Matrina analiza konstrukcija

3. Stabilnost konstrukcija 1
6. STABILNOST KONSTRUKCIJA
I as
Mira Petronijevi
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 2
Literatura
M. Sekulovi: Teorija linijskih nosaa
GK, Beograd, 2005.
M. uri: Stabilnost i dinamika
konstrukcija, Graevinski fakultet,
Beograd, 1977.
S. Rankovi, B. ori: Stabilnost
konstrukcija Zbirka reenih zadataka,
Graevinski fakultet, Beograd, 1983.
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 3
6.1 Uvod
Stabilnost konstrukcija je sposobnost
konstrukcije da pri zadatom optereenju
ouva svoj prvobitan poloaj i formu
ravnotee usled dodatnih, malih
poremeaja.
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 4
Stabilno stanje je stanje pri kome se pri malom
poremeaju javljaju mala odstupanja od ravnotenog
poloaja, tako da se pri prestanku poremeaja
konstrukcija vraa u prvobitno stanje.
Nestabilno stanje je stanje pri kome ne dolazi do
vraanja u prvobitno stanje, ve konstrukcija zauzima
nov poloaj.
Gubitak stabilnosti: prelazak iz stabilnog u nestabilno
stanje.
Kritino optereenje je optereenje pri kome dolazi
do gubitka stabilnosti.
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 5
Pojam stabilnosti
A-indiferentno stanje
B-nestabilno stanje
C-stabilno stanje
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 6
Gubitak stabilnosti konstrukcije


Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 7
Kriterijumi za stabilnost nosaa
Statiki kriterijum stabilnosti
Dinamiki kriterijum stabilnosti
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 8
Statiki kriterijum stabilnosti
Kritino optereenje je najmanje
optereenje konstrukcije pri kome
pored prvobitnog (osnovnog)
ravnotenog poloaja postoji bar jo
jedan ravnoteni poloaj.
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 9
Dinamiki kriterijum stabilnosti
Kritino optereenje konstrukcije je
najmanje optereenje pri kome mali
poremeaji izazivaju kretanje
konstrukcije koje nije ogranieno na
neposrednu okolinu prvobitnog
ravnotenog poloaja.
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 10
Odreivanje kritinog optereenja
Statiki kriterijum:
Kritino optereenje se
dobija iz uslova ravnotee
susedne tj. ili iz
minimuma potencijalne
energije sistema



Dinamiki kriterijum:
Kritino optereenje se
dobija iz diferencijalne
jednaine kretanja
slobodnih vibracija


Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 11
6.1.1 Statiki kriterijum stabilnosti
Konstrukciji se zadaje nova
(predpostavljena tj. oekivana) forma
deformacije, pa se odreuje
optereenje koje je u stanju da odri
sistem u novom poloaju ravnotee.
Dve metode:
- direktna
- energetska

Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 12

a) Direktna metoda
Uslovi ravnotee se postavljaju na novom
(pretpostavljenom) ravnotenom poloaju.
Na taj nain se dobijaju:
- diferencijalne jednaine ravnotee za
kontinualne sisteme,
- algebarske jednaine ravnotee za diskretne
sisteme.

Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 13

Direktna metoda.
Primer: sistem sa jednim stepenom slobode
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 14
Uslov ravnotee na (novoj) deformisanoj
konfiguraciji:


gde je:
k - krutost opruge

Za mali ugao je sin~, cos~1:


= = 0 cos sin 0 a F Pl M
op A
sin ka F
op
=
0 ) ( 0
2 2
= = ka Pl ka Pl
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 15
Trivijalno reenje (prvobitna
konfiguracja):

Netrivijalno reenje (nova ravnotena
konfiguracija):


0 =
l
ka
P ka Pl
kr
2
2
0 = =
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 16
Grafiki prikaz: sila pomeranje

Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 17
b)Energetske metode
Stabilan, labilan, indiferentan poloaj ravnotee
Stabilan
poloaj
Nestabilan
poloaj
Indiferentan
poloaj
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 18

2
2
2
- stabilan poloaj
0, 0 , 0
nestabilan poloaj
0, 0 , 0
indiferentan poloaj
0, 0 0
min
max
o o
o o
o o
H = AH > H H >

H = AH < H H <

H = AH = H =
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 19
Ukupna potencijala energija u novoj
(predpostavljenoj) ravnotenoj
konfiguraciji sistema jednaka je:



s
s s
A
A deformacioni rad
R potencijalna energija spoljanjih sila
negativnom radu spoljanjih sila
H = H +

H =
=
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 20
Posle izvoenja sistema u blisko
susedno stanje, izjednauje se rad
spoljanjih sila sa prirastom potencijalne
energije sistema, odnosno sa
negativnim radom unutranjih sila
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 21
Kritina sila se dobija iz stava o
stacionarnosti potencijalne energije

0
gde je
( ) - varijacija energije deformacije
- varijacija rada spoljanjih sila
s
s
s i i
i
s
A R
A N M dx
R p vdx P
o o o
o c k
o o
H = =
= c + c
= c + c
}

}
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 22
Primer: sistem sa jednim stepenom slobode
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 23
s s
0
R A
oH
H
=
=
Princip o minimumu potencijalne energije:
s
2 2
2 2
R P Pl( 1 cos )
1 1
A kasin ka sin
2 2
1
Pl( 1 cos ) ka sin
2
o

H
= =
= =
=
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 24
2
2
0
Pl sin ka sin cos 0
sin ( Pl ka cos ) 0
H

c
=
c
=
=
a) trivijalno reenje
sin 0 0 = =
netrivijalno reenje

2
2 2
b )
Pl ka cos 0
ka ka
P cos za 1 : cos 1 P
l l

=
= << = =
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 25
Domai zadatak
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 26
Za sisteme sa vie nepoznatih
Oekivana deformacija u novoj
ravnotenoj konfiguraciji se prikazuje
preko konanog broja parametara
pomeranja v
1
, v
2
, ..., v
n
. Unosei
pretpostavljenu konfiguraciju u izraz za H
dobija se zavisnost sile P i parametara
pomeranja:


) , , , (
2 1 n
v v v P P =
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 27
Iz uslova minimuma za silu P:


dobija se oblik nove ravnotene
konfiguracije i odgovarajue kritino
optereenje

) , , 2 , 1 ( 0 n i
v
P
i
= =
c
c
1 2
( , ,..., )
kr kr kr
kr n
P P v v v =
Matrina analiza konstrukcija
3. Stabilnost konstrukcija 28
6.1.2 Matrina formulacija
elastine stabilosti linijskih nosaa
U okviru ovog predmeta baviemo se matrinom
formulacijom elastine stabilosti linijskih nosaa.
Matrina formulacija se zasniva na geometrijski
nelinearnoj analizi tapa, odnosno na teoriji drugog
reda.
Formuliu se matrice krutosti tapa K po linearizovanoj
teoriji drugog reda.
Kritino optereenje se dobija iz homogene jednaine
sistema, tj. iz uslova da je
det K
nn
*
(e)=0,