13.

4 Voortzetting Koude Oorlog of vreedzame co-existentie

Koude Oorlog is inmiddels een feit.

Jaren 50
Machtswisselingen in zowel VS als SU

VS: 1953: Dwight Eisenhower, voormalig generaal. Zeer anticommunistisch

SU: 1953: Stalin overlijdt. Nikita Chroesjtsjov wordt de nieuwe partijleider.

Jaren 50: VS
Containment = te slap angst voor Domino-effect Dus politiek van Roll Back = actief terugdringen v/h communisme desnoods met kernwapens als middel. Rollback niet uitgevoerd, want: Te duur Kans op kernoorlog te groot (SU ook kernmacht)

Jaren 50: SU
Chroesjtsjov: Destalinisatie
Opbouw Russische kernmacht, maar ook; Vreedzame co-existentie:
Rivaliteit tussen kapitalisme en communisme blijft bestaan, maar mocht niet leiden tot een oorlog

Wederzijds verzekerde vernietiging garandeerde een permanente wereldvrede

Jaren 50: SU
1955- Conferentie van Geneve > hoogtepunt vreedzame co-existentie 1956: Hongaarse Opstand SU wil geen conflict uitlokken, maar ook geen invloed/macht afstaan.

Hongaarse Opstand
http://teleblik.nl/fragment/36179

Jaren 60
VS: nieuwe president John F. Kennedey
Belooft krachtig binnen- en buiteland politiek (bijv. Alliance for Progress)

SU: Chroesjtsjov kan succes wel gebruiken

Concurrentie China Leegloop DDR

Nieuwe conflicten
Kernwapenwedloop Berlijnse Muur Cuba Crisis Vietnamoorlog (behandelen we niet)

1961: De Berlijnse Muur

Oorzaak:
3miljoen vnl. Duitsers (maar ook Polen en Tsjechen) vluchtten via West-Berlijn naar WestEuropa. Vooral hoog opgeleide jonge mensen

Chroestsjov eist terugtrekking van westerse troepen. Kennedy weigert > bouw muur!

1961: De Berlijnse Muur

http://web.teleblik.kennisnet.nl/tsr/player/vo//fid/21019?start=4

1962: Cuba crisis

Fidel Castro pleegt een staatsgreep in 1958. Castro begint met het nationaliseren van Amerikaanse bedrijven (door de staat overgenomen).

1962: Cuba crisis

VS verbreekt alle handelscontacten met Cuba.
Gevolg: Cuba zoekt steun bij SU (export suiker import olie)

April 1961 Varkensbaaiincident: Cubaanse ballingen olv. CIA proberen bewind van Castro omver te werpen. Complete mislukking.
Gevolgen: Castro wordt communist en SU raketbases op Cuba (bescherming)

1962: Cuba crisis

VS ontdekt dat SU raketten heeft geplaatst op Cuba Felle toespraak Kennedy: eist ontmanteling van raketten en marine blokkade om Cuba
http://www.teleblik.nl/media/18125/fragment?start=642&end=709

1962: Cuba crisis

Chroestsjov zegt blokkade niet te accepteren en stuurt schepen volgeladen met kernwapens richting Cuba Wereld kijkt gespannen toe. Op het laatste moment keren de Russische schepen om.

Wat werd afgesproken?

Raketten op Cuba zouden worden ontmanteld VS zou Cuba nooit aanvallen Geheime overeenkomst: Terugtrekking raketten VS in Itali, Turkije, Engeland

Visie Cubacrisis

Gevolgen van de Cubacrisis:

eerste stappen richting ontspanning: 1963 Hot Line: directe telex verbinding tussen Witte Huis en Kremlin 1963 Kernstopverdrag: verbod kernproeven in atmosfeer en onder water 1968 Nonproliferatieverdrag: verdrag over niet verdere verspreiding van atoomwapens

Kernwapenwedloop
Vanaf 1949: Zowel VS als SU beschikken over kernwapens. Beiden wilden niet voor elkaar onder doen. Gevolg: kernwapenwedloop

Kernwapenwedloop: het verloop

Jaren 50: VS voerde strategie van afschrikking door massale vergelding
VS heeft lange afstandsraketten, SU nog niet. VS dreigt met vernietiging Russische steden.

Eind jr. 50: VS en SU voerden strategie van wederzijdse afschrikking

Oorlog zou leiden tot wederzijdse vernietiging

Vanaf 1962: na Cuba crisis > strategie van aangepast antwoord

Pas in allerlaatste instantie zouden zware kernwapens worden ingezet. Onderhandelingen kernwapenbeheersing (zie gevolgen Cubacrisis)

Huiswerk voor volgende les:

Activiteitenboek:
Basisvragen: t/m 24 Historisch besef: 21 en 22