Sie sind auf Seite 1von 28

04 Integralrechnung

Arno Fehringer

Potenzsummen

1 + .... + 1 = k k (k +1) 1 1 = k2 + k 2 2 2 k (k +1)( 2k +1 ) 1 1 1 = k3 + k2 + k 6 3 2 6


2

1 + .... + k =

12 + .... + k 2 =

k ( k +1 ) 1 + .... + k = 2
3 3

1 4 1 1 k + k3 + k2 4 2 4

14 + .... + k 4 =

k (k +1 )( 2k +1 )( 3k 2 +3k 1 ) 1 1 1 1 = k5 + k4 + k3 k 2 5 2 3 30

- 127 -

Flcheninhalt unter er !ur"e

# $ %&'( $ '2 "on 0 )is )

# $ %&'( $ '2

A$+

- 12* -

# $ %&'( $ '2

,ie -erlegung es .nter"alls /0 0 )1 in 2 n 2eilinter"alle er 3reite 0= 1

) lie%ert ie 4tellen 2n

) ) 5 .... 5 2n n =) un eine 6)er eckung er Flche urch 2n 7echtecke. n 2 2

Annherung von oben: ,ie 2n - te 8herung "on o)en %9r en Flcheninhalt erhlt man5 in em man Flcheninhalte er 7echtecke au%summiert: A2 =
n

ie

) ) 1 n n 2 2 ) 2n ) n 2 1

( )

+ .... +
2

) ) 2n n n 2 2 ) 2n

( )
2

A2 =
n

[( )
) 2n

+ .... + 2n

( )]

A2 =
n

12

2 )2 n 2) + .... + ( 2 ) n 2 n 2 (2 ) (2 )

A2 =
n

) )2 2n ( 2n )2 )3 ( 2n )3

[ 12

+ .... + ( 2n )2 ]

A2 =
n

[ 12

+ .... + ( 2n )2 ]

- 12; -

4etzt man "or9)ergehen Ak = )3 k3

k : = 2n 5 so erhlt man:

[ 12

+ .... + k 2 ]

,ie in !lammer stehen e 4umme schrei)en: 12 + .... + k 2 = 8un erhlt man )3 Ak = 3 k Ak = )3

er ersten k <ua ratzahlen kann man =ie %olgt

k (k +1)( 2k +1 ) 1 1 1 = k3 + k2 + k 6 3 2 6

1 3 1 1 k + k2 + k 3 2 6

1 11 11 + + 3 2k 6 k2

)
k gleich

>ier sieht man schon5 ass er ?renz=ert %9r lim A k = 1 3 ) 3

,ie Folge

Ak ist monoton %allen 5

as hei@t

A2

n+1

< A 2 ist %9r alle n :


n

# $ %&'( $ '2

0 - 130 -

3etrachten =ir %9r i A 15...5k = 2n B 7echteck%lche:

in er k-ten 4tu%e er 8herung ie entsCrechen e

( i 1)

) 2n ) 2n +1

2i 1

) n+1 2

) 2n ) 2n +1

( 2i 2 )

2i

Detzt %olgt ie A)schtzung gegen9)er en )ei en 7echteck%lchen er kE1 -ten 4tu%e: ) ) i 2n 2 n ) ) i 2n 2 n ) ) i 2n 2 n


2
n

( ) ( ) ( )

) ) = n +1 i n 2 2

( ) (
n

) ) + n +1 i n 2 2

( ) (
+

) ) = n +1 2i n +1 2 2 >
2

) ) + n +1 2i n +1 2 2

) ) ( 2i1 ) n+1 n +1 2 2
2

) ) 2i n+1 n +1 2 2

)n i ) n 2 i =1 2
) i n ) n 2 i =1 2
2n

( ) ( )

) ) > n+1 ( 2i 1) n +1 2 i=1 2 ) ) > n+1 F n +1 2 F =1 2


2n+ 1

) ) + n+1 2i n +1 2 2

( )

A2 > A 2
n

n+ 1

- 131 -

Annherung von unten: ,ie 2n - te 8herung "on unten %9r en Flcheninhalt erhlt man5 in em man Flcheninhalte er entsCrechen en 7echtecke au%summiert:

ie

# $ %&'( $ '2

A2 =
n

) ) 1 n n 2 2 ) 2n ) n 2 1

( )

+ .... +
2

) ) ( 2n1 ) n n 2 2

)
2

A2 =
n

[( )
) 2n

+ .... + ( 2n1 )

) 2n

)]

A2 =
n

12

2 )2 n 2) + .... + ( 2 1 ) n 2 n 2 (2 ) (2 )

A2 =
n

) )2 2n ( 2n )2 )3 ( 2n )3

[ 12

+ .... + ( 2n 1)2 ]

A2 =
n

[ 12

+ .... + ( 2n1 )2 ] k : = 2n 5 so erhlt man:

4etzt man =ie er "or9)ergehen Ak = ) 3 k


3

[ 12

+ .... + k 12 ]

- 132 -

,ie 4umme er ersten k-1 <ua ratzahlen kann man =ie %olgt schrei)en: 12 + .... + k 12 = 12 + .... + k 12 1 + .... + k 1 = 1 + .... + k k 12 + .... + k 12 = 12 + .... + k 12 =
2 2 2 2 2

1 3 1 1 k + k2 + k k2 3 2 6 1 3 1 1 k k2 + k 3 2 6

8un erhlt man )3 Ak = 3 k A k = )3

1 3 1 1 k k2 + k 3 2 6

)
k gleich

1 11 11 + 3 2k 6 k2

Auch hier sieht man5 ass er ?renz=ert %9r lim A k =


k

1 3 ) 3

ist.

,ie Folge Ak ist monoton steigen 5 as hei@t man analog zeigen kann5 un es es gilt
A2 < A 2 %9r alle
n n

A2

n+1

< A2

n+ 1

ist %9r alle

n 5 =as

n .

Gir ha)en also %9r en gesuchten Flcheninhalt .nter"allschachtelung [ A 2 0 A2 ] "orliegen5 as hei@t


n n

unter

er

!ur"e

eine

A2 < A < A 2 .
n n

,er Flcheninhalt unter er !ur"e # $ %&'( $ '2 "on 0 )is ) ist: 1 3 ) 3

A =

- 133 -

Flcheninhalt unter er !ur"e

# $ %&'( $ '2 "on a )is )

# $ %&'( $ '2

A$+

A =

1 3 1 ) a3 3 3

4chrei)- un 4Crech=eise:
)

'2
a

' =

1 3 ' 3

.) a
'

1 3 1 ) a3 3 3

H .ntegral

a )

"on

e i' I - 134 -

Flcheninhalt unter er !ur"e

# $ %&'( $ '3 "on a )is )

# $ %&'( $ '3

A$+

JntsCrechen e 6)erlegungen zusammen mit er Formel %9r ie ersten k !u)ikzahlen k ( k +1 ) 1 + .... + k = 2


3 3

1 4 1 1 k + k3 + k2 4 2 4

ergi)t:

A =

1 4 1 ) a4 4 4

'3
a

' =

1 4 ' 4

.) a

1 4 1 ) a4 4 4

- 135 -

Flcheninhalt unter er !ur"e

# $ %&'( $ '4 "on a )is )

# $ %&'( $ '4

A$+

JntsCrechen e 6)erlegungen zusammen mit er Formel 14 + .... + k 4 = ergi)t: k (k +1 )( 2k +1 )( 3k 2 +3k 1 ) 1 1 1 1 = k5 + k4 + k3 k 2 5 2 3 30

A =

1 5 1 ) a5 5 5

'4
a

' =

1 5 ' 5

.) a

1 5 1 ) a5 5 5

- 136 -

Korlu%iges Jrge)nis un Kermutung

F9r i $ 25 35 4 gilt:
)

'n
a

' =

1 n +1 ' n +1

.) a

1 1 n +1 n +1 ) a n +1 n +1

Vermutung: >lt man ie o)ere .ntegrationsgrenze "aria)el5 et=a urch ' 0 5 so ergi)t sich
'0

'n
a

' =

1 ' n +1 n+1 0

.a

'0

1 1 ' 0n +1 an +1 5 n+1 n +1

un es leuchtet ein -usammenhang z=ischen er .ntegran en%unktion % un er Flchen%unktion heraus5 ass nmlich ie Ableitung der Flchenfunktion an der Stelle x0 gleich der Integrandenfunktion an der Stelle x0 ist. Allgemein:
'0

% (' )
a

' = F( ')

.a

'0

F ( '0 ) F ( a)

FL ( ' 0 ) = % ( ' 0 )

,er 3e=eis5 ass ie Kermutung richtig ist5 %olgt sCter.

- 137 -

4tetige Funktionen
3e"or =ir en -usammenhang z=ischen .ntegran en- un Flchen%unktion nher untersuchen5 )etrachten =ir stetige Funktionen un erinnern an ie Definition Jine Funktion

% : /a0 )1 ----------M .7 hei@t stetig in


n n

x [ a 0 ) ] 5 =enn gilt:

F9r alle Folgen 'n mit lim ' n = ' %olgt lim % ( 'n ) = % ( ' ) . Nan schrei)t auch kurz lim % ( ' ) = % ( ' ) . ,ie Funktion hei@t stetig5 =enn sie in Fe em
' '

' [ a 0) ] stetig ist.

Sat ?ege)en sei eine Funktion Oui"alent: &1( % ist stetig in '. &2( -u Fe em

% : /a0 )1 ----------M

.7 .

,ann sin %olgen e Aussagen

M 0 gi)t es ein M 0 5 so ass gilt: % ( # ) % ( ' ) P

# ' P

!e"eis: &2( &1( 4ei 'n eine Folge mit # ' P ,ann gi)t es ein
lim ' n = ' . -u Fe em M 0 gi)t es ein M 0 5 so ass gilt:
n

% ( # ) % ( ' ) P .

n0 5 so ass
%9r alle

'n ' P %9r alle


n

n n0 . ,araus %olgt:

% ( ' n ) % ( ' ) P
!e"eis: &1( &2(

n n0 5 un

lim % ( 'n ) = % ( ' ) .

Angenommen es g)e ein 0 M 0 5 so ass zu Fe em M 0 ein '&( e'istiert mit . '&( - ' . P 5 a)er . %&'& (( - %&'( . %9r alle

0 . Falls nun

lim ' n = ' ist5 gi)t es ein


n

n0

mit

'n ' P
n

n n0 5 a)er . %&'n( - %&'( .

0 .

,as hei@t a)er5

lim % ( 'n ) % ( ' ) 5 im Gi ersCruch zur 4tetigkeit "on %. O.e. . - 13* -

Sat 4ei % : /a0 )1 ----------M .7 stetig. ,ann ist % sogar gleichm#ig stetig. ,as hei@t: M 0 gi)t es ein M 0 5 so ass %9r alle % ( # ) % ( ' ) P .
' 5# [ a0) ] gilt:

-u Fe em

# ' P

!e"eis: Angenommen5 % =re nicht gleichm@ig stetig. ,ann g)e ein 0 M 0 5 so ass zu Fe em M 0 Gerte '&( 5 #&( e'istierten 5 mit . '&( - #&( . P 5 4Ceziell =9r en %9r a)er $ 1 n . %&'&(( - %&#&(( . 0 . Folgen 'n 5 #n e'istieren mit # n ' n < 1 5 a)er n

% ( # n ) % ( ' n ) 0 .

8ach em Sat von !ol ano $ %eierstra# g)e es eine kon"ergente 2eil%olge 1 gilt auch lim #n = ' un lim ' n = ' . Gegen # n 'n < n k k
k k k k

' n mit
k

% ( # n ) % ( ' n ) 0 .
k k

Gegen er 4tetigkeit "on % ist a)er lim % ( ' n ) = lim % ( # n ) = % ( ' ) 5


k
k

also

lim % ( # n ) % ( ' n ) = 0 im Gi ersCruch zu


k
k k

% ( # n ) % ( ' n ) 0 .
k k

O.e. .

- 13; -

.ntegrier)arkeit stetiger &Cositi"er( Funktionen


4ei % : /a0 )1 -------M .7 stetig un
'0

% 0 . ,ann e'istiert %9r Fe es ' 0 [a 0) ]


amit

as .ntegral

% (' )
a

' 5 un

ie Flcheninhalts%unktion &Integralfunktion( F : /a0 )1 -------M .7 mit


'0

F (' 0) =

% (' )
a

' .

!e"eis: ,ie Korgehens=eise ist analog zu er )ei en Pol#nom%unktionen ' 2 5 '3 5 '4 urchge%9hrten. ,ie Q)er- un Rntersummen er 2 n S ten 8herung es Flcheninhalts legt man =ie %olgt %est: A2 =
n

% (' F )
F= 1

' 0a 2
n

A2 =
n

% (' F )
F= 1

' 0a 2n

>ier)ei )e euten ie 4tellen ' F 5 ' F Na'imal- )z=. Ninimalstelle im .nter"all ' a ' a . F = ( F 1) 0 0 F 0 5 =elche "on er stetigen Funktion auch angenommen n 2 2n =er en.

Gir zeigen zuerst5 ass ie &bersummen A2 eine monoton fallende Folge arstellt. ,ie 3egr9n ung a%9r5 ass ie 'ntersummen A2 eine monoton steigende Folge arstellt lu%t analog.
n n

F9r Fe es .nter"all

. F = ( F 1)

' 0 a 2
n

0 F

' 0 a 2n

ist

% ( ' F)

'0 a ' a ' a = % ( 'F) 0 + % ( ' F) 0 n n +1 2 2 2n +1 '0 a 2


n

% ( ' F)

% ( ' Fl )

' 0 a 2
n +1

+ % ( ' Fr )

'0 a 2n +1 er linken )z=. rechten

>ier)ei )e euten ' Fl 5 ' Fr .nter"allhl%te "on . F .

ie Na'imalstellen "on % in

- 140 -

F9r ie Q)ersummen A)schtzung

er

2n S ten ' 0a 2
n +1

)z=.

er

2nE1 S ten

8herung ergi)t sich

ie

% (' F )
F= 1
n

' 0a 2
n

% ( ' Fl )
F= 1

+ % ( ' Fr )

' 0 a 2n+1

A2 A 2 ,as hei@t5 ass ie Folge


n+1

A2 monoton %allen ist.


n

Gir zeigen nun5 arstellen5 essen

ass

ie .nter"alle ann

[
as

A2

n+ 1

0 A2

eine Intervallschachtelung
'0

-entrum

.ntegral

% (' )
a

' un

amit

ie

Flcheninhalts%unktion F e%iniert.

Js ist

A2 A 2 =
n n

[ % ( ' F)
F= 1

% ( ' F) ]

' 0 a 2n

4ei M 0 gege)en. Gegen er gleichm@igen 4tetigkeit "on % gi)t es ein M 0 5 so ass %9r alle ' 5 # [ a0) ] gilt: # ' P % ( # ) % ( ' ) P T &'0 - a( . ' 0 a P 2n

Js gi)t =eiter ein

n0 5 so ass

%9r alle

n n0 .

,a ' F 5 ' F ( F1)

'0 a 2
n

0 F

' 0 a 2n

ist5 %olgt

' F 5 ' F

' 0 a P 5 also 2n

% ( ' F) 5 % ( ' F ) P T &'0 - a( .

- 141 -

F9r ie A)schtzung er ,i%%erenz er Q)er- un Rntersummen ergi)t sich:


2
n

A2 A 2 =
n n

[ % ( ' F)
F= 1 2n

% ( ' F) ] ' 0a 2n

' 0 a 2n

A2 A 2 <
n n

' a
F= 1 0

A 2 A 2 < 2n
n n

' 0a '0 a 2n %9r alle

A2 A 2 P
n n

n n0 .

,amit ist A2 A 2 mit em -entrum z.


n

eine 8ull%olge un

A2

n+ 1

0 A2

eine .nter"allschachtelung

'0

Gir e%inieren nun

as .ntegral urch

% (' )
a

' := z
'0

un

ie Flcheninhalts%unktion

F : /a0 )1 -------M

.7

urch

F (' 0) =

% (' )
a

' %9r

alle ' 0 [a 0) ] . O.e. .

- 142 -

Jigenscha%ten er .ntegral%unktion
,as .ntegral einer stetigen Funktion % : /a0 )1 -------M .7 mit % 0 hat au%grun -usammenhangs mit em Flcheninhalt %olgen e Jigenscha%ten: es

% (' )
a

' = 0 .

% (' )
a

' =

%(')
a

' + % ( ')
c

'

%9r alle

a c ) .

" % ( ')
a

' = " % ( ' )


a

'

%9r alle

" 0 .

.st g : /a0 )1 -------M .7 mit g 0 e)en%alls stetig5 so gilt:


) ) )

% (' )+g (' )


a

' =

% (' )
a

' + g( ')
a

' .

.st % ( ' ) g ( ' ) 5 so gilt:


) )

% (' )
a

'

g( ')
a

'

- 143 -

>auCtsatz er ,i%%erential- un .ntegralrechnung


4ei % : /a0 )1 -------M .7 stetig un

% 0 .
'0

,ann gilt %9r ie Flcheninhalts%unktion &.ntegral%unktion( FL ( ' 0 ) = % ( ' 0 ) %9r alle ' 0 [a 0) ] .

F (' 0) =

% (' )
a

' :

!e"eis: .n Fe em .nter"all [ ' 0 0 ' 0 +h ] hat ie Funktion % eine Ninimal- un eine Na'imalstelle ' un ' 5 so ass gilt: % ( ' ) h F ( '0 +h) F ( ' 0 ) % ( ' ) h % ( ') F ( ' 0 +h ) F ( ' 0 ) % ( ') h lim
h 0 h 0 h 0

Gegen lim % ( ' ) = lim % ( ' ) = % (' 0 ) %olgt

F (' 0 +h ) F ( '0 ) = % ( ' 0) . h

O.e. . Definition: Jine Funktion F : /a0 )1 -------M .7 hei@t Stammfunktion er stetigen Funktion % : /a0 )1 -------M .7 mit % 0 5 %alls FL ( ' ) = % ( ' ) %9r alle ' [ a 0) ] .

Folgerung (: Falls F 4tamm%unktion "on % ist5 sin auch alle Funktionen FEc mit einer )elie)igen !onstanten c aus .7 4tamm%unktionen. 4in umgekehrt F1 un F2 4tamm%unktionen "on %5 so gilt & F 1 - F2 (U $ F1U - F2 U $ % S % $ 05 as hei@t F1 - F2 $ konstant $ c un F1 $ F2 Ec .

- 144 -

Folgerung ):
'2

Gill man nun %9r eine stetige Funktion %

as .ntegral

% (' )
'1

' )estimmen5 )raucht

man nicht un)e ingt ie Flcheninhalts%unktion F zu kennen5 son ern es gen9gt5 irgen eine 4tamm%unktion F "on % zu kennen. ,ann gilt nmlich F $ F E c un es %olgt :
'2 '2 '1

% (' )
'1

' =

%(' )
a

'

% ( ')
a

'

= F( ' 2 )F ( ' 1 ) = F( ' 2 )+c F ( ' 1)c = F( ' 2 )F ( ' 1 ) = F( ' )

.'

'2
1

- 145 -

.ntegrier)arkeit stetiger Funktionen

4ei % : /a0 )1 -------M .7 stetig un


'0

% 0 . ,ann

e%iniert man %9r Fe es ' 0 [a 0 ) ]

as .ntegral

% (' )
a '0

'

urch:

'0

% (' )
a

' = ( % )( ' )
a

'

>at % im .nter"all /a0 )1 eine 8ullstelle '8 5 also % ( ' 8) = 0 un % ( ') 0 % ( ') 0 =ir
)

ist

%9r %9r

' [ a 0' 8 ] ' [ ' 8 0) ]

e%iniert:
'8 )

% (' )
a

' =

%(' )
a

'

(% )( ' )
'8

' .

JntsCrechen es =ir % ( ') 0 % ( ') 0 ist:


) '8

e%iniert5 =enn

%9r %9r

' [ a 0' 8 ] ' [ ' 8 0) ]

% (' )
a

' = ( % )( ' )
a

' + %(' )
'8

' .

- 146 -

Folgerung 2 aus em >auCtsatz er ,i%%erential.ntegralrechnung gilt auch %9r allgemeine stetige Funktionen

un

,ie stetige Funktion % : /a0 )1 -------M .7 ha)e im .nter"all /a0 )1 eine 8ullstelle ' 8 un es gelte % ( ') 0 % ( ') 0
)

%9r %9r

' [ a 0' 8 ] ' [ ' 8 0) ] . () ) F (a ) = F (' ) ' = F

,ann ist

% (' )
a

.) a

ist 4tamm%unktion "on %. 5 %9r F

!e"eis:
) '8 )

% (' )
a )

' :=

% (' )
a

'

(% )( ' )
'8

'

% (' )
a

' = FV ( ' 8) FV ( a ) ( F7 ( ) ) F7 ( '8 ) )

>ier)ei sin un -% au%

FV un F7 ie Fe=eiligen Flcheninhalts%unktionen "on % au% [ ' 8 0) ] mit en )ekannten Jigenscha%ten.

[ a0 ' 8]

Nan kann iese Funktionen nehmen un sie stetig un 4tamm%unktion F "on % au% [ a0) ] zusammensetzen:

i%%erenzier)ar zu einer

FV ( ' )
F&'( $

%9r %9r

' [ a 0' 8 ] ' [ a 0' 8 ]

F7 ( ' )+FV ( '8 )

F ist stetig: ,er linksseitige ?renz=ert an er 4telle ' 8 ist FV ( ' 8) . ,er rechtsseitige ?renz=ert an er 4telle ' 8 ist FV ( ' 8) 5 a . F7 ( '8 ) = 0 .st.

- 147 -

F ist i%%erenzier)ar mit F9r

FL ( ' ) = % ( ' ) :

' ' 8 ist

FL ( ' ) = FV L ( ' ) = % ( ' ) )z=. FL ( ' ) = F7 L ( ' ) = % ( ' ) '8 '8


ist ist

,er linksseitige ?renz=ert )ei ,er rechtsseitige ?renz=ert )ei

FL ( ' 8) = % ( ' 8) = 0 . FL ( ' 8) = F7 L ( ' 8) = % ( '8 ) = 0 .


as .ntegral kann Fetzt

,ie Funktion F ist eine 4tamm%unktion "on % au% /a0)15 un geschrie)en =er en als
)

% (' )
a )

' = FV ( ' 8) FV ( a ) ( F7 ( ) )F7 ( ' 8) )

% (' )
a )

' = FV ( ' 8) FV ( a ) F7 ( ) ) + F7 ( ' 8 )

% (' )
a )

' = F ( '8 ) F ( a ) F7 ( ) ) + F7 ( '8 )

% (' )
a

' = F () ) F (a )

,ie letzte ?leichung %olgt =egen F7 ( '8 ) = 0 .

F ( )) = F7 ( )) + FV ( ' 8) = F7 ( ) ) + F ( ' 8 ) un

.st nun F irgen eine 4tamm%unktion "on %5 unterschei et sich iese "on F nur urch eine !onstante c un es %olgt:
)

% (' )
a )

' = F () ) F (a )

% (' )
a )

' = F ( ) )+c F ( a )c

% (' )
a )

' = F ( ) )+c (F ( a)+c )

% (' )
a

(' ) ' = F () ) F (a ) = F

.) a
O.e. . - 14* -

Folgerung:
,ie Jigenscha%ten erhalten: er .ntegral%unktion )lei)en urch ie allgemein ,e%inition es .ntegrals

% (' )
a

' = 0 .

% (' )
a

' =

%(')
a c

' + % ( ')
c

'

%9r alle

a c ) .

-usatz:
a a a c

0 =

%(')
a

' =

%(' )
a

' + % ( ')
c

'

% ( ')
c

' = % ( ' )
a

'

" % ( ')
a

' = " % ( ' )


a

'

%9r alle

" 0 .

% (' )+g (' )


a

' =

% (' )
a

' + g( ')
a

' .

.st % ( ' ) g ( ' ) 5 so gilt:


) )

% (' )
a

'

g( ')
a

'

- 14; -

3e=eis einiger Jigenscha%ten es .ntegrals


!ehau*tung: ,ie stetige Funktion % : /a0 )1 -------M .7 ha)e im .nter"all /a0 )1 eine 8ullstelle ' 8 un es gelte % ( ') 0 % ( ') 0
)

%9r %9r

' [ a 0' 8 ] ' [ ' 8 0) ] .


c )

,ann ist

% (' )
a

' =

%(' )
a

' + % ( ')
c

'

%9r alle

a c ) .

!e"eis: 1. Fall:
)

a c '8
'8 )

% (' )
a )

' =

%(')
a c

'

(% )( ' )
'8 '8

'
)

% (' )
a )

' =

%(')
a c

' + % ( ')
c )

'

(% )(' )
'8

'

% (' )
a

' =

%(')
a

' + % ( ')
c

'

2. Fall:
)

' 8 c )
'8 )

% (' )
a )

' =

%(' )
a '8

'

(% )( ' )
'8

'
)

% (' )
a )

' =

%(' )
a '8

'

( % )( ' )
'8

' + (% )( ' )
c )

'

% (' )
a )

' =

%(' )
a c

'

(% )( ' )
'8 )

'

(% )(' )
c

'

% (' )
a )

' =

%(' )
a c

'

(% )( ' )
c )

'

% (' )
a

' =

%(' )
a

' + % ( ')
c

' - 150 -

!ehau*tung: 4eien % 5 g : /a0 )1 -------M .7 stetige Funktionen. ,ann gilt:


) ) )

% (' )+g (' )


a

' =

% (' )
a

' + g( ')
a

' .

!e"eis:
)

% (' )+g (' )


a )

' = ( F+? )( )) ( F +? )(a ) ' = F ( ) ) + ? ( ) ) F ( a ) ? ( a) ' = F ( ) ) F ( a ) + ? ( ) )? ( a)


) )

% (' )+g (' )


a )

% (' )+g (' )


a )

% (' )+g (' )


a

' =

% (' )
a

' =

g( ')
a

'

!ehau*tung: 4eien % 5 g : /a0 )1 -------M .7 stetige Funktionen un


) )

% g . ,ann gilt:

% (' )
a

'

g( ')
a

' .

!e"eis: 4eien '% P 'g ie 8ullstellen "on % un g un zum 3eisCiel er Korzeichen=echsel Fe=eils ET- . ,ann gilt au% en .nter"allen Folgen es:
'% '%

[ a0 ' % ]

% (' )
a 'g

'

g( ')
a 'g

'
'g

[ ' % 0 ' g]

% (' )
'% 'g

' =

(% )(' )
'% 'g

'

g( ')
'%

'

(% )( ' )
'%

'

(g )(' )
'% 'g '%

' '

[ ' g 0' ) ]

'g

(% )( ' )
'% 'g

' (g )( ' )
'g

% (' )
'% )

'

g( ')
'% )

'

Also %olgt:

% (' )
a

'

g( ')
a

'

- 151 -

Nittel=ertsatz er .ntegralrechnung
4ei % : /a0 )1 -------M .7 stetig. ,ann gi)t es ein
)

[a 0 ) ] 5 so ass

% ( ')
a

' = % ()( )a )

!e"eis: ,a % au% em komCakten .nter"all stetig ist5 =er en Ninimum m un angenommen5 un es %olgt =egen er Nonotonie es .ntegrals
) ) )

Na'imum N

'

% ( ')
a )

'

'

m ( ) a )
)

% ( ')
a

' N ( ) a )

% ( ')
m
a

' N [a 0 ) ] mit

( ) a)

8ach em -=ischen=ertsatz gi)t es ein


)

% (' )
a

' = % ()

( ) a )
)

% (' )
a

' = % ()( ) a)

O.e. .

- 152 -

+roduktregel
4eien
)

% 5 g : /a0 )1 -------M .7 stetige un

i%%erenzier)are Funktionen. ,ann gilt:

% L ( ' ) g (' )
a

' = % ( ' ) g( ' )

.) a

% ( ' ) gL (' )
a

'

!e"eis:
)

( %g ) L ( ' )
a )

' = % ( ' ) g (' )

.) a
' = % ( ' ) g (' )

% L( ') g( ')
a )

+ % ( ') g L( ')
)

.) a .) a
'

% L( ') g ( ') + % ( ') g L( ')


a ) a

' = % ( ' ) g (' )


)

) % L ( ' ) g ( ' ) = % ( ' ) g( ' ) a

% ( ' ) g L (' )
a

Substitutionsregel
4ei % : /A0 31 -------M .7 stetig un 2 : /a0 )1 i%%erenzier)are A))il ung mit 2 L > 0 . ,ann gilt:
3 )

-------M

/A0 31

eine )iFekti"e

% ( #)
A

# =

(F 2)( ' ) 2 L ( ' )


a

'

!e"eis:
3

% (# )
A 3

# = F () ) F (A )

% (# )
A 3

# = F ( 2 ( ))) F ( 2 ( a ))

% (# )
A 3

# = ( F 2 )( ) ) ( F 2 )( a )
)

% (# )
A

# =

(F 2 )( ' ) 2 L ( ' )
a

'

- 153 -

Das könnte Ihnen auch gefallen