Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
kiTxvaris Sedgena
kiTxva
kiTxvis Sinaarsi
faqtobrivi kiTxva
kiTxvebi subieqturi gamocdilebis Sesaxeb
kiTxvebis tipebi
daxuruli da Ria kiTxvebi
SemTxveviTi kiTxvebi
kiTxvis formati
reitingi
matriculi kiTxvari
semantikuri diferenciali
CamoTvla
kiTxvebis Tanmimdevroba
Zabrisebri Tanmimdevroba
amobrunebuli Zabrisebri Tanmimdevroba
gadaxris acileba: `maxeebi~ kiTxvaris konstruqciaSi
formulireba
pasuxTa wyeba
mimaniSnebeli kiTxvebi
muqaris Semcveli kiTxvebi
ormagi mniSvnelobis kiTxvebi
Tavfurceli
instruqciebi
kiTxvaris Sedgena: SemTxvevis Seswavla
354
a
m TavSi Cven yuradRebas gavamaxvilebT kiTxvarze, rogorc gamok
iTxvis mTavar instrumentze. daviwyebT yvela kiTxvaris safuZv
lis, kiTxvis ganxilviT. Semdeg mimovixilavT kiTxvis Sinaarss; ganvasx
vavebT daxuruli, Ria da SemTxveviTi tipis kiTxvebs; gavaanalizebT
maT formatsa da mimdevrobas. Semdeg SevexebiT SesaZlo gadaxras kiTx
vebis formulirebaSi, aseve miamniSnebel, ormagi mniSvnelobisa da
muqaris Semcvel kiTxvebs. dabolos, mniSvnelovan miTiTebebs mogcemT
rogorc kiTxvaris Tanxmleb TavfurcelTan, aseve kiTxvarSi Semaval
instruqciebTan dakavSirebiT.
1. John Kifner, “ Pollster Finds Errors on Holocaust Doubts,” New York Times, May 20, 1994: A12.
III nawili monacemTa Segroveba 355
kiTxva
yvela kiTxvaris safuZveli aris kiTxva. kiTxvarma kvlevis mizne
bi unda Camoayalibos specifikur kiTxvebad; pasuxebi aseT kiTxvebze
unda gvaZlevdes monacemebs hipoTezis Sesamowmeblad. kiTxva mamo
tivirebeli faqtori unda iyos respondentisaTvis, raTa man mogvces
CvenTvis saWiro saZiebeli informacia. mTavari sakiTxi kiTxvebis
formulirebaSi aris maTi Sinaarsi, struqtura, formati da Tanmim
devroba.
kiTxvis Sinaarsi
gamokiTxvaSi Sesuli kiTxvebi exeba faqtebs, mosazrebebs, atti
tudebs, respondentTa motivaciasa da maTi gacnobierebulobis do
nes konkretul TemasTan mimarTebaSi. Tumca SesaZlebelia kiTxvebis
umetesobis klasificireba or zogad kategoriad: faqtobrivi kiTx
vebi da kiTxvebi subieqturi gamocdilebis Sesaxeb.
faqtobrivi kiTxva
faqtobrivi kiTxva isea agebuli, rom mogvces obieqturi infor
macia respondentisagan misi beqgraundis, garemos, Cveulebebisa
da a.S. Sesaxeb. faqtobrivi kiTxvis yvelaze gavrcelebuli tipia
beqgraundTan dakavSirebuli kiTxvebi _ maT vsvamT im informaciis
misaRebad, romlis gamoyeneba SesaZlebeli iqneba respondentebis
klasifikaciisaTvis. beqgraund kiTxvebi iseT sakiTxebs moicavs, ro
goricaa sqesi, asaki, ojaxuri mdgomareoba, ganaTleba an Semosavali.
aseTi klasifikacia Tavis mxriv, SeiZleba gvexmarebodes qcevisa da at
titudebis gansxvavebaTa axsnaSi. qvemoT moyvanilia aseTi tipis kiTx
vis magaliTi:
1. ar floben informacias.
2. ver ixseneben informacias.
3. ver igeben kiTxvas.
4. uars acxadeben pasuxze.
2. Floyd J. Fowler, Jr., Survey Research Methods ( Newbury Park, Calif.: Sage, 1989), p 91.
3. Royce Singleton, Jr., Bruce C.Straits, Margaret M.Straits, and Ronald J.McAllister, Approaches to Social
Research ( Oxford: Oxford University Press, 1988), p. 272.
III nawili monacemTa Segroveba 357
1. diax.
2. ara.
3. ar vici.
4. uars vambob pasuxze.
kiTxvebis tipebi
kiTxvebis Sinaarsi mxolod erTi mniSvnelovani aspeqtia gamokiTx
vis kiTxvaris SedgenaSi. mkvlevarma aseve unda gaiTvaliswinos kiTx
vebis struqtura da pasuxTa kategoriis formati. ganvixilavT kiTx
vebis struqturis sam tips: daxurul, Ria da SemTxveviT kiTxvebs.
4. Rita J. Simon and Jean M. Landis, “Report: Women’s and Men’s Attitudes about a Woman’s Place and Role,
“ Public Opinion Quarterly, 53 (1989): 265-276.
360
5. Paul F. Lazarsfeld, “ The Controversy over Detailed Interviews: An Offer for Negotiations, “ Public Opinion
Quarterly, 8 (1944): 38-60.
III nawili monacemTa Segroveba 361
SemTxveviTi kiTxvebi
xSirad kiTxvebi, romlebic relevanturia zogierTi respondentis
mimarT, SeiZleba relevanturi iyos sxvebis mimarT. magaliTad, kiTx
va: `aRniSneT yvelaze mniSvnelovani mizezebi, ris gamoc koleji midi
xarT~, cxadia, gamodgeba skolis maRali klasebis moswavleTaTvis,
romlebic dasrulebis Semdgom kolejSi apireben swavlis gagrZele
bas. xSirad saWiroa davsvaT kiTxvebi, romlebic mxolod zogierTi re
spondentisTvis iqneba Sesabamisi da ara yvelasTvis. zogierTi kiTxva
SeiZleba relevanturi iyos mxolod qalebisaTvis da ara mamakacebi
saTvis. zogierTi kiTxva gamoyenebadi iqneba mxolod TviT-dasaqme
bulTaTvis da a.S.
SemTxveviTi anu specialuri daxuruli kiTxva, gamoiyeneba mxol
od respondentTa subjgufTan. mkvlevari kiTxvis relevanturobas am
subjgufTan mimarTebaSi sazRvravs yvela respondentisaTvis winms
wrebi gasafiltri kiTxvis dasmiT. magaliTad, axali ambebis gamok
iTxvaSi gasafiltri kiTxva SeiZleba iyos: `regularulad ecnobiT
Tu ara axal ambebs gazeTebSi?~ SemTxveviTi kiTxva ki SeiZleba iyos:
`ra iyo movlena, romlis Sesaxebac ukanasknelad waikiTxeT? (aRwereT
mokled)~. meore kiTxvis relevanturoba respondentTan SemTxveviTia
da ganisazRvreba misi pasuxiT gasafiltr kiTxvaze. SemTxveviTi kiTx
va relevanturi iqneba mxolod im respondentebisaTvis, romelTac
gasafiltr kiTxvaze upasuxes `diax~.
amdenad, pasuxTa kategoriebi gasafiltr kiTxvaze aseTi iqneba: 1.
diax (upasuxeT Semdeg kiTxvas); 2. ara (gamotoveT mesame kiTxva/gada
diT meoTxe kiTxvaze ).
sxvadasxvagvaria gasafiltri da SemTxveviTi kiTxvebis forma
ti. erTi alternativaa gasafiltri kiTxvebis SemTxevevaSi pasuxTa
TiToeul kategoriaSi instruqciebis dawera. meore gavrcelebuli
formatia isrebis gamoyeneba, raTa mivceT respondentebs direqti
va: gamotovon Semdegi kiTxva, Tu upasuxon mas, rogorc es Semdeg ma
galiTSic Cans:
1. diax
2. ara
1. kompania daixura
2. gamaTavisufles an damiqiraves
3. muSaoba Sewyda, samuSao sezonuri iyo
4. Cemi nebiT wamovedi
5. damawinaures; gadamiyvanes
6. sxva
danarTi 11.1
SemTxveviTi kiTxva
diax
}
ara
ar vici gadadiT 25-e kiTxvaze
Seusabamoa
364
kiTxvebis formati
mkvlevrebi iyeneben ramdenime gavrcelebul meTods, raTa Ca
moayalibon pasuxTa kategoriebi daxuruli kiTxvarisaTvis. zogad
formatSi warmodgenilia yvela SesaZlo pasuxi, raTa respondenteb
ma airCion Sesabamisi kategoria. respondentebs SeuZliaT Semoxazon
an daweron pasuxis nomeri, aRniSnon ujra an blanki, rogorc aq aris
naCvenebi:
reitingi
erT-erTi yvelaze gavrcelebuli formati kiTxvebisaTvis so
cialur mecnierebaTa gamokiTxvebSi aris reitingis skala. mkvlevrebi
reitingis skalas iyeneben maSin, roca respondentebs sTxoven msjeloba
awarmoon iseTi Tanmimdevruli kategoriebis terminebSi, rogoricaa:
`savsebiT veTanxmebi~, `sasurvelia~, an `Zalian xSirad~. magaliTad:
1. savsebiT veTanxmebi
2. veTanxmebi
3. nawilobriv veTanxmebi da nawilobriv ar veTanxmebi
4. ar veTanxmebi
5. sruliad ar veTanxmebi
matriculi kiTxvari
matriculi kiTxva aris reitingis ramdenime kiTxvis dalagebis
meTodi _ kiTxvebisa, romelTac pasuxebis erTnairi kategoriebi
(mniSvnelobebi) aqvT. qvemoT moyvanilia magaliTi:
I I I I
savsebiT veTanxmebi gaaCnia ar sruliad ar
veTanxmebi veTanxmebi veTanxmebi
Cemi saarCevno
ufleba maZlevs
mTel im Zalau
flebas, rac msurs
rom mqondes sax
elmwifo marTvis
saqmeebSi.
me rom viCivlo
qalaqis organoSi,
isini albaT
yvelafers
gamoasworeben
xandaxan msurs,
rom saxelmwifom
meti yuradReba
miaqcios imas,
rasac vfiqrob
6. Norman M. Bradburn and Seymour Sudman, Improving Interview Method and Questionnaire Design ( San
Fracisco: Jossey-Bass, 1974), pp. 152-162.
III nawili monacemTa Segroveba 367
semantikuri diferenciali
kargi cudi
patiosani upatiosno
efeqturi araefeqturi
Rrma zerele
aqtiuri pasiuri
7. David R.Heise, “The Semantic Differential and Attitude Research,” in Attitude Measurement, ed. Gene
F.Summers ( Skokie, III.: Rand McNally, 1970),p.235.
8. David Nachmias and David H.Rosenbloom, Bureaucratic Culture: Citizens and Administrators in Israel ( New
York: St.Martin’s Press, 1978), pp.110-115.
368
CamoTvla
kiTxvebis Tanmimdevroba
mas Semdeg, rac mkvlevari gansazRvravs kiTxvis formats, man unda
ganixilos wesi, romliTac kiTxvebi ganlagdeba kiTxvarSi. mkvlevreb
ma daadgines kiTxvebis Tanmimdevrobis ori zogadi paterni, romlebic
yvelaze adekvaturia respondentTa TanamSromlobis motivirebisaTvis:
Zabrisebri Tanmimdevroba da amobrunebuli Zabrisebri Tanmimdevroba.
Zabrisebri Tanmimdevroba
Zabrisebr TanmimdevrobaSi yoveli momdevno kiTxva dakavSire
bulia wina kiTxvasTan da sul ufro konkretuli xdeba. magaliTad,
Tu Tqven dainteresebuli xarT daadginoT, rogor aris politikuri,
ekonomikuri da socialuri problemebis mimarT respondentTa Sexed
ulebebi dakavSirebuli im gazeTebTan, romelTac isini kiTxuloben,
SeiZleba gsurdeT, rom icodeT, ra movlenebs Tvlian respondentebi
problemebad, ra aris TiToeuli problemis aRqmuli fardobiTi mniSvn
eloba, ra odenobiT informacias floben isini TemasTan dakavSirebiT,
ra aris maTi informaciis wyaro da axdens Tu ara konkretuli gazeTebi
gavlenas problemisadmi maT midgomaze. qvemoT moyvanili kiTxvebi Za
brisebri mimdevrobisaa:
9. Raymond L. Gorden, Interviewing: Strategy, Techniques, and Tactics, 3d. ed. ( Homewood, III.: Dorsey,
1980) pp. 415-416.
370
10. Ibid.
11. Ibid
III nawili monacemTa Segroveba 371
ojaxuri warmomavloba
aqtivobebSi lideroba
lamazi manqana
maRali qulebi, sapatio siaSi yofna
aTleturoba
popularuloba
12. Roger Tourangeau, Kenneth A.Rasisnki, Norman M.Bradburn, and Roy D’Andrade, “ Carryover Effects in
Attitude Surveys, “ Public Opinion Quarterly, 53 (1989): 495-524.
13. William A. Belson, “The Effects of Reversing the Presentation Order on Verbal Rating Scales,” Journal of
Advertising Research, 6:4 (1966): 30-37.
372
formulireba
kiTxva ise unda iyos formulirebuli, rom respondentma igi
erTmniSvnelovnad gaigos. magaliTad, mkvlevris leqsikoni SeiZle
ba moicavdes iseT sityvas, rogoricaa sinTezireba, rac SeiZleba
gaugebari aRmoCndes sxva adamianebisaTvis. Tu respondentebi yvela
fenasa da pozicias, interviuerma iseTi sityvebi unda gamoiyenos,
romlebic gasagebi iqneba Cveulebrivi meeqvse klaselisTvisac. gar
da amisa, mkvlevrebma Tavi unda aaridon an SezRudon sityvebi, rom
lebic Riaa interpretaciisaTvis. magaliTad, kiTxva: `xarT Tu ara
liberali?~Zalian zogadia. Tqven SeiZleba exebodeT respondentis
ganaTlebas, politikas, profesias an sqesobriv cxovrebas.
magram kiTxva `miiCnevT Tu ara Tavs liberalad? vgulisxmob poli
tikur WrilSi~ _ respondents afiqrebinebs gamoiyenos politikuri
CarCo daskvnisaTvis kiTxvaze pasuxis gasacemad. TiToeuli kiTxva ise
14. Edwin H. Carpenter and Larry G.Blackwood, “The Effects of Question Position on Responses to Attitudinal
Questions,” Rural Sociology, 44 (1979):56-72.
III nawili monacemTa Segroveba 373
pasuxebi
pasuxebi aris tendencia upasuxo specifikuri mimarTulebis yve
la kiTxvas maTi Sinaarsis miuxedavad.15 es problema SeiZleba wamoi
Wras, rodesac kiTxvebi warmodgenilia erTad erTi da imave pasuxebis
formatiT, gansakuTrebiT maSin, rodesac kiTxvebi erTsa da imave
Temas exeba. magaliTad, Tu kiTxvebi asaxavs proattituds abortTan
mimarTebaSi, abortis mowinaaRmdege respondentebma SeiZleba erTi
da igive pasuxi aRniSnon (vTqvaT, `savsebiT veTanxmebi~an `sruliad
ar veTanxmebi~) mxolod imitom, maTi azriT, yvela es kategoria abor
tisadmi protests gamoxatavs. mkvlevrebs pasuxebi Seqmnis Tavidan
acuileba SeuZliaT imiT, rom cvalon kiTxvebis formati, vTqvaT, pa
suxTa kategoriebis SecvliT TiToeul kiTxvaSi an erT TemasTan da
kavSirebuli kiTxvebis ganawilebiT mTel kiTxvarSi, nacvlad imisa,
rom isini erT adgilas iyos Tavmoyrili.
mimaniSnebeli kiTxvebi
mimaniSnebelia kiTxva, romelic isea Camoyalibebuli, rom respon
dents eCveneba, TiTqos mkvlevari garkveul pasuxs moelis. kiTxva, ro
melic Sedgenilia imisaTvis, rom daadginos zogadi attitudi lega
lur abortTan mimarTebaSi, ase SeiZleba JRerdes: `eTanxmebiT Tu ara
legalur aborts?~igive mimaniSnebeli kiTxva ki SeiZleba iyos aseTi:
`Tqven ar ityviT, rom legaluri abortis momxre xarT, xom asea?~ miman
iSnebeli kiTxvis ufro SeumCneveli da moqnili forma mimarTulebis
mimcemi kiTxvisa, SeiZleba aseTi iyos: `SegiZliaT TqvaT, rom Tqven ar
eTanxmebiT legalur aborts?~es ukanaskneli kiTxva ufro uadvilebs
respondents Tqvas `diax~, vidre `ara~, vinaidan adamianebis umravle
soba Tavs ufro komfortulad grZnobs, roca eTanxmeba kiTxvas, vidre
maSin, roca ewinaaRmdegeba interviuers.
respondentebi aseve ufro metad eTanxmebian debulebebs, rom
lebic mxars uWeren aRiarebul normebs, anu aRqmulia, rogorc so
cialurad sasurveli. respondentebi iSviaTad adastureben deb
ulebebs, romlebic socialurad arasasurvel qcevas an attitudebs
15. Kenneth D. Bailey, Methods of Social Research ( New York: Free Press, 1987), p.133.
374
16. Kenneth A. Radinski, “The Effect of Question Wording on Public Support for Governmetn Spending, “
Public Opinion Quarterly, 53 (1989): 388-394.
17. Jeff Faux, “ Hey, Big Spender.” The Nation, 31 Oct, 1994:480.
18. Robert I. Kahn and Charles F.Cannell, The Dynamics of Interviewing ( New York: Wiley , 1957), p. 129.
III nawili monacemTa Segroveba 375
19. Norman M.Bradburn, Sudman, Ed Blair, and Carol Stocking, “ Question Threat and Response Bias,” Public
Opinion Quarterly, 42 (1978) 221-222.
20. Ibid., pp. 221-234.
21. Bradburn and Sudman , Improving Interview Method and Questionnaire Design, p. 165.
376
veTanxmebi ar veTanxmebi
gaaCnia sruliad ar veTanxmebi
garemo
ojaxuri Zaladoba
Tavfurceli
mas Semdeg, rac mkvlevari Seadgens kiTxvars, Semdegi safexuri aris
Sesavali mimarTvis (pirovnuli an satelefono interviusTvis) an Tav
furclis (werilobiTi gamokiTxvisaTvis) dawera, raTa respondentebs
auxsnas gamokiTxvis daniSnuleba da miaRwios pasuxebis maRal nixrs.
Tavfurclis Sinaarsi gansakuTrebiT mniSvnelovania werilobiT
gamokiTxvaSi, romlis SemTxvevaSic, kargadaa cnobili, rom rTulia
pasuxebis maRali nixris miRweva, gansakuTrebiT Tu mkvlevars uwevs
ramdenime martiv kiTxvaze metis dasma (ixileT me-10 Tavi).
Tavfurcelma unda daZlios winaaRmdegoba an prejudisi, romelic
SeiZleba respondents hqondes gamokiTxvis winaaRmdeg. man unda: (1)
acnobos respondents sponsori organizaciis Sesaxeb, im adamianebis
Sesaxeb, romlebic kvlevas awarmoeben, (2) ganmartos kvlevis daniS
nuleba, (3) auxsnas maT, ratomaa mniSvnelovani, rom respondentebma
upasuxon kiTxvars da (4) daarwmunos respondenti, rom mis mier mice
muli informacia mkacrad konfidencialuri iqneba.
zogadad, Tavfurceli werilobiTi gamokiTxvisaTvis ufro deta
luri unda iyos, vidre Sesavali winadadeba personaluri intervius
dros. interviuSi interviueri yovelTvis adgilzea, raTa auxsnas re
spondents da daarwmunos igi, rodesac es saWiroa. werilobiTi gamok
iTxvis SemTxvevaSi mxolod Tavfurcelma unda itvirTos mTeli es
misia, amitomaa misi funqcia ase mniSvnelovani.
qvemoT moyvanilia ori magaliTi Tavfurclisa, romlebic gamoy
378
danarTi 11.2
floridaSi Catarebuli werilobiTi
gamokiTvis Tavfurceli
programis operatorebs:
24. Mickey L. Burnim, An Evaluation of the Public Service Employment Projects in Florida Created under Title
VI of the Comprehensive Employment and Training Act of 1973 ( Tallahassee: Florida State University, 1978),
p.164.
III nawili monacemTa Segroveba 379
pativiscemiT,
danarTi 11.3
viskonsinSi Catarebuli werilobiTi
gamokiTxvis Tavfurceli
Zvirfaso megobaro,
pativiscemiT,
25. Richard D. Bingham and James L.Gibson, “ Conditions of Commitment to Civil Liberties.” unpublished (
Milwaukee: Department of Political Science, University of Wisconsin, 1979).
26. Michael T. Matteson, “Type of Transmittal Letter and Questionnaire Color as Two Variables Influencing
Response Rates in a Mail Survey,” Journal of Applied Psychology, 59 (1974): 532-536.
III nawili monacemTa Segroveba 381
instruqciebi
kidev erTi mniSvnelovani sakiTxi, romelic unda gaiTvaliswinon
mkvlevrebma kiTxvaris Sedgenisas, aris TiToeul kiTxvaze an kiTxva
Ta wyebaze darTuli instruqciebi. instruqcia unda erTvodes yvela
kiTxvas, romelic ar aris TviTganmartebiTi. instruqciebi SeiZleba
icvlebodes Zalian martividan, rogoricaa, magaliTad, `SemoxazeT Se
sabamisi kategoria~, ufro kompleqsur miTiTebebamde, romelic xsnis,
rogor movaxdinoT prioritetebis CamoTvla. rodesac interviueri
adgens kiTxvars, instruqciebi, Cveulebriv, misTvis iwereba da, amde
nad, moklea, uxsnis interviuers, ra qnas, rodesac respondenti iZleva
konkretul pasuxs, rodis CaeZios damatebiTi informaciis mosaZie
blad an rogor daazustos konkretuli kiTxva. qvemoT moyvanilia in
terviuerisTvis gankuTvnili instruqciebis magaliTebi:
kerZo piri
qalaqi
olqi
Stati
saxelmwifo
TviTdasaqmebuli
sazogadoeba, anazRaurebis gareSe
sxva (dawereT)
ar vici
1 2 3 4 5 6 7
28. Based on Angus Campbell and Howard Schuman, Racial Attitudes in Fifteen American Cities ( Ann Arbor,
Mich.: Social Science Archive; 1973).
384
danarTi 11.4
urbanuli problemis kvlevis kiTxvari
mxolod ofisSi
interviu
gamoyenebisaTvis
daiwyo:____ sT.
V.2
qalaqis
nomeri V.3
segmentis
nomeri V.9
DULS xazis
nomeri V.10
pirovnebis
nomeri V.10
III nawili monacemTa Segroveba 385
e. dasufTaveba 1 2 3 8
g. aseT maRaziebSi
upativcemulod 1 2 3 4
gepyrobian?
A
a. intervius mTliani
e. 14 wlis asaks gadacilebuli vinme Tu
xangrZlivoba
eswreboda intrevius?
wuTi
(SemoxazeT yvela, vinc eswreboda)
aravin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0
b. respondentis ganwyoba meuRle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1
TanamSromlobisaTvis mSobeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2
14 welze ufrosi asakis . . . . . 3
maRali. . . . .1 sxva naTesavi an megobari. . . . 4
saSualo. . . . 2 sxva (dawereT) . . . . . . . . . . . . . . 5
dabali.. . . . . .3
esmis . . . . . . . . . . 1
saSualod . . . . ..2 TH. interviueris xelmowera:
cudad . . . . . . . . .3
daskvna