Warszawa, 5 kwietnia 2012 r.

Marek BALT KP SLD

Pani Ewa KOPACZ Marszaek Sejmu RP

Szanowna Pani Marszaek, Na podstawie art. 36 ust. 4 Regulaminu Sejmu RP w imieniu wnioskodawcw wnosz zaczon autopoprawk (projekt ustawy wraz z uzasadnieniem) do zgoszonego przez grup posw KP SLD, w dniu 16 grudnia 2011 r. projektu ustawy o zmianie ustawy o przejciu przez Pastwo dbr martwej rki, porczeniu proboszczom gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kocielnego oraz niektrych innych ustaw.

Z powaaniem

Projekt Ustawa z dnia ........ 2012 r. o zmianie ustawy o przejciu przez Pastwo dbr martwej rki, porczeniu proboszczom gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kocielnego oraz niektrych innych ustaw Art. 1 W ustawie z dnia 20 marca 1950 r. o przejciu przez Pastwo dbr martwej rki, porczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kocielnego (Dz. U. Nr 9, poz. 87, Nr 10, poz. 111; z 1969 r. Nr 13, poz. 95; z 1975 r. Nr 17, poz. 94; z 1989 r. Nr 29, poz. 154; z 1998 r. Nr 137, poz. 887) wprowadza si nastpujce zmiany: 1) tytu ustawy otrzymuje brzmienie: Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o przejciu przez pastwo dbr martwej rki i porczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych, 2) w preambule ustawy skrela si sowa oraz celem materialnego zabezpieczenia duchowiestwa, 3) w art. 1 uchyla si ust. 4 i 5, 4) art. 7 ust. 2 otrzymuje brzmienie: Rada Ministrw ustali tryb zarzdu i uytkowania (ust. 1) 5) uchyla si art. 8 11. Art. 2 W ustawie z dnia 13 padziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze spoecznych (Dz. U. z 2009 Nr 205 poz. 1585), 1) w art. 4 pkt 2 skrela si lit. f); 2) w art. 7 dodaje si pkt 8 w brzmieniu: 8) duchowni przebywajcy na misjach lub prowadzcy dziaalno duszpastersk wrd Polonii 3) w art. 16: a) ust. 10 otrzymuje brzmienie: 10. Skadki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe duchownych, o ktrych mowa w art. 9 ust. 1a finansuj w caoci, z wasnych rodkw, ubezpieczeni b) ust. 10a otrzymuje brzmienie:

10a. Skadki za ubezpieczonych, o ktrych mowa w ust. 10, oraz w art. 7 pkt 8 moe finansowa zwierzchnia krajowa instytucja diecezjalna lub zakonna po uprzednim powiadomieniu Zakadu Art. 3 W ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych (Dz. U. nr 210, poz. 2135 z pn. zm.) 1) w art. 86 ust. 4 skrela si sowa z Funduszu Kocielnego dodajc zwrot przez zwierzchni krajow instytucj diecezjaln lub zakonn 2) w art. 86 uchyla si ust. 5. Art. 4 W ustawie budetowej na rok 2013 zostanie uwzgldniona dotacja dla Funduszu Ubezpiecze Spoecznych na pokrycie skadek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne duchownych za rok 2012 w czci, ktra nie zostanie sfinansowana w 2012 r. przez Fundusz Kocielny oraz przez skadki opacane przez duchownych, instytucje diecezjalne i zakonne. Art. 5 Ustawa wchodzi w ycie z dniem 1 stycznia 2013 r.

UZASADNIENIE Celem projektowanej regulacji jest zniesienie Funduszu Kocielnego, jako nieadekwatnej w warunkach pastwa neutralnego wiatopogldowo formy budetu wyzna. Tak stao si m.in. we Francji na mocy ustawy z 9 grudnia 1905 r. o rozdziale kocioa od pastwa. Zniesienie Funduszu Kocielnego nastpi przez uchylenie odpowiednich sformuowa przedmiotowej ustawy powiconych tej zinstytucjonalizowanej formie dotacji pastwowych. Przed przejciem przez pastwo dbr martwej rki kocioy i inne zwizki wyznaniowe posiaday 7.069 gospodarstw rolnych o cznej powierzchni 177.630,8 ha, z czego przypadao na Koci Katolicki obrzdku aciskiego 154.920,3 ha, Koci Katolicki obrzdku greckokatolickiego (unickiego) 13.982 ha, Koci Katolicki obrzdku wschodniosowiaskiego (tzw. neounia) 61,6 ha, kocioy ewangelickie 5.064,4 ha, Polski Autokefaliczny Koci Prawosawny 2.830,6 ha, gminy wyznaniowe ydowskie 588,3 ha, kocioy mariawickie 118,4 ha, Muzumaski Zwizek Religijny 30,4 ha, Polski Koci Chrzecijan Baptystw 21,1 ha, Polski Narodowy Koci Katolicki 6,7 ha, gminy mennonickie 6,2 ha, oraz na Koci Starokatolicki, Wschodni Koci Staroobrzdowy oraz Koci Metodystyczny po 0,1 ha. Te dane, jak rwnie ponisze dane o powierzchni przejtych przez Pastwo dbr martwej rki zawarte s w przechowywanych w Archiwum Akt Nowych archiwaliach Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych, Departament Przebudowy Ustroju Rolnego, zwaszcza w zespole akt 1434. Nazwa dobra martwej rki w jednej wersji pochodzi od okolicznoci, e chodzi przede wszystkim o zapisy dokonywane na rzecz kociow na ou mierci. Wedug drugiej wersji nazwa ta zwizana bya z wielowiekowymi zakazami sprzeday ziemi przez kocioy, przez co grunty te byy martwe dla obrotu. Powysze dane statystyczne nie dotycz Ziem Zachodnich i Pnocnych, na ktrych dekretem z dnia 26 wrzenia 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byego Wolnego Miasta Gdaska (Dz. U. Nr 48, poz. 279) upastwowiono z przeznaczeniem na cele naprawy ustroju agrarnego w Polsce niemal wszystkie grunty rolne, w tym take kocielne. Nie zostay na tych ziemiach upastwowione, zgodnie z dekretem z dnia 8 marca 1948 r. o majtkach opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87) jedynie majtki osb narodowoci polskiej (ludnoci rodzimej) lub innej narodowoci przeladowanej przez Niemcw. Wspomniany dekret z dnia 26 wrzenia 1946 r. przewidywa moliwo przekazania nieruchomoci rolnych na potrzeby zwizkw wyznaniowych, lecz

przepis ten zosta zastosowany jedynie w odniesieniu do kilkuset hektarw. Opisana niej ustawa z dnia 20 marca 1950 r. nie bya stosowana na Ziemiach Zachodnich i Pnocnych. Pewne zblienie do sytuacji w Polsce centralnej w dziedzinie dbr martwej rki przyniosy przepisy ustaw wyznaniowych z lat 90. XX w. zezwalajce na obdarowanie przez pastwo poszczeglnych parafii (gmin wyznaniowych, zborw) na Ziemiach Zachodnich i Pnocnych gruntami rolnymi o powierzchni do 15 ha. Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o przejciu przez Pastwo dbr martwej rki, porczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kocielnego (Dz. U. Nr 9, poz. 87, Nr 10, poz. 111; z 1969 r. Nr 13, poz. 95; z 1975 r. Nr 17, poz. 94; z 1989 r. Nr 29, poz. 154; z 1998 r. Nr 137, poz. 887) upastwowia, jak postanawia jej art. 1 "wszystkie nieruchomoci ziemskie zwizkw wyznaniowych". Jednak od upastwowienia wyczono gospodarstwa rolne proboszczw (beneficja proboszczowskie) o powierzchni do 50 ha, za na terenie wojewdztw poznaskiego, pomorskiego i lskiego o powierzchni do 100 ha. W przypadkach przekroczenia tych norm obszarowych upastwowieniu podlegaa jedynie nadwyka nad 50 wzgldnie 100 ha. Naley przypomnie, e w trakcie prac Sejmu Ustawodawczego nad projektem ustawy o utworzeniu Funduszu Kocielnego pozytywne stanowisko wobec przejcia przez pastwo dbr martwej rki prezentowao katolickie Stronnictwo Pracy. Pose tego ugrupowania A. Olchowicz stwierdzi w trakcie tych prac co nastpuje: Wyraajc swj pogld i stanowisko do projektu ustawy o przejciu przez Pastwo dbr martwej rki, porczeniu proboszczom posiadanych gospodarstw rolnych i o utworzeniu Funduszu Kocielnego, chcemy podkreli, jako stronnictwo katolikw, e zagadnienie tu dzi przed Wysokim Sejmem postawione, jest przez wikszo spoeczestwa katolickiego, nie wyczajc rwnie duchowiestwa oceniane pozytywnie. Wikszo katolikw polskich znakomicie odrnia cele i zakres uprawnie spoecznoci, jakimi s Pastwo i Koci. (Stronnictwo Pracy przemwienia posw Stronnictwa Pracy wygoszone na sesji zwyczajnej jesiennej r. 1949/50 Sejmu Ustawodawczego R.P., Warszawa 1950, s. 67) W aneksie do protokou Wsplnej Komisji Rzdu i Episkopatu z dnia 14 kwietnia 1950 r. wyczono od upastwowienia do 50 ha dla ordynariuszy diecezji i dla seminariw duchownych oraz do 5 ha dla domw zakonnych. Jedyne zachowane w archiwach zestawienie powierzchni upastwowionych gospodarstw rolnych wedug stanu z dnia 15 stycznia 1951 r., zatem po zakoczeniu akcyjnego przejmowania dbr martwej rki, wykazuje, e przejto 89.090,8 ha. Zestawienie nie zawiera podziau na poszczeglne kocioy i inne zwizki wyznaniowe bdce poprzednimi wacicielami przejtych nieruchomoci. Po dniu 15 stycznia 1951 r. wykonanie

ustawy o przejciu przez pastwo dbr martwej rki miao - poza jednym wyjtkiem - jedynie charakter korekt zarwno w postaci przejcia przeoczonych nieruchomoci jak i zwrotu nieruchomoci nie podlegajcych przejciu. Wyjtkiem byo przejcie po tym dniu, za wymuszon przez wadze pastwowe zgod kierownictwa Kocioa Prawosawnego, ponad 2.000 ha gruntw gospodarstw rolnych proboszczw parafii prawosawnych. Wystpujce w literaturze przedmiotu znacznie wysze dane o rzekomej powierzchni przejtych nieruchomoci nie znajduj oparcia w materiaach archiwalnych. Zreszt w adnej publikacji nie podano rde zawyonych danych. Grunty wyczonych od przejcia gospodarstw rolnych proboszczw mogy by sprzedawane. Z moliwoci tej korzystano w szerokim zakresie zarwno dla pokrycia wydatkw kocielnych jak i w obawie przed moliwoci dalszych upastwowie. Prymas kardyna Stefan Wyszyski uwaa, e prowadzenie duych gospodarstw rolnych odciga proboszczw od duszpasterstwa. W rezultacie powierzchnia gruntw rolnych, z ktrych kocioy i inne zwizki wyznaniowe opacay podatek gruntowy, wynosia w 1965 r. 38.674,5 ha. Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. ustalaa w art. 1 ust. 4, e Dochody z przejtych nieruchomoci przeznaczone s wycznie na cele kocielne i charytatywne zgodnie z postanowieniami niniejszej ustawy. Dochd z tych nieruchomoci oraz dotacje pastwowe utworzyy Fundusz Kocielny. Taka koncepcja miaa poprzednikw w Austrii w kocu XVIII wieku w tzw. jzefinizmie, w Niemczech w 1807 r. i po wczeniu Pastwa Kocielnego do zjednoczonych Woch w 1871 r. Warunkiem zastpienia dotacjami pastwowymi dochodw z upastwowionych dbr martwej rki byo pozostawanie tych dbr we wadaniu pastwa. Gdy w Austrii w 1960 r. doszo do porozumienia ze Stolic Apostolsk i zwrotu Kocioowi Katolickiemu czci przejtych dbr, w porozumieniu tym odpowiednio zmniejszono wysoko dotacji pastwowych. We Woszech wprowadzono w 1985 r. moliwo przekazywania przez podatnikw 0,8% (8 promili) nalenego podatku dochodowego na cele kocielne, w zwizku z czym po kilkuletnim okresie przejciowym zaniechano wypacania kocioom dotacji pastwowych. Dla porwnania, w 1949 r. w Czechosowacji zostaa uchwalona ustawa o gospodarczym zabezpieczeniu kociow i zwizkw wyznaniowych przez pastwo. Zgodnie z jej postanowieniami pastwo Czechosowackie wypacao osobiste uposaenie duchownym, ktrzy wykonywali za zgod pastwa obowizki duszpasterskie w administracji kocielnej lub w zakadach ksztacenia duchownych. Na elementy tego uposaenia skaday si: paca podstawowa, dodatek funkcyjny i premia.

W Polsce natomiast nie wydzielono organizacyjnie i finansowo upastwowionych dbr martwej rki. Zostay one wczone do Pastwowego Zasobu Ziemi, bez ustalenia wysokoci dochodw z tych dbr. Fundusz Kocielny oparty zosta wycznie na dotacjach budetowych. Cele Funduszu ustalone zostay w art. 9 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. w piciu punktach: utrzymanie i odbudowa kociow; udzielanie duchownym pomocy materialnej i lekarskiej oraz organizowanie dla nich domw wypoczynkowych; objcie duchownych ubezpieczeniem chorobowym w przypadkach uzasadnionych; specjalne zaopatrzenie emerytalne spoecznie zasuonych duchownych; wykonywanie dziaalnoci charytatywno-opiekuczej. W organach Funduszu Kocielnego mieli uczestniczy duchowni, lecz Konferencja Episkopatu Polski odmwia ich wydelegowania do tych organw. Zarzd Funduszu sprawowa jeden z wicedyrektorw Urzdu do Spraw Wyzna. Po zorganizowaniu na pocztku lat 60. XX w. K Ksiy w Zrzeszeniu Katolikw "Caritas", skupiajcych ksiy katolickich aprobujcych zasady ustrojowe PRL, Fundusz Kocielny wydawany by w przewaajcej czci na rzecz tych K, ktre swym czonkom udzielay pomocy materialnej i lekarskiej oraz organizoway dla nich domy wypoczynkowe. Fundusz Kocielny dotowa rwnie dziaalno Polskiej Rady Ekumenicznej i niekiedy niektrych kociow, a take dotowa remonty budynkw kocielnych i cmentarzy wyznaniowych. Zmiana nastpia poprzez uchwalenie w dniu 17 maja 1989 r. przez Sejm PRL ustawy o ubezpieczeniu spoecznym duchownych (Dz. U. Nr 29, poz. 156), ktra przewidziaa pokrywanie skadek na to ubezpieczenie w wysokim stopniu z Funduszu Kocielnego. Zasada ta zostaa podtrzymana w toku reformy ubezpiecze spoecznych przez wymienione w art. 2 powyszego projektu ustawy przepisy, ktre zastpiy ustaw z 1989 r. Po zmianach ustrojowych rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 23 sierpnia 1990 r. w sprawie rozszerzenia zakresu celw Funduszu Kocielnego (Dz. U. Nr 61, poz. 354) rozszerzyo przeznaczenie celw Funduszu na wspomaganie kocielnej dziaalnoci owiatowowychowawczej i opiekuczo-wychowawczej oraz inicjatyw zwizanych ze zwalczaniem patologii spoecznych. Jednak skadki ubezpieczeniowe za duchownych odprowadzane przez Fundusz Kocielny stanowiy w ubiegych latach nawet 95% wszystkich wydatkw Funduszu. Uchwaa Nr 148 Rady Ministrw z dnia 7 listopada 1991 r. w sprawie statutu Funduszu Kocielnego (MP Nr 39, poz. 279) m.in. urealnia przepis z 1950 r. o opiniodawczym udziale przedstawicieli kociow w zakresie dysponowania rodkami Funduszu. W budecie Pastwa na rok 2010 dotacja na Fundusz Kocielny wynosia 90 mln z.

Fundusz Kocielny zarwno w PRL jak i obecnie stanowi jedynie jedn z wielu dotacji publicznych na rzecz kociow i innych zwizkw wyznaniowych. Dotacje z budetu pastwa wypacane s w myl ustaw i przepisw wydanych na podstawie delegacji ustawowych. Natomiast jednostki samorzdu terytorialnego oraz istniejce jeszcze przedsibiorstwa pastwowe w formie spek prawa handlowego nie maj adnych ogranicze prawnych w dotowaniu kociow i innych zwizkw wyznaniowych co pokazuje choby przykad KGHM Polska Mied. Pene wyliczenie wszelkich rodzajw dotacji bezporednich jest niemal niemoliwe. Najwaniejsze z nich to pomoc w utrzymaniu i remontach zabytkw, duszpasterstwo wojskowe, policyjne, BOR, Stray Granicznej i Stray Poarnej, duszpasterstwo wizienne, duszpasterstwo szpitalne, celne, finansowanie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (w roku 2010 bya to kwota 134.376 tys. z), Papieskiego Uniwersytetu Jana Pawa II w Krakowie (w 2010 r. dotacja w wysokoci 20.850 tys. z), Wyszej Szkoy Filozoficzno Pedagogicznej Ignatianum (11.877 tys. z), Papieskiego Wydziau Teologicznego w Warszawie (4.924 tys. z), papieskiego Wydziau Teologicznego we Wrocawiu (5.815 tys. z), Uniwersytetu Kardynaa Stefana Wyszyskiego w Warszawie (dawniejsza Akademia Teologii Katolickiej), Chrzecijaskiej Akademii Teologicznej w Warszawie (uczelni o charakterze ekumenicznej posiadajcej o 2000 r. status uregulowany ustawowo), wydziaw teologicznych na uniwersytetach pastwowych (w Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Szczecinie), dotowanie prowadzonych przez kocioy i inne zwizki wyznaniowe prywatnych szk oglnoksztaccych, zawodowych i artystycznych, zakadw suby zdrowia i opieki spoecznej. W tym naley uwzgldni pensje dla ok. 15 tys. katechetw wypacane z budetu pastwa. Wyej podane kwoty dotacji s zaczerpnite z opracowania I. Matjasik Kasa kocioa, w: Koci w Polsce raport, dodatek specjalny do dziennika Rzeczpospolita, 9.12.2010, s. 16. Poredni form dotowania s ulgi podatkowe, celne oraz w opatach sdowych. W pierwotnym brzmieniu ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Katolickiego w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 29, poz. 154, art. 61 ust. 1 pkt 2) moliwoci przywrcenia osobom prawnym Kocioa Katolickiego wasnoci dbr martwej rki zostay ograniczone do przypadkw, gdy w toku realizacji ustawy z dnia 20 marca 1950 r. nie przestrzegano przewidzianych w tej ustawie i w aneksie do protokou z dnia 14 kwietnia 1950 r. wycze od przejcia gospodarstw rolnych proboszczw, biskupw, seminariw duchownych i domw zakonnych. Natomiast nowelizacja dokonana ustaw z dnia 11 padziernika 1991 r. o zmianie ustawy o stosunku Pastwa do Kocioa Katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 107, poz. 459) poprzez dodanie art. 70a znacznie

rozszerzya moliwo rewindykacji dbr martwej rki. Inne kocioy i zwizki wyznaniowe skorzystay w bardzo maym zakresie z moliwoci rewindykacji dbr martwej rki, natomiast podobnie jak Koci Katolicki skorzystay ze wspomnianej wyej moliwoci otrzymania gruntw rolnych dla swych jednostek na Ziemiach Zachodnich i Pnocnych. Ustawa z dnia 14 czerwca 1991 r. o finansowaniu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego z budetu pastwa (Dz. U. Nr 61, poz. 259) bya uzasadniana przede wszystkim upastwowieniem liczcego okoo 7 tysicy ha majtku rolnego Fundacji Potulickich, bdcego jednym z gwnych rde finansowania KUL. Przepis o finansowaniu KUL przez pastwo zosta powtrzony w konkordacie z 1993 r. Jednak ostatecznie cae Pastwowe Gospodarstwo Rolne w Potulicach, o powierzchni ponad 8 tysicy ha (gdy obejmowao ono take grunty nalece poprzednio do innych wacicieli), zostao przekazane KUL-owi bez cofnicia finansowania go przez pastwo. Brak jest opublikowanych danych o obecnej powierzchni gruntw rolnych nalecych do kociow i innych zwizkw wyznaniowych, chocia Gwny Urzd Statystyczny powinien dysponowa takimi danymi na podstawie spisw rolnych. W publicystyce powtarza si liczba 160.000 ha tych gruntw. Zatem przejcia przez pastwo dbr martwej rki zostao zniwelowane. Tym samym upad sens utrzymywania Funduszu Kocielnego. Wobec tego proponuje si zniesienie Funduszu Kocielnego i obcienie duchownych lub instytucji kocielnych i zakonnych caoci skadek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne duchownych. Prawo nie moe dziaa wstecz, dlatego art. 3 umoliwia poniesienie przez budet pastwa skadek za 2011 r. na te ubezpieczenia take po zniesieniu Funduszu Kocielnego. Projekt ustawy nie narusza natomiast wszystkich innych rodzajw dotowania kociow i innych zwizkw wyznaniowych z budetu pastwa. Konkordat z dnia 28 lipca 1993 r. nie zawiera przepisw dotyczcych bezporednio kocielnych majtkw rolnych i Funduszu Kocielnego, natomiast w art. 22 przewiduje celowo uregulowania na nowo spraw finansw kocielnych. Zmiana sposobu udzielania wsparcia finansowego przez pastwo w odniesieniu do wszystkich kociow i zwizkw wyznaniowych, wymaga dialogu z nimi. W przypadku Kocioa Rzymskokatolickiego konieczna jest opinia strony kocielnej w przedmiocie postulowanych zmian, ktra moe by efektem prac dwch Komisji Konkordatowych: rzdowej i kocielnej, powoanych w 1998 r. po dokonaniu ratyfikacji konkordatu. W ramach Kocielnej Komisji Konkordatowej dziaa zesp przygotowujcy zmiany zasad finansowania kocioa. W krgach kocielnych rwnie od lat prowadzona jest dyskusja o zmianach w modelu finansowania wsplnot parafialnych. W tym kontekcie warto wskaza na przesanie pierwszego Synodu Diecezji Opolskiej 2002

2005, ktre wskazuje na obowizek wiernych wieckich dbania o materialn stron funkcjonowania kocioa na miar wasnych moliwoci (A. Szymaski Pierwszy Synod Diecezji Opolskiej, w: Studia Teologiczno Historyczno lska Opolskiego, nr 28/2008, s. 388). Powysze zagadnienie wymaga take rozmw ze stron kocieln w ramach wsplnej rzdu i Konferencji Episkopatu Polski. Analogicznie zmiany dotyczce zniesienia funduszu kocielnego wymagaj zaopiniowania przez pozostae kocioy i inne zwizki wyznaniowe funkcjonujce w RP. W zwizku z tym konieczne bd rozmowy w ramach m.in. Komisji Wsplnej Rzdu i Polskiej Rady Ekumenicznej, jak rwnie Komisji Wsplnej Rzdu i Aliansu Ewangelicznego. Docelowo nowy model finansowania kociow i innych zwizkw wyznaniowych mgby polega na m.in. przechodzeniu (wg uzgodnionego przez stron pastwow i kocieln harmonogramu) do opodatkowania dziaalnoci komercyjnej podmiotw kocielnych na zasadach oglnych, zgodnie z rwnoci podmiotw na rynku, zasadami uczciwej konkurencji i sprawiedliwym rozoeniem ciarw przemian spoeczno ekonomicznych w naszym kraju, zachowaniu dalszego finansowania z budetu pastwa inwestycji konserwatorskich obiektw sakralnych (wraz z zabezpieczeniami antywamaniowymi). Mogo to by si odbywa poprzez rozdzia grantw pieninych przez specjaln komisj dziaajc w strukturach Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Decyzje tej komisji powinny by jawne i publikowane na stronach internetowych resortu, w zgodzie z zasad jawnoci finansw publicznych. Warte rozwagi jest wprowadzenie w Polsce zblionego do rozwiza woskich, wgierskich, a take hiszpaskich zasad finansowania przez podatnikw wybranych kociow i innych zwizkw wyznaniowych na zasadzie dobrowolnoci. Konstytucja RP w art. 53 ust. 7 wyklucza wprowadzenie w Polsce niemieckiego modelu przymusowego podatku kocielnego (Nikt nie moe by obowizany przez organy wadzy publicznej do ujawnienia swojego wiatopogldu, przekona religijnych lub wyznania). Ewentualna rubryka w formularzu podatkowym PIT o zadeklarowaniu przez podatnika przynalenoci do okrelonego wyznania stanowiaby pogwacenie normy konstytucyjnej, chocia model niemieckiego podatku kocielnego jest o tyle klarowny, e na dany koci nie pac podatku ludzie, ktrzy do niego nie nale. Jednake nie zmienia to faktu, e rwnie w Niemczech poza systemem tego podatku kocioy take otrzymuj od pastwa pewne dotacje. Do zmiany systemu funkcjonowania kocioa w pastwie skania rwnie i to, i od wielu lat rdem dochodw parafii, diecezji, zakonw i innych podmiotw kocielnych jest ziemia. Wedug rnych oblicze koci rzymskokatolicki w Polsce posiada ok. 100 tys. ha.

Naley podkreli rwnie, i rdem dochodw dla kocielnych osb prawnych s rwnie darowizny na cele kultu religijnego. W roku 2009 wg danych Ministerstwa Finansw wynosiy one 62 mln z (I. Matjasik Kasa kocioa, w Koci w Polsce raport, dodatek specjalny do dziennika Rzeczpospolita, 9.12.2010, s. 16). W kontekcie porwnawczym naley wspomnie, i w zwizku z wiatowym kryzysem ekonomicznym np. socjalistyczny rzd Grecji partii PASOK kierowanej przez Jeorijosa Papandreu podj decyzj w 2010 r. o opodatkowaniu nieruchomoci tamtejszej Cerkwi Prawosawnej, ktre do tej pory nie byy objte t danin publiczn. Kierowany w latach 2009 2010 rzd Republiki Czeskiej przez Jana Fischera podj decyzj o odoeniu na bliej nieokrelony czas negocjacji z Czesk Konferencj Episkopatu Kocioa Rzymskokatolickiego negocjacji nt. odszkodowa za przejt przez pastwo wasno kocieln po zmianie ustroju w 1948 r. Motywem tego dziaania by rwnie kryzys czeskich finansw publicznych. Projekt ustawy nie dotyczy problematyki uregulowanej prawem Unii Europejskiej, ktre nie zajmuje si sprawami majtkowymi i finansowymi kociow i innych zwizkw wyznaniowych, pozostawiajc je w wycznej gestii ustawodawstw poszczeglnych pastw czonkowskich. Wejcie w ycie przedmiotowej regulacji nie niesie za sob obcie dla budetu pastwa, ani nie spowoduje dodatkowych skutkw finansowych dla jednostek samorzdu terytorialnego. W uzasadnieniu projektu wskazano, e dotacja pastwa na Fundusz Kocielny w 2010 roku wynosia 90 mln z., podobnie w 2011r. Po wejciu w ycie omawianej ustawy tj. z dniem 1 stycznia 2013 r. - ustawa budetowa nie bdzie ju uwzgldnia przedmiotowej dotacji wskutek czego budet zyska. Naley doda, e obecnie strona rzdowa prowadzi rozmowy ze stron kocieln , take na temat likwidacji Funduszu Kocielnego proponujc w zamian Kocioowi 0,3% odpisu od podatku dochodowego przy rozliczeniu rocznym dokonywanym przez podatnikw. Jest to, wic rozwizanie finansowo ryzykowne dla pastwa, gdy moe przynie Kocioowi wiksz kwot ni dotychczasowa dotacja, a przecie odpis od podatku to, te pastwowe rodki. W przeciwiestwie do projektu rzdowego nasz projekt ustawy nie przewiduje zwrotu dotacji w innej formie, std dla finansw publicznych jest zdecydowanie korzystniejszy. Przedoony projekt ustawy nie by poddany konsultacjom spoecznym w rozumieniu art. 34 ust. 3 Regulaminu Sejmu RP.