Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
.........................................................................................................................5
: .........................................................8
1: .................................................................24
1.1 .......................................25
1.1.1 H : , , ,
, .............................................................................................30
1.1.2 : , , ,
......................................................................................37
1.1.3 : ..................46
1.1.4 : ...................................51
1.2 ............................................................62
1.2.1 :
...............................................................................................................64
1.2.2 ......................................................................................70
1.2.3 ..........................................................................72
1.2.4 ...................................................................79
1.2.5 .........................................................................................84
1.2.6 ...........................86
1.3 4 .. .......................................................106
1.3.1 .............................108
1.3.2 .................................114
1.3.3 ..........................125
1.4 ...................................................133
1.4.1 ......................................135
1.4.2 ..........................................................142
1.5 ..................................................147
1.5.1 .......................................................................150
1.5.2 ........................................................................193
1.5.3 ........................204
1.6 ...............................................................................228
1.6.1 .....................................................................................229
1.6.2 ...................................................................................232
1.6.3 .....250
1.6.4 .......................................252
1.6.5 ......................................................................................................257
1.6.6 .............................................259
1.7 ................................................................268
1.7.1 ......................................270
1.7.2 : ................276
1.7.3 : ..........................................283
2: ...................................................................290
2.1 : ...............................................292
2.1.1 ........................................................................292
2.1.2 .................................................................................297
2.1.3 .............................................................298
2.2 .......................................................................299
2.2.1 .................................................................................301
2.2.2 .......................................................................................302
2.2.3 ..........................................................................................303
2.3 ....................................................................304
2.3.1 .
..............................................................................................................304
2.3.2 ...............306
2.3.3 .................................................................313
2.3.4 ..................................................................................314
2.4
..................................................................................................................317
2.5 .........................................................................................321
2.5.1 ..........321
2.5.2 ........................................................................................322
2.5.3 ...............................................................................323
2.5.4 .................................................................323
2.6 .........................................................................................326
3 : .........................335
3.1 : .....337
3.2 ................................................................340
3.2.1 ...................................................................................340
3.2.2 . ...............341
3.3 ..................................................346
3.3.1 ..........................................346
3.3.2 :
.........................................................................................................351
3.4 :
............................................................................................................................356
3.4.1
18 .................................................................................................356
3.4.2 : ........358
3.5 .............................................................................368
3.5.1 ...................370
3.5.2 ...........................................................................372
3.6 : 1453-1821 .............374
: ................384
,
,
.
, ,
.
,
10
.
, ,
.
.
.
. ,
,
.
. ,
,
,
.
. , ,
. ,
.
.
,
.
..
, ,
.
.
,
,
,
. , ,
, ,
,
.
, , . , ,
,
.
, ,
.
.
.
,
.
, .
,
, .
. . ,
.
.
, .
.
. ,
,
.
. . .
, ,
,
. .
.
.
, 2000
.
.
(, , ) , ,
, (, )
.
6 ..
,
.
, :
, .
.
;
;
J.G. Crowther,
(Crowther, 1967, . 1),
. ,
, D. Pingree (Pingree, 1992, . 554),
, ,
..
,
,
. M. Clagett,
,
, /
,
(Clagett, 1957, . 4).
,
.
, ,
. , , (5 .. )
, (
) (.
1.2). , ,
.
.
, ,
. , ,
. ,
,
. .
, , ,
.
10
, .
,
,
. , ,
.
B.L. van der Waerden,
, !
(Waerden, 2000, . 87).
. 4 3 ..
( ,
, ),
, (
), , .
,
, ,
.
, ,
4 3 .. .
,
Sir Geoffrey E.R. Lloyd,
. ,
(Lloyd, 1990, . 18).
, ,
.
. . , ,
, Edwin Smith ( 1600
.., ),
, ,
11
5 4 .. .
, ,
.
.
:
. (A 981b):
- ,
.
, 5 .. , ,
. ,
, .
(, 109):
,
,
.
, ,
.
.
,
.
12
.
,
, ,
, , .
,
,
4 3 ..
.
, ,
, ,
O. Neugebauer,
(Neugebauer, 1986, . 118).
O. Neugebauer
.
Neugebauer
[ ] 12 30
5 .
,
.
. (
)
(
),
.
13
, ,
. ,
,
.
.
, 1
. ,
,
( )
, . ,
, . , ,
. ,
, 12 .
1
,
(
)
.
:
,
,
(
).
, .
.
,
( ), . ,
( 22 )
14
. ,
.
( )
(
).
.
,
.
(21 ), (22 )
(23 ).
. .
,
. B.L. van der Waerden:
[]
. , ,
, , ,
. 3 ..
, 1
. , ,
. (150 ..)
,
300 ,
(Waerden, 2000, . 89).
,
, ,
. , ,
-
. ,
15
16
2. G.S. Kirk
,
,
,
( )
, .
,
,
(, ,
)
,
.
9 6 ..
, ,
.
,
,
(
) . ,
,
( ),
, ,
,
. (Kirk, Raven, Schofield, 1990, . 83-84)
G.E.R. Lloyd,
, ,
.
17
1.
,
.
. , ,
, ,
,
. ,
, , ,
. , ,
:
.
() ,
.
,
. ,
, , :
.
,
,
. , ..,
.
, ,
, .
18
1.6
.
,
.
, .
, ,
, . Kirk, Raven
Schofield
. ,
,
.
,
. . ,
.
,
, , ,
, (, 1999, . 18-19).
2.
,
.
.
.
G.E.R. Lloyd:
19
, , .
-,
(Lloyd, 1996, . 258).
, ,
- (, ,
), .. ,
.
.
,
, . ,
, ,
.
7 .. , ,
Lloyd, ,
(Lloyd, 1996, . 216).
.
20
,
, 6 .. .
. ,
.
, ,
,
-
. ,
. ,
() ,
-
() . ,
,
,
(, , ..),
.
!!!!!
,
:
1) -
;
21
2) G.E.R. Lloyd
;
3) - - , .. -
;
Childe, V.G.: , . . , ,
, 1973.
Kirk, G.S. - Raven, J.E. - Schofield, M.: , . .
, , ...., 1990.
Lindberg, D.C.: . ,
, 600 .. - 1450 ..,
. . , , ..., 1997.
Lloyd, G.E.R.: . , . . ,
, , 1996.
Neugebauer, O.: , . . - . ,
, ...., 1986.
, . .: , . : , , ,
1999.
Vernant, J.P.: , . . -, ,
, 1992.
Vernant, J.P.: , . . . ,
.
Waerden, B.L. van der: , . . , ,
, 2000.
22
1. Lloyd, G.E.R.: Une histoire de la science grecque, tr. J. Brunshwig, Paris, Editions La
Dcouverte, 1990. , 1996.
G.E.R. Lloyd
Early Greek Science, Thales to Aristotle (London, Chatto &
Windus,1970) Greek Science after Aristotle (London, Chatto & Windus,1973).
,
. 19
,
.
2.
Neugebauer, O.: , . . - .
, , ...., 1986.
,
,
.
23
1
, ..
( )
. ,
(, , ).
.
,
,
,
.
2
,
,
.
24
1:
.
( ,
, )
. 20
,
.
.
,
, . ,
6 5 ..
,
6 4 .. .
4 1.3 1.4. (1.5)
, . ,
, 1.6.
, 1.7
.
25
1.1
6
5 .. .
, :
6 .. . -
,
, ,
, ,
.
, ,
( 399) ,
,
.
26
.
,
, 4 .. , ,
.
(
)
. ,
,
(. 2
).
. 1.1.1
. 1.1.2
( ),
,
. 1.1.3
,
,
. (1.1.4)
( ), ,
.
,
.
27
.
,
, .
,
( , , , ,
..) .
:
1.
.
.
2.
, , ,
.
,
,
.
3. , , ,
,
.
,
. ( . Dicks, 1991, . 56)
.
,
28
.
.
, , ,
,
.
,
.
,
( ,
) ,
. ( ), (),
( ) ( ),
,
.
, ( 1)
. , ,
.
29
,
.
610
594/3
585-575
570-560
585-525
535-525
520
546/5-528/7
522
511/10
507-504
540-480
494
490
478
450-440
429
431-404
421-414
415-413
515-450
462-432
450-440
454-444
440
440-430
440-430
434-424
430-410
430-410
30
1.1.1 H : , , ,
,
, ,
.
,
.
.
(, , )
,
.
. ,
,
.
, ,
.
.
.
. ,
.
, , .
, .
,
31
. 585
.. (. ).
. ( )
, (),
.
,
.
,
,
.
1.2,
.
28 585 ..
(
) .
, ,
. , ,
.
,
.
.
,
,
,
.
.
32
(. 610-546 ..)
,
.
(
), ( ), ,
, ,
. ,
,
, . ,
, ,
.
.
,
. ,
(371-286 ..) ( 6 .. ).
-
.
,
, , .
;
: , ,
(Burnet, Diels, Zeller ..).
,
, , .
,
.
,
,
33
.
( ,
Dicks )
. ,
, .
()
.
, ,
, 27, 18 9
.
, .
.
,
,
. ,
, .. ,
, ,
.
.
;
, .
34
.
,
.
.
.
(. 585-525) .
, ,
, ,
.
,
, .
,
.
. .
,
.
. , , ,
.
, , 5 .. ,
.
,
. 5
35
.
,
.
(. 540-480)
.
,
.
.
.
(. 1.1.2),
.
, .
,
.
, .
.
. Spengler
: ,
(Spengler, 1938, . 3).
,
-:
36
1. ( )
( ).
2.
, ,
.
3.
.
4. , , .
.
,
,
, .
,
,
. ,
( )
.
.
,
,
.
,
.
() , .
, .
37
.
.
,
,
. . ,
,
.
1.1.2 : , , ,
, .
,
,
.
,
.
. ,
. , ,
.
.
.
.
38
,
.
(. 515-440) ,
. ,
, (
) ,
. ,
.
.
D. Lindberg
: ,
- - .
, ,
- : ,
,
, ;
. , ,
. , ,
. , ,
. (Lindberg, 1997, . 46)
. Lindberg,
(Lindberg, 1997, . 46). , ,
.
,
.
:
39
;
( )
: -
. , ,
( ).
( )
.
, , , , , ..
. ,
Arpd Szab,
(Szab, 1973, . 299300). ,
, . , Szab,
,
.
1.2 1.5
,
.
,
,
.
,
. ,
,
,
40
,
.
(. 490-415)
.
,
. ,
, ,
.
.
()
() ,
.
,
,
.
,
, ,
.
.
,
( ).
:
.
.
41
.
. ,
. ,
, .
:
.
( ),
1 ( 1).
1 2 1,
.
, , .
:
( ),
,
()
. ,
, ,
,
.
( ).
.
, ,
, , .
, ,
( )
. , ,
, .
42
,
.
, ,
. ,
,
.
,
.
( )
( ),
.
( 440 ..)
.
,
441 .. , ,
,
, .
(. 572-497)
.
. ,
43
. :
, , ,
, ,
.
,
. .
.
.
, ,
5 .. .
,
.
;
: , , ,
( ),
.
,
(
1.2).
. 10,
1, 2, 3 4,
( ),
, :
44
!
!
!
!
!
!
!
! !
.
.
, .
.
,
- (, ).
.
. ,
, , ,
. 2
,
3 , 4 ..
, , , ,
.
.
.
, , .
.
.
45
. , , 1 2 .. ,
,
5 .. . :
, ().
, , ,
, .
- ()
,
,
. (
.)
, , , ,
(, , , , )
. 2
. (
, , ,
.)
46
5 ..
. , ,
, .
,
, .
.
, .
1.1.3 :
(. 500-428) ,
.
.
.
, (
), ,
(,
1999, . 168).
.
,
, :
( , ,
47
) ,
.
,
, ,
,
. (, 1999, .
170)
5 ..
.
, ,
.
, , ,
, ( )
(, ).
, ,
. ,
,
.
, ,
, . (Dicks, 1991, . 76-77)
()
( ).
( )
.
, .
. :
, ,
48
. .
467 ..
. (West, 1960)
,
, (
).
,
, .
. , ,
.
.
.
,
.
(Dicks,
1991, . 77).
.
,
.
!
.
.
. ,
, ,
, , 1.3.
. :
49
,
.
.
.
5
..
.
,
1.4 .
454-444 ..
, . ,
, ,
.
.
. .
. (, 1999, . 163).
6 .. .
, , ,
50
,
(. 1.4),
. , ,
( ),
. ,
, ,
, . ,
. (Lindberg, 1997, . 43-44)
: .
,
,
.
G.E.R. Lloyd
.
.. , ,
,
:
. , ,
,
, ,
( ),
.
,
Lavoisier .
,
.
, ,
, , ,
51
,
, . (Lloyd, 1990, . 57-58)
. ,
( ),
. ,
. , ,
, .
,
,
, , ..,
.
.
,
()
.
1.1.4 :
(. 480-400) , ,
,
.
,
. ,
435 ..
.
, ,
, .
52
.
,
(. 341-270) .
, , ( )
, . .
,
, , ,
. ( ,
) ( - ) ( ).
. ( ),
( ) ( ).
, .
.
: .
,
. ,
.
, .
.
,
.
. , ,
,
. ,
,
, ,
.
. .. (
53
) ,
.
470 460 .. o
.
,
. ,
, .
,
.
:
(
).
.
().
:
.
.
. ,
, ,
, , , .
.
,
, ,
. ;
.
, ,
54
,
. , ,
.
,
. ,
,
.
. , ,
,
,
.
, .
,
. ,
,
, ( ,
),
. , ,
,
, ..
,
.
""""""""""
, ,
.
5 ..
55
, .
.
.
.
2
56
.
.
,
. ,
, .
.
().
. ,
.
5 .
, ,
.
.
,
.
5
.
.
57
.
.
, .
:
,
.
, .
.
.
, , ,
.
!!!!!
, :
1)
;
2) 28 585 ..
.
;
3)
;
4)
;
5) ;
58
, .: .
. (. .
, . ), , , 1993, . 263-272.
, .: , , , 1998.
Dicks, D.R.: , , .
. , , , 1991.
Farrington, B,: , . . , ,
, 1969. , , 1961.
Kahn, C.: , . .
, , , 1982.
Kirk, G.S. - Raven, J.E. - Schofield, M.: , . .
, , ...., 1990.
Lindberg, D.C.: . ,
, 600 .. - 1450 ..,
. . , , ..., 1997.
Lloyd, G.E.R.: . , . . ,
, , 1996.
, . .: , . : , , ,
1999.
Szab, A.: , . . , ,
, 1973.
59
Tannery, P.: Pour lhistoire de la science hellne: De Thals Empdocle, Paris, Alcan,
1877.
Taton, R. (.): Histoire gnrale des sciences, . 1: La Science antique et mdivale,
Paris, P.U.F., 1957.
West, M.L.: Anaxagoras and the Meteorite of 467 B.C., Journal of the British
Astronomical Association, . 70, 1960, . 368-369.
1. Lloyd, G.E.R.: Une histoire de la science grecque, tr. J. Brunshwig, Paris, Editions La
Dcouverte, 1990. , 1996.
Lloyd .
2 ( ), 3 ( ) 4 (
).
2. Lindberg, D.C.: . ,
, 600 .. - 1450 ..,
. . , , ..., 1997.
David Lindberg
,
, , .
.
Lindberg
.
3. Furley, D.J. - Allen, R.E. (.): Studies in Presocratic Philosophy, 2 , London,
Routledge & Kegan Paul, 1970 & 1975.
The Beginnings of
Philosophy Eleatics and Pluralists,
.
K.R. Popper
Back to the Presocratics G.S. Kirk Popper on
60
61
1
3. (3) ,
13, 23 33 ,
.
3.
,
(, 1999, . 115).
2
.
. :
1. .
2. .
3. .
4.
.
,
, ,
().
62
1.2
, 6,
5 4 .. .
, :
,
.
, .
. ,
.
,
300 ..
63
,
,
.
1.2.1, 1.2.2 1.2.4
,
, .
,
.
: ,
,
, (
) .
, 1.2.3, ,
,
.
. (
1.2.5)
,
,
.
!
,
,
.
64
.
.
, ,
,
.
.
1.2.1 :
,
.
.
.
6 .. , ,
,
, , , ,
, ( ) .
,
,
,
. , ,
.
,
6 5 .. ,
65
, ,
. 4
.
,
. ,
, 1 .. ,
.
, ,
, 6 ..
.
! , ,
,
.
4
3 .. ,
.
;
.. ,
.
,
,
.
:
300 .., , , .
, .
[Codex
Bodleianus, DOrville, X, 1 inf. 2,30]
(Bodleian Library) 888,
66
7 8 ..
. , ,
9 ..
.
,
,
.
.. . , (
) ,
,
: ,
, 2 ..
. ,
,
,
, ,
( , ..).
, , ,
, , ,
.
.
,
.
. :
67
,
.
,
,
, .
(
) , ,
. , ,
.
. , ,
, ,
, , .
,
, .
, , 2 .. ,
,
, 150
( ) ( []). ,
,
.
. ,
1.5.
, .
68
;
6 5 .. .
1000 .
. 5 .. ,
,
.
,
.
,
. ,
,
, ,
[]
. ,
,
, .
,
.
. , ,
( )
2. , []
o ,
,
. o ,
, .
.
, ,
, [ ]
,
.
, o
69
,
.
,
.
[]
. O ,
,
,
,
.
, , ,
, .
, ,
,
[]. ,
,
.
.
,
. ,
, ,
,
. , ,
. o
, ,
[] ,
. .
, [],
.
. ,
. , o
, [ ] .
([Bulmer-] Thomas, . I, 1991, . 144-156).
70
,
:
1)
; .
2) ,
, , , .
,
.
, .
1.2.2
.
(. 624-547 ..),
.
! ,
, .
, , ,
, , . ,
,
,
.
, ,
, (. Waerden,
2000, . 90).
71
.
, .
:
1. .
2.
.
3. .
4.
.
.
5. .
,
. ,
.
, , , ,
.
.
,
. ( 6 .. )
( 1.5). ,
.. .
.
. ,
, . , ,
72
;
.
,
.
, ,
6 .. ,
, .
.
,
(.. ,
..).
.
, ,
( , ) , ,
,
300 .. , ,
.
1.2.3
(. 572-497)
.
. ,
,
, (2 .. ) (5 .. )
73
,
, .
,
, ,
( )
(, 1999, . 147-148).
.
, ,
,
.
,
( , 986a):
, ,
, ,
.
74
.
,
,
, , . , G.E.R.
Lloyd,
,
(Lloyd, 1996, . 41).
, ,
.
, ,
.
.
.
, , .
,
. , ,
,
( , , ).
.
, W.R. Knorr
:
. , ,
,
, .
. , ,
.
!!! / !!!
!! / ! / !!
75
.
:
IX 21: .
IX 22: .
IX 23: .
IX 24 & IX 26: .
IX 25 & IX 27: .
IX 28: .
IX 29: .
. , IX 22
: ,
, ,
!!!!
!!!!!
!!!
!
!
!
!
!
!!!!
!!!!!
!!!
!
,
, , , , ,
.
!!!!
!!!!!
!!!
!
!!
!!!!
!!!!!
!!!
!
!!
, , , ,
, , , .
76
( IX 21),
. , , , .
. , ,
(
IX 30-34 & 36 )
.
. :
25, 21 30 (
,
n(n + 1) 30 56).
25
21
30
, ,
,
. 1
3 ( ) 4
(. ). 5 (
) 9 (. ), ...
77
3.
2,
4.
.
, ,
+ = .
,
(N,
N - 1 N + 1
, 2 ),
2
1.
, 3, (3,
3 - 1 3 + 1
, 2 ),
2
(3, 4, 5),
3 + 4 = 5.
(N, (N/2) - 1, (N/2) + 1),
2. , 8, (8, (8/2) - 1,
(8/2) + 1), (8, 15, 17), 8 + 15
= 17. ,
(. 430-350 ..).
.
,
.
, ,
78
N - 1 N + 1
),
2
(N, 2 ,
1
,
. , 5 (
) 9 4, 5 = 3 - 2 , 7 =
4 - 3, 9 = 5 - 4 . , , 9
3 + 4 = 5.
(3, 4, 5).
: ,
(n + 1),
n, ,
2n + 1. 2n + 1
, 2n + 1 = , n =
N - 1
2
n + 1 =
N - 1
2
+1=
N + 1
.
2
, ,
N - 1 N + 1
).
2
(N, 2 ,
, ,
,
.
79
. ,
.
,
,
,
,
[ ],
,
,
[]
(VI 31).
,
( )
. , ,
, 1200
3.
1.2.4
,
.
.
(4 .. )
3
..
Jens Hyrup
80
:
. ([Bulmer-]
.
,
.
, ,
. ,
,
, .
.
,
, :
(.., . 110).
.
,
,
10 .
, :
, : = : ,
. : = :
= 2 = 2. , ,
. . = 2,
= 2, ,
. , .
81
.
, ,
; ;
, , .
(4 .. ),
. ,
, .
Oscar Becker
(Becker, 1957, . 51-52) .
, ,
(. :
(N,
N - 1 N + 1
, 2 ),
2
1).
.
,
= 2. (P) 2
(Q). 4
, P
Q 4 .
,
( P
Q) 4. ,
:
82
I
)
=
+
Q
Q
P
)
=
+
Q
P
II
=
P
+
Q
, P
P ( )
Q , , Q
( I A) ( I B).
( , ), .
P Q. P,
, 4
, 2 = Q, .
, = 2
.
2 .
.
.
83
2 ,
.
Becker
, ,
.
. , ,
,
,
.
()
.
, , , ,
. , ,
. ,
5 .. ,
, ,
,
3,
5, ,
17,
2,
2 .
84
, ,
430 ..
1.2.5
, ,
,
. ,
(
, 1.6 ),
435 .., .
.
, .
.
,
( 520 ..)
.
:
,
, [ ]
,
85
.
.
,
.
.
. [
] [] ,
. , ,
. ,
, .
([Bulmer-] Thomas, . I, 1991, . 238-240).
3
,
:
1)
,
;
2) ;
,
.
5 .. . , ,
.
.
.
86
.
5 ..
.
:
,
.
, , ,
,
,
,
, ,
.
1.2.6
. :
, ()
, ,
,
,
,
. (. 3).
3
87
.
.
5 ..
,
. , ..
, ,
.
,
. 5
,
. (
414 ..), :
, ,
.
, !, ,
, .
18
( 29,5 ) ( 365,25 )
6940 . ,
.
.
19 . , ,
,
88
.
( , )
.
!
.
.
,
,
.
.
.
,
, , .
x y
,
: x = x : y = y : .
= 2 x = 2
x .
( 6 .. )
.
.
89
.
.
:
, ,
,
, .
,
5.
90
.
, (. 4) (
).
(
).
.
. .
:
.
,
. ,
: = : .
: = 3 : 1, .
: :
, .. : = n : 1,
n-
.
( 5 .. ),
91
(,
, , ).
,
,
( 4 .. )
( 3 .. ).
.
.
,
. 5 4 ..
, ,
.
, ,
.
(. 6).
,
. .
. , ,
92
(
), .
: , = 2.
.
, , (
, )
(
). ,
:
, . .
1.
2. ( ).
.
!
( )
,
, ( )
( ).
,
, .
- -
93
,
4 3 .. . , , ,
3 .. ,
.
( ) ,
. ):
,
[ ]
, :
.
,
.
. , ,
, .
, , ,
, . ,
[ ] , .
,
, ,
, . [ ]
, .
,
,
,
.
[],
[ ]
.
, ,
. [.
],
.
([Bulmer-] Thomas, . I, 1991, . 256-260).
94
,
;
;
.
.
2.
,
. ,
. .
,
. (
) ,
, ,
.
,
.
,
,
. x y
= 2, : x = x : y = y : ,
.
95
: x = x : y = y :
:
1. y = x, , ,
(y) = (, x) (: y
x) P
( ) .
2. xy = , , (x, y) = (, ) (: x
y )
P (
) .
,
P
.
( ) P
. , x y.
. ,
P , x y y = x, x : y
= y : (1). , P , x y
xy = , : x = y : (2). (1) (2) : x = x : y = y : ,
x y .
,
. :
96
1. ,
.
2. ,
(, , ).
3. ,
, ().
,
,
.
.
,
.
:
1.
,
2.
.
:
[,
] .
r
2
97
(
),
, 4 .. ,
.
(. 4)
( ) : = : ,
(
). ,
, , (
) :
A.
,
.
.
, , In
n Cn
n .
> .
, n - In < - , In > .
In n
.
,
98
. , In < ,
.
< .
, n Cn - < - , Cn < .
Cn
n . , ,
. , Cn > ,
.
, = .
.
.
19 ,
.
99
1.2
,
6o 4 .. .
, (
),
.
,
.
,
. 1.2.4
,
. 1.2
,
, .
!!!!!
,
:
1) ;
2)
;
;
3)
;
100
4)
;
5) ;
Becker, O.: Das mathematische Denken der Antike, Gttingen, Vandenhoeck & Ruprecht,
1957.
[Bulmer-] Thomas, I.: Selections Illustrating the History of Greek Mathematics, 2 ,
Cambridge, Mass.: Harvard University Press & London: Heinemann, 1991.
1939.
Caveing, M.: La Figure et le Nombre, Lille, Presses Universitaires du Septentrion, 1997.
Caveing, M.: Lirrationalit dans les mathmatiques grecques jusqu Euclide, Lille,
Presses Universitaires du Septentrion, 1998.
Fauvel, J.: Mathematics in the Greek World, The Open University, 1987. (MA290:
Topics in the History of Mathematics, Block 1: Mathematics in the Ancient World).
Fauvel, J.: The Greek Concept of Proof, The Open University, 1987. (MA290: Topics in
the History of Mathematics, Block 1: Mathematics in the Ancient World).
Fauvel, J.: The Greek Study of Curves, The Open University, 1987. (MA290: Topics in
the History of Mathematics, Block 1: Mathematics in the Ancient World).
Fowler, D.H.: The Mathematics of Platos Academy. A New Reconstruction, Oxford,
Clarendon Press, 21990.
Knorr, W.R.: The Evolution of Euclidean Elements, Dordrecht, Reidel, 1975.
Knorr, W.R.: The Ancient Tradition of Geometric Problems, New York, Dover, 21993.
Knorr, W.R. On the Early History of Axiomatics: the Interaction of Mathematics and
Philosophy in Greek Antiquity. Theory Change, Ancient
Axiomatics and Galileos Methodology. Proceedings of the 1978 Pisa Conference on
the History and Philosophy of Science, . J. Hintikka, D. Gruender, E. Agazzi,
London, Reidel, 1981, . 145-186.
Michel. P.-H.: De Pythagore Euclide. Contribution lhistoire des mathmatiques
preuclidiennes, Paris, Les Belles Lettres, 1950.
101
102
1
1)
, .
,
, .
.
( ), ,
( )
.
2) : (
430), (. 417-369), (. 391-337), (
360-350), (. 287-212), (. 276-195).
.
2
. ,
. ,
.
.
,
.
.
103
3
1) ,
. -,
,
.
.
,
(. ).
2) [ ]
, .
. , ,
.
,
.
4
. ,
.
, 5 .. ,
.
, ,
, .
, ,
;
104
, 2 .. ,
. :
, ,
,
.
, ,
. (Thon de Smyrne, 1966, . 4)
,
.
.
.
(
, )
.
,
,
!
: ( )
( )
.
,
,
.
, ,
,
105
, , ,
,
.
.
,
.
,
.
106
1.3 4 ..
.
(4 .. )
.
.
, :
.
.
.
.
1.1
6 5 .. .
,
, , .. ,
, .
..
.
107
, ,
.
,
,
.
,
, 4 .. .
1.3.2, 1.3.3
. , 1.3.1
.
108
1.3.1
o 5
.
,
.
,
,
. 4
.
, 385
370 .., , 335 ..
,
-
, 6 5 ,
.
.
, (
)
.
, ,
.
4
:
-
,
-
.
, ,
.
,
.
109
, , (427-348/47)
, ,
,
.
.
()
.
, ,
, .
.
.
:
:
) -
, ,
110
) 4,
, .
,
, ,
,
.
, ,
. ,
. ,
,
.
, ,
,
() .
,
.
( , , )
. , ,
, ,
.
(, ) ,
.
.
.
, ,
, - ,
- .
4
111
, ,
:
1. , ,
. ,
, .
2. ,
, , .
.
3. , , ( ),
.
. 49a .. ,
.
(, , )
. , ,
(), ,
(49c). ,
,
(50b-c).
:
1. ,
2. ,
3. , .
.
,
. ,
112
(), , ,
,
: (
4 ),
(8 , ), (20 ,
) (6 , ). ,
(12 , ), 55c
, .
, (
-) : ,
. ,
, ..
() , :
.
.
.
.
,
(4 .. ), ,
(
13 ). ,
113
.
:
1. ,
,
.
2.
.
3. , ,
, ,
(
- . )
.
4.
. ,
..
( ), :
) ,
.
) ,
, .
) .
! :
.
, , ,
114
(1571-1630)
,
(1642-1727).
1.3.2
, ,
,
.
,
17 . 4 .. , ,
(
) , ,
( ,
) .
;
, ,
, :
1. , ,
24 5,
.
2.
( ) ,
,
, 23 56 ,
4 24 .
(. 2).
115
( ),
( ),
(
) .
,
( ,
, ),
,
. ,
30 , 12 , 2,5 ,
1 .
3. ,
.
. ,
(),
,
(), , (),
().
,
.
116
7:
,
,
4 ..
. ()
,
.
.
.
.
,
,
. , ,
117
. , ,
(
, )
(
, ).
,
(. ).
.
,
(. 1.2)
. ,
.
,
,
118
.
. ,
(
8, 1073b)
( 12, 221a ..).
,
Giovanni Schiaparelli (1835-1910).
Schiaparelli
, , ,
6.
(. 390-337 ..) .
. 23
. ,
, .
. , ,
. ,
,
(. 58 .. - 23 .).
,
,
. 53 ,
.
. , , , .
Schiaparelli
I. Yavetz On the Homocentric Spheres of Eudoxus, .
119
, .
, .
.
,
.
, , ,
. ,
,
.
: (, ) (, ) ,
m, n ,
(mA > n m > n), (mA = n m = n), (mA < n m < n).
, : :
,
.
H
.
. ,
() ()
, ( ),
.
,
,
. ,
27
. ,
120
, .
.
( 9).
(
4 ), .
,
.
.
,
.
(
3 ),
, ,
.
,
.
! ,
.
(. 8).
3
( 2 ),
( ),
.
, (
)
121
.
,
( 1 ),
, .
. 27 :
(, , , , ),
( ) , ,
.
9.
, ,
, ()
, ,
.
122
1
2
3
4
90
,
David Lindberg
(Lindberg, 1997).
, , ,
. , Lindberg (.
132-133), .
,
. , ,
,
. , ,
. , .
123
.
.
, , ,
. ,
, ,
,
4 ..
.
,
,
, , .
, ,
:
1. . ,
.
2.
,
. , ,
7 (
), ( 780
),
.
.
. ..
(.. ).
124
3.
,
, 80 ,
.
4. ,
.
, ,
,
,
, .
, ,
.
, ,
. ,
,
. ,
,
. ,
,
1.5.2. ( )
.
, ,
4 ..
;
: )
125
; )
; )
( ) ; )
; )
;
,
1.3.2
.
1.3.3
4 .. ,
.
(
379 ..), ,
, 4 .. .
( 8, 1073b)
(
. . ):
,
.
,
,
, .
2
( 1.3.2)
,
.
126
,
.
7 , ,
,
. Schiaparelli
. ,
,
,
. ,
,
,
.
, ,
.
(384-322 ..). , , :
, ,
.
, ,
, ,
.
, :
,
.
(
127
)
.
, :
, . ,
.
.
, 55 (
) , .
,
(
). D.R. Dicks,
, (. 280).
4
4
4
4
4
3
3
4
4
5
5
5
5
5
4+3
4+3
5+4
5+4
5+4
5+4
5
26
33
55
, , 55 ,
,
. ,
. ,
,
128
,
, ,
,
.
,
;
,
, 1012
. , Dicks (. 282-283),
, .
,
320 310 ..,
.
, , ,
,
. , ,
,
,
,
.
,
3 .. , ,
1.5.2 .
, 4 ,
.
( ,
129
390, 339).
:
1. ,
2. .
,
, .
:
. ,
,
, . , ,
.
.
4 ..
.
.
,
,
.
.
.
!!!!!
130
,
:
1)
;
2)
,
4 .. ;
3)
;
4)
4 .. ;
5)
;
6) ;
: ( ), . . .
. , , 31985. , 1935.
Dicks, D.R.: , , .
. , , , 1991.
Lindberg, D.: , . . , ,
..., 1997.
: , . . , , , 1995.
Taylor A.E.: . , . . , ,
, 1992.
Berry, A.: A Short History of Astronomy: From Earliest Times to the Nineteenth Century,
New York, Dover, 1961. ( , 1898)
Crowe, M.J.: Theories of the World from Antiquity to the Copernican Revolution, New
York, Dover, 1990.
131
Dreyer, J.L.E.: A History of Astronomy from Thales to Kepler, New York, Dover, 1953.
( 1906 A History of the Planetary Systems from Thales
to Kepler)
Duhem, P.: To Save the Phenomena: An Essay on the Idea of a Physical Theory from
Plato to Galileo, . E. Doland Ch. Maschler, Chicago, University of Chicago
Press, 1969.
Heath, T.L.: Aristarchus of Samos, The Ancient Copernicus, New York, Dover, 1981.
Oxford, Clarendon Press, 1913.
Heath, T.L.: Greek Astronomy, New York, Dover, 1991. London, J.M.
Dent & Sons, 1932.
Hodson, F.R. (.): The Place of Astronomy in the Ancient World, London, Oxford
University Press, 1974.
Neugebauer, O.: A History of ancient Mathematical Astronomy, 3 , New York,
Springer-Verlag, 1975.
Neugebauer, O.: Astronomy and History: Selected Essays, New York, Springer-Verlag,
1983.
ONeil, W.M.: Early Astronomy: From Babylonia to Copernicus, Sydney, Sydney
University Press, 1986.
Pannekoek, A.: A History of Astronomy, New York, Dover, 1989. ( ,
, 1951)
Pedersen, O. & Pihl, M.: Early Physics and Astronomy, New York, Science History,
1974.
Yavetz, I.: On the Homocentric Spheres of Eudoxus, Archive for History of Exact
Sciences, . 52, 1998, . 221-278.
1. Dicks, D.R.: , ,
. . , , , 1991.
Dicks
.
.
4 .. ,
.
132
2
.
:
1) , ,
4 .
2) (4 )
, 3
, 5 .
3) , (, , )
(3 ), 5
, 4 .
, ,
33 (
34), 7
26 (27 ).
133
1.4
: . ,
,
17 ,
.
, :
.
() .
( ) ,
.
(384-322 ..)
. ,
, , 1.3
,
17 .
,
.
134
, ,
, ,
.
.
,
(
19 ). ,
,
.
1.6 . , ,
.
,
. ,
:
. .
. .
,
( 1.4.2). ,
, ,
,
.
, ,
( 1.4.1).
135
1.4.1
:
1 : .
(),
.
2 : : ( ) .
.
.
..
..
, ,
,
.
!
.
( ), ( ),
() , , .
, .
, ,
.
. , ..,
,
,
.
,
136
( ) .
.
- : ,
( ),
,
,
(
).
.
,
.
,
(
),
.
, , ;
: ()
, , ,
. . ,
(
), (
). ,
, ,
,
,
. ( 1.3
,
, .)
137
. (,
,
, ,
)
,
.
( ) : , ,
. , ,
, , .
, ,
.
:
1. ,
(
)
2.
,
,
(
).
,
,
.
, ,
.
138
B1 : B2 = T2 : T1
T1 : T2 = A1 : A2,
T , A .
V
B
,
A
: V B
.
1
.
;
, .
, ..
.
.
:
F
, :
B
1. F 2 2 .
F
2. 2 2.
F
3. 2 2 .
139
.
, ,
-
.
. , .
.
( ) ,
(.
). , , , .
, .. ,
.
. , ,
.
.
, ,
( ) (
)
.
, ,
. , , ,
;
Lloyd :
(Lloyd, 1990, . 136-137).
140
,
. . ,
,
. .
, :
1. - ,
, ( ),
2. .
:
,
, . , ..,
:
(
),
,
, .
.
, (
) :
, .
, , .
, ,
.
. ,
.
141
; David Lindberg
.
, Lindberg,
,
.
, . ,
,
,
. ,
, ,
.
,
. , ,
.
, ,
.
,
,
. (Lindberg, 1997, . 75-76)
. , 6 ..
, (
). ,
.
142
1.4.2
, , , , ,
. , ,
, , quinta essentia ()
, .
. , ,
.
, ,
,
. , ,
;
, ,
,
. , ,
, ,
. , , ,
, . ,
, . .
, , .
:
()
,
,
, , (). ,
, , ,
.
.
143
;
;
.
. ,
:
1. ,
() .
, ,
, . , ,
,
,
, ;
2. ,
, . , ,
,
, . ,
;
,
.
, ,
:
.
.
(
144
) (
).
, (, , ,
)
. , ,
, , ,
().
!!!!!
,
:
1) ;
;
2)
;
3) ;
4) ;
5) , ,
;
6) ;
: ( ), . . .
, , , 31985. , 1935.
: . , , ,
, . , , , 1999.
145
Bernal, J.D.: , 3 , . . , ,
, 1982-1987.
Farrington, B.: , . . , ,
, 1969.
Lindberg, D.: , . . , ,
..., 1997.
1 ()
,
146
,
.
V V (F ).
F , V
( F ),
.
F
F, ,
V, , ,
.
F .
. , ,
. ,
,
,
.
147
1.5
,
, ,
. 3 2 ..
, (
),
,
.
, :
.
.
.
.
,
.
.
.
148
3 ..
, 16
.
(323 ..), .
305 221 ..8
.
.
,
3 .. :
.
, ()9.
( )
280 .. ,
.
, .
,
, , , ,
.
,
.
,
.
9
, .
149
.
,
. ,
,
. (242-222),
500.000 . 48.000
.
120 .
200.000 . , 48 ..
700.000
, .
,
4 .. .
: 48 ..
, 272 .. , 391
I 641,
.
( 1.5.1), (
1.5.2) ( 1.5.3). 1.5.1
,
,
. 1.5.2
,
.
-
1800 . ,
1.5.3
.
150
1.5.1
- ,
-
3 .. .
, .
. ( 212),
,
(305-285). ,
300 .. .
( 300 ..)
.
,
, .
, .
,
.
212 .. , ,
, .
,
,
.
(247-222 ..). , , .
.
,
. ,
,
,
. , ,
.
. ,
151
3 ..
, ,
. ,
.
.
, ,
.
.
.
, .
.
(. 410485 ..),
:
( ),
( ),
(
)
152
( ..
,
, , , ).
,
. , ,
.
1.2
;
, .
13 , .
4 .. , , ..
,
,
.
, :
.
. ,
.
1.
.
2. () .
153
3. () .
4. () .
5.
,
.
1.
2.
3.
4.
5.
.
, .
, .
.
[] .
. , ,
,
,
. ,
. ,
(
)
.
,
.
.
,
.
, , .
.
,
154
. ,
, , , .
, (
).
, .
, . ,
,
,
.
.
,
, ,
:
1.
.
2.
.
3.
. (Aaboe, 1964, . 47-48)
Aaboe
.
,
. ,
.
. ,
.
155
, , .
,
: .
, ,
,
. 18
. :
,
. , , ,
. ,
,
.
,
1.2 ( 1.2.5 1.2.6)
.
;
, .
13
5 4
.
.
,
, VII-IX
156
VII-IX
.
T.L. Heath, P.
Tannery,
.
: ) . )
32a6 - c1 (
), ,
, VIII 11-12. )
VIII 7 ,
De Institutione
musica .
H.G. Zeuthen. Zeuthen
VII VIII
n-
,
. Zeuthen VII
VIII ( 369)
Heath Tannery.
B.L. van der Waerden. Van der Waerden VIIIX . : )
O. Becker IX 2134 IX 36
(. 1.2.3). ) VII,
,
. ) , VIII .
, W.R. Knorr, VII
VIII Van der
Waerden.
157
B. Vitrac.
Vitrac, , VII ,
,
.
.
, .
:
I:
(, , )
.
,
, . I 47
, .
, ,
43-45.
()
( )
.
II:
,
, ( )
. ,
, .
, ,
.
.
158
,
. ,
,
, .
,
. , ( )
, ,
( + + ) = + + , ( + + )
, , ,
. .
,
. , ,
.
D.E. Rowe
.
III:
.
.
IV:
.
V:
159
.
:
, ,
, 4 .. ,
1.3
.
(..
, , ..,
), .
VI:
.
VII-IX:
.
.
X:
X
. .
.
XI-XIII:
, ,
.
( , , ,
)
.
.
160
.
:
.
3
.
. , I, 47 ( )
.
( ):
, , .
. (
). , ,
() ( )
().
161
() ().
() ().
, () ()
. , ( )
, ( ).
:
1. a, b c (a
, b c ),
a = b + c.
2. A
,
.
3.
,
.
;
,
.
. , IX, 20
.
162
! : 2
. , 2, 3, 5, 7,
11, 13, 17, .
( ):
, a, b, c,
.
= abc + 1
. .
.
, ,
.
.
, p (
31 ).
p a, a = abc +
1 abc , 1,
. p b c. p
, .
163
- 2000 .
,
, .
. . ,
.
( a, b, c)
.
, abc + 1,
:
. ,
a, b, c,
.
.
( VII 31) a, b, c,
, .. a,
a 1 . (
.)
.
(. 287-212 ..)
. , ,
, ,
.
:
1.
.
164
2.
,
, . ,
,
.
3. ,
.
. ,
, , .
i)
.
.
,
, . ,
( )
.
. , ,
.
, []
[,
165
] .
1.2.
3.
.
:
10
1
(3 + 71 ) < < (3 + )
7
,
265
1351
< d : L6 < 780 ,
153
L6 , d, ,
1351
265
153 < 3 < 780 .
.
.
. :
1. 1:
.
2. 3:
1
10
(3 + 71 ) < < (3 + 7 ) .
! 3
.
,
166
. 37 = 3,142857
96-
.
, ,
.
,
.
.
, ,
, ,
. .
. , ,
,
3
9082321 < 30134
1
33
137394364 > 11728 . ,
, , 3
265
<
153
1351
3 < 780 . , ,
.
. , ,
E.J. Dijksterhuis:
.
(Dijksterhuis, 1987,
. 230).
, , ,
,
(1 .. ) . :
167
d . 1
1 = d/1. , 1
d , , ,
d .
d 1
d
1 1, 2 = (1 + 1).
. , , 2 = d/2,
2, 2 3 = (2 + 2), ,
d .
d .
, .
,
.
27.
5 ( 25,
27 ). 27,
: 27 5, 5,4,
5 5,4. (5 + 5,4) =
5,2 27.
27.
, ,
, i,
i - 1 i - 1
i
- 1
- 1.
d ,
, ,
.
,
.
, ,
. ,
168
, ,
.
ii)
( ) :
, ,
. , ,
(. , ).
1906 .
(
) ,
( )
.
.
1.
.
, [] ,
, . .
:
,
. , , .
,
. , = .
169
. (
.
.)
1 . = .
= = .
2 . : = : A.
: = : = : = : .
, , ,
: []
[]
, : = : .
, ,
, ,
.
, (.
) .
.
.
( ),
( ).
:
: = : X.
170
,
: = : = 3 : 1.
,
( ) : ( ) = 3 : 1
, ,
( ) = 3( ).
, ,
( ) = 2( ) = 4( )
4( ) = 3( )
= 3 ( ).
1. , ,
,
. .
. .
, , . ,
,
. ,
, .
.
:
, ; , ,
, ,
; .
:
171
1. -
.
: : = : .
2. ,
. , ,
.
.
. [
,
.]
, ,
,
: ,
, . ,
()
.
. , ,
,
. ,
.
, , , .
; Dijksterhuis:
,
, .
172
, ,
, ,
:
, , ,
;
, ,
, ; (Dijksterhuis, 1987, . 319-320)
, [
] ,
. :
,
, , . , ,
( , ,
) , ,
. , ,
.
.
, , .
, , .
.
)
,
. ,
,
.
173
) , , ,
[: ]
,
, .
, .
,
, . , ,
, . ,
, ,
(18-24) . ,
.
,
.
,
, , , .
( )
1/4 .
, 4 ,
1/4
, .
174
, ,
.
.
, , :
,
,
, ,
, , ,
.
X 1
, : ,
,
.
.
.
1 = (1/4). ,
4 2= (1/4)1 ,
, 3 = (1/4)2, 4 = (1/4)3.
, , + 1 + 2 + 3 + 4. ,
, : 1/3
4/3 . :
1
+ 1 + 2 + 3 + 4 + 3 4 = 3 .
.
,
,
+ (1/4) + (1/4) + (1/4) + +(1/4)n +
, ,
. ,
( , 5 )
175
(4/3)
(1/3)4.
, (4/3)
. . ,
, : ,
(4/3) . ,
, (4/3).
Van der Waerden
: ,
, ,
, .
, (Waerden, 2000, . 258).
,
(4/3) , , (4/3).
iii)
.
: ( ,
, )
.
(
).
,
Victor Katz :
,
. ,
176
. , ,
.
. ,
. , .
,
, , .
, . .
. , ,
. ,
.
. ,
, . ,
, . ,
(Katz, 1993, . 96-97).
.
15 .
7 , ,
(
) . :
1. , ,
(
) .
2.
, ( )
( ) .
3. , ,
( ) .
4. ,
.
6 7. 6
7
.
:
177
6.
.
7. ,
.
[] .
(. 1215-1297). , , 1906.
.
[] 9 10
. , ,
. , ,
,
.
,
.
7 :
, ,
, ,
.
.
.
De Architectura. . .
(, 1970, . , , . 267271). ,
. , ,
,
.
, , . , ,
178
.
.
.
. Heath, ,
.
, , Heath (Heath, 1981, . II, .
92-93).
1 2
. 1/2.
. ,
1. 1 = ,
. , :
1, 1 (1/)
1. , 2 ,
2 (2/) 2. , ,
(1/) 1 + (2/) 2 .
1/2 = ( 2)/(1 ).
5
,
;
,
, .
3 4 ..
.
179
, : .
- -
500 .. ,
, .
, 550 .., ,
.
,
. ,
corpus , ,
.
9 ( )
- ,
, .
( 2 )
12 ,
,
(Hohenstaufen).
.
Benevento ( ) 1269,
Manfred Charles Anjou,
Manfred - -
Charles .
1311 , Viterbo,
, .
. 1423
Rinucci. , 1491,
(Giorgio Valla, 1430-1499).
De expetendis et
180
181
, , .
Federico Commandino (1509-1575),
. , ,
, .
, 1565, Commandino
[] . 16
,
(1494-1575).
16
.
.
1670 ( ). 1824
, , ( Isaac Barrow) .
17 18
. , 17 Foster
, , Borelli
(Thabit Ibn Qurra, 9 )
. , 1773 Gotthold Ephraim Lessing
.
(, )
J.L. Heiberg. 1880-1881
Teubner .
20 .
.
, .
. ( , ).
182
,
Heiberg, ,
1906 . :
4
1899
.
.
,
.
. Heiberg
Schoene,
. ,
1906.
,
. 355. 178-185 16 ,
12 - 13 . Heiberg
, .
, ,
,
,
.
, .
,
.
, ,
.
Heiberg Hermes, XLII
(1907),
1910.
183
Heiberg 1915 .
. . 1972.
( 262-180 ..),
,
, magnum opus .
,
.
.
(, ..)
3 2 .. .
. ,
,
.
,
,
, 1.5.2. ,
, .
, ,
, .
, .
, ,
,
( ). 360-350 ..
184
1.2 ( 1.2.6) .
, ,
. ,
.
.
,
,
. ;
,
, , ,
.
.
: .
. , ,
, .
.
, , ; , ,
, ;
,
.
, , ;
.
185
. ,
x = ay y = 2ax,
, ,
x = ay xy = 2a
y = 2ax xy = 2a
. , ,
. ,
.
,
.
,
. .
,
, 4 .. ,
. ,
. ,
( 330-320 ..),
, (
300 ..), . , ,
186
. , 4 ..
.
,
.
(. 276-195) .
, , ,
. , ,
- . ,
,
, .
, , , , .
(
), ,
. ,
.
.
,
().
.
. ,
.
.
.
, ( ),
,
187
( ),
1/50 4
( 7,2). (
10)
-. -
5000
250000 . , ,
252000 .
157,5 ,
39690 ,
, 40009 . !
10
.
, , .
:
, , . ,
. ,
.
188
,
. .
,
.
.
.
,
; W.R. Knorr
(
) (Knorr, 1993, . 63-66).
Knorr .
,
.
, , x y a
2a,
a : x = x : y = y : 2a.
y = 2ax.
, , ,
. .
2a x,
11, x . x1 x,
y1 2a + x1
2a x1. ,
y1
. x2 x. y2 ,
, 2a + x2
2a x2.
.
189
. ,
, , .
.
11
.
. , ,
, .
.
.
, ,
( ).
.
. , , ; ,
, XI
: ,
.
, , ,
, , () , .
190
(. 13
). , ,
.
. .
.
, :
, .
, .
, .
12
12
,
.
. :
, ().
, ().
, ().
(
)
( , ),
(
, ,
191
).
. , , ; ,
.
. -,
,
(. 13 ).
() .
13
,
. , 14 .
192
14
, .
, ,
.
.
.
, ,
.
,
(
):
15
193
.
p (y = px)
.
p
.
x y (
). abscissa ordinatim applicata
( , ordinata).
. , , , p,
, (
, ). p .
,
.
;
,
. ,
,
17 , 2000 , Vite (1540-1603),
Descartes (1596-1650), Fermat (1601-1665), Newton (1642-1727), Leibniz (1646-1716).
G. Loria
.
1.5.2
194
3 ..
:
,
(.
1.3). ,
,
,
1800 .
. :
[ :
] []
.
,
,
, ,
,
.
, (. 310-230 ..)
,
, (
).
, ,
,
195
- - , ,
.
.
,
, ,
. ,
;
,
,
, ,
.
: ,
.
,
,
,
, , ' ,
,
(, . , 1974, . 180-182).
,
.
.
5 .. , .
, ,
.
.
196
(
),
( 2 .. ), ,
.
.
3 2 .. , ,
, . , ,
;
. -,
. ,
(
..
..). ,
.
. ,
,
. ,
19 . ,
.
.
.
197
-
3 ..
.
(. ).
( []
),
2 ..
.
,
. .
(. 190-120 ..) .
, ,
,
.
198
,
.
-
.
.
.
850 ,
,
, , (1 .. ).
,
,
.
- : P
(),
( ).
( ). 16
P () ()
. R1 R2
.
199
16
(
),
. , ,
( )
.
.
17:
17
.
( )
, .
200
2 3
.
.
-
.
.
. ,
,
;
.
(Terra),
18:
18
(..
)
. .
(94 , 92
, 89 90 )
.
: 19 , ,
, ,
201
. ,
.
.
. , ( )
B ( ),
( ),
().
19
! .
.
,
,
.
2 .. ,
-
.
.
,
.
202
. .
,
.
.
.
20
, ,
.
, ,
= e ( ). e
.
()
.
:
1.
,
,
203
, E = = e.
.
2. .
.
, (
), ,
.
, () ,
,
. :
1. r R .
2. e .
3. () .
4. .
5. .
.
(
) , ,
.
De
Revolutionibus Orbium Coelestium (1543). ,
,
.
, ,
204
.
:
(
) . ,
,
,
.
.
- ,
, -
.
, ,
,
.
,
.. .
,
.
,
,
. ,
, .
1.5.3
.
,
,
. 530 ..
205
,
,
30
10 .
.
,
.
, G.E.R.
Lloyd, : ,
,
,
, ,
:
(Lloyd, 1990, . 297-298).
.
. ,
.
.
,
, ,
19 .
25
, 6 .. ,
, 4 ,
. .
, .
206
. ,
,
, , , ,
( ..).
:
, .
.
.
.
.
.
. , ,
, (450 ..),
, .
, , ( ,
283-247), ( 30 )
( . 60 ..),
( . 25 ..)
.
.
.
.
207
.
.
,
.
.
.
,
1/3 .
.
. , ,
. , ,
.
.
4 ..
, ,
, ( ) 3 ..
.
, .. ,
.
208
21
.
.
22
.. ,
.
209
, ,
. , ,
.
3 ..
, .
, ,
.
, .
, 2 ..
.
.
.
,
, .
.
.
23.
.
.
210
,
(
). ,
..
, .
24
.
. ,
()
().
() (),
(). ()
()
.
.
211
4 .. ,
.
( ,
). ,
. , ,
.
,
,
.
,
,
: , , , .
,
.
25.
:
.
212
,
,
.
,
( )
. ,
.
, ,
.
.
,
.
26.
213
.
.
,
.
.
.
.
,
.
,
.
.
,
( ).
.
,
,
,
.
,
,
, , ,
, , .
214
:
(, ..),
.
, , .
, ,
. ,
,
,
.
27.
215
.
,
,
. ,
, .
,
.
.
.
,
.
28.
() .
5 4 ..
. , corpus
.
,
. , , ,
.
. ,
,
216
, ,
.
.
, ,
: , , .
, ,
.. , , .
.
, ,
, .
,
.
. ,
. :
) ,
) ,
) ,
)
) .
,
(1 .. ). , ,
.
,
, .
217
, .
,
.
,
. ,
,
212 ..
.
. , ,
.
-
. ,
,
, .
, .
.
.
.
.
.
,
, .
218
,
.
.
,
.
.
32
, .
, ,
,
.
219
29.
,
() .
, ,
, , ,
.
, .
, ,
, .
, ,
. :
.
, ,
.
220
,
().
,
.
.
,
.
, [] ,
, .
O
. ,
.
, , ,
. ,
,
. ,
, ,
.
,
.
.
, , , ,
,
221
.
,
,
,
.
3 2
. ,
, .
. -
,
(
) .
-
. ,
, .
.
( ,
). ,
,
.
,
, ,
.
,
222
.
(. 360-350), .
.
.
.
,
,
.
,
, ,
,
.
!!!!!
,
:
1)
;
2)
- .
.
3) ;
4)
;
223
: , 4 , . . . , ,
, 1975-1976.
: , 3 ( 4), . . . , , ,
, 1970-1974.
Bunt, L.N.H., Jones, P.S., Bedient, J.D.:
, . . -, , . . ,
1981.
: , 4 , . . . , , ...., 1953-57.
Jacomy, B.: , . . . ,
, 1955.
Neugebauer, O.: , . . - . ,
, ...., 1986.
Struik, D.J.: , . . -,
, . , 31982.
Waerden, B.L. van der: , . . , ,
, 2000.
Aaboe A.: Episodes from the Early History of Mathematics, Washington, The
Mathematical Association of America, 1964.
[Bulmer-] Thomas, I.: Selections Illustrating the History of Greek Mathematics, 2 ,
Cambridge, Mass.: Harvard University Press & London: Heinemann, 1991. (
1939)
Crowe, M.J.: Theories of the World from Antiquity to the Copernican Revolution, New
York, Dover, 1990.
Dijksterhuis, E.J.: Archimedes, Princeton, Princeton University Press, 1987. (
, , 1938)
Duhem, P.: To Save the Phenomena: An Essay on the Idea of Physical Theory from Plato
to Galileo, tr. E. Doland & C. Maschler, Chicago, The University of Chicago Press,
1969.
Dumas, .: Histoire gnrale des Techniques, , Presses Universitaires de France
(Quadrige), 1962, 5 .
Fauvel, J.: Mathematics in the Greek World, The Open University, 1987. (MA290:
Topics in the History of Mathematics, Block 1: Mathematics in the Ancient World).
Fauvel, J.: The Greek Concept of Proof, The Open University, 1987. (MA290: Topics in
the History of Mathematics, Block 1: Mathematics in the Ancient World).
Fauvel, J.: The Greek Study of Curves, The Open University, 1987. (MA290: Topics in
the History of Mathematics, Block 1: Mathematics in the Ancient World).
Gille, B.: Les mcaniciens grecs. La naissance de la technologie, Paris, Seuil, 1980.
224
225
,
.
Van der Waerden
.
2. Crowe, M.J.: Theories of the World from Antiquity to the Copernican Revolution, New
York, Dover, 1990.
M.J. Crowe
.
,
.
3. Gille, B.: Les mcaniciens grecs. La naissance de la technologie, Paris, Seuil, 1980.
Bertrand Gille
.
,
.
1
.
, ,
.
,
.
226
2
1-3
. ,
, , . ,
(,
, ),
(. . ?).
, .. ,
. (
.)
3 ()
(1) :
.
.
(3).
,
.
.
( (1)),
( (2)),
( (3)).
4
.
, ,
227
. ,
,
:
, .
7
.
,
(;) ,
, .
,
,
.
Hultsch Schiaparelli .
,
. Heiberg
Heath. ,
.
. [= ]
.
,
, ,
.
,
.
228
1.6
,
, .
,
, ,
.
, :
,
.
(
)
.
.
,
, .
(1.6.1)
( 1.6.2)
, -
.
229
,
. 1.6.3
. 1.6.4
, , 1.6.5
.
.
1.6.1
.
( ). ,
,
.
.
H
. - -
.
, ,
.
, , :
. ,
, .
.
( ).
230
(. )
. ,
,
, .
. ,
.
, ,
, , .. ,
.
.
.
.
. , .
, ,
, . 6 ( 7)
..
, .
.
( 3).
,
( 40 ). ,
,
.
231
470 ..
O .
420 ..
.
.
385 ..
,
.
330 ..
.
.
320 ..
280 ..
).
280 ..
.
(4 ..).
.
.
95 ..
.
.
80 ..
,
.
60 ..
(. 1.6.4)
60 ..
( )
100 ..
, .
100 ..
140 ..
.
.
129-200
216 ..
.
232
1.6.2
.
,
(, ) .
.
( )
,
, .. .
.
,
(1 2 ..)
460 .. ,
.
. -
-
.
. 380 ..
.
(corpus hippocraticum)
.
( ) ( 280 ..) -
,
.
. ,
,
. ,
233
420 350 .. ,
, . ,
, . ,
.
, , , .
, ,
, .
!
, ..,
( ,
..)
.
60
.
,
, , , ..
, ,
,
( ).
, :
, ,
,
,
.
. ..
.
234
,
.
,
.
( )
, .
, ,
(
) ,
, ,
.
.
-
,
.
, - ,
.
,
,
()
(
).
, ,
, ,
,
235
. ,
(
) -
.
,
, .
. ,
,
.
.
.
, , ,
( , ..)
.
1.1 ,
,
6 .. .
, ,
236
( ),
, , .
,
() , . ,
,
. : , , (
) .
,
(
),
( ) ,
( -
- ),
, ()
, .
, ,
.
,
, , .
.
. , ..
.
, .., ,
.
, :
.
( ).
: ,
. , [ ]
237
.10 ,
( )
( Hippocrates IV, 1931, . 306).
.
-
.
( )
: .. ,
,
.
.
( ),
.
, .
,
. ,
. ,
, (, , , ),
(, , , ).
, .
, .
, . ,
,
. (. 1),
,
.
10
. , . ,
238
1
()
()
()
()
, , . , ,
: .
, ,
. .. ,
, ,
.
.
, , . ,
, : - -.
. ..
, (, )
(, ).
. .
. , ,
239
,
.
,
, , ,
,
.
, , .
,
.
. , ,
,
. ,
, ,
- .
, ,
, . :
, , :
. ,
( )
. ,
.
(, 1991, . 149)
( ,
), .
: (
). .
( )
,
240
, .
,
.
,
, ,
. , ,
: , ,
, .
, ,
.
.
. , ,
:
[],
, :
. ,
[ ] . ,
, .
: ,
( Hippocrates,
1931, . 230-231)
,
(, ..).
:
, , , , ,
, -
. (, 1991, . 191)
- -
, , ,
.
-
241
-
. ,
, .
:
, ,
.
. . ,
, ,
, ,
, , . ,
.
( ) . A
,
, -
-
. ,
:
.
,
,
.
.
.
(. ).
, .
,
242
.
, (,
), .. ,
, ,
.
. ,
, , .
, .
, .
.
. ()
:
, , ,
. ,
.11
.
, . (, 1991,
. 137)
, ,
,
.
(, ..)
. ,
.
: ( :
), .
, .
, , , .
11
. (=
)
243
,
, , .
, .
. (, 1991, . 139)
, ,
:
, ,
.
,
,
,
,
,
. (, ..)
.
,
:
,
, .
, , , ,
,
.
, ,
, , , ,
.
,
,
. (, ..)
,
:
[ ] - , , -
, .
( ). ,
, , , .
244
.
( ).
,
, ,
: (
). , ,
, ,
, , ,
. (, 1991, . 141-43)
1
,
. :
)
;
)
;
)
( );
)
;
-
-,
.
.
245
(.
)
:
)
.
) ,
, .
.
.
( :
) .
, :
() ,
. (.
,
), .
(.. ) , ,
-
.
.
-
. -,
.
,
- ,
.
. : 6
246
.
,
, .12
,
:
, . (, 6 )
.
, , . ,
, .
, ,
, :
- - ,
, ,
. ,
. , ,
, , ,
, ,
. , ,
, , ,
. (,
1983, . 199)
, ( )
, ,
12
, 2
247
, .
, .
-
.
, , ,
.
:
[ ] ,
,
,
- -,
.
, , ,
(, , , ,
). ,
, , . ,
, ,
,
. ,
, .
,
,
,
,
, . (,
.., . 143)
,
.
, ,
.
.
-
.
248
,
,
.
,
.
) .
.
,
.
.
,
(
).
( ). (
) ,
,
,
.
,
() .
.
, .
249
-
,
.
,
- -,
. .
, ,
.. , ,
, ,
.
, . ,
, , .
: -
- , , ..
.
,
, ..
. ,
, . ,
, ( ) -
,
.
, ,
.
250
,
,
. .
(
).
, ,
,
.
(. )
. ,
,
, ,
.
, .
1.6.3
.
,
. .
, ,
,
,
. (, ,
, ).
.
: , , ,
, . ,
,
.
251
. ,
, , .
. ..
,
.
.
, ,
.
:
.
.
.
. .
.
.
.
. . ,
.
. ,
, , , , ,
.
.
,
.
Zeller - Nestle:
252
[ ]
, : ,
. ,
,
. (ZellerNestle, 1980, . 235)
, : ,
, , . ,
(, , ).
( )
. .
:
, ,
-
- .
.
1.6.4
,
.
, , , ,
.
. (
.)
.
-
253
.
.
. .
. ,
, ,
.
-
,
,
.
. , ,
(, , , , ,
..) .
, ( 40 ..)
( 200 ..),
,
.
,
.
. , ,
.
.
.
.
254
13 (
). .
.
.
1.6.2 ,
,
,
.
( )
() .
, .
, , .
.
. ,
,
. 200 ..
.
13
,
, . ..
, , .
.
255
. 3 ..
,
.
.
, .
,
, (. 1.2).
, .
,
.
.
.
.
, ,
, .
( ) status strictus.
( ) status laxus.
, ,
status mixtus.
.
.
, ,
( , , , ..)
. ,
.
, ,
.
.
256
.
, ,
(.
).
. , ,
.
, ,
,
.
,
.
, ,
. ,
. , ..
. , ,
.
,
. ,
, .
, .
,
, -
.
257
- , ,
.
1.6.5
. .
. ,
, . , ,
. , ,
,
.
, ,
-
, .
, .
.
, 200
216.
. 350
,
. 130 ,
.
.
,
. ,
.
, , .
258
,
. , ,
.
, , ,
.
, ,
.
, ,
, . , .
.
.
, , ,
.
. ,
. ,
.
.
. ,
16 , , ,
,
.
, ,
- ,
.
. ( hn, 1821-33,
259
. , . 324).
, , , ,
.
,
:
,
: -
. , ,
. ,
,
. ,
. , ,
, .
, , , ,
, . ,
, - ,
- ,
14. :
-
. , ,
, , .
:
, .
.
. ,
, , .
- , ,
, .
1.6.6
.
14
: . ,
,
.
.
260
. ,
,
, , (
). (
11 ), ( ,
) , , -
. ,
,
, .
, ,
.
,
, .
,
,
, .
, ,
, ,
. ,
.
, ,
, -
.
.
. ,
, , ,
, , 19 ,
-
261
-
, ,
.
: ,
,
, .
, , -
(, , , ),
(, , ) (,
, , ), ,
.
, .
,
.
.
,
, ,
.
.
,
( , ,
, .
262
, , ,
),
.
, ,
.
, ,
.
!!!!!
,
:
1) ;
;
2) ;
;
3) , , (
);
4) ;
5) ;
6)
;
7) ;
8) ;
;
9)
;
10) ;
;
263
Ackerknecht, .: , . . , , ,
1998. ( 5-7, . 79-110.)
Jaeger, W.: . , 3 , . . . ,
, , 1971 (
, . , . 27-69.)
Krug, A. : - ,
. . . , . , , , 1997.
Lloyd, G.E.R.: . , . . ,
, , 1996.
, .: , , , 1983.
, .: , . , , ,
1991.
Zeller, E. - Nestle, W.: , . . , ,
, 1980.
Conrad, L.I. ..: The Western Medical Tradition, Cambridge, Cambridge Univ. Press
1995. ( 1 & 2, . 11 - 70.)
Galenus Claudius: Opera Omnia (. C.G. Khn), Leipzig, 1821-33.
Hall, T.S.: History of General Physiology, Chicago, The University of Chicago Press,
1939. ( 6-10 (. 66-163)
. .)
Hippocrates IV (tr. W.H.S. Jones), Loeb Classical Library, 1931.
Lloyd, G.E.R.: Magic, Reason and Experience, Cambridge, Cambridge University Press,
1979.
Lloyd, G.E.R.: Folklore and Ideology, Cambridge, Cambridge Univ. Press, 1985.
Longrigg, J.: Greek Rational Medicine, London, Routledge, 1993.
1. Krug, A. : - ,
. . . , . , , , 1997.
,
.
2. Longrigg, J.: Greek Rational Medicine, London, Routledge, 1993.
264
1
, ,
. , ,
.
()
.
.
: - ..
. .. ,
. ,
( ..)
,
(. ).
, , ,
( ,
..)
, ,
() , ..
.
(,
) . ,
...
.
265
, , :
.
, ,
.
. , ,
.., ,
,
. :
, , .
.
() .
: , ,
, ( )
( . Kirk Raven Schofield, ).
2
: ,
,
.
:
-
.
,
.
.
3
266
, .
,
.
,
.
.
4
, , :
,
.
-
-
.
,
.
, ,
,
.
5
,
, :
,
.
: .
267
1
.
268
1.7
.
, ,
,
.
:
.
.
.
3 ..
.
,
,
.
. 1.7.1
-
( )
- .
1.7.2 ,
269
. , 1.7.3
.
270
1.7.1
3 ..
,
,
.
, ,
: ,
.
. ,
.
4 .. ,
, ,
. - ,
, ,
. , , .
,
,
17 .
;
,
, , ;
,
, .
,
271
.
.
, . ,
, ,
, .
,
. , Van der Waerden,
,
, ,
(Waerden, 2000, . 310).
,
. Van der
Waerden
(.., . 311). ,
.
(,
) .
.
.
.
, ,
272
.
,
,
. , ,
.
.
, .
.
.
, .
, , .
,
. ,
,
.
,
. , , ,
, ,
,
. ,
( ),
-
-,
.
,
273
. 3 ..
,
. ,
, .
,
.
,
. , ,
, , ,
, , .
, , .
.
( . 330 ..) ,
, ,
.
,
, 4 .. ,
.
.
. ,
, . -
, ,
. ,
.
,
274
)
. ,
,
.
, ,
. ,
.
529
( ,
,
) .
, , ,
.
415 .. , 392,
, ,
.
,
.
275
,
. ,
. ,
.
, .
.
, .
. ,
,
, .
(5 ),
. 418. (Waerden, 2000, . 341-342)
,
, .
(. 410-485),
.
,
.
.
.
.
, 3 .. ,
,
3 .. .
276
1.7.2 :
.
2 ..
, ,
4 .. ,
. ,
. ,
(1018-1078),
( 270 .. )
3 .. .
,
( . . : .
, 1963, . 395):
!
.
1/6
1/12 [ , , ]
1/7 ,
.
, , !
, ,
, .
.
.
.
, .
277
[],
9
(Qusta ibn Luqa).
Franois Vite, Ren Descartes, Pierre Fermat
17
Jacob Klein (1899-1978):
Vite .
( Vite).
.
, .
.
247 ..,
,
.
. , ,
. .
-
,
. , ,
. ,
, : (
x), ( x), ( x4),
278
, ( ).
(x0) .
,
. ,
1/x, 1/x
.
,
. , 2x5, ,
, 2/x5 .
axm, -9 m + 9.
x0
x
x
x
x4
x5
x6
, ,
. (
F. Hultsch )
, ,
,
.
.
279
( ) ,
,
.
,
x + 2x + 3 = x + 3x - 3x - 1
II 17, :
:
, .
,
, .
( )( ),
, , , .
:
.
(xm = xn) , , .
, ,
. al-jabr al-muqabala.
al-jabr algebra ().
.
,
.
,
Franois Vite
In artem analyticem Isagoge [ ]
1591 .
280
. ,
.
,
, ax =
b ax = b ,
.
.
ax + bx = c, ax + c = bx, ax = bx + c.
.
.
, ,
,
.
,
.
! .
.
281
,
.
.
:
,
.
,
.
,
.
:
,
.
+ = , a .
a = 16 ( ) x
(). :
(1)
Y = 16 x.
, , ;
,
:
16 .
(x) ( ) 16 4,
: Y = mx - 4. m
282
. m m = 2,
Y = 2x - 4.
(1) Y
x,
5x = 16x,
16
x = 5 . X Y
16
12
400
( 5 ) ( 5 ). 25 ,
16, .
() . , II 8
+ = 16 , X =16/5, Y
=12/5.
.
,
;
x + y =
y = mx a.
,
, ,
, . ,
(, 1995)
16 ,
y = mx - a,
.
, ,
x + y = .
283
13
. ,
.
, :
(1)
x + y =
(2)
x = a - y
(3)
x = (a - y)(a + y)
(4)
a+y
x
= a-y.
x
a+y
m a + y = mx, y =
x
mx - a, .
.
.
1.7.3 :
.
,
.
,
.
,
.
.
284
, , ,
. (1 .. )
,
, 4 .. ,
.
(. 480-524).
,
(Institutio Arithmetica)
, (Institutio Musica)
,
.
, ,
quadrivium ( ). ,
, ,
.
( ) ( ).
( )
.
(Historia Naturalis)
(23/24-79 ..),
(De nuptiis Mercurii et Philologiae) (
410-439), (. 480-575)
(. 560-636).
,
.
.
To Quatrivium , ,
Trivium , ,
.
285
. ,
,
(334-323 ..)
.
, , .
.
, ,
, ( Jundishapur)
.
(
431 451),
. ,
, ).
,
.
632 ..,
.
,
, ,
.
,
, 800 .
,
. ,
286
,
.
.
, , ,
.
.
3 .. -
.
. ,
,
.
,
16 17
.
!!!!!
,
:
1)
;
2)
3 ..
;
287
3) (3)
;
4)
;
5)
;
6)
, , ;
: , , . . .
, , ...., 1963.
Klein, J.: , , . 7, 1998, . 41-74.
, .: .
: (. .
, . ), , , 1993, . 111-130.
, .: , , . 3, 1995, . 109132.
, .: , ,
. 5, 1996, . 83-90.
288
Lindberg, D.: The Transmission of Greek and Arabic Learning to the West.
Science in the Middle Ages (. D. Lindberg), Chicago, The University of
Chicago Press, 1978, . 52-90.
OLeary, de Lacy: How Greek science passed to the Arabs, London, Routledge, 1949.
1. , .: , , . 3, 1995, .
109-132.
.
.
289
2
x
1
1
1
1
x + 12 x +7 x + 5 + 2 x + 4 = x
6
x = 84.
84 .
4
16 ,
Y = mx - 4. m
m = 2 X =16/5, Y =12/5.
m
,
. ,
. ,
,
.
290
2:
.
, :
, .
.
.
.
.
.
,
,
.
, ,
. ,
, ,
291
() , 12
13 , . , ,
,
, .
(330-1453 ..)
.
.
. ,
(527-565),
.
2.1. 2.2
,
, 9
10 .
( ), ,
. (2.3)
,
13 14
.
. 2.5
, , 2.4
.
, ( 2.6).
292
2.1 :
.
. ,
(. 1.7), ,
.
, , .
6 .. ,
5 6 3
.
5
, .
2.1.1
.
,
(
)
.
.
,
, (. 330-395)
,
365 372, ,
, ,
(370-414) ,
.
293
547
,
,
,
.
: ( 6
),
, ,
, , ..,
,
(641 ..),
( ).
,
.
.
.
.
, ,
. ,
, , (
).
294
,
,
. .
,
,
. , ,
,
,
, , ,
.
.
(. 1.4).
(.. ), ,
. , ,
,
.
:
[] .
, , []
,
.
,
,
. , ,
, , , , , ,
,
, . (Clagett, 1957,
. 172-173).
.
295
,
.
( ).
:
[]
. ,
(
), ,
, , ,
, . ,
, []
: ,
, .
,
. ,
,
, , , ,
; , ,
, ,
;
: ,
;
;
, ,
,
, ;
, ,
[] ,
296
, ,
.
, ,
. []
,
(Clagett, 1957, . 174-175).
, , , , ,
.
(
) (
)
,
.
.
.
( 1.4)
,
.
( 5 6 ),
.
.
. ,
,
.
297
,
.
2.1.2
, (415)
,
, .
, ,
.
.
(. 410485),
.
529,
.
P. Lemerle
Paul Lemerle
:
I, 5, 18, 4
, ,
,
.
I, 11, 10:
.
298
, 529, .
. . (Lemerle, 1985, . 66-68)
2.1.3
330
(). 425
,
. (
) , 1453.
,
, .. 5
, ,
, 8 .
.
,
.
,
auditorium, , ..
,
. ,
,
,
.
5 6
.
299
, ()
.
( )
.
. ,
( )
. ,
15 .
.
. ,
. , ,
.
,
,
.
. , ,
,
, ,
, ,
,
.
2.2
, (610-641)
,
300
(602-610).
,
.
quatrivium.
,
7 8 ,
. ,
, (), ..
, ( )
.
, . ,
,
(681).
.
.
.
,
. ..
( , ).
,
301
726,
,
(829-842), .
.
2.2.1
9
( ), 790
869. ,
.
.
.
- (813-833)
,
. 863 (
), , ,
.
(
, ..), ,
.
Kurt Vogel,
, ,
(Vogel, 1996).
,
.
.
,
, ,
.
302
1.5
.
.
1.5 .
;
,
.
2.2.2
, ,
,
.
,
, .
, , ,
,
.
,
. ,
.
.
, ,
. ,
,
,
303
, -,
.
959
, ,
,
. , .
, ,
.
,
1008 .
2.2.3
11 12
. 1045
(1018-1078),
,
.
, .
, ,
.
.
.
.
.
, .
.
. ,
304
.
quatrivium .
,
. .
,
, , ,
.
(12 ) (1110-1180),
.
.
(1143-1180)
.
.
11
, . ,
,
,
.
11 .
9 10 .
.
2.3
2.3.1 .
305
(1204-1261)
.
.
(1204-1222). , ,
,
, (12221254) (1254-1258) ,
.
.
(. 1197/98-1272)
(1217-1282).
(. 1197/98-1272)
(Runciman, 1980, . 70).
,
,
, , .
1227-1239
,
. 1238-1248,
,
. 1248
.
. , ,
.
.
306
.
. T
, ,
. .
, (
) , , , .
. 31
(, ,
, ..) , ,
.
2.3.2
1261
1453.
(1217-1282), ,
,
.
. , ,
.
,
.
,
,
.
(. 1242-1310). , ,
.
307
. ,
,
.
( , , ,
).
,
, , 17
, Bachet de
Mziriac (1581-1638), Pierre Fermat (1601-1665) ..
.
(1255-1305 1260-1310),
.
(
). , ,
, .
,
, ,
, (. ).
.
308
1292/93.
.
( 1294)
.
,
.
, ,
, .
(Treu, 1890, . 53-55)
. ,
1292 1293, Mediolanensis
Ambrosianus Et 157 sup. (Allard, 1979, . 227).
.
(
[
]) ,
.
.
,
.
(Treu, 1890, . 81-85)
,
.
)
(
309
), :
,
, , . ,
[ ] ,
, , [ ]
[ ]
.
)
,
.
, ,
. , ,
.
,
. , ,
()
, , . ,
() , ,
.
. ,
,
,
.
) ,
.
, ,
,
-.
,
.
310
,
.
(1282-1328)
, ,
. ,
11
. 14
.
.
, .
(1270-1332), .
15 (, 1975, .
. 799) H.G. Beck, ,
,
14 (Beck, 1952).
.
. ,
.
.
,
, .
.
, 43 .
, , , ,
311
, .
,
,
,
.
,
.
. ,
,
. ,
(
).
. :
. ,
1316
.
.
( Miscellanea)
,
,
, .
.
.
,
312
.
, , 250
, - ,
(, 1872, . , . ).
13
14 ,
.
(1293/94-1359/60)
Krumbacher 14 ,
.
, (12041259), ,
.
. :
, ,
, ,
,
, , , ,
, .
.
.
313
.
.
,
. , ,
.
2.3.2, 3
.
2.3.3
14 -
,
(Tabriz), .
.
,
.
.
,
, .
,
, .
( , 1346)
.
( . 1310, 1371)
( 1360-1388).
314
. 1367
.
(1371).
, ( )
( ),
-.
,
.
. 1361
,
.
.
.
.
,
(. 1355-1451).
2.3.4
( 1322/3 , 1380)
,
(
) . , (
1397/8), ,
,
.
315
. ,
.
quadrivium,
( 1396),
.
, .
,
15 . 100
. . 65 H. Hunger K. Vogel (1963).
.
, ,
,
.
,
,
1 9 .
,
0, 1, 2, ,9 .
100
,
.
97: . / / / /,
; /.. .
;
;
316
, .
.
, .
.
,
, ,
. ,
,
.
.
, ,
,
.
.
, ,
, .
.
,
.
,
.
,
, . 1440,
,
.
,
.
, ,
317
,
. , , ,
1497 ,
,
.
Pomponazzi Cremonini.
. ,
. (
) ,
.
,
, ,
, , Jordanus Nemorarius
.
2.4
.
,
( ).
( ) .
, ,
, ,
.
318
.
- .
,
.
,
.
.
.
, ,
.
,
,
.
,
.
(. ).
,
.
, ,
, .
,
, .
K. Vogel
, , , 14 ,
319
, , , ,
,
.
,
()
,
15 .
1 9,
, .
14
.
.
Sarton
. ,
, .. Escorial,
1570 ,70,
. (Vogel, 1996, . 80-81)
, , ,
( ),
.
. .
,
, ,
. ,
. ,
.
,
.. (.. )
320
.
, , ,
(4 .. ) .
,
, .
. ,
( ) . ,
.
.
.
.
(, , ..) ,
,
.
(,
, , ..).
(
, , ..).
.
. ,
, .
(, , ,
..). ,
, ,
.
,
.
321
,
.
,
,
.
,
.
.
,
.
.
2.5
.
641, . .
:
. 641
.
2.5.1
,
. ,
.
, ,
,
.
,
322
-.
.
, ,
, , ,
.
.
500
.
- (. . ?),
, .
.
. ,
, .
.
2.5.2
,
.
,
5 ,
(.. )
.
,
, , , .
.
323
2.5.3
.
. 370
. , ,
( ).
, , .
, , ( 380 390)
. , ,
, ( 379) .
, ,
,
, .
,
, , 1136.
50 (38 12 ), ,
, . 2
.
2.5.4
. ,
.
( ).
( )
. ,
, ,
324
, .
.
, .
O (
), . ,
()
,
,
, .
Boerhaave,
18 , ,
.
( )
, .
, , ,
, .
.
,
.
(, , ).
( , ),
.
( : )
.
(. ) .
.
.
.
.
, ,
325
, , , , , ..
.
, ,
.
.
, ,
, ,
.
,
.
.
() .
. 2656
48 . ,
. , ,
16 .
. ,
. ,
.
. ,
, .
,
.
, ,
.
. ,
.
326
2.6
, Steven
Runciman (Runciman, 1980),
,
, .
. ,
, .
. ,
,
.
.
,
.
, .
, , ,
. ,
.
, .
, ,
, , ,
, , .
, (
Runciman, 1980, . 66).
, ,
.
327
.
trivium quatrivium
, , ,
, ,
.
,
, ,
, .
: -
.
() .
, .
. .
, .
,
, : .
,
.
. .
, , .
.
:
.
. , ,
.
.
328
,
,
.
.
.
, .
, .
.
.
Runciman ,
, ,
(Runciman, 1980, . ).
,
.
.
.
.
,
,
, .
, ,
.
, ,
.
.
329
,
, ,
, .
.
.
.
,
.
,
, .
, .
. , :
. (Runciman, 1980, .113).
,
;
, .
330
, .
,
.
(527-565),
, 9 10
( )
13 14 ( ).
,
(
, , ),
!!!!!
,
:
1)
;
2) ( )
. ;
3)
;
, : , , , 1975.
Hunger, H.: , . , , ...., 1994.
.: , , 1983.
331
Lemerle, P.: , . . -,
, ...., 1985.
Runciman, S.: , . . , ,
, 1980.
, : , . , , 1872.
, . .: , . . . , ,
, 1977.
Vogel, K.: , . . .
Cambridge, ,
, 1979, . 806-833.
Vogel, K.: , . . .
, , . 5, - 1996, . 75-81.
Wilson, N.G.: , . . , , ,
1991.
Allard, A. (.): Maxime Planude. Le Grand Calcul selon les Indiens, Louvain-laneuve, Universit Catholique de Louvain, 1981.
Allard, A.: LAmbrosianus Et 157 sup., un manuscrit autographe de Maxime Planude,
Scriptorium, . 33, 1979, . 219-234.
Barlaam von Seminara: Logistik, . P. Carelos, , , 1996.
Brhier, L.: Le Monde byzantin, 3 , Paris 1947-50.
Beck, H.-G.: Theodoros Metochites. Die Krise des byzantischen Weltbilnes im 14
Jahrundert, Munich, 1952.
Clagett, M.: Greek Science in Antiquity, London, Abelard-Schuman, 1957.
Constantinides, C.N.: Higher Education in Byzantium in the thirteenth and early
fourteenth centuries (1204 ca. 1310). Nicosia, Cyprus Research Centre, 1982. (Texts
and Studies of the History of Cyprus, XI)
Heiberg, J.L.: Les sciences grecques et leur transmission, IIe partie: Loeuvre de
conservation des Byzantins et des Arabes, Scientia, . 31, 1931, . 97-104.
Hunger, H. & Vogel, K.: Ein Byzantinisches rechenbuch des 15. Jahrhunderts, Wien,
Hermann Bhlaus, 1963.
Krumbacher, K.: Geschihte der Byzantinischen Litteratur, Munich, 1897.
: , 3, ,
. .. , 1974.
Mergiali, S.: LEnseignement et les Lettrs pendant lpoque des Palologues (12611453), , , 1996.
Sarton, G. : Introduction to the History of Science, -, Baltimore, 1927-48.
Tannery, P.: Sciences exactes chez les byzantins, . J.L. Heiberg, Toulouse, E. Privat
& Paris, Gauthier-Villars, 1920. (Mmoires Scientifiques, IV)
Taton, R. (.): Histoire gnrale des sciences, . 1: La Science antique et mdivale,
Paris, P.U.F., 1957.
Temkin, O.: Byzantine Medicine: Tradition and Empirism. : The
Double Face of Janus, The Johns Hopkins Univ. Press, 1977, . 202-222.
Tihon, A.: Lastronomie byzantine (du Ve au XVe sicle), Byzantion, . 51, 1981, .
603-624.
Treu, M. (.): Maximi monachi Planoudis epistulae, Breslau, 1890.
332
Vogel, K.: Ein Byzantinisches Rechenbuch des 14. Jahrhunderts, Wien, Hermann
Bhlaus, 1968.
1. Vogel, K.: , . . .
Cambridge,
, , 1979, . 806-833.
Kurt Vogel, (
1967),
,
.
333
2
, , :
1. corpus
9 . .
.
2. ( ) 12
16 .
3. ,
1906.
4. , ,
.
5. 15 16
,
.
6.
: , -
, ,
, ,
.
, .
4
1
: 250 4 ,
1
1284
375 3 , 4 2 , 12 6 , 37 2400 .
334
. , ,
(.).
.
, , , , 1, 2, , 9
0.
335
3 : 15
,
,
,
1821.
:
.
.
.
(1453)
(1821).
, ,
, .
( 3.3), 18
, ,
. ,
15
. .
.
336
3.4
19
,
, ,
, .
, , ,
, ,
.
,
, .
337
3.1 :
. :
1.
.
2.
.
3. .
(. 1400-1460)
.
.
,
.
.
.
18
.
.
(. 2.6), 14
. , ,
,
, .
338
, ,
.
.
. ,
.
,
.
' .
.
.
18
.
.
(1204).
15
16
. ,
.
339
17
.
-
- . , ,
.
, , ,
.
(
),
, ,
.
.
.
. ,
,
.
, .
,
.
340
. ,
.
.
, 17 ,
. ,
,
.
3.2
3.2.1
16
(1545-1563)
.
,
.
17
.
.
.
.
341
, ,
, .
,
, .
(1572-1638), , , ,
(1602) (1620).
.
.
.
,
.
.
.
. , ,
(1584-1588) , 1593,
. ,
, ,
. ,
, 18 ,
.
3.2.2 .
342
. T
1566 1570 1646.
, A,
I. E A A P 1604
1608, .
(1609-1613)
I.
Cesare Cremonini. A
,
I. 1622 1640
.
M N ,
1643.
.
.
,
.
,
.
,
, ,
.
.
16 , , ,
, . ,
,
,
, , , ..
343
.
: , . -,
. ,
, ,
.
,
. , ,
- ,
, -
,
. , ,
. , ,
, ,
. ,
. ,
,
.
,
.
.
.
.
,
,
.
.
344
,
.
, ,
. ,
17 , ,
, ,
. , ,
.
.
, 1613, ,
,
. , , ,
150 .
, , ,
, , .
, , ,
, .
: , ,
,
. ,
, , ,
. , ,
,
, .
,
,
345
.
, ,
.
,
, ,
:
. , ,
.
.
: E '
' . , ,
,
. , ,
.
, .
1729 1779 1780 .
, ,
.
,
.
, ,
, ,
, .
. , ,
,
. , ,
( )
.
346
,
. , , ,
,
. , '
.
, . ,
, ,
,
.
,
, .
.
.
,
.
, , . , ,
,
, .
, , ,
.
.
3.3
3.3.1
18 .
347
. , ,
,
. 1716
.
X N (1663-1731).
.
T 1696 B B . T 1700,
,
.
, 1707
, , ,
. ,
.
.
, , .
.
1716 E
. , ,
, , .
N
.
A . ,
K.
. E, ,
H
348
K.
. H
... K N
. K I, ,
A, (...) O. (...)
, , .
:
,
.
N .
, , ,
.
.
(
)
K. , E
.
. , ,
,
. , ,
.
, ,
,
.
349
, ,
,
. 17
. ,
,
( )
. , ,
,
.
,
, ,
,
.
- - ,
.
, , .
,
, , ,
.
,
,
-.
.
,
.
.
350
,
, , , ,
. 17
,
. , , 17 ,
. .
.
,
, , ,
.
, , ,
,
. , ,
, , .
-
.
,
.
,
.
17
, ,
. , ,
,
.
351
, ,
.
,
. ,
.
:
,
,
.
.
. , ,
( , )
. , ,
,
.
. -
, -
,
.
3.3.2 :
.
A
. O A
. 1660 K Z
352
1736. I. A
1697 1708 B , M
. . E
E K. K
M (Malebranche) .
-.
,
, I
1723. A
. M . O
A . T , ,
K. E
A
. , , ,
. T 1725 I
. Y .
.
, ,
, ,
, ,
,
,
,
1725,
. (. , 1988)
353
O A . H , ,
E , , . A,
, . M,
, ,
1749 M B. T
, , ..
A
1723, I X
N. , ,
. ,
, E .
Y
(. 1.4),
. , ,
: (-,
-, -), ,
. O , ,
,
, . E ,
A
,
.
(17001754). ,
. 1713-1720
, , , ,
. ,
, , . 1721,
, Collegio
Veneto
. ,
354
, .
, 1721, , ,
. ,
,
. ,
.
.
'
( 1759),
,
.
.
, ,
. 1739
18 . ,
,
.
.
, ,
, , .
.
.
355
.
, , , (
Tycho Brahe).
.
, ,
, :
.
, , ,
,
, ,
.
.
(, , ) ,
, (, )
.
18
,
.
; .
, .
356
3.4 :
3.4.1
18
.
,
.
(, , , ..).
18
,
.
,
.
, ,
18
,
,
.
,
.
,
. ,
, ,
. , ,
, , ,
.
, ,
357
. , ,
,
.
, .
, ,
.
(1789),
.
. 18
. , ,
,
, , ,
.
, .
-,
.
. , ,
.
, ,
, , .
,
.
.
358
.
.
, ,
.
,
per se.
,
, ,
.
3.4.2 :
(1716-1806).
.
.
, ,
.
K ,
A K I K (
N ) , , B .
,
359
360
. , 1766
, M (3 , B 1805), T
,
B 1805. M, , E
('sGravesande) 1806, B,
(Antonio Genovesi).
Locke,
B (J. Fr. Wucherer),
B (Wolff), M (J. B. Du
Hamel), (Pourchot) ..
,
.
1740-1750,
.
O B,
,
.
T 1767 Essai historique et critique sur les
dissensions des glises de Pologne,
. H B
. M
,
. O B ,
. ,
, ,
,
. , ,
, B
:
E,
. , B
361
. E A
E
, ,
.
T
. 1805,
,
1778.
, 1762
T
.
, ,
1730-50. , , T
, , ,
, 1766.
,
, .
T
. ,
.
,
,
.
,
, . T
,
362
.
. :
,
, , ,
,
.
.
, ,
.
, ,
.
,
. ,
, .
:
, , , ...
, .
Leibniz.
. Leibniz Wolff.
.
363
,
.
.
, (
)
.
,
,
. ,
,
. ,
, ,
. ,
.
.
.
,
.
. , ,
.
.
.
,
, . ,
, , , ,
364
,
.
,
. , ,
.
, , .
, , ,
.
, ,
.
Leibniz
.
, ' ,
,
[,
] , [,
] .
,
, , . '
, ,
, [ .] ()
, ,
.
, , ,
.
, ,
, ,
, .
.
365
.
, ,
. ,
,
.
T
1805.
, , 50
, , , . ,
, Fortunati a Brixia
1747
, .
B
(...) . T ,
, .
.
,
,
.
T , ,
: M I
, ,
. K
H,
. ,
.
366
M
, , , ,
B , :
ycho Brahe.
, ,
18 . H
, ,
. K Brahe
. ,
,
K
.
. ,
B : E , ,
, K,
, .
:
, .
. , ,
.
, , ,
.
. , ,
: '
, ,
, , ,
. '
.
367
. , A, ,
,
. M , , ,
, epler, K, Leibniz
.
. A
,
, .
, , , ,
.
,
. , ,
, ,
.
. , ,
,
. H ,
, - -
: ,
.
. , ,
.
, ,
Flamsteed.
;
.
:
368
. ,
,
.
. ,
, ,
, ,
. ,
.
.
.
;
, .
3.5
1770
. (
1768-1774, ..)
.
21,
369
.
. ,
, ,
,
. ,
,
.
, , ,
,
.
:
,
. ,
.
,
,
.
.
.
.
,
.
( ,
,
370
), .
,
.
.
( ..) . ,
.
, ,
.
.
3.5.1
(1762-1824) , ,
.
.
.
. (1802-1812),
.
, , .
. , , .
,
. ,
.
371
,
, .
.
- -
.
. , ,
.
. ,
: , ,
. ,
. , ,
.
()
. ,
,
, , ,
,
,
.
. ,
.
, , ,
372
.
3
, ,
;
.
,
.
3.5.2
1777.
,
. 20 ,
,
, . 1803
.
.
1804 ,
, .
(
) . 1807 1808
.
...
. 1809
,
.
, .
373
1810 .
1819 .
,
, .
.
. 1813
.
.
, .
. 1814 .
.
. 1815
.
. 1817 .
. :
( 1818),
, , , ,
( 1819), ... (
1819). 1819,
, , .
,
(
1821).
- .
1830-1832 12
374
1832
, .
1834. ,
. 1 1836.
. ,
,
. 4-5
, ;
3.6 .
3.6 : 1453-1821
,
, ,
. ,
, ,
. , ,
,
(
), , ..
. ,
:
,
,
375
.
, ,
.
,
.
,
,
.
,
, .
,
. , ,
,
.
,
.
:
, .
, ,
.
. ,
. , ,
376
,
.
,
,
.
. ,
, ,
, , . ,
. ,
,
,
.
. ,
.
, ,
.
, , ,
- , ,
.
.
18 . ,
, ,
377
. ,
. ,
,
.
18 . ,
, . ,
,
.
.
150
. , ,
,
.
.
. ,
.
.
378
!!!!!
,
:
1)
- ;
;
2)
;
;
3) 18
;
.
4)
;
5)
18 ;
;
, . (.): , , , 1976.
, .: ( ), , 1963.
, .: . , , 1988.
, . .: .
17 , , . 11, 1974, .
296-310.
, .:
, , . 3, 1995, . 75-86.
, .: (. .
& . ), , 1976.
, .: , , 1883.
, . .: , 2 , , 1966 &
1971.
379
, . .:
1800, , . 1, 1945, . 11-12.
, . .: .
, , 1948.
, . .: , , 1989.
, .: .
, , . 11, 1974, . 580-626.
, .: , 3 , , 1992-1994.
, .: (15-19 .), , 1991.
, .: , ,
. , 1998.
, . .: , , 1996.
, .: . , , 1988.
, . (.): - ,
, , 1988.
, .:
. 18 .
- , , . 7, 1977, . 416-454.
., ., .:
(1750-1821), .
8, , , 1986.
., ., .:,
18 , , , 8, 1988, .123.
, .: 16 18 , ,
1988.
, . ., (.): , 2 , , 1953.
, .:
,
, 1867.
, .: ,
, . 8, 1999, . 171-177.
, .: .
(1453-1821), , 1868.
, .: .
, , 1926.
, . (.): 1453 1821, 2 , ,
1988 & 1989.
Argyropoulou, R.D.: Traductions en Grec moderne douvrages philosophiques (17601821), Revue des tudes sud-est Europennes, . X, 1972, . 363-372.
Cavarnos, C.: Modern Greek Thought, Belmont Mass., 1969.
Demos, R.: The Neo-Hellenic Enlightenment (1750-1821). A general Survey, Journal
of the History of Ideas, . 19, 1958, . 523-541.
Dialetis, D., Gavroglu, K., Patiniotis, M.: Sciences in the Greek Speaking Regions
during the 17th and 18th Centuries. The process of appropriation and the dynamics of
reception and resistance, Archimides, . 2, 1999, . 41-71.
Dimaras, C.Th.: La Grce au temps des Lumires, Gnve, 1969.
380
Gavroglu K., Dialetis D.: Appropriating New Scientific Ideas in the Greek-Speaking
Regions during the 17th and 18th Centuries, : Die Griechen und Europa - Auen
und Innensichten im Wandel der Zeit, H. Heppner - O. Katsiardi-Hering (.), Zur
Kunde Sudosteuropas, Band II/25, Bohlau Verlag Wien, 1998
Henderson, G.P.: Greek Philosophy from 1600 to 1850, The Philosophical Quarterly,
. 5, 1955, . 157-165.
Henderson, G.P.: The Revival of Greek Thought 1620-1830, Albany, 1970. [
: Henderson, G.P., 1620-1830, ..
. , 1994.]
Herig, G.: kumenisches Patriarchat und europische Politik 1620-1638, Wiesbaden,
1968. [ : Herig, G.,
1620-1638, 1992.]
Iliou, P.: Luttes sociales et mouvement des Lumires Smyrne en 1819.
: Structure sociale et dvloppement culturel des villes sud-est europennes et
adriatiques aux XVIIe-XVIIIe sicles [Actes du Colloque interdisciplinaire tenu
Venise, 27-30 mai 1971], Bucharest, 1975. [ : , .,
. (1819), 1986.]
Kitromilides, P.M.: The idea of science in the modern Greek Enlightenment.
: P. Nicolakopoulos (.): Greek Studies in the Philosophy and
History of Science, Dordrecht, 1990, . 187-200.
Nicolaides, E., Dialetis, D.: LInfluence des Lumires sur la Formation Scientifique
Greque - Une Approche par lAnalyse Factorielle, Revue dHistoire des Sciences, .
XLV/4, 1992, . 491.
Pallis, A.A.: The Phanariots. A Greek Aristocracy under Turkish Rule, London, 1951.
Papaderos, Al.: Metakenosis. Das kulturelle Zentralproblem des neuen Griechenlands bei
Korais und Oikonomos, Mainz, 1962.
Tsourkas, Cl.: Les dbuts de lenseignement philosophique et la libre pense dans les
Balkans. La vie et loeuvre de Thophile Corydale (1570-1646), Thessaloniki, 21967.
1. : (.
. , . ), 1976.
.
1870 1940 700 .
19 ,
,
.
:
, ,
381
,
.
2. , ..: , , 1977.
. ,
,
.
1945
(, , )
18 .
.
( )
: (1964), (1975),
Les lumires et la formation de la conscience nationale chez les peuples du Sud-Est
europen (1970), (1951),
1791-1800 (1966).
3. Dialetis, D., Gavroglu, K., Patiniotis, M., Sciences in the Greek Speaking Regions
during the 17th and 18th Centuries. The process of appropriation and the dynamics of
reception and resistance. Archimides,
1999, . 41-71.
,
,
.
, ,
18 .
,
( , )
382
,
.
1
1.
.
2.
.
3. , ,
.
4.
, ,
.
.
2
1.
.
2. ,
,
.
, , ,
.
3. ,
.
, , ,
.
, , ,
383
.
3
,
.
(,
) .
, ,
,
.
- -
.
.
384
. ,
- -
.
,
:
,
-
,
(1922).
. ,
,
.
.
385
,
.
,
, ,
..
,
, .
.
.
( ,
, ..)
.
,
.
.
.
386
1. 17 18 ,
,
, .
, .
2. .
18
.
,
, .
.
.
(
).
,
.
.
.
3.
.
. ,
.
,
.
,
,
.
387
.
4.
.
,
( )
, .
5.
18 .
.
.
18
.
.
.
.
.
6.
, .
( )
.
7.
.
.
.
.
.
388
.
. 19 ,
1897
,
.
, ,
.
( ,
),
.
, ,
. 19
.
, , , .
,
, 19 . 20,
389
,
.
.
.
, .
.
. .
19
,
, ,
. , ,
.
19 , ,
.
,
,
,
.
.
390
, ,
, ,
.
19 20
.
.
, ,
.
. , ,
.
.
, , , , , ,
, , .
,
.
.
.
, .
391
,
.
. .
. , 1834.
: , , ,
. ,
, 1837.
: , , .
,
. 1862
.
:
.. ,
,
, , .
19
.
.
,
.
.
( , ..).
(1841-1904)
1865, .
,
392
(
)
.
,
,
.
Justus Liebig (1803-1873) 1840
,
,
.
.
,
.
1887
.
1882-1883. .
1895,
. ,
1897
. 1904
1911,
.
, ,
,
.
, ,
. ,
.
393
.
,
,
.
, .
19
.
,
.
.
1869
.
Xavier Landerer. Landerer 1869,
,
. ,
. 1892
. Bunsen
Hofmann. :
.
,
, , ..
,
.
.
.
1899
3000 .
394
,
,
1896. ,
,
:
. , ,
,
.
, ,
.
.
,
,
.
, ,
19 .
,
:
, .
19 .
.
,
.
.
1845, . , : ,
, ,
395
.
1922,
. 1911,
,
.
( 1914),
.
1922
,
.
, (1922-1923),
, (1896-1934),
, , (1906-1938),
, (1912-1952).
19 ,
.
,
, ,
,
.
,
.
.
396
1836
.,
,
, ,
,
.
,
. ,
, 31 1836
.
.
.
, .
. , 1844 1862,
.
, , 1863
,
, . 18641873 . .
,
.
.
1879
1887 1902.
397
, .
1888 , ,
, . 1902
.
.
1909.
1911.
1914 338
.
. 1917
.
, 8 1842,
,
,
. . ,
. .
.
(Theophil Hansen),
(1843-1846) , ,
,
.
. .
. (1802-1860).
398
,
,
.
,
. ,
.
. 1855
. (18251867)
.
.
(
) 1858
(Julius Schmidt, 1825-1884).
, .. ,
(
1866)
(, ..).
1861
(Publications de lObservatoire dAthnes),
.
,
.
399
.
. ,
,
.
(1884),
, (1840-1896).
.
, .
1889 (1862-1934)
.
. 1892 1894
. 1895
,
, , .
.
1896, ,
,
.
15.000 .
20
.
, ,
.
.
400
20 ,
.
, , (
)
.
19 ,
20
.
.
.
.
, . & , .:
(1911-1981), , , 1981.
, . .: , , ,
1944.
, .: ( ), (1821-1894),
(1895-1967), , , 1974.
, .:
, 1828-1834. , ,
, 1995.
, .: , , , 1993.
, .: , , , 1998.
, .: , , 1957.
, .: ,
, 1889.
401
, .: - , ,
, 1970.
, .: , , , 1981.
, . .: (
), , 1964.
, . .: 1837-1937, ,
, , 1948.
, .: .
(1830-1922), , , 1979.
, .: .
, , , 1977.
1
:
.
.
.
.