Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
i
podniesienie
wieku
emerytalnego
Materiał
informacyjny
–
rozszerzony
i
uzupełniony
• 1
SPIS TREŚCI
MATERIAŁY DODATKOWE
DEMOGRAFIA – SLAJDY 28 - 33
Od zespołu redagującego:
Celem niniejszego raportu jest odpowiadanie na najważniejsze pytania pojawiające
się w debacie na temat reformy emerytalnej. Z tego względu będzie on
sukcesywnie uzupełniany o materiały odnoszące się do najważniejszych kwestii
podnoszonych w toku konsultacji społecznych.
2
Globalny
kontekst
proponowanych
zmian
• Od
lat
90.
XX
wieku
prawie
wszystkie
kraje
UE,
ale
także
USA,
Japonia
i
Kanada
podnoszą
wiek
emerytalny.
•
Kryzys
zadłużenia
pokazuje,
że
niebilansujące
się
systemy
emerytalne
nie
mogą
być
dłużej
finansowane
długiem.
• Dłuższa
aktywność
zawodowa
oraz
zrównanie
wieku
e m e r y t a l n e g o
k o b i e t
i
m ę ż c z y z n
s ą
w ś r ó d
najważniejszych
rekomendacji
Komisji
Europejskiej
w
tzw.
białej
księdze
emerytur,
opublikowanej
16
lutego.
3
Kluczowe
przyczyny
zrównania
i
podniesienia
wieku
emerytalnego
1
Rośnie
dysproporcja
między
liczbą
osób
w
wieku
produkcyjnym
i
emerytalnym,
ponieważ:
5
Światowy
kryzys
pokazuje,
jak
kosztowne
i
bolesne
dla
obywateli
może
być
finansowanie
deficytu
pożyczkami
na
rynku
finansowym.
6
Alternatywą
dla
niepodnoszenia
wieku
emerytalnego
jest
wzrost
obciążeń
podatkowych
lub
drastyczne
obniżanie
emerytur.
Oba
działania
prowadziłyby
do
obniżenia
poziomu
życia
i
utraty
konkurencyjności
przez
polską
gospodarkę.
4
Polska
ma
prawie
najniższy
wiek
przejścia
na
emeryturę
w
Europie1,
w
szczególności
dla
kobiet
Wiek
emerytalny
w
2040
roku2
Kobiety
Mężczyźni
1
Według
aktualnego
stanu
prawnego,
biorąc
pod
uwagę
docelowy
wiek
emerytalny.
2
Dodatkowo
niektóre
kraje
wprowadziły
odstępstwa,
np.
ze
względu
na
długi
staż
pracy.
5
Źródło:
European
Commission,
Economic
Policy
Commi:ee,
Working
Group
on
Ageing
Popula@ons
and
Sustainability,
2011.
Zdecydowana
większość
państw
UE
zrównała
wiek
emerytalny
dla
kobiet
i
mężczyzn
(wg
stanu
na
2020
rok)
Kraje,
w
których
zrównano
wiek
emerytalny
dla
kobiet
i
mężczyzn1
Finlandia
Estonia
Łotwa
Dania
Litwa
Irlandia
Wielka
Holandia
Brytania
Niemcy
Polska
Belgia
Luksemburg
Czechy
Słowacja
Austria
Francja
Węgry
Słowenia
Rumunia
Włochy
Bułgaria
Portugalia
Hiszpania
Grecja
Malta
Cypr
1
Według
aktualnego
stanu
prawnego,
biorąc
pod
uwagę
docelowy
wiek
emerytalny
w
2020
r.
6
Źródło:
European
Commission,
White
paper
for
adequate,
safe
and
sustainable
pensions.
Zdecydowana
większość
państw
UE
zrównała
wiek
emerytalny
dla
kobiet
i
mężczyzn
(wg
stanu
na
2040
rok)
Kraje,
w
których
zrównano
wiek
emerytalny
dla
kobiet
i
mężczyzn1
Finlandia
Estonia
Łotwa
Dania
Litwa
Irlandia
Wielka
Holandia
Brytania
Niemcy
Polska
Belgia
Luksemburg
Czechy
Słowacja
Austria
Francja
Węgry
Słowenia
Rumunia
Włochy
Bułgaria
Portugalia
Hiszpania
Grecja
Malta
Cypr
1
Według
aktualnego
stanu
prawnego,
biorąc
pod
uwagę
docelowy
wiek
emerytalny.
7
Źródło:
European
Commission,
Economic
Policy
Commi:ee,
Working
Group
on
Ageing
Popula@ons
and
Sustainability,
2011.
Przykłady
zmian
wieku
emerytalnego
w
wybranych
krajach
Wiek
przejścia
na
emeryturę
2012 2027 2011 2046 2011 2029 2012 2041 2011 2060
1
Wiek
produkcyjny
w
całej
prezentacji
zdefiniowany
jest
jako
zakres
od
15
lat
do
wieku
emerytalnego.
2. Przeciętna
oczekiwana
długość
życia
osoby,
która
ukończyła
65
lat. 9
Źródło:
Materiały
AWG,
UNDP,
Eurostat,
GUS.
Rośnie
długość
życia
na
emeryturze
Kobiety
Mężczyźni
92
92
89,8
90
90
Polska
88
87,7
86,1
88
86
83,8
86
85,3
84
84,5
+8,6
82
81,2
84
+8,7
80,1
82,5
80
78,6
82
81,2
77,4
0
0
1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060
Źródło: AWG.
Kobiety Mężczyźni
Emerytura
8%
4%
12%
21%
21%
30%
Aktywność
73%
69%
62%
49%
zawodowa
54%
42%
2010, ogółem 38,2 milionów osób 2040, ogółem 36 milionów osób
400 300 200 100 0 -‐100 -‐200 -‐300 -‐400 400 300 200 100 0 -‐100 -‐200 -‐300 -‐400
16,8%
29,2%
6,4
mln
10,5
mln
populacji
populacji
68,1%
58,7%
26,0
mln
21,1
mln
populacji
populacji
15,2%
12,1
%
5,8
mln
4,4
mln
populacji
populacji
2010 r., ogółem 38,2 mln osób 2060 r., ogółem 32,5 mln osób
400 300 200 100 0 -‐100 -‐200 -‐300 -‐400 400 300 200 100 0 -‐100 -‐200 -‐300
16,8%
37,5%
populacji
6,4
mln
12,2
mln
populacji
68,1%
50,5%
populacji
26,0
mln
16,5
mln
populacji
15,2%
12,0%
populacji
5,8
mln
3,9
mln
populacji
26,0
25,0 24,2 23,6
20,8
18,3
• Podniesienie
wieku
emerytalnego
poprawi
proporcje
między
liczbą
osób
w
wieku
10,4 produkcyjnym
a
liczba
9,3 emerytów
(osób
w
wieku
8,2 8,1
7,4
6,4 poprodukcyjnym)
z
2,0:1
do
2,9:1
w
2040
r.
oraz
z
1,4:1
do
1,8:1
w
2060
r.
Konsekwencje:
• Drastycznie
ograniczone
emerytury
i
rosnące
ubóstwo
osób
Pozostawienie
wieku
starszych,
emerytalnego
• Niższy
wzrost
gospodarczy
spowodowany
ubytkiem
osób
bez
zmian
w
wieku
produkcyjnym,
• Wysoki
deficyt
systemu
emerytalnego,
ograniczający
wydatki
na
rozwój.
• Wyższe
emerytury,
Podniesienie
wieku
• Stabilny
rozwój
gospodarczy,
emerytalnego
• Dłuższy
okres
pracy.
16
Propozycja
rządu
to
bezpieczeństwo
dla
ludzi
i
gospodarki
• Rozłożenie
zmian
na
lata
pozostawia
wiele
czasu
na
dostosowania
na
rynku
pracy,
zarówno
po
stronie
pracowników
jak
i
pracodawców.
Pozwoli
także
Rządowi
na
elastyczne
reagowanie
w
razie
pojawienia
się
barier
dla
tych
dostosowań.
• Stopniowe
podnoszenie
wieku
emerytalnego
ograniczy
niedobór
pracowników
w
stale
rosnącej
polskiej
gospodarce
i
zwiększy
bezpieczeństwo
finansowe
Polaków.
17
Tempo
wzrostu
wieku
emerytalnego
jest
i
tak
mniejsze
od
tempa
wzrostu
oczekiwanej
długości
życia*
Kobieta Mężczyzna
90
90
86,1
89,8
85
85
80
80
81
długość
życia**
77,4 długość
życia**
75
wiek
emerytalny
75
wiek
emerytalny
70
70
65
67 65
67
65
60
60
60
55
55
1990
2000
2010
2020
2030
2040
2050
2060
1990
2000
2010
2020
2030
2040
2050
2060
60
lat
60
lat
55
lat
61
lat
7
miesięcy
50
lat
63
lata
3miesiące
Kobiety
45
lat
64
lata
11
miesięcy
40
lat
66
lat
7
miesięcy
39
lat
66
lat
11
miesięcy
38
lat
67
lat
25 30 35 40 45 50 55 60 65 70
19
Większa
liczba
osób
starszych
na
rynku
pracy
nie
zablokuje
miejsc
pracy
osobom
młodym
Źródło:
AWG,
Komisja
Europejska
–
AMECO,
OECD
2011,
NBER
2010,
MF.
20
Sytuacja
demograficzna
–
młodzież
Kobiety
W milionach
6,3
5,5
3,1
3,8
4,1
2,7
Młodzież*
2,0
1,8
3,2
2,8
2,1
2,0
6,8
4,6
4,8
4,4
3,5
3,9
3,9
3,6
3,5
1,8
2,3
1,6
1,5
1,5
1,2
1,3
Osoby
starsze**
2,8
2,6
2,8
3,3
2,4
2,4
2,4
2,2
Źródło:
AWG
21
*Osoby
w
wieku
25-‐34
**Osoby
w
wieku
od
55
do
59
(K)
lub
64
(M)
lat
-‐
przed
zmianami
oraz
od
55
–
nowy
wiek
emerytalny
–
po
zmianach.
Nawet
w
okresie
światowego
kryzysu
gospodarczego
liczba
pracujących
w
Polsce
rosła
Liczba
pracujących
w
gospodarce
narodowej
(mln)
Liczba
pracujących
w
wieku
55+
(mln)
16,1
2,1
16,0
2,0
15,9
15,8
1,8
0,9
1,7
0,6
1,5
15,2
14,6
14,5
14,2
14,1
13,8
13,8
13,6
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2007 2008 2009 2010 I poł. 2011
2011 2040
7 551
+65%1
+20%
3
266
3
411
3
513
2
921
1 884 2 062
1
Dla
kobiet
urodzonych
po
1974
wzrost
emerytury
wyniesie
nawet
70%.
2
Dla
osoby
zarabiającej
w
trakcie
kariery
zawodowej
przeciętne
wynagrodzenie
w
gospodarce
narodowej.
23
Źródło:
Szacunki
MF.
Bezpieczeństwo
emerytów
i
finansów
Polski
24
Korzyści
dla
gospodarki
2,4
Podniesienie
wieku
emerytalnego
pozwoli
ograniczyć
zmniejszenie
liczby
1,4
osób
w
wieku
produkcyjnym
1,0
w
2040
r.
o
około
2,4
mln.
Źródło:
Komisja
Europejska,
White
Paper,
An
Agenda
for
Adequate,
Safe
and
Sustainable
Pensions,
16.02.2012.
26
Podsumowanie
• Zrównanie
i
podniesienie
wieku
emerytalnego
jest
nieuchronne
ze
względu
na
dłuższe
życie
i
mniejszą
liczbę
urodzeń.
• Dłuższa
praca
pozwoli
Polakom
zgromadzić
więcej
kapitału
emerytalnego
i
ochroni
przyszłych
emerytów,
zwłaszcza
kobiety,
przed
ubóstwem.
Znalezienie
pracy
nie
będzie
tak
trudne,
jak
twierdzą
krytycy
–
już
wkrótce
będzie
brakowało
rąk
do
pracy,
a
pracodawcy
będą
zabiegali
zarówno
o
starszych,
jak
i
młodych
pracowników.
• Kraje
europejskie
podnoszą
wiek
emerytalny.
Jedne
robią
to
wyprzedzająco
i
stopniowo,
inne
pod
przymusem,
gwałtownie
i
dużym
kosztem
społecznym.
Polska
decyduje
dziś,
do
której
grupy
chce
należeć.
• Zmiany
umożliwią
szybszy
wzrost
gospodarczy
i
poprawią
stabilność
finansową
Polski
bez
potrzeby
podnoszenia
podatków.
Polska
skonsoliduje
pozycję
lidera
wzrostu
w
Europie.
• Uchwalenie
reformy
wzmocni
finansową
wiarygodność
Polski,
co
przełoży
się
na
niższy
koszt
pozyskania
kapitału
i
szybszą
redukcję
zadłużenia.
27
MATERIAŁY
DODATKOWE
DEMOGRAFIA – SLAJDY 28 - 33
28
DEMOGRAFIA
29
Zmaleje
liczba
osób
w
wieku
produkcyjnym
a
wzrośnie
liczba
osób
na
emeryturze
Liczba
osób
aktywnych
zawodowo
Liczba
emerytów
18,1
18,2
17,3
• Mniejsza
liczba
osób
w
16,1
wieku
produkcyjnym
14,2
spowoduje
zmniejszenie
liczby
osób
aktywnych
12,7
12,2
11,9
zawodowo
o
2
mln
już
do
10,5
2040
r.
i
o
kolejne
9,6
3,4
mln
do
2060
r.
8,4
• W
latach
2010-‐2040
6,5
liczba
osób
w
wieku
emerytalnym
wzrośnie
o
4
mln.
• Struktura
rynku
pracy
na
najbliższe
30
lat
jest
w
dużym
stopniu
znana.
Nawet
gdyby
od
przyszłego
roku
gwałtownie
i
trwale
wzrosła
liczba
urodzeń
(nierealistyczny
wzrost
współczynnika
dzietności
z
ok.
1,4
obecnie
do
2,1
w
2013
r.),
to
efekty
na
rynku
pracy
w
postaci
wzrostu
liczby
osób
w
wieku
produkcyjnym
powyżej
wartości
jakie
daje
podniesienie
wieku
emerytalnego
nastąpiłby
dopiero
po
2040
r.
31
Źródło:
GUS,
prognoza
Eurostat
Zmiana
liczby
osób
w
wieku
przedemerytalnym
do
2020
r.
W tys. osób
Zmiana liczby osób w wieku 55 – wiek emerytalny w latach 2010 -‐ 2020
• Po
ograniczeniu
1000
prawa
do
760
wcześniejszych
800
emerytur
(2009
r.),
wzrosły
600
482
aktywność
400
zawodowa
278
i
zatrudnienie
osób
200
starszych.
10
• Po
zmianach,
0
wzrost
liczby
osób
w
wieku
-‐200
przedemerytalnym
-‐282
-‐271
będzie
zbliżony
do
-‐400
Kobiety
Mężczyźni
Razem
wzrostu
liczby
pracujących
osób
starszych
w
latach
Zmiana
liczby
ludności
55
-‐
59/64
2008
–
2011.
Zmiana
liczby
ludności
55
-‐
nowy
wiek
emerytalny
(l.oś)
W milionach
26,0
26,0
25,0
24,0
24,2
23,6
22,8
21,1
12,5
12,5
11,9
11,3
11,8
11,7
10,8
9,8
Źródło:
AWG
*Osoby
w
wieku
od
15
do
59
(K)
lub
64
(M)
lat
-‐
przed
zmianami
oraz
od
55
do
nowego
wieku
emerytalnego
33
w
danym
roku
–
po
zmianach.
ZMIANY
NA
RYNKU
PRACY
34
Obecna
sytuacja
na
rynku
pracy
Aktualnie
notowany
poziom
bezrobocia
jest
relatywnie
wysoki,
ale
–
mimo
najgłębszego
od
wielu
dekad
kryzysu
–
bezrobocie
jest
zdecydowanie
niższe
niż
w
poprzednich
okresach
spowolnienia
20%
15%
Mimo
spowolnienia
10%
gospodarki,
w
ostatnich
4
latach
w
Polsce
rosła
05%
liczba
pracujących
00%
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Stopa
bezrobocia
na
koniec
roku
90
ISL
SWE
CHE
80
NZL
JPN
NOR
DNK
FIN
GBR
70
EST
NLD
KOR
CZE
DEU
AUS
USA
CAN
OECD
CHL
ISR
60
PRT
IRL
AUT
FRA
MEX
SVK
ESP
GRC
LUX
50
ITA
BEL
HUN
SVN
POL
40
30
TUR
30
35
40
45
50
55
60
65
70
75
80
Stopa
zatrudnienia,
20-‐24
lata
(%)
1. Zmiana
PKB
per
capita,
czyli
zamożności
Polaków,
znacząco
zależy
od
poziomu
zatrudnienia:
• przy
spadku
liczby
osób
w
wieku
produkcyjnym,
utrzymanie
dodatniego
wzrostu
PKB
będzie
możliwe
tylko
poprzez
wzrost
wydajności
pracowników.
2. Od
tempa
wzrostu
PKB
zależy
tempo
waloryzacji
kapitału
emerytalnego:
• subkonta
w
ZUS
waloryzowane
wzrostem
PKB,
• konta
z
I
filaru
waloryzowane
de
facto
wzrostem
funduszu
płac
(technicznie:
przypisem
składki),
• stopy
zwrotu
OFE
powiązane
z
zyskami
przedsiębiorstw.
3. Wpłacone
nominalnie
składki
to
tylko
ok.
50%
kapitału
emerytalnego.
Pozostała
część
to
waloryzacja
zgodnie
ze
stopą
inflacji
(ok.
20%)
oraz
wzrostem
PKB
(30%)
1.
4. Zgodnie
z
szacunkami
MF,
poziom
PKB
w
2040
r.,
po
podniesieniu
wieku
emerytalnego,
będzie
o
ok.
157
mld
zł
wyższy
(
3,4
bln
zł,
ceny
stałe
2012).
W
przeliczeniu
na
każdego
Polaka,
będzie
to
około
4,4
tys.
zł.
1
Szacunek
dla
mężczyzny
urodzonego
w
1985
r.,
przechodzącym
na
emeryturę
w
2052
r.,
zarabiającego
przeciętne
wynagrodzenie
w
gospodarce
narodowej
37
Korzyści
dla
gospodarki
–
rynek
pracy
W
milionach
osób
Źródło:
AWG
38
Zmiany
struktury
rynku
pracy
w
Polsce
Usługi
Rolnictwo
Przemysł
W procentach
• Program
„50+.
Solidarność
• Od
1
października
2011
• Program
„Inicjatywa
50
• Projektowany
jest
"Pakiet
pokoleń”
zawiera
pakiet
przestały
obowiązywać
Plus”
wprowadzony
ustawą
uaktywnienia
działań
zmierzających
przepisy
o
ustawowym
z
2007
r.,
obejmuje
zawodowego”.
do
zwiększenia
zatrudnienia
wieku
emerytalnym
(Default
dofinansowanie
kształcenia
W
celu
zachęcenia
osób
powyżej
50-‐tego
roku
Re{rement
Age).
zawodowego
dla
osób
pracodawców
życia,
m.
in.:
Dotychczas
pracodawca
powyżej
45
lat
i
pracujących
do
zatrudniania
§ zwolnienie
pracodawców
domyślnie
rozwiązywał
w
małych
i
średnich
lub
utrzymania
zatrudnienia
z
obowiązku
opłacania
umowę
o
pracę
przedsiębiorstwach
-‐
osób
powyżej
55
roku
życia
składek
na
FP
i
FGŚP
na
6
miesięcy
przed
do
250
pracowników
–
wprowadza
się
następujące
za
pracowników
w
wieku
osiągnięciem
wieku
oraz
dofinansowanie
instrumenty
okołoemerytalnym;
emerytalnego.
Obecnie
wynagrodzeń
pracowników
(od
1.01.2013
r.):
§ zmniejszenie
liczby
dni
nie
może
tego
zrobić,
w
wieku
50+,
§ roczna
premia
finansowa
choroby,
za
które
a
pracownik
może
którzy
powrócili
z
bezrobocia
dla
pracowników
w
wieku
pracodawca
płaci
kontynuować
pracę
trwającego
co
najmniej
61
lat
i
starszych
wynagrodzenie
za
czas
po
przekroczeniu
wieku
6
miesięcy.
(w
wysokości
2350
euro
choroby,
w
przypadku.
emerytalnego.
rocznie);
pracowników
w
wieku
• Program
dokształcania
§ zwolnienie
pracodawców
50+.
• Formą
zachęcania
zawodowego
–
adresowany
z
obowiązku
płacenia
• Program
zostanie
do
pozostawania
do
starszych
pracowników,
składki
do
systemu
zmodyfikowany
w
związku
w
zatrudnieniu
są
working
którzy
pozostają
oszczędzania
ze
zmianą
wieku
tax
credits
-‐
dotacje
w
zatrudnieniu.
Jest
on
ustawicznego
w
przypadku
emerytalnego.
wypłacane
pracującym
bardzo
dobrze
oceniany
zatrudnienia
pracowników
• Dla
osób
w
wieku
60+
znajdującym
się
przez
przedsiębiorców,
w
wieku
55
lat
i
starszych;
przygotowany
zostanie
w
szczególnej
sytuacji
zwłaszcza
z
mikro
i
małych
§ zwolnienie
pracodawców
odrębny
program
w
celu
na
rynku
pracy,
przedsiębiorstw
–
dla
tych
z
obowiązku
płacenia
zachęcenia
i
umożliwienia
w
tym
osobom
starszym.
przedsiębiorstw
koszty
składki
(za
siebie)
w
im
pozostania
na
rynku
szkolenia
pracowników
przypadku
utrzymania
pracy.
bywają
nadmiernym
zatrudnienia
obciążeniem.
pracowników
w
wieku
powyżej
62
lat.
40
Lepszy
dostęp
do
opieki
przedszkolnej
–
łatwiejsze
godzenie
pracy
i
wychowania
dzieci
Odsetek
dzieci
w
wieku
3-‐5
lat
objętych
edukacją
przedszkolną
• W
ostatnich
latach
65 podejmowane
są
w
Polsce
działania
na
rzecz
wcześniejszego
rozpoczynania
43 edukacji
38
• W
latach
2007-‐2011
odsetek
dzieci
w
wieku
3-‐5
lat
uczęszczających
do
przedszkoli
wzrósł
o
27
pkt.
proc.
Ludność w wieku 15 -‐ wiek emerytalny Liczba emerytów Liczba dzieci
Struktura
rynku
pracy
16,4
15,1
16,1
Źródło:
AWG.
42
Statystyka
rynku
pracy
Definicje
dotyczące
rynku
pracy
używane
w
prezentacji
• Pełna
liczba
ludności
Polski
zgodna
ze
spisem
powszechnym
w
2002
r.,
uwzględniająca
dane
bieżące
Populacja
(urodzenia,
zgony,
migracje).
• Uwaga:
populacja
brana
pod
uwagę
podczas
Badania
Aktywności
Ekonomicznej
Ludności
(BAEL)
nie
uwzględnia
osób
zamieszkujących
tzw.
obiekty
zakwaterowania
zbiorowego
tj.
akademiki,
hotele
robotnicze,
koszary.
W
związku
z
tym,
w
2011
r.
była
ona
niższa
o
około
646
tys.
osób.
• Szacunek
osób
niepracujących,
ale
aktywnie
poszukujących
pracy,
obliczony
jako
iloczyn
populacji
i
Bezrobotni
stopy
bezrobocia
BAEL
(metodologia
AWG).
• Stopa
bezrobocia
BAEL
wyliczona
jako
iloraz
liczby
bezrobotnych
BAEL
przez
liczbę
aktywnych
zawodowo
BAEL.
Źródło:
GUS.
43
Staż
pracy
osób
przechodzących
obecnie
na
emeryturę
Dane
dotyczą
2010
r.
Źródło:
ZUS
44
GOSPODARKA
I
FINANSE
PUBLICZNE
45
Deficyt
Funduszu
Ubezpieczeń
Społecznych
Deficyt
FUS,
mld
zł,
ceny
2012
r.
• Fundusz
Ubezpieczeń
Społecznych
ma
deficyt
w
całym
2013
2020
2030
2040
2050
2060
prognozowanym
okresie.
0
• Proponowane
zmiany
obniżają
-‐10
deficyt
FUS
przez
następne
40
lat.
Po
roku
2050
saldo
FUS
-‐20
znów
się
pogarsza,
przez
rosnące
wydatki
funduszu
-‐30
rentowego,
jednak
do
tego
czasu
deficyt
FUS
zmniejsza
się
-‐40
w
relacji
do
PKB.
• Prognoza
takich
deficytów
FUS
-‐50
zakłada
brak
podjęcia
dodatkowych
działań.
-‐60
• Oprócz
podniesienia
wieku
emerytalnego,
potrzebne
są
-‐70
dalsze,
komplementarne
-‐80
zmiany,
m.in.
w
politykach
rynku
prac
i
w
polityce
Deficyt
FUS
-‐
przed
zmianami
Deficyt
FUS
-‐
po
zmianach
zdrowotnej.
60
49,4
50
spadek
wydatków
wzrost
dochodów
40
43,3
22,7 25,0
30
20 13,4
10 0,6
0
-‐10
spadek
dochodów
wzrost
wydatków
-‐20
-‐30
48