facias una cum Uteris omnibus, quas secum feret, eumque sic detentum bene diligenterque seruari et custodiri cures, usque ad ulteriorem commissionem nostram. Nos de tali eius captura protinus per literas tuas admoniturus; quod si uero contingat prefatum Dalmatam manibus tuis elabi, aut quod per eiusmodi regioaes non esset transiturus, tunc Stephanum Dyack, quem omnium negotiorum suorum conscium esse intelligirmis, confestim capi et detineri facias, nosque eciam de captura illius quamprimum certiiices, expectaturus inde eciam a nobis iussionem nostram et simul in iis seriosam nostram executurus voluntatem. Datum Strigonii, die XII. mensis februaru, anno domini MDXXVIIL, regnorum nostrorum secundo. Ferdinand. Ad mandatum domioi regis proprium. B. episcopus Tridentinus, Jo. Maius. summus cancellarius. Vani: Spectabili et magnifico, fideli nobis dilecto Francisco de Bathyan, regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie bano. Original u arlcivu hercega Bacana u Krmendu: Acta mem. nr. 109. 110.

1528, 23. februara. U Ostrogonu.

Kralj Ferdinand nalae banu Franji , da uhvati senjskoga biskupa Franju Joefia. Ferdinandus dei graeia- Hungarie, Bohemie, Dalmacie, Oroacie etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc., marchio Morauie etc., comes Tyrolis etc. Spectabilis et raagnifice fidelis dilecte. Cum intelligamus episeopum Segniensem ab infidelitate sua, qua nos et regni otri Sclauonie subditos indesinenter impetit, necdum cessare, sed longe magis in ea inclurare et contra nos et nobis addictos, quecunque potest facere et conari. Nos igitur eius temeritati et obstinacie viam occludere, nee vltra indulgere uolentes, tibi committimus et mandamus omni serio, vt dispositis in earn rem hominibus statim reeeptis presentibus episeopum prefatum inquiri, inquisitumque capi, captum uero ad ciuitatem nostram Gracz concluei et concomitari facias, inibique bona cura et cu stodia obseruari et custoiri iubeas et cures, nos de iis protinus vbi feceris per tuas admoniturus. Quidquid autem in eo insumpseris tibi in com-

97 puti tuis pro iustis expositis poni et admiti volumus, nostrain in premissis executurus voluntatem. Datum Strigonii, die . februaru, anno domini MDXXVTIL, regnorum uero nostrorum secundo. Ferdinandus. B. episcopus Tridentinus, summus eaneellarius. Ad mandntum domini regis proprium. .To. Mains,

Na rptu: Spectabili et magnifico, deli nobis dilecto Francisco de Bathyan, regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie bano. Original utisnutim, peatom u arhivu hercega u Kr.? mendu: Acta mem. nr. 112.

111. 1 5 2 8 . 4. marta. U Ovarii. Kralj Ferdinand banu Franji Bacanu, da uredi neki novani posao izmedju bana Ivana Karlovia i biskupa Simuna Erdda. Ferdinandus dei grada rex Hungarie et Bohemie etc., infans Hispaniarum, archidux Austrie etc., fideli nostro magnifico Francisco de Batthyan, regnorum nostrorum Dalmac'e, Oroacie et Sclauonie bano, salutem et graciam. Expositum est nobis in persona fidelis nostri spectabilis et magnifies Ioannis Torquati comitis Oorbauie ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie bani, qualiter serenissimus quondam princeps dominus Ludouicus rex etc., precessor et sororius noster charissimus ad racionem seruiciorum eiusdem bani nostri ex clenodiis et rebus argenteriis diocesis ecclesie Zagrabiensis apud reuerendum in Christo patrem dominum Simonera episcopum Zagrabiensem mi lie et septingentos florenos reddi deputasset et oommisisset, qui eidem exponenti hanc summam reddere et persoluere noluisset, ex parte cuius iudicium nemini debeat abnegari. Mandamus fidelitati vestre firmiter, vt si ipse dominus episcopus Zagrabiensis ipsum banum nostrum de prescripta summa pecuniarum contentum reddere, aut cum eo superinde concordare noluerit, extunc ad requisicionem eiusdem bani nostri ex parte eiusdem domini episcopi in persona et auctoritate nostra vobis in hac parte coneessa, verum et rectum iudicium facere et administrare debeatis. Secus non facturus. Presentibns perlectis exhibenti restitutis. Datum in Owar, feria quarta proxima post dominicam Inuocauit, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo octauo. Ferdinandus. Original s utisnutim peatom u arhivu mendu: Acta mem. nr- 111.
MONUMENTA XXXV. : MONUM. HABSBURGICA I.

hercega Bacana. u Kor-

98 112.

1528. 6. marla. Ovru.

Kralj Ferdinand nalae banu Franji Bacanu (?), da bude spreman sa svojim etama. frerdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Magnifice, fidelis nobis diltcte. Non latet fidelitatem tuara quantum hoc preeertim tempore necessaria sit tibi et istis regnis nostris contra fidei nostre hostes defensio, cui ut diligenter inuigilent, banis nostris per literas nostras commisimus. Quapropter, cum de salute omnium uestrum agatur, mandamus fidelitati tue, ut gentes tuas paratas habere et ad omnem requisicionem banorum nostrorum penes eos pro tua et istorum regnorum nostrorum defensione, uti consuetudo tua et necessitas tulerit, expedire debeas. Secus nullo modo facturus. Datum in 0 War, feria sexta proxima ante dominicam Eeminiseere, anno domini millesimo quingentesirao vigesimo octauo. Ferdinandus. Original s utisnutim peatom u arhivu hercega Bacana u Krmendu: Acta mem. nr. 110. 113.

1528. 10. aprila. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalae hanu Franji Bacanu, da sprijei turske provale. Ferdinandus dei gratia Hangarie et Bohemie rex etc., infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc., marchio Moravie etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dilecte. Eecepimus Turcos per fines dueatus nostri Carniole nuper usque ad castrum udelsperg cum gentibus suis non exeedentibus numerum stipendiariorum quos tibi internemus deuenisse et irruptionem fecisse, sicque propter tuam et tuorum incuriam damna complunma subditis nostris dedisse. De quo equidem miramur, idque nobis displicet. Tibi propterea expresse et serise inmngimus, vt cum gentibus ;llis, ad stipendia nostra conducs et tibi adiunctis de cetero meliorem habeas aduertenciam, curamque omnem adhibeas, quo tam temerarii hos ium insultus et irruptiones caueantur et prouideantur, quas si pro tempore forciores et vehemenciores esse conlingat, fidelem nostrum capitaneum dicti dueatus nostri, vel vicegerentem eiusdem pro assistentia, subsidioque tibi ferendo requiras, illi eurni ob id commissiones dedimus et quuni necessitas exiget et a te requisitus fuerit, tibi suecurrat, cui et tu quoque vicissim ab eo requisitus, in finibus patriarum nostrarum hereditariarum tuendis, pro rerum exigeneia una cum tuis gentibus opituleris et tjfficaci defensione adsistas. Oeterum committimus tibi omni studio, vt statim visis presentibus in omnibus locis et terris tue administracioni suppositis, publice denunciari et inhiberi facias vniversis, ne tauros, aut alias pecudes ad Italiam ducant, aut duei faeiant sub amissioue capitis,

99
omniumque bonorum et pecudum siue taurorum, quos sie eis adducere eonati fuerint, quam penam per se in edicto publico poni et iuxta eandem in transgressores illius animaduerti volumus. Sicut te facturum nobis omnino ae certo persuademus, nostram in eo seriosam executurus voluntatHm. Datum in arce nostra regia Pragensi, die X. mensis aprilis, anno domini MDXXVIIL, regnorum vero seeundo. Ferdinandus. H. episcopus Tridentinus, summus cancellarius. Ad mandatum domini regis proprium. Io. Maius*

Na rptu: Spectabili et magnifieo, fideli nobis diiecto Francisco de Bathyan, regnorum nostrorum Dalmatie, Croatie et Sclauonie bano. Original s utisnutim peatom u arhivu mendu: Acta mem. nr. 117. 114. hercega Bacana u Kor-

1528. 19. aprila, vru.

Kraljica Marija moli kralja Ferdinanda, da izda banu Franji pisma o darovanim mu imanjima. Bacanu

Serenissimo principi, domino Ferdinando dei gracia regi Hungarie et Bohemie etc., infanti Hyspaniarum, arehiduci Austrie, duci Burgundie et Slesie, marchioni Morauie, comitique Tyrolis, neenon sacri Jomani imperii locumtenenti generali etc., domioo et fratri maiori obseruandissimo. Maria eadem gracia Hungarie et Bohemie etc. regina, salutem, feliitatem et mutue nostre fraternitatis continuum incrementum. Serenissime princeps, domine et frater noster charissime. Franciscus Batbyany quanta maiestati vestre et eciam nobis exhibtierit seruicia, credimus maiestatem vestram satis habere perspecturn, postquam maiestas vestra ciuitatem Kesmark et nonnulla alia bona pro seruieiis ipsius ei dedit, cuperet, vt illius posses sionem accipere iam posset, si illorum capitanei maiestatis vestre potiti essent, quales autem literas hac in re cupiat, misit in seriptis ad maie statem vestram serenissimam, quas cum presentibus accipiet, rogamus igitur maiestatem vestram, velit eidem Francisco Bathyany graciosum facere responsum, et literas istas quas cupit, expediri facere, vel istic apud cancellarium suum, dominum Agriensem; hoc solummodo a maiestate vestra petimus, vt graciosam eidem prebeat relacionem, quam felicissime ad multa secula valere optamus, cui nos vnice commendamus. Datum in castro nostro Owar, decima nona aprilis, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo octauo. Eiuedem serenitatis vestre obediens soror Maria regina. Vani: Serenissimo principi, domino Ferdinando dei gracia regi Hun garie et Bohemie etc., infanti Hyspaniarum, archiduci Austrie, duci Bur-

100 gundie et Slesie, marchioni Morauie, comitique Tyrolis, necnon sacri Bomani imperii locumtenenti generali etc., domino et fratri maiori obseruandissimo. Original u c. i far. kunom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: Hungarica. 115.

1528. (mjeseca aprila).

Tri naloga kralja Ferdinanda, da se banu Franji Bacanu izrue daro vani gradovi i imanja. Ferdinandus etc. Fidelibus nostris prudentibus et circumspectis iudicibus et iuratis ceterisque ciuibus ciuitatum nostrarum Oassouiensis, Eperyes, Zebyn, Bardfa, Lewehe, salutem et graciam. Belatum est nobis, qaliter hys superioribus temporibus fidelis nostri prudentes et circumspect] iudex, iurati ceterique ciues ciuitatis fidelis nostri, magnifici Francisci de Bathyan, regnorum nostrorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie etc. bani Keesmark nunecupata, quam idem, dum temporibus elapsis in seruieiis nostris constitueretur, per facciones Iohannis de Zapolya amiserat, proteccioni vestre submisissent, et vobis se subdidissent, quam ciuitatem nos de nouo prefato Francisco Bathyany dedimus et contulimus; pro eo vobis harum serie firmiter preeipientes committimus et mandamus, quatinus statim aeeeptis presentibus a prescripta ciuitate et inhabitatoribus eiusdem manus vestras exeipere, et illam manibus prefati Francisci Bathyany, domini scilicet eorum aut hominis eius, quem ad id deputauerit, assignare debeatis et teneamini. Alioquin si secus feceritis, dedimus superinde capitaneis nostris in istis partibus existentibus authoritatem, vt contrafacientes iuxta demerita sua pena debita puniri debeant eo facto. Secus nullo modo facturi; presentibus perlectis etc. Datum. Ferdinandus etc. Fidelibus nostris prudentibus et circumspectis iudici, iuratis ceterisque ciuibus ciuitatis Keesmark, salutem et graciam. Cum fidelis noster magnificus Franciscus de Bathyan, regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus, ciuitatem istam a vobis temporibus superioribus, dum scilicet in seruieiis nostris constitueretur, per facciones Johannis de Zapolya amiserit, et vsque modo illa priuatus extiterit, quam ciuitatem nos eiem noue nostre donacionis titulo rursus donauimus et contulimus imperpetuum, iccirco fidelitati vestre harum serie sub nota perpetue infidelitatis firmiter preeipientes committimus et mandamus, qua tinus a modo deineeps prefatum Franciscum Bathyany pro vestro domino naturali reputare, et eidem vti domino vestro in omnibus obedire et obtemperare. fidelesque sibi esse debeatis et teneamini, alioquin commisimus capitaneis nostris in istis partibus existentibus, vt rebelles pena debita puniri debeant. Secus non facturi; presentibus perlectis exhibentibus restitutis. Datum.

101 Ferinandus dei 'grada etc. Fidelibus nostris magnificis Valentino Thewrek de Ennyngh comiti Themesiensi, lohanni Kaczianer et Ludouico de Pewker geneium nostrarum capitaneis etc., salutam et graciam. Gredimus vos non latere, qualiter fidelis noster magnificus Franeiscus de Bathyan, regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus etc., temporibus superioribus, dum scilicet in seruiciis nostris constitueretur, castra sna Kesmark simulcum ciuitate similiter Kesmark nunccupata in Scepusiensi et Wywar in Lypthouiensi comitatibus existencia habita per facciones Iohannis de Zapolya amiserit et illis priuatus extiterit, que castra et ciuitatem, nos eidem noue donacionis nostre titulo rursus donauimus et contulimus imperpetuum, iccirco fidelitati vestre harum serie firmiter precipientes comraittimus et mandamus, quatinus castra huiusmodi, si per vos capta et expugnata fuerint, eadem in prefati Francisci Bathyany manus aut hominis sui, per eum ad id deputandi, semota omni occasione, modis omnibus reddere et assignare debeatis, quod si eeiam per vos nondum capta et expugnata essent, ilia omnibus viis expugnare et manibus suis reasignare teneamini. Secus nullo modo facturi. Datum etc. Koncepti u c. i kr. kunom, dvor. i dran, arhivu u Beu: Ilungarica. 116. 1528. 4 maja. U Ivaniu. Simun, biskup zagrebaki, pie banu Franji Bacanu, brani sudbenost crkve i opravdava uhienje razbojnika, koji su oplijenili i ubili sveenika. Magnifice domine et amice honorande. Salutem et omnem felicitatem. Ad s[alutem] patrie. Quod magnifica dominacio vestra scribit bene habere in memoria nunciata per nos medio domini suffraganei nostri, et quod dicit nihil contra iura ecclesiastica egisse, quum ciues illi essent tanquam nobiles et secundum regni huius consuetudinem omnis actor partem aduersam secularem, scilicet personam (vt verbis magnifice dominacionis vestre vtamur), coram suo iudice requirere debet, et tandem si iusticia denegatur, propter defectum iusticie posset ad iudicem spiritualem causam prouocare etc., ad quod iuridice magnifice dominacioni vestre respndemus: Ad primum vbi eadem dicit, quod actor forum rei sequi debet, hoc verum est in causis realibus et temporariis clericorum; si tarnen magni fica dominacio vestra totum illud capitulum perlegisset, cuius inicium in suis nobis allegauit, aliter rem intellexisset, nam in libro decretalium, titulo de foro eompetenti, capitulum sic sonat: Cum sit generale, vt actor forum rei sequatur, verum quum seculares iudices in exhibenda iusticia personis eeclesiasticis sepe in iudicio sunt remissi, in tauorem ecclesie est introductura, vt malefactores suos, qui sacrilegii sunt censendi, v^nerabilium locorum rectores possint sub quo maluerint iudice conuenire; et in capitulo de iudiciis eodem libro decretalium decernimus, vt laici ecclesiastica traetare negocia non presummant etc.; vbi vero ipsa subiungit tunc demum debere ad iudicem spiritualem reeurrere, quum videlicet defectus iusticie secularis iudicis fuerit, id in temporariis negoeiis, non autem spi-

102 ritualibus intelligere magnifica dominacio vestra debet, et sic iura intelligenda sunt. Vbi autem magnifica dominacio vestra allegat, quod nollet ciues ipsos vsque aduentum regie maiestatis iuieio nostro astare, cum nos essemus et iudex et actor, ad hoc respondemus, quod nos non sumns actor, sed pars lesa, et ecclesia agit; ilia pro sua enormi lesione iniuriis et infamia, ecclesia pro sua ignominia el interesse suo; vicarius noster, si per ciues pro suspecto habebitur1, nos loco eius secundum iura executorem deputabimus, nee nos iudicio astabimus, vt suspecti essemus; quod autem magnifica dominacio vestra suis nobis scribit, vt per .vniuersitatem dominorum hee causa reuieretur, nos nullo pacto iurisdieionem dare volumus, vt secundum iura nee possumus. Vbi vero in sceda quadam scribit nos nuncium domini Johannis Castellanffy detinuisse et in compedes poni fecissemus, alii domini id facere non consueuissent, sed boe noua nos incepissemus, et si quid contra eum agere habuimus. id coram domino suo iuridice egissemus etc., ad hoc magnifiee dominacioni vestre respondemus, quod nos nullum nuncium cuiuspiam detinuimus, sed castellanus castri nostri Hrazthoyczensis, Franciseus Posgay quendam malefaetorem fugitiuum seruum suum, quern vice sui constituerat et qui cum aliis complicibus suis ac Petro Dely seruitore familiaris magnifiee dominacionis vestre, domini Wolffgangi Zemehey2, duos sacerdotes spoliauerant, unum ex eis interfecerant, hie per officialem no strum detineri feeit, et si eum etinuissemus, nonne in bonis nostris habemus iurisdiccionem tarn temporariam quam spiritualem: sed quod ipsa dicit, quod nos allegaremus, quod falcem nostram in messem alterius immitere nolemus. ex alia parte 4se3 iudiciis secularibus immitteremus etc.; eerte nos falcem in messem alienam non missimus, si officiates nostri malefaetores iusto dei iudicio a malefactis coercere student; sed pace magnifiee dominacioni vestre dixerimus, miramur super eadem, que iuratus iudex huius regni est malos eradicare de medio proborum deberet, ac redarguit, quod officiales nostri malefaetores secundum iusticiam teneant, que pocius deberet et Petrum Dely socium huius digna animaduersione afficere, et de curia sua tales eliminat. De presbitero autem per magnificam dominacionem vestram detento, id possumus magnifiee dominacioni vestre seribere, et si presbiter ipse in qualicunque crimine deprehensus, suo iudici, in hac dioeesi nobis videlicet6, mox post XXIII1 horas mitti debuisset; tarnen, ne videamnr dominacioni vestre occasionem quamcumque prebere, ad quamcumque doraum nostram eum miserit, secure mittere poterit. Eandem magnificam dominacionem vestram iterum valere optamus. Ex Iwanygh, in crastino festi inuencionis sanctc crucis, 1528. Simon episcopus eeclesie Zagrabiensis.
1 2 8 4 G

Nad linijom, u liniji prekrieno habitus est". Nad linijom, u liniji prekrieno Luouici ". Slijedi prekrieno iudiciis". Slijedi prekrieno nostniin". Slijedi prekrieno usque".

103 Na rptu: Magnifico domino Francisco de Bathyan regnorum Dalmacie, Oroacie et Selauonie bano, domino et amico honorando. Original (vlastoruno pismo biskupa) na papiru. Peat, kojim bilo pismo zatvoreno, pritisnut je na rptu. U arhivu Jugoslavenske akade mije u Zagrebu.

. 1528. 11. maja. U Tamu.

Kralj Ivan Zapolja hvali vjernost Petra Kereenja. Oommissio propria domini regis. Joannes dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Oroacie etc. Egregie, tidelis nobis dilecte Fidelitatis tue erga nostram maiestatem constancia dudum nobis perspecta notaque fuit, et modo quoque te in eadem fide et fidelitatis integritate intelligimus perseverare, quod nobis gratum fuit audire. Quapropter fielitatem tuam rogamus, eidem niehilominus committendo, ut de cetero quoque in ipsa eadem fidelitate et anirai constantia erga nostram maiestatem perseverare debeat. Nos autem eiuscemodi fide litatis et obsequiorum tuorum non erimus inmemores, sed earn racionem et respectum habitun sumus, ut fructum uberrivum tibi et tuis heredibus exinde reportasse possis gloriari. Oertus vero sis, res nostras deo glorioso favente ita prosperatas et in tali statu positas esse, ut eiusdem dei duetu propediem nos in regno nostro Hungarie constitutos leto animo intelliges, hostis enim noster tantos habet hostes, ut sufficiet sibi, si patrimonia sua poterit reservare, prout brevi clarius intelliges. Datum Tharnouie, feria secunda proxima post festum beati Stanislai episcopi et martiris, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo octauo. Na rptu: Egregio Paulo Kerecheny de Kanyafewlde, fideli nobis dilecto. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, sauvan je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 118.

1528. 15. maja. U Klisu.

Petar Krui moli kr. rizniara Gerendija, da alje pomo sa Senj, Klis i Otoac. Vzvelieni i vzmoni gospodine, gospodine meni milostivi. Ponieno i umileno preporuenie gospodinu milostivomu. Neka da zna vae velieatvo, kako mi e dala kraleva(!) drati tri grade Sen i Otoac i Klis: svitli kral novu slubu mi e obeal etira tisua dukat a staru slubu, da oe nih svitlost dobrimi plaami kako imam napisano u listih nega svitlosti; i ovo milostivi gospodine ni mi bi stare ni nove slube, nego ovo preroi*

104 ramo gladom i vsakorn nevolom, i znai vaa milost vse a godi sam imil vse sam v zaklad dal, blago, veru i duu i ni mi vee a v zaklad dati a dokle ga i blo(!) ivil sam i branil sam i dral sam grade svitlosti kraleve, a sada jur dale ne mogu, zao mi e vsega nestalo, ob em ljudi ivu. Molim vau svitlost milostivi gospodine polite ludi u grade a biste naibre mogli, za su grai na pogibeli, edno od Turak, drugo od benetakih gradov, ki me nenavide kako i Turci i vse za uzrok svitlosti cesareve i kraleve. I znaite vaa milost kako bihi naal nikoliko jilia i popelah ga u grade kraleve svitlosti i pridoe bentaki(!) ljudi i vzee mi ga i sam s teka u Klis utekoh i teko i nevolno nutra ivem, i ovo vim(!), da mi e u ovoi nevoli i umriti. Zato i joe molim vau milost polite ljudi vnutar va 've grade i i meni list rnentovani\ da kraleve svitlosti ljudem predam grade, ako li ih ne bude u brzu vrimenu, ne vrzite mi ga u oi, za se dale drati mogu i boim se, da im je poginuti kao i Jajcu, moe ubotvo i moja glava neka bi poginula, dran sam ti da ni dobro, da ovi ovakovi gradi svi kraleve od krstjanstva poginu i znaite vaa milost milostivi gospodine kako Turci dohode oda dne do dne proeci grada Klisa, a benetaki ljudi joe vee nastoei, da bi Klis dopal po ganskim rukam. A za glase neka zna vaa milost otil se e car dignuti na Ugre na dan svetoga Marka i u te dni pride velik potres tr nih meite(!) to crikve doli obali i fundae se i mnogo hi v Carigrad i kako se to uini ni se dvigal; a mei tim prili su posli k nemu kraleve svit losti i tako se ne vi oe li se dvignuti ali ne, i da ako budem mogal ocu dati na znane vaoj milosti tr ako bih a istino slial. Dan maja miseca 15., u Klisu 1528. Petar Kroi, kapitan senski i kliski, sluga vae milosti. Na rptu: Vzvelienomu i vzmonomu gospodinu, gospodinu Gerendi, kintrtovu ugrskomu i proaja, gospodinu momu milostivomu. Original glagolski u c. i hr. kunom, dvor. i rav. arkivu u Beu: Hungarica. Arkivalni regest na omotu: Ungern. Schreiben des Peter Kroi kapitns von Zeng und Klissa an den kg. ungar. Thesaurarius Gerendi. 1528. 15. mai. 119.

1528. 4 juna. U Budimu.

Kralj Ferdinand nalae banovima Ivanu Karloviu i Franji Bacanu, da priskoe u pomo nekim gradovima, koje su Turci podsjeti. De commissione regie maiestatis in consilioFerdinandus dei graeia rex Hungarie et Bohemie etc., infans Hispa niarum, archidux Austrie etc. Spectabilis et magnifici, fideles nobis dilecti. Satis vt arbitramur iam exploratos habetis Turcarum conatus, qui vt a nos allatum est, Jiis.di.ebus arces Barka, kMaroth et Wywar obsidebunt

10 ac deinceps alia aggredientur, regnumque nc strum aut partes eius invadenfc. Mandamus igitur fidelitati vestre, vt cum gentibus tarn vestris, quam dorainorum et rognicolarnm Sclauonie ad vim repellendam et obsessis vel obsidendis arcibus succurrenum parati et intenti esse debeatis, habendo mutuam cum fideli nostro illustri Stepbano despoto, capitaneo nostro Sirimiensi, quem per litteras nostras de ea re admonuimus intelligenciam, et alter ad alterius auxilium, prout tempus ac necessitas postulauerit, accuratis, nosque de statu istius provineie, de hostibus et omnibns rebus ad officium vestrum speetantibus, epius admoneatis. Secus non feceritis. Datum Bude, feria quinta proxima post festum Penthecostes, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo octauo. Na rptu: Spectabili et magnificis Ioanni Torquato comiti Oorbauie, ac Francisco de Bathyan i*egnorum nostrorum Dlmaeie, Croacie et Scla uonie banis, fidelibus nostris dilectis. Original u arhivu hercega Bacana u Krmendu Acta mem. nr. 120. 120. 1528 17. juna. U Budimu. Kralj Ferdinand poziva pristae Ivana Zapolje, da pod gubitkom glave i imanja te izgona obitelji predju na njegovu stranu. De commissione regis in consilio. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc.. infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Fidelibus nostris vniuersis et singulis dominis prelatis, baronibus, nobilibus atque ignobilibus cuiuscunque status, ordinis et condicionis hommibus regni nostri Hungarie, parciumque eius, salutem et graciam. Quamuis nos tempore coronacionis nostre felicis vnanimi regnicolarum nostrorum consensu et sentencia edixerimus, ne quis faccionem Ioannis Zapoliensis, infidelis, proscripti et crimine lese maiestatis condempnati sectaretur, vtque ad quintum decimum diem festi beati Martini episcopi tunc sequentem, quilibet dominorum et nobilium seruicia aut societatem illius relinqueret, nobisque fidelitatem et obedienciam prestaret, quod tarnen a plerisque est neglectum. Suntque non pauci, qui hodie quoque dicto Ioanni, tocies victo et fugato et expulso faueant, eiusque partes obstinatissime sequuntur; quidam vero nulla racione habita nostre elemencie, qua erga omnes sumus hactenus vsi, audent ad prefatum Ioannem in Poloniam accedere, et quocies visum ipsis fuerit reuerti; alii conuentieula in detrimentum nostre auctoritatis ac tocius regni nostri perniciem celebrant, subsidium et prouentus nostros impediunt ac sibipsis vsurpant, domus fidelium nostrorum inuadunt, bona diripiunt, ipsasque captiuos abducunt, rumores falsos fingunt ac passim in omnibus regni nostri partibus spargunt ac disseminant, omnibusque aliis argumentis se a nostra et sacre corone nostre fidelitate alienissimos esse ostendunt ac declarant; que ex nimia indulgencia seu paciencia nostra proueniant, propterea, quod ad hoc vsque tempus^istorum neminem, vti nierebantur.

106 puniuimus. Oupientes eos benigne ae citra vllam seueritatem ac officium et fidelitatem inuitare, sed hae nostra clemencia videmus eos ad rebellionem pocius quam ad sanitatem resipiscenciam prouocasse, aliis deinceps et salubrioribus remediis vtendum statuimus; quare vobis et vestrum cuilibet hoc edicto nostro publice, omni spe gracie ac venie imposterum sublata mandamus firmissime, ne quis post huius edicti nostri publicacionem et vsque ad festum beate Margerethe virginis proxime futurum, prefato loanni Zapoliensi aut eius partibus vlla racione fauere, illumque ac suos et ad eum pertinentes consilio ac als quibuscunque modis adiuuare et protegere, ac ad dictum Ioannem proficisci, nostrorum prouentuum administracionem impedire, fidelesque nostros insectare, dampnisque et iniuria afficere sub pena pepetue infidelitatis et amissionis capitum et omnium bonorum audeat. Alioqui nos vniuersos et singulos cuiuscunque sint ordinis ac status, qui hoc quoque edictum nostrum vt cetera contempserint, et in eorum rebellion perstiterint, nota infidelitatis perpetue dampnatos et proseriptos denunciamus, bonaque eorum fidelibus nostris, qui primi a nobis aut locumtenente et consiliariis nostris impetrauerint, perpetuo possidenda, nulla contradiccione vel mhibicione obstante, donabimus et conferemus, vxores vero et liberos eorum, vt exemplo sint, omnibus ex rngno nostro partibusqiirt eius expelli iubebimus. Quod vobis omnibus notum esse voluimus. Datum Bude, feria quart a inter octauas festi sacratissimi corporis Christi, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo octauo. Original na papiru, odozdo pritisnut arhivu u Zagrebu Doc. neoacquisita. 121. je veliki pecat. U Jer. ,

1528- 4. jula. U Djakovu.

Ivan javlja, da se Turci spremaju udariti na Poegu. Magnifice dornine et amice nobis honorande. Salutem et nostre(!) commendacionem. Hactenus dominacionem vestram magnificam impedire noluimus, nam certam famam audire non potuimus, nunc autem pro certo intellexiraus idque dominacio vestra magnifica ita credat sicut credit deum esse in celis, quod bassa de "Werbozania, qui iam se mouit hiis proximis tribus diebus a die datarum presencium comitatum de Posga(!) et has partes inuadere wit, ceterum alii exercitus sew copie Thurcarum tarn equitum quam eeiam peditum iam inter eastrum Nandoralbense et Sabacz sunt vnacum bombardis, qui pro certo eastrum Maroth expugnare volunt, peditesque eorum sub dicto eastro relinquent, equites vero penes eastrum Posgawar banderia statuent, et eastra metare volunt et exinde depredare et devastare has partes transibunt; hanc autem famam attulit nobis quidam explorator, qui pro certo in exereitu Thurcorum personaliter fuit. Itaque rogamus dominacionem vestram magnificam, quod si eadem aliquando penes hoc regnum aliquas expensas facere voluit, extunc pro nunc faciat, et personaliter vnacum seruitoribus suis versus Monozlo se mouere velit, vt huie regno vel saltern in parte, si non in toto, aliquid auxilii facere

10?

possemus, nam ex partibus superioribus nullum auxilium expectamus, nisi a deo omnipotent]', qui propter nostra seelera omnes nos contemptui habet, nos autem commouimus omnes nobiles comitatus de Posga. Quicquid itaque dominacio vestra magnifica facere vult, tempestiue faciat, rogamus intuitu dei omnipotentis secus facere ne velit. Ex Dyaco, loco capitulari ecclesie Boznensis, sabbato proximo post festura visitacionis beatissime virginis, 1528. lohannes de Thah etc. manu propria. Ceterum, cum iam literas perfecimus, venit nobis fama, vt omnino ad vadum Gradyscha Thurci veniunt cum maximo exereitu, preterea ro gamus vestram domincionem magniflcam, vt ad dictum vadum venire velit eadem, quo et nos profecturi sumus absque omni mora. Original na papiru u c, i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 122. 1528. 20. jula. U Budimu. Ugarsko namjesnitvo pie kralju Ferdinandu u pogledu obrane Bihaa i Ripa. Serenissime rex domine clementissime. Post seruiciorum nostrorum humillimam commendacionem. Redite nobis sunt litere vestre maiestatis, date VIII. die iulii, quibus scribit se capitano Bihigiensi cognouisse arees Croacie, vt Bihigium, Eepach et ceteras nullis rebus ad presidium et defensionem necessariis, satis esse munitas, quod maiestati vestre mirum vieretur, cum toties serio nobis mandaufrit, ne quid illis locis deesse pateremur, nunc quoque mandat, vt eas arces arrnis, militibus, propugnatoribus, commeatu aliisque rebus muniamus, stipendiumque illis aministremus. Serenissime rex. Nos vestre maiestatis literas, vt decet reuerenter aecepimus, Hbenterque eius mandatum exequeremur, sed neque facultatis npque virium nostrarum est, arces vestre maiestatis aduersus Turcas assiduis prouisionibus, presiiis ac stipendiis tueri; hee enim privatis facultatibus prestari nec solent nec poterunt, alioquin vt omnia que nostra sunt, ad vestre maiestatis et regni commoda equo animo impendimus, ita arcibus quoque illis prouidere non grauaremur, quamuis maiestas vestra babeat thesaurarium et camerarios, ad quorum officium et curam hec precipue spectant, vtpote qui redditus maiestatis vestre et percipiunt et dispensant, quid hii possint aut nequeant seiunt ipsi. In nos certe omnia perinde reiiciuntur, ae si camera nulla esset vestre maiestatis, nos neque operam neque sumptus, quos ferre possumus recusamus; nichil est molestius, quam quod omnia quibus est opus ad stabiliendum ac tu- ndura regnum maiestatis vestre, nostro labore, priuatisque opibus, nequeamus efficere, alioqui nullum vel malignis calumniatoribus de nobis conquerendi locum relinqueremus, et profeeto quod ad negocium capitanei Bihigiensis attiuet, cum nuper hie per aliquod dies

108 fiagitaret, ea que Uli arei erant necessaria, post creberrimas nostras admoniciones responderant camerarii, se hominem bene contentum expediuisse, quod nos ita interpretabamur, ae si omnibus quibus ille egeret prouidissent; nam cum alioqui per literas et nuncios dominorum banorura, sepissime admoneremur, male prouisum esse Bihigio, non destitimus vrgere ac solieitare camerarios istos, vt facerent primo quoque tempore prouisionem, sed quanti nostra vel monita vel iussiones estiment, prioribus litteris nostris explieauimus, proinde suplicamus maiestati vestre, vt cum ea negliguntur que ad nostrum non pertinent officium, queque ipsis priuatis facultatibus nostris prestare non possumus, nollit nobis vicio ascribere, dignetur eo contenta esse, quod nostri vel officii est vel facultatis; verum cum redditus camere sue minores ac tenuiores sint, quam qui tot tantisque necessitatibus publicis auertendis possint suppetere, vel ob eam causam expectatum ac felicem reditum suum dignetur accelerare, vt pacato regno conuentuque omnibus statibus indicto, vel impetrare subsidium vel communi consensu ac citra subditorum iniuriam augere prouentus suos, et eum ordinem in rebus omnibus instituere possit, quibus regnum hoc ex hiis difficultatibus emergat et in statum meliorem reuocetur, habeatque omnia vel pacis vel bellorum vel defensionis commoda, vt desinant aliquando homines nostrum accusare officium, quod merito facere nemo poterit, et nos cum omnia que viri boni fidelissimi seruitoris debent prestiterimus, laudem, non reprehensionem apud maiestatem vestram et subditos suos assequamur, alioqui non satis intelligimus qua racione tante inuidie que nobis vndique conflatur(!), pares esse possimus, nam que a nobis reete, diligenter ac summa integritate aguntur, quod omnia que habemus ad ea que occurrunt negocia maiestatis vestre alaeriter vsque ad inopiam et famem effundimus, quod exercitus alimus, quod nostro stipendio nostrisque sumptibus, et quidem grauissimis maiestati vestre seruimus, nemo laudat, quod vero huic aut illi prefecto aut seruitoribus aut arcibus maie statis vestre non prouidetur, non aliter accusamur, quam si nostra culpa aut ignauia regnum maiestatis vestre ruerit aut periclitaretur, hec in nostri iustissimam excusacionem ad maiestatem vestram scribere sumus coacti, videmus enim tot vndique calumniatores iniquissimos nobis instare. vt si per hanc eius absenciam in refellendis dumtaxat relacionibus satis superque nobis, vt omnia alia post haberemus, esset laborandum. Deus optimus maxim us vestram maiestatem reducat felicissimam. Bude, XX. mensis iulii, anno MDXXVIII. Eiusdem maiestatis vestre fideles seruitores locumtenentes et eonsiliarii. Unutra: Prouisio arcium Bihitsch etc. non ad se, sed cameram pertinere ; alias libenter prouiderent, sed de propriis et priuatis non possimus. Na rptu: Sacre regie maiestati, domino nostro clementissimo. Original na papine. ,Na rptu su pritisnuti peati. U c.. i h\ kunom, door, i drav. arhivu u Beu : Hungarica,

109 123.

1528. 20. jula. U Pragu,

Kralj Ferdinand zapisuje gradove Medvedgrad i Bakovac banu Ivanu Karloviu. Nos Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgimdie, comes Thirolis etc. Iceeognoscimus per presentes literas nostras, quod cum fielis noster spectabilis et magnifieus Johannes Torquatus, comes Oorbauie, regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus etc. in multis rebus multisque temporibus et expedicionibus nobis fideliter servivarit, ac in huiusdem nostris seruiciis multas fecerit expensas, pro quibus eidem certa summa pecuniarum remanserimus debitor. Ideo volentes eum super hiis in aliqua parte reddere contentum, castrum nostrum Medwewar in regno nostro Sclauonie in comitatu Zagrabiensi, ac castellum Eakonok vocatum in comitatu Cfysiensi habita et existentia, quod eciam prius per literas nostras regias in certam summam pecuniarum et impignoraticiam in sortem defalcacionis veterum; suorum serviciorum et debitorum pro sex millibus florenorum hungaricorum inscnbendum et obpignorandum duxiraus, ea lege et condicione, quod, quando nos cum summa pecuniarum, pro quibus predicta castra et ntea et nunc inscripsimus, eidem, aut redibus suis perolvemus, teneantur nobis preictum eatrum Medwewar, ac eciam prefatum castellum akonok cum suis pertinenciis sine ulla difficultate remittere ac resignare, immo inscribimus et obpignoramus harum nostrarum vigore et testimonio mediante. Datum in arce nostra regia Frage, die vigesima mensis iulii, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo octavo, regnorum vero nostrorum secundo. Ferdinandus. Nicolaus Olab, secretarius.

Original na papiru. Peat je odozdo pritisnut. God. 1892. u zbirci g. Levina pl. Horvata. 124. 1528. 9. augusta. U Novim Dvorima. Ban Franjo Bacan pie kralju Ferdinandu o kretanju Turaka, nepo slunim velikaima u Hrvatskoj i vanosti gradova Bihaa i Ripa. Sacra maiestas regia etdomine, domine mihi clementissime. Post mei et seruiciorum meorum humillimam commendacionem. Ea que post felicem vestre maiestatis recessum seu exitum hie emersere, primum per dominum Thomam de Kamorya, nouissime vero per literas quas lohanni Pastori Sowan dicto de Zagrabia vestre maiestati mittendas consignaueram, omnia notificaui. Vtrura autem litere mee vestre maiestati sint presentate ignoro, cum nullum ad illas vestra maiestas dederit mihi responsum. Credo tarnen vestre maiestati iam bene constare, qualiter hiis sperioribus preteritis diebus Thurce ducatum vestre serenitatis Oarniole * epopiilaverint, igne

no
ferroque deuastauerint. Testra enim maiestas illis, qui nee pro deo nee ad mandatum vestre maiestatis contra illos hostes insurgere voluerint, id regraciet, nam si insurrexissent, omnem ilium exercitum hostium delere potuissemus et profligare. Nunc eciam eadem inobediencia vtuntur, nee vitam eorum raeliorarunt, sed in eodem errore sunt, in quo et tunc erant. Nullus autem huius rei fundamentum, sed episcopus Zagrabiensis1 dumtaxat est, cum suis coadherentibus, quam rem vestra maiestas a me et domino loanne comite Oorbauie, dum deus saluam vestram serenitatem reduxerit, cognoscet et intelliget clarius. Nudius tercius preteriti venerant ad me litere domine dezpotisse regni Rascie, que significabat mihi, Thurcas esse in Sirmio cum magna copia gencium, omnia instrumenta bellica eciam ad expugnacionem castrorum necessaria secum habentes, quo audito cum ipso domino comite proclamare generaliter teeerat, vt quilibet dominorum et nobilium more alias solito armatus insurgeret et ad resistendum hosti properaret. Sed vt ex relatu iudiciurn nobilium, qui similes pr. clamaciones facere debent intellexi2, nedum aliquis eorum insurgere, verum nee proclamacionem huiusmodi audire voluit vllus. Eapropter vestra maiestas de rebus istis ita prouidere dignetur, vt hii iuobedientes omnino aboleantur. Scripsit pridem mihi vestra maiestas, quod gentes in regnum hoc Sclauonie mittere vellet etc., super quo congratulor certe nimium, quod vestra maiestas horum quoque regnorum suorum immemor non fuit, nihilominus id quod vestra serenitas facere wit, expedire faciat in tempore, nam tempus moram non patitur. Oredat tamen vestra maiestas, quod isti ioobedientes vestre maiestati nequaquam insurgent, donee aliqui eorum penam debitam non acceperint. Dignetur itaque vestra maiestas capitaneo, qui gentibus ipsis preerit committere, vt mecum et cum domino Ioanne comite Oorbauie mutuam intelligenciam habere debeat3 et officio nostro se non imraittat, sed honori nostro locum dare teneatur, nos eciam locum honori suo parati sumus tribuere, et vt nobiscum Concors sit et vnanimis, nam si aliqua diuisio esset inter nos, in maius dampnum quam comodum vestre maiestati cederet; committere dignetur eciam eidem vestra maiestas, vt hos infideles et inobedientes primum punire et extirpare sicque contra hostes progredi debeamus. Iohannes enim Banffy est de dudum proscriptus4 et infidelis pronuncciatus, qui in visceribus regni huius manet; et id quod sue voluntati placet agit, vestra maiestas de hiis quoque det informacionem et nobis et ipsi capitaneo qui exinde oportebit nos facere; ignis enim intestinus esset prius extinguendus5, ne post dorsum fabricarent nobis inimici; credo ettenim, quod eelerius penes Ioannem Banffy aut episcopum Zagrabiensem insureerent regnicole huius regni quam ad mandatum vestre serenitatis. Pridem ueni ex Byhigio et Repach, quorum statum diligenter perspexi, de illis eciam vestra maiestas prouidere digneNa strani; Episcopus Zagrabiensis. Na strani: Nemo ad proclamaciones obediuit quam Ioannes. Na strani: Vt gentes promissas cito mittat et capitaneo eatenus committet cum banis habere intelligenciam. 4 Na strani: Banffy proscriptus. Na strani: An rebelles sint extingueudi. " >
1 2 3

Ili tur1, nam omnino castra preseripta amittentur, si de illis non prouidebitur. Si castra pretaeta amiserint, exinde tota regna Oroaeie, Selauonie, Carniole peribunt, quemadmodum ex Nandor Alba regnum Hungarie periit. Oeterum graciosissime domine miserat vestra maiestas dominis locumtenenti ceterisque consiliariis suis regni HuDgarie ad querelam fidelium suorum dominorum regni Stirie certas literas2, iu quibus licet nomen meum non sit expressum, credo tarnen illos qui me opprimunt et bona mea vi possidere vellent, vestre maiestati conquestos esse, memineri potest vestra maiestas qualiter vestre maiestati et Strigonii et in aliis locis neenon eciam per Thomam de Kamorya supplicauenm. dominos eciam locumtenentem eeterosque consiliarios vestre maiestatis rogauerim, vt vestre maiestati ex parte mei scriberent, quatenus vestra maiestas, ex sua innata gracia, inter me et partem alteram, iudicium facere, iusticiam administrare vel administrari facere dignaretur. Et licet vestra maiestas diem et locum iudicii humsmodi prefixerit, ad eumque locum pro accipi^nda iusticia homines meos bis miserini, tarnen postea auctoritate vestre maiestatis iudicia huiusmodi fuerunt prohibita et suspensa, per quod et nunc a parte altera opprimor, propterea prout et tunc ita et nunc vestre maiestati vti domino meo clementissimo supplico, dignetur vestra maiestas inter me et alteram partem, iuris dissensiones huiusmodi reuideri facere, et si nocens fuero puniar, sin vero id quod iustum est expecto, dignetur eciam vestra maiestas ad reuidendas has differencias Hungaros et Germanos deputare et termiuum competentem prefigere, qui dum causam seu causas huiusmodi cognoscent, ab eis vestra maiestas intelliget postea, si merito vel immerito contra me fuerint questi, nil enim aliud quam quod iustum est cupio. graciosissime domine, difficile est me id facile ammittere, quod cum maximis laboribus et ser uieiis acquisiui, quantum vero de negocio meo et domini comitis Oorbauie pertmet, nouit vestra maiestas qu'd per prefatum Thomam de Kamorya vestre maiestati nuncciauerimus, libenter enim vestre maiestati seruiremus sed iam exhausti omnino sumus, nee diucius paupertatem hanc sufferre possumus. Si vestra maiestas miserit nobis pecunias, non recusamus vestre maiestati seruire, sin vero vestra maiestas per nos dampnum non aceipiat, octo enim iam sunt menses minus diebus sex elapsi, et trium dumtaxat a tanto tempore mensium solucionem plenam non habuimus. Domini locumtenens e.t ceteri consiliarii vestre maiestatis taxam eomitatus Castriferrei ad racioaem seruiciorum nostrorum deputaverant, cuius- bona pars iam nobis est administrata, quam postea vestra maiestas rursus domino Ioanni Koczyaner deputauit vt intelleximus, si et hanc taxam a nobis vestra ma iestas aufferre fecerit, profecto nescimus qualiter hie in seruieiis maiestatis vestre poterimus. Restat vestram maiestatem longos in annos sane et frliciter val^re et vivere cupio et iterum vestre maiestati me et seruicia mea humillime commendo. Datum in castello meo Wtywdwar(!), die dominico proximo ante festum beati Laurencii martiris, 1528. Eiusdem vestre maiestatis seruitor fidelis Franciscus de Bathyan, comes eomitatus Castriferrei etc 1 Na strani: Bihitsch et Repach prouideantur, ne pereant. 2 Na strani: Difference aduersus Styrienses.

112 Vani: Serenissimo principi fit domino, domino Ferinano ei graeia Hungarie et Bohemie etc. regi. infanti Hi span i arum, archiuci Aus trie etc., domino meo gracisissimo. Original na papiru. Na rptu pritisnut je peat, kojim je pismo bilo zatvoreno. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu ti Beu: Hungarica. 125.

1528. 20. augusta. U Medvedgradu.

Ban Ivan Karlovi javlja danu Franji Bacanu, da su zarobljeni Turci iskazali, da e Turci provaliti u Kranjsku. Spectabilis et raagnifice domiae collega et frater nobis honorande. Salutem. Noua alia vestre magnificencie nunciare non possumus, nisi sicut nobis dictum est, vt familires nostri sub Wduinga tres captiuos captiuauerunt, et aliquos paucos boues acceperunt, illi an tem captiui dicimfc in medietate istius raensis exercitus magnus Oarniolam ascendet, ideo nobis oporteret festinare Oroaciara, sed usque ad constitucionem cum vestra magnificencia non possumus, quia nee hominem vnum quibus soluere valemus, a vestra antem magnificencia nee hominem nee literas habemus si aliqua exigistis. Ideo vestram magnificenciam summe exoramus, vt quamcicius poteritis nobiscum constituemini, qua pro multis tractare debemus. Datum in Medwewara, in festo Stephani regis, 1528. Iohannes Torquatus, comes Oorbauie, regnorumque Dalmacie, Oroacie, Sclauonie banus etc. Na rptu: Spectabili et magnifico domino Francisco de Bathyan, regnorum Dalmacie, Oroacie, Sclauonieque bano etc., college et fratri nobis honorando. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungaricn. 126.

1528. 24. augusta. U Novim Dvorima.

Ban Franjo Bacan izvjetaje Tomu, biskupa jegarskoga, o skoroj navali Turaka i moli sa pomo. Beuerendissime domine, omine obseruandissime. Post seruiciorum nostrorum commendacionem. Literas vestre reverendissime dominacionis nobis et domino Iohanni Carlowych pro parte egregii Francisei Nyary fami li ari 8 sui missas bene intelleximus, quod ilium pro defensione huius regni vestra reverendissima dominacio hue miserit, vtique bene fecit; vtinam simili modo et alii feeissent, gratura nobis fuisset; non videmus tarnen

ii
talem, qui de regni defension'e aliquara curam gereret, cum tarnen aperte videant regna hec in vltimo esse periculo. Fuiraus hiis diebus in inferior ribus partibus, apud dominara palatinissam, per certum tempus prout et vestris dominacionibus significaueramus, vnde sabbato elapso rediuimus. Cum illic eramus miserat ipsa domina palatinissa suos exploratores in Thurcarum exercitum, qui nunc rediit ab illic, que noua de exitu ipsarum Thurcarum ipse explorator retulit ex pariis presentibus introelusis vestra reverendissima dominacio intelliget. Venerunt nobis litere et ab ipso do mino Iohanne comite Oorbauie, quas cum presentibus in specie vestre reverendissime dominaciorii misimus. Thnrce itaque ipsi omnino sunt venturi, quibus modo meliori quo scibimus resistere curabimus, sed expensis penitus exhausti sumus; statim enim complebuntur menses nouem, et nondum trium mensium solucionem aecepimus, iam et bona et res ferme omnes nostras oppignorauimus et obligauimus, nee habemus vnde iam se sustentemus, vestre dominaciones solucionem nobis prouideant, quia deus ipse est nobis testis, quod vix denariorum quinquaginta summus(!) possessor; venit et homo noster a regia maiestate sed nil pecuniarum portauit, licet sua maiestas aliquas gentes in snbsidium huius regni deputauerit, quos deus conducat, vt cum illis et internos et externos hostes propellere valeamus, quibus obuiam nos proficiscemur, vt cicius hue venirent, ne regnum hoc deper at ex iraprouiso. Dominus vero collega noster Oroaciam est petiturus ex causis in uteris suis specificatis, nihilominus dum gentes regie maiestatis venerint, rursus redibit, si que noua posthac alia habuerimus de illis vestram reverendissimam dominacionem certam reddere curabimus, sed rogaraus vestram reverendissimam dominacionem summopere, velit et aliis dominis id consulere, vt gentes suas in quantum fieri potest sine mora ad nos mittere curent, preterea hoc eciam vestre reverendissime dominaciorii possumus scribere, quod hii inobedientes regie maiestatis omnia que super iilis regia maiestas est factura intelligunt, et bene sciunt, de quo eos nullus alter sed aliquis ex nostratibus eertos facit, de hiis vestra reverendissima dominacio et regie maiestati scribat, vt alio, modo sua maiestas ad hec aduertat, ne secreta sue maiestatis omnibus sint hoc modo aperta. Hoc vestre reverendissime dominacioni notum facere voluimus, vt et vestra reverendissima dominacio istic de hiis curam gerere sciat, quam altissimus felicem conseruet longos in annos, cui nos iterum atque iterum commendamus, et rursus vestram re verendissimam dominacionem petimus pecuniis nos prouidere velit, nam cum quibus bellaremus non habemus. Datum Nouecurie. in festo beati Bartholomei apostoli, 1528. Franciscus de Battbyan, comes comitatus Castriferrei etc. Eogamus vestram reverendissimam dominacionem item de nouitatibus hiis et regiam maiestatem sine dilacione certam reddere velit. Na rptu: Eeuerenissimo domino, domino Thome electo ecclesie Agriensis, .cancellario regio etc., domino nobis obseruandissimo. Original na papiru s peatom na rptu, Jcojim je pismo bilo zatvo reno. U c. i Jer. kunom, dvor. i dran, arhivu u Beu: Hungarica.
MONUMENTA HIST. XXXV.-* MONUM. HABSBURGICA 1. 8

114 137. 1528. 1. septembra. U Budimu. Toma, biskup jegarski, preporua Ivana Kastelanovia Petru Zylagyu. upravitelju dohodaka svoje biskupije. Venerabilis et egregie nobis dilecte. Salutem. Venit istuc egregius loannes Castellanffy, loqueturque vobiscum de quibusdam suis negociis. Hortamur vos et eommittimus vobis, vt ei fauore et auxilio in huiusmodi suis negociis sitis, nam nobis Hbenter inseruit. Valete. Datum Bude, in festo sancti Egidii abbatis, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo octauo. Thomas episcopns Agriensis, regie maiestatis caneellarius. Agriensis.1 Dominus loannes Castellanffy est mihi bonus amicus, iuuetis eum quoad poteritis in negocio suo, nollem tarnen Bebekos offendi, quamuis nihil habeat iuris in Edelen, persuadeatis eis, vt alieno abstineat. Na rptu: Venerabili et egregio domino Petro Zylaghy decretorura doctori, administratori prouentuum episcopatus nostri Agriensis, nobis dilecto. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. JJ arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.
128.

1528. 20. septembra. Mutnici.

Ban Ivan Karlovi javlja banu Franji Bacanu o okraju s Turcima pod Udbinom. Spectabilis et magnifice domine collega et frater nobis honorande. Salutem. Nouerit magniticencia vestra nos iter sub Wduingam(!) fecisse desiderantes bislias aliquo modo decipere, qui tune tempore non erant intus, quia et ipsi iter facerant(!), ibi autem aliquos pedites in ianuis castri laneeis wlnerauimus, aliquos viuos captiuauimus, sperante deo, si L pixidarios habuissemus, vt mayorem exercitum regie maiestatis non indigerret sub Wduingam mittere, sed taliter fuit voluntas dei, aliter fieri non potuit, ibi autem illi quos viuos captiuauimus nobis vera veritate dixerunt, vti quidern nouus bassa de Mostar cum exereitu vsque ad dies VIII exiturus sit et vt die hodierna, in uigilia sancti Mathei apostoli se mouere ex Hocza debet et vt ibit versus regnum Oarniole, ideo si vestra magnificencia poterit vsque ad hunc tempus hue Zagrabie aliquos familires suos misserre(I), mittat, sperante deo, vt habebimus lucrum et honorem et vt leue istum infidelem dirumpere potebimus, preterea si dominus Kocyaner prope vestram magnificenciam est, mittat eadem ad ipsum, vt preciperet aliquibus armi1

Ovo i pripisak pisan je rukom samog biskupa Tome,

115 geris et peditibus, qui hune Oarniolle in aliquibus locis intelleximus, vt sine mora ad nos festinarent, versus Zagrabiam vel Yastrebarska. Datum in arce nostra Muthnica, die dominiea in uigilia beati Mathei apostoli. 1528. Iohannes Torquatos, comes Corbauie etc., regnoruraque Dalmaeie, Croaeie, Selauonie banus. Na rptu: Speetabili et magnico domino BYancisco de Bathyan, regnorumque Dalmaeie,. Croaeie, Selauonie bano etc., college et fratri no bis honorando. Original na papiru. Peat, kojim pismo bilo zatvoreno, otpao je. U. c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 129.

1528. 20. septembra. U Mutnici.

Ban Ivan Karlovi priopuje kapetanu Nikoli Tumu, da je pred vratima Udbine razbio Turke, ali da nije mogao uhvatiti Turke, to su poli robiti imanja kneza Bernardina Frankapana. Mostarki paa udarit e na Hrvatsku i Kranjsku. Pozivlje hrvatske ete u Jastreharsko. Magnifice domine, amice nobis honorande. Nouerit magnificencia vestra, feria V. nos iter sub castrum Vduingam(!) fecisse, ibique gracia dei in ianuis dicti eastri aliquod Turcos interfecimus et plures wlnerauimus aliquos viuos captiuauimus et in circuitu muros circumdaueramus. Si habuissemus pixidarios L sperante deo, necesse non esset regie maiestati, domino nostro graciosissimo maiorem exercitum illuc misisse(!), sed ea, que potuimus ad seruicia sue maiestatis carituri non fuimus(!). Uli viui Turci nobis dixerunt, qualiter castellanus Vduine cum ceteris bezliis, id esse Turcis equitibus, dominium eomitis Bernardini de Prangepanibus transiuit, quem post soli in persona cum CCO equitibus fuimus ituri et dies 111%, tot noctes in via expectauimus, sed infortuna nostra aliqua uia, qua vnquam amplius equites transierunt circa mare aufugerunt. Similiter isti viui Turci nobis vera ueritate dixerant, vt hys diebus VIII quidam nouus bassa de Mostar cum exercitu exiturus sit. Ita dicit, vt ad prouinciam Carniole; qua propter nos [commisijmus et scripsimus per omnes regnicolas regni Selauonie, vt se congregarent penes Yastrebarska et ^ illuc erimus. Vestra autem magnificencia mittat nobis suos stipendiarios equites et pedites autem et armigeros, si quos habetis, vt sine mora super(!) versus Methlikam ascendat. Sperante deo, vt lucrum et honestatem ac super ipsum potestatem habebimus, quia paucos equites habebit, vestra autem magnificencia caueat gentes, ne pereant, quia dicunt omnino die hodiema, in vigilia beati Mathei apostoli dictum bassam mouiturum esse de vno loco Hocza vocatum(!). Propterea(!) hoc mittimus hunc familirem nostrum, quern prius ad vestram magnificenciam miseramus, qui inde reuersus wlneratus, verberatus et equum sibi acceperunt sine vlla oceasione, quapropter vestram magnificenciam exoramus iure ipsum(!) satisfaciatis, nos debiti non esentes, *

116
vobis quidquid de Turcis audiemus illico nuticiamus, sed si i(a permitatis faeere, illos familires nostros ita verberari et wlnerari ac exspoliari, qui literas vestre magnificeneie portant, amplius de talibus eesarre(!) wlmus(!) et usque ad regiam maiestatem non dimitternus, sed speramus in vestram magnificenciam, vt vos ipsi satisfacietis. Datum in Muthnica, in vigilia beati-Mathei. apostoli, 1528. Iohannes Torquatus, comes Corbauie, V regnorumque Dalmacie, Ooacie, Sclauonie banus. Na rptu; Magnifieo domino Nicoiao de Turri, vicecapitaneo Labacensi, amico nobis honorando. Na rptu biljeka: Geantwortet am 24. septembris vmb 12 vr nach mittag, anno 28. Izvornih na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U arhiva Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 130.

1528. 25. septembra, U Nemetujvru.

Ban, Franjo Bacan moli hana Kastelanovia, da ne %<mzirna grad Zelinu. Egregie domine et amice honorande. Salu tem. Literas vestre egregie dominacionis intellesimus, si leciores nouitates vestra egregia dominacio significasset, voluissemus certe, sed tales acceptare debemus quales sunt, super quorum signicacione vestre egregie dominacioni grates agimus; vbi autem vestra egregia dominacio scribit, quod castrum Zelyna iam occupare vellet, nouit vestra egregia dominacio, qualiter eandem rogaueriraus ob hoc prout et eotum, sic per presentes vestram egregiam dominaeionem regamus, quatinus graeia amicicie nostre, ne velit adhuc manus suas ad occupacionem castri illius imponere. Oerta enim sit vestra egregia dominacio, quod nos omnem prouisionem vestre egregie dominacioni factam obseruabimus, et nulli alteri omni tempore, sed vestre egregie dominacioni illud assignari faciemus, dummodo vestra egregia dominacio infra reditum regie maiestatis in nullo pacienciam habeat. Nouit vestra egregia domi nacio, qualiter bona sua Franciscus Bodo nobis commendauerit, quod si vestra egregia dominacio fecerit, maiori amicicia vestre egregie domina cioni reeompensabimus, quam felicissime valere optamus. Datum in Castro nostro Nem'ethwywar, feria sexta ante Cosme et Damiani martirum, 128. Franciscus de Batthyan, regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Egregio domino Toanni Oastellanffy de Zenthlelek aulico regie maiestatis etc., amico nobis honorando. Original na papiru; ovalan peat (grb), kojim je pismo bilo za tvoreno, pritisnut je na rptu. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. _

117 131. 1528. 27. septembra, U Nemetujvru. Ban Franjo Bacan javlja kralju vijesti, to mu ih je dojavio ban Ivan Karlovi o boju s Turcima pod Udbinom. Serenissime princeps et omine, domine mihi graciosissime..Post mei et fidelium seruiciorum meorum humillimarn comraendacionem. Noua que sunt mihi hac die ex Oroacia allata, ex literis domini comitis Corbauie presentibus introclusis vestra serenitas intelliget, timendum est, ne rursum Oarniolam seuissimi hostes tocius christianitatis, inimici Thurce, depopulent, tempestiue enim eorum immanissimis impetibus esset occurrendum, nunc enim gentes licet sint aliquando in Oarniola, in diuersis tarnen locis morantur seorsum, quousque gentes ipse conuenerint, hostis id quod voluerit peraget et abibit; accepi, quod vestra serenitas ex Praga se mouisset, super quo et ipse et plerique fideles vestre maiestatis gratulantur, et multo magis vestram serenitatem expeeto, quam Iudei Messiam, presertim cum iam omnino defecerim, in reliquo vestram serenitatem longos in annos viuere et valere cupio. ac rursum vestre maiestati me et seruicia mea humillime commendo. Ex arce mea Wywar, in festo beatorum Oosme et Damiani martyrum, 1528. Eiusdem vestre serenitatis seruitor fidelis Franciscus de Batthyan etc. Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gracia Hungarie et Bohemie etc. regi, infanti Hispaniarum, archiduci Austrie etc., domino mihi graciosissimo. Original u c, i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 132. 1528. prije 29. septembra. U Beu Odgovor Petru Kruiu pogledom na obranu Klisa i polaska njegova do biskupa zagrebakoga. Ad Krusith. Die kunigliche majestet hab sein supplication vnnd vnndertenig bitt an seine kunigliche majestet etc. durch seinen cliener gebracht, gnedigelich gehrt vnd vernomen, vnnd wer kunigliche majestet mit gnaden gancz wol genaigt, das jm sein majestet in seinem begernn zu vnnderhaltng, versehiiDg thun sollt, dieweil aber sein kunigliche majestet mit jren Osterreichischen vnnd anndern lannclen handlung angefangen vnnd weiter auch mit jnen phlegen wirt, damit ein Ordnung furgenomen werd, das nit alein Glis, sonnder all annder ortflekhen vnd dj grenitzen derselben ennden statlich vnd notturfftigelich wie es die gelegenhait geben wirt, vnnderhalten werden sollen, deshalb sej kuniglicher majestet gnedigs be-

118 gernn an jn, daz er bis zu aufriehtung derselben Ordnung vnd nemlich bis auf sannd Michels tag negstkunnfftig gutwillig verziehen, geduld tragen vnd sich leyden well, vnd weil er sich so lanng her getreuelich vnd in kuniglicher majestet dinst wol gehallten, solhs noch yecz dise zeit so nit lang ist auch thun vnd darjn unbeswart sein, so well kunigliche majestet zu derselben zeit gnedig versehung mit jm vnd dem geslo thun, vnnd nichtminder genedigclich sehen vnd nachgedenkhen, das jme mitler solher zeit dennochr von seiner majestet auch ein gellt mocht verordent vnd gegeben werden, sein kunigliche majestet well auch von jm alsdann raittung aufzunemen vnnd derselben mit jm zu uergleichen beuelh thun vnd sich also genedigclich zu jm versehen er werd kuniglicher majestet zu gohorsamen gefallen das nit abslagen vnd die kurcz zeit noch gutwillig zufriden sein. Dann daz er begert zum bischof zu Agram ze kumen etc., het ku nigliche majestet an seiner person vnd trew kain sorg noch zweifel, sonnder vil mer, daz der bischof vnd sein anhang jr trew vnd glauben an jm nit prechen vnd jnndert, so er zu jnen kumbt gewallt anlegen vnd feinthlich annemen, vnd darnach dringen, daz er jn den flekben muesst vberanntworten oder annders thun muesst, dauon kuniglicher ma jestet nachteil zuesteen mocht vnnd darumb wurd es guter fursehung hirjnn bedurffen; vermain er aber daz er on sorg zu jm kumen vnd wider weg mug, daz stell kunigliche majestet jm zu bedenkhen, alain daz er fursehung thue, ob jm jnndert ein gwallt wurd zuegefuegt, das kunigliche majestet jren vnnderthanen vnd den flekhen Olis nit schaden daraus eruolg, darauf werd er notturfftigclieh wissen gedacht zu sein vnd kunigliche majestet wollt jm daz genedigclicher mainung nit verhallten. Geben . . . Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: garica. 133. Hun-

1528. 2. oktobra. U Senju.

Petar Krui javlja vicekapetanu rijekomu, da je velika turska vojska prispjela pod Otoac. Spectabilis ae generse amice carissime. Sapiati(!) qualmente el arapo de' Thurchi granissimo e zonto appresso Otoac, tanto a cauallo quanto a pedi. Per tanto ui pregamo vogliati dar noticia a tuti vicini vostri, che ogni homo se tenga apparichiato, perche come lo hoste passara in quelle vestre parte cussi my drio andaremo loro, si sera cum chi et vi pregamo in Istria, date noticia, et per tute che ogni homo si varda. Nee plura, bene valete. Ex Segnia, die 2. octobris, 1528. Petrus Ohruzich, capitaneus Segnie et comes Clysii. Na rptu: Speetabili et generoso. domino Iohanni Eezan, vicecapitaneo terre Fluminisdignissimo, amico carissimo.

119 Na rptu savremena biljeka: 2. octobris 1528. Herr Peter Chrussiz Haubtman zu Zeng, vnd graff zu Olyss erindert der Trkh auzug auf dises Landt, dabey sinnt die destweg im Landt aussgegangene Wohrnungs Generalien von Herrn Jrg Gal, Landtsverweser aussgesendt vnd gefrtigt. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, pritisnut je na rptu. Grb: raskriljeni orao pandama rM janje. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 134.

1528. 15. oktobra. U Nmetujvaru.

Ban Franjo Bacan javlja kraljici Mariji o sukobu bana Karlovia s Turcima i moli ispunjenje kraljevih obeanja. Serenissima prineeps et domina, domina mihi graciosissima. Post mea et fidelium seruiciomm meorum humillimam commendacionem. Noua istex partibus regni Oroaeie per dominum comitem Oorbauie sunt mihi per, scripta, Turcas enim in feto beati Francisci confessoris prelio profligauiti cum eo tarnen et Alemani fuerunt, multos ex Thurcis oeciderunt, et lucrum ab eis optimum obtinuerunt, in prelio tarnen ipse a lancigeris hominibus maiestatis regie, domini nostri graciosissimi, decern et octo wlnera mortalia suscepit, ignorat tarnen ipse dominus comes, si id sibi ex sugge stion alieuius inimiei accidit, aut quod Thurcum ilium esse putarunt, sed vt ipse dominus comes coniecturatur, ex suggestione alieuius maliuoli hominis id sibi contigit, vtrum viuat aut moriatur ipse dominus comes, dubium est. In quo loco prelium huiusmodi sit commissum adhue ignoro, et quomodo gestum sit nescio, dum resciero vestre serenitafci perscribere curabo, sed si hoc modo in seruiciis sue maiestatis opprimere nos ceperint, plerique exemplum capient, et animum ac intencionem bonam, quam erga maiestatem suam habebant, procul amouebunt, ae sibipsis precauebunt; mercedem enim aliam ipse dominus comes meruisset pro huiusmodi suis seruiciis, quam earn, quam aeeepit. Tandem inopiam et paupertatem meam vestra serenitas a reuerendo domino Nicolao Olah custode Albensi, seeretario suo intelligere potuit; in tantam enim inopiam et paupertatem post regiam maiestatem, dominum meum graciosissimum, confidens in sue ma iestatis clemencia et gracia ae pollicitacionibus deueni, quod nee vestire se et meos familires valeo. Graciosissima domina ! Vereeundor solumodo in presenciam vnius amici mei eum familiaribus meis exire, eo quod et ipse careo et familires mei vestimentis carent, si enim vnum agricolam seruiuissem a tanto tempore forte me iam vestiuisset, ob hoc vestre maiestati vti domine mee graciosissime supplieo, dignetur vestra serenitas penes me suetim scribere, vt sua maiestas secus de rae prouidere aut prouideri facere dignetur; nam alioquin literas suetas super promissa gracia per suam maiestatem mihi datas diucius ocultare non potero, sed necessario cum amicis et fratribus meis suam maiestatem accedere debeo, seque piaiestati penes literas huiusmodi supplicare curabo, vt illas mihi maiestas

120

sua obseruare digneatur, quas uon libenter in apertum deducerem, si seeus fieri posset, nam graciosi.ssima domina, nedum ea que sua maiestas mihi dedit reddita fuissent, verum nee ea, que amisi post suam maiestatem reeuperare et rehabere minime valui. Preterea intellexi vestram maiestatem nunc equis Thurcalibus bonis carere, presertim dextrariis et gradariis, nunc enim Oroacie optimi et leui precio emi possunt, ob hoc si voluntas vestre serenitatis est, vnum mittat suum fidelem seruitorem cum pecuniis erga me, cum quo ego alium seruitorem Orociam mittere curabo, vbi nunc quinquaginta liorenis talem equum habere possunt, quern vix postea et ducentis possent oomparare florenis, certe ipse maiestati vestre eques(!) eomparari facerem, sed deus est mihi testis, quod omnino sum exhaustus, interim quern missurus sum Croaciam famulum meura reseruabo, quousque superunde a vestra maiestate relacio mihi reporfabitur. Cum hiis vestram serenitatem longos in annos felicissime valere cupio ac rursum vestre maiestati me et seruicia mea humillime commendo. Datum in arce mea Wywar, feria quinta ante Galli confessoris, 1528. Eiusdem vestre maiestatis seruitor fldelis Franeiscus de Batthyan etc. Na rptu: Serenissime principi et domine, domine Marie dei gracia Hungarie et Bohemie regine etc., domine mee graciosissime. Original u c. i kr. Jcunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 135.

1528. 10. novembra. U Bojakovini.

Ivan Tdh pie Ivanu Kastelanoviu u pogledu otpreme nekih srebrenih stvari, hoje su se nalazile hod Petra Keglevia. Egregie domine ac frater nobis honorane. Hesterna die cum apud nos eratis memiatis(!) nobis ex parte instrumentorum nostrorum argentariorum apud dominum Patrum Keglewith existentium; quare roffamus vestram egregiam dominacionem, quattenus eidem domino Petro Keglewith per literas vel per hominem vestrum nunetiare velit, vt isdem(!) dominus Petrus diem destituere velit, ad quem res nostras argenteas hue mittere vel portari vellet, quod et nos pro pecuniis in tempore mittere possemus, quibus easdem redimere Yaleremus, nam satis iam nobiscum exponere fecit, de cetero adeo exponere nequaquam volumus, sed vt eadem velit vel ad Beksad ad vestram egregiam dominacionem, vel ad castellum no strum Bosyako deportari faciat. Datum ex castello nostro Bosyako, in festo saneti Andree, 1528. lohannes de Thah, gubernator prioratus Auranee(!) etc. Manu propria.1
1

Ove dvije rijei su vlastoruni potpis .Tahov.

121 Na rptu: Egregio domino lohanni Castellanfly de Sehentlelek, do mino et fratri nobis honorando. Original na papiru. Peat, Jcojim je pismo hilo zatvoreno, otpao je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

136.

1528. 7. decembra. U Beu.

Kralj Ferdinand nalae Nikoli Zrinskomu, da povrati Zagrebeanima trokove, koje su imali kod kopanja ruda na njegovim posjedima. Oommissio propria domini regis. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie etc., infans Hispaniarum, archidux Austrie etc. Fideli nostro magnifico Nicolao comiti e Zryn, salutem et graciam. Expositum est nobis pro parte fidelium nostrorum pruentum et eireumspectorum iudicis et iuratorum, ceterorumque civium civitatis Montis Grecensis gravi cum querela, qualiter tu alias eosdem exponentes mediantibus Uteris tuis, ut libere et paeifice cum onere alias consveto, in bonis et pertineneiis tuis fodinas quarumcumque minerarium aperirent et colerent, assecurasses et affidasses, cuius assecuracionis pretextu ipsi exponentes fodinas huiusmodi magnis eorum laboribus et sumptibus coluissent, et cum iam laborum expensarum huiusmodi eommodum percipere debuissent, eosdem a cultura prefatarum fodinarum prohibuisses, et easdem pro te usurpasses, aliaque damna et incommoda plurima eisdem intulisses in ipsorum preiudicium valde magnum; supplieatum itaque nobis pro parte eorum extitit, ne eos a te hoc pacto damnificari permitteremus, quorum supplicacione tanquam iusta exaudita, fidelitati tue harum serie firmiter committimus et mandamus, ut acceptis presentibus, et rebus sic se habentibus, prefatos exponentes de omnibus dampnis et expensis in cultura huiusmodi fodinarum factis, citra omnem moram et difficultatem contentos reddere, vel cum eis desuper concordare debeas, alioquin certus sis, nos in damnis huiusmodi ipsos exponentes nullo pacto relicturos. Secus itaque nefeceris; presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Wienne, feria secunda post festum beati Nicolai episcopi et con fessoria, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo octavo. Dolje na rubu: Quod de expensis, quas ad culturam fodinarum in fodinis comitis Zrynii fecerunt, contentos reddat. Original na papiru. S poda je pritisnut pecat. U arkivu slob. i Jer. glav. grada Zagreba. Stara sign. Orig. fetse. 11. No. 4.

122 137.. 1528. Odredbe u pogledu obrane Hrvatske. Imprimis, quod spectat ad apparatum et conatus Turcarum contra regnum Sclauonie. Antequam maiestas sua regia daret informacionem de auertendis huiusmodi periculis, constabat es certis exploratoribus, Turcas eius animi fuisse, vt vel arces quas possent caperent, vel dirutas olim, que maio.ri vsui esse viderentur, restaurarent, aut exeursiones ad agendum preda et oecupandam aliquam partem dicionis regie maiestatis facerent, iam tum ex debito officii sui locumtenens, dominos consiliarios conuocauerat, deque modo et via resistendi, eomparandisque in auxilium Sclauonie copiis tractauerat, et ea que dominis consiliariis maiestatis sue visa sunt necessaria et possibilia circa hec, atqne eciam de aliis occurenciis rerum maiestati regie medio reuerendissimi domini episcopi Transsyluanensis, abunde nunciauerunt. Ad cuius relaciooem se refert locumtenens maiestatis sue. Quia vero regnum Sclauonie non paruo spacio ab ista regni parte distat, et auxilia hinc ita subito mitti nequeant, maxime quod milites et copias, que circa Oassouiam sunt, pericula earum parcium a Ioannitis imminencia abesse non paciantur, egit locumtenens et domini consiliarii maiestatis sue, vt interim status regni Sclauonie monerentur diligenter. vtad hostibus resistendum tarn pro maiestatis regie dignitate, quam propria salute viritim insurgant. Quod eciam ad banc diem factum esse non dubitat, quando quidem nonnulli ex dominis de hac re ad locumtenentem scripserunt. Quod maiestas regia clementer dignata est suis prouinciis regno Sclauonie adiacentibus mandare, simul eciam domino Ioanni Kaczianer eapitaneo maiestatis sue Oarinthie, vt se cum earum parcium seu prouinciarum copiis ad defensionem Sclauonie coniuugat, istud profecto maiestas sua clementer ac sapienter dignata est prospicere, nam per hoc non modo illi regno suo, sed et prouinciis suis auitis consulet atque animos subditorum suorum ad optime de maiestate sua sperandum excitabit. Illud quoque videtur summe fuisse necessarium et consultissime factum, vt maiestas sua medio oratoris vel oratorum suorum, quos apud cesarera Turcarum habet, quam primum cognosceret, an eiusmodi conatus et hostilitates Turcarum et officialium in confiniis sit, aut mandato et consiliis illius tyranni fiant, vel saltern prefecti illi prede auiditate et priuatis consiliis, dicionis maiestatis regie perniciem et detriments moliantur. Quo intellecto poterit consulcius maiestas sua et subditi sui necessitati et occurreneie rerum accomodare. Non enim videtur locumtenenti quoque sue maiestatis, sine graui causa, hoc tempore, cum Turca esse rupenda federa. Negari non potest, quin vDdecunque incerta vulgi opinione circumferatur, siue ipsius Ioannis waywode opera, siue suorum iactancia, maiestatem regiam preter fidelium suorum spem, velle facere in presentibus tractatibus regni diuisionem, vel illi relinquere eciam earn partem, quam

12 maiestas sua nunc possidet, nihilominus omni studio et diligentia ipse locumtenens maiestatis sue, eiusmodi famam tarn in priuato quam publico apud omnes status, vti van as et a veri tate longissime recedentes, diluere conatus est et imposterum quoque idem idem agere contendet. Is item omni sollicitudine et diligeneia circa hec et alia negocia maiestatis sue aget et tractabit, tam ea que racione istius expedicionis quam aliorum negociorum maiestatem suam et regnum concernunt, iuxta vires ingenii sui ita, vt quod in ipso est, per eura nihil neglectum fuisse videatur, quod si tarnen ab omni parte non omnia fieri contingat, vt deberent, vel vt necessitas agendorum negociorum postularet, maiestas regia illud iniquitatis temporum et inobedieneie subditorum suorum imputare dignabitur, cuius clemencie se commendat. Koncept u c. i 1er, Imenom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: Hangarica. 138.

1528.( ?)
Zahtjevi Ivana Karlovia, Petra Kruia i dr. Torquatus. ibi pollicebatur maiorem graciam a maiestate vestra. ft am Lukawecz ait non habere vltra 20 floren.; castrum Weroweez1, quod maiestas vestra ibi dedit, nondum habet in manibus suis, licet exposuerit 500 floren. 2pro illius recuperatione et licet sibi et aliis totum Sclauonie regnum daretur , nulli hoc sibi vsui aut commodo fore arbitraretur, nisi prius ab hostibus internis essent defensi et protecti, et cum non habeat vnde amplius serenissime. maiestati vestr tanta qua decet ac opus est facultate et impensa seruire possit, cogetur seruitores suos dimittere et priuatam cum VI vel VII seruitoribus vitam agere atque offitio banatus renuntiare, quod minime faceret, si cum impensa necessaria et iis que cogitur habere, foret prouisus. Orusith. Quamuis non libenter onus prouidendi castrum Olisiense aeeipiat in se, tarnen propter benemerendi promptitudinera, quam in rebus maiestatis vestre hueusque ostendit et adhuc ostendere vellet, negare non poterit, quin deineeps etiam faciat omne bonum et fidele offitium, dummodo tarnen castrum Olisiense cum necessariis, hoc est pulueribus, artellaria, eommeatu et gentibus earumque intertentione tam preterita quam futura prouideatur3. Na Na Na episcopatus
1 2 3

strani: Super Medne, Rokonick inscribatur aliqua summa. strani: Okith, Iastrabarczka, Lipowcz. strani: Petit etiam Crusith pro seruitoribus suis predia' quedam Zagrabiensis, que retinent iufideles Gfasoar ac Stephanus Ketzer,

124 Franciseum Bathiani ait a se seme! dixisse, qualiter in anirao haberet, vt castrum Clisiense sub custodiam suam recipiat, quare stabit in beneplacito maiestatis vestre illud sibi eoncedere vel non. Item si maiestas vellet prouidere nuntium cum viatico, ipse vellet proprium hominem mittere ad serenissimum dominum nostrum et cesaream maiestatem cum litteris super eastro Olisiensi scribendis. Bombardas aliquot ait esse Segnie, ex quibus saltern quatuor sibi pro munitione CHsii assignari cupit. Petit, \t maiestas vestra ex singulari gratia et in reeompensam aliqualem damnorum passorum vtque maiestati vestre cum statione nauinm1, quam in portu Larani collocare vellet, melius seruire posset, eundem portum sibi nomine prefecture saltern dimittere velit,- qui locus circiter 50 plus minus ducatis quotannis seruit maiestati vestre.2 Erasmus Scheurer et Erasmus de Tern(!) ac loannes Puehler. Nonnulla pelunt super prouisione Bihith et Segnie. Nicolaus de Lakch, Nicolaus Feleghaz, Franciscus Saiffi, Ladislaus Berchini. Petunt resolutionem quid facere debeant vlterius; habent enim 100 equites vel circa prope Posonium; si illorum opera vtendum, petunt aliquid sibi dari ad manunA Georgius comes Slunii. Debitum suum antiquum ascendere ait ad 4100 tioren. contractuni tempore Oatzianer.4 Vokoslauith. Petit sibi pertinentias Zentmihali ad episcopatura Zagrabiensem inscribi pro 2000 floren., quousque per fidelem episcopum redimantur.5 Stephanus Deshazi et Sigmundus Siberhar. Informant maiestatem vestram de valore castri Oapragh et curie nobiliaris Selin in Barsiensi et Been ia Strigoniensi comitatibus vnacum respectu damnorum ab eis passorura pro 1 mille floren. in pignus, quousque recuperentur a fideli episcopo. Quousque alia bona equiualentia habeat, dabit ista rex. Quod cum intertentione saltern fiat prouisio, donee rex in conuentu de iis tractet. Quod cum prouintialibus de iis aget; cum antiquis extantiis patientiam quoad futurum; pulueres et commeatum intertentionis ad duos menses, vbi egisset cum prouintialibus, eum expediet. 1 Na strani: Scribatur capitaneo, vt illic stationem habere possit. 2 Na strani: Nihil. 3 Na strani: Ad cousiliarios dabitur eis remissio, vt si qui deficient eos acceptent. 4 Na strani: Nescit quamuis non dubitet cum videt necessitates regis; iam habeat patientiam, cum tempore ,gratiose contentabit et recogaoscent. 1 5 N a strani'. Sciatur persona.

m
pertinentiis castri et curie, videlicet habere colonos 300, sed maiorem partem illorum bonorum per Turcos esse combustam. Nicolaus de Turri assecurauerat Deshazi, vt in reeompehsam damnorum suorum ab exercitu maiestatis vestre regie passorum castrum Basako(!) Iohannis Tahi pro eert pecuniarum summa impetrare vellet; petit super hoc etiam resolutionem. 1 Petit litteras rectificatorias ad prothonotarium Sclauonie super duabus possessionibus, quas Petrus Erdewdi tenet, quas quondam archiepiscopu Strigoniensis Thomas interfecto Iohanne Hening cum certis metis castrorum Zomzedwara et Zelin a pnpillis ab eodem Iohanne relictis potentia rnediante occnpauerat, vt secundum regni cousuetudinem hanc causam reetifieet.2 Johannes Zemthe. Petit bona Mihaelis et Wolfgangi de Zemthe fratrum suorum et ceteras eorum possessiones; quos fratres ait se sepius requisiuisse ad redeundum ad partes maiestatis vestre, sed non feeerunt; ait ilia omnia circiter 200 colonos habere. 3 Item petit conductara in futurum pro se et seruitoribus circiter 60 vel paulo pluribus medii tantummodo mensis salarium. Habuit petitque teneri vt alius. Biljeke garica. u c. i Ter. kunom, dvor. i drzav. arkivit u Beu: Hun-

139. 1528.( ?) Zahtjevi i uvjeti Ivana Karlovia, Franje Bacana i dr. Torquatus. Petit arcem Besyakowyna, que habet iobagiones fere trecentos uel circa, super ea assignari sibi desyderat mille floren.4 Begiam maiestatem rogat, vt sibi hoc tempore subueniatur I mille florenis, quibus interim familires suos alere ac intertenere possit.5 Super castris Bokonickh, Meduid et Lokobitz petit in defalcationem et computum antiqui sui debiti sibi inscribi VIII mille floren.6 Preterea in defensionem castrorum, que sunt in contiaibus petit tonnen ta cum pulueribus, hackhenpuchssen, etc.7 Na Na :; Na 1 Na s Na r ' Na 7 Na
2 1

strani: strani: strani: strani: sirani: strani: strani:

In defalcatione debitorura suorum alterutrum detur. Fiat. Ad recompeosam seruitiorum et vt futurum sicut aliis Tab Johannes. Fiat 1000 florenis Renensibus. 5000 floreni inscribantur in defalcationem debiti residui Nihil. .

126 Petit liteFas ad subditos maiestatis regie, a quibus in hoe itinera ioerunt spoliati. Oonsulit magnificus dominus Torquatus, vt cum prefeeto Bosne fierent per aliquot dies siue menses propter metum quotidianarum excursionum inducig, que possent consilio ipsius ae eeterorum impetrari.1 Recepit dominus Torquatus a domino Hampo mutuo 500 florenos propterea, quod idem dominus Hampo in expeditionem Zagrabiensem siue Sclauonieara presidia mittere debeat, petit literas a maiestate regia ad predietum dominum Hampo, pro liberatione literarum suarum quibus se eidem obligauit, et hoc iu sortem et rationem sui antiqui debit!2 Petit postremo pro seruitoribus suis certnm numerum villarum ae eorum qui regie, maiestatis rebelles extiterunt. Nota aliquid pro viatico. Petit pro suo capellano vnvm canonieatum Zagrabiensem.3 Dominus Franciseus de Bathyan. Petit ilia III mill, floren. integra, que sunt apud socrum ipsius.4 Preterea pannos pro 4c florenis, hoc tempore, vt seruitoribus suis aliquid obiicere possit, atque castrum Lymbaeh, quod nunc est ab hostibus ac infidelibus maiestatis regie oecupatum, quod si fiet, promittit, se futurum in seruitiis sue, maiestatis vsque ad Pascha proxime futurum absque omni stipendio ae solutione. Petit adhuc pro familiaribus ac seruitoribus suis, quos hactenus ea spe apud se retinuit, ducentos iobagiones. Tandem dicit, quod si dominis banis ac ceteris non fieret tempore opportuno compelens prouisio, non posset ipse dominus Bathyan cum eollega suo domino Torquato posthac in eo 5 offitio persistere, cum non haberent quo suos alere ac intertenere possent. Consulit, vt mittatur aliquis nuncius ad sumum pontificem.6 Dominus Ladislaus More. Regia maiestas dignabitur ordinre graeiosas literas conscribi domino Ladislao More.7 Dominus episcopus Tininiensis. Quantum ad personam suam paratus est dominus Tininiensis inseruire regie maiestati, sed si non dabuntur nunc pecuuie, nullo pacto poterit Na strani: Nihil. Na strani : (Cum) vocatus a rege ad expeditionem, tum dedit Torquato 500 florenos, contentus rex, quod illos 500 florenos habeat, vt Hampo restituat Torquato obligationem suam. Quietantia. 3 Na strani: Fiat. 4 Na strani: Fiat apud thesaurarium. 5 Na strani: Nihil. 6 Na strani: Nihil. 7 Niz strani: Fiat.
1 2

127 in futurum tandem intertenere suos familires, quos tarnen iam suis impensis per biennium aluit.1 Domini bani omnino prouidebunt, vt bona domini Tininiensis, que nunc sunt oceupata a Stephano Blagey, ipsi quamprimum restituantur. Negocium quod dominus Tininiensis habet cum fratribus Tompisch etiam audiatur die et loeo quo negotium, domini Desassy(!) cum Puechler tractabitur. 2 Prothonotarius. Frater prothonotarii etiam habuit a rege Mathia potestatem testandi et legandi, cuicunque sibi visum fuisset.3 Dominus Stephanus Dessassy. Est eontentus in Castro Ohapragh et curia nobilitari Selin cum suis pertinentiis. 4 Puechler, dominus Labacensis, concordabit se cum dominis banis in negocio domini Dessassy, cum Puechler nota loharme Helfenberger, tfeorgius Lindeckher, Petrus de Konska prothonotarius et Keglobith(l); petit tandem, vt dominus banus sit presens omnino hiiic negotio, et quod conueniar.ur de loco et die. 5 Michael Budyschith. Glarius intelligere ex domino Morio quid consenserit regia maiestas circa antiqua ipsius Budaschith(l) debita, pro quibus petyt sibi assignari nonnulla bona que spectant ad prioratum Aurane. Comites Wolfgangus et Georgius de Frangepanibus. Ordinabit graciosas literas regia maiestas ad ipsos perscribendas.0 Dominus Petrus Keglowitsch. Petit tantummodo equivalentia bona> que remanent, casu quo maiestas regia vellet redimere castrum, quoniam pecunie facile vsu consumuntur. 7 Michael et Ioannes Eowanskhy. Consanguinei domini Petri Keglovitsch, qui petyt nomine ipsorum, ne cui bona ipsorum per regiam maiestatem inscribantur, nam promisit, quod erunt posthac fidelissimi regie maiestatis etc.8 JVa strani: Nihil. Na strani: Fiat. 3 Na strani: Fiat. 4 Na strani:) Fiat. Na strani: Maior pars. Araicabiliter componatur, si res ardua, ad regem deferatur. 6 Na strani: Fiat. Libenter fecisset; non fieri potest propter incumbentiam rerum; contentabit eos posthac graciose. 7 Na strani: Ad bona bis equivalentia: Sellinum, arx Monoslo, Kutina et Plowdin. 8 Na strani: Fiat.
2 1

128 Caspar Bartakowith. Petit bona Subetisch. Non possunt concedi, quia seruitoribus Castellanufly fuerunt concessa.1 Dominus Petrus Krusith. Grauatur idem, quod cum nonnulla bona quondam infidelium a maiestate regia petierit, nil impetrauerit, nuper est sibi super hoc responsum, nisi quod fiat exequutio.2 Idem Krusith dicit, qualiter Ioannes wayuoda, Scepusiensis comes, habeat in animo se conferre in arcem Olisii, vt ibidem vite sue consuleret et ideo multocies sollicitauit animum ipsius per litems ae ceteras pollicitaciones3. Idem obtulit se ad summum pontificem profecturum habitis a regia maiestate impensis ac ceteris necessariis. Petit, vt castrum Olisii, quod est in eonfinibus Dalmatie, quod per XVI annos bene et fideliter custodiuit, accipiatur ab eo in manus regie maiestatis, nam sine pecuniis id posthac tutari non poterit 4 Petit prouidere cum pannis, victualibus et ceteris. Quinquagiuta pedites, qui sunt pro custodia castri Olisiensis, nunc ibidem mensibus nouem nullum penitus Stipendium acceperunt, petit diniidiam partem salarii predictorum nouem mensium.6 Oonsulit postremo, vt castrum Olisii, quod nunc est in manibus suis domino Francisco Bathyan custodiendum detur. 7 Dominus Ioannes Castellanffy. SeJinum, quod antea a maiestate regia domino Oastellanffy fuit consessum(!) habet centum iobagiones. Dyanwara et Ploudin arces, et Oothin oppidum non haberet vltra centum quinquaginta colonos.8 Franciscus Vinczent. Porrexit supplicationem suam, tarnen nulla resolutio inuenitur. 9 Na strani: Nihil. Na strani: Nihil. 3 Na strani: Prope Budam larabok. 300 iobagiones, curia nobilitaris hereditarie pro Crusich bona ponantur attenta donatione Doczi lanusch, quam cessit ad petitum regis; pro seruitoribus ad 1 mill, florenos iuscriptio. 4 Na strani: Nihil; ad tres menses consensit tenere castrum CHss, dummodo cum artellaria et ferro et necessariis omnibus prouideatur. 5 Na strani; Nihil. 6 Na strani: Nihil. 7 Na strani: Nihil. 8 Na strani: Castellum Dianvora cum institutione 4000 florenorum; 9 U originalu prekrieno.
2 1

129 Dominus Loouicus . Existimat neceusarium esse, vt se conferret ad arces suas, quas habet non longe a Tarenzino, que nunc a wayuodanis obsidentur. Petit a maiestate regia sibi dari presidia.1 Ioannes Zerapthe. Petit reliquam stipendii sui partem. Petit seruitia pro seruitoribus suis, saltern pro parte illorum qui haetenus fideliter seruierunt regie maiestati. Thomas Kamoryay. Petit adhuc deliberationem a regia maiestate, super damnis, que passus est; preterea quid pro seruitiis maiestas regia statuerit, castrum quod petit habet centum iobagiones; petit id tantummodo causa tortalicii ipsius castri cum prouentus tenuissimi sint.2 Franciscus Zempsse. Petit resolucionem super peticione sua. Biljeke u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: Hungarica. 140.

1528. U Senju.
Senjani mole Tomu, biskupa jegarskoga, da njihove potrebe nagovara kod kralja. Eeuerendissime in Christo pater et domine, domine nobis graeiosissime. Nouerit vestra reuerenda dominacio, qualiter dominus Petrus Orwsith capitaneus nostre ciuitatis Segniensis, post mortem Serenissimi priucipis condam Lndouici regis felicis memorie, officium suum capitaneatus resignauit, ex eo quod omni subsidio se orbatus conspiciens, cum et fame et eciam sedulis hostium infestacionibus molestaretur in tantum, vt cum populum in tantis necessitatibus fouere non posset, eoacti volebant omnes relicta ciuitate in diuersas partes aufuger, vt vitam suam saluare possent; postquam autem deo prouidente altissimo, Serenissimus princeps Ferdinandus regnum Yngarie sortitus est, nostri misertus, tum ex innata sua ciemencia, tum eciam, vt via a Sclauonia vsque ad ciuitatem nostram seeura redderetur, dedit nobis in capitaneum Erasmum Sayrer virum insignem, cum centum quinquaginta peditibus, vt per illos et ciuitas et castra pertinencia ad ipsam protegeretur et via predicta secura redderetur, sed quia tanta gens minime
1 2

Na strani: Nihil. Na strani prekrieno: Chawarskhy.

9

MONUMENTA HIST. XXXV : MONUM. HABSBURGICA I.

130 ad hoc suffLciebat, idcirco quam multi iam ex eis mortui, multi capti extitere, residui autem vna nobiseum graui admodum famis inedia ac eeiam quottidianis hostium incursionibus cruciantur, adeo, vt prefatus dominus Erasmus Sayrer, videns nobis subuenire non valere, ni aliunde subsidium habeant, scripsit serenissimo regi Ferdinando, vt vel sua maiestas sibi auxilium ferre dignaretur, vel capitaneatum alteri largiretur, quia taliter ipse ciuitatem nullo modo protegere posset, sed tarnen adhuc relacionem nondum habuit. Et ideo ortatus est populum, vt saltern ad minus expectarent nostram a maiestate cesarea reuersionem, sperans in sua sacra maiestate quod nobis subueniret, nam serenissima regia maiestas, noster princeps gratiosissimus quam sollicite nobis subueniret, nisi tot modis impediretur, prout vestre reverendissime dominacioni constat, ipse ettenim commisit domiuis Oarniole, vt nobis in nostris necessitatibus subuenirent, sed (credimus eciam non latere vestram reverendissimam dominacionem), quod ipsi Oarniolenses ita molestantur ab episcopo Zagrabiensi, vt vix se ipsos tu eri valeant nedum nobis succurrant, et sie omni parte adiutorio destituti, propter eciam tarditatem subueneionum, iam plura castra ad nos pertinencia sunt amissa, puta Wduinya, Obrowacz et alia, sic nouit dominacio vestra magnifica(l), ex quibus non parum damni christianitas passa, et idcirco reuerendissime domine his et multis aliis tribulacionibus constricti ac omni adiutorio desolati, precipue cum intollerabili fame occupemur ex eo, quod ibi nee fruges nascuntur propter terre saxositatem, nee vinee coluntur propter timorem hostium; audita pace et concordia per clementissiraum imperatorem deo cooperante reddita ac sua futura, iam autem ad laudem dei facta, coronacione, cum ingenti gaudio et fiducia, ad suam coofugimus benignitatem sperantes, quod sua maiestas ex sua mira benignitate nos consolare dignaretur et contra hostes et contra dirum famis cruciatum, nam ita iam constricti sumus, vt nullo modo possibile est sine adiutorio nos perseuerare posse, licet quam desideratissimo animo sicut et nostri predecessores animam nostram pro bono christianitatis ponere parati essemus, si tarnen taliter omni auxilio priuatos nos viderimus, omnino eompellimur modum aliquem, quo vitam donee poterimus tuere possimus, et ob hoc snpplicamus instantissime vestre re uerendissime dominacioni tamquam domino graciosissimo, quatenus, intuitu dei, et bono tocius reipublice, velit esse pius et benignus apud cesaream maiestatem advocatus pro nobis, vt sua maiestas nos in tantis nostris calamitatibus adiuuare dignetur, ne nos, si sine auxilio ad nostros reuersi fuerimus, videntes omni spe et adiutorio destitutos, cogimur facere, quod minime in sue maiestatis, nee eciam nostram cedafc vtilitatem propter maximas vrgentes necessitates, quare iterum obsecramus dominacionem vestram reverendissimam pro his omnibus, nam in sola vestra reverendissima dominacione post deum confidimus. Humiles seruitores vestre reverendissime dominacionis nunccii Segnienses. Na rptu: Ho : Segne. Original na papiru u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. Prilog pismu od 20. septembra 1528.

131 141.

1528.
Andrija, biskup kninski, moli kralja Ferdinanda, baku biskupiju. da mu podijeli zagre

Sacra regia maiestas, omine graciosissime. Ex innata sua elemencia vestra maiestas dignetur recordari seruiciorum meorum, que vestre maie stati hac preterita estate iuxta virium meorum possibilitatem non sine grauibus expensis meis seruiui, nam ternis vestre maiestatis uteris ad me missis admonitus, vt iuxta omne posse meum exercitui quem vestra ma iestas in regnum Sclauonie missura sit ad latus et auxilio, vt fidelis adesse debeam, quod vt Meiern decet et seruitorem et capellanum, non eo nu mero equorum, quo a maiestate vestra seruicium habeo, sed maiori, puta centum et sexaginta equitibus bene armatis continuis temporibus exercitui illo ad latus seruiui, et presto fui; illud quoque notum est reuerendissimo domino Labaczensi, ceterisque maiestatis vestre capitaneis clarissime constat, super quorum solucione quid sallarii perceperim, vestre maiestatis racionista nouit optime, nichilominus vndecunque illis seruitoribus satisfacere coactus fui, non sine damno et iactura, ponens spem vt Meiern decet in literis vestre maiestatis michi scriptis; supplico igitur vestre maiestati, tanquam domino meo graciosissimo, dignetur eadem seruiciorum meorum Melium memor esse, ac sua innata gracia prout eadem michi scripsit, iam graciose recognoscere, ac michi de episcopatu Zagrabiensi prouidere graciose, quoniam ipse episcopus in notam inMelitatis incidit, quod ego vestre maiestati vt Melis capellanus perpetuis oracionibus et seruiciis, vsque mortem omni Melitate reseruire volo, relacionem graciosam a vestra maiestate expecto. Eiusdem maiestatis vestre Melis capellanus et seruitor Andreas episcopus Tininiensis etc. Na rptu: Episcopus Tinniniensis. HunOriginal u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 142.

1529. 1. januara. U Lindvi.

Ban Franjo Bacan moli kralja Ferdinanda na Ivana Banfija, pristau zaostalu plau Zapolje. i tuM *e

Sacra regia maiestas, domine clementissime. Post Melitatis ac seruitutis meo perpetue, in graciam maiestatis vestre commendacionem. Supplicauimus ambo, simul cum meo collega Vienne maiestati vestre, vt post tot lidelia seruicia, iam deseruita, in tantis inopiis, ac neeessitatibus nostris, vt tanto paraeiores ad seruicia maiestatis vestre, que magna, ac plurima sunt, esse possemus, solucionem debitam nobis facere dignaretur.

132

Responderat maiestas vestra, et commiserat certam solueionem nobis fieri. Intellexi, quod domino college meo soluta essent in pannis duo millia florenorum, in pecuniis nihil; mihi vero neque ea solucio,que par maiestatem vestram commissa fuerat, facta est. Compertum est maiestati vestre, quam numerosos seruitores debeo in hoc officio meo ad seruicia maiestatis vestre tenere, qui nullam dilacionem volunt in soluendo sibi fieri, solicitant et vrgent me illi in dies ad soluendum eos. Ego nescio hoc pacto quomodo possim in hoc seruicio maiestatis vestre diucius perseuerare. Dignetur igitur maiestas vestra adhuc per literas eommittere strietissime, vt solucio ilia, que mihi fieri debet, ne iam vlterius protrahatur. Facile enim maiestas vestra considerare poterit, quam damnosum sit tam maiestati vestre quam nobis, tamdiu me, meumque collegam protrahere et negligere. Oeterum, supplicauit nouissime maiestati vestre in Gerecz, dominus collega meus, vt maiestas vestra dignaretur nunc primum aliquo bono subsidio nobis prouidere contra illos, qui in regno Sclauonie maiestati vestre aduersantur suntqne rebelles. Quorum primus et precipuus est loannes Banffy et alii plurimi, ad quos compescendos, nos sufficientes nullo modo sumus. Maiestas vestra, vt in tellexi, respondit se subsidium competens nobis daturum, verum, neque hominem a quo illud expectare debeamus, nobis significant, nee intelligere possumus vnde illud speremus. Igitur supplico maiestati vestre, dignetur ei in his et in aliis negociis nostris quamprimum finem facere et designare, qui nobis maiestatis vestre nomine est eiusmodi subsidium laturus, quod nullo pacto difierri deberet, nam si in regno Sclauonie ilia factio wayuodana sepiri(!) et extingui posset, tunc demum maiestati vestre negocia recte possent complanari, et in finem bonum perduci. Rursum supplico maiestas vestra de hiis omnibus dignetur citam et graciosam relacionem facere, ex tanta mora, vt nunc quoque memini, magnum incommodum tam maiestati vestre quam nobis fit, et si maiestas vestra nos neglexerit, nescio quomodo possimus simul cum domino collega meo, ad seruicia maiestatis vestre sufficientes esse, ad quam rem ita maiestas vestra curare ignetur, ne tandem ex hoc possit nos inculpare, quod maiestati vestre vna cum domino collega meo significare voluimus. Deus conseruet maiestatem vestram felicissimam et incolumem, in cuius graciam me et fidelia mea obsequia commendo. Ex castro Felsewlyndwa, in festo cireumcisionis domini, anno 1529. Eiusdem maiestatis vestre fidelis seruitor Franciscus de Batyan, manu propria. Na rptu: Sacre regie maiestati Hungarie et Bohemie etc., domino meo clementissimo. Rijeenje: Camere pro solutione; significetur ei, a Dietrichstein accepit indubie quod subsidium quesitum uel recipiet vtrumque. Original s peatom na rptu, s Jcojim je bilo pismo zatvoreno u c i kr. kunom dvor. i drav. arkivu u Beu; Hungarica.

133 143. 1529. 3. januara. U Greiffenburgu. Kralj Ferdinand pie ugarskoj komori, da je gradove Biha i Ripa izruio zetu Ivana Kobasica. Oamere Hungrice. Ferdinandus etc. Beuerendissime etc. Magnifiei et egregii, fideles, dileeti. Proficiscitur in presentiarum ad vos egregius Caspar Krisanith, in cuius manibus prius erant castra nostra Bihigium et Eipach, que cum ad manus nostras recuperimus et genero egregii fidelis nobis dilecti Iohannis Oovatzieh assignauerimus; eapropter vobis studiose committimus, vt assignationem illam eidem Oaspari nomine nostro significetis et declaretis, et super residuo debitorum suorum, que ratione eastrorum predietorum petet, eum componatis et concordatis prout vestro iuditio et arbitratui melius expedire videbitur. Nostram in eo expressam executuri voluntatem. Datum in Greiffenburg, die tercia ianuarii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. 144.

1529. 10. januara. U azmi.

Simun, biskup zagrebaki, moli Ivana Kastelanovica, da ne zauzme grad Zelinu. Egregie domine, amice honorane. Bene nouit ominacio vestra quale responsum ipsa ex parte castri Zelyna medio omini magnifici Iohannis de Thah etc. habuerit. Quare monemus et hortamur egregiam dominaeionem vestram, velit ab inquietacione et desolaeione bonorum ipsorum Zelyna immunis esse, ac amiciciam pocius nostram amplecti, quam ea abuti, quoniam infra reuisionem legitimam nos bona ipsa tanquam nobis in proteccionem contra violentes data, pro virili tueri decreuimus, quare iterum dominatio vestra amicicie nostre racionem habere velit, consulimus. Ex arce nostra Ohasmensi, in festo beati Pauli primi eremite, 1529. Simon episcopus ecclesie Zagrabiensis etc. Na rptu: Egregio domino Iohanni Castellanffy aulico regie maiestatis etc., amieo nobis honorando. Original na papiru; peat, kojim je pismo bilo zatvoreno (grb), pritisnut je na rptu. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. Kl aid, Povjest Hrvata V. Prilog 3.

134 145.

1529. 12. januara. U Kostajnici.

Ivan Tali, upravitelj vranskoga priorata, pie Ivanu Kastelanoviu dogovaranju sa Simunom, biskupom zagrebakim. o

Egregie omine frater et amice honorande. Nos a domino episcopo adhuc imllam relacionem habemus; misimus tamen erga eundem et ad vos Christoferum Zempchey, dominus vero episcopus et dominus Petrus. Erdewdy in festo beatorum Pabiani et Sebastiani martirum in Pakrecz apud nos constituentur, causam vero huius nostre constitucionis a Cristofero Zempchey intelligere poteritis, itaque bonum esset, vt ad diem ilium eciam vos proprius(!) aecederetis, quod si aliquid eotum ordinre possemus, vos quoque in propinquo essetis. Seripsimus eciam pro nunc literas do mino episcopo et credimus, quod pocius idem eastrum vestrum erit quam alicuius alterius. Oeterum rogamus bombardam nostram nobis remittere velitis, ut globi eidem ordmare faceremus. Secus ne feceritis. Ex Kozthanycza, feria tercia post testum beati Pauli primi heremite, anno 1529. Iohannes de Thah etc., gubernator prioratus Aurane. Na rptu: Egregio domino lohanni Kastellanffy de Zenthlylek, do mino fratri et araico nobis honorando. Original na papiru; peat. kojim je bilo pismo zatvoreno, djelomice je sauvan. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

140.

1529. 14. januara. U Innsbrucku.

Kralj Ferdinand nalae ugarskoj komori, da banu Franji Bacanu plati dunu plau. Caraere Hungarice. is

Ferinandus etc. Magnifici et egregii, fideles, dilecti. Intelleximus spectabili et magnifico, fideli nobis dilecto Francisco de Bathyan reguorum nostrorum Dalmatie, Oroatie et Sclauonie bano de pecuniis sibi debitis per vos nondum esse satisfactum; volentes autem ilII satisfied, vobis committimus, vt eidem Francisco de iis, que sibi iusto calculo debentur, quamprimum fieri possit, solutionem faciatis, ita, quod contentus euadere possit nosque peramplius earn ob rem non inquietet, nostram in eo seriosam executuri voluntatem. Datum Inspruck, die 14. ianuarii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, garica. dvor, i drzav. arkivu u Beu: Hun-

135 147.

1529. 14. januara. U Innsbrucks

Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu o povoljnom rijeenju njegovih molbi. nekih

Ferdinandus dei gracia Hungarie et Boemie etc. rex, infans Hispaniarum, arehidux Austrie, dux Burgundie, marchio Morauie etc. Speetabilis et magnifiee, fidelis, dileete. Eeddite sunt nobis littere tue, quibus petis consiliariis camere regni nostri Hungarie denuo committi solucionem tibi faciendam, super quibus nos eisdem consiliariis nostris habito petieiouis tue respeetu rescribi iussimus, vt itam tibi faciant solucionem sicut per adiunctas ad eosdem litteras nostras videbis. De subsidio autem per collegam tuum contra infideles nostros in regno nostro Sclauonie existentes petito, credimus te a nobili fideli nobis dileeto Sigismundo de Dietrichstein, barone in Holenburg et Vimkenstein, consiliario et presidente nostro in Stiria aut nunc resolucionem bonam aceepisse, aut breui aceepturum. Vnde cum prenominato collega tuo singula bene ac tempestiue contra hostes tarn internos quam externos agere non desinas, sicut te faeturum esse credimus. Datum in oppido nostro Inspruck, die XIIII. mensis ianuarii, anno domini MDXXVIIII., regnorum nostrorum tertio. Ferdinandus. B. episeopus Tridentinus summus cancellarius. Ad mandatum domini regis proprium. Io. Maius. Vani: Spectabili et magnifico, fideli nobis dileeto Francisco de Bathyan comiti comitatus Oastriferrei ac regnorum nostrorum Dalmatie, Croatie et Sclauonie bano. Original s utisnutim peatom u arhivu hercega Bacana u Kbrmendu: Acta mem. nr. 136. Koncept garica. u c. i 7cr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hun-

148.

1529. 23 januara. U Innsbrucku.

Kralj Ferdinand pie Ivanu Karloviu, vojvodi moldavshomu i drugima^ da paze na Turke i da mu sve dojave. Oarlowith. Ferdinandus etc. Speetabilis et magnifiee, fidelis, dileete. Cum fama partim nuntia partim certissimo exploratorum et nuntiorum relatu et significacione iterato aceeperimus immanissimum Turcarum tyrannum primo

136 vere regna ac patrias nostras omni potentia aggressurum esse, nosque totis viribus enitamur regnicolas et subditos nostros ab imminenti eius insultu et tyrannide (deo opitulante) quantum possibile fuerit eripere et tueri, et ad hoc felicius assequendum nullis laboribus et expensis quantumuis magnis et intolerabilibus parcamus, prout nunc etiam ea facimus, que pro salute et defensione fidelium subditorum nostrorum necessaria et opportuna esse iudicamus. Cumque inter alia que ad eiusmodi resistentiam et tuitionem requiruntur de conatibus, actionibus et propositis supradicti Turce vbique bonam explorationem a nostris fieri et haberi mandauerimus, idque per te et alios etiam fieri velimus, vt habita tempestiua occurentiarum illarum noticia nos eo maturius et eommodius singula disponere et curare valeamus; idcirco t i b i s e r i s e c o m m i t t i m u s , 1 vt de omnibus premissis et prefati Turce proposito inquirendo et inuestigando bonam diligentiam et aduertentiam h a b e a s et quodcunque per exploratores certos et aliunde etiam fidedigno testimonio de premissis intellexeris, nos de omni eo per speciales literas ad manus nostras proprias, vbieunqiie fuerimus dirigendas, quam primurn quam diligentissime a d m o n e a s ( a t i s ) ; volumus autem, vt que sic etiam de prenominato Turco intellexeris, nemini prorsus quam nobis significes, eaque etiam, ne ad alios maxime ad exteros quoquo modo deferantur, inhibeas et precaueas 2 , nisi res moram pati non posset, tunc earn locumtenenti ac consiliariis regni nostri Hungarie Bude existentibus, prenunties, ne quid damni pariat dilatio longior, quam in deferendo illo ad nos interponi oporteret; secus minime facturus. S i c u t v o s q u o q u e p r o v e s t r a in n o s et s a c r a m r e g n i n o s t r i H u n g a r i e c o r o n a m f i d e l i t a t e et a f f e c t i o n e i n d u b i e f a e t u r o s esse credimus.3 Datum Inspruck, 23. ianuarii, 1529. Ad wayuodam Moldauie in plurali cum vltimo articulo subducto. Item ad Valentinum Terek prout ad Carlowith. Ad wayuodam Transsylvaniensem in plurali, sine tarnen articulo vltimo ad wayuodam Moldauiensem. Item in simili ad ciuitatem cum hoc titulo, sine tarnen articulo vltimo ad wayuodam Moldauie: Prudentes et circumspecti, fideles, dilecti. Pro articulo vero superior! ad wayuodam Moldauie ponatur : Secus minime facturi. Datum. Wayuoda Transsiluanie: Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dilecte : Vos. Valentinus Terek: Magnifice. fidelis, dilecte. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. garica.
1

arhivu u Beu : Hun-

K razmaknuto tampanom opaska na strani: Waynode Moldauie: Vos omni studio requirimus, vt tarn pro nostro quam communi habeatis bono. 2 K razmaknuto tampanom opaska na strani: Wayuode Moldauie: inhibere et precauere velitis. 3 K razmaknuto tampanom opaska na strani: Wayuode Moldauie.

137 149.

1529. 25. januara. U Innsbrucku.

Kralj Ferdinand pie Ivanu Pastoru, da je primio njegovo pismo, te hvali njegovo dranje. Ferinandus etc. Honorabilis, fidelis, dilecte. Eedaete sunt nobis litere tue de 8. huius, quibus abunde intelleximus, que de nonnullis sequacibus Iohannis in regno nostro Sclavonie existentibus scripsisti. Gratissimum est nobis studium hoc tuum ac sedulitas et diligentia, quam in rebus nostris prestare non desinis, heque nobis eo gratiores erunt, quo magis ille a te continuabuntur. Quod vero nunc per te nostro nomine fieri velimus, ex adiunctis literis nostris cognosces, quas licet XXVIII. mensis decembris proxime elapsi pari argumento scriptae una cum zifra tibi miserimus. Oblato vero per opportunitatem nuntio certo per te misso, easdem reiterari et duplicari iussimus, nobis persuasum habentes, quod hanc operam nobis sis fideliter, ut soles hactenus, exhibiturus, quam et nos erga te gratiose recognoscemus. Datum Inspruck, 25. ianuarii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. 150.

1529. 26. januara. U Bercu.

Petar Krui prima od Marte Orlovi na uvanje grad Sokol. Nos Petrus Krosych etc. memorie commendamus tenore presencium, quod generosa domina Martha relicta quondam domini Gregorii Qrlowchych dedit ad manus nostras castrum suum Zokol; nos autem dicimus ad fidem nostram christianam et ad honorem nostrum ae ad humanitatem, tarn in persona nostra quam in persona consortis ac in persona filii nostri Francisci, quod quandoeu[nque] prefata domina Martha vel filia eins, videlicet Katheryna Orlowchy[ch], prefatum castrum voluerit pro se habere, ad fidem supradictam sine om[ni] solucione idem ad manus dare et concedere volumus; si autem a nobis recipere voluerit et alicui pecuniis vendere, extunc nobis expen[sas] reddere teneatur. In cuius rei fidem et testimo nium presentes literas nostras sigillo [nostro] speciali feeimus consignari. Datum in Berzewcze, feria tercia post festum conuersionis beati Pauli apostoli, anno omini 1529. Original na papiru; peat je bio dolje pritisnut. U arkivu Jugo slavenske akademije u Zagrebu.

138 151.

1529. 1. februara. U Innsbrucks

Kralj Ferdinand nalae Ivanu Pastoru da krene u Dubrovnik i da radi po uputi kancelara Bernarda Glesa. Ferdinandus etc. Honorabilis, fidelis, dileete. Paucis ante diebus et superiori etiam decembri tibi nonnulla nostro nomine exequenda commisimus, sicut te nunc tandem ex uteris nostris abunde intellexisse arbitramur. Te ideo requirentes, ut receptis eisdem te protinus ad Ragusam1 conferas et inibi, que in mandatis nostris accepisti et accepturus es, mature et in tempore conficere studeas, nosque de omnibus eisdem quam primum admoneas. Cetera ex Uteris reverendissimi principis domini Bernardi, episcopi Tridentini, supremi cancellarii nostri, latius antea intellexistis(!) et nunc quoque mtelliges, quibus diligenter incumbas. Datum Inspruck, primo februaru, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. 152.

1529. 15. februara. U Carigradu,

Andronik Trankvilo pie Ivanu Bonzagnu o odnosima izmedju kralja Ivana Zapolje i Turaka. Reverende domine, omine honorande, Credo tue reverende dominationi cognitos esse meos omnes casus usque ad reditum ex Constantinopoli. Quam primum veni in Hungariam rege adhuc extorre, subita et ancipiti egritudine corrui sumque morbo vexatus menses tres semper morti propior quam vite. Interim regia maiestas rediit ex Polonia; narravi necessitates tue reverende dominationis, quas et ipse noveram et tua reverenda dominatio perscripserat in Uteris, quas ad me dederat in Turciara. Regia maiestas iniquo animo tullit infortuniam tue reverende domi nationis, propter temporum difficultates, ceterum affirmavit, se postea providisse tue reverendissime dominationi de expensis. Hoc eciam possum polliceri tue reverendissime dominationi, quod tua reverendissima domi natio amplificata dignitate auctisque fortunis reditura sit in Hungariam. Regia maiestas aliquot in locis alit magnas copias, iam plerasque provincias subegit et arces expugnavit. Hie potentissimus prineeps Turcus mittit regie maiestati in subsidium sex sanzaehos et ipse cum validissimo excercitu contra hostes nostros adulto vere profecturus. Me hue venire mutatis equis adhuc imbecillem opportuit iussu regie maiestatis; his diebus octo credo me expeditum ex sentencia rediturum ad regiam maiestatem. Magnificus dominus Ludovicus Gritti strennue ac fideliter procurat negoeia regia et ipse laturus est amplissimum fructum sue fidei atque
i -KT
1

x-j'

d i o b r

z ~k

Na strani ispisano ime u iframa:

/>ttcD61tlt

139 laboris, quemadmodum puto intellexisse tuam reverendissimamdominationem ex Uteris, quas tua reverendissima dominatio proxime ad ipsutn magnifieum dominum Gritti misit. Ingens me cura invasit de reverendissimo domino Statilio et magnifieo Rineone, oratore regis Frantie, si expediti sunt et quod nondum redierint; timeo, ne quid eis accident. Sed utinam deus nostras curas in melius millet. Oupio, ut tua reverendissima dominatio recte valeat, cui me unice commendo. Ex Constantinopoli, 15. marcii 1529. 1 Tranquillus manu propriaRadul wayvoda, omnium bipedum ingratissimus, a suis trucidatus est cum filio, cuius morte credimus fractos esse animos Transsilvanenses. Suprascriptio et copia literarum ut continent. Reverendo domino, domino lohanni Bonzano, preposito Varadiensi et oratori serenissimi clomini Iohannis regis Ungarie ad excellentissimum dominum Venetorum, domino meo honorando. Prijepis ovoga pisma pisan je rukom Pastorovom. U c.i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. Prilog Pastorovom pismu od 15. marta 1529.

153.

1529. 17. februara. U Innsbrucks.

Kralj Ferdinand Pastori. Ferdinandus etc. Honorabilis, fidelis, dileete. Ex Uteris tuis proxime ad nos datis intelleximus, te ad conventum ilium Orisiensem properare rectaque deinde ad Ragusam concursurum, quod nobis placuit et simul gratissima nobis fuere, que de rerum novarum occurentiis ad nos edisti. Volumus itaque, ut id frequentes et tuo satisfacias offitio. Super transmissione literarum tuarum, quam per medium Dominici Burlo tuto(!) et commode fieri posse opinabaris, probamus opinionem tuam, et has etiam nostras opera ipsius ad te misimus idque in posterum etiam faciemus, quod tu vicissim prestabis. Habet enim idem Dominicus a nobis commissionem literas nostras ad te et tuas ad nos dirigendi, quod te latere noluimus. Datum Inspruck, 17. februaru. Koncept u c. kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: garica.
1

pie Ivanu Pastoru, da je zadovoljan, krievaki sabor i u Dubrovnik.

to hita na

Hun

Iza 15. prekrieno: febr."

140 154.

1529. 17. februara. U Innsbrucks

Kralj Ferdinand nalae Dominiku Burlu, da njegova pisma urui Ivanu Pastoru. Dominico Burlo. Ferdinandus etc. Honorabilis, Melis, ilecte. Oum honorabilem, Melem, nobis dilectum lohannem Pastorem de Zagrabia ad Eagusam miserimus et has nostras ad eundem scriptas omnesque alias deinceps etiam scribendas ac item suas ad nos tua opera et studio transmitti velimns, idcirco tibi expresse committimus, ut presentes nostras ad prefatum lohannem Pastorem medio securo et oportuno ad ipsum dirigas, et si quid ad nos rescripserit literasque ad te dederit, confestim eas ad curiam et manus nostras dirigas, nostram in eo expressam executurus voluntatem Datum ut supra. Koncept u c. Jer. Imenom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: Hungarica. 155.

1529. 25. februara. Na Rijeci.

Ivan Pastor pie kralja Ferdinandu, da kroz Bijeku polazi u Dubrovnik, jer kopnom od bojazni pred Turcima putovati ne moe. Post humillimam commendationem. Serenissime et invictissime rex, domine, domine michi clementissime. Ultimo scripsi maiestati vestre XI. mensis ianuarii, et per illam postam respondi literis maiestatis vestre datis apud S. Vitum XXVIII. mensis d ecembris, et interea recesseram ad ordinata negocia mea. Tandem adveni domum et ex domo VIII. die fe bruaru recessi et contuli hue me ad terram Fluminis, quo perveni 16. presentis et expectavi tempus, ut me per mare ad Ragusam conferam, cum per terram nequaquam aliunde iliac pervenire possumus propter Turcas. Tandem XXV. presentis pervenerunt hue litere maiestatis vestre, une date XXV. ianuarii, alie autem prima die februaru, simul cum zifra super arcum papiri extendens, cuius eopiam eciara antea pereeperam. Et intelligo, quantum michi maiestas vestra mandat. Ego enim non multa respondeo, sed cognoscet in experiencia maiestas vestra. Et nisi ventus michi placidus fuisset, hinc diu recessissem; nam ut ventus vult, ita me navigare opportet. In terra Fluminis, XXV. mensis februaru, 1529. Eiusdem maiestatis vestre perpetuus seruitor lo(hannes) Pastor.1 Prekrieno, ali lako se ita. Ispod toga potpis Pastorov u iframa.

141 Vani: Serenissimo et invictissimo principi, domino domino meo clementissimo, domino [Ferjdinando dei gratia Hungarie [et Bohe]mie regi, archiduci Austrie, [duci] Burgndie etc., marchioni Mora vie, comiti Tirolis etc. ^ito Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 156.

1529. 10. marta. U Dubrovniku.

Izvjetaj Pastora kralju Ferdinandu o turskim namjerama. Post humillimam etc. Ultimo scripsi maiestati vestre prima presentis de negotiis Turearum et Yenetorum, que de novo iterum unus qui venit heri in XV diebus de Oonstautinopoli confirmat et dixit. Imperator Tur corum facit maximum apparatum tarn per Danubium et mare, quam eciam per terram, et facit maximam provisionein victualium, et exigit maximam taxam, et tecit mittere maximum numerum 110 pixidum barbatum(!) rotundarum murifragum et campestrium in ordinem et etiam archibusorum, ut scripsi maiestati vestre per datam prima presentis. Nichilominus multi sunt eius opinionis, quod Turci plus timeant quam habeant animum agrediendi maiestatem vestram. Et dicunt aliqui pro certo, quod omnia ista facit Alovisius(!) Gritti, iilius bastardus dueis Venetorum, cui lohannes Scepusiensis promisit arhiepiscopatum Strigoniensem, episcopatum Quinqueecclesiensem et Transsylvaniensem. Dictus iilius Aloisius bastardus nomine dominii Venetorum promisit imperatori Turcorum, quod non timeat per mare, et quod do minium Venetorum bene provideret per mare cum maxima armata, ita quod eesarea maiestas cogetur amittere regnum Neapolitanuni [et] Apuliam. Et rogaverunt Veneti imperatorem Turcorum, quod faeiat apparatum contra maiestatem vestram in Hungaria, et solvunt sibi quadraginta millia equitum in ipsorum expensis, et faciunt omnia, que possunt facere contra maestatem vestram, quia vadit ipsis pro statu ipsorum. Et dicunt eciam, quod imperator Turcorum velit constituere predictura Gritti gubernatorem in Hungaria; quod ego non credo, quia si posset oceupare Hungariam, aliud hafaeret in animo. Et dicitur omnino, quod idem Turcus facit maximum apparatum ad requisitionem Venetorum contra maiestatem vestram et omnino vult ve nire in Hungariam. Item dicitur, quod iam equi exiguntur pro ianiceris, quod est maxi mum signum profectionis Turcorum in Hungariam, quia singuli X ianiceri debent habere unum equum pro portandis necessariis suis. Item hie habet eesarea et catholica maiestas et eciam V bonos et fideles servitores, inter quos vocantur duo: unus dominus Mihael Bucignolo

142 et dominus Marinus Alemanni, quibus cesarea maiestas confidit negotia sua, ut intelliget maiestas vestra ex literis inclusis, cuius suprascriptionem delevi et posui in zifra. Item mitto maiestati vestre copiara literarum oratoris lohannis Scepusiensis, qui est apud Turcum nomine Tranquillus, qui seribit ex Constantinopoli 15. mareii (I)1, ut intelliget ex copia literarum inclusarum. Pro nunc non habemus alia nova, que sint alicuius momenti, et si aliqua evenerint, subito avisabo maiestatem vestram, quam deus felicissime conservet Eagusii, X. martii, 1529. Eiusdem etc. Post scripta. Nunc nunc advenit unus ex Bosna, qui retulit, quod bassa de Bosna cum 4000 levium equitum fecit apparatum et vult in his XX diebus facere excursiones in Oharintiam et Oarniolam ad deyastandum et depredandum illam, ubi si nostri non fuerint parati, damnum patientur ilia regna. Et credo, quod ista omnia sunt cum practica episcopi Zagrabiensis et aliorum suorum. Et hec omnia scripsi capitaneo Labacensi et aliis in patriis. Idem retullit, quod opinio sua est, quod hoc anno non veniret impe rator Turcorum in Hungariam, nisi si maiastas vestra veniret ad expugnandum Belgradum et alia confinia. Item, hec civitas singulis annis debet censum maiestati vestre 500 liorenorum hungaricalium. Iam in sex annis nihil dederunt; ideo scriba maiestas vestra pro tali censu, et ego faciam debitum. Idem (Iohanes Pastor). Originial u c i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 157.

1529. 23. marta. U Spajeru.

Kralj Ferdinand pie hrvatskim banovima, da je primio njihove oba vijesti o prilikama u Hrvatskoj. Ambobus banis insimul. Ferdinanus etc. Spectabiles et magnifici, fideles, dileeti. Eeddite sunt nobis litere vestre de feria secunda proxima post dominicam Oculi, quibus abunde cognouimus, que de rebus et occurrentiis regni nostri Sclauonie ad nos dedistis super quibus prouisionem fecimus et orinauimus, quam vos iam tandem intellexisse credimus, que si parum fructificauerit, quod tarnen non auguramur, ad alia remedia concedemus, que rebelies ad debitam obeientiam perducere possint, de quo vos clementer admonitos esse iioluimus. Datum Spire, 23. martii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom dvor. i driav. arhivu u Beu: Hungarica.
1

Vidi pismo od 15. februara 1529.

143 158.

1529. 23. mata. U Spajeru.

Kralj Ferdinand nalae ugarskoj komori, da doznai Ivanu Haberdancu novac sa uzdravanje vojske.

Camere Hungarice. Habaranecz. Ferdinandus eet. Magnifice et egregii, fideles, dilecti. Cum egregius fidelis nobis dilectus Iohannes Habaranecz de Zalathnock ab ingressu nostro in istud regnum nostrum fideliter et vtiliter ae diuersimodo nobis et sacre isti eorone nostre seruierit, pluresque aliquot equites in seruitiis nostris aluerit et adhue contra infideles alere non cesset, tametsi de conducta sua de tot equitibus sonante certus adhuc non fuerit atque etiamnum nobis in rebus nostris valde vtilis esse possit et debeat, idcirco vobis serise comraittimus, vt cum prefato Habaranecz calculum ineatis et quod iusto eidem computo nuncusque debeatur, omnino solui et uumerari curetis neque eum vacuum aut inanem abire permittatis, quocunque id modo siue in rebus siue pecuniis fiat, habet enim ardua quedam exequenda sibi per nos commissa, propter que mnltum isthic morari aut tempus terere non poterit neque debebit. Oeterura consensimus, vt idem Habaranecz de cetero habeat intertentionera aliorum 50 equitum, quos sibi ad eos quos prius in conducta sua habet adiicimus, super quibus ipsi posthac etiam vel homini suo sin gulis temporibus congruis et debitis solutionem certam et bonam faciatis. Cumque castra illius omnia in medio quasi Turcorum sint posita, ipseque ea suis sumptibus et expensis munire et vt necessitas exigit, ab iusultu hostium preseruare nequeat, vos quoque curetis, vt si modo fieri possit a fideli Vlricho Leysser magistro munitionum nostrorum quattuor pulueris tormentarii centenaria habeat et recipiat. Nostram in eo seriosam exeeuturi voluntatem. Datum vt supra. Koncept u c. i kr. kunom, garica. dvor. i drav. arkivu u Beu : Hun159.

1529. 30. marta. U Spajeru.

Kralj Ferdinand pie banu Ivanu Karlovim, da mu je drago to podraje uhode u Turskoj, da e mu doznaiti plau, i neka uvai odredbe pogledom na buntovnike u Hrvatskoj. Ioanni Torquato 1 . Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dilecte. Aecepimus literas tuas de 15. mensis februaru proxime elapsi, quibus graciose intelOdgovor na pismo Ivana Karlovia od 1. febr. 1529. pisano u Rakovcu (ii, Acta, comit I. p. 178. doc. 115.). Na istom pismu je na rptu zabiljeeno ovo rijeenje, koje se podudara sa ovom ispravom : Kunigliche majestet trag genedigen gefallen ab seinem erpieten der kundschafft bestellang halb, vnd daz er demnach allweg jrr majestet dauon
1

144 leximus oblationem tuam circa teriendos in Tureia exploratores, que nobis plurimum grata extitit teque ob id requirimus, vt quecunque de rebus eiusmodi perceperis ad nos protinus deferri eures. Super solutione reliquorum debitorum tuorum consiliariis eamere regni nostri Hungarie commissionem dedimus, idque vbi opere pretium fuerit iterato fieri curabimus; tuum est ergo eos sollicitare, quos tibi quoque omnino defuturos esse non arbitramur. Que vero de rebellibus regni nostri Sclauonie ordinauimus, iam tandem te aecepisse credimus, non cessamus item omnia attentare, quibus motus isti componi et sedari possint, interea vero cuncta attentabimus et faciemus, quibus iidem rebelles ad debitam obedientiam reducantur, quod tibi sigoifieandum duximus. Datum Spire, 30. martii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i rav, arhivu u Beu: Hungarica. L60.

1529. 30. marta. U Spajerir

Kralj Ferdinand nalae Rakaju, da utjera pol forinte. ratni porez od jedne i Raskay. Ferdinandus etc, Egregie, fidelis, dilecte. Que de commissione tibi per locumtenentem et eonsiliarios regni nostri Hungarie contra exaetionem subsidii vnius et medii floreni facta ad egregium Iohannem Oatzianer eapitaneum nostrum dedisti, ex Uteris tuis abunde intelleximus; cum autem velimus idem subsiium omnino exigi et colligi, tibi itaque serise committimus et mandamus, vt illud non attenta in hac parte dieti locumtenentis et consiliariorum nostrorum voluntate contraria diligenter et fideliter exigere et eolligere pergas nihilque te impedire aut retrahere patiaris, sicut a dicto Oatzianer latins intelliges; secus minime facturus. Datum vt supra. Koncept u c. i kr. Icanom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: Hungarica. 161.

1529, 1. aprila. U Dubrovniku.

Ferdinandu o nakanama i spremanju Turaka. Post humillimam commendationem etc. Ultimo scripsi maiestati ve stre 1. martii et nihil aliud in illis continebatur nisi adventus meus hue Eagusam. INunc autem iterum scribo maiestati vestre de novis hie habitis. well bericht geben. Seiner Zahlung hab jr majestet in Hungern den cammerreten beuelch than, des wil jr majestet noch gern verordnen das er an halten vnd sollicitiren lass, versieh sich jr majestet werden jn nit gar las sen. De rebellibus in Sclauonia het er nun verstanden, das kunigliche majestet in handlung vnd Werbung ist, wie dj gestillt werden. Jr majestet wil nicht minder weiter mnach schikhen, das jr majestet diselben mug zu schuldigen gehorsam bringen. Izvjetaj Ivana Pastora kralju

145 Primo, preentavi literas maiestatis vestre rectori et consulibus huius civitatis Eaguse et declaravi ipsis et exposui gratiam et benevolentiam maiestatis vestre cum optima oceasione ad eos declarando, quod excidium proximis annis evenit regno Hungarie per Turcos, quod evenire videtur toti eristianitati, et multis aliis adiunctis. Ipsi vero omnia que dixi grato animo aceeperunt a maiestate vestra et offerebant se paratissimos ad omnia ilia, que scibo (!) ab ipsis expetere. Quantum de aviso et significacione novorum et de gradu statuum aliquorum et sic, hucusque nichil certi habere potui ab ipsis. Habemus nova, quomodo cesarea et catholica maiestas, dominus meus clementissimus, adventurus est in Italiam cum centum et decern velis galearum et quinquaginta navibus magnis et in maxima copia bergantinorum et generis alterius navium, cum maximo apparatu navali tarn facinoroso quam ingenioso; et iudicatur hie per consules, quod talis apparatus retraheret Turcos, quod iret cesar Turcorum in persona in Hungariam. Et pro certo dicitur, quod Turcus fecit proclamare, quod unusquisque portet secum victualia et expensas per tres annos. Tarnen si non ibit in persona in Hungariam, fecit ordinem, ut victualia inponerentur per omnium confinia in Bosna et Belgradi per duodecim annos. Licet aliqui sic referunt, quod ipse cum toto suo apparatu profi[ci jscetur versus Hungariam quindecima die mensis maii, et ego quam primum intellexero, quod proficiscetur in Hungariam, subito avisabo maiestatem vestram de omnibus que sequentur. Veneti velint armare quinquaginta galeas, set ut intellexi a rectore et consulibus, non habeut tantam vim, ut possent armare quindecim. Et casu si cesarea maiestas veniret nunc in Italiam et mare Adriaticum, quod facillime posset occupare et expugnare Venetos; qui si possent profligari, esset sanctum et salutiferum opus in salutem tocius cristianitatis. Et speratur, quod hoc anno habebunt hune flagellum, quia ipsi sunt causa, quod cesar Turcorum facit apparatum in Hungariam. Sed spero in deo, quod et ipsi hoc anno habebunt flagellum super capita ipsorum, nam certe tempus est. Item, habemus nova, quomodo cesarea et catholica maiestas habet tredecim milia Hispanorum in Apulia, qui pro presenti expugnant Monopolim et speratur, quid sit expugnatum hucusque. Pridie venerat hue una galea, que iverat in subsidium dicti loci, et ut intellexi ita extitit bombardata, quod vix evaserunt vitam, qui ibidem fuerant. hi Barletta est maximus morbus, ita quod dicitur, quod multi relinquerunt civitatem et sunt exules hincinde. Hodie advenit unus explorator, quern miseramus per postas ad resciendum negocia Turcorum et apparatum quern faceret Turcus, qui sic retullit: quod Turcus facit inmittere maxima in copia victualia in Belgrado et castella confinia circumcirca, et adhuc proclamare facit, ut unusquisque portet secum victualia per tres annos, et continuat omni octavo die similem promulgacionem. Item facit exigere aspros et taxam, impositam per totum dominium suum. Item commisit basce de Eomania de Bosna, ut sit paratus cum suis gentibus, et quod vult proficisci in Hungariam. Item habet in.fluvio Danubio naves vocatas saicas" 800, fustas 18, naves et
MONUMENTA HIST. XXXV.: MONUM. HABSBURGICA I . 10

146 alterius generis barchas ultra centum. Item Bulgaria exigit de omni quinta domo unum hominem pro fastis et galeis, et dicitur, per mare eciam facit apparatum in parte, quia suspicatur a cesarea et catholica maiestate. Item quod fecit extra murus(!) Oonstantinopolis quadrigentos(I) currus bombardarum apparare, ut videatur gloria sua. Item miserat ad wayvodam Transsalpinum et Moldavie ducentos janiceros, qui iam attingerant Nicopolim, ut expeterent a predictis a singulo equos quingentos pro bombardis. Et sie quamprimum intellexerunt, quod wayvoda Transsalpinus est per boiaros deeapitatus, sunt reversi absque equis. Item, quod denuo promulgat se iturum cum toto apparatu suo in Hungarian}. Item duo oratores Sophi venerunt ad portam cesaris pro firmandis treugis et induciis cum eo; illi idem eciam explorabant, si maiestas vestra faceret apparatum. Item, quod continue veniunt nuntii Iohannis Scepusiensis ad portam imperatoris Turcorum et ad filium bastardum ducis Venetorum. Et ibidem tenet lohannes unura suum oratorem nomine Tranquillum, cuius bene noticiam habeo. Et affirmant, maiestatem vestram nullas gentes habere. Item, quod imperator Turcorum misit decern milia Turcorum ad custodienda confinia Beigradi et misit XX pondera camelorum de pulveribus et X pondera plombi et ferri pro muniendis confiniis. Et commisit idem imperator Turcorum, ut illi decern milia sint in subsidium Iohannis et quod devastent regna et provincias maiestatis vestre. Item commisit bassis de Bosna et Mustaphe et de Svoinico, ut faciant excursiones; qui iam miserunt equos ud erbam primam. Item, Veneti volunt creare capitaneum generalem super 50 galeas et armatam per mare, sed non habent aptas galeas, et illos, quos reeipiunt, moriuntur tame. Et dicitur, quod Venetiis incepit ferire alicuius novi generis morbus. Item, dicitur pro certo, quod si cesar Oarolus1 veniret cum sua armata in Italiam, quod Turce nequaquam essent ausi venire in Hungariam, et faeilissime(!) posset expugnare Venetias, quia non habent, unde accipiant gentes. Et si casu maiestas vestra veniret cum gentibus suis sub Belgradum, ideo fecerunt Turce apparatum, ut possent dare bellum maiestati vestre usque quindecimum diem. Et si maiestas vestra non haberet exercitum in Hungaria, extunc idem Turcus est eius opinionis, ut occupet Hungariam et provincias maiestatis vestre. Et dicitur publice, quod imperator Turcorum habebit ultra trecenta millia hominum, sed inter omnes istos non invenirentur LX millia bellatorum; et licet habet in maxima quantitate tormenta et artellariam. Item dicitur, quod haberet eciam in maxima quantitate archibusos quibus nunc utuntur in Italia. Ideo maiestas vestra provideat, ne in hac parte sint superatores, quia publica fama est, quod omni no vult venire in Hungariam. Item, dicitur, quod nequaquam potest proficisci ex Oonstantinopoli prius, nisi per totum mensem maii, quia adbuc sunt magni nives per totum dominium suum et adhuc nondum erba apparet, nee antea potest proficisci, nisi mittat equos ad herbam prius.
1

Iza toga slijedi: dominus meus" prekrieno dragom tintom,

147 Hie stant cum maximo tremore et pavore, ne aliquod tradimentum faciei aliquis huic civitati. Et certe rector et consules me cum maximo honore et amore perceperunt, sed unum volunt, quod secrete maneam tamquam mercator et non tamquam nuntius maiestatis vestre. Et promiserunt michi omnia ilia, que seibunt in tempore declarare. Et miserunt proprios homines ad Oonstantinopolim. Et volebant michi facere expensas, et ego nolui pro honore maiestatis vestre et dixi, quod maiestas vestra michi abundanter dedit expensas. Item, dicti cives, idem rector et consules huius civitatis promiserimt maiestati vestre hanc civitatem conservare in honorem et comodum corone regni Hungarie. Et supplicant maiestati vestre tamquam domino clementissimo, dignetur dictam civitatem ex innata sua clemeneia commendare per literas cesaree et catholice maiestati, ut ipsis in eorum privilegiis et libertatibus graciose conservare dignetur tamquam membrum regni maie statis vestre Hungarie. Et in hoc supplico maiestati vestre et ego penes ipsos, ut habeant maiorem diligeneiam in negociis maiestatis vestre imposterum. Et bonum esset, si maiestas vestra concordaret cum way voda Transsalpino et Moldavie et Transsylvania et Siculis, quod ipsi levarentur contra Turcos et procederent versus Nicopolim, quod est penes Danubium, ut imperator Turcorum non esset ausus venire ex Grecia. Et interim maiestas vestra posset facere expugnare Belgradum et conflnia. De reliquis brevi avisabo maiestatem vestram, quam deus optimus felicissime in evum conservet. Kaguse, prima aprilis, anno 1529. Eiusdem maiestatis vestre servitor Io. Pastor. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Himgarica. 162.

1529. 20. aprila. U Dubrovniku.

Ivan Pastor javlja vrhovnomu kancelaru Bernardu Clesu, biskupu tridentskomu, pripreme Turaka. Post humillimam commendationem. Illustrissime et reverendissime princeps, in Christo domine, domine mihi graciosissime. Scripsi hinc XV. marcii et prima et decima die mensis presentis de negociis Turcharum novisque his habitorum, ad que minime habui hueusque responsum. Presentes autem per proprium nuncium mitto usque ad Labacum. Ex quibus illustrissima et reverendissima dominatio vestra statum et negociacionem tarn Turcharum quam Venetorum, quantum hie dieitur, intelliget. Imperator Turcharum facit maximum apparatum tarn per mare quam per terram. Per mare misit in ordine sexaginta galeas et has mittet versus Valonam, ut iungantur apparatu Venetorum et galearum, que sunt in Corflu, numero quinquaginta. Ex quibus non sunt armate quindeeim

148 ut intelligo, et sunt male in ordine, nam omnes ille galee hinc pertransierunt; super quas sunt duo provididores.1 Et eo animo sunt et Turce et Veneti, ut si possent prohibere adventum cesaree et catholice maiestatis in Italiam, domini mei clementissimi, et timent, ne perdant Cipprum, Candiam et alias insulas in mare. Et licet Veneti fecerunt capitaneum generalem per mare, qui fecit banchum tarn Yeneciis quam et per totam Dalmaciam, ut soldaret galeotos, tarnen, ut percipio, paucos invenit, et quos invenit, parvi momenti sunt. Et haberet idem capitaneus generalis armare quinquaginta galeas, adhuc non potuit armare hucusque decern ex eis. Et faciunt Veneti maximam provisionem victualium et biscottorum, tarnen ego non dubito, quod non inficerentur tarn galeotti quam biscotti morbo pestifero, qui nunc regnat et est dux et capitaneus Veneciis. Habemus eciarn alia nova, quod morbus mazuche" novus incit Venetos et subditos; et qui infectus fuerit ex illo, per triduum moritur, et non potest reparari nee oracionibus nee medicinis. Imperator Turcharum per terrain facit apparatum maximum, ut intelliget ex copia inclusa illustrissima et reverendissima dominatio vestra et intelliget eciam ex inclusa copia omnem munitionem castrorum finitimorum.2 Et multi iudicant, quod veniret in Hungariam, alii eciam iudicant, quod non, sed stabit in imperio Oonstantinopolim bene provisus, et si maiestas cesarea velit eum impedire per mare, quod ipse potest esse paratus ad reparandum. Et similiter si maiestas regia veniret per terram ad expugnandum castra flnitima, quod posset reparari temporizando. Et iu dicant hoc Turce: Maiestas regia nondum est parata per terram, irarao nee venit in Hungariam, antequam veniat et expugnet castra finitima, preteribunt menses tres vel quatuor, et postea venit hiems, nee poterit bellare in Ulis frigoribus. Et si cum isto apparatu, quem nunc faeit, non faeiet aliquam execucionem, ad annum venturum non poterit levare tanta subsidia aliunde, et nos faciemus facta nostra. Veneti et Turce idem iudicant per mare. Nam si cesarea maiestas, dominus meus clementissimus, venerit in Italiam et antequam incoronabitur, preteribunt aliquot menses, nee interim aliquem impediet in statu suo. Sed postquam ineoronabitur, unum quemque vocabit ad obedienciam. Et antequam omnes veniant, veniet hiems et deficient expense apparatu suo, et sie nos poterimus temporisare per mare in insulis nostris; et quamprimum intelligerimus, si aliqua confusio fuerit infra exercitum ce saree maiestatis, nos irruemus naves et apparatum per mare et conducemus cesaream maiestatem ad id, ad quod nos voluerimus faciundum3. Sed si maiestas cesarea velit victoria uti, tunc quam primum veniret in Italiam, subito irrueret hunc apparatum Venetorum per mare et cum baculo Venetos ad obedienciam voearet, quia absque maxima causa ipsi non fecerunt hunc apparatum, et nichil aliud machinantur, nisi ut possent tradimento hunc apparatum cesaree maiestatis aniehilare, quod deus Odozgo zabiljeeno dragom rukom provisores", valjda za bolje ra zumijevanje. 2 Vidi slijedei dokumenat. 3 Na strani: Nichil".
1

149 avertat! Nichilominus confido in domino deo, quod ipsi hoc anno pelabuntur(!), ut est quedam prophecia unius Valachi sancti, quam mito illustrissime et reverendissime dominationi vestre cum inclusis copiis. Item, iidem Veneti continue mittunt postas, ita quod uno quoque die venit hue posta de Veneciis itura versus Constantinopolim, et iterum illo idem die venit de Constantinopolim(!) versus Venecias. Et sie heri venit una posta, que sic retullit domino rectori hie et consilio, quod im perator Turcharum proficiscet[ur] versus Hungariam in festo s. Georgii martiris. Tarnen de hoc multi dubitant; resciemus brevi. Item, miseram unum ad Scopiam, qui hodie advenit et retullit sic, quod imperator Turcharum misit ad manutenendm et conservandum castra finitima unum bassa de consilio suo cum viginti milibus equitum et tota Romania, que habet sansakos triginta duos, ut hi depredent et devastent regnum Hungarie et conservent castra. Et dixit idem, quod hoc anno imperator non veniret in Hungariam, nisi si maiestas regia veniret ad expugnandum castra finitima. Et dixit idem, quod per totam Turchiam et Bosnam sunt nives validissimi, ita quod nee herba est ad istas partes. Intelleximus pro certo ab uno cive Eaguseo, nomine Barnaba Zombodo, factore Stephani Myskin de Eagusa, qui ante biduum hue advenit ex Granata, qui sic retullit, quod cesarea et catholica maiestas fecit apparatum navalem naves magnas ducentas, que unaqueque ultra 800 bottas suffert, et octuaginta galeas, quas ipse armari vidit, exeeptis fustis, bergantinis, crippis et marcellianis aliisque velis, que sunt ultra 300. Et retullit idem, quod barones et nobiles Hispani dederunt in subsidium maiestati sue cesaree quadraginta banderia, que computantur quinquaginta millia Hispanorum. Et retullit idem, quod cesarea et catholica maiestas, dominus meus clementissimus, fecit insallari decern millia boves et ordi nre 5.000.000 biscottos et alias municiones in maxima copia; scio, quod hec nova sunt receneiora apud illustrissimam et reverendissimam dominationem vestram. Et retullit idem, quod maiestas cesarea, dominus meus clementissimus, adveniet ad Genuam vel Gaietam 15. die mensis maii, omni suspicione semota. Et certe in hoc felicissimo adventu sue cesaree maiestatis celum fit serenius et mare tranquillius, spirat aura levia gramina, frondes floresque virent, revirescunt arida, recalescunt frigida, animique hominum plaudendo congratulantur, occuritque bene memorie ipsis Venetis dictum pii Maximiani(!) sancte et divine reminiscencie, quando dicebat, quod et post mortem vos persequar!" Item, scripseram per decimam presentis serenissimo domino regi pro parte huius civitatis Ragusine, quod maiestas sua commendaret cives et mercatores huius civitatis in certis privilegiis ipsorum sacre cesaree maiestati, quia habent certa privilegia a maiestate sua cesarea, in quibus pro nunc impediuntur. Et supplico, quod si littere commendatorie hucusque non sunt confeete, conficiantur et mittantur ad eos, ut sint prompti animi versus maiestatem suam. Et certe sunt boni imperiales; licet tributarii Turcho, nichilominus civitatem illam tenent pro maiestate regia. Et sunt censuarii sue maiestatis, debent singulis annis 500 ducatos in auro sue maiestati. Et sic cum ego in oracione mea ad eos expeterem subsidia ab ipsis, videlicet ut tenerent aliquos exploratores et ine ut

150
possent nova maiestati regie avisare, de quibus maiestas sua esset valde bene contenta, et quod prestarent fidelitatem et obedienciam debitam et darent censum sue maiestati (quoniam talem censum volebam convertere in exploratores, licet non habeam comissionem a maiestate sua), ipsi prolongarunt usque ad 1. presentis et dederunt michi responsum, quod ipsi nequaquam possunt tenere exploratores, quoniam si aliquis exploratorum casu caperetur, extunc Turee caperent et depredarent omnia bona ipsorum, que habent in Turchia, et caperent Alios, quos habent in Turchia, et usque murus(!) civitatis devastarent omnia. Quantum autem de censu, promiserunt michi quod mittent proprios nuncios pro portando censu quinque annorum et pro prestanda obediencia et pro confirmandis privilegiis ipsorum, et hoc brevi et cito. Nescio, si id facient, nam rogabant me, ut apud maiestatem regiam laborarem, ut habeat ipsos excusatos, quod hucusque non miserunt homines suos ad prestandam obedienciam. Ego respondi ipsis: Non sum missus ad eos, ut negocia ipsorum procurem. sed nt negocia maiestatis regie curarem, a qua sum missus, tantum, ut concluserunt omnino mittere ad maiestatem regiam et brevi. Ego pridie scripsi et supplicavi illustrissime et reverendissime domi nation! vestre pro licencia, quam necesse est, ut ad tempus ipse accipiam, quia creditores mei me urgent, nee nolim libenter credita perdere. Et si hine recedam, dimittam ordinem, ut omni 1. die nova hinc habiamus(!). Licet absque maximis expensis id minime fieri potent, et cum expensis parvis id minime fieri poterit, quia opportet appreciare hominem, qui habeat curam, et peeuniam ei relinquere, quia a Eagusa usque terram Fluminis unus bergantinus non vult habere minus ducatis 12 in auro. Scripsi eciam illustrissime et reverendissime dominationi vestre pro expensis, quas feci iam anno elapso et nunc in presenti. Supplico et nunc, nt michi tribuantur abunde, et si aliqua nova evenerint, ea interim illu strissime et reverendissime dominationi vestre significare curabo. Datum Eaguse, XX. mensis aprilis, 1529. Eiusdem illustrissime et reverendissime dominationis vestre servitor Io. Pastor. Original u c. i kr. Jcunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. Savremeni prijepis, uinjen u kraljevskoj kancelariji, u istom ar hivu: Turcica, a. 1529. 163.

1529. (K 20. aprilu. Dubrovniku.)

Iskaz posada u turskim utvrdama. Hec est municio castrorum finitimorum ineipiendo ab Illoch usque ad Nicopolim.

151 In 111 och sono b e s e i e l i e 500, li quali miltano a caualo. Hano de soldatto al di sette et ottu aspri, fora che li decurioni hano ad X et ad IX; et capitanii de li qnali uno governa 100 et ha aspri 60, et altro governa 150 et ha di salario aspri 70, et tertio gover a 250 et 1 e capitanio sopra tutti et ha di salario 85 aspri al gorno; tutti Turchi. In medemo loco sono asapi, cio homeni di remo 1000; hano di salario al gorno aspri V, et decuriones ad X, et capi de 30 li quali sono patroni delle barche, hoc est rais", hano de salario da 9 in XII. Sopra tutti e uno capitanio che si gama "; ha i salario 125 aspri; tutti Turchi. In questo loco sono ottauta b o m b a r d e r i ; hano di salario da VII in VIII aspri et sono Turchi. Anchora sono a mar t u r i 400, tutti Serviani, li quali serveno per remo, excepto pocchi chi tengono cavali, et hano di salario a 4 aspri, et decurioni a 4%, et quatro centurioni ad aspri 7. Anchora sono i an i z a r i 500, tutti Sciopetieri, delli quali 300 non si moveno della terra, salvo per delicto, et ducento vengo[no] della corte alle vicende; hano di salario ad aspri 7 in 8, aaya delli trecento ad aspri 80, et delli 200:65. Salario aspri 15.345 al gorno, ducati 108.000 al anno. In Vogin de besehe 50, con salario ut supra, salvo che lo capo ha 25 aspri. Et ha asapi cento con medemo salario. Et amarturi 50. Ianizari 60. Et X bombardere. Una gornata. Due. 10.800 al anno. In V a r a d i n o bescielie(I) 200; sal[arJio del capo 70 aspri. Asapi 300. Amatur[i](!) 200. Ianizari 300. Bombarderi 25. J i r i c h beslie 50. Asapi 150. Amarturi 200. Ianizari 70. Bombarderi 10.2 Slan Oamen et) ,, , > i Semua ruinate/ ** S o r n a m bn a B e l r a d o 1 Na strani, lijevo: Una gornata. 2 Na strani: Una gornata. Ad aya 25 aspri.

152 Ti teg I in uno scoglio oltra Danubio contra Slan Caraen da ponente apresso Tisa. Beslie 100. Asapi 250. Amar[turi] 200. Janizari 150. Bombarderi 20. Signor Anibale Gapuano. Signor Scipio. In B e l g r a d o beslie 300. Asapi 1000 Amarturi 400. Janizari 400. Bombarderi 50. In S a m a n d r i a beslie 1000. Asapi 700. Amar[turi] 400. Janizari 250. Bombarderi 430( ?). In 0u li zo beslie 50. Asapi 00. Amar[turi] 40. Janizari 50. Bombarderi 10. Una gornata. In Ohr a mo beslie 50. Asapi 100. Amar[turi] 100. Janizari 60. Bombarderi 10. Una gornata. In Colubaz altro tanto. 25 in 30 per barcha. Mille barche da combater. Apparatus cesaris Turcharum. Habet per Danubium fustas 32 et naves nasadosque circa mille, in quibus sunt ultra 1500 ingenia vocata syske et bombarde, et pro singula navi computando unam cum alia homines 50. Pro guardia et custodia sua habet curiales suos ianiceros suos 15.000. Habet sallariatos equos in curia sua 20.000 In Romania computantur 32 sangyaky, hoc est qiiilibet sangyak 1000 equites sub ipso, faciunt 32.000.

153 Item de Natulia sangyakos 40, hoc est quilibet sangyak 1.000 equites sub ipso : 40.000. Item bombardas: octingentos eurrus cum bombardis et barbotis et aliis ingeniis. Oapitanei: Imbraym bassa et bassa de Mustaffa et bassa de Natulia. Capitanei searamuze: bassa de Bosna et bassa de Belgrade Oapitaneus ianicerorum vocatur aga. Item exploratores habet in centum. Et pro nunc misit capitaaeum Mustaffa cum viginti milibus equitum et tota Eomania, ut tueantur confinia. Habet triginta duo milia camellos. Et deinde Sarahori rusticos ultra centum milia, sed homines in facto non habet centum milia. Misit in Belgradum 3.000 camellos victualia. Bombardieros habet in campo suo 8.000, omnes Turchas et Judeos. Vani: Illustrissimo et reverendissimo principi, in Christo domino meo clementissimo, domino Bernardo [apiscopo] Tridentino et supremo [cancellarijo serenissimi Hungarie et [Bohemie] regis etc. In curia regie maiestatis propria

C
Drugom rukom: 20. aprilis. Sa strane drugom rukom: Maius transferat in linguam latinam.

ito ito ito

Original i savremeni prijepis, uinjen u kralj, kancelariji, s nekim neznatnim razlikama, poglavito u ortografiji. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Turcica, a. 1529. Prilog prijepisu prediduce isprave. 164. 1529. 21. aprila. U Spajeriu Kralj Ferdinand javlja banu Franji Bacanu, da alje 1.500 panjolaca na Krajinu, i nalae mu, da pripazi na Turke. Bathyan Ferentz. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dileete. Misimus pedites aliquot Hispanos pixidarios circiter mille 500 ad confinia regni nostri Sclauonie sicut intelliges, eisque commisimus, vt exigente necessitate ad te protinus eant in auxilium tibi ferendum; quare tibi serise comittimus, vt interea bonam et diligentem explorationem de rebus et apparatibus Turcarum teneas, et quicquid certo exploratorum relatu didiceris, vel capitaneis dictorum peditum vel commissariis nostris in Carniolia existen-

154 tibus confestim significes, vt in iis et ceteris posthac eo concordius agere et pedites ad loca necessaria disponere possint; secus minime facturus. Datum Spire, 21. aprilis 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 165.

1529. 23. aprila. U Spajeru.

Kralj Ferdinand pie Frankopanima i hrvatskom saboru, da je imanja Bernardino- Frankopana zaposjeo s razloga, da ih uva sa njegovog sina. Fran gepani bus. Ferdinandus etc. Magnifici, fideles, dileeti. Intelleximus que de castris et bonis relictis a Bernardino quondam comite de Frangepanibus locumtenenti et consiliariis inferioris Austrie nostre nuntiastis, quodque dubitetis adhuc, quonam pacto eadem castra et bona ad manus nostras receperimus; quamuis autem per alias literas nostras vos nunc tandem satis intellexise arbitremur, qua ratione id a nobis factum fuerit, ne tarnen vel vos vel alii de actionibus nostris amodo ubitare aut quid aliud pretendere valeatis possint(!), vobis significamus, nos ilia eadem eastra| et bona pro nobis oecupari fecisse, quod aeeeperamus varias et secretas Venetorum practicas esse, quibus illi conabantur castra illa sibi vsurpare, quod quanto et vobis aliisque regnisque et patriis nosfcris hereditariis adiacentibus incommodo et exitio (si factum foret) esse potuerit, vos ipsi diiudicare debetis, qua potissimum causa moti ac vti rex Hungarie legitimus ac supremus tutor et curator, quinetiam in vim testamenti a dicto quondam Bernardino conditi, quo se suaque nostre vmbre et protectioni iure optimo eommisit, que nominata castra et bona acceptauimus at non eo nomine, vt illa in nostram vtilitatem priuatam attraheremus, sed potius pro benefitio et commodo pupilli, vt illa pro ipso salua et integra conseruaremus, que cum in se vera sint et ideo a nemine aliter iudieari aut sentiri velimus; vos quoque commonitos esse voluimus, vt non tarn vos secus in animum vestrum iudicatis, quam etiam diuersas et sinistras aliorum opiniones, si que pro tempore inciderent diluere et refeilere studeatis, nam non solum aliorum bona indebite occupare nolumus, sed et vninersos fideles subditos nostros ab iniusta impetitione ex offitio nostro preseruare intendimus. Datum Spire, 23. aprilis, 1529. In simili ad vniuersitatem nobilium Oroatie cum hoc titulo: Egregii, nobiles, fideles, dilecti. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica.

155 166.

1529. 27. aprila. Na otoku Rabu.

Petar Krui moli kralja Ferdinanda, da mu dade laku Lovran i druge pripomoi za obranu grada Klisa. Serenissime et invictissime princeps et domine, domine michi semper graciosissime. Seruiciorum fidelium humilima et debita commendacione premissa etc. Bene constat sacre maiestati vestre, cum fuerim apud sacram maiestatem vestram in Gradacz et quomodo tuuc deposuerim coram sacra maieste vestra capitaniatum Sengniensem, quem post ipsam depositionem vel renunciacionem raanutenui continuos tres menses. Olisium vero nusquam sacra maiestas vestra ex manibus meis aceipere voluit efmecum mediante reuerendissimo domino episcopo Lublane composuit. quatenus ex Oarniola michi dare debeant pecunie ad L pedites et hoc singulis mensibus, preterea, quod ipsa Oorniola(!) debeant(!) dare subsidium, fruges, bombardas, pulueres et alia nece^saria illo loco, de quibus omnibus nichilaliud habui preter centum et quinquaginta raynienses(!) et L. pondera tritici et siliginis, pro salario autem meo et equitum meorum ac alioram peditum. ibidem existencium remissit me sacra maiestas vestra ad dominos Hungaros et camaram(!) eiusdem, a quibus quicque exigere vel habere potui, et eotunc, cum accesi ad sacram maiestatem vestram vendidi XIIII equos cum qua pecunia ipsa castra sacre maiestati vestre dimisi et in via exposui, et nichil obtinere potui; nunc vero cum is(!) exiguis frugibus iui ad dictum Olissium tres equos vendidi, nolens deserere seruicia et fidelitatem sacre maiestatis vestre, quaproter humilime supplico sacre maiestati vestre, vt circa me et seruicia mea antiqua et noua graciose velit providere, quoniam si per sacram maiestem vestram aliter non fuerit prouisum circa necessitatem illius castri, me ae familires meos, inposibile est me posse inseruire et fidelitatem sacre maiestati vestre conseruare, quia ipse locus est in maximo periculo, cui opus est bona et celeri prouisione et expedicione, qui ex vtraque parte ipsius sunt inimici sacre.vestre maiestatis. Et his proxime transactis diebus quidam Antonius Traguriensis tres famili res Clissienses ligatos dedit ad Thurcas. Ceterum sacra maiestas vestra michi scripserat pro quodam Turca Hterato; ipse Turcas(!j est in Lupoglauo semper paratus ad omnem(!) mandatum sacre maiestatis vestre, nisi tantum supplico, ne ego exinde habeam vel accipiam aliquod dampuum, et tunc cum sacra maiestas vestra mecum composuit de Olissio, dixerat michi providere de aliquo portu necessario, ex quo possem tute et seccrete(!), accedere ad dictum castrum Cliss, et alium loeum siue portum ad id apciorem nescio quam ipsum Louranum, de quo supplico, sacra maiestas vestra velit michi providere, et ipse(!) Louranum seruit sacre maiestati vestre cum LXX dueatis ad anum, et si aliter sacra maiestas vestra michi de ipso loco non vult providere, dat michi ipsum sacra maiestas vestra ad raeionem seruitutis me[e], vt valeam melius et vtilius ipso loco sacre inaiestati[s] vestre Oliss providere. Oelerem et graciosam expedicionem expecto et

156 oppto habere a sacra raaiestate vestfa. Ex insula maris Arba vocata. die XXVII. aprilis, 1529. Eiusdem sacre maiestatis vestre fidelis seruus Petrus Crusich, comes ClissiiNa rptu: Serenissimo et invictissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gracia Hungarie et Bohemie regi etc., neenon archiduci Austrie etc.-, domino meo graciosissimo humiliter presententur. Original sa peatom na rptu, kojim je bilo pismo zatvoreno. U c. i Jer kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 167.

1529. "27. aprila. Na otoku Rabu.

Petar Krui pie kralju Ferdinandu o namjerama Turaka.
_ i

et propter noua Thurce Magni obuiam michi venit vnus meus familiaris ex Olisio qui fuit in Thurcia, quod ipse Thurcas(!) Magnus est paratus cum suis gentibus, sed nondum iuit aliquo et dicit idem familiaris, quod ipse Thurcas Magnus nolet personaiiter ire contra raaiestatem vestram, sed mittet Embrayn basam et filium ducis Veneciarura; dicit eciam, quod ipse Soffy est paratus et pugnat ipsum Thurcam Magnura et eciam dicit, quod vnus alius potens dominus qui voeatur Oessar Viridis, qui ecciam pugnat et insurexit contra dictum Thurcam Magnum et quod ea de causa ipse Thurcas non est ausus personaliter ire contra sacram maiestatem vestram, nisi quod vult mittere ipsum Embrayn basam et filium ducis Veneciarum. lile homo pro quo ex Buda scripsimus sacre maiestati vestre diu intrauit Thurcas, qui omnem veritatem michi citto portabit si et quando Thurcas Magnus ascendet vel ne, et statim accepto ab eo negocio et noua sacre vestre maiestati citto reddam certam de omnibus que fiunt iliac inter Thurcas. Oeterum sacra maiestas, omnes iste provincie Thurcarum vicine Clissii, si viderint aliquam potenciam sacre maiestatis vestre, volunt et dieunt se velle adherere sacre vestre maiestati et maxime si ipse Thurcas insurexerit contra sacram raaiestatem vestram; item serenissime prineeps, si est bonum, quod ego exeam ex Clissio, si ipse Thurcas Magnus exierit et insurexerit contra sacram maiestatem vestram, ego sum paratus, nisi ipsa michi preeipiat et hunc locum securum faciat, ne quid mali, quod bsit, illi contingat, quamvis equos vendidi pro necessitate Clissii, nichilominus cum quibus potero sum paratus venire, nisi ipsa preeipiat et locum vt dixi bene muniat. Ex insulla(I) maris Arbe vocata, die XXVII. aprilis, 1529. Eiusdem sacre maiestatis vestre fidelis seruus Petrus Crusich, comes Clissii. Manjka poetak pisma.

157 Na rptu: Serenissimo et invictissimo principi et domino, domino Ferinando dei graeia regi Hungarie, Bohemie etc., necDon archiuci Austrie etc., domino meo graeiosissimo humiliter presententur. Originalni odlomak lista. Na rptu je peat, Jcojim je bio list za tvoren. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica 168.

1529. 28. aprila. U Dubrovniku.

Izvjetaj Ivana Pastora kancelaru Bernardu Clesu o Turcima. Post humillimam commendationem. Illustrissime et reverendissime princeps, in Christo domine, domine graciosissime. Ultimo scripsi illustrissime et reverendissime dominationi vestre vigesima presentis de novis hie habitis et miseram eciam protunc in scriptis, quam munieionem habeat imperator Thurcarum in omnibus castris suis nitimis, ineipiendo ab Illok usque Nicopolim et Oonstantinopolim. Et quia nescio, si reverendissima dominatio vestra intelligere potuit, quid sint beslie, quid armieri, qui sunt in eastris illis. Beslie dieuntur equestres cerniti qui faciunt excursiones, armieri dieuntur qui sunt super naves, vocatas sayke vel nasadi, qui remos habeant modo et utuntur i conilniis Hungaricis. Scripsi eciam, quomodo poste de Veneciis in Oonstantinopolim et e converso de Oonstantinopolim(!) Venecias currunt singulis diebus, ita et pro nunc continuant.1 Cesarea maiestas, dicitur pro certo, quod constituetur in Italia in Genua vel Gaieta usque 15. diem mensis maii, ut per priores meas scripsi illustrissime et reverendissime dominationi vestre. Cuius adventus est felicissimus huie miserime seduete cristianitati. Veneti habent in tota Dalmacia et Istria plurimas galeas et querunt gentes et possunt armare eas, sed si unam bene cum ordine munitam mittunt, sunt tandem decern que non sunt munite; et habent galeas per civitates suas in Korgywla, in Lesna, in Zara, in Sibinico et per totam Istriam. Sed ego non eredo, quod inveniant gentes, quia aliqui fame moriuntur. Et postquam vident, quod non possunt obstare cesaree maiestati, domino meo clementissimo, decreverunt munire Cipprum et Candiam aliasque insulas et civitates maritimas, et munire corpus Venecie ita, ne impetu repentino Venecias cesarea et catholica maiestas oecupet. Et videmus causam appertam, quia nondum capitaneus generalis de Pisanis est profectus in Kolffum et mare Adrianum de Veneciis, sed ut intelligo, armat Veneciis quinquaginta galeas et vult munire Venecias. Scripsit baiulus Venetorum de Oonstantinopolim(!) alia vice, quod Turcus proficiscetur 24. presentis cum toto exercitu suo versus Hungariam. Tarnen multi in hoc dubitant; resciemus brevi, si proficiscetur vel non, ut prius scripsi. Nam valde dubitat idem Turchus de cesarea maiestate et serenissimo domino rege, dominis meis clementissimis. Et si bene velit
1

Na strani: Nichil.

158 venire in Hungariam, ipse non potest venire, usque quo victualia et fruges non maturescent. Misit enim, ut scripsi per primas meas, Mustaffa sangyakum vel bassam cum 20.000 Turcis, ut muniat castra finitima, conservet et manuteneat versus Belgradum. Oratores Sophi sunt apud Turcum, et dicitur, quod tractant de pace. Ab alia autem parte Sophi facit apparatum maximum et, credo, nichil aliud expectat nisi ut intelligat, quod, cesarea maiestas et Serenis simus dominus rex se moveant contra Turcum, et ipse eeiam faciet debitum suum. Turce in Bosna sunt parati et omnino volunt facere excursiones versus Oarniolam. Ego scripsi domino Nicoiao Rauber et do mino Ioanni Torquato et bano, ut et ipsi sint parati. Illustrissime et reverendissime domine, michi semper graciosissime! Scribunt michi de domo mea, quomodo Dominicus Pastor mortuus est, qui mea negocia mercimonialia dirigebat, Ego cogor nine recedere, quia plurima credita sunt, que ipse ignoravi et nunc satisfacere opportet, quia undique me valde urgent creditores. Ideo ego hinc infra triduum recedam. Erat enim idem supradictus Dominicus barba meus, hoc est frater patris mei, et habet mulierem et filios. Et timeo, ne ipse sim deceptus, nam si ipse non proeurabo negocia mea, certe male negocia mea habebunt finem; quia hodierno tempore non possum confidere nee parentibus nee consanguineis. Ideo supplico illustrissimam et reverendissimam dominationem vestram, ut me habeat excusatum apud regiam maiestatem, dominum meum graciosissimum, et de expensis providere digneatur, nam exposui ultra ducentos ducatos anno preterito et hoc anno, ut per registrum vid&bitur. Et ea, que illustrissime et reverendissime dominationi vestre digniora videbuntur, exponet regie maiestati. Ego autem interim ubicumque fuero continue, seribam negocia, que michi occurrent, illustrissime et reveren dissime dominationi vestre, quam deus felieissime conservet1. Raguse, 28. aprilis, 1529. Eiusdem illustrissime et reverendissime dominationis vestre servitor Iohanes Pastor. Vani: Illustrissimo et reverendissimo in Christo [domjino, domino meo graciosissimo, domino [Bernjardo episcopo Tridentino, [supre]mo cancellario serenissimi [et] invictissimi Hungarie et Boemie regis etc. In curia serenissimi regis Hungarie etc.

C
1

ito ito ito

Original u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica.

Na strani: Nihil.

159 169.

1529. mjeseca aprila.

Izvjetaj o gradnji turskoga mosta na Savi i utre u Osijeku. Noua ex parte Turcarum a Henyey missa. Dicit cesarem venire voluisse ad Albam grecam, vnde suas dispersisset gente.s, hoc intelleeto Sophi, Persarum prefectus, magnam vim contra eum parasset eamque mouisset, sicuti eciam alias fecerat, propterea cesar remansisset a via exeundi, nihilominus tarnen dicit misisse Septem bassas ad euastandum regnum Hungarie, quorum priuceps Ibrayn bassa est, et cum istis sunt multi capitanei zauzaky, qui venturi suut non minori ap paratu quam venerat prius cesar; veniunt itinere et campestri et nauali; dicunt nunc ad bellandum forciores habere gentes ipsos bassas ; vidit et pontem paratum ex vtraque ripa Saui fluuii, locum pro ponte esse paratum, eastellum ligneum in oppido Ezeek erigere volunt, ligna illius iam parata vidisse dicit, cui castello preficietur Menhetbeg, vt inde Sclauonia possit depopulari, iam autem se mouere ceperunt, sed iu isto mense exire nequeunt, in futuro meose Sirimii constituentur et pontem paratum super Sauum fluuium imponent, hactenus ante ipsorum aduentum, imponere pontem non ausi sunt ob metum Eascianorum Sirimii existencium. Dicit eius esse intencionis bassam seu prefeetum Boznensem, quod expugnatis prius arcibus despotis Arky et Brod, Sabacz Eesserwye, illic pontem erigat, vbi cicius multitudo transire posset ad diripiendam partem Sclauonie; veniunt per illam viam per quam cesar venerat, sed vbi ad Albam Grecam venerint, Ibrayn bassa informacionem Ioannis Scepusiensis expectabit, si per Danubium vel Drauum fluuium vel per campum sit ipsis ascendendum, licet habaant intencionem per Danubiura et Drauum ascendendi. Dicit, Eascianos Sirmienses ad Ioannem Scepusiensem esse profectos numero 11111, dicit, quod haberet nunc penes se Vc equites Turcas, dicit quod loannistas non impediunt. Na rptu savremena biljeka: Sine data de apparatu ed(!) aduentu Turci. Savremena biljeka u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 170.

1529. 5. maja. U Dubrovniku.

Izvjetaj Ivana Pastora kralju Ferdinandu o kretanju Turaka. Post humillimam commendationem etc. Ultimo scrips! 28. aprilis et denuo scribo ea nova, que habemus pro certo, quod Tureus cum omni apparatu suo proficiscet(ur) de Constantinopolim(!) 10. die mensis maii. Et premit bassam ad Sophiam cum apparatu navali, et ut ibidem omnes

160 sangyaky tarn Eomanie quam et Natulie debeant convenire et Turcum expectare. Hoc pro certo habemus. Et alia scribo domino Tridentino, que maiestas vestra ab eo intelliget. Et deus optimus maiestatem vestram felicissime ad vota conservet et victoriam triumphantemque reddat. Eaguse, 5. maii, 1529. Eiusdem etc. Io. Pastor. Original u c i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 171.

1529. 5. maja. U Dubrovniku.

Izvjetaj Ivana Pastora kancelaru Bernardu Clesu. Post bumillimam commendationem etc. Ultimo scripsi 28. mensis aprilis et denuo scribo, quomodo venerunt certi mercatores Oonstatino polim beri in quincim diebus, et profeeti sunt 20. dicti mensis. Et sie omnes affirmant, quod Turcus cum toto suo exercitu equestri et pedestri movebitur de Oonstatinopolim 10. die mensis maii. Et dieunt, quod iam premisit bassam de Sophia ad illam civitatem Sophiam, ut isti sangyaky in Eomania omnes cum suis gentibus conveniant, qui sangyaki sunt nu mero triginta duo ; et premisit, ut scripsi per priores meas, apparatum navium et omnia ingenia bellica ad dictum locum Sophia recto itinere tendens vesus Belgradum. Et hoc pro certo habeat illustrissima et reverendisima dominatio vestra, nam iste sunt omnes machinaciones Venetorum; timent enim, ne regia maiestas subveniat cesaree maiestati per ter rain versus Mediolanum, et hoc ut maiestas regia moveatur cum totali exercitu suo in Hungariam et nullum subsidium det cesaree maiestati in Italiam. Tandem Turcus prefixit sibi, si aliud facere noa poterit hoc anno, adhuc vult conservare confinia et regnum suum et castra, quia seit, si hoc anno obstare poterit, quod ad annum usque tertium non timebit, asserens: Difficile habuit rex Huugarie tanta subsiia a subditis suis, et si cum his subsidiis nichil efficiet difficilius habebit auxilia postea. Et ego sum, ut ipse asserit, potens et semper paratus, et regnum Hungarie iam est quasi totaliter devastatum. Et si hoc anno rex Hungarie aliquam bonam expedicionem non feef rit, ego devastabo illud regnum, quod inde michi aliquid rex Hungarie nichil poterit facere. Et tenebo madium cum wayvoda interim et devastabo regnum; et si potero Transsilvaniam oecupabo, Sclauoniam devastabo et igni convertam cum continuis excursionibus, ita ut cogentur michi obedire et tributum dare. Interim videbitur, si treuge sunt aeeeptande vel non. Interiam eciam poterit evenire illis in regno vel fames vel disessio, et ego faciam facta mea interim. Si potero victoria uti hoc anno, non timeo in futurum. Sum potens et dominus".

1G1 Sed divina dementia vult omnino superbiam dicte bestie delere hoc anno ex libro vivencium, quia ego non dubito, quod Serenissimus domi nus rex non veniat cum val lido exercitu, nianu. potenti et brachio forti ad obviandum sibi. Et necesse est, ut seiat in tempore, quia dietus impe rator Turcharum decrevit omnino constitui in Belgrado 15. mnis iunii et faciet excursiones maximas, si maiestas regia in tempore non obviaverit sibi. Veneti continuant postas, ut scriptum est. Qaerunt geotes per totam Dalmat'am, Istriara, Oipprum et Oandiam, et paucas inveniunt; et has, quas inveniunt, sunt afiamati et propinquiores morti quam vite. Sacra cesarea et catholica maiestas classem condescendet decima pre sents navigaturus Genuam vel Gaietam in Pulia. Cuius adventus est iucundissimus omnibus Christi fidelibus, cum maximo apparatu navali. Et bonum esset, si in instanti irrueret in armatam Venetorum et terreret occuparetque Venetos, Dalmaciam, Istriam, Oandiam, Oiprum et Corffu et alias provincias in mare. Et certe omnes Dalmate et Istriani clamant regem Ferdinandum etc. Ego cogor recedere hinc infra biduum et ibo Venecias pro disponendis rebus meis, vel credo, ibo prius domum et disponam negocia mea; qui si Turce venerint in illam patriam, habebimus agere et precipue propter partes illas Ioannis Scepusiensis. Et ego neminem habeo domi, qui facta mea ordinaret et ut scripsi, mortuus est Dominicus Pastor barba meus. Quare supplico illustrissime et reverendissime dominationi vestre, velit me habere excusatum apud regiam maiestatem, dominum meum clementissimum, cui illustrissima et reverendissima dominatio vestra declarabit ea, que videbuntur ei digniora, quam felicissime deus conservet. Raguse, 5. maii, 1529. Eiusdem illustrissime etc. Io. Pastor. Original u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhiva u Beu: garica. 172. 1529. 6. maja. U Lipi. Kralj Ivan Zapolja daruje Jurja, Ivanu i Stjepanu od Kapele, dvor Kalinovec i plemike Jcue u Svetom Petru, to pripadae prije Gamu i Franji bekriju. Oommissio propria domini regis. Nos Ioannes dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Croacie etc. memorie commandarnus tenore presencium significantes quibus expedit vniuersis, quod nos debitum vt decet habentes respeetum ad fidelitatem et fidelium seruiciorum merita fidelium nostrorum egregiorum Georgii, Ioan nis et Stephani de Kapolna, que ipsi sacre primum huius regni nostri Hungarici corone, ac deinde maiestati nostre pro locorum et temporum
MONUMENTA HIST. XXXV : MONTJM. HABSBURGICA I. 11

Hun-

162 varietate, cura orani fidelitatis constancia exhibuerunt et impenderunt, totale castellum Kalinowecz vocatum, in comitatu Orisiensi habitum, nec non dcmos et curias nobilitares in oppido Zentpether vocato, in eodem comitatu existenti habitas, ac vniuersas possessiones, porciones, prediaque et quelibet iura possessionaria, tam [in] predicto comitatu Crisiensi, quam eciam districtu de Petrowyna existentes et habitas, ad idem castellum ac dictas domos, curias nobilitares pertinencia, que Gabrielis et Francisci de Peker prefuisse, sed ex eo, quod iidem Gabriel et Franeiscus immemores fidei et fidelitatis sue, qua nobis vt vero, legitimoque et coronato regi Hungarie tenebantur, Ferdinando manifesto hosti nostro adhesisse, partesque eius fouisse, et per hoc nofcam perpetue infidelitatis et crimen lese nostre maiestatis palam incurrisse dinoscitur, ad sacram predicti regni nostri Hungarie coronam, consequenterque ad collacionem nostram regiam iuxta antiquam et approbatam eiusdem regni nostri consuetudinem, rite et legittime deuoluta esse perhibentur et redacta, simul cum omni iure nostro regio, si quod in dictis castello et domibus ac curiis nobilitaribus nec non predictis eorumdem pertineneiis eciam aliter qualitercunque haberemus, aut idem et eedem ex quibuscunque causis, viis et racionibus nostram concernerent maiestatem, ac pariter cum cunctis suis vtilitatibus et perti neneiis quibuslibet, terris scilicet arabilibus, cultis et incultis, agris, pra ti, paseuis, campis, fenetis, siluis, nemoribus, montibus, vallibus, vineis, vinearumque promontoriis, aquis, fluuiis, piscinis, piscaturis, aquarumque decursibus, molendinis et eorundem locis; generaliter vero quarumlibet vtilitatum et pertinenciarum suarum integritatibus, quouis nominis vocabulo vocitatis, sub suis veris metis et antiquis existentibus, et premissis sic vt prefertur stantibus seque habentibus, memoratis Georgio, Ioanni et Stephano de Kapolna, suisque heredibus et posteritatibus vniversis, dedimus, donavimus et contulimus; immo clamus, donamus et conferimus iure perpetuo et irreuocabiliter, tenendas, possidendas, pariter et habendas, saluo iure alieno, harum nostrarum tenore et testimonio litterarum mediante, quas in formam nostri priuilegii redigi faciemus, dum nobis in specie fuerint reportate. Datum in civitate nostra Lyppa, in festo ascensionis domini, anno eiusdem millesimo quingentesimo vigesimo nono, regnorum vero nostrorum anno tercio. Original na papiru; spoa bijae pritisnut peat. Neko u Jer. zem. arlcivu u Zagrebu N. R. A. fasc. 6Q9. Nr. 11., sada u hr. ugar. drav. arlcivu u Budimpeti. 173.

1525. 9. maja. U Linu.

Kralj Ferdinand pie opini dubrovakoj, da bude na uslugu Ivanu Pastoru, i da ju je preporuio caru Karlu V. Oiuitati Bagusiensi. Ferdinanus etc. Prudentes et cireumspeeti, fideles, ileeti. Ex uteris egregii, fidelis nobis dileeti loannis Pastoris, nuntii nostri clementer intel-

163 leximus vestram oblationem et animorum promptitudinem quamque nobis in rebus nostris bene dirigendis seruire cupiatis, quod a vobis dementi animo suscipimus, vosque subinde hortamur et graciose requirimus, vt in vestro in nos studio et obsequio persistere, bonamque rerum nostrarum curam gerere velitis auxiliando et assistendo nostri intuitu prefato nuntio nostro in iis, que a vobis tarn nostro quam suo nomine requiret, quod vos indubie facturos esse eonfidimus, idque erga vos oblata oceasione graciose recognoscemus. Scribimns item iuxta predieti nuntii nostri petitionem penes nos factam in commendationem communitatis vestre ad sacram cesaream et eatholicam maiestatem, dominum et fratrem nostrum charissimum eo no mine, vt vos et to tarn istam communitatem in rebus et priuilegiis vestris graciose commendatos habere dignetur, neque diffidimus preces nostras dignum apud eandem locum habituras, de quo vos admonere volebamus. Datum vt supra. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: Hungarica. 174.

1529. 10. maja. U Linu.

Kralj Ferdinand zadovoljan je s izvjetajem Ivana Pastora, te prihvaa ponude Dubrovnika. Pastori. Ferdinandus etc. Egregie, fielis, dileete. Eeddite sunt nobis bine littere tue de X. martii ae prima aprilis proxime elapsi, quibus gratiose intelleximus, que de rebus Turcorum et Venetorum atque aliis ad nos dedisti, placetque nobis solita opera et diligentia tua, quam in hiis etiam cum animi nostri satisfactione prestitisti. Cum autem de Turco quedam implicite scripseris, ita quod etiam nunc satis cognoscere non potuerimus, si personaliter sit vonturus an non, arbitramur te interea inquisivisse alia liquidiora et certiora, nosque illa ex tui aeeipere debere, priusquam presentes nostre tibi reddantur; teque etiam requirimus omni studio, ut nos sedulo de consimilibus admonere pergas, idque per zifram ae diversas vias duplicando, etiam ae si opere pretium fuerit triplicando litteras, ut si non omnes, alique saltern ad nos in tempore perferantur. Quum cesar1 illic habeat suos etiam agentes causa explorandi res statuum, probamus, neque absurdum erit, si cum eisdem convenias eorumque et simul dicte civitatis medio et communicatione, quam opportune queras, eo meliorem et eertiorem oecurentiarum eiusmodi noticiam elicere studeas, quos id vel nostri intuitu haud gravate facturos esse opinamur. De oblatione civitatis Ehagusine bene contenti sumus et iuxta tuam petitionem eidem clementer rescripsimus per annexas nostras, quas Ulis commode presentabis. Quod tuam vero intertentionem attinet, nihil dubites; dahi naus enim eum 'ordinem, ut tui quoque labores compensentur eosque etiam data occasione clementer recognoscemus. Super exigendo eensu *

164 500 florenorum nobis ab ea debitorura hoc tempore potissimum non videbatur nobis precipitandum negotium, ne quid intempestiva exaetione rebus nostris officeremus. Sed si quid data occasione opportima emungere possis, nobis erit placitum, ut facias, nosque de eo quod obtinueris deinde certifices, nostram in iis bene gratam executuras voluntatem. Datum Lintii, 10 maii, 1529. Koncept u c. i Jer. hunom dvor. i rav. garica. 175. arhivu u Beu: Hun-

1529. 13. maja. U Linu.

Kralj Ferdinand pie Ivanu Pastoru, da jo ostane u Duhrovnihu u svrhu uhadjanja Turaka, i da digne od opine dubrovake predujam svoje nagrade. Pastori. Ferdinandus etc. Reddite sunt nobis alie tue de 20. mensis aprilis, quibus te ad literas reuerendi principis, domini Bernardi episeopi Tridentini, supremi cancellarii nostri refers, iisque cognouimus solitam diligenciam et operam tuam nobis equidem gratam. Intelleximus item que de discessu tuo scribis et quod nihilominus aliquem tuo loco substituere velis, qui vicem tuam impleat in explorandis oecurrentiis et rebus hostium eisque ad nos deferendis, cui quidem petitioni tue non admoclum refragaremur, sed cum de Turco eiusque exitu nihil certi nobis constet, te ideo graciose requirimus, vt per tempus aliquod adhue inibi persistere eoque longius manere velis, donec videatur et senfiatur Tarcos exiuisse et progredi, quo facto te clomum reeipere poteris, relicto tarnen post te aliquo idoneo et fideli, qui singula de rebus eiusmodi ad nos diligenter et sedulo perscribat, cui quoque committes, vt literas quas ad nos dabit ad manus fidelis nostri Dominici Burlo quadragesimatoris nostri Tergesti transmittat, qui easdem postea ad Labacum diriget nobis inde mittendas. Quod autem scribis ciues Rhagusium(!) se obtulisse quod nuntium suum vnacum censu quinquennali nobis debito transmittere velint, tuum est eidem ciuitati indicare, vt renunt ationem talem ad nos vbieunque fuerimus destinent; significamus item tibi inprimis eiclem ciuitati scribere, vt tibi 300 aut 400 ducatos ex eodem censu numerent et persoluant, quos ab eis iuxta annexas literas nostras petere et reeipere debebis, eisque habitis que ad exploraciones et alias res vtilitatem nostram concernentes ac tue intertentioni necesaria fuerint soluere et ad bonum computum exponere poteris, facto superinde registro computi de reeeptis et per te sie expositis. Oeterum te denuo requirendum duximus, vt in bona opera et offitio tuo persistere ac res nostras vt soles curare et agere non desinas, quod vt te iudubie facturum esse confidimus ita hoc erga te quoque singulari gracia nostra, dum dabitur ocasio, recognoscemus. Datum Lintii, 13. maii, 1529. Koncept i nacrt istog koncepta u c. i kr. kunom, dvor. i drsav. arhivu u Beu: Hungarica.

165 176.

1529. 15. maja. U Linu.

Kralj Ferdinand pie opini dubrovakoj, da je Ivanu Pastoru naloio, da preuzme od nje 400 dukata u ime svoje plae. Rhagu.se. Ferdinandus etc. Prudentes et circumspecti, fideles, dilecti. Ooramisimus fideli nobis dilecto Iohanni Pastori de Zagrabia, vt a vobis ducatos quadragintos(!) petat in solutionem et defalcationem census quinquennalis nobis debiti, quos in vsus aliquos vertere debebit sieut ab eo coram intelligetis, quare vos requirimus, vt eidem Iohanni dictos 400 ducatos nostro nomine dari et solui curetis, quos sic per vos datos et numeratos in dicto censu vobis integre deduci et admitti faciemus, nostram in eo bene gratam exeeuturi voluntatem. Ceterum mittimus in presentiarum vobis literas annexas ad sacram cesaream et catholicam maiestatem, dominum et fratrem nostrum charissimum iuxta petitionem vestram scriptae, quibus opportune vti poteritis. Datum Lintii, 15. maii 1529. Koncept u c. i Jsr. kunom, door, i drav. arhiva u Beu: Hungarica. 177.

1529. 15. maja. U Topuskom.

Andrija, biskup kninski, moli kralja, da mu se povrate posjedi, sto ih je posvojio Stjepan Blagajski. Sacra regia maiestas, domine clementissime. Post fidelium seruiciorum meorum in graciam maiestatis vestre humillimam commendacionem. Credo maiestatem vestram accepisse, que et qualia seruicia preteritis disturbiis et mutacionibus peregerim, in quibus omnibus dominus Mykolicza bene edoctus est, et alii capitanei maiestatis vestre. qui tune hie personaliter interfuerunt, nunc quoque quantum sciui et potui, in oblacione presentis subsidii maiestati vestre seruiui, quare supplico maiestati vestre in eo humillimer dignetur maiestas vestra ex sna innata clemencia, inter alios suos fideles subditos, et de me curam habere et prouisionem facer'e graciose, vt comodius valeam permanere in seruiciis maiestatis vestre, prout maiestas vestra mecum de seruiciis et sallariis meis, medio domini thezaurarii iussit conuenire, nam hie in confinibus tot seruitores ad seruicia maiestatis vestre semper alere propriis meis sumptibus quemadmodum hactenus non valeo, ceterum superioribus diebus supplicaueram maiestati vestre, quatenus ad lila, bona, que in sede maiestatis vestre tempore clare memorie regis Ludouici optimi, que nunc dominus Blagay vi et potencialiter, preter omnem viam iuris possidet, me introducere dignetur graciose; iusserat quidem maiestas dominis banis, sed nondum quiequam rectificauerimt, quare rursus supplico maiestati vestre in eo humillime, dignetur maiestas vestra stricte et serise committere, vt dicta bona mea

166 ipsi bani reere et restituere, absque omni proerastinacione debeant et valeant, vt maiestati vestre in futarum quoque seruire valeam, a maiestate vestra super hiis relacionem expecto graciosam, et eandem maiestatem vestram felicissime ad vota valere semper desidero. Es Thopozka, sabbato in vigilia Penthecosten, anno domini MDXXVIIII. Eiusdem maiestatis vestre humillis capellanus ac fldelis seruitor Andreas episcopus Tininiensis. Na rptu: Serenissimo ac inuictissimo principi et domino, domino Ferdinando, dei gracia Hungarie et Bohemie regnorum regi, principi Hispaniarum, archiuci Austrie etc., domino meo ciementissimo. Na rptu biljeka: Episcopus Tininiensis contra Blagay. Original s peatom na rptu u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. 178.

1529. 26. maja. U Linu.

Kralj Ferdinand nalae Stjepanu Bathoru, palatinu ugarskomu, da plemiki dvor u trgovitu Edehjn, to je bilo Ivana de Zapolia, s pri padnostima vrati Ivanu Castellanffy de Zenthlelek, jer mu ga kralj da rovao. In vigilia corporis Christi god. 1529." Original na papiru, mali peat pritisnut je s poda. Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 179. U arkivu

1529. 30. maja. U Ujvru.

Ban Franjo Bacan pie kralju Ferdinandu, da e Turci provaliti u Slavoniju i Ugarsku. Serenissime princeps et omine, domine mihi graciosissime. Post Melium seruiciorum meorum et mei ipsius humillimam commendacionem. Scripseram et antehec vestre maiestati vnas literas, vtrum sint vestre maiestate presentati, ignoro penitus. Fama hec mihi et domino college meo verissima est allata, quod cesar Thurcarum omnino et procul dubio in Hungariam est venturus, et vt domino collega meo accepi, premittet Ibraim bassam in Sclauoniain, hoc est inter Drawin(!) et Zawn, qui totam Sclauoniam et prouincias sibi vicinas est depopulaturus, sieque ad cesarem suum Sirmium reuersurus, vnde tandem Hungariam est profecturus. Accepi in istis partibus plerosque de aduentu ipsius cesaris Thurcarum dubitare, quorum dubium vtinam deus conuertet in bonum, cuperem nihilominus, graciosissime domine, tantus hostis pro nihilo non est reputandus, ne et moderno tempore sie contingat, quemadmodum in priori conflictu Hungarorum. Tunc enim insimul coneurrebant, cum maior pars exercitus Hun-

167 garorum proflicta erat, tempestiue enim de hoste est prouidere; nam certa sit vestra maiestas, quod hostis non dormit, sed rebus suis inuigilat. Bonnm esset, si nos omnes non inueniret dormientes, in nullo enim alio laborat hostis, quam vt partem ibi aduersam i'raudulenter et nequiciose decipiat. Si vestra maiestas gentes habuerit paratas, facilius erit illas condescendi facere, si hostis non venerit, quam dum hostis in regno fuerit, contra hostem insurgere facere, licet consilium meum sit paruum, cum insufficiens sim vestre maiestati ad consilium dandum, sed vt melius et comodius seit vestra maiestas, ita de hoste cogitet; ceterum graciosissime domine vninersitas nobilium regni Sclauonie et ego et dominus collega meus egregium Thomam Kamoryay aulicum vestre maiestatis in eertis nostris negoeiis, que ab eo vestra maiestas clarius intellexit miserimus ad vestram maiestatem, sed in rebus nostris nullam vsque modo potuimus habere relaeionem comodam, ambo iam in tantam penuriam deueuimus, quod diueius sufferre non possimus. Serenitas vestra consiliariis et camerariis suis Huogaricis eommiserat firmissime, vt mihi et domino college meo certain summam dare debuissent, cuius quidem summe vix tercia pars est soluta, quemadmodum vestra serenitas a me et ab ipso domino collega meo intelliget in breui, nam ambo propediem apud eandem vestram maiestatem constituemur. Si bona nostra amisimus, nollemus, vt et honorem perderemus nostrum; monstrat nobis vestra maiestas ad dominos suos camerarios Hungarieos, vt solucionem expectare deberemus ab eis, vnde mihi et domino college nulla spes est, cum sepius ipsi domini camerarii mihi et domino college meo nuncciauerint, quod si quoeiescumque ad illos miserimus, nullam solucionem nobis impenderent nee impendere vellent, eoquod vnde soluerent non haberent, propterea ad quem confugiamus alium nescimus preter vestram maiestatem neminem, cum apud vestram maiestatem constituemur, penuriam nostram verbo vestre maiestati declarabimus omnem, cum hiis vestram serenitatem felicissime longos in annos et prospere valere opto rursumque me et mea fidelia seruicia humillime recommendo. Datum in arce mea Wywar, die dominico infra octauam sacratissimi corporis Christi, 1529. Eiusdem vestre serenitatis seruitor fidelis Franciseus de Bathyan, regni Oroacie banus Vani: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gracia Hungarie et Bohemie regi etc., infanti Hispaniarum, archiduci Austrie et domino meo graciosissimo. Bijeenje: Dieweil ytzo die geferlich zeit ist, daz die Turgken kumen sollen, so beuelh jm kunigliche majestet, daz er bei diser not sambt seinem collega anhaib bleib vnd sich seinem ambt nach in gegenweer schickhen, wie jm gepurt vnd nit abscheid so es mer dj not eruordert, daz er anheims bleiben vnd seinem ambt auswarten sol, dann kunigliche majestet sei auch in stater vebung(?) vnnd handlung in di gegenweer zu richten vnd alles daz ze thun daz darzue gehrt, damit dj lanndt erret werden. Bathyan Ferentz pro aduentu suo ad regem.

168 Original na papiru, na rptu je peat-, kojim je pismo bilo zatvo reno, djelomice sauvali. Uc. i kr. Imenom, dvor. i drao, arhivu u Beu: Hungarica. 180.

1529. 1 juna. U Zagrebu.

Ivan Pastor izvjetuje kralja Ferdinanda o nakanama kama Mleana. Turaka i splet

Post seruiciorum humillimam commendacionem. iSerenissime et inuictissime rex etc., domine michi clementissime. Vltimo scripsi maiestati vestre quinta maii de his que protunc oecurrebant, nunc autem denuo scribo eadem noua, quomodo imperator Turcharum venit ex Oonstantinopolim deeima maii recta(!) itinere iturus versus Belgradum et uult vniri Ioanni Scepusiensi, et fingit se pacem perpetuam firmasse cum Hungaris 1 , nisi vt posset attrahere animos Hungarorum et cum ipsis irruere Austriam et regna maiestatis vestre, sicuti constat in vna copia literarum Ioannis Scepusiensis, que sunt applicate in hac ciuitate Zagrabiensi et applicantur per totam Hungariam, quam copiam misi domino Tridentmo et in specie habuit literas copie a me dominus Ioannes Torquatus banus; preterea nequaquam imperator Turcharum fuisset ausus mouere se de Constantinopolim, vt iret in Hungariam, sed perfidi Veneti semper mittebant postas 2 ad Constantinopolim et referebant, que subsidia habuit maiestas vestra tain in imperio quam et in aliis regnis suis, anuendo esse illa parui momenti. Ista faciunt Veneti et maiora, et forsam deus amouet istius nepbandissimi inimici et animum et vires, interea ego ero hie et queque sequentur, auisabo de omnibus maiestatem vestram. Alia quare hue adueni ex agusa et similiter alia noua que intellexi, maiestas vestra intelliget ab illustrissimo et reuerendissimo domino Tridentino, eui scripsi singula, que ipse exporiet maiestati vestre, quam deus optimus victoriosam reddat hoc anno in perfidis paganis. Datum Zagrabie, die prima iunii, 1529. Eiusdem maiestatis vestre bumillimus seruitor Ioannes Pastor de Zagrabia. Vani: Serenissimo et inuictissimo principi, domino, domino meo clementissirao, domino Ferdinando, dei gracia Hungarie et Bohemie regi etc., archiduci Austrie, duci Burgundie etc. Cito Oito Cito Oito Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: garica
1 2

Hun

Na strani: Turcus pacem cum Hungaris simulat. Na strani: Veneti mittebant.

169 181.

1529. 1. juna. U Zagrebu.

Ivan Pastor pie biskupu tridentskomu Bernardu Clesu o osnovama Turaka i Mleana te o spremanju Simuna biskupa zagrebakoga i drugih velikaa, koji hoe Ivana Zapofju uvesti u Hrvatsku. Post humillimam commeuacionem. Illustrissime et reverendissime domine, domine mihi graciosissime. Vitimo scripsi illustrissime et reverendissime dominaeioni vestre quinta mensis maii, de nouis Turcicis ex agusa, et interim aduenerant certa noua, quomodo imperator Turcharum decima mensis predict! deberet se mouere cum toto exercitu suo ex Constantinopolim cum omni apparatu et facinore bellico, quem omnes basse et sangyak ex Eomania in Sophia ciuitate expectant, que ciuitas est a Oonstantinopolim versus Belgradum in medio itinere, et eo animo progrediuntur Turce et imperator Turcharum in Hungarian!1, sicut si fecissent pacem perpetuam cum Ioanne Scepusiensi similiter et cum Hungaris, promulgaotes e( proclamantes vbique, quod nemo Hungarorum discedat a domo, nee timeat a Turcis, sed bedieneiam prestet vnusquisque Ioanni Scepusiensi et quod idem Turce recto itinere volunt ingredere Germaniam et Austriam, vbi simul cum Hungaris, hostes ipsius Ioannis Seepusiensis volunt profligare (quod deus auertat). Et fundamentum huius rei intelliget illustrissima et reverendissima dominacio vestra ex copia inclusa literarum Ioannis See pusiensis, que litere fuerunt applicate in ecclesia saneti Marci hic in ciuitate nostra, et illas ego miseram in specie Ioanni Torquato bano, quas ipse secum detullit ad raaiestatern regiam. Et quare Turci id faciunt, quod fecerunt pacem cum Ioanne Scepusiensi et Hungaris, non alia causa certe, nisi vt possunt habere securum ingressum in Germaniam. Et casu si regia maiestas, dominus meus clementissimus ipsis obstare nequiuerit, extune ipsi Turce decapitabunt Ioannem Scepusiensem et Hungaros pociores, et oecupabunt Hungariam, casu autem, quod profligarentur, per raaiestatera regiam (quod deus concedat), ipsi Turce munierunt ita castra finitima, quod hoc anno vix expugnari possent, et tali astucia vt dictum est superius oecuparunt Turce Bulgarian], Bosnam ettotam Greciam. Et sepius scripsi maiestati regie, domino meo clementissimo et illu strissime dominaeioni vestre ex Eagusa, de apparatu Turchorum et vitimo scripsi pro re certa 28. aprilis et quinta mensis maii 3 . quod imperator Turcharum decima maii mouetur cum toto exerciiu de Oonstantinopolim; et nunc scribo eciam pro re certa, quod Turcus venit cum toto apparatu suo in Hungariam et Austriam; ideo necesse esset prouidere, vt non impleretur prophecia, quod ipsi Turce deberent ire usque Coloniam (quod deus auertat). Ego recessi ex agusa die 8. mensis maii et veni hue 25. eiusdem mensis, fui eciam Veneciis vbi aliquantiilum disposui res meas, et hinc eciam non possum abire, quia in Hungaria habeo agere pro rebus, quas Na strani: lohannistarum. 2 Na strani:
1

Omnia de Turcis et Johanne Scepusiensi, de irapunitate Certura esse Turcarum aduentum.

170 iu credenciam edi, ieo supplieo illustrissime et reverendissime dominacioni vestre, velit me excusatum habere apu regiam maiestatem, dominum meum clementissimum, nam si omnia mea perderem, quid essem inter homines. 1 Hie maxime perieula inminent vndique, tarn propter istas partes maledictas qui Turcum inuocant quam propter Turcas, nunc eciam, deus seit, quomodo stamus vndique in angustiis et doloribus; necesse fuit, quod ego venirem domum, quia vt scripsi prius, barba meus est mortuus. Aduentus sacre cesaree et catholice maiestatis 2 domini mei clementissimi in Italiam est iucundissimus omnibus cristianis, et dicitur pro certo, quod sua maiestas classem ascendit nauigandi X. mensis maii, et venit Genuam secundis ventis XX. predicti, qui aduentus terruit Venetos ita, vt nesciant quid faciant, armant et gentes inuenire non possunt vt per antea scriptum est de ipsis. In Ragusa ego bene ordinaui, vt habebimus(!) semper noua de Turcis et ipsi quoque debent venire ad prestandam obedienciam et fidelitatem breui simulcum censu, vt scripsi serenissimo regi et illustrissime et reve rendissime dominacioni vestre XX. aprilis simulcum quadam copia, in qua continebatur totus apparatus Turcieus quas per famulum miseram extra, illas habuit dominus Nicolaus Sauber. 3 Turee non sunt vltra 80.000 equestres boni, et pedites ianiceri 15.000; vltra istos habent copiam maximam rusticorum et hominum vilium vltra 100.000, camellos 32.000, barchas et saykas et apparatum super aquam, circa 1.000 bombardas in maxima copia tarn per terram quam per aquam. * Et multi dubitant, quod dictus Turcus veniret in Hungariam 5 , sed quod saltern fecit mocionem et demonstracionem se mouendi in Hungariam, vt velif videre quis se moueret contra ipsum, sed postquam est in itinere ego non dubito, quod non veniat, nam tantas expensas fecit, quod nichil vltra ista vix scripsi, quia sum debilis parum, quod illustrissima et reuerendissima dominacio michi ignoscat et supplieo humillime, velit me ex cusatum habere apud regiam maiestatem, dominum meum clementissimum, et si quid potero hie efficere, pro maiestate regia vel pro illustrissima et reverendissima dominacione vestra, ero usque ad mortem paratus et interim que hie occurrent diligenter significabo. Ea autem, que illustrissime et reverendissime dominacioni vestre digniora uidebuntur, exponet regie maiestati, domino meo clementissimo, et si iste maledicte partes fuissent delete, non inmineret tauturn periculum, nam episcopus Zagrabiensis6 et Ioannes Tahi et Joannes Banffy, eoadunant secrete gentes, vt Ioannem Scepusiensem inducant in hoc regnum, ve ipsis in eternum. Datum Zagrabie, prima iunii, 1529.
1 2 1 5 4 5 6

Na Na Na Na Na Na

strani: Nihil. strani : Cesar Carolus. strani: De ordinata exploracione in Rbagusa. strani:' Numerus gentium Turci. strani: De dubio Turci aduentu. strani: Episcopus Zagrabiensis.

171 Eiusdem illustrissime et reuerendissime dominacionis vestre humillimus seruitor Ioannes Pastor, manu propria. t Vani: lllustrissimo et reuerendissimo principi, in Christo domino meo graciosissimo, domino Bernardo episcopo Tridentino et supremo cancellario Serenissimi et inuictissimi Hungarie et Boemie regis. In curia sue maiestatis. Oito. Cito. Original u c i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 182.

1529, 8. juna. U Dubrovniku.

Izvjetaj bezimenog pouzdanika Pastorovog o turskim pripremama. Copia litterarum di agusa, oetava die iutiii, in eifris. Adi dua di gugno venerno di Constantinopolim in giorni vinti tre, per li quali si ha inteso da certo et di veduta, ehomo signor Turco alii otto del passato se ha levato di Constantinopolim. Et li appressa doveva di morare giorni cinque. Et che le gente di Asia tutte havevano passato Helesponte; et che Ibraym bassa andava una giornata in anti alio signor chon gente di Ewropa, et li Asiatici (hoc est de Natulia) lo seguitavano ad una giornata di poi; et che gala parte di ianizeri haveva andato alia volta di Sagoria per andare a Belgrado, et che lo Turcho non doveva di morare in alchuno locho, saltern va in Philipopolim overo Sophia giorni dua, dove doveva far lo Bariamo (hoc est Pascha vel cerimonie ipsorum Turchorum), lo quale venir circha li otto dello presente. Et poi chon tutto lo potere suo doveva andare alia volta di Belgrado con quanta cellerita poteva, et tanto in fine hora si ha de Constantinopolim. Die quarto dello presente hebe lettere di Samandria dello 14. del passato, per le quale si ha inteso, ehomo lo Turco omnino doveva venire in persona chon tutto suo exercito, et che el ponte su la Sava si doveva cominzare alli 20. dello passato. Item die quinto dello presente si hebe uno currere di Bedini in giorni 11, per lo quale se ha inteso, che le sayke (hoc est naves sufferentes 32 vel 40 homines, que alio nomine dieuntur nasadi) si havevano fatto per impressa di Hungaria tanto in Nicopoli quanto in Bedino si invivano alia volta di Belgrado, et di quelle erano no ducente. Eodem die venerno di Bsna in giorni sei et disseno, che lo sangacho onsnense stava in ordine, est erano chon lui circha quatro millia eavalli, et che suo camariero novamente era venuto della chorte, lo quale dieeva, tre giorni per ehamino haver eavalchato chon signor Turcho, et

172 haveva' portato nova alio sangacho che stessi in ordine in fine, che venersi la staffeta di signor, la quale lo doveva certificare se doveva andare alia volta i Belgrado con lo sangyacho di Herczekowyna, overo chon lo medesimo passar la Sava in Sremo avanti che venga lo signor. Ohon questi dua sangachi serano al piii 500 cavalli. Eodem die veni qui certo regimento di Oandia, lo quale afflrma le va ta di signor Turcho di Oonstantinopolim, ma diceva, che lo Tureho non vogleva andare personalmente alia impresa di Vngaria, ma restava in Adrianopoli overo Philipopolim, et mandava a tat impresa Ibraym bassa chon Ludouico Gritti, qul chosa alli homini pratici non pare ebonsona alia verita. Di tutto infra puochi giorni sar diciaritto et avisar dello detto regimento. Si ha inteso anchora che lo signor Turcho haveva dato lo soldo ad Ozifut rais chon quaranta fuste, le quale se dubitava non intrasseno in Kolffu, et che si non chongiungessino chon galee Veneciane. Io voria scriver ogni giorno ne mancheria fare la spesa chomo non mancho, ma non posso tro vare gente fidele che mi servino. Cinquanta milia chavalli et posteriori sono tamquam lixe veriagi sua et dello ba^sa et altri titulare1 (hoc est guardia sua), venti milia chambelli(!), 2 di altre bestie per chariagi delle persoao di minor chondicione et soldati gregari pi di 300.000 chavalli, et tene 300 charette di falchonetti, et di magior bombarde se servira di Samandria e Belgrade Seritta dove altre, die octavo iunii. Habiamo certa nova, che cesar esser gionto in Barzalona, ma di suo inbarchare anchora non tenemo certeza. Ianizeri tutti sono Scopioteri. Prilog listu Ivana Pastora na kancelara Bernarda Clesa od 30. juna 1529. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hun garian. 183.

1529. 4. juna. U Senju

Senjani mole kralja Ferdinanda sa pomo i opisuju svoj teak poloaj. Serenissime atque excellentissime prineeps et domine, domine nobis gratiosissime. Post debitam ac humilem seruitiorum nostrorum commendationem. Multociens necessitates et miserias in quibus nos Segnienses, subditi maiestat s vestre propter Thurcarum et spRcialiter Martholossorum ineursiones et depredationes constituti sumus, per literas serenitati vestre signifieauimus,. qui Martholossi iam totum territorium huius ciuitatis depredauerunt et ad nihilum taliter reduxerunt, quod pauci remanserunt, ex quibus postea maior pars in Thurcharum captiuitatem adacta fuit, altera uero noleos captiuitati subire, per orbem alienas querere sedes coaeta fuit, ubi uitam cum familia substinere ualeret, quia moeniis tantum salutem deffendimus, nee extra ciuitatem eggredi. audemus. Hoc seiat serenitas vestra pro certo, quod.quousque a predictis Martholossis uia, quam ipsi inclusm tenent, .liberata non erit, nulla nobis erit hie causa uiuendi, quia
1

Iza toga prekrieno: persone".


crebrius et magis ab ipsis Martholossis quam ab exercitu equestre Thurcarum affligimur, qui si aditus maris incliisi erunt, nemo ad nos per terram et si aliquis uoluisset, uenire poterit, itidern et per mare, quia mercatores, qui suam artem usi erant, hie modo ipsam non habent cum quo exercere, ac(!) igitur de causa tricesime et dacie non solum hie Segnie, sed per vniuersa loca maritima maiestatis vestre adminus deueneruut. Sed si sublimitas vestra tenuisset in Otoac, Briginiis et Modrusse quattuorcentum uel pedites et centum equites, sperassemus se et totam Oarniolam de facili deifendere, nam isti pedites, quos dominus capitaneus noster tenet non possunt solum ciuitatem deifendere. Tccirco similiter supplicamus maiestati vestre tanquam domino nostro gratiosissimo, dignetur nobis de tali prouidere remedio, ut tutus sit ad hanc ciuitatem accessus per terram, quia plus nobis ualerent et toti isti prouincie maiestatis vestre quattuorcenti vel quingenti pedites et centum equites, quam mille equites absque peditibus. Similiter rogamus serenitatem vestram, dignetur nobis aliquod adiuuamen prestare, ut muros ciuitatis huius, turres ac propugnacula que sunt in circuitu ciuitatis fortes facere possemus et ciuitatem serenitatis vestre ab hostili impeta facilius perseruare; ceterum sciat serenitas vestra, quod miseramus ad Appulieiises literas illas quas eadem pro tratta triticiet salis nobis dederat, sed propter hornm temporum varietatem et discordiam nihil habere potuimus; et hoc voluimus scripsisse serenitati vestre, ut ipsa nobis et prouincie isti prouideri procurat tanquam dominus noster gratiosissimus, ad cuius vota et seruicia sese humiliter commendamus. Datum Segnie, die IUI. iuuii, MDXXIX. Eiusdem serenitatis vestre fidelissimi seruitores iudices et tota vniuersitas ciuitatis Segnie. Vani: Serenissimo atque excellentissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gracia Hungarie et Bohemie regi etc., nee non arehiduci Austrie inuictissimo, dominoque nostro nobis gratiosissimo. Zenng. Zu beratslagen durch kryegsrat. Original. Pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U c. i' Jer. kunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: Hungarica. 184.

1529. 7. juna, U Linu.

Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karlo vicu,, da nikako ne dozvoli trgovanje Hrvata s Turcima, a jo manje, da se zarobljeni Turci putaju, na slobodu bez njegova (banova) znanja. loanni Torquato. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, ddeete. Cum subitos regni nostri Oroatie mereimonia Vdwini exercere atque etiam Turcos aliquot

174
hactenus captos libere dimissos esse intelligamus, hiis autem periculosis temporibus minime bonum esse possit, vt comertia ilia cum hostibus publicis habeantur et captiui tales emittantur, cum singula Turci eo exactius et certius de rebus christianorum explorare possint, iisque in presens debite prouideri velimus, eapropter fidelitati tue lirmiter harum serie committimus et mandamus, vt receptis presentibus mox omnia ea mercimonia prohibeas ac publico etiam edicto caueas, ne quis christianus aut subdifcus noster sub indignationis nostre grauissime pena de cetero arnplius ad dictum locum propter premissa se conferat, aut quicquam inibi vei alibi cum Turcis occulte vel manifeste aut quoquo modo communicet vel tractet, et si qui Turee penes quosuis regnicolas nostros vel nunc capti detinentur, vel quos pro tempore captiuari contingat, sine pre^scitu aut consensu tuo emitti non patiaris. Secus minime facturus. Datum Lintii, septima iunii, 1529. Koncept u c. i Jer. hunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 185. Hun-

1529. 10. juna. U Klisu.

Opina Mika moli kralja Ferdinanda za pomo, jer inae e propasti. Serenissime ac invictissime princeps et domine, domine noster semper graciosissime. Seruiciorum nostrorum fidelinm humilima et deuota commendacione premissa etc. Nouerit serenissima maiestas vestra, qualiter post obitum serenissimi quondam domini Ludouici pie memorie regis Hungarie, domini nostri graciosissimi, nemo est principum qui non desiderauit vel optauit hunc(!) castrum serenissime maiestatis vestre; nos vero tanquam boni et fideles serui sacre corone considerantes et videntes serenissimam maiestatem vestram es;e potentissimam et graciosissimam, exhibuimus se serenissime maiestati vestre absque aliquali sanguinis effusione, et considerantes ac premeditantes hunc locum serenissime maiestati vestre spectare et post deum spem multam in eadem habentes, quod ipsa sua clemencia et pietate mota nos defendet et adiuuet, qui iam a longo tem pore tot et tanta mala pro fide et fidelitate sacre corone patimur, et non solum, quod iste racho insaciabilis opptat habere hunc locum, verum eciam et alii inimiei serenissime maiestatis vestre, ad quamquidem serenissimam maiestatem vestram misimus nuncios nostros intimantes et declarantes periculum et paupertatem nostram, que serenissima maiestas vestra semper nobis policita est omnem(!) subsidium tum peeuniarum cum aliarum quarumeumque municionum, de quo subsidio hucusque quitquam habuimus preter centum et L florenorum raynicensium(I) ex Oorniolaf!), qui sunt nobis dati. Serenissima maiestas, vsque dum non pervenimus ad manus serenissime maiestatis vestre, omnes principes fidei Christiane nobis fuerunt omni auxilio, maxime vero sanctissimus dominus noster papa, postquam vero devenimus ad manus eiusdem vt supra nullum penitus ex vla(!) parte principum habuimus nee habere posumus. Fuimus Hungarie,

175 fuimus et Oarniole cum uteris et mandato serenissime maiestatis vestre vbi tantum habuimus, vt supra diximus, ad tantam inopiam et paupertatem nos ac isti familires, serenissima maiestas vestra, deuenimus, vt si serenissima maiestas vestra citto cum aliquo subsidio circa nos graciose non prospexerit, fame et paupertate compulsi ad aliena regna discedemus, relicto ipso Castro serenissime maiestatis vestre eo mais(!), quia his vestre serenissime maiestatis castellanus intendit exire foras, quia plus non potest; omnia que habuit consumpsit hie in seruiciis serenissime maiestatis vestre et pro fidelitate eiusdem, quapropter humilime supplicaraus serenissime vestre maiestati et propter passionem Christi, dignetur serenissima maiestas vestra citto in medio nostri mittere aliquem nobilium sue curie cum aliquo subsidio, cum quo poterimus hunc castrum serenissime maiestatis vestre defendere et nostram fidelitatem conseruare, et hoc antequam isti miseri homines ad aliena migrabunt, quoniam omnino iste castellanus vestre sere nissime maiestatis exire nititur, et si exibit et aliquod subsidium non venerit, actum erit de hoc loco, vel si visum est serenissime maiestati vestre, mittat subsiium et precipiat huic suo castellano, ne exire debeat vsque dum per serenissimam maiestatem vestram aliter prouisum fuerit, ne castrum hoc serenissime maiestatis vestre causa exitus sui pereat, quoniam credat nobis serenissima maiestas vestra, si exibit, dubtamus de periculo et amisione istius loci serenissime maiestatis vestre. Preterea nouerit serenissima maiestas vestra, quod ad tantam exterminitatem devenimus, vt nuncium nostrum cum Uteris presentibus mittere non valemus ad serenissimam maiestatem vestram, nisi hunc familirem huius castellani serenissime maiestatis vestre rogauimus, vt presentes nostras serenissime maiestati vestre nostra ex parte dare et presentare dignetur, quare iterum atque item serenissime maiestati vestre supplicamus rogantes ipsam propter pasionem Christi, velit circa hunc castrum serenissima ma iestas vestra citto providere, quamquidem serenissimam maiestatem vestram altissimus ab omnibus inimicis eiusdem defendere et protegere dignetur. Ex Clissio, die X iunii, 1529. Eiusdem serenissime maiestatis vestre fideles et humili serui comes ac vniuerse(!) comitatus ciuitates(!) Clisiensis. Vani: Serenissimo ac invictissimo principi et domino, domino Fer dinandu, dei gracia Hungarie et Bohemie regi etc., necnon archiduci Austrie etc., domino ipsorum naturali et graciosissimo humiliter presententur. Opaska: Comitatus Clisiensis. Rijeenje: Inen widerumben von kniglicher majestet aus ainen gnedigen beschaid zu schreiben, knigliche majestet werde der Hungrischen camer schreiben jnen dermassen wie uor ain zimliche hilft' zu beweisen. So wirdet auch knigliche majestet dem vader pabst dieweil sein heyligkhait sy vormalls mit prouison vnd andern versehen jrenthalben schreiben jnen auch hilff zu erczaigen, daneben wellen auch knigliche majestet

176 mit des pabst podtschafft so yczo bey jrer majestet sein, handlung fuernemen. Inen auch anczuzaigen, wie knigliche majestet ycz in ainem treff lichen anczug sey, wider den Turkhen, der hofihimg all jr knigliche majestet getreue vondertJianen, in tri dt vnd rue zu seczen. 0. iulii 1529. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: garica. 186. Hun-

1529. 10. juna. U Klisu.

Izvadak pisma Petra Kruia, kojim javlja osnove Turaka, moli pomo za Klis i opisuje svoje doivljaje u Veneciji. Petri Crusith. Ex Olisio, X. iunii, 1529. Scribit hominem suum, quem maiestas vestra novit, cum altero suo .nomine misisse ad Turciam, illosque v i d i s s e c e s a r e m T u r c a r u m D r e n o p o l i , mouisseque se ex Oonstantinopoli circa fes tum saneti Georgii, et partem aliquam sui exercitus misisse versus Persiam ad resistendum Sophy, cum reliquis vero suis copiis venire ilium contra maiestatem vestram, quem itinere decern dierum precedet Ibraim bassa, ducens secum exercitum Natoliensem et Eumaniensem, cesarem vero sequi eum non cum multis. Dicunt cesarem personaliter fines patrie sue non excedere velle, id an verum sit, Crusith nescire se dicit. Septima die iunii celebrauisse testa sua, que Baryan voeant in ciuitate Sophia. Videtur ipsi Orwsyth Turcarum exercitum intrare Hungariam circa festum Iacobi apostoli futurum, quod 25. iulii est. Scribit preterea Turcas ducere contra maiestatem vestram Venetos et Ioannem Scepusiensem, qui significarunt Turce, non plus habere maie statem vestram quam L m hominum. In aliis suis Uteris queritur, non esse factam prouisionem Lta peditibus in Olisio existentibus iuxta composicionem per dominum Labacensem in Grecz cum eo factam, datos illis esse solummodo centum et quinquaginta florenos renenses, et parum tritici ac siliginis, preterea nihil. Ipsi autem Crwsyth nihil datum esse Bude, nihilominus profectum se ad castrum, cum XLta equitibus et toticlem peditibus. Scribit se a Venetis in itinere interceptum et XVII diebus in captiuitate dura in mari fuisse, non sine iactura rerum suarum, ex quorum manibus auxilio amicorum liberatum se esse, tandem in eodem itinere cum Turcis habuisse confiictum, in quo nonnullos ex suis hominibus et equis rebusque amisisse, dicit causam esse tanti mali. Scribit, quod non potuerit a maiestate vestra impetrare portum Louran Pisini comitatu existentem, qui portus non plus LXX norenorum prouentus habere dicit et ex eo loco libere ire et redire ad Olisium posse- suplicat, prouideat maiestas vestra et arci et ciuibus.

177 Supplicat, dignetur maiestas vestra mandare eapitaneo Pisini, vt parte cuiusdam rustici de Louran, qui suspendio dignum esse ipsum Orwsyth dixit, iusticiam administret, et quod celeriter cum graciosa relaeione suum hominem remittat maiestas vestra. Oomitatus Olisienses. Supplicant, dignetur ipsis maiestas vestra iam tandem prouidere, alioqui fame et paupertate compulsi, coguntur ad aliena regna diseedere. Petunt mitti aliquem cum subsidio in arcem, vel mittere pro pre sidio aliquid Petro Orwsyth, quem si ob penuriam expensarum exire contigerit, actum de ipsis erit. Na rptu: Petrus Orwsyth X iunii. Savremeni izvadak is orig. pisama u c. i kr. kunom, dvor. i dr.. arhivu u Beu: Hungarica. 187.

1529. 16. juna. U Paloti.

Ladislav More preporuciva kralju, da se supruga despota Berislavia zatvori drugdje a ne u Orahovici. Moli pomo za grad Morovi. Biljeka o ortacima despotovini. Serenissime princeps et domine, domine mihi graciosissime. Post seruiciorum meorum fidelium commendacionem. Presentate fuerunt mihi litere maiestatis vestre, tarnen satis tarde, quod maiestatem vestram nouis e Turcarum terris teuerem; aeeeptis literis eiusdem maiestatis vestre mox absque mora non vnum sed quattuor homines meos, alios ex hiis, cesaris curiam vsque cum certis expensis miserim. Tarnen hactenus nullus eorum reuenit, et licet nonnulli rumores satis timendi ex illis partibus dietim veniant, interim tarnen quoad homines mei reuenerint aut alter eorum reuenerit, maiestati vestre certum quid scribere non audeo, quamprimum autem reuenerint aut alter eorum reuenerit, quiequid noui fuerit, maiestati vestre quam citissime rescribere stndebo fideliter. Deinde maiestas vestra mandauit mihi suis in uteri, vt relictam despotissam manibus meis in custodiam in castrum meum Rahowcza aceiperem. Serenissime rex! Domus mee omnes in manibus maiestatis vestre habentur, aperte maiestati tarnen vestre constare poterit, quod dictum castrum meum Eahowcza, cum aliis fortaliciis in infinitimis(l) partibus situm est, tales autem spectabiles captiui non in castris flnitirais, quorum castrorum cura et sine hoc magna est, sed in medio regni eiusdem, puta in castris Thatha aut Komarom vel Wyssegrad loeandi sunt, quum autem castrorum meorum finitimorum eura mihi continua sit, maiestati vestre supplico, vt domino meo graciosissimo, quatenus custodiam dicte despotisse mihi ne submittat, quia insufficientem me ad hec nouerim. Neque ob hoc mihi dedignetur, vt ad alia seruieia maiestatis vestre iuxta presentis temporis exigenciam me tenere valeam,
MONUMENTA HIST. XXXV: MONUM. HABSBURGICA I. 12

178 ceterum cum castmm finitimum Maroth in faueibus hostium vndique habeatur, primusque ingressus hostium ad expugnandum. idem coneeptum tenet, preterea maiestas vestra meminere dignetur, quod aliqnoeies iam eidem supplicauerim pro vlteriori conseruacione castri iinitimi Maroth, ad cuius conseruacionem, contra tarn magnum hostem impotms sum, verum licet maiestas vestra dominis consiliariis et camerariis eiusdem, vt ipsum castrum in tempore omnibus necessitatibus prouideient, mandauerit, tarnen per eosdem ad idem castrum haetenus parua prouisio extitit, quum hostis primum ingressum expugnando idem castrum coneeptum habet et dietim expeetatur. Iterum supplico raaiestati vestre, vt domino meo graciosissimo, quatenus idem castrum ne obliuisceretur, sed. ingeniis, ho minibus et victualibus in tempore prouidere facere digneatur, nam alioquin antea quoque protestatus sum maiestati vestre prout in preseliti quoque protestor, vt si periculum eiusdem contingat, mihi inscrib^re ne dignetur, quia causa periculi illius non sum. Iterum seruicia mea n'delu maiestati vestre commendo. Datum in Castro meo Palotha, in feto bsatorum Girici et lulite martirum, 1529. Eiusem maiestatis vestre fidelis seruitor Ladislaus More de Chwla etc. Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gracia Hungarie et Bohemie regi etc., infanti Hispaniarum, archiduci Austrie etc., domino meo graciosissimo. PrileH cjeduljica: Complices: lohannes Thahy, Vrbanus Batthyany, Bernardus Henyey, Petrus Markws, lohannes Horwath, Ladislaus Henyey. Memoriale. Georgius Waryas. Original s peatom na rptu, kojim bijae pismo zatvoreno. U c. i kr. humom, door, i drsav. arhivu u Beu: Hungarica.

188.

1529. 17, juna. U Linu.

Kralj Ferdinand pie Nikoli Zrinskomu, da ne smeta Prospera Todekind u rudarskim poduzeima na svojim imanjima. Co miti Zriny. Magnifice, fidelis, dileete. Exponi nobis fecit fidelis subditus noster Prosper Thodeschinus ciuis ciuitatis nostre Tergestin se anno proxime elapso a quodam Adamo Germano pro parte crediti sui ducentortim quadragiuta duorum florenorum fodinam quandam in solutum accepisse atque ab eo tempore citra pacifice possedisse, quam cum colere cupiat nos quoque humilime requiri fecit, quo ea quietius et seeurius vti et frui possit;

179 graeia et fauore nostro ei adesse dignaremur, cuius quidem precibus clementer annuentes te ob id studiose requirimus, vt prefatum1 Prosperuni in dicta fodina aliisqiie rebus et mercibus suis, quas in dominus tuis habet, nostri contemplacione commendatum, adiutum et promotum habere debeas, vt in hoc etiam constare possit requisitions nostre debitum a te respectum habitum fuisse, nostram in eo benegratam executurus voluntatem. Datum Lintii, 17. iunii, 1529. Koncept c. i kr. kunom, dvor. i drai). arhivu u Beu: Hun* ] ! :lh : garica. '" ;i '' ' : -\' ' ,:' ' '
, :

189.'

'

"

:".

;;

,',/".

' ' '.'.;

1529. 18. juna. U Linu.

Kralj Ferdinand pie Ivanu Pastoru, da mu je m uzdravanje odredio ' dio dae grada Dubrovnika. loanni Pastori. vy : < Ferdinandus etc. Fidelis, dilecte. Eedite sunt nobis litere tue quibus solitam tuam iligentiam intelleximus, que nobis grata extitit, quam et a te proinde continuari volumus. Quod intertentionem tuam attinet, proxime elapsis diebus tibi scripsimus et commisiraus, vt partem ex censii nobis a ciuitate Rhagusina debito accipias et aliquid ex ea parte in vsum tuum conuertas, quod adhuc per nos tibi facere licet; sed si exinde nihil habere possis nosque de eo admoniti fuerimus, de alio deinde modo et via deliberabimus, quo tibi quoque satisfiat, quod te latere nolaimus. Datum Lintii, 18. iunii, 1529. Dolje biljeka1: Emericus Bradatsch, vieebanus et comes regni nostri Selauonie. ' : Vani*; Burgo 4k* pars bonorum immobilium ecelesiasticorum detur per regna et dominia regis omnia, pro hac duntaxat expeditione, postea restituet ea v = ( ? ) fuerint accepta, agat cum .pontifice, quod indulgeat llorum venditionem et impignorationem. , ; Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i dr&av. arkivu u : garica. . . / - . - . , ... , , ..;.. ...,,.,
. : : : : . ' . -i:i=' . ..!' :

' ;

1 2

i,--:.:

.;.:

- V /.

'^

': - - 1 . : 1 , :

n i / ' b ' ;

['

Ova biljeka odnosi se za cijelo na slijedeu ispravu. Ova biljeka jedva je u saveza sa gornjim pismom.

180 190.

1529. 18. juna. U Linu.

Kralj Ferdinand pie podhanu M'rhu Bradau, da vodi istragu protiv Fabijana Kovaa, koji je na eni Filipa Matslera prouzroio pometnue. Vicebano regni Croatie. Ferdinandus etc. Egregie, fidelis etc. Expositum est nobis pro parte PJiilippi Matzler subditi nostri ae inhabitatoris Orapini, qualiter quidam Florianus Faber vxorem ipsius Philippi grauidam et partui proximanicrudeliter adeo tractauerit et ceciderit, vt infans in vtero eius perierit, nosque propter homieidium sic patratum humilime requiri fecit, vt in deliquentera iuste animaduertere dignaremur, cuius precibus iustis et rationabilibus habita prius superinde matura deliberatione et vt res acta est iiiquisitione, clementer incliuati, tibi propterea serise eommittimiis, vt contra Florianum ilium id quod iuris est fieri et exequi cures, et simul prenominato Philippo in educendis rebus ae vxore et liberis suis ad oppidum nostrum Grretz, ad quod commigrare intendit, nostri contemplatione, fauore et auxilio tuo assistas, nostram in eo expressam exeeuturas voluntatem. Datum Lintii, 18. iunii, 1529. Egregio, fideli nobis dileeto Emerico, vicebano regni nostri Sclauonie ae Oroati. Comitatus Warasdiensis. Koncept garica. u c. i . hunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hun-

191.

1529. 18, juna. U Zagrebu.

Ivan Pastor pie Jcralju Ferdinandu, da je primio njegovo pismo i da je ono Dubrovanima odaslao. Post humilimam commendacionem. Serenissime et inuictissime rex' domine, domine michi clementissime. Vitimo scripsi maiestati vestre prima mensis presentis, et nudius tercius est, quod pereepi literas maiestatis vestre, in vno fasciculo ligatas, simuleum uteris ad Eagusienses, quas subito per proprium nuncium misi et scribo eis, vt quamprimum mittant oratores cum censu vt promiserunt, tarnen ego credo, quod iam sint in itinere, quia in reeessu meo deliberauerant mittere oratores infra octo dies. Alia scribo illustrissimo et reuerendissimo principi, domino episcopo Tridentino, que ab eodem intelliget maiestas vestra, quam omnipotens deus ex sua summa clemencia faciat victoriosum et triumphantem in Turcis hoc anno. Datum Zagrabie, 18. mensis iunii, 1529. Eiusdem maiestatis vestre perpetuus seruitor Ioannes Pastor de Zagrabi a.

181 Vani: Serenissimo et inuictissimo principi et domino meo clemeniissimo, domino Ferdinando Hungarie et Bohemie regi etc., infanti Hispaniarum, archiduci Austrie, duci Burgundie. Cito. Cito. Cito. Biljeka1: Auf dise brief dem Waan anczuzaigen vnd zu beuelhen, das seine leut knigliche majestet getreuen vnnderthanen, dermassen wie angeczaigt, nit schaden zuefuegen, noch jnen gwalt thuen lassen, vnd solchs bey jnen abstell. Keglewicz vnd Katalemphj(i) zu schreiben, das knigliche majestet in vbung vnd willens sey das kriegsffolkh so an den Orabatischen grenczen ligen, sambt ainem gueten zuesacz gen Agram zu legen vnd das sy sich mitlerzeit wie bisher kniglicher majestet zu genedigen geuallen haltenn, dannen knigliche majestet sy in jren noten alls gwalltiger regierennder khunig zu Hungern, auch nit verlassen, sounder knigliche majestet Banhern mit ainem taphern zueczug, zu hilff vnd trosst khomen welle. 1529. Pastor. Original u.c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 192.

1529. 18. juna. U Zagrebu.

Ivan Pastor pie kralju Ferdinandu Karlov ia, nanesenim o nasiljima ljudi bana Zagrebanima. Ivana

Post humillimam commendacionem. Serenissime et inuictissime rex, domine, domine mihi clementissime. Venerunt ad me iudex et seniores huius ciuitatis Zagrabiensis eonquerendo, quomodo seruitores domini Ioannis Torquati bani ipsis eiuibus plurima dampna inferunt, videlicet fenilia expascunt, ciues alapis cedunt, et cum porta ipsius eiuitalis est clausa, seraturas destruunt et congluciunt et quod peius est, pridie venerunt aliqui in eiuitatem et vnum ex eiuibus mmeupatum (xeorgium Massan, verberibus maximis affecerunt et uno vulnere super caput sau ciarunt, quo viso custodes ciuitatis eampana ad partem percussa predictos seruitores domini bani, credentes fuisse seruitores episcopi Zagrabiensis, tota ciuitas commota est et insurexit cum armis, et predictos seruitores aliquos verberibus affecerunt et aliquos vlneribus(l) maximis sauciarunt, et si ego non fuissem, certe ipsos interfecissent, quia summus(!) confederal iuramento, quod quando eampana ad partem percutitur, vt vnusquisque armatus insurgat contra inimicum et contra partes loannis Scepusiensis; et quia idem banus niehil habeat mandare nee priuilegii apud nos, sed castra finitima et regnum armis contra inimicos defendere deberet et iustitiam
1

Ova biljeka je /.a cijelo rijeeDJe na slijedee pismo.

182 in medio regni ynicuique iuxta suum ius celebrare; sed hoe ab eodem longe. est, quia qui deberent defendere vice maiestatis ventre, illi pocius impediunt et destruunt regna . et, eiuittes maiestatis vestre. Habet enim ciuitas nostra priuilegia a diuis regibus concessa et per maiestatem vestram graciose confirmata, quod banus inter nos nichil habeat agere, et si alicui ius detrahitur suum, ante iudicem nostrum, qui est vice maiestatis vestre, perquirat, quare supplicant idem ciues ad pedes maiestatis vestre humillime, vt digneatur ex innata elemencia sua committere domino bano Ipanni Torquato, vt refrenet seruitores suos a tali faccione et ut ciuitatem ipsam extra priuilegia sua npn conturbet, quia ipsi c'ues credunt esse ita fideles et affretuosi maiestati vestre sicufc aliquis alter fidelis maiestatis vestre nemini detrahendo honorem suum, et nisi maiestas vestra veniat in hoc regnum, ipsi ciues adibunt maiestatem vestram et singula conquerendo preponent, nihilominus interim supplicant, vt maiestas vestra digneatur per literas mandare domino bano, ne impediat ciues ipsos iuxta priuilegia sua, ego autem id maiestati vestre ex officio meo volui significare et perseribere, Datum Zagrabie, XVIII. mensis iunii, 1529. Biusdem maiestatis vestre perpetuus seruitor Ioarmes Pastor de Zagrabia. Na rptu: Serenissimo et inuictissimo principi [et domino], domino' Ferdinande dei gracia Hungarie et Boemie regi etc., [infanti] Hispaniarum,: archiduei Austrie etc., [domino] meo clementissimo. Cito. Cito. Cito. Original u c. i kr. kunom, dvor. i dravi arkivu u Beu: garica. 193.

1529. 19. juna. U Linu.

Kralj Ferdinand odobrava udaju udove Ferdinanda Frankapana za Vuka Frankopana. Relicte Ferdinandi de Frangepanibus. Ferdinandus etc. Geaerosa nobis grata. Intelleximus masmificum Wolfgangum de Frangepanibus comitem Briniensem in animo habere, vt se tibi matrimonio iungat, quod cum et nobis nonnihil placeat, imo nobis persuasum habeamus hoc vestram connubium vtrique honorificum et commodum atque etiam patrie illi propter confinia tutanda vtile esse posse, quare quoque gratiose hortamur, vt si nondum sit factum, ad nostri etiam humilera complacentiam prefato comiti in hoc eius honesto et sancto animi instituto acquiescere velis, eumque velut tibi liberisque, rebus efc

185

bonis tuis reique domestice quam optime consulturum acceptare non graneris, quo facto et ipsi ac tibi eo inclinatiores erimus vosque gratia et fauore nostro regio complectemur, quod tibi clementer signifieandum duximus. Datum Lintii, 19. iunii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica.
194.

1529. 19e juna. U Linu.

Kralj Ferdinand nalae katelanima udove Ferdinanda Frankopana, da im se ova vjena sa Vukom Frankopanom, izrue njezina imanja. Oastellanis reliete Ferdinandi comitis de Frangepanibus. Ferdinadus etc. Nobile^, fideles, dilecti. Cum magnificus Wolfgangus de Frangepanibus coms Briniensis se matrimonii vioculo cum generosa nobis grata Maria relicta quondam Ferdinandi de Fraogepanibus comitis Modrusiensis iung^re intendat, nosque in hoe non solum gratiose eonsenserimus, verum etiam eundem in tarn honesto animi sui institute promouere et commen datum habere velimus, eapropter vobis et fidelitati vestre harum serie precipimns, vt postquam hoc matrimonium sic consumatum tuerit, extunc eidem Wolfgango omnia et singula eastra, bona et loca ad dictam relictam quocunque iure spectantia et per vos hactenus possessa, patefacere et absque omni mora, contradictione vel exceptiooe eonsignare debeatis et teneamini, prestando eidem ob id obeientiam debitam et alia omnia licita et congrua faciendo que vestris ofiitiis et fidei incumbunt. Secus minime facturi. Datum vt supra. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arkivu u Beu: Hungarica. 195.

1529. 20. juna. U Passau-u,

Kralj Ferdinand na zagovor bana Ivana Karlovia i Nikole Juriia oprata Stjepanu Blagajskomu neki zloin. Blagay. Ferdinandu etc. Magnifice, fidelis, ilecte. Cum spectabilis et magni ficus et fideles nobis dilecti loannes Torqnatus comes Oorbauie, regnorum nostrorum Dalmatie, Oroatie et Sclauonie comes(!), ac Nicolaus Iuritschitz eonsiliarius noster suo nomine magno studio et humilime apud nos insteterint, vt tibi super excessu per te in excecatione cuiusdam eommisso gratiam nostram impartiri dignareraur, nos attenta eorundem intercessione et ex aliis etiam causis animum nostrum mouentibus, te a pena et culpa omnique reatu huius deliquii eximendum ac fame tue priori restituendum du_

184
ximus, prout etiam eximimus et restituiraus per presentes, ita quod te cum excecato illo omniao ac amicabiliter componas et coneordes, teque ab eiuscemodi temerariis actis de cetero abstineas, quod tibi significandum duximus. Datum Patauie, 20. iunii, 29. Koncept garica. u c. i kr. kunom, dvor i drav. arhivu u Bea : Hun' 196.

1529. 20. juna. U Passau-u.

Kralj Ferdinand obeaje knezu Frankopanu Slunjskomu isplatu obeaje mu posadu za grad Slunj. Gomiti Sluny. duga i

Ferdinandus etc. Magnifice, fielis, dilecte. Accepimus literas tuas quibus abunde intelleximus, que de rebus tuis ad nos scripsisti; ingratum quippe nobis est. quod tibi nondum de debito tuo satis factum fuerit, qui non aliter nobis persuaseramus, quam te iam pridem a consiliariis camere regni nostri Hungarie solutum esse, sed nihilominus graciose deliberabimus de modo et via vnde et tu solui et contentari possis. Quoad prouisionem eastri Sluny tibi quoque significandum duximus, nos in illo pedites aliquot pro eins custodia ordinaturos prout necessitas postulauerit, ac loco illi et ceteris confinibus vtile et bonum fore cognouenmus, nee desinimus in aliis etiam quantum possibile est prouisionem necessariam facere, nosque pro benefitio et defensione istius etiam regni nostri def atigare, teque ob id omni studio requirimus, vt quod tuo in nos fidei debito ineumbit sedulo et diligenti cura tarn isthic quam alibi pro posse tui traetare et agere non cesses, et te prepares, vt vna nobiscum contra fidei nostre hostes Turcos et alios profieiscare, sicut te omnino facturum esse non dubitabimus, quod erga te quoque dementia et fauore recognoseemus. Datum Patauie, 20. iunii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu : garica. 197.' Hun-

1529. 23. juna. U Regensburgu.

Kralj Ferdinand nalae ugarskomu vijeu, da pomae Ivanu Haberdancu kojemu je naloeno, da brani krajinu od Turaka. Oonsilio Hungarico. Ferdinandus etc. Eeverendis^ime, reuerendi in Christo patres deuoti ac, spectabiles et magnifiei, egregii, fideles, dileeti. Oommisimus egregio, fideli nobis dilecto lohanni Habardanecz de Zalathuck(!), vt donec cum omni apparatu bellico nos subsequamur et ad regnum istud nostrum redeamur, confinia versus Turcos defendere et pro posse suo conseruare debeat,

185 quod vobis ob id insinuanduni duximus. vt tam respectu iussionis nostre sibi facte quam attenta necessitate que propter Turcos eidem regno nunc incumbere eepit, nostro nomine et loco prefato Habardanecz auxilio esse possitis, quern vt a vobis in omnibus iis, que in tuitionem et benefitium prefti regni deseruire videantur, promoueri et adiuuari volumus. Nostram in eo seriosam executuri voluntatem. Datum Eatispone, 23. iunii, 1529. Koncept gorica. u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hun-

198.

1529. 23, juna. U Regensburgu.

Kralj Ferdinand povjerava Ivanu Haberdancu Turaka. obranu krajine od

Habardanecz. Ferdioanus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Cum non parum referat, vt lis rerura turbulentiis ac propter Turcorum progressum confinia regni nostri Hungarie quantum vnquam fieri possit a repentino hostium insultu et occupatione preseruentur et defendantur, nosque de fide constantiaque tua indubitatam fiduciam habeamus, eapropter tibi harum serie firmiter committimiis et mandamus, vt de dictis confinibus omnem curam et diligentiam habeas, eaque pro virili tua ab hostium incursu defeadere, tueri et conseruare fideique nostre orthodoxe debitum in hoc plene pre stare et adimplere coneris, donee ipsi nos cum omni apparatu expeditiorieque nostra descendants et hoc regnum nostrum fidelesque eiusdem subditos et incolas a Turcorum aliorumque hostium inuasione et direptione liberemus, et singulisque regni illius necessitatibus prout necesse et expediens visum fnerit debite consulere et prospicere valeamus, et queeunque modo res ille successerint et quidquid et am de Turcorum practieis ae progressu et eonatibus intellexeris, nos de eisdem sedulo ac quam citissime admoneas. Secus minime facturus. Datum vt supra. Koncept u c. i kr. kunom, garica. dvor. i drav. arkivu u Beu : Hun-

199.

1529. 23. juna. U Regensburgu.

Kralj Ferdinand javlja upaniji vukovskoj i poekoj, da je loanu Haberdancu povjerio obranu krajine od Turaka i nalae, da mu se pokoravaju. Oomitatui de Walko. In simili Posega. Ferdinandtts etc. Nobilibus, fidelibus nobis dilectis, comiti, vicecomiti ac vniuersitati nobiliiim comitatus de Walko graciam nostram regiam et

186 omne bonum. Cum egregio lohanni Habardanecz de Zalafchnok expressecommiserimus, vt confinia regni nostri Huugarie defendere et pro posse suo ab immanissimi Turcorum tyranni incursionibus et depredationibus preseruare debeat, donec nos cum omni expeditione bellica, quam contra Turcos aliosque hostes nostros nunc paramus subsequi et cetera pro regni eiusdem defensione commodius et validius exequi valeamus. Eapropter fidelitati vestre et cuiuslibet vestrum committimus ac districte et sub indignationis nostre grauissime pena mandamus, vt quandoeunque per dictum Iohannem Haberdanecz aut suo nomine per homines suos requisiti raeritisr aut aliquis vestrum requisitus fuerit, extune cum omnibus coionis et iobagionibus viribusque et copiis vestris capitatim insurgere et cum eodem lohanne vel sine eo in quibuscunque locis vobis designandis, sicut oportunum et pro tempore necessarium fuerit, contra Turcos aliosque hostes nostros arma mouere et ire debeatis et teneamini; secus sub pena premissa ac occupatione bonorum vestrorum minime facturi. Datum vt supra. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: garica. 200.

1529. 25. juna. U Regensburgu.

Kralj Ferdinand nalaze upaniji vuJcovskoj i poekoj, da imade vladati sloga medju njihovim iteljima. Comitatui de Walko. Ferdinandus etc. Egregiis, nobilibus, fidelibus nobis dectis, comiti et vicecomiti ac vniuersitati nobilium comitatus de Walko1 graciam nostram regiam et omne bonum. Cum intell'gamus differentias aliquot interdum inter vos vigere, easque nos propter bonum vestrum pro nunc omnino sublatas esse et de cetero caueri velimus, idcirco fidelitati vestre et vestrum cuiuslibet harum serie firmiter ac sub indignationis nostre grauissime pena committimus et mandamus, vt nemo ex vobis contra alium insurgere aut quoquo modo peramplius tarn in rebus et bonis quam personis aliquem damnificare vel perturbare aut damnificari vel perturbari facere et permittere audeat vel presumat, sed si quid alius contra alium iuris vel aetionis habere pretendat, talem coram iudice suo eompetenti aut. a nobis deputando iuxta regni nostri Hungarie eonsuetudinem et ordinationem prout iuris est conueniat, iustitiamque sibi ministrari petat, que vnicuique petenti non debebit denegari; secus sub pena premissa minime tacturi. Datum Eatispone, 25. iuuii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: garica.
1

Hun-

Na strani u zaporci: Posega.

187 201.

1529. 25, juna. U Regensburgu.

Kralj Ferdinand nalae upaniji poekoj, da se digne protiv Turaka. In simili ad comitatum de Posega. Ferdinanus etc. Fidelibus nostris vniuersis et singulis, vniuersitatibus et statibus tarn nobilium quam ignobilium in regno nostro Hungarie et partibus eidem subiectis vbilibet eonstitutis, ad quos presentes litere nostre peruenerint vel qui earundem fidedigno exemplo requisiti fuerint, graciam nostram regiam et omne bonum. Cum immanissimus Turcarum tyrannus se contra sacram regni nostri prefati coronam valida et potenti manu mouere eeperit atque etiam progredi, et quod reliquum est, omnino deuastare intendat, nos autem pro nostri offitii debito de resistentia firma et necessaria tractauerimus, prout et nunc in sedula tractatione sumus, quo regnum illud ac fideles illius ineolas ab hostium insultu et direptione liberemus, premissisque subsidiis, quorum partem nunc demitti iussimus et fecimus, omni expeditione nostra bellica personaliter subsequi et aduersus infideles illos ire decreuerimus, eapropter fidelitati vestre et cuiuslibet vestrum q u i c u n q u e a r m a l e u a r e p o s s u n t firmiter harum serie ac sub indignacionis nostre grauissime pena committirnus et mandamus, vt si nondum feeistis statum, visis presentibus, vos cum omnibus viribus vesfcris preparetis ad bellum ita, quod quandocumque iterato requisiti et euocati fueritis, ad locum vel loca, que vobis designabimus, parati venire et sti pendia v e s t r a l e u a r e ac d e i n d e arma in hostes mouere possitis; seeus sub pena premissa minime facturi. Datum ut supra. Koncept u c. i kr, kunom dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. 202.

1529. 25. juna* U Regensburgu.

IKralj Ferdinand poziva vojsku pod oruje. Ferdinanus etc. Fidelibus nostris vniuersis et singulis stipendiariis et salariatis in regno nostro Hungarie et partibus eidem subiectis vbilibet eonstitutis, ad quos presentes litere nostre peruenirent vel qui earundem fidedigno exemplo requisiti fuerint graciam nostram regiam et omne bonum (vt supra per totum, excepta particula subdueta etc.)1. Koncept u c: i kr. kunom dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica.
1

Sravni prvanju ispravu i razmaknutim pismenima otisnuto.

188 203. 1529. 25. juna. U Regensburgu.

Kralj Ferdinand nalae Benku iz Valpova i Bernardu , da se vojskom pridrue Ivanu Haberdancu, i da brane palatinku Doru Kaniaj. Ferdinandus etc. Fidelis, dilecte. Commitmus tibi, vt quandocunque per egregium lohannem Habardaneez de Zalathuck (!) requisitus fueris, eundem apparatu quo raaiori poteris aceedere et tarn de bonis generse Dorothee de Kanysa, alias palatinisse, quam de tnis propriis in regni istius nostri ae confmium defensione per nos ibi commissa adiuuare debeas et tenearis; seeus minime facturus. Datura vt supra. Na strani: Magistro Benedicto de Valpo. Ad Bernardum Henyey cum infrascripta clausula tantum: Egregie, fidelis, dilecte. In simili ad lohannem Horvath de Zedlak simpliciter.: Egregie. lidelis, dilecte. Koncept u c. i kr. kunom, garica. dvor. i drav. arkivu u Beu: Hun-

204. 1529. 30. juna. U Z a g r e b u . Ivan Pastor pie kancelaru Bernardu Clesu o kretanju Turaka, i da je Ivan Zapolja hrvatskim hanom, imenovao Ivana Taha. Post humillimam commendacionem. Illustrissirae et reuerendissime princeps in Christo, domine, domine graciosissime. Vltimo scripsi decima octaua piesentis, et ea que postea wenerunt (!) intelliget illustrissima et reuerendissima dominacio vestra ex copiis inclusis missis de Bagusa octaua presentis, et illa sunt scripta in cifris, que mitto in specie simulcum vna copia interpretacionis. Et scribit michi pro certo Michael'Bucinoglus('.), quod Tureus est leuatus de Oonstantinopolim 8. maii et habet sexaginta hospicia usque Belgradum, vt intelliget ex copiis inclusis; infra decimam iulii debet constitui in Belgrado, ideo illustrissima et reuerendissima do minacio vestra moueat exercitus quia est tempus. Hie apud nos banus dominico die futuro faciet congregacionem, de qua auisabo illustrissimam dominacionem vestram; et certe ego libenter seruirem serenissimo domino regi, domino meo clementissimo in arduis negoeiis et aliter cum istis partibus practicarem quam isti nostri, sed non habeo aliquam potentiam, ideo cogor obdormire et tacere quousque deus voluerit. Heri eciam noua venerunt de confiniis Oroacie bano, quod Tureus esset reuersus in Adrianopolira, tarnen ignoramus si sit certum vel non.

189 Noua apud nos sunt, quomodo faccio Ioannis Seepusiensis loannem Tahy creauerat in banum, et expectant Turcas, qui ipsis in auxilium venient; bonum esset, quod isti nostri bani" essent vigiles et feruenciores in negociis. Datum Zagrabie, vltima iunii, 1529. Eiusdem illustrissime et reuerendissime dominacionis vestre per petuus seruitor Ioannes Pastor de Zagrabia. presences ^xpedicioni dedissem, venerunt certi traasfugi ex Samandria, qui pro certo affirmant, quod Turcus in persona cum toto suo exercitu appropinquaret Belgradum, et hee pro certo affirmant. Admiror plurimum, quod oratores Eagusini tantum tardant et dubito,. quod mutauerunt animum propter exitum Turci, tarnen non possum credere cum tantum amorem demonstrarunt erga maiestatem regiam, quod nichil laudabilius dici possit, vel si essent in mare intercept! a galeis Venetorum (quod deus auertat). Episcopus Zagrabiensis apperte et clare demonstrat, et proprio ore dixit, quod libeneius velit portare tombacum vel biretrum maehometanum, quam obedire sanguini germano, et deus velit, quod efficeretur cito Tur cus, quia iam renegauit fidem, et admiror, quod regia maiestas tarn be nigne cum ista faceione loanuis Seepusiensis tractat, nam de die in dies peius adoremus, et tanta benignitas plus nocet quam prodest apud deum. Habemus eciam noua, quomodo Hispani, qui sunt in Hotsthiewye profligarunt 200 Turchas et omnes interfecerunt ad vnum, et aeciperuut ab eis equos 80, principium est bonum et deus dabit victoriam in finem. Vani: Illustrissimo et reuerendissimo in Christo domino, domino meo graeiosissimo . . . Bernardo episcopo Tridentino, supremo cancellario Sere nissimi et inuictissimi Hungarie et Boemie regis etc., archiducis Austrie etc.In curia sue maiestatis. Oito Oito Oito Cito Cito Na rptu biljeka: Buduicii, 15. iulii, 1529. Eesponsio est 18. eiusdem. Original na papiru, pecat otpao. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu : Hungarica. V. Bunyitay, E. Eapaics, I. Karcsonyi: Monumenta eeclesiastica tempora innovatae in Hungaria religionis illustrantia. Budapest 1902. Po etak: Janos zagrabi lelkipasztor irja a Tridenti ptispeknek etc. Potpisao: Bunyitay Vincze. Kako se vidi, pastorom. Bunyitay je Iv. Pastora uinio protestantskim

190 > 205.

1529. 30, juna. U Zagrebu* ,

Ivan Pastor javlja kralju Ferdinandu novosti o Turcima. Post humillimam eommendacionera. Serenissime et inuictissime rex, domine, domine mihi clementissime. Vltimo scripsi maiestati vestre XVIII. presentis de nouis Turcicis, nunc autem ea que habeo ex Ragusa 8. pre sents1, mitto illa tarn in eifris quam in eopiis illustrissimo et reuerendissimo domino Tridentino, que maiestas vestra intelliget ex Uteris iam dicti Tridentini. Heri aduenit vnus transfuga ex Samandria et affirmat Turcum in persona cum toto exercitu appropinguare Belgradum. Hodie aduenerunt alia noua, quamodo Hispani milites maiestatis vestre, qui sunt in Kotsthiewye (qui locus distat a nobis millia decern), Turchas 200 profligarunt et omnes interfeeerunt et acciperunt ab ipsis equos 80, bon um principium est et deus dabit meliorem finem et victoriam profligandi Ottmauum vt oinnes proph^tie tumbant, animique hominum machinantur et astra pretendunt (quod deus concedat), et maiestatem vestram feliciter in euum conseruet. Datum Zagrabie, vltima iunii, 1529. Brasdem maiestatis vestre humillimus seruitor loannes Pastor de Zragrabia '% Vani: Serenissimo et inuictissimo principi, domino, domino meo clementisimo, domino Ferdinando Hungarie et Boemie regi etc., infanti Hi spaniarum, archiuei Austrie, duci Burgundi, marchioni Morauie, comiti Tirolis ete. Cito Cito Original u c. i hr. kunom dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 206. 1529. 3 . jula U Djakovu Ivan Haberdanec javlja kralju Ferdinandu o kretanju Turske vojske, da su Srbi u Srijemu pripravni udariti na Turke i da Zapoljevi pri stae dogovaraju s Turcima. Serenissime ac inuictissime princeps et domine, domine michi naturaliter graciose. Post meorum fidelium seruiciorum exhibieionem. Temporibus protractis miseram quasdam literas super noua in istis partibus habita^ in quibus tarnen Uteris promiserara vestre maiestati, vt quamprimura ceteri exploratores missi in regnum Thurcorum venerint, ,eiusdem(!) Vidi ispravu od 8. juna 1529. \ .

191 vestre maiestati quitquid narauerint, suo modo perscribam, qui tarnen nondum reuerssi(!) sunt sed interim mine superuenit homo qui gracia Iegacionis missus fuerat in Wylak, et retullit tali modo, quod imperator Thurcorum cum omni suo apparatu, in paratu extitit, et dudum in Plowdin 1 eonstitutus, quern iam propius esse credo. Dicit eciam, quod pontera dudum eleuarent, sed quod in presenti flumina augmentantur, illud effieere minime potuerunt, retullit idem, quod Raseiani2 et alii (!) gentes in Syrimio habitautes, mox aliquam vim vestre maiestatis in regno isto persentirent, in Thurcos arma mouent ad expellendum eosdem, vt vestre maiestati ae inclinarent, idem retulit, quod in eastris Thurcorum confinibus in presenti pestillentia 3 in tantum regnat, quod innumerabiles miserime crudelissima morte pereunt; rursus retullit, vt dominico die proxime euoluto in Wylak venerunt legati Nicolaus Gylethffy, cum eo autem homines Iohannis de Thah, episcopi Zagrabiensis, Iohannis Banffy, Petri Erdwdy, Yrbani de Bathyan, Michaelis Kesserw et Petri Markws, quos homo, qui talia narat, pre oeulis inspexit, et tandem illic dictus Nicolaus 4 fatus est Thurcis dicens: Vbinam est vis vestra Thurcalis, nam et si imperator exercitum non habet, nos, inquit, satis habemus; saltern veniat, nos regnum ei in manus trademus. Retullit similiter, quod imperator Thurcorum hoc regnum nunc minime invaderet, nisi ipsum amonissent et instigassent indies tales insipientes, qui partes Zepwssiensis adherent, quibus plenum extitit hoc regnum, quorum in medio inclusi quasi interdum 5 flama, qui pauci existimur, videlicet, ego cum Francisco Zay, Emerico Zolthay, Nicolao Felegyhazy et Thoma Orbay, tarnen necesse viuentes et pauperime degentes insoluti, nescimus tamen ex qua parte protegere, cum ex vtraque parte quasi circumsepti sumus turn a Thurcys turn eciam a Iohannistis, qui in tantum exaltati sunt, vt si vestra maiestas in hora erga negocium non prouidebit, yexillum eleuentur inter se, quapropter vestra, maiestas videat, ad quid enim in manu serpentem venenatam tenere oportet, de qua re facere potest, vestra itaque maiestas de remedio prouideat, quia tempus est; dignetur eciam maiestas vestra, quod ad se aliquas gentes deorssum dirigere, alioquin hoc paruum residuum periclitet; refferunt eciam, quod imperator Thurcorum hunc(!) regnum necesse invasisset, nisi ipsum Iohanniste instigarent vt predixi, cum tamen ipse imperator crudeliter a Zophys persequitur, et presertim, quod percepit, potentissimum ac excellentissimum Karolum regem Hispaniarum et imperatorem Romanorum presertim versus se adventurum. Rurssus vestre maiestati supplico, vt aliqua solueione sew expensa prouidere digneatur, nam Franciseus Zay, si mendicando se grauiter non sustentaret, dudum ipsius confiuia et castrum deserta remansissent, tamen et diebus prope transactis venerant Thurcy eursitandi gracia, quos eciam ego cum suis insecutus fui, ipse autem Franciseus Zay ante me ipsos insecutus et preuentus, totaliter eos perfligauit(!), aliquos viuos cepit Na strani: Inimieus in Plowdia. 'Na strani: Raseiani. 3 Na strani: Pestilantia. 4 ' Na: strani: Vrba Gylethfy. - 5 Inter do(?).
1

192 et aliquos neei tradidit, in quorum vlcionem et vindictam de nouo ordinati ducenti equites in Wylak et constituti sunt, vt si qua decepcione persuadere et comprehendere possent dictum Franciscurn Zay, cui in auxilium hodie processi cum omnibus quos habeo. Oeterum supplieo eciam vestre maiestati, dignetur eadem literas mittere Alexio Thurzo, ex eo, quod Emericum Zolthay ad se venire comisit, ne ipsum Emericum a confinibus istis amoneat, nam hie vestre maiestati et ipsi Thurzo pocius inseruire ipse poterit; cum autem necessarium fuerit et contrarietati re si stere non valebimus, omnibus relictis rebus et natis, vestrara maiestatem inquiremus et eidem fideliter seruiemus. nam qui sumus ad fidelia seruicia vestre maiestatis, mortem subyre parati semper sumus. Bndern vestram maiestatem altissimus conseruet ad lunga (!) tempora semper prosperrime.. Ex Dyako, die tercia mensis iulii, 1529. Eiusdem vestre serenissime maiestatis fidelis Iohannes Hoberdanacz. Oeterum possum scribere vestre maiestati, quod diebus transaetis venerat quidam nebulo ad Posegam, qui dieebatar se esse Oeorgium Zepwssy, quem Iohannes de Thah et ceteri partes ipsorum adherentes in magno honore et donis suseeperant, sed dum pereeperunt ipsum falaeem esse et persuassorem, quendam pelifficem, ipsum incarcerauerunt. et nunc pre vereeundia in maximo dedecore existunt. Na posebnoj ceduljici: Ceterum literas vestre maiestati iatn concluseram, dum attingit me res hec, vbi vestre maiestati scripssi(S), vt homo Petri Markws cum Nicoiao Gylethffy profectus est, tarnen non ex voluntate, sed aliquo easu illis in itinere oecurssns fuit, tandem violenter familirem dicti Petri Markus vsque Wylak abduxerant, sed tarnen stattm ex Wylak aduenit, nil inter(?) cause habet Petrus Markws. Vani:. Saere regie maiestati Hungarie et Bohemie, domino meo naturaliter gracioso. Original.. Peat, kojim bilo pismo zatvoreno, otpao je. Imenom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 207. U c. i Jer.

1529. 7. jula. U Linu.

Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karlovim, neka uznastoji, da Vuk Frankopan povrati Grguru Stefkoviu oteto ulje, konje i slugu. Oarlowich. Ferdinandus. Spectabilis et magnifice, fidelis, dileete. Exposuit nobis egregius, fidelis noster Gregorius Steffkowith ibi a magnifico Wolfgango comite de Frangepanibus samam (?) quandam olei, quod ab oppido nostro saneti Viti terre Fluminis domum suam ducere volebat, vnacum- equis et

193 iamulo abuctam esse, seque et oleum, famulumque et eqnos adhuc rehabere non posse, nos propterea humilime requirens, quatemis ei in iis consequents elementi auxilio nostro adesse dignaremur. Cuius preeibus irielinati, Jidelitati tue propterea eommittimus, vt si ita est, vt supplicans asserit, nostro nomine cum prefato comite tantum effieias, vt cum effectu dicto Gregorio samam olei famulumque et equos preter iustam causam ablatos et detentos restituat vel se cum eo desuper amieabiliter componat et eoneordet. Secus non facturus. Datum Lintii, VII. julii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu : Han gar. 208.

1529. 7. jula U Linu.

Kralj Ferdinand nalaze banu Ivanu Karloviu, da Marija Frankopanka dade Kristini Dolskoj zadovoljtinu za oteti posjed. Ca rlo wich, Perdinandus. Spectabilis vt supra. Exposuit nobis euota, dileeta Cristina de Doll, qualiter villagium quoddam sibi a Bernardino quondam comite de Frangepanibus pro ducentis ducatis irapignoratum a generosa Maria de Frangepanibus comitissa proxime elapsis diebus preter ius et equitatem (vt ait) oceupatum fuerit, nobisque propterea humilime supplicauit, vt eius in hoc indemnitati graciose consulere dignaremur. Ouius quidem supplicationibus clementer annuentes, fidelitati tue harum serie eommittimus, vt si ita est vt supplicans asserit, nostro nomine et loco in iis agas, vt exequaris, que equitati eonsona fuermt, ita quod eadem Cristina iniuste se grauatam esse conqueri nequeat: secus non facturus. Datum vt supra. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. garica. 209. arhivu u Beu: Ilun-

1529. 7. jula. U Linu.

Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu, da kroji pravdu Gaparu Bartakoviu i Blau Dijakoviu glede posjeda, to im je otela Marija Frankopanka. Oarlowith. Ferdinandus. Spectabilis et magnifice etc. Expositurn est nobis pro parte Casparis Wartakovvith et Blasii Diakotvith, qualiter villas duas a Bernardino quondam comite de Frangepanibus, titulo pignoris pro 400 ducatis habere debeant, que tarnen generosa Maria de Prangepanibus comitissa ipsis, vti asserunt, vi et potencia medi ante auiferre et ecupare velit, nosque propterea humillime requisiti sumus, vt eorundenl in hoc
MONUMENTA XXXV. .' MONUM. HABSBURGICA I. 13

194 indemnitati dementer consul ere dignaremur, quorum quidem supplieationibus clementer inclinati, fidelitati propterea tue committimus, vt nostro nomine in iis agas et facias, :que equitati consona fuerint sieut oportune faeere nosti; secus non facturus. Datum vt supra. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 210. Hun-

1529. 7. jula. U Linu.

Kralj Ferdinand nalae bana hanu Karlo vidu. da Grgura Stefkovia stavi posjed Dubovca, koji mu otela Marija Frankopanka. Carlowith. Ferdinandus. Speetabilis et magnifies etc. Jlxposuit nobis egregius Gregorius Steffkovvith qualiter castrum Tubabatz sibi a Bernardino quon dam comite de Frangepanibus pro VIC ducatis nomine et loco pignoris inscriptum a generosa Maria de Frangepanibus durante p roxi ma dicti Gregorii captiuitate propter causas a dicta Maria pretensas, quas tarnen ipse supplicans impugnare et inualidare nititur, occupatum, vxoremque et liberos eiusdem ab eodem eastro expulsos fuisse, nos propterea humilime reqnirens, quatinus in rehabendo eastro illo sibi gracia et fauore nostro clementer adesse dignaremur, cuius quidem preeibus graciose inclinati, fide litati proptera tue harum serie firmiter comittimus et mandamus, vt si ita est vt supplicans asserit, eundem in possessionem predicti castri Tubabatz ae in in'egrum restituas et iuxta inscriptions sue tenorem nostro nomine efficaciter defendas et in ea manuteneas: secus non lacturus. Datura vt supra. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. g ari ca. 211. arhivu u Beu: Hun-

1529. l i . jula. U Budjejovicama,

Ferdinand pie Petru Kruiu, da e pisati dudu mletakomu, neka mu se nadoknadi teta, i da se je za obranu Klisa izdano pobrinuo. Kruschicz. Ferdinandus. Egregie, fidelis, dileete. Intelleximus que binis Uteris tuis de tua captiuitate atque a Venetis perpesso damno scripsisti, de quibus tibi graciose condolemus, dabimusque ad dominum Venetorum literas, vt ablata tibi bona restituant, nihil addubitantes, quin ad requisitionem nostram dicta bona tibi sint reddituri. Intertentionem vero non solum 50 pedituni ad custodiam arcis nostre Clissiensis positorum. verum et aliorum ad presidia confinium regni nostri Oroatie dispositorum dementer ordinauimus..

195 quam si modo''non soluta tuerit, breui solui debere credimas. Super salario' capitaneatus tili consiliariis camere regni nostri Hungarie serise scribi iussimus, vt tibi de illo omniao satisfaeiant. ' Betreffend der fnfzig Knecht beczalimg, hab dj kunigliche Majestet genedigist verordent, denselben sambt den anndern so in den Crabatischen' 'beseczungen ligen, jr ausstenndig besolldung zu beczaien, der zuuersicht wo solhs nit besehenen, das naehmallen in kurcz volczogen werde (dj anweisung auf di Hungarisch camer Auszunehmen). Ceterum vt predietum castrnm nostrum Clys, quum te aliis negotiis implieatum abesse oportebit, aliquo ydoneo et . . . 1 Ne quid autem intuitione prefati castri defieiat, si te aliis negotiis' occupatum abesse oporteat, tecum super iis etiam vbi ad nos applicueris graciose tractabimus, nihilominus tarnen prouintialibus nostris in connentu Labacensi nunc existentibus per literas nostras commissimus, vt aliquem nobilem idoneum et probum, cui castrum hoc in absentia tua tuto committi possit ex dueatu nostro Carniole eligant, eumque ad custodium dicti arcis ordinent et mittant, sed ne quidpiam interea negligatur presertim um arcis illius conseruatio non parum referat, tibi quoque iniungimus, vt de aliquo habili et ad id sufficienti cogites, nobisque eundem indices, quo et nos habita noticia, que necessaria fuerint in tempore curare et agere valeamus. Quantum ad controuersiam inter te et vieebanum de Lobrano exortam committimus capitaneo nostro Pisini, vt vtrique vestrum diem competentem prefigat, causamque vestram audiat et cognoscat et in ea faciat que equitati conjoint fuerint, ita quod honoris et nominis tui indemnitati consultum esse queat, quod tibi elementi animo signiiieandum duximus. Datum Buduicii, 11 iulii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, garica. dvor. i clrav. arhivu u Beu: Hun-

212.

1529. 12. jula. U Djakovu.

Ivan Haberdanec pie kralju Ferdinandu o izdajstvu da su Srbi na strani kraljevoj. Nikole Giletfija

Serenis^ime ac inuicfissime prineeps et domine, domine mihi natu r a l e r graciose. Post meorum fidelium seruiciorum exhibicionem. Dirigente speculatore erga vestram maiestatem mox attingerunt me litere e regno Thureorum ex parte Eascianorum, quarum vne vestre maiestati sonantur. alie vero mihi, ex quibus eadem intelligere poterit, nam dieunt, quod nunquam imperator venisset, nisi Nicolaus Gylethffy intro profectus non fuisset, qui viginti castrorum claues ad eos presentauit et hoc indubie est, quod exercitus et imperator adest; scribunt enim Easeiani. quod si confisi in vestra maiestate fuissent ac aliquam gentem vestre maiestatis pre1

Ove dvije alineje su prekriene, zadnja je nedovrena.

196 senssissent, mox ipsi Thurcos gladio perhimere ineiperent, igitur vestra-. maiestas ipsos Kasciaaos eoniidat ac aliquicl ipsis promittat; Ohelnyk veroquodcumque postullat, eidem dari promittat, meque desuper certificet, qualem ralacionem et jnformacionem ipsis faciam, nam proferunt, in exercitu et in eastris campestralibus ipsius imperatoris multum pestileneia regnat, et quod in multa diseordia existunt in-tantum, quod sepius inter se yanycharey(!) gladio mutno se periment, in tantum, quod neseitur an sit alibi inter ipsos imperator, preterea referunt et quod eeiam ex Uteris vestra maiestas intelligere poterit, quas eidera specialiter misi, vt vnus Almanus(!) ad imperatorem' venit cum equitibus, qui ipsum erga partes marinas ducere promisit, cui vestra maiestas possessiones occupari fecit, nam ipsum alium non speroneque opinor quam ducem Vitenbiirgensem, quia aiunt ipsum, et qui Almanus promittit se imperatori annuum censsum exsoluere, vnam ciuitatem in portu maris, ipse enim continue imperatorem amonet, vt prolicisceretnr, interim vestre supplico maiestati quitquid facere nititur, tenipus est, mihique infformacionem ac relacionem faciat, tam ex Uteris hactenus missis, quam ex presentibus, intelligitur enim veracissime, quod Kwzwlbassa in tantum persequitur imperatorem, quod prope vsque ad eontinia maris iam oceupauit. Vestram maiestatem altissimus conseruet cum sua. felicissima fortuna. Ex Dyako, die XII. menssis iulii MDXXVIIIL Eiusdem vestre serenissime maiestatis fidelis seruitor Iohannes Hobordanacz. Vani: Saere regie maiestati Hungarie et Bohemie, domino meo naturaliter gracioso. Original u c. i hr. kunom, dvor. i rav. arhivu u Beu : Hun-garica. 213.

1529. 13. jula. U Budjejovicama.

Ferdinand obeaje Klianima pomo i moli ih, da ustraju u vjernosti. Ferdinanus etc. Egregii, prudentes, circumspecti, fideles, dilecti. Quas uos dedistis literas de Xa iunii proxime elapsi1 graciose intelleximus, vobisque superinde significamus, nos ad serenissimum dominum nostrum in negotii vestri commendationis(!) scripsisse sieut ex annexa literarurn nostrarum copia videbitis, et ne quid nostra tempestate huic ciuitati nostre vobisque tamquam fidelibus subditis nostris defuisse videatur, consiliarfis camere regni nostri Hungarie commisimus, vt et vobis competens subsidium sieut antea fieri solitum est de prouentibus nostris ferant, quod' eosdern indubie factnros esse nobis persuadenms. cum autem in presenSravni pismo Kliana od 10. juna. Kralj

197 Ttiarum expeditionem generalem, quam in defensionem regni nostri Himgarie at que istarum etiam partium contra immamssimum Turcorum tyrannum suscepimus, instruamus et preparemus, ac persona nostra propria ad idem regnum descendere et hostibus nostris occurrere velimus, eapropter vos etiam per lias nostras requirendos duximus omni serio, vt in solita vestra erga fidem vestram catholieam affectione ac in nos et sacram regni nostri Hungarie coronam fidelitate permanere et perseuerare et in hoc necessitatis casu, que nunc ingruere cepit cuncta facere et tractare debeatis, que ad tanti hostis resistentiam necessaria fuerint et requisita. donee et nos viribus et copiis maioribus vobis adesse et prodesse queamus, quod deo volente propedieni fiet, in quo et vestre omni incolumitati et tranquillitati patrieque simnl et liberis vestris quam optime consuletis, quod -et nos erga vos omni oblata occasione graciose reeognoscemus. Datum Buduicii, 13. iulii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: gnrica. Hun-

214.

1529. 13. jula. U Budjejovicama.

Kralj Ferdinand nalaze banu Ivanu Karlovim, da svoje ljude od nanaanja nasilja Zagrepanima. odvrati

Io. Torquato. Ferinandus. Spectabilis et raagnifice, iidelis, elileete. Intelleximus seruitores qnosdain tuos damna aliqua ciuibus cmitatis nostre Zaarabiensis violenter et temere intulisse, pluraque alia in lesionem et offendiculum iurium et priuilegiorum suorum proxime coramisisse, propter que nobis pro parte diete ciuitatis nostre humiliter supplicatum extitit. vt eidem in grauaminibus sibi illatis gratiose prouidere dignaremur. Nemini itaque preter ius et equitatem iniuriam fieri vel molestiani aliquam inferri, sed eos maxime, qui fideliter et constanter nobis adherere non cessanc, in iuribus et consuetudinibus laudabilibus hactenus introduetis conseruare volentes, fidelitati ob id tue serise et districte preeipiendo committimus harum serie, ut seruitores. tuos deineeps ita cohibeas ac sub eo moderamine teneas, ne quid amplius uel in dictos ciues vel in alios quoseunque Meles subditos nostros de facto aut iniuste et indebite attentare vel facere quouismodo audeant vel presummant; secus minime facturus. Datum uduitii. 13. iulii, 1529. 1 Koncept u c. i kr. kunom,, dvor. i dran, arhivu u Beu: garica. Na strani: Fiat copia. Hun-

198 215.

1529. 1. jula, U Budjejovicama,

Kralj Ferdinand dap bami Ivanu Karlovim, Nikoli Turnu i Ivanu: Puc'hlcru naputak, kako im adu- utanaiti sa Marijom Frankopankom. Instructio ad relictam Ferdinandi de Frangepanibus. FerdinaDdns etc. Instructio de iis, que spectabilis et magnificus ac fideles nobis dilecti Iohannes Torquatus comes Corbauie, regnorum nostrorum Dalmatie, Croatie et Sclauonie banus, ac Nicolaus de Turri, vicecapitaneus prouintialis in ducatu nostro Carniole et Iohannes Pueehler,. consiliarii et commissarii nostri apud generosam Mariam relictam quondam Ferdinandi de Frangepanibus nostro nomine agere et tractare debent. Imprimis post exhibitas literas nostras credentials, exponant illi gratiam nostram et omne bonum. Deinde referant ei, quod licet post obitum dicti quondam mariti sur a quondam Bernardino et Christophoro de Frangepanibus expedita et contentata fuerit, vt nee ad dictorum Bernardini et Ohristophori neque etiam coniugis sui bona quicquam iuris aut actionis amplius habere aut pretendere potuerit, sicque tunc satisiacta et eontenta se in Seruiam ad amicos et eognatos suos eontulerit, subinde vero non attento etiam eo, quod in testaraento prtati Bernardini mentio nulla de ea facta fuerit, bona tamen ab eodem Bernardino relicta occupauerit, seque in illorum administrationem ingesserit, ac plerosque castellanos et prefeetos in castris ab eodem Ber nardino relietis positos nobisque tanquam regi Hungarie ac supremo tutori et curatori iuratos nedum destituere, verum etiam aliquos ex eis captiuare non sit verita, preterea castra ilia ad manus suas occupare et detinere eaque pro beneplacito et libito suo regere et prouidere, cameras denique et repositoria, quibus pecunie, clenodia vasaque tarn aurea quam argent ea seruabantur, que idem Bernardinus in vita sua solus obsiguauerat ea quidpm mente et ratione, vt ilia preter seitum ant commissionem nostram a nullo prorsus resignari aut recludi debeant, reserare, diripere et cum eis iuxta libitum suum agere presumpserit, ad secunda denique vota transire, magnificoque Wolfgaiigo de Frangepanibus nubere, seque per hoc vniuersalem vsufructuariam et dominant bonorum relictorum contra liberos eorundem, legitimos heredes constituere intendat, nosque, licet Uteris nostris per inaduertentiam emanatis in tale matrimonium consenserimus, de rei tamen et facti qualitate et causa sufficienter ad presens in formal, expresse nolumus, vt hec eadem sponsalia rebus iuribusque et bonis liberorum a prefato Bernardino relictorum quoquomodo prgiudicarepossint aut debeant, sed tarn in iis quam premissis preter iuris et quitatis ordinem admissis vti offitio nostro regio ac etiam nobis vti supremo tutori et curatori liberorum predictorum incumbit, ac in vim testamenti a Bernardino prefato conditi, mature et legitime prouidere et disponere velimus, eapropter dem commissarii nostri relictam prenominatam serise requirant cum eaque tantum efficiant, vt vniuersa et singula bona tarn mobilia quam immobilia ac ad liberos illos quomodolibet spectantia et ab

199 'ea quomodolibet hacteDus occupata, d etwa ta et vsurpata vuaeuni inuentario desuper confecto ad manus nostras li bere et expedite ac sine vlteriori leryiuersatione et mora cedat et consigned ac si que cum destitutione vel priuatione castellanorum priorum et constitutione aut deputatione nouorum temere nulliterque et de facto attentasset, omnia ea et simiil castellanos priores iuxta formam et tenorem testamenti prdicti in integrum restituat, castellanos item nobis denuo i urare et debitam fidelitatem prestare omnino curet et permittat, bonisque et rebus liberorum antedictorum iuribusque et actionibus omnibus quomodocunque et qualitercunque se habentibus (attente quod statum vidue mutauerit) renuntiet, ac si nubere decreuerit, sine liberorum preiuditio nubat, demonstrando eidem uos vti curatorem et tutorem supremum omnino nunc si cut et antea deliberasse et mandasse, liberos illos ad nos et ad locum oportunum et competentem duci et recipi debere, quibus earn curam ac prouisionem adhiberi iusserimus, que etati et moribus illorum conuenire videbitur, ita quod in edcatione et institucione bona eorundem nihil desyderari debeat. Si vero relicta iis assentire seque preter seutenciam nostram opponere vellet, ex tunc prenominati commissarii nostri causas et rationes omnes in hoe negotio interuenientes diligenter et mature deliberent ac consultent, quo pacto iis, que. per eandem relictam in damnum et lesionem liberorum pref'atorum quouismodo acta essent obuiari et mederi, bonaque et castra ilia omnia in manus nostras redigi possint; curent item predicti commis sarii nostri secreto, ac per semet ipsos sicut eis videbitur expedire, vt ad nostram fidelitatem castellani omnes illi attrahantur. nobisque iurati deinceps nulla amplius relicte obedientiam prstare presumant atque etiam cogitent, quo pacto castra, que ab eadem relicta hucusque occupata et detenta essent similiter ad manus et potestatem nostram redigi et recuperari queant, singulaque posthac super uteris nostris credentialibus ad castellanos directis iaciant et exequantur, que in iis requisita ac alias pro rerum exigentia et occurentiis vtilia et oportuna visa fuerint. nostram in eo expressam et seriosam executuri voluntatem. Datum Buduieii. 15. inlii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i dr.mo garica. 216. arkivu u Beu: Hun-

1529. 16. ju a. U Budjejovicama.

Kralj Ferdinand pie Nikoli Eauberu i vinodolskim slubenicima, se ne paaju u dohotke Simuna biskupa modrukoga. da

Perdinandus dei gratia Hungarie etc. rex, infans Hispaniarum, ai*s ehidux Austrie, dux Burgundie etc., marchio Morauie etc., comes Tiroli etc., imperialis locumtenens generalis. Nobilis et fideles dileeti. Oonquestum est nobis pro parte reuerendi Simonis episcopi Modrusiensis sibi superioribus annis redditus et prouentus ecclesie sue arrestatos esse, nee adhuc relaxari, nobisque eiusdem nomine humillime supplicatum extitit, quatenus sibi in

200 coQsequenda prouentuum arrestatorum relatione, gratioso patrocinio et fauore nost.ro adesse. dignaremur. Bins itaque precibus inclinati vobis committimiis, vt omnes i'ructus eidem ipso prouenientes dimittatis, eumque Ulis ut[i] et frui de cetero nequaquam impeiatis, excepto frumento, quod eura in uira mandati generalis alias a nobis emanati exportare non permittatis sed si hoc in patriis nostris uendere uoluerit, contenti sumus, vt pecuniam ex eo cougestam, secum asportare possit, atque identidem sibi liceat, si'frumentum intra patriarum nostrarum limites consumere non velit. Nostram in iis omnibus expressam exequuturi uoluntatera. Datum Buduicii, die XVI. mensis iulii, anno domini MDXXIX., regnorura nostrorum tertio. Ferdinandus. Ad mandatum serenissim1 . ., ,. domini regis in consilio. T) m & b. episcopus Tndentmus, ummus cancellarius. Ioannes Mains. Na rptu: Nobili et fidelibus nobis dilectis Nicolao Rauber baroni in Planckenstein et Carlstetten, capitaneo nostro Tergesti, ac aliis officialibus Vinodoli coniunctim uel diuisim. Sacremeni prijepis ti Jer. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Rukopis br. 2. G. 53. u arhivu Jugoslavenske akademije ima za ovu listinu datum 12. jula. K e r e sei i c h : Not. praelim. 330337. 217. 1 5 2 9 . K ) . jula. U Budjejovicama

Kralj Ferdinand poziva izvritelje oporuhe Bernardina Franhopana, da ga izvijeste o pravu Stjepana i Tome de Dyonisiis na grad . Oommissariis quondam Bernhardiui de Frangepanibus. Ferdinandus etc. Egregii, fideles, ileeti, Exposuerunt nobis Stefaniis et Thomas de Dionysus sibi tamquam heredibus quondam Alexandri Oynthii patris sui castrum Bakar in regno nostro Oroatie situm deberi, nosque pro consensu nostro in restitutionem et recuperationera eiusdem prestando liumilime requisiuerunt, sicut ex inclusa eorum supplicationis copia videbitis; cum autem nobis obtulerint originales serenissimi quondam domini Matthie regis Huugarie et Bohemie etc., predeeessoris nostri felicis memorie literas donatorias super eodem Castro in fauorem Francisci Oynthii de Dionysus, ciuis ciuilatis Ancone, patrui eorum emanatas, et nihilominus asseruerint idem castrnm a Bernardino quondam comite de Frangepanibus violenter eis ablatnm ac occupatum et detentum esse, vo1 entes itaque scire qua ratione factum fuerit et quare iidem supplicantes castro illo hiicusque caruerint. eapropter vobis serise committimiis, vt nos

201 super inelusa supplicatione omnique eiusdem continentia plene ac cito per Hteras vestras informetis, in eoque nihil differatis, nostram in eo seriosam executuri voluntatera. Datum Buduicii, 16. iulii, 1529. Koncept garica. u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arkim 218. u Beu: -

1529, 17, jula. U Budjejovicama.

Kralj Ferdinand daje grad Grobnik pod upravu Gaspara Waldersteina. Wir Ferdinand von gots gnaden zu Hungern, Behaim, Dalraatien. Oroatien etc. Koning, Infant in Hispanien, Ertzhertzog zu Osterreich. Hertzog zu Burgundi, zu Steyr, Kernndten, Grain vnnd Wirtemberg etc., Graue zu Tyrol. Bekhennen offenlieh mit disem brief, das wir als oberister Vormnder des Edlen vnnsers lieben getrewen Stephan von Frangeupan, Grauen zu Vegls, Zenng vnnd Modrusch, weylennd Graff Bernnhardins von Franngenpan Eelichen Sonns, vnnserm getrewen lieben Casparn Walderstain in ansehuug seinem getrewen redlichen diennst, das Sloss Grobinugg bemeltenn Graff Stephan zuegehrig, mit aller zuegehrung, lewten, nutzung vnnd einkomen, nichts dauon ausgenomen phlegweise eingegeben vnd zuegestellt haben. Also das Kr nun hinfuran, solich Sloss mit allem seinem Zuegehrung phlegweise vnuerrait inhaben, nutzen, niessen, dasselb von den gesellen vnnd einkomen, auf seinen aigen costen behuetten. vnnd verwaren, on vnnsere schaden, auch vnns alls Eegierennden Koning in Hungern vnd oberisten Vormunden darinnen ffnung hallten, vnns vnnd die vnnsern darein, daraus, vnnd darinnen ennthalten lassen, zu allen vnnseren notdurfften, so offt das begert wirdet, wider menigelich niemannds ausgenomen, auch dauon ausserhalb vnnsers sonndern beuelchs, vnnd vergnnen kainen krieg, noch angriff anfallen, thuo noch treiben, noch sich damit gegen veindten, so wie die haben wurden, befriden noch ainichen, feidlichen anstamicl anneinen, auch die Lewfc vnnd Holden, zu denselbn Sloss gehrig Avider allt herkomen nicht dringen noch beswren, dauon nichts enntziehen, noch, zuenntziehen gestatten, sich auch in aunderweg gegen vnns damit gehorsamlich halten, vnncl alles das tlmn, so ain getrewen phleger seinem Herrnn schuldig v nnd verpunden ist. Wann wir aber solich Sloss schrifftlich, oder vnnder ugen widerumb an Ine erfordern, so solle er vnns des sambt den Zeug, vnncl was Ime damit laut eines Inuenntari eingeanntwort Avorden ist. abtretten, on widerred vnd wa gerung, wie Er vnns dann das alles gelobt, vnnd sich das in sonnderhait gegen vnns verschriben hat. Vngeuerlieh Ivrkhundt dits briffs. Geben in vnnser Stat BudAveis, am Sibenzehennden tag des Monats July, nach Oristi vnnsers lieben Herren ; geburde, im funfftzehennhundert vnnd NeunvnndzAA^ainzigisten, Vnnser eiche im dritten Jaren. Iz isprave Gaspara Waldersteina kunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu. od IS. jula 1529. U c. i Jer.

202

219,.

1529. 18. jula. U Budjejovicama?

Gaspar Walderstein prima od kralja Ferdinanda grad Grobnik. Ich Caspar VValderstein Bekhenn oifennlieh mit diem brief, allsder Durchleuchtigist, Grosmchtigist Frst vnnd Herrr Herr Ferdinand zu Hungarn vnnd Behaim etc. Kunig, Infannt in Hispanien, Ertzhertzog zu sterreich etc., mein genedigister Herr mir daz SIoss Grobinugg phlegweise eingegeben, vnnd darber ain versehreibung aufgericht, vnd zuegestelt hat die also laut: (Slijedi prvanja isprava od 17. jula 1529.) Das Ich demnach darauf hochgemelter kunigclichen mayestat, hiemit wissenntlich incrafft dits briefs, zuesag, gelob vnnd versprich alles daz, so in hieobeingeleibter kunigclichen versehreibung begriffen, in allen seinen puneten, artickln vnnd begreiffungen, war, stt vnnd vesst zuhalten, vnnd volcziehen, dawider nicht zuthuen, noch zuhanndln in kain weg, noch weise, bey der gelubcl vnnd phlicht, damit Ich Irer mayestat, derhalben in sonnderhait verwent bin, Vngeuerlich mit vrkhundt dits briefs, der mit mein bemelts Caspar Walderstain, Nach dem Ich aigen gegraben Sigl diser Zeit nicht gehabt, anhanngunden Betschafft, vnnd aigener hanndtvnnderschrifft, Vnnd zu besser sicherhait, auf mein vleissig bete mit des Edlen vesten Leonnharten von Benndorls etc. aigen anhanngunden lnsigl, doch Im sein Erben on schaden, verfertigt. Vnnd Geben ist am Achtzehennden tag des monats Julii, Nach Cristi vnnsers lieben Herren geburden funftzehennhundert vnnd im Nevnvnndzwainczigisten Jaren. Caspar Waldersteiu. Original na pergament. Na listini vise dva peata. U c. i kr~ kunom, dvor. i drhtv. arkivu u Beu.

220.

1529. 19. jula. U Bujejovicama. Kancelar Gles izdaje Ivanu Pastoru priznanicu za njegovo djelovanje, Pastori. Egregie. syncere, dilecte. IWdite sunt nobis litere vestre de vltima iunii vnacum ezifris et copia interpretata, quas sacre maiestati regie, do mino nostro graciosissimo mox offerri et proponi fecimus, que et sue maiestati et nobis fummt grate, hortantes vos studiosius, vt in solito hoc vestro bene seruiendi studio perseuerare velitis, vnde vobis bonam maiestatis sue graciam iampridem comparatam conseruabitis et augebitis sicuti vos etiam indubie facturos esse non dubitamus. De prepositura, quam a maiestate sua petitis gracia et fauore modo uobis non deerimus, imo cum

203 maiestate sua eo e pac+o tractabimus, vt de benigno animo vestro in vos bene sentire possitis, quod et iu aliis pro vobis prestare non recusabiraus, de quo vos ben gne admonitos esse voluimus. Datum Buduicii. 19. iulii, 1529: Koncept u c. i hr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu:. garica. 221. 1529. 19. jula. U Budjejovicama hvali djelovanje Ivana Pastora. Hun-

Kralj Ferdinand Pastori.

Ferdinandus etc. F'idelis, dilecte. Becepimus literas tuas de vltima iunii, quibus solitam diligentiam et operam tuam in hiis de quibus noseertiores fecisti cognouimus, que nobis est grata, teque requirimus, vt eami deineeps continuas vt hactenus fecisti, maioremque semper tibi graciam nostram per hoc coneiliare studeas, quod et nos erga te vt primum oblata fuerit occasio graciose reeognoscerous. Datum vt supra. Koncept u c. i kr. Jcunom, dvor. i drav. arJcivu u Beu: garica. 222. Hun-

1529. 19. jula. U Budjejovicama.

Kralj Ferdinand Ehagusinis. Ferdinandus etc. Pruentes et eircumspecti, fideles, dilecii. Ex pluriura aliorum simul et fidedigno capitanei nostri Segniensis Erasmi Scheurer testimonio graciose intelleximus vos in rebus nostris bene et obedienter vt decet gessisse, quod a vobis elementi suscipimus animoT vosque ob id studiose requirimus, vt in solita vestra in nos fide et constantia perseuerantes, singula deineeps etiam tarn ad dicti capitanei quam aliorum requisitionem aique alias sedulo facere et prestare velitis, que negotiis nostris accelerando et promouendis eonducere possint, explorationes item quas de Turcorum aduentu et conatibus quandoque pro certo intellexeritis, vestro nomine iis, qui vos desuper requisiuerint communicetis et seribatis, sicut vos indubie facturos esse nobis persuademus, nostram. in eo benegratam executuri voluntatem. Datum Buduieii, 19. iulii, 1529. Koncept u c. i Jer. Jcunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: (jarica. Hunizrie svoje zadovoljstvo Dubrovanima, i moli ih, uhode TurJce. da

204 223.

1529. 19. jula. U Budjejovicama.

Kralj Ferdinand Segniensibus. Ferdinandus etc. Prudentes et circumspecti, fideles, dilecti. Accepimns literas vestras de quarta mensis iunii proxime elapsi, quibus graciose intelleximus, que de necessitate vestra et ciuitatis illius scripsistis nobis humilime supplicantes, vt vobis subsidium necessarium ac in raunitione eiusdem ciuitatis opem ferre dignaremur; cum autem in presentiarum xpeditionem nostram versus Turcos susceperimus, eisque cum exercitu valido et potenti quem compararaus oecurrere, vosque et alios fideles subditos nostros statim ab inminenti periculo et danmificatione eruere et liberare decreuerimus, sicut deo dante statim re ipsa videbitis, eapropter vos dementi anirao requirendos duximus, vt paruam hane moram equis animis sufferre, et prouisionem vestram necessario et oportune faciendam expectare non grauemini, cum et vestri cura nobis non sit vltima, eaque fiet vt de vobis soliciti petitionisque vestre memores nos vti pium et graciosum regem et principem decet exhibituri simus, de quo vos clementer admonitos esse voluimus. Datum Budnicu, J 9. iulii, 1529. Koncept u c. i kr. lunom, garica. dvor. i drav. arhivu u Beu: Hunobeaje Senjanima pomo.

224.

1529. 27. jula. U Linu.

Kralj Ferdinand nalae Kritoforu. biskupu ljubljanskomu i Nikoli Tur mi, da Gjuru Frigidina, kojega je Simun, biskup zagrebaki liio kanonikata, opet u ovaj uspostave. Ferdinandus dei gracia rex Hungarie et Bohemie, infans Hispaniarunv archidux Austrie etc. Oristophoro episcopo Labacensi et administrator 1 episcopatus Secouiensis, principi et coiisiliario nostro, necnon fidelibus nostris dilectis Nicoiao de Thurn, vieecapitaneo prouinciali ducatus nostri Oarinthie. ceterisque capitaneis exereitns nostri Sclauonie. Questus est nobis graui cum querela fidelis noster honorabilis Georgius Frigidinus iuris vtriusque doctor, n. r. s.('V) o. b., archidiaconus Wrbouez et canonicum Zagrabiensis, quomodo eum reuerendus Simon episcopus Zagrabiensis violenter et iniuste ac sua.su quorundam canonieorura Zagrabiensium prefatis archidiconatu et canonicatu ac prebenda, necnon domo, que in ecclesia Zagrabiensi multis ante amiis possedisset privari fecisset, ac demum cuidam Bernardino de Modrusio asserto canonico Zagrabiensi dictum arehidiaconatum de facto, canonicatumque cuidam Paulo Emilio cum prebenda et domo vel cuipiam alteri confulisset et dedisset, consilioque et aiithoritate eciam capituli et canonieorum bonis omnibus suis, que in domo sua Zagrabiensi et extra circumeirca habuisset plus in valore octingentorum florenorum spoliasset.

205appellatione eciam ad nos interposita sub pena septingentorum florenorum, ne quid ipsa pendente attenfaret, nosque propterea humilirae requisiuit, quatenus eura in reeuperandis benefitiis et bonis ablatis graciose adiutum habere dignaremur: cuius preeibus clementer inclinati deuotioni tue et tibi eommittimus, vt mox aeeeptis presentibus dictum G^orgium in prefatos, archidiaconatum et canonicatum ac domum secundum locum et ordinem senii sui quoque in opcione prediorum restituatis ac plene reponatis cum restitutione omnium fructuum et prouentuum suorum, que interea obuenerunt, porro damna in rebus per spolium capituli vel aliquorum canonieorum aeeeptis, qui huius spolii autbores fuere, plene cum pena tripli secundum iura et dictancia eo quod manus violentas in res aliorum inieeerunt restituere faciatis, cogentes eciam capitulum soluere penam septin gentorum florenorum, quod appellacione pendente et authoritate nostra spreta ausi i'uerunt dicta bona sua diripere et manus suas opponere, omnibus penis capturaque personarum; secus non facturi, presentibus perleetis exhibendo (!) restitutis. Datum Lintii, 27. iulii, 1529. Bpiscopo Labacensi et capitaneis exercitus Sclauonie pro restitutione Georgii Frigidini, domini canonici Zagrabiensis, quem episcopus Zagrabiensi spoliauit. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. Hun-

225.

1529. 28. jula. U Linu.

Kralj Ferdinand poziva bana Ivana Karlovia, da mu javi, jeli primionovac utjeran od nekih upanija, ako nije, da e mu taj drugim putem namaknuti. Ioauni Torquato. Ferdinanclus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dilecte. Per alias nostras literas te de peeuniis aliquibus per te ex comitatibus aliquibus exigendis asseeurauimus, quas tibi nunc tandem solutas esse arbitrammv quod si vero tibi de eis liondum satisfactum esset, nos de eo statim receptis presentibus admoneas, quo intellecto per alias vias et modos tibi prouideri curabimus te graciose requirentes, vt in seruitio isto tua erga nos fidelitate persistere, omniaque per te et tuos contra hostes nostros agere velis, que tuam seruiendi promptitudinem, quam maxime deceant nqbisque oceasionem prebeant vberiori te gracia complectendi, sicut te qnoque pro tua in nos fide et affectione indubie facturum esse certo nobispollicemur et erga te, dum dabitur oecasio, singulari gracia nostra recognoscemus. Datum Lintii, 28. iulii, 1529. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkimi u Beu: garica. Hun-

206 226. 1 2 2 9 . 3. a u g u s t a , U Kralj Ferdinand Linu. zagrebakoga i -potie hvali, vjernost grada i kaptola ih na ustrajnost. Ciuitati Zagrabiensi.

Ferdinandus etc. Prdenfces et circumspecti, deles, dilecti. Non latet nos qua iidelitate et animorum constantia nobis et sacre regni nostri Hungarie corone adhereatis, quodque nihil vos a vestra in nos fide moueri aut turbari patiamini, quod equidem elementi a vobis suseipimus animo, vo-que superinde requirimus, vt haue vestram obseruantiam et affectionem proinde erga nos continuare, pro nostra regnique illius ac vestra omnium salute et incolumitate contra inMeles nostros pacis et tranquillitatis publice turbatores nouiter isthic obortos euneta facere, disponere et agere pergatis. que offitii in nos vestri debito quam maxime conueniant, et quod nobis amplior inde relinquatur occasio vobis gratiam et fauorem nostram ostendendi, proufc vos etiain indubie faeturos esse nobis persuadamus ac erga vos singulari dementia nostra, dum dabitur occasio, recognoscemus. Datum Lintii, tertia augusti, 1529. In simili ad capitulum Zagrabiense: Venerabiles, honorabiles, deles, dilecti. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drau. arkivu u Beu: garica. 227. 1529.* 3, a u g u s t a . U Linu. Kralj Ferdinand Bathyan. Ferdinandus. Spectabilis et magnilice, iidelis, dileete. Intelleximus tibi per nobilem, fidelem nobis dileetum Sigismundum Dietrichstein etc., eapitaneum nostrum prouintialem in Stiria de florrnis quingentis satisfactum esse, cuperemus autem de peeunia longe maiori vel de toto, eo quod soluendum extat in presentiarum tibi prouidere, si per expeditionem haue generalem liceret quam in Turcos ac alios hostes ac intideles nostros suseepimus et in quam omnes vires facultatesque nostras conuertimus extremum conatum facturi, vt Turcis opportune resistamus ac impiam et sceleratam rebellium nostrorum in re^no nostro Sclauonie existentium factionem cohercemus et extiuguamus, sicut deo volente nunc cum effeetu videbis, te propterea grae'ose requirentes, vt paruam hanc et non diuturnam moram patienti animo sufferre ac tempus illud bonum et tranquillum, quod (vti in deum speramus) hanc bellorum et motuum tempestatem turbidam et proeellosam sequetur expeetare velis, quo adueniente non solum de iis obeaje banu Franji Bacanu, da e ako uspije vojna na Turke, ostatak duga namiriti. Hun-

207 -que tibi debemus realiter et integre satistaeiemus, verum etiam animi tui constantiam et hanc seruiendi promptitndinem omni gratia nostra recognoseeraus, atque ideo te cum omnibus equitibus tuis (si nondum fecisti) instruas ac bene paratus et instructus, si vnquam antea hoc potissimum tempore quo necessitas ipsa instat, occasione relicta nobis est amplissima hostes et rebelles nostros compescendi salutique, quieti et ineolumitati nostre tueque ac omnium fidelium subditorum nostrorum paci et libertati eonsulendi, contra eosdem vnacum exercitu nostro isthuc destinato nihil non agas et exequi coneris, quod tua ope, duetu et as*istentia fieri ac quod necessarium et expediens esse possit, prout te veluti bonum christianum ac orthodoxe fidei nostre cultorem pro Christi nomine nobisque simul et patria omni no facturum esse nobis persuasum habemus, nostram in eo benegratam et simul expressam executurus voluntatem. Datum L i n t i a terfcia augusti, 1529. Koncept garica. u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Bea: -

228.

1529. 3. augusta. U Linu.

Kralj Ferdinand poziva hrvatsko plemstvo na vojnu protiv Bano loanni Torquato. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifiee, fidelis, dilecte. Cum ad presentem expeditionem, quam contra Turcos paramus, competenti aliquo et valido equitum leuis armature numero opus habeamus, ideirco fidelitati tue serise committimus et mandamus, vt te cum 350 equitibus diete ar mature, quos secundum conducte tue tenorem ad seruitia nostra tenere obligaris, paratum facias, vt ad alteram monitionem nostram tibi faciendam promptus et accinctus in hostes ire possis. Seeus rainime facturus. Datum Lintii, tertia augusti, 1529. In simili ad Franciscum Batthyan. Castelianffy. Keglowith. Ferdinandus etc. Egregii, fideles, dileeti. Cum plurali numero et vbi elicit Vile equitibus, ponatur trecentis. Comiti Georgio Slunii. I^erdinandus etc. Magnifiee, fidelis, dilecte. Committimus tibi omni serio, vt reeeptis presentibus equites centum leuis armature colligere studeas, teque vnacum eisdem ita pares, vt ad alteram mouitionem et requisitionem nostram, ac vtprimum tibi peeunias raiserimus vel ordinauerimus illieo paratus et ad arm a promptus ad nos vel loca tibi per nos designanda ire possis; seeus minime facturus. Datum vt supra. Turaka.

208 Item ad comitem de Sarygna(!) cum hoc titulo: Magnifice, fidelis, dilecte, et vbi dieit equites centum ponator o etu agin ta. Ad comitem de Blagay. Magnifice etc. Equites 70. Ambo comites Brignienses. Magnifici, iideles, dilecti. Equites 120. Ad heredes Bernardini quondam de Frangepanibns. Magnifici, fideles, dilecti. Equites 50. Ad Petrum Krusith. Egregie, fidelis, dilecte. Equites 80. Ad Wudischitz. Egregie etc. Equites 20. Ad Krisanith. Egregie etc. Equites 20. Abbati in Topolska. Venerabilis, deuote, dilecte. Equites 50, eosque ita pares, vt ad alteram' monitionem et requisitionem nostram ac vtprimum pecunias miserimusvel ordinauerimus illico parati ad nos vel acl loca sibi per nos esignana ire possint, secus etc. Ad Stephanum Deshasi Inquiratur ab Vlaki predicatum illius. Egregie etc. Equites 50. Ad Kobaebych. Egregie etc. Equites 30. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhiva u Beu: Hungarica.

209 229.

1529. 6, augusta. U Zagrebu.

Nikola Turn pie Ivanu Kastelanoviii o pripremama za rat. Magnifi.ce et generse domine, domine obseruande. Salutem. Intellexi ea que mihi seruitor magnificentie vestre ex parte sua retulit significando mihi, episcopum iterum ad Orucem profectum esse, et ego vero hoclie scripsi ad magnificentiam vestram, me abhinc usque ad dominicam diem proximam gentes provintiarum Stirie Carnioleque expeetare, sperareque illos de Karinthia brevi affuturos. Qui postquam advenerint, certiorem faciam magnificentiam vestram, ipsamque ad locum aptum vocabo eonsultaturam, quid ulterius agendum sit, magnificentia vestra non dubitet. egia maiestas ad hoc bellum ita omnia necessaria ordinabit, ut plusquam sufficientes erimus ad episcopum cum suis coniuratis propellendum mulctand.umque, quare magniticentia vestra et ad hoc preparare bellum se vellit. His magnificentia vestra bene valeat. Ex Zagrabia, VI- augusti, anno MDXX Villi. Nicolaus a Turri eques auratus, supremus regie maiestatis capitaneus ad confinia Croatie etc. Rogo magnificentia velit semper certiorem me facere, quo se episcopus vertat, quous pergat, ut quid mihi agendum erit scire possim. Na rptu: Magnifieo domino Ioanni Castellanffy de Zenthlelek, do mino et amico plurimum honorando. Original na papiru. Pismo bijae zatvoreno utisnutim na papiru peatom, 7coji se jasno raspoznaje. U arhivu Jugoslavenske ahademije u Zagrebu. 230.

1529. 14. augusia U Linu.

Kralj Ferdinand pie Ivanu Kastelanoviii. neka ustraje s drugovima u vjernosti, to e svojedobno nagraditi. Ferinandus dei gratia rex Hungarie et Bohemie etc., infans Hispaniarum, archidnx Austrie etc. Egregie, nobis fidelis, dilecte. Quantum et qualia damna pro tua erga nos fidelitate in serviciis nostris passus sis. ex litteris tuis intelleximus. Memores semper fuimus servitiorum tuorum, damnorum quoque, que nostra causa ab emulis nostris accepisti, que omnia paueis post diebus cum fenore tibi pensabimus. Perge igitur ut cepisti, et hane parvam pecuniam, quam nunc per famulum Keglewyth misimus grato accipias animo, breui maiorem summam misuri sumus. De bonis quoque infidelium pro damnis tuis earn tibi prouisionem faciemus, qua a nobis bene optime contentus manebis, nee putes nos haetenus [quo]que
MONUMENTA HIST. XXXV MONUJf. HABSBURGICA I. 14

210 a[lter]i de illis contulisse, nemini enim contuliraus vel unum colon um, sed transacto present! negoeio vobis, qui nobiscum in omni rerum varietate et fortuna ad finem usque perseverastis, ante omnes alios de huiusmo i bonis prouideri volumus. Bono igitur esto animo, nee in nostra er^a te munificentia et liberalitate regia quicquam dubites. Persuadeas et illis de Zempeh. ut in fidelitate permaneant, quibus dominus episcopus Labacensis et comes de Salm ex nostra ihformatione prouisionem sunt facturi ad tot quod scripsisti equites. Pro castro quoque Zelena(!) misimus litteras ad capitaneos, ut expugnato illo, tibi assigneut Datum(!) ciuitate nostra Lynceo. in vigilia assuraptionis beatissime Marie virginis, anno domini MDXXIX. ; Ferdinandus. Dolje na rubu: Ad Oastellanny responsio. Na rptu: Egregio Ioanni astellanny [de Szentjhlelek, familiari, fideli nobis dilecto. , ;.. ;/;: aule Dotre

Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno, sauvan je. U arhivu. Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 231.

1529. 15. augusta. U Zagrebu.

Nikola Tarn, vrhovni kapetan na Krajini, odredjuje progon Trnkovla i njegovih ortaka. Tome

Nicolaus a 'furri eques auratus, Hungarie Bohemieque regie lnaiestatis etc., domini notri elementissimi consiliarius, atque supremus capitaneus a confinia Oroatie Sclauonieque etc. omnibus et singulis has nostras literas lecturis vel etiam conspecturis notum facimus. Quoniam impune nemini lieere debet quemquam sine causa, non modo grauiori supplicio, sed ne molestia aliqua afficere, quare nos etiam constituimus nimiam audatiam temeritatemque, quantum ad nos attinet cohibere atque opprimere. Cam igitur Thomas Ternkouiz nonnullique eius complices, qui sub domino Ioanne Puchler railitarunt, nulla penitus lacessiti iniuria, non veriti sunt magnificum et generosum dominum Stephanum Deshasi de Zonzedwara, comitem coraitatus Comaroniensis etc., filelissimum regie maiestatis subditum in itinere, quum ad arcem suam Soset a nobis rediret, strictis gladiis et submissis cuspidibus siue lanceis adoriri, ipsumque dominum Stephanum et eius familires contra ius omne et fas attrociter vulnerare, ob quod facinus ex castris ipsius domini Puchler clam aufngerunt, quamobrein huiusmodi iniuriam ulcisci non potuimus, et quia tarn atrox crimen inultum obire pati nolumus, concessimus atque harum vigore concedimus ac committimus nomine regie maiestatis memorato domino Stephano Deshasi, ut ubicunque locorum nominatum Thomam Ternkouiz huius faCtionis principem, ceterosque, qui propterea ex castris

211 aufufferunt invenire potent, lieeat ac libeat ei illos apprehendere et vinctos ad nos, vel magnifieum et generosum dominum, dominum Ioannem Torquatum Corbauie comitem, regnorum Dalmatie, Crotie et Sclauonie banum etc. ducere, et ad nostras vel ipsius manus tradere, de eisde.m latronibus dignum huiusmodi facinoris supplicium sumpturus. la quorum testimonium secretum nostrum proprieque manus nostre seripturam apposuimus. Decretum Zagrabie, quintodecimo die augusti, anno a virginis partu millesimo quingenfcesimo vigesimo nono. N. vom Thurn Ritter etc. Ono Reytter de mandato. Original na papiru, dolje pritisnuti peat je otpao. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. Vjesnik zem. arkiva XI. G6. u izvatku.
232.

129. 18. augusta. U Zagrebu.

Krsto, biskup ljubljanski i Nikola Turn pozivaju Petra, Keglevia a pomo protiv izgreda velikaa i na podsadu biskupovog grada u Zagrebu. Egregie amice nobis houorande. Salutem. Non dubitamus qualiter dominatio vestra nunc sciat, maiestatem regiam, dominum et principem nostrum gratiosum nos hue ordinasse, ut exeessus ac infidelitatem quorundam huius regni baronum ac nobilium puniremus, et nos hie nunc quidem circa obsidionem arcis Zagrabiensis castra habemus, quare admonere volumus vestram dominadonem, quatenus velit cum suis familiaribus et seruitoribiis esse parata, ut cum necessitas postiilabit, cum ejsdem ad nos sine mora et dilatione venire pos-sitis. neque vero id aliquam nobis afferre debeat dubitationem, quod sua maiestas regia ad nos ac ceteros prescripserit, quatenus debeatis esse parati, nam et hie negotia sue maiestatis tractantur; responsionem a dominatione vestra super hoc expectamus. Datum in civitate Montisgrecensis, feria quarfca proxima post festurn assumptionis beate Marie virginis, 1529. Ohristophorus dei gratia episcopus Labacensis, administrator eeclesie Secouiensis etc. Nicolaus a Turri, supromus capitaneus in conflnibus regni Oroatie. Narptu: Egregio domino Petro Keglovitz de Buzin etc., amico nobis honorando. Original na papiru. Na rptu pritisnuta su dva peata, kojima je pismo bilo zatvoreno. U" arhivu Jngoslavenhe akademije u Zagrebu.

212
;'.,.: . 233..., . .

1529. 1. septembra. U Linu.'

Kralj Ferdinand poziva Mariju Frankopanku, da isplati Grguru tefkoviu novac, Jcoji je zapisan na dubovaekom imanju. Comitisse Marie de Frangepanibus. Ferdinanus etc. Generosa, nobis grata. Exposuit nobis egregius, fidelis nobis dileetus Gregorius Steffkowith, qualiter castrum Dubabatz, super quo eertas pecunias inscriptas habeat violenter et de facto occupauen's eiusque vxorem et liberos ex eodem exegeris, nos propterea humilime rfquirens, vt sibi dementi auxilio nostro adesse dignaremur, quo sibi de damnis interea passis satisfiat et castrum predictum vel pecunie sue sibi restituantur, cuius quidem petitioni tanquam iusta(!) et rationi consona(!) graciose inclinati, tibi per has nostras firmiter et serise committimus, vt castrum Dubabatz annominato Gregorio vel proeuratori suo legitimo visis presentibus restituas et reassigned, teque cum eo super damnis, que hue usque sustinuit componas et Concordes, vel si te in iis aut alterutro eorum grauatum(!) fore senseris, pecuniam impignoraticiam, quam super eodem Castro inscriptam habet, prefato Gregorio vel homini suo sine vlteriori clilatione et exceptione numeres et persoluas; secus non factura. Datum Lintii, prima septembris, 1529. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hunjarica. 234. 1529. 15. septembra. U Optuju. Ivan Pastor pie kralju Ferdinandu o zapletenim prilikama u Hrvatskoj, Post humilliraam commendacionem. Serenissime et inuictissime rex? domine, domine michi clementissime. Scribo aliqua illustrissimo et reuerendissimo principi, domino, domino Tridentino, et preeipue, que hic inter dominos banos et alios capitaneos aguntur, et que a Turcis audiuntur, et quam pessime hic prouisum relinquunt, que omnia maiestas vestra ab eo* intelliget et supplico humiilime, dignetur michi ignoscere s i in aliquibus > errauero, quia queque scribo. ex caritate me piingente et non ex aliqua malicia, vel arrogando mihi aliquem(!) proprium comoum, sed hic omnia confusa video et patriam desolatam derelietamque et ab vno episcopo oppressam reperio, et non solum patriam, sed maiestatem vestram, de quo negocio sum taBtum infectus, quod nee sciam quid scribam maiestati, sed nihilominus spero in deo, quod maiestas vestra prouidebit, et nos interim pacieneiam habere opportet, ego enim cogor pro fidelitate intrare ciuiatem et forsan veriiam ad bellum in tempore. Datum Petouie, 15. sep tembris, 1529. Eiusdem maiestatis ves.tre perpetuus seruitor Ioannes Pastor de ZagrabiV

213

Na rptu: Serenissimo et inuictissinio principi, doniiuo meo'clementissimo, domino Ferdinande dei graeia Hungarie et Boemie regi etc., archiduci Austrie, uci Burgundie etc. In Lynez vel Wienne. Cito. Cito. Cito. Original u c. i kr. kunom, dvor i drav. arhivu u Beu: HUn gar ica.
23.

1529. 25. septembra. U Linu.

Kralj Ferdinand pie Mariji Fran]copanki, da se ne protivi njezinoj udaji za Vuka Frankopana, da e voditi raun o njezinoj djeci i da e Ivana Puchlera pozvati na red radi nasilja nanesenih njezinim kme tovima. Marie de Frangepanibus. Ferdinandus etc. Generosa, nobis grata. Aceepimus litaras tuas a nuntio tuo ac singula intelleximus, que de diuersis rebus tuis ad nos seripsisti. Quantum itaque ad raatrimonium cum magnifico, fideli nobis dilecto Woltgango de Frangepanibus comite Brigniensi per te eontrahendum, nunquam mens nostra [fuit nee] adhuc est, vt te ad nubendum [cuiquam'?] cogamus, sed quatenus cum [bona volunta]te et plaeito tuo ac citra priuditium nostrum [ id?] fieri posset, matrimonii!in [hoc] promouere dignabimur. Quod grauamina, que tuo et pupilli tui nomine adduxisti, attinet, monitionis tue graeiose mem ores erimus, et quamprimum fieri possit, in iis que necessaria fuerint, agemus. De damnificatione iobagionum tuorum, que [tibi] aIohanne Puchler lactam esse [scribis], resolutionem omnem accipiemus ab eodem Iohanne vbi ad nos venerit, quod breui, cum per nos euocatus sit, fore arbitramur, et superinde que conuenientia fuerint, fieri iubebimus, de quibua te clementer admonitam esse volebamus. Datum Lintii, 25. septembris, 1529. Koncept vrlo oteen u c. i kr. kunom, dvor. i drao, arhivu u Beu: Hungarica.

21:4

1529.' '11. ottohmV-. U ^rgu.f :';\;";, 7^..^^- V ' '".

Kralj Ferdinand Carlowich.

-^-/^

izrie bami Iranu Karloviu sauee radi pogibli od Tur alta i poziva ga k sebi u Lin.

Ferdinandus etc. Spectabilis et magniii.ee, fidelis, dilecte. Non sine anirai molestia intelleximus te propter Tureos et alios periclitatum esse, atbjii'e in eo' tibi gfaeiose coridolemus, te proptere clementer requirentes, vt cum ea parte copiarum que adhuc tibi supersunt et quas ex integro comparare possis. te recta ad nos Lintinm versus recipere et conferre debeas, atque vna nobiscum, quod reliquum est, in sancte? fidei nostre et communes hostes fbrtiter agere et perficere studeas, quod te pro tua cum in eandem fidem et religionem nostram atque ipsam Ohristianitatem studio et affectu tum pro fidelitate et animi constantia tua indubie facturum esse nobis persuademus. idque erga te omni posthac gratia et fauore nostra recognp?eemus, nostram in eo benegratam et omnimodam executurus voluntatem. Datum, Prge, XL octobris, 1529. ; Koncept garica. u c i Jer. kunom, dvor. i drav. 'arhivu u Bea: Hun-

237. 1 5 2 9 . 5. n o v e m b r a . Stjepan Grassivein, Jcapetan tajerske, izvjeuje tajerske stalee, da je Katarina de Pcrnegg, udova, opremila dva protiv imima* biskupa zagrebakoga i protiv Turaka, kad su podsjedali Be. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. XXIV. 238. arhivu u Beu: Bepertorium

1529. 8. novembra. U Budimu.

Kralj Ivan Zapolja daruje za zasluge nobilis Andree Bwdor de Bwdrowez" istomu totales posessiones Pauli literati de Mykethynz, Pawlowcz et Gorenyancz vocatas simuleum . . . domo et curia nobilitari in eadem Pawlowcz habita, omnino in comitatu Orisiensi existentes et adiacentes", to je ovaj izgubio pristajavi uz kralja Ferdinanda protiv zakonito krunjenog kralja Ugarske i tako postao veleizdajnikom. Datum Bude, feria secunda in octauis festi omnium sanctorum, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo nono, regnorum vero nostrorum predictorum anno tercio.

215 Rflacio reuerendi domini Stephani Broderich, episcopi Sirimiensis, ; eoh'siliarir reie/ maiestatis., , --^ " / " !> ; iS..1 prodrJAth^Sinniensi.^.; ' ;..-, > ':,)-. -.-^.., : j t Original nq: papiru odozdo pritisnutim .. ti arhivu Jugo--, slyqn.sJce aJcqdemije u. Zagrebu, , ',
' "';\ . . '239. . . : . . . ,
; ;

:..','''

: ;.".':'";.'..

1529. Prije 16'.-novembra-.

'

::-Aii\:{:\ ;;:) Tegobe i zahtjevi Ladislava Moreja.,... : .' ' ; ' ; S^reuisime princeps, ' domine et domine gracisissime. Voluntas; veStr/e. serenissinie maiestatis fuit, vt negocia domini met Ladilai More ih scHptis patefceiri. :Hec sunt: > ' Item ntequm seruitor vestre serenissime maiestatis sum efectus,' null U dominorum clauoniensium me odio habuit, postquam seruus vestre maiestatis factus suni et ad Gracz erga vestram serenissimam miestatem/ iter acceperm,. proditores in castrum meum imposuerunt, vt cum meis Turins ea^tiuis ipsi proditores meos seruitores e Castro excludere fecerunt; credere'ignetur vestra serenissima maiestas, quod ilia capeione et proi-, ei'ojne eastri mei plus quam qudraginta milia floreiios in rebus meis; dmpni sum pasnis. , ' ': ' ;' Item cum imprimis vestra serenissima maiestas ad reg num. Hungarie' venit, ristoffrus ' Groflf cum complicibus lohannis Sepusiensis vnius cstri mei videlicet chya pertinencia funditus depopulauerunt ae igne com busserunt. ' ' . ' . ' . ' Item in presenti,'' serenissime prineeps, domine gracisissime, duo ea,stra mea, videlicet Zentherscbeth et Kontoich complices lohannis Sepu siensis obsederunt ac pertinencias ipsorum totaliter in predam conuerterunt ac: igne combusserunt. 'Item castra. que in regno vestre serenissime maiestatis habeo. nullius perimencie salue ab hostibus permanserunt, sed penitus depredauerunt, pertinencias vero eastri mei Palotha Turci igne combusserunt. ' . ' Item, qua(!) bona vltra fluuiura Thicie plus quam mille iobagibnes habui, iam annus instat quod Iohannes Sepusius possidet. Item castrum Moreth (!) post perdicionem in eampo Mohach reseruaui, ad /quod sine victualibus, paratis meis pecuniis fere duodeeim milia florenprum exposui prefer hoc, quid de camera vestre sereuissime maiestatis ad defensionem dicti eastri dederunt, hucusque cum magnis/laborious et expensis meis dictum Maroth ab hostibus preseruaui, quod vestre serenissime maiestati sepius iridicaui, ideo suplico vestre sereuissime maiestati humiJ lime, quatenus ad dictum castrum Maroth talem curam vestra serenissima maiestas gerere dignetur, vt illud castrum ab hostibus preseruetur. Item vestra serenissima maiestas adhue, in Hungarian! non venerat, qudd seruitor vestre1 serenissime maiestatis factus sum, me Uteris eiusdera ertum reddidit/vt quali dampna passus fuero, michi de omnibus dampnis

210 satisfacere dignetur, quare suplico vestre serenissime maiestati humilim^., quateims nunc haberet vestra serenissima raaiestas vne satisfacere "si vo luntas vestre serenissime maiestatis est. Petrus Erdewdy habet quoddarn castrum Monozlo vocatum, qui infidelis vestre serenissime maiestatis est, cum omnibus pertineneiis pro seruiciis et dampnis meis illud castrum miehi condonare velit, quod in perpetuum reseruire cum totis viribus meis vestre serenissime maiestati volo; prius quoque quoddam castrum Ztrechen vocatum dederat, quod neqiie mandatis einsdem neque peeuniis meis ordi nre potui, nunc iterum sub dicione Iohannis Sepusii est. Item dominus quondam Laurencius dux, cuidam familiari suo Ladislao Benehyk. (qui eonsangnineus Iohannis Sepusii et infidelis vestre serenissime maiestatis est), quoddam castellum Bakvva vocatum ad castrum Raholcza pertinens vsque vitam donauerat. quare vestre serenissime maiestati suplico humilime, quatenus dictum castellum, si possum de manibus ipsius Ladislai Benchyk aecipere, pro seruicio meo condouare dignetur per notam infidelilatis, quia eciam post mortem ipsius ad castrum meum Raholcza concernit. Item ceterum vestra serenissima maiestas episcopatum Ohanadiensem cum omnibus pertinenciis, cuidam consanguineo meo Francisco Bakolczay donauerat, alia parte vestra serenissima maiestas ex sua clemencia alteri illum episcopatum eontulit, et vestra serenissima maiestas talem relacionem fecit, vt quamprimum episcopatus vaearet, alium loco ipsius conferre velit, ideo suplico vestre serenissime maiestati, quatenus ipsi Francisco Bakolczay, consanguineo meo episcopatum Vaciensem ex sua clemencia condouare velit, donacionales vero litere ad episcopatum Ohanadiensem sunt apud senium meum Matheum Hencz, si vestra serenissima maiestas videre vult. . Item, in Sclauonia vestra serenissima maiestas castrum Zelena dona uerat, deinde Iohannes Oastellanffy illud a vestra serenissima maiestate impetrauit, meque Uteris eiusdem certum reddidit (que litere in Riholcza sunt), vt loco illius castri Zelena aliud conferre dignetur, quare. vestre serenissime maiestati suplico humilime, quatenus per notam infidelitatis Francisci et Nicolai Herczegh castrum ipsorum Zekchew vocatum paucis pertinenciis pro seruicio meo dare et condonare dignetur, quod vestre serenissime maiestati in perpetuum reseruire studebo omni meo conatu. Item preterea multocies vestram serenissimam maiestatem ego cum seruicio meo exiguo sum hortatus, dominis quoque vestra serenissima ma iestas mandauerat eadem. vt coimencionem mecum faciant, qui minime fecerunt, quia nolebant me seruum vestre serenissime maiestatis fieri, nunc quoque suplico vestre serenissime maiestati tanquam domino clementissimo, vt ad seruicium nie suscipiat cum trecentis equis; si post vestram serenis simam maiestatem nunc officium aliquod habere non possum, solummodo ad aliquod seruicium eiusdem vestre serenissime maiestatis ordinet et sallarium meum wlgo jargales ac aliquam partem habeam, in futurum quoque vestra serenissima maiestas clarins intelliget, quod seruicia mea fideliter exequam. si vero suffmens non sum ad seruicium vestre sere nissime maiestatis, posthac eciam eadem intelligere poterit. Item deinde domini Orzagh quandam porcionem in oppido Feghwernek prope Thiciam et oppidum Modor prope Wereskw habent, de quibus multas discordias et lites sum passus, ideo vestre serenissime maiestati suplico

217 dignissime, quatenus pro seruicio meo perpetuo oppidum Modor et poreionem in oppido Fegwernek(!) michi condohare dignetur, non ob aliam causam a vestra serenissima raaiestate impetrabo, nisi propter dissensiones et lites, vt ne iniurias paciar. Item serenissime princeps, domine graciosissime, h.ibeo quandam sororem, relictam quondam Francisei Orzagh. que habet vnum paruulum et in eastro Cheykhe Emerici Orzagh est, qualiter autem ipse egit vestram serenissimam maiestatem minirae latet, ideo suplico vestre serenissime maiestati, quatenus pro permansione ipsius sororis mee castrum Swran subdare velit, ne strepitus bombardarum, vbi nunc est, audiat et post disturbium et discordias quiequid ipsam sororem meam coneernit in hits permaneat. Vltimum est quod vestre serenissime maiestati suplico, quatenus relaeionem graciosam michi facere vestra serenissima maiestas dignetur. Item reliquum est, quod vestre serenissime maiestati suplico humiHme, quatenus ad necessitatem curie mee in bonis meis ad Wereskew pertinentis decimam vini archiepiscopum Strigoniensem concernentis dare ae relaxare dignetur. Na rptu: Suplicacio Ladislai More de Chwla etc. Oondolet de calamitatibus. Seit merita. Cum Hungaris existentibus in curia consultabit de prouisione. Bona ilia recuperabit, postea traclabif. Oastrum ad vitam si possit per euin recuperari. contentus est. Vbi habebit episcopatum Vaciensem in manibjs cogitabit graciose. Quando equites assumet eins memor erit et eum etiam cum certo numero includet. Quot habebit concludet. Tot quot interfcenere poterit aeeipiet. Strigoniensem non poterit curie assignari illam decimam. Koncept u c. i kr. hunom, dvor. i rav. arhivu u Beu: garica. 240. 5 2 9 . prije 1 6 . n o v e m b r a . Ishaz zahtjeva Petra Keglevia, Ljudevita Keglowith.
1

PeJcrija i drugih.

Agit gracias infinitas maiestati vestre de graciosa relacione sibi facta super petitione sua, et non potest necque seit definire valorem castri Monoslo, sed quantumcunque illud habeat remittit arbitrio maiestatis vestre, vt ilia sibi pro meritorum suorum ratione gratiam < competentem faciat assignando sibi dictum castrum vnacum,". pertinentiis Flowdin et Kot}rna pro summa que maiestati vestre placuerit, et gratum habebit, dummodo Na strani: Videt dari, qui semper fuerunt contra regem, si nulli quid daretur contentus esset et ipse; petit Monoslo non frustra, sed in solutionem seruiciorum suorum; videbit rex aliorum constanciam; ipse manebit donee vita duret. superadded donee tunicam in hnmeris habebit etiam si nihil habeat1

218 se videat aliquid in r,ecompeusam damnorum et seruitiorum suorum consecutum esse, et peti^ 'naberi repeetum" ante iomnia ad seruitia su hcusque presti ta et quod sfcut fiiit primus i t a e tiara esse ciipit semper, esse et manere in seruitiis maiestatis vestre ad omne beneplaeitum, 1 ." Pekri Lays. :..'".. Ait nulla alia bona intra Drauum et Sauum sita. quam castrum Monoslo et ideo petit illud etiam cum pertinentiis; idque nisi habeat, putat suis meritis satisfactum non esse. 2 . Gastellanny. Petit, vt asseccuratio sibi facta super Castro Dyanwar extendatur etiam ad castellum Plowdin et oppidum Kothenya, 3 quia asserit ilia pertinere ad Dyanwara, alii vero dicunt pertinere ad ca'strum Monoslo. More Lasla. Super Castro Maroth ait se non habere vnde castrum illud prouidere possit, cum omnia quibus ipsum seruare et defendere potuisset perdideritr ideo si quid illi damni accidat ab hostibus, petit, ne culpe aut incurie sue maiestas vestra ascribere velit.4 Quoad assumptionem persone sue ad seruitia maiestatis vestre petit scire quis eum sit conducturus ad seruitia ilia, ita quod sciat quomodo maiestati vestre seruire possit. Iohannis Vokoslawith. Petit bona Christophori Megerechey Megeryche vocata5 cum pertinentiis ac Alsopalychnya Stephani Mickolassyth in comitatu Grisiensi haNa strani: Cum Keglewich primum tractetur, si non contentus, tum Pekri non procedatur, sed seruetur regi, postea maiestas sua deliberabit, detur ad 300 iobagiones super Dianwara. 2 Na strani: Habuit etiam alia bona prius. 3 Na strani: Super aliis bonis assecuratio fiat 4000 florenis preter Dianwara. 4 Na strani: Replicetur, vt i'aciat meliora. 1000 iobagiones Ioannis Scepusiensis, seruitia sua fideliora quam eorum, qui hie sunt, mutuum data 350 flor. in coronatione, in Gratz parum, alias nil, nil ex castro sibi pro(?) dato habere potuit et Buriano reddidit, quod habet 250 colonos, si tanta bona nunc habet et nil dat, quomodo dabit cum nil habebit, veretur si nil det ad presens, nil ex suis amplius superaddet,quamuis in alio fideliter persistere velit, excusat se de castro si perdatur, intelligit multos esse, qui bona petunt Erdewdi. Lewa castrum in comitatu Barsiensi Sigismundi de Lewa rebellis; nescit valorem. 5 Na strani: Fiat si non excederet super possessione Howssowcz, que est(?) Iohannis Thahi, continet 4or eolonos. Na posebnoj ceduljici: Possessio porcio Howssowcz Ioannis Thahy contipet iuste colonos quattuor in comitatu Crisiensi, Vokoslawith.
1

.;

219 bita1, in quibus narrat (50 colonos ; ego audio veraciter esse plus quam centum, sufficiet si dentur coloni XX vel XXV et reliqui reseruentur pro aliis benemeritis seruitoribus.2 , , Thomas . Petit eastrum Sarwaskew, quod est Petri Erdewdi, in sortera damnorum et seruitiorum suorum quod habere dicitur colonos 100. 3 Stephanus Gusich. Petit possessionem rebellis fratris episcopi Zagrabiensis, non noininat possessionem neque valorem eius. Thomas Karuzich. . Informat maiestatem vestram de valore possessionum ab eo petitarum, que fuerunt Iohannis et Mihaelis de Eawan ac Okacii de Garazda, quas habere ait colonos LXIIII, in Rawan haberi ait 34, Okacii autem possessio habet XXX., que sunt omnes colonorum 120, sufficient illi 30 coloni4 qui sunt et habentur ex possessione Okatii. Stefanus Deshasi cum eoniuge. Petit nouam institutionem bonorum siue posspssionum Zent Nedele et Sent Marthon vocatis(!) in comitatu Zagrabiensi5 et literas petit dirigi ad prothonotarium regni Sclauonie.6 Michael Budisich. Petit possessionem quandam Iohannis de Thah, Temerve vocatam in comifatu Orisiensi habitam.7 Mattheus Hentz. Petit villain Hvvl vocatam, quam habet Sigmundus de Lewa in co mitatu Barsiensi et aliam Emeriti Orzag, Salgo vocatam in comitatu Nitriensi existentem, vacantem per infidelitatem illorum, vallorem non narrat. 8 Na strani: Fiat super hac. Na strani: Super Alsopalythnia Stephani Mikolassich et possessione continente 4or colonos, in totum 20 colonos maiestas sua consentit, ad colo0 suff[icientes] 16. 3 Na strani: Cogitet de aliis bonis, fiet cum(?) recompensa. 4 Na strani: [30 sufficient). 5 Na strani: Exprimatur melius. 6 Na strani: Magister prothonotarius et capitulum. 7 Na strani: Valor exprimatur. s Na strani: Specificet valorem. (30)
2 1

220 Caspar Bartakovrith. Petit possessionem Baltaaris Hobetych supremi consistorii episcdpi Zagrabiensis, possessionem que habet colonos L*a, sufficient XXti, si dentur. 1 Steffkowith.2 Ait eensum ciuitatis alias dicte Neustettel in Oarniola esse circiler 200 ducat(!). ex illo petit sibi aliquid assignari quo viuat. s Symon Maroych. Petit possessionem Michaelis de Madouecz, quam ait plus minus habere eolonos 15 (XV).4 Ladislaus Rade. Petit duas possessiones paruas Tahi lanuseh et Petri Erdewdi, vnam vocatam Koruka Zentilona. Biljeke u c. i Jer. kunom, vor. i drav. arhivu u Beu: gar ica. 241. Han

1529- 16. novembra. U Linu.

Odgovor Jcralja Ferdinanda Ladislavu Moreju. Nalaze, Morovi. Obeaje, da e ga nagraditi. Responsum. Sacra regia maiestas Himgarie et Bohemie etc., graciose intellexit petita raagnifiei Ladislai More cle Czwla, ad que respondet in hunc modum: Primo condolet ei de damnis et malis ab eo recensitis, quibus proxime ab hostibus atfectus est, ac cognitam et perspeetam habet fidelitatem et seruitiorum suorum merita. propter que maiestas sibi elementer est inelinata. Quoad castrum Maroth, quod hactenus suis impensis et laboribus magnis intertenuit, maiestas regia, tametsi non recuset propter onginquitatem tarnen itineris et hostium potentiam, quam circum illud non paruam esse intelligit, in presentiarum illud cum gentibus aliisque necessariis non [bene] sineque periculo manifesto munire et prouidere potest, ideo maiestas sua prefatum Ladislaum requirit omni studio. vt in prouisione dicti castri deinceps sicut h.ictenus fecit omnem operam possibilem dare, illudque necessario munire et prouidere et nihil in eo pretermittire velit, donee maiestas sua successu temporis et iis aliisque
1 2 3 4

da uva grad

Na Od Na Na

strani: (20 dentur). ovog imena do svretka isprave u originalu prekrieno. strani: Non potest esse. strani: Fiat.

221 rebus pro necessitate et disposicione earum commodms et corapetentius suceurrere et opem ferre possit; eiusdem enim maiestatis sue mens est et voluntas, vt idem Ladislaus nullum damnum propterea patiatur neque vullt, vt ea que passus est sibi non compensentur, quod tamen in posterum fiet, ideo prefatus Ladislaus interim paru um hoc temporis interuallura equanimiter sufferre et expectare non grauetur. Preterea cum prenominatus Ladislaus castra et oppida aliqua in Hungaria et Sclauonia sita petierit. ea vero que petiit, adhue sint in manibus infidelium, ipsaque, maiestas regia deliberauerit, quod nulli prorsus vlla bona per infidelitatem eiusmodi vacantia dare velit, nisi ilia prius habeat in mauibus suis, libereque et secure de Ulis disponere possit, idcirco eadem maiestas sua cum auxilio tarn ipsius Ladislai quam aliorum fideliuni regnicolarum suorum ilia prius recuperare decreuit, eisque habifcs et in suam potestatem iterate redactis cum singulari gracia memor erit petitionis et seruitiorum prefati Ladislai, atque id quod commode fieri poterit, indubie fiet. Quoad, castellum Backwa vocatum cuidam Ladislao Benchyek ad vitam dumtaxat datum, sed per ipsius infidelitatem, vt asseritur, vacans, maiestas regia graciose contenta est, quod si prefatus Ladislaus castellum hoe e manibus prefati Ladislai habere possit, accipiat et retineat. Ceterum quod episcopatum Vaciensem concernit, maiestas sua regia respondet hunc etiam ad presens propter promissam deliberationem suam non bene dari posse, cum sit in manibus infidelis episcopi, eumque epi scopatum prius quoque maiestas sua sicut alia bona per similem infideli tatem vacantia reaccipere intendat, quo habito se circa hunc quoque clementer et benigne geret erga dictum Ladislaum et consanguineum suum, pro quo i Hum petit. Quantum vero ad assnmptionem persone sue ad stipendia maiestatis regie cum 300 equitibus, maiestas sua eogitabit et ordinabit, quo numero et quomodo equites leuis armature posthac ad seruitia sua sint conducendi maiestas sua expresse mandabit et committet, vt et ipse Ladislaus cum tot equitibus quot possibile fuerit in eiusmodi conducta ineludatur et recipiatur. uper decima vini arehiepiscopo Strigoniensi ex bonis ipsius Ladislai ad Wereskew pertinentibus debita, que idem Ladislaus sibi relaxari petit, maiestas regia priusquam hec petitio fieret, iampridem tarn has quam alias decimas eiusdem archiepiscopatus serenissime principi domine Marie regine Hungarie et Bohemie etc., vidue et sorori sue dilectissime assignauit, quare in hiis ipse Ladislaus propter haue rationem pro nunc patientiam habere velit sicut maiestas sua eum indubie facturum esse credit atque erga eum quandoque clementer recognoscet. Actum Lintii, 16. novembris, 1529. Koncept u c. i /.. kunom, de or. i drsav. arkivti u Beu: Hungarica.

222

242.

1529. Prije 19. novembra.

Ban Franjo Bacan pie kralju Ferdinandu, da je ve sve potroio na vojsku, te moli novanu pomo. Supplicacio Francisci atthyany. Serenissime rex. Maiestas vestra serenissima commisit nobis regnicolis suis regni Sclauonie, vt vnusquique nostrum necessitates suas in scriptis maiestati vestre dare debeat. Imprimis itaque hoc scribere possum maiestati vestre, quod quousque habui quid exponere penes maiestatem vestram, nee pecuniis nee rebus nee bonis meis hereditariis peperci, sed omnia benivole exposui penes maiestatem vestram et iam vlterius nicbil habeo, nam de bonis meis hereditariis vnam partem pro maiestate vestra vendidi et impignoraui. aliam partem Turci eombusserunt et aliam partem infideles maiestatis vestre occupauerunt, omnia promptus fui exponere et perdere penes graciosam promissionem maiestatis vestre tam a patre quam ab auo et eciam per m^raet ipsum acquisita, maiestas vero vestra serenissima bene nouit si de graciosa promissione eiusdem miehi aliquid secutum est an non. Supplico itaque serenissime maiestati vestre, quod maiestas vestra reeordari dignetur, a quo tempore miehi vestra maiestas ad officium banatus nullam solucionem fecit et iam plus quam viginti milibus florenis michi maiestas vestra debitor remansit, cogitare autem potent maiestas vestra serenissima, quod me a tanto tempore seruitores mei maniter non seruierunt, sed vtcumque potui cum magno dampno meo eisdem solucionem aliquam coactus sum impendere et supra hoc honorem et fidem impignoraui, sed adhuc tantum non potui adipisci a maiestate vestra, vt seruitores raeos vestire potuissem, quod verecundor et a deo et ab hominibus, ita quod tam investitos pudet me solumodo inspicere ad ipsos, ideo supplico maiestati vestre, quatinus maiestas vestra dignetur pensare prescripta mea scripta, quod ego omnia feci que facere potui pro maiestate vestra, 2 rebus nee bonis neque fidei mee et honori pareendo, sed impignorando, si itaque ego hec facere promptus fui, supplico maiestati vestre, quod maiestas vestra ita mecum agat, quod ego possim iustus fieri seruitoribus meis et illis quibus fidem et honorem impiguoraui, hec autem maiestas vestra faciat respectu dei et iusticie eius, ne illi quibus ego teneor, ad deum contra me clament, ego autem erga maiestatem vestram, quia in qua paupertate et in qua iniuria sum, post maiestatem vestram adeptus sum, ideo, serenissime rex, si maiestas vestra michi solucionem fecerit, libencius maiestati vestre nunc tam opportuno tempore seruire volo quam tunc quando opus non est maiestati vestre : si autem maiestas vestra vult michi rectificari, michi signifieet, et si eciam non supplico maiestati vestre, quod michi notificet, ne in maius pericuium deueniam quam nunc sum. quia homo nee pro deo nee pro domino plus facere potest, nisi quod possit et a me iam vlterius fieri non potest.

223 Serenissime rex! Maiestas vestra reeordari poterit, quod maiestas vestra C'Istrum Iohanis Banffy Lyndwa vocatum michi in sortem solucionis seruiciorum meorura pro vna notabili sumpma pecuniarum inscripserat et aliud castrum Zolonok similiter michi tunc . . . . (Ostalo manjka.) Original krnj u c, i . kunom, dvor. i drav. arhivu u Hungarica. , . " ' 243. 1 5 2 9 . Prije 19. novembra. da Bartolu Kaiu daruje posjed Bogaevo. Petar Krui moli kralja, Beu:

Sacra regia maiestas, domine clempntissime. Bene poterit recordari vestra maiestas de homine illo, quem vestre maiestati ad noticiam dederat reuerendissimus episcopus Agriensis, cancellarius supremus maiestatis vestre, qui seruiuit maiestati vestre1 cesaremque Turcharum in Sophistis invenerat et idem qualia nunciauerat, ego ad scitum dare euraui maiestati vestre, nunc quoque paratus est seruire maiestati vestre vel ibi vbi nunc est, vel autem si illum ad se venire mandauerit maiestas vestra, cuius si nomen vestre maiestati memorare non occurit, ego oretenus indicabo ma iestati vestre, policitaque l'uerat ibi maiestas vestra iobagiones sexaginta suis uteris mediantibus. Igifcur suplicatur maiestati vestre in persona ipsius, vt maiestas vestra possessionem qnandam Pauli Kerechin de Kanyafewlde infidelis maiestatis vestre, Bogachio vocatam in comitatu Orisiensi habitam conferre velit griciose, quovsque maiestas vestra eidem plura tribuet, in qua non plus nisi 24 coionorum sunt, cum omnibus pertinenciis maiestas vestra illam conferre dignetur, si maiestas vestra quid boni cum eodem fVcerit, in futurum eciam seruire poterit maiestati vestre, graciosamque relacionern a maiestate vestra expectat. Eiusdem maiestatis eruitor fidelis Petrus Krusich custos castri Olissiensis. Vani: Petri Krusich. Original u c. i kr. kunom, garica. dvor. i drav. arhivu u Beu: ~

244.

1529. Prije 19. novembra.

Grgur Stefkovi raae kralju Ferdinandu svoje zasluge i tete, to ih pretrpio, te moli, da mu se vrate oteta imanja. Sacra regia maiestas, domine, domine clementissime. Post seruiciorum meorum commendaeionem. Multotiens vestre serenissime maiestati suplicaui humillime ortaus(!), vt vestra serenissiraa'maiestas respiciens seneetutem Na strani: Esplorator.

224 meam et seruieia mea recogitans quibus semper dominis Austrie seruiui et nunc seruio, aliqua prouisione mihi prouidere, qualiter valeara ego et proles mei in seruieiis vestre maiestatis resistere. A sacra maiestate vestra semper bonam prouisionem habui in qua confido; nunc domine graciosissime, vestra serenissima maiestas in prouincia Oarniola unam ciuitatem habet nuncupatatn Gronaberth, que aliqua summa pecuniarum vestre serenissime maiestati seruit, ex ilia quantum placuerit vestre serenissime maiestati daret, vbi proles meos in seruieiis serenissime maiestatis vestre dimiterem et ex qua ego dum vixero vestre serenissime maiestati ad tres vel quatuor equos seruire poterrem(l), post obitum metim proles mei. Oeterum domine graciosissime, recordari potest serenissima maiestas vestra, qualiter a domino Nicolao Eauber pro illo domino comitis Bernardini de Prangepanibus carceratus fui et magnum dampnum suscepi et omnia mea bona per dominam Mariam vxorem quondam comitis Ferandi de Frangepanibus oceupata, super quibus vestra serenissima maiestas literas vestre serenissime maiestatis preceptorias eisdem(!) domine Marie dederat, vt mihi vel castrum Dubowacz nuncupatum daret, vel debitum provt in cirografo patet solueret et mea bona rederet, que nil curans mandatum vestre serenissime maiestatis nullam satisfactionem fecit, immo, maiores ininrias facit. Nunc humillime supiico maiestati vestre, digneatur serenissima maiestas vestra domino bano, e.omiti Corbauie comittere et suo capitaneo in illo regno vt me in mea bona, introdncant et ab iniuriis defendant, a sacra maiestate vestra piam relacionem expecto. Hue domine graciosissime omnia mea instrumenta et cirografos habeo, qualle(!) ins ad ilia bona habeo vestre serenissime maiestati monstrare possum. Eiusdem vestre serenissime maiestatis fidelis seruitor Gregorius Stiphkowich. Na rpiu; Suplicacio egregii Gregorii Stiphkowich. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arjcivu u Beu: garica. 24. Hun-

1529, Prije 19. novembra.

Gjuro Frankopan Slunjski istie kralju Ferdinandu svoje zasluge i moli za pomo, da moe ustrajati u njegovoj slubi. Sacra regia maiestas, domine, domine clementissime. Post seruicioruni meorum humillimam eomendationem. Suplicatur sacre maiestati vestre in persona fidelis, magnifici domini Georgii comitis de Frangepanibus, quai nter maiestati vestre serenissime, a principio prouisione regni Oroacie eiusem serenissime maiestatis vestre bene et fideliter seruiui, post autem. dum serenissiraam ma;estatem vestram ibi pro domino perpetuo ellegi semper fideliter eisem seruiui, provt testatur comessariis serenissime ma iestatis vestre, rerendissimo domino episeopo Labaciensi ac domino Nicolao de Turri et ceteris comessariis serenissime maiestatis vestre in hunc(!)

225 regnum Selauonie destinatis, vt iu omni necessitate serenissime maiestatis vestre secundum iussum ipsorum cum farailiaribus meis semper promptus fui, post autem dum voluntas et comissio vestre serenissime maiestatis fuir, ad vestram maiestatem Vienne condescenderemus, nouit deus libentissime irem, sed egritudine oppressus domum transiui, sed familires meos vnacum domino bano missi(!), qui cum sua magnificencia in seruiciis eiusdem serenissime maiestatis vestre semper fuerunt vsque ad asceusionem dominorum huius regni ad vestram sereoissimam maiestatem, et nunc vnacum prefatis dominis familires meos ad vestram serenissimam maiestatem t:ransmissi, humillime ac obnixe ortans, quatenus digneatur vestra serenissima maiestas mihi prouidere, vt valleam resistere iu seruiciis vestre serenissime maiestatis, quia domine graciosissime, omnia que habui aliquam partem vendidi, aliquam inpignoraui, quibus familires in seruiciis sere nissime maiestatis vestre seruaui; credat eadem, si aliquam bonam prouisionem maiestas vestra serenissima nunc non faciat, nullo modo taliter qualliter(!) desideraui, vestre serenissime maiestati seruire non potero, a sacra maiestate vestra piam relaeionem expeeto. Kiusdem vestre serenissime maiestatis fidelissimus seruitor Georgius comes Zluny. Vani: Supplicatio magnifici domini Georgii de Frangepanibus. Original u c. i kr. Imenom, dvor. i drav. arMvu u Beu: gariea. 246. Hun-

1529. 19. novembra.

Zahtjevi bana Ivana- Karlo vica i drugih. Die Veneris, 19. novembris, 1529. Torquatus. Multum conqueritur de inopia sua, quod de commissione maiestatis vestre ad alios ordinarios suos acceperit plures seruitores, quorum numerus fuit 1111 et LXX equitum cum quibus in Sclauonia seruiuit et nunc cum vellet ire ad maiestatem vestram aliquos dimisit, aliquos retinuit, qui eum expeetabunt, sed non habet nee ipse nee seruitores sui, vnde amplius viuant et adhuc cuperet seruire non ad vnum duos annos, sed perpetuo; ideo petit, vt maiestas vestra ipsi solutionem salarii sui facere dignetur, quia ipse et seruitores omnes nihil habent, sunt enim expulsi et bonis omnibus spoliati. 1 Na strani prekrieno: ID noua summa nihil debetur, ia antiqua aliquid. Qaum exhausta cum gentibus non possit cum antiquo salario contentare, sed cum gracia recognoseere. Ad futuram intertenendam dubitatur. Medwe, RaekoDick pro 4000.
MONUMENTA HTST. XXXV.: MONUM. HABSBURGIOA I. 15
1

226 Oomputum adiunxit quem alias cum eo fecit Nadasdi; summa debiti ascendit ad 19 m florenos, in defalcacione illius habuit aliquam(!) prout in compute. Petit dominium Petri Erdewdi quod est irans flumen Saui, ex quo prius etiam habnit super hoe asseeurationem.1 Johannes Oastellanffy. Pro seruitiis nobilum, qui cum eo sunt profecti, bona Casparis Ketzer de Jiadwan vxorisque ipsius Endocz vocata cum pertinentiis eiusdem et bona nobilium Ballnazaris Hobethich2 et Andree Sternocz, que pro damnis eorum inter ipsos distribuere eupit.8 Iohannes de Zempthe. Petit bona Mihaelis, Chritofori(!) et Wolfgangi de Zempthe in districtu et pertinenciis Zempthe ac possessionem Wjdowcz cum suis pertin-neiis, item Greorgii literati de Kapolna, omnia in comitatu Crisiensi habita et va cantia ob notam infidelitatis eorum ex eo, quod episcopo Zagrabiensi adhererunt. 4 Anna Banffi. Petit mandari comitibus comitatuum Trinciniensis, Nittriensis et Zaladiensis, vt portionem suam ex bonis paternis ipsam legitime coneernentem, quam cum fratre suo Antonio Banffi habet, autoritate regia sequestrarent ipsamque in pacifico dominio dicte portionis statuerent secundum regm consuetudinem.5 Generalis responsio. Expedicionis sumptus, noua gens pro bono eorum et aliorum cum pecunia(?). Item non petit melius, quod possit faciant si recuperabit Hungariam, vt in deo confidit ita se in petitis eorum geret, vt reperiant graciam vberiorem. Exolutio ex hospitiis aut alioquin. 1 Na strani prekrieno: Non narrat valorem. Valor signetur. 2 U originalu prekrieno: Balthazaris Hobethich". 3 Na strani prekrieno: Seruitores speeificentur nominatim cum valore bonorum. Valor non est expressus. Litera ad Buslawyth. Sine litera a, dum bene seruient eos maiestas non destituet. 4 Na strani: Non narrat valorem, specificetur valor. Fratris sui, ideo petit omnia, putat valorem ad 200 iobagiones, petit conductam pro iuturo pro se et seruitoribus, 60 et plures equites habet, me dium vero per salarium habuit, petit teneri vt alius. s Na strani: Vsque ad iudicia tenenda suspendatur hoc negocium.

227 Sigismundus Siberhar, Andreas de Teffenbach, filii quondam Katha rine et Anne Banffi, filie similiter quondam Margarite filiarum Sopbie et fllie olim Daraiani Horwath de Oaptachg (!) et Stephani Desshazi petunt castrum Chapragh vnacum curia nobilitari Selin in arsiensi et Been in Strigoniensi eomitatibus existeneia simulcum pertinentiis castri et curie Stefani et "Wolfgangi Erdewdi ex quo in societate Tureis adherent. 1 Biljeke garica. u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hun-

247. 1 5 2 9 . 19. n o v e m b r a . Iskaz zahtjeva Franje Bacana i drugih. Die Veneris, 19. novembris, 1529. Batiani. Narrat se vendidisse partem bonorum suorum pro seruitiis maiestatis vestre continuandis, partam Turcos combussisse, aliara partem infideles oecupare et quousque habuit semper exposuisse in seruitiis maiestatis vestre, quam scire ait quid secutum sit ex prommissione sibi facta. Narrat preterea, qualiter maiestas vestra magno tempore ad offitium banatus nullam Solutionen! sibi fecit et quod iam illi plus quam viginti millibus florenis sit debitor, petit igitur, vt maiestas vestra ita cum eo agat, vt possit iustus fieri seruitoribus suis, ita quod facta sibi solutione oportuno hoe tempore magis possit seruire.2 Eegerit in memoriam maiestatis vestre inscriptiones sibi datas super castris Lmdwa et Zolonock3 pro notabili peeuniarum summa et ait, quod licet sepius maiestati vestre supplieauerit pro expugnatione dicti castri Lindwa 4 , nihil tarnen sit factum et dicit fuise tales apud maiestatem vestram, qui potius voluerunt, vt in manibus infidelium sit illud castrum qutfm in manibus suis, supplieat itaque, vt maiestas vestra cum illis gentibus quas pro extirpatione infidelium mittet, expugnari iubeat dictum castrum, vt habeat quod vlterius possit exponere in seruitiis maiestatis vestre. Petit sibi dari oppidum Kennend, in quo ait rusticos esse ad 150, alias vero pertinentias combustas, item curiam et domum Ianoshaza nuncupatam, in cuius pertinentiis licet erant ville, omnino tarnen combustas dicit, que omnes pertinebant ad Petrum Erdewdi, easque pro seruitiis suis Na strani: Valorem exprimant. Prekrieno u originalu: Vt extirpato interno hoste cum pleno exercitu facilius externum opprimere possit. Hab[erdanecz] inter milites et nobiles, Bakith inter Rascianos, cogitatur(?) de practica, vt etiam plebeos suscitent. 2 Na strani: Rex dabit responsum. 3 Na strani: Banffi Laios est castrum Lindwa. i Na strani: In expeditione futura expngnatio fiet.
1

228 ibi donari supplicat; si vero pro seruitiis habere nequeal, petit eas pro vna summa ad rationem debitorum suorum.1 Ex quo maiestas vestra generales ibi literas dedit in introitu regni sui, quod omnibus qui propterea damnificarentur, damna illa refimdere vellet, petit, vt pro eontentatione seruitorum suorum quos pro maiestate vestra multa damna aceepisse asserit, maiesta.s vestra dueentos iobagiones illis assignet ex bonis infidelium, que bona ipse significant quando maiestas vestra collationem hane faeere voluerit.2 Stefanus Deshazi. Narrat oppressiones et effusiones sanguinis tarn in propria persona sua quam morte familiarium suorum, quas passus est ab exereitu et stipendiariis maiestatis vestre et presertim a Johanne Puehler, quodque nihil amplius habeat quo se et suos alere et quo eastra sua in confioibus mimici eorum sita intertenere et eustodire possit, supplicat itaque, vt maiestas vestra superinde graciose sibi subuenire et prouidere dignetur.3 Petrus Patazich et Iohannes Lipzinowich. Petunt possessionem Mathei Brodarieh, qui multoties4 ad Turcos iuit et ille cum alio primus fuit qui iuerunt ad eum, quam possessionem aiunt habere colonos 26., idque attentis seruitiis eorum fidelibus et effusione sanguinis sui et suorum progenitonim et ex eo maxime, quod non habent domum propriam vbi resideant. Thomas Krusich seruitor Torquati. Petit pro seruitiis suis possessionem Michaelis de awanni et Okaeii de Garazda in regno Selauonie sitam, valorem non exprimunt. Stefanus Ladoni. Petit, vt maiestas vestra comittat lohanni aycz, Puckhyai eomiti Soproniensi, Francisco de Bathyan et capitaneo de Kewzeck, Vito Fladnitczar, vt ipsum in bonis suis hereditariis contra infideles maiestatis vestre Tiircis adhereiites et seruitores Petri Erdewdi, qui eius bona depredassent et oceupassent, auctoritate et loco maiestatis vestre eum iuuare et protegere debeant.6 Na strani: Nihil. Na strani: Quando Huugariam recuperabit et stabunt seruitores vsque ad illud tempus cum rege, eum iis et maioribus, recognoscet seruitia eornm,s tarnen speeificet seruitores nomine eos gratia eomplecti. Na strani: Prouisum eum commissariis; habeat patientiam, graeiose commendatum habebit eum iuAta seruitia et non derelinquet. 4 Na strani: Fiat eum hae summa duntaxat et non vltra. 5 Na strani: Speeificet valorem. 6 Na. strani : Fiat.
1 2

Balthasar Harson. Petit eliberari ex captluitate Tureorum, in qua nunc est per tres menses", promittit se fideliter seruiturum maiestati vestre.1 Vincentius et Georgius Lukowieh familires Torquti. Petunt possessionem lohannis Wladislawich2, quam habet apud Sanctum Martinum et in episcopatu Zagrabiensi certas possessiones vocatas Blagusa, que fuit Borsowaczki, Vrnowce et Sanisinowc colonorum XXII.3 Simon Maroych familiaris Torquti. Petit possessionem Michaiis Madowez in regno Selauonie sitam, qui Michael est familiaris lohannis de Tah. Valorem non expressit. Biljeke u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: Hungarica. 248.

1529. 19. novembra.

Iskaz zahtjeva Ljudevita Pekrija i drugih. Die Veneris, 19. novembris. Luouicus Pewkry. Inprimis petit castrum Monoslo4 cum pertinentiis suis, quod vacat per iniidelitatem Petri Erdewdi. Preterea petit vniuersa bona Petri Erdewdi intra Drauum et Sauum sita. que ait ad mille colonos asceudere et non credit quod vltra ascendant, atque eo magis hanc petitionem facit, quod (vti asserit) maiestas vestra sibi nuper promissionem fecerit de octingentis iobagionibus, quos sibi dare vellet in regno Selauonie. 800 colonos prius promissos sibi rex assecurat et assignat in bonis illius hereditatis(I) et superaddit ex mera et speciali gracia bona valoris 4000 fiorenorura ita tarnen, quod quandoeunque suraraam hanc maiestas sua soluere velit, ipse teneatur retroeedere dicta bona ad manus maiestatis sue libere et sine mora ac exceptione aliqua. Petit eo maiorem ad premissa et sequentia respeetu haberi, quod ipse eum fratribus suis multa damna passns est et quod talem prope numerum colonorum suorum infideles possident. Item pro se et fratribus suis petit bona Stefani Kettzer, qui in castro Trinchiniensi fait dimissus, nunc adherens lohanni Scepusienei, que bona se circa centum iobagiones aut paulo vltra extendere videntur; ilia sunt sita intra bona ipsius Ludouici.
1 2 3

Na Na Na * JSfa

strani: strani: strani: strani:

Sciatur quomodo et qualiter sibi sit subueniendum. In quantum non excedant, dat talem sumam ex illis, 10 vel 12 habent due ille possessiones, Pastor,

230 Pro seruitoribus suis intuitu damnorum passorum1 et vulnerum acceptorum petit bona nobilium Iohannis, Petri, Francisei Fanchy, Grordowa nuncupata et bona Pauli Kerechini in regno Sclauonie habita, que ait ascendere ad nuraerum 250 colonorum, vt cum eisdera semi tores suos contentare possit. Petit etiam certitudinem habere de capitaneatu suo super equites leuis armature, quibus maiestas vestra ipsum prefecerat, et vt sciat sub qua conditione sibi sit manendum. 2 Demum petit sibi dari solutionem seruitiorum suorum nuncusque deseruitorum; elicit enim se omnia exnosuisse que habuit, idque etiam seruitores suos similiter fecisse qui longiorem patientiam habere noluerunt, quam quousque rediret a maiestate vestra. Petrus Crusith. Exponit quantum castrum Segniense non fuit ab eo aceeptum sicut maiestas vestra mandauerat, nisi post elapsos tres menses. Castrum Olisiense retinuit cum magnis impensis, ex camera vero Himgarica vDde sibi ad equites 50 et pedites 100 intertentio fieri debebat, ne obulum quidem sibi post discessum maiestatis vestre datum esse. Ex Labaco etiam non nisi tres mensuales pecunias ad 50 pedites habuit, iamque annus elapsus est. Narrat item ad longum que grauia clamna3 sibi a Venetis in proxima captura sint illata, quod bona omnia sua amiserit, bona vero que in Sclauonia habet a Iohanne Banffi possideantur, et ideo petit, vt maiestas vestra intuitu tot damnorum et ealamitatum perpessarum dignetur eum graciose commendatum habere. Dignetur etiam castrum Olissiense4 meliori quo possit modo prouidere, ne post sibi ascribi possit nomen infidelitatis. Quousque potuit libenter serniuit, sed iam iter ad castrum illud sibi non est securum et liberum nee habet amplius quod superaddat vel reponat, ideo petit super iis necessario prouideri per maiestatem vestram. Idem Petrus Krusith intercedit pro quodam5, cuius opera vsam esse ait maiestatem vestram in explorandis rebus Tureicis, sed non nominat eum, cui etiam per literas maiestatis vestre ait promises esse iobagiones LXta, petitque nunc pro illo possessionem quandam Pauli Kereehin, Bogachio Na strani: Quoad seruitores postea respoadebit maiestas vbi speci: ticati fuerint nominatim. 2 Na strani: Quam veniet tempus expeditions vtetur eius opera vti prius cum eodem titulo et intertentione et reputatione super equites conducendos, interea quiescet capitaneatus. 3 Na strani: Patientia super antiquis debitis. 4 Na strani: Cliss. Regnicolarum et provintialium erit eonventus de tuendis arcibus in eo confmialibus tractabitur, interea faciat omnia possibilia et meliora, postea graciose de illo deliberabit. 5 Na strani: Bartholomus Kachyth.
1

231 vocatam in eomitatu Orisiensi sitam, in qua nou plures colouos quam 24 esse ait.1 Petrus Keglowith. sitis.2 Petit etiam castrum Monoslo cum pertinenciis in eomitatu Orisiensi lohannes Castellan ffi. Pro suis seruitiis, que ad longum narrat, ae pro damnis passis et bonis ablatis per episcopum Zagrabiensera et Petrum Brdewdi8 petit castrum Dyanwara cum castello Plowdin, oppido Kothina cum pertinentiis, que fuerunt Petri Erdewdi (non exprimit valorem). Georgius comes Sluny. Narrat seruitia maiestati vestre hucusque in Sclauonia et alibi prestita sieut testimonio Labaeensis et aliorum capitaneorum maiestatis vestre in Sclauonia probari posse4 ait, et quando non potuit ipse propter infirmitatem ire ad expeditiones, misit familires suos, et cum omnibus rebus se exhaustum dicat, petit, vt maiestas vestra talem prouisionem facere pronunc dignetur, vt in seruitiis suis perseuerare possit, alioqui non possit perseuerare, propter inopiam. 'Wolfgangus comes Brigniensis. Omnia bona sua se in seruitiis maiestatis vestre distribuisse et vestes suas impignorasse dicit ac ad tantam egestatem adactum se esse ait, vt non habeat viaticum quo maiestatem vestram personaliter adire possit; preter florenos 400 Eenenses non vnicum obulum sibi vltra datum esse dicit ad equites 200, pro quorum solutione habuit literas a maiestate vestra.5 Iurat se 250 ducatos ad presens soluisse militibus, quos conduxerat in subsidium 7maiestatis vestre6 animo eundi contra hostes, in Stiria etiam se seruiuisse ait et se domum esse reuersum sine solutione tanquam mendienm. Na strani: Fiat ad haue summam duntaxat et non vltra. Na strani: Valorem exprimat. Na strani: Debita valoris 4000 florenorum ex illis assignat cum condicione retrocessionis soluta summa. i Na strani: 4100 floreni a tempore Catzianer. Nescit minime debita, habeat patientiam, donee informetur rex de illis et ipse etiam ilia specificet. 5 Na strani: Quod solutus sit in Stiria, ita informata maiestas sua. 6 Na strani: Tractabit cum regnicolis quanto numero inigebit equitum, eotunc sui memor erit. 7 Na strani: Labaeensis cum eo agat, vt habeat patientiam.
1 2 3

2H2 Petit auteiiJ, vt soluatur sibi debitutu in Uteris maiestatis vestre expressum.1 Habet penes se equites 100, quos omnes retinere conabitur, donee redeat seruitor suns a maiestate vestra, petitque illis solutionem fieri. Si antt^m tedeat maiestatem vestram sibi hane g rati am fa cere, petit sibi per seruitorem suum veniarn dari, vt cum gratia et bona voluntate maiestatis vestre alium dominum querere possit, et superinde petit literas testimoniales, quod maiestati bene seruiuerit et cum bona gratia ab ea discesserit, vt si veniat ad cesarean! maiestatem, fratrem maiestatis vestre, vel alium principem, cum honore negotium suum proponere possit. Johannes Kobachich. Michael Budisich. Georgius Zunich. Insimul referunt se fideliter maiestati vestre semper sevuiuisse2 et per totum annum hunc se tantummodo duas mensuales pecuniae habuisse, ideo petunt a maiestate vestra sibi prouisionera fieri, vt possint remanere in seruitioj vendiderunt enim partem bonorum, partem impignorauerunt, vt retinerent seruitores suos. Michael Budisich. In vna speciali supplicatione vero exponit, quod maiestas vestra sibi remansit debitor in 300 florenis adhuc quando Nicolaus luritischitz3 erat in Croacia capitaneus, super quibus tarnen bonam habet" promissionem, per hunc vero annum ait maiestatem vestram sibi debere VI1C florenos, quod ex propriis peeuniis hoc toto anno maiestati vestre seruiuerit, petit, vt si maiestas vestra non habeat pecunias in promptu, dignetur, si super premai IIIC et VIIC florenis, que summam mille florenorum constuunt, inscriptionem dar1 per literas suas super castro Hrezno, quod pertinet ad prioratum Aurane et quod sibi alias a predecessoribus reyibus Hungarie pro seruitiis suis impignoratum extitit. Petit item, vt expense per eum i u dicto castro facte, quarum tamen quantitafrm non expressit, similiter in inscriptione predicta assecnrentur. Item petit possessionem Poliaiia, que fuit cuiusdam Matthie Brodarych infidelis, que in comitatu Crisiensi sita est4. In alia supplicatione petit, vt maiestas vestra sibi noue donationis titulo conferat possessionem Wolayvlia6 in comitatu Zagrabiensi habitam, que olim per lohannem Ooruinum dncem et banum Oroatie predecessoribus suis data fuerat ac per Petrum Erdewdi nouissime ad castrum Jastrabarcka nuper occupata est. Na strani: Non habeo literas. Na strani: Habeant patientiam. Na strani: Non habet noticiam debitorum, sed debita Hquida vel super hoc castro vel aliis assecurabit vnacum expensis. * Na strani': Valor exprimatur. 5 Na strani: Fiat noua donacio.
2 3 1


Petit, vt maiestas vestra cum Kossanyer(i) agafc, quod sibi restituat equum violenter ablatum, pro quo alias etiam supplicauit.1 Oswaldus Sibrick. Petit deliberationem maiestatis vestre, quo genere seruitiorum iaui maiestati vestre seruire debeat ac in quo loeo et cum qua prouisione.2 Petit responsum graciosum super supplicatione de 40 iobagionibus eidem maiestati vestre presentata, de quibus se prius per literas maiestatis vestre asseeuratum esse dicit.3 Gregorius Steffkowith. Habuit (vt ipse ait) promissionem maiestatis vestre, quod eum attenta senectute et seruitiis suis prouidere velit4, petit igitur, vt maiestas vestra ex censu annuo, quem ciuitas Grouaberth maiestati vestre porrigere solet, quantum maiestati vestre placuerit sibi deputare et assignare dignetur, vt et ipse et fllii sui possint deinceps melius seruire maiestati vestre. Maria relicta quondam Ferdinandi de Frangepanibus nondum ad literas maiestatis restituit ei castrum Dubabatz, quod ei dum esset in carcere abstulit, imo maiores illi iniurias facere non cessat, ideo petit, vt maiestas vestra domino loanni Torquato et suo capitaneo in illo regno committere dignetur, vt ipsam in bona sua introducant et ab iniuriis defendant.5 Seruitor Torquati valentissimus contra Turcas. Petit totalem possessionem Stefani Praschewich in regno Sclauonie sitam pro fidelibus seruitiis suis; in Gretz facta est ei promissio de 32 colonis.6 Iohannes Vokoslawith de Vosokasew(!). Petit pro damnis a Ohristopboro quondam de Frangepanibus in ser uitiis maiestatis vestre passis pertinentias Zentmihali ad episcopatum Zagrabiensem pertinentes sibi pro duobus millibus liorenorum possidendas inscribi,7 quousque per episcopum, quem maiestas vestra constituent redimantur. Na"strani: Kerschner(!), ad capitaneatum ia Grain. Na strani: Nunc habeat patieatiam, nescit enim locum maiestas non dum expulso hoste. 3 Na strani : Fiat ad banc summam duntaxat et non vltra; residuum transcendens ruaneat regi. 4 Na strani: Informabit se rex de censu, posthac graciose deliberabit. 5 Na Istrani: Fiat ad commissarios. 6 Na strani: Ioann Gusich. Fiat ad ilium numerum duntaxat. 7 Na strani \Mentem non habet impignorandi nee alienabit quicquam a bonis ecclesiasticis.
1 2

284

Thomas Balasffy. Petit aliquod subsidium sibi ferri in reclemptione sua, pro qua obli gatio est ex captura Turcorum.1 Petit possessionem Sent Larinz, que a Turcis possidetur2 ac est cuiusdam infidelis maiestatis ve4re, quem non nominat; ea vero sita est in eomitatu Walkowariensi; non narrat valorem. . Nobilis Nicolaus de Lokach. Grato animo accipit responsum sibi nomine maiestatis vestre per me datum, et adhuc illi supplicat, vt postquam bona Mihaelis Keserew non excedere videaritur colonos 32, dignetur ilia sibi graciose conferre3 attentis seruitiis fidelibus et quod vxorem et omnia que habuit reliquit et secutus est maiestatem vestram et vulneratus est et adhuc cupit seruire. Sin minus fiat ei gratia pro voluntate maiestatis vestre secundum quod ab ea meruit. Biljeke a c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 249. 1529. Prije 22. novembra. Petar Krui moli kralja Ferdinanda pomo za Klis i da mu se dadu neka imanja. Serenissime rex, domine, domine graeiosissime. Relaeionem, quam maiestas vestra mihi, medio domini magnifici secretarii videlicet maiestatis vestre fecit, seriatim intellexi, vbi maiestas vestra mihi mandat, vt domum maiestatis vestre Olizium donee retinerem in manu mea, quovsque maiestas vestra cum dominis consiliariis maiestatis vestre, de ipsa ceterisque in Continus existentibus(i). sciat maiestas vestra, vt iam sextus deeimus instat annus, vt ego prefatam domum retinui fideliter seruiendo cura maximis laboribus ac sanguinis efusione, caput meum fortune multocies submitens; nunc etiam, ne dubitet quicquam maiestas vestra, vt fideliter seruirem, non audeam vt bonum fidelem decet; paratus quoque nunc sum seruire maiestati vestre fideliter in omni loco, sed bene constat maiestati vestre, vt mihi liber accessus non patet in domum maiestatis vestre, manifestum eciam est ma iestati vestre, vt me ter in itinere hoc elapso anno profligarunt. me eciam solum simul cum seruitoribus meis captiuum abduxerunt, si enim mihi patens accessus, vt antea fuit, fieri posset, bono animo maiestati vestre fideliter seruirem vsque amissionem vite mee; si igitur maiestas vestra mihi informacionem dare poterit, vnde ego sine impedimento domum vestre maiestatis ingredere valeam, sicque maiestas vestra illam domum
1 2 3

Na strani: Scilicetf!) qualiter sibi possit subueniri, Na strani: Si in Seruia fiat. Na strani: Fiat a colonos 32,

235 hommesque in ilia existentes cum necessariis prouideret, homines cum solueione seruiciorum eciam preterita, doraum autem cum victualibus, bombardis ac pnlueribus, que permaxime sunt in ea necpssaria, quia pro eerto sciat vestra maiestas, vt non multo minori proposito est Thurca circa domum illam, quam fuit circa Bodi vel autera Nandoralba; non latet autem maiestatem vestram, vt ilia domus in medio regni Turcarum est, circa illam, si maie-tas vestra in breui non prouiderit, earn cito perituram audiat vestra ma estas, ego autem pro vlla re vellim, vt mihi inde nompii infidelitatis eveniat, si eciam maiestas vestra secus non velit, vt me intrare cum omni bono ordine oporteat; adhuc ego in terra a maiestatis vestre portum habere non possum, vbi libere me ad iter preparare valeam; si aliquam informacionem maiestas vestra mihi non dederit, sine porta autem nullum effectum habere potero; bene nouit maiestas vestra, postquam fecerat maiestas vestra mecum Strigonii ponere racionem, post hoc retinui tria castra maiestatis vestre Zeny, Othochach et Olismm vno anno, ad quod mihi nihil solutura est; post hoc eciam Olisium retinui, vbi non plus quam tres mensuales pecunie mihi ex Labaco sunt date, tandem hie misi per eundem secretarium maiestatis vestre literas, quas mihi dare fecerat maiestas vestra quantum mihi eotunc ebebantur. raciosam relacionem de omnibus meis negociis expeeto. Petrus Krusich de diss. Maiestas autem vestra sciscitatur bona pro quibus suplicaui maiestati vestre quantum prevaleant; pro certo, domine graciossime, ego illum(!) precium nescio, sed bona Ladizlai Benchik, que excepta nota infidelitatis per defectum seminis ad vestram reuoluta sunt maiestatem, extenduntur ad 2V sesiones per omnes locos, pro quibus suplico maiestati vestre graciosamque relacionem expeeto, alia autem possesio est trium fratrum, qui Tureis eorumque complicibus adheserant Ladislai, Gabrielis, Zent Berthalami, que a I c sesiones extenditur in varus locis, istorum eeiam precium nescitur, hec omnia satis exigua sunt ob respectu dampnorum et seruiciorum meorum, que habui in seruiciis maiestatis vestre, sed plura eeiam expeeto a maiestate vestra. Oeterum clomine graciosissime, suplico maiestati vestre pro quibusdam prediis de episcopate que retinent emuli maiestatis vestre Graspar et Stephanus Becher a Zagrabiensi, vt si dari poterit a maiestate vestra seruitoribus meis pro dampnis ipsorum, que passi sunt mecum in seruiciis maiestatis vestre, pro vna summa pecunie pro florenis " in pignus, quousque recuperabitur a fidele ppiseopo, coriferre velit graciose, prope bona me a Iwanch vocata, in eomitatu Verewehevaciensi(l) habita, graciosam a maiestate vestra expectat relacionem. Bona que maiestas vestra illo ho mini, qui seruiuit maiestati vestre, donata est graciose, sed non eurn omnibus pertinenciis, suplico igitur ma iestati vestre, vt ipsa bona conferre dignetur cum omnibus pertinentiis, vineis videlicet et piseinis, 24 sesiones.1 Original u c. i kr. kunom, dvor. i drao, arhivu u Beu: garica.
1

Na strani; (!) Kakicb,

2.4 250. 1629. 22. novembra. Informacije o molbama i zahtjevima Petra Kruia i drugih. Die lune, 22. novembris 1529., in feto Oecilie virginis. Petrus Krusith. Intellexit responsum maiestatis vestre sibi super Castro Clissiensi factum et quantum ad vlteriorem illius conseruationem et prouisionem dicit nunc sextumdecimum annum agi, quo dictum castrum in curam et custodiam suam reeepit, et nunc quoque non recusaret illud vlterius prouidere et munire, si partim illi propter seruitores sibi abductos et captos partim ob interclusionem itineris a Turcis et Venetis vtrinque factam liceret, et in eo libenter vellet maiestati vestre seruire vsque ad amissionem vite sue, sed ob itinera clausa iam non potest vltra quid facere etiam si percupiat, tarnen si maiestas vestra curauerit, vt tuto illue peruenire possit et quod inprimis castrum illud cum artellaria et commeatu aliisque necessariis muniatur, ac gentes que prius etiam cum eo illud eustodiuerunt, tarn ad preterita quam futura stipendia sua soluantur, faciet extreraum conatum, quantum vero insidiarum paretur huic castra a Turcis et aliis rehnquit sapientie maiestatis vestre dispiciendum, cum sit nunc in medio iniraicorum et similem fer me insultum quem Rodos et Nandoralba sentierunt expeetare cogatur, quantum vero illius amissio toti regno et Ohristianitati sit afferenda calamitatis, etiam relinquit iudicio maiestatis vestre, et ideo supplicat maiestati vestre, vt iis omnibus graciose attentis dignetur dieto Castro quantotius subuenire, cum periculum manifes um sit in mora, hec enim res plus eum angustiat quam omnia alia in mundo, quia in ea non parum de honore et fide sua agitur quam omni modo tutari et conseruare cupit, sed cum impossibilia prestare nequeat. petit se haberi pro excnsato.1 Produxit item literas binas computi cum eo facti in Strigonio et petyt, vt sibi quod debetur tandem numeretur, et dicit se post positam rationem illam retinuisse tri castra maiestatis vestre, videlicet Segniense, Othocacz et Olissiense, sed non plus accepisse quam tres mensuales pecunias.2 Bona Ladislai Benchick que petyt, ait ascendere acl valorem IIC 2h sessionum, alia sunt trium frat rum Ladislai, Gabrielis, Zent Barthalami, qui Turcis adheserunt, que ad I c sessiones extenduntur, que satis exigua putat intuitu damnorum ab eo passorum. i Na strani: Clis et Zeng, pape et Burgo, vt raodum cogitet et reperiat de intertenendis Ulis locis; ex Ulis eque periculum Italie vt aliis. ihic, Repacz et alia loca confinibus sita. Vt cum commissariis similiter agat. Zeg. Cliss. Othocacz. Starigrad. Bihitc. Repach. Hung[aris] pro Turcorum finibus ex dei voluntate i'actis. Sicut prins cum . . . ( ? ) remunerata (?) et prouisa (?) poterit prohiberi iirnptio videlicet forcia loca. 2 Na strani: In quantum ilia vel pars illorum non sit promissa altert, dat ex eis tantum quantum valent bona Doczi lanus,

23?
Idem Krusith petit bona Vrbani Bathyan, osmich vocata in comitatu Orisiensi sita cum pertinenciis, que ait extendi ad 150 sessiones; item petit alias eiusdem sessiones Nouak et Okessya(!) in eodem comitatu existen tes, que ait extendi ad 20 iobagiones; hec omnia hereditarie petit sicut aha priora, que petyt et in recompensam bonorum loannis Doczi alias sibi datorum, scilicet nazadistis postea collatorum, vt si ea ex gracia speciali habere nequeat, petyt sibi ilia saltern in sortem seruitiorum suorum assignari. Petit predia quedam episcopatus Zagrabiensis, que retinent infideles Gaspar ac Stephanus Ketzer, vt dentur seruitoribus suis respeetu damno rum cum eo passornm pro I m fiorenis in pignus, quousque reeuperentm* a Meli episcopo. Torquatus. Petyt dominium Petri Brdewdi trans flumen Saui in quo sunt castni Okych, LypowaczetJastrabarcza(!), que habent, vt ego audio, Vl c iobagiones. 1 [Pekri Laios!] Monoslo petit Pekri Laus cum magna instantia, cum uon minori petit hie idem Keglowith vnacum oppido Plowdin alias Kutina, que sunt pertinencie ipsius et valent VIC iobagiones. Oastrum Dyanwara petit Castellanffi, quod fait Petri Brdewdi, valoris 4000 fl. vt dieit, Keglewich petit etiam oppidum Kutina. Kermend oppidum et lanoshaza. que fuerunt etiam Petri Erdewdi petyt Bathyani, scilicet non habet promissionera. lanoshaza vt audio valet I m ducatos. Kermend nescio. Oastrum Zarwaskew petit Kamoriay; I c iobagiones.2 Biljeke u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica.
1 2

Hun-

Na strani: Okych, Lypowacz, Iastrabarczka, 600 coloni. Jo ima nekoliko vrlo neitljivih opazaka na rubu, veinom, aforistir.'kog obiljeja: Crusith. Non libenter aeeipit onus in se. Bathiani vellet conseruare. Prouideatm- tarnen cum necessariis, faciet que potest. Vt expediat hominem rex cum viatico, ipse mittet vnum ad pontificem. Bombarde 23 sunt Zegnie, debeant ad Cliss deferri. Si tantummodo tres bombardas habere ex illis posset, bonom esset. Laran portus in Pisino nomine prefecture petit. Wihitsch vnd Zenng per Puchler, Sthewen (?) et Erasmum de Torri, Explorator captious lo. Praykowczith cum graeia expediri, petit viati com et vestern.

238 251.

1529. 25. novembra. U Linu.

Zelje i zahtjevi Petra Keglevia, Kastelanovia Lintii, 25. novembris, 1529. Keglowith. Videt multis dari qui fuerunt semper contra maiestatem vestram ipse si vieret nulli quicquam dari, esset optime contentus1, vt et ipse nihil haberet, castrum vero Monoslo a maiestate vestra non frustra, sed in sortem et recompensam seruitiorum suorum petiit, remittit igitur ad arbitrium et graciam maiestatis vestre, vt si aliter fieri nequeat, in compensationem lidelium seruitiorum2 suorum illud castrum sibi cum pertinentiis assignare dignetur, 3 idque non importune aut intempestiue vel arroganter vt alii quandoque scilicet petyt, sed placide et cum bono modo, subiungens, quod etsi maiestas sua nihil ei dedisset aut daret ad presens, nihilominus vti hucusque fecit maiestati vestre quocumque rerum casu seruire et adherere cuperet4, idque se in futurum quoque sedulo facturum esse pollicetur, donee vita sua duret et exponet que habet in seruitiis maiestatis vestre quousque tunica tegatur, tarnen non temere monuit maiestatem vestram, vt bene cogitaret et videret quomodo et qualiter aliis gracias magnas faceret, fore eiiim vt ii qui maxima a maiestate habuissent, in fide infirmi et vacillantes leuique fortune contrarie flatu perculsi ad contraria hostium studia proJapsuri essent, sicut euentum rei dociturum esse assecurabat. quia a forti et incorrupto viro dictum est intrepide et constanter, atque eo maior Ladislaus Berchini Peleghazi Niclas Franciscus Saiffi Nicolaus Lakotz habet equos. 100 equites circiter, quid agendum et subsidium petunt. i drugih.

Torquatus. Sperabit raaiorem graciam. Lukawcz vix 20 fl. Et si. tota Sclauonia detur non videremus internos hostes. Priuatus aget vti fidelis seruitor cum VI, VII seruitoribus. Werewcz plusquam 500 fl. exposuit, pro recuperatis scilicet non habet, nihil etiam habebit. Sarim (?) nihil dabit, nisi bene assecuratur. Officium banatus. 1 Na strani: Waispriach ad comitatum Soproniensem; quod intelligit, eos lideliter egisse, recognoscet cum bonis infidelium. Salinas. Reich. Pempfflinger'? 2 Na strani: In sortem -seruitiorum vt decretum est. 3 Na strani: Pekri in aliis graciam super bonis per eum assequetur. i Na strani: Monoslo cum petitis pertinentiis.

289 huic monitioni fides habenda est, volui pro debito meo latius hoc adraonere. Oastellanffi. Si coneordetur, vt Dianwara habeat, resolutio fiat super Plowdin et Kotyna.1 De valore etenim 4000 florenorum rex admoneatur casu retroeessionis bonorum, ne rex sua peeunia graeiam factam redimere teneatnr. Iohannes Prawkozich. Pauper captiuus explorator rerum Tureicarum missus a reuerendissimo domino Labacensi ad maiestatem vestram. petit viaticum et vestern aliquam, vt domum redire possit.2 More Lasla. Replicat plus quam mille iobagiones suos lohannem Scepusium tenere; seruitia sua multo maiora esse quam aliorum fuerint qui hie sunt, de mutuo iam nonnihil inculcat, quod habuerit in eoronatione maiestatis vestre 350 liorenos et in Gratz parum. alias nihil; ex Castro sibi dato nihil habuit idque reddiderit Buriano, quod habebat 250 colonos, vereturque seruitor illius, quod nisi quid ei detur ad presens nihil amplius. Idem Ladislaus ex suis superaddet, quamuis in reliquis eum in fidelitate vt haetenus permansurum non dubitet et ideo eum nihil habeat quo eastrum Maroth amplius prouidere possit. Excusat se si quid posthac damni circa illud emergat. Petit igitur, vt adhuc maiestas regia det domino suo eastrum Sigismundi Lewa vocatum Lewa; nescit valorem3. Michael Budisieh. Petit possessionem lohannis de Tah, Temerys vocatam valoris 26 colonorum vt ipse ait.4 Matheus Hentz. Petit villas Hui et Salgo, quas ait extendi ad 40 colonos indifferenter.6 Na signet vel Castellanfi. 2 Na 3 Na 4 Na 5 Na
1

strani: Pekri Dianwara proponatur, si hoc non contentus, alia sententiam regie maiestatis intelligatur ab eo super aliis bonis strani: strani: strani: strani: Aliquid panni et viatici a thesaurario. Informabit se de istis latius rex. In reconpensam seruitorum et debitorum si habet. 30 uel plus.

240 Laislaus Bade. Petit possessionem Iohannis Tahi, Korusea Zentilona, que non extenditur vltra 7 vel 8 Colones.1 Pa'us literatus, seruitor Pewkri. Petit bona Nicolai de Oheczmiche ac Andree et Syluestri de Gereez, familiarium Iohannis Baoffi el Petri Erdewdi, 40 colonos habentia, idque pro damnis ab eisdera Andrea et Syluestro passis, propter que in specie supplieat sibique eo maiorem graeiam fieri eupit. Georgius et Franciscus Taryani. Petunt allodiale predium Bischwpth vocatum pertinens ad episcopatum Zagrabiensem, ex quo solent possessores seruire episeopo et facere vt consuetum est; in similibus parui valoris esse ait illud.2 Steffkowith. Oommissariis causa quondam Bernardini de Frangepanibus committi petit, vt reddant ei pecuniam impignoraticiam super eastro Dubabatz sibi inscriptam, vel quod ponant eum in possessionem dicti castri vti prius erat. 3 Item pecuniam arrestatam in Sancto Vito sibi relaxari petit.4 Item petit viaticum et solutionem expensarum hie factarum.5 Idem Steffkowith. petit pro se et Gaspare Gusich curiam Mouritsehgi, que est cuiusdam familiaris episcopi Zagrabiensis Ohristophori Mouritsehgi, que extenditur ad 50 iobagiones.6 Stephanus Gusieh. Petit possessionem fratris episcopi Zagrabiensis, que extenditur ad 30 colonos et est allodialis possessio, que seruit episeopo cum aliquot equis. 9 Nicolaus Mladnichich. Petit possessionem cum curia nobilitari Ohristophori Erdewy, Vragowch vocatam in comitatu Orisiensi habitam. quam ait extendi ad 10 sessiones. 8
1 2 3 4 s 6 1 8

Na Na Na Na Na Na Na Na

strani: strani: strani: strani: strani: strani: strani: strani:

Fiat. Fiat. Fiat Fiat. In genere (?). Fiat. Fiat. (Zeloitza. Zelnick). Fiat.

241 Episeopus Tininiensis. Petit committi banis, vicebanis et prothonotario regni Sclauonie, vt introdiicaat ipsura episcopum in possessionem bonorum sibi violenter ablatorum a Stefano de Btagai et [que] adhuc ab eo detinentur. 1 Prothonotarius Sclauonie. Petit facultatem testandi et legandi bona sua quecuraque in fauo qiionimcumque cum auctoritate et consensu maiestatis vestre interueniente.2 Nieolaus Pithi. Petit sibi relaxari 1000 florenos sibi a serenisnma raa'estate vestra debitos ex quadragesima trigesima in mercibus suis ex Italia, Hangaria et Austria ducendis vsque ad expletionem eiusdem summe relaxari. aspar Krisanith. Petit eontentari de deseruitis seruitiis suis prout in cedula quam porrexit summa debiti ascendit ad 476 fljreiios Benenses.3 Paulus Lakowitz. Petit possessiones Farkassowcz et Rakarnicz ab eo possessas sibi noue onationis titulo eonferri.4 Episcopus Zagrabiensis. Slijede aforisHJce, nejasne biljeke : Lamb. Inter duo mala minus eligitur cum exereitu et Selauis. Thesaurarius contrarium non inducias ineundas. lob. peca habit. Tum non agendum cum parte adversa. Conclusit cum exercitu prius. Videndum postea de Scla[uo]nis. Rex. Cogitabit denuo rex si pecunia(?) possit cogitari(?) media expeditione eorum et postea respondebit cum Bathiani denuo aget super iis. Actio cum parte aduersa agendum putat. Zagrabiensis, banus vel Strigoniensis episcopus si demand.(?) ad parte regis. Na - Na 3 Na 1 Na
1

strani: Fiat. Petri de Konzka. strani: Bathiany, Carlawich informetur. strani: In bonis vt aliis. strani: In quantum prius habuit, fiat.

MONUMENTA XXXV. : MONUM, HABSBURGTCA I.

242 1. Melior resolutio vel defectio. 2. Actio cum parte aduersa. 3. Dies constituende expeditionis. 4. Artellaria ad 6 rat[iones](?). 5. Quod ad Tahi lanusch, Vrbanum Bathiany. More Laslo mandatum ad episcopum Zagrabiensem et Banfty lanusch cum Strigoniensi agendum per Bathyany, tesaurario (Turso) aut Muri Lasla. Trud(?) alias nihil. 6. Bona in sortem seruitiorum, quando essent soluti cederent bona. 7. 15000 flor. 8. Cum episcopatu Zagrabiensi et prioratu Auranee ad tuitionem confinium. Wardein1 pro . . . Strigon. pro aliis confiniis. 8. Pekri ad loca Hungarie superiora pecunie prouisio. Banatum ambo non possent tenero reum habent ('?). Bona ad racionem debitorum cum redemptione, attentetur si sine pecunia et panno (?). 4. Pecunia et pannus ad certos terminos assignandi. 3. Bona in sortem debitorum titulo pignorum si contententur aliis equiualentibus(?). Vel bonis vel pecuniis ad racionem equitum numerum.2 Retro cedant bona. Cum insinuatione(?) expeditionis proposita ad Budam, vt et i psi se instruant aut cum hoc exercitu expediri, vel si ille alio vertandus(!) esset, quod alium deputare vellet.3 Rex eos deserere nolit. Biljeke u c. i Jer. Imenom, dvor. i drav. arhivu garica. 252. u Beu: -

1529. 25. novembra. U Linu.

Odredbe glede zahtjeva i elja bana Ivana Karlovia, Keglevia i drugih. Lintii, 25. novembris, 1529. In presentia regis. Torquatus. Vult maiestas regia, quod cum eo agatur. vt si possibile sit patientiam habere velit eirca castra Petri Erdewdi, que nunc petit, sed si omnino nolit esse contentus, salutem dieat quomodo ei possit fieri gratia in aliis et intelligatur quo pacto sibi putet satisfierri (!) posse circa Rokoniek et Medue.
1 2 :?

Wardey? Na strani: Exceptis bonis Petri Erdewdi. Na strani: . . . Strigon. Comarom. Buda.

243

Keglowith. Maiestas sua concedit illi castrum Monoslo cim solitis suis pertinentiis in sortem et defalcationem debitorum suorum et seruitiorum, cum eonditione, quod si maiestas sua illi bona quiual*ntia dederit vel ei debitorum suorum sumraam soluerit, retroeedat castrum cum pertinentiis. Orusith. Cum antiquis debitis patientiam habere velit, super tutura intertentione sui et peditum in Clissio fiet omnis possibilis diligentia, donee maiestas regia cum prouincialibus suis in eonuentu generali de hac arce et ceteris fortaliciis in confinibus sjtis tractauerit, cum quibus vbi maiestas sua egerit, postea significabit ei et faeiet omnia possibilia iuxta necessitatem et rerum exigentiam ac prouidebit castrum cum commeatu, artelleria. Super nuntio ad pontificem mittendo maiestas sua respondet se seripsisse. Super bombardis ex Segnia Olissium. ducendis nihil factum est, quum plures bombard^, que nunc in Segnia sunt, ad defensionem eiusdem Segnie per capitaneum sint petit. Eatione portus Larani nihil potuit fieri iuxta petitionem Orusith, quia inscriptus est portus ad comitatum Pisini, sed nihilominus scribetiir capitaneo ibidem, vt si quoties accidat, naues suas in eodem portu sistere possit. Quoad bona que pro seruitoribus suis petit, maiestas regia concedit, vt ilia in pignus deutur pro mille florenis, quousque dentur eis bona equivalentia, quibus datis retrocedant ilia. Nicolaus de Lakoch. Ppkri I ^ c l a u s Feleghahz. Franeiscus Saiffi. Ladislaus Berchini. Habebunt commissionem ad commissarios in Tienna, vt si aliquibus hussaronibus indigeant, illos acceptent et prouideant. Georgius comes Slunii. Qiiamuis non dubitet maiestas regia de liquidatione debiti per eum facta, nescit tarnen adhue maiestas sua qualia sint ilia, sed nihilominus maiestas sua hortatur eum, vt in iis pro nunc patientiam habere velit, quia cum tempore maiestas sua contentabit eum de iis que sibi iusto calculo debebit, et vltra hoc fidelitatem suam cum gratia quoque reeognoscet. Stephanus Deshazi et Sigismundus Siberhar. Petunt castrum Ohapragh et curiam nobilitarem Selin cum pertinentiis. Item petunt castrum Basako, quod est lohannes Tahi, alteram castellum Ohaprag, vt bene memini est Petri Erdewdi, quod dari non potest; inter

244

ilia duo 'potest vnum eis assignari in sortem seruitiorum et debitorum suorum cum conditione si dentur sibi bona equivalentia vel pecunie equiualentes debitis, retrocedant castrum sibi inscriptum. Liters rectificatorie ad p rot ho no tari urn Sclauonie sibi sunt concesse. lohannes Zempthe. Obtinuit bona per eum petita in sortem debitorum et seruitiorum suorum cum conditione retroeessionis bonorum, si dentnr alia equinalentia sicut premissum est.1 lohannes Prawkosieh. Pauper captiuus explorator missus a dominatione vestra reuerendissima, reroittatur ad thesanrarium, qui dabit ei viaticum. More Lasla. Super Castro Lewa maiestas regia se Iatius informabit. Michael Budisich. In sortem debitorum et seruitiorum habet petitam possessionem. Mattheus Hentz. In sortem seruitiorum suorum habet colonos 30 ex villis petitis.2 Ladislaus Bade. Habet intentum suum. Georgius et Franeisens Taryani. Habent que petunt. Steffkowith. Quoad eommissarios Bernardini quondam de Frangepanibus habet que petit. Quoad pccuniam arrestatam in Sancto Vito similiter.3 Curiam Mouritsch habet similiter pro se et Caspare Gusieh cum redemptione tarnen vt alii. U originala je ova alineja prekriena. Na strani: Ad eommissarios litere pro eo; lifyere. 2 U originalu je ova alineja prekriena. Na strani: Nil (?); libere. 3 Na strani: Viaticnm in genere.
1

24b Stephanus Gui eh, Habet que petit. Nicolaus Mladniehich. Habet que petit. Episcopus Tininiensis. Quoad Stephanum Blagai habet que petit. Quoad episcopum Zagrabiensem nihil est sicut seit dominatio vestra reuerendissima. Prothonotariatus (!) Sclauonie. Petit Jacultatem testandi et legandi bona sua cui velit; super bonis illis se debent informare ambo bani et referre negotium regi. Gaspar Krisanith. Petyt sibi satisfieri de deseruitis debitis; maiestas regia dabit ei bona equiualentia pro tanta summa quam petit. Paulus Lakowith. In quantum possessionem petitam prius habuit, fiat quod petit. Comes Wolffgang Brigniensis, Habeat adhuc patientiam super debitis, rex prouidebit ei cum gratia sicut in generali articulo. Kamoryay. Exponat alia bona et super iis rex sibi assignabit 50 iobagiones; super castro Zarwaskew nihil potest fieri. Pekri Lays. Detur ei castrum Dyanwara solum, si non sit contentus, dicat ipse bona super quibus assignationem fieri cupit, si super bonis nolit eontentari, interrogetur de pecunia quanta se cum tempore contentari posse existimet. Pro seruitoribus suis habet bona petita, sed in vniuersum, quia nulli in spetie est facta gratia, licet aiiqui. videlicet tres eius seruitores hoc petierint. Oastellanffi. Super aliis bonis habeat ass^curationem 4000 florenorum, que bona ipse indieabit. Pro seruitoribus suis habet bona Hobetych et Sternowcz.

246

Bathiani. Fro seruitoribus nihil obtinuit, quia niraia est summa colonorum quam petit. Biljeke u c. i Jer. kunom, dvor, i drmv. arhivu u Beu: Hun(jarica.

253.

1529. 30. novembra. U Linu.

Kralj Ferdinand zapisuje banu Ivana Karloviu gradove Medvedgrad i RaJoovac. Nos Ferdinandus dei grada rex Hungarie et Boiieniie etc., infaus Hyspaniaruni, archidux Austrie etc., recognoscimus per presentes literas nostras, quod cum fidelis noster spectabilis et magnificus Johannes Torquatus comes Oorbauie, regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banns, in multis rebus multisque temporibus et espedieionibus nobis f deliter seruiuerit, ac in huiusmodi nostris seruiciis multas fecerit expensas, pro quibus eidem certa summa peeuniarum remanserimus debitores, ideo volentes eum super hys in aliqua parte reddere contentura, castrum Medwewar existens in regno nostro Sclauonie in Zagrabiensi, ac castellum Eokonok vocatum in Orisiensi comitatibus habitum, quod eciam prius per alias literas nostras in certain summam peeuniarum ei inscripseramus vnacum omnibus eorundem pertineneiis, nunc rursus et de nouo vltra presciiptam summam impiguoraticiam in sortem defalcations veterum suorum seruiciorum et debitorum, pro quinque millibus florenorum hungaricalium ins-cribendum et obpignorandum dnx;mus, ea lege et condicione, quod quando nos earn summam peeuniarum, pro quibus predicta castra et antea et nunc inscripsimus, eidem aut heredibus suis persoluemus, teneatur nobis predictum castrum Medwewar ac eciam prefatum castellum Eokonok cum suis pertineneiis sine vila difficultate remittere et resignare, imo inscribimos et obpignoramus harum nostrarum vigore et testimonio. Datum Liucii, vltima novembris, anno domini millesimo quingentesimo vigesimo nono. Ferdinandus. Nicolaus Olali, secretaries.

Original na papiru, dolje je pritisnut mali (prstenom) pecat. U Ir. . arJcivu u Zagrebu,

247

254. 1529. 29. decembra. U Linu. Kralj Ferdinand poziva Zagrepane da dadu zadovoljtinu Ivanu i Gaparu Pastoru. Ferclinandus dei gratia Hungarie, Bohemie, Dalmatie, Oroatie etc. rex, infatis Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc., marchio Morauie etc., comes Tyrolis etc. Prudentibus et circumspectis, fidelibus nobis dilectis iudici et iuratis ciuitatis nostre Zagrabiensis et capitaneis nostris ibidem existentibus et futuris gratiam nostram regiam et omne bonum. Expositum est nobis pro parte fidelis nostri circumspecti Iohannis et Oasparis Pastoris de Zagrabia, qua liter proxime elapsis diebus quidam eorum debitores, iobagiones episcopi Zagrabiensis et aliorum infidelium noslrorum certas cutes et alias mercancias sibi insolutum creditorum suorum apportare voluerint, quas tarnen, ne utiquam assequi vel ab eis habere potuerint, propter inhibitionam a vobis sic scilicet factam, verum eis illo pacto practicarent. Quam quidem inhibitionem, licet ob id improbare nequeamus, quod per earn aperte ostendere voluistis in nos fidem et obseruantiam vestram et quod factionis aduerse studia et commoda quoquo modo pro fidei vestre debito impediretis. Tarnen cum ipsa equitas et ratio postulat, vt creditori de debito suo satisfiat, atque id ipsum etiam, pre lati Iohannis Pastoris merita requirant, ut sibi in iis, que iure et honestate mediante fieri possint, gratioso nostro auxilio subuenimus, qua propter fidelitati vestre et cuiuslibet vestrum firmiter harum serie committimus, ut prefatos Iohaimem et Gasparum in recuperandis debitis, in quibus sibi debitores sui, siue fideles siue infideles tenentur et obligantur, in hiis ne impediatis aut perturbetis, sed potius eosdem ab eisdem mercata et alias res, excepto ferro, plumbo et aliis, quibus inimici uti nouiter possent, accipere et dare permittatis, nostram in eo expressam executuri voluntatem. Datum in oppido nostro Lyncio, XXIX. mensis deeembris, anno domini MDXXIX, regnorum nostrorum quarto. Ad mandatum domini regis proprium. Original na papiru sasvijem poblijedjen. Peat je odozdo pritisnut. U arhiva Jugoslavenske akdemije u Zagrebu, 255. 1529. Nikola Jadrijevi moli kralja Ferdinanda, da ga preporui podkralju napidjskomu, kako bi mogao svoju ker iskupiti iz turskoga ropstva. Serenissime rex et domine clemeufcissime etc. Vt opinor, serenissime rex, nullara maiorem esse elemosinam quam vni nobili expulso per infi deles Thurcas sua patria subveiiire, quorum nobilium ego vnus sura, qui tum sunt XV anni latito hincinde mendicans panem cum vxore ac liberis Ferdinandus.

M %

meis, cum ego ac predecesores mei semper fuimus boni et fideles serui sacre corone et maiestatis vestre, vt ipsa Veritas docet, cum anno superiori cesar Thurcarum venerat ad has partes, tunc cum maxima dificultate expediui filium et generem meum cum quatuor equis bene preparatis ad seruicia maiestatis vestre, qui et nunc sunt in seruiciis maiestatis vestre cum nobili Oelnich et debetur ipsis vna summa pecunie; annis vero superioribus existente me in seruiciis maiestatis vestre in Castro maiestatis vestre Starigrado prope Segniam superuenientes de nocte Thurce Martolose et de nocte in portu dicti castri accepnrunt michi vnam filiam Ohaterinam nomine, quam tenent michi redimendam centum et quinquaginta dueatis, quam sine oppe et auxilio principum nequaquam redimere valeo, et videns ac considerans maiestatem vestram fuisse occupatam circa expeditionem rei publice ac fidem Christi, dificile esse michi subuenire pro redemptione dicte filie me(!), quamobrem humilime et propter deum supplico serenissime maiestati vestre, vt ipa sua irmata pietate et clemencia mota dignetur me graciose per suas illustri domino viceregi Neapolis commendare, vt sua ilIustris dominacio, tum propter deum cum eciam propter commendacionem maiestatis vestre dignaretur michi aliquo auxilio preesse, quoniam absque auxilio principum nee viuere nee ipsam filiam meam recuperare possum, quod ecciam(!j atque ecciam supplico serenissime maiestati vestre tanquam domino meo clementissimo, ego vero ac mei erimus obligati deum pro maiestate vestra exorare. Eiusdem serenissime maiestatis vestre seruitor Nicolaus ladrieuich. Na rptu: ladrieuich. Original na papiru u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: Hungarica. 250.

1529.
Andrija Hrvat moli Jcralja Ferdinanda, neka mu to podijeli, da mu uzmogne sluiti. Serenissime rex. Quicquid maiestas vestra mecum conelusit Prge et item Wienne, nichil exeqimtum est, et hinc redactus sum omnino ad maximam pauperiem, in qua maiestati vestre seruire non valeo, alium qupm mauult maiestas vestra deligere dignetur, sine mea satisfactione nullus sum. Eiusdem maiestatis vestre iidelis seruitor Andreas Croata etc. Maiestati vestre humiliter supplico saltern pro seruiciis meis aliqua hereditate michi satisfacere dignetur, vnde possera nie adaptare equis et

249 annis ad seruicia maiestatis vestre, ex quo camera, nee officio, neque re satisfacere potest, alias profecto diucius expectare nequeo. Eiusdem maiestatis vestre fidelis seruitor idem Andreas. Original u c. i kr. Imenom, dvor. i drav. arhivu u Beu: I/ung urica. 257.

1529.
Zemaljsko vijee u Drauburgu odredjuje, da panjolske ete (Knedli) predju Kupu i da krenu prema Modruu i Brinja. v Po nalogu kralja ima se Udbina natrag osvojiti. Za to se odredjuju panjolci i 700 ko njanika pod zapovjednitvom PucMera. Pod Udbinu ima se krenuti im ban Ivan Karlovi odredi. Koncepti u ljubljanskom Ruolfinu: Landesverteidigung. Generallandtag in Drauburg. L. A. F. alt 89. 258.

1530. 4. januara, U Ozlju.

Stjepan Frankopan moli kralja Ferdinanda za pomo protiv i da mu se povrati Vinodol. Turaka,

Serenissima maiestas. Humillima commendacione premissa seruieiorum meorum etc. lanque domino meo naturalissimo et regi serenissimo. Cum magna animi anxietate serenissimam maiestatem vestram recolo. quomodo predecessores mei ab antiquis et multis temporibus seruierunt serenissime domui celsitudinis vestre et deditissimi fuere primorum serenissime ma iestatis vestre et multa atque innumera fidelissima seruicia cum magnis laboribus et cum effusione sanguinis atque propriis sumptibus exhibuerunt serenissime maiestati vestre, que fidelissima seruicia nostra manifesta sunt ser-nissime maiestati vestre et plenissime in priuilegiis primorum sere nissime maiestatis vestre im perpetuam rei memoriam eontinentur, et quicquid in hiis partibus predecessores mei habuere, hoc ualida manu atque secundo Marte aquisierunt, nunc autem me miserum orphanullum in magnis necessitatibus periclitantem et undique uallatum inimicis relinquerunt, quapropter humillime suplico serenissime maiestati vestre tanque domino meo graciosissimo coaetus magnis miseriis et undique eircumdatus magnis calaraitatibus, primo a Tliurcis, qui incesauter faciimt discursiones per lnmc miserimum dominium meum, neque exeunt uastando, dissipando et combnrendo, deiiique in tantam inopiam deueni serenissime rex, vt quinque castellis, nudatis omnibus presicliis, necessaria custodibus nullo modo prebere ualeo, que castella hiicusque magnis expensis protectionem omnibus hiis partibus precipue Oarniole. Carinthio ct ceteris ten-is serenissime maiestatis

250 vestre hucusque miserrime uteumque susteiitaui, amodo non ualeo, et ideo suplico humillime serenissime maiestati vestre tanquam dominura(!) mihi graciosissimum(!), ut me miserum orphanullum clementer adiuuare dignetur, ne paciatur serenissima maiestas vestra, ut in summam egestatem redigar et ego miserrimus orphanullus uictum elemosina querere eogar. Item suplico humillime serenissime maiestati vestre quemadmodum prius suplicaui serenissime maiestati vestre, recolere dignetur fidellissima seruicia predecessoriim meorum et orphanitatem meam, ob innatam cleraenciam mihi restituere dignetur Uinodol, ut hide possim aliquam sustentacionem habere et ut prompcior atque melior effleiar in seruiciis , serenissime maiestatis vestre uti predecessores mei mere, quia manifestum est mihi, serenissima maiestas, quod nulios redditus inde sibi capit sere nissima maiestas vestra et ideo egre fero, quod mereatores et pastores utuutur bonis meis, qui neque sibi persiiadere neque serenissime maiestati vestre reseruire possunt, et ego miserrimus orphanullus neque unieum obulum inde habui, postquam serenissima maiestas vestra tenet in mauibus suis Uinodol. Nee lateat serenissimam maiestatem vestram, quomoclo iam nouissime uenerunt Thurce in Uinodol et acceperunt unam ciuitatem nomine Noui ex ignauia castelanorum, qua capta homines abduxerunt et ciuitatem incenderunt, quod factum, serenissima ma;estas, mihi orphanullo in maximum dampnum deuenit. Tarnen, serenissima maiestas, si aliquam potestatem in Uinodol haberem, forsitam aliquo modo prouiderem et ideo serenissima maiestas iterum humillime suplico serenissime maiestati vestre, ut aurem benignam accomodare dignetur precibus meis et ilia castella dissipata et penitus desolata restituere dignetur in seruicium et obsequium serenissime maie statis vestre, reliqua autem negocia mea ardua plenius declarabit serenis sime maiestati vestre lator presencium, cui rogo, serenissima maiestas vestra, fidem indubiam adhibere dignetur pro hac uice et relaeionem benignam cum expedicione optima dare dignetur, oro supliciter. Ex Osali, 4. ianuarii, 1530. Eiusdem serenissime maistatis vestre Stephanus Frangepanus serenissime. vestre maiestatis comes, orphanus serenissime maiestatis vestre deditissimus. Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gracia Hungarie, Bohemie, Oroacie etc. regi, domino mihi graciosissimo Biljeka: Stephanus Frangepan pupillus. Original, na rptu pritisnut je peat, kojim je pismo bilo zatvo reno. U c. i Jer. Imenom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica.

521 259.

1530. 15. januara. U Brekovici.

Ivan Kobasi moli kralja Ferdinanda, da njega i njegove gradove uzme u zatitu protiv domaih nasilnika. Serenisse rex et excellentissime princeps et domine, domine michi semper in omnibus graciosissime. Seruiciorum meorum huniilima recommendacione premissa. Eecordetur vestra serenissima maiestas, quod ego applicui ad seruicia vestre serenissime maiestatis aduc(!) tempore felieis re cordations serenissimi regis Ludouici, eognati eiusdem vestre serenissime maiestatis, a cuius seruitute vsque ad presentera diem nunquam me alienaui, sed in omni rerum euentu eidem vnacum meis adhesi toto posse et animi conatu, et quia tempore, quo Turci invaserant regna vestre serenis sime maiestatis ego adversa valitudine preocupatus in persona adire nequiui, duos filios miseram cum familiaribus ad seruicia vestre serenissime maiestatis, vnum cum domino bano, alium inter clientes vestre maiestatis sub capitaneatu Puglyar, qui ibidem existentes, multa dampna et grauia pericula perpessi, amissis familiaribus et equis non tantum a Turcis, sed a subditis vestre serenissime maiestatis vix incolumes evasere, inter alium etiam meum phlegar castelli Sichilberg captum ex carceribus eductum decapitauerunt et vsque in presentem diem equos et alia eorum spolia aput se detinuerunt, ego autem computatis computandis in omnibus stipendiis mihi collatis vltra expensas nil eraolumenti babui neque i am in hiis confinibus vnde viuere queam habeo. Id autem, quod vestra serenissima maiestas mihi contulerat, videlicet castellum Sichilberg, Petrus de Erdwd(!) preda et spoliis affectum quasi ad nichilura redegit et me requirente neque a domino bano neque a nullo eapitaneorura vestre serenissime maiestatis subsidium alicuius defensionis habere potui, nisi quod ipse vnacum meis ex propriis expensis feci. Et quia iam a multo tempore semper fideliter et multimodo conatus fui seruire vestre serenissime maiestati tenendo in propriis expensis equites et pedites ad seruicia vestre serenissime maiestatis, habendo semper firmam intencionem vita mihi comite vilo modo me a vestre serenissime maiestatis seruitute separare, ymo me decedente habeo filios et geners, quos intendo in perseuerantia fidelium seruiciorum ves're serenissime maiestatis relinquere. ogo obnixe et peto humilime, quatenus vestra serenissima maiestas ex innata benignitate, dementia et regali prosapia, qua omnibus subditis et fideliter seruientibus incliuafci estis, mihi vnacum meis prouidere dignemini, vt ego in vestre serenissime maiestatis seruicio vitam finiens, etiam meos posteros, vt premissum est, in vestre serenissime maiestatis seruiciis relinquam, quia video, quod vestra serenissima maiestas aliis, qui vltra me non seruierunt prouidit provisione et sallario; familires vero, quos hucusque tenui, quia eisdem quid amplius conferre non habeo, a me pro maiori parte decesserunt, preeipue ad dominum Erasmum de Turri capitaneum in Bichich, et hoc in meum magnum periculum, quia familiaribus, a me recedentibus, quamuis exiguus Turcharum numerus veniens, poterit me vna cum familia et Castro ocupare.

252 Item Petrus KrosycIi(!) capitaneus Olisii quemadmodum sepius conquestus sum vestre serenissime maiestati non tantum, quod contentaretur super iaiusta detencione bonorum mihi et filiis meis pertinentium, ymo modo ocupauit iniusto(!) et contra ritum iusticie castrum Zokol filiis meis de iure pertinens, quod est situatum in oculis meis et vere suspicor, quod infirmitas, qua grauor pre tristicia quam paccior(!) me invasit videndo oculis propriis iniusticiam, que mihi infertur; humilime igitur supplico et peto, quatenus eadem vestra serenissima maiestas committere dignetur bano vestre serenissime maiestatis, vt inter nos iuridice reuideat et cuilibet id, quod cui pertinet iusticiate (I)1 ad manus consignare debeat. Item cum essem aput vestram serenissimam maiestatem ab eadem liabui literas pro quadam summa pecunie mihi comraissa dari per vestram serenissimam maiestatem, ego autem visa eiusdem instanti necessitate distuli eandem requirere et molestare, turn rogo vestram serenissimam ma iestatem , quatenus eadem considerata premissa mea necessitate mandare dignetur officialibus eiusdem vestre serenissime maiestatis, mihi illas pecunias extradari et consignari, que omnia si aduersa vallitudo(!) permitteret solus oretenus notifiearem vestre serenissime ma'estati. Iste autem pecunie sunt expense, quas exposui in mittendo Oonstantinopolim pro saluo conductu, prout apparebit in uteris vestre serenissime maiestatis etc. Ex Brikoweeza, 15. ianuarii, 1530. Vestre serenissime maiestatis fidelis seruitor lohannes Kobasyeh. Na rptu: Serenissimo principi et excellentissimo domino, domino Ferdinando Hungarie, Bohemieque regi etc., archiduci Austrie, duci Burgundie etc., infanti Hispaniarum etc., domino suo in omnibus semper graciosismo. Original, pecat, 7cojim je bilo pismo zatvoreno, pritisnut je na rptu. U c. i Jer. kunom, door, i rav. arhivu u Beu: Hungarica. 260.

1530. 16. januare). Senju.

Opina senjska moli kralja, da u zatitu trgovake prilike grada Senja. Serenissime atque excellentissime prineeps et domine, domine nobis gratiosissime. Post debiiain ac humilem seruitiorum nostrorum commendationem. Necessitates et miserias in quibus nos Segnienses propter Thurcarum et preeipue Martholossorum ineursiones et depredationes constituti sumus, per nuntios et literas multociens maiestati vestre significauimus, qui Martholossi totum huius ciuitatis territorium deuastarunt et depredauerunt, taliter quod pauci remanserunt, ex quibus reliquiis postea maior pars in Thurcarum captiuitatem adaeta fuit, altera uero nolens se captinitati
1

lustitia mediaate?

253 et neci tradere per orbera alienas querere sees coacta fuit, ubi cum familia sua vitam substinere valeret, quia hie nequaquam viuere poterimus, si viarum aditus liberati non erunt, quos predicti Martholossi strictissime inclusos tenent, taliter quod mercatores et si qui uoluissent ad nos per terram venire, non possunt, neque alii per mare, quia cum quo artem suam mercantilem quam hie Segnie usi erant, exercere non habent; hac autem de causa datie et theolonie non solum Segnie, seel per vniuersa loca et ciuitates mariti mas maiestati vestre subiectas ad minus et quasi ad nihilum deuenerunt, sed si serenitas vestra tenuisset in istis locis suis finitimis pedites quattuorcentum et centum equites, sperassemns se cum dei et maiestatis vestre auxilio et totam Oarniolam deffendere, quia pedites quos dominus capitaneus noster iuxta ordinem serenitatis vestre tenet, non sufllciunt solummodo ciuitatem deffendere etcustodire; iecirco humiliter supplicamus maiestati vestre tamqnam domino nostro gratiosissimo, dignetur ex sua regia dementia et bonitate, nobis de tali prouidere remedio, ut tutum ad hanc ciuitatem per terram accessum habeamus, secus si factum erit, non poterimus manere ad seruitia serenitatis vestre in hac ciuitate in qua moeniis tantum salutem deffendimus, et hoc maiestati vestre voluimus seripsisse, ut ipsa nobis et prouincie sue prouidere procurat tamquam dominus etc., princeps noster gratiosissimus, ad cuius vota et seruitia sese humiliter commendamus. Datum Segnie, die XVI. ianuarii, MDXXX. Eiusdem serenitatis vestre fidelissimi seruitores indices et tota vniuersitas ciuitatis Segniae(!). Na rptu: Serenissimo atque exceilentissimo principi et domino, do mino Ferdinando dei gratia Hungarie et Bohemie etc. regi, necnon archiduei ustrie inuictissimo, dominoque nostro nobis gratiosissimo. Cito. Oito. Cito. Original s pritisnutim na rptu peatom u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arhivu v Beu: Hungarica. 2()1. 1530. 18. januara. U Senju. Senjani, Brinjani i Otoani razlazu svoje bijedno stanje i mole kralja Ferdinanda, da im poalje to vie vojske. Serenissime atque excellentissime princeps et domine, domine nobis graciosissime. Post humilem ac debitam seruitiorum nostrorum commendationem. Notificamns maiestati vestre, quod nos fidelissimi seruitores et stipendiarii serenitatis vestre difficile usque ad hec tempora ad eiusdem seruitia permansimus, super promissione[m~|(!) et uteris domini capitanei

254 nostri ab eo nobis datis per nuatium nostrum ad ipsum dum Linci erat per nos circa solutionem nostri stipendii missum, ortando insuper nos, quod in seruitiis maiestatis vestre debeamus, ut incepimus, persistere et perseuerare, et ab ipsis nullo modo discedere; nos uero nolentes se abstrahere a seruiciis sublimitatis vestre sperantes, quod seruitus nostra per nos facta et in futura fienda erit soluta iuxta dicti domini capitanei promissionem, multonim debitores effecti sumus, expectando summo cum desiderio aduentum predioti domini capitanei, eonstanter credendo, quod, ut scripsit, nobis satisfaciet, quod quidem nundum(!) accidit. Hoc autem quod nobis datum est pro seruitute nostra, nullam nobis prebuit utilitatem, multis tenemur tarn hie Segnie quam terre Fluminis, quibus promissionem nostram attendere nequimus, nee ultra nostri creditores nos credere uolunt, quibus satisfaetionem facere se obligauimus quamprimum dominus capitaneus noster ueniet; qui dominus capitaneus dicit non habere pecunias, quibus nos solueret, nos autem id quod a vicedomino Oarniole usque ad aduentum predicti domini capitanei nostri in sortem seruitutis nostre habuimus, propter frigoris crudelitatem, quod hiis in partibus solet dominari, pro substentatione humani corporis expooere coaeti fuimus, quamuis ab eodem vieedomino incondecenter grauati et damnum non paruum passi sumus in datione panni, auri et monetarum ad rationem et computum millia ducatorum Eainensium, qui a sacerdotibus recepit singulum ducatum aureum ad rationem crucigerorum nonaginta duorum, et nobis dedit singulum pro centum crucigeris, pannum autem singulum brachium, ad rationem crucigerorum quadraginta octo, in ceteris uero monetis non valde grauati, sed in auro et panno maximum damnum habuimus, etiam astricti fuimus dare quietationem, quod in tot panno, auro et aliis monetis ad plenum mille Eainenses reeepimus, nee possumus aduci, quod tale damnum in aliquam serenitatis vestre utilitatem conuertetur, licet sanguinosus est sudor noster et seruitus. Versa autem vice nos accepimus aliam seripturam ab illo, qui per vicedominum destinatus fuit nobis solutionem talem dare, quo modo et pretio pannum, aurum et ceteras monetas nobis dedit, quam seripturam presentibus inclusara maiestati vestre mittimus. Iccirco humiliter supplicamus maiestati vestre tamquam domino nostro gratiosissimo, dignetur nobis de tali prouidere remedio, postquam nos vite non parcendo ad seruitia maiestatis vestre existimus, ne aripiant nobis aliqaid de seruitute nostra; vlterius serenissime princeps, sciat serenitas vestra, quod maximis custodiis, eustodiendo die noctuque valde sumus grauati, quia pauci sumus ad tuendum has ciuitates, nee eas eggredi audemus propter assiduas hostium incursiones, quia illico aut trucidati aut in captiuitatem abducti sumus; vsque ad hec tempora uiximus cum eo, quod tempore capitaneatus Petri Ohruzich lucrauimus, nunc autem tantum ab hostibus uexati sumus, quod nullius rei victores, sed semper uieti et plus amittimus quam lucramus. Quamobrem iterum atque iterum humiliter et submisse rogamus serenitatem vestram, dignetur nobis cum maiori numero gentium prouidere, ut facilius hostiles impetus substinere valeamus et ut nobis aliquain difficultatem in fiendis custodiis eleuiarent, et si in breui serenitas vestra cum peeuniis et gentibus non prouidebit, nullo modo ealamitatfS istas pati poterimus, quamuis promisimus domino eapitaneo nostro etiam usque ad

255 unum mensem talia pati, quousque a serenitate vestra responsum veniet, quod summo cum desiderio expectamus gratiosum. Valeat diu felix serenitas vestra, ad cuius vota et seruitia sese humiliter commendamus. Segnie, die XVIII. iauuarii, MDXXX. Eiusdem maiestatis vestre fielissimi seruitores et stipendiarii Segnienses, Brignienses et Ottocaci. Na rptu: Serenissimo atque excellentissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gratia Hungarie et -Bohemie etc. regi, necnon archiduci Austrie inuietissimo, dominoque nostro nobis gratiosissimo. Cito. Cito. Cito. Original s tragom triju pritisnutih peata na rptu. U c. i hr. humom, dvor. i drav. arhivu u Bea: Bangarica. 262. 1580. 23. januara. U Konici. loan Saroni izvjetuje o napadaju na Stjepana Deshaza hod Susjedgrada. Egregie domine, amice et collega nobis plurimum honorande. Sa1 utem et nostram commenacionem. Noueritis, quod spectabilis et magnificus dominus Iohannes Torquatus, comes Oorbauie ae regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus ac alii domini commissarii regentes domini nostri graciosissimi in causa magnifici domini Stephani Dezhazy de Zomzidwara cum egregio domino lohanne Pwlar(!), tunc eapitaneo regni regentis Korinthie(!) habita, per regiam maiestatem, dominum nostrum graciossiraum deputati, de conuentu ipsorum in Zamobor celebrato commiserant michi, vt ego reeepto prius(!) se homine egregii magistri Petri de Koncka(!) regni Sclauonie prothonotarii et si fieri poterit dominacio(!) vestra egregia, tum causa inquirende veritatis infrascripte tum eciam ad faciendam infrascriptam amonicionem procedere et exinde qualis rescierimus certitudinis veritatem sue magnificencie rescribere deberemus, nos autem mandatis sue magnifieeoeie obedire eupientes vt tenemur, vnacum magistro Nicoiao notario prelati domini prothonotarii, dominacionis vestre(!) egregie invenire non valendo, ab omnibus quibus deeuit et lieuit palam et oeculte diligenter inquirendo talem de infrascriptis certitudinis resciuimus veritatem, quomodo in festo beati Laurenciii martyris proximo preterito, dum prefatus dominus Stephanus Dezhazy vnacum nobilibus prefati familiaribus suis ad vocacionem eiusdem domini Iohannis Thorquati ac magnifici domini Prancisei de

256 Batthyan college eiusdem pro tractandis negoeiis prefati(!) regie maiestatis, domini nostri graciosissimi ad eiuitatem Montisgrecensis aecesisset, illinc eeiam reuersus ad propria, videlicet ad predict um castrum Zomzidwara per publieam viam profieisci habuisset, tunc nobiles Vitus Olali, Anthonius Gvvoznycza, Thomas Trwnkowych, lohannes Olah, Michael Rasap, Antho nius Lasych, Petrus Plawssyeh, Georgius Wolarych, Philipecz et Wok familires et stipendiarii prefati Iohannis Pwlyar ex propria commissione eiusem Iohannis Pwlyar capitanei in eundem Dezhazy et dictos familires suos irruendo. omnes spoliando, sine culpa, primum prefatum dominum J)ezhazy et tandem Nieolaum Bedekoycb, Gasparum Schytharewczy, Benedictum Ziket, lohannem hwssowchy, Iohannem Prhybek, Benedietum Thwrk, Stephanum Wythez, familires eiusdem letalibus wlneribus affecissent, Iohannem autem Prhybek supradictum crudeli nece interemissent, et tandem paulo post pertinencias prefati castry(!) Zomzidwara depredando innumerabilia dampna ipsi domino Stephano Deshazy et domine Anne Banffy contorali eiusdem intulisset et per predtctos et alios familires et stipendiaries suos iuferry fecisset; noueritis preterea, quod in festo predicto Triurn regum dieti domini, signanter dominus banus cum literis regie maiestatis et suis miserat in eadem causa erga dominns Iohannem Wignod(!) et ceteros regni Karinthie dominos, vt illos malefaetores, qui ipsum do minum Stephanum Deshazy et familires suos more predonico spoliarunt et wlnerauerunt, alios interfecerunt, sub saluo conduetu regie maiestatis et contra libertateni regni et tocius nobilitatis secundum mandatum maie statis regie iuri detineri et astari facere debuissent, ad que inter alios dominos lohannes Wignod sie respondit: Isti qui sub dominio et potestate nostra sunt, videlicet Thomas TYwnkowich, lohannes Olah cum ceteris dieunt invasisse dominum Stephanum Deshazy ex propria commissione Iohannis Pwlyar capitanei ipsorum, compellatis ipsum principalem ipsorum prius ex parte istorum, nos quoque Judicium et iusticiam administrabimus; seimus, inquit, contiaentiam litterarum regie maiestatis et prius estridiculum duntaxat inquisicio et monicio facta, net in festo beatorum Fabiani et Sebastiani martyrum in Ereezky(!).Tereia die. videlicet sabatho in festo beate Agnetis virginis, dum ad castrum Wyhovo(!) erga ipsum Iohannem Pwlyat(!) similiter cum literis preeeptoriis regie maiestatis et literis amonitoriis aliorum commissariorum domini bani et vt idem Pwlyat iuxta commissionem maiestatis sue et domini bani ad festum conuersionis beati Pauli apostoli ad locum per regiam maiestatem deputatum et terminum per dictos dominos banum et alios dominos commissarios, hoc est eongregaeionem vnacum i Ills suis eomplieibus et seruitoribu.s qui ilia facinora contra dignitatem [et] promissionem maiestatis regie et libertateni tocius regni feeerunt, comparere et iuri astare debeant, amonuissimus(!) cum literis regie maiestatis et domini bani, idem lohannes Pwlyat respondit isto modo: Si, inquit, Stephanus Deshazy aliquid habet nobiscum agere, inveniet nos in sede Labaeensi, nullam curam habemus de sede Zagrabiensi vel banorum, hie querat et respondebimus ipsi Deshazy et aliis, sie ambulauimus. Domiacio vestra egregia secure superin.de de prem ssis literas testimoniales in persona amborum nostrorum extradare potest et ego sigillum menm super apponere sum paratus et feliciter valete. Datum in

267 Kozmyeza(l), die dominico proximo ante eonuersionis(j) beati Pauli apostoli, anno domini 1530. Johannes Sawonych(!) de eadem Koznycz; iudex nobilium comitatus Zagrabiensis. Original u c. i kr. kunom, dvor. i rav. arhivu u Beu: Hungarica. 263.

1530. 25. januara. U Lukavcu.

Ban Ivan Karlovi alje kralju Ferdinandu svoje pouzdanike. Serenissime princeps et domine, domine naturalis graciosissime. Post seruiciorum fidelium meorum omnem et perpetuam comendcionem. Misi ad vestram sacram maiestatem hos seruitores meos Dauidem Lendykar et Valentinum Ladysych, medio quorum certa et ardua negocia mea vestre maiestati significaui; suplico igitur maiestati vestre, quattinus dictis et relatibus ipsorum nomine meo referendorum(!) fidem indubiam atque creditiuam maiestas vestra serenissima adhibere dignetur, cui eciam iterum fidelia seruicia mea humilime comendo. Datum in Lwkawcz, in festo conuersionis beati Pauli, anno dominico 1530. Eiusdem sacre maiestatis vestre fidelis seruitor ' Iohannes comes Oorbauie etc. Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando dei graeia regi Hungarie et Bohemie etc., domino meo naturali graciosissimo Original s tragom peata na rptu, U c. i kr. kunom, dvor, i drav. arhivu u Beu : Hungarica. 264. 1530. 30. j a n u a r a . Krsto, Gjuro i Vuk Frankopan ie Stjepan Blagajski alju kralju svoje pouzdanike. Serenissime rex ac clementissime princeps, domine ac domme nobis graciosissime. Post humili ac debita comendacione. Mittimus ad sacram regiam maiestatem vestram hos nobiles. nostros quoque fideles Gasparum Tribanichz, Michaelem Ozubranichz atque Martinum literatum pro nostris summis et maximis necessitatibus, quare obnixe petimus sacram regiam maiestatem vestram dictis illorum nostra ex parte fidem adhibere digneretur ma estas vestra, veluti personaliter coram eadem maiestate vestra
MONUMENTA HIST. XXXV : MONUM. HBSBURftICA I. 1.7

258 loqueremur, cui se obnixe ac humillime commendamus. Datum secunda feria, penultima die mensis ianuarii, anno domini 15XXX. Eiusdem vestre serenissime regie maiestatis fideles ac hummilles(!) sernitores Ghristhophorus ac Georgius, Bolfgangus quoque de Frangepanibus eomites, ac Stefan us comes Blagay. Na rptu: Serenissimo ac inuictissimo principi, domino ac domino Ferdinando dei gracia Hungarie ac Bohemie regi clementissimo. duci(!) Austrie, archiduci (!) Burgundie etc.. domino nostro graciosissimo. Biljeka: Croatia. Frage, 27. februaru, 1530. U c. i hr. kunom,

Original sa etiri pritisnuta peata na rptu. dvor. i rav. arhivu u Beu: Hunganca.

205.

1530. (30. januara).

Poslanici Frnnkopona i Blagaja mole kralja, da njegovi komesari za dovolje eljama njihovih principala.

Sacra maiestas regia. JResponsum maiestatis comiti Christophoro, comiti Georgio, comiti Bolfgango de Frangepanibus et Stephano comiti de Blagay super seruiciorum eorum ac stipendiorum repeticione inteleximus. Vbi maiestas vestra promittit se missurum suos commissarios ad regnum Croacie per mensem, qui reuiderent quantitatera debiti et quot equitibus quislibet eorum seruiuerit et si intertenuerint tot equites ad quod fuerunt conuenti a maiestate vestra et sie de solucione prouidere. Super hoc eomites nostri erunt bene contenti, solum maiestas vestra det Ulis literas suas regias cuilibet per se aut omnibus vnas, quod maie stas vestra missis suis commissariis et reuisis stipendiis eorum wlt ipsos pro solucione contentos reddere. De prouisione futura, vbi maiestas vestra promitit se per clictos commissarios denuo et de nouo disponere ipsos eomites ad sua seruicia, in hoc ipsi eomites suplicant maiestati vestre, vt maiestas vestra ordinaret ipsos eomites assummere ad seruicia sua cum tot equitibus cum quot possent esse parati et vt maiestas vestra pro nunc daret ipsis vnam stimmam peeunie aut in sortem vetus(!) seruicii stipendio rum aut futuri, quam distribuerent suis seruitoribus, ne interim ab ipsis recederent ad aliquos inimicos maiestatis vestre, qua peticione eorum exaudita maiestas vestra habebit similia fidelia seruicia ipsorum apud se. Oratores comitum Christophori, Georgii, Bolfangi de Frangepanibus, comitis Stephani de Blagay.

259 Vani: Supplicacio oratorum comitum de Frangepanibus ad responsum maiestatis regie. Ad regem aut cameram aule regie. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 266.

1530. 6. februara. U Varadinu.

Ljudevit Pekri pie zapovjednicima tajerske vojske, da prue pomo protiv biskupa zagrebakoga, koji zove Turke u pomo. Magnifici ac generosi domini et amici nobis semper honorandi. Post nostri commenacionem. Notificauimus raediantibus aliis eciam literis nostris magnifieis dominacionibus vestris conatum episcopi Zagrabiensis contra maiestatem regiam, dominum nostrum graciosissimum et aduersus hoc regnum Sclauonie, sed iam vt intelligimus episcopum ipsum in Thurchiam misisse et inde auxilium Turcorum in dies expectare et cum ipsis Turcis prouinciam Stirie Pethouiam versus deuastare velle, et quod regia maiestas dominus noster graciosissimus, prout iam in binis literis vestris magnifieis dominacionibus scripsimus, cum hiis proximis diebus a sue maiestatis presencia recessimus, nos in hoc consolatus est, quod si aliqua necessitas nos coarctaret, quod vestras magnificas dominaciones superinde cerciores redderemus et eedem nobis si non plus de quadringentis peditibus vel eo plus ad bellum aptis in subsidium succurrerent. Quapropter rursus rogamus vestras magnificas dominaciones, quatinus nobis de hiis prouidere vellent, si autem huiusmodi pedites secus vestre magnifice domi naciones dare recusant, dent eos ad racionem seruiciorum nostrorum et de debitis nostris, quibus maiestas regia nobis obligatur, eisdem peditibus solucionem faciant, et si vestre magnifice dominaciones id quoque faeere recusant et omnino nichil faeere volunt, in tam vrgentissima necessitate nobis significent, vt et nos rebus nostris consulere possimus, nam nos cum aliquibus paucis seruitoribus regie maiestatis, cum quibus insimul sumus quid faeere j)otuimus seruimus(!) et iam de cetero, si adiutorium nullum de nobis non affuerit, tollerare non possimus. Quidquid itaque vestre magni fice dominaciones in hiis faeere decreuerunt, nos reddant cerciores et easdem felicissime valere desideramus. Datum in ciuitate Warasdiensi, die dominico proximo post festum purificacionis beatissime virginis, anno domini 1530. Ludouieus Pekry capitaneus regie maiestatis. Na rptu: Magnifieis dominis vicesgerentibus capitaneatus prouincie Stirie, consiliariis regie maiestatis etc., dominis et amicis honoraudis. Original na papiru, peat otrgnut. U c. i kr. kunom, dvor. i drao, arkivu u Beu: Hungarica.

260

... m.
1530. 23. februara. U Pragu.
Kralj Ferdinand opominje Senjane, da mu ostanu vjerni. Segniensibus. Ferdinanus etc. Prudentes et circuraspecti, fideles, dilecti. Ex binis litteris vestris de 16. et 24. mensis ianuarii proxime elapsi abunde intelleximus, quo in statu versemini, quo metu et perieulo propter Turcas la borers, ac commeatum et res aliquas vnaeum equis, quibus ad munitionem et prouisionem eiuitatis nostre, Ottociensis deferri debebant, per Turcas ablatas fuisse, quod equidem nobis graue et molestum est, presertim cum hoc quoque damnum non sine aliquorum conciuium vestrorum dispendio commissum esse videatur. Sed quoniam omnes eonatus et action es nostras eo, convertims nihilque magis nunc agimus et operamur quam quod vobis et ceteris fideli bus subditis nostris in confinibus locorum illorum eonstitutis primumque Turcorum impetum sustinere eoactis maturo subsidio et prouisione necessaria succurramus, sicut vos nunc tandem pro parte vidisse aut intra paucissimos dies re ipsa ognituros esse non dubitamus, idcirco vos omnes studiose hortandos et reqirendos duximus, ut in eadem fide et constantia quam hucusque cum animi nostri satisfactione demonstrastis, persistere et perdurare, vosque deinceps quocunque temprum cursu et motu ita et tales exhibere velitis, ut fides et fortitudo vestra sic probata nobis ansam prebere pergat vos vberiori gratia et fauore nostro complectendi nomenque vestrum amplificandi. Quod ad damna vero predieta pertinet, non grauabimur illa suo tempore rependere gratiamque nostram lis, qui simiiia passi sunt impartiri, de quo vos clementer admonitos esse volebamus. Datum Prge, 23. februaru, 1530. Koncept u c. i Jer. Imenom, dvor. i drsav. arhiva u Beu: Hungarica. 268.

1530. .24. februara.. U Pragu...

Kralj Ferdinand pie Bianima, da ma sada ne moe dozvoliti, da nji hova gradska vrata budu otvorena. Bihigiensibus et fratribns Minoribus. Ferdinanus etc. Venerabiles, religiosi ac prudentes et circumspecti, fideles, dilecti.. litteris vestris die 21. mensis ianuarii proxime elapsi ad nos datis gratiose intelleximus, que de clausura portarum eiuitatis istius nostre scripsistis petentes, vt illas propterea, quod sempar bene custoit fuerint multunicjue conuentibus vestris neeessarie sint, patefieri et recludi faeere dignaremur. Oum autem ille propter contiriua temporum presentium disturbia et imminentia pericula ac non nisi de maturo consilio claudi et obturari iusserimus, ita quod et vestre et dicte eiuitatis seeuritati magis

261 eonsuleretur, idcirco eqiiuin esse censemus, vt propter publicum vtilitatem et rnaiorem loci illius tuitionem hoc sie factum admittatis, nam nisi apertum periculura emergat aut tempora pacatiora reddantur, pterit desiderio huic vestro commodius posthac et securius quam nunc satisfieri, super quo commissionem a nobis habebit capitaneus noster illic existens, vt in hoc prout conueniet ac temporis et loci exigentia requirat, agere possit, de quo vos clementer admonitos esse volebamus. Datum Prage, 24 februaru 1530. Koncept u c. i kr. Imenom, dvor. tdrav. garica. 269. 1530. 27. februara. U Bihau. Opina bihaka moli kralja Ferdinanda, da ju pomogne vojskom i ratnom opremom protiv Turaka. Serenissime ac inuietissime prineeps et domine. domine rex, domine noster in omnibus naturalis graciosissime. Post humilimorum seruiciorum nostrorum debitaque obediencia cum promptitudine famulatus. Tarnen annis elapsis vestre sacre maiestati dedimus ad notificandum grauitates et oppressiones nostras per venerabilem dominum Vitum Swbyeh quondam plebanum et per Georgium Ozwythkowych, iudicem nostrum, per quibus(!) nuneiis et missis nostris(!) vestra sacra maiestas nobis cum bona promissione est promissa, vnde domine graciosissime tot grauitates et oppressiones habenms quot vestre sacre maiestati declarare non valemus, et preeipue quomodo nos obsedere feeerunt eastra et Wolahy Tureorum tarn equites quam pedites, ita quod iam extra pontem huius ciuitatis exire non audemus. Igitur humiliter rogamus vestram sacram maiestatem tanquam dominum nostrum graciosissimum, quatinus dignetur vestra sacra maiestas ad nos prouidere cum hominibus, cum centum equitibus et ducentis peditibus ad minus solum in Byhagh et cum victualibus, quia prout non debemus exire ad labores fame perimur et cum pulueribus et bombardis cum tribus bombardis nomine slonge et cum-aliis tribus bombardis cum quibus proicimur castris ad notificandum huius regni quod homines fugiant, et quod vestra sacra maiestas dedisset magistrum qui cum huiusmodi bomjjarclis proiceret, quia veraciter audiuimus, quod cesar Tureorum commisit, quod exercitus Tureorum wit venire sub nos ; in isto autem paruuo(!) oppiclo sunt vidue centum et septuaginta. quarum mariti a seuissimis Turcis aliqui sunt abducti et aliqui interempti; dignetur itaque vestra sacra maiestas cum subsidio custodie, prout et alii reges Hungarie eum pecuniis nos adiuuauerunt, quid autem vestra sacra maiestas nobis deputauerat ad custodia dare de camera Hungarorum ducentos florenos, sciat vestra sacra maiestas, quod nobis non assignauerunt vnicum solidum, et prout nobis non dederunt, multos homines et bona nostra perdidimus. Igitur humiliter petimus vestram sacram maiestatem, si vestia sacra maiestas nobis wit deputare ad custo dia, quod nobis deputaret vestra sacra maiestas de Koryntya dominis, arhivu u Beu: Ilun-

26

dignetur itaque vestra sacra maiestas ad nos prouidere graeiose, quia seiat vestra sacra maiestas, si ad nos ipsos non prouidebit, nos sumus vltimi in istis confinibus, quia aut nobis erifc opportunum de istis confinibus per regna vestre sacre maiestatis recedere, aut erimus abducti per seuissimis(l) Turcis(!) et totaliter periemur prius termino, et non sit vestre sacre maiestati pro nos ipsos, sed sit vestre sacre maiestati pro aliis regnis vestre sacre maiestatis, qnibus hec ciuitas est custodia et porta. Ceterum misimus erga vestram sacram maiestatem hos Georgium Ozwythkowych, iudicem nostrum et Nicolaum conciues nostros pro arduissimis negociis nostris; dignetur itaque vestra sacra maiestas ipsis adhibere iidem creditiuam tanquam ex ore nostro proprio omnium ciuium prolatorum, et ad hec omnia humilimam relacionem expectamus a vestra sacra maiestate. Ex Byhagh, die dominico proximo post festum beati Mathei apostoli, 1530. Eiusdem vestre serenissime maiestatis fideles Greorgius iudex ac Nicolaus necnon vniuersi ciues vestre maiestatis in omnibus humiliter recommissi. Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Perdinando dei gracia regi Hungarie, Bohemie etc., ac duei Austrie ducique Burgundie, infantique Spaniarum, domino nostro in omnibus naturali graciosissimo. Original s tragom peata u c. i hr. hunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 270. 1530. mjeseca februara i 3. marta. U Pragu. Ban Ivan Karlovi moli kralja, da se Bianima nametnuti upnih od strani i novi vrijedniji imenuje. Odredjuje se glede toga istraga. Sacra regia maiestas, domine graciosissime. Sciat maiestas vestra qualiter retroactis temporibus in ciuitate vestre maiestatis Byhygiensi plebanus, qui ibidem Vitus nomine fuerat, mortem cum vita mutauit; quedam igitur pars ciuium Byhigiensiura alium quendam presbiterum lingue latine omnino idiotam et alias indoctum illegitime intrusit. Cum tarnen alia pars ciuium illum minime habere velet, qui certe ad nulla seruicia vestre maiestatis, ad doctrinam quoque illorum hominum minime aptus esse potest, verum cum ipsi ciues Byhigienses hominem talem habere deberent, maxime in illis confinibus, qui tum officio doctrine turn in dirigendis negociis variis illorum tum apud maiestatem vestram tum alias emergendis, perinde atque prior ille plebanus ipsorum erat aptus et idoneus esse possil, et vestre maiestatis cum in conferendo illo plebanatum legittimum ius regium habeatur, penes eandem quoque sit, suplico maie stati vestre, quattinus idem plebanatum discreto Bartholomeo presbitero, homini satis ad id apto et in seruiciis et fidelitate vestre maiestatis a multo tempore penes nos probato conferre graciosissime dignetur, litteras quoque suas preceptorias ad capitaneum Byhigiensem ciuesque in eo dare

263

dignetiir, vt ilium modo premisso intrusum eicere et liunc pro legittimo ipsorum plebano acceptare et habere debeant, alias quoque litteras ipsi episcopo Tininiensi et mihi sonantes in eo concedere, vt ego auctoritate vestre maiestatis regie in ilium plebanatum ipsum statuere ipseque episcopus Tininiensis ecclesiastica auctoritate coniirmare deberemus, dignetur graciosissime. Eiusdem vestre maiestatis fidelis seruitor Iohalines comes Oorbauie. Na rptu: Iohannis comitis Corbauie fiat informatio. Ad regem. Et videtur consiliariis, quod regia maiestas commissarios, quos in Oroatiam destinabat demandet, vt se plene de causa, item forma electionis ciuium et ceteris circumstaneiis informent et habita informacione id disponant, quod equitati et racioni consonum fuerit, aut si certificentur ilium contra quern suplicatur intrusum et illegitime inuasisse ecclesiam, dominum Bartholomeum autem honestum, doctum esse et abilem(!), eidem de plebanatu nomine regie maiestatis prouideant, cui maiestas sua iubebit litteras oportunas deinceps expedire. Prage, 3. marcii, anno 1530. Original u c. i kr. Jcucnom, dvor. i drav. arhivu u Beu : Hungarica.
271.

1530. 1. marta. U Carigradu.

Fr. Bemardin Vomazani pie Tcralju o vojnama Turaka. Sacratissima mia sacra corona et padre mio digno semper amado. In cor mio non cessaro may lachrimar et suspirar eon cor mio verso la maesta vostra, che procedi de grandissimo amore che io habia verso per sona vostra et dio vi salui amen, lo frater Bernardin Pomasanich vmil seruo vostro io ve auixo certo certo como sia dio in celo dele noue vere, et si la maiesta vostra mi chredeua anno passado qualche pocho ma credemi adesso piu che mai et siue mando la noua vera bona et certa zoe fora de Constantinopoli, como Gran Turcho se meti in ordine per questo anno piu che may et se metti per mar cum grandissima armada etiam per terra, et si fan grandissima promision de victuarie zoe per questo anno che ven, ma in fina tanto che non poemo saper doue vol andar, ma se dice che vol andar con armada in Puglia et instantia questa e fata vn grandissima prouision in Velona li fa pariehar piscotto per armada et condur la zente con doi zanchachi, et se dice certo certo che va in Puglia per disturbar la cesarea maesta imperador, porche se dice che la cesarea maest vol andar dopo coronation in Alamangna, et per questo Turcho vol andar in Puglia per disturbar esso, et laltro e commesso pur Gran Turcho, che la Romania, la Bolgaria, la Gerzegouina, la Bosna, Vngaria, quel che se ten per Wayuoda, vescouo de Zagabria traditorazo che lori se defeudi per questo anno mego che se pol, et vn

264 altro anno va fora Gran Turcho in persona con tanta potentia, che non se pora nominar et ne meter in numero. Per questo io ve auixo questo che io visto et sentido con occhi mei, et ancora ve auixo, como re di Polonia e mandado sui nuntii in Oonstantinopoli da Gran Turcho et Wayuoda et li Venetiani, ma non so quel che fanno, et tarnen ve auixo, como e venudo basadnr de Turco di Venetia a di XXI. de mese februario, e como e venudo da Vllaco in zorni vinti doi de Venetia a Oonstantino poli et como e venuo auanti Gran Turcho, et Gran Turcho ipso fato e mandado per Alois Gritti et per baillo de Venetiani e sia metudo in stretto et non se sa quel che fara de lori et dopo anchora e metudo pur Gran Turcho vno suo viser in stretto et si dise che voiste causa li quali me menado contra re et sia adesso infra lori grandissima discordia con li altri bassi, perche Ibrairn bassa vol che se fa fora con campo li bassi li altri non vol andar et cusi sia discordia infra lori ma pur fanno campo et si vano fora certo certo et si io visto in corte de Ibraim bassa quando e venudo Vlglaco de Bosna domandando gratia de Gran Turcho, che mu concedesse andar con campo soto Segna et si se offerto sansaco de Bosna a Gran Turcho in questa forma chomo io auero Segna io ti vol dar in fin augusto tuta la Istria in fino, ma Trieste et la Glublana zoe Laboch sie andando con questo comension v.. .co iterum in Bosna et si fa adesso campo in Bosna per andar soto Segna, chredo che arano soto Segna cusi torno mita de quadraesima et questo sia senza dub'o certo certo et si non trouereti cusi como io venero da voi picheme ouero scharteme, fate de mi quel che vore demi, dade mi la morte. Sachra mia maesta, questo quel che fa Turcho fa per vno grandissima rabia, per che abudo grau danno soto Vienna et Virgnona, et si vol far qualche cosa auanti che se congregara imperador con la maesta vostra. Et aesso io ve auixo del fato de Vienna et de la mortalit de Turchi quanti sono morti et mazadi et infra morti li quali sono morti de sua raorte et li quali sono mazadi se troua numero 130m et 700 li quali sono morti et de le artelarie e nigado 14, sanche in Danubio soto Cornaron et le altre e se lasado tute in se uno et in Belgrad et de li morti Turchi li quali sono grande e morto agan de li Ianiceri callner de Gran Turcho zoe capellano de Gran Turcho et si e mazado cum vna artelaria de la terra vltimo partu de Turcho et sia mazado dentro in suo pauion et sia mazado Mu^cabel de Drinopoli et adeso io ve auizo po de questi nostri quel che se dixe de lori in Oon stantinopoli, primo de la maesta vostra como voi voleua inganar el Turcho soto Vienna che voli voleua ehe Turcho remanesse soto Vienna in vernada et dapoi voi voleua assaltarlo cusi in catiuo tempo per ruinarlo et se parla forte de conte Nicolo Solmo al qul habia vn brazo di ferro et de se dice che se questo conte Nicolo abia tanta forsa cun quel brazo che distrira vn ferro de cauallo et se dice gran pasa viser de la maiesta vostra de monsignor de Trient et de Ootzianer, de messer Nicolo Eauber piu che pin se dice Eaber sia apresso re como e Ooruer apresso Gran Turcho et poi dell Boemi dicono: vallay vallay li insel insel pegam" et si dice: per dio, per dio sono belli et boni homini li Boemi. Et sacra mia maesta questo ve auixo de tuto quel che e in finamo et sia certo tuto questo et ancora ve auixo como io mandado anche letore da imperador

265 et si mandao vna persona a posta con quesfce lefctere in fina Bagusi et deli io ordinato a vna terza persona el qualla manda po doue in ordinado et si me costa pi u de quaranta ducati doro in oro, ma io nou euro niente de dinari pur che la maest vostra abia noticia de le vere noue io se vogo trouar qui a 15. de maio. Datum in Oonstantinopoli, die marzi primo, 1530. Io fra Bernardin Pomasanich. Original u c. i Jer. Jcunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 272. 1530. 1. marta, U Novom gradu. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu , da samo od nevolje u njega trai novac i pomo. Moli sto vojnika na nekoliko dana, a ujegunce turske preporuuje i moli za njih stanita. Magnifi.ce et generse domine, fili nobis honorane. Salutem. Literas vestre magnificencie a nos proxime datas intelleximus, in quibus pereepimus vestram magnificenciam veluti nobis imputare, quod ad eandem toeies pro pecuniis scripsimus. Vestra magnificencia bene potest scire, quod nos a nuUo auxilium vllum habemus, a regia maiesfcate quantum habuerimus, constat eidem. Nos quidem domum talem non habemus, vnde nostra negocia agere, sueque maiestati seruire possemus. Quod autem ad vestram magnificenciam scripserimus, fiat hoc, quod regia maiestas nobis certam summam peeunie, sicuti eidem constat promiserat et putabamus, quod aduentus vestre magnificencie hue negocia nostra eo melius prouiderentur, eo quod spem bonam in vestram magnificenciam habuerimus; nostrum est petere, nam aliud facere non possumus, vestre autem magni ficencie liberum dare, liberum non, iam quasi spem deicientes paruam eciam rem a vestra magnificencia rogare vix auderaus. Timemus enim, ne et illa res parua iuxta votum nobis succedat et frustra scriptis vrgemus, eandem vestram magnificenciam nihilominus rogabimus earn rem, vt scilicet vestra magnificencia centum saltern pedites, formentarios siue pixidarios, ad quindeeim solumodo dies mittere nobis velet; tentaremus enim nobis cum Ulis magnum comodum pro quadarn domo habenda, scilicet a regia maiestate nobis data facturos et regieque maiestati satis seruituros, pro quibus peditibus plurime rogamus, ne nos relinquere velit eadem. Quitquid autem in ea re facere velit eadem, nobis quamprimum significare velit eadem; pro Thurcis profugis autem, que scribit vestra magnificencia, quod propter aliquas raciones velit magis adhuc ipsos in terra illorum fore, nos profecto optarems modo terra ad choahitandum esset, vt plures hue venirent et Oristianitati seruirrent sicuti paganismo hue usque seruieruntf?) . non isti fecerunt desertam terram hanc et istam qui vice versa illas partes' Turcie desertas facient deo propicio modo cum ipsis bene prouidoatur, vt

2m
seruire possint Cristianitati. Valete. Ex Nowygrad, feria 3il proxima post festum beati Matliie apostoli, 1530. Iohannes Torquatus, comes Oorbauie, regnorura Dalmacie, Oroatie et Sclauonie banus etc. Vani: Magnifico et generoso domino Iohanni Kaczyaner, equiti aurato, proninciali capitaneo Oarniole, ac supremo Stirie et Carinthie, domino et Ulio nobis honorando. Original na papiru dosta troan. U ljubljanskom Ruolfmu: Lan desverteidigung L. A. F. alt. 119. 120. 278.

1530. 4. marta. U Gracu.

Nikola Turn javlja dolazak Turaka pod Udbinu. Ich Nicklass vom Turn tue menigklich zw wissen, das mir gewisse kundtschafFt zukomen ist, das ein her Trken am Pfinztag vor invocauit1 ffor Vduin pfurzogen ist zw ross vnd zu ffuess, darauff wiss sich menigklich zw bewaren. Datum Grecz, am pincztag zw nacht vngefferlieh ein stunt nach mitnacht etc. Stanislas(?) Patzinger(?). Na rptu: Cito. Cito. Cito. Cito. Original, s poda u lijevom uglu je peat utisnut. U ljubljanskom lludolfinu: Landesverteidigung L. A. F. Act. 120. 274.

1530. 4. marta U Sofiji.

Fr. Bernard Pomazani pie kralju o vojnim nakanama Turaka. Carissima mia maiest et corona mia. Sapiate ben che Turcho va con grandissima armada fora in Puglia et ancora iterum va cun campo per terra in Vngaria questo anno certo certo senza dubio. Sapiatese gouernar ben contra esso non dorte niente et si manda Braim bassa fora ma Turcho non va in persona questo anno ma quello altro anno ?a in persona fora con grandissimo campo certo certo, perche e ordinado per la tuta Souia et per la More (!) che tuti se condura a Constantiuopoli et si fa grandissima prouision de victoaria, ancora li Venetiani e mandado vn zentilhomo a Constantiuopoli no so perche et altro li spioni del Turcho li quali erano in eorte del imperador sono andati cito cito in Constanti uopoli digando como imperador e malado et che non pol scapular da morte et laltro como la maiesta vostra va Insprucha et anchora che si fa vn tradimento contro imperador e certo certo, sapiatese ben gouernar
1

3. marta.

267

contra esso, non dormite niente. Et re di Polonia e inaudado sui imbasadori a Constantinopoli et Wayuoda, ma sachratissima mia maest fate questo anno spugnar la Vngaria perche io ve prometto che auereti vno altro anno assai da far contra Turcho, perche quel che io visto et sentido che re di Polonia ve vol anche assaltar quello altro anno in Boemia; questo ve auixo certo certo et questa volta va per li Boemi, anchora io ve auixo como sia ordinado in questa forma como la cesaria maest imperador se sparte fora di Italia per andar in Alamanga alora Turcho vol andar con armada in Puglia et altro, questo anno sia ordinato con li Vngari qualeuni et con vescouo de Zagrabia a ruinar la Oarniola et Stiria, questo sia certo. Anchora ve auixo como Turcho fa lauorar le armadure de ogni sorte de li Alemani li quali sono pressi. Et sachra mia maest io ve auixo de vno traditor qual abia nome Andrias qual fu con Weixelberger a Constantinopoli io se trouado in basa, nouo doue Turchi marlaua de lui como lui auizado certe cose de tremgno vostro et me recomando in braze vostre come vero bon seruidor et fiol humil vostro et sapiate sachra mia maest io vogo semper mandar questo modo scritto voi semper scalde forte la carta apresso fogo forte pur che non se brusa et li vicleri fata. Die quarta marzii, 1530. In Sufia. Oaro messer mio bon patron, questo fogo scalde forte a questa banda doue questa scriptura scalde. forte forte in fina tanto che videre et fato perche qui e la cosa importantia videreti ben. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 275. Hun-

1530 4. marta. U Krmendu.

Ban Franjo Bacan izvjeuje kralja Ferdinanda o ratnoj spremi Turaka, o prilikama u Slavoniji te moli ratne potreptine. Sacra maiestas regia et domine, domine mihi clementissime. Post mei et fidelium serniciorum meorum humillimam commendacionem. Die hesterno partibus ex tribus homines mei venerunt, ex Oroacia aduersi sunt mihi rumores allati, vt vestra maiestas ex domini college mei litteris intelliget, petit ipse collega meus, vt illum conuenirem, sed abhinc proptei seuiciam hostium in Monyerokerek reclusorum abire nequaquam possum, quam primum enim abhinc se mouerem, mox fieles vestre maiestatis hostes ipsi turbarent, spoliarent et eprearent. Expecto enim a vestra maiestate auxilium et tormenta seu bombardas, quibns hostes ipsos propellere et ab insultibus illorum iieles vestre maiestatis eliberare possem. Sicuti enim prius quoque vestre maiestati scripsi, quod quousque castrum Monyerokerek in manu hostis fuerit, nulla quies^fidelibus vestre maiestatis erit. Venit homo meus ex partibus inferioribus a domina palatina, que nunciauit eerta mihi, libenti animo vestre maiestati ipsa domina palatina1 Na strani: Palatinissa.

268

litteras misisset suas, sed in hoc turbulento. tempore litteris eonmiitere ausa est quidquam, dicit enim se vestre maiestati et superiore tempore misisse litteras et certas res in ill is scripsisse, que quidem littere, qualiter cum in cancellaria vestre maiestatis sint conseruate, in manus tarnen deuenerunt Zapolitani, nihilominus breui tarnen tempore et litteras ad vestram maiestatem et nuncium suum mittet; hoc vnum tarnen intelligo, quod cesar Thurcarum1 omnia ingenia, tormenta et artellaria bellica in Nandor Alba reliquisset, vlterius hoc quoque intelligo, quod Zapolitanus regnum Sclauonie cesari Thurcarum in coneordia inter eos facta aseripsisset, dummodo ilium in regno Hungarie protegeret, ciuitatem quoque Ezek mnro circumuallare et castrum illic erigere intendunt et exinde Budam protegere, castrum autem huiusmodi in Ezek in presenti quadragesima edificare incipiunt vt fertur, Sclauoniam vero statim postquam estas aduenerit cesar occupare nititur, scribunt ista esse vera, eredoque id Zapolitanum et fecisse. Quorum malorum principibus si vestra maiestas non obsteterit, facilius ex Sclauonia Hungariam quam ex Hungaria Sclauoniam vestra maiestas recuperare posset.. Nam Sclauonia regnis illius est vicina et hostibus circumdata, que si in manus hostis deueniat, et Oarinthie et Stirie eeterisque regnis suis hie vicinis vestra maiestas valedicat, secus tarnen vestra maiestas rerum suarum curam quam gessit transacto anno gerat, tunc enim vestre iraiestati auxilia fratres vestre maiestatis et- amici ferebant, cum iam hostis retrocesserat, que quidem auxilia tanto(!) comodi vestre maiestati fuerunt perinde ae si non fuissent data, multi enim aiunt se secundum apostolum non posse credere, donee non viderint hostem, melius enim fuisset illos hostem vidisse quam nos qui sumus per hostem omnino destructi credidisse, sed si secus de rebus eorum non prouiderint, arbitror illos breui hostem et visnros et credituros. Venit die hesterno et ex Buda homo meus, qui Bude personaliter fuit perlusfrauitque omnem statum rerum Zapolitanarum, dicit enim Ianeulum3 simulcum suis in maxima fore paupertate, gentes eciam nullas allegat ilium habere, mansit enim homo meus in castro Budensi per vnam septimanam et quottidie castrum reuisit, in quo triginta homines vix esse ait, Iohannes vero foras non audet exire e castro, sed manet in arce, portam autem ciuitatis cathenis firmatam dicit. quam ciuitatem custodiunt, Nazadiste autem ille que in pecursum gentibus vestre maiestatis aeeederant ex Buda abiernnt, inter quos pauci ex Thureis j'uere, sed plures Rasciani, dicitque non plures sed triginta vel quadragint.a naues fuisse, dumtaxat venerant tunc sedecim equites Thurce simulatiue interrogantps, vtrum auxilio Zapolitanus egeret vel non. sed.res fuit ficta et per Zapolitanum composita; caristia quoque omnium rerum Bude maxima est, duo quartalia auene vno floreno hungarico venumdantur, triginta duobus denariis vna noefce et vno die equus vnus feno seruatur, quinque denariis pane per diem vnus homo vix contentatur, vnam wlnam pannis Bude habere non potest, tota illius curia est inuestita et ipse, cultelli quoque illic desunt, et si vnum florenmn pro vno daret, habere non posset.
1 2 3

Na strani: Turcus. Na strani: Incredulitas Germanorum de Turco, Na strani: Iohannes.

269 Interrogaui ilium quare res illis desunt, cum partes Thurcarum foueant, vnde sufficientes res habere possent, retulit, quod si decern vel viginti florenos haberet aut dare vellet, vnas cuturnices wlgo chysmas Bude non inuenirent. Ob hoc, si quid vestra maiestas agere intendit, agat in tempore et Budam de manibus hostium eliberet, nunc enim facilius eliberari poterit quam quopiam alio tempore, difficilius illud vestra maiestas eapiet, dum Thurce ex pascuis equos reduxerint, et labore maximo. Ioannes Hoberdanczy et Paulus Arthandi Bude seruantur, Thomas Nadasdi1 ad cameram Maromarusiensium occupandam profeetus est. Intelligo vestram maiestatem eesaream maiestatem, fratrem suum conuenturum cum suaque cesarea maiestate de eonseruacione tocius Ohristianitatis tractaturum2, sed meminisse potent vestra maiestas quid dixerim vestre maiestati et Lincii, si vestra maiestas leuis armature gentibus caruerit3, hosti non multum nocere poterit, vestra maiestas curam gerat de pecuniis quibus tempestiue Hungari conduci possent, nam gentibus leuis armature vestre maiestati summe opus est. Accepi hoc quoque a certis amicis meis Germanis, quod sua cesarea maiestas secte Luterani prius vellet finem imponere, sicque auxilia cumulare4, quod propterea vestre maiestati scripserim vti a domino meo graeiosissimo. Veniam peto, quod si res se sic habuerit, graciosissime domine, maximum dubium in auxiliis ferendis anno presente verum et futuris mihi erit, si enim maiestatum vestrarum negocia mea essent, modum et formam cesaris Thurcarum in hac parte obseruarem.5 Natura illius talis est, quod dum hostem suum aggreditur, et Christianos et paganos et euiuscumque fidei existant homines, conducit, immo si et demones posset, conduceret, hostemque suum modis omnibus cruciaret, victo enim hoste facile secta Luteranica rectificari poterit. Oum binis hostibus agere res est ardua, primum tarnen vestre maiestates hostem Ohristianitati inimicum aggrediantur, sicque cum hoste interno agant, dum hostem principaliorem arcius propellerint. Si enim vestra maiestas hostem sibi istic acquiret, non id Ioannes Zapolitanus et ceteri aduersarii egreferent. Licet vestre maiestates satis doctos et peritissimos habeant consiliarios, nihilominus teneor et ego id, quod mihi .videtur vestre maiestati signifieare. Ex Sclauonia , quoque hii rumores sunt mihi allati: Ludouicus Pewkry6 oppidum Werewcze combusit et equos loannis Banffy abduxit, fratrem meum Vrbanum Batthyani dicunt e uinis excesisse, Ioannem vero Banffy morbo caduco laborare et ilium demonium habere; graciosissime domine, corrigit illos et deus, cruciant Ioannistas et demones, nee volunt conuerti, Ioannes Thahy7 vt fertur cum sedecim equitibus rediit ad propria, reliqui sui familires pene omnes sub Wesprimio sunt wluerati pluresque ex illis occisi. Habeo Bude tres qnatuorue exploratores, qui quam primum venerint et quitquid
1 2 3 4 5 6 7

i:

Na Na Na Na Na Na Na

strani : Habar[danecz], Arthandi, Nadasdi. strani: Conuentus cam cesare. strani: Gentes levis armature petyt. strani: Cesar cum Lutteranis acturus ante subsidiom. strani: Turci consuetudo belligerandi. strani: Pekry. Banffi. strani: Tahi.

270 attulerint, omnia vestre maiestati perscribere cufabo. Ceterum qualem composicionem vestra maiestas cura domina socru mea fecerit Lincii, vestra maiestas nouit bene, que res meas necdum restituit, sed allegat, quod litteras suas vestra maiestas nondum ill i dedisset1, adhuc enim familires meos insolutos conseruo, supplico vestre maiestati vti domino meo graciosissimo humillime, dignetur vestra maiestas iam illi litteras huiusmodi extradari facere, vt res meas tandem restituere valeat, nam alioquin cogor omo.es meos familires dimittere et sie in vnum castrum me recludere. Pollicita fuit mihi vestra maiestas ad expugnacionem Alsolyndwa auxilium terre, ita vt vsque festum Pasce futurum a vestra maiestate solucionem non expeterem, tamen vestre maiestatis auxilium mihi defuit, et cum iam omnino defecerim, supplico vestre maiestati iterum, si vestre maies tati pecunie sunt, dignetur vestra maiestas me vna summa et panno pronidere, vt hos quos habeo familires in seruiciis vestre maiestatis valeam conseruare. Quod si vestra maiestas aliquam summam et pannum mihi dare voluerit, committat illud mihi vestra maiestas dare in Gracz2; pulueres quoque bombardarum sub castris pridem captis, quos vestra maiestas mihi dederat, exposui, supplico iterum vestre maiestati decern massas pulneris ad racionein seruiciorum meorum mihi dari facere dignetur, singulam enim massam pro florenis decern3 presto sum tollere, horum autem castrorura pertinentie omnino per Thurcas sunt combuste, que sunt priem per me et lnagnifieum Ioannem Wayzprocher capta, presertim castri Kermendwy. Postea plures iam ad vestram maiestatem dedi litteras, forte vesfcra maiestas succeiisetur mihi, quamobrem nescio quod nullum responsum mihi super illis clederit, vestre maiestati vti graciosissimo do mino meo suplico humillime, dignetur vestra maiestas me per suas litteras edoceri, vtrum 4vestra maiestas aliquas gentes leuis armature voluerit conducere vel non , multi enim sunt et satis strenui milites, quos ad seruicia vestre maiestatis conducere possem, quos iam de gracia vestre maiestatis et assecuraui. Quitquid super his vestra maiestas faciendum decreuerit, super omnibus graciosam a vestra maiestate expecto relacionem et vestram maiestatem feliciter valere opto, rursumque me et mea seruicia vestre ma iestati recommendo. Ex castro Kermendwy, feria sexta ante dominicam Inuocauit, 1530. Eiusdem vestre maiestatis seruitor fidelis Franciscus de Battyan etc. Na strani: Literas socrui dari petyt, vt restituat sibi sua. Na strani: Petit prouideri vna summa pecuuiarum et panni pro jiitertenendis seruitoribus, idque in Gratz. 3 Na strani: Petit 10 massas pulueris ad rationem seruitiorem suorum, singulam massam per flor. 10. 4 Na strani: Si gentes leuis armature conducere debeat, haberet enim bonas.
2 1

271 Na rptu: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando ei gracia regi Hungarie et Boemie etc., infanti Hispaniarum, archiduci Austrie etc., domino meo graciosissimo. Original s tragom peata na rptu. U c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu : Hungarica. 270.

1530. 8. marta. U Gracu.

Krsto FranJcopan Tr aki tu i se kralju Ferdinandu na nevolje pre trpljene od Tur aha i moli pomo. Serenissime rex, domine, domine graciosissime. Post mei humillimam commendacionem. Maiestati vestre pluries notificaui, quod mei predecessores unquam seruiuerunt alteris, nisi semper predecessoribus vestre maiestatis, preeipue cesari Maximiliano felieis memorie, cui pater et patruus mei sat bonorum exhibuerunt seruiciorum contra Venetos sub Padua et aliis locis pngnantes, vbi non parum de propriis exposuerunt pro bona spe vt testantur Jittere maiestatis sue. Quorum vestigia imitando et ego a teneris annis inaiestati eius cesaree ac maiestati vestre seruiui in seruieiisque maiestatis vestre a quattuor annis perdidi a Turcis sex castra et castella, sub quibus ad minus eranfc tria milia villanorum, restabat adhuc vnum castrura et duo castella sub quibus erant OCCCOCCO coloni, vbi cum mea fami Ha habitabam. Ex hiis etiam nunc proliigatus sum, licet maiestati vestre sepius exposui me esse iinitimum vicinum Turcarum et quam in maiori perieulo situm. Semper a rnaiestate vestra optime confortatus fui liiis verbis: Serues te ipsum quo potes, pugnaque pro fide, si profligatus fueris, non te derelinquemus; quod et spero in extremisque laborans iam suplico dignetur cladem et periculum meum audire benigne. 16. mensis februaru de nocte numerosus exsercitus(!) Turcarum, peclitum et equitum quasi tota Bozna plusquam cum quingentis pixidariis cum sagitis et scalis dispositus et armatus irruit ex alpibus super me vna semel sub Castro et casteliis duobus quasi e nube eiectus, oppida et villas illico incenserunt, incolas eorum aliquos viuos apprehenderunt et abduxerunt, aliquos illic trueidauerunt, alios vero in edibus combusserunt, preeipue senes adolescentesque cum eis pugnantes, quibus prostratis et vinetis irruerunt super castrum Tersac, vbi eram cum meis seruitoribus, vbi incipiendo ante auroram per totam diem et noctem et in crastino ad meridiem pugnando maiorem partem seruitorum amisi, qui ex pixidibus sunt sauciati, equos militares 4 et septem de preda, solum equos villanorum COOO abduxerunt, iumenta, pecora maiora et minora innumerosa, personas vtriusque sexus vltra mille, omnia vero vsque ad muros castri combusserunt et iam volentes scalas apponere muro non cum parua strage eorum et nostra repulsi obiciebant michi: Iuuet te rex tuus Ferdinandus. Sic vnicuique continget hoc anno in Oroacia, qui noulerit adhereri et subeumbi lohanni Scepusiensi. Et sic omnia que habui peridi, ex toto patrimonio meo non habeo vnam villam, tezaurus vero seu peeunie mihi non sunt, quia a multis annis Turci devastant hane prouinciam, vestes vero el id parum

272 argenti quod habui, tum irapignoraui tum seruitoribus distribui cum quibus a tribus annis seruio maiestati vestre, non habens a maiestate vestra vnicum nummiim pro hiis annis, quos semper in duplo numero pro mea conducta a maiestate vestra seruaui, vt nunc patet, quia si non fuissent mecum, timendum, vt et eastrum aecepissent, in tanta copia i'uerunt. Quod castrum si perisset. mihi et mee farailie esset periculum pro vita, maiestati vero vestre pro Oarniola. Quid nunc miser facturus sum semidesperatus, quo concurrara nisi ad te pissime(!) serenissimeque rex ehristianissime, tu semper fidei protector magnus, profligatorum pro fide optimus adiutor es, tu nostranim calamitatum subleuator huiusque misere prouincie vnica salus et spes, te nunc miseri parentes orbati liberis, femelle viri, viri uxorinus et omnibus bonis spoliati cum quanto vlulato in subsidium invocantr non potest pre lacrimis proferri, quos a tot annis seuicies illurum non valuit expugnare, nunc penitus eradicare nititur et iam paratur, o rex serenissime, si vnus ex tuis interioribus vidisset pridie meam cladem et meum periculum cum meorum nobilium, ciuium, seruitorum colonorumque vxores, filie, iuuencule liberique (terribile visu) ad instar pecorum pugnabantur, vlulatus in celum sonantes tibique referret, tunc meum dolorem meeque coniugis et filioli vnici iudicares, qui facie dilaeerata et sanguine sparsa intuebant; si non timerem anime, vix mee parcerem vite; nunc vero supra dolorem vrget me dolor, quod ex propriis profligatus per aliena diuago regna, non habens nullibi neque villain neque colonum nee spem, nisi in deo et in vestra maiestate. Considera igitur inuictissime princeps altam progeniem quondam comitum Frangepanum, quorum infelix heres sum, semper domui sue Austrie fuisse fidelem, considera eciam meorum predecessorum fidelia seruicia m^aque exigua, conferque michi desperato profligatoque seruitori suo alicubi in suo regno castellum seu aliquam possessionem, vbi hanc familiam reponerem, pro meis perpetuis seruieiis, et vnde me cum hiis seruitoribus alerem, cum quibus vt bona amisimus pro fide et patria ita pro maiestate vestra vitam non denegamus, imo vbicumque wit maiestas vestra, in quouis confinio seu in curia maiestatis vestre paratissimus sum. Item serenissime rex, serenitati vestre suplico, dignetur mihi pro meis salariis graciose prouidere michique partem aliquam per hune meum seruitorem raittere, vnde hos miseros seruitores qui remanserunt mitigarem, ne a me recederent et ne cogerer ilia castra vacua et deserta amitere, ne ex illis regnis maiestati vestre aliquod scandalum eueniat, digneturque mihi dare in Labachio aut in Gracz aliquod subsidium puluerum et pixidum, ne casu quo pereaot, qui si id evenerit, credat maiestas vestra erunt extremum periculum Ooacie et Oarniole, quia habent campum I'rumentis et pascuis ita abundantem, vt si in quod eorum infcrauerint, possunt intertenere equites COCCC pro hac estate, cuius maiestati me iterum ac seruicia mea humillime recommendo ab eademque citam et graciosam relacionem expecto. Datum in Gracz, 8. martii, 15XXX . Eiusdem vestre serenissime maiestatis humilis ac deditissimus seruitor Ohristophorus comes de Prangepanibus.

273

Na rptu: Serenissimo ac inuictissimo principi et domino, domino Ferdinando dei grada Hungarie Bohemieque regi etc., infanti Hispaniarum, archiduci Austrie, duci Burgundie etc., domino, domino michi semper graciosissimo. Pro Ohristophoro de Frangepanibus. Original s peatom na rptu. U c. i Jer. lunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 277. 1530. 9. marta. U P r a g a . Kralj Ferdinand nalaze banu Franji Bacanu, da titi udovicu Via Fladniczara. . Ferdinanus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dilecte. Expositum est nobis pro parte generse nobis grate relicte magnifici quondam Viti Fladnyezar, qualiter eidem et pauperibus colonis suis cum gentibus tuis damna quedam intuleris et deeimas [quas] per nos quondam marito suo inscriptas et obligatas habet, violenter extorquere et aeeipere intendas, quod nobis eqnidem molestum est audire. Oum autem ex offitio nostro teneamur viduas maxime fideles, qualis ilia est, defendere et ab omni inuasione et illicita vexatione custodire, eapropter fidelitati tue firmiter harum serie coramittimus et mandamus, vt a simili turbatione et impetitione desistas, dictamque relictam et subditos suos contra ius et equitatem aut indebite deinceps grauare seu molestare aut damnificare minime presumas, ne per hoc ansa vel oecasio prebeatur aliquibus inconuenientibus, que non tibi solum velut illorum authori, verum et nobis ac patriis nostris adiacentibus earumque incolis nociua cum tempore vel aduersa esse possint, maxime cum castrum Schladming sit natura loci munitum et conseruationi ac securitati earundem patriarum nostrarum non parum importans, quorum omnium per te potissima semper ratio habenda est, atque ea semper cauenda, per que grauiora et atrociora quandoque oriri et suscitari solent. Secus non facturus. Datum Prage, nona martii, 1530. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i rao. arkivu ti Beu: Hun garica. 278. 1530. Prije 10. marta. Vuk FranJcopan BrinjsJci moli Jcralja Ferdinanda, da mu povrati grad Brinje, to mu ga je povjerio na uvanje. Sacra regia maiestas, domine, domine mihi graciosissime. Post debitam ac humilimam commendaciom. Eecordetur sacra maiestas vestra regia, quod ego dedi in manus maiestatis vestre castrum meum Wrignium,
MONUMENTA HIST. XXXV.: MONUM. HABSBURGICA I. 18

274

sperans habensque promissionem eiusdem maiestatis vestre, vt quandocunque eundem(J) castrum a maiestate vestra postullauerim(!), eum(!) mihi reddere non denegare; est igitur ad maiestatem vestram mea humilis suplicacio, dignetur mihi supradictum castrum vti promisit resigaare, si maiestas vestra dubitaret aliquam causam pettieionis(!) mee. esse contra eandem, hoc dens auertat, sed credo securius et rainoribus cum expensis ten ere et custodire castrum, nam multa ad eundem exponuntur, causa minoris expensis, tributum, quod annuatim do Turcis quamvis coactus et vi compulsus, comittat igitur maiestas vestra, vt media pars illarum expensarum mihi detur; promitto eidera supradictum castrum teuere ad omnem fidelitatem et obedienciam maiestatis vestre; alia causa petticionis mee custodia quam facio prouincie maiestatis vestre Oarniole, ex illo enim castro mellius prouidere potest, quam ex alio loco nnllo non solum ex ista parte montis verum eeiam ex alia vsque ad mare. A maiestate vestra graciosara petto (!) rellacionem(!), cui me iterum atque iterum comendo. Eiusdem vestre serenissime regie maiestatis humilis et fidelis Bolfkangus de Frangepanibus, comes Brignii. Vani: G. "Wolff von Brindell. Ad regem. Na rptu rijeet/je dvor. vijea: Vnd ist hofrats gutbedunck dieweil dem land Crain gros vnnd hoch an Prindel gelegen auch ein orttschlos ist vorab so die Turckhen von Vdwin herzu jn Crain ziehen, so kan jr knigliche majestet sollich sloss im noch zur zeit nit wider geben; nachdem aber jr majestet jn teglicher empsiger yebung stee, ein dapfer zevg vnd liilff gegen Turckhen zu erlangen, so dan jr majestet sollichs erfolg vnd die berurt arx in myndrer gefarlickeit der Turcken steen wurdet, well jr majestet jres zusagens des schlos widerZustellung halb gnediglich yngedenck sein. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 279.

1530. Prije 10. marta.

Ivan Tumpi moli kralja Ferdinanda, da mu doznai plau za uzdr avanje vojnika. Serenissime rex et domine, domine graciosissime. Posteaquam castrum Thokay per capitaneos maiestatis vestre expugnatum extitit, et Iohannes waywoda ibidem profligatus est, millam ego penitus pro seruiciis meis solueionem a maiestate vestra habui; tandem vero, dum scilicet tempore felicis coronacionis maiestatis vestre abinde reuersus sum et dominus Stephanus Pempflynger ex commissione maiestatis vestre mecum racionem ex parte debitorum meorum fecisset, maiestas vestra in eadem calculacione

275 remanserat michi debitor in treeentis viginti florenis hungaricalibus, deinde dum fuissem missus cum dorainis banis ad tuend um limites Oroacie, ibidem maiestati vestre continue seruiui cum triginta duobus equitibus, prout ex Uteris duorum banorum, si volet(!) maiestas vestra iatelligere potest, racione cuius iam sepius ad dominos Hungaros pro solucione eorundem debitorum meorum vnaeum uteris maiestatis vestre Budam misi, nichil tarnen hactenus optinere potui; quapropter supplico maiestati vestre humilime, quatinus eadem dignetur huiusmodi seruiciorum meorum racionem habere ac michi pro eisdem debitis meis satisfaccionem graciose impendere, vt de cetero quoque comodius ego maiestati vestre seruire possim. Eiusdem serenissime maiestatis vestre fidelis seruitor Iohannes Thompych. Vani: Iohannes Thompych. Original u c. i kr. kunom dvor. i drzav. arhivu u Beu: Hungarica. 280.

1530. Prije 10. marta.

Bernard Tumpi izbraja kralju Ferdinandu svoje zasluge i moli sa se, za brata i sinove pomo. Sacra regia maiestas. Eecordari potest maiestas vestra, quod ego a certo iam tempore vnaeum fratre meo lohanne Thompych fideliter et constanter seruiui maiestati vestre non parceus personis rebusque et facultatibus meis, quas tarn ad conseruacionem castri maiestatis vestre ypach vocati, quam eciam ad alias necessitates regni maiestatis vestre ad requisicionem videlicet capitaneorum maiestatis vestre, prout in regesto, ex camera Australi michi dato, continetur, et ex illo maiestas vestra intelligere potest, absque omni tergiuersacione erogaui; et quamuis ego non cum medioeri labore et grauissimis expensis in mei corporis grauedine vsque Pragam et deinde de Praga videlicet vsque Wiennam, tribus vieibus ad raaiestatem vestram, et deinde eciam ad cameram Hungaricalem pro impetranda aliquali solucione coactus fuerim ambulare, tarnen vsque in hodiernum nil penitus proficere potui, prout ex his literis maiestatis vestre mihi datis eadem clarius potest iatelligere, id vero iterum atque iterum supplico humilime maiestati vestre, quatinus eadem amore lesu Christi dignetur hac de re benignam prouisionem, solucionisque sastisfactionem michi impendere intuitu imprimis dei omnipotentis ac respectu claude senectutis mee, potissimum eciam pensando, quod ego inter alia mea seruicia eciam proprias facultates meas ad necessitates regni maiestatis vestre pro honore eiusdem erogare non formidauimus, si enim maiestas vestra ceteris suis fidelibus in dicioribus prouinciis constitutis graeiosam solucionem de et super per nos erogatis facere solet, cur michi in ilia prouincia quasi deserta et totaliter exhausta residenti de et super me ad necessitates regni maiestatis vestre erogatis, maiestas vestra non satisfaceret. Ceterum scire dignetur maiestas vestra, quod superior!bus diebus volens

276

et cupiens raagis ac magis seruire maiestati vestre miserara vnum ex filiis meis cum magnifico domino bano ad seruitia ma estatis vestre, tempore videlicet irrupcionis eesaris Turearum in regna maiestatis vestre et prout eadem audiuisse potuit, a quibusdam maiestatis vestre maxima dampna in familiaribus et equis ac rebus et bonis suis percepit, ideo supplico maiestati vestre, dignetur illa cum aliquali benigna gracia maies tatis vestre me prouidere, vt de cetero ego vnacum fratre et filiis meis sacre maiestati vestre comodius seruire possim. Eiusdem sacre maiestatis vestre fidelis seruitor Bernardus Thompych. Vani: Bernardi Thompych. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hun* garica. 281.

1530. prije 10. marta.

Informacije o pritubama i molbama hrvatskoga plemstva. Torquatus. 1. Narrat in qua dissensione et mutatione Oroatiam et Sclauoniam repererit, vbi do mum rediit, quibus quantum potuit resistere et remedium afferre conatus est, parum tarnen profuisse. Quare necesse sit, vt maiestas vestra in iis malis tollendis seuerius acriusque agat, inducendo illis hominibus timorem, idque mature, alioqui tarn Croatia quam Sclauonia a maiestate vestra omnino deficient. 2. Et si hoc fiat, quod deus auertat, manifestum esse, quod ipse Torquatus inter illos manere non poterit, quod tarnen si fiat, petit sibi alium locum per maiestatem vestram alibi assignari, bonaque sua que in Croatia habet per eandem maiestatem vestram in manus suas recipi, cupit enim, vtrumque res cadat, maiestati vestre pre omnibus aliis seruire. 3. Ceterum exponit necessitatem et inopiam suam, et quod seruitores suos neutiquam amplius retinere possit, qui etiam propter fidem suam ipsis obligatam tamdiu dumtaxat nunc apud eum manebunt, donee nuntius suus a maiestate vestra reuertatur; vbi vero nulla prouisio sibi de seruitiis suis facta fuerit, non manebunt. Ideo petit, vt sibi prouideatur, 1alio qui etiam amplius et diutius in offitio banatus perdurare non potest. 4. Adhuc conqueritur de violentia et iniuria sibi a subitis maies tatis vestre illata, et quod res et equos suos complures ad hue rehabere non potuerit propter non faetam per illos inquisition em, quibus earn ma iestas vestra demandauerat. Et de iis que sibi adhuc extant apposuit registrum et petit, vt maiestas vestra aliquos alios ordinet et deputet adfacienda[m] de reliquis inquisitionem.
1

Na strani: Pecunia soluatur, alias nihil deliberatur.

277 5. Grauiter etiam conqueritur de predicto coraite Ghristophoro Brigiensi (!), et quod facit raagnam turbationem in Sclauonia.1, 6. Petit commendaticias ad pontificem et eesaream. maiestatem.2 7. Itidem adducit de Castro Koztanyza, quod si araittatur, Croacie Sclauonie, Stirie et Carinthie maximum perieulum imminere. Georgius et Wolfgangus comites de Frangepanibus et Stephanus comes de Wlagay. 1. Enarrant suas quoque necessitates, et quod eorum respectus non iuerit habitus in bonis et satisfaclione servitiorum, sicut cum aliis factum esse vident, et quod vident maiestatem vestram ipsorum esse omnino oblitam, petunt itaque, ut et ipsis satisfiat de debitis suis, sicut eis per capitaneos et consiliarios maiestatis vestre est promissum.3 2. Gravantur etiam, quod maiestas vestra velit bona Stefani de Frangepanibus dare in manus alienas et non ipsorum, et si hoc fieri debeat, sibi magaam iniuriam irrogatam iri, quam non meruerint, petentes, vt maiestas vestra diguetnr ilium pupiilum protegere et ilia alia reddere, scilicet Beintal (!) per maiestatem vestram ablatum, et quod ipsi sanguine iuncti sunt pnero atque ideo ilium ipsis dandum esse quam alienis.4 3. Oonqueruntur item de ineursione infideum et minas(!) ac pollicitationes Iohannis, quibus spretis vellent potius adherere maiestati vestre, quare petunt sibi satisfieri, vt possit se et suos alere et sua retinere. Quod vbi fiat eandem n^n derelinquent, si vero in possessionibus eorum alio modo permanere non poterunt, Turcis tributum cum voluntate et subsidio maiestatis vestre dabunt a colonis suis, ipsi autem in personis propriis cum lamiliaribus suis servire volunt maiestati vestre vbi opus fuerit. Iohannes Kobachych. Enumerat seruitia sua maiestati vestre hue usque a tempore Sere nissimi domini regis Ludouici exhibita, et quod, licet ipse infirmus sit, tamen miserit semper ad seruiendum maiestati vestre filios suos, qui a subditis maiestatis vestre grauia damna perpessi sint et equis bonisque et rebus ablatis reuersi sunt vix ineolumes, et quod prefectnm suum in Sichelberg iidem maiestatis vestre subditi decapitauerint, item quod castellum illud Sichelberg propter spolia Petri Erdewdi quasi in nihilum sit Na strani: Habeat patientiam; cum patientia sicut alii tractatur pro couducta. (?) 2 Na strani: Nihil de litteris sed cum personali promotione. 3 Na strani: Uli cum ultimo respondendum, quod rex parat subsidium sicut supra. (Slijedi nekoliko neitljivih rijei.) 4 Na strani: Si tarn antiquis restitui possit Wenital sin minus non persone adiungantur... et maxime Germanum; idem Catzianer, Torquatus, Nicolaus Borhatz (?) si pupillus, Catzianer commissarii . . . anzugeben si excesserit annos pubertatis.
1

278 redactura, ad quod nullum subsidium etiam habere potuerit, nisi quod de suis propriis fecit.1 1. Et cam teneat equites et pedites in seruitio vestre maiestatis nihilque sibi sit solutum, petit, vt maiestas vestra sibi etiam solutionem de Ulis fieri iubeat, postquam aliis videt esse prouisum 2 2. Multum etiam eonqueritur de Petro Krusich, quod castrum Zokol occupauerit filiis ipsius Kobaczych legitime pertinens, petit, vt committatur bano, quod hane differentiam iure mediante dirimat et cuius castrum fuerit, illi hoc tradat. 3 3. Quum fuit apud maiestatem vestram, habuit litteras suas, vigore quarum commissum erat, vt ipsi Kobaczych darentur pecunie, quas exposuit pro saluo conductu Turcis mittendo ad Constantinopolim, videns autem tarn instantem necessitatem maiestatis vestre, tunc non voluit petere earn pecuniam, quam nunc sibi dari petit.4 Stephanus de Frangepanibus pupillus. 1. Exponit seruitia multa et varia que maiores sui prestiterunt maiestati vestre et quod ipse nunc multis miseriis et calamitatibus cirnumdatus sit ac ad tantam inopiam devenerit, vt quinque castellis nudatis omnibus presidiis necessaria eustodibus amplius prebere non possit, que hucusque vtcumque potuit sustentavit, supplicans maiestati vestre, vt ipsum adiuvare dignetur, ne elemosyna victum querere cogetur.5 2. Petit item, vt maiestas vestra dignetur sibi restituere Vinodolum, in quo Turce nouissime acceperint vnam ciuitatem nomine Noui ex ignauia castellanorum, qua capta Turci homines abduxerunt et ciuitatem incenderunt, sed si hoc rehaberet, forsan aliquo modo prouidere posset.6 Georgius Katych presbiter. Petit sibi restitui archipresbiteratum cum capella sancti Martini in Martinsciza in Vinodolo, quem sibi abstulit Nicolaus Eauber in occupations Vmodoli.7 Bernardus Tompicb. Enarrat seruitia sua longa et multa, et quod licet litteras maiestatis ad cameram Hungaricam habuerit sepiusque ad maiestatem vestram veNa strani: Zu antworten wie auf graf Torquatus. Na strani: Vanknigl. majestet kriegsfolk (s/^ece tri neitljive rijei) weil jr majestet geschrieben haben, dass Erdedy gestraft wird und gegen jn handien lassan. 3 Na strani: Fiat. 4 Na strani: Sols anzeigen vnd im bezalt werden. (Drugom ruhom): Fiet solutio. 5 Na strani: Commissarii werden der schlesser halb handeln. 6 Na strani: Ist erledigt supra. 7 Na strani: Steet bey knigliche majestet wenn sie solbs verleihen wiL
2 1

279 nerit, ibi nihil fuisse datum, cum etiam de propriis suis exposuerit multa pro eonseruatione regni maiestatis vestre Oroacie, supplicans, quod eadem maiestas vestra dignetur illi aliquam solutionem tandem facere. Et quia filius suus etiara fuit inter illos Oroatas, qui nnper damnificati fuerunt a subditis maiestatis vestre, petit, vt in recompensam illius damni per eum passi maiestas Testra aliquid ex gratia sibi ordinre dignetur 1 . Iohannes Tompich. Petit etiam solutionem seruitiorum suorum, que ait ascendere ad 320 florenos hungaricos, vltra id quod seruiuit in Croatia cum 32 equitibus Biljeke u c. i kr. kunom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: garica. 282. Hun-

1530. prije 10. marta.

Dvorsko vijee pie banu Ivanu Karloviii, neka se ne boji za opstanak Hrvatske, jer se kralj za to svojski brine. Eesponsum ad petita Iohannis Torcjuati. Sacra maiestas regia pro se intellexit petitionem spectabilis et magnifici Iohannis Torquati comitis Corbauie, quam apud suam maiestatem fecit enarrando dissensionem et mutationem in quibus Oroatiam et Sclauoniam reperit postquam domum rediit, et ideo necesse esse, vt per maiestatem regiam tempestiua prouisio fiat, aut quod vtrumque regnum a maiestate sua sit defecturum, ad quod sibi maiestas regia respondet, quod hucusque omnem possibilem diligentiam et operam adhibuerit, apud vniuersos christianos reges, principes et potentates pro impetrando subsidio contra Turcos, pro quo maiestas sua adhuc continue laborat et apud s[anctissimum] d o minum] n[ostrum] ac cesaream maiestatem, imperii principes et status atque Bohemie, Morauie et Siesie aliorumque dominorum suorum, incolas et subditos indesinenter agit et tractat; et propter hoc etiam vna cum maiestate eesarea ad dietam imperialem ab ipso cesare indictam et conscriptam personaliter ibit et in illa de dicto subsidio valido et repentino tractabit, illudque omni conatu et studio assequi contendet ac postquam obtentum fuerit ad recuperationem, defensionem et pacificationem regni sui Hungarie, Oroatie et Sclauoni^ deputabit et celeriter ordinabit, sperans idem Croatie regnum simili subsidio adiutum deo bene iunante statim in melius redigi debere ac fideles illius incolas ad firmam quietem ac tranquillitatem redituros, ita quod ipse Torquatus et alii fideles seruitores ma iestatis regie de tali amissione regni et tanta calamitate de qua mentionem fecit nihil timorem habeant. Quare maiestas sua eundem Torquatum cle menter requirit, vt in solita constantiqne fidelitate sua persistens ceteros quoque fideles et bonos maiestatis su subditos et seruitores in illa con1

Na strani: Zu antworten wie oben dem gemeinen adel in gleichem fall.

280 seruare et retinere studeat, dictumque subsidium, quod indubie transmittetur patienter et indubie expeetare seque interim vti bonos christianos et constantes seruitores decet gerere velint, nihilque se a fidelitate maiestatis sue quouis etiam asu ingruente auocari aut avelli patiautur, sicut eadem maiestas regia tarn ipsum Torquatum quam ceteros regnicolas pro suo in Christi fidem debito facturos esse persuasum habet. Koncept u c. i hr. Imenom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 283.

1530. prije 10. marta.

Odgovori hrvatskim velikaima. Responsum a petita. Comites Georgius et Wollgangus de Frangepan et Stephanus de Piagay. Ad primurn articulum super solutione debitorum suorum respondet maiestas regia, qualiter ordinauerit comissarios suos ad regnum Oroatie, videlicet egregios etc. vt in aliis; debitorum autem suorum partem ma iestas regia nunc etiam tribui fecisset. nisi excessiuis et pregrandibus aliorum sumptuum bellicorum oneribus aggrauata et impedita fuisset, quapropter iidem comites preraissorum intuitu, et ob id etiam, quod maiestas regia ipsorum comitum et aliorum fidelium minime oblita omnia ea agere et instantissime exequi non cessat, que ad regni sui Oroatie et incolarum eiusdem conseruationem et vtilitatem faciunt, patienter adhuc expeetabunt, donec prefati comissarii veniant, ipsaque maiestas regia talein det ordinem, vt et ipsi ob id omni studio contententur, quos requirit, vt in promissa et iurata fidelitate omnino persistant seque et suos ad nullius instantiam siue persuasionem aut minas et pollicitationes a fide deo et nobis debita separari vel auocari ac in partes Turcorum fidei hostium aut aliorum quorumeunque inimicorum illis adherentium duci vel trahi patiantur, sed se quocumque casu eueniente quouis etiam tempore ac spretis omnibus partis aduerse illecebris et perniciosis artibus, quibus christianum populum et fideles subditos seducere ac pari contagio inficere conantur, bonos christianos ac fideles et constaotes seruitores exhibere pergant, nomenque bonum et laudem, quam ex seruata et defensa fide apud deum et homines consequentur, amplifieare et extendere ac ad posteros suos transmittere studeant, sicut etiam prefata maiestas regia ipsos indubie facturos esse confidit, quod erga eosdem et eorum quemlibet gratia et fauore suo recognoscet. Quod autem iidem comites grauantur, quod maiestas regia velit bona Stefani de Frangepanibr.s dare in manus alienas, et si hoc fieri debeat, sibi magnam iniuriam inferri, quam non meruerint, maiestas regia respon det, quod alias publico edicto et mandato, quod in illa causa edidit dilucide demonstrauit, qualiter vltra tutelam supremam et legittimam, que maiestati sue tamquam supremo tutori et curatori ac etiam vti principi patrie et

281 domino speetabat, quondam Bernardinus comes de Frangipan, testator et ipsius vStephani pupilli et pupille ab eo relictorum aims in testamento per eum condito maiestatem regiam inter ceteros tutores et curatores, videlicet specialem ae magnificum Iohannem Torquatum, coraitem Corbauie etc. et Nicolaum Iuriczicz in tutorem et curatorem dietorum pupillorum expresse nominauerit et elegerit, atque ideo quicquid maiestas regia super gubernia dietorum pupillorum et administrationem bonorum suorum egit, legittime et irreprehensibiliter factum et ordinatum esse dignoscitur et non in ipsorum comitum aggrauationem aut contemptum, propter quod eisdem atque aliis contra ea, que a dicta maiestate regia sie in premissis acta sunt, nulla competere videtur actio siue querimonia. Vt autem clemencia et singularis solicitudo, qua regia maiestas eosdem pupillos prosequitur, clarius eluceseant, maiestas regia in restitutione Vinodoli ac mstitutione et educatione pupillorum et conseruatione bonorum suorum ceterisque statum et personas eorundem concernentibus bono ordine procedet, singulaque per commissarium vel commissarios et tutores deputatos in euidentem pupillorum vtilitatem eo modo disponet et ordinabit, vt in iis etiam in maiestatem suam nulla cadere possit aut debeat suspitio vel iusta querela, cum in animo babeat pupillorum bona non aliter administrare vel administrari facere, quam pro commodo et beneficio dietorum pupillorum, nee unquam cogitauerit aut nunc etiam cogitet eadem bona in alios vsus conuertere ac aliter cum illis agere quam deceat ac eorundem pupillorum incolumitas requiret, quin potius eiusdem est animi cuius semper extitit, vt eosdem pupillos honeste educari et institui faciat, bonaque et res illorum legaliter et bene administraret, ipsosque tamquam dominus ac curator eorum supremus protegat et conseruet, donee annos pubertals exeant ac per semet os rerum et bonorum suorum curam habere valeant. Ioannes Kobachych. Sacra maiestas regia intellexit petitionem suam, quam fecit super solutionem stipendiorum et debitorum suorum ac etiam super iniuriis et spolio filiis et seruitoribus suis per subditos maiestatis regi (vt asserit) illatis, ad que sibi regia maiestas respoudet, quod quantum ad debita etc., vt in arte premissorum autem partem maiestas regia nunc quoque sibi persolui fecisset, nisi aliis innumeris et pregrandibus sumptuum oneribus agrauata et impedita fuisstt, quibus tarnen quantumeunque potest subuenire eaque alleuiare eontendit. Quantum ad Petrum Krusicz maiestas regia ordinabit, vt huic petititioni sue satisfiat, item quod etiam sibi restituatur que pro saluo conductu, quern ex Oonstantinopoli attulit iam dudum exposuit. Stefanus de Frangepann, pupillus. Maiestas regia intellexit petita sua de miseria, calamitatibus et inopia, quibus se premi ait, ad quod maiestas regia respondet, quod commissarium vel commissarios ordinabit et illue transmittet, qui vna cum tutoribus siue curatoribus sibi datis nomine maiestatis sue sibi assistent ac sui et sororis

282 sue curam babeant, bonaque ipsorum legaliter et fideliter administrent, castra et castella, quorum aliqua presidiis nudata et ab ipso egre conseruari posse assent, prouideant, muniant ceteraque pro bono et beneficio suo et sororis tam circa Vinadolum quam alia ipsorum bona faciant et exerceant, que necessaria et congrua esse videbuntur, quapropter ipsum. maiestas regia requirit, vt donee prefati commissarii illuc veniant, quod equidem breui futurum est, expectare et interim se vt fldelem maiestatis sue subditum decet gerere debeat, sicut eundem etiam omnino facturum esse credit. Bernardus et Iohannes Tumpick(!). Maiestas regia intellexit petitionem eorum, quam fecenmt super solucione seruitiorum suorum . . . . ipsorum etiam Tumpick respectus habebitur iuxta merita et seruitia ipsorum, quorum maiestas regia non est immemor, quin pocius ilia suo tempore cum gracia recognoscet. Na rptu; Eesponsa ad petita Oroatarum. Biljeke u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arJcion u Beu: Hungarica. 284.

1530. Prije 10. marta.

David Lindekar tuzi se kralju Ferdinandu, da je Gjuro 31eknicer zao kupio imanja pokojnog Rottendorffera, a Petar Keglevi njegova imanja u Zagorju. Saera regia maiestas, domine naturalise graciosissime. Suplicatur maiestati vestre, in persona fidelis eiusdem no ilis David Lendykar, in eo humilime, quod quia temporibus retroactis nobilis Georgius Metthnyczer, bona et possessiones nobilis quondam Gaspar Eothenscharfferf!) per defectum seminis a maiestate vestra impetrasse dicitur, idemque post ipsam impetracionem eadem bona oecupauit; cum tarnen ilia bona certos et veros heredes habeant, legitimas scilicet filias tres prefati quondam Gaspar Kothensthorffer, quarum vna ipsi supplicanti matrimonio iuncta foret, dignetur igitur maiestas vestra capitaneo Labacensi Uteris suis preeeptoriis eomittere, quo eadem bona rursum a prefato Georgio Methnyczer reocupare et dictis filiabus prefati quondam Gaspari, filiabus tanquam legittimis heredibus statuere et dare debeat, item etiam fructus et vtilitates, quas ipse Georgius a prefatis bonis hactenus percepisset, ipsis filiabus dicti Gaspari, heredibus scilicet reddi et restitui facere debeat. Item eciam idem supplicans humilime supplicat, ex quo ipse supplicans certa bona sua in comitatu Warasdiensi haberet hereditaria, verum ipse Petrus Keglewyth posteaquam castrum Kozthel vocatum occupauit, in eisdem bonis hereditariis dictum supplicantem plurimum turbaret, varias super colonos eiusdem contribucioaes et taxas exigens, quas et si aliquanda dedit ipse supplicans in medio regnicolarum, illas persoluere debuit, et alios eciam prouentus ipsos depredando, ab eisdem suis colonis exigit,

2sa
digne tur igitur maiestas vestra vnas literas preceptorias dominis banis regni Sclauonie ceterisque quibusuis eapitaneis vestre maiestatis in illis partibus regni existentibus sonantes concedere, vt eundem supplieantem contra dictum Petrum Keglewyth et eiusem iniustam oppressionem protegere et defendere auctoritate vestra regia debeant et teneantur. Item idem supplicans vestre maiestati supplicat in eo, quattinus eadem vestra maiestas, ex quo totales possessiones dicti suplicantis, Zlatyna et Bwdyndol dictas hactenus quidam Michael de Zlathyna et Petrus Bwdynzky potentia mediante possederunt, ipsnm supplieantem alioquin omni iure hereditario concernentes, digaetur igitur maiestas vestra vnas literas preceptorias dominis banis regni Sclauonie, vicebanis, ceterisque eapitaneis vestre maiestatis, sonantes concedere, vt visis vestre maiestatis literis prefatum supplieantem in eadem bona premissa statuere, in eisdemque ipsum a quouis impetitore defendere et protegere debeant, maxime cum illi, qui eadem bona iniuste possident, partes episcopi Zagrabiensis fouere dignoseuntur, paratus autem ipse supplicans omni iure et iudicio tum coram maiestate vestra tum eciam coram regnicolis astare. Ad que idem supplicans graciosissimam expeetat relacionem. Vani: Suplicacio Dauid Lendykar. Beu; Originalna informacija u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Hungarica. 285.

1530. Prije 10. marta.

Valentin Ladii podastire kralju Ferdinandu molbu bana Ivana Karlovia pogledom na odtetu za ugrabljenih mu stvari kod beke podsade, te tui Ivana Luia, koji mu je sestru orobio. Sacra regia maiestas, omine naturalis graciosissime. Supplicatur maiestati vestre in persona fidelis eiusem nobilis Valentini Ladyssyth, seruitoris lohannis comitis Oorbauie in eo humilime, quod quia temporibus paulo retroactis, dum ipse Thurcarum cesar in obsidione Viennensi foret, idem supplicans in seruiciis maiestatis vestre penes prefatum comitem Oorbauie existens a Thurcis quidem vnum equum, ab Alemanis autem duos equos aliasque res suas plures aniisit1, dignetur maiestas vestra aliqua sua benigna prouisione graciosissimoque quopiam suo subsidio ipsum supplieantem prouidere, quo ipse supplicans rursum deinceps maie stati vestre paracior esse possit ipsique maiestati vestre seruire valeat. Item eciam idem supplicans vestre maiestati humilime supplicat, quod dum similiter temporibus paulo retroactis, soror carnalis prefati suplicantis ex regnis Thurcarura fugiens per mare in Oroaciam, patriam scilicet suam rediret, portumque Segniensem attigisset, exindeque in patriam remearet, extunc quidam Iohannes Lwcyth ipsam sororem dicti suplicantis reperiens, vniuersis rebus, quas ex Turcia ablatas secum deferret, spoliauit,
1

Popis tih stvari po br. 286.

284 certamque summam pecuniarura, ad certum numerum aureorum se extendentera ab eadem recepit. Cum tamen hy, qui ex seua tiranide Turcarum eaptiui redirent, libere in regnis maiestatis vestre remeare deberent, dignetur igitur maiestas vestra ipsi suplicanti vnas literas preceptorias specialiter ipsis capitaneis Segniensi, de Bakar et aliorum locorum vestre maiestatis maritimorum officia et honores tenentibus, item ciuitatum prefectibus ceterisque cuiusuis potestatis et officii hominibus, qui Uteris vestre maiestatis premissis requisiti forent sonantibus graciosissime in eo concedere, in quibusuis regnis vestre maiestatis existentibus, quattinus dum huiusmoii uteris vestre maiestatis requisiti per prefatum suplicantem forent, vel alter illorum requisitus foret, extune auttoritate vestra regia prefatum lohannem Lwczyth premisarum rerum spoliatorem vbiuis detinere et detentum ad restitucionem prefatarum rerum summeque pecuniarum choartare et constringere tarn diu debeant, donee vniversa ablata reddere cogatur omni sine controuersia. Ad eadem idem supplicans graciosissimam relacionem expectat. Na rptu: Supplicacio Valentini Ladyssyth Oroate(?). Originalna informacija u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu Hungarica. 286. 1530. prije 10. marta. Popis stvari bana Ivana Karlovia, to mu ih Nijemci kod beke podsade od uzee. Eegestum super rebus inuentis, nondum restitutis Iohannis comitis Corbauie, tempore obsidionis Viennensis per dominos Alemanos receptarum (V). Item in Aspangh, in Castro ipsius de Dyethrysthayn, coclearia argentea VIII. Item camisie siue indusia V. Item equi ibidem plures. Item duo pekaria(!) argentea. Item manuterdia, lynthyamina, item res cetere plures ipsius comitis et seruitorum suorum. Item in Neobald, tapecia, swbbe, equi et alie res plurime ipsius comitis habentur. Item in Tholbergk equi viginti vnus. Item in Kyrperg multe res et equi plurimi admodam. Item apud Czyczyndorff, due swbbe ipsius comitis proprie alieque res multe. Item in Noua ciuitate apud Andream Krayner, tentorium campestre, scutelle plumbee XII, vnum tapetum et arcus vnus. Item res perdite, que nonum sunt invente. Item duo pecaria argentea, vnum maius altero. Oalcaria argentea duo.

285 Item hothaz vnum. Frena tria. Item equi perditi nondum restituti, nonaginta tres. Ooturnorum wlgo chysma paria sex. Item de panno skarlatino thibialia. Item monilium pars vna wlgo chaprang sex monilia. Item dentifriciura aureum cum auriculari. Item cumulus penarum vnus. Item vagina vna argento superinducta. Item reliquiarum paria duo vtrimque in argento factarum. Na rptu: Oroacia. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 287. Hun-

1530. prije 10. marta.

Iskaz elja nekih hrvatskih Ad regem. Pewkri Lays. Scripsit ad consiliarios et commissarios maiestatis yestre in Stiria, vt quadringentos pedites in subsidium ipsius Pewkri et suorum mitterent, vel, si hos dare recusent, saltern dent eos ad rationem seruitiorum et in defalcacionem debitorum, in quibus maiestas vestra eis obligatur, et si in hoc qnoque nihil facere velint, quod significent eis, vt et ipsi rebus suis consulere possint, quando equidem hostinm vim diutius suferre ac tolerare nequeunt et iam quod potuerimt fecerunt. Christophorus comes de Prangepanibus. 1. Enarrat antiqua seruitia patris et patrui sui, que cesari Maximiliano adhue in bello Venetorum exhibuit, et pro quibus sibi idem cesar Maximilian us remanserit debitor in XII m florenorum.1 2. Item, quod tam ipse quam fratres sui ab initio, quando regnum Hungarie maiestas vestra adepta est, bene seruiuerit cum centum equitibus per 4 o r menses, pro quibus seruitiis suis petit sibi solutionem fieri, alioqui cogatur separari a seruitio maiestatis vestre. 3. Ait item se intellexisse, quod maiestas vestra decreverit quosdam prouentus montanarum 2 castri Luthemberg aufferre et alteri dare velle, Na strani: Ad regem. Concernit cameram. Na strani : Auf die hofcamer knigliche majestet hat ime lengst antwort in sehrift geben, dabey, acht hofrat, lassen ir majestet pleiben. Superibus temporibus fait ei occasione istius debiti responsum, quod eiusmodi debita domioi Maximiliani sunt petenda apud commissarios cesaris Karoli et serenissimi regis pro eiusmodi debitis deputatos, super quo responso regia maiestas adhnc tamquam iusto perseuerat.
2 1

plemia.

286 quos dicit parui valoris et animatim non excedere XV florenos, petit autem, quod maiestas vestra prouentus non aufferat, sed potius ei assignet aut in sortem salarii vel debiti sui coneedat. 4. Petit sibi restitui partem eastri Brigniensis, pro cuius restitutione etiara Wolfgangus comes de Frangepanibus supplicat.1 . Dauid Lyndecker. 1. Exposuit quendam Georgium Mekniczer bona quondam Casparis Eothensthorffer impetrasse a maiestate vestra et eadem occupasse, non obstante, quod extarent heredes legitirai, videlicet filie tres, quas idem Gaspar reliquisse debeat, petit ergo, vt maiestas vestra committat capitaneo Labacensi, vt bona ilia ab ipso Georgio auferrat et filiabus antedictis assignet compellendo eundem Georgium ad restitutionem fructuum ab eo perceptorum.2 2. Conqueritur contra Petrum Keglowith, quod eum et colonos suos cum iniustis et insolitis taxis aggrauet, super quo petit commiti banis, vt eum manuteneant contra aggrauationes eiusdem Petri. 3 3. Item, quod quidam Mihael de Zlathyna et Petrus Bwdynczki possessiones Zlatyna et Bwdintol, quas sibi iure hereditario pertiuere dicit, potenter et de facto occupent, pro quibus petit, vt bani eum in dicta bona restituant et defendant inductum, offerendo se, quod pro iis bonis, tam coram maiestate vestra quam alibi iuii stare velit.4 Valentinns Ladyssyth. 1. Narrat se quosdam equos cum Oarlowich nuper amisisse, pro quibus petit sibi aliquid dari in recompensam.5 2. Item, quod soror sua profuga, cum e Turci a veniret ad portum Segniensem ac res et pecunias aliquas secum deferret, quendam Io[annem] Lwcyth eaudem sororem suis pecuniis et rebus illis spoliasse, petens super hoc litteras patentes ad capitaneum Segniensem et alios, vt vbicunque depreNa strani: Respondeatur sicut fratri. Na strani: Ad cameram, doch seind die hofrat durch die vitzthumb des kunig bericht, diese gueter seyen durch den von Zili Casparn Rotmanstorfer auf ein oder II leib ergeben, die aber abgangen ardurch solhe ir majestet wider heimgefallen, die hab sollich dem Meknitzer auf 1 leib au gnad verlyhen, doch die camer (?) wissen mer bericht dauon ze geben. s Na strani: Fiat. 4 Na strani: Dem Wano zu schreiben, das er die sach vorhat welcher das pest recht hab und handeln darauf was landpreuchig und recht ist. 5 Na strani: Ad regem. Hofrat bedunkhen jme zu antwurten in massen graf Karlowitz und anderer dass ir majestet beuelch augeen lassen, darmit dieselb hab widergeben werd, was er aber vom Turck verloren, stet pey kniglicher majestet.
2 1

287 hendant ilium Iobannem eimem detineri faeiant et non relaxent, donee de rebus ablatis satisfeeerit aut res restituerit.1 Paulus Selysnyakowyth. 1. Petit litteras ad bauos, vt agant cum relic ta quondam Antonu de Blagay, quod satisfaciat supplicanti de debito in quo sibi teneatur.2 2. Item quod sub capetaneatu lo[hannis] Puchler equos tres amiserit, pro quibus petit recompensam generosam.3 Stephanus Krysthysch. Petit etiam recompensam generosam pro amissis equis quinque in seruitio maiestatis vestre.4 Deshazi. 1. Petit litteras ad Ioj'annem] Yngnad, vt malefactores, qui sibi bona sua abstulerunt et seruitores suos damnificauerunt in dominio ipsius Vngnad existentes puniri facere velit.5 2. Super eodem negotio Torquatus misit inquisitionem, quam fecit super iniuriis ipsi Dezhazi illatis, et ideo supplicat maiestati vestre, vt in iis dignetur taliter prouidere, ne similia enormia scandala de eetero eueniant. Biljeke u c. i kr, kunom, garica. dvor. i drav. arhivu u Beu: Hun-

288.

1530. 10. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand pie danu Ivanu Karlo vicu, da grad SoJcol (Brinje) po pravici dosadi Ivanu Kobasicu ili Petru Kruiu. Carlovich. Spectabilis et magnifice, fidelis, dilecte. Expositum est nobis pro parte egregii lohannis Kobachych, qualiter egregius Petrus Krusich de facto occupauerit castrum Zokol, quod idem Kobachych filiis suis pertinere asserit, noyque propterea humilime requisiti sumus, vt eidem fauore et Na strani: Fiat. Daryn zu handeln die billikheit. Na strani: Fiat, jne jr kunigliche raajestet oberkeit anzunemen vnd zu recht gegen der wittib zu stellen und halten, et fiat generale mandatum ad omnes officiales. 3 Na strani: Ad regem. 4 Na strani: Ad regem. 5 Na strani: Fiant litere preceptorie ad herrn Hansen Vngnad sich der saeh zu erkundigen, vndt so er die also erfindt theter zu straffen vnd darob zu halten, das sie die scheden bekeren(?).
2 1

288 gratia nostra in hoc subuenire dignaremur, quibus precibus elementer inclinati fidelitati tu committimus et mandamus, vt hanc differentiam iure mediante dirimas, et cuius castrum fuerit aut cui vel quibus illud legitime spectare constiterit, illis hoc adiudices et restituas ac eosdem in possessione eiusdem manuteneas et conserues auctoritate nostra regia tibi in hac parte attributa et concessa, nostram in eo expressam executurus voluntatem. Datum Prage, die 10. martii, 1530. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkicu u Beu: Hungarica. 289.

1530. 10. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalaze hrvatskim kapetanima, katelanima, sucima Ud., da ulove Ivana Luia, koji je orobio sestru Valentina Ladiia. Ferdinandus etc. Fidelibus nostris, vniuersis et singulis capitaneis, castellanis, prefectis, iudicibus nobilium, iuratis magistris ciuium aliisque offitialibus, iustitiariis et subditis nostris quibuscunque per regna nostra Dalmatie, Croatie et Sclauonie ac patrias et dominia nostra hereditaria vbilibet constitutis et ex'stentibus, ad quos presentes littere nostre peruenerint, gratiam regiam et orane bonum. Exposuit nobis nobilis Valentinus Ladysieh sororem eius profugam, cum alias ex Turcia ad portum nostrum Segniensem veniret ac res et pecuniae aliquas secum deferret, a quodam Iohanne Lweych rebus et pecuniis omnibus, quas penes se habuerat ibidem spoliatam fuisse, nos propterea humilime requirens, quatenus eidem et sorori sue prefate oportuno desuper remedio prouidere dignaremur. Eius itaque supplieationibus moti vobis omnibus et singulis suprascriptis ac fidelitati vestre et cuiuslibet vestrum serise committimus et precipimus, vt, dum et quando per prenominatum Valentinum Ladisych aut sororem eius supradictam vel alterutrius nomine per presentes requisiti fueritis vel alter vestrum fuerit requisitus, predictum lohannem Lweych detinere et detineri i'aeere, ac presente sorore sepedicti Valentini iuri sistere debeatis ac relaxare vel relaxari facere non audeatis, donec supplicantibus res sie ut prefertur ablatas integre et cum effectu restituerit, vel eis de valore et pretio earundem omnino satisfecerit, auctoritate nostra regia vobis in hac parte attributa et concessa; secus minime facturi; presentibus perlectis exhibendis(!) restitutis. Datum Prage, 10. martii, 1530. Koncept u c. i kr. kunom, garica. dvor. i drav. 290. arkivu u Beu: Hun-

1530. 10. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu, da izvijesti o neprav dama nanesenim Ivanu Kanturiu i Pavlu Kanatiu. Torquatus. Ferdinandus et. Spectabilis et magnifice, fidelis, dileete. inelusa supplicatione videbis que fieles nostri Johannes Kaaturych et Paulus

289 Kanachych nobis exposuerunt de et super ablatione certarum rerum sibi facta per quosdam ciues oppii Velika. Super qua fidelitati tue committimus, vt se vnacum certis regnicolis de negotio isto, si sic se habeat vti supplicantes asserunt, sufficienter informet, idque posthac ad nos perscribat. Interea vero, si causam hane inter partes quouis modo coneordare possit, eidem coneedimus, vt identidem faciat, nostram in eo expressam executura Toluntatem. Datum ut supra. Koncept u c. i hr. kunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: Hungarica. 291.

1530. 10. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand pie banu Ivanu Karlovim, da Davida Lindehera titi od nepravda Petra Keglevia. Carlowich. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifiee, fidelis. dileete. Exposuit nobis nobilis Dauid Lyndecker nuntius tuus, qualiter egregius Petrus Keglowyeh ipsum et colonos suos cum iniustis et insolitis taxis et oneribus aggrauet, nobisque humilime suplieauit, quatenus ei in hoc fauore et auxilio nostro adesse et subuenire dignaremur. Cuius precibus moti tibi propterea committimus, vt cum prefato Petro tantum effieias, vt prenominatum Dauidem et suos colonos deineeps contra ius et equitatem nihil aggrauare presumat, sed eosdera paeificos esse sinat, nostram in eo ex pressam executurus voluntatem. Datum ut supra. Koncept u c. i hr. humom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 292. 1530. 10. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalae svojim povjerenicima u Hrvatskoj, da uspostave arcipopa vinodolskoga Gjuru Kafia, kojega je Nikola Rauber liio te asti. Oommissariis in Croatia. Ferdinandus etc. Egregii, fideles, ileeti. Franus Veslaritsch presentium exhibitor nobis humilime supplicano exposuit, qualiter nobilis, fidelis, nobis dileetus Nicolaus Eawber baro in Planekenstein et Carlsteten eapitaneus noster Tergestinus, in oceupatione Vinodoli nuper facta arehipresbiteratum eiusem nomine et loco nostro sibi dederit et contulerit, sicut in litteris desuper editis plenius asseruit contineri. Cum autem ex altera parte nobis quoque per honestum Georgium Katich presbiterum super eodem
MONUMENTA HIST. XXXV: MONUM. HABSBURGICA I. 19

290 archipresbiteratu supplicatum et demonstratum fuerit, dictum arehipresbiteratum sibi a Bernardino quondam comite de Frangepanibus tamquam patrono et collatore eiusdem fuisse collatura atque ideo stante prouisione sibi facta eundem vita sua durante dari HOD pofcuisse, eapropter vobis committimus, ut vocata parte coram vobis altera, auditisque vtriusque allegationibus ac visis iuribus, habitaque informatione suffieienti, id quod iustum fuerit agatis, et eum qui prior in possessione ac iure potior fuerit restituatis et conseruetis in ea, nostram in eo expressam executuri voluntatem. Datum Frage, 10. martii, 1530. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: garica. 293.

1530. 10, marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalae hrvatskim banovima, da prisile Mihalja Slatinskoga i Petra Budinskoga, da povrate otete posjede Slatinu i Budindol Davidu Lindekaru. Ferdinandus etc. Spectabilibus et magnificis, fidelibus, nobis dilectis loanni Torquato, comiti Oorbauie ac Francisco de Bathyan, comiti Oastri ferriensis(I), regnorum nostrorum Dalmatie, Croatie et Sclauonie banis gratiam regiam. Exposuit nobis nobilis Dauid Lyndecker, qualiter quidam Mihael de Zlathyna et Petrus Bwdynczki possessiones Zlatyna et Bwdintol, quas sibi iuste et legitime ac iure hereditario pertinere asseruit, potenter et de facto occupauerint easque adhuc occupatas detineant in ipsius Dauidis grauamen non modicum, nosque propterea humilime requisiuit, quatenus attento iure suo sibi in reeuperandis et rehabendis eisdem possessionibus gratiose subuenire et auxiliari dignaremur. Ouius precibus moti vobis et fidelitati vestre committimus, vt causam huiusmodi simul vel separatim audiatis, reuideatis et cognoscatis, visoque alterutrius partis iure et iustitia, qua fulcitur, id quod iustum fuerit, iuxta consuetudinem regni faciatis et exequamini anctoritate nostra regia vobis in hac parte attributa et concessa ; secus non facturi; presentibus perlectis exhibenti restitutis. Datum Prge, 10. martii, 1530. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i rav. arkivu u Beii: Hungarica. 294.

1530. 10. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalae hrvatskim banovima, da uznastoje, da udova Antuna Blagaja isplati dug Pavlu Zeljemakoviu. Ferdinandus etc. Spectabiles et magnifici, fideles, dilecti. Exposuit nobis lidelis Paulus Selysniakowith, qualiter relicta quondam Antonu de

291 Blagay sibi in cerfco debito teneatur, de quo sibi aondum sit satisfaction r nos propterea humilime requirens, quatenus sibi in assequendo illo gratiose adesse dignaremur. Vobis itaque firmiter harum serie coramittimus, vt eum prefata relicta nomine et loco tantum efficiatis, ut eidem Paulo vel procuratori suo de eodem debito suo integre et cum effectu satisfaciat, nostram in eo expressam exeeuturi vohmtatem. Datum ut supra. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 295. Hun-

1530. 10. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu, da titi Gjuru Zimia, kojemu je Krsto Frankopan Brinjski uinio velika nasilja. Neka istrai jeli je istina, da Frankopanovi kmetovi nose ives Turcima u Udbinu. Carlowich. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dileete. Ex supplicatione vniuersitatis nobilium et procerum regni nostri Oroatie atque etiam significatione tua intelleximus magnificum Ohristophorum comitem Brigniensem Georgio Zymich violentiam et iniurias aliquas intulisse atque etiam eundem comitem permittere, vt coloni sui commeatum et victum alium ad castrum Wdwynia in subleuationem Turcorum portant et adducant, quibus nos mature volentes oecurrere, tibi propterea serise committimus, vt causam, que inter prefatum comitem et Georgium Simich. (!) viget, reuideas et quod iustum fuerit agas, eumque qui iustitiam fouerit auctoritate nostra tibi in hac parte eoncessa contra violentiam manuteneas et conserues; deinde vero te sufficienter et bene informes, si coloni predicti comitis victualia hnismodi dolose vel pro conseruatione renim et agrorum suorum ad Wdwinia conducant et in hoc habita informatione latius secundum rei qualitatem et exigentiam agas, et quod prouidendum ac cauendum fuerit nostro nomine et loco caueas et prouideas, nostram in eo serise executurus voluntatem. Datum Prge, deeima martii, 1530. Koncept n c. i kr. kunom, dvor. i drzav. arkivu ti Beu: garica. 296. Hun-

1530. 12. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand pie Petru Kruiu, da i nadalje brani grad Klis. Ferdinandus etc. Egregie, fidelis, dileete. Ex relatione nuntii tui ac exemplis litterarum quas castellani castri. nostri Olissiensis ac' basse Bosnensis et Herzegouine ad te dederunt abunde cognouimus quanta ne cessitate laborent ii, qui in eodem castro existunt, cuius causa nos requi-

292 siuisti, vt de suecursu tempestiuo et necessario prouidere dignaremur. Quoniam vero de eodem suecursu tarn repentino quam continuo cum sanctissimo domino nostro ac sacra ee^sarea et catholica maiestate, dominoet fratre nostro charissimo priusquam ad nos seriberes sedulo et diligenter egimus atque adhuc indesinenter agimus, sicut ex inclusa litterarum nostrarum copia, qnas magnifico Andree de Burgo, oratori nostro apud beatitudinem suam agenti, in hoc scripsimus latius cognosces, atque vltra hoc etiam pro celeri suecursu tam apud maiestatem cesaream prelibatam, quern secum in bona Hispanorum parte in aduentu suo ad Gfermaniam nuncnunc adducet quam alios regni huius nostri Bohemie et aliarum patriarum nostrarum ineolas et subditos laboremus, eumque protinus obtentum ad reparationem et defensionem regni istius nostri et locorum eiusdem conseruatione mittere velimus, interea vero prouisionem de omnibus necessariis et ad sustentationem eiusdem castri necessariis quantum vnquam possibile fuerit fieri curabimus. Eapropter te clementer et omni studio* requirimus, vt eandem curam quam hue usque circa dictum castrumi habuisti adhuc etiam habere et gerere velis, donee tibi vel vno vel alio modo, quem eos breui habituros esse speramus, eidem quanto maiori fieri possit presidio subueniamus. Oommisimus etiam commissariis nostrisad regnum nostrum Croatie destinatis et nunc illuc ituris, vt tecum de rebus et incumbentiis dicti castri latius traetent et audita informatione et opinione tua, quo pacto illi vel terra vel mari commodius et securius suceurri possit, illud nomine et loco nostro faciant et celerrime subsidium in quacumque re fieri vel haberi possit, illuc ordinent et disponant, quod quia prefata maiestas csarea cum Venetis pacem iniit tuto et non incom mode per mare eo traduci et transmitti poterit, eoque minor eisdem eonsiliariis nostris et tibi in hoc dificultas erit. Quare te quoque premissorum et fidelitatis tuo intuitu deinde etiam euncta ilia pro virili tua facturum esse nobis pollicemur, id quod erga te suo tempore peculiari gratia et fauore nostro recognoscemus, adeo, quod re ipsa cognoscas nos tui meritorumque tuorum dignum respectum habuisse, de quo te clementer admonere volumus. Datum Prage, 12. martii, 1530. Koncept u c. i kr. hunom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: Hungarica. 297.

1530. 13. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand pie LuoviJcu PeJcriju, da e poslati panjolske ete i da ga je oprostio od tridesetnice. Pewkri. Ferdinaodus etc. Egregie, fidelis, dileete. Tam ex pluribus aliis quam vltimis Uteris tuis ad nos datis abunde cognouimus que in seruitio nostro vnacum tibi adiunetis contra episcopum Zagrabiensem et suos fortiter et strenue gessisti, qu nobis merito sunt grata et aeeepta, eaque et similia deinceps a te et tuis etiam expectare volumus.

293 Quod autem subsidium tibi mittendum attinet, tibi gratiose signifi-candum duximus nos de hoc non parum esse solicifcos, et quod in auentu maiestatis cesaree que ad 25.-huius mensis diem vel circa in oppido nostro Inspruek constituetur, bonam Hispanorum peditum archibuseriorum partem expeetamus, quos recta statim ad regni nostri Hungari sedem et alia illius loca potiora recuperanda mittemus vnacum genfcibus quas prius in regno habemus, quibus adhuc alias de nouo superaddamus, donee maiora airalia, que apud maiestatem eesaream ac imperii principes et status in dicta imperiali ad octauam aprilis proxime futuri in Augusta celebranda obtinere laborabimus personaliter etiam subsequantur ac regni huius nostri Bohemie aliarumque pecuaiarum et dominiorum subsidiis eoDiungantur ac etiam recto posthac itinere descendant, que omnia pro vestro ac regni istius nostri pacificatione fictura(!) sunt. Oumque etiam assidue laboremus, et si quo modo fieri possit pecuniam aliquam ad te ordinre idque propediem fore credamus, eapropter te gratiose requirimus, vt premissorum intuitu paulisper adhuc expectare teque cum tuis proiode etiam ita et talem gerere velis, sicut in fide et constantia tua confidimus, neque enim tarn cito episcopus ille gentes tarn multas habere poterit, vt tibi ea, que putabas damna sit illaturus, nosque interea omne quod possibile fuerit pro vestra omnium aliorumque bonorum seruitorum eliberatione sedulo et accurate faciemus. Super tricesima quam tibi et Luce Zeckel relaxari iusseramus, denuo scribimus spectabili et magnifico Io[anni] Torquato, vt adhuc illam tibi relaxet, quod ipsum indubie facturum esse opinamur. Ad seruitores tuos idem quod petiisti scribi iussimus, de quo te certiorem esse voluimus. Datum Prage, 13. martii, 1530. Koncepti u c. i 7cr. kunom, dvor. i dran, arhivu u Beu: Hungarica. 298.

1530. 16. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu o primirju s biskupom Simunom i drugim prilikama u Hrvatskoj, BathyaD, Ferdinanus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dileete. Eecepimus litteras tuas de feria sexta ante dominicam Inuocauit vnacum adiunctis spectabilis et magnifici Iohannis Torquati bani nostri, quibus abune cognouimus pacem per Luouicum Pekri cum episeopo Zagrabiensi, paetis tarnen et conditionibus ibi ineognitis; quam cum nos etiam scire cupiamus qualiter facta fuerit, scribimus eidem Ludouico, vt nos de qualitate eiusdem pacis clarius et quantotius informet. Si quid ioterea certi ad te de ilia, delatum fuerit, nos quoque statim de eo certifices. Super bombardis et pecunia per te petitis iam antea tibi respondimns sicut indubie nunc intelligere potuisti. , -

294 Ceterum gratiose satisfacti sumus de bona et strenua oppra, quam in rebus nostris et istius regni nostri contra infideles prastare non desinisy te propterea requirentes omni studio, vt pro eorunem infldelium eastigatione et secte Zapolitane oppressione euncta qua(!) possis agere et prosequi coneris, et vt hoc idem prefatus Torquatus et Ludouicus Pekri maiori animo et commoditate facere possint, eisdem ad hunc effectum omni quo potes subsidio, fau ore et auxilio teque talem exhibeas, vt propter fidem tuam et benemerendi promptitudinem gratia maiori dignus efficiaris, sicut te quoque indubie faeturum esse confidimns et erga te suo tempore cle menter recognoscemus. Preterea non immemmores(!) erimus eonsilii quod de recuperanda sede nostra regia et regno prefato scripsisti, sed sicut ex prioribus nostris luculentius aliquanto cognosces, omnia ea pro regni prelati recuperatione et pacificatione faciemus que possibilia fuerint, idque non solis viribus nostris que mediocres non erunt, sed etiam cum accessione externorum subsidiorum, cesaree. maiestatis, imperii et regni nostri Bohemie ae reliquarum patriarum nostrarum que nunc magno studio obtinere laboramusr hec vero eerta et firma fore nobis persuademus, et hoc res ipsa statim declarabit et maxime repentina subsidia, que per aliquot millia peditum Hispanorum archibuseriorum missionem inchoabunt. Quare tibi committimus, vt donee premissi veniant, omnia per te et tuos agas et pro bono regni contra hostes efficias, bonos in iurata nobis fidelitate confortes et defendas, rebelies autem, vt digni sunt, tractes. Extructionem castri in Ezeck quam Turcus facere debebit, nos quoque vt primum Jicuerit inter alia que ad regni defensionem parabimus, intercipere aut demoliri conabimur, cum ex illo non parua inquietudo et periculum in foribus regi nostre semper formidanda sint, ex eoque loco Turcus libere semper excurrere multisque et repentinis cladibus vicina queque regni loca et eorundem subditos afficere possit. Volumus quoque, vt exploratores bonos assidue teneas, qui de rebus et propositis Turci et Iohannis certam noticiam habere studeant eamque ad te perferre curent, quam ad nos deinde cum omni celeritate referes. Negotium socrus tue nobis cordi est et ad presens comisimus, vt ad oppidum nostrum Gratz vel vicedominum nostrum ibidem existentem deferantur littere, que eidem socrui exhiberi aliaque fieri debebunt, quo pecunias prornissas soluat, tibique tua tandem restituantur. Causa vero propter quam tantum delituerunt littere in cancellaria hec est, quod eadem socrus tua dixerat se ipsam illas accipere et secum deferre \ eile. In transmissone vero pulueris bombardarii, iam tibi propter paucitatem, que de hoc in armamentario nostro in (iratz apparet, satisfacere non possumus, donee alia ad munitionem necessaria ad idem armamentarium nostrum ordinauerimus. De transactione vel tractatione quam maiestas cesarea cum Luthera nis habebit et de qua in litteris tuis mentionem fecisti bene speramusf cum maiestas sua cesarea non gladio nee violentia, sed mediis bonis et rectis intendat hec mala tollere vel mitigare, et propter hane nihil tardabitur aut negligetur subsidium contra Turcos, sed vel ante traetationem

2-95 de fide vel inter eandem necessario fiet, quod pro communi bono et tilitione regni nostri prefati et Ohristianitatis fieri poterit, de quo te certiorem esse voluimns. Datum Prge, die 16. martii, 1530. Koncept u c. i Icr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 299. Hun-

1530. 16. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand Bihigiensibus. Ferdinandus etc. Prudentes et circumspecti. egregii, fideles, dilecti. litteris vestris et simul relatione nuntiorum vestrorum quas ad capitaneum nostrum Bihigiensem et Kipachii proxime dedistis abunde eognouimus necessitatem et periculum, quod uobis a Turcis imminere timetis, quod equidem molestum nobis et vobisque in eo gratiose condolemus. Cum autem nunc omnem operam demus pro subsidio valido et repentino a regni huius nostri Bohemie incolis obtinendo et pro alio, quod a maie= state cesarea, domino et fratre nostro charissimo, qui nunc ad Germaniam et dietam imperialem ad octauam aprilis proxime futuri indictam descendet, atque etiam ab imperio et patriis nostras hereditariis expectamus bonamque militum tarn Germanorum quam Hispanorum partem breui ad recuperationem regni nostri Hungari ?t potiorum illius locorum ad precauendum Turci insultum mittere velimus, donee prefatum subsidium aliaque maiora sequantur, atque etiam in presentiarum commiserimus, vt cum prouiutialibus nostris in Stiria, Oarinthia, Carniola et Goritia tractetur super assumptione et conductione gentium, que ad tutanda confinia et Turcorum eruptionem in eisdem locis et ciuitatibus Ulis cohibendam disponantur, quarum capitaneus erit egregius, fidelis, nobis dilectus Iohannes Oatzianer, qui intra paucos dies hinc recedet, deoque dante difficultates et mala presentia istic oborta in melius reducere, locaque partium illarum quantum vnquam possibile fuerit pacificabit et vos aliosque fideles nostros paci et tranquillitati restituet. Quapropter vos omni studio requirimus, vt interea animosi et fortes ac constantes esse, vosque in reprimendis hostium insultibus tales exhibere velitis sicut bonos christianos et fideles subditos decet. Nos enim, quod hie et alibi pro liberatione vestra et auxilio ferendo per nos fieri poterit, interea indubie et incessanter ab ista parte agemus vosque nullo pacto derelinquemus, sicut vos quoque facturos esse non dubitamus, quod erga vos et vestros omni posthac fauore et gratia, dum dabitur occasio, recognoscemus. Datum Prage, 16. 1 martii, 1530. In simile ad Eestacienses(!) cum eoem titulo. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u : garica.
1

uvjerava Biane, da ih ne e napustiti.

Hun-

Na strani:

24.

296 300. 1530. 17. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand javlja Andriji, biskupu kninskomu, da e stii pomo protiv Turaka. Episcopo Tinniniensi. Ferdinanus etc. Keuerendo, deuoto, dilecto. Aceepimus literas tuas de profesto diui Mathie apostoli, quibus abunde cognouimus, que de nouissima Turcorum irruptione in regni nostri Oroatie partes facta scripsistis de qua non parum dolemus, cum autem petieritis, vt vos latere non patiamur, si quid pro comodo et subsidio regni istius nostri fecerimus, idcirco vobis clementer significandum duximus nos nihil magis curare et agere, quam, quod a regni huius nostri Boemie aliisque patriarum nostrarum subditis auxilia valida et repentina obtineamus et obtenta in regni nostri Hungarie recuperationem partiumque illius et prefati regni nostri Croacie defensionem destinemus. Commisimus item, vt cum patriarum nostrarum Stirie, Carinthie, Carniole et Goritie incolis statim agatur et tractetur, vt geutes alique conducantur et in confinia predict! regni ad auertendum et precauendum Turcorum insultum disponantur, quarum capitaneus erit egregius, fidelis nobis dilectus loannes Katzianer, qui vti speramus difficultates et pericula in eodem regno vigentia in melius reducet ac fideles illius subditos ab inuasione custodiet et in pace et tranquillitate pristina conseruabit. In aduentu vero maiesatis cesaree, que intra paucissimos dies Germaniam intrabit, et cum qua nos etiam deo volente coniungemur, bonam peditum Hispanorum archibuseriorum partem, potiorum scilicet et magis exercitatorum expectamus, quos illico ad regni nostri Hungarie sedem restituendam mittemus, hisque etiam gentes in eodem regno prms existentes cum aliis nouis superaddemus, eorumque medio et opera potiora regni loca et reliqua que per angustiam temporis reparari poterunt recuperare et pacificare studebimus, donee alia subsidia maiora de quibus supra diximus, et alia non minora que a sacratissimo domino nostro, maiestate cesarea sacroque imperio ac reliquis Ohristianorum regibus et potentatibus obtinere laboramus, in tempore sequantur, quorum causa nos etiam ad dietam imperialem, que ad diem 8. mensis aprilis in Augusta celebrabitur, cum maiestate cesa rea conferemus et illic omnia ea tractare et efflcere conabimur, que ad comodum et defensionem fidelium nostrorum vbicunque existentium eonducere videbuntur, quos nullo pacto deseremus. Que omnia manifesta satis nunc arguunt, nos nihil eorum pretermittere, ad que ex ofitio nostro tenemur, quibus attentis tarn vos quam alii in fide et deo et nobis debita constantes esse, ceterisque animum et consolationem affere debebitis, vt et ipsi liberationem suam et comunem omnium salutem expectent, idque sedulo faciant et procurent, que ad fidem et debitum fidelium subditorum spectant, sicut vos et ipsos indubie facturos esse confidimus, quod erga vos et eodem graciose recognoscemus. Datum Prage, 17. marti, 1530. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica.

297 301.

1530. 18. marta. U Varadinu.

Petar Krui, zapovjednik Klisa, moli Ludovika de Nynnes, carskog po slanika u Veneciji, da se za nj zauzme kod duda gledom na ottetu kvara, to ga pretrpio od Mleana. Magnifiee ac clarissime domine et domine. Seruiciorum meorum in omnibus debita commendatione premissa etc. Longum quidem esset, magni fiee domine, si omnes meas necessitates, dampna et sanguinis efusiones magnificencie vestre connumerare et conscribere velim, quas et quam maximas pro fide ac fidelitate serenissimi domini nostri regis Ferdinandi, domini videlicet mei graciosissimi in illo serenissime sue maiestatis Castro Olis vocato in confinibus Turcharum et extremo periculo posito et existenti sum passus ac in dies pacior, eustodiendo ac defendendo continuis ipsum castrum octodecim annis ad tantam quidem et tarn maximam inopiam et paupertatem deueni, ita, vt ex nobili iam ignobilis efectus sum, quod eciam castrum sepe ac sepissime coram prelibata maiestate regia per se ac per sues deosuerim, supplicando sue maiestati, vt tandem iam me cum honore ex ipso Castro sua maiestas exeipere dignaretur, quod sua maiestas nequaquam facere libuit, at me cum litteris sue maiestatis ad sanctissimum dominum nostrum papam ac saeram cesarean! maiestatem et magnificum dominum Andream de Burgo, oratorem sue maiestatis, Bononiam transmisit et expediendum commendauit. Qui sanctissimus dominus noster papa et sacra cesarea maiestas circa plura ardua negocia occupati, ipsi castro in hac minime subuenire potuerunt. Ipsum vero castrum adeo impendenti naufragio et extremo periculo nunc subiacet atque situm est propter plura, quod ab hoc latore presencium, nobili Nieolao Yadrieuyth, castellano nostro magnificentia vestra clarius intelligere poterit, vt nisi dei auxilio et ope magnificencie vestre citto fuerit prouisum, actum erit de ipso. Preterea magnifice ac clarissime domine, anno superiori, cum Turchus mag mis regnum illud Hungarie inuaderet et Viennam obsessionibus accerimis vndique oppugnare cepisset, de mandato prelibate serenissime regie maiestatis cum equis et familiaribus meis omni apparatu meliori quo potui ad prebendum seu exhibendum auxilium sue maiestatis me precinxeram; veniendo itaque ex dicto Olissio per viam maris Dalmacie existenti mihi vento contrario in quoddam(!) portum ibidem perueni, a quo eciam portu in pusillo et non procul vel longe a nobis in aliud(!) portum quoddam nauilium Grecorum vel Turcharum superuenit. Inerant Turche et Grreci, quibus itaque visis familires mei absque scitu et voluntate mea nauilium illud intrauerunt, cumque ceteri familires mei cum nauiliis, equis videlicet et rebus meis me sequuti fuissent, subditi quidam illustrissimi domini Veneciarum manibus armatis et violencia superueniente bona ac res meas et familiarium meorum vi aeeeperunt et in vsum suum conuerterunt, nauilia vero ipsa mea igne combuxerunt in maximum meum dampnum ac vilipendium regie maiestatis valde magnum. Quamobrem preantelibate sacre regie maiestati per me supplicatum extitit, vt circa premissa mea dampna sua maiestas graciose prouidere dignaretur, pro

298 quibus quidem dampnis ei iniuriis mihi illatis prefato magnifico domino Andree de Burgo, sacra regia maiestas, suo videlicet oratori apud sacram cesaream maiestatem per suas litteras procurare debere commisit, et sie vt ex litteris predicti domini Andree acceperim, quod eo tunc, cum prefata sacra cesarea maiestas magnificenciam vestram ad illustrissimum dominium Veneciarum pro predictis dampnis meis et iniuriis mihi illatis sua maiestas magnificentie vestre inter alia procurare et prouidere debere commiserit seu commisit; quapropter humilime supplico magnificentie vestre, quatinus ipsa intuitu seu respectu honoris pretacte regie maiestatis, intuitu eciam seruitutis mee accurate et diligenter pro dictis rebus et dampnis meis apud dictum illustrissimum dominium eadem prouidere ac intercedere velit, ne nobilis homo tantum dampnum subeam. Cetera is prefatus nobilis Nicolaus Yadrieuyth presencium vt prefertur ostensor, magnificencie vestre nomine meo oretenus dicet, cui fidem magnifieentia vestra digaetur pre stare indubiam. Quamquidem magnificenciam vestram bene ac feliciter diu valere cupio. Ex Warasdino, die decima octava marcii, anno domini 1530. Eiusdem magnificentie vestre humilis ac denotus seruus Petrus Krusyth, comes Olissii. Na rptu: Magnifico ac clarissimo domino et domino Ludouico de Nynnes, consiliario et oratori sacre ac catholice cesaree maiestatis etc. apud illustrissimum dominium Veneciarura agenti, domino et protectori meo colendissimo humiliter presententur. Original s peatom na rptu u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. 302.

1530. 24. marta. U ibeniku.

Bezimeni prijatelj javlja rijekom kapetanu pogibelj od Murat Gehalije. Copia. 1530. adi 24. mazo(!) in Sibenicho. Al capitano di Piume fo sehrita. Magnifico et generse mi domine. Sapiate como i heri uene uno messo aposta da Murat uaiuoda, qual Murat e a Obrouaz domandando al magnifico conte et ali nobili che li douesse mandare tuta la maistranza di mar zae marangoni et chalafati se non uol in grande dispiacer al gran signor, che le cossa damanda dal gran signor e lo magnifico conte afato ragonar li principali sechretamente et ano fato consegio subito li anno resposto, non ano marangoni et queli et queli pochi anno non pol far senza ma mandara ala uolta de Uenezia, se la signoria uora li mandarano tal cossa non se fo a Sibenicho saluo uno amicho me a auisato et apresso me a dito meser(!) pre Zorzi fradelo di Murat uen da Ualona (2) galie et (3) fuste pregoue leto auertiti la presente presso presto la mandariti asairar capitano de Segna. 1
1

Slijedi za nekoliko redaka razmak.

299 De parte de uostro amieho salutacion etc. Adesso sapiati come o intezo certo de Murat Ohichala e Imbrayn chaualcorno de gran Turcho a Obrouaz per meter in ordine certe fuste, le quale debeno guardar e spiar le nostre barehe eli nostri omini li quali sono uenuti de le bande de Segna in uerso Olissa, per ho per amor di dio guardiate et oltra de questo Murat Chechala(l) apromesso acului una veste chi ge dara notizia de queste barche, che ancora sono li nostri omini e le barehe sono a Ualona et subito che aueramo fornito la festa de par Ian bassa die venire de Olyssa cum exercito e questo che gran Turcho amandarlo per esso e a lui non ge piazete andar a la porta e per questo auanti uol andar sotto de Olyssa e questo aeio chesse(!) possa scusar a gran Turcho, che le con la oste sotto Chlyssa(!) non altro dio de mal ne guardi. Vostro amieho. Vani: Ewr edlen vnnd gestrengen Hern, Hern Hansen Katzianer Eitter, Khuniglicher Maiestet zw Hungern vnnd Behaim etc. Eatt, Landshaubtman in Orain vnd Obristen der dreyer Land, meinem gunstigen lieben Hern vnnd Vettern zw Aygen Hnden. Cito. Cito. Cito.1 Prijepis na papiru, u ljubljanskom Rudolfinu: L. A. F. alt 129. 120. 303. Landesverteidigung

1530. 25. marta. U Pragu.

Kralj Ferdinand pie Krstu Frankopanu neka brani preostali mu grad (Trac) od Turaka i da e mu poslati potrebne ratne spreme. Oomiti Ohristophoro de Frangepanibus. Ferinandus etc. Magnifice, fidelis, dilecte. Ex Uteris tuis et rela tione nuntii tui intelleximus damna, quibus per Turcos affectus es, de quibus tibi merito condolemus; quod autem ad castellum vel domicilium pertinet, in quo te et familiam tuam ab vlteriori Turcorum incursione tueri possis, te latere nolumus, quod similem locum aut castellum, quod tibi congruat, nunc minime habearaus, et id quod cuperemus in hoc facere nequeamus, quoniam vero accipimus tibi adhuc superesse castrum vel fortalicium, quod a Turcis intactum remanserit, nosque longe vtilius et melius esse censeamus, vt ipsemet illud accedas, et quanto potes studio defendere coneris eiusque securitati et conseruatione tua presentia longe magis consuli posse certum sit, quam si vacuum et tua quoque cura et custodia carens, tam facile ad bostes deueniat, eapropter te clementer requirimus, vt tale castrum tuum protinus adeas, idque cum reliquis vi ribus tuis quanto longius possis et retinere et defendere studeas, quod, vt Pisano drugom rukom; za cijelo pisao rijeki kapetan, dostavljajui taj prijepis lista Ivanu Katzianeru.
1

300

eo commodius et citius facere possis, commisimus custodi artellarie nostre in Labaco, vt tibi partem aliquam pixidum et puluerum secundum exigentiam necessitatis et munitionum, que in armamentario illic asseruantur, tradat et consignet, a quo illam petere et accipere poteris. Super pecunia ad te ordinanda tarn per alios nuntios tuos respondimus, qualiter ad regnum nostrum Croatie commissarios nostros deputauerimus, qui super iis, que tibi aliisque regnicolis nostris debemus, computum faciant, ad quos deinde pecunias aliquas ordinabimus, quas inter vos distribuent; quod vbi fiet. tu quoque tuam partem habebis, tibi committentes, vt interea patienter expectare velis, donee iidem commissarii (quod intra paucissimos dies fiet) illuc venerint et de singulis, que a nobis habent in commissis, ex necessitate prouideant, nostram in eo benegratam executurus voluntatem. Datum Prage, 25. martii, 1530. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: garica. 304.

1530. marta. 29, U Pragu.

Kralj Ferdinand pie Ludoviku Pehriju, to da ugovara sa zagrebakim biskupom. Pekri Laislaus('). Ferdinandus etc. Egregie, fidelis, dilecte. Ex binis Uteris tuis de feria secuna ante festum Oathere beati Petri apostoli ac de feria quarta post dominicam Inuocauit abunde cognouimus, quid conqueraris de non facta tibi super Uteris tuis responsione; nos autem vicissim dolemus et miramur nostras literas quibus ad omnes tuas respondimus nondum tibi fuisse redditas, teque super hac transactione, quam cum episcopo prefato fecisti et de qua nos Franciscus de Bathyan iam pridem antea monuit, citius non scripsisse, tantumque cum illius significatione tardasse, vt mensis vel triginta dies, quos idem episcopus tibi pro termino peremptorio prefixerat prius elapsi fuerint quam iste tue vltime litere nobis presentarentur. Intelleximus item, que medio egregii Kamoriay tu aliique lideles seruitores nostri apud te existentes cum episcopo Zagrabiensi super concordia cum eo ineunda egistis, quam operam et lidelem tractationem vestram clementi animo suscipimus, verumtamen nobis videtur non esse vsque adeo consultum, vt plenum mandatum inpresentiarum mittamus, cum episcopus sit versutissimus, et de re tanti momenti maturius aliquanto sit deliberandum, sed si cum eodem episcopo talem tractatum facere po teris, vt nunc statim et cum effectu eedat ad manus nostras castrum Zagrabiense et aliud Goniesch dictum ac eque munitum et forte, vel si post omnia tentata duo castra obtineri nequeant, Zagrabiense duntaxat relaxauerit, contenti sumus, vt eundem episcopum de gratia nostra assecures et subinde referas, quod si Hungarie et Sclauonie regna in totum pacificata fuerint, nos eidem episcopo castrum siue castra que sic nobis assignauerit, sine mora restituere velimus. Hec itaque prefato episcopo proponere et

301 declarare poteris, vt quod facere voluerit cito iaeiat et rem non longius protrahat tibique diffinite super eisdem respondeat quid sit facturus; quod si super hac propositione nostra mentem suam citius aperire, aut eandem aeeeptare noluerit, alia media honesta et congrua et vtilia attentare poteris, quibus eundem in partem nostram adduci posse speres, nihil tamen preter ea que de cessione et relaxatione predictorum duorum castorum diximus concludendo aut sibi promittendo sine expresso consensu et vlteriori comraissione nostra, quam in hoc et aliis omnino quoties rei qualitas et importantia postulet requirere et expectare debebis.1 Hec autem et simul priora si idem episcopus aeeeptare nolit, non eril tibi latius cum eo progrediendum, sed inter alia ei notificare poteris, quod nostra mens et vo luntas omnimoda sit regnum nostrum Hungarie et partes eidem subiectas intra breue tempus deo volente qua opus est potentia reeuperandi et pacificandi, nosque ob id tarn a cesarea maiestate, que iam in procinctu est eundi in Germaniam, quam a regni huius nostri Bohemie ineolis valida subsidia obtinuisse, et ab aliis potentatibus christianis nee non ab imperio et patriis nostris hereditariis alia breui obfenturos esse, quorum ea que iam obtinuimus ad idem regnum premittemus, donee iis maiora sequantur, que indubie sufficient ad hostem internum et suos profligandum et alium exteruum excipiendum, nosque in iis et aliis que ad fidelium nostrorum defensionem et liberationem et in infidelitate persistentium eastigationem pertinebunt nihil prorsus omissuros esse, sed cuncta in iis omnibus requisita sedulo faeturos quoad vita viresque et opes nostre suppetant, propter que tu aliique fideles nostri antenominati animosiores esse debebitis reliqua in hostes vt decet acturi. De pecuniis autem et ceteris tibi necessariis cogitabimus, teque quantotius fieri possit iuuabimus, vt tibi aliisque fidelibus antedictis tuisque seruitoribus commodius agere et seruitia nostra continuare liceat, quibus quod tanta fide et studio incumbas nobis est valde gratum, teque ob id graciose requirimus, vt eisdem deinceps vti hactenus fecisti insistas, teque maiori gratia nostra dignum efficere semper studeas, quam erga te suo tempore tuis mentis parem ostendemus, quod te quoque latere noluimus. Datum Prage, 29. martii, 1530. Koncept u c. i Jer. Imnom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica.
.

1530. mjeseca marta. U Pragu.

Odgovor kralja Ferdinanda Krstu Franlcopanu. Comes Ohristophorus de Frangepanibus. Maiestas regia Hungarie et Bohemie etc. intellexit petita prefati comitis et ad primum rationem antiqui debiti, quod patri suo a diuo quondam cesare Maximiliano deberi ac ad summam Xllm florenorum Na strani: Goniesch.

302

ascendere asserit, maiestas sua euadem comitem remittit ad commissarios in Inspruck astentes, qui super antiquis debitis a cesare Maximiliano relictis commissionem tractandi habent, apud quos idem comes solicitare et negotium illud agere et exequi debebit. Quod ad seruitia prefati comitis et fratris sui pertinet, que maiestati regie per 4 or menses cum 100 equitibus in Hungaria prestiterunt, maiestas sua nunc deputauit commissarios suos in Oroatiam, qui de mandato maiestatis sue apud dominos proceres et nobiles regni illius agere debebimt tarn super debitis quam seruitiis suis antiquis et nouis, et qui facta reuisione equitum et seruitorum quos ynusquisque tenuit, eosdem ad maiestatis regie seruitia de nouo assument et conducent ac de futura eorum intertentione eos assecurabunt, sicut breui videbitur, quare idem comes vnacum fratre siio patientiam babebit, donee prefati commissarii veniant, qui intra paucos dies apud ipsos constituentur et cum ipsis et aliis de premissis necessario tractabunt. Quoad prouentus montanarum castri Luthemberg maiestas sua iam antea in seriptis respondit, ad quod se maiestas sua remittit. Quantum ad restitutionem partis, quam sibi eompetere ait in Castro Brigniensi maiestas sua responded, quod stantibus presentium temporum turbulentiis et difcultatibus dictum castrum commode relaxare non potest, sed cum tempora pacatiora venerint, maiestas regia vel dictam partem comiti restituet vel ei aliquid aliud in recompensam dabit. Na rptu: Eesponsa Croatarum Prge data in martio, 1530. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drao. arkivu u Beu: garica. 306. Hun-

1530. mjeseca marta,

Biljeke o odgovoru kralja Ferdinanda Vuku Frankopanu pogledom na grad Brinje. Wolfgangus de Frangepanibus. Sacra regia maiestas gratiose intellexit petita magnifici Wolfgangi de Frangepanibus comitis Brigniensis tarn super antiquis et nouis suis debitis quam restitutione arcis Brigniensis. Quantum igitur ad debita predicta maiestas sua se remittit ad responsionem, quam in comuni dedit Cnristophoro, Georgio et prefato Wolfgango de Frangepanibus super simili petitione. Quoad castrum Brigniense maiestas sua respondet se illud istis reruna et temporum turbulentiis commode relaxare nou posse, sed quando tem pora venerint pacatiora, se vel hoc vel aliud aut aliquid in recompensam dare velle. Na slijedeem listu isto s potpisom: Io. Maimoth; sadnja alineja pre kriena; onda slijedi:


Quoad castrum Brigniense maiestas regia respondet, se illud, ex quo conseruationi et tranquillitati Carniole non parum importat castrumque sit limitaneum et in confinibus situm, prommc ob premissa non posse restituere, sed si maiestas sua propter Turcos in minuri(!) solicitudine et sine periculo constituta fuerit, sicut indubie fore confidit, per expeditionem quam pro defensione illius regni facere laborat et per modum subsidiorum que vndiquaque colligere non desinit, extunc maiestas sua promissionis sue super restitutione prefati castri facte gratiose memor erit. Na rptu: Eesponsum ad petita Wolfgangi de Frangepanibus. Biljeke u c. i kr. kunom, garica. dvor. i drav. arkivu u Beu: Hun-

307.

1530. 6. aprila. U Varadinu.

Ludovik Pekri pie kralju Ferdinandu o svom tekom poloaju. Serenissime rex et domine, omine gratiosissime. Post fidelium seruitiorum meorum debitam recommendationem. fiecordetur maiestas vestra, dum et quando a maiestate vestra e Lincinio discesserim, quocies maiestati vestre significaui de negocio istius regni, nam semper a maiestate vestra relacionem ac informacionem supplicaui, ab illo autem tempore maiestas vestra mihi neque relacionem neque informacionem dedit aliam, dummodo hiis diebus a maiestate vestra bine litere mihi allate sunt, vne litere racione negociorum Pauli Kerechiny, in aliis vero Uteris intellexi erga me maiestatem vestram omni gratia fore et quod ad aliquod spacium propriis meis expensis pati deberem. Maiestas vestra scire digaetur, vt mihi sie videtur, pro nunc quoque satis meis expensis sufferre in quantum prouentus habeo, quia non credo in toto regno Hungarie qiiempiam esse, qui maiora pateretur a me, quia domine gratiose aliquociens maiestati vestre ad scitum dederim, quod ego omnia amisi propter maiestatem vestram, vbicumque aliquid habuerim vnacum fratribus meis, hactenus autem fame eciam mortui fuissemus, si manibus nostris non quesissemus1, sed maiestatis vestre prospera fortuna deus altissimus aliquociens nos iuuit, cum illo tenui probos seruitores meos, ac fratres meos, quibus maiestati vestre seruio, non taliter prout aliqui(!), qui parum seruit pleraque a maiestate vestra habere cupit, modo graeiose domine habeo trecentos equites, pedites pixidarios centum, ipsos deineeps nullomodo2 seruare ualeo, duntaxat vsque quintum decimum diem, quia ipsis non modicum teneor. Domine graciosissime, recordetur maiestas vestra, quod ego a maiestate vestra conuencionem3 habeo ad equites ducentos, plures autem, quos tarn equites quam pedites seruauerim, id maiestas vestra scire velit, maiora me seruiuisse, nam si id non fecissem, vsque
1 2 3

Na strani: Paupertas Ludouici. Na strani: Numerus gentium suarum. Na strani: Conucta.

304 hue ciuitas Warasdiensis periisset, a qua maiestati vestre maior cura euenisset, non autem soluramodo in regno Sclauonie, sed in regno eciam Stirie cum magno damno fuisset; idcirco ego intelligens huiuscemodi maiestati vestre precipuum negoeium, non peperei neque rebus neque bonis meis, nee caput meum, id quoque graciosissime domine si ab inimieis lucri non liabuissemus, non fuisset et hoc ex quibus fecisse; nam maiestas vestra scire velit, si in isto regno non fuissem, nemo hominum talis fuisset. qui maiestatis vestre nomen gessisset, alia seruicia mea creberrime maiestati vestre scripserim, non autem ex adulacione, sed maiestas vestra ab aliis seruitoribus et fidelibus intelligere poterit1, vt probe et fideliter seruio, et quos reperire debui tam in regno Sclauonie tarn in regno Stirie, Croacieque, quem personaliter, aliquem medio hominis mei, non semel sed pluries hortando ipsos ac rogando ad seruicia maiestatis vestre, ex quibus in hodiernum vsque diem nemo alter aduenit in adiutorium, dummodo quos maiestas vestra in prioribus uteris meis intellexit, ex quibus eciam Joannes et Franciscus Zemezey modo hie non sunt, sed ad seruicia maiestatis vestre semper parati sunt, pronune hie alter nemo est ex seruitoribus maiestatis vestre, solnmmodo Nicolaus Pekry germanus meus, et Thomas Kamaryay, isti quoque adeo expensis exhausti sunt, vt non credo vlterius vnacum ipsis Zemczey sese sustentare possent, quare maiestati vestre supplico tanquam domino graciosissimo, ipsos sine expensis2 nullomodo dimittere dignetur, quia vt dixi non credo ipsos vlterius [sej sustentaturos, et si maiestas vestra mittere voluerit, extunc a presenti exhibitore mittere dignetur. Deinde hiis diebus erga maiestatem vestram Ioannem Goleez3 miserim, medio cuius nonnulla maiestati vestre intimauerim et scripserim, precipue raeione negociorum episcopi Zagrabiensis, quern miror hactenus eimdem non venisse, quia fedus vsque vnum mensem fuit, non autem cum aliis infidelibus, solummodo cum episcopo Zagrabiensi et hoc minime fecissem, sed occasio ista erat, nam Turci tri a millia parati ipsi episcopo Zagrabiensi in adiutorium venire fuerunt, quibus nullomodo resistere potuissem, quia nemo pro auxilio ferendo mihi aduenit, iam vero fedus expirauit et denuo lites preliaque inceperant. Maiestas vestra recordetur, quid ego raeione episcopi Zagrabiensis4 maiestati vestre scripserim ad ipsins verba et ad id eonfidendum, finito vero illius federis, Thomam de Kamarya eo misi, interrogans, quod si illius voluntatis et animi existit quemadmodum mecum per Thomam Kamaryay conclusit, propterea domine graciosissime prout intellexi longe aliter est, quemadmodum maiestas vestra seit ipsorum animum et voluntatem; nichilominus tarnen maiestas vestra qualem informacionem mihi dederit, in illo procedere volo, deinde significo maiestati vestre, quod Toannes Tahy 5 de Buda in istud regnum aduenerat, cum ipso autem erant Franciscus Somogy, Petrus Imrefy,
1 Na strani: Ad longum narrat seruicia; petit solncionem pro se et equitibus, intertencionem et locum pro uxoro et sorore. 2 Na strani: Expense pro se et suis. 3 Na strani: Joannes Goletz. 4 Na strani: De Zagrabiensi mutato. 5 Na strani: Nona de Joanne Tahi.

305 Petrus Marku?, Petrus Bodo, dum autem hue aduenit, cum episcopo Zagrabiensi, Petro Erdewdy, Vrbano Batthyany, Ioanne Banffy personaliter fuerunt, ac in vnum consilium fecerunt, in illo autem proposto fuerunt, vt ciuitatem Warasdiensem obsideant et expugnant; sed dum ad scitum mihi venit, res et bona mea que habui impignoraui, et tarn peditibus pixidariis quam eciam aliis gentibus solucionem erdinaui, dimisique in ciuitate Warasdino Nicolaum Pekry, germanum meum, Thomam Kamaryay, vnacum ipsis capitaneum meum ac ceteros familires meos, ego vero vigesimusmet, mox erga dominum Franciscum de Batthyan, banum iueram et ad alia loea vbi necessarium fuit cueurri rogans auxilium; scire autem maiestas vestra dignetur, nullibi auxilium reperire potui, tandem famam talem diuulgaui, vt apud dominum Franciscum Batthany exercitus existit, qui infra descensum scire, iternm aliam famam diuulgaui, vt de Stiria magnum auxilium aderit, tales famas diuulgaui, infideles ad audiendum pro certo reputando, rursum vltra Drawam se traiecerunt, volens castrum Berzencze obsidere, eo omnia (?) misi ipsos confortando, ne timeant, quod ipsos adiuuare volumus, inimici ad intelligendum ibi quoque non fuerunt ausi expectare, sed e uestigio Budam versus profecti sunt, loannes Tally simul cum illis quibus venerat et cum Petro Erdedy, prions vero amici, qui in regno Sclauonie fuerunt, hie remanserunt; ceterum maiestas vestra recordetur, dura in Lincinio eram, aput maiestatem vestram, quod ego maiestati vestre pleraque locutus sum, ex parte domine genitricis mee sororisque, quod ipsos in domibus alienorum seruo1, vt ipsi ad minime consueuerunr, eotunc maiestas vestra graciosissime dixit, vt si maiestas vestra fortuitu tribus mensibus non eliberaret, talem domum datura est in quo dominam genitricem meam ac sororem boneste seruare ac tenere possem ; idcirco supplico maiestatem vestram tanquam dominum graciosissimum, de istis curam gerere velit, quo ego ad talem locum ipsos collocare dominam genitricem ac sororem possem, vt eo liberius et melius maiestati vestre seruire valeam, quia graciosissime domine, de istis maius onus curaque mihi non est, sicuti istud, deinde maiestatem vestram supplico, quatinus mihi intelligere dare velit, si familires peditesque quos supra id teneo, ad quos aput maiestatem vestram conuencionem liabeo2, tenere debeam aut non, et si maiestas vestra super eosdem solucionem fecerit nee ne, quia ex propriis meis non modo ipsos sed quos supra conuencionem teneo, solucionem minime facere valeo si maiestas vestra erga me prouisionem non fecerit, rogo atque supplico maiestatem vestram tanquam domino graciosissimo mihi ignoscere velit, quod talibus scribo, sciebam enim aput maiestatem vestram lex talis foret, vt qui meliora seruieia exhibet, melius tali solucio esset3, sed modo video, qui magis maiestati vestre seruit, minora comoda recipit, quam qui modice seruit; nam ego si intellexi, vt si deeimam partem non seruiuissem tantum prout seruiui, sperabam maiora recepturum a maiestate vestra, sunt autem tales qui maiestati vestre in modico seruiunt aut in minimo, maius comodi aeceperunt
1 2 3

Na strani: De vxore et sorore collocandis in domicilium. Na strani: De peditibus cupit scire quot deinceps tenere debeat_ Na strani: CoDqneritnr de ineqnalitate compensacionis seruiciorumt
20

MONUMENTA HIST. XXXV : MONUM. HABSBURGICA I.

306

quam ego, propterea domine gTaciosissime ocasionem ignoro ad quid intelligere debeam solummodo aut maiestas vestra prorsus seruicia mea abiecit, aut sunt mihi tales amici qui seruicia mea alias dicunt, de quibus maiestati vestre crebro supplicaui, si qui tales fuerint, maiestas vestra mihi oculatim dicere iaceret, ibi maiestas vestra intelligent, si probus sum aut non, deine his diebus proxime elapsis maiestas vestra familiaribus meis seripsit, vt obedientes mihi esse debeant, maiestas vestra scire velit, quod ego nullum talem seruo qui mihi obediens esse nollet, nam isti non modo ad vnum mensem conuenti sunt, sed per anni circulum, quibus de mense ad mensem pecuniarum solucio existit, ego quampluribus ipsis debitus sum, si soluere non potuero1, id quoque postponent, quibus ego confidens in maiestatem vestram fide mediante promisi exoluere, maiestas vestra scribere velit fidelibus seruitoribus suis, vt melius ad seruicia maiestatis vestre prouideant quam hactenus, nam quo pacto hactenus faerit, maiestati vestre notum est; rogo itaque atque supplico, maiestas vestra literas presentes graciosissime exaudire velit, ac maiestas vestra omnimodam relacionem dare dignetur, ac maiestas vestra bonam summam pecuniarum mittat a presenti exhibitorum(!)2, si maiestati vestre animus et voluntas est, vt aput vestram maiestatem seruirem, quia si maiestas vestra modo me non prouidebit, posthac ne dicat, maiestati vestre non dixi aut non intimaui; nam ego prout hucusque maiestati vestre seruiuerim, seruire nequeo, si me non prouidebit, familires enim singuli dimittere volimt, ista occasio est, vt maiestati vestre seruire nequeo, quia illo modo et ordine maiestati vestre seruire nollo sicuti nonnulli3; nam aliquando (?) ridiculum de me ipso facere nollo, preterea maiestati vestre tanquam domino graciosissimo supplico, maiestas vestra ab aliis requirere velit fidelibus seruitoribus, si ego maiestati vestre seruiuerim aut non, demum domine graciosissime vsque quintum decimum diem fortunam experire volo> quoad seruitores meos tenere valeo; interim supplico maiestati vestre seruitorem meum istac tardare nolit atque maiestas vestra vacuis manibus dimittere nolit, nam si maiestas vestra relacione leui ipsum dimittet, me tandem inculpare nolit, a vestra maiestate de singulis piam graciosamque relacionem ac informacionem expeeto, et quitquid Ladislaus Ienpryth(!), familiaris meus, presencium exhibitor maiestati vestre verbotenos dixerit, supplico eidem credere plenarie velit. Maiestatem vestram altissimus conseruare dignetur longa per tempora. Ex Warasdino, feria quarta proxima post dominicam ludica, anno 1530. Eiusdem vestre maiestatis fidelis seruitor Ludouicus Pekry. Original u c. i Jer. Jcunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica.
1 2 3

Na strani: Debita sua. Na strani: Pecuniara petit. Na strani: Non potest amplius seruire vt hactenus.

307

308.

1530. 8. aprila. U Lukavcu.

Ban Ivan Karlovi moli Ivana Katzianera 0a sastanak. Magnifice domine, fily nobis dilectissime. Post salutem ac comendationes. Aduentus(!) vestreraagnificencieintelleximus, quo multum gratulamur, quia multa pro negotiis regie raaiestatis et nostris cura magnifieeneia vestra tractare habemus, quibus multam uexati ex varus partibus sumus. Nunc vestram magnificeneiam fortissime exoramus, vt in aliquo competenti loco nobiseum constitui digneretis, et nobis diem et locum per presentium latorem anuntiaretis et scriberetis, quia sepissime deum orauimus graciam hanc, vt in vita nostra vestram magnificeneiam videremus, quam felicissime valere optamus. Ex Lukowcz, feria VI. ante festum Ramispalmarum, 1530. lobannes Torquatus, comes Corbauie ac banus etc. Na rptu: Magnifico domino Iohanni Koezyaner, equo (!) aurato, necnon supremo capitaneo regie maiestatis etc., filio nobis dilectissimo. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 119. 120. 309. 1530. 10. aprila U Mutnici. Ban Ivan Karlovi moli Ivana Katzianera za pomo protiv Turaka, te ga obavjeuje o skoroj provali Turaka u Hrvatsku. Magnifice ac generse domine et amice nobis lionorande. Post salutem ac commendationem. Nouerit vestra eadem, quod pro noiiitatibus vobis significauimus per nobilem Petrum Sarchych, sicuti eeiam ab illo aptiuo intelligere potuistis, quem misimus ad vestram eandem magnificam ominacionem. Ceterum hodie pro certo exploriatorio(!) nostre(!) venerunt et retulerunt nobis hanc famam, quod sine dubio exercitus valida(!) Thurcarum istis festiuis diebus exiet ad partes istas Oroacie cum bombardis ac tormentis bellicis, et creelat vestra eadem quam plures sunt quam quod significauimus vobis per Petrum Sarchych, quia dieunt aduenisse circa illos bassas Boznensem et de Moztar alios quinque bassas, qui omnes insimul exient ad partes istas, et dieunt, quod veniunt ad occupandum regnum Oroacie, et credat vestra magnifica dominacio, quod si in breui non habebimus auxilium a deo omnipotente et a regia maiestate, nos omnes perimus, et hoc regnum Oroacie periet a regia maiestate, quare supplicamus ac rogamus vestram eandem magnificam ominacionem omore(!) dei lesu Christi, vt curam ageretis de bac re, quia scimus, vt satis auxilium ac bonura possit facere vestra eadem huic regno, vt congregaretis gentes quas possitis, cum quibus possumus nos efendere ab illis. Ceterum iterum

308

ae iterum rogo vestram eanem magnificam ominacionem ob intuitu illius amicicie et beniuolencie, quam semper erga me habuistis, velitis mihi mittere XX aut plures pisidarios, quia creat vestra eaem, quod modo vllum habemus in castris nostris, signanter in Kruppa, quia omnes, quos habuimus dimisimus illos, quia non habuimus cum quibus soluere illos pro seruiciis illorum. Et si periet castrum Kruppe, considerate in quali periculo est castrum illud, 1 et de pulueribus mittere velit ad nos vestra eadem magniiiea dominaeio et aliquot pixides pragertses, videlicet zakallas^ quia his omnibus caremus. Et eandem feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Mothnycza, dominica in Ramispalmarum, 1530. Iohannes Torquatus, comes Corbauie ac regnorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino lohanni Koczyaner, supremo capitaneo regie maiestatis etc., domino et amico nobis honorando. Original na papiru. Pecat (grb), kojim je bilo pismo zatvoreno, otpao je. U Jer. zem. arlcivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. praelim. 340. 341 310. 1530, 16. aprila, U Krupi. Ban Ivan Karlov? pie Ivanu Katzianeru, da je doznao od uhoday koji su bili kod Turaka 15 dana, da e sada o blagdanima krenuti turska vojska, da podsjeda Biha i Krupu. Drugi vele, da e poi u kraj oko Senja. Moli za pomo, inae e svi izginuti; moli, da mu po alje 20 strijelaca (pixidarios). Datum in Kruppa, sabbato saneto, a. d.. 1530. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119.120. 311. 1530. 17. aprila, U Pragu. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu i Franji Bacanu, da Franjevcima samoborskim sprijee paati se u poslove upnika. Torquato. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, fldelis, dileete. Cum fideigno testimonio aceipiamus, quosdam fratres ordinis beati Francisci de obseruantia in domo piebanatus oppidi Samobor constitutos non aliam
1

Slijedi prekrieno quia".

309 quam ad tempus beneplacitum illic manendi facultatem habere, plebanatum autem per nobilem fidelem nobis dilectum Iohannem Vngnad baronem in Sunegk, consiliarium nostrum tamquam patronum et collatorem eiusem plebano cuidam legitime collatum fuisse, nosque ideo velimus, vt iura dicti plebanatus salua et integra maneant, nihilque in eis mutetur aut innouetur, sed quod idem rectoratus deineeps sicut ante factum esse constat per rectorem illius ordinarium illuc deputatum regatur et prouideatur, eapropter fidelitati tue firmiter harum serie committimus et mandamus, quatenus statim acceptis presentibus vnacum collega tuo spectabili et magnifico Fran cisco de Bathian 1 etc. vel sine eo et per s&metipsum cum fratribus antedictis mox receptis presentibus iubeas et precipias et cum eis tantum efficias. vt se de dicto rectoratu moueant ed(!) ad monasteria ordinis sui in quibus prius fuerunt vel ad alia se transferant et conferant, dicfcumque ple banatum ab eo, cui vt prefertur collatus est libere et pacifi.ee ac sine vlteriori impedimento et contradictione possideri et regi permittant auctoritate nostra regia tibi in hac parte attributa et concessa, in contrarium non obstantibus quibuscumque. Datum Prge, 17. aprilis, 1530. In simili ad Pranciscum de Bathyan. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: garica. 312. Hun-

1530, 17. aprila. U Pragu.

Kralj Ferdinand alje Leonarda de Nogarolis k Ladislavu More-u: da s njim dogovara o .eljama biskupa zagrebakoga. More Lasla. Ferdinandus etc. Magnifice, fielis, dileete. Ex Uteris reuerendi, deuoti nobis dilecti Thome de Zalahaza episcopi Agriensis ac regni nostri Hungarie cancellarii intelleximus, eimdem et te ad episcopum Zagrabiensem scripsisse eumque hortatos esse, vt ad fidem et obedientiam nostram redeat, ipsumque Zagrabiensem ad hane monitionem et traetationem vestram inelinare velle sub certis conditionibus nobis per prefatum Agriensera declaratis, cum autem negotium in se non parui momenti sit, ac uteris minime committendum esse vieatur, icirco nobilem, fielem, nobis dilectum Leonarum comitem de Nogarolis, pincernam, consiliarium et oratorem nostrum ad ipsum Agriensem et te expediuimus, vt super illo latius vobiseum aut altero vestrorum disserat, idque consilio et interuentu vestro deliberet et pertractet sicut ab eo coram intelliges, quare te requirimus, vt eidem oratori nostro in iis que nostro nomine tibi circa premissa referet, fidem indubium(!) habere eique vicissim ea communieare velis, que rem promouere et ad faeiliorem traetationem ac finem perducere videbuntur, nostram in eo benegratam executurus uoluntatem. Datum Prge, 17. aprilis, 1530. Koncept garica.
1

u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu ti Beu:

Hun-

Na strani: lohanni Torquato, comiti Corbauie etc.

310 313.

1530. 24. aprila. U Perni.

Ban Ivan Karlovi alje k Ivanu Katzianeru svog pouzdanika Mihalja Budilica. Magnifice domine et tili nobis konorande. Post salutem et nostri eommendationem. Vadit hie erga vestram magnificenciam is(!) i(!) Michael Bwdyssyth in certis regni nostrisque negociis; rogamus igitur vestram magnificenciam, quattinus dictis et relatibus(!) nomine nostro per ipsum vestre magnificencie referendis, iidem indubiam atque creditiuam adhibere velitis. Valete. Ex Pernya, in feto beati Georgii martiris, 1530. Iohannes Torquatus, comes Corbauie ac regnorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie bauus etc. Ka rptu: Magnifico domino Iohanni Oaczyanar regie maiestatis eapitaneo, domino et tanquam filio nobis, eo absente vicegerenti suo honorando. Original na papiru. Pecat, kojim je pismo bilo zatvoreno, sauvan je. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119. 120. 314.

1530. 25. aprila. U Ori-gradu.

Gjuro Zhni alje svog pouzdanika Ivana Darovia k Ivanu Katzianeru. Magnifice et domine, domine mihi obseruandissime. Post seruiciorum meorum humilimam recommendacionem. Misi ad vestram magnificam dominaeionem hunc familirem meum lohannem Darowych in certis meis negociis, qui a me est eopiosissime informatus eaque debet refferre vestre magnifice dominacioni, ieo rogo tanquam dominum graciosissimum, vti ipsum in suis sermonibus exaudire velitis, ac fidem creditiuam in singulis adhibere. Datum castello meo Orssychgra[d], in feto Marci, anno domini 1530. Geoigius Simych seruitor humilimus. Na rptu: Magnifico domino, domino Iohanni Koczyaner, equo(!) aurato, capitaneo regnorum Oarniole, Stirie Oorintieque(!) etc., domino obseruandissimo. Original na papiru. Peat (kameja). kojim je pismo bilo zatvoreno sauvan je. U ljubljanskom Rudolfinu, Landesvertheidigung L. A. F. alt 119, 120.

311 315.

1530. 2. aprila. U Linu.

Jakob Jdkobini moli kralja, da grad Bakar dopita Stjepanu i Tomi de Dionysiis. Dubium mihi non est, serenissime potentissimeque rex, quin vestra serenissima regia maiestas ex quibusdam et supplieatoriis et (ut sie dicam) donatoriis preterito anno, mense nimirum iulio. oppido Buduisiensi a Stephano quodam et Thoma de Dionysiis fratribus gerraanis, quorum ego nunc hane ipsam causam ago, vestre regie maiestati oblatis probe adhuc memoria teneat, didiceritque quibus rationibus exeellentissimus quondam Hungarie rex, dominus Mathias memorie omnium piissime, arcem quandam regno Oroacie sitam, Baehar nomine, Francisco cuidam Cynthio item de Dionysiis, ciui ciuitatis Ancon, equiti aurato, atque adeo poete laureato nunc olim defuneto, dictorum Stephani et Thome de Dionysiis consanguineo, eiusque omnibus legittimis heredibus condonauerit firmiterque et quodammodo iure hereditario perpetuo dederit, cuius rei, cum vestra serenissima regia maiestas certior fieri uellet, dedissetque iisdem Stephano et Thoma super dicta supplicatione et Uteris onatoriis, eodem in oppio Budbeis, ad haeredes(!) a comite Bernardino a Prangepanibus relictos et superstites literas quasdam regias, quibus dubio procul demandatum erat, ut iidem haeredes comitis Bernardini vestram regiam maiestatem de hae re plenissime breuique facerent certiorem, dale sunt iisdem Stephano et Thome ob hanc rem, iam aliquot ante retrolapsos menses litere, redditis tum vestre regie maiestatis Uteris, sed eas, ab eis datas, partim ob Thurcarum inhumanissimorum perpetuos crebrosque in patriam nostram factos impetus, partim uero ob alias satis et euidentes et ueras et etiam miserrimas interturbationes hactenus reddere neutiquam potuerunt, neque etiam ipsi adhuc possunt, immo me, istam ut rem eorum nominibus diligenter agerem substituerunt et rogauerunt. Proinde literas ab heredibus comitis Bernardini, uel eorum curatoribus ex mandato vestre regie maiestatis, super hac re arcis uidelicet prediete caussa(!) et respectu datas hie vestre, serenissime maiestati, humilime reddo suppliciterque et uehementissime oro obsceroque, ut his in negotiis ex animi uoto adeoque sie absoluar, ut predicti Stephanus et Thomas de Dionysiis fratres germani, tandem istius arcis a rege Mathia date et condonate, partieipes esse, et earn tanquam ius haereditarinm possidere possint ad hec dietas donatorias literas vestra regia maiestas conflrmare dignetur, quam ob rem eadem vestra maiestas a deo optimo maximo mercedem habebit eternam et pro cuius prospera cum vestre maie statis longe charissime suaiussimeque coniugis tum preeipue liberorum omnium dulcissimorum ualetudine et foelicissima aclministratione semper sineque ulla intermissione prcabimur. Vestre serenissime regie maiestatis humilimum maneipium Jacobus Jacobinni presbyter, dictorum Stephany Thomeque de Dionysiis hac in re eaussam agens et procurator.

312 Na rptu rijeenje: Dem herrn Oaczianer lanshauptman in Crain zuzeschicken vnnd zue befelchen, das er etlich zu ym neme die er fr vnparteyisch achten mag vnnd sich aller Sachen erkundige, vnd so das geschieht, der kimiglichen Maiestet sammt seinem ratt vnd gut beduneken zu schicken. Actum zu Lincz, 25. aprilis, anno 1530. Na zasebnoj ceduljici bez datuma: jYHS. Sacra maesta supricho quella voglia degniarse di vedere le littere veo portatto del signore Chothianar per la diferenza che a Stefano Ointti d' Anchona. Con le rede del contte Benardino [Frangipanyi] per el castelo di Buehari(!) qul lit tere veo presentato questti giorni. De vostra sacra maesta vmil servo Nichollo Ferducci da santto Vio a Fiume. Na hrptu: Im hofrat nach der sach zu fragen. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 316.

1530. 25. aprila. U azmi.

Proglas Simuna biskupa zagrebakoga na zagrebake vojnike. Wir Simon von gottes genaden vnd des Komischen Stuell bischof zu Agram, auch der anndern lannden als Dalmatien, Oroatien vnd Sclauonien Han, ainen yedkhlichen vnd allen lierrnn haubtleuten, khriegsmnnern vnd kharnaschten reittern vnd allen dem volkh, gleich so woll den geraisigen als den Fiieskhnechten vnd allem teutschen volkh, wonhafft vnd ligendt in der stat zu Agram, embieten ew glukh vnd haill in Cristo, vnd auch ain beraitte vnd guete Freundschafft darezue. Wen warumb Wir haben verstanden aus rechtgeschaffoen gueten lewten vnd gesellen, das dhaia bezallung dasselb enkh frumben vnb ew vnnsern fronndten beschehen ist, weder nach der ersten Versprechung eurer ein furer beczallung nifc nidergelegt ist, darumb enckh allen vnd aim yeden auf vnn sern khristenlichen glauben geben wir frewhait einezeziehen vnd erberlich khumen, vnd wann es hieher khumen wellet oder etlich aus ew, in gueten an leib vnd personen vnd sonnst anndern Sachen vnd ew nit lassen belaidigen iu khainerlay weise, aber aim yeden nach seinem soldt oder verdinstnuss geben vnd gnczlich beezallen wellen, als sich geburt zethun, woltet aber es ainem andern gueten herrnn diennen vnd bey vnns nicht beleiben, das eur wird ew schan vnd ewrer; aber einfall mcht geschehen zwischen vnns, das wir nicht wolten beezallen vnd jr lieben frumben khnecht nicht wolten dienen, als lann geburlich ist vnd gancz frey es seydt, mit andern frumben herren zu uersehen vnd euren solt erwerlich zu emphahen vnd annemen. Nun wolten wir das dargegen

313 von euren guetigkhaiten kha'n verrterey gar nicht geschach, etwo mit ainem pheill, ob es sich b?gb vnd ob es die sach ist, das der solt der ew vormals verhaissen ist gewest vnd nach der Versprechung nit worden ist, so verkht euren soldt in Eaub, ob das beschieeht, der raub enkh in den gwinn feilt, ennkher soldt aber in khainerlay mass nit gemindert wird, nach anhebung eures dinsts, mit dem werdt jr vnnsere gnad vnd anderer erlangen etc. Soliches wir ew alle frey haben wellen. Des hab jr alle jr zeugnusz vnnsernn brief vnd petshadt vnd vnnse aigner hanndt vndergeschrifi% vnd wis^endt das gewisz alspaldt es am ersten anheben werdt, mit enkhernn dinnst sich vnnderlassen zu vnns vnd vrmsern willen nachkhumen, so paldt auf den klainisten fierer oder phenning ew ge nug thun, vnd beczallen, in vnnse Stat Iwanitz. Gehm Zihyaszmo,1 in vnnserm slosz alss genant anno 1530., an sandt Marxtag. Simon episcopus Zagrabiensis, Dalmatie, Croatie, Sclauonie etc., banus manu propria. Prijepis u c. i Jer. Imenom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Hungarica. 317.

1530. 26. aprila. U Varadinu.

Luovik Pekri pie Ivanu Katsianeru JcaJco e se s njime na vojnu pridruiti. Magnifice domine amice, nobis honorande. Post salutem et nostri commendacionem. Audiuimus dominacionem vestram magnificam cum exercitu descendere quemadmodum regia maiestas eciam dominus noster graciosissimus in Uteris sue maiestatis iatelligere dedit. Quare rogamus dominacionem vestram magnificam, quatinus nos certos facere velit, ubi locorum et quando cum domiaacione vestra magnifica conueniremus, ut dum cum dominacione vestra magnifica constituemur. pleraque experti huius regni negoeiis loqui et traetare habemus; deinde intelleximus dominaci onem vestram magnificam huzarones ad Stipendium accersiri, si igitur contingent huzarones ad seruicia dominacionis vestre magnifice suseipere, extunc nostri si aduenerint erga eandem, rogamus veheraentissime domi nacionem vestram magnificam, quatinus eos minime suseipiat et aeeeptet, quia totum regnum seit, ut aliquot raille florenos eisdem distribuimus et seruicia regie maiestati pleraque exhibuimus, prout et dominacioni vestre magnifice bene constat, modo eciam libentissime ipsis exsolueremus, se regia maiestas, ex quo nos tarde prouidit, facere nichil possumus. Ouperemus a dominacione vestra magnifica, vt seruitoribus nostris aut verbotenus siue Uteris ineiiantibus significant, vti confidentes seruitores nostri quo ad seruicia dominationis vestre-magnifice pertineret, non haberent, deinde quitquid Joannes Wokozlawyth ex parle nostri retulerit, ipsi cre1

Zihyaszmo(?) = Zu Czasma.

314 dera velit, dominacioni vestre magnifice ipsum commendamus, valereque eandem semper eupimus. Datum Warasdini, feria tercia post festum Marci Ewangeliste, anno 1530. Ludouicus Pekry de Petrowyna regie maiestatis capitaneus generalis. Na rptu: Magnifico domino Joanni Koczyaner equiti aurato, consiliarioque ac capitano regie maiestates generali, domino et amieo nobis honorando. Or ig. na papiru, peat, kojim je pismo bilo zatvoreno sauvan je. U ljubljanskom Rudolfmu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 119, 120. 318.

1530. 27. aprila. U Novigradu,

Ban Ivan Karlovi alje svoje pouzdanike k Ivanu Katzianeru. Magnifice omine tanquam fili dilectissime. Salutatione premissa. Nouerit magnifieentia vestra hoc, egregios familires nostros, videlicet Stephanum Guzych et Petrum Sarczych ad vestram magnificentiam destinasse, pro nonnullis nostris negotiis per nos informati('), quapropter ortamus vestram magnificentiam, quatenus dictis et relatibus ipsorum fidem creditiuam adhibere dignemini tanquam ab ore nostro proprio prolatis. Datum in Castro nostro Nowygrad, feria III. ante festum Filipi et Jacobi, 1530. Johanes Torquatus comes Corbauie regnorum Dalmatie, Oroatie, Sclauonieque banus etc. Na rptu: Magnifico domino Johanni Ooczianer equo(!) aurato ac regie maiestatis capitaneo generali etc., filio nobis dilectissimo. Original na papiru, peat, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao je. U ljubljanskom Rudolfmu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 119, 120. 319.

1530, 28. aprila. U Bosiljevu.

Vuk Frankopan javlja Jorgu Schutzpaneru, da su Turci provalili do Brinja i Otoca. Edler vnd gestrenger Her Jrg. Ich geb euch zu wissen, das vns die Meer sein kumen, das ein grossmechtich her Trken zu ros vnd zu fuess gen Brindl kummen ist, vnd gen Otoschacz. Ich kan nith wyssen wie sy auss werden, darwmb gebt kunttschaift. Geben zu Wossyl, am fintag, eylett. Wolffgang von Frangepan Graf zu Prindl.

315 Na rptu: Cito. Cito. Cito. Schutzepamer. Biljeka: Die Khundschafft ist mier hewt vmb 4 vr. Nachmittag geen Pollan khomen, dem ersten tag May, im 30 Jar. Jrg Schtzenpamer Kitter. Original na papiru. giing L. A. F. alt. 120. U ljubljanskom Ruolfinu: Landesvertheii320.

1530. 29. aprila. U Linu.

Kralj Ferdinand upuuje Leonarda Nagarolija, kako da ugovara s bi skupom zagrebakim. Nogarolis. jPerdinandus etc. Nobilis, fielis, dilecte. Reeepimus literas tuas de die dominico post Pascha et de 25 huius, quibus clementer intelleximus que cum reuerendo, deuoto, nobis dilecto Thoma de Zalahaza, episcopo Agriensi, ac regni nostri Hungarie cancellario super negotio episcopi Zagrabiensis egisti, quam tuam dem et sedulitatem clementi animo suscepimus; quantum vero ad castra nobis ceena aut obsides dandos pertinet, volumus, vt omnino si fieri possit, castra duo in instructione nostra descripta vel ad minus capitulum Zagrabiense nobis ad manus nostras deponantur, vel si ad vltimum res deueniat, ut pretermissis castris ad obsides sit tianseimdum, ferre possumus obsides acceptabiles et idoneos sicut in eadem instructione nostra latius est expressum. Quoad equites episcopi Zagrabiensis, quos nunc tenet soluendos ordinabimus, vt si magnificus Ladislaus More nobis cauendo promiserit pecuniam bene atam esse, quod inferius soluantur, tu autem, quod ad Ladislai illius Obligatio nen! spectauerit, rem recte curabis et eam ad nos postea mittas vel tecum afferas. Quod cum Nazadistis ceperit traetari, gratum est nobis tibique etiani committimus, vt si plures quam defecerunt ad stipendia nostra conucere possis, quod facias quibus vnacum aliis qui desciuerunt, Solutionen! necessariam fieri curabimus, quod tibi graciose significandum duximus. Datum Lintii, 29. aprilis, 1530. Koncept u c. i . kunom, dvor. i drav. arhivu ti Beu: Hungarica. 321.

1530. 30e aprila u Novigradu.

Ban Ivan Karlovi pie Gaparu Karanu, da su Turci poplavili Liku i Krbavu. Egregie domine, amice nobis honorande. Post salutem. Sciat vestra eaem, quod hoc vobis significare volumus, quod heri feria sexta proxima post festum sancti Marci euangeliste exercitus valida(!) Thurcarum pre-

316
teriit per Lykam, alius vero exercitus peditum per Korbauiam, sed igno ramus quo cursum facient; quare rogamus vestram eandem, ut domino Koezyaner signifieari velitis, sed potest fieri, ut prius vobis hec fama significata est, sed nos causa amieicie nostre erga vos existentis vobis significamus; nos vero unacum gentibus cum quibus 1 possumus versus Dubowcz proficiscemus(!), et prompti sumus ad seruicium regie maiestatis. Ed si ad vos ad partes vestras exibunt Thurce, nobis significare ve litis, si vero exient ad partes istas, vobis significare volumus. Et eanem solerter valere optamus. Datum in arce nostra Vyvar 8 , sabato post festum Marci euangeliste, 1530. Joannes Torquatus comes Oorbaui e ac regnorum Dalmacie Oroatie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Egregio domino Gasparo Kerssayner capitaneo regie maiestatis etc., amico nobis honorando. Original na pipiru. Teab, kojim bijae pismo zatvoreno je na papiru. U arhivu Jugoslavenske akademije. 322. pritisnut

1530. koncem aprila. (U Ozlju.)3

Gjuro Gusi katelan ozaljski prosvjeduje protiv namjetanja u Vivodini po Ivanu Katzianeru. sveenika

Egregie omine et amice honorane. Literas vestras accepi, quarum tenorem et intellexi, nichilominus volo firmiter mandare hominibus domini mei graciosissimi, nee(!) amplius dampnum faciant collonibus(!) re gie maiestatis. Tamen scribitis, vti vobis mandauit ipse dominus Johannes Koezyaner vnum presbiterum locare in plebem Wywodyna; ego profecto, vltra quam clici sunt, miror ipsi domino Johanne Koezyaner, quare habet manum intingi ad dominium domini mei graciosissimi; plusquam trecenti anni sunt, vt illa possessio4 in manibus domini mei, et semper quemeunque voluit habere, illum locauit in plebem; ego autem velim et vehementissime cupio videre illum, quis sit talis persona, qui habet manum intingere ad dominium domiui mei graciosissimi, alioquin si manus me as ineidunt, tarn ille presbiter qui se cupit statuere in locum illum, tarn illum quis sit tarn potens, qui habet locare sew donare dominia domini mei graciosissimi, sine omni dilacione et iuri postposito, faciam ipsos sus pends ex quo ego teneo deffendere dom ; nium omini mei itaque hortor Slijedi 3 Pismo tirao. Savezna 4 Slijedi
2 1

prekrieno potestis". feria sexta". je svezano sa listom od 27. aprila, prema tomu sam ga da listina 13. sept. u Augsburgu. slovo Z, oito zapisao se pisar.

317
vos, vti ebeatis esistere a tali re, nee violenter et raptim habere voluissetis possessionem oraini mei graciosissimi. Georgius Gwzych castellanus in OzoL Na rptu: Egregio domino Johanni Wermykor etc. Original na papiru. Peata nema. U ljubljanskom Landesverteidigung L. A. F. alt. 119, 120. 323. Ruolfinu:

1530. 2. majae Na Kupi.

Erasmo Obrian i Gaspor Karan piu Ivanu Katsianeru o provali Turaka oJco Klokoa i mole plau. Edler, gestrenger, bt sunder lieber her vnnd Vetter. Wisst, das wier unss als heutt nach Yesper Zeitt an die Gulp gelegertt sambtt den Pferten so vnns vntergeben. Aus etlichen Vrsachen so vns seitt vnsers jng sten schreybens an euch gethan furgefalien, vnd durch vnser Schkhartfc vnd Khudschaffter so von vns gestellt agezengtt, nemlichen, das man vill Feuerrauch vmb Khlokhotz gesehen hatt, nach vnnser annkhunfftt nmlieh in diser Stund ist vnns dis in verschlossen schreiben von graff Charll eylunt ankhommen, als ir soliches vernemen werdt, vnnd euch wissen darnach zu richten, die weil wier aber in des graff Charll schrei ben vernemen, das die gefangen anzaigen oder der Trkh sey willens noch zben Sakhman zulassen, wollen wier khain muglichen vleis sparen, als fr soliche besehichtt nach gelegenhaytt der Sachen inen zubegegen oder abzubrechen. Lieber Her vnnd Vetter, wier haben auch nunmals zu mermallen des gelts und bezallung halben geschriben, nun ist die armutt' pey denen Leuten so gros, als ir soliches pas, dan wier euch schrei ben khunen, ermessen khundt, ist darauff an euch nochmals vnnser freund lich bitt mit den hchsten ir wollet die bezallung fudern. Datum ann der Gulp, den andern tag may, ain im stund in der nacht, in XXX-ten Jahr. Erasmus von Obratschann. Gaspar von Kharsthan. Na rptu: Dem edlen, gestrengen Ritter heran Hansen Oazianner khaiserlichen Mayestatt Ratt vnnd Landeshawpttmann in Grain, nnnseren. lieben herrn vnd Vettern zu Vberanntburten etc. itto. itto issime. itto. Original na papiru, na rptu su dva peata, Jcojima je bilo pismo za tvoreno. U ljubljanskom Ruolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 120.

318 324.

1530. 3. maja. U Metliki.

Kapetan Gapar Karaner preporua Ivanu Katzianeru plemia Ivana Dyankoivycha, koji je prole godine sa svojim konjanicima sluio i moli, da mu dunu plau isplati. Original na papiru u ljubljanskom Buolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119, 120. 325.

1530. 4. maja.
Kralj Ferdinand pie Leonhardu de Nogarolis pogledom na biskupa zagrebakoga. Oomiti Nogarolis. Expeditum. Nobilis,fidelis dilecte. Intelleximus ea que nobis circa negotium Zagrabiense 27.aprilisexPosonio ad nos scripsisti,mquo solertiam tuam comraendamus et respondendo tibi significamus, quod circa obmissionen obsidum ve.1 duorura castrorum nobis assignandorum ex eausis per episcopum Agriensem et Ladislaum More adductis ipsorum opinioni acquiescendum duximus, quamuis requisitionera nostram rebus sie euentis, iuxta instruetionem nostram et equam et iustam fuisse constat, et igitur clausulam in litteris nostris gratie insertam et nobis per te repetitam etiam obmittendam deliberauimus. Quas iiteras de nouo descriptas et manu nostra signatas per Agriensem sigillandas tibi impresentiarum transmisissemus, si eopiam prioris apud nos, qui per postas ad excipiendam sacram cesaream et catholicam maiestatem hue peruenimus, presto habuissemus, indies autem impedimenta cancellarie nostre | superata V] expeetamus, quibus habitis huiusmodi nouas Iiteras gratie ad te transmittemus, vt negotium cum episcopo Zagrabiensi ad finem perducere possis. In quo circa intertentionem gentium ipsius Zagrabiensis in seruitiis nostris iuxta consilium Agriensis et Ladislai traetabis, quamuis arbitraremur, ipsum Zagrabiensem rehabita huiusmodi gratia nostra merito ad contriebuendum expensis talibus in seruitiis nostris saltem ad aliquod tempus allici debere, ad quod tarnen obtinendum omni studio instabis, et quamprimum hoc negotium conclusum fuerit, poteris ad nos redire expressam in hiis nostram executurus voluntatem. Datum 4. maii, anno etc. 30. Leonhardo comiti de Nogarolis consiliario nostro. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica.

319 326.

1530. 9. maja. U Brezicama.

Ludovih PeJcri pie kralju Ferdinandu o haraenju biskupa zagreba koga Simuna i da ga je Tco azme pobjeio. Serenissime rex, domine, domine graciosissime, Post semper debitam fidelium seruiciorum meorum reeommendacionem. Maiestati vestre sere nissime ex parte paupertatis mee et nunc aliud scribere non possum, nisi que seripsi et intimaui medio seruitoris mei Ladislai Imprych; noua autem hec scribere possum sacre maiestati vestre, quod hys proximis diebus episcopus Zagrabiensis cumulato exercitu, bona magnifici Johannis Ernusth de Ohakthornya, fidelis maiestatis vestre more Thurcorum depredari et certam partem eorundem comburri fecerat, et tandem facta huiusmodi depredacione et combustione huiusmodi, fecit gentes suas citra sexingentos equites bonos milites, inter quos et Thurci erant, in campo penes flunium Ohasme condescendere, quo et ipse vnacum Petro Erdewdy, fratre suo vnacum vniuersis peditibus ipsorum ac artileriis et aliis ingeniis bellicis expectabantur. Erant enim eius animi, vt vniuersas gentes huius regni ad sectam Johannis wayuode compellerent, et regnum hoc Sclauonie totaliter dicioni Johannis wayuode subicerent, ciuitatesque Warasdiensem et Zagrabiensem expugnarent, quo percepto, interim, donee ipse episcopus et Petrus Erdewdy cum peditibus et artileriis erga dictos equites suos venirent et eisdem adunarentur, festinaui die ac nocte ad ipsos equites, quos cum feria secunda proxima post dominicam Misericordia domini etc. mane attigissem, mox cum eisdem preliaui et eosdem fortuna maie statis vestre fortiter profligaui, que gentes habebant duos capitaneos, vnus. erat Gaspar Perwssych, alter Nicolaus Kwnowych, Gaspar itaque Perwssych de gentibus suis solus in vno equo euasit, alii ex suis sunt capti, alii vero cesi. Nicolaus vero Kwnowych quinque vvlneribus sauciatus, cum magno eciam defectu gentium suorum euasit, si itaque maiestas vestra propius foret eidem plures captiuos misissem; inter ipsos captiuos extitit eciam captus sororius meus Ohristophorus Megyerechyey, qui sororem meam carnalem habet in vxorem, quapropfcer supplico maiestati vestre. quatinus capiti et bonis suis graciam facere pro seruiciis meis dignetur; ceterum nunc post profligacionem iterum venerunt de nouo gentes in subsidium ipsi episcopo de Hungaria et expectant eciam de Thurcia auxilium, quapropter supplico maiestati vestre, quatinus propter deum curam huius regni gerere velit; nam nulliunde auxilium habeo et in prescripto eciam eonflictu nemo mecum fuit ex seruitoribus maiestatis vestre, nisi frater meus Nicolaus Pekry ac Thomas Kamaryay et venerabilis Petrus Eepach presbyter, eui maiestas vestra in ciuittate Zagrabiensi cum quinquaginta equitibus seruire commisit, et supplico maiestati vestre, quatinus de seruieiis istorum non obliuiscatur, nam plura fidelia seruicia maiestati vestre exhibuerunt; ceterum dominus Johannes Oaczianer vocauerat me ad oppidum hoc Eayn, vt hie mecum tractaret et cum ceteris fidelibus maiestatis vestre de negociis eiusdem saere maiestatis vestre, ipse autem non venit, ita eciam et hue in uanum veni et vacuus redeo, quapropter

320

riirsus supplico maiestati vestre, fanquam domino graeiosissimo, vt festinet rebus suis prouidere, et eandem sacram maiestatem vestram feliciter valere opto ad longos annos. Datum in oppido , feria secunda proxima post dominicam Jubilate, anno omini 1530. Eiusem maiestatis vestre perpetuus fidelis seruitor Luouius . Vani: Sacre maiestati regie Hungarie et Bohemie etc., domino meo graeiosissimo. Cito. Cito. Cito. Cito." Original na papiru, peat, Jcojim je pismo bilo zatvoreno otpao je> U c. i kr. kunom, dvor. i dr. arhivu u Beu: Iiungarica. 327.

1530. 10. maja. U Metliki.

Tota communitas nobilium Croatorum in stipendio maiestatis regie in eoniinibus Croatie," alju k Ivanu Katzianeru Ivana Karinczicli-a i Ivana Vioschitz-a pro quibusdam nostris negoeiis," * mole ga, da vjeruje njihovim rijeima Datum in Metlica, tercia feria die X. maii, 1530". Original na papini, peat (kameja), kojim je bilo pismo zapeaeno sauvan je. U ljubljanskom Rudolfinu: Londesvertheidigung L. A. F. alt 119, 120. 328.

1530. 18. mai. U Beu.

Leonhard de Nogarolis pie kralju kako e biskup zagrebaki postati kraljevim privr enikom. Serenissime ac potentissime rex etc., domine domine, clementissime etc. Eeddite mihi fuerunt litere maiestatis vestre VIa huius ex Ynsprug dafe, in quibus maiestas vestra condescendit ad id, quod Agriensi et Ladislao More uisnra fuerat circa traetatum cum Zagrabiensi. Superuenerunt paulo post et litere gratie quas petieramus, ideo cum non parum dubius essem de hoc negotio, ex vna parte oceurrebat quo nam pacto pro honore et vtilitate maiestatis vestre fieri posset multis de causis sed preeipue post habitam nuper victoriam a Luouico Pewkri contra ipsum Zagrabiensem; ex altera cogitabam non parum emolumenti rebus maiestatis vestr euenire posse, si statim regnum illud Sclauonie pacaretur, qnod stantibus huiusmodi hostibus vix tarn cito fieri posset, et tandem ego vna cum

321 Agriense negotium sic aggressi sitmus. Habet Ladislaus More duos seruitores, Matheum Henz, et ilium capelianum suum, quem toties scripsi maistati vestre, primum hanc rem orditum fuisse. Huic quamuis iuditio Agriensis confldendum esset, nihilominus non videbant scientia cum dicto Matheo eomparandus, qui et alias ex dicto Agriensis internuntius fuit ad reducendum aliquos ad fidelitatem maiestatis vestr et fidelis ipse semper exitit maiestatis vestre. Missimus(l) ergo biduo ante istos ambos ad Zagrabiensem ita tarnen, ut sacerdos prueniret, et collegam suum statim de animo et statu ipsius Zagrabiensis certiorem redderet, ipsi autem sacerdoti non aperuimus ultimam voluntatem maiestatis vestre, ne negotium prfcipitaret, sed eum taliter instruximus, vt si Zagrabiensis condeseenderit ad resignanda ilia duo castra, uel alterum eorum, aut si hoc desperato(!) obsides dare, nee non statim se fidelem maiestatis vestre contra Joannem Scepusiensem ostendere voluerit, moneat collegam suum, qui tunc ipsum accedet et literas gratie quas apud se habet ei dabit, accepto tarnen prius solemni iuramento ore et scriptis; cuius iuramenti formam his inclusam mitto maiestati vestre,, vltra autem hoc quod iurabit mittat statim hominem alicuius auctoritatis cum plena facultate eius nomine iurandi in prdictam formam; nulla tarnen mora obstante, quominus statim acceptis uteris gratie cum gentibus suis etiam sine stipendio maiestatis vestre pro duobus aut tribus mensibus si impetrari poterit, seruiat contra quosc-umque hostes maiestatis vestr. Et hc quidem ipsi sacerdoti cum pr^dicto Matheo qui suinmam rei apud se habet sunt communia. Ipsi autem Matheo particulariter dedimus in mandatis, ut post prdicta omnia tentata, si regnum illud impacatum, aut vires ipsius Zagrabiensis tales esse prsenserit, ex quibus fortuna maiestatis vestre in illo regno dubia esse posset, si predictus Zagrabiensis alia inhonestiora non petierit, tunc se aperiat atque ei post acceptum iuramentum fidelitatis secundum predictam formam literas grati det, cum hanc conditione, quod aliquo temporis spatio cum gentibus suis maiestati vestre seruiat quousque maiestas vestra visa eius fidelitate postea super salario ei ordinando constituat, et hoc iuditio Agriensis ualore facilius impetrabitur, quam aliquid prdictorum, circa autem restituendas ei res a Pekri ablatas, aut circa bona affinibus suis a maiestate vestra concedenda, nihil nisi generalia ei nuntiauimus, nee horum aliquid credimus impeditum negotium. In his autem concludendis sicuti ipsi nuncii quos missimus asseuerant, mensis ad minus elabetur, quamuis quid sperari possit et cuius animi sit Zagrabiensis in XV. diebus uel circa poterunt nos monere. Quare et si mihi ex mandato maiestatis vestre non liceat vsque ad exitum rei hinc discedere, nihilominus auderem sperare, quod maiestas vestra acceptis his meis Uteris, presertim addita honesta causa particularism negotiorum meorum gratiosam veniam redeundi mihi coueedet; quicquid nempe transactum fuerit, ita poterit maiestas vestra ex Uteris Agriensis intelligere ac ex me, postquam de omnibus mediis iam satis fuerit disputatum. Heri hue veni priuati cuiusdara negotii causa, cum non esset quid pro nunc Posonii agere, attamen nihil negligam ex mandatis maiestatis vestre, quousque liceat mihi ex eiusdem gratia redire. De nouis regni Hungarie. scio maiestatem vestram ab Agriensi latius moneri, hoc unum dicam, quantum ego coniicio, vix
MONUMENTA XXXV. * MONUM. HABSBURGICA I. . 21

322 posset maiestas vestra eommodius aliquam expeditionem aggredi quam hoc anno. Et me maiestati vestre humillime commendo. Datum Vienna, 18. maii, 1530. Eiusdem regie maiestatis vestre humillimus seruitor Leonardus comes de Nogarolis. Vani: Sacre regie maiestati Hungarie et Bohemie etc., domino meo clementissimo. Biljeka: Juramentum Zagrabiensis. Oito. Cito. Citissime. An hoff. Original s peatom u c. i kr. kunom dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. 329.

1530. 18. maja. U Brubnu.

Knez Stjepan Blagajski alje k Ivanu Grgura Zemljica na dogovor. Spectabilis ac magniflce domine nobis summe honorande. Noueritis, nos ad eandem misisse hunc egregium Gregorium Zemlych, familirem nostrum in negociis nostris certis eidem vestre spectabili et magnifice dominacioni oretenus referendum. Eogamus igitur eandem, quatenus dictis suis omnibus nostri ex parte prolatis creditiuam fidem adhibere digneamini et velitis tanquam nobis, lnsuper eandem felicissime cupimus valere. arce nostra Bruman, XVIII. maii, anno domini millesimo quingentesimo trigesimo. Stephanus Vrsinus comes perpetuus de Blagay. Vani: Spectabili ac magnifico domino Johanni Koczianar, capitaneo supremo regie maiestatis etc., domino et amico nobis summe honorando. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U ljubljanskom Budolfinu: Landesverteidigung L A. F. alt. 119, 120. 330.

1530. 19. maja. U donjem Gracu.

Kaptol zagrebaki alje svog pouzdanika kanonika Bartola Klokokoga k Ivanu Katzianeru. Magnifiee omine, domine nobis graciose. Post salutem ac humilimam commendacionem nostri. Missimus(!) erga eandem magnificenciam vestram in certis negociis nostris venerabilem magistrum Bartholomeum

323

de Klokoch, fratrera et concanonieum ac socium nostrum, videlicet exhibitorem preseneium, quare supplicamus eidem magaificencie vestre, tamquam domino et patrono nostro obseruandissimo, quatinus eadem magnifieencia vestra dictum magistrum Bartholomeum velit et dignetur be nigne exaudire, tandemque eidem relacionem facere graciosam, et cum hoc eandem magnificenciam vestram bene valere optamus. Ex arce nostra Gradacz inferiori, feria quinta proxima ante festum beate Elene regine, anno domini 1530. Eiusdem magnificencie vestre humilimi capellani, Johannes archidiaconus Goricensis, ceterique domini capitulares ecclessie Zagrabiensis, fideles re gie maiestatis etc. Na rptu: Magnifico domino, domino Johanni Oaczyanar capitaneo generali Oarniole etc., domino et patrono nostro semper obseruandissimo. Original na papiru, mali prsteni peat, kojim je bilo pismo za tvoreno, sauvan je. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119, 1 331.

1530. 19. maja. U azmi.

Simun biskup zagrebaki moli Tomu Thomlisna m dogovor i da mu poalje neke stvari. Nobilis et cireumspeete, amice dileete. Ea que tu nomine castellani castri Petouieri(!) de voluntate speetabilis et magnifiei domini Sigismuni Trochosthainer etc. intimasti, bene intelleximus; et placent nobis intimata vestra, ut autem ad effectum quid agere valeamus, optaremus, ut castellanus ipse widelicet nobiseum constitueretur; si vero ipse non pos set, vos ad nos venire deberetis, eundem castellan um et vos ad nos veniencium(!) et a nobis reddeui preseneium graciarum magis et verbo nostro episeopali assecuramus, et eidem saluum conduetum damus, ut ipse et vos secure et libere ad nos quoeunque volunt venire, nobiseum loqui, traetare et apud nos, quoad voluerit pausare posset atque valeat. Eundemque aut vos absque omni nempe damno secure venire et redire permittamus, eundemque vel vos quoad necesse erit comitare faciemus. Oeterum rogamus vos, ut nobis decuretis ruffi panni purpian zyrki, et de puro grisio, videlicet hamutzin, et tres pecias panni pergamer rubri coloris, et vndperiam panni villis albi coloris, piper et crocum pariter deberitis, nos in bona monata(!) peeunie, quas vobis persoluere valleamus. Ex arce nostra Ohasman(!), feria quinta post dominicam Oantate domino etc., 1530. Simon episcopus Zagrabiensis, Dalmacie, Oroacie, Sclauonie banus. Nobili et circumspecto Thome Thomlisn, ciui Pethouiensi, amico nobis dilecto.

324 Na rptu: Dem edlen vnd gestrenngen Bitter, Herrn Hansen Khaczianer Kh. Mai. zu Hungern vnd Behamb etc. att, Landczhaubttmann in Khrain, vnd der drey Land Steier, Kharrmitn vnd Khrain Obristeu Veldhaubttman, meinemb sunderrn Freundt czu Hnden. Laibach. Oito. Cito. Cito. Prijepis(?) s adresom drugog pisma; peat, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao je. U ljubljanskom Rudolftnu: Landesverteidigung. L. A. F. alt 119, 120. 332.

1530. 20. maja. U Moslavini.

Petar Erddy pie Polidoru, biskupu oropinskom, da je pristaa Ferdinandov, ali ga prilike u Hrvatskoj smetaju. Oharissimus Polydor. Le vostre letere io o inteso in qul me auete scritto che io debia pillaiar la partita del serenissimo re Ferdinando, sapiate per certo che in sono cum corpo et la anima dela sua maiesta, ma che posso far infra tante inimici, vui sapete ben quanto e pos^ente el Thurco et done son li mei possession^ io non posso abandonar la patria mia, perche in altri paisi non o niente, che sara pro futurad) chosa ala maiesta del re si io perdisse le mie possession! como potese seruir ala sua maiesta, mi par melio che io abia qul chosa d' che potesse seruir ala sua maiesta, quanta vtilita abudo(!) ea sua maiesta in questi Hungari che anno(l) abandonatto la sua patria e son andatti in Almania per far spese ala sua maiesta, si io non posse stato parthy d' lori aueriamo lotutte le soe possessioni in fin che son stati in Almania, si la sua maiesta venisse con zgente(!) et exercito competente, tutti adheaano sua maiesta, raa questo modo chomo sa Pekry Laus et Battyani et certi altri, non a rano mai ben e questo modo nnnquam adherebunt Hungari sub maiestate, ma bisonya pilyar vn altro partito per che questi destraniano tutti seniori et zgentil(!) homini dela sua maiesta, prout in futurum maiestas sua habunde intelliget insolentiam, isti non curant et comodum publicum, sed proprium et neque regis sunt, luppi rapaces, nil boni sequere, questo sapiate ehe io son sein pre statto seruitor iidele ala sua maiesta, et dio sa, si io potese far fazia impettata, che la sua maiesta et ii soi filioli ai quali io son sempre obligato per fin che viuo per Anna dela serenissima regina, sapete che io cho che ho, ho della sua maiesta, ma bisonya far como va el tempo, non posso far altro niente. Ex Castro nostro Monozlo, 20. maii, 1530. Petrus Erdoedi etc. Na priitoj ceduljici istim pismom: Letere perlate a monsenior viscouo(!) de Labaco, che fara intendere ala maiesta del re, che non lassa questi paesi bursar et spoliar con qnesti pultronelli le vna vergonya ala sua maiesta, omni(!) homo dice, che si vollesse la sua maiesta restar et eonuueniar(I) questo regno non lassaria cusi desolar questo regno si nui

325
volissemo far questa crudelita aueria oramay bursatto tutto questo paese ma che vfcilita fosse ala sua maiesta et regno si el Thurco intendera queste chose, che el regno non paiche(!) a nessun christiano traditte che lui fara pace infra de nui, da poi auete scritto, che abiate mandatto vno misso da mi cum letere et qual non ho visto ne nuncio ne letere, io mandaria volientero misso ala maiesta del re et ehe a vui ma non sono liberi et securi per la via cusi ancha io lasso star le chose, per che questi pultronelli non voleno che nessun vaga ala maiesta del re, voleno esser i primi, vadant cum erroribus suis, videbit maiestas sua quid proficitur et quid seruient sue maiestati; sapienti pauca. Sibiipsis prodesse non possunt, quomodo aliis prodesse possunt. Na rptu: Reuerendo domino Polydoro1 episcopo ropierisi et abbati Victoriensi tanquam patri honorando. Original na papiru. Na rptu peat (kameja). U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119, 120. 333.

1530. 21. maja. U Innsbrucku.

Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu, da polazi do cara moliti za pomo. Neka podpomae Valentina Treka. Zadovoljan je s uspjesima Pekrijevim protiv biskupa zagrebakoga. Bathyan. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, flelis, dilecte. Eecepimus literas fuas de feria quinta proxima post festum beati Marci Euangeliste? ac de feto diui Johannis ante Portarn latinam, quibus abunde cognouimus qu rerum occurrentiis ac negotiis tuis ad nos dedisti, ad priores autem quas satis aeerbe scripsisti, respondimus significando tibi causam propter quam non tanta qua opus erat maturitate et sufficientia subsidia ad regnum istud nostrum peruenire potuerint, quid item facere voluerimus et que tunc in animo babuerimus, et quod speraremus per profectionem nostram ad sacram cesaream et catholicam maiestatem, dominum et fratrem nostrum charissimum institutam, nos a maiestate sua non parunm subsidium impetraturos, simileque et a Tirolensi aliisque patriis nostris hereditariis obtenturos; cum ergo ad maiestatem cesaream peruenissemus de tali quod diximus subsidio tractare cepimus, cuius partem iam per aquam ad regnum Hungarie demisimus, reliquas copias pro quibus indesinenter agimus simili modo vt primum nobis ordinate^ fuerint submissuri, cteroque iis si deo placuerit maiora aut non minora a reliquis christiani orbis moderatoribus et pnjcipue a sanctissimo domino nostro ac nonnullis christianis regibus de quibus csar spem rectam habet, deputanda in Polidor de Brixianis, bio je takodjer sufragan zagrebaki. God 1534, bio je ve rartav.
1

326

effectum deduci curabimus, interea cum ductu et opera maiestatis csaree prlibate nostraque sedulitate et diligentia singula pro rei necessitate apud ipsos imperii status et ordines in generali dieta propediem celebranda facturi, ad occursum necessarium Turco faciendum et ad recuperandum ac pacificandum regnum nostrum Huugari ac fideles subditos et seruitores nostros in libertatem et quietem pristinam restituendum, que. omnia certo tibi persuadere ac item aliis fidelibus nostris, fratri bus et amicis tuis notificare poteris, vt eo animosius et fortius hostium insultui et vio lence resistere possint; c^terum in aliis Uteris nostris tibi quoque declarauimus causam, quare tibi tarn subito non potuerit solutio petita ordinari; nunc autem tibi notificamus nos onmem operam dare pro pecuniis ad regnum nostrum antedictum mittendis, quibus ordinatis tui ac eruitorum tuorum bene memores erimus, teque ob id omni studio re quirimus, vt per hoc breue temporis spatium patienter adhuc expectare teque proinde etiam vt hactenus egisti cum eisdem seruitoribus tuis in rebus nostris fidelem et promptum exibere velis, quod erga te et eosdem seruitores tuos omni gratia recognoscemus. Super negotio magistri Valentini Terek in aliis nostris etiam respondimus, ad quas nos referimus, nobis subinde pollicentes eundem indubio super iis contentum fore. Quum autem nonnihil etiam scribas de periclitatione castri nostri Themesiensis, te quoque requirimus, vt nostro nomine cum eodem Valentino tantum agas, vt seruitoribus suis scribat et iniuugat eosque quantum potest consoletur et confortet ad conseruandum et tuendum idem castrum, ne in hostium manus perueniat, donee relique, copi nostr quas cogimus et paramus ad idem regnum descendant, ac aulicis in eodem Castro existentibus cterisque fidelibus nostris necessariam opem ferre possint, quod et nos erga te et ipsum Valentinum eiusque seruitores liberaliter et graciose, dum tempus dabitur, recompensabimus. Quocl egregius Ludouicus Pewkri tarn fortiter et strenue nunc quoque se contra gentes episcopi Zagrabiensis gesserit, non nisi summe nobis placere potest, eique prter ea qua debemus gratia et dementia inclinati sumns, haneque eius et fratris sui egregii Nicolai Pewkri bene merendi promptitudinem peculiari gratia erga vtrumque oblata occasione reseruemus, quod tibi quoque signifieandum duximus. Datum Insprug, 21.maii, 1530. Koncept u c. i kr. kunom dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 334.

1530. 21. maja. u Lupocjlavu.

Kapetan Petar Krui moli ponovno generala Ivana Katsianera, da obskrbi Klis hranom i orujem, te plaom, a on da prije, nego li se Klis obsJcrbi,ne moe tamo, jer nije siguran ivota od vlastitih svojih vojnika. Magnifice et generse domine, mihi semper confidende et obseruande. Seruiciorum meoram debita in omnibus commenacione premissa. Quocirca bene constat magnificencie vestre, qualiter pro parte necessitatum illius

327

castri serenissimi domini nostri, Ferdinandi, Hungarie, Bohemieque regis, domini videlicet mei graciosissimi, Olissii, in extremo periculo in presenciarum existentis habiti, meorumque negoeiorum et oretenus propria in persona eandem allocutus sum, et per speciales duos nuncios eidem hoc bis nuneiauerim, e quibus promissis nullam dum relacionera uel responsum habui, quod cstrum, prout tum per me, turn eciam per alios eidem satis pronunciatum fuerit, omnino periclitatur. Bgo vero, dummodo mihi pecunie, victualia, bombarde, aliaque date(!) fuissent, libentissime illud intrarem, at non audeo; vereor enim intrare ad non persolutos familires per tot annos, prout eciam magnificencie vestre hoc clare constat, quia me interficerent; et si saltim(!) iam victualia et bombardas habere possim, tentarem fortunam, nee illud intrare pigriterer quocumque modo poterim, si nescio, que mihi subeunda forent. Atamen si intrauerim et me illic includam, sique quo euentu obsederer, hys omnibus penitus indigeo, ideo sine premissis nullo modo me illud intrare posse credatis. Quare magnificenciam vestram tamque in specie prelibate sacre maiestatis regie iterum presentibus rogo et ammoneo, vt mihi pecunias, victualiaque dicto Castro, cum bombrdis, aliisque necessariis mittere curare dignetur, ne quod absit, tantis ammonicionibus iam annexis et inquisitis, illi Castro aliquid mali aceiat, de quo certe magnifica dominacio inaccurrate et cito prouisum fuerit, procul dubio agetur, et ne nobis obiciatur, ac ante oculos imposterum id aiferatur; preterea, si de hys, vt prefertur, et de aliis negociis meis magnilice domiuacioni vestre bene notis, a preantelibata sacra maiestate regia aliquam relacionem iam et responsum habet seu habuerit, quid de premissis sim facturus et quid facere debeam, de hys me rogo raeiante vestris de aliisque omnibus, vt intelligam quid facere debeam, certum reddere velitis. Qui me semper in omnibus offero, que prestare possum, alque recommendo, eamque diu ualere cupio. Ex Lupoglauo, die 21. maii, anno domini 1530. Eiusdem magnificencie vestre fidus seruitor Petrus Krusyth, comes Olissii. Vani: Magnifico et generoso domino Joanni Ooczianar, altmano Labaci dignissimo, ac capitaneo regie maiestatis suppremo, domino suo confidenti atque obseruando dentur. Original na papiru. Peat na rptu. U arhivu Jugoslavenske aka demije. 33

1530. 24. maja. U Stubici.

Stjepan Deshazy pie Ivanu o dogovorima sa Petrom Erddom. Magnifi.ee domine, amice obseruandissime. Post salutem et nostri ipsius commendacionem. Iuxta scripta et mandata eiusdem, hominem no-

328

strum proprium, ex quo personaliter propter debilitatem corporis nostri cum ipso domino Petro Erdewdi constitiii non potuimus, miseramus erga eundem Petrum Erdewdy cum Uteris et informationibus dominacionis vestre magnifice a quo hodie homo noster rediit, et optat idem ab eadem vestra magnifica dominacione, saluum conductum, tum ad personam suam bapropriam, tumque homines. Ea condicione, vt ab omnibus, tum dominis nis et capitaneis et seruitoribus regie maiestatis, domini nostri graciosissimi, tumque aliis cuiuseunque condieionis hominibus, sub regimine ipsius domini nostri graciosissimi, vsque personam dominacionis vestre magnifice et vlterius sint et existant libere et secure ire et redire possint et valeant. Et ista ad tempus sint secrete(!), presertim quousque cum eadem vestra magnifica dominacione personaliter aut medio hominum suorum constitui poterint. neque cupit differre, nisi si fuerit bona voluntas eiusdem, sed quam primum habuerit saluum conductum sub bona condicione, statim per se vel homines suos speciales ad dominacionem vestram magnificam venire vel mittere wit. Eciam ad proximum conuentum dominacionis vestre magnifice hue ad Bresacz interim optat, vt ab omnibus spoliis et depredacionibus omnibus cessent. Oonsideret igitur dominacio vestra magnifica quid factura sit, nostro in sano iudicio, inter duo mala minus malum eligendum esset. Eciam hactenus propter propria commoda, tot pericula in istis regnis maiestatis sue facta sunt, si dei adiutorio cum eadem vestra magnifica dominacione constitui poterimus, clarius superinde dominacioni vestre magnifice loquemur; intelligetque eadem ex Uteris eiusdem rem et voluntatem ipsius domini Petri Erdewdi lucidius forte si maturius et industriosius in rebus maiestatis sue, domini nostri graciosissimi processisset non furia, non iuuenili consilio, forte tot pericula regnis maiestatis sue contingissent, in futurum quoque cauendum est, et post deum altissimum vestram magnificam dominacionem cum reuerendissimo domino Labaeensi, domino nostro benemerito, auxilio omnipotentis dei et gloriosissime virginis Marie, in multis regie maiestati, domino nostro graciosissimo, totique Ohristianitati seruire, ymmo et bonum facere poteritis, dominacio vestra magnifica vnacum ipso domino episcopo, domino meo, de tam importuna monicione nobis ignoscant, nam agitur de tota substancia et vita omnium nostrorum in partibus istis. Et eandem vestram magnificam dominacionem felicissime valere optamus et eidem seruicia nostra commendamus: Datum in castello nostro Sthwbycza, feria tercia post dominicam vocem iocunditatis(I), anno 1530. Stephanus Deshazy de Zonizedwura, comes comitatus Gomaroniensis etc. Na rptu: Magnifico domino Johanni Koczyaner equiti aurato, capitaneo prouinciali Oarniole et supremo exercituum Stirie et Oarinthie ac Garniole etc., domino et amico nobis obseruandissimo. Biljeka: Reddite Laybag(I), XXVII. die maii. Original na papiru, pecat, kojim je bilo pismo zatvoreno otpao je. U ljubljanskom Ruolfinu: Landesverteidigung L. A, F. alt 119. 120,

329 336.

1530. 25. maja. U Innsbrucks

Kralj Ferdinand oheaje Petru Kruiu pomo za grad Klis. Krusich. Ferinandns. Egregie, fidelis, dilecte. Reddite sunt nobis liter? tue de prima mensis presents quibus intelleximus que de Castro nosfro Clissiensi et periclitatione eiusdem scripsisti, nolumus autem te latere nos sedulo meditari et agere pro gentibus et rebus ad expeditionem nostram requisitis, qua deo dante non solum Castro prenorainato, verum et aliis locis limitaneis necessario subuenire conabimur, quod te ex prioribus Uteris nostris nunc tandem intellexisse arbitramur; commisimus item commissariis nostris bellicis in regno nostro Hungarie existentibus, vt vnacum prouintialium nostrorum loco illi adiacentium ope et subrninistratione rerum necessariarum quantum vnquam fieri possit studeant eidem Castro succurrere et opem ferre, quod eosdem pro rerum exigentia et qualitate haud dubie facturos esse credimus. Te propterea graciose requirentes, vt per hoc paruum temporis spatium, quo ivgni nostri recuperatio sequi possit, adhuc quo meliore potes studio et conatu castri illius custodiam habere velis, eaque pro defensione et conseruatione eiusdem facias, que fidelitati in nos tue congruere videbuntur, quod et nos suo posthac tempore cum gracia erga te recognituri sumus. Datum Inspruk, 25. maii, 1530. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu : Hungarica. 337. 1530. 26. maja. U Varadinu. Ludovik Pekri pie Ivanu o borbi s biskupom Simunom, te mu predbacuje mlitavost. Magnifice domine et amice nobis honorande. Post salutem et nostri commendacionem. Miseramus hys proximis diebus vnacum ceteris seruitoribus regis, qui tunc insimul eramus constitute ad vestram magnificam dominacionem et ceteros dominos in conuentu Bvndis Graz existentes certos nostros nunccios(!), non solum huic regno nostro Sclauonie, verum eciam prouineiis vestris, si tempestius non prouidebitur, in dies expeetantur, ex relacione itaque vestre dominacionis nobis per nuncios nostros facta, nichil tali intelligere potuimus que ad commodum maiestatis re gie et regni huius expeetare viderentur, eotunc eciam dederamus vestre magnificencie intelligere, qualiter episcopus Zagrabiensis tunc per nos profligatus de noiio gentes contra nos cumulare habuisset; cum itaque eundem multis maioribus copiis gencium fuisse, quam nos intellexissemus, feceramus^ pacem treugas inter nos infra viginti vnius dierum

330

spacinm, sperantes nobis per vest ram raagnificam dominacionem infra huiusmodi terminum auxilium dare posse, ex quo autem iam dies huiusmodi treugarum nunc deficit, nam a die datarum presencium solummodo Sep tem dies ipsarum treugarum restant, hoc eciam vobis pro vero intelligere dare possumus, quod pro impetrando auxilio misit ipse episcopus ad Turciam. Volumus itaque edocere si habeamus aliquam spem in vestras dominaciones, an non, nam vlterius nos nee pati possumus nee volumus calamitates has, que super nos sunt, sed rebus nostris prouidere volumus. Regia maiestas, dominus noster graciosissimus nobis seripserat, vt vobiscum constituemur tractaturi de negoeiis sue maiestatis et huius regni, quod et prompti facere eramus, sed per vestram magnificam dominacio nem preteractum est, causam nescimus, quod dominacio vestra magnifica vsque in hodienium diem nobiscum constitui non optauit. Nobis dabatur intelligere, quod vestra magnifica dominacio cum bona relacione a regia maiestate pro defensione huius patrie venit; quapropter rogamus domi nacionem vestram magnificam, quatinus nobis citam relacionem facere velit. Intelleximus rursus de nouo episcopum Zagrabiensem ad domi num episcopum Labacensem misisse, quales antea quoque aliquocius miserit, et quid stabilitatis ille litere habuerant, non accepimus. Cetero do minacio vestra magnifica ex relacione ostensoris presencium intelligere poterit, cui fidem credendo adhibere velit. Dominacionem vestram magnifi cam semper valere cupimus. Ex ciuitate Warasdiensi, in die ascensionis domini, anno eiusdem 1530. Ludouicus Pekry de Petrowyna, regie maiestatis capitaneus generalis. Na rpta: Magnifico domino Johanni Koczyaner equiti aurato, prouinciali capitaneo Oarniole ac supremo Stirie, Carintie etc., domino et amico nobis honorando. Opaska: Eedditae Laybac(I), XXVIIII. maii. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zapeaeno, sau van je. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119, 120. 338.

1530. 27. maja. U Ozlju.

Knez Juraj Frankopan Slunjski moli generala Ivana Katzianera, da zatiti maloljetnoga kneza Stjepana FranJcopana, Jcojemu susjedi ugrabie oinska imanja. Spectabilis et magnifice domine, amiceque nobis honorande. Recordare dignetur spectabilis magnificencia vestra, quoraodo retroactis iebus cum speetabili magnificencia vestra de statu condicionis et infelici successu rerum fratruelis mei orphani, comitis Stephani Frankapani, quondam pie memorie Ferdinandi etc., comitis, locutus fuerim et quomodo interea

381 bona mobilia et inmobilia, possessiones' diuisa, dispersa et alienata sunt et per manus nonrmllorum absque aliquali vtilitate, commoo et fructi(!) retinentur, possidentur in maximum dampnum ipsius pupilli et preiudicium, ingrati de perceptis beneficiis possident et vtuntur illis; et hoe castella, opid('), villas et alia bona sua, que ad manus alienas versa sunt et occupantur. Que omnia computare possint ad quingentos fere numero i ob agiones. De quo maximo dampno et iniuriis, quibus dictus frater noster premitur, quanto linea sanguinis eidem mixti sumus, tanto ardencius eorde dolemus; et vt specfcabili magnificencie vestre promiseramus in reditu nostro ad eundem diuertimus et cum eodem, quantum etas patebatiir, et gubernatore suo, hoc est nobili Georgio Gwzych multa duximus et tractauimus de illis, que ad vtilitatem et comodum dicti orpliani fieri posset et eueniri. Et quia in rebus, negociis et infelici successu rerum non demorndum, sed statim occurendum est, decreuimus et cum eo offinati(l) ordinauimus et puerolo anuente et hoc cum consilio, auxilio et voluntate spectabilis magnificencie vestre omnes et singulos nobiles et alios, qui ingrati habent, tenent et possident bona dicti orphani, priuare, reeuperare et ad manus recipere preposuimus; quod quidem sine strepitu, clamore et querelis fieri non poterit et hie quidem non, que nostra sunt, sed ilia, que ad comodum et augmentarn dicti pueri cedent querimus, quin cum bona sua multiplicata fuerint, forcior, apeiorque ad seruicia regie maiestatis tempore congruo prestabit paratus. Quare speetabili ma gnificencie vestre hec ideo scribimus et negocium eommendamus, quia videmus eandem spectabilem magnificenciam vestram plenam regie maiestatis representare potestatem, in hoc et in allis negociis nostris consilium et fauorem a speetabili magnificencia vestra expeclamus. Et super hoc negocio nomine et ex parte regie maiestatis literas preeeptorias confere dignetur ad officialem et gubernatorem huius pueruli, Georgium Gwzich, quod eas exequi debeat secundum tenorem ipsarum. Oeterum exposeimus a vestra speetabili magnificencia, si aliqui confisi ad spectabilis magnificencie vestre auxilium aut fauorem postulauerint et exposcent, exaudicacionis(!) et fauoris aures talibus aecornodare velitis minime, quoniam omnibus et singiilis coram regia raaiestate rendere(!) parati sumus et rendebimus(!). JSTon aliud felix valeat. spectabilis magnificencia vestra. Ex Castro Ozel, feria sexta infra oetauas ascensionis, anno domini 1530. Georgius de Prankapanibus, Segnie, Wegle, Modrusieque etc. comes. Vani: Speetabili et magnifico dmino Johanni Koezianer regie ma iestatis harum terrarum capitaneo generali etc., amico nobis honorando. Original na papiru. Peat na hrptu otpao. U arhivu Jugoslavenske akademije.

339. 1530. 29. maja. U Klokou. Ban Ivan Karlovi alje svog pouzdanika plemia Stjepana Gu$yh~a, k Ivanu Katzianeru, po nekom svom poslu i moli, da ga saslua. Datum in Klokoch, die dominico infra octauam ascensionis domini, 15)30. Orig. na papiru. Pecat, kojim je bilo pismo zatvoreno, sauvan je. U ljubljanskom Rudolfmu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 340.

1530. 30. maja. U Virovitici.

Margareta Zekel, supruga Ivana Banfija, moli Petra Erdbda sa pomo protiv Ludovika Bekrija. Magnifice domine et amice nobis plurimum honorande. Salutem. 1telleximus quot(!) quamprimum indutie complebuntur, quod Ludouicus Pekry unacum suis complicibus bona nostra deuastare et castrura no strum Wereucze obsidere intendit, quapropter rogaraus summopere vestram magnificam dominationem, quod se contingeret huiusmodi propositum suum non auertere, sed ad bona nostra venire, quatenus vestra magnifica dominatio nobis adiuuamine esse velit ad protegendum bona nostra, presertim ex quo modo dominus maritus noster dom i non est, sed apud regiam maiestatem, et sua maiestas ipsum nunc domi venire non permittit. Credimus, quod et regia maiestas a vestra magnifica dominatione id non ingrato animo suscipiet; dominus vero maritus noster omni amicitia et beniuolentia erga vestram dominationem promereri, a vestra magnifica do minatione bonam sumus expectaturi relationem, quam ad vota una cum suis quam felicissime valere desideramus. Ex castro nostro Wereucza, feria secunda inter octavas ascensionis omini, anno eiusdem 1530. Margaretha Zekel de Ormosd, consors magnifici domini Iohannis Banffy de Lyndwa etc. Na rptu: Magnifico domino Petro Erddy de Erdewd, domino et amico nobis pluriraum honorando. Na istom mjestu, nie, drugom rukom: Domino Stephano Deshazy. Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije. 341.

1530, 30. maja. U Medvedgradu.

Ban Ivan Karlovi podva Ivana Katziancra na dogovor. Magnifice ac generse domine, fili nobis dilectissime. Post salutem ae eommendacionem. Notum facimus vestre eidem magnifice dominacioni,

388

quod miseramus ad vestram eandem nobilem Stephanum Gussych, seruitorem nostrum in certis negociis nostris, quam intimacionem clare potuistis intelligere. Oeterum scribit nobis eollega noster, videlicet magnificus dominus Franeiscus de Bathyan, vt adueniet modo feria quarta proxima post festum ascensionis domini hue ad Medwedwar, et nimium cupit conuenire vnacum vestra eadem magnifica dominacione, quare rogamus vestram eandem magnificam dominacionem ob amorem dei omnipotentis, vt modo nobiscum conuenire velitis, quia raulta negocia regie maiestatis haberemus tractare vnacum eadem, et vnus nostrum nunc aseendet ad regiam maiestatem, aut nos aut dominus eollega noster, et vnus nostrum erit apud vestram eandem, donee alius reuertelur a regia maiestate; et opportet nos tractare id, quod melius et vtilius erit regie maiestati; et rogamus vestram eandem, vt ad Zamobor venire velitis, et ibidem no biscum eonstitui dignemini, si vero non possitis ad Zamobor, tunc nobis signifieare velitis diem et [locum] ubi eonstitui volumus. Et eandem feliciter valere optamus. [Datum] in arce nostra Medwed, feria seeunda pro xima po[st fesjtum ascensionis domini, 1530. Johannes Torquatos, comes Corbauie ac regnorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie banus. Na rptu: Magnifico ac gpneroso domino Iohanni Koczyaner equiti aurato, capitaneo regie maiestatis generali etc., domino filioque nobis dilectissimo. Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno sauvan ie. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung. L. A. F. alt 119.120. 342.

1530. 31. maja. U Lupoglavu.

Petar Krui zahvaljuje Ivana Katzianeru, to se stara za Klis. Moli, da se obskrbi branom. Magnifice et clarissime. Salutem cum eommendacione premissa. Hodie per familirem meum redite sunt miehi litere clarissime magnificencie vestre, ex quibus intellexi summam beniuolenciam et amorem clarissime magnificencie vestre, quam habet erga me ac illum(!) eastrum Oliss serenissime regie maiestatis, domini mei graciosissimi in confinibus Thurcarum et in maximo periculo existentem(I), de quibus maiores quas possum ago gracias clarissime magnificencie vestre, tanquam domino meo obseruandissimo. In quibus eciam vestris eadem scribit, nullam dum habuisse relacionem a sua maiestate, nee de peeuniis, nee de aliis rebus ipso Castro necessariis, et quod sunt iam preparata 00 ta staria pro victu dicti castri neccessaria. Quamobrem clarissime magnificencie vestre vhementer(l) rogo, vt ipsa per suas velit mandare et preeipere, quatenus ipsa OOta staria farine citto debeant ad ipsum eastrum portare, quousque de peeuniis et aliis rebus dicto castro necesariis per elarissimam magnificenciam vestram

334 aliter prouisum fuerit, ne'qtiod absit ipso loco ob eareneiam victualium aliquid mali contirigat. Quam clarissimam magnificeneiam vestram diu feliciter valere cupio. Ex Lupoglauo, die vltima maii, 1530. . Eiusdem clarissime magniflcencie vestre'deditissimus ..*:': Petrus Cmsich, comes Clissii. Vani: MgDifico et clarissimo domino Iohanni Ooczyanar, equiti aurato, capitaneo Labaci ac Corniole(!) dignissimo etc., meo tanquam do mino et araico plurimum honorndo. Original na papiru. Peat sauvan na rptu, U ljubljanskom dolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 343. .

1530. 31. maja. U Budimu.

Kralj Ivan Zapolja daruje svom zaslunom Andriji Bwdor de Bwdrovocz sve posjede G-jure sina plemenitog Petra de Bogacho, gdje god se ovi nalazili u kraljevini Slavoniji i hipaniji krievakoj, koje je ovaj izgubio, jer je pristao factioni Germanice pastique Ferdinandine" * izveo razna nasilja protiv pristaa njegovih (Zapolje), i tako su ti posjedi pripali kruni. Nalae kaptolu azmanskom, da Budora uvede u posjed ovih imanja, a u prisuu njegovog povjerenika Akacija de Bresthowcz ili Gavra de Themerye ili Franje Thwrkeych de Palychnazenthpether ili Jurja de Neznanhegh. Datum Bude, feria tereia proxima post festum beati Vrbani pape, anno domini millesimo quigentesimo tricesimo, regnorum vero nostrorum predictorum etc. anno quarto. Original na papiru, peat na rptu pritisnut, kojim je bilo pismo zatvoreno (upravljano kaptolu azmanskom). U arkivu Jugoslavenske akademije. 344.

1530. 1. iuna. U Zagrebu.

Opina grada Zagreba alje k Ivanu Katzianeru svoje poslanike. Spectabilis et magnifice domine, domine nobis semper gratiosissime. Post seruitiorum nostrorum humillimam recommendationem. Hie misimus erga magnificentim vestram hos prudentes et circumspectos Michaelem lijteratum, iudicem seniorem, ac Mathiam Skalych alias decanum, nostros conciues in eertis arduissirais negotiis nostris et eiuitatis regie spectabili magnificentie vestre verbotenus referendos, quare petimus magnificentim vestram, quatinus dictis et relatibus ipsorum plenam et indubiam adhibere velit fidem creditiuam, ipsosque ad nos cum optata remittere rela tione. Datum in ciuitate regia Montisgrecensis, feria quarta ante fetum spiritus sancti, anno domini 1530. Judex ac tota communitas prelate eiuitatis Montisgrecensis.

335 Na rptu: Speetabili et magnifico domino, domino Johanni Koezyaner supremo capitaneo gentium regie maiestatis, domino nostro graciosissimo. Na rptu savremena biljeka: Statt Wichitsch, Agramb". Original na papiru. Na rptu pritisnut je u zelenkastom vosku grad ski peat (ali oteen), kojim je bilo pismo zatvoreno. U kr. sem. arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselieh, Not. prael. 358^-359. 345.

1530. 1. iuna. U Zagrebu.

Salvator Prencinger pie Ivanu , da vojska u Zagrebu nema potrebna novca ni spreme. Edler, Vester vnnd gestrenger Heer. Sein mein vnterthanig guett wil ling Dienst alzeytt zuuor beraydt. Nach den mier e. st. an nagst geschryben habt auff die geraayne khnechten den Pryeff frgehalten, da seindt die khnecht woll zwfryden gebessen(I). Aber die Zallung dy ferlengertt sich, das den brgern zw schwer ist wan sy messen den knechten vnterhaltuog geben auff den Eabischen(!) vnd das sy auff die leng nit wern mgen erlayden, vnnd geben wan man tregt jezunder wenig zw der stat, dan die Khnecht haben khein gelt nit, wie woll wir vertresten vnns gantzlich auf e. st., das e. st. khrtzlich pey vnns wirdt, aber pressand hab wir khain treffen nit, auch wenig puluer vnnd wenig geschtz vnnd auch khain pley jezunder nit. Auch begert ich an e. st. als an einem Obrist Haubtman, wellet einen Artikhel priefif herain mit den gegenbertigen prgern schykhen auch den phenigraaster heuelhen, das er dis hambter zw Agram besetz mit einen proffossen phendrichen als dan dis hambter pis er nit gebessen seindt, auch den gegenbrtigen Mathia Sehkhalitz wird e. st. berichten mndlich all vnnser mangl vnnd auch der prgen anzayen, well e. st. im gelauben geben als ich persontlich war pey e. st., ist mein vnterthanigest pit, wellet e. st. darain sechen, darmit ich mein ergegen e. st. bebardt hab, auch khunigklich mayestt khain schadt daraus nit erstiendt, van dis veindt sterkhen sich tag zw tag, darumb ich solich e. st. nit hab wellen verhalten, nicht dan ich thue mich e. st. vnterthaniklich benelhen. Geben zw Agram, am ersten tag Juni, in 30. Jahr etc. E. St. vnterthanigister, gehorsamer Saluator Prenzinger, Layttinger daselbst manu propria. Na rptu: Den edlen vnnd gestrenngen Herrn, Herrn Hannsen Khazianeren Eitter vnd Lant Haubtman in Orainn, meinen gnstigen lieben Herrn.

336

Original na papiru; peat kojim je bilo pismo mtoreno pritisnut je na rpt-u. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 120. 346. 1530. 2. juna. U Lupoglavu. Nikola Jadrijevi katelan javlja, da su Turci navalili na Klis, ali da su ih Klisani pred gradskim vratima razbili. Moli pomo. Magnifice et clarissime domine et domine. Seruitiorum meorum debita commendacione premissa. Noiierit clarissima magnificencia vestra qualiter hodie hora meridiei, que est die prima iunii, venerunt litere ab Ulis castellanis Clissensibus, quomodo Thurce equites ac pedites venerunt ad inuadendum et deprimendum ipsum locum feria tercia proxima ante festum ascensionis domini, vbi tunc illi exigui familires ante portas dicti castri pugnauerunt cum i HI ita, vt deo auxiliante salui ipsum castrum intrauerunt, qui quidem castellani mediante quibusdam amicis Mei Christi ac fidei Christiane inteligere et inuestigare potuerunt, quod omnino et absque aliquali fallo grandis ostium(!) Thurcarum equitum ac peditum debent ipsum castrum obsidere, statim die secundo proximo post ipsam incursionem, et quod ipse Thurce alia de causa eotunc non venerant ad explorandum et videndum, qui et quanti familires sunt intro et qualis preparatus et quanta victualia; ubi credat mihi clarissima magnificencia vestra pauci defensores, victualia et alia necessaria ad defendendum ipsum cas trum non multa. E dominus meus, magnificus comes die domenico proxime transacto fuit ad sanctam Mariam Rachanati causa voti, quem habuit, quare presentes meas simul cum Ulis illorum castellanorum Clissiensium ad elarissimam magnificenciam vestram mittere curaui, ex quibus eadem inteligere poterit, in quanto periculo est illud castrum serenissimi domini nostri regis, domini mei graciosissimi, cui necessitati et extremo periculo dicti castri clarissima magnificencia vestra si quomodo poterit, velit citto subuenire, quum si per elarissimam magnificenciam vestram citto non fuerit prouisum, credat, mihi ipsa, actum erit de ipso loco, nee aliud nisi me ac seruicia mea clarissime magnificencie vestre iterum atque iterum commendo. Ex Lupoglauo, die 2. iunii, 1530. Eiusdem clarissime magnificencie vestre seruus Nicolaus Iadrieuich, vicedominus Lupoglaui. Vani: Magnifico et clarisimo domino et domino Johanni Coczyanar equitti(!) aurato, neenon Labaci et Corniole(!) capitaneo dignissimo etc., domino meo colendissimo humiliter presententur. Orig. na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 119. 120.

337

347.

1530. 2. juna. U Beu.

Leonardo de Nogarolis javlja kralju Ferdinandu, da ima izgleda, da e biskup zagrebaki prei na njegovu stranu. Serenissime ae potentissime rex, domine, domine clementissime. Aecepi triduo ante literas maiestatis vestre 25. maii ex Ispruch(!) datas, in quibus maiestas vestra cognitis causis quas eidem adduxeram mihi clementer concedit, vt redeam, quod antequam facerem, volui prius Agriensem Posoni eonuenire, si quid post missos nuntios de negotio Zagrabiensi intellexisset. Oeterum adhuc nihil acceperat nee mirum propter longinquitatem itineris; nihilominns quod pertinet ad rei conclusionem iam satis prouisum est, non dubito, quin res perficiatur, nam vndequaque fertur Zagrabiensis practicas incipere quibus redire possit in gratiam maie statis vestre; quantum ad alia regno Hungarie pertinentia attinet, multa inter nos, Agriensem egoque locuti fuimus, quorum seriem in inclusis Uteris ipsius Agriensis contentam maiestati vestre per postas mittendam duxi, vt citius intelligere posset quo in statu res essent. Et me maiestati vestre bumillime commendo. Datum Vienne, 2. iunii, 1530. Eiusdem sacre maiestatis vestre regie humilimus seruitor Leonardus comes de Nogarolis. Na rptu: Sacre regie maiestati Hungarie, ac Bohemie etc. Original s peatom (pismo). U c.i kr. kunom, dvor. i drav. arkivu u Beu: Hungarica. 348.

1530. 3. juna. U Bisagu.

Ivan Kastelanovi, kojemu su biskup zagrebaki i Petar Erddi oteli imanja, moli Ivana Katsianera naknadu i 1 da moe vojsku uzdravati. Spectabilis et magnifice domine mihi obseruandissime. Salutem ac felicitatem seruiciique recommendacionem. Quoniam intellexi vniuersa negocia regie maiestatis, domini nostri clementissimi eciam in hoc regno Sclauonie habita, ac eciam seruitorum sue maiestatis per suam maiestatem vestre spectabili et magnifice dominacioni commissa fore, quibus intellects, nuper in persona propria cum ceteris aulicis maiestatis sue aecesseramus vestram spectabilem et magnificam dominaeionem in Bresecz, sed quia obstantibus certis negociis, aduentus vestre spectabilis et magnifice dominacionis ibi fieri non potuit pro presenti, tamen necessitas cogit me, plurimas meas necessitates significare et maxime, quod vniuersi mei seruitores a me recedere volunt, quos, postquam ad seruicia maiestatis regie me obligaui pro maxima parte propriis meis seruaui, vniuersas res meas
MONUMENTA HIST. XXXVI MONUM. HABSBURGICA I. 22

338 obligando et in ipsos distribuendo, quod raaiestati regie, domino elementissimo sepius intelligere, tum in propria persona, tum per nunccium(!) dedi, vbi sua maiestas semper me assecurauit eontentari ac seruicia mea persolui, que tamen usque in hodiernum diem soluta minime sunt. In bonis meis hereditariis dampnum maximum ac occupaciones, spolia, depredaciones, quod ab aliis eeiam intelligere poterit vestra spectabilis et magniflea dominacio, per episcopum Zagrabiensem et Petrum Erdedi passus sum, qui vsque hunc diem bona mea pro majori parte pro se vsurpata tenent, ita, vt vix vnus sit, qui maiora me dampna penes fidelitatem sue maiestatis suscepisset; quare rogo vestram spectabilem et magnifieam dominacionem, dignetur me solucione prouidere, vt quemadmodum semper fidelia a principio sue maiestati exibui seruicia, in futurum quoque ne desistam, vt valeam ipsos seruitores meos reseruare, quos vsque hue tempus cum maxima difficultate conseruaui ad seruicia regia. Quia teste eo, nisi me eadem prouiderit solucione per hunc ostensorem presencium, nobilem Michaelem Perych, ipsos de cetero seruare non possum. Vestramque spec tabilem et magnifieam dominacionem rogo, vt que oretenus seruitor meus retullerit, fidem adhibere dignetur, et deus felicem ac prosperum seruare dignetur, valere cupio. Ex Castro Bykzad, feria sexta ante Pentheeostes, 1530. Johannes Castellanffy de Zenthlelek, aulieus et consiliarius regie maiestatis. Na rptu: Spectabili et magnifieo domino, domino Johanni Koczyanner equiti aurato, neenon Sfirie, Oarintie, Oarniole supremo capitaneo maiestatis regie, domino nobis obseruandissimo. Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno otpao je. U ljubljanskom Rudolf'mu: Landesverteidigung: L. A. F. alt. 119, 120. 349.

1530. 5. juna. U Innsbrucku.

Kralj Ferdinand pie Ludoviku Pelcriju, da sve poduzme protiv protukralja Ivana i da sve sporazumno radi s Ivanom Katzianerom. Pekri. Ferdinandus. Egregie, fidelis, dileete.1 Oum inter arma plurimum referat consiliis et practicis ea tentare et aggredi, que in pernitiem hostis cedere possunt, cum ilia (si modo recto fine terminentur), non minorem vim et efficaciam sortiantur quam si aperto Marte quandoque validaque militum manu decernatur, nos ideo preter ea que per gentes et copias nostras in regno noslro Hungarie constitutas contra Iohannem Scepusiensem hueusque egimus et adhuc agere non desinimus, non nisi optimum et vtilissimum fore
1

Na strani: Reuerende, douote, dilecte.

339 eensuimus, quam quod modo aliquo secreto et conuenienti in pluribus locis mala aliqua secreta suscitentur et nutriantur, que solitis auctibus increscentia preter opinionem redundent in caput Iohannis, eumque tandem incautum opprimant, hec autem non incommode fieri posse credimus per medium vulgi et popularium cuiusque loci regni nostri prefati atque etiam partium regni Sclauonie, cum perspicue nunc videant se Iohannis opera et instinctu in turpissimam Thurcorum hostium seruitutem et tyrannidem esse detrusos, iamque non amplius de regno et locis illius tantum agi, verum etiam de oppressione sacrosancte fidei nostra, et libertatum quarumcunque regni ac denique de mancipatione et extinetione regnieolarum, sicut re ipsa nunc indies magis ac magis sentire ceperunt, cum Turcus, cui ab initio nulla iurisiurandi aut fidei date religio est, regnum non pro Iohanne quesierit et occupauerit prout miseris illius incolis per Iohannem persuasum erat, sed pro se de presenti cogitet ac omni studio conetur, hoc idem nouis etiam locis et finibus fortificare et tueri sibique totum appropriare ac ipsos Hnngaros ad descendendum vltra Ezeck ad confinia regni tutanda cogat, ac Quinqueecclesiarum ciues et incolas post se relictis aut si liceat venditis edibus et bonis ad bellum vocet et compellat, decimum hominem e regno petat in subsidium, aliaque onera intolerabilia pauperculis illis imponat, que quasi preludia seruitutis illius Turcice pre se ferre videntur, eaque ob id cum non parum valeant et condueant ad parandum Iohanni excidium iampridem sibi a deo et hominibus debitum, ac longe maiorem nocendi ansam prbitura sint, ea que simili vel etiam maiori seuitia Turcus in eorundem regnieolarum exitium de cetero molietur, tu a v e r o 1 fides et rerum gerendarum dexteritas et experientia non paruam nobis spem prbeant ad hc fe l i c i t er o b e u n d a , 2 te itaque graciose requirimus, v t v n a c u m g e n t i b u s e t s e r u i t o r i b u s t u i s o m n i a a d h u c q u e p o t e s c o n t r a e u n d e m I o h a n n e m ac com p l i c e s e t a d h e r e n t e s s u o s a g e r e v e l i s et i n t e r h e c p e r 3 me dia aliqua idonea fida et secreta t i b i que 4 bene visa et cognita inter po-*pulares et plebeios regni Sclauonie et quorumcumque locorum illius siue fideles siue infideles et potissimum Haydones Iohannis antedicti actiones et conatus, quos ad euertendum Hungarie regnum apud Turcos interposuit, finemque et exitum illorum miserabilem et alia nefena simul et atrocissima deinceps etiam inubie seeutura (nisi nostra opera et cura intercipiantur) publicari et mentibus eorunem plebeiorum ac precipue Haydonum bene insinuari c u r e s 5 , atque ea omnia per te et illos ad hec subornandos facere s t u d e a s , 6 quam maxime que ad concitandos et exasperandos illorum in Iohannem animos deseruire posse c o g n o Na strani: Tue uero deuotionis. Na strani: Vt fiant ordmanda. 3 Na strani: Eandem itaque graciose requirimus, vt vnacum fidele nobis dilecto Nicoiao de Thuri supremo capitaneo nostro, cum quo superine mutuam intelligentiam inibit per. 4 Na strani: Sibique. 6 Na strani: Curet se. 6 Na strani: Studeatque.
2 1

340 u er i s 1 ita, quod longa et crebra tarn impiarum et pernitiosarum iJlius aetionum damnique publici per eas inde secuti commemoratione ac ira odioque perciti vno tandem impetu et furore in eundem et suos, qui tarn Turci quam suas faction es promiscue fouent tecum irruant et insurgant ac extrema et pessima queque contra illos qui pertinaciter cum Turcis adherere perrexerint faciant et eomnrittant, quod vbi p e r t e f e l i c i t e r et s t r e n u e , s i c u t m i n i m e dubitamus gestum et perpetratum f u e r i t , t u a m q u e ac a l i o r u m e g r e g i e m o p e r a m i n i i s s i c u t in a l i i s d e p r e h e n d e r i mus 2 , infidelibus suam infidelitatem remittemus et vltra hoc eos gratia et munificentia nostra complectemur t i b i q u e ac r e i i s t i u s a u t h o r i b u s e t a u x i l i a t o r i b u s earn b o n o r u m infi.del i u m p o r t i o n e m a s s i g n a b i m u s , q u e t u i s et i p s o r u m 3 meritis digna fore iudicabuntur. vt res ista maturius succedat tibique sit eo facilior vbi propter adiunctam manum animosius in hostes ire licet, nobis visum est, vt cum egregio, fideli nobis dilecto Iohanne Oatzianer capitaneo nostro secretam intelligentiam super omnibus iis que nunc tibi commisimus habeas et continues, quod vt ipse pariter tecum agat, eidem iniunximus, per quam practicam alter alteri semper adesse remque viribus vestris vnitis melius aggredi et efficere poteris, curabit et ipse Oatzianer, vt et alios huic rei adhibeat, eamque cum illis conferat, ad hoc quod mutua intelligentia vestra fiat maior et solidior, necessitateque ingruente vires vestre adunari valeant, quo minori periculo et dispendio singula perficiantur, quod le latere noluimus. Datum Insprug, quinta iunii, 1530. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i drzav. arhivu u Beu: llungarica.

BiljeJce spoda oznauju varijante za odnosne razmaknute rijei, prema tomu je taj spis i na neJcog drugog upravljen bio. Mogue na biskupa ljubljanskoga. 350.

1530. 5. juna. U Topuskom.

Andrija Tukani, biskup kninski, javlja generalu Ivanu Katzianeru, da se hlivanski paa sprema udariti na Hrvatsku, Turci da e uvrstiti i posjesti Udbinu i Mrzin. Biskup zagrebaki imun Erddi da trai pomo u Turaka i uvruje te obskrbljuje hranom svoje gradove. Spectabilis et magnifi.ee domine, domine nobis obseruandissime. Post salutem ac humillimam seruiciorum nostrorum commendacionem. Cum a spectabili magnifieencia vestra domum repedauimus(!), quidam homo, quem dasdar de Wdwyna pro quodam captiuo nostro hue ad nos miserat, qui quidem homo nobis sub fide retullit, quod postquam Thurci spectabilem Na strani: Na strani: 3 Na strani: mus eaque faciemus,
2 1

Cognouerit. Illos ita actum fuerit infidelibus. Ac deuotioni tue clementiam nostram vberrime ostendequ suis.

341 magnifieenciam vestram in has partes pro defensione istorum regnorum deputatam intellexerunt, bassa in Hlywno habitare et has partes deuastare wlt(!), Ibrayn vero wayuoda in Wdwyna curiam sibi edificare et ibi manere proponit, castrum Merzyn munire et reformare, hominesque in eum ponere decreuerunt, ceteraque castra ibidem munire et exinde has partes et hec regna destruere pretendunt. In hoc nullum dubium est, vt hoc facere nollent. Deinde fide sua firmauit, quod chata equitum et peditum in paratu esset, que ibit ad ciuitatem seu oppidum nostrum Ozazyn. Oeterum accepimus fama veraci a duobus captiuis, qui hys diebus ex Oonstantinopolim(!) venerunt, quod Sophi Eodum accepisset, cesaremque Thurcarum et vires suas profligasset. Idemque cesar rursus contra ipsum Sophi exercitum parat et congregat. Episcopus Zagrabiensis iam binies ad Thurciam miserat potere subsidium, quod sibi hucusque dare renuerunt. Nunc iterum duos nuncios ad bassam et imperatorem Thur carum mittit, puta filium illegitimum sew bastardum comitis condam Bernardini et alteram Mathiam Machkasych pro impetrando subsidio. Idem episcopus nunc vires accumulat et omnia castra sua munire facit, nunc nouiter hys diebus ad castrum suum Zagrabie victualia imposuit et omnibus enodat quod viribus suis; spectabili magnificencie vestre resistere wit, sed credimus in deum et firmiter tenemusque spe sua frustrabitur. Hoc scimus, quum primum spectabilis magnificencia vestra aduenerit, omnes incole regni Sclauonie eidem spectabili magnificencie vestre sese subieient(I). Ideo spectabilis magnificencia vestra de his premissis curam adhibere dignetur. Cetera spectabili magnificencie vestre his seruitor noster declarabit. Eeliquum est spectabilem magnifieenciam vestram bene ac feliciter valere ad vota optamus. Datum in Thopozka, dominico die Pentecostes, anno domini MDXXX. Andreas, episcopus Tininiensis. Vani: Spectabili et magnifico domino Ioanni Koczyaner, militi aurato, necnon regnorum Croatie, Oarynthye, Oarniole et Stirye capitaneo generali dignissimo, ac domino et amico nobis plurimum obseruandissimo. Original na papiru. U Ter. sem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131' Kerseelich: Not. prael. 339340. 351.

1530. 5. juna. U Rasinji.

Ivan katelan pie Ludoviku Pehriju, da je Ivan Tali stvari i oruje is Klotra (GrbonoJc) otpremio u Kamengrad. Post seruicium ac me ipsius recommenacionem. Magnifice domine, domine mihi semper graciose. Nouerit vestra magnifica dominatio quomodo priie eadem mihi commisserat, vti veraciter rescire facerem de condicione et statu lohannis Thahy, quod mihi officiales arcis Zentgergerwara et Kapronche hec ad scitum dederunt, qualiter adhuc feria tercia proxime preterita idem dominus lohannes Thahy ex Grabornok totaliter

342

vnacum vxore rebusque ac clenodia domus sue nee non et pixidibus, que super eurrum vehy(!) possunt, in arcein vocatum Kameny sese contullit(!), custodibusque in Grabornok missis. Episeopus Eazabyensis(i) hys temporibus pro Thurcis raissit, suisque colonibus commissit(!), vt omnes res suos in terra suffodiarent ac in munita loca colocarent ac sese in arrais promtos tenerent, quam rem credo forsan apud eandem vestram magnificam dominationem aperciorem fore; preterea stabum(?)J ut eadem commisit iam promptum fore excepto coopertolio(I), quod feria quarta nunc futura cooperire faciam. Aduentus vero vestre magnificencie mihi multum placeret, ex quo formacionem ab eadem habere optarem, quoquo appciori(!) ac forciori modo hane arcem ordinre eadem vellit, licet in quantum facultas et austucia mea fuit, ordinere feci, mihique eadem ad scitum aduentum daret, quonam dierum esset Ventura. Oeterum puluerem pixidibus tarn manualibus quam vocatis zakalos, ex quo penitus quinque habetur, ea dem mittere dignetur, quia absque eo moderno tempore quiequam possumus. Valete quam felicissime. Datum Eazyne, in festo Penthekosten, anno Christi 1530. Iohannes castellanus etc. obsequiosus vestre magnifice dominacionis etc. Vani: Magnifico domino, domino Lodouico Pekri de Pethrowyna neenon generali capitaneo regie maeistatis ac militi(!) leuis armature, domino, domino semper graciosissimo. Original na papiru. Na rptu peat, kojim bijae pismo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 352.

1530. 5. juna. U Odri.

Ban Ivan Karlovi alje k Ivanu Katzianeru svog pouzdanika plemia Ivana Wukoslauig-a (Vukoslavia) svog slubenika, da ga saslua o njegovim prilikama. In Odra, in die Penthecostes, anno 1530". Original na papiru. Peat na rptu pisma sauvan. U ljubljan skom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119. 120. 353.

1530. 6. juna. U Beu.

Ratno vijee u Beu pie Ivanu Katzianeru, da je Ivan po Ivanu Z&polji otputen i da ga valja privesti na stranu kralja Ferdinanda. Vnnser Dienst in freuntlichen gueten Willen zuuor. Edler, gestrennger lieber Freundt. Wir fuegen ew zuuernemen, das vns nu mermals durch kimtschafft anezaigt worden, wie der Tahy Janisch mit vngnaden
1

stabulum?

343

von dem woyda von fn abgeschidn, vnd den negsten in windischn Lan den vergkht sein solle, dennoch vnd dieweil in windischn Lannden vil auffsehens auf ine gehallten wirdet, vnd wo er sich widerumb auf khun. raajest. Barthey begeh, ir majest. in windischn Landen vil guts erfolgen mcht, war vnser Eat vnd gutbeimgkhen, souer es ew auch fr gutt ansehen wolt, das ir allen vleis vnd practigkn frgewendt vnd souil gehanndlt hette, dammit er sieh widerumbs in khun. majest. Bartheyen be geh, daentgegn er von ir majest. auch genaden vnd alles guts gewartundt sein soll, wie ir in dem vnd ainem vil mererm mit guetter Schigklichaitt zuhandlen wisst; dan so mgen wir ew nit verhallten, das auf khun. majest. Beuell vnd vil beweglichn vrsachen, souil practiciert worden, das die hungerischn Nassarnn wie vns jetzo Wagkhitt Pawll1 zugeschriben widerumb auf khun. majest. tail gefallen sein, haben auch vil anzaigen, das gegen dem Thrgkhn langer Zeit so fueglich nit als jetz gebanndlt hett werden mgen, doch wellen wir ew derhalben hinnach grundtlicher schreyben, damit was ew freuntlich lieb vnd Dienst ist. Datum Wien, den VI. tag Juni, anno XXX. Khun. Maj. zu Hungern vnd Behaimb etc. verordnet Kriegscomissari vnd Eatt zu Wien. Na rptu: Dem edlen, gestrenngen Ritter, Herren Hannsen Gacziann&r kun. maj. zu Hungern vnd Behein(!) etc. Eat, Lanndhaubtman in Grain vnd Oberssten Veldhaubtmann vber die drey Lanndt, Steir, Kernndtn vnd Crain, vnnseren besonnder lieben freundt. Grain. Original na papiru, na rptu 4 peata, kojima je bilo pismo za tvoreno. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung, L. A. F. alt 119. 354.

1530. 6, juna. U Varadinu.

Ludovik Pekri javlja Ivanu Katzianeru, da su Turci krenuli na Hrvatsku. Moli da se s njime sastane. Sad borave u Varadinu ban Bacan i Valentin Therek. alje priloeno neko pismo, koje ako misli neka poalje kralju. Ex ciuitate Warasdiensi, feria secunda Pentheseostes, anno 1530. Original na papiru. Peat otpao. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.
1

Pavao Baki\

344

355. 1530, 7. juna. U Ljubljani. Ivan pie Ivanu Kastelanoviu, da dri na okupit svoje ljude, jer e zamoljeni od kralja novac doskora stii. Spectabilis et magnifice domine, amice charissime. Salutem et perpetuam felicitatem. Ex Uteris, quas ad me vestra magnifica dominatio apud hunc vestrum seruitorem misit, atque etiam ex ipso seruitore satis superque intellexi, quanto cum dispendio et damno vestro hactenus in serenissime regie maiestatis seruitiis laboraueritis et seruiueritis unacum vestris seruitoribus. Sed cnm hucusque eadem regia maiestas in tarn arduis negotiis assidue occupata et quodam modo districta(!) fuerit, impossibile fere fuit in rebus omnibus prouisionem facere. Tarnen credat vestra magnifica do minatio firmiter, omnia vestra et vestrorum seruitorum fidelia seruitia regiam maiestatem unacum egregia seruitiorum satisfactione etiam graciose et cummulate repensuram et remuneraturam. Oumque hactenus tarn longum in rebus omnibus tempus certe non sine propriorum bonorum distributione, quod facile credo distulistis et perdurastis, et hoc ipsum pro conseruandis seruitoribus saltern. Peto a vestra magnifica dominatione vehementer, ut adhuc breue tempus, immo aliquot dies paucos saltern expectetis equo animo, tantaque et non minori fidelitate quam hactenus fecistis omni opera et diligentia seruite et vos geratis. Spero enim, quod breuissime pecuniae mitti(!) hue a regia maiestate, quibus omnibus vobis largiter satisfied et salutio cedi possit. Nam testor deum omnipotentem, quod nihil libentius iam feeissem quam peeunias misissem, seit enim vestra magnifica dominatio, quod in rebus omnibus, quibus saltern possum totus vester et paratissimus sum, sed profecto nulle adhuc peeunie allate sunt, sed citissime et breuissime offerentur, scripsi enim nunc diu de hac re regie maiestati. Quamobrem iterum atque iterum vestram magnificam dominationem rogo et pro nostra singulari amicitia oro et obsecro, ut tan tum interim curare et operam adhibere velitis, ne recedant a vobis seruitores, sed summa fidelitate permaneant. Qua in re vestre magnifice dominationi ego gratum aliquid facere possum, offero me et diligentem et paratum, quam vestram magnificam dominationem felicissime valere opto. Datum Labaci, VII. die mensis iunii, anno XXX. Ioannes Cazianer eques auratus, capitaneus Oarniole provincialis et supremus capitaneus Stirie, Oarinthie, Carnioleque. Na rptu: Spectabili et magnifico domino Ioanni Oastellanffi de Zenthlelech, sacre regie maiestatis Hungarie et Bohemie consiliario, amico charissirno. Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno, otpao je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu.

345 356.

1530. 7. juna. U Brekovici.

Ivan Kobasi alje k Ivanu Katzianeru fratra vikara Nikolu Sturlia, da mu razlozi Kobasieve potrebe. Speetabilis et magnifiee omine, domine mihi semper collenissime. Seruiciorum meorum reeommendacione premissa. En mitto ad vestram spectabilem magnificeneiam hunc reuerendum patrem, fratrem Nicolaum Sturlyeh, vicarium, fratrem meum pro certis arduis meis negoeiis pro me informatum et destinatum ad vestram magnificeneiam. Qua propter rogo eandem, quatenus dietis et relatibus eiusem fidem adhibere dignenini creditiuam tanquam ex ore meo proprio prolatis. Ego autem solus animo libentissimo personaliter adissem vestram magnificeneiam, ne aduersa valitudo inpeiret. Tamen ego semper hie et vbique locorum in omnibus cupio et sum paratus obtemperare mandatis vestre speetabilis magnificencie, quam felieiter valere exopto. Ex Brikowicza, 7. iunii, 1530. Eiusdem vestre speetabilis magnificencie seruitor Iobannes Kobasych. Na rptu. Spectabili ac magnifico domino, domino Iohanni Koczianer, summo capitaneo Carniole et aliarum prouinciarum regie maiestatis, do mino suo semper in omnibus graciosissimo. Original na papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom Rndolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119. 120. 357.

1530. 7. juna. U Otocu.

Seruitores et stipendiarii Ottocienses" piu kapetanu Erasmu Saueru (Sarar), da od Ivanja (24.J6.) ne e dalje ostati a Otocu, ako ne dobe plau. Datum Ottocatii, die septima iunii, MDXXX". Original na papiru, peat (grb) na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. 358.

1530. Prije 8. juna.

Murat vojvoda, ehaja Bosne, pozivlje Ivana Kobasica, da poalje o vjeka, s kojim da moe ugovoriti togod glede turske zatite, pa da mu naznai svoje turske sunje, koje e nastojati otkupiti. Tenor literarum Murat vyauode ex ytalico est talis: Domine lohannes. Seitote, quia misistis ad me, uelemus habere pacem vobiscum et cum cesare Turcarum. Item misistis, vt vnum Turcham vobis^ grates refero J n jmensas. Item scribitis, quod deberum mittere vnum

346 liominem nostrum, videre vobiscum et componere pacem, quo velletis, quod mittam hominem, quomodo poterit homo noster scire, quod vos habetis. Sed mittite vnum ex vestris hominibus hue; si poterimus facere aliquid boni; et intelleximus quod habetis aliquos Turchos seruos, qui non habent, qui pro eis intercederent, sed mittatis mihi scire, quod est eorum precium redempeionis, ego videbo si habebunt aliquod et si poterunt redemi precio honesto; et quia non habui scriptorem litere sclauonice, feci scribere ytalice. Murath wyvoda Ohehaja Bosne. Frepis Ivana Kohasia, priloen pismu od 8. juna 1530. U ljub ljanskom Biiolfmu: Landesvertheidigung L. A. Fa alt. 119. 120. 359.

1530. 8. juna. U Brekovici.

Ivan Kobasi pie Ivanu Katzianeru o bjednim prilikama oko Brekovicc. Javlja vijesti o pomoi turskoj biskupu zagrebakom. Spectabilis et magnifice domine, domine mihi colendissime. Seruiciorum meorum recommendacione premissa. Sciat vestra magnificencia, quod miserat ad me Murath vyaivoda(!) suum internuntium cum uteris, quas mitto vestre magnificencie et hoc quia ego eundem rogaueram, vt si posset mihi modo aliquo ordinaret aput bassam, ne hine repentine oporteat me omnia que habeo amittere atque discedere, cum omnes vicini mei circumquaque existentes se subiecerunt censui Turcharum, vnde neque custodie teneri neque aliquod signum ex sono bombardarum a quocunque expecto, sed possunt venire ita, quod non in sedibus me et meos reperient. Vsque nunc vero teneo verbis, tarnen rem infectam et vere timeo, quod nichil erit, quia ipsi postulabunt a me, quod ego cum meis pauperibus eolonis dare non potero; vnde peto magnificeneiam vestram, quatinus hac in parte mihi consulere dignemini, quid sum facturus, cum ego omnino nil facere intendo, quidquid videro esse contrarium voluntati regie maiestatis, domini nostri graciosissimi. Vestra autem magnificencia estis eiusdem locumtenens generalis, quidquid iusseritis, operam dabo adimplere. Quod si vestra magnificencia hoc mihi disuaserit, tunc rogo, vt mihi prouideatis ad minus decern homines pedites, ex hiis quos tenetis, vt possent mihi cu stodia necessarias tenere; cum credat mihi magnificencia vestra, quod sine vestre magnificencie subsidio ego hie nullo modo fine aliquali tewga(!) Tur charum habitare nequibo, quia et iste exercitus, qui vltimate copiosissime exierat (relatu dicti internuncii) intellexi, non nisi ad expugnandum et dissipandum Brekowicham et Czasin propositum habebat. Item ydem mternunetius narrauit, quod et nunc iterato Turcharum exercitus equitum et peditum preparatur; et dixit, quod intendunt aliquid et per mare se facturos, quia quasdam naues fabrieant in Obrowacz, quod scio vos non latere per vestra sequitur(l).

347

Item mihi vietur, quod ista trewga quam ego facere intendebam nil noceret, quia possem modo condecenciori semper ad eos mittere et nouitates audire, cum et iste internunctius (ille videlicet qui sepius ad Ysaxych nouitates defert) mihi promisit tenere me nouitatibus, que interius aguntur. Licet multum mentiatur, tum et vera mUltociens dicit, ideo cum minori suspectu possemus huie operi intendere. Nichilominus ego id quod vestra magniflcencia iusserit faciam. Item recepi literas vestre magnificencie super conquestu prioris de ]}leteria. lam est annus elapsus. quod ego iniirmitate grauatus non exiui fines Brekowieze et quomodo possum intendere, quid faciant rustici mei inter se. Hoc vnum scio, quod colonus dicti prioris interfecerat fratrem vnius coloni castri Sichilberg et iusticia adiudicauerat eundem sibi in homagio fratris sui interfecti; et quia eidem non satisfecit, aliqui rumores inter eos sunt exorti, quod certe horum nichil scio, ideo quid ad me, si quis fecit, quod facere non debuit, penam luat; ego autem scio me nulli iniuriam neque dampnum fecisse, ideo ego infiirmitate grauatus ac multis aliis negociis grauatus in hiis confinibus non possum omni die Laybacum accedere et aures vestre magnificencie et dominorum clamoribus inplere (quod vere et doleo), quia haberem multa vobiscum tractare, et melius ac comodius res mee agerentur, si sepius possem constitui cum magniflcencia vestra ac aliis dominis prouincialibus, cum sie deus wlt et meum infortunium. Vestre autem magnificencie tanquam domino me gracioso me et omnia meo negocia recommendo. Ex Brekowicha, feria quarta post Penthecosten, 1530. Iohannes Kobasych vestre magnificencie ad mandata. Pripisci na dvim malim ceduljicama istim pismom: 1. Antonius de Andreis ex Chlissia1). 2. Item sciat vestra magniflcencia, quod dixit mihi quidam explorator pro(!) bassa Bosnensis intendit ire in Sclauoniam in subsidium episcopo Zagrabiensi, quod ego non credo, tarnen volo vestram magnificenciam esse cautam in hac parte. Na rptu: Spectabili et magnifico domino, domino lohanni Koczyanar capitaneo generali Oarniole ac gencium regie maiestatis etc., domino suo in omnibus colenissimo. U istom pismu prepisano je na 3. stranici pismo Murata ehaje, koje je ovdje pod br. 358. priopeno. Original na papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudol-r finu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 119. 120. *) Moda ime ipternuncija.

348

S60. 1530. 8. juna. U Brinju.

Seruitores et tipendiarii Brignienses" piu Erasmu Smteru (Sarrar) kapetanu senjskom, da e napustiti slubu u trg u (oppido) Brinju, ako ne dobe plau. Ex Brigny, die VIII. iunii, 1530". Original na papiru. Pecat (kameja) na rptu. U Ijubjanskom Rudolfmii: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119. 120. 361.

1530. 11, juna. Kod Brezica.

Sabor kod Brezica alje Ivanu Katzianeru svog pouzdanika Tomu od Komornice, da mu saopi neke vane vijesti. Magnifice et generse, domine nobis plurimum honorande. Salutem. Misimus ad vestram magnificenciam e medio nostrum hunc egregium Thomam de Kamaria confratrem nostrum, seruitorem regie [maiestatis], medio cuius nonnulla ardua negotia nostra eidem oretenus per ipsum nomine nostro referenda intimauimus; rogamus igitur vestram magniiicentiam, quatenus dictis et relatibus eiusdem nomine nostro referendis fidem indubiam atque creditiuam adhibere uelit eadem, ac cum bona relacione erga nos euiidem transmittere; eandem feliciter ualere optamus. Ex conuentu et ieta nostra prope Bryscze habita, sabato proximo ante festum sancte Trinitatis, 1530. Iohannes Torquatus comes Oorbauie. Francisus de Batthyan comes comitatus Castri ferrei, banus. Ludouicus Pekry capitaneus. Stephanus Deshaszy de Zonzedwara. Iohannes Castellanffy, ceterique fideles regnorum Oroatie et Sclauonie regie maiestatis in presenti dieta existentes etc. Na rptu: Magnifico et generoso domino Iohanni Kaczyaner equiti aurato, supremoque capitaneo Stirie, Oarintie et Oarniole etc., domino et amico nobis plurimum honoraodo. Rukopis Hungariae regni partiumque eidem annexarum potissime vero regni Oroatiae raiserabilia fata" str. 94. u arhivu Jugoslavenske akademije pod br. JI. G. 53. ii. Acta comit. I. 250. ima slino pismo, ali samo po Ludoviku Pekriju potpisano.

349 362.

J 530. 11. juna. Na Rijeci.

Petar Krui alje svog pouzdanika Ivanu Katzianeru. Magnifiee et clarissirae domine mihi obseruande. Salutem et mei commenacionem. Sapia la vestra magnificencia come el portador dela presente le zentilomo de Ancona et per questa mia fera auisata vestra magnificencia, come el dito le vero seruidor del nostro signor regia maiesta, per la qul cosa prego la vestra magnificencia, che ue sia recommandato el dito zentilomo per la seruitu(!) mia quantum valeo apreso dela vestra magnificencia. Mostrara li soi priuilegii administratige la roson zui me comendo oferoque et bene valere cupio vestram magnificeneiam. Ex teraf!) Pluminensi, die XL mensis iunii, 1530. Eiusdem vestre magniiicencie deditissimus Petrus Krusich. Na rptu: Magnifico et clarissimo domino Iohani(!) Cocianer capitaneo Laibaci ac prouinciarum dignissimo, domino suo obseruando. Original na papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom dolfmu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 11.9. 1.20. 363.

1530. 13. juna. U Medvedgradu.

Ban Ivan Karlovi alje h Ivanu Katzianeru svog pouzdanika Ivana Pastora. Magnifi.ee ac generse comes, domine et fili nobis clarissime ac honorande. Post salutem ac nostri commendationem. Notum faeimus vestre eidem magnifiee dominationi, quod intimauimus ad vestram eandem nonnula verba per hunc nobilem Gasparum Pastoris. Quare rogamus vestram eandem magnificentiam, ut dictis et relatibus suis pro nunc lidem adhibere velitis creditiuam ac indubiam, et quiequid dicet ex parte nostra, tanquam si ex ore nostro proprio prolatum fuisset. Et eandem bene et feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Medwed, feria secunda proxima post festum sanete Trinitatis, anno domini 1530. Iohannes Torquatus, comes Corbauie ae regnorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnico ac generoso domino Iohanni Caczyaner equiti aurato, capitaneo prouinciali Oarniole, summoque Oarinthie, Stirie et eius dem Oarniole etc., domino et filio nobis obseruando atque charissimo. Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno, otpao je. U kr. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kereselich, Not. prael. 342.

350 364. 1530. 14. juna. U Soljanama.

Simun biskup moruki moli Ivana Katzianera, da nekom jadniku pomogne. Illustrissime omine et plurimum obseruanissime. Salufcem et eommendacionem. Teneor rogare pro pauperibus et opressis, propterea rogo dominationem vestram illustrissimam, vellit intuita pietatis et misericordie intelligere negotium huius pauperis viri, et si iusticiam fouet, ut ipse dicit, faciat dominatio vestra illustrissima, ne ulterioribus damnis et expensis premetur. In quo rem deo gratam et se dignam faciet eadem domi natio vestra illustrissima, cui offerro me et quam plurimum commendo. Ex Salinis, in profesto sancti Viti, MDXXX. Paratus ad mandata dominationis vestre illustrissime S. episeopus Modrusiensis. Na rptu: Illustrissimo domino Ioanni Cocianar capifcaneo Laybaci, equiti dignissimo etc., domino obseruandissimo. Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno sauvan je. (U titu kroei panter? okolo napis SI. BEG. EPS. MODE US.). U kr. gern, arkivu u Zagrebu. Privilegia No. 131. Kercselieh, Not. prael. 338. 305.

1530. 15. juna. U Klisu.

Matija Ufranai i Mirko, vioekapetani Klisa, javljaju Ivanu Katzianeru, da su se obranili od Turaka, koji su velike tete poinili po polju oko Klisa. alju radi daljne obavjesti slugu Kruieva Nikolu. Magnifice, prepotente ae generse domine, domine. Salutem ac commeudacionem tanquam domino nostro graciosissimo. Noueritis(!) magnifieen cia vestra, qualiter mimici erucis Cristi dua vice fuerunt subtus nos et gratia dei nobis in Castro nullum malum nobis(!) facere potuerunt, sed magnam deuastacionem et damnum in campo fecerunt ac igni comburerunt, ut nil de fruibus(!) et de alis(!) rebus in canpo(!) remansit. Et si uoluisemus(!) magnificencie vestre declarare necesitates(!) ac ealamitates nostras, in quibus sumus constituti(I) hie in miserimo loco in seruicis(!) regie maiestatis, longum fuiset(!), sed fidem facimus huic nobili uiro Nieulo, seriiitori domini nostri Petri Orusich, ut magnifieencia vestra velit sibi fidem adibere(!) tanquam ex ore nostro fuisset prolatum. Et speramus in magnificenciam vestram et se recommendamus magnificencie vestre tanquam domino nostro graciosisimo(l). Datum Olissi, 15. iunii, ano(!) iomini 1530. Mateus Ufranasich ac Emerichus vieeeapitanei Olissi, seruitores magnificencie vestre.

351 Na rptu: Magnifico ac prepotenti domino capitaneo Koczianar, capitaneo generali regie maiestatis ac Lublane, domino nobis graciosissimo humiliter presentetur. Original na papiru. Peat (grb, liljan) na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 306.

1530. 16. juna. U Lovrani.

Petar Krui alje h Ivanu Katzianeru Nikolu Jadrijevia, katelana lupoglavskoga, da obrazloi stanje i potrebe Klisa. Magnifice et elarissime domine et domine mihi semper obseruande. Salutem cum commendacione premissa etc. Die 13. instantis accepi literas elarissime magnificencie vestre michi per familirem meum datas, ex quibus intelexi ea omnia que michi ipsa policitur circa pecuniam et alias necessitates illius castri Olissiensis, pro quibus quidem necessitatibus et aliis negociis mitto ad clarissimam magnificenciam vestram hunc nobilem Nicolaum Iadrieuich, castellanum meum Lupoglaui, qui mea ex parte ela rissime magnificencie vestre necessitates dicti castri ac alia exponet, cui rogamus ipsam, velit eidem prestare fidem creditiuam, que nomine meo elarissime magnificencie vestre dicet, offerendo me acl omnia commoda et mandata elarissime magnificencie vestre. Quam quidem clarissimam magni ficenciam vestram diu bene ac foeliciter(l) valere cupio. Ex Lourano, die XVI. iunii, 1530. Eiusdem magnificencie vestre deditissimus Petrus Crusich comes Clissii et de Lup[oglauo]. Vani: Magnifico et elarissinio domino et domino-Iohanni Gheezyaner(!) equito(!) aurato necnon Laybaci, Oarniole, Stirie et Corintie(!) surarao capi taneo etc., domino meo obseruando presententur. Original na papiru. U ljubljanskom Rudolfmu: Landesvertheidigung L. A. F. 120. 367.

1530. 17. juna. U Bihau.

Ivan Lenkovi, vicekapefan, javlja Ivanu Katzianeru, da se tri pae spremaju te e udariti ili na Biha ili e poi u pomo biskupu zagre bakomu. Moli uputu, to da uini, ako Turci opkole Biha. Edler, gestrenger, gnstiger herr landshaubtman. In diser stund hat der haimblich Khundschafter ein person zu mir geschicket vnd anzeigen lassen, das III wascha yetz die tag heraus ziehen werden. Sy sein nun versamelt mit geschtz vnd aller notturft versehen, wiewol sy sich noch nicht erhebt, noch verukht sein. Murat waiuoda der lasst yetz zw Plaffno

352 das aufpot geen, ist nicht eine guete tagreiss weit von hie. Sy sollen heben zwo grosse pugsen vnd die drit werden sy zu Udbin erheben, vnd sezt sein hals zu pfanadt, sy sein des frnemens Wihitsch zugebinen. Wo sy aber hie frziehen vnd den flekhen nicht angreiften, werden sy an khein andern ort, dan auf Orayn rukhen, wie woll das gemain geschrey vnd sag vnder inen ist, sy sollen den bischofen von Agram zu hilf ziehen. In diser wochen wirt all tag volks hierumb aufgehebt vnd heut in aller frue haben die Thrkhen zu ross vnd fuess ausserhalb des werdls etlich personen gefangen. Ich hab khaum souil volkhs, dass ich die Thor pesetzen mag, dieselben werden innerhalb IUI oder fnf tag aufs langist, souer die peczallung nicht khumbt, abziehen, nachden aber yez das wasser vmb disen Flekhen gar seicht vnd klein, an etlichen orten nicht zwaier Span tief ist, hab ich nechten die purger zusamen erfordert der maynung, dass wasser mit einer wuer vnd pollwerch zuschbelen, haben etlich zu mir gesagt, was soll wir pauen, was trostes oder guetz muegen wir vns versehen, so die lanzkhnecht? abziehen vnd von hinen fliehen. Demnach trag ich Frsorg, souer die Thrkhen hie frziehen werden, vnd wan sy gleich den Flekhen zu pelegern oder anzugreifen nicht willens werden, allain das sy sich vndersteen das getraid, Weingarten vnd ir narung im werd vnd allenthalben zu verderben. Wirt der gemain arm man verczagen vnd bewegt mit inen zu huldigen, oder den Flekhen aufzugeben, dan sy seind III oder viermal sehterkher hinen den wir, so ist das geschloss hie nit vest, wie meniglich wissend ist. Wan ich sehterkher hinen wer, wolt ich mich an ir red oder thuen nicht schauen, dieweil mir aber auf mein vielfltig schreiben anzeigen vnd anrueffen von euch noch niemandt khein hilf mit volkh, puluer noch gelt zuekhumbt vnd mein haubtman yetzo nicht in land ist, pitt ich euch, souer es sich zuetrueg, das ich angriffen vnd belegert wurdt, wie ich mich doch halten soll, mir darine beschaid zu geben. Datum Wihitsch, um XVII, tag Juni vmb 4 vr Nachmitag, anno im XXX. Hans Lenehowitseh. Vani: Dem edlen vnd gestrengen itter, herrn Hansen Khazianer etc. Cito. Prijepis . Lopaia po originalu u ljubljanskom Ruolfinu: Lan desverteidigung. L. A. F. alt. 120. Mi ga ondje ne nadjosmo. 368.

1530. 18. juni. Rimu.

Element VIT. papa Tetra Kruia na borbu protiv Turina i alje mu neto sita. Clemens papa VII. Dilecte fili. Salutem et apostolicam benedictionem. Grata fuerunt no bis que tuus nuntius nobis retulit de tua et tuorum assidua constantia et virtute in ista arce et Iocis ab hoste ei Turca alacriter defendendis, de

353 quo et te et illos plurimum in domino commendamus, ac quanquam vestra inclyta fortitudo cum relligione erga deum summum coniuncta hortatione non egeat, tarnen ad huius virtutis et erga deum affectus vestri continuationem paterna vos charitate hortamur, erunt enim vobis Ulli parata ab ipso deo premia eternae in elo felicitatis; nos autem erga vos paterno semper amore incensi curam de vobis tanquam fortissimis sanctae fidei propugnatoribus nunquam deponemus; ac nunc quidem aliquantum frumenti ad vos mittendum, quanquam in hoc rerum nostrarum angustia, curauimus, ampliora daturi, si per nostras omnibus notas calamitates licuisset quemadmodum idem tuus nuntius haec latius explicabit. Datum Eomae apud sanctum Petrum sub annulo piscatoris, die XVIII. iunii, MDXXX, pontificatus nostri anno septimo. Blosius. Vani: Dileeto filio Petro Crusych comiti Olyssii. Original (breve) u c i Jer. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu : Hungarica. 369.

1530. 18. juna. U Beu.

Ratno vijee pie Ivanu Katzianeru, da je Petar Erddy preao na stranu kralja Ferdinanda i neka mu se nita zla ne ini. Vnnser Diens in freuntlichen gutten willen zuuor. Edler, gestrennger, besonder lieber Freundt Her Petter Erdeudi hat dieser Tagen einen sei nen Oaplan Herrn Clement genannt auf Gelaytt zu vnns geschikht, vnd sein entschuldigung vnd Vrsachen, das er bisher nit Trkhisch noch furnemens gewesst sey, demselben anzuhanngen, wie dan solches an Ver derbung seiner guetter erschinen vnd anderes des zuerzellen verdryesslich vnd vnnot nach lengs anzaigen lassen. Vnd sich erbotten, wo im in bedennkhung seiner vrsachen dy kun. majest. zu Hungern vnd Beheim etc., vnnser gnedigester Herr gnadt bewiss, das er vnuerzogenlich seinweib, khinder vnd ettliche guetter heraussferttigen, auch der khun. ma jest. auf eur erfordern mit allen so muglich gehorsamblich dienen wider ir majest. vngehorsamen ziehen, vnd alles so einem getreuen vnderthanen zuersteet yolzienen welle. Wiewol wir nun laut der Instruction die vnns von hochgemelter khun. majest. bergeben, gewalt vnd macht haben, mit dennen vndt anndern in Windisch Lannden vnd anndern Orthen zu practitieren, zu hanndlen und zubeslessen, so haben wir doch das dennocht ausserhalb ir majest. gruntlichen beschaydes vnd erinnderung ires gemuets nicht thun wellen, sonnder ir Majest. all Hanndlung nach lenngs zuegesehriben, vnd darber ir Majest. willens erwartten wellen. Aber mitlerweil hafcen wir von ir Majest. wegen zugelassen vnd bewilligt, das gemellter Herr Erdeudy, sein Weib und Kindt vnd was er soust will in die Lannd schikhen vnd on nachtail Heraussferttigen soll. Solches zaigen wir ew zum maissten freuntlieher mainunng darumben an, dieveil sich gedachter von Ebraw dermassen wie uorsteet erpeutt, auf eur erfordern
MONUMENTA HIST. XXXV. I MONM. HABSBURGICA I. 23

354 mit seinen Leutten aut zu sein, vnd zuezeziehen, das ir solh Hlf vnd gehorsamblieh erbetten, wann ir einen Zug frhannden nembt, oder sonst die notturff eruordern wrde, an ine ersuechen vnd begern, vnd fmmblieh souil an ew ist vehuet hetten, wann sein gemahl vnd Kinder herausszugen, das innen von dem Dienstvolkh vnd andern kain schaden oder antasstang zugefrt. Vnd also bey disen Leuffen sonnderlich wei Herr Petter wol befreundt, behausst vnd in Windisch Lannden ein gross ansehen hat, bey seinem gehorsamen vnd schuldigen erbetten erhallten wrde, wie je zu thun vnd zuuerordnen wisst. Wollten wir Bu also sol chen Hanndlung ainwissen, vnd ew durnach zu richten haben, vnanzaigt nit lassen, damit was euch freumtlieh lieb vnd Dienst ist. Geben zu Wien, am achzehenden Tag luni, anno etc. dreissigisten. Khun. Majest. zu Hungern vndt Beheim etc. verordnt. Kriegscomissari vnnd Eatt zu Wienn. Postscripta. Wisst ir solch Hanndlung, damit die Herrn Pettern Erdewdy widerwrtig nit zu khund gethan, vnd solh gehorsamlich furnemen durch Practigkhen abgewenndt, oder in annder weg ausgelegt wurde, in gutter gehaim zuhallten. Datum etc. Na rptu: Dem Edlen, gestrenngen Ritter, Herrn Hannsen Caczianner, khun. Majest. zu Hungern vnd Behaim etc. Eat, vnd obrissten Veldhawbtman der dreyer Lannd, Steir, Kernndtn vnd Chrain, vnd Lanndshawbtman daselbst, vnserm besonder lieben freundt. Laybach. Original na papiru, na rptu 4 peata, kojima je pismo bilo za tvoreno. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A F. alt 119. 370.

1530. 21. juna. U Beretincu kod Varadina.

Ivan Golec javlja Ivanu Kateianeru dogadjaje u Hrvatskoj i Ugarskoj, predlae Ivana Emusta Cakovakoga za upana varadinskoga i t dSpectabilis et magnifiee domine, domirie mihi semper honorande et obseruande. Seruiciorum nostrorum perpetuam commendacionem. Admirati sumus, vt vestra spectabilis et magnifica dominacio nobis literas illas speetabili et magnifico domino Iohanni Ernusth de Schakthornia sonantes non admisit vti eandem rogatum habuimus et vobiscum conelusimus, vestram ieo speetabilem et magnificam dominacionem atque iterum rogamus, ipsas literas speetabili et magnifico domino Iohanni Ernusfch sonantes in negocio vobiscum concluso et bene et firmiter compositas vti informacionem dedimus cancellaro vestro, hue ad nos eadem admittere velit.

355 Magnificus dominus Valentinus Thereck dicit tempore moderno cum spectabili et magnifica dominacione non posse conuenire, famulos1 quos nuperime dimiserat2 atque iterum suscipit et vullt(!) ad castrum Themesvar deire, sed tamen hoc operatur ex consilio et conclusione magnifici domini Franeisci de Bathyan, et quantum nos intelligere possimus, si in tantam(!) fortuna(!) Serenissimi principis et domini nostri graciosissimi, Ferdinandi regis nos ante rederet, vti iam modo preceditur, tarn Franciscus de Bathyan quam et Valentinus Therek et Ludouicus Peckry, Thomas Petheu, Stephanus de Gywlla, Thomas Kamaray et ceteri multi sinceri et iniqui facti fuissent, sed ex quo venit fama hue ad nos, vt Strigonia iam modo manibus Germanicis est et eciam vt Germani in Pest iam modo sunt et aduenerimt, Iohannes autem voyvoda de Buda excessisset ef eciam illi Iohannis voyvode nasadii gentes super aquam existen tes parti regis Ferdinandi ad Backyseh se addideruDt et statuerunt, hiis omnibus sic se habitis, pereeptis et intellects in parte nostri regis Ferdi nandi nolle et velle se conseruare debent, et eciam si cesarea maiestas gentes eas, quas versus Viennam aut et Budam misisse dicunt, non misisset, omnes isti quos scripsimus et ceteri multi statim contra et aduersus regem et dominum nostrum Ferdinandum sinistre se onseruasset(I) et ea sic intellecta iam modo Franciscus de Bathyan, Thomas Kamaray, Ste phanus de Gywlla et ceteri alii in legacione ad imperium et ad cesariam(l) maiestatem et eciam ad regem et dominum nostrum Ferinandum adire proposuerunt, licet et denique hys omnibus paruum est credere, isti tales desiderarent ipsis habere regem fatuum, vti pie recondacionis rex Ludo uicus erat, qui omnia bona sua ipsis daret et denique apud ipsos nichill(!) efficeret boni, vellentque, vt dominus et rex eorum mandata et voluntatem ipsorum prosequeret et non vt ipsi mandata domini eorum prosequerent. Ideo cum summa astueia ambulandum est cum talis(!) Hungarys, Hungari sunt Hungari, et dum et quando vestra speetabilis et magnifica dominacio adhuc regnum aduenire voluerit, extunc ita fortissimis adueniat gentibus, vti eunetis mandare poterit. Donec et quousque apud vestram spectabilem et magnificam dominacionem in Labaco fuissemus, Franciscus de Bathyan hoc opus perficere sciuit, et de parte ea, qui partem regis Fer dinandi tenemus, nomine tamen eo, vti ad expensas ad legacionem ad imperium per florenum medium taxam ibi dare conelusit, diuersi domini nobiles murmurant, dieuntque nescire an Franciscus de Bathyan et Lu douicus Pekry ipsorum sint reges aut rex Ferdinandus. Ideo vestra spee tabilis et magnifica dominacio describere velit regie maiestati et eius consiliariis, vti superius in imperio bene percipiant, qua(!) erunt opera eorum, que ex hoc regno ad imperium et ad cesariam maiestatem et ad regiam maiestatem adibunt et quid ibidem laborabunt; certissime credat vestra speetabilis et magnifica dominacio, si haberemus expensas ita habundantes, vt alias temporum habuimus, et nos personaliter ad regiam maiestatem, dominum nostrum graciosissimum adire vellemus, vt ibidem intelligeremus, que opera eorum inportarent vtilitatem regiam, et que non, sed saltem
1 2

Pisauo famlos. Pisano diuiserat.

356
i

expensis caremus. Iste banus, dominus Hampo, dominus Iohannes Ernusth de Schakthornia certissime regi nostro Ferdinando fidelis banus est, et dignus esset a regia maiestate diuersa tenere officia; rogamus vestram spectabilem et magnificam dominacionem velit vestra magnifica dominacio scribere festinantissime serenissimo principi et domino, nostri omnium regi Fer dinando, pro parte magnifiei domini Iohannis Ernusth de Schakthornia, vt sua maiestas partem earn tricesimarum regni huius Selauonie, quam modo tenet dominus Lucas Zekell, ipsi domino Iohanni Ernusth tenere et conseruare daret, ac eciam officium et honorem officii huius comitatus Varasdiensis, quod officium vsque hoc tempus habuit dominus Stephanus de Bathor, palatinus regni Hungarie; eciam aliis officiis ipsura magnificum dominum Iohannem Ernusth de Schakthornia sua regia maiestas prouideat, licet sua maiestas senex sit persona denique habet homines et nobiles, qui eundem fideliter supportarent et regie maiestati fide liter seruirent. Quare hec significare possumus, qualiter idem Franciscus de Bathyan conatur erogare aliquorum nobilium possessiones a regia maiestate nomine Ladislai, Michaelis et Stephani de Horn, pro aliqua vulneraeione1 inter ipsos tres fratres facta, sed rogamus vestram spectabilem et magnificam do minacionem velit eadem vnacum reuerendissimo domino episcopo Labacensi regie maiestati festinantissime scribere, vt ipsas possessiones sua regia maiestas nemini vsque nostrum aduentum dare ne uelit, sed vsque nostrum aduentum sua maiestas sibi ipsi conseruet et nemini literas super easdem dare velit, dum autem nos ad suam maiestatem aduenerimus, declarabimus fideliter sue maiestati vtilitatem. Thurcy quantum penes episcopo(!) Zagrabiensi(!) nullatenus exirent saltern si ipsorum lucro; intelligioms ta rnen certissime episcopum Zagrabiensem et eciam Iohannem de Tah apud regiam maiestatem graciam impetrare velle, que omnia vestre spectabili et magnifiee dominacioni in secreto descripsimus, et a vestra spectabili et magnifica dominacione relacionem in scriptis rogamus, vt eo melius vestre spectabili et magnifiee dominacioni et plura scribere poterimus, vt vestre spectabili et magnifiee dominacioni nos et nostrorum seruicia commendamus. Datum Beretincz in propinquo Varasd, feria tercia proxima post festum sacratissimi corporis Christi, anno domini 1530. Iohannes Gollecz de Zothezka fidelis seruus regie maiestatis. Na rptu; Spectabili et magnifico domino, domino Iohanni Kozyannar de(!) etc., generali capitaneo regie maiestatis, militi aurato, domino, domino nobis semper honorando et obseruando. Original na etiri lista. Na rptu nije sauvan peat, Jcojim je pismo bilo zatvoreno. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F.
alt 119. 120.
1

Dvaput pisano.

357 371.

1530 26. juna. U Katelu.

Petar Keglevi alje k Ivanu Katzianeru svoga slubenika plemia Martina Kupchich-a, te moli, da ga vjerom saslua. Datum in arce nostra Koztel, ominica post Iohannis Baptiste. Original na papiru. Peat (kameja) na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A> F. alt 119. 120. 372.

1530. 26. juna. U Budimu.

Kralj Ivan Zapolja daruje sa zasluge plemiu Andriji Bwdor de Bwdroivcz, koji je mnogo stete pretrpio na svojim posjedima i kmetovima od nevjernika i buntovnika, sav posjed Thybonych vel Thybonynczy zvan u krievakoj upaniji, zajedno s plemikim dvorom ondje, to je neko plemi Stjepan Waskayeh de eadem Thybonynch posjedovao, ali je smru njegovom pripalo kralju. Datum Budae, in prefesto(!) beati Ladislai regis nostri, anno domini millesimo quingentesimo trieesimo, regnorum vero nostrorum predictorum etc. anno quarto. Eelacio venerabilis fratris Georgii heremite, consiliarii regie maiestatis. Fr. Georgius heremita. Original na papiru. Pecat pritisnut odzdola. U arkivu Jugosla venske akademije. Istog dana izdao je Ivan Zapolja nalog kaptolu azmanskom, da Budora uvede u posjed ovih darovanih imanja, a u prisucu njegovog povjerenika Franje Thwrkoych de Palychnazenthpether ili Nikole de Kamarcza ili Luke ili Ivana de Gerecz ili Blaa de Progowcz ili Franje Thonka de Kopachowcz. Original na papiru. Peat je pritisnut odozdola. U arkivu Jugosla venske akademije. 373. ^

1530. 26. juna. Budimu.

1;

Kralj Ivan Zapolja daruje svom zaslunom Andriji Biudor-u d^ Bwdrowcz posjede Also i Felsew Chapalowcz s plem. dvorom u, -]'..!, Ghapalowcz-u u upaniji krievakoj, to je smru Stjepana de Chapa lowcz pripalo kruni. Datum Budae, die dominieo in profesto beati Ladislai regis nostri, anno domini millesimo quingentesimo trieesimo, regnorum vero nostrorum predictorum etc. anno quarto.

Eelacio venerabilis fratris Georgii heremite, consiliarii regie maiestatis. Fr. Georgius heremita0 Original na papira oteen. Pecat Jugoslavenske akademije. 374. pritisnut odsdola. U arkivu

1530. 27. juna. U Senju.

Opina senjska alje k Ivanu Katzianeru kanonika senjskoga Franju ivkovia (Sifchouich, Zifchouich), da mu ocrta njezine nevolje i jade od nasrtaja turskih. Moli, da ga saslua. Datum Segnie, die XXVII, iunii, MDXXX". Istoga alje i kaptol senjski. Oba originala na papiru. Peati na rptu otpali. U ljubljanskom Budolnu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120.

375.

1530. 2. jula. U Varadinu.

Ban Franjo Bacan poziva Ivana Katzianera dan 10. jula. na sabor u Zagrebu na

Magnifice domine et amice nobis honorande. Salutem. Quali in periculo regnum hoc miserrimum sit positum, apertum fore eredimus apu vestram(!), pro quo euitando dudum vestram dominationem magnificam conuenire debuisseraus, et licet vestram dominationem magnificam cum domino collega nostro quesierimus, ceteri etiam fideles regii; nescimus tarnen quamobrem vestram magnificam dominationem usque modo conue nire nequiuiraus; ne itaque hoc regnum miserrimum ulterius ab infielibus dilaceretur, celebrabitur secundo die dominico futuro dieta Zagrabie, cui omnes fideles regii intererunt et nos, dominus etiam collega noster. Et cum summa necessitas cogat nos vestram magnificam dominationem conue nire, rogamus vestram magnificam dominationem summopere, velit et vestra magnifiea dominacio die prenotato Zagrabie esse, nobiscumque de his, de quibus opus fuerit rebus mutuo loqui et traetare, ut habita mutua, intelligentia hos hostes arcius propelle(l) valeamus. Quam felieiter vllref cupimus. Ex Varasdino, in festo visitationis beatissime Marie vir-. [tiitibnd :*!> Franciscus de Batian(!) regnorum Dalmatie, Oroatie et Sclauonie banus etc.

359 Na rplu: Magnifico domino Joanni Koczyaner, equiti aurato, su premo capitaneo Oarniole et Oarinthie etc., domino et amico nobis honorando. Bukopis: Hungariae regni, partiumque eidem annexarum, potissimum regni Oroatiae miserabilia fata.." pag. 100. Uarhivu Jugoslavenske akademije pod oznakom II. C. 53. 376. 1530. 2. jula. U Varadinu. Ludovik Pekri pie Ivanu Katzianeru, da je primio pismo od kralja, e da se u potrebi Sastane s njime. Traio ga esto, ali ga nai nije mogao. Javlja vijest o dolasku bosanskoga pae, kojemu valja na put staii. Budue nedjele bit e s banom Bacanom u Zagrebu, kamo e doi prije, da se s ostalim vjernima kralju im prije srui. Moli Katzia nera, da dodje u Zagreb, ako sam ne moe, neka poalje svog pouzda nika, da sazna volju Hrvata. Oko Bekrija bit e mnogo ljudi i moli Katzianera, da postavi u Brezice nekoliko stotina armigeros," i barem 400 pjeaka, koji e biti na pomo. S ovima misli, da e se moi odoljeti neprijatelju: Ex ciuitate Warasdinensi, in die visitacionis beatissime Marie virginis, anno 1530". Original na papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119. 120. 377. 1530. 2. jula. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi javlja Ivan Katzianeru, da e Turci za osam dana provaliti do Bihaa ili Krupe. Opominje Katzianera, da se potara, da ne propadne kraljevina Hrvatska. Magmfice ac generse domine, uli nobis carissime ac honorande. Post salutem ac nostri reeoramendacionem. Notum facimus vestre eidem magnificeneie, quod a multo tempore intelleximus hanc famam, vt exercitus Turearum valde magnus exiet ad partes istas, et noluimus scribere vestre eidem ea de causa, quod multi non credunt illud, quod de nouitatibus significauimus illis, sed hoc iam sine dubio vobis significare volumus, vt venerunt ad nos exploratorie nostre de Thurcis hodie ac eciam vnus ex Thurcis saltum fecit ad nos, qui omnes vnanimiter dicunt, vt nunc interuallo sex aut octo diebus exercitus Thurcarum exiet ad partes istas, et ni mi um timemus, vt dictus exercitus veniet aut sub Kruppam aut sub Byhichium, quare rogamus eandem ob amorem dei omnipotentis, vt, curam huius rei tractare velitis, vt non periet hoc regnum Oroacie, et si aliquid contigerit castri Kruppe, quod deus auertat, vestra causa erit, quia illum(!) subsiduum a volis habere potuimug. Has vero nouitates vestre magnifi-

360

cencie signifieare voluimus et eandem bene et feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Muthnicza, feria sabbato post festum apostolorum Petri et Pauli etc., 1530. Johannes Torquatus, comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus. Na rptu: Magnifico ac generoso domino lohanni Kaczianer capipitaneo prouincialium Stirie, Charintie, Oarnioleque etc., domino ac filio nobis carissimo atque honorando. Original na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 378. Rudolfma:

1530. 3. jula. U Klokou.

Ivan Karlovi javlja Ivanu Katsianeru, da e za koji dan doi turska vojska pod Biha i Krupu, da odklanja odgovornost, ako padne Krupa, gdje ne ima ni vojske ni praha. Magnifice ac generse omine, filyque nobis ilectissime. Literas vestre magnifice dominacionis intelleximus ac intimacionem per familirem nostrum Georgium Fustam. Deus concedat nobis graciam, vt constitueremus vbicunque locorum, vt poteremus nostras angustias et dolores cordis profere. Nouitates alias vestre magnificencie scribere nescimus, preter istas: Vnus vocatus prebeg hys diebus ad nos adueuit, post autem explorator noster, quern tenemus in Turcia, veraciter nobis is ad scitum dedit, qualiter omnino hys proxime futuris VI vel VIII diebus exercitus valde magnus exiturus sit ad obsidendum eastrum Bychech vel Orupam, vel ibit ad prouinciam Carniole. Hoc prout nobis dictum est, sine falsitate fiet. Idcirco si a vestra magnificencia subsidium impetraremus, scimus, vt ipsum non daretis vel non possitis. Sed si infortuna aliqua Orupa periet, non sit occasio nostra, qui nee pulueres, nee pixidarios in ipso non habemus. Vestra autem magnificencia nobis iuuare non potest. Quam felicissime valere optamus. Ex Klokoch, die III. iuli(!), 1530. Iohannes Torquatus comes Oorbauie ac banus. Na rptu: Magnifico ac generoso domino lohanni Coczianer capitaneo prouincie Oarniolensis etc., domino ac filio nostro dilectissimo. Original na papiru. Na rptu pecat. U ljubljanskom Hudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120.

361 379.

1530. 5. jula. U Susjedgradu.

Stjepan Deshazy moli generala Ivana Katzianera, da se ne bi pustoila vo njemakoj vojsci njegova imanja i preporuuje se sa svoje sasluge, osobito pomaui grad Zagreb. Magnifice domine obseruandissime. Post salutera et commendacionera. Quoniam regia maiestas, dominus noster graciosissimus, specialem iudicem in negociis nostris dominacionem vestram magnificam deputauerat, nuit autem eadem que et quas oppressiones, iniurias, dampna in fidelibus seruiciis regie maiestatis passi fuerimus et que eciam fidelia seruicia nos exhibuimus et exhibemus modoque regie maiestati, hactenus et ab aliis dominacio vestra magnifiea intelligere potuit, presertim vero, quali auxilio fuerimus ciuitati regie Montis Grecensis, tum pro introductione victualium, tumque aliarum rerum necessariarum, vt omnibus constat, dudum enim nisi auxilio dei et nostro affuissemus, maxima incomoda et dampna regie maiestati secuta fuissent et huic(!) regno. Kogamus itaque dominacionem vestram magnificam, quatinus eadem malo animo non haberet ex nobis, quod ita importune dominacionem vestram magnificam ex parte oppressionum nostrarum solicitemus, dignetur dominacio vestra magnifiea nos non obliuioni dare et vt inter ceteros fideles regie maiestatis, domini nostri graciosissimi dominacio vestra magnifiea, nos in memoria ha beret, et de oppressionibus, dampnisque nostris et amissionum bonorum nostrorum. Eadem dominacio vestra magnifiea recordaretur, nunc eciam ita seruimus regie maiestati, sicuti alii fideles seruitores. Oeterum itidem dominacionem vestram magnificam rogamus, dignetur nobis literas vnas dare, in quibus eadem preeiperet omnibus capitaneis et stipendiariis regie maies tatis et alterius cuiuscunque eondicionis hominibus, quatinas ita libere bona nostra ne depredarent atque deuastarent. Satis enim iam ex omni bus partibus depredata sunt, vt dominacio vestra magnifiea hactenus intellexit, vt vix iam in seruiciis regie maiestatis sese seruare possimus vnacum seruitoribus nostris, si dominacio vestra nobis aliquo auxilio non affuerit, nunc eciam, qualem inspiracionem ille Thomas Tronkowyeh op pressions nostre origo fecit(!) contra nos, dominacio vestra magnifiea intelliget. Adhuc in contemptum nostri castellanus de Kerchky commisit omnibus colonis in prouineia eiusdem Kerchky existentibus, vt eundem liberarent, tanquam propriam personam domini ipsorum. Consideret domi nacio vestra magnifiea, si talis debeat defendi, qui contra dignitatem regie maiestatis, authoritatemque dominacionis vestre magnifice ac libertatem tocius regni talia super nos facere ausus est. Eeliqua is lator presencium dominacioni vestre magnifice clarius dicet. Eandemque felicissime valere optamus. Ex Zomzedwara, feria tercia infra octauas visitacionis Marie, 1530. Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes eomitatus Comaroniensis. Vani: Magnifico domino Iohanni Koczyaner equiti aurato, capitaneo provmciali Oarniole, supremoque capitaneo Stirie, Oharintie eiusdemque Oarniole, domino nobis obseruandissimo.

362

Original na papiru. Peat, Jcojim je bilo pismo mtvoreno, sauvan je. U kr. zem. arhivu u Zagrebu: Priuilegia No. 131. Kercselich Not. prael. 357. 380.

1530. 8. jula. U Medvedgradu.

Ban Ivan Karlovi pie Ivanu , da je doao u Slavoniju radi dogovora o navali na Zapoljevce, koje e ipak jo nastojati, da ih sa Ferdinanda s dobra predobi. Moli sajam od tri sto forinta^ poto nema za sebe i vojsku na raspolaganje ni jedne forinte. Magnice ac generse doraine, fily nobis dilectissime. Salutem cum omni pvosperitate. Literas vestre magnificencie intelleximus, sed nouit vestra magnificencia, nos regnum Sclauonie ascendisse. Gausa hec, vt constitueremur cum domino collega nostro ac bano et cum Lodouico Pekry, quos audiuimus, volentes super istos infideles regie maiestatis, domini nostri graciosissimi, bellicari. Sed nos modis omnibus cum ipsis tractabimus, vc f ad vestram magnificenciam vnacum gentibus suis proticiscent. Et quidquid cum ipsis coneludemus, vestram magnificenciam certam faciemus, quia nos illico pro ipsorum constitucione vestre magnificencie apropinquabimus. In Klo koche omnia noua, que habebimus, vestram magnificenciam certam facie mus. Et si necesse erit, in Nouam ciuitatulam(!) vestram magnificenciam inueniemus, sed hucvsque veraciter non resciemus, quod viribus exercitus Turcarum sit, ad vestram magnificenciam nollumus festinare, sed nouis omni bus vestram magnificenciam certam tenere volumus. Ceterum vestram magni ficenciam, eeiam atque eciam summe rogamus, si aliter vestra magnificencia non wlt, vel non possit, super pignum nostrum nobis prouideat quocunque modo potest trecentis vel quadringentis florenis, quia iuramus vestre magnificencie fide nostra Christiana, vt vllum florenum, quid istis familiaribus diuidere habemus. Vestram magnificenciam felieissime valere optamus. Nos vero sine scitu et voluntate vestre magnificencie nullibi locorum transire volumus. Ex Medwedwara, feria VI. ante festum Margarethe virginis, 1530. Iohannes Torquatus, comes Corbauie ac banus. Na rptu: Magnifico ac generoso domino Iohanni Ooczianer equiti aurato, capitaneo provintie Carniolensis etc., filio nobis dilectissimo. Original na papiru. Peat otpao. U ljubljanskom Rudolfmu: Lan desverteidigung L. A. F. alt 119. 120.

363 381,

1530. 10, jula. U Zagrebu.

Opina grada Zagreba tui se Ivanu Katgianeru, da dobiva slabu ili nikakovu pripomo, premda je ve godinu dana grad potsjednut. On, da eka tursku vojsku, a pred Zagrebom vide se svaki dan Turci. Speetabilis et magnifice domine, domine nobis semper obseruandissime. Post seruiciorum nostrorum condignam recommendacionem. Eecognoscat magnificencia vestra, quod multocies hactenus omnes angustias, necessita tes et tribulaeiones nostras magnificencie vestre ad noticiam dedimus, quas tam plenarie vnno anno patimur, nee iam tandem dominacio magnifica vestra, cuius protectioni hec ciuiias a regia maiestate specialiter deputata est, defensionem aliquam habere possumus, cuius spe dueti omnia bona nostra penes fidelitatem regie maiestatis pro defensione huius ciuitatis exposuimus, iam finaliter vlterius non possumus, ex quo nichil habemus, preterea pedites isti, ex quo carent pecuniis, statim habita relacione magnificencie vestre discessissent, nisi dominus Petrus Rypach eos quoad a magnificencia vestra plenam habuerit relacionem, in propriis expensis retinuisset, qui nisi habuerint peeunias, illico recedent semoto omni dubio; petimus igitur et supplicamus magnificencie vestre, ignetur nos liberare ab obsidione hostium, quam integro anno tolleramus, quia nunc nunc(!) tern pus est, quod si nos liberare et efendere noluerit ad presens, nos amplius in hae ciuitate remanere non possumus, sed cogemur hinc inde dispergi per varias partes regnorum regie maiestatis, nee ipsam ciuitatem efendere vlterius possumus, quapropter, si aliquid huic ciuitati contingent, hoc vnum est, quod magnificencia vestra nee coram deo, nee coram regia maiestate nobis imputare debebit, sed sibi ipsi. Intelleximus eciam, quod magnificencia vestra expectat aduentum Turcarum, qui vel venient, vel non, hic autem quotidie pre foribus Tureas cernimiis. Igitur petimus, istos propulsare ignetur, nam hactenus, si magnificus dominus Ludouicus Pekri, supremus capitaneus equitum regie maiestatis nos non deffendisset, nescimus certe quid contigisset huic ciui tati. Igitur petimus, vt magnificencia vestra nobis rescribat plenariam re lacionem, quidquid facere voluerit. quam feliciter valere optamus. Datum in ciuitate Montis Grecensis, dominica ante festum beate Margarethe virginis et martiris, anno domini 1530. Iudex ac tota eommunitas cuitatis Montis Grecensis. Vani: Spectabili et magnifico domino Iohanni Koczianer, kapitaneo(!) generali regie maiestatis ac locumtenenti eiusdem, domino nobis semper obseruandissimo. Original na papiru. Pecat manjka. U kr. sent, arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 1.31. Kereselich Not. prael. 558

364 382.

1530. 12. jula. U Zagrebu.

Banovi Ivan Karlovi i Franjo Bacan preporuuju Ivanu Katzianeru tubu vlastelina Ivana Desliaza protiv Ivana Pchlera, te mole, da se radi toga u Zagrebu sud spremi. Magnifice domine, amice nobis honorande. Post salutem et eoramendacionem. Eecordari poterit dominacio vestra magninca, que et quales iniurie, dampna, oppressiones, wulneracionesque hys preteritis diebus in fidelibus seruiciis regie maiestatis, domini nostri graciosissimi, contra dignitatem eiusdem, libertatemque toeius regni super magnificum dominum Stephanum Deeshazy, fratrem nostrum, familiaresque suos, per Iohannem Pwlyar et complices suos contingerunt. Et quia idem domi nus Stephanus Deehazy(!) nos vt et tanquam personas regie maiestatis plurimum de iusticio(!) et iudicia(!) sibi administranda sollicitat, audiuimus autem, quod ipsa regia maiestas in prouidendis vniuersis negociis ad has partes habitis magnificam vestram dominacionem vna nobiscum deputauit. Bogamus igitur eam, quateuus diem et terminum huic negocio statuat et prefigat, quo eadem dominacio vestra magnifica hic Zagrabie constitui poterit, quo tum nobis, turn ipsi domino Stephano Deeshazy significato nos vnaeum dominacione vestra magnifica ipsi negoeio prouidere et ipse dominus Stephanus Deshazy factis suis adaptare et se tenere possimus et valeamus Et quitquid dominacio vestra magnifica exinde facere voluerit, nobis perscribere velit Quam felieissime valere optamus. Ex Zagrabia, feria tercia in profesto beate Margarethe virginus et martiris, anno domini 1530. Iohannes Torquatus, comes Oorbauie ac Franciscus de Bathyan, similiter comes comitatus Castriferrei, ae regnorum Dalmacie, Oroatie et Sclauonie bani. Na rptu: Magnifico domino Ioanni Koczianar capitaneo prouinciali Carniole ac supremo Stirie, Carinthie, eiusdemque Oarniole etc. capitaneo, domino et amico nobis honorando. Original na papiru. Na rptu 2 peata, 1. grb Karlovia, 2. Jcameja. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. 383.

1530. 14. jula. U Susjedgradu.

Stjepan Deshazy pie Ivanu Katzianeru o dogovaranju s Petrom Erdodom. Magnifice domine obseruanissime. Post nostri ipsius eommendacionem. Iuxta informacionem literatoriam vestre magnifice dominacionis literas eiusdem vestre magnifice dominacionis ad nos datas magnifico domino

365
Petro Erdewdf sonantes miseramus, ad quas breuiter respondit nobis, quod hominem suum proprium cum plenaria informatione erga magnificam dominacionem vestram misit, medio cuius omnia secundum optata vestre magnifice dominacionis respondisset; preterea rogamus eandem vestram magnificam dominacionem confidenter, quatinus eadem vestra magnifica dominacio velit et dignetur inter alios seruitores regie maiestatis, domini nostri graciosissimi de nobis quoque et solucione nostra specialem curam adhibere, ut ad seruicia maiestatis sue vnacum seruitoribus nostris parati esse valeamus. Nam notum est omnibus, quod nos ab inicio, licet grauissimis expensis, sumptibus et damnis nostris maiestati sue fideliter et constanter seruiuimus, prout eciam de presenti cum aliis dominis subditis maiestatis sue contra hostes regie maiestatis insurgere cogimur. Geterum forte iam importunus censear, quocies de oppressione nostra, nobis et familiariis nostris per Iohannem Pwlyar minus iuste anno superiori in seruiciis maiestatis regie itlata, rursus eandem vestram magnificam domina cionem presentibus rogamus diligenter, dignetur secundum commissionem prefate serenissime regie maiestatis, domiai nostri graciosissimi in negociis nostris locum et diem statuere et prefigere, vbi per eandem vestram magnificam dominacionem et alios commissaros per maiestatem suam ad id deputatos, reuisio et de damnis et iuiuriis nostris, iusta et omnimoda satisfaccio fieri posset, et iusticia communis administrari eeiam fidelibus subditis et regie maiestatis sue cederet pro exemplo. Reliqua dicet lator presencium clarius. Et eandem vestram magnificam dominacionem felicissime valere optamus. Datum in castro nostro Zomzedwara, feria quinta post festum beate Margarethe virginis, anno 1530. Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes comitatus Oomaroniensis etc. deditissimus. Na rptu; Magnifico domino Iohanni Coczyaner, capitaneo prouinciali Oarniole etc., ae supremo Stirie, Oarinthie eiusdemque Oarniole ca pitaneo, domino et amico nobis obseruandissimo. Biljeka: Prima die augusti, am Montag nach sand Iacobs tag zw. Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno, otpao je < U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. 384.

1530. 15. jula. U Lukavcu.

Ban Ivan Karlovi moli Ivana , da ga doeka u Novom Mjestu i javlja mu, da je poslanih biskupa zagrebakoga bio kod pae. Magnifice ac generse domine, fily nobis dilectissime. Post salutaciones commendaciones. Misimus ad vestram magnificenciam Petrum Pachachych(!) per quem multa negocia nostra vestre magnificencie intimauimus. Nunc autem vestram magnificenciam ortamus(!) tanquara dominum et filium, vt nos paucos dies in Noua ciuitutala expectaret, quia hodie captiui mei

366 ex Turcia venerunt, qui dicunt Matheum Brodarych apud bassam dimisisse familirem episcopi Zagrabiensis, sed nesciunt dabit ne exercitum an non. Et vestram magnicenciam felicissime optamus ualere. Ex Lukowcz, die Veneris post festum beate Margarethe virginis, 1530. Iohannes Torquatus comes Oorbauie ac banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino Iohanni Koczyaner capitaneo prouintie Oarniole ac supremo Sthirie et Oarinthie etc., filio nobis dilectissimo. Original na papiru. Na rptu pecat. U ljubljanskom Rudo!finu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. 385.

1530. 16. jula. U Videmu.

Ludovik Pekri i Stjepan Deshazy, piu Ivanu , da su radosno uli dojavu, da e stii u Zagreb 1000 konjanika i bojno oruje te sprave. Magnifice domine. amice nobis plurimum honorande. Post salutem et nostri recommendacionem. Literas vestre magnifice dominacionis tam vniuersaliter vniuersis dominis in conuentu Zagrabiensi existentibus, quam eciam dominis banis per se scriptas intelleximus, et licet litere, que vniuersaliter sonabant, nobis non multum solacii afferebant, sed literas do minis banis scriptas grati animo accepiraus, in quibus dominacio vestra magnifica dabat intelligere, nunc se mille peites Zagrabiam missuram et post paucum tempus tam cum bombardis, quam aliis ingeniis bellicis Za grabiam et alia loca necessaria profecturum. Profecti itaque fuimus nos versus Nouam ciuitatem, vt cum vestra magnifica dominacione lacius superinde tractare potuissemus, sed cum in Bresecz intelleximus vestram magnificam dominacionem se de Noua ciuitate versus Laybacum mouisse, profecti sumus ad Kerchky erga capitaneum peditum illorum, qui ibi nunc sunt, ad sciscitandum ab eo, si aliquid informacionis a vestra magnifica do minacione habet. Cum itaque cum eodem loquuti fuissemus, nihil intel ligere potuimus, que ad vtilitatem nostram et regie maiestatis succederet(!). Quapropter misimus hunc nobilem Iohannem Lypchynowych hominem nostrum ad vestram magnificam dominacionem ad declarandas omnes necessitates et eonclusiones nostras tam ex parte episcopi Zagrabiensis, quam aliorum necessitatum. Bogamus itaque vestram magnificam domi nacionem, quatenus quitquid nomine nostro dixerit sibi credere ac eundem cum certa relacione remittere velit; et eandem vestram magnificam do minacionem felicissime valere optamus. Datum in vila(!) sancti Eoperti, ex opposito Gwrkfelth, sabbato proximo post festum beate Margarethe vir ginis et martiris, anno 1530. Ludouicus Pekry, capitaneus et Stephanus Deshazy.

3C7 Na rptu: Magnifico domini Iohanni Oaczianer capitaneo prouinciali Oarniole ac supremo capitaneo gentium Stirie, Carniole et Carinthie etc., domino, fratri et amieo nobis honorano. Original na papiru. Peat otpao. U ljubljanskom Budolfimi: Lan desverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 386.

1530. 18. jula. U Bihau.

Pavao Mili, vojni asnih moli Ivana Katzianera plau za strazare bihake i priobuje, da su Biani, njih stotina, izletili do Knina, a na Cetini, da je liarambaa Nikola Bidojevi, koji je voljan izai. Speetabilis ac magnifice domine, domine mi generse. Post humiliorum meorum debitaque obediencia cum promptitudine famulatus. Nouerit vestra magnificencia, quomodo ego habui a vestra magnificencia et a dominis ad custodiam de pecuniis ad vnum mensem et eece ad secun dum mensem sunt elapsi octo dies, quod mihi pecunias non transmisistis. Igitur domine mi generse, isti pauperes homines nolunt seruire, neque custodias ab incursione Turcorum custodire nolunt sine pecuniis et ecce eosdern tenui ad paupertatem meam vsque nunc, et eosdem volo tenere vsque sex aut septem dierum vsque quo venient de vestra magnificencia. Vnde domine generse vellet se tenere duodecim homines, qni custodiunt custodias ab incursione Turcorum; si velent bene custodire, quia furantur ipsi Thurci ex montibus et siluis, quod ipsos non viderent. Igitur vestra magnificencia dignetur transmittere pecunias ad duodecem homines, qui custodiam faciunt pedester et ad duos equites, qui super duobus equis custodiam faciunt. Interogat enim vestra magnificencia Kowachewych Turcam, qui vix sufficit ad duodecim homines, qui pedester custodiam faciant(!) et ad duos equites. In fine autem vestra magnificencia faciat id, quid wit, ne ego ipse sum in aliqua occasione. Insuper Bydoyewych Nicolaus congregat exereitum pedites et equites; frater autem suus est captus ibi cum Kowachewych; Bydoyewych autem Nicolaus est quam maior harambassa in Czetynyo et ecce incurimus versus Tininium centum equi tes et captiuauimus homines, pecora et pecudes conduximus, qui nobis dixerunt, quod Nicolaus harambassa wit exire cum exercitu, quanto plus poterit. Vestra autem magnificencia michi commisit, quod ego non venirem personaliter pro pecuniis, sciat vestra magnificencia, quod non debemus nos mittere illuc vnum simplicem pro pecuniis, quia timemus, quod in via abinde interemissent. Dignetur itaque vestra magnificencia transmittere pecunias ad minus ad duos menses; dominus autem capitaneus sepius scripsit vestre magnificencie pro pecuniis. Ignoramus, si litere fuerunt presentate vestre magnificencie an non. Byhagk, feria secunda proxima ante festura beati Jacobi apostoli, 153[0]. Paulus Mily, humilis seruitor vestre magnificencie.

368 Na rptu: Spectabili ac magnifieo domino, domino Iohanne(!) Choczian, supremo capitaneo regie maiestatis etc. Original na papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom P,udolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 387.

1530. 22. jula. U samostanu sv. Jurja.

Franjo biskup senjski moli Bernarda, biskupa tridentskoga, da se za uzme za nj kod kralja. Non dubito reuerendissime in Christo frater1 et domine, domine mihi gratiosissime, quin in curia regi maiestatis multis et varus prepeditus negotiis, res meas (tanquam minoris, ut forte secundum aliquorum existimationem minime importanti) postponi sew oblitterari facile crediderim et hoc vel ideo, quia nulla inde regi maiestatis vtilitas speratur vel ob magnitudinem et multitudinem negotiorum superuenientium, cum non sit qua ex parte mea solicitet et reuerendissime dominationi vestr nego tium meum ad memoriam reducet, inde motus mitto eidem hanc scedulam tanquam stimulum sew dulcia quedam calcaria (vt meorum recorderis tribulationum, crudelisque longeui carceris) eandem incitantia, vt vbi deficit lingua suppleat Charta, nee dubito, quin eadem secundum quod promisit, mei curam habebit, de memorie nihilominus labilitate dubito, non dubito etiam de facultate et potentia, quin a regia maiestate (etiam si suspendio me adiudicassent) hoc impetrare poterit, cum ex eo sicut honestati, sie et vtilitati sue maiestatis non improbe prouidebit, et hoc quanto celerius tanto pro sua maiestate vtilius, cum tempus prouentuum appropinguat, quod dum preterierit, huius anni vtilitatem prouentuum, sua maiestas dampnum sustinebit; preterea scedulam vnam, ab eadem ad me dirigi posco, suplico, sim dignus hoc modo ab eadem visitari, et in hac longa captiuitate mea consolari. Dominus Iesus omnes conatus tuos dirigat ad sui nominis laudem, et tuam tuorumque salutem et pacem. Ex monasterio saneti Georgy in Monte, mensis iulii 22., 1530. Eiusdem vestry reuerendissime dominations Franciscus episcopus Segniensis, seruitor. Vani: Reuerendissimo in Christo patri et domino, domino Bernardo episcopo Tridentino nee non tituli saneti, sancti Stephani in Monte presbytero chardinali, domino mihi gratioso humiliter presententur. Na rptu biljeka: Episcopus Segniensis. Commissarii Hungarici quid agendum significent. Graue, i[uod ita debeat detineri vel cum fideiussione
1

Pater?

369 vel latins guerere(?). Ad episcopum nomine Tridentini fideiussionem de reseruacione.1 Original s peatom u c. i kr. kunom, dvor. i rrnv. arkivu u Beu : Hangarica.
388.

1530. 22. juli. U azmi. Biskup Sintun i Petar Erddi piu generalu Ivanu Katzianeru, da nji hovi poslanici nijem mogli govoriti sa Stjepanom , ali da su pripravni druge pouzdanike radi dogovora poslati. Pekri da robi tndja imanja, a za osvetu navalili su Turci i poplijenili imanje Ladislava More-a Oraliomcu i sv. Miklo. Generose ac magnifiee domine et araice honorandissime. Salutem et omnem felicitatem ad salutem patrie. Accepimus literas generse magnificencie vestre, quibus nunciata per nobilem Gasparum Zayth de Francordia per nos intermissa generosa magnificencia vestra in exordio suarum seribit, sciat eadem nos in omnibus nunciatibus nostris pro toto posse nostro satisfeeisse, feria enim secunda proxime transacta speciales familires nostros, egregios dominum Balthasarum Hobethych anno superiori huius regni prothonotarium et dominum Georgium de Kapolna ad possessionem Oborowo ex opposito castelli Selyn, magniflci domini Stephani Desnazy cum plena informacione transraisimus, qui usque in hodiernum diem illic expectant; nam dominus Deeshazy ad peticionem eorum, hominem in conspectum generse magnificencie vestre mittere non curauit, egre ferens negocium per eandem inchoatum practice et tractatibus eius non esse concreditum. Quod quidem fassus est, respondens homnibus nostris: Si negocium hoc fidei mee commissum non est, eius ego curara non geram". Our autem ipsi progredi non siut ausi, plurimas raeiones coram generosa magnificencia vestra assignabunt, hanc vnam potissimum in presencia aperimus. Significaueramus Ludouico Pekry literas nos salui conductus cum generosa magnificencia vestra conueniendi ab eadem habere, ille tarnen palam edixit, quod saluum conductum generse magniflcencie vestre et contenta literarum eiusdem obseruare nollet, sed quibuscunque nostris nocere posset, nocere uellet, qui utriusque nostrum bona et capituli ecclesie Zagrabiensis nunc quoque depopulatur et non solum nostra, uerum eciam miserorum nobilium. Quamobrem generosa magnificencia vestra propinquius ueniat et aliquam comitiuan ad suprascriptos homiues nostros mittat, que illos generosam magnificenciam vestram vsque eonducat, parati sumus pro bono pacis et salutis patrie, omnium nostrum denuo alias expensas nunciis nostris prestare, diem tantummodo et locum generosa magnificencia perscribat, ubi et quando constituetur, ut die prefixo in loco constituto homines nostri cum comitiua eiusdem in conspectu generse
1

Reparacione ?
24

MONUMENTA XXXV. : MONUM, HABSBURGIOA I.

370

magnificencie vestre constitui possent. Ubi autem de uictoria a deo immortali, generse magnificencie vestre prestita scribit, gratulamur de prosperis successibus eiusdem, annuat dominus, ut omnia ad exaltacionem et prosperum statum fidei catholice cristiane succedat, commemorando deinde generosa magnificencia vestra strenuos milites ipsius eandem allocutos fuisse de mouendo bello in nos, quod generosa magnificencia vestra respectu amicicie, qua potuit ciuilitate recusauit, sperans idem DOS in causa generose magnificencie vestre facturos. Credat generosa magnificencia vestra nos omnia consilia nostra in banc solam rem hucusque expendisse, pro hac uniea re tanta incommoda passus, vt hec patrie nostre ab hostili gla dio tute pennanere potuissent, quod optimus opifex rerum, qui et ipse est seruator cordium, apprime nouit, et de hys non solum nosmet ipsi, uerum eciam cum domino despoto, qui hesterno die a nobis discessit, satis consultauimus, spem eciam in altissimo haberemus, deineeps conseruandum modo tante insolencie, tante rapine Ludouici Pekry, quas ubique in toto hoc regno enormiter patrat, occasionem malorum non essent allature. Hac enim hora certificati sumus, quod Turci feria secuna et tereia proxime transacta, prouinciam totam Bahowcze, castri domini Ladislai More, usque sanctum Nicolaum igne et ferro deuastarunt, possessio autem ista Zenth Miklos duobus miliaribus distat a bonis nostris Zalathnok. Omnes autem homines illarum parcium in fuga sunt. Si alcius progressi sunt, nescimus, homo enim noster noluit ultra expectare. Cuius desolacionis et mine nemo alius causa est, nisi Ludouicus Pekry, qui familires suos ad deuastanda bona domini Iohannis Banfy, palatini, hys diebus ad homines domini Ladislau More transmiserat. Eius nos tantam rabiem deineeps pati non possumus, sed cum dominis et amicis nostris in hoc regno illius malefacta punire intendimus, non excederaus tarnen fines huius regni, neque dominia serenissimi domini regis E'erdinandi impediemus, modo ipsi causam non dederint aliquam excedendi. In calce tandem literarum adhortatur nos generosa magnificencia vestra, ut citissimam relacionem faceremus, eadem hora qua allate sunt litere, generse magnificencie vestre has scribi mandauimus. Eandem bene ualere optamus. Chasme, in f'esto beate Marie Magdalene, MDXXX. Simon, episcopus ecclesie Zagrabiensis, Dalmacie, Croatie et Sclauonie banus. Petrus Erdewdy de Monyerokerek, comes comitatus Castri ferrei. Vani: Magnifico domino Iohanni Catzianer, capitaneo prouinciali Carniole, supremo vero Stirie, Carinthie et Carniole, amieo nobis bono randissimo. Original na papiru. Na rptu dva pritisnuta peata (grb Petra Simitna JErdda). U kr. zem. arhivu u Zagrebu. Privilegia No 131. Kercselich, Not. prael. 355.

371 389.

1530. 23. jula. U Gracu.

Petar Erdbdi uva granim Ugra. tajerski stalii javljaju medju ostalim Ivanu Katzianeru: Nach dem der Erdedi Petter fr vnd fr mit seinen geringen Phrden au denen Hungarischen Grmtzen straiffen thuet, damit dises Lannd vor eintzug behuet werde, dann ir habt selbst zu erwegen, sollte einem Landman einicher schad begegnen, was geruech oder vnwillen darawss enntsteen, auch was nachtaill soliches vnns geperenn mcht, wie ir dann selbst woll zubedennkhen h a b t . . . Original na papiru, na rptu su pritisnuta etiri peata, kojima je pismo bilo zatvoreno. U ljubljanskom Rudolfmu: Landesverteidigung L. A. F. 119. 390.

1530. 28. jula. U Susjedgrau.

Andrija Tukani, biskup kninski, moli Ivana , da po kra ljevskoj odredbi postavi sud u stvari Stjepana Deshaza, ali ne u Ljubljani, ve prema u podruju kraljevine Hrvatske i Slavonije. Magnifice domine et amice obseruandissime. Post salutem et commendacionem. Recordari poterit dominacio vestra magnifica, que et quales oppressiones, pericula et dampna hys diebus preteritis contra dignitatem regie maiestatis, domini nostri graciosissimi, libertatemque et nobilitatem tocius regni super magnificum dominum Stephanum Deeshazy de Zomzedwara, fratrem nostrum euenerint. Super quibus iam sepius et alii fideles et seruitores regie maiestati locuti sunt, itidem et dominacionem vestram magnificam, vt intelleximus, multocius sollicitarunt. Et quoniam, regia maiestas dominacionem vestram magnificam cum aliis dominis adeandem causam iudicem specialem deputauit, rogamus itaque domina cionem vestram magnificam pro fidelitate ipsius domini Stephani Des hazy, quam ipse in dies regie maiestati, domino nostro graeiosissimo vti omnibus dominis constat, impendit. lam enim et ciuitas Montisgrecensis, nisi auxilio dei et suo non affuisset, vix mansisset. Dignetur do minacio vestra magnifica iam tandem oppressionibus et periculis suis, prout ipse eciam conqueritur, finem et terminum aliquem bonum imponere, vt deinceps securius et tucius seruire regie maiestati valeat. Vbi autem dominacio vestra magnifica prefixit locam in Laibaco, vt 1 1 c com11 parare deberet, novit eadem dominacio vestra magnifica, id contra libertatem huius regni esse. Regia maiestas enim in regno isto prefixit et de putauit locum, vbi videlicet finis et terminus oppressionibus suis imponi deberet, Et melius foret nostro insano iudicio, si dominacio vestra magni fica iusdeiam et commissionem regie maiestatis anteponeret, quam fauorem

.
aliquorum protestacioni cuiusclam Thome Thronkowvcli et aliorum teuium hominum, qui adhuc in stipendiis sunt, in preiudicium et periculum eiusdem domini Stephani Deshazy. Eandera dominacionem vestram magnificam felicissime valere optamus. Datum in castro Zomzedwar, feria quinta proxima post festum beate Anne, anno 1530. Andreas episcopus Thyniniensis. Vani: Magnifico domino Iohanni Koczianer, equiti aurato, capitaneo prouinciali Carniole, supremo capitaneo Stirie, Karinlhie et eiusdem Oariiiolie, domino et amico nobis obsenmndissimo. Original na papiru. Pecat wi rptu. JPrivilegia No. 131. Kercselich, Mot. prael. 340. 391, U Ter. zem. arhiva u Zag reim:

1530. 30. jula. U Novigradu.

Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da je Pavko Zablgch zanj (Katzianera) snubio nekoliko pjeaka. Moli ga. da ga pridrzi u slubi. Original na papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom fintt: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 392. Bndol-

1530. 30. jula. U Susjedgradu.

Stjepan Deshazy pie Ivanu Katzianeru, da prosvjeduje protiv roita u Ljubljani, na koje ima doi Ivan Pyller, koji je prole godine blizu Zagreba poinio nasilja i nepravde njegovim (Deshazijevim) ljudima. Prigovara, da se time v vi jedjaju prava kraljev dva i jasne odredbe kralja. Ex. castro nostro Zomzedwara, sabuto post fetu beate Anne, anno 1530. Original na papiru. U ljubljanskom gung L. '. F. alt 110. 120. 393. Rudolfinu: Landesvertheidi-

1530. Si. jula. U Linu.

Kralj Ferdinand poziva Petra Keglevia, da pomogne kazniti protivnike njegove u Hrvatskoj. Ferinandus dei gratia Hungarie et Boemie, Selauonie etc. rex, infans Hispaniarum, archidux Austrie, dux Burgundie etc., inarchio lorauie etc., comes Tirolis. Egregie, fidelis, dileete. Quoniam episcopus Zagra-

378 biensis aliique complices illius se veluti infideles contra nos opponere non sunt veriti, imo et alios adhuc nobis fldeles et affectos quoquo possuut modo a debita fidelitate et obedientia dehortari et auocare non cessant, nobis id quoque diuturniori silentio pretereundum minime visum est, atque ideo deliberauimus fldelibus subditis nostris omni ope et auxilio adesse, eosque pro viribus et facultatibiis nostris a rebelliura iniuriis et violentiis eripere et tueri, ad hoc, ut episcopus ille ac adherentes eiusdem pro demeritis suis iuste tandem castigentur. Gum itaque nobis a te veluti bono et fideli subdito nostro non nisi obedientiam et seruiendi Studium polliceamur, atque eciam nobis sit persuasum, quod nulli aduersariorum nostrarum impetitioni et insultui cedere, quin potius ilium propulsare debeas; eapropter tibi harum serie firmiter comittimns, ut exereitum nostrum, quem ad regnum nostrum Sclauonie misimus et mittemus, omni auxilio et adsistentia tua iuuare et promouere debeas, ac ubi detur occasio et opportunitas hostes illos damnificare et destruere non dubites, quos etiam bene castigare coopereris, sicut te omnino facturum esse credimus, ac erga te omni gratia nostra, dum dabitur occasio regnoscemus. Datum in ciuitate nostra Lintio, die ultima mensis iulii, anno domini MDXXX., regnorum nostrorum tertio. Ferdinandus. Vidit B. episcopus Tridentinus suminus eancellarius. Ad maudatutn domini re[gis propr]ium. Ioannes Mai us. . Na rptu : Egregio. iideli, nobis dileeto Petro Keglowith(!) aule nostr familiari. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno* otpao je. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 394.

1530. Mjeseca jula. U Metlici.

Popis hrvatske ete u Metlici pod zapovjednitvom Nikole Turna. Vermergk dy prouisionen, so in Metlinger poden hinder den Niela sen vom Turn ligen vnd ir pestellung sich angefangen am ersten tag luli, im 30. jar. Nicolaus von Turn ti. VIII Hametar 11. II Ivan Herentitsch li. IUI Paul Barylouitsch fl. V lanko Uamitsch fl. V Stefan Simalitsch ti. III Michal Cantoritsch II lurko Irath II Marko Galauacz 1 Pertschin I Andres Pausitseh I luanicz Miltschitsch I

374

Vros Sunalitsch fl. II Luduig Hohenwarta II Komentor in der Metlig II Pfarer zu Tseherneml II Peter Despotouitsch III Peter Vontschitsch III Peter Seueritsch II Andrea Wagrilo III luray Petroschitsch fl. II Mathan III Gergur "Weloschitsch II Pericza II Iakob lursehitsch II Lorenz Wanoweez II Iuan Silitsch I Fabian Slauadrasitch I Pfarer zu Sand Martin fl. I

Tomasch Cribansehitsch 1 Iuritschitsch I Peter Chotutschitsch I Paul von Desinecz I Iwrko Schimecz I Herzog I Micula Schkorupitsch I Tomas Czatschitsch I Zdelica I Iurai Voneouitseh I Gergur von Tributsch I Vid sun von Tributseh I Tomas Markouitschl Scbiuan von Waronsdorf I Schimon Riasitsch I Knes Ivan II

Originalni popis u- ljubljaushorn Rudolnu, Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. 395.

1530 4. augusta. U Krupi.

Ban Ivan Karlovi urice s Iranom Katzianerom sastanak. Magnifice ac generse domine, lily nobis dilectissime. Post salutes commendationes. Audiuimus magnificum dominum Nicolaum Yurischich ad Labacum venisse. Nunc vestram magnificentiam exoramus, ut una cum prefato domino Nieolao in quocunque competenti loco nobiscum constitueretis, vel in Methlyka vel in Noua ciuitatula, ut pro multis negotiis, tam pro regie maiestatis, quam pro isto pauperimo regno traetaremus, quia ex Turcia habemus tale negotium, diuina prouidente dementia magnam prosperitatem huic regno facere possumus non cum magDis expensis. Post autem vestre magnificentie nos et negotia nostra commendamus, quam felicissime valere optamus. Ex castro uostro Krupa, die IIII. augusti, 1530. Iohannes Torquatus comes Oorbauie ac banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino Iohanni Ooezyaner equiti aurato, capitaneo prouincie Oarniolensis ac supremo Stirie et Carinthie etc., Alio nobis dilectissimo. Original na papiru. Pecat na rptu. U Jer, #em. arhivu u Zagrebu: Privilegia No 131. Kercselich, Not. prael. 342.

375 396.

1530. 4. augusta. U Zagrebu.

Ludovik Pekri odbija, piui Ivanu , osvade biskupa Simuna Erdda i preporuuje gradove Zagreb i Varadin, koji tite Kranjsku i tajersku. Protivnici stoje spremni. Generose ac roagnifice domine et frater raichi obseruandissime. Literas vestras cum pariis literarum episcopi Zagrabiensis ac Petri Erdewdi, siraulcum relacione eisdera afixa, quam ipsis vestra generosa magnificencia fecisset, hodie accepi et clarissime intellexi, quam relacionem gratissirae a vestra generosa magnificencia suscipio. Feria tercia in feto ad. vincula beati Petri apostoli cum domino Iohanne Wgnoth capitaneo Gurcensi in opido Zamobor constitutus. Plurimum suam magnificenciam rogaui, quo loqueretis cum vestra generosa magnificencia, tractaretis et eoncluderetis simul de rebus et negociis nostris, me quoque certiorem, postquam concluseretis, eficeretis. Episcopus Zagrabiensis multa mendacia, quibus eciam prius est vsus contra me machinando scripsit, sicuti michi ex Uteris ad me missis nunc a vestra magnificencia intelligere(!), sed hoc non pos sum non admirari, quia frequenter nunciis interdum autem Uteris ad me alia nuntiat, lnnge autem alia ad vestram generosam magnificenciam scribit, in quibus dolus latet et fraus. Ego namque haetenus ilia egi, que bonum et fidelem seruitorem deceat regie maiestatis et quidquid feci, sunt de mente et voluntate regie maiestatis, domini mei graciosissimi. Si autem non essem in hoc regno, nee ad ista Offerent se ipsos, ad que offerunt cum fraude tarnen et dolo. In tribus locis nunc congregantur, quod non videtur michi sigrmm alicuius paeis aut concordie. Cogitet preterea vestra generosa magnificencia, istas duas ciuitates, videlicet Zagrabiensem et Warasdiensem esse portas regnorum Stirie et Oarniole. Si aliqua earundem in maims incideret inimicorum, quot et qualia dampna ipsis regnis possent huic emergi. Isti miserimi ciues satis pauci, plures iam dispersi, licet sint fidelissimi, tarnen sunt exacer-bati propter dampna illata ab inimiees et quidquid victualium habuerunt, pedites(!) hactenus hic existentibus contribuerunt. Iam nichil habent, nee dare possunt. Si hic non essem, nescio quid de ipsa ciuitate fuisset actum. Cum maxima dificultate centum et viginti pedites cum Petro Rypach hic detinuimus vsque tempus. Pulueres hic non sunt preter tres centinerios. Igitur amore lesu Christi peto vestram generosam magnificenciam, quatenus statim aliquot centenarios puluerum cum peditibus eciam hue mittere velit. Ex quo inimici. vt intelligere potui, nollunt tardare, sed hys diebus quidquam poterint, facient. Si autem aliquam prefatarum ciuitatem obseerint, vel autem aliquam domum meam, quas eepi postquam redii de Lincio, alias omnes ipsi possident, michi auxilio eadem esse wit vel non. De hys omnibus vestra generosa magnificencia me cerciorem facere velit, quia vt dictum est, ipsi congregantur, quidquid autem nocere poterint nocebunt. Eandem felicissime valere opto. Ex ei~

376

uitate Montisgrecensis, feria quinta in vigilia beate Marie de nine, anno 1530. Ludouicus Pekry de Petrowynti, capitaneus genciurn regie maiestatis leuis armature. Na rptu: Geueroso ac magnilico domino, domino lohanni Coczyaner capitaneo Stirie et (Jarniole etc, domino et fratri obseruandissimo. Original na papiru. Peat (kameja) na rptu. U ljubljanskom liudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. 397.

1530. 4, augusta, U Zagrebu.

Zagrebaka obina priobuje Ivanu , da se Zapoljevci na tri mjesta kupe i da e udariti na Zagreb. Moli pomo, osobito strjcliva. Generose ac magnifice domine, domine nobis graeiosissime. Post seruicii humillimi recommendacionem. lam dudum, non semel, sed multocies miserias et dampna, que passi sumus et patimur de die magis in diem et quod est maius iminencia futura licet conicere vestre generse magnificencie dedimus ad scitum et noticiam. Nunc verissime intelligimus, quod episcopus Zagrabiensis et sui complices non in uno solum, seel in tribus congregantur locis, quod nobis non videtur Signum pacis, sed gwere. Vestra generosa magnificencia nos semper Uteris et nunciis assecuaruit et fiduciam auxilii promisit, si in hys eonfissi non fuissemus, iam dudum regie maiestaty, domino nostro clementissimo dedissemus ad noticiam. Si hactenus dominus Ludouicus Pekry hie non fuisset, neseimus, quid de nobis actum fuisset, ex quo vna pars ciuium sunt dispersi propter penuriam victualium; pedites omnes huic(!) exierunt, preter centum et viginti, quos dominus Ludouicus Pekry detinuit vsque ad tempus, et ipsi non sunt soluti. Oiues ipsi sunt fidelissimi, sed multum exaeerbati propter dampna et victualium penuriam. Pulueres pixidum non habemus preter tres centenarios. Si eciam peeuniam haberemus, adhuc non potest haberi. Igitur suplicamus obnixe generse magnificencie vestre, quatenus amore dei omnipotentis aliquot centenarios puluerum et pedites, quot potest, ad nos mittere digneatur quantocius poterit. Oertissime iterum ipsi rebelles regie maiestatis hanc ciuitatem tentabunt expugnare. Quod si fieret, quo(!) deus auertat, gerierosa magnificencia vestra potest animo concipere, quot et quanta mala ex ea possunt emergi. De hys quoque, si obsederint nos, si vestra generosa magnificencia wit nobis auxilio esse, vel non, supra his omnibus per vestram magnificenciam certificari suplicamus. Cetera dicet is lator presencium, cui vestra magnificencia fidem digneretur adhibere. Ex ciuitate Montisgrecensis, feria quinta ante festum diue. virginis de niue. anno 1530, Communilas ciuium prefate ciuitatis.

377

Vani: Geneioso ac magnifieo domino, domino lohanni Eoezianer Stirie et Carniole capitaneo etc., domino nobis graciosissimo. Original na papiru. Pecat na rptu otpao. U ljubljanskom liudolftnit: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120.

1530. 5. augusta. U Beretincu.

Ivan Golec javlja Ivanu Katzianeru novosti iz Ugarske i Hrcatske. Spectabilis et magnifiee domine nobis honorande. Salutem et nostri nostrorumque commendacionem. Significare possumus vestre magnifiee dominacioni, qualiter hys elapsis diebus magnifteus dominus Valentirius Therek in partibus Hungarie in propinquo Quinqueecclesiis contlictum habuit et obtinuit cum Petro Bodo et Iohanne Zerechen, vbi et in quo confiictuo(!) diuersi nobiles et milites Hungarici manserunt mortui, verum ut Petrus Bodo et lohannes Zerechen ex conflictuo euaserunt viui, tarnen conflictum obtinuit Valentinus Thereck(!); eciam eadem sciat, vt inter fiumina Draua et Danubium multi Hnngari parti Valentiui Thereck adhererint, et postquam vestra magnifica dominacio ipso(!) Valentino Thereck per nos ea de Labaco nunciauit, qua(!) vestre magnifiee dominacioni clare constat, eciam et nos ex nos ipso ipsum Valentinum Thereck partem tarnen nostri regis Ferdinand! fideliter tenere allocuti sumus,. certissimum est, vt postmodum partem regis et domini nostri Ferdinandi in partibus illis Hungarie fideliter ipse Valentinus Thereck obseruauit; diuina tarnen clemencia eciam hoc significare possumus, qualiter Thurcarum summa Bude hys elapsis diebus non fuit maior, quam vt 1 m..1 et cum illis fuerunt Hungari partem Iohannis voyvode tenentes et illi habuerunt eum conflictuum(!) cum nostris Spaniolis in propinquo Vacz, quod conflictiuum(') elapso tempore declarabant, et illi Thurci cum Hungaris ibidem Bude maxime discordes sunt. lohannes voyvoda ibidem Bude non mandat vti rex mandare haberet, sed pocius ipse lohannes voyvoda Thurcarum mandata prosequitur, ideo speramus, vt et diuina clemencia nos et partem nostri domini regis Ferdinandi fauorem et meliorem conseruabit: omnia negocia ibidem Bude inter Thurcas et Hungaros existencia disperse se liabent, et non sunt in omnibus vnanimes. Item pro parte autem domini Ludouici Peckry verum est, vt partem domini et regis nostri Ferdinandi deliter conseruat, tarnen in partibus regnum hunc(!) et maxime desolat, et in presenti taxam per rlorenum medium ibi dare compellit; in festo elapso beati Georgii eciam aliam per florenum medium acciperat. Omnes domini huius regni partem regys(!) et domini nostri Ferdinandi tenent et -maxime dolent, vt vestra magnilica dominacio cum pixidibus aduenire non wult(!), aut saltern pixides ipsas eadem admitteret, vellent vestro nomine et vestro officio alteri gloriari, ex eo nuperime ambo domino(!)
1

1500.

378

bani, Luouicus Peckry, Petrus Keglewysch, Iohannes Castellanfly e medio eorum miserunt in oratorio ad episcopum Zagrabiensem Petrum Kegle wysch et Iohannem Castellanffy pro impetranda concordia et vnanimitate, quod opus vestrum in obbrobrium(!) facere intenderant, tarnen non videtur opus hoc perflcere potuisse. Item ex hoc regno, de parte tarnen domini et regis nostri Ferdinandi fideles sue maiestatis in Oratorium miserunt et elegerunt ad imperium ad cesariam(!) et regiam maiestatem egregium Thomam Kamaray et nobilem Georgium Spysco. Item quidam boni status dominus nomine Nicolaus Dux, dux2 de Segscheu habebit iter ad vestram magnificam dominaeionera ad Labaeum, exinde de Labaco autem voluerit proficisci ad Venetos ad Veneciam, qui Nicolaus Dux vsque, tempus hoc partem Iohannis voyvode tenuit, et modo. seit diabolus, que sua sunt opera; certe me rogatum habet, vt eundem nostris in Uteris vestre magnifi.ee dominaeioni comraendarem, eciam ita, vt Veneciam paeifice pertransire posset, et dum ad vestram magnificenciam adueniet, dominacio vestra dominacio(!) seiet quid faciendum erit. Nos eidem diximus, eundem vobis commendare velle, denique vestra domina cio scribit(!) quid faciet. Item in negocio autem nostro apud magnificum dominum Iohannem Ernusth de Schaktornia racione peeuniarum et modo nichill(!) perfeeimus, vti in Labaco cum vestra magnifica dominacione concluseramus, tarnen atque iterum rogamus eandem vestram magnificam dominaeionera, velit vestra magnifica dominacio nostrum in fauorem atque iterum alias suas literas admittere nobis sonantes et non magnifico domino Iohanni Ernusth de Schakthornia, forsan cum illis quidquam vtilitatis perflcere poterimus sub tali tarnen sensu(!) existentes: (Slijedi slijedee pismo). Dominum autem cancellarium aut scriptorem vestre magnifice dominacionis suis pro scripturis prioribus et presentibus contentare curabimus et volumus. Sepe et sepissime vestre magnifice dominaeioni ac eciam reuerendissimo domino episcopo Labacensi nouitates ex hoc regno describerem aut eciam et regie maiestati, sed tarnen intelleximus dominos banos ac eciam et ceteros dominos multum dolere de nostris describendis nouitatibus, nichilominus vestre dominaciones mea fidelia seruicia vestris in literis regie maiestati commendare velint. Datum in nostra curia Be. etinez. feria quinta in festo beati Osualdi regis, anno autem domini 1530. Iohannes Gollecz de Zathezk, hdelis regie maiestatis semper. Na rptu: Spectabili et magnifico domino, domino Iohanni Ckocyannar(!) de(!) etc. equiti aurato, ac generali capitaneo regnorum Stirie, Oarniole, Okorinthie(I) ac gencium regie maiestatis, domino, domrno nobis semper honorando. Original na papiru. Na rptu se vidi trag pritisnuta peata. U lju bljanskom Riidolfinu: Landesverteidigung L. A. F. 119. 120.
2

Ukrpauo iznad linije.

379 399.

1530. Poslije 5. augusta. U Ljubljani.

loan Katzianer kori Ivana Golca, da ne ispunjava dunosti glede plae vojske u Ripu i Bihau. Egregie domine, frater et amice nobis carissime honorandeque. Salutem et fraternalem caritatem. Sepe et sepius vobis et raagnifieo domino Tohanni Eruusth de Schakthornia scripsimus in negocio militum et stipendiariorum in castris Eepasch et Byhag existencium raeione taxa(!) et pecuniarum(!) solucione ipsis stipendiariis fiende, quod opus Prge regia maiestas, dominus noster clementissimus ad nos commiserat, et vos vsque diem hodiernam vnacum magnifico domino Iohanne Brnusth mandata regie maiestatis surdo accipitis aure; in quo satis admirari non possumus. quantum domino Iohanni Ernusth peramplius scribere nolumus, vt iarn modo scripsimus, saltern vos finali amonicione amonemus et requirimus, vt mandata regie maiestatis prosequere(I) curetis et teneamini, secus non facturi. Si autem regia maiestas, dominus noster clementissimus per querela(!) suorum stipendiariorum in castris suis Eepasch et Byhag existen cium nobis quidquam facere mandauerit, et si contra vos faerit, mandata sue maiestatis prosequere curabimus. Et eandem sane valere optamus. Datum Labaco, die, mensis aut festy etc. aut anno etc. Iohannes Koczyannar equus(!) auratus, ac generalis capitaneus gencium regie maiestatis etc. Suprascriptio autem talis fuitQ : Egregio Iohanni Gollecz de Zathezka fratri et amico nobis honorando. Koncept u pismu Ivana Golca od 5. augusta, pisanom Ivanu Katzianeru. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvettheidigung L. A. F. 119. 120. 400.

1530. 6. augusta. U Augsburgu,

Kralj Ferdinand pie Luoviku Pekriju, da zajedno s Ivanom Katzianerom ugovara s biskupom zagrebakim. Ferdinandus. Pekri Laios. Egregie, fldelis, dilecte. Per proima literas- nostras tibi significauimus te in tempore moneri ebere, si quid vlterius cum episcopo Zagrabiensi tractare aut transigere velimus, cum itaque commiserimus egregio

380 lohiinni Oatzianer capitaneo nostro, vt uostro nomine et loco cum eodem ppiscopo ad conditiones interpositas agat et traetet, te quoque huius rei conscium esse voluimu.s, vt si tibi quid est (vli erit indubie) cum eodem episcopo transigendum, pretatum lohannem de omni eo statin) rectilices, et vnacum ipso tibi nostri causa in rebus tuis pro iustitia et aequitate aftuturo, ea que ab episcopo petere intendes extraliere et obtinere contendas, nobis subinde persuasurn habentes, quod per ea que tuam perso nam et vtilitatem, tuorumque negotia concernent, ita proctdes et ages ; vt nos in rebus nostris nihil impediment! vel incomodi vereri aut expectare oporteat, id quod tue. in nos (idei et obseruantie conueniet plurimum. nobisque occasionem dabit te maiori semper gratia complectendi tuisquc quandoque meritis et seruitiis assiduis accumulate respondendi. Datum vt supra vel retro. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu : (jarica. 401.

1530. 9. augusta, U Trcu.

Petar Mikuli moli Ivana Katzianera, da ga ostavi uvarom gospotije tralce. Magnifice et generse domine, domine mi gratiosissime. Huuiili ae debita commendatione premissa. Scio vestram magnilicentiam non tradidisse obliuioni expositam supplicationem, quam feci Labaei cum magnifico Bolphango comite rignensi de ruina, calamitate ac miseria dominii et castri Therzaciensis, quod vestra magnificencia intelligens retulerat mihi per literas ad capitaneum Oharsaner et ceteros, quod adirem dictum do minium ei inuigilarem semper, tarnen cum loco stipendii meorum 4 equitum unde altera die in mustra non ai'ui. ex hoc loco et stipendio priuatus sum. Quare humiliter vestram magnilicentiam supplico, dignemini me te uere in eo, quo pollicita est vestra magnificentia stipendio. Ego proiecto ita sum in seruitiis regie maiestatis ac si presens adessein. Nam omnia noua, que ex Thurcia percipere potui, dictis capitaneis noua feci. Ego do mine nunquam adiissem hunc(!) castrum, nisi, esset voluntas et licentia vestre magnificentie, cui me commendo et traddo. Therzacii, in vigilia Laurentii, MDXXX. Vestre magnilicentie seruitor Petrus Michulich. Na rptu: Magniiico ac generoso domino, domino loanni Chazianyer supremo capitaneo et locumtenenti regie maiestatis, domino gratiosissimo. Original na papiru. Pecat na rptu je otpao. u Zagrebu: Privilegia No. 131. U Jer. zem. arhivu

381 402.

1530 9. augusta. U TrScu.

Margareta udova Krste Frankapana, moli Ivana Katzianera, pusti Petra Mikulia za obranu njezinih dobara. da joj

Magnifice ac generse domine, dom ine amice nobis honorandissime, Scimns vestram magnificenciam non latere nostras calamitates ac miserias, quas exposuit comes Bolphangns. Demum et noster familiaris Petrus Miehu lieh idem suplieantes(!), ut vestra magnifieencia dignaretur hoc auxiliiim nobis prebere, quod dictus Petrus hoe in confinio manret desolate eo, quare neminem habemus qui inuigilaret Imic misero (quod iviiiausit) dominio. Vestra magnifieencia graciosa pre oculis habens amorem, quern (bone memorie) meo domino comiti Christophoro exhibuistis, ae nosfram orphanitatem, hunc etiam pupillum, decreuerat vestra maguifieencia, quod itidem Petrus hie penes nos perinaneret suo cum stipendio 4 equitum; scripserat eciam Gasparo Chersayner, Obrucaynaro ac Verniharo, capitaneis vestre rnagnificentie, mandans quod et hueusque f'eeerunl hie remanens, eyecerunt eundem in hac ultima mustra, quo nutu ignora mus, quare humiliter supplicamus, ut vestra magnifieencia dignetur nobis et huie dominio misero tali gracia condescendere, quod suprascriptus Pet ni Michulich iterum habeat locum stipendii una suis cum 4 equitibus intuitu meorum seruitiorum ac mee orphanitatis, et quiequid super his disposuerit vestra gracia, nos certiorem reddere Uteris vestre magnilicencie dignetur. Oui me et hunc pupillum summe commendo. Thorzacii, in vigilia Laurentii, 1530. Margarita relicta comitis Oristophori Frangepani comitis Brigniensis. Na rptu : Magnifico ac generoso domino, domino lohanni Chacyanar suppremo capilaneo Carinthie, Stirie, Oarniole, nec non lociimtenenti regie maiestatis, suo domino gratioso. Original na papiru. Prsteni peat utisnut na papira, kojim bijae pismo zatvoreno, sauvan je. U arkivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu, 403.

1530. 9. augusta. U Susjedgraclu.

Stjepan Deshazy tuzi se Ivanu Kafzianeru koliko je nepravda, teta i nasilja pretrpio u vjernoj slubi kraljevoj, makar da se je sluio kraljevskim salvus conduetus". Ova nasilja nanesao je Ivan Pwlyar sa svojim ortacima. Unato kraljevom nalogu, da se krivci kasne, nije nita uinjeno. Prosvjeduje protiv te nebrige i moli pravicu. Original na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. liudolfhni:

382

404.

1530. 10. augusta. U Radotini.

Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeni, da su Ivan i despot ubih vlastelina Nikolu Feleghaz-a i zauzeli njegov grad Palinu, a sada da e udariti na Gradiku i imanja gospode Zemceja i Petra Keglevia. Magnifice ac generse dornine, fily nobis charissime. Salntem et nostri commendacionem. Novit(!) vestra magnifica dominacio, qualiter die hodierna ab egregio domino Iohanne Castellanffi litere nobis venerunt, qualiter Iohannes de Thaby et despot Nicolaum Feleghazy interfeceruut et castrum ipsius Palyna vocatum occupauerunt et sub aJium(!) vocatum Grradischa iuerunt; exinde sub castra dominorum de Sempcha ibunt et sub castra domini Petri Keglewych. Nunc domine et fily regnum deuastatur et domini nostri regie maiestatis fideles ex suis bonis expugnant, timendum est, vt si taliter dimisio(!) ipsorum desolationis et occupacione(l) bonorum permittatur, vt totum regnum hunc(!) a regia maiestate, domino nostro graciosissimo separabitur. Idcirco vestram magnificenciam amore dei oramus, secundum suam promisionem prouideat nobis aliquo bono subsiio, ne taliter pereantur fideles regie maiestatis, quia nouit vestra magni fica dominacio, vt nos non sumus sine subsidio regie maiestatis ipsis suficientes. Et vestram magnificenciam felicissime valere optamus. Ex Radothina, die festi sancti Laurentii martiris, 1530. loannes Torquatus comes Oorbauie ac banus. Vani: Magnifieo ac generoso domino Iohanni Ooczianer equiti aurato, capitaneo provintie Oarniolensis ac supremo Sthirie et Carinthie etc., filio nobis dilectissimo. Original na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Landesverteidigung L. A. F. alt. 119. 120. 405. Rudolfinu:

1530. 10. augusta. U Radotini.

Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru. Veseli se, da e se s njime u Metliki sastati i moli ga, da svakako na ureeni dan feria quinta ante festum diui Bartholomei" dodje u Metliku, da mu put ne bude uzalud. Ex Badothyna, in feto beati Laurentii martiris, 1530. Original na papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom Uudolfinw. Landesvertheidigung L. . F. alt 119. 120.

383

406.

1530. 14. augusta. U Trstu.

Jeronim Zadranin javlja kralju Ferdinandu o radu povjerenika u Trstu, Marami i na Rijeci. Serenissimo et potentissimo re graciosissimo, signuor e patrone con ogni debita humillita et riuerentia. Notifficho a vostra serenissima maiesta come alii 3. dil presente sono gionti li clarissimi signuori comessarii de vostra maiesta cum il danaro qui in Trieste, che e gionto tal danaro giorni nuoue piu tardi del ordine datto per li clarissimi signuori de la camera de la corte de vostra maiesta, et per la intardaeione di tal da naro a inportato grande interuallo, et intardaeione del tempro promisso di non posser esser gionto con le giente al termine per me promisso a uostra maiesta in Viena. Preterea io secondo lhordiue datto, hauia statuito la mostra alli 30. lugio con tutti quelli hauiano promisso uenire alli seruitii de vostra maiesta in Trieste, Marano et Fiume, et essendo la magior parte de le giente massime li ehapi eonduetti in ditti tre luochi de vostra regia maiesta auanti il termene de li 30 giorni et esserli promesso il danaro uegnira auanti ditto termene. li qualli come uiteno esser manchata la promessa li parse esser deeepti et ingauati da me, et molti se partiteno cum grane disturbo danimi loro, et anchora io restai tutto conffuso vedendo intardar tanto il danaro ma considerando esser qualche pottissima ehausa che ditto danaro non uegniua cossi presto se condo la promessa, pur io ho con buone parole intertenuto molti huomini de li primari con qualche interesso come vostra maiesta da li prefatti signuori comessarii intendera el simelle de Ludouico maistro de la poste de vostra maiesta regia. E siando gionti qui li prefatti signuori comes sarii con el danaro abisognato far iterum noua praticha de coadunar le persone ouer galliotti ptr larmata et fatichosamente reauerli. Massime per ehausa che li signuori comessarii hano ditto non ecstendersi la sua comissione di far in altro locho mostra ehe qui in Trieste et non hano uoluto mandar il danaro ne a Fiume, ne a Marano, per leuar galiotti de tal lochi saluo habiano a uenire qui a Trieste alia mo stra et per il danaro, et per esser statto discomodo ali poueri huomini a partirse di la chaxa loro senza qualche dinaro non hano voluto uenire, donde e statto de neeessita a leuarne quanti sia posutto, et come sia po suto, a pareo a questi signuori comessarii di noler far cossi, a me non a giouato darli informatione alchuna, ma pur tre di loro aderiuano alia conueniente et giusta et vtille informatione mia, ma uno di loro a una testa di mettallo durissima et inprensibille a uoluto far a suo modo contra lopinione de tutti li altri non considerando forsi limportanzia de vostra maiesta et per tal ch.ausa non soimo mandati de qui in tutto in duifiate pin de persone 248 come vostra maiesta per la cetulla de la mostra potra piu claramente uedere, el resto deli danari si mandano pro Ludo uico Branisser a Viena, et io in questa ora mi parto di qui di Trieste et vado senza dimora alia uolta die Viena, da messer Ludouico postmastro potera intender il tutto per esser lui statto in facto proprio.

384 Eziam sapia vostra regia maiesta come sono mii fatti molti desturbi in el asumer di queste giente qui in Trieste et in Fiume, per li qual ha chausato ehe non sia posuto hauer li 500 huomini secondo lhordine de vostra maiesta, li nomi di queh serano qui sigilati in questa cetula, humilissimainente pregando vostra maiesta io non sia fatto autore qualli veramente meritariano esser graue puniti da vostra maiesta. per che hanno persuaso con ogni lor arte li huomini, che non si lasino condur alii seruitii de vostra maiesta et parte di questi si hauiano fatto schriuer per uenir loro, et aspetato per fina ad ultimis poi rechusato la venuta et per suaso eomitiue de huomini che non hanno eziam voluto uenir. Eziam messer Ludouico postmaster e statto in persona a Uenezia per condur galiotti et altri officiali donde ueniuano la piu bella giente che mai fui uista con grandenissimo animo et amore alii seruitii di vostra serenissima maiesta tutti huomini periti in armate. Habiando Veneziani presentito che tal giente si lenaua de li lochi loro, ano publico proybito ad ogniuno et fatto captiui una grande quanfita de huomini per ouiar el venir alii seruitii di vostra maiesta, tandem sonno robati al dispecto loro da piu de cento huomini, Grezi piu de 40, Albani molti et Dalmati vna fiorita compagnia et parte de Ittallii. Et per che larmala non hauera la basta de li homini(!) maritimi se condo lhordine di vostra maiesta cossi piacendo a vostra serenissima regia maiesta cometesse alii clarissimi signuori de la guera in Viena che del danaro sopra auanzato a tior tanti huomini li del paese cioe Alemani et altri quali seranno intermischiati con questi altri galiotti periti che adesso vanno fore, dali quali potrano benissimo inparar larte, et poi venendo li Bischaini et quelli del lago de Costanzia li se pottrano etiam mesedar in sieme che vno per laltro si faranno boni per che de qui o condutto la magior parte di officialli et da 16 bombarderi che per questo non si restara de sequir il dissiderio et voler et im presse di vostra regia maiesta che non manchara chossa alchuna, tandem vostra serenissima maiesta fara il uoler et debito suo et mi cometera quello hauero affar, sero solicito et obedientissimo et non mancharo del debito de la fidelita mia in modo alchuno. Vno de questi comessarii e partito insalutato hospite lassando inconcluso tutti le cosse di vostra maiesta et senza li compagni partito, come vostra regia maiesta da messer Lodouico postmaster potera intender, et queste tal teste bronzine molte fiate distiirbano li felieissimi dessegni di vostra serenissima maiesta et le atraeno areto grado, per il vinculo de la mia debita fidelta non puosso far di meno de non dar notitia a vostra regia maesta, alia quail humillime et obediente me recommando. Da Trieste adi 14. auosto, 1530. De vostra serenissima regia maeista vmelle seruitor Hyeronimo de Zara. Original u c, i kr. kunom, dvor. i drktv, [jarica, arhivu u Beu: Han-

385 407.

1530. 16, augusla. U Zagrebu,

Ivan Kastelanovi prikazuje Ivanu Katzianeru alosne prilike u Hrvatskoj. Generose et magnifice domine, omine nobis obseruandissime. Salutem ac nostri seruicii reeommendacionem, ac omnem fidelitatem. Possumus significare vestre magnifice dominacioni, qualiter diebus preteritis accesseram dominum Iohannem de Tab pro bono pacis et concordie, vt hoc regnum ne desolaretur, et ne vnus alterius nostrum sanguinem effunderemus, qui amici et fratres fuimus, sed magis concordia et pax fieret ac regie maiestati, domino nostro clementissimo fidelitas prestaretur et re cepta bona a nobis et nostris vt remitterentur per ipsos, sed tarnen nullum alium finem sortiri potui, nisi dicebat, vt per duos menses treuge et pax inter nos fieret, et bona recepta ab ipsis, precipue domini Ludouici Pekri et nostra nolunt restitui, nescio tarnen qualis ista pax fuerit, nam pro certo in tantis dampnis sum per maiestatera regiam sue maiestati a principio fideliter seruiens positus, quod vltra iam pati nequeo. In toto enim hoc regno neminem credo plura dampna passum fore et bona recepta per ipsos sicut nostri; nuper quoque in estate per episeopum Zagrabiensem mirum in modum bona mea deuastata sunt, pertinencie castri Zyrch, cuius castri murus est pre manibus meis, hereditatem et iobagiones ac vtilitates ipsi recipiunt. Eogo itaque vestram magnificam dominacionem, vti nos ne velit relinquere, sed in subsidium nostri venire, quia multi fideles sue maiestatis qui nunc fidelitatem seruant a sua maiestate se alienabunt, si auxilium eis non prestabitur, quia a sua maiestate neque solucionem, neque proteecionem habemus, sed solummodo nostra propria perdimus et consupmimus(!). Domini de Zempehee(!) intimauerunt per me Ludouico Pekri, vt si proxime aliquod auxilium non habuerint, vltra expectare no lunt, sed cum aduersa parte volunt concordari, quia tanta dampna suffere non valeant. Nuper Nicolaus Feleghazy, qui fuit sue maiestati bonus et fidelis seruitor, est interemptus, castrum receptum, vxor sua expulsa tanquam meretrix per despotum Rascie et Joannem Tahi, iam potest mendicare; talia quisque nostrum expectamus. Aliud eciam castrum Pogorach vocatum Ladislai Mere(!) est receptum per ipsos, pertinencie castri Obradscha, quod tenet Lucas Zekel est combusta(j), et fruges et domos, puelle et pueri recepti sunt per Rascianos despoti, et dueti Thurcis. Maiora pati neque pro deo possemus sicut pro domino nostro patimur, nescio quid meriti a sua maiestate reeipiemus. Vestramque magnificam dominacionem feliciter valere cupimus. Ex Zagrabia, feria tercia post asumpcionem(l) virginis gloriose, 1530. Iohannes Kastellanffy de Zenthlelek. Na rptu: Magnifico ac generoso domino, domino Ioanni Koczyanner equiti aurato, supremo capitaneo Stirie, Oarynthie, Oarniole etc., domino et amico obseruandissimo. Na drugoj strani: Preterea hoc quoque significare possum vestre magnifice dominacioni, qualiter nuper in eundo cum domino Petro Ke
MONUMENTA HIST. XXXV. i MONUM. HAB8BURGICA I . 25

386

glewytt(!), amieo et fratre nostro, cum Thurcis, qui fnerunt vsque ad equites ducenti et quinquaginta, alii dicunt trecentos fuisse, cum ipsis agressi fuimus, ipsosque profligauimus et in fugam conuertimus, ex ipsis captiuos habemus. Fuerunt ante ipsos Malkocz vayuoda, alter Malkocz, qui tenet castrum Iayeza, voyuoda Durat, vuyuoda Wzremacz, Iuan Bulkowytt, et fuerunt in duplo plures sicut nos. Original na papiru. Peat je pritisnut na rptu (kameja). U ljub ljanskom Budolfinu: Landesverteidigung L. . F. 119. 120.

408.

1530. 16. augusta. U Zagrebu.

Ludovik Pekri javlja, da je Ivan Kastelanovi otiao do Ivana Taha, koji s despotom izruuje kranske djeake i djevojke Turcima. Moli , da to hre dodje i ete poalje. Magnifice domine frater et amice nobis honorande. Post salutem et nostri commendation em. Dominacioni vestre magnifice significamus, vt dum ad Zagrabiam a dominacione vestra magnifica venimus, reperimus do minum Ioannem Kastellanfy, qui erga Ioannem Tahy iuerat, quo pacto autem ambulauerit, scimus vt dominacioni vestre magnifice omnia prescripsit. Nos enim ab ipso nichil intelleximus, dummodo mendacia, qua(!) ipsi habere cupiunt, prout et dominacio vestra magnifica i am dudum accipere eorum propositum potuit; aliud scribere eidem nequimus, sed quemadmodum dominacioni vestre magnifice diximus, Mcolaum Felegyhazy interemptum fore, castrum autem medio Ioannes Tahi occupasse. Audiuimus eciam, vt Ioannes Tahi et dezpotus pueros et ancillas Turcis dant, quos Turci ad suas regiones abducunt. Oum armigeris nos constituti fui mus, vt intelleximus uix(?) L. ducenti existunt, equites autem huzarones in illo loco non sunt, vbi dominacio vestra magnifica nobis dicebat, sed audiuimus ad Chatham ipsos proficisci. Quare dominacionem vestram magnificam rogamus amore dei, quatenus sine vlteriori delacione vnacum ingeniis et ceteris bellicis apparatibus cithissime(I) venire velit, nam primum deo omnipotenti, regie maiestati modo seruicia quam plurima exhibere po tent, nos omnino ista septimana abinde se moueri volumus. Rogamus itaque dominacionem vestram magnificam, quatenus denuo armigeris et huzaronibus signilicare velit, vt omnino ad feriam sextarn proxime venturam hue venire velinfc, armigeri ad feriam quartam omnino promiserunt venire, sed huzarones forsitan occasionem querent, vt modo defatigati sunt, idcirco melius est, vt dominacio vestra magnifica illis denuo comittet(!), vt erga nos proficiscantur. Herum magis amore dei dominacionem vestram ma gnificam rogamus, quam cithissime potent, venire velit Eandem semper

387

valere cupiraus. Ex ciuitate Zagrabiensi, feria tercia post asumcionis(!) Marie, 1530. Ludouieus Pekry de Petrowyna, regie maiestatis capitaneus generalis. Vani: Magnifico domino Ioanni Koczyaner equiti aurato ac supremo eapitaneo Stirie, Carynthie et Oarniole, domino et fratri et amico nobis honorando. Original na papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom Buolfinu: Lanesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

409.

1530. 17. augusta. U Brezicama.

Stjepan Graswein javlja Ludoviku Pekriju, da ne moSe kretati prema Zagrebu. Magnifice omine, amiceque obseruandissime. Post salutem nostri ipsius coramendacionem. Priedie(!) accepimus litteras magnifici domini Ioannis Katzianer capitanei etc., quas magnifiea dominacio nobis presentauit, in quibus intelleximus, quomodo nos super mandatum eiusdem Sagrabiam(!) versus cum equitibus sub capitaneatu nostro existentibus Sagrabiam versus confere se debemus. Deus nouit, quod nos voluntarii essemus illud perficere pro persona nostra, sieuti eciam vestre magnifice dominacioni promisimus. Sed ex quo homines nostri iara omnino carent sumptibus, nequaquam possumus eosem ad ilia loca absque pecuniis mouere; preterea heri venerunt nobis littere dominorum Stirie prouincialium, in quibus eciam intelleximus, quomodo forsan in breui continget nos cum equitibus nostris super mandatum eorundem ad alia loca confere, attamen de hys omnibus informationem in scriptis fecimus magnifico domino Ioanni Cocianer, sieuti necessitas expostulat, illud facere quicquid vlterius eius intentio erit, summus(!) parati illud perficere et de omnibus rebus vestram magnificam dominacionem quid agendum erit certiorem facere, quam eciam foeliciter valere desideramus. Datum in Bresetz, feria quarta post asumptionem(!) beatissime virginis, anno domini 1530. Steffanus Grasswein, dominorum Stirie prouincialium et equitum capitaneus etc. Na_ rptu: Magnifico domino, domino Pekhry Laus regie maiestatis Hungarie et Bohemie etc. eapitaneo etc., domino et amico obseruandissimo. Original na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Lanesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.

388 410.

1530. 17. augusta. Na Rijeci.

Opina rijeka (iudex et consiliarii terre Pluminis sancti Uiti) alju k Ivanu svoje pouzdanike, suca Gjuru Dorich-a i Petra Babich-a. Mole, da ih vjerom saslua. Datum, terre Fluminis sancti Uiti, die XVII. augusti, 1530. Original na papiru. Pecat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 411.

1530. 18. augusta. U Ritmiku.

Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru glede dogovora Metlici. Magniflce et generse domine, fili nobis honorande. Salutem. Literas vestre magnifieencie ad sumam vesperam bodie accepimus. Nos certe postpositis omnibus negociis nostris huius eciam mis^re terre, que multa nos premunt hue sicuti scripseramus summo mane hodie venimus, vestre magnifieencie aduentum expectantes; scribit autem vestra magnificencia, quod dominico die tereio hue ad Methlykam uenire velit, nosque hortatur, uti ad eum diem expeetaremus vestram magnificenciam, hoc quidem faciemus et vestram magnificenciam expeetabimus, sed cuperemus pluri, vt regia maiestas, vestra eciam magnificencia, ceterique domini ma gnates intelligerent nos parum lucidius earn fidelitatem quam profecto semper veram obseruauimus sue maiestati obseruare; non eciam superflue expense nobis sunt, quibus hie expeetaremus, nihilominus faciemus modo, vestra magnificencia, ne secus facere velit, sed eo die omnino prefixo veniat. Ex parte autem Erasmi de Thury, que vestra magnificencia in literis meminit, sciat eadem, quod nos non in ius statuendum aut Judicium cum eo habendum hue uenimus, sed ipsi orphani, quorum res est, iuxta huius regni consuetndinem. Verum nos, cum hue vestra magnificencia venerit, nobiscumque constituet bene in ea re inducemus, quam et feliciter valere optamus. Ex Rybnyk, feria quinta proxima post festum assumpeionis beatissime virginis, 1530. Iohannes Torquatus, comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus Na rptu: Magnifico et generoso domino Iohanni Kaczyaner, capitaneo prouinciali Oarinthie ac supremo Stirie et Oarinthie, filio nobis honorando. Original na papiru. Na rptu je pritisnut mali peat s grbom Krbavkih: kojim bijae pismo zatvoreno. U kr. #em. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 342343.

389 412.

1530. 18. augusta. U Zagrebu.

Luovik Pekri pie Ivanu Katzianeru o vojnim pripremama u Hrvatskoj. Magnifice domine ae frater nobis charissime. Post salutem et nostri commendacionem. Pridie, dura aput(!) dominacionem vestram magnificam personaliter constituti fuimus raemineri poterit, qua mformaeione nos hue diraisit, literas eciam, quas domiuacio vestra magnifica domino capitaneo armigerorum scripserit, ipsi presentauimus ac eciam verbo ex parte negotiorum istius regni satis abunde tractauimus, tandem dominus capitaneus vnacum exercitu promiserat, vt omnino ad quartam feriam proxime preteritam hue venturus est, quod longe iam aliter est, quam nobis policitus est. Hodie ab ipso domino capitaneo nobis litere allate sunt, quas dominacioni vestre magnifice remisimus, ex quibus animum et propositum ipsius intelligere potest, misimus et hominem nostrum erga equites huzaronum, sed nondum homo noster rediit. Nam audiuimus ipsos ad chatam proficisci, timemus, ne et ipsi nobis similiter relacionem daturi sunt. Posteaquam a dominacione vestra magnifica hue uenimus, vbique fidelibus regie maiestati significauimus, vt auxilium bonum habebimus, dominos Ioannem et Pranciscum Zempczey eciam confortauimus, vt pacifici esse debeant, vt statim a multis tribulaeionibus eliberabuntur. Qu are dominacionem vestram magnificam tanquam dominum et fratrem magis amore dei rogamus, quatinus tam armigeris quam huzaronibus denuo scribere et committere dignetur, ut iam ad dominicum diem aut feriam secundam hue uenire debeant; nam ex quo iam diuulgauimus singulis fidelibus regie maiestatis, vt et ipsi parati esse debeant, quod si vero auxilium, prout dominacio vestra magnifica nobis dixerit, minime erit, superinde magnum detrimentum et regia maiestas et nos quoque singuli habebimus. Ne autem et nos hie tam magnas expensas in vanum exponamus, rursum amore dei rogamus omnem informacionem de hjs singulis negociis a dominacione vestra magnifica prestolamur. Modo eciam bona ad capitulum Zagrabiense, vbi ipsorum tria castra existunt, Gaspar Perussych omnino depopuluauerunt(!), et in dies depopulantur, preterea domini Ioannes et Franciscus Zempczey, si dominacio vestra magnifica subsidium non mittet, vlterius sufferi aequeunt, sed regno protestari volunt, vt pati diucius non possunt, et omnino a regia maiestate alienari, idcirco iterum dominacionem vestram magnificam rogamus, tam de subsidio peeuniisque curam citissimam gerere velit. De equo nobis misso dominacioni vestre magnifice plurimum gratificamur, rursum quitquid eadem a nobis postulauerit, dominacioni vestre magnifice denegare nolumus; ex parte bouum credat dominacio vestra magnifica modo nullos habere possumus, sed omnino curam superinde genere volumus, et dominacioni vestre magnifice ordinabimus, tandem quitquid is nobilis Thomas literatus de Mykulych, ciuis Zagrabiensis nomine nostro dominacioni vestre magnifice verbo retullerit, eidem perinde ac nobis credere velit. Dominacionem vestram ma-

390 gnificara seraper valere cupimus, Ex ciuitate Zagrabiensi, feria quinta post assumcionis Marie, 1530. Ludouieus Pekry de Petrowyna, regie raaiestatis capitaneus generalis. Na rptu: Magnifico domino Ioanni Koczyaner equiti aurato, capitaneoque prouinciali Oarniole etc, domino et fratri nobis honorando. Original na papiru. Na rptu peat. U ljubljanskom Budolnu: Landesvertheiigung L. A. F. alt 119. 120. 413.

i530. 20. augusta. U Baboi.

Valentin TereJc javlja Nikoli Turnu, da je razbio Ivana Zereena, te je teko ranjen. Moli pomo. Generose et magnifice domine, amice honorande. Salutem et seruiciorum nostrorum eommendacionem. Intelligere forte potuit dominacio vestra, qualiter nuper Ioannes Zerechen contra nos vnacum suis coraplicibus insurrexerat, quem nos auxilio dei fortuna sue raaiestatis in tantum profligauimus, vt hactenus non desiderauit contra nos mocionem aliquam facere, qui iniuriam ibi per nos illatam vlciscere(!) cupiens contra nos ipsum Methmeth bek Turcum commouit et se ad veniendum preparat, vt terrain hane et bona nostra pauca deuastet. Kogamus preterea, velit eadem in nostri auxilium mittere magnifieum dominum, dominum Paulum Bakytth vnacum raille Hyspanis pixidaris(!) ; videbit et cognoscet dominacio vestra, poterint hec pauce gentes seruire regie maiestati, domino nostro graciosissimo et regno tantum, prout quantum neque progenitores nonnullorum seruierunt, si hac vice nos adiunti(!) non fuerimus per omi naciones vestras, quis audebit in conlidencia vestrarum dominacionum aliquid attemptare vel ineipere; certitudinaliter credat dominacio vestra, si nos hac vice per easdem non extiterimus adiunti, nos quoque tunc, cum precipua necessitas exigeret et vrgeret, pro hoc facto seruire nullatenus volumus. In reliquo dominacionem vestram felicem valere cupimus. Ex Castro Babolcha, in festo sancti Stephani regis, 1530. Valentinus Therek de Ennyng etc. Na rptu istim pismom dodatak: Nunc quoque dominacionem ve stram hiis non impediremus, sed in prelio cum Ioanne Zerechen habito incidit wlnus in manu nostra dextra, in quo nunc adeo defecimus, vt si aliquis in lecto nos de vna parte ad aliam vertit, tunc sic nos mouere poterimus et neque propriis viribus comedere possumus, nisi auxilio alterius; si enim ominaciones vestre hac vice non auxiiiati fuerint, fide nostra Christiana mediante proraittimus, quod nos quoque tune non erimus in auxilio vestris dominacionibus cum necessitas optaret et ingeret

391 Na rptu: Generoso et raagnifico domino Nicoiao de Thwrry suppremo eapitaneo exercitus regie maiestatis etc., domino et amico nobis honorando. Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno sauvan je na rptu. U ljubljanskom Budolnu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 414.

1530. 20. augusta. U Gracu.

tajerski stalii piu Ivanu KaUianeru o prilikama u Zagrebu i o vojsci. Edler, gestrennger Herr Hawbtman vnd sonder lieber Freund. Euch sein vnnser freundlich willig dinst zuuor. Vnns sein an gesstern nach mittag zwaj schreiben von euch worden, in den ersten wir befinden, welicher massen sich der Bischoff von Agram, Erdedi Petter mit irem anhanng an zwaien orten starckh besamblen, vnwissund was furnemens die sein, vnd wie euch vnd den lanndshawbtman in Steier, herr Pekhry Lausch vmb Rat vnd hilff ersuecht, deshalb ir beslossen das herr Pekry(!) Lausch sich vms Agram mit seinen Kriegsvollkh besamlen, darzue ir Casparen von Karschan haubtman vber di geringen Phrd an denen kra battischen Grnitzen geschriben vnd beuolchen, das er mit derselben sei ner anzall vnuerzogennlich auf Agram vnd breuetten(!) Pekry Lausch zueziehen solle, darzue auch herr Steffan Graswein der von Steier velldhawbtman sich mit seinem vnndergebnen Eewttern in die Stat Agram legem solle, vnd wie ir zukonnfttigen Hofstading bej denen von Orain vnd Krnntten geholffen sein wellet, damit sy die zwaj hundert greussten Phrd neben denen von Steier in vnnderhallttung nemen, mit beger, das die von Steier ermellte zwaj hundert Phrd nach ausganng des raonats noch ain monat vnnderhalltten sollen etc., vnd wie sich ain Land schafft versechen sollt, wo man der nit mer notturfftig sein wrd allen vncosstenn so denen Lannd aufgeren mcht zuuerchuetten, weitter bittund das gellt so auf die infhundert knecht ganngen hinein auf die gringen Phrd zuuerordnen, vnd was euch fuetter von denen von Krnntten vnd Orain der zwaj hundert Phrd, halben fr beschaid gefeilt vnns des vonstunden zuwissen zuthun. In den annderen wieder auch befunnden, das ir dasselb gellt auf die dinstlewt an denen Orabatischen grnitzen souill den von Steier ires taills darawff zubetzallen gepret hinein zuschickhen begerten, vnd wie wir der zwaj hundert greussen Phrd halben kain vrsach schophenn heten bedurffen, die abzeuorderen, auf das wir euch zwai mall gschriben vnd vnns darawff kain anntwortt gethan hete, vnd wie auch solich brief ainer vor dem annderen vber zwelff stund lang nit worden sey etc. mit dem anhanng souer ye dieselben zwej hundert greussn Phrd auf Agram zuziechen abgeslagen, vnd dardurch in Zerttung aines anderen zuezugs entsteen mcht, vnd was nachtaill daraws eruollget, das ir euch des enntschulldigt wollet haben, vnd dieselb veranntworttung vnns hannstellet

392 etc., das alles haben wir mit mererm anhanng vnd Innchallt vernomen, vnd fuegen euch darawff hiemit zuuerneraen, das wir nit vnnderlassen haben souil vnd wir lanndlewt in eyll gehaben mgen zu vnns hicher eruordert vnd iren Rate hierin gephlegen vnd inen soliche euer schreiben zuuernemen geben, wie dem aber befinden wir bej inen dieweill vormalls mit allem vleiss durch euch auch die Kriegsrte zu Wien vnd annder gar woll erwegen ist worden kainen angriff gen Hungern zuthun, so habt ir vnns auch noch newlich selbst zuegeschriben, wie all Sachen mit dem Bischoue von Agram, Erdedi Pettern vnd irem anhanng so fridlich vnd ruewig stuennden, das sich kaines angriffs zubesorgen war, vnd sollte dann nun auf des Pekhry Lausch anbringen allererst ain fewer angezndet werden, war ganntz schwr, wessten es auch gegen vnnsern naehtpoern so der ennden an denen granitzen gesessen, noch vill weniger gegen ainer Lanndschafft zuveranntwortten, stuennde auch in vnnser macht nit, dann die jungst landtags-be willigung vermag, das ain Kriegs Volkh an denen Granitzen die einzug zuuerhuetten aufzenemen zuhalltten, vnd wo die kun. Mayest. ain hre aufrichten wrde demselben zu ainem Zuesatz zuezuschickhen etc. Demnach wo sach war, das sich die Hungern vnndersteen wollttn dieses lannd auzugreiffen, alsdann sein wir willig alles das so mglichn ist zuthun. Vnd souer ir aber ye vermainet die Phrd zuhalltten ein notturfft zu sein, wo auch die von Krnntten vnd Orain in bezallung neben den von Steier darawff geben, so wollen wir der von Steier geprunden taill auch noch ain Monat darawff bezallenn, doch das die nur im Lannd an denen granitzen ainer landschafft verwilligung gemess ligen beleiben, vnd ausser lanndes nit gefuert werden, vnd darzw auf die Martholosn und geringen Phrd vnnsern geprunden taill auch darthun vnd geben, wo aber soliches nit verfaungkhlichen sein will, so wellen wir die zwaj hundert gressten Phrd allain vnnderchalltten, vnd die von Krnntten vnd Orain besoliden die geringen Phrd, vnd Martholosen auch fr sich selbst, annderst vber ainer lanndschafft jungst gegeben lanndtags anntwort wissen wir vnns nichts einzelassen, wo vnns aber kain frderlieher bericht von euch zuekhame, wurden wir mittler Zeit kain gellt auf die geringen Phrd vnd Martholosen hinein geben mgen, ir mgt auch selbst woll abnemen vnd erwegen, das es also ain gleiche purd wre, vnd merers zuthun in ainer lanndschafft vermgen nit ist, als ir selbst zubedennckhen habt. Dann das ir den last vnd purde wo der zug auf Agram der zwaj hundert Phrd halben abgeslangen, vnd was nachtaill darawrs eruollget allen gar auf vnns zulegen vermainet, so ist wissennlich, das sich ain landschafft her vnd her nur hoch vnd trefflich vber ir vermgen kunigl. mayest. zu vnndertenigen gefallen angriffen haben, auch alles das gethan, das mennschlich vnd mglich gewest sein auch noch erpttig irer Mayestt zu vnnderteniger gehorsam alles das zu thun, das vermglichen vnd etraglichen sein will, doch will vnns nit geprn aus dem beuelch den wir von einer lanndschafft habn, vnd aus der Lanndtag bewilligung zugeen.

393 Vnd als ir in eurm schi eibn antzaiget, das vber fnfftzeehen oder sechtzechen tawsend gullden auf ermellt Rsstigung von fuessvolkh nit geloffen sej, ist ditzmalls vnnot zuuerraiten, wo wir aber von einer lanndschafft darzue eruordert, wellen wir guetten bericht geben wohin das khomen ist, das ir aber der fuesknecht abzug halben nit wissen tragt, geben wir euch darawff disen bericht, das die iren Abzug den ainunddreissigisten tag Iulii genomen, bedannckhen vnns auch des erpiettens vnd vleiss des lannd vor vbrigen cosstenn, wo es nit mer not sein wrd zuuerhuetten, wellen auch soliches alles sambt einer lanndschafft vmb auch sonnderwar gefiissen sein zuuerdiennen, wellet auch auf diss vnnser schreiben eurn willen on verzug herrnn Steffan Graswein anzaign, sich auch darnach zurichtn babe, ass alles wolltten wir euch auch hiemit guetter maynung auf eur gethan schreiben zu anntwortt nit verhalltten, gewarttund fiirderlieher anntwortt. Datum Grtz, am zwaintzigisten tag Augusti, anno etc. im dreisigisten. N. gemainer landschafft in Steier verordnt. Na rptu: Dem Edln, gestrenngen Ritter, herrnn Hannsen Oatzianner Janndshawbtman in Orain vnd der dreyer land Steier, Krnntn vnd daselbst in Orain Oberster Velldhawbtman, vnnserm besonnder lieben vnnd guettenn freundt. Na rptu savremena biljeka: Der von Steier abschlag des Zwgs". Original na papiru. Pismo je bilo zapeaeno s tri peata. U ljub ljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung 120. 415.

1530. 22. augusta. U Cetinu.

Gjuro Frankopan Slunjski (Georgius comes de Zluon) pie Ivanu , da alje k njemu in quibnsdam certis arduis legacionibus suis svoga slubenika Nikolu Sankowych-a molei, da ga vjerom saslua. Datura in arce nostra Ozetin, feria secunda in oetaua assumpcionis Marie, anno domini 1530. Original na papiru. Peat na rptu sauvan (grb: u titu dva lava, koji dre 4 Mjebca, nad titom G. III.). U ljubljanskom Rudolfinu: Lan desverteidigung. L. A. F. alt. 119. 120. 416.

1530. 23. augusta. U Zagrebu.

Ludovik Pekri pie Ivanu Katzianem, da alje svog pouzdanika plemia Ladislava Impryth-a i moli ga, da ga vjerom saslua,

394 Original na papiru. Peat na rptu sauvan. U ljubljanskom Budolfmu: Landesvertheidigung. L. A. F. 119. 120. 417.

1530. 24. augusta. U Novomgradu.

Ban Ivan Karlovi alje Ivanu Katzianeru pismo svoje sestre kneginje Zrinske s vijestima o Turcima. Magnifice ac generse domine, fily nobis dilectissime. Salutem et nostri eommendacionem. Obuiantibus nobis litere iste, quos(!) vestre ma gnifice dominacioni inttoclusas mittimus, venerant a domina sorore nostra, quos(!) vestra magnifica ominacio intelliget, que noua pro exercitu Tureorum haberaus, nos Oroaciam festinabimus et custodias ponere wlmus(!). Ex Castro Nouo prope duobus eclesiis(!), in feto diui Bartholomei, 1530. Iohannes Torquatus, comes Corbauie ac banus. Vani: Magnifico ac generoso domino Iohanni Ooczyaner equiti aurato, capitaneo prouintie Oarniole ac supremo Styrie et Oarinthie etc., do mino et filio nobis dilectissimo. Original na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. 418. 1530. 2. augusta. U Orahovici. Stjepan Skiljanovi javlja Ludoviku Pekriju, da je spreman s vojskom i opisuje nasilja Zapoljevaca, Seruicium promptum magnifice domine et domine nobis obseruandissime. Plenarie inteleximus literas vestre magnifice dominacionis, vbi eandem(I) singula negocia sua peroptime ordinata aput(!) dominum Iobannem Kachyaner scribit. Audire plurimum desideramus, vbi eandem(!) gentes, pedites et equites(!) precipiet, vt sint prompti; credat vestra ma gnifica ominacio, dum opus faerit, tara cum peitibus quam et equitibus ad seruicia eiusdem semper parati sumus et quo eandem nos preeeperit ire, sine mora prompti erimus. Oeterum vestre magnifice dominacioni scribere p^ssumus, partes regis Zapolitani iam omnia bona domini nostri gra ciosissimi deua[sta]uerunt Johannes de Thah, dezpotus, Petrus Markws. Heri, reraanencia bona domini nostri graciosissimi de Thwrchys penitus deuastarunt et in puluerem conuerti fecerunt. Wrbanus de Batthyan liczet(!) intersit in propriis, Iohannes Banffi eciam multa ilicita agnnt super bonis domini nostri graciosissimi. Deum austruiintf?), peiores sunt Thwrczys naturalibus; quid posumus, natamur in medio hostium positi tanquam

395 pomum(!) in medio aque, prorapti vtrura speetamus magnificam domina cionem, quam et felicissime valere optamus. Datum ex castro Eahowcza, feria quinta post Bartolomei apostoli, anno 1530. Stepan Skyllyanowych, magnifici domini Ladislai More in persona locumtenens. Oeterum comisimus(!) pertinentias castrorum domini nostri gratiosissimi Posega, Vywar, Konthocz, Rache, Zenthesbeth, Mothhus, Nekche, Gradysstye, Zwynar prefatis castris ac earundem pertinenciis, vt tara pedites quam et equittes(l) sint prompti. Posumus(!) ad vos(l)1 cum aliquibus gentibus optime preparati venire ad seruicia vestre magnifice dominacionis, si eandem defendere voluerit. Idem. Vani: Magnifico domino, domino Ludouico Pekry de Petrowyna, capitaneo leuis armature regie maiestatis, domino nobis obseruandissimo. Original na papiru. Peat na rptii (nejasan). U arhivu Jugosla venske akademije u Zagrebu. 419.

1530. 26. augusta. U Klokou.

Ban Ivan Karlovi preporuuje Ivanu Katsianeru Ivana Duganovia da dobije Jcao vojnik plau. Magnifice ac generse domine, fily nobis carissime. Post .salutes commendationes. Vestram magnificam dominacionem nuper im Methlika rogaueramus, vt istud(!) Iohannem Dwganowych de exercitu seu stipendio regie maiestatis non eiceretur, nunc autem audiuimus, eiectus est. Et hoc autem causa illius Georgii Zymych, que per inimicos suos false inducta est. Nunc autem vestram magnificam dominacionem exoramus ob respectum amicicie nostre antefatum Doganowych(l) ex loco ipsius non eiceret, quid intelliget vestra magnifica dominacio, vt dictus Zymych est culpabilis, non ipse. Seimus et vestram magnificam dominacionem ipsum noui, qualiter sub castro Ysachich contra vestram magnificam dominacionem steterit. Simi liter et valde plus contra nos ille indignus actionis tenet(?). Si iste Doganowych est in quibuscunque reus vel culpabilis, nos vestre magnifice dominacioni promittimus vnicuique iure satisfactionem facere. Et vestram magnificam dominacionem augustis felicibus annis valere optamus. Ex Klokoehe, feria VI. post festum diui Bartholomei, 1530. lohannes Torquatus, comes Oorbauie ac banus.
1

Pisano: Advs.

396 Vani: Magnifico ac generoso domino Iohanni Oocziauer, equiti aurato, capitaiieo proiiintie Oarniole ac supremo Zthyrie et Oafinthie et filio nobis carissimo. Original na papiru. U 7cr. sent, arhivu u Zagrebu: Privileyia No. 131. Kercselich, Not. prael. 343.
420.

1530. 26. augusta, U Brezicama.

Kapetan Stjepan Grasswein pie Ludovihu Pekriju, da nije mogao doi s vojskom. Magnifice domine et amice nobis honorande. Salutem. Literas vestras sane intelleximus, quomodo vos desideratis nos et exercitum nostrum ad vos venire. Sciat's quomodo nos volebamus cum nostris eques(!) ascendere et vos adire, sed venerunt nobis litere a dominis prouincialibus, et sie nos venire non potuimus, quia et intelleximus in Uteris nobis mKsis, quod dominus I[oa]nnes Katzianer cum istis duobus prouineiis Carinthie et Oarniole cum solucione concordare non possunt. Equidem sciatis, quo modo hesterna die iterum venerunt nobis litere a commissariis limitum, quod nos nullo modo solemus moueri a loco, nissi(!) dominus Ioannes Katzianer nobis significant de concordacione illarum duarum prouinciarum, quia nos et nostri armigeri in eadem concordia contentari(I), ideo in his scriptis per nos vobis missis possitis intelligere, quod nos sumus vobis in obsequium fere parati et conduitime(l) vos adire, si superius dicta nos non impedirent. Si autem aduc(!) venient scripta a domino Ioanne Katzianer ex parte concordie, absque omni mora protracta veniemus. Valete felicissime. Ex Raynn, feria sexta post festum saneti Bartholomei, anno domini 1530. Stephanus Grasswein, ducatus Stirie prouincialium et armigerorum equitum [capitaneus]. Na rptu: Magnifico domino Ludouico Pekry de Petrowyna regie maiestatis capitaiieo, domino et amico honorando. Original na papiru. Peat na rptu sauvan. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. 119. 120.

397 421.

1530. 28. augusta U Lupoglavu.

Jeronima KruMka alje po svojem gradskom kapelanu bosanicom pi sano pismo svoga muza Petra Ivanu Katzianeru. U Klisu nije bilo pi sara, koji bi znao latinsko pismo napisati. Magnifiee ac clarissime domine et doraine nobis obseruandissime etc. Vestra siquidera nouerit magnifica ae clarissima dominacio, qualiter die infra expresso a domino et raarito meo ex Olissio litere magnificeneie vestre sonantes et directiue bosnensibus uteris Scripte, mihi sunt allate, iuxta quas eciam dominus et maritus meus mihi scribit, vt illas sine intermissione aliqua magnificeneie vestre mittere et dirigere curarem. Quibus intellects raox acceptis per hunc specialem nuncium, venerabilem domi num Nicolaum presbiterum, capellanum nostrum, fidelemque magnificen eie vestre easdem transmisi ac direxi, ipsumque Nicolaum, si magnificencia vestra tali bus indigent pro interprete earundem misimus, nam eciam iliarum noticiam habet; litere autem hac de re in bosnensi Scripte sunt, quia dominus meus aliquo scriba latino illic, videlicet Olissii indiget, qui tales literas latinas conficere sciret. Quocirca magnitice domine, ipse dominus mens iam nee expensas talibus assiduis literarum cursoribus vnde dare habet, cum quoque nominatum capellanum nostrum cum paucis et exiguis expensis istuc ad magnificenciam vestram misimus, quibus vix ad nos redire potest. Quamobrem eundem prefatum capellanum nostrum, latorem videlicet presencium earundem vigore commendaraus, commendatumque reddimus, vt sibi de antiquibus expensis magnificencia vestra prouidere dignaretur, quibus ad nos relacione accepta redire poterit. Et quiequid ad inquisita magnificeneie vestre oretenus nomine nostro dixerit, eidem in omnibus fidem adhibere velitis indubiam, ipsumque cum celere et optata relaeione ad nos diniittere dignetur omni dilaeione moraue semota, quia magnifiee domine, periculum est in mora, et inimicus homo non dormit. Quod magnificenciam vestram faeturam speramus ob intuitu fidei tocius cristiane, de qua agitur, intuitu eciam seruiciorum domini mei. Que diu feliciter valeat, quam et de bono in melius Iupiter prosperet ille. Datum Lupoglaui, die XXVIII. augusti, anno domini 1530. Eiusdem magnificeneie vestre in omnibus deditissima Hyeronyma, consors domini Petri Crwsyth. Vani: Magnifico ac clarissimo domino et domino Ioanni Koezyaner Labaci ac Oarniole capitaneo generali dignissimo etc., domino et protectori Original na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Rudolfimi; Landesverteidigung L. A. F, alt 119. 120.

398
422.

1530. 28. augusta. U Preinu.

Jakob Baunach javlja dolazak Turaka u Vinodol. Edler gestrennger Herr Lannzhawpmann. Jeez vmb V. stund nach Mittag ist mir Kwntsch[afft] kwmen von dem Pfleger zw Noby im Weintall, das die Trgkhen gern Ledanycz zw dem Pfleger geschickt haben, das sy mit schiessen solten, vnd niemantz Kwntschaft geben, sy warn jecz des Willn herauss zuziehen, das hat ein vertrawter man dem Pfleger gem Noby anzaigt vnd in peten, er sollt in nicht vermellen, zaigt der Pfleger an, das sy am Sambstag fr Ledanycz zogen sein als ir in sei nen schreiben verneinen werdt. Damit beuelh mich als mein lieben herrn vnd Vetern. Datum Prein, in der VI. stand(!) nach Mittag, am XXVIII. tag August, im XXX. Jar. Jacob von Eainach. Am 30. tag augusti, ist mir Wernhardin Nennesis diese Khundsehaft drey Stund am tag zuekkomen.1 Na rptu: Kundschaft. Oito. Cito. Oito. Original na papiru. U lijevom uglu pritisnut je peat. U ljubljan skom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 423.

1530. 29. augusta. azmi.

imun biskup zagrebaki pie Luki Gamzu, kapetanu optujskom o ha ranju Ludovika Pekrija. Generose ac egregie domine honorandissime. Dedimus ad generosam egregietatem vestram superioribus diebus literas nostras, quibus officium veri catholici salutem ehristiani nominis percupidi(!) generse egregietati vestre demonstrauimus, que si eidem presentate sunt dubitamus, nam ad illarum continentiam nullam nobis relacionem generosa egregietas vestra facere dignata est, que autem coram tractauimus eidem apprime nota esse possunt, omnia et onim ilia que vtriusque nostrum patrie immo toti Ohristianitati salutaria fuissent futura, sed vt nobis coniicere licet, non magni momenti apu generosam egregietatem vestram ilia sunt existimata, nam nulla adhuc commissio dominis Hungaris hanc patriam vastantibus, vt quiet et pace perfruamur secuta est, fortissimum prebencia argumen tum spolia et incendia continua Ludouici Pekry, nam eodem die quo generosa egregietas vestra ex Dombo discessit, pagos et cellas vinarias in vineis Zagrabiensibus sitas toto die preda abacta exussit, cuius nos tante
1

Drugom rukom pisano.

399 furie diuino implorato auxilio pro nobis et pro ecelesia nostra aperta vi resistere poteramus, nisi sanguinem ehristianum effundere et patriam desolare non formidassemus; quern quidem Lndouicum per dominaciones vestras coercitum, verum eciam per Kocezyanier auxiliares eopias illi ad ruinam huius regni promissas esse intelligimus, quod quomodo ehristianis conueniat, generosa, egregia dominaeio vestra exacta diligencia perpendat, scire autem eandem volumus hesterno die quendam hominem nostrum quem ad bassam de Werbozenya pro redueendis quibus ehristianis animabus que ex bonis capituli nostri Sisciae(!) prope oetuaginta, diebus proximis abducte fuerant, miseramus, absque eaptiuis rediisse, et hoc propterea, quod impiorum carractere christiano insignitorum plena sint omnia,, ductu enim cuiusdam christian] precio corrupti Turci ad bona ipsa capituli nostri per indagines et loca siluarum per angustissimos viarum anfraetus irrepserant, certificati enim Turci fuerant bona ilia capituli nostri fuisse, qui non essent obedientes Iohanni regi, neque nobis, et ideo bassa nobis renunciauit, tamdiu ilia igne et fero deuastaret, quamdiu literas Johannis regis de fidelitate capituli nostri non conspicerat, qui id eciam nobis intimauit quomodo oratores serenissimorura principum et domini, domini Karoli imperatoris et domini Frrdinandi regis ad confinia Bozne applicuissent, in conspectum potentissimi cesaris Turcarum pro pace obtinenda, profecturi, id quantum reipublice Christiane sit profuturum, illi dum dicent qui salutem illius toto pectore concupiseunt, nostra quidem sentencia, hi domini principes peius facere non potuissent, internis enim rebus prius fundamentum ponentes, deinde pax cum illo firmanda erat, tanta enim illi succrescent cornua, vt si mediatore quopiam principe pacem voluisset, vt illam tantorum principum prece elatus coutemnat, nunc primum vaticinari audemus, o miseranda nostra etas, in qua ob priuatam ambitionem tota Ohristianitas labitur, sed hec missa facimus, quando quidem principibus ehristianis sic placuit. Quantum vero ad rem nostram attinet, id eciam nobis sub vinculo fidelitatis, qua serenissimo regi nostro debemus nunciauit, vt cum primurn aliqui motus a dominis Germanis in hoc regnum, vel eius confinia contingerent, mox id regi nostro et basse ipsi notum faceremus, quoniam oratores principum apud eesarem Turcarum pro quocunque facto requirere proposuisset, quamobrem credat generosa egregietas vestra nos aliter facere non audere, sed si que subsidia dominorum Germanorum Ludouico Pekry aut aliis mittentur, vt ea et regie maiestati et basse de Werbozenya, qui id cesari Turcarum denuneiabit, nota faciamus necesse erit; et propterea neque apud deum, neque apud homines generosa egregietas vestra aut alius quiscunque catholicus nos inculpare poterit, rogamus tandem generosam egregiamque dominacionem vestram, vt ilium pannum pwrpyan primo quoque tempore nobis mittere dignetur, cuius preeium medio hominis illius, qui nobis pannum afferet remittemus, eandem bene valere optamus. Ohasme in festo decolacionis sancti Iohannis Baptiste, anno domini 1530. Simon episcopus Zagrabiensis, Dalmati, Oroati, Sclauonieque banus, manu propria.

400 Vani: Generoso ac egregio domino Luce Bambz1 capitaneo Petouiensi etc., araico honorandissimo. Original s peatom na rptu. U c. i h\ kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica. 424.

1530. 31. augusta. Na Rijeci.

Obina rijeka moli kranjskoga vicedoma, da pribavi penice i mesa sa panjolsku vojsku, koja ima na Rijeku stii, a oni da e troak platiti, Magnifice ac clarissime domine, maior noster obseruandissime. Humili commendatione piemissa etc. Nouerit magnificencia vestra, qualiter his proximis diebus nobis reddite fuerunt littere serenissimi regis, omini nostri gratiosissimi, quibus mediantibus sua maiestas regia notificat, qua liter paucis diebus hue ad terram Flumiuis quaam(!) copia millitum Hyspanorum ex regno Neapolitano debent aduenturi(!) mandaudo nobis, vt vellemus prouiere eis de victualiis et rebus necessariis. Itidem vti filii obedientie ad omnia ea, que nobis essent possibilia, sumus paratissimi, sed quia hec ciuitas caret tritico et carne, ideo rogandam duximus magnificenciam vestram, ut dignetur mandare alicui istine, qui habent copiam furmentorum, quod mittunt(!) ad sumam (50) salmarum tritici ad hunc lochum(!) pro subuentione dicti exercitus futuris, quod si non venerit, nos soluemns dictum triticum pretio competenti, et similiter circa carnes, ad hoc, vt dicti millites possint tempore, quo steterint hie se sustentare. In quo rem per quam gratam serenissimo regi, domino nostro gratiosissimo facitis, nee alia. Bene ualeat magnificentia vestra, cui humiliter sese commendamus. Datum terre Fluminis sancti Uiti, die ultimo augusti, 1530. Iudices et consilium terre Fluminis. Vani: Maguifico ac generoso domino Hirasmo Pranbing, vicedomino Laibacensi dignissimo, domino ac maiori nostro plurimum obseruandissimo. Original na papiru. Na rptu peat (sv. Vid u kotlu, okolo napis neitljiv). U ljubljanskom Budolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 425.

1530. 31. augusta. U Zagrebu.

Opina zagrebaka pie Ivanu Katzianeru, da se biskup imun sprema udariti na Varadin ili Zagreb. Edler, gestrennger Bitter, Her Hanns Katzianer. Wyer thuen ewr Streng zu verneinen wye dr(!) Pekhry Lawsch vmb die zwelffte ver vnd der
1

Gambz(?).

401 Casper Kharschaimer sich erhebt hin heb zwm Krewtz, da sieh zw samln. Nun ist vnns jetz schreybn zwkhumen von Mori(!) Lasle lauttentt auf dem Pekhry Lawsch(l), wie wol er vnnss alln beuelh geben, wo schreybn zukhoraen lauttentt auif in, der feint halben, ewr streng zw schikhen, darauff schickh ich ewr streng mittsambt der gemeinen statt ein schreybn, darnebn ein schreybn von More Lasle, wie sich der Pischoff gesterckht, doch niemath was ob er will auff Warasin oder auff Agram, di anndern prieff haben wir in diser Stundt den Pekry Lawsch zwegeschickht, auch so hatt der Pekry Lawsch den gerasysten gesehrybn, sy solen herabkhumen, darauff sy ein antwurt geben als ewr streng in iren schreybn ver neinen wirtt, damit sy abzogn sentt, darauff pitten wir ewr streng als vnnsern gunstingn hern, wellett zw der stat schawhn, damit dye statt nicht verlorn werdt khun. Maj est. Ewr streng mag ermessen, wo der Pischoff fur die Statt kham, was wellen hundert khnecht ausruhtn in dieser besetzuugen. Alspaldt der Pekry Lawsch von hinen weckh khuraen ist, so raugn wir vnnsere Weinngarttn nicht lessen, wan sy stedt gesperrtt von Feinden, ob ewr streng vnnss nicht palt zw hilff khumbt, mgn wir kun. maj. die Statt nicht lang auffhaltn, hiemit beuell mir vnns ewr strenng als onnsern gunstign Herrn vnnd ewr strenng gebt vnnss zw wissen, wan wir mit den rossen fertig soltn sein, vnnd einen tag stimen, so wellen wir vnns zw richtn. Datum eylennd zw Agram, am letzten tag Augusti, in 30. Jar. Petter Repetsch. Benedict Schneider, Stattrichtter, rat vnd Grmainn. Vani: Dem edhm vnnd gestrenngen Bitter,Herrnn Hannseu Oatzianner kun. majest. ratt etc., obrister Veldhauptman der drey Landn, vnnd Lantzhawptman in Grain, vnnsern gunstign Herrn. Cito. Cito. Cito. Original na papiru. Na rptu su pritisnuta dva mala peata. U ljubljanskom udolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119.
426.

1530. 31. augusta, Mutnici,

Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da alje k njemu in certis negociis nostris plemia Stjepana Gusia (Gusich) i moli, da ga vjerom saslua. Original na papiru. Peat na rptu sauvan. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 1%0.

MONUMENTA HIST. XXXV! MONUM. HABSBURGICA I.

26

402

427.

1530. 31. augusta. U Zagrebu.

Ludovik Pekri pie Ivanu Katzianeru, da se Suri u pomo protiv zagrebakoga biskupa. Magnifice. domine et frater nobis charissime. Post salutem et nostri commendacionem. Domination! vestre magnifice signifieamus, vt hodie e Zagrabia vnacum capitaneo equitum huzarorum veluti aadem ad nos misit contra episcopum Zagrabiensem et ceteros infideles regie maiestatis se mouimus; capitaneus vero, quem dominacio vestra magnifica erga nos misit, equites domino Karlowyth bano dedit, hie l c l equites vix existant, nichilominus tarnen quanti[c]unque erimus, fortunam experiri cum episeopa Zagrabiensi volumus. Nam reuera intelleximus, vt colonos suos singulos equitesque leuat et modo cum ceteris hostibus parati sunt. Dominacionem vestram magnificam rogamus admodum, quatinus nobis significet, dum et quando erga nos venerit, dominacio vestra magnified, eciam equos curriferos ad ingenia ducendum valentes vsque Zagrabiam illac ordinre aucere velit. Nos vero de Zagrabia quorsum necesitas expostulauerit, tales equos curriferos ordinre volumus, eicius autem reperire possemus' ad vehendum boues quam equos, quamprimum autem dominacio vestra magnifica nobis intimauerit, dum ad Zagrabiam ingenia adduci faciet, nosmet ipsi aut scriuanum nostrum ad comitatum Warasdiensem pro bobus et equis curriferis mittemus, sed de loco vbi eadem protunc est, vt hue adduei faciat, alias profecto sie reperire nequimus, dominacio vestra ma gnifica tardare illic nolit. sed citissime veniat; armigeros nuucquam hue habere potuimus, veluti ex literis ipsius presentibus inclusis intelliget. Valere eandem semper cupimus. Ex eiuate Zagrabiensi, feria quarta post decollacionis Ioannis Baptiste, 1530. Ludouicus Pekry de Petrowyria, regie maiestatis capitaneus generalis. Na rptu: Magnifico domino Ioanni Keczyaner equiti aurato ac prouineiarum Oarynthie et Oarniole capitaneo, domino et fratri charissimo. Original na papiru. Peat na rptu sauvan. U ljubljanskom Mudolfmu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 428.

1530. 1. septembra. U Budimu.

Kralj Ivan Zapolja pie Simunu biskupu zagrebakomu i banu, da uz nastoji Petru i Stjepanu Bogaevakomu povratiti imanje Rasinjicu, koju mu je oteo Ludovik . Commissio propria domini regis. Joannes dei gracia rex Hungarie, Dalmacie, Oroacie etc. fideli nostro,
1

lc =

100.

408 reuerendo in Christo patri, domino Simoni episcopo Zagrabiensi ac regnorum nostrorum Dalmacie, Oroacie et Selauonie bano salutem et graciam. Exponitur maiestati nostre in personis fideliura nostrorum nobilium Petri de Bogacho et Stephani similiter de Bogacho, filii sui, qualiter superioribus hiis diebus Ludouicus Pekry, notorius infidelis, hostis et emulus noster manifestus, totalem possessionem ipsorum exponencium Grawassocz siue Eazynyeza aliter appellata, in comitatu Orisiensi existentem habitm, de manibus eorundem exponencium violenter pro seipso oecupasset, occupatamque in manibus suis teneret eciam modo in preiudicium eorundem exponencium et dampnum valde magnum. Que quidem totalis possessio dictorum exponencium de manibus iamfati Ludouici Pekry, infidelis nostri (prout speramus) eliberari poterit, volumus et fidelitati vestre harum serie mandamus, quatenus statim post eliberacionem huiusmodi bonorum, prescriptam totalem possessionem Grawassocz siue aliter Razynyeza nominatam, prefatis exponentibus tanquam merum et syncerum ius ipsorum remittere et resignare, eosdem in dominio eiusdem contra quoslibet illegittimos impetitores et turbatores tueri et protegere velitis et debeatis, auctoritate nostra regia presentibus vobis in hac parte concessa, iureque et iusticia mediante. Secus non facturi; presentibus perlectis, exibenti restitutis. Datum Bude, in festo beati Egidii abbatis et confessoris, anno domini millesimo quingentesimo tricesimo. Original na papiru. Peat je pritisnut odozdola. U arhivu Jugo slavenske akademije u Zagrebu. Klai, Povjest Hrvata. V. Prilog 4. 429.

1530, 2. septembra. U Mutnici.

Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeru dolazak Turaka.Moli, da vojskom dodje u Turopolje. Magnifice ac generse comes, domine et tili nobis charissime ac honorande. Post salutem et commendacionem. Notum faeimus vestre magaifice dominacioni, quatinus intimaueramus ad vestram magnificenciam pro nouitatibus per Stephanum Guzycz seruitorem nostrum, quare sciat vestra eadem, quod sine dubio homo noster hodie aduenit ad nos, qui hane faman retulit nobis, vt exercitus Thurcarum validus, cum quo sunt duo zanchaky, qui homo noster dicit, quod ille exercitus veniet inter Zawam et inter Kuppam, et iste homo noster subtraxit ex illo exercitu vnum equum thurcalem et amisit illum exercitum in Plywa, quare rogamus vestram eandem in amore dei, vt curam huius rei habeatis et dignetur vestra eadem cum exercitu motum facere erga campum Thuro(!), nos eciam profieiscere volumus sine mora vnacum gentibus circa dictum cam pum Thr. Item pro"peeuniis nobis dominacio vestra magnifica proni*

404

dere velit Et eandem feliciter valere optaraus. Datum in arce nostra Muthnycza, feria sexta proxima ante festura natiuitatis beate virginis, 1530. Iohannes Torquatus comes Oorbauie, ae regnorum Dalmaeie, Oroaeie et Selauonie banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino Iohanni Coczyaner equiti aurato ac capitaneo prouinciali Stirie, Oarinthie ac Oarniole etc., domino et filio nobis charissimo. Original na papiru. Peat je na rptu pritisnut. U ljubljanskom Ruolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 430.

1530. 4. septembra. U Susjedgradu.

Stjepan Deshazy i Petar Keglevi pozivaju Ivana , da ve jednom Jcrene na kraljeve neprijatelje. Magnifice domine et amice nobis obseruandissime. Post salutem et nostri commendacionem. ecordari poterit dominacio vestra magnifica, qualiter regia maiestas, dominus noster graciosissimus nos vnacum aliis fidelibus seruitoribus suis in hoc regno existentibus, medio dominacionis vestre magnifice ab omnibus aduersariis defendere promiserit, prout hactenus in dominaeionem vestram magnificam semper spem habuimus. Et quia dominus Ludouicus Pekry capitaneus contra infideles regie maiestatis se mouit, vti ominacio vestra magnifica nouit, cum quo nos itidem om nibus quibus potuimus ad seruicia regie maiestatis sese mouimus. Rogarnus igitur dominaeionem vestram magnificam, dignetur eadem iamtandem iuxta promissionem regie maiestatis, domini nostri graciosissimi contra inimicos eiusdem se mouere. Oredimus, quod dominacio vestra magnifica, si tempestiue se mouerit (deo volente), exinde honorem maximum eonsequetur. Et si regia maiestas dominaeionem vestram magnificam in defensionem huius regni prefecisset, adhuc respectu seruicii et amicicie nostre dominacio vestra magnifica omni auxilio contra inimicos regie maiestatis vna nobiscum adesse deberet; iterum atque iterum petimus eandem, ne tandem dominacio vestra magnifica nobis imputare valeat, si aliquid dampnum fidelibus seruitoribus sue maiestatis et huic regno ab infidelibus et amicis eiusdemO) vlterius sequetur. Nos enim parati sumus cum vita et bonis nostris, dummodo dominacio vestra magnifica absque aliqua mora, prout dnximus, ad resistendum inimicis se moueat, et eandem dominaeionem vestram magnificam felicissime valere optamus. Ex eastro Zomzedwara, dominico die ante festum natiuitatis beate Marie virginis, anno 1530. Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes comitatus Oomaroniensis etc. Petras Keglewych de Bwsyn etc.

405 Na rptu: Magnifico domino loanni Koczyanar equiti aurato, capitaneo prouinciali Carniole ae supremo Stirie, Oharinthie et eiusdem Oarniole etc. capitaneo, domino et amico nobis obseruanissimo. Original na papiru. Peat na rptu, kojim je pismo bilo zatvoreno, otpao je. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F alt 119. 120. 481.

1530. 4. septembra. U Beu.

Ratno vijee pie Ivanu Katzianeru neka ne napada biskupa Simuna, Petra Er doda i druge pristae Ivana Zapolje, dok Zapolja stoluje u Badimu. Vnnser diennst in sonnder freundlichen gutten willen zuuor. Edler, gestrennger, besonnder lieber freundt. Wir haben zwaj ewr schreiben des dato Mettling vnd Laybach am drey vnd siebenuwndzwaintzigisten tag negstuerschinen Monats Augusty ausgeen darinnen ir in dem erssten des Turgkhen vorhaben, vnd dann in den anndern ewr furnemben in Windisch Lanndt, sonnderlich so die zwaytausennt Spanier ankbumben anczaigt, vnd zu solchem in baidem schreiben gellt auf die fuer vnd Pullfer vnd ferrern beschaids begertt, merers Innhallts nach lengs vernomen. Nun zweifet vnns nit, ir tragt in frischer gedachtnuss welhermassen wir auf der khun. majest. zu Hungern vnd Behaim etc., vnnsers genedigisten Herren beuelh, Herren Longin von Puechaim etc. freyhern, vnd Lucasen Gambsn zu dem Bischoff von Agram vnd Pettern Frdewdj etc. mit Instruction vnd anndern Notturfftigen Briefen abgeferttigt, mit inen des vnd annders halben das zu Eue und Friden diennt, zu hanndln, vnd als sy darauf Antwurtt gegeben, haben wir diselb ir khun. majest. vnuerzogennlich zugeschigkht vnd derselben ferrern beschaids vnd erinnderungs irs gerauets begert, des wir noch gewarttundt vnd vnns nach dieser Zeit kheinerley beuelch oder beschaidt, das vber berrtt bescheen Hanndlung gegen dem Bisch off von Agram oder Pettern Erdewdj etc. tattlich Hanndlung frgenomen werden solle, zukhumen, ob ir aber hie rber von ir. Majest. ainicherlej verstannds gegen gemellten Bartheyen vnd den Windischen Lannde tattlich zuhanndln empfanngen hetten, ist vnns doch sollichs gar nit wissen, vnd wiewol wir solhen zug in Win disch Lanndt nit nderst, dann von ew getrewer vnd besser Maynung in Hoffnung khun. Majest. vnd derselben Lannden vnd laitten vill ntz liche damit zuschaffen frgenomen sein, bedenugkhen auch ew in dem vnd anndern mit gutter ausrichtung aller Ehern wnd WoUfartt gauntz woll vergunnen, so mugen wir dannacht gutte Maynnung nit vmbgeen, ew zuerindern, das dannocht solch vorhaben sonnderhch mit belegerung Agram nachuolgennder Mengl haben wol zubedenngkhen. Nemblichen das gellt auf die Fuer vnd Pulffer an das ir nit allain nichts fruchtpars ausrichten, sonnder aus solcher Verhinderung widerumben abziehen vnd all Sachen stegkhen lassen muesst, vermeldet, ditsmals

406 nit vorhanden ist. Dann wir wellen ew freundlicher vnd vertrewlicher Maynung nit verhallten, das yetzo das Kriegfolkh in Hungern zum taill in die vier vnd funff monat nit bezallt, vnd tglichen den abzug droen, vnd zu khainer statlichen gehorsam zebringen ist; auch diser tagen die Podamsterisch kneeht, die auf das Wasser bestellt worden irn abzug genomen, vnd wir annderst niemannds, als mit teglicher vertrosstung, -das die khun. majest. gellt herabferttigen wirdet, helffen oder erhallten mugen, vnd mindertt vber vnnsern furgewendtn vleis nichts oder das wenigist aufzubringen ist, so erscheinet grosser vnd mergkhlicher Mangl an Pulffer, vnd das dem dermassen sey, hat sich die khun. majest. durch ettlich Commissari bey etlichen Prelatten vnd herren allenthalben in disem Lanndt vmb Pulffer beworben, aber nichts erlangen mugen, derhalben ew von vnns mit gellt oder Pulffer ditsmalls zu disen zug khain Hillf bewisen werden mag, darzu so vermag der khun. majest. beuelh der ew von ir Majest. der zwayer tausenntt Spanier halben zugeschigkt ist, uit annderst, allein ob ir getrawett in all mit denselben Spaniern ettwas auszurichten, vnd dieselben Spanier ain, drey oder vier tag vngeuerlich aufzuhallten, des dann mit dem furslag fur Agram nit bescheen, sonnder lenger Zeit bedurften, damit nit, wie yetzo ain Jar nachtaillig vnd spottlich daruon abgezogen, vnd villeicht an anndern der khun. Majest. furnemben Hin derung geben wurde, dann die khun. Majest. wie ir selbst vngezweifet wisst, enntschlossen noch einen Zug in Hungern zuthun, darzue ir Majest. der Spanier vnd noch ains merern kriegsfolkh vnd ainer mergkhlichen Anzall Pulffer hochbedurfftig, auch ir. Majest. wie wir gedenngkhn zu furderung solches Zugs, disen khunfftigen Lanndtag ausgeschriben hatt. Vnd wie wir die Sachen sehen vnd erkhemen, so haben wasst all Bartheyen in Hungern, in Windischen Lannden vud andern Ennden, ir aufmergkhen auf Ofen, vnd wer denselben Stuell inhalt, die andern flegkhen hinach leichtlicher erobern mag, so lasst sich der Weida vernemben, er well sich zu Ofen gewicz finden lassen, darumben wo solher Zug aller ding in Wrhung gebracht, villeicht in vil weg ntzliche vnd gutts volbracht werden mcht. Ferrer so mag ewrn begern nach Herr Niclas von Turn auf Rab oder Gamarn nit ziehen, vnd sein Furnemberi abstellen, dann er yetzo auf Lettawa seinem Weg genomen, so ist das Kriegsfolkh wie wir aus ainem seinen schreiben verstannden, bemellter Vnbezallung halben der Notturfft nach nit zuerheben. Vnd nachdem sich die gedachten zwo Partheyen vnd furnemblich der Bischof von Agram in ainem seinem schreiben vnd sunst mndlich vernembem lassen, wo man sy nicht zu gnaden annemen wellvndvberzogen werden, wo darber das chrisstlich Bluett vergossen werde, im des selben khain schuld, onnder den ihenigen, so darzue Batten zuzemessen, vnd ewr khundtschafft laut, das die sehs tausennt Trgkhen disen Monschein gewislich herausziehen werden, ist dannaeht zubedenngkhen vnd zubesorgen, das sich gemmelter Bischof, Erdewdj vnd annder mit ir selbst Hilff in Windisch Lannt nicht: zu den Trgkhen lagen, vnd merer Hilff von Essegkh auch gewarttund seyen vnd uberkhomen, dann wo sollchs beschach, habe ir zubewegen, was mergkhlicher nachtaill der

407

khun. Majest. vnd derselben Lannen vnd laitten daraus erfolgt. Der vn annderer Vrsach halbeD, die ir selbst als der Kriegsverstenndig zuer achten wisst, vnd furnemblich, das wir vber abberrtte Handlung so mit dem Bisehof von Agram vnd Pettern Erdewdj beschehen von der khun. Majest. khainem beschaidt haben, wiewol wir ewr Eer vnd glugkh gern befurdern wollten, wie ewr was hierinnen zuthun nit zuratten oder ainichen beschaidt zugeben wissten, sunder stellen die Sachen auf ewr ferrers bedenngkhen, doch haben wir Ew gelegenhaitt aller sachen einen grundtlichen bericht zuhaben, vnd was vnns solhen ewrm frnemben fr Irrung vor Augen freundlich gutter Maynung vnangezaigt nit lassen wollen. Dan so zaigen wir ew an, das an heutt ain gesanndter von den Brgermaister aus der Hermanstatt aus Sibenbtirgen, der durch die Veindt aut Ofen vnd Gran herauf khumen vor vnnser erschinen vnd auzaigt, das di Sachen in Siebenburgen aufrecht steen, vnd der mellet, Marx Phemphlinger vnd Caspar Harbatt das besst thun, das auch der Weida nit mer als fuoifhunert Trgkhen zu Boss sambt anndern seinem anhanng Hilf hab, vnd der Weida aus dem Sloss Ofen nit durff, sunder darinnen zubeleiben enntschlossen, vnd wievoll der Weida dem Trgkhen vmb Hilff imer zueanruefft, so mug er im doch Mangel halben Phertt die er des grossen vmbfallens halben verloren nit zu statten khumen, allain das ettlich sagen, er werde inn Hilf zu fuess schigkhen, das alles wir ew dannocht auch ain wissen zuhaben, freundtlicher Maynung vnangezaigt nit lassen wellen, damit was ew lieb ist. Datum- Wienn, denn viertten tag Septembris, anno etc. im dreissigisten. Khun. Majest. zu Hungern vnd ehaim etc. Verordenntt Kriegscomissari vnd Batt zu Wienn Na rptu; edlen, gestrenngen Ritter, Herrn Hannsen Oatzianner, khun. Majest. etc. Bat, Landshaubtmann in Orain vnd Oberssten Veldhaubtman der dreyer Lannd Steier, Kernndt vnd Orain, vnnseren besonnder lieben Freundt. Cito. Cito. Oito. Oito. Original na papiru. Na rptu su pritisnuta 4 peata, kojima je pismo bilo zatvoreno. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 432. 1530. 5. septembra. U Susjedgradu. Stjepan Deshazi i Petar Keglevi, mole Jurja od Reihenberga, da sklone Ivana na brzi dolazak s vojskom u Hrvatsku, a oni da su svoje ete pripravili. Magnifice domine et amice nobis obseruandissime. Post salutem et commendacionem. Nouit dominacio vestra magnifiea, qualiter regia ma iestas, dominus noster graciosissimus ad regnum istud dominum Iohan-

408 nera Koczianer, capitaneum pro auxilio et defensione fielium seruitorum suorum deputauerit. Et quia dominacionem vestrara magnifieam consiliarium supremum in hys partibus sue maiestatis esse nouimus, nunc itaque tempus instat, in quo infidelibus et inimicis sue maiestasis resistere possumus, prout iam dominus Ludouicus Pekry, capitaneus contra eosdem se mouit, nos quoque cum totis viribus nostris cum eodem sese mouimus in campoque sumus, iamque in dies satis cum infidelibus sue maiestatis agere habemus. Bogamus igitur dominacionem vestram magnifieam, velit eadem ipsi domino Iohanni Koczianar perscribere, quatinus iuxta deputacionem regie maiestatis velit iamtandem contra inimicos sue maiestatis absque omni mora se mouere et nobis auxilio adesse. Nunc nunc tempus in stat, in quo facile ipsis inimicis resistere possumus, honoremque maximum cum dominacione sua magnifica consequi, solummodo restat, dominacio sua magnifica se tempestiue moueat et absque omni dilacione veniat. Nos enim parati sumus et vita, bonis eciam omnibus nostris. Neque dominacio sua magnifica nobis imposterum quicquam imputare valeat, si aliquod defec tum paciemur, bonaque nostra magis depredabuntur, prout hactemus depredata sunt. Ex omnibus partibus inimicis circumuenti sumus, ex vna parte infideles regie maiestatis, ex alia vero parte Turce eciam nunc bona nostra depredant; preterea si nunc inimicis sue maiestatis resistere nolumus, videbit dominacio vestra magnifica, quod non saltern bona nostra, sed eeiam dominacionum vestrarum omnia deuastabuntur. Neque opus est vlteriori dilacione, dominacio vestra magnifica sic prouideat in hys, ne dampnum atque deffectus aliquod paciamur. Eandemque felicissime valere optamus. Ex castro Zomzed, feria secunda ante festum natiuitatis beate Marie virginis, anno 1530. Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes commitatus(I) Oomaroniensis. Petrus Keglewych de Bwsyn. Vani: Magnifico domino Georgio de Rahymbergh etc., domino et amico nobis obseruandissimo. Original na papiru. Na rptu su pritisnuta dva peata, kojima je bilo pismo zatvoreno. U arhivu Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 433.

1530. 7, septembra. U Augsburgu.

Kralj Ferdinand pie banovima Hrvatske i Ivanu Katzianeru, da istrae spor ismedju Ivana Ungnada i samoborskih franjevaca. Banis Oroatie et Oatzianer. Ferinanus. Spectabiles et magnifici, fidelis, dileeti. Ex supplicatione et transsumptis cuiusdam fundationis aliisque scriptum hys annexis nobisque per

409 fratres Minores in Zamabar exibitis abunde eognoscetis coiitrouersiam et differentials, que inter nobilem,fidelem,nobis dilectum Iohannem Vngnad, baronem in Sonnegk, presidem nostrum in Stiria ac capitaueum et vicedominum Oeleie nomine et vice vxoris su ex vna et antedictos fratres partibus ex altera vigent; volentes autem litem hanc omnino terminari et sopiri, vos pro eadem cognoscenda et decidenda comissarios nostros condeputandos duximus nostra auctoritate et potestate vobis in hac parte attributa et concessa, vobis ideo firmiter harum serie prcipientes et mandantes, vt assumpta in vos hac prouintia ac vtraque parte ad certum diem et locum competentem legitime citata, auditisque et ad plenum intellects et cognitis earundem partium allegationibus et differentiis et conscito, quod fratres antedicti per prefatum Ioannem Vngnad a possessione sua sint illegitime indebite amoti et destituti, eosdem(!) extimc eandera restituatis, eo tarnen saluo, quod idem Vngnad ius et actionem suam, si quam vlterius agere pretendit aduersus eosdem fratres, in locis congruis prosequi et latius intentare possit; secus non facturi. Datum August^, VII. septembris, 1530. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungarica.
434.

1530. 8. septembra. U Novigradu (Tudorovo).

Ban Ivan Karlovi poziva Erazma Turna, da mu pomogne udariti na Turke. Egregie, amice honorande. Nouerit vestra magnificentia, quomodo ecee Turci hodierna die preterierunt per aquam fluminis versus Koztanyczam et spoliauerunt vniuersa in Ztabancza et sub castro Bwsyn. Homi nes autem comitis Zryny isti eosdem duxerunt hue, et ecce hie ac nocte volunt dormire apud montem Radon prope castrum Bwsyn. Eapropter captiuauerunt homines nostri tres Turcos, qui dicunt, quod volunt quiescere hie in circuitu montis silve. Igitur petimus vestram magnificentiam exite hac noete ad castrum Kobazych vel propius ad nos, si deus concesserit, quod eosdem dirumpemus in silva, Turcos autem non est plus, nisi trecenti. Ex castro nostro Nouo, feria quarta, prima hora post mediam noctem 153(0].1 lohannes comes Oorbauie et banus etc. Na rptu: Egregio domino Erasmo capitaneo Byhachyensi etc*'. Original na papiru. Peata otraga nema. U Jer. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 345. etvrta brojka nije ispisana.

410 435.'' 1530. 8. septembra. U Novigradu (Tudorovo).

Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu , da su Turci provalili u Hrvatsku. Moli pomo. Magnifice ae generse domine et fili nobis honorande. Post salutem ac nostri eommendacionem. Literas vestre magnifice dominacionis intelleximus, in quibus scribitis nobis, vt vobis certissime significaremus semper quo ibit aut tenit exercitus Thurcarum, quare sciat vestra magnifica dominacio, quod id, quod sciuimus illud vestre magnificencie hucusque significauimus et esterna(!) die pro exercitu illo Thurcarum, qui cursum fecit inter Kuppam et Zawam, sicuti in uteris nostris vestre eidem pridie significauimus, sed vestra eadem magnificencia bene noscit, quod nos non habemus potestatem super exercitu Thurcarum, vc illos dueeremus f quocunque voluerimus, sed pocius quo illi voluerit(I), ibi soli veniunt. nichilominus tarnen vestra magnificencia sciat, quod hodie intelleximus, quod de dicto esterno exercitu iter um Thurce veniunt ad has partes, ad dominium nostrum aut versus Gradecz, arces canonicales; ceterum adhuc non venerat ad nos Stephanus Gussych postquam ilium miseramus ad vestram magnificenciam, et ignoramus quam relacionem retulit a vestra magnificencia, signanter pro negociis nostris ac tocius regni, vnacum episcopo Zagrabiensi, et si vestra magnificencia aliqiiando velit quid contra dictum episcopum agere, tunc nunc Tempus et hora est, quia nunc vllum auxilium dictus episcopus ab aliquibus habere possint(!), et si vestra ma gnificencia quid contra ilium accedere velit, nobis omnia significare velit, et eandem magnificam dorainacioDem feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Nowy. feria quinta in festo natiuitatis beate virginis Marie, 1530. lohannes Torquatus, comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Slauonie banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino lohanni Koczyaner equiti aurato ac capitaneo prouinciali Stirie, Charinthie et Carniole etc., domino et fiiio nobis charissimo ac honorando. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno sauvan ie na rptu (grb). U kr. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 343.

411

436.

1530. 9. septembra. U Mutnici.

Ban Ivan Karlovi moli Ivana Katmanera, da mu poalje novaca sa isplatu vojnika. Iz Turske uskoie mnogi Vlasi i trae zemlje, da se nasele. Magnitice ac generse domine et fili nobis carissime ac honorande. Post salutem ac nostri recommendacionem. Notum facimus vestre magnificencie, quod hoc pro certo scimus, vt nichil de pecuniis nobis per Stephanum Gussich misistis, super qua re nimium contristamur, quia nobis multum dampnum de hac re euenit, vt nobis nunc pecuniam non misistis, quia per promissionem vestram seruitores nostros hucusque seruauimus et omnes res nostras impignorauiraus et illis seruitoribus nostris omnia ditribuimus, expectantes pecuniam a vestra magnificencia, quare iterura rogamus vestram magnificenciam, vt nobis pecuniam mittere velit, quia deus omnipotes bene seit, vt amplius seruitores non habemus cum quibus seruare, neque seruabimus illos, nisi pecuniam aliunde ad nos adportabunt. Et iam audacter cupimus intelligere a vestra eadem magnificencia siue dabitur nobis pecunia siue non, vt in damno non essemus. Et scribit nobis dominus Lodouicus Pekry, aliique subditore^(I) regie maiestatis, vt gentes nostras ad illos mitteremus, qui homines nostri sine pecuniis vllas i bunt et nos soli sine illis quicquam agere possurnus. Et vestra eadem velit proficisci versus Sclauoniam cum gentibus, quia episcopus Zagrabiensis multas gentes congregat et timemus, vt pereunt illi subditores regie ma iestatis, qui sunt cum domino Lodouieo. Et rogamus vestram eandem magnificam dominacionem, vt nobis omnia significare velitis, si velit ad Scla uoniam vestra magnificencia proficisci siue non, vel si nobis pecuniam mittere vultis siue non. Oeterum intimauerunt vestre magnificencie ac nobis de Thurcis aliqui Vlazzy, vt saltum facient ad has partes multi vel quinquaginta homines cum familiis hunc venient, qui et literas ad vestram eandem miserunt, quas misimus ad vestram magnificenciam et subsidium rogant a vestra magnificencia, vt eciam illis sessiones aliquas prestaretis, vbi manerent cum familiis, quia valde boni milites sunt. Et eandem feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Muthnycza, feria sexta proxima post festum natiuitatis beate virginis, 1530. Iohannes Torquatus, comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie banus etc. Vani: Magnifico ac generoso domino lohanni Koczianer, equiti aurato ac capitaoeo proiiinciali Stirie, Oarinthie et Oarniole etc., domino et filio nobis carissimo ac honorando etc. Original na papiru. Peat na rptu manjka. U Jer. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 348349.

412 437.

1530. 9. septembra. U Susjedgradu.

Stjepan Deshazy oituje jade svoje i domovine, te moli Ivana Katzianera za pomo. Magnifiee oraine obseruanissime. Post salutera et nostri coramendacionena. Intelleximus domiuacionem vestram magnificara per regiara maiestatera, dominum nostrum graciosissimum pro defensione et tuicione huius miserrimi regni specialiter deputatam. Preterea in sepissimis promissionibus iam defecimus neque habemus quitquam perdere, cum id, quod habuimus penes fidelitatem regie maiestatis sue amisimus. Tandem, si domus et castra nostra plaeent pro tuicione huius regni maiestatis sue, prouideatis pro conseruacione earundem, alioquin amplius nobis ne imputetis de defectu. Neque seimus quitquam facere, et quitquid domiacio vestra voluerit, consideret et prouideat, ne omnino defficiamur. Licet dominus Ludouicus Pekry et cum eo nos vnacum aliis fidelibus seruitoribus maiestatis sue sumus in campo, nichilominus auxilio maiestatis sue indigeamus. Neque permittatis omnino quousque superuiuimus, nam mortui neque deum neque homines laudabunt Et quitquid vestra dominacio magnifica superiude deliberauerit, edoceatis nos serise, vt valeamus cum capite et vxore nostra in fide sancta et fidelitate maiestatis sue in aliqua (dei adiutorio) securitate permanere; nam periculum est in mora. Reliqua industrie et bonitati vestre magnifice dominacionis commendamus, prout is dominus Petrus Rypach, quantum nunc per Thureos passi sumus dampna, vestre magnifice dominacioni dicet, eandemque feliciter valere optamus. Ex Castro nostro Zomzedwara, feria sexta post festum natiuitatis beate Marie virginis, anno domini 1530. Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes comitatus Oomaroniensis etc. Na rptu: Magnifico domino Ioanni Koczyanar equiti aurato, capitaneo prouinciali Oarniolae(!) ac supremo Stirie, Karinthie et eiusdem Carniole etc. capitaneo, domino nobis obseruandissimo. Original na papiru. Peat na rptu sauvan. U ljubljanskom JRudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 119. 120. 438.

1530. 10. septembra. U Susjedgradu.

Stjepan Deshazy pie Ivanu Katzianeru, da je ve izgubio sva ugarska imanja, pa i u Hrvatskoj prijeti mu pogibelj, da sve izgubi. Moli, da dodje u Hrvatsku. Magnifice domine obseruanissime. Post salutem et nostri com menacionem. De importunitate mea dominacio vestra magnifica ne admi-

418 retur, neque imputare velit, nam post regiam maiestatem, dominum meum graciosissimum multa bona in regno Hungarie versus Transsauaniam amisi, hie quoque hys diebus per intrinsecos inimicos et Thurcos indieibilia et antea dampna passus sum, et iniurias et oppressiones penes fidelitatem regie maiestatis sue in seruiciis, prout constat omnibus. Nunc quoque fertur Thurcos hoc regnum inuadere, et in eo laborare, vt vtstram magnificam dominacionem a domino Ludouico Pekry separarent; ista ex captiuis meis intellexi. Nichilominus prout fui hucusque, modo quoque fidelis et paratus ad fidelia seruicia maiestatis sue esse volo, vt sum. Modo vestra magnifiea dominacio assecuret et in tempore prouideat, ne magis perear; si vero eito subuenire, prout deberet, non posset, saltern subueniat in conseruacione castrorum meorum. lam amisi colonos, non amittam castra, si superuiuere et castra maiestatis sue, domini mei graciosissimi, videlicet Zomzedwar et Selyn reseruare dei adiutorio, prout spero in deo omnipotenti, et tandem auxilio dominacionis vestre magnifice potero, intelliget fidelia seruicia mea. Et eandem dominacionem vestram magnificam felicissime valere opto. Ex castro meo Zomzedwara, sabato post festum natiuitatis beate Marie virginis, anno domini 1530. Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes comitatus Comaroniensis etc. Na rptu pripisak: Oeterum rogo dominacionem vestram magnificam, dignetur eadem de felici aduentu dominacionis vestre magnifice ad partes istas certificare, vt scirem me, vnacum meis et vicinis tempori accomodare et animo meo aliquam consolacionem habere, quia nunc in multis tribulacionibus et augnstiis sum positus vndiquaque(l) etc. Na rptu: Magnifico domino loanni Koczyanar equiti aurato, capitaneo prouinciali Oarniole ac supremo Stirie, Karinthie et eiusdem Oarniole etc. capitaneo, domino nobis obseruandissimo. Original wi papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119. 120. 439.

1530. 11. septembra. U Zagrebu.

Opina zagrebaka alje k Ivanu Katzianeru svoje pouzdanike kanonika Petra Bipaa, Gapara Pastora i Ivana Zongoria. Spectabilis ac magnifice domine, domine nobis plurimum obseruande. Seruieiorum nostrorum post recommendaeionem. En misimus erga vestram magnificam dominacionem honorabilem dominum Petrum Eypach archidiaconum Warasdiensem et canonicum ecclesie Zagrabiensis, famili rem regie maiestatis, ac prudentes viros Gasparum Pastor et loharmem Zongorich, conciues nostros, in certis et arduis negoeiis nostris et eiuita

414 tis nostre, magnificencie vestre verbo refferendos, qnare petimus, magnificencia vestra dignetur eisdem in dictis fidem ahibere creditiuam et indubiam. Datum in ciuitate Montis Grecensis, dominica infra octauas natiuitatis Marie, anno 1530. Iudex, iuratique ac tota communitas prefate ciuitatis Montisgrecensis. Na rptu: Spectabili et magnifico domino, domino Iohanni Kaczyaner regie maiestatis capitaneo generali etc., domino nobis obseruando. Original na papiru. Na rptu pritisnut je zeleni mali pecat (kameja). U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.
440.

1530. Poslije 11. septembra.

Ivan VuJcoslavi, te Gjuro i Franjo de Tharyan, mole kralja, da im podijeli imanja Baltazara Hobetia.

Sacra regia maiestas et domine, domine naturalis graciosissime. SuplicaturC!) sacre maiestati in personis fidelium eiusdem, egregiorum Iohanis Wokoslowyth ac Georgii et Francisei de Tharyan, seruitorum suorum in eo humilime, qualiter quandam Laak egregius Balthasar Hwbyathygh, in pertinencia Iwanczwydy(t)ke(?) vocatam in comitatu Orisiensi existentem et habitam possederat ab episcopatu Zagrabiensi, ipseque esset consilliarius episcopi Zagrabiensis et Petri Erdedi, vestramque sacram maiestatem in congregacione Orisiensi ad scitum dominorum banorum et aliorum nobilium verbis illicitis affecisset, et quo idem lohanes Wo koslowyth propter sacram maiestatem aliqua verba dixisset, vix caput suum propter seruicia sacre maiestatis non amisit, ipseque Balthasar in societatem Turcarum et Iohanis Zeepusiensis, seipsum adiunxisset, bonaque eiusdem ad collacionem sacre maiestatis et sacram coronam deuenissent, vt prescriptum Laak, quam idem ab episcopatu Zagrabiensi possedisset, idemque suplicantes eadem seruicia fidelia et maiora vestre sacre maiestati exibere quam ipse episcopo Zagrabiensi seruiuit, ipsis suplicantibus conferre et dare graciosissime, ipsique suplicantes (ieprgius et Franeiseus Tharyany patrem, matrem, vxores, filios et filias ipsomm in bonis aliorum protegereot et enutrirent, agnoscet sacra maiestas, quidem supli cantes cum omni fidelitate et cnstancia vestre sacre maiestati in perpetuum seruire, graciosam expectantes relacionem tanquam a domino, domino naturali graciosissimo habuerint alia bona. Na rptu: Suplicacio egregiorum Iohannis Wokoslowyth ac Georgi et Francisci de Tharyan. Biljeka u c. i Ter: kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu: Hungaria.

415 441.

1530. 13. septembra. U Augsburgu.

Kralj Ferdinand pie banu Ivanu Karloviu, da ga ievijesti o pravu patronata Stjepana Frankopana u Vivodini. Ferdinandus etc. Spectabilis et magnifice, fidelis, dilecte. Expositum est nobis pro parte magnifici Stephani de Frangepanibus comitis pupilli sibi ius patronatus cuiusdam plebanatus vulgo Wyuodina dicti spectare et competere, quod cum nobis non admodum bene constet, te propterea requirimus, vt nos de hoc quam primum per lifceras tuas certifices et informes nostram in eo expressam executurus voluntatem. Datum Auguste,, 13. septembris, 1530. Koncept u c. i Jer. kunom, dvor. i drmv. arkivu u Beu: Hungarica.
442.

1530. 14. septembra. U Mutnici.

Ban Ivan Karlovi preporuuje Vlahe Ivanu Katzianeru, te moli, da ih negdje naseli. Magnifice ae generse domine et fili nobis carissime ac honorande. Post salutem ac nostri commendacionem. Notum sit vestre magnifice dominacioni, quatinus iter ceperunt ad vestram magnifieenciam hy clientes Wlassy vocati, qui nunc saltum fecerunt de Thurcys hue ad regnum regie maiestatis, non tantum isti, sed eciam multi alii vnacum familiis eorum hue venerunt ad fidem christianam, quare rogamus vestram ma gnifieenciam ob am orem dei omnipotentis et ob bonam famam vestre magnificencie, dignetur vestra magnificeneia erga iilos bono modo prouideri et dare aliquas sessiones illis, vbi maiierent cum familiis eorum; et credat vestra raagnifica dominacio, quod hi sunt principales milites et capitales inter Wlahos, qui multa damna fecerunt huic regno et Oarinthie, donee fuerunt inter Thurcis(l), vt iam reuersi sunt ad fidem christianam et quicquid mali fecerunt Ohristianis, hoe implebuntur bonitate et effusione sanguinis contra Tureos(!). Et si vestra magnificeneia modo erga illos graciose prouidebit, credat vestra magnificeneia, quod omnes reliqui Wlassy de Thurcis hue saltum facient in breui tempore. Vt bene possumus per aliquot tempus tutare confinia ista, quia modo alius desolauit tam multum hunc(!) regnum et alia, quam ista gens Vlahorum, qui subiugati fuerunt Machometanis, et spero in deum omnipotentem, quod de istis confinibus Thurcas possumus remocius profligari et quottidie isti Wlassy de Thurcis saltum facient ad nos ad has partes, et non habemus cum quibus illos seruare, sed quod possumus id facimus subsidium illis sicuti ab istis ituris

416 ad vestram magnificenciam infcelligere potestis, et credat vestra magnificencia, quod isti Vlassy(!) regie raaiestati raulta seruicia cum fidelitate exercent, ac vestre magnificeneie, si modo erga illos prouideritis. Oeterum domine intelleximus a Stephano Gussych, vt a sestra magnificencia pecuniam dari non expectaremus, sed in hoc sit voluntas vestra, et deus omnipotens est testis, vt non habemus quicquam seruitoribus dare pro seruiciis illorum, non solum illis, sed nee eciam nobis ipsis pro expensis nihil habemus, et quottidie ibunt a nobis seruitores nostri et iam pauci sunt cum quibus parua seruicia cuiquam possumus exercere; nichilominus tarnen quando vestra magnificencia cum gentibus aliquas(!) se moueritis, tune nos cum quibus poterimus libenter ibimus quo vestra magnificencia voluerit, tantum nobis intimare velit et rogamus vestram magnificenciam, vt nobis nunc significare velitis, si cum gentibus vestra magnificencia versus Sclauoniam proficisci conatur, et rogamus vestram magnificam domiuacionem, vt nobis aliquam suramara peeunie mittere velit, quia scimus, quod regia maiestas ea de causa vestram magnificenciam nichil impediet, donee regie maiestati ea significabimus. Oeterum rogamus vestram magnificenciam, vt quiequid his(!) literis(!) ostensor dixerit ex parte nostra coram vestra magnificencia, velitis dietis et relatibus eiusdem fidem adhibere creditiuam ac indubiam tanquam nobis ipsis. Et eandem magnificam dominacionem feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Muthnycza, feria quarta in festo exaltacionis sanete crucis, 1530. Iohannes Torquatus comes Corbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino Iohanni Koczyaner equiti aurato ac capitaneo prouinciali Stirie, Oarinthie, Oarnioleque etc., domino et filio nobis carissimo ac honorando. Original na papiru. Peat je na rptu pritisnut. U ljubljanskom Budolfinu: Landesverteidigung: L. A. F. alt. 119. 120. 443.

1530. 14. septembra. U Mutniei.

Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeru, da je Ludovik PeJcri na valio bio na imanja biskupa zagrebakoga u Dubravi, ali da su bisku povi ljudi sa stvarima prije se zaklonili. Savjetuje Katzianeru, da odmah udari svom silom na biskupa i buntovnike. Magnifice ac generse domine, fili nobis charissime atque honorande. Post salutem ac nostri recomendacionem. Nouerit vestra eadem magnifica dominacio, quod pro nouitatibiis vestre magnificencie hec scribere possumus, quod dominus Lodouicus Pekry est nunc Crisii cum aliis ser uitoribus regie maiestatis, et iam bis ambulauerunt ad spoliandum tenuta episcopi Zagrabiensis, videlicet Dombrow et nichil acceperunt, quia prius

417

sentierunt, quod ibidem aduenerint spoliari et aufugerunt omnes cum rebus ipsorum. Uli vero equites episeopi, qui in Dombro fuerunt, illi eciam au fugerunt, et nemo est, qui accedit contra dominum Lodouicum et illi expectantur(!) vestram magnificenciam, donee aduenerit vestra magnificencia cum bombardis gentibusque, quare rogamus vestram magnificam domi nacionem, vt si quid vultis in posterum gerere contra episcopum, tunc vestra eadem nunc accedat contra ilium et potestis eos rebelles vincere iuxta voluntatem vestre magnificencie. Et melius est, vt erit fama vestre magnificencie vincendi illos, quam alieuius alii. Nos vero cum quibus(!) parati sumus ad seruicia regie maiestatis. Et nos et dominus Lodouieus expeetamus aduentum vestre magnificencie. Oeterum intimauimus nonnulla verba per hune Valentinum seruitorem nostrum, cui vestra eadem magnifica dominacio fidem indubiam adhibere velit tanquam nobis ipsis. Item rogamus vestram magnificam dominacionem, vt aliquam summam peeunie mittere velit, quia omnino caremus expensis et nobis et seruitoribus nostris. Et eandem magnificam dominacionem feliciter valere optamus. Da tum in arce nostra Muthnycza, feria quarta proxima* in festo exaltationis sanete crucis, 1530. Iohannes Torquatus comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino Iohanni Kaczianer, equiti aurato et capitaneo prouinciali Stirie, Oharinthie et Oarniole etc., domino et filio nobis carissirao atque honorando. Original na papiru. Peat na rptu. U 7er. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 344. 444.

1530. 14. septembra. U Mutnici.

Pavao Vrhrianin (ubreti-Mihaevi) moli Ivana Katzianera, da op skrbi vojnike, to slue kod bana Karlovia u Mutnici. Magnifice et generse domine, domine mihi graciosissime. Seruiciorum meorum debita commendacione premissa. Sciat vestra magnifica dominacio, quod mensis ipsorum elientum hie fere eompletus est, sum autem hie penes dominum banum, homines autem isti non fuerunt plene ad mensem soluti, sed ilia omnia, que penes me in pecuniis habui ipsis distribui et eciam aeomodaui a domino bano bene florenos viginti, qui eciam nunc non habet neque sibi, neque seruitoribus suis quid dare. Rogo igitur vestram magnificam dominacionem, vt mihi scire dare dignetur, quid facere Slijedi neto kao slovo p u , ali zamrljano, po svoj prilici pisar je htio napisati post".
MONUMENTA HI8T. XXXV.: MONUM. HABSBURGICA I. 27

418 debeam et aliquem raodum et formam significare, nam isti homines nullo pacto hie absque pecuniis in istis eonfinibus manere possunt. Ideo vestra magnificencia informationem dare dignetur, et prouidere, quid facere debeam. Oui et seruicia mea commendo. Ex Muthnicza, in festo exaltationis sancte crucis, 1530. Seruitor Paulus Warnychanyn vestre magnificencie. Na rptu: Magnifico et generoso domino Iohani Kaezianer, equiti aurato, capitaneo prouintiali Oarniolie ac supremo Stirie ac Oarinthie etc., domino graciosissimo. Original na papiru. U ljubljanskom Ruolfinu: gung L. A. F. 120. Landesverteidi

445.

1530. 14. septembra. U Bihau.

Bihaani preporuuju Ivanu Katzianeru Vlahe iz Srba, Unca i Glamoa u zatitu. Spectabilis ac magnifice domine, domine noster generse. Post recommendacione premissa. Nouerit vestra magnificencia, quod quidam Wolahy Turcorum, qui commorauerunt in Zerb et in Unacz et in Dlamoch, exierunt cum familia sua, vnacum rebus, quas potuerunt unacum ipsis exportare, et hee est cum fortuna regie maiestatis et vestre magni ficencie. Ante quos est filius Ladizlai Ztypkowych, wayuode de Dlamoch, qui ecce iuit erga vestram magnificentiam et cum eodem plures harombasse et milites, qui cum huiusmodi non remanserunt similes in illis prouinciis, sicut isti qui exierunt. Pro quibus nos omnes humiliter rogamus vestram magnificenciam, vt dignetur vestra magnificencia cum bono modo ad eosdem dignemini prouidere generse, quia si ad predictos Wolahos vestra magnificencia graciose prouiderit, plures et plures ex parte ipsorum ad seruicia regie maiestatis et vestre magnificencie venient et exient et ad necessaria huius regni, quia sunt homines de valore. Et postque exiebunt cum voluntate dei omnipotentis et cum fortuna regie maiestatis et vestre magnificencie, tercia die exercitum Turcorum, nomine ehetam ante Byhychium debellare et depopulare fecimus. Seimus tarnen, quod aliqui dicent vestre magnificencie, quod exiuissent hue ad aliquam decepcionem huie regno, nos tarnen obligamus cum capitibus vestre ma gnificencie, quod non exierunt ad nullam decepcionem, nisi ad vera ser uicia regie maiestatis et vestre magnificencie et ad vtilitatem huic regno. Et insuper humiliter rogamus vestram magnificentiam, quafcinus dictos Wolahos vestra magnificencia pro aliis dominis mittere non faciatis de seruitiis regie maiestatis et vestre magnificencie, quia sine adiutorio regie

419 maiestatis et vestre magnifieencie nullo modo possunt esse et viuere. Ex Byhyehyo, in die ascensionis(l) sancte crucis, 1530. Petrus Rebrowych cum vniuersis nobilibus de Byhagh, plebanas cum vniuerso clero, vice iudex cum vniuersa ciuitate vestre magnifieencie recommissi. Vani: Spectabili ac magnifico domino, domino Iohanni Koczyan, superiori capitaneo regie maiestatis, domino nostro gracioso. Original na papiru, odosdola oteen. Peat na rptu manjka. U Jer. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 350. 446.

1530. 17. septembra. U Krupi.

Ivan Karlovi preporuuje uskolee Vlahe Ivanu Katzianeru, moli ga, da dade osloboditi brata Vuhmana Glavnilca, Jcoji je easunjen u Bihau. Magnifice ac generse domine et fili nobis charissime atque honorande. Post salutem ac nostri eommendacionem. Notum sit vestre magni fice dominacioni, quatenus miseramus ad vestram magnificenciam vnas literas nostras per seruitorem nostrum Valentinum literatum pro negocio horum Wlahorum, qui hue saltum de Thurcis ad nos ceperunt, et existimauinms, vt isti Wlassy eotunc irent ad vestram magnificam dominacionem cum dicto seruitore nostro. Et credat vestra magnificencia, quod non potuerunt eotunc procedere ad vestram magnificenciam, quia in hac ebdomada bis Martholozos circa Bichichium profligauerunt. Quare eciam nunc rogamus vestram magnificam dominacionem, vt dicti familires, videlicet Vlassy sint recommendati vestre magnifieencie. Item sciat vestra magnifica dominacio, quod inter istis familiaribus est vnus, cuius est nomen Wukman Glaunyk per linguam illorum, qui dictus Wukman habet vnum fratrem carnalem in captiuitate Bichichii apud quendam, qui dictus Vuk man humilime supplicat vestre magnifieencie, vt velitis mittere vnas literas ad Bichihium, vt ilium fratrem eiusdem de captiuitate mitterent supra dictum Vukman et quid possibile fuerit, ut condecuerit cum rebus, aut cum alio captiuo precium illius soluat per ternpus, et ambo insimul seruiunt vestram magnificam dominacionem. Et eandem feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Kruppa, sabbato proximo post festum exaltacionis sancte crucis, 1530. Iohannes Torquatus, comes Gorbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus. Vani: Magnifico ac generoso domino Iohanni Cazyaner, equiti aurato ac capitaneo prouinciali Stirie, Carinthie et Oarniole, domino et filio nobis honorando.

420 Original na papiru. U ljubljanskom Mudolfinu: gung L. A. F. alt. 119. 120. 447. Landesverteidi

1530. 19. septembra. U taboru kod Grdjevca,

Luovik Pekri pie Ivanu o prilikama u Hrvatskoj i moli pomo. Generose ac rnagnifice domine et frater nobis charissime atque obseruandissime. Post salutem et nostri commendaeionem. Litteras dominacionis vestre magnifice sane intelleximus, in quibus nobis de singulis negociis pro voto nostro scribit, excepto solummodo aduentu dominacionis vestre magnifice, cuius tante remoracionis ac tarditatis causam asserit, quod exercitus Ispaniarum nonduiu aduenisset, quem exercitum scribit dominacio vestra magnifica sine mora aduenire, qui mox postquam adue nerit, scribit se statim ad partes istas iter suura dirigere. Quamuis nichil aliud Hbencius audire optassemus, quam repentinum aduentum domina cionis vestre magnifice, et si dominacio vestra magnifica tot milia hominum non prestolasset, omnia tarnen pro voto suo eidem successissent, nam omnes domini regnicole in maiori parte nobis adesserunt(I), exceptis paucis et pocioribus, qui fauent partes ipsorum infidelium regie maiestatis, ut sunt episcopus Zagrabiensis et alii magnates complices sui, quibus nos sine auxilio dominacionis vestre magnifice resistere non possumus in omni parte, quus eidem relinquimus puniendos et expugnandos. Rogamus tarnen dominacionem vestram magnificam, tanquam dominum et fratrem eharissimum eciam amore dei omnipotentis, vt ab incepto ne desistat, sed quod nobis, quando cum eadem coram constituti fuimus, turn vero in multis suis litteris se obtulit, id eciam facto approbet, nam vt intellexi mus fuerunt nonnulli, qui vt arbitror honorem et dignitatem dominacio nis vestre magnifice augeri non optarunt, regie vero maiestati, domino nostro clementissimo in nullis neque in minimis rebus sue maiestatis ei dem seruire volunt, qui dominacionem vestram magnificam ab ittinere(!) huiusmodi et incepto tarn saluberimo retrahere conati sunt, ne tamen curet dominacio vestra magnifica fictus, falsasque facciones eorum, nam intelliget eadem clarius ex litteris domini Gasparis Kassaner, quod iam nos solummodo nomine aduentus dominacionis vestre magnifice, quem vix credere possunt, multos rebelies et infideles regie maiestatis fideles efecimus. Si itaque dominacio vestra magnifica, prout nobis semper policita est aduenerit, hec consequetur, nam regie maiestati fidelia, aceepta et quam gratissima seruicia exhibebit, nobis vero amiciciam maximam in hoe prestabit, sibi vero honorem et gloriam nomenque eternum adipiscetur. Scribit preterea dominacio vestra magnifica, quod eadem intellexisset ex domino Petro Rypach, quod ipse cum ciuibus ciuitatis Zagrabien sis in 1promontorio episcopi absque auxilio dominacionis vestre magnifice, vua(I) colligere non posset, cui in auxilium eadem deputauit dominum Ga1

Uvas.

421 sparum Kassaner cura gentibus eiusdem. Bene nouit tarnen dominacio vestra magnifica, quod nullus respectus habetur alius ad gentes extraneas, nisi quas ducit ipse dominus Gaspar Kassanner, cum quibus nunc in medio ac in centro et in eorde hostium sumus constituti, quos hostes iam dudum agressi fuissemus, nam et inuicem congregati habentur, nisi prop ter municionem loci, aditusque aquarum ad illos peruenire potuissemus, tum vero, quod expectauimus plures fideles seruitores regie maiestatis, cum quibus crastina die constituemur, si itaque dominacio vestra magni fica ipsum dominum Gasparum vnacum gentibus ipsis a nobis amouerit, id nobis et aliis fidelibus regie maiestatis timorem non paruum aufferret, aduersariis vero nostris animum maximum prebebit. Timendum eciam est, vt et illi, quos in fidelitatem regie maiestatis attraximus, de fideli bus iterum infideles eficiantur. Aliud est, quod hys gentibus, quas ducit ipse dominus Kassaner(I) solucionis mensis est expletus hodie, qui omnes vnanimi voto ac pari consilio ad propria redire volebant, quos ipse dominus Kassaniier ad peticionem nostram confisus in fraternitate dominacionis vestre magnifice asecurauit, ipsisque de solucione respondit, et se obligauit. Quare rogaraus dominacionem vestram magnificam, velit de solucione ipsorum certificare, et eciam de singulis prenotatis nos certos reddat, vt scianms nos quo tempore accommodare; reliquum est, domi nacionem vestram magnificam altissimus felicissime conseruet. Ex castris nostris ad Gordowam positis, feria secunda proxima post festum exaltacionis sancte crucis, 1530. Ludouicus Pewkry de Petrowynna, capitaneus generalis regie maiestatis etc Na rptu: Generoso ac magnifico domino lohanni Koczyanner equiti aurato, ac proumciarum Stirie, Oarintie et Oarniole capitaneo supremo etc., domino et amico ac fratri nobis honorandissimo. Original na papiru. Pecat na rptu sauvan. U ljubljanskom Bw dolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119. 120.

1530. 19. septembra. U Krupi.

Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da su ga sbog nestaice novaca ostavili vojnici i da ne ima ete, s kojom da podje u Slavoniju u pomo Pekriju- Dolazak panjolske vojske morao bi se pospjeiti. Turske bjegunce valjalo bi dobro primiti. Magnifice ac generse domine et fili nobis honorande. Post salutem ac nostri recommendacionem. Allate sunt nobis litere vestre magnificencie hodie feria secunda ante festum Mathei apostoli et euangeliste. Primo scribit nobis vestra magnifieencia, vt vllam pecuniam nobis modo potestis mittere, vt hec causa est, quod a regia maiestate vllam pecuniam vestre magni-

422

ficencie adduxrunt, quare sciat vestra magnifica dominacio, quod nos existimauimus, cum vnacum vestra magnificencia locuti fuimus, vt vestra magnifieeneia eo tempore peeuniam habuit nobis dandum, nichilominus tamen vestra magnificencia bonum faceret, vt si nobis modo aliquam peeuniam mitteret, sed contra hoc nichil possumus. Item de exactione Sclauonicali sciat vestra magnificencia, quod quicquit fieri potest, vt ab illis esset nobis aliqua tribucio pecunie et eciam quod illud paruum fuit, eciam illud dominus Lodouicus Pekry exegit, et si hodie aceederit vestra magnificencia versus Zagrabiam, nos cum aliquibus gentibus non habemus ibi proficisci, preterquam cum quinque equitibus personaliter proficisceremus, quia omnes seruitores nostri nos modo iam derelinquerunt, vt non habuimus illis cum quibus solucionem dare pro seruiciis illorum, et nos regie maiestati hoc modo non possumus magnum seruicium exercere cum parua copia seruitorum. Item de Hispanys, quos spectatis aduenturos fieri, credat vestra magnificencia, quod bonum iam esset, vt vsque nunc aduenirent, quia credimus, quod si tarde aduenerint, vt vllum auxiliura nobis per illos erit, quia iam erunt multa intemperia post festum Michaelis, erunt sepius et congelaciones et pluuie. Et in prolongacione uestra inimici nostri se fortificant et apparant contra nos et erunt forciores in posterum. Item de his Thurcis, qui saltum de Thurcis hue fecerunt, proficisei(!) sunt quidam de illis ad vestram magnificenciam; bonum esset, vt vestra magnificencia erga illos generse prouideret, vt et alii post illos hue saltum facerent de Thurcis. Et credat vestra magnifica dominacio, quod istis partibus satis proficui essent et eciam hie apu nos sicuti eciam in partibus Oarinthie etc., sed in hoc sit voluntas vestre magnificencie. Deus omnipotens seit, quod nos illis non habemus vnde quicquam auxilii prestare. Oeterum recordari potest vestra magnificencia, quod sepius significauimus vestre magni ficencie de statu horum areium aut castrorum, qualiter in periculo sunt, signanter de statu eastri Kruppe, vt vestra magnifica dominacio erga illos prouideret, ne pereant a regie maiestate, sed vnquam potuimus habere a vestra magnificencia tantum vnum centenarium pulueris in partem seruicii nostri. Et deus omnipotens nouit, vt hoc anno preterito Thurce voluerunt obsedere dictum castrum Kruppe et etiam bombardas aliosque apparatus ad expugnandum dictum castrum appromptauerant et quottidie speramus illos aduenturos, et si quid contingent huic Castro, quod deus auertat, nos testificamus coram deo et hominibus, vt non est causa nostra, quia iam non habemus vnde illos seruare, sieuti quando habuimus liberam Likam et Oorbauiam aliudque dominium nostrum, quod periit iam diu a nobis. Et multas miserias nostras haberemus quid scribere vestre magni ficencie, sed modo non possumus. Et eandem dominacionem vestram magnificam feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Kruppa, feria secunda ante festum Mathei apostoli et euangeliste, 1530. Iohannes Torquatus comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus m. p. Vani: Magnifico ac generoso domino Iohanni Kaczianer equiti aurato ac capitaneo prouinciali Carniole etc., domino et filio nobis honorando.

423

Original na papiru. Pecat na rptu. U Jer. zem. arhivu u Zagrebu ; Privilegia No. 131. Kercselich: Not. prael. p. 344345. 449.

1530. 20. septembra. U Grdjevcu.

Ivan Katelanovi javlja Ivanu , da je s PeJcrijem krenuo na kraljeve neprijatelje. Moli ga, da dodje i on. Generose ac magnifice domine, domine mihi plurimum honorande. Post salutem ac meipsius debitam recommendaeionem. Quoniam significare possum vestre magnifice dominacioni, qualiter vnacum domino Ludouico Pekri capitaneo regie maiestatis, necnon domino Gaspar Kassayner agressi sumus contra inimicos maiestatis regie et nostros. Vsque hoc temporis, volente deo, fortuna omnia prospera successit pro presenti. Sumus in me dio ipsorum inimicorum, quicquid fortuna dederit, id probare volumus. Die crastina dominus Petrus Keglewytt et domini de Zempche erga nos venient cum equitibus et peditibus, ceterique nonnulli. Tarnen aduentum vestre magnifice dominacionis quottidie expeetamus, tanquam orbati a parentibus, nunc quoque quantum pro persona mea, rogo et exoro vestram magnificam dominacionem, dignetur in subsidium venire, quia nunquam maiorem honorem et comodum ac seruicium regie maiestati vestra magnificencia habere potest, quam nunc et ab nullo aliquem timorem. Quisquis enim aliter consulerit vestre magnifice dominacioni, ille tanquam inimicus et non amicus reputari vestre magnifice dominacionis poterit; omnia pro voto vestro habere potestis, vt wltis, neque aliquid aliud obstat, sed so lum si vestra magnifica dominacio venire recusauerit, ea re vestra magnifica dominacio nullius consilio pareat, sed rogo tanquam dominum confidentissimum, veniat absque omni suspicione in liberam terram sew regnum, maiestati regie et regnis sibique inmortalem honorem gloriamque aquisitura, necnon et commodum, neque aliquibus seduccionibus (sique essent) se vestra magnifica dominacio comittat. In reliquo vestre magnifice dominacioni me et seruicia mea recommendo. Deus vestram magnificam dominacionem felicem et prosperam seruare dignetur. Ex castris Gordowa sitis, feria tercia ante festum Mathie, 1530. Iohannes Kastellanffy de Zenthlelek, aulicus et consiliarius regie maiestatis. Na rptw. Generoso ac magnifico domino, domino Ioanni Kocyanner(!) capitaneo prouinciali Caryntie, Oarniole, Styrieque, ac regie maie statis supremo capitaneo, domino obseruandissimo. Original na papiru. Pecat na rptu sauvan. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120.

424

450.

1530. 20. septembra. U Grdjevcu.

Kapetan Gapar Karan izvjeuje Ivana Katzianera o uspjehu vojne u Frvatslcoj protiv pristaa biskupa Simuna. Edler, gestrennger, mein besunder lieber her vnnd Veter. Best in albeg mein geflisen gantz guet bilig dienst zuvor etc. An heut dato hab ich euer schreiben mir zw antburt so am XIII. septembru ausgegangen vernumen, darinnen ir mir anzeigtn, ich solle mich hafflich vom dem Pekry Lausch straffen vnd ban ich gen Agram kum, soll ich mein pezalung auff meinig vntergeben phart daselbs funden etc. Darauff fueg ich euch zw antburt, das meine Vntergebnen Phart nach all nmlich der am Zall so mit mir von Metling auszogn sin, peyeinander sein, vnd schreien fest vmb gelt, zaigen an, ich hab sy in ein Frembdt Landt an Gelt gefurt vnd ich bill sy nimerz plndern lasen, so sein sy vorhin arm als menigklich biszendt ist, aus solichen Vrsachen knden sy nicht lenger an gelt dienen vnd haben vermanden all mit einander abzwziehen, hab ich sy anders erhalten belen, hab ich mich missn gegen inen vmb ir bezalung verschreiben, pit euch darauf als mei nen lieben hern, belet mit solicher pezalung nicht faiern, als ich dan das Thrauen zw euch hab etc. Dan als ir sagt, ir seit noch bilens in das Bindichland zu veruken vnd ir bart alein auff der Spanier, ir tragt auch fursorg oder die beg bei den pes, damit das geschitz nicht her nach kumen kundt etc. Fueg euch darauff zu vernemen, das sich die Edelait in dem Landt dermast all nunmals geben haben, vnd ber sich noch nicht geben hat, der bart alein auff euch, darvnb glaub ich oder ir bedurfft nicht fll Ge schitz als Menschen Freundt vnd als auch Freundt mit Frauden etc. Ausgeschlossen den Pischoff, der mecht euer nicht fast fro sein. An heut ist der Keglouich vnd der Suetaschky mit frt halb hundert Phartn zw vns ankrnen, wir sein vngefarlich in der drayzehen hunder Phart starkh, der Pauern migen bir genug haben, wir sein bilens den nagsten den Pischoff zu suechen, als ich vernimb so hat er zusambt seinen An hang nich vber fuer hundert Phart, vnd als ich vernimb ban ir do bart, so bracht ir in gar liederlich zu bew ir bait etc. Der Pischoff hat sein Haubtman den Kunasich zw den Thurkhen geschikt vmb Hilff, aber gar nichts pey ime ausgemacht, also hat er disze Zeit klan trost von sein peystandt. Hircz bar es Zeit, das ir kombt, bart ir aber nicht kumen, so berden die lait das Herz verliern vnd mechtn gar von meinen hern lallen etc. Vmb gelt auf das dienst folkh bedurffe ir nicht sorgen, als paldt er kumbt, so habt ir geltz genug, wan ir mir ein anschnit thuen last, vnd ir birt aller Menschen biligen finden etc. Ich hab mich auf euer befelh gen Agram zw ziehen erheben belen vnd mich suderlich abstraffen, vnd da der Lausch vnd der ander adl das gesehen haben, sy mich vmb gotzbilen borlichen mit banden ugen ge-

425 petten, ich soll sy diser Zeit nicht verlasen, ben voneinander ziehen vnd stundt darauf, das das gantz Landt bid er umbfiell, vnd do ich die Nothurfft dermassen gesehen, hab ich euch dereinst soliches zw Kundt thuen belen, bas ir nunmals pefelht, last mich suderlich bissen, bil ich gern folziehen. Glaubt barlich, das wen euer in den Landt diser Zeit fill offter dan des Luthers ingedachtig ist etc. Meins Bedenkhens so burt euch nichz andres von machen sein, sunder das Landt auff iren aignen Kosten zw pesetzen. Soliches begern sy selbs etc. Item vor dreien Tagen sein bir fr eines Edlmans Schlos mit Namen Budrofacz zogen, der hat nicht korsam sein belen, also haben bir hin eingeschlossen vnd sthurmen belen, hat er sich geben, ist ein guet fest haus, sy haben vns heraus pey acht Paurrn erschossen etc. In summa bir harten euer mit freuden, als fill vnser sein, damit pefelh ich mich euch als mein Hern. Datnmb zu Gorrafa(l)1, am XX. szeptembrii, 1530. Jar. Caspar von hharschan Haubtman. Na rptu: Dem edlen vnd gestrenngen Bitter, Hern Hannsen Kaczianer K. M. Rat vnd Landshaubtmau in Crain, meinen besundern lieben Hern vnd Vettern sunderlich zw Hand. Cito. Cito. Cito. Citissime. Cito. Original na papiru. Peat na rptu sauvan. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung, 20 Briefe von K. Karschan. L. A. F. all 119. 120. 451.

1530. 21. septembrae U Zagrebu.

Opina zagrebaka tui se Ivanu Katzianeru na Stjepana Deshaza. Vnnser vmidtertenig vnd geflissen Dinst zuuor. Genediger Herr. Nach dem, als vnd vir ewer gnaden zu khundt haben gethan von des Herren Stephan Deshazy, wie er vns vnd vnnser Mittpurger bey frid nicht beleyben welle lassen, als dan yezo ain auss vnseren Mittpurgern mit namen Hanns Zumgerych mit ewer gnaden brieffen gefangen vnd so vnnser Mitpurger im was Vnrecht wem, wolten wir seiner Herschafft von vnnseren Mitpurger mit Eecht ein bemigen haben lassen geen vnd ver folgen, auch vns dye Strassen vnd Weg in seinen gespiet verpietten welle, vnd vngewonliche Mawt von vnns nymbt vnd erfordert; ist vnnser be gern vnd hoch gebett, ewre gnaden wellet dem bemellten Herren Step han Deshazy zwschreyben vnd auch gepietten, oder pitten, das sein Her schafft yeczo in denn Kriegslanffen vns bey frid welle beleyben lassen, solanng, bis kun. majest. in die nahent wurd sich verfliegen, vnd dar nach was kun. majest. darinn handeln wurd, bey dem willen wir alls dye Gordowa, Grdjevac.

426

gehorsamen erscheinen vnd beleyben. Damit beuelhen wir vnns mit sambt der Gemein ewer gnaden als dye betruebten. Datum zw Agram in der Stattj am quottember freytag, anno domini 1530. Benedictus Eichter vnnd Ratt der Statt zu Agram etc. Na rptu: Dem edelen vnnd gestreongen Herrn Hannsen Katzianer Ritter etc. vnd obristen Haubtman in Steyer, Kernntten vnnd Krayn, vnnserm genadigen Herrn. Original na papiru. Gradski peat, kojim je pismo bilo zatvoreno, pritisnut je na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 452.

1530. 21. septembra. U Gracu.

A. Hollenecki pie Ivanu KaUianeru glede Simuna biskupa zagrebakoga. Edler, gestrennger vnd lieber herr Landczhaubtman. Dier stundt mein frewndtlich vnd gancz willig Dienst in albeg zifor. Dein Schreiben des Datum zu Laibach amb 16. sepptembris hab ich an gesterrn enpfangen vnd ferneme darinnen ich des Pischoff von Agram pees prakhtiken ganz woll ferstanden. Gott well im seine verdienen nach pelonung czueschikhen. Ich acht auch wenn du mitt folkh vnd anderr Noturfft gefast wrrest vnd den gueten herren von Serin in Namen kun. majest. straffest, im peschaich nitt Vnrechtt; aber mein lieber frummer her Hanss, es ist villeicht noch nitt czeytt, vnd bedenkh woll, das dier mit lerrer handtt auch nitt muglich ist alles das czethuen, so fon neotten vnd guett war. Gott der herr schikh es mit gnad czumb pesten. Ozu dem will ich dier auch nit verhallten, das mier an gesterrn von Lucasen Gambsenn ain schreiben czuekhumen, darinn beschlossen, des Pischoff von Agramb vnd her Peter Erdedi sendbrieff, hab den selben abschreiben vnd verteitsehen lassen, des ich dier hiemitt copy czueschikh, sambt dem was inen Gambs widerumb darawff czuanttburt geben hatt, in demselben schreiben pefindestu(l) czu dem so dier vngeczweifflt vorhin vill mererss bissten ist, was erbarkheit in Pischoff von Agramb ist, hab diers darumb vnangeczaigtt nitt wellen vorhallten, dich darnach wissest zurichtn. Neben diesen schreiben czaigtt der Gambs an, das allentthalben niden die sag vnd geschray sey, ime auch von meer ortten angeczaigtt werde, das der Wascha von Essegkh das nugst monett enttlieh billens sey ein Raiss herauff czethan," versteh mich, du habest auss deiner khunttschafft soliches auch guete perrichtt, aber nicht weniger dier hiemit auch anzaigen wellen, es czaigtt auch Gambs an, das Trkh unnheyl obhalb Funffkhirchen lig, vnd das gemain Volkh vast vnbillig mache, vnd Pest leuft mitt dem, das Windisch JLandtt durch solich czwittracht der Vn-

427

gerrn palld in Drummern geen werdtt, damitt was dier von mier Heb ist. Geben zu Griez, am 21. tag sepptenbris, im 30. Jar. A. v. Hollnnegkh. Na rptu: Dem edlen vnnd gestrenngen Ritter, Herrn Hannsen Cacianer kun. majest. zu Hungern vnd Beham etc. Rat, Lanndshaubtman in Grain, der dreyer Lannd Steyer, Krnndtn vnnd Grain Obristen Veldhaubtman, meinem sonderen guetten Prundt zu hanndenn. Laibaeh. Cito. Oito. Oito. Cito. Original na papiru. Peat na rptu, Tcojim je bilo pismo zatvoreno otpao je. U ljubljanskom Budolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 453.

1530. 24. septembra. U Susjedgradu.

Stjepan Deshazy moli Ivana Katzianera, da ga titi od neprijatelja i da odredi naknadu onoga, to je Ivan Pchler porobio. Magnifice omine obseruandissime. Post salutem et nostri commendacionem. Que et qualia dampna hys elapsis diebus in seruiciis regie maiestatis, domini nostri graciosissimi, per domesticos et extraneos Thurcos passi sumus, dominacio vestra magnifica hactenus bene nouit, nee indiget declaracione. Preterea regia maiestas, dominus noster graciosissimus eandem dominacionem vestram magnificam deputauerat, vt super dampnis et iniuriis, wheraeionibusque ac interfectionibus familiarum nostrorum per Pwlyar et complices suos factis super nos iudicium et iustitiam administraretur. Rursus nouiter malefactorum(!) Uli ex partibus Karinthie, iniurias nobis inferre conantur. lam bona, que habuimus in fidelibus prouineiis sue maiestatis amisimus et in tantum conpromissionibus iam omnino deffeeimus. Ex parte vero regie maiestatis, domini nostri graciosissimi domi nacio vestra magnifica adhue nos cerciores facere dignetur, si Wyenne sua maiestas constitnetur, cito prout dominacio vestra magnifica nobis scribit. Petimus plurimum eandem dominacionem vestram magnificam, subueniat nobis in pulueribus, si in aliis dominacio vestra magnifica non poterit, ne (quod deus auertat) aliquod maius defectum1 paciamur. Reliqua dicet is lator presencium dominacioni vestre magnifice clarius. Ean dem dominacionem vestram magnificam felieissime valere optamus. Ex Castro nostro Zomzedwara, sabato ante festum beati Michaelis archangeli, anno 1530. Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes comitatus Comaroniensis. Nad linijom: dampnum.

428

Vani: Magnifico domino loanni Koczianer, equiti aurato, capitaneo prouinciali Oarniole, ac supremo Stirie, Karinthie et eiusem Oarniole etc. capitaneo, domino nobis obseruanditssimo. Original na papiru. Peat na rptu. U Jer. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kereselich: Not. prael. 357. 454.

1530. 30. septembra. U Novigradu.

Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da su njegov (Katasianerov) slubenik Jakob i jedan njegov doli od Turaka i pripovijedaju, da e turska vojska s topovima (bombardys) i drugom ratnom spremom krenuti, da zauzme Karlovieve gradove. Pogibelj je za gradove i kra ljevstvo. Nikola Jurii trudio se dosta, da sklopi mir s Turcima, ali ovi ne htjedoe. Moli, da mu prui pomo strjelcima, pukama i barutom, jer inae izgubljeni su ovi gradovi. Datum in arce nostra Vywar, feria proxima in festo sancti Jeronimi, anno domini 1530. Original na papku. Peat na rptu. U ljubljanskom Rudolftnu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 455. 1530. 1. oktobra. U Zagrebu. Pomoni vojnici alju u vlastitim poslovima do Ivana Katzianera Ivana Vidoia i Maksu Simenia. Spectabilis ac magnifice domine, domine nobis graciosissime. Seruiciorum nostrorum humilimam commendacionem. Nouerit magnificencia vestra, quod hys presencium hostensores(l) erunt nobiles omini lohannes Vidosich ac Maximilianus Simenich, quos mitimus ad magnificam dominacionem vestram, quibus vestra magnifica dominacio fidem indubitatiuam adhibere et credere velit in hys omnibus, quod verba nostra retulerint magnifice vestre dominacioni. Magnificam dominacionem vestram bene et optirae valere optamus. Datum in ciuitate Montisgrecensis, die sabati proxima post festum Herolimi octoris, anno domini M. quingentesimo tricesimo. Exercitus trium prouincyarum regie maiestatis. Na rptu: Spectabili ac magnifico domino, domino Iohanni Koczyaner, equiti aurato ac capitaneo regie maiestatis, domino nobis graciosissimo.

429 Original na papiru. Pecat va rptu (kameja). U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. 119. 120. 456.

1530. 3. oktobra. U Klokou.

Ban Ivan Karlovi moli Ivana Katzianera, da mu dade baruta i vojnika MagDifice ae generse domine et fili nobis charissime ae honorande. Post salutem ac nostri recommendaeionem. Notum facio vestre magnifice dominacioni, quod sepius scripsi vestre magnifice dominacioni pro auxilio erga me a vestra magnificencia, sed ynquam nihil habere potui a vestra magnifica dominacioae, nunc autem iterum finaliter supplico vestre ma gnifice dominacioni, tanquam domino et filio nostro charissimo, quatinus dignetur vestra magnifica dominacio erga me curam habere, vt nunc vestra magnifica dominacio velit mihi dare aliquot de pulueribus pixidiuis(!) et aliquos homines pixidarios, quia his nimium indigemus, et vnquam sic necessitas fuit nostri harum rerum quasi nunc postulari a vestra ma gnifica dominacione, et si nunc erga me cum istis rebus nominatis non prouidebitur, tunc seio, quod vllam beniuolenciam erga me non habet vestra magnificencia, et signanter pro pulueribus vestra magnifica domi nacio mei ne sit immemor, ceterum his Georgius sernitor noster quadam(!) verba ex parte nostra vestre magnifice dominacioni dicet, cui vestra eadem magnifica dominacio credere velit, quicquid dicet ex parte nostra, tanquam si nos persoualiter vnacum vestra magnifica dominacione sonanantes(!) essemus, et eandem dominacionem vestram magnificam bene et feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Klokoch, feria secunda proxima ante festum diui Francisci confessoris, 1530. Iohannes Torquatus comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino Iohanni Kaczyaner equiti aurato ae eapitaneo prouinciali Carniole etc., domino et filio nobis charis simo ac honorando. Original na papiru. Peat (grb), kojim je bilo pismo zatvoreno, pritisnut je na rptu. U kr. zem. arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 345.

430 457.

1530. 3. oktobra. U Zagrebu.

Petar Bipa pie Ivanu Katzianeru ob oplijenjenim kmetovima haptolsMm i biskupovim, koje Prencinger ne e pustiti u grad. Mein Vnndtertenig vnd geflissen dinst zuuor. Edler, gestrenger, genediger Herr. Nach dem vnd ich euer Gnaden zuuersteen hab geben, wye vnd kais. majest. mir die Pawren der vmghorsamen Korherren hett aingeannttwortt mitfc der gult dye in zwsteen soll, auff das ich die funffczik Pfertt der Statt zehilff soll aushallten. Nun hatt es sich begeben, dass ettlich Hwssaren des Karssaner in dye Statt sind khomen, vnd auff dem Weg des Bischoues Pawren plindertt, darzwischen sind auch dye Pawren, dye sich kays. majest. vnd mir ergeben haben mitsambt des Bi schoues Pawren auch geplindertt, dye nu zw mir vmb ir Viech1 das ich von den Hwssaren erpitten soll, nicht in die Statt zw mir well einlassen, das sy ir vnpillikaitt auczaigt, vnd ir Viech ersuecht hetten. Darauff welle euer Gnaden mit dem leyttinger Verschaffen, damit er dye Pawren die gehorsam gelaist haben, einlass in die Statt von ir notturfit wegen, das sy iren abbrechen vnd mangl beyczeytten mgen annbringen einttweder bey mir oder vor dem leyttinger. Wiss Gott das ich nach mei nem vermugen denn knechten auch ir Notturfft hab dargeraiht, vn[d] so mann die Pawren hamlich soll machen, gibt der leyttinger Vrsach, das sy noch wilder vnd vngehorsamer werden, auch ettlich vnnder tem thor geschlagen von sein knechten2. Euer Gnaden welle wol darinn sehen, ich wais nicht was Vrsach ist, das mich der leyttinger in Neyd gefesst hatt, ob mir dy Pawren zu czeytten ein kayz oder ein Huendl bringen. Ich verczers nicht allain, darzw wiss Gott, das ich dye czyns der Karherren(l) den funfften tayll nicht angenompen hab, sonnder mit gutten wartten dye Pfertt aushallten, als sy dan selber wel wissen. Auf das beger ich ein gnedig Annttwortt, damit der leyttinger ein aynikait mit mir hab. Datum zw Agram, in der Statt, am Montag vor Sand Praneiscentag, anno domini 1530. Vnd so man dy Hwssaren in der Statt nit wirt einlassen, so wird ich nit mgen einbringen die czehent wein, das ich in zuczeytt mecht zehilff den knechten sein. Peter Ryppach, Karherr vnd kays. may. dyener. Na rptu: Dem edelenn vnd gestrenngen Herren Hannsen Kaezianer Ritter vnd Obristen Haubtmann in Steyer, Kernnten vnd Krayn, sei nen genedigen Herrn. Original na papiru. Peat je pritisnut na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 120.
1 2

Na strani: der leytinger. Na strani sa znakom^ da ove tri rijei ovamo spadaj\\.

431 458.

1530. 3. oktobra. U Beu.

Ratno vijee pie Ivanu Katzianeru, da sa biskupom zagrebakim Simunom i Petrom Erddom dri primirje. Vnnser Dienst in sonnder freuntliehem guettem willen zuuor. Edler, gestrennger, besonder lieber Freundt. Wir haben ewr schreiben des Datum Laybach am XXVII. Septembris ausgeet, darinnen ir ersstlichen anzaigt, das des Oarschneris(l) Pherdt vber den XXII. octobris nit vnderhallten vnd dadurch die Bartheyn in Windisch Lannden abfallen, vnd vil vnnratts verursacht, mit Bitt, weg fr zuuemen, damit dem Windischlande in aiinderweg geholffen werde, merers Innhalts sambt abschrifft des Oartschaneris vnd Pegkhry Laysch schreiben vernomen, vnnd wollen ewr freuntHcher guetter maynung hierauf nit vorhallten, das wir warlich gleich wie ewr schreiben vermag die frsorg getragen vnd vor ugen gehabt, das man dem Bischoff von Agram vnd Pettern Erdeudi sambt iren anhenngern vnd beystannden zu ainen statlichn widerstanndt nit stagkh genug sein, oder die khun. majest. etc. an zwayn ortten khrieg fuern mueg; vnd erfolgen, das der khun. majest. getrewe Bartheyen mit statlicher Hilff gelassen vnd zu grossem nachtaill, vnd geuerlichaitt gebracht werden. Vnd darumben gutter, getreuer mainnung, gerattn mittlerweill, mit ge dachten Bischoff vnd Erdeudi (bis das man gegen inn gefasst, oder der Zug mit Fruchtparkhaitt vollbracht werde) einem anstannd zumachen. Vnd dieweil wir ewr von hinen zu trosst der gehorsamen Bartheyen in Windischn Lannden khain Hilff thun mgen, sonner selbst zu disem furgenomen Zug der Noiturfft noch mit Volkh nit gefasst, so ist noch vnn ser Batt vnd guttbedunkheo, auch vnnsernthalben freuntlich bitt, ir wellet als fur euch selbst khun. majest. etc., vnd derselben Lannd vnd Leutien zuguetten nochmalln mit gedachtem Bischoff von Agram vnd Erdeudi ainen annstaand machen vnd treffen, des dann zu disem furgenomen Zug, weil wir ew doch sunst khein Hilff zuuerordnen wissen, vil frderung biingen, auch ir der khun. majest. sonnders Zweifl genedigs gefelln vnd mainung daran erzaigen wrden, wir haben auch nit vnnderlassen solhs ir majest. hiemit anzuzaigen. Weitter, dungkht vnns rattlich, das die Pherdt so dan Oartschan ner vnndergeben bis zu Aussganng irer Zeit bey den Windischn Lannden zu trosst der gehorsamen Bartheyen beleiben, vnd neben dem Pegkhry Laisch vnd anndern das pesst thun, damit lautt ewers sehreiben nit menigelich zu dem abzug verursacht vnd ain abfaal erfollg; wo sich aber, des allmechtig genedigelich verhuetten welle, zuetrueg, das die Trgkhen auf die Lanndt, als Steier, Kernndtn vnd Ohrain, so die angezaigtn Phert vnderhallten, Streiff Zug thetten, so ist billich, das mit denselben Pherdtn den Lannden zu guetten gehanndlt, vnd dasselsthin gebraucht werden. Wie ir solhes alles selbst wol zubedengkhen wisst, haben wir ew also in Eill guetter, freuntlicher mainung sunderlich damit ir mit baiden wi derwrtigen Bartheyen khun. majest. zu nutz mit ainem Stillstanndt, bis die Sach in besser weg gestellt practicieret, vnanzaigt nit lassen, das wir

432

vims also zu ew als zu dem der khun. Majest. saehen zu guettem zebringen begierlich vnd genaigt ist, genntzlich vorsehen, damit was ew freuntlich Heb ist. Datum Wien, den III. tag octobris, anno im XXX. Khun. majest. zu Hungern vnd Behaim etc. obrisster Veldhaubtman, Veldmarschalh vnd annder ir Majest. verordennt Kriegscomissarii vnd att. Na rptu: Dem edlen, gestrenngen Bitter, Herren Hannsen Caczianner khun. Majest. zu Hungern vnd Behaim etc. Eat, Lanndshaubtman in Crain, Haubtman der dreyer Lanndt Steier, Kernndten vnd Crain, vnnseren besonnder lieben Freundt. Laybach. Original na papiru. Na rptu je pritisnuto 5 peata, kojima je pismo bilo zatvoreno. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt. 119. 459.

1530. 7. oktobra. U Susjedgradu.

Stjepan Deshazy tuzi se Ivanu Katzianeru na svoja bijedu. Javlja, da nije istina, da je Ivana Songhorych-a, gradjana zagrebakoga s nje govim pismom zadrao. To neka ne vjeruje. eli o tom s njime govoriti. Sa Kassanerom mnogo raspravlja. Songori mu je dosta nepravde nanesao. Moli, da se njegov spor sa Ivanom Pwlyar-om uzme u pretres. Ex Castro Zomzedwara, fera sexta post festum s. Franeisci, anno 1530. Original na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Badotfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120.
460.

1530. 7. oktobra. U Brekovici.

Ivan Kobasi priobuje Ivanu Katzianeru, da je turske Uskoke naselio na zemljama grada Sichelberga, te moli, da ih zatiti, osobito u Tihoaju proti katelana jastrebarskoga. Spectabilis et magnifice domine mihi honorande. De istis, qui salierunt de Thurcis ad vestram raagnificenciam, quos miseram vna cum filio ad vestram magnificenciam compassione motus et eciam timens, ne iterato redirent ad propria ex istis confinibus, videndo se ab omnibus despectos et relictos, in hoc quantum potui, seruiui regie maiestati, eos fouendo, victualibus adiuuando. Et ecce misi eos ad terras regie maiestatis ad castrum Sichel berg, intendens et in hoc profectum commune regnorum regie maiestatis. Cum vero vieam ab aliquibus peruipendi(!) raea seruicia, cum et presenti anno pueri etate et alii, qui nee ipsi, nee eorum progenitores nulla ser

433 uicia impenerunt regie maiestati, attamen fueruut soluti et salariati per officiates sue maiestatis, nichilominus quia considero et recogiiosco suam serenitatem, dominum mihi fore graciosissimum, vt post ex Uteris sue ma iestatis, in quibus inter cetera et equitum(!) vnum mihi decreuerat, ideo ego prout potui, propriis expensis non inminui, sed auxi seruicia sue ma iestati, quam spero refundere mihi, si aliquam fruar pietatem(!) sue maie statis. Ideo rogo vestram magnificenciam, quatenus in hoc faciatis, prout tenemur ex officio et eeiam ipsis facietis bonum Cmmodum. Scribat mandatum castellanis de Jastrebarska, vt in terris, que semper pertinuerunt Castro Sichelberg wlgo Tihoxay nomine, dimittant eos, viuent pacifice et quiete, quia ex quo dictum castrum occupaui, semper dietas terras dicioni eiusdem obtinui; verum est, quod sepius fuerunt inter nos hac de causa iurgia, nihilominus non promisi eis inpune, si quid nouitatis fecerunt. Ego autem non intercedo eos mihi tenere, neque fouere, sed regie maiestati et vestre magnificencie, quia sum impotens ad hoc. Hy habent familias et pecora, misi eos ad Sichelberg. Alios vero, qui sunt tarnen soli cum pro priis personis, intrauerunt mihi in castrum, et non audeo eos eicere, quia nullum omnino habent refugium. Timeo, ne iterato redeant ad pro pria. Ideo vestra magnificencia considerat(l) deo et honore regie maiestatis, domini nostri, et honore proprio ac commodo regnorum sue maiestatis, prouideat eisdem precipue de sallario, quia promittunt fideliter et strenue seruire Ohristianitati et vestre magnificencie. Aliter non habebunt quo uiuere, quia ego vero non habeo, quid eis tribuere, quia onmia, que habui, exposui a tanto tempore, a nulio aliquod subsidium percipiendo. Mandatum vestre magnificencie ad castellanos de lastrebarska scribat vestra magnificencia firmiter mandatorie, ne impediantur, quia si istis fuerint impedimentum, alii ad vestram magnifieenciam vix venient. Magni ficenciam vestram feliciter valere exopto. Ex Brikowycza, 7. octobris, 1530. Iohanes Kobasych ad vota vestre magnificencie. Vani: etc. Prijepis R. Lopaswa po originalu u ljubljanskom Ruolfinu: desvertheidigung L. A. F. alt 120. Mi ga ondje ne nadjosmo. 461. LanSpeetabili et magnifico domino, domino Iohanni Koczyaner

1530. 9. oktobra. U Jastrebarskom.

Matija Tatari i Franjo Domonjaj, katelani jastrebarski, piu Ivanu Katsianeru, da naruenih stvari, osim vina, ne mogu pribaviti. Cijelo imanje porobise Ludovik Pekri i plemii turopoljski. Ogradjuje se protiv naselenja Vlaha u Zumberhu. Magnifice domine, domine nobis obseruande. Seruiciorum nostrorum recommendacionem. Intelleximus literas magnificencie vestre, in quibus
MONUMENTA XXXV. : MONUM. HABSBURGICA I. 28

434

scribit nobis eadera, quatenus deberemus vestre magnificencie prouidere de bobus et porcis ac vinis. Pro certo credat vestra magnificencia., quod hie nunc bones habere non possunt, quia sunt abducti per spolium, porci vero sunt fere omnes mortui. Vina autem possunt inueniri et optima, nou autem ita bono precio vt aliis annis. Sed et nunc possumus inuenire pro floreno sex nostros cubulos pro parata pecunia. Mittat vestra magnificencia suum hominem; quo meliori precio habere poterimus, procurare studebimus ad locum ilium, quem vestra magnificencia prefixit. Oonducere non valemus, quia bobus caremus. Mittat vestra magnificencia homines suos cum equis ad hoc conuenientibus, nos pre(S) se vel per famulos nostros ipsos ad locum, quem magnificencia vestra iusserit illesos perducere curabimus. Intelleximus eciam, quomodo compatitur eadem de darapno illato domino nostro et colonis eiusdem et vt eciam haberemus bonum respectum erga vestram maguificenciam pro tutamento, certe credat eadem, quod sumus admodum in hys partibus spoliati per dominum Ludouicum Pekry et alios complices eiusdem, precipue per illos nobiles, qui moram agunt in Thurowopolye, qui et nunc non cessant a spolio. Quibus obstare possemus, si a vestra magnifica auderemus, tanquam a persona regie maiestatis. Igitur supplicamus vestre magnificencie, dignetur eadem mandare atque precipere illis, qui se talibus nefandis negociis miscent, ne omnino deleatur ista parua particula terre. Tandem percepimus, quomodo vellet Iohannes Kobazyeb quosdam Pribeg seu Volahe ad confines castri Lypoch collocare. Magnificencia vestra reuideat de hoc negocio, admittere nos hoc non audemus, nisi si dominus noster admiserit et suplicamus vestre magnificen cie, vt nee eadem sinat hoc facere, quia inde multa mala oriri possunt. Valere optamus vestram magnificenciam longa per tempora. Date ex Jastroborzka(!), die dominico in die Dionisii 1530. Mathias Thatharych et Franciscus Domonay, castellani castri Jaztroborzka, serui vestre magnificencie humillimi. Na rptu: Magnifico domino Iohani Koehianer equiti aurato, capitaneo prouinciali Oharniola(l), sumrao vero Stirye, Oohorinthie(!), Oarnioleque, domino suis(!) graciosissimo. Original na papiru. Pecat na rptu djelomino sauvan. U lju bljanskom Budolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 462.

1530. 9. oktobra. Zagrebu,

Opina zagrebaka alje Je Ivanu svoga suca Tomu Miku6 te moli, da ga vjerom saslua. Spectabilis et magnifice domine, domine nobis semper obseruande. Post seruiciorum nostrorum debitam recommendacionem. En misimus, erga

435 magnificenciam vestram hunc nobilem Thomam literatum Mykwlych eonciuem nostrum in certis et ardnis negociis nostris magnificencie vestre verbo referendum, quare petimus, magnificencia vestra dictis et relatibus ipsius plenam dignetur adhibere fidem creditiuam, ipsumque ad nos cum optata remittere relacione. Datum in eiuitate Montisgrecensis, dominica ante festum Collomani, anno 1530. Iudex ac tota eommunitas prefate eiuitatis Montisgrecensis. Na rptu: Spectabili et magnifico domino, domino Iohanni Koczyaner regie maiestatis capitaneo generali etc., domino nobis obseruandissimo. Original na papiru. Na rptu se poznaje trag, gdje je bio pritisnut veliki gradski pecat. U ljubljanskom Ruolfinu: Landesvertheidigung L. A. F alt 119. 120. 463.

1530. 9. oktobra. U Susjedgradu.

Stjepan Deshazy pie generalu Ivanu Katzianeru, da je odlazak njemake ete kapetana Karana mnogo zla zemlji uzroio i da su vjerni slubenici kraljevi sbog toga zdvojni. Magnifice domine obseruandissime. Post salutem et commendacionem. lam sepies ex parte oppressiomim nostrarum, de statuque huius miserimi regni dominacioni vestre magnifice seripsimus. Preterea prout scripserit dominacio vestra magnifica nobis, quod aliquibus pulueribus prouisionem faciei, iam tempus instat, si dominacio vestra magnifica, aliquas pixides zakalos et aliquos pulueres mittere uellit, ex quo iam in tantam desperacionem incidimus, vt a nemine, nisi a deo optimo maximo spem habeamus; presertim autem recessus dom ini Karsanner capitanei a do mino Ludouico Pekry itidem capitaneo, non parum desperacionis fidelibus seruitoribus regie maiestatis, domini nostri graciosissimi reliquit, hostibus autem sue maiestatis animum et spem maximam attulit, prout nobis de clarator et ex Uteris ipsius domini Ludouici Pekry vestra dominacio magnifica clarius intelliget. Et si commode fieri poterit cum eadem vestra magnifica dominacione personaliter constitui, lucidiusque de om nibus rebus loqui et tractare optamus et eandem vestram magnifieam dominacionem felicissime valere optamus. Ex eastro nostro Zomzedwara, dominico die in festo Dyonisii, 1530. Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes comitatus Oomaroniensis. Vani: Magnifico domino Iohanni Koczianer, equiti aurato, capitaneo prouinciali Carniole ac supremo Stirie, Oarinthie et eiusdem Oarniole etc. capitaneo, domino nobis obseruandissimo. *

436

Original na papiru. Peat na rptu manjka. U Jer. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Eercselich, Not. prael. 558. 464.

1530. 9. oktobra. U Beu.

Batno vijee pie Ivanu , da svakako dri primirje sa pro tivnom strankom u Hrvatskoj. Vnnser dienst in freundtlichra gutn Willen zuuor. Edler, gestrennger, besonnder lieber Frundt. Welchermassn Erdeudj Peter, Lucaseu Gembsen geschrieben, habt ir aus hier innligunder Absehrifft aigennttlich zuuernemben, vnnd nachdem wir ew vorhin geschriben, die weill die khun. majest. an zwayn orttn zu khriegen nit gefasst, damit auch der vurgenomben Zug in Hungern desst fruchtparer frgee, mit gemelltn vngehorsamen Bartheien in Windisch Lannden, auch fur ew selbst bis auf bericht der khun. majest. auf ainen anstannd zuhanndln vnd zupraeticirn, ist noch an ew in namen kun. majest. vnnser begern vnd ermannung, ir wellet lautt voriger vnnser schreiben mit gedachten Bartheien auf ain anstannd hanndln, wie ir zethun wol wist, vnnd vnns solchs berichtn, damit wir das der khun. majest. weitter anzuzaigen wissen, wie vnns an ew als der kun. majest. zu gutm zudienen genaigt khain zweifl ist, damit was ew frundtlichn lieb ist. Datum Wien, den Villi, octobris, anno etc. im XXX. Khun. majest. zu Hungern vnd Behaim etc. Obrisster Veld Haubtman, Veld Marschalh vnd ander ir Majest. verordenntt Kriegsseomissarii vnd Batt. Na rptu: Dem edln, gestrenngen Bitter, Herrn Hannsen Caczianner khun. majest. Batt, Lanndshaubtman in Crain, vnd obrisstn Veldhaubtmann der dreyer Lande Steier, Karnndtn vnd Crain, vnnserm besonndern Heben Freundt. Crain. Original na papiru. Na rptu je pritisnuto 5 peata, kojima je pismo bilo zatvoreno. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 465.

1530. 15. oktobra. U Brdovcu.

Stjepan Desliasy moli Ivana Katzianera praha i vojsku. Magnifice omine obseruandissime. Post commenacionem. Iam sepius vestram magnificam dominacionem supplicauimus, vt aliquibus pulueribus.

437

ingeniis et peditibus nobis subuenire dignata eadem vestra magnifica dominacio fuisset, rursus eandem vestram magnificam dominacionem rogamus, quatinus dignetur nobis nunc subuenire, vt iam post tot damna et bonorum amissiones domos nostras conseruare naleamus, quia iam adeo sumus exausti(!), vt vix seruitores tenere possumus, nunc vero choartant(!) et firmiter astringunt nos ad soluendum harach Turcis. Seimus, quod nichil proficiet, sed maius periculum paciemur, sed nolle velle com pellimur. Eeliqua dicet lator presencium vestre magnifice dominacioni clarius et eandem vestram magnificam dominacionem felicissime valere optamus. Datum in curia nostra Berdowcz, sabatho ante festum beati Galli confessoris, anno 1530. Stephanus Deshazy de Zomzedwara, comes comitatus Comaroniensis etc. Na rptu: Magnifico domino Iohanni Kacbyaner(!) capitaneo prouinciali Carniole ac suppremo Stirie, Charinthye et eiusdem Oarniole capitaneo etc., domino obseruandissimo. Original na papiru. Na rptu sauvan je pecat (kameja, kroei lav). U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 119. 120.
4C.

1530. 16. oktobra. U Brekovici.

Ivan Kobasi pie Ivanu Katzianeru, da ne moe doi k njemu u Ljub ljanu. Preporua. da titi oko grada Sic'helberga naseljene uskoke. Spectabilis et magnifice domine, domine mihi plurimum obseruande. Salutem et commendacionem. Audiui, quod dominacio vestra aut eius dem vicecapitaneus ad me quasdam miserit literas citatorias veniendi ad Laybacum, respondendi pro quibusdam causis contra me coram vestra magniticencia motis, quapropter sciat vestra magnificencia, quod easdem literas nee vidi nee ad me allate sunt; nam et si easdem habuissem, prepeditus diutino languore et nimia corporis debilitate, Laybacum venire non possem, vti nouit dominus Orisatacz1, capitaneus Bihigiensis; si autem placuerit diuine elemencie et me priori restituet sanitati, mox ad presenciam vestre magnificencie venire curabo. Oeterum magnificencie vestre commendo homines istos, qui de Turcia ad partes Ohristianorum profugiunt, erunt enim necessarii ad defensionem istarum parcium finitimarum, ex quibus aliquos collocari feci in territorio castelli Sisilberg(!); vestra ma gnificencia comminatorie scribat castellanis de Iaztrebarzka, ne eos iri aliquo molestent, vel aliquod damnum inferant. Et vestram magnificeneiarn feliciter valere opto, cui me intime commendo. Ex Brikouicza, dominica ante Luce Euangeliste, 1530.
1

Erazmo Turn.

438

Eiusdem vestre magnificencie lohannes Kobazych. Na rptu: Spectabili et magnifico domino, domino lohanni Koczya-ner supremo capitaneo regie maiestatis, domino michi plurimum obseruando. Original na papiru. Na rptu sauvan je peat (grb). U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. 119. 120. 467. 1530, 18. oktobra. Na Rijeci/ Simun bisltwp modruki tui se Ivanu Katzianeru, da su mu dohotci u Vinodolu zaplijenjeni. Magnifice ac strenuissime domine. Salutem et commendaeionem. Et si ignotus scribo ad dominationem vestram magnificam, cupio tamen notus esse ipsi sicut notus sum reverendissimo domino Labacensi, consanguineo et fratri dominationis vestre magnifice, qui ex sua innata nobilitate et dementia multa pro me fecit, eum officiates hi Vinodoli redditus meos arrestassent. Quod cum notum fecissem maiestati regie serenissime, maiestas sua relaxari omnia precepit, et fauorabiles literas, quas nunc et habeo pro me scripsit. Ego in seruitiis fui plures annos serenissime maiesiatis, dominorum regum Vuladislai(I) et Ludouici, paratus et nunc, si modo occasio se preberet, pro domino nostro serenissimo facere. Interim vero, si quod possum pro dominatione vestra magnifica, imperet, precipiat, paratum me semper offendet ad omnem suum et honorem et commodum. Hie nunc vitam vivo in terra Fluminis, quia esse in Vinoolo non audeo propter Turchos, ex quorum manibus vix alias euasi. Superiori die ex Venetiis redii, scriboque statim ad dominationem vestram ma gnificam, que felix semper valeat, et me ac res meas commendatas habere velit. Ex terra Fluminis, XVIII. octobris, 1530. Dominationis vestre magnifice S[imon] episcopus Modrusiensis. Na rptu: Magnifico ac strenuissimo equiti, domino Ioanni Cocianarv capitaneo Labacensi etc., domino obseruando. Labaci. Original na papiru. Peat na rptu pritisnut (grb: lav, gore mitra)* U kr. sem. arkivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kereselich: Not. prael. 338339.

439 468.

1530. 19 oktobra. U Zagrebu.

Opina zagrebaka moli Ivana Katzianera, da naloi kapetanu Ludovika Pekrija u Zagrebu, da ne smeta trgovinu Zagrepana. Spectabilis ae magnifice doraine, domine nobis semper obseruande. Post seruiciorum nostrorum debitam recommendacionem. Damus ad noticiam vestre magnificencie, qualiter magnificus dominus Lodowicus Pekri capitaneus [rejgni liuius omnes dominos regnicolas Sclauonie ad vnionem deduxit, pacemque et fedus firmissimum ad festum vsque Epyphaniarum domini ordinauit et firmauit, exinde nobis literas scripsit, vt vbique per hoc regnum tute, secure et pacifice cum mercanciis et aliis rebus progredi possemus vendendo et emendo; nichilominus tamen is ca pitaneus peditum apud nos existencium banc pacem obseruare nollens, nobis res exportare vendendi causa, nunc ad nos homines intrare emendi gracia permittere minime wlt(!), bene eum nouit magnificencia vestra, quod [hoc] anno iam integro fuimus reclusi, vbi nee |e]mimus nee vendimus aliquid, sed parata(!) exposuimus pecuniam. Igitur magnificencia vestra dignetur ipsi capitaneo mandare, vt et ipse hanc pacem ita ordinatam inuiolabiliter obseruare teneatur, nam si exinde aliquod periculum venturum speraremus, id non opfaremus, quod nobis plus noceret quam alicui alteri. Ceterum sunt certi et fere pa[r]s media seruitorum egrotantes, qui nichil prodesse possunt, vt et regie maiestati in expensis in terim alleuiacio sit, si taliter magnificencie vestre videtur1, et nos ne invtiliter comedant, petimus ipsis alibi alium inuenire locum manendi. Dignemini saltern egrotantibus. Datum in ciuitate Montisgrecensi, feria quarta(!)2 in festo beati Luce Ewangeliste, anno domini 1530. Iudex et tota communitas ciuitatis prefate Montisgrecensis. Na rptu: Spectabili et magnifico domino, domino Iohanni Kochyaner regie maiestatis capitaneo generali etc., domino nobis obseruando. Original na papiru. Na rptu trag pritisnuta grad. peata. U lju bljanskom JRudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120.

469.

1530. 19. oktobra. U Senju.

Ivanu Gcjuro Uschok i svi plaenici (stipeniarii) vojnici u Senju, piu Kaizianeru. Mole plau, jer od asa, kad je njihov kapetan iz
1 2

Ovih pet rijei su nad linijom bez oznake kamo spadaju. Svakako pogreka dana u tjednu, jer blagdan sv. Luke evangeliste pada te godine na fer. tertia t. j . utorak.

440 Senja otiao, do danas imali su samo ,,quinque Rainenses et vnum coronatum" po momJcu. alju k njemu svoje pouzdanike Ivana Roinych-a i Chyrina. Mole, da im se plaa doznai. Segnie, die XIX. octobris, 1530. Original na papiru. Peat na rptu otpao. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. 119. 120. 470.

1530. 22. oktobra. U Novigradu (Tudorovo).

Ban Ivan Karlovi izvjeuje Ivana Katzianera o prijelazu Turaka preko Une i moli pomo. Magnifice ac generse domine et fili nobis charissime ac honorande. Post salutem ac nostri commendaciouem. Nouerit vestra eadem magnificencia, quod pro nouitatibus hoc vestre magnifice dominacioni scribere possumus, vt esterna(!) die feria quarta proxima post festum sancti Lnce Euangeliste multa damna passi sumns, videlicet, vt Thurce venerant et tranfretati sunt per fluuiumVn, quas Thurcas nauigauerunt per fiuuium Vn homines comitis de Zrinio, qui fedus tenet cum Thurcis, et sie Thurce venerunt ad bona nostra atque bona egregii Petri Keglewyeh et omnia deuastauerunt et abduxerunt colonos nostros, et nos bini id perditi sumus, cum quo victum habuirnus vsque modo in hac miserima parte, quare sciat vestra eadem magnifica dominacio, quod aliquos Thurcos(!) apprehendimus, qui dicunt sine dubio, vt alius exercitus Thurcarum exiet ad confinia ista interuallo octo aut decern dierum huius mensis presentis, quare rogamus vestrara eandem magnilieam doraiiiaeionem, vt si voluerit tenere hos milites, qui fuerunt hie cum Paulo Verhrvchanin, tunc vestra eadem magnifica dominacio illas iterum mittere dignetur ad confinia ista, et credat vestra magnifica dominacio, quod hie multa seruicia facere volunt regie maiestati ac vestre magnificencie et lucrum, et si exierint dicte(!) Thurce, vt si deus concesserit, illos profligari curabimus, et isti, qui deuastarunt bo[na] nostra ac domini Petri Keglewych non fuerunt plures numero quasi IIII c l , et essent hie presentes dicti milites vestri, tunc deo auxiliante illos profiigaremus et rogamus vestrara magnificam domiriaeionem, vt curam gerere velitis de hoc raiserirao regno ac de his areibus, qui in perieulo sunt, et eandem dominacionem vestrara magni ficam feliciter valere optaraus. Datum in arce nostra Wywar, die XXII. mensis octobris, anno domini J530. lohannes Torquatus comes Oorbauie, ae regnorum Dalrnacie, Oroacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico ae generoso domino lohanni Kaczyaner equiti aurato ac capitaneo prouinciali Oarniole etc., domino et filio nobis eharissimo atque honorando.
1

CCCC.

441 Original na papiru. Peat, kojim je bilo pismo zatvoreno, otpao je. U kr. zem. arJcivu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kereselieh, Not. prael. 345. 471.

1530. 23. oktobra, U Metliki.

Kapetan Gaspar Karan moli Ivna Katzianera, da uskoke dovedene u Sichelberg po Kobasicu titi od Jurja Guia.

Edler, gestrennger, besunder lieber her vnnd veter. Euch sein in albey mein geflissen gannz guet willig Dienst allezeit zuuor an berait. Pur mich ist erschinen Jurey Khobasitsch fur sich vnd anstat seines Vtern Iwan Khobaschicz(l) mich gepetn euch zwsehreiben etlich Husskhokhen halben, so er zw sich oder aufgenummen des furnemens vnnd Willens gen Sichelberg dj zusetzen, damit solich herschafft nach dem es zum tail de ist widerumb aufkhumen mcht, des wil ime aber luray Gusitsch als gewaltstrager grof Stefan von Frangepan nicht zwgeben noch gestaten, sunder macht ime hierynnen grosse yrung vnd Verhndernus; hat sich auch hren lassen als ich verstenndigt bin, wo gemelter Khobaschicz solich Hus^khokhen dahin setzt, so well er sich aines tagg aufmachen solich Husskhokhen sambt iren weib vnnd khinden erschlagen vnnd erwrgen, des mich dan warlichen groslichen vnpilichen bedunkht, das sich Gusitch(!) solich Hanndlung vnderstet, demnach so glanngt an euch mein vnnd gedacht Khobasehitz hchst pit, ir vellet gemelten Guschitz schreiben vnnd mit ime ernstlichen Verschafen, damit er gemelten Khobasehitz hieriunen khain Irung noch verhindernus thue, mich darauf samb den Khobasehitz euch als vnnseren lieben hern beuelhen. Datum Metling, an XXIII. octobris, anno im XXX. Caspar von Karschan. Na rptu: Dem Edlen vnnd gestrengen Bitter, Hern Hannsen Khaezianer khun. Majest. etc. at, derselben Land Steyer, Kherndten vnd Grain Obrist Veldthawbtman vnd Landschawbtman(l) daselbst in Crain, meinen Hern vnd freundlichen lieben Yetern. Biljeka: Kabaschitz(I) halben. Original na papiru. Pecat na rptu lista pritisnut. U ljubljanskom Ruolfinu: 20 Briefe von K. KarscJian Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 472.

1530. 24. oktobra. U Senju.

Opina senjska pie Ivanu Katzianeru, da alje k njemu svog suca speetabilem dominum ernardinum Bericih, koji e mu razloiti

442

tuno njihovo stanje i nevolje. Moli, da ga vjerom saslua. Datum Segnie, die XXIIIL oetobris, MDXXX. Original na papiru. Na rptu je bio pritisnut peat. U ljubljan skom Budolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 473.

1530. 28. oktobra. U Gudovcu.

LudoviJc Pehri moli Ivana Katsianera, da pomogne Valentinu Terehu, Jcojega Turci podsjedoe u Sigetu. Generose ac magnifice omine, omine et tanquam frater nobis obseruande. Post salutem et seruiciorum nostrorum commendacionem. Nudius tercius allate sunt nobis iittere magnifici omini, comittis(!) Valentini Tewrewk, in quibus significat nobis exercitum aliquem Turcarum cum lohanistis non vltra nisi duo milia ad oppidum Somogwar peruenisse, multaque oppida ac possessiones in predam conuertisse, igneque et ferro vastasse; hodie vero venerunt ad nos cursores ac tabellarii a magnifico domino Georgio de Bath or ac ipso Valentino Tewrewk, qui nobis pro certo retulerunt ipsum dominum Valentinum vnacum coniuge sua et li berie in castro suo Zygeth vocato per ipsos Turcos obsessum esse, qui dominus Valentinus Tewrewk nos summopere rogauit, vt ad dominacionem vestram magnificam pro ope sibi ferenda litteras nostras dare deberemus. Quare dominacionem vestram magnificam eciam amore dei rogamus, quatinus gentes aliquas, si non plures, ducentos aut treeentos equites in succursum ipsius quam citissime mittere velit. Nam diuina fauente clemeneia tum auxilio dominacionis vestre magnifice et hostes ipsos profligare et ilium strenuum virum et militem eliberare de facili possumus. Bene enim nouit dominacio vestra magnifica, quod ipse dominus Valentinus Tewrewk regie maiestati, domino nostro clementissimo graciosissima a(!) fidelis(!) exhibuit seruicia; si itaque ipse ope dominacionis vestre magni fice eliberabitur, in hoc dominacio vestra magnifica regie maiestati non parua exhibebit seruicia, sibi vero ipsi gloriam et honorem consequetur. Pro reliquo vero dominacionem vestram magnificam felicissime ualere optamus. Ex castro nostra Gwdocz, in festo beatorum Simonis et lude apostolorum, 1530. Ludouicus Pewkry de Petrowyna, regie maiestatis capitaneus generalis etc. Na rptu: Generoso ac magnifico domino lohanni Koczyanner equiti aurato ac regnorum Stirie et Carintie capiteneo supremo etc., domino et tanquam fratri nobis honorando. Original na papiru. Na rptu peat. U ljubljanskom Budolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120.

44S

474.

1530. 2. novembra. U Jastrebarskom.

Ka telani Franjo i Matija Tatari mole Ivana ^ da se svakako uklone Vlasi naseljeni po Ivanu Kobasicu. Ujedno na znauju glavne krivce kod porobljenja Erddskih imanja medju Kupom i Savom. Magnifice domine, domine nobis graciosissime. Seruicia premissa et nostri commendaeionem. Notum fecimus elapsis diebus vestre magnificencie, quomodo lohannes Kobazyeh voluisset condescenere Thwrwk Olahokath prebegwketh1 in territorio magnifici domini nostri gratiosi et iam con descenere fecit. Prout vestra magnificeneia nobis mandauerat, nos miseramus erga ipsos et ipsum certos nobiles iuxta consuetudinem huius regni, per quos lohanni Kobazyeh nuneiauimus, vt ipse illos Olah in territorio domini nostri gratiosi non conescenderet; ipse tarnen nil curauit, nisi ipsos condescenere fecit in prefato territorio domini nostri graciosi. Ergo rogamus et petimus vestram magnificeneiam, velitis mandare ipsi lohanni Kobasych et Ulis, vt ipsos ab illo loco acciperet et abduceret, quia nos ipsos in pace dimittere non possumus in prefato territorio, et prouideat vestra magnificeneia, quia de hoe incipetur aliqua discordia. Oeterum vestra magnificeneia nobis scripseratis, quod illorum nomina conscripta miteremus vestre magnificencie, qui spoliant dominium domini nostri graciosissimi inter Kupam et Zawam. Primus honorabilis dominus Petrus Repacz et presbiter Petrus Markowych, Gregorius Swgnetych; isti de Zagrabia venerant ad spolium. Tandem de Thwropolya nobiles lohannes Widossych, Paulicz et lohannes Magdalenych et Georgius Berizlawych; isti etiam in foris spoliuerunt dominium domini nostri generosi. Ergo vestra magnificeneia velitis ipsis mandare, vt istis persona regie maiestatis, vt ipsi iam cessent de spoliis, eciam velitis per se scribere domino bano lohanni Torquato, quia et ipse in horis minatur cum spolio. Et vestram(!) quam felicissime optamus. Ex Jaztrebarzka, feria quarta post festum omnium sanctorum, anno do mini 1530. Franciscus Domonyay et Mathias Thatharych, castellani in Okych, Lippowcz et Iaztrebarska, seruitores vestre magnificencie. Na rptu: Magnifico domino lohanni Kochianer, summo capitaneo regie maiestatis etc., domino graeiosissimo. Original na papiru. Peat na rptu (grb: raskriljeni orao), U lju bljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. Trk olhokat prelegeket (mad.).

444 475.

1530. 3. novembra. U Medvedgradu.

Ban Ivan Karlovi alje k Ivanu Katzianeru svoga pouzdanika Bartakovia te moli, da ga vjerom saslua. Gaspara

Magnifice ac generse domine et fili nobis charissime atque honoraude. Post salutem ac nostri commendationem. Misimus ad vestram ean dem magnificam dominationem hunc nobilem Gasparum Barthakowych seruitorem nostrum in certis negotiis nostris vestre eidem magnificentie referendum. Quare rogamus eandem dominationem vestram magnificam, ut dictis et relatibus eiusdem fidem adhibere velitis ereditiuam ac indubiam, et quicquid dixerit ex parte nostra, tanquam si oretenus unacum vestra magnifica dominatione sonantes fuissemus, et eandem dominatio nem vestram magnificam bene et feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Medwedwar, feria quinta proxima post festum omnium sanctorum, anno domini 1530. Johannes Torquatus comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino lohanni Kachyaner equiti aurato ac capitaneo prouinciali Oarniole etc., domino et filio nobis eharissimo et honorando. Original na papiru. Pecat na rptu pritisnut. u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 345.346. 476. 1 5 3 0 . 3. n o v e m b r a . U M e d v e d g r a d u . Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da je dobio nalog, da kree~ prema Budimu. oalje pisma Zapolje i biskupa zagrebakoga, te dri dobrim, da se Valentinu Tereku pomogne, kojega su Turci podsjeti u Sigetu. Magnifice ac generse dornine et tili nobis charissime ac honorande. Post salutem ac nostri recommendacionem. Literas vestre magnifice dominacionis intelleximus ex parte horum militum, quos ad partes Oroacie misistis, quare sciat vestra magnifica dominacio, quod bonum opus vestra magnifica dominacio in hoc operauit, vt eciam si plures essent, id melius fuisset, sed id, quod fieri potuit vestra magnifica dominacio hoc fecit. Oeterum scribit nobis dominus capitaneus regie maiestatis generalis ac ceteri sue maiestatis commissarii et consiliarii bellici, qui de Vienna iter ceperunt et profecti sunt versus Budam, et scribunt nobis, vt si intimauerint ad nos, vt mox cum gentibus nostris ac cum vestra magnifica U kr. zem. arkivu

445 dominacione et domino Lodouico Pekry ad illos versus Budam se conferemus, quare sciat vestra magnifica dominacio, quod iam dudum agnoscere potestis, vt pecunia nobis a nullis est data, neque a regia maiestate, et si intimauerint ad nos dictus dominus eapitaneus regie maiestatis ac alii commissarii sue maiestatis, nos ad se cum gentibus conferre, deus omnipotens seit, quod non habemus cum quibus, quia vnicum viennensem habemus, quem seruitoribus nostris prestareraus, si regia maiestas ac vestra magnifica dominacio erga nos non prouidebit. Iterum sciat vestra magnifica dominacio, quod scribit nobis dominus Lodouicus Pekry, vt Thurce obsedissent dominum Valentinum Therek in Zigeth, et quod illi subueniremus sicuti ex Uteris dicti Valentini Therek clarius anteiligere potestis, et vestra dominacio sciat, quod bonum esset, si eidem in auxilium adueniremus vna cum vestra magnifica dominacione, si fieri potest, ne tarn strenuus miles periret. Item misimus paria literarum Iohannis Zapolitani ad vestram magnificam dominacionem ac literas episeopi Zagrabiensis, aliasque literas, ex quibus vestra magnifica dominacio nouitates clarius intelliget, pro aliis nouitatibus hoc vestre magnifice dominacioni scribere pro certo possumus, vt exploratores nostri modo venerunt, qui dieunt, quod exercitus Thurcarum his diebus ad partes Oroacie1; item intimauimus eciam nonnulla verba ad vestram magnificam domina cionem per Gasparum Barthakowych, eui vestra magnifica dominacio fidem adhibere velit creditiuam tanquam a nobis ipsis. Et eandem dominacionem vestram feliciter valere optamus. Datum in arce nostra Medwedvar, feria quinta proxima post festum omnium sanctorum, 1530. lohannes Torquatus comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Croaeie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico ac generoso domino lohanni Kaczyaner equiti aurato ac capitaneo prouinciali Oarniole etc., domino et filio nobis charissimo atque honorando. Original na papiru. Peat na rptu sauvan. U ljubljanskom olfinu: Landesverteidigung Ju. A. F. alt 119. 120. 477. Ru-

1530 5, novembra. U Lukavcu.

Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeru^ da mu je optujslci kapetan uskratio sukna za 1000 for., to je kralj njegovom poslaniku Gaparu Bartakoviu obeao. To je za njega sramota i vidi se, da kralj za njega ne mari. Poslat e kralju svog pouzdanika i zamolit opust. Magnifice ac generse domine et fili nobis charissime ac honorande. Post salutem ac nostri recommendacionem. Nouerit vestra magnifica do. Manjkaju daljnje rijei.

446

minacio, quod hie homo noster, videlicet Gaspar Barthakowych, qui modo venit a regia maiestate, hie nobis retulerat, quod regia maiestas eidem relacionem fecerat, vt deputauit sua maiestas nobis in Petouia dare panni florenorum mille et nos ibidem ad Petoviam miseramus vnum ex seruitoribus nostris pro dicto panoo florenorum mille. Et ibidem castellanus Petouiensis, videlicet Lucas Gambs responsum dedit et scribit nobis, vt vsque modo vllam commissionem a regia maiestate habuit nobis dandum dictum pannum. Quare conqueror vestre magnifiee dominacioni, quod non expectabam a regia maiestate tale dedecus super me faciendum pro fidelibus seruiciis meis, vt ibidem sua maiestas relacionem Gasparo Bartha kowych sic dederat, vt sua maiestas commisisset castellano Petowiensi, vt nobis dare wit dictus castellanus pannum pro florenis mille. Et hoc sciat vestra raagnifica dominacio, quod nos iam scimus, quod regia maiestas pro seruiciis nostris nihil curam habet; et credat vestra magnifica dominacio, quod nunc wlumus(!) hominem nostrum mittere ad regiam maiestatem, qui ex parte nostra remissionem aceipiet a sua maiestate. Et deus omnipotens seit, quod nunc plus dolemus, quam omnes illos florenos, quos obligatur sua maiestas pro seruiciis nostris; quare roga mus vestram magnificam dominacionem, vt si prouidere possit erga nos vestra magnifica dominacio qualitercunque, bonum esset. Si autem non potestis, nos vero vllam malam voluntatem contra vestram magnificam dominacio nem habemus et iam seruitores non possumus tenere, neque volumus. Et eandem dominacionem vestram magnificam feliciter valere optamus. Datum in Lukawcz, sabbato post festum omnium sanctorum, 1530. lohannes Torquatus comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus. Vani: Magnifico ac generoso domino Iohanni Kaczyaner equiti aurato ac capitaneo prouinciali Carniole etc., domino et filio nobis charissimo ac honorando. Original na papiru. Na rptu peat. U ljubljanskom Mudolfinu: JLandesvrtheidigung L. A. F. alt 119, 120. 478.

1530. 10. novembra. U Senju.

Senjani mole Ivana Katzianera, da ih zatiti u slobodnoj trgovini soli po starom obiaju i da izda slioan nalog i drugom vicekapetanu Tomi Nemaniu. Magnifice et generse domine nobis obseruandissime. Post debitam seruiciorum nostrorum commendaeionem. Ex relaeione domini Laurentii Canturieh vicecapitanei et domini Bernardini Bedricich iudicis nostri intelleximus, qualiter magnificencia vestra anuit supplicationi nostre circa sale et quod commiserat eidem vicecapitaneo, vt cum collega suo vos

447

eberent inpristinare, vt quilibet esset in potestate vendere, reuendere et emere sal solutis de iure et consuetudine soluendis. Sed sciat ma gnificeneia vestra, quod collega ipsus vicecapitaneus dominus Thomas Nemanich dixit, libenti animo parere mandatis magnificeneie vestre, dummodo haberet literas ab eadem vestra magnificeneia pro sua cautione. Nihilominus nos isto in[ter]im libertatem nobis per magnificenciam vestram coneessam per nostrum publicum preeonem publice iuxta consuetudinem pronuntiauimus, post cuius quidem gratie et libertatis publicationem illico applicuit ad hanc ciuitatem maxima copia salis, quod exit(!) utilitas non parua tarn regie maiestati, quam nobis habitantibus hanc ciuitatem, ut poterit magnificeneia vestra ab isto vestro datiaro lucidius percipere, si eadem sibi scribet, ipse poterit perhibere testimonium, si talis concessio in maiorem vtilitatem aut damnum redundat regie maiestati. Nunc aut(!) supplicamus humiliter magnificeneie vestre, tanquam domino nostro, dignetur ex sua bonitate exarare literas predieto domino Thomasio et col lege suo, ne pro futuro tempore causa salis nos aliquo modo inquietarent, vel aliquam molestiam inferrent. Nee plura. Magnificeneie vestre se, se ad vota et seruicia commendamus. Datum Segtiie, die X. noeumbris, MDOOO(!). Iudices ordinarii et tota vniuersitas ciuitatis Segnie. Na rptu: Magnifico et generoso domino Iohanni Ooczianer, equiti aurato nee non prouineiali Stirie, Cormthie(!) et Oarniole capitaneo dignissimo, domino nobis obseruandissimo. Original na papiru. Peat slomljen na rptu. U ljubljanskom Eudolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. 479.

1530. 12. novembra. U Nemethujvaru.

Ban Franjo Bacan izrie kralju Ferdinandu svoje ogorenje pogledom na potporu njegovu. Sacra regia maiestas et domine, domine clementissime. Post mei ipsius ae fidelium seruieiorum meorum humillimam eommendacionem. Hiis proxime preteritis diebus misi ad vestram maiestatem hominem meum, quem nee adhuc remisit vestra maiestas, et nullam relacionem acceperim vsque in hodiernum diem a vestra maiestate de negoeiis meis; si multa scriberem vestre maiestati, que bene nouit vestra maiestas, et dudum exposui vestre maiestati negocia mea omnia quomodo se habeant, de negocio meo vestra maiestas aliter prouideat, quia careo expensis cum quibus incessanter nunccios meos possera expedire ad vestram maiestatem in Augustam, et si vestra maiestas cum bona relacione, ac solutione non remittat hominem meum, cum quibus valeam expeetare vestram maiesta tem, alioquin amplius non scribam vestre maiestati, nee officium hoc meum

448

vlterius habere volo, nee me posthac scribat vestra raaiestas pro bano suo, seruire cupio et volo vestre maiestati extra hoc officium banatus, sicuti et ceteri fideles vestre maiestatis et habeat me vestra serenitas in paupertate, in quam induxit me vestra maiestas et ne per me eueniat vestre maiestati dampnum in regno vestre maiestatis; si pecuniae mihi vestra maiesfas non miserit, ordinet sibi vestra maiestas hominem ad hoc officium banatus, et testimonium indueo, tam coram deo, quam vestra maiestate, vt ne sim occasio periclitacionis regni huius. ldeo in spera dederim intelHgere vestre maiestati, vt valeat vestra serenitas prouidere, de regno suo ac de bano ordinando, quia video hoc serenissime domine non vt me persolueret vestra maiestas, sed tamen saltern non mereor, vt me defenderet vestra maiestas contra vnum Petrum Erdewdi, et hoc eciam video, serenissime domine, plus accepta esse verba illorum aput vestram maiestatem, qui tales infideles et proditores defendunt et commendant aput vestram serenitatem, quam mea et aliorum fidelium vestre maiestatis, qui quottidie varia dampna patimur, quia si non fuissent et non essent accepta verba illorum aput vestram maiestatem, qui tales infideles excusant coram vestra maiestate, extunc dudum curam nostri habuisset vestra maiestas et dampnis miseriisque nostris aliter prouidisset; ideo serenissime domine, quamdiu non credidit vestra maiestas dampnorum nostrorum miseriam, ecce omnia adimplentur in vestram maiestatem, ex quo eiuitatem vestre maiestatis, Sabariam vocatam irruentes concremauerunt in maiori parte feria quarta ante festum Martini, familires meos quos in ciuitate vestre maiestatis htibebam, alios ex illis occiderunt, alios vulnerauerunt, nonnullos vero captiuos abduxerunt, pecora autem, ac res ciuium vestre maiestatis abacta omnino asportauerunt, prins autem ante preseriptam feriam quartam, bona domini Sigismondi Titristanner, ac bona dominorum de Monte' Eegio depopulates abduxerunt, interim que euenerunt in regno Stirie, ducatus vestre maiestatis, ilia perscribet capitaneus ipsius regni Stirie vestre maiestati, ideo suplico vestre maiestati, et rogo vestram serenitatem, quatinus curam nostri habeat, si regnum hoc placueril vestre maiestati simul et nos, quia mox ruralem vitam geremus propter vestram maiestatem, et non credo nacionem similem nobis, qui tanta sustinuisset pro domino suo, quanta nos sustinuimus, qui sumus Meles vestre maiestatis. Hesterua luce, hoc est in festo diui Martini bona nostra et eertas villas nostras, depopulates omnino asportauerunt nidum(!), quod bursas et indumenta muliebria de mulieribus despoliauerunt. Ostendat nobis semel iam vestra maiestas, nos velle defendere, vel autem hoc. quod dominus noster sit vestra maiestas vt rex huius regni, quod si vestra maiestas non dat et dare non potest, ne amittamus saltern ilia propter vestram maiestatem, que priores nostri aequisierunt, in hac parte cum eertis amicis nostris scribimus vestre maiestati. Preterea non dudum rediit magnificus dominus Ioannes Wayzprokhar(!) a vestra maiestate, qui mihi retulit, vt commisisset vestra maiestas dominis de regimine regni archiducatus vestre maiestatis, vt nobis essent omni auxilio ac subsidio contra Petrum Erdewdi, tantam vtilitatem sencio de ipsorum subsidio, ac si vestra maiestas scripsisset pro tali subsidio in regnum Tartarorum, hoc pri mum credo serenissime domine, quod

449 si Ulis perscripsisset vestra raaiestas, vt Petro Erdewdi essent subsidio aduersura me, dudum iam aliam curam, talis subsidii habuissent, sunt tales nonnulli inter ipsos, vt autem mihi subsidio essent aduersus Petrum Erdewdi, hoe tale subsidium ipsorum longe est a me, et ab aliis fidelibus vestre maiestatis, perscripsi ipsis dominis de regimine talia, que non omnia bono audiuntur animo, sed nihil euro cum illis, ego alium dominum non habeo preter vestram maiestatem, sed tarnen tantum prefieient scripta mea ipsis pro hae re, sieuti et antea, et hane relationem eerat vestra maiestas ipsi domino loanni Wayzprokhar, vt non opus est inquit scribere capitaneo regni Stirie, scribant ipsi regentes archiducatus nostri Austrie capitaneo Stirie. De tali subsidio in hoc nulla scripta dederunt ipsi domini de regimine, ad ipsum capitaneum regni Stirie, nee famam huius rei audiuit, quia nudius tercius quando fui constitutus cum ipso capitaneo regni Stirie, volens intelligere ab eo, vtrum scripserint illi de hae re aliquid sibi an non, qui dixit, se nee famam rei huius audiuisse, et si eciam scriberent ipsi domini de regimine capitaneo Stirie, nescio quid proficeret, nisi scriberet vestra maiestas ipsi capitaneo regni Stirie, vt ipse curam haberet talium subsidiorum hue ad regnum istud et ad partes istas, quia ipse est in regionibus confinitimis, sicuti et nos ceteri fideles vestre maiestatis. Hoc possum scribere vestre maiestati, quod incipientes a Bwda vbieunque fuit aliquis malefactor non habens, quibus viueret, omnes tales refuginm habent in Monyerokerekh et sunt plerique indiesque augentur, videbit in breui vestra maiestas, quanta mala exinde procedent, si illis non obstabitur. Hys proxime preteritis diebus consti tutus fui cum domino Gwilhelmo domino et barone de Eogendorff in Hainbwrgh, capitaneo vniuersi exercitus vestre maiestatis, antequam ierat Budam, qui capitaneus vestre maiestatis optabat, vt scilicet cum eo ve= nissem versus Bwdam, ad que paratus eram, et in hac mea paupertate, cui exposui miseriam, depredacionem et periculum meum et quod raaius dampnum inferret profeccio mea secum, quam aliquem fruetum, quia in partibus istis regnum dosolatum permanebit, si exinde me mouissem, concluserat et decreuerat ipse dominus Gwilhelmus capitaneus vestre ma iestatis, aput quem presens erat et wyczton regni Austrie, et nuneciauerat ipsis dominis de regimine per ipsum wyczton, vt subsidium nobis dedissent, vnd^ autem commiserat illi dare tale subsiium, potuissent et habuissent tale subsidium absque expensis, et nunc quoque haberent, sed et nee relacionem mihi fecerunt ad commissionem, ipsius domini Gwilhelmi, capitanei vestre maiestatis de tali subsidio, ideo suplico vestre maiestati tanquam domino meo clementissimo, vt ostendat mihi vestra maiestas, vtrum voluerit me aliquibus prouisere(!), an non; hec etenim sunt finales et vltime litere mee ad vestram maiestatem, tarn pro parte solucionis mee, quam de parte subsidii, quia nescio vbi perquirere faciam vestram maiestatem, non dedit mihi tanta vestra maiestas, cum quibus saltern vestram maiestatem valerem perquirere, si hueusque vestra ma iestas mihi non subueniet, quousque adhue parua bona mea intaeta habuerim, quando autem talia bona mea desolabuntur, a nullo tunc sub sidium tale petam. Intellexi, quod vestra maiestas in homine meo, quem miserim ad vestram maiestatem aliquod dubium haberet, pro certo credat
MONUMENTA HIST. XXXV.'. . HABSBURGICA I. 29

450 mihi vestra maiestas, non habeo talem seruitorem in quo vestra maiestas aliquod dubium habere posset, quia qui vestre maiestati malum optaret, ille et me non diligeret. talem ego non haberem pro seruitore meo, si utem vestra maiestas putaret ipsum exploratorem procedisse, ex quo fuerit seruitor archiepiscopi Strigoniensis, nunc iam ipse Strigoniensis, in manibus vestre maiestatis est, si autem in eo proeederet, vt Ioannem waywodam exploratorem seruaret, credat mihi vestra maiestas, quod plura intelligit Ioannes waywoda in negocio vestre maiestatis quam ego qui sum seruitor vestre maiestatis, de talibus enim negociis vestre maie statis certum ipsum faciuat principes ipsi inter imperiales, sunt tales inter ipsos, quia prius accepi ego literas de parte loannistarum, de hys que vestra maiestas concluserit, quam a parte vestre maiestatis intellexissem, licet non nobis Scripte sint, sed omnia quecunque concluserit vestra maiestas tempore concilii, perscripta de parte lohannistarum habeo, et nunc quoque habeo. Cum hys me et seruicia mea humillime commendo vestre maiestati et de hys omnibus citam et breuem relacionem expecto a vestra maiestate, et ne graue ferat vestra maiestas scripta mea, quia in tarn sum merore repletus propter desolaciones bonorum meorum propter vestram maiestatem, quod nee verbis nee Uteris exponere possum. Vestram maiestatem altissimus conseruet vnacum suis. Datum in Castro meo Nemethwywar, sabbato proximo post festum beati Martini episcopi, 1530. Eiusdem vestre maiestatis seruitor fidelis Franciscus de Batthyan banus. Vani: Serenissimo principi et domino, domino Ferdinando dei gracia Hungarie et Bohemie regi, archiduei Austrie, ac infant! Ispaniarum etc., domino et domino meo clementissimo. Opaska: Bathyan referenda. Koncept u c. i kr. kunom, dvor. i drav. arhivu u Beu : garica. 480. Hun-

1530. 14. novembra. U Steninjaku.

Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru o povratku imanja vinodolskih Stjepanu Frankopanu. Moli sastanak u Metliki. Magnifice et generse domine, domine et tili noster carissime. Post salutem commendacionem. A seruitore nostro Gasparo Barthakowych intelleximus, quod sacra regia maiestas per literas eiusdem magnificencie vestre commisit et nobis, vt prouideremus circa dominium comitis Stephani filii quondam comitis Ferdinandi de Frangepanibiis, et quod ilia castra in Wynodol sibi restitui volunt per magniiieenciam vestrara et per nos, et quod simul nobiscum constitui cupitis. Nos certe quoque cupimus, vnde et rogamus magnificenciam vestram, si eidem placet, feria quarta post

451 festum beate Elizabeth vidue in Methlyka constituamur(!)f quoniam et de aliis negociis regie maiestatis tractaturi vobiscum simul coustitui desideramus, et rogamus magnificenciam vestram de hys nil differrat, et nos per literas suas certos reddere velit, si magnifieencia vestra isto die venire et simul constitui poterit, vel quandocunque magnificencie vestre placuerit, nos per suas certos reddat, quoniam a nobis aliud non habebitis et cum hys feliciter valeat magnifieencia vestra tempora per longa. Datum in Ztenyehnyak, feria seeunda post festum sancti Brietii episcopi et confessoris, 1530. Iohannes Torquatus comes Corbauie, et regnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico et generoso domino, domino Iohanni Koczyaner supremo capitaneo Oarniole et Corynthye(!) necnon Labacensi etc., do mino et filio nostro earissimo atque obseruandissimo. Original na papiru. Peat na rptu sauvan. U ljubljanskom Bitdolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt. 119. 120. 481.

1530 14. novembra. U Klokou.

Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da pripazi na Franju Frankopana, nadbiskupa kalokoga, pristau Zapolje. Magnifice et generse domine, fili nobis honorande. Salutem. Scripsimus hie literas regie maiestati, omiDo nostro graciosissimo sicuti a ma gnifieencia vestra in(I)1 habemus informaciones, quas rogamus ad curiam sue maiestatis dirigi facere velit eadem; ceterum intelleximus, quomodo ipse frater de Ozetino, qui est pars ipsius lohannis woywode, archiepiscopus Oolocensis et Bachyensis, eius propter aliqua negocia versus mare proficisceretur, ignoramus in qua re, et ipse per Kerchko et ad Ledenycze forte i bit, quare vestre magnificencie hec tanquam fideli maiestatis regie damus scire; hominibus igitur per vias tales committat eadem scrutare et invigilare super eum. Nos hie scrutabimus et iuuigilabimus similiter. Valete. Ex Castro nostro Klokoch, feria seeunda proxima post festum beati Martini episcopi, 1530. Iohannes comes Corbauie, legnorum Dalmacie, Oroacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico et generoso domino, domino Iohanni Kaczyanar supremo capitaneo Stirie et Oharinthie necnon Labacensi etc., filio nobis honorando.
1

Slijedi prekrieno: commissione. Oito valja i io, da se brie.

452 Original na papiru. Peat (grb), Jcojim je bilo pismo zatvoreno, pritisnut je na rptu. U Ter. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No 131. Kercselich, Not. prael. 346. 482.

1530. 14. novembra. U Klokou.

Ban Ivan Karlovi moli JErasma Grazmana, neJca naloi Willielmu Srotu^ da mu izrui po kralju doznaeno sukno. Magnifiee et generse domine, amice nobis honorane. Quia proxime, cum seruitorem nostrum Gasparum Barthakowych istac erga maiestatem regiam pro declaracione necessitatuum nostrarum sue maiestati misissemus, eotunc sua maiestas in pannis mille florenos apud Sroth nobis deputauerat, vestraque magnificencia ex camera earn relacionem seruitori nostro fecit, licet hec nostra satis parua sit solueio. Attamen cum huiusmodi pannos ab ipso Sroth rogassemus, ipse dixit, quod nollet dare illos, quia a maiestate regia in commissione non haberet. Quare rogamus ve stram magnificenciam, vti ipsi Sroth sue maiestatis commissione demandare velitis, quo(!) huiusmodi pannos nobis dare velit, amoneri quoque suam maiestatem in ea re, si necessum(!) foret, velit eadem. Nos profeeto summus(!) fidelis seruitor sue maiestatis, sed quoniam sua maiestas nimis tarde ad nos prouidet, timemus, ne forte quispiam seruicia nostra aliter sue maiestati interpretatus sit. Ex castro nostro Klokoeh, feria secunda proxime(J) post festum beati Martini episcopi, 1530. Iohannes Torquatus comes Oorbauie regnorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie banus etc. Na rptu: Magnifico et generoso domino Erasmo Grazman(!) camerario et consiliario regie maiestatis etc., domino et amico nobis honorando. Original na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 483.

1530. 15. novembra. U Varadinu.

Ivan Polak i Sigismun Stubicaj javljaju Ivanu Katzianeru dolazak Turaka u Kretelovac. Post seruiciorum memorie(!) commendacionem. Egregie domine, do mine nobis plurime honorane. Notum sit vestre egregie domination^ quia modo isti Turcze prope penes non sunt. Bene seit vestra egregia dominacio pro quid(!) ego volui infra ire, sed quando audiui hoc ta-

453 diore(!) reuersi de Posonia cum matre m[ea] dt(?) Tewtonice m verum et est, quod in Christaloehuch(!) sunt et in Nouam(!) Curia VII Turci equites totum. Et audiui, quod sunt octo mille(!) et adhuc plures expectant et volundt(!) hue venire id vestra dominacio bene seit. Vestra egregia dominacio primo ecia(!) fui, ego rogaui vnam stubam in aree, quo ego possem ponere res meas, quanta parua habeo; ego peto vestram egregiam domi nacionem propter mea seruicia, quod ideo modo ne faciat vestra egregia dominacio, ego modo nescio aliquantum modicum de rebus meis et vestra egregia dominacio, crastina die eciam volo solus venire ad vestram egre giam dominacionem. Datum de Varasd, feria tercia post vestum(!) Briceii, anno domini 1530. Iohannes Polackh. Sigismot(!) Stobichay etc. Na rptu: Hern Hansn Khatziane(l) etc. einzuschliessen. Original na papiru. Na rptu trag pritisnuta peata. U ljubljan skom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. 119. 120. 484.

1530. 18. novembra. U Novigradu.

Ivan Karlovi javlja Ivanu , da turska vojska prova ljuje kod Kobaa u Slavoniju i da su ve kod crkve sv. Demetra, Po zivlje ga na vojnu, pa da e zajedno na Turke udariti. Magnifice ac generse domine, lili nobis charissime ac honorande. Post salutem ac nostri recommenacionem. Nouerit .vestra eadem magnifica dominacio, quod intelleximiis pro certo, quod exercitus Thurcarum validus venit ad Sclauoniam per Zawam in vado, qui vocatur Kobass. Et fuerunt dicte Thurce die dominica post festum sancti Martini in loco circa ecclesiam sancti Demetrii in Sclauonia. Et iam ignoramus, quo ab illic conantur venire, sed hoc existimamus, vt vllas ibunt quam contra ilium exercitum regie maiestatis circa Budam existentem, nichilominus tamen misimus iterum exploratores nostros ad partes Sclauonie ad resciendum, quo tendit ille exercitus Thurcarum. Et quam prius aduenerint exploratores nostri, vestre magnifi.ee dominacioni ad scitum dare volumus. Quare rogamus vestram magnificam dominacionem nobis informacionem de hac re dare velitis, et si vestra eadem contra dictas Turcas conatur cum exercitu proficisci nobis eciam significare velitis, quia nos libenter vnacum vestra magnifica dominacione cum Ulis gentibus, cum quibus poterimus pro ficisci volumus. Item rogamus vestram eandem magnificam dominacionem, vt nobiscum conuenire velitis, quia multa habemus tractari vnacum ve stra magnifica dominacione. Et eandem dominacionem vestram magnificam
1

7000.

454 bene et feliciter valere optamus. Datura in arce nostra Vywar, die XVIIL raensis novembris, anno domini 1530. lohannes Torquatus, comes Oorbauie, ac regnorum Dalmacie, Croacie et Sclauonie banus. Vani: Magnifico ac generoso domino Iohanni Kaczianer equiti aurato ac capitaneo prouinciali Carniole etc., domino et filio nobis charissimo et honorando. Original im papiru, Peat na rptu. U ljubljanskom Rudolflnu: Lanesveriheidigung L. A. F. 119. 120. 485.

1530. 25. novembra. U Kostelu.

Petar Keglevi javlja Ivanu Katsianeru, da je Stjepan Berislavi despot srpsJd proveo Turke u Slavoniju, i da su opustoili Bijelustijenu i Since. Magnilice omine, omine et amice nobis obseruande. Post salutem ac nostram commendacionem. Nouitates alias meliores quidem optaremus ad scitum dare vestre magnifice dominationi, sed non possumus nisi quas nobis fortuna attulit, quas iam audire potuit vestra magnifica domi natio, quomodo ille proditor cbristianitatis Stephanus dezpotus bassam Verbozniensem trans Zauum in vado sno Kobaas traduxit ita furtiue, vt ne unus quidem homo aduentum Turcarum presentiuit, in tantum, quod bona nostra sub castro nostro Fewkw(!) existentia ac dominorum de Zemchi(!) sunt depopulata, ut plusquam decern milia hominum abducti sunt vna eadem via; et ipse solus presens adfuit dezpotus, qui personaliter demonstrauit ipsis bona fidelium regie maiestatis, sicque usque reuersus est exercitus. Pedites Turcarum in predicto vado Kobaas castellum ligneum edificauerunt, ipse autem despotus ressistit, ut castellum illie ne pararetur, quern bassa alapis cedere uoluit inquiens: Tu puer, et terra et regnum et vadum omnia sunt cesaris, non sic agetur sicut tu vis, sed ut ego uolo; et sic a Turcis affugit flebilis, hoc pro certo intelleximus ab hominibus qui affugerunt e captiuitate; igitur si vestra magnifica dominatio constituetur cum regia maiestate, vel autem per literas eidem ad scitum dare tenetur ex officio sue maiestati, vt sua maiestas prouideat ad hoc, quia credat vestra magnifica dominatio, quod si illud castellum in breui non eiidetur, hac hieme omne id quod inter Zauum et Drawm, Sclauonia videlicet et Oarinthia depopulata lacebit, quia ille locus est in loco optimo, nee inundatio aquarum coercere potest Turcas, quin non enrsitent quum voluerint, cui tarnen nunc de facili subuenire possumus, si auxilio regie maiestatis adesset. Nouitates autem certas accipiat vestra magnifica dominatio, quomodo exercitus sue maiestatis Budam expugnauit, et lohannem vaywodam similiter et filium ducis Venetorum ceperunt, hoc pro rato creat vestra magnifica dominatio; tandem notum est vestre ma-

455 gnifice dominationi, quomodo etiam regnum Oroatie uastatur ab incolis poeius qui tributum persoluunt cesari Turcarum, et similiter cum Turcis bona nostra euastant, nos etiam, qui sumus fideles sue maiestatis et aput(!) Turcas et aput vaywodam nostra negocia ordinre potuissemus, si nos fidelitas et honor noster admisisset. Nunc iam et bona perdidimus nee habemus cuipiam conqueri. Bonum esset igitur sue maiestati, ut prouideat huic regno, quia, si nostre sunt possessiones, sue maiestatis est regnum, nil aliud nisi vestram magnificam dominationem bene valere optamus, et nos eidem commendamus. Datum in arce nostra Koztel, in festo sanete Katarine virginis, 1530. Petrus Kegle wits de Busin, aulicus regie maiestatis etc. Vani bijae natpis: Magnifico domino, domino Iohanni Koczianer generali capitaneo regie maiestatis, domino et amieo nobis plurimum honoraiido. Rukopis: Hungariae regni, parfciumque eidem annexarum potissimum vero regni Croatiae miserabilia fata pag. 252. U arhivu Jugoslavenske akademije. JI. C. 53. 486.

1530. 30. novembra. Na Rijeci.

Simun biskup modruki moli Ivana , da ga titi u posjedu vinodolskih dohodaka. Magnifice ac strenuissime domine mihi obseruandissime. Salutem et commendacionem. Posteaquam Serenissimus dominus noster, rex noster graciosissimus accepit in manus suas dominium hoc episcopatus mei, scripsit magnifico domino Nieolao Rauber et omnibus officialibus Vinodoli, ut fructus et reditus meos integros et intactos mihi dimittant. Quarum litterarum exemplum propter celerem discessum huius nuncii mittere nunc non potui domination! vestre magnifice. Vidit tarnen eas dominus Ga briel Craycer, qui dominio huic preest, viderunt etiam ceteri omnes eiusdem dominii oificiales. Unus tamen ex his, spretis litteris maiestatis regie serenissime, Franciscus Veslarich nomine, qui capitaneus est in Castro Briberii, sive eins filius, suo iussu accepit ex ceha mea unum vas vini mei, sibique habuit et nunc habet. Et ne aures offendam serenissimi domin nostri pro hac parua re, nollem etiam, quod ex mea querela lese maie statis penas lueret. Quare supplico dominationi vestre magnifice, ut pro debito iustitie eommittat per suas litteras domiDO Gabrieli, ut cogat dic tum Franciseura ad satisfaciendum mihi pro meo vino. Quas litteras dabit dominatio vestra magnifica harum mearum baiulo, si placebit. Et deus omnipotens saluet diu et sospitet eandem dominationem vestram magnifi cam, cui unice me offero et commendo. Ex terra Fluminis, in die sancti Andree, MDXXX. Servitor S. episcopus Modrusiensis.

456 Na rptu: Magniflco ae strenuissimo equiti, domino loanni Ooczianer capitaneo Labaci etc., domino obseruandissimo. Labaci. Original na papiru. Na rptu bio je pritisnut peat. U kr. zem. arMvu u Zagrebu: Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 339. 487.

1530. mjeseca novembra.

Instrukcija komesarima pogledom na Petra Kruia. Perdinanus etc. Instructio de iis, que fidelis nobis dilectus N. apud egregium, fidelem nobis dilectum Petrum Orusith, comitem et castellanum nostrum Olissiensem nostro nomine agere et tractare debet. Inprimis post exhibitas literas nostras credentiales exponat ei gratiam nostrara regiam et omne bonum. Deinde referat ei, qualiter proxime elapso mense octobri super querela illustrissimi Venetiarum dominii coram nobis medio oratoris sui apud nos agentis facta sibi scripserimus, vt quecunque hominibus suis ablata restitueret, sieut in Uteris nostris, quam iam dudum sibi redditas esse arbitramur latius continetur; interea vero superuenerunt alia que ab eodem dominio ad nos non sine magna querimonia perlata fuerunt, eum scilicet vnacum quibusdam transfugis Turcis in loco quodam Spicho nominato, qui subest iurisdictioni Tragurii, quibusdam Murlacliis cognominatis Popouichiis, eius loci inhabitatoribus, abegisse animalia sen boues mille, eques(!) centum et pecorum aliorum quinque millia, eaque omnia ad castrum nostrum Olyssiense conduxisse, eumque pro restitutione eorum a comite et capitaneo Tragurii dicti dominii nomine interpellate es, set eum respondisse, quod omnes eos Turcorum loco haberat et teneret qui vltra montem habitarent, suoque iussu naues quasdam armatas ex Segnia vocatas esse, vt earum adiutorio eiusmodi spoliis et damnificationibiis eo magis et fortius intendere possit, que si ita sint vti audimus, non nisi magnopere nobis displicere posse, seit etenim se similibus iniuriis nedum nos (qui quod nostris fieri nollemus, aliis etiam minime fieri permittere debemus) offensos, sed et illustrissimum Venetiarum dominium cum quo nobis vnio et con federate bonaque vicinia iampridem intercedit, verum etiam ipsummet Turcarum cesarem cum quo pacem et amicitiam sibi satis superque notam, ae per nosmet sibi declaratam, oreque proprio firmiter obseruari iussam, habemus, grauissime ledi et commoueri posse, pacemque et confederationem hniusmodi omnemque bonam vieiniam non parum in hoc interrumpi pariter et turbari antequam vero ipsi Petro seriosam mentem et commissionem nostram exponat ipse nuntius noster bonam et exactam de omnibus habeat inquisitionem et informationem, quenam et quanta sint damna et deplorationes que ipsi Petro Orusith a Venetiarum dominio imputantur et si tanta vti narratum est vel etiam paulo minora tamen revera sie commissa et perpetrata inuenerit, ei dicat nos hec et similia sufferre nollentes sue ob

457
id fidelitati vltra literarum nostrarum contenta in hane quoque sententiam scripta sibi cum ipso nuntio hec eadem oreteaus exponi facere eumque etiam requirere voluerimus, denuo et strictissime ac sub indignatione nostra grauissima quoties animalia et pecora predicta omnia et ea que modo predicto aecepit et que adhuc in manibus suis ac suorum, et i u Castro Olyssiensi seu alibi existunt protinus et absque vila mora seu exceptione quacunque damnificatis et iis quibus debentur restituat et adhibeat, necnon a transfugarum predictorum seu aliorum quorumcunque etiam dicti dominii hominum per se aut suas in contubernia sua tarn receptorum quam postea recipiendorum et fauendorum consortio et commertio penitus abstineat et desistat, ueque quicquam vel hoc vel simili aut alio quocunque modo ausuque temerario per se vel suos, aut etiam transfugas et exultes huiusmodi manibus et nauibus armatis vel non armatis, seu alias quolibet contra supradicti dominii homines et loca deinceps agere, facere vel attentare audeat et presumat, sed se paci potius ac confederation! boneque vicinie cum sepedicti dominii atque etiam Turcarum cesaris hominibus teneude et iuxta commissionis nostre specialis sibi facte et edictorum et puplicatorum(l) tenorem obseruande conformet, nihilque amplius incipiat aut agat per quod iuste commoti ad ea remedia descendere cogamur, que res ipsa postulabit, quare nunc eum gratiose premonitum esse velimus, vel hac monitione reuocetur ab errore, sibique sciat a poena et culpa cauere. Koncept u c. i kr. Jcunom, dvor. i drmv. arhivu u Beu: Hungarica. 488.

1530. 8. decembra. U Lupoglavu.

Petar Krui moli vicekapetana Kranjske, da ga obavijesti, kakove je odredbe uinio Ivan Katzianer glede opskrbe Klisa i o stanju Budima. Preporuuje sitnja Kovaevia. Magnifi.ee et generse domine. Salutem et mei comendacionem. Ex relacione quorundam accepimus, quod magnificus et clarissimus dominus lohannes Ooczianer, capitaneus abest, ad quem proxime transactis diebus miseramus, vt necessitati illius castri serenissime regie maiestatis, domini nostri graciosissimi, Olissii, sua magnifieencia cum frugibus, pecuniis, pulueribus ac rebus aliis prouidere dignaretur, quod sua magoificencia dixit, se facturam et prouisuram. Idcirco magnificenciam vestram presentibus rogamus, vt per vestras nobis notifieare velletis, si prefatus dominus capi taneus vobis, vel alicui alteri comisit prouidendum necessitati dicti castri, quum dictum castrum male est dispositum et caret omnium rerum pro defensione necessariorum. Preterea rogamus ipsam, vt ipsa per suas nobis notifieare dignetur nouitates, primum vbi pro nunc est prelibata serenissima maiestas regia, et quid fit de Buda, et si citto expeetamus aduentum prefati magnifici domini capitanei vestri, quum multa cum sua magnifieencia sunt michi agenda et eonferenda pro fidelitate serenissime regie maiestatis. Ceterum magnifice dotnine et amice obseruande, his noster familiaris

458 wit ex mea parte loqui cum ipso eaptiuo Oouaceuich, cui rogamus ipsam, uelit ipsi dare licenciam aloquendi ipsu m, quia multa bona michi fecit ipse Oouaceuich, cum fuerim in eaptiuitate Thurcarum. Nee aliud nisi, vt magnificencia vestra bene valeat. Ex Lupoglauo, die 8. decembris, 1530 . Petrus Crusich, comes Olissii, vester in omnibus. Na rptu; Magnifico et generoso domino' N., vice capitaneo Laybacy et Carniolie dignissimo, suo tanquam domino et amico obseruando. Original na papiru. Peat na rptu. U hr. zem. arhivu u Zagrebu: Prmlegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 348. 489.

1530. 8. decembra. U Lupoglavu.

Petar Krui moli kr. rizniara za pomo hlishom gradu, poto ne ima pomoi od Ivana Katzianera, na hojega se je jur prije obratio. Magnifice et generse domine. Salutem et mei eommendacionem. Proxime transactis diebus miseramus familirem nostrum ad magnificum et clarissimum dominum lohannem Ooezianer capitaneum generalem regie maiestatis, vt necessitati illius castri sue maiestatis, Olissii in confinibus Thurcarum et in maximo periculo positi, prouidere dignaretur cum rebus ipso eastro necessariis, videlicet frugibus, peeuniis, pulueribus ac aliis rebus etc., qui quidem magnifieus dominus capitaneus dixit, se libenter prouisurum, et vt inteleximus, quod sua magnificencia abest et castrum illud est in periculo maximo, ideirco magnificenciam vestram presentibus duximus rogandum, quatenus necessitati dieti castri prouidere ipsa dignaretur, vel si prefatus dominus magnifieus capitaneus alicui alteri comisit prouidendum, ne illud castrum pereat, amore dei, vel si eeiam sua magnificencia comisit aut ordinauit aliquam summam fragum Pisini existencium dare et mittere illo Castro, tunc esset vtile mittendum, et quiequid in ipsa expeclicione dicti castri magnificencia vestra esset iactura, vel aliquis alter, amore dei faciatis citto, quum periculum est in mora et inimicus homo non dormit. Nee aliud nisi me magnificencie vestre ac dictum castrum iterum atque iterum commendo et bene valeat magnificencia vestra. Ex Lupoglauo, die 8. decembris, 1530. Petrus Crusich, comes Olissii et Lupoglaui vester in omnibus. Vani: Magnifico et urario regie maiestatis . . . . . domino et am[ico Original na papiru. Peat na rptu. U hr. zem. arhivu u Zagrebu: Privilegia No 131. Kercselich, Not. prael. 348.

459 490.

1530. 9. decembra. U Moslavini.

alje svog pouzdanika Gjuru Orahova/coga Stjepanu Desham. Magnifice domine et frater noster honorande. Post salutem fraternalem et omne bonum. Ilia que scripsit eadem intelleximus, et ad partem respondimus, que vero sunt in suspenso, is Georgius Baholezy clarius explicabit, cui dominacio vestra magnifica credere velit, nam in omnibus volumus tenere partem regni, vt salui remaneamus, cum dei adiutorio nihil in nobis deerit, saltern eadem intelligat hunc nobilem Georgium, quern eadem dominacio vestra magnifica exaudiat. Non vltra, nisi dominaeionem vestram magnificam vt fratrem charissimum feliciter valere cupimus. Ex Castro nostro Monozlo, feria sexta proxima post festum concepcionis Marie, anno 1530. Petrus Erdewdi de Monyorokerek etc. Na rptu: Magnifico domino Stephano Deshazy de Zornzedwara etc.,. domino et fratri nostro honorando. . Original na papiru. Peat na rptu manjka, jer je s veim dijelom papira odrezan. U ljubljanskom Budolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120. 491. Petar Erddy

1530. 21. decembra. U Rainu.

Juraj Beichenburki poziva Ivana Katsianera, da ide u Zagreb. Edler, gestrennger, besonnder lieber Freundt. Wis mein freundlich willig dienst alweg zuuor. Mir hat Graff Stephan zum Sosseth etwass ain maynung zugeschriben, wie du dann auss demselben seinem schreibn auch den brieff an dich lauttend, so ich die hierinn baid eingeschlossen zusende, vernemen wirdest, dieweill mich dann auch fur nutz vnd gut anshe, das du auf sollich schreiben dem tag gen Agram nachkomest, vnd dich dahin verfuegest, wollte ich wo ich annders mchte vnd mich khain treffenlich Verhinderung irret mit dir reitten vnd sonnst auch ettlich gesellen auffzubringen vieiss haben, dan meines achten mchtestu der Hungern baider Bartheyen gemuet vnd furnemen zum taill auff angezaigtem tag bericht vnd wissen emphahen, vnd daraff wass khun. majest. vnnserem genedigistem Herren etc. auch disen Landen zu guttem vnd Wolfart khomen vnd ruhn mcht destatlicher Furnemen betrachten, vnd handln, vnd dich alsdann wider auss vrsachen des konnfftigen Lanndtags so auff der heilligen dreyer khunig tag zuhallten ausgeschribn, wie du waist von inen einpraht anhaims zureitten, waist dich darauff wole zu hallten, damit allweg wass dir lieb vnd dienst ist findest du mich dei-

460

nen willign. Datum Eain, am Pflntztag sand Thomas des heillign zwelliff Potten tag, anno etc. im XXX-tn. Jrig vonn Reichennburg. Na rptu: Dem edlen, gestrenngn Herrn Hanns Katzianer Eitter, der dreyen Niedrstereichischn Lanndn Steyer, Khernndtn vnd Grain Obristen Veldhaubtman vnd Lanndshaubtman zu Grain etc., meinem besonnder Hebn vnd vertrauttn EVunden zuhanden. Original na papiru. Pecat na rptu, kojim je bilo pismo zatvoreno otpao je. U ljubljanskom Budolfinu: Landesvertheidigung L. . F. alt 119. 492.

1530. 27. decembra. U Jastrebarskom.

Matija Thatharych katelan Jastrebarske i Lipovca, ispriava se Ivanu Katzianeru, da mu ne moe ad festum innocentum" u Zagreb poslati ribe1. Original na papiru. Peat na rptu. U ljubljanskom Buolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. alt 119. 120. 493.

1530. 30. decembra, U Ljubljani.

Upravitelj Kranjske Juraj Gali izvjeuje kralja Ferdinanda, da su Turci juriali i opsjeli grad brinjski. Durchleuchtigister, grossmechtiger Konig, genedigister her. Ich fueg euer kun. majest. vnderthnigst zuuernemen, das am weinnachtag von graff Wolfn von Prundl Kundschafft komen, das die Turkhen Prundl belegert. Nochmal hat Scheurer antzaigt, si haben zwen strm daran ver lorn vnd wie sy Prindl nit erobert, haben sy sich darnach in die Weider gelegert, heut ist aber ein schreiben von groff Wolfen komen, das hab ich in abwesen des viceverwalter geffnet. Daselb schreiben schick ich euer kun. majest. hiemit, vnd dieweil nit allain Prundl sondern die Krobathen ortflekh mit allen sachn ganz vbel frgesehen, das auch die Turkhen khundsehaft yetzo nit gestelt ist, demnach thue ich euer kun. majest. vnderfchncz verneinen zwbeuellen, das in dem vnverzogenlich fursehung besehene, auch die Turkhen kundschaft zubestellen, dan solt Prundl verloren werden, mechten sieh warlich ander Krobatsch fleekhen nit erhalten vnd euer kun. majest. erblands wurden des nit klein entpfunden. Datum Laibach, am XXX. decembris, nach Ohrist gepurt im XXX jar.
1

Dakle 28./XII. bio jo Katzianer u Zagreba.

461 Euer kun. majest. vndertenigister diener vnd verweser zu Orain. Jerg Gall. Prijepis R. Lopaia po originalu u ljubljanskom Rudolfinu: Landesvertheidigung. L. A. F. alt 126. No. 2. Mi ga ondje ne nadjosmo. 494.

1530. 30. decembra. U Zagrebu.

Ban Ivan Karlovi alje svog pouzdanika Gapara Bartakovia k Ivanu Katzianeru. Magnifice ac generse domine, fily nobis carissime atque honorande. Post salutem nostri commendacionem. Mittimus egregium Gasparum Barthakowyth familirem nostrum apud vestram magnifieenciara in certis negotiis nostris per nos informaturam, preeipue propter hanc summam pecuniarum per regiam maiestatem nobis deputatam ac in pluribus negotiis nostris ad vestram magnificam dominacionem ipsum mittimus; quapropter oramus vestram magnificam dominacionem, quatenus dictis et relatibus ipsius fidem creditiuam adhibere dignemini, tanqnam ab ore nostro proprio prolatis. Ex ciuitate Montisgrecensis, feria VI. ante cireumcisionem domini, anno einsdem 1530. lohannes Torquatus comes Oorbauie etc., banus etc, Na rptu: Magnifico ac generoso domino lohanni Ooczyaner equiti aurato, ac supremo capitaneo prouincie Carniole etc., domino et filio nobis carissimo atque honorando. Original na papiru. Peat, kojim je pismo bilo zatvoreno otpao je. U ljubljanskom Rudolfinu: Landesvcrtheidigung L. A. F. alt. 120. 495.

1530. U srijedu. U Cetinu.

Gjuro Frankopan Slunjski pie Ivanu Katzianeru, da alje k njemu svog slubenika Stjepana Ghristophorich-a u svom poslu. Moli, da ga vjerom saslua. Ex arce nostra Oetin, feria 4(!), 1530. Original na papinu. Peat na rptu. V ljubljanskom Rudolfinu: Landesverteidigung L. A. F. alt 119. 120.

462 496. 1530. Gapar Guimoli kralja Ferdinanda, da mu daruje posjed u Virovitici(?)>

Sacra regia maiestas, domine, domine graciosissime. Post seruiciorum meorum humillimam eomendationem. ecordare digneatur sacra ma iestas vestra, qualliter anno proxime elapso, per reuerendissimum dominum episeopum Labaciensem, et per dominum Maium secretarium vestra sacra maiestas im Gerece bonam prouisionem pro seruiciis meis fecerat, nunc autem domine elementissime humillime suplicatur sacre maiestati vestre, digneatur serenissima maiestas vestra prouidere et promisionem in quam eonfido adimplere, posessionem totalem Stephani Prascjewich in regno Sclauonie sitam infideli[s] sacre maiestatis vestre mihi fideli seruo vestre serenissime maiestatis dare et donare, ego in futurum melius vestre serenissime maiestati seruire studebo, a sacra maiestate vestra piam relationem expecto. Eiusdem vestre serenissime maiestatis fidelis seruitor Gasparus Guzich. Vani: Suplicatio egregii Gaspari Guzich. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drzav. arkivu u Beu: Hungarica. 497. 1530. U Bihau, Pavao Izai moli Ivana Katzianera, da doznaci pogodjenu za uhode u Tursku. nagradu

Spectabilis et magnifi.ce domine, domine- mihi graeiosissime. Seruiciorum meorum humili reeommendacioae premissa. Sciat vestra magni ficencia, qualiter cum essem vna cum vestra magnificencia et domino ficztom(!), conclusimus super exploratoribus, quos tenet vestra magnificencia, et recordetur vestra magnificencia super eorum sallario, quia iam tempus aduenit, quod eis vltima paga non fuit data. Ideo ille, cuius medio exploraciones fient, venit et petit ibi et suo socio satisfied prout promisit vestra magnificencia, quam rogo, quatenus eidem satisfacere dignemini prout promisistis, quia hie expeetat. Et eciam recordetur vestra magnificencia de sallario mihi promisso, quum scitis me in tali habitare loco, quod sine vestre magnificencie auxilio et subsidio hie degere nequeo in hys confinibus. Vna ine vestre magnificencie commendo in omnibus et per omnia. Ex Bihichio, 1530. Paulus Isaxych, seruitor vestre magnificencie. Vani: Spectabili et magnifico domino lohanni Koczyaner supremo prouinciali capitaneo Carniole, domino suo colendissimo.

463 Original na papiru. finu: Landesvertheidigung Pecat na rptu otpao. U ljubljanskom L. A. F. 119. 120. 498. Budol-

1530. U subotu. U Vinici na Kupi.

Martolozi tue se Ivanu Katzianem, na kneza Jurja Slunjskoga, da im ne da nikakova pristanita i da im je oteo neku enu Turkinju. Ujedno ale, to ih je Katzianer nazvao obanima, a oni, da su vrijedni junaci. Speetabilis, magnice ac generse domine, domine Ioannes ae ehapitane(!) regie maiestatis. Nouerit dominacio vestra, que ad modum fuit ante ominacionem vestram Michael Chanzulic, qui narauit uobis negocia nostra et inteleximus responsum vestre dominacionis, ut scripsit nobis Georgius chomes(!) de Sluin, ut nos pacem abemus(!) stare in ipsius dominio. Oredatis nobis, ut per totas ciuitates et uillas fecit, vt panem nee potum, nee in domo nemo nos debet mitere, dare et vnam idem mulierem Thurehinam nobis aeeepit et ad uerechundiam(I) nostram iterum in Turchos misit. Ideo quid dixistis, ut niehil uobis donauimus, dominacio vestra una fice(!) nobis dixistis, ut quid chunque(!) in lucro abemus, ut nostrum est. Si una fi.ee dominacio vestra nobis scripserat, ut abemus aliqua mitere vestre dominacioni, nos libenter animo omnia mandata vestra faceremus, quomodo oportet facere. Iterum graciosissime domine, rogamus vestram ominacionem, ut nostra peehunia(l), quid pauperes chum(!) graui labore obseruauimus(l), ut naratis nobis, si uultis uobis soluere, uel non. Item pro equo dominacio vestra nobis dixit, ut uos non uultis pro se abere, nisi pro uno bono amico uestro, chausa(l) ista dediraus nos uobis pro pechunia. Vestra dominacio si non uultis aliquo de se dare et pro se abere uultis, nos unanimiter uobis donemus, tanquam domino, sed ualde chondolemus(l) ut dominacio vestra nobis dixit, ut sumus pastores et non sumus boni homines. Vestra dominacio bene scitis, ut nos satis digni sumus a uobis et a regia maiestate abere dono et honore pro nostrum(!) seruieium(l) fidelem(I). et rogamus vestram ominacionem, ut sumus uobis rechumandati(!). Ex Bainic, feria sabati, millessimo quingentisimo trigentessimo(!). Quid chunque(!) de Tnrchos(!) chonduximus(l), totura baptisauimus, nisi illam mulierem, quam Lamberger donauimus. Vestre magnificencie Martulozi, fideles seruitores vestre dominacionis tanquam domino. Vani: Spectabili, magnificho ac generoso domino loani Ohocianar, domino ac chapitaneo regie maiestatis ac ceteris Oherniole(!j, Labace(l), fiat nobis domino etc. date(!). Original na papiru. Na rptu oteen peat (grb: Pelikan; nad titom slova W. R.). U ljubljanskom Bwtolfinu: Landesvertheidigung L. A. F. 119. 120. Medju spisima od g. 1530.

4(34

499. 1530. Molba na kralja Ferdinanda, da odobri miraz, to ga Leonardo Gruber hoe dati svojoj zarunici Dort Blagajevoj. Serenissime prineeps et domine, domine michi naturalis atque graciosissime. Post fidelium seruiciorum suorum. Suplicat sacre maiestati vestre fidelis serenitatis vestre, Leonardus Grueber de Zamobor in eo, quia iam a nommllis annis in partibus Croacie, in fodinis videlicet Guosdannskhi vocatis, partieipasset seu laborasset cupiensque cum dominis et magnatibus eiusdem regni Oroaeie ampliori frui amieicia ae familiaritate, et quia omnem spem post eum et conatum suum dirigens, in prosapiam illu strem magnificamque, de genere dominorum Vrsinorum sororem seu germanam spectabilis et magnifici domini Stephani eomitis de Blagai et domicellam nomine Dorothea, per magnificos ae pociores amicos suos legittiraari sibi postulasset et procurasset, ob hoe pro dote sen dotalieio eiusem domicelle, sponse videlicet sue, literas obligatorias sigillo suo consignantes(I), ac manu sua subscriptas eidem dedisset, vt sacra maiestas vestra ex copia litterarum suarum cum presentibus serenitati et sacre maiestati uestre missa, elarius intelligere poterit, ideo suplicat maiestati vestre humilime, quatenus eadem sacra maiestas vestra, dietam copiam seu transumptum . litterarum suarum obligatoriarum, literis sacre maiestatis vestre priuilegialibus ratificare, approbare et confirmare digneretur graciose. Prijepis u c. i 1er. kunom, dvor. i drzav. arhivu u : garica. 500. 1530. Ivan Golec moli kralja Ferdinanda, da mu isplati plau za uvanje grada JRipa, te istie, da je upuen u odnose Simuna biskupa zagrebakoga. Sacra regia maiestas et domine, domine noster naturalis et clementissime. Ordinacio mea tempore quondam Serenissimi prineipis, pie recordacionis Ludouiei regis, sororis(!) et predecessoris vestre sacre regie maie statis, domini nostri naturalis et clementissimi ad castrum Eeppasch, quod mihi officio castellanatus sua maiestas dederat, omni anno meum fuit sallarium a sua maiestate florenorum - 1 , quod castrum Eeppasch tempore vestre sacre maiestatis tenui et conseruaui anno vno integro vel et plus postqnam vestra sacra maiestas de Vienna ante suam coronacionem in Alba regali existens sibi ipsum castrum tenere et eonseruare mandauerat, et reuerenissimus dominus episcopus Labacensis ibidem me et seruicia mea vnacum ipso Castro vestre regie maiestati commendauerat et ego me vnacum ipso officio castellanatus ipsius castri commendare ad1

Hun-

= 1264.

465 miseram, vestra sacra maiestas suis commissariis de ipsa Vienna literas suas preceptorias et mandatum miserat suum in eo, vti me de veteris deseruitis domino Ludouico regi tempore deseruientem contentare debuissent, ad noua autem seruicia ad quantos equos meum placitum fuisset sallarium dare debuissent competentem, vti ceteris militibus et regni Sclauonie nobilibus datur, qui vestre maiestatis comissarii eotunc pecuniis carebant et vsque in diem hodiernum mihi neque vnus dinarius datus est; tandem et postquam castrum ipsum Reppasch manibus vestre maiestatis habetur et eundem relinqui, semper in seruiciis vestre sacre regie maiestati me cum equibus(!) viginti bono cum apparatuo(!) military continue conseruaui, vti manifestum est omnibus vestre regie maiestatis subditis et seruitoribus in regnis Oroacie, Okhorinthie(!), Sclawonie, Stirie existentibus et eciam in tenore literarum domini Ludouici Pekry continetur, verum, vti persona liter prius cum vestra sacra regia maiestate conuenire non potui, denique sepe et sepius Uteris meis meudicantibus vestre maiestati supplicaui, vt vestra sacra regia maiestas ad me et meos graciosissimum habuisset respectum et vetera seruicia tempore pie recordacionis quondam Ludouici regis deseruita et eciam ea, que tempore iam vestre sacre regie maiestatis deseruissem graciose exsoluere inandasset; tarnen ea occasione vt prius cum vestra regia maiestate personaliter non fui et per eandem mea ordinacio nomen non habuit, saltern mandatum ab vestra regia maiestate habui me in seruiciis conseruare eiusdem ea seruicia et deseruita que tempore vestre sacre regie maiestatis deseruissem in graciam vestre sacre regie maiestati commisi, speroque, vt vestra sacra maiestas mecum et graciose faciet, ab hoc autem tempore desidero scire et supplico nomen et seriem mee ordinacionis apud vestram regiam maiestatem habitam, si mea fidelia seruicia clemencie vestre regie maiestati graciose acepta esse voluit, et videntur cunctis, tarnen manifestum est, vt in quibuscunque meum posse esse potuit, fideliter et bona humanitate fidelitateque vestre sacre regie maiestati seruiui et seruire curabo. Supplico vestra sacra regia maiestas mihi vti suo bono fideli graciosam solucionem ex sua graciosa dementia facere mandare velit graciose. Supplicat vestre sacre regie maiestati humillimus seruitor vestre sacre regie maiestatis Iohannes Gollecz de Zothezka. Tandem negocium episcopi Zagrabiensis vestra sacra maiestas nemini alio describere velit, saltern domino Ludouico Pekry, quia hoc ne gocium in regno i lio Sclauonie et in medio fidelium vestre sacre regie maiestatis nemo alter seit nisi ego et dominus Ludouicus Pekry, Thomas Kamaray et ipse episeopus. Oredatque vestra sacra maiestas, vt ipse episcopus neque cuipiam e medio suorum fidelium significare voluit, ego sum totaliter ee confidencie, vt ipse episeopus ab hoc tempore fideliter partera vestre maiestatis obsernare proposuit et obtinebit et quia multa periit et trippliciter conflictus est, et dum apud eundem fui intellexi eum dolere et penitere se fecisse contra vestram saeram regiam maie statem, ideo si vestra sacra maiestas in facto eo mihi aliquam informacionem dare voluerit, bene quidem, nam cum negocio eo festinandum
MONUMENTA HIST. XXXV. '. MONUM. HABSBURGICA I . 30

466 esset et a domino Ludouico mihi eommissum est a vestra saera maiestate in negocio eo bonam acciperem informationem, videtur mihi, vt vti atque iterum dominus Ludouieus me ad ipsum episeopum miserit, quia si solus adiret, sinistro oculo eundem respiceret pro tanto dampno et tanta conflictione, ideo vestra saera maiestas cum suis consiliariis id quod me lius esse videtur faciat, diffiniat et me vti suum Meiern graeiose dimitat graciosa cum relaeione omnium artieulorurn vestre sacre regie maiestati recitatiuum et supplicatiuum. Na rptu: Iohannes Gollecz de Zathezka supplicat regie maiestati domino suo cleraentissimo. Vindicetur sibi negocium Zagrabiensis. Original u c. i kr. kunom, dvor. i drJav. arJeivu u Beu: garica. 501. Him-

1530.
Petar KruH moli Ivana Katzianera brzu pomo sa Klis, poto e taj grad na skoro potsjesti dvije pae, a vojnici su dovoljni radi vrlo rdjave plae. Magnifice domine capitanee. Nouit dominacio vestra, qualiter locutus fui vobiscum per comisionem maiestatis reie(!) et sperabarn abere(!) subsidium huic miserimo(!) arci et pro seruicia mea et seruorum meorum et a ominacione vestra nichil abui. Ego autem liberaui se ab arce coram maiestate reia, quod amplius nunquam in arcem intrabo; in hac arce et non intrarem, sed audiui, quod obsesa est arx et considerans fidelitatem et quod non pereat arx maiestatis reie, quidquid abui in domo mea, colegi et intraui in arcem; sed in magna tribulacione et molestia sum a seruis meis, non abens(!) eis quid dare pro seruiciis eorum vetera(!), hac noua, nee uolunt rae dimitere, et sy(!) eos sie derelinquam, omnes exi~ bunt. Dicunt: lam amplius non ualemus nee volumus in uanum seru ire, dicendo a maiestate reia neque subsidium, neque solucionem abemus pro seruicia(!) nostra(!) ficlelisima(!). Ideo domine graciosissime, destinatis ho mines et bumbardas et alia necesaria in arce, quia duo base sunt pre parati in obsedionem istius arcis, iam sunt bumbarde posite super euros et boues perseripti, qui uolunt eas ducere, nisi est confusio inter eos. Ideo neseimus unus aut ambo duo uenient opugnare nos eciam; isti miseri ciues uolunt omnes diseedere et dispergere ab arce; dicunt: Ex quo ma iestas reia nos oecupauit, nulam prouisionem neque subsidium abuimus ab eo, sicut promisa est nobis maiestas sua et quidquid seminauerant in agro ueniens(!) Turci contererant; et conbuserunt omnia. Tunc eis promiserat dare tri but um, ut discedant ab arce et hoc modo eos leuauerunt. Ideo magnifice domine miserunt ad uos nuncium eorum, nobilem Gasp arum; sint comendati dominacioni vestre, dignare(!) domine prouidere, qualiter posunt(!) hie uiuere, alioquin omnes volunt diseedere et dispergere ab arce et arx peribit, sicut in allis(!) locis, ego autem miseram seruum meum ad do-

467

minacionem vestrara, sicut michi dixit dominacio vestra,qui iterum non venit. Ideo dominacio vestra cito destinatis homines, bumbardas et alia necessaria in arce, quod possumus liberi[us expectare] inimicum et arcem relinquere secure, quia placeret Turcis me claudere in arce et michi placeret esse cum dominacione vestra, sed vacuam arcem. Valeo, valete. Petrus Krusich, capitaneus Clisiensis. Vani: Magnifico ac potentissimo domino Iohani Cocianar, summo capitane(!) regnorum Dalmacie, Oroacie et Oarniole etc. Original na papiru. Pecat na rptu. U kr. zem. arhivu u Zagrebu ' Privilegia No. 131. Kercselich, Not. prael. 347348. 502. 1530. Kaptol zagrebaki moli kralja, da biskupa senjskoga Franju Joefia imenuje generalnim vikarom sa biskupiju zagrebaku. Serenissime et inuictissime princeps, domine nobis cleraentissime. Post nostras in domino deootas oraciones humillimam commendacionem. Sedes ecclesiastica ecelesie nostre Zagrabiensis per defectionem alterius partis nunc vacat caretque preiato, qui et in sacramentis et in spiritualibus prouidere possit et deberet, nam illinc chrisma sacra non datur, et qui uelint sacros ordines suscipere, qui conferat non habemus, ecclesie combuste et uestimenta non possunt consecrari, pueri crismari, hinc uero multa per sacerdotes et laicos oriuntur, que non deberent oriri, idcirco non est bonum sine antistite esse, et oues sine pastore errare, suplicamus humillime sacre maiestati uestre et ut per hoc magis atque magis auctoritas sacre maiestatis uestre crescat et amplietur, dignaretur nobis reuerendum in Christo patrem dominum Franciscum episcopum Segniensem in sufraganeum et vicarium generalem in spiritualibus preficere et constituere, qui ad omnia hec prouideret et interim defectus hoc supleret, necessarium enim est ualde, nam in talibus non pecunie dispendii patimur, et etiam a subiectione sacre maiestatis uestre non pauci alienantur, qui alias omnes subessent et obedienciam prestarent, si talem haberemus antistitem. Graciosam expectantes relaeioaem, eiusdem sacre maiestatis vestre humillimi et fideles capellani canonici ecclesie Zagrabiensis. Vani: Suplicacio fidelium canonicorum ecclesie Zagrabiensis pro sufraganeo et uieario in spiritualibus constituendo. Bijeenje: Scribatur domino Gabrieli Sanches, quod sollicitet apud sanctum dominum nostrum pro episcopo Segniensi ad tale offitium suffraganeatus acceptandi.

468 Original u c. i Jer. dvor., tajnom i drav. arhivu u Beu: garica. 503. 1 5 3 0 . U Ljubljani. General Ivan Katzianer pozivlje biskupa kninskoga Andriju Ttiskanica,. kao upravitelja opatije Topuske, da pod gradom Pokupskim zaprijei brodarenje i trgovanje Zapoljevaca. Nos Iohannes Caczvaner, capitaneus generalis Carniole etc. Beuerenissimo in Christo patri et domino Andree episeopo Tininiensi etc. salutem et amiciciam cum honore. Intelleximus a nonnulis, qualiter forent multi ex illis publicis notoriis et infidelibus regie maiestatis, domini nostri gratiosissimi, qui et sub quorum nomine mercancie exercent per fluuinm Kuppe, sal et alia, et alia victualia in comoditatem et lucrum sibi ipsis aquirendo. Ob hoc volumus et eandem reuerendissimam dominacionem vestram presentibus requirimus, nichilominusque et in persona regie maiestatis, domini nostri clementissirai mandamus sub pena grauissime indignacionis ma iestatis regie sue, quatinus a modo et deineeps post habicionem presencium omnes_ naues et omnia genera mercanciatus per flmiium Kwppe ascendentes et descendentes circa castrum reverende dominacionis vestre Pokwpya nuncupatum arestate et detinere faciatis et facere debeatis, ne illi notorii et infideles regie maiestatis sue exinde aliquod auxilium et cornmodum consequantur, bona vero illorum et mercancie, qui fideles sunt regie maiestatis domini nostri gratiosissimi ilia in pace permittatis, sed tamen ne vltra procedant per fluuium Kwppe, nisi circa dictum castrum Pokwpya forum et concambium salis et aliarum rerum fieri volumus, vt illis tucius reuideri possit, ad quem vel ad quos ille mercancie pertinere videbuntur, et in preinissis sub dicta pena; secus non faeturi. Datum Labacy etc. Koncept u ljubljanskom Eudolfinu: alt 119. 120. 504. 1530. Katzianeru o prilikama u Hrvatskoj i moli pomo za Zagreb. Tandem et magnifieus dominus Iohannes Okozyannar(I), si ita con tingent, vt pars dominorum egregiorum nobiliumque militum, qui hucusque partem domini, domini nostri clementissimi Ferdinandi regis conseruarunt et tenuerunt, et ab hoc tempore sacram Romanorum regiam maiestatem, dominum, dominum nostrum relinquere voluerint, maxune vos in causam allegare et proponere curabunt, ob earn tamen causam vestra magnifica dominacio sane recordetur, quam et qualem legacionem. et ora-* Ivan Golec(?) pie Ivanu Landesverteidigung L. A. F. Hun-

469 torium in medium nostri omni tempore elapso Zagrabiam medio illi(!) Way ckselberger eadem miserat et nobis omnibus nunctiauerat, pro quo et in diem hodiernam nostris sunt amici. Oeterum vestre raagnifice dominacioni uteris in nostris signicauimus ab hine de Warasd discessiuum(!) magnifici domini Ludouici Peckry capitanei etc. ad Lythouam et exinde habebit iter suum ad regiam maiestatem in tantum, vt ita reuerti non poterit, et si cum regia maiestate concordauerint, et eundem sue maiestati atque iterum ad hoc regnum mittere contingeret, timendum esse post diseessiuum terminum pacis et composite concordie, ne ipse iste ribaldus Simon episeopus quidquam litis super hys qui vestram tenent partem incipiant?!) et eos parti sui principis lohannis woywode attrahere, sed maxime necessarium esse, vt vestra magnifica dominacio ad partes eorum mittat famam vsqua aduentum domini Ludouicy, quod vestra magnifica dominacio diuersas gentes Zagrabiam mittere vellet, u el autem et solus personaliter Zagrabiam cum gentibus aduenire, vt ille latro episeopus timorem habeat, et ne ei hac nostra parte regis homines suam ad partem et voluntatem atrahat, atque item rogamus vestram magnificam dominacionem apud regiam maiestatem, dominum, dominum nostrum clementissimum id perficiat opus nostra pro parte et pro parte nostris de seruiciis, saltern sua rnaiestas ea soluere mandaret, que a tempore eo, quo nostra seruicia dominus Labacensis sue maiestati Wienne coinmendauit, reseruauimus, antiqua autem, quorum sua rnaiestas et iure debitor est, quia apud(V) [serenfjssimum | prijeipem, pie re cordations Ludouicum regem reseruauimus solucionem eorundem, ad tempus expectare vellemus, nos famulum nostrum ad tot et tantos annos ad equos sedecim solucionem dare non habemus, vestra magnifica dominacio nostra pro parte fideliter agat. Valete etc. Izvorni koncept u arkiou Jugoslavenske akademije u Zagrebu. 505. 1530. Predlog uinjen na saboru u Winischgrtzu pogledom na hrvatske posade. Ratslag, wie die Land Steyer, Karentn, Orain vnd Gortz vor tglichn einzugen vnd verderbn von dem Trkha bezuet werden mochtn. Elrstlich. ist fr not vnd guet angestehn, das die nachbemeltn ortfleken in Orobatn besetzt werden wie hernaetmolgt: Gliss mit LXX personen Zenng OL Ottositsch XL JBrundl XXXII Wihitsch LXX Eepitsch L Camingrad XII Pringt in ainer Summa OOOOXXIIII person.

470

Item auf ain person des monat IUI Gld. Ehein. thuet ausserhalb haubtmam vnd loplsold l m VIC LXXXXVI Gld. Ehein. Thuet ain ganutz Jar so auf zwelf Monat gerait werden XXm IIIC LII Gld. Ehein. (Ostalo isputeno). Original u ljubljanskom Biiolfinu: Landesvertheidigung L. A. F* alt. 100. Windischgrtzer Landtag 15301531.
.06.

1530.
Iskaz o trosku za vojsku i utvrde. Maiestas regia in Selauonia tempore paeis uel inueiarum propter reparandum et fortificandum regnum et authoritatem suam debebit tenere.
. Equites grauis armature 200 per 10 . . Equites mediocriter armatos 200 6 . Equites leuis armature 1600 4 . . . . 6 . Peites Italos archibusones 400 ,, . 3 . Pedites martholosios 1000 Ad fortificationem locorum trium: Velyka, Isdencz et Zoppya Bombardas maiores 4 Bombardas minores 10 . . . . . Capitaneum Banum . . . = . . Thesaurarium et lustratorem militum . Expense super nuncios et exploratores . . - . . .. . .. . . . . Bombardarios 16 Summa summarum 24.000 14.400 76.800 28.800 36.000 3.000

10.000 4.000 1.000 6.000 1.536 232.836

Original u kr. ugar. drz. arkivu u Budimpeti. Zbirka: Trt. emh Belgy B. I. (15261540).

DODATAK.
507.

1528. 25. februara. U Modruu.

Bernardin Frankopan alje svoga poslanika Franju Stuia k vojvodi od Ferare, da ga izvijesti u turskoj "pogibelji. IUustrissime ed excellentissime domine nobis observandissime. Post mei commenclacionem etc. Io mando da la illustrissima si gnoria vostra il nobil Francisco Stucychz, servidor nostro et da nui pienamente informato. Prego vostra illustrissima signoria gli voglia dare piena fede in tuto quello dira per parte nostra per adesso. Alia quale di continuo me aricomando. Ex civitate nostra Modrussa, die XXV. fe bruaru, MDXXVIII. Bernardinus de Frangipanibus Veglie, S. Modrussieque etc. comes. Illustrissimo et excellentissimo domino Alphonso Estensi, duci Ferrarie etc., domino mihi observandissimo. Ivi unito e il seguente scritto, che certo ambasciatore ha lasciato a guisa di promemoria in mano al duea; Serenissimo dux. II mio illustrissimo sign or conte Bernardin se arichomanda alia serenissima signoria di quella, come a signor et parente suo in omnibus honorandissimo. Preterea sapia la serenissima signoria di quella, come esso illustrissimo signor mio multo pi seria contento a far intender miglior nove a la serenit di quella, ma il non se pol altramente, se non quel he volont di miser domene dio et maxime in questo tempo, in el qual sum remaso, che quando io pensavo de viver in pace et servir al altissimo miser do mene dio et meterme in eolpa de li mei peccati, echo sum remaso in grandissima necessit, dolori et pensieri non altramente, se non come un arboro tacado; non habieno aiuto alcuno da nisuna banda. Etiam serenissime dux, essendo sta venuto la bona memoria del olim fiol nostro conte Ferrando in queste parte a trovar la serenit de la signoria vostra, comessi per esso fiol nostro, che se il contadp nostro vegnissi a tal sfcrete, che per la forca et de necessit ni convegnisse habandonar il paese nostro per forca de Turchi, che fosamo areehomandati

472 a quel serenissimo stado dala illustrissima signoria di quella, et che non ne habandonasse in li bisogni nostri, et perche in tuto il universo mundo non havemo pi speranca quanto in la serenita di quella. Et sapia quella che mai questo povero contado nostro non fo in tanto periculo perdicion et distraction come be adesso, et perche etiam in presente questi re eombatino et guerizano tra desi per il reame di Ungaria, et il paese in questo mezo se distruxe, consuma et se perde da li Infideli Turchi. Et echo perche da nisuno signor dil reame non si trova alchun providimento ne aiuto et nui tuto il haver nostro habiamo perso et espeso, et perche dappoi la morte dil re Mathias sempre mai havemo tenuto dnsento et trecento chavali in difension dil paese et contado nostro et mai non havendo aiuto alchuno da nisun per valuta di un soldo, che ne ha fato in tal povert pervegnir, che non havemo cum che governarse de le vituarie, per aricomandemo a la serenita di la illustrissima signoria di quella il nominato servidor nostro et che quela ni faci intender se poemo haver quella vera et ferma speranca in la prenominata serenissima signoria di quella, come nui podessimo fruir questo pocho di tempo nostro cum honore et reposar cum queste dolorose coste dil corpo nostro come fidel cristiano et in cristianita lasarle. Etiam mi eomessi esso illustrissimo mio signor che faci intender a la se renissima signoria cli quella, come li casteli di sua signoria conlinano cum li Turchi et non potendo haver in essi de le vituarie habisognevole, se non tanto quanto vien portado de li paesi altri, et la mazor parte de essi casteli vien in perdition, di non poder haver vituarie pi che per altra cossa, perche li habitanti fugino non potendo comportar tanta fame et miseria et li casteli restano habandonati et dishabitati, et pero suplieha a la serenita di quella pregando, che quella gli conceda di comprair in el duchato suo formenti per duchati cento per uso di sua signoria, la qual iterum atque iteram a la prefata serenissima ac illustrissima signo ria di quella humiliter come a signor et parente arichomanda. Original u drav. Frangepani. arJcivu u Modeni: Rubrica Particolari

Thalloczy: Framraenti rclativi alia storia dei paesi situati all' Adria. Archeografo triestino vol. VIL, fasc, 2. della III. seria 1914.

473 508.

1530. 6. aprila. U ibeniku.

Jeronim Zadranin(?) javlja Erasmu Saureru, kapetanu senjskomu nakane Turaka. Magnifice et generse domine obseruandissime. Commendatione premissa. Sum certo che senza el mio scriuer ala magnificentia vostra, quella solla pol eonieeturar. come questi perfidi Thurchi ad altro non attendino, se non ala ruina Christiana latro di mandy a posta a Hliuno per inquirere del nostro prete Antonio fiolo del mio chugnato Valentino Verganis preso questa quadragesiraa dali Martholosi et fu trouato a Hlifno(i), il qul ho fatto retegnir la se a qualche modo se potra reschatare como il messo mi ha referito, el qul ha visto prepararse gran hoste de Turchi, el voiuoda de Hlifno Murath Chichaya pensa farse sansaco et far il suo sanzachacato in Ohroatia, e el bassa di Bosna vegnira a far il suo domicilio a Hlifno como le ordine di gran Thurcho et questo lor fano per prolongar il suo paese et al presente ditto voiuoda ha apparichiato gran zente cum el bassa de Bosna; tuti diceno che pensano andar sotto qualche terra grande et forte, se dubita o sotto Segna ouer sotto Fiume, ad affeto de Ohlissa non habia subuention da Segna ni da Fiume, et acio dicti Thurchi possino piu facilamente hauer Ohlissa, ma spero in dio, che fallirano ala in grossa che loro quello che a poeho a pocho robando hano aquistato che in vno trato totalmente perderamo. Li passati zorni vi ho auisato de ogni lor mouesta se le mie la magnificentia vostra ha receputo fo se hauesse modo tegnir barche a posta ogni zorno potria misar magnificentie vostre de ogni minima mo uesta. di loro al piu questi sie ouer otto zorni se parte sta chanaia in gran numero per done landara chadanno pol iudicar saluo se non andasse sotto Ohlissa tum affermano andar in quelle parte dela, vtcunque sit, la magnificentia vostra di questo lor apparato auisara li circumuicini et voi anche stiati vigilanti; ne altro; ala magnificentia vostra humiliter mi aricomando et la mia consorte cum Valentino suo fratello, che la magnificentia vostra cum qualche Schiauo Martholosso li aiuta azio possimo piu facilmente a risehatar ditto prete Antonio, et felix sit ac diu bene valeat magnificentia vestra. Sibenici, die sexto mensis aprilis, 1530. N. N. Na rptu: Magnifico et generoso domino Erasmo Sarrer, capitaneo Segnie dignissimo, domino obseruandissimo. Oito. Cito. Original na papiru. Peatu nema traga. Zagrebu. N. A. A. a. 1530. U kr. . arkivu u

SADRAJ.
1. 1526. 15. aprila. U Ostrogonu. Kralj Ludovik pie banu Franji Bacanu i podbanima, da je nadvojvoda Ferdinand odredio vojsku, koja se ima s banovim etama sjediniti, da vojuje na Turke 1 2. 1526. prije 16. jula. Hrvatsko plemstvo moli nadvojvodu Ferdi nanda za pomo protiv Turaka, jer je od svoga kralja preputeno sudbini 2 3. 1526.16. jula. U Cetinu. Vuk i Gjuro Frankopani i Stjepan Blagajski izdaju punomo Bernardu Tumpiu, poslaniku k nadvojvodi Ferdi nandu 3 4. 1526. 16. jula. U Cetinu. Ivan Karlovi te Vuk i Gjuro Franko pani, izdaju punomo Bernardu Tumpiu, poslanika k nadvojvodi Ferdi nandu 3 5. 1526. 16. jula. U Cetinu. Nikola Jurii pie nadvojvodi Ferdi nandu o poslanstvu Bernarda Tumpia, o zahtjevima Hrvata i stanju na krajini . 4 6. 1526. poslije 16. jula. Ivan Karlovi moli nadvojvodu Ferdinanda za pomo, jer ne ima gdje da dri svoju staru mater 6 7. 1526. 17. jula. U Brumnu. Stjepan Blagajski tui se nadvojvodi Ferdinandu, to od njega pomoi nije dobio 7 8. 1526. 18. jula. U Bihau. Hrvatsko plemstvo izdaje punomo Bernardu Tumpiu, poslaniku k nadvojvodi Ferdinandu 8 9. 1526. prije 4. augusta. Bernardo Tumpi poslanik Hrvata popunjuje svoju molbu, upravljenu donjo-austrijskim savjetnicima i moli, da ga oproste duga od 1000 for 9 10. 1526. 4. augusta. U Beu. Odgovor poslaniku Bernardu Tum piu 10 11. 1526. 4. augusta. U Beu. Biljeke o odgovorima vijea nad vojvode Ferdinanda Nikoli Juriiu, Ivanu Karloviu i Stjepanu Blagajskomu u pogledu obrane Hrvatske 12 12. 1526. 4. augusta. U Beu. Nadvojvoda Ferdinand odgovara. Nikoli Juriiu, da krajina ne moe ostati bez posade 13 13. 1526. 4. augusta. (U Beu). Nadvojvoda Ferdinand pie hrvat skom plemstvu, da ustraje u svojim dobrim pregnuima i u otporu protiv Turaka 14 14. 1526. 9. augusta. U Beu. Donjo-austrijsko vijee odgovara Bernardu Tumpiu na njegov drugi podnesak 15 15. 1526. 9. augusta. U Beu. Nadvojvoda Ferdinand pie Nikoli Juriiu, da mu urui odgovor, na koji on nije mogao ekati u Beu 16

476 16. 1526. Prije 29. a u g u s t a . U vojsci sluei hrvatsko plemstvo moli nadvojvodu Ferdinanda, mu im otpusti primljeni predujam od 1000 for . . . ' 16 17. 1526. Prije 29. a u g u s t a . Pretstavka Ivana Karlovia, Vuka i Jurja Frankopana i dr. nadvojvodi Ferdinandu 17 18. 1526. 7. s e p t e m b r a . U I n n s b r u c k u . Nadvojvoda austrijski B^erdinand primivi glas o porazu na Mohau, preporua banu Franji Bacanu, da bude sa svim svojim privrenicima to vie moe na pomoi kralju Ludo viku 19 19. 1526.18. s e p t e m b r a . U Varavi. Poljski kralj Zigmunt I. Stari izrazuje banu Franji Bacanu suut s mohakoga poraza 20 20. 1526. Poslije 23. s e p t e m b r a . U Nagyhidi. Iota Frankopanka, udova Stjepana Perenja javlja gradu Koicama, da je njezin brat Krsto postao protektorom kraljevine Hrvatske 20 21. 1526. 30. s e p t e m b r a . U Varadinu. Ban Franjo Bacan moli nadvojvodu E^erdinanda, da pomogne Petru Kruiu . . . . . . . 21 22. 1526. 30. s e p t e m b r a . U Varadinu. Petar Krui preporua nadvojvodi Ferdinandu svog slubenika Andriju, da ga saslua u njegovo ime . . . . . . 22 23. 1526. 5. oktobra. U L u d b r e g u . Krsto Frankopan pie Pavlu Kereenju o nezakonitom izboru upana varadinskoga i javlja, da su nje make ete u Optuju . 22 24. 1526. 11. oktobra. U Debrecinu. Ivan Zapolja alje svog po uzdanika Franju Baloga k Ivanu Kastelanoviu 23 2. 1526. Prije 24. oktobra. U W i e n e r N e u s t a d t u . Uvjeti preuzi manja banske asti u Hrvatskoj, to ih je u Wiener Neustadtu predao poslanik Franje Bacana kod dvorskog vijea 24 26. 1526. 30. oktobra. U Beu. Kralj Ferdinand preporua Stjepanu Verbczyju bana Franju Bacana 25 27. 1526. Poslije 10. n o v e m b r a . Biljeka o pravu kralja Ferdinanda na ugarsko-hrvatsko prijestolje i o ugovoru njegovom s banom Franjom Bacanom 26 28. 1526. 24. novembra. U P o u n u . Kraljica udova Marija moli bana Franju Bacana, da bi porazdijelio naslovnicima ona pisma, to mu ih je poslala 27 29. 1526. 26. n o v e m b r a . U P o u n u . Kraljica udova Marija trai od bana Franje Bacana, da uzme u zatitu njezine hrvatske posjede 27 30. 1526. 28. novembra. U Beu. Ugovor izmedju kralja Ferdi nanda I. i Ivana Karlovia u pogledu Medvedgrada i Bakovca . . 28 31. 1526. poslije 25. decembra(P). Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu, da e s njime glede traenih od njega 3000 for. utanaiti, kad dodje k njemu 29 32. 1527. 1. j a n u a r a . U Beu. Kralj Ferdinand I. poziva Ivana Kastelanovia, da prizna njegov izbor za kralja od 17. decembra 1526. u Pounu 29 33. 1527. 16. j a n u a r a . U L i m b a c h u . Krsto Frankopan pie Badkersburanima glede nekog posjeda i eli, da kralj Ferdinand i Ivan Zapolja ivu u miru 30

477 34. 1527.19. j a n u a r a . U R a d k e r s b u r g u . Eakersburani piu Vuku Grassweinu o bojnim pripremama Krsta Fraukopana kod Varadina 31 35. 1527. 20. j a n u a r a . U Gracu. Vuk Grasswein pie kralju Ferdi nandu o pripremama i osnovama Krsta Frankopana 32 3G. 1527. 21. j a n u a r a . U Fiirstenfeldu. Krsto Preuner, zapovjednik u Fiirstenfeldu pie Vilimu Schrotu i Vuku Grassweinu o pripremama Krsta Frankopana 33 37. 1527. 23. j a n u a r a . U Gracu. Dvorsko vijee u Gracu pie Vuku Grassweinu, kako se imadu drati Radkersburani prema Krstu Frankopanu 35 38. 1527. 25. j a n u a r a . U Beu. Kralj Ferdinand pie Vuku Grass weinu, neka se Radkersburani dobro dre i neka uhode pripreme Krsta Frankopana 35 39. 1527. 28. j a n u a r a . U Beu. Kralj Ferdinand pie Vilimu Schrotu i Vuku Gassweinu, neka pazi, da bude grad Frstenfeld spreman na otpor protiv Krsta Fraukopana 36 40. 1527. 30. j a n u a r a . U Beu. Donjo-anstrijsko namjesnitvo i vijee izvjeuje kralja Ferdinanda, da je Vuku Grassweinu dalo naloge glede Eadkersburana i Krsta Frankopana 37 4L 1527. 5. februara. U Saint Germain-en-Laye. Francuski kralj Franjo I. iskazuje banu Franji Bacanu suut s inohakoga poraza, te pojedno opominje na vjernost spram kralja Ivana Zapolje . . . . 37 42. 1527. 5. f e b r u a r a . U Ljutomjeru. Vitez Krsto Preuner javlja Vilimu Schrotu, da je Krsto Frankopan oplijenio njegove rodjake . 38 43. 1527. 9. februara. U Beu. Kralj Ferdinand pie Hansu Helfenbergu, da nadje pouzdanika, koji e uhoditi Krsta Frankopana . 39 44. 1527. 11. februara. U Gracu. Vilim Schrot alje k donjo-austrijskom namjesnitvu pismo Krsta Preunera o provali Krsta Frankopana u Kranjsku 39 45. 1527. 15. f e b r u a r a . (U Beu). Odredbe vlade na pismo Vilima Sehrota od 11. februara 1527. glede provala Krsta Frankopana . . 40 46. 1527. 17. februara. U Beu. Donjo-austrijski vijenici piu ljubljanskom biskupu, da posveti brigu kralju Ferdinandu i kraljici udovici 41 47. 1527. 21. f e b r u a r a . U Beu. Donjo-austrijski savjetnici piu. Krstu Frankopan u, da su njegove zahtjeve glede njegovih slubenika u Postojni i Gorici podastrli kralju Ferdinandu 41 48. 1527. Prije 25. februara. elje i molbe Ivana Karlovia 4249. 1527. 25. f e b r u a r a . U Beu. Donjo-austrijski kraljevi savjetnici odgovaraju na elje i molbe Ivana Karlovia i njegova poslanika . 43'. 50. 1527. 25. f e b r u a r a . U Beu. Donjo-austrijski kraljevi savjetnici odgovaraju'na elje i molbe Ivana Karlovia i njegova poslanika . 44 51. 1527. 17. m a r t a . U P o u n u . Kraljica Marija pie donjo-austrijskoj vladi, neka izda doputenje banu Franji Bacanu, da kupuje to pove za grad Nemetujvar 46 52. 1527. 24. m a r t a . Donjo-austrijski vijenici piu Josipu Lambergu, da e se kralj ve pobrinuti za njegove elje, i neka Senjane umiri . . - . . . . . 47

478 53. 1527. 25. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand I. pie Ivanu Kastelanovicu, da saslua Sigismunda Dietrichsteina 47 54. 1527. 1. aprila. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja nalae banu Krstu Frankopanu, da Gjuru Korlatovia istjera iz katela Oporovca 48 55. 1527. 1. aprila. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja nalae Ivanu Tahu, upravitelju priorata vranskoga, da postupa protiv Gjure Korla tovia 49 56. 1527. Poetkom mjeseca aprila. Zahtjevi despota Stjepana Berislavia 50 57. 1527. Poetkom aprila. Zahtjevi Ladislava Moreja i drugih ve likaa 51 58. 1527. 7. aprila. U Nemetujvaru. Ban Franjo Bacan pie Petru Kegleviu i ^ Kastelanoviu o bezuspjenom radu Krsta Frankopana u Hrvatskoj, te ih poziva, da ostanu vjerni svojim nastojanjima . . . . 54 59. 1527. 13. aprila.. U Cetinu. Nikola Jurii pie donjo-austrijskom vijeu, da je primio njihove naloge o Medvedgradu i Rakovcu 56 60. 1527. 13. aprila. U Pounu. Kraljica udovica Marija preporu uje kralju Ferdinandu Jovana Nenada (car Jovana), vodju Srba . 56 61. 1527. 14. aprila. U Mutnici. Ivan Karlovi daje ponudu o gra dovima Medvedgradu i Rakovcu, a podjedno prikazuje turske provale u Hrvatsku 58 62. 1527. 21. aprila. U Olomucu. Kralj Ferdinand uvjerava Petra Keglevia, da su neistinite glasine, koje iri Ivan Zapolja i poziva ga, da ne plaa desetinu Ivanu Zapolji 59 63. 1527. 21. aprila. U Olomucu. Kralj Ferdinand uvjerava Ivana Kastelanovia, da su neistinite glasine, koje iri Ivan Zapolja, i poziva ga, da ne plaa desetinu, koju je nametnuo Ivan Zapolja 60 64. 1527. 23. aprila. U Beu. Donjo-austrijsko vijee predlae kralju Ferdinandu pisma bana Ivana Karlovia i Nikole Juriia o Me dvedgradu i Rakovcu, te prikazuje pogibiji od Turaka u Hrvatskoj . 61 65. 1527. 25. aprila. U P o u n u . Kraljica Marija hvali vjernost Ivana Kastelauovia i javlja mu, da ga je kralj Ferdinand imenovao za povjednikom od 100 konjanika 62 66. 1527. 26. aprila. U P o u n u . Krsto biskup ljubljanski i Stjepan Pemphlinger piu donjo-austrijskom vijeu o preputanju gradova Medved grada i Rakovca Ivanu Karloviu 63 67. 1527. 27. aprila. U Beu. Donjo-austnjski savjetnici izvjeuju kralja Ferdinanda o predaji Medvedgrada i Rakovca Ivanu Karloviu 63 68. 1527. 12. maja. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja zabranjuje Krstu i Vuku Frankapanima brinjskim, da svoje posjede prodau strancima 64 69. 1527. 20. maja. U Vratislavi. Kralj Ferdinand poziva Petra Keglevia, da saslua njegova poslanika Sigismunda Weichselberga 65 70. 1527. 30. maja. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja nalae banu Krstu Frankopanu i protonotarima Mirku Bradau i Baltazaru Hobetiu, da obavijeste o kraljevskom rijeenju Ivaaa literata, Grgura i Danila sinove Jurja apca od Vinarca . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 71. 1527. 4. j u n a . U P o u n u . Kraljica Marija pie Ivanu Kastelaniu, da saslua Ivana Tompia . . . . . . . . . . . . . . . 66

479 72. 1527. 9. jula. U Beu. Kralj Ferdinand pie Ivanu Haberdancu, da s Car-Joanom dogovara to uspjenije 66 73. 1527. 20. jula. U Beu. Kralj Ferdinand pie Ladislavu Moreju, neka se sa svojim etama to prije pridrui vojsci u Ugarskoj 68 74. 1527. 21. jula. U Beu. Kralj Ferdinand pie Petru Erddu, neka mu se s vojskom pridrui, kad e poi u Ugarsku 68 75. 1527. 1. augusta. U Baboi. Gjuro Bator javlja kralju Ferdi nandu, da je saznao o prilikama vojske Oar-Jovana; zato neka se kralj pouri s vojskom u Ugarsku 69 76. 1527. 9. augusta. U Beu. Kralj Ferdinand pie Vuku Frankopanu, neka ne polazi k njemu u Ugarsku, ve neka ostane u Hrvat skoj 69 77. 1527. 17. augusta. U Viegradu. Kralj Ferdinand javlja ka petanu Nikoli Mikuliu, da e u njegovo ime s njime razgovarati Franjo Bacan i Ivan Karlovi 70 78. 1527. 23. augusta. U taboru kod Budima. Kralj Ferdinand obeaje Franji Bacanu bogatu nagradu, ako Krsta Fran kopana istjera iz Hrvatske 70 79. 1527. 1. septembra. U Budimu. Kralj Ferdinand javlja banu Franji Bacanu, da je zadovoljan s njegovom akcijom protiv Zapoljinaca 71 80. 1527. 4. septembra. U Varadinu. Ban Franjo Bacan moli kr. tavernika Aleksandra Thurza, neka utjee na kralja Ferdinanda, da bi mu poslao pomo protiv Krsta Frankopana 72 81. 1527. 9. septembra. U Budimu. Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu, da mu je odredio pomone ete 72 82. 1527. 17. septembra. U Budimu. Kralj Ferdinand javlja kapetanima Valentinu Tereku i Petru Kegleviu, da im je otpremio novac i pomonu vojsku 73 83. 1527. 25. septembra. U Beu. Odredbe glede kretanja vojske protiv Krsta Frankopana 74 84. 1527. 27. septembra. U Beu. Odredbe glede vojna protiv Krsta Frankopana i u Ugarskoj 75 8. 1527. 27. septembra. U Budimu. Kralj Ferdinand javlja banu Franji Bacanu poraz Ivana Zapolje . . 77 86. 1527. 27. septembra. U Beu. Kralj Ferdinand pie Josipu Lambergu, neka sprijei kretanje Krsta Frankopana na Varadin i ta jersku 77 87. 1527. 27. septembra. U Beu. Kralj Ferdinand nalae Vidu Weltzeru, zem. kapetanu u Korukoj, neka sprijei napredovanje Krsta Frankapana prema Varadinu i tajerskoj 78 88. 1527. 1. oktobra. U Budimu. Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu, da je odredio dovoljnu pomo protiv pristaa Krsta Fran kopana; podjedno javlja, da je pobijedio Ivana Zapolju 79 89. 1527. 5. oktobra. U Budimu. Kralj E'erdinand javlja poljskomn kralju smrt Krsta Frankapana 80 90. 1527. 6. oktobra. U Budimu. Kralj Ferdinand pie Detriku Hartisehu, da je Krsto Frankapau poginuo pred Varadinom, pa neka sada zauzme gradove njegove 80

480 91. 1527. 16. oktobra. U Ikervru. Detrik Hartisch, kapetao opronjski, pie onjo-austrijskom vijeu, da udova Krsta Frankopana moli u kralja milost i povratak imanja. Javlja,"da je grad Sarvar zauzeo 81 92. 1527. 16. oktobra. U Gracu, Zigmunt Dietrichstein, zem. kapetan tajerski Detriku Hartischu i Stjepanu Grassweinu, da e se gra dovi Krsta Frankopana predati kralju 83 93. 1527. 16. oktobra. U Gracu. Zigmund Dietrichstein, zem. kapetan u tajerskoj, pie Stjepanu Grassweinu glede plae eta u Optuju i Ftirstenfeldii 83 94. 1527. Oko 16. oktobra. Stjepan Grasswein pie glede svoje plae * 84 9. 1527. 18. oktobra. U Ikervru. Detrik Hartisch pie donjoaustrijskom vijeu, da se je grad Sarvar predao. Moli plau za tajerske vojnike 84 96. 1527. 19. oktobra. U Budimu. Kralj Ferdinand pie ljub ljanskom biskupu Kristoforu, neka se grad Zelina zauzme i preda na u vanje Ivanu Kastelanoviu . . . 86 97. 1527. 19. oktobra. U Budimu. Kralj Ferdinand nalae Nikoli Juriiu, neka se zauzme grad Zelina i preda na uvanje Ivanu Kastela noviu 86 98. 1527. 21. oktobra. U Budimu. Kralj Ferdinand preporua Baltazara Hobetia opoj zatiti 87 99. 1527. 21. oktobra. U Jastrovcu. Jakob Raunach javlja onjoaustrijskom vijeu, da je krenuo u pomo banu Franji Bacanu i da eka dalnje odredbe 87 100. 1527. 24. oktobra. U Kisegu. Kapetan Detrik Hartisch iz vjeuje donjo-austrijske savjetnike o sranju svoje vojske, s kojom treba da ide u Hrvatsku prema zapovjedi Zigmunda Dietrichsteina . . . 88 101. 1527. 26. oktobra. U Beu. Rijeenje donjo-austrijskih sa vjetnika na predloge kapetana Detrika Hartischa od 24. oktobra . 90 102. 1527. 27. oktobra. U Budimu. Kralj Ferdinand prima izjavu vjernosti grada Zagreba 90 103. 1527. 12. novembra. U Stolnom Biogradu. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu i Nikoli Juriiu, neka tite posjede opatije Topuske 91 104. 1527. 21. novembra. U Ostrogonu. Kralj Ferdinand ispri ava se Petru Kegleviu i Ivanu Kastelanoviu, te ih poziva k sebi 92 105. 1527. 2. decembra. U Ostrogonu. Kralj Ferdinand nalae grajanima grada Koie, neka ne dadu desetine ljudima biskupa zagre bakoga Simuna Brdda, ve neka ih zatvore otevi podjedno sve, to nadju kod njih 93 106. 1527. Andrija, slubenik Petra Kruia, moli od kralja pomo za Senj i Klis 93 107. 1528. 17. januara. U Ostrogonu. Anrija, prepot ostrogonski, pie Petru Grandji, kanoniku zagrebakom, o ugarskim i hrvatskim prilikama 94 108. 1528. 20. januara. U Budimu. Kralj Ferdinand poziva po novno Petra Keglevia i Ivana Kastelanovia, da dodju k njemu . 9

481 109. 1528. 12. februara. U Ostrogonu. Kralj Ferdinand nalae banu Franji Bacanu, da uhvati nekog tajnog poslanika Ivana Zapolje 95 110. 1528. 25. februara. U Ostrogonu. Kralj Ferdinand nalae banu Franji Bacanu, da uhvati senjskoga biskupa Franju Joefia . 96 111. 1528. 4. marta. U Ovru. Kralj Ferdinand banu Franji Ba canu, da uredi neki novani posao izmeju bana Ivana Karlovia i biskupa Simuna Eroda 97 112. 1528. 6. marta. U Ovru. Kralj Ferdinand nalae banu Franji Baanu(?), da bude spreman sa svojim etama 98 113. 1528. 10. aprila. U Pragu. Kralj Ferdinand nalae banu Franji Bacanu, da sprijei turske provale 98 114. 1528. 19. aprila. U Ovru. Kraljica Marija moli kralja Ferdi nanda, da izda banu Franji Bacanu pisma o darovanim mu imanjima 99 115. 1528. (mjeseca aprila). Tri naloga kralja Ferdinanda, da se banu Franji Bacanu izrue darovani gradovi i imanja 100 116. 1528. 4. maja. U Ivaniu. imun, biskup zagrebaki, pie banu Franji Bacanu, brani sudbenost crkve i opravdava uhienje razbojnika, koji su oplijenili i ubili sveenika 101 117. 1528. 11. maja. U Tarnovu. Kralj Ivan Zapolja hvali vjernost Pavla Kereenja 103 118. 1528. 15. maja. U Klisu. Petar Krui moli kr. rizniara Gerenija, da alje pomo za Senj, Klis i Otoac 103 119. 1528. 4. juna. U Budimu. Kralj Ferdinand nalae banovima Ivanu Karloviu i Franji Bacanu, da priskoe u pomo nekim gradovima, koje su Turci podsjeli 104 120. 1528. 17. juna U Budimu. Kralj Ferdinand poziva pristae Ivana Zapolje, da pod gubitkom glave i imanja te izgona obitelji prijedju na njegovu stranu . 105 121. 1528. 4. jula. U Djakovu. Ivan Tah javlja, da se Turci spre maju udariti na Poegu 106 122. 1528. 20. jula. U Budimu. Ugarsko namjesnitvo pie kralju Ferdinandu u pogledu obrane Bihaa i Eipa 107 123. 1528. 20. jula. U Pragu. Kralj Ferdinand zapisuje gradove Medvedgrad i Rakovac banu Ivanu Karloviu 109 124. 1528. 9. augusta. U Novim Dvorima. Ban Franjo Bacan pie kralju Ferdinandu o kretanju Turaka, neposlunim velikaima u Hrvatskoj i vanosti gradova Bihaa i Ripa 109 125. 1528. 20. augusta. U Medvedgradu. Ban Ivan Karlovi javlja banu Franji Bacanu, da su zarobljeni Turci izkazali, da e Turci provaliti u Kranjsku 112 126. 1528. 24. augusta. U Novim Dvorima. Ban Franjo Bacan izvjeuje Tomu, biskupa jegarskoga, o skoroj navali Turaka i moli za pomo 112 127. 1528. 1. septembra. U Budimu. Toma, biskup jegarski, preporua Ivana Kastelanovia Petru Zylagyu, upravitelju dohodaka svoje biskupije 114 128. 1528. 20. septembra. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi javlja banu Franji Bacanu o okraju s Turcima pod Udbinom . . . . 1 1 4
MONUMENTA XXXV. : MONUM. HABSBURGICA I . 31

482 129. 1528. 20. septembra. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi priop uje kapetanu Nikoli Turnu, da je pred vratima Udbine razbio Turke, ali da nije mogao uhvatiti Turke, to su poli robiti imanja kneza Bernardina Frankopana. Mostarski paa udarit e na Hrvatsku i Kranjsku. Pozivlje hrvatske ete u Jastrebarsko 115 130. 1528. 25. septembra. U Nemetujaru. Ban Franjo Bacan moli Ivana Kastelanovia, da ne zauzme grad Zelinu . . . . .116 131. 1528. 27. septembra. U Nemetujvru. Ban Franjo Bacan javlja kralju vijesti, to mu ih je dojavio ban Ivan Karlovi o boju s Tur cima pod Udbinom 117 132. 1528. prije 29. septembra. U Beu. Odgovor Petru Kruiu pogledom na obranu Klisa i polaska njegova do biskupa zagrebakoga 117 133. 1528. 2. oktobra. U Senju. Petar Krui javlja vicekapetanu rijekomu, da je velika turska vojska prispjela pod Otoac . . . . 118 134. 1528. 15. oktobra. U Nemetujvru. Ban Franjo Bacan javlja kraljici Mariji o sukobu bana Karlo vica s Turcima i moli ispunjenje kra ljevih obeanja 119 135 1528. 10. novembra. U Bojakovini. Ivan Tah pie Ivanu Kastelanoviu u pogledu otpreme nekih srebrenih stvari, koje su se na lazile kod Petra Keglevia 120 136. 1528. 7. decembra. U Beu. Kralj Ferdinand nalae Nikoli Zrinskomu, da povrati Zagrepanima trokove, koje su imali kod kopanja ruda na njegovim posjedima 121 137. 1528. Odredbe u pogledu obrane Hrvatske 122 138. 1528.(?) Zahtjevi Ivana Karlovia, Petra Kruia i dr. . . 123 139. 1528.(?) Zahtjevi i uvjeti Ivana Karlovia, Franje Bacana i dr. 125 140. 1528. U Senju. Senjani mole Tomu, biskupa jegarskoga, da njihove potrebe zagovara kod kralja 129 141. 1528. Andrija, biskup kninski moli kralja Ferdinanda, da mu podijeli zagrebaku biskupiju 131 142. 1529. 1. januara. U Lindvi. Ban Franjo Bacan moli kralja Ferdinanda zaostalu plau i tui se na Ivana Banfija. pristau Zapolje 131 143. 1529. 3. januara. U Greiffenburgu. Kralj Ferdinand pie ugarskoj komori, da je gradove Biha i Bipae izruio zetu Ivana Koba sica . .^ 133 v. 144. 1529. 10. januara. U azmi. Simun, biskup zagrebaki, moli Ivana Kastelanovia, da ne zauzme grad Zelinu 133 145. 1529. 12. januara. U Kostajnici. Ivan Tah, upravitelj vranskoga priorata, pie Ivanu Kastelanoviu o dogovaranju sa Simunom, biskupom zagrebakim 134 146. 1529. 14. januara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand nalae ugarskoj komori, da banu Franji Bacanu isplati dunu plau . . . 134 147. 1529. 14. januara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu o povoljnom rijeenju nekih njegovih molbi . . . 135 148. 1529. 23. januara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand pie Ivanu Karlovicu. vojvodi molavskomu i drugima, da paze na Turke i da mu sve dojave 135

483

149. 1529. 25. januara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand pie Ivanu Pastoru, da je primio njegovo pismo, te hvali njegovo dranje . . 137 150. 1529. 26. januara. U Bercu. Petar Krui prima od Marte Orlovi na uvanje grad Sokol 137 151. 1529. 1. februara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand nalae Ivana Pastoru, da krene u Dubrovnik i da radi po uputi kancelara Ber narda Olesa 138 152. 1529. 15. februara. U Carigradu. Anronik Trankvilo pie Ivanu Bonzanu o odnosima izmedju kralja Ivana Zapolje i Turaka 138 153. 1529.17. februara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand pie Ivanu Pastoru, da je zadovoljan, to hita na krievaki sabor i u Dubrovnik 139 154. 1529. 17. februara. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand nalae Dominiku Burlu, da njegova pisma urui Ivanu Pastoru . . . . 140 155. 1529. 25. februara. Na Rijeci. Ivan Pastor pie kralju Fer dinandu, da kroz Rijeku polazi u Dubrovnik, jer kopnom od bojazni pred Turcima putovati ne moe 140 156. 1529. 10. marta. U Dubrovniku. Izvjetaj Ivana Pastora kralju Ferdinandu o turskim namjeram 141 157. 1529. 23. marta. U Spajeru. Kralj Ferdinand pie hrvatskim banovima, da je primio njihove obavijesti o prilikama u Hrvatskoj . 142 158. 1529. 23. marta. U Spajeru. Kralj Ferdinand nalae ugarskoj komori, da doznai Ivanu Haberdancu novac za uzdravanje vojske 143 159. 1529. 30. marta. U Spajeru. Kralj Ferdinand pie banu Ivanu Karloviu, da mu je drago, to podraje uhode u Turskoj, da de mu do znaiti plau, i neka uvai odredbe pogledom na buntovnike u Hrvatskoj 143 160. 1529. 30. marta. U Spajeru. Kralj Ferdinand nalae Eakaju, da utjera ratni porez od jedne i pol forinte 144 161. 1529. 1. aprila. U Dubrovniku. Izvjetaj Ivana Pastora kralju Ferdinandu o nakanama i spremanju Turaka . . . . . . . . 144 162. 1529. 20. aprila. U Dubrovniku. Ivan Pastor javlja vrhov nomu kancelaru Bernandu Olesu, biskupu tridenskomu, pripreme Turaka 147 163. 1529. (K 20. aprila. U Dubrovniku). Iskaz posada u turskim utvrdama 150 164. 1529. 21. aprila. U % Spajeru. Kralj Ferdinand javlja banu Franji Bacanu, da alje 1.500 panjolaca na Krajinu, i nalae mu, da pripazi na Turke 153 165. 1529. 23. aprila. U Spajeru. Kralj Ferdinand pie Frankopanima i hrvatskom salooru, da je imanja Bernardina EYankopana zaposjeo s razloga, da ih uva za njegovoga sina 154 166. 1529. 27. aprila. Na otoku Rabu. Petar Krui moli kralja Ferdiuanda, da mu dade luku Lovran i druge pripomoi za obranu grada Klisa 155 167. 1529. 27. aprila. Na otoku Rabu. Petar Krui pie kralju Ferdinandu o namjerama Turaka 156 168. 1529. 28. aprila. U Dubrovniku. Izvjetaj Ivana Pastora kan celaru Bernardu Olesu o Turcima 157 169. 1529. mjeseca aprila. Izvjetaj o gradnji turskoga mosta na Savi i utrde u Osijeku 159

484

170. 1529. 5. maja. U Dubrovniku. Izvjetaj Ivana Pastora kralju Ferdinandu o kretanju Turaka 159 171. 1529. 5. maja. U Dubrovniku. Izvjetaj Ivana Pastora kan celaru Bernardu Olesu 160 172. 1529. 6. maja. U Lipi. Kralj Ivan Zapolja daruje Jurju, Ivanu i Stjepanu od Kapele, dvor Kalinovec i plemike kue u Svetom Petru, to pripadae prije Gavru i Franji Pekriju 161 173. 1529. 9. maja. U Linu. Kralj Ferdinand pie opini dubro vakoj, da bude na uslugu Ivanu Pastoru, i da ju je preporuio caru Karlu V ' 162 174. 1529. 10. maja. U Linu. Kralj Ferdinand zadovoljan je s iz vjetajem Ivana Pastora, te prihvaa ponude Dubrovnika . . . . 163 175. 1529. 13. maja. U Linu. Kralj Ferdinand pie Ivanu Pastoru, da jo ostane u Dubrovniku u svrhu uhadjanja Turaka, i da digne od opine dubrovake predujam svoje nagrade 164 176. 1529. 15. maja. U Linu. Kralj Ferdinand pie opini du brovakoj, da je Ivanu Pastoru naloio, da preuzme od Dje 400 dukata u ime svoje plae 165 177. 1529. 15. maja. U Topuskom. Andrija, biskup kninski, moli kralja, da mu se povrate posjedi, to ih je posvojio Stjepan Blagajski 165 178. 1529. 26. maja. U Linu. Kralj Ferdinand ^nalae Stjepanu Bathoru, palatinu ugarskomu, da plemiki dvor u trgovitu Edelyn, to je bilo Ivana de Zapolia, s pripadnostima vrati Ivanu Castellanffy-ju de Zenthlelek, jer mu ga kralj darovao 166 179. 1529. 30. maja. U Ujvru. Ban Franjo Bacan pie kralju Ferdinandu, da e Turci provaliti u Slavoniju i Ugarsku . . . . 166 180. 1529. 1. juna. U Zagrebu. Ivan Pastor izvjeuje kralja Fer dinanda o nakanama Turaka i spletkama Mleana . . . . . . 168 181. 1529. 1. juna. U Zagrebu. Ivan Pastor pie biskupu tridenskomu Bernardu Olesu o osnovama Turaka i Mleana te o spremanju Simana, biskupa zagrebakoga i drugih velikaa, koji hoe Ivana Zapolju uvesti u Hrvatsku 169 182. 1529. 8. juna. U Dubrovniku. Izvjetaj bezimenog pouzdanika Pastorovog o turskim pripremama 171 183. 1529. 4. juna. U Senju. Senjani mole kralja Ferdinanda za pomo i opisuju svoj teak poloaj 172 184. 1529. 7. juna. U Linu. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu, da nikako ne dozvoli trgovanje Hrvata s Turcima, a jo manje, da se zarobljeni Turci putaju na slobodu bez njegova (banova) znanja 173 185. 1529. 10. juna. U Klisu. Opina kliska moli kralja Ferdinanda za pomo, jer inae e propasti 174 186. 1529. 10. juna. U Klisu. Izvadak pisma Petra Kruia, kojim javlja osnove Turaka, moli pomo za Klis i opisuje svoje doivljaje u Veneciji 176 187. 1529. 16. juna. U Paloti. Ladislav More preporuciva kralju, da se supruga despota Berislavica zatvori drugdje a ne u Orahovici. Moli pomo za grad Morovi. Biljeka o ortacima despotovim . . . .177

485 188. 1529. 17. juna. U Linu. Kralj Ferdinand pie Nikoli Zrinskomu, da ne smeta Prospera Todekina u rudarskim poduzeima na svojim imanjima 178 189. 1529. 18. juna. U Linu. Kralj Ferdinand pie Ivanu Pastoru, da mu je za uzdravanje odredio dio dae grada Dubrovnika . . . 179 190. 1529. 18. juna. U Linu. Kralj Ferdinand pie podbanu Mirku Bradau, da vodi istragu protiv Fabijana Kovaa, koji je na eni Filipa Matzlera prouzroio pometnue 180 191. 1529. 18. juna. U Zagrebu. Ivan Pastor pie kralju Ferdi nandu, da je primio njegovo pismo i da je ono Dubrovanima odaslao 180 192. 1529. 18. juna. U Zagrebu. Ivan Pastor pie kralju Ferdi nandu o nasiljima ljudi bana Ivana Karloviea, nanesenim Zagrepanima 181 193. 1529. 19. juna. U Linu. Kralj Ferdinand odobrava udaju udove Ferdinanda Frankopana za Vuka Frankopana 182 194. 1529. 19. juna. U Linu. Kralj Ferdinand nalae katelanima udove Ferdinanda Frankopana, da im se ova vjena sa Vukom Frankopanom, izrue njezina imanja 183 195. 1529. 20. juna. U Passau-u. Kralj Ferdinand na zagovor bana Ivana Karloviea i Nikole Juriia oprata Stjepanu Blagajskomu neki zloin 183 196. 1529. 20. juna. U Passau-u. Kralj Ferdinand obeaje knezu Frankopanu Slunjskomu isplatu duga i obeaje mu posadu za grad Slunj 184 197. 1529. 23. juna. U Regensburgu. Kralj Ferdinand nalae ugarskomu vijeu, da pomae Ivanu Haberdaneu, kojemu je naloeno, da brani krajinu od Turaka 184 198. 1529. 23. juna. U Regensburgu. Kralj Ferdinand povjerava Ivanu Haberdaneu obranu krajine od Turaka 185 199. 1529. 23. juna. U Regensburgu. Kralj Ferdinand javlja u paniji vukovskoj i poekoj, da je Ivanu Haberdaneu povjerio obranu krajine od Turaka i nalae, da mu se pokoravaju 185 200. 1529. 25. juna. U Regensburgu. Kralj Ferdinand nalae u paniji vukovskoj i poekoj, da imade vladati sloga medju njihovim iteljima 186 201. 1529. 25. juna. U Regensburgu. Kralj Ferdinand nalae u paniji poekoj, da se digne protiv Turaka 187 202. 1529. 26. juna. U Regensburgu. Kralj Ferdinand poziva vojsku pod oruje 187 203. 1529. 25. juna. U Regensburgu. Kralj Ferdinand nalae Benku iz Valpova i Bernardu Henyeyu, da se vojskom pridrue Ivanu Haberdaneu, i da brane palatinku Doru Kaniaj 188 204. 1529. 30. juna. U Zagrebu. Ivan Pastor pie kancelaru Ber nardu Olesu o kretanju Turaka, i da je Ivan Zapolja hrvatskim banom imenovao Ivana Taha 188 205. 1529. 30. juna. U Zagrebu. Ivan Pastor javlja kralju Ferdi nandu novosti o Turcima 190 206. 1529. 3. jula. U Djakovu. Ivan Haberdanec javlja kralju Ferdinandu o kretanju Turske vojske, da su Srbi u Srijemu pripravni uda riti na Turke i da Zapoljevi pristae dogovaraju s Turcima . . . 1 9 0

486 207. 1529. 7. jula. U Linu. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu, neka uznastoji, da Vuk Frankopan povrati Grguru Stefkoviu oteto ulje, konje i slugu 192 208. 1529. 7. jula. U Linu. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu, da Marija Frankopanka dade Kristini Dolskoj zadovoljtinu za oteti posjed 193 209. 1529. 7. jula. U Linu. Kralj P'erdinand nalae banu Ivanu Karloviu, da kroji pravdu Gaparu Bartakoviu i Blau Dijakoviu glede posjeda, to im je otela Marija Frankopanka 193 210. 1529. 7. jula. U Linu. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu, da Grgura tefkovia stavi u posjed Dubovca, koji mu otela Marija Frankopanka 194 211. 1529. 11. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand pie Petru Kruiu, da e pisati dudu mletakomu, neka mu se nadoknadi teia i da se je za obranu Klisu izdano pobrinuo 194 212. 1529. 12. jula. U Djakovu. Ivan Haberdanec pie kralju Fer dinandu o izdajstvu Nikole Giletfija i da su Srbi na strani kraljevoj . 195 213. 1529. 13. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand obeaje Klianima pomo i moli ih, da ustraju u vjernosti 196 214. 1529. 13. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu, da svoje ljude odvrati od nanaanja nasilja Za grepanima 197 215. 1529. 15. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand daje banu Ivanu Karloviu, Nikoli Turnu i Ivanu Piichleru naputak, kako imadu utanaiti sa Marijom Frankopankom 198 216. 1529. 16. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand pie Ni koli Kauberu i vinodolskim slubenicima, da se ne paaju u dohotke Simuna, biskupa modrukoga 199 217. 1529. 16. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand poziva izvritelje oporuke Bernardina Frankopana, da ga izvijeste o pravu Stje pana i Tome de Dyonisiis na grad Bakar 200 218. 1529. 17. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand daje grad Grobnik pod upravu Gapara Waldersteina 201 219.1529.18. jula. U Budjejovicama(?). Gapar Walderstein prima od kralja Ferdinanda grad Grobnik 202 220. 1529. 19. jula. U Bujejovicama. Kancelar Oles izdaje Ivanu Pastoru priznanicu za njegovo djelovanje 202 221. 1529. 19. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand hvali dje lovanje Ivana Pastora 203 222. 1529. 19. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand izrie svoje zadovoljstvo Dubrovanima i moli ih, da uhode Turke . . . 203 223. 1529. 19. jula. U Bujejovicama. Kralj Ferdinand obeaje Senjanima pomo 204 224. 1529. 27. jula. U Linu. Kralj Ferdinand nalae Krstu, biskupu ljubljanskomu i Nikoli Turnu, da Gjuru Frigidina, kojega je Simun, biskup zagrebaki liio kanonikata, opet u ovaj uspostave . 204 225. 1529. 28. jula. U Linu. Kralj Ferdinand poziva bana Ivana

487

Karlovia, da mu javi, jeli primio novac utjeran od nekih upanija, ako nije, da e mu taj drugim putem namaknuti 205 226. 1529. 3. augusta. U Linu. Kralj Ferdinand hvali vjernost grada i kaptola zagrebakoga i potie ih na ustrajnost 206 227. 1529. 3. augusta. U Linu. Kralj Ferdinand obeaje banu Franji Bacanu, da e mu, ako uspije vojna na Turke, ostatak duga na miriti . . . 206 228. 1529. 3. augusta. U Linu. Kralj Ferdinand poziva hrvatsko plemstvo na vojnu protiv Turaka 207 229. 1529. 6. augusta. U Zagrebu. Nikola Turn pie Ivanu Kastelanoviu o pripremama za rat 209 230. 1529. 14. augusta. U Linu. Kralj Ferdinand pie Ivanu Kastelanoviu, neka ustraje s drugovima u vjernosti, to e svojedobno nagraditi 209 231. 1529. 15. augusta. U Zagrebu. Nikola Turn, vrhovni kapetan na Krajini, odredjuje progon Tome Trnkovia i njegovih ortaka . . 210 232. 1529. 18. augusta. U Zagrebu. Krsto, biskup ljubljanski i Nikola Turn pozivaju Petra Keglevia u pomo protiv izgleda velikaa i na podsadu biskupovog grada u Zagrebu 211 233. 1529. 1 septembra. U Linu. Kralj P'erdinand poziva Mariju Frankopanku, da isplati Grguru Stefkoviu novac, koji je zapisan na dubovakom imanju 212 234. 1529. 15. septembra. U Optuju. Ivan Pastor pie kralju Ferdinandu o zapletenim prilikama u Hrvatskoj 212 235. 1529. 25. septembra. U Linu. Kralj Ferdinand pie Mariji Frankopanki, da se ne protivi njezinoj udaji za Vuka Frankopana, da e voditi raun o njezinoj djeci i da e Ivana Pchlera pozvati na red radi nasilja nanesenih njezinim kmetovima 213 236.1529.11. oktobra. U Pragu. Kralj Ferdinand izrie banu Ivanu Karloviu sauee radi pogibli od Turaka i poziva ga k sebi u Lin 214 237. 1529. 5. novembra. Stjepan Grasswein, kapetan tajerske, izvjeuje tajerske stajee, da je Katarina e Pernegg, udova, opremila dva konjanika protiv Simuna, biskupa zagrebakoga i protiv Turaka, kad su podsjeali Be 214 238. 1529. 8. novembra. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja daruje za zasluge nobilis Andree Bwdor de Bwdrowz" istomu sve posjede Pavla literata de Mykethynz, Pawlowcz i Gorenyaricz zvane sa plemikim dvorom u Pawlowcz-u u upaniji krievakoj, stqje ovaj izgubio pristajavi uz kralja Ferdinanda protiv zakonito krunjenog kralja Ugarske i tako postao veleizdajnikom 214 239. 1529. Prije 16. novembra. Tegobe i zahtjevi Ladislava Moreja . 215 240. 1529. prije 16. novembra. Iskaz zahtjeva Petra Keglevia, Ljudevita Pekrija i drugih 217 241. 1529. 16. novembra. U Linu. Odgovor kralja Ferdinanda Ladislavu Moreju. Nalae, da uva grad Morovi. Obeaje, da e ga na graditi 220

488 242. 1529. Prije 19. novembra. Ban Franjo Bacan pie kralju Ferdinandu, da je ve sve potroio na vojsku, te moli novanu pomo 222 243. 1529. Prije 19. novembra. Petar Krui moli kralja, da Bartolu Kaiu daruje posjed Bogaevo 223 244. 1529. Prije 19. novembra. Grgur Stefkovi razlae kralju Ferdinandu svoje zasluge i tete, to ih pretrpio, te moli, da mu se vrate oteta imanja 223 245. 1529. Prije 19. novembra. Gjuro Frankopan Slunjski istie kralju Ferdinandu svoje zasluge i moli za pomo, da moe ustrajati u njegovoj slubi 224 246.1529.19. novembra. Zahtjevi bana Ivana Karlovia i drugih 225 247. 1529. 19. novembra. Iskaz zahtjeva Franje Bacana i drugih 227 248. 1529. 19. novembra. Iskaz zahtjeva Ljudevita Pekrija i drugih 229 249. 1529. Prije 22. novembra. Petar Krui moli kralja Ferdi nanda pomo za Klis i da mu se dadu neka imanja 234 250. 1529. 22. novembra. Informacije o molbama i zahtjevima Petra Kruia i drugih 230 v 251. 1529. 25. novembra. U Linu. Zelje i zahtjevi Petra Keglevia, Kastelanovia i drugih 238 252. 1529. 25. novembra. U Linu. Odredbe glede zahtjeva i elja bana Ivana Karlovia, Keglevia i drugih 242 253. 1529. 30. novembra. U Linu. Kralj Ferdinand zapisuje banu Ivanu Karloviu gradove Medvedgrad i Eakovac 246 254. 1529. 29. decembra. U Linu. Kralj Ferdinand poziva Za grepane, da dadu zadovoljtinu Ivanu i Gaparu Pastoru . . . . 247 255. 1529. Nikola Jadrijevi moli kralja Ferdinanda, da ga prepo rui pokralju napuljskomu, kako bi mogao svoju ker iskupiti iz turs koga ropstva 247 256. 1529. Andrija Hrvat moli kralja Ferdinanda, neka mu to po dijeli, da mu uzmogne sluiti 248 257. 1529. Zemaljsko vijee u Drauburgu odredjuje, da panjolske ete (Knecht) predju Kupu i da krenu prema Modruu i Brinju. Po na logu kralja ima se Udbina natrag osvojiti. Za to se odredjuju panjolci i 700 konjanika pod zapovjednitvom Piichlera. Pod Udbinu ima se kre nuti im ban Ivan Karlovi odredi 249 258. 1530. 4. januara. U Ozlju. Stjepan Frankopan moli kralja Ferdinanda za pomo protiv Turaka i da mu se povrati Vinodol . 249 259. 1530. 15. januara. U Brekovici. Ivan Kobasi moli kralja Ferdinanda, da njega i njegove uzme u zatitu protiv domaih nasilnika 251 260. 1530. 11. januara. U Senju. Opina senjska moli kralja, da uzme u zatitu trgovake prilike grada Senja 252 261. 1530. 18. januara. U Senju. Senjani, Brinjani i Otoani raz lazu svoje bijedno stanje i mole kralja Ferdinanda, da im poalje to vie vojske 253 262. 1530. 23. januara. U Konici. Ivan Saroni izvjeuje o na padaju na Stjepana Deshaza kod Susjedgraa 255

489 263. 1530. 25. januara. U Lukavcu. Ban Ivan Karlovi alje kralju Ferdinandu svoje pouzdanike 257 264. 1530. 30. januara. Krsto, Gjuro i Vuk Frankopan te Stjepan Blagajski alju kralju svoje pouzdanike 257 265. 1539. (30. januara). Poslanici Frankopana i Blagaja mole kralja, da njegovi komesari zadovolje eljama njihovih principala . . 258 266. 1530. 6. februara. U Varadinu. Ludovik Pekri pie zapo vjednicima tajerske vojske, da prue pomo protiv biskupa zagrebakoga, koji zove Turke na pomo 259 267. 1530. 23. februara. U Pragu. Kralj Ferdinand opominje Senjane, da mu ostanu vjerni 260 268. 1530. 24. februara. U Pragu. Kralj Ferdinand pie Bianima, da za sada ne moe dozvoliti, da njihova gradska vrata budu otvorena 260 269. 1530. 27. februara. U Bihau. Opina bihaka moli kralja Ferdinanda, da ju pomogne vojskom i ratnom opremom protiv Turaka 261 270. 1530. mjeseca februara i 3. marta. U Pragu. Ban Ivan Karlovi moli kralja, da se Bianima nametnuti upnik odstrani i novi vrijedniji imenuje. Odredjuje se glede toga istraga 262 271. 1530. 1. marta. U Carigradu. Fr. Bernardin Pomazani pie kralju o vojnama Turaka . 253 272. 1530. 1. marta. U Novom gradu. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da samo od nevolje u njega trai novac i pomo. Moli sto vojnika za nekoliko dana, a bjegunce turske preporuuje i moli za njih stanita 265 273. 1530. 4. marta. U Gracu. Nikola Turu javlja dolazak Turaka pod Udbinu 266 274. 1530. 4. marta. U Sofiji. Fr. Bernard Pomazani pie kralju o vojnim nakanama Turaka 266 275. 1530. 4. marta. U Krmendu. Ban Franjo Bacan izvjeuje kralja Ferdinanda o ratnoj spremi Turaka, o prilikama u Slavoniji te moli ratne potreptine 267 276. 1530. 8. marta. U Gracu. Krsto Frankopan Traki tui se kralju Ferdinandu na nevolje pretrpljene od Turaka i moli pomo . 271 277. 1530. 9. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalae banu Franji Bacanu, da titi udovicu Vida Fladniczara 273 278. 1530. Prije 10. marta. Vuk Frankopan Brinjski moli kralja Ferdinanda, da mu povrati grad Brinje, to mu ga je povjerio na u vanje : ' 273 279. 1530. Prije 10. marta. Ivan Tumpi moli kralja Ferdinanda, da mu doznai plau za uzdranje vojnika 274 280. 1530. Prije 10. marta. Bernard Tumpi izbraja kralju Fer dinandu svoje zasluge i moli za se^ za brata i sinove pomo . . . 275 281. 1530. Prije 10. marta. Informacije o pritubama i molbama hrvatskoga plemstva 276 282. 1530. Prije 10. marta. Dvorsko vijee pie banu Ivanu Karloviu, neka se ne boji za opstanak Hrvatske, jer se kralj za to svojski brine . . 279
MONUMENTA HIST. XXXV. : MONUM. HABSBURGICA I . 31a

490 283. 1530. Prije 10. marta. Odgovori hrvatskim velikaima . 280 284. 1530. Prije 10. marta. David Lindekar tui se kralju Ferdi nandu, da je Gjuro Meknicer zaokupio imanja pokojnog Rotteudorffera, a Petar Keglevi njegova imanja u Zagorju 282 285. 1530. Prije 10. marta. Valentin Ladii podastire kralju Ferdinandu molbu bana Ivana Karlovia pogledom na odtetu za ugrab ljene mu stvari bod beke podsade, te tui Ivana Luia, koji mu je sestru orobio 283 286. 1530. Prije 10. marta. Popis stvari bana Ivana Karlovia, to mu ih Nijemci kod beke podsade oduzee 284 287. 1530. Prije 10. marta. Iskaz elja nekih hrvatskih plemia 285 288. 1530. 10. marta. U Pragu. Krali Ferdinand pie banu Ivanu Karioviu, da grad Sokol (Sokolac) po pravici dosudi Ivanu Kobasicu ili Petru Kruiu 287 289. 1530. 10. marta U Pragu. Kralj Ferdinand nalae hrvatskim kapetanima, katelanima, sucima itd., da ulove Ivana Luia, koji je orobio sestru Valentina Ladiia 288 290. 1530. 10. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karioviu, da izvijesti o nepravdama nanesenim Ivanu Kanturiu i Pavlu Kanatiu 288 291. 1530. 10. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand pie banu Ivanu Karioviu, da Davida Lindekera titi od nepravda Petra Keglevia . 289 292. 1530. 10. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalae svojim povjerenicima u Hrvatskoj, da uspostave arcipopa vinodolskoga Gjuru Katia, kojega je Nikola Rauber liio te asti 289 293. 1530. 10. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalae hrvatskim banovima, da prisile Mihalja Slatinskoga i Petra Budinskoga, da povrate otete posjede Slatinu i Budindol Davidu Linekaru 290 294. 1530. 10. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalae hrvatskim Ivanovima, da uznastoje, da udova Antuna Blagaja isplati dug Pavlu Zeljeznakoviu 290 295. 1530. 10. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karioviu, da titi Gjuru Zimia, kojemu je Krsto Frankopan Brinjski uinio velika nasilja. Neka istrai jeli je istina, da Frankopanovi kmetovi nose ive Turcima u Udbinu 291 296. 1530. 12. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand pie Petru Kru iu, da i nadalje brani grad Klis 291 297. 1530. 13. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand pie Ludoviku Pekriju, da e poslati panjolske ete i da ga je oprostio od tridesetnice 292 298. 1530. 16. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu o primirju s biskupom Simunom i drugim plikama u Hrvatskoj 293 299. 1530. 16. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand uvjerava Biane, da ih ne e napustiti 295 300. 1530. 17. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand javlja Andriji, biskupu kninskomu, da e stii pomo protiv Turaka . . . . . . 296 301. 1530. 18. marta. U Varadinu. Petar Krui, zapovjednik Klisa, moli Ludovika de Nynnes, carskog poslanika u Veneciji, da se za nj zauzme kod duda gledom na ottetu kvara, to ga pretrpio od Mleana 297

491 302. 1530. 24. marta. U ibeniku. Bezimeni prijatelj javlja ri jekom kapetanu pogibelj od Murat Oehaje 298 303. 1530. 25. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand pie Krstu Frankopanu neka brani preostali mu grad (Trac) od Turaka i da e mu poslati potrebne ratne spreme . 299 304. 1530. 29. marta. U Pragu. Kralj Ferdinand pie Ludoviku Pekriju, to da ugovara sa zagrebakim biskupom 300 305. 1530. mjeseca marta. U Pragu. Odgovor kralja Ferdinanda Krstu Frankopunu 301 306. 1530. mjeseca marta. Biljeke o odgovoru kralja Ferdinanda Vuku Frankopanu pogledom na grad Brinje 302 307. 1530. 6. aprila. U Varadinu. Ludovik Pekri pie kralju Ferdinandu o svom tekom poloaju 303 308. 1530. 8. aprila. U Lukavcu. Ban Ivan Karlo vic moli Ivana Katzianera za sastanak 307 309. 1536. 10. aprila. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi moli Ivana Katzianera za pomo protiv Turaka, te ga obavjeuje o skoroj provali Turaka u Hrvatsku 307 310. 1530. 16. aprila. U Krupi. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da je doznao od uhoda, koji su bili kod Turaka 15 dana, da e sada o blagdanima krenuti turska vojska, da podsjeda Biha i KrupuDrugi vele, da e poi u kraj oko Senja. Moli za pomo, inae e svi izginuti; moli, da mu poalje 20 strijelaca 308 311. 1530. 17. aprila. U Pragu. Kralj Ferdinand nalae banu Ivanu Karloviu i Franji Bacanu, da samoborske Franjevce sprijee paati se u poslove upnika 308 312. 1530. 17. aprila. U Pragu. Kralj Ferdinand alje Leonarda de Nogarolis k Ladislavu More-u, da s njim dogovara o eljama biskupa zagrebakoga 309 313. 1530. 24. aprila. U Perni Ban Ivau Karlovi alje k Ivanu Katzianeru svog pouzdanika Mihalja Budiia 310 314. 1530. 25. aprila. U Ori-gradu. Gjuro Zimi alje svog pouzdanika Ivana Darovia k Ivanu Katzianeru 310 315. 1530. 25. aprila. U Linu. Jakob Jakobini moli kralja, da grad Bakar dopita Stjepanu i Tomi de Dionysus .% 311 316. 1530. 25. aprila. U azmi. Proglas imuna biskupa zagre bakoga na zagrebake vojnike 312 317. 1530. 26. aprila. U Varadinu. Ludovik Pekri pie Ivanu Katzianeru, kako e se s njime na vojnu pridruiti . . . . . . 313 318. 1530. 27. aprila. U Novigradu. Ban Ivan Karlovi alje svoje pouzdanike k Ivanu Katzianeru 314 319. 1530. 28. aprila. U Bosiljevu. Vuk Frankopan javlja Jorgu Schutzenpaneru. da su Turci provalili do Brinja i Otoca . . . . 314 320. 1530. 29. aprila. U Linu. Kralj Ferdinand upuuje Leonarda Nagarolija, kako da ugovara s biskupom zagrebakim . . . . . 315 321. 1530. 30. aprila. U Novigradu. Ban Ivan Karlovi pie Graparu Karanu, da su Turci poplavili Liku i Krbavu . . . . . 3 1 5

492 322. 1530. koncem aprila. (U Ozlju.) Gjuro Gusi katelan ozaljski prosvjeduje protiv namjetanja sveenika u Vivoini po Ivanu Katzianeru 316 323. 1530. 2. maja. Na Kupi. Erasmo Obrian i Gaspar Karan piu Ivanu Katzianeru o provali Turaka oko Klokoa i mole plau . 317 324. 1530. 3. maja. U Metliki. Kapetan Gapar Karan er preporua Ivanu Katzianeru plemia Ivana Dyankowycha, koji je prole godine sa svojim konjanicima sluio i moli, da mu dunu plau isplati . . 318 325. 1530. 4. maja. Kralj Ferdinand pie Leonhardu de Nogarolis pogledom na biskupa zagrebakoga 318 326. 1530. 9. maja. U Brezicama. Ludovik Pekri pie kralju Ferdinandu o haraenju biskupa zagrebakoga Simuna i da ga je kod Oazme pobjedio 319 327. 1530. 10. maja. U Metliki. Hrvati plemii vojnici alju k Ivanu Katzianeru svoje pouzdanike Ivana Karinia i Ivana Vidoia 320 328. 1530. 18. maja. U Beu. Leonhard de Nogarolis pie kralju kako e biskup zagrebaki postati kraljevim privrenikom . . . . 320 329. 1530. 18. maja. U Bruvnu. Knez Stjepan Blagajski alje k Ivanu Katzianeru Grgura Zemljica na dogovor 322 330. 1530. 19. maja. U donjem Gracu. Kaptol zagrebaki alje svog pouzdanika kanonika Bartola Klokoekoga k Ivanu Katzianeru . 322 331. 1530. 19. maja. U azmi. Simun biskup zagrebaki moli Tomu Thomlisna za dogovor i a mu poalje neke stvari . . . . 323 332. 1530. 20. maja. U Moslavini. Petar Erddy pie Polidoru, biskupu oropinskom, da je pristaa Ferdinanov, ali ga prilike u Hrvatskoj smetaju 324 333. 1530. 21. maja. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand pie banu Franji Bacanu, da polazi do cara moliti za pomo. Neka popomae Va lentina Treka. Zadovoljan je s uspjesima Pekrijevim protiv biskupa za grebakoga 325 334. 1530. 21. maja. U Lupoglavu. Kapetan Petar Krui moli ponovno generala Ivana Katzianera, da opskrbi Klis hranom i orujem, te plaom, a on a prije, nego li se Klis opskrbi, ne moe tamo, jer nije siguran ivota od vlastitih svojih vojnika 326 335. 1530. 24. maja. U Stubici. Stjepan Deshazy pie Ivanu Ka tzianeru o dogovorima sa Petrom Erddom 327 336. 1530. 25. maja. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand obeaje Petru Kruiu pomo za grad Klis 329 337. 1530. 26. maja. U Varadinu. Ludovik Pekri pie Ivanu Katzianeru o borbi s biskupom Simunom, te mu predbacuje mlitavost 329 338. 1530. 27. maja. U Ozlju. Knez Juraj Frankopan Slunjski moli generala Ivana Katzianera, da zatiti maloljetnoga kneza Stjepana Frankopana, kojemu susjedi ugrabie oinska imanja 330 339. 1530. 29. maja. U Klokou. Ban Ivan Karlovi alje svog pouzdanika plemia Stjepana Guia, k Ivanu Katzianeru, po nekom svom poslu i moli, da ga saslua 332 340. 1530. 30. maja. U Virovitici. Margareta Zekel, supruga Ivana Banfija, moli Petra Erdda za pomo protiv Ludovika Pekrija . . 332

493 341. 1530. 30. maja. U Medvedgradu. Ban Ivan Karlovic poziva Ivana Katzianera na dogovor 332 342. 1530. 31. maja. U Lupoglavu. Petar Krui zahvaljuje Ivanu Katzianeru, to se stara za Klis. Moli, da se obskrbi branom . . . 333 343- 1530. 31. maja. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja daruje svom zaslunom Andriji Bwdor de Bwdrowcz sve posjede Gjure sina pleme nitog Petra de Bogacho, gdje god se ovi nalazili u kraljevini Slavoniji i upaniji krievakoj, koje je ovaj izgubio, jer je pristao factioni Germanice partique Ferdinandine" i izveo razna nasilja protiv pristaa njegovih. Nalae kaptolu eazmanskom, da Budora uvede u posjed ovih imanja, a u prisuu njegovog povjerenika Akacija de Bresthowcz ili Gavra de Themerye ili Franje Thwrkeych de Palychnazenthpether ili Jurja de Neznanhegh. 334 344. 1530. 1. juna. U Zagrebu. Opina grada Zagreba alje k Ivanu Katzianeru svoje poslanike 334 345. 1530. 1. juna. U Zagrebu. Salvator Prencinger pie Ivanu Katzianeru, da vojska u Zagrebu nema potrebna novca ni spreme . 335 346. 1530. 2. juna. U Lupoglavu. Nikola Jadrijevi katelan javlja, da su Turci navalili na Klis, ali da su ih Klisani pred gradskim vratima razbili. Moli za pomo 336 347. 1530. 2. juna. U Beu. Leonardo de Nogarolis javlja kralju Ferdinandu, da ima izgleda, da e biskup zagrebaki prei na njegovu stranu 337 348. 1530. 3. juna. U Bisagu. Ivan Kastelanovi, kojemu su biskup zagrebaki i Petar Erddi oteli imanja, moli Ivana Katzianera naknadu i plau, da moe vojsku uzdrati 337 349. 1530. 5. juna. U Innsbrucku. Kralj Ferdinand pie Ludoviku Pekriju, da sve poduzme protiv protukralja Ivana i da sve sporazumno radi s Ivanom Katzianerom 338 350.1530. 5. juna. U Topuskom. Andrija Tukani, biskup kninski, javlja generalu Ivanu Katzianeru, da se hlivanski paa sprema udariti na Hrvatsku, Turci da ee uvrstiti i posjesti Udbinu i Mrzin. Biskup zagre baki Simun Erddi, da trai pomo u Turaka i uvruje te obskrbljuje hranom svoje gradove 340 351. 1530. 5. juna. U Rasinji. Ivan katelan pie Ludoviku Pekriju, da je Ivan Tah stvari i oruje iz Klotra (Grbonok) otpremio u Kamengrad 341 352. 1530. 5. juna. U Odri. Ban Ivan Karlovic alje k Ivanu Katzianeru svog pouzdanika plemia Ivana Wukoslauig-a (Vukoslavica) i moli, da ga saslua o njegovim prilikama 342 353. 1530. 6. juna. U Beu. Batno vijee u Beu pie Ivanu Ka tzianeru, da je Ivan Tah po Ivanu Zapolji otputen i da ga valja privesti na stranu kralja Ferdinanda 342 354. 1530. 6. juna. U Varadinu. Ludovik Pekri javlja Ivanu Katzianeru, da su Turci krenuli na Hrvatsku. Moli da se svnjime sastane. Sad borave u Varadinu ban Bacan i Valentin Therek. Salje priloeno neko pismo, koje ako misli neka poalje kralju 343 355. 1530. 7. juna. U Ljubljani. Ivan Katzianer pie Ivanu Kas-

494 telanoviu, 'da dri na okupu svoje ljude, jer e zamoljeni od kralja novac doskora stii 344 356. 1530. 7. juna. U Brekovici. Ivan Kobasi alje k Ivanu Kat zianeru fratra vikara Nikolu Sturlia, da mu razloi Kobasieve potrebe 345 357. 1530. 7. juna. U Otocu. Vojnici otoani piu kapetanu Erasmu Saueru (Sarar), da od Ivauja (24./6.) ne e dalje ostati u Otocu, ako ne dobe plau 345 358. 1350. Prije 8. juna. Murat vojvoda, ehaja Bosne, pozivlje Ivana Kobasica, da poalje ovjeka, s kojim da moe ugovoriti togod glede turske zatite, pa da mu naznai svoje turske sunje, koje e na stojati otkupiti . 345 359. 1530. 8. juna. U Brekovici. Ivan Kobasi pie Ivanu Kat zianeru o bjenim prilikama oko Brekovice. Javlja vijesti o pomoi turskoj biskupu zagrebakom 346 360. 1530. 8. juna. U Brinju. Vojnici brinjski piu Erasmu Saueru (Sarrar) kapetanu senjskom, da e napustiti slubu u trgu (oppido) Brinju, ako ne dobe plau . 348 361. 1530. 11. juna. Kod Brezica. Sabor kod Brezica alje Ivanu Katzianeru svog pouzdanika Tomu od Komornice, da mu saopi neke vane vijesti 348 362. 1530. 11. juna. Na Rijeci. Petar Krui alje svog pouzdanika k Ivanu Katzianeru 349 363. 1530. 13. juna. U Medvedgradu. Ban Ivan Karlovi alje k Ivanu Katzianeru svog pouzdanika Ivana Pastora 349 364. 1530. 14. juna. U Soljanama. imun biskup modruki moli Ivana Katzianera, da nekom jadniku pomogne 350 365. 1530. 15. juna. U Klisu. Matija Ufranai i Mirko, vicekapetaui Klisa, javljaju Ivanu Katzianeru, dav su se obranili od Turaka, koji su velike tete poinili po polju oko Klisa. alju radi daljne obavijesti slugu Kruieva Nikolu 350 366. 1530. 16. juna. U Lovrani. Petar Krui alje k Ivanu Katzianeru Nikolu Jadrijevia, katelana lupoglavskoga, da obrazloi stanje i potrebe Klisa . 351 367. 1530. 17. juna. U Bihau. Ivan Lenkovi, vicekapetan, javlja Ivanu Katzianeru, da se tri pae spremaju te e udariti ili na Biha ili e poi u pomo biskupu zagrebakom. Moli uputu, to da uini, ako Turci opkole Biha 351 368. 1530. 18. juna. U Rimu. Klement VII. papa potie Petra Kruia na borbu protiv Turina i alje mu neto ita 352 369. 1530. 18. juna. U Beu. Eatno vijee pie Ivanu Katzianeru, da je Petar Erddy preao na stranu kralja Ferdinanda i neka mu se nita zla ne ini 353 370. 1530. 19. juna. U Beretincu kod Varadina. Ivan Golec javlja Ivanu Katzianeru dogadjaje u Hrvatskoj i Ugarskoj, predlae Ivana Ernusta Cakovakoga za upana varadinskoga i t. d. . . . . . 354 371. 1530. 26. juna. U Kostelu. Petar Keglevi alje k Ivanu Katzianeru svoga slubenika plemia Martina Kupchich-a, te moli, da ga vjerom saslua . . . . . . . . . . . . . . . . . 357

495 372. 1530. 26. juna. U Buimu. Kralj Ivan Zapolja daruje za zasluge plemiu Andriji Bwdor de Bwdrowcz, koji je mnogo tete pretrpio na svojim posjedima i kmetovima od nevjernika i buntovnika, sav posjed Thybonych" u krievackoj upaniji, zajedno s plemikim dvorom ondje, to je neko plemi Stjepan Vaskaych posjedovao, ali je smru njegovom pri palo kralja 357 373. 1530. 26. juna. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja daruje svom zaslunom Andriji Bwdor-u de Bwdrowcz posjede Also i Felsew Chapalowcz s plem. dvorom u Also-Chapalowcz-u u upaniji krievackoj, stoje smru Stjepana de Ohapalowcz pripalo kruni 357 374. 1530. 27. juna. U Senju. Opina senjska alje k Ivanu Kat zianeru kanonika senjskoga Pranju ivkovia (Sifchouich, Zifchouich), da mu ocrta njezine nevolje i jade od nasrtaja turskih. Moli, da ga saslua 358 375. 1530. 2. jula. U Varadinu. Ban Franjo Bacan poziva Ivana Katzianera na sabor u Zagrebu na dan 10. jula 358 376. 1530. 2. jula. U Varadinu. Ludovik Pekri pie Ivanu Kat zianeru, da je primio pismo od kralja, e da se u potrebi sastane s njime. Traio ga esto, ali ga nai nije mogao. Javlja vijest o dolasku bosanskoga pae, kojemu valja na put stati. Budue nedjele bit e s banom Bacanom u Zagrebu, kamo e doi prije, da se s ostalim vjernima kralju im prije sdrui. Moli Katzianera, da doje u Zagreb, ako sam ne moe, neka po alje svog pouzdanika, da sazna volju Hrvata. Oko Pekrija bit e mnogo ljudi i moli Katzianera, da postavi u Brezice nekoliko stotina armigeros", i barem 400 pjeaka, koji e biti na pomo. S ovima misli, da e se moi odoljeti neprijatelju 359 377. 1530. 1. jula. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeru, da e Turci za osam dana provaliti do Bihaa ili Krupe. Opominje Katzianera, da se potara, da ne propadne kraljevina Hrvatska 359 378. 1530. 3. jula. U Klokou. Ban Karlovi javlja Ivanu Katzi aneru, da e za koji dan doi turska vojska pod Biha i Krupu, da odklanja odgovornost, ako padne Krupa, gdje ne ima ni vojske ni praha 360 379. 1530. 5. jula. U Susjedgradu. Stjepan Dehazy moli generala Ivana Katzianera, da ne bi njemaka vojska pustoila njegova imanja i preporuuje se a svoje zasluge, osobito pomaui grad Zagreb . . 3 6 1 380. 1530. 8. jula. U Medvedgradu. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da je doao u Slavoniju radi dogovora o navali na Zapoljevce, koje ,e ipak jo nastojati, da ih za Ferdinanda s dobra predobi. Moli zajam od tri sto forinta, poto nema za sebe i vojsku na raspolaganje ni jedne forinte .. . 362 381. 1530. 10. jula. U Zagrebu. Opina grada Zagreba tui se Ivanu Katzianeru, da dobiva slabu ili nikakovu pripomo, premda je ve godinu dana grad podsjednut. On, da eka tursku vojsku, a pred Zagrebom vide se svaki dan Turci 363 382. 1530. 12. jula. U Zagrebu. Banovi Ivan Karlovi i Franjo Bacan preporuuju Ivanu Katzianeru tubu vlastelina Ivana Deshaza protiv Ivana Piichlera, te mole, da se radi toga u Zagrebu sud spremi . . 364 383.; 1530. 14.' jula. U Susjedgradu. Stjepan Deshazy pie Ivanu Katzianeru o dogovaranju s Petrom Erddom . . . . . . . . 364

384. 1530. 15. jula. U Lukavcu. Ban Ivan Karlovic moli Ivana Katzianera, da ga doeka u Novom Mjestu .i javlja mu, da je poslanik biskupa zagrebakoga bio kod pae 36 385. 1530. 16. jula. U Videmu. Ludovik Pekri i Stjepan Deshazy, piu Ivanu Katzianeru, da su radosno uli dojavu, da e stii u Zagreb 1000 konjanika i bojno oruje te spreme 366 386. 1530. 18. jula. U Bihau. Pavao Mili, vojni asnik moli Ivana Katzianera plau za straare bihake i priopuje, da su Biani, njih stotina, izletili do Knina, a na Cetini, da je harambaa Nikola Bidojevi, koji je voljan izai 367 387. 1530. 22. jula. U samostanu sv. Jurja. Franjo biskup senjski moli Bernarda, biskupa tridenskpga, da se zauzme za nj kod kralja . 368 388. 1530. 22. jula. U azmi. Biskup imun i Petar Brddi piu generalu Ivanu Katzianeru, da njihovi poslanici nijesu mogli govoriti sa Stjepanom Deshazom, ali da su pripravni druge pouzdanike radi dogovora poslati. Pekri da robi tudja imanja, a za osvetu navalili su Turci i poplijenili imanje Ladislava More-a Orahovicu i sv. Miklo 369 389. 1530. 23. jula. U Gracu. Petar Erddi uva granicu Ugra 371 390. 1530. 28. jula. U Susjedgrau. Andrija Tukani, biskup kninski, moli Ivana Katzianera, a po kraljevskoj odredbi postavi sud u stvari Stjepana Deshaza, ali ne u Ljubljani, ve prema zakonu u podruju kraljevine Hrvatske i Slavonije 371 391. 1530. 30. jula. U Novigradu. Ban Ivan Karlovic pie Ivanu Katzianeru, da je Pavko Zablych zaj (Katzianera) snubio nekoliko pje aka. Moli ga, da ga pridri u slubi 372 392. 1530. 30. jula. U Susjedgrau. Stjepan Deshazy pie Ivanu Katzianeru, da prosvjeduje protiv roita u Ljubljani, na koje ima doi Ivan Pchler, koji je prole godine blizu Zagreba poinio nasilja i nepravde njegovim ljudima. Prigovara, da se time vrijedjaju prava kraljevstva i jasne odredbe kralja 372 393. 1530. 31. jula. U Linu. Kralj Ferdinand poziva Petra Keglevia, da pomogne kazniti protivnike njegove u Hrvatskoj . . . . 372 394. 1530. Mjeseca jula. U Metlici. Popis hrvatske ete u Metlici pod zapovjednitvom Nikole Turna 373 395. 1530. 4. augusta. U Krupi. Ban Ivan Karlovic urice s Ivanom Katzianerom sastanak . . . 374 396. 1530 4. augusta. U Zagrebu. Ludovik Pekri odbija, piui Ivanu Katzianeru, osvade biskupa Simuna Erdoda i preporuuje gradove Zagreb i Varadin, koji tite Kranjsku i tajersku. Protivnici stoje spremni 375 397. 1530. 4. augusta. U Zagrebu. Zagrebaka obina priobuje Ivanu Katzianeru, da se Zapoljevci na tri mjesta kupe i da e udariti na Zagreb. Moli za pomo i strjelivo 376 398. 1530. 5. augusta. U Beretincu. Ivan Golec javlja Ivanu Katzianeru novosti iz Ugarske i Hrvatske 377 399. 1530. Poslije 5. augusta. U Ljubljani. Ivan Katzianer kori Ivana Golca, da ne ispunjava dunosti glede plaanja vojske u Eipu i Bihau 379

497 400. 1530. 6. augusta. U Augsburgu. Kralj Ferdinand pie Ludoviku Pekriju, da zajedno s Ivanom Katzianerom ugovara s biskupom zagrebakim 379 401. 1530. 9. augusta. U Trcu. Petar Mikuli moli Ivana Katzianera, da ga ostavi uvarom gospotije trake 380 402. 1530 9. augusta. U Trcu. Margareta udova Krsta Frankopana, moli Ivana Katzianera, da joj pusti Petra Mikulia za obranu nje zinih dobara 381 403. 1530. 9. augusta. U Susjegrau. Stjepan Deshazy tui se Ivanu Katzianeru koliko je nepravda, teta i nasilja pretrpio u vjernoj slubi kraljevoj. Ova nasilja nanesao je Ivan Bwlyar sa svojim ortacima. Unato kraljevom nalogu, da se krivci kazne, nije nita uinjeno. Prosvje duje protiv te nebrige i moli pravicu 381 404. 1530. 10. augusta. U Radotini. Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeru, da su Ivan Taby i despot ubili vlastelina Nikolu Feleghaz-a i zauzeli njegov grad Palinu, a sada da e udariti na Gradiku i imanja gospode Svetakih i Petra Keglevia 382 405. 1530. 10. augusta. U Radotini. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru. Veseli se, da e se s njime u Metliki sastati i moli ga, da svakako na ureeni dan dodje u Metliku, da mu put ne bude uzalud 382 406. 1530. 14. augusta. U Trstu. Jeronim Zadranin javlja kralju Ferdinandu o radu povjerenika u Trstu, Maranu i na Eijeci . . . 383 407.1530. 16. augusta. U Zagrebu. Ivan Kastelanovi prikazuje Ivanu Katzianeru alosne prilike u Hrvatskoj . . . . 385 408. 1530. 16. augusta. U Zagrebu. Ludovik Pekri javlja, da je Ivan Kastelanovi otiao do Ivana Taha, koji s despotom izruuje kranske djeake i djevojke Turcima. Moli Katzianera, da to bre dodje i ete poalje , 386 409. 1530. 17. augusta. U Brezicama. Stjepan Grasswein javlja Luoviku Pekriju, da ne moe kretati prema Zagrebu 387 410. 1530. 17. augusta. Na Rijeci. Opina rijeka alje k Ivanu Katzianeru svoje pouzdanike, suca Gjuru Durich-a i Petra Babich-a. Mole, da ih vjerom saslua 388 411. 1530. 18. augusta. U Ribniku. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru o dogovoru u Metlici 388 412. 1530. 18. augusta. U Zagrebu. Ludovik Pekri pie Ivanu Katzianeru o vojnim pripremama u Hrvatskoj . 389 413. 1530. 20. augusta. U Baboi. Valentin Terek javlja Nikoli Turnu, da je razbio Ivana Zereena, te je teko ranjen. Moli pomo . 390 414. 1530. 20. augusta. U Gracu. tajerski stalei piu Ivanu Katzianeru o prilikama u Zagrebu i o vojsci 391 415. 1530. 22. augusta. U Cetinu. Gjuro Frankopan Slunjski pie Ivanu Katzianeru, da alje k njemu svoga slubenika Nikolu Sankowych-a molei, da ga vjerom saslua 393 416. 1530. 23. augusta. U Zagrebu. Ludovik Pekri pie Ivanu Katzianeru, da alje svog pouzdanika plemia Laislava Impria i moli; da ga vjerom saslua . . . . 393
MONUMENTA XXXV. : MONUM. HABSBURGICA I. 32

498 417. 1530. 24. augusta. U Novomgradu. Ban Ivan Karlovi alje Ivanu Katzianeru pismo svoje sestre knjeginje Zrinjske s vjetima o Turcima 394 v 418. 1530. 25. augusta. U Orahovici. Stjepan kiljanovi javlja Luoviku Pekriju, da je spreman s vojskom i opisuje nasilja Zapoljevaca 394 419. 1530. 26. augusta. U Klokou. Ban Ivan Karlovi preporu uje Ivanu Katzianeru Ivana Duganovia, da dobije kao vojnik plau . 395 420. 1530. 26. augusta. U Brezicama. Kapetan Stjepan Grasswein pie Luoviku Pekriju, da nije mogao doi s vojskom 396 421. 1530. 28. augusta. U Lupoglavu. Jeronima Kruika alje po svojem gradskom kapelanu bosanicom pisano pismo svoga mua Petra Ivanu Katzianeru. U Klisu nije bilo pisara, koji bi znao latinsko pismo napisati 397 422. 1530. 28. augusta. U Preinu. Jakob Raunach javlja dolazak Turaka u Vinodol 398 v . . .v 423. 1530. 29. augusta. U azmi. imun biskup zagrebaki pie Luki Gamzu, kapetanu optujskom o haranju Luovika Pekrija . . . 399 424. 1530. 31. augusta. Na Rijeci. Opina rijeka moli kranjskoga vicedoma, da pribavi penice i mesa za panjolsku vojsku, koja ima na Eijeku stii, a oni da e troak platiti 400 425. 1530. 31. augusta. U Zagrebu. Opina zagrebaka pie Ivanu Katzianeru, da se biskup imun sprema udariti na Varadin ili Zagreb 400 426. 1530. 31. augusta. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da alje k njemu plemia Stjepana Gusia i moli, da ga vjerom saslua 401 427. 1530. 31. augusta. U Zagrebu. Ludovik Pekri pie Ivanu Katzianeru, da se uri u pomo protiv zagrebakoga biskupa . . . . 402 428. 1530. 1. septembra. U Budimu. Kralj Ivan Zapolja pie imunu biskupu zagrebakomu i banu, da uznastoji Petru i Stjepanu Bogaevakomu povratiti imanje Rasinjicu, koju mu je oteo Ludovik Pekri 402 429. 1530. 2. septembra. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeru dolazak Turaka. Moli, das vojskom dodje u Turopolje . 403 430. 1530. 4. septembra. U Susjedgradu. Stjepan Deshazy i Petar Keglevic pozivaju Ivana Katzianera, da ve jednom krene na kra ljeve neprijatelje 404 431. 1530. 4. septembra^U Beu. Eatno vijee pie Ivanu Katzi aneru neka ne napada biskupa imuna, Petra Erdoa i druge pristae Ivana Zapolje, dok Zapolja stoluje u Budimu 40 432. 1530. 5. septembra. U Susjedgradu. Stjepan Deshazii Petar Keglevic, mole Jnrja od Eeinhenberga, da sklone Ivana Katzianera na brzi dolazak s vojskom u Hrvatsku, a oni da su svoje ete pripravili 407 433. 1530. 7. septembra. U Augsburgu. Kralj Ferdinand pie banovima Hrvatske i Ivanu Katzianera, da istrae spor izmedju Ivana Ungnada i samoborskih franjevaca 408 434. 1530. 8. septembra. U Novigradu (Tudorovo). Ban Ivan Karlovi poziva Erazma Turna, da mu pomogne udariti na Turke . . 409

499 435. 1530. 8. septembra. U Novigradu (Tuorovo). Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeru, da su Turci provalili u Hrvatsku. Moli za pomo 410 436. 1530. 9. septembra. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi moli Ivana Kafzianera, da mu poalje novaca za isplatu vojnika. Iz Turske iskoie mnogi Vlasi i trae zemlje, da se nasele 411 437. 1530. 9. septembra. U Susjedgradu. Stjepan Deshazy oi tuje jade svoje i domovine, te moli Ivana Katzianera za pomo . .412 438. 1530. 10. septembra. U Susjedgradu. Stjepan Deshazy pie Ivanu Katzianeru, da je ve izgubio sva ugarska imanja, pa i u Hrvatskoj prijeti mu pogibelj, da sve izgubi. Moli, da dodje u Hrvatsku . . . 412 439. 1530. 11. septembra. U Zagrebu. Opina zagrebaka alje k Ivanu Katzianeru svoje pouzdanike kanonika Petra Eipaa, Gapara Pastora i Ivana Zongoria 413 440. 1530. Poslije 11. septembra. Ivan Vukoslavi, te Gjuro i Franjo de Tharyan, mole kralja, da im podijeli imanja Baltazara Hobetia 414 441. 1530. 13. septembra. U Augsburgu. Kralj Ferdinand pie banu Ivanu Karloviu, da ga izvijesti o pravu patronata Stjepana Frankopana u Vivodini 415 442. 1530. 14. septembra. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi prepo ruuje Vlahe Ivanu Katzianeru, te moli, da ih negdje naseli . . . . 415 443. 1530. 14. septembra. U Mutnici. Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeru, da je Ludovik Pekri navalio bio na imanja biskupa zagrebakoga u Dubravi, ali da su se biskupovi ljudi sa stvarima prije zaklonili. Savjetuje Katzianeru, da odmah udari svom silom na biskupa i buntovnike . . . . v. . 416 444. 1530.14. septembra. U Mutnici. Pavao Vrhrianin (CubretiMihaevi) moli Ivana Katzianera, da opskrbi vojnike, to slue kod bana Karlovia u Mutnici 417 445. 1530. 14. septembra. U Bihau. Bihaani preporuuju Ivanu Katzianeru Vlahe iz Srba, Unca i Glamoa u zatitu 418 446. 1530. 17. septembra. U Krupi. Ivan Karlovi preporuuje uskoke Vlahe Ivanu Katzianeru, moli ga, da dade osloboditi brata Vukmana Glavnika, koji je zasuojen u Bihau 419 447. 1530. 19. septembru. U taboru kod Grdjevca. Ludovik Pekri pie Ivanu Katzianeru o prilikama u Hrvatskoj i moli pomo . 420 448. 1530. 16. septembra. U Krupi. Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da su ga sbog nestaice novaca ostavili vojnici i da ne ima ete, s kojom da poje u Slavoniju u pomo Pekriju. Dolazak panjolske vojske morao bi se pospjeiti. Turske bjegunce valjalo bi dobro primiti 421 449. 1530. 20. septembra. U Grdjevcu. Ivan Kastelanovi javlja Ivanu Katzianeru, da je s Pekrijem krenuo na kraljeve neprijatelje. Moli ga, da dodje i on 423 450. 1530. 20. septembra. U Grdjevcu. Kapetan Gapar Karan izvjeuje Ivana Katzianera o uspjehu vojne u Hrvatskoj protiv pristaa biskupa Simuna 424

500 451. 1530. 21. septembra. U Zagrebu. Opina zagrebaka tui se Ivanu Katzianeru na Stjepana Deshaza . . 425 452. 1530. 21. septembra. U Gracu. A. Holleneki pie Ivanu Katzianeru o Simunu biskupu zagrebakom 426 453. 1530. 24. septembra. U Susjedgrau. Stjepan Deshazy moli Ivana Katzianera, da ga titi od neprijatelja i da odredi naknadu onoga, to je Ivan Piichler porobio 427 454. 1530. 30. septembra. U Novigradu. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da su njegov (Katzianerov) slubenik Jakob i jedan njegov doli od Turaka i pripovijedaju, da e turska vojska s topovima (bombardys) i drugom ratnom spremom krenuti, da zauzme Karlovieve gradove. Pogibelj je za gradove i kraljevstvo. Nikola Jurii trudio se dosta, da sklopi mir s Turcima, ali ovi ne htjeoe. Moli, da mu prui pomo sa strjelcima, pukama i barutom, jer inae izgubljeni su gradovi . . 428 455. 1530. 1. oktobra. U Zagrebu. Pomoni vojnici alju u vlas titim poslovima do Ivana Katzianera Ivana Vioia i Maksu Simenia 428 450. 1530. 3. oktobra. U Klokou. Ban Ivan Karlovi moli Ivana Katzianera, da mu dade baruta i vojnika 429 457. 1530. 3. oktobra. U Zagrebu. Petar Eipa pie Ivanu Katzi aneru ob oplijenjenim kmetovima kaptolskim i biskupovim, koje Prencinger ne e pustiti u grad 431 458. 1530. 3. oktobra^ U Beu. Eatno vijee pie Ivanu Katzianeru, da s biskupom zagrebakim Simunom i Petrom Brddom dri primirje 431 459. 1530. 7. oktobra. U Susjedgrau. Stjepan Deshazy tui se Ivanu Katzianeru na svoju bijedu. Javlja, da nije istina, da je Ivana Songoria, gradjanina zagrebakoga s njegovim pismom zadrao. To neka ne vjeruje. eli o torn s njime govoriti. Sa Karanom mnogo raspravlja. Songori mu je dosta nepravde nanesao. Moli, da se njegov spor sa Ivanom Pwlyar-om uzme u pretres 432 460. 1530. 7. oktobra. U Brekovici. Ivan Kobasi priopuje Ivanu Katzianeru, da je turske Uskoke naselio na zemljama graa Sichelberga, te moli, da ih zatiti, osobito u Tihoaju od katelana jastrebarskoga . 432 461. 1530. 9. oktobra. U Jastrebarskom. Matija Tatari i Franjo Domonjaj, katelani jastrebarski, piu Ivanu Katzianeru, da naruenih stvari osim vina, ne mogu pribaviti. Cijelo imanje porobie vLudovik Pekri i plemii turopoljski. Ogradjuje se protiv naselenja Vlaha u Zumberku 433 462. 1530. 9. oktobra. U Zagrebu. Opina zagrebaka alje k Ivanu Katzianeru svoga suca Tomu Mikulia, te moli, da ga vjerom saslua 434 463. 1530. 9. oktobra. U Susjedgrau. Stjepan Deshazy pie ge neralu Ivanu Katzianeru, da je odlazak njemake ete kapetana Karana mnogo zla zemlji uzroio i da su vjerni slubenici kraljevi sbog toga zdvojni 4 464. 1530. 9. oktobra. U Beu. Eatno vijee pie Ivanu Katzianeru, da svakako dri primirje sa protivnom strankom u Hrvatskoj . . . . 436 465. 1530. 15. oktobra. U Brdovcu. Stjepan Deshazy moli Ivana Katzianera praha i vojske 436

SOI 466. 1530. 16. oktobra. U Brekovici. Ivan Kobasi pie Ivanu Katzianeru, da ne moe doi k njemu u Ljubljanu. Preporua, da titi oko grada Sichelberga naseljene uskoke . . . 437 467. 1530. 18. oktobra. Na Rijeci. Simun biskup raoruki tui se Ivanu Katzianeru. da su mu dohotci u Vinodolu zaplijenjeni . . 438 468. 1530. 19. oktobra. U Zagrebu. Opina zagrebaka moli Ivana Katzianera, da naloi kapetanu Ludovika Pekrija u Zagrebu, da ne smeta trgovinu Zagrepana 439 469. 1530. 19 oktobra. U Senju. Gjuro Uschok i svi plaenici vojnici u Senju, piu Ivanu Katzianeru. Mole plau, jer od asa, vkad je njihov kapetan iz Senja otiao, do danas imali su slabu plau. alju k njemu svoje pouzdanike Ivana Roinych-a i Ohyrina. Mole, da im se plaa doznai 440 470. 1530. 22. oktobra. U Novigradu (Tudorovo). Ban Ivan Karlovi izvjeuje Ivana Katzianera o prijelazu Turaka preko Une i moli za pomo 440 471. 1530. 23. oktobra. U Metlici. Kapetan Gaspar Karan moli Ivana Katzianera, da uskoke dovedene u Sichelberg po Kobasicu titi od Jurja Guia 441 472. 1530. 24. oktobra. U Senju. Opina senjska pie Ivanu Kat zianeru, da alje k njemu svog suca Bernarda Bedriia, koji e mu razloiti tuno njihovo stanje i nevolje. Moli, da ga vjerom saslua . . . . . 441 473. 1530. 28. oktobra. U Gudovcu. Ludovik Pekri moli Ivana Katzianera, da pomogne Valentinu Tereku, kojega Turci podsjedoe u Sigetu . 442 474. 1530. 2. novembra. U Jastrebarskom. Katelani Franjo Domonjaj i Matija Tatari mole Ivana Katzianera, da se svakako uklone Vlasi naseljeni po Ivanu Kobasicu. Ujedno naznauje glavne krivce kod porobljenja Erddskih imanja medju Kupom i Savom 443 475. 1530. 3. novembra. U Medvedgradu. Ban Ivan Karlovi alje k Ivanu Katzianeru svoga pouzdanika Gapara Bartakovia te moli, da ga vjerom saslua 444 476. 1530. 3. novembra U Medvedgradu. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da je dobio nalog, da kree prema Budimu. alje pisma Zapolje i biskupa zagrebakoga, te dri dobrim, da se Valentinu Tereku pomogne, kojega su Turci podsjeli u Sigetu 444 477. 1530. 5. novembra. U Lukavcu. Ban Ivan Karlovi javlja Ivanu Katzianeru, da mu je optujski kapetan uskratio sukna za 1000 for., to je kralj njegovom poslaniku Gaparu Bartakoviu obeao. To je za njega sramota i vidi se, da kralj za njega ne mari. Poslat e kralju svog pouzdanika i zamolit odpust 445 478. 1530. 10. novembra. U Senju. Senjani mole Ivana Katzianera, da ih zatiti u slobodnoj trgovini soli po starom obiaju i da izda shodan nalog i drugom vicekapetanu Tomi Nemaniu 446 479. 1530. 10. novembra. U Nemetujvru. Ban Franjo Bacan izrie kralju Ferdinandu svoje ogorenje pogledom na potporu njegovu 447

502 480/1530.^14. novembra. U Steninjaku. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru o povratku imanja vinodolskih Stjepanu Frankopanu. Moli sastanak u Metlici 450 481. 1530. 14. novembra. U Klokou. Ban Ivan Karlovi pie Ivanu Katzianeru, da pripazi na Franju Frankopana, nadbiskupa kolokoga, pristau Zapolje 451 482. 1530. 14. novembra U Klokou. Ban Ivan Karlovie moli Erasma Grazmana, neka naloi Wilhelmu Srotu, da mu izrui po kralju doznaeno sukno . 452 483. 1530. 15. novembra. U Varadinu. Ivan Polak i igmund Stubicaj javljaju Ivanu Kalzianeru dolazak Turaka u Kretelovac . . 452 484. 1530. 18. novembra. U Novigradu. Ban Ivan Karlovie javlja Ivanu Katzianeru, da turska vojska provaljuje kod Kobaa u Slavoniju i da je ve kod crkve sv. Demetra. Pozivlje ga na vojnu, pa da c'e zajedno na Turke udariti 453 485. 1530. 25. novembra. U Kostelu. Pefar Keglevi javlja Ivanu Katzianeru, da je Stjepan Berislavi despot srpski proveo Turke u Slavoniju, i da su opustoili Bijelustijenu i Sine . . . v 454 486. 1530. 30. novembra. Na Rijeci. imun biskup moruki moli Ivana Katzianera, da ga titi u posjedu vinodolskih dohodaka . . . 455 487. 1530. mjeseca novembra. Instrukcija komesarima pogledom na Petra Kruia 456 488. 1530. 8. decembra. U Lupoglavu. Petar Krui moli vieekapetana Kranjske, da ga obavijesti, kakove je odredbe uinio Ivan Katzianer pogledom na opskrbu Klisa i da mu javi o stanju Budima. Prepo ruuje sunja Kovaevia 457 489. 1530. 8. decembra U Lupoglavu. Petar Krui moli kr. rizniara za pomo kliskom gradu, poto ne ima pomoi od Ivana Kat zianera, na kojega se jur prije obratio 458 490. 1530. 9. decembra. U Moslavini. Pefar Erddy alje svog pouzdanika Gjuru Orahovakoga k Stjepanu Deshazu 459 491. 1530. 21. decembra. U Rainu. Juraj Keichenburki poziva Ivana Katzianera, da ide u Zagreb 459 492. 1530. 27. decembra. U Jastrebarskom. Matija Tatari katelan Jastrebarskog i Lipovca, ispriava se Ivanu Katzianeru, da mu ne moe u Zagreb poslati ribe 460 493. 1530. 30. decembra. U Ljubljani. Upravitelj Kranjske Juraj Gali izvjeuje kralja Ferdinanda, da su Turci juriali i podsjeli grad brinjski 460 494. 1530. 30. decembra. U Zagrebu. Ban Ivan Karlovi alje svog pouzdanika Gapara Bartakovia k Ivanu Katzianeru 461 495. 1530. U srijedu. U Cetinu. Gjuro Frankopan Slunjski pie Ivanu Katzianeru, da alje k njemu svog slubenika Stjepana Chritophorich-a u svom poslu. Moli, da ga vjerom saslua 461 496. 1530. Gapar Gui moli kralja Ferdinanda, da mu daruje posjed u Virovitiei(?) 462 497. 1530. U Bihau. Pavao Izai moli Ivana Katzianera, da do znai pogodjenu nagradu za uhode u Tursku 462

503 498. 1530. U subotu. U Vinici na Kupi. Martolozi tue se Ivauu Katzianeru na kneza Jurja Slunjskoga, da im ne da nikakova pristanita i da im je oteo neku enu Turkinju. Ujedno ale, to ih je Katzianer nazvao obanima, a oni, da su vrijedni junaci 463 499. 1530. Molba na kralja Ferdinanda, a odobri miraz, to ga Leonardo Gruber hoe dati svojoj zarunici Dori Blagajevoj . . . . 464 500. 1530. Ivan Golec moli kralja Ferdinanda, da mu isplati plau za uvanje grada Kipa, te istie, da je upuen u odnose imuna biskupa zagrebakoga . . . . 464 501. 1530. Petar Krui moli Ivana Katzianera brzu pomo za Klis, poto e taj grad na skoro posjesti dvije pae, a vojnici su zlovoljni radi vrlo rdjave plae 466 502. 1530. Kaptol zagrebaki moli kralja, da biskupa senjskoga Franju Joefia imenuje generalnim vikarom za biskupiju zagrebaku 467 503. 1530. U Ljubljani. General Ivan Katzianer pozivlje biskupa kninskoga Andriju Tukania, kao upravitelja opatije Topnske, a pod gradom Pokupskim zaprijei broarenje i trgovanje Zapoljevaca . . 468 504. 1530. Ivan Golee(?) pie Ivanu Katzianeru o prilikamu u Hr vatskoj i moli pomo za Zagreb 468 505. 1530. Prelog uinjen na saboru u Windischgrtzu pogledom na hrvatske posade 469 506. 1530. Iskaz o troku za vojsku i utvrde u Hrvatskoj . . 470 507. 1528. 25. februara. U Modruu. Knez Bernardin Frankopan alje svoga poslanika Franju Struia k vojvodi od Ferare, a ga izvijesti o turskoj pogibelji 471 v 508. 1530. 6. aprila. U ibeniku. Jeronim Zadranin('?) javlja Erasmu Saureru, kapetanu senjskomu nakane Turaka . 473

Kazalo.
A.
Adam Nijemac (Germanus) 178. Adelsberg. Vidi: Postoj na. Agram. Vidi: Zagreb. Agalia(V) 25. Agria. Vidi: Jegar. Alapi (Alapy) Ivan 23. Albanci (Albani) narod 384. Alba regalis. Vidi: Stolni Biograd. Alemania. Vidi: Njemaka. Alemanni Marino 142. Alsolindva grad 270. Ancona grad u Italiji 200, 311, 312, 349. Anatolia (Natolia, Natulia) pokrajina turska u Aziji 153, 160, 171, 176. Andreis Antun de, iz Klisa 347. Andrija biskup kninski. Vidi: Tukani. Andrija izdajica 267. Andrija prepot ostrogonski 95. Andrija slubenik Petra Kruia 22, 94.' Antun Trogiranin 155. grad 159. Arthandi Pavao 269. Aspang mjesto kod Bea 284. Austrija (Niedersterreich) nadvojvodina 36, 46, 169, 241, 449. Austrijska komora 275. Austrijska kua 272. Azija 171. Augsburg (Augusta) grad u Nje makoj 16, 409, 415, 447.

B.
Babi (Babich) Petar poslanik grada Rijeke 388. Baboa (Babolcba) grad 69, 390. Bagrilo (Wagrilo) Andrija vojnik 374. Baka Toma nadbiskup ostrogon ski 125. Bakar (Bachar, Buchari) grad, ka petanija 200, 284, 311, 312. Baki (Bakith, Wagkhitt, Backysch), Pavao 227, 343, 355, 390. Bakolczay Franjo rodjak Ladislava Moreja 216. Bakva (Backwa) kateo 221. Balasffy Toma 234. Balog Franjo poslanik Ivana Zapolje 23. Banffy Ana ena Stjepana Deshaza 226, 227, 256. Banffy Antun 226. Bnffy Katarina 227. Bnffy de Lyndwa Ivan (Janusch) 48, 132, 170, 191, 223, 230, 240, 242, 269, 305, 332, 370. Banffy Ludovik 227. Banovac (Wauowecz) Lovro vojnik 374. Barcelona (Barzalona) grad, luka 172. Bardfa grad u Ugarskoj 100. Barilovi (Barylouitsch) Pavao, voj nik 373. Barka grad u Italiji 104. Barletta grad u Italiji 145.

56 Bars (Barsiensis) upanija 124, 219, 227. Brson Baltasar 229. Bartakovi (Wartakowith, Barthakowych, Bartakowith) Gapar po uzdanik bana Karlovia 128, 193, 220, 444, 446, 450, 452, 461, 466. Bartolomej sveenik, predloen za upnika bihakoga 262, 263. Baryan, svetak turski 171, 176. Bthory Gjuro 69, 442. Bathory Stjepan palatin ugar. 106, 356. Bathyny (de Batthyan, Bathyany), Franjo, upan eljezne upanije, ban hrvatski 1, 20, 21, 25 - 2 9 , 32, 38, 46, 62, 70, 71, 72,77, 79, 87, 88, 90, 96101, 103, 111, 112, 113, 115117, 120, 124, 126, 128, 132, 134, 135, 153, 167, 206, 207, 222, 227, 228, 237, 241, 255, 256, 270, 273, 290, 293, 300, 305, 309, 324, 333, 343, 348, 355, 356, 358, 359, 364, 450. Bathyany (Batthyany, de Bathyan), Vrban brat FraDJe bana 178, 191, 237, 242, 269, 305, 394. Baycz Ivan 228. Be (Wien, Vienna, Viena) grad 14, 16, 25, 28, 33, 36, 37,39, 41, 44, 46, 55, 62, 64, 68 70, 78, 121, 131, 214 (podsada), 225, 248, 264, 275, 297, 322, 337, 343, 354, 355, 383, 384, 392, 407, 427, 432, 436, 444, 464, 465, 469. Beka podsada (1529) 214, 283, 284. Bedekovi (Bedekoych) Nikola 256. Bedri (Berich, Bedrichich) Bernard pouzdanik i sudac opine senjske 441, 446. Been plena, dvor u upan, ostrogonskoj 124, 227. Bela opatija 48. Beloi (Weloschitsch) Grgur voj nik 374. Benchik Gabro i Bartol 235, 236. Benchyk Ladislav, slubenik kneza Lovra Ilokoga 216, 221, 235, 236. Benko kroja, sudac zagreb. 401. Benndorfs Leonhard svjedok 202. Berchini Ladislav 124, 238, 243. Beretinec (Beretincz in propinquo Varasd) kateo 356, 378. Berislavi (Berizlawych) Gjuro, ple mi 443. Berislavi Stepan despot srpski 50, 105, 454. Bernardin iz Modrua kanonik za grebaki 204. Berec (Berzewcz) mjesto u Istri 137. Berzencze grad 305. Bidojevi (Bydoyewych) Nikola harambaa 367. Biha (Bihigium, Bihith, Byhagh, Bihag, Wichecz, Withisch, Wichitsch) grad 8, 25, 42, 43,44, 108, 110, 124, 133, 136, 137, 251, 260262, 295, 308, 335, 352, 359, 360, 367, 369, 409, 418, 419, 462, 469. Bihaki (Bihigiensis) kapetan 107, 437. Bijelastijena (Fewkw) grad 454. Bijenik (Bienyko) mjesto kod Za greba 94. Biograd (Belgrad, Alba graeca, Nandoralba) grad u Srbiji, 21, 106, 111, 145147, 152, 153, 158, 159161, 169, 171, 172, 188, 189, 190, 235, 236, 268. Bisag (Beksad, Bykzad) grad 120, 338. Biskajci (Bischaini) narod 384. Bikupec (Bischwpth) predij 240. Blagaj (Blagay) grad 7. Blagay Antun 287 ; njegova udova 290, 291. Blagaj Ursin (Blagay, Ursini Plagei, Wlagay, Piagay) Stjepan 3, 8, 12, 14, 91, 92, 127, 165, 166, 183,

507 208, 241, 245, 258, 277, 280, 322, 464. Blagaj (Blagay) Dora setra Stjepana 464. Blagua (Blagusa) posjed 229. Blosius papin kancelar 353. Bodo Franjo 116. Bodo Nikola 93. Bodo Petar 305, 377. Boemi. Vidi: esi. Bogaevaki (de Bogaeho) Gjuro sin Petra 334. Bogaevaki (de Bogaeho) Petrov sin Stjepan 403. Bogaevo (Bogaeho, Bogachio) imanje 223, 230, 403. Bolonja (Bononia)grad u Italiji 297. Bonzanus Ivanprepot varadinski, po slanik kralja Ivana u Mlecima 139. Borhatz(?) Nikola 277. Boroh grad 50. Borsovaki (Borsowaczki) porodino ime 229. Bosanska biskupija 107. Bosanski (Boznae) ban 18. Bosanski biskup. Vidi: Gjuro biskup. Bosanski paa, (Bosnensis, praefectus v. Wossen) 5, 126, 146, 153, 159, 291, 307, 347. Bosiljevo (Wossyl) grad 314. Bosna zemlja 142, 145, 149, 158, 169, 171, 263, 264, 271, 399. 473. Bojakovina (Bosyako, Besyakowyna, Bosako) kateo, grad, imanje 120, 125, 243. Brada (Bradacz, Bradatsch) de Lodomer (Lodomercz) Mirko proto notar, podban, upan kriev. 65, 179, 180. Branisser Ludovik metar pole 383, 384. Brdovac (Berdowcz) plem. dvor 437. Brekovica (Brekowycha, Brikowicza, Kobazych) grad 345, 346, 347, 409, 433, 437 Brestovaki (de Bresthowcz) Akacij pouzdanik kralja Ivana 334. Brezice (Bresacz, Bresecz, Rayn) trg, varoica 319, 320, 328, 337, 348, 359, 387, 396. Bribir (Briberium) grad 455. Brinj (Prindl, Brign, Brndl, Brigny, Briginie, Prunl) grad, trg 173, 249, 274, 286, 302304, 348, 460, 469. Brinjski vojnici 255, 348. Brixianis Polidor de, biskup oropijski, sufragan zagreb., opat viktorijski 324. 325. Brod grad 159. Brodari (Brodarich) Matija slube nik biskupa zagrebakoga 228. 366. Brodari (Brodarith, Broderich) Stje pan biskup srijemski 215. Bruvno (Bruman) grad 8, 322. Bucignolo Mibalj 141, 188. Budim (Buda, Ofen) grad 30, 49, 50, 64, 66, 71, 73, 77, 79 81, 86, 87, 91, 95, 106, 108, 114, 128. 156, 214, 242, 268, 269, 275, 276, 304, 305, 334, 343, 353, 357, 377, 401, 406, 407, 444, 449, 453, 454, 457. Budindol (Bwdintol, Bwdindol) ima nje 283, 186, 290. Budinski (Bwdynszky, Budynczki) Petar 283, 286, 290. Budii (Budyschitsch, Budisich, Bwdyssych, Wudisich) Mihalj 127, 208, 219, 231, 239, 244, 310. Budjejovice eke (Buduicium, Budweis) grad 195, 197, 199, 200. 201, 203, 204, 311. Budor Budrovaki (Bwdor de Budrowcz) Andrija 214, 334, 357. Budrovac (Budrofacz) grad 425. Bugarska (Bolgaria, Bulgaria) zemlja 146, 169, 263. Bulkovi (Bulkowytt) Ivan 386. Burgo Andrija de, poslanik kod pape 179, 236, 292, 297, 298. Burian 218. Burlo Dominik etrdesetniar u Trstu 139, 140, 164.

508 Buslavi (Buslawych) plemi 226. Buevi (Bwssewych) grad 7. Buin (Bwsyn) grad 409. Costanzia jezero (lago) 384. Craycer Gabro upravitelj Vinodola 455. Crisatacz. Vidi: Turn Erasmo. Culizo utvrda 152. Cvitkovi (Czwythkowych) Gjuro, sudac bihaki 261, 262. Czifut rais 172.

c.
Cania otok 157, 161, 172. Caprag (Capragb, Chapragh) grad 124, 227, 243, Capuano Anibale 152. Carigrad (Constantinopolis) turska prestolnica 104, 138, 139, 141, 142, 1 4 6 - 1 4 9 , 157, 159, 160, 168, 169, 171, 172, 176, 188, 258, 263267, 278, 283. Castellanfy. Vidi: Kastelanovi. Castrum ferreum. Vidi: Vasvr. Cazin (Czasin, Czazyn) grad varo ica 341, 346. Celni (Celnich) plemi 248. Celje (ili) varo 286. Celjski (Celeiae) kapetan 409. Cesar viridis 156. Cetin (Cetinum, Cethyn,Citin,Czetin) grad 3, 4, 56, 393, 461. Cetina (Czetynyum) prijedjel u Dal maciji 367. Cetinski fratar (de Czetinio) 451. Charvat Jaran Vara Ivan poslanik poljskoga kralja 20. Chawarskhy 129. Cheykbe grad porodice Orszag 217. Chram utvrda 152. Cbwla. Vidi: More de Cbwla (Cziola). Cintii Stjepan de Ancbona 312. Cintius (Cynthius) de Ancona Ale ksandar 200. Cipar (Ciprus) otok 148, 157, 161. Cles (Cless) Bernhard (dominus Tridentinus) biskup tridenski, kar dinal tit. sv. Stjepana de Monte, kraljev kancelar 96, 99, 135, 138, 153, 158, 160, 164, 168, 171, 189. 190, 200, 212, 264, 368, 369, 373. Constantinopolis. Vidi: Carigrad. Corfu. Vidi: Krf.

c.
Cai (Czatschitscb) Toma vojnik 374. Cakovaki (de Chakthornya) Ernust. Vidi: Ernust. Canaska (Chanadiensis) biskupija 216. anzuli (Chanzulich) Mihalj 463. Capalovac fChapalowcz) gornji i donji, posjedi 357. Capalovaki (de Chapalowcz) Stjepan azma (Chasman, Chasma) grad 94, 133, 323, 370, 399. azma (Chasma) kaptol 48, 49. azma (Chasma) rijeka 319. azma (Zihyaszmo) varo 313. elnik (Chelnyk) srpski vojvoda 196. esi (Boemi) narod 254, 267. esi (Behaim) vojnici 90. Ceski (Bohemiae) stalei 279. uesmice (Checzniche) Nikola de, 240. urnomaljski (Tschernembl) upnik 374. ubrani (Czubranichz) Mihalj 257.

D.
Dalmacija 148, 157, 161. Dalmatinac (Dalmata) poslanik Ivana Zapolje 95, 96. Dalmatinci 384. Danubius. Vidi: Dunav. Darovi (Darowych) Ivan 310. Debrecin (Debrazen) grad 24.

509 Dely Petar 102. Deshazy Susjedgradski (de Zomzedwara, de Sosseth) Stjepan 124, 125, 127, 208, 210, 219, 227, 228, 243, 255, 256, 287, 328, 348, 361, 364, 365, 369, 371, 372, 381, 404, 408, 412, 425, 427, 432, 435, 436, 459. Despotica srpska (Rasciae) 110. Despotovi (Despotouitsch) Petar vojnik 374. Dewen grad 67. Desineki (von Desinecz) Pavao, vojnik 374. Dietrichstem (Dietrichstain, Dyethrysthayn, Titrichstanner, Trochostainer) igmund barun in Hollen burg et Wickenstein, kapetan ta jerski 38, 47, 79, 83, 84, 88, 89, 132, 134, 206, 284, 448. Dijakovi (Diakowith) Bla 193. Dijankovac (Dijanwara, Dianvora) grad 128, 218, 231, 237, 239, 245. Dijankovi (Dyankowych) Ivan ple mi 318. Dionisiis Franjo Cynthii de, gradjanin ankonski 311. Dionisiis Stjepan i Toma de, na sljednici Aleksandra Cynthya 200, 311. Djakovo (Dyaco) mjesto 107, 192, 196. Dczi Janu 128, 236, 237. Dolska (de Dol) Kristina 193. Domonjaj (Domonay, Domonyay) Franjo katelan jastrebarski i lipovaki 434, 443. Donji Gradac (Graacz infer.) 323. Doric (Dorich) Gjuro poslanik grada Rijeke 388. Drauburg grad 249. Drava (Dravus, Trag) rijeka 31, 72, 159, 166, 218, 229, 318, 377, 454. Drinopolje (Drenopolis, Drinopoli, Adrianopolis) grad 172, 176, 188, 264. Dubovac (Dubabatz, Dubowacz, Tubabatz) grad 194, 212, 224. 233, 240. Dubrava (Dombo, Dombrow) imanje i grad biskupa zagreb. 398, 416, 417. Dubrovnik (Ragusa) grad 138, 139, 140, 142, 145, 149, 150, 158, 160, 161164, 169, 170, 171, 179, 180, 188190, 203. Duganovi (Doganovich, Dwganowych) Ivan vojnik 395. Dunav (Danubio, Danubius) rijeka 53,141,145,152, 159, 264, 377. Durat vojvoda 386. Dyak Stjepan gradjanin zagrebaki 96. E. Ebraw. Vidi: Erddy Petar Edelyn trgovite u Ugarskoj 166. Eesserwye grad 159. Emilius Pavao sveenik 234. Endocz posjed 226. Eperyes grad u Ugarskoj 100. Erdelj (Transilvania, Siebenbrgen) 71, 160, 407, 413. Erdeljska (Transilvana) biskupija 141. Ereljski (Transilvanus) vojvoda 53. 136, 160. Erdewg Petar 23. Erdewy Krsto 240. Erddy (Erdewdy, Erdevdy, Erddy) Petar 43, 44, 46, 68, 125, 134, 191, 216, 218220, 225. 227, 229, 231, 232, 237, 240,' 242, 243, 251, 277, 278, 305, 319, 324, 328, 332, 353, 354, 365, 371, 375, 391, 392, 405, 406, 407, 414, 426, 431, 436, 448, 449, 459. Erddy (Erdewdi) Stefan i Vuk 227. Erddy iroun biskup zagrebaki, ban hrvatski 93, 97, 102, 110, 118, 130, 133, 142, 170, 189,

510 191, 199, 204, 214, 219, 220, 226, 230, 233, 235, 237, 240, 241, 242, 245, 247, 259, 263, 267, 283, 292, 293, 300, 304, 305, 309, 312, 313, 315, 318 323, 326, 330, 338, 341, 342, 347, 350, 356, 370, 372, 375, 376, 378, 379, 385, 391, 392, 399, 401, 402, 4 0 3 , - 4 0 7 , 410, 411, 414, 416, 426, 430, 431. Erdut (Erdend) grad 60. Ernust Cakovaki (de Chakthornya, Schakthornya) Ivan 126, 319, 354, 356, 378, 379. Europa 171. Franjo 1. kralj francuski 38, 95. 96, 139. Frankopan Bernardin 81, 95, 96, 115, 154, 193, 198, 200, 201, 208, 224, 240, 244, 290, 311, 312. Bernardinov nezakoniti sin 341. Frankopan Ferdinand (Ferand) i ena mu Marija 183, 193, 194, 198, 213, 224, 233. Frankopan Slunjski (comes Zluny, de Zluon) Gjoro 3, 4, 17, 19, 124, 127, 184, 207, 224, 225, 231, 243, 258, 277, 280, 302. 331, 393, 461, 463. Frankopan Ivan (Franjo) nadbisk. koloki 451. Frankopan Iota (Isotha) udova Stjepana Perena 21. Frankopan (de Frangepanibus, Frankenpain, Groff) Krsto knez modruski, senjski i kreki, ban hr vatski, gubernator 21, 23, 27, 31, 3240, 41, 42, 43, 45, 48, 54, 55, 65, 71, 72, 78, 8083, 85, 89, 215, 233. Frankopan (de Frangepanibus. co mes Brigniensis) Brinjski, Traki Krsto, sin Ivana Brinjskoga 64, 198, 208, 245, 258, 272, 273, 277, 285, 299, 301, 381. Frankopan Margareta udova Krsta Frankopana kneza Brinjskoga 381. Frankopan (de Frangepanibus) Ozalj ski Stjepan sin Ferdinandov 201, 250, 277, 278, 281, 330, 415, 441, 450. Frankopan (de Frangepanibus, co mes Sluny, Brignii, von Prundl) Slunjski i Brinjski Vuk (Wolf gangus, Bolfgangus) sin Ivana Brinjskoga 3,4,17, 19, 64, 69, 70, 127, 182, 231, 258, 274, 183, 192, 213, 277, 286, 302, 303, 380, 381, 460. Frankopana Krsta ena Marija 381.

F.
Faber Florijan 180. Fanchy Ivan, Franjo i Petar 230. Farkaevac (Farkassowcz) posjed. 241. Fekete Mihalj 93. Feleghazi (Felegyhazy, Feleghaz) Nikola 53, 124, 191, 238 243, 382, 385, 386. Ferdinand nadvojvoda austrijski, kralj ugarski i hrvatski. Spominje se gotovo na svakoj stranici. Fernberg I. 65. Feghwernek trgovite na Tisi 216, 217. Filipec (Philipecz) slubenik Ivana Pchlera 256. Filipolje (Philipopolis) grad 171, 172. Fi ume. Vidi: Rijeka. Fladnitzer (Fladnitczar) Vid, kape tanu Kisegu (Kewzeck) 228, 273. Foa (Hocza) mjesto u Bosni 114, 115. Franjevci (fratres Minores) bihaki 260. Franjevci samoborski 308. Franjo biskup senjski 368.

511 Frigidinus Gjuro arcidjakon vrbovaki 204, 205. Frstenfeld varoica 34, 86, 84, 88. Fusta Gjnro slubenik bana Karlovia 360. Gradite (Gradysstye) grad 395. Granada (Granata) grad u paniji 149. Grangya Petar kanon, lektor Za greb. 95. Grasswein Stjepan kapetan tajerski 83, 84, 85, 89, 214, 387, 396. Grasswein Vuk (Wolfgang) kr. sa vjetnik i vicedom tajerski 3237. Grawassocz ili Rasinjica imanje 403. Graz (Grtz, Gretz, Gracz, Gerecz) grad u tajerskoj 33, 34, 40, 83, 84, 96, 132, 155, 176, 180, 215, 218, 233, 239, 270, 272, 294, 393. Grazman Erasmo kr. komor. i savj. 452. Grka (Grezi, Grecia) zemlja 147, 169, 197, 384. Grdjevac (Gorrafa, Gordowa) 230, 421, 422. Greiffenburg varo 133. Gritti Ludovik (Alovisius(!)) bastard mletakog uda, slubenik Ivana Zapolje 138, 139, 141, 172, 264, 454. Grobnik (Grobinugg) grad 201, 202. Gronaberth (Grouberth) varo u Kranjskoj 224, 233. Gruber Leonardo 464. Gudovac (Gwdocz) grad 442. Gumnec (Goniesch) grad biskupa zagreb. 300, 301. Gui (Gusich, Guzich) Gapar 240, 244, 462. Gui (Gwzych) Gjuro katelan ozaljski 317, 331. Gusi (Gusich) Ivan 233. Gui (Gusich, Gusitsch, Guzich) Stjepan pouzdanik bana Karlovia 219, 240, 245, 314, 332, 355, 401, 403, 410, 411, 416, 441. Gvoznica (Gwoznycza) Antun de, plemi 256. Gvozdanski (Guosdannskhi) rudokop 464. Gyr grad u Ugarskoj 74, 75, 406. GylethfFy Nikola 191, 192, 195.

G.
Gaieta grad u Italiji 149, 157, 161. Gal Jrg upravitelj (Landsverweser) kraDJske 119, 461. Galovac (Galauacz) Marko vojnik 373. Gams (Bams) Luka kapetan optujski 400, 405, 426, 436, 446. Garzda Akacij (Okacius) de, 219, 228. Genua grad u Italiji 149, 157, 161, 170. Gerecz (Gereci) Andrija i Silvestar 240. Gereci (de Gerecz) Ivan 357. Gerendi rizniar ugarski 104. Germania. Vidi: Njemaka. Gjurgjevac (Zenthgergerwara) grad 341. Gjuro biskup bosanski 53. Gjuro slubenik bana Karlovia 429. Glamo (Dlamoch) mjesto u Bosni 418. Glavnik (Glaunyk) Vukman uskok 419. Golec (Goletz, Gollecz) de Sutinsko (Zothezka) Ivan 304. 356, 378, 379. Golubac (Golubaz) grad u Srbiji 152. Gorenyancz posjed u upan, kriev. 214. Gorica (Goritia) grofovija 295, 296. Graconitz 38. Graecz (Grecz) u Kranjskoj 266. Gradec (Graecz) imanje kaptola zagr. 410. Gradec donji. Vidi: Donji Gradec. Gradika (Gradyscha) gaz (vadum) 107.

512

H.
Haberdanec (Haberanecz, Hoberdancby, Hoberdanacz, Haberdanczi) de Zalathnok Ivan kapetan kralja Ferdinanda 56, 57, 66, 69, 143, 184186, 188, 192, 202, 269. Haid Erasmo von der, (kapetan?) 75, 89. Hametar vojnik 373. Hampo. Vidi: Ernusth de akovac. Harbatt Caspar 407. Harrach kancelar kralja Ferdinanda 20, 25, 30, 47, 60, 61, 65, 81. Hartisch (Hartisch, Hertitsch, Hartitsch) Ditrik kapetan opronski 7476, 8183, 85, 89, 90. Haydones 339. Helespont morsko tijesno 171. Helfenberg (Helffenberger) Ivan (Hanus) 39, 127. Hentz Matej katelan 216, 219, 239, 244, 321. Hening Ivan 125. Bernard 53, 178, 188. Ladislav 178. Herceg Nikola vojvoda od Zeke 54, 378. Hercegovina (Gerzegouiua, Herczekowyna) sandak 172, 263. Hercegovinski paa 291. Herczegh Franjo i Nikola 216. Herczog vojnik 374. Herendi (Herendi) Ivan vojnik 373. Herrnanstadt grad 407. Hlivno (de Hlywno) grad u Bosni, pala hliv. 341, 473. Hobeti (Hobethych, Hobetich, Hwbyatbygh, Hobethygh) Baltasar protonotar kraljevine Slavonije 48, 50. 87, 220, 226, 245s 269, 414. Hohemvart Ludovik vojnik 374. Hrvat Andrija (Croata) 248, 249, Horvat (Horvath) de Captachg Damijan 227.

Horvat (Horwath) de Zelak Ivan 178, 188. Hrastovica (Hrazthoycza) grad 102. Hresno (Hrezno) grad 232. Hruevac (Howssowcz) imanje 218. Hrukovaki (Rhwssowchy) Ivan 256. Hrvatska (Croatia). Spominje se pre esto. Hul (Hwl) selo 219, 239. Humski (de Horn) Ladislav, Mihalj i Stjepan 356. Hungari 44, 355, 275. Hungaria Ugarska. Spominje se gotovo na svakoj stranici.

I. Ibrahim chaualcorno" sultanov 299. Ibrahim (Ibraim, Ebrayn, Brain) paa, 153, 156, 159, 164, 166, 171, 172, 176. Ibrayn vojvoda udbinski 341. Ikervr (Ykharwar) grad 82, 85. Ilok (, Illoch, Vllac, Wylak) grad, varo 57, 150, 151, 157, 191, 192, 264. Impri (Impryth, Jenpryth) Ladislav slubenik Ludovika Pekrija 306, 319, 393. Imrefy Petar 304. Innsbruck (Inspruch, Ynsprug) va ro, grad 20, 266, 293, 320, 326, 329, 334340. Istra (Istria) 157, 161, 264. Italija 145, 148, 157, 170, 236, 241, 384. Ivan katelan rasijski 342. Ivan arcidjakon goriki 323. Ivan Car (Char Nenad, homo Niger, noir bome) srpski poglavica 56, 57, 58, 6669. Iwanczwydytke imanje u krieva. upaniji 414. Ivani (Iwangh, Iwanitz) grad, varo 102, 313.

51-3 Ivani (Iwanch) posjed u upaniji virovitikoj 235. Izai (Isaxycb, Ysachich) grad 347, 395. Izai (Isaxycb) Pavao 462.

K.
Kai (Kachyth) Bartol uhoda 223. 230. Kalakovi (Kalakowyth) Turin 51. Kalinovac (Kalinowecz) kateo 162. Kalwa de, plemii 53. Kamengrad (Caraingrad) grad 464. Kanai (Kanachycb) Pavao 288. 289. Kanysa Doroteja de, palatinka 188. Kantorie (Cantoriteh) Mihalj vojnik 373. Kanturi (Kanturych) Ivan 288. Kanturi (Canturich) Lovro vicekapetan senjski 446. Kpolnay Franjo 53. Kpolnay (de Kapolna) Gjuro 309. 161, 162, 226. Kapolnay (de Kapolna) Ivan 161, 162. Kpolnay (de Kapolna) Stjepan 161, 162. Karini (Karinczich) Ivan 320. Karlo V. car njemaki 146, 170, 191, 285, 399. Karlovi (Torquatus, Graff Karl, Karlowich, Carlowych, Carlowith, Karbaw, Karlouith, Karl von Karbaus, comes Corbaviae) Ivan Torkvat knez krbavski, ban hr vatski 46, 12, 14, 1619, 28, 42 -44, 45, 56, 59, 61, 63, 64, 97, 105, 109113, 115117, 119. 123, 125, 126, 135, 136, 143, 158, 169, 173. 181183, 198, 205, 207, 211, 224, 225, 228, 229, 233. 237, 238, 241, 242, 246, 249, 255, 257, 263, 264, 276284, 286291, 293, 294, 308, 310, 314, 316, 332, 333, 342, 348, 349, 360, 362, 364, 366, 372, 374, 382, 388, 393, 394, 395, 401, 402, 404, 409, 410, 411, 416, 417, 419, 422, 428, 429, 440, 443446, 451, 452, 454, 461.

J.
Jacobinni Jakob sveenik 311. Jadransko more (mare Adriaticum) 145, 157. Jadrijevi (Jadrieuich, Yadrieuitb) Nikola katelan, vicedom lupoglavski, kapetan Kruiev 248, 297, 298, 336, 351. Katarina ki njegova 248. Jajaki ban 157. Jajce (Jaycza) grad u Bosni 48, 104, 386. Jakob slubenik bana Karlovia 428. Jambok imanje kod Budima 128. Janoshaza plem. dvor 227, 237. Jarat (Jarath) Jurko vojnik 373. Jastrovec (Jasterwetz) mjesto u tajerskoj 88. Jastrebarsko (Yastrebarska, Jastroborzka, Jastrabarczka) grad, tr govite 115, 123, 232, 237, .433, 434, 437, 443, 460. Jegarski (Agriensis) biskup, bisku pija 114, 223, 309, 318, 320, 321, 337. Jeronim iz Zadra (Hieronimo di ara) 384, 473. Joefi Franjo biskup senjski 467. Jirich utvrda 151. Jupiter = bog 397. Jurii (Jarisitsch, Jurissych, Jurischych, Juritiscb, Juritchitz, Jursych) Nikola vitez, kapetan, vr hovni kapetan 5, 12, 13, 16, 17, 18, 42, 43, 45, 56, 58, 61, 69, 73, 8688, 91, 178, 183, 232, 281, 374, 428. Jurii (Juritschitsch) vojnik 374. Juri (Jurschitseh) Jakob vojnik 374.
MONUMENTA XXXV.: MONUM. HABSr.URG

:>u
Karan (Karschan, Kassaaer, sanner, Kerschaner, Chasaner, Cherssanner, Kharthan) Gas par kapetan konjanika 233, 280, 284, 3 1 6 3 1 8 , 391, 420, 421, 423, 424, 430, 432, 435, 4 4 1 . Karuie (Karuzich) Toma 219. Kastelanovi (Castellanffy, Castellantzky,Katalempb\',Kastellannffy) de Zenthlelek, Ivan kapetan, dvorjanik i savjet, kralja Ferd. I . 22, 23, 48, 55, 6 1 , 63, 66, 87, 92, 95, 102, 114, 116, 121, 128, 133, 134. 166, 181, 207, 209, 210, 216,' 218, 226, 230, 237, 239, 245, 338, 344, 378, 382, 385, 386, 423. Kati (Katych, Katich) Gjuro arcipop vindolski 278, 289. Katzianer (Catzianer, Kachyaner, Cotzianer, Koczianer, Cocianer, Choczyaner, Koczyaner, Kossayner) Ivan (Hanns), eques auratus, vr hovni kapetan Kranjske, Koruke i tajerske 42, 44, 45, 101, 114, 122. 124, 144, 231, 233, 264, 265,' 277, 295, 296, 299, 307, 308, 310, 312, 314, 3 1 6 - 3 2 0 , 322324, 327, 328, 330 336, 338, 340345, 3 4 7 3 5 1 , 354, 3 5 6 3 5 8 , 3 5 9 - 3 6 8 , 370372, 374, 376382, 386 388, 394, 396, 397, 399, 400402, 404, 405. 407, 408, 410414, 416, 4 1 9 , 4 2 1 4 2 3 , 425430, 4 3 2 4 4 7 , 4 5 1 , 454458, 460 4 6 3 , 468. Kazimir markgrof brandenburki 68. Kecskes (Khecskes) Pavao upravitelj grada Varadina 34. Keglevi (Kegleuich, Keglewych, Keglewith, Keglowitsch, Keglowych) de Buin, Petar dvorjanik kralja Ferdinanda I., ban jajaki 34, 55, 57, 60, 65, 72, 73, 92, 95, 120, 127, 181, 207, 209, 211, 218, 231, 237, 238, 243, 282, 283, 286, 287, 289, 357, 373, 378, 382, 385, 386, 404, 408, 423, 424, 440, 454. Kerecheny (Kerechin, Kerechini) de Knyafewlde Pavao 2 3 , 103, 223, 230, 3 0 3 . Keserew Mihalj 191, 234. Kesmark grad u Ugarskoj 99, 100, 101. Ketzer de Radwdn Gapar 123, 226, 227. Ketzer de Radwan Stjepan 123, 229, 337. Kirchberg (Kyrperg) mjesto kod Bea 284. Kirin (Ohyrin) pouzdanik senjskih vojnika 440. Klement kapelan Petra Erdda 3 5 3 . Klement VII. papa 352. Klis (Klissa, Clizium, Chlissia Cliss, Gliss, Clissa) comitatus, grad 2 1 , 22, 9 3 , 94, 103, 104, 117119, 123, 124, 128, 155, 156, 175, 194, 195, 223, 230, 2 3 4 2 3 7 , 243, 252, 2 9 1 , 297299, 327, 329, 333, 334, 336, 347, 350, 3 5 1 , 353, 397, 4 5 6 4 5 8 , 467, 469, 4 7 3 . Kloko (Klokoch, Klokoche, Khlokotz) grad 317, 332, 360,' 362, 395, 429, 4 5 1 , 452. Klokoki (de Kloko) Bartol kanonik zagreb. 323. Klotar (Grabornok) grad 3 4 1 , 342. Knez Ivan, vojnik 374. Knin (Tininium, Tmyn) grad u Dal maciji 24, 367. Kninski biskup. Vidi: Tukani. Kobasi (Kovazich, Kbachych, Kobazych, Khobasitch, Kobassych) Ivan vlastel u Brekovici 4 3 , 123, 208, 232, 252, 277, 278, 2 8 1 , 287, 345, 347, 409, 433, 434, 438, 4 4 1 , 443. Kobasi (Kobazych) grad 409. Vidi: Brekovica. Koba (Kobass) prelaz na Savi turska utvrda 453, 454.

515 Koevje (Kotschewye, Hotschewye) grad 189, 190. Kolffus zaton morski 157, 172. Koloka nadbiskupija 50, 451. Komarniki (de Kamarya, Kamoryay, de Komoria, de Kamaria, Kamaray) Toma dvorjanik kralja Ferd. 109, 111, 129, 167, 219, 237, 245, 304, 305, 319, 348, 355, 357, 378, 380, 465. Komoran (Gramarn, Cornaron) grad 53, 177, 242, 264, 406. Komoran (Cornaron) upanija 210, 329. Vidi: Deshzy Stj. upan komoranski. Komtur njem. reda u Metlici 374. Konjski (de Konzka, Koncka) Petar protonotar kraljevine Slavonije 127, 241, 255. Kontovac (Kontolch, Konthocz) grad 395, 215. Koprivnica (Koproncha) varo 341, Korula (Korgyula) otok 157. Korlatovi (Korlathowycb, Korlathoych) Gjuro 48, 49, 55. Koruka (Carinthia, Koryntia, Choriothia) zemlja 74, 76, 78, 122, 142, 204, 209, 249, 255, 256, 261, 267, 268, 277, 295, 296, 391, 392, 396, 415, 427, 431, 454. Koruka sv. Jelena (Koruca Zentilona) posjed 220, 240. Korvin (Coruinus) Ivan neko her ceg i ban 232. Kos Bla 23. Konica (Kozmycza, Koznycz) plena, dvor, imanje 257. Kostajnica (Kozthanyza) grad 134, 277, 409. Kostel (Koztel, Kozthel) grad 282, 357, 455. Koia (Cassovia) grad u Ugarskoj 21, 93, 100, 122. Kotui (Chotutschitsch) Petar voj nik 374. Kovae vic (Kowachewych, Couaceuich) Turin 367. Kln (Colonia) grad 169. Knnend (Kerman. Kermendwy) grad Bacana 227, 237, 270. Kszeg (Gunss, Kewzeek) grad 89, 228. Kranjska (Grain, Carniola, Corniola) zemlja "39, 47, 109, 112, 115, 117, 130, 142, 153, 155, 158, 195, 209, 253, 254, 267, 272, 273 275, 295, 296, 303, 347, 352, 360, 375, 391, 392, 431. Krapina (Krapin, Crapin) grad, tr govite 88, 180. Krbava (Crbavia, Corbaw, Korbauia) kneija, comitatus, pokrajina 6, 316. Krbavski knez. Vidi: Karlovi: Krf (Corfu) otok 147, 161. Krayner Andrija 284. Kribani (Cribanschitsch) Toma vojnik 374. Kristi (Krysthysch) Stjepan 287. Kritalovac (Christalouch) grad 453. Kritofori (Cristophorich) Stjepan, slubenik kneza Slunjskoga 461. Kriani (Krisanith) Gapar bivi kapetan bihaki 133, 208, 241, 245. Krievaka upanija 48, 65, 109, 162, 214, 218, 219, 223, 226, 331, 232, 237, 240, 247, 334, 357, 403, 414, 416. Krievaki sabor 139, 414. Krievci (Krewtz) grad 401. Krko (Gurc, Kerchky, Gwrkfeld Kerchko, Ereczky) trg, grad, kapetnija 256, 361, 366, 375, 451. Krupa (Kruppa, Cruppa) grad 42, 44, 45, 308, 359, 360, 354, 419, 422. Krui (Krusich, Krwsyth, Chrussicb, Chruzich, Krosych, Krosyth) Petar knez kliski, zapovjednik Klisa, ka petan Senja, Lupoglava 21, 22, 94, 104, 117119, 123, 128, 129, 137, 156, 176, 177, 208, 223, 230, 235, 236, 243, 252,

516 254, 278, 281, 287, 298, 327, 329, 334, 349, 350, 35L, 353, 456, 458, 467. Krui (Krusich) Toma slubenik Ivana Karlovia 228. Kruia Petra ena Jeronima 39t. Kunai (Kunasich) ime porodino 424. Kunovi (Kwnowych) Nikola 319. Kupa (Kuppa, Gulp) rijeka 249, 317, 403, 410, 443, 468. Kupi (Kupchich) Martin poslanik Petra Kegle vica 357. Kutina (Cothin, Kothena, Kothina, Kotyna) trgovite 127, 128, 218, 231, 237, 239. Vidi: Plovdin alias Kutina. Kuzulpaa (Kwzwlbassa) 196. Leysser Ulrik metar oruane 143. Lika (Lyka) pokrajina 6, 316. Limbach grad 30. Lindecker (Lendykar, Lyndecker) David slubenik Ivana Karlovia 257, 282, 283, 286, 289, 290, Lineckher Gjuro 127. Lindva (Lindwa, Felsewlyndwa) grad 132, 223, 227. Linz (Linceum, Lintium) glav. grad gor. Austrije 164, 165, 174,179, 180, 183, 193, 205, 207, 210. 212214, 221, 238, 246, 247^ 254, 269, 270, 303, 305, 315, 373, 375. Lipa (Lyppa) grad u Ugar. 162. Lipovac (Lipowcz, Lippowcz, Lypowaez) grad 123, 237, 434, 443, 460. Lipinovi (Lipzinowich, Lypchynowych) Ivan slubenik Stj. . Deshaza 228, 366. Liptova (Lyptho) upanija 101. Ljubljana (Laybach, Lawbach, Laybac, Labacum, Laboch, Grlublana, Lublana) varo, grad, 34, 42. . 63, 147, 164, 195, 230, 264^ 272, 300, 324, 330, 349, 355, 371, 374, 378, 380, 405, 426, 427, 431, 432, 437, 438, 460, 468. Ljubljanski biskup. Vidi: Rauber Krsto. Ljubljanski kapetan 142, 286. Ljubljanski sud (sedes) 256. Ljubljanski vicekapetan 458. Ljutomjer (Luthemberg, Leuttnwerg) grad, mjesto 38, 285. Lovran (Louran, Larani, Laran, Lobran) luka 124, 155, 176, 237, 243, 351. Lovro sv. (Sent Larinz) imanje 234^ Lovro neko knez iloki 216. Lui (Lwecyth, Lucych, Lwczyth) Ivan 283, 284, 286,'287, 288. Ludbreg (Lywdbreg) grad 23. Ludovik II. pokoj, kralj ugar.-hrv. 1, 19, 22, 57, 71, 97,..129, 165.

Laak neko imanje u kriev. upa niji 414. Ladii (Ladysych, Ladyssith) Valent slubenik bana Ivana Karlovia 257, 283, 284, 286, 288. Ladoni Stjepan 228. Lakocz (de Lakch, Lokacb, Lakotz, . Lakoch) Nikola 124, 234, 238, 243. Lakovi (Lakowitz, Lakowith) Pavao 241,245, Lamberg Josip zem. upravitelj u Kranjskoj 47, 78. Lasi (Lsych) Antun plemi 256. Lassnitz (Laffnicz) mjesto 33. Ledenice (Ledanych, Ledenycze) grad 398, 451. Lenkovi (Lenchowitsch) Ivan 352. Leina (Lesna) otok 157. Letava (Lethama, Lettawa, Lythoua) grad 51, 4Q6, 469. Lewa grad 218, 219, 239, 244. Lewa igmund de, rodjak Zapolje 35, 218, 219, 239. Lewehe grad u Ugar. 100.

517 174, 251, 277, 355, 438, 464, 465, 469. Lukavec (Lukawcz, Lukowecz, Lokobitz) grad turopoljski 123, 125, 238, 257, 307, 446. Lukovi (Lukowich) Vinko i Gjuro slubenici Ivana Karlovia 229. Lupoglav (Lupoglau) mjesto a Istri 155, 327, 334, 336, 351, 397, 458. Luter (Martin) reformator 425. Luterani 269, 294. Martin literat, pouzdanik Frankopana 257. Martinica (Martincciza) kapela sv. Martina u Vinodolu 278. Martinuevi fr. Gjuro savjetnik kralja Ivana 357, 358. Martolozi 5, 172, 173, 248, 252, 253, 392, 419, 463, 470, 473. Massan Gjuro gradjanin zagrebaki 181. Matan vojnik 374. Matej arciopat sv. Martina sacri montis Pannoniae" 48, 49. Matija pok. kralj ugar.-hrvat. 200, 311. Matzler Filip stanovnik Krapine 180. Medjuri (Megeryche, Mouritsch, Mouritschgi) plem. dvor 218, 240, 244. Medjuriki (Mouritschgi, Megyerechey, Megerechey) Krsto 218, 240, 319. Medvedgrad (Medue, Medwed, Medwewar, Meduid) grad 28, 42, 43, 45, 56, 58, 61, 63, 64, 109, 112, 123, 125, 225, 246, 333, 349, 362, 444, 445. Mehmed beg 390. Meknitzer (Metthnyczer, Mekniczer) Gjuro 282, 286. Menhet beg zapovjednik Osijeka 159. Metlika (Methlika, Metling, Methlyka, Metlica) varo 115, 320, 373, 374, 382, 388, 395, 405, 424, 441, 551. Mihaevi (Warnychanyn, Verhrychanin) Pavao 418, 440. Mihalj literat, sudac zagrebaki 334, Mihovo (Wyhovo) grad 256. Miketinec (de Mykethyncz) Pavao literat 214. Mikolica (Mykolicza) slubenik bis kupa kninskoga 165. Mikolasi (Mikolassich, Mickolassyth) Stjepan 218, 219. Mikuli (Mykwlych) Nikola kapetan 70.

M. Makai (Machkasych) Matija pos lanik biskupa zagreb. 341. Madovac (de Madowecz, Madowcz) Mihalj 220, 229. Magdaleni (Magdalenych) Ivan ple mi 443. Maius (Maimotb) Ivan sekretar kancelarije kralja Ferdinanda I. 20, 25, 30, 47, 60, 61, 96, 99, 135, 153, 200, 302, 462. Maksimian blaeni 149. Maksimilijan I. pok. car njemaki 271, 285, 301, 302. Malko (Malkocz) zapovjednik Jajca 386. Malko (Malkocz) vojvoda 386. Marano mjesto u Istri 383. Marija kraljica ugar.-hrvat. udovica Ljudevita II. 27, 28, 29, 46, 58, 62, 63, 66, 99, 221. Markovi (Markowych) Petar sve enik 443. Markovi (Markouitsch) Toma voj nik 374. Markus (Markws) Petar 178, 191, 192, 305, 394. Marmaroka (Maromarusiesis) ko mora 269. Maroi (Maroycli) imun slubenik Iv. Karlovia 220, 229.

518 Mikuli (Michulich) Petar slubenik Frankopana u Trcu 380, 381. Mikuli (Mykulycb, Mykwlych) Toma literat, plemi, gradjanin zagreb. 389, 435. Milan (Meiolanura) grad u Italiji 160. Mili (Miltschitsch) Ivanac vojnik 373. Mili (Myli) Pavao asnik bihaki 367. Mirko vicekapetan Klisa 350. Miskin (Myskin) Stjepan Dubrovanin 149. Mitrovica (Zawazentb Demeter) grad 50, 51. Mladnii (Mladnichich) Nikola ple mi 240, 245. Mleci. Vidi: Venecija. Modor trgovite u Ugar. 216, 217. Modru (Modrussa) grad 173, 249. Moruki biskup. Vidi: imun. Mohy mjesto u Ugar. 77. Moldavska (Moldauia) pokrajina 146, 147. Moldavski vojvoda 136. Monsgrecensis. Vidi: Zagreb. Monte. Vidi: Ukari. Monyerkerok grad 267, 449. Moravska (Moravia) pokrajina 55. Moravski stalei 279. More (Muri, de More, Mere) de Chwla, (Czula) Ladislav 5154,68,126, 127, 178, 215, 216, 217. 218, 220, 221. 239, 242, 244, 315, 318, 320, 321, 370, 385, 401. Moreja (More) poluotok Grke 266. Morlaci (Murlachi) 456. Morovi (Moreth, Maroth) grad 104, 178, 215, 218, 220, 239. Mositet kancelar francuskoga kralja 38. Moslavina (Monozlo) grad 127, 216, 217. 218, 229, 230, 238, 243, 459! Mostar grad u Hercegovini 115. Mostarski (de Mostar, Moztar) paa 5, 307. Motu (Mothhus) grad 395. Mrsin (Merzyn) grad 341. Muhaki poraz 37, 53. Muhamed (Machometus) prorok 56. Muhamedanci (Machometani) 415. Mura (Muer) rijeka 31, 39. Murat vojvoda ehaja Bosne 298, 299, 345, 346, 351, 473. Muscabel de Drinopolje 264. Mustafa kapetan 153. Mustafa sandak, mustavski paa 146, 158. Mutnica (Mothnycza, Muthnycza) grad 59, 115, 116, 308, 360, 401, 404, 411, 416, 417, 418.

N.
Nadasdi Toma 226, 269. Nagyhida grad u Ugarskoj 21. Napulj (Neapolis, Apulia, Puglia, Pullia) kraljevstvo 59, 141, 145, 161, 173, 248, 263, 266, 400. Nasadisti (Nazadistae, Nassarnn) ugarski ajkai vojnici 52. 53, 315, 343. Naice (Nekche) grad 395. Nedeljie (Nedelitz) u Medjumurju 38. Nemani (Nemanich) Toma viceka petan senjski 447. Nemethujvr (Nemethwywar Vyvar, Wywar) grad Fr. Bacana 46, 55, 117, 120, 450. Nennesis Bernad 398. Neustettl. Vidi: Novomjesto. Neuwald (Neobald) mjesto kod Bea 284. Newmarktl mjesto 33. Neznanovaki (deNeznanhegh) Gjuro pouzdanik kralja Ivana 334. Nezpesa Pavao de, literat 23. Niger homo. Vidi: Ivan car. s. Nikola (s. Nicolaus, Zenth Miklos) posjed Moreja 370. Nikola gradjanin bihaki 262.

519 Nikola Herceg- (Dux) de Zekche 378. Nikola notar protonotara kraljevine Slavonije 255. Nikola sveenik, kapelan Kruiev 397. Nikopolje (Nicopolis) grad 146,147, 150, 157, 171. Nitra upanija 219, 226. Njemaka, Nijemci (Germani, Ger mania, Alemania, Alemani) drava, narod 111, 263, 267, 269, 283, 284, 384, 399. Nogarolis Leonardo grof de, poslanik kralja Ferdinanda 309, 315, 318, 322, 337. Novak (Nouak) imanje 237. Novi dvor (Noua curia, Wtiwdwar) kateo, dvor 111. 113. Novi (Novi, Noby) vinodolski grad 278, 398. Novigrad (Vywar) u Slavoniji grad Morejev 395. Novigrad (Vywar, Nowygrad, Castrum novi) grad, (Tudorovo) Ivana Karlovia 266, 316, 394, 409, 410, 428, 440, 454. Novomjesto (Noua ciuitas, Neustettel, Noua ciuitatula) varo u Kranjskoj 220, 365, 366, 374. Nyry Franjo slubenik bana Ivana Karlovia 112. Nynnes Ludovik de, poslanik kraljev u Mlecima 298. Oki (Okycb, Okith) grad 123, 237. 443. Olah Nikola kan. uvar stolnobiogr., sekretar kralja Ferdinanda 109, 119, 246. Olah Ivan i Vid plemii 256. Olomuc grad 60, 61. Olsnicz mjesto 31, 33. Olwew mjesto u Ugar. 83. Oporovac (Oparowcz) kateo 48, 49. Optuj (Petouia, Pethouia, Pettau) varo 34, 74, 75, 84, 212, 259, 323, 400, 446. Orahovica (Rahowcza, Raholcza, Rabocba) grad 51, 177, 216, 395. Orahoviki. Vidi: Raholczy. Orbay Toma 191. Oreje (Okessya) imanje 237. Orlovi (Orlowcbych) Marta udova Grgura i ki Katarina 37. Oropinski (Oropiensis) biskup 325. Orszag plemi 216; Franjo i Marko 217, 219. Ori-grad (Orssycbgrad) grad 310. Osijeki paa 426. Osijek (Ezeck, Ezek, Essegkh, Ezeek) trg, varo, utvrda turska 159, 268, 294, 339, 406. Ostrogon (Strigonium) grad 1, 53, 92 97 235, 236, 407. Ostrogouska (Strigoniensis) nadbisku pija 141, 217, 221, 241, 242, 250. Ostrogouska (Strigoniensis) upanija 124, 227. Ostroac (Ozthrosaz) grad 7. Otoac (Otoschacz, Otoac, Ottocac, Ottositsch) grad 103, i 18, 173, 235, 236, 260, 314, 469. Otoaki (Ottogac, Ottocienses) voj nici 255, 345. Otok (Sthok) grad 7. Owar grad 97, 98, 99. Ozalj (Ozel, Ozol) grad 317, 331-

0.
Oborovo (Oborowo) selo 369. Obrian (Obru<jayner, Obratschann) Erasmo kapetan 317, 381. Obrovac (Obrowacz) grad 39, 130, 298, 299, 346. Odra selo 342.

520 300, 303, 304, 306, 314, 320, 3 2 1 , 324, 326, 330, 342, 343, 348. 355, 359, 362, 363, 369. 370, 376, 378, 379, 385, 387^ 390, 3 9 1 3 9 3 , 395, 396, 398, 399, 400, 4 0 1 , 402, 403, 404, 408, 410, 412, 413, 416, 417. 4 2 1 4 2 3 , 434, 435, 439, 442^ 444, 445. 465, 466, 469. Pekry (Pewkri, Pekry) Nikola 305, 326. Pemphlinger Marx 407. Pemphlinger (Pemphling) Stjepan slubenik kralja Ferdinanda 46, 63, 238, 274. Perin (Pertschin) vojnik 373. Peren (Perenny, Pereny) Stjepan mu Iote Frankopanke 2 1 , 67, Perica vojnik 374. Peri (Perych) Mihalj plemi 338. Perna () grad 310.' Pernegg Katarina de, tajer. plem. 214. Perner (Prewner, Prewnuer) von Schachen Krsto upravitelj u Frstenfeldu 34, 38, 39, 40. Perui (Perussycb) Gaspar pristaa biskupa zagreb. 389, 319. Perzija 386. Perzijanci (Persae) narod 159. Peta (Pest) grad 7 1 . Petar prepot budimski 30. Pethew (Petheu) Thoma upan va radinski 23, 27, 355. Petovia. Vidi Optuj. Petroi (Petroschitsch) Juraj vojnik 374. Petrovina (Petrowyna) istrikt u upan, krievackoj 162. Pettau. Vidi: Optuj. Pisa grad u Italiji 157. Pithi Nikola 2 4 1 . Plavno (Plaffno) mjesto 3 5 1 . Plavi (Plawssych) Petar plemi 256. Plemstvo hrvatsko (universitas nobiliura regoi Croatiae) 2. 8. Pleterje (Pleteria) samostan 347.

Padova grad u Italiji 2 7 1 . Pakrac (Pakrecz) grad 134. Pakraki (de Peker) Gavro i Franjo 162. Palina donja (Alsopalychna) imanje 218, 219. Palota (Palotha) grad 178, 215. Palyna grad Feleghazov 53, 382. Panonhalma. Vidi: sv. Martin. Panonska vojska (Pannonicus .) tj. ugar. kod Muhaa 37. Papa (Pappa) mjesto u Ugar. 75, 80. Passau (Patavia) grad 184. Pastor Dominik stric Ivana 158 161. Pastor Gapar plemi, poslanik bana Karlovia 247, 349, 413. Pastor Ivan zvan Sowan de Zagrabia, gradjanin Zagreb. 109, 137142, 147, 150, 161 163, 165, 168, 171, 179182, 189, 190, 202, 203, 212, 247. Patai (Patazich, Pachachych) Pe tar poslanik bana Ivana Karlo via 228, 365. Patzinger Stanislav 266. Pavao literat slnbenik Ludovika Pekrija 240. Pavli (Paulicz). Vidi: Vidoi. Pavlovac (Pawlowcz) posjed u upan, kriev. 214. Pavi (Pausitsch) Andrija vojnik 373. Pazin (Pisino) grad, comitatus" 176, 177, 195, 237, 243, 458. Peuh (Fnfkirhen, Quinqueecclesiae) grad 339, 377, 426. Peuhska (Quinqueecclesiensis) bi skupija 141. Pekry (Pekry, Pevvker, Pewkry, Peckry) de Petrovina Ludovik (Lays, Laios) upan komoranski, kapetan 7 1 , 87, 101, 129, 218, 229, 237, 238, 540, 242, 243, 245, 259, 269, 285, 2 9 2 - 2 9 4 ,

521 Pliv (Plywa) mjesto u Bosni 403. Plovdin (Ploudin, Plowdin alias Ku tina) kateo, trgovite 127, 128, 218, 2 3 1 , 237, 239. Plovin grad u Bugar. 1 9 1 . Podarasterische Knechte 406. Podgora (Pogorach) grad 385. Podzemeljski (Sv. Martina) upnik 374. Poljak (Polackh) Ivan 4 5 3 . Poljana (Poliana) posjed 232. Pollan mjesto 315. Poljska (Polonia) kraljevina 105, 138, 264, 267. Pollstraw ugarsko mjesto 38. Polyankay Martin 9 3 . Pomasani (Pomasanich) Bernardin fratar 2 6 3 , 265. Popovii (Popuuichii) Morlaci 456. Postoj na (Aesperg) grad 4 1 . Potoki (do Pothok) Petar 92. Poega (Posega, Posgawer) grad 106, 192, 395. Poega (Posega, Poscheg, Posga) upanija 2 1 , 3 1 , 106, 107, 185, 187. Pogaj (Pasagay) Franjo katelan hrastoviki 202. Poun (Posonium, Pressburg) grad 23, 2729, 46, 55, 58, 63, 63, 76, 124, 318, 337, 4 5 3 . Prag glavni grad eke 109, 117, 147, 214, 248, 260, 2 6 1 , 263, 273, 275, 288, 2 9 1 2 9 3 , 295, 296, 3 0 0 3 0 2 , 309. Pranbing Erasmo vicedom ljubljanski 400. Praevi (Praschewich, Prascjewich) Stjepan 233, 462. Pravkosi (Praykoczith, Prawkozich, Prawkosich) Ivan uhoda 237. 239, 244. Prein mjesto 398. Prenzinger Salvator lajtinant u Za grebu 335. Pribeg (Prhybek) Ivan 256. Progovaki (de Progowcz) Bla 357. Protonotar Slavonije 127, 141, 145. Puckhyai upan opronski 228. Pchler (Puchler, Puechler, Pwlar, Pwlyar, Pwlyat) Ivan kapetan, zapovjednik u Mehovu 7477, 124, 127, 210, 213, 228, 237, 249, 251, 255, 256, 287, 364, 365, 372, 387, 427, 432. Puechaim Longin barun itd. 405. Puechaim (Puechaim, Piechaim) Gjuro kapetan 74, 75, 79. Q. Quinqueecclesiae grad, biskupija. Vidi: Peuh.

R. Rab. Vidi: Gyr. Rab (Arba) otok 156. Raca (Rache, Rachya) grad 215, 395. Rachaniti zavjetno mjesto sv. Marije 336. Rade Ladislav 220, 240, 244. Radkersburg (Radkhersburg, Rakhersburg, Radersburg) varo, grad, 30, 32, 35, 37. Radon brdo kod Kostajnice 4 0 9 . Radotina (Radothina) mjesto 382. Radul vojvoda vlaki 139. Ragusa grad. Vidi: Dubrovnik. Raholczy Gjuro poslanik Petra Eroda 459. v Rain grad u Stajer. 460. Rakovac (Rackanikh, Rakavach, Rakovach, Rakonok, Rakonick) grad 28, 42, 43, 45, 56, 58, 6 1 , 6 3 , 64, 109, 123, 125, 225, 242, 246. Rakovica (Hakarnicz) posjed 2 4 1 . Rasap Mihalj plemi 256. Rasinja (Razyna) grad 342. Rasinjica (Razynycza) ili Grauwassocz imanje 4 0 3 . Raskay porodino ime 144.

522 Rauber Krsto ljubljanski biskup, upravitelj sekavske biskupije 41, 46, 63, 87, 124, 127, 131, 176, 204, 205, 210, 211, 224, 228, 236, 239, 256, 278, 462, 464, 469. Rauber (Rawber) baro in Planckenstain et Carlstetten Nikola ka petan Trsta 158, 170, 200, 224, 264, 278, 289, 455. Raunach (Rainach) Jakob kapetan 88, 398. Raven (de Rawen) Mihalj 219, 228. Raven (de Rawen) Ivan 219. Rebrovi (Rebrowych) Petar sudac bihaki 419. Rear (Rechar) Gapar i Stjepan 235. Reduek grad 50. Regensburg (Ratispona) grad 185, 186, 188. Reiff mjesto 12. Reichenburg ' (Rahyraberg, Reichen burg) Gjuro (Jrg) de, 408, 460. Restacienses (?) 295. Re way Franjo 68. Reway Stjepan 54. Rewl raagister 42. Rezan Ivan vicekapetan rijeki 118. Rhinco Antun savjetnik i poslanik Franje I. kralja francuskoga 37, 38. 139. Ribnik (Rybnyk) grad 38S. Rijeki vicekapetan 118. Rijeka (Terra Flurainis, S. Vitus, St. Veit ara Pflaum, Fiume) varo, trgovite 47, 140, 192, 240, 244, 254, 349, 383, 384, 388, 400, 438, 453. Rim (Roma) grad 353. Ripa (Rypacb, Repascb, Repach) grad 107, 110, 133, 236, 275, 295, 379, 464, 465, 469. Ripa (Rypach, Reppach) Petar arhidjakon varadinski, kanonik zagr. 91, 319,363, 375. 401,412,413, 420, 430, 443. Rod otok 235, 236. Rogendorf in Hainburg barun Vilim vrhov. kapetan 449. Rojni (Roynich) Ivan pouzdanik senjskih uskoka 440. Romania pokrajina 145, 149, 152, 153, 160, 169, 176, 263. Rosni (Rosnich) imanje u kriev. up. 237. Rotmansdorfer (Rotmanstorfer, Rotthenscharffer) Gapar 282, 286. Rowanskhy Ivan i Mihalj 127. Rudelsperg grad 98. Ruedersdorf (Ruederstarff) selo 33. Rudolfovo. Vidi: Novomjesto.

S.
Sablji (Zablych) Pavko 372. Sagoria. Vidi: Zagorje. Saiffi Franjo 124, 238, 243. Saint Germain en Lay grad u Fran cuskoj 38. Salgo imanje, selo, 219, 239. Salm (Solmo) grof Nikola voj. za povjednik 40, 210, 264. Samandria. Vidi: Smederevo. Samobor (Zamobor) trgovite 255, 333, 375, 464. Samoborski franjevci (fr. minores) 409. Sanches Gavro 467. Sankovi (Sankowych) Nikola slu benik kneza Slunjskoga 393. Sarahori turski vojni zapovjednik 153. Sari (Sarchycb, Sarczych) Petar 307, 314. Srvr (Sararar) grad 82, 84. Sarwaskew grad 219. Sauer (Sarrar, Sarar Sauraw, Sarrer. Schaurer, Scheurer, Sreirer) Erasmo kapetan senjski 38, 72, 124, 129, 'l30, 203, 345, 348, 473. Sava (Sauus, Zaws) rijeka 159. 166, 171, 172, 218, 226, 229, 237, 403, 410, 443, 453, 454, 460.

523 Scepusiensis comes. Vidi: Zapolja Ivan. Schrot (Schrat) Vilim kr. zem. upra vitelj u tajerskoj 34, 36, 40. Schutzenpamer Jrg- vitez 314, 315. Scipio gospodin 152. Sedraigradska vojvodina, biskupija, vojvode. Vidi: Erdelj. Selnica (Zelnitza, Zelnik) imanje 240. Sellyn. Vidi: elin. Senj (Segnia, Sen, Zeng, Zegnia, Segna) grad, luka 47, 93, 94, 103, 118, 119, 124, 129, 130, 172, 173, 203, 204, 235 237, 243, 248, 252, 253, 264, 283, 284, 288, 298, 299, 308, 358, 440, 442, 447, 456, 469, 473. Senjski biskup 96, 467. Senjski kapetan 2 1 , 155, 286. Sepes (Sepus) grad 7 1 . Severi (Seueritsch) Petar vojnik 374. Siberhar igmund 124, 227, 243. Sibinj. Vidi: Hermanstadt. Sibrich Osvald 2 3 3 . Sichelberg (Sichilberg, Sisilberg) grad u Kranjskoj 2 5 1 , 277. 347, 432, 433, 437, 4 4 1 . Siget (Zigeth, Zygeth) grad 442, 445. Sikulci (Siculi) 147: Simali (Simalitsch) Stjepan vojnik 373. Simeni (Simenich) Maksimilijan ple mi 428. Simigium. Vidi: Somogyvar. Sira (Syrch) grad 385. Sisak (Siscia) imanje kaptola zagr. 399. Skali (Skalych, Schkhalitz) Matija dekan, gradjanin zagrebaki 334, 335. Skipetari (Sciopetieri, Scopieteri) 151, 172. Skorupi (Schkorupitsch) Nikola voj nik 374. Skradin (Scardona) grad 59. Slankamen (Slancamen) grad 1 5 1 . 152. Slatina (Zlatyna) posjed 283, 286. Slatinski (de Zlathyna) Michalj 283, 285, 290. Slavadrai (Slauarasitsh) Fabijan vojnik 374. Slaveni (Sclaui) vojska 241. Slavonija (Sclavonia, Windischland). Upominje se preesto. Sleski stalei 279. Slunj grad 463. Sofija (Sophia, Souia) grad u Bu garskoj 159, 160, 169, 171, 176, 266, 267. Sokolac (Zokol) grad Orlovia 137, 252, 278, 287. Soljane (Salinae) mjesto 350. Somogjka (Simigium, Schomagt) u panija 21, 3 1 . Somogy Franjo 304. Somogyvar (Simigium, Somogywar) trgovite, grad 22, 470. Songorich. Vidi: Zongori. Sopbi (Sophy) vladar (praefectus) Perzijanaca 146, 156. 158, 159. 176, 191, 223, 3 4 1 . ' Sopje (Zoppya) grad 470. Sowan de Zagrabia. Vidi: Pastor. Smeerevo (Samandria) grad u Sr biji 152,171, 172, 190. Speier (Spira) grad u Njemakoj 142, 143, 144, 154. Spicho mjesto kod Trogira 456. Srb (Serb) mjesto u Bosni 418. Srbi, Srbija, (Seruia, Rascia, Rasciani, Serviani) zemlja, narod 100, 151. 159, 191, 195. 196, 198, 227, 234, 268, 385. Sremac (Wzremacz) vojvoda 386, Srijem (Sirmium) 110. 159, 166. 172, 191. Srpski despot 385. Vidi: Berislavi. Starigrad grad 236, 248. Statilius 139. Steinamanger. Vidi: Szombathely. Stjepan despot. Vidi: Berislavi. Steninjak (Ztenychyak) grad 451

524 Stolni biograd (Alba, Alba regalis) grad 92, 119, 464. Strmec (Sternowcz) imanje 245. Strmecki (de Sternocz) Andrija 226. Stipkovi (Stypkowych) Ladislav vojvoda glamoki 418. Strabanda (Ztrabanza) rijeka 409. Stubica (Sthwbycza) kateo 328. Stubicaj (Stobichey) Zigmund 453. Sturli fSturlych/ Nikola 345. St. Veit am Pflaum. Vidi: Rijeka. Subotica. Vidi: Szombathely. Sugneti (Swgnetych) Gjuro 443. Sunali (Sunalitsch) Uro vojnik 374. Susjedgrad (Soset, Sosseth, Zomzedwar, Zomzidwar) grad 125, 210. 256, 365, 372, 381, 404, 408, 412, 413, 427, 432, 435, 459. Svetaki (Svetaschky, de Semcha, Zempch, Zemchi) plemii 210, 382, 385, 423, 424, 454. Svetaki (de Zempthe, Zemczey, Zempsse) Franjo 129, 304, 489. Svetaki (de Zempcbey, Zempche, Zempthe, Zempsse, Swethacky, Schwegtchaky, Weckheky) Ivan 4244, 125, 129, 226, 244, 304, 389. Svetaki (de Zemche, Zempchey) Krsto 134, 226. Svetaki (de Zemche, Zemthe) Mihalj 125, 226. Svetaki (Zemchey, de Zemthe) Vuk 102, 125. Sv. Dimitar crkva u Slavoniji 453. Sv. Elisabeta (Zenthersebett) grad 215, 395. Sv. Nedelja (Zent Nedele) imanje 219. Sv. Marko crkva u Zagrebu 169. Sv. Martin (s. Martinas, Szent Marthon) posjed 219, 229. Sv. Martin in s. monte Pannoniae," opatija 48, 49. Sv. Martin. Vidi: Podzemelj. Sv. Mihalj (Zenthmihali) posjed 124, 233. Sv. Petar trgovite u upan, kriev. 162. Svinar (Zwynar) grad 395. Swran grad 217. Szekcso (Zekchew) grad 216. Szekcso (Seg-scheu) vojvoda od, 378. Szepes (Scepus) upanija 101. Vidi takodjer: Scepus. Szolnok (Zolonock) grad 223, 227. Szombatbey (Stainamanger, Sabaria). grad 76, 82, 85, 89, 448.

.
Sabac (Sabacz) grad u Srbiji 106, 159. aroni (Sawonych) Ivan de Ko nica, iudex nob. upanije zagr. 257. Sainac (Sanisinovcz) posjed 229. apec (Schyapecz) de Vinarec (Wynarcz) Ivan, Grgur, Daniel sinovi Gjure 65, 66. itarevaki (Schytharewczy) Gaspar 256. ibenik (Sibenico, Sibinico) grad 157. 298, 473. Sili (Silitsch) Ivan vojnik 374. imec (Schimecz) Marko vojnik 374. Simun biskup modruki 438, 455. Skiljanovi (Skylyanowych) Stjepan katelan orahoviki 395. opron (denburg) grad 75, 89opronska upanija 228, 238. panjolci (Spanioli, Spani, Hispani) pomone ete kralja Ferdinanda 145, 149, 153, 189, 190, 249, 292296, 377, 390, 400, 405. 406, 420, 422, 424. piko (Spysco) Gjuro plemi 378. tajerska (Stiria) zemlja 47, 84, 89, 111, 206, 209, 231, 259, 267, 268, 277, 285, 295, 296, 304, 305, 375, 387, 391, 431, 448, 449 456.

525 tefkovi (Stiphkowicb, Steff'kowitb) Grgur 192, 193, 194, 212, 220, 224, 233, 240, 244. trigovo (Striedn) grad 31. ubeti (Subetych) porodino ime 128. ubi (Swbych) Vid upnik bihaki 261, 262, Thonka de Kopacbowcz Franjo 357. Thurzo de Bethenfalva Aleksije me tar tavernik, kr. rizniar 72, 192, 242. Tihoaj (Tihoxay) posjed 433. Tirol 325. Tisa (Tissia, Thicia, Ticium) rijeka 53, 79, 216. Titelj (Titulensis) prepotija 50. Titelj (Titegl) utvrda 152. Todorovo. Vidi: Novigrad. Tokaj (Thokay) grad 71, 79, 274. Tolberg (Tholberkb) mjesto kod Bea 284. Toma biskup vesprimski, kancelar kraljev 93. Tomb (Dombo) grad 76. Tompi (Thumpicb; Thumpisch, Tumpick, Tompiscb, Thompych) de Zechan? Bernard poslanik hr vatski 3, 6, 8, 10, 11, 13, 14 16, 276, 278, 282. Tompi (Tompisch, Thompych, Thompyth, Tumpick) Ivan 66, 275, 279, 282; braa 127. Topusko (Topolschko, Thopozka, Thopuzka) opatija, trg 14, 91, 166, 208, 341. Torquatus Joannes. Vidi: Karlovi. Tranquillus Adronik orator Zapoljin 139, 142, 146. Transalpinus vojvoda (isto to vlaki vojvoda) 146, 147. Transilvania. Vidi: Erdelj. Trenin (Tarenzinum) grad 129. Treninska (Trinciniensis) upanija 226, 229. Tribani (Tribanicbz) Gapar 257. Tributsch Grgur i Vid von, 374. Tridenski biskup. Vidi: Cles Bern. Trnkovi (Trwnkowych, Tronkowych, Ternkwicz) Toma plemi 210, 256, 361, 372. Trogir (Tragurium) grad 454. Transki kapetan 289. Trst (Trieste, Tergestum) grad 164, 178, 200, 264, 383, 384.

T. Taby (Thahy, de Tbah,) Ivan (Januseh) kapetan, gubernator priorata vranskoga 42, 43, 45, 49, 107, 120, 125, 133, 134, 170, 178, 189, 191, 192, 218220, 229, 239, 240, 242, 243, 269, 304. 305, 341, 342, 356, 382, 385, 386, 394. Talijanski arkiboziri 470. Taryani (de Tharyan) Gjuro i Franjo 240, 244, 414. Tatari (Thatharycb) Matija katelan jastrebarski i lipovaki 434, 443, 460. Tatarsko carstvo 448. Teraerje (Temerys, Temerya) imanje 219, 239. Temerski (de Tbemerye) Akacij i Gavro pouzdanik kralja Ivana 334. Temeki (Themesiensis) upan 53. Temevar grad 326, 355. Terek (Thewrek, Tewrewk, Therek) de Ennyngb, Valentin kapetan 73, 101, 136, 326, 343, 355, 377, 442, 445. Teuffenbach (Teffenbach) Andrija '227. Thata grad 177. Thybonynch vel Thybonyezy posjed u upan, krievakoj 357. Thoeschinus grajanin transki 178, 179. Thomlisu Toma grajanin optujski 323.

526 Trac (Therzac, Tersac) grad, gospotija 271, 380. Tudorovo. Vidi: Novigrad. Tumpi. Vidi: Tompi. 56, 57, 59, 62, 72, 73. 94, 98, 104 106, 107, 109, lio, 113, 115 120 122 125, 126 135,
136, 138, 141, 142--144 145, 146 147--149, 150, 151 152, 153 155, 156, 157, 158 159, 160 161, 163, 164, 166, 167, 168 169, 170, 171, 172. 173, 174 176, 177, 180, 184 185, 186 187, 188, 189, 190 191, 195 196, 197, 203, 204 206, 207 212, 214. 215, 222 223, 227 228, 229^ 230, 233, 234, 235 236, 239, 247, 248 249, 252, 259, 260, 261, 250> 251, 262 263, 264, 265, 266. 267, 268 269, 270, 271, 274 276, 277, 278, 279, 280, 283 284, 286, 287, 291, 294--296 297, 299 303, 304, 308, 315 316, 319 324. 325, 326, 333 336, 339 340,' 341, 342, 343 345, 346 352, 353. 356, 359 362, 366, 367, 370, 377, 380 385, 386 394. 398, 399, 403, 405, 406 407,' 408, 409, 410 411, 412 413, 414, 415, 418 419, 422 424, 426--428, 432 437, 438 440, 442, 445, 452-- 4 5 8 , 460 463, 466, 467, 469, 473.

Turn (de Turri) Stjepan 237. Turopolje (Thuro, Thwropolya, Thuroopolye) 403, 434, 443. Tukani Andrija biskup kninski 91, 92, 126, 127, 131, 141, 145, 163, 166, 296, 341, 372, 468. U. Ukari (in monte) manastir sv. Jarja u Istri 368. Udbina (Vdwin, Wduinga, Wduin, Vduin, Wdwynia) grad 24, 112, 114, 115, 130, 173, 249, 266, 274, 291, 340, 341, 352. Ufranasi (Ufranassich) Matej viee kapetan Klisa 350. Ujlaky (Vlaki) slubenik Ferdinandov 208. Ujvar (Wywar) grad 104, 167. Ujvr (Wywar) upanija 101. Ujvr. Vidi: Nemethujvar. Unac (Unacz) mjesto u Bosni 418. Ungnad (Vngnad) barun od Sonnecka, Ivan (Hans) kapetan krki (Gurcensis) 28, 256, 287, 309, 375, 409. Urnovae (Vrnowce) posjed 229. Ursin. Vidi: Blagaj. Uskoci (Husskhokhen, Thwruk olahokoth prebezwket) 447. Uskok (Uschok) Gjuro vojnik senjski 439. V. Wackher 95. Vac (Vacz) grad 377. Vacka (Vaciensis) biskupija 217. 221. Waispriach (Wayzprocher, Wayzprokhar) Ivan 238, 270, 448, 449. Walderstain Gapar upravitelj Gro bnika 201, 202. Valentin slubenik bana Karloviea 417, 419.

Turk (Thurk) Benko 256. Turkovi (Thvrkeych) de Palina Sv. Petar Franjo pouzdanik kralja Ivana 334, 357. Turn (de Turri, de Tern, dominus Crisatacz) Erasmo kapetan bihaki 124, 251, 237, 288, 409, 437. Turn (de Thurri, de Thury) Nikola pasani vitez, vieekapetan lju bljanski i tajerski, komesar 116, 198, 204, 209, 210, 211, 224, 265, 339, 373, 391, 406.

527 Valona (Walona) grad u Albaniji 147, 263, 298, 299. Valpovaki (de Valpo) Benko metar 188. Vami (Uamitsch) Janko vojnik 373, Varadinski prepost 139. Varadin (Warasd, Warasdinum, Warosin, Warasin, Wardein) grad, varo 21, 22, 23, 31, 34, 35, 72, 7780, 151, 159, 242, 298, 304306, 314, 319, 343, 358, 359, 375, 401, 453, 469. Varadinska (Warasd) upanija 23, 180, 282, 356, 401. Waronsdorf selo 374. Varava (Warschouia) grad u Polj skoj 20. Waryas Gjuro 178. Vaskajic(Waskaych) de Tbybonynch Stjepan 357. Vas (Castrum ferreum) upanija 111, 290. Wazan grad 71. Weicbselberger (Weixelberger, Wayckselberger) Zigmund kr. savjet nik 65, 267, 469. Weitersfelden (Bayterffel, Weitersfelden, Beytersfeld, Weiterfelden) grad, imanje 6, 28, 58, 61. Velika (Belikha) grad, trg 71, 289, 470. Weltzer Vid zem. kapetan u Ko rukoj 78. Venecija (Venetiae, Veneti, Vene diger) republika, grad 5, 18, 19, 95, 139, 141, 145149, 156, 457, 160, 161. 163, 169, 172, 176, 189, 194^ 230, 236, 264, 271, 285, 292, 297, 298, 378, 384, 454, 456. Verboczy (Werbewczi, Werbtzky) Stjepan 26, 51. Wereskw (Wereskew) grad u Ugar. 266, 217, 221. Verganis Valentin 473. Wernecker (Werneckher) Henrik kapetan 13. Wernecker (Wermykor, Vernihar) Ivan kapetan 317, 381. Veslari (Veslaritsch) Prane kapetan birbirski 289, 455. Vesprim grad 269. Videm (villa s. Roperti in opposite Gurkfelth) selo 356. Vidin (Bedini) grad u Bugarskoj 171. Vidoi Pavli (Vidosich, Vidoschitz Paulicz) Ivan plemi 320, 428, 443. Vidovac (Wydowcz) posjed 226. Victorijski (Victoriensis) opat 325. Wienerneustadt (Noua ciuitas, Newestadt) varo 24, 284. Wienerwald kod Bea 74, 76. Vinczent Franjo 128. Windischgrtz (Byndis Graz) u ta jerskoj 329; sabor u W. 469. Windischland. Spominje se preesto. Vinica (Bainic) grad u Kranjskoj 463. Vinodol (Vinodolum, Wenital, Vinadol, Beintal) 200, 250, 277, 278, 281, 282, 289, 398, 438, 455. Virgnona grad 264. Virovitica (Werecwza, Wereucza) tr govite, grad 269, 332. Virovitika (Werewcz, Verwchevaciensis) upanija 235, 238. Virtemberki (Vitenbrgensis) voj voda 196. Viegrad (Wyssegrad) grad kra ljevski 70, 177. Vitez (Wythez) Stjepan 256. Vivodina (Wywodyna) upa 316, 415. Vladislav II, pok. kralj ugarski i hrvatski 26, 438. Vlaislavi (Wladislawicb) Ivan 229. Vladikovi (Wladyskoych) Mato 92. Vlah (Valachus) neki svetac 149. Vlasi (Vlassy, Vlahy, Vlazzi, Wolahy, Olahi, pribeg dicti) uskoci 261, 411, 415, 418, 419, 443, 454. Vogin utvrda 151.

528 Vojska triju pokrajina 428. Volari (Wolarycb) Gjuro plemi 256. Volavje (Wolayvlia) posjed 232. Voni (Vontschitsch) Petar vojnik 374. Vonkovi (Voncouitsch) Juraj vojnik 374. Vragovac (Vragowch) imanje 240. Vrana (Aurana) priorat 120, 127, 134, 232, 242. Vrbovac (Werowecz) grad 123. Vrbovac (Wrbowcz) arcidjakonat 204. Vrhbosanski (de Werboznya, Werbozania, Verbozniensis) paa 106, 399, 454. Vrhricanin (Warnychanyn) Pavao. Vidi: Mihaevi. Vuk (Wok) slubenik Pchlerov 256. Vukoslavi (Wokozlawytb, Vokoslauith) de Vosokasew Ivan slu benik bana Karlovia 124, 218, 233, 313, 342, 4 1 1 . Vukovo (Walkowariensis, Walko) upanija 185, 186, 234. Vukovo (Walkowar) grad 50. Zagrebaka biskupija 97, 124, 131, 229, 240. Zagrebaka upanija 109, 219, 232. Zagrebaki kaptol, kanonici 315, 323, 467. Zagrebaki biskup. Vidi: Erddy imun. Zai (Zaytb) de Francordia Gapar plemi 369. Zaladska (Zaladiensis) upanija 226. Zalahaza Toma de, jegarski biskup, kancelar kraljev 309, 313. 314, 315. Zalathnok. Vidi: Zlatinik. Zapolja (Zapolya, Zapolitanus, comes Sepusii, Sepwsiensis, Sepwssy. Vaywoda, Vayda, Weida, princeps Janus) Ivan knez erdeljski, kralj ugarski 24, 26, 33, 37, 45, 48, 49, 5 1 5 4 , 57, 59, 60, 64, 65, 77, 79, 95, 100, 101, 102, 105, 106, 137, 139, 141, 142, 146, 159, 1 6 1 , 166, 168, 169, 170, 176, 1 8 1 , 189, 191, 192, 214, 215, 216, 229. 239, 263, 264, 2 6 7 2 6 9 . 271, 274, 294, 319. 321, 334, 338, 339, 343, 355, 357, 377, 394, 399, 402, 406, 407, 414, 445, 454, 469. Zarwaskew grad 327, 345. Zay Franjo 1 9 1 , 192. Zdelica vojnik 374. Zdenci (Isdencz) grad 470. Zechan Bernardo Tumpich de,. Vidi: Tompi. Zebyn grad u Ugarskoj 100. Zekel (Zekell, Zeekel) Luka 293, 356. Zekel de Ormosd Margareta ena Ivana Banfija 332. Zelina (Zelyna, Zelena) grad 86, 133, 116, 210, 216.' Zemli (Zemlych) Grgur slubenik Stjepana Blagajskoga 322. Zempchey. Vidi: Svetaki. Zeme (Zempthe) distrikt 226. Zemun (Semun) razoreni grad 151. Zeng. Vidi: Senj.

Z.
Zadar (ara) grad 157. Zadranin (de ara) Jeronim. Vidi: Jeronim. Zagorje (Sagoria) pokrajina u Bosni 171. Zagreb (Zagrabia, Monsgrecensis, Sagrabia, Zagabria, Agram) grad, opina 9 1 , 92, 94, 96, 109, 114, 121, 140, 165, 168, 180182, 189, 190, 197, 204, 206, 209, 211, 247, 256, 300, 312, 318, 319, 334, 335, 337, 3 4 1 , 352, 358, 359, 361, 363, 364, 866, 369, 372, 375, 376, 385, 386, 389, 390, 398, 4 0 1 , 402, 406, 414, 422, 424, 426. 430, 4 3 5 , 439, 443, 4 5 9 4 6 1 , 469.

529 Zorechen Ivan 377, 390. Zetschin Maier 31. Ziket Benko 256. Ziraid (Zyraich, Siraych) Gjuro 291 310, 395. Zinzendorf (Czyczyndorf) austrij. plemi 284. Zlatinik (Zalathnok) imanje 370. Zolonock grad. Vidi: Szolnok. Zolthay Emerik 191. Zomboido Barnaba gradjanin du brovaki 149. Zangori (Zungerych, Songorych, Zongorich) Ivan (Hans) gradjanin zagreb. 413, 425, 432. Zorzi brat Murat Cehaje 298. Zrinski (Sarin, de Zryn, Zriny, Sarygna) Nikola 121, 178. 208, 238, 409, 426. Ztrechen grad 216. Zuni (Zunoch) Gjuro 332. Zvorniki (de Svoinico) paa 146. Zylaghy Petar upravitelj doho aka biskupije jegarske 134. Z. elin (Selyn) grad, plem. dvor 125. 127, 128, 227, 243, 269, 413, elin (Selin) plem. dvor u upaniji barskoj 124. Zeliznjakovi (Selysnyakowyth) Pavao 287, 290, 291. u Zigmund I. kralj poljski 20, 80. Zivan (Schivan) von Waronsdorf vojnik 374. Zivkovi (Sifchouich, Zitchouich) Franjo kanonik senjski 358. umberak. Vidi: Sichelberg.

ISPRAVCI.
Neka se isprave ove krupnije pogreke. str. 13. redak 13. odozgo Kralj ispraviti: Nadvojvoda. ,, 54. H'>. Kisegu Nemetujvru. 59. 33. 63 02. 72. na kraju listine treba umetnuti potpis: Franciscus de Batthyan--. 103. redak 8. odozgo Petra ispraviti: Pavla. 287. 23. (Brinje) (Sokolac). Ostale neznatne tiskarske pogrjeke moe italac i sam ispraviti.

""J.

"

"

I'"

J-

- -

J-

-" -

- -

- "

7. Graa za povijest knjievnosti hrvatske. (Knj. 1.7.) Knj. 1. i 2. po K 3 6 0 ; knj. 4. K 3 ; knj. 3., 5., 6. (Pisma pisana Dru. L. Gaju) i 7. po K 4. 8. Ljetopis Jugoslav, akademije znanosti i umjetnosti. Sv. 1.28. Svez. 1., 2. i 8. po K 1-20, svez. 3.7., 9.11. po K 2, svez. 12. K 3, svez. 13. K K 1-60, svez. 14.28. po K 2. 9. Diplomatiki zbornik (Codex diplomaticus) kraljevine Hrvatske, Dalmacije i Slavonije. Sabrao i uredio T. Smiiklas. Sv. 2. Listine 12. vijeka (1101. 1200.); sv. o. Listine godina 1201.1235.; sv. 4. Listine godina 1236.1255. ; sv. 5. Listine godina 1256.1272.; sv. 6. Listine go dina 1272.1290. Svezak po K 10. Sv. 7. Listine godina 1290.1300.; K 6. Sv. 8. Listine godina 1301.1320.; sv. 9. Listine godina 1321.1331.; sv. 10. Listine godina 1332.1342.; sv. . Listine godina 1343.1350. Svezak po K 10. 10. Prinosi za hrvatski pravno-povjestni rjenik. Napisao V. Maurani. Sv. 1. (Atenija). 1908. Sv. 2 (tetagrabe). 1909. Sv. 3. (gradovan kanat) 1912. Sv. 4. (kanatmed-) Svezak po 4 K. 11. Prirodoslovna istraivanja Hrvatske i Slavonije, 1913. 1914. Svezak 1.3. Po K 2.

II. Rjenik h r v a t s k o g a ili s r p s k o g a jezika.

Dio 1. Obradio . Danii; sv. 1.4. Dio 2. Obradili . Danii, M. Vajavec, P. Budmani ; sv. 5.8. Dio 3. Obradio P. Budmani; sv. 9.12. Dio 4. Obradio P. Budmani; sv. 13.17. Dio 5. Obradio P. Bud mani ; sv. 18.23. Dio 6. sv. 24.-27. Obradili P. Budmani i T. Ma reti. sv. 28. i 29. Obradio T. Mareti. Cijena dijelu po K 24. Dio 7. sv. 30. obradio T. Mareti K 6.; sv. 31. i 32. obradio T. Mareti, po K 4. Popis kniga i rukopisa upotrebljenih za Rjenik hrvatskoga ili srpskoga je zika . . . (Pretampano iz VI. dijela Rjenika) 40 filira.

III. P o s e b n a djela, koja je izdala Akademija.

Razreda historieko-filologiekog-a i fllosofleko-juridikog-a. 1. Dvie slube rimskoga obreda za svetkovinu sv. irila i Metu da. Izdao Ivan Beri. 1870.; K 2. 2. Historija dubrovake drame. Napisao prof. A. Pavi. 1871.'; K 250. 3. Pisani zakoni na slovenskom jugu. Bibliografski nacrt dra. V. Bogiia. 1872. K 2-. 4. Izprave o uroti bana Petra Zrinskoga i kneza Fr. Frankopana. Skupio dr. Fr. Raki. 1873.; K 6. 5. Zbornik sadanjih pravnih obiaja u junih Slovena. Osnovao, skupio, uredio V. Bogii. Knjiga 1. 1874.; K 12. 6. Vetera monumentaSiavorum meridionalium historiam illustrantia. Edidit A. Theiner, tomus 1. Komae 1863., tomus 2. Zagrabiae 1875. Tom 2. K 10. 7. Korijeni s rijeima od njih postalijem u hrvatskom ili srpskom jeziku. Napisao dr. Gj. Danii. 1877.; K 8. 8. Figure u naem narodnom pjesnitvu s njihovom teorijom. Napisao L. Zim a 1880.; K 5. 9. U proslavu petdesetgodinjice prieporoda hrvatske knjige g. 1885. (Rad knj. 80) ; K 4. 10. Euchologium, glagolski spomenik manastira Sinai brda. Izdao dr. Lavoslav Geitler. 1882.; K 4. 11. Psaiterium, glagolski spomenik manastira Sinai brda. Izdao dr. L. Geitler 1883.; K 7. 12. Lekcionarij Bernardina Spljeanina. 1885. Po prvom izdanju od g. 1495. K 3. 13. Nekoje veinom sintaktine razlike izmedju akavtine, kajkavtine i tokavtine. Napisao Luka Zima. 1887.; K 5. 14. Hrvatski spomenici u kninskoj okolici uz ostale suvremene dalmatinske iz dobe narodne hrvatske dinastije. Napisao Frane Buli. 1888. ; K 5-20 15. Istorija hrvatskoga pravopisa latinskijem slovima. Napisao dr. T. Mareti 1889.; K 7. 16. Dviestogodinjica oslobodjenja Slavonije. 1. dio: Slavonija i druge hrvatske zemlje pod Turskom i rat oslobodjenja. Napisao T. Smiiklas. 1891.; K 3. 2. dio: Spomenici o Slavoniji u 17. vijeku (16401702). Skupio T. Smiiklas. 1891.; K 6. 17. Koluniev zbornik. Hrvatski glagolski rukopis od godine 1486. Izdao M. Valjavec 1892.; K 5. 18. Zadarski i Ranjinin lekcionar. Za tampu priredio Milan Reetar. 1894.; K 6. 19. Sbornik jugoslavenskih umjetnih spomenika. Prvi svezak: Zavjetna spomenslika slavenskih apostola i srodni joj spomenici. Razpravio-Prof. Dr. Luka Jeli. 1895.; K 4. ; 20. ivot i djela dra. Franje Rakoga. Napisao T. Smiiklas. 1895.; K 1.

'i'Z. Kegesta aocumentorum regni Uroatiae, Dalmatiae et Slavoniae saecull xin. Collegit et digessit I. Kukuljevi de Saceis. Zagrabiae 1896. ; K 1. 23. Nacrt ivota i djela biskupa J. J. Strossmayera i izabrani njegovi spisi: go vori, rasprave i okrunice. Napisao i sabrao T. Smiiklas. 1906. ; K 2. 24. Statuti primorskih gradova i opina. Bibliografiki nacrt. Napisao dr. Ivan Strohal. 1911.; K 2. 25. Hrvatski spomenici iz ninskoga podruja iz dobe narodnih hrvatskih vla dara: Dvorska Kapela sv. Kria. Napisao dr. Luka Jeli. 1911.; K 4. 26. Akcenti u imenica i pridjeva. Napisao uro Dauii. 1913. K 2. 27. Pravna povijest dalmatinskih gradova. Dio I. Osnovke razvitku pravne povijesti dalmatinskih gradova. Napisao dr. Ivan Strohal. 1913.; K 6. Razreda matematieko-prirodoslovnoga. 1. Flora croatica. Auetoribus Dr. Jos. Schlosser et Lud. Parkas-Vukotinovi 1869; K 12. 2. Fauna kornjaa trojedne kraljevine. Od dra. J. K. Schlossera Klekovskoga. 18771879. Kuj. 1., 2., 3. po K 6. 3. Izvjee o zagrebakom potresu 9. studenoga 1880. Sastavio J. Torbar. 1882.. K 4. 4. Flora fossilis Susedana (Susedska fosilna flora. Flore fossile de Sused. Auctore Georgio dr. Pilar. 1883.; K 16. 5. Geografijske koordinate ili poloaji glavnijih toaka Dalmacije, Hrvatske, Slavonije i djelomice susjednih zemalja, imenito Bosne i Hercegovine, Istre, Kranjske itd. Sastavio dr. Gj. Pilar. 1890. ; K 8. 6. De piscibus fossilibus. Fosilne ribe Komena, Mrzleka, Hvara i M. Liba nona. Napisao dr. Drag. Gorjauovi-Kramberger. 1895.; K 7. 7. Gragja za neogensku malakoloku faunu Dalmacije, Hrvatske i Slavonije uz neke vrste iz Bosne, Hercegovine i Srbije. Material!* pour la faune malacologique neogene de la Dalmatie, de la Croatie et de la Slavonie avec des especes de la Bosnie, de 1'Herzegovine et de la Serbie. Sloio Spiridion Brusina. Sa 21 tablicom. 1897.; K 12. 8. 0 srednjem trijasu Greguri-brijega u Samoborskoj gori i o njegovoj fauni. Sa 5 tablica. Napisao dr. Marijan Salopek. 1912.; K 2\50. 9. Fosilni proboscidi Hrvatske i Slavonije (De proboscidibus fossilibus Croatiae et Slavon.ae). Sa 4 tablice. Napisao dr. Dragutin Gorjanovi-Kramberger 1912.; K 2-50. 10. Fosilni rinoperotidi Hrvatske i Slavonije (De rhinocerotidibus fossilibus Cro atiae et Slavoniae). Sa 13 tablica. Napisao dr. Dragutin Gorjanovi. Kramberger, 1903. K 12 11. ivot i kultura diluvijalnoga ovjeka iz Krapine u Hrvatskoj (De hominis diluvialis e Krapina in Croatia vita et cultura). Sa 15 tablica. Napisao dr. Dragutin Gorjanovi-Kramberger, 1913. K 12.

IV. Z n a n s t v e n a djela z a opu n a o b r a z b u .

1. Historija srednjega vijeka za narod hrvatski i srpski. Napisao N. Nodilo. Knj. 1. Rimski svijet na domaku propasti i varvari. 1898. Knj. 2. Bizantija i germanski zapad do smrti cara Justinijana I. (476565.) 1900. Kuj. 3. Varvarstvo otima mah nad Bizantijom, do smrti cara Heraklija (566641) 1905. (Ispor. knjige pod V. 8.); po K 2. 2. Knj. 4. Naa narodna epika. Napisao T. Mareti. 1909.; K 2-50. 3. Knj. 5. Pogledi na biologike i bionomike odnose u Jadranskome moru. Na pisao dr. Krunoslav Babi. 1911. ; K 2-50. 4. Knj. 6. Crvi nametnici, s osobitim obzirom na ovjeka. Napisao dr. August Langhoffer. 1911.; K 1-50.

V. Knjige, koje su prele u svojinu Akademije ili su izale njezinim t r o k o m :

1. Jugoslavenski imenik bilja. Sastavio dr. B. ulek. 1879.; K 4. 2. Povjestni spomenici junih Slavena. Izdao I. Kukuljevi. Knj. 1. (Acta croa tica.) 1863.; K 6. 3. :$ . '&. . 3.; 6. 4. . . . Ha . ; 2*60. 5. >1' apxiiciuicKOiia . Ha . ; 2'60. 6. Kurelac: Stope Hristove; 1. Jake; 2. 7. Raki: Assemanov evangjelistar; K 6. 8. Historija srednjega vijeka za narod hrvatski i srpski. Napisao N. Nodilo. Knj. 3. Varvarstvo otima mah nad Bizantijom, do smrti cara Heraklija (566641.) U Zagrebu 1905. (Vidi knjige pod 4. 1.); po K 2.

VI. Izvjea m a t e m a t i k o - p r i r o d o s l o v n o g a r a z r e d a . (Bulletin d e s t r a v a u x d e la classe d e s S c i e n c e s

M a t h r r f l - r h . f n i i O Q < k N a * n r o l b c ^ 1Q1 4 1Q1zL STT n o =+