Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
yon
LEO EIZENHOFERO.S.B.
(Abtei Neuburg)
.
224 L. EIZENHOFER (2)
" , , ut cognoscant
omnesgentes
I Y1lWTwaa1l a" 1la1lTa Ta
l!(}1I1),
m OTt av 1 (; (}80~ p,611o~ quoniam tu es deus soIus
et verus,
n "ai .I1]O'oii,XetO'TO'<5nai, et in te JesusChristus,
O'ov
0 "ai 1}p,ei, Aa6, O'ov et quoniamnos sumuspo-
pulus tuus
p "at neo,8a'ta 'tfjr; VOJ1,ijr;
O'ov. et grex tuus.
a 60,1. L'v rue T1)V aevaov Tu enim bane mundi sub-
TOV "oO'J1,OV O'VO'TaO'/'v stantiamquae et ubi esset,et
unde coepisset,
I5ta Tro'P 8'Pe(!yovp,e'Pw'P
8cpa'Pe(!O~O l1]O'a,;. nobismanifestaredignatuses.
b O'V, "V(!te, T1]'Pol"ovp,e'P1]'P Tu propter nos omnia con-
l"TtO'a,;, didisti.
c () ~tO'TO';8'P~aO'at'; Tat'; ye- Tu fidelis in omnibusgene-
'Peat';, rationibus,
d I5l"ato,; 8'PTOt'; ,,(!lp,aO't'P, iustus in iudiciis,
e Oavp,aO'TO';8'P10'xvi "at p,e- mirabilis in virtute et mag-
ya).o~(!e~elc;z, nificentia,
f () O'ocpo,;8'P-rcP ,,-rlCet'P sapientissimusin omnicon-
ditione,
g "at O'VV81:0~ev 1:i[11:11')'8v6- providusad conditionestuas
p,8va s~eaO'at, roborandas
h () a')'a()o~ ev 1:0i~ ()eWp,eVOt~
dignationemtuam quaeren-
tibus
i "at Xfl'1}GTO~
lv Toi~ ~e~ot- manifestas,fidem in te col-
(JOGtVl~t G. locantibus,
k l).e'ijp;ov "at oZ"TlflP;OV. benignus, sanctus, affabi-
lis, -
dlp8q fjp,iv Taq avop,laq remitte nobis iniustitias et
fjp,wv "at Taq adt"laq iniquitates et lapsus
,\ , ,
"at Ta 3ta(la3tTWp,aTa "at et erroresnostros,
3tA,1]p,p,8A,8laq.
a 2. p,-YjA,oylall 3tlIaav ap,a(l- nec inputaverisomnedelic-
Ttav dovA,wVaov "at3tatdta- tum famulorumtuorumatque
"wv, famularum,
15
1
226 L. EIZENHOFER (4)
231
EIZENHOFER (10)
* "OO'f.tOV]TOVTOVadd. S
dta TWVI;veerovf.tEVwv om. W
+ nobis add. W
+ dignatus es add. W
b) "Vete om. W
propter nos add. W
T-Y]VOl"OVf.tEV1}V -omnia W
+ c) tu anaphorisch wiederholt W
f) O'o<po,-sapientissimus W
omni add. W
* g) "al om. SW
O'VVSTO, -providus W
tuas add. W
h-i) 0 ara()d, I;v Tol, OeWf.tEVOt~"al Xe1}O'TO'-digna-
tionem tuam quaerentibus manifestas W
+ I;v Tol, OeWf.tEVOt~om. oder missversteht W, vgl.
quaerentibus manifestas W
"al om. W und macht den Nominalsatz zum Verbal-
satz
Xe1}O'Td,L (suavis) CIS, ntO'To~ H ; angesichts der iibri-
gen Konstruktionsanderungen des W scheiDt es
nicht notig, mit Wilmart manifestans zu schreiben,
sondern fidem in te collocantibus ist wohl yon W
als Apposition zu quaerentibus gemeint
k) I;Aefjf.tov "al Ol"Ttef.tOV -benignus sanctus affabilis
W trotz Ps 85, 15 u.a. ; W bleibt im Nominativ
1) rJf.twvHSW, om. L (Cl?)
nA1}f.tf.teAeta,-wohl etwas abschwachend errores W ;
peccata (L) fehlt in W
2 b) "a()aetO'ov LCISW, "a()aeel, H
purgationem W: der griechische Akkusativ ist ge-
blieben
c) "atom. W
* Ta dta.8fJf.taTa...I;v OO'tOT1}Tt
HLCI ("aldt"atoO'vv?7 "al
fl:Jr,AOT1}Tt
add. S) "aedta, noeeveO'()at -iter... ad
iustitiam tuam W
+ tuam add. W
d) "al -uf... possimus W : die Parataxe wird zur Hy-
potaxe
Ta "aAa om. W
+
232
L.
(11) DAS GEMEINDEGEBET AUS DEM I. KLEMENSBRIEF 233
bei der Auslassung "at aJ.1]Oslc,z in 60, 4c; vgl. 1 Tim 2,7.
Noch mehr bei dem Ersatz yon lJ.SfJJ.tV "at ol,,'tleJ.tvdurch
benignussanctusaffabilis in 60, 1k; vgl. Ps. 110, 4; 111,4 u.a.
An nicht weniger als vier Stellen begegnenuns Nominal-
oder Verbalformen yom Stamm dignus, die im griechischen
Text nicht begriindet sind: 60, 1a. 3c. 4d; 61, 1a. Dabei
wird dignatio tua wenigstens zweimal wohl einfach als Um-
schreibung fur Gott gebraucht : 60, 4d; 61, 1a. In 60, 1h ist
es wohl durch den griechischen Text veranlasst.
Sedesperpetua ist wohl linter dem Einfluss yon Stellen wie
1 Par 17, 14 thronus flUS erit firmissimus in perpetuum (vgl.
z.B. auch Hebr 12, 2; Ps 44, 7; in aeternum: Ps 28, 10 ;
88, 38; Prov 29, 14; in sempiternum: Hebr 10, 12; 2 Reg
7, 13 ; 3 Reg 9, 3) formuliert und zugefugt worden. Vgl. auch
im Sacramentarium Veronense (Leoni anum) Nr 1160 (Mohl-
berg).
Die genannten und vielleicht noch andere Anderungen sind
zum Teil sicher als Zeugnisse fur eine spatere Zeit anzu-
sehen, die an dem urspriinglichen Text bei der Vbersetzung
zum besserenVerstandnis, zur Vermeidung yon Missverstand-
nissen und aus anderen Grunden Korrekturen vornehmen zu
Bollenglaubte. W 0 unsere Vbersetzung des Clemens-Gebetes
herstammt, wem man sie zuschreiben kann und auf wel-
chern Wege sie in daB Biichlein yon Tours gekommen ist,
werden vielleicht weitere Untersuchungen dieser friihen Li-
belli precum und ihrer Quellen aufhellen konnen.
SUMMARIUM
Zusatz