Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Indicem formarum,
paravit et edidit
die XVII mensis Iunii MMXX
F 8 f
emendavit et auxit
www.latinisator.ch
www.latinisator.ch
Inhaltsverzeichnis
1 Deklination: Substantive und Adjektive 4
1.1 a/o-Deklination: Substantive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
1.2 a/o-Deklination: Adjektive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2 Deklination: Pronomina 6
2.1 Possessivpronomina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2.2 Demonstrativpronomina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2.3 Relativpronomen: qui, quae, quod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2.4 Interrogativpronomina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.4.1 quis? quid? (wer? was? – substantivisch) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.4.2 qui? quae? quod? (welcher? welche? welches? – adjektivisch) . . . . . . . . . . . . . 7
3 Numeralia: Zahlwörter 8
3.1 Übersicht über die Zahlwörter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
3.2 Wissenswertes zur Schreibweise . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
3.2.1 Schreibweise mit Apostrophus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
3.2.2 Schreibweise mit Vinculum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
3.2.3 Schreibweise mit Rahmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
www.latinisator.ch
1 Deklination: Substantive und Adjektive
Der Dativ wird erst in Kapitel sieben eingeführt. Der Vollständigkeit halber werden hier in allen Deklinati-
onstabellen bereits alle Formen aufgeführt.
Auch einige Substantive, die auf -(e)r enden, gehören zur o-Deklination:
m (maskulin) m (maskulin)
Nom. Sg. puer liber
Gen. pueri libri
Dat. puero libro
Akk. puerum librum
Abl. puero libro
Nom. Pl. pueri libri
Gen. puerorum librorum
Dat. pueris libris
Akk. pueros libros
Abl. pueris libris
Beispiele:
www.latinisator.ch
1 Das Plurale tantum («nur Plural») kennnen wir auch aus modernen Sprachen: Alpen, Eltern, Ferien, Leute, Pommes, Kutteln,
Cornflakes, Frutti di Mare, Jeans, Vereinigte Staaten, scissors, glasses, trousers, shorts, les toilettes, les dégâts, les échecs etc.
4
1.2 a/o-Deklination: Adjektive
m (maskulin) f (feminin) n (neutrum)
Nom. Sg. laetus laeta laetum
Gen. laeti laetae laeti
Dat. laeto laetae laeto
Akk. laetum laetam laetum
Abl. laeto laetā laeto
Nom. Pl. laeti laetae laeta
Gen. laetorum laetarum laetorum
Dat. laetis laetis laetis
Akk. laetos laetas laeta
Abl. laetis laetis laetis
Einige Adjektive, die im Nom.Sg.m. auf -(e)r enden, gehören auch zur a/o-Deklination:
miser, misera, miserum (unglücklich, elend); pulcher, pulchra, pulchrum (schön).
www.latinisator.ch 5
2 Deklination: Pronomina
2.1 Possessivpronomina
Die Fälle der Possessivpronomina (besitzanzeigenden Fürwörter) meus, -a, -um (mein), tuus, -a, -um
(dein), suus, -a, -um (sein, reflexiv!), noster, -tra, -trum (unser), vester, -tra, -trum (euer) werden nach
der a/o-Deklination gebildet. Das nicht reflexive Pronomen der 3. Person wird umschrieben durch eius,
eorum, earum, eorum.
2.2 Demonstrativpronomina
is, ea, id (dieser, diese, dieses; «er, sie, es»)
m (maskulin) f (feminin) n (neutrum)
Nom. Sg. is ea id
Gen. eius eius eius
Dat. ei ei ei
Akk. eum eam id
Abl. eo eā eo
Nom. Pl. ei (ii) eae ea
Gen. eorum earum eorum
Dat. eis (iis) eis (iis) eis (iis)
Akk. eos eas ea
Abl. eis (iis) eis (iis) eis (iis)
Verwendung:
• als Demonstrativpronomen: Iulius urbem Romam videt. Iulius eam urbem videt.
• als Personalpronomen der 3. Person: Iulius Aemiliam amat. Etiam pueri eam amant.
• als Possessivpronomen der 3. Person: Iulius sacculum suum sumit 6= Iulius sacculum eius sumit.2
www.latinisator.ch
2 vgl. Enchiridion, Kap. 4
6
2.4 Interrogativpronomina
2.4.1 quis? quid? (wer? was? – substantivisch)
m (maskulin) f (feminin) n (neutrum)
Nom. quis? quis? quid?
Gen. cuius? cuius? cuius?
Dat. cui? cui? cui?
Akk. quem? quem? quid?
Abl. a quo? a quo? a quo?
Beispielsätze:
Substantivisch Adjektivisch
Qui vir cantat?
Quis cantat?
Quae femina cantat?
Quid notum est? Quod factum notum est?
www.latinisator.ch 7
3 Numeralia: Zahlwörter
3.1 Übersicht über die Zahlwörter
Zahlzeichen Cardinalia (Grundzahlen) Ordinalia (Ordnungszahlen)
1 I unus, una, unum primus, -a, -um
2 II duo, duae, duo secundus, -a, -um od. alter, -era, -erum
3 III tres, tres, tria tertius, -a, -um
4 IV quattuor quartus (etc.)
5 V quinque quintus
6 VI sex sextus
7 VII septem septimus
8 VIII octo octavus
9 IX novem nonus
10 X decem decimus
11 XI undecim undecimus
12 XII duodecim duodecimus
13 XIII tredecim tertius decimus
14 XIV quattuordecim quartus decimus
15 XV quindecim quintus decimus
16 XVI sedecim sextus decimus
17 XVII septendecim septimus decimus
18 XVIII duodeviginti duodevicesimus
19 XIX undeviginti undevicesimus
20 XX viginti vicesimus
21 XXI unus et viginti (viginti unus) unus et vicesimus (vicesimus primus)
22 XXII duo et viginti (viginti duo) duo et vicesimus (vicesimus alter)
23 XXIII tres et viginti (viginti tres) tres et vicesimus (vicesimus tertius)
24 XXIV quattuor et viginti (viginti quattuor) quattuor vicesimus (vicesimus quartus)
25 XXV quinque et viginti (viginti quinque) quinque et vicesimus (vicesimus quintus)
26 XXVI sex et viginti (viginti sex) sex et vicesimus (vicesimus sextus)
27 XXVII septem et viginti (viginti septem) septem et vicesimus (vicesimus septimus)
28 XXVIII duodetriginta duodetricesimus (vicesimus octavus)
29 XXIX undetriginta undetricesimus (vicesimus nonus)
30 XXX triginta tricesimus
40 XL quadraginta quadragesimus
50 L quinquaginta quinquagesimus
60 LX sexaginta sexagesimus
70 LXX septuaginta septuagesimus
80 LXXX octoginta octogesimus
90 XC nonaginta nonagesimus
100 C centum centesimus
200 CC ducenti, -ae, -a ducentesimus
300 CCC trecenti trecentesimus
400 CD quadringenti quadringentesimus
500 D quingenti quingentesimus
600 DC sescenti sescentesimus
700 DCC septingenti septingesimus
800 DCCC octingenti octingentesimus
900 CM und DCCCC nongenti nongentesimus
1’000 M und CI C mille millesimus
2’000 MM duo milia bis millesimus
3’000 MMM = III tria milia ter millesimus
10’000 X decem milia decies millesimus
20’000 XX viginti milia vicies millesimus
100’000 C centum milia centies millesimus
200’000 CC ducenta milia ducenties millesimus
1’000’000 X decies centena milia decies centies millesimus
www.latinisator.ch 8
3.2 Wissenswertes zur Schreibweise
3.2.1 Schreibweise mit Apostrophus
Der römische Apostrophus, ein Zeichen, das aussieht wie eine schliessende Klammer oder ein an der
Vertikalen gespiegeltes C (C), leitet sich, wie auch andere römische Ziffern, aus chalkidisch-griechischen
Zahlzeichen ab. Das ursprüngliche Zeichen für 1’000, das Phi (Φ), kann als eine Zusammensetzung von
einem C, einem I und einem Apostrophus angesehen werden: CI C. Durch das Hinzufügen weiterer Bögen
(oder C und Apostrophi) wurde der Wert jeweils verzehnfacht.
1’000 = CI C
10’000 = CCI C C
100’000 = CCCI C C C
2’000 = II
10’000 = X
100’000 = C
200’000 = CC
1’000’000 = M
1’000’000 = X
10’000’000 = C
100’000’000 = M
www.latinisator.ch 9
4 Konjugation: die bisher gelernten Formen
Bisher wurde im Lehrbuch nur der Indikativ Präsens (Aktiv und Passiv) der 3. Person Singular (-t und
-tur) und Plural (-nt und -ntur) verwendet, dazu der Imperativ. Der Übersicht halber werden hier alle
Personen aufgeführt.3
3 Im Verlauf des Lehrbuches werden weitere Verben, Tempora und Modi in folgender Reihe eingeführt: Kap. 10: posse – Kap. 12:
ferre – Kap. 16: Deponentien, insbes. fieri – Kap. 19: Imperfekt (Aktiv und Passiv) – Kap. 20: Futur I (Aktiv und Passiv). – Kap. 21:
www.latinisator.ch
Perfekt (Aktiv und Passiv) – Kap. 24: Plusquamperfekt (Aktiv und Passiv) – Kap. 27: Konjunktiv Präsens (Aktiv und Passiv) – Kap.
28: Konjunktiv Imperfekt (Aktiv und Passiv) – Kap. 30: Futur II (Aktiv und Passiv) – Kap. 31: odisse – Kap. 32 Konjunktiv Perfekt
(Aktiv und Passiv) – Kap. 33 Konjunktiv Plusquamperfekt (Aktiv und Passiv).
10