yxþT×eà ØÁ‰§êE ÁäK‰sþÃêE ¶pBlþK

yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÂ

ST‰tJ

xú¬¸
b¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
PÊS åÄþ×vþiêL mM¶Ã
hùlt¾ XTM

~ÄR 1995 ›.M

xÄþS xbÆ

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R

 gI
¥ W Å
¼. XÃNÄNÄ*N BR bqÜ«Æ ym«qM xs‰R................. 49
m. ymk§kà wu kxþ÷ñ¸ UR XNd¸mUgB ¥DrG
s. kL¥T XNQSÝs¤ÃCN kwQ¬êE xdUãC 50

yxþT×eà ØÁ‰§êE ÁäK‰sþÃêE ¶pBlþK UR ¥ÈÈM............................................................... 52

3.7. «Nµ‰ y¥Sf{M xQMN mgNÆT................................. 52
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT
gI h. xND yU‰ xg‰êE xmlµkT XMnT mF«R ....... 54
±lþsþÂ ST‰tJ IV l. yÄþPlÖ¥sþ ÑÃt¾ xQM mF«R ........................... 56
m G bþ à ......................................................................... 1 ¼.bxfÉ{Ñ §Y xStêIå çcWN ¥útF# ¥StÆbR

1. yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCN mnšãC ..............

KFL hùlT
1.1. L¥T yÁäK‰sþ SRxT GNƬ XNd±lþsþ 1
kxgéC UR y¸ñrN yGNßùnT ±lþsþ
mnš ............................................................... 5 61
1.2. xg‰êE KBR XNd±lþsþ mnš .................................. 16 1. yxF¶µ qND xgéC......................................................... 61
1.3. GlÖƧYz¤>N XNd±lþsþ mnš ................................. 21 1.1. x«Ý§Y ±lþsþ......................................................... 62
2. yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ GïC.................... 23 h. ¯rb¤T xgéC kL¥¬CN xµ*à çcW ÍYÄ......
3. yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ST‰tJãC................... l. ¯rb¤T xgéC kÁäK‰sþÃCN ¥bB xµ*à 64
3.1. êÂW Tkùr¬CN bxgR WS_ y¸s‰W 23 çcW ÍYÄ..........................................................
XNÄþçN ¥DrG...................................................... 27 ¼. yL¥TÂ yÁäK‰sþ xjNÄCN bxgécÜ §Y 66
3.2. xþ÷ñ¸N ¥:kL Ãdrg ST‰tJ............................. 29 ÃlW tIXñ........................................................... 69
3.3. bbqE _ÂT §Y tmSRè _QäCN xàõ m«qM. 32 1.2. x¤RT‰N b¸mlkT LNktlW y¸gÆN ±lþsþ...... 69
3.4. bbqE _ÂT §Y tmSRè xdUãCN mqnS............ 35 h. yTSS„ ÍYÄ.......................................................... 71
3.5. lxdU tU§unTN mqnS....................................... 41 l. lmLµM wÄJnT XNQÍT yçnW gi bùDN...... 74
3.6. BÝT ÃlW ymk§kL xQM mgNÆT.................... 43 ¼. bx¤RT‰ §Y lþñrN y¸gÆ ±lþsþ....................... 79
h. bbqE ySUT TNt §Y ytmsrt GNƬ ¥µÿD 45 1.3. bî¥lþà §Y y¸ñrN ±lþsþ.................................... 79
l. bsW ¦YL BÝT §Y Ãt÷r yGNƬ S‰ mS‰T 47 h. yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_...................................... 81

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R I ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R II

 gI gI
l. yGNßùntÜ ÍYÄ...................................................... 83 h. yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_ CGéC....................... 126
¼. î¥lþÃN b¸mlkT LNktlW y¸gÆN ±lþsþ.. 88 l. yGNßùntÜ ÍYÄ....................................................... 128
1.4. sùÄNN b¸mlkT LNktlW y¸gÆN ±lþsþ......... 88 ¼. GBIN btmlkt yMNktlW ±lþsþ........................ 131
h. yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_...................................... 91 3.3. kxrB ÆHr-s§«¤ xgéC UR y¸ñrN GNßùnT........ 131
l. yGNßùntÜ ÍYÄ...................................................... 93 h. yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_ CGéC........................ 132
¼. sùÄNN b¸mlkT LNktlW y¸gÆ ±lþsþ....... 96 l. yGNßùntÜ ÍYÄ .............................................................. 133
1.5. bJbùtE §Y y¸ñrN ±lþsþ...................................... 96 ¼. bxrB ÆHr-s§«¤ xgéC §Y yMNktlW ±lþsþ .. 135
h. yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_...................................... 97 3.4. ks»N xF¶µ xgéC UR y¸ñrN GNßùnT............. 136
l. yGNßùntÜ ÍYÄ...................................................... 98 3.5. kXS‰x¤L UR y¸ñrN GNßùnT............................... 139
¼. yGNßùnT CGéC.................................................. 100 3.6. ktÜRK kxþ‰N UR y¸ñrN GNßùnT .................... 141
m. b°bùtE §Y LNktlW y¸gÆ ±lþsþ.................. 104 4. xWé-.............................................................................. 141
1.6. bk¤Nà §Y y¸ñrN ±lþsþ....................................... 104 4.1. yxWé- HBrT ...................................................... 146
h. yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_...................................... 105 4.2. y„sþà ØÁÊ>N........................................................ 147
l. yGNßùntÜ ÍYÄ...................................................... 106 5. kx»¶µ UR y¸ñrN GNßùnT ................................ 151
¼. bGNßùntÜ §Y y¬† CGéC.................................. 107 6. x¤SÃ................................................................................... 151
m. k¤NÃN b¸mlkT LNktlW y¸gÆ ±lþsþ...... 109 6.1. x«Ý§Y..................................................................... 153
1.7. xþUDN ¥«ÂkR ..................................................... 110 6.2. ©-N........................................................................... 154
2. l¤lÖC yxF¶µ xgéC...................................................... 110 6.3. ÒY ......................................................................... 155
2.1. yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_...................................... 111 6.4. HND .......................................................................... 157
2.2. yGNßùntÜ ÍYÄ..................................................... 113 7. xlM xqF DRJèC mNGS¬êE ÃLçnù DRJèC...... 157
2.3. kl¤lÖC yxF¶µ xgéC UR lþñrN y¸gÆ GNßùnT 115 7.1. xlM xqF DRJèC................................................. 158
3. kmµkl¾W MS‰Q UR y¸ñrN GNßùnT..................... 7.2. xlM xqF mNGS¬êE ÃLçnù DRJèC.................
115
3.1. x«Ý§Y.................................................................... 120
3.2. kGBI xµ*Ã yMNktlW ±lþsþ................................ 120

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R III ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R IV

 m G bþ Ã
fÈN yxþ÷ñ¸ L¥TN# yÁäK‰sþ GNƬN s§MN
¥rUg_ bkFt¾ yº§qRnT yDHnT xzQT WS_ lMTgßW
xg‰CN yHLW gùÄY mçnù y¸Ã«ÃYQ xYdlM”” bmçnùM
mNGoT lHLWÂCN qÜLF lçnùT gùÄ×C kMNM b§Y QD¸Ã
YsÈL”” mNGoT y¸ktlW x«Ý§Y xg‰êE y±lþsþ xQÈÅM
YHNnù m¿r¬êE XWn¬ b¸gÆ ÃgÂzb µLçn bStqR xg‰êE
HLWÂCNÂ dHNn¬CN kFt¾ xdU §Y mWdqÜ y¥YqR
nW”” kzþH xNÉR yWu gùÄY yxg‰êE dHnnT ±lþsþ ST‰J
lxg‰êE HLWÂCN ÍYÄ y¸ñrW DHnTN xSwGì fÈNÂ
qÈYnT ÃlW yxþ÷ñ¸ L¥TN# BLIGÂN# ÁäK‰sþN s§MN
y¸ÃrUG_ kçn BÒ nW”” YH µLçn GN xg‰CN lkFt¾
xlmrUUTÂ mb¬tN tÄRU HLWÂCNÂ dHNn¬CN xSgþ
hùn¤¬ §Y mWdqÜ y¥YqR nW””
ÃlûT mNGo¬T Ykt§*cW ynb„T yWu GNßùnTÂ
yxg‰êE dHNnT ±lþsþãC lxg‰êE HLWÂCN wúŸ yçnùTN
WSÈêE CGéÒCNN wd ¯N bmtW bWu §Y TkùrT ÃdrgùÂ
kWu wd WS_ ymmLkT hùn¤¬ ¯Lè y¸¬YÆcW SlnbR
xg‰êE _Q¥CNN HLWÂCNN btgbþW dr© lþÃrUG«ù yÒlù
xLnb„M”” bm¿rtÜ yL¥TÂ yÁäK‰sþ ‰:ÃCNN XWN
l¥DrG y¸ÃSCL RBRB bxgR WS_ úÂdRG yWu gùÄYÂ
yxg‰êE dHNnT ±lþsþ yTkùrT xQÈÅ bWu b¸µÿD
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R V ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
XNQSÝs¤ §Y kçn TRgùM ÃlW ÍYÄ xYñrWM””
kzþh UR lþ«qS y¸gÆW l¤§W gùÄY ÃlûT mNGo¬T
yWu ±lþsþãC xNÇ mnš bWu «§èC ymkbB S»T
¯Lè Y¬YbT ynbr YHM bÞZÆCN on-Lï kWuW
›lM UR bnbrN GNßùnT §Y ÃúdrW xlù¬êE tI:ñ bq§lù
y¸¬Y Ãlmçnù nW”” bXRG_ YH sþÆL xg‰CN yWu «§T
y§TM wYM b«§TnT ¯‰ btslû `YlÖC §Y tkTlÂcW
ynb„T y±lþsþ xQÈÅãC Ñlù lÑlù TKKL xYdlùM l¥lT
xYdlM”” YHN ymslW hùn¤¬ bþñRM yxg‰CN yL¥TÂ
yÁäK‰sþ GNƬ o‰ múµT _Q¥cWN lþnµÆcW y¸Clù
wgñCN XNÄþhùM _Q¥cW y¥Ynµ çñ úl _Q¥cW y¸nµ
y¸mS§cWN wgñC bbqE _ÂT §Y tmRkùø bmlyT
xdUãCN oUèCN lmqnS fÈN yxþ÷ñ¸ L¥TÂ
yÁäK‰sþ oR›T GNƬ l¥rUg_ y¸ÃSCL ±lþsþ ST‰tJ
tGƉêE ¥DrG ÃSfLUL””
bx«Ý§Y sþ¬Y ÃlûT mNGo¬T ÉMÇT bnbrW
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ yxg‰CN WSÈêE CGéCÂ
yxdU tU§un¬CN lxg‰êE dHNnT HLWÂCN çcW TRgùM
tgbþWN TkùrT úÃgßù öYtêL””
kdRG WDqT bº§ ÆlûT xo‰ hùlT ›m¬T yWu
±lþsþÃCN wúŸ m¿rèC mNGoT y¸Ã‰MÄcW yxgR WS_
VI
±lþsþãC mçÂcWN kGN²b¤ b¥SgÆT L¥T §Y TkùrT WS_ µlW t=Æu hùn¤¬ bmnúT bmçnù kzþH bmq«L
RBRï> ¥DrG xSf§gþ mçnù bNDf húB dr© tqÆYnT tzRZé yqrbW ±lþsþ ST‰tJ lxg‰êE dHNnT HLWÂCN
xGŸè ynbr bþçNM WSÈêE CGéC lxg‰êE HLWÂCN çcW kFt¾ ÍYÄ XNd¸ñrW y¸Ã«ÃYQ xYdlM””
TRgùM w_nT ÆlWÂ btgbþW dr© TkùrT xGŸè nbR ¥lT
xScU¶ nW”” bmçnùM yxg‰CNN WSÈêE hùn¤¬ b¸gÆ ÃgÂzb YH yxþT×eà ØÁ‰§êE ÁäK‰sþÃêE ¶pBlþK mNGoT
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ ST‰tJ ¥WÈT yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ ST‰tJ bmjm¶ÃW
lHLWÂCNÂ ldHNn¬CN wúŸ mçnù ¬Mñb¬L”” XTM §Y ytkstÜ yxRTåT GDfèCN b¥StµkLÂ L† L†
y~BrtsB KFlÖC µµÿÇT WYYT «Ý¸ çnW ytgßù
YH yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ ST‰tJ xStÃyèCN b¥µtT tš>lÖ yqrb nW””
B¼¤‰êE _Q¥CNN y¥S«bQ xg‰êE HLWÂCNN y¥rUg_
tL:÷ ÃlW çñ ytqr{ sþçN# m¿r¬êE YztÜ oR nqL yçn
bWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ §Y yxmlµkT lW_
XNÄþñR y¸ÃSgDD nW”” YHM RM© bxg‰CN ¬¶K WS_
xÄþS M:‰F XNdçn Y¬mÂL”” ±lþsþWM çn ST‰tJW
bên¾nT y¸Ã«n_nùT ÞZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbTN
fÈN L¥T yÁäK‰sþ oR›T GNƬN XWN b¥DrG lzþhù
ytmÒc hùn¤¬N bmF«R zù¶Ã nW”” lzþHM sþÆL y±lþsþWÂ
yST‰tJW mnš bxg¶tÜ HLW §Y tI:ñ y¸ÃúD„ yxg¶tÜ
WSÈêE CGéC yxdU tU§unT XNdçn ên¾ TkùrtÜM
bxgR WS_ y¸drgW XNQSÝs¤ XNÄþçN tdRÙL”” bzþHM
m¿rT xµÿÄCNN kWS_ wd Wu b¥DrG y‰úCNN yb¤T
o‰ bQD¸Ã XNDN¿‰Â WSÈêE gùDlèCN klyN bº§ yWu
gùÄY ydHNnT ±lþsþ ST‰tJW XnzþHN KFtèC l¥à§T
XNÄþÃSCL çñ tqRÚ*L”” WÅêE hùn¤¬ãC y¸ÝßùT bxgR

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R VII ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R VIII


yxþT×eà yWu gùÄY yxg‰êE
dHNnT ±lþsþÂ ST‰tJ
KFL I
msrt-húïC#
1. yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCN mnšãC#
ydHNnT ±lþsþ bmsrtÜ xg‰êE HLWÂN y¥S«bQ
gùÄY nW”” ydHNnT mjm¶ÃM m=ršM xg‰êE HLWÂ
¥rUg_ nW”” l¤lÖC yxg‰êE dHNnT gùÄ×C y¸nsùT HLWÂ
ktrUg« bº§ nW”” kBÿ‰êE _QM xµ*ÃM mnšW mDršW
xg‰êE HLWÂN y¥rUg_ gùÄY nW”” l¤§W ngR hùlù y¸mÈW
xg‰êE HLW ktrUg« bº§ nW”” yWu gùÄY yxg‰êE
dHNnT ±lþsþ khùlùM ngR bðT khùlùM ngR b§Y xg‰êE
HLWÂN l¥rUg_ y¸qr{ù mçN YgÆcêL”” bzþH msr¬êE
gùÄY §Y bmmSrT yBLIGÂ# ytৠs§M mrUUT
ymúslùT gùÄ×C Ynúlù”” XnzþHN gùÄ×C l¥à§T y¸ÃSCL
±lþsþ lmQrI lqrÉ S‰W mnš y¸çnù gùÄ×CN bWL
mlyT ÃSfLUL””
1.1. L¥T yÁäK‰sþ SRxT GNƬ XNd±lþsþ mnš#
bxg‰CN HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT fÈN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 1 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
L¥T ¥rUg_ HZbù kDHnT# kDNqÜR kº§ qRnT
t§ö ytmÒc nùé XNÄþñR l¥DrG wúŸ nW”” yxg‰CN
HZB XJG msr¬êE yçnW _QM DHnTN# b>¬NÂ
DNqÜRÂN ¥SwgD nW”” yfÈN L¥T gùÄY yHZbùN nùé
y¥ššL gùÄY BÒ úYçN xg‰êE HLW y¥rUg_ gùÄYM
XNdçn Y¬wÝL”” fÈN XDgTN xrUG«N HZbù t«Ý¸
XNÄþçN l¥DrG µLÒLN bStqR bxg‰CN kFt¾
B_B_ mb¬tN XNd¸mÈ bF{ùM xë‰_RM””
bmçnùM HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT fÈN L¥T
¥rUg_ yHZbùN nùé dr© b¥ššL# xg‰CNN k¸zgNN
XLqET Bt l¥ÄN y¸ÃSCL wúŸ gùÄY nW”” ym§W
yxþT×eà HZB _QM HLW y¸N«l«LbT msr¬êE
gùÄY nW””
yÁäK‰sþ SRxT bxg‰CN XWN XNÄþçN ¥DrG#
yHZïC yz¤¯C mBèC tkBrW# mLµM xStÄdR
sFñ# HZÆCN btrUU mNfS sRè XNÄþñR l¥DrG
y¸ÃSClN mú¶Ã nW”” ÁäK‰sþ m§W HZB yU‰
x§¥Â xStúsB Yø xg„N XNÄþÃl¥Â XNÄþgnÆ l¥DrG
y¸ÃSClN qÜLF mú¶Ã nW”” ytlÆ BÿéC XMnèC
ÆlùÆT xg‰CN hù§CNM tkÆBrNÂ tfÝQrN lmñR
y¸ÃSClN ÁäK‰sþ nW”” yÁäK‰sþ SRxT bxg‰CN
XWN µLçn bBÿRÂ bXMnT tnÈ_lN# bmBèC mrg_
tÝQrN mbÈbÈCNÂ s§M m_ÍtÜ# L¥T qRè DHnT
mSÍÍtÜ BlÖM lXLqET lBt mÄrUCN xYqRM””
2
 bmçnùM ÁäK‰sþN bxg‰CN XWN y¥DrG gùÄY
L¥TÂ mLµM xStÄdRN y¥SfN gùÄY BÒ úYçN
XLqET BtÂN y¥SqrT# Bÿ‰êE HLWÂCNN y¥rUg_
gùÄYM uMR nW”” yXÃNÄNÇ xþT×eÃêE _QMÂ HLWÂ
BlÖM Bÿ‰êE HLW _QMN y¥S«bQ XJG msr¬êEÂ
wúŸ gùÄY nW””
yWu gùÄY ±lþsþ# yxg‰êE dHNnT ±lþsþ msr¬êE
xg‰êE _QMN y¥S«bQ xg‰êE HLWÂN y¥rUg_ tL:÷
lþñ‰cW YgÆL tBlÖ kä§ ¯dL bhùlùM zND Y¬mÂL””
yxg‰CN ydHNnTÂ yWu gùÄY ±lþsþM kzþH ytly
tL:÷ lþñrW xYCLM”” yxg‰CN Bÿ‰êE _QM ¥lT
yMLxt HZbù _QM kmçN Wu l¤§ lþçN xYCLM#
xYgÆMM”” XJG msr¬êE yçnW wúŸ y¸ÆlW
yMLxt-HZbù _QM dGä fÈN L¥TN ¥rUg_Â kzþhù
bydr©W t«Ý¸ mçN ¥lT nW”” yMLxt HZbù _QM
bxg‰CN ÁäK‰sþÂ mLµM xStÄdR XNÄþsFN ¥DrG
nW”” SlçnM xg‰êE _Q¥CNN y¸ÃS«BQ yWu gùÄY
±lþsþ mQrI xlBN µLN# bxg‰CN fÈNÂ HZbù bydr©W
t«Ý¸ y¸çNbT L¥TN l¥rUg_# ÁäK‰sþ bxg‰CN
SR XNÄþsD l¥DrG y¸rÄ ±lþsþ mQrI xlBN ¥lT
nW”” yxg‰êE _Q¥CN xLÍ å»U L¥T ÁäK‰sþ
ÂcW# yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþãÒCN mnšÂ
mDršM L¥TÂ ÁäK‰sþ lþçnù YgÆL””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 3 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
yxg‰êE dHNnT ±lþsþ bQD¸Ã xg‰êE HLWÂN
¥rUg_ mÒL XNÄlbT XÑN nW”” xg‰êE dHNnT
¥rUg_ ¥lT MLxt-HZbùN kXLqET kB_B_ ¥ÄN
¥lT nW”” xg¶tÜN k¥ÃƉ õRnT mb¬tN ¥ÄN
¥lT nW”” fÈN HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT
L¥T µLtrUg«# ÁäK‰sþ bxg‰CN XWN µLçn
XLqEtÜ mb¬tnù XNd¥YqRLN bF{ùM xë‰_RM””
bmçnùM xg‰êE HLWÂCNN ¥rUg_ y¸ClW wúßù gùÄY
L¥TÂ ÁäK‰sþN XWN ¥DrG nW ¥lT YÒ§L””
yxg‰êE HLWÂCN mnšÂ mDršM ÁäK‰sþN L¥TN
XWN ¥DrG nW”” yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCN mnšÂ
mDršM kzþH Wu l¤§ lþçN xYCLM””
xg‰CNN kXLqET B_B_ l¥ÄN s§M l¥SfN
y¸ÒlW HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT fÈN L¥T
b¥rUg_Â ÁäK‰sþN XWN b¥DrG bmçnù yÁäK‰sþÂ
yL¥T xjNÄCN XzþÃW úl ys§M MNu ys§M xjNÄM
uMR nW”” ys§M MNu L¥TÂ ÁäK‰sþ ymçnùN
ÃHL s§M dGä L¥TN l¥rUg_ ÁäK‰sþN XWN
l¥DrG XJG tf§gþ nW”” bmçnùM yxg‰êE dHNn¬CN
msrT L¥T ÁäK‰sþ nW SNL ys§¥CN ên¾ MNu
L¥TÂ ÁäK‰sþ nW SNL s§M bfN¬W L¥TNÂ
ÁäK‰sþN XWN l¥DrG tf§gþ XNdçn ¬úbþ b¥DrG
uMR lþçN YgÆL””
4
 HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT fÈN L¥TN
¥rUg_# ÁäK‰sþÂ mLµM xStÄdR bxg‰CN XNÄþsFN
¥DrG yxg‰êE _Q¥CN# yxg‰êE HLWÂCN xLÍ å»U
nW# hùlùM l¤lÖC ngéC kzþH q_lW y¸¬× bzþhù §Y
ytmsrtÜ BÒ ÂcW”” xg‰êE _Q¥CN dHNn¬CNN
l¥rUg_ y¸qrI yWu gùÄY ydHNnT ±lþsþM x§¥W
bxg‰CN L¥TÂ ÁäK‰sþ XWN XNÄþçnù ¥gZ nW mçN
ÃlbT”” YHNnù l¥DrG y¸ÃSCL yWu gùÄY ydHNnT
±lþsþ TKKl¾Â «Ý¸ YçÂL”” MNM xYnT l¤§ «Nµ‰
¯N bþñrWM# MNM xYnT yt‰qq YzT bþñrWM#
L¥T ÁäK‰sþN XWN l¥DrG y¥ÃSCL yxg‰êE
dHNnT yWu gùÄY ±lþsþ# kNtÜ x§¥ yl> nW””
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþãÒCN wúŸÂ msr¬êE
mnšM L¥TÂ ÁäK‰sþÃCN nW””
1.2. xg‰êE KBR XNd±lþsþ mnš#
xNÄND wgñC xg‰êE KBRN ¥S«bQN XNdxND
msr¬êE yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ x§¥
xDRgW ÃSqMÈlù”” xg‰êE KB‰CN t«bq wYM tnµ
BlW xgéCN bwÄJnT wYM b«§TnT ymfrJ
xZ¥¸ÃM ÃúÃlù”” l¤lÖC wgñC xg‰êE KBR y¸ÆlW
gùÄY yl¤lÖC S‰ãC W«¤T nW# bmçnùM XNd x§¥
mqm_ µlÆcW yxg‰êE KB„ MNu yçnù gùÄ×C XNJ
xg‰êE KBR ‰sùN XNdÒl x§¥ lþqm_ xYCLM Y§lù””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 5 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
_qEèC yxg‰êE KBR gùÄY y¸Ãnsù xgéC ÆlfW
¬¶µcW y¸ñ„ qÈY gù²*cW y=lmÆcW wYM w‰¶
x§¥N l¥‰mD sbB y¸fLgù xgéC ÂcW Y§lù””
yxg‰CNN Bÿ‰êE KBR y¥S«bQ gùÄY b¾ hùn¤¬ MN
xYnT ï¬ lþs«W YgÆêL y¸lW gùÄY b_äÂ
mmRmR ÃlbT nW””
HZïÒCN lWu giãC úYNbrkkù nÉn¬cWN
xSkBrW möy¬cW# bzþH rgDM lQŸ giãC úNNbrkK
yöyN Bc¾ yxF¶µ xgR bmçÂCN XN÷‰lN# LN÷‰M
YgÆÂL”” b¬¶µCN £dT :{ùB DNQ y¸Ælù yf«‰
W«¤èCN ¥Sg߬CNM Ã÷‰ÂL# lþÃ÷‰NM YgÆL”” XnzþH
hùlù ÃlûT TWLìC b_r¬cW# b§ÆcW bd¥cW
ÃSg—cW yS‰ W«¤èC ÂcW”” SlçnM Ãhùnù TWLD
Xy÷‰ ÃlW ÆlûT TWLìC yS‰ W«¤T nW”” ykù‰tÜ
MNu l¤§ ngR úYçN t=Æu yS‰ W«¤T nW”” kS‰
W«¤TM bwúŸ mLkù Ãhùnù TWLD yS‰ W«¤T úYçN
yqdMT TWLìC yS‰ W«¤T nW””
yxhùnù TWLD lþ÷‰ÆcW y¸gbù# lþ«BÝcWÂ
lþNkÆkÆcW y¸gbù k§Y yt«qsùT Xs¤èC ymñ‰cWN
ÃHL lþÃúF„T lþù¥QqÜT y¸gbù yxg‰êE WRdT
gI¬ãCM xlù”” bxhùnù sxT xg‰CN bên¾nT tmIêCÂ
tSf¾ nC”” l¤§W qRè ‰úCNN mmgB xQèN byxmtÜ
MGB Lm XNdHZB wdxdÆÆY XywÈN nW”” kLmÂ
6
 b§Y yxNDN HZB KBR y¸gFÂ xNDN HZB lkÍ
WRdT y¸ÄRG ngR ylM”” yL¥T S‰CN yWu RĬÂ
BDR µL¬klbT mnÝnQ y¸CL xYdlM”” SlçnM
BD„N RĬWN l¥GßT dJ «Ÿ mçN xlBN”” BDRÂ
RĬ l¥GßT yxbĶãÒCN yrÄèÒCNN mLµM fÝD
¥GßT F§¯¬cWN ¥à§T xlBN”” bzþH dr© §Y
XÃlN ÄgT y¸wÈ nÉnT xlN BlÖ mÂgR xÃSdFRM””
YHM yxg‰êE WRdT# y¦FrT m¹¥qÝCN xND MNu
nW””
b_Qlù sþ¬Y xg‰CN bxF¶µ nÉnTêN xSkB‰
yñrC Bc¾ê xgR# rJM y¸Ã÷‰ ySLÈn¤ ¬¶K çT
xgR BTçNM xhùN bt=Æu yxgéC hùlù u‰ nC””
bL¥tÜ k¾ º§ y¸slûT bÈT y¸ö«„ xgéC ÂcW””
bmçnùM bRµ¬W wÈT M®tÜ xg„N lö bSdT lmñR
yçnbT# yBzùW M®T XNdMNM BlÖ xWé±Â x»¶µ
ÿì mñR yçnbT dr© §Y dRsÂL”” YH ÃLtúµlT
bmµkl¾W MS‰Q bGRDÂ mñRN XNdTLQ {U ö_é
YHNN |:DL´ l¥GßT Hg-w_ tGƉT úYqR y¸fIMbT
dr© §Y dRsÂL”” b¯rb¤T xgéC bGRDÂ mñR XNd{U
b¸wsDbT xgR y¸ñR z¤U µ§fr# µLt¹¥qq# WRdtÜ
wgbùN µLör«W ÆlûT TWLìC yS‰ W«¤T tkù‰Rè
kt÷fs yHZBÂ yxgR FQ„ ytÜ §Y XNdçn l¥wQ
xScU¶ nW””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 7 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
bmçnùM ÆlûT TWLìC yS‰ W«¤T
yMN÷‰Â mkù‰T y¸gÆNN ÃHL xg‰CN xhùN ÆlCbT
dGä XÂF‰lN# XN¹¥qÝlN”” ÃlûT TWLìC yS‰
W«¤T ykù‰¬CN MNu yçnWN ÃHL yxhùnù TWLD
ÃlbT hùn¤¬ yxSkð xg‰êE WRdT MNu mçnùN bMÊT
XÂSqMÈlN”” ÆlûT TWLìC yS‰ W«¤T mkù‰TÂ
YHNnù mNkÆkB y¸gÆN bþçNM xg‰êE KB‰CNN lm«bQ
dGä bmjm¶Ã dr©Â bên¾nT yxg‰êE WRd¬CNN
MNu ¥DrQ YñRBÂL”” YH yWRd¬CN MNu úYdRQ
yMÂDRÆT XÃNÄNÄ* l¤lþT XëH çñ LTwUNÂ XNQLF
LTnúN YgÆÂL””
yxhùnù yxg‰êE WRd¬CN msr¬êE MNu
DHnT º§ qRnT nW”” yÁäK‰sþ ymLµM xStÄdR
XõT nW”” HZÆCNN kzþhù WRdT l¥§qQ xND yU‰
xg‰êE XMnT xmlµkT YzN tkÆBrN tfÝQdN
bxNDnT lmrÆrB xlmÒ§CN nW”” bxND ÝL yxg‰êE
WRd¬CN Bc¾ mFTÿ MNŒN l¥DrQ y¸ÃSClN
x¥‰u fÈN# HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT L¥TÂ
ÁäK‰sþN XWN ¥DrG nW”” xg‰êE KB‰CNN ¥S«bQ
XNd±lþsþ mnš mQrB µlbT# lzþhù sþÆL uMR kMNM
ngR b§Y bL¥T bÁäK‰sþ §Y bmrÆrB xg‰êE
KB‰CNN ¥S«bQ b¸L mLK BÒ nW lþwsD y¸ClW””
bmçnùM xg‰êE KBRN y¥SkbR x§¥ y±lþsþ mnš lþçN
y¸ClW ‰sùN ClÖ bt«L úYçN kBc¾W MNŒ UR
8
 tÃYø ¥lTM L¥TNÂ ÁäK‰sþN XWN b¥DrG gI¬W
nW”” xg‰êE KBRN y¥S«bQ gùÄY kzþH xµ*à y¸=MrW
ngR µl lÁäK‰sþÂ lL¥T yMÂdRgW RBRB bF{ùM
ͬ y¥Ys_ mçnùN# kzþH Wu ÃlW ngR bMNM xYnT
mNgD kêÂW x§¥CN lþÃzÂUN y¥YgÆ mçnù YbL_
GLI çñ XNÄþqm_ b¥DrG mLkù nW””
b¬¶K kÆD xg‰êE WRdT ydrsÆcW xgéC
yWRdtÜN MNu lYtW b¥wQ# hùlùM ngR YHNN
yWRdT MNu l¥DrQ x§¥ tgi XNÄþçN xDRgW
bmrÆrB x§¥cWN xúKtêL”” bzþH rgD xND hùlT
Múl¤ãCN ÆuR Æu„ m_qS mRhùN bYbL_ GLI
l¥DrG ÃSC§L””
y©-N yxþT×eà ¬¶K bxNÄND gI¬W
tmúúYnT xlW”” hùltÜM xgéC brJM ¬¶µcW lWu
xg²Z úYNbrkkù yö† ÂcW”” hùltÜM xgéC btmúúY
wQTÂ btmúúY MKNÃT b‰cWN _RQM xDRgW
zGtW kWu UR §lmnµµT wSnW ynb„ ÂcW”” hùltÜM
yy‰úcWN zmn-múFNT ÃúlûÂ b£dTM «NkR Ãl
¥:k§êE mNGST lmmSrT ytÈÈ„ ÂcW”” hùltÜM
btlÆ MKNÃèC yqrq„TN bR kFtW kWu ¦YlÖC
UR lmgÂßT ytgdÇ ÂcW”” YhùNÂ ©-N bRêN lmKfT
ktgddC bº§ ytktlCW xQÈÅ b£dT XJG y§q
L¥TN ÁäK‰sþN x¯ÂIæ kxg‰êE WRdT lzlq½¬W
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 9 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
XNDT§qQ ÃdrUT sþçN yxþT×eà XÈ fN¬ GN kzþhù
bXJgù ytly nW””
©-N lM:t-xm¬T yWu z¤¯C btlYM
M:‰ÆWÃN wdxgRê XNÄYgbùÆT bRêN btúµ hùn¤¬
qRQ‰ köyC bº§ bL¥T kRSê y§qÜ xgéC kBrT
yts„ mRkïCN (bwQtÜ ©-ÂWÃN _qÜR mRkïC BlW
y«„êcWN) YzW bRêN bRGdW gbù”” bzþH úYwsnù
y‰úcWN _QM y¸ÃS«BQ ©-NN Kû¾ y¸ÃêRDÂ
y¸¯Ä SMMnT XNDTf‰rMM xSgdÇêT”” YH kFt¾
xg‰êE WRdT b©-N WS_ XJG msr¬êE y±ltEµÂ
yxþ÷ñ¸ lW_ xSktl”” ©-ÂWÃN YH WRdT ydrsÆcW
bXDgT wdº§ bmQr¬cW mçnùN XNÄþgnzbù
xdrUcW”” bzmn múFNT tb¬TnW bmÄk¥cW
mçnùN XNÄþÃStWlù xdrUcW”” xRqW ¥sB yÒlùT
ygiW mdB xƧT YH ngR kS„ µLtnql bStqR
©-N HLWÂêN uMR XNdM¬È GLI çn§cW”” hùlùM
ngR yWRdtÜN MNu l¥DrQ x§¥ tgi XNÄþçN ¥DrG
XNÄlÆcW tgNZbW lzþhù x§¥ l¤T tqN mrÆrB
jm„””
bdrsÆcW Bÿ‰êE WRdT kLB ytö«ùT
©-ÂWÃN ¦B¬M xgR# «Nµ‰ mk§kà y¸L mfKR
xNStW WRdtÜN kMNŒ l¥DrQ tNqúqsù””
ymjm¶ÃW wúŸ RM©cW «Nµ‰ ¥:k§êE mNGSTN
10
 ¥ÌÌM nbR”” bmçnùM bzWÄêE xg²Z SR y»J ¶SèÊ>N
XytÆl y¸«‰ fIä «Nµ‰ ¥:k§êE mNGST X.x¤.x.
b1868 x.M msrtÜ”” kzþà bº§ ¦B¬M xgR «Nµ‰
mk§kÃN lmF«R kbl{gùT xgéC m¥R XNÄlÆcW
xMnW YHNnù LMD lmQsM wd xWé- bSÍT ts¥„””
kxWé- ÑÃt®C q_rW l¤T tqN t¥„”” fÈN
xþ÷ñ¸ÃêE XDgT l¥rUg_# yt½KñlÖ©þ dr©cWN
l¥ššL l¤T tqN trÆrbù”” kzþH x§¥ y¸ÃzÂUcWN
ngR hùlù wd¯N XÃlù# Xyt¹kÑ _RúcWN nKsW ¦B¬M
xgR «Nµ‰ mk§kÃN ymmSrT HL¥cWN XWN
l¥DrG ms‰T ÃlbTN S‰ hùlù lmS‰T trÆrbù””
s§ú xmT b¥Yä§ gþz¤ WS_ ©-N k¬§§öcÜ
yxlM xgéC xNÄ* bmçN kl¤lÖC UR XytwÄdrC QŸ
G²T wd¥SÍÍTM gÆC”” X.x¤.x. b1904 x.M §Y
kxWé± ¬§§Q xgéC xNÄ* yçnCWN „SÃN bõRnT
x¹nfC”” bmjm¶Ã ¬YêNN q_§M ÷RÃN bQŸ G²TnT
ÃzC”” YH ytúµ XNQSÝs¤ b£dT XB¶TN Xyf«r
bmMÈtÜ b1930cÜ xm¬T mjmRÃ m§ ÒYÂN b£dTM
m§WN MS‰Q x¤Sà bqÜ__R SR l¥êL tNqúqsC””
bx»¶µM §Y kFt¾ _ÝT snzrC”” XB¶tÜ tmLî
©-N xmD XNDTçN xdrUT”” bhùlt¾W xlM õRnT
t¹NÍ xþ÷ñ¸ê dqq# xg¶tÜ wdmC”” ltwsnù xm¬TM
bWu w¬d‰êE xg²Z SR wdqC”” G§êEM çn xg‰êE
WRdTN kmqbL äTN y¸mR«ùT ©-ÂWÃN# bB²T
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 11
‰úcWN gdlù”” xg¶tÜ bx«Ý§Y GN YHNN ÄGm¾
WRdT búщY ÆH§* xààaN b¥úmR ‰SêN bmGdL
LTÌÌmW xLmr«CM”” xààTN k¥úmR x••RN
¥úmR mRÈ hùlt¾WN WRdT kMNŒ l¥DrQ nW
ywsnCW””
b§ÃcW §Y ytÅnÆcWN w¬d‰êE xg²Z
kxg‰cW bxÍÈŸ l¥§qQ çcW Bc¾ x¥‰u
y¬zzùTN mqbL mçnùN tgNZbW ytÆlùTN hùlù f{Ñ””
lÄGm¾ WRdT yÄrUcW {r-ÁäK‰sþ xg²ZÂ
w¬d‰êEnT mçnùN tgNZbW yx»¶µ w¬d‰êE xg²ZM
YHNnù XNÄþÃSwGÇ S§zzCW YHNnù tqBlW f{Ñ””
bzþhù mLkù bx»¶µW Ën¤‰L y¸m‰W xg²Z
twGì§cW nÉn¬cWN tqÄJtW yÄGm¾ WRd¬cWN
MNu l¥DrQ trÆrbù”” yÁäK‰sþ xg²ZN y¸ÃsFN
XB¶T w¬d‰êEnTN l¥SwgD y¸rÄcW Hg-mNGST
qR{W b_BQ tGƉêE wd¥DrG xg‰cWN mLsW
wdmgNÆT gbù”” k¦Ã xmT ÆLbl« gþz¤ WS_ bxlM
bSÍtÜ bhùltŸnT dr© y¸gŸ xþ÷ñ¸M lmgNÆT Òlù””
k{r-ÁäK‰sþ kw¬d‰êE XB¶T nÉ yçn SRxTM gnbù””
y©-N LMD k©-N L† hùn¤¬ UR ytÃÃz Slçn
XNÄl byT¾WM xgR lþdgM xYCLM”” y¸wsD
TMHRT GN xl”” k©-ñC b§Y lGLÂ lxgR KBR
TkùrT y¸s_ ylM”” bõRnT m¥rK TLQ WRdT
tdR¯ Sl¸ö«R XNµ*N w¬dR sþvþLM bþçN km¥rK
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 12
 mäTN YmR_ ynbrbT xgR nW”” b¯‰Á ‰SN gDlÖ
xààTN ¥úmR XNd TLQ ngR y¸wsDbT xgR nW””
XNdHZBÂ XNdxgR TLQ WRdT sþÃU_¥cW GN
MRÅcW xààTN ¥úmR xLnbrM”” yWRdtÜN MNu
trDtW WRdtÜN kMNŒ l¥DrQ bxNDnT l¤T tqN
mrÆrB# YCN lmf{M hùlùNM ngR ClWÂ t¹KmW
l¤T tqN mrÆrB nbR MRÅcW”” YHN b¥DrUcW
XJG ytkb„ xgRÂ HZB lmçN bQtêL”” btmúúY
hùn¤¬ y¸gßù XNd¾ Ãlù xgéC kzþH y¸¥„T msr¬êE
TMHRT yxg‰êE WRd¬cWN MNu «NQö b¥wQ hùlùN
ngR MNŒN l¥DrQ x§¥ tgi xgLUY XNÄþçN
b¥DrG l¤T tqN ymrÆrB xSf§gþnT nW””
btmúúY hùn¤¬ kjRmñC rJM ytwúsb
¬¶K xND ytwsn M:‰F qNuï bmWsD YHnnù ¥rUg_
YÒ§L”” jRmN bðWÄL xg²Z ttBTÆ k300 b¥ÃNsù
ytlÆ ytqnÈ«bù G²èC tkÍF§ bnbrCbT wQT
±L×N yjRmNN xµÆbþ wé ytqnÈ«bùTN G²èC
bkFt¾ dr© qNî knzþH ktqnÈ«bùT G²èC WS_ §Q
Ãl ï¬ ynb‰TN P‰¹þà bõR DL mè kFt¾ WRdT
XNÄkÂnÆT y¬¶K mÉHFT YzGÆlù”” P‰¹þà b±L×N
kt¹nfC bº§ yfrmCW ys§M SMMnT b¬¶K WS_
bxê‰Jn¬cW k¸¬wqÜT SMMnèC xNÇ XNdçn y¬¶K
tm‰¥¶ãC YmsK‰lù””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 13
yP‰¹þà m¶ãC kwdqÜ bº§ mf‰g_ lm§§_
mçnùN bmgNzB kðWÄL xg²Z nÉ ywÈWN yfrNúY
xRî xdR Yø DÆQ km¬cW ±L×N UR XLH bmUÆT
xàà¬cWN l¥úmR xLmr«ùM”” yxg‰êE WRd¬cW
MNu MN XNdçn b¸gÆ x«þnW YHNnù kMNŒ l¥DrQ
nW ytrÆrbùT”” CG‰cW w¬d‰êE xþ÷ñ¸ÃêE XNdçn
ytgnzbùT P‰¹þÃñC XnzþHN l¥StµkL QD¸Ã s_tW
nW ytrÆrbùT””
bw¬d‰êEW mSK yP‰¹þà us¾ nÉ ywÈWN
yfrNúY xRî xdR mÌÌM XNd¥YCL tgNZbW
usŸnTN l¥SwgD# yxNd¾ dr© TMHRTN lhùlùM
z¤U l¥ÄrS wSnW XJG WSBSB bçn xµ*ºN tGƉêE
xdrgùT”” bnÉ xRî xdR §Y ytgnÆWN y±L×N yWgþÃ
_bB twÄĶ bl¤lW xµ*ºN tNTnW t«qÑbT””
b£dTM bWgþà BÝtÜ twÄĶ yl¤lW ymk§kà ¦YL
lmgNÆT Òlù”” yxND BÿR HZB yçnW yjRmN HZB
mb¬tnù lxþ÷ñ¸ XDg¬cW ¥nö çñ bmgßtÜ dr©
bdr© mjm¶Ã yxþ÷ñ¸ HBrT q_lÖM y±ltEµ HBrT
XNÄþmsrT xdrgù”” YHNnù X.x¤.x. b1871 x.M §Y
frNúYN bõRnT x¹NfW y±ltEµ HBr¬cWN yfrNúY
ngS¬T m¡¶Ã bnbrW v¤RúY btÆl ï¬ §Y xkb„””
WRd¬cW t>é bXB¶T ttµ”” XB¶tÜ ÿì ÿì ll¤§
WRdT ÄrUcW””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 14
 kjRmñCM yMN¥rW msr¬êE TMHRT xg‰êE
WRdT bmN«‰‰T wYM xààTN b¥úmR
XNd¥YwgD nW”” xg‰êE WRdT y¸wgdW MNŒN
lYè b¥wQ MNŒN l¥DrQ l¤T tqN bmrÆrB BÒ
nW”” xg‰êE WRdT bçn ÆLçn ngR kêÂW RBRB
bmzÂUT xYwgDM”” m§WN HZB lxND x§¥# yBÿ‰êE
WRdtÜN MNu l¥DrQ x§¥ xNqúQî# kzþH msr¬êE
x§¥ y¸ÃzÂUN ¥N¾WNM ngR xSwGì# YHN x§¥
l¥úµT x¥‰u yl¤lW çñ XSktgß DrS ¥N¾WNM
ngR ClÖ t¹Kä kêÂW x§¥ lxND xF¬M xYN
úYnQlù bmrÆrB BÒ nW y¸wgdW””
X¾M ÆlûT yxþT×eà TWLìC yS‰ W«¤T
XN÷‰lN# LN÷‰bT LNNkÆkbWM YgÆL”” kzþÃM b§Y
bxg‰CN DHnT º§qRnT bmLµM xStÄdR XõT
MKNÃT by:ltÜ XNdXëH lþwUN y¸gÆ xg‰êE WRdT
tkÂNbÂL”” YHNN yWRdT MNu k¥DrQ x§¥ lxND
xF¬M xYÂCNN úNlQ# lzþhù sþÆL tf§gþ çñ ytgßWN
ngR ClNÂ t¹KmN bmrÆrB LÂdRqW YgÆL”” bL¥TÂ
bÁäK‰sþ WRd¬CNN mšR YñRBÂL”” xg‰êE KBRN
yWu gùÄYÂ ydHNnT ±lþsþ mnš xDR¯ mWsD ¥lT
L¥TN ÁäK‰sþN XWN l¥DrG yBÿ‰êE WRd¬CN
¥Swg©Â yxg‰êE KB‰CN ¥S«bqEà Bc¾ mú¶Ã xDR¯
mWsD ¥lT nW YÒ§L””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 15
1 .3. GlÖƧYz¤>N XNd±lþsþ mnš#
bxg‰CN fÈN HZbù bydr©W t«Ý¸
y¸çNbTN L¥T# ÁäK‰sþ mLµM xStÄdR XWN
l¥DrG y¸µÿdW RBRB bxµÆbþÃCN bxlM dr©
k¸¬yW hùn¤¬ tn_lÖ tGƉêE lþçN xYCLM”” yxlM
xþ÷ñ¸ bGlÖƧYz¤>N £dT b_BQ túS…L# xlM xqF
yS‰ KFFL tf_…L”” kzþH Wu y¸çN ¥NM xgR
ylM”” wY bxM‰CnT wYM btmIêCnTÂ btSf¾nT
yGlÖƧYz¤>nù xµL kmçN y¸DN xgR ylM””
tmIêCnTNÂ tSf¾nTN xSwGì bxM‰CnT
ktslfWM bþçN qÜNôW §Y ytqm«Â kSR y¸NdÍdF
xgR mñ„ xLqrM”” ktmIêCnTÂ ktSfŸnT t§ö
bxlM xqû yxþ÷ñ¸ TSSR WS_ bxM‰CnT lmslF
kmÈÈR Wu bxg‰CN fÈN L¥T kè XWN lþçN
xYCLM”” bxM‰CnT bmslF ¥:qFM bxlM xqÍêEW
TSSR ÃlNN yS‰ DRš dr© bdr© b¥ššL kSR wd§Y
lmr¥mD kmÈÈR Wu qÈYnT ÃlW L¥T lþñrN
xYCLM”” yÁäK‰sþ SRxT GNƬCNM XNÄþhù””
bxg‰CN L¥T ÁäK‰sþN kl¤§W xlM tn_lN#
bt‰éÒCN zù¶Ã m>gN# béÒCNN zGtN kè LÂrUG«W
xNCLM”” bÑlù LB xlM xqÍêEW TSSR WS_ kmGÆT
Wu x¥‰u ylNM BlN xMnN# bzþhù TSSR WS_
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 16
 ktSf¾nTÂ tmIêCnT t§qN wdxM‰CnT#
bxM‰CnT zù¶ÃM yS‰ DRšCNN bqÈYnT y¥ššL
x§¥ YzN ktnúN BÒ nW yxg‰êE _Q¥CN HLWÂCN
mnšÂ mÄrš yçnùTN L¥T ÁäK‰sþN XWN ¥DrG
yMNClW”” GlÖƧYz¤>N y¸f_RLNN :DL bÑlù xàõ
bm«qM# GlÖƧYz¤>N y¸dQNBNN XNQÍT bmqnS#
bGlÖƧYz¤>N ¥:qF WS_ NqÜ têÂY bmçN BÒ nW
_Q¥CNÂ dHNn¬CNN ¥rUg_ yMNClW”” L¥TNÂ
ÁäK‰sþN bGlÖƧYz¤>N ¥:qF XWN ¥DrG# yWu
gùÄY ydHNnT ±lþsþÃCN xND msr¬êE mnš mçN
ÃlbTM bzþhù MKNÃT nW”” GlÖƧYz¤>N kzþH xµ*Ã
y¸f_RLNN :DL xàõ y¸«qM# :NQÍècÜN y¸qNS
yWu gùÄY ydHNnT ±lþsþ «Ý¸Â TKKl¾ nW””
YHNN l¥DrG y¥ÃSCL ±lþsþ MNM ÃHL bþ‰qQÂ
ƹbrq ݧT bþglI bmsrtÜ SHtT ¯©þ kmçN lþÃLF
xYCLM””
GlÖƧYz¤>N bxgéC mµkL y_QM GuTN
x§SqrM# lþÃSqRM xYCLM”” GlÖƧYz>N bxgéC
mµkL XkùLnTN x§sfnM# yXkùLnT mdfQN mqnS
xYÒLM ÆYÆLM GlÖƧYz¤>N XkùLnTN ÃsFÂL BlÖ
¥sB xYÒLM”” YH kGlÖƧYz¤>nù ÆH¶ y¸mnu XWn¬#
nƉêE XWn¬ nW”” yL¥T yÁäK‰sþ x§¥CNN
bGlÖƧYz¤>N ¥:qF bzþhù ¥:qF BÒ lmf{M mnúT#
yGlÖƧYz¤>NN FT¦êEnT ymqbL wY ÃlmqbL gùÄY
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 17
xYdlM”” GlÖƧYz¤>N XSknCGécÜ yxl¥CN nƉêE
hùn¤¬ mçnùN# CGécÜN lmqnS XytÈÈ„ bzþhù ¥:qF
WS_ xg‰êE _QMN dHNnTN l¥rUg_ kmÈÈR Wu
l¤§ x¥‰u XNdl¤l b¸gÆ ymgNzB nƉêE hùn¤¬N
ymqbL# ymê_ gùÄY nW””
GlÖƧYz¤>N FT¦êEM ÆYçnù y¸m‰ÆcW H¯CÂ
SRxèC xlùT”” xlM xqF HG xl”” bxgéC mµkL
y¸ñrWN yxþ÷ñ¸Â l¤lÖC GNßùnèC y¸gzù xlM xqF
SMMnèCÂ tÌäCM xlù”” XnzþH H¯CÂ xlM xqÍêEW
SRxT bmsrtÜ bxgéC mµkL b¸drgù DRDéC
ytf«„ ÂcW”” s_è bmqbL# _QäCN b¥ÒÒL §Y
ytmsrtÜ ÂcW”” ytšl xQM gùLbT çcW xgéC
bzþhù DRDR wúŸ ¸Â S§§cW SRxtÜ bwúŸnT _Q¥cWN
y¸ÃS«BQ YçÂL”” dkM Ãlù xgéC bzþhù nƉêE hùn¤¬
KLL _Q¥cWN l¥S«bQ td‰DrW ySMMnècÜN ÆH¶
ÆYwSnùM SMMnècÜ lþÃSkTlùÆcW y¸Clù gùÄèCN
mqnS YC§lù”” bGlÖƧYz¤>N ¥:qF L¥TN ÁäK‰sþN
XWN l¥DrG mÈÈR ¥lT k§Y bt«qsW hùn¤¬ WS_
_QMN l¥S«bQ mÈÈR ¥lT nW””
XNd¾ Ãlù xgéC xQ¥cWÂ gùLb¬cW WsùN
bmçnù ySRxtÜN msr¬êE ÆH¶ mwsN ÆYClùM bzþhù
KLL _Q¥cWN l¥S«bQ mÈÈR YñRÆcêL”” bxND
bkùL bDRDRÂ s_è bmqbL mRH SMMnècÜ bnsù §Y
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 18
 y¸ÃSkTlùTN gùÄT lmqnS y¸ÃSgßùTN _QM
l¥ššL bU‰Â bt«L mÈÈR YñRÆcêL” bl¤§ bkùL
dGä MNM ÃhL FT¦êEnT y¯dlW bþçNM ldµ¥
xgéC bHG bSRxT y¸m‰ GlÖƧYz¤>N gùLbt¾W
MNM gdB úYñRbT XNdflg k¸çNbT GlÖƧYz¤>N
Yš§L HG SMMnèCN XSµLtqy„ DrS b_BQ
b¥KbR mRH §Y tmSRtW mNqúqS YñRÆcêL””
bGlÖƧYz¤>N ¥:qF WS_ xg‰êE _Q¥CNÂ
dHNn¬CNN l¥S«bQ y¸ÃSCL yWu gùÄY yxg‰êE
dHNnT ±lþsþ mQrI xlBN sþÆL bDNb‰CN ¬_rN
úYçN xlM xqÍêEWN TSSR «bQ xDRgN YzNÂ xQfN
yMNs‰bTN xQÈÅ y¸ÃúyN ±lþsþ mçN xlbT ¥lT
nW”” kzþÃM xLæ «Qä bm«qM# s_è bmqbL#
bDRDR bmÒÒL §Y ytmsrt XNJ bt«L _QMN
l¥S«bQ bmäkR y¸f{M ±lþsþ mçN ylbTM ¥lT
nW”” bxND bkùL yGlÖƧYz¤>N HG SRxTN _Q¥CNN
b¸ÃS«BQ xµ*ºN l¥ššL bU‰Â bt«L md‰dR#
bl¤§ bkùL bên¾nT dGä Y¡W HG SRxT b_BQ
tGƉêE XNÄþçN kzþhù y¸ÃgßWN _QM xàõ lm«qM
y¸ÃSCL ±lþsþ mçN xlbT ¥lT nW””
bGlÖƧYz¤¹N ¥:qF WS_ xg‰êE _Q¥CNÂ
dHNn¬CN l¥S«bQ mS‰T ¥lT hùlùNM ngR bt«L
mS‰T ¥lT XNÄLçn GLI nW”” lMúl¤ yGlÖƧYz>NN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 19
HG SRxT l¥ššL y¸drgW DRDR _rT ÃLbl{gù
xgéC yU‰ _rTN y¸«YQ YçÂL”” kGlÖƧYz¤>N
y¸gßWN _QM xàõ lm«qM ktlÆ ¦YlÖC UR
bU‰Â bQNJT mS‰TN Y«YÝL”” XzþH §Y lþsmRbT
y¸gÆW gùÄY k¥NM UR bU‰Â bQNJT SNs‰ mnšCN
xND xND BÒ Y¡WM Bÿ‰êE _Q¥CN dHNn¬CN
¥SkbR mçnù nW”” YHNN l¥DrG XSµSÒlN DrS BÒ
bU‰Â bQNJT XNs‰lN”” kzþH Wu yMNm‰bT x§¥M
ylNM# kzþH Wu yMÂSqM«W GBM ylNM”” yWu
gùÄY ydHNnT ±lþsþÃCN îSt¾ mnš bGlÖƧYz¤>N
¥:qF xg‰êE _Q¥CN dHNn¬CNN ¥SkbR nW sþÆLM
Y¡W nW””
b¥«ÝlL yWu gùÄY ±lþsþ mnšãÒCN Bÿ‰êE
_Q¥CNÂ dHNn¬CNN ¥S«bQN ¥:kL Ãdrgù XNdçnù#
Bÿ‰êE _QM dHNnT sþÆL yMLxt HZbù _QM HLWÂ
mçnù# YHM L¥TNÂ ÁäK‰sþN XWN b¥DrG
XNd¸glI ¥Sqm_ YÒ§L”” yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT
±lþsþÃCN mnšÂ mÄrš L¥T ÁäK‰sþN XWN ¥DrG
sþÆL YHNnù bGlÖƧYz¤>N ¥:qF WS_ ¥Sf{M ¥lT
bmçnù GlÖƧYz¤>NM xNÇ y±lþsþ mnš mçnùN ¥Sqm_
YÒ§L”” yxg‰êE WRd¬CN MNu y¸dRqW hùlùNM
ngR lL¥TÂ lÁäK‰sþ tgi b¥DrG bmrÆrB bmçnù
xg‰êE KB‰CNN ym«bQM gùÄY L¥T ÁäK‰sþN XWN
k¥DrG x§¥ UR xND ÃW XNdçn ¥Sqm_ YÒ§L””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 20
2 . yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ GïC#
dHNn¬CN lkÍ xdU y¸Ul«W# lXLqETÂ BtÂ
yMNÄrgW L¥TÂ ÁäK‰sþ XWN úYçnù sþq„ bmçnù#
xg‰êE WRdT t¹KmN btmIêCnT btSfŸnT yMNñrW
ÁäK‰sþÂ L¥T XWN úYçnù sþq„ bmçnù# kWu gùÄYÂ
kxg‰êE dHNnTM xµ*à x§¥CN fÈN# HZbù bydr©W
t«Ý¸ y¸çNbT L¥T ÁäK‰sþN XWN ¥DrG YçÂL””
YHNN x§¥ XWN b¥DrG HLWÂCNN xrUG«N KB‰CNN
¥S«bQ XNC§lN”” bmçnùM yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT
±lþsþãÒCN x§¥ L¥TN ÁäK‰sþN XWN l¥DrG
y¸ÃSCL ytmÒc yWu ydHNnT hùn¤¬ mF«R YçÂL””
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT mnšM mÄršM L¥TÂ
ÁäK‰sþN XWN ¥DrG YçÂL””
L¥TN XWN l¥DrG# YHNnù bGlÖƧYz¤>N ¥:qF
lmf{M sð ygbà :DL# xþNvSTmNT t½KnþµêE DUF
¥GßT ÃSfLgÂL”” bþÃNS XSktwsn gþz¤ DrS yL¥T
ÍYÂNS _r¬CNN y¸ÃGZ yBDR RĬ DUFM
ÃSfLgÂL”” ÁäK‰sþN bxg‰CN XWN l¥DrG
yÁäK‰sþÃêE xStÄdR tÌäCN lmF«R l¥«ÂkR sð
yt½KnþKÂ yÍYÂNS DUF ÃSfLgÂL”” yWu gùÄY ±lþsþÃCN
ên¾ GB# ên¾ ¥«N«¾M YH YçÂL”” lL¥T lÁäK‰sþ
XWN mçN ytmÒc hùn¤¬ mF«R bzþHM KLL ygbÃ#
yxþNvSTmNT# yBDR RĬ# yt½KnþK DUF l¥GßTÂ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 21
YHNnù bYbL_ _QM §Y l¥êL mÒL YçÂL ên¾ GÆCN””
ÄþPlÖ¥sþÃCN bêÂnT yxþ÷ñ¸ ÄþPlÖ¥sþ mçN YñRb¬L””
ÄþPlÖ¥sþÃCN yWu ±lþsþÃCN kWu xg‰êE
dHNn¬CN s§¥CNN y¸f¬tN ngR ktÒl l¥SwgD
µLtÒlM ymqnS GB lþñrW YgÆL”” kzþHM xµ*à s§¥CNÂ
dHNn¬CNN y¸dGF xl¥êE kÆbþÃêE hùn¤¬ XNÄþf«R#
bzþH rgD y¸tÆb„N wÄíC XNÄþbzù y¥DrG GB xlW””
xdUãCN xSqDä ymtNbYÂ bWYYTÂ bDRDR XNÄþftÜ
wYM XNÄþÝllù y¥DrG GB xlW”” mÝlLÂ mwgD
y¥YClùTN lmÌÌM y¸rÄN wÄJ x«Ý§Y hùn¤¬
XNÄþñrN y¥DrGM GB xlW””
yWu gùÄY ±lþsþÃCN lL¥¬CN y¸çN McÜ hùn¤¬
kmF«R bt=¥¶ GlÖƧYz¤>N bL¥¬CN §Y y¸f_rWN
XNQÍT bGL bU‰ _rT ymqnS y¥ÝlL GBM xlW””
YHM yÄþPlÖ¥sþÃCN ¥:kL yxþ÷ñ¸ ÄþPlÖ¥sþ XNÄþçN
y¸ÃdRG t=¥¶ MKNÃT nW””
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCN k‰úCN
kWSÈCN y¸mÈWN yXLqETÂ ymb¬tN xdU l¥SwgD
b¸s‰W S‰ §Y tmSRè kWu bHLWÂCN §Y y¸mÈN
xdU ymmkTÂ lzþhù xdU tU§un¬CNN ymqnS BÝT
ymF«R GBM YñrêL””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 22
3. yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ST‰tJãC#
yWu gùÄYN xg‰êE dHNnTN btmlkt
yMÂSqMÈcWN x§¥ãC GïC kÄR l¥DrS bGLI
ytqm«Â TKKl¾ ST‰tJ mNdF ÃSfLgÂL”” YHNnù
msrT b¥DrG y¸zrz„ SLèCNÂ ZRZR ±lþsþãCM
¥Sqm_ ÃSfLgÂL”” bzþH rgD LNkt§cW y¸gbù
ST‰tJãC XNd¸ktlW lþqm«ù YC§lù””
3.1. êÂW Tkùr¬CN bxgR WS_ y¸s‰W XNÄþçN
¥DrG#
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCN yL¥TÂ
yÁäK‰sþ ‰:ÃCNN y¥úµT# lzþhù ytmÒc hùn¤¬
ymF«R x§¥ ÃlW nW”” yL¥T ‰:ÃCN# yÁäK‰sþÃêE
SRxT GNƬ S‰CN ytúµ lþçN y¸ClW yxg‰CNN
nƉêE hùn¤¬ b_ä mRMrN# bGlÖb§Yz¤>N ¥:qF WS_
x§¥CNN XNÁT ¥úµT XNdMNCL bTKKL xSqM«N
mrÆrB kÒLN BÒ nW”” L¥TNÂ ÁäK‰sþN XWN
l¥DrG MN XNÁT mc½ XNdMNs‰ X¾W ‰úCN lYtN
µ§Sqm_N kWu btqys xQÈÅ ytúµ S‰ mS‰T
xYÒLM”” xQÈÅCNN X¾W ‰úCN qYsN bgùĆ §Y
xND yU‰ xmlµkT XMnT YzN XNdHZB ltGƉêEntÜ
ytrÆrBN XNdçn BÒ nW ytúµ S‰ mS‰T yMNClW””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 23
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCN lL¥TÂ
ÁäK‰sþ ‰:ÃCN múµT ytmÒc hùn¤¬ lþf_R y¸ClW
bRG_M tGƉêE lþçN y¸CL TKKl¾ yL¥TÂ
yÁäK‰sþ ¯Ä tqYî m§W HZB trÆRï
y¸ÃSfImW lþÃSfImW y¸CL sþçN nW”” ÄgT
y¥YwÈ ‰:Y tYø# HZbù kÄR çñ tmLµC bçnbT
hùn¤¬ MNM xYnT yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ
bþqyS l¥Ys‰ x§¥ ytmÒc hùn¤¬ kmF«R y¸ÃLF
W«¤T lþñrW xYCLM”” l¥Ys‰ ngR ytmÒc hùn¤¬
kmF«R y¸gŸ ÍYÄ lþñR xYCLM”” SlçnM ytúµ
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT S‰ lmS‰T êÂW TkùrT
bxgR wS_ yL¥TÂ yÁäK‰sþ ‰:ÃCNN XWN l¥DrG
y¸ÃSCL ytৠS‰ mS‰T# bxgR WS_ b¸µÿD
RBRB §Y ¥t÷R ÃSfLUL”” YH S‰ úYs‰ bWu
b¸µÿD S‰ §Y mNdÍdF kNtÜ DµM kmçN xÃLFM””
X¾W ‰úCN yL¥TÂ yÁäK‰sþ xQÈÅCNN
qYsN# m§WN HZBÂ ÃlNN ¦BTÂ NBrT hùlù bzþH
x§¥ §Y ¥rÆrB SNjMR y¸¯DlNN kWu bþ=mRLN
S‰CNN y¸ÃÍ_NLN ngR MN XNdçn lYtN ¥wQ
XNC§lN”” kWu y¸mÒCLNN ngR XNÁT BN«qMbT
ytšl W«¤T lþÃSgŸ XNd¸ÃSCL bTKKL ¥Sqm_
XNC§lN”” yWuWN y¯dlWN lmѧT BÒ LN«qMbT
Sl¸gÆ y‰úCNN yb¤T S‰ SNs‰ MN XNd¯dl# MN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 24
 XNd¸ÃSfLG# XNÁT _QM §Y lþWL XNd¸CL
lYtN kWu y¸f«RLNN ytmÒc hùn¤¬ b§q xµ*ºN
xà«N LN«qMbT XNC§lN”” yWu gùÄY yxg‰êE
dHNnTM lL¥¬CN lÁäK‰sþ ytmÒc yWu hùn¤¬
mF«R xlbT sþÆL bt=Æu MN XNd¯dl# MN lþà§
XNd¸CLÂ# XNÁTS _QM §Y lþWL XNd¸CL bWL
ytgnzb W«¤¬¥ lmçN y¸CLM YçÂL”” YH ÆLçnbT
hùn¤¬ yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþ kWu y¸gßWN
MIêT Y«qMM xY«qMM l¥GbSbS kmäkR ytšl
S‰ lmS‰T y¸ÃSCL xYçNM”” SlçnM Tkùr¬CN
y‰úCNN yb¤T S‰ bTKKL bmS‰T §Y mçN YñRb¬L””
yWuW hùn¤¬ lL¥¬CN lÁäK‰sþ ytmÒc
XNÄþçN l¥drG y¸µÿdW RBRB W«¤¬¥ lþçN
y¸ClW X¾W ‰úCN L¥TNÂ ÁäK‰sþN XWN l¥DrG
y¸ÃSCL ytúµ RBRB õÿDN XNdçn BÒ nW”” ytúµ
yL¥T yÁäK‰sþ SRxT GNƬ S‰ SNs‰ yWuW
HBrtsB kzþhù t«Ý¸ XçÂlhù BlÖ ytmÒc hùn¤¬
lþf_RLN YC§L# yWuW RĬ kNtÜ çñ XNd¥YqR
tgNZï RĬWN lþëÂKR YC§L# bWSÈCN L¥TNÂ
ÁäK‰sþN XWN l¥DrG y¸µÿdW RBRB ytLfsfs
XNdçn GN k¾ ytúµ S‰ X«q¥lhù BlÖ y¸ÃSB
xYñRM# y¥bRKtW RĬ W«¤¬¥ Xyçn nW BlÖ
RĬWN l¥«ÂkR y¸núúM xYñRM”” SlçnM yWuW
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 25
hùn¤¬ lL¥¬CN lÁäK‰sþÃCN ytmÒc XNÄþçN
k¥DrG xµ*ÃM wúßù ngR bxgR WS_ yMµÿdW _rT
nW””
b¥«ÝlL# yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT x§¥
yçnW L¥TNÂ ÁäK‰sþN XWN y¥DrG S‰ y¸úµW
bên¾nT b‰úCN _rTÂ RBRB bmçnù# kWu
y¸ÃSfLgNN y¯dlNN ngR bTKKL lYtN x§¥CNN
l¥úµT b¸ÃSCL xµ*ºN _QM §Y LÂWlW yMNClW
b‰úCN _rT mÿD yMNClWN RqT SNÙZ BÒ bmçnù#
yWuW HBrtsB lx§¥CN ytmÒc hùn¤¬ lmF«R
y¸dÍfrW x§¥CN XNd¸úµ btGÆR ¥úyT SNCL
bmçnù yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCN y¸úµW
bên¾nT bxgR WS_ b¸drG _rT nW”” êÂW
Tkùr¬CNM bzþH §Y mçN xlbT”” xµÿÄCN kWu
wd WS_ úYçN kWS_ wd Wu mçN xlbT””
xµÿÄCN kWu wd WS_ kçn ymjm¶ÃW
_Ãq½ÃCN ¥N? MN BÂdRG? MN xYnT ytmÒc hùn¤¬N
Yf_RLÂL? y¸lW YçÂL”” xµÿÄCN hùlù kWu DUF
b¥GßT §Y ytmsrt# ±lþsþÃCNM YHNnù x§¥ l¥úµT
tBlÖ ytÝß YçÂL”” bzþH mLK x_Ubþ DUF l¥GßTM
y¸ÒL xYçNM# y¸gßWM yWuWN HBrtsB F§¯T
b¥úµT §Y y¸WL Sl¸çN bMNM xYnT hùn¤¬ xg‰êE
_Q¥CNÂ HLWÂCNN lþÃrUG_ xYCLM”” xµÿÄCN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 26
 kWS_ wd Wu kçn GN bmjm¶Ã X¾W ‰úCN
y‰úCNN yb¤T S‰ XNs‰lN# y¸¯DlNN lYtN
XÂSqMÈlN# yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCN
YHNN KFtT ymѧT x§¥N Yø# y‰úCN ytúµ yb¤T
S‰ y¸f_RlTN :DL t«Qä y¸qyS tGƉêE y¸çN
YçÂL”” mnšW y‰úCNN x§¥Â ‰:Y ¥úµT Sl¸çN
W«¤¬¥ lþçN YC§L””
SlçnM yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT GïÒCNN
l¥úµT yMNktlW xND msr¬êE ST‰tJ kWu
wdWS_ úYçN kWS_ wdWu y¸wrwR ST‰tJ nW””
êÂW gùÄY TkùrT bxgR WS_ y¸s‰W S‰ mçnùN
ytgnzb# bxgR WS_ b¸drgW RBRBÂ bzþhù RBRB
F§¯T §Y ytmsrt# Y¡W RBRB y¸f_RlTN :DL
y¸«qM ST‰tJ nW””
3.2. xþ÷ñ¸N ¥:kL Ãdrg ST‰tJ#
yWu gùÄYM çn ydHNnT ±lþsþÃCN ¥«N«¾
fÈN HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT L¥T ¥rUg_Â
lzþhù ytmÒc hùn¤¬N mF«R nW”” btdUU¸
XNdtgl{W xg‰êE _Q¥CNM çn HLWÂCN y¸rUg«W
HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT fÈN L¥T sþrUg_
BÒ nW”” êÂW ydHNn¬CN SUT yWS_ SUT nW””
DHnT tSÍFè XNÄNb¬tNÂ XNÄNt§lQ# ÁäK‰sþÂ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 27
mLµM xStÄdR «Fè lXLqET XNÄNÄrG nW”” YHNN
ên¾ SUT ¥SwgD y¸ÒlW DHnTN b¥SwgD#
bxþ÷ñ¸ÃêE RBRB L¥T nW”” kWu y¸mÈ ydHNnT
SUTNM bBÝT lmÌÌM yMNClW «Nµ‰ xþ÷ñ¸
sþñrN BÒ nW”” xþ÷ñ¸ÃCN bTN> ynÍS >W¬
tNg‰Gô y¸öM mçnù úY¬lM ytf¬ nW”” SlçnM
lBÿ‰êE _QÑM ldHNntÜM wúßù gùÄY fÈN L¥T
nW”” Bÿ‰êE _Q¥CN xg‰êE dHNnT HLWÂCNN
l¥rUg_ ytmÒc hùn¤¬ XNÄþf_R tBlÖ y¸qyS ±lþsþ
¥:klùN xþ÷ñ¸ ¥DrG xlbT yMNlWM lzþhù nW””
xþ÷ñ¸N ¥:kL Ãdrg ST‰tJ LNktL YgÆÂL
SNL bmjm¶Ã dr© kxgéC UR l¸ñrN wÄJnTM
çn «§TnT ên¾ mnšW Y¡W mçN xlbT ¥lT nW””
lL¥¬CN bq_¬M çn btzêê¶ mNgD ÍYÄ bl¤lW
gùÄY §Y y¸msrT wÄJnTM çn «§TnT lþñrN
xYgÆM ¥lT nW”” bt=¥¶ bWu yMÂdRgW XNQSÝs¤
hùlù yNGD :DLN# yxþNvSTmNT :DLN# yBDR RĬ
MNuM b¥f§lG §Y Ãt÷r mçN xlbT ¥lT nW””
yWu ±lþsþÃCNN b¥Sf{M rgD y¸s¥„T hùlù khùlùM
bðT khùlùM ngR b§Y yxþ÷ñ¸ L¥¬CN mL:Kt®C
mçÂcWN XNÄþgnzbù# YHNnù S‰ b¸gÆ lmf{M
y¸ÃSC§cW xQM XNÄþñ‰cW ¥DrG ¥lT nW”” yxþ÷
ñ¸ L¥T S‰W bWu ±lþsþ xfÉ{M XNQSÝs¤ÃCN
kl¤ lÖC S‰ãC UR tÄMé y¸¬Y td‰bþ S‰ úYçN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 28
 yWu s‰CN ên¾ KFL ¥«N«¾W XNÄþçN ¥DrG
nW””
kdHNnTM xNÉR yST‰tJÃCN ¥:kL xþ÷ñ¸W
mçN xlbT sþÆL yWS«ùNM çn yWuW ydHNnT
SU¬CNN bBÝT lmmkT yMNClW fÈN yxþ÷ñ¸
L¥T b¥rUg_ mçnùN tgNZbN# YHNN XDgT
y¸ÃÙTT ngR bÑlù yên¾ ydHNnT SUT MNu XNdçn
xSMrNbT L¥TN XNdên¾ ydHNnT mú¶Ã wSdN
dHNn¬CNN l¥rUg_ sþÆL bfÈN L¥T §Y mrÆrBÂ
YHNN lþÃdÂQû y¸Clù ngéCN bÑlù ¥SwgD ¥lT
nW”” bt=¥¶M yxþ÷ñ¸ L¥¬CNN Kû¾ y¸ÃdÂQFÂ
xNö y¸YZ µLçn bStqR kzþH Wu yçn ngRN hùlù
k¥zÂGÃnT XNd¥ÃLF wSdN wd¯N ¥lT# bmÒÒL
mF¬T xlBN ¥lT nW”” xþ÷ñ¸ÃCNN xNö y¸YZ
SlçnM bRG_M kFt¾ ydHNnT SUT yçnWN gùÄYM
bþçN bxþ÷ñ¸ÃêE L¥¬CN §Y kFt¾ gùÄT b¥ÃSkTL
xµ*ºN bÄþPlÖ¥sþ# bDRDR b±ltEµêE tIXñ wzt.
lmF¬T mÈÈR xlBN ¥lT nW”” kzþÃ xLfN lmk§kL
LNgdD SlMNCL ymk§kL xQ¥CNN btÒl m«N
bxþ÷ñ¸ÃCN §Y kFt¾ tIXñ b¸ÃúRF xµ*ºN mgNÆT
xlBN ¥lT nW””
3.3. bbqE _ÂT §Y tmSRè _QäCN xàõ m«qM#
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 29
kWu gùÄY XNQSÝs¤ÃCN Bÿ‰êE _Q¥CNNÂ
xg‰êE dHNn¬CNN l¥S«bQ yMNfLUcW ngéC MN
XNdçnù qdM sþL t«Qú*L”” khùlùM b§Y yMNfLgW
_QM xþ÷ñ¸ÃêE nW”” lL¥T y¸ÃSfLgN ygbà :DL#
xþNvSTmNT ÍYÂNS# lL¥¬CN lÁäK‰sþÃêE SRxT
GNƬ y¸ÃSfLgN yt½ K nþK DUF khùlùM QD¸Ã
y¸sÈcW ngéC ÂcW”” kzþÃ q_lÖ dHNn¬CNN l¥SkbR
y¸ÃSfLgN ±ltEµêE# ÄþPlÖ¥sþÃêE# w¬d‰êE t½KnþµêE
DUF TBBR XNfLUlN”” XnzþHN RĬãC TBBéC
¥GßT bMNClW y§q dr© xGŸtN bxGÆbù _QM §Y
XNÄþWL ¥DrG YñRBÂL””
lþgßù y¸Clù TBBéC MN XNdçnùÂ XNÁT
lþgßù XNd¸Clù btৠhùn¤¬ lþ¬wQ y¸ClW bZRZRÂ
btৠ_ÂT x¥µŸnT nW”” kyT¾W xgR MN xYnT
TBBRÂ DUF XNd¸gŸ l¥wQ yXÃNÄNÇN xgR ±lþsþÂ
hùn¤¬ bZRZR ¥wQ ÃSfLUL”” LÂgŸ yMNClWN TBBR
bÑlù xà«N mWsD ÃlBN bþçNM bQdM tktL
mS‰T ÃSfLUL”” lL¥¬CN lÁäK‰sþ SRxT GNƬ
y§q xStêIå çcW TBBéCN ¥DrG y¸ClùTN
mlSt¾ TBBR k¸ÃdRgùT mlyT ÃSfLUL”” YHNN
¥DrG y¸ÒlW ZRZR ytৠ_ÂT b¥µÿD nW””
k¥N MN xYnT TBBR ¥GßT XNd¸ÒL ¬Wö QdM
tktL kwÈ bº§M TBB„N l¥GßT W«¤¬¥ XNQSÝs¤
¥µÿD ÃSfLUL”” YH XNQSÝs¤ bbqE _ÂT §Y btmsrt
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 3®
 XQD µLtf{m bdm-nBS y¸drG mF=R=R
TBBéCN bwQtÜ btৠhùn¤¬ lm«qM y¸ÃSCL
xYçNM”” SlçnM XNQSÝs¤W kmjm¶Ã XSk m=rš
ZRZR bqE _ÂTN y¸«YQ# YHNnù y¥kÂwN BÝTN
y¸š S‰ XNdçn lþsmRbT YgÆL””
k§Y yt«qsùT _ÂèC ‰úcW bl¤§ _ÂT §Y
y¸msrtÜ ÂcW”” kWu MN xYnT TBBR ÃSfLgÂL
y¸lW qĸ _Ãq½ ‰sù X¾W b‰úCN _rT yMNs‰WN
S‰ Xys‰N y¸¯DlN kWu LÂgŸ yMNClWN mlyT
Y«YqÂL”” kWu yMÂgßWN ¥àà bXNÁT xµ*ºN
BN«qMbT ybl« W«¤T XNd¸s_M xSqDä mlyT
ÃSfLUL”” XnzþH hùlù ytàlù _ÂèCN y¸«YqÜ ÂcW””
bzþH dr© y¸kÂwnW _ÂT yWu gùÄY ±lþsþ xµL
xYdlM bþÆLM yWuW S‰ bzþhù _ÂT §Y mmSrtÜ
Sl¥YqR bhùltÜ mµkL _BQ TSSRÂ QNJT m«yqÜ
xYqRM””
bmçnùM yMNktlW ST‰tJ bGMT wYM
_LqT ZRZRnT b¸¯DlW ZGJT §Y úYçN k§Y
bt«qsW xµ*ºN bZRZRÂ TKKl¾ _ÂT §Y mmSrT
YñRb¬L”” W«¤¬¥ yS‰ xfÉ{M bZRZR TKKl¾
_ÂT §Y ytmsrt mçnùN b¸gÆ ytgnzb bbqE _ÂT
§Y tmSRè _QäCN xàõ lm«qM y¸ÃSCL
ST‰tJ LNktL YgÆL””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 31
_QäCN xàõ km«qM xµ*à l¤§W lþt÷RbT
y¸gÆW gùÄY yQdM-tktL gùÄY nW”” ÃgßÂT TBBR
TN>M BTçN k¥N¾WM wgN TMÈ úNNQ ¥sÆsBÂ
m«qM XNÄlBN úY¬lM ytf¬ gùÄY nW”” TN> nC
BlN yMÂLÍT MNM ngR xTñRM# mñRM ylÆTM””
YhùNÂ TBB„N l¥Sf{M gþz¤# gNzBÂ ysW ¦YL m«yqÜ
xYqRM”” hùlùNM yTBBR XDlÖC bXkùLnT l¥StÂgD
y¸ÃSCL xQM xYñrNM”” QdM tktL xW_tN bQdM
tktlù msrT mS‰T YñRBÂL”” y§q tf§gþnT §lW
TBBR y§q TkùrT y¸s_ ngR GN MNM ngR Nö
y¥YtW xµÿD mktL xlBN”” _QäCN xàõ ym«qM
S‰ XWN lþçN y¸ClW bzþH mLkù BÒ nW””
3.4. bbqE _ÂT §Y tmSRè xdUãCN mqnS#
lL¥¬CN lÁäK‰sþ SRxT GNƬ ytmÒc
hùn¤¬N mF«R sþÆL xNÇ êÂW gI¬ lzþhù x§¥
y¸«QÑ TBBéCN ¥f§lG# ¥sÆsB _QM §Y
XNÄþWlù y¥DrG gùÄY nW”” _QäCN xàõ ym«qM
gùÄY nW”” bl¤§ bkùL dGä gùÄèCN ymk§kL ymqnS
gùÄYM xBé lþ¬Y y¸gÆW gùÄY nW”” bBÿ‰êE _Q¥CNÂ
bdHNn¬CN y¸Ý«ù xdUãCN mqnS y¸ÃSCL
ST‰tJ ÃSfLgÂL””
xdUãCN lmqnS mjm¶Ã yxdU MNu
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 32
 y¸çnùTN ngéC mlyT YgÆL”” êÂW mFTÿÃCN
L¥TÂ ÁäK‰sþ bmçnù xdU BlN yMNlW YHNN
x§¥ y¸ÃsÂKLBN ngR nW”” SlçnM xdU kyT
lþmÈBN YC§L y¸lWN _Ãq½ b_ÂT lmmlS mnšCN
bên¾nT y¾ L¥T yÁäK‰sþ SRxT GNƬ S‰ múµT
_Q¥cWN lþnµÆcW y¸Clù wgñC Xn¥N ÂcW BlÖ
y¥_ÂT gùÄY nW”” _Q¥cW bRG_M y¥Ynµ çñ úl
GN y¸nµÆcW mSlÖ y¸s¥cW wgñCM Yñ‰lù””
XnzþHNM dRï ¥_ÂT ÃSfLUL”” bmçnùM xdUãCN
lmqnS yMNktlW ST‰tJ bmjm¶Ã bL¥¬CNÂ
bÁäK‰sþÃCN y¸¯Ç wYM yt¯Ç mSlÖ lþs¥cW
y¸CL wgñC XÂ¥N ÂcW BlÖ y¥_ÂTÂ YHNnù bygþz¤W
mklS ¥ÄbRN msrT Ãdrg mçN YñRb¬L””
b¾ L¥TÂ ÁäK‰sþ _Q¥cW y¸nµ wYM y¸nµ
mSlÖ y¸¬ÃcW wgñCN mlyT ymjm¶ÃW RM©
bþçNM# YH BÒWN yTM lþÃdRsN xYCLM”” _Q¥cW
y¥Ynµ çñ úl _Q¥cW y¸nµ y¸mS§cW wgñC
YHNN y¸lùbT MKNÃT MN XNdçn bZRZR lYè ¥_ÂT
ÃSfLUL”” _Q¥cW y¸nµÆcWM wgñC _Q¥cW bMN
dr© XNd¸nµÂ XNd¸«bQ# _Q¥cWN l¥S«bQ MN
¥DrG XNd¸ÃSbù# MNS l¥DrG ClÖ¬ XNħcW
wzt... bZRZR ¥_ÂT ÃSfLUL”” bzþH §Y tmSRè
bSHtT _Q¥cW y¸nµ y¸mS§cWN l¥SrÄT#
_Q¥cW y¸nµÆcWN _QäCN l¥ÒÒL MN lþdrG
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 33
XNd¸CL# kzþH xµ*Ã ¥N MN lþÃGZ XNd¸CL ¥_ÂT
ÃSfLUL”” gùÄ×cÜN bs§M bmÒÒL l¥lF y¸drgW
_rT µLtúµ y¸ktlW CGR MN XNdçn YHNnù
lmÌÌM MN xYnT ZGJT ¥DrG XNd¸ÃSfLGM
¥_ÂTÂ mlyT ÃSfLUL””
bmçnùM xdUãCNÂ SUèCN lmqnS y¸qysW
ST‰tJM ymjm¶ÃW qÜLû RM© k§Y bt«qsùTÂ
bmúslùT §Y ZRZR TKKl¾ _ÂT ¥µÿD YçÂL””
b_ÂT §Y tmSRè y¸kÂwN SUèCN ymqnS S‰ ytúµ
ymçN :Dlù ysÍ YçÂL”” YhùN BÝT ÆlW _ÂT §Y
ytmsrt :QD t0YøM xfÉ{M §Y CGR µU«m W«¤tÜ
Ã¥r §YçN YC§L””
bzþH msrT bbqE _ÂT §Y tmSRè xdUãCN
ymqnS ST‰tJÃCN _ÂècÜN bskn xXMé mmRmRÂ
m«qMN y¸ÃµTT mçN xlbT”” _ÂècÜN bskn xXMé
kmmRmR xµ*à wúßù gùÄY xYÂCNN kêÂW x§¥CN
lxND xF¬M bþçN ÃlmNqL gùÄY nW”” x§¥CN L¥TÂ
ÁäK‰sþN XWN ¥DrG nW”” YHNN y¸ÃdÂQF
¥N¾WNM ngR mqbL ylBNM”” SlçnM b_ÂtÜ §Y
tmSRtN bmGÆÆT# ngéCN b¥SrÄTÂ bTXGST
lþwgÇ y¸ClùTN bzþhù xµ*ºN yMNf¬bTÂ bXB¶T
twÈ_rN msr¬êE _Q¥CNN y¸nµ S‰ §lmS‰T
m«NqQN õtt mçN xlbT”” bGlÖƧYz¤>N ¥:qF
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 34
 mS‰T ¥lT md‰dR# s_è mqbLN mLmD ¥lT
mçnùN ytgnzb# ngéCN bDRDRÂ _QäCN b¥ÒÒL
lmF¬T kMNM ngR b§Y QD¸Ã y¸s_ xfÉ{M
XNÄþñR ¥DrG ¥lT nW”” btmúúY mLkù ngéCN
bzþH mLkù l¥ÝlL lþrÇ y¸Clù wgñCN bÑlù lzþhù
x§¥ l¥slF mÒLN y¸=MR mçN xlbT””
bm=ršM kzþH hùlù xLæ L¥¬CN ÁäK‰sþN xNö
y¸YZ xdU y¸mÈ kçn# sþçN XNd¥ÃêÈW tgNZï
µLçn XRM©W XNÄþö«B lmG¬T# µLçnM bêÂW
x§¥CN §Y kFt¾ gùÄT úÂSkTL lþmkT y¸CLbTN
ytqÂj yWS_Â yWu ZGJT ¥DrGN y¸=MR mçN
xlbT””
bmçnùM yWu gùÄYÂ ydHNnT GïÒCNN
l¥úµT yMN«qMbT xND ST‰tJ btৠBÝT §Y
ytmsrt# xdUãC SUèCN lmqnS y¸ÃSCL TKKl¾
xfÉ{MN õtt ST‰tJ mktL YçÂL””
3.5. lxdU tU§unTN mqnS#
lxg‰êE _Q¥CN HLWÂCN ên¾W xdU
DHn¬CN# º§ qRn¬CN yÁäK‰sþ mLµM xStÄdR
SRxT SR xlmSdD XNdçn btdUU¸ tgLÚ*L”” xg‰êE
_Q¥CNÂ HLWÂCNN l¥S«bQ bên¾nT bxgR WS_
b¸µÿD RBRB XnzþHN ySUT MNôC ¥DrQ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 35
XNd¸gÆNM GLI nW”” kWu y¸mÈ xdUM bzþhù
bêÂW ySUT MNu §Y ytmsrt mçnù xYqRM””
kWu y¸mÈ xdU xNDM kWS_ xdU UR túSéÂ
tqÂJè tfɸ y¸çN nW# xlÃM yWS_ DKmTNÂ
lxdU tU§unTN ¬úbþ b¥DrG y¸f{M nW”” XSk²Ê
DrS bxg‰CN §Y ytÝ«ù yWu xdUãCN
bMNmrMRbT wQT yMÂrUG«W gùÄY YHNnù nW””
bzþH rgD xg‰CN D¦Â º§ qR bmçNê
yxþ÷ñ¸Â l¤lÖC tIXñãCN b¥úrF ¥NbrkK YÒ§L
b¸L GMT xgéC ¦YlÖC xg‰êE _Q¥CN dHNn¬CNN
y¸f¬tN ngR b§ÃCN §Y lmÅN lþdÍf„ YC§lù””
HZbù bxNDnT lU‰ x§¥ xYrÆrBM# XRS bRsù bq§lù
lþÂkS YC§L b¸L GMT bxg‰CN §Y bq§lù tIXñ
¥úrF YÒ§L b¸L msr¬êE _Q¥CN §Y SUT
y¸ÃúDR ngR lmS‰T lþdÍf„ YC§lù”” yxg‰CN
ymk§kL ydHNnT xQM bxþ÷ñ¸W# b±ltEµÂ bt½KnþµêE
MKNÃèC dµ¥ nW BlW tIX•cWN l¥úrF lþdÍf„
YC§lù”” XnzþH GMèC hùlù msrt-bþS ÂcW ¥lT
xYÒLM”” lxdU y¸ÃUL«N DHnT º§ qRnT xlN””
HZbù bmsr¬êE gùÄ×C §Y xND «Nµ‰Â yU‰ xg‰êE
XMnT xmlµkT btৠhùn¤¬ xlmÃzùM lxdU
y¸ÃUL«N CGR nW”” bxu„ «§èC YHNN l_«W
y¸wSÇbT hùn¤¬ bþñRM lxdU tU§u mçÂCN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 36
 y¸µD mµDM ÃlbT gùÄY xYdlM””
lxdU y¸ÃUL«ùN WsùNnèC mñ‰cW Bÿ‰êE
_Q¥CNÂ dHNn¬CNN bhùlT mLkù Yf¬tÂL””
bmjm¶Ã dr© XnzþH xdUãC XNÄYkstÜ kWu
y¸mnŒ SUèC bXNuŒ XNÄYqŒ XNQÍT YçÂL””
SlzþHM lxdUW tU§u ÆNçN ñé lþñR YCL knbrW
b§Y lGuT lõRnT ytUl_N XNçÂlN”” bzþH msrT
lMúl¤ zþÃD ÆÊ xþT×eà bq§lù LTb¬tN TC§lC#
lxdU ytUl«C nC BlÖ bmgmtÜ s‰êEtÜN xs¥‰””
š:bþÃM bQRbù yWu _ÝT kf{Mkù tÆBé y¸mKtŸ
xQM xYñRM# Yb¬tÂL BlÖ b¥sbù uMR nW wr‰WN
yf{mW”” bRG_ yhùltÜM GMT ytúút Slnbr hùltÜM
Kû¾ tmtêL”” YhùNÂ YH XSkþçN DrS bõRnT
«MdWÂL# kFt¾ gùÄTM xDRsWBÂL”” lxdU
ytUl_N ÆNçN nùé XnzþH ¦YlÖC b¾ §Y õR ksbqÜ
XNd¸«û bq§lù btrÇ nbR# SlçnM lõRnT úNÄrG
xdUWN bXNuŒ lmQ=T bÒLN nbR”” lxdU tU§u
(ŠLnrBL) mçÂCN kmNdR ¯rMú jMé wd§Y Ãlù
wgñC ltIXñ xLæM lGuTÂ õRnT lþÄRgùN YC§lù””
lxdU tU§u (ŠLnrBL) mçÂCN mçN YCL
knbrW b§Y GuTÂ õRnT XNÄþÃU_mN MKNÃT mçnù
XNdt«bq çñ l¤§M gùÄT xSkT§*L”” GuT õRntÜ
ktf«rM bº§ YHNnù lmÌÌM yMNkFlW êU XJG
kÆD XNÄþçN ÃdRgêL”” XSµhùN DrS HLWÂCNN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 37
l¥_ÍT ÃSÒl _ÝT ÆYdRSBNM bDHnT xzQT WS_
XNDNNÐqQ l¥DrG GN kFt¾ ¸Â tÅWaL”” lxdU
tU§un¬CNN btÒl F_nT µ§SwgDN µLqnSN
bStqR kWS_ l¸mnu xdU BÒ úYçN kWu
b¸mÈ xdUM k§Y bt«qsW xµ*ºN mçN k¸gÆW
b§Y t«qE çnN möy¬CN y¥YqR nW””
yxdU tU§un¬CN ên¾ MNu DHn¬CN º§
qRn¬CN nW”” lWS«ùM lWuWM xdU bên¾nT
y¸ÃUL«N Y¡W nW”” bmçnùM khùlùM ngR b§Y YHNnù
bF_nT bmQrFÂ b£dTM l¥SwgD mS‰T xlBN””
hùlùM ngR wd fÈN HZbù bydr©W t«Ý¸ y¸çNbT
L¥T BlN# kzþhù Wu yçnù ngéCN bÑlù lzþhù x§¥
tgi XNÄþçnù xDRgN mrÆrB xlBN””
kxþ÷ñ¸W q_lÖ yxdU MNu y¸çnW
yÁäK‰sþÂ mLµM xStÄdR XõT nW”” xg‰CN yBzù
BÿéCÂ XMnèC xgR mçNêN tgNZbN bXkùLnTÂ
bmfÝqD §Y ytmsrt «Nµ‰ HZÆêE xNDnT µLgnÆN#
bzþH rgD Hg-mNGStÜ b¸ÃSqMÈcW mRçãC zù¶Ã
«Nµ‰ yU‰ xmlµkT f_rN tGƉêE µ§drGN lWS_
B_B_ Bt BÒ úYçN lWu xdU GuTM XJG
ytUl_N çnN möy¬CN xYqRM”” «Nµ‰ yÁäK‰sþ
tÌ¥T gNBtN bÁäK‰sþ mRçãC zù¶Ã xND yU‰
xg‰êE XMnT f_rN# yHG L:LÂN ¥SfN kzþH Wu
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 38
 y¸çnù wgñCN bHZbù RBRB bxSt¥¥ŸÂ z§qE mNgD
bqÜ__R SR ¥SgÆT µLÒLN mc½M bþçN lWS_Â
lWu xdU# lxdg¾ GuèCÂ õRnèC ytUl_N
mçÂCN xYqRM””
ÃlûT mNGS¬T qdMT TWLìC ÆSgßùT yS‰
W«¤T §Y btmsrt Bÿ‰êE KBR §Y xtkùrW sð
QSqú xµ£dêL”” YH S‰ bxhùnù TWLD xStúsB §Y
y‰sùN tIXñ ¥úd„ xLqrM”” YH y‰sù b¯M m_æM
gI¬ãC ÃlùT nW”” ÃlûT mNGS¬T xhùN ÃlNbT
hùn¤¬ kFt¾ xg‰êE WRdT ÃkÂnbN XNdçn lþgnzbùM
çn bzþH §Y btgbþW dr© lþÃtkù„# YH WRdT HZbùN
by:ltÜ XNd XëH XywUW YHNN WRdT l¥DrQ
b¸ÃSCL mNgD XNÄþrÆrB x§drgùM”” YLqÜNM bxg‰êE
KBR SM sþdnû# sþÃQ‰„ bXB¶T sþwÈ«„
y¸¹k¥cW xmlµkT XNÄþñR nW _rT ÃdrgùT”” YH
KStT bhùlT mLkù lxdU tU§un¬CNN xÆBî¬L””
bmjm¶Ã dr© yxg‰êE WRd¬CN MNu
DHn¬CNÂ ymLµM xStÄdRÂ yÁäK‰sþ XõT mçnùN
tgNZbN hùlùM ngR lzþhù x§¥ múµT tgi xDRgN#
YHNN l¥úµT y¸ÃSCL mSmR nDfN bzþH zù¶Ã «Nµ‰
yU‰ xmlµkT f_rN lmrÆrBÂ lxdU tU§un¬CNN
bmsrtÜ l¥SwgD XNÄNCL xDR¯ÂL”” ÃlûT mNGS¬T
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 39
bÁäK‰sþ mLµM xStÄdR# HZbù bydr©W t«Ý¸
b¸çNbT fÈN L¥T zù¶Ã HZbùN l¥sÆsB ÆH¶ÃcW
Sl¥YfQD§cW uMR nW bÆì çD l¸kÂwN DNͬÂ
qrRè sþÃUL«ùN# SlçnM XJG ykÍ yxdU
tU§un¬CN XNÄþq_L ÃdrgùT””
DNͬW qrRèW XB¶tÜ bl¤§ mLkùM lxdU
xULõÂL”” bêÂW gùÄY §Y xtkùrN# hùlùN ngR lmsr¬êE
x§¥CN múµT tgi mçN XNÄlbT xMnN# YHNnù
y¸ÃdÂQû ngéC sþkstÜ bDRDR# bmÒÒL# s_è
bmqbL kmF¬T YLQ wd DNͬ XNDÂm‰ SlçnM
¥SwgD y¸gbùN GuèC úYq„ XNÄþf«„ wYM
y¸ÃSkTlùT gùÄT bkFt¾ dr© XNÄþ=MR xDRgêL””
k§Y kt«qsW y©-NÂ yjRmN LMD tMrN xYÂCNN
kêÂW GÆCN lxND xF¬M bþçN úNnQL µLtrÆrBN#
kDNͬ kqrRè nÉ w_tN ngéCN bskn xXMé
XymzNN bmsr¬êE _Q¥CN §Y xtkùrN µLtrÆrBN
xhùNM kxdU tU§unT nÉ yMNwÈbT hùn¤¬ xYf«RM””
lxdU tU§u y¸ÃdRgN l¤§W gùÄY gFè
y¸mÈN xdU xSqDä l¥wQ lmÌÌM y¸ÃSCL
«Nµ‰ ydHNnT xQM# bdr©CN BÝT ÃlW ymk§kL
xQM lzþhù DUF y¸çN yWu hùn¤¬ xlmF«‰CN
nW”” YH bwúŸnT yDHn¬CN y±ltEµ CG‰CN W«¤T
nW”” XnzþH hùlT CGéC ktqrû «Nµ‰ ymk§kLÂ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 4®
 ydHNnT xQM mF«R# b¾ §Y GuT lmqSqS
y¸kJ§cW wgñC xNÁM hùlt½ XNÄþÃSbù l¥SgdD
YÒ§L”” yzþhù xQM mÄkM bhùlt¾ dr© b_‰TÂ
bW«¤¬¥nT §Y ytmsrt S‰ xlms‰tÜN y¸ÃmlKT
nW”” bm«n¾ wu lþgnÆ y¸ClWN y§q xQM mgNÆT
tClÖ nbR ¥lT xYÒLM”” SlçnM kzþHM xµ*Ã lxdU
tU§un¬CNN lmqnS mStµkL y¸gÆcW gùÄ×C XNÄlù
lþsmRbT YgÆL”” bm=ršM ‰úCNN k_ÝT lmk§kL
y¸ÃGzN x«Ý§Y xl¥êE xµÆbþÃêE hùn¤¬ lmF«R#
wÄíCN l¥B²T bzþhù x§¥ zù¶Ã XNÄþtÆb„N BÝT
ÃlW S‰ tsRaL ¥lT xYÒLM”” YH gùDlT lxdU
tU§un¬CNN XÃÆÆs ynbr bmçnù mStµkL
XNd¸ñRbT lþsmRbT YgÆL””
bx«Ý§Y yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT GïÒCNN
l¥úµT yMNktlW xNÇ msr¬êE ST‰tJ lxdU
tU§un¬CNN (ŠLn‰bþlþtE) mqnS# ytU§un¬CN MNu
yçnùTN ngéC lYtN l¥SwgD mrÆrB mçN
YñRb¬L””
3.6. BÝT ÃlW ymk§kL xQMN mgNÆT#
dHNn¬CNN l¥S«bQ y¸ÃSClN êÂW mú¶Ã
L¥TÂ ÁäK‰sþ XNdçn btdUU¸ tgLÚ*L”” bzþH §Y
bmmSrT ÄþPlÖ¥sþÃCN bbqE _ÂT §Y tmSRè
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 41
xdUãCN lmqnS# GuèC úYf«„ bDRDR XNÄþftÜ
b¥DrG# bzþhù mLK lþftÜ ÃLÒlùTN bmÌÌM rgD
dUð yçn xlM xqÍêE xµÆbþÃêE hùn¤¬ ymF«R tL:÷
XNÄlW dHNn¬CNN b¥S«bQ rgD kFt¾ ¸Â
XNÄlWM twSaL”” bzþhù KLL BÝT ÃlW ymk§kL
xQMM tkþ yl¤lW ¸Â XNd¸ÅwT lþsmRbT YgÆL””
yxgR WS_M çn yWu hùn¤¬ãCN bQRB
Xytk¬tl xg‰êE dHNn¬CNN lxdU y¸ÃUL«ù
KStèCN xSqDä Xyly _‰T ÃlW mr© b¥QrB
lÄþPlÖ¥sþÃCNM çn lw¬d‰êE _r¬CN msrT y¸çN
«Nµ‰Â zmÂêE ymr© SRxT mzRUT «Nµ‰ ymk§kL
¦YL bmF«R rgD kFt¾ ¸Â YÅw¬L”” BÝT ÃlW
w¬d‰êE xQM ymF«R gùÄYM btmúúY mLkù
dHNn¬CN b¥S«bQ rgD kFt¾ ¸Â YÅw¬L”” bxND
bkùL BÝT ÃlW w¬d‰êE ¦YL sþñR sþ¬wQ b§ÃCN
§Y GuT lmqSqS y¸kJlù wgñC XNdg XNÄþÃSbù
lþgdÇ YC§lù”” ÄþPlÖ¥sþ YHNnù t«Qä gùĆ bs§M
XLÆT XNÄþÃgŸ y¸ÃdRGbT ytmÒc hùn¤¬
Yf«Rl¬L”” bl¤§ xnUgR BÝT ÃlW w¬d‰êE xQM
mñ„ êÂW _QÑ GuèCN mG¬T (ÄþtrNS)
lÄþPlÖ¥sþ ytmÒc hùn¤¬ mF«R YçÂL”” GuT
mG¬T ÆLtÒlbTM hùn¤¬ bL¥T bÁäK‰sþ
XNQSÝs¤ÃCN §Y kFt¾ gùÄT úÃSkTL bDL lmwÈT
bR YkF¬L”” SlçnM _‰T ÃlW ymr© SRxT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 42
 bmzRUT w¬d‰êE xQMN b¥«ÂkR BÝT ÃlW
ymk§kL xQMN mgNÆT yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT
GÆCNN l¥úµT yMN«qMbT xND msr¬êE ST‰tJ
YçÂL””
BÝT ÃlW ymk§kL xQMN lmgNÆT
b¸drgW RBRB y¸ÃU_Ñ ytlÆ CGéC mñ‰cW
xYqRM”” bxND bkùL ÃlNN xQM bÑlù bL¥T §Y
¥rÆrB xlBN BlÂL# YHN ¥l¬CNM tgbþ nW”” bl¤§
bkùL dGä BÝT ÃlW ymk§kL xQM mgNÆT xlBN
BlÂL# YHM bxþ÷ñ¸ L¥¬CN lþWL YCL ynbrWN
gNzBÂ ysW ¦YL kL¥T Wu XNÄþçN ÃdRGBÂL””
bnzþH mµkL GuT XNd¸ñR mgNzB hùltÜN xÒClÖÂ
xÈ_ä mÿD ÃSfLUL”” BÝT ÃlW ymk§kà xQM
GNƬ gùÄY §Y y¸ÃU_M qÜLF CGR k§Y yt«qsWN
Q‰n¤ y¥ÈÈM gùÄY nW”” YHNN btmlkt TkùrT
LNsÈcW y¸gbù SLèCN XNd¸ktlW ¥Sqm_
YC§L””
(h) bbqE ySUT TNt §Y ytmsrt GNƬ ¥µÿD#
MN ÃHL _‰T SÍT ÃlW w¬d‰êE xQM
mgNÆT xlBN y¸lWN gùÄY bTKKL mmlS bs‰êET
GNƬ bxþ÷ñ¸ L¥T mµkL ÃlWN Q‰n¤ l¥ÈÈM
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 43
kFt¾ tf§gþnT ÃlW gùÄY nW”” YH gùÄY b_Qlù
l¥NM lMNM y¥YbgR ymk§kà ¦YL XNgnÆlN b¸L
DNͬ lþmlS xYCLM”” bþäkRM YHNN mfKR
XNÄngbW dRG mN÷¬÷T µLçn bStqR ytly W«¤T
xÃSgŸM”” MN xYnT s‰êET XNgNÆ y¸lW gùÄY
mnúT ÃlbT µlùBN SUèCÂ XnzþHN SUèC lmÌÌM
µlN ±ltEµêE xþ÷ñ¸ÃêE wzt. xQM nW””
bmçnùM ys‰êET GNƬ S‰CN µlùBN yxg‰êE
dHNnT SUèC TNt mnúT xlbT”” yL¥T yÁäK‰sþ
x§¥N XWN SÂdRG _Q¥cW y¸nµÆcW wYM
ytnµÆcW mSlÖ y¸s¥cW yT®cÜ ÂcW? XnzþH ¦YlÖC
b¾ §Y GuT lmqSqS çcW ClÖ¬ MN ÃHL nW?
bMN mLKS lþf{M YC§L? ynzþH ¦YlÖC GuT
ymqSqS ClÖ¬ bxuR# bmµkl¾Â brJM gþz¤ MN
YmS§L? ynzþHN ¦YlÖC GuT ymqSqS Ñk‰
bL¥¬CN bÁäK‰sþ SRxT GNƬ £d¬CN §Y kFt¾
tIXñ b¥Yf_R mLkù bxSt¥¥Ÿ hùn¤¬ XNÁT
mmkT YÒ§L? kzþH xµ*à MN «Nµ‰Â dµ¥ ¯ñC
xlùN? BlÖ m«yQÂ TKKl¾ mLS ¥GßT ÃSfLUL””
bzþH mLK y¸µÿdWN _ÂT yxdU TNt bygþz¤W
mklS ¥ššL ÃSfLUL”” bzþH §Y bmmSrT ÃlùNN
«Nµ‰ ¯ñC xàõ bm«qM §Y Ãt÷r# GuTN
lmG¬T µLçnM bxSt¥¥Ÿ mLkù lmÌÌM y¸CL
s‰êET mgNÆT ÃSfLUL”” SUtÜ k¸«YqW wYM
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 44
 xQ¥CN k¸fQdW b§Y úNN«‰‰# dHNn¬CNN
bkFt¾ xdU úÂUL_ hùltÜN xÈ_mN lmÿD
y¸ÃSClN xNÇ msr¬êE mú¶Ã Y¡W mçnùN tgNZbN
bBÝT mf{M YñRBÂL””
(l) bsW ¦YL BÝT §Y Ãt÷r yGNƬ S‰ mS‰T#
frS ÃdRúL XNJ xYêUM Y§L Ãg‰CN trT””
YH xÆÆL øé øé bõRnT btlYM XJG yt‰qq yWgþÃ
t½KñlÖJ bl¤§cW s‰êEèC mµkL b¸µÿD õRnT wúßù
ngR sW mçnùN y¸ÃmlKT btGÆR btdUU¸ ytrUg«
TKKl¾ xÆÆL nW”” yõR mú¶Ã qÜúqÜS kzþH xµ*Ã
y¸ñ‰cWN xStêIå bMNM xYnT mLkù xúNî ¥yT
y¥YÒL y¥YgÆ bþçNM b‰sù bõR mú¶ÃW bqÜúqÜsù
bxGÆbù m«qM y¸ClW sW nW”” BÝT ÃlW sW
kl¤l MR_ mú¶Ã t¹KäM lDL §YbÝ YC§L”” bmçnùM
b¾ hùn¤¬ BÝT ÃlW ymk§kà ¦YL mgNÆT ¥lT
bwúŸnT BÝT ÃlW w¬dR mF«R# BÝT ÃlW ysW
¦YL mF«R ¥lT nW””
bs‰êET GNƬ S‰CN bêÂnT BÝT ÃlW ysW
¦YL bmF«R §Y yMÂtkùrW bõRnT wúßù têgþW
sW nW b¸L BÒ xYdlM”” bt‰qq kFt¾ ymú¶Ã
KMCT §Y ytmsrt ys‰êET GNƬ S‰ XNS‰ BNL
xþ÷ñ¸ÃCN dö b£dT kL¥tÜ M kmk§kà ¦YL
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 45
GNƬWM úNçN XNdMNqR SlMNgnzB uMR nW””
bl¤lN gNzB §Y l¥NM y¥YbgR s‰êET XNgnÆlN BlN
mú¶Ã lmkmR BN«qMbT# bmè ¹þãC ̸ s‰êET
BÂGtlTL b£dT xþ÷ñ¸EW m¹kM xQèT mN÷¬÷tÜ
y¥YqR YçÂL”” SlçnM bL¥T bÁäK‰sþ SRxT
GNƬ £d¬CN §Y kFt¾ XNQÍT f_é dHNn¬CNN
lÆs xdU b¥ÃUL_ xµ*ºN s‰êET XNgNÆ µLN XNdzþH
xYntÜN tIXñ b¥ÃúRFBN bsW ¦YL _‰T BÝT
§Y Æt÷r xµ*ºN mf{M xlBN””
ys‰êET GNƬCN bsW ¦YL BÝT §Y Ãt÷r
XNÄþçN ¥DrG yMNfLGbT l¤§W MKNÃT bzþH rgD
«Nµ‰ ¯N xlN BlN SlMÂMN ys‰êET GNƬCN «Nµ‰
¯ÂCNN xàõ bm«qM §Y mmSrT S§lbT nW””
yxND s‰êET BÝT y¸wsnW êÂW ngR yx§¥ qÜR«ŸnT
nW”” yx§¥ qÜR«ŸnT y¸mn=W XÃNÄNÇ w¬dR
bSRxtÜ x§¥ãC §Y «Nµ‰ XMnT sþñrW lzþhù
tf§gþWN mSêXTnT lmKfL ZG° sþçN nW”” Hg-
mNGS¬êE SRx¬CN# yL¥T yÁäK‰sþ GNƬ ‰:ÃCN
yHZÆCNN msr¬êE F§¯T _QM y¸ÃS«BQ nW”” HZbù
bzþH zù¶Ã xND yU‰ xg‰êE XMnT xmlµkT kÃz
m§W HZB bLb-ÑlùnT xg„NÂ dHNntÜN lþk§kL YC§L””
kHZB ytgßW s‰êETM Lb-Ñlù qÜR«¾ çñ lþêU
YC§L”” bzþH §Y bmmSrT ys‰êEtÜN yx§¥ IÂT
l¥«ÂkR sð y±ltEµ S‰ kts‰M xSt¥¥Ÿ yx§¥
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 46
 IÂT mF«R YÒ§L””
(¼) XÃNÄNÄ*N BR bqÜ«Æ ym«qM xs‰R#
bl¤§ xnUgR yÃZnW yL¥T yÁäK‰sþ SRxT
xgéC hùlù lmk§kà GNƬ k¸Ãw«ùT wu
GNƬ RBRB# bzþH zù¶Ã yMNf_rW xg‰êE yU‰ XMnTÂ
y§q ymk§kà xgLGlÖT ¥G߬cWN ¥rUg_ YfLUlù#
xmlµkT# bzþH mSK yMÂSmzGÆcW yL¥TÂ
YäK‰lùM”” b¾ hùn¤¬ YH xs‰R msr¬êE yHLWÂ
yÁäK‰sþ DlÖC# kDlÖcÜ t«Ý¸ yçn XnzþHN DlÖC
gùÄYM uMR nW”” lmk§kà yMÂwÈT XÃNÄNÄ* BRÂ
lm«bQ öRõ ytnú z¤UN Yf_RLÂL”” kzþhù ytqÄÂ
úNtEM xg‰êE dHNn¬CNN k¥S«bQ xµ*à ytšl W«¤T
t=¥¶ y±ltEµ S‰ tsRèbT y¥YbgR mNfS ÃlW
b¸ÃmÈ xµ*ºN _QM §Y XyêlC mçNêN µ§rUg_N
s‰êET lmgNÆT ÃSClÂL”” ên¾W «Nµ‰ ¯ÂCN FT¦êEÂ
xNDM lmk§kà yMÂwÈW wu kÆD Xyçn xþ÷ñ¸ÃêE
HZÆêE x§¥CN bmçnù YHNnù xà«N bm«qM kFt¾
XDg¬CN tsÂKlÖ mk§kÃWM l¤§WM tÃYø y¸«ÍbT
BÝT ÃlW s‰êET mgNÆT XNC§lN””
hùn¤¬ Yf«‰L# xlÃM xþ÷ñ¸ÃCN XNÄY¯Ä BlN
wuWN BNgDB# ytmdbW bxGÆbù b_QM §Y Ælmêlù
bxg‰CN sð yTMHRT yxQM GNƬ S‰
ymk§kà xQ¥CN dµ¥ çñ lkFt¾ xdU LNUl_
Xyts‰ nW”” yxNd¾ dr© TMHRTN lz¤¯C bä§ l¥ÄrS
XNC§lN”” SlçnM yL¥T ymk§kà GNƬ F§¯¬CNN
kFt¾ W«¤T ytgßbT S‰ Xyts‰ sþçN yhùlt¾ dr©
l¥ÈÈM yMNClW lmk§kà yMÂW§T XÃNÄNÄ* úNtEM
TMHRTM bkFt¾ dr© XytSÍÍ nW”” kzþhù y¸qÄ
y§q ymk§kL xgLGlÖT b¸ÃSgŸ xµ*ºN _QM §Y
s‰êET bzþH §Y tmSRè y¸s_ w¬d‰êE SL«Â
mê§*N b¥rUg_ nW””
bw¬d‰êE t½KnþK NDf-¦úB ytµn BÝT ÃlW s‰êET
lþçN YC§L”” xs‰RÂ xdr©jtÜ zmÂêEÂ qLÈÍ XNÄþçN
BÝT ÃlW ysW ¦YL bmF«R §Y Ãt÷r
¥DrG YC§L”” XnzþHN b¥ÈmR qÜR«¾# bw¬d‰êE
ys‰êET GNƬ SLT ¥SqmÈCN ‰sù XÃNÄNÄ* úNtEM
t½KnþKÂ NDf-¦úB ytµn# zmÂêEÂ qLÈÍ xdr©jTÂ
y§q ymk§kà xgLGlÖT b¸ÃSgŸ xµ*ºN XNDN«qMÆT
xs‰R ÃlW s‰êET mF«R YÒ§L”” «Nµ‰ ¯ÂCNN
bR y¸kFTLN nW”” zmÂêEÂ qLÈÍ xs‰RÂ xdr©jT
xà«N bm«qM bxþ÷ñ¸ÃCN §Y kÆD tIXñ b¥Yf_R
mF«RM tmúúY W«¤T YñrêL”” ytwsn y§q BÝT
mLkù BÝT ÃlW ymk§kà ¦YL mF«R YÒ§L””
ÃlW ̸ s‰êET xd‰JtN xSf§gþ sþçN y¸zMT sð

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 47 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 48

 t«ÆÆqE ¦YL ymF«R XNQSÝs¤ÃCNM bmlSt¾ wu
y§q ymk§kL xQM y¸f_RLN nW”” XÃNÄNÄ* lõR
mú¶Ã lqÜúqÜS yMTwÈW wuM btmúúY mLK
XytmznC _QM §Y mêL YñRƬL”” ys‰êEtÜN gùLbTÂ
yS‰ ClÖ¬ bm«qM wuN lmqnS ymäkR xs‰R
(lMúl¤ bµMP GNƬ §Y) tmúúY W«¤T ÃlWÂ
btÒl m«N bSÍT tGƉêE lþçN y¸gÆW nW””
(m) ymk§kà wu kxþ÷ñ¸W UR XNÄþmUgB ¥DrG#
wuN qNsN ytšl ymk§kL xQM kmF«R
xLfN MNM BÂdRG ymk§kà wuÃCNN z¤é LÂdRgW
xNCLM”” bGD mWÈT ÃlbT wu kL¥¬CN y¸qnS
mçnùM xYqRM”” YhùN ymk§kà wuÃCN btwsn
dr©M bþçN kxþ÷ñ¸W UR XNÄþmUgB b¥DrG
bxþ÷ñ¸W §Y y¸ÃúDrWN tIXñ mqnS YÒ§L”” bzþH
msrT lMúl¤ ys‰êEtÜ xLÆúT# MGB Å¥ wzt. bxgR
wS_ ÍB¶µãC XNÄþmrT b¥DrG# ÍB¶µãCN bzþhù
gbà bêU b_‰T bkFt¾ dr© XNÄþæµk„ b¥DrG
wuW kxþ÷ñ¸ÃCN UR XNÄþmUgB ¥DrG YÒ§L””
btmúúY mLkù ymk§kà ¦Y§CN y¸«qMÆcWN
mú¶ÃãC lmfBrK lm«gN y¸gnÆWN xQM btwsn
dr© ysþvþL xþ÷ñ¸W y¸fLUcWN ¹qõC xgLGlÖèC
XNÄþÃmRT b¥DrG# bzþH zRF ytgßW XWqTÂ LMD
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
49
wd sþvþL xþ÷ñ¸W btd‰j xµ*ºN XNÄþ¹UgR b¥DrG
mmUgbùN ¥«ÂkR YÒ§L”” XnzþHN msL xGÆïCN
bmktL ymk§kà wu kxþ÷ñ¸W UR XNÄþmUgB
y¥DrG SLTN mktL bxþ÷ñ¸ÃCN §Y y¸ÃSkTlWN
xlù¬êE tIXñ mqnS YÒ§L””
(s) kL¥T XNQSÝs¤ÃCN kwQ¬êE xdUãC UR
¥ÈÈM#
Bzù xþ÷ñ¸SèC xND xgR kBÿ‰êE MRtÜ khùlT
kmè b§Y lmk§kà wÀ µdrg bXDgtÜ §Y kFt¾
tIXñ ÃúD‰L Y§lù”” YH xÆÆL BzùãC y¸S¥ÑbT
sþçN wÀW khùlT kmè b§Y XSµLçn DrS bxþ÷ñ¸W
§Y MNM xYnT xlù¬êE tIXñ ylWM ¥lT XNÄLçn
GN lþsmRbT YgÆL”” kzþH bmnúT bzþH mSK yMÂwÈW
wÀ kBÿ‰êE gbÃCN khùlT bmè XNÄYbL_ BlN
mnúT XNC§lN# YgÆÂLM”” khùlT bmè XNÄYbL_
SNL XDg¬CN fÈN kçn Bÿ‰êE gbþÃCN bF_nT XÃdg
yzþhù hùlT bmèM kFt¾ Xyçn XNd¸mÈÂ bt=Æu
lzþhù tGÆR yMÂWlW gNzB Xy=mr XNd¸ÿD
mgNzB YÒ§L”” SlçnM yhùlT kmè ÈRÃ b¥Sqm_
xþ÷ñ¸ÃêE XDg¬CN sþf_N bzþÃW m«N lmk§kÃ
yMÂwÈWN wÀ Xy=mRN bmÿD bxþ÷ñ¸ÃCN §Y
kÆD tIXñ b¥Yf_R xµ*ºN xSt¥¥Ÿ ¦YL ymgNÆT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
5®
 xs‰R LNktL XNC§lN# YgÆÂL””
ymk§kà wÀÃCN kxþ÷ñ¸ XDg¬CN UR
XNÄþö‰Ÿ ¥Drgù tgbþ TKKl¾ bþçNM XNd XDgtÜ
m«N XNdxdUW wQ¬êEnT ktqm«W ÈRà kFÂ
ZQ lþL XNd¸CLM m¬sB xlbT”” rJM ÆLçn gþz¤
WS_ Yks¬L tBlÖ y¸gmT xdU µl brJM gþz¤
WS_ y¸gnÆ ymk§kà xQM lþg¬W xYCLM”” xdUW
Yks¬L tBlÖ b¸gmTbT wQT nW ZG° mçN ÃlbT””
bzþHN gþz¤ kÈRÃWM b§Y wÀ ¥WÈT x¥‰u yl¤lW
YçÂL”” lþksT YC§L tBlÖ y¸gmtW xdU gþz¤ y¸s_
kçn dGä yxþ÷ñ¸ XDgtÜN b¥Í«N lzlq½¬W ytšl
ymk§kà xQM mF«R Sl¸ÒL kÈRÃW b¬C ZQ
XNÄþL ¥DrG ytšl x¥‰u lþçN YC§L”” SlçnM
lmk§kà wÀ x«Ý§Y ÈRà xSqMõ XNdSUT dr©W
kF ZQ XNÄþL y¥DrG SLT bxþ÷ñ¸ XDgT bs‰êET
GNƬ mµkL ÃlWN Q‰n¤ l¥ÈÈM yMN«qMbT xND
SLT YçÂL””
ymr© SRxT ymF«R S‰CNM bên¾nT
ls‰êET GNƬ ÆSqm_nW xQÈÅ kzþhù UR tqÂJè
mf{M y¸CLÂ y¸gÆW nW”” XzþH §Y bDU¸
lþsmRbT y¸gÆW gùÄY yMNgnÆW ymk§kà xQM ên¾
tLX÷ GuTN mG¬T (ÄþtrNS) mçN XNÄlbT nW””
RBRÆCN L¥TÂ ÁäK‰sþ XN©þ õRnT §Y mçN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
51
ylbTM”” GÆCN mbL{G XNJ w¬d‰êE XB¶TÂ
jBdŸnT mçN ylbTM”” GuT kmG¬T xLfN wd
õRnT yMNgÆW bxNDÂ bxND MKNÃT BÒ mçN
xlbT”” wd õRnT yMNgÆW gùĆ lL¥T lÁäK‰sþ
SRxT GNƬ xjNÄCN bF{ùM y¥Y¬lF ¥nö sþçNÂ
bDRDR s_è bmqbL mRH lmF¬T y¸ÃSClù
x¥‰ôC bÑlù tÄsW úYúkù sþq„ BÒ nW”” bzþhù
xµ*ºN tgdN wd õRnT kgÆNM GÆCN bL¥TÂ ÁäK‰sþ
xjNÄCN §Y y¸ÃSkTlWN tIXñ b¸qNS ytf«rWN
¥nö b¸ÃSwGD xµ*ºN tk§KlN l¥¹nF mçN
YñRb¬L””
3.7. «Nµ‰ y¥Sf{M xQMN mgNÆT#
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT x§¥CNN#
GïÒCNÂ ST‰tJãCN nDfN# ±lþsþãCN zRZrN
TKKl¾ XQìC nDfN xfÉ{M §Y µLfsfSnW ¬_ï
uÝ kmçN LNDN xNCLM”” SlçnM «Nµ‰ y¥Sf{M
xQMN mgNÆT XNd xND msr¬êE ST‰tJ mwsD
YñRb¬L””
(h) xND yU‰ xg‰êE xmlµkT XMnT mF«R#
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT x§¥CN øé øé
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
52
 yL¥T# yÁäK‰sþ# yHLW gùÄY nW”” bmçnùM gùĆ
y_qET ÑÃt®C wYM y±ltEµ ¦§ðãC S‰ tdR¯
mwsD ylbTM”” ytúµ xfÉ{M lþñR y¸ClWM m§W
HZB XNd hùn¤¬W sþútFbT nW”” kzþH UR btÃÃz
kxgéC UR y¸ñrN yGNßùnT ±lþsþ msr¬êE ydHNnT
±lþsþ ST‰tJ wzt. lHZB mglI xlbT”” HZbù
twÃYè tk‰Ké y¸ššlWN xš>lÖ yU‰ xÌM lþYZbT
YgÆL””
xNÄND tN¬®C bzþhù mLkù yWu gùÄYÂ
ydHNnT ±lþsþãCNÂ ST‰tJãCN bxdÆÆY mzRgF
MS«þR ¥ÆkN# l«§T ytmÒc hùn¤¬ mF«R nW Y§lù””
YhùN XnzþHN gùÄ×C bYÍ mDrK bmwÃyT y¸gßW
_QMÂ gùÄT mm²zN xlbT”” bYÍ mDrK bmwÃyT
HZbù ymNGSTN ±lþsþ l¥wQ# l¥StµkLÂ lmöÈ«R
:DL Ãg¾L”” GLInTÂ t«ÃqEnTN BlÖM ÁäK‰sþN
bTKKL tGƉêE ¥DrG ÃSC§L”” HZbù x§¥ãcÜN#
GïcÜN# ST‰tJãcÜNÂ ±lþsþãcÜN bTKKL bmgNzB
bÑlù LB tqBlÖ ltGƉêEn¬cW bmrÆrB ytúµ
xfÉ{M XNÄþñR wúŸ tIXñWN ¥úrF YC§L”” XnzþHN
gùÄ×C bYÍ mDrK ¥QrB yxg‰CN ±lþsþ bSHtT
_Q¥cWN y¸nµÆcW mSlÖ y¸¬ÃcW wgñC ytúút
xmlµk¬cWN XNÄþÃStµKlù bkFt¾ dr© lþrÄ YC§L””
bgùĆ §Y xND yU‰ xg‰êE xmlµkT XMnT bmF«R
qÈYnT ÃlW# bygþz¤W y¥Yg§b_ yWu gùÄY yxg‰êE
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 53
dHNnT ±lþsþ XNÄþñR l¥DrG ÃSC§L”” XnzþH bÈM
kFt¾ GMT y¸sÈcW _QäC ÂcW””
bl¤§ bkùL x§¥CN _Q¥cWN y¸nµÆcW wgñC
x§¥CNN# ST‰tJÃCN ±lþsþÃCNN wzt. bTKKL
l¥wQ :DL Ãg¾lù# YHNNM X¾N lmgùÄT lþ«qÑbT
YC§lù”” YhùNÂ XzþH §Y ¬úbþ lþçN y¸gÆW XnzþHN
msr¬êE xQÈÅãC XNdBQ BNLS xfÉ{¥CNN
bmk¬tL lþgMacWÂ lþÃWÌcW xYClùM wY?
y¸lW gùÄY mnúT xlbT”” bmçnùM XNdBQ BNL
btúµ mLkù mdbQ yMNClW k«§èC nW wYS
kHZÆCN y¸lW ¬úbþ mçN YñRb¬L”” mdbQ
y¸gÆcW y¸Clù ZRZR gùÄ×C bþñ„M msr¬êE
gùÄ×CN bqE ymr© xW¬R µ§cW «§èC bxSt¥¥Ÿ
mLkù mswR xYÒLM”” bþäkRM W«¤tÜ ng„N kHZB
dBö k«§T GN úYdBqÜ mQrT nW y¸çnW””
bDMR sþ¬Y bmsr¬êE ±lþsþãC xQÈÅãC
§Y bYÍ HZbù XNÄþwÃY bgùĆ §Y xND xg‰êE yU‰
xmlµkTÂ XMnT XNÄþÃZ ¥DrG kgùÄtÜ _QÑ XJG
y§q çñ Yg¾L”” bmçnùM HZbù bgùĆ §Y yU‰ GN²b¤
XNÄþYZÂ bÃlbT lxfÉ{Ñ yybkùlùN xStêIå l¥brkT
y¸CLbT hùn¤¬ XNÄþf«R ¥DrG «Nµ‰ y¥Sf{M
xQMN kmgNÆT xµ*à yQD¸Ã QD¸Ã lþs«W y¸gÆ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 54
 nW””
(l) yÄþPlÖ¥sþ ÑÃt¾ xQM mF«R#
yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCNN
b¸mlkT MLxt-HZbù yU‰ GN²b¤ XNÄþñrW# bÃlbT
XNdxQÑ ltGƉêEntÜ XNÄþNqúqS ¥DrG yxfÉ{M
XNQSÝs¤ÃCN msrT bþçNM S‰WN y¸ÃNqúQS
ÑÃt¾ ysW ¦YL ÆLtf«rbT# bxGÆbù td‰Jè
b¥YNqúqSbT hùn¤¬ ytúµ xfÉ{M lþñR YC§L ¥lT
xYdlM”” bmçnùM «Nµ‰ ÑÃt¾ ysW ¦YL mF«RÂ
bxGÆbù xd‰Jè ¥NqúqS ÃSfLUL””
ÑÃt¾W ysW ¦YL yWu gùÄY yxg‰êE
dHNnT ST‰tJÃCN ±lþsþãÒCN yGD y¸§*cWN
_ÂèC bBÝT l¥µÿD y¸CL mçN xlbT”” ÑÃt¾W
ysW ¦YL ±lþsþãcÜNÂ ST‰tJãCN bBÝT lmf{M
y¸ÃSCL XQD xzUJè tGƉêE ¥DrG y¸CL mçN
xlbT”” XNdzþH xYntÜN ÑÃt¾ lmF«R ymjm¶ÃW
RM© bwúŸ yxg‰êE _QM yxg‰êE dHNnT gùÄ×C §Y
yU‰ GN²b¤ mÃZ nW”” XNdzþH xYntÜ yU‰ GN²b¤
ÆLtÃzbT hùn¤¬ btlÆ ÑÃãC ytµn tm‰¥¶Â
ÄþPlÖ¥T bþb‰kTM Bÿ‰êE _Q¥CN xg‰êE dHNn¬CNN
l¥S«bQ y¸ÃSCL ytqÂj S‰ mS‰T xYÒLM””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 55
SlçnM ÑÃt¾ xQM ymgNÆtÜ gùÄY msrtÜ yU‰
xg‰êE XMnT xmlµkT mF«R XNdçn tgNZbN
bzþH §Y bqE S‰ mS‰T YñRBÂL””
yU‰ xg‰êE XMnT xmlµkT mÃzù ymjm¶ÃW
wúŸ RM© bþçNM YHNN XMnT yÃz hùlù ytêÈlT
ÄþPlÖ¥T wYM tm‰¥¶ mçN YC§L ¥lT xYdlM””
bXMntÜ §Y _LqT ÃlW ÑÃ# XWqTÂ KHlÖT
XNÄþñrW ÃSfLUL”” XNdzþH xYntÜN ÑÃt¾ bxgR
WS_Â bWu ¥sL«N# bxGÆbù xd‰Jè ¥NqúqS#
ytlÆ yMRMR _ÂT# yTMHRT SL«Â tÌ¥TN
¥ÌÌM xqÂJè ¥NqúqS ÃSfLUL””
bWu gùÄY bxg‰êE dHNnT gùÄY §Y xStêIå
çcW ymNGST xµ§T XJG bRµ¬ ÂcW”” yWu gùÄY#
ymk§kÃ# ydHNnT ¸nþSt½R mo¶Ãb¤èC tÌäC
tqÂJtW y¸s„bT hùn¤¬ mF«R xND gùÄY nW””
yÄþPlÖ¥sþÃCN ¥:kL xþ÷ñ¸ mçN ÃlbT kmçnù UR
tÃYø bL¥T S‰ §Y yts¥„ ¸nþSt½R mo¶Ãb¤èCÂ
l¤lÖC tÌäCM qÜLF xSfɸ xµ§T ÂcW”” XnzþH
tÌäC S‰cWN# bWu gùÄY bdHNnT zRF çcWN
S‰ uMR bBÝT lmf{M y¸ÃSC§cW ysW ¦YL#
xdr©jT xs‰R XNÄþñ‰cW ¥DrG ymjm¶ÃW XJG
tf§gþ yçn gùÄY nW”” XÃNÄNÄcW bt«L y¸s„T
S‰ y¸flgWN W«¤T lþÃSgŸ XNd¥YCL tgNZï hùlùM
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 56
 btqÂj xµ*ºN y¸rÆrbùbT xdr©jTÂ xs‰R XNÄþñR kzþH Wu Ãlù Mhù‰NÂ ykFt¾ TMHRT tÌäCM
¥DrG dGä l¤§W L† TkùrT y¸š gùÄY nW”” y§q ¸Â mÅwT YgÆcêL”” bzþH §Y bmmSrTM
x¥‰u ¦úïC XNÄþqRbù# KRKR XNÄþdrGÆcWÂ
(¼) bxfÉ{M §Y xStêIå çcWN wgñC ¥útF# XNÄþB§lù ¥DrG YgÆcêL”” ysW ¦YL b¥sL«N
¥StÆbR# rgDM kFt¾ xStêIå ¥bRkT YgÆcêL”” mNGST
YHNnù tgNZï Mhù‰NÂ ykFt¾ TMHRT tÌäC
HZbù bxg‰êE _QM dHNnT YHNN l¥S«bQ ¸ÂcWN bxGÆbù XNÄþw«ù ¥dÍfR btÒl m«NM
bWu gùÄYÂ bdHNnT zRF LNktL y¸gÆN xQÈÅ §Y
¥StÆbR YñRb¬L””
yU‰ GN²b¤ XNÄþYZ# bzþH §Y tmSRè btlYM bxgR
bWu y¸gßù xþT×eÃWÃN b_ÂTÂ MRMR
WS_ b¸drG yxfÉ{M XNQSÝs¤ §Y bBÝT XNÄþútF
lþÃbrKtÜ k¸ClùTÂ bxg‰cW L¥T §Y xþNvST
¥DrG# S‰WN bÆlb¤TnT y¸ÃSfIM xµL bxGÆbù
b¥DrG k¸ÃdRgùT xStêIå bt=¥¶# lxg‰CN
xd‰Jè BÝT ÆlW ÑÃt¾ ysW ¦YL ¥«ÂkR «Nµ‰
b¸ñ„bT xgR wÄíCN b¥F‰T# y¸ñ„ÆcW xgéC
yxfÉ{M xQMN lmgNÆT XJG wúŸ bþçnùM BÒcWN
kxþT×eà UR XNÄþ tÆb„ bm¯T¯T kFt¾ xStêIå
y¸flgWN W«¤T lþÃSgßù xYClùM”” bzþH mSK bWu
¥bRKT YC§lù”” b¸ñ„ ÆcW xgéC b¸gßù kùÆNÃãCÂ
b¸µÿdW hùlùN xqF XNQSÝs¤ y§q xStêIå l¥bRkT
bxg‰CN kùÆNÃãC mµkL mg¾ DLDY bmçN
y¸ClùTN wgñC bÑlù ¥útFÂ btÒl m«NM
yxþNvSTmNTÂ yNGD TSSéC XNÄþ«Âk„Â yxþT×eÃ
¥StÆbR YgÆL”” kzþH xµ*Ã L† GMT y¸sÈcW KFlÖC
MRèC b¸ñ„ÆcW xgéC gbà XNÄþÃgßù b¥DrGM
xNd¸ktlW ¥Sqm_ YÒ§L””
bÈM kFt¾ ¸Â mÅwT YC§lù”” btlYM bxþ÷ñ¸W
mSK lþÅwtÜ y¸ClùT ¸Â y§q nW”” mNGST YHNN
Mhù‰NÂ ykFt¾ TMHRT tÌäC xND yU‰
tgNZï bWu y¸gßù xþT×eÃWÃN yxþT×eà wÄJ
xg‰êE XMnT xmlµkT bmF«R rgD µlÆcW x«Ý§Y
yçnù GlsïC bzþhù mSK ¸ÂcWN bxGÆbù XNÄþÅwtÜ
¦§ðnT bt=¥¶ bzþhù mSK kFt¾ ¸Â mÅwT YC§lù#
l¥br¬¬T btÒl m«NM l¥StÆbR _rT ¥DrG
YgÆcêLM”” l±lþsþÃCNÂ ST‰tJÃCN tf§gþ yçnù
xlbT””
_‰T çcW _ÂèC MRMéC b¥µÿD rgD ymNGST
yMRMR _ÂT tÌäC y‰úcW ¸Â çcW bþçNM

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 57 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 58

 yÄþPlÖ¥sþÃCN ¥:kL xþ÷ñ¸W mçN XNÄlbT bmµk§cW b¸f«R TBBR lL¥T lÁäK‰sþÃêE
xSqDä ytwú gùÄY nW”” yGL Æl¦BtÜ bxþ÷ñ¸ SRxT GNƬ y¸«QÑ S‰ãCN Ys‰lù”” xgéC XRS
L¥¬CN §Y y§q xStêIå XNÄlW lþñrWM XNd¸gÆ bRúcW XNÄþö‰ßù XNÄþtÆb„ l¥DrG y¸ÃSClù
y¸¬wQ gùÄY nW”” bmçnùM yGL Æl¦BtÜM t=¥¶ yTSSR gmìC Xyçnù nW”” mNGST YHNN
bÄþPlÖ¥sþÃCN §Y XJG qÜLF yçn ¸Â mÅwT xlbT”” XJG msr¬êE yçnWN yGlÖ Æ§Yz¤>NN W«¤T bxNKé
lL¥¬CN ytmÒc hùn¤¬ mF«R ¥lT lGL Æl¦BtÜ lþgnzbW YgÆL”” kzþH bmnúTM yxþT×eà sþvþL
ytmÒc hùn¤¬ mF«R ¥lT uMR Slçn bWuW ¥HbrsB bGlÖƧYz¤>N ¥:qF yxg‰CNN xg‰êE _QMÂ
hùn¤¬ lL¥¬CN ytmÒc hùn¤¬ XNÄþf«R ÆlW xQM
hùlù mrÆrB yMRT tÌÑN k¥ššL tn_lÖ y¥Y¬Y
yTRF kþú‰ gùÄYM =MR nW”” lL¥¬CN y§q
xStêIå ÃlW yNGDÂ xþNvSTmNT S‰ bên¾nT
bxg‰CN Æl¦BèCÂ bWu Æl¦BèC mµkL b¸f«R
TSSR y¸f{M nW”” SlçnM yGL Æl¦BtÜ qÜLF ¸ÂWN
lþÅwTbT y¸gÆ yS‰ mSK nW”” mNGST YHNN tgNZï
yGL Æl¦BtÜ bzþH mSK bSÍT bBÝT XNÄþs¥‰ mdgF
¥br¬¬T btÒlM m«N ¥StÆbR xlbT””

bGlÖƧYz¤>N b_BQ btúsrCW xlM ysþvþL

¥HbrsB bxgéC mµkL b¸drG GNßùnT §Y Xyt«Âkr
bmÿD §Y y¸gŸ ¸Â XytÅwt nW”” y¦Y¥ñT
DRJèC# yBzù¦N yÑà ¥Hb‰T# mNGS¬êE ÃLçnù
DRJèC bm §W xlM k¸gßù msL DRJèC UR
ytlÆ TSSéCN bmF«R yGlÖƧYz¤>N T„ÍT lhùlùM
XNÄþçN kFt¾ GMT y¸s«W _rT XÃdrgù nW””

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 59 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 60

 dHNnT l¥S«bQ b¸drgW RBRB ¸ÂWN bxGÆbù
XNÄþÅwT mdgF# ¥dÍfRÂ btÒl m«N ¥StÆbR
xlbT””
«Nµ‰ y¥Sf{M xQM gNBtN xg‰êE _Q¥CNÂ
dHNn¬CNN l¥S«bQ y¸ÃSCL xSt¥¥Ÿ S‰ mS‰T
yMNClW k§Y yt«qsùTN y¥Sf{M xQäC b¥BÝT#
bsðW b¥útFÂ btÒl m«N b¥StÆbR BÒ nW””
KFL II
kxgéC UR y¸ñrN yGNßùnT ±lþsþ#
1. yxF¶µ qND xgéC#
kxgéC UR Sl¸ñrN GNßùnT SÂnú ¯rb¤èÒCN
kçnùT yxF¶µ qND xgéC ¥lTM SlsùÄN# x¤RT‰# JbùtE#
î¥lþàk¤Nà xSqDmN ¥Nú¬CN tgbþ nW”” XnzþN xgéC
yQRB ¯rb¤èÒCN XNdmçÂcW m«N kxg‰CN UR yÌNÌ#
yÆHL# y¬¶K# ytf_é ¦BT wzt. GNßùnT x§cW””
bxg‰CN y¸µÿdW lW_ XnsùN bq_¬ YnµL# bnsù WS_
y¸kÂwnù hùn¤¬ãCM X¾N bq_¬ Ymlk¬lù”” X¾N knsù
UR y¸ÃgÂßùN bL¥¬cN §Y y‰úcW xStêIå çcW
wNøC xlù”” YH hùlùNM ¯rb¤èÒCN y¸mlkT sþçN btlYM
sùÄNN î¥lþÃN kzþÃM xLæ k¤NÃN Ymlk¬L”” xg‰CN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 61
bxhùnù wQT wdB xLÆ STçN hùlùM ¯rb¤èÒCN wdB
çcW ywdB xgLGlÖT lþs«ù y¸Clù ÂcW”” kzþH bmnúT
k¯rb¤T xgéC UR _BQ TSSR XNÄlN tgNZbN knzþH
xgéC UR y¸ÃgÂßNN TKKl¾ ±lþsþ mqyS YgÆÂL””
1.1. x«Ý§Y ±lþsþ#
k¥N¾WM xgR wYM yxgéC SBSB UR y¸ñrN
GNßùnT bmsr¬êE xg‰êE _Q¥CN dHNn¬CN §Y
ytmsrt# SlçnM yL¥T yÁäK‰sþ x§¥CNN XWN
k¥DrG UR ytÃÃz nW”” bzþH rgD kxF¶µ qND
xgéC UR y¸ñrN yGNßùnT ±lþsþM xgécÜ bxg‰CN
L¥T ÁäK‰sþ µ§cW ÍYÄ mnúT YñRBÂL”” MN
gþz¤M bþçN xYÂCNN kmsr¬êE xg‰êE _Q¥CN úNnQL
bskn xXMé xgécÜ kzþH xµ*à y¸ÅwtÜTN ÍYÄ
mtNtNÂ bzþH §Y ytmsrt ±lþsþ mNdF xlBN””
kxgécÜ UR ytlÃy yFQRM y«BM GNßùnT ynbrN
bmçnù ynzþHN xgéC ÍYÄ bMNtnTNbT wQT bS»T
ymnúT xdU kFt¾ nW”” bxND bkùL bên¾nT xgécÜ
bL¥¬CN bÁäK‰sþÃêE SRxT GNƬ TG§CN §Y
çcWN b¯M çn xlù¬êE tI:ñ btlÆ MKNÃèC xUñ
y¥yT# bl¤§ bkùL dGä btlÆ MKNÃèC ÍYÄcWN
xúNî y¥yT xZ¥¸ÃãC xlù”” SlzþHM kt«qsùT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
62
 S»èC hùlù nÉ bmçN ngéCN mtNtN XJG xSf§gþ
YçÂL””
(h) ¯rb¤T xgéC kL¥¬CN xµ*à çcW ÍYÄ#
kxþ÷ñ¸ÃêE L¥T xµ*à sþ¬Y ¯rb¤T xgéC
‰úcW kFt¾ yµpE¬LÂ yÍYÂNS X_rT ÃlÆcW Slçnù
yxþNvSTmNTÂ yL¥T ÍYÂNS MNu tdRgW y¸wsÇ
xYdlùM”” kNGDM xNÉR MRèÒCN tmúúY#
gbÃãÒCNM «ÆB bmçÂcW bxhùnù wQT bL¥¬CN
§Y kFt¾ ¸Â lþÅwtÜ xYClùM”” bRG_ ÃlWN yNGD
:DL xà«N S§Lt«qMN# xµÆbþW Xyl¥ sþÿD yNGD
:Dlù Xy=mr Sl¸ÿD k¯rb¤T xgéC UR yNGD TSSRN
l¥«ÂkR mÈÈR ÃSfLUL”” YhùN xhùN ÃlWN t=Æu
hùn¤¬ bMNmlkTbT wQT kxþNvSTmNT# kL¥T
ÍYÂNS kNGD xµ*à bL¥¬CN §Y kFt¾ GMT
y¸s«W ¸Â y§cWM””
ktf_é ¦BT xµ*Ã sþ¬Y bW¦ x«ÝqM rgD
ksùÄN# kî¥lþàkk¤Nà UR btlÃy dr© xlmÈÈM
lþf«R YC§L”” YhùN yxF¶µ qND xgéC bW¦W
¦BT ym«qM xQ¥cW WsùN bmçnù# bzþH rgD xl
y¸ÆlW y_QM GuTM b_LqT sþmrmR «Nµ‰
msrT yl¤lW Slçn y¯rb¤T xgéC yW¦ ¦B¬CNN
bxGÆbù XNÄN«qM kÆD XNQÍT y¸çnù xYdlùM# YHNnù
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 63
bYbL_ lm«qM y¸ÃSfLG kFt¾ Xg² lþÃdRgùLN
y¸Clù xYdlùM”” kzþHM xµ*Ã sþ¬Y bxhùnù wQT
bL¥¬CN §Y çcW b¯M çn xlù¬êE tIXñ bÈM
WsùN XNdçn mgNzB YÒ§L””
¯rb¤èÒCN ÆlwdB X¾ wdB xLÆ bmçÂCN
bxþ÷ñ¸ Xyl¥N SNÿD bzþÃW m«N BÝT ÃlW
xgLGlÖT y¸ÃSfLgN mçnù l¤§W gùÄY nW”” xgécÜ
ywdB xgLGlÖT lxþT×eà bþs«ù t«Ý¸ yMTçnW
xþT×eà BÒ úTçN XnsùM ÂcW”” YLqÜNM xNÄNìcÜ
lxþT×eà ywdB xgLGlÖT ÆYs«ù bxþ÷ñ¸ÃcW §Y
bq§lù y¥YgmT CGR y¸f«RÆcW ÂcW”” SlçnM
kxþ÷ñ¸Â kU‰ _QM xµ*à k¬y ywdB xgLGlÖtÜ
bxSt¥¥Ÿ hùn¤¬ lþqRB y¸CL y¸gÆW nW””
b_Qlù sþ¬Y xgécÜ bxþ÷ñ¸ÃêE XDg¬CN §Y
bxhùnù wQT kFt¾ GMT s§M y¸s«W b¯M çn xlù¬êE
tIXñ çcW xYdlùM”” bzþH rgD KBdT y¸s«W
gùÄY bþñR ywdB xgLGlÖT sþçN xdUW hùlùM tÆBrW
lxþT×eà ywdB xgLGlÖT yklklù XNdçn wYM
xgLGlÖtÜ btlÃy MKNÃT qLÈÍ úYçN yqr XNdçn
BÒ nW”” XNdzþH xYntÜ xdU lþksT y¸ClWM
bxþ÷ñ¸ÃêE xêunT mRH úYçN b±ltEµ GuèCÂ
Q‰n¤ãC MKNÃT nW”” YH yxhùnùN nƉêE hùn¤¬ y¸glI
sþçN krJM gþz¤ xµ*ÃÂ ¯rb¤T xgéC bL¥T Xygsgsù
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 64
 sþÿÇ GN kFt¾ GMT y¸s«W gbà lþf_„ YC§lù””
(l) ¯rb¤T xgéC kÁäK‰sþÃCN ¥bB xµ*à çcW
ÍYÄ#
bxg‰CN yÁäK‰sþ SRxT SR XNÄþsD k¥DrG
xµ*à wúßù yWS_ hùn¤¬CN TG§CN bþçNM yWuW
xlM b¯M çn xlù¬êE xStêIå lþñrW YC§L””
¯rb¤èÒCN kÁäK‰sþ xµ*à BzùãcÜ XNd¾W j¥¶ãC
bmçÂcW# xNÄNìcÜ dGä g wd ÁäK‰sþ ¯‰
ÃLtq§qlù bmçÂcW lÁäK‰sþ SRx¬CN y¸bJ
yt½KnþK DUF bmS«TM çn yÍYÂNS DUF bmS«T
KBdT y¸s«W ¸Â YÅw¬lù tBlÖ xYgmTM””
bxlù¬êE ¯nù lþÅwtÜ y¸ClùT ¸Â GN bq§lù
y¸gmT xYdlM”” y¦Y¥ñT xK‰¶nTN b¥‰mD wYM
y¦Y¥ñT xK‰¶nTN l¸Ã‰MÇ KFlÖC mNdRd¶Ã
bmçN mNGSTN k¦Y¥ñT bmlyT b¦Y¥ñèC mµkL
mÒÒLN bmF«R §Y ytmsrtWN ¬Ägþ ÁäK‰sþÃCNN
lþf¬tnùT YC§lù”” HZïC tsÆ_rW y¸gßùbT xµÆbþ
bmçnù ktlÃy x§¥ bmnúT bHZïC mfÝqD §Y
ytmsrt ÁäK‰sþÃêE xNDnTN bmF«R §Y
ytmsrtWN ¬Ägþ ÁäK‰sþÃCNN lþf¬tnùT YC§lù””
bt=¥¶M lxdU tU§un¬CNN ¬úbþ b¥DrG kxg‰CN
tgbþ ÃLçn _QMN l¥GßT# wYM bl¤lÖC ¦YlÖC tIXñ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 65
SR bmWdQ s§¥CNN bq_¬ wYM btzêê¶ mNgD
lþf¬tnùT YC§lù””
b_Qlù sþ¬Y krJM gþz¤ xµ*à xµÆbþW sþl¥
sð yNGD :DL lþf_„ bþClùM kxuRÂ kmµkl¾ gþz¤
xµ*à ¯rb¤T xgéC bL¥¬CN §Y çcW b¯M çn xlù¬êE
tIXñ WsùNÂ bên¾nTM kwdB xgLGlÖT UR ytÃÃz
nW”” lÁäK‰sþ SRxT GNƬCN y¸ÃbrKtÜT b¯
xStêIåM WsùN nW”” bxlù¬êE g{ù GN y¦Y¥ñT
xK‰¶nTN «ÆB BÿRtŸnTN bm«qM# lxdU
tU§un¬CNN ¬úbþ b¥DrG s§¥CNN l¥wK BlÖM
yL¥T yÁäK‰sþ SRxT GNƬCNN b¥wK kFt¾
gùÄT lþÃSkTlù YC§lù””
(¼) yL¥TÂ yÁäK‰sþ xjNÄCN bxgécÜ §Y ÃlW
tIXñ#
hùlùM ngR wd L¥TÂ wd ÁäK‰sþ SRxT
GNƬ BlN# kzþH y¸ÃzÂUNN ngR bÑlù wd¯N TtN#
kXB¶T kjBdŸnT nÉ çnN nù…CNN b¥ššL §Y
lmrÆrB öR«N tnStÂL”” m§W HZÆCNM bzþH gùÄY
§Y yU‰ XMnT Yø YrÆrÆL tBlÖ Y«bÝL”” YHNnù
x§¥ l¥úµT y¸ÃSClN TKKl¾ xQÈÅ qYsÂL BlNM
XÂMÂlN”” YH xg‰CN Y²W yMTÙzW xQÈÅ xg‰CN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
66
 bxF¶µ qND k¸ñrW HZB WS_ G¥> ÃHlùN yÃzCÂ
¥:k§êE xq¥m_ çT xgR kmçNê xµ*à b¯rb¤T xgéC
§Y y¸ñrW ÍYÄ bq§lù y¸gmT XNd¥YçN ghD
nW””
bmjm¶Ã dr© xg‰CN hùlùN ngR T¬ bL¥TÂ
bÁäK‰sþ §Y S¬tkùR bHZB B²TÂ bmÊT öÄ SÍT
bmt¥mN yjBdŸnT s§¥cWN y¸nµ MNM ngR
kxþT×eà XNd¥YmÈÆcW XRG«¾ mçN YC§lù””
YLqÜNM L†nèC sþf«„ bmÒÒL# bmd‰dRÂ s_è
bmqbL mRH lmS‰T xþT×eÃN kmc½WM gþz¤ b§Y
ZG° ç• Ãg—¬L”” yL¥TÂ yÁäK‰sþ ‰:ÃCN XWN
sþçN xg‰CN kWuM (k¯rb¤T xgéC uMR) kWS_M
l¸mÈ GuT tU§unTê XNd¸wgD# GuèCN
ymG¬T «Nµ‰ XMnT BÝT XNd¸ñ‰T XRG«¾
mçN YC§lù”” bl¤§ xnUgR xg‰CN bWSÈ* bxµÆbþê
«Nµ‰ ys§M msrT XNdMTçN# YHNNM l¥NM B§
úYçN l‰Sê# lHZÆ* _QM lx§¥ê múµT B§
yMTfImW XNd¸çN XRG«¾ mçN YC§lù”” SlzþHM
xþT×eà ys§M msrT m¡¶Ã mçNê lxþT×eÃ
BÒ úYçN lhùlùM ¯rb¤T xgéC kFt¾ _QM y¸s_
gùÄY nW””
xþT×eà yÃzCW yL¥T x§¥ ktúµ BNfLGM
ÆNfLGM ¯rb¤T xgéC t«Ý¸ mçÂcW xYqRM””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
67
YH bwdB xgLGlÖT mLkù BÒ y¸glI xYçNM””
yxþ÷ñ¸ÃCN XDgT sþf_N sÍ Ãl ywdB xgLGlÖT
SlMNg² YHNN ywdB xgLGlÖT y¸s«ùN xgéC hùlù
t«Ý¸ mçÂcW y¥YqR nW”” XDg¬CN sþÍ«N
gbÃCN mSÍtÜ# gbÃCN sþsÍ l¯rb¤T xgéC ygbÃ
:DL mF«„ bzþHM hù§CNM t«Ý¸ mçÂCN
xYqRM”” bl¤§ xnUgR l‰úCN HZB BlN yMµ£dW
yfÈN L¥T# yÁäK‰sþÂ ys§M ±lþsþ ktúµ xþT×eÃ
bxµÆbþW µ§T ï¬ xµ*à sþ¬Y hùlùNM yxF¶µ qND
xgéC bkFt¾ dr© m_qÑ xµÆbþWN bmqyR rgD
kFt¾ ¸Â mÅwtÜ xYqRM”” YHNnù tgNZbN bxµÆbþW
mÅwT y¸gÆNN b¯ xStêIå l¥bRKT y¸ÃSCL
±lþsþ qR{N ktNqúqSN y¸gßW W«¤T bzþÃW m«N
y§q YçÂL””
k§Y ktzrz„T nƉêE ¦öC bmnúT x«Ý§Y
ST‰tJÃCNN msrT b¥DrG bxF¶µ qND lþñrN
y¸gÆWN x«Ý§Y ±lþsþ XNd¸ktlW ¥Sqm_ YÒ§L””
bxF¶µ qND xµÆbþ y¸ñrNN ±lþsþ XNdl¤lÖcÜ
±lþsþãÒCN hùlù btlÆ S»èC y¸nÄ úYçN kL¥TÂ
ÁäK‰sþ xjNÄCN xYÂCNN lxND xF¬M úNnQL bskn
xXMé hùn¤¬ãCN bmtNtN yMNfImW mçN xlbT””
bzþH msrT yL¥TÂ yÁäK‰sþ xjNÄCN múµtÜ xg‰CN
bxµÆbþW µ§T ï¬ xµ*à sþ¬Y lxg‰CN BÒ úYçN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 68
 lhùlùM ¯rb¤èÒCN kFt¾ «q»¬ ÃlW mçnùN# YHNnù
kXB¶T kSST nÉ bçn mNfS kt«qMNbT xµÆbþWN
bÑlù lmqyR kFt¾ xStêIå XNd¸ÃbrKT ¬úbþ
Ãdrg ±lþsþ# YHNnù lb¯ x§¥# lL¥T ÁäK‰sþ
x§¥CN múµT bBÝT y¸«qM ±lþsþ mQrI
YñRBÂL”” bl¤§ bkùL xgécÜ bL¥¬CN §Y bq_¬
y¸ÅwtÜ T kFt¾ ¸Â ÆYñRM# b£dT ¸ÂcW
Xy=mr Sl¸ÿD btlYM s§¥CNN b¥wK mLkù
kFt¾ GMT y¸s«W ¸Â lþñ‰cW Sl¸CL Q‰n¤ãCN
bWYYT bDRDR ymF¬T ÆHL b¥ÄbR tGƉêE
b¥DrG# lxdU tU§un¬CNN b¥SwgD bzþH rgD
lþksT y¸ClWN CGR bxSt¥¥Ÿ mLkù lmQrF
y¸ÃSClN ±lþsþ mQrI tGƉêE ¥DrG YñRBÂL””
1.2. x¤RT‰N b¸mlkT LNktlW y¸gÆN ±lþsþ#
k¯rb¤T xgéC hùlù b¬¶K bÆHL TSSR y«bq
GNßùnT ÃlN kx¤RT‰ UR nW”” btmúúY mLkù bQRB
xm¬T hùlT gþz¤ ykÍ õRnT ytµÿdWM kx¤RT‰ UR
nW”” kzþH bmnúT ytlÆ S»èC k¸«ÂwacW
±lþsþãC WS_ bên¾nT lþ«qS y¸ClW bx¤RT‰ §Y
ÃlN ±lþsþ nW”” bxND bkùL btlYM kwdB UR btÃÃz
hùn¤¬ yx¤RT‰ nÉnT ÃLtꫧcW wgñC xlù”” xND
HZB nbRN\ xND HZB mçN xlBN y¸L S»T XygÍcW
ngéCN kS»T nÉ bçn xµ*ºN lmmRmR y¸cg„
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 69
wgñCM xlù”” õRnècÜ ytWT «Æú Xyörö‰cW HZbùNÂ
bSLÈN §Y ÃlWN mNGST mlyT xQacW lzLxlÑ
mö‰r_N y¸mR«ù wgñCM BzùãC ÂcW”” hùlùM
x¤RT‰ bxþ÷ñ¸ L¥¬CN bÁäK‰sþ SRxT GNƬCN
§Y çTN ÍYÄ bkFt¾ dr© ÃUNÂlù”” ngR GN gùĆ
b_ä bskn xXMé# hùlùM ngR wdL¥T ÁäK‰sþ
k¸L mRH xµ*Ã sþmrmR ytly SXL nW y¸s«W””
(h) yTSS„ ÍYÄ#
kL¥T xNÉR ÃynW XNdçn yx¤RT‰ gbÃ
kxuR kmµkl¾ gþz¤ xµ*à lL¥¬CN ÃlW ÍYÄ
xNɉêE bçn hùn¤¬ sþ¬Y ZQt¾ nW”” bxþNvSTmNTÂ
bL¥T ÍYÂNS rgDM XNÄþhù”” YhùN XN©þ yx¤RT‰
wdïC btlYM ls»nùÂ lmµkl¾W yxg‰CN KFL ytšl
ywdB x¥‰ôC ÂcW”” btmúúY mLkù kFt¾
yx¤l¤KT¶K ¦YL :MQ xQ¥CN bzþH {U §L¬dlCW
x¤RT‰ yRµ> y¦YL MNu ytšl x¥‰u nW”” btnÉɶ
sþ¬Y sÍ ÃlW gbÃCNM lx¤RT‰ xND y¥YÂQ gbÃ
nW”” kzþH xµ*Ã sþ¬Y mLµM TSSR mñ„ hùl¬CNNM
bq§lù y¥YgmT _QM bþs«NM YH TSSR bxjNÄCN
§Y kFt¾ GMT y¸s«W ï¬ ÃlW xYdlM””
kÁäK‰sþ xµ*Ã kx¤RT‰ bb¯ ¯nù y¸gŸ kFt¾
«q»¬ xl BlÖ ¥sB xYÒLM”” bxlù¬êE gI¬W GN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 70
 s§¥CNN k¥wK xµ*à q§L GMT y¥Ys«W xdU lþñR
YC§L”” yzþH xdU MNu yx¤RT‰ HZB xYdlM# wYM
bx¤RT‰Â bxþT×eà mµkL bq§lù y¥Yf¬ y_QM GuT
bmñ„ xYdlM”” CG„N yf«rW bSLÈN §Y ÃlW
bùDN nW”” bt=¥¶M lxdU tU§u bmçÂCN ytf«r
nW”” lxdU tU§un¬CN sþwgD kzþH xµ*Ã lþmÈ
y¸ClW xdU xSgþ y¥YçNbT dr© §Y lþdRS YC§L””
XzþH dr© §Y lmDrSM rJM gþz¤Â kFt¾ wÀ
y¸«YQ xYçNM”” bt=¥¶M bSLÈN §Y ÃlW bùDN
wYM ±lþsþW sþqyR xdUW lþdRQ y¸CL nW”” SlçnM
bxlù¬êE g{ù y¸ñrW tIXñ kxuR gþz¤ xµ*à TkùrT
y¸«YQ bþçNM kmµkl¾Â krJM gþz¤ xµ*à y¸dRQ
wYM kFt¾ wd¥YçNbT dr© y¸wRD nW””
kzþH bmnúT bhùltÜ xgéC mµkL bU‰ _QMÂ
mLµM gùRBTÂ §Y ytmsrt GNßùnT lmmSrT
©þåG‰ðÃêE ¬¶µêE hùn¤¬W y¸ÃmC bþçNM# bxþT×eÃ
bkùL bên¾nT bwdB x«ÝqM# bx¤RT‰ bkùL bên¾nT
bgbÃ# bx¤l¤KT¶K ¦YL wzt. §Y ytmsrt TSSR
sþf«R lhùltÜM xgéc HZïC yU‰ L¥T «Ý¸ YçÂL””
çñM GN kxþT×eà xµ*à sþ¬Y XNdzþH xYnT TSSR
úYf«R xgécÜ bõRnT WS_ úYgbù rJM gþz¤ bþö†
bmsr¬êE x§¥CN §Y YH nW y¸ÆL xlù¬êE tIXñ
xÃRFM””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 71
( l) lmLµM wÄJnT XNQÍT yçnW gi bùDN#
ls§ú xm¬T ytµÿdW õRnT xBQè yxþT×eÃ
mNGST yx¤RT‰N nÉnT xMñ ktqbl bº§ bhùltÜ
xgéC HZïC mµkL s§M sFñ# lU‰ _QM «Nµ‰
TSSR mF«R YÒ§L y¸L tSÍ yfn«qbT wQT
XNdnbR Y¬wúL”” YhùN YH tSÍ š:bþà ƵÿdW
yXB¶T wr‰Â ÆSktlW XLqET MKNÃT dBZ²*L””
wr‰W lMN XNdtf{m mrÄT lqÈY ±lþsþÃCN
kFt¾ «q»¬ ÃlW ngR nW””
bSLÈN §Y ÃlW bùDN XJG SR ysdd y‰sù
¬¶µêE xmÈ_ ÃlW _gŸnT yt«ÂwtW bùDN nW””
bHg-w_ yxþ÷ñ¸ XNQSÝs¤ãC §Y ytN«l«l yxþ÷ñ¸
xjNÄ ÃlW bùDN nW”” YHNnù S‰ b¯rb¤T xgéC
(xþT×eÃ# sùÄN# sùxùÄþ xrBÃ wzt.) BÒ úYwsN kMS‰Q
xWé- XSk ÷N¯ DrS bzrUW mrB x¥µŸnT y¸fIM
nW”” bSLÈN §Y ÃlW bùDN YHNN xjNÄWN bxþT×eÃ
tGƉêE ¥DrG XNd¥YCL# bU‰ _QM §Y ktmsrtÂ
HUêE yxþ÷ñ¸ TSSR Wu x¥‰u XNd¥YñR Sltgnzb
xGÆB Ãlçn _QM bmflG nW _g¾ xjNÄWN bxþT×eÃ
§Y lmÅN wr‰WN yf{mW””
bSLÈN §Y ÃlW bùDN bTMKHT y¬wr#
jBdŸnT yt«ÂwtW {r-ÁäK‰sþ bùDN mçnùM
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 72
 lwr‰W xND MKNÃT ç•L”” MNM xYnT GLInTÂ
t«ÃqEnT yl¤lbT SRxT bmçnù XNd mNGST ytd‰j
yxþ÷ñ¸ wNjl¾ bùDN çñ bmS‰T _g¾ xjNÄWNÂ
mrbùN l¥SÍÍT C§*L”” {r-ÁäK‰sþ ÆH¶WÂ jBdŸntÜ
tÈMrW yxµÆbþW ±lþS nŸ BlÖ XNÄþN«‰‰# xg¶tÜN
bÑlù wd w¬d‰êE µMP XNÄþqYR# ¯rb¤èCN hùlù
b¦YL xNbRKµlhù BlÖ XNÄþÃMNÂ XNÄšW GuT
XNÄþqsQS xDR¯¬L”” TMKHtÜ y¯rb¤T xgéC HZïCN
bNqT XNÄþmlk¬cW bjBdŸnT tGÆR XNÄþs¥‰
xDR¯¬L””
š:bþÃ bxg‰CN §Y wr‰ XNÄþfIM (bl¤lÖC ¯rb¤T
xgéCM tmúúY wNjL XNÄþfIM) ygÍÍW _g¾
xjNÄW\ TMKHtÜÂ jBdŸnT bþçNM xg‰CN bwQtÜ
lxdU tU§u ynbrC mçNêM b¦YL F§¯t½N ¥RµT
XC§lhù y¸L XMnT XNÄþÃDRbT# SlçnM š:bþÃ GuTN
kmqSqS XNÄYg¬ MKNÃT ç•L”” xg‰CN bwQtÜ
ynb‰T ymk§kL xQM bÈM dµ¥ Slnbr š:bþÃM
yxþT×eà HZB bxND yU‰ xg‰êE xmlµkT zù¶Ã
ytsÆsb S§Lçn bq§lù Yb¬tÂL y¸L GMT
XNÄþÃDRbT XnzþH hùn¤¬ãC bR SlkftÜlT wr‰WN
lmf{M tdÍF…L””
btGÆR XNd¬yW š:bþÃ bzþH rgD kFt¾ yGMg¥
SHtT fIàL”” YhùNÂ yš:bþÃN wr‰ lmqLbSM
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 73
ykfLnW êU bq§lù y¸gmT xYdlM”” yL¥TÂ
yÁäK‰sþ xjNÄCN ltwsn gþz¤M bþçN bkFt¾ dr©
tStÙgù§*L# ytkflW yHYwT mSêXTM q§L
xLnbrM”” lxdU tU§un¬CN mqnS bMNClWÂ
b¸gÆN dr© qNsN bþçN nùé MÂLÆT š:bþÃ wr‰WN
kmf{Ñ bðT kxNÁM hùlt½ XNÄþÃSB btgdd nbR””
kzþH xLæ wr‰WN bþfIMM bL¥TÂ ÁäK‰sþ xjNÄCN
§Y ÃSktlWN ÃHL xdU úÃSkTL mÌÌM btÒl
nbR””
yš:bþÃ _gŸnT TMKHTÂ jBdŸnT b¯rb¤T xgéC
§Y kFt¾ gùÄT ÃSktl bþçNM ynzþH b>¬ãC ên¾W
slÆ yx¤RT‰ HZB nW”” yš:bþà _g¾ x§¥ yx¤RT‰
HZB gùLbtÜNÂ XWqtÜN xStÆBé xg„N XNÄÃl¥ qSæ
Yø¬L”” bSLÈN §Y ÃlW mNGST kzþH YLQ
btSfŸnT bHg-w_ yxþ÷ñ¸ tGÆR §Y xtkùé y‰sùN
µZ bmѧT §Y b¥t÷„ HZbù kzþhù MNM úY«qM
y‰sùN yL¥T xQM y¸Ã¯lBT mNGST x_è lCGR
tULÈ*L”” š:bþÃ bx¤RT‰M WS_ gbþ yM¬SgßWN
¥N¾êNM qÄÄ ‰sù töÈ_é Xym«« yx¤RT‰N HZB
XRÝnùN xSqRè¬L””
yš:bþà jBdŸnT yx¤RT‰N HZB l¥ÃƉ õRnTÂ
XLqET ÄR¯¬L”” š:bþà x¤RT‰ WS_ bw¬d‰êE :D»
KLL y¸gŸ z¤U bÑlù bWTDRÂ XNÄþ«mD b¥DrG
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 74
 kFt¾ ¥Hb‰êE qWS f_…L”” kzþH lm¹> y¸drGN
Ñk‰ hùlù š:bþÃ XÃnfnf bmDfN HZbùN XÃfs
bWTDR XÃs¥‰W nW”” b{r-ÁäK‰sþ xg²zù q_Qõ
XÃsrW# XygdlWÂ XÃUzW nW”” mBècÜN hùlù rGõÂ
xFñ t¹¥ö XNÄþñR xDR¯¬L”” yš:bþà TMKHT
dg¾WN köl¾W# öl¾WÂ dg¾W XRS bRúcW# bT_Q
TGlÖ ytútfWÂ ÃLtútfW XRS bRúcW XNÄþÂÂqÜ
bmµk§cW qÜRë XNÄþf«R XÃdrg nW””
(¼) bx¤RT‰ §Y lþñrN y¸gÆW ±lþsþ#
bx¤RT‰ §Y y¸ñrN ±lþsþ mlSt¾Â kFt¾
GïCN ¬úbþ Ãdrg xg‰êE _Q¥CNN bskn mNfS
bmmRmR §Y ytmsrt mçN xlbT”” mlSt¾W
x§¥CN GuTN ¥SwgD mçN YñRb¬L”” GuT mf«„
kên¾W x§¥CN ÃzÂUÂL”” x¤RT‰ bêÂW xjNÄCN
§Y çT b¯M çn xlù¬êE tIXñ XJG mlSt¾ çñ úl
bx¤RT‰ MKNÃT kêÂW x§¥CN yMNzÂUbT MNM
MKNÃT lþñR xYCLM”” kx¤RT‰ UR GuT l¥SwgD
y¸ÒlW bhùlT mLK nW”” bxND bkùL lxdU
tU§un¬CNN kqnSNÂ YHNnù hùlùM XNÄþgnzbW µdrGN
š:bþà MNM F§¯T bþñrW XNdg GuT bþqsqS yÆsWN
XNd¸§§_ tgNZï X°N XNÄþsbSB ¥DrG YÒ§L”” YH
bqÜ__‰CN SR Ãl gùÄY nW”” hùlt¾W x¥‰u bSLÈN
§Y ÃlW bùDN wYM ±lþsþW tqYé xdUW kMNŒ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 75
ydrq XNdçn nW”” YH bqÜ__‰CN SR Ãl gùÄY
xYdlM””
kzþHM xµ*à êÂWN Tkùr¬CN lxdU
tU§un¬CNN bmqnS GuTN b¥SwgD §Y ¥DrG
tgbþ YçÂL”” bzþH rgD «Nµ‰ ̸ s‰êET bqE t«ÆÆqE
¦YL lmgNÆT ytÃÃZnWN S‰ btúµ hùn¤¬ mf{M
YñRBÂL”” m§W HZB bU‰ xg‰êE XMnT xmlµkT
XNÄþsÆsB l¥DrG ytÃÃZnWN _rT bt«Âkr mLkù
mq«L YñRBÂL”” xLjRS §Y ytfrmW ys§M
SMMnT btৠxµ*ºN b_BQ tGƉêE XNÄþçN xbKrN
mS‰T YgÆÂL”” š:bþà bXB¶T twÈ_é gÖrb¤ècÜN
hùlù kmÂkS XNÄþö«B y¸ÃSgDD xlM xqÍêE yxµÆbþ
y±ltEµ# yÄþPlÖ¥sþ yxþ÷ñ¸ tIXñ XNÄþÃRFbT
¥DrG Y«bQbÂL””
bzþH mLkù GuTN xSwGdN bL¥TÂ bÁäK‰sþ
SRxT GNƬ §Y xtkùrN ktrÆrBN kx¤RT‰ UR _BQ
yxþ÷ñ¸ TSSR Ælmf«„ bxjNÄCN §Y y¸ÃSkTlW
kFt¾ tIXñ Sl¥YñR wúŸ xg‰êE _Q¥CN t«Bö
lrJM gþz¤ möyT YÒ§L”” ÁäK‰sþÃCN SR Xysdd
XDg¬CN XytÍ«n bÿd qÜ_R dGä lxdU tU§un¬CN
kš:bþÃM çn kl¤§ xµ*à bkFt¾ dr© mqnsù y¥YqR
nW””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 76
 kzþH UR tÃYø lþkstÜ y¸Clù CGéC mñ‰cW
GN m¬sB YñRb¬L”” xNÇ CGR š:bþà XÃS¬«qÂ
XÃsl«n y¸LµcWN MNd®C btmlkt lþnú y¸ClW
CGR nW”” YH CGR wd hùltÜ xgéC GuT bþÃm‰
bš:bþà §Y MNM ÃHL gùÄT bþdRS kx§¥CN ltwsnM
gþz¤ bþçN ¥zÂUtÜ y¥YqR nW”” lL¥TÂ ÁäK‰sþÃCN
y¥Y¬lF ¥nö ÆLçn gùÄY §Y kÃZnW mNgD w_tN
wdGuT bmGÆT kFt¾ gùÄT µLçn bStqR yMÂgßW
_QM ylM”” SlçnM b¾ tnú>nT YH gùÄY wd hùltÜ
xgéC GuT XNÄþÃm‰ y¥DrG ±lþsþM çn tGÆR
lþñrN xYgÆM”” kzþÃ bmlS MNd®CN tk¬TlÖ
bmM¬T bš:bþà §Y bxlM xqû HBrtsB bxµÆbþW
xgéC tIXñ XNÄþÃRFbT b¥DrGÂ ytm«n x{ÍêE
mLS bmS«T ‰úCNN ymk§kL ±lþsþÂ tGÆR nW
lþñrN y¸gÆW””
bx¤RT‰ gùÄY §Y yMNktlW kFt¾W ±lþsþ
bSLÈN §Y ÃlW bùDN wYM ±lþsþW ktqyr yMNktlW
±lþsþ nW”” _g¾ xjNÄ twGì yU‰ _QMN bHUêE
mNgD b¥‰mD ±lþsþ kttµ XB¶T# jBdŸnTÂ
TMKHT t«ÃqEnTÂ GLInT bsfnbT ÁäK‰sþ kttµ
GuT kMNŒ Sl¸dRQ bXkùLnT bU‰ _QM §Y
ytmsrt mLµM TBBR mF«R YÒ§L# YgÆLM””
bmjm¶Ã dr© xþT×eà kXNdzþH xYnT TBBR
t«Ý¸ SlMTçN kz§qE s§MM SlMT«qM µSqm_nW
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 77
xg‰êE _QM wúŸ xg‰êE xjNÄ UR xBé y¸ÿDÂ
y¸Ã‰MD bmçnù LNktlW y¸gÆ nW”” bhùlt¾ dr©
bxþT×eÃÂ bx¤RT‰ mµkL XNdzþH xYnT TSSR mf«„
lxµÆbþW s§M mrUUT kFt¾ xStêIå y¸ÃbrKT
BlÖM msr¬êE xg‰êE _Q¥CNN y¸Ã‰MD bmçnù
LNktlW y¸gÆ nW”” bîSt¾ dr© kmsr¬êE xg‰êE
_Q¥CN UR b¥YUu xµ*ºN ¯rb¤T yçnWN yx¤RT‰
HZB y¸«QM# bxµÆbþÃCN HZïC mµkL FQRÂ
mtúsBN y¸f_R bmçnù LNktlW y¸gÆ nW””
XNdzþH xYntÜ hùn¤¬ sþf«R b¾ bkùL êÂW _QM
ywdB xgLGlÖT nW”” µlfW LMD bmnúT bhùltÜ
xgéC BÒ b¸f{M SMMnT t¥MnN wdïcÜN
LN«qMÆcW xNCLM# xYgÆM”” xlM xqF êSTÂ
ÃlW yhùltÜN xgéC _QM bTKKL y¸ÃS«BQ z§qEÂ
lyT Ãl ywdB x«ÝqM SMMnT mfrM YñRBÂL””
YHNnù l¥rUg_ y¥ÃSCL yxþ÷ñ¸ TSSR msr¬êE
xg‰êE _Q¥CNN y¥ÃS«BQ Slçn yMNfLgWM
yMNgÆbTM xYçNM”” XNdzþH xYntÜ SMMnT ÆlbT
bhùltÜ xgéC sÍ Ãl yNGD TSSR XNÄþñR ¥DrG
yhùltÜ xgéC msrt-L¥èC XNÄþtús„ ¥DrG (mNgD#
SLK# yx¤l¤KT¶K ¦YL wzt.) bHZïC mµkL HGN ytktl
ZWWR TSSR XNÄþñR ¥DrG tgbþ YçÂL””
YH hùn¤¬ GuTN b¥SwgD BÒ k¬«r hùn¤¬
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 78
 YbL_ yhùltÜN xgéC _QM XNd¸ÃS«BQ SlMÂWQ
yMNmR«W hùn¤¬ nW”” YhùN YH x¥‰u tGƉêE
lþçN y¸ClW bx¤RT‰ WS_ msr¬êE ±ltEµêE lW_
sþmÈ BÒ nW”” YHN ymslWN lW_ y¥MÈT S‰ y¾
xYdlM”” xNd¾ y¯rb¤T xgéCN mNGS¬T ymgLb_
mBT ylNM”” hùlt¾ BNfLGM wÄLçn qWS Ãm‰N
XNdçn XNJ y¸úµLN xYçNM”” bmçnùM kqÜ__‰CN
Wu yçn bx¤RT‰ HZB XJ Ãl gùÄY nW””
yx¤RT‰ HZB ‰sùM kš:bþÃ xg²Z t§ö
xµÆbþWNM š:bþà k¸f_rW TRMS XNÄþÃDN
XNmŸl¬lN”” kzþÃ xLfN HZbùN tKtN yMNs‰W gùÄY
GN ylM# lþñRM xYCLM”” bmçnùM lx¤RT‰ ÞZB
mLµÑN hùlù XytmßN# bHZïC mµkL mÝÝR
lþf_„ y¸Clù ngéCN XÃSwgDN# kzþH b§Y lmÿD
y¸ÃSCL hùn¤¬ XSkþf«R DrS GuT b¥SwgD §Y
Ãt÷r ±lþsþÃCNN tGƉêE XÂdRUlN”” ygþz¤ gùÄY
µLçn bStqR XNdzþH xYntÜ hùn¤¬ XNd¸f«RM
XRG«¾ mçN XNC§lN””
1.3. bî¥lþà §Y y¸ñrN ±lþsþ#
(h) yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_#
î¥lþà nÉ kwÈCbT gþz¤ jMé kxg‰CN UR
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 79
ynb‰T GNßùnT «¤Â¥ XNÄLnbr y¸¬wQ nW#
bmµk§CN xND gþz¤ mlSt¾ l¤§ gþz¤ dGä kFt¾
õRnT XNdtµÿd Y¬wÝL”” bî¥lþà bkùL y¬§Ì î¥lþÃ
mfKR khùlùM ¯rb¤èCê UR btlYM kxþT×eà UR
sþÃÝQ‰T ynbr gùÄY nW”” kzþH UR btÃÃz hùn¤¬M
î¥lþà hùlùgþz¤M {r-xþT×eà ÂcW kMT§cW wgñC
UR STslF yxþT×eÃN s§M S¬WK öY¬lC”” bl¤§
bkùL xþT×eà WS_ bnbrW yuö SRxT MKNÃT
xþT×eÃWÃN î¥l¤ãC y¸dRSÆcWN xDLã uöÂ
sþÝwÑ ñrêL”” kzþH UR btÃÃzM q§L qÜ_R yl¤§cW
xþT×eÃWÃN î¥l¤ãC y¬§Ì î¥lþà mfKR slÆ
XSkmçN dRsêL”” xþT×eà bzþH rgD kî¥lþÃM çn
kl¤lÖC l¸mnu SUT ytUl«C ç ñ‰lC””
xþT×eà bbkù§* YHNN SUT lmÌÌM ytktlCW
xQÈÅ yxþT×eÃWÃN î¥l¤ãC mBTN b_BQ ¥KbR#
bzþH §Y bmmSrT HZbù kl¤lÖC xþT×eÃWÃN wNDäcÜ
UR bXkùLnTÂ bmfÝqD XNÄþñR ¥DrG úYçN btÒl
m«N î¥lþÃN mbtN nbR”” bî¥lþà btlÆ ¯úãC
ynbrWN Q‰n¤ ¥ÆÆS î¥lþà bxþT×eà WS_ XúT kl÷sC
X¾M bx{ÍW XNlkùSÆT b¸L mRH ytm‰ xµÿD nW
ynbrW””
bxhùnù sxT hùn¤¬ãC bmsrtÜ tqÃYrêL””
y¬§Ì î¥lþà R:×t-xlM kS…L”” î¥lþà kxSR xmT
b§Y mNGST xLÆ çÂlC”” bxþT×eà yHZïCN mBT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 80
 y¸ÃSkBR Hg-mNGST tGƉêE Xyçn
xþT×eÃWÃN î¥l¤ãC yXkùLnT mB¬cW tkBé§cW
XNdl¤§W HZB hùlù bmfÝqD §Y ltmsrt yxþT×eÃ
HZïC xNDnT ybkù§cWN xStêIå XÃdrgù xÄþS
yxþT×eÃêEnT xmlµkT mNfS Xyf«„ nW””
bXkùLnT# bÁäK‰sþ bU‰ L¥T XNÄþhùM b«Nµ‰
msrT §Y ytmsrt xþT×eÃêEnTN kl¤§W HZB UR
bmçN bmgNÆT §Y ÂcW”” bmçnùM xþT×eà b¬§Ì
î¥lþà R:×t-xlM MKNÃT lxdU çT tU§unT
bkFt¾ dr© qNú*L# kSàL””
bl¤§ bkùL dGä î¥lþà mb¬tNê ‰sù yf«rW
SUT Xyt«Âkr m_aL”” btf«rW qWS MKNÃT
bî¥lþà WS_ xK‰¶nT Xyt«Âkr m_aL””
lxK‰¶ãC >BRt®C bm¦¶ÃnT L¬glGL
yMTCLbT hùn¤¬ f_…L”” ytlÆ {r-s§M ¦YlÖC
î¥lþÃN XNdmnšÂ mm§lš ¥:kL Xyt«qÑ
yxþT×eÃN s§M l¥wK y¸ÈÈ„bT hùn¤¬ tf_…L””
yî¥lþà mb¬tN qWS bxg‰CN s§M §Y q_t¾
xdU çñ tgŸaL””
(l) yGNßùntÜ ÍYÄ#
î¥lþà lxþT×eà bxþNvSTmNT yL¥T
ÍYÂNS MNunT# wYM sÍ Æl gbà mLK xStêIå
yM¬brKTbT hùn¤¬ xLnbrM# xhùNM ylM”” bt‰zm
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
nW”” £dT bî¥lþà s§M mrUUT tf_é# L¥T tÍ_ñ
q§L GMT y¥Ys«W gbà yMTçNbT :DL Ãl bþçNM
YH gùÄY bxuR bmµkl¾ gþz¤ y¸¬sB xYdlM””
ktf_é ¦BT xµ*à bî¥lþà WS_ ÃlùT ¬§§Q wNøC
hùlùM kxþT×eà y¸fsù ÂcW”” bî¥lþà WS_ bnzþH
wNøC zù¶Ã q§L GMT y¥Ys«W ymSñ L¥T S‰
tsRè ynbr bþçNM bxhùnù wQT Kû¾ tÄKàL”” bl¤§
bkùL dGä yxg‰CN L¥T XytÍ«n sþÿD wNøÒCNN
mgdÆCN lmSñ L¥T S‰M ¥ê§CN y¥YqR nW””
wNøC mgdÆcW bî¥lþà btdUU¸ y¸kstWN y¯RF
m_lQlQ xdU y¸ÃSwGD bmçnù hùltÜM xgéC
Y«q¥lù”” bl¤§ bkùL XnzþH wNøC bxg‰CN btlYM
bî¥l¤ KLL lmSñ L¥T S‰ lþWL y¸Clù y¸gÆcW
bmçnù bW¦ x«ÝqM rgD ytwsn Q‰n¤ lþf_R YC§L””
YhùNÂ YH CGR yhùltÜN xgéCÂ HZïC _QM
b¸ÃS«BQ xµ*ºN b¥ÒÒL s_è bmqbL mRH bq§lù
lþwgD y¸CL nW””
k§Y kt«qsW gùÄY mgNzB XNdMNClW
î¥lþà bxg‰CN L¥T §Y kxuR kmµkl¾ gþz¤ xµ*Ã
YH nW y¸ÆL bgÖM çn m_æ tIXñ y§TM”” YhùNÂ
bî¥lþà lxg‰CN ywdB xgLGlÖT mS«T y¸Clù
XJG bRµ¬ wdïC xlù”” b¬¶K lrJM gþz¤ lxg‰CN
ywdB xgLGlÖT sþs_ knbrW kz¤Y§ jMé XSk kþsþ¥†
DrS ksÆT y¥ÃNsù lxg‰CN ytlÆ KFlÖC ywdB
81 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 82
 xgLGlÖT lþs«ù y¸Clù wdïC bî¥lþà Yg¾lù”” YH
lL¥¬CN q§L ÃLçn xStêIå lþÃbRkT y¸CL çñ
úl qdM ÆlùT gþz¤ÃT b¬§Ì î¥lþà xÆz¤Â bxþT×eÃ
bnbrW Bÿ‰êE uö MKNÃT úY¬sB yöy sþçN (bwQtÜ
xþT×eà wdïC ynb…T bmçnù uMR) bxhùnù wQT
dGä î¥lþà bmb¬tNê bwdïcÜ ym«qM XDL mNMñ
Y¬ÃL””
MNM XNµ* bwdïC ym«qM :DL bþf«R
î¥lþà bL¥¬CN §Y y¸ñ‰T ÍYÄ y¸=MR bþçNM
bxhùnù wQT kzþH xµ*à yMTÅwtW b¯ ¸Â ylM””
bxlù¬êE g{ù bî¥lþà mb¬tN MKNÃT bxg‰CN s§MÂ
mrUUT §Y ytf«rW SUT y¸«qS nW”” YH hùn¤¬
yxµÆbþÃCNN gI¬ b¥b§¹T yxF¶µ qND yB_B_ xµÆbþ
çñ XNÄþ¬YÂ yWu xþNvSTmNT ymúB :D§CN
XNÄþqNS xDRÙL”” bxF¶µ qND xµÆbþ xSt¥¥Ÿ s§MÂ
«Nµ‰ xþ÷ñ¸ÃêE TSSRM XNÄYñR xND MKNÃT ç•L””
(¼) î¥lþÃN b¸mlkT LNktlW y¸gÆN ±lþsþ#
kî¥lþà UR ÃlN gùRBT lL¥¬CN ytšl
xStêIå lþÃdRG y¸ClW bî¥lþà s§M mrUUT
sþñR nW”” B_B_N# >BRtŸnTN xK‰¶nTN bmêUT
bxµÆbþÃCN s§M lþñR y¸ClW bzþhù mSK k¯rb¤T
xgéC UR bxURnT y¸slF mNGST bî¥lþà sþÌÌM
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 83
nW”” XNdzþH xYnT mNGST bî¥lþà mÌÌÑ y¬§Ì
î¥lþÃN xmlµkT XNdg lþqsQS YC§L y¸lù wgñC
xlù”” kzþH tnStW bî¥lþà s§M# ÁäK‰sþ L¥T
mSfnù xþT×eÃN §Y«QM YC§L Y§lù”” YH xmlµkT
bmsrtÜ XJG ytúút xdg¾ xmlµkT nW”” bmjm¶Ã
dr© kXNGÄþH xg‰CN yHZïCêN xNDnT yM¬S«BqW#
HZïC ytly x¥‰u XNÄYñ‰CW b¥DrG úYçN#
bXkùLnT §Y ytmsrt yU‰ L¥TNÂ ÁäK‰sþN ¥:kL
Ãdrg x¥‰u# khùlùM l¤lÖC x¥‰ôC y§q mçnùN
XNÄþgnzbùÂ btGÆRM XNÄþÃrUG«ùT b¥DrG nW””
bmçnùM yxþT×eà î¥lþãC y¬§Ì î¥lþÃ
mfKR XNdg bþnúM ÆYnúM kl¤lÖC xþT×eÃWÃN
wNDäÒcW UR bXkùLnTÂ bxNDnT mñRN
y¸mR«ùbTN hùn¤¬ f_rÂL”” yÃZnW yL¥TÂ
yÁäK‰sþ SRxT GNƬ Xyt«Âkr sþÿD lzþhù mfKRM
çn ll¤§ tmúúY mfKR tU§un¬CN YkS¥L””
bt=¥¶M YH mfKR bQD¸Ã bî¥lþà HZB §Y
ÃSktlW mzZ XJG kFt¾ Slçn XJG yksr XNdgÂ
y¥Ns‰‰tÜM :DL bÈM ZQt¾ XNdçn lþsmRbT
YgÆL”” bxg‰CN Xytf«r ÆlW ±ltEµêE xþ÷ñ¸ÃêE
hùn¤¬ î¥lþãC bhùltÜM xgéC ymñ‰cW ¦Q bhùltÜ
xgéC mµkL «Nµ‰ TSSR lmF«R y¸ÃSCL DLDY
kmçN Wu hùltÜ xgéC b_RÈÊ XNÄþtÆ MKNÃT
lþçN xYCLM# xYgÆMM””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 84
 bxNÉ„ bî¥lþà s§M ÁäK‰sþ bþsFN bî¥lþÃ
wdïC bsðWÂ bqÈYnT ym«qM :DL XÂg¾lN”” YHM
lL¥¬CN bq§lù y¥YgmT xStêIå YñrêL””
k¸ÌÌmW mNGST UR bmtÆbR kî¥lþà y¸mnŒ
{r-s§M tGƉTN l¥SwgD bR YkF¬L”” ywNøC
x«ÝqM §Y bU‰ bmS‰T lhùltÜM xgéC y¸«QM
yU‰ L¥T S‰ mS‰T YÒ§L”” bxg‰CN yî¥lþ KLL
bî¥lþ¾ ÌNÌ y¸µÿÇ yTMHRT l¤lÖC tGƉTN
bm«qM bTMHRT bÆHL «Nµ‰ TSSR mdUgF
lmF«R YÒ§L”” bhùltÜ xgéC bwdBÂ wNøC x«ÝqM#
bNGD# bÆHL wzt. «Nµ‰ TSSR bmF«R# yhùltÜ
xgéC HZïC kzþhù t«Ý¸ XNÄþçnù b¥DrG HZïcÜ
l_Q¥cW sþlù TSSRN y¸¯Ä ngR XNÄYñR b_BQ
y¸k§klùbTÂ y¸öÈ«„bT dr© §Y ¥DrS YC§L””
bzþHM xþT×eà bq_¬ kM¬gßW yxþ÷ñ¸ «q»¬
ÆšgR yMS‰Q DNbRê lmjm¶Ã gþz¤ ySUT MNu
mçnù XNÄþÃÌR_ b¥DrG bx«Ý§Y L¥a btzêê¶
mNgD kFt¾ _QM ¬g¾lC”” bmçnùM bxhùnù wQT
bî¥lþà y¸ñrN TLqÜ x§¥ bxg¶tÜ mNGoT
XNÄþm¿rT# yÞG L:LÂ XNÄþrUg_Â s§MÂ ÁäK‰sþ
XNÄþsFN# bzþH §Y bmmSrT bhùltÜ xgéC mµkL
_BQ yxþ÷ñ¸# yÆHLÂ# y±ltEµ TSSR XNÄþñR ¥DrG
nW””
y¾ F§¯T ±lþsþ YH bþçNM bî¥lþà s§MÂ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 85
ÁäK‰sþ b¾ _rT BÒ XWN lþçN xYCLM”” bî¥lþÃ
s§M ÁäK‰sþ sþsFN t«Ý¸ bmçÂCN bxµÆbþÃCN
s§MÂ mrUUT XNÄþsFN ybkù§CNN xStêIå ¥bRkT
S§lBN ÆlN xQM hùlù ls§M yMNrÆrB bþçNM# bî¥lþÃ
s§MN y¥SfN ¦§ðnT bên¾nT yî¥lþà HZB yî¥lþÃ
y±ltEµ ¦YlÖC nW”” kzþH bt=¥¶ bî¥lþà §Y tIXñ
¥úrF y¸Clù yWu ¦YlÖCM tIX•cW bRG_M
bî¥lþà s§M ÁäK‰sþN l¥SfN y¸ÃGZ XNÄþçN
¥DrG Y«bQÆcêL””
MNM XNµ*N bî¥lþà s§M ÁäK‰sþ xYsFNM
BlN tSÍ mqÜr_ y¸gÆN ÆYçNM ÆlûT xSR xm¬T
y¬yW £dT xbr¬C XNÄLçn mgNzB YñRBÂL”” xg¶tÜ
btlÆ xµÆbþãC ytkÍflC STçN xNÄNìcÜ xµÆbþãC
btnÉɶnT ytrUgù sþçnù l¤lÖcÜ bqÈY TRMS WS_
y¸gßù ÂcW”” kTRMsù t«Ý¸ yçnù xNÄND yî¥lþÃ
bùDñC# xNÄND nUÁãC# xK‰¶ãC knzþH UR ytús„
yWu ¦YlÖC bî¥lþà y¸drgù ys§M Ñk‰ãCN hùlù
bxND wYM bl¤§ mLK l¥K¹F öR«W ytnsù çnW
Y¬Ãlù”” HZbù s§MN y¸ÂFQ bþçNM y{r-s§M ¦YlÖCN
mrB b_î lmWÈT y¸CLbT dr© §Y ydrs xYdlM””
xlM xqû ¥HbrsB bî¥lþà s§MN l¥SfN mLµM
M®T bþñrWM YHNnù XWN l¥DrG m§ xQÑN
l¥rÆrB ZG° çñ xY¬YM”” XnzþHN b¥gÂzB hùn¤¬WN
bMNÝŸbT wQT bî¥lþà ÃlW xlmrUUT xuR §Lçn
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 86
 gþz¤ lþq_L XNd¸CL mgNzB YñRBÂL”” SlçnM
±lþsþÃCN s§MÂ ÁäK‰sþ XNÄþsFNÂ bzþÃ §Y ytmsrt
TSSR XNÄþ«ÂkR ¥DrGN BÒ úYçN xlmrUUtÜ bþq_L
LNktlW y¸gÆNN ±lþsþM y¸ÃµTT mçN xlbT””
MNgþz¤M bî¥lþà s§M ÁäK‰sþ XNÄþsFN
xbKrN mNqúqS ên¾W ±lþsþÃCN çñ kzþhù UR tÃYø
xlmrUUtÜ bþq_L yMNktlW ±lþsþ# xlmrUUtÜ
bxg‰CN# bxµÆbþÃCN bî¥lþà HZBM §Y uMR
y¸ÃSkTlWN gùÄT ymqnS (Ä»J lþ¸t½>N) ±lþsþ
mçN YñRb¬L”” xlmrUUtÜN ¥SöM µLtÒl y¸ñrN
Bc¾ x¥‰u gùÄT mqnS BÒ nW”” gùÄtÜN lmqnS
y¸ñ„N îST ê ê x¥‰ôC ÂcW””
bmjm¶Ã dr© btnÉɶ ytrUgù# lxK‰¶ãCÂ
l>BRt®C m¡¶Ã ÃLçnù xµÆbþãC tnÉɶ
mrUU¬cW XNÄþq_L# SR XNÄþsD# lkÍ xlmrUUT
XNÄYUl«ù _rT ¥DrG YñRBÂL”” bzþH rgD
y¸«qsùT î¥lþ-§ND pÜNT§ND b¸L SM y¸«„T
xµÆbþãC ÂcW”” gùÄT bmqnS ±lþsþ rgD XnzþH
xµÆbþãC trUGtW XNÄþq_lù bxþ÷ñ¸# bNGD#
bT‰NS±RT wzt. ÃlW TSSR yxg‰CN yxµÆbþWN
HZB _QM b¸ÃS«BQ xµ*ºN XNÄþq_L ¥DrG YgÆL””
btlYM î¥lþ§NDN bnÉ mNGSTnT ymqbL gùÄY y¸nú
bþçNM bzþH rgD xþT×eà j¥¶ BTçN bl¤lÖcÜ yî¥lþÃ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 87
HZïC §Y y¸f_rW S»T m_æ lþçN Sl¸CLÂ
yxþT×eà x§¥ b_RÈÊ xYN m¬ytÜ Sl¥YqR y¸mr_
xYçNM”” SlçnM knzþH xµÆbþãC UR y¸ñrN TBBR
mStÄDécÜN bnÉ mNGSTnT kmqbL bmlS Æl dr©
mgdB YñRb¬L”” YH çñ GN bxµÆbþãcÜ mrUUtÜ
XNÄþq_L SR XNÄþsD ¥DrG _Q¥CN yxµÆbþWN
HZïC _QM y¸ÃS«BQ Slçn x«NKrN LNgÍbT
YgÆÂL””
bm§ î¥lþà s§M ÁäK‰sþ XSµLsfn DrS
ltlÆ xdUãC mUlÈCN xYqRM”” SlçnM YHNnù
tgNZbN kî¥lþà y¸mnŒ yxK‰¶ãCN y>BRt®CNÂ
ytlÆ {r-s§M ¦YlÖCN _ÝT lmk§kL l¥MkN
y¸ÃSClNN BÝT mF«R xlBN”” kzþH xµ*ÃM hùlùgþz¤M
bt«NqQ çnN m«ÆbQ xlBN””
bîSt¾ dr© kyT¾WM yî¥lþà xµÆbþ Xytnsù
bxg‰CN §Y _ÝT y¸fIÑ KFlÖCN l¥ÄkMÂ
lmöÈ«R kxµÆbþW yî¥lþà HZB UR kxlM HBrtsB
UR bmtÆbR mS‰T YñRBÂL”” yzþhù hùlù mFTÿ
s§MÂ ÁäK‰sþ mçnùN tgNZbN Ãlm¬kT kMÂdRgW
_rT ¯N l¯N yî¥lþà HZB yxlM HBrtsB bzþH
rgD XÃU«mN ÃlWN CGR XNÄþgnzBLNÂ CG„N
bmÌÌM rgD XNÄþtÆbrN _rT ¥DrG YñRBÂL””
bî¥lþà yWS_ gùÄY §Y ÈLÝ ÃlmGÆT mRH
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 88
 XNdt«bq çñ s§¥CNN y¥SkbR _ÝT ymk§kL
mB¬CN tGƉêE XNÄþçN ¥DrG YñRBÂL””
1.4. sùÄNN b¸mlkT LNktlW y¸gÆN ±lþsþ#
(h) yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_#
ksùÄN UR bxKsùMÂ kmRê½ ngS¬T jMé lBzù
xm¬T yöy ¬¶µêE TSSR XNÄlN Y¬wÝL”” yöy yHZïC
TSSR XNÄlN bhùltÜM xgéC tsÆ_rW y¸ñ„ HZïC
XNÄlùM Y¬wÝL”” YH yrJM gþz¤ GNßùnT y‰sù b¯M
çn xlù¬êE gI¬ãC XNdnb„T GLI nW”” btlYM
khùlt¾W xlM õRnT bº§ sùÄN nÉ kwÈC jMé GNßùntÜ
mÄbR b¸gÆW dr© úYÄBR öYaL””
lzþH CGR xNÇ MKNÃT y¦Y¥ñT xK‰¶nT
nW”” bsùÄN xLæ xLæ y¸kstÜ y¦Y¥ñT xK‰¶nT
xZ¥¸ÃãC y¸¯ÇT bên¾nT ysùÄNN HZB bþçNM
bxþT×eàbsùÄN mµkL ÃlWN GNßùnT sþÚK„M
ñrêL”” bxg‰CN y¦Y¥ñT xK‰¶nT XNÄþSÍÍ ytlÆ
_rèC k¥DrG xLfW bsùÄN DUF xg‰CN yx¹Æ¶ãC
slÆ XNDTçN XSk¥DrG ydrs hùn¤¬M tkSaL””
MNM XNµ* bxg‰CN lrJM gþz¤ y¦Y¥ñT
mÒÒL sFñ ynbr bmçnù kzþHM xµ*à lxK‰¶nT
y¸çN ±ltEµêE msrT Ælmñ„ bsùÄN bkùL k¦Y¥ñT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 89
xµ*à ytÝ«ù Ñk‰ãC ÃSktlùT gùÄT mlSt¾ bþçNM
bzþH rgD bxþT×eà ynbrW {r-ÁäK‰sþÃêE SRxT lxdU
lþÃUL«N y¸CLÂ btwsn dr©M ÃUl«N XNdnbR
XÑN nW”” DHntÜ# y¦Y¥ñT XkùLnT btৠhùn¤¬
tGƉêE xlmçnù xg‰CNN lxdU XNd¸ÃULÈT y¸µD
xYdlM”” y¦Y¥ñT XkùLnT btৠxµ*ºN tGƉêE
l¥DrG# TMHRTÂ SLÈn¤N l¥SÍÍT DHnTN lmQrF
yMÂdRgW RBRB xg‰CNN kzþhù xdU bxSt¥¥Ÿ hùn¤¬
nÉ XNd¸ÃdRUT y¸¬mN bþçNM xhùN bzþhù dr© §Y
XNg¾lN ¥lT xYÒLM”” bmçnùM bkFt¾ dr© yqns
GN Ñlù bÑlù ÃLtwgd tU§unT XNÄlN lþsmRbT
YgÆL””
lGNßùnT mškR xND TLQ MKNÃT ynbrW
yxÆY wNZ W¦ x«ÝqM gùÄY nW”” bzþH rgD sùÄN
kGBI UR bmçN XNd xWé-WÃN xöÈ«R b1959
x.M ytf‰rmCW xþT×eÃN kt«Ý¸nT y¸ÃgL
SMMnT bMúl¤nT y¸«qS nW”” yxÆYN W¦ k¥mN=T
xµ*à kêÂW xþT×eà BTçNM kxþT×eà q_lÖ
yM¬mn=W sùÄN nC”” W¦WN b¥mN=T rgD MNM
¸Â yl¤§T GBI nC”” yxÆYN W¦ lmSñ L¥T km«qM
xµ*à xþT×eà çT :DL WsùN nW”” bxÆY tÍsS
ÃlùTN bmSñ lþlÑ y¸ClùTN mÊèC bÑlù BÂl¥M
ymÊtÜ xq¥m_Â SÍT ‰sù WsùN bmçnù YHN ÃHL
kFt¾ yW¦ m«N y¸«YQ xYdlM”” bxNÉ„ sùÄN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 90
 XJG bÈM sð lM bmSñ lþl¥ y¸CL ytNÈll »Ä bxND bkùL sùÄN k‰Sê MKNÃT bmnúT bl¤lÖC
ÃlT bmçNê bzþH rgD kGBIM kxþT×eÃM y§qC wgñC bmgÍÍT yxþT×eÃN s§M y¸ÃWkù ytlÆ
SlçnC ên¾ t«Ý¸ LTçN yMTCL nC”” tÝê¸ ¦YlÖCN STdGF ynbrC sþçN# bl¤§ bkùL
dGä xþT×eÃM x{ÍWN bmmlS mRH ysùÄN
GBI MNM W¦ y¥¬mnu# bTKKl¾ ymSñ
tÝê¸ãCN btlYM bdbùB sùÄN ytf«r tÝê¸ãCN
L¥T mRH BTÿDM YHN ÃHL sð y¸ÆL bmSñ
STdGF öY¬lC”” hùltÜ xgéC yy‰úcWN CGR kMNŒ
y¸l¥ mÊT yl¤§T ÂT”” X.x¤.x. b1959 x.M SMMnT
ƧdrqÜbT hùn¤¬ xNÇ l¤§WN bxYn q܉¾ y¸mlkTbT
GN XJG wúŸ yçnWN yxÆY W¦ ym«qM mBT
hùn¤¬ sþf_R öYaL””
wSÄlC”” xþT×eà êÂê yW¦W MNu ç ngR GN bzþhù
lþl¥ y¸CL sð ymSñ mÊT yl¤§T ÂT”” y§q SÍT (l) yGNßùnT ÍYÄ#
ÃlW ymSñ mÊT çT sùÄN STçN kGBI UR ÆdrgCW
sùÄN kxþT×eà q_lÖ bxF¶µ qND yb² HZB
SMMnT y¸sÈT WsùN nW”” SlçnM ysùÄN Bÿ‰êE
çT xgR ÂT”” kFt¾ ytf_é ¦BT çT bYbL_
_QM b1959 x.M SMMnT xY«bQM”” ysùÄN _QM
lmL¥T yMTCL xgR kmçNêM ÆšgR bxhùnù wQTM
y¸«bqW bsùÄN# bGBI bxþT×eà mµkL FT¦êE
ynFS-wkF gbþê kxþT×eà y§q nW”” SlçnM xhùNM
yW¦ x«ÝqM SMMnT sþñR nW”” bzþH rgD FT¦êE
q§L GMT y¥Ys«W SÍT ÃlW gbà çT STçN
KFFL kmÈM xScU¶ y¸çnW yxþT×eÃN ysùÄNN
bqÈYM kgbà xNÉR bxF¶µ qND µlùT xgéC hùlù
_QM ¥ÈÈM úYçN yGBIN ysùÄNN _QM ¥ÈÈM
y§q TRgùM y¸ñ‰T xgR nC”” bzþH mLkù sþ¬Y sùÄN
nW”” ¦qÜ YH çñ úl btGÆR GN sùÄN yGBIN xÌM
kgbà xµ*à lL¥¬CN q§L GMT y¥Ys«W ÍYÄ Ã§T
dGÍ ñ‰lC”” bSHtT _Qà bxþT×eà y¸nµ xDRU
xgR nC”” YHNN ygbà :DL m«qM lXDg¬CN mÍ«N
STö_R ñ‰lC”” YH xStúsB bxhùnù wQT bkFt¾
y¸ñrW xStêIå bq§lù y¸gmT xYdlM”” YHN ÃHL
dr© Xytqyr bþmÈM Ñlù bÑlù twGÄ*L lþÆL y¸CL
kFt¾ nW ÆYÆLM bxþNvSTmNT rgDM ytwsn
xYdlM”” lrJM gþz¤M lGNßùnèC xlm«ÂkR MKNÃT
xStêIå lþñR YC§L””
çñ öYaL””

l¤§W lGNßùn¬CN mškR MKNÃT çñ yöyW

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 91 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 92

 ysùÄN wdB ltwsnù yxg‰CN KFlÖC
bx¥‰unT lþÃglGL YC§L”” btmúúY mLkù bxÆY
W¦ x«ÝqM rgD sùÄN gNbþ ¸Â LTÅwT TC§lC#
bzþH £dT xþT×eà çTN kFt¾ yx¤l¤KT¶K ¦YL XMQ
¦BT _QM §Y b¥êL YHNnù xgLGlÖT lsùÄN bmS«T
bkFt¾ dr© t«Ý¸ mçN TC§lC”” bDMR sþ¬Y
kxþ÷ñ¸ÃêE L¥¬CN xµ*à sþ¬Y bxF¶µ qND µlùT
xgéC hùlù ybl« ¸Â kxuR kmµkl¾Â krJM gþz¤
xµ*à mÅwT yMTClW sùÄN nC”” xg‰êE _Q¥CNN
k¥S«bQ xµ*Ã sþ¬Y lzþhù GNßùnT mÄbR y§q TkùrT
mS«T YñRBÂL””
yxF¶µ qND s§M mrUUT k¥rUg_M xµ*Ã
bsùÄN xSt¥¥ŸÂ z§qE s§M mñ„# hùltÜ xgéC bxYn
q܉¾ mtÃy¬cW qRè bxþ÷ñ¸# b±ltEµêEÂ
bÄþPlÖ¥sþÃêE mSK «Nµ‰ TSSR mf«„ XJG bÈM
kFt¾ GMT y¸s«W nW”” bxþT×eÃÂ bsùÄN mµkL
«Nµ‰ TSSR bþf«R ym§WN yxF¶µ qND TSSRÂ
s§M l¥«ÂkR kFt¾ xStêIå YñrêL””
(¼) sùÄNN b¸mlkT LNktlW y¸gÆN ±lþsþ#
k‰úCN xþ÷ñ¸ÃêE L¥T xjNÄ# kxµÆbþÃCN
s§M mrUUT# bxu„ kL¥¬CN kdHNn¬CN
msr¬êE xg‰êE _QM xµ*à sþ¬Y bxF¶µ qND y§q
TkùrT LNs«W y¸gÆN bxþT×eÃÂ bsùÄN mµkL §lW
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
93
GNßùnT nW”” YhùN bhùltÜ xgéC mµkL «Nµ‰ TSSR
XNÄYf«R XNQÍT çnW ynb„ gùÄ×C bkFt¾ dr©
bþÝllùM Ñlù bÑlù ÃLtwgÇ mçÂcW bqÈYM
YB²M YnSM XNQÍT lþçnù XNd¸Clù ¬úbþ mçN
xlbT””
xNÇ CGR xþT×eà ksùÄNM çn kl¤lÖC ¯rb¤èC
lþm«ù l¸Clù SUèC ytUl«C çñ möya kzþH UR
tÃYøM sùÄNN l¤lÖC ¯rb¤è–N b_RÈÊ STmlkT
möya nW”” kzþH UR tÃYøM bBzù xþT×eÃWÃN zND
SlGNßùntÜ ÃlW xmlµkT yt²Æ _RÈÊ ytq§qlbT
mçnù nW”” ksùÄN UR ÃlNN GNßùnT l¥ššL BlN
úYçN yL¥TÂ yÁäK‰sþ xjNÄCNN XWN l¥DrG
BlN bWSÈCN sð S‰ Xys‰N nW# kwÄþhùM xbr¬C
W«¤èC Xy¬† nW”” yWSÈCN hùn¤¬ Xyt«Âkr sþÿD
b¦Y¥ñTM çn bl¤§ sbB bxg‰CN §Y y¸ÝÈ _ÝTN
y¸ÃStÂGD yWS_ hùn¤¬ Sl¥YñR SUtÜ bmsrtÜ lþwgD
YC§L”” êÂWN Tkùr¬CN bzþH §Y b¥DrG lxdU
tU§un¬CNN l¥SwgD b‰úCN bmt¥mN k¯rb¤T
xgéC UR btlYM ksùÄN UR «Nµ‰ GNßùnTN ymmSrT
±lþsþ LNktL YgÆL””
l¤§W CGR ysùÄN yWSÈ* CGR nW”” bsùÄN
y¸ñR xK‰¶nT {r-ÁäK‰sþ ‰SêN sùÄNN lkFt¾
B_B_ qWS XNd¸ÄRUT btGÆR trUGÈ*L”” bxhùnù
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
94
 wQT ysùÄN HZB YHNnù ¦Q b¸gÆ y¸gnzBbT dr©
§Y Xydrs nW”” xK‰¶nT {r-ÁäK‰sþ k_ÍT B_B_
Wu y¸fYdW ngR XNdl¤l HZbù Xytgnzb bsùÄN
ÁäK‰sþN b¥SfN# ysùÄN HZïC bmfÝqDÂ bXkùLnT
§Y ytmsrt xNDnT XNÄþf«R _rT XÃdrg nW””
ydbùB sùÄNN CGR k§Y bt«qsùT mRçãC msrT
lmF¬T Xytdrg ÃlW _rT yzþhù xZ¥¸Ã W«¤T
nW””
bsùÄN s§MÂ bÁäK‰sþ §Y ytmsrt xNDnT
mSfnù lxþT×eàlxµÆbþÃCN kFt¾ «q»¬ ÃlW
nW”” bsùÄN WS_ ÁäK‰sþÂ bXkùLnT §Y ytmsrt
xNDnT sþf«R sùÄN yxK‰¶nT y{r-s§M m¡¶Ã
mçNê xBé ¥KtÑ SlçnM ksùÄN y¸mn=W
yxg‰CN SUT kMNŒ mDrqÜ y¥YqR nW”” bsùÄN
s§M# ÁäK‰sþÂ bXkùLnT §Y ytmsrt xNDnT ¥Sfnù
ysùÄN HZB tL:÷ bþçNM X¾M kzþhù t«Ý¸ bmçÂCN
bsùÄN gùÄY §Y ÈLÝ ÃlmGÆT mRH XNdt«bq çñ
x§¥WN ÆlN xQM hùlù ymdgF ±lþsþ mktL xlBN””
bxÆY W¦ x«ÝqM gùÄY §Y sùÄN xhùNM
knbrW xStúsB Ñlù bÑlù t§Ý FT¦êE yW¦ KFFL
XNÄþñR x«NK‰ yMTgÍbT dr© §Y dRúlC ¥lT
xYÒLM”” YHM bhùltÜ xgéC GNßùnT §Y y‰sù tIXñ
XNd¸ñrW y¸µD xYçNM”” YhùN sùÄN xþT×eÃ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
95
bxÆY W¦ FT¦êE bçn xµ*ºN XNÄT«qM kFt¾
XNQÍT ç yöyCM xLnbrCM# bzþH rgDM ytwsn
mššL km¬ytÜ bStqR y¬y lW_ ylM”” SlçnM
yxÆY gùÄY bhùltÜ xgéC «Nµ‰ TSSR XNÄYf«R
y¥Y¬lF ¥nö nW BlÖ mWsD xYÒLM”” bmçnùM
bxND bkùL sùÄN bxÆY W¦ gùÄY §Y FT¦êE yKFFL
SRxTN XNDTdGF _rT XÃdrGN bl¤§ bkùL dGä
YH XSkþçN úN«BQ bhùltÜ xgéC «Nµ‰ TSSR XNÄþñR
ymdgF ±lþsþ mktL xlBN””
kzþH bmnúT bhùltÜ xgéC mµkL «Nµ‰ yxþ÷ñ¸
TSSR lmF«R y¸ÃSCL ymsrt-L¥T TSSR (mNgD#
b£dTM yÆbùR mNgD# ySLK# yx¤l¤KT¶K ¦YLÂ
ymúslùT xW¬éC XNÄþzrgù) XNÄþ«ÂkR bzþH §Y
tmSRè «Nµ‰ yNGD TSSR XNÄþf«R mrÆrB xlBN””
bHZïcÜ bmNGS¬tÜ mµkL yU‰ _QMN l¥‰mDÂ
yU‰ ‰:YN lmF«R xbRTtN mS‰T xlBN””
yGNßùntÜN b¯ gI¬ xYtN YHNnù l¥«ÂkR QD¸Ã
s_tN mrÆrB ÃlBN bþçNM X¾ bflGnWÂ bMNmßW
mLK Yf{¥L BlN XRG«¾ mçN xNCLM”” GNßùntÜ
ÆSqm_nW xQÈÅ XNÄYÿD XNQÍT lþçnù y¸Clù
wgñC bsùÄNM bWuM XNd¸ñ„ mgNzB xlBN”” kzþH
bmnúTM lxdU tU§un¬CNN XÃSwgDN ±lþsþÃCN
ksùÄN hùn¤¬Â ksùÄN mNGST M§> UR tÈ_ä XNÄþÿD
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
96
 ¥DrG YñRBÂL””
1.5. bJbùtE §Y y¸ñrN ±lþsþ#
(h) yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_#
JbùtE bfrNúY QŸ xg²Z SR kgÆCbTÂ zmÂêE
wdB ktf«rbT gþz¤ jMé bxþT×eÃÂ JbùtE mµkL
«Nµ‰ yxþ÷ñ¸ TSSR lmF«R _rT tdRÙL”” bxg‰CN
Bc¾W yÆbùR mSmR xÄþS xbÆN kJbùtE UR y¸ÃgÂßW
nW”” mSm„ ytzrUW bwQtÜ JbùtE lxþT×eà ên¾
mWÅ bR (bwQtÜ xþT×eà wdB xLÆ SlnbrC) TçÂlC
tBlÖ ¬Sï nW”” yJbùtE möRöR ‰sù lxþT×eà ywdB
xgLGlÖT bmS«T §Y ytmsrt nW ynbrW”” kzþHM
ÆšgR bhùltÜ xgéC bÌNÌM bÆHLM xND yçnù HZïC
Yg¾lù”” g kxms‰rtÜ jMé hùltÜ xgéC b_BQ
XNÄþtús„ XNÄþö‰ßù ¬¶K yfrd§cW ÂcW lþÆL
YC§L””
bhùltÜ xgéC mµkL xLæ xLæ y¸¬† mlSt¾
Q‰n¤ãC kmñ‰cW Wu z§qE qÜRë y¸tW GuT
WS_ gBtW xÃWqÜM”” bzþH rgD CG„ bhùltÜ xgéC
mµkL ÃlW TSSR xhùN µlW XJG y«nkr «¤Â¥
mçN sþCL sþgÆW btlÆ MKNÃèC mçN y¸gÆW
dr© §Y xlmDrsù nW””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 97
(l) yGNßùntÜ ÍYÄ#
kxþT×eà xµ*à yGNßùntÜ ên¾ ÍYÄ kwdB
x«ÝqM UR ytÃÃz nW”” wdbù kxms‰rtÜ jMé
lxþT×eà xgLGlÖT XNÄþs_ tBlÖ ytmsrt bmçnù#
lBzùãcÜ yxg‰CN xµÆbþãC yqrb bmçnù# ywdB
xgLGlÖT lþs«ùT k¸ClùT ¯rb¤èC hùlù wdB xgLGlÖT
bmS«T bbl« y¸«qM xgR bmçnù kxg‰CN UR
qÜRë yl¤lW xgR bmçnù ên¾ ywdB b‰CN mçN
y¸CL nW”” YH bl¤lÖC wdïC ym«qM xSf§gþnTN
y¥ÃSqR bþçNM bL¥¬CN §Y kFt¾ GMT y¸s«W
GNßùnT XNÄþçN ÃdRgêL””
kJbùtE xµ*Ã ywdB xgLGlÖT mS«tÜ ‰sù
lxþ÷ñ¸W TLQ GMT y¸s«W gùÄY nW”” wdbù yJbùtE
ên¾ ygbþ MNu nW”” yxg‰CN L¥T XytÍ«n sþÿD
bwdbù y¸gÆWÂ y¸wÈW XÝ m=m„ xYqRM””
bzþÃW m«NM JbùtE kwdB xgLGlÖtÜ bYbL_ t«Ý¸
XyçnC XNdMTÿD XÑN nW”” kzþH ÆšgR xþT×eÃ
lJbùtE kFt¾ gbà mçN TC§lC”” bJbùtE yx¤l¤KT¶KÂ
l¤lÖC msr¬êE xgLGlÖèCN mS«T TC§lC”” bmçnùM
kJbùtE xþ÷ñ¸ÃêE _QM L¥T xµ*à xþT×eà y§q
¸Â mÅwT TC§lC””
(¼) yGNßùntÜ CGéC#
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 98
 bxgécÜ mµkL msr¬êE qÜRë y¸f_„ ÆYçnùM
GNßùntÜ b¸flgW m«N XNÄYÄBR XNQÍT y¸çnù
CGéC XNÄlù y¸µD xYdlM”” CGécÜ KBd¬cW
y¸lÃY bþçNM bhùltÜM xgéC Ãlù ÂcW””
kJbùtE xµ*à êÂW CGR yU‰ _QMN b¥StÂgD#
yxuR gþz¤Â z§qE _QMN b¥ÈÈM rgD Ãlù CGéC
ÂcW”” MNM XNµ* HZbù m¶ãcÜ JbùtE lxþT×eà z§qEÂ
xSt¥¥Ÿ ywdB xgLGlÖT mS«T XNÄlbT# YHNN
¥DrG µLÒlC ên¾ ygbþ MN, XNd¸dRQ y¸gnzbùÂ
lxþT×eà b¯ xmlµkT çcW bþçNM xLæ xLæ yxuR
gþz¤ _QMN y¥yT xZ¥¸Ã bxNÄND ¦§ðãC Y¬ÃL””
ywdB xgLGlÖT btmÈÈŸ êU bmS«T kxþT×eÃ
L¥T XÃdg y¸ÿD _QM k¥GßT YLQ bxuR gþz¤
y§q _QMN ymflG xZ¥¸Ã xLæ xLæ Y¬ÃL”” bwdB
x«ÝqM rgD xþT×eà z§qE xSt¥¥Ÿ êST ¥GßT
XNd¸gÆT tgNZï YHNN k¥StÂgD YLQ l¤lÖC
x¥‰ôCN y¥yT xZ¥¸ÃM Yks¬L”” YH CGR wdbùN
lhùltÜM xgéC yU‰Â z§qE _QM y¥êL :DLN y¸qNSÂ
y_RÈÊ zéCN y¸z‰ çñ Yg¾L””
bl¤§ bkùL t‰W yJbùtE HZB bwdB xgLGlÖtÜ
bq_¬ t«Ý¸ Sl¥YçN y¸f«R CGR xl”” bRG_
mNGST kwdB xgLGlÖtÜ UR btÃÃz y¸Ãg¾cW
ytlÆ gbþãC# bwdbù tq_rW y¸s„ s‰t®C wzt.
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 99
btzêê¶ mNgD HZbù kwdbù t«Ý¸ XNÄþçN XÃdrgW
nW lþÆL YC§L”” YhùN HZbù bxþT×eà k¸µÿdW
L¥T bYbL_ t«Ý¸ y¸çnW kzþH bmnúTM lzþhù
GNßùnT mÄbR «Nµ‰ zB y¸çnW bNGDÂ
xþNvSTmNTM uMR t«Ý¸ sþçN nW”” lMúl¤
yx¤l¤KT¶K xgLGlÖT kxþT×eà bRµ> êU ¥GßT sþCL
YH xlmçnù# ym«_ W¦ CG„N lmQrF bxþT×eÃ
bkùL mFTÿ lþft> sþCL YH xlmçnù# yJbùtE z¤¯C
bxþT×eà ytlÃy mlSt¾ yNGD xþNvSTmNT S‰
§Y lþútû sþClù YH xlmçnù wzt. HZbù kTSS„
b¸flgW dr© t«Ý¸ úYçN Yq‰L”” bmçnùM HZbù
b¸gÆW dr© yTSS„ «Nµ‰ msrT úYçN Yq‰L””
YHNN btmlkt bJbùtE bkùL HZbùN t«Ý¸ y¥DrG
CGéC bþñ„M CG„ bên¾nT kxþT×eà y¸mnu nW
¥lT YÒ§L””
bxhùnù wQT ¯Lè y¸¬Y CGR ÆYçNM bJbùtE
yxþ÷ñ¸Â y±ltEµ CGéC XytÆÆsù kÿÇ xlmrUUT
tf_é ywdB x«ÝqÑN lþÃsÂKL YC§L”” ytlÆ
¦YlÖC bJbùtE §Y tIXñ xúRfW x«ÝqÑN
XNÄþÃsÂKlù b„N lþkFT§cW YC§L”” bzþH mLkù sþ¬Y
b°bùtE s§M mrUUT y¥SfN ¦§ðnT yJbùtE mNGSTÂ
HZB bþçNM gùĆ yX¾NM _QM bq_¬ y¸nµ mçnù
xYqRM”” YH xdU hùLgþz¤M ¬úbþ mçN ÃlbT xdU
nW””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 100
 bxþT×eà bkùL êÂW CGR kzþhù TSSR
yJbùtEM HZB bxGÆbù t«Ý¸ XNÄþçN y¥DrG# s_è
ymqbLN mRH b_BQ tGƉêE y¥DrG CGR nW””
bJbùtE bkùL xLæ xLæ y¸¬† tgbþ ÃLçn _QM
ymšT# lxuR gþz¤ _QM y¥D§T ZNÆl¤N mÝwM
tgbþ bþçNM kwdbù X¾ BÒ t«Ý¸ çnN JbùtE ÍYÄ
ÆlW dr© t«Ý¸ úTçN yMTqRbT hùn¤¬
XNd¥YñR# zmnù xgLGlÖTÂ ¹q_ ym¹_Â ymG²T#
s_è ymqbL zmN XNdçn ÃlmgNzB hùn¤¬ Y¬ÃL””
xLæ xLæM TMKHT y¥ÈÈL xZ¥¸Ã YN{ÆrÝL””
bJbùtE bxþT×eà mµkL hùltÜNM xgéC xµÆbþWN
y¸«QM «Nµ‰ TSSR lþf«R y¸ClW XnzþH SHtèC
sþwgÇ ytStµkl yGNßùnT ±lþsþ tqRò tGƉêE sþçN
nW””
( m) bJbùtE §Y LNktlW y¸gÆN ±lþsþ#
JbùtEN btmlkt LNktlW y¸gÆN ±lþsþ
bxND bkùL ywdB xgLGlÖT btmÈÈŸ êU z§qEÂ
xSt¥¥Ÿ bçn mLK l¥GßT yMNCLbT hùn¤¬ mF«R
nW”” yl¤lÖC x¥‰u wdïC mñR m«qM hùn¤¬
XNdt«bq çñ yJbùtE wdB lzlq½¬W m«qM YbL_
xSt¥¥Ÿ lþçN XNd¸CL ¬úbþ Ãdrg ±lþsþ lþñrN
YgÆL”” kzþH bmnúT bwdB x«ÝqM §Y z§qEnTÂ
êST ÃlW SMMnT XNÄþfrM# tGƉêE XNÄþçNÂ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
101
HZï– xWqW XNÄþdGûT ¥DrG ÃSfLUL”” SMMntÜ
bxND bkùL yxg‰CNN XDgT y¸ÃÍ_N# bxg‰CN
XDgT §Y xlù¬êE tIXñ y¥Yf_R bl¤§ bkùL dGä
JbùtE M kzþhù XDgT FT¦êE bçn xµ*ºN t«Ý¸
XNDTçN y¸ÃdRG bzlq½¬êE yU‰ _QM §Y ÃnÈ«r
mçN YñRb¬L”” YHN btmlkt bhùltÜ M wgñC
y¸¬† xNÄND b¯ ÃLçnù xZ¥¸ÃãCN y¸qRF
SMMnT mçN YñRb¬L””
xþT×eà bwdbù bSÍT m«qM yMTClW#
bhùltÜ xgéC mµkL «Nµ‰ yNGD TSSR lþñR y¸ClW
bhùltÜ xgéC mµkL ÃlW ymsrt L¥T xW¬R TSSR
bkFt¾ dr© yt«Âkr sþçN nW”” bzþH rgD yÆbùR
mSm„ mššLÂ m«ÂkR# ymkþÂ mNgD mššL L†
GMT lþs«W y¸gÆ nW”” yt½l¤÷M†nþk¤>N ymB‰T
xgLGlÖT bhùltÜ xgéC mµkL XNÄþf«RÂ XNÄþ«ÂkR
¥DrGM L† GMT y¸s«W YçÂL”” SlçnM ±lþsþÃCN
bhùltÜ xgéC mµkL ÃlWN ymsrt L¥T xgLGlÖT
btÒl F_nT b§q dr© ¥ššL ¥«ÂkRN ¬úbþ
Ãdrg mçN YñRb¬L””
yJbùtE HZB kGNßùntÜ bYbL_ t«Ý¸ çñ
yTSS„ «Nµ‰ msrT XNÄþçN bhùltÜ xgéC mµkL
ÃlW yNGDÂ yxþNvSTmNT TSSR HUêE fR tkTlÖ
XNÄþ«ÂkR mdrG xlbT”” kzþH xµ*à bxþT×eà bkùL
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 102
 Ãlù gdïC L¥¬CNN b¥Y¯Ä YLqÜNM b¸Ã«ÂKR
xµ*ºN yJbùtE z¤¯CN btmlkt mššL YñRÆcêL””
YH :DL lJbùtE tw§J z¤¯C BÒ XSktkft DrS
L¥¬CNN k¥Í«N xLæ y¸¯ÄbT hùn¤¬ ylM”” yJbùtE
z¤¯C lxg‰CN z¤¯C btkllù mlSt¾ xþNvSTmNèC
bþútû y¸ÃSkTlùT gùÄT ylM”” l¤lÖC bzþH qÄÄ
gBtW yxg‰CN mlSt¾ Æl¦BèCN XDgT XNÄÃsÂKlù
_NÝq½ XSktwsd DrS YH xs‰R yJbùtE HZB _QÑN
kxþT×eà L¥T UR xStúSé XNÄþmlkT «Nµ‰
wÄJ xgR XNÄþçnN b¥DrG ST‰tJµêE «q»¬
y¸ÃSgŸLN nW”” SlçnM ±lþsþÃCN lzþhù tGÆR bqE
TkùrT y¸s_ hùn¤¬ãCN y¸ÃmÒC mçN YñRb¬L””
yJbùtEN s§MÂ mrUUT ym«bQ gùÄY yJbùtE
HZB mNGST gùÄY nW”” kzþhù ên¾ t«Ý¸ y¸çnWM
yJbùtE HZB nW”” X¾M bJbùtE s§M §Y q_t¾ _QM
xlN”” SlçnM k°bùtE HZBÂ mNGST UR bmçN lJbùtEÂ
lxµÆbþÃCN s§M msrT y±lþsþÃCN xNd msr¬êE
gI¬ mçN YñRb¬L””
bx«Ý§Y bxgéC mµkL hùlùN xqF «Nµ‰
yxþ÷ñ¸ TSsR XNÄþñR b¥DrG# HZïcÜ kzþhù TSSR
t«Ý¸ XNÄþçnù yTSS„ zB XNÄþçnù b¥DrG yxF¶µ
qNDN kB_B_Â qÜRë wdU‰ L¥TÂ s§M ¥¹UgR
ÃSfLUL”” YHNN b¥DrG rgD xg‰CN ytly GNÆR
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 103
qdM ¸Â mÅwT TC§lC”” YHNN múY TSSR
bmF«R rgD yqll y¸çnW bxþT×eàJbùtE mµkL
nW”” kzþÃM q_lÖ qlL y¸lW bxþT×eÃÂ bsùÄN mµkL
nW”” bmçnùM bxþT×eÃÂ bJbùtE mµkL ytÒlWN
ÃHL fÈN# hùlùN xqF «Nµ‰ yxþ÷ñ¸ TSSR b¥DrG
dr© bdr©Â hùn¤¬ãC bfqÇ m«N YHNnù xµÿD kl¤lÖC
xgéCM UR tGƉêE b¥DrG xþUDN bzþhù x§¥ btÒl
m«N bm«qM xµÆbþW yL¥T ys§M q«Â XNÄþçN
y¥DrG ±lþsþ mktL YñRBÂL”” yL¥TÂ yÁäK‰sþ
‰:ÃCNN btৠxµ*ºN tGƉêE b¥DrG yxF¶µ qND
bXkùLnTÂ bU‰ _QM §Y ytmsrt ys§MÂ yL¥T
q«Â XNÄþçNÂ xþT×eÃM mçN b¸ClWÂ b¸gÆW
dr© bzþhù rgD GNÆR qdM têÂY XNDTçN y¥DrG
±lþsþN lzþhù ZG° kçnù xgéC UR qDä bmjmR
tGƉêE ¥DrG xlBN”” bzþH rgD JbùtE k¾ UR
yMTmsRtW «¤Â¥Â «Nµ‰ TSSR lq«ÂW bMúl¤nT
y¸ÃglGL XNÄþçN ¥DrG YñRBÂL””
1.6. bk¤Nà §Y y¸ñrN ±lþsþ
(h) yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_#
k¤NÃ kQŸ xg²Z nÉ kwÈCbT gþz¤ jMé bk¤NÃÂ
bxþT×eà mµkL ymLµM gùRBT GNßùnT sFñ ñ…L””
hùltÜM xgéC xNÇ bl¤§W gùÄY §Y ÈLÝ úYgÆ# xNÇ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 104
 yl¤§W ySUT MNu úYçN bmkÆbR ñrêL”” YLqÜNM
y¬§Ì î¥lþà mfKR lhùltÜM xgéC ySUT MNu
SlnbR bzþH zù¶Ã y¸dUgûbT yU‰ ymk§kà SMMnT
ytf‰rÑbTM wQT nbR”” YH XNdt«bq çñ bhùltÜ
xgéC DNbR xµÆbþ ykBT ZRðà y¸¬YbT ÆlûT
xSR xm¬T XytSÍÍ ymÈbT hùn¤¬ xl”” bt=¥¶M
bk¤Nà yxþ÷ñ¸Â y±ltEµ CGéC Xytf«„ sþÿÇ bs»N
k¤Nà ånG mslÖcÜ m«gþà y¸ÃgßùbT xUȸ ¬YaL””
XnzþH CGéC mwgD y¸gÆcW bþçNM yGNßùntÜN
msr¬êE ÆH¶ y¸wSnù wYM y¸qY„ xYdlùM””
b±ltEµ mSK yöyW GNßùnT bmsrtÜ «¤Â¥
bþçNM yxþ÷ñ¸ GNßùntÜ mçN k¸ClW k¸gÆW xµ*Ã
sþ¬Y XJG wdº§ yqr çñ Y¬ÃL”” k¤Nà MNM XNµ*
ÆlûT 10 xm¬T ytlÆ yxþ÷ñ¸ CGéC ÃU«àTÂ
xþ÷ñ¸êM XytÄkm ymÈ bþçNM kxµÆbþÃCN ytšl
L¥T ynb‰T xhùNM çT xgR ÂT”” bxþ÷ñ¸
XytÄkmC kmMÈa UR tÃYø ytlÆ y±ltEµ CGéC
bþÃU_àTM bmsrtÜ s§M ysfnÆT xgR nC”” kHZB
B²TM xµ*Ã kxþT×eÃÂ sùÄN q_§ yMT¬Y nC””
bDMR sþ¬Y btnÉɶ sÍ Ãl gbà çT xgR nC””
YhùN bhùltÜ xgéC mµkL ÃlW yNGD GNßùnT dµ¥Â
l÷NTéÆND ytUl« nW””
(l) yGNßùntÜ ÍYÄ#
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 105
k§Y XNdtgl{W k¤NÃ MNM XNµ* xNÄND
yxþ÷ñ¸ CGéC L¥aN ygtÜ bþçNM bxµÆbþÃCN btnÉɶ
sÍ Ãl gbà çT xgR nC”” ÃlùÆT CGéC tftW
L¥a ktq§«fM kFt¾ GMT y¸s«W gbà lþñ‰T
YC§L”” kzþHM ÆšgR xþT×eÃN kMS‰Q dbùB xF¶µ
UR yM¬gŸ DLDY nC”” SlçnM kgbà xµ*à sþ¬Y
ksùÄN UR y¸mÈ«N ¸Â LTÅwT yMTCL xgR nC””
ktf_é ¦BT xµ*Ã yk¤NÃ wdïC lxg‰CN
xNÄND xµÆbþãC x¥‰u lþçnù YC§lù”” kFt¾
yx¤l¤KT¶K ¦YL X_rT ÃlÆT bmç• kxþT×eà YHNnù
xgLGlÖT bmG²T hùltÜM xgéC bkFt¾ dr© t«Ý¸
lþçnù YC§lù”” kxþT×eà y¸fsW bhùltÜ xgéC xêúŸ
§Y wd¸gßW tÜRµÂ ¦YQ y¸gÆW yåä wNZ x«ÝqM
ytwsn Q‰n¤ lþf_R bþCLM bTKKL ktÃz Q‰n¤W
bq§lù lþf¬ y¸CL nW”” bDMR sþ¬Y yxþ÷ñ¸ TSS„
bqE TkùrT S§Lts«W XJG dµ¥ bçn dr© §Y y¸gŸ
bþçNM k¤Nà bxþT×eà L¥T §Y q§L GMT y¥Ys«W
b¯ ¸Â mÅwT yMTCL xgR nC””
k¤Nà XSµhùNM bxµÆbþW ys§M ¦YL ynbrCÂ
ytrUUC xgR STçN lwdðtÜM bzþhù xQÈÅ gNbþ ¸Â
LTÅwT yMTCL nC”” btlYM ÆlûT xm¬T
ytkstÜT yxþ÷ñ¸Â y±ltEµ CGéC ktftÜ bxF¶µ qND
WS_ TLQ gNbþ ¸Â LTÅwT yMTCL xgR nC””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 106
 (¼) bGNßùntÜ §Y y¬† CGéC#
bGNßùntÜ §Y y¬yW ên¾ CGR l«Nµ‰Â HUêE
yxþ÷ñ¸ TSSR bqE TkùrT ÃlmS«tÜ gùÄY nW”” bzþH
msrT hùltÜN xgéC bmNgDM çn bÆbùR ¥StúsR
sþÒL XSµhùN drS yrÆ ymNgD GnßùnTM ylM””
yt½l¤÷M†nþk¤>N yx¤l¤KT¶K xgLGlÖT ¥StúsRÂ
¥«ÂkR sþÒL bzþH rgD yts‰ yrÆ S‰ ylM”” bx«Ý§Y
bhùltÜ xgéC mµkL «Nµ‰ yNGD TSSR GNßùnT
lmF«R y¸ÃSCL yrÆ S‰ xlms‰tÜ mLµM GNßùntÜ
kL¥T UR úYtúsR XNÄþqR xDR¯¬L”” gùĆ bhùltÜM
xgéC bqE TkùrT ÃLts«W bmçnù yhùltÜM xgéC
CGR tdR¯ lþqm_ y¸CL nW””
ÆlûT xSR xm¬T Xy¬† ym«ùT y±ltEµÂ
yxþ÷ñ¸ CGéC µLtftÜ yk¤NÃN s§M mrUUT lþÃWkù
y¸Clù ÂcW”” YH bxµÆbþÃCN §Y y¸ÃSkTlW xlù¬êE
tIXñ kÆD lþçN XNd¸CL s»N k¤NÃ ÆlûT xm¬T
btwsn dr© l{r-s§M ¦YlÖC m¡¶Ã çñ ¥gLglù
t=Æu MLKT nW”” kzþhù UR btÃÃz xNÄND y_gŸnT
xmlµkT yt«Âw¬cW k¤NÃWÃN x¯‰ÆC xgéC kðT
knbrW hùn¤¬ btly s§M ÁäK‰sþ sþsFNÆcW#
L¥¬cW sþÍ«N k¤Nà bRĬ su xgéC zND ynb‰T
ts¸nTÂ kzþhù S¬gŸ ynbrCW _QM y¸qNSÆT mSlÖ
Y¬ÃcêL”” kzþH bmnúTM yk¤Nà ¯rb¤èC mrUUTÂ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 107
L¥T _Q¥cWN y¸nµ Xyms§cW bQÂTÂ b_RÈÊ
y¸Ã†bT hùn¤¬ YStê§L”” YH xStúsB bk¤Nà WS_
yb§YnT XÃgß kÿd k¤NÃ xþT×eÃN =Mé khùlùM
¯rb¤è– UR çT GNßùnT b¸flgW m«N XNÄY«ÂkR
XNQÍT lþçN YC§L””
(m) k¤NÃN b¸mlkT LNktlW y¸gÆN ±lþsþ#
bk¤Nà §Y yMNktlW ±lþsþ kmsr¬êE xg‰êE
_Q¥CN UR tÃYø k¤Nà bL¥¬CN bdHNn¬CN §Y
lþñ‰T k¸CL q§L GMT y¥Ys«W ¸Â mnúT
xlbT”” bzþH rgD yk¤NÃ HZBÂ mNGST yxþT×eÃ
s§MÂ L¥T lk¤NÃM kFt¾ _QM kmçN Wu MNM
y¸qNSÆT ngR XNdl¤l XNÄþgnzbù mÈÈR YñRBÂL””
bzþH §Y tmSRtN kk¤Nà UR «Nµ‰ yNGD GNßùnT
bmmSrT BlÖM bk¤Nà bkùL ktqrW yMS‰Q xF¶µÂ
ydbùB xF¶µ KFL UR lmtúsR mÈÈR YñRBÂL””
bzþH rgD wúßù ymjm¶Ã RM© ymsrt-L¥T
xW¬éCN ¥gÂßT Slçn YHNnù btÒl F_nT ymf{M
±lþsþ LNktL YgÆÂL”” y÷NTéÆND NGDN x_FtN
«Nµ‰ HUêE yNGD TSSR XNÄþf«R mrÆrB y±lþsþÃCN
¥:kL lþçN YgÆL””
XSµhùN ynbrW ymLµM gùRBTÂÂ ys§M
GNßùnT lwdðtÜM {Nè XNÄþq_L y¥DrG ±lþsþ mktL
xlBN”” bzþH rgD bxND bkùL bDNbR xµÆbþ y¸¬†TN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 108
 xNÄND CGéC bU‰ _rT l¥SwgD mrÆrB
YñRBÂL”” XytSÍÍ ymÈW ykBT ZRðàkzþH UR
ytÃÃzù yxµÆbþW HZB GuèCN ¥SwgD YñRBÂL””
s»N k¤Nà yxg‰CN {r-s§M ¦YlÖC xND m¡¶Ã
Xyçn ymMÈtÜ gùÄY bxu„ XNÄþqu kk¤NÃ UR
tÆBrN mS‰T YñRBÂL”” bzþH rgD y¸¬† CGéC
úYÆÆsù bmGÆÆT XNÄþftÜ ¥DrG wÄJn¬CN {Nè
XNÄþq_L b¥DrG rgD ÃlWN kFt¾ ÍYÄ ytgnzb
±lþsþÂ y±lþsþ xfÉ{M XNÄþñrN ¥DrG ÃSfLUL””
bl¤§ bkùL k¤Nà ytrUUC xgR ç mq«§*
lBÿ‰êE _Q¥CN ldHNn¬CN bÈM «Ý¸ mçnùN
bmgNzB yk¤Nà HZB mNGST y±ltEµÂ yxþ÷ñ¸
CG‰cWN lmF¬T y¸ÃdRgùTN _rT hùlù ÆlN ytwsn
xQM ymdgF ±lþsþ mktL xlBN”” bHZïC mµkL
TSSR XNÄþ«ÂkR bmNGS¬tÜM qÈY bU‰ msr¬êE
gùÄ×C §Y Ãt÷r MKKR XNÄþñR ¥DrG xlBN””
1.7. xþUDN ¥«ÂkR#
yQRB ¯rb¤èÒCNN †UNÄN kxþT×eà UR
y¸ÃStúSR xµÆbþÃêE DRJT xþUD XytÆl y¸«‰W
nW”” xþUD bnzþH xgéC mµkL ymLµM gùRBTÂ GNßùnT
XNÄþÄBR# xlmGÆÆèC bs§M XNÄþftÜ# bxgécÜ mµkL
«Nµ‰ yxþ÷ñ¸ TSSR XNÄþñR b¥DrG ytÌÌm DRJT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 109
nW”” yDRJtÜ x§¥ kxg‰CN x§¥ UR xND ÃW
kmçnùM ÆšgR xþT×eà b©þåG‰ðÃêE xq¥mÈ*# bHZÆ*
B²T lxþUD x§¥ãC µ§T ¬¥ŸnT wzt. xµ*à bzþhù
DRJT WS_ kFt¾ ¸Â mÅwT TC§lC# YgƬLM””
xþUD ytlÆ CGR XNÄlùbT y¸¬wQ nW”” bqE
ysW ¦YLÂ gNzB ÃlW DRJT xlmçnù lmÄkÑ
xNÇ MKNÃT nW”” xÆL xgéC lDRJtÜ m«ÂkR XkùL
töR̶nT xl¥úy¬cWM l¤§W yDKmtÜ MNu nW””
yî¥lþà mb¬tN bsùÄN ÃlW õRnTM lxþUD mÄkM
y‰úcWN xStêIå xDRgêL”” l¤§W MÂLÆTM lxþUD
mÄkM bên¾nT lþ«qS y¸ClW CGR bxÆL xgéC
mµkL btlYM bx¤RT‰Â bbRµ¬ l¤lÖC yxþUD xÆL
xgéC mµkL ÃlW xlmGÆÆT nW”” XnzþHN CGéC
l¥ÝlL _rT b¥DrG xþUDN ¥«ÂkR xND msr¬êE
yWu gùÄY ±lþsþÃCN lþçN YgÆL””
2. l¤lÖC yxF¶µ xgéC#
2.1. yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_#
xþT×eà kx¯‰ÆC yxF¶µ qND xgéC bt=¥¶
kl¤lÖC yxF¶µ xgéC URM btlY nÉn¬cWN ktqÄ°
bº§ bÈM «¤Â¥ GNßùnT mSR¬ öY¬lC”” yxF¶µ
xNDnT DRJT mS‰C kçnùT xgéC xNÄ* kmç•M
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 110
 b§Y lDRJtÜ x§¥ b¬¥ŸnT bGNÆR qdMTnT
¬G§lC”” bQŸ G²T SR ynb„ xgéC nÉn¬cWN XNÄþqÄ°
bGLIÂ bHbù: ytÒ§TN hùlù xDRUlC”” ÃlûT mNGS¬T
bzþH rgD ytktlùT ±lþsþ tGÆR bb¯ gI¬W y¸«qS#
xþT×eà xF¶µêE GÁ¬êN XNDTwÈ bxF¶µWÃN
wNDäÒCN zND TLQ kbʬN XND¬gŸ
ÃSÒl nW”” YH £dT ÆlûT xSR xm¬TM btmúúY
xQÈÅ yq«l «¤NntÜ yt«bq GNßùnT XNÄþçN l¥DrG
ÃSÒl nW””
kzþH UR btÃÃz xþT×eà kxF¶µ xNDnT
DRJT kxÆL xgéC sð ±ltEµêE ÄþPlÖ¥sþÃêE DUF
S¬gŸ öY¬lC”” bQRbù xg‰CN bš:bþÃ btwrrCbT
wQT XNd¬yW xF¶µ yxþT×eÃN s§M dHNnT dGæ
b_BQ öàL# kzþÃ bðTM tmúúY xÌM Y²*L”” bxu„
xg‰CN kxF¶µ «YÝ ÃÈCW YH nW y¸ÆL y±ltEµM
çn yÄþPlÖ¥sþ DUF ylM ¥lT YÒ§L”” yxF¶µ xNDnT
DRJT ê IhfT b¤T mç•M yzþhù W«¤T kmçnùM
b§Y bxg‰CN §Y L† ¦§ðnT y¸ÃSqM_ nW””
k§Y XNdt«qsW xþT×eà kl¤lÖC yxF¶µ xgéC
UR çT ÄþPlÖ¥sþÃêE ±ltEµêE GNßùnT «Nµ‰Â «¤Â¥
bþçNM kxF¶µ xNDnT xlm«ÂkR UR ytÃÃzù WsùNnèC
ynb„T nW”” bxF¶µ xgéC ÃlW x«Ý§Y xþ÷ñ¸ÃêE
TSSR dµ¥ bmçnù xg‰CNM kxF¶µ qND Wu µlùT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 111
yxF¶µ xgéC UR YH nW y¸ÆL yxþ÷ñ¸ GNßùnT
y§TM”” yxF¶µ HBrT bGlÖƧYz¤>N ¥:qF yxF¶µN
kzþH UR tÃYøM yXÃNÄNÇN yxF¶µ xgR DRš l¥ššL
«Nµ‰ yTGL yDRDR mDrK mçN sþCL sþgÆW
bzþH rgD «Nµ‰ ¸Â úYÅwT qRaL”” MNM XNµ*
bxF¶µ s§M l¥SfN kFt¾ _rT Ãdrg bþçNM bzþHM
rgD bq§lù y¥YgmT WsùNnT ¬Yèb¬L””
2.2. yGNßùntÜ ÍYÄ#
xþT×eà kl¤lÖC yxF¶µ xgéC UR yM¬dRgW
GNßùnT s§¥CNN lm«bQ y¸ÃSClN xl¥êE xµÆbþÃêE
hùn¤¬ bmF«R rgD XSµhùNM kFt¾ GMT y¸s«W
¸Â tÅWaL lwdðtÜM y§q ¸Â lþÅwT YC§L””
X¾ F§¯¬CN l¤§WN ngR hùlù wd¯N BlN bL¥T §Y
mrÆrB nW”” btÒlN m«N GuèCN hùlù ¥SwgD#
b±ltEµêE ÄþPlÖ¥sþÃêE xµ*ºN L†nèCN mF¬T# b¾
§Y GuT lmF«R y¸äK„TN bDRDR#
bÄþPlÖ¥sþÃêE ±ltEµêE tIXñ l¥S¬gS nW
yMNfLgW”” bzþH rgD yxF¶µ xgéC yxF¶µ HBrT
kFt¾Â q_t¾ DUF lþÃbrKTLN YC§L”” bzþH rgD
kxF¶µ LÂgŸ yMNClW DUF ts¸nT bl¤lÖC yxlM
KFlÖC lMÂdRgWM _rT btzêê¶ mNgD kFt¾
xStêIå lþÃdRGLN YC§L”” ÄþPlÖ¥sþÃCN GuèCN
bmG¬T lL¥T lÁäK‰sþÃêE SRxT GNƬ ytmÒc
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 112
 hùn¤¬ XNÄþf_RLN ¥DrG xlBN BlN ÃSqm_nWN
xQÈÅ tGƉêE k¥DrG xµ*à yxF¶µ HBrT y§q ¸Â
lþÅwT YC§L””
yxF¶µ xgéC «ÆB ytbÈ«s gbÃN YzW
bGlÖƧYz¤>N ¥:qF b¸flgW m«N t«Ý¸ mçN
xYClùM”” bmçnùM bxþ÷ñ¸ mSK krJÑ gþz¤ xµ*Ã
bxF¶µ xgéC mµkL «Nµ‰ xþ÷ñ¸ÃêE TSSR mf«„
lxF¶µ L¥T kFt¾ xStêIå XNd¸ÃdRG Y¬wÝL””
xg‰CNM bzþhù xþ÷ñ¸ÃêE TSSR WS_ gB¬ t«Ý¸
mçN TC§lC”” YhùNÂ kxuRÂ kmµkl¾ gþz¤ xµ*Ã
sþ¬Y kFt¾ lW_ y¸ÃmÈ yNGD TSSR Yñ‰L BlÖ
mgmT ÃScG‰L””
bl¤§ bkùL GN GlÖƧYz¤>N bxg‰CN §Y
y¸ÃúD‰cW b¯ ÃLçnù tIXñãC bl¤lÖcÜ yxF¶µ
xgéCM §Y y¸dRsù ÂcW”” yxlM gbà lxF¶µ MRèC
ZG ymçnù gùÄY# yRĬ FstÜ bm«N bxYnT bRµ¬
gùDlT ÃlbT mçnù wzt. bMúl¤nT y¸«qsù ÂcW””
XnzþHN CGéC l¥SwgD bt«L yMÂdRgW _rT
mñR ÃlbT bþçNM YbL_ W«¤¬¥ y¸çnW kl¤lÖC
yxF¶µ xgéC UR bmçN bU‰ SNd‰dR SN¬gL
nW””
bDMR sþ¬Y kl¤lÖC yxF¶µ xgéC UR ÃlN
yNGD GNßùnT m«Âk„ krJM gþz¤ xµ*Ã bL¥T :D§CN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 113
§Y kFt¾ tIXñ y¸ÃúRF bþçNM kxuR kmµkl¾
gþz¤ xµ*à YHN ÃHL y¯§ xStêIå YñrêL tBlÖ y¸gmT
xYdlM”” kxþ÷ñ¸ L¥T xNÉR kl¤lÖC yxF¶µ xgéC
UR y¸ñrN GNßùnT kFt¾ GMT lþs«W y¸gÆW
bxuRÂ bmµkl¾ gþz¤ NGÇ bkFt¾ dr© Y=M‰L
b¸L GMT úYçN GlÖƧYz¤>N bL¥¬CN §Y
y¸ÃSkTlWN xlù¬êE tIXñ lmqnS xmC hùn¤¬ãCN
bBÝT lm«qM bMÂdRgW DRDRÂ RBRB ên¾
mDrK çñ Sl¸ÃglGlN lþÃglGlNM Sl¸gÆ nW””
bên¾nT bs§¥CN §Y ÆlW xStêIå q_lÖM lL¥¬CN
lþÃbrKT k¸ClW xStêIå xµ*Ã sþ¬Y GNßùntÜ kFt¾
ÍYÄ ÃlW nW””
2.3. kl¤lÖC yxF¶µ xgéC UR lþñrN y¸gÆ GNßùnT#
kl¤lÖC yxF¶µ xgéC UR y¸ñrN GNßùnT ên¾
ÍYÄW (btlYM kxuR kmµkl¾ gþz¤ xµ*Ã) s§¥CN
§Y y¸ñrW ¸Â nW”” ±lþsþÃCN YHNnù l¥¯LbT kFt¾
TkùrT y¸s_ mçN xlbT”” lxF¶µ HBrT x§¥ãC
¬¥Ÿ bmçN bzþH rgD GNÆR qdM ¸Â bmÅwT
bxF¶µ WS_ ÃlN ts¸nT XNÄþq_L kzþÃM xLæ
bYbL_ XNÄþ¯lBT ¥DrG xlBN”” yxF¶µ HBrT
GuèCN b¥SwgD rgD bYbL_ W«¤¬¥ XNÄþçN
mÈR bzþH rgD xg‰CN NqÜ túTæ XNÄþñ‰T ¥DrG
YñRBÂL”” kxF¶µ xgéC UR bt«L y¸ñrN GNßùnTM
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 114
 «¤Â¥Â YHNnù mRH ytktl mçN xlbT”” bzþH mLK
bxF¶µ yM«ÂKrWN ts¸nT bxµÆbþÃCN GuèCN
lmG¬T b¸ÃSCL y§q dr© lm«qM mrÆrB xlBN””
bt=¥¶M bzþH rgD yM«ÂKrW ts¸nT bl¤§W
xlMM lMÂdRgW yÄþPlÖ¥sþ XNQSÝs¤ dUðÂ
mNdRd¶Ã XNÄþçN ¥DrG xlBN”” ±lþsþÃCN k§Y
yt«qsùTN ngéC btৠxµ*ºN lmf{M y¸ÃSClN
mçN xlbT””
bxF¶µ xgéC mµkL «Nµ‰ xþ÷ñ¸ÃêE TSSR
XNÄþf«R y¸drgWN _rT y¸dGF ±lþsþ mktL
xlBN”” TSS„ kxuR gþz¤ xµ*Ã y¸f_rW yL¥T :DL
MNM YhùN MN krJM gþz¤ xµ*à «q»¬W kFt¾
Slçn LNdGfWÂ bGNÆR qdMTnT LNslFlT y¸gÆN
nW”” bzþH rgD ÷»úN XNdxND yTSSR mú¶Ã x«ÂKrN
LNgÍbT YgÆL”” kzþH bt=¥¶ yxF¶µ HBrT xF¶µ
bGlÖƧYz¤>N ¥:qF çTN ï¬ b¥ššL rgD ên¾
yTGLÂ yDRDR mDrK XNÄþçNÂ YHNnù tL:÷ bBÝT
XNÄþwÈ ÆlN xQM hùlù mrÆrB xlBN””
bxhùnù wQT yxF¶µ HBrT k§Y yt«qsùTN
yL¥T ys§M x§¥ãC Yø XNÄþ«ÂkR _rT Xytdrg
nW”” YHNnù tgNZbN lxF¶µ xNDnT DRJT x§¥ãC
¬¥Ÿ çnN XNdtrÆrBN hùlù lxF¶µ HBrT x§¥M
¬¥Ÿ çnN mrÆrB xlBN”” kzþH UR tÃYø yxF¶µN
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
115
yxþ÷ñ¸ hùn¤¬ l¥ššL ytqysWN n¤-D msL
PéG‰äC bÑlù LB dGfN GNÆR qdM ¸Â mÅwT
xlBN”” k§Y yt«qsùTN x§¥ãC l¥úµT khùlùM yxF¶µ
xgéC UR ymtÆbR ±lþsþ lþñrN YgÆL”” YH XNdt«bq
çñ hùlùM xgéC lXnzþH x§¥ãC bXkùLnT xStêIå
y¥DrG xQÑM F§¯tÜM Sl¥Yñ‰cW bzþH rgD y§q
F§¯T xQM µ§cW UR bYbL_ tq‰RbN ymS‰T
±lþsþ LNktL YgÆL””
3. kmµkl¾W MS‰Q UR y¸ñrN GNßùnT#
3.1. x«Ý§Y#
lmµkl¾W MS‰Q yqrBN bmçÂCN mµkl¾W
MS‰Q b¬¶µCN WS_ bb¯ çnM bm_æ kFt¾ tIXñ
xúD…L”” YLqÜNM l¤lÖC yxF¶µ xgéC µúd„T tIXñ
YLQ mµkl¾W MS‰Q ÃúdrW tIXñ Lö Yg¾L””
bmµkl¾W MS‰Q ymnŒT ¬§§öcÜ ¦Y¥ñèC
bxg‰CN tIX•cWN qDmW xúRfêL”” KRSTÂN
kxR»NÃÂ k÷nþS¬tEñPL q_lÖ ytqblCW y±ltEµ
¥HbrsB xþT×eà XNdçnC Y¬wÝL”” KRSTÂ
wdxg‰CN ygÆW kmµkl¾W MS‰Q sþçN k1600 xm¬T
b§Y l¸çN gþz¤ yxg¶tÜ -TRÃR÷C kGBI y¸m«ù
nb„”” KRSTÂ yBzù xþT×eÃWÃN XMnT kmçN xLæ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
116
 y¬¶µCN yÆH§CN xND xµL ç•L”” xg‰CN XSLMÂN
k¥NM xgR# ¦Y¥ñtÜ kmn=bT kúxùÄþ xrBà uMR
qD¥ ÃStÂgdC xgR nC”” ynB† mhmD tk¬×C
bxg‰cW mñR y¥YClùbT dr© §Y sþdRsù bnB†
TX²Z wd xþT×eà m_tW t«LlêL”” kzþÃM bº§
nB† xbëCN µLnµ*Chù XNÄTnkù BlW XSLMÂ lxþT×eÃ
ÃlWN L† kbʬ xSMrWb¬L”” kzþÃN wÄþH XSLMÂ
yBzù xþT×eÃWÃN XMnT BÒ úYçN y¬¶µCNÂ
yÆH§CNM xND xµL ç•L”” btmúúY mLkù XJG
_N¬êE yçn yYhùÄþ ¦Y¥ñT bxg‰CN bRµ¬ x¥®C
XNdnb„T b¬¶K ÆH§CNM §Y y‰sù tIXñ XNdnbrW
Y¬wÝL”” bÌNÌ# b¬¶K# bÆHL kmµkl¾W MS‰Q
UR yrJM gþz¤ TSSR f_rÂL””
bl¤§ bkùL dGä bxlù¬êE gI¬cW y¸«qsù
gùÄ×CM nb„”” bxþT×eàbmµkl¾W MS‰Q mµkL
ÃlWN GNßùnT ÚK„ knb„T gùÄ×C xNÇ yxÆY wNZ
gùÄY nW”” xÆY bxþT×eÃÂ bGBI mµµL bnbrW y¹þ
xm¬T TSSR y‰sù ï¬ nbrW”” GBÉWÃN yxÆYN W¦
¥NM XNÄYnµÆcW tIXñ sþÃúRû ñrêL”” bl¤§ bkùLM
xþT×eà bxÆY W¦ §Y çT mBT XNÄþkbR§T Ãl¥slS
¬G§lC”” b£dT GBI yxrbù xlM m¶ XyçnC STmÈ
yxÆY gùÄY kxþT×eÃÂ kGBI xLæ bxþT×eÃÂ bl¤lÖC
yxrB xgéCM §Y tIXñWN XÃúrf m_aL# xhùNM
ÃúRÍL””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 117
¦Y¥ñTM ybkùlùN xlù¬êE tIXñ k¥úrF wdº§
x§lM”” lzþHM hùlT ê ê MNôC nb„”” XnsùM
yXSLM xK‰¶nT yxT×eà lxdU tU§unT ÂcW””
bxK‰¶ XS§M blzBt¾ XS§M mµkL µlùT L†nèC
xNÇ bxþT×eà §Y ÃlW xmlµkT nW”” lzBt¾W
XS§M xþT×eà ynB†N ymjm¶Ã tk¬×C ÃStÂgdC#
ymjm¶ÃW £J‰ xgR# ytkbrC ¥NM y¦Y¥ñtÜ
tk¬Y úTnµW lþnµT y¥TgÆ xgR nC BlÖ ÃMÂL””
bzþHM rgD kl¤lÖC xgéC hùlù lyT Ãl ï¬ lþsÈT
XNd¸gÆ ÃMÂL”” xK‰¶W XS§M dGä ynB×N tk¬×C
m«là ys«ùT Ngùsù BÒ ÂcW# XúcWM HZbùN fRtW
YÍ x§w«ùTM XNJ yXSLM x¥Ÿ çnW nbR# SlçnM
HZbù «§T nW# xþT×eÃM XSLMÂN yµdC ymjm¶Ãê
xNÄlùsþÃ tB§ LTfrJ y¸gÆT xgR nC Y§lù”” bzþH
MKNÃT xK‰¶nT sþ«ÂkR xþT×eà l_ÝT _§Ò
STUl_# lzBt¾nT sþ«ÂkR GNßùna sþššL ñ‰lC””
bl¤§ bkùL dGä MNM XNµ* b¦Y¥ñèC mµkL
mÒÒL mñ„ y¬¶µCN yÆH§CN ên¾ mglÅ çñ
yöy bþçNM xLæ xLæ bhùltÜ ¦Y¥ñèC tk¬×C
mµkL GuT mf«„ xLqrM”” btlÆ wQèC btlÆ
xµÆbþãC bxg‰CN tmSRtW ynb„ yXSLMÂ
SLÈn¤ãC bKRST ngS¬T mµkL yb§YnTN
b¥rUg_ zù¶Ã ytlÆ õRnèC tµ£dêL”” b£dTM
y¦Y¥ñT XkùLnT tGƉêE y¥YçNÆcW SRxèC
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
118
 bxg‰CN yb§YnT xGŸtW lrJM gþz¤ öYtêL”” YH
bxND bkùL y¦Y¥ñT XkùLnTN l¥rUg_ y¸µÿD
yWS_ TGLN sþqsQS# bl¤§ bkùL dGä YHNN qÄÄ
bm«qM xþT×eÃN lmgùÄT l¸Ý«ù yWu _ÝèCM
bR kFaL””
bxþT×eÃÂ mµkl¾W MS‰Q mµkL ÆlW
GNßùnT §Y xlù¬êE tIXñ ÃúrfW l¤§W gùÄY DNqÜRÂ#
(Ignorance) xl¥wQ nW”” k§Y XNdt«qsW bxþT×eÃÂ
bmµkl¾W MS‰Q mµkL l¹þ xm¬T yzlq GNßùnT
ynbr bþçNM bzþÃW m«N xNÇ l¤§WN bTKKL
y¸ÃWQbT hùn¤¬ xLtf«rM”” xþT×eÃWÃN
mµkl¾WN MS‰Q btlYM yxrbùN xlM k„qÜ b_RÈÊ
kmmlkT xLfW xgécÜN b¸gÆ x_NtWÂ xWqW#
btৠXWqT §Y ytmsrt xÌM y¸wSÇbT hùn¤¬
xLnbrM”” YH XSk²ÊM yzlq gùÄY nW”” btmúúY
mLkùM bmµkl¾W MS‰Q btlYM bxrbù xlM Ãlù
HZïC xþT×eÃN b_RÈÊÂ bNÝT kmmLkT xLfW
b¸gÆ l¥wQ ÃdrgùT _rT ylM”” SlçnM GNßùntÜ
bxl¥wQ §Y ytmsrt _RÈÊ# _§ÒÂ NqT sþsÝY
ynbr ÃlM nW ¥lT YÒ§L”” ytlÆ ¦YlÖC bxl¥wqÜ
§Y tmSRtW y_§ÒÂ _RÈÊ zR bmZ‰T qÈY S‰
Slts„bT CG„ XNÄþÆÆS xDR¯¬L””
bxrïCÂ bXS‰x¤L mµkL Q‰n¤ ktf«r wÄþH
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 119
YH Q‰n¤ xþT×eà kmµkl¾W MS‰Q UR ƧT GNßùnT
§Y ybkùlùN xlù¬êE tIXñ sþÃúRF öYaL”” bxND bkùL
xrïcÜ M çnù XS‰x¤§WÃnù xþT×eà y‰ú*N _QM
b¸ÃS«BQ xµ*ºN GNßùnèCN XNDTmsrT úYçN kxNÇ
UR wG bl¤§W §Y b«§TnT XNDTslF y¸«YqÜ
nb„”” xþT×eÃM YHNnù STqbL y‰SêN nÉ xÌM
kmWsD YLQ kxNÇ wYM kl¤§W UR bmwgN ST§U
ñ‰lC””
mµkl¾W MS‰Q bdHNn¬CN §Y XJG y§q
tIXñ y¸ÃúDR xµÆbþ nW”” bxþ÷ñ¸ÃêE L¥¬CN §YM
bq_¬M çn btzêê¶ mNgD y§q tIXñ ÃlW nW””
bmçnùM yWu gùÄY yxg‰êE dHNnT ±lþsþÃCN L†
TkùrT lþsÈcW k¸gbù xµÆbþãC xNÇ ymµkl¾W
MS‰Q mçN xlbT””
bmµkl¾W MS‰QM yMNktlW ±lþsþ hùlùM
ngR wd L¥T ÁäK‰sþ SRxT GNƬ k¸lW mRH
mnúT xlbT”” lL¥¬CN lÁäK‰sþÃêE SRxT GNƬ
XNQÍT yçnùTN ngéC GuTN b¥SwgD mRH# bDRDRÂ
bmÒÒL mRH# b±ltE µ êE Â ÄþPlÖ¥sþÃêE xµ*ºN
b¥SwgD lL¥¬CN b¯ xStêIå çcWN ngéC
l¥b‰kT xàõ lm«qM y¸ÃSCL mçN xlbT””
bmµkl¾W MS‰Q yMNktlW ±lþsþ kzþH bt=¥¶
BÝT ÆlW _ÂTÂ MRMR# bXWqT §Y btmsrtÂ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 120
 btlÆ S»èC y¥YnÄ mçN xlbT”” lGNßùntÜ mÄbR
XNQÍT y¸çnùTN ngéC l¥RgB# ktÒlM l¥SwgD
y¸ÈÈR mçN xlbT”” XnzþHN msr¬êE xQÈÅãC
mnš b¥DrG kyxg„ ytlÃy hùn¤¬ UR xBé y¸ÿD
ZRZR ±lþsþ bmNdF y¸f{M mçN xlbT””
3.2. kGBI xµ*Ã yMNktlW ±lþsþ#
(h) yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_ CGéC#
yGBI SLÈn¤ kmjm¶ÃW jMé bxÆY W¦ §Y
ytmsrt nW”” wdGBI k¸gÆW yxÆY W¦ WS_ k85%
y¥ÃNsW kxþT×eà y¸mnu nW”” SlçnM kmjm¶ÃW
jMé hùltÜ xgéC btf_é b_BQ ytús„ ytö‰ßù
ÂcW ¥lT YÒ§L”” yxÆY W¦ x«ÝqMN b¸mlkT
xþT×eà ÃlÆT CGR bên¾nT kGBI UR nW”” GBI
bxrbù xlM ƧT ts¸nT MKNÃT yxÆYN gùÄY kGBIÂ
kxþT×eà xLæ# xþT×eà kl¤lÖC xgéC UR ƧT
GNßùnTM §Y tIXñWN xúRÐL”” btmúúY mLkù
xK‰¶nT bGBI sþ«ÂkR GNßùntÜ bYbL_ y¸šKRbT
hùn¤¬ sþf«R öYaL”” xl¥wQM lGNßùntÜ mškR kFt¾
xStêIå sþÃdRG öYaL””
yxÆY W¦N x«ÝqM btmlkt GBÉWÃN
lrJM gþz¤ xþT×eà bW¦W btlYM lmSñ L¥T
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 121
XNÄT«qM Æl bl¤l xQ¥cW sþrÆrbù öYtêL””
xþT×eà bxÆY W¦ m«qM kjmrC GBI lkFt¾
xdU TUlÈlC BlW sþsgù ñrêL”” XNdxWé-WÃN
xöÈ«R b1959 x.M GBI ksùÄN UR ÃdrgCW SMMnT
W¦W lsùÄN lGBI tkÍFlÖ lxþT×eà xNDM lþTR
y¥ÃSqR nbR”” bGBÉWÃN xmlµkT W¦WN xþT×eÃ
kt«qmC GBI T¯ÄlC# GBI m«qM µlÆT xþT×eÃ
XJêN kW¦W ¥NúT xlÆT”” hùltÜ lþÈÈÑ y¥YClù
XRS bRúcW y¸Èû _QäC XNdçnù (z¤é-úM g¤M)
xDRgW sþmlktÜ ñrêL””
bxND bkùL GBòC yxÆYN W¦ lhùlùM y¥YbÝ
xDRgW sþÆ bl¤§ bkùL GN XJG xƵŸ bçn mNgD
sþ«qÑbT Y¬Ãlù”” bxSêN §Y ytgnÆW GDB# bMDr
bÄ §Y ytgnÆÂ lTnT bÈM ytUl« bmçnù byxmtÜ
k10 bþL×N »TR W¦ b§Y bTnT Y«ÍL”” YH btkz¤
wNZ §Y lxmT k¸fsW yW¦ m«N y§q nW”” ymSñ
W¦ x«Ýq¥cW XJG xƵŸ kmçnù ÆšgR yxÆYN W¦
kwNzù tÍsS xúLfW wd úYÂY br¦Â t¹µ µÂL
b¸ÆlW mSmR wdGBI M:‰ÆêE br¦ XùUg„T nW””
gùĆN bZRZR ënù sãC GN bxÆY W¦ §Y
Ãlù _QäC# btlYM yxþT×eÃÂ yGBI _QäC lþÈÈÑ
y¥YClù xYdlùM Y§lù”” lMúl¤ xþT×eà bxÆY tÍsS
ÃlWN ytf_é mmÂmN B¬SwGD bZÂB Xy¬«b
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 122
 bmÿD bGBI sùÄN GDïC §Y dlL Xyä§ kFt¾
CGR y¸f_rWN xfR möÈ«R TC§lC”” kzþHM
xþT×eàGBI bþÃNS XkùL t«q¸ YçÂlù”” yxÆY
wNZ bxþT×eà bþgdB sùÄN byxmtÜ y¸dRSÆTN y¯RF
m_lQlQ ¬SwGÄlC# hùlùM xgéC Rµ> yx¤l¤KT¶K
xgLGlÖT ¥GßT YC§lù# W¦W lTnT bkFt¾ dr©
Sl¥YUl_ bþÃNS 3 bþL×N kþ†bþK W¦ lþö«BÂ ltÍsS
xgéC _QM lþWL YC§L”” xþT×eà bxÆY tÍsS §Y
çT bmSñ lþl¥ y¸CL mÊT btnÉɶ XJG WsùN
nW”” wNzùN bxþT×eà bmgdB y¸ö«bW W¦Â bGBI
xlxGÆB y¸ÆKnW W¦ yxþT×eÃN ymSñ L¥T F§¯T
bTKKL lþÃৠy¸CL nW”” yGBI xþ÷ñ¸ bGBR §Y
ytmsrt mçnù Xyqr sþÿD GBI bxND bkùL W¦WN
bqÜ«Æ lm«qM yMTCLbT xQM Yñ‰¬L# bl¤§ bkùL
dGä ymSñ L¥T bHZbù nùé §Y wúŸ tIXñ yl¤lW
YçÂL”” bzþH mLkù bxhùnù wQT GBI XJG xƵŸ bçn
xµ*ºN Xyt«qmCbT ÃlCWN W¦ l¥ÄN :Dlù Yñ‰lù””
bl¤§ xnUgR bhùltÜ xgéC bxÆY W¦ x«ÝqM zù¶Ã
ÃlùT _QäC lþÈÈÑ y¸Clù ÂcW””
_QäcÜ lþÈÈÑ y¸Clù çnW úl GBI bgùĆ
§Y STktL yöyCW ±lþsþ yW¦W MNu yçnùT xgéC
btlYM xþT×eà bW¦W XNÄY«qÑ btqÂj xµ*ºN
mS‰T nW”” bzþH rgD ên¾W mú¶Ã çñ yöyW
bxþT×eàbxF¶µ qND xlmrUUT XNÄþsFN ¥DrG
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 123
nW”” bxµÆbþÃCN ynbrW xlmrUUT MNu GBI nC
ÆYÆLM kzþhù xlmrUUT t«Ý¸ ç Sl¸¬ÃT
GuècÜN b¥qÈ«L b¥ÆÆS rgD ybkù§*êN xStêIå
xDRUlC”” GMa xþT×eà b¥ÃƉ õRnT kt«C
bL¥T §Y ¥t÷R xTCLM# bDHnT SlMTsÝY
l¥L¥T BTfLGM xTCLM# SlçnM bW¦W úT«qM
Tq‰lC y¸L nW””
GBòC yt«qÑbT l¤§W SLT xþT×eà yxÆYN
W¦ lm«qM y¸ÃSC§T BDR RĬ XNĬgŸ ƧcW
xQM hùlù mrÆrB nW”” bxrbù xlM ƧT ts¸nT
¥N¾WM yxrB xgR bxÆY W¦ L¥T §Y lxþT×eÃ
MNM xYnT BDR RĬ XNÄYs_ l¥DrG C§lC””
y_§ÒÂ y_RÈÊ mNfS XNÄþ«ÂkRM _rT xDRUlC””
bxrbù xlM m¶ tB§ mwsÄ* bl¤§WM xlM ts¸nT
S§trf§T xþT×eà kl¤lÖC MNôCM yxÆYN W¦
l¥L¥T y¸ÃSCL BDR RĬ XNĬgŸ kä§ ¯dL
ytúµ S‰ sR¬lC”” GBI STktL yöyCW ±lþsþ xþT×eÃ
yxÆYN W¦ b‰ú* XNĬl¥ bDHnT b¥ÃƉ õRnT
t«F‰lC# BDR RĬ xGŸ¬ XNĬl¥M b„
töLæƬL# SlçnM xþT×eà yxÆYN W¦ xYN xYnùN
XÃyC k¥úlF bStqR x¥‰u xYñ‰TM y¸L nW””
btGÆR ÆYglIM GBI ¥NM xgR kRSê fÝD
Wu bW¦W X«q¥lhù µl w¬d‰êE RM© XwSÄlhù
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 124
 yMTLbT xUȸM nbR”” MDr-bÄ yçnCW GBI bŵ
Wgþà ysl«n kFt¾ GMT y¸s«W w¬d‰êE ¦YL
¥zUja kzþH UR ytÃÃz nW y¸lù wgñCM xlù”” bl¤§
bkùL dGä k¥Sf‰‰T Ãlf S‰# bq_t¾ wr‰ mLkù
y¸glI S‰ xYñRM BlW y¸gMtÜM xlù””
k§Y kt«qsW xmlµkT ytly ¦úB çcW
GBÉWÃN XNÄlù GN lþµD xYgÆWM”” xþT×eà lzLxlÑ
bxÆY W¦ XNÄT«qM qSæ mÃZ XNd¥YÒL# yxÆY
W¦ ên¾ MNu yçnCW xþT×eà HZÆ* lzLxlÑ bDRQÂ
br¦B YRgF BlÖ mÿD tqÆYnT xYñrWM y¸lù
xlù”” yxÆY W¦ x«ÝqMN btmlkt Ãlù _QäC lþÈÈÑ
XNd¸Clù y¸gnzbù xlù”” kzþH bmnúTM bQRbù bGBI#
bsùÄN bxþT×eà mµkL bxÆY tÍsS y¸µÿÇ yL¥T
XNQSÝs¤ãCN y¸mlkT yU‰ mGÆÆT tdRú*L””
PéËKècÜ ytf_é XNKBµb¤N# xÆY wNZ §Y ytlÆ
GDïC tsRtW y¸mn=W yx¤l¤KT¶K ¦YL bxþT×eÃ
b_QM §Y lþWL k¸ClW b§Y sþçN lsùÄNÂ GBI
y¸¹_bTN ytlÆ sÍð ymSñ S‰ãCN õtt nW””
lnzþH PéËKèC bU‰ BDR RĬ yGL xþNvSTmNT
¥f§lGN õtt nW””
YH SMMnT bxÆY W¦ x«ÝqM rgD L†
¬¶µêE RM© nW ¥lT YÒ§L”” b¬¶K lmjm¶Ã gþz¤
GBI yxÆY W¦ _QäC lþÈÈÑ XNd¸Clù ÃrUg«CbT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 125
SMMnT nW”” bxÆY tÍsS §Y y¸drG yxfR _bÝÂ
ytf_é XNKBµb¤# bxÆY §Y y¸gnbù yx¤l¤KT¶K ¦YL
¥mNÅ GDïC GBIN sùÄNN kxþT×eà Ƨns hùn¤¬
XNd¸«QÑ ÃrUg«CbT SMMnT nW”” q§L GMT
y¥Ys«W ymSñ L¥T bxþT×eà XNÄþµÿD
ytS¥¥CbT xLæM lzþhù y¸çN ÍYÂNS b¥f§lG
rgD kxþT×eà UR xB‰ lmslF ÝL ygÆCbT nW””
kzþH xµ*à sþ¬Y SMMntÜ xbr¬C L† ¬¶µêE SMMnT
nW ¥lT YÒ§L””
k§Y yt«qsW XNdt«bq çñ bxÆY W¦
x«ÝqM gùÄY §Y ÃlW CGR §NÁÂ lm=rš gþz¤
twGÄ*L y¸ÆL xYdlM”” bmjm¶Ã dr© SMMntÜ gÂ
tGÆR §Y yêl S§Lçn btGÆR y¸¬yW ngR MN XNdçn
XSkþ¬wQ DrS XRG«¾ çñ mÂgR xYÒLM”” bt=¥¶M
GBI çTN xƵŸ yW¦ x«ÝqM l¥StµkLÂ# yxÆY
W¦ KFFLN btmlkt z§qE FT¦êE KFFL l¥DrG
XSµhùN bt=Æu y¬y ZG°nT ylM”” bRµ¬ yGBI
±ltEk®C xhùNM böyW xStúsB çnW y¸ÄK„ ÂcW””
_QäCN b¥ÈÈM CG„N lmF¬T bÈM xbr¬C yçn
ymjm¶ÃW ¬¶µêE RM© twSÄ*L k¥lT Wu#
lzlq½¬W y¸çN ymFTÿ xQÈÅ t«qÜàL k¥lT
Wu gùĆ xSt¥¥Ÿ mFTÿ tqMõl¬L ¥lT
xYÒLM””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 126
 yGBI xþ÷ñ¸ Xyt«Âkr ÁäK‰sþ SR Xysdd
bÿd qÜ_R yXSLM xK‰¶nT XytÄkm lzBtŸnT
Xyt«Âkr XNd¸mÈ XÑN nW”” yxK‰¶nT mÄkMÂ
ylzBtŸnT m«ÂkR bxþT×eÃÂ bmµkl¾W MS‰Q
ÃlWN GNßùnT y¸ÃšKrWN xND CGR XNd¸qRFÂ
bGBI bxþT×eà mµkL ÃlWN GNßùnTM xãN¬êE
tIXñ XNd¸ÃúRFbT Ygm¬L”” bt=¥¶M yGBI
xþ÷ñ¸ sþššL yxÆYN W¦ bqÜ«Æ lm«qM y¸ÃSCL
xQM XNd¸f«R GBI bxÆY bGBR §Y çTN
_gŸnT XNd¸qNS Ygm¬L”” YHM bxÆY W¦ §Y Ãlù
_QäCN l¥ÈÈM :DL XNd¸s_ mgmT YÒ§L”” kzþH
xµ*à sþ¬Y yGBI xþ÷ñ¸ mššlù lzBtŸnT ÁäK‰sþ
bGBI m«Âk„ yxþT×eÃNM _QM YdGÍL ¥lT
YÒ§L”” bl¤§ bkùL dGä bxNÄND GBÉWÃN zND ngéCN
bgùLbT ymF¬T F§¯TNM lþëÂKR YC§L”” bDM„
sþ¬Y GN lzBtŸnT ysfnbTÂ# bxÆY §Y çT _gŸnT
yqns GBI# bxK‰¶nT kMTsÝY bxÆY W¦ §Y bkFt¾
dr© _g¾ kçnC GBI YLQ lxþT×eà ytšlC TçÂlC
BlÖ mgmT YÒ§L””
(l) yGNßùntÜ ÍYÄ#
xþT×eà fÈN L¥T ¥rUg_ µlÆT ytf_é
¦BaN bxGÆbù m«qMÂ mNkÆkB xlÆT”” yx¤l¤KT¶K
¦YL b¥mN=T y‰SêN F§¯T k¥à§T xLÍ sùÄNÂ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
127
GBIN =Mé l¯rb¤T xgéC bm¹_ yWu MN²¶
b¥GßT bxF¶µ qND «Nµ‰ xþ÷ñ¸ÃêE TSSR XNÄþñR
¥DrG xlÆT”” bmSñ lþl¥ y¸ClWN mÊT ¥L¥T#
xfRêNÂ ytf_é ¦BaN mNkÆkB xlÆT”” qÜ _ „
Xy=mr l¸ÿD HZÆ*Â lxþNÇST¶ L¥Tê bqE W¦
¥QrB xlÆT”” bxÆY tÍsS §Y XnzþHN GïC l¥úµT
y¸ÃSCL S‰ µLts‰ ytÆlùT yL¥T S‰ãC lþkÂwnù
xYClùM”” SlçnM xþT×eà fÈN L¥TN ¥rUg_
yMTClW bwNø–ê# bxÆY tÍsS wNøC uMR m«qM
STCL BÒ nW”” YHN yGBIN msr¬êE _QM b¥Ynµ#
_QäCN b¸ÃÈ_M xµ*ºN ¥DrG YÒ§L# YgÆLM””
YHN ¥DrG µLtÒl GN bL¥¬CN bxg‰êE dHNn¬CN
§Y kFt¾ ¥nö mçnù xYqRM””
GBI bxND bkùL bxÆY §Y bFT¦êE xµ*ºN
_QäCN xÈ_ä ymÿD F§¯T µdrÆT# lL¥¬CN
y¸çN ÍYÂNS b¥sÆsB rgD ynb‰TN XNQÍTnT
L¬SqR kzþÃM xLæ dUð LTçN TC§lC”” bxF¶µ
qND s§MÂ mrUUT XNÄþsFN b¯ xStêIå ¥DrG
TC§lC”” btnÉɶ sð gbà çT lmç• bzþHM rgD
lL¥¬CN kFt¾ xStêIå L¬brKT TC§lC”” bGBI
lzBtŸnTÂ ÁäK‰sþ bþSÍÍ bmµkl¾W MS‰Q
bx«Ý§Y xK‰¶nT YÄk¥L# YHM ldHNn¬CN kFt¾
xStêIå YñrêL”” bx«Ý§Y kGBI UR y¸ñrN GNßùnT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
128
 bxg‰êE dHNn¬CN §Y XJG kFt¾ TRgùM ÃlW sþçN
bL¥¬CN §Y y¸ñrW tIXñM kFt¾ nW””
(¼) GBIN btmlkt yMNktlW ±lþsþ#
¦B¬CNN t«QmN xg‰CNN yxÆYN tÍsS uMR
¥L¥T XNC§lN”” bzþH §Y tmSRtN ymk§kL xQ¥CNN
lþmÈ k¸CL _ÝT TY† XyÄbr XNÄþÿD ¥DrG
YñRBÂL””

kGBI UR b¸ñrN GNßùnT twddM t«§M

k§Y bt«qsW xµ*ºN bWSÈCN yMNs‰W S‰
yxÆY gùÄY yGNßùntÜ ¥:kL mçnù xYqRM”” bzþHM
b‰úCN xQM L¥¬CNN l¥Í«N LNÿD bMNCLbT
rgD yMNktlW ±lþsþ yxÆY gùÄY _QäCN b¥ÈÈM
m«N XNDN‰mD y¸ÃSClN kmçnùM b§Y yxÆYN
mRH bs§M bDRDR yL¥T XNQSÝs¤ÃCNN b¥Y¯Ä
gùÄY _QäCN l¥ÈÈM b¸ÃSCL xµ*ºN lmF¬T
mLkù XNÄþf¬# bzþH zù¶Ã y¸nsù gùÄ×C bqE gþz¤ b¸s_
ytmÒc hùn¤¬N Yf_RLÂL”” GBÉWÃN xþT×eÃN
xµ*ºN XNÄþ¬† ¥DrG YçÂL”” kzþH ¯N l¯N bzþH gùÄY
b¥ÃƉ õRnT bDHnT bm_mD bxÆY W¦ XNÄT«qM
lþkstÜ l¸Clù SUèC ÃlNN tU§unT mqnS y¸ÃSCL
¥DrG XNd¥YÒL XRG«¾ XNÄþçnù b¥DrG lzlq½¬êEÂ
±lþsþ lþñrN YgÆL””
FT¦êE mFTÿ ZG° XNÄþçnù lþÃdRUcW YC§L”” y¦YLÂ
y¥Sf‰‰T x¥‰u lþúµ XNd¥YCL tgNZbW yDRDRÂ
XNdl¤§W yWu gùÄY ±lþsþ hùlù kGBI UR
_QäCN y¥ÈÈM xQÈÅ XNÄþktlù lþÃbr¬¬cW
ÆlN GNßùnTM wúŸ y¸çnW bWSÈCN y¸s‰ S‰ nW””
YC§L””
ÁäK‰sþN mÒÒLN XWN b¥DrG yWS_ Q‰n¤ãÒCN
bs§¥êE mNgD XNÄþftÜ µdrGN# k¯rb¤èÒCN UR ÃlùN
bWSÈCN kMNs‰W S‰ bt=¥¶ bxÆY gùÄY
GNßùnèC GuTN b¸ÃSwGD xµ*ºN kf¬N ¯rb¤èÒCN
§Y FT¦êE KFFLN y¸dGF kÆbþÃêE xl¥êE hùn¤¬
kL¥¬CN kÁäK‰sþÃCN k_QM bStqR y¸dRSÆcW
XNÄþf«R _rT ¥DrG ÃSfLUL”” x§¥CN X¾ t«QmN
gùÄT XNd¥YñR µrUg_N# YHNnù kS»T kgþz¤ÃêE
l¤lÖCN l¥_ÍT XNÄLçn# y¾N yL¥T F§¯T y¸Ãà§#
_QM ÆšgR ÿdN kf{MN bxÆY gùÄY zù¶Ã l¸nsù SUèC
_QäCN y¸ÃÈ_M mFTÿ mšT XNdçn YHM x¥‰u
ÃlN tU§unT bÈM kFt¾ bçn dr© YqNúL”” k¥ÃƉ
XNÄl b¥úyT §Y Ãt÷r mçN YñRb¬L”” xþT×eÃ
õRnT w_tN bL¥T §Y ¥t÷R XNC§lN”” bên¾nT
yxÆY W¦ ên¾ MNu çñ XÃlCÂ# HZÆ* br¦BÂ bDRQ
yHZÆCNN gùLbT bm«qM b£dTM XÃdg y¸ÿD
Xytgrf ÆlbT hùn¤¬ yxÆYN W¦ m«qM xYgÆTM

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 129 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 130

 y¸L xmlµkT F{ùM xþ-FT¦êE tqÆYnT yl¤lW
XNdçn b¥úmN §Y Ãt÷r mçN xlbT”” YHNnù lêÂ
êÂãcÜ RĬ sÀ xbĶ DRJèC xgéC b¥SrÄT
lFT¦êE yxÆY W¦ KFFL ybkù§cWN xStêIå
XNÄþÃbrKtÜÂ# TBB‰cWN XNÄYnFgùN y¥DrG ±lþsþ
mktL xlBN”” btmúúY mLkù YHNnù
lxF¶µWÃN wNDäÒCN b¥SrÄT y±ltEµÂ ÄþPlÖ¥sþ
DUÍcWN XNÄþs«ùN y¸ÃdRG ±lþsþ lþñrN YgÆL””
yGBI HZB yxrbù xlMM YHNnù x§¥CN tgNZï
XNÄþdGfN bþÃNS tÝWäWNÂ _RÈÊWN XNÄþÃnú _rT
¥DrG xlBN””
bQRbù bsùÄN# bxþT×eÃÂ bGBI mµkL
ytdrsbTN mGÆÆT btৠxµ*ºN tGƉêE ¥DrG
y±lþsþÃCN xND msr¬êE ¥:kL mçN xlbT”” bzþH
§Y bmmSrT bxgécÜ mµkL ymt¥mN mNfS
XNÄþf«R _rT ¥DrG xlBN”” dr© bdr© yW¦
x«ÝqM qÜ«Æ FT¦êE KFFL wd¸=MRbT dr©
¥DrS xlBN”” YH SMMnT yf«rW McÜ hùn¤¬ úNckùLÂ
úNÈdF y¥SÍT S‰ mS‰T YñRBÂL”” yxþT×eÃÂ
yGBI HZïC yxµÆbþÃCN xgéC yxlMM ¥HbrsB
YHNN SMMnT bmdgF bxÆY gùÄY §Y b¯ tIXñ ¥úrF
XNÄþjM„ mrÆrB xlBN”” gþz¤Â FTH bxþT×eà yL¥T
xjNÄ UR ytslû mçÂcWN ¬úbþ Ãdrg ±lþsþ y±lþsþ
xfÉ{M lþñrN YgÆL””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
yxÆYN gùÄY bzþhù mLkù bmF¬T ¥:qF
WS_ bGBI L¥TN l¥Í«N lzBtŸnTN ÁäK‰sþN
l¥SfN y¸drgWN _rT XNdMNdGF ¥úwQÂ
btGÆRM ¥úyT xlBN”” XÃdg bmÿD §Y µlW yGBI
gbà t«Ý¸ lmçN xg‰êE dr© bdr©ãC dHNn¬CNN
x§¥ ¬úbþ Ædrg xµ*ºN kGBI UR «Nµ‰ yxþ÷ñ¸ TSSR
mF«R xlBN”” bxl¥wQÂ b_RÈÊ §Y ytmsrtN
±lþsþ b_ÂT bMRMRÂ bXWqT §Y btmsrt ±lþsþ
mtµT xlBN”” kGBI UR ÃlN GNßùnT TXGST# xRö
xStêYnT l¤§WN ngR hùlù wd¯N BlÖ bêÂW yxg‰êE
_QM HLW yL¥T# yÁäK‰sþ ys§M gùÄ×C §Y
b¥t÷R ymF¬T tK:lÖ yHZÆCNÂ ymNGS¬CN BÝT
k¸§kùÆcW ê ê gùÄ×C xNÇ mçnùN ytgnzb ±lþsþÂ
y±lþsþ xfÉ{M XNÄþñR ¥DrG xlBN””
3.3. kxrB ÆHr-s§«¤ xgéC UR y¸ñrN GNßùnT#
(h) yGNßùntÜ ¬¶µêE xmÈ_ CGéC#
bxrB ÆHr-s§«¤ k¸gßùT xgéC mµkL
kxþT×eà UR _BQ y¬¶K TSSR çT xgR ymN nC””
ymN bxND wQT yxKsùM G²T xµL XNdnbrC ¬¶K
YzGÆL”” kzþÃM bðT bº§ bhùltÜ xgéC mµkL «Nµ‰
y¬¶K TSSR XNÄlM Y¬wÝL”” ymÂWÃN bxþT×eÃ
bNGD S‰ §Y yms¥‰T sð LMD x§cW”” kzþH UR
131 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 132
 btÃÃzM bymN SlxþT×eà MÂLÆTM khùlùM yxrB
ÆHr-s§«¤ xgéC ytšl xãN¬êE xmlµkT xl”” kúxùÄþ
xrbþÃ UR ÃlWM TSSR btmúúY mLK yöy nW””
bl¤§ bkùL dGä kxNÄND yxµÆbþW xgéC UR bqE
TWWQM çn «Nµ‰ ¬¶µêE TSSR xl ¥lT xYÒLM””
bxþT×eàbxrB ÆHr-s§«¤ xgéC mµkL ÃlW
TSSR kxgR xgR ytlÃy sþçN CGécÜM bzþÃW m«N
ytlÆ ÂcW”” YhùN bx«Ý§Y XNd¸ktlW lþqm«ù
y¸Clù CGéCM xlù”” GBI bxrB xgéC ƧT ts¸nT
MKNÃT kxþT×eà UR «Nµ‰ GNßùnT k¥DrG y¸ö«bù
xgéC xlù”” kXSLM xK‰¶nT UR btÃÃz bxþT×eÃ
knbrW y¦Y¥ñT XkùLnT btৠhùn¤¬ tGƉêE xlmçN
UR btÃÃz CGR ÃlÆcWM xgéC xlù”” bxrïCÂ
bXS‰x¤L mµkL µlW Q‰n¤ UR tÃYøM xþT×eÃN
b_RÈÊÂ b_§Ò y¸mlktÜM xlù”” k§Y yt«qsùT
CGéC SlxþT×eà TKKl¾Â ytৠXWqT
µl¥G߬cW UR tÄMé CGR y¸f_RÆcW xgéCM
xlù”” XnzþH xgéC Slxg‰CN çcW XWqT WsùN
mçnùM bGNßùnèC xlm«ÂkR §Y ÃlW tIXñ bÈM
TLQ XNdçn lþsmRbT YgÆL””
(l) yGNßùntÜ ÍYÄ#
BzùãcÜ yxrB ÆHr-s§«¤ xgéC bnÄJ zYT
ybl{gù ÂcW# SlçnM bxg‰CN kFt¾ GMT y¸s«W
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 133
yxþNvSTmNT MNu lþçnù y¸Clù ÂcW# bL¥T
ÍYÂNSM rgDM y¥YÂQ xStêIå ¥bRkT YC§lù””
XnzþH xgéC lxg‰CN ytlÆ yGBR MRèC sð gbÃ
lþçnù y¸Clù ÂcW”” b_Qlù XnzþH xgéC bL¥¬CN §Y
kFt¾ xStêIå lþñ‰cW y¸Clù xgéC ÂcW””
kdHNnT xµ*à yxrB ÆHr-s§«¤Â yxF¶µ qND
s§M mrUUT ytÃÃzù tdUUð bmçÂcW yxµÆbþWN
s§M mrUUT bU‰ ¥rUg_ lxg‰êE dHNn¬CN kFt¾
ÍYÄ ÃlW ngR nW”” bl¤§ bkùL dGä bxµÆbþW
yxK‰¶nT y>BRtŸnT Xyt«Âkr mÿD lxg‰êE
dHNn¬CN kFt¾ ySUT MNu lþçN y¸CL nW”” bDMR
sþ¬Y yxrB ÆHr-s§«¤ xgéC kxg‰CN L¥TM çn
xg‰êE dHNnT xµ*à kFt¾ ¸Â y¸ÅwtÜ xgéC
bmçÂcW knzþH xgéC UR GNßùn¬CNN ¥ššL ¥«ÂkR
bWu gùÄY ±lþsþÃCN kFt¾ GMT lþs«W y¸gÆ
gùÄY nW””
(¼) yxrB ÆHr-s§«¤ xgéCN b¸mlkT yMNktlW
±lþsþ#
XnzþHN xgéC btmlkt bWSÈCN TkùrT
lþs«W y¸gÆW gùÄY lxdU tU§un¬CNN kmqnS
ÆšgR SlnzþH xgéC ÃlNN XWqT ZQt¾nT ¥ššL
nW”” ynzþH xgéC hùn¤¬Â ±lþsþ b¸mlkT XNµ*N HZbù
ÑÃt®CM bqE ytৠXWqT x§cW ¥lT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 134
 xYÒLM”” bzþH rgD y¸µÿD yrÆ yMRMR y_ÂT
S‰M xl l¥lT xYÒLM”” SlçnM GNßùntÜ bS»èCÂ
bXWqT §Y ÆLtmsrtÜ DMÄ»ãC §Y y¸mrkùZbT
hùn¤¬ ÃU_¥L”” YHNN btৠMRMR _ÂT btmsrt
XWqT mtµT# lzþHM ±lþsþ xWuãC fɸãC
kzþHM xLæ HZbù bydr©W ytšl XWqT XNÄþYzù
_rT ¥DrG YñRb¬L””
yxµÆbþW xgéC bL¥¬CN §Y lþÅwtÜ T
y¸ClùTN kFt¾ ¸Â GMT WS_ b¥SgÆT bnzþH xgéC
gbÃãC WS_ bsðW lmGÆT# knzþH
xþNvSTmNTN bsðW lmúBÂ ktÒlM yL¥T ÍYÂNS
TBBR l¥GßT mÈÈRN ¥:kL Ãdrg ±lþsþ mktL
xlBN”” bxÆY gùÄY §Y ÃlNN ±lþsþ b¥SrÄT# b¦Y¥ñT
XkùLnT §Y ÃlN ±lþsþÂ tGÆR b¥S=b_Â yU‰
yxþ÷ñ¸Â ys§M _QäCN b¥úyT lxþ÷ñ¸ÃêE TSS‰CN
¥nö yçnùTN gùÄ×C bmF¬T §Y Ãt÷r yÄþPlÖ¥sþ
S‰ mS‰T xlBN”” yxµÆbþW mNGS¬T HZïC
bxþT×eà §Y çcWN yt²Æ xmlµkT ZQt¾ XWqT
l¥StµkL XJG sð _rTÂ zmÒ ¥µÿD# bzþH rgD
yxrB ¸Dà bZM¬M çn yt²Æ zgÆN b¥QrB
y¸ÅwtWN xlù¬êE ¸Â l¥StµkL mÈÈR YñRBÂL””
lxµÆbþW s§M mrUUT XNQÍT y¸çnùTN
ngéC lYè l¥SwgD kxµÆbþW xgéC UR bMKKRÂ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
bmdUgF lmS‰T y¸ÃSCL ±lþsþ lþñrN YgÆL””
xµÆbþW yxlM T§LQ xgéC bTkùrT y¸k¬tlùTÂ
s§MÂ mrUUTN lmF«R y¸rÆrbùbT bmçnùÂ
xþT×eÃM bzþH rgD y¥YÂQ xStêIå L¬brKT
yMTCL SlçnC# lxµÆbþW s§M mrUUT XNÄþsFN
b¯ xStêIå ¥bRkT k¸Clù xgéC UR hùlù tÆBé
lmS‰T y¸ÃSClN ±lþsþ mqyS xlBN””
3.4. ks»N xF¶µ xgéC UR y¸ñrN GNßùnT#
xgéC
BzùãcÜ ys»N xF¶µ xgéC bxF¶µ mDr÷C
kxþT×eà UR b¯ yçn y±ltEµ yÄþPlÖ¥sþ TSSR çcW
ÂcW”” btlYM XNdxLj¶Ã ÃlùT bxF¶µ y{r-QŸ xg²Z
TGL ¬¶K kFt¾ ¸Â ytÅwtÜ bmçnù kxþT×eà UR
bL† L† gùÄ×C yU‰ xÌM bmÃZ sþdUgû öYtêL””
MNM XNµ* kmµkl¾W MS‰Q UR ÆlN GNßùnT §Y
xlù¬êE tIXñ y¸ÃúD„T ngéC bnsùM §Y y¥YÂQ
xlù¬êE tIXñ y¸ÃúD„ bþçNM bx«Ý§Y sþ¬Y BzùãcÜ
xgéC Slxg‰CN b¯ xmlµkT çcW ÂcW”” bxþ÷ñ¸
mSK lmtÆbR ÃlW :DL bq§lù y¥YgmT bþçNM
XSµhùN ÍYÄ ÃlW yxþ÷ñ¸ TSSR tf_…L ¥lT
xYÒLM””
knzþH xgéC UR y¸ñrN TSSR bên¾nT b±ltEµÂ
bÄþPlÖ¥sþ §Y Ãt÷r bxF¶µ HBrT ¥:qF WS_
135 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 136
 y¸kÂwN mçnù xYqRM”” YhùNÂ kXnzþH xgéC UR
ÃlN yM«ÂKrW b¯ GNßùnT bxrbù xlMM xãN¬êE
tIXñ XNÄþÃúRF _rT ¥DrG YñRBÂL”” bt=¥¶M
hùn¤¬ãC bfqÇ m«N bxg‰CN bnzþH xgéC mµkL
yxþ÷ñ¸ TSSRN lmF«R l¥«ÂkR kFt¾ _rT
mdrG YñRb¬L””
3.5. kXS‰x¤L UR y¸ñrN GNßùnT#
XNdl¤lÖcÜ ymµkl¾ MS‰Q xgéC hùlù kXS‰x¤LM
UR yöy ¬¶µêE GNßùnT XNÄlN bRµ¬ yYhùÄþ ¦Y¥ñT
tk¬Y xþT×eÃWÃN XNdnb„Â BzùãcÜM bxhùnù wQT
bXS‰x¤L tq¥u XNdçnù Y¬wÝL”” kXS‰x¤L
mNGSTM UR bm¦L GNßùntÜ ytÌr«bT hùn¤¬ ynbr
bþçNM bx«Ý§Y «¤Â¥ y±ltEµÂ yÄþPlÖ¥sþ GNßùnT
tf_é öYaL ¥lT YÒ§L””
kxþT×eÃWÃN b¤t-XS‰x¤lÖC wd XS‰x¤L mFlS
UR tÃYø bxþT×eÃÂ bXS‰x¤L GNßùnT §Y mlSt¾
Q‰n¤ tf_é ynbr bþçNM YH gùÄY yxþT×eà Hg-
mNGSTN msrT µdrgW yXÃNÄNÇ z¤U bt«L bnÉ
ymNqúqS mBtÜN b¸ÃSkBR xµ*ºN XNÄþf¬ bmdrgù
Q‰n¤W twGÄ*L”” bXS‰x¤L bxþT×eà GNßùnT §Y
ÃlW êÂW CGR yXS‰x¤lÖC yxrïC Q‰n¤ y¸f_rbT
CGR nW”” xNÄND yxrB xgéC# kXS‰x¤L «Nµ‰
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 137
ÄþPlÖ¥sþÃêE TSSR çcW xgéCM uMR xþT×eÃ
kXS‰x¤L UR «¤Â¥ GNßùnT mmsraN YÝw¥lù””
buFN xNd¾WN dGfN l¤§WN XNDNÝwM YfLUlù””
bXS‰x¤lÖCM bkùL tmúúY xmlµkèC y¸N{ÆrqÜbT
hùn¤¬ xl””
yXS‰x¤L HZB qÜ_„ TN> bþçNM xg¶tÜ ybl{g
xþ÷ñ¸ yt‰qq t½KñlÖ©þ çT xgR nC”” XS‰x¤L
lMRèÒCN gbà bmçN bxþNvSTmNT btlÆ
t½KnþµêE DUæC lL¥¬CN kFt¾ xStêIå L¬brKT
yMTCL xgR nC”” kdHNn¬CNM xµ*Ã kXS‰x¤L
y¸mnu YH nW y¸ÆL ydHNnT SUT ylBNM# YLqÜNM
dHNn¬CNN k¥«ÂkR xµ*à XS‰x¤L b¯ xStêIå lþñ‰T
YC§L”” bmçnùM btlY kL¥¬CN xµ*àbtwsn dr©M
kdHNnT xµ*à kXS‰x¤L UR «¤Â¥Â «Nµ‰ GNßùnT
LNmsRT YgÆÂL””
kXS‰x¤LM UR ÃlN GNßùnT mnšWÂ mÄršW
bGLI ytqm«W xg‰êE _Q¥CN yL¥T yxg‰êE
HLWÂ xjNÄCN lþçN YgÆêL”” XS‰x¤L bên¾nT
bL¥CN §Y btwsn dr©M bdHNn¬CN §Y b¯ xStêIå
lþñ‰T Sl¸CL «Nµ‰ TSSR mF«R xg‰êE _Q¥CNN
ÃS«BÝL# SlçnM YHNN l¥DrG y¸ÃSClNN ±lþsþ
qR{N tGƉêE ¥DrG xlBN”” XSµhùN bxþ÷ñ¸W zRF
YH nW y¸ÆL S‰ S§Lts‰# bNGD# bxþNvSTmNTÂ
bt½ K nþµêE DUF §Y Ãt÷r kFt¾ RBRB ¥DrG
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 138
 YñRBÂL””
bXS‰x¤lÖCÂ bxrïC mµkL ÃlW Q‰n¤ bên¾nT
hùltÜN y¸mlkT Slçn yxþT×eà x§¥ xg‰êE _QàN
l¥S«bQ khùltÜM wgñC UR _QàN y¸ÃS«BQ GNßùnT
mmSrT XN©þ xNd¾WN wYM l¤§¾WN b¥SdsT wYM
b¥SöÈT §Y ytmsrt ±lþsþ ¥Sqm_ xYgÆTM””
kzþH bmnúT yxlM xqF HG mkb„ Q‰n¤ãC
bs§M mf¬¬cW ls§M mrUUT BlÖM lxg‰êE
_Q¥CN mkbR msrT bmçnù bFLS_x¤M gùÄY bnzþH
mRçãC msrT XNÄþf¬ mdgF YñRBÂL”” yFLS_x¤M
HZB y‰sùN :DL b‰sù ymwsN mBtÜ XNÄþkbR gùĆM
bs§¥êE HUêE mNgD XNÄþf¬ mdgF xlBN”” YHNN
xÌM bmòCN ¥NNM y¸ÃSöÈ mçN ylbTM#
bþÃSöÈM ÆÃSöÈM xg‰êE _Q¥CNN y¸ÃS«BQ ±lþsþ
Slçn LNktlW YgÆÂL”” bl¤§ bkùL dGä bxrïCÂ
bXS‰x¤L mµkL ÃlW Q‰n¤ kFÂ ZQ Æl qÜ_R X¾
kxrïCÂ kXS‰x¤lÖC UR ÃlN GNßùnT xBé kFÂ ZQ
¥lT xlbT ¥lT xYdlM”” yQ‰n¤WM kFÂ ZQ ¥lT
bþñRM ÆYñRM qdM sþL btzrzrW xµ*ºN xg‰êE
_Q¥CNN l¥S«bQ yqySnWN ±lþsþ# khùltÜM UR
mtÆbRN L«ÂKR YgÆL”” TKKl¾Â knÍS UR G‰Â
qŸ y¥Y§U ±lþsþ YzN mq«L xlBN”” hùltÜM wgñC
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 139
YHNN XNÄþÃWqÜLNÂ XNÄþqblùLN ÆlN xQM hùlù _rT
¥DrG xlBN””
3.6. ktÜRK kxþ‰N UR y¸ñrN GNßùnT#
tÜRK b»ÄþT‰nþÃN bmµkl¾W MS‰Q xµÆbþ
kFt¾ qÜ_R ÃlW HZB btnÉɶ yÄbr xþ÷ñ¸ µ§cW
xgéC WS_ xNÄ* nC”” ÁäK‰sþN XWN l¥DrG
k¸ÈÈ„T xgéCM xNÄ* nC”” kmµkl¾W MS‰QÂ
yxWé- DLDY tdRU yMTwsD xgR nC”” bxhùnù
wQT btÜ R KÂ b¾ xgR mµkL mLµM GNßùnTN
y¸ÃdÂQF ngR ylM”” ktÜRK bkùL y¸mÈ yxg‰êE
dHNnT SUT ylM”” sð gbÃê btnÉɶ yÄbr xþ÷ñ¸ê
lL¥¬CN TLQ xStêIå lþñrW y¸CL nW”” bW¦
x«ÝqM rgDM FT¦êE xs‰R mñ„N yMTdGF
xK‰¶nTN x_BÝ yMTÝwM lxþT×eà b¯ xmlµkT
çT xgR nC”” bzþH rgD CGR xl ktÆl sð yxþ÷ñ¸ÃêE
TSSR :DL XÃl XSk²Ê DrS ÅFM ÃLtnµ mçnù BÒ
nW””
tÜRK bxQ‰bþÃCN y¸gŸ sð gbà çT# bxþ÷ñ¸
L¥T rgD sð yQRB gþz¤ LMD# bxNÄND mS÷CM
yxþNvSTmNT yt½KnþµêE DUF MNu LTçN yMTCL#
lxþT×eÃM b¯ xmlµkT çT xgR bmçNê bxþ÷ñ¸
§Y Ãt÷r «Nµ‰ TSSR mF«RN ¥:kL Ãdrg ±lþsþ
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 140
 qR{N mrÆrB YgÆÂL”” ytÜRK Æl¦BèCN wdxg‰CN
lmúB# MRèÒCNN l¥StêwQÂ bhùltÜ xgéC yGL
Æl¦BèC mµkL «Nµ‰ TSSR XNÄþf«R l¥DrG sð
yxþ÷ñ¸ ÄþPlÖ¥sþ ¥µÿD xlBN”” bhùltÜ mNGS¬T
mµkL ÃlWN yÄþPlÖ¥sþ y±ltEµ TBBR l¥«ÂkRÂ
btlÆ mS÷CM yt½KnþK DUF l¥GßT xbRTtN mS‰T
xlBN”” ktÜRK UR ÃlN GNßùnT bkFt¾ dr© m«ÂkR
y¸CLÂ bxGÆbù ÃLtÄss GNßùnT XNdçn xDRgN
bmqÜ«R bqE TkùrT s_tN LNNqúqSbT YgÆL””
xþ‰NM bmµkl¾W MS‰Q sð HZB btnÉɶnT
yÄbr xþ÷ñ¸ µ§cW xgéC xNÄ* ÂT”” kxK‰¶nT UR
tÃYø btzêê¶ mNgD lþnú k¸CL CGR bStqR kxþ‰N
y¸mnu ydHNnT SUT ylNM”” bhùltÜ xgéC mµkL
yxþ÷ñ¸ GNßùnTN l¥«ÂkR y¸ÒLbTM :DL xl””
YHNnù bmgNzB kxþ‰N UR yNGD yxþ÷ñ¸ TSSRN
b¥¯LbT §Y Ãt÷r ±lþsþ qR{N tGƉêE ¥DrG
YñRBÂL””
4. x W é - #
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 141
4.1.
4.1.yyxWé- HBrT#
yxWé- HBrT bxhùnù wQT 15 XJG ybl{gù
yxWé- xgéC õtt XJG sð gbà sþçN bQRbù 10
t=¥¶ yxWé- xgéCN bm=mR 25 xgéCN õtt
HBrT XNd¸çN Ygm¬L”” YH gbà bxhùnù wQT bSÍtÜÂ
bBLIGÂW kx»¶µ UR y¸mÈ«N gbà sþçN b£dT
lþbL_M XNd¸CL Ygm¬L”” yGlÖƧYz¤>NN yxþ÷ñ¸
HGUT bmwsN rgD kx»¶µ q_lÖ wúŸ xStêIå ÃlW
gbà nW”” s§M ÁäK‰sþN ¥SfN XNdên¾ x§¥ xDR¯
ytnú HBrT nW”” yHBrtÜ xgéC bt«L k¸s«ùN
RĬ UR tdMé sþ¬Y yxg‰CN ên¾ yRĬ MNu YH
nW”” ên¾ gbÃCNM nW”” xþNvSTmNTN bmúB rgD
YH nW y¸ÆL W«¤T ÆÂSgŸM# bÈM qÜLF yWu
xþNvSTmNT MNu çñ lþÃglGL y¸CL nW”” kxþ÷ñ¸
L¥T xµ*à sþ¬Y l¾ XJG wúŸ kçnùT xµÆbþãCM
xNÇ nW”” kdHNnTM xµ*à bxhùnù wQT kzþH xµÆbþ
y¸mnu xNÄCM ydHNnT SUT ylBNM”” YLqÜNM
yxlM xqF HG XNÄþkbR# s§MÂ ÁäK‰sþ XNÄþsFN
y¥DrG x§¥ S§§cW bzþHM rgD dUð xUR lþçnùN
y¸Clù ÂcW””
kxWé- UR ÃlN GNßùnT btmlkt êÂW CGR
GNßùntÜ lþf_RLN y¸ClWN :DL b¸gÆ xà«N
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 142
 ÃLt«qMN mçÂCN nW”” YH yL¥T BDR RĬN
b¥f§lG bxGÆbù _QM §Y b¥êL mLkùM y¸glI
bþçNM bên¾nT xþNvSTmNTÂ NGDN b¥SÍÍT mLkù
y¸glI nW”” lzþH ên¾W MKNÃT yxþT×eà gI¬
bxWé- XJG ytb§¹# xþT×eÃN y¥ÃƉ õRnTÂ
yxSkð DHnT xgR XNJ yNGDÂ xþNvSTmNT mÄrš
xDR¯ y¥YmlkT xStúsB S§l YHNN gI¬ lmqyR
BÝT ÃlW S‰ S§Lts‰ nW”” bt=¥¶M
xþNvSTmNTN lmúB y¸ÃSCL ytmÒc hùn¤¬Â bXQD
y¸m‰ yt«Âkr S‰ xLts‰M””
yxWé- HBrT yGlÖƧYz>N HGUTN bmQrI
rgD wúŸ ¸Â µ§cW ¦YlÖC xNÇ bmçnù bzþH rgD
yGlÖƧYz>N ¯©þ gI¬ãC xNÇ MNu tdR¯ lþwsDM
YC§L”” bzþH rgD bQRbù yxWé- HBrT lxþT×eÃÂ
l¤lÖC Dh xgéC gbÃWN ÃlxNÄC y¬¶F y÷¬ gdB
KFT XNÄþçN mwsnù bb¯ gI¬W y¸«qS ¬§Q RM©
nW”” YH XNdt«bq çñ bgbà LNwÄdR bMNCLÆcW
mS÷C lkùÆNÃãcÜ y¸s«W D¯¥Â l¤lÖCM yNGDÂ
xþNvSTmNT xs‰éC bDh xgéC L¥T §Y ¯©þ tIXñ
¥úrÍcW xLqrM”” bhùlT×> GNßùnT mSK X¾
khùn¤¬CN UR y¸ÈÈM yxþ÷ñ¸Â y±ltEµ xQÈÅ
bMNqYSbT wQT kzþH ytly x¥‰u l¥‰mD tIXñ
b¥úrF mLkù y¸f«R mlSt¾ Q‰n¤M ÃU_¥L””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 143
kxWé- HBrT UR ÃlNN GNßùnT l¥«ÂkRÂ
lL¥¬CN ldHNn¬CN ÃlWN XJG y§q xStêIå
xàõ lm«qM y¸ÃSClN êÂW S‰ bWSÈCN y¸s‰W
nW”” ytStµkl yL¥T yÁäK‰sþ SRxT GNƬ
ST‰tJ qR{N ÆlN xQM hùlù mrÆrB ymjm¶ÃWÂ
wúßùM RM© nW”” bzþH §Y tmSRtN y¸¯DlNNÂ
kxWé- LÂgŸ yMNClWN ngR lYtN ¥Sqm_ q_lÖ
y¸mÈW gùÄY nW”” bzþH §Y tmsRtN kxWé-
mNGS¬T UR mmµkRÂ ST‰tJãÒCNNM ¥SrÄT
xlBN”” yL¥T ST‰tJÃCN bGlÖƧYz¹N ¥:qF
y¸f{MÂ ÁäK‰sþN msrT Ãdrg bmçnù kxWé-
UR msr¬êE y_QM GuT y¸f_R xYçNM”” YhùNÂ
mlSt¾ Q‰n¤ãC msr¬êE x§¥CN ST‰tJÃCNN
b¥Ã²Æ mLkù bWYYT bmGÆÆT ymF¬T xQÈÅN
tkTlN mS‰T xlBN””
kxWé- mNGS¬T yL¥T BDR RĬ XNÄþhùM
yt½KnþK DUF l¥GßTÂ ytgßWNM b§q dr© _QM §Y
l¥êL mS‰T xlBN”” YhùNÂM b£dT ên¾W Tkùr¬CN
bNGDÂ bxþNvSTmNT §Y Ãt÷r mçN xlbT”” bZRZRÂ
bqÈY _ÂT §Y tmSRtN lMRèÒCN bxWé± gbÃ
l¥f§lGÂ bxWé± tf§gþ yçnù MRèCN l¥MrT bXQD
§Y ytmsrt RBRB ¥DrG xlBN”” YHNN b¥DrG
rgD lþrÇN y¸Clù yGL Æl¦BèC# ytlÆ mNGS¬êE
ÃLçnù tÌäC mNGS¬T XÃf§lGN knzþH UR «Nµ‰
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 144
 mdUgF lmF«R mrÆrB xlBN”” bxg‰CN tf§gþ
yçn xþNvSTmNT l¥GßT XNdzþhù bbqEÂ qÈY _ÂT
§Y tmSRtN bzþH rgD lþtÆb„N y¸Clù ¦YlÖCN
xStÆBrN mS‰T xlBN”” yxg‰CNN gI¬ bên¾nT
bxg‰CN ÃlWN hùn¤¬ bmqyR kzþhù UR tÃYøM gI¬WN
lmqyR lþtÆb„N y¸Clù ¦YlÖCN b¥StÆbR bsðW
mNqúqS YñRBÂL””
bxµÆbþÃCN s§M# mrUUT ÁäK‰sþ XNÄþsFN
b¥DrG xWé- TLQ DUF lþÃbrKT YC§L”” bmçnùM
bzþH rgD ÃlNN x§¥Â tGÆR XNÄþrÇ# bywQtÜ b¸nsù
gÄ×C §Y mmµkR z§qEnT ÃlW y±ltEµÂ yÄþPlÖ¥sþ
TBBRÂ DUF XNÄþñR mÈR YñRBÂL””
kxWé- UR ÆlN GNßùnT ymNGST lmNGST
GNßùnT qÜ L F bþçNM bzþH §Y b¬«r GNßùnT
yMNfLgWN _QM ¥GßT bF{ùM y¸ÒL xYdlM””
êÂW _QM bNGD xþNvSTmNT y¸gŸ bmçnù bzþH
rgD wúŸ ¸Â y¸ÅwtÜT yGL Æl¦BèC bmçÂcW
_r¬CN mNGSTN# mNGS¬êE ÃLçnù tÌ¥TN yGL
Æl¦BèCN ÃÈmr mçN xlbT”” bxg‰CN bkùL bxWé-
y¸µÿdW ÄþPlÖ¥sþM XnzþHN îST KFlÖC bsðW
y¸ÃúTF y¸ÃStÆBR mçN xlbT”” YH sð RBRB
hùlùgþz¤M bZRZRÂ bqÈY _ÂT §Y ytmsrt mçN
YñRb¬L”” yxWé-N ¥HbrsB XNdxND ¥HbrsB
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 145
mWsD TKKL tgbþ bþçNM b¥Hbrsbù WS_ ytlÆ
xgéC y¸ÅwtÜT ¸Â YlÃÃL”” kzþH bmnúT khùlùM
xgéC UR mLµM TSSRN lmF«R mrÆrB y¸gÆN
bþçNM êÂW Tkùr¬CN bê êÂãcÜ y¥Hbrsbù xÆL
xgéC lxþT×eà ytšl QRbT b¯ xmlµkT ƧcW
xgéC §Y Ãt÷r mçN YñRb¬L””
kxWé- UR lþnsù y¸ClùT mlSt¾ Q‰n¤ãC
lxg‰CN L¥T lÁäK‰sþ SRxT GNƬ yMÂSqMÈcW
±lþsþãC bxNÄND gùÄ×C §Y kxWé- HBrT xmlµkT
lþl† bmÒ§cW# xLæ xLæM yMÂSqMÈcW yL¥T
±lþsþãC xNÄND yxWé- yGL Æl¦BèCN y¥ÃSdStÜ
lþçnù Sl¸Clù y¸f«„ ÂcW”” ±lþsþãÒCNN b_NÝq½Â
b_ÂT §Y tmSRtN mQrI xlBN”” ytšlù x¥‰ôC
sþgßùM Ãl¥mN¬T ¥StµkL xlBN”” YH XNdt«bq
çñ TKKl¾ ÂcW ÆLÂcWÂ wúŸ bMN§cW ±lþsþãC
§Y {NtN xSf§gþn¬cWN b¥SrÄTÂ b¥úmN lmF¬T
mÈÈR xlBN””
yGlÖƧYz¤>N ¯©þ gI¬ãCN bmqnS rgD yxWé-
¥HbrsB xNÄND b¯ RM©ãCN bmWsD §Y mçnù
tgLÚ*L”” yxWé- HZB mNGS¬êE ÃLçnù tÌäCM
bzþH rgD §Lbl{gù xgéC y¸«QÑ ytlÆ xmlµkèC
XNħ*cW Y¬wÝL”” YHNN bm«qM xWé-
lxþT×eàlxF¶µ ytmc x«Ý§Y hùn¤¬ XNÄþf«R
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 146
 ybkùlùN xStêIå XNÄþbrKT mgÍÍTÂ md‰dR
ÃSfLUL”” YH bt«L _rT BÒ xmRqE W«¤T lþÃSgŸ
y¥YCL bmçnù kl¤lÖC yxF¶µ xgéC UR bmçNÂ
bxF¶µ HBrT ¥:qF mf{M ÃlbT YçÂL””
4.2. y„sþÃ ØÁÊ>N#
„sþà wd nÉ gbà xþ÷ñ¸Â wd ÁäK‰sþ
bM¬dRgW >GGR ytlÆ CGéC bþg_àTM xhùNM
¬§Q xgR nC# lwdðtÜM bxlM mDrK ¬§Q ¸Â
mÅwaN XNdMTq_L mgmT YÒ§L”” y„sþÃ HZB
kxþT×eà UR yöy ÆH§êE TSSR ÃlW lxþT×eà bÈM
b¯ yçn xmlµkT ÃlW HZB nW”” „sþà bxþ÷ñ¸
L¥¬CN §Y ygbÃ# yxþNvSTmNT yt½KnþµêE DUF
MNu ç L¬glGL yMTCL xgR nC”” ls§M mrUUT
XNÄþhùM ÁäK‰sþ yömC bmç• lxg‰CN lxµÆbþÃCN
s§M kFt¾ xStêIå ¥bRkT TC§lC”” yxg‰CNN
ymk§kL BÝT b¥«ÂkR rgDM çn FT¦êE bçn xµ*ºN
GuèCN lmG¬T bMÂdRgW _rT XSk²ÊM kFt¾
DUF xDRUlC”” wd ðTM DUFêN LTq_L L¬«ÂKR
yMTCL xgR nC””
bmçnùM k„sþà UR ÃlNN _„ xg‰êE TSSRÂ
wÄJnT l¥«ÂkR bRTtN mS‰T YñRBÂL””
bÄþPlÖ¥sþ# b±ltEµÂ bdHNnT mS÷C yö†T mLµM
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 147
TBBéC XNÄþq_lùÂ XNÄþ«Âk„ ¥DrG bÈM xSf§gþ
YçÂL”” bxþ÷ñ¸W mSK XSµhùN DrS x_Ubþ S‰
ÃLts‰ mçnùN bmgNzB btlYM bNGDÂ
bxþNvSTmNT mSkù y§q S‰ lmS‰T mrÆrB xlBN””
lxþT×eà L†Â b¯ xmlµkT çcW GlsïC DRJèC
yhùltÜN xgéC TSSR b¥«ÂkR rgD ybkù§cWN xStêIå
XNÄþÃbrKtÜ ¥br¬¬T ¥StÆbR xlBN””
5. kx»¶µ (†ÂYTD St½TS) UR y¸ñrN GNßùnT#
kxWé- UR lþñrN YgÆL BlN ÃSqm_ÂcW gùÄ×C
kä§ ¯dL hùlùM kx»¶µM UR b¸ñrN GNßùnT §Y Ys‰lù””
SlçnM XsùN kmDgM YLQ lyT Ælù gùÄ×C §Y ¥t÷„
YmrÈL”” kzþH xµ*à êÂW lyT ÃlW gùÄY x»¶µ bxlM
çT ¸Â nW”” yGlÖƧYz¤>N msr¬êE xþ÷ñ¸ÃêE HGUTN
yMTwSN ên¾ê xgR x»¶µ nC”” kxlM s§M mrUUT
xµ*ÃM wúŸê x»¶µ nC”” bxlM XJG ybl{g ysÍ gbÃ
çT xgR x»¶µ nC# YLqÜNM wdx»¶µ gbà sBrW
ÃLgbù yxþNÇST¶ L¥T fÈN lW_ Ãm«ù xgéC ylùM
¥lT YÒ§L”” bmçnùM yx»¶µNN DUF YhùN¬ ¥GßT
lL¥¬CNM çn lxg‰êE dHNn¬CN XJG y§q xStêIå
XNÄlW lþsmRbT YgÆL””
kzþH UR tÃYø lGNßùn¬CN mÄbR b¯ xStêIå
y¸ñ‰cW bRµ¬ gùÄ×C XNÄlùM lþsmRbT YgÆL””
bx»¶µN xgR bÈM Bzù xþT×eÃWÃN bTWLD
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 148
 xþT×eÃWÃN yçnù sãC xlù”” YHM bxGÆbù _QM §Y
kêl yhùltÜN xgéC TSSR l¥«ÂkR L† xStêIå lþñrW
y¸CL xQM nW”” bdRG gþz¤ ytÌr«bT hùn¤¬ ynbr
bþçNM bx»¶µÂ bxþT×eà mµkL yöy wÄJnT xl# kzþH
UR tÃYøM lxþT×eà b¯ xmlµkT çcW Bzù x»¶µWÃN
xlù”” XnzþHM yhùltÜN xgéC TSSR l¥«ÂkR kFt¾
xStêIå lþÃbrKtÜ y¸Clù ÂcW”” xþT×eà hùlùN ngR
wd¯N b¥lT bL¥T bÁäK‰sþ SRxT GNƬ §Y ¥t÷R
mwsNê# bxµÆbþÃCN s§M mrUUT XNÄþsFN GNÆR
qdM têÂY mçNê x»¶µ bxµÆbþW kMTktlW ±lþsþ
UR ytÈÈm lGNßùn¬CN mÄbR xND MKNÃT lþçN
y¸CL nW””
kL¥T xµ*à yL¥T ÍYÂNSN kx»¶µ ¥GßT#
x»¶µ bzþH rgD bq_¬ L¬dRG kMTClW xStêIå
bt=¥¶ btzêê¶ mNgD yM¬brKtWN xStêIå xàõ
m«qM xND lþt÷RbT y¸gÆ gùÄY nW”” lxWé-M
XNdtqm«W b£dT êÂW gùÄY NGD xþNvSTmNT
mçN YñRb¬L”” bzþHM rgD lxWé- ÃSqm_nW ±lþsþ
lx»¶µM y¸ÃglGL YçÂL””
bzþH rgD L† TkùrT y¸ÃšW gùÄY µl bx»¶µ
Ãlù xþT×eÃWÃN bTWLD xþT×eà yçnù sãC gùÄY
nW”” YH ¥HbrsB ytlÆ xmlµkèC ÃlùT bþçNM
bx«Ý§Y kFt¾ yHZB yxgR FQR XNÄlW lxg„Â
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 149
lHZbù mLµÑN hùlù XNd¸mŸ bRG«ŸnT mÂgR YÒ§L””
YH xQM bxg‰CN bx»¶µ mµkL «Nµ‰ yxþ÷ñ¸
TSSR XNÄþñrN kFt¾ xStêIå ¥DrG YC§L””
bmjm¶Ã dr© knzþH WS_ ytwsn µpE¬L šL
Ãl Ñà çcW bRµ¬ sãC XNÄlù mgmT YÒ§L”” XnzþH
sãC ÑÃcWN µpE¬§cWN b¥s¥‰T ‰úcWN «QmW
xg‰cWN XNÄþ«QÑ ¥DrG YÒ§L”” bt«L bxþT×eÃ
k¸ÃdRgùT xþNvSTmNT bt=¥¶ kl¤lÖC x»¶µWÃN
xþNvStéC UR bmšrK xþNvST ¥DrGM YC§lù”” ÆlùbT
çnW lxþT×eà MRèC gbÃãCN b¥f§lG# bxgR wS_
k¸gßù xþNvStéC UR bmqÂjT ‰úcWN «QmW
xg‰cWN m_qM YC§lù”” yzþH KFL ên¾ xStêIåM
k§Y yt«qsW YçÂL”” mNGST YHNN tgNZï YH KFL
‰sùN «Qä xg„N lm_qM y¸CLbT t=Æu PéG‰M
nDæ bsðW mNqúqS YñRb¬L”” bx»¶µ y¸ñ„
xþT×eÃWÃN bTWLD xþT×eÃWÃN bx»¶µÂ bxþT×eÃ
mµkL y¸ñrWN yNGD xþNvSTmNT GNßùnT xND «Nµ‰
DLDY yçnW b¥gLGL ‰úcWN «QmW xg¶tÜ N
XNÄþ«QÑ ¥DrG yTkùr¬CN ¥:kL lþçN YgÆL”” bzþH
rgD mNGST bWu y¸gßù xþT×eÃWÃNNÂ bTWLD
xþT×eÃWÃNN yxþ÷ñ¸ XNQSÝs¤ b¥br¬¬T ÃwÈWN
HG b_BQ tGƉêE ¥DrG bÈM xSf§gþ YçÂL””
êÂW ngR k§Y yt«qsW bþçNM bx»¶µ y¸ñ„
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 150
 xþT×eÃWÃN# bTWLD xþT×eÃWÃNÂ l¤lÖCM yxg‰CN
wÄíC HZbù b¸ÃdRUcW yL¥T XNQSÝs¤ãC WS_
btlÃy mNgD lþútû YC§lù# lþútûM YgÆL”” ygNzBÂ
ytlÆ qÜúqÜîC mêô xDRgW bxg¶tÜ ytlÆ KFlÖC
b¸µÿÇ yL¥T XNQSÝs¤ WS_ bmr«ùT xµ*ºN bmr«ùT
xµÆbþ lþútû YC§lù”” bÃlùbT çnWM ktlÆ MNôC
tmúúY DUF lþÃsÆSbù YC§lù””
F§¯tÜ fÝdŸntÜ Ã§cW bx»¶µ yxg‰CNN gI¬
l¥ššL yxþNvSTmNT FsT yNGD TSSRN l¥«ÂkR#
yxg‰CNN hùn¤¬ bTKKL b¥N{ÆrQ kFt¾ xStêIå ¥bRkT
YC§lù”” yx»¶µ ¸DÃ# MKR b¤èC mNGST lxþT×eÃ
b¯ xmlµkT XNÄþñ‰cW ybkù§cWN _rT ¥bRkTM
YC§lù”” mNGST YHNN tgNZï YH KFL k§Y bt«qsW
xµ*ºN lxg‰CN L¥T xStêIå XNÄþÃbrKT ¥br¬¬TÂ
ytmÒc hùn¤¬N mF«R xlbT”” YHNN xs‰R kx»¶µ UR
xÃYzN xnúnW XNJ bl¤lÖC xgéC l¸gßù xþT×eÃWÃNÂ
bTWLD xþT×eÃWÃN lçnù sãCM y¸ÃglGL nW””
yxµÆbþÃCNN s§M dHNnT btmlkt ÃSqm_nW
xQÈÅ kx»¶µ ±lþsþ UR y¸ÈÈM XNdçn tqMÈ*L””
x»¶µ bxhùnù wQT bxlM y±ltEµ £dT §Y wúŸ ¸Â
yMTÅwT xgR XNdçnC# btlYM bmµkl¾W MS‰Q
kFt¾ ï¬ Ã§T XNdçnM Y¬wÝL”” bs§M mrUUT
xjNÄCN §Y yx»¶µNN y±ltEµÂ yÄþPlÖ¥sþ DUF ¥GßT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 151
lx§¥CN múµT y§q xStêIå xlW”” SlçnM bzþH gùÄY
§Y kx»¶µ UR Xytmµk„ mS‰T «Ý¸Â xSf§gþ YçÂL””
bzþH rgD xLæ xLæ yxmlµkT L†nèC XNd¸kstÜÂ
lþkstÜM XNd¸Clù Y¬wÝL”” XnzþHN L†nèC bGNßùntÜ
ST‰tJµêE «q»¬ ¥:qF WS_ xSgBtN ¥yT l¥ÈÈM
mäkR YñRBÂL”” bxµÆbþÃCN GuèCN lmG¬T mÒLÂ
bzþH rgD x»¶µ LTÅwtW yMTClW ¸Â xLæ xLæ
lþsktÜ y¸Clù L†nèCN b¥gÂzB ¥yTÂ mF¬T wúŸ
ngéCN kmlSt¾ ngéC lYè y¥yT xs‰R b_BQ tGƉêE
¥DrG YñRBÂL””
6. x¤SÃ#
6.1. x«Ý§Y#
y¸b²W yxlM HZB y¸ñrW bx¤Sà nW”” kxlM
bSÍtÜ bBLIGÂW bhùlt¾nT y¸«qsW y©-N xþ÷ñ¸
y¸gßW bx¤SÃ nW”” khùlt¾W yxlM õRnT wÄþH
XJG ytêÈlT yL¥T tGÆR ytf{mW bx¤Sà btlYM
bMS‰Q x¤Sà nW”” kxND bþL×N HZB b§Y çcW
hùlT xgéC y¸gßùT bx¤SÃ nW”” knzþH xNÄ* yçnCW
ÒY b¬¶K ¬Yè b¥Y¬wQ F_nT XÃdgC Tg¾lC””
hùlt¾ê HND lBzù xSRT xm¬T qRÍÍ yL¥T £dT
ynb‰T sþçN ƧûT xSR xm¬T bkFt¾ F_nT XÃdgC
nW”” bÃzùT F_nT kq«lù hùltÜM xgéC XJG sð
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 152
 xþ÷ñ¸ XNd¸ñ‰cW Ygm¬L”” ÒY bÃzCW F_nT
kq«lC ks§ú xm¬T ÆLbl« gþz¤ WS_ kx»¶µÂ
xWé- xþ÷ñ¸ DMR y¥ÃNS SÍT ÃlW xþ÷ñ¸
XNd¸ñ‰T Ygm¬L”” bxu„ yxlMN yxþ÷ñ¸ ¸²N
y¸qYR XDgT XytkÂwn ÃlW bx¤SÃ nW””
x¤Sà kL¥¬CN xNÉR bÈM kFt¾ ¸Â lþÅwT
YC§L”” ytúµ yL¥T LMD ¥GßT yMNClW bên¾nT
kx¤SÃ nW”” kzþH UR btÃÃz bRµ> êU kFt¾ GMT
y¸s«W ysl«n ysW ¦YL t½KnþµêE dUF ¥GßT
yMNClW kzþhù nW”” XJG xSg‰¸ bçn F_nT XÃdg
Ãl gbà SlçnM X¾M kzþhù gbà t«Ý¸ mçN XNC§lN””
kL¥T dr©CN UR y¸ÿD TLQ GMT y¸s«W
xþNvSTmNTM kzþH xµÆbþ ¥GßT XNC§lN”” yL¥T
ÍYÂNSN btmlkt XSµhùN bên¾nT k©-N btwsn dr©
dGä kÒYÂ XÂg¾lN# YH lwdðtÜM lþq_L MÂLÆTM
lþ«ÂkR YC§L”” bzþH xµÆbþ Ãlù xgéC BzùãcÜ ¬Ägþ
bmçÂcW GlÖƧYz>N b¬Ägþ xgéC §Y y¸ÃSkTlWN
xlù¬êE tIXñ bmqnS rgD xUéÒCN sþçnù bDM„M
lL¥¬CN y§q Xy=mr y¸ÿD xStêIå lþÃbrKtÜ
y¸Clù ÂcW””
xg‰êE dHNn¬CNN btmlkt bzþH xµÆbþ Ãlù
xgéC yxlM xqF H¯C b_BQ XNÄþkb„# xK‰¶nTÂ
>BrtŸnT XNÄþwgD y¸_„ ÂcW”” bmçnùM lxg‰êE
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 153
dHNn¬CN ytmÒc xl¥êE hùn¤¬ bmF«R rgD kFt¾
xStêIå lþÃbrKtÜ YC§lù”” xNÄNìcÜ kzþHM xLfW
s§¥CNN b¥«ÂkR rgD kFt¾ Xg² lþÃbrKtÜ y¸Clù
ÂcW””
bDMR sþ¬Y x¤Sà kL¥¬CN xµ*à y§q xStêIå
lþñrW Sl¸CL# kxg‰êE dHNnTM xµ*à kFt¾ GMT
y¸s«W bmçnù kx¤SÃ xgéC UR ÃlN GNßùnT L†
TkùrT s_tN ¥«ÂkR xlBN”” bzþH rgD b¯ ¸Â lþÅwtÜ
k¸ClùT hùlù xgéC UR GNßùn¬CNN ¥«ÂkR y¸gÆ
sþçN bê êÂãcÜ §Y ¥t÷R bÈM xSf§gþ nW””
6.2. ©-N#
k©-N UR khùlt¾W yxlM õRnT bðT jMé
«¤Â¥ GNßùnT XNÄlN Y¬wÝL”” lxþT×eà b¯ xmlµkT
çcW ©-ÂWÃN bRµ¬ sþçnù bxhùnùM wQT ©-N TLQ
GMT y¸s«W yL¥T RĬ ¬brK¬lC”” YH «Nµ‰
yL¥T TBBR lþq_LÂ lþ«ÂkR XNd¸CLM Ygm¬L””
ytlÆ yt½KnþK DUæCM XÂg¾lN”” bNGDÂ
bxþNvSTmNT rgD GN x_Ubþ S‰ tsRaL lþÆL
xYCLM”” y©-N gbà TRgùM ÆlW dr© sBrN ygÆNbT
hùn¤¬ ylM”” k©-N yMÂgßW sÍ Ãl xþNvSTmNTM
ylM”” YH bxND bkùL bWSÈCN lNGDÂ xþNvSTmNT
m«ÂkR ytmÒc hùn¤¬ Ælmf«„ ymÈ sþçN# bl¤§
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 154
 bkùL GN ©-N bên¾nT bx¤SÃ btlYM bMS‰Q x¤SÃ
SlM¬tkùRÂ gbÃWM §Lbl{gù xgéC MRT b¸flgW
m«N KFT Ælmçnù ymÈ nW””
k©-N UR ÃlNN mLµM GNßùnT lwdðtÜ M
x«ÂKrN mq«L YñRBÂL”” yMÂgßWN yL¥T ÍYÂNSÂ
yt½KnþK DUF lm=mR x«ÝqÑNM l¥ššL bRTtN
mS‰T# lxWé- ÆSqm_nW mLKM NGDÂ
xþNvSTmNTN l¥SÍT mNqúqS YñRBÂL””
6.3. ÒYÂ#
ÒY bxhùnù wQT kxg‰CN UR bÈM «¤Â¥
GNßùnT x§T”” bxg‰CN l¸µÿdW yL¥T S‰ «Nµ‰
DUF x§T”” ƧT WsùN xQM yL¥T ÍYÂNS DUFM
yMTs_ STçN yL¥T LMD b¥µfLÂ bt½KnþK DUF
rgD ÃLtö«b TBBR ¬dRGLÂlC”” bÄþPlÖ¥sþÃêEÂ
±ltEµêE mSkùM xg‰CN s§MêN l¥SkbR mBT _QàN
l¥rUg_ bM¬dRgW XNQSÝs¤ hùlù _„ wÄJ çñ
TslÍlC”” xþNvSTmNTN wd Wu bm§K rgD ÒYÂ
g j¥¶ SlçnC bzþH rgD ytgß kFt¾ W«¤T xl
¥lT xYÒLM”” NGDN btmlktM TRgùM ÆlW dr©
wd ÒY gbà gBtÂL l¥lT xYÒLM”” bÒY gbÃ
WS_ bxGÆbù ÃLgÆNbT MKNÃT l©-N µSqm_nW
MKNÃT UR tmúúYnT ÃlW nW””
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 155
kÒYÂ UR ÃlNN GNßùnT y§q TkùrT s_tN
L«ÂKrW YgÆL”” yL¥T LMDN bmQsM# bsW ¦YL
SL«Â bt½KnþµêE DUF rgD LÂgŸ yMNClWN TBBR
xà«N lm«qM mrÆrB xlBN”” yL¥T ÍYÂNS
btmlktM ktÒl XNÄþ=MR# µLçnM x«ÝqÑ
XNÄþššL ¥DrG xlBN”” ÒYÂ bxhùnù wQT bWu xgR
xþNvST ¥DrG Xyj¥mrC Slçn# YHNN yxþNvSTmNT
:DL g kmjm¶ÃW bYbL_ lm«qM kÒY mNGST
UR bmçN bQNJT mS‰T xlBN”” MRèÒCNN bÒYÂ
gbà lm¹_M kÒY mNGST kùÆNÃãC UR bmçN
kFt¾ _rT ¥DrG xlBN””
6.4. HND#
kHND UR lrJM gþz¤ yöy ¬¶µêE GNßùnT ÃlNN
sþçN btlYM HND nÉnTêN ktqÄjT wÄþH mLµM
wÄJnT lmmSrT ClÂL”” YH GNßùnT ÆlûT xSR
xm¬T bYbL_ Xyt«Âkr bmÿD §Y Yg¾L”” btlYM
bsW ¦YL SL«Â rgD HND XJG bÈM kFt¾ xStêIå
L¬brKT yMTCL sþçN YHNN :DL btwsn dr©M
bþçN LN«qMbT ClÂL”” XJG ysl«nùT XNdx»¶µ
Ãlù xgéC yHND ÑÃt®CN bgF k¸wSÇbT hùn¤¬ UR
sþtÃY GN m«qM b¸gÆN dr© t«QmNb¬L ¥lT
xNCLM”” kHND Bzù «Ý¸ yL¥T LMìCN ¥GßT
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 156
 sþÒL bzþH rgDM m«qM b¸gÆN dr© t«QmNb¬L DRJèC#
¥lT xYÒLM”” bNGDÂ xþNvSTmNT mLµM sð :DL
7.1. xlM xqF DRJèC#
XNÄl GLI nW”” HND GlÖb§Yz¤>N b¬Ägþ xgéC §Y
y¸ÃSkTlWN xlù¬êE tIXñ bmqnS rgD GNÆR qdM
xþT×eà ytÆb„T mNGS¬TN =Mé yBzù xlM
tàUC nC”” xK‰¶nTN >BrtŸnTN bmÍlMM
xqF DRJèC xÆL nC”” yBzùãcÜ DRJèC (ytÆb„T
ytmskr§T xgR nC”” bmçnùM lxg‰êE dHNn¬CN
mNGS¬TN =Mé) mS‰C xÆL nC”” XnzþH DRJèC
ytmÒc xl¥êE hùn¤¬ bmF«R rgD kFt¾ xStêIå
yxlM xqÍêE TSS„N HGUT bmQrIÂ b¥SkbR rgD
L¬brKT TC§lC””
bmDrKnT y¸ÃglGlù ÂcW”” bzþH ¥:qF s§MN# yxlM
xqF HG yb§YnTN b¥SkbRÂ bxgéC mµkL TBBRN
k§Y yt«qsùTN hùn¤¬ãC ¬úbþ b¥DrG kHND
b¥¯LbT tkþ yl¤lW ¸Â YÅw¬lù””
UR ÃlNN GNßùnT bkFt¾ dr© l¥«ÂkR mrÆrB
xlBN”” bsW ¦YL SL«Â# yL¥T LMìCN bmQsM
xg‰CN yGlÖƧYz¤>NN HGUT xKB‰# XnzþH
rgD ÃlùTN :DlÖC xà«N lm«qM kmc½WM gþz¤
HGUT yxg‰CNÂ ymsL xgéCN _QM btšl xµ*ºN
y§q S‰ mS‰T xlBN”” yHND xþNvSTmNT bmúBM
y¸ÃSkBR XNÄþçN l¥DrG yM¬dRgW _rT
TkùrT s_tN mNqúqS YgÆÂL”” HND lMRèÒCN TLQ
y¸f{MbT xNÇ mDrK YH yxlM xqF DRJèC
gbà LTçN SlMTCL YHNN gbà sBrN lmGÆT «Nµ‰Â
mDrK nW”” XNd ytÆb„T mNGS¬T DRJT ytlÆ
ytd‰j S‰ mS‰T xlBN”” bÄþPlÖ¥sþÃêE ±ltEµêE
tÌäcÜ XNÄþhùM yxlM ÆNKN ymúslùT DRJèC
mS÷C ÃlWNM TBBR ¥«ÂkR ÃSfLgÂL””
lxg‰CN L¥T kFt¾ Xg² y¸ÃbrKtÜ ÂcW”” bmçnùM
xg‰CN L¥TN l¥Í«N# xg‰êE dHNnTêN l¥rUg_
knzþH tÌäC UR çT TBBR ¥«ÂkR# s§M xlM
xqF HG XNÄþkbR xbK‰ mNqúqS YgƬL”” ytÆb„T
mNGS¬T yxF¶µ xþ÷ñ¸K ÷¸>N ê IHfT b¤tÜ xÄþS
xbÆ mçnù bRµ¬ l¤lÖC ytÆb„T mNGS¬T DRJèC
7. xlM xqF DRJèC mNGS¬êE ÃLçnù
bxg‰CN WS_ mg߬cW lTBB„ McÜ hùn¤¬ y¸_R

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 157 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 158

 mçnùN ¬úbþ Ãdrg yTBBR ±lþsþ lþñrN YgÆL””

7.2. xlM xqF mNGo¬êE  mNGS¬êE ÃLçnù

DRJèC#

bxhùnù wQT mNGS¬êE ÃLçnù xlM xqF

DRJèC bL¥T RĬ bsBxêE RĬ rgD kFt¾

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 159 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 156

¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
157 158
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
159 160
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
161 162
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
163 164
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 165 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 166
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 167 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 168
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 169 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 170
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 171 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 172
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
173 174
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
175 176
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 177 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 178
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 179 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 180
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 181 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 182
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 183 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 184
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 185 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 186
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 187 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 188
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 189 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 190
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 191 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 192
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 193 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 194
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 195 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 196
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 197 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 198
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 199 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 200
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 201 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
202
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
203 204
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 205 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 206
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 207 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 208
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 209 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 210
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 211 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 212
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 213 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 214
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 215 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 216
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 217 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 218
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 219 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 220
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 221 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 222
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 223 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 224
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 225 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 226
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 227 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 228
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 229 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
230
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 231 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 232
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 233 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 234
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 235 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 236
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 237 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 238
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 239 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 240
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 241 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 242
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 243 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 244
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 246
245
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 247 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
248
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 249 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 250
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 252
251
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 253 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 254
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 255 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 256
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 257 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 258
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 259 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 260
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 261 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 262
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 263 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 264
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 265 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 266
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
267 268
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 270
269
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
271 272
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 273 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 274
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 275 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 276
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 277 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 278
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 279 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 280
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 281 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 282
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 283 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 284
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 285 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 286
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 287 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 288
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 289 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 290
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 291 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 292
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 293 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 294
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 295 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 296
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 298
297
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 300
299
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 301 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 302
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 303 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 304
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
305 306
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
307 308
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 309 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 310
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 311 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 312
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 313 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 314
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 315 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
316
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 317 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 318
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 319 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 320
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 321 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 322
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 323 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 324
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 321 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 322
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 323 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 324
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 329 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 330
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 331 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R
332
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 333 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 334
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 335 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 336
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 337 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 338
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 339 ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R 340
¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R ¥S¬wqEÃ ¸nþSt½R