Bai Tap Giai Tich Doanchi Dich p1 2362 6557

Das könnte Ihnen auch gefallen

Als pdf oder txt herunterladen
Als pdf oder txt herunterladen
Sie sind auf Seite 1von 50

Mc lc

ii

Li ni u
Bn ang c trong tay tp I ca mt trong nhng sch bi tp gii tch (theo chng ti) hay nht th gii . Trc y, hu ht nhng ngi lm ton ca Vit Nam thng s dng hai cun sch ni ting sau (bng ting Nga v c dch ra ting Vit): 1. Bi tp gii tch ton hc ca Demidovich (B. P. Demidoviq; 1969,
Sbornik Zadaq i Upraneni i po Matematiqeskomu Analizu, Izdatel~stvo "Nauka", Moskva)

v 2. Gii tch ton hc, cc v d v bi tp ca Ljaszko, Bojachuk, Gai, G. P. Golobaq; 1975, MatemGolovach (I. I. Lxko, A. K. Boquk, . G. Ga,
Analiz v Primerah i Zadaqah, Tom 1, 2, Izdatel~stvo Vixa atiqeski Xkola).

ging dy hoc hc gii tch. Cn ch rng, cun th nht ch c bi tp v p s. Cun th hai cho li gii chi tit i vi phn ln bi tp ca cun th nht v mt s bi ton khc. Ln ny chng ti chn cun sch (bng ting Ba Lan v c dch ra ting Anh): 3. Bi tp gii tch. Tp I: S thc, Dy s v Chui s (W. J. Kaczkor, M. T. Nowak, Zadania z Analizy Matematycznej, Cze sc Pierwsza, Liczby Rzeczywiste, Ciagi i Szeregi Liczbowe, Wydawnictwo Universytetu Marii Curie Sklodowskiej, Lublin, 1996), iii

iv

Li ni u

4. Bi tp gii tch. Tp II: Lin tc v Vi phn (W. J. Kaczkor, M. T. Nowak, Zadania z Analizy Matematycznej, Czes c Druga, Funkcje Jednej ZmiennejRachunek Ro zniczowy, Wydawnictwo Universytetu Marii Curie Sklodowskiej, Lublin, 1998). bin dch nhm cung cp thm mt ti liu tt gip bn c hc v dy gii tch. Khi bin dch, chng ti tham kho bn ting Anh: 3*. W. J. Kaczkor, M. T. Nowak, Problems in Mathematical Analysis I, Real Numbers, Sequences and Series, AMS, 2000. 4*. W. J. Kaczkor, M. T. Nowak, Problems in Mathematical Analysis II, Continuity and Differentiation, AMS, 2001. Sch ny c cc u im sau: Cc bi tp c xp xp t d cho ti kh v c nhiu bi tp hay. Li gii kh y v chi tit. Kt hp c nhng tng hay gia ton hc s cp v ton hc hin i. Nhiu bi tp c ly t cc tp ch ni ting nh, American Mathematical Monthly (ting Anh), Mathematics Today (ting Nga), Delta (ting Balan). V th, sch ny c th dng lm ti liu cho cc hc sinh ph thng cc lp chuyn cng nh cho cc sinh vin i hc ngnh ton. Cc kin thc c bn gii cc bi tp trong sch ny c th tm trong 5. Nguyn Duy Tin, Bi Ging Gii Tch, Tp I, NXB i Hc Quc Gia H Ni, 2000. 6. W. Rudin, Principles of Mathematical Analysis, McGraw -Hil Book Company, New York, 1964. Tuy vy, trc mi chng chng ti trnh by tm tt l thuyt gip bn c nh li cc kin thc c bn cn thit khi gii bi tp trong chng tng ng.

Li ni u

Tp I v II ca sch ch bn n hm s mt bin s (tr phn khng gian metric trong tp II). Kaczkor, Nowak chc s cn vit Bi Tp Gii Tch cho hm nhiu bin v php tnh tch phn. Chng ti ang bin dch tp II, sp ti s xut bn. Chng ti rt bit n : - Gio s Phm Xun Ym (Php) gi cho chng ti bn gc ting Anh tp I ca sch ny, - Gio s Nguyn Hu Vit Hng (Vit Nam) gi cho chng ti bn gc ting Anh tp II ca sch ny, - Gio s Spencer Shaw (M) gi cho chng ti bn gc ting Anh cun sch ni ting ca W. Rudin (ni trn), xut bn ln th ba, 1976, - TS Dng Tt Thng c v v to iu kin chng ti bin dch cun sch ny. Chng ti chn thnh cm n tp th sinh vin Ton - L K5 H o To C Nhn Khoa Hc Ti Nng, Trng HKHTN, HQGHN, c k bn tho v sa nhiu li ch bn ca bn nh my u tin. Chng ti hy vng rng cun sch ny s c ng o bn c n nhn v gp nhiu kin qu bu v phn bin dch v trnh by. Rt mong nhn c s ch gio ca qu v bn c, nhng kin gp xin gi v: Chi on cn b, Khoa
Ton C Tin hc, trng i hc Khoa hc T nhin, i hc Quc gia H Ni, 334 Nguyn Tri, Thanh Xun, H Ni.

Xin chn thnh cm n. H Ni, Xun 2002. Nhm bin dch on Chi

Cc k hiu v khi nim


R - tp cc s thc R+ - tp cc s thc dng Z - tp cc s nguyn N - tp cc s nguyn dng hay cc s t nhin Q - tp cc s hu t (a; b) - khong m c hai u mt l a v b [a; b] - on (khong ng) c hai u mt l a v b [x] - phn nguyn ca s thc x Vi x 2 R, hm du ca x l 8 > <1 sgn x = 1 > : 0 vi x > 0; vi x < 0; vi x = 0:

Vi x 2 N,

(2n 1)!! = 1 3 5 ::: (2n 3) (2n 1): K hiu Newton. n


k

(2n)!! = 2 4 6 ::: (2n 2) (2n);

n! = 1 2 3 ::: n;

n! ; k!(nk)!

n; k 2 N; n k , l h s ca khai trin nh thc vii

viii

Cc k hiu v khi nim

Nu A R khc rng v b chn trn th ta k hiu sup A l cn trn ng ca n, nu n khng b chn trn th ta quy c rng sup A = +1. Nu A R khc rng v b chn di th ta k hiu inf A l cn di ng ca n, nu n khng b chn di th ta quy c rng inf A = 1. Dy fan g cc s thc c gi l n iu tng (tng ng n iu gim) nu an+1 an (tng ng nu an+1 an ) vi mi n 2 N. Lp cc dy n iu cha cc dy tng v gim. S thc c c gi l im gii hn ca dy fan g nu tn ti mt dy con fank g ca fan g hi t v c. Cho S l tp cc im t ca dy fan g. Cn di ng v cn trn ng ca dy , k hiu ln lt l lim an v lim an c xc nh nh sau 8 > <+1 lim an = 1 n!1 > : sup S 8 > <1 lim an = +1 > n!1 : inf S
n=1 1 Q n!1 n!1

nu fan g khng b chn trn; nu fan g b chn trn v S = ;; nu fan g b chn trn v S 6= ;; nu fan g khng b chn di; nu fan g b chn di v S = ;; nu fan g b chn di v S 6= ;;

Tch v hn

an hi t nu tn ti n0 2 N sao cho an 6= 0 vi n n0 v

dy fan0 an0 +1 ::: an0 +ng hi t khi n ! 1 ti mt gii hn P0 6= 0. S P = an0 an0 +1 ::: an0 +n P0 c gi l gi tr ca tch v hn. Trong phn ln cc sch ton nc ta t trc n nay, cc hm tang v ctang cng nh cc hm ngc ca chng c k hiu l tg x, cotg x, arctg x, arccotg x theo cch k hiu ca cc sch c ngun gc t Php v Nga, tuy nhin trong cc sch ton ca M v phn ln cc nc chu u, chng c k hiu tng t l tan x, cot x, arctan x, arccot x. Trong cun sch ny chng ti s s dng nhng k hiu ny bn c lm quen vi nhng k hiu c chun ho trn th gii.

Bi tp

Chng 1 Gii hn v tnh lin tc


1.1 Gii hn ca hm s
Chng ta dng cc nh ngha sau. nh ngha 1. Hm f gi l tng (tng ng, tng thc s, gim, gim thc s) trn tp khc rng A 2 R nu x1 < x2 ; x1 ; x2 2 A ko theo f (x1 ) f (x2 ) (tng ng f (x1 ) < f (x2 ), f (x1 ) f (x2 ), f (x1 ) > f (x2 ) ). Hm tng hay gim

(tng ng, tng thc s hay gim thc s) gi l hm n iu (tng ng, n iu thc s)

nh ngha 2. Tp (a "; a + ") n fag, y " > 0 gi l ln cn khuyt ca im a 2 R

1.1.1. Tm cc gii hn hoc chng minh chng khng tn ti. 1 1 ; (a) lim x cos ; (b) lim x x!0 x!0 x x x b [x] ; a; b > 0; ; (c) lim (d) lim x!0 a x!0 x x p p cos( cos x) 3 2 : (e) lim x( x2 + 1 x3 + 1); (f) lim x!1 x!0 sin(sin x) 1.1.2. Gi s f : (a; a) n f0g ! R. Chng minh rng
(a) lim f (x) = l nu v ch nu lim f (sin x) = l,
x!0 x!0

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

(b) lim f (x) = l th lim f (jxj) = l. iu ngc li c ng khng ?


x!0 x!0

Chng minh rng lim f (x) = 1.


x!0

1.1.3. Gi s hm f : (a; a) n f0g ! (0; +1) tho mn lim (f (x) + f (1x) ) = 2.


x!0

1.1.4. Gi s f c xc nh trn ln cn khuyt ca a v lim (f (x)+ jf (1x)j ) = x!a 0. Tm lim f (x).


x!0

1.1.5. Chng minh rng nu f l hm b chn trn [0; 1] tho mn f (ax) = 1 bf (x) vi 0 x a v a; b > 1 th lim f (x) = f (0). +
x!0

1.1.6. Tnh
(a) (b)
x!0 1 lim (x2 (1 + 2 + 3 + + [ jx ])); j 1 2 k lim (x([ x ] + [x ] + + [x ])); k 2 N. [P (x)] , x!1 P (jxj)

x!0+

1.1.7. Tnh lim

y P (x) l a thc vi h s dng.

1.1.8. Ch ra bng v d rng iu kin ()


x!0

lim (f (x) + f (2x)) = 0

khng suy ra f c gii hn ti 0. Chng minh rng nu tn ti hm ' sao cho bt ng thc f (x) '(x) c tho mn trong mt ln cn khuyt ca

0 v lim '(x) = 0 , th () suy ra lim f (x) = 0.


x!0 x!0

1.1.9.
(a) Cho v d hm f tho mn iu kin
x!0

lim (f (x)f (2x)) = 0

v lim f (x) khng tn ti.


x!0

(b) Chng minh rng nu trong mt ln cn khuyt ca 0, cc bt ng thc f (x) jxj ;


x!0 1 2

lim f (x) = 0.

< < 1; v f (x)f (2x) jxj c tho mn, th

1.1.10. Cho trc s thc , gi s lim

Chng minh rng tn ti c sao cho g (a) = ca .

x!1

f (ax) x

= g (a) vi mi s dng a.

1.1.11. Gi s f : R ! R l hm n iu sao cho lim


minh rng lim
f (cx) x!1 f (x)

= 1 vi mi c > 0.

f (2x) x!1 f (x)

= 1. Chng

1.1.12. Chng minh rng nu a > 1 v 2 R th


(a)

ax = +1; x!1 x lim

(b)

ax = +1: x!1 x lim = 0.-

1.1.13. Chng minh rng nu > 0, th lim

ln x x!1 x

1.1.14. Cho a > 0, chng minh lim ax = 1. Dng ng thc ny chng x!0 minh tnh lin tc ca hm m. 1.1.15. Chng minh rng x 1 = e; (a) lim 1 + x!1 x
(c)
x!1

(b)

x!1

lim

lim (1 + x) x = e:

1 1+ x

= e;

1.1.16. Chng minh rng lim ln(1 + x) = 0. Dng ng thc ny, suy ra hm x!0 logarit lin tc trn (0; 1). 1.1.17. Tnh cc gii hn sau :
(a) (c)

ln(1 + x) ; lim x!0 x (1 + x) 1 ; 2 R: lim x!0 x

ax 1 ; a > 0; (b) lim x!0 x

1.1.18. Tm
(a) (c) (e)
x!1 x!0

lim (ln x) x ;
1

(b) (d)

x!0+ x!1

lim xsin x;
1

lim (cos x) sin2 x ;


x!0

lim (ex 1) x ;

lim (sin x) ln x :

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.1.19. Tm cc gii hn sau:


(a) (c)

sin 2x + 2 arctg 3x + 3x2 ; x!0 ln(1 + 3x + sin2 x) + xex p p 1 ex 1 cos x p lim ; x!0+ sin x lim x 1 )x ; 2x + 1
x!0

(b) (d)

ln cos x ; x!0 tg x2 lim


x!0

lim (1 + x2 )cotg x :

1.1.20. Tnh
(a)
x!1

lim (tg

(b)

x x lim x(ln(1 + ) ln ): x!1 2 2

1.1.21. Gi s rng lim g (x) = 0 v tn ti 2 R , cc s dng m; M sao +


cho m

M vi nhng gi tr dng ca x trong ln cn ca 0. Chng minh rng nu lim g (x) ln x = ; th lim f (x)g(x) = e . Trng hp = 1 + +
hoc = 1, ta gi s e1 = 1 v e1 = 0.
x!0 x!0

f (x) x

x!0

lim g (x)(f (x) 1) = , th lim f (x)g(x) = e .


x!0

1.1.22. Bit rng lim f (x) = 1 v lim g (x) = 1. Chng minh rng nu
x!0 x!0

1.1.23. Tnh p p 1 x x + x sin 2 sin (a) lim , x +


x!0

(b) lim 1 + xe
x!0

1 x2

1 sin x 4

e x12

1 x2

(c) lim 1 + e
x!0

1 x2

arctg

1 x2

+ xe

sin

1 x4

1.1.24. Cho f : [0; +1) ! R l hm sao cho mi dyf (a + n); a 0; hi t ti khng. Hi gii hn lim f (x) c tn ti khng ?
x!1

e x12

1.1.25. Cho f : [0; +1) ! R l hm sao cho vi mi s dng a, dyff (an)g, hi t ti khng. Hi gii hn lim f (x) c tn ti khng ?
x!1

1.1.26. Cho f : [0; +1) ! R l hm sao cho vi mi a 0 v mi b > 0, dyff (a + bn)g; a 0; hi t ti khng. Hi gii hn lim f (x) c tn ti x!1 khng ?

f (x) x) 1.1.27. Chng minh rng nu lim f (x) = 0 v lim f (2x)x = 0 th lim f ( = x!0 x!0 x!0 x 0.

1.1.28. Gi s f xc nh trn (a; +1), b chn trn mi khong hu hn x) (a; b) ; a < b. Chng minh rng nu lim (f (x + 1) f (x)) = l, th lim f ( = l. x
x!+1 x!0

1.1.29. Cho f xc nh trn (a; +1), b chn di trn mi khong hu hn (a; b) ; a < b. Chng minh rng nu lim (f (x + 1) f (x)) = +1, th lim f (x) x!0 x = +1.
x!+1

1.1.30. Cho f xc nh trn (a; +1), b chn trn mi khong hu hn f (x) (a; b) ; a < b. Nu vi s nguyn khng m k , lim f (x+1) tn ti, th xk
x!+1

1 f (x) f (x + 1) f (x) = lim : k +1 x!+1 x k + 1 x!+1 xk lim 1.1.31. Cho f xc nh trn (a; +1), b chn trn mi khong hu hn (a; b) ; a < b v gi s f (x) c > 0 vi x 2 (a; +1). Chng minh rng nu 1 x+1) tn ti, th lim f (x) x cng tn ti v lim f ( f (x)
x!+1 x!+1

x!+1

lim (f (x)) x = lim 1 1


x

x!+1

f (x + 1) : f (x)
x!0

1.1.32. Gi thit rng lim f x!0 khng ?

= 0. T c suy ra lim f (x) tn ti

a 1.1.33. Cho f : R ! R sao cho vi mi a 2 R, dy f ( n ) hi t ti khng. Hi f c gii hn ti 0 khng ? 1 1 1.1.34. Chng minh rng nu lim f x x x = 0, th lim f (x) = 0.
x!0 x!0

1.1.35. Chng minh rng nu f n iu tng ( gim ) trn (a; b), th vi mi x0 2 (a; b), f (x) = inf f (x) (a) f (x+ 0 ) = lim +
x!x0 x>x0

(f (x+ 0 ) = sup f (x));


x>x0

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

(b) f (x f (x) = sup f (x) 0 ) = lim


x!x0 x<x0 + (c) f (x 0 ) f (x0 ) f (x0 )

(f (x 0 ) = inf f (x));
x<x0

+ (f (x 0 ) f (x0 ) f (x0 )).

1.1.36. Chng minh rng nu f n iu tng trn (a; b), th vi mi x0 2 (a; b),
(a) (b)
x!x0 x!x0

lim+ f (x ) = f (x+ 0 ); lim f (x+ ) = f (x 0 ):

1.1.37. Chng minh nh l Cauchy sau y. f c gii hn hu hn khi x ! a, iu kin cn v l vi mi " > 0 tn ti > 0 sao cho 0 0 jf (x) f (x )j < " bt c khi no 0 < jx aj < v 0 < jx aj < . Lp cng thc v chng minh iu kin cn v tng t lim f (x) tn ti.
x!1

1.1.38. Chng minh rng nu lim f (x) = A v lim g (y ) = B , th lim g (f (x)) = B vi gi thit (g f )(x) = g (f (x)) c xc nh v f khng nhn gi tr A trong ln cn khuyt ca a. 1.1.39. Tm cc hm f v g sao cho lim f (x) = A v lim g (y ) = B , nhng
x!a x!a y!A x!a y !A x!a

lim g (f (x)) 6= B .

1.1.40. Gi s f : R ! R l hm tng v x 7! f (x) x c chu k 1. K hiu f n l php lp th n ca f ; tc l, f 1 = f v f n = f f n1 vi n 2. Chng n (0) n (x) n (0) = lim f n minh rng nu lim f n tn ti, th vi mi x 2 R; lim f n 1.1.41. Gi s f : R ! R l hm tng v x 7! f (x) x c chu k 1. Ngoi ra, gi s f (0) > 0 v p l s nguyn dng c nh. K hiu f n l php lp th n ca f . Chng minh rng nu mp l s nguyn dng nh nht sao cho f mp (0) > 0, th p f n (0) f n (0) p 1 + f (0) lim lim + : n!1 n mp n!1 n mp mp 1.1.42. Gi s f : R ! R l hm tng v x 7! f (x) x c chu k 1. Chng n (x) minh rng lim f n tn ti v nhn cng gi tr vi mi x 2 R, y f n k n!1 hiu php lp th n ca f .
n!1 n!1 n!1

1.2 Cc tnh cht ca hm lin tc


1.2.1. Tm tt c cc im lin tc ca hm f xc nh bi ( 0 nu x v t, f (x) = sin jxj nu x hu t. 1.2.2. Xcnh tp cc im lin tc ca hm f c cho bi ( x2 1 nu x v t, f (x) = 0 nu x hu t. 1.2.3. Nghin cu tnh lin tc ca cc hm sau: 8 > <0 nu x v t hoc x = 0, f (x) = 1 (a) nu x = p=q; p 2 Z; q 2 N, v q > : p; q nguyn t cng nhau, 8 > nu x v t hoc x = 0, <jxj f (x) = qx=(qx + 1) nu x = p=q; p 2 Z; q 2 N, v (b) > : p; q nguyn t cng nhau,

(Hm nh ngha (a) c gi l hm Riemann.)

1.2.4. Chng minh rng nu f 2 C ([a; b]), th jf j 2 C ([a; b]). Ch ra bng v d rng iu ngc li khng ng. 1.2.5. Xc nh tt c cc an v bn sao cho hm xc nh bi ( an + sin x nu x 2 [2n; 2n + 1]; n 2 Z , f (x) = bn + cos x nu x 2 (2n 1; 2n); n 2 Z ,
lin tc trn R.

1.2.6. Cho f (x) = [x2 ] sin x vi x 2 R. Nghin cu tnh lin tc ca f . 1 f (x) = [x] + (x [x])[x] vi x : 2 Chng minh rng f lin tc v tng thc s trn [1; 1). 1.2.7. Bit

10

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.2.8. Nghin cu tnh lin tc ca cc hm sau y v v th ca chng


(a) (b) (c) (d) (e)

f (x) = lim f (x) = lim f (x) = lim

nx nx x x ; n!1 n +n x2 enx +x ; nx n!1 e +1 ln(en +xn ) ; n n!1

x 2 R; x 2 R; x 0;
1 ; x2n

q f (x) = lim n 4n + x2n +


n!1 n!1

x 6= 0; x 2 R:

f (x) = lim

2n

p cos2n x + sin2n x;

1.2.9. Chng minh rng nu f : R ! R lin tc v tun hon th n c gi tr ln nht v gi tr nh nht. 1.2.10. Cho P (x) = x2n + a2n1 x2n1 + + a1 x + a0 , chng minh rng tn ti x 2 R sao cho P (x ) = inf fP (x) : x 2 Rg. Cng chng minh rng gi tr tuyt i ca mi a thc P c gi tr nh nht; tc l, tn ti x 2 R sao cho jP (x )j = inf fjP (x)j : x 2 Rg. 1.2.11.
(a) Cho v d v hm b chn trn [0; 1] nhng khng c gi tr nh nht, cng khng c gi tr ln nht. (b) Cho v d v hm b chn trn [0; 1] nhng khng c gi tr nh nht trn mi on [a; b] [0; 1]; a < b.

1.2.12. Cho f : R ! R; x0 2 R v > 0, t !f (x0 ; ) = supfjf (x) f (x0 )j : x 2 R; jx x0 j < g !f (x0 ; ). Chng minh rng f lin tc ti x0 nu v ch nu v !f (x0 ) = lim + !f (x0 ) = 0. 1.2.13.
!0

11

(a) Cho f; g 2 C ([a; b]) v vi x 2 [a; b], t h(x) = minff (x); g (x)g v

H (x) = maxff (x); g (x)g. Chng minh rng h; H 2 C ([a; b]).

(b) Cho f1 ; f2 ; f3 2 C ([a; b]) v vi x 2 [a; b], t f (x) l mt trong ba gi tr

f1 (x); f2 (x) v f3 (x) m nm gia hai gi tr cn li. Chng minh rng f 2 C ([a; b]).

1.2.14. Chng minh rng nu f 2 C ([a; b]), th cc hm c xc nh bi m(x) = inf ff ( ) : 2 [a; x]g v M (x) = supff ( ) : 2 [a; x]g
cng lin tc trn [a; b].

1.2.15. Gi f l hm b chn trn [a; b]. Chng minh rng cc hm c xc nh bi m(x) = inf ff ( ) : 2 [a; x)g v M (x) = supff ( ) : 2 [a; x)g
cng lin tc trn (a; b).

1.2.16. Vi cc gi thit ca bi ton trc, kim tra cc hm m (x) = inf ff ( ) : 2 [a; x]g v M (x) = supff ( ) : 2 [a; x]g
c lin tc tri trn (a; b) hay khng ?

1.2.17. Gi s f lin tc trn [a; 1) v lim f (x) hu hn. Chng minh rng x!1 f b chn trn [a; 1). 1.2.18. Cho f l hm lin tc trn R v t fxn g l dy b chn. Cc bt ng thc sau lim f (xn ) = f ( lim xn ) v lim f (xn ) = f ( lim xn )
n!1 n!1 n!1 n!1

c ng khng ?

1.2.19. Cho f : R ! R l hm lin tc, tng v gi fxn g l dy b chn. Chng minh rng

12

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

(a) (b)

lim f (xn ) = f ( lim xn );


n!1 n!1 n!1 n!1

lim f (xn ) = f ( lim xn ):

1.2.20. Cho f : R ! R l hm lin tc, gim v gi fxn g l dy b chn. Chng minh rng
(a) (b)

lim f (xn ) = f ( lim xn );


n!1 n!1 n!1 n!1

lim f (xn ) = f ( lim xn ):


x!1

1.2.21. Gi s f lin tc trn R;


nh g bng cch t

lim f (x) = 1 v lim f (x) = +1. Xc


x!1

g (x) = supft : f (t) < xg vi x 2 R:


(a) Chng minh rng g lin tc tri. (b) g c lin tc khng ?

1.2.22. Cho f : R ! R l hm tun hon lin tc vi hai chu k khng thng 1 c T1 v T2 ; tc l T v t. Chng minh rng f l hm hng. Cho v d T2 hm tun hon khc hm hng c hai chu k khng thng c. 1.2.23.
(a) Chng minh rng nu f : R ! R l hm lin tc, tun hon, khc hm hng, th n c chu k dng nh nht, gi l chu k c bn. (b) Cho v d hm tun hon khc hm hng m khng c chu k c bn. (c) Chng minh rng nu f : R ! R l hm tun hon khng c chu k c bn, th tp tt c cc chu k ca f tr mt trong R.

1.2.24.

13

(a) Chng minh rng nh l trong mc (a) ca bi ton trc vn cn ng khi tnh lin tc ca f trn R c thay th bi tnh lin tc ti mt im. (b) Chng minh rng nu f : R ! R l hm tun hon khng c chu k c bn v nu n lin tc ti t nht mt im, th n l hm hng.

x!1

1.2.25. Chng minh rng nu f; g : R ! R l hm lin tc, tun hon v lim (f (x) g (x)) = 0 th f = g .

1.2.26. Cho v d hai hm tun hon f v g sao cho mi chu k ca f khng thng c vi mi chu k ca g v sao cho f + g
(a) khng tun hon, (b) tun hon.

1.2.27. Cho f; g : R ! R l cc hm lin tc v tun hon ln lt vi chu 1 2 = Q, th h = f + g khng k c bn dng T1 v T2 . Chng minh rng nu T T2 l hm tun hon. 1.2.28. Cho f; g : R ! R l cc hm tun hon .Gi s f lin tc v khng c chu k no ca g thng c vi chu k c bn ca f . Chng minh rng f + g khng l hm tun hon. 1.2.29. Chng minh rng tp cc im gin on ca hm n iu f : R ! R khng qu m c. 1.2.30. Gi s f lin tc trn [0; 1]. Chng minh rng 1X k (1)k f ( ) = 0: n!1 n n k=1 lim 1.2.31. Cho f lin tc trn [0; 1]. Chng minh rng n 1 X k k n lim n (1) f ( ) = 0: n!1 2 k n k=0
n

14

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.2.32. Gi s f : (0; 1) ! R l hm lin tc sao cho f (x) f (nx) vi mi s dng x v mi s t nhin n. Chng minh rng lim f (x) tn ti (hu x!1 hn hoc v hn). 1.2.33. Hm f xc nh trn khong I R c gi l li trn I nu f (x1 + (1 )x2 ) f (x1 ) + (1 )f (x2 )
th n lin tc. Hm li trn khong bt k c nht thit lin tc khng ? vi mi x1 ; x2 2 I v 2 (0; 1). Chng minh rng nu f li trn khong m,

1.2.34. Chng minh rng nu dy ffn g cc hm lin tc trn A hi t u ti f trn A, th f lin tc trn A.

1.3 Tnh cht gi tr trung gian


Ta nhc li nh ngha sau: nh ngha 3. Hm thc f c tnh cht gi tr trung gian trn khong I cha [a; b] nu f (a) < v < f (b) hoc f (b) < v < f (a); tc l, nu v nm gia

f (a) v f (b), th tn ti c nm gia a v b sao cho f (c) = v . 1.3.1. Cho cc v d cc hm c tnh cht gi tr trung gian trn khong I nhng khng lin tc trn khong ny. 1.3.2. Chng minh rng hm tng thc s f : [a; b] ! R c tnh cht gi tr trung gian th lin tc trn [a; b]. 1.3.3. Cho f : [0; 1] ! [0; 1] lin tc. Chng minh rng f c im c nh trong [0; 1]; tc l, tn ti x0 2 [0; 1] sao cho f (x0 ) = x0 . 1.3.4. Gi s f; g : [a; b] ! R lin tc sao cho f (a) < g (a) v f (b) > g (b). Chng minh rng tn ti x0 2 (a; b) sao cho f (x0 ) = g (x0 ).

15

1.3.5. Cho f : R ! R lin tc v tun hon vi chu k T > 0. Chng minh rng tn ti x0 sao cho T f x0 + = f (x0 ): 2 1.3.6. Hm f : (a; b) ! R lin tc. Chng minh rng, vi x1 ; x2 ; : : : ; xn cho trc trong (a; b), tn ti x0 2 (a; b) sao cho f (x0 ) = 1.3.7.
(a) Chng minh rng phng trnh (1 x) cos x = sin x c t nht mt nghim trong (0; 1). (b) Vi a thc khc khng P , chng minh rng phng trnh jP (x)j = ex c t nht mt nghim.

1 (f (x1 ) + f (x2 ) + + f (xn )): n

u l thc.

1.3.8. Vi a0 < b0 < a1 < b1 < < an < bn , chng minh rng mi nghim ca a thc n n Y Y P (x) = (x + ak ) + 2 (x + bk ); x 2 R;
k=0 k=0

1.3.9. Gi s f v g c tnh cht gi tr trung gian trn [a; b]. Hi f + g c tnh cht gi tr trung gian trn khong khng ? 1.3.10. Gi s f 2 C ([0; 2]) v f (0) = f (2). Chng minh rng tn ti x1 v x2 trong [0; 2] sao cho x2 x1 = 1 v f (x2 ) = f (x1 ):
Gii thch ngha hnh hc kt qu trn.

1.3.11. Cho f 2 C ([0; 2]). Chng minh rng tn ti x1 v x2 trong [0; 2] sao cho 1 x2 x1 = 1 v f (x2 ) f (x1 ) = (f (2) f (0)): 2

16

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.3.12. Vi n 2 N, gi f 2 C ([0; n]) sao cho f (0) = f (n). Chng minh rng tn ti x1 v x2 trong [0; n] tho mn x2 x1 = 1 v f (x2 ) = f (x1 ): 1.3.13. Hm lin tc f trn [0; n]; n 2 N, tho mn f (0) = f (n). Chng minh 0 0 rng vi mi k 2 f1; 2; : : : ; n 1g, tn ti xk v xk sao cho f (xk ) = f (xk ), 0 0 y xk xk = k hoc xk xk = n k . Hi vi mi k 2 f1; 2; : : : ; n 1g, c tn 0 0 0 ti xk v xk sao cho f (xk ) = f (xk ), y xk xk = k ? 1.3.14. 6 Vi n 2 N, gi f 2 C ([0; n]) sao cho f (0) = f (n). Chng minh rng phng trnh f (x) = f (y ) c t nht n nghim vi x y 2 N. 1.3.15. Gi s cc hm thc lin tc f v g xc nh trn R giao hon vi nhau; tc l, f (g (x)) = g (f (x)) vi mi x 2 R. Chng minh rng nu phng trnh f 2 (x) = g 2 (x) c nghim, th phng trnh f (x) = g (x) cng c nghim ( y f 2 (x) = f (f (x)) v g 2 (x) = g (g (x)) ). Ch ra v d rng gi thit v tnh lin tc ca f v g trong bi ton trn khng th b qua. 1.3.16. Chng minh rng n nh lin tc f : R ! R th hoc tng thc s, hoc gim thc s. 1.3.17. Gi s f : R ! R l dn nh lin tc. Chng minh rng nu tn ti n sao cho php lp th n ca f l nh x ng nht, tc l, f n (x) = x vi mi x 2 R, th
(a) f (x) = x; x 2 R, nu f tng thc s, (b) f 2 (x) = x; x 2 R, nu f gim thc s.

1.3.18. Gi s f : R ! R tho mn iu kin f (f (x)) = f 2 (x) = x; x 2 R.Chng minh rng f khng th lin tc. 1.3.19. Tm tt c cc hm f : R ! R c tnh cht gi tr trung gian v tn ti n 2 N sao cho f n (x) = x; x 2 R, y f n k hiu php lp th n ca f .

17

1.3.20. Chng minh rng nu f : R ! R c tnh cht gi tr trung gian v f 1 (fq g) ng vi mi q hu t, th f lin tc. 1.3.21. Gi s f : (a; 1) ! R lin tc v b chn. Chng minh rng, vi T cho trc, tn ti dy fxng sao cho
n!1

lim xn = +1 v lim (f (xn + T ) f (xn )):


n!1

1.3.22. Cho v d hm lin tc f : R ! R t mi gi tr ca n ng ba ln. Hi c tn ti hay khng hm lin tc f : R ! R t mi gi tr ca n ng hai ln ? 1.3.23. Cho f : [0; 1] ! R lin tc v n iu thc s tng mnh. (Hm f gi l n iu thc s tng mnh trn [0; 1], nu tn ti phn hoch ca [0; 1] thnh hu hn khong con [ti1 ; ti ], y i = 1; 2; : : : ; n v 0 = t0 < t1 < < tn = 1, sao cho f n iu trn mi khong con .) Chng minh rng f nhn mt trong cc gi tr ca n mt s l ln. 1.3.24. Hm lin tc f : [0; 1] ! R nhn mi gi tr ca n hu hn ln v f (0) 6= f (1). Chng minh rng f nhn mt trong cc gi tr ca n mt s l ln. 1.3.25. Gi s f : K ! K lin tctrn tp con compact K R. Ngoi ra, gi s x0 2 K l s sao cho mi im gii hn ca dy lp ff n (x0 )g l im c nh ca f . Chng minh rng ff n (x0 )g hi t. 1.3.26. Hm f : R ! R lin tc, tng sao cho F xc nh bi F (x) = f (x) x n (0) tun hon vi chu k 1. Chng minh rng nu (f ) = lim f n , th tn ti x0 2 [0; 1] sao cho F (x0 ) = (f ). Chng minh thm rng f c im bt ng trong [0; 1] nu v ch nu (f ) = 0. (Xem cc bi ton 1.1.40 - 1.1.42.) 1.3.27. Hm f : [0; 1] ! R tho mn f (0) < 0 v f (1) > 0, v tn ti hm g lin tc trn [0; 1] sao cho f + g gim. Chng minh rng phng trnh f (x) = 0 c nghim trong khong m (0; 1).
n!1

18

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.3.28. Chng minh rng mi song nh f : R ! [0; 1) c v hn im gin on. 1.3.29. Nhc li rng mi x 2 (0; 1) c th c biu din bi s nh phn (binary fraction) :a1 a2 a3 : : : , y ai 2 f0; 1g; i = 1; 2; : : : . Trong trng hp x c hai khai trin nh phn khc nhau, ta chn khai trin c v hn ch s 1. Tip , gi hm f : (0; 1) ! [0; 1] c xc nh bi 1X f (x) = lim ai : n!1 n i=1
n

gi tr trung gian.

Chng minh rng f gin on ti mi x 2 (0; 1), tuy nhin, n c tnh cht

1.4 Hm na lin tc
nh ngha 4. H thng s thc m rng R bao gm h thng s thc v hai k hiu +1,1 vi cc tnh cht sau : (i) Nu x thc, th 1 < x < +1, v x + 1 = +1; x 1 = 1;
x 1 x +1

= 0.

(ii) Nu x > 0, th x (+1) = +1, x (1) = 1. (iii) Nu x < 0, th x (+1) = 1, x (1) = +1. nh ngha 5. Nu A R l tp khc rng, th sup A (tng ng inf A) l hn) hoc bng mi phn t ca A. Cho f l hm thc xc nh trn tp khc rng A R. nh ngha 6. Nu x0 l im gii hn ca A, th gii hn di (tng ng gii hn trn) ca f (x) khi x ! x0 c nh ngha l inf (tng ng sup) hi t ti x0 v y = lim f (xn ). Gii hn di v gii hn trn ca f (x) khi ca tp tt c cc y 2 R sao cho tn ti dy fxn g cc im trong A khc x0 ,
n!1 x!x0

s thc m rng nh nht (tng ng, ln nht) m ln hn (tng ng, nh

x ! x0 c k hiu tng ng bi lim f (x) v lim f (x).


x!x0

19

nh ngha 7. Mt hm gi tr thc gi l na lin tc di (tng ng trn) ti x0 2 A; x0 l im gii hn ca A, nu lim f (x) f (x0 ) (tng ng lin tc trn v di ti im ny.
x!x0 x!x0

lim f (x) f (x0 )). Nu x0 l im c lp ca A, th ta gi s rng f l na 1.4.1. Chng minh rng nu x0 l im gii hn ca A v f : A ! R, th
(a) (b)
x!x0 x!x0

lim f (x) = sup inf ff (x)g : x 2 A; 0 < jx x0 j < ;


>0

lim f (x) = inf supff (x)g : x 2 A; 0 < jx x0 j < :


>0

1.4.2. Chng minh rng nu x0 l im gii hn ca A v f : A ! R, th


(a) (b)
x!x0 x!x0

lim f (x) = sup inf ff (x)g : x 2 A; 0 < jx x0 j < ;


!0+ !0

lim f (x) = inf+ supff (x)g : x 2 A; 0 < jx x0 j < :

1.4.3. Chng minh rng y0 2 R l gii hn di ca f : A ! R ti im gii hn x0 ca A nu v ch nu vi mi " > 0, hai iu kin sau y c tho mn :
(i) tn ti > 0 sao cho f (x) > y0 " vi mi x 2 A v 0 < jx x0 j < ; (ii) vi mi > 0, tn ti x 2 A sao cho 0 < jx x0 j < v f (x) < y0 + ": Thit lp bi ton tng t cho gii hn trn ca f ti x0 :
0 0

1.4.4. Cho f : A ! R v x0 l im ti hn ca A. Chng minh rng


(a) lim f (x) = 1 nu v ch nu vi mi y thc v vi mi > 0, tn ti
x!x0
0 0 0

x 2 A sao cho 0 < jx x0 j < v f (x ) < y .


(b) lim f (x) = +1 nu v ch nu vi mi y thc v vi mi > 0, tn ti

x 2 A sao cho 0 < jx x0 j < v f (x ) > y .

x!x0
0

20

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.4.5. Gi s f : A ! R v x0 l im gii hn ca A. Chng minh rng nu l = lim f (x) (tng ng L = lim f (x)), th tn ti dy fxn g; xn 2 A; xn 6= x0 ,
hi t ti x0 sao cho l = lim f (xn ) (tng ng L = lim f (xn )).
n!1 n!1 x!x0 x!x0

1.4.6. Cho f : A ! R v x0 l im gii hn ca A. Chng minh rng


x!x0

lim (f (x)) = lim f (x) v lim (f (x)) = lim f (x):


x!x0 x!x0 x!x0

1.4.7. Cho f : A ! (0; 1) v x0 l im gii hn ca A. Chng minh rng 1 1 1 1 = = : v lim x!x0 f (x) lim f (x) lim f (x) x!x0 f (x) lim
x!x0 1 0+ x!x0

(Ta gi s rng

1 +1

= 0 v

= +1.)

1.4.8. Gi s f; g : A ! R v x0 l im gii hn ca A. Chng minh rng cc bt ng thc sau y ng (tr trng hp cc dng bt nh +1 1 v 1 + 1):
x!x0

lim f (x) + lim g (x) lim (f (x) + g (x)) lim f (x) + lim g (x)
x!x0 x!x0 x!x0 x!x0 x!x0 x!x0 x!x0

lim (f (x) + g (x)) lim f (x) + lim g (x):


Cho v d cc hm sao cho
00 00

<00 .

00 trong cc bt ng thc trn c thay bi

1.4.9. Gi s f; g : A ! [0; 1) v x0 l im gii hn ca A. Chng minh rng cc bt ng thc sau y ng (tr trng hp cc dng bt nh 0 (+1) v (+1) 0):
x!x0

lim f (x) lim g (x) lim (f (x) g (x)) lim f (x) lim g (x)
x!x0 x!x0 x!x0 x!x0 x!x0 x!x0 x!x0

lim (f (x) g (x)) lim f (x) lim g (x):


Cho v d cc hm sao cho
00 00

<00 .

00 trong cc bt ng thc trn c thay bi

21

1.4.10. Chng minh rng nu lim f (x) tn ti, th (tr trng hp cc dng
bt nh +1 1 v 1 + 1):
x!x0 x!x0 x!x0

lim (f (x) + g (x)) = lim f (x) + lim g (x);


x!0 x!0 x!x0 x!x0

lim (f (x) + g (x)) = lim f (x) + lim g (x):

Ngoi ra, nu f v g l cc hm khng m, th (tr trng hp cc dng bt nh 0 (+1) v (+1) 0):


x!x0 x!x0

lim (f (x) g (x)) = lim f (x) lim g (x);


x!0 x!0 x!x0 x!x0

lim (f (x) g (x)) = lim f (x) lim g (x):


x!a

1.4.11. Chng minh rng nu f lin tc trn (a; b); l = lim f (x) v L = lim f (x), th vi mi 2 [l; L], tn ti dy fxn g gm cc im trong (a; b) hi x!a t ti a sao cho lim f (xn ) = .
n!1

1.4.12. Tm tt c cc im ti f : R ! R xc nh bi f (x) =
l na lin tc.

0 nu x v t, sin x nu x hu t

1.4.13. Xc nh tt c cc im ti f xc nh bi ( x2 1 nu x v t, f (x) = 0 nu x hu t
l na lin tc.

1.4.14. Chng minh rng 8 > <0


1 >q

f (x) =
l na lin tc trn.

v p; q nguyn t cng nhau,

nu x v t hoc x = 0, nu x = p ; p 2 Z; q 2 N, q

22

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.4.15. Tm tt c cc im ti hm xc nh bi 8 > <jxj :


nu x v t hoc x = 0, ; p 2 Z; q 2 N, nu x = p q

(a)

f (x) =

qx qx > +1

v p; q nguyn t cng nhau

(b)

f (x) =

8 (1)q > < q+1 > : 0

v p; q nguyn t cng nhau, nu x 2 (0; 1) v t

; p; q 2 N, nu x 2 Q \ (0; 1] v x = p q

khng na lin tc trn, cng khng na lin tc di.

1.4.16. Cho f; g : A ! R na lin tc trn (tng ng, di) ti x0 2 A. Chng minh rng
(a) nu a > 0 th af na lin tc di (tng ng, trn) ti x0 2 A. Nu

a > 0 th af na lin tc trn (tng ng, di) ti x0 .

(b) f + g na lin tc di (tng ng, trn) ti x0 .

1.4.17. Gi s rng fn : A ! R; n 2 N, na lin tc di (tng ng, trn) ti x0 2 A. Chng minh rng sup fn (tng ng, sup fn ) na lin tc di
(tng ng, trn) ti x0 .
n2N n2N

1.4.18. Chng minh rng gii hn theo tng im ca mt dy tng (tng ng, gim) cc hm na lin tc di (tng ng, trn) l na lin tc di (tng ng, trn). 1.4.19. Vi f : A ! R v x l im gii hn ca A, nh ngha dao ca f ti x bi of (x) = lim supfjf (z ) f (u)j : z; u 2 A; jz xj < ; ju xj < g +
!0

Chng minh rng of (x) = f1 (x) f2 (x), y

f1 (x) = maxff (x); lim f (z )g v f2 (x) = minff (x); lim f (z )g:


z !x z!x

23

1.4.20. Gi f1 ; f2 , v of nh trong bi ton trc. Chng minh rng f1 v of


l na lin tc trn, v f2 l na lin tc di.

1.4.21. Chng minh rng f : A ! R l na lin tc di (tng ng, trn) ti x0 2 A, iu kin cn v l vi mi a < f (x0 ) (tng ng, a > f (x0 )), tn ti > 0 sao cho f (x) > a (tng ng, f (x) < a) bt c khi no jx x0 j < ; x 2 A. 1.4.22. Chng minh rng f : A ! R l na lin tc di (tng ng, trn) ti x0 2 A, iu kin cn v l vi mi a 2 R, tp fx 2 A : f (x) > ag (tng ng, fx 2 A : f (x) < ag) l m trong A. 1.4.23. Chng minh rng f : R ! R l na lin tc di nu v ch nu tp f(x; y ) 2 R2 : y f (x)g l ng trong R2 . Lp cng thc v chng minh iu kin cn v cho tnh na lin tc trn ca f trn R. 1.4.24. Chng minh nh l Baire sau y. Mi hm na lin tc di (tng ng, trn) f : A ! R l gii hn ca dy tng (tng ng, gim) cc hm lin tc trn A. 1.4.25. Chng minh rng nu f : A ! R na lin tc trn, g : A ! R na lin tc di v f (x) g (x) khp ni trn A, th tn ti hm lin tc h trn A sao cho f (x) h(x) g (x); x 2 A:

1.5 Tnh lin tc u


trn A nu, vi " cho trc, tn ti > 0 sao cho vi mi x v y trong A m nh ngha 8. Hm thc f xc nh trn tp A 2 R c gi l lin tc u

jx y j < , ta c jf (x) f (y )j < ".

24

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.5.1. Kim tra cc hm sau y c lin tc u trn (0; 1) hay khng :


(a) (c) (e) (g) (i)

f (x) = ex ; 1 f (x) = x sin ; x f (x) = e x ; f (x) = ln x; f (x) = cotg x:


1

(b) (d) (f) (h)

1 f (x) = sin ; x f (x ) = e x ; 1 f (x) = ex cos ; x f (x) = cos x cos ; x


1

1.5.2. Hm no trong s cc hm sau y lin tc u trn [0; 1) ?


(a) f (x) =

p x;

(b) f (x) = x sin x; (d) f (x) = sin x2 ; (f) f (x) = esin(x ) ; (h) f (x) = sin(x sin x);
2

(c) f (x) = sin2 x; (e) f (x) = ex ; (g) f (x) = sin sin x; p (i) f (x) = sin x:

1.5.3. Chng minh rng nu f lin tc u trn (a; b); a; b 2 R, th lim+ f (x)
v lim f (x) tn ti nh cc gii hn hu hn.
x!b x!a

1.5.4. Gi s f v g lin tc du trn (a; b) ([a; 1)). T c suy ra tnh lin tc u trn (a; b) ([a; 1)) ca cc hm
(a) f + g; (b) f g; (c) x 7! f (x) sin x ?

1.5.5.
(a) Chng minh rng nu f l lin tc u trn (a; b] v trn [b; c) , th n cng lin tc trn (a; c).

25

(b) Gi s A v B l cc tp ng trong R v gi f : A [ B ! R l lin tc u trn A v B . Hi f c nht thit lin tc u trn A [ B ?

1.5.6. Chng minh rng mi hm lin tc v tun hon trn R th lin tc u trn R. 1.5.7.
(a) Chng minh rng nu f : R ! R lin tc sao cho lim f (x) v lim f (x) l hu hn, th f cng lin tc u trn R.
x!1 x!1

(b) Chng minh rng nu f : [a; +1) ! R lin tc v lim f (x) l hu hn, th f cng lin tc u trn [a; 1).
x!1

1.5.8. Kim tra tnh lin tc u ca


(a) f (x) = arctg x trn (1; +1);
1 (b) f (x) = x sin x trn (0; +1);

(c) f (x) = e x trn (0; +1):

1.5.9. Gi s f lin tc u trn (0; 1). Hi cc gii hn lim f (x) v +


x!1

lim f (x) c tn ti khng ?

x! 0

1.5.10. Chng minh rng mi hm b chn, n iu v lin tc trn khong I R l lin tc u trn I . 1.5.11. Gi s f lin tc u v khng b chn trn [0; 1). Phi chng hoc lim f (x) = +1 , hoc lim f (x) = 1 ?
x!1

x!1

1.5.12. Hm f : [0; 1) ! R lin tc u v vi mi x 0, dy ff (x + n)g hi t ti khng. Chng minh rng lim f (x) = 0.
x!1

1.5.13. Gi s f : [1; 1) ! R lin tc u. Chng minh rng tn ti s x)j M vi x 1. dng M sao cho jf ( x

26

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.5.14. Gi f : [0; 1) ! R lin tc u. Chng minh rng tn ti s dng M vi tnh cht sau y : supfjf (x + u) f (u)jg M (x + 1) vi mi x 0:
u>0

1.5.15. Cho f : A ! R; A R; lin tc u. Chng minh rng nu fxn g l dy Cauchy cc phn t trong A, th ff (xn )g cng l dy Cauchy. 1.5.16. Gi s A R b chn. Chng minh rng nu f : A ! R bin dy Cauchy cc phn t ca A thnh dy Cauchy, th f lin tc u trn A. Tnh b chn c A c phi l gi thit ct yu khng ? 1.5.17. Chng minh rng f lin tc u trn A 2 R nu v ch nu vi mi dy fxn g v fyn g cc phn t ca A,
n!1

lim (xn yn ) = 0 suy ra lim (f (xn ) f (yn )) = 0:


n!1

1.5.18. Gi s f : (0; 1) ! (0; 1) lin tc u. T c suy ra


1 f (x + x ) = 1? x!1 f (x)

lim

1.5.19. Hm f : R ! R lin tc ti 0 v tho mn cc iu kin sau y f (0) = 0 v f (x1 + x2 ) f (x1 ) + f (x2 ) vi mi x1 ; x2 2 R:


Chng minh rng f lin tc u trn R.

1.5.20. Vi f : A ! R; A R, ta nh ngha !f ( ) = supfjf (x1 f (x2 ))j : x1 ; x2 2 A; jx1 x2 j < g


v gi !f l m un lin tc ca f . Chng minh rng f lin tc u trn A nu v ch nu lim !f ( ) = 0:
!0+

1.5.21. Cho f : R ! R lin tc u. Chng minh rng cc pht biu sau tng ng.

27

(a) Vi mi hm lin tc u g : R ! R; f g lin tc u trn R (b) Hm x 7! jxjf (x) lin tc u trn R.

1.5.22. Chng minh iu kin cn v sau y f l hm lin tc u trn khong I . Vi " > 0 cho trc, tn ti N > 0 sao cho vi mi x1 ; x2 2 I; x1 6= x2 , f (x1 ) f (x2 ) x1 x 2 > N suy ra jf (x1 ) f (x2 )j < ":

1.6 Phng trnh hm

1.6.1. Chng minh rng hm duy nht lin tc trn R v tho mn phng trnh hm Cauchy f (x + y ) = f (x) + f (y )
l hm tuyn tnh dng f (x) = ax:

1.6.2. Chng minh rng nu f : R ! R tho mn phng trnh hm Cauchy f (x + y ) = f (x) + f (y )


v mt trong cc iu kin (a) f lin tc ti x0 2 R, (b) f b ch trn khong (a; b) no , (c) f n iu trn R, th f (x) = ax.

1.6.3. Xc nh tt c cc hm lin tc f : R ! R sao cho f (1) > 0 v f (x + y ) = f (x)f (y ):

28

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.6.4. Chng minh rng cc nghim duy nht m khng ng nht bng khng v lin tc trn (0; 1) ca phng trnh hm f (xy ) = f (x) + f (y )
l cc hm logarit.

1.6.5. Chng minh rng cc nghim duy nht m khng ng nht bng khng v lin tc trn (0; 1) ca phng trnh hm f (xy ) = f (x)f (y )
l cc hm dng f (x) = xa .

1.6.6. Tm tt c cc hm lin tc f : R ! R sao cho f (x) f (y ) hu t vi x y hu t. 1.6.7. Vi jqj < 1, tm tt c cc hm f : R ! R lin tc ti khng v tho mn phng trnh hm f (x) + f (qx) = 0: 1.6.8. Tm tt c cc hm f : R ! R lin tc ti khng v tho mn phng trnh hm 2 x = x: f (x) + f 3 1.6.9. Xc nh mi nghim f : R ! R lin tc ti khng ca phng trnh hm 2f (2x) = f (x) + x: 1.6.10. Tm tt c cc hm lin tc f : R ! R tho mn phng trnh Jensen x+y f (x) + f (y ) f = : 2 2 1.6.11. Tm tt c cc hm lin tc trn (a; b); a; b 2 R, tho mn phng trnh Jensen x+y f (x) + f (y ) f = : 2 2

29

1.6.12. Xc nh tt c cc nghim lin tc ti 1 ca phng trnh hm f (2x + 1) = f (x): 1.6.13. Vi a thc, chng minh rng nu f : R ! R l nghim lin tc ca phng trnh f (x + y ) = f (x) + f (y ) + axy; x2 + bx, y b = f (1) a th f (x) = a . 2 2 1.6.14. Xc nh mi nghim lin tc ti 0 ca phng trnh hm x ; x= 6 1: f (x) = f 1x 1.6.15. Gi f : [0; 1] ! [0; 1] l hm lin tc, n iu gim sao cho f (f (x)) = x vi x 2 [0; 1]. Hi f (x) = 1 x c phi l hm duy nht nh vy khng ? 1.6.16. Gi s rng f v g tho mn phng trnh f (x + y ) + f (x y ) = 2f (x)f (y );
th ta cng c jg (x)j 1 vi x 2 R.

x; y 2 R:

Chng minh rng nu f khng ng nht bng khng v jf (x)j 1 vi x 2 R,

1.6.17. Tm tt c cc hm lin tc tho mn phng trnh hm f (x + y ) = f (x)ey + f (y )ex : 1.6.18. Xc nh mi nghim lin tc ti khng f : R ! R ca f (x + y ) f (x y ) = f (x)f (y ): 1.6.19. Gii phng trnh hm x1 f (x) + f = 1 + x vi x 6= 0; 1: x

30

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.6.20. Dy fxn g hi t theo ngha Cesro nu C lim xn = lim


n!1

x1 + x2 + x3 + + xn n!1 n

tn ti v hu hn. Tm tt c cc hm lin tc Cesro, tc l

f (C lim xn ) = C lim f (xn )


n!1 n!1

vi mi dy hi t Cesro fxng:

1.6.21. Cho f : [0; 1] ! [0; 1] l n nh sao cho f (2x f (x)) = x vi x 2 [0; 1]. Chng minh rng f (x) = x; x 2 [0; 1]. 1.6.22. Vi m khc khng, chng minh rng nu hm lin tc f : R ! R tho mn phng trnh f (x) = mx; f 2x m
th f (x) = m(x c):

1.6.23. Chng minh rng cc nghim duy nht ca phng trnh hm f (x + y ) + f (y x) = 2f (x)f (y )
lin tc trn R v khng ng nht bng khng l f (x) = cos(ax) v f (x) =

cosh(ax) vi a thc. 1.6.24. Xc nh mi nghim lin tc trn (1; 1) ca f x+y 1 + xy = f (x) + f (y ):

1.6.25. Tm mi a thc P sao cho P (2x x2 ) = (P (x))2 :

31

1.6.26. Cho m; n 2 l cc s nguyn. Tm tt c cc hm f : [0; 1) ! R lin tc ti t nht mt im trong [0; 1) v sao cho n ! n 1X 1X m f x = (f (xi ))m vi xi 0; i = 1; 2; : : : ; n: n i=1 i n i=1 1.6.27. Tm tt c cc hm khng ng nht bng khng f : R ! R tho mn phng trnh f (xy ) = f (x)f (y ) v f (x + z ) = f (x) + f (z )
vi z 6= 0 no .

1.6.28. Tm tt c cc hm f : R n f0g ! R sao cho 1 ; x 6= 0: f (x) = f x 1.6.29. Tm tt c cc hm f : R n f0g ! R tho mn phng trnh hm 1 1 2 +f ; x 6= 0 f (x) + f (x ) = f x x2 1.6.30. Chng minh rng cc hm f; g; : R ! R tho mn phng trnh x+y f (x) g (y ) = ; y 6= x; xy 2
nu v ch nu tn ti a; b v c sao cho

f (x) = g (x) = ax2 + bx + c;

(x) = 2ax + b:

1.6.31. Chng minh rng tn ti hm f : R ! Q tho mn ba iu kin sau y :


(a) f (x + y ) = f (x) + f (y ) vi x; y 2 R; (b) f (x) = x vi x 2 Q; (c) f khng lin tc trn R:

32

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.7 Hm lin tc trong khng gian metric


Trong mc ny, X v Y ln lt k hiu l cc khng gian metric (X; d1 ) v (Y; d2 ). n gin, ta ni rng X l khng gian metric thay cho (X; d1 ) l khng gian metric. R v Rn lun gi s c trang b metric Euclide, nu khng pht biu ngc li.

1.7.1. Gi (X; d1 ) v (Y ; d2 ) l cc khng gian metric v f : X ! Y . Chng minh rng cc iu kin sau y tng ng.
(a) Hm f lin tc. (b) Vi mi tp ng F Y , tp f 1 (F) ng trong X: (c) Vi mi tp m G Y, tp f 1 (G) m trong X: (d) Vi mi tp con A ca X, f (A f (A)): (e) Vi mi tp con B ca Y, f 1 (B) f 1 (B):

1.7.2. Gi (X; d1 ) v (Y ; d2 ) l cc khng gian metric v f : X ! Y lin tc. Chng minh rng nghch nh f 1 (B) ca tp Borel B trong (Y; d2 ) l tp Borel trong (X; d1 ): 1.7.3. Cho v d hm lin tc f : X ! Y sao cho nh f (F) (tng ng, f (G)) khng ng (tng ng, m) trong Y vi F ng (tng ng, G m) trong X. 1.7.4. Gi (X; d1 ) v (Y ; d2 ) l cc khng gian metric v f : X ! Y lin tc. Chng minh rng nh ca tp compact F trong X l tp compact trong Y. 1.7.5. Cho f xc nh trn hp cc tp ng F1 ; F2 ; : : : ; Fm . Chng minh rng nu gii hn ca f trn mi Fi ; i = 1; 2; : : : ; m, l lin tc, th f lin Ch ra v d rng pht biu trn khng ng tc trn F1 [ F2 [ : : : [ Fm . trong trng hp v hn Fi . 1.7.6. Cho f xc nh trn hp cc tp m Gt ; t 2 T. Chng minh rng nu S Gt . vi mi t 2 T, gii hn fjGt l lin tc, th f lin tc trn
t2T

33

1.7.7. Cho (X; d1 ) v (Y ; d2 ) l cc khng gian metric. Chng minh rng f : X ! Y lin tc nu v ch nu vi mi A trong X, hm fjA lin tc. 1.7.8. Gi s f l song nh lin tc t khng gian metric compact X ln khng gian metric Y. Chng minh rng hm ngc f 1 lin tc trn Y. Cng chng minh rng gi thit compact khng th b b qua. 1.7.9. Gi f l nh x lin tc t khng gian metric compact X vo khng gian metric Y. Chng minh rng f lin tc u trn X. 1.7.10. Gi (X; d) l khng gian metric v A l tp con khc rng ca X. Chng minh rng hm f : X ! [0; 1) xc nh bi f (x) = dist(x; A) = inf fd(x; y ) : y 2 Ag
lin tc u trn X.

1.7.11. Gi s f l nh x lin tc ca khng gian metric lin thng X vo khng gian metric Y. Chng minh rng f (X) lin thng trong Y . 1.7.12. Cho f : A ! Y ; ; = 6 A X. Vi x 2 A nh ngha of (x; ) = diam (f (A \ B(x; ))):
Giao ca f ti x c xc nh bi

of (x) = lim of (x; ): +


!0

Chng minh rng f lin tc ti x0 2 A nu v ch nu of (x0 ) = 0 (so snh vi 1.4.19 v 1.4.20).

1.7.13. Gi s f : A ! Y; ; 6= A X v vi x 2 A, gi of (x) l giao ca f ti x oc xc nh nh trong bi ton trc. Chng minh rng vi mi " > 0, tp fx 2 A : of (x) "g l ng trong X. 1.7.14. Chng minh rng tp im lin tc ca f : X ! Y l giao m c cc tp m, ni cch khc, l G trong (X; d1 ). Cng chng minh rng tp im gin on ca f l hp m c cc tp ng, ni cch khc, l F trong (X; d1 ).

34

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.7.15. Cho v d hm f : R ! R c tp im gin on l Q. 1.7.16. Chng minh rng vi mi tp con F ca R l tp im gin on ca hm f : R ! R. 1.7.17. Cho A l tp con F ca khng gian metric X. C tn ti hay khng hm f : X ! R m tp im gin on l A ? 1.7.18. Gi A l hm c trng ca A X. Chng minh rng fx 2 X : oA (x) > 0g = @ A, y f (x) l giao ca f ti x c xc nh nh trong 1.7.12. Suy ra rng A lin tc trn X nu v ch nu A va m, va ng trong X. 1.7.19. Gi s g1 v g2 l cc nh x lin tc ca khng gian metric (X; d1 ) vo khng gian metric (X; d2 ), v tp A c phn trong rng, tr mt trong X.Chng minh rng nu ( g1 (x) vi x 2 A, f (x) = g2 (x) vi x 2 X n A,
th

of (x) = d2 (g1 (x); g2 (x));

x 2 X:

y of (x) l giao ca f ti x c xc nh nh trong 1.7.12.

1.7.20. Ta ni rng hm thc f xc nh trn khng gian metric X l thuc lp Baire th nht nu f l gii hn im ca dy hm lin tc trn X. Chng minh rng nu f thuc lp Baire th nht, th tp cc im gin on ca f l tp thuc phm tr th nht; tc l, n l hp ca mt s m c cc tp khng u tr mt. 1.7.21. Chng minh rng nu X l khng gian metric y v f thuc lp Baire th nht trn X, th tp cc im lin tc ca f tr mt trong X. x 1.7.22. Gi f : (0; 1) ! R lin tc sao cho vi mi s dng x, dy ff n g hi t ti khng. T c suy ra lim f (x) = 0 khng ? (so snh vi 1.1.33.) +
x!0

35

1.7.23. K hiu F l h cc hm lin tc trn khng gian metric compact X sao cho vi mi x 2 X, tn ti Mx tho mn jf (x)j Mx vi mi f 2 F :
cho Chng minh rng tn ti hng s dng M v tp m khc rng G X so

jf (x)j M vi mi f 2 F v vi mi x 2 G: 1.7.24. Gi F1 F2 F3 : : : l dy cc tp con khc rng lng nhau ca khng gian metric y X sao cho lim diam Fn = 0. Chng minh rng
nu f lin tc trn X, th
n!1

n=1

1 \

Fn

n=1

1 \

f (Fn ):

1.7.25. Gi (X; d) l khng gian metric v p l im c nh trong X. Vi a 2 X, xc nh hm fu bi fu (x) = d1 (u; x) d1 (p; x); x 2 X. Chng minh rng u 7! fu l nh x bo ton khong cch, ni cch khc, l ng c ca (X; d1 ) vo khng gian C (X; R) cc hm thc lin tc trn X c trang b metric d(f; g ) = supff (x) g (x) : x 2 Xg. 1.7.26. Chng minh rng khng gian metric X l compact nu v ch nu vi mi hm lin tc f : X ! R l b chn. 1.7.27. Cho (X; d1 ) l khng gian metric v vi x 2 X, xc nh (x) = dist(x; X n fxg). Chng minh rng hai iu kin sau y tngng.
(a) Mi hm f : X ! R l lin tc u. (b) Mi dy fxn g cc phn t ca X sao cho
n!1

lim (xn ) = 0

cha dy con hi t.

36

Chng 1. Gii hn v tnh lin tc

1.7.28. Chng minh rng khng gian metric X l compact nu v ch nu mi hm thc lin tc trn X l lin tc u v vi mi " > 0, tp fx 2 X : (x) > "g, y c xc nh nh trong 1.7.27, l hu hn. 1.7.29. Cho v d khng gian metric khng compact sao cho mi hm lin tc f : X ! R l lin tc u trn X. 1.7.30. Xt hm nh ngha bi (so snh vi 1.2.3 (a)) 8 > nu xhu t. <0 f (x) = 0 nu x = 0; > :1 ; p 2 Z; q 2 N; v p; q nguyn t cng nhau nu x = p q q 1.7.31. 1.7.32. 1.7.33. 1.7.34. 1.7.35. 1.7.36. 1.7.37. 1.7.38. 1.7.39. 1.7.40. 1.7.41. 1.7.42. 1.7.43. 1.7.44. Chng minh. Khng c chi a2 = 1 Chng minh. Li gii tip theo

Chng 2 Php tnh vi phn


2.1 o hm ca hm s thc
2.1.1. Tnh o hm (nu c) ca cc hm sau:
(a) (b) (c) (d) (e) (f)

f (x) = [x] sin2 (x);

f (x) = xjxj; x 2 R; p f (x) = jxj; x 2 R;

x 2 R; x 2 R;

f (x) = (x [x]) sin2 (x); f (x) = ln jxj; x 2 Rnf0g; jxj > 1:

1 f (x) = arccos jx ; j

2.1.2. o hm cc hm s sau:
(a) (b)

2.1.3. Nghin cu tnh kh vi ca cc hm s sau: ( arctan x vi jxj 1; (a) f (x) = x1 vi jxj > 1; sgn x + 2 4 37

x > 0; x 6= 1; f (x) = logx cos x; x 2 0; nf1g: 2 f (x) = logx 2;

38

Chng 2. Vi phn

(b)

f (x) =

( 2 x2 ex
1 e

(c)

f (x) =

( 1 arctan jx j
2

vi jxj 1; vi jxj > 1; vi x 6= 0; vi x = 0:

2.1.4. Chng minh rng hm s ( vi x 6= 0; x2 cos x f (x) = 0 vi x = 0:


khng kh vi ti cc im xn = hn ca dy fxn g.
2 ; 2n+1

n 2 Z, nhng kh vi ti 0 l im gii

2.1.6. Tnh tng: (a) (b) (c)

2.1.5. Xc nh cc gi tr a; b; c; d sao cho hm f kh vi trn R: 8 > x 0; <4x 2 f (x) = ax + bx + c 0 < x < 1; (a) > : 3 2x x1 8 > x 0; <ax + b f (x) = cx2 + dx 0 < x 1; (b) > : 1 1 x x>1 8 > <ax + b x 1; (c) f (x) = ax2 + c 1 < x 2; > : dx2 +1 x > 2: x
n X k=0

kekx;

x 2 R; n 1;

2n X k 2n (1) kn; k k=0


n X k=1

k cos(kx);

x 2 R:

2.1. o hm ca hm s thc

39

x 2 R th ja1 + 2a2 + + nan j 1.

2.1.7. Chng minh rng nu ja1 sin x + aj2 sin 2x + + an sin nxj j sin xj vi 2.1.8. Gi s rng f v g kh vi ti a, hy xc nh
(a)

xf (a) af (x) ; x!a xa lim

(b)

f (x)g (a) f (a)g (x) x!a xa lim

2.1.9. Gi s rng f (a) > 0 v f kh vi ti a. Hy tnh cc gii hn sau: ! 1 1 f a+ n f (x) ln xln a (b) lim ; ; a > 0: (a) lim n!1 x!a f (a) f (a) 2.1.10. Cho f kh vi ti a. Hy tnh cc gii hn sau: (a) (b) (c) (d) an f (x) xn f (a) ; n 2 N; x!a xa f (x)ex f (a) ; a = 0; f 0 (0) 6= 0; lim x!a f (x) cos x f (a) 1 2 k +f a+ + + f a + kf (a) ; k 2 N; lim n f a + n!1 n n n 1 2 n lim f a + 2 + f a + 2 + + f a + 2 nf (a) : n!1 n n n lim

2.1.11. Vi a > 0 v m; k 2 N hy tnh (n + 1)m + (n + 2)m + + (n + k )m (a) lim kn ; n!1 nm1 1 n 2 n k n a + n a+ n a+ n (b) lim ; n!1 ank 2a na a (c) 1 + 2 1 + 2 : lim 1+ 2 n!1 n n n 2.1.12. Gi s rng f (0) = 0 v f kh vi ti im 0. Hy tnh tng x x x 1 lim f (x) + f +f + + f ; x!0 x 2 3 k

vi k l mt s nguyn dng cho trc.

40

Chng 2. Vi phn

a sao cho xn 6= a, zn 6= a, xn 6= zn , n 2 N. Hy ch ra hm f sao cho gii hn f (xn ) f (zn ) n!1 xn zn lim


(a) bng f 0 (a), (b) khng tn ti hoc c tn ti nhng khc f 0 (a).

2.1.13. Cho f l hm kh vi ti im a v fxn g v fzn g l cc dy hi t ti

2.1.14. Cho f l hm kh vi ti a v xt hai dy fxn g v fzn g cng hi t v a sao cho xn < a < zn vi mi n 2 N. Chng minh rng f (xn ) f (zn ) = f 0 (a): n!1 xn z n lim 2.1.15.
(a) Chng minh rng hm f xc nh trong khong (0; 2) theo cng thc ( x2 vi cc gi tr x hu t trong khong (0; 2); f (x) = 2x 1 vi cc gi tr x v t trong khong (0; 2) kh vi ti im 1 = y = f (1) khng? (b) Cho ch kh vi ti duy nht im x = 1 v f 0 (1) 6= 0. Hm ngc ca f c

p A = fy 2 (0; 3) : y 2 Q; y 2 = Qg; 1 B = x : x = (y + 4); y 2 A : 2


Xt hm

Chng minh rng khong (0; 3) cha trong min gi tr ca f v hm ngc ca f khng kh vi ti im 1.

8 2 > vi x hu t thuc (0; 2); <x f (x) = 2x 1 vi x v t thuc (0; 2); > : 2x 4 vi x 2 B:

2.1. o hm ca hm s thc

41

2.1.16. Xt hm f xc nh trn R sau ( 0 nu x v t hoc bng 0, f (x ) = aq nu x = p ; p 2 Z; q 2 N v p; q nguyn t cng nhau, q


trong dy faq g tho mn iu kin lim nk an = 0 vi k 2. Chng minh rng f kh vi ti mi iu v t c bc i s nh hn hoc bng k , tc l...
n!1

2.1.17. Cho P l mt a thc bc n vi n nghim thc khc nhau x1 ; : : : ; xn v Q l a thc bc khng qu n 1. Chng minh rng Q(x) X Q(xk ) = P (x) P 0 (xk )(x xk )
n k=1

vi x 2 Rnfx1 ; x2 ; : : : ; xn g. Tm tng
n X k=1

1 P 0 (xk )

n 2:

2.1.18. S dng kt qu bi trc hy kim tra cc ng thc sau: n X n (1)k n! (a) = k x+k x(x + 1)(x + 2) (x + n) k=0 (b)
n X k=0

vi x 2 Rnfn; (n 1); : : : ; 1; 0g, n!2n n (1)k = x(x + 2)(x + 4) (x + 2n) k x + 2k

vi x 2 Rnf2n; 2(n 1); : : : ; 2; 0g.

2.1.19. Cho f kh vi trn R. Hy kho st tnh kh vi ca hm jf j. 2.1.20. Gi s f1 ; f2 ; : : : ; fn xc nh trong mt ln cn ca x, khc 0 v kh vi ti x. Chng minh rng n 0 Q fk n 0 X fk (x ) k=1 ( x ) = : n Q f k (x ) k=1 fk
k=1

42

Chng 2. Vi phn

2.1.21. Gi s cc hm f1 ; f2 ; : : : ; fn ; g1 ; g2 ; : : : ; gn xc nh trong ln cn ca x, khc 0 va kh vi ti x. Chng minh rng n !0 n n 0 0 Y fk Y X fk fk (x) gk (x) (x) = (x) : gk gk fk (x) gk (x) k=1 k=1 k=1 2.1.22. Nghin cu tnh kh vi ca f v jf j vi ( nu x 2 Q; x f (x ) = (a) sin x nu x 2 RnQ: ( 1 ; k 2; x 23k nu x 2 Q \ 2k1 1 ; 2k2 1 (b) f (x ) = 3 sin x 2k ; k 2: nu x 2 (RnQ) \ 2k1 ; 2k1 2

0 0 2.1.23. Chng minh rng nu o hm mt pha f (x0 ) v f+ (x0 ) tn ti th f lin tc ti x0 .

2.1.24. Chng minh rng nu f : (a; b) ! R t cc i ti c 2 (a; b), tc l f (c) = maxff (x) : x 2 (a; b)g v tn ti cc o hm tri v o hm phi 0 0 0 0 f (c) v f+ (c), th f (x0 ) 0 v f+ (x0 ) 0. Hy pht biu bi ton tng ng trng hp f t cc tiu.
0 2.1.25. Chng minh rng nu f 2 C ([a; b]); f (a) = f (b) v f tn ti trn (a; b) th 0 0 inf ff (x) : x 2 (a; b)g 0 supff (x) : x 2 (a; b)g: 0 2.1.26. Chng minh rng nu f 2 C ([a; b]) v f tn ti trn (a; b) th 0 inf ff (x) : x 2 (a; b)g

f (b) f (a) 0 supff (x) : x 2 (a; b)g: ba

0 2.1.27. Chng minh rng nu f tn ti v lin tc trn (a; b) th f kh vi 0 0 trn (a; b) v f (x) = f (x) vi x 2 (a; b). 0 0 2.1.28. Tn ti hay khng hm f : (1; 2) ! R sao cho f (x) = x v f+ (x) = 2x vi x 2 (1; 2) ?

Das könnte Ihnen auch gefallen