PANEVROPSKI UNIVERZITET APEIRON FAKULTET PRAVNIH NAUKA BANJA LUKA

OSNOVI KRIMINALISTIKE doc.dr Goran Gajid

LITERATURA
KRIMINALISTIKA Branislav Simonovid,Uro Pena KRIMINALISTIKA ivojin Aleksid,Milan kulid KRIMINALISTIKA Berislav Paviid,Duko Modli KRIMINALISTIKA TAKTIKA Branislav Simonovid,Mile Matijevid KRIMINALISTIKA TAKTIKA Milan arkovid

SADRAJ PREDAVANJA
POJAM I PODJELA KRIMINALISTIKE PREDMET I ZADATAK KRIMINALISTIKE METODE KRIMINALISTIKE ODNOS KRIMINALISTIKE I DRUGIH NAUKA NAELA KRIMINALISTIKE NAINI SAZNANJA ZA KRIVINA DJELA ZLATNA PITANJA KRIMINALISTIKE OSNOVI I OSNOVANA SUMNJA INDICIJE

POJAM I PODJELA KRIMINALISTIKE

1.POJAM KRIMINALISTIKE
Kriminalistika je nauka koja se bavi izuavanjem metoda otkrivanja i istraivanja krivinih djela i njihovih uinilaca kao i razvojem strategije suprostavljanja kriminalitetu.

1.1.POJAM KRIMINALISTIKE
Kriminalistika se kod nas odreuje kao nauka koja prouava,pronalazi i usavrava naune i na praktinom iskustvu zasnovane metode i sredstva,koja su najpogodnija da se otkrije i razjasni krivino djelo,otkrije i privede krivinoj sankciji uinilac,obezbijede i fiksiraju svi dokazi radi utvrivanja (objektivne) istine,kao i da se sprijei izvrenje bududih planiranih i neplaniranih krivinih djela.(definicija V.Vodinelid)

1.2.POJAM KRIMINALISTIKE
Kriminalistika je nauka o tehnici,taktici i metodici operativnih,istranih i drugih sudskih radnji, kao i o spreavanju kriminaliteta. Hans Gros-otac kriminalistike Poznati kriminalisti sa prostora bive SFRJ: Vladimir Vodinelid, ivojin ika Aleksid,Duko Modli, Vladimir Krivokapid

2.PODJELA KRIMINALISTIKE
Kriminalistika tehnika Kriminalistika taktika Kriminalistika metodika Kriminalistika strategija

2.1.KRIMINALISTIKA TEHNIKA
Kriminalistika tehnika prouava,razvija i iz tehnikih i prirodnih nauka preuzima najpodesnija sredstva koja slue za pronalaenje,obezbjeenje,fiksiranje i ispitivanje tragova krivinih djela(npr.tehnika sredstva za izazivanje latentnih tragova,fotografske tehnike,mikroskopi);za formiranje baza kriminalistikih informacija(o uiniocima,krivinim djelima,tragovima,orujima i sredstvima izvrenja), kao i za sprjeavanje izvrenja i prevenciju krivinih djela (alarmni sistemi,kamere za video nadzor itd.) Kriminalistika trasologija-disciplina koja izuava tragove fizike,hemijske i bioloke prirode...

2.2.KRIMINALISTIKA TAKTIKA
Kriminalistika taktika se bavi oblicima u kojima se mogu pojaviti krivina djela,motivima i ciljevima njihovog izvrenja (kriminalna, delikventska tehnika i taktika); strunim znanjima, vjetinama obiajima, shvatanjima, nainom ivota i psihologijom izvrilaca krivinih djela (kriminalna fenomenologija); usavrava sva ona osnovna pravila i radne metode koji slue otkrivanju i razjanjavanju izvrenih i sprijeavanju bududih krivinih djela, a nisu tehnike prirode i organski povezuju tehnike i taktike naine rada.

2.3.KRIMINALISTIKA METODIKA
Kriminalistika metodika je disciplina kriminalistike. Dok kriminalistika taktika prouava i razrauje osnovna pravila i radne metode tipine za otkrivanje, istraivanje i razjanjavanje svih vrsta krivinih djela bez razlike, dakle opte i zajednike, kriminalistika metodika istrauje i prouava posebnosti (specifinosti), ono to je vaede samo za otkrivanje, istraivanje i razjanjavanje odreene vrste krivinih djela.

2.3.KRIMINALISTIKA METODIKA
Kriminalistika taktika izuava opte principe za vrenje uviaja,a kriminalistika metodika se bavi uviajima kod pojedinih tipova krivinih djela (imovinski delikti,krvni delikti idr.) Kriminalistika taktika izuava opta uputstva koja se odnose na sasluanje osumnjienog, a kriminalistika metodika specifinosti sasluanja osumnjienog kod pojedinih krivinih djela.

2.4.KRIMINALISTIKA STRATEGIJA
Kriminalistika strategija u irem smislu rijei, sastoji se u operacionalizovanju kriminalnopolitikih koncepata suzbijanja kriminala u cjelini ili pojedinih formi, ali primjenom kriminalistikih mjera i od strane nosilaca kriminalistikih aktivnosti. Postoji zakonodavna, socijalna, ekonomska strategija suzbijanja kriminala

2.4.KRIMINALISTIKA STRATEGIJA-VRSTE
1. Opta kriminalistika strategija bavi se formiranjem, unaprijeenjem i metodama implementacije generalnih kriminalistikih preventivnih koncepata koji se odnose na suzbijanje, odnosno stavljanje pod kontrolu kriminaliteta u cjelini (community policing). 2. Posebna kriminalistika strategija izuava metode suzbijanja i prevencije pojedinih vrsta krivinih djela. Na primjer, kriminalistika strategija stavljanja pod kontrolu i suzbijanje organizovanog kriminaliteta.

2.4.KRIMINALISTIKA STRATEGIJA-VRSTE
3. Specijalna kriminalistika strategija bavi se strategijom implementacije ili optimiziranja pojedinih kriminalistikih mjera. Na primjer ta uiniti da bih se prosjeno vrijeme izlaska interventne ekipe na lice mjesta smanjilo sa petnaest na pet minuta.

PREDMET I ZADATAK KRIMINALISTIKE

PREDMET I ZADATAK KRIMINALISTIKE

Kriminalistika je samostalna nauka koja ima jasno odreen predmet izuavanja, precizno definisane zadatke i osoben spektar metoda kojima se slui. Pripada grupi krivinih nauka, s obzirom na to da objekat njenog naunog i praktinog istraivanja ini kriminalitet. Kriminalistika nije pravna nauka jer ne istrauje pravnu stranu krivinog dogaaja, ved je injenina nauka jer se bavi realnom stranom krivinog postupka

1.PREDMET KRIMINALISTIKE
Otkrivanje, istraivanje i prouavanje zakonomernosti nastanka, trajnosti, prikupljanja (fiksiranja), ispitivanja i koritenja operativnih i dokaznih informacija o krivinom djelu i uiniocu u krivinom dogaaju. Izuavanje,analiza i uoptavanje delikventske prakse (taktike i tehnike izvrenja i prikrivanja krivinih djela), kako bih se uoile zakonomernosti, opte i tipine (kriminalistika metodika).

1.PREDMET KRIMINALISTIKE
Prouavanje (istraivanje) operativne, istrane i sudske prakse. Izuavanje primjene u praksi postojedih kriminalistikostrategijskih, preventivnih, taktikih mjera i tehnikih sredstava (npr. alarmni sistemi). U predmet kriminalistike spada i utvrivanje zakonomernosti-meusobne veze i meusobno dejstvo materijalnih objekata kao i fiziko djelovanje ljudi (sfera kriminalistike tehnike). Uzajamne reakcije izmeu ljudi ulaze u predmet izuavanja kriminalistike (pet oblasti)

2.ZADATAK KRIMINALISTIKE
Gnoseoloki-spoznaje zakonitosti koje ulaze u predmet njenog izuavanja. Konstruktivni-pronalazi nove metode strategijskog i taktikog postupanja i usavrava tehnika sredstva kako bih se unaprijedila operativna, sudska praksa i prevencija kriminaliteta Komunikativni-naune rezultate pretoene u modele najoptimalnije praktine djelatnosti prenosi praktiarima, studentima i graanima.

METODE KRIMINALISTIKE

METODE KRIMINALISTIKE
Metode koje se primjenjuju u kriminalistici dijele se po mjestu nastanka na: Metode formirane u drugim naukama, preuzete u kriminalistici. Izvorno kriminalistike metode (one koje je formirala kriminalistika kako bi mogla da ostvari svoje zadatke)

1.METODE IZ DRUGIH NAUKA PREUZETE U

KRIMINALISTICI

1.Optenaune, univerzalne metede koje se primjenjuju u svim naukama: a)logike metode (analiza, sinteza, indukcija, dedukcija, analogija, uenje o hipotezama, uoptavanje, apstrakcija) b)metode posmatranja, opisivanja, mjerenja, uporeivanja, eksperimenta c)matematike, kibernetike i statistike metode

1.METODE IZ DRUGIH NAUKA PREUZETE U

KRIMINALISTICI

2.Posebne metode (karakteristine za grupu,po pravilu srodnih nauka). 3.Specijalne metode (metode koje su formirane u odreenoj nauci ili u jednoj njenoj grani). Kriminalistika preuzima metode humanistikih i prirodno-tehnikih nauka ali to ne ini mehaniki,ved ih najede modifikuje i prilagoava svojim potrebama(npr.psiholoki interviju,laseri,optia sredstva).

2.IZVORNO KRIMINALISTIKE METODE

1.Kriminalistikotaktike, odnosno metode optimalnog postupanja u odreenoj kriminalistiko taktikoj situaciji (npr.planiranje istrage, metode izazivanja duevnog potresa radi dobijanja priznanja, metode suoenja saokrivljenih kako bih se sprijeilo meusobno dogovaranje).

2.IZVORNO KRIMINALISTIKE METODE

2.Kriminalistiko-tehnike metode otkrivanja, fiksiranja, ispitivanja materijalnih (fizikih) kriminalistikih informacija (npr. kriminalistika identifikacija uinioca po otiscima prstiju, glasu, trasologija, kriminalistika balistika i dr.). Pored toga kriminalistika tehnika pronalazi i usavrava savremena tehnika sredstva, aparate i ureaje koji slue za otkrivanje, fiksiranje i ispitivanja materijalnih kriminalistikih informacija.

ODNOS KRIMINALISTIKE I DRUGIH NAUKA

1.KRIMINALISTIKA U OKVIRU SISTEMA KRIVINIH NAUKA

Kriminalistiku i druge krivine nauke povezuje postojanje istog opteg objekta naunog istraivanja, a to je krivini dogaaj kao mogude krivino djelo. U okviru krivinih nauka treba praviti razliku izmeu krivino-pravnih nauka (karakterie ih pravni metod), u koje ulaze krivino i krivino procesno pravo, i krivino nepravih (vanpravnih nauka) kojima pripadaju kriminologija,sudska medicina, sudska psihologija, sudska psihijatrija, kriminalistika i druge.

1.1.ODNOS IZMEU KRIMINALISTIKE I KRIVINOG PRAVA

Krivino pravo je pravna nauka koja izuava bida krivinih djela, uslove krivine odgovornosti i krivine sankcije, predlaudi u krivinom zakonodavstvu poboljanja ili izmjene krivinopravne regulative. Odreivanjem krivinih djela krivino pravo usmjerava kriminalistiku na krivina djela koja treba otkriti.

1.1.ODNOS IZMEU KRIMINALISTIKE I KRIVINOG PRAVA

Krivino pravo svojim posebnim djelom odreuje elemente bida krivinih djela i time kriminalistiku upuduje na injenice koje treba otkriti. Krivino pravo odreuje ta treba(odnosno koje injenice treba) utvrivati, a kriminalistika poduava na koji nain i primjenom kojih metoda to treba initi.

1.2.ODNOS IZMEU KRIMINALISTIKE I KRIVINO PROCESNOG PRAVA

Krivino procesno pravo izuava formalnu stranu krivinog postupka a kriminalistika njegovu sadrinu. Krivino procesno pravo propisuje radnje dokazivanja i zakonske uslove njihovog sprovoenja, ali ne navodi koko se te radnje sprovode (kako treba vriti uviaj, pretresanje i dr.). Ta pitanja izuava kriminalistika.

1.2.ODNOS IZMEU KRIMINALISTIKE I KRIVINO PROCESNOG PRAVA

Najtjenja veza izmeu kriminalistike i krivino procesnog prava je u okviru rada sa dokazima (dokaznog prava). Krivino procesno pravo izuava i propisuje samo formalnu stranu rada sa dokazima (subjekti koji ih mogu prikupljati, pod kojim uslovima i u kom postupku), a kriminalistika izuava realnu informacionognoseoloku stranu nastanka, koritenja i vrednovanja dokaznih informacija.

1.3.ODNOS IZMEU KRIMINALISTIKE I KRIMINOLOGIJE

Najtjenja veza izmeu kriminologije i kriminalistike je u okviru kriminalne fenomenologije, zato to se i jedna i druga nauka bave pojavnim vidovima kriminaliteta. I jedna i druga nauka prouavaju uzroke kriminaliteta i viktimoloki aspek (ali sa drugim ciljevima). Kriminologija i kriminalistika se razlikuju po postavljenim zadacima, strategijskom pristupu problemu kriminaliteta i spektru koritenih metoda.

1.3.ODNOS IZMEU KRIMINALISTIKE I KRIMINOLOGIJE

Kriminologija predstavlja sociologiju kriminaliteta i ima za cilj upoznavanje i objanjavanje kriminaliteta kao individuane i masovne pojave. Kriminalistika se bavi zakonitostima nastanka kriminalistikih informacija, metodama otkrivanja, razjanjavanja i presuivanja krivinih djela. Neke metode koje su formirane u kriminologiji preuzela je i prilagodila svojim potrebama kriminalistika (npr. Teoriju o geografskoj rasprostranjenosti kriminaliteta preuzela je kriminalistika i formirala metodu otkrivanja uinilaca na osnovu geografskog profilisanja.

1.4.ODNOS IZMEU KRIMINALISTIKE,KRIMINALNE PSIHOLOGIJE,SUDSKE PSIHOLOGIJE I SUDSKE PSIHIJATRIJE

Kriminalistika saznanja ovih nauka koristi kao osnov za za formiranje kriminalistike metodike otkrivanja i razjanjavanja pojedinih vrsta krivinih djela (usavravanje postojedih i formiranje novih metoda sasluanja pojedinih tipova okrivljenih, svjedoka i dr.). Na drugoj strani, navedene nauke od kriminalistike preuzimaju enpirijski materijal za svoja istraivanja.

1.5.ODNOS IZMEU KRIMINALISTIKE I SUDSKE MEDICINE

Kriminalistika i sudska medicina se dopunjuju u oblasti krvnih i seksualnih delikata.Sudska medicina ima za predmet izuavanjauzroke nasilne, sumnjive, neznane smrti, kao i podruje tjelesnih povreda. Da bih se izvrila analiza nekog krvnog i seksualnog delikta neophodno je da kriminalista praktiar ima osnovna znanja iz sudske medicine. Medicinska kriminalistika je pomodna nauka sudske medicine i kriminalistike koja prouava granina podruja ovih dviju nauka.

2.ODNOS KRIMINALISTIKE I OSTALIH(IZVANKRIVINIH)NAUKA

Saznanja do kojih je dola kriminalistika mogu da koriste i druge nauke i discipline radi ostvarenja svojih ciljeva.
-nain sasluanja okrivljenih i svjedoka u krivinom postupku koristi se u svim pravnim postupcima (parninom, upravnom, vanparninom, disciplinskom) -kriminalistike metode identifikacije koriste se u istoriji, muzici, naslednom pravu (npr. da li je odreeni tekst pisalo neko lice, koritenje otiska prstiju za sisteme pristupa u odreene objekte)

2.ODNOS KRIMINALISTIKE I OSTALIH(IZVANKRIVINIH)NAUKA

Kriminalistika permanentno prati razvoj prirodno-tehnikih i drutvenih nauka i sva njihova dostignuda preuzima,primjenjuje i prilagoava svojim potrebama i zadacima.

NAELA KRIMINALISTIKE
Zakonitosti Metodinosti i planiranja Kritinosti i samokritinosti Brzine i iznenaenja(operativnosti Temeljitosti i upornosti Objektivnosti Jedinstvenog rukovoenja operativno taktikim i istranim radnjama Koordinacije i saradnje uvanja slubene tajne Proaktivnog kriminalistikog postupanja i razvijanja kriminalistike prevencije Meunarodne kriminalistike saradnje

1.NAELO ZAKONITOSTI
Osnovno naelo u radu sudova,tuilatava i policije. Prilikom primjene kriminalistiko-taktikih i tehnikih metoda i naina postupanja moraju se potovati pozitivni propisi (ustav, zakon o krivinom postupku, krivini zakon, uputstva, pravilnici i dr.). Mjere ogranienj slobode i prava osumnienog i mjere prinude prema njemu ne mogu biti vede nego to je to odreeno ustavnim i zakonskim propisima.

1.1.NAELO ZAKONITOSTI
Princip zakonitosti (lan 2.ZKP RS) 1.)Pravila utvena ovim zakonom treba da obezbijede da niko nevin ne bude osuen,a da se uiniocu krivinog djela izrekne krivina sankcija pod uslovima koje predvia Krivini zakon Republike Srpske i drugi zakoni u kojima su propisana krivina djela u granicama koje odreuje Krivini zakon i zakonom propisanom postupku. 2.)Prije donoenja pravosnane presude osumnjieni,dnosno optueni moe biti ogranien u svojoj slobodi i drugim pravima samo pod uslovima koje odreuje ovaj zakon. 3.)Krivinu sankciju moe uiniocu krivinog djela izredi samo nadleni sud, odnosno sud kome je sud BiH prenio voenje postupka.

1.2.NAELO ZAKONITOSTI
Zakonitist dokaza (lan 10.ZKP RS i BIH) 1).Zabranjeno je od osumnjienog,optuenog ili od bilo kojeg drugog lica koje uestvuje u postupku iznuivati priznanje ili kakvu drugu izjavu. 2).Sud ne mo zasnivati svoju odluku na dokazima pribavljenim povredama ljudskih prava i sloboda propisanih Ustavom i meunarodnim ugovorima,koje je ratifikovala BIH,niti na dokazima koji su pribavljeni bitnim povredama ovog zakona. 3).Sud nemoe zasnivati svoju odluku na dokazima koji su dobijeni na osnovu dokaza iz stava 2.ovog zakona. Npr(oslobaajuda presuda-dvostruko ubistvo Pale)

2.NAELO METODINOSTI I PLANIRANJA

Nalae da se cjelokupna djelatnost istrage od poetka do kraja sistematski i kontinuirano planira.Lica koja primjenjuju kriminalistiku(osl.,tuioci,sudije) moraju od poetka da definiu pitanja na koja treba dobiti odgovore,planirati verzije,odrediti pravce,strategiju i taktiku svoje djelatnosti. Planiranje istrage obezjeuje metodinost u postupanju,disciplinuje,osigurava kritiku i samokritiku,omogudava blagovremeno uaavanje nedostataka i unoenje korekcija u djelatnost.

3.NAELO KRITINOSTI I SAMOKRITINOSTI

U najuoj je vezi sa naelom metodinosti i planiranja. Naelo kritinosti nalae operativnom radniku ali i tuiocu da u okviru misaonog postupka kultivie princip sumnje pri rjeavanju kriminalistikih zadataka.Nerjetko se iza lakog priznanja krivinog djela krije teko djelo;iza predusretljivog svjedoka lukavi krivac. Naelo samokritinostinalae kriminalisti da u radu bude veoma oprezan prema svojim zakljucima i ne donosi prebrze zakljuke.

4.NAELO BRZINE I IZNANEENJA(OPERATIVNOSTI)

Nalae da se itava djelatnost otkrivanja i razjanjavanja krivinih dogaaja, pronalaenja i privoenja uinioca, kao i dokazivanja njegove krivice organizuje brzo i efikasno. Ukoliko to nije,tragovi de biti uniteni (usled kie, snijega,od strane uinioca), svjedoci oevici de napustiti lice mjesta pa ih je kasnije teko pronadi ili de zaboraviti detalje zbog proteka vremena. Radnje dokazivanja ili operativno taktike radnje ne trpe odlaganje (npr., uviaj, sasluanje svjedoka, vjetaenja) i njih treba hitno preduzeti.

5.NAELO TEMELJITOSTI I UPORNOSTI

Tenja za brzinom nesmije da dovede do povrnosti u radu.Potrebno je sa jednakom panjom proanalizirati i ispitivati sve dokaze. U kriminalistici ne postoje sitnice.esto se deava da injenice koje su u istrazi procjenjene kao beznaajne sitnice, i zbog toga nisu fiksirane na valjan nain,na glavnom pretresu se pokau od presudnog,kruncijalnog,znaaja ali ih je vie nemogude utvrditi.

6.NAELO OBJEKTIVNOSTI
Nalae kriminalisti da u radu sa strankama iskljui simpatije i antipatije. Jednaku panju treba posvetiti prikupljanju dokaza koji terete i idu u korist osumnjienom ili okrivljenom.

7.NAELO JEDINSTVENOG RUKOVOENJA OPERATIVNO-TAKTIKIM I ISTRANIM RADNJAMA

Dolazi do izraaja prilikom rasvjetlajavanja tekih krivinih djela (terorizam,viestruka ubistva) kada je neophodno angaovanje vedeg broja radnikainspektora,policajaca radi obezbjeenja lica mjesta,kriminalistikih tehniara,specijalista vjetaka, i kada se preduzima vedi broj radnji. Neophodno je formirati tab iz kojeg de se rukovoditi akcijom.Rukovodioci u tabu (najiskusniji policajci, sudije i tuioci) planiraju akcije,rasporeuju snage,daju naredbe i kontroliu izvrenje. Npr. (dolazak Pape u Banja Luku 2003g., avionska nesreda Makedonskog predsjednika 2004.g, Sablja,)

8.NAELO KOORDINACIJE I SARADNJE

Ovo naelo postaje sve znaajnije s obzirom da se uspjena borba protiv kriminaliteta nemoe ograniiti samo na lokalni, jer se kriminalci sa razliitih teritorija sve vie povezuju na dravnom ili meunarodnom nivou. Koordinacija i saradnja ostvaruje se:neposrednim kontaktima,preko zamolnica i meusobnom razmjenom informacija o stanju kriminaliteta. Npr.(depee,akti,zamolnice za meunarodnu pravnu pomod, akti ICTY-a, sastanci tuilaca i policija).

9.NAELO UVANJA SLUBENE TAJNE

Nalae da organi u krivinom postupku uvaju podatke do kojih su doli vredi svoju slubenu dunost. Pozitivnim zakonskim propisima je regulisano ta se smatra slubenom tajnom. Operativno taktke radnje moraju biti diskretne. Istraga se sprovodi bez prisustva javnosti. Zakon o zatiti tajnosti podataka BiH,stepeni tajnosti(vrlo tajno, tajno, povjerljivo i interno). KD-odavanje slubene tajne (l.355 KZ RS).

10.NAELO PROAKTIVNOG KRIMINALISTIKOG POSTUPANJA I DOSLEDNOG RAZVIJANJA KRIMINALISTIKE PREVENCIJE

U svjesti svih subjekata krivinog postupka treba da bude usaeno shvatanje da je bolje i jeftinije djelovati preventivno, u predpolju kriminaliteta i sprijeiti krivina djela nego djelovati ,,post festum odnosno represivno. Treba uoavati tendencije kriminaliteta i pokuati ih presjedi u poetku. Vano je organizovati kontakte policije i graana,edukovati graane o neophodnosti saradnje sa policijom i drugim dravnim organima, ukljuiti graane u izradu strategije. Rad policije u zajednici,anti korupcioni zakoni i dr.

11.NAELO MEUNARODNE KRIMINALISTIKE SARADNJE

Promjene u sferi kriminaliteta i uvoenje novih tehnologija,uslovili su da kriminalitet vie nije mogude sagledati i uspjeno suzbijati bez tjesne i mnogostruke meunarodne kriminalistike saradnje. Krajem XX i poetkom novog veka organizovani kriminalitet je dobio sasvim nove kvalitativne forme koje se ogledaju u meunarodnoj povezanosti organizovanih kriminalaca,koritenju sofisticirane tehnologije, sticanju ogromnog profita koji prelazi dravne granice .

11.NAELO MEUNARODNE KRIMINALISTIKE SARADNJE

Organizovani kriminalitet u vezi sa drogom, trgovinom ljudima, finansijski kriminalitet, pranje novca, meunarodni terorizam, kompjuterski kriminal, su forme tekih oblika krivinih djela sa izraenom meunarodnom komponentom. Kao odgovor na ekspanziju ovih oblika kriminaliteta intenzivirana je meunarodna kriminalistika saradnja (Interpol, Europol,SECI, SEPCA, FSS, FATF, Ermont grupa i dr.)

11.1.INTERPOL-MEUNARODNA ORGANIZACIJA KRIMINALISTIKE POLICIJE

Osnovan je 1923.godine, lanice su 186 drava, sjedite je u Lionu-Francuska. Ispostava za Aziju nalazi se u Bankoku-Tajland, a za Junu Ameriku Buenos Aires, Abidan-zapadna i centralna Afrika, Harare-juna Afrika, Najrobi-istona Afrika, San Salvador-C.Amerika. Organi Interpola: 1.Generalna skuptina- ine je drave lanice, 2.Izvrni komitet-kontrolni organ, 3.generalni sekretarijat-meunarodni centar, 4.Centralni nacionalni biroi-nalaze se u svim dravama lanicama. U BiH saradnja se odvija preko Direkcije za koordinaciju policijskih tijela.

11.1.INTERPOL-MEUNARODNA ORGANIZACIJA KRIMINALISTIKE POLICIJE

U prioritetne aktivnost spada saradnja u vezi organizovanog kriminaliteta, terorizma, finansijskog, kompjuterskog kriminaliteta, trgovine ljudima, raspisivanje meunarodnih potjernica. Interpol vodi baze podataka o raznim kriminalnim pojavama, meunarodnim kriminalcima i dr. Zalae se za formiranje i usvajanje meunarodnih kriminalistikih standarda. lan 3.statuta Interpola-zabranjena saradnja po pitanjima politikog, vojnog, vjerskog i rasnog karaktera. Svaka drava suvereno odluuje o prihvatanju saradnje.

11.2.EUROPOL-EVROPSKA POLICIJA
Onovan je od strane zemalja lanica Evropske unije na osnovu engenskog sporazuma, poeo da radi 1999.godine, sjedite u Hagu. Zadatak je poboljanje kooperacije izmeu policije i vlada drava lanica i povedanje efikasnosti u suzbijanju kriminaliteta. Panja se poklanja suzbijanju ilegalne trgovine drogama, otkrivanju ilegalnih migracija, suzbijanju terorizma, krae vozila, trgovine ljudima, falsifikovanju i pranju novca. Odrava vezu i sa zemljamakoje nisu lanice EU.

11.3.REGIONALNI OBLICI KRIMINALISTIKE SARADNJE

U svijetu se osnivaju i oblici regionalne policijske saradnje sa zadatkom da koordiniraju borbu protiv raznih oblika kriminala koji posebno ugroavaju pojedine regione. 2003.godine pod pokroviteljstvom OEBS-a osnovana je policijska asocijacija koja okuplja drave jugoistonog Balkana-SECI (BIH, Srbija, Crna Gora, Hrvatska, Makedonija, Slovenija, Albanija, Bugarska, Rumunija) sa zadatkom da koordinira borbu protiv organizovanog kriminaliteta.

11.4.SPECIJALNE MEUNARODNE ORGANIZACIJE

Formiraju se specijalizovane meunarodne organizacije za pojedina pitanja iz oblasti kriminaliteta. Udruenje za razvoj forenzikih nauka (Forensis Science Society). Organizacije za sprijeavanje pranja novca: Grupa za finansijske akcije(FATF), Ermont grupa itd.

11.5.BILATERALNI OBLICI KRIMINALISTIKE SARADNJE

Najstariji vid meunarodne policijske saradnje. Odvijaju se prije svega na operativnom nivou pri organizovanju potraga za odbjeglim uiniocima krivinih djela i otkrivanju meunarodnih kriminalaca. U posljednjoj deceniji ovi oblici saradnje se proiruju. Npr.(saradnja MUP-a R. Hrvatsk i R. Srbije)

NAINI SAZNANJA ZA KRIVINA DJELA I PROBLEME KOJI MOGU UZROKOVATI KRIMINAL

NAINI SAZNANJA ZA KRIVINA DJELA

Krivini dogaaji su takve drutvenotetne i drutvenoopasne pojave za koje postoji sumnja da bi se mogli pripisati umiljaju ili nehatu nekog lica. Naini saznanja za krivini dogaaj su: Aktivnost organa unutranjih poslova Javno pogovaranje Iz sredstava javnog informisanja Prijave (1.samoprijave, 2.anonimne i pseudonimne prijave, 3.prijave otedenog i drugih svjedoka, 4.prijave dravnih, privrednih i drutvenih subjekata).

1.AKTIVNOSTI ORGANA UNUTRANJIH POSLOVA NA SAZNAVANJU ZA KRIMINALITET

Aktivnosti organa unutranjih poslova u organizovanju strategijskih uslova za efikasnu kontrolu kriminaliteta. Aktivnosti organa unutranjih poslova u organizovanju kriminalistike informativne djelatnosti.

1.1.AKTIVNOSTI ORGANA UNUTRANJIH POSLOVA U ORGANIZOVANJU STRATEGIJSKIH USLOVA ZA EFIKASNU KONTROLU KRIMINALITETA U okviru kriminalistikih instituta, ili pri ministarstvima unutranjih poslova u razvijenim dravama svijeta formiraju se ekspertske radne grupe za pradenje i strategijsku analizu pojedinih formi kriminaliteta. Na taj nain na osnovu strategijskog analitikog procesa prave se prognoze bududih izvrenja krivinih djela, uslova i uzroka kriminaliteta. Prema njima se organizuju specijalni programi prevencije, kontrole i nadzora na strategijskom i operativnim nivoima.

1.1.AKTIVNOSTI ORGANA UNUTRANJIH POSLOVA U ORGANIZOVANJU STRATEGIJSKIH USLOVA ZA EFIKASNU KONTROLU KRIMINALITETA

Proaktivni pristup kriminalitetu, tj. uoavanje problema u lokalnoj zajednici koji mogu dovesti do kriminala podrazumjeva uspostavljanje raznih oblika saradnje policije sa graanima (policijski rad u susjedstvu, savjetovalita za graane u policiji, kolski policajac, neformalna druenja policije i graana) kao i nove oblike policijskog organizovanja.

1.1.AKTIVNOSTI ORGANA UNUTRANJIH POSLOVA U ORGANIZOVANJU STRATEGIJSKIH USLOVA ZA EFIKASNU KONTROLU KRIMINALITETA Kroz ove oblike saradnje dolazi se do informacija na osnovu kojih se organizuje kriminalistika kontrola i obrada. Prema konceptu proaktivne policijske djelatnosti policija u svom svakodnevnom radu treba da bude okrenuta ka dva cilja: 1.treba da saznaje i rjeava probleme koji mogu da dovedu do kriminala, 2.policija treba da proiri saradnju sa graanima koko bih se to efikasnije raznjenjivale meusobne informacije. Navedeno se realizuje kroz rad policije u zajednici.

1.1.AKTIVNOSTI ORGANA UNUTRANJIH POSLOVA U ORGANIZOVANJU STRATEGIJSKIH USLOVA ZA EFIKASNU KONTROLU KRIMINALITETA Policija organizuje razne oblike kriminalistike kontrole sa ciljem da vre nadzor nad mjestima, punktovima, grupama ljudi za koje postoji opta sumnja da mogu vriti krivina djela ili da se na tim mjestima mogu vriti krivina djela. Primjenjujudi u okviru kriminalistike kontrole pojedine operativno taktike radnje (patroliranje, zasjedu i dr.) moe se saznati za postojanje krivinog djela i tako to de se uinilac zatedi na svjeem inu.

1.2.AKTIVNOSTI ORGANA UNUTRANJIH POSLOVA NA ORGANIZOVANJU KRIMINALISTIKE INFORMATIVNE DJELATNOSTI Kriminalistika informativna djelatnost podrazumjeva plansko i sistematsko odravanje stalnih kontakata sa svim slojevima stanovnitva kako bih se prikupile informacije o krivinim djelima i njihovim izvriocima. Postoje razliite kategorije graana koje u okviru kriminalistikoinformativne djelatnosti dostavljaju obavjetenja policiji o krivinim djelima i njihovim uiniocima i to su: 1.Informanti 2.Informatori

1.2.1.INFORMANTI
Informanti su lica koja organima unutranjih poslova daju obavjetenja o krivinim djelima za koja su sluajno ili prigodno saznali zahvaljujudi svojoj profesiji ili nekim drugim kontaktima sa pojedinim licima iz kriminalnih sredina (npr. roake, prijateljske, ljubavne veze, mjesto stanovanja) Za informante su posebno podobni, npr. recepcionri, portiri, konobari, taksisti. Informanti ne daju obavjetenja o krivinim djelima stalno ved kada za njih saznaju.

1.2.1.INFORMANTI
Najedi uslov informanata je da se na sudu ne pojavljuju kao svjedoci. Motivi informanata za pruanje obavjetenja policiji mogu da budu razliiti: a)idealni-potenje, elja da se sprijei krivino djelo, prijateljstvo sa policajcem. b)materijalni-oekuju protivuslugu, oteden krivinim djelom. c) egoistiki-osveta , zavist, zloba.

1.2.2.INFORMATORI
Informatori su lica koja organima unutranjih poslova daju povjerljiva obavjetenja o krivinim djelim i njihovim uiniocima. Sve policije svijeta organizuju plansko i sistematsko prikupljanje informacija iz samih kriminalnih sredina, formirajudi mreu informatora. Informatori se djele na: 1)pouzdanike (garante); 2)vigilante i 3)agente provokatore. Posebnu grupu ine prikriveni policijski izviai.

1.2.2.INFORMATORI
1. Pouzdanici (garanti)su lica koja due vrijeme i potajno alju podatke policiji o protivzakonitim aktivnostima. To su neporona lica i koja za svoj rad dobijaju nagradu. 2. Vigilanti su lica koja pripadaju kriminalnoj sredini, vre krivina djela ili su vrila i istovremeno obavjetavaju policiju o kriminalnim aktivnostima svojih saradnika. 3. Agenti provokatori su lica koja pripadaju policiji i iji je cilj lienje slobode organizovanih tekih kriminalaca. Oni stupaju u kontakt sa delikventima.

1.2.3.PRAVILA O UPOTREBI INFORMATORA I INFORMANATA

1. Angauju se u fazi kriminalistike obrade. 2. Angaovanje odobrava policijski starjeina. 3. Identitet informatora zna samo policijski slubenik koji ga je angaovao i starjeina. 4. U spisima se koristi pseudonim ili ifra . 5. Ne pojavljuje se na sudu kao svjedok. 6. Prije angaovanja treba detaljno provjeriti lice. 7. O kontaktima sa informatorom sastavlja se slubena zabiljeka.

1.2.3.PRAVILA O UPOTREBI INFORMATORA I INFORMANATA

8.Kontakte sa informatorom treba odravati van slubenih prostorija(posebni stanovi,lokali). 9.Stalne informatore treba potajno nadzirati. 10.Svaku informaciju pribavljenu od informatora ili informanta treba obavezno provjeriti. U okviru policijskih agencija u BiH usvajaju se ,,uputstva o radu sa informantima kao interni akti kojima se reguliu gore navedeni postupci.

2.JAVNO POGOVARANJE KAO NAIN SAZNANJA ZA POSTOJANJE KRIVINIH DOGAAJA

Pod javnim pogovaranjem u kriminalistici se podrazumjeva pronoenje vijesti da je izvreno odreeno krivino djelo za koje se goni po slubenoj dunosti,ili da je odreeno lice izvrilac nekog krivinog djela,a da se pri tome ne zna da li je to tano i od koga vijest potie.(npr.irenje vijesti da NN lice siluje ene u liftovima ili da odreeni profesor prima mito) Ukoliko se ustanovi da je javno pogovaranje tano,ne treba tragati za izvorom,ako se utvrdi da je netano treba nastojati otkriti izvor i motiv.

3.SAZNAVANJA ZA KRIVINE DOGAAJE IZ SREDSTAVA INFORMISANJA

Zakrivine dogaaje moe se saznati iz sredstava javnog informisanja (televizija, asopisi). Iz rubrika oglasa se moe saznati za mnoga planirana i izvrena krivina djela. U oglasnom djelu gdje se prodaju stvari esto ima ukradenih predmeta, preko oglasa se vrbuju ene za vrenje prostitucije u inostranstvu, namamljuju se rtve za razne prevare (prodaje stanova, zapoljavanje u inostranstvu, ulaganje novca u razne tedionice). Npr. (lana prijava o ubistvu na obali Vrbasa).

4.PRIJAVE KAO IZVOR SAZNANJA ZA POSTOJANJE KRIVINOG DOGAAJA

1. Samoprijava kao izvor saznanja za postojanje krivinog dogaaja. 2. Anonimna i pseudonimna prijava kao izvor saznanja za postojanje krivinog djela. 3. Prijava otedenog i drugih svjedoka kao izvor saznanja za postojanje krivinog dogaaja. 4. Prijava dravnih, privrednih i drugih subjekata kao izvor saznanja zapostojanja krivinog dogaaja. Prijavljivanje k.d. od graana (lan 222 ZKP-RS). Prijave se podnose tuiocu pismeno i usmeno (l.223,stav1.ZKP RS).

4.1.SAMOPRIJAVA KAO IZVOR SAZNANJA ZA POSTOJANJE KRIVINOG DOGAAJA

Samoprijava je nain saznanja kojom neko lice prijavljuje sebe za izvrenje krivinog djela koje se govi po slubenoj dunosti. Samoprijave mogu biti: 1.Istinite: podnose ih primarni krivci koji su krivino djelo izvrili iz nehata,u afektu ili iz strasti i to odmah nakon izvrenja djela. Podnose je i okorjeli kriminalci iz racionalnih razloga (da prikriju tee k.d. ili da samoprijava bude olakavajuda okolnost pri kanjavanju).

4.1.SAMOPRIJAVA KAO IZVOR SAZNANJA ZA POSTOJANJE KRIVINOG DOGAAJA

2.Nesvjesno neistinite: postoje kada lice prijavi sebe za krivino djelo misledi da ga je izvrilo (npr. u toku svae mu je stegao enu za vrat nakon ega je ona umrla, te prijavi sebe za ubistvo, a obdukcijom se utvrdi da je smrt nastupila uslijed infarkta. 3.Lane samoprijave.Njihovi motivi mogu biti razliiti: plemeniti-otac prijavi sebe za k.d. koje je izvrio sin, racionalni-prijavi se nepostojede k.d. da bih se prikrilo stvarno, samoprijave duevnih bolesnika (izofrenija, paranoja i dr.).

4.2.ANONIMNA I PSEUDONIMNA PRIJAVA KAO IZVOR SAZNANJA ZA POSTOJANJE KRIVINOG DJELA

Anonimna prijava nema potpis, dok pseudonimna ima potpis ali laan. I jedna i druga mogu biti istinite i lane. 1.Istinite podnose graani koji se boje osvete uinioca krivinog djela (npr. kriminalna org.) 2.Lane se podnose iz razliitih motiva (mrnja, osveta) Ako se utvrdi da je sadraj anonimne i pseudonimne prijave istinit ne treba tragati za prijaviocem, meutim ako je sadraj laan treba preduzeti mjere na otkrivanju podnosioca i utvrivanju k.d.

4.3.PRIJAVE OTEDENOG I DRUGIH SVJEDOKA KAO IZVOR SAZNANJA ZA POSTOJANJE KRIVINOG DOGAAJA Prijave otedenog su jedan od najedih naina saznanja za izvrenje krivinog djela i predstavljaju jedan od najpouzdanijih naina saznanja za izvrrnje krivinog djela. Meutim postoje i lane prijave (radi naplate osiguranja i oslobaanja od poreza,nanoenja tete licu koje se prijavljuje-lana prijava silovanja). Npr. (fingirane saobradajne nezgode, teke krae, poari sa velikom materijalnom tetom)

4.4.PRIJAVE DRAVNIH,PRIVREDNIH I DRUTVENIH SUBJEKATA KAO IZVOR SAZNANJA ZA POSTOJANJE KRIVINOG DOGAAJA Kao posebno znaajan izvor saznanja za postojanje krivinih djela su krivine prijave koje podnose razne inspekcijske slube, poreska uprava, uprava za indirektno oporezivanje, zdravstvene ustanove i dr., s obzirom da u okviru svoje redovne djelatnost dolaze do podataka o krivinim djelima. Treba ukazati na vanost medicinskih ustanova kada je rije o saznanju za izvrenje krivinih djela (pruajudi pomod povreenim licima). Obaveza prijavljivanja k.d.lan(221 ZKP-RS).

ZLATNA PITANJA KRIMINALISTIKE

ZLATNA PITANJA KRIMINALISTIKE

Analiza injeninog stanja je poetna faza kriminalistikog misaonog procesa. Ona poinje nakon pribavljanja prvih informacija o krivinom djelu i sprovedenih radnji prvog zahvata(uviaj, sasluavanje svjedoka-oevidaca, obdukcja kod krvnih delikata i dr.) Analizom krivinog djela pokuavaju se rekonstruisati pojedine faze njegovog nastanka (faza koja prethodi kriminalnoj radnji, faza neposrednog izvrenja i faza naputanja lica mjesta).

ZLATNA PITANJA KRIMINALISTIKE

Analiza postojedeg injeninog stanja podrazumjeva pokuaj dobijanja odgovora na devet glavnih, zlatnih pitanja kriminalistike. Ako se na njih odgovori iscrpno i tano istina je utvrena. Zlatna pitanja kriminalistike ine cjelinu i tek odgovorom na sva pitanja osigurava se da krivino djelo bude u potpunosti razjanjeno. Na objektivnu stranu k.d. Ukazuju (ta, kada, gdje, kako, koga i ime), a na subjektivnu stranu k.d. (zato, ko, skime)

ZLATNA PITANJA KRIMINALISTIKE

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. TA (se desilo)? KO (je izvrilac)? KADA (je izvreno)? GDJE(je izvreno)? KAKO (je izvreno)? IME (je izvreno)? S KIM (je izvreno)? ZATO (je izvreno)? KOGA ILI TA?

1.TA SE DESILO
Ukazuje na potrebu postavljanja kriminalistikotaktike diferencijalne dijagnoze. Odgovorom na ovo pitanje utvruje se da li u konkretnom sluaju postoji krivino djelo, prekraj, disciplinski prestup, zades. Od odgovora na ovo pitanje zavisi dali de biti pokrenuta istraga odnosno krivini postupak. Treba planirati verzije o dokazima koji mogu da daju odgovor na to zlatno pitanje (npr. o mogudnostima pronalaenja jo nepoznatih svjedoka,materjalnih dokaza, tragova koji ukazuju na nain izvrenja).

2.KO JE IZVRILAC
Ovo pitanje se nerijetko moe rijeiti tek na kraju. Kod krivinih djela sa nepoznatim izvriocem ubistva,razbojnitva i dr.) u traganju za uiniocem moe se podi samo od posledice (na osnovu izvrenja moe s zakljuiti o fizikim i psihikim osobinama izvrioca, sposobnostima i strunim znanjem) Na osnovu analize injeninog stanja treba analizirati na koje pretpostavke o uiniocu ukazuju poznate injenice: Da li je uinilac bio rutiniran ili neiskusan? Da li se mogu sainiti verzije koje ukazuju na specifinosti linosti uinioca? Da li je mogude sainiti njegov profil?

2.KO JE IZVRILAC
Na osnovu indicijalne metode sastavlja se lista osumnjienih po raznim kriterijama, na primjer: Ko je mogao da ima motiv za izvrenje krivinog djela? Ko posjeduje posebna znanja ili sposobnosti za izvrenje djela? Da li je konkretno krivino djelo moglo da ostavi psihike ili fizike posledice na uiniocu, npr. povrede, psihiki ok? Da li neke osobe pokazuju indiciju vinosti (tj.indiciju psihikog dejstva krivinog djela na uinioca).

3.KADA JE IZVRENO
Dobijanjem odgovora na ovo pitanje utvruje se vrijeme izvrenja krivinog djela. Preciziranjem vremena izvrenja moe se suziti broj mogudih izvrilaca. Samo ako se tano zna vrijeme izvrenja moe se provjeravati alibi koji nude osumnjiena lica. Pri odgovoru na ovo pitanje treba ustanoviti vidljivost i vremenske prilike u vrijeme izvrenja krivinog djela. Vrijeme izvrenja ponekad ulazi u modus operandi (npr. kod provalnih kraa).

4.GDJE JE IZVRENO
Odgovorom na ovo pitanje ustanovljava se lice mjesta kao jedan od fundamentalnih pojmova u kriminalistici. Na licu mjesta vri se uviaj, mogu se pronadi predmeti i tragovi krivinog djela, svjedoci i dr. Mjesto izvrenja je kod vedine krivinih djela poetna taka kriminalistikog rada. Treba ga u cjelini analizirati. (Da li ga je uinilac namjerno izabrao? Da li postoje slina lica mjesta na kojima je primjenjen slian modus operandi?)

5.KAKO JE IZVRENO KRIVINO DJELO

Ukazuje na nain izvrenja krivinog djela. Analizom naina izvrenja krivinog djela moe se prikupiti mnogo vanih podataka o nepoznatom uiniocu (navike, struna znanja, psihike karakteristike linosti). Uvijek kada neto radi (pa i kada ini k.d.) ovjek ostavlja snaan peat linost. Na osnovu analize naina izvrenja,kriminalistika je razradila metode traganja za nepoznatim uiniocima,prije svega onima koji ponavljaju izvrenje krivinih djela (uenje o modus operandi sistemu i sastavljanju personalnog profila).

6.IME JE KRIVINO DJELO IZVRENO

Upuduje na sredstvo izvrenja. Treba ukazati na tjesnu vezu izmeu: a)sredstva izvrenja i zanimanja uinioca; b)sredstva izvrenja i hobija (urua i oruja koja se upotrebljavaju pri upranjavanju hobija, nerjetko se koriste i za izvrenje krivinih djela); c)sredstava izvrenja i osobina linosti (podmukla osoba koristi otrov za izvrenje ubistva; d)sredstava izvrenja i fizikih osobina linosti.

6.IME JE KRIVINO DJELO IZVRENO

Potrebno je planirati verziju o nainu donoenja ili odnoenja orua sa lica mjesta,eventualno o njegovom ostavljanju ili odbacivanju, o tome gdje se i na koji nain moe tragati za sredstvom izvrenja. Oruja i orua su u tijesnoj vezi sa krivinim djelom i predstavljaju specifinosti modusa operandi.

7.S KIM JE KRIVINO DJELO IZVRENO

Ukazuje na nunost planiranja verzije o sauesnicima. Na osnovu analize tragova i naina izvrenja procjenjuje se da li je krivino djelo izvrio jedan ili vie saizvrilaca. U koliko je u izvrenju krivinog djela uestvovalo vie lica teoretski uvijek postoji veda vjerovatnoda da se isto rasvijetli nego kada je jedan izvrilac.

8.ZATO JE KRIVINO DJELO IZVRENO

Objanjava mogude motive izvrilaca. Na osnovu verzije o motivu dolazi se do mogudih uinilaca. Veoma je znaajno kod krivinih djela sa nepoznatim uiniocem da operativni radnik postavi sebi pitanje; Ko sve moe da ima koristi od izvrenja krivinog djela? Na koje motive ukazuje nain izvrenja krivinog djela? Da li u konkretnom sluaju postoji vie motiva? Treba imati u vidu da se motivi nerjetko fingiraju, a da se patoloki motivi nemogu razumjeti ako se primjenjuje ,,zdravorazumska logika. (npr. k.d. ubistvo izvreno u Banja Luci od strane bolesnog lica M- ).

9.KOGA ILI TA
Ukazuje na objekat napada.Na osnovu utvrenog identiteta rtve ili objekta napada mogude je planirati verzije o mogudem uiniocu ili njegovim motivima. Planiraju se verzije o mogudim predhodnim odnosima uinioca i rtve (viktimoloki pristup). Veza izmeu rtve i uinioca po pravilu je veoma tijesna. Lukavi uinioci to znaju i esto pokuavaju da sakriju identitet rtve tako to joj oduzimaju lina dokumenta,deformiu le i dr.

9.KOGA ILI TA
Treba planirati verzije o linosti rtve, ponaanju rtve u konkretnom sluaju, doprinosu rtve nastanku i toku krivinog djela (npr. rtva nasilnik, zelena i sl.). U pojedinim sluajevima od kriminalistikog je znaaja da se do detalja rekonstruie kretanje rtve u danu izvrenja krivinog djela.

ZLATNA PITANJA KRIMINALISTIKE

Odgovor na zlatna pitanja kriminalistike moe se dobiti jedino detaljnom, preciznom i potpunom analizom injeninog stanja. Problem kriminalistikog rada je postojanje malog broja injenica sa kojima se raspolae. Istragu karakterie po pravilu informacioni deficit. Za pravazilaenje tog problema od najvedeg znaaja je uenje o planiranju verzija.

OSNOVI I OSNOVANA SUMNJA

OSNOVI I OSNOVANA SUMNJA

Svako kriminalistiko istraivanje zapoinje sa niskim stepenom sumnje, koja se u naem pravnom sistemu u nekim izvorima opisuje kao osnovi sumnje,a u nekim samo kao sumnja. Kao uslov za zapoinjanje istrage su prema procesnom zakonodavstvu potrebni osnovi sumnje. Za nastavak krivinog postupka u stadiju optuivanja je potrebna osnovana sumnja.. Izmeu osnova i osnovane sumnje postoji razlika u kvantitetu (broju indicija sa kojima se raspolae) i kvalitetu (sadrini veze izmeu injenica koje ih grade i krivinog djela).

1.OSNOVI SUMNJE
Osnov sumnje (osnovi podozrenja) je svaka ona okolnost koja izmeu izvjesnog lica i krivinog djela stoji u tako tjesnoj vezi da se, bespristrasno sudedi po njoj kao vjerovatno uzeti moe da je isto lice uinilo krivino djelo ili uestvovalo u krivinom djelu za koje se okrivljuje. Osnov sumnje je okolnost ili injenica koja ne ulazi u bide krivinog djela ved stoji van njega. On po pravilu ne daje onaj stepen izvjesnosti koji mi zovemo dokaz, ved samo jedan neznatniji stepen vjerovatnode, koji se oznaava kao podozrenje, sumnja, vjerovatnoda. Predstavlja osnov za preduzimanje istranih radnji.

2.OSNOVANA SUMNJA
Osnovana sumnja je sistem meusobno povezanih, neprotivrjenih kriminalistikih informacija (orjentaciono eliminacionih indicija i iskaza lica koja su bili oevici izvrenja krivinog djela) koje ukazuje na to da je odreeno lice u pogledu kojeg se sprovodi kriminalistika obrada(osumnjieni) vjerovatni izvrilac krivinog djela u pogledu kojeg se sprovodila kriminalistika obrada. Osnovana sumnja znai vedi stepen vjerovatnode.

INDICIJE

INDICIJE (POJAM)
Indicije, osnovi sumnje, osnovi podozrenja, injenice su koje ukazuju na postojanje krivinog djela, na bliu ili dalju vezu izmeu tog djela i nekog lica, na osnovu kojih se moe sa manjom ili vedom vjerovatnodom zakljuiti da li je krivino djelo izvreno ili nije, kakva je veza izmeu odreenog (odreenih) lica i krivinog djela, kao i na druge okolnosti znaajne za razjanjavanje krivine stvari. Kriminalistika djelatnost nezamisliva je baz rada sa indiciijama.

2.INDICIJE(PODJELA)
1. Prema okolnostima na koje usmjeravaju kriminalistiku djelatnost. 2. Prema svojoj prirodi. 3. Po vremenu nastanka. 4. Po vrijednosti koju imaju u kriminalistikoj djelatnosti.

HVALA NA PANJI