Sie sind auf Seite 1von 107

Moolelo Hawaii o Pkaa a me Kapkaa

E hoouna pololei mai i n kauoha ma ka inoa o MOSES K. NAKUINA

MOOLELO HAWAII O N KAHU IWIKUAMOO O KEAWENUIAUMI KE ALII O HAWAII, A O N MOOPUNA HOI A LAAMAOMAO !
KE KAMAEU NNA I HOOLAKALAKA N MAKANI A PAU O N MOKUPUNI O HAWAII NEI, A UHAO I LOKO O KNA IPU KAULANA I KAPA IA O KA IPUMAKANI O LAAMAOMAO!

Ohi ia, huluulu, wae ia a hooponopono ia e MOSES K. NAKUINA

"E ALOHA AUANEI!" E ka Lhui Hawaii, mai Hawaii o Keawe a Kauai o Mano, a welo loa aku i Kaula, ka palena o n moku, ka iwi o kuu iwi a me ke koko o kuu koko, ke kupa, ka iwi pono o ka ina, Aloha oukou: He mau makahiki i hala ae nei, ma muli o ka imi ana i n moolelo Hawaii kahiko loa, ma ka nnau ana i ka poe kahiko, ua ike ia ko lkou waiwai in e pai buke ia, a lilo i mea hoonaauao mai i ka lhui o kia au, no laila, ua ohi, huluulu, wae a hooponopono ia ka moolelo o Pkaa a me Kapkaa, kna keiki, a o ia ka moolelo mua e hoolauna mua ia aku nei me oukou, a in e apo ia mai ana me ke ohohia, a laila, e hoopuka hou ia aku ana kekahi mau moolelo ae. He nui n mana o kia moolelo, a o ua mau mana like ole l i loaa mai, o ia ka i huluulu ia, wae ia, a hooponopono ia me ke akahele loa, a kkau ia ma ka lelo Hawaii oiaio maoli o ke au i hala. Ua lelo kekahi poe he kaao wale n kia a aohe waiwai; he kuhihewa ia, no ka mea, he nui ka waiwai o kia moolelo. Akahi, ua kkau ia ma ka lelo Hawaii oiaio maoli o ke au kahiko. Alua, o n mele, n paha, a me n kau i nalowale kekahi a e nalowale aku ana, aole loa ia e loaa hou in aole e pai buke ia. Akolu, ka inoa o n makani o kl a me kia mokupuni o ko Hawaii Pae ina, a Teritore o Hawaii i kia w. Ah, o ka mea i oi ae ma mua o n kumu mua ekolu i hai mua ia ae nei, o ia ke Aloha Alii oiaio o n knaka Hawaii i ke au i hala a hiki loa mai n i kia au. No laila, e ke aloha Alii oiaio, ke aloha Lhui oiaio, ko Hawaii o Keawe, ko Maui o Kama, ko Oahu o Kkuhihewa, a me ko Kauai o Mano, eia mai o PKAA a me KAPKAA ke imi akula i oukou; e ike mai in e kiei aku ma ko oukou mau puka, e hea mai a e hookipa ma ko oukou mau home. MOSES K. NAKUINA Honolulu, Aperila, 1902 Mea Kkau.

MOOLELO HAWAII O Pkaa a me Kapkaa N KAHU IWIKUAMOO O KEAWENUIAUMI KE ALII O HAWAII, A O N MOOPUNA HOI A LAAMAOMAO! ----------------------KE KAMAEU NNA I HOOLAKALAKA N MAKANI A PAU O N MOKUPUNI O HAWAII NEI, A UHAO I LOKO O KNA IPU KAULANA I KAPA IA O KA IPUMAKANI A LAAMAOMAO!

----------------------Ohi ia, huluulu ia, wae ia a hooponopono ia e MOSES K. NAKUINA

O Kanuuanu ka makua kne o Pkaa, a he kahu iwikuamoo hoi o ia no Keawenuiaumi, ke alii o Hawaii, ke keiki a Umi ke alii, a me kna wahine, o Kapukini. Ua noho aloha o Kanuuanu me Keawenuiaumi kna hnai a hiki i ka w i ulu ae ai ka manao i loko ona e hele mkaikai ma n mokupuni a pau o kia pae ina. I kekahi kakahiaka, oiai o Kanuuanu e lawelawe ana no n pono kino o ke alii, ua manao o ia o ka w kpono ia na e noi aku ai i ke alii no kna huakai mkaikai. I ia w akula o ia i ke alii: "E kuu haku alii, in i aloha ia mai kou kanaka, ke noi aku nei e hookuu ia mai no kekahi w pkole no ka hele ana aku e mkaikai i kekahi o n mokupuni ae o kia pae ina, aohe n oe e hemahema, oiai, he nui kou mau kahu, a aia n hoi i kau hele ana a i hoi koke mai n hoi au ua pono ia, a i hoi koke ole mai au, a ike oe i kou hemahema a me kou pilikia, hoouna ae n oe i ka elele a loaa au, hoi mai n au me oe." I ka lohe ana o Keawenuiaumi i kia noi a kona kahu, ua kaumaha ihola kona manao, no ka mea, ua nui hoi kona minamina i ia no kona mkaukau ma n mea a pau e pono ai o ia, ak, no kona ae ana mai e hoi mai in e hoouna ia aku ka elele e kii i ia, no laila, ua ae aku ke alii i ke noi a kona kahu, a pane akula: "He aha l hoi, he nani hoi ia e hele ana n oe a hoi mai, no laila, aole au e aua aku i oe; ua noho oe me ka mlama maikai iau i n kau i hala ae nei a aole au i hemahema i oe, a oiai, he hele mkaikai ku, no laila, ke hookuu aku nei au i oe me ka maikai, a na ke akua a me n aumkua o kua e mlama maikai mai i kua a hiki i ko kua hui hou ana." No ka ae maikai ana mai o ke alii, no laila, ua hoomkaukau koke ihola o Kanuuanu i kona wahi kapa, malo, a me n pono ae o ka hele ana, haalele

akula i n alii ma Waipio, Hawaii, kau aela ma luna o kekahi o n waa o ke alii, a holo akula a pae ma ka malu ulu o Lele ma Lahaina, Maui. Oiai, he kahu o ia no ke alii nui o Hawaii, a he koko alii n hoi kona, no laila, ua hookipa maikai ia o ia e n alii o Maui, e noho ana ma Lahaina. E like me ke ano mau o n kahu iwi kuamoo o n alii, ka ike i n hana noeau a me n lealea o ke aloalii, no laila, ua komo p aku o ia ma ia mau hana a me n lealea. I kekahi l, oiai e malino ana ke kai, a e nee mlie mai ana hoi n nalu kaulana o Uo, ua heu aela n kamaina e hele i ka heenalu, a ua hele p akula o Kanuuanu. Ma laila o ia i hike ai i ka ike heenalu o ke keiki o Hawaii, a ua ike io n alii o Maui i kona ike heenalu, no ka mea, he mio ka holo ana a ke kanaka a he maloo hoi ke kino aohe uhi p ia e ka nalu, oiai o ia e holo ana i ka lala a hoi i ka muku. He kilakila ke klana o kona kino ke k mai o ia i luna o ka papa heenalu oiai e pae ana, a in hoi e kukuli mai, ke nn aku oe, me he manu kaupu l e hehi ana i ka ili o ke kai. Ua holo aku kona kaulana i ka heenalu a puni ka mokupuni o Maui holookoa. He elua paha malama o ko Kanuuanu noho ana i Lahaina a haalele akula o ia i ia wahi, kau hou aela ma kona waa a holo akula a pae ma Waikk, Oahu, no ka mea, o kekahi ia o n wahi noho mau ia e n alii o Oahu nei. I ka lohe ia ana aku ua pae mai ke kahu iwi kuamoo o Keawenuiaumi, ke alii aimoku o Hawaii, ua hoouna maila n alii i ka elele, a na ka elele i lawe aku i Kanuuanu a hiki i kahi a n alii e noho ana, a hookipa maikai ia akula o ia, a ua pane aku hoi i n nnau e pili ana no kna alii a me n mea hou ae o ke aloalii o Hawaii. Ma muli o ke kuahaua a ke alii o Oahu, ua lawe mai n makainana i ka ai, ka ia, a me n pono ae no ke kino, a ua ai a ua lawa i ka lokomaikai o n alii a me n makainana o Oahu. A pau ko Kanuuanu noho ana ma Oahu, kau hou aela o ia ma luna o kona waa a holo akula a pae ma Kauai. Hele mkaikai aela o ia a puni ka mokupuni o Kauai, a i ka puni ana o Kauai i ia, hoi maila o ia a noho hookahua hale ihola ma Kapaa, Kauai. I ka hookonoono ana iho o kona noho ana ma laila, ua nui n kne, n whine a me n keiki i kipa mai a launa p me ia, e like me ke ano i kuluma mau i n knaka, ka pipili aku ma n hale malihini hiki mai. I loko o ia luka o ka poe i hele mai e ike i ia a e hookamaina hoi, i ike aku ai o Kanuuanu i kekahi kaikamahine ui piopio maikai, no Kapaa n, a o Laamaomao kona inoa, a eia n ke kaikamahine ui hookahi o ia wahi. I ko lua hlwai mua loa ana, ua komo ka makemake i loko ona e lawe i ua kaikamahine piopio nei i wahine hoo nna, e like me ke ano mau o ka mare ana o Hawaii nei i ia au, a ma ka aoao hoi o ke kaikamahine, ua hike mai n o ia i kona makemake a me kona ae e lilo i wahine nna.

A hala n anahulu elua mai ko lua hlwai mua ana, ua hoo aela lua a noho a kne a wahine. Ua nui n n pio o ia kaha i makaleho mai i ia me ka hoo ana e lilo i lkou, ak, mai kahi mai n ke keiki o Hawaii a lilo akula i ia ka mea maikai he wahine, he keiki hoi i plama ia me ka maikai a me ka maemae. He pili n mkua o Laamaomao i n khuna, no laila, he poe hanohano n lkou, aohe nae i noho aimoku, kalana, a ahupuaa paha. I ko Kanuuanu noho ana i Kauai, aole o ia i hike i kona ano pili alii, ak, ua noho n o ia ma laila me he makainana l, no laila, i ka w i hoo ai o ia me kna wahine, ua k ino loa mai n makuahnwai, me ka helu p mai a me ka lelo iho, he aeahaukae. Aole o ia i noho maikai me ka ohana o kna wahine, ak, ua hoomanawanui n lua i loko o ko lua noho pilikia ana. Ua hoomaka akula o Kanuuanu e mahi i uala, kalo, maia, k, a me n mea ai kpono ae no ko lua noho ana o ia mua aku. A hala aela elua malama ma hope iho o ko lua hoo ana, kau maila n hailona o ka hololi keiki ana ma luna o Laamaomao. A maopopo loa aela ua hpai o ia, hauoli aela lua, a manao hoi ke ola o n l kanikoo, i ke keiki. Ma hope iki iho o ka ike ia ana o kia mau hiona e hoohauoli ai i ka naau, pae maila ka elele a Keawenuiaumi, a huli maila a loaa o Kanuuanu. Ma hope o ka pnai aloha ana, pane maila ka elele: "I kii mai nei au i oe, i kauoha mai nei k haku, k alii, e hoi aku oe, no ka mea, ua hoomanawanui mai nei i ka hemahema o n kahu ona a aohe hiki ke hoomanawanui hou aku, no laila, hoouna mai nei iau me ke kaukau p mai penei: "E aku oe i kuu kahu ua hemahema au; he mea oiaio, he nui n kahu ou, ak, aole lkou i maa i ka lawelawe ana nou, no laila, ua pilikia au; ua lihi n hoi n l o ka hele ana ua lawa ihola n hoi paha ka auana ana a e hoi mai o ia e like me kna i hoopaa mua mai ai iau ma mua o kona hele ana." I ka lohe ana o Kanuuanu i kia, h aela kona aloha no kna hnai, a hloiloi maila hoi kona mau waimaka, a mihi ihola o ia no kona hele ana mai a hemahema ka hnai; no laila, pane akula o ia i ka elele: " Ae, e hoi aku kua i kuu alii. Ua hookamaina ae nei hoi ka noho ana i kia ina malihini, a ua hoo ae nei au me kuu wahine, a ke kk mai nei i ka p ona; auhea k hoi ua mea aloha, o kuu wahine me kuu keiki. Aohe auanei o mkou noho pono l me ka ohana o kuu wahine; e auana hele ana paha lua nei i ko hai puka hale e nee ai i loaa kahi ai, oiai, aohe i oo k mua mau wahi mea kanu. Aohe nae au e paa ia nei i ke aloha o ka wahine a me ke keiki, oiai, na kuu hnai kia mau iwi, a he poo klua ia hoi kou i ka imu, in n o ia ka mea e n ai ka inaina o kuu alii, in au e hookuli i kona leo." I ke ahiahi ana iho, noho p ihola o Kanuuanu me kna wahine me ka hakan, no ka mea, ua kokoke mai ko lua w e kaawale ai; a i kekahi w mehameha, hai

akula o ia i kna wahine i kona manao no ke kauoha a kna hnai alii, a kauoha akula o ia i kna wahine penei: "Ke hoi nei au i Hawaii ma muli o ke kauoha a kuu haku, a Keawenuiaumi, ma ka waha o ka elele na i hoouna mai nei, no laila, i oe e noho iho ai i Kauai nei, a i hnau mai he kaikamahine, e kapa iho n oe i ka inoa ma kou aoao o Kauai nei, a in nae hoi e hnau mai he keiki kne, e kapa iho oe i kona inoa o Pkaa, i loaa ka inoa o kuu alii, no ka pkaa, a nakaka, a maea, a mhuna, a puahilohilo o ka ili o kuu haku o Keawenuiaumi i ka inu i ka awa kau lau o Panaewa." " Akahi n au a hai i kia mea huna i oe, o ia kia, aohe n hoi au he lp aeahaukae, ak, he kahu iwikuamoo au no Keawenuiaumi." Akahi n a maopopo i Laamaomao he kaukau alii k kna kne. I kahi l ae, i ka mkaukau ana o n mea a pau, honi akula o Kanuuanu i ka ihu o kna wahine, a hawi like akula i ke aloha i n kamaina a pau o ka noho p ana, a kau akula o ia ma ka waa o ka elele a hoi akula a pae i Hawaii. I kona pae ana aku, ua hui aloha hou aela o ia me kona haku, a me n makamaka, a ua hoonoho hou ia ae o ia e ke alii ma kona wahi mau, a ua hawi p ia mai hoi kona mau ahupuaa e like me ka w ma mua iho o kona hele ana i ka mkaikai. I ka puni ana o n malama, ua hnau maila o Laamaomao i ke keiki, a i ka hemo ana, ua ike ia ihola he keiki kne, no laila, ua kapa ia ihola kona inoa o Pkaa e like me ke kauoha a Kanuuanu, kona makua kne. Ua loaa he manaolana i Laamaomao in e hnau mai ke keiki, a laila, o ia l hoi ka mea e n ai ka huh o n mkua ona, ak nae, ua hule pah ia manao, no ka mea, ua mau n ka huh o n mkua, me ke kapa p mai i ke keiki, he keiki kau. Ua manao n n mkua no ka ui o k lua kaikamahine, o ia l hoi ka mea e loaa ai o ke kne aiahupuaa a aikalana paha, a pono l hoi ka noho ana o n l hapauea, ak, no ko Laamaomao hoopaakik, a hpai ma muli o ia hoopaakik ana, o ia ka mea nna i hookananuha i ka naau o n mkua. I ke kalaala ana ae o ke keiki, ua hoi akula o Laamaomao me ke keiki i ka hale o n mkua, ak, ua kipaku ino ia mai o ia; no laila, ua hele aku o ia a noho ma kekahi wahi lae kipapali kahakai, aia n ma Kapaa, Kauai, a ma laila o ia i hnai hookahi ai i kahi keiki na. I waena o ka ohana a pau, he hookahi kaikunne o Laamaomao i aloha i ia, o ia o Mailou, a he mea punahele n hoi kona kaikuahine i ia ma kona w uuku mai a hiki wale aku n i kia manawa, oiai, o ia kaikunne n ka mea nna i mlama a hnai i ke kaikuahine, a nna n hoi e kua, hii, a haawe i ka w liilii, no laila, ua mau n kona aloha, a i ke kpaku ino ana o n mkua i ke kaikuahine; ua hoi p aku o ia a noho p me ia ma ka lae kahakai, a kkua aku ma n mea e pono ai o ke kino a me ka mlama ana i ke keiki.

O k Mailou hana akamai, o ke kpili manu, a o ia kna hana i n l a pau a ma ia hana i loaa ai ko lua ola a me ke keiki p. O kekahi hana akamai a Mailou, o ia ka hoopp, a he mkaukau mau hoi o ia me n lelo hoolealea. I kekahi w, ua pilikia maoli n laua, no laila, ua hoouna aku o Laamaomao i ke kaikunne e hele i kekahi mau kaikunne aku ona, a i n kaikunne a kaikaina hoi o ka makuahine, a me kekahi mau hoalauna ae o n mkua i aloha mai i lua nei, a ua hoolako ia mai n me n mea a pau, oiai, he aloha n ko lkou i Laamaomao, ak, i mea e k ole ai me n mkua ona, no laila, aole i hookipa n makamaka i ia ma ko lkou mau hale. Ua hnai kkoolua o Laamaomao a me Maikou, kona kaikunne, i Pkaa, a hiki i kona manawa i nui ai, a hiki hoi i ia ke lelo mai i kona makemake. I ia w, nnau akula o Pkaa i kona makuahine: "O wai kou makua kne?" Pane maila ka makuahine: "Aia n hoi kou makua kne l o Mailou." "He nui hoi oe, a he uuku hoi o Maikou, a he lihi hoi au, oiai n nae au he piopio wale n. Me he mea l he makua kne okoa n kou," wahi a ke keiki. Paakik maila n ka makuahine, "Aole, o Mailou n kou makua kne." Ua nnau mau aku o Pkaa i kona makuahine no kona makua kne, e like me ia i hai mua ia ae nei, a no ka uluhua o ka makuahine i ka nele mau aku o ke keiki, no laila, ua hai maila o ia i ka mea pololei, i ka ana mai: "K, akahi k hoi kou koikoi, kai n hoi ua hai mua aku n hoi au i oe i ka mea oiaio, o Mailou n kou makua kne, ka mea nna oe i mlama a hnai, a o kou kaikunne pono n hoi ia, ak, o kou makua kne pono nae nna oe i imi iho, aohe oe i ike, a no kou pkela koi hoi, no laila, ke hai aku nei au i oe, e nn aku oe i ka hikina i kahi a ka l e puka mai ai, a o kahi hoi a ka makani kamaina e p maila, aia k hoi i laila kou makua kne." I ka lohe ana o ke keiki i kia pane, ua noho mlie ihola o ia me ka noonoo ana, a ike ihola o ia ua pololei kna i koho mua ai, he makua kne okoa n kona. A hoomaopopo p ihola n hoi o ia, aohe e loaa kona makua kne i ia ke huli o ia, no ka mea, aohe ona waa e holo mai ai e imi i kona makua kne, a aohe n hoi o ia i nui kpono no ka holo ana ma n kai ma waena o kia mau mokupuni, no laila, ua kohi mlie ihola o ia i kona aloha makua a hooholo ihola, ke hiki mai ka w kpono, e huli ana o ia a hiki i ka loaa ana o kona makua kne. I ko Pkaa w kamalii, ua hike mai o ia i n hiona ano maalea, naauao, akamai, a puni hana hoi; ma kona hele ana ma kl a me kia wahi, a ike o ia i n kne a me n whine e hana ana ma n hana a lkou i mkaukau ai, e noho ana n o ia ma laila e kiai ai, a ike pono i ke ano o n hana like ole, e like me ka mahiai, kpili manu, klai waa, lawaia, a me n hana akamai ae a n knaka o Hawaii nei i ia au.

Mai loko ae o n hana a pau na i hkilo ai, ua koho o ia i ka oihana lawaia, a ua hooikaika nui o ia a loaa mai i ia ia ike kaulana o ia w. I ka hiki ana aku i ke kau lawaia mlolo, ua holo akula ka waa o n knaka i kai a hoi maila me ka mlolo, a hawi maila ka poe aloha mai i lkou nei i wahi mlolo na lkou, aohe o ka nui, ak, o kahi ia n i lawa n ka pina hookahi ana ae. No ka uuku o ka ia i loaa mai i lkou nei, no laila, ua hoohalahala ihola o Pkaa a nnau akula o ia i Laamaomao: "He aha hoi ko kkou mea e ai mlolo ole nei? A in e loaa mai he loaa kakaikahi wale n, a o kl poe n o kkou o kl kauhale, ai pinepine mai n i ka mlolo." "No ka molo n hoi paha o Mailou, kou wahi makua kne, aia n a he kpili manu k ia ala hana hoihoi, a mm hoi ko ia ala mau au i ke koe hele i ke kuahiwi," wahi a ka makuahine. "Aole n anei e hiki iau ke holo p i ka lawaia me kl poe knaka o kl mau kauhale, malia n hoi o loaa n kou mhele mlolo?" wahi a Pkaa. Pane maila ka makuahine: "Me oe uuku n l hele aku oe i ka lawaia, o kou ike ole iho i ka au, pehea oe e pono ai, pholo mai paha oe i loko o ke kai, a o kou make n ia." lelo hou akula o Pkaa: "I oe e nanea ana i kauhale nei, iau e auau ana me kamalii i kahakai, no laila, mai makau oe no kou pholo aku i loko o ke kai." I kekahi mau l ma mua iho, ua ike o Pkaa i Mailou e holo ana ma luna o kekahi wahi waa kialoa i kai, no laila, noi akula o ia i ka makuahine: "A i hoi mai o Mailou, e noi aku hoi oe e hpai ae i kahi waa kialoa na i holo ai i kl kakahiaka aku nei, i loaa hoi kou waa e holo aku ai i ka lawaia." "He keu k hoi kahi keiki koikoi o oe; in pl e, a app holo p me kl poe i ka lawaia mlolo na kkou, i ike ia hoi ke ahu iho o ku e kn wahi keiki wahapaa," wahi a Laamaomao. Mai kona koho ana e lilo o ia i lawaia, ua ulu i loko ona ka noonoo e hana i kekahi hana e luhi ole ai ka poohiwi i ka hoe i ka waa, no ka mea, ua ike o ia i ka w a n knaka p mlolo e holo ai, aia n i ka moana kai uli, he hele n a ane uhi ia n kuahiwi o Kauai e ke kai, a laila, loaa ka ia, no laila, ua ike o ia he hana nui ka hoe ana i waho a me ka hoi ana mai. No laila, na ka makuahine hoi ka hualelo hoohuakeeo mai, e hoomkaukau iho ana hoi kia i n pono a pau no ka holo moana ana; a ma waho ae o n mea maa mau, ua kii akula o ia a oki ihola i kekahi mau wahi lau nioniolo maikai elua, he hookahi anna me ka muku ka loa, a kii akula n o ia i n pkaa lauhala a ka makuahine a hoomaka ihola e ulana i wahi moena uuku, ma ke ano huinah, a i ka paa ana, nkii ihola o ia i kekahi mau kihi elua o ka moena a paa i luna o ka lau, a o kekahi lau hoi, nkii akula o ia ma kekahi kii o luna o ka moena a hoopaa ihola i ke kano o ia lau i ka hapalua like o kl lau

mua, a loaa ihola ke kia a me ka pea ona e holo ai i ka lawaia mlolo, a o ka hook ia ana kia o kna moe uhane e pau ai ka luhi o ka poohiwi i ka hoe. I ke ahiahi ana iho, hoi maila o Mailou mai ke kpili manu mai me n wahi huihui manu, unuunu ihola n a kala aela i ke ahi, a moa, pina ihola lkou nei. A i ka pau ana o k lkou ai ana, ua khea akula o Laamaomao i Mailou: "E Mailou--." "E," wahi a Mailou. "App auanei e, mai wikiwiki oe i ka pii i ke kakahiaka nui loa i ku hana e hoopapau nei, e hpai mua ae olua i ko wahi pulu waa no ke keiki. Ua noke iho nei ua keiki nei a kua i ke koi iau i kia l e hookuu aku au e hele ia i ka lawaia mlolo, oi aua aku nei hoi a aohe paa iho. He keu aku hoi kia o kahi keiki koi hoohua nui wale. K l hoi i wai kia wahi keiki a ka hoopaakik a me ka hoomano nui wale, ua k n paha i ka aoao o ka makua kne ona." (Poina koke ihola n o Laamaomao i kna hoopaakik ana a lilo i wahine hoo na Kanuuanu, a kuhi akula n ka aoao o ka makua kne kia eepa o ke keiki.) "O ia io k hoi," wahi a Mailou; "ke ai nei n hoi i ka ia he manu, a ke loaa mai nei n hoi k kkou mlolo mai kl kauhale mai, aohe k paha i lawa ihola ke keiki a Kanuuanu i ia ia, no laila, ke koikoi mai nei e holo i ka lawaia mlolo." lelo maila o Pkaa: "Mai aua olua iau, e hele au i ka lawaia na kkou, malia hoi o loaa mai k kkou mlolo holookoa a mau kuna paha; aole hoi e like me kia a kkou e noho nei o ka ai hakina, ai pala niho, a ai pala maunu hoi a hai." Hilahila ihola o Mailou i kia pane a ke keiki, no laila, pane akula o ia: "Ae, ua pono oe, e ke keiki, o hele, aole mua e aua hou aku ana i oe, app holo oe i ka lawaia mlolo." lelo hou maila o Pkaa: "E uhaele kua e hoa i kuu wahi waa a paa." "Ae," wahi a Mailou. I ia ahiahi n, ua mkaukau ko Pkaa waa me n pono a pau no ka holo ana i ka lawaia mlolo. I kekahi kakahiaka ae, ala aela lua a iho akula i kahi o ka waa. Hpai akula o ia i kahi hue wai ona a kau aela hoi i n lau a me ke plau moena na i hana ai. I ka ike ana mai o ka makua kne i kia mau mea a ke keiki, ua nnau maila o ia: "He mau lau aha kia u? A i plau moena aha kia u i lawe mai nei?" "lia hoi paha a loaa ka pane o kekahi nnau, a laila, nnau mai ana, aole hoi ka hao mai i elua nnau i ka w hookahi," wahi a Pkaa. "Kohu kamalii n hoi oe i ka nele." "He nele k hoi kau i ku hana hana epa, e ke keiki," wahi a Mailou; "he hele lawaia hoi ku, eia k me n lau elua a me ka plau moena e loaa ai ku mlolo, h n hoi ka aka i oe."

Pane maila o Pkaa: "Ua kuhihewa oe e kuu hulu makua, o kia lau l, he kia ia no kuu waa, a o kia lau he l n kuu pea, a o kia plau moena l, he pea ia no kuu waa. Ua ike n oe he loa ka hele ana o ka p mlolo, a i ka w e loaa ai o ka ia a hoi mai n waa, a laila, kkulu ae au i ke kia o kuu waa, kau ka pea, a pahu ke , p kpaepae iho ka makahi khau o Kapaa nei, hookahi au hana o ka uli i ka hoe ma hope, na ka makani ka hana a pae i ke awa nei, a aohe e luhi kou mau poohiwi i ka hoe, ke ike maila oe?" "Ae, ke ike akula au i kou manao, e kuu keiki," wahi a Mailou, "a e kaulana ana hoi kou inoa, no ka mea, o oe hookahi ka mea mua loa nna i noonoo a penei ihola e pau ai ka luhi o ka poohiwi i ka hoe." A pau kia pplelo ana o lua, hpai akula lua i ka waa a komo i loko o ke kai, a mkaukau hoi n mea a pau no ka holo ana, o ko Pkaa alak aela n ia a kau ma hope o ka waa, llau ka lima i ka hoe a holo akula, a i ka nn aku a kona makua kne, me he mea l ua ike mua i ka holo waa, ua mimo ke kai ana i ka hoe, aohe kai nui, a he holo n hoi ka waa, me he mea ikaika l ka mea nna e hoe ana i ku mea o ka holo. Ua holo akula kia a hlwai me ka auwaa, a hookahi ka holo p ana. I ia nei nae e holo aku ana ke hoho maila n knaka: "--! Eia ae kahi keiki l a Laamaomao ke holo mai nei ma luna o kona waa, o ia hookahi wale n, auhea l k hoi kahi makua kne ona," wahi a kekahi poe. "O ia io hoi, o ka hookuu hookahi ia mai nei k hoi ia o ke keiki a lua, aohe hoi he kau p mai ke keiki ma luna o ka waa," wahi a kekahi poe. lelo aela n hoi kekahi poe, "Aia n paha kahi makua kne i kna puni n o ke kpili manu." Pl lkou i kamailio ai a hiki wale n i ka w a lkou i manao ai o kahi kpono ia e p ai o ka mlolo. I ke kokoke loa ana i kahi e p ai o ka mlolo, ua khea aela ka lawaia nui, e hoomkaukau n waa, e hookuene pono, e kai like, i hookahi ka umauma o n waa. O ko lkou nei holo like akula n ia, aia nae ko Pkaa waa i waenakonu, a no ka hiki koke ana o n waa kihi i n waa upena, ua loaa n ka mlolo a n lawaia o ia mau waa. I ka ike ana o Pkaa i kia, ihola o ia i loko ona: "Aia k kahi o ka ia l i kl poe kanaka o luna o n waa kihi, he ole loa kia wahi, e holo ana au ma ." I ia w, hoopup ihola o ia i kna hoe a kuemi hope maila kona wahi waa, a i ke kaawale ana mai, ua hea aela kia ma waho ae o n waa a loaa n waa kihi, a no ka uuku n o ko ia nei wahi waa, no laila, ua palamimo akula n ko ia nei wahi waa a komo ana ma waena o n waa kihi. keakea maila ka poe knaka makua me ka leo nui p mai, aohe nae o Pkaa hoolohe aku, ak, pai aela n kl i ka alihi o ka upena, a o ka ia i hei, hopu ihola n kl a komo i ko ia ala waa, a no ko ia nei pkela pipili a me ka

palo ana ae ma waena o ka auwaa nui, ua mhuahua n n mlolo hopuhopu i loaa i ia nei ma ka p mua ana, a pl aku n ia p ana aku, a hiki wale i ka w i hoi ai lkou nei. Ma mua o ka hoi ana, ua hawi mua ia mai ka haawina lawaia o lkou nei, a i ka hui p ana o Pkaa i kona mhele a me kna ia hopuhopu, ua hiki aku ka huina o kna ia i ka elua kaau. A mkaukau lkou nei e hoi, hoohaili aela n o Pkaa penei: "E, o wai o oukou ke aa mai e heihei waa kkou, a o n mlolo n hoi a kkou ka waiwai pili? In n hoi au e make i oukou, lilo n hoi kau ia i oukou, a in hoi oukou e make iau, lilo n hoi k oukou ia iau." Aa maila kekahi kanaka i ia, a he hookahi n hoi o ia ma kona waa, he kanaka nui nae hoi kl, a he wahi keiki uuku wale n o Pkaa. " O kua ke pili," wahi a ua kanaka nei. Nnau akula nae o Pkaa, " Ehia u mlolo?" "Elua n kuna," wahi a kia kanaka. lelo hou akula o Pkaa, " Aohe e pono, o oe kou hoa e pili ai, no ka mea, he uuku ku ia, aia a nui e like me kau l, a laila, o kou hoa pili ia." " Ehia u mau mlolo?" wahi a kl poe. " Elua au kaau mlolo." I ka w i lohe ai kekahi poe auwaa aku i ka nui o ka ia a Pkaa, hookaha ihola lkou i ka ia a ke keiki, a makemake hoi e lilo i lkou, no laila, khea maila kekahi kanaka; " O kkou hoi h ke pili, no ka mea, he makemake hoi oe i ka nui o ka ia. He ewalu mkou l o ko mkou waa, a in e pau mkou o kia waa i ka pumi mlolo, ua like ia me elua kuna a me n ia keu elua a ka mea hookahi, o ka lawa n ia o n kaau elua e like me ka nui o ku ia." "Aia n paha ia i oukou," wahi a Pkaa, "in oukou ua hooholo like, a aa hoi e heihei me au, a laila, ua mkaukau wau. Ke ike ihola au e eo ana au i oukou, oiai, ke ike maila n oukou l he wahi keiki uuku wale n au, aohe i paa ka malo i ka hume, a o oukou hoi, he ewalu oukou knaka makua i lena ke kui ma ko oukou waa, aohe a oukou mea e hopohopo ai nou, aohe hoi e hihi ua hewa kuu waha, no laila, aole au e hoi hope a hh wale, ak, ke aa nei au e heihei me oukou." I ia w i pane pualu like mai ai ua poe knaka makua nei: "Ke aa aku nei mkou e heihei kkou." "He nani ia ua holo aela ka heihei a kkou," wahi a Pkaa, "no laila e, h mai ka ia a oukou iau." " Aole," wahi a lkou l, "i mkou paha ka mlama o ka ia a kkou." " Aole," wahi a Pkaa, "ke ike maila n oukou he wahi keiki wale n au, a aohe ou ikaika e hiki ai iau ke aua iho i ka ia, a he hana palupalu loa ke kii ana mai i kau ia a lawe aku, ke make au i oukou; ak, in hoi e make ana

oukou iau, e aua auanei paha oukou i ka ia ke kii aku au a nele hoi au i ka pili, a poh hoi ka luhi ana o kou mau poohiwi." "Ua pololei oe, e ke keiki," wahi a lkou l, "ua holo e like me kou makemake." I ia w i hoe aku ai o Pkaa a pili ma ka aoao o ka waa nui a hooili ia maila ka ia a kl poe, a i ka pau ana, maila ua poe knaka makua nei: " O ka waa e hiki mua ana i ke one maloo l, lilo ke eo i ia waa, e?" " Ae," wahi a Pkaa. I ka mkaukau ana o n mea a pau, k maila kekahi kanaka o kekahi waa koa aku e hookk like i n waa, a i ke kaulike ana o n waa, paha maila o ia penei: "K kaimoku O Lahaina Oia!" I ka oia ana, o ka hoe akula n ia o ka poe o ka waa nui a holo akula lkou, a holo p akula me ka auwaa, a ke apa wale nei n hoi o Pkaa i hope i Muliwaa. A kaawale loa akula ka waa nui, hoohuli aela o Pkaa i ka ihu o kona waa i ka makani, a kkulu aela i ke kia a me ka pea na i hoomkaukau ai. Huli maila n knaka o ka auwaa i hope a ike maila i k ia nei mau hana, hoomaka aela lkou e kamailio penei: "Aia ua wahi keiki nei l ke apa maila, aohe hoi he holo mai," wahi a kekahi. "Au! ke hoohuli ala i ka waa ona i ka makani, i Kualoa, a i Hanamanuea hoi," wahi a kekahi. "He aha l ia mea na e hola maila?" wahi a kekahi. "He lau me ka plau moena, aia l ke kkulu maila, he mea aha l kl na e hana maila?" wahi a kekahi. Khea hoohenehene maila hoi kekahi poe: "Lohia ku e n keiki, ua ike n paha aohe ikaika i ka hoe, koi kia e koi ai i ka heihei." I ke k ana o ke kia ona a kau hoi ka pea, a laila, hoohuli hou aela ia i ka ihu o ka waa ona i uka o ka ina. P maila ka makani ma hope, poh akula ka pea, a i ka piha ana i ka makani, hoomaka akula ka waa e holo, pahu ihola kia i ka hoe a paa, hilinai maila i hope a he uli wale n ka hana i ka hoe, a ke hai ala ka pupuhi o kahi waa o ia nei, a puana aela o ia i kia mau wahi llani mele: "Pupuhi kai o Ukoa, Phalahio ka ihu nna i ke kaao, Haalele i Puna n hoa aloha, Ke lilo nei kia l, Lilo i ka wai." I nn hou mai ka hana o n knaka o ka auwaa, ike maila lkou e holo aku ana kia me ka hikiwawe loa, a ike p maila hoi lkou i ko ia nei hoopnonohu hele aku ma hope aku nei, a i ke kokoke loa ana aku, o ko lkou l hoopapau loa

ihola n ia i ka hoe, oiai, mai ko ia nei holo ana aku, ua hala loa lkou l i mua a he aneane wale aku n koe e nalowale, he ike kliuliu wale ia aku n, ak, aole i emo hahani ana kia ma hope, a o ka loaa koke akula n ia o lkou i Pkaa. I ia nei nae e holo aku ana, ke hoho maila n knaka me ka u mai: "Eia ae ua keiki nei ! Eia ae ua keiki nei me kl mea nui e hoopnonohu mai nei, a ke noho wale maila n aohe hoe, o kkou wale n ia e pau nei." I ke kalo ana ae o ko Pkaa wahi waa ma ka muku o ko lkou l waa, ua hooikaika loa ihola lkou i ka hoe, ak nae, he mea makehewa wale n ia, no ka mea, he kalo ana ae k, a ua heo akula o Pkaa. I ko Pkaa ike ana mai i n knaka makua e hooikaika ana i ka hoe, i ia w, khea akula kia me ka leo nui: "Ikaika, i inu i ka wai o Wailua Aia o Kalanipuu l ke au maila i ke kai, Ua pae, O n pae a ka hookele, N ulua a ka hooluu, N ola a kahuna; pae, Ikaika, i pae ka waa, Ai mua k hoi ke keiki makahiapo i ka mlolo mua a Ka." Ua kaki loa ihola ua poe knaka nei i kia khea ana aku o Pkaa, a ua hoonukiuki loa hoi i k ia nei akena aku i ka pae mua i uka a ai mua i ka mlolo a Ka. Aohe o Pkaa nn mai i lkou nei, oiai ke pae ala ko ia ala waa i ka ale, o ia n oe l o ka mahimahi, a aohe n hoi i emo pae ana kia i uka a eo aela i ia ka heihei, a lilo aela hoi i ia nei n kaau mlolo a kl poe, a nele akula hoi n hoa pili ona. Ma mua o ko Pkaa pae ana i uka, ua ike mai n n knaka o uka i kia mea pnonohu hele mai ana i ka moana, aohe nae lkou i manao he waa, no laila, hookanikani aela lkou me ka u ana: "Kl mea pnonohu hoi e nee maila i ke kai ! Kl mea pnonohu hoi e nee maila i ke kai !" A no ka nee pololei mai i ke awa, no laila, ua iho akula n knaka a pau i laila. A i ke kokoke loa ana mai, ike akula lkou he waa k, me ke kia a me ke plau moena, a i ka pae ana mai akahi n a maopopo i lkou o Pkaa n k kia, ke keiki a Laamaomao. Paap ia maila o ia i n knaka e akena a e mahalo ana hoi i ko ia nei akamai a me ka naauao i ka imi ana i mea hou e pau ai ka luhi o ka poohiwi i ka hoe. Kkua p maila kekahi poe i ka hpai p ana i ko ia nei waa a kau i ke one maloo, e like me ka pili a lkou. Pkahi mlolo akula o Pkaa i ka poe i kkua

mai i ka hpai ana i ka waa ona, a olioli hoi lkou me ka mahalo p mai i ka lokomaikai o ke keiki. Kulai ihola o ia i ke kia o ka waa i lalo, opeope aela hoi i ka pea a hooponopono ihola i ka waa a pau, ho ihola o ia i ke koena o ka ia i loko o ke eke lauhala na, kau aela i ke kua, a hoi akula i ke ana o lkou. I ko ia nei hiki ana aku ma ka waha o ke ana, ua ike maila ka makuahine a hea maila: " O oe maila ia?" "Ae." "Eia ka ia a kkou l," wahi hou a Pkaa. Nnau maila ka makuahine: "Ehia u ia?" "He elua au kaau mlolo, heihei mai nei nae au me kekahi poe he ewalu a eo iau, lilo mai nei iau k lkou mau kaau mlolo elua, no laila, he eh au kaau mlolo; ua hawi ia aku nei nae kekahi mau ia e au i ka poe i kkua mai nei iau i ka hpai ana mai i kuu waa." " Aohe n k hoi i kae mai ua mea he ia au," wahi a ka makuahine. " Ai mlolo io k hoi kkou i oe, ua makepono kau hnai hookahi ana i oe, e ke keiki, no ka mea, e ola ana au i oe." I ka hoi ana mai o Mailou i ke ahiahi a ike i ka nui o ka ia, mahalo akula o ia i Pkaa. Ai hoonuu ihola lkou i ka mlolo i ia ahiahi a mona maikai, a aohe hoi he ai ia aku o ka manu, no ka mea, ua hele a pk a pkui n hoi no ka ai mau i kl l, kia l. Hoouna akula o Laamaomao i ia i kauhale i hawi mai ai i ia na lkou, me ka hai p aku hoi na ke keiki ia ia i lawaia. A hala aela kekahi mau malama he lehulehu, a nui loa aela n hoi o Pkaa. O Paiea ke alii o Kauai i ka w i hnau ai o Pkaa, a he alii nui o ia mai n kpuna mai. Ua ulu ae ka manao i loko ona e hele kaapuni ma n mokupuni a pau o kia pae ina, no laila, ua hoouna akula ke alii i ka elele e kii i n khuna a me n kilo na, e hele mai e nn i ka w kpono e hele kaapuni ai. I ka hiki ana mai o n khuna a me n kilo, ua nn lkou a hike maila penei: "E ke alii, ua nn iho nei mkou a aohe mea keakea i ike ia ma ka hailona ana, ak, he maemae wale n ke alahele o mua." I ka lohe ana o ke alii i kia ua hauoli loa ia a hoomaka ihola e noonoo i ke ano a me kahi na e hele ai. I kona kk p ana me n khuna a me n kilo, ua hooholo lkou e hele kaapuni mua i Kauai, a ma hope aku n mokupuni ae. I kekahi l ae, hai ia akula ka lohe i ko ke aloalii a pau e hele ana ke alii i ke kaapuni, a ua kukui akula ia lono a waw hele akula ma n kuaina. I ka lohe ana o n kuaina, ua hoomkaukau aela n makainana i ka ai, ka ia, a me n mea ae e pono ai ka huakai a ke alii ke hiki aku o ia i ko lkou

wahi. Ua nui ka waiwai i hohu ia, oiai aole i hoopololei n knaka, a ma ke alii wale n e hoomaopopo ai, ak, ua hana lkou i ka mea e lawa like ai me n hua o ke alii, oiai, he mea mau i n alii ke hele he nui n hua e hele p ai, a me ka poe pipili wale mai n hoi kekahi. I ka hiki ana mai o ka lono o ka huakai hele kaapuni a ke alii i Kapaa, ko Pkaa m wahi, ua uluk aela ka manao hele i kekahi poe o laila. O ka poe nae i pilipili aku i Paiea ke alii a me n hua aloalii hoi o Paiea, o lkou wale n ka poe kpono a hiki ke hele; a o ka poe kuleana ole a hanina pili ole aku i Paiea, ke alii, a i n hua paha ona, aohe e hiki ke hele p o lilo auanei i kau hoohana a hooluhi wale ia mai, e like me ke ano mau o ke aloalii. Pl i makau ia ai ka hale hoopili wale o ka w kahiko, aia n a kuleana a launa hoi, a laila, noho aku i ke alo alii a hale hoopili wale ae paha. I ka ike ana o Pkaa i ka lulumi a me ka momoku hoi o ka poe o ko lkou nei wahi i ka hele p me Paiea i ka huakai kaapuni, no laila, nnau akula o Pkaa i kekahi poe: "He aha ko oukou mea e hoomkaukau mai nei a e liuliu mai nei, a e wili mai nei i n opeope?" "He makemake ko mkou e hele i ka mkaikai me Paiea, ke alii o kkou, oiai, ua lohe ia mai nei e hele ana i ka huakai kaapuni i Kauai nei, a pau ia, holo aku ma Oahu e kaapuni ai, a i Maui aku hoi a hiki loa aku i Hawaii." "Aia i hea ia mau ina o Oahu, o Maui, a me Hawaii?" wahi a Pkaa. "Aia ma nae aku nei?" " Aohe ike ia aku o ia mau mokupuni," wahi a lkou. " O kkou hoi h ka hele i ka mkaikai me ke alii," wahi a Pkaa. Pane maila lkou l: "Aia n paha ia i oe." Lana loa aela ko Pkaa manao i ka hele, no laila, hoi akula o ia e hai i kia mea hou i Laamaomao a noi p akula n hoi o ia i ka makuahine e hookuu mai i ia e hele p i ka mkaikai me ke alii. Aole i pane koke mai ka makuahine, ak, noonoo ihola o ia me ke kaumaha, no ke noi a kna keiki e hahai a e hele p me ke alii. Ma hope iho nae o kna noi ana mai, ua pane maila ka makuahine: " Aole paha e pono i oe ke hele, ma muli paha huh ia mai oe, a hana ino wale ia mai n, a hoounauna wale ia mai n hoi e n hua o ke alii." lelo akula o Pkaa: "He mea hana ino wale ia mai n k hoi ka ae aku a me ka hoolohe aku i ka hoounauna ia mai. He loaa iau ka wai a me ia mea liilii ae, ia mea liilii ae i kpono iau i ke kamalii, a o ka hana kpono ole iau a kpono hoi i ke kanaka makua, na ke kanaka makua n hoi ia." A no kia pane naauao a akahai a kna keiki e hoki aela o Laamaomao i kna aua ana, a ae akula o ia i ka hele o ke keiki. I ka w i mkaukau ai, ua hele kaapuni aela o Paiea i Kauai a hiki i ka puni pono ana i ia i loko o n malama eono.

Ma kia kaapuni ana ua hele p aku o Pkaa, aole nae ma ke ano hua no ke alii, ak, hele hoopili wale akula n ma lalo o kekahi poe hua o ke alii, ma ke ano he wahi keiki hoounauna. Ua hoounauna ino ia o ia, aole wale e ka poe na i hoopili aku ai, ak, na kekahi poe kanaka makua ae n kekahi. Ua nui kona pkk ia a leo nui ia, a aohe hoi he hoomaopopo mai o ka poe nna o ia i hoounaouna i wahi mea ai nna, a i ka w e puunaue ia ai ka waiwai hookupu a ke alii, aohe loaa mai o k ia nei wahi haawina, ak, i loko o kia mau ino a pau, ua hoomanawanui o ia me ke ahonui, hookahi mea nui i ia o ka ike aku i ia wahi aku i ia wahi aku, a o ka lua, o ia kona ike a maopopo i ke ano o ka noho ana o ke aloalii, a me ka mkaukau hoi i n hana, oiai, ua koho o ia in e holo p ana ke alii i Hawaii, e hele p ana o ia, a in ke ola ala n kona makua kne, a laila, e noho p ana o ia i ke aloalii, a e lilo ana kia mau ike mua i loaa i ia i mea e mkaukau a e holuolu ia ai ka manao o Keawenuiaumi, ke alii, ke ike mai i kona mkaukau, a malia paha, lilo o ia i mea nui i ia. Ma kia hele mkaikai ana a ke alii, aole o ia i nele i ka ai a me ka ia, a pl p me n hua ona, ua nui n mea ai i loaa mai, ua ai, kloi, hoomunauna, a panapana ka ai ana i ka waiwai a n makainana o Kauai. Aohe n he pilikia nui o ka hele ana, oiai, he mea maa mau n ia mai kahiko loa mai, in e hele ana ke alii i ka huakai kaapuni, he mea olioli ia no n ohua, e ai auanei i ka waiwai a hoomunauna, a wahi a kahiko, "he lei palaoa ka huakai hele a ke alii, a hoi mai oe i kou wahi nu n e hana ku." Ua ike o Pkaa i n wahi kaulana a pau o Kauai ma kia kaapuni ana, a puni, hoi akula n o ia i Kapaa me kona makuahine. Aole i liuliu n l ma hope iho o ka puni ana o Kauai, ua kuahaua ia maila ka hele mkaikai o ke alii i Oahu, a me n moku ae o Hawaii nei, a ua hoomaka aela ka hoomkaukau ana o n hua no ka hele ana. I ka lohe ana o Pkaa, ua hele koke akula o ia a hai akula i kona makuahine me ka noi p aku: "E kuu makuahine aloha, ka mea nna i hnai hookahi iau i n l i hala ae nei, e oluolu oe, e hookuu mai iau e hele p me ke alii, me Paiea, ma kia huakai kaapuni ana i Oahu, malia hoi o holo loa io aku i Hawaii, ike hoi au i kuu makua kne, in ke ola mai nei n o ia." " Ae, o hele," wahi a ka makuahine. "E hele n nae oe me ka haahaa, akahai, me ka noho mlie, me ka hoolohe a me ka hook pono ana hoi i n hana a pau e hawi ia mai ana i oe, me ke ahonui a me ka hoomanawanui, a pl oe e hoomanawanui ai a hiki i Hawaii, i ka pali o Waipio, aia i laila k makua kne, a in aole o laila, a laila, aia paha i Hilo. E hoolohe nae oe a e lelo ia ana ua hiki oukou i Hawaii i Keawenuiaumi l, a laila, e manao ae oe, ua hiki oukou i kahi o k makuahine.

"Ke hiki aku oe i ke aloalii, e nn n auanei oe a e ike ana oe he elua knaka elemakule poohina, a laila, e hoomaopopo iho oe o kekahi o lua ko haku, a o kekahi, o k makua kne. O ka elemakule poohina auanei l e noho wale ana n, a he ahuula ke kapa e aahu ana a he lei palaoa hoi ko ka , a he peahi ko ka lima, o k haku ia, o Keawenuiaumi. A o ka elemakule poohina e paa ana ma ke khili l, o k makua kne ia, o Kanuuanu; mai hopohopo oe a makau hoi, e hele n oe a noho i luna o ka h, a nna ia e nnau ihola i oe i kou inoa, a laila, e hai ae oe o Pkaa kou inoa, o ka pkaa o ka ili o Keawenuiaumi i ka inu i ka awa, a ke ike o ia i oe, a laila, lelo iho oe he lani i luna, a he honua i lalo, a o ke ola, ka pono a me ka waiwai k hoi ia ou, e kuu keiki. I ia w e pau ai kou lohe ana i n leo hoounauna a ia lp ae hoi, a kl lapuwale mai hoi, oiai, ua hiki akula oe i kahi o k haku, a me k makua kne. He alii k makua kne no Hawaii a he haku iwikuamoo hoi no Keawenuiaumi." A pau kia mau lelo a Laamaomao, i ia w o ia i wehe ae ai i ke poi o kekahi ipu nui a unuhi aela i kekahi wahi ipu hkeo uuku a nemonemo maikai i ulana ia a paa i ka ie a ua paa n hoi o luna i ke poi. I ia w, o ia i huli ae ai a akula i kna keiki: "Ke hawi aku nei au i kia ipu i oe, a k kupunawahine eepa kia nona mai kou inoa, a eia i loko nei kona mau iwi. I kona w e ola ana, ua lilo n makani a pau o kia pae ina i kau nna, a ma lalo o kekahi mana kupaianaha i loaa i ia, ua hiliili mai o ia i n makani a pau i loko o ua ipu nei, a ke mau nei ka paa o ia mau makani i loko o kia ipu a hiki i kia w, a ua paanaau p hoi i ia ka inoa pkahi o n makani mai Hawaii a Kaula; a in he l makani ole, he wehe wale ae n kna i ke poi a khea aku i ka makani, o ka p ihola n ia o ka makani, a aia n ka pio a poi ia ua ipu nei, a ua kaulana kia ipu ma ka inoa "Ka ipu makani a Laamaomao." "Ma mua o kona make ana, ua hawi mai o ia e ho au i n iwi ona i loko o ua ipu nei a nau e mlama kona mau iwi a hiki i ka w e loaa ai o kau pua, a laila, hawi aku au nna e mlama, a oiai o oe hookahi kau pua, no laila, ke hawi aku nei au i oe, nu e mlama e like me ke kauoha a ua kupunawahine eepa nei ou. "E mlama loa oe i kia ipu, oiai, he ipu kauoha kia mai n kpuna mai, a o ka waiwai nui o kia ipu, aole oe e ike i kia w, ak, aia aku a hele aku oe me ke alii a hiki i kahi e mlie ai, a laik, a pohu, a pau ke aniani ana mai a ka makani, a laila, o kou w ia e lelo aku ai, he mea laka wale n ka makani i oe, a he khea wale aku n ku a o ka p mai n ia o ka makani. "A i hoohenehene ia mai oe, a laila, e hoiki ae n oe i ke poi o ka ipu a khea aku i ka makani, a o ka p mai n ia o ka makani a holo n waa o oukou

a pae i ka ina; a e mahalo mai n ke alii i oe, a lilo oe i mea nui i mua o kona alo." Ma mua o kona holo ana, ua ao mua akula o Laamaomao i Pkaa i ka inoa o n makani a pau, n pule a me n mele a me n paha, ua pau ia mau mea i ka paa i Pkaa. A pau hoi n lelo kauoha a Laamaomao i mua o kna keiki hnau kahi, a paanaau ihola hoi n makani, a laila, lawe aela o Pkaa i ua ipu makani nei i hana ia i ka aha a paa a me n lako ae, a o ka hoomkaukau ihola n ia no ka holo; i ka mkaukau ana o n mea a pau, o ka hoomaka ihola n ia o ka hele. Ua lelo ia he huakai nui kia a Paiea, no ka mea, he nui n alii a me n kaukau alii ma lalo mai ona, a he nui n hoi n hua a me n knaka hoopili wale mai n, a alualu alii wale mai n. Ua lelo ia n hoi ua lulu ka makani o ke kai o Kaieiewaho i ka nui o ua mea he auwaa a me n knaka, a he hele hanohano ana kia a Paiea, ke alii o Kauai a ke ao lewa i luna. Ua pae ke alii ma Waikk, Oahu, a ua hookipa ia mai o ia me ka hanohano e n alii o Oahu. A hala aela kekahi mau l o ka hoomaha a me ka hooluana ana o ke alii ma Oahu, o ka holo hou n ia a pae ma Kaunakakai, Molokai, a mai laila aku a hiki i Pukoo, a hoomaha ihola ma laila. Ma kia hele ana mai o ka huakai a ke alii ua hahai p mai kekahi poe puni mkaikai o Oahu, a ua hoi hope hoi kekahi poe o ka hele p ana mai mai Kauai mai. A pau ka hoomaha ana a me ka luana ana a ke alii ma Pukoo, o ka holo akula n ia a pae ma ka malu ulu o Lele, ma Lahaina, Maui. Hoonanea iki ihola i laila a pae hoi i ka nalu kaulana o Uo. Mai laila aku ua holo aku ke alii a pae aela ma Hna. I ka haalele ana i Hna, ua holo loa akula ke alii a pae ma Kohola, Hawaii; ma mua o ka pae ana aku o ka auwaa o ke alii, ua ike maila ka poe o Hawaii a ua nui ko lkou phoihoi, no ka mea, ua paa p ke kai o Alenuihh i n waa, a ua manao lkou he auwaa kaua, a hoomkaukau aela lkou no ka pale ana aku i n enemi. I ka pae ana aku nae, ua ike ia mai ke alii o Paiea, ke alii nui o Kauai, no laila, ua pau ko lkou manao phoihoi, a ua hookipa aku hoi i ke alii me ka hanohano. Ua hoouna ia aku ka elele i Waipio e hai aku i Keawenuiaumi ke alii, no ka pae ana mai o Paiea, a ua hoouna ia mai he mau elele mai ke alo alii mai no ke kii ana mai i Paiea. I ka hiki ana mai o ka elele, ua holo aku ke alii ma ka auwaa, a o kekahi poe hoi ma uka. A pae aku o Paiea ma Waipio, Hawaii, e noho mai ana o Keawenuiaumi me ke kiai nona, a i ko lua hlwai ana, ua hawi ia mai ke aloha i ia, a ua hookipa aloha pumehana ia o ia e ke alii o Hawaii.

A i ka ike ana o n alii a i elua, he oi aku ke aloha a me ka olioli i wawena o lua a me ko lua mau alii a me n makainana, a ua hookupu mai n makainana o Waipio a me n wahi e kokoke mai ana, me ka puuwai hmama, a ua ai ke Kauai a ana, a liliha, a panapana, a puu ka nuku a wahi a ua poe Kauai nei: "Ua ai i ka waiwai o Hawaii ke hele ala ka noi a ke nao iho i ka lima i ka waha e loaa n i ka puu." Ua lelo ia i ka l mua i hiki aku ai o Paiea, aole i ike ia ka l i ia l, no ka mea, ua pele ka ina i ka uahi o ka imu puaa, lio, moa, peleh, ka ai, uala, a me kekahi mau mea ai ae o kl ano kia ano. Pl ka noho ana a pau ka waiwai i ka ai ia, a hoomunauna ia, a kualilii maila ke kahe ana a ka waiwai, a koe akula kahi waiwai ma ko Paiea alo alii, a ane malohh maila n kuaina, a laila, hoomaka maila ka pilikia o ka poe hoopili wale mai a me n hua o Paiea, a ua ploli maoli n ka nui o n hua i holo p mai ai me ke alii, no laila, ua auana hele aku kekahi poe o lkou i kauhale a hooaikne akula hoi kahi poe me kamaina, ak, o ka hapanui ua noho maoli i loko o ka pilikia. He mea maa mau kia mai mua loa mai, o n l knohi n n l hoihoi ia mai o ka malihini, a kamaina iho, o ka pau aela n ia, a manao maila no ka mea hale, ua kamaina ihola n oe, no laila, nu n e imi aku kou pono. I n l mua o ko Pkaa hiki ana aku i Waipio i ke alo alii o Keawenuiaumi, o kna hana mua loa ka hele ana e nn hele i kona makua kne, oiai, ua ike o ia i kekahi kanaka poohina e paa ana i ke khili, a ua manaoio ihola o ia i n lelo a kona makuahine. I kona hoomaopopo ana i kia, ua manao aela o ia i kona pmaikai. I ka hahana ana mai o ka w a me ka ploli i Pkaa m a me n hua o ke alii, ua hoomaka akula e komo i loko o n puupuu a Paiea ka hopohopo no ka nele aku o k lkou alii i ka ai a me ka ia. No Pkaa hoi, ua mau n kona hoounauna ia e kl lp kia lp, a pl wale n a hiki i ka pae ana i Hawaii, a o ka poe na i noho hoopili wale aku ai kekahi i noho ploli no ka nele. Aole i nele n kamaina a ua noho ulakolako no n hua o Keawenuiaumi, a pl p n hoi me ke alii, ua ai lkou a lawa, ak, o Pkaa a me n hua o Paiea, o ka amo wale aku n a n maka a moni hoi ka hae i ka ike aku i hai e ai mai ana. I kekahi l, ma hope iho o kona ike ana i kona makua kne, a oiai hoi ka lehulehu e noho ana me ka pilikia a me ka nele, ua kaena aela o ia penei: "Nau wale n hoi paha kl ai l, ke hiki aku au i mua o kl mau elemkule poohina e noho maila." "E haakoi," wahi a kanaka, "aole io hoi, e ole ka loaa mai o ku."

"He hiki ole aku nou i mua o kl mau elemkule ka mea e nele ai," wahi a Pkaa. "Ak, in e hiki au i mua o lua, o ka loaa mai n ia o ke ai a me ka ia, a o ko kkou ola n k hoi ia." I ia manawa i pane kkool mai ai n knaka: "E piikoi, he loaa iho ko ku i ka huahua." "He loaa iho ko ku e n wahi keiki, a nele mai k hoi o Paiea ke alii loaa mai kau e n wahi lapuwale." "E hoonan aku oe, aohe k he ike aku o ko ihu ua paa kl mau elemkule i ke kiai ia a puni e n koa a me n ilmuku, manao anei oe e hiki aku ana oe i mua o kl mau elemkule, aohe paha oe e hiki aku a o ko make mai n ia i n koa." He nui n lelo kkool ae a n knaka i pane mai ai i ke keiki, ak, o ko Pkaa ano mau n o ka hoomanawanui i n lelo ino a pau, no laila, aole o ia i pkk aku. "Aohe au e hopo iho no k oukou mau lelo hoomkaukau, oiai, ke ike nei au he make n o mua me kahi manaolana nae no ke ola, he ole loa nae ka noho iho penei a make iho i ka ploli, no laila, e muna ana n kia kino i mua o kl mau elemkule poohina, a i make mai n hoi, o ia ihola n hoi paha, ola n hoi paha oukou, a hoi nui n hoi i Kauai, i ka ina o kkou, ke make ole iho nae hoi oukou i ka w; nou nei l e, e aho ka make i mua o lua l, ma mua o ka make maoli iho i ka w a ka ai ole." O ko Pkaa wehe aela n ia i kona wahi polo kapa a kona makuahine i hawi mai ai i ia. Akahi n o ia a aahu i ia mau wahi kapa ona, he malo ninikea, he khei kalukalu a he peahi, a i ka paa ana, o ko ia nei hele akula n ia me ka wiwo ole a me ka makau ole. O ka noho ana o ke alo alii, he kaawale kahi o ke alii, kaawale hoi kahi o n ilmuku a me n koa, a kaawale loa mai hoi kahi o n makainana. He kapu loa kahi o ke alii, aole mea hookahi e ae ia e hele ma laila, o n kahu iwikuamoo wale n, a o ka mea kuleana ole e ae ana ma laila, he make kona ke ola ole mai i ke alii. I ko Pkaa hele ana aku, ua hookokoke aku o ia i kahi a ka aha kanaka e noho ana, a liuliu kna k ana, ike akula o ia he wahi k iki ma kahi o n koa, no laila, oloio hele akula kia a hiki ana ma laila; oiai o ia e k ana ma laila, e kiai ana o ia i n koa a me n ilmuku, a i kona hoomaopopo ana ua nanea loa lkou, aohe hoi he hoomaopopo mai i ia nei, no laila, ua nihi mlie akula kia a hala n ploulou, a i kona kokoke ana aku i kahi a Keawenuiaumi a me Kanuuanu e noho mai ana, akahi n o ia a ike ia mai e n koa a me n ilmuku, i ia w n lkou i hoho mai ai: "Ae kl keiki i kahi kapu o ke alii--! Ae kl keiki i kahi o ke alii!" a alualu maila lkou e hopu a e pepehi i Pkaa.

I ka hoho ana o n knaka i kona ae i ke kapu o ke alii, o kona kuupau ihola n ia i ka holo me ka mm loa a k ana kia i mua o Kanuuanu, hopu akula kia a kili maila a lilo maila i ia nei ke khili a Kanuuanu e paa ana, a noho ihola o Pkaa i luna o ka h o kona makua kne. Huh a hoonukiuki loa ihola o Kanuuanu i ka hana hookano a kia wahi keiki, no laila, i ko Pkaa mea ana iho e noho i luna o ka h, e heeke ae ana kl i ka h i wahi no Pkaa e hule ai i lalo, ak, ua oi aku ka eleu o ke keiki i ko ka makua kne, no ka mea, i ka oni mua ana n o n h o ka makua kne, noonoo n kia e hoopoholo ia ana o ia ma waena o n h, no laila, ua hoolei koke aela o ia i ka wwae kau ona mawaho o ka wwae kau o ka makua kne, a noho kkepa ihola o Pkaa i luna o ka h kau o ka makua kne, a hoka loa ihola hoi ka manao kolohe o ka makua kne. Ma n knwai kkau ole ia o Hawaii nei, o ke keiki pono wale n ka mea hiki ke noho i luna o ka h o ka makua kne, no laila, i ke kau ana o kia wahi keiki i luna o ka h o Kanuuanu, ua hoomanao koke aela o ia o ke keiki n paha kia na me Laamaomao, a ua holo p mai nei me ke alii me Paiea. No laila, nnau ihola o Kanuuanu: "Na wai ke kama o oe?" "Na Kanuuanu a me Laamaomao!" "O Pkaa anei oe?" "Ae, o wau n o Pkaa!" "No wai kou Pkaa?" "No Keawenuiaumi!" "O oe k ia, e kuu keiki o ka huakai hele mkaikai o kl ina o Kauai." Apo maila o ia i ke keiki a paa, honi ihola a u aela me ka leo nui, a lohe ia aela ma a ma anei kia u ana a Kanuunuu no kna keiki; nnau maila ke alii, "Na wai kia keiki?" "Nau n hoi kia keiki," wahi a Kanuuanu. "I mkou i hele ai i ka mkaikai i Kapaa, Kauai; e kk ana ka makuahine, hea ae n hoi k elele me ke kauoha e hoi, o ka hoi ihola n hoi paha ia, a haalele ka wahine me ke keiki. Nau n i kapa ka inoa o Pkaa, i inoa nou, no ka pkaa a me ka mhuna o k ili i ka awa." "Ae," wahi a Keawenuiaumi, "Pmaikai maoli k hoi ku huakai mkaikai; ua pono, e loaa ana k hoi kou kahu hou, e ao ae oe i ia nei i n hana u a pau a hiki i kona w e ike ai, mai hn oe i kekahi mea hookahi a hiki i kona mkaukau loa ana, no ka mea, ke oo loa mai nei oe, a aole i maopopo ko kua mau l i koe, a i moe oe, hemahema k hoi u." "Ae," wahi a Kanuuanu, "e hook ia ana kou makemake e ke alii." I ka pau ana ae o kia mau lelo a lua, o ka hoolale aela n ia o ke alii i n elele e hele aku e auhau i n knaka e hele mai e hookupu i waiwai na Pkaa, ke keiki a Kanuuanu, ke kahu hou ona; i ia w, o ka holo koke akula n ia o ka

lohe ma a ma anei, a ua hiki p akula ia lohe i mua o Paiea a me ka poe a pau o Kauai i holo p mai ai, ka poe hoi nna i hana ino a i hoounauna ino, a pkk a hoohenehene a hookau ino i Pkaa. I ka lohe ana o n hua a me n knaka o Paiea i kia lono, ua komo koke i loko o lkou ka makau no ko lkou make no k lkou mau hana ino, a i ole ia, hoonele ia mai paha i ka ai a pl aku, a pl lkou e nn aku nei a nn mai, a hekau ihola ke kaumaha ma luna o lkou a pau. Ua kuhihewa nae lkou, oiai, aole he manao ino ko Pkaa, ak, he piha o ia i ka hoomanawanui a me ke aloha e like n me kona ano mau; no laila, i ka lawe ia ana mai o n waiwai a pau i mua o Pkaa; aole o ia i plale a wikiwiki e iho e ai i kna waiwai, ak, ua hawi mua akula o ia i ka nui o ka waiwai i Paiea m, a me ka poe Kauai o lkou. Aole n hoi i hoonele o Pkaa i ke kanaka uuku loa o kona kuleana, ua hawi ia n e like me ke klana o ke kanaka, e like n me ke kiekie o ke kanaka, pl n e nui ai kna, a haahaa iho n hoi, pl n e uuku iho ai kona haawina. No laila, ma kia hana ana a Pkaa, alua ahi, a alua uahi puaa, a waiwai hoi ma kia hele kaapuni ana a Paiea, he hookupu okoa k Paiea, a he hookupu okoa n hoi kia na Pkaa. I ka ike pono ia ana ae o Pkaa ke keiki pono a Kanuuanu, ke kahu pono o Keawenuiaumi, ua holo akula ia lohe a puni ka mokupuni o Hawaii, a he mea hauoli loa hoi ia no n makaina mkee haku a mkee alii hoi, aohe n hoi he mea nna e hole mai ia mea, he ae wale mai n k n makainana. A i ka pii ana ae o ko Pkaa nui, ua pii p ae me kona kanaka ui, a ua pii p ae hoi me kona ike, akamai, a me ka maiau i n hana a pau o ke alo alii o Keawenuiaumi; ua pau i ia n loina o ka lani a me n ano o ka honua, o ia hoi ka mahiai ana a me n mea a pau e pili ana i laila, ke kilo hk a me ka holo moana ana, ka hookele waa, ka noho ana o uka nei o ka ina, ka lawaia, a me n ano hana ae n a pau; a ma muli o kia mkaukau o Pkaa, ua hoolilo aela ke alii o Keawenuiaumi i ia i mea nui i mua o kona alo alii, ma lalo aku n nae o kona makua kne o Kanuuanu. Ma muli o kona hookiekie a hoohanohano ia ana ae, ua hawi mai o Keawenuiaumi i mau ina nona, no laila, ua hai ina akula o ia i kekahi poe o Kauai, a ua nui ka poe Kauai i hoopaa mai i lkou iho e noho kanaka aku no Pkaa, no ka mea, ua ike lkou i kona lokomaikai a me kona aloha. Ua lihi n l o Paiea i noho ai ma Hawaii, a ua lilo n hoi o ia i mea nui a hanohano n hoi no ke alo alii o Keawenuiaumi a me ko Hawaii n hoi a pau. Ua ai o Paiea a kena i ka waiwai a Pkaa, a ua ike n hoi o Paiea i ka hoopaa ana a kekahi poe Kauai e noho kanaka aku no Pkaa, ka mea hoi a lkou i hoowahwah ai ma mua, a ua oi ma mua o ka hapalua o ka poe i hele mai, ka poe i noho paa loa ma Hawaii ma lalo aku o Pkaa.

Ua hoi aku o Paiea i Kauai me ke kkua p aku o Keawenuiaumi a me Pkaa, a ma kia hoi ana a Paiea, ua hoi aku o ia me ka hanohano a me ka waiwai. I ka ike ana mai o n alii a me n makainana o Kauai i ka hoi ana aku o ko lkou alii, he oi aku ko lkou aloha a me ko lkou u ana, no ka poe i hoi mai a me ka poe i noho loa aku i Hawaii. Ma kia hoi ana a Paiea, ua hoouna p aku o Pkaa i waiwai na kona makuahine na Laamaomao, a ma ia hope aku, he mea mau i ia i kl a me kia manawa, ka hoouna ana i waiwai na kona makuahine. Ua hookaulana akula o Paiea i ka hanohano a me ka waiwai o Pkaa, ke keiki a Laamaomao, i ka lilo ana i mea nui i mua o ke alo alii o Keawenuiaumi, a me kona noho ai ina ana i Hawaii. Aole i manaoio n knaka o Kauai i kia lohe, ak, i ka hoouna ana mai a Paiea i n auwaa i luluu pono me n waiwai a Pkaa i hoouna mai ai na kona makuahine, akahi n a hoiaio aela n alii a me n makainana o Kauai a puni, a ua lilo aela hoi o Laamaomao i mea nui i n knaka o Kapaa. O kia ka mea mau i n knaka mai ka w kahiko loa mai a hiki wale mai n i kia au; in he ilihune oe, aohe he loaa o kahi makamaka a hoa aloha a makamaka pilikoko paha, hilahila lkou i ka lohe ia ae he pili lkou i oe; ak, ke lohe ia ae ua waiwai ae nei oe, nn aku oe, aohe k hoi he mea pili ole, mai kahi n a noho ana, he kaihuihui ua mea he pilikoko, makamaka, pili aikne, a pili wale mai n, he pili wale n, aohe he mea pili ole, hemo n mookauhau. O ke koi n ia o ka pili a hiki i ka pili aikne a n kpuna; a penei e lelo mai ai kekahi o ua poe koi pili nei: " O k kaikuahine ae kia, o ka hele ana a ke aikne a ko makuahine a hoikne me ko ia nei makuahine." " O k kaikaina ae kia, o ka noho p ana a ko kupuna kne kualua a me ko lkou nei poe." A he nui wale aku n ano a ka poe imi pili e hana mai ai, a i kahi w, ua akamai n lkou i ka hoopilipili ana, a ke hoolohe aku oe i k lkou l hoopilipili mai me he mea l he oiaio. Eia nae ka mea aka, ma mua koke iho o k l waiwai aohe ou pili. I ka hiki o n makahiki o Pkaa i ka 25, ua loohia ihola o Kanuuanu i kekahi mai nui, a ma ka nn a n khuna, ua ike lkou he mai ola ole, no ka mea, he kohepopo (akepau ka inoa o ia ano mai i kia au hou o kkou). I ka maopopo ana i Kanuuanu o kona make, ua khea akula o ia i Pkaa a kauoha akula penei: "Ke kokoke mai nei kou mau l, no laila, eia kau kauoha i oe: E mlama pono oe i ke alii e like me kau mlama ana u i ike iho nei, e hoolohe i ka lelo iki a me ka lelo nui a ke alii, e mlama i kahi ai a hakina ia a ke alii, a pelekunu, a in i nnau koke ole ia mai, e kaulai aku i ka l a maloo a e ho i loko o ka

hkeo a waihona ppaa ae paha e mlama i n ia hou, n ia ola, ka awa ulu a me ka awa maloo. E mlama i ke kanaka iki a me ke kanaka nui, ke kanaka kiekie a me ke kanaka haahaa. O n ina pono ou i oe n ia, a nu n e ike aku i ko haku." Ua hawi aku o Kanuuanu i kia mau kauoha i Pkaa i waena o ke alo alii a pau, me ka lohe mai n o Keawenuiaumi a me n knaka, a hakan ihola ke alo alii a pau. I ka make ana o Kanuuanu, ua holo akula ka loho kaumaha a puni o Hawaii, a kmkena aela n makainana a me n alii, no ka mea, ua nui ko lkou aloha i ia. He oluolu, he aloha, a he hoomaopopo i ke kanaka nui a me ke kanaka iki, aohe hoi he hemahema o n alii, hele mai i ke alo alii o Keawenuiaumi i ia, a he nui aku n hana maikai ae a Kanuuanu i hana ai, no laila, ua aloha nui ia o ia. O ke alii Keawenuiaumi ka mea i oi aku o ke kmkena a me ke aloha i ia, a ua noho ke alii me ka hoomanao nona i n w a pau. A pau aela n l kmkena no ka make ana o ke kahu o ke alii, ua hoomaopopo ia aela ko Pkaa noho kahu ana aku no ke alii. Ma muli o ke aloha o Keawenuiaumi i Kanuuanu, kona kahu, no laila, ua hoonoho aela o ia i Pkaa i kahu nona, a hoolilo p hoi o ia i ia i Lunanui, Puuku, Kilo a Kuhikuhipuuone. O Kahikuokamoku, o ia ke kuhina nui o ke alii, a he aikne punahele hoi o ia na Keawenuiaumi. O n alii hoi e aimoku ana no Hawaii, he poe keiki n na Keawenuiaumi, ua hoonoho ia nae ma n moku elima o Hawaii. O Mkaha ko Ka O Hua ko Puna, O Kulukulua ko Hilo, O Wanua ko Hmkua, O Wahilani ko Kohala, a he hookahi kanaka , o Ehu, i ia o Kona, he keiki hookama ia na Keawenuiaumi. Ua malu a ua maikai n mea a pau ma lalo o ka hooponopono akahele ana a Pkaa, a ua maluhia n hoi o Hawaii mai a , ua ike ia ke kanaka iki, ke kanaka nui, ke kanaka haahaa, a me ke kanaka kiekie, no laila, ua pipili ke aloha o n knaka i Pkaa. Ua aloha p n o Keawenuiaumi i Pkaa, no ka mea, ua oi ae kona mkaukau ma mua o kona makua kne. Ak nae, i loko o kia maikai o ka noho ana o ke alo alii, aole i nele ka poe huhu i Pkaa, a eneenemi hoi i kona noho hanohano. Aia i waena o ke alo alii he elua mau kanaka o Hookeleihilo ka inoa o kekahi a o Hookeleipuna ka inoa o kekahi, a o lua hoi n enemi ino loa o Pkaa.

He mau knaka akamai kia i ka holo moana, a ua maopopo hoi i lua n loina a pau o ia hana. He ike hoi ko lua i n uli o ka lani a me ka honua, ka l mlie a me ka l ino, a ua ane like aku n ko lua ike me ko Pkaa, a hookahi wale n mea i oi aku ai o Pkaa, ma muli o ka mana i loaa i ia ma luna o n makani a pau, ma o ka ipu makani l a Laamaomao. Kuko ihola kia mau knaka e lilo i lua ka hanohano o Pkaa, no laila, ua hele aku n kia mau knaka i mua o Keawenuiaumi e hookamailio ai, a hooakamai ai, a e pekapeka ai, a e holoholo lelo ai, a e hoopihapiha ai i ka manao o ke alii. Ua kaena p ae lua i ko lua ike ma ka hookele waa a me n hana ae a pau o ke alo alii, a ma muli o k lua pelo ana a poholalo ana i Pkaa, ua huli akula ka manao o ke alii ma lalo o k lua mau alakai ana, a puni wale akula hoi i k lua laapuhi mai. Ma ia hope iho, ua hoomaka maila ke ano hoowahwah o ke alii i Pkaa kna kau maikai ma muli o kona puni wale ana i kl mau knaka, a ua ike ia aku hoi ka pau o ka punahele o Pkaa i ke alii. Aole n i manao io o Pkaa e pau loa ana kona punahele i ke alii, a hiki i ka w a ke alii i kii mai ai i n ina na i hawi ai nona, me ka hookoe aku nae i ku mau wahi ina liilii i loko o Hilo, a me ka ohi ana hoi i n mea a pau a Pkaa e mlama ana, a hawi ia akula i Hookeleihilo a me Hookeleipuna ka mlama ana, akahi n ia a hoomaopopo ihola ua lilo ia i mea ole i kona haku a ua lilo aku hoi ko ke alii manao nui a me kona hilinai ana ma luna o n punahele hou na. Aole n i pau i laila ka ohi a ke alii, no ka mea, i ka pau ana aku o n waiwai, ua hawi aela o Keawenuiaumi i ka hookele ana o n waa ona i Hookeleihilo a me Hookeleipuna a lawe aela n hoi i n waa mai Pkaa mai. O n wahi mea wale n i koe aku i Pkaa o ka noho Puuku ana a me ka noho kahua hale ana. In he hele na ke alii ma Hilo, a i kekahi mau wahi aku a puni o Hawaii, a i hookupu ia mai e n alii a me n makainana, aia a ike mua n hookele waa, a lawe lua, a koe mai ke koena, a laila, o ia ke hawi ia mai i Pkaa, a na Pkaa e hawi aku k n alii a me n hua o ke alii. Ma muli o kia hoonele ia ana o Pkaa ua nui loa kona hoohalahala, aole wale n ka waiwai a me ka hanohano, ak, no ke kili ia ana a me ka lilo ana kekahi o ka hope o n waa a me n waa o ke alii i n knaka . A na Keawenuiaumi hoi ka hoowahwah i Pkaa, ua hoowahwah p maila n alii ae a pl p hoi me n makainana, a hilinai aela lkou i Hookeleihilo a me Hookeleipuna, n knaka i hookiekie ia aela, no ka nui loa o ko lua punahele i ke alii. Ua lilo o Pkaa i enemi ino loa no kia mau knaka, a e imihala mau ana lua no Pkaa i kl a me kia l, e k ana lua ala o ko Pkaa hele mai ke alo alii aku o Keawenuiaumi.

I ka hoomaopopo pono ana iho o Pkaa ua pau io ka makemake o kona haku i ia, no laila, ua hele naauauw akula o ia, no ka mea, aole ona makemake e kau mai ka leo o kekahi kanaka ma luna ona. I ia i hele hoohuakeeo ai, aole ia i hoihoi aku i n waiwai a pau o ke alii, ak, ua lawe maila o ia i kekahi kapa o ke alii a me kekahi malo, ka awa a me n mea e pono ai ia mea, a o ia n hoi n mea na i hahao ai i loko o Laamaomao, ka ipu makani na, o ia kekahi ukana na o ka hele ana, a o ka hoe nui kekahi na i kapa ia, o Lapakahoe, ka inoa o ke kaikaina ona. I ka pili o ke ahiahi a oiai e kokoke aku ana i ke aumoe, o ia ka w a Pkaa i haalele aku ai i Waipio, ke alo alii hanohano o Keawenuiaumi, ke alii o Hawaii. Ua lelo ia, ma ka waa o Pkaa i hele ai, ua uhi ia nae i ka moena, ua hahu ia he ope moena ma n aoao a ma lalo ae hoi o ka waa a hua kau iho ka waa maoli ma luna iho o ka waa moena, a pl i pakele ai o Pkaa i ka make a Hookeleihilo m. Ua hoomakkiu o Hookeleihilo m a hiki i ka w a lua i ike ai i Pkaa e uhi ana i ka waa me ka moena, ua maopopo io aela i lua ka hele o Pkaa, no laila, ua kiai loa lua me ka makaala no ka manawa e hele ai, a i ka hele io ana o Pkaa o lua n kekahi i uhai mai e p i Pkaa, in e pholo a khuli paha ka waa o Pkaa, ak, aole i k ia upu ana a ua mau knaka l, oiai, ma muli o ka mm o ka waa a no ka paa iho hoi o luna, aohe komo iho o ke kai, no laila, ua pakele n kia. I ka hemo ana mai o ka waa o Pkaa a ma waho mai o Waipio, ua p aheahe kolonahe maila n makani kamaina o ia ina, o ia ke Aeloa a me ka Holopoopoo a holo pahee akula ko ia nei wahi waa. I ke ao ana ae eia lkou nei ma waho ae o n Hilopalik, a ma ia l a p kokoke loa akula lkou nei i Hilo. Ua uhai loloa mai n o Hookeleihilo m i ia nei a no ka peleele a me ka make koke ole iho o ko Pkaa waa, ua molo lua i ka uhai ana a hoi akula lua me ka manaolana e kaawale loa ana o Pkaa aole e hoi hou mai. Holo akula o Pkaa a pae ma Hilo, i laila kona kaikaina o Lapakahoe, e noho ana he alii no kekahi mau ahupuaa o laila i lilo i Pkaa, a o n ina n hoi ia i koe aole i lawe ia e Keawenuiaumi. I kona hiki ana aku i kahi o ke kaikaina, a pau ke aloha a me ka ai ana, akula o Pkaa i Lapakahoe: "Ua pau ka makemake o ka haku o kua iau, a ua lawe aku i n pono a pau ona i waiho mai ai me au, a o kia mau ina, o ia wale n koe, ak, e hiki mai ana n nae ka w e kili pau ia aku ai. No laila, eia kau kauoha i oe, e noho oe me ua haku nei o kua, eia wau ke hele nei, aole nae wau i ike i kou wahi e noho ai, no laila, in e lawe aku ka haku o kua i kia noho ana, a laila, e noho kanaka aku n oe ma lalo ona."

A pau kia mau lelo ana, hopu ihola n i ka ipu na a me ka hoe, aloha akula i ke kaikaina a o ka hele akula n ia a loaa kahi waa ona i kahakai kau aela a holo akula. O ko Pkaa holo maila n ia e k ili ana i ka moana, o ke ao, o ka p, a pae ana kia i Molokai, ma lalo mai o Hoolehua. I ko Pkaa pae malihini ana aku, he nui n kamaina i hookipa aloha aku i ia. O Hikauhi ka wahine ui hookahi o ia kaha, a o ia n hoi ke kaikamahine a n alii nui o ia wahi, o ia o Hoolehua a me Iloli kna wahine. O Kaumanamana kekahi keiki a lua a kaikunne hoi o Hikauhi. Ua hawi mua o Hoolehua m i Hikauhi i wahine hao na Plau, hekeiki makua n no ia wahi, ak, i ka hiki ana aku o Pkaa, ua pau aela ko Hikauhi manao ana no Plau a nui loa kona makemake no Pkaa. No kia hana eepa a ke kaikamahine, no laila, ua hooponopono aela o Hoolehua me n mkua o Plau, ak, ua ae maikai mai n o Plau, a ua hookuu mai n hoi i Hikauhi i wahine na Pkaa. Ma muli o kia hana maikai a Plau, ua noho aloha lkou me ke k ole. Hao aela o Pkaa me Hikauhi a noho a kne a wahine iho lua nei. A o ka hana nui a Pkaa o ka noho ana ma ia kaha, o ka mahiai a me ka lawaia, he mau hana hoi i lehia wale i ia, a ma ia hana ua loaa ke konoono o ko lua noho ana. Ma hope mai o ko lua noho hao ana ua hpai aela o Hikauhi, a i ka hnau ana mai he keiki kne, a ua kapa aku hoi o Pkaa i kona inoa, o Kapkaa. Ua kapa aku o Pkaa i ka inoa o kna keiki ma ka hapa mua o ka inoa o kona makua kne, o Kanuuanu, a no ka manao o Pkaa o nele auanei ka inoa pkaa o ka ili o kona haku Keawenuiaumi, o ia kona kumu i hoopili hou aku ai i kona inoa Pkaa, a i ka hooholo loa ana o Kapkaa. Hnai punahele ia ihola o Kapkaa a hiki i ka w i nui ai, a i ka w i loaa ai i ia ka lelo, hoomaka ihola o Pkaa i ke ao ana i ke keiki i n hana a me n mele na i haku ai no Keawenuiaumi, me kona lelo aku i ke keiki penei: "E ao kua i n hana a ko haku a loaa i oe, malia, o noho mai a h ae ke aloha, imi mai i kua, ua mkaukau oe." Ao ihola lua, a aole i lihi ke ao ana, ua pau loa aela ia mau mea i ka loaa i ua keiki nei, a ua lilo ia i mea walewaha i ia. A pau ia, ao p akula o Pkaa i ke keiki i ka inoa o n makani a pau o kl a me kia mokupuni, a e like n me kl mau hana mua, aole i emo, ua pau loa i ka paa i ke keiki. I n l mua o ka noho ana ae o Hookeleihilo a me Hookeleipuna, he mea oiaio, ua maikai a mikiala lua i ka hana, a mikioi a maiau k lua hana ana, no ka mea, e noho aku ana n o Pkaa a e makaala ana n no n hemahema o ke alii, no laila, ma n mea i maopopo ole i Hookeleihilo m, ua hana aku n o Pkaa i mea e pilikia ole ai kona haku; ak, i ka hoomano loa ana o

Hookeleihilo m i ka hana ino i Pkaa, ua kaniuh o ia a k a haalele i ke alo alii a me ka haku ona. I ke kaawale ana aku o Pkaa no kekahi mau malama, aole n i manao nui loa o Keawenuiaumi, no ka mea, ke mau ala n ke ana o n lelo hino a Hookeleihilo m no Pkaa, ak, i ka maha ana ae, ike ihola ke alii i kona hemahema a me kona hoomaopopo pono ole ia mai e n punahele hou na. Hoomaka maila lua e hookiekie, aohe hook koke ia mai o ka makemake o ke alii. O n mea a pau i hoouna ia mai na ke alii Keawenuiaumi, pau aela i lua l a me ko lua poe a o ke koena aku o ia ke hawi ia aku i ke alii. In e hoohalahala mai ke alii i ka uuku, hoopunipuni akula no ka uuku n o ka mea i loaa mai. Ua nui n hana apakee a kia mau knaka, a oi hoomanawanui aku o Keawenuiaumi a u waimaka okoa, a hewa iho n o ia i ia iho no kona puni wale, a hoowahwah hoi i Pkaa kona kahu maikai a mkaukau. ihola o ia i ia iho: "Ua hewa au, ua hoohemahema au i kuu kanaka, a ua mana n iau e kumukaia ia me kia." E like me ka nui o ka hemahema a me ka pilikia i loaa i ia, pl ka pii mau ana ae o ko na hoomanao a me kona aloha i Pkaa, a i ka w i hiki ole ai i ia ke umi iho, ua au wale aela n ko Keawenuiaumi manao ma a ma anei, e ake aku ana o ka lohe a ike aku paha i Pkaa. No ka nui loa o ke aloha o Keawenuiaumi i Pkaa, a me ka nui hoi o n hana ino a n punahele hou na, ua hoowahwah hou ihola o ia i ua mau hookele waa ole wale nei, a kupu aela kona manao e huli i Pkaa. Ua hoouna akula o Keawenuiaumi i ka elele e kii i n kilo, n khuna, a me n kuhikuhi puuone, e hele mai lkou e nn i ka pono a me ka pono ole paha o ka imi ana i Pkaa. Ua hiki maila n kilo a me n khuna, kkulu ihola ka papahana a n khuna, nn aela hoi n kilo a me n kuhikuhi puuone i n ouli o ke ao a me ka lani. I ka pau ana o k lkou nn ana, ua pane like maila lkou: "Ma ko mkou nn ana, ke hike mai nei n aumakua, a me n ao a me n lani, in e imi ana i Pkaa, e loaa ana n no ka mea, eia n o Pkaa ke ola mai nei, aohe nae he mau kuhikuhi n kahi e loaa ai o Pkaa, o n hike n ka loaa, o ia ka mea i hike ia mai a ua hn ia aku kahi e loaa ai." "Aole nae e imi koke i kia w, e kuahaua mua ia n alii a me n makainana e pii i uka o ke kuahiwi i ke kua waa a loaa ona mau waa maikai no ke alii, a laila, huli i ke kahu pono o ke alii i aloha nui ia, a laila, e loaa n." Ma muli o n hike a n khuna, n kilo, a me n kuhikuhi puuone, ua kuahaua ia akula n alii, n makainana, a me n khuna klai waa e pii i ke kuahiwi i ke kua waa no ke alii, a ua hook ia e like me kona makemake. O n knaka hiki ole, e noho lkou e mahiai a klua ai na ka poe kua waa o ke alii.

Ua manao o Keawenuiaumi aole e lihi ana n l e kua ai o ka waa, a o ka pau n l ia, eia k, "e momole aku ana i Kekaa ka ua nahua" a e hooluhiluhi ia ana hoi ke alii i a i anei. I ka hiki ana aku o ke alii a me n makainana i kahi o ke koa kpono i ka waa, ua hoomaka lkou i ke oki; i ke koele ana n o ke koi a n khuna klai waa i ke kumu o ka lau, kani ana kia mau manu elua i luna o ua lau l. maila n khuna: "Ua ph kia lau, ke kani ia ala e ka manu." I nn aku ka hana, ua ph io ka lau, no laila, huli hou akula lkou i lau hou, a i ka loaa ana, oki hou n, a o ka hina iho n hoi koe, kani hou ana n ua mau wahi manu nei i luna, a pae hou no n khuna klai waa: "Ua ph hou n kia lau, he kani hou maila n ka manu." I nn aku ka hana, ua ph io n. Pl ihola i hooluhi ia ai o Keawenuiaumi a me kona mau kanaka. Ua pana ka poe pana a ke alii, a ua maa ka poe maa, ahele ka poe ahele manu, kpili hoi ka poe kpili manu, aohe nae he make o ua mau manu nei, a hiki i ka w i pae mai ai o Pikoiakaalal. He mau aumakua kia mau manu no Pkaa, a he mau hana hoo kia i ke alii i wahi e akka io ai kona aloha i Pkaa, a me ka ole paha, ke ike maka ihola i ka luhi, haalele l hoi; eia nae, aole o ia i kaniuh i kona hooluhi ia, ak, ua paa kona manao e huli i Pkaa ma muli o ka hike ia ana eia n o ia ke ola nei. He mau kumu ae n kekahi o kia hapaapa ia ana o ke alii, a e ike ia n ma hope aku. Ua lohe ia ke kaulana o Pikoiakaalal ke keiki a Alal a me Koukou, mai Kauai mai kona ina hnau, a hiki aku i Hawaii, a o kna hana akamai loa o ka pana iole a me ka manu e lele ana, a ua lelo ia aole e hala ka maka o kna pua i ka p manu. I ka lohe ana o Keawenuiaumi i ka pae ana mai o Pikoiakaalal, ua hoouna koke akula o ia i ka elele e kii i ia. I ka hiki ana aku o ka elele, ike maila n o Pikoiakaalal. "O oe maila ia?" "Ae." "He aha ku huakai?" "I hoouna ia mai nei au e ke alii, e Keawenuiaumi, e kii mai i oe e hele ae e pana i n manu e hooluhi nei i ia. Aia ke alii l i uka o ke kuahiwi i ke kua waa, no ka mea, ke oki aku n n khuna, o ke kau ihola n ia o ua manu nei i luna a kani maila, a o ka ph aela n ia o ia lau, a pl aku ana." "Ae, e pii kua," wahi a Pikoiakaalal, "aloha akula au i ko alii i ka hooluhi ia. He mau manu eepa paha kn." Pii akula lua a i ka hiki ana i mua o Keawenuiaumi, a aloha aku aloha mai, nnau akula o Keawenuiaumi no Paiea a me kona alo alii, a ua pane ia mai.

A pau ia mau kk lelo ana, hai maila ke alii i kona manao o ka hoouna ana i Pikoiakaalal, a i ka maopopo ana, pane akula o Pikoiakaalal: "Ua p kia l aia a app pii kua, malia o make io ua mau enemi nei ou iau." I kekahi l ae, ua hele akula n knaka e imi lau a i ka loaa ana, ua kii ia maila n khuna klai waa. Ua hele p aku o Pikoiakaalal me n khuna a ua hahai p aku n hoi ke alii. I ke koele ana n o ke koi, kkaha ana n kekahi mau manu a i ka hoolai ana iho e kau i ka ll, o ka pana akula n ia o Pikoiakaalal a k akula a hule ihola i lalo. I ke peapea ana o kl manu e hule iho i lalo, ua haohao ka lua o ka manu a hoolai ihola kna lele ana me ka nn pono ana iho i kona kkoolua, o ka pana hou aela n ia o Pikoiakaalal a hule ana ia manu i lalo, a make ihola hoi n enemi o ke alii. Eia nae ka mea kupanaha, i ka huli ia ana aku aole i loaa ke kino o ua mau manu nei. Hookahi mea i maopopo, aole i ike hou ia ua mau manu nei ma laila. I ka make ana o n manu, ua holopono ka imi ana i ka lau waa no ke alii, a aole i emo ua lawa ka makemake o n khuna klai waa a hoi akula ke alii a me n knaka i kai me ka huki p ana i n waa. I ka w i pii ai o Keawenuiaumi i ke oki waa no ka huli ana i Pkaa, ua holo aku ia lono a hiki i Molokai. I ka lohe ana o Pkaa, ua hikilele aela o ia, hoi akula o ia a loko o kona wahi pupupu hale, moe ihola kia i lalo, huli ke alo i luna, pea aela i n wwae a kau akula i ka paia o ka hale. I ia e hoonanea ana pl, pauhia ia ihola o ia e ka hiamoe a hlwai maila ko Keawenuiaumi uhane me kona ma ka moe uhane. maila ko Keawenuiaumi uhane: "Eia wau a huli aku i oe." Pane akula n hoi ko Pkaa uhane: "In oe e huli mai iau, aia au i Kaula kahi i noho ai." Puohoino aela o Pkaa a ike ihola o ia he moe uhane wale n k, e kuhi ana o ia ua hlwai kino l o ia me ka haku ona. Aloha ihola nae o ia i ke alii na, a mihi ihola hoi i kona kuhikuhi p ana aku i kahi ona e noho nei. Noonoo ihola o ia in e huli mai ana o Keawenuiaumi i ia, aohe e nele ka holo p mai o n alii a pau o Hawaii, no laila, komo ihola ka manao i loko o Pkaa e paa i ke alii i uka in o ia e pae i uka, a laila, e hoouna o ia i Kapkaa i kahu no ke alii, a in e ike iho ke alii i ka mkaukau o ke keiki a koi mai e hoi me ia i kahu nona, a laila, o ia ka mea e make ai kona mau enemi, o Hookeleihilo a me Hookeleipuna. A oiai he uuku kona wahi hale aole i lawa no ke alii a me n knaka, no ka mea, in e hele mai ana n alii a pau e hele p mai n me ko lkou mau knaka, a in o ia e paa ana i ka haku ona, a laila, e noho p ana n alii a me ko lkou poe knaka.

No laila, i kekahi l ae, khea akula o Pkaa i Kapkaa a akula: "E pii kua i kuahiwi i lau a i pili hale no k haku a me n alii a me n knaka ona." "Ae," wahi a Kapkaa. Pii p akula o ia me ke keiki i uka i lau a i pili, a i ke ahu ana mai, hoomaka akula lua e ako. He eono n hoi moku o Hawaii he eono n hoi lau o ka hale. I ka paa ana o n hale, hou akula n o Pkaa i ke keiki: "E pii kua i uka i ka mahi ai, aia a nui ka ai, a laila, paa k haku i oe." "Ae," wahi a ke keiki, a o ko lua pii akula n ia. He uala k lua ai i mahi ai a me ke k, eono mla k a ua hoopololei n hoi lua i ka mahi ana, he eono alii, a he eono n hoi moo uala. I ka pau ana o n moo he eono i ke kanu ia, hoolale hou akula n o Pkaa i ke keiki: "E pii hou kua i ka lau loulu." "Ae," wahi a ke keiki. A o ko lua halihali n ia a k ke hua a piha kui kekahi hale o lua, a maila o Pkaa: "Ua lawa ihola." O kia ke kumu i hapaapa ai n aumakua manu o Pkaa i ke oki waa ana a Keawenuiaumi. Hele n hoi a paa n hale, k n mla uala a me ke k, a ahu ka lau hwane, make n hoi ua manu ala. I ka pau ana o kia mau mea i ka mkaukau, ua noho ihola o Pkaa me ke kali mlie ana. A i ka mkaukau ana o n waa no ka huli ana i Pkaa, ua laulaha aela ia lono ma ma anei, a ma kl a me kia mokupuni e huli mai ana o Keawenuiaumi i ke kahu ona, i Pkaa. Ua nnau aku a nnau mai n knaka o kl a me kia mokupuni: "Aia l i hea kia kanaka o Pkaa?" Aole nae he mea hiki ke hai mai. I kekahi p, moe ihola o Keawenuiaumi, a hlwai maila ko Pkaa uhane me kona. akula kona uhane: "Eia au a huli aku i oe." Pane maila ko Pkaa uhane: "In oe e huli mai iau, aia au i Kaula kahi i noho ai." Puoho aela o Keawenuiaumi a ike ihola o ia he moe uhane wale n k. Mm aela nae ka manao o ke alii, no ka mea, ua hai mai ka uhane o Pkaa aia o ia i Kaula kahi i noho ai. I ke kakahiaka ana ae ua hoouna akula ke alii i ka elele e kii aku i n khuna, n kilo, n kuhikuhi puuone a me n hookele waa, a i ko lkou hiki ana mai, ua hai akula ke alii i kna moe uhane. Nn p ihola lkou a pau a pane maila: "Ke hn mai nei n ke akua i ko Pkaa wahi i noho ai, aohe Pkaa o Kaula." "Ua mkaukau n waa," wahi a ke alii. "hea kkou holo?"

"Ua nn mai nei mkou," wahi a n khuna, "a ua hike ia mai nei aia i loko o n K e holo ai ka huakai imi a ke alii i Pkaa." I ia p iho, no ka noonoo nui loa o ke alii i ka holo e imi i Pkaa, ua moe uhane hou ihola ia a hlwai hou akula n kona uhane me ko Pkaa. akula kona uhane: "Ua mkaukau au no ka huli aku i oe." Pane akula ko Pkaa uhane: "In oe e huli mai ana iau, loaa ae au i oe i Kaula." Pane hou akula ko ke alii uhane: "Aia a hiki i loko o n l K, a laila, holo aku mkou e imi i oe." Puoho hou aela n ke alii a ike ihola he moe uhane. I ka hiki ana i n K, o ka mkaukau aela n ia o n waa, a holo maila. No ka hike ana mai o n khuna, "Aohe Pkaa o Kaula," no laila, ua ano knalua n ko ke alii manao, a hooholo ihola e pae hele ma kl a me kia mokupuni a hiki loa aku i Kaula. I ke kakahiaka wanaao haalele akula n waa i Waipio, holo papa maila n alii a me n knaka; o ka waa kanakookahi mai, kanakoolua mai, kanakookolu mai, a pl a hiki i ka nui loa ana o n knaka i luna o kl a me kia waa. A laila nee maila n waa kaulua o n puupuu, ka waa o ka pkaua, ka waa o n whine, ka waa o n koa, a laila, hoomaka maila ka waa o n alii. O Wahilani mai ka mua o ka holo ana mai, o ia ke alii o Kohala. O Wanua mai, ke alii o Hmkua. O Kulukulua mai, ke alii o Hilo. O Hua mai, ke alii o Puna. O Mkaha mai, ke alii o Ka. A o Ehu mai n hoi ke ono, ke alii o Kona. A ma hope loa mai o Keawenuiaumi ke alii a me Kahikuonmoku, ke kuhina nui ma luna o n waa kaulua i hana ia o waena i ka pola a maikai. Holo maila n waa a pae mua aela ma Lahaina. I ka nnau ia ana aku ua hole maila ka poe o Maui aohe o Pkaa o laila. Haumoe ihola ke alii ma laila a wanaao holo maila. I ka hiki ana aku i n l i kapa ia o K, i ka wanaao peleele loa, o ia n hoi ka w o n waa o ke alii i haalele aku ai i Lahaina, hola akula o Pkaa i Kapkaa, kna keiki. "E ia nei, e moe nei!" "He aha ia?" "In hoi paha kua, o hala auanei k haku, aohe e loaa aku i kua." " O ia." Ala aela lua nei a hoomkaukau ihola me n lako lawaia kk uhu, a lawe p akula hoi i ka ipu makani a Laamaomao.

I ka mkaukau ana, iho akula lua nei a kau aela i kahi waa o lua, a holo akula. O Pkaa ma mua, i ia ke aho o ke kk uhu, o ia ka lawaia ana i manao ai e nalo ia aole e ike ia mai e Keawenuiaumi, no ka mea, he lawaia klou mau loa ia i lalo. A o ka ipu makani hoi a lua, o ia o Laamaomao, ma kuaiako hope ia, a o Kapkaa n hoi ma hope loa me ka hoe nui a ka makua kne, o Lapakahoe. I lawa n a kuu iho ko lua nei phaku hekau i ke koa lawaia, hea maila n auwaa mua, o ia hoi n waa kanakookahi, n waa kanakoolua, n waa kanakookolu; a i ka hea ana mai o n kaulua, ike akula lua nei i ka mai o kia ahi ma waho ae o Kaunakakai. "! He ahi nui hoi kl e maila," wahi a Kapkaa. " O kuu haku ae paha kia waa e holo mai nei?" " Aole ia," wahi a Pkaa. "A o wai l hoi?" " O Wahilani m, ka mea i ia o Kohala." "He alii ia?" " Aohe he alii," wahi a Pkaa. I lawa n a pau k lua nei kamailio ana, kalo ae ana ko Wahilani waa ma ko lua nei aoao, a khea akula o Kapkaa me ka leo nui: "Holo ae nei nae o ua o Wahilani, o ua alii n hoi o mkou o Kohala, aohe n hoi he alii, he kaukau alii n, he peepee pk no Kohala, a o ka ia o ia ina he hini, aia i ka lau o ke k, aia i ka pua o ka mauu, he ina ia ole, a o ka uala ae n hoi ka ai, a o ke kee n hoi ia o ia ina, aohe n hoi o Wahilani he alii, o ka ai ana nae i Kohala, ia ae ai he alii." Nnau maila kekahi ilmuku o Wahilani: " O wai l hoi kia kanaka e leoleo mai nei i ke alii?" " O wai l," wahi a Kapkaa. " Aohe ike ia akula he p." Keeo ihola o Wahilani i ka lelo a ke keiki i kona alii ole a i ke kee hoi o kona ina, a pane maila: "Inhea kou ike ana i ku mea i helu mai nei, e n wahi keiki hoopunipuni?" O kona huh ihola n ia a pai akula i n hoe waa e hoe, a o kona holo akula n ia. A hala akula o Wahilani, a hou mai ana n ua ahi, hoho hou aela n o Kapkaa: "! He ahi hou n ia e maila, o kuu haku ae paha kia waa?" " Aole ia." "A o wai l?" " O Wanua kn, ka mea i ia o Hmkua." "He alii ia?" " Aohe he alii."

I lawa n a pau k lua nei kamailio ana, kalo ana ka waa o Wanua ma ko lua nei aoao, a khea akula o Kapkaa me ka leo nui. "Holo ae nei nae o ua o Wanua, o ua alii n hoi o mkou o Hmkua, aohe n nae he alii, he kaukaualii n, he phelehele puhi n Hmkua, waiho aku n manamanalima i ka paal me ka maunu, pii maila ka puhi liilii ma ke k o n manamanalima a hoolei aela i ka ipu, loaa n ka ia o ia ina, a o ka ai ana ae nae hoi i Hmkua, ia ae ai he alii, aohe alii." Nnau maila kekahi ilmuku o Wanua: " O wai l kia kanaka e leoleo mai nei i ke alii?" " O wai l," wahi a Kapkaa. " Aohe ike ia akula he p." Huh n ia alii a holo loa akula. A hou mai ana n ua ahi, a o k Kapkaa hana no ka hoho a me ka nnau. " O kuu haku ae paha kia?" " Aole ia o k haku, o Kulukulua kn, ka mea hoi i ia o Hilo." "He alii ia?" " Aohe he alii," wahi a Pkaa. I ka pau ana ae n o ko lua nei kamailio ana kalo ana n ka waa o Kulukulua, a khea akula o Kapkaa me ka leo nui: "Holo ae nei nae ua o Kulukulua, o ua alii n hoi o mkou o Hilo, aohe n hoi he alii, he kaukau alii wale n, he phelehele pae no Waikea, a pau ke phelehele ana kau aela ka pulu i ka pepeiao, a o ka ai ana nae i Hilo ia aku ai he alii." " O wai l kia e leoleo mai nei i ke alii?" wahi a kekahi ilmuku o Kulukulua. " O wai l," wahi a Kapkaa. "Aohe ike ia akula he p." Huh n kia alii a holo loa akula. A hou ana n ua ahi, hoho hou aela n ke keiki a nnau akula: " O kuu haku ae paha kia?" " Aole ia o k haku, o Hua kn ka mea i ia o Puna." "He alii ia?" wahi hou a ke keiki. " Aohe," wahi a Pkaa. Pau aela k lua nei kamailio ana, kalo ana ka waa o Hua ma ko lua nei aoao, a khea akula o Kapkaa me ka leo nui: "Holo ae nei nae o ua o Hua, o ua alii hoi o mkou o Puna, aohe nae hoi he alii, he kaukau alii n, he maka kkala lauhala no Puna o ka ai ana nae i Puna, ia aku ai he alii." Nnau maila kekahi ilmuku o Hua: " O wai l hoi kia e leoleo mai nei i ke alii?" " O wai l," wahi a Kapkaa. " Aohe ike ia akula he p." Keeo n kia alii holo loa. A hou ana n ke ahi, a hoho hou aela n ke keiki a nnau akula i ka makua kne: " O kuu haku ae paha kia?"

" Aohe ia o k haku, o Mkaha m, ka mea i ia o Ka." "He alii o ia?" wahi a Kapkaa. " Aohe," wahi a Pkaa. Pau n hoi k lua nei kamailio ana, kalo ana ka waa o Mkaha ma ko lua nei aoao a khea akula n o Kapkaa me ka leo nui: "Holo ae nei nae o ua o Mkaha, o ua alii o mkou o Ka, aohe n he alii, he kaukau alii n, he maka lepo no Ka, he kk lau ilima no uka o Kamaoa, o ka wai auau n ia o ia ina, pau n ka lepo o n wahi ae, a koe n nae ka lepo o ke kumu pepeiao, o ka ai ana nae hoi i Ka, ia ae ai he alii." Nnau aela ka ilmuku o Mkaha: " O wai l hoi nei kanaka e leoleo mai nei i ke alii?" " O wai l," wahi a Kapkaa. " Aohe ike ia akula he p." Huh n kia alii, holo loa. A hou mai ana n ua ahi, hoho hou n ke keiki a nnau n i Pkaa: " O kuu haku ae paha kia?" " Aole ia o k haku, o Ehu n ka mea i ia o Kona." "He alii nae paha o ia?" wahi a Kapkaa. " Aohe alii, he mahi uala no uka o Npuu." I lawa n a pau ae k lua nei kamailio ana, kalo ana n ka waa o Ehu ma ko lua nei aoao, a khea akula o Pkaa me ka leo nui: "Holo ae nei nae o ua o Ehu, o ua alii n hoi o mkou o Kona, aohe n he alii, he mahi uala no uka o Npuu, o ka hele ana aku a mkou me Keawenuiaumi a noho i Kiholo, iho maila o Ehu mai uka mai me n kiki uala, ai ihola ke alii a mona, a no ka nui o ka uala u, e Ehu, ola ai ka noho ana o ia kaha, hilahila ke alii, lawe ia ai oe, e Ehu, i ke keiki hookama, lilo ai i oe o Kona a ia ae oe he alii." Nnau maila kekahi ilmuku o Ehu: " O wai l kia kanaka e leoleo mai nei i ke alii?" " O wai l," wahi a Kapkaa. " Aohe ike ia akula he p." A mamaama loa aela, nnau hou akula n ke keiki i Pkaa. "hea hea mai kuu haku?" "In oe e ike aku i n kukuna o ka l, o kou w ia e ike aku ai i k haku. Aole n hoi e nalo e ike aku ana oe ua k ia ae o waena o ka pea, i hana ia pl i mea e maopopo ai ke k ana mai o Kili, kona akua, a he keena kiekie ma mua, a ma waena o kahi ia o k haku, a ma hope o ia keena, o kahi ia o n hookele. I loko o kia w a lua e kamailio nei, puka aela ka l a ike akula ke keiki i ka hinuhinu o ka aoao o n waa o ke alii i ka p ana iho i n kukuna o ka l, a ike akula n hoi ia i ka lilelile ana ae o ka hoe a ka poe hoewaa i ka hoe ana, a laila, nnau akula ke keiki i Pkaa. " O kuu haku ae paha kia waa e holo mai nei?"

" Ae, o ia, o k haku ia, nna ia," wahi a Pkaa. "Eia ua haku nei ou l," wahi a Kapkaa. "Aia ma hea?" wahi a Pkaa. "Eia ma waho o kua," wahi a Kapkaa. "E k ae oe i k hoe i luna i ike ia mai," wahi a Pkaa. Ike maila o Lapakahoe, oiai, o ia kekahi i luna o ka waa o ke alii, a hai akula o ia i ke alii: "! He wahi waa uuku hoi kia e lana mai nei ma loko o kkou, aia l ke k maila i ka hoe, e holo kkou i laila." Pane maila n hookele: "He aha k kkou e holo aku ai i ka k mai o ka hoe ai ia wahi keiki?" Pane maila o Keawenuiaumi mai loko mai o ke nini: "E lua l , n hookele hoi au o kia mau l, kai n hoi o kou mea ia e huli nei i Pkaa. He ike n o Pkaa i ke kanaka nui, ke kanaka iki, ka auwaa lehulehu, ka waa lana hookahi mai, e like me kl wahi waa e lana maila, he ike i ke kanaka khea mai a me ke kanaka k mai i ka hoe, malia he lelo kna, he ai a he ia paha, a ola kkou. O k kkou wale ihola n paha auanei ia, o ka holo wale iho n i ka moana. E hoihoi ae olua i ka ihu o n waa i loko a kpono i kl wahi waa, malia he lelo kna." Ua hookpono aela n hookele i ka ihu o n waa i uka i kahi o kahi waa uuku e lana mai ana. O ke kumu o ke alii i hana ai pl, no ka mea, i ko Pkaa w e holo p ai me ke alii, a ike n o Pkaa he waa e k mai ana i ka hoe, lelo n ia i ke alii e kipa i laila, malia he hua lelo, no kia maa o ke alii o ia kona kumu i kn ai i n hookele e holo i uka i kahi waa uuku. A kokoke loa maila ka waa o ke alii nnau aela o Pkaa: " Auhea k haku?" "Eia l ua kokoke loa," wahi a Kapkaa. "Khea ia ka hana a k haku," wahi a Pkaa. A laila, khea akula o Kapkaa penei: "Kp l, kp l, Hoolai l, hoolai l, Hoopohu l, hoopohu l, Hoomalino l, hoomalino l, Hoolono ana o ke khea, Ka uiui o ka nnau, O ka ualo au a ke keiki l , No wai he waa?" Hai maila lkou l: "No Keawenuiaumi he waa." "He waa e holo ana i hea?" "He waa e holo ana e imi i Pkaa."

" Imi i Pkaa a loaa, he aha o Pkaa?" "He kau." A laila, lelo mal akula o Kapkaa i kona makua kne: "Kai n paha he alii oe, he kau k oe. He aha l hoi me oe n kou kau? He alii n k kou makuahine, no laila, alii no kou noho ana i kia ina o Molokai." Hwanawana maila ka makua kne e nnau hou aku, no laila, nnau hou akula ke keiki: "He kau maoli anei?" " Aole he kau maoli," wahi a lkou l. "He paa khili he lawe ipu kkele, he hoa hule uku n ia nei." "Alii n hoi h, ke kau ala ka lima ma luna o ke poo o Keawenuiaumi," wahi a Kapkaa. Maopopo ihola i ke keiki he kaukau alii n kona makua kne, no laila, akula ia: " O kou wahi alii auanei, o ke alii ae o kuu makuahine alii loa kou noho ana i kia ina o Molokai." A pau k ke keiki kamailio ana, kn maila n o Pkaa: "Khea ia aku ka inoa o k haku." Khea akula o Kapkaa penei: "A nou k n waa, E Hawaii nui a Kne, O Hawaii nui ina a ka l, A ka l puka mai, puka mai, Puka mai ka l ma Haehae, He haehae aloha no kuu haku, Aole he haku pono nou, He hoa n ka l pniuniu, No ka l ai ole o Kona, O kona aloha ua hiki mai, Hiki p mai me Hilo a Kne, O Hilo a Kneakapu, O Hilo ina o Kauilehua, Hoa aloha wale o Keawenuiaumi m, O Keawenuiaumi e noho maila l , A nou n waa." A pau k Kapkaa hea ana, heluhelu maila o Kahikuokamoku i kna mele, penei: " Aole k oe i ike, e n keiki, Aole k oe i ike he waa, No K, no Lono,

No Kne a me Kanaloa, No kini a ke akua, Ka lehu o ke akua, He waa kia no ka ina ua o Hilo a mlama, Ua ka ua kwai kpili ua o Hanakahi, Mlie a mao ae ka ua, kelekele a hakukele ke one, A helelei ka lau lau, Waiho kokoa Leleiwi i ke kai, Pp ke kapa au Kahulaana Lei aku i ka hala o Hpoe, Wawe aku e hiki i Keaau, Ka ia o ka lohilohi i Kii l , No Keawenuiaumi he waa." A pau k Kahikuonmoku heluhelu ana mai i kna mele, a laila, heluhelu hou aku n o Kapkaa i kna mele i mua o lkou, penei: "A nou k n waa e Hilo ua kului ua, Ua hana lei ka ua a Kuhihewa, Ua mao ole ka ua o Eleao, No eleao ka ua kp hala, Ua hoopumehana o Hanakahi, Akahi l mlie a ka lawaia, Ka lawaia huki hee nehu o Hilo, Aloha ai no ko laila kupa, Ko laila kamaina kahiko mai n l--, A nou k n waa." Kakali hou akula n kia, a o ko lkou l pane ole mai, pnai koke akula n kia ma ke mele, penei: "A nou k n waa, E Heleele ke alo o Haik, Ieaniani mai kahi makani, Ma hea mai, manae mai, ma lalo mai Kai pii wale i ka pali, Kai auau a Hoa aloha. Kou aloha, kona aloha, Aia wale, aia wale, Aia o Keawep, Ke noho maila i kahakai, I kai lawaia au e Keawe l--, A nou k n waa."

A hoomaha ihola kia. Aole n i liuliu iho, a no ko lkou l nanea kekahi i ka hoolohe, hea hou akula n o Kapkaa i kna mele penei: "A nou k kn waa, A ua ahiki ke kumu ino kekakai kepa, Ua leleuli elehiwa ke poo o ke ao, Me he aahu eleele l ka mauna o Aluli, I holohia ke alo o ka pali o Kawaikapu, I holohia ka Holopoopoo, A moku kh a ka wai,

--------------------Ua hiki maila kua, e ka mea heluhelu, i ka hopena o ka Buke I, no laila, o ka hoopau loa ana aku o ka moolelo o Pkaa a me Kapkaa, e hoopuka ia aku ana ia ma loko o ka Buke II.

E hoouna pololei mai i n kauoha ma ka inoa o MOSES K. NAKUINA

MOOLELO HAWAII O N KAHU IWIKUAMOO O KEAWENUIAUMI KE ALII O HAWAII, A O N MOOPUNA HOI A LAAMAOMAO! -------------------------KE KAMAEU NNA I HOOLAKALAKA N MAKANI A PAU O N MOKUPUNI O HAWAII NEI, A UHAO I LOKO O KNA IPU KAULANA I KAPA IA O KA IPUMAKANI O LAAMAOMAO! -----------------------Ohi ia, holuulu, wae ia a hooponopono ia e MOSES K. NAKUINA (Hoomau ia mai ka Buke I. mai) Kaikai kihe o Mauna Holo Waiehu e Kapahi Lele ka lulu koha i ka lani Ka leo o ka hoana Kuaiwa Ka leo o ka hoana u E hookala aku ana i ke kai awe Ua like me Kahiwa i Kikipua Ke oma lele au kai o Malelewaa Hoolewa ka ukana ma ke kua Hii keiki ma ke alo Ke kuukuu ala kaula ihu Piik o Kaula I ka pali o Olokui Pali kui pali hono Wailau m Kui aku hono aku ke poo o ka pali I luna o Pueohulunui

I ka pali pueo o A ua la A nou k n waa." A ua l akula kia, no ka mea, he poe wahine kekahi. Aia p me ke alii, a laila, paha akula ia no n whine, penei: "A nou k n waa A ua kapa lau ohi n whine Kiilili ka manu i ka pua hia Hele a kiihelei i ke ala ua o Mahiki Kaka ka puuwai ua Aklea I phee Mahiki i ka wai a ka ua Aole e phee Mahiki i ka l I phee n Mahiki i ka ua I ka wwae o ke kanaka Wwae aku kuu hele a hiki I ka ia o ka lohilohi o Hilo I Hilo l , nou k n waa." O ke ano nui o kia paha a ke keiki, e helei ana n h o n whine in e hele i Mahiki, no ka phee o ia wahi i ka ua, pl kna hoopili ana i n whine, e helei ana n h i ka au i ka moana i ka make. A pau kia mele a Kapkaa, nnau maila o Kahikuokamoku: "Pehea ka loaa ana o kia mau mele i oe e n keiki?" "He mea loaa wale n kia i kamalii o kia kaha." "E holo ana mkou, a in he lelo ku, e lelo mai." "I khea aku nei au e hoi a e pae n waa i uka, he wahi ai no ko uka, a he ia n, app holo i ka l mlie, he l ino kia, ke kau mai nei ka haea, aia l i luna o Kawainui ke kuahiwi o Wailau, he hao ka haea he ino ka hope, noho hoi i ka ino nui a kau ka haea he mlie ka hope. O ia kau lelo i lohe oukou." Aohe he haea oiaio, hookahi n haea o ka ipu makani n na, no laila, he kuhikuhi pee wale ana ae n kia, aia ka haea i Kawainui. I loa n a pau k Kapkaa lelo ana, o ka pane kikool maila n ia o n hookele: "Aole paha e pae ka waa o ke alii i oe e n keiki i kou awa ino pae aku paha auanei ka waa o ke alii, a nhh iho, o kou mau iwi ka houhou o ka waa o ke alii e paa ai?" Nnau mal ihola o Kapkaa i ka makua kne: "! He oiaio anei kl lelo e pane ia maila?" "Aole." Aoao maila ka makua kne i ka mea e pane ai a pau, a laila, hole akula o Kapkaa me ka pane aku:

"! Aohe o ka iwi o ke kanaka ka mea e houhou ai i ka waa, he koi phaku ka mea nna e kua ka lau a hina i lalo, a pau ka ulu a me ka ll, klai o waho a maikai, a na ke koi phaku n e klai ma loko a maikai. He iwi no ka puaa a me ka lio ka mea e houhou ia ai ka waa, aole he iwi kanaka." O ka hopono maila n ia o n knaka a pau o n waa o Keawenuiaumi, me ko lkou lelo mai: "Pono wale oe e ke keiki, kikool k lua nei lelo, kei n paha ma n lelo kpono e kamailio ai, o ka mahaoi ana ae nei." Pane maila o Kahikuokamoku: "Aole au ma k lua nei lelo, he nnau nae kau." "Pehea auanei e inu ai kia l mlie, ua kalae ka lani, ua ahuwale n kualono a ke ikea aku nei hoi n pua kikii?" "He l ino kia," wahi a Kapkaa, "he l makani; holo mai nei n oukou ma Hawaii mai, hele p mai nei n oukou me ko laila mau makani, he ina makani o Hawaii a eia ae n ma hope o oukou e p mai nei." Ua kamaina ke keiki i kona ina, i ke kaha o Palau m, he mlie i ke ahiahi a me ke kakahiaka, a awakea ae p mai ka makani Moae, a oiai ke mehana loa aela ua maopopo i ia he p pkiki mai koe o ka makani o ka ina ona, a k ai kna lelo ana i ka hahai mai o ka makani ma hope o lkou ala. "Pehea e loaa ai i oe n makani o Hawaii," wahi a Kahikuokamoku, "aole paha oe i ike i ia wahi?" "Ua lelo mua aku nei au i oukou he mea pani wale n na ko onei kamalii n mele, a he hiki n iau ke hai aku i n mele o Hawaii e pili ana i n makani, a o ia n n makani e make ai oukou." "O ia ana." A puana aela o Kapkaa penei: "Kiauau, Kiauau, O ke kumu o ka ino o Hilo Ke ano ia o ka makani, o ka ua kea Ke ooki l i ka hua o ka hale a moku He Kepia ko Hilo pali k He Uluau ko Waikea He Uluman, he Awa, he Puulena He Moaniala ko Puna Hakoakoa i ka makani a Kuamoae Moae kau malaia ka makani Apaiahaa i Kanakaloa He Hau ko Kapalilua He Eka ko Kona He Kipu ko Kahua

He Eelekoa ko Uli He Kpuupuu ko Waimea He Olauniu ko Kekaha He Paalaa ma ka moana He Naulu ko Kawaihae He makani hao i ka lau milo ko Makaopau A Kalhuipuaa paapaa Kohala ka pali i uka A mah lele ka makani He puuklea ko Kapaau He Holopoopoo ko Waipio He Aeloa ko Hmkua He Kona ka makani o ka lewa Kai o ka moana Alenuihaha Pae ae i ka honua Lele ae i luna ke ehu o ke kai Ke ehu o ka makani, l , ino." Nnau maila o Kahikuokamoku. "Pau aela n anei n makani o Hawaii?" "Aole i pau, eia n," wahi a Kapkaa, a puana aela o ia penei: "A Ka i ka lae makani ka lio a Lono Kau ana ka hoe i kai o Kailikii O Puna papa khuli i ka l ka mlama E hele ana e ike i ka makani o Kumukahi O Hilo ua lele i kai Ma kai ka ua, hala o Leleiwi O ka huna a ka ua, ka i Hmkua Hmkua alahakalili i ka pali A Kohala iki a ka makani Moae Ke Moae l, a ala mai Kona i ke khau Kuu akula ka luhi o Kona i ke khau E Keawenuiaumi , e pae, he ino." "Ua pau aela anei n makani o Hawaii?" wahi a Kahikuokamoku. "Aole i pau," wahi a Kapkaa. "Eia n, lia nae, in oukou e ae mai ana e pae kkou i uka, a laila, makepono kau hana hou ana aku, a in aole, he hoomloeloe waha wale aku n ia, oiai,u nei n au i oukou he l ino kia, aohe hookele akamai nui e hiki aku ai i Oahu, i kia l ino nui." Na Kapkaa ka hole aku, e kuaki loa ihola o Hookeleihilo a me Hookeleipuna, n hookele waa o ke alii. Nnau aela o Kahikuokamoku i n khuna, n kilo, a me n kklelo: "He l ino io anei kia?" Pane like maila lkou l: "Aohe ino o kia l mlie."

A koi n n hookele e holo, aole nae e hiki, no ka mea, ua kp ihola o Kipukohol i kna hoe, a aohe e nee aku o ka waa i mua, oiai ua lealea ihola kl i ka hana a ke keiki, a pl p n me Kahikuokamoku a me Keawenuiaumi no ke akamai a me ka hookahiko a hookanaka makua o kna mau lelo. Nn akula n o Kapkaa a o ka lana mai o ka haku ona, no laila, hea akula o ia i n makani o Hawaii ma ke mele, penei: "Aia l, aia l, o ka makani k honua, He paapaa ko Kohala, Makani ua nulu ko Kawaihae, He ua anu heha ili ka makani, Ua kpuupuu o Waimea, He makani kupuni kapa o ua ina l, He kehu ana ma mua, Hoomakau i ka huakai hele, No Kekaha, no Puak, no Wainnlii, He Olauniu ka makani, He Pilia ko Kaniku, He Ae ko Kalau, He Pohu, he Eka n makani o Kona, He Maaakualapu ko Kahaluu He Pilihala ko Kaawaloa, He Khau ko Kapalilua, He Puuohooilo ko Ka, He Hoolapa ko Kamaoa, He Kehulepo ko Nale, He Uahiapele ko Klauea, He Awa ko Leleiwi, He Puulena ko Waikea, Uluau Hilopalik, He Kohollele ko Hmkua, He Holopoopoo ma Waipio O ka welelau o kl makani, O ka welelau o kia makani, Pili puahiohio ka makani, H ka opeope kau ma ke kua, Moku ka mouo hoolana ma ke alo, Loaa ka ukana hao a ka waa make, No ka waa iki ka make, Pau p me ka waa nui, Ala, make ke alii, make ke kahuna,

Make ka plewa, ka hailawa, Ka lawa uli, ka lawa ea, O ka huli, o ka noonoo, E ike i ka hk o ka nalu, O hk ula, o hk lei, Auau paka kahi, auau paka lua E holo a mai i nehinei i ka l mlie, Hanua lawaia l ka moana, O ka hoe l i n waa maikai, O ka ikaika l o n hoe waa, O ke akamai l o n hookele, Aohe moana loa l e n pkii, Klia mai n l mai Hawaii mai, A hele ia mai n ma ka ili kai, Noho ana n l oe i Oahu, Mea eleele wale ua mlie Oahu, I nehinei no ka l mlie, He l ino kia, E Keawenuiaumi , e pae, he ino." Pane maila o Kahikuokamoku, "Aohe e pae n waa o ke alii i oe e ke keiki, no Hawaii n ia mau makani u i helu mai nei, a hele wale maila n a ke kai o Alenuihaha papuhea wale aela n, aohe makani o Hawaii e hiki mai i anei?" lelo akula o Pkaa, "Nani ia ua hole aela oukou i ko Hawaii mau makani, eia aku n ia ina makani l ma mua o oukou, o Oahu." "Hana ia mai ana," wahi a Kahikuokamoku. Helu akula o Kapkaa i n makani o Oahu, penei: "Aia l o ke ao a mua me kuu makua kne, Ke kau aela i n kuahiwi, Ua pii ke ao a ka nulu, Ua hina ka aukuku makani, Ke kumu o ka ino k ke keiki, He k a eho l i kai, Mai kai ka ino a p i uka, Kiulua Koolau, kulepe ka moana, I lawa i oe a holo aku, E p mai ana ka makani Ihiihilaukea, O ia ka makani kloko o Hanauma, He makani kaelekai mai ma uka, O ia makani hue kapa o Paukua, He Puuokona ko na Kuliouou,

He Maua ka makani o Niu, He Holouha ko Kekaha, He Maunuunu ko Waialae, Huli ma ma anei ka makani o Leahi, He Olauniu ko Kahaloa, He Waimao ko Plolo, He Kehu lepo ko Kahua, He Kkalahale ko Honolulu, He Aoaoa ko Mamala, He Olauniu ko Kaplama, He Haupeepee ko Kalihi, He Kmomona ko Kahauiki He Hoeo ko Moanalua, He Moaek ko Ewaloa, He Khau ko Waipua, He Waikoloa ko Lhue, He Kona ko Puuokapolei, He Maunuunu ko Puuloa, He Kaiaulu ko Waianae, He Kumumaomao ko Kamaile, He Kumaipo ko Kualele, He Kopiliehu ko Olopua, Hulilua n makani o Kaena, He Hinakokea ko Mokuleia, No Waialua ka makani ke p mai, He nihi mai ma ka lae o Kaena, He Puukaala iho ma Kaala, He Khau ko Kap, He kiu ka makani ma kai mai, He Mlualua iho Manae, He Peapueo ko Kaunala, He Ahamanu ko Kahuku, He Lanakila ko Hauula, He Moae ko Punaluu, He Ahiu ko Kahana, He Holopali ko Kaaawa me Kualoa, He Kiliua ko Waikne, He Mololani ko Kuaaohe He Uluman ko Kneohe No Kaholoakeahole ka makani,

Puahiohio uka o Nuuanu, He Malanai ko Kailua, Pae i Waimnalo ka limu lpuupuu He Alopali ko Pahonu, A Makapuu, huli ka makani, Huli na Kona, huli na Koolau, Huli ma mua mai, loaa oukou, Loaa oe e ke Alii hookuli, Hui aela n makani, Puo ka lau o ka naenae, Lawe ia aku oe a uka o Awawamalu, Loaa oe i ka lawaia upena poo iki, Ou auhau, komo i ka hkeo, O ke panoo, o ka pk n ia, O ua halualu, amu ka elepi, ka eleao, Hai ke ola a ka makua, Eia mai n au, ka aumakua kanaka, A hoolohe mai n i kau ola, E Keawenuiaumi , e pae, he ino. E holoa mai n i nehinei, ka l mlie." I ka pau ana o n makani o Oahu i ka hea ia, ua ano knn ihola lkou l, aole wale n ka manaoio i k ke keiki lelo, ak, no ka makau p kekahi o make io. Hoolai maila k lkou l noho ana, a manaolana aela kia e pae ana paha ka haku ona, no laila, kakali mlie akula kia o ko lkou l maliu mai. Ke nanea wale maila n lkou l me ka haliu pono mai o n maka i kahi o ka waa o ke keiki e lana aku nei. A lihi k lkou lana ana, pane maila o Lapakahoe, "Akamai maoli oe e n wahi keiki, lea ku hana, a he keu aku ka paanaau o n mele a me n makani o Hawaii a me Oahu i oe. O ia wale aela n n ina makani?" "Aole, eia aku n ia ina makani l o Kauai." "A ua paa n i oe?" "Ae," a helu akula o Kapkaa penei: "Aia l, ke ike maila oe i ka makani, He makani, he ipu makani na Laamaomao, O ke Kiu, o ke ahe o Koolauwahine, kau i waiho aku, Ke uwalo l i ke kini, i ka pae mauna, He ao hailona makani p, He ao makani hono ia no Kapaa Aia ka makani l i Kauai,

He Moae ko Lehua, He Mikioi ko Kawaihoa, He Nulu ko Niihau, He Koolau ko Kaulakahi, He Lawakua ko Napali, He Lanikuuw ko Kalalau, He Lauae ko Honop, He Aikoo ko Nualolo, He makani kehu kai ko Milolii, He Puukapele ko Mn, He Moeahua ko Kekaha, He Waipao ko Waimea, He Kapaahoa ko Kahana, He Makaupili ko Peapea He Aoao ko Hanapp, He Unulau ko Wahiawa, He Kiuanu ko Kalheo, He Ae hoi ko Lwai, He Malanai ko Koloa, He Kuiamanini ko Weliweli, He Makahuena ko Paa, He Onehali ko Manenene, He Koomakani ko Mahaulepu, He Paupua ko Kipu, He Alaoli ko Huleia, He Waikai ko Kalapaki, He Kaao ko Hanamaulu, He Waipuaaala ka makani kulai hale no Konolea, He Waipua ko Wailua, He Waiolohia ko Nahanahanai, He Inuwai ko Waipouli, He Hoolua makani ko Makaiwa, He Khau ko Kapaa, He Mlamalamamaikai ko Kealia, He Hulilua ko Hmaikawaa, He Amu ko Anahola, He Kololio ko Moloaa, He Kiukainui ko Koolau, He Maheu ko Kalihiwai, He Nau ko Kalihikai,

He Luha ko Hanalei, He Waiamau ko Waioli, He Puunahele ko Waip, He Haukoloa ko Lumahai, He Lupua ko Wainiha, He Pahelehala ko Naue, He Limahuli ko Haena, O ka wai kuau hoe i ka pali, O ka welelau o kl makani, O ka welelau o kia makani, Pili puahiohio, lele aela aia l aia i kai, E pae he ino, i nehinei ka l mlie, He ai no ko uka, he ia n, He kapa n, he malo n, Holo ae nei a ka moana, Hoomanao aela i ke keiki, aohe e hiki, Lawe ke aumiki, ke auka, Noho ana i o Hanauma, Loaa oe i kanaka lawaia, Lawe ia a ka pahulu paoo, He olulo kou lelo ia ana, A huli mai i kau l ola, E n alii kuli o Hawaii l , E pae, he ino, app ka l mlie." A pau, lelo maila o Kahikuokamoku, " O ku n ia, e ke keiki, e paa mai nei i ka ino o kia l." " Ae, he l ino kia," wahi a Kapkaa. "Aia ka makani l ke kau maila i ka lae o Kawaihoa i Niihau, o ka makani n ia hoi hou ka ihu o n waa o oukou i hope nei." A no ko lkou l pane ole mai, lana mlie iho lkou nei, a oiai lkou e hoolai ana, ua lohe akula lkou i ka halulu me he n makani l. A laila, pane aela o Pkaa i ke keiki, "Ua hewa oe i k khea ana ae nei i ko Kauai makani, no ka mea, ua khea mua iho nei oe i ko Hawaii, o ia ka welelau makani o ka hikina, no laila, o ko Kaula makani ku e khea mua ai, o ia ka welelau makani komohana, aohe hoi o ko Kauai." A laila, khea akula o Kapkaa i ko Kaula makani, penei: "Aia l, aia l, aia i lalo ka pohakai a Ola, Ka manu eelekoi, E koi mai ana i ka manu o Kaula, Ke kau nei l i luna o Waahila,

Ka manu o Kaulanaula, He pkii moku na Hina i hnau, He ekeuekeu ka makani o Kaula, H mai, h mai, he makani." maila o Keawenuiaumi i Kapkaa, "Nani hoi ka lealea o ku hana, e ke keiki, o k noi ana ae nei hoi ka hewa i ka makani. Ua hai mua aku nei hoi au i oe o kou l holo kia e huli i kuu kahu i Pkaa, o kou noi ae nei no ka hoi ia i ka makani, "H mai, h mai he makani," no laila, aole au e pae i kou awa, e ke keiki." O kona khea aela n ia i Hookeleihilo a me Hookeleipuna: "E holo kkou." Hoomkaukau aela n knaka i n hoe a lkou e holo, e like me k ke alii, ak, o Lapakahoe, aole ona makemake e holo, no ka mea, ua nanea loa o ia i ka hana a ke keiki, no laila, i ka hoe ana o n knaka mai waena a hope, kn koke akula o Lapakahoe i n knaka o mua, i Kuia m lua o Lona, a me Kipukohol, e hoopp i k lkou mau hoe, a e kp a paa, i ole e holo. No laila, i ko lkou kpee ana i n hoe a lkou, ua lohe ia ka nehe ana o ka iliili a ua ike ia ka puehu ana o ke one o lalo o ke kai o kahi a lkou nei e lana ana, a ua paa n waa me he heleuma l. Ike akula o Kapkaa i ko Lapakahoe ano nanea i k ia nei hana aku, aela ia i Pkaa, "Ua khea aela n hookele e hoe, ua hoopp ihola kekahi mau kanaka i k lkou mau hoe i ke kai; no laila, aohe holo aku." Ua inaina loa ihola o Keawenuiaumi i ke keiki, me ka lelo ikaika aku i n knaka e hoe, a laila, hou aela o Kapkaa i kona makua kne, "Ua inaina ke alii iau, a ke kn ino la i n hoewaa e hoe." maila ka makua kne, "E khea aku oe." A laila, paha akula ia penei: "Kiauau! Kiauau!! Kiauau!! Kalaihi ka lani, Kpilikii ka honua, Kalo paua i ka mlama, K ana epa, noho ana epa, Kau ka iwa he l makani, Ua ka ua, kahe ka wai, pii ka pae, K wale ka halelo, Ehuehu kai noho ka moi, K kai hua ka anae, Maloo kai o n hee, Kui n ina, lou n wana, Puha ka honu i ka l makani, Aeae kai noho ka manini, Puupuu kea khuli ka uoa,

Uliuli kai holo ka man Moana kau koa, hi kahala, Pupuhi kukui malino ke kai, kk ka uhu, A loaa ia mua, o mumu, o wawa, Hule ihola he Malua ka ua, He pelu ka makani, Haualialia Kaunakakai, He Ihu anu ko Kawela, A kani a Wawa ia phaku Kupukupu Kaaman, hea maka i ka lae loa o Lehua, Ualapue kapuai Kaluaaha Mapulehu." Pau kia kiauau ana a ke keiki, kn hou ka makua kne e khea hou aku, a hea akula o Kapkaa, ma ke mele, penei: "Hookau ka pua i ka lani, Ke hoon aela ke kuakoko wai ua a ka pua, Ka ua hiwahiwa polohiwa a Kne, Ia hana e ka piko a ka ua i ka lani, Halona e ka aukuku a ka ua, Kukui ka hekili, nei ke lai, Lapalapa ka uila, lapa i ka lani, O ka ua iki, o ka ua nui, O ka ua loa, o ka ua poko, O ka ua ahea a hooilo ka moe, Pili ka hanu, pepe ka lauoho hai ka lauoho i waena, Moe lapuu, moe i luna ke alo, Moe l hoolohe, moe a ala mai, Nu ke kui, lohi ka lima, Make l, e ka haku hoopaa, N iho e paa, e n hookele paa, Make i ka moana, Holo akula a kai kua olulo, He olulo kou lelo ia ana, o ka ona i ka imu, O ka ia i ka makau okiokia i ka niho man, I loaa ai ku makau, Kaa i ke olon, ai mai ka ia, He pakapaka, he hapuu, he ulua, O Kaulua ka malama, Mlama keiki punahele, O lilo i ke kai a ke Kaulua, O ka waa n e pae,

He ai o uka, he ia, he kapa, he malo, No n l ino, a mlie ke kai, A laila, holo, e kuu haku, e pae, He l ino kia, i nehinei ka l mlie." I ka lohe hou ana o ke alii i ka lelo o ke keiki, "he l ino," pau aela kona huh, a u aela ia i n hookele, n khuna, n kilo, a me ka poe ike a pau ona: "Pehea, e pae kkou i uka e like me k ke keiki?" A laila, pane like maila lkou l, "He aha k kkou e pae aku ai?" I Kapkaa e heluhelu nei i n mele a me n makani, ke hoolohe pono loa maila o Lapakahoe, a h aela kona aloha no Pkaa no ka like loa o k ke keiki hana me k lua. ihola o Lapakahoe i ia iho, "I loaa l hoi kia hana i kia keiki i wai?" No ka loaa ole o ka pane, ua nnau okoa maila o ia i Kapkaa, penei: "E ke keiki, i loaa n hana i oe i wai?" Pane akula o Kapkaa, "Ua hai mua aku nei n hoi au i oukou he mea loaa wale n ia i kamalii o Molokai nei." "Aohe mea ae e loaa ai o n hana," wahi a Lapakahoe, "Aole i loaa i lkou nei, a aole hoi i loaa i Kahikuokamoku, ke aikne punahele a ke alii; elua wale n mua mea i loaa ai o n hana, o wau, a o kuu kaikuaana, o ia hoi o Pkaa, alua wale n. I haku mua i n hana l no ke alii nei a mua, no Keawenuiaumi, a ke lohe aku nei hoi au i oe e n wahi keiki uuku. I loaa l i oe i wai?" Pane hou akula n o Kapkaa, "He mea loaa wale n kia i kamalii o kia ina, in n oe e pae aela o ka hana hookahi wale n kia i ka waha o kamalii a pau o kia kaha." A laila, pane hou maila o Lapakahoe, "Aohe mea ae e loaa ai o n hana, o wau wale n a me Pkaa, a in he mea oiaio ku i hai mai nei, he mea loaa wale n i kamalii o kia kaha, a laila, aohe mea ae i loaa ai o Pkaa wale n, a me he mea l n l eia o Pkaa i anei." "Auhea oe e ke keiki, malia n hoi ua ike oe aia o Pkaa i uka, e hai mai hoi oe." "Aole ia kanaka ma anei, ua lohe nae mkou aia i Pkaa l i Kaula kahi i noho ai." A laila, pau aela ko Lapakahoe manao, a manaoio ihola ia i kona lohe i Keawenuiaumi ua hlwai n uhane o lua me ko Pkaa, a ua hai aku ko Pkaa uhane aia o ia i Kaula kahi i noho ai. Ike akula o Kahikuokamoku i kahi mea e kulou ana ma mua o ka waa o ke keiki a nnau maila, "O wai kl mea ma mua o ko waa?" "O kou wahi luaui n ia, he kuli aohe lohe mai, a o kna hana lealea o ke kk uhu."

I ka lelo ana mai a Lapakahoe, "me he mea ala n l eia o Pkaa i anei," ua lele ino aela ko Pkaa hauli, no ka mea, in i hoopaakik loa mai o Lapakahoe a ae ke alii e pae, in ua loaa pono o ia. Kei n o ka pau ia o kona pilikia, ak, aole pl, oiai i ka nnau ana mai o Kahikuokamoku, "O wai kl e klou l ma mua o ka waa?" ua oi loa ae kona hopohopo no kona ike ia. O kna mea i makau loa ai o ke khea ia mai o lua e hoe aku a pili i ka waa o ke alii e nele ia mai ai no Pkaa, in l o kona ike ia n ia, ak, ua hala ia puu make ma muli o ka pane naauao a ke keiki, "he kuli," he aha auanei ka waiwai o ka nnau ana i ke kuli, no laila, ua pakele ihola o Pkaa ma ka pua. A pau kia mau kamailio ana a Kapkaa, kn maila n o Pkaa e khea aku, a hea akula ke keiki, penei: "Kiauau, kiauau, kiauau, Hiki ka ua, ka ino, ka makani, No Puulenalena, no Hilo n nae, No Kohainae, no Hokukano, no Waiolomea, No kaina a ka hoe i ka ekea, A ka noonoo a ka iliili, A Kuaiako, i ka ina liu, A ka iako i ka hope, A ka poh i n hookele, E eu mai ka lemu, e pana n hoe, Hukia ka lana, nn ia ka ale, O ka wili, o ke pani, o ka ale kloko, Ke kaa mai n o ka ale l hoe ma waho, Ke hoolulu l i ka ihu o ka waa l e hookaa, Hookaa ia ka waa k ma loko, O ka wai ma waho a hui i ka puaiki, Punahele kele i ka olulo, Eia hoi au o ka make, A make oe o ka ale iki, A make oe o ka ale nui, A make oe o ka ale loa, A make oe o ka ale poko, He ale poi n ka waa hemahema, Kau a akamai ole o ka hookele, O ka ukali, o kloko, o ku, O ka hakui, o ka nei, O ka opihi, o ka lau loa, O ka ale hue, e hue mai auanei ka ale i ou waa l make,

No ka waa iki ka make, pau p me ka waa nui, P mai o n hoe, o n ukana o ka waa make, O ka hoe iki, o ka hoe nui, o ka hoe loa, o ka hoe poko, O ke k iki, o ke k nui, o ke k loa, O ke k poko, o ke k peekue, o ke k lahilahi, Pau ka hemahema o ka waa make, Manao ae oe e hoolana ka waa, O kl lona, o kia lona, Ume kl kaula, ume kia kaula, Holo kl kini, holo kia kini, K ka nalu nui, popoi ka nalu iki, Lele n lau ihu, lele n lau hope, Kai ka pili a ke kahuna, Olohe kele ke paa kuleana ole o ka l make, Wehe ke kai anu ka lia, Pulu ka uku kl mea i ko kik Alina oukou e n hookele, a me ke Kilo, Alina ke kahuna, a me ka mea i pau ka loina, E ike ai l ua mau hookele, I ka hk o ka ina l, pae." A laila, hakka hou aela ke alii o Keawenuiaumi i kona manao, me ka nnau aku i n hookele, a me ke kahuna, a me ke kilo, a me ka poe i pau ka loina no ko lkou ike, he l mlie paha kia, aole paha. No ka mea, ua makau ke alii i ka lelo a ke keiki he l ino ia, a e make ana in e hoopaa i ka holo, a aole e pae e like me k Kapkaa mau lelo. No laila, nnau hou akula n ke alii, "Pehea kkou, e pae i uka e like me k ke keiki?" A laila, pane like maila ua poe l, "Aole, aohe ino, a n keiki o kia l, he wahahee, auhea ke ao, auhea ka pua, auhea ka ua, auhea ka makani, auhea ka hekili, auhea ka uila, e manao ai oe he oiaio ka lelo a kl keiki, o ko l n kia e holo ai a pae i Kaula, ike oe i ko kau i Pkaa." Lohe akula n ke keiki i k lkou l kamailio a me ko lkou kapa ana mai i ia he keiki wahahee, a laila, hai mal aela ia i kona makua kne, penei: "Ke hole aela n ua poe l aole e pae." maila ka makua kne, "E paha hou aku oe." A laila, o kona hoomaka hou akula n ia e khea, penei: "Ua uhi ia aela n maka e keeakai, Pale ka ike i kulalani o ka moku, O n K kia, o n l hue a ke au i waho, Wehe aku auanei ke au i kai, E hmama mai ana ka waha o ka man,

Popoi iho ana i oe e Keawenuiaumi, Hoi uhane i Hawaii e ke alii kuli, E pae he ino, app ka l mlie." A laila, u hou aela n ke alii i n hookele a me n khuna, "Pehea kkou, e pae e like me ka manao o ke keiki, no ka mea, in e holo kkou, wahi na, e hoi uhane ana k kkou i Hawaii." Pane akula lkou i ke alii, "Aole kkou e pae, he l mlie kia, a he keiki wahahee kl." A laila, pone hooio maila n hookele i Kapkaa, me ka paha mai penei: "Na wai hoi ka pae ana aku i uka i ka l mlie, Ua paihi luna, ua maloo wai ole ka nhelehele, Ua hoi ke ao a ke kuahiwi, Ua hoi ka makani a Kumukahi, Ua hoi ka pua i Awalau, Ua hoi ka puli makani kualau, Ua hoi ka waa hooulu he awa kaikoo, Ua hoi ka waa i ka lae makani, Ua hoi ke kai, ka wai o Manawainui, Ma hea hoi ka ino u e n keiki o kia l?" Pane akula o Kapkaa, me ke mele ana penei: "Aia l o ka ia a mua me kuu makua kne, He hinalea, hoi akula a ka lua, Lapuu mai, i lapuu l i ka ino, Aia l o ka uhu a mua me kuu makua kne, Hele mai nei a ka heg o ka upena, Hookek mai nei i ka niho, I kek ka niho l i ka ino, Aia l o ka niu a mua me kuu makua kne, I kanu i ka moana, i ulu i ka moana, I hua i ka moana, i oo i ka moana, Ke u mai nei ka leo o ka niu, I u l i ka ino." Pane maila lkou l, "Wahahee n hoi oe e n keiki, na wai hoi ku niu o ke kanu ana i ka moana, a kupu, a ulu, a hua, a oo no ka niu i ka moana?" lelo maila o Kapkaa, "Aole n l hoi e hoolohe mai ke poo, kahi i k ai o ka pepeiao." maila o Kahikuokamoku, "Ae, o ka u nae paha o ka aha puluniu o n waa o mkou ku niu, e?" "Ke niu ala n hoi h," wahi a Kapkaa. "E kuhi ana au he koali ka lanalana o ko oukou mau waa, he niu n k hoi, nnau kia i ka niu ulu i ka moana."

Ukiuki okoa ihola n hookele, a pane maila o Hookeleihilo, "Aole n ku he hana e ke keiki he hoonukiuki maoli n, i holo paha auanei mua a Oahu a hoi mai a o ku wahi noho n kia klua paa ia oe e mua i ka imu." Nnau mal akula ke keiki i Pkaa, "He oiaio kl e pane ia maila?" Aoao akula o Pkaa i ke keiki, a pane akula o Kapkaa, "Aohe au e make i olua, no ka mea, he make kou i ka leo, no olua aku ka make ili okoa i ka moana mai luna aku o ka waa." A pau k ia nei lelo ana, o ko lkou l hoomkaukau ihola n ia e holo, a i lkou e hoomaka ana e hoe, hai akula ke keiki i Pkaa, "He holo koe o kuu haku." Pane maila o Pkaa, "Khea ia n makani o Maui a me Molokai." Khea akula o Kapkaa penei: "Aia l, aia l, ke kau maila ke ao makani, O ka pali ale ko Hilo makani, He pakiele ko Waikea, He makani ko Hna he ai maunu, He kaomi, he kpae, He hoolua, he lauawaawa, He paiolopaowa, he halemauu, He kiu, he kona, He Koholpehu ko Kipahulu, Kohollele iho n i laila, Ai loli ko Kaup, He Moae ko Kahikinui, He papa ko Honuaula, He nulu ae i Kanaloa, Hina ka hau i ka uka o Kula, Ko laila makani n ia, Ke noke maila i ke pili, Ka makani o Kula o ka n, Ulalena i Piiholo, Ukiu ko Makawao, Ka ua Puukoa i Kokomo, Ka ua elehei i Lilikoi, Lhau iho n i laila, Ka hule aku i Mauoni, Ka hau aku i Kelia, He Kaumuku ko Papawai, Olaukoa i Ukumehame, Makani wwahi hale i Olowalu,

Kilihau iho n i laila, Kololio mai o Waikapu, He ia iki ko Wailuku, He oopu ko Waihee, P ka makani Kauaula, Ke n maila i n pali, I n pali aku o Kahakuloa, O Waiuli aku i Honolua, Pohakea i Mahinahina, Lililehua i n pali, He imihau ko Kekaa, Nahua i Kanapali, He unuloa i kl pea, He maaa ko Lahaina, Ke kau maila i Kamaiki, Maeae akula ka pali, He alani ko Liloa, Ka paala o n Kaha, O n keiki a K, a Naiwi, Kaiaulu i Pulupulu, Ke holio maila i ke kula, Holio mai nei ka makani, Lau koaie i ke kula, Holo kaomi ma Paomai, He pelu ka makani no kai, He kupa, he okea ka makani, He paio lua i ka moana, Ka hoolua, ka moae, Kaele i Plau, Haualialia i laila, Laumaomao i Punakou, Lawelawe mlie i Kekaha, Haleolono i Kaluakoi, Ka iki aea i Hoolehua, Ma ke kuap ma luna mai o Moomomi, Ka makani kiola kapa o Keleawaa, O Waikaloa ka makani, Puupapai, Puuanahulu, Kaamola, Kau makani koo waa o Molokai, Makaolehua Kaluaaha,

N puu lolo i Mapulehu, Puu makani Ahaino, He pkaikai ka makani no Wailua e p nei, Hoolua ihola ma Hlawa, Hoolua noe ma Hlawa, Hoolua kele ma Hlawa, Hoolua pehu ma Hlawa, Hoolua kai pou ma Hlawa, Hoolua wahakole ma Hlawa, Hikipua ma Hlawa, Hakaano ma Hlawa, He lau kamani ma Hlawa, Puuohk ma Hlawa, He okia ma Hlawa, He ualehu ma Hlawa, He laik ma Hlawa, He nulu ma Hlawa, He khau ma Hlawa, He koipali ma Hlawa, He lianu ma Hlawa, He ehukai ma Hlawa, Haualialia ko Kaunakakai, He pai ko Kamiloloa, He ihuanu ko Kawela, He ekahanui ko Kamalo, He akani ko Wawaia, He pohakupukupu ko Kaamola, He heakai ko Kalaeloa, He makaolehua ko Ualapue, He kipukaholo ko Kaluaaha, He waikoloa ko Mapulehu, He hukipepeiao ko Kupeke, He launhelehele ko Honomuni, He mauna i hele ia ko Kainalu, He khau no Waialua, He alopali ko Honouli, He puuohk ko Moakea, He kololio ko Keopuka, He hoolua ko Hlawanui, He lau kamani ko Hlawaiki,

He hoolua puakakalo ko Kaahakualua, He kaaki ko Papalaloko, He leia ko Kikipua, He ekepue ko Wailau, He Puupilo ko Pelekumu, He kilioopu ko Makaluhau, Kaupu moa ula Kalawao, He koki lae ko Kalaupapa, Inu i ka waihnau i uka, He makakuapo ko Nihoa, He aikupala ko Kahanui, He noekamaile lawelawe mlie, He kumumaomao ko Kaluakoi, He hoolua ko kl puka moae, He hoolua ko kia puka moae, Huli ka lae o Kalau, He kiukiu ko Kalamaula, He ala hou iho n i laila, Kukuni akula i ka ai o n kula wela, Pau pili ka lae lawelawe mlie Iloli, Ke hao l i ke kai maloo, Ke ohi l i ka ia, Ka ukana ia a ka makani he Moae, Noho mai auanei ka Moae i uka, He Moae auanei ma Kona, He hoolua ma Koolau, He kaao kua e lana nei, A ka lae o Kalau he pelu ka makani, Huai ka puka loa, He koa ko Malei, He ununu paakea, He mlualua Haleolono, He Kumumaomao, He hoolua ma ka nhelehele, He makani kaikoo no Kona, no Koolau, Kai akula Koolau palena ke awa, Make ka waa iki, pau p me ka waa nui, Pihi ka mai mene ka olo, Alina n hookele, alina ke kahuna, Ka mea i pau ka loina o ka ino,

P ia mai a paa, Lanalana ia mai a paa, O ka ukana iki, o ka ukana nui, O ke ka waiho hemahema, Kau aku oe i uka o Hanauma, O kanaka h loloa, O kanaka h pokopoko, O ka lawaia o Kookoonmoku, Papai ae n i ka niho e moe ana, Pau n au o n alii kuli o Hawaii i ka ino l , ! No ke awa l pae, Oi koke oe ka haku, Oi koke au ke kau, Kaukai i n l o ka mlie, O Welehu nei l he mlama ino, O Makalii, o Kaelo, o Kaulua, ph ka ula wena, I o Nn hookau ka mlie, O Welo, o ikiiki, o ke aho pulu ia a ka lawaia, Nn iho oe lihi ke kai, Pkole ka moku, Ka waa n e pae, Imi i Pkaa, loaa Pkaa, Papai Waimea Molokai ua ino." I ke kokoke ana e pau o kia mele, ua noonoo ihola o Kapkaa in ia e hai ana eia o Pkaa i uka, o ia l ka mea e pae ai o ka haku ona, no laila, ua pkui akula o ia i kia mau llani: "Ka waa n e pae, Imi i Pkaa, loaa Pkaa." I ka lohe ana nae o Lapakahoe, maila ia i Kapkaa, "Nani hoi ka maikai o k hana a o k hoopunipuni hoi ka hewa, ua nnau mua aku nei hoi au i oe, i Pkaa, a ua hai mai nei oe, aole oe i ike, a ma kia mele mai nei hoi au, ke hai mai nei oe, " Imi i Pkaa, loaa Pkaa." Me kou hoopunipuni." Pii aela ka huh o Lapakahoe a khea akula o ia i n hoewaa mai mua a hiki i n hookele e holo, no laila, ua hookaukau koke lkou no ka holo ana. akula o Kapkaa i kona makua kne, "Holo n ua haku nei ou l, ke hoomkaukau maila n knaka i n hoe, a ke hookuene maila ka noho ana." Pane maila o Pkaa, "Khea ia ka inoa o n hoewaa a me k haku, mlie o lohe mai i ko lkou inoa, ae mai e pae a app holo." K aela o Kapkaa i luna, a ma mua o ke kioe ana iho o ka hoe a n hoewaa o ke alii i loko o ke kai, ua khea aku ia o ia me ka leo nui, penei:

"Kiauau! Kiauau!! Kiauau!!! Hoauau! Hoauau!! Hoauau!!! E liuliu, e mkaukau, O kl waa, o kia waa, Kaukahi ka lima, llau ka hoe, Ia lulu ia ke kai, Ia pau ka lalilali, Ia lali kuamoo me ka aoao, E oi ka noho i mua, i hope, I like kua, I malo n lima ke hoe mai, Ka ukana a ka lima o ka hoe, Ka hoa paio o ka ale, Waiho aku ku o ka eleele, Lawea mai kau o ke keokeo, Huea ke kea, niua ka hoe, Ma loko ma waho, ma waho ma loko, Ia oiliili ka holo a ka waa, Ia klanalana, ia naueue, ia maka pouli, Ia hina kanaka i luna o ka waa, Ia keleele kainaliu, Ia nakekeke ka hia, Ia paapaaina ka lauhala, Ka hoa paio o ka makani, Ka ihu o ka waa piha i ka iho , O wai ke kanaka ma ka ihu?" Hai aela o Pkaa i ke keiki, "O Lapakahoe, o kuu kaikaina." A laila, khea akula o Kapkaa i ka inoa o n hoewaa, penei: " O Lapakahoe, o wai mai, O Lapanaiwiaoao, o wai mai, Hookahikuamoo, o wai mai, Aohelimakainui, owai mai, Kamahuakoaie, o wai mai, Kipukohol, o wai mai, O Kaili o ke akua, o wai mai, K ana Hepa, he kahuna ia, o wai mai, Noho ana Hepa, he kahuna ia, o wai mai Kauilaokahoeikalima, o wai mai, Kneheakapoohiwi, o wai mai, Kahaluluakoaie, o wai mai,

Mokukaiiakapuhi, o wai mai, Ahuakaiiaiwa, o wai mai, Uluakamoanaiakaiehu, o wai mai, Oaiwaenakahoealiua, o wai mai, Hlwaimekamakani, o wai mai, Hmamakawahaokaalemeheipul, o wai mai Uakkapaiakalailalo, o wai mai, Uahaihaikakaoka, o wai mai, Uanahaekaioewa, o wai mai, Oiukamewa, o wai mai, Okioiokekahuna, o wai mai, Kamoeneikawaaokealii, o wai mai, Kekioneikaliuwaena, o wai mai, Pau ke ama, pau ka ekea, He ui, he nnau, o wai ko oukou poe inoa?" Pane maila o Kahikuokamoku, " Aohe inoa i koe o kia waa o mkou, aia paha o kl waa o mkou, o ia ka poe i koe i oe, aole oe i khea mai nei." O n knaka o kl waa, he elua a ekolu o ka noho ana hookahi, hoe n kekahi ma kl aoao, hoe hoi kekahi ma kia aoao, a mloeloe kekahi hoi ma loko, pl hoi ka mea ma loko, hoi ma waho. No ke kuhi ana ae a Kahikuokamoku i ka hea ole ia o ka inoa o ka poe o kl waa, no laila, ua khea akula o Kapkaa penei: "Kiauau! Kiauau!! Kiauau!!! Keleauau! Keleauau!! Keleauau!!! E au aku, e au mai Kalo paua i ka malama, K ana epa, noho ana epa, Kau ka iwa, he l makani, Ua ka ua, kahe ka wai, pii ka pae, K wale ka halelo, Ehuehu kai noho ka moi, Ki kai hua ka anae, Maloo kai o n hee, kui n puloa, Keehi n pakii, hehi n ulae, Kui n ina, lou n wana, Puha ka honu i ka l makani, Aeae kai, noho ka manini, Puupuu kea, kahuli ka uoa, Uliuli kai, holo ka man, Moana kau koa, h khala,

Pupuhi kukui malino ke kai, kk ka uhu, O kui ae, o lau ae, elua lua, o wai mai, O koaloa, o koapoko, elua lua, o wai mai, O Nnimua, o Nnihope, elua lua, o wai mai, O Puipui, o Uhauhali, elua lua, o wai mai, O Nnimua, o Nnihope, elua lua, o wai mai, O Kahaneeaku, o Kahaneemai, elua lua, o wai mai, O K, o K, elua lua, o wai mai, O Kapilikua, o Kapilialo, elua lua, o wai mai, O Kapohina, o Kapoae, elua lua, o wai mai, O Kaukaiwahelmakani, o Puupuukoaikainei, elua lua, o wai mai, O Hulihana, o Hailawakua, elua lua, o wai mai, O Nlani a me Haakoa, n khuna, elua lua, o wai mai, O n kau, o Plale, o Mkaukau, elua lua, o wai mai, Keawenuiaumi, Kahikuokamoku, Kiauau, ekolu lkou, o wai mai, O n knaka i ka hope o ka waa, o Hookeleihilo, o Hookeleipuna, elua lua, O n knaka i ka ihu o ka waa, o Kuia lua o Loua, elua lua Pau ke ama, pau ka ekea, He u wale, he nnau, O wai ko oukou poe inoa i koe?" Pane maila o Kahikuokamoku, " Aohe inoa i koe, ua pau loa maila n i oe. O ko mkou inoa nae hoi ka i loaa i oe, aohe nae i loaa kou inoa i mkou. O wai kou inoa?" " Aohe au e hai aku ana i kou inoa i oukou," wahi a Kapkaa, "in nae oukou e ae ana e pae i kou wahi, a laila, hai aku au i kou inoa i oukou." Pane maila o Hookeleihilo, " Aua ia k inoa, e n wahi keiki hoopunipuni, he loaa iho ko ku, aohe e pae ke alii i oe, no laila, ke holo nei mkou." A o ko lkou hoe akula n ia a holo akula. Noho ihola ke keiki i lalo a pane maila i ka makua kne, "Pae ole n ua haku nei ou l, maopa hewa ana k hoi kou waha i ke koi e pae i ku alii hookuli." "E hoomanawanui," wahi a Pkaa. "He lohe ke ola, he kuli ka make, eia aku ua haku nei ou l a hoi mai, no ka mea, he make mai koe, ua hookuli ia oe." Nn mlie akula lua, a aole i emo ka holo ana aku ua kaawale loa akula n waa o ke alii, aneane n e nalowale mai a lua nei aku, a laila, nnau maila o Pkaa i ke keiki: " Auhea ka waa o k haku?" "Ua nalowale ka waa a me n knaka, o ka pea wale n kau e ike nei." "Hooeke ia ae ke poi o ka ipu makani a Laamaomao," wahi a Pkaa. Ua wehe aela o Kapkaa i ke poi o ka ipu makani me ke kaukau p ana iho hoi penei: "E n makani au i khea aku nei, e p mai ko Kaula a me Kauai ma

mua, ko Oahu a me ko Hawaii ma n aoao, a o ko Maui a me ko Molokai ma hope aku nei, e p pololei n oukou a loaa ka auwaa o Keawenuiaumi, ke alii." A pau kna kaukau ana, ike akula ia i ke k maila o ka pua, lele ino aela ke ao, pouli aela ka lani, lapa maila ka uila, kui ihola ka hekili, nou maila ka ua, a p pukiki maila ka makani, aole o kna mai ua mea o ka ino. I ka ike ana ae o Keawenuiaumi i kia mau loina o ka ino, hoomanao aela o ia i ka lelo a ke keiki, a huh ihola ia i n khuna, n kilo, a me n hookele a me ka poe i pau ka loina, akula o ia i lkou: "K! Mea kau a hala ka lelo a ke keiki, ua lelo mai n ke keiki "he l ino," "he l mlie," wale n i oukou, " aohe wahi loina," wahi a oukou. Eia aku n loina o ka ino l ke lapalapa maila ke ahi i ka lani, ke kaa maila ka phaku, ke iho iho nei o Klanihakoi, a ke puahio mai nei ka makani, aohe i kana mai ua mea he ino, a laa ka make o kkou i oukou, e ka poe ike ole! Plua a pkolu kuu nnau i oukou no ko oukou ike, aole k o oukou ike! lelo mai nei ke keiki e pae, kapa aku oukou i kna lelo he wahahee, no laila, ke kapa aku nei aui i ka lelo a ke keiki he pololei, a he wahahee k oukou. E pae ia aku nei n k e au." Aole i loaa n waa o Keawenuiaumi i ka ino, o n waa mua o n alii a me n knaka ka i loohia i kia pilikia, no ka mea, ua p mua maila ka makani ma mua mai, a loaa maila n waa mua e kalo ae ana ma waho o Kaluahole, a o ka make n ia, au ana knaka i lalo, loaa ihola i ke aumiki a me ke auka, lilo ana i waena moana. Pau loa ihola n waa i ke poho i ke kai no ke kpikipiki o n ale i ka nui o ka makani ma mua mai, ma hope aku a ma n aoao ae. I ke kii ana aku o n waa nui e hoolana i n waa liilii i make, aole i lana, ak, ua pau p n i ke poho. Pl ka hele ana mai o ka make a loaa n waa o Keawenuiaumi a make ihola, a lana ana i loko o ke kai. Poh ihola n waa a pau loa, aole hookahi waa i koe, a nui ko lkou koekoe, a anuanu loa, no ka mea, o ka ua iho ma luna, o ke kai ae ma lalo, holo ka maeele o ke anu i ka nui kino. Nui n mea i lilo, ka ai, ka ia, ke kapa a me n pono a pau e pono ai. U ihola ke alii i kona anuanu, me kona lelo hou aku n i n hookele, n khuna, n kilo, a me ka poe i pau ka loina: "Kai n o ia kou mea e imi nei i Pkaa, no ko oukou hww, aohe ike, aohe akamai. He mau ppkole pulu ole kia l i ke kai, in o Pkaa, a i oukou l pulu iho nei, a me ka make maoli iho auanei n paha." Imi ihola ke akamai o ka poe hoolana waa a pahua, no ka nui o ka makani a me ke poi o ke kai.

Nn akula o Pkaa i ke kai, ua nui loa ka ino, ka makani, a me ka ua, a laila, aela ia i ke keiki: "E poi iho oe i k ipu, o opili loa auanei k haku i ke anu." Popoi ihola o Kapkaa i ka ipu makani na, a o ka hookau maila n ia o ka mlie, a emo ole ua mlie loa ihola kia ino nui, puka maila ka l, pumehana iki aela ke anu. Loaa akula ka auwaa i kia mlie, hoolana aela lkou i n waa a pau i ka lana, a ee nui aela. I ke kau ana ae o ke alii i luna o ka waa, huli aela o ia ma a ma anei, e nn ana i ka ina, ike ihola o ia ua kaawale loa o Oahu a me Lnai, a o Molokai wale n ka ina kokoke, no laila, hooholo ihola o ia e hoi hou i Molokai. akula o ia i n auwaa ona a pau, "E hoi hou kkou i hope, malia aia n kahi keiki ke lana ala i kahi i loaa mai nei i kkou, a in e koi hou mai e pae, a laila, e ae aku kkou e pae." Ae maila o Kahikuokamoku a me n poe a pau, a o ko lkou hoi maila n ia. Hoe aela kl waa kia waa, aia ka pono o ka hiki aku i kahi o ke keiki, no ka mea, ke aui aela ka l e ahiahi, a no ka ikaika loa n o n hoewaa o Keawenuiaumi, ua oi aku kona holo a ua emi mai ko ka nui waa a pau, a o ia n hoi ka waa i ike mua ia e Kapkaa i ka hea ana aku. Ike akula ke keiki i ka waa o ke alii, akula ia i Pkaa, "Eia ae ua haku nei ou." " Auhea," wahi a Pkaa. "Eia l." Aoao maila o Pkaa i ke keiki, penei: "In i hiki mai k haku, a i ae mai i oe e pae i kou awa, a laila, e lelo aku oe he awa kekee kia, a o kua ma mua e holo ai a kahi a kua e khea mai ai, a laila, holo ae lkou, a pl aku ana a hiki i ka pae ana, no ka mea, in e holo p ana kkou, e pae auanei lkou ala ma mua o kua a loaa hoi au." A kokoke loa maila n waa o ke alii, a laila, khea akula o Kapkaa, penei: "Kiauau! Kiauau!! Kiauau!!! Makani ka ua p ka moku, Nihinihi ka haku, Kaa ka ua, kaa ka waa, Ehuehu kai, lele ka puna, Hee ka loko, ua ai ka ale, Lele n ukana a n holowaa, Makani aa i ke aloha o ke keiki, Hoi u i ke aloha o ka wahine, O ua noho hale o ua o Keawenuiaumi, Noho inoino klanalana, Hae ka lio i loko o ke kai,

Nanahu i ka ihu o ka waa, O ua mau hookele akamai, Hookolo ka pili mua, Hele ka pili hope, Kai ka pili a ke kahuna, Kuouou haalululu, Phihihi haukekeke, Huluhuluwii mai nei nae hoi ua holomoana l , O ua o Keawenuiaumialloa l ." Ae maila o Keawenuiaumi, " Ae, pono wale oe e ke keiki, mea a hala ku lelo, ua ae n au e pae e like me ku lelo, o ke akamai hoi o lkou nei, kai n a he ike io, aole k!" "A ike l i ka make, aole e pae i ke awa o ke keiki?" " Ae, e pae," wahi a Keawenuiaumi. A laila, pane akula ke keiki, "! Auhea oe, e ke alii, o mua ma mua e holo ai a ma hope ae oukou, a kahi e ani mai ai n lima o mua i oukou, a laila, ma laila n hoi oukou e holo ae ai, no ka mea, he awa kikeekee kia, a ua pau n hoi ka w pono no ko kkou holo like ana i uka; in oukou i ae mua mai i kau lelo e pae i uka i ka w kai maloo, ike ia aku hoi paha ka pkoa, o ka w l okoa ia, i kia w ua nui mai nei ke kai, a ua nalowale n pkoakoa, e h hewa auanei oukou a nhh ou mau waa i ka pkoa, a ke mlie ae, aohe ou mau waa e huli ai i Pkaa a loaa hoi aku i Hawaii." " Ae, ua pono oe, e ke keiki," wahi a ke alii, "e pae kkou." Huki aela ke keiki i ko lua phaku hekau a kau i luna, a laila, holo akula lua ma mua a hiki i kahi a lua nei i lana ai, a laila, peahi maila o Kapkaa, a holo akula o Keawenuiaumi m, a hiki ke alii i laila, holo hou akula lua nei, a pl ko lkou holo ana e hookikeekee wale ana n lua nei i i anei, a i ko lua nei kokoke loa ana aku i uka ua hoe ino loa ihola o Kapkaa me ka ikaika loa a pae koke akula lua nei i kahaone. I lawa n a ili ka ihu o ka waa i ke one, o ko Pkaa wikiwiki aela n ia i ke k i luna a lehei akula i ke one, a holo mm akula a komo i ka hale puupuu a lua nei i manao ai i hale no n mea ai, no kona manao o ia ka hale ona e nalo ai, no ka mea, he hale hele ole ia aku ia e n alii, a o n puupuu wale n ka poe komo ma laila. I ko Pkaa w i lehei aku ai mai luna aku o ka waa a holo i ka hale, ua ike akula o Lapakahoe i ia, oiai o ia ma mua o ka waa o ke alii, a ano hoohuoi ihola kona manao i ke ano like loa o kia kanaka me Pkaa, no ka hpeepee o n wwae ma ka hale ana, aole nae ia i hoomaopopo loa; no kona manao n aia o Pkaa i Kaula.

A ahiahi aela, ua pae maila n waa a pau mai a , ak, o Keawenuiaumi aia n ia ma luna o ka pola o kona mau waa kahi i noho ai, aole kapa, aohe malo ua pulu, ua pau loa n mea i ka lilo aku i ke kai. Ike akula o Kapkaa i kona haku i ka noho wale mai i luna o ka waa, hoi akula ia a lelo akula i kona makua kne, "Aloha akula au i kuu haku i ke anuanu, aia n ke noho wale l i luna o ka waa, aohe kapa, a o ka malo ua pulu." A laila, unuhi maila o Pkaa i ka malo o Keawenuiaumi na i mlama ai, mai kona w e noho kau ana i Hawaii, a hawi maila i ke keiki. maila ia i Kapkaa, "Eia ka malo o ko haku, e lawe oe a hawi aku, a o kona malo i pulu e hume ana, e noi aku oe e hawi mai, a laila, ua like p oe me ia, o kona kapa nu e aahu, a pl hoi kou." Lawe akula o Kapkaa i kia malo a hawi akula i Keawenuiaumi, akula i ia, "Eia kuu wahi malo nou, e wehe mai hoi n malo pulu ou." Hawi maila o Keawenuiaumi i kona malo, a hawi akula n hoi kia i ko ia nei. Nn ihola o Keawenuiaumi i kia malo a ua aneane like loa n me kona, aohe wahi hoohewahewa, a laila, maila ia i Kapkaa, "Me he mea l n hoi kia l o kou malo, aohe wahi hoohewahewa iki ou." akula ke keiki, "Nou n kia malo, na kou makuahine n i kuku i malo nou a i hoomomoa ia hoi no ka l maka kanaka, a o oe hoi na e kuu haku, kii ia aku nei e au." Wehe aela ke alii i kona malo wai a hume aela i ka malo a ke keiki i hawi aku ai i ia; a hawi maila n hoi o ia i kona malo i pulu i ke kai na Kapkaa e mlama. Hoi maila o Kapkaa me ua malo l o ke alii a hiki ma ka puka o ka hale o Pkaa, nnau maila o Pkaa, "Auhea ka malo wai o ko haku?" "Eia l." maila o Pkaa, "E kau ae oe i n malo ma ka puka o kuu hale i ole e komo ia mai e n puupuu." akula ke keiki, "Ke kau nei au, eia l." hou maila o Pkaa i ke keiki, "O oe ka mea hiki ke komo mai a ke puka aku, no ka mea, ua laa oe me ko haku, no ko olua aahu i ke kapa hookahi, a nu n e hawi aku i ka ai i n puupuu ke kii mai, me ko lkou komo ole mai i loko nei." A pau kia, ike akula n o Kapkaa i ka noho wale mai n o ke alii aohe kapa, h aela kona aloha, akula ia i Pkaa, "K! loaa akula hoi ka malo o kuu haku, o kahi kapa ole hoi ka hewa o ka ili e aahu iho ai." Unuhi hou maila o Pkaa i ke kapa n na i mlama ai, mai loko ae n o ka ipu makani a Laamaomao, a akula ia i Kapkaa, "Eia ke kapa o ko haku, e lawe

oe a hawi aku, ak, in e hoohuoi i ka like o kia kapa me kona, e lelo aku oe na kou makuahine n i hana nou, pl oe e lelo maalea aku ai, i nalo ai au." Lawe akula o Kapkaa i kia kapa, me kona kuko n hoi in nona e aahu koke n ia, no ka mea, he kapa aala loa, ua hooluu ia i n lau nhelehele aala a me n mea ae e ala ai, a o ka inoa o ia kapa he Ouholowaiolaa, akula i ke alii, "Eia kuu wahi kapa nou, aahu ia i ke anuanu." Llau maila o Keawenuiaumi a nn ihola, a lole aela, a kehuehu akula, honi ihola ia i ke ala, a laila, nnau maila i ke keiki, "No hea mai kia kapa i loaa ai i oe?" akula ke keiki, "No Molokai nei n." maila o Keawenuiaumi, "Aohe kapa like o n wahi ae, ma Hawaii wale n, aole n hoi i laha i n alii ae, iau wale n, me he mea l n kia l o kou kapa, a eia n paha o Pkaa i anei." akula ke keiki, "Na kou makuahine n kia kapa i hana nou, no ka mea, he alii kou makuahine o Hikauhi a me kou makua kne o Palaau, no laila, ua imi lua i kapa maikai loa nou i hooluu ia a aala, a ua kapa ia ka inoa o ko mkou nei kapa ala he Wailau, a o ko Hawaii kapa ala hoi he Ouholowaiolaa, ua like p n nae ke ala." O ka pau n hoi ia o ko k alii haohao n ia mea a aahu ihola. A loaa ka malo a me ke kapa o ke alii, a laila, hoi akula lkou i kauhale. A no ke ano pio a pae olulo ana mai o Keawenuiaumi, a no ka hao ana aku o ke kai i ka hapanui o ko lkou mau pono, no laila, ua hh hewa aela n kau a ke alii ma a ma anei, aole hoi e like me ka mkaukau o lkou mai Hawaii mai. I pulale, a mkaukau, a hikiwawe n k hoi n kau a ua o Keawenuiaumi i ka w e noho ana i Hawaii, ua pai ia mai e ka loaa o Hawaii mai a , i hiki mai ka hana i Molokai ua hopepe lkou, no ka mea, in lkou i hoolohe i k ke keiki in l ua koe n pono o lkou, ak, paakik lkou, a ma muli o ia paakik pulu ka malo a me ke kapa o ke alii a noho koekoe i luna o ka pola o ka waa, e ole no ke keiki o Molokai lako ai. Aole o ia wale, pau p iho hoi me ka nuku ia ana e ke alii, niniau loa lkou l a hoonuhanuha ka noho ana mai. Ma mua o ka holo ana o Pkaa m e koi i Keawenuiaumi e pae, ua hoomkaukau mua lua i n mea e pono ai n alii a me n knaka o n alii e hele p mai ana me Keawenuiaumi. No laila, i ke ahiahi ana iho, ua hoihoi akula o Kapkaa i n alii eono a me ko lkou poe kanaka i loko o n hale a lua i ako ai; he eono n hoi alii, he eono n hoi lau o ka hale, ua like ia me hookahi lau hale o ke alii hookahi, a ua hoolako p ia aku ke kapa a me n mea a pau e pono ai, aohe wahi i hemahema ai ka malihini. Ua piha kui n hale i n knaka.

I ka w i ai ai ke alii, na Kapkaa ka lawelawe ana me ka eleu, maiau, a me ka mikioi, a ua mahalo mai ke alii i ia no kona mkaukau. A peleele ihola, oiai lkou e hoonanea ana, hoohaili wale aela n o Keawenuiaumi penei: "H wale aela n k hoi kou aloha i Pkaa, e laa kia ahiahi l o kahi apu awa aela n, o n hinalea ola maila n a mua me kuu kau, ooki ihola ka ona o ka awa, me he kokoaha l ka w, noho lealea ihola i ka ona a ka awa, a ooki maila ka hiamoe, ao ka p, aloha n hoi o Pkaa." Lohe aela o Kapkaa i kia lelo a ke alii, hoi akula ia e hai i Pkaa, akula i kona makua kne, "K! Ua ono hoi paha kuu haku i ka awa, a lelo mai nei he aloha i oe i kou w me ia ma mua, inu o ia i ka awa, a i kia w aohe ona inu awa." Unuhi maila o Pkaa i ka apu, a me ke kanoa, a me ka mauu, a unuhi maila ia hookahi pawa nui ua mloo, a he mau mana awa n hoi kekahi ua mama mua ia a ua polo ia a paa i ke kapa kolikoli, mai loko mai o ka ipu makani a Laamaomao. maila o Pkaa i ke keiki, "E lawe oe i kia awa no ko haku, a hiki e, e hike aku oe i kia pawa i ia, a in i lelo mai nu n e mama, a laila, e huli ae oe ma kahi peleele a e kpae ae oe i ka pawa, a o kia mau mana awa i wali ku e hoka koke ihola ai i loko o ke kanoa, a laila, e mahalo mai kl i oe no ka emo ole o ka wale ana o ka awa, pl n wau i kou w me ia. A pau ka awa i ka apu, hawi aku oe, a laila, e holo koke oe i kahakai, i n hinalea a kua i hooholo ai i loko o ka hpunapuna, a e lawe mai i pp no ka awa o ko haku, i pau ka mulea o ka puu i ka awa." Lawe akula o Kapkaa i ka awa, a me kona mau mea e pono ai a hiki i mua o ke alii, lelo akula o Kapkaa i ke alii, "Eia kuu wahi awa e inu oe nou." Nn maila ke alii a ike he pawa nui, maila i ke keiki, "Nu n e mama mai kuu awa." Haliu koke aela ua keiki l ma ke kuono a kapa aela i ua pawa l, ninini ihola ia i ka wai i ke kanoa, a hookomo ihola i n mana awa a Pkaa i nau mua loa ai a wali, hoka ihola a kahee ihola a pau i loko o ka apu, a laila, hawi akula i ke alii, a holo akula o ia i kahakai a hoi maila me n hinalea elua ma kona mau lima, a o ia kapalili n ia a kau ana i ke p a waiho ana i mua o ke alii. A ike maila o Keawenuiaumi i kna ia ono, llau ihola ia a ai aela me ka hoihoi, a mahalo maila i ke keiki no ka hana kanaka makua, me he mea la ua noho i kahi alii, no ka mkaukau maoli o ke keiki. Ona ihola ke alii i ka awa, lealea ihola ia, a no kona luhi paha kekahi i ka au ana i ke kai i ka w i make ai, ua kuu akula i ka hiamoe nui, a hiamoe p ihola kanaka. I ka pau ana o lkou i ka hiamoe, hooeke aela o Kapkaa i ka ipu makani na, i Laamaomao, a o ka p ihola n ia o ka makani, aohe i kana mai ua mea he

ino, ua p mau ka makani i kl l kia l. Oi kali aku lkou o ka mlie a k a uluhua maoli ke alii a me n knaka. I ka pae ana o ke alii i Molokai a noho me Kapkaa, ua imi koke o Pkaa i n hana e make ai o Hookeleihilo a me Hookeleipuna, a e k ai kna mkaia. No laila, ua lelo akula o ia i ke keiki, "E hele kua e huli i lau ph." "I lau aha ia?" "I wahi e waiho ai o ka ai," wahi a Pkaa. "I ai aha ia e mlama ai i loko o ka lau ph?" "I ai e k ai kuu mkaia i kuu mau enemi," wahi a Pkaa. Hele akula lua e huli a loaa i lua kekahi lau nui, lihi, a ua ph ia o loko, hoomaemae ihola lua nei a pau, a lawe ia akula a waiho i kahi o Hoolehua m, n mkua o Hikauhi. A waiho ka lau i kahi o Hoolehua m, hou akula o Pkaa i ke keiki, "E hele hou kua e huli i phaku nui." "I phaku aha ia?" "I phaku hekau no n waa o ke alii, i k ai kuu mkaia i kuu mau enemi." Huli akula lua a loaa, klai ia ihola o waena a pali i wahi e paa ai o ke kaula. A mkaukau kia mau mea, a laila, aoao akula o Pkaa i ke keiki penei: "I noho aku auanei kkou a pau ka ai a n alii a me n knaka, a i kii mai i ka ai i oe, a laila, e hawi aku oe i n moo uala a kua i kanu ai i uka, a e pp aku nae oe aole e hoolei i ka ai liilii, ak, e hana ao i ua ai liilii nei, o ia hoi, e ihi lkou a maemae a kaulai ae i ka l a maloo, hoihoi mai i oe, a laila, nu n e lawe i kahi ou mau kpuna a na lkou hoi ia e uhao i loko o ka lau ph. A laila, e hookomo p i ia maloo, i mau huewai, a o ka lau loulu n hoi a kua i halihali mai ai mai uka mai, o ia kekahi e hookomo p ia, a o ka mea hope loa e hookomo ai, i pokaa kaula no ka phaku hekau. A i koi mai auanei ko haku i oe e hele p, e holeole mua aku oe, a i paakik loa mai, a laila, e aku oe, aia a kau p ko mau opeope, a laila oe holo p, a i ae mai, ea, a laila, hooili aku oe i ka lau a me ka phaku. "A i holo oukou a hala mai ke kai o Kaieiewaho a hiki oukou i Kauai a huli ma Waimea, a laila, e wehe ae oe i ko ipu makani i p mai ai ka makani, ka ua, a nui ka ino, a i ui mai ko haku i oe no ko oukou pono, a laila, e aku oe e hekau n waa, a laila, wehe mai oe i ka pokaa kaula a nakii iho i ko phaku hekau a hoolei i loko o ke kai a paa n waa i kahi hookahi; a i nn aku oe e opili ana n knaka i ka ua a me ke koekoe, a laila, e pkahi aku oe i ka lau loulu i n knaka a pau a koe o Hookeleihilo a me Hookeleipuna. A i ike oe ua ploli n knaka, e hawi aku oe i ka ao, ka ia, a me ka wai i n knaka a pau koe n o Hookeleihilo m, pl oe e hana ai a hiki i ka w o lua e make ai i ke anu, a laila, ka hoi k kuu mkaia a e poi iho oe i ko ipu, a laila, hoihoi loa n i ko haku i Hawaii, a laila, hoi mai oe."

Ua hook pono ia kia mau kauoha a pau e ke keiki. Hele n hoi a piha ka lau i ka ai, pau n mlama ino a hookau maila ka mlie. Noho ihola o Keawenuiaumi me n alii a me n knaka e kali ana o ka mlie ae. A hala hookahi malama, o ia o Welehu, pau aela n wahi koena ai a lkou i koe mai ai i ko lkou make ana i ka moana, no laila, hoouna maila kekahi alii i kna elele i mua o Keawenuiaumi. I ka hiki ana mai o ka elele i mua o ke alii, nnau maila ke alii, "He huakai aha ku?" Pane maila ka elele, "I hoouna ia mai nei au e kau alii e hai aku i oe, ua ai mai nei i kahi ai koena mai a ke kai a pau, no laila, hele mai nei i oe e hakka ai i ai na mkou." Pane maila o Keawenuiaumi, "E hele aku kekahi o oukou i ke keiki, malia paha he ai n kna." O ka hele akula n ia o ke kanaka a hiki i mua o Kapkaa, lelo akula: "I hoouna mai nei ke alii iau e kii mai i oe e hele oe i laila." "Ae," wahi a Kapkaa, a o ko lua hele akula n ia a hiki i mua o Keawenuiaumi. I ko lua hiki ana aku, lelo maila ke alii i Kapkaa, "I hoouna aku nei au i ke kanaka e kii aku i oe e hele mai, no ka mea, ua pau ka ai a ua make i ka ploli kuu poe kanaka, no laila, in he ai ku i koe e haawi ae oe i ai na lkou." "Ae, he wahi ai n," wahi a Kapkaa, "aia l ma uka aku nei, he eono alii a he eono n hoi wahi pue uala, a eono wahi pk, o kahi ai ihola n ia, eia nae ka pono o n knaka n a pau ke hele i mhuahua ka ai. Eia nae kau i oukou, e kii oukou i ka ai, mai haalele nae oukou i ka ai liilii, in oukou e hana pl, e nele oukou, aole e kii hou." "He eono wale n hoi wahi pue uala a he eono wahi pk wahi u, e ke keiki, pehea hoi auanei e pau loa ai kia poe kanaka a pau?" "He uala hua ko kia wahi, aia n a ike mai i ke kanaka hua ihola, a pl n ke k, aia n a ike i ke kanaka ulu, a o ka ulu n ia a aewa." Eia ke kumu o kia lelo a ke keiki, ua ike o ia he poe molo kekahi i waena o n knaka o ke alii, o ia kona mea i hoopilipili ai aia a ike mai i ke kanaka, a laila hua ihola, o ia hoi, aia n a hele kino ke kanaka a eli i ka pue uala, a laila nui kna ai; a pl n ke k, he k pua ole k lua pulapula o ke kanu ana, no laila, ua ulu a aewa, ak, aole e ike ua poe molo nei i ka ulu aewa o ke k aia n a pii kino i uka. Hoomaauea ihola o Keawenuiaumi a me n alii a me n knaka o lkou no kia pane a ke keiki, no laila, ua pii kahi poe a noho n kahi poe.

Pii akula kl alii kia alii me n knaka o lkou, a pii p akula o Kapkaa me lkou a hiki lkou nei i kahi o ka ai, kuhikuhi akula o ia i ka uala a me ke k. I nn aku ka hana o n alii a me n knaka i pii ai, aohe n hoi he ai a koe aku, hewa i ka maka i ka ua mea he ai a me ke k, a ihola lkou: "K! mai nei hoi ua keiki nei he eono wale n wahi pue uala a he eono wahi pk, eia k hoi he mau moo uala nui loa a he mau mla k okoa kia e k mai nei ua hele a ulu aewa." E nn aku ka maka i ka uala a hewa, a e holo ke kanaka a e moe okoa aole n e ike ia aku kekahi aoao o ka mla k. I ka w i ike ai n knaka i ka nui o ka ai a me ke k, ua hoi hou akula kahi poe i kai e kii i ka poe i noho. Eli ihola lkou i ka ai a uhuki i ke k a hana ihola e like me ka lelo a ke keiki, aole haalele i ka uala liilii, o kii hou ole auanei lkou ma hope aku ke pau kl ai. A kaumaha aela n knaka a pau o n alii, aohe n nae he wahi i lua iki aku o ua mau mla uala nei i ka pau. Hoi akula lkou i kai a h i n imu a lkou, a moa, hele maila o Kapkaa a lelo maila i n knaka, "O ka uala nui na oukou ia, a o ka uala liilii loa l, nau hoi ia." "Khh! aole pl," wahi a lkou. "i uala nunui no kahi u, no ka mea, o oe ka mea nna ka ai, i uala liilii wale n k ku a i mkou ka ai o ka uala nunui?" "Aole, na oukou n ka ai nui a o ka ai liilii nei l o ia kau, e ihi nae oukou a pau ka ili, a laila, e kaulai ae i ka l a maloo." "I aha ai ka hana ana pl?" wahi a lkou. "No kou manao e pau ana kl mau mla uala au i oukou, no ka mea, ua hiki mai nei i n malama kaikoo o kia wahi, no laila, e lihi ana ko oukou noho ana, ua hala ae nei o Welehu, he ekolu malama ino i koe; o Makalii, o Kaelo aku, a o Kaulua aku, a i o Nana paha e hookau mai ai ka mlie, a laila, manao ae oukou e holo. No laila, i oukou e noho nei, e pau ana kau ai i oukou, a ke hoi aku hoi oukou, aole au e w a nele i ka ai, aole hoi e make i ka ploli, no ka mea, ua loaa hoi kau ai o kia ai liilii a loaa n hoi kou e mahi hou aku ai i ai nau." No kia lelo hoomakaulii a ke keiki, no laila, ua mlama loa ihola n knaka i ka ai liilii, i loko o kl w klua ai a me kia w klua ai o lkou, a ua kaulai lkou a maloo hoihoi aku i Kapkaa. He mau lelo hoonalonalo wale n nae kia a Kapkaa, o ka oiaio maoli, ua hoomaopopo o ia ua makemake loa ke alii i ia no kona mkaukau ma ka lawelawe ana no ke alii, a e koi ana o Keawenuiaumi i ia e holo p e imi i Pkaa, a ua hoomkaukau o Kapkaa i kia ai i ola nona no ia hele ana, e like me ke ao a kona makua kne.

Loaa aela ka ai a ua poe nei, iho akula i kahakai, ka aela ka wwae i ke kai a ili aela ka pua ii i uka, loaa ihola ka ia o ka ai, a ai ihola i ka ia kaulana o ia kaha, o ia "ka ia ka i ka wwae o Hilia," a ola ihola ka noho ana o ia mau l o ke kali ana aku o ka mlie ae. I ka w nae o Keawenuiaumi m i holo mai ai mai Hawaii mai, ua hai mua aku lkou i n makainana, hookahi malama a lkou e hele ai, a laila, hoi aku; ak, ua hala, a hala hou kekahi malama, no laila, ua holo ka manao o n knaka o Hawaii ua make ke alii, a nui ko lkou kmkena, n kne, n whine, n keiki, ka poe aiahupuaa, aik, a me n makainana n a pau. I lkou nae e kmkena nei, aia n ke alii i Molokai kahi i noho ai, i ka paa i Kapkaa. Noho ihola o Keawenuiaumi a me n alii a me n knaka a hala n malama eh, me ke aloha nae i ko Hawaii poe, aloha ae o ka wahine, aloha ae o ke keiki, a wale ihola n ka manao. Ike ihola o Kapkaa ua hala ae n malama ino na i hai ai, popoi ihola ia i kna ipu makani, a o ka hookau maila n ia o ka mlie, a laila, akula ua keiki i ke keiki, "O Nana kia malama, ke hookau mai nei ka mlie, a o Welo, o Ikiiki, o ke aho pulu ia a ka lawaia, he mau malama mlie wale n kia, no laila, maloo ole ai ke aho a ka poe lawaia, no ka ike i ka mlie holo pinepine i ka lawaia." Heu akula o Kapkaa i n alii a me n knaka e hoa i n waa a paa, no ka mea, ua mlie, me ka aku, "Ua kaohi aku au i oukou e noho no n malama ino, a oiai ua mlie ae nei, he mea pono e hoi oukou. No laila e hoa n waa a pau mai a , a e hekau aku i kai, a laila, pili hiamoe iho a oluolu n maka, eia l he huakai alii, e hoomkaukau oukou." A lohe n alii i kia lelo a ke keiki, o ko lkou kn n ia i n knaka e hoa i n waa a i ka paa ana, ua hoopuka ia akula n waa a hekau i kai. A ahiahi loa moe ihola lkou nei, a aole n i liuliu iho, ala maila o Kapkaa, a khea i n alii a me n knaka, e hala ana e holo ka auwaa, aole nae ia o ka w e holo ai, aia o ka pili o kakahiaka, o ia ka w maamau e holo ai o n alii mai ka w kahiko mai. O Kiauau ka mea nna e khea, a e hoolale hoi i n alii e holo, a i kia w hoi o Kapkaa ka mea nna i hala, a khea aela o ia me ka leo nui penei: "E ala! E ala!! E ala!!! Ua kulu ka p, ua kulu ke ao, Ua pau ka luhi, ka eha, ka oopa, Ka maka pouli i ka hoa ana i ka waa l, E ala, e ala, aia l i luna, O Hikiliimakaounulau, O ka hk i ka palena o ka ina l , E ala, e eu, e holo kkou."

O Kiauau o ia ka mea nna e hala n alii ma n huakai hele e like me kia, no laila, i ka w a lkou i lohe ai i ke khea ana a ke keiki, "E ala," ua kuhihewa lkou o Kiauau ka mea nna e hea nei, no laila, lelo aela n knaka kekahi i kekahi, "Kupanaha n o ua o Kiauau, o ka hala mai nei n ka ia i kkou e holo i kia ahiahi okoa n, aia l ke khea maila." "Alia hoi," wahi a kekahi, "aole hoi pl o ua o Kiauau i n manawa aku nei ma mua, no ka uluhua ihola paha i ka noho lihi o kkou i anei, no laila, ke phoihoi mai nei ua wahi Kiauau nei." No ke ala ole mai o n knaka, no laila, ua khea hou akula n o Kapkaa: "E ala! E ala!! E ala!!! Ua kulu ka p, ua kulu ke ao, Ua pau ka luhi, ka eha, ka oopa, Ka maka pouli i ka hoa ana i ka waa l, E ala, e ala, aia l i luna, O Hikiliimakaounulau, O ka hk i ka palena o ka ina l--, E ala, e eu, e holo kkou." A pau kia khea ana a ke keiki, ala maila kekahi o n knaka a koe aku n n alii a me kekahi poe kakaikahi. I ko lkou puka ana mai i waho ike maila lkou aole o Kiauau ka mea nna e khea nei, ak, o Kapkaa, hoonukiuki loa ihola lkou i ka hala ia o ko lkou hiamoe lealea e ke keiki, a aela: "K! Kupanaha ua keiki nei, aohe k hoi i wanaao l, o ke khea mai nei n kia e hala ai; aohe i ana iho ko kkou hiamoe a eia n i ke ahiahi okoa, ke lelo mai nei ua keiki nei e ala, aia ka i luna o Hikiliimakaounulau." (I ka w kahiko ua kapa aku n knaka o Hawaii nei i ka hk loa e puka nei i ka wanaao o Hikiliimakaounulau.) Ua lohe n n alii i kia khea, ak, ua hoololohe ihola lkou, a pl p n me kekahi poe kanaka e ake ana e hiamoe iki iho a oluolu ka maka, a aia hoi a huli ae ka ia, a laila, ala ae a hoomkaukau no ka holo. Kali akula o Kapkaa a o ke ala ole mai o n alii, hoomaka hou akula o ia e khea, a i kona khea ana ua khea aku o ia ma ka inoa o n ina, aole hoi ma ka inoa o n alii, no kona noonoo o ia mai o ia e kpaku maoli aku ana n i lkou, no laila, khea akula o ia penei: "E ala e Kona ina kai pohu i ke khau, E lele ana ke ao hoomalu ai o Keei, He ao kaupaku i n ulu o Weli, Weliweli wale kou moe ana, kou hai wale i oe, Noho wale ihola oe, pale kou eu, E eu e Kohala, E eu e Kohala, e ka nuupaa,

A haliua o Papa o ka mea nna i hnau ka moku o Koolau, E ala e Hilo, O Hilo ua poo lipilipi i ka unu lau oho kalole ka uluna, Ua mhala ka pua o ka lehua i ke keekeehia e ka ua, E aha lai i ka mlie, Lawa ia huki nehu kai o Punahoa, E ala e Puna, O Puna ina ala i ka hala, Mai ke kila n a akiaki, O n ula o Kailua, Ae ae kukio makani o Ka, E ale e Ka, Ka nui ina makani, Koa ke au i Halaea, Kpaepae ka waa e holo, I Kailikii i kaulana l e holo Holo kookahi, holo koolua, Holo kookolu, holo kooh, Holo koolima, holo kooono, Holo koohiku, holo koowalu, Holo kooiwa, holo kooumi, Holo n pou n waa liilii, Ka waa uai o n alii l, E holo." I ka lohe ana o n alii i kia khea a ke keiki, ua hoomaopopo ihola lkou, no lkou n kia khea, no laila, o ko lkou ala aela n ia me ka namunamu, no ka mea, aohe i ana ko lkou hiamoe, a aohe no hoi i aumoe ae a o ka hola ia mai nei n kia e ala a e hoomkaukau. Aole nae lkou i puka mai i waho, ak, ala aela n a kuu ihola i luna o n hua moena o lkou a hoolono ihola o ke khea hou ia mai. Aole i liuliu ma hope iho o ke khea ana a Kapkaa; ua khea hou akula n o ia, no kona ike aohe ala mai o n alii. Ma kia khea ana ua khea pkahi aku o ia ma ka inoa o n moku eono o Hawaii a me ka inoa p o n alii o ia mau moku, no ka mea, ua maopopop i ia in o ia e khea pkahi ana, a lohe lkou, o ia wale n ka mea e ala ai ua poe alii nei a hoomkaukau no ka holo, no laila, khea akula o ia i ko Kohala penei: "E ala, e ala, ua ao, ua mlamalama, Ua hiki ka l aia i luna, O Iao, o Maiao, o Kamaha, O Kahikikokamoku,

O Kani, o ka hk i Helani, E ala, e eu e Kohala, Ka ina i Wahilani." I ka lohe ana o Wahilani a me kona mau knaka i kia khea a Kapkaa, ua ala aela lkou a pau loa a hoomkaukau no ka holo. I ka ike ana o Wahilani o Kapkaa ka mea nna i khea, aela o ia, " Aohe n kia he hana a ua keiki nei, he kipaku okoa maoli mai n." I ka ike ana o Kapkaa i ke ala ana o Wahilani a me kona poe knaka a pau, no laila, khea akula o ia i ko Hmkua, penei: "E ala, e ala, ua ao, ua mlamalama, Ke hoolale mai nei ke keiki makani, O kaikamahine makani a Malanai, A Malanai, a K, a Haehae, Painahe ka l i ka makani, O Kaulua, o Hinaiaeleele, O n malama ino o ka moku l , E ala, e ala e Hmkua, Ka ina i Wanua." Lohe akula o Wanua i kia khea a Kapkaa, akula kia i kona poe kanaka, "E ala kkou aohe moe ana iho i koe." Ala aela lkou a pau e hoomkaukau no ka holo. I ka ike ana o Wanua i Kapkaa, aela ia, "K! he haohao n paha kou, e kuhi ana wau o Kiauau kia e hala nei i ke ahiahi okoa n, eia k o ke keiki, aohe n kia he hana a ua keiki nei he kpaku okoo maoli mai n." A ala ko Hmkua alii me n knaka, hea hou akual n o Kapkaa i ko Hilo, penei: "E ala, e ala ua ao, ua mlamalama, Ke hoolale mai nei ke keiki huki heenehu, He ua huki heenehu no kai o Punahoa, He ua n ka ua poolipilipi i ka unulau, Ua mhala ka pua lehua i ke keekeehi ia e ka ua, He ua hoopumehana o ka ina o Hilo, E ala, e ala e Hilo, Ka ina i Kulukulua." A lohe o Kulukulua i ke khea ia mai o kona ina, ala aela o ia a hola p akula i kona poe knaka me ka aku, "E lkou nei , e moe mai nei, e ala ae oukou e hoomkaukau no ka holo, eia ke khea l." O ko lkou ala aela n ia a pau a liuliu no ka holo. Ike akula o Kulukulua i Kapkaa, hoomaopopo ihola o ia nna lkou i hola, a aela o ia, " Aohe k hoi i pili iho ka maka o ka hola ia mai nei n ia, aohe n kia he hana a ua keiki nei, he kpaku okoa maoli mai n."

A ike o Kapkaa i ka pau i ke ala o ko Hilo alii a me n knaka, a laila, khea akula o ia i ko Puna, penei: "E ala, e ala, ua ao, ua mlamalama, Ua puka ka l aia ma Kumukahi, Ke oni aela e like me Makanoni, No Puna ka paia ala i ka hala, Mai ke kila n a koakoa, He ina haaheo Puna na ko laila kupa, E ala, e ala e Puna, Ka ina i Hu." I ka lohe ana o Hu i ke khea ia mai o kona ina, hala akula ia i kona mau knaka a pau me ka aku, "E ala ae oukou, aohe wili hou ana iho i ke kapa, eia ke khea l." Ala aela ko Puna a pau a hoomkukau no ka holo. I ka ike ana o Hu i Kapkaa, aela ia, "K! Eia n k hoi i ke ahiahi okoa o ka hola ia ae nei n ia, kupanaha n ua keiki nei, aohe n kia he hana he kipaku okoa maoli mai n." No ka pau ole o kona hoonukiuki i ke keiki, lelo maoli akula n o ia, "Wahahee n hoi oe, e ke keiki, na wai ia l puka ae ma Kumukahi i ke ahiahi okoa n?" Pane akula o Kapkaa, "He l. Noho ihola ke keiki kupa o ka lae o Kumukahi a napoo ka l moe iki ihola a aohe e aumoe ae, ala aela e holo i ka pelu, iho akula a kahakai ee aela i ka waa, kau aela ka l (pea) o ka waa a holo akula, pl i kau ai ka l i Kumukahi i ke ahiahi okoa n." "Pololei wale oe, e ke keiki," wahi a ka aha kanaka. "Ua mana i Hu e ala, no ka mea, he kau ka l i kona ina i ka p a me ke ao, o mkou k hoi." Ike akula o Kapkaa ua pau n alii a me n knaka o Puna i ke ala, khea akula o ia i ko Ka poe, penei: "E ala, e ala, ua ao, ua mlamalama, E ala, e Ka, ina makani, Aeae kukio makani o Ka, Koa ke au i Halaea, Kapaepae ka waa e holo, I Kailikii aku i Kalae, I Kaulanamauna l--, E ala, e ala e Ka, Ka ina i Mkaha." Lohe akula o Mkaha i ke khea ia mai o kona ina, hilahila ihola o ia a akula i kona poe kanaka, "E ala ae oukou e hiamoe nei, ua lohe aku nei n hoi paha oukou i ka hea ia ana mai nei o kl poe aohe n hoi o oukou ala ae, a laa ka p o kkou i ka leo l." Ala aela ko Ka a pau a liuliu aela no ka holo ana.

Hai akula kekahi poe i Mkaha, na Kapkaa e hala nei n alii, a laila, huli aela o Mkaha a akula o ia i ke keiki, "He kaulana n hoi kou ina i ka ina makani, ak, aohe pehu o ke kanaka, o ka pala no ke pau, i ko Molokai makani iho nei hoi kia pehu liilii ana kanaka aohe paa aku i loko o ka hale, aohe n kia he hana au e ke keiki he kpaku okoa maoli n." Pane akula o Kapkaa, "He kaulana wale iho n paha ko kou ina i ka makani, aole nae he makani io; he lawe ana lelo wale ana ae n; aohe ina makani ae e like me Molokai nei; aole k oe i ike he "Hoolua ihola ma Hlawa, Hoolua noe ma Hlawa, Hoolua kele ma Hlawa, Hoolua pehu ma Hlawa, Hoolua kai pou ma Hlawa, Hoolua wahakole ma Hlawa, Hikipua ma Hlawa, Ha ka aano ma Hlawa, He lau kamani ma Hlawa, Puuohk ma Hlawa, He okia ma Hlawa, He ualehu ma Hlawa, He laik ma Hlawa, He nulu ma Hlawa, He khau ma Hlawa, He koipali ma Hlawa, He lianu ma Hlawa, He ehukai ma Hlawa." A ke p ikaika iho kia mau makani a pau, he makau ia, aohe kanaka noho aku i loko o ka hale, no ka mea, he mau makani klai hale kia, a o ia ka mea i pehu ai kanaka aohe paa aku i loko o ka hale. "Pono wale oe e ke keiki," wahi a ka aha kanaka, "ua mana i Mkaha e pehu i ka makani he ina makani kona, o mkou k hoi." A ala aela ko Ka a pau loa, a laila, khea akula o Kapkaa i ko Kona, penei: "E ala, e ala ua ao, ua mlamalama, Holo ia mai ka lima, ina mai ka ai, O koena ulu o koena khpai o Kaawaloa, O ke aku aku ko Makaula, O ke ahi aku ko Awalua, Ala ka p, ala ai a mona, Eia ke kai i ke Akulikuli, I ke phuehue k kahakai,

O Kona nei l--, e ala Kona, O Kona ina pohu i ke khau, E lele ana ke ao hoomalu o Keei, He ao kaupaku i n ulu o Leiwalu, E ala, e ala e Kona, Ka ina i Ehu." Ua hoolohe n o ehu i ke khea ia ana ae o kl mau alii; ak, hoololohe n o ia, a i kona lohe ana i ke khea ia mai o kona ina, akula o ia i kona poe kanaka, "E Kona, e ala, ke hea ia maila oukou, ua pili iki ihola n hoi ka maka, e aho n paha ia." Ala aela n knaka a pau loa o Kona a hoomkaukau no ka holo ana. I kona ike ana aku i Kapkaa, akula o ia, "Aohe k hoi i huli ka ia o ka hala ia ae nei n ia, aohe n kia he hana u he kpaku okoa maoli mai n." Oiai lkou e hoomkaukau ana no ka holo, hea maila ka elele a ke alii e lelo mai ana e holo mua lkou a waho hoolana a ma hope aku ke alii. A mkaukau lkou, ee aela kl alii kia alii me n knaka a pau o lkou ma luna o ko lkou mau waa, a holo akula, me ka nukunuku no ke keiki. Aole hookahi waa i koe, o ko ke alii wale n. I kia holo ana o lkou, e holo ana n i Kaula e huli i Pkaa, pl k Keawenuiaumi lelo i lkou, ak, no ke kauoha a ke alii e holo lkou a kahi e hoolana ai, e kali i ka waa o ke alii, no laila, ua holo mai lkou a waho ae o Leahi, a hoi hou i luna. I ka hoi hou ana o ua auwaa nei i luna, ua pauhia loa ihola n alii a me n knaka i ka hiamoe, no ko lkou hala ia ana e Kapkaa i ke ahiahi okoa n me ka hiamoe ole, koe wale n ka poe hookele o n waa o n alii a me n waa ae. Oi hoomanawanui aku lkou a i ka wanaao, no ka luhi loa o ka maka a me ka non mai hoi o n pukaihu o ka poe e moe ana, no laila, kuu ihola n hookele i ka pea o ka waa a hiamoe nui ihola. I ke ala ana ae o n hookele ua manao lkou eia n i ke k o Molokai, no laila, kau aela lkou i ka pea no ka holo ana. Ala aela n alii a me n knaka p. I ka wehewehe ana ae o kaiao ua ike pwehiwehi akula lkou i n kuahiwi me ka manao o n kuahiwi ia o Maui. I ke ao loa ana ae ike ihola lkou eia k lkou i Hawaii, no laila, hookomo akula ua auwaa nei a pae akula i Kawaihae. Hauoli aela n alii a me n knaka i ka ike hou ana i ka ina, a manao aela ka ike aku i ka maka o ka wahine, ke keiki, ka makua, a me ka ohana n a pau. I ka pae ana aku, holo aela ka makena a n kne, n wahine, a me n keiki, no ka mea, ua manao ia ua make lkou, eia k ke ola nei n. Ua mkena p n makainana no ke alii, ak, i ka hai ia ana aku aia n i Molokai, pau aela ko loku kmkena ana a hauoli aela lkou a pau.

I ka holo ana o ka waa o n alii a me n knaka, ua hoi akula o Kapkaa e moe, aole o ia i hala i Keawenuiaumi ia w. Moe ihola o Kapkaa a kokoke loa e ao, ala aela o ia, puka akula i waho a khea aela me ka leo nui: "E ala, e ala mai oe e Kilaupale--, Wai Oahu--, Oahu mauna i luna, Kiekie Kaunuohua, Puu holohia Nihoa, Kl pali , kia pali , Palaau--, Kahiwailuna, E ala, e ala e Hawaii nui a Kne." I ka lohe ana o n hoewaa o ke alii i kia khea a ke keiki, ua ala aela lkou a pau a hoomkaukau aela no ka holo ana, a iho akula a kau i luna o n waa. Moe maikai ihola o Keawenuiaumi ia p a kakahiaka, a i kona lohe ana i ke khea, ala aela o ia a hoouna akula i kekahi kahu ona e kii i Kapkaa e hele mai i ona l. Imi akula ke kahu o ke alii a loaa o Kapkaa, akula, "I kii mai nei au i oe, he kauoha na ke alii e hele oe i laila." "Ae, helea kua." Hele akula o Kapkaa a hiki i mua o ke alii, maila o Keawenuiaumi, "I hoouna aku nei au i ke kanaka e kii i oe e holo p kua i Kaula e imi i Pkaa." "Aole au e hiki, he pilikia au i kuu wahi pup, in paha e hele au aole mea nna e mlama i ia." Koi hou maila n ke alii, "E holo oe me au, aole e liuliu, a hoi koke mai n kua." "Aole e hiki, ua hai mua aku nei n hoi au i oe i kou pilikia." Paakik loa maila n ke alii i ke koi me ka lelo p mai, "Aole e pilikia ko wahi pup a hoi wale mai n kua." No ke koi hoohune loa mai o ke alii, no laila, akula o Kapkaa, "E kuu haku, he ae n au e holo me oe koe kia he mau wahi opeope kau a aia kou pono i ua mau opeope nei au, no laila, in oe e ae ana e kau p kuu mau opeope me au, a laila, holo p kua, a in oe e hole, aole au e holo p me oe." akula ke alii, "Ae, e holo p kua, e hoouna aku n knaka e kii i ko mau wahi opeope." Hoouna akula ke alii i kekahi mau knaka ona e hele p me ke keiki e kii i n opeope ona, no ka manao o Keawenuiaumi o hiki ole o Kapkaa ke hooili ole ia n opeope ona.

A hiki akula lkou nei i kahi o Hoolehua m, e waiho ana kekahi lau nui lihi i kokoke e like ka loa me n waa o ke alii ma waho o khua, akula ua keiki nei i n knaka, "Eia kia wahi opeope au, e lawe olua a kau i luna o ka waa o ke alii a hoi hou mai olua." "K! he keu n oe o ke keiki wahahee nui wale, mai nei hoi oe he mau wahi opeope wale n ku, eia k he lau nui kia u, aohe n i kae mai ka nui o ku opeope." Hpai akula ua mau knaka nei i ua lau nei me ka hiki inoino a kau akula i luna o ka waa o ke alii. Ike maila n hoe waa a me n hookele a nnau maila i n knaka, "He lau aha kia?" "O ka opeope kia o ke keiki a ke alii i ae aku nei e kau i ka waa ona, in paha i ike mua ke alii penei ka nui o ka opeope o kia keiki in l ua hole o ia." A kau akula ka lau i luna o ka waa, hoi hou akula n knaka a loaa o Kapkaa, kuhikuhi aela ua keiki nei i kekahi phaku nui i klai ia a pali o waena, a akula i n knaka, "Eia kia wahi opeope au e lawe aku olua a kau i luna o ka waa o ke alii." (Hoomau ia ma ka Buke III.) E hoouna pololei mai i n kauoha ma ka inoa o MOSES K. NAKUINA

Keena hana:

Ma Queen Emma Hall, kihi o Alanui Nuuanu me Beretania.

MOOLELO HAWAII O N KAHU IWIKUAMOO O KEAWENUIAUMI KE ALII O HAWAII, A O N MOOPUNA HOI A LAAMAOMAO! -------------------------KE KAMAEU NNA I HOOLAKALAKA N MAKANI A PAU O N MOKUPUNI O HAWAII NEI, A UHAO I LOKO O KNA IPU KAULANA I KAPA IA O KA IPUMAKANI A LAAMAOMAO! -----------------------Ohi ia, holuulu ia, wae ia a hooponopono ia e MOSES K. NAKUINA (Hoomau ia mai ka Buke II mai) "Kupanaha n hoi oe, e ke keiki, o ka phaku k kou opeope e au p ai o ka moana, ua lawelawe hana ae nei n hoi i ke alo o n alii a hina kia mau oho aohe alii hookahi au i ike ai i holo p i ka moana he phaku ka opeope, i oe wale n." Pane akula o Kapkaa, "He wahine n hoi kahi i holo p mai nei me oukou." "He aha auanei k ia wahine? He phaku hoi ka lelo o kia w," wahi a n knaka. " O ka phaku ihola n hoi ia o ka wahine," wahi a Kapkaa, "no ka mea, in e holo ko mkou mau alii i Maui a koi mai ka wahine e kau p, penei e keu mai ai n hoewaa, He phaku ka wahine, he hookaumaha waa. "

"Ua pololei oe, e ke keiki a ua hewa mua, ua holo p io k n alii me ka phaku, no ka mea, ua holo p mai nei n ka wahine me k mua alii." Hpai akula ua mau knaka nei i ua phaku nei me ka hiki inoino a kau i luna o ka waa o ke alii. Ike maila n hoe waa a me n hookele a nnau maila i n knaka, "He phaku aha kia?" " O kekahi opeope hoi kia o ua keiki nei a ke alii i ae aku nei e kau i ka waa ona, in paha i ike mua ke alii penei ka nui o ka opeope o kia keiki, in l ua hole o ia." Hoomaoe aela kekahi poe knaka, "Nunui n k hoi ka opeope o kamalii o Kaluakoi." akula n knaka, "He nui auanei ku, ua hele a komo n waa." Ee aela ua mau knaka nei a kau i luna o ka waa, a kakali akula lkou i ke alii. A hala n knaka me ka phaku, hoi maila o Kapkaa a komo aela i loko o ka hale puupuu, a akula i ka makua kne, "Ua kau aku nei kuu mau ukana." " Ae, ua pono," wahi a Pkaa, "o hele, hele ana n noonoo i ka lelo a ka makua." " Ae," wahi a Kapkaa, "e hele piopio ae au i ko hana, a i make n hoi paha he aha l hoi, ua hana ia, a i make ole au, make ko mau enemi iau a k k mkaia." Llau akula o Kapkaa i ka ipu makani na, a puka akula. Hele loa akula o ia a hiki i kahi o ke alii, akula, "Ua kau aku nei kuu mau wahi opeope, in kkou." K aela ke alii a me n knaka a me Kapkaa, a iho akula a kahi o n waa e hekau ana, ee akula ke alii a me n knaka i luna o n waa, a ee p akula n hoi o Kapkaa a noho ihola ma mua iho o n knaka ma mua o n hookele waa, a i ka hookuene pono ana o n poe a pau, o ko lkou holo akula n ia. I ka ike ana mai o n hoewaa o ke alii i ka iho p aku o Kapkaa me ke alii, aela lkou, "Eia ae ua keiki opeope nui nei o Kaluakoi," a ma ia manawa mai i kaulana ai kl lelo no ka poe opeope nui. Kau aela ka pea a p ihola ka makani kamaina o n Kona he Moae, he kp wale n k n hookele i ka hoe uli ma hope. Nn akula o Kapkaa i n hookele a mahalo akula o ia i k lua hookele ana, komo ihola i loko ona ka makemake e lilo i ia kekahi hoe e paa lealea wale ai n a pau n hoi ka lealea, hoihoi aku i n hookele, no laila, nonoi akula o ia i n hookele. "Mai hoi iau e paa ai kekahi hoe a olua, o ka paa wale iho n ka hoi l, lealea akula hoi au i k olua kp mai." maila ua mau hookele nei, "Aole hoi e ole ka loaa aku o k mua hoe i oe, aohe k ou ike o ko mua haawina n kia, e hewa auanei mua ke lilo i oe, no laila, aohe mua e hawi aku i oe."

A nele aela, pau ko Kapkaa noi ana. He hoo wale n kia a ke keiki, a in i hawi mai n hookele i ka hoe i ia, in l, ua pkele lua i ka make e hiki mai ana. Holo akula lkou a hiki i Oahu, a au i ke kai o Kaieiewaho, a ike lkou i Kauai kalo aela ma Koloa, a hiki akula ma waho pono ae o Waimea, a i laila o Kapkaa i hooeke ae ai i ke poi o ka ipu makani a Laamaomao, a o ko lkou hlwai ihola n ia me ka ino nui. P maila ka makani me ka ikaika e puhi ana i lkou i ka moana, pouli aela ka lani, lapa ka uila, kui ka hekili, ua ka ua, aohe i kae mai ua mea he ino, a puhia akula n waa e ka makani a kokoke e nalowale o Kauai. Kunahihi maila n knaka i ke anu i ka ua a me ke kai, aohe wahi komo ole a ke kai, he komo ma mua, komo ma hope, a he komo ae ma n aoao. I loko nae o kia pilikia aohe hopohopo ae o ke alii, ua oluolu n kona manao, no ka mea, ua hilinai nui o ia ma luna o ke keiki, a o ia n ke kumu nui na i koi hoohune ai i ke keiki e holo p. Nn aela o Keawenuiaumi a ike akula ua kokoke e nalowale ka ina, a laila, nnau akula o ia i n hookele, "Pehea mai ko kkou pono, hanou ua mea he ino l?" Aohe o lua l ekemu mai, aia n ka ale e komo ana i n waa, a e ole ka ikaika o ka poe na lkou e k ka liu pholo ole ai lkou. No ka pane ole mai o n hookele, no laila, manao aela o Keawenuiaumi o ka w pono ia e nnau aku ai i ke keiki no kia ino nui, no ka mea, e mau ana n kona hoomanao no kl ino mua i make ai lkou a ke keiki hoi i hai mua mai ai, a i kua mai ai aole e holo, e noho a ka l mlie, no laila, nnau akula ke alii i ke keiki, "E ia nei, pehea mai oe i kkou? Ikea ua ino, hele a koekoe i ke anu, i ka ua, me ke kai." Pane akula o Kapkaa, "Aohe n au wahi pono ae, eia wale n paha l o kuu wahi phaku nei e kuu i ke kai i hekau no kkou; e aho ia paa kkou i kahi hookahi, aohe hoi e puhi hele ia e ka makani a nalowale ka ina, he lana mlie iho n hoi paha ko kkou a pau ka ino, a laila, hoi aku i ka ina." A laila, wehe aela o Kapkaa i kekahi poo o ka lau nui na, nanao akula me ka lima a unuhi maila i ke kaula, a nakinaki ihola ma kahi i pali ia ai o ka phaku, a kkua maila kekahi poe hoewaa i ka hpai ana i ka phaku a hoolei akula i loko o ke kai. I ke k ana i lalo, mau ihola a paa ihola lkou i kahi hookahi, a kali akula o ka pau ae o ka ino. I ka wehe ana o ke keiki i ke poo o ka lau na, a unuhi mai i ke kaula, akahi n a ike n knaka he haka k o loko o kia lau a he ukana ko loko. Nn akula o Kapkaa a ike akula i ke anu o ke alii, a me n knaka, ua huluhulu loloa, ua haukeke i ke anu, ua pili i ka ua, a laila, nanao hou akula n ke keiki i loko o ka lau na a unuhi maila i ka lau loulu a lua i pii ai ma hope

iho o ka hlwai uhane ana o Keawenuiaumi me Pkaa, a hawi pkahi akula i ke alii a me n knaka a pau a hookoe akula o ia i Hookeleihilo a me Hookeleipuna, no laila, malumalu ihola n mea a pau a koe n hookele aohe o lua mea e malumalu ai. Nn hou akula n o Kapkaa a ike akula i n knaka e hoomaka ana e paipai i ke kino no ka paakik i ke anu, a laila, nanao hou akula n o ia i loko o ka lau na a loaa ka ao, o ia ka uala liilii i kaulai ia a me ka ia, hnai akula o ia i ke alii a me n knaka a pau, a hookoe akula n o ia i Hookeleihilo a me Hookeleipuna, no laila, pumehana iki aela n mea a pau i ke komo ana aku o ka ai, koe n nae n hookele, ua hoonele ia lua i ka ai. A mona n knaka, nanao hou akula n o Kapkaa i loko o ka lau na a unuhi maila i n huewai a hoohinu akula i n knaka a pau, a koe n o Hookeleihilo a me Hookeleipuna. I ka hoonele mua ia ana n o n hookele i ka lau loulu, ike ihola e make ana lua i ke anu, ak, aole lua i makau a hopohopo, ua hoomanawanui n, aole n hoi lua i ekemu iki a noi aku paha i ke keiki i mea malumalu, a i ai, ia, a wai paha; hoomanao p aela n hoi lua i ka lelo a ke keiki "no olua k hoi ka make ili okoa mai luna o ka waa a hule i loko o ke kai," noonoo ihola lua ua kokoke mai ka w e hook ia ai o ia wnana. Nn aela o Kapkaa i n hookele e hoomanawanui wale mai ana n i ke anu, e paipai ana i ke kino, a e kuikui ana i wahi e oluolu ai, no ka paakik o ka ili i ke anu, ua kunahihi i ke koekoe, ua hele a huli ka ili, ua puni ke kino i ke anu a me ka meele, no ka mea, o ka ua iho ma luna, o ke kai ae hoi ko lalo, o ka makani huihui mai hoi ma n aoao, a o ke kahe ae hoi ko loko, no laila, manao aela n o ia e make ana o Hookeleihilo a me Hookeleipuna. Ulu aela ke aloha i loko ona no ka make o n hookele, ak, ke mau l kl kauoha a ka makua kne i ia, pl o ia i kaomi mlie iho ai i kona aloha hoa kanaka i mea e k ai ka mkaia a kona makua kne. I ka nn ana aku n a Kapkaa, a aohe i upuupu iho, lohe akula lkou i ke kuh ana o ke kai ma hope o n waa, a i nn aku ka hana a ka hoe waa ma mua mai o n hookele, ike akula o ia aohe o Hookeleihilo, a laila, khea akula o ia i mua, "Make akula ia hookele o kkou, o Hookeleihilo, ua hule akula i loko o ke kai." "Au, aloha ino," wahi a n knaka. Aohe n i upuupu iho lohe hou akula n lkou i ke kuh ana o ke kai ma hope o n waa, i alawa hou aku ka hana a ka hoe waa ma mua iho o n hookele, ike akula o ia aohe o Hookeleipuna, a laila, khea hou akula n o ia i mua, "Make hou akula n ia hookele o kkou, o Hookeleipuna, o ia ia i kuh akula i loko o ke kai." "Au, aloha ino," wahi a n knaka.

Make ihola o Hookeleihilo a me Hookeleipuna i loko o ke kai, i ka moana, e like me k lua mea i manao ai e make o Pkaa i lua i ke kai o Alenuihh, i lua i alualu mai ai; pl n hoi lua i make ai i ke keiki a Pkaa, a o ka ino a lua i manao ai ua kau mai ia ma luna o lua. Ike ihola o Kapkaa ua make n enemi, n hoa paio o kona makua kne, popoi ihola ia i kna ipu makani, a o ka pau koke aela n ia o ka ino a o ka mlie maila n ia. I ka make ana o n hookele, nnau maila o Keawenuiaumi i ke keiki, "Pehea kkou, ua make akula kuu mau hookele a aohe ou hookele i koe, pehea e pono no ka hope o n waa i oe?" "He aha auanei hoi, he hoo n hoi paha," wahi a Kapkaa. Hoi akula o Kpkaa ma hope o ka waa, ma kahi o n hookele, a lilo aela o ia ka hookele waa o ke alii. Hooili akula o Keawenuiaumi i n hana a pau e pono ai lkou ma luna o Kapkaa, i ia ko lkou ola a me ko lkou make. akula o Keawenuiaumi i ke keiki, "Nani hoi ia ua mlie aela, no laila, e holo kkou i Kaula e huli ai i kuu kahu, i Pkaa." "Ae," a hoihoi aela o Kapkaa i ka ihu o ka waa i Kaula. Puka maila ka l a mehana ihola a mania ihola n knaka, a pau nui akula i ka hiamoe, a moe p me ke alii. I ka ike ana o Kapkaa ua moe n mea a pau, ua hoihoi aela o ia i ka ihu o n waa i Oahu a hoi hou maila n waa i luna nei, a no ka hiamoe ana o n knaka me ke alii, o ia ko lkou mea i ike ole ai i kia hoi hope ana, no ka mea, ua luhi loa lkou a ua unea i ka l. Wehe aela o Kapkaa i ka ipu makani a Laamaomao a o ka p maila n ia o ka makani maikai ma ka hope mai o ka waa, aole i emo kaa aela lkou ma lalo o Oahu, a hala o Oahu kau akula o Kapkaa i ka ihu o n waa no ka pali o Kaholo, a ma laila aku hooiho ia akula n ma lalo o Kahoolawe, a i ka peleele ana iho hele ana n waa i ke kai o Alenuihh, i ia w i ala ae ai n knaka a ike aela ua peleele, a no ka p o ka makani ma hope, manao n n mea a pau ke hooiho nei n waa i Kaula. I ke ao ana ae, ike akula lkou i n mauna, aia aela n knaka a pau, "Eia kkou i Hawaii." Hole aela n hoi kekahi poe, ak, i ko lkou kokoke loa ana i uka, maopopo io aela eia lkou i Hawaii. Hauoli aela n knaka a pau, a o Keawenuiaumi wale n ka mea hoihoi ole, no ka mea, ua minamina loa o ia no ka loaa ole o Pkaa, no ka hiki ole ana i Kaula.

I ke kokoke loa ana aku o n waa i uka o Kawaihae, phoihoi loa aela n knaka, e ake ana o ka pae koke aku a ike i ka maka o ka wahine, ke keiki, a me n makamaka. Nn aela o Kapkaa i n knaka a pau o ua mau waa nei a ike akula i ko lkou phoihoi, a laila, hoomaoe wale aela n kia, ", ehia mea aloha o ke keiki?" "I ke aha hoi?" wahi a kekahi kanaka. "I ka hule i ka hpai ana waa," wahi a Kapkaa. Nnau maila o Lapakahoe, "I ke aha hoi kou mea e hule ai?" "Ke ike aku nei au i ko oukou phoihoi mai," wahi a Kapkaa, "e ake ana o ka pae koke aku i uka, no laila, i kkou n paha a pae aku, o ko oukou lele akula n ia, a ma n ihu me ka wahine, a honi ke keiki, a u ka wahine, a u ke keiki, a pili ka wahine, a pili ke keiki, a aloha n mkua, n kpuna, n makamaka, a hea n inoa o n keiki makua, a hoka wale iho n n keiki makua ole, a lilo oukou i kl i kia, a o kou poina ia ihola n ia, ka mea makamaka ole." "Aole paha oe e hemahema mai i ke alii," wahi a Lapakahoe, "no ka mea, i ola kia mau iwi i oe." "O ia paha," wahi a Kapkaa, "o ke keiki k hoi ka mea aloha i ka hule i ka hpai ana waa." Ua k io kia lelo a Kapkaa, no ka mea, i loa n a pae n waa o lkou i uka, o ka lele koke akula n ia o ke alii a me n knaka a pau; ua lilo koke akula n ke alii i n kahu a me n koa, a o n knaka hoi, ua u helu aela me n whine, n keiki, n mkua, n kpuna, a me n makamaka. Ke hea nei ka poe hea inoa i ka inoa o Keawenuiaumi a me ko Kahikuokamoku, a pl p me ko n keiki mkua. Ua huikau aela kl me kia mea, ua pioloke, ua uluaa, ua phoihoi, a ua piha hauoli no ka hoi ola ana mai o ko lkou alii, lilo akula n hoa aukai o ke keiki i a i anei a poina io ia ihola ua keiki nei. A pau ka hea inoa ana a me ka u ana ma kahakai, hoi akula lkou l ma n hale. Kali akula ke keiki o kona kii ia mai, aohe wahi mea hookahi i kii mai i ia e hoi aku i kauhale, a hule io n ua keiki nei i ka hpai ana waa. A hiki lkou l i kauhale, o ka ho aela n ia o n imu puaa, a moa, a pau i ka huai, a kau i ka papaina, aohe n he manao ae o ua poe hoa make nei o ke keiki i ia. Honi akula ke keiki i ke ala mai o n mea ai a moni wale ihola n kona hae i ka ono a ihola o ia, " Ono akula k hoi au i ka puaa; i kuu lelo aku nei n k e hule ana au i ka hpai ana waa a hule io n au." Oi kali aku kia o ko ia nei kii ia mai a pau k lkou l ai ana, aohe n he kii ia mai, aole mea hookahi i hoomanao mai i ia, aole alii, aole kanaka. Eia ke kumu o ka hule ana o ke keiki, ua kuhi aku a kuhi mai n knaka. E kuhi ana n knaka e hoomaopopo iho ana l hoi ke alii i ke keiki, no ka mea, e ole

o ia pae hou ai lkou i ka ina, a pakele ai lkou mai ka make ana i ka moana; a aole o ia wale, ua hawi ae hoi ke alii i ka hope o n waa i ke keiki, a ua hoolilo i ia i hookele waa nona, no laila, manao loa n lkou ua lawe p n l ke alii i ke keiki me ia, eia k aole. No ke alii hoi, ua kuhi o ia e hoomaopopo ana l hoi n knaka i ke keiki, no ka mea, e ole ke keiki ike hou lkou i Hawaii, aole k a ua manao n hoi o ia, no ka mlama maikai ana o ke keiki i lkou i ka ai a me ka ia, oiai lkou e paa ana i ka ino i Molokai, he mea l hoi ia no lkou e noonoo iho ai no ke keiki, eia k aole. A i lkou e kuhi aku ana a e kuhi mai ana, ua hook ia ihola ka lelo a ke keiki, ua "hule i ka hpai ana waa." I ke ahiahi ana iho, ua hoomaopopo ihola o Kapkaa ua poina loa kl poe i ia, no laila, hooponopono ihola o ia i n waa o ke alii a maemae a noho ihola o ia ma laila, o n waa ihola n kona hale a ma laila o ia i noho ai i ke ao a me ka p. Aole o ia i nele i ka ai, ka ia, a me ka wai, no ka mea, ua nui ka ao, ka ia maloo, a me ka wai i koe o loko o ka lau na. Oi ai aku n nae hoi i ka ia maloo a me ka ao a ppaa ka puu; a pl ihola o Kapkaa i noho makamaka ole ai i Kawaihae a hiki ke kau mlolo. I kekahi ahiahi, lohe akula o Kapkaa i ka luna khea e kala hele ana, e holo n waa i ka p mlolo i ka wanaao, no laila, ono ihola o ia i ka ia hou. Moe ihola o Kapkaa a wanaao, ala aela o ia a hele holoholo akula ma kahakai, ma kahi e kau ana o n waa o knaka, a hlwai akula o ia me kekahi mau knaka elua e hoa ana i ko lua wahi waa. Nnau akula o Kapkaa i lua, "E holo ana olua i ka mlolo?" "Ae, i ke aha l?" "Pehea l hoi, o wau kekahi e holo p me olua?" wahi a Kapkaa. "Aole," wahi a kekahi kanaka, "o mua wale n, e komo loa auanei ko mua waa." "I ikea hoi ka waa i ka mea nna e k ka liu," wahi a Kapkaa, "a in n au e holo p me olua, aole o ko olua haawina ke lilo mai ana iau, no ka mea, ua ike n au i ke ano o kia lawaia, in e nui ka p ana o ka mlolo, a laila, e p kaau ia n i n phoe a pau, a in hoi e uuku e p kuna like n, no laila, aole e lilo ana ko olua haawina iau." No ka maikai o k Kapkaa pane, no laila, ua maila kekahi kanaka, " Ae, e holo p kkou." Kkua p akula o Kapkaa i ka hoa ana i ka waa a paa, hpai akula a komo i ke kai, a kau akula lkou a pau a holo p me ka auwaa lawaia, a i lkou e hoe nei ike ihola o ia i ka holo o ko lkou waa.

Hele n hoi a kahikole ka l ahu ka mlolo a ua auwaa nei, aohe i kna mai ua mea he mlolo, a i ka mhele ana ua p kau ia n phoe a pau. A loaa ka ia a n lawaia a me ka poe hoe waa, hoi akula kl waa kia waa no ko lkou mau awa iho. I Kapkaa m e hoi ana me ka hoe mlie ana ma ko lkou waa, ike akula o ia i kekahi waa nui, he eono kna o luna, a no kona ike i ka holo o ko lkou waa i ko lkou holo ana mai, no laila, kupu aela i loko ona ka manao e heihei, a nnau akula o ia i kona mau hoa, "Pehea kkou e heihei [ai] me kl waa, a o n kaau mlolo n hoi a kkou ke pili aku me k lkou l mau kaau mlolo." "Khh, pehea kkou e pakele ai i kl poe, he eono lkou l a he ekolu wale n kkou," wahi a kekahi kanaka. "E hoi hoi h oe ma luna o kl waa i ehiku oukou, a i elua n hoi mua." "Khh, aohe hoi e ole kou heihei p me oe, e kn keiki, a lilo aku kau kaau mlolo i kl poe; e puka aku n auanei kou ikaika hoe i ka ikaika o kl poe knaka mkua," wahi a ka lua o n knaka. "E hoi hoi h olua ma luna o kl waa a awalu oukou, a o wau hookahi n hoi ma kia waa, a laila, heihei kkou, a o n kaau mlolo ka pili; in oukou e pae i uka, lilo kau ia i oukou, a in hoi au e pae , lilo hoi k oukou ia iau." " O ia," wahi a kl mau knaka, "e khea ae mua i kl poe, a in e ae mai, a laila, o ko kkou heihei n ia." Khea akula ua mau knaka l i ka waa eono kanaka, a holo maila lkou a hui p me lkou nei. lelo akula ua mau knaka nei, "Kupanaha kia keiki e lelo mai nei e heihei kkou, a o kkou a pau ma kn waa, a o ia wale n ma kia waa, a o k kkou mau kaa a mlolo e pili me kna kaau." "He aha l hoi, e heihei kkou i ike ia ka ikaika hoe o kn wahi keiki hoonan." Aohe i kae mai ko lkou l aa e heihei me ke keiki, no ko lkou ike he lehulehu lkou, no laila, manao n lkou e lilo ana ke kaau mlolo a Kapkaa i lkou. Ua manao n o Kapkaa e eo ana i lkou ka waa eono kanaka, in i aa kona mau kkoolua e holo p lkou, oiai, he wahi waa uuku ko lkou, he mm nae, a he waa nui hoi ko kl poe, he kaumaha nae. I ka hole ana nae o kekahi kanaka i ka makau o make a hole hou hoi ke kkoolua no ka minamina o lilo kna kaau ia, ike ihola o Kapkaa, e eo ana ia i kl poe, ak, e like n me ke ano mau o kamalii he wahapaa a he hoonan, o ia kona mea i aa aku ai i kona mau kkoolua e hoi lua ma kl waa. He hana hoohenehene n hoi kia na Kapkaa i kl poe knaka makua, e hike ana i ka hilahila ole i ka aa mai e heihei me ia nei hookahi, ak, aole i

hoomaopopo kl poe, ua lilo loa ko lkou noonoo i ke eo mai o ke kaau ia a ke keiki, a mhuahua k lkou wahi ia e hoi aku ai o kauhale. I ka holo ana o ka heihei, ua ee aela n kkoolua o Kapkaa ma luna o kl waa, a laila, maila ua poe nei, "E ke keiki, hooili ia mai k ia ma luna o ko makou waa." " Aole," wahi a Kapkaa, "i kou manao, o ka pono e, e hooili mai k oukou ia i luna o kou waa, no ka mea, in paha auanei kkou e heihei a lilo iau, aua paha oukou i ka ia; a in au e hooikaika aku pepehi mai oukou iau a pau, kili aku oukou i ka ia, no laila, e, e hooili mai n ia a pau a kkou ma kou waa, a in n e lilo i oukou, aole e paa iau ke aua iho, no ka mea, he paap oukou, he aha ko oukou mea e makau ai iau?" No kia mau lelo maikai a Kapkaa, ua hooholo like ihola lkou e hooili i ka ia a pau i luna o ka waa o ke keiki. Oiai lkou e hooili ana i ka ia, hoomaoe wale aela n kekahi kanaka, "He hooluhi wale n paha kia, he aha auanei ke kali ana aku a pae i uka, na mkou n paha ke eo na ka poe nui." "Pl paha he lohe wale kou i ka lelo a ka poe elemkule o ko mkou wahi l, He pali k, hau nui ka hau iki. " Kaki ihola ua poe nei no ke kaena aku o ke keiki a aela kekahi kanaka, "He keu k hoi kl, o kahi keiki pane kkool." " Aohe nau ka lelo," wahi a Kapkaa, "na kahiko n lelo." Hoe like akula lkou a mahalo akula o Kapkaa i ua poe nei no ka maikai o ka hoe ana, ua like ke kai ana ma ke ama, a pl n hoi ma ka muku, no laila, ua holo maoli n ko lkou waa. Nn aela o Kapkaa a ua kpono i ia kahi a lkou e hoomaka ai ka heihei, khea akula o ia: " Auhea oukou, i anei kkou e hoomaka ai." " Ae," wahi a lkou l. Lana like ihola lkou, a i ka hookk ana a kau like n waa, o ke khea like aela n ia o lkou, " Oia, e hoe." O ka holo akula n ia. I kinohi n haalele loa ia ihola o Kapkaa i hope, a oi loa akula kl waa i mua, a maopopo ihola no kona eo i kl poe, ihola o ia, ", hoe ia k oukou, e kn poe, in n e eo ana i oukou, e hoe aku ana au a kuaau, hookhuli ia iho e au kia wahi waa, a lilo ka ia i ke kai, nele like n kkou." I ia nei e hoe mlie ana, hoomanao aela o ia i ka hai ana mai a Pkaa i kona heihei ana i kona w kamalii a eo i ia, he pea nae kona, aohe hoi o ia nei pea, no laila, ihola o ia, "In e k ana kekahi nalu nui, o kou hoopae n ia."

Hupu wale aela n o ia no ke kupunawahine, o Laamaomao; he mea oiaio o ka ipu makani kona mea i kaulana ai, ak, o kna mea i makemake ai i ia w, i nalu, no ia mea, kaukau wale aela n o ia penei: "E Laamaomao, E kuu kupunawahine, H mai, h mai ka makani a nui, I k ka nalu mai Kahiki, I pae ka waa o ka pua u , O Kapkaa, Ai mua k hoi kua i ka mlolo mua a kua." I ka pau ana o k ia nei kaukau ana, o ka p maila n ia o ka makani, a o ke ala maila n ia o ka ale, a aole i emo o ke k maila n ia o kia nalu nui. I ka ike ana o Kapkaa i ke k mai o ka nalu, ua hoomaka koke o ia e hoe me ka ikaika, a i ke kau ana o ka waa ona i luna o ka nalu, a hoomaka maila o hope e ala a kiekie i luna, ua hooikaika loa ihola o ia i ka hoe a pae akula ka waa ona; kp ihola o ia i ka hoe ma hope, a na ka nalu ka hana. Aole o ia nei hopohopo a makau iho, no ka mea, no hai ka waa; a in e khuli, a ili paha, a nhh, aole n ia nei ia poh, hookahi mea nui i ia ma hope iho o ka pae ana, o kona pae i uka e eo i ia kl poe. I ka w i k ai ka nalu i pae ai ka waa o Kapkaa, ua kokoke loa kl poe e hookomo i ke awa, ak, i ko lkou ike ana mai i kia nalu nui kiekie, kalakala e nee aku nei ma hope o lkou a aneane e popoi i lkou, manao ihola lkou o make auanei, a nhh p me ka waa, no laila, ua hoki ihola k lkou hoe ana, a hemi hou akula ka waa i hope, me ka manao e kali a hala ae ka nalu, a laila, hookomo aku i ke awa. I lkou e kali ana, ike akula lkou i ka pae mai o Kapkaa, a laila, uu aela lkou: "Pae ke keiki , pae ke keiki." aela kekahi kkoolua o ke keiki i holo p ai, "Keiki lapuwale maoli k hoi kl, me ka ike iho n hoi he nalu nui kalakala kl e kpono ole ai e pae o nhh ka waa, o ka hoopae ia mai nei k hoi ia." aela kekahi kkoolua, "O kahi waa k hoi ka mea aloha i ka nhh mai, no ko ia ala ike n paha no hai ka waa, no laila, aohe a ia ala hooponopono ae, aia ka pono o ka pae i uka, a lilo i ia n kaau ia a kkou." Pae akula o Kapkaa a kau i uka loa o kahaone, hpai akula i kahi waa a kaawale iki aku mai kahi a ke kai e pii mai ai, lawe akula a hn i ka ia a pau i luna o ka waa o ke alii, a kali mlie maila o ka pae aku o kl poe. I ka hala ana o ka nalu mua, ua manao lkou nei e hookomo aku, ak, k hou ana n, ua nalu nui a hala ia, k hou ana no ke kolu o n nalu, a hala ia nalu mlie ihola ke kai, a hookomo akula ua poe nei i ko lkou waa i ke awa a pae akula.

Oiai lkou e hapaapa ia ana e n nalu, o ia ka w a Kapkaa i lawe ai e hn i ka ia. A pae maila ua waa nei, nnau akula ua poe kanaka nei i ke keiki: "Auhea ka ia a kkou?" Pane akula o Kapkaa, "Aohe ia i koe, ua pau aku nei i ka hawi ia e au i kanaka. Ua ike n au ua eo oukou iau, no laila, ua lilo iau n kaau ia a pau a oukou, a o ia kou kumu i hawi ai." He pane hoonalonalo wale n nae kia a Kapkaa, oiai, aole o ia i hawi i ka ia i hai, ak, ua hn ia e ia. Hoonukiuki loa ihola ua poe nei no ko lkou nele i ka ia o ka hoomanawanui ana i ke anu, mai ka wanaao a kahikole ka l, aohe wahi ia e hoi aku ai o kauhale a ai iho. No ka pau ole o ko lkou kaki, no laila, kkkk aela lkou e heihei hou me Kapkaa, a i mea e n ai ko lkou huh, o n iwi ke kumu e pili ai. I ka holo ana o kia manao ino a manao awahua o lkou, ua hele like akula lkou a nnau akula i Kapkaa: "Pehea oe, e heihei hou kkou, no ka mea, i pono wale n oe i kou pae ana i ka nalu, in he hoe maoli aole oe e pakele i mkou." "Aia n paha ia i ko oukou manao," wahi a Kapkaa. "Ae, e heihei hou kkou," wahi a lkou l. "Ae, ua holo," wahi a Kapkaa, "eia paha auanei ka hewa o kou kumu ole e pili ai kkou." "Hookahi n kumu a kkou o n iwi, in e eo mkou i oe, e make mkou, a in hoi e eo oe i mkou, e make oe." "Aohe ou makemake o n iwi ke kumu e pili ai, a o n kino hoi ke make ke heihei kkou, no ka mea, in paha oukou e eo ana iau a make io oukou, hookahi k hoi mea aloha o n whine, n keiki, a me n makamaka i ka u a me ke kmkena i ko oukou make; ak nou nei l, aohe au makau ana; in au e eo i oukou ua pono n, no ka mea, aohe ou makamaka o kia ina, a he wahi keiki hua hule wale n au, a aohe mea hookahi e hookaumaha ia in au e make, no laila, ua pono n iau ke make; o oukou k hoi. No laila, in e ae ana oukou ma ka waiwai ke kumu pili a kkou, a laila, aia kou waiwai l o kl mau waa kaulua e kau maila, in au e eo i oukou, lilo i oukou kl mau waa." "Khh! Aohe paha nou ia mau waa," wahi a ua poe kanaka nei, "no ke alii kl mau waa, no Keawenuiaumi." "Aohe ona waa o laila," wahi a Kapkaa, "he poe ee wale n lkou, nou n ka waa no ka mea nna e mlama nei, ke kiai a ke mlama nei au i kou mau waa; no hea mai ko lkou waa o onei? In paha hoi he waa ko lkou manao maila hoi."

"Aohe o mkou makemake i ka waa," wahi a ua kanaka nei, "o n kino n o kkou ke kumu e pili ai." "Ae, he aha l hoi," wahi a Kapkaa, "a i eo oukou iau, a kokoke mai ka make i oukou, mai kuhi mai oukou nou ka hewa, no ka mea, na oukou n ke koi a me ka paakik o ka iwi ke kumu pili, a hole hoi oukou i kau o ka waiwai ke kumu pili." maila ua kanaka nei, "Ae, he nani ia ua holo aela ka heihei o kkou, no laila, aia i Ka kkou e heihei ai, a he eono anana ka loa o n waa o kkou e heihei ai, o ka mea e eo ana, e klua ia i loko o ka imu." "Ae, ua holo e like me ko oukou makemake," wahi a Kapkaa. O kia poe ewalu e heihei nei me ke keiki, o n lawaia ia a Keawenuiaumi ke alii, a he mau makamaka ia no Hookeleihilo a me Hookeleipuna, a na lua n hoi i hoonoho i lkou i mau lawaia na ke alii, a o n lawaia mua a ke alii, a Pkaa i hoonoho ai, ua hoonele ia lkou i ko lkou haawina o ka lawaia a lilo aela i kia poe. I ka pae ana mai o n waa lawaia a pau i koe, ua hoi akula kl me kia a haanui akula i ke eo ana o n lawaia a Keawenuiaumi i kekahi wahi keiki uuku malihini, a pl i laha ai ka lono o ka heihei mua ana a me ka heihei hou ana a n lawaia a Keawenuiaumi me Kapkaa, ma Hawaii a puni. Oiai nae e phola ana kia lono a puni ka ina, aohe wahi hoomanao iki ae o Keawenuiaumi a me n knaka i hoi p mai ai me ia no Kapkaa, a haohao ihola hoi n kia keiki malihini, ua poina loa ia n. Ua kaulana loa aela kia heihei hou a puni o Hawaii, no laila, ua nui ka poe i hele e nn i kia heihei, n kne, n whine, a me n keiki, aole n i huli pau loa ka manao o n knaka ma hope o n lawaia a Keawenuiaumi, oiai ua huli n kekahi poe ma hope o Kapkaa. Nui n hoi ka waiwai i lawe ia mai e n aoao a i elua, ka poe ma ka aoao o ke keiki, a me ka poe ma ka aoao o n lawaia a Keawenuiaumi. Ike akula o Kapkaa i ka nui o ka waiwai o ka poe pili ka lalo, aohe o kna mai, he puaa ua waiwai, he lio, he hulu manu, he kapa mamaki, he kapa paupau, a o kl a me kia waiwai ae, ma ko ia nei aoao a ma ko kl poe aoao. He uuku loa ka poe ma ko ke keiki aoao, ak hoi, ua nui loa ka poe ma kl aoao, no ka mea, ua manao ia n aole e pakele ke keiki ma kia heihei ana, no ka mea, he lehulehu kl poe a he hookahi wale iho n hoi kia, a o ke kaumaha p iho hoi kahi o ka waa, oiai he eono anana ka loa. A hiki lkou i Ka, eleu koke aela n ua poe lawaia nei a ke alii i ka hpai i n waa a moe ana i kahakai, a hele nui akula i phaku no ka imu a k, ohi aku o ka whie a k ke hua, a ka imu a hmama, a laila, haka akula i ka imu a mkaukau no ka ho ana.

O kia imu e hoomkaukau ia nei, he imu ia e klua ia ai o ka mea i eo, o ia hoi, in e eo i ke keiki, o n lawaia a ke alii ke klua ia, a in hoi e eo i n lawaia a ke alii, a laila, o ke keiki ke klua ia. I ka mkaukau ana o n mea a pau, ua heu koke maila n ua poe nei e holo, me ka pane p mai: "Ua mkaukau ae nei ko imu, e holo paha kkou?" "Aole," wahi a Kapkaa, "e kii mua aku i mau papa heenalu elua." "I papa heenalu aha ia," wahi a kl poe, "He heihei waa hoi k kkou." "Eia kou manao," wahi a Kapkaa, "in e holo kkou a hiki i ka pahu k a kkou i manao ai, a holo mai kkou, a laila, eia ka hooholo loa ana o ka make, i mau nalu no kkou e hee ai, i eh. In au e pae mua mai, a laila, e hopu n au i kekahi o n papa heenalu elua, a e hee au i kia mau nalu eh, a i pae ole mai oukou, a laila, ua akka io ko oukou make. A pl n hoi i oukou, in o oukou ke pae ma mua, e hopu n hoi kekahi o oukou i kekahi o n papa heenalu, a e hee i mau nalu eh, a i pae ole mai hoi au, ua maopopo io kou make, ak, ua make n au i oukou, no ka mea, he lehulehu oukou." "Ae, ua holo," wahi a lkou l. No ko lkou l plalelale loa, aole lkou i hoomaopopo mai i ke ano o ka nalu e hee ai, o ka nalu paha i kahaone, a o ka nalu holo paha i kai a pae mai; a no ia hoomaopopo ole o lkou, o ia ke kumu i eo ai lkou i Kapkaa. Ee aela o Kapkaa ma kona waa, a ee aela n hoi ua poe kanaka l ma luna o ko lkou waa a holo akula, e hoe ana i kai. Holo akula lkou a liuliu, huli maila o Kapkaa i hope a nn maila i uka, a aohe ike ia aku o ke poi ana o ke kai o uka, khea akula ia i kl waa, "! Pehea kkou, i anei l hoi ae, o ka lihi auanei kia e pakele ai ka mea hookahi." "Aole, e hoe no kkou a uhi ke kai i luna o n hale, a laila, o ka pahu k ia," wahi a kl poe. "He makehewa wale n ia holo ana aku i kai," wahi a Kapkaa, "he nui hoi oukou, hh ihola n k iau hookahi nei l; in n paha e heihei ia akula n e kkou ma waho mai o kuanalu, in ua make au i oukou, aole, ke k nei oukou i waho loa nei, no laila, ke hai aku nei au i oukou, e make ana oukou iau, a o ka wahine, ke keiki, a o ka makua k hoi ka mea aloha." Holo hou akula lkou a liuliu, huli maila n knaka i hope a nn maila i uka, ua aneane e nalowale n hale o uka, a laila, khea maila lkou i Kapkaa, "Eia kkou l i anei, o ka pahu kia e holo ai." "Ae, ua hiki," wahi a Kapkaa. Lana ihola n waa o lkou nei e hookk ana i ke kaulike, a i ka like ana, khea like aela lkou, "Ua like, o ia, e hoe," a o ko lkou holo akula n ia.

Ua hoomaka lkou e hoe me ka ikaika nui loa, e oi ana i ko kekahi, no ka manao o ia ka mea e make ai i lkou, no laila, aole i like k lkou hoe ana. Ia hoomaka ana nae e hoe, ua puka akula n ka waa o ka poe lehulehu, ak, nn akula o Kapkaa i k lkou hoe ana, aohe like loa me ka hoe ana a ka poe akamai loa ma ka heihei waa, no ka mea, ua hoomaopopo akula o ia i lkou e hoe ai, e unuhi ana lkou i k lkou mau hoe i luna, no laila, ua huai p me ka mpuna o ke kai a ka noe e kpaku ana. Ike akula o Kapkaa i ke kieie pololei o ke kai ma hope o ko lkou l waa, no laila, hooikaika ihola o ia i ka hoe ana i komo kona waa ma ia mio o ko lkou l hope waa, a i ke komo ana o kona waa ma laila, ua lilo akula ko ia nei waa i ke kieie o ka mio o ke kai ma hope o ko lkou l waa, a he uli wale n k ia nei i mea e holo pololei ai kona waa ma ka mio o ke kai o kl waa. Nn akula o Kapkaa i n knaka o kl waa e hoopapau ana me ka ikaika maoli i ka hoe, olioli loa ihola kia i ko ia nei hoe ole, no ka mea, na ke mio o kl waa e k nei kona waa ma hope o kl waa, aohe wahi mea e hule mai i hope. Alawa maila kekahi o lkou a ike maila i ka pili aku o ka ihu o ka waa o ke keiki ma ka hope o ko lkou waa, nui loa ihola ko lkou hookina i ka hoe. Ike akula o Kapkaa i ko lkou nn ana mai, khea akula o ia, ", i nui ka ikaika i make i oukou, eia n au l ke pili aku nei ma hope." Aohe wahi pane leo mai o kl poe, ua lilo loa i ka hoopapau i ka hoe. Holo akula lkou a hiki i ka ike ana mai o n knaka o uka i ka waa o n knaka ewalu e puka aku ana, a laila, hoho aela n knaka, "Eia ae ka waa o n lawaia a ke alii ! Eia ae ka waa o n lawaia a ke alii !!" Akena aela n knaka o uka i pili ma hope o n lawaia a ke alii no ke eo o ke keiki, a no ka lilo hoi o ka waiwai i lkou. No ke kaa pono ana o ka waa o ke keiki ma hope o kl waa, no laila, aole ike ia mai e n knaka o uka, a maopopo ole i lkou eia n ke pili aku nei ka waa o ke keiki ma hope o kl waa. A no ka lihi loa n hoi o kahi i hoe mai ai, ua hele a luhi loa kl poe, kik ka hou, mloeloe n lima, nui ka hanu, mopa, a ua moe okoa n kahi poe, a aohe hiki ke hoe, ua waiho ka hoe a kahi poe i lalo e klou ana hoi kahi i mua, a ua ike ia ko lkou pilikia maoli, a o ka poe kakaikahi e hoe ana, he hoopauh wale iho n. I ka ike ana o Kapkaa i kia moe okoa o kl poe, no laila, hoe ihola o ia me ka ikaika a kaawale akula mai ka mio a ke kai o ka hope o kl waa, a kau like akula ko ia nei waa me ko lkou l. I ka ike ana mai hoi o kl poe i ke kaulike o ko ia nei waa me ko lkou, ua hooikaika hou aela lkou e hoe, ak, aohe he hiki, no ka mea, ua mopa loa. Hoe akula o Kapkaa me ka ikaika a kaa akula ma mua o kl waa.

I ka ike ana mai o n knaka i pili ma hope o ke keiki i ka puka ana aku o kona waa, ua uu aela lkou, "Puka ke keiki ! Puka ke keiki !!" Nui ka hoopaapaa a me ka haunele o n knaka o uka no ka puka ana aku o ke keiki, a nui loa hoi ka olioli o ka poe i pili ma hope ona, a o kl poe hoi ua noho mumule a ekemu ole lkou, a minamina nui ihola i ka lilo o ka waiwai a lkou i kl poe. I ka puka ana o ka waa o ke keiki i mua, ua mau kona holo i mua, a o kl poe hoi, hule loa akula i hope, a pl no ka oi mau ana o ke keiki a hiki i kona pae ana aku i uka; lhei koke akula o ia i uka, holo akula a loaa ka papa heenalu i hoomkaukau mua ia ai, a hopu ihola a holo hou akula i kai, a hee ihola i n nalu eh e popoi koke ana n i kahaone, a eo aela i ia n knaka lawaia a ke alii a Keawenuiaumi. I ka pae ana aku o Kapkaa, w aela ka pihe a n knaka, a o ka poe hoi i pili ma hope o ke keiki ua lelele lkou i luna no ka hauoli, a uu aela lkou, "Eo i ke keiki ! Eo i ke keiki !" Ua hookhh loa ia ka manao o n knaka lawaia a Keawenuiaumi no ka ike ana mai i ka hee koke ana o Kapkaa i ka nalu hai koke n i kahaone, e kuhi ana lkou i ka lelo a ke keiki, o ka nalu holo l a kai, a laila, hee mai, o ka nalu l ia, aole k, eia k o ka nalu n i uka o ke one. Noonoo ihola n nae lkou no lkou n ka hewa, aole i hoomaopopo mua i ke ano o ka nalu e hee ai, o ka lelo n k ke keiki i ka nalu, o ka ae naaup wale aku n k lkou, no laila, aole lkou i heaea a hoopaapaa wale aku. I ka pae ana aku o ua poe nei, noho mlie ihola lkou me ka ekemu ole, a mihi ihola lkou i ko lkou hoopaakik ana o n iwi ka pili. Nn akula lkou a ike akula e mai ana ka imu no ke klua ana i lkou e like me ka pili ana, a laila, komo maila ka makau i ka make i loko o ko lkou mau houpo, aloha aela ka wahine, ke keiki, ka makua, a me n makamaka. Ike p akula lkou i ka poe i pili ma hope o ke keiki e ohi ana i n waiwai i eo i lkou. I ka eo ana o n knaka, ua kukui akula ka lono o kia heihei a hiki i ke alo alii o Keawenuiaumi, a i ka lohe ana o kekahi kahu o ke alii, ua holo akula o ia e hai i ke alii. I ka ike ana mai o ke alii i ke kahu, nnau maila o ia, "He aha ku?" "I hele mai nei au e hai i oe no ka heihei waa," wahi a ke kahu. "O wai kai heihei mai nei?" "O kekahi mau knaka ou, ua heihei mai nei me kekahi wahi keiki malihini." "He aha ke kumu pili?" "O n iwi; in e eo i ke keiki, a laila, klua ia ou mau knaka; a in e eo i ou mau knaka, a laila, klua ia ke keiki." "Na wai ke eo?"

"Na ke keiki." "Aia i hea ke keiki?" "Aia n i kahakai." "A aia hoi i hea n knaka ou?" "Aia n i kahakai kahi i kuu ai, a ke u kmkena ala n whine, n keiki, a me n poe makamaka o lkou." Hupu aela ke alii a nnau hou akula, "He wahi keiki uuku wale n nae paha?" "Ae, he wahi keiki uuku wale n." "K, in akula kn o ke keiki a mkou i holo p mai nei, aohe io akula e pakele." Akahi n o Keawenuiaumi a hoomanao ae i ke keiki, no laila, kn akula o ia i ke kahu ona, "E kii aku oe i ke keiki, a in e loaa i oe, a laila, e lelo aku oe penei: "I kauoha mai nei o Keawenuiaumi e hele aku oe i mua ona." He makemake au e ike aku o ua keiki io nei paha, a he keiki okoa aku n paha." Huli akula ke kanaka a loaa akula o Kapkaa i kahakai, a akula, "I kauoha mai nei o Keawenuiaumi e hele aku oe i mua ona." "Ae, helea kua." Hele akula o Kapkaa me ke kanaka o ke alii a hiki i mua o Keawenuiaumi, a ike maila o ia o ke keiki io n kia na i koi ai e holo p me ia e imi i Pkaa, ka mea hoi nna i hoopakele i ia i ka make a ke kai, a o ka hookele nna i hoihoi mai a pae hou lkou i Hawaii. I ka ike ana mai o ke alii i ke keiki, khea maila o ia, "He mai, mai ma anei nei." "Aohe paha au e pono e hehi aku i ke kapu ou e ke alii?" wahi a Kapkaa. "Ua noa ia kapu i oe," wahi a Keawenuiaumi. Hele akula ke keiki a kokolo akula i mua o ke alii, a i kona kokoke ana aku i ke alii, apo maila ke alii i ka o ke keiki, honi ihola a u kaukau aela. H aela kona aloha no ke keiki, a helelei ihola kona mau waimaka. Hoomanao aela o ia i n hana maikai a pau a ke keiki i ia, a mihi ihola o ia no kona hoomaopopo ole i ke keiki, ka mea nna i hoopakele i ia i n make elua, a me ka pilikia. A pau ka u ana o ke alii i ke keiki, hoolale aela o ia i kona puupuu i ai, a i ia na ke keiki. Ua hana ia maila he papaina maikai na ke keiki, a ua lawe ia mai n mea ono, n mea maikai, a me n mea momona a pau a ke alii, no ka pina ana o ke keiki. Oiai ke keiki e ai ana, nnau maila o Keawenuiaumi, "Aia oe i hea e noho nei?" "Aia n hoi i n waa o kua, o kou hale n ia, a o ke koena ai n hoi a kkou i holo mai ai kau ai." "Au n k hoi ! O kau koi ana k hoi i oe e au p me au i ke kai a pl ihola k hoi oe e hoohemahema ino ia ai, ua kuhi n hoi au ua hele akula hoi oe me kekahi poe o kkou i holo p mai ai, eia k, aole."

U helu hou aela ke alii me ka p mai, "Au ko hemahema iau ! O k mkou uku ihola k ia i oe, o ku hoihoi maikai ana mai i mkou, o ka haalele malihini i oe i kahakai; i ola kia mau iwi l i oe, in aole oe in l ua waiho ka iwi o kamahele i ka moana." He nui aku n lelo holohaloha ae a ke alii i u helu ae ai, a pau kna helu ana, maila o ia i ke keiki, "K, i ko lelo mai n k i mkou e hule ana oe i ka hpai ana waa a, hule io n k oe i mkou. Aohe n o knaka, o wau n ka mea nna i koi i oe e hele p." A mao aela ke aloha o ke alii i ke keiki, hoomanao aela o ia i ka make o n lawaia na, no laila, nnau maila o Keawenuiaumi i ke keiki, "E, o oe n kai heihei mai nei me n knaka ou i Kohala?" "Ae, o wau n hoi." "A o oe n kai heihei hou mai nei me ua poe knaka l?" "Ae, o wau n." "A he aha ke kumu pili a oukou?" "I ka heihei mua a mkou, he ia ke kumu pili, a ua eo iau; a i kia heihei mai nei, o n iwi ke kumu pili a mkou, a i ka heihei ana mai nei ua eo mai nei iau. Haalele aku nei au l e ana ka imu, a ke u l n whine me n keiki a me n makamaka o ua poe nei; aia a enaena ka imu, a laila, hoi aku au e hoolei i lkou i loko o ka imu." A laila, helelei honua wale ihola n n waimaka o Keawenuiaumi, a klou ihola ia i lalo, a u ihola. Nnau akula o Kapkaa i ke alii, "He aha kia mau waimaka o ke alii?" "E u ae ana au no ua mau knaka l." "K, aole n nou ka hewa, ua koi aku au i lkou ma ka waiwai ka pili a mkou, nnau mai nae lkou i kou waiwai, ua kuhikuhi aku au i n waa o kua, aohe nae o lkou ae mai, paakik n lkou o n iwi ke kumu pili a mkou no kia heihei ana; no ka manao ino o lkou iau, no laila, hookaha ihola lkou e make au." "Auhea oe, e ke keiki, no ka nui o ko aloha iau, o ia kou kumu i pakele ai i kl mau make ou u i kkua ai iau, no laila, pehea kou manao i kia w, in ke mau nei n kou aloha iau, a laila, ke noi aku nei au i oe, e ola kuu mau knaka, no ka mea, i ahona iki n au l ia mau knaka, a in e make io ae i oe, o kou hemahema loa n ia. No n kai lawaia o mkou nei l, he oi lkou o ka ike a me ke akamai i ka lawaia, aohe holo ana e nele. No laila, in e aloha oe i kia lelo au, e ola lkou, a i ole e, e aho n paha kou pepehi mai iau." "He aloha n au i oe e ke alii, a he menemene hoi au ia ka hole aku i kou leo, ak, ma kia noi au l, he mea paakik loa ia, oiai, he mau kumu kpono no kou mea i manao ai e make lkou, aia n nae hoi i k kua hooponopono ana, a e waiho aku ana au i oe no ka make a me ke ola o ua mau knaka nei ou."

A pau kia mau lelo a Kapkaa, nnau akula o ia i ke alii, "E ke alii, e kala ia mai ke kanaka ke nnau aku, in he hookano ia, ua oi anei kou minamina i kia poe kanaka ou ma mua o kekahi kanaka a mau kanaka ae paha?" "Ae, no ka minamina hoi ia e noi aku nei i ko lkou ola, a no ka manao iho hoi o hemahema n kai, ak, aole au e minamina i lkou in i pono kau imi ana aku nei i kuu kau; in i loaa aku nei o Pkaa a hoi mai nei, aole l au e minamina i lkou, aohe hoi e hihi aohe i loaa o Pkaa, no laila, e hemahema ana au in e make ana kia poe knaka ou." Pane akula o Kapkaa, "In e kau nui ana kou manao no ke ola o kia poe knaka ou, a laila, ke hai aku nei au i oe, aohe e hoi mai ko kau me oe ke kii aku kua i ia i Kaula, ak, in oe e hook mai i kau e make, a laila, ike hou oe i n maka o ko kau. No ka mea, no ka nui o ko mau punahele hou, hoohemahema a hoowahwah oe i Pkaa, a o ia ke kumu i hoohuakeeo ai ko kau, a haalele i oe. No laila, e, nu e koho mai k hoi a me ka hoi ole mai o Pkaa." "In pl, e kii oe i Pkaa, a aia a ike aku au i ia, a laila, ae aku au e make kia poe," wahi a ke alii. I ka puka ana o ka lelo make a ke alii, hoomaopopo ihola o Kapkaa e make io ana n enemi i koe o ka makua kne ona, no laila, noonoo ihola ia o ia ka manawa kpono e hai aku ai i ke alii no Pkaa; no laila, pane akula o ia, "Ke hoomanao nei n oe i ko kkou hlwai mua ana, au i hai aku ai i oukou, he ino a make ai oukou i ka moana?" "Ae, ke hoomanao nei au," wahi a Keawenuiaumi. "Ae, o kahi pup ma mua o kuu wahi waa l, o Pkaa n ia." "Au, o ia," wahi a Keawenuiaumi. "Ae, a o ke kumu i klou ai i lalo, o ike auanei oe a koi oe e hoi me oe i Hawaii nei me ke kaawale ole o n enemi ona, o ia hoi n punahele hou u. O wau kna keiki, a o Kapkaa kou inoa, o kna inoa ia i kapa ai nou, no ke kaakaa o ko ili i ka awa, a nna n hoi au i ao i n hana a pau i haku ia ai e ia nou, au e hana aku ana i oukou e lana mai ana." Hoomaopopo loa maila o Keawenuiaumi i ka lelo a ke keiki, me ka nnau p mai, "He oiaio kia u l, e ke keiki?" "Ae, o ka oiaio kia," wahi a Kapkaa, "a i ae ia mai nei n au e holo p me oe i make n enemi o kuu makua kne a k ka mkaia." Phoihoi aela o Keawenuiaumi a hauoli aela o ia no ka loaa o Pkaa, ak, aia n nae he wahi knalua iki i loko ona, no laila, aole o ia i pane koke mai. Kali akula o Kapkaa o ka pane mai o ke alii, a no ka lihi loa, akula o ia: "E ke alii, ke ike akula wau, aohe i lawa n kumu kpono au e hiki ai ke ho ia aku i mua ou no ka oiaio o kau lelo, no laila, eia ka panina o kau lelo, a in oe e manaoio mai i kau, o ia ihola n, a in aole, he ole aela n hoi

paha, a o ia kia: o ka malo au i hawi aku ai i oe, a haohao ai oe, o k malo io n ia, a o ko kapa io n kau i hawi aku ai nou, ak, ua ao mai o Pkaa iau e hai aku n au i oe, nou n ia mau mea." I ka lohe ana o ke alii i kia lelo a ke keiki, hoomaopopo io ihola o ia ua hai mai ke keiki i ka mea oiaio; a laila u aela o ia a nui no ke keiki a me Pkaa. A pau ka u ana, hai maila ke alii i kona manao e make n knaka ona. Hoouna akula ke alii i kona ilmuku, me ke kauoha e make n lawaia na e like me ka pili a lkou me ke keiki, a hoolei ia akula ua poe knaka nei i loko o ka imu ahi a make ihola lkou. Ua imi aku lkou i mea e make ai ke keiki, ak, ua kau mai ia make ma luna o lkou. I ka hala ana aku o ka ilmuku, huli koke aela ke alii a lelo akula i Kapkaa: "E ke keiki, e holo koke oe i Molokai, a e hai aku oe i Pkaa, ua make n enemi ona a pau, a e hoi koke mai o ia e mlama iau, oiai, ua nele aela au i ke kanaka, nele i ka hookele waa, a ua nele p aela i n lawaia." "Ae, e kii aku au," wahi a Kapkaa. Hoolale koke aela ke alii i n knaka e hoa i kekahi o n waa no ke keiki, a i ka mkaukau ana, kn aela o ia i kekahi o kona mau hoe waa, "E holo p oukou me ke keiki a loaa kuu kau, a laila, hoihoi mai oukou." Pane akula o Kapkaa i ke alii, "Aole, o wau hookahi n ke hoi, a nau n e hoihoi mai o Pkaa." I ka wanaao o kekahi l ae, iho akula o Kapkaa, a ee akula i luna o ka waa, aela i ka pea a holo akula, a i ka hiki ana o ka l i ka lolo, pae akula o ia i Hoolehua, ma Molokai, kona ina hnau. I ka w i holo aku ai o Keawenuiaumi m a kau p ai o Kapkaa, ua noho ihola o Pkaa me Hikauhi me ka hoomanao no ke keiki. Oiai lua e noho ana, h aela ke aloha o Hikauhi i kna keiki, no ka mea, mai ka w uuku mai o ke keiki a nui wale, akahi n a kaawale ke keiki mai a lua aku; oi uumi iho n hoi a hiki ole, no laila, huh ihola o ia i Pkaa a hoomaka akula e nukunuku. akula o ia i Pkaa: "Aloha aela k hoi au i ke keiki, i kou hookuu ana aku nei n paha kahi i kau keiki e holo p me kou haku, a o ka make mai n auanei paha ia o kau keiki i ka moana, a aole paha auanei e hoi mai ana. He aha n l hoi kou mea i hike ole ae nei i ko haku, in l hoi paha ua hoi koke n i anei, aole l e lawe hele ia kau keiki i Kaula i ku kuhikuhi lalau, a aole l hoi e make kau keiki i ka moana." "Aohe i make ke keiki," wahi a Pkaa, "he hoi mai koe, e nn aku paha kua i kia mau l aku, aohe n auanei e nalo e ike aku ana kua he wahi waa hookahi e holo mai ana manae mai o Maui, a laila, o ua keiki l n ia u. I hookuu aku nei hoi paha wau i ia e holo p me Keawenuiaumi m i ka moana i mea e k ai kuu mkaia, a make n hookele, o kou olioli ia, a hoi aku a make

n lawaia o kou pono ia, no ka mea, o ka pau n ia o n punahele hou a ke alii, a kaawale hoi kou mau enemi a pau, a laila, hiki iau ke hoi aku a noho maikai hou me kuu haku." I loko o kia pane maikai a Pkaa, aohe pau iho o ko Hikauhi huh, e noke mau ana o ia i ka hooluhua i Pkaa i kl a me kia l, a ua lilo ka hapa nui o kona manawa i ke kiai i n ale o Pailolo, e ake aku ana o ka ike aku i ke keiki. I kekahi l, oiai lua e kiai ana, ike akula o Pkaa i kekahi waa uuku e holo mai ana i ka moana, a laila, huli akula o Pkaa a akula i ka wahine, "Eia ae ko keiki ke hoi mai nei." "Auhea?" wahi a Hikauhi. "Aia n hoi l, ke ike akula anei oe i kl wahi kiko keokeo uuku i ke kai?" "Ae, aia l." "Ae, o ia ae kia, aohe e nalo iau ka pea o kona waa; ua make akula n hookele, a ua hoihoi akula i ka haku a hiki i Hawaii, a noho akula, no laila, eia aela ke hoi mai nei." I ke kokoke ana mai o ka waa o Kapkaa, iho akula o Hikauhi a ke awa, kali akula o ka pae mai o ke keiki. I lawa n a pae ka waa i ke one, k aela o Kapkaa i luna, holo akula i mua o ka ihu o ka waa a lhei akula i ke one. Lele maila o Hikauhi, pili maila i ke keiki a honi ihola, akahi n a hoi pono iho ka manao o Hikauhi, no ka mea, ua ike hou o ia i ka maka o ke keiki. Hpai akula o Kapkaa i ka waa ona a kau i uka, hooponopono ihola a pau, hoi akula i kauhale. I ka hiki ana aku i kauhale, nnau koke maila n o Pkaa, "Pehea ku huakai, ua holo pono anei?" "Ae, ua holo pono kau huakai, no ka mea, ua make n hookele a ua make p hoi me n lawaia punahele hou a k haku." A laila, hai pau akula o Kapkaa i ka moolelo piha mai ko lkou haalele ana i Molokai a hiki i kona hoi hou ana mai a pae hou i Molokai, e like me ia i hai mua ia ae nei. A pau kna hai ana, a laila, maila o ia i kona makua kne, "Ua hai aku nei au i oe me au i ko haku, a ua hoouna mai nei iau e kii mai i oe e hoi aku, me kia kauoha: "E hai aku oe i Pkaa, ua make n enemi ona a pau, a e hoi koke mai o ia e mlama iau, oiai, ua nele aela au i ke kanaka, nele i ka hookele waa, a ua nele p aela i n lawaia." No laila, n l, e ee ae oe i luna o ka waa, a e holo aku kua." Nnau akula o Pkaa i ke keiki, "He aha n pono a ko haku i hawi mai nei i oe?" "Aohe mau pono na i hawi mai nei iau, o ka lelo wale ana mai nei n e kii mai au i oe e hoi aku."

maila o Pkaa i ke keiki, "Naaup n k hoi oe, o ka hana ana akula n ia o ka pono, in l ua loaa kou mau moku, ahupuaa a kalana paha, eia k he hoohemahema aku nei ku." "Ua ike auanei au he noi okoa aku n, a laila, loaa mai kahi pono," wahi a ke keiki, "e kuhi ana paha au o ka ike iho n hoi o ke alii i kona pono i ke kanaka, hawi mai n l hoi i pono no ke kanaka," "Aohe pl e ke keiki, i ka w a ke alii i koi mai ai i oe e kii mai iau, o ka w kpono n ia u e noi aku ai i pono no ke kanaka, a maopopo kou pono, a laila, waiwai a pmaikai ka hoi ana aku o ke alo alii, a in pl wale ihola n l, e aho n kahi pono o Molokai nei, he lani i luna, he honua i lalo, ua konoono, no laila, ai alii no ka noho ana o kia ina." "Eia hoi paha ka hewa, ua make aku nei n lawaia, a me n hookele waa o ke alii i kua, a ua hemahema maoli io n kona noho ana," wahi a ke keiki. maila o Pkaa i ke keiki, "In pl e, e hoi hou oe i Hawaii a hai aku i ko haku penei, "Ua lelo mai nei o Pkaa iau, aia k oe a hoihoi hou aku i n ina ona u i pai mua ai nona a me n pono a pau e like me ma mua, a laila, ae mai o ia e hoi mai me oe, a in aole, a laila aole e hoi mai."" "Ae, nau ia e au hou aku i ke kai i pono no kkou, aia nae hoi a pau ae kia mluhiluhi," Ai ihola o ia a mona, hule akula hiamoe. Hoomaha ihola ke keiki no elua l, a i ke kolu o ka l, hoomkaukau ihola o ia no ka holo hou ana i Hawaii, e imi pono ai no lkou. Kali maila o Keawenuiaumi a p ka l mua a ke keiki i haalele ai i Hawaii, a holo mai ai e kii i Pkaa, a kali hou akula a hiki i ke ahiahi o ka lua o ka l, a no ka hiki ole mai o Pkaa, no laila, hoouna akula o ia i ka elele e kii i Kahikuokamoku, ke kuhina nui. Huli akula ka elele a loaa o Kahikuokamoku, akula: "I hoouna mai nei ke alii i oe e hele koke aku i mua ona i kia w." " O ia, he aha l kia kauoha a ke alii?" "He aha l, aohe i hai mai nei iau." Hele akula lua a hiki i mua o ke alii, a laila, maila ke alii i Kahikuokamoku: "E hoomkaukau koke oe i mau waa, a e holo oe i Molokai i kahi o ke keiki, a e nnau aku oe no Pkaa, no ka mea, ua hai mai ua keiki nei iau aia io n o Pkaa i Molokai, a o ia ka mea i kii aku nei, eia nae hoi, aohe hea iki mai." " Ae, aohe e hoi nele ke kauoha a ke alii," wahi a Kahikuokamoku, a o kona kauoha akula n ia i n knaka e hoa i n waa a mkaukau. I ka wanaao o ke kolu o ka l, ee aela o Kahikuokamoku me n hoe waa i luna o n waa, kkulu ke kia a kau ka pea, no Molokai ka palena. Holo akula lkou a ma mua o ka hiki ana ae o ka l i ka lolo, pae akula lkou i Hoolehua, kahi o ke keiki.

I ka pau ana o k Kapkaa hoomkaukau ana i kahi waa ona no ka holo hou ana i Hawaii, a hoi akula a kauhale, hoho ana n knaka, "Eia ae kia waa ke holo mai nei! Eia ae kia waa ke holo mai nei!!" I ka ike ana o Pkaa i ka waa e hookomo mai ana i ke awa, akula o ia i ke keiki, "Eia ae ko huli l, ua kali mai nei ke alii a o ka hoi koke ole aku o kua, no laila, hoouna okoa maila i kia waa e imi mai i kua; e noho oe i anei a e hoi ae au me ou kupuna, a ahiahi ae, a laila, hele mai mkou." Kakali mlie akula o Kapkaa a hiki i ka pae ana mai, a hpai n waa a kau i uka, o ka pii maila n ia o Kahikuokamoku a me n hoe waa a hiki i kauhale, aloha akula o Kapkaa i lkou, a aloha maila n hoi lkou l, pina ihola a mona, hoonanea ihola ka noho ana. I lkou e hooluana ana, nnau akula o Kapkaa i Kahikuokamoku, "No hea ku huakai?" "No onei n," wahi a Kahikuokamoku. "He huakai aha?" "He huakai imi i Pkaa," wahi a Kahikuokamoku, "no ka mea, ua kali mai nei ke alii a hala elua l, a no k hoi ole ana ae nei me Pkaa, no laila, hoouna ia mai nei au e kii mai i olua." Nnau maila o Kahikuokamoku, " Auhea o Pkaa?" " Aole au i kii aku nei, no ka mea, he malihini hiki mai kau o kia ahiahi, a o ia kau e kali aku nei l o ka hiki mai." "hea hiki mai ua malihini nei u?" "He w hiki wale mai n, eia aku paha i ke ala." "Ma mua o ka pina ana, ua hoouna mua aku o Kapkaa i ka elele e kii i Pkaa a me Hikauhi a me ka lehulehu a pau e hele mai e hookupu i Kahikuokamoku, ke kuhina nui a Keawenuiaumi, i mea e ike ai a e akka ai i ka poe o Hawaii, he keiki papa o ia no ka ina." Oiai lkou e kali ana i ka malihini a ke keiki, hea maila n knaka, a o ka hoomaka ihola n ia o ka hookupu; ua lawe ia mai ka waiwai, ke kapa, ka ai, a me ka ia, puaa, lio, a me n waiwai ae i loaa i lkou, e like me ke ano mau o ke au kahiko; ua hele mua mai ka lehulehu a pau a me n hua ma mua, a ma hope mai o Pkaa a me Hikauhi. A pau ka hookupu ana, hea maila o Pkaa a me Hikauhi, a me Hoolehua a me Iloli, n mkua o Hikauhi, a me Kaumanamana, ke kaikunne o Hikauhi. I loa n a k o Pkaa ma waho o ka puka, o ka ike koke maila n ia o Lapakahoe, no ka mea, ua huli pono kna noho ana i ka puka o ka hale, k wikiwiki aela o ia i luna me ka hoho ana, "Eia o Pkaa ! Eia o Pkaa !!" a holo akula o ia i waho a hlwai me Pkaa, a apo aela kahi i kekahi a u ihola no ke aloha a me ka olioli.

I ka lohe ana o ka poe o Hawaii i kia khea a Lapakahoe, ua k koke aela lkou a pau i luna a pau nui akula i ka holo i waho. Ua hiki mua akula o Kahikuokamoku a ma hope aku n hoe waa, a ua u like aela lkou a pau. A pau ka u ana, hooluana ihola lkou i ke koena o ke ahiahi, a i ia w i hai aku ai n knaka o Hawaii i Pkaa i n hana a ke keiki mai ko lkou w i haalele iho ai i ia kaha a hiki wale i ko lkou pae ana i Hawaii. Oiai lkou e hooluana ana, maila o Kahikuokamoku: "Eia n k hoi oe i anei, he aha l kou mea i hike ole ae ai i k haku; ma muli o kou pee ana ua hooluhi hewa i mkou i ka huli i oe, a mai make mkou i ka moana, aohe n nae a mkou, o ke alii n kau aloha, i ka hoomanawanui i ke anu a me n pilikia a pau, a mai make hewa n iwi o k haku i ka moana i ka huli i oe." " Ae, mai make io paha kuu haku i ka moana, ak, aole nae hoi i make. I hawi hoi ke alii i ka hope o n waa ona i Hookeleihilo a me Hookeleipuna no ko lua akamai, mai hoi uhane nae hoi ua alii nei au i Hawaii; a no kou hww hoi kou mea i kpae ia ae ai i kulakula a kili ino ia aku ai ka hope o n waa mai au aku, ak, o oe n ka hike, no ka mea, ua holo p kua me ke alii i n w a pau, a ma n wahi a pau a kkou i hele p ai me Keawenuiaumi, kuu haku, kuu alii, aole oe i ike ua make o ia i ka moana e like me kia a oukou i hele aku nei." " Ae, ua pololei oe, a ua kaena ae n ke alii i ka w ona i make ai, penei: He mau ppkole pulu ole kia i ke kai, in o Pkaa, o ia oukou l, pulu iho nei. " A liuliu, pane hou maila o Kahikuokamoku: "Eia n k hoi o ku keiki n kia a mkou i holo p aku nei." "Ae, o kau keiki ia, aohe au e hole aku, no ka mea, ua hemo kuu waa, ua k kuu mkaia." I ia w, kuhi aela o Pkaa i Hikauhi, a akula, " O ia nei ka makuahine o ke keiki, kau wahine hoi o ka noho malihini ana i Molokai nei." A ike aela o Hikauhi me Kahikuokamoku. A pau kia mau kamailio ana a lkou, pai koke akula n o Kahikuokamoku, "E Pkaa, he nani ia ua loaa io ae nei oe iau i anei, no laila, e, e hoi kua i Hawaii, e like me ke kauoha a k hnai." "In e hoi hou mai ka hope o n waa iau, a hoihoi hou ia mai kou mau ina a pau i lilo wale aku ai i hai, a me kou mau pono ae a pau, a laila, hoi aku au," wahi a Pkaa. "E hoi mai ana n ia mau mea a pau i oe in oe e ae mai e hoi ae kua i Hawaii," wahi a Kahikuokamoku. " Ae, he hoi aku n kou i Hawaii, aole nae au e hoi koke aku i kia manawa," wahi a Pkaa. "E hoi mua oe i ke alii a kua a e aku oe, aia a maopopo kou mau pono, a laila, hoi aku au, a i hawi mai i kou mau pono a

pau, a laila, kii hou mai oe iau me kuu hua, a laila, hoi aku au me ia, ak, o ke keiki ke holo p aku me oukou i kia w." " Ae, ua pono," wahi a Kahikuokamoku. A laila, hoolale koke aela o Kahikuokamoku i kona mau hoe waa e hoa a e hoomkaukau i n waa o lkou, a i ka mkaukau ana, hooili akula o Pkaa i kekahi mau makana a me kekahi mau pono kino ae a ke alii a Pkaa i mlama ai, a ee akula o Kahikuokamoku a kau p akula me Kapkaa, a hoi akula no Hawaii. Holo akula lkou i ka wanaao a aui ka l pae akula i Hawaii, a hoi loa akula o Kahikuokamoku a me Kapkaa a hiki i mua o Keawenuiaumi. I ka ike ana mai o ke alii i Kapkaa, aloha maila o ia me ka hoihoi, no ka hauoli, me ka manao ua hoi aku o Pkaa; ak, no ka ike ole o ke alii i Pkaa, no laila, ua nnau maila o ia: "Ua loaa aku nei o Pkaa?" " Ae, ua loaa," wahi a Kahikuokamoku, "a ua hoouna mai nei i kia mau makana nu, a hoihoi mai nei i kia mau pono kino ou na i mlama ai i kia w lihi, i mea e ike ai oe ua loaa io o ia." "A auhea o ia?" "Ua noho aku nei n i Molokai," wahi a Kahikuokamoku. "He aha k hoi ka mea i hoi ole mai nei?" "No k hoouna ana aku nei i ke kii me ka hawi ole aku i mau pono nona," wahi a Kahikuokamoku, "a penei ia i lelo mai nei: "In e hoi hou mai ka hope o n waa iau, a hoihoi hou ia mai kou mau ina a pau i lilo wale aku i hai, a me kou mau pono ae a pau, a laila, hoi aku au," no laila, in oe e hole ana, aole e hoi mai o Pkaa, ak, in oe e ae, a laila, kii aku au a hoi mai o Pkaa." "Ua noonoo ole io au i ka pono o kuu kahu, a ua wikiwiki i ka hoouna, no laila, e holo hou oe i Molokai e kii i Pkaa, a e lelo aku oe, ua ae aku nei au e hoi hou i ia ka hope o n waa, a me n ina a pau au i hawi ai i ia ma mua, a me n pono ae a pau." He mau l ma hope iho, lelo akula ke alii i Kahikuokamoku, "E auhau aku oe i n knaka i elima kanah o ka waa, no ke kii ana aku i Pkaa a me kona mau hua e hoi mai i Hawaii nei, a nu n e kii, a o ke keiki e, e noho o ia me au." " Ae," wahi a Kahikuokamoku, a o ka auhau ia n ia o n knaka, a aole i emo ua lawa n waa, a i ka mkaukau ana, o ka holo hou n ia o Kahikuokamoku i Molokai, e kii ana i Pkaa. I kekahi l, oiai o Pkaa e nn ana i ke kai, ike akula o ia i ka holo mai o kia auwaa i ke kai o Pailolo, me he p mlolo l ka ua mea he kuakea o ka moana.

A laila, khea akula o ia i Hikauhi, a i ka hiki ana mai o ka wahine, kuhikuhi akula o ia i ka auwaa, me ka lelo aku, "Eia ae ke kii o kua l e hoi i Hawaii." "He aha l hoi, he hoi n hoi paha ko kua i Hawaii e noho ai i kou hanohano," wahi a Hikauhi. Aole i emo, hookomo ana n waa i ke awa, a kau i kula, o ka pii koke maila n ia o Kahikuokamoku a loaa o Pkaa, a pau ke aloha, a laila, lelo maila o ia, "Ua ae mai nei ke alii, a ua hoihoi mai nei i kou haawina o ka hope o n waa a me n ina a me n pono a pau na i hawi mai ai i oe ma mua, no laila, e hoi kua i Hawaii." " Ae, e hoi aku kua." A laila, kauoha aela o Pkaa i ka ohana a pau e hoomkaukau no ka hoi ana i Hawaii, a me n hua a me ka lehulehu i makemake e hoi e noho p me Pkaa i Hawaii, a me ka poe makemake e hele mkaikai, a i ka mkaukau ana, ee aela lkou ma luna o n waa a holo akula a pae i Hawaii. Ma kia huakai a Pkaa, ua hele o ia me he alii l, no ka mea, ua hele p o ia me kona mau hua a me kona lehulehu a pau o ka noho p ana i Molokai. I ka hiki ana aku o ka huakai a Pkaa i Hawaii, ua hele loa akula o Pkaa a hiki i mua o Keawenuiaumi, a i ka ike ana mai o ke alii, ua lele maila o ia a pili maila i Pkaa, me ka u kaukau ana no kna mau hana ino i kna kau maikai. A mao aela ke aloha o lua, pau ihola ka u ana, a hai aku hai mai i n mea i hana ia, a nnau aku a nnau mai i n mea i hala, a noho ihola me ka maikai. A hala n l malihini, a laila, lelo akula o Keawenuiaumi i Pkaa, "He nani ia ua hoi hou maila oe, no laila, ke hoonoho hou aku nei au i oe ma kou mau klana mua, a ke hawi aku nei au i oe i kou mau ina mua a me n pono ae a pau, a ke hawi aku nei au i oe ka hooponopono ana o ka mokupuni o Hawaii nei." Pl ihola i lanakila ai o Pkaa ma luna o kona mau enemi nna i hana i n mea i kaawale ai o ia mai kna hnai mai; a ma muli o ke kkua ana a Kapkaa, kna keiki, ua hoi hou mai a noho, a ai alii hou o Pkaa i Hawaii. KA HOPENA

Das könnte Ihnen auch gefallen