Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
, ,
II
,
1 .
, -
,
.
, ,
, ,
,
, . - , 2 3 ,
,
, - .
,
, -
4 .
(1815-1876),
1848 5 .
68
1845
. 6
,
,
,
. , , . 7
, (913
1213 ), . 8 , ,
(1037-1056),
- 9 ,
,
.
, .
,
.
, , ,
, .
,
,
69
, . 10
, ( ),
11 , ,
.
, , ,
. 12
- ,
13 , , ,
- . 14 ,
,
. . . 15
. . 16 -
,
.
, ,
, - .
. , 1900 , 10
, , , . 17
,
, 18
, ,
70
. 19 ,
..
,
, ,
.
, - , , ,
,
. 20
, . . , 21 , ,
, , .
, 1996
-, . 22
. - ,
.
, , , - ,
,
.
, ,
, 23
. .
. - -
71
,
,
,
1317
. ,
, - .
. . -
72
. -
, -,
,
, , ,
, .
24 25 ,
.
, , . 26
.
,
. . -.
,
. . -, 1918
73
74
, ,
.
, ,
, ..
,
, . 27
, ,
,
. , 28 -, 29
, ,
, 30 .
31 , . . , 32
. 33
.
,
,
. ,
, , 34
,
, 10
. 35
75
-. , 36
37 . -,
, ,
,
. - ,
. ,
; 1037
,
,
, . 38
-
, , ,
. , 39 , 30 1944
-, ,
996 ( ),
76
( ). ,
,
( !) ,
, 1054
. 40
. ,
-, - ,
,
, . 41
, - ,
-, 1950-
. , ,
( ) , ,
,
. ,
, , ,
77
971 , ,
, , ,
,
.
, ,
I (sic!) [...]
[...] . ,
, ,
.
,
, .
. 42
,
.
, ,
. , ,
,
.
78
1950- 1960-
43 .
, , , ,
, , ,
, . 44
45
,
, , .
. 46 , . 47 - 48 - 1980- , , . , , 49
- .
,
1948 50
,
- .
,
, -
79
,
.
,
- .
- , . ,
, , 1950
-
, . ,
, ,
, - ,
.
,
- ,
.
,
-
80
, ,
:
.
,
-
- , ,
-. 51
- , - ,
,
, .
, ,
,
,
, 1-2 . 52
!
1961 ,
-
,
81
. , , ,
53 , 54
,
,
- , 55 ,
,
,
- . 56
- ,
-
, . . , , , ,
, ,
,
-
,
.
, ,
82
. , ,
. 57
. , , - , - , .
, V .
, .
,
,
.
,
, . ,
,
. ,
- ,
- ,
,
,
.
-
83
. ,
,
. 58
,
, .
,
, ,
,
,
,
, .
,
.
- ,
, ,
,
,
, .
- .
. ,
,
, 59 , ,
V ,
, -
84
378 . 60
. . ,
-
, (10891126?), 61 . - ,
V
230 ,
62 - ,
. 63
?
, ?
? ?
V , , , ( 347-420), -
, ,
64 , ,
, (780-856), ,
, -
. 65
,
,
( 1217 1234). 66
,
865
.
85
. ,
,
,
. ,
,
. ,
, .
, ,
,
- .
,
. ,
, ,
- ,
. , -, ,
-
! -
,
-
. 67
86
.
V ?
, ,
- ,
325 , V
, ,
381 .
,
,
, - , ,
, () (),
.
, ,
, .
,
, ,
, ,
. 68
, V ,
87
. ,
,
. 415 ,
.
421 ,
,
,
,
, .
,
,
.
.
,
, , .
- (457-472), . 69 70 ,
,
. 71
V
, .
,
88
(491-518), .
517 , ,
, ,
, ,
,
, , , .
,
378 . ,
,
, ,
,
, ,
,
- . 72
,
,
. ,
88- ,
518
. 73
,
.
-
89
532 ,
, , , . 74 , , 527 ,
, ,
. 535
, . 75
, -, 545 ,
.
,
, ,
,
. 76
565 , , , ,
,
. ,
870
, ,
90
325 .
***
, ,
.
,
,
, (j
),
, . 66
, . ,
. 67
j 79 , .
,
,
.
.
,
-
. .
,
1980-
,
-
91
30 ,
. 80
, 1950-
. . , , , . 81
. .
. 82
-, 1990- , . . ,
,
. 83
, , , , - . 84
,
e
,
,
.
, -
85 .
, ,
,
, - .
,
. ,
92
, .
: ... II
,
, .
,
, .
. .
, , ,
IV, . ,
- ,
,
.
.
. 86
,
-
, .
, ,
, . . ,
,
, ,
. .
, , 1951
. , .
,
- ,
93
.
, ,
5-6 . 4-6
,
.
, ,
-4,85 .
, ,
. . .
. -, 1985 ,
- ,
, 4 . ,
2,50 .
- , ,
,
,
. 87
, .
, .
, , 3,80 ,
,
. , , .
94
,
, .
,
. ,
( ), ,
,
-
. 88
( . )
95
, , 2,70
. 89
, ,
27
- .
.
, .
0,85 ,
, .
.
,
3,80 , 2,70 0,85
. ,
, .
,
, .
,
,
,
.
,
,
,
!
, ,
96
- ,
.
, , ,
. ,
.
,
V ,
46 ;
,
(-3,80 )
( 0,00 ), , , 3,80 0,46
. .
,
,
,
-
,
,
,
, ,
. ,
, ,
( ).
,
97
, .. .
,
?
, ,
, ,
- ,
.
. .
, -. ,
,
, ,
. ,
, . , . ,
, ,
,
? ,
, - ? , ,
. 90
98
, 91
,
V V ,
V , ..
. ,
- .
1,00
,
, . ,
V , ..
, .
.
.
( ) ,
, V ,
,
. . -
99
,
, .
- .
,
. :
,
?
, , , V () . 92
.
,
,
. 93
,
, , , ,
- ,
,
2 .
/
, ..
527 565 94 ,
95 ,
,
,
100
V ,
,
,
. 96 ; 97
, - /
518 , 98
,
,
,
. ,
, 99
/,
. 100
101
,
,
.
- - , .
( ?!)
, , ,
. , , 378
, . ,
, ,
! .
101
, .
, , () ( ) -
, ,
,
, , . ,
, ,
V . 102
- , ,
, ,
,
, , .
-, , ,
, 1,85
.
, . 103
,
, .
,
102
, ,
, ,
.
,
1018 .
1235
, , 104 .
, 105 - 106
919 971
, .
, (),
, .
, ,
.
, -
103
, .
,
.
, ,
,
, , , ,
, .
, .
50 1912 1962
1980-
306 ,
! 107 ,
, ,
, ! , ,
, ,
! ,
,
,
, ,
. 108
. -
.
,
, ,
. -, 871 , -
104
,
,
. 869
.
/.
, , .
, ,
,
.
, , ,
, 991 .
, 996
, ,
, ,
,
.
919
, , .
, .
971 ,
/, ,
105
, ,
, :
, , , -,
996 .
, .
,
. 1014 ,
, 15- .
,
,
.
1018 ,
, . ,
, ,
-
, ,
. , , -
,
, , , ,
, ,
106
, .
.
1037
.
, ,
, .
:
, ,
.
,
.
1019
1037 , ,
, , .
-
,
.
, ,
,
. 109 , ,
.
107
* * *
.
/ ,
.. ,
. 110
, (836-852) (852-889)
, 111
,
112
,
.
,
. 113
864
, , 114 .
,
,
,
,
. 115
,
, ,
108
,
, , , , .
.
,
, ,
.
,
- ,
, -.
,
. - , . ,
, , . 116
,
.
, V 2 ,
, , .
,
, .
-
,
,
,
109
, -
, .
,
.. , ,
, , ,
,
, ,
, , 990- . -
1955 ,
, 117
,
, .
,
,
-
,
,
. 118
119
, 120 1970-
110
, , .
121 ,
-
, ,
. .
. -
, , ,
990- .
,
1018
.
,
,
, .
. ,
,
, . ,
, ,
, .
,
, , -
111
112
. ,
V . , 2 ,
, , ,
990- , .
,
,
.
,
,
.
. . , , ,
(), ,
.
,
, ,
.
()
, ,
. ,
2 , ,
- , ,
.
, ,
.
113
114
- ,
, .
, ,
, ,
- 996 . 124 987
- .
,
. 125 , .. , 1018 .
, ,
, ,
, . ,
,
,
,
, ,
, ,
.
(
) -
115
.
,
, ,
, ,
.
, ; - ,
, . ,
, ,
, .
126
.
,
, 1918
116
,
.
, - patchwork , ,
, . ,
- , - - , . - , - .
, ,
, , ..
32 1 . 34 , ,
- , ,
bracio da lano. ,
,
. 127
, -
,
. -
, ,
, ,
,
. 128
117
I
1999
.
990-
,
.
,
,
! -
. 129
118
-
990- ,
, ,
, V .
-
, , .
990-
- , ,
- . 130
,
1979
,
1999
119
120
.
V ,
, , ,
V . ,
, ,
. ,
, 1808
, . 131
,
-, ,
, . 132
, . ,
, , - : ,
, .
,
,
.
,
.
1999
121
122
-,
,
.
, , , 133
, .
,
.
, .
, ,
,
.
.
,
, , [] 134 , [] ,
, . 135
-
, ,
,
, ,
V ,
,
.
* * *
123
124
125
,
. . V
, , - .
, .
- , ,
.
(), ,
, ,
, .. ,
.
, /
, 136 , 137
,
/.
,
,
, , .
. , 138
, . 139
,
126
, 140
.
.
,
,
.
, ,
,
,
,
. , ,
,
,
,
I . 141
12 16- , I ,
. 142 ,
, ,
.
,
. ,
1950-
.
127
- ,
,
:
50-
, I .,
.
, .
,
, .
,
,
[IV .].
,
, ,
, -
. ,
,
.
(. ),
-I stefan }l
[]. 143
,
, , ,
( ),
Stfanoj ,
, .
,
. /
,
,
:
128
( )
129
, I
, , 30.3:25.2 cm
,
. 1989/1
(: )
130
1955 1956 . .
.
2000 .
, , .
- ,
,
, ,
, , ,
,
. ,
(. III, . 1 2),
(. IV, . 1-4). , ,
.
,
, ,
.
, - ,
, , ,
, -
, I I .
. . ,
I . - . ,
, , ,
I , . .
, III IV .
IV . - ,
.
. ,
. , -
131
, , VIII I . 144
, 2-3
. , ,
, .
V ,
,
, .
.
, .
, .
, :
- ... ,
:
( . .),
, ,
,
I ,
() I I .
/
, ,
, ..
132
, , ,
2000 , , ..
,
990- .
,
2
.
, ,
. !
,
, . ,
,
. ,
, V ,
.
990- , - , .
,
,
, ,
.
* * *
,
133
. . V ,
.
, ,
, , .
Cod. gr. 880, fol. 407v-408r ,
,
. 145 ,
,
,
: , , , . ,
, ,
;
. 146 , ,
,
. 147
-
134
.
/ , . , ,
, , , , .
,
,
,
,
, .
,
, , ,
,
.
,
. 148
,
,
.
135
,
1950
:
, .
- . 149
,
.
.
,
.
,
, .
, ,
, .
,
.
136
1999
137
-
.
1920- , 150
1954
, 151 ,
1961 ,
-
:
,
,
. ,
, - ,
- ,
.
,
,
:
,
, . ,
, , , ,
, 1057 ,
. -,
! . : -
138
,
,
.
, , .. ,
- , , - , . , ,
-
, .
, ,
,
. 152
,
,
, ,
, . 153
,
, 154
,
, .
1999
139
140
-,
,
,
.
,
. ,
- , ,
,
,
. , ,
.
-
, 155 , ,
,
. ,
-
,
,
. 156
, .
,
,
, -
.
I
1979
141
142
,
867
: Dumbarton Oaks Press
( )
I
1979
143
144
-
()
, .
,
, , .
, .
, :
,
, : . 157
, , , , , ,
: , , .
* * *
-
, ..
1037 1057 ,
. 158
.
, -
. ,
,
145
- ,
-
(
) !
.
, ,
,
XI .
,
159 ,
, ,
,
, .
- . , -
,
,
V 381 , , , ,
, . 160
,
. 161
XI
146
,
1954
. 162 ,
XI .
, ,
1018 .
,
- ,
.
,
.
,
, ,
- ,
.
,
-
.
,
,
,
,
.
I
1979
147
148
, ,
,
, ,
,
. 163
,
, 971
(),
.
, , ,
, ,
. 164
. ,
,
,
. . . ,
,
.
,
I , 165 ,
- : ,
.
- . 166
,
970-
1979
149
150
1971
-
, 167
.
, .
,
,
,
.
/, ,
, .
, 168
,
, . 169
,
. ,
,
, ,
,
. 170
, , 970-
,
991
151
152
.
.
?
, .
,
.
, , ,
, . 171
, , , .
, 172 .
, ,
, ,
.
,
-. .
,
,
I
1989
153
154
, -
.
,
, .
,
.
,
,
. , ,
,
173 .
, ,
, . ,
. ,
,
, , , ,
,
,
,
, .
* * *
, I
,
155
156
, I
,
157
, ,
( ),
,
, , + ,
.
, , .
, , .
* * *
, , ,
:
.
.
- ,
.
, ,
- ,
, -
, . -
,
.
-,
158
- , .
, .
-
,
,
.
10 ,
, .
. , ,
,
, ,
, . , 10
,
,
.
,
, . -
-
.
, ,
, , . .
159
, .
,
:
1. V
() .
325
, ,
. , 343 ,
, 174 V
458 ,
, (518)
V .
,
,
, ,
.
-
160
,
, .
2. . .
,
:
. , ,
,
, ,
. ,
-
,
V .
3. ( ) ,
( )
, ,
, V
.
4.
, .
997
, -
,
, -
161
.
. ,
,
.
, 175
,
.
5.
, .
- .
- ,
,
,
, .
,
. ,
.
-
90- .
6.
:
, - 1037 ,
162
.
, ,
, 1950- .
,
, ,
.
,
, V .
.
6 ,
,
. .
5 ,
- .
,
,
.
.
-
163
,
, ,
, ,
,
. ,
,
,
- , .
7.
990-
,
,
,
-
,
.
8. 2000 ,
, ,
990- ,
, -
,
, ,
.
164
: .
.
,
( ),
, ( ) . ( )
,
.
,
, ,
- - , , ,
,
,
- , , a .
-
.
, , , .
.
3 4 , - V .
V -. V
165
,
,
. 176
, .
,
, , , . /, , . , ,
, . , V, V
V ,
,
1 4 % ,
, .
-,
- : , 177
, 9 ,
,
, , ,
166
, .
! . ,
, , , ,
.
,
. :
- ?
?
?
,
, . 178
- . . , 179 ,
1930- , , .
1970- 1980- , , ,
, .
,
1979, 1980 1981 ,
. . , ..
.
-
167
, , ,
.
,
.
,
.
, -
, ,
, .
,
, ,
,
.
.
,
IV
,
. (324-337) , : ,
(Agia Sofa, Agia Dunmhj Agia Ernh),
II
(337-361), .
168
,
Meglh
'Ekklhsa
(360-370).
361 381 ,
IV
; 404
,
,
,
.
, II (408-450),
.
532
. ,
,
,
- .
, ,
- ,
529 ,
, ,
, . 180
,
, ,
.
.
169
,
, ,
.
V
. .
971 976
, 181
().
,
, , ,
, , ,
.
, , .
, 182
, - (t perikallestt tn Boulgarikn
kklhsin). 183 ,
, :
, 1018-1019
170
. 184
, 185 .
, ,
186 140 ,
,
, , ..
: , , ,
().
869 . , 200
, ,
,
,
,
, .
, 8 2006
171
- , ,
,
. , ,
.
2
Henry Holland, TRAVELS IN THE IONIAN ISLES, ALBANIA, THESALY, MACEDONIA
& C. DURING THE YEARS 1812 AND 1813, London, 1815.
3
TRAVELS IN NORTHERN GREECE by William Martin Leake in four volumes,
London, 1835 (Reprint Amsterdam: A. M. Hakkert, 1967.)
4
,
, ,
, . ,
,
,
, ,
.
- .
. ,
, : ,
2
1986.
5
, I I ( ), , 1848; ,
2
1877 : , 1978.
6
. 100: , ,
, (
).
, .
. , ,
, , XI . [...] ,
, , ;
. ,
, 100 58 ,
, ;
, .
; .
,
, .
, . ,
.
7
Ch. Du Cange, FAMILIAE AUGUSTAE BYZANTINAE I, PARIS, 1680, . 174-175
172
, ,
: O
rciepiskopoi Boulgaraj, Cod. gr. 880, fol. 407v-408r, , Mosqu. Syn. 286 (Vladimir 324),
Ordo episcoporum, .
: .
, , , 21931, . , 1970,
1978, . 316, V/1968,
. 109-111, : . -,
(PALAEOBULGARICA, V/2000, 3, . 21-49). .
L. Stienon, NOTES DE TITULATURE ET DE PROSOGRAPHIE BYZANTINES Adrien (Jean)
et Constantin Comnne, sebastes (REVUE DES TUDES BYZANTINES XI/1963), c. 179192. . . , PARIS GR. 880.
, J, JE (, /1969, . 191-202);
ORDO EPISCOPORUM PARIS GR. 880 JJ -
( 1100- 1,
, 1970, . 131-147) : .,
, , 1982. .
. - (. -).
: 9. [] ,
, [..
]. [.. ,
, , ] V/1968, . 110.
-, . 133 .
8
: ,
, , : Y.... NN C . . WN WN NOMWN NH WN DD NW.... S *) [*) , , ,
W, . . 800;
. ], . . .... () .... () 6520 ( 6820?).
, -,
V (13001320), ( ) ,
.
9
.: . , , : , 1998, . 422. . . , , -
173
, , 1924 ( : ,
1995) . 196 ,
, :
, . , 1997, . 175179.
10
,
, .
( ),
- .
- 1877-1878
.
11
I , .-, 1886.
, 6,
. , -- V/1891.
12
. ,
,
, . . , . . (. . 4), . 117 .
.- 5000 .
13
.: . . , II I.
i i 1898 (I
IV/1899, . 86-90); . . , I. I, .-, 1909, . 228-234.
14
(1845-1928)
,
. 1913 .,
( !);
1927 , , -
- , . .
( ) , , ,
1940-
. -
, . . , , . -, : , 1996-1997.
174
15
(1844-1925) -
. ,
,
Seminarium Kondakovianum,
.
16
. .
17
. (1859-1943),
,
, . . . ,
- ()
,
, 1920 ,
,
. ,
, ,
:
, ? [...]
. -
, ,
, . . ,
, , 1898.
,
. . , , 2001,
. 28, . 20 ( .).
18
G. Millet, LCOLE GREQUE DANS LARCHITECTURE BYZANTINE, Paris 1916 (=BIBLIOTHQUE DE L'COLE DES HAUTES TUDES, SCIENCES RELIGIEUSES 26), . 40-43,
. 19-20. . , . 1-18.
19
, , , , .
20
, , , -
,
175
.
, .
21
. Schmidt-Annaberg, DIE BASILIKA AJA SOFIA IN OCHRIDA (DEUTSCHE BAUZEILV/1921, Nr. 44, c. 193-196, Nr. 47, c. 205-208, Nr. 48, c. 209-212).
TUNG
22
. , . .
, : , 1996.
, ,
(F. Forlati / . Brandi / Y. Freudevaux, SAINT SOPHIA
OF OCHRIDA. PRESERVATION AND RESTORATION OF THE BUILDING AND ITS FRESCOES.
Report of th UNESCO Mission of 1951, MUSEES ET MONUMENTS 4, Paris, 1953,
. 6),
,
.
arbara-aria Schellewald, DIE ARCHITEKTUR DER
SOPHIENKIRCHE IN OHRID, Bonn, 1986, .
, .
, 1960- 30 -
,
. ,
, ,
, ,
-
-
, - , -
-, .
23
24
. ., . 310.
( XLIII,
- - 21, , 1930, . 27-31).
, ,
1919 , , 1924
,
(ALTE BULGARISCHE
KUNST / LANCIEN ART BULGARE / EARLY BULARIEN ART ),
,
, . -,
(GESCHICHTE DER BULGARISCHEN KUNST
BIS ZUR EROBERUNG DES BULGARISCHEN REICHES DURCH DIE TRKEN, Berlin/Leipzig,
1932), .
176
25
(
I/1921-22, . 186-205); LARCHITECTURE RELIGIEUSE BULGARE, Sofia, 1924.
26
, ,
30 1944 .
27
,
. - ,
,
1018 .
1960- 1970-
, ,
, ,
- .
.
, , 2001, .
28
( III cepja, 3/19241925, . 123-132).
29
( III cep., 6/1931, . 123-132).
30
, C, 1934, . 33 .; (
, , 1937).
31
, , , 1922
32
., J ? ,
1918.
33
, . 17.
,
:
( J, , 64, /1901, . 109145); J J . ( ,
76, 46/1908, . 213-307); J J
( , 84, 1910, . 61-156);
J ( , 88, 52/1911, . 267303); J ( , 53/1911, .
175-267).
34
N. Okunev, FRAGMENTS DE PEINTURES DE L'EGLISE SAINTE-SOPHIE D'OCHRIDA
(MELANGES CHARLES DIEHL, vol. II, Art, Paris, 1930, c. 93-131 .
J. Mysliveek BYZANTINOSLAVICA 10/1949, c. 210 .).
35
G. Millet / A. Frolow, LA PEINTURE DU MOYEN GE EN YOUGOSLAVIE III, Paris,
1954, c. VIII . I-XI.
36
177
IV-XII . (
V/1922-1925, , 1926, . 523 .). .
, : , 1976, .
74 145,
.
37
.
, , 1090 1126 ,
,
. .
,
(, 66). [. ] ,
,
[prn pntwj tn tj Beltzaj piskopn nadxetai].
, [kaqolikoj
naoj], ,
. , - .37 ,
- , -
(, 67) ,2/1994, . 35 . ,
-
(. ,2/1994, . 36, . 48),
. , ,
( . ,
. 98 .). , ,
,
1037
, .
. ,
, -,
,
, ,
,
, ,
-, ,
-, - ,
,
178
,
, ,
, ,
.
. . ,1/1974: . ,
, (1090
1126), . ,2/1994
. , , !
, . - ,
( - !)
,
, .
. , ,
, ,
,
( ?)
. , -
,
.
, , 2001, . 83-87, . 27.
38
, . , ,
,
90-
, .
, , ..
,
,
1037
.
,
, . . , . 133 .
39
179
: , 1946,
. 40-42. -,
.
, : , 1959, . 283-290.
- .
40
. -, . 137 .
41
. , .
99 264. . , .
, ,
. . -, . 37.
42
.
-, . 133 .
43
,
,
,
,
, . , .
(, , ), : . , 2005, . 318-338
- . 321 . 1948
,
, .
,
,
.
, ,
.
44
.
( 12 , 3, /: , 1966). . LEXIKON DER KUNST , Leipzig: VEB E.A.Seemann Verlag, 1974, c. 609-610; LE2
XIKON DER KUNST V, Leipzig: E.A.Seemann Verlag, 1993, c. 252-253
Deutscher Taschenbuch-Verlag, Mnchen,
1996, 21998, DIGITALE BIBLIOTHEK, Bd. 43,
Berlin: Directmedia Publishing GmbH, 2001. . MACEDONIA ENCICLOPEDIA DELLARTE MEDIEVALE VIII, Roma, 1998, c. 65-71.
45
Assen Tschilingirov, DIE KUNST DES CHRISTLICHEN MITTELALTERS IN BULGARIEN,
Berlin: Union Verlag/Mnchen: C.H.Beck, 1978.
,
, . .
180
46
M. Bitschew, DIE ARCHITEKTUR IN BULGARIEN (Von der ltesten Zeit bis zur
Nationalen Befreiung 1878), Sofia: Femdsprachenverlag, 1961, c. 32.
, , .
47
, (
, 1965), . 83 ., . 77; .
, : , 1964.
48
B. ,
( I, :
, 1976, . 74 .).
49
H. -, , , 1984, . 34-36; . ,
, , 1987, . 74 ., . 37.
50
. -, . 42.
51
-
1941-1944 ,
( - !),
. -
, , -.
52
.
-,
,
, ,
.
. .
. -,
, ..
53
Djurdje Bokovi, LARCHITECTURE DE LA BASSE ANTIQUIT ET DU MOYEN AE
DANS LES RGIONS CENTRALES DES BALKANS (ACTES DU XII CONGRS INTERNATIONAL
DTUDES BYZANTINES, OCHRIDE 1961, I, Beograd, 1963, c. 155-163)
54
Djordje Strievi, LA RENOVATION DU TYPE BASILICAL DANS L'ARCHITECTURE
e
e
ECCLESIASTIQUE DES PAYS CENTRALES DES BALKANS AU IX -XI SIECLES ( ,
. 165-211).
55
. . , XI-XII (RAPPORTS DU XII
CONGRES INTERNATIONAL D'TUDES BYZANTINES, Ochride 1961, V, BelgradeOchride, 1961, c. 105-134) : ., ,
: , 1971, . 170-201.
56
ACTES DU XIIe CONGRES INTERNATIONAL D'TUDES BYZANTINES, OCHRIDE 1961, I,
Beograd, 1963, c. 387-407.
57
181
,
60-, 70- 80- .
: W. Sas-Zaloziecky, DIE BYZANTINISCHE BAUKUNST IN DEN BALKANLNDERN
UND IHRE DIFFERENZIERUNG UNTER ABENDLNDISCHEN UND ISLAMISCHEN EINWIRKUNGEN (=SDOSTEUROPISCHE ARBEITEN 46, Mnchen, 1955); R. F. Hoddinott,
EARLY BYZANTINE CHURCHES IN MACEDNIA AND SOUTHERN SERBIA. A Study of the
Origins and the Initial Development of East Christian Art, London, 1963; R.
Krautheimer, EARLY CHRISTIAN AND BYZANTINE ARCHITECTURE (=THE PELICAN
HISTORY OF ART Z 24), Harmondsworth, 1965 R. Hamann-MacLean / H. Hallensleben, DIE MONUMENTALMALEREI IN SERBIEN UND MAKEDONIEN VOM 11. BIS
ZUM FRHEN 14. JAHRHUNDERT, I Bildband, Gieen 1963 (=OSTEUROPASTUDIEN DER
HOCHSCHULEN DES LANDES HESSEN, Reihe II, MARBURGER ABHANDLUNGEN ZUR
GESCHICHTE UND KULTUR OSTEUROPAS, hrsg. v. H.-B. Harder und P. Scheibert 3).
,
,
, , . ,
, - .
58
,
( .
, , XIV, 1-2, , 1983.
59
: , , , , (16,14); ,
(16,5); ,
,
(16,7).
60
26 26 378 , , ,
,
9 V 378
. Ammianus
Marcellinus, RERUM GESTARUM LIBRI XXXI .
/1958, . 158-190; : Ammianus Marcellinus,
RMISCHE GESCHICHTE, lateinisch und deutsch und mit einem Kommentar versehen
von Wolfgang Seyfart, IV. Teil, Buch 31, Berlin: Akademie-Verlag, 1971
(=SCHRIFTEN UND QUELLEN DER ALTEN WELT, hrsg. v. Zentalinstitut fr Alte
Geschichte und Archologie der Deutschen Akademie der Wissenschaften zu
Berlin, Bd. 21,4), c. 241-297. 31-
182
, ,
.
(Migne PG 117, . 367), ,
, (SCRIPTORUM VETERUM NOVA COLLECTIO E VATICANIS CODICIBUS
EDITA AB ANGELO MAIO BIBLIOTHECAE VATICANAE PRAEFECTO V, Romae: Typis
Vaticanis MDCCCXXXI, . 66-68) ,
,
, , . : () ,
, , , , , , , , (), , ,
. . (),
, ,
: -
, 1997, . 43-44.
61
Migne PG, 124, . 5448-20 . , ,2, , 1994, . 233;
.
62
/ ,
( , /1997, 5,
, . 21-38.
63
-, . , , , 1978, . 11,
, 1 4 % ,
- -
. ,
.
64
. , AETHICUS PHILOSOPHUS
COSMOGRAPHUS , 1, : Ziezi
ex quo vulgares, 2005, . 55-62 197-215 .
65
.
,
66
, 27 , . , , 1: ...[],
...
[...]
: , , .
, . , ,
, : , 1966, . 175.
.: , . I
,
1924 ( : . ,
1965, . 207-210, , J. , . . (. . 9),
. 317-319, .
67
183
. , : , 1960, . 370-371. . , .
. (. . 64), . 86 . . 109 . 105.
68
- . : i,
I I , .-, 1901 Jacques Zeiller, LES
ORIGINES CHRTIENNES DANS LES PROVINCES DANUBIENNES DE LEMPIRE ROMAIN,
Paris: E. De Boccard, 1918.
69
. . . , (395-518 .), .-:
, 2003, . 315: , ..
. , ,
.
..
70
, . 342.
71
.: . . , , .
., . . . , : , 1994, V, 172829, . 317: ,
w, ,
. . : IOANNIS MALALAE
CHRONOGRAPHIA, recens. I. Thurn (=CORPUS FONTIUM HISORIAE BYZANTINAE, vol.
XXXV, ser. Berol., Berolini et Novi Eboraci: Walter de Gruyter, 2000), c. 29531-32.
,
makkllhj (), ,
.
. . . , . ., . 332.
72
. , , 516 () , . 315.
. . i, . ., . 385-395 J. Zeiller, .
., . 133-172. 518
, .
() /. , De artibus...,
.
73
. : Alexandr A. Vasiliev, JUSTIN THE
FIRST. AN INTRODUCTION TO THE EPOCH OF JUSTINIAN THE GREAT, CAMBRIDGE, Mass.:
Harvard University Press, 1950 (=Dumbarton Oaks Studies 1).
: Klaus Rosen, IUSTINUS I (REALLEXIKON FR ANTIKE UND CHRISTENTUM, XIX, Stuttgart: Anton Hiersemann, 2001, . 763-778).
74
.
: . , V .
, .-: , 21997; - . Mischa
Meier, DAS ANDERE ZEITALTER JUSTINIANS. KONTINGENZERFAHRUNG UND KONTIN-
184
75
II/1958, . 47.
76
/1958, . 71.
77
. . j, j
j j ,
. j , :
j j , j j. . . , . ., . 10. ,
, , .
.
- .
78
: j . , j j. j , j
j.
j. , .
,
,
, , .
79
80
81
82
: j . - . , j . [...] j
, j Jj,
.
,
.
83
. , . 9 .
185
84
: ... j j - :
, . j, , j j ,
j .
85
. 11
86
, . 11 .
87
, . 15-17.
88
, . 21-25.
89
, . 18-19.
90
o Daniele Farlatus, ILLYRICUM
SACRUM I-VIII, Venetiis: Apud Sebastianum Coleti, 1780-1817.
91
, . ,
, I, , 1910,
681 865 ,
: ,
- ( 1926, 28/29,
. 77-99) ,
. (1100 I,
1995, . 182-194).
, J , . . (. . 9)
,
V
, ,
. II/1958, . 47. ,
,
.
92
( 535 )
() HIEROCLIS SYNECDEMUS ET NOTITI GRC
EPISCOPATUUM... ex recognitione Gustavi Parthey, Berlin, 1865 (Repr. Amsterdam:
A.M.Hakkert, 1967), 653,1, c. 15.
93
. . ,
I, , 1985, . 118:
. , ,
,
, ,
, , , , ,
, (Lucndon tn n 'Epeirtaj) ,
. , ,
, 518 . . . .
94
, 518
186
527
,
. .
:
Mischa
Meier,
DAS
ANDERE
ZEITALTER
JUSTINIANS.
KONTINGENZERFAHRUNG, . . (. . 74), - .
95
PROCOPII CAESARIENSIS OPERA OMNIA, recogn. Jacobus Haury, III HISTORIA QUAE
DICTUR ARCANA (ANEKDOTA), edit. Gerhard Wirth, Lipsiae: Aedibus L. G. Teubneri,
2
1963, c. 119, 18,42 . : , , , 1983.
96
. . Stein, GESCHICHTE DES SPTRMISCHEN REICHES, Wien, 1928, c. 241.
97
Procopii Caesarensis opera omnia, recogn. Jakob Haury, IV DE AEDIFICIIS,
Lipsiae: Aedibus L. G. Teubneri, 21964.
98
. . (. . 72), 518 (), , . 316.
99
...
. , ,
,
,
, .
, ,
. ,
.
, 12 ,
,
. , ,
,
.
100
, 517 ().
101
. ( , .
316), .
( , . 326-376) , ,
-
.
102
15-
103
. ., . 27-33.
104
. G. Prinzing, ENTSTEHUNG
UND REZEPTION DER JUSTINIANA-PRIMA-THEORIE IM MITTELALTER (Byzantinobulgarica, V, 1978, . 269-287).
105
. :
- , ,
, Jj, j (. j) Jj. j
: ,
187
j . . , , ,
, 1893, . 68.
106
. . , . 7.
107
,
1980- , ,
1912 1985 .
108
, , 15
.
109
. -, . 184.
1970- 1980-
,
, . ,
, ,
, .
110
,
, , ,
( ) , 864, . . , . . . 38 .
.
111
. , . . . 38. , J. J, . III, j, 1985
J, . I, j, 1985.
. , , : j
j . ,
j j j ( J VII
( J, . III, . 37 .
112
. . ,
,
, ,
. ,
,
188
, ,
. Max
Vasmer, DIE SLAVEN IN GRIECHENLAND, Berlin 1941 (=Abhandlungen der
Preuischen Akademie der Wissenschaften, Phil.-hist. Klasse Nr. 12; Reprint
Leipzig 1970, 21977 =Subsidia byzantina. Lucis ope iterata IV), .
113
.: . ,
, I , : , : ,
2006, . 280-304.
114
, -
, ,
,
, .. : .
| y . . . .
y .
115
,2/1994, . 36. . -, . 37.
116
. ., . 41.
117
. . . . 57.
118
,
DIE KUNST DES CHRISTLICHEN MITTELALTERS IN BULGARIEN (. . 46)
, .
( , 23. V 3. VI 1981, .
. 1
, 1983, . 17-33); BERLIEFERUNG UND INNOVATION IN DER MITTELALTERLICHEN KUNST BULGARIENS [
] (ARTE MEDIEVALE 4, 1/1988, c. 6599) DIE CHRISTIANISIERUNG RUSSLANDS UND BULGARIEN [
, 13-16 1988 ., /, (TAUSEND JAHRE TAUFE RUSSLANDS. RUSSLAND IN EUROPA. Beitrge zum Interdisziplinren und kumenischen
Symposium in Halle/Saale, 13.-16. April 1988, Herausgegeben von Hermann Golz
unter Mitarbeit von Axel Meiner und Peter Weniger, Evangelische Verlagsanstalt, Leipzig 1993, c. 423-468). : . ,
/ / ,
2002; . , ,
2001.
119
N. Moutspouloj, 'Anaskaf tj basilikj to `Agou 'Acilleou, ('Episthmonik 'Epethrj tj Polutecnikj Scolj to Panepisthmou Qessalonkhj
5/1971-1972, Qessalonkh, 1972.
120
Panagithj Bokotpouloj, `H kklhsiastik rcitektonik ej tn Ditikn
Steren `Ellda ka tn Hpeiron, p to tlouj to 7ou mcri to tlouj to
10ou anoj, Qessalonkh, 1975 (=Buzantin mnhmea 2).
189
121
. W. Sas-Zaloziecky, . . (. . 57).
, :
,
, .
. (),
. 1 ( /1948, . 14),
.
122
123
. . ,
,
,
. -, . 113 .
124
. . . , , I , 2
2
, 1971
. 652-668,
.
125
, . 136. .
, . 1-18.
129
. . -
, ,
:
-
, ,
,
, , .
. : . Schellewald,
NEREZI (RBK VI, . 941-942).
130
.
(. . 17), . 135,
, . 8 .
131
. , . ., . 107, . ,
, 1951, . 20, -:
190
1808 ... - -,
. ,
s ja .
.
, ,
, ...
132
,
. 1037
, ,
. ,
,
. ,
.
1950-
.
: Ferdinando Forlati / esare Brandi / Yves Freudevaux,
SAINT SOPHIA OF OCHRIDA. PRESERVATION AND RESTORATION OF THE BUILDING AND
ITS FRESCOES. Report of th UNESCO Mission of 1951 (MUSEES ET MONUMENTS 4,
Paris, 1953, . 8 .); . . 8, 11 17.
133
. , . 8.
134
Germanj ka Gabril n Bodhnoj ka n t Prspa
, (. . 7).
135
Flippoj n Lucnd: t plai mn Sassarp prosagoreuomn: nn d
'Acrdh .
136
. P. Bokotpouloj, . . (. . 120), . 80-86.
137
. , (.
. 17), . 293-309.
138
.-. Schellewald : DIE ARCHITEKTUR DER SOPHIENKIRCHE
IN OHRID, phil. Diss., Bonn, 1986, . 102.
139
. ., . 90.
140
. Paolo Veronese, WERDENDES ABENDLAND, Baden-Baden: Holle Verlag,
2
1979, c. 243 .
141
. ., . 90.
142
. ( to Cristo to Pantepptou) , 1080-
. Wolfgang Mller-Wiener, BILDLEXIKON ZUR TOPOGRAPHIE
191
. -, . 7.
(. , . 135)
,
, (
) . , , ,
,
, ,
-
148
192
,
, .
149
. , ,
,
,
, .
150
. -, . 34.
151
. . 35.
152
.. ( , . 174-175 198)
. . -,
-
. , . . - , .
. .
153
. : ACTES DU XII CONGRES INTERNATIONAL D'TUDES BYZANTINES, OCHRIDE 1961, I, Beograd, 1963.
154
. .
155
1979 , ,
. . ,
.
156
.: . ,
.
1954 ( 6-7/1955-56,
, 1956, . 251-252); . -,
. .
( MEJ 1/1955-1956,
1956, . 37-67); . . , XI-XII (RAPPORTS
e
DU XII CONGRES INTERNATIONAL D'TUDES BYZANTINES, Ochride 1961, V, c. 114121, .: , . 174); R. Hamann-MacLean / H.
Hallensleben, DIE MONUMENTALMALEREI IN SERBIEN UND MAKEDONIEN VOM 11. BIS
ZUM FRHEN 14. JAHRHUNDERT, I Bildband, Gieen 1963, c. 16, . I, . 11
(=OSTEUROPASTUDIEN DER HOCHSCHULEN DES LANDES HESSEN, Reihe II,
MARBURGER ABHANDLUNGEN ZUR GESCHICHTE UND KULTUR OSTEUROPAS, hrsg. v.
H.-B. Harder und P. Scheibert 3); . Pa, AJCAPJE (
VIII,2/1964, MELANGES GEORGES OSTROGORSKY II, 1964, . 355-381);
A. Grabar, LES PEINTURES MURALES DANS LE CHOEUR DE SAINTE-SOPHIE D'OCHRID
(CAHIERS ARCHEOLOGIQUE XV/1965, 257-265); R. Hamann-MacLean, DIE MONU-
193
MENTALMALEREI IN SERBIEN UND MAKEDONIEN VOM 11. BIS ZUM FRHEN 14.
JAHRHUNDERT, II GRUNDLEGUNG ZU EINER GESCHICHTE DER MITTELALTERLICHEN
MONUMENTALMALEREI IN SERBIEN UND MAKEDONIEN, Gieen, 1976, c. 74, . V
(=OSTEUROPASTUDIEN DER HOCHSCHULEN DES LANDES HESSEN, REIHE II, MARBURGER ABHANDLUNGEN ZUR GESCHICHTE UND KULTUR OSTEUROPAS, hrsg. von H.-B.
Harder und P. Scheibert 4); V. J. Djuri, BYZANTINISCHE FRESKEN IN JUGOSLAWIEN,
Mnchen, 1976, c. 10-12, 233 ., . I-III; Ann Wharton Epstein, THE
POLITICAL CONTENT OF THE PAINTINGS OF SAINT SOPHIA AT OHRID (JAHRBUCH DER
STERREICHISCHEN BYZANTINISTIK, 29/1980, c. 315-329); . . ,
- (
17/1986, . 5-19); . Miljkovi-Pepek, LA PEINTURE MURALE CHEZ LES SLAVES
MACEDONIENS DEPUITS LE XIe JUSQU'A LA FIN DU XVe SIECLE, (XXXIII CORSO DI
CULTURA SUL ARTE RAVENNATE E BIZANTINA, Ravenna, 1986, SEMINARIO
INTERNAZIONALE DI STIUDI SU LA MACEDNIA IUGOSLAVA), c. 279-310; . .
, , , 21988, . 80 ., 100,
109, 218, . 177-181. ,
.
157
, 1:23. . 7:14. ,
, ,
, , (. .
1:12; 8:16; 5:1; 2:15).
158
. . . . , -
( 17/1986, . 5-19,
: ,
(1037-1056)
,
,
.
159
,
, (. . 45), LEXIKON DER KUNST
ENCICLOPEDIA DELL'ARTE MEDIEVALE (. . 44). ,
.: ,
-V , , 1983; ., RITRATI DI SEI PAPI NELL
CATTEFRALE DI SANTA SOFIA A OCRIDA BALCANICA. STORIA, CULTURA, POLITICA,
Rivista trimestrale, marzo 1983, anno II, numero 1, c. 3-16.
160
.
, I (. . 113)
194
161
, .
- , .
162
. . , . . (. .
156).
163
, ,
-, .
,
1037 , .
164
. BERLIEFERUNG UND INNOVATION IN
DER MITTELALTERLICHEN KUNST BULGARIENS (. . 118), . 65-99 DIE CHRISTIANISIERUNG RUSSLANDS UND BULGARIEN (TAUSEND JAHRE TAUFE RUSSLANDS.
RUSSLAND IN EUROPA. Beitrge zum Interdisziplinren und kumenischen Symposium in Halle/Saale, 13.-16. April 1988, hrsg. von H. Golz, Leipzig, 1993, c. 423468) . --,
, 2002, . 129-158, . -V.
, , , . ,
, ,
.
, , .
165
. . , . . (. . 55), . 190 .
166
. M-, (-
j III/1975), , 1975.
167
-,
. ( , 1971,
4, . 38-40.
168
, , (
?) , . 1970 , .
195
169
. : 1037
--, , 2002 (.
-, . 164).
170
, -.
171
, . 142.
172
173
I
i
, .-, 1875, . 143, : `.
.
174
. . i, . ., . 331.
175
. . 125.
176
196
,
, ,
.
177
. ,
,
, , ,
.
.
. .
178
/ , . : . , 1912-1962.
, , 1962; , .
, :
, 1977. 1980- ,
. : CARIIN
GRAD. RECHERCHES ARCHOLOGIQUES FRANCO-YOUGOSLAVES CARIIN GRAD I-II,
Belgrade/Rome: Institut Archologique de Belgrade/cole Franaise de Rome,
1984, 1990. 1999 ,
. Bernard Bavant /
Vujadin Ivanievi, CARIIN GRAD: ISTRAIVANJA U 1999 GODINI : www.ai.sanu.ac.yu/inst_sites_caricingrad.htm
179
197
()
,
, , .
182
. (. . 122) .
183
184
,/1994, . 102.
V V , -
, (Cod. Sinait. 508/976);
- . Franz Dlger, REGESTEN DER
KAISERURKUNDEN DES OSTRMISCHEN REICHES I, Mnchen/Berlin 1924, c. 103-104,
Nr. 806-808; : E. Konstantnou Tgou-Stergidou, Ta
scetik me tn rciepiskop 'Acrdaj sigllia to Basleiou B/, Qessalonkh
1988; : . . , I
. , .-, 1911 ( E. Konstantnou Tgou-Stergidou), . 542-544, : . , , ,
2
1931, : 1970, 1978, . 547-562 VI/1960, . 40-47.
. : . , (. .
9), . 55-59 B. Grani, KIRCHENRECHTLICHE GLOSSEN ZU DEN VOM KAISER
BASILEIOS II. DEM AUTOKEPHALEN ERZBISTUM VON ACHRIDA ERTEILTEN PRIVILEGIEN
(BYZANTION 12/1937, . 395-415).
, , , , ,
() .
,
, , ,
,
.
, , . , .
., . , .
1019 1020 .
( 76, 46/1908, 1-62)
.
- ,
(-V ), , 1997,
. 52-106,
,
.
198
. .
, 1966 , OB DIE
JENE DREI URKUNDEN DES KAISERS BASILSIOS II. ZU GUNSTEN DES OCHRIDENSISCHEN
ERZBISTUMS AUTHENTISCH SIND? ( :
,
: . , , , 1985,
. 698-708) , 1969 , ( 1014), : 1000
. 10
15 1969 , 1971, . 21-56 , , . 239-288, E. Konstantnou Tgou-Stergidou (. -)
,
. . ,
(, V/1966, . 5175), ( ,
/1969, . 125-139), LILLYRICUM ET LA QUESTION ROMAINE LA FIN DU Xe ET AU
e
DBUT DU XI SICLE. Autour de lglise autocphale de lEtat de Samuel (LA
CHIESA GRECA IN ITALIA DALL VIII AL XVI SECOLO, ITALIA SACRA, 20-22, Padova,
1973, . 927-969, : . ,
, , 1982.
185
,
. . , , ,
, .
186
: Johannes Dominicus Mansi, SACRORUM CONILIORUM
NOVA ET AMPLISSIMA COLLECTIO XVI, Parisis/Leipzig, 1901 ( Graz: Akademische Druck- und Verlagsanstallt, 1960). . V/1961, . 113-118)
- :
DECREES OF THE ECUMENICAL COUNCILS, Volume One Nicaea I to Lateran V,
Edited by Norman P. Tanner S.J., London/Washington/Georgetown: Sheed & Ward
/ Georgetown University Press, 1990, .