Sie sind auf Seite 1von 25

Waltersdorf/Wlodowo

Waltersdorf/Wlodowo Ulrika Gomm

2008

I oktober 2007 kte jag med min pappa och faster tillbaka till Waltersdorf. 62 r hade gtt. Im Oktober 2007 fuhr ich mit meinem Vater und Tante zurck nach Waltersdorf. 62 Jahre sind seit dem vergangen.

1 Minnet av Waltersdorf Die Erinnerung von Waltersdorf 2 Waltersdorf/Wlodowo

Jag var ju inte vuxen d Jag gick i skolan Jag hoppade ver frn frsta klass till tredje Lngst fram var frsta klass Sen kom tvan Sen trean Fyran var en annan klass Jag vet inte hur ttt byarna var Man kom ju aldrig ut ur byarna p den tiden Stigarna Det var d Nu finns dom inte kvar kanske Nu har vargen jmnat ut dom Dom har ju fortfarande gamla tyska vgar kvar Dom byggdes av betong Det har dom fortfarande kvar Huset Mitt i byn Mormor bodde mitt emot mjlkcentralen P den tiden var det inte s mycket traktorer

Ich war ja noch nicht erwachsen Ich bin zur Schule gegangen Ich bin von erste zur dritten Klasse bergesprungen Am anfang war die erste Klasse Dann kam die Zweite Und dann die Dritte Die vierte war eine andere Klasse Ich weiss nicht wie weit es war zwischen den Drfern Man kam ja dann niemals von den Drfern hinaus Die Pfade Das war damals Jetzt sind sie vielleicht nicht mehr da Jetzt hat der Wolf sie ausgeglichen Sie haben ja noch die alte deutschen Wege Die sind aus Beton gebaut Die gibt es immer noch Das Haus In der Mitte des Dorfes Die Oma hat gegenber der Molkerei gewohnt Damals hatte man nicht so viele Traktoren

Mest hstar 30-talet kermark Dr var det en by Sen var marken utanfr Vi hade en ker bredvid Sockerbetor Foderbetor Korna var ute hela sommaren Vi kunde inte dra plogen sjlv Vi var tvungna att ha hstar Han var kllarmstare Han var bonde ocks Det var hennes mark Hennes hus I Wallahai, Ravensruhe Nr han blev pensionr Gick han tillbaka till sitt yrke Jobbade i Wismar Han ville prova hur det kndes igen

Pferde meistens In den dreissiger Jahren Ackerboden Da war es ein Dorf Und dann der Ackerboden draussen Wir hatten ein stck Acker dabei Zuckerrben Futterrben Die Khe waren den ganzen Sommer draussen Wir konnten den Pflug nicht selbe ziehen Wir mussten Pferde haben Er war Oberkellner Er war Bauer auch Aber es war ihr Land Ihres Haus In Wallahai, Ravensruhe Als er Rentner geworden war Ging er zu seinem alten Beruf zurck Hat in Wismar gearbeitet Wollte das Gefhl wieder einmal erleben

Jag vet inte hur mnga r Det vet vl Willi kanske Han var ju hemma Det var en rysk restaurang Dr jobbade han Han var festfixare ocks Nr kejsar Wilhelm II kom till Knigsberg Jag kommer inte ihg riktigt Det var halmtak Mormors ocks Vrat och mormors var bland dom ldre P den tiden Jag tror att det var murat Sen var det vl putsat Stallet var alldeles bredvid Tv hektar Vi hade en stor pl p halva tomten Kllvatten Sen var det utloppet som gick ver grannens tomt Sen rann det ner till sjn

Ich weiss nicht wie viele Jahre Willi weisst es vielleicht Er war ja zu Hause Es war ein russisches Restaurant Da hat er gearbeitet Er war Festveranstalter auch Wenn Kaiser Wilhelm II Knigsberg besuchte Vielleicht erinnere ich mich nicht richtig Es war Strohdach Unser und Omas Haus gehrten zu dem lteren Zu der Zeit Zu den ltesten gehrt Ich glaube das es gemauert war Und dann vermutlich geputzt Der Stall war genau dabei Zwei Hektar Wir hatten auf dem halben Grundstck einen Teich Quellwasser Der berfluss ist zum Nachbar rbergelaufen Und dann zum See hin

10

11

En stor sj Kyrkogrden var mitt i byn Och skolan hade vi bakom Det var nra Hr bodde vi Sen bodde en hr Sen var stora gatan dr Korsningen var hr Sen var stora krogen hr med affren Farsan har jobbat dr ocks tror jag Sen gick vi ner fr backen hr Dr kte vi slde p vintern Willi sger att huset har brunnit upp Jag vet inte Vr damm finns nog kvar Eftersom det r kllvatten Alltid frskt vatten Det kommer nytt vatten hela tiden Underifrn P en brygga kom man ut mitt i

Ein grosser See Der Kirchhof war in der Mitte des Dorfes Und die Schule hatten wir da hinten Es war nahe Hier haben wir gewohnt Dann hat einer da gewohnt Dann war die grosse Strasse da Die Kreuzung war hier Dann war die grosse Kneipe hier mit dem Geschft Vermutlich hat Papa auch da gearbeitet Dann sind wir hier bergab gegangen Da sind wir im Winter Schlitten gefahren Willi sagt das das Haus abgebrannt ist Ich weiss es nicht Unser Teich ist wahrscheinlich noch da Weil es Quellwasser ist Immer frisches Wasser Bestndig neues Von unten Auf einer kleine Brcke ist man zur Mitte gekommen

12

13

Hade det inte varit s hade vi inte hittat Willi Willi lg ju i den Dom hade knuffat ner honom Dom strre grabbarna Han ville ju hnga med dom Han var mindre n dom andra S dom knuffade ner honom S gick dom Sen hittade farsan honom dr D fick dom liv i honom igen Jag vet inte vilken grav det r Det fanns inga stenar sen Det var redan slut p kriget Det var ingen ordning lngre d Det var inte mnga kvar Vi var ju ocks p vg Men d kom morsan hem Hon var vid fronten och hlsade p farsan Sen var vi redan p vg Men sen vnde vi

Whre es nicht so htten wir niemals Willi gefunden Willi lag ja im Wasser Die hatten ihm reingestossen Die grssere Jungen Er wollte mitmachen Er war kleiner als die anderen Also hatten sie ihm reingestossen Dann sind sie weg gegangen Vati hat ihn da gefunden Dann hatten sie ihm ins Leben zurckgebracht Ich weiss nicht welches Grab es ist Es gab keine Steine mehr Der Krieg war schon vorbei Es gab keine Ordnung mehr Es war nur wenige Leute da Wir waren ja auch unterwegs Aber dann ist die Mutti doch heimgekommen Sie war an der Front um meinen Vati zu besuchen Dann waren wir schon unterwegs Aber dann kehrten wir um

14

15

Mormor ville inte flja med oss D vnde vi Vi skulle hmta henne Hela familjen Han var ju soldat Han blev polis Bara fr att han inte ville bli soldat Sen fattades det folk D blev han soldat Han fick komma in 44 och 93 var han fdd Han ville inte g in alls Till slut kom han dit nd Sen blev vi kvar dr Flera mnader Tills dom slngde ut oss Hon dog innan Hon bara dog Hon bara somnade in p natten Hon var vl 76 d Omstndigheterna gr att man dr tidigare

Die Oma wollte nicht mitkommen Dann kehrten wir um Wir wollten sie hohlen Die ganze Familie Er war ja Soldat Er ist Polizist geworden Nur um Soldat nicht zu werden Weil es Leute gefehlt hat Wurde er doch Soldat Er wurde in 44 eingezogen war in 93 geboren Er wollte es berhaupt nicht Doch ist er schliesslich da gekommen Und dann sind wir da geblieben Mehre Monate Bis wir hereausgeworfen wurden Sie starb bis dahin Sie starb ganz einfach Sie ist in der Nacht eingeschlafen Sie war dann 76 Jahre alt glaube ich Wegen der Umstnde stirbt man vorzeitig

16

17

I backen ner dr vi kte slde bodde hon Morsan var inte s mycket fr hundar Katter fanns det Det fanns skogar Dr vi hmtade svamp Farsan tjuvfiskade lite

Sie wohnte am Hang wo wir schlitten fuhren Die Mutti wollte nichts mit Hunde zu tun haben Katzen gab es Wlder gab es Wo wir Pilze suchten Vati hat ab und zu unerlaubtes gefischt

18

19

20

21

Die Russen haben Anbruch gemacht und Fahrrder geklaut Ich habe ein Fahrrad gehabt Die ich fahre ohne zu steuern Wie die Kinder immer machen Dann haben sie mit mir Fahrrad getauscht Dann haben sie geglaubt das geht selbe Hier war doch des Grab Hier knnen wir hingehen Die Oma ist doch hier begraben Det hr var vran skola Nu r det vl folk som bor i den skulle jag tro Sie haben die Fenster gendert Hier war unsere Schule Wo war unser Haus Kom Wir gehen hin da Was ist mit der Kirche Kommt man darein Oder ist der zu Wir wollen probieren

Ryssarna gjorde inbrott och stal cyklar Jag hade en cykel Som jag kte omkring p utan att hlla i mig Som ungar alltid gr Sen bytte dom med mig Trodde att den kunde g av sig sjlv Och hr var allts graven Vi kan g in hrborta Farmor r begraven hr Das war unsere Schule Jetzt wohnt es Leute da glaube ich Dom har gjort om fnstren Det hr var vran skola Var var vrat hus Kom Vi gr dit Men vad r det med kyrkan Kan man komma in Eller r det stngt Vi fr vl prova

22

23

Ist es noch ein Tr Hier gibt es noch ein Tr Hier ist der richtige Eingang glaube ich Men det kan vara stngt nd Det r inget drrhandtag Det r kallt Hier ist das Haus auch weg Das ist neue die hier Sprechen Sie Deutsch Deutsch Hon frgade om hon kan tyska Hier hat das Haus gestanden Wo Hier Wo ist der Teich Hier hat das Haus gestanden. Und die Scheune ist auch weck neh Hier war der Willi ertrunken Das ist ja der Teich En groda

Finns det en drr till Hr r en drr till Det hr r den riktiga ingngen skulle jag tro Aber es kann geschlossen sein Es gibt kein Trdrcke Es ist kallt Hr saknas det ocks ett hus Dom hr r nya Talar ni tyska Tyska Sie fragte ob sie Deutsch sprechen kann Hr stod huset Var Hr Men var r dammen Hr stod huset Och ladan r ocks borta Hr hll Willi p att drunkna Dr r ju dammen Ein Frosch

24

25

Das hier ist auch unser Apfelbaum Hier auf der Grenze war ein grosse Birnbaum Da war immer ein Knecht da Und die Scheune, wo stand die Schon hier Und das Haus Das Haus da oben Und da wohnten alte Leute da Und da war immer ein Knecht Er hat immer das Fenster aufgemacht Da hinter geht ein Weg Unser Land war da hinter hin denn Und noch Land Wo man da raus fhrt Des meiste Ein Apfelbaum steht noch Da ist die Oma begraben Komm, jetzt gehen wir unter am See Man frieht an der Hnde Vovvov

Det hr ppeltrdet var ocks vrt Och hr precis p tomtgrnsen stod ett stort prontrd Dr stod alltid en drng och hngde Och ladan, vart stod den Precis hr Och huset Druppe Och d bodde det gamla mnniskor dr Och d var det alltid en drng dr Som stllde upp fnstren Dr bakom gr det en vg Vr mark var dr borta d Och nnu mer land Dr man ker ut ur byn Det mesta Ett ppeltrd str fortfarande kvar Dr ligger farmor begraven Kom nu gr vi ner till sjn Man fryser om hnderna Wauwau

26

27

Ich weiss nicht wie weit es war nach zum See hin Woher gehen wir Zum See hin Die hier gewohnt hat haben Hatrot geheissen Da ist die Schule Wo hat die Oma gewohnt Sie hat doch an der andere Seite gewohnt Wir gehen da vorbei auch Knner du igen husen Das ist schon neue Wo ist denn der See Guck der Storch hat hier um Mast gewohnt So baute man damals Ist das der See Ja das ist der See Es ist kleiner geworden Schlanker Hier war Badeplatze Det var ingen vass hr Det var en badplats hr

Jag minns inte hur lngt det r ner till sjn Vart gr vi Ner till sjn Dom som bodde hr hette Hatrot Dr r skolan Var bodde farmor Hon bodde ju p andra sidan Vi ska g frbi dr ocks Kennst du die Huser Det r nytt Men var r sjn nu d Titta storken har bott hr p stngen S byggde man frr i tiden r det dr sjn Ja det r sjn Den har blivit mindre Smalare Hr var det badplats Es gab hier keines Schilf Es war hier ein Badeplatz

28

29

Sen stod bnkarna hr uppe Den har blivit mindre den hr jvla sjn Det r ganska lngt dit bort Och dit bort Kanske ser man den med andra gon Nu nr man r vuxen Vattnet var hgre upp har jag fr mig Bnkarna stod ju hr Dom dr fglarna som dyker efter fisk En ryss han lutade sig p bnken hr Och skt precis i gonen p den Das war nicht so weit zum baden gehen Und keine Hecke gab es hier Diese Huser auch nicht Det r rtt lngt dit bort p sjn och dit bort ocks Inte ett skit fanns kvar frn vrat hem Det var en kulle nu Titta skogen r s gammal 62 r r vi borta Och den r s gammal

Und dann die Bnke hier oben Er ist kleiner geworden dieser verdamte See Es ist ganz weit weg dorthin Und dorthin Vielleicht sieht man es mit anderer Augen Jetzt wenn mann erwachsen ist Das Wasser ging hocher meine ich Die Bnke sind ja hier gestanden Die Vgel da drben die nach Fisch tauchen Ein Russe lehnte sich am Bank hier Und schiess er recht zwischen die Augen Det var inte s lngt att g och bada Och det fanns ingen hck hr Inga hus heller Es ist ganz weit weg dorthin ber den See und dorthin Von unserem Haus sah man kein Spur Es war jetzt ein Hgel Guck mal der Walt ist so alt 62 Jahre sind wir weg gewesen Und es ist so alt geworden

30

31

Den borde vara s stor som bara den Sjn frsvinner helt och hllet hr ifrn Hstarna hade skitit p vran gamla tomt Plen hade inte blivit strre I den plen lg Willi Den r djup Det r en vattenklla Det r alltid nytt vatten Det gamla rinner bort Kyrkan hller ocks p att ramla snart Dr uppe blir det ottt dr taket slutar D ramlar det ocks snart Hr var ett gammalt halmtakshus ocks Gamla mnniskor bodde dr Dr hade vi en hck Frn trden till grannen Dr satt alltid den dr fgeln i den Vad heter dom dr Som r rd p brstet Inte rdhake

Er sollte riesengross sein Der See verschwindet ganz von hier Die Pferde haben an unseres altes Grundstck geschissen Der Pfuhl war nicht grsser geworden Wo Willi gefunden war Er ist tief Da ist eine Quelle da Immer neues Wasser Das altes Wasser luft ab Die Kirche strtzt vermutlich auch schon ein Da oben wird es undicht wo das Dach sich sinkt Dann strtzt sie schon ein Hier war auch ein altes Haus mit Strohdach Alte Leute hat da gewohnt Hier hatten wir eine Hecke Von die Bume da bis zu den Nachbarn Und immer sass dieser Vogel da Wie heissen sie Diese mit dem roten Brust Rotkelchen nicht

32

33

Strre Hr var det hck ocks hela vgen Som man inte kunde se igenom Hr var vl krog kanske Jag kommer inte ihg riktigt Farsan har jobbat hr Dr har dom ocks byggt ett nytt hus Dr var brandkren frr Det var tv stora kastruller dr inne Dom gjorde rtsoppa Till flyktingarna som kom frn Ryssland D fick dom mat dr Hr kte vi ner med slden I den hr backen Det r inte mycket till backe Det rckte Man kom rtt s lngt Ser du det r fortfarande affr Den dr kken finns kvar i alla fall Den dr r ny ocks

Diese sind grsser Hier war es auch die ganze Weg eine Hecke Die man nicht durchschauen vermag Hier war vielleicht eine Kneipe Ich kann es mich nicht richtig erinnern Der Alter hat hier gearbeitet Da haben sie auch ein neues Haus gebaut Damals war da die Feuerwache Sie hatten zwei grosse Kasserollen da drinnen Sie kochten Erbsensuppe Fr die Flchtlinge die sind von Russland gekommen Dann kriegten sie Essen da Hier sind wir Schlitten gefahren Bergab hier Es ist nicht ein richtiger Hgel Aber es war genug Man ist ganz weit gelungen Guck mal da ist noch das Geschft Und das Haus ist noch da Aber diese hier sind auch neu

34

35

Allting r borta hr Jag ska bertta ngot fr Ingrid Ingrid Hr hade dom plockat ihop alla mnniskor I det hr huset Tyska Hr slpade dom ihop alla mnniskor Tyska Sen satt vi dr Tyska Ryssarna slpade ihop alla Du pratar svenska Hier haben sie die ganze Leute zusammen gesammelt Reingestopft da Die Rut haben sie von da geholt Storasyrran hmtade dom Ryssarna Sen kom hon aldrig mer tillbaka Byborna slpade dom in dr Ryssarna

Hier ist alles weck Ich will Ingrid etwas erzhlen Ingrid In dieses Haus Haben sie die ganze Leute zusammen gesammelt Deutsch Hier haben sie die ganze Leute zusammen gesammelt Deutsch Dann sassen wir da Deutsch Die Russen haben alle hier gesammelt Du spricht doch Schwedisch Hr slpade dom ihop alla mnniskorna Stoppade in dom dr Rut hmtade dom drifrn Die grosse Schwester haben sie verschleppt Die Russen Dann ist sie niemals zurck gekommen Die Dorfbewohner schleppten sie in dieses Haus ein Die Russen

36

37

Dom bodde i vrt hus bland annat I vardagsrummet p parketten hade dom hstarna Dom ville ha hstarna nra Om dom skulle rida ivg Der Feuergewehr war da Das ist umgebaut Und da waren zwei grosse Ketteln 500 Liter eine Und noch eine Sie haben Erbsensuppe gemacht Das haben wir nie gekriegt Gehen wir ein stck weiter Sehen ob wir noch etwas mehr wieder gekennen Jaja Det vet jag inte s mycket om Det r gammalt Mjlkcentralen var ju hr Det kan nog ha varit mjlkcentralen Med lastkaj Das war die Molkerei

Die wohten zum beispiel in unserem Haus Im Wohnzimmer auf dem Parkett hatten sie die Pferde Sie wollten die Pferde nahe haben Wenn sie wegreiten mchten Dr lg brandstationen Den r ombyggd Dr hade dom tv stora grytor 500 liter i en Och nnu en till Dr kokade dom rtsoppa Men den fick vi inget av Vi gr vidare en bit till S ska vi se om jag knner igen nt mer Naja Von das weiss ich nicht so viel Es ist alt Das war die Molkerei Das war vermutlich die Molkerei Mit dem Ladekai da Det var mjlkcentralen

38

39

Und hier hat die Oma ein Haus gehabt Hier war Omas Alles hier Hier hat Oma gewohnt Gegenber der Molkerei Das Haus war hier Die Eingang war von diese Seite Vi kte ju tg Frn Liebstadt var det kanske Vi gick dit med handkrran Och sen satt vi kvar minst tre veckor i tget Det var ju sn dr Inte fr folk Det var fr material Godsvagn Det bara stod dr Dom plundrade oss Tog till och med vra skor Som vi hade p ftterna Alles ist weck

Och hr hade farmor ett hus Det hr var farmors Allt hr Hr bodde farmor Mittemot mjlkcentralen Huset lg hr Ingngen var frn den hr sidan Wir sind ja Eisenbahn gefahren Von Liebstadt war es vielleicht Wir sind da mit dem Karren gegangen Dann bliebten wir mindestens drei Wochen im Zug Es war ja ein solcher Nicht fr die Leute Er war fr Material Ein Gterwagen Er hat nur da gestanden Sie haben uns geplndert Haben unsere Schuhe genommen Die wir auf der Fssen hatten Allt r borta

40

41

Vet du vad dom hette som bodde hr Tierbecher Bakom vrat hus hr Skt jag Tvrs ver hr Jag hade ett gevr Som jag hade hittat Sen kom ryssarna hr D hade jag nstan trffat en Jag slppte och sprang och gmde mig

Weisst du was sie heissten die Leute die hier wohnten Tierbecher Hinter unseres Haus hier Schoss ich Gegenber hier Ich hatte ein Gewehr Das ich gefunden hatte Dann kamen die Russen hier Dann hatte ich einen fast getroffen Ich liess es fallen und lief zum Versteck

42

43

Tack Hans och Ingrid Vielen Dank Hans und Ingrid

Das könnte Ihnen auch gefallen