2014 Nr. 21.

1-2

METALLA
metallum, i, n:
Grube, Bergwerk (oft pl.)
Metall, auch Gestein, Mineral

METALLA
μεταλλον, το:
Grube, Stollen;
bsd. a) Bergwerk (meist pl.)
b) Steinbruch

‫ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻌﺪﻥﮐﺎﺭﺍﻥ ﻧﻤﮏ‬ THE ARCHAEOLOGY OF THE

SALT MINERS

METALLA 2014 I Nr. 21. 1-2

ISSN 0947-6229
METALLA (Bochum) Impressum

erscheint in zwei Heften bzw. einem Doppelheft Herausgeber:

jährlich. Deutsches Bergbau-Museum Bochum
Museumsdirektor: Prof. Dr. Stefan Brüggerhoff
Bezugspreis € 25,- pro Jahr inkl. Porto und Verpack-
ung, Bestellungen formlos an das Deutsche Berg-
bau-Museum Bochum Schriftleiter: 
Am Bergbaumuseum 28 Dr. Michael Prange
D-44791 Bochum
Satz / Titelgestaltung:
Wissenschaftliche Beratung: H. Lauffer
Prof. Dr. G. Eggert, Stuttgart
Prof. Dr. A. Hauptmann, Bochum Übersetzung:
Dr. L. Klappauf, Goslar Hamid Fahimi
Prof. Dr. H. Leisen, Köln
Prof. Dr. B. Ottaway, Sheffield Druck und Verarbeitung:
Prof. Dr. Th. Rehren, London Paffrath Print & Medien GmbH
PD Dr. G. Schneider, Berlin
Prof. Dr. Ü. Yalçin, Bochum ISSN 0947-6229

The project was supported by the German Research Foundation

 12222............................

The Archaeology of the Salt Miners

Interdisciplinary Research 2010-2014

Abolfazl Aali, Thomas Stöllner (Eds).

Abolfazl Aali
Aydin Abar
Nicole Boenke
Abigail Bouwman
Reza Khoshraftar
Julia B. Krug-Ochmann
Matthieu Le Bailly
Karl Link
Marjan Mashkour
Gholamreza Mowlavi
Massoud Nezamabadi
Lena Öhrström
Gabriela Ruß-Popa
Frank Rühli
Thomas Stöllner
Christina Warinner

Bochum 2015
 3

1.Table of Content .........................................................................................................................

Introduction
..............5

1. Introduction...............................................................................................................................................................................7

1.1. Douzlākh - The Salt Mine and Its Surrounding Landscape....................................................................................8

1.2. History of Research and the Activities of the Current Research-Project........................................................ 10
1.2.1. Excavation 2010.......................................................................................................................................................11
1.2.2. Fieldwork and Excavation 2011..........................................................................................................................12
1.3. Scientific Aims of the Current Research Project.....................................................................................................14

2. Geography, Geology and Geomorphology....................................................................................................................16

2.1. Geographical Location and Geology...........................................................................................................................16

2.2. Geology and Geo-Morphology of the Chehrābād Salt Mine.............................................................................. 17
2.2.1. The Formation of the Laminate Salty Basin....................................................................................................18

3. The Salt Mine and Its Mining Landscape......................................................................................................................19

3.1. The Mining Landscape: Survey Results......................................................................................................................19

3.1.1. Settlements and Find Spots ................................................................................................................................19
3.1.2. Coring Sites.................................................................................................................................................................25
3.2. Excavation: Results Regarding the Mining Process............................................................................................... 27
3.2.1. Method of Excavation............................................................................................................................................. 27
3.2.1.1. Excavation Logistics....................................................................................................................................... 27
3.2.1.2. Method of Documentation........................................................................................................................... 27
3.2.1.3. Stratigraphy Inside a Mine............................................................................................................................ 27
3.2.1.4. Principal Dating Problems (Stratigraphy, Intrusions) and Method of .............................
Stratigraphic Evaluation................................................................................................................................28
3.2.1.5. Preparatory Works (Geodatabase)..............................................................................................................28
3.2.2. Results of the Excavations....................................................................................................................................29
3.2.2.1. Area A...................................................................................................................................................................29
3.2.2.2. Area B...................................................................................................................................................................36
3.2.2.3. Area C...................................................................................................................................................................41
3.2.2.4. Area D..................................................................................................................................................................45
3.2.3. Some Conclusions....................................................................................................................................................49
3.2.3.1. Stratigraphic Record and Chronology of the Chehrābād Salt Mine...............................................49
3.2.3.2. Observations about the Mining Process and Development of the Mine.....................................52
3.2.3.3. Observations about the Mining Technique, the Work Organisation and the...................................
Mine Collapses.................................................................................................................................................53
4

4. Mining and Subsistence......................................................................................................................................................55

4.1. Finds – General...................................................................................................................................................................55

4.1.1. Distributional Patterns and Subsistence of the Mine..................................................................................58
4.1.2. The Archaeobotanical Record...............................................................................................................................60
4.1.2.1. Cultivated Plants.............................................................................................................................................64
4.1.2.2. Wood Use............................................................................................................................................................ 67
4.1.2.3. Environmental Studies..................................................................................................................................72
4.1.2.4. Archaeobotanical Investigations - Summary & Conclusion.............................................................73
4.1.3. The Trousers from Douzlākh Salt Mine at Chehrābād, Iran: A Short Technical Analysis ...
on Achaemenid and Sasanian Trousers.............................................................................................................75
4.1.4. Leather and Fur Samples from the Prehistoric Salt Mine of Chehrābād, Iran: An Initial ...
Overview...................................................................................................................................................................... 77
4.1.4.1. Analytical Methods & Description of the Samples............................................................................ 77
4.1.4.2. The Determination of the Animal Species..............................................................................................78
4.1.4.3. State of Preservation of the Collagenous Skin Material and Hair Fibres....................................79
4.1.4.4. Studies about Conservation Measures and Tanning...........................................................................82
4.1.4.5. Discussion of the Results and Summary.................................................................................................83
4.1.5. Pottery from the Chehrābād Salt Mine.............................................................................................................83
4.1.5.1. The Archaeological Context.........................................................................................................................83
4.1.5.2. Some Observations on Wares and Fabrics.............................................................................................85
4.1.5.3. Decoration and Surface Treatment Techniques....................................................................................86
4.1.5.4. Typology.............................................................................................................................................................. 87
4.1.5.5. Conclusions........................................................................................................................................................ 87

5. The Miners and their Animals: Scientific Research...................................................................................................90

5.1. Ancient DNA Investigation of the Chehrābād Mummies: Interim Report...................................................... 90

5.1.1. Introduction................................................................................................................................................................90
5.1.2. Methods.......................................................................................................................................................................90
5.1.2.1. Extraction...........................................................................................................................................................90
5.1.2.2. Amplification.....................................................................................................................................................92
5.1.3. Results..........................................................................................................................................................................94
5.1.3.1. Amplification Success....................................................................................................................................94
5.1.3.2. Sequencing Results for each Mummy......................................................................................................94
5.1.4. Discussion and Future Works...............................................................................................................................96
5.1.5. Conclusions.................................................................................................................................................................96
5.2. Histology Investigations of the Chehrābād Mummies......................................................................................... 97
5.2.1. Introduction................................................................................................................................................................ 97
5.2.2. Samples........................................................................................................................................................................ 97
 5

5.2.3. Methods....................................................................................................................................................................... 97
5.2.3.1. Preparation Techniques................................................................................................................................. 97
5.2.4. Histology Results for each Mummy....................................................................................................................98
5.2.5. Discussion................................................................................................................................................................ 101
5.2.6. Conclusions.............................................................................................................................................................. 102
5.2.7. Histological Samples and Experimental Archaeology.............................................................................. 102
5.3. Radiological Study of the Chehrābād Salt Mummies........................................................................................ 103
5.3.1. Introduction............................................................................................................................................................. 103
5.3.2. Methods.................................................................................................................................................................... 103
5.3.3. Radiological Findings.......................................................................................................................................... 104
5.3.4. Discussion................................................................................................................................................................ 109
5.3.5. Conclusion................................................................................................................................................................ 111
5.4. Faunal Report of the 2010 and 2011 Excavation campaigns......................................................................... 112
5.5. Interdisciplinary Palaeofaeces Pre-study................................................................................................................ 118
5.5.1. Introduction and Methodology......................................................................................................................... 118
5.5.2. Archaeoparasitology: Humans.......................................................................................................................... 120
5.5.2.1. Introduction.................................................................................................................................................... 120
5.5.2.2. Materials and Methods............................................................................................................................... 120
5.5.2.3. Results.............................................................................................................................................................. 120
5.5.2.4. Discussion....................................................................................................................................................... 122
5.5.2.5. Conclusion....................................................................................................................................................... 124
5.5.3. Archaeoparasitology: Animals........................................................................................................................... 125
5.5.3.1. Introduction.................................................................................................................................................... 125
5.5.3.2. Methods of Examination............................................................................................................................ 125
5.5.3.3. Results.............................................................................................................................................................. 126
5.5.3.4. Conclusion....................................................................................................................................................... 126
5.5.3.5. Discussion........................................................................................................................................................127
5.5.4. Archaeobotanical Studies................................................................................................................................... 129
5.5.5. Conclusions on the Interdisciplinary Palaeofaeces Pre-study and Perspective for .....
Future Research...................................................................................................................................................... 130
5.6. General Conclusions...................................................................................................................................................... 131

6. Perspectives.......................................................................................................................................................................... 133

References.................................................................................................................................................................................. 134

List of Authors........................................................................................................................................................................... 141

6
accompanied by a first extensive field-survey in the
surrounding valleys of the Chehrābād Salt Mine (Fig.
4). This work led to the discovery of so far unknown ar-
chaeological sites. At this occasion some testing cores
for palynological research had been taken at different
places also. Their analyses should subsequently allow
the discussion of landscape archaeological questions
around the mine. At the end of the visit Nicole Boenke
got the chance to follow an invitation to Mazandaran
province in nothern Iran, where Mr. Ali Mahfroozi, at
this time assistant director of cultural heritage in
Mazandaran province, and his contributor Mr. Sevol-
lah Ghasemi Gorji had been very helpful to organize a
trip to the forests of the Alborz mountains to build up
a reference collection of different wood species not
existing (anymore) in Zanjan province.
On the 23nd September the German team con-
sisting of Thomas Stöllner, Aydin Abar, Nicole Boenke,
Sarah Comelli, Cecilia Groos, Fabian Schapals and
Philipp Vollmer arrived at the base camp in Mehrābād,
uniting with the Iranian team consisting of Abolfazl
Aali, Behzad Ali-Talesh, Behnam Ghambari, Leyla Gar-
gari and Sahand Saeedi. Compared to the prior year’s
campaign both the German and the Iranian team had
been enlarged substantially and a larger number of
workmen were hired to expand the excavation. Work
was carried out in three main areas, including Area
A, B, and C and was preceded until the 29th October
2011 (Fig. 10-11a-b).
In the course of the excavation Gero Steffens, min-
ing surveyor at the Bergbau-Museum Bochum, visited
the site, mapping out the site and its closer vicinity.
Further specialists joined the team in the course of
the excavation. Hale Helaly (Azad university of Najaf
Abad Esfahan, conservation of cultural relics depart-
ment) saw about the cleaning of some selected tex-
tile fragments. Gholamreza Mowlawi (Tehran Univer-
sity of Medical Sciences) joined the team to work on
animal parasites, while Masoud Nezamabadi (Univer-
sity of Franche-Comte, Besançon) started to work on
human parasites. Marjan Mashkour (Muséum National
d’Histoire Naturelle, Paris) is taking care of the ar-
chaeozoology. Hamed Vahdati-Nasab in collaboration
with Mark Pollard has been working on the osteology
and archaeometry on samples taken from the sites.
Furthermore a joint group has been formed to inves-
tigate the palaeofaeces including a range of analyti-
cal aspects, to gain the most out of the data at hand.
During the campaign the site and a nearby valley had
been visited by two geophysicists, as well as Reza
Khoshraftar (University of Zanjān).
A special occasion had been the visit of the Ger-
man ambassador, his Excellency Bernd Erbel, and the
head of the cultural department of the German em-
bassy Michael Graf, as well as the head of the Mirās
Farhangi Zanjān Yahya Naghizadeh.
Despite all the field and laboratory work carried
out in recent years, the project was able to follow
several activities to intensify the mutual collabora-
tion: Iranian colleagues were able to visit Bochum in
2010 and 2012, when further journeys to colleagues
in France and Germany helped to strengthen the sci-
entific collaboration. The results were discussed in
three workshops held in Bochum in autumn 2010, in
autumn 2011 and beginning of July 2013 that were
aimed to discuss our joint results and to integrate
them for several interim publications.
1.3. Scientific Aims of the Current Research
Project
The main prospect of the current project is to carry out
a holistic study on the salt exploitation and its econ-
omy at the outstanding site of Chehrābād, Douzlākh.
According to the experiences that were gained by the
long-lasting multidisciplinary projects in the Austrian
Alps (e.g. Hallstatt and Hallein-Dürrnberg: Kingdom
of Salt, 2008/2009; Stöllner et al., 2003) it seems re-
warding to compare the Iranian example by following
similar research questions and by applying compara-
ble methods. Besides the technology and chronologi-
cal and economical evaluation of the mining process
this has to include also palaeoenvironmental aspects,
the social and health aspects of the miners as well as
general cultural and technological aspects that could
be deduced by the well preserved organic material in
the salt mine. As the taphonomy is outstanding for
Iran as well, this study enhances also many new as-
pects for Iranian Archaeology.
At the beginning the project started with two
field seasons in Chehrābād following more limited
and smaller scaled research goals:
1. Excavations to clarify details of taphonomy and
classification of layers (Trench A to F).
2. Reconsideration of stratigraphy of the different
debris layers at the trenches A-C including a gen-
eral survey of mining structures.
3. Establishment of an excavation GIS including a
database for any type of features, artifacts and
ecofacts.
4. Development of a sampling strategy by sieving
and washing of selected sediments.
14 Metalla Nr. 21 / 2014, 7–15
 ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۱‬دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد )اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن‪-‬اﯾﺮان(‪ .‬ﺳﺮ ﻣﺮد‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۹‬ﮐﺎوش در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ اﺟﻤﺎﻟﯽ‬
‫ﻧﻤﮑﯽ ‪) ۱‬وﻃﻦدوﺳﺖ‪.(۱۹۹۸:۱‬‬ ‫‪) ۱۳۸۹‬ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،DBM/RUB :‬ن‪ .‬ﺑﻮﺋﻨﮑﻪ‪ /‬ت‪ .‬اﺷﺘﻮﻟﻨﺮ‪/‬آ‪ .‬آﺑﺎر(‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۲‬ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد )ﻋﮑﺲ‪:‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۱۰‬ﮐﺎوش در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد‪ ،‬ﻣﺤﺪودهﻫﺎی‬
‫‪.(DBM/RUB‬‬ ‫ﮐﺎوشﺷﺪه ‪)۱۳۹۰‬ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،DBM/RUB :‬ت‪ .‬اﺷﺘﻮﻟﻨﺮ‪ /‬ن‪ .‬ﺑﻮﺋﻨﮑﻪ‪/‬آ‪.‬‬
‫آﺑﺎر(‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۳‬دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد )اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن‪ /‬اﯾﺮان(‪ .‬ﻧﻘﺸﻪ‬

‫ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ ﻣﺤﯿﻂ ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ اﯾﻦ ﻣﺤﻮﻃﻪ اﺳﺖ )ﻧﻘﺸﻪ‪/DBM :‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ ۱۱‬آ‪ .‬ﮐﺎوش در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد در ﺳﺎل ‪،۱۳۹۰‬‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ زﻧﺠﺎن‪ ،‬ج‪ .‬اﺷﺘﻔﻨﺰ(‪.‬‬ ‫ﺧﺮدﮐﺮدن ﯾﮏ ﺑﻠﻮک ﺑﺰرگ ﺳﻨﮓ ﻧﻤﮏ در ﺗﺮاﻧﺸﻪ آ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ درﯾﻞ‬
‫)ﻣﺘﻪ( ﺑﺎدی )ﻋﮑﺲ‪ ،DBM/RUB/MFZ :‬ت‪ .‬اﺷﺘﻮﻟﻨﺮ(‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۱‬دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد )اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن‪-‬اﯾﺮان(‪ .‬ﺳﺮ ﻣﺮد‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۹‬ﮐﺎوش در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ اﺟﻤﺎﻟﯽ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺎل ‪ ۱۳۹۰‬در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی‬
‫‪.(۱۹۹۸‬‬‫دوﺳﺖ‪:۱‬‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ‪.۴۱‬‬
‫)وﻃﻦ‬ ‫ﻧﻤﮑﯽ‬ ‫‪) ۱۳۸۹‬ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،DBM/RUB :‬ن‪ .‬ﺑﻮﺋﻨﮑﻪ‪ /‬ت‪ .‬اﺷﺘﻮﻟﻨﺮ‪/‬آ‪ .‬آﺑﺎر(‪.‬‬
‫ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد و دﯾﮕﺮ ﻣﺤﻮﻃﻪﻫﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎنﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ در اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ ۱۱‬ب‪ .‬ﮐﺎوش در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد‪ ،‬راهاﻧﺪازی ﺳﺮﻧﺪ‬
‫)ﻧﻘﺸﻪ‪ ،DBM/RUB :‬آ‪ .‬آﺑﺎر‪ /‬ن‪ .‬ﺑﻮﺋﻨﮑﻪ(‪.‬‬ ‫ﻣﺮﻃﻮب در ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﭼﻬﺮآﺑﺎد )ﻋﮑﺲ‪ ،DBM/RUB :‬ت‪ .‬اﺷﺘﻮﻟﻨﺮ‬
‫‪/‬ن‪ .‬ﺑﻮﺋﻨﮑﻪ(‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۲‬ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد )ﻋﮑﺲ‪:‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۱۰‬ﮐﺎوش در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد‪ ،‬ﻣﺤﺪودهﻫﺎی‬
‫)‪5. Excavations in several areas (Trench A, B2 and C‬‬ ‫‪Fig. 12: Douzlākh, Chehrābād Salt Mine. Mining structures on the‬‬
‫‪to reach the Achaemenid layers and to.(understand‬‬
‫‪DBM/RUB‬‬ ‫اﺷﺘﻮﻟﻨﺮ‪the/‬ن‪of.‬ﺑﻮﺋﻨﮑﻪ‪/‬آ‪.‬‬
‫‪NW-edge‬‬ ‫‪modern‬‬ ‫‪rock‬ت‪.‬‬
‫‪،DBM/RUB‬‬
‫)ﻃﺮاﺣﯽ‪salt quarry:‬‬
‫‪(Photo:۱۳۹۰‬‬ ‫ﮐﺎوشﺷﺪه‬
‫‪DBM/RUB/MFZ,‬‬
‫‪A. Abar).‬‬
‫‪۱۳۷۳‬‬
‫ﺳﺎل ‪the‬‬ ‫‪of‬ﻧﺼﺮ در‬
‫‪refilling‬‬ ‫زﻧﺠﺎن‬
‫ﺷﺮﮐﺖ‪the‬‬ ‫ﻧﻤﮏ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫‪destroyed‬‬ ‫‪ .۵mine‬اﺳﺘﺨﺮاج‬
‫‪Achaemenid‬‬ ‫‪by‬ﺗﺼﻮﯾﺮ‬ ‫آﺑﺎر(‪.‬‬
‫زﻧﺠﺎن(‪late Parthian to Sasanian.‬‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‬
‫‪mining‬‬ ‫)ﻋﮑﺲ‪ :‬ﻣﯿﺮاث‬
‫‪activities.‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۱۲‬ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﻣﻌﺪنﮐﺎری در ﮔﻮﺷﻪ ﺷﻤﺎلﻏﺮﺑﯽ ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ‬
‫‪6. Performing and evaluating a full range of possible‬‬ ‫ﻧﻤﮏ )ﻋﮑﺲ‪ ،DBM/RUB/MFZ :‬آ‪ .‬آﺑﺎر(‪.‬‬
‫‪palaeomedical‬ﻧﻘﺸﻪ‬
‫)اﺳﺘﺎن زﻧﺠﺎن‪ /‬اﯾﺮان(‪.‬‬
‫ﭼﻬﺮآﺑﺎد‪and‬‬ ‫‪ .۳ analy-‬دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ‬
‫‪palaeoanthropological‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ‬
‫)ﻧﻘﺸﻪ‪sis :‬‬
‫‪/DBM‬‬ ‫‪on the‬‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ اﯾﻦ ﻣﺤﻮﻃﻪ‬
‫‪mummies‬‬ ‫ﻣﺤﯿﻂ‪as well‬‬ ‫ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ ﮐﻪ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ‬
‫‪as archaeometrical‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ ۱۱‬آ‪ .‬ﮐﺎوش در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد در ﺳﺎل ‪،۱۳۹۰‬‬
‫ﻧﻤﮑﯽ‬ ‫‪ :۱۳۸۳archaobiological‬ﻣﺮد‬
‫‪especially‬‬ ‫اﺷﺘﻔﻨﺰ(‪ .‬ﭼﻬﺮآﺑﺎد‬
‫ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ‬ ‫دوزﻻخ‪،‬‬
‫زﻧﺠﺎن‪ ،‬ج‪.‬‬ ‫ﮐﺎوش در‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‬ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ‪.۶‬‬
‫ﻣﯿﺮاث‬
‫‪investigations‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ‬
‫‪on‬‬ ‫‪ar-‬‬ ‫ﺧﺮدﮐﺮدن ﯾﮏ ﺑﻠﻮک ﺑﺰرگ ﺳﻨﮓ ﻧﻤﮏ در ﺗﺮاﻧﺸﻪ آ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ درﯾﻞ‬
‫ﻋﺎﻟﯽ(‪.‬‬
‫‪tifacts‬‬ ‫زﻧﺠﺎن‪ ،‬ا‪and.‬‬
‫‪ecofacts‬‬‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ‬ ‫ﻣﯿﺮاث‬
‫‪from‬‬ ‫)ﻋﮑﺲ‪the:‬‬ ‫‪ ۴‬در ﯾﺎﻓﺘﮕﺎه اﺻﻠﯽ‬
‫‪mines.‬‬ ‫اﺷﺘﻮﻟﻨﺮ(‪ .‬ﺑﺎ ﺷﮑﻞ ﻋﺪﺳﯽ‬
‫ﺳﻨﮓ ﻧﻤﮏ‬ ‫ﺗﺨﺘﻪت‪.‬‬ ‫)ﻋﮑﺲ‪ :‬از ﺷﮑﻞ ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
‫‪،DBM/RUB/MFZ‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮﺑﺎدی‬
‫‪ .۱۳‬ﻃﺮﺣﯽ‬ ‫)ﻣﺘﻪ(‬
‫‪7. A first survey of the surrounding landscape for‬‬
‫ورﻗﻪای ﺷﮑﻞ ﺑﺮ اﺳﺎس وﯾﮋﮔﯽ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﻧﻤﮏ در‬
‫ ‬ ‫زﻣﯿﻨﻪ ورﻗﻪ‬
‫‪a better understanding of the embedding of the‬‬
‫ﭼﻬﺮآﺑﺎد ﭘﯿﮑﺎن ﻫﺎ ﻓﺸﺎر زﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ )ﻃﺮح‪ :‬ر‪ .‬ﺧﻮش‬
‫ﻣﻌﺪن‬ ‫دوزﻻخ‪،‬‬
‫‪mine‬‬ ‫‪ ۱۳۹۰‬در‬
‫‪in the‬‬ ‫‪general‬‬ ‫‪archaeological‬ﺳﺎل‬
‫‪ context.‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۴‬ﻧﻘﺸﻪ‬
‫رﻓﺘﺎر‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه زﻧﺠﺎن(‪.‬‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﺮآﺑﺎد‬‫ﻧﻤﮏاﯾﻦﭼﻬ‬
‫‪The‬‬ ‫ﺮاﻣﻮﻧﯽ در‬
‫‪research‬‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﭘﯿ‬
‫ﻣﻌﺪن‬ ‫ﺑﺎﺳﺘﺎندوزﻻخ‪،‬‬
‫‪program‬‬ ‫ﻫﺎی‬
‫‪for‬در‬‫‪۱۳۸۴‬‬ ‫ﻣﺤﻮﻃﻪ‬
‫‪the‬‬ ‫ﺳﺎل‬ ‫دﯾﮕﺮ‬
‫‪future‬‬ ‫‪years‬و‬
‫ﭼﻬﺮآﺑﺎد‬
‫ﮐﺎوش‬ ‫ﻧﻤﮏ‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪.۷‬‬
‫‪of‬‬ ‫‪re-‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ ۱۱‬ب‪ .‬ﮐﺎوش در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد‪ ،‬راهاﻧﺪازی ﺳﺮﻧﺪ‬
‫ﻋﺎﻟﯽ(‪search certainly plans.‬‬ ‫ﺑﻮﺋﻨﮑﻪ(‪.‬‬ ‫ن‪.‬‬ ‫آﺑﺎر‪/‬‬ ‫آ‪.‬‬
‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ زﻧﺠﺎن‪ ،‬ا‪.‬‬
‫‪to intensify‬‬ ‫‪،‬‬‫‪DBM/RUB‬‬
‫ﻣﯿﺮاث ‪the‬‬ ‫)ﻧﻘﺸﻪ‪:‬‬
‫)ﻋﮑﺲ‪work:‬‬
‫‪on the‬‬ ‫ﻣﺮﻃﻮب در ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﭼﻬﺮآﺑﺎد )ﻋﮑﺲ‪ ،DBM/RUB :‬ت‪ .‬اﺷﺘﻮﻟﻨﺮ‬
‫‪salt mine but also to extend it to the surrounding‬‬ ‫‪/‬ن‪ .‬ﺑﻮﺋﻨﮑﻪ(‪.‬‬
‫‪areas. Excavation will continue to uncover the oldest‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۱۴‬ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد )ﻋﮑﺲ‪:‬‬
‫‪debris layers in the mine to find the earliest phases‬‬
‫‪ DBM/RUB/MFZ,‬ج‪ .‬اﺷﺘﻔﻨﺰ(‪.‬‬
‫ﺳﺎل ‪۱۳۷۳‬‬
‫‪perhaps‬‬ ‫‪an‬در ‪in‬‬‫ﻧﺼﺮ‬ ‫ﺷﺮﮐﺖ زﻧﺠﺎن‬
‫‪earlier‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ‪phase‬‬ ‫‪Iron‬ﻧﻤﮏ‬ ‫اﺳﺘﺨﺮاج‬
‫‪Age...۵‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ‬
‫ﭼﻬﺮآﺑﺎد‪ ،‬ﯾﺎﻓﺘﮕﺎه‬ ‫ﻧﻤﮏ‬ ‫دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن‬ ‫‪of۱۳۸۴‬در‬
‫‪the‬‬ ‫ﮐﺎوش ﺳﺎل‬ ‫‪۸Studies‬‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ‬
‫‪on landscape and organic ecofacts‬‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ زﻧﺠﺎن(‪.‬‬‫ﻣﯿﺮاث ‪will‬‬
‫)ﻋﮑﺲ‪allow:‬‬
‫‪recon-‬‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۱۲‬ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی ﻣﻌﺪنﮐﺎری در ﮔﻮﺷﻪ ﺷﻤﺎلﻏﺮﺑﯽ ﻣﻌﺪن ﺳﻨﮓ‬
‫اﺻﻠﯽ ﻣﺮد ﻧﻤﮑﯽ ‪) ۵‬ﻋﮑﺲ‪ :‬ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ زﻧﺠﺎن‪ ،‬ا‪ .‬ﻋﺎﻟﯽ(‪.‬‬
‫‪structing the landscape in the surrounding while‬‬ ‫‪Fig. 13: Schematic imaging of the formation process of a rock salt‬‬
‫‪ closed‬آﺑﺎر(‪.‬‬
‫‪diapir with the characteristical‬‬ ‫)ﻋﮑﺲ‪lentil-shaped:‬‬
‫‪ ،DBM/RUB/MFZ‬آ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﮏ‬
‫‪laminate‬‬ ‫‪ba-‬‬
‫‪artifacts and human bodies will provide us with in-‬‬ ‫‪sins as it is typical also for the salt deposit in Chehrābād. The‬‬
‫‪formation about logistics and catchment areas of‬‬ ‫‪arrows are representing geological pressure (Draft: R. Khohraftar,‬‬
‫‪University of Zanjan).‬‬
‫‪ :۱۳۸۳‬ﻣﺮد ﻧﻤﮑﯽ‬
‫‪Douzlākh‬‬ ‫ﭼﻬﺮآﺑﺎد ‪Salt‬‬ ‫ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ‬
‫‪production.‬‬ ‫دوزﻻخ‪Of ،‬‬
‫‪importance‬در‪ample‬‬
‫‪is‬ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۶‬ﮐﺎوش‬
‫‪the continuation‬‬ ‫‪of‬‬ ‫‪isotopic‬‬ ‫‪investigations‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﮕﺎه اﺻﻠﯽ )ﻋﮑﺲ‪ :‬ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ زﻧﺠﺎن‪ ،‬ا‪ .‬ﻋﺎﻟﯽ(‪.‬‬ ‫‪on animal‬‬
‫‪ ۴‬در‬ ‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۱۳‬ﻃﺮﺣﯽ از ﺷﮑﻞ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺨﺘﻪﺳﻨﮓ ﻧﻤﮏ ﺑﺎ ﺷﮑﻞ ﻋﺪﺳﯽ‬
‫‪and human bones to understand the involvement of‬‬
‫زﻣﯿﻨﻪ ورﻗﻪ ورﻗﻪ ای ﺷﮑﻞ ﺑﺮ اﺳﺎس وﯾﮋﮔﯽ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﻧﻤﮏ در‬
‫‪societal groups within the salt production.‬‬
‫ﭼﻬﺮآﺑﺎد ﭘﯿﮑﺎن ﻫﺎ ﻓﺸﺎر زﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ )ﻃﺮح‪ :‬ر‪ .‬ﺧﻮش‬
‫)‪(A.A. , A.Ab. , T.S.‬‬ ‫رﻓﺘﺎر‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه زﻧﺠﺎن(‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۷‬ﮐﺎوش ﺳﺎل ‪ ۱۳۸۴‬در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد‬
‫)ﻋﮑﺲ‪ :‬ﻣﯿﺮاث ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ زﻧﺠﺎن‪ ،‬ا‪ .‬ﻋﺎﻟﯽ(‪.‬‬
‫‪Metalla Nr. 21 / 2014, 7–15‬‬ ‫‪15‬‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۱۴‬ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﭘﯿﺮاﻣﻮﻧﯽ ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد )ﻋﮑﺲ‪:‬‬
‫‪ DBM/RUB/MFZ,‬ج‪ .‬اﺷﺘﻔﻨﺰ(‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮﯾﺮ ‪ .۸‬ﮐﺎوش ﺳﺎل ‪ ۱۳۸۴‬در دوزﻻخ‪ ،‬ﻣﻌﺪن ﻧﻤﮏ ﭼﻬﺮآﺑﺎد‪ ،‬ﯾﺎﻓﺘﮕﺎه‬
 ‫باستان‌شناسی‌معدن‌کاران‌نمک ‌‬
‫پژوهش‌ های‌میان‌ رشته‌ ای‌ ‪‌ ١۳۹۳ - ١۳۸۹‬‬
‫به‌کوشش‪‌:‬ابوالفضل‌عالی‌و‌توماس‌اشتولنر ‌‬

‫‌ترجمه‪‌:‬حمید‌فهیمی ‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬

‫نویسندگان‪‌ :‬‬

‫آیدین‌آبار ‌‬
‫توماس‌اشتولنر ‌‬
‫لنا‌اوراشتروم ‌‬
‫آبیگائیل‌بومن ‌‬
‫نیکول‌بونکه ‌‬
‫رضا‌خوشرفتار ‌‬
‫‌‬
‫ابریال‌روسپوپا ‌‬ ‫گ‬
‫فرانک‌رولی ‌‬
‫ابوالفضل‌عالی ‌‬
‫یولیا‌کروگ‌اوخمان ‌‬
‫ماتیو‌لو‌بای ‌‬
‫کارل‌لینک ‌‬
‫مرجان‌مشکور ‌‬
‫غالمرضا‌مولوی ‌‬
‫مسعود‌نظام‌آبادی ‌‬
‫کریستینا‌واینر ‌‬

‫بوخوم‌‪‌ ١۳۹۴‬‬

‫‪1‬‬
 ‫این پروژه توسط بنیاد پژوهشهای آلمان (‪ )DFG‬حمایت شده است‬

‫‪2‬‬
‫به‌نام‌خدا ‌‬

‫‪3‬‬
 ‫فهرست‌مطالب ‌‬
‫‌‪‌ ۹‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬پیشگفتار‬
‫‌‬ ‫‪۱‬‬

‫‌‪‌ ۹‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫معدن‌نمک‌و‌چشمانداز‌پیرامون‌آن ‌‬

‫‌‬ ‫‪‌.۱-۱‬دوزالخ‪‌-‬‬

‫‌‪‌ ۱0‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫پژوهش‌و‌فعالیتهای‌جاری‌پروژة‌پژوهشی ‌‬

‫‌‬ ‫‪‌.۲-۱‬تاریخچة‌‬

‫‌‪‌ ۱۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۱-۲-۱‬کاوش‌سال‌‪۱۳۸۹‬‬

‫‌‪‌ ۱۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۲-۲-۱‬کارمیدانی‌و‌کاوش‌سال‌‪۱۳۹0‬‬

‫‌‪‌ ۱۲‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۳-۱‬اهداف‌علمی‌پروژة‌جاری‌پژوهشی‬

‫‌‪‌ ۱۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬جغرافی‪‌،‬زمینشناسی‌و‌ژئوموفولوژی‬
‫‌‬ ‫‪۲‬‬

‫‌‪‌ ۱۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬موقعیت‌جغرافیایی‌و‌زمینشناسی‬
‫‌‬ ‫‪۱-۲‬‬

‫‌‪‌ ۱۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۲-۲‬زمین‌شناسی‌و‌ژئومورفولوژی‌معدن‌نمک‌چهرآباد‬

‫‌‪‌ ۱5‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬شکل‌الیهای‌حوضه‌نمک‌منطقه‬
‫‌‬ ‫‪۱-۲-۲‬‬

‫‌‪‌ ۱6‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫دن‌نمک‌و‌چشمانداز‌معدنی‌آن‬
‫‌‬ ‫‪‌.۳‬مع‬

‫‌‪‌ ۱6‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫انداز‌معدنی‪‌:‬دستآوردهای‌بررسی‬

‫‌‬ ‫‌‬
‫‪‌.‬چشم‬ ‫‪۱-۳‬‬

‫‌‪‌ ۱6‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫یافتشده‬

‫گاهها‌و‌مکانهای‌ ‌‬
‫‪‌.١-۱-۳‬سکونت ‌‬

‫‌‪‌ ۱7‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫های‌نمونهبرداری‌شده‬
‫‌‬ ‫‪‌.۲-۱-۳‬محوطه‌‬

‫‌‪‌ ۱۸‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫یند‌معدنکاری‬

‫‌‬ ‫‪‌.۲-۳‬کاوش‪‌:‬نتایج‌مرتبط‌با‌فرا‬

‫‌‪‌ ۱۸‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۱-۲-۳‬روش‌کاوش‬

‫‌‪‌ ۱۸‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۱-۱-۲-۳‬تدارکات‌کاوش‬

‫‌‪‌ ۱۸‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬روش‌ثبت‌دادهها‬
‫‌‬ ‫‪۲-۱-۲-۳‬‬

‫‌‪‌ ۱۹‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬الیهنگاری‌درون‌معدن ‌‬
‫‌‬ ‫‪۳-۱-۲-۳‬‬

‫‌‪‌ ۱۹‬‬ ‫نگاری‪‌،‬تخریب‌موجود)‌و‌روش‌ارزیابی‌الیهنگارانه ‌‬

‫‌‬ ‫‌‬
‫گذاری‌(الیه‬ ‫‌‬
‫تاریخ‬‫‪‌.۴-۱-۲-۳‬مشکالت‌عمدة‌‬

‫‌‪‌ ۲0‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬کارهای‌مقدماتی‌(بانک‌دادههای‌جغرافیایی)‬

‫‌‬ ‫‪5-۱-۲-۳‬‬

‫‌‪‌ ۲0‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۲-۲-۳‬دستاوردهای‌کاوش‬

‫‪‌ ۲0‬‬ ‫‪‌.۱-۲-۲-۳‬ناحیة‌‪A‬‬

‫‌‪‌ ۲۲‬‬ ‫‪‌.۲-۲-۲-۳‬ناحیة‌‪B‬‬

‫‪‌ ۲۴‬‬ ‫‪‌.۳-۲-۲-۳‬ناحیة‌‪C‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‌‪‌ ۲5‬‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۴-۲-۲-۳‬ناحیة‌‪D‬‬

‫‌‪‌ ۲6‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۳-۲-۳‬برخی‌از‌نتایج‬

‫‌‪‌ ۲6‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫نگاری‌و‌گاهنگاری‌معدن‌نمک‌چهرآباد‬

‫‌‬ ‫‪‌.‬الیه‬
‫‌‬ ‫‪۱-۳-۲-۳‬‬

‫‌‪‌ ۲۸‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫یند‌معدنکاری‌و‌گسترش‌معدن‬

‫‌‬ ‫‪‌.۲-۳-۲-۳‬مشاهدات‌مربوط‌به‌فرا‬

‫‌‪‌ ۲۹‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬مشاهدات‌مربوط‌به‌فنون‌معدنکاری‪‌،‬سازماندهی‌کار‌و‌آوارها‬

‫‌‬ ‫‪۳-۳-۲-۳‬‬

‫‌‪‌ ۳۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬معدنکاری‌و‌مسئله‌امرار‌معاش ‌‬
‫‌‬ ‫‪۴‬‬

‫‌‪‌ ۳۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۱-۴‬یافته‌ها‬

‫‌‪‌ ۳۳‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۱-۱-۴‬پخش‌و‌توزیع‌الگوها‌و‌زیست‌معدن‬

‫‌‪‌ ۳۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫استانگیاهشناسی‬
‫‌‬ ‫‪‌.۲-۱-۴‬گزارش‌ب‬

‫‌‪‌ ۳۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬گیاهان‌کشتشده‬
‫‌‬ ‫‪۱-۲-۱-۴‬‬

‫‌‪‌ ۳6‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬بهرهگیری‌از‌چوب‬
‫‌‬ ‫‪۲-۲-۱-۴‬‬

‫‌‪‌ ۳7‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬مطالعات‌زیستمحیطی‌‬
‫‌‬ ‫‪۳-۲-۱-۴‬‬

‫‌‪‌ ۳۸‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫گیاهشناسی‪‌-‬چکیده‌و‌برآیند‬

‫‪‌.۴-۲-۱-۴‬مطالعات‌باستان ‌‬

‫‪‌.‬شلوارهای‌یافتشده‌در‌معدن‌نمک‌دوزالخ‌در‌چهرآباد‪‌،‬ایران‪‌:‬تجزیه‌و‌تحلیل ‌‬
‫‌‬ ‫‪۳-۱-۴‬‬
‫‌‪‌ ۴0‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫فنی‌کوتاه‌دربارة‌شلوارهای‌دورة‌هخامنشی‌و‌ساسانی‬

‫‌‪‌ ۴۱‬‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬نمونههای‌چرم‌و‌خز‌از‌معدن‌باستانی‌نمک‌چهرآباد‪‌،‬ایران‪‌:‬یک‌بررسی‌اجمالی‌اولیه‬

‫‌‬ ‫‪۴-١-۴‬‬

‫‌‪‌ ۴۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.١-۴-١-۴‬تشریح‌و‌تحلیل‌نمونهها‬

‫‌‪‌ ۴۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۲-۴-١-۴‬تعیین‌گونههای‌جانوری‌‬

‫‌‪‌ ۴۲‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۳-۴-١-۴‬وضعیت‌حفاظتی‌الیاف‌پوست‌و‌بافت‌مو ‌‬

‫‌‪‌ ۴۳‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۴-۴-١-۴‬مطالعات‌دربارة‌اندازه‌گیری‌حفاظت‪‌/‬دباغی‬

‫‌‪‌ ۴۳‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.5-۴-١-۴‬بحث‌دربارة‌نتایج‌و‌چکیدة‌بحث‌‬

‫‌‪۴۳‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.5-١-۴‬سفالهای‌معدن‌نمک‌چهرآباد‬

‫‌‪‌ ۴۳‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‪‌.١-5-١-۴‬بستر‌کشف ‌‬

‫‌‪‌ ۴۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۲-5-١-۴‬مالحظاتی‌در‌خصوص‌گونهها‌و‌خمیرهها ‌‬

‫‌‪‌ ۴۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۳-5-١-۴‬تکنیکهای‌پرداخت‌و‌تزئین‬

‫‌‬ ‫‌‪۴5‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۴-5-١-۴‬گونهشناسی ‌‬
‫‌‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬

‫‪6‬‬
‫‌‪‌ ۴5‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.5-5-١-۴‬برآیندها‬

‫‌‪‌ ۴7‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.5‬معدنکاران‌و‌حیوانات‌آنها‪‌:‬پژوهشی‌علمی‬

‫‌‪‌ ۴7‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫باستانی‌مومیاییهای‌چهرآباد‪‌:‬گزارش‌مقدماتی‬

‫‌‬ ‫‪‌.‬پژوهشهای‌‪‌DNA‬‬
‫‌‬ ‫‪۱-5‬‬

‫‌‪‌ ۴7‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬پیشگفتار‬
‫‌‬ ‫‪۱-۱-5‬‬

‫‌‪‌ ۴7‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬روشها ‌‬
‫‌‬ ‫‪۲-۱-5‬‬

‫‌‪‌ ۴7‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۱-۲-۱-5‬استخراج‬

‫‌‪‌ ۴۸‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫فزونسازی ‌‬
‫‌‬ ‫‪‌.۲-۲-۱-5‬‬

‫‌‪‌ ۴۹‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۳-۱-5‬نتیجه‌گیری‌و‌برآیند‬

‫‌‪‌ ۴۹‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۱-۳-۱-5‬فزونسازی‌موفق‬

‫‌‪‌ ۴۹‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫هر‌یک‌از‌مومیاییها‬

‫‌‬ ‫‪‌.۲-۳-۱-5‬ترتیبگذاری‌‬

‫‌‪‌ 50‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۴-۱-5‬بحث‌و‌کارهای‌پژوهشی‌آینده‬

‫‌‪‌ 50‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.5-۱-5‬برآیند ‌‬

‫‌‪‌ 5۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫شناسی‌مومیاییهای‌چهرآباد‌‬

‫‌‬ ‫‪‌.‬پژوهشهای‌بافت‌‬
‫‌‬ ‫‪۲-5‬‬

‫‌‪‌ 5۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬پیشگفتار‬
‫‌‬ ‫‪۱-۲-5‬‬

‫‌‪‌ 5۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬نمونهها ‌‬
‫‌‬ ‫‪۲-۲-5‬‬

‫‌‪‌ 5۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬روشها ‌‬
‫‌‬ ‫‪۳-۲-5‬‬

‫‌‪‌ 5۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫و‌آمادهشده‬
‫‌‬ ‫‪‌.۱-۳-۲-5‬فنون‌طراحی‌‌‬

‫‌‪‌ 5۲‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬نتایج‌پژوهشهای‌بافت‌شناسی‌هر‌یک‌از‌مومیاییها‌‌‬

‫‌‬ ‫‪۴-۲-5‬‬

‫‌‪‌ 5۳‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.5-۲-5‬بحث‬

‫‌‪‌ 5۳‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.6-۲-5‬برآیند ‌‬

‫‌‪‌ 5۳‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫شناسی‌و‌باستانشناسی‌تجربی‬

‫‌‬ ‫‪‌.7-۲-5‬نمونه‌های‌بافت‬

‫‌‪‌ 5۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬مطالعات‌رادیولوژی‌مومیاییهای‌نمکی‌چهرآباد‌‬

‫‌‬ ‫‪۳-5‬‬

‫‌‪‌ 5۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬پیشگفتار‬
‫‌‬ ‫‪۱-۳-5‬‬

‫‌‪‌ 55‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬روشها ‌‬
‫‌‬ ‫‪۲-۳-5‬‬

‫‌‪‌ 55‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۳-۳-5‬یافته‌های‌رادیولوژی‬

‫‌‪‌ 56‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۴-۳-5‬بحث‬

‫‪7‬‬
‫‌‪‌ 5۸‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.5-۳-5‬برآیند ‌‬

‫‌‪‌ 5۹‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬گزارش‌جانورشناسی‌فصلهای‌کاوش‌‪‌۱۳۸۹‬و‌‪‌ ۱۳۹0‬‬

‫‌‬ ‫‪۴-5‬‬

‫‌‪‌ 60‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫رشتهای‌فضوالت‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫‪‌.‬مطالعات‌میان‬ ‫‪5-5‬‬

‫‌‪‌ 60‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬پیشگفتار‌و‌روش‌شناسی ‌‬
‫‌‬ ‫‪۱-5-5‬‬

‫‌‪‌ 6۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫شناسی‪‌:‬انسانها‬
‫‌‬ ‫‪‌.‬باستان ‌‬
‫انگل‬ ‫‌‬ ‫‪۲-5-5‬‬

‫‌‪‌ 6۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬پیشگفتار‬
‫‌‬ ‫‪۱-۲-5-5‬‬

‫‌‪‌ 6۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۲-۲-5-5‬مواد‌و‌روش‌ها‌‬

‫‌‪‌ 6۲‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۳-۲-5-5‬نتایج‌‬

‫‌‪‌ 6۲‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۴-۲-5-5‬بحث‌‬

‫‌‪‌ 6۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.5-۲-5-5‬برآیند‬

‫‌‪‌ 6۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫انگلشناسی‪‌:‬حیوانات‬
‫‪‌.‬باستان ‌‬
‫‌‬ ‫‪۳-5-5‬‬

‫‌‪‌ 6۴‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬پیشگفتار‬
‫‌‬ ‫‪۱-۳-5-5‬‬

‫‌‪‌ 65‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫روشهای‌آزمایش‬
‫‌‬ ‫‪‌.۲-۳-5-5‬‬

‫‌‪‌ 65‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۳-۳-5-5‬نتایج‌‬

‫‌‪‌ 66‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.۴-۳-5-5‬برآیند‬

‫‌‪‌ 66‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.5-۳-5-5‬بحث‌‬

‫‌‪‌ 67‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫گیاهشناسی‬
‫های‌باستان ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫‪‌.‬پژوهش‬‫‪۴-5-5‬‬

‫‌‪‌ 6۸‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫ای‌و‌چشمانداز‌پژوهش‌های‌آینده ‌‬

‫‌‬ ‫‌‬
‫رشته‬‫‌‬
‫‪‌.‬برآیند‌مطالعات‌میان‬ ‫‪5-5-5‬‬

‫‌‪‌ 6۹‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.6-5‬برآیندهای‌کلی‬

‫‌‪‌ 7۱‬‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‪‌.‬چشماندازها ‌‬
‫‌‬ ‫‪6‬‬

‫‌(در‌بخش‌انگلیسی) ‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫کتابشناسی‬

‫‌(در‌بخش‌انگلیسی) ‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬ ‫فهرست‌نویسندهها‬

‫‌‬

‫‪8‬‬
‫اواسط تیرماه ‪ 1392‬بود که از مهمترین اهداف آنها بحث و بررسی و‬ ‫سفر‪ ،‬به جنگلهای کوههای البرز سفر کرده و گونههای چوب که دیگر‬
‫تجزیه و تحلیل دادهها و نتایج کار مشترک و در نتیجه کامل کردن آنها‬ ‫در استان زنجان دیده نمیشوند را از نزدیک ببیند‪.‬‬
‫برای انتشار چندین گزارش و مقالة مقدماتی در این زمینه بود‪.‬‬
‫در روز یک مهرماه گروه آلمانی شامل توماس اشتولنر‪ ،‬آیدین آبار‪ ،‬نیکل‬
‫‪‌.۳-۱‬اهداف‌علمی‌پروژة‌جاری‌پژوهشی ‌‬ ‫بونکه‪ ،‬سارا کوملی‪ ،‬سیسیلیا گروس‪ ،‬فابیان شاپالس و فیلیپ ولمر به‬
‫همراه گروه ایرانی شامل اابوالفضل عالی‪ ،‬بهزاد علی تالش‪ ،‬بهنام قنبری‪،‬‬
‫چشمانداز اصلی این پروژه درحالحاضر انجام مطالعات جامع درخصوص‬
‫لیال گرگری و سهند سعیدی به محل استقرار در مهرآباد وارد شدند‪ .‬در‬
‫بهرهبرداری نمک از محوطه برجسته چهرآباد دوزالخ و نقش اقتصادی‬
‫مقایسه با سالهای گذشته‪ ،‬گروه کاوش میدانی بهطور چشمگیری‬
‫آن در این ناحیه است‪ .‬برپایة تجربیات بهدستآمده از پروژة پژوهشی با‬
‫گسترش یافته و هر دو گروه آلمانی و ایرانی‪ ،‬با تعداد نفرات بیشتر و‬
‫مطالعات میانرشتهای طوالنی مدت در کوههای آلپ اتریش (بنگرید به‪:‬‬
‫استخدام کارگران بیشتر برای گسترش محدوده کاوش وارد عمل شدند‪.‬‬
‫کاوشهای هال اشتات و هال آین دورنبرگ‪ :‬شاه نمک‪2۰۰9/2۰۰8 ،‬؛‬
‫کار میدانی این فصل در سه محدوده اصلی شامل نواحی ‪C ،B ،A‬‬
‫اشتولنر و دیگران ‪ )2۰۰3‬بهنظرمیرسد که نمونه ایرانی (معدن نمک‬
‫انجام یافته و تا هفتم آبان ‪ 139۰‬ادامه یافت (تصویر ‪ 1۰‬و ‪ 11‬آ‪-‬ب)‪.‬‬
‫چهرآباد) این نوع پژوهش دارای پرسشهای علمی قابل مقایسهای است‬
‫و روشهای بهکاررفته در این زمینه نیز در این دو منطقه جغرافیایی قابل‬ ‫در طول مدت کاوش‪ ،‬گرو اشتفنز‪ ،‬نقشهبردار موزة معدنکاری بوخوم از‬
‫مقایسه هستند‪ .‬درکنار جنبههای تکنولوژی‪ ،‬گاهنگاری و اقتصادی مراحل‬ ‫محوطه کاوش دیدار کرده و به نقشهبرداری محوطه و محدوده اطراف آن‬
‫معدنکاری‪ ،‬میبایست همچنین جنبههای محیط زیستی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫پرداخت‪ .‬متخصص دیگری هم به دیدار هیئت کاوش آمد‪.‬هاله هاللی‬
‫معیشتی معدنکاران و نیز جنبههای فرهنگی و تکنولوژیکی هم‬ ‫(دانشگاه آزاد اسالمی واحد نجفآباد‪ ،‬حوزه حفاظت از آثار فرهنگی)‬
‫درنظرگرفته شوند که باوجود مواد ارگانیک بهخوبی حفظ شده در معدن‬ ‫نمونههای برداشتشده از یافتههای قطعات پارچه را مورد بررسی قرار داد‪.‬‬
‫نمک قابل بررسی هستند‪ .‬ازآنجاییکه علم سنگوارهشناسی در ایران‬ ‫هنگامی که مسعود نظامآبادی (دانشگاه فرانش کونته‪ ،‬بزانسون) کار بر‬
‫اهمیت فراوانی دارد‪ ،‬این مطالعات باعث افزایش جنبههای پژوهشی جدید‬ ‫روی نمونههای انگلهای انسانی را آغاز کرده بود‪ ،‬رضا مولوی (دانشگاه‬
‫فراوان در باستانشناسی ایران میشود‪.‬‬ ‫علوم پزشکی تهران) برای انجام کار تحقیقاتی بر روی نمونههای‬
‫انگلهای حیوانی به گروه کاوش پیوست‪.‬‬
‫در آغاز این پروژه با دو فصل کار میدانی و با اهداف پژوهشی کمتر و‬
‫کوچکتر که در ادامه آمده است در چهرآباد شروع شد‪:‬‬ ‫مرجان مشکور (موزة ملی تاریخ طبیعی‪ ،‬پاریس) مطالعه استخوانهای‬
‫حیوانی را بهعهده گرفت‪ .‬حامد وحدتینسب با همکاری مارک پوالرد کار‬
‫‪ .1‬کاوشهایی با هدف آشکار کردن جزئیات سنگوارهشناسی و طبقهبندی‬
‫استخوانشناسی و آرکئومتری بر روی نمونههای برداشتشده از محوطه‬
‫الیهها (ترانشههای ‪ A‬تا ‪.)F‬‬
‫را انجام دادند‪ .‬عالوهبراین کار یک گروه مشترک برای مطالعه بر روی‬
‫‪ .2‬بازنگری الیهنگاری الیههای آواری متفاوت در ترانشههای ‪A-C‬‬ ‫نمونههای انسان و بافتشناسی شامل تجزیه و تحلیل با هدف بیشترین‬
‫شامل یک بررسی عمومی در ساختارهای معدنکاری‪.‬‬ ‫استفاده از دادهها تشکیل شد‪ .‬در طول مدت انجام این کار میدانی‬
‫‪ .3‬تشکیل گروه مطالعاتی کاوش جیآیاس شامل یک بانک اطالعات‬ ‫همچنین دو متخصص ژئوفیزیک و نیز رضا خوشرفتار (دانشگاه زنجان)‬
‫دادهها برای هر نوع از پدیدهها‪ ،‬یافتهها و مواد و ابزار‪.‬‬ ‫محوطه کاوش و دره نزدیک آن را مورد بازدید قرار دادند‪.‬‬

‫‪ .4‬گسترش راهبرد نمونه برداری بهوسیله الککردن و شستن دانههای‬ ‫دراینمیان‪ ،‬یک موقعیت ویژه‪ ،‬بازدید برند اربل سفیر آلمان در تهران‪،‬‬
‫انتخابشده‪.‬‬ ‫میشل گراف رئیس بخش فرهنگی سفارت آلمان و همچنین یحیی‬
‫‪ .5‬کاوش در چندین ناحیه (ترانشة ‪ )A-B2-C‬برای دستیابی به‬ ‫نقیزاده رئیس میراث فرهنگی زنجان از هیئت مشترک میدانی دوزالخ‬
‫الیههای دورة هخامنشی و برای درک چگونگی دوباره پرشدن معدن‬ ‫بود‪.‬‬
‫تخریبشده هخامنشی بهوسیله فعالیتهای معدنکاری جدیدتر در‬ ‫باوجود همة کارهای میدانی و آزمایشگاهی که در سالهای اخیر انجام‬
‫دورههای اشکانی و ساسانی‪.‬‬ ‫شد‪ ،‬این پروژه قادر شد تا زمینه همکاریهای دوجانبه فراوانی را فراهم‬
‫‪ .6‬پرداختن به مطالعه و بررسی تجزیه و تحلیل پزشکی و انسانشناسی‬ ‫کند؛ طی سالهای ‪ 1389‬و ‪ 1391‬همکاران پژوهشگر ایرانی قادر به‬
‫برروی یافتههای مومیایی طبیعی بهدستآمده و همچنین مطالعات‬ ‫بازدید از بوخوم شدند‪ .‬بیتردید این بازدیدها و سفر همکاران به آلمان و‬
‫بیولوژی و آرکئومتری بر روی یافتهها و دادههای بهدستآمده از معدن‪.‬‬ ‫فرانسه استحکام و افزایش همکاری میان پژوهشگران ایرانی و سایر‬
‫همکاران را به دنبال داشته است‪ .‬یکی از نتایج این ارتباطات‪ ،‬برگزاری‬
‫‪ .7‬نخستین بررسی در این منطقه برای درک بهتر بستر معدن در‬
‫سه کارگاه نشست کاری پژوهشی در بوخوم در پاییز ‪ ،1389‬پاییز ‪ 139۰‬و‬
‫نهشتههای عمومی باستانشناسی‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫برنامة پژوهشی برای سالهای درپیشرو بیگمان برنامهریزی برای کار‬
‫میدانی بیشتر در معدن نمک است و درعینحال گسترش این فعالیت‬
‫میدانی در منطقة پیرامونی آن است‪ .‬کاوش در معدن تا رسیدن به‬
‫قدیمیترین الیههای باستانی برای یافتن و شناسایی قدیمیترین فاز‬
‫این محوطه که احتماالً عصرآهن آغازین است ادامه خواهد یافت‪.‬‬
‫مطالعه بر روی چشمانداز و دادهها در بازسازی منطقه و ارائه تصویری‬
‫از محیط زیست این محوطه در گذشته موثر خواهد بود‪ .‬مطالعه بر روی‬
‫مواد و اجساد انسانی یافتشده هم میتواند در جمعآوری اطالعات‬
‫برای روشنشدن بیشتر وضعیت موجود در این منطقه و درگیریها در‬
‫ناحیه فرآوری نمک دوزالخ مفید باشد‪ .‬یکی از مهمترین نکتهها در این‬
‫پروژه اهمیت ادامة مطالعات برروی نمونههای استخوانی حیوانی و‬
‫انسانی برای درک درگیری گروهی در معدن نمک است‪.‬‬

‫(ابوالفضل عالی‪ ،‬آیدین آبار و توماس اشتولنر)‬

‫‪13‬‬