,

" ",

.

,
.
,
, ,
.
,
,
.

.
.
,
,
. :
" ."



, .

16

-,
,

, ,

.
.

,
,

,
,

2000.

 ,
,
.
-
"
".
(X. " , ")
( - )

,
-,

.
(. "
")

,
.
,
,
.

.
.

, ,
.



.
.
,

 .

,
,

, .

IX

 1
,
, ;

.

, .


.

, ,

,
.
2
: 1979.
1999.
120. , 90.
60.
"
".

" - "?
4

.

, , ,
,
.5 ,

, ,
;
.6


.
-
1879. ,
.
: " ", , , 1981.
3

. : , 1-7,
, , 1997.
4

,
: "
", ,
, , 1993., . 166,
.
2

" (1879-1979)",
, , ,
, 1982. " - , , ",
. . , -
, , 1999.

, ,

.
5

"
", ." ",
. . , . -, . .
,
, . 56,171-178, , 1997.

XI
X

 (1800-1849), .
.

.
1902. ;
.

,
. 1924.
.

, ,

.

.

XII

1909.
, ,
,

;
.


.
"
, " ()
1879.
1958. .
,
.
.

,
.



, ,
,
. , ,
,
",
",
.



,
.

,

.
,
XIII


(ierce, 1839-1914),
: "
". j j, ,

.

.
, , .

,
,
.

.
, o ,
,
.

"
1727.
" (1948) " n
" (1926), ,
,
.




.

: "
", --, 1955; "
, - -

", , 1947; " ",

, 1953; " ",
, 1955;
, ,

, "
", , 1946.

. -

XIV
XV


.


.

.
, ,
.
, ,
.
.

- ,

, ,
. ,
, ,



.
.
"
" "
, , ", ,
.
" , ,
, ,
- , ,
-
-,
,
".

.
, , ,
.

:
, , ,
. :
.
: ,
, .
: , , ,
, . .
: ,
, ;
: ,
, .

:

1910. "
".
1957.
", " ,

,
,
.

.
(nt,1724-1804)

.
.

,

,
. , ,


. -

XVI
XVII


.
, ,
"
", 1911.
, 7

.

,
,
. ,

, .
,
,
, .


,
,
, , ,
, ,
,
,

. ,
,

,
, .

7

"
", " - , ,
", . 216-220, .

.
,
, , .

. . (1863-1945)
,
.

- ,
,


,

, .
,
,
.
:

,
XIX

,
.

,
.

,
, ,
.

"
", 1910. ,


. ,
,
, ,


,
. ,

( ,

).

,
.
" , " (
)
.
" ... " " "

. , "
... " "
" .

XX

.

, utens docens,
: " ,
,
. .
, .
.
,
.

,
".

,

,

XXI



. , ,

,
,
.
, .
, ,
,
,
, utens
docens. , ,
.

.

, .
, ,
, , ,
.

, .

,
.

,
,
,
.

, 2000.

.
, ,
.

, .

XXII

XXIII

 , ,


" - , ,
"
.
.
,
. , "
, " "K "

44 45. ,
,
,
.
,
, , ,
,
, ,
, , , , ,
,
.
1999. :
120 , 1879. .
,
, ,
"
", ,
" - , , " ,
.
3

 , 11. .
,
,
, , . ,

,
.
.
, ,
.

.
-

.
" - , ,
"
. ... ,
: ?
? ,
, , ,
, -
. , .
, ,
.
.

;
.
, e

.

, .
, , , ,
,
. ,
, ,
-

, ,
, , , .
,
,
.

:
.
, ,
.
""?

.
. -

.


. ,

.

- . .

1998.
2000. .

5
4






,
20
1 600 ,
, 20
4 200 - 4 500 ,
,
,
""
,
. 230
-
,
.
, 50 - 60
.

.
.

,
. ,


.

,
,
.
,
, , ,
, ,
, .
, ,


.
, ,
,
. ,

. ,
,
.
,
, , ,

.

. 1.

, ,
: ,
.

,
.
.

, , ,
.
,
,
,

-

10

.
, ,

.


;

;
,

11

 ,
, ,
;
, ,
;
;

, .
, , .
, , , :
.

.
, ,
,
.
, ,
,
.
.
230 ,
.
, ,
,
.
(
)
. ,
.
, ,
.

.
.
,
. . , ,
, , , , -

12

. , ,
,
, ,
, .
,
.

.
,
( )
.
,
,

.

, .
? ,
,
.
, ,

.
,
:

. ?

5 000 (
, ,
, , ),
(, ), - , .
, , ,
" " .
,
75%
4 000 , 5 000
.

13

 .
. , , ,
. ,
,
, ,
" - "
5 000 . ,
,
,
. 9 000 ,
11 034 !


, , ,
.
, ,
.
,
, ,
.
? , ,
,
, , , ,

, 43 .
.

1519.
1522.,
, 260
,
.

,
, , , .

(,
,
) :
, 12 757 ,
, 12 714 -

14

. ,
.
. 2.
.
:
.
.
, , ,

. .
?
.
? ?

.


.
, , , ,
,
-

15

 . 50
, 40, 60,
70 .
. , ,

, .
,
:
. ,

.
, ,
, 230
.
;
, .

4
1 540 .


5 156 . ,

,

.
30 ,
.
3 500 ,
,
2 000 .

,
.

,
.
1 000 - 1 200 ,
( , , )

16

.
, ,
.
.
( )
, ,
,
.
, .
, . ,

,
. ,
.

,
.
.

.

. .
.
, ,
.
?
,
.


, .

. , ,
,
.

.


:
.
,
10 ,
4 .
( )
,
.
, ,
, .

.

, ,

(lfred Wegener). ,
,

,
. :
" ", (Galileo Galilei)
,
, " ",
.
,
,
.
:

.
.
.

, ,
.
: ,
, .

100 1
. .

. ,
, .
,
. .
, ,
.
,

. , .
,
100 101
.
.
,
, ,
,
.

,
- , ,
, , , .
,
65
20 - 25
. ,

.
.

, , ,
.


, , ,
. , ,

19

 -
.
. 3.

. ,
,
.
. ,
, :
,
.
.
.
,

.
" " "".
.
"" " "
.
, "" .
""
, ,
, .
,
,
, ,
. , , ,
, 1912. (D
Ger) .
. ,

. , ,
, ,

0,1 - 0,01 .
, .
,
.

,
.
, ,
,
: 14.

, .
.
: , ,
, , , .
, , ,

21

, , :
.
, ,
, , , ,
., ,
.
: 12
13
.
6
, 14.
14 ,
5 730 . 14
,
, .

14.
,
.
. , ,
.
,
,

.
,

.
, ,

.
,

, (Robert Hook),
.
1665.
,
. , 1737. -

22

(tias Schlaiden)
(heodor Schwann)
.
,

.
.


.
, ,
.
.
:
,
60
, ,
9 000 .
.
: ,
.
, ,
, ,

. ,
?
,
.


.
.
,
. ,
,
,
"" .

23




.
, .
,
.
,
. : Yoldia arctica, Ancylus fluviatilis i
Littorina litorea. , ,

.


,
,
.

(. 4). 14
,
10 000 .

.
.
? ,
.


.
,
1 fluviatilis
.

,
, 7 000 .
, , (. 46),
,
.
: -

24

, ,
, .
,
, .
6 000 ,
. 3 000 ,
, , ,
,
1,
1

" ".
,
.
.

25

 , , ,
. ,
,

,

.
,
!
,
!
,
, 8 000 . ,
,
.
.

.
, ,

.
,

,

.
: ,


. ,
, ,
, ,
,
, ,
.
,

,
610 - 570 .

26


, .



.
, ,
.
. " ,
",
.
:
, ,
,
. ,
,
,
,
,
.
.
, , , , ,
, ,
.

,
.
:
.

(Wladimir Koppen),
1922.
,
55, 60 65
. ?
. ?

27

 ,
,

. ,

, , , .

, ,
.


,
. ,
,

'
,
.

: ,
,
.
,
, ,
(Robert Pirry), 1908. ,
, : " ,
; .
". .

.
, -

1912. . ,
, ;

.
,
, , ,
-

28

.
,
, " ",
,
.
29



;
.

30 ,
, "".
, ,
23 27 -
,
, .

. ,
.
,
.
?
.

40-
,
. , ,

;
, , , ,
, . ,
5 000
.
,
, , ,
,
,

30

. ,
, ,
.

, , ,
. .

.
.
, , ;
, , . ,
,
,
.
,
,
. :
, .
. 5.


. ""

- .

,
,
.

. ,
,
, .
,
- .
-
,
.
, ,
.
.

.
? . : " ",
" " ,
,
.

.
(laf Roemer) 1675. .
-
- 42
28 36 .

- .
:
.
, -1 -1.
. 6.
" ", , "-

32

,
".
,
(Dominic Cassini)
-
(R-ne Descartes),
.

,
1 000 ,
.
:
150
, -1
,
:

. 33

 ,
, .
299 792 ,

,
.
, (Fiso), (Fucko),
(Michelson) , , ,
, .

- ,
(Einstein) ,

, , 300 000
.


.
. ,
.
.
, , ,
,
,
!
?
. ,
, ,
.

,
.

. .
125
.

.
-

34

, ,
.

, ,

.
:
,
, ,
. ,
.
.
,

.
- ,
, , .

100 -120

.
.
,
. ,
, ,
,
,
.

. ,
.

.
:
. , ,
.
:
,

35

 .
jo .
,
, .
, , ,
, ,
.
, ,
,
.
4 - 5
120
- ,
. , , ,

- .
,
, ,
,
.

. .
, ,
,
,
,
. , ,
,

. .

, .

" ",
"" .
""
.


-

. , , ee
, ,
. ,

(GPS)-
global position system, ,
. ,
,

3 000
.
.
.
,
, . ,

.

;
,

.
, , .
, ,
, ,
,
( )
,
,
250 000 ,
, 6 371 .
, , ,
.
,
, ,
0 360. To ,

37

36

.
0 - 90
.

. ,
, ,
,
,
.

, ,
.
,
,

,
. ,
, , ,

,
.


.

. , ,
, ,
. ,
1 000 ,
10 -15 .
, ,
35 , a y
20.
, !

.
,
,

-

38

.

-
, ,
.

.

: ,

, ,
,
.
.
.
,
.
,
,
.
. 7.

? , (3
.

. ,
.
,
:
, ,
.
,
, .


.

,
-

39

 .

,
-
.

,
,
. ,
, - ,
. :
,
, , ,
. , ""
.

, ,
.
:

40

(Anthoine van Loevenhuck),
.
, , ,
.
, .
.
, .
,
.
, .
.
,
: , .

.
,
.
, 300 000
,
. ,
.

- .
,
,
.
: " ".

,
. 8 18

149,6

41


, ,
.
.

.
,
. ""
celeritas, ,
, .
SI
: "
1/299 792458 ".
.

. ,
,
,
.
,
,
, .
,
. ? ,
, ,
, ,
.
, ,
.

.
coy. , ,
, ,

,
, ,
.
,
.
,

42

, ,

. , , :
,
.
200
. To je ,
.
500 ,
.
,
.
, ,
. To je

.

,
.
.
,
.

.

.
,
1. , . 31.
. . 8.
: 1.
(
4,5 -5 )
.
,
, 71% ,
.
.

43


,
, , .

44

20. - .
,
3,5 - 4 . ,
-
.
,
.
,
. ?
. To je

, - ,
. , ,

. ,
,

, ,
, he y
.
!

.
(Jean-Michel Jarre).
,
, ,
, ,
, .
, ,
.
, ,
.
.


. ,

45

 . ,
,
, .
,
,
.


, , 1.
3,5 .

,
. ,
, ,
. :

?
,

, ,
3 .
,
,
,
, , he

.
?
,
.

. ,
,
. ,
.
,
,

.
,

, ,
. ,

.

. , ,
, ,
.
, 1. 800
.
, ,
, , .
, , , ,

,
, ,

.

, he
.

e
,
.
,
.

.

,
23 000 ,

41 000
100 000 ,
, .
?

47

46


. -
.
Cycladophora dovisiana, a

.
Stylatractus universus.

,

.
. ,
: ,
1. 400
.
" ".

, .
, , a y
,
, , .
. To je
,
. ,
, ,
.
.

( , )
(, , ,
, , ),
(, , )
.
, .
, , 31.
4
. he ce , -

48

.
, - .
, je y
.

. , ,

. To cy
,
-
.
570
.

4 .

, 4
!


.
,
.
,
. 570

. 325 ,

, 180 .
65
. , ,
, (.
9).

, ,
.
,
. ,

49

 ,
he
.

.
,
.
.
, ,
. 65 ,
, .

- .
. ,
, .

. ,
.
.

( !),
, , ,
.
,
. , ,

. .

"" . To je
, , , , ,
. 10.

,
.
- (
ADP), 30
,
.
:
. ,

51

, , " ". To je
. , ,
Pyrodiniuma. ,
.
""

.

, a TO : ,
, , .
, ,
.
, ,
.
,
.

52


, ? ,
he . ,

. he ce
, .

, .
.

, ,
- .

(Newton) .
, ,
,
, , z, ct. ,

, a
.

(Hermann
Minkowski) 1908.
.

.
,
.
= 0 t = 0.
(. 11).

- .
,
. , ,
, he
ct, . = ,
. 11 .
53
, ,

 .
:

/4. v ,
= /4. ?

,
= ct = -ct.
-
(.
12).
= ct
= -ct ,
.

.
.

.
, e
ct - . v
,

, .

= 0 t = 0,
, .
. ,
.
. (1)

.

, -
.
. 13.

-

, ,
t2 - 2 > 0.
, , .
55

 -
, , , 212 - > 0.

c2t2 - 2 < 0. .

. ,
. , ,
,
. ,


.
. ,
-
.
.

- , -
.
,
"",
" " " ",
,

.
"", "
",

.
,
,
.
,
,

.
, ,

. , Hee
,
,
.

57

 , ,

.
,
- .

.
: ,
, , , ,
, , ,
. , ,

he
. .

,
. ,
,
.
,
, ,
, ,

!

.
.

. ,
, ,
, .,
.

.

, .

58

59

i ,
- .
,
: , ,
, , , , .
,

. , , ,
.
.


. ,
!
,

.
.
.
,
,
.
-
.
,


,
,
. TO je .
,
,
,
- . ,
,
, ,
- , , ,
,

60

.
,

.
, .
, , ,
. . ,
: ,
- .

, ,
, . , ,
- Portafere ,
- .

,
.
, ,
,
,
,
.
,
,
, . ,
.
,
.
,
. ,
a ,
,
, ,
.
,

. ?
.

61

 , .
,
.

,
.
.
, ,
, .
, ,
.
?
365
?



, 370
402 .
.

, ,
?
.
,
,
,
.
, ,
, ,
,
.
, ,
, .


. ,
, , a
Xa he .
-

62

TO je
.
.

. , , ,

.
, .
,


. To, , .

,
. , ,


.


.
, ,
.
.
, , ,
, , je y
, 370 ,
,
402 .
,
, , .
.
? 37
: .
.
, ,
. ,
18 .
, , ,
-

63

 .
, . 37

33,5 .
,
,
. -
.
, ,
.
402
,
.
, a .
:

. 61024 (
).
370 402 ,
,
- .

. ?

, . ,
,

.
2-10"5 ,
. ,
,
.
20 , .
.

, .
23 27

66 33
.
3 , .
21 39 , 24
36 . 370
21 .
.
,
(Andre Berger)

380 .
,
22%, .
19300 23 000 ,
32 000 41 000 ,
.

370
570
, (
), ( ) (
), 428 . , ,
.

.
(Wels) je 1963.
. , ,

.
:
( ,
) .
,
,
, ! ?
?
, ,

65
64

 .


.
- ,
. ,

, ,
,
.

;
.

. ,


.
, (Keith
Runcorn)
" ".

1966. .

.
(. 14).
370 .
, ,

,

.
.
.
,
, ,
. ,
,
, -

66

- ,
(. 15).

. 14. 370
.
, , ,
, , .
().

.
, ,
,
, ,
,
.
, ,
,
!
, a

67

 ,
.

, ,
. -
-.


.

.
370
, a
. .
,
,

. ,
. ,
.
1%

68

. , a y
.
, a
: ,
, , .
.

.


(Louis Alvarez)
,
,
, .,
.
3 - 5

. ,
- ,
.
, ,
-
. .
,
.
, . .


.
, .


. ,
?

.
, - ,

69

 .
. ,
.
23
. ,
? :
,
?


.

.

. 20 ,
!


. To je, ,

.

, ,
. ,
.
, .
.
15 , 160
. ,

().
130
14
.
.
1020 .

70

100 .
25 , a y

3 - 5 . je y

.
.
, je y
, . To je

. 100 !
30 ,
""

" " .

.
.
je y
1 200
.
1023
100 . ?
. 16.
1815. .
4 000
.
100 ,
2 800 . ,
,
,
, , .
?

? :
*
.
,

71

 1011
1 000 ;
*
40
;
*
65%
.
;
*
20
.

30

.
65
.

15 .
, .
,
.
3,5 ,
400 .
,
.
, 28, 32 .
- ,
,
.

.
,
.

10 , 350 .
,
2,5
, .
40 .
-
2,5 , 3-1010
20 .
. To je

20 .
,
.
35
700 , 10 .

.
je y 20
.

72
73


. ,
,

.
240 .
,

,
, ,
. 29%
, ,
.

, .
, , "" ,
. , ,

.

,
, .


, .

.

,
"" 300 , ?
4

""
.
,
. ,
.
.

74

20 .
4
. , ,


10 . .
,
.

.
,
, .
: ""
.

.
, ,
.
,


.
-
.

, .
,
" ".

.

, , , , ,
, . , ,

.

75

 :
? -
. ,
,
. ,
,
.
, ,

. he TO
,

,
.
.

.


.

,
1600.
(Wiliam Gilbert)
. (Gaus)

, a ,
,
.

,
,
.
,
.

,
.
, ,
-

76

.
20 130 000
. To ce .

(. 17).

. ,

2.
,
, "" .

200 800
.
. 100 000
, ,
600 ,

77

. ,
800 ,
.
,
.
, a TO
.


. , ,
, , ,

, .
, .


:
, ,
. , .

.
,
. : *


?
* ,
,
?
*
?
* ,
800

""


?

, "
"?
.
.
?
,
, .
;
""
. ,

,
.
" "!
" "
.
To je , ,
, .
, , ,
, , , . To
, " "

, , ,
. " " ,
, , a y

. " " -
, , ,

,
.

.
, .
" "
. To je "-

79
78

"
.
,
.
.

.
.
, ,
.
.
,
,
.
, ,
.

. .
: "
.
, one
. ,

,

."
,
,
.
, ,
, ,
.
,
, , ,
, , ,
.
,
, ,
,

.

80

 ,

, .
.
: .

81

 A
.

-
.
,
.
- .

,
.
5
.
,
,
, , ,
: "Magnus
magnes ipse est globus terrestris"2.

.
. To
,


. , ,

.
4 .
, 10 .
2

" ". 82

,
- , - ,
- .
,
.
.
1450. 1880. .
,

. ,
.

430
,
50 ,

.



,

.

.

.
To je .

,
.


, ?
.

.
.

83


1815.
.

5 000
,
.


.

.

Manor
,
50
(. 18).
3
25 000 . ,

. , ,
,
, 22 .
, .

,
.
1 - 2%
.
,

.
3

, 3
, , ,

. To
.

84

. 18. - ,
50
.
3

. To je
.

85

 , ,
, he , .

.


.
, ,

.
, , , a TO
, .
.
6 500 5 000
Mao .
.

.

,
, ,
. ,
, ,
, ,

20 .
,
, ,
.
,
.
3 700. 3 150.
.

,

.

900. 450.

.
, ,
, , , , .

,
,
, ,
, , ,
,
,
,
.


.
, .

,
.

.
: 1 000
.
,
.

,
, ,
,

.

.
,
. ,
, .
,
. ,

.
, ,
, .

87


.
,
.

, .

6 010
.

.
5 000 .

. 19.

.
30 10 20
5 000 -

. ?
.


.
, ,
,
. , ,
.
. 70
( )
.

40- 45- .
3 200 - 3 500 ,

.
3 800 - 4 200
.

,
.


(Barent
Hendrick Avercamp), (Jan Asselyn),
(Cornells Beelt), (Anthoine Beerst),
(Anthoine Beerstraten),
(Nicolaes Berchem),
(Christoffel van den Berhe), (Adam van
Breen), (Jan van Goyen), (Jan
Griffier the Elder) . ,

,
. To
.

89
88


,
.
TO je , ,

(. 20).

, , , .

.
,
.


. To
;

.
,

.

.
, ,
.
.
, ,
.

. 1494.
, 1506. , a
1524. 1527. . 1557.
1603. ,
.

.
400
.
. ,
je no

.

.
.
.

.
-

90
91

 no 1890.
70
, a 1716. ,
. ,
60
1705. .3

. To je
,
. To je

" ". .

. ,
, .

pe.
" " 102
6. 1620.
.

.
, a

,
.
.


.

, , ,
.

.
, , ,
, .
3

,
.
.
,

. ,
- .
,
.

.

.
,
.

,
.
.

.
,
, .
,
1850. .
, 1900. .
?

:
.
,
,

.

? ,

.
?
,
-

92
93

 ,
, . ,

. To cy

.
?
1690.
III
? , ,
.
,
.
,
, ,
. , ,

, ,
.

,
.
26. 1777. ,
.
. 1788/89
, cy y
.
, , a 5.
1814.
,
.
, :
,
"
",

. ,
,
,
,
,

.
:

? ,

,
,
.

, ,
...

,
.

. , ,
, a .
, :
? ,
,
?

95
94

O
70 . ,
,

.
,

, , ,
, ,
.
he, ,
he


; ,
.


(Lony Tompson).
.
"".
, 1971.


, .
,


.
. 99


,

- :
" ..."


30
.

, ,
.

,
.

. , ,


.
.


.
90, ,

1961. 1963. .

.
, .

16
18 .

16, 99,76%.
17, 0,04%,

. 18 0,2%.
18 16,
100

,
. , 18 ,
.
,
.

().
.


.

. ,
,


"
".

, ,
, ,
,
, .
,
.

,
, , , ,
, ,
, 16 ""
, ,
, , ,
.
,
,
.

.
, -

 " "
, 16 ""
. 16
18
18 .
,
, , ,
. 18

.
(Harold Youry),
,
,
(Chezare Emiliani)
-

.

,
.
:

.
,
700 000 .
.
,

.

,
. , , 18
16. ,
,
18.
,
a TO 18.

18
.
102

,

18. To

. ,
16 : 18
16.
.
,
, ,
.

.
, ,
,
.
, ,
.

. . 21.
.
1973.
,
(John Merser) . ,
,
.

, .

, , ,
,
.

.
,
,
.

103

 :
.
, .

.
1 500 ,
,

.

,
. 1987.


crape 40 000 .
,
, .
100 000 .
1993. ,
.

20 000 .
18 .

104

.


100 000 .


,
, , , .


. ,
.
" ".
,
,
,
.
.
,
, , , , ,
. ,
,
" ",
: " !" ,
, ,
, , , , , ,
, , , , ,
. , , , ,
- ,
.

.
, . .

,

.

105


20 000 ?
-

, , ?

: (Todd Severs) ca


.
,
. he ce y
, ?


, ,
.
,
.
,

. :


- , ,
. :
,

, .
,
,
,
,
, ,
, .
.
,
,

106

,
.
, :


.
, , , ,
,
. ,
,
he ce ,
,

.

1998. ,

,
.
, ,
, , , ,
, , , , . 1998.

,
, ,
.
,
,
.
,


.

,

.


1998.


.


.
,
26. ,
- . , e
, ,
.

; 6.
1998. ,
, 1978. ,
. ,
. ,
; .
.
, -5 . To
,
,
. -20
, a ca -40 -50
.4
.
,
.
,
.
, .

,
4

108
109

, , ,
,
.
5. 6. . ,
,
, .
6. ;
.
7. .
6,5 ,
3 .
, 40
. ,
, , , .
; , , ,
, , - ,
.
,
.
? , .
, ,
, ,
.
,
3 . ,
.
,
.

, , , .

, ,
.
" "
. ,


.

,

- , hyrn,
, .
, .
, ,
-3 -5
, -8. .

:

! ,
?
, ,
, . ,
.
- , , ,
... ,
, .
. ,

.
.
. , .

.
,
.
15 , 4
. ,
,

.
, 2
.
.

, ,
,
. ,
-

110
111

 .
.
,
-
.
, , ,

. ,

, , , , , , a o
. 150

,
.
.
;
, .
, .
, .

. ,
, ,
. , .
, , 70 000
.
?
8 .
, , a
.

. ,
.
, .
.
, ,
.

. , , .
.

- ,
. ,
, a
.
, ,
. ,
.
,
, .
.
, ,
.
(Jacques
Quarteir) ,
.

. A ?
?

.
,
,
- .
,
,
.
24
, , , ,
, , .

.
.



. ,
.
, .

112

113


.
,
,
. , ,
.
24 ,
, .

.

? ,
,

.
.
""
.
28 ,


2,6 .
45
, a y

.
4
,

40 60 .

.

.
.

-
. :
-

114

.

,


. ,
, , ,
40 .


. ,
200 -250
,
, .
Tor
, ,
, .
,
,

.


.
.
,
, .
,
.

-
, .

.

, , ,
,
(. 22).

115

 ,
. , ,
,

.

.

- .
,
.
,
,

, ,
. ,
, , ,
,
,
(. 23).

- -
.
,
.

117

116

,
.
.
,
he ce
. ,
. ,
, ,
, ?
" ", , "
- , ,
,
, , , ".
-
,
, ,

- .
! .
,
.
, ,
. , ,
,
.
,
,
?

118

a

-
.
,
,

,
, ,
.
.
,
.
.
,
, ,
, , .
,
. ,
- .

,
.
.
,
.



119

 . .
, ,
, ,
, (. 24).
,
.
,
: "
, - ".
,
, ,
.

.
,


. ,
.

, ,

.

. ,
, .

.
To je, , .


, . He
, je y
,
.
? ,
,

,
.
, ,
, ,
, , ,
, ,
,
.

.
,
, ,

121

 - .
,
"" .
,
!
,
.
: .
1945.
, ,
. To je


.

. ,
,
?
,
.
, , ,
. ,
, , .



.
, .
-
, ,

.
- ,
.

.
?
,

, . ,

.
:
,
. , ,

Btfhy
,

.
- , , ,
. -
!
,
:
- ,
,
. , ,
,
,
.

.
,
- . He
!
, ,
.

, .

, .
- He , . -
.
;
.
, -

122
123


,
,

,
.
.

.
- , ? - .
- To je . - .
, , :

,
1605 ,
, . ,
(. 25).

,
,

.
: , ,
, , , , ,
,
,

,
,
,
,
, . je TO o
, , .
,
,
- , ,
. "
" ,
- .
,
,
, 1943., ,
, , 1955. .
, , .
1944.
36
. "
", ,
1995. , ,
, je y
.

.
,
,
.
.
,
,
(. 26),

125


,
(Bernard Matamera)

, !
.
,

,

.
,
,

.
,

.

.

,
, a o
.

, , , , ,
.
,
.
- .
29. 1953.
- " "
(Edmond Hylari) (Teng
Sing Norgej). ,
.



1996. .

. ,
, - (Chen Yu
Nan ) o "
".
(David Brishers),
, :
" ,
*
. he
. he
,
, e
...

cpee:
.
5

127

 "!
,

. .
, , .
128

N
;
.

, , .
.
,
(Henry Darcy), (John Dalton),
(Luis Neel), (Beno Gutenberg),
(Fridtjof Nansen), (Julius
Bartels), (David Robert Bates),
(Vilhelm Bjerknes), (Vening
Meinesz), (Stephan Mueller),
(Lewis Fry Richardson),
. , ,

.
, 2000.
,
1975. .
1 000
10
. : ,
, , ,
- ,
, ,
.
, .,
- ?

129

 ,
, ,
, ,
,
, ,
,

?
,
, ,

,
. ,
.




.
, 1993.
, , , ,
2000.
(Nicholas Shackalton).
,
-
(hn Imbrie) (mes Hayes)
,
.
LI
,

,
.
1976. , .
194.

,

.

; ,
, ,

,
.

.
,
.
,
.
, , .

. .
.
(1760 -1844)
;
.
,
(Leonardo da Vinci)
,
(ircher), (rrault), (lley),
.
(. 27)
.
,

!
,

, .

.
"
". ,
19.
, .

131
130

 , , 1800.
, ,

.

. ,
, -

.
( ),
, ,
, -

,
"" .


.
200 000
.
,

, a 1799.
1802. "


;
".
-

132

: ,
.

,
. ,
, , , a
.
,
.
,
,
.
: 31
+ 5 36 , a 13 + 30
43 . 7

. ,


.
(. 28), ,

-.


.

.
, ,
,
.

133

 , . " "
, , , he

.

.
- 1970. ,


. 1937.
.

,
,
,

, .,
.
" "
1994.
.
(1861 - 1930),
,
.
""

.
1893. , :

,

.

(Vang Vilfrid Ekman)
"" ,
.
" "
.
(. 29) .

134

.
(Bjorn HellandHansen)
, ,
.
,
,
. . " "

.
1922.
, 1921.
" "
1938. .

, a ?
" "

.
(1803 -1858)
.
,

. :

.

.
,

, .
,
,
-

 ,
.
-
.


. ,

,
,
.
,
,

.
,

,
"
" ,
.
(1908 -1995),
, ().
26 , a ca 32.
.
(. 30)
.
,
"" 25 .
, .

,
.


,
,
.

1937.
. , ,
, ,
- . TO
je y , ,
.
,
,
. je y

"" 1942. "
-

- ".

,
, . .
()
.



.

,
.
, ,
.
,
- , je y ,
, , ,

137

136

 . 1958. ,
,




.
,
. !

, .

, .
, , ,


"" 1970. .
,

.
(1862 -1951), ,
,
. 1890.,
,
,
(lmholtz)
(Kelvin) ,

.
, ,
.
,
.

"
",
.
1904.
.
-

138

,
,
.
, ,
. ,

,

.

,
,
.
"
".

:
.

,
.

,
. ,
, :
,
1 000
300 .
,
.

. 1917.
,
(lvor Solberg)
(r rgeron)
, 75
.


.
-

139

,
.
,
(Elza Wegener),
,

.
,
, .


(1889 -1960).
, ,
,
1911. .
, . 1912. ,
,
-
( ) 2 890 .
2 898
2 900 ,
(. 31).
,


.
, (Conrad), (Inge
Lemann) (Fortche)

.
, , ,
.

.

1909. ,
- 1910.

140

. , , .

(
)
.
70
()
,
.
,

, .


(, ) TO je
,
.


"
"
.

, ,

.
1930.
1947.
.
, ,
.

,
.
1945 -1947.

1951 -1954.
"
".
;
, .
1960. - , -,
.
(1899 -1964)

(Sydney Chapman).
1923 -1927.
(lf Schmidt) ,
,
.


, .
, 1927, 1936.
.
1936.
-

,


" " ,
.


1954. 1957. .
1960.
1963. .
. :
,
, (
), ( )
.
,
"".


" ". 1940.

, ,


, ,
.

,

, ,

. ,
,
,
,

"" "".

143
142

 ,
.
,

.


.
.
,
,
.
. "
" 27-

(Charles Chree).

.
,
, ,
, ,
.

1934. . ,
(rie ssey)
. 1939.

.
,

.

.



. -

144

. ,
, ,


.
,
,

. .
"".
(rcel Nicolet)
,

.
1951.

.
,
.

.

.
. 300 ,
.
, ,
"lanetaty and Space
Science" 30 ,
.

,
.
1955. , ,
:
1974. ,
1979.

145

1984., .
: 1971. ,
1973.,
1977.
1987.
,
, ,
, ,
, ,
. 1982.


.
,

.
(1930 -1994)

.
26 ,
"
"
.

" "

1960. .
1961.
,
,
. 1974.

.
,

.
,

.
1977. ,


.
.
:

, ,
, .
,


,
.

.
-
. , ,

.
40 , 1950. 1990.,

500 10 .
1991. ,

.
(1930 -1996)
,
.
1957.

1959. .
(Vilhelm Hiller),

.
, ,

147

146

 , .


.
(urice wing)


"
".

, ,
.

,
.
1964.

, .
(rl Fuchs)
(nings Illies) .
,
,
,



,
, .


. ,

- ,


,
.
-

,

(Fritz Gassmann)
.

. 1971.

,
,

.
.
,
,
,
.
.
,


. (rhard
Wielandt)
,
.
, , .

1977.
.

(Giuliano Panza)
(Gildo Calcagnile) 1980.
.

. (ter Fricker),
(rnst Niggli) (Rudolf
Trumpy) 1983.
"
".
, ,
.

148

149


" ".


4 600
, ,
.


.


,
,

. ,

.



.
""
, ,
.

,
, ,


.
, , 150 .


o.
(1881 -1953)

,
.

,
.

1922. "
".

" ".

;
je

. .
, ,


.

1926. ,
,
.

:
,
- .


.

,
,
.


,

. ,

151
150

 ,
.
, ,

()
1941. .

. " "
,
.
,

.

.
:
, , ,
,
47.
.
1920.

.
, 1940. , ,
.
(1922 -1995) ,
, , 1940.

. ,
, ,
" "
.


.
(trick Blackett),
,
.
-

152

, . (111),

,

. 1950.
"
",

(nson), (Griffiths), (r),
(ickering) ,

,

.

.
1950.

.
-
(llinson), (rr), (Hide),
(ughes), (Irving), (Lowes), (r),
(rr), (Roberts), (zer)

.



.
.
,

(legg),


.
,

153

 .


.
,
-

,


(. 32).

1956.


. , 1988.
,
.

.
, ,

"" .
,
, ,

,
,
.
,

.

.


,
.
,


.
, ""

,
.

.
,
.
,
, . To je
,
.


.
, - , , ,

154
155


. ,
.
,
, .
(1887 -1966)
. ,
,
.
,
.
, ,
,

.
1910.
.


.

,
.
,
- , ,
, .
1923.

.

.
,
.

.
, ,
.
-

156

, ,
, ,
, .
.
,
.

.
,
- . ?


, ().
, ,

.
.
, , 1915.
.
.
,
.

,
., (ker)

, .
.


.
,
, .
.

-
1 (10-5 m/s2).

. 1923. .

157

 15
, ,
, , .

,
.


.
,
-
1937. .

,
1936. .


.
, ,
,
, . ,
,

. .
,
,
,

, 1947.
, 1962., 1933. 1945.

1948. 1951.
.

.

.
.

1
5
8

,
,
, .

. ,
,

.

.
,
. ,
, , , , , ,
, , ,
.
, ,
, .

, (1) (Goethe),
" , "
" , ".


...
159



.
1998. ,
300 ,

11 000 ,

10 . 1780.
,
22 000 !
,
.


. ,
, . 25.
27.
, 27.
, "" .
-
.

29. . , .
30.
. ,
,

.
, , ,

, , .


, -
.
,
.
. -

; .
, ,
,
.

, ,
.

.
,
.

- .

,
, .
, ,
,
.

, " ,
". , "
".
.
,

.
,
,
.

160
161

"E o " :
" ,
.
, !
.
.
,
.
,
.
,

,
.
.
,
."
.
,
. ,
. ,
,
,
.
.
,
, , 3.
.

, ,
, 4. , ,
,
.
,
.
. 33.

162

.
,
,
.

,
, ,
. ,
300
.

.
- ,
,
, , , .
,
-

163


.
- .
.
, ,
90
.
,
.
.

,
(. 34).

he ce ,
. e ce y
, ?
,
,

. , ,
.
,

.

.
600 - 700 ,
.
,
,
.
, , ,
!
.
, ,
"" .
16,
. , ,
TO he
. ,
,
.
,
,
.
1974.
1988. ,
1998.
.
ce y

. ce y
" ". To
50 ,
500 .
.
?
.

164
165

 .

.
, , .


.
,
.

.

, ,
, ,
.

,
.

,



.
,
- .


.
, , ,
-,
, - ,
. , ,
, ,
.

, ,
. ,

166

,
.
(Georges Cuvier)

.
167




.
,
,

,
.
,
,


.

,
.
, ,
, ,
.
,
.
, , ,
, ,
,
:
.
.
.
, , ,
, ,
,
. , ,
?
,
171


.
. ?

.
,
:
.
, ,
.
,

,
.

,
.
, ,
.

.
, -
, .,
.

. ""

"".

.
, ,
. "",
,
.

.
. , "" , .
. ,

"" , -
, . ,

"", , .
,

? ""
!

.
.

.

, ,
,
. , : ?
-
. ,

(Hainrih Herty),
,
.
: "

.

,
.
,
,
26100 ,
.
28000,


. , ,
,

, .

172
173

 ".
.

- ,
.
, , ,
, ,
(. 35).

,
, 4 000
, ,
2 500 ,
1 500
.
, ,
,
, .
,
600
,
.
- ,
-

,
,
,


.


,
,
,
. , ,
, ,
,
.
, .
, ,
, , ,
.
,
,
, 500 .

1 100

.

,
.
,

.

.


.

.
,
.

174

175

,

.

.
.
,
,

: , .


, .
. ,

. To
, .

187 ,

1 600 ,
. ,
,
nape y
.

,

300 ,
292
!
,
,
, 304 . 12 ,
292 304,
. ,
, ,

,
, .

176

, , ,

(. 36).

, ,
.

, , , ,

.





.

.
, ,
.

177

 ,
.



. , ,

.
anapar
, 20
,
,
. ,




,
, ,

, . He

,
.

.
, ,
, ,

.
, ,
. :
, , ,
(. 37).
11
. 8
, 16 19 .

178

. ,
-55 -80
.
,
. .
ape, ,
.
, 22 - 27

.

,
.
15 - 25 ,
45 .
,
.
, ,
,
. To je

179

 55 +55
, -80
85 .

.
,
. ,
,
,
.

.
. 800
. 300
2 500
, .
, .
.
- ,
- ,

.
, , ,
.
, .
,



.

. 800 3 000 .
,
.
.
.
, , -

.
,

292 304 .

.
;
1 600 ,
0,5 . , ,

,
, ,
.
.

.

,

.
.


. , ,
1997.


.
,

.

.
,
.
.

.

, .
,

180
181

 ,
.
, , ,
.

.
, .
,
.
,
.
, , ,
.


.
,
.


.

,
.
,
, .
, , ,
,
,
.
, ,
,
.
, , ""
.

.

, , ,
.,

182

.

,
,
.
""

...
183

,

,
.

() "" .
,

. ,
,
""
. , ,
.
, , ,
,

.
- ()
+. ,
,
,
he
.

,
1.
,
: "
( = 18 46
; X = -166 39
.
184

 ,
,
, , . 6
,
,
, ,
, ."

.
,

. , ,
,
, ,
.


,
,

.
" , ,
,
, = 66 41
; = 51 18
,
". ,
,
, " ".
1
(. 38).
(),

(), .
6

- .
, ,
, .
, ,
, , , ,

, ,
.

,
,
.
28 000. ,
-

186

187

 , , , , .
, ,
,

.

.
,
, , , , .
3, .
,
.
2
,
. , .
,
.
, ,
, , ,

.
,

.
, ,
,
. ,
. , ,

. ,

.
, , ,
,
, .

,

188

,
.
,
1 000 ,
, ""
, ,

- , , , -, ,

.

, .
,
,
.
, ,
, ,
,
, ,
. ,
.

;
.

. ,

,
(. 39 396).

,
.
, ,
,
, ,
,
,
, .

189

 (),
.
()
,
.
,
.

,
. he ce ?
he "
", .


. he
+2 1 ,
he ce 10-15
- .

190

, ,
. :
, ,
, , .


he

.
,
(. 40).

.
(ckque), . (Deone) . (Bruninn)
1987.
1996.

 0"3.
,
""
20 .
20

,
, .
"" 7 - 10
. 13

.
,
"" .
,
.

. :
1987. 1993.
1988. 1994. .
, .


.

. (Chandler) .
1887. ,

, ,
.
: 427
, . 427
.




(Leonard Euler). ,

192

305 .
1735. 28
.
143

,
(Newmb) 1892. .
50
(fris) 1948. .
29
, , ""
, , .

. 427
, .
1986.
.
8 435 . ?
,

. ,
, .


. ,
,
.
, ,
,
,
. , ,

,
.

.
.

,

193

 .

,
. "
"
,
.
,


,
.
, ,

, .

,
. ,
,
.
, ,

, .
, , , , ,
,
.


.

,
,
.
,
,
.
,
,
, .

194

+ ,
, ,
.
...
, ,
, , , .
195


,
.
,

. ,

,
. ,
, .
, ,
.

.
?

,
?

?
.



,
.

,
. ,

.

196

,
. -
, ,

.

.

.

.

.
,
,
, .
"" ?
80 .
-
""
.
, .

: , ,
, "" .
,
. ,

,
.
.
,
,
,
.

, .

__

 , he . "" he y
, .
e
,
,

. ,
,

.
.

, .

,
,
. ,

.

.
,
. .
, , ,

,
.
, ,
.
,

: he
,
,
1926. ,
(. 41). ,
.

198

,

, , .
,
, e
. ,
.

e ,
. e

. e y
-
.
e , - ,

.

.

,



. ,


. ,
, ,

.
-
.

,
. ,
, ,
. ,
,
.
,

.
.
.
,
29% , 25%.
,
, ,
.

,
. , ,
,

200

. ,
, ,
.

.
,
.
,
.

.
,
,
. , , .

,
.

,
.
,
, .


.

.
,

.
,
.
.
, , ,

.

.
,
, ,


.
, .
, ,
-

.
"",
", , ,
,
".
" ,
".
,

.
.
, ,
.
, ,
,
.

"" ,

!
?

.
3
.
,
,
. ,
. ,
.

35

202

, .
, ,
.
,
.


. ?

. :

,
.
,
.
,
.
, , , ,
, .

.
,
.
,
.
,
. ,
.
, ,

(. 42).

.
2075.
.
,
. ,
,
,

203

 .

,

,
, . he
,
,
, ,
.

e
. he
,
, ,
,
, , , ,

he .
, .

.

.
.
-

204

,

, .
,
.
, e ,
.
, jepec
, , , -

.
, ,
(Laplace)
.
,


, .
e, ,
.


200 , 100
1 500 000 ,

.


- ,
, , , , ,
, , ,
-. , he
,
,
, ,
.
,
,
, , -

205

 ,
, ,
.
:

.
,
.
, a ca .



. he
he
. , TO he
,
, .
he ,

,

"".

-
.
206

""
______



12 000 . To e
e ce ,
e , he ce

. ,
, ,
.
, e


. ,
, , , , , ,
,
.

.

.

,
.


. he ce

,

207

 .
he .
,
, pace. ""
40
,
.



.


,
,

.

23,5
.
, , , ,
, .


,
.

.
65
,

.
,
, 10 ,

, -
,
,
, , -

.
,

.

, ,
, ,
- .
3 ,
,
,
, .


,
,

,
(. 43).

209
208

 3,
.
23,5


. ,
, ,

.
, ,

.
55
,


.

, , , .
,
-
.
(-

, ),
.

.

-
.

.
4.
,
2 500
,
2,4 .
50
,

.

. 4
,
. ,

.
,
, , .

.
, ,


.

4
.
,
.
"", ,
"", ,
, .
4 ""

", ".

,

.
,

, ,
,
, . ,

.

211
210


;

.


, .
, ,
,
"
, ".
212

.
, ,
, ,


.

,

, ,
, .


,

,
. :
,
,
. .


.
, -
, , ,
.

,
.
1912. , 1941.,

213

 ,
.

.
,
,


,
, .

.

,

.
. ,

.

.

-

-
. ,
, .
.
, ,
.
.

.

-
,

.

214

,
. , ,

.
, .

,
.


. ,
, ,
.

, .
: -

- .

, " ".

.
,


,
.

" " ,
.


.
?

.

215

 ,

. ;

.
,
.
:
,
",
!"
,
,
.

(Karl von
Linne): " ,
".
. ,
.

1951. .

, - .
1993., 1996.
. 1980. 1997.
, 1997. .
-
,
.
75 .
" - " (1995)
, -
" " (1997) , "
" (1998).
" "
" -

".

,
, , , ( ), .
,
.
.


.

217
216


.
" " 1997. .
,
.
"" .
- "50
" 1998,
.
1997 - 2000.
(, , ,
, ).
.
" - , , "
1999. -
. .

. 12
.

, 129,

138,139,140,160

, 89
, 89
, 34,
42, 59, 202
, 69
,
138, 137, 138,
160
, 105
, 60
, 3
, 60
, 60
, 37,60
, 60,131
, 60

, 153
, 30

218

, 140

, 129,143,144,
260
, 30
, 129,
145,146
Top, 140
, 89
, 89
, 89,90
, 89
, 89
, 65
, 30
, 153

, 153,154

, 143 159

, 127

., 190

, 120
, 143
, 171
, 18, 87,
99,
105,140,154,155,156,184
, 140
, 65
..,57
, 171
, 3
, 159

 , 150
, 131

, 18,41
, 216
, 149
, 76
, 160
, 76,82
, 89
, 153
,129,140, 141,142,162,184


, 29,131,132,
142,160,
, 105,168
, 29,135,136,
160
,21
, 30
, 33
., 192,193
, 216
, 151,215
, 159,199

, 134
, 102
, 89
, 37,60,61
, 60
, 60

, 45

, 149
, 130
, 154

, 125
, 125
, 148
, 102

, 150
, 202

, 205

, 3

, 113

,
168

,
33

,
138

, 27,28, 88
,
131

,
171

, 152
,
154
, 154

, 105, 159
,
141

, 3

, 95
, 154
,
105

, 205
, 41
, 140,141
, 152
, 216
, 154

, 14,105,159
, 34
, 129,156,157,
158,159
, 160
, 145
, 126
, 91, 92,93
, 171
, 103
, 121
, 119,120,
122,123,124,125,126
,
216
, 213
, 60
, 42,53,
55,56,57,66
, 184
, 140,
141
, 129,148,149
, 126,153,154

, 87
,
105,129,
134,135,160
, 205
, 129,133,134,160
, 150
, 145
, 105
, 171

, 3

, 193
, 53

,193

., 192
, 150
, 131
,
58,123
, 28,105
, 60
, 60,160
, 124
, 60

, 119
,
66,129,153, 154
, 32,34
, 129,151,
152,160
, 154
, 159

, 125
, 3
, 87
, 105
, 125
, 106
, 140
, 129,146,
147,148,160

, 60
,171

 , 57
, 3
, 214
, 99,100,102,
103,104,105,106,107
, 154
, 150
., 125

, 34
, 140,141
, 150
, 34
, 105
, 149

X
,30
, 154
, 131
, 135
,158
, 154
, 138
, 39
, 173
, 92
, 105,127
, 148
, 60
, 196
, 23

, 68
, 3

, 94

, 30

., 192
, 127

,
143,145
,
105

,
143,144

,
3

,
118

222

, 193

, 92
, 105,130
, 62
, 143

*
,
,
.


.................. IX
...................................... 7
-
..................
.....................................................
.........................
........................................

9
30
59
82

-
..................... 99
....................... 108
....................................... 119
............... 129
.............................................. 160
-
............................................... 171
...................................... 184
....................... 196
"" ............................. 207

................................................... 213

.................................... 217
............................... 219

223


Naua

16

- , ,

73,

73,
1000

ISBN 86-82167-79-4

1 -
,
929 : 5 .
,
- , ,
/ . - :
, 2000 ( : ). - , 228
.: .; 22 . - ( ; . 16)
. IX - :
/ . - : .
217-218. -
551 .58
) , (1879 -1958) )
= 84640524

1
:
2 -:

3 :

4 :

5 :

6 . . :

7
:
1 8 :

9
. : -
10 . . . .
:
11 :

12 . . :
(1856-1943)
13 . :

14 . . :

. 15 . . :

16 . : , ,

:


17-03-2003