Sie sind auf Seite 1von 61

A ICTIOFAUNA DO RIO DO PEIXE SOB A INFLUNCIA DA REPRESA HIPEREUTRFICA DE BARRA BONITA

Jaciara Vanessa Krger Paes UNESP - Botucatu Janeiro/2011

Rios fluxo de gua unidirecional e permanente, em ntima relao com a bacia hidrogrfica (Tundisi et al., 1999b; Tundisi & Matsumura-Tundisi, 2008). Diferentes habitats com seus componentes fsico, qumico e biolgico (Vannote, 1980), como substrato, topografia, correnteza e organismos (Caramaschi, 1986). Heterogeneidade: efeito na distribuio dos organismos, em especial, dos peixes. A heterogeneidade ambiental um fator presente nos ecossistemas aquticos e determinantes na estrutura das comunidades de peixes (Dajoz,
2005).

Peixes constituem maior grupo entre os vertebrados viventes: 51% (Nelson, 2006). Regio neotropical: mais diversificada e com complexas interaes (Lowe-McConnell,
1999).

ainda subestimada (Reis et al., 2003). vastos sistemas rios e lagos tropicais - pequenos riachos e nascentes

et al., 2005).

(Langeani

Bacia do alto Paran: 2. maior em extenso; 600 espcies de peixes em 891.000 Km2 (Bonetto, 1986; Agostinho et al., 2007). Grande relevncia scio-econmica: grandes centros urbanos, industriais e agrcolas (Agostinho & Jlio Jr., 1999).

Demanda por energia eltrica: (ANELL, 2005; Agostinho et al., 2007)

Construo de barragens de UHE para produo de energia


2003).

(Tunsidi, 1999,

Modificaes nos componentes dinmica (Henry, 1998).

(Bianchini Jr., 1994),

e no regime hidrolgico e

Impactos positivos e negativos (Tunsidi, 1999; Strakraba & Tundisi, 2000). Negativos:

Ambiente ltico em (semi)lntico (Tundisi & Matsumura-Tundisi, composio e riqueza de espcies e relaes ecolgicas. Rotas migratrias (Agostinho et al., 2007; Britto, 2008).

2005):

Espcies reoflicas esto sujeitas a reduo ou extino, por no conseguirem se ajustar as novas condies ambientais, enquanto outras mais aptas a ocupar reas lnticas (Fernando & Holcik, 1991; Woynarovich, 1991). Usos mltiplos dos reservatrios e do seu entorno: atividades desordenadas

Poluio e contaminao das guas espcies no-nativas (Smith et al., 2005). Atividades agro-pastoris Pesca e piscicultura

(Barrella & Petrere, 2003),

introduo de

Impactos antrpicos conhecimento

conciliao entre econmicos. ...)

os

usos

mltiplos

(ecolgicos,

sociais

Assim:

Objetivos inventrio das espcies que compe as assemblias de peixes no baixo curso do Rio do Peixe, ao longo do gradiente longitudinal, analisando os atributos ecolgicos, alm de caracterizar este trecho do rio quanto as suas variveis ambientais e limnolgicas.

Rio do Peixe

Tributrio de Barra Bonita Inmeros impactos em sua bacia hidrogrfica (Bubel, 1998) Extrao comercial de areia Atividades agro-pastoris em seu entorno Retirada vegetao marginal Carreamento de partculas do solo, fertilizantes e defensivos Ocupao humana Despejo de efluentes (esgoto) e resduos slidos (lixo) Atividades de pesca

REA DE ESTUDO

Mdio Tiet Represa UHE Barra Bonita 1963: produo de energia Mltiplos usos Impactos: avanado grau de eutrofizao, pesca, introduo de espcies Tributrios: rios Capivara e do Peixe, Piracicaba

RIO DO PEIXE

3 contribuio no mdio Tiet (Eiger et al., 1999). Nascentes: Cuesta de Botucatu, Serra Comprida e depresso perifrica
(Caramaschi, 1986; Bubel, 1998; Uieda & Motta, 2004).

guas limpas e refgio para peixes (Barrella, 2001; Barrella & Petrere Jr., 2003).

Problemas relacionados aos mltiplos usos (Bubel, 1998).


70 km de extenso, abastecendo Bofete, Porangaba, Torre de Pedra, Conchas e Anhembi (Eiger et al., 1999).

Trecho de 7,5 km no baixo curso do Rio do Peixe (Anhembi, SP).

Rio Tiet

Rio do Peixe

ESTAES DE AMOSTRAGEM
NO RIO DO PEIXE

Calha do rio: Baiano, Paca e Foz Lagoas marginais: Usina e Boi

CARACTERSTICAS DAS ESTAES DE


AMOSTRAGEM
Estao de amostragem Tiet Foz Usina Boi Coordenadas geogrficas Corpo d gua/ compartimento Rio Tiet/calha Rio do Peixe/calha Rio do Peixe/ lagoa marginal Rio do Peixe/ lagoa marginal Vegetao aqutica macrfitas macrfitas macrfitas e gramneas baixa ocorrncia Entorno agricultura e pecuria agricultura e pecuria cana-de-acar vegetao

224926.29 S 4853.81 W
224914.2 S 480503.0 W 224929.9 S 480601.2 W 224950.7 S 480637.0 W 225029.6 S 480655.3 W 225047.4 S 480647.7 W

Paca
Baiano

Rio do Peixe/calha
Rio do Peixe/calha

baixa ocorrncia
baixa ocorrncia

vegetao
vegetao, pastagens e bancos de areia

MATERIAL E MTODOS

nov.06 a nov.07 Captura do peixes: redes de espera Lagoas: redes de 3 a 7 cm (P1)/rea= 77,10 m2 Calhas: 3 a 14 cm (P1 e P3)/rea= 167,20 m2

Outros aparatos: arrasto, peneiro e tarrafa

Campo: identificao e anlise biomtrica Fixao com formol 10%

Variveis ambientais (dados compilados) Cota fluviomtrica da represa Pluviosidade mensal acumulada Variveis limnolgicas: No local: OD, K25, pH e TC transparncia e profundidade

Em laboratrio: Material em suspenso (Teixeira et al., 1965) e clorofila-a (Golterman & Clymo, 1978): filtrao Nutrientes totais (Golterman & Clymo, 1978): espectrofometria

RESULTADOS E DISCUSSO

Captulo 1

A composio da ictiofauna do baixo curso no Rio do Peixe na regio da sua desembocadura da represa de Barra Bonita (Anhembi, SP)

Captulo 2

Atributos ecolgicos da ictiofauna e as condies limnolgicas no baixo curso no Rio do Peixe a montante da barragem de Barra Bonita (Anhembi, SP)

SOBRE A COMPOSIO (CAP. 1)


4.885 espcimes, 303,0 kg biomassa, 57 espcies Seis ordens e 19 famlias

Characiformes 54%

Siluriformes 26%

Gymnotiformes 7%

Perciformes 9%

Synbranchiformes 2%

Cyprinodontiformes 2%

CAPTURAS COM REDES DE ESPERA


3.493 indivduos de 40 espcies e 296,9 kg biomassa Cinco ordens e 17 famlias

Siluriformes 20% Characiformes 55%

S= 8 629 indivduos e 92,5 kg

S= 22; 2.745 indivduos e 185,6 kg


Gymnotiformes 10%

Perciformes 12%

S= 5 82 indivduos e 15,5 kg

S= 4 36 indivduos e 2,3 kg S= 1 Synbranchiformes 1 indivduo e 0,9 kg 3%

COMPOSIO POR FAMLIA


nmero 50 40 30 20 10 0 Curimatidae Characidae Anostomidae Gymnotidae Acestrorhynchidae Sternopygidae Prochilodontidae Hypopomidae Sciaenidae Pimelodidae Cichlidae Parodontidae Synbranchidae Heptapteridae biomassa

Abundncia (%)

Callichthyidae

Erythrinidae

saguirus - Cyphocharax modestus e Steindachnerina insculpta lambari - Astyanax altiparanae; viuvinha - Moenkhausia intermedia; piranha - Serrasalmus maculatus e sardinha - Triportheus nematurus caborja - Hoplosternum littorale curimbat - Prochilodus lineatus

Loricariidae

Abundncia nas calhas (%) 10 20 30 40 50 0 Sinsc Hlitt Pline


nmero

Abundncia nas lagoas (%) 10 20 30 40 50 0 Sinsc Hlitt Cmode


nmero

Steindachnerina insculpta e Hoplosternum littorale


Aalti Cmode Alacu Smacu Hmala Psqua
biomassa

COMPOSIO POR COMPARTIMENTO

Aalti

biomassa

Alacu

Cnage

Pline

Hmala

Rio do Peixe

Baiano: 27 espcies, 330 indivduos e 30,5 kg Paca: 28 espcies; 499 indivduos e 39,9 kg Foz: 29 espcies; 1.513 indivduos e 162,6 kg Boi: 22 espcies, 661 indivduos e 32,6 kg Usina: 25 espcies, 490 indivduos e 31,2 kg

Foz

Paca

Baiano

50 40 Nmero (%) 30 20 Foz 10 0 Hlitt Pline Cmode Sinsc Aalti Smacu Alacu Sinte Abundncia Log(n+1) 2.5 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 40 Biomassa (%) 30 20 10 0 Pline Hlitt Hmala Cmode Alacu Psqua Sinsc Sinte Snasu 0 5 10 15 Nmero de espcies 20 25 30 Paca Baiano

Foz

Paca

Baiano

50

Usina

Boi

50 40 Nmero (%) 30 20 10 2.5 Abundncia Log(n+1) 2.0 1.5 1.0 0.5 0.0 40 Biomassa (%) 30 20 10 0 Pline Hlitt Hmala Cmode Alacu Sinsc Cnage 0 5 10 15 20 25 Nmero de espcies

Usina

Boi

0
Hlitt Pline Cmode Sinsc Aalti Alacu Cnage Minte

Usina

Boi

50

espcie

nmero

biomassa

100 80

Abundncia (%)

ALCTONES* Triportheus nematurus (ampla distribuio) Brachyhypopomus pinnicaudatus (L. Boi) Plagioscion squamosissimus (calhas)

60 40 20 0 Autctone Alctone Extica

EXTICAS Oreochromis niloticus (calhas) Tilapia rendalli (Foz)

95,8% (=3.347 espcimes) e 92,9% (=275,7 kg) ESPCIES NATIVAS DO ALTO PARAN

*Poecillia reticulata, obtida com outros aparatos de captura (L. Usina)

Migradoras de mdia a longa distncias

Sedentrias ou migradoras de curta distncia

Fecundao externa e sem cuidado parental (N= 9)

Fecundao externa e sem cuidado parental (N= 18)

Fecundao externa e com cuidado parental (N= 13)

L. friderici L. lacustris P. maculatus S. nasutus T. nematurus

L. elongatus L. obtusidens

A. affinis A. piracicabae A. altiparanae A. fasciatus A. schubarti B. pinnicaudatus C. modestus C. nagelii

A. lacustris E. trilineata E. virescens

C. jaguarensis G. brasiliensis H. iheringii H. cf. strigaticeps T. rendalli G. sylvius H. ancistroides H. litoralle H. malabaricus O. niloticus niloticus S. maculatus P. anisitsi S. marmoratus

P. lineatus
R. quelen

I. labrosus
L. paranensis S. intermedius P. squamosissimus

Porte das espcies Pequeno Mdio Grande

S. insculpta M. intermedia M. sanctaefilomenae

adaptado de Agostinho et al., 2003, 2007

Espcies importantes na pesca (mdio e baixo Tiet):

lambaris: A. altiparanae, M. intermedia e M. sanctaefilomenae saguirus : S. insculpta, C. modestus e C. nagelii cascudos: H. ancistroides, H. strigaticeps e H. iheringii tilpias: O. niloticus e T. rendalli mandis: I. labrosus e P. maculatus piavas: gnero Leporinus caborja (H. littorale), trara (H. malabaricus), piranha (S. maculatus), curimbat (P. lineatus), corvina (P. squamosissimus)

VARIVEIS AMBIENTAIS E ICTIOFAUNA


Pluviosidade 460 Cota fluviomtrica (m) 455 450 100 445 440 mar mai jan ago 50 0 Cota 250 200 150 Pluviosidade acumulada (mm)

nov.06

n 30 25 Abundncia (%) 20 15 10 5 0 1 2 3

nov.07

Chuvoso (coletas 1, 2, 3 e 7) 2.103 indivduos 185,3 kg de biomassa

fev

dez

set

jul

out

abr

jun

Seco (coletas 4, 5 e 6) 1.390 indivduos 111,5 kg de biomassa

SOBRE OS ATRIBUTOS ECOLGICOS E CONDIES LIMNOLGICAS (CAP. 2)


CPUE (Carvalho & Silva, 1999) Constncia de ocorrncia (Dajoz, 1978) Diversidade de Shannon-Wiener e a equitabilidade (Magurran, 1988) Diversidade (Harrison et al., 1992) Riqueza de espcies (Odum, 1986) ndices de Simpson (Krebs, 1989) e Ponderal de dominncia (Agostinho et al., 1997)

Similaridade ictiofaunstica Jaccard Bray-Curtis

Mtodo de ligao a associao mdia no balanceada UPGMA (Past Hammer et al., 2001)

CAPTURA POR UNIDADE DE ESFORO - CPUE


Foz 3500 CPUE n (Ind.103.m-2) CPUE b (Kg.103.m-2) 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 nov.06 jan.07 mar.07 mai.07 ju.07 set.07 nov.07 Paca Baiano Usina Boi 350 300 250 200 Foz Paca Baiano Usina Boi

150
100 50 0 nov.06 jan.07 mar.07 mai.07 ju.07 set.07 nov.07

CPUE N POR ESTAO AMOSTRAL

Espcies Sinsc Aalti Alacu Hlitt Sinte Pline Cmode Smacu Minte Cnage

Baiano 281 257 251 197 173 114 96 78 30 18

Paca 783 413 634 144 48 120 66 36 96 12

Foz 1124 1047 156 1711 84 1657 1190 682 6 173

Usina 1102 752 480 1141 26 441 1089 91 91 454

Boi 2218 1219 778 1297 26 220 921 208 519 441

CPUE B POR ESTAO AMOSTRAL

Espcies Hlitt Pline Sinte Alacu Hmala Snasu Psqua Sinsc Lfrid Cmode Cnage

Baiano 28,1 28,0 16,8 15,9 15,0 12,2 11,3 8,6 8,3 3,2 0,8

Paca 21,0 28,4 13,3 42,1 16,3 7,8 33,0 24,8 5,4 2,2 0,8

Foz 298,9 318,0 12 10,6 89

Usina 122,1 48,1 2,8 19,8 27,3 4

Boi 149,1 25,8 3,4 36,3 51,2 4,8

23,4 33,5 0,6 45 5,7 37,6 21,4 22,3 14 18 56,5

CONSTNCIA

A. altiparanae, H. malabaricus, P. lineatus e S. insculpta Constantes em todas as estaes/compartimentos L. lacustris e P. anisitsi Acessrias em todas as estaes/compartimentos A. fasciatus e S. nasutus ocorrncia acidental apenas nas lagoas

CONSTNCIA ESTAO FOZ


Hypostomus iheringii Leporinus elongatus Leporinus friderici Moenkhausia intermedia Synbranchus marmoratus Astyanax altiparanae

Cyphocharax nagelii
Eigenmannia trilineata Geophagus brasiliensis Hypostomus ancistroides Hypostomus cf. strigaticeps Leporinus lacustris Leporinus obtusidens Pterygoplichthys anisitsi Rhamdia quelen Tilapia rendalli

acidental 17%

Acestrorhynchus lacustrius Cyphocharax modestus Gymnotus sylvius

acessria 35%
constante 48%

Hoplosternum littorale
Holpias malabaricus Oreochromis niloticus Prochilodus lineatus Pimelodus maculatus Plagioscion squamosissimus Steindachnerina insculpta Schizodon intermedius Serrasalmus maculatus Triportheus nematurus

CONSTNCIA ESTAO PACA


Crenicichla jaguarensis Geophagus brasiliensis Rhamdia quelen Astyanax fasciatus Cyphocharax nagelii Cyphocharax modestus Gymnotus sylvius Holpias malabaricus Hypostomus cf. strigaticeps Iheringichthys labrosus Leporinus lacustris Leporinus friderici Leporinus obtusidens Oreochromis niloticus Pimelodus maculatus Plagioscion squamosissimus Pterygoplichthys anisitsi Triportheus nematurus acessria 53% constante 36% acidental 11% Astyanax altiparanae Acestrorhynchus lacustrius Hoplosternum littorale Hypostomus ancistroides Moenkhausia intermedia Prochilodus lineatus Steindachnerina insculpta Schizodon intermedius Serrasalmus maculatus Schizodon nasutus

CONSTNCIA
ESTAO BAIANO
Cyphocharax nagelii Eigenmannia virescens Geophagus brasiliensis Gymnotus sylvius Leporinus elongatus Moenkhausia intermedia Plagioscion squamosissimus Triportheus nematurus acidental 30% constante 33% acessria 37% Astyanax altiparanae Cyphocharax modestus Hoplosternum littorale Holpias malabaricus Prochilodus lineatus Steindachnerina insculpta Schizodon intermedius Serrasalmus maculatus Schizodon nasutus

Acestrorhynchus lacustrius Hypostomus ancistroides Hypostomus iheringii

Hypostomus cf. strigaticeps


Iheringichthys labrosus Leporinus lacustris Leporinus friderici Oreochromis niloticus Pimelodus maculatus Pterygoplichthys anisitsi

CONSTNCIA
ESTAO USINA
Apareiodon affinis Astyanax fasciatus Brachyhypopomus pinnicaudatus Hypostomus ancistroides Hypostomus iheringii Iheringichthys labrosus Leporinus paranensis Schizodon nasutus acidental 32% Astyanax altiparanae Acestrorhynchus lacustrius Cyphocharax modestus Crenicichla jaguarensis Eigenmannia trilineata Gymnotus sylvius Leporinus lacustris Moenkhausia intermedia Moenkhausia sanctaefilomenae Pterygoplichthys anisitsi Schizodon intermedius Triportheus nematurus acessria 36% constante 32%

Cyphocharax nagelii
Hoplosternum littorale Holpias malabaricus Prochilodus lineatus Steindachnerina insculpta

CONSTNCIA
ESTAO BOI

Apareiodon piracicabae Astyanax fasciatus Astyanax schubarti Eigenmannia trilineata Pimelodus maculatus Schizodon nasutus acidental 27% Astyanax altiparanae Acestrorhynchus lacustrius Cyphocharax modestus Cyphocharax nagelii acessria 32% constante 41% Hoplosternum littorale

Geophagus brasiliensis Gymnotus sylvius Leporinus lacustris

Pterygoplichthys anisitsi
Schizodon intermedius Serrasalmus maculatus Triportheus nematurus

Holpias malabaricus
Moenkhausia intermedia Prochilodus lineatus Steindachnerina insculpta

ATRIBUTOS ECOLGICOS

Atributos N indivduos N espcies (S) Diversidade (H) Equitabilidade (E) Riqueza (d) Simpson (D) Recproca de Simpson (1/D)

Baiano 330 27 2,78 0,84 4,48 0,08 12,02

Paca 499 28 2,45 0,73 4,35 0,14 7

Foz 1.513 29 2,36 0,7 3,82 0,12 8,01

Usina 490 25 2,38 0,74 3,87 0,12 8,13

Boi 661 22 2,28 0,74 3,23 0,14 7,22

DIVERSIDADE E EQUITABILIDADE

Atributos H E

Baiano 2,78 0,84

Paca 2,45 0,73

Foz 2,36 0,7

Usina 2,38 0,74

Boi 2,28 0,74

Teste T - diferenas estatisticamente significativas todas as estaes, exceto Foz e Usina.

DIVERSIDADE

Maiores valores ocorreram das comparaes entre as estaes de calhas e lagoas marginais. 1 (n mdio)
Estaes Paca Baiano Foz Paca Baiano Usina 13,79 14,29 10,71

Usina
Boi

33,33
26,92

25,93
24,00

26,92
24,00 20,83

2 (n mximo)
Estaes Paca Baiano Usina Boi Foz 13,79 10,34 24,14 13,79 10,71 21,43 10,71 26,92 19,23 16,00 Paca Baiano Usina

RIQUEZA DE ESPCIES
Atributos N espcies (S) Baiano 27 Paca 28 Foz 29 Usina 25 Boi 22

Riqueza (d)

4,48

4,35

3,82

3,87

3,23

Acrscimos de espcies (S) no sentido nascente-foz, ocorrendo situao inversa a riqueza (d).

DOMINNCIA: SIMPSON E NDICE PONDERAL


Atributos Simpson (D) Recproca (1/D) Baiano 0,08 12,02 Paca 0,14 7 Foz 0,12 8,01 Usina 0,12 8,13 Boi 0,14 7,22

Hoplosternum littorale
Prochilodus lineatus Steindachnerina insculpta Cyphocharax modetus Acestrorhyncus lacutris Hoplias malabaricus Astyanax altiparanae Serrasalmus maculatus outras 0 10 20 30 40 50 ndice Ponderal de Dominncia (%)

82,7% dominncia: H. littorale, P. lineatus e S. insculpta. Estaes de amostragem Foz:: H. littorale e P. lineatus Paca: A. lacustris e S. insculpta Baiano: H. littorale, A. lacustris, P. lineatus, S. intermedius e S. insculpta Usina: H. littorale, C. modestus, P. lineatus e S. insculpta Boi: H. littorale, S. insculpta, A. lacustris e C. modestus

SIMILARIDADE
calhas

lagoas

Jaccard: 2 grupos
Baiano Usina Paca Foz Boi

Presena de espcies exclusivas


A. affinis A. piracicabae A. schubarti B. pinnicaudatus M. sanctaefilomenae LAGOAS



Similaridade (Jaccard)

1 ,02

0,96

0,9

L. paranensis

0,84

0,78

C. jaguarensis, E. trilineata H. strigaticeps

0,72

0,66

L. elongatus
L. friderici L. obtusidens O. niloticus P. squamosissimus

0,6

0,54

0,6

1 ,2

1 ,8

2,4

3,6

4,2

4,8

5,4

coef. correlao= 0,9501

R. quelen
S. marmoratus T. rendalli - CALHAS

SIMILARIDADE

Bray-Curtis: 2 grupos Lagoas e Foz


Baiano Usina Paca

Calhas Paca e Baiano

0,9

0,8

0,7

Similaridade (Bray-Curtis)

0,6

0,5

Similaridade entre estaes do primeiro grupo:

0,4

0,3

A. altiparanae, C. modestus, C. nagelii, H. malabaricus, H. littorale, P. lineatus, S. maculatus e S. insculpta.

0,2

0,1

0 0 0,6 1 ,2 1 ,8 2,4 3 3,6 4,2 4,8 5,4 6

coef. correlao= 0,9206

Foz

Boi

VARIVEIS LIMNOLGICAS
pH
Amostragens Nov.06
Jan.07 Mar.07 Mai.07 Jul.07 Set.07 Nov.07 amplitude Mdia desvio-padro

Tiet 5,6
4,4 7,4 4,9 7,3 8,3 5,8 4,4-8,3 6,21,4

Foz 6,7
4,5 7,7 5,3 7,0 8,4 5,0 4,5-8,4 6,41,5

Paca 5,8
6,9 7,6 5,0 7,2 7,6 7,1 5,0-7,6 6,71,0

Baiano 5,8
6,5 7,6 5,2 7,4 7,5 7,6 5,2-7,6 6,81,0

Usina 6,5
5,7 7,8 5,2 6,9 8,1 5,7 5,2-8,1 6,61,1

Boi 6,8
5,1 7,5
pH

8 7 6 5 4 3

5,3 6,9 7,8 7,6

Tiet

Foz

Baiano

Paca

5,1-7,8 6,71,1

Valores mais cidos - calhas

Usina

Boi

VARIVEIS LIMNOLGICAS
OD (mg.L-1)
Amostragens Nov.06 Jan.07 Mar.07 Mai.07 Tiet 9,3 7,9 9,6 9,9 Foz 7,6 7,6 8,2 8,1 Paca 9,3 8,9 9,1 9,1 Baiano 4,4 3,8 4,3 4,3 Usina 8,0 8,4 8,3 8,1 Boi 6,5 6,7 7,0 7,4
OD

1 2 1 0 8 6 4

Jul.07
Set.07 Nov.07 amplitude Mdia desvio-padro

9,8
10,0 9,3 4,4-9,3 7,41,7

8,1
6,9 7,6 3,8-8,9 7,31,7

8,8
8,5 9,3 4,3-9,6 8,01,8

3,6
3,2 4,4 4,3-9,9 8,01,8

9,2
9,4 8,0 3,2-10 7,72,2

7,8
7,9 6,5 3,6-9,8 8,02,0
2 0

Tiet

Foz

Baiano

Paca

Usina

Boi

VARIVEIS LIMNOLGICAS
Temperatura (C)
Amostragens Nov.06 Tiet Foz Paca Baiano Usina Boi

27,7 26,2 28,1 24,1 21,3

28,9 25,5 28,1 24,0 20,4

27,9 26,0 27,0 22,2 18,6

27,3 26,4 26,9 22,1 18,5

26,4 25,9 28,0 23,1 19,4

25,5
27

Jan.07
Mar.07 Mai.07 Jul.07 Set.07 Nov.07 amplitude Mdia desvio-padro

27,1 27,4 22,6 19,0


TC

24 21 1 8 1 5 1 2
Tiet Foz Baiano Paca Usina Boi

23,6
23,6 21,3-28,1 24,92,5

23,0
21,5 20,4-28,9 24,53,2

21,3
20,5 18,6-27,9 23,43,6

21,2
20,7 18,5-27,3 23,33,5

21,7
21,1 19,4-28,0 23,73,2

21,4
20,5 19,0-27,4 23,43,3

VARIVEIS LIMNOLGICAS
900 800 700 600

Condutividade eltrica - K25 (S.cm-1)

K25

500 400 300 200 1 00

Tiet

Foz

Baiano

Paca

Amostragens
Nov.06 Jan.07 Mar.07 Mai.07 Jul.07 Set.07 Nov.07 amplitude Mdia desvio-padro

Tiet
510,0 241,0 330,0 760,0 856,0 564,0 750,0 241,0-856,0 573,0230,8

Foz
444,0 95,0 260,0 450,0 461,0 491,0 220,0 95,0-491,0 345,9153,3

Paca
81,0 124,0 120,0 130,0 251,0 96,0 130,0 81,0-251,0 133,155,2

Baiano
86,0 129,0 120,0 130,0 208,0 93,0 170,0 86,0-208,0 133,742,8

Usina
87,0 94,0 90,0 240,0 151,0 82,0 220,0 82,0-240,0 137,767,4

Boi
91,0 88,0 110,0 330,0 250,0 97,0 160,0 88,0-330,0 160,994,3

Usina

Boi

VARIVEIS LIMNOLGICAS
Zmx e ZDS (m)
1 2,8

Amostragens Nov.06 Jan.07 Mar.07

Tiet 0,1 0,4 0,9 0,5 1,0 0,6 0,3 0,1-1,0 0,50,3
2

Foz 0,1 0,4 0,5 1,0 1,2 0,7 0,2 0,1-1,2 0,60,2

Paca 0,6 0,5 0,6 0,8 1,1 0,5 0,3 0,3-1,1 0,60,2

Baiano 0,4 0,6 0,5 0,8 1,1 0,7 0,2 0,2-1,1 0,60,3

Usina 0,2 0,5 0,7 1,1 1,4 0,8 0,3 0,2-1,4 0,70,4

Boi 0,3 0,4 0,6 0,8 1,1 0,9 0,3 0,3-1,1 0,60,3

1 1 ,2 9,6 8

Mai.07 Jul.07 Set.07 Nov.07 amplitude


Baiano Usina

Zmax

6,4 4,8 3,2 1 ,6

Tiet

Foz

Paca

Amostragens
Nov.06 Jan.07 Mar.07 Mai.07 Jul.07 Set.07 Nov.07 amplitude Mdia desvio-padro

Tiet
12,0 9,0 6,5 10,5 3,6 3,5 6,4 3,5-12,0 7,43,3

Foz
5,0 3,2 3,5 3,0 2,5 3,8 1,6 1,6-5,0 3,21,1

Paca
2,7 6,0 7,3 6,5 3,2 3,2 3,0 2,8-7,3 4,61,9

Baiano
0,4 3,1 4,3 5,2 3,4 3,8 1,1 0,4-5,2 3,01,7

Boi

Mdia desvio-padro

Usina
0,5 2,8 3,8 4,0 3,1 2,5 1,4 0,5-4,0 2,61,3

Boi
0,6 2,6 3,4 4,0 2,4 2,1 0,9 0,6-4,0 2,31,2
Zds

1 ,6

1 ,2

0,8

0,4

Tiet

Foz

Baiano

Paca

Usina

Boi

VARIVEIS LIMNOLGICAS
MST: gradiente longitudinal

Material slido em suspenso (mg.L-1)


80

Maiores fraes de MP Inorgnico: perodo chuvoso (nov.06, jan. e nov.07)

80

1 00

64
80
MPO

60
MPI

MST

48

60 40

40

32
20

20 0

1 6

Tiet

Foz

Baiano

Paca

Baiano

Usina

Baiano

MST Calhas: 4 a 108 mg.L-1 Lagoas: 3 a 49 mg.L-1

MPO Calhas: 2 a 34 mg.L-1 Lagoas: 2 a 12 mg.L-1

Usina

MPI Calhas: 1 a 85 mg.L-1 Lagoas: 0 a 37 mg.L-1

Usina

Tiet

Tiet

Foz

Paca

Foz

Boi

Paca

Boi

Boi

VARIVEIS LIMNOLGICAS
1 75 1 50

Cloro-a

Clorofila-a

1 25 1 00 75 50 25
Tiet Foz Baiano Paca Usina Boi

Amostragens Nov.06 Jan.07 Mar.07 Mai.07 Jul.07 Set.07

Tiet 75,8 15,4 24,8 32,3 24,6 163,1 17,6 15,4-163,1 50,553,7

Foz 64,6 14,1 43,5 31,9 25,7 174,5 12,8 12,8-174,5 52,456,7

Paca 4,0 5,1 13,4 4,4 3,7 5,9 5,1 3,7-13,4 5,93,4

Baiano 2,2 9,0 21,1 4,0 4,8 4,4 2,9 2,2-21,1 6,96,6

Usina 30,2 30,3 10,8 18,0 19,8 22,9 27,5 10,8-30,3 22,87,2

Boi 4,8 50,1 21,5 25,5 18,0 20,4 30,0 4,8-50,1 24,413,8

Nov.07
amplitude Mdia desviopadro

VARIVEIS LIMNOLGICAS

Nitrognio total (g.L-1)


Amostragens Nov.06 Tiet Foz Paca Baiano Usina Boi

3002 1852 1750 3095 1265 548 891 548-3095 1772983

2776 1755 1858 3092 1519 679 1040 679-3092 1817870

569 787 475 492 380 602 630 380-787 562131

604 940 615 433 305 622 692 305-940 601200

750 790 475 499 167 544 807 167-807 576229

627 821 407 650 200 458 717 200-821 555212

3200

Jan.07 Mar.07

N-total

2400

Mai.07
1 600

Jul.07 Set.07 Nov.07


Tiet Foz Baiano Paca Usina Boi

800

amplitude Mdia desviopadro

VARIVEIS LIMNOLGICAS

Fsforo total (g.L-1)

Amostragens Nov.06 Jan.07


600

Tiet 75,8 15,4 24,8 32,3 24,6 163,1 17,6 15,4-163,1 50,553,7

Foz 64,6 14,1 43,5 31,9 25,7 174,5 12,8 12,8-174,5 52,456,7

Paca 4,0 5,1 13,4 4,4 3,7 5,9 5,1 3,7-13,4 5,93,4

Baiano 2,2 9,0 21,1 4,0 4,8 4,4 2,9 2,2-21,1 6,96,6

Usina 30,2 30,3 10,8 18,0 19,8 22,9 27,5 10,8-30,3 22,87,2

Boi 4,8 50,1 21,5 25,5 18,0 20,4 30,0 4,8-50,1 24,413,8

Mar.07
P-total
400

Mai.07 Jul.07

200

Set.07 Nov.07
Tiet Foz Baiano Paca Usina Boi

amplitude Mdia desviopadro

DISCUSSO (CAP. 1 E 2)

Presente estudo: 13 espcies ainda no mencionadas para o mdio Tiet, elevando-se para 159 txons conhecidos. Espcies mais importantes nas capturas e de ampla distribuio, foram: S. insculpta e C. modestus; A. altiparanae, P. lineatus, A. lacustris, S. maculatus, H. malabaricus e H. littorale.

Essas espcies so predominantes em ambientes lnticos com alteraes antrpicas (Castro & Arcifa, 1987; Smith et al., 2003; Agostinho et al.,
2007).

Sedentarismo, alto potencial reprodutivo, plasticidade trfica, baixa longevidade e tolerncia a adversidades ambientais: conferem vantagens na colonizao (Benedito-Ceclio & Agostinho, 1997).

P. lineatus capturado ambos compartimentos, em especial nas lagoas, esto ainda desempenhando a funo de berrios naturais (Agostinho et al.,
1997; Smith et al., 2003).

Trechos livres montante de Barra Bonita servem de refgio quando as condies das guas do Tiet so desfavorveis (Barrella, 2001; Barrella & Petrere Jr., 2003): . Predominncia de espcies nativas sobre as no-nativas, particularmente na calha:

tilpias (Oreochromis e Tilapia) e a pescada branca (P. squamosissimus)= calhas tuvira (B. pinnicaudatus)= restrita a L. Usina sardinha (T. nematurus)= ampla distribuio

Pesca comercial no comumente praticada no baixo curso do Rio do Peixe; todavia, a pesca esportiva/amadora bastante apreciada. Espcies de pequeno porte, no-migradoras e sem cuidado parental comuns em riachos e rios (Agostinho & Jlio Jr., 1999). Maiores CPUE Characiformes pequenos (S. insculpta, C. modestus e C. nagelii, A. lacustris), mdio e grande porte (Leporinus e P. lineatus); Siluriformes (H. littorale). Abundncia de Characiformes predomnio de espcies de pequeno porte, aptas a ocupar ambientes semi-lnticos (Orsi et al., 2002). Pr-adaptadas a ambientes lnticos, com alta resilincia
2001). (Castro, 1987; Barrella,

Poucas espcies dominantes: saguirus, lambaris e caborja & Petrere, 2003) ambientes perturbados.

(Castro, 1987; Barrella

Trechos mais a montante (calha) dominncia (IP%): 4 a 6 espcies; Foz H. littorale e P. lineatus + de 80% IP. Maiores valores de H, E e d ocorreram no trecho mais a montante (Baiano) e menores a jusante (Foz) gradiente.

Gradiente nascente/cabeceira a foz (Barreto & Uieda, 1999; Miranda & Mazzoni, 2009) Menor diversidade em reas de cabeceira Elevado nmero de espcies desembocadura/confluncia dos rios Agrupamentos UPGMA: grande influncia das espcies dominantes, particularmente, de H. littorale (estaes mais inferiores) influncia da represa de Barra Bonita. Variveis limnolgicas Condutividade, material em suspenso e nutrientes elevados na regio da desembocadura (Foz e Tiet) piora em funo das condies do Tiet.

Barra Bonita: aumento das variveis condutividade, nitrognio e fsforo totais: nveis trficos
(Tundisi & Matsumura-Tundisi, 1994; IETC, 2001).

Estado hipereutrfico: de 1991 a atual.

Bubel (1998): Rio do Peixe (baixo curso) e Tiet alta K25 e material em suspenso e baixo OD e transparncia. Novaes (2008) : represa de Barra Bonita - altos valores K25, clorofila-a e nutrientes; baixa transparncia.

Estaes mais a montante (Baiano e Paca), assim como as lagoas marginais foram mais similares em relao as variveis limnolgicas. Foz grande influncia do Tiet altos valores nutrientes, K25, material em suspenso e clorofila-a; menor transparncia e OD.

Condies mais extremas - seleo de espcies mais tolerantes a baixas [OD]: H. littorale, Hypostomus e O. niloticus.

CONSIDERAES FINAIS

Rio do Peixe: ictiofauna diversificada, espcies nativas e migradores como P. lineatus e Leporinus.

Espcies abundantes: ambientes perturbados; restando poucas reoflicas dos riachos da Cuesta de Botucatu. Caracdeos de pequeno porte, oportunistas (sedentrias, generalistas), pradaptados a condies lnticas. Alta dominncia de H. littorale tolerante a condies adversas; e participao das espcies no-nativas: indicativo do forte estresse ambiental neste trecho do Rio (desembocadura).

Piora nas condies limnolgicas regio de desembocadura: refora a idia do forte estresse nesta poro do Rio do Peixe.

CONSIDERAES FINAIS
Abundncia de espcies migradoras nos diversos compartimentos e melhores condies limnolgicas nas estaes mais a montante importncia da conservao deste tributrio. ordenamento das atividades nas bacias hidrogrficas, conciliando os diversos usos mltiplos e os aspectos ecolgicos.

OBRIGADA PELA ATENO

CNPq Proc. no 140838/2007-4

Das könnte Ihnen auch gefallen