శ్రీ రాఘవపాండవీయం-సటీక

1
Ñ≤OQÆo ã¨∂~°<å=∂`«ºHõ$`«
~åÑ¶¨∞= áêO_»gÜ«∞=Ú
\©HÍ `å`«Ê~°º ã¨ÇÏ≤ `«=Ú
"åºMÏº`« :
Jëêì=^è•x
_®II ~ˆ =Ó~°∞ J#O`«Ñ^¨ ‡Œ <åÉè~í å=Ù
2
~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞=Ú
=∞e =Ú„^Œ} : 2018
Ç¨Ï‰õΩ¯Å∞ : C
"≥Å : ~°∂. 250/–
_ç.\˜.Ñ≤.
\˜. ~å*ËO„^Œ„Ñ¨™ê^£
ÃãÖò: 9989890588
=Ú„^Œ}:
JHõ∆Ü«∞ „QÍÑ¶≤H±û
zHõ¯_»Ñe¨ ,¡ ÃÇÏ· ^Œ~åÉÏ^£
ÃãÖò : 9989890588
E-mail : rajendratammisetty1@gmail.com
3
q+¨Ü«∞ã¨∂zHõ
1. LáÈ^•…`«=Ú ................................. 5
2. Ñ‘iîHõ ........................................ 19
3. „Ñ¨^äŒ=∂âßfiã¨=Ú ........................... 52
4. kfifÜ«∂âßfiã¨=Ú........................ 127
5. `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú........................ 264
6. K«`«∞~å÷âßfiã¨=Ú.......................... 407
4
LáÈ^•…`«=Ú 5
LáÈ^•…`«=Ú
Ñ≤OQÆo ã¨∂~°# Hõq`å H“â◊Å=Ú

HÍÅx~°Ü
‚ ∞« =Ú : Ñ≤OQÆo ã¨∂~°# „H©.â◊. 1560 ãÖII „áêO`«=Ú"å_»x
HõO^Œ∞‰õÄ~°∞ gˆ~â◊eOQÆO ÑÖ`«∞Å∞ x~°~‚ ÚOKå~°∞. ã¨∂~°# HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü
Œ ∞« =Ú#∞
„H©.â◊. 1610 ãÖ. „áêO`«=Ú# ~°zOz =ÙO_»=K«∞Û#x „|Ç¨Ï‡Ü«∞ºâß¢ãÎ≤ "å^Œ=Ú.
D Hõq 1542–1600 =∞^èºŒ rqOK≥#x Ñ≤. ^ŒH} ∆˜ Ï=¸iÎ Jaè„áêÜ«∞=Ú. W`«_∞»
16= â◊`åaÌ L`«~Î å~°O÷ "å_»∞ HÍ=_»O=Å¡ ~åÜ«∞Å J+¨kì QÆ[æ Hõ=ÙÅÖ’ XHõ_#» ∞@
á⁄ã¨QÆ^Œ∞. D ~åÑ¶¨∞= áêO_»gÜ«∞=Ú „H©.â◊. 1575 „áêO`«=ÚÖ’ ~°zOz
Ü«ÚO_»=K«∞Û#x PKå~°º Zãπ.q. ~å=∂~å=Ù Jaè„áêÜ«∞Ñ¨_®¤~∞° .
Ñ≤OQÆo =Oâ◊=Ú : ã¨∂~°# Q“`«=∞ QÀ„`«∞_»∞, PÑ¨ãOÎ̈ | ã¨∂„`«∞_»∞. `«O„_ç
J=∞~°#. `«e¡ J|ƒ=∞. W`«xH˜ W^Œ~Ì ∞° `«=Ú‡Å∞ – J=∞~°#, Z„~°#. gi Ñ¨Ó~°∞fiÅ∞
Ñ≤OQÆo „QÍ=∞OÖ’ <åÅ∞QÆ∞ `«~åÅ∞QÍ z~°HÍÅ"åãÖ KÕâß~°x ''`«~=° ÚÖò <åÅæ~Ú——
J<Õ „Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∞fl Ñ‘iHî Öõ ’ Ñ¨^ºŒ O=Å¡ `≥Å∞ã¨∞#Î flk. QÀ^•=s =∂O_»eHõ
Ñ¨^•Å "å_»∞Hõ#∞ |\ì̃ D`«_∞» =∞^è•ºO„^èŒ =∞O_»ÅO #∞Oz `«~∞° "å`« ^ŒH} ∆˜ ÏxH˜
=zÛ Hõ$ëê‚ lÖÏ¡ x_»∞=∂#∂~°∞ J„QÆÇ¨ ~°OÖ’ x=ã≤OKå_»x ''tÅÊ „Ñ¨ÉÏè =u——
J<Õ ã≤^•úO`« „QÆO^èOŒ Ö’ _®II ~åK«áêà‹O K«O„^ŒâYı ~°~Ô _ç¤ Jaè„áêÜ«∞Ñ¨_®¤~∞° .
ã¨∂~°# `«# K«~°=∞^Œâ◊Ö’ XHõ<å\˜ Hõ_»Ñ¨ =∞O_»ÅOÖ’x Hõ$+¨‚~åÜ«∞
ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ x=ã≤OK≥#∞. 1910Ö’ Hõ$+¨~‚ åÜ«∞ ã¨=Ú„^Œ=Ú (HÍ<åÅ) Hõ~∂° flÅ∞
lÖÏ¡Ö’x HÀÜ«∞Å‰õΩO@¡ `åÅ∂HÍÖ’ KÕ~åÛ~°∞. ã¨∂~°# „Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∂flxfl
WHõ¯_Õ „"åã≤ âı+r¨ q`«=Ú QÆ_Ñç ≤ =ÙO_»=K«∞Û. HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü
Œ ∞« =Ú#∞ Hõ$u#Ok#
#O^•ºÅ u=∞‡~åA q[Ü«∞#QÆ~åkèÑu¨ Ü≥∞ÿ # ã¨^•t=~åÜ«∞Å HÍÅ=Ú <å\˜"å_»∞.
6 LáÈ^•…`«=Ú
Ñ≤OQÆo Q˘OHõ<å=∂`«∞º_»∞ '¿ÑH˜— J<Õ XHõ QÆO^è~Œ fi° HÍO`«#∞ ^•ã≤QÍ <ÕÖÏ_»x
ã¨∂~°# J=`åiHõÖ’ q=iOKå_»∞. Q˘OHõ#‰õΩ ãÖ`å#O ÖË^∞Œ . PÜ«∞# ÉèÏ~°º
ã¨∂~°º^Õ=`å~å^è#Œ KÕãO≤ k. P"≥∞‰õΩ HõÅÖ’ XHõ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x ~°∂ÑÖÖ’ ã¨∂~°∞º_»∞
=zÛ XHõ ^˘O_» K≥@∞ì#∞ WzÛ, Wk âßM’Ñ¨âßYÖˇ·#@∞¡ g∞ =Oâ◊O ‰õÄ_»
ÃÑ~°∞QÆ∞`«∞O^Œx Pj~°fikOKå_»∞. J^Õ q^èOŒ QÍ QÀHõ#=∞O„u =Oâ◊=Ú"å~°∞ <åÅ∞ÔQ^· ∞Œ
`«~=° ÚÅ∞ 'Ñ≤OQÆo— „QÍ=∞OÖ’ x=ã≤OKå~°∞. "å~°∞ Q“`«g∞ Ñïã¨~åÅÖ’#∞, Hõ$ëê‚
Ñïã¨~åÅÖ’#∞ rqOz `«~∞° "å`« áêHõ<å\˜H˜ KÕ~å~°∞.
~°K#« Å∞ :
1) „Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∞fl=Ú :
ã¨∂~°# `«# ~°K#« Å∞QÍ „Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∞fl=ÚÖ’ – QÆ~∞° _» Ñ¨Ù~å}=Ú,
~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞=Ú, HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü Œ ∞« =ÚÅ#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞.
''[#=ÚÖò "≥∞K«ÛQÆ =Ú<£ ~°zOzu #∞^ŒOK«^·≥ fiYi<£ QÍ~°∞_»O
|∞#∞, N ~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∞=Ú, HõàÏÑ¨Ó~À‚^ÜŒ ∞« O|∞<£ =∞é˜<£
^≥#∞ñQÆ∞O QÆ|ƒ=Ú ÖˇxflÜÕ∞xÜ«Ú#∞ =∞uÊ„`åk=Oâßaè=
~°#‚ ÖËq∞O |i`«∞+≤ª <åHõq Ü≥Ú#~°ÊO *ÏÅ =`«ºO`«=Ú<£——
D <åÅ∞QÆ∞ ~°K«#ÖËQÍHõ yi*Ï HõàÏº}=Ú#∞ QÆ∂_» ~°zOz#@∞¡
~°OQÆ~å@ÛùO^Œ=ÚÖ’ XHõ Ñ¨^ºŒ =Ú L^•Ç¨ÏiOÑ¨|_ç#k. QÆ~∞° _»ÑÙ¨ ~å}=Ú, yi*Ï
HõàÏº}=Ú <Õ_∞» JÅÉèºí =ÚÅ∞. „Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∞fl=Ú XHõ „Ñ¨|O^è=Œ Ú. Wk
`«O„_ç J~Ú# J=∞~°#‰õΩ JOH˜`q« ∞K≥Û#∞. „Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∞=Ú#∞ – The
Demon's daughter - A love story from South India – J<Õ ¿Ñ~° "≥ÖÛË ~°∞
<å~åÜ«∞}~å=Ù, _Õq_£ +¨µÅ‡<£Å∞ 2006Ö’ WOw¡+µ¨ Ö’H˜ J#∞=kOz „Ñ¨K∞« iOKå~°∞.
2) HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü Œ ∞« =Ú :
D „Ñ¨|O^è•xfl ã¨∂~°# #O^•ºÅ Hõ$+¨‚=∞~åA#‰õΩ JOH˜`«q∞KåÛ_»∞.
Hõ^•è Hõ^#Œä OÖ’ P^è∞Œ xHõ #=Å=Öˇ HõÅÊ# KÕâß_»∞ ã¨∂~°#. Hõ@=ì ∞Oz ~å=∞eOQÍÔ~_ç¤
=O\˜ q=∞~°≈‰õΩÅ∞ nxx |Ç¨ï^è• „Ñ¨âO◊ ã≤OKå~°∞. áêâßÛ`«º ^ÕâßÅÖ’ 16=
LáÈ^•…`«=Ú 7
â◊`åaÌ L`«~Î å~°O÷ Ö’ WOQÆO¡ _»∞Ö’ ¿+H˜ûÊÜ«∞~ü, „á¶ê<£ûÖ’ ~°ÉÖˇ ’¡, W@bÖ’ P~°O¡ _À
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å~°∞ ã¨∂~°#‰õΩ ã¨=∞HÍe‰õΩÅ∞. J`«ºÑ¨Ó~°fi Hõ^•è ãÖq^è•# =∞Ç¨ÏhÜ«∞=Ú,
â◊$OQÍ~°„áêÜ«∞=Ú, Ñ¨Ù}º=ã¨∞Î =~°<‚ åHõ~h‚° Ü«∞=Ú J~Ú# HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü Œ ∂« xfl ã¨∂~°#
~°zOKå_»∞. `å#∞ ~°zOz# „QÆO^è•Å#∞ QÆ∂iÛ „Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∞fl=ÚÖ’ WÖÏ
=ÚK«Û\ÕKå_»∞.
3) ~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞=Ú :
~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∞=Ú J<Õ ^Œfi ºi÷ HÍ"åºxfl ã¨∂~°# Ü«Ú=‰õΩ_»∞QÍ L#flÑ¨Ù_»∞
~°zOKå_»∞. "Õ=ÚÅ"å_» cè=∞# W`«ó Ñ¨Ó~°fi=Ú ~Ô O_»~=÷° ÚÅ HÍ=º=Ú „"åã≤<å_»x
K≥ÃÑÊ^Œ̂~QÍx Jk ÅÉèºí =Ú QÍ^Œ∞. ^Œfi ºi÷ HÍ=º~°K#« Ö’ ã¨∂~°#ÜÕ∞ „Ñ¨^=Œè Ú_»∞.
P `«~∞° "å`« ~å=∞~å[Éè∂í +¨}∞_»∞ Ç¨Ïiâ◊ÛO„^Œ #Ö’áêMÏº#=Ú#∞ ~°zOK≥#∞. <≥Å∂¡~∞°
g~°~åÑ¶¨∞=Hõq Ü«∂^Œ=~åÑ¶¨∞=áêO_»gÜ«∞=∞#∞ „`«ºi÷ (=¸_»∞) HÍ=º=ÚQÆ∂_»
„Ñ¨ã≤^Œú=Ú.
''q#Ü«∞ÉèÜ í ∞« ÉèHí HÎ̃ Oõ |∞ÅQÆ∞ =∞^è∞Œ ~°ÉÏè +¨}O|∞Å x*ÏaèÖÏ+Ö|∞ `≥éO
QÔ éÕyOz#ñ ^•#∞ ^ŒnÜ«∞O|∞ÅQÆ∞ #u=∂„`« Q“~°= ãÖÉè=í <åk qâı+O¨ |∞ÅO
„cuKÕ`ã« ∞¨ ¯O_≥· Ü«ÚxHÕ*Ëã≤ â◊HÍºâ◊Hºõ qKå~°O|∞ ÖËHõ Ü«∞OwHÍ~°ÉOíè w `«~O° y`«O|QÆ∞
#O`«~°OQÆO|∞`À #`«x #aègH˜∆Oz—— Jx ã¨∂~°# Ñ‘iîHõÖ’ K≥Ñ¨CH˘<åfl_»∞.
(Ñ‘iHî õ 14).
WO^Œ∞Ö’ ã¨∂~°# `«# q#Ü«∞ÉèÜ í ∞« Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ P‰õΩg\˜ u=∞‡~åA <À@
ÑëHÕKå_»∞. J`«_∞» „Ñ¨`º« Hõ∆ xÜ«∂=∞‰õΩ_»∞. „áÈ`«ûÇ≤ÏOz#"å_»∞.
''Kå@∞ „Ñ¨|O^èŒ ~°K<« å
áê@= Hõe`«∞_»=Ù â◊|Ì ÑïzuÜ«∞O^Œ∞<£
"Õ∞\˜q nxO^≥#∞ñQÆ∞#
áê\Õz ~°zOÑ¨ h= „áœ_è∞» _» =~°Ü∞« <£—— (Ñ‘iHî .õ 12)
=∞~À =∂@ QÆ∂_» J<åfl_»∞ : ''h‰õΩ ^ŒH`∆õ « =ÙOk. =∞#ã¨∞ûÖ’ Ñ¶Ö¨ Ï¿ÑHõ∆
8 LáÈ^•…`«=Ú
Ñ¶∞¨ #OQÍ ÖË^∞Œ . h=Ù ÅÖÏ>ËH}∆õ ÉèHí jÎõ Å∞_»=Ù. D HÍ"åºxfl N q~°∂áê‰õΩ∆ x HõOH˜Ò« QÍ
„"åÜ«Ú=∞x HÀ~å_»∞ – u=∞‡~åA.
ã¨∂~°# Ñ¨Ó~°fi Hõqã¨∞uÎ Ö’ "åb‡H˜ "åºã¨∞Å#∞, ##flÜ«∞, uHõ¯#, Z„~°#Å#∞
ÉèÏ~°`« ~å=∂Ü«∞}ÏÅ∞ „"åã≤# PO„^èŒ Hõ=ÙÅ#∞ ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. u=∞‡~åA „áÈ`«ûÇ¨ÏO
`«# "≥#∞fl`«@Qì Í ~°K#« ‰õΩÑ¨„Hõq∞OKå_»∞.
''~åÑ¶¨∞= áêO_»gÜ«∞ Hõ^äŒ ~°=∞º=ÚQÍ <˘Hõ HÍ=ºã¨$+≤ì <å
Ç¨! Ñ¶∞¨ \˜~ÚOÑ¨QÍ =â◊"∞≥ Ü«∂O„^èŒ HõgO„^Œ∞ÅÔH#· ^•=Hõ
âß¡Ñ∞¨¶ #Ñ¨Ó~°fiHÀHÎ̃ Ü«∞qÅOÑ¶Ú¨ º=Ú QÍ=Ù# HÀq^•#∞HõO
áêÑ¶∞¨ # |∞kú EÃÑ^Œñ [=∞`«¯ $u=∞u¯ $`«fi=Ú<£——
`å#∞ XHõ Ñ¶∞¨ #HÍ~åºxfl `«ÅÃÑ\Ïì_∞» .
âı¡+¨ "≥·z„u :
D HÍ=ºOÖ’ `å#∞ Zxfl ~°HÍÅ âı¡+¨Å#∞ "å_»É’`«∞<åfl_À ã¨∂~°#
q=iOKå_»∞. (1) PO„^èŒ ÉèÏëê ãÖã¨¯ $`åaèÉÏè ëêâı+¡ ¨ (2) Lz`« â◊|âÌ +¡ı ¨ (3)
J~°â÷ +¡ı ¨ (4) =ÚYº Q“}=$uÎ âı+¡ ¨ (5) â◊ÉÏÌ#fiÜ«∞ âı+¡ ¨ (6) J~å÷#fiÜ«∞ âı+¡ .¨ D
P~°∞ ~°HÍÅ âı+¡ Å¨ #∞ ã¨∂~°# "å_»∞H˘<åfl_»∞.
áê~î‰° Ωõ Å‰õΩ Hõq =∞~˘Hõ xÜ«∞=∞O ÃÑ\Ïì_∞» .
''XHõ Hõ^èŒ qxÜ≥∞_ç `«é˜ "Õ
é˘Hõ Hõ^èŒÃÑ· ^Œ$+≤ì ~Ú_ç# <˘HõÜ«∞~°÷=Úñ ^Àñ
Ñ¨Hõ áÈ=ÙñQÍHõ <ÕHÍ
~°÷Hõ HÍ=º"≥∞@¡@¡ q#ñQÆñ^ŒQÆ∞ <˘Hõ\ÁHõ\ ˜<£——
Wk K«H¯õ x q=~°}. HÍ=ºO K«k"Õ@Ñ¨C_»∞ ~å=∂Ü«∞}Ï~°O÷ Ö’ K«^∞Œ =ÙH˘O@∂
"≥àÏ¡e. P `«~åfi`« ÉèÏ~°`å~°O÷ . ~Ô O_çO\˜x HõÅQÍÑ¨ÙÅQÆO KÕÜ∞« QÆ∂_»^∞Œ .
LáÈ^•…`«=Ú 9
(1) PO„^èÉŒ Ïè ëê ãÖã¨¯ $`åaèÉÏè ëêâı+¡ ¨ :

XHõ ÉèÏ+¨Ö’x Ñ¨ÔŒ q~°∞Ñ¨Ù`À `≥Å∞QÆ∞Ö’ XHõ J~°=÷ Ú, ãÖã¨¯ $`«OÖ’
=∞~˘Hõ J~°=÷ Ú HõÅ∞QÆ∞`å~Ú.
HõO. qxÜ«∞`«xO^Œ#ÃÑ· x_»∞H˘x ÜÕ∞
y xÜ«∞q∞H˜ `«y# Ñ¶∞¨ ’~åiÎ Ü≥Ú#
iÛ# "å_»∞ g∞‰õΩ ^ŒO_»∞º_»
#x`«#∞ ^≥Å∞Ñ¨ÙK«∞ "åiHõÑÊ¨ # ¿ãÃã<£ („Ñ¨^=Œè ∂ 28)
ÉèÏ~°`å~°O÷ : áêO_»∞~åA – qxÜ«∞`« xO^Œ#ÃÑx· _»∞H˘x´q∞H˜¯e xÜ«∞`«"∞≥ #ÿ
JÑ¨Hi© xÎ `«#ÃÑ· x_»∞H˘x Jx J~°O÷ .
~å=∂Ü«∞}Ï~°O÷ : qx, J`«x<£, `«#ÃÑ· x_»∞H˘x
(2) Lz`«â|◊ Ì âı+¡ ¨ :
Wk ã¨ÉOíè QÆ âı+¡ .¨ =∂@Å#∞ ~Ô O_»∞ ~°HÍÅ∞QÍ q_»Q˘@ì_O» . XHõ ÉèÏ+¨Ö’x
=∂@Å#∞ J^Õ ÉèÏ+¨Ö’ q~°=_»O.
''K«eOÑ¨# ã¨∞`«`À„QÍiÎ HÀ~°fiHõÜ∞« u=~°∞O_»∞
K«eOÑ¨<£ Jã¨∞{`«`{ü L„QÍiÎ – Jx ÉèÏ~°`å~°O÷ .
K«eOÑ¨<{£ Jã¨∞`«`å{L„QÍiÎ Jx ~å=∂Ü«∞}Ï~°O÷
=∞~˘Hõ L^• : U#∞OQÆx Hõ~=° ∞~°Ü∞« Hõ
~å=∂ : U#∞OQÆ∞{Jx, Hõ~=° Ú{J~°Ü∞« Hõ
ÉèÏ~°`« : U#∞<£{HõxHõ~=° Ú{J~°Ü∞« Hõ
U#∞QÆ∞ Jx ÉèÏqOz ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞ =Úx ÉÏÅ‰õΩxÃÑ· ÉÏ}O "Õâß_»∞. <Õ#∞
^ŒÜ∞« ÖË‰Ωõ O_® =ÚxÃÑ· ÉÏ}O "Õâß#x áêO_»∞~åA – Wk ÉèÏëê^ŒfiÜ«∞ ã¨ÉOíè QÆ
âı¡+¨.
10 LáÈ^•…`«=Ú
(3) J~°÷ âı+¡ ¨ :
<å<å~å÷Å∞ =KÕÛ Ñ¨^•Å#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«_O» .
=ÚxÜ«ÚQÆ=Ú ^Œ∞ódOK≥ `«∞^Œ<£ –
WHõ¯_» Ü«ÚQÆ=Ú JO>Ë PÜ«Ú=Ù, =∞~˘Hõ J~°=÷ Ú – ~Ô O_»∞ PÜ«Ú=Ù
~å=∂Ü«∞}Ï~°÷OÖ’.
(4) =ÚYºQ“} =$uÎ âı+¡ ¨ :
„Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ J~°O÷ `ÀÉÏ@∞, =∞~˘Hõ J~å÷xfl ™êkèOK«_O» .
'cè=∞— J<Õ Ñ¨^•xH˜ cè=Ú_»∞ Jx QÍHõ ÉèÜ
í ∞« OHõ~° – Jx K≥ÑÊ¨ _»O.
^èŒ$`«~åR – J<Õ Ñ¨^•xH˜ ~å=∂Ü«∞}Ï~°÷OÖ’ ^èŒ$`«´^èŒiOK«|_ç#,
~å¢+µ¨ _ì ∞» ´~åR=ÚQÆÅ"å_»x J~°O÷ . ÉèÏ~°`å~°O÷ Ö’ ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» .
(5) J~å÷#fiÜ«∞ âı+¡ ¨ :
J~å÷xfl "Õ~ˆ fi~°∞QÍ J#fi~ÚOK«_O» .
L^• : ''Hõ#º HõÅ ##"åÅ∞ ^Œ∂Ñ¨ÙÅ [~ÚOK≥ JÅ~å~°∞ J`«#∞ [Ü«∞NÅ
=iOz——
~å=∂ : Hõ#º´JO>Ë „áœ_è» HÍxk, HõÅ##´Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’
ÉèÏ~°`« : Hõ#ºHõÅ<£´Hõ#ºÅ#∞.
(6) â◊ÉÏÌ#fiÜ«∞ âı+¡ ¨ :
Ñ¨^•Å#∞ "Õ~ˆ fi~°∞QÍ J#fi~ÚOK«_O» .
''"åÅ∞`«∂Ñ¨ÙÅ [~ÚOK≥ – JÅ~å~°∞ #`«#∞ [Ü«∞NÅ =i~ÚOz——
~å=∂ : [~ÚOK≥ J#∞ Ñ¨ÔŒ =i~ÚOK≥ – J<Õ Ñ¨ÔŒ `À J#fiÜ«∞O.
ÉèÏ~°`« : [~ÚOK≥ J#∞ Ñ¨ÔŒ JÅ~å~°∞`À J#fiÜ«∞O.
LáÈ^•…`«=Ú 11
WÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ [iy# Ñïâ’^è#Œ :

Ñ≤OQÆo ã¨∂~°# ~°K«#ÅÃÑ· WO`«=~°‰õΩ Z<Àfl Ñïâ’^èŒ#Å∞ [iQÍ~Ú.
''`≥Å∞QÆ∞Ö’ J<ÕHÍ~°H÷ õ HÍ"åºÅ∞ – ~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞=Ú—— J<Õ JOâ◊OÃÑ· L™ê‡xÜ«∂
qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’ PKå~°º ZÅ∂¡i t"åÔ~_ç¤ Ñ¨~°º"ÕHõ∆}Ö’ 1996Ö’ Ñ≤OQÆo
[QÆ<åfl^è~Œ å=Ù Ñïâ’^è#Œ KÕã≤ _®Hõ~ì̂ \ò á⁄O^•~°∞. ''ã¨∂~°# ~°K#« Å——ÃÑ· PKå~°º
k"åHõ~¡° "≥OHõ\Ï=^è•x Ñ¨~º° "ÕH}∆õ Ö’ 1977Ö’ l.P~ü. ~å=∞Hõ$+¨‚ _®Hõ~ˆì \ò á⁄O^•~°∞.
''J<ÕHÍ~°H÷ õ HÍ"åºÅÖ’ ã¨∂~°# ~å=∞~å[Éè∂í +¨}∞Å `å~°`=« ∞º ÑïjÅ#——ÃÑ· `«∂=∂\˜
^˘}Ñ¨Ê Ñ¨~º° "ÕH} ∆õ Ö’ <åQÍ~°∞#˚ qâ◊fiq^•ºÅÜ«∞OÖ’ 1988Ö’ Ñ≤. Nx"å™êKåi
Ñ≤.ÃÇÏKü._ç. Ñ¨\Ïì á⁄O^•~°∞. ã¨∂~°# W`«~° ~°K«#ÅÃÑ· Ñ¨Å∞=Ù~°∞ qq^èŒ
qâ◊fiq^•ºÅÜ«∂ÅÖ’ Ñïâ’^è#Œ Å∞ QÍqOKå~°∞.
ã¨∂~°# â‹b· Ñï}Ï=∞=Ú :
„Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∞flOÃÑ· Ñïâ’^è#Œ KÕã#≤ _®II ~åK«áêà‹O K«O„^ŒâYı ~°~Ô _ç¤
ã¨∂~°# â‹b· Ñï}Ï=∂xfl WÖÏ qâı+¡ O≤ Kå~°∞ :
''™ê^è•~°}=ÚQÆ Hõq xâıÛ`«#∞_»∞ HÍ_»∞. Ñï}Ï=∞je. X~°Ñ_≤ ç ÃÑ\ì̃#
H˘Åk HõuÎ Ñ¨^∞Œ <≥H¯˜ #@∞¡ JÉèÏºã¨=Ú, J#∞Éè=í =Ú, ÑïjÅ#=Ú J#∞#q =ºH˜ÖÎ ’
„Hõ=∞qHÍã¨=Ú#∞ HõeyOK«∞#∞. Hõq, q=∞~°≈‰õΩ_»∞ J~Ú# ã¨∂~°# "Õ∞^èÀ ãÖã¨¯ $`«∞Å
„Ñ¨ÉÏè ==Ú# Hõq`«fi Hõà,◊ â‹e· fQÆ ÑÖkix P„Hõq∞OK«∞H˘#fl@∞¡ Jaè=$kú K≥Ok#k——
J<åfl~°∞.
~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞O ÉèÏëê HÍ=º=∞x ã¨∂~°# ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞. K«`∞« ~åúâßfiãÖÖ’
Hõ$ëê‚OQÆ^Œ ~åÜ«∞ÉÏ~°=ÚÅ‰õΩ ãÖ|OkèOz# Ñ¨^•ºÅ∞ ã¨∞ÅÉèí â‹b· â’aè`åÅ∞,
xt`«ÉÏè = ã¨=∞xfi`åÅ∞. ''HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü Œ ∞« =Ú <å\˜H˜ ã¨∂~°# â‹e· Ö’ ã¨Ê+ì̈"∞≥ #ÿ
=∂~°∞Ê =zÛ#k. JK«Û"≥∞#ÿ HÍ=º=Ú QÆ#∞Hõ Hˆ =Åâ◊|=Ì Ú x~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú. Hõ$„u=∞
Ñ¨^*Œ ÏÅ=Ú#‰õΩ `å=ÙO_»^∞Œ . ÉèÏëê™œ‰õΩ=∂~°º=Ú, ÉèÏ=<≥t· `«º=Ú, TÇ¨"≥z· „u,
"åHõºK«=∞`«¯ $u J~°ã÷ O¨ Ñ¨^Œ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ÅHõ}∆ =ÚÅ∞ ã¨∂~°# â‹e· x JÅOHõiOz#q——
12 LáÈ^•…`«=Ú
''„Ñ¨ÉèÏ=f „Ñ¨^Œ∞º=∞fl=Ú <å\˜H˜ ã¨∂~°# Hõq`å â‹·e ÑÖ_ç# Ñ¨ã¨∞Ñ¨Ù
=O\˜^#·≥ k. Ñ¨^∞Œ <å~°= â◊`å|ÌÑÙ¨ tÅÊHõà=◊ Öˇ K«∂_»=ÚK«Û>ˇ#ÿ k. â◊|„Ì Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú,
#∞_çHÍ~°ÑÙ¨ ™⁄OÑ¨Ù, ãÖÉèÏ+¨}Ï Kå`«∞~°º=Ú, Hõ^•è Hõ^#Œè =Ú – gxÖ’x =Ú_»∞Å∞
g_ç HÍ=º=Ú Ñ¨ÙÅ∞QÆ_∞» QÆOQÆ|_»¤ ''=Ú`«º——"≥∞#ÿ k. ãÖÑ¨Ó~°‚ âı+¡ H¨ Í=º=Ú#∞ ~°zOz#
ã¨∂~°#, HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü Œ ∞« =ÚÖ’ `˘O|k áêà◊√¡ `«yOæ z, „Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∞fl=ÚÖ’
P âı+¡ #¨ ∞ ^•^•Ñ¨Ù J=∂"åã¨º<å\˜ K«O„^Œ∞x KÕã<≤ å_»∞——. JO\Ï~°∞ ~åK«áêà‹O
K«O„^ŒâYı ~°~Ô _çQ¤ Í~°∞.
qâ◊fi<å^èŒ ã¨`º« <å~åÜ«∞}QÍ~°∞ ã¨∂~°##∞ WÖÏ qâı+¡ O≤ Kå~°∞. „Ñ¨ÉÏè =f
„Ñ¨^∞Œ º=∞fl Ñ‘iHî Öõ ’ (Z"≥∞™È¯ „Ñü) :
''PO„^èŒ "åV‡Ü«∞=Ú# JO`«‰Ωõ Ñ¨Ó~°fi=Ú HÍ#~åx ^Œfi ºi÷ HÍ=º xi‡uH˜
ã¨∂~°# ~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞=Ú `«Å=∂xHõ=Ú. ~Ô O_»=k Ü«∞QÆ∞ HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü Œ ∞« =Ú
JÑ¨Ó~°fi z„`«tÅÊHõÅÊ#Å`À JÅ~å~°∞ '#=Å— J#^Œy# K«=∞`å¯~° Hõ^•è |O^è∞Œ ~°
„Ñ¨|O^è=Œ Ú. WHõ =¸_»=^ŒQ∞Æ „Ñ¨ÉÏè =f „Ñ¨^∞Œ º=∞fl=Ú ~°ãã¨ =¨ ∞Oz`«"∞≥ #ÿ <å@Hõ
=Ú„^ŒQÅÆ „Ñ¨|O^è~Œ å[=Ú. ''WO^Œe S^•âßfiã¨=ÚÅ#∞ S^ŒOHõ=Ú Å#=K«∞Û#∞——.
YO_»=b¡ ÅH©;~°O[#OQÍ~°∞ ã¨∂~°##∞ QÆ∂iÛ ÅH©;~°O[# "åº™ê=oÖ’
WÖÏ qâı+¡ O≤ Kå~°∞.
''~åÑ¶ ¨ ∞ =áêO_» g Ü« ∞ =Ú ã¨ ∂ ~° # QÍi Hõ q `å„áêÇ¨ Ï ‚ = Ú#O^Œ ∞ #∞,
HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü Œ ∞« =Ú"åi Hõq`å=∞^è•ºÇ¨Ïfl=Ú#O^Œ∞#∞, „Ñ¨ÉÏè =f„Ñ¨^∞Œ º=∞fl=Ú Hõq`å
Ñ¨~åÇ¨Ï=‚ Ú#O^Œ∞#∞ ~°zOÑ¨|_ç#q. "≥Ú^Œ\ ˜ ~Ô O_»∞ HÍ=º=ÚÅ∞ #~åOH˜`=« ÚÅ∞.
z=i HÍ=º=Ú Ñ≤`$« Ñ¨Ó[ÔH· ã¨=∞iÊOÑ¨|_ç#k——.
"åºã¨∞x PMÏº# =i+¨`ª åÅHõ}∆ Ïxfl ã¨∂~°# PHõoOÑ¨Ù *Ëã∞¨ H˘<åfl_»∞. `≥Å∞QÆ∞Ö’
ã¨fi`«O„`«OQÍ ãÖH©~"‚° ∞≥ #ÿ |$Ç¨Ï`«¯^èQŒ Í HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü
Œ ∂« xfl K≥ÑÊ≤ # PO„^èŒ PMÏº=i+¨µ_ª ∞»
Ñ≤OQÆo ã¨∂~°#. JO^Œ∞Hˆ Hõ@=ì ∞Oz ~å=∞eOQÍÔ~_ç¤ =O\˜ q=∞~°≈‰õΩÅ „Ñ¨âO◊ ã¨Å#∞
HõàÏÑ¨Ó~À‚^ÜŒ ∞« O JO^Œ∞H˘Ok.
LáÈ^•…`«=Ú 13
~åÑ¶¨∞=áêO_»gÜ«∞=ÚÖ’x =∞$QÆÜ«∂=~°‚# HÍo^•ã¨∞ â’¡Hõ=Ú#‰õΩ

J#∞"å^Œ=Ú=Öˇ HõxÊOK«∞#∞.
''ÑïK«Ü∞« O K«ÅÅHõ∆ ºxáê`«<Õ
ÉèÜ
í ∞« ~°∞ëÈâ◊Û `«ÔŒ y`« É’^è#Œ O
„â◊=∞[Ü«∂`ü „Ñ¨Q∞Æ }OK« Hõ~À`«º™œ
`«#∞=∞`À#∞=∞`«ó ã¨z"≥·~°ºÜ«∞ø——
– HÍo^•ã¨∞
ã¨∂~°# Ñ¨^ºŒ O – ~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞OÖ’ –
K«. „â◊=∞ =Ú_»∞QÆ∞O ^Œ#∂[_ç=∞*Ï~°∞ñ [ÖÏK«ÅÅHõ∆ ºÉè^Ë #Œ
„Hõ=∞=Ú Öˇé∞OQÆ =K«∞Û =∞kñ QÍ# |_»∞O |~°*Ïu cèuHÀ
Ñ¨=ÚÅ qKÕ+`ì≤ O« |∞ Åq ÉèÏ==Ú#O ^ŒÅáÈã≤ Ü«∞xflK«O
^Œ=ÚÅñ „aÜ«∞OÉˇ Ü«∞OK«∞ #~°<å^è∞Œ _»∞ "Õñ@‰õΩ #∞^Œº`å`«∞‡_≥· –
(„Ñ¨^=Œè ∂âßfiãÖ – 15)
JÜ≥∂^è•º Ç¨Ïã≤Î<åÑ¨Ù~° =~°‚#=ÚÅ#∞ ã¨∂~°# *’_çOz<å_»∞. JHõ¯_»
x~°∞Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚÅQÆ∞ =~°#‚ Å#∞ KÕÜ∞« ÖË^∞Œ .
~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`«Hõ^äŒÅÖ’ ™ê=∂<åºOâßÅ#∞ ã‘fiHõiOz ã¨∂~°#
âıë¡ ê~°=÷ Ú`À HÍ=º=Ú #_çÑ<≤ å_»∞. J=ã¨~=° ∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞ H˘xfl =~°#‚ Å#∞ ã¨ÇÏ¨ [
ã¨∞O^Œ~=° ÚQÍ KÕã<≤ å_»∞. ~å=∞áê^Œ Ñ¨~åQÆ=Ú ™ÈH˜#O`«<Õ JÇ¨ÏÅº x[~°∂ÑÖ`À
~å=Úx =ÚO^Œ∞ xÅ∞Û#flk. ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å#∞ K«∂K«∞@`À_»<Õ `«# Ñ¨Ó~°fi q+¨Ü∞« =Ú
[˝ÑHÎ≤ ˜ =zÛ#k. Jk P"≥∞ =∞#ã¨∞û#∞ HõÅz"ÕãO≤ k. ~å=Ú_»∞, qâßfiq∞„`«∞_»∞ `«#
=ÚO^Œ∞<åfl~°∞. JÑ¨C_®"≥∞ ã≤u÷ x ã¨∂~°# W@∞¡ =i‚Oz<å_»∞ :
14 LáÈ^•…`«=Ú
ã‘. PbÅ #Å~°∞K«∞ #~°∞QÆ∞#Ñ¨C_»∞ `«`∞« Ê
~°ã∂¨ ÊùiÎ q∞QÆ∞Åñ l„`«O ÉÁ#Ô~Û
~°=∞}©Ü∞« "≥∞#ÿ Ü«∂ ~å=∞áê^ŒÑ~¨ åQÆ
=∂âßÑ¨"å~°} =∂K«iOÑ¨
<åÜ«∞u=ã¨∞â’Éèí <åHõ$uÜ«Ú#∞ ã¨~°
ã‘H$õ `«=∂#ã¨ „Ç‘ÏHõÅ#Ü«Ú
Ñ¶¨∞##=~°`«flHÍOK«# ^è•=∞â’Éèí#
=<åºÉèí~°}"≥·Éèí=ã¨∞Êùi`«Ü«Ú
`Õ. qÑ¨ÙÅ`«~°Ñ¨Ü≥∂^èŒ~° Ñ¨^Œ=ºu„Hõ=∞
Hõ~#° "åOâ◊√HÍO`«=~°} x~°u
â◊Ü«∞ ã¨=Ú#fluÜ«Ú#∞#~Ú "å~°ÅO^Œ~°∞
Q“~°==Ú# `«#∞fl QÆ#∞Q˘#OQÆ (kfifÜ«∞. 38)
JÇ¨ÏÅº JÖÏ "åi =ÚO^Œ∞ xezOk. P"≥∞ `˘„@∞áê@∞#∞ Hõq
q=iOKå_»∞.
XˆH Ñ¨^ºŒ OÖ’ ~“„^Œ Hõ~∞° }~°™êÅ#∞ K«∂Ñ¨_O» ã¨∂~°# „ÑüÉè‰í Ωõ x^Œ~≈° #O.
HõO. `«# HÍ~°∞}º=Ú q∞H˜¯eñ
QÆ#∞^• =∞~°QqÆ ∞ñ ^Œe~°ÊñQÍ „QÆ‰Ωõ ¯# ÖË
z x*Ïã¨<å~°÷ ÉèÏQÆO
|∞#ñ ^Œ#Ü«Ú#fl`«QcÆ ~è =° ¸iÎ #∞#∞K«∞K«∞<£. (`«$fÜ«∞. 84)
~å=∂Ü«∞}Ï~°÷OÖ’ ~“„^Œ~°ã¨=Ú : ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞ÅKÕ â◊¥~°Ê}Y Ñ¨_ç#
ÉèOí QÆáê@∞#∞ K«∂z# `À_»<Õ ~å=}∞_»∞ Hõ#∞Öˇ„~°#*Ëã≤ ã≤OÇ¨ã¨#=Ú #∞O_ç ÖËz
`˘„@∞áê@∞ QÆ^Œ∞~°∞ â∫~Àº„^ÕHõ=Ú#∞ K«∂Ñ≤ J~å÷ã¨#=Ú# ‰õÄ~°∞ÛO_ç<å_»∞.
ÉèÏ~°`å~°=÷ Ú# WO„^Œ∞_»∞ `«# ‰õΩ=∂~°∞_»Q∞Æ J~°∞#˚ ∞x q[Ü«∞"å~°Î qx ^ŒÜ∞«
LáÈ^•…`«=Ú 15
`˘OQÆeOK«∞ K«∂Ñ¨ÙÅ`À J`«xx Q“~°qOz `«# J~å÷ã#¨ =∞`«xH˜zÛ#@∞¡ Hõ~∞° }

~°™ÈnÌÑ#¨ =Ú KÕÜ∞« |_ç#k.
ã¨∂~°##∞ QÆ∂iÛ ÉÁ=∞‡HõO\˜ Nx"å™êKå~°∞ºÅ∞ HõàÏÑ¨Ó~À‚^Ü
Œ ∞« Ñ‘iHî Öõ ’
(Z"≥∞™È¯ „Ñ¨K∞« ~°}) WÖÏ ¿Ñ~˘¯<åfl_»∞ :
''ã¨∂~°#, Hõq, Hõ^‰Œè Ωõ _»∞. z„`«HÍ~°∞_Õ HÍ^Œ∞. J™ê^è~Œ }
° "≥∞#ÿ ãÖã¨¯ $`åO„^èŒ
áêO_ç`º« O`À '~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞—=∞<Õ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\ ˜ ^Œfi ºi÷ HÍ"åºxfl `≥Å∞QÆ∞Ö’
„"åã≤# '™êÇ≤Ï`«º Ñ¶Ç¨ Ï≤ ÖÏfi<£——.
*ÏfÜ«∞=ÚÅ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú : áê~î‰° Ωõ Å P#O^Œ=Ú H˘~°‰Ωõ ã¨∂~°# ÉèÏëê
*ÏfÜ«∞=ÚÖˇ#· "å_»∞Hõ Ñ¨^•Å#∞ ãÖ^Œ~Àƒùz`«OQÍ "å_®_»∞. K«`∞« ~å÷âßfiã¨=ÚÖ’
WO„^Œl`«∞Î „Ñ¨Ü∂≥ yOz# „|Ç¨Ï‡G=ÚKÕ JO^Œ~∞° =¸iÛùÖÏ¡~∞° . Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞
ãÖr=xx `≥zÛ JO^Œih „|uHÕz J¢™êÎxfl =º~°Ñ÷ ~¨ K° å_»∞. D ãÖ^Œ~ƒ° Où Ö’ –
''– U=∞x á⁄QÆ_Q» Æ =K«∞Û <å~åÜ«∞} =∞Ç¨G "≥É· =íè =Ú—— J#∞ KÀ@
'<å~åÜ«∞}!— J<Õ ãÖÉ’^è#Œ "å_»|_çOk. [#™ê=∂#ºOÖ’ '<å~åÜ«∞}! <å~åÜ«∞}!—
J<Õ Ñ¨ÔŒ "å_»∞HõÖ’ =ÙOk. JÖÏ<Õ 'N~å=∞~å=∞— J<Õ Ñ¨^=Œ Ú ÉèÏ~°`å~°O÷ Ö’
~å=∞~å=∞! J<Õ "å_»∞Hõ Ñ¨ÔŒ QÍ ÉèÏqOKåe.
JÅOHÍ~åÅ∞ : H˜+¡ "ì̈ ∞≥ #ÿ ^Œfi ºi÷ HÍ=º"Õ∞ J~Ú<å JÅOHÍ~åÅ∞ ‰õÄ_®
ãÖ^Œ~Àƒùz`«OQÍ ã¨∂~°# z„uOKå_»∞. J\˜ì "å\˜Ö’ =$`«Îº#∞„áêã¨=Ú,
KèHÕ Í#∞„áêã¨=Ú, LÑ¨=∂ÅOHÍ~°=Ú, ãÖ|O^è•uâ◊Ü∂≥ HõºÎ #∞ „áê}˜`¿« ÇÏ`«∂„`ÕÊHõ,∆
™ê=Ü«∞= ~°∂Ñ¨HÍ#∞ „áê}˜`«=ã¨∂Î„`ÕÊHõ∆, LÖË¡MÏÅOHÍ~°=Ú, K«Ñ¨ÖÏuâ◊Ü≥∂H˜Î,
Ñ¨~åºÜ≥∂H˜Î, ~°∂Ñ¨Hõ=Ú, J#∞[˝, J<Àº<åºÅOHÍ~°=Ú, q<ÀH˜Î, x~°∞H˜Î,
J~åúO`«~<° åºã¨=Ú, J#∞QÆ∞}=Ú „Ñ¨^•è #=ÚÅ∞.
=ã¨∞Î ^èfiŒ x, HÔ t· HÍk =$`«∞ÅÎ ∞, „^•H∆ÍkáêHõ=ÚÅ∞ „Ñ¨H~õ }
° Àz`«=ÚQÍ, ~°™È
^ŒÜ∂« #∞‰õÄÅ=ÚQÍ ã¨ÇÏ¨ $^ŒÜ∞« Ç¨Ï$^ŒÜ∞ÿ≥ Hõ"^Õ ºŒ =ÚQÍ Hõq ~°zOKå_»∞.
16 LáÈ^•…`«=Ú
KèO« ^À "≥q· ^èºŒ =Ú :
ã¨∂~°# 4 Pâßfi™êÅ HÍ=ºOÖ’ "≥Ú`«OÎ 638 QÆ^ºŒ Ñ¨^•ºÅ∞ ~°zOKå_»∞.
JO^Œ∞Ö’ K«`∞« ~å÷âßfiãÖÖ’<Õ 265 QÆ^ºŒ Ñ¨^•ºÅ∞<åfl~Ú. âß~°∂ÅÌ , =∞`ÕÉÎ ,íè K«OÑ¨H,õ
L`«ÊÅ=∂ÅÅ`À ÉÏ@∞ HõO^Œ, `Õ@wu, P@"≥Å^Œ∞Å#∞ "å_®_»∞. qâı+¨ =$`åÎÅ∞
– L`åûÇ¨Ï 7, „ã¨Q~úÆ ° 3, =∞Ç¨„ã¨Q~úÆ ,° =∂ex, ~°Q_Æ ,» „ãÿfi}˜, `«~Å° =Ú, =∞`«HÎ ÀH˜Å,
Hõq~å[ q~ål`«=Ú, HõÅÇ¨ÏOã¨, =#=∞Ü«¸~°=Ú =O\˜ qâı+¨ =$`åÎÅ∞
á⁄O^Œ∞Ñ¨~K° å_»∞. 92 ã‘™êÅ∞ ã¨=∞‰õÄ~åÛ_»∞. ã‘ãO¨ Ö’ Z‰õΩ¯= ÉèÏ=O *ÁÑ≤ÊOK«_®xH˜
gÅ∞ Ñ¨_∞» `«∞Ok. ~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞OÖ’ Ñ‘iHî õ 48, „Ñ¨^=Œè ∂âßfiã¨=Ú 79,
kfifÜ«∂âßfiã¨=Ú, 120 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú 146, K«`«∞~åúâßfiã¨=Ú 265
QÆ^ºŒ Ñ¨^•ºÅ∞<åfl~Ú. kfifÜ«∂âßfiãÖÖ’ =ãÖ`åQÆ=∞<åxfl ã¨∞n~°"… ∞≥ #ÿ ~°Q_Æ » 'á⁄eK≥
=∞^è∞Œ ÅH˜∆ ‡—Ö’ =i‚OKå_»∞.
ã¨=∂<åOâßÅ∞ :
ÉèÏ~°`« ~å=∂Ü«∞} Hõ^èŒÅ#∞ *’_çOK«_»O KåÖÏ <Õ~°∞Ê`À ã¨∂~°#
x~°fiÇ≤ÏOKå_»∞. Hõ^ÖŒè ’x PÜ«Ú=Ù Ñ¨@∞ìÖ#·ˇ ÉèÏQÍÅ#∞ Ui <åÅ∞QÆ∞ Pâßfi™êÅÖ’
590 Ñ¨^•ºÅÖ’ ~å=∞ÉèÏ~°`« Hõ^ÅŒè ∞ *’_çOK«_O» HõuÎ g∞k ™ê=Ú =O\˜k.
ÉèÏ~°`«=Ú ~å=∂Ü«∞}=Ú
1. áêO_»∞~åA#‰õΩ Ñ¨Ù„`«∞ÅÖËq∞ 1. ^Œâ~◊ ^° ∞Œè #‰õΩ Ñ¨Ù„`«∞Å ÖËq∞
2. áêO_»∞~åA#‰õΩ âßÑ¨=Ú 2. ^Œâ~◊ ^° ∞Œè #‰õΩ âßÑ¨=Ú
3. áêO_»=ÙÅ [##=Ú 3. ~å=∞ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Å [##=Ú
4. J~°∞#˚ ∞x =∞`«ûºÜ«∞O„`« Kè^Õ #Œ =Ú 4. ~å=Úx t=^è#Œ ∞~°ƒOù QÆ=Ú
5. áêO_»=ÙÅ J~°}º"åã¨=Ú 5. N~å=Úx J~°}º"åã¨=Ú
6. J~°∞#˚ ∞xÃÑ· T~°fit"≥∂Ç¨Ï=Ú 6. ~å=ÚxÃÑ· â◊¥~°Ê}Y "≥∂Ç¨Ï=Ú
7. Hõ$+¨~‚ åÜ«∞ÉÏ~°=Ú 7. JOQÆ^Œ ~åÜ«∞ÉÏ~°=Ú
8. áêO_»= H“~°= Ü«Ú^Œ=ú Ú 8. ~å=∞~å=} Ü«Ú^Œ=Ì Ú
9. ^è~Œ ‡° ~åA Ñ¨\Ïìa¿è +Hõ=Ú 9. N~å=∞ Ñ¨\Ïìa¿è +Hõ=Ú
D q^èOŒ QÍ ã¨=∂# Ñ¶∞¨ \ÏìÅ∞ *’_çOz Hõ^#Œè ∞ #_çÑO≤ Kå_»∞ Hõq.
LáÈ^•…`«=Ú 17
~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞ =Ú„^Œ}Å∞

1895 ã¨ O =`« û ~° O Ö’ nx `˘e=Ú„^Œ } [iyOk. ''áê~å"å~°
~åHÍã¨∞^è•^è•=∞ =Ú^Œ~Ì åA QÆ}Ñ¨Ü∂« =∂`«º Ñ¨Ù„`« ÃÑ^Œ~å=∞nè=∞}˜ „Ñ¨}`© O« |QÆ∞
~åÑ¶¨∞= áêO_»gÜ«∂^Œ~°≈O|#∞ \©HÍ ã¨Ç≤Ï`«O|∞QÆ #∞O_»∞ xÜ«∞ºk N=∂<£
Éèí.u. ÑÖKåOQÆO #~°ã≤OÇ¨Kå~°∞ºÅ"åiKÕ Ñï+¨¯iOÑ¨|_ç Pkq^•º`«~°Oy}©
=Ú„^•Hõ~∆ â° ßÅ K≥#flÑ¨ÙiÖ’ „Ñ¨K∞« iOÑ¨|_çÜ∞≥ – 1895—— Jx „QÆO^è•O`«OÖ’
¿Ñ~˘¯#|_çOk.
"åqà◊"¡ å~°∞ 1857Ö’ Ñ≤OQÆà◊ <å=∞ãÖ=`«û~°O XHõ =Ú„^Œ} KÕâß~°∞.
^•x K«H¯õ x „Ñü<˘Hõ^•xx ¿ãHõiOz Ñ≤~åî Ñ¨Ù~°O ãÖ™ê÷<ånèâ√◊ Å∞ N~å*Ï~å=Ù
"ÕOHõ@‰õΩ=∂~° =∞Ç‘ÏÑü ã¨∂~åº~å=Ù |Ç¨Ï^Œ∂~Ì ∞° "åi ^è#Œ ã¨Ç¨ Ü«∞O`À 1963Ö’
=∞m¡ =Ú„kOKå~°∞. ^•xH˜ =ÚO^Œ∞ 1910Ö’ N HÍà◊ÇÏ¨ ã≤HÎ ˜ K≥Ok# â◊`Ñ« ∞¨¶ O@=Ú
"ÕOHõ@~°OQÆâß¢ãÎ≤ "åºMÏº#O`À "åqà◊"¡ å~°∞ =Ú„kOKå~°∞. P „QÆO^èOŒ P^è•~°OQÍ
Ñ¨Ó~°fi=Ú#fl \©HÍ "åºMÏº#=ÚÅ‰õΩ `å`«Ê~°º=Ú#∞ QÆ∂_» *’_çOz <Õ#∞ D |$Ç¨Ï`ü
„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#‰õΩ Ñ¨Ó#∞H˘<åfl#∞.
D "åºMÏº# ~°K#« 2014Ö’ „áê~°OaèOKå#∞. ^•xH˜ =¸ÅHÍ~°‰Ωõ Å∞
"åqà◊¡ ãÖã¨‰÷ Ωõ K≥Ok# N JÖÏ¡_ç ™êfiq∞<å^è<Œ Q£ Í~°∞, "åºMÏº#O „"åã≤# `«~åfi`«
_ç.\˜.Ñ≤. KÕÜ∞« _®xH˜ =¸_Õà√◊ ¡ Ñ¨@_ì O» ^Œ∞~°^$Œ +ì̈O. t+ì̈ "åº=Ç¨iHõOÖ’ D
`å`«Ê~åºÅ∞ ã¨=∞‰õÄ~åÛ#∞. =∂~°∞`«∞#fl ÉèÏëê Ñï}Ï=∞O ^Œ$ëêì º Wk
Ü«Ú=fÜ«Ú=‰õΩÅ‰õΩ JO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’H˜ ~å=_»O =Ú^•=Ç¨ÏO.
ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ _®II ~ˆ =Ó~°∞ J#O`« Ñ¨^‡Œ <åÉè~í å=Ù

29.12.2017 "åºMÏº`«, Jëêì=^è•x
"≥‰· Ωõ O~î° UHÍ^Œt 9866586805
18
N~°ã¨∞Î
N ~å=∞K«O„^ŒÑ~¨ „° |Ç¨Ï‡}Ë #=∞ó
Ñ¨Ó~°fi "åºMÏº#Hõ~°Î $Hõ$`«=∞OQÆàÏK«~°}=Ú

âß. N bÖÏ[Å[O|∞ñ *ËH˘x ^Œ~¿° ã‡~åã¨∞ºñ _≥· QÀÑ≤HÍ
*ÏÅO |^Œ∞ƒù`«"åiúñ ^ÕÅñQÆ x*ËK«Ûù<£ <≥·[™œO^Œ~°º^èŒ∞
~åºÖ’Hõ^∞Œ ºu^è•~°`<« £ =Ú‰õΩà◊#"åºHÀK«=ÚÖò ¿ãÜ«ÚQÀ
áêÅ™êfiq∞ =∞<ÀÇ¨Ï~åHõ$u =∞k<£ ÉèÏqOz ¿ãqOK≥^<Œ £
K«. J=∞~°Ü«∞ã¨∂~°Ü«∂~°º~°z`åOz`«~åÑ¶¨∞=áêO_»gÜ«∞HÍ
=º=∞Ç≤Ï`«=∂^èŒ∞s=∞^Œ∞ÉèíÜ«∂~°÷qÉ’^èŒHõ \©Hõñ *ËÃã^Œ<£
QÆ=∞Åx"åã≤hK«~°} HÍOK«##∂Ñ¨Ù~°tOl`å~°ƒù\ ˜<£
ã¨=∞=∞u ãÖã¨¯ $`åO„^èŒHõ$u™ê^èŒ#ÅHõ∆}ÅH˜∆`«O|∞QÆ<£
â◊`Ñ« ∞¨¶ O@=Ú "ÕOHõ@~°OQÆâß¢ãÎ≤
L. ÉèÏ~°`« ~å=∞QÍ^èÅŒ #áê~°=KÀqÉè"í åã¨Ê^•Yº q
™êÎ~=° Ú *Ëã#≤ \ì̃ |∞∞+≤ã`¨ =Î« Ú =∂#∞ºx ^Œfi ºi÷HÍ=ºQÆO
cè~∞° x #=ºÉèÏ=#HõgO„^Œ∞x â◊|=Ì ∞Ü«∂O„^è∞Œ Q˘ÖˇÛ^Œ<£
™ê~°Hõq`«fi`«`«fiQÆ∞}™êO„^Œ∞x Ñ≤OQÆoã¨∂~°<å~°∞ºx<£ 1
„Ñ¨ã∞¨ `Î « "åºMÏº`« ~ˆ =Ó~°∞ J#O`« Ñ¨^‡Œ <åÉè~í å=Ù „Ñ¨}∞u
19
~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞=Ú
ã¨"åºMÏº#=Ú
Ñ‘iîHõ
N `Àñ|∞\ì̃ ã¨∞^è•=∞^èŒ∞„^Œ==Ú`Àñ *ˇ<˘flO^Œ∞Ñ¨Ù+¨ÊO|∞ â’
ÉèÏ`å~°∞}º "≥∞Å~°ÊñQÍ =Ú_»∞K«∞ ÑÖáê¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï„â◊Ü∞«
MÏº`«„|Ç¨Ï‡=Ú „áÈK«∞ñQÍ=Ù`« q~°∂áêH∆ÍÇ¨ÏfiÜ«∞O ÉÏ‰õΩg
\©u=∞‡„Ñ¨Éèí∞"ÕOHõ\Ï„kÇ¨Ï$^ŒÜ«∂\©HõO|∞ Ö’HõO|∞Å<£
\©Hõ : N`À<£´ÅH©;^Õq`À, Ñ¨Ù\ì̃´[x‡Oz, ã¨∞^è•=∞^è∞Œ „^Œ==Ú`À<£´ã¨∞^è•
–J=∞$`«=∞<≥_ç, =∞^èŒ∞´Ñ¨Óñ^Õ<≥ Ü≥ÚHõ¯, „^Œ==Ú`À<£´`«_ç`À, K≥<˘flO^Œ∞
Ñ¨Ù+¨ÊO|∞–K≥<˘flO^Œ∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, Ñ¨Ù+¨ÊO|∞´Ñ¨Ó=Ù#∞, â’ÉèÏ`å~°∞}º=Ú´
`«~∞° }HÍOu, ZÅ~°ÊñQÍ<£´„Ñ¨HÍtOK«QÍ, =Ú_»∞K«∞ ÑÖáê¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï„â◊Ü∞« MÏº`«
„|Ç¨Ï‡=Ú, =Ú_»∞K«∞´[_»Ü∞« O^Œ∞ ^èiŒ Oz#, ÑÖáê´ÑÖáê ã¨~ã° ∞¨ û f~°=Ú#O^Œ∞#fl,
¿ÇÏ=∞‰õÄ@´¿ÇÏ=∞‰õÄ@ Ñ¨~°fi`«=∞<≥_»∞, P„â◊Ü«∞´LxH˜Ö’ MÏºu´¿Ñ~˘¯x#,
„|Ç¨Ï‡=Ú´Hõ~°Î, q~°∂áêH∆ÍÇ¨ÏfiÜ«∞O|∞´q~°∂áêHõ∆ <å=∞=ÚQÆÅk, P‰õΩg\©
u=∞‡„Ñ¨Éèí∞ "ÕOHõ\Ï„k Ç¨Ï$^ŒÜ«∂\©HõO|∞–P‰õΩg\˜´P‰õΩg_»∞ Ñ¨@ì}Ñ¨Ù ~å*ˇ·#
u=∞‡„Ñ¨É∞íè ú=∞‡~åA ‰õΩ=∂~°∞_≥#· , "ÕOHõ\Ï„k´ÃÑ^Œ "ÕOHõ\Ï„k „Ñ¨É∞íè =Ù Ü≥ÚHõ¯,
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ´=∞#ã¨∞û#O^Œ∞, P\©HOõ |∞´=iÎOK«∞#k, Ö’HõO|∞Å<£´[#∞Å#∞ „áÈK«∞ñ
QÍ=Ù`«<´£ ~°HO∆˜ K«∞#∞ QÍHõ!
`å`«Ê~°ºO : ÅH©;^Õq`ÀÉÏ@∞ [x‡Oz, J=∞$`«=∞<≥_ç Ñ¨Ó^Õ<`≥ À `«_ãç #≤
ÉÏÅK«O„^Œ∞x [_»Ö’ =Ú_»∞K«∞‰õΩ#fl ÑÖáê ã¨~ã° ∞¨ û f~°OÖ’x ¿ÇÏ=∞‰õÄ@ Ñ¨~fi° `«OÖ’
=ã≤ã∂¨ ,Î „Ñ¨MÏºu QÆ_Oç z, P‰õΩg\˜ u=∞‡~åA ‰õΩ=∂~°∞_≥#· ÃÑ^Œ"O≥ Hõ\Ï„k „Ñ¨É∞íè =Ù
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OÖ’ #iÎOK≥_ç q~°∂áê‰õΩ∆ _»∞ Ö’Hõ=ÚÅ#∞ ~°HO∆˜ K«∞QÍ`«!
20 Ñ‘iîHõ
âß. NK«<˘æO_»Å∞ ~Ô O_»∞ #O_»Q˘x "åã≤O ÉË~∞° ÛK«∞<£ ÉèHí ™Î̃ ê
g∞p<åº=∞Å ÃÑ^ŒÌ"ÕOHõ@#$áÈh‡Å#‡#âßÛ`«Hõ
"åºz„HÕã¨‰Ωõ ñ QÔ =· ãÖ |~Ú ã¨^À^ŒOK«`¯« $áê=$+≤ãì ¨
„nèp#O |QÆ∞ Hõ$+¨"‚ ∞Õ Ñ¶∞¨ =Ú [QÆ„fÊuO QÆ_∞» O *ËÜÚ« `«<£ 2
\©Hõ : N´ÅH©;^Õq Ü≥ÚHõ¯, K«<H£ ˘O_»Å∞´ãÎ̈#=ÚÅ<≥_∞» Ñ¨~fi° `«=ÚÅ#∞,
~Ô O_»∞<£´~Ô O_çO\˜x, JO_»Q˘x´P„â◊~ÚOz, "åã≤<´£ PkèHºõ =ÚKÕ`,« ¿Ñ~°∞ÛK«∞<£´
„Ñ¨ãk≤ HÔú ‰õΩ¯K«∞, ÉèHí ´Î̃ ÉèHí Î̃ Ü≥ÚHõ¯ ™êg∞p#º´x+¨¯ÅOHõ`K« ,Õ J=∞Å´ Ñ¨q„`«∞_≥#· ,
ÃÑ^Œ"Ì OÕ Hõ@#$Ñ¨´ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k „Ñ¨É∞íè =ÙÜ≥ÚHõ¯, Lh‡Å`ü´qHÍ~°=Ú á⁄O^Œ∞K«∞#fl,
=∞#ó´=∞#ã¨∞û J<≥_,ç Kå`«H´õ "å#HÀ~ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, "åºz„HÕã¨‰Ωõ <£´h\˜x QÀi
"≥à‹¡_ç QÆ=∞#=Ú#‰õΩ, ÔH·=ãÖ|~Ú´Jnè#"≥∞ÿ, ã¨^•´ZÅ¡Ñ¨C_»∞, L^ŒOK«`ü´
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, Hõ$áê´^ŒÜ∂« ~°ã=¨ ∞<≥_,ç =$+≤´ì =~°¬=Ú`À, ã¨„nèp#O|QÆ∞´‰õÄ_ç
u~°∞QÆ∞, Hõ$+¨‚"Õ∞Ñ¶¨∞=Ú´Hõ$+¨µ‚_»<Õ #Å¡x =∞|∞ƒ, [QÆ`ü´Ö’Hõ=Ú Ü≥ÚHõ¯,
„Ñ‘u<£´W+ì̈=Ú#∞, Hõ_∞» <£´q∞H˜¯e, KÕÜÚ« `«<´£ KÕÜÚ« QÍHõ!
`å`«Ê~°ºO : ÅH©;^Õq Ü≥ÚHõ¯ ~Ô O_»∞ ã¨#Î Ñ¨~fi° `åÅ#∞ P„â◊~ÚOz, x+¨¯ÅOHõ
ÉèHí `Î˜ À „Ñ¨ãk≤ HÔú H˜¯# ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k „Ñ¨É∞íè =Ù =∞#ã¨∞û J<≥_ç Kå`«HÑõ H¨ ∆˜ QÆ=∞#=Ú#∞
ã¨^• `«# Jnè#=ÚÖ’ #∞OK«∞H˘x# Hõ$+¨"‚ ∞Õ Ñ¶∞¨ =Ú Ö’Hõ=Ú Ü≥ÚHõ¯ W+ì̈=Ú#∞
KÕÜ«ÚQÍHõ!
âß. Ö’Hõ„`å}~°uO ^Œ^•k=∞=∞Ç‘ÏÖ’Hõ „Ñ¨"âÕ ’`«¯ ÉèÏ
ëê‰õΩ¡Ñ¨Î„Ñ¨^äŒ=∞kfifÜ«∞Ñ¨^ŒQÆ∞O[#‡OA =∞Or~°QÆ
~å˚HÖõ ÏÊ=∞Å ~å=∞ÉèÏ~°`H« ^õ •ä ã¨~Oæ° |∞Å<£ q∞OK«∞ "å
b‡H˜ "åã¨∞ºÅñ Q˘ÖˇÛ^ŒO ^Œ^Œ∞ÉèíÜ«∞âı¡ëê~°÷ãÖã≤kúH˜<£ 3
\©Hõ : Ö’Hõ„`å}~°u<£´Ö’Hõ´[#∞ÅÜ≥ÚHõ¯, „`å}´~°H˜∆OK«∞@Ö’,
~°u<£´Pâ◊`À, `«`´ü J\ì̃, Pk=∞´"≥Ú^Œ\ ^˜ #·≥ , =∞Ç‘ÏÖ’Hõ´Éè∂í Ö’Hõ=Ú#∞ QÆ∂iÛ,
„Ñ¨"Õâ◊´„Ñ¨"ÕtOK«∞@‰õΩ, L`«¯´L`åûÇ¨Ï=ÚQÆÅ, ÉèÏëê´ã¨~°ã¨fif^ÕqKÕ, ‰õΩ¡Ñ¨Î´
~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∞=Ú, ã¨"åºMÏº#=Ú 21
`˘_»∞QÆ|_ç#, „Ñ¨^èŒ=∞ kfifÜ«∞´‰õΩ_ç, Z_»=∞Å~Ú#, Ñ¨^Œ´áê^Œ=ÚÅO^Œ∞,

QÆ∞O[`ü´J=ºHõ=Î ÚQÍ „"≥∂QÆ∞K«∞#fl, =∞OA´q#™⁄OÃÑ#· , =∞Or~°´JO^≥Å Ü≥ÚHõ¯,
QÆ~å˚HõÅÊ´~˘^Œ`À ã¨=∂#=ÚÅ~Ú#, J=∞Å´ã¨fiK«Ûù=ÚÖˇ·#, ~å=∞´~å=Úx
Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, ÉèÏ~°`«´Éèí~°`«=Oâ◊~åAÅ Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, Hõ^ä•´K«i„`«=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
ã¨~Oæ° |∞Å<£´x~å‡}=ÚÅKÕ, q∞OK«∞´¿Ñ~°∞Û#\ì̃, "åb‡H˜, "åºã¨∞Å<£´"åb‡H˜x,
"åºã¨∞x, `«^∞Œ ÉèÜ
í ∞« ´P ~å=∂Ü«∞}, ÉèÏ~°`=« ÚÅ ~Ô O\˜ Ü≥ÚHõ¯, âıë¡ ê~°´÷ ‰õÄ_ç#
J~°=÷ Ú Ü≥ÚHõ¯, ãÖã≤kHú <˜ ´£ <≥~"° ~Õ ∞° Û@‰õΩ, H˘eK≥^<Œ ´£ ¿ãqOK≥^#Œ ∞.
`å`«Ê~°ºO : Ö’Hõ=Ú#∞ ~°HO∆˜ K≥_ç Pâ◊KÕ Éè∂í Ö’Hõ=Ú#∞ „Ñ¨"tÕ OK«∞@‰õΩ
L`åûÇ¨Ï=ÚQÆÅ ã¨~ã° fi¨ f^Õq `˘_çy# ‰õΩ_çZ_»=∞ áê^Œ=ÚÅO^Œ∞ J=ºHõ=Î ÚQÍ
„"≥∂QÆ∞K«∞#fl JO^≥Å ~˘^Œ`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ ~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`« x~å‡}=ÚÅKÕ
q∞Oz# "åb‡H˜ "åºã¨∞Å#∞ P ~å=∂Ü«∞}ÉèÏ~°`« âıë¡ ê~°ã÷ k≤ Hú ˜ ¿ãqOK≥^#Œ ∞.
L. UÜ≥∞_» #~°Q÷ “~°=ã¨=∞$kúÜÚ« â◊|qÌ â◊√kúÜÚ« O k~°O
Éˇ· Ü«∞#=^Œº`«O |~°ñQÆ #O„^è=Œ K«ãû÷≤ u ÉèÏ~°Ò« |∞ ~å
=∂Ü«∞}=Ú<£ ~°zOz# =∞Ç¨`«∞‡Å <å`«‡ñ ^ŒÅOK≥^<Œ £ [QÆ
^ÕæÜ«ÚÅ ##fláê~°∞ºxxñ kHõ¯ã¨∞nè=∞}˜ <≥é]ã¨`«¯q<£ 4
\©Hõ : UÜ≥∞_»<´£ ZÖˇ_¡ Å» , J~°´÷ J~°=÷ ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, Q“~°= ã¨=∞$kúÜÚ« <£´
Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞, â◊|´Ì Ñ¨^=Œ ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, qâ◊√kúÜÚ« <£´Ñ¨\+˜ `ª¨ Ü « Ú« , u~°OÉˇ´· ã≤~÷ "° ∞≥ ,ÿ
J#=^Œº`«<£´^À+¨=Ú ÖË‰õΩO_», Ñ¨~°ñQÆ<£´XÑ¨C#@∞¡QÍ, PO„^èŒ=K«ó´`≥#∞QÆ∞
Ñ¨^=Œ ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, ã≤u÷ <£´LxH˜ KÕ`,« ÉèÏ~°Ò« |∞´ÉèÏ~°`=« Ú#∞, ~å=∂Ü«∞}=Ú<£´
~å=∂Ü« ∞ }=Ú#∞, ~° z Oz#´„"åã≤ # , =∞Ç¨  `« ∞ ‡Å<£ ´ Ñ¨ Ó AºÅ~Ú#,
[QÆ^Ü æÕ Ú« Å<£´Ö’Hõ=ÚKÕ ã¨∞uÎ OÑ¨|_ç# "åix, ##∞fláê~°∞ºx<£´##flÜ«∞Éè@ í ∞ì#∞,
uHõ ¯ ã¨ ∞ nè = ∞}˜ < £ ´ q^•fiOã¨ ∞ _≥ · # uHõ ¯ ##∞, Zé] ã ¨ ` « ¯ q<£ ´ ZéÏ] „ ÃÑQÆ æ _ » # ∞,
P`«‡<£´Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#O^Œ∞, `«ÅOK≥^<Œ ´£ ÉèÏqOK≥^#Œ ∞.
22 Ñ‘iîHõ
`å`«Ê~°ºO : ZÖˇ_¡ Å» J~°÷ Q“~°= ãÖÑ¨^,Œ â◊|QÌ ÍOcè~º° =Ú, xâ◊ÛÜ«∞"≥∞ÿ
^À+¨~Ç° Ï≤ `«=ÚQÍ XÑ¨C#@∞¡ `≥#∞QÆ∞ ÉèÏ+¨Ö’ ÉèÏ~°`~« å=∂Ü«∞}=ÚÅ#∞ „"åã≤#
=∞Ç¨`«∞‡Å~Ú# ##flÜ«∞, uHõ¯#, Z„~°#Å#∞ =Ú=Ùfi~°#∞ <å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’
ÉèÏqOK≥^Œ#∞.
HõO. Dqkè #cè+ì̈ã≤kúH˜
^≥=· `«Hqõ #∞u Ü≥Ú#iÛ `«á⁄ÊÑ¨C =∞k<£
ÉèÏqOz k^Œ‰Ì Ωõ O_»#∞
^Õ"å<åO„Ñ≤Ü«ÚÅ „"≥ÚH˜¯ `≥Å`«∞ñ QÆ∞Hõ=ÙÅ<£ 5
\©Hõ : D qkè<£´D „Hõ=∞=ÚQÍ, Jcè+¨ìã≤kúH˜<£´HÀiHõ <≥~°"Õ~°∞@‰õΩ,
^≥=· `«´^Õ=`«Å#∞, Hõq´Hõ=ÙÅ#∞, #∞u´™ÈÎ„`«=Ú, X#iÛ´KÕã,≤ `«ÑC¨ ´^À+¨=Ú,
XÑ¨C´QÆ∞}=Ú, =∞k<£´`«=∞ =∞#ã¨∞ûÖ’, ÉèÏqOz´PÖ’zOz, k^Œ‰Ì Ωõ O_»<´£
ã¨=~°}Å∞ KÕÜ∞« ‰õΩO_»∞#@∞¡, ^Õ"å<åO„Ñ≤ÜÚ« Å<£´=¸~°∞Åö ‰õΩ, „"≥ÚH˜¯´#=∞ã¨¯iOz,
‰õΩHõ=ÙÅ<£´K≥_∞» Hõ=ÙÅ‰õΩ, `≥Å`«∞<£´#=∞ã¨¯iO`«∞#∞.
`å`«Ê~°ºO : D q^è=Œ ÚQÍ HÀiHõ <≥~"° ~Õ ∞° @‰õΩ ^Õ=`«Å#∞, Hõ=ÙÅ#∞ ™ÈÎ„`«=Ú
*Ëã≤ QÆ∞}^À+¨=ÚÅ#∞ `«=∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏqOz k^Œ‰Ì Ωõ O_» =¸~°∞Åö ‰õΩ „"≥ÚH˜¯
‰õΩHõ=ÙÅ‰õΩ #=∞ã¨¯iO`«∞#∞.
qâı+O¨ : ^Õ"å<åO„Ñ≤Ü∞« WuK« =¸ˆ~ö – Jx "åºHõ~}
° qâı+=¨ Ú.
=. Jx ‰õ Ω Hõ = Ù ÖÁHõ x q∞`« Î O |∞#O „ÉÏ~° ÷ h Ü« ∞ ÅQÆ ∞ @O*Ë ã ≤
`«„`åÊ~°#÷ O|∞#∞ Q˘O`« #_»Ñ#≤ "åñ_»<·≥ Ü≥∞kÌÜ∞Õ xÜ«Ú <˘Hõ¯ Éè=í º
HÍ=ºO|∞#∞ #=º„Ñ¨HÍ~°O|∞# ~°z~ÚOK«∞@‰õΩ #∞^ŒOz`«
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ∞O_»<≥· Ü«ÚO_»∞ ã¨=∞Ü«∞O|∞# 6
\©Hõ : Jx´W@¡x, ‰õΩHõ=ÙÅ∞´K≥_∞» Hõ=ÙÅ∞, XHõ xq∞`«OÎ |∞#<£´XHÍ<˘Hõ
HÍ~°}=ÚKÕ „áê~°h÷ Ü«ÚÅQÆ∞@O*Ëã´≤ H˘xÜ«∂_»^yŒ # "å~°Q∞Æ @KÕ, `«`´ü P Hõ=ÙÅ
Ü≥ÚHõ¯ „áê~°#÷ O|∞#∞<£´"Õ_Hç ÀÅ∞#∞, H˘O`«´H˘OK≥=Ú, #_çÑ#≤ "å_»<´·≥ KÕã#≤ "å_»<,·≥

ZkÌÜÕ∞xÜ«Ú<£Ú^≥·##∞, XHõ Éèí=ºHÍ=ºO|∞´XHõ qt+¨ì"≥∞ÿ# „Ñ¨|O^èŒ=Ú#∞,
#=º„Ñ¨HÍ~°O|∞#<£´H˘`«Î Ñ¨^ŒúuÖ’, ~°z~ÚOK«∞@‰õΩ<£´„"åÜ«Ú@‰õΩ, L^ŒOz`«
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ∞O_»<´·≥ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Oz#"å_»<,·≥ LO_»∞ ã¨=∞Ü«∞O|∞#<£´L#fl "ÕàÖ◊ ’
`å`«Ê~°ºO : Jx ‰õΩHõ=ÙÅ∞ XHõ HÍ~°}=ÚKÕ „áêi÷OÑ¨|_»^yŒ #"å~°Q∞Æ @KÕ
P Hõ=ÙÅ „áê~°#÷ H˘kÌQÍ KÕã#≤ "å_»<,·≥ U^≥#· #∞ XHõ qt+¨ì HÍ=º=Ú#∞ H˘`«ÑÎ ^¨ uúŒ Ö’
~°zOK«∞@‰õΩ q∞H˜¯e ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ∞_»<·≥ L#fl "ÕàÖ◊ ’ –
qâı+O¨ : nx `«~∞° "å`« XHõ\ ˜ ~Ô O_»∞ q_ç Ñ¨^ºŒ =ÚÅ∞ \©HÍHÍ~°∞Öˇ#· (1910
ãÖ) =∂#ºN â◊`«Ñ¶¨∞O@=Ú "ÕOHõ@~°OQÆâß¢ã≤ÎQÍiH˜ (NHÍà◊Ç¨Ïã≤Î "åãÎ̈=ÙºÅ∞)
ÅaèOz#q. Jq q∞QÆ`å ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÅO^Œ∞ J`«∞Hõ=Ù. JO^Œ∞KÕ "å~°∞ "å\˜x
WHõ¯_» [`«Ñ~¨ z° i.
ã‘. U=∞Ç‘Ï=~°∞`å`« ~Ú=∞‡Éè∂í =~°∞ñ_»∞ ã¨
f¯iÎQOÆ QÍ[#‡Hõ$u =∞Ç¨„k
ÜÕ∞qÉèí∞ `«O„_ç <å<åq^èŒáœ~°∞+¨
ã≤~÷ =° $uÎ g∞™êÅu=∞‡â∫i
ÜÕ∞#$áÈ`«=Î Ú `«e¡ =∂x`«Ñ~¨ =° ∞™ê
nèfiQÆ∞}O|∞Å „áÈHõ u=∞‡=∂O|
ÜÕ∞nè~°∞ ##∞[#∞‡ e^Œú^•#H∆Í„`«
Éèí„^Œ∞O_»∞ z# "ÕOHõ\Ï„k#$Ñ¨Ùñ_»∞
`Õ. Ñ¶¨∞#∞Å∞ "ÕOHõ@~åÜ«∞ "ÕOHõ@=~°^ŒÅ∞
##ñ „|ã≤^∞Œ Åú ∞ =ÚQÆ∞ ~°\ Ü
ì̃ ∂« ‰õΩg\˜
Ñ¨Ù~°=~åO‰õΩO_»∞ „uÉèí∞=#Ñ¨Ó~°‚H©iÎ
Ü«∞`«∞Å`ÕAO_»∞ ÃÑ^Œ"ÕOHõ\Ï„kqÉèí∞ñ_»∞ 7
24 Ñ‘iîHõ
\©Hõ : U =∞Ç‘Ï=~°∞Ú ~åAÜ≥ÚHõ¯, `å`«´`å`«, ã¨f¯iÎ´Q˘Ñ¨Ê H©ixÎ ,
QÆOQÍ´QÆOQÍ#k Ü≥ÚHõ¯, [#‡´Ñ¨Ù@∞ìHõ, Hõ$u´HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ, =∞Ç¨„k´Q˘Ñ¨Ê
Ñ¨~fi° `«=Ú, W=∞‡Éè∂í =~°∞ñ_»∞´W=∞‡~å*’, UqÉè∞í Ú ~åA Ü≥ÚHõ¯, `«O„_ç´`«O„_ç,
<å<åq^è´Œ J<ÕHõ ~°H=õ ÚÖˇ#· , áœ~°∞+¨ ã≤~÷ =° $uÎ´ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ áœ~°∞+¨"∞Õ "åºáê~°=ÚQÍQÆÅ,
g∞™êÅ u=∞‡â∫i´g∞™êÅ u=∞‡~å*’, U #$áÈ`«=Î ÚÚ ~å[„âı+µ¨ xª Ü≥ÚHõ¯,
`«e¡´`«e¡, =∂x`«´Q“~°qOÑ¨^Œy#, Ñ¨~°=∞™ênèfiQÆ∞}O|∞Å´Q˘Ñ¨Ê áêu„=`«º
QÆ∞}=ÚÅ‰õΩ, „áÈHõ´xkè, u=∞‡=∂O|ú=∂‡O|Ü≥∂, Unè~∞° Ú ^è~·≥ º° =O`«∞x,
J#∞[#∞‡Å∞´`« = Ú‡Å∞, W^Œ ú ´ „Ñ¨ H ÍtOK« ∞ , ^•#´^•#=Ú KÕ ` « # ∞,
H∆Í„`«´ÑïáêÅ<å^Œ∞ÅKÕ, Éè„í ^Œ∞O_»∞´=∞OQÆàH◊ ~õ ∞° _≥#· , z# "ÕOHõ\Ï„k #$Ñ¨Ù_»∞´z#fl
"ÕOHõ\Ï„k~å*’, Ñ¶¨∞#∞Å∞´Q˘Ñ¨Ê"åÔ~·#, "ÕOHõ@~åÜ«∞´"ÕOHõ@~åÜ«∞~åA,
"ÕOHõ@=~°^´Œ "ÕOHõ@~°=~°^~Œ åA, J#<£´Jx, „Ñ¨ã^≤ ∞Œ Åú ∞´¿Ñ~°∞ ãÖáêkOz#,
=ÚQÆ∞~æ ∞° ´D =ÚQÆ∞~æ À, J\˜´ì J\˜,ì P‰õΩg\˜ Ñ¨Ù~°=~°{JO‰õΩ_»∞´„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ P‰õΩg_»∞
#QÆ~=° Ú QÆ∞~°∞QÎ Í QÆÅ"å_»∞, „uÉè∞í =#´=¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞, Ñ¨Ó~°H‚ i© ´Î xO_ç#
Ü«∞â◊ã∞¨ ûQÆÅ"å_»∞, J`«∞Å`ÕA_»∞´™ê\˜ÖxË Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú QÆÅ"å_»∞, ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k
qÉè∞í _»∞´ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k ~åA.
`å`«Ê~°ºO : U ~åA Ü≥ÚHõ¯ `å`« =∞Oz Ü«∞â◊ã∞¨ û J<≥_ç QÆOQÍ[#‡=Ú#‰õΩ
HÍ~°}Éèí∂`«"≥∞ÿ# =∞Ç¨Ñ¨~°fi`«=Ú =O\˜ W=∞‡~å*’, U „Ñ¨Éèí∞=ÙÜ≥ÚHõ¯ `«O„_ç
<å<åq^è=Œ ÚÖˇ#· áœ~°∞+¨=ÚÅKÕ`« ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ „Ñ¨=$uÎQÅÆ g∞™êÅ u=∞‡~å*’, U
~å[„âı+µ¨ xª `«e¡ =∂#º=∞~Ú# Ñ¨~=° ∞áêu„=`«ºQÆ∞}ÏÅ ~åtÜ≥∞ÿ # u=∞‡O|Ü≥∂,
U nè~∞° xÜ≥ÚHõ¯ =ÚQÆ∞~æ ∞° `«=Ú‡Å∞ ^•#QÆ∞}=Ú, H∆Í„`«Q∞Æ }=ÚÅKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞
=∞OQÆà„◊ Ñ¨^∞Œ Öˇ#· z# "ÕOHõ\Ï„k ~åA, "≥OHõ@~åÜ«∞~åA, "ÕOHõ\Ï„k ~åA –
Åx „Ñ¨ãk≤ ú HÔ H˜¯<å~À, J\ì̃ P‰õΩg\˜ Ñ¨Ù~°=Ú#‰õΩ ~å*ˇ· =ÚÖ’¡HÍÅÖ’ ™ê\˜ÖxË
Ü«∞â◊ã∞¨ û#∞, Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞ HõÅ"å_»∞ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k~åA.
qâı+O¨ : P‰õΩg\˜ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k~åA Ñ≤OQÆo ã¨∂~°# HÍ„â◊Ü∞« q∞zÛ#
„Ñ¨É∞íè =Ù. HÍ=º~°K#« #∞ ã¨∂zOz# =∞Ç¨ÏhÜ«Ú_»∞. J`«x =Oâßaè=~°#‚ #∞ Hõq
KÕã<≤ å_»∞.
=. x*Ï™ê÷#O|∞# ãÖw`« ™êÇ≤Ï`åºk qq^èŒ q^•º „Ñ¨ãO¨ QÆO|∞ÅO

„|=iÎÅ∞¡K«∞ 8
ã‘. â’aè`åÑ¨ã¨ÎO|ã¨∂„`«∞ Q“`«=∞QÀ„`«∞
ã¨∞K«i„`«∞ñ aOQÆà◊ ã¨∂~°ã∞¨ Hõq
áœ¢`∞« Î ##flÑ¨~u° ÉèÏ=# ^ÒÇ≤Ï„`«∞
#=∞~° nè=∞}˜H˜ #|ƒ=∞‰õΩñ |∞¢`«∞Î
##∞[#∞‡ Öˇ#· \ì̃ Ü«∞=∞Å# Ü≥∞é]<å
~°∞ºÅ∞ ÉèHí Î̃ ¿ãqOÑ¨ #Å~°∞"åx
ã¨`å¯=º ~°K<« åqâß~°^∞Œ O _»Q∞Æ "åx
ã¨∂~°# <å=∞q„â◊√`«∞x ##∞flñ
P. „aÜ«∞=Ú ãÖkèÅOQÆñ aeÑ≤Oz |Ç¨ï=G
Éè∂í +¨}Ïk^•#=ÚÅñ QÆ~O° |∞
ãÖ`«ãO¨ ÉÁ#iÛ Ü≥∞O`«ÜÚ« QÍ~°=
"≥∞ã¨ñQÆ =∞^èŒ∞~°Ñ¶¨}˜u x@∞ì ÅxÜ≥∞ 9
\©Hõ : â’aè`´« „Ñ¨HÍtOK«∞, PÑ¨ãOÎ̈ |ã¨∂„`«∞<£´PÑ¨ãOÎ̈ |=∞#∞ ã¨∂„`«=Ú
QÆÅ"åxx, Q“`«=∞ QÀ„`«∞<£´Q“`«=∞ =∞Ç¨Ïi¬ QÀ„`«=ÚQÆÅ"åxx, ã¨∞K«i„`«∞<£´=∞Oz
#_»=_çHõ QÆÅ"åxx, Ñ≤OQÆo ã¨∂~°ã∞¨ Hõq áœ„`«∞<£´Ñ≤OQÆo ã¨∂~°#fl Hõq =∞#∞=∞x,
##flÑ¨~°u ÉèÏ=#´##flÑ¨~°u ÉèÏ=#Å‰õΩ, ^ÒÇ≤Ï„`«∞<£´‰õΩ=∂Ô~Î ‰õΩ=∂~°∞x
(=∞#∞=∞x), J=∞~°n=è ∞}˜H´˜ J=∞~° HõqH˜x, J|ƒ=∞‰õΩ´J|ƒ=∞‡‰õΩ, Ñ¨Ù„`«∞<£´
‰õΩ=∂~°∞x, J#∞[#∞‡Å∞{S#\˜´ì `À_»|∞\˜#ì "åÔ~#· , J=∞Å<£{ Zé]<å~°∞ºÅ∞´
J=∞Å#fl, Zé]#flHõ=ÙÅ∞, ÉèHí ¿Î˜ ãqOÑ¨´ÉèHí `Î˜ À H˘Å∞=QÍ, JÅ~°∞"åx<£´„Ñ¨HÍtOK«∞
"åxx, ##∞fl´##∞fl, ã¨`å¯=º ~°K<« å qâß~°^∞Œ O_»Q∞Æ "åx´=∞Oz HÍ=º=ÚÅ∞
„"åÜ«Ú@Ö’ <Õ~∞° ÊQÆÅ"åxx, ã¨∂~°#<å=∞´ã¨∂~°#fl J<Õ ¿Ñ~°∞`À, q„â◊√`«∞x´¿Ñ~°∞
QÍOz# "åxx, „Ñ≤Ü«∞=Ú ãÖkèÅOQÆ<£´„Ñ‘u HõÅ∞QÆQÍ, Ñ≤eÑ≤Oz´Ñ≤eÛ,
26 Ñ‘iîHõ
Hõ~°O|∞´q∞H˜¯eQÍ, |Ç¨ï=G Éèí∂+¨}Ïk ^•#=ÚÅ<£´q∞H˜¯e =G=ÚÅ∞,
PÉè~í }° =ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ ^•#=ÚÅKÕ, ãÖ`«ãO¨ |∞{X#iÛ´ãÖ`À+¨ ÃÑ\˜,ì ZO`«ÜÚ«
QÍ~°==Ú{Zã¨ñQÆ´q∞H˜¯e Q“~°==Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ, =∞^è∞Œ ~°Ñ}¨¶ u˜ <£´=∞$^Œ∞suÖ’,
W@∞ìÅ∞{JxÜ≥∞´W@∞¡ J<≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : PÑ¨ãOÎ̈ |ã¨∂„`«=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞"åxx, Q“`«=∞ QÀ„`«=ÚKÕ
„Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú #·≥ "åxx, Ñ≤OQÆo ã¨∂~°# HõqH˜ =∞#∞=∞x, ##fl~°Ñu¨ ÉèÏ=#Å =∞#∞=∞x,
J=∞~°#fl‰õΩ, J|ƒ=∞‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞_≥#· "åxx, J=∞Å#fl, Zé]#flÅ∞ `À|∞@∞ì=ÙÅ∞QÍ
`«##∞ ÉèHí `Î˜ À ¿ãqOÑ¨QÍ „Ñ¨HÍtOK«∞"åxx, =∞OzHÍ=º=ÚÅ∞ „"åÜ«Ú@Ö’ <Õ~∞° ÊQÆÅ
##∞fl, ã¨∂~°#fl J#∞ ¿Ñ~°∞`À „Ñ¨MÏºuQÆÅ"åxx „Ñ‘u`À Ñ≤eÑ≤Oz J<ÕHõ
=¢™êÎÉ~íè } ° =ÚÅ∞ ^•#=ÚQÍ xzÛ, q∞H˜¯e ãÖ`À+¨Ñ~¨ z° , ZO`À Q“~°==Ú`À
=∞$^Œ∞=∞^è∞Œ ~°=ÚQÍ W@∞¡ J<≥#∞.
qâı+O¨ : D Ñ¨^ºŒ OÖ’ Ñ≤OQÆo ã¨∂~°# `«# =Oâßaè*Ï`åºxfl q=iã¨∞<Î åfl_»∞.
PÑ¨ãOÎ¨ | ã¨∂„`«=Ú, Q“`«=∞ QÀ„`«=ÚQÆÅ Ñ≤OQÆo =Oâ◊=Ú ã¨∞„Ñü+≤`ª =« Ú. JO^Œ∞Ö’
ã¨∂~°#fl |Ç¨ïHÍ=º ~°K<« å qâß~°^∞Œ _»∞.
âß. ~Ô O_»~O÷° |∞Å Ñ¨^ºŒ "≥ÚHõ¯\˜ÜÚ« xi‡OÑÖQÆ â◊Hºõ O|∞ QÍ
‰õΩO_»∞O ^Œ^Œæuñ QÍ=º "≥∞Å¡ #QÆ∞<Õ <ÀÇ¨ÏŸ! Ü«∞#O *ËÜ«∞^Õ
áêO_ç`º« O|∞# #O^Œ∞#∞O ^≥#∞ñQÆ∞Hõ|ƒO |^Œ∞ƒùÒ« |O„_»∞ ^Œ
‰õ∆ΩO _≥"åfiñ _çÅ ~å=∞ÉèÏ~°`«Hõ^äŒÖò *’_çOÑ¨ ÉèÏëêHõ$u<£ 10
J~°=÷ Ú : ~Ô O_»∞{J~°O÷ |∞Å Ñ¨^ºŒ =Ú´XˆH Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ ~Ô O_»∞ J~°=÷ ÚÅ∞
=K« ∞ Û#@∞¡ , XHõ ¯ \˜ Ü « Ú ´XHõ \ ˜ J~Ú##∞, xi‡OÑ¨ O QÆ < £ ´ ~° z OK« ∞ @‰õ Ω ,
â◊HõºO|∞{HÍ‰õΩO_»∞<£´`«~°=ÚQÍ#@∞¡O_»QÍ, `«`ü{QÆu<£´P q^èŒ=ÚQÍ,
HÍ=º=Ú{ZÅ¡ < £ ´ HÍ=º=∞O`« Ü « Ú , JQÆ ∞ <Õ < £ ´ J~Ú#KÀ, FÇ¨ Ï Ÿ{J#<£ {
KÕÜ∞« ^Õ´Pâ◊Û~åº=Ç¨Ï=Ú HÍ^•? JO^Œ∞#∞<£´JO^Œ∞Ö’, áêO_ç`º« O|∞#<£´<Õ~∞° Ê`À
KÕÜÚ« ~°K#« Ö’, `≥#∞QÆ∞<£{Hõ|ƒ=Ú´`≥Å∞QÆ∞ HÍ=º=Ú, J^Œ∞ƒùÒ« |∞{JO„_»∞´
Pâ◊Û~°º[#Hõ=∞x K≥ÃÑÊ^Œ~°∞† ÉèÏëêHõ$u<£´HÍ=ºã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÖ’, ~å=∞ÉèÏ~°`«

Hõ^ÖŒä ò´~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`« Hõ^ÅŒä #∞, *’_çOÑ¨<´£ HõÅ∞Ñ¨Ù@‰õΩ, ^Œ‰Ω∆õ O_»∞´ã¨=∞~°∞_÷ ∞» ,
WÅ<£´Éè∂í q∞Ö’, Z"åfi_»∞´Z=fi~°∞?
`å`«Ê~°ºO : XˆH Ñ¨^ºŒ OÖ’ ~Ô O_»∞ J~°=÷ ÚÅ∞ =K«∞Û#@∞¡ XHõ¯ Ñ¨^ºŒ =Ú
~°zOK«∞@ÜÕ∞ Hõ+=ì̈ ∞~Ú#Ñ¨Ù_»∞, P q^è=Œ ÚQÍ HÍ=º=∞O`«ÜÚ« KÕÜÚ« @ Pâ◊Û~°º
[#Hõ=ÚQÍ^•? J\˜ìk áêO_ç`«º=ÚÖ’#∞, `≥Å∞QÆ∞ HÍ=º=Ú ~°zOK«∞@
J^Œ∞ƒù`=« ∞O^Œ∞~°∞. HÍ=º~°∂Ñ¨=ÚÖ’ ~å=∂Ü«∞}, ÉèÏ~°`« QÍ^èÅŒ #∞ *’_çOz „"åÜ«∞QÆÅ
ã¨=∞~°∞_÷ =≥ fi~°∞?
qâı+O¨ : `≥Å∞QÆ∞Ö’ `˘e^Œfii÷ HÍ=º~°K#« ‰õΩ Ñ¨Ó#∞H˘#fl Ñ≤OQÆo ã¨∂~°# `«#
=ÚO^Œ∞#fl ã¨"åà◊√¡ ¿Ñ~˘¯#∞K«∞<åfl_»∞.
L. cè=∞# `˘e¡ K≥ÃÑÊ ##∞ÃÑ^ŒÅÌ =∂@Ü≥∞ HÍx Ü«∞O^Œ∞ <˘O
_Õq∞Ü«Ú <ÕÜ∞≥ _» xflÅ∞K«∞ >ˇ=fi~°∞ñ QÍ# ~° @∞O_»
<å=∞Ç≤Ï`« „Ñ¨|O^èŒ ~°K«<å Ñ¶¨∞#q„â◊√u h‰õΩñ QÆÅ∞æ@<£
<å=∞kñ ^Œ^fiÌŒ Ü«∂~°H÷ $õ u <≥Ñ· Ù¨ }˜ÜÚ« O QÆÅ ^ŒOK«∞ <≥OK≥^<Œ £ 11
J~°=÷ Ú : `˘e¡´Ñ¨Ó~°fi=Ú, cè=∞#´"Õ=ÚÅ"å_» cè=∞Hõq, K≥ÃÑÊ<£{J#∞
´K≥ÃÑÊ##∞, ÃÑ^ŒÅÌ =∂@Ü≥∞QÍx´Ñ¨Ósfi‰õΩÅ "åHõº"Õ∞QÍx, JO^Œ∞<£´JO^Œ∞Ö’,
|O_»∞{Uq∞Ü«Ú´XHõ¯\˜ ‰õÄ_», U Ü≥∞_»<£´ZHõ¯_»#∞, xÅ∞K«∞@´xÅ|_»∞@,
Z=fi~°∞<£´Z=fi~°∞#∞, HÍ#~°∞´K«∂_»Ö^Ë ∞Œ , J@∞O_»{x=Ú‡´Jk J@∞Å∞O_»h,
h‰õΩ<£´h‰õΩ, <å<å=∞Ç≤Ï`«´J<ÕHõ Q˘Ñ¨Ê† „Ñ¨|O^èŒ ~°K<« å Ñ¶∞¨ # q„â◊√u´„Ñ¨|O^è=Œ ÚÅ∞
~°zOK«∞ Q˘Ñ¨Ê H©i,Î HõÅ∞æ@<£´HõÅ∞æ@KÕ`,« <å =∞k<£´<å =∞#ã¨∞ûÖ’, `«`{ü ^ŒfiÜ«∞{
J~°÷Hõ$u´P q^èŒ"≥∞ÿ# Ô~O_»~°÷=ÚÅ HÍ=º=Ú ~°zOK«∞, <≥·Ñ¨Ù}˜Ü«Ú<£´<Õ~°∞Ê,
HõÅ^Œ∞{JOK«∞´HõÅ^Œx ZOK≥^<Œ ´£ ÉèÏqOK≥^#Œ ∞.
`å`«Ê~°ºO : Ñ¨Ó~°fi=Ú cè=∞# J#∞ Hõq ~°zOK≥#x ÃÑ^ŒÌÅ∞ K≥Ñ≤Ê#
=∂@ÜÕ∞QÍx, JO^Œ∞Ö’ XHõ¯\˜ ‰õÄ_» xezáÈ~Ú#@∞¡ Z=fi~°∞#∞ K«∂_»Ö^Ë ∞Œ .
28 Ñ‘iîHõ
Jk J@∞¡O_»QÍ, Q˘Ñ¨Ê"≥#· J<ÕHõ „Ñ¨|O^è=Œ ÚÅ∞ ~°zOK«∞@ ^•fi~å Q˘Ñ¨Ê H©iÎ QÆÅ
h‰õΩ Ô~O_»~°÷=ÚÅ∞ QÆÅ HÍ=º=Ú „"åÜ«∞QÆÅ <Õ~°∞Ê QÆÅ^Œx <å =∞#ã¨∞ûÖ’
ÉèÏqOK≥^Œ#∞.
HõO. Kå@∞„Ñ¨|O^èŒ~°K«<å
áê@=Hõe`«∞ñ_»=Ù â◊|ÌÑïzuÜ«∞O^Œ∞<£
"Õ∞\˜q nxO ^≥#∞ñQÆ∞#ñ
ÉÏ\Õz ~°zOÑ¨ h= „áœ_è∞» ñ_» =~°Ü∞« <£ 12
J~°O÷ : Kå@∞„Ñ¨|O^è´Œ Kå@∞ HÍ=º=ÚÅ, ~°K<« åáê@=Hõe`«∞ñ_»=Ù´~°zOK«∞
™ê=∞~°º÷ =ÚQÆÅ"å_»=Ù, â◊|ÑÌ i¨ zu{JO^Œ∞<£´â◊|=Ì ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ÑïK«Ü∞« =ÚÖ’#∞,
"Õ∞\˜q´ã¨=∞~°∞_÷ =» Ù, nx<£ńxx, `≥#∞ñQÆ∞#<£´`≥Å∞QÆ∞Ö’, áê\Õz´ã‘fiHõiOz,
~°zOÑ¨<´£ „"åÜ«Ú@‰õΩ, J~°Ü∞« <£´K«∂_»QÍ, h=´h"Õ, „áœ_è∞» ñ_»=Ù´*Ï}=Ù.
`å`«Ê~°ºO : Kå@∞ HÍ=º=ÚÅ∞ „"åÜ«Ú ™ê=∞~°º÷ =ÚQÆÅ"å_»=Ù, â◊|ãÌ fi¨ ~°∂Ñ¨
ÑïK«Ü∞« =ÚQÆÅ h"Õ `≥Å∞QÆ∞Ö’ nxx „"åÜ«Ú@‰õΩ `«y# ã¨=∞~°∞_÷ =» Ù (*Ï}=Ù)
L. ^ŒH`∆õ « ~ÚO`« QÆe‡ qâ◊ÔŒ |∞QÆñ QÍOzÜ«Ú h=∞k<£ Ñ¶Ö¨ Ï
¿ÑHõ∆ Ñ¶∞¨ #O|∞ HÍq∞ xk ~Ú@ì#ñ Q˘OÔH^Œ h‰õΩ <ÀÅÖÏ
>ËH} ∆õ ÉèHí jÎ̃ Å ~°z~ÚOK«∞@ ~Ú+ì̈=∞ HÍ^≥ Nq~°∂
áê‰õΩ∆ # HõOH˜Ò« |∞QÆ â◊√ÉèÏ~°=÷ Ú ~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∞=Ú<£ 13
J~°O÷ : FÅÖÏ@{DHõ}∆ ÉèHí jÎ˜ Å!´Ñ¨~=° ∞t=ÙxÜ«∞O^Œ∞ ÉèHí Î˜ `«`Ê« ~°`Q« ÅÆ "å_®!
(<˘ã¨@ Hõ#∞flQÆÅ"å_»∞ t=Ù_»∞), ^ŒH`∆õ ´« ™ê=∞~°º÷ =Ú, WO`« Hõe‡<£´WO`« LO_»∞@,
qâ◊ÔŒ |∞QÆ<´£ q=~°=ÚQÍ, HÍOzÜ«Ú´K«∂z ‰õÄ_», h =∞k<£´h =∞#ã¨∞Ö’,
Ñ¶¨Å{J¿ÑHõ∆´„Ñ¨Ü≥∂[#=Ú g∞k HÀiHõ, h‰õΩ´h‰õΩ, Ñ¶¨∞#O|∞HÍq∞´Q˘Ñ¨Êk
HÍ#O^Œ∞#, Wk{W@∞ì{J#<£´Wk W@∞¡ J#∞@‰õΩ, H˘OÔH^Œ´[OÔH^Œ#∞,
Nq~°∂áê‰õΩ∆ #‰õΩ´q~°∂áêHõ∆ ™êfiq∞H˜, JOH˜`=« ÚQÆ´JOH˜`=« ÚQÍ, â◊√ÉèÏ~°=÷ Ú´"Õ∞Å∞
HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ, ~åÑ¶¨∞= áêO_»gÜ«∞=Ú<£´~åÑ¶¨∞=áêO_»gÜ«∞HÍ=º=Ú#∞ ~°z

~ÚOK«∞@´„"åÜ«Ú@, W+¨=ì ∞ HÍ^≥´W+¨=ì Ú HÍ^•?
`å`«Ê~°ºO : F t=ÉèHí jÎ̃ ÖÏ! hÖ’ WO`«\ ˜ HÍ=º~°K<« å ™ê=∞~°º÷ =Ú HõÅ^Œx
`≥eã≤ÜÚ« , h =∞#ã¨∞ûÖ’ Z@∞=O\˜ Q˘Ñ¨Ê^≥#· Ñ¶Ö¨ Ï¿ÑHõ∆ ÖË^∞Œ QÍ=Ù#, Wk W@∞¡
Jx K≥ÑC¨ @‰õΩ [O‰õΩK«∞<åfl#∞. q~°∂áêHõ™∆ êfiq∞ HõOH˜`=« ÚQÍ â◊√ÉèÑí Å¨¶ =ÚÅ#∞
HÀi ~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∞=Ú#∞ ~°zOK«∞@ hH˜+"ì̈ ∞Õ QÆ^•!
qâı+O¨ : ÉèQí =Æ ^ŒOH˜`=« ÚQÍ Ñ¶Ö¨ Ï¿ÑHõ∆ ~°ÇÏ≤ `«=ÚQÍ Nq~°∂áê‰õΩ∆ x ¿Ñ~°
D^Œfi ºi÷ HÍ=º=Ú#∞ ~°zOÑ¨Ù=∞x ÃÑ^Œ "ÕOHõ\Ï„k qÉè∞í _»∞ ã¨∂zOK«∞K«∞<åfl_»∞.
=. Jx ã¨q#Ü«∞ÉèHí HÎ̃ Oõ |∞ÅQÆ∞ =∞^è∞Œ ~°ÉÏè +¨}O|∞Å x*ÏaèÖÏ+Ö|∞
`≥éO QÔ éÕyOz# <Õ#∞#∞O ^ŒnÜ«∞O|∞ÅQÆ∞ #u=∂„`« Q“~°=
ãÖÉèÏ=<åkqâı+Ö|∞Å KÕ`«O „c`«KÕ`«ã¨∞¯O_»<≥· Ü«ÚxHÕ*Ëã≤
â◊HÍº â◊Hºõ qKå~°O|∞ ÖËHõ Ü«∞OwHÍ~° ÉèOí w`«~O° y`«O |QÆ∞#O
`«~O° QÆO|∞`À #`«x #aègHÕ∆ z. 14
J~°O÷ : Jx´Jx, ã¨q#Ü«∞ÉèHí HÎ̃ Oõ |∞ÅQÆ∞´q#Ü«∞=Ú, ÉèHí `Î̃ À QÆ∂_ç#,
=∞^è∞Œ ~° ÉèÏ+¨}O|∞Å<£úÜ«∞ºx =∂@Å`À, x[{JaèÖÏ+Ö|∞ `≥éOQÆ∞´`«#
HÀiHõ f~°∞#∞, ZéÕyOz#<£´`≥eÜ«∞*ËÜ«∞QÍ, U#∞#∞<£´<Õ#∞ QÆ∂_»,
`«nÜ«∞O|∞ÅQÆ∞´J`«x"≥·#, Ju=∂„`«Q“~°=´ZO`À Q“~°==Ú`À QÆ∂_ç#,
ã¨ O Éè Ï =#{Pkqâı + ¨ O |∞ÅKÕ ` « < £ ´qâı + ¨ " ≥ ∞ ÿ # =∞#fl#ÅKÕ ,
„Ñ‘`K« `Õ ã« ∞¨ ¯O_»<´·≥ ãÖ`À+≤Oz# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚQÆÅ"å_»<,·≥ LxH˜<{£ KÕã´≤ LO_»∞@ =Å#
â◊Hõº{Jâ◊HõºqKå~°O|∞´KÕÜ«∞QÆÅ#∞, KÕÜ«∞ÖË##∞ PÖ’K«##∞, ÖËHõ´=^Œe,
JOwHÍ~° É è í O w´XÑ≤ Ê H˘#∞ q^è Œ = Ú`À, `« ~ ° O y`« O |QÆ ∞ ´ÃÑOK« | _ç # ,
JO`«~O° QÆO|∞`À<£´=∞#ã¨∞û`À, J`«x<£´PÜ«∞##∞, JaègHÕ∆ z´K«∂z.
`å`«Ê~°ºO : Jx q#Ü«∞ÉèíH˜ÎÑ¨Ó~°fiHõ=ÚÖˇ·# uÜ«∞ºx =∂@Å`À `«#
=∞#ã¨∞Ö’x HÀiHõ#∞ `≥eÜ«∞Ñ¨~K° Q« Í, <Õ#∞ QÆ∂_» J`«x Q“~°"å^Œ~° qâı+=¨ ÚÅKÕ`«
ãÖ`À+≤Oz# =∞#ã¨∞ QÆÅ"å_»<·≥ LO_»∞@ =Å#, D Ñ¨xx KÕÜ∞« QÆÅ<å? ÖË^•?
J<Õ PÖ’K«# ÖË‰Ωõ O_» <å JOwHÍ~°=Ú`À QÆ∂_ç# =∞#ã¨∞û`À J`«xx K«∂z.
30 Ñ‘iîHõ
L. ~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∞Hõ^Œä ~°=∞º=ÚQÍ <˘HõHÍ=ºã¨$+≤ì <å
Ç¨ Ñ¶∞¨ \˜~ÚOÑ¨ñQÍ =â◊"∞≥ Ü«∂O„^èHŒ gõ O„^Œ∞Å HÔ #· ñ ^•=Hõ
âß¡Ñ∞¨¶ #Ñ¨Ó~°fiHÀHÎ̃ Ü«∞qÅOÑ¶∞¨ º=Ú QÍ=Ù#ñ QÀq^•#∞HõO
áêÑ¶∞¨ #|∞kúñ EÃÑ^Œñ [=∞`«¯ $u=∞`«¯ $u =∞`«¯ $u`«fi=Ú<£ 15
J~°÷O : PO„^èŒ HõgO„^Œ∞Å‰õΩ{S#´`≥Å∞QÆ∞ Hõgâ◊fi~°∞ÅÔH·##∞, ~åÑ¶¨∞=
áêO_»gÜ«∞Hõ^äŒ´~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`«Hõ^äŒÅ∞, ~°=∞º=ÚQÍ´~°ã¨=`«Î~°=ÚQÍ, XHõ
HÍ=ºã¨$+≤´ì XHõ HÍ=º=ÚQÍ HõÅÊ# KÕã,≤ PÇ¨!´Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ, Ñ¶∞¨ \˜~ÚOÑ¨QÍ´
‰õÄ~°∞Û@, =â◊"∞≥ ?´™ê^èºŒ =∂? `å=Hõ´g∞Ü≥ÚHõ¯ âß¡Ñ∞¨¶ #Ñ¨Ó~°fiHõ{ LHÎ̃´„Ñ¨âO◊ ™ê
Ñ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# =∂@Å∞, JqÅOÑ¶¨∞º=Ú´^•@#Åq QÍxq† HÍ=Ù#<£´JQÆ∞@KÕ,
HÀq^Œ{J#∞HõOáêÑ¶∞¨ #|∞kú´ÑÖ_ç`∞« Å Hõ~∞° }KÕ`« Juâ◊Ü∞« =Ú á⁄Ok# =∞#ã¨∞û`À,
K«=∞`ü{Hõ$u=∞`ü´K«=∞`å¯~°=Ú QÆÅ† Hõ$u<£´HÍ=º~°K#« Ö’, =∞`ü{Hõ$u`«fi=Ú<£´<å
~°K<« åH“â◊Åº=Ú#∞, K«∂ÃÑ^Œ<´£ K«∂ÃÑ^Œ#∞.
`å`«Ê~°ºO : `≥Å∞QÆ∞ Hõ=ÙÅÔH#· #∞ ~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`« Hõ^ÅŒä #∞ ~°ã=¨ `«~Î =° ÚQÍ
XˆH HÍ=º=ÚQÍ KÕã≤ Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ =∂~°∞Û@ ™ê^èºŒ =∂? J~Ú##∞, g∞ Ü≥ÚHõ¯
„Ñ¨âO◊ ™ê Ñ¨Ó~°fiHõ "åHõº=ÚÅ∞ ^•@#Åq QÍ=Ù#, ÑÖ_ç`∞« Å ^ŒÜ∞« `À Juâ◊~ÚOz#
<å =∞#ã¨∞û`À K«=∞`å¯~°Éiíè `«=ÚQÍ <å HÍ=º~°K#« Ö’ <å ~°K<« åH“â◊Åº=Ú#∞
K«∂ÃÑ^Œ#∞.
=. Jx =∞é˜ÜÚ« #`«xKÕ`« #<ÕHqõ ^èãŒ `¨ å¯~°ãO¨ ÉèÏ=<åãÖÉè$í `«
ã¨=∞‡^Œ∞O_»<≥·. 16
J~°O÷ : Jx =∞iÜ«Ú, J`«xKÕ`,« J<ÕHqõ ^è´Œ J<ÕHõ q^è=Œ ÚÖˇ#· , ã¨`å¯~°
ãÖÉèÏ=<å´^•#=ÚÅ∞, ã¨`å¯~°=ÚÅKÕ, ãÖÉèí$`«´xO_ç#, ã¨=∞‡^Œ∞O_»<≥·´
ãÖ`À+¨=Ú`À
`å`«Ê~°ºO : Jx =∞iÜ«Ú J`«xKÕ J<ÕHõ ~°Hõ=ÚÖˇ·# ^•#=ÚÅ∞,
ã¨`å¯~°=ÚÅ`À xO_ç# ãÖ`À+¨=Ú`À –
ã‘. PO„^èŒÉèÏëê ãÖã¨¯ $`åaèÉèÏëêâı¡+¨

Ü≥ÚH˘¯Hõ¯KÀ@ <˘H˘¯Hõ¯KÀ@
#∞z`«â|◊ âÌ +¡ı ¨ Ü≥ÚH˘¯Hõ¯ KÀ@ #
~°â÷ +¡ı ¨ Ü≥ÚH˘¯Hõ¯`«éx˜ =ÚYº
Q“}=$uÎâı¡+¨Ñ¶¨∞@# Ü≥ÚH˘¯Hõ`«é˜
#~å÷#fiÜ«∞=Ú "Õéˇ Ü«∞QÆ∞K«∞ #∞xH˜
â◊ÉÏÌ#fiÜ«∞qÉèË^ŒãÖQÆu Ü≥ÚH˘¯Hõ¯
`«é˜ xq Ü≥ÚH˘¯Hõ¯`«éx˜ ~Ô O_»∞
`Õ. =¸ñ_»∞ QÆ∂_»∞@ Ü«∞# ã¨=Ú[˚fiÅ=Ú QÍñQÆ
<å‰õΩñ ^Àñz#QÆuñ Éˇ‰Ωõ ¯áÈHõ Å=∞~°
~å=∞ÉèÏ~°`«Hõ^äŒÅ∞ Ñ¨~åºÜ«∞^Œ$+≤ìñ
EK«∞ ã¨∞=∞`«∞Å Hˆ ~°Ê_» <åK«iO`«∞. 17
J~°O÷ : XH˘¯Hõ¯KÀ@<£´XH˘¯Hõ¯Ü≥∞_», PO„^èÉŒ Ïè ëê ãÖã¨¯ $`«{JaèÉÏè ëêâı+¡ ´¨
`≥Å∞QÆ∞, ãÖã¨¯ $`« ÉèÏ+¨Å ‰õÄ_çHÜ õ Ú« , XH˘¯Hõ¯KÀ@<£, Lz`«â|◊ âÌ +¡ı ´¨ `«y# q^è=Œ ÚQÍ
â◊|Ì=ÚÅ ‰õÄ_çHõ, XH˘¯Hõ¯KÀ@<£, J~°÷âı¡+¨´J~°÷=ÚÅ ‰õÄ_çHõÜ«Ú, XH˘¯Hõ¯
`«é<˜ ´£ XH˘¯Hõ¯ ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’, =ÚYº Q“}=$uÎ´„Ñ¨^•è #=ÚÖˇ#· , J„Ñ¨^•è #=ÚÖˇ#·
„Ñ¨=$`«∞ÅÎ ∞QÆÅ, âı+¡ Ñ¨ ∞¨¶ @#´‰õÄ_çH`õ À ‰õÄ~°∞Ê, XH˘¯Hõ¯ `«é<˜ ,£ J~°{÷ J#fiÜ«∞=Ú´
J~°÷=ÚÅ HõÅ~ÚHõ, "Õéˇ{JQÆ∞K«∞<£{LxH˜´"Õé∞ q^èŒ=ÚQÍ #∞O_»∞@=Å#,
â◊|{Ì J#fiÜ«∞´â◊|=Ì ÚÅ#∞ KÕ~Ô Û_ç, qÉè^Ë ãŒ O¨ QÆu´"Õ~åÊ@∞Å∞, XH˘¯Hõ `«éx˜ , Wq,
XH˘¯Hõ¯ `«é˜x, Ô~O_»∞ =¸_»∞ ‰õÄ_»∞@´Ô~O_»∞QÍx, =¸_»∞QÍx KÕ~°∞@,
J#<£´J#QÍ, ã¨=Ú[˚fiÅ=ÚQÍQÆ´XÑ¨C#@∞¡QÍ, <å‰õΩ `Àz# QÆu<£´<å =∞#ã¨∞‰õΩ
#zÛ# q^èŒ=ÚQÍ, ÃÑ‰õΩ¯áÈHõÅ∞{J=∞~°<£´qq^èŒ Ñ¨^Œú`«∞Å∞ U~°Ê_»∞#@∞¡QÍ,
~å=∞ÉèÏ~°`« Hõ^ÅŒä ∞´~å=∂Ü«∞}, ÉèÏ~°`« Hõ^ÅŒä ∞, Ñ¨~åºÜ«∞ ^Œ$+≤<ì ´£ XHõ ^•x `«~åfi`«
XHõ\ Q˜ Í K«∂K«∞ q^è•#=ÚQÍ K«∂K«∞, ã¨∞=∞`«∞Å‰õΩ´ÑÖ_ç`∞« Å‰õΩ, U~°Ê_»<´£ "Õ~∞°
32 Ñ‘iîHõ
"Õ~∞° QÍ, PK«iO`«∞<£´~°zOK≥^#Œ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : XH˘¯Hõ¯™êi `≥Å∞QÆ∞, ãÖã¨¯ $`«ÉèÏ+¨Å`À ‰õÄ_çHõÜ«Ú,
=∞é˜Ü≥ÚHõ™êi â◊|Ìâı¡+¨Å`À#∞, WOH˘Hõ™êi J~°÷âı¡+¨Å`À#∞, „Ñ¨^è•<å „Ñ¨^è•#
„Ñ¨=$`«∞ÅÎ ∞QÆÅ âı+¡ Å¨ `À#∞, J~°=÷ ÚÅ HõÅ~ÚHõ "Õ~∞° QÍ LO_»∞#@∞¡ â◊|=Ì ÚÅ#∞
KÕ~Ô Û_ç U~åÊ@∞ =Å# ~Ô O_»∞QÍx, =¸_»∞QÍx KÕ~∞° @KÕ <å‰õΩ `Àz# q^è=Œ ÚQÍ
qq^èÑŒ ^¨ `úŒ ∞« ÅÖ’ ~å=∞ÉèÏ~°`H« ^õ ÅŒä #∞ XHõ^•x `«~åfi`« XHõ\Q˜ Í ÑÖ_ç`∞« Å∞ q_çq_çQÍ
K«∂K«∞#@∞¡ ~°zOK≥^#Œ ∞.
HõO. XHõ Hõ^äŒ qxÜ≥∞_ç`«é˜ "Õ
é˘HõHõ^äŒÃÑ· ^Œ$+≤ì ~Ú_ç# <˘HõÜ«∞~°÷=Úñ ^Àñ
Ñ¨Hõ áÈ=Ùñ QÍ# <ÕHÍ
~°÷HÍ=º "≥∞@¡@¡ q#ñQÆñ ^ŒQÆ∞ <˘Hõ\ÁHõ\ ˜<£ 18
J~°O÷ : XHõ Hõ^Œä ´ XHõ Hõ^#Œä ∞, qxÜ≥∞_ç `«é<˜ ´£ q#∞ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’,
"Õ ~ ˘Hõ Hõ ^ ä Œ Ã Ñ· # ´=∞iÜ≥ Ú Hõ Hõ ^ ä Œ Ã Ñ· , ^Œ $ +≤ ì { W_ç # <£ ´ K« ∂ Ñ¨ Ù ÃÑ\˜ ì K « < À,
XHõ{J~°=÷ Ú<£´XHõ J~°=÷ Ú ‰õÄ_», `ÀÑ¨Háõ È=Ù<£{HÍ#´`≥eÜ«∞^Œ∞ QÍ=Ù#, UHÍ~°÷
HÍ=º=Ú´Xˆ H J~° ÷ = ÚQÆ Å HÍ=º=Ú, Z@¡ ´ Z\’¡ , J@¡ ´ P q^è Œ = ÚQÍ,
XHõ\ ´˜ XHõ@<£´XH˘¯Hõ¯\˜QÍ, q#<£{`«Q∞Æ <£´q#=ÅÜ«Ú#∞.
`å`«Ê~°ºO : XHõ Hõ^#Œä ∞ q#∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú#, "Õé˘Hõ Hõ^ÃŒä Ñ· ^Œ$+≤ì ÃÑ\ì̃
K«kq#KÀ XHõ J~°÷=Ú ‰õÄ_» `ÀK«^Œ∞ QÍ#, XˆH J~°÷=ÚQÆÅ HÍ=º"≥∞\’¡ P
q^è=Œ ÚQÍ XH˘¯Hõ¯\˜QÍ q#=ÅÜ«Ú#∞.
`Õ. „Ñ¨Éèí∞=Ù ã¨`å¯~° |∞∞} q∞O^Œ∞ñ ÉÏÜ«Ú #xÜ«Ú
Nq~°∂áêHõ¿∆ ã"åqâı+¨ =∞xÜ«Ú
ã¨∞[#∞ eO^Œ∞ QÆ∞}ÏOâ◊O| K«∂`«∞ ~°xÜ«Úñ
[eÑ≤u #™ê^èºŒ Hõ$u H˜@∞¡ ™êÇ¨ÏãÖ|∞ 19
J~°=÷ Ú : „Ñ¨É∞íè =Ù´ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k „Ñ¨É∞íè xÜ≥ÚHõ¯, ã¨`å¯~°´ã¨<å‡#=Ú J<≥_,ç

|∞∞}=Ú´JÑ¨C, WO^Œ∞<£´D HÍ=º=Ú ~°zOK«∞@KÕ, áêÜ«Ú#xÜ«Ú´
`˘ÅyáÈ=Ù#xÜ«Ú, N q~°∂áêHõ¿∆ ã"åqâı+=¨ Ú´q~°∂áêHõ™∆ êfiq∞ Ü≥ÚHõ¯, ¿ã"å
qâı+=¨ Ú´¿ãqOK«∞@ J#∞ qâı+=¨ Ú, JxÜ«Ú, WO^Œ∞´WO^Œe, QÆ∞}{JOâ◊O|∞´
=∞Oz`«#=Ú#∞, ã¨∞[#∞Å∞´ÑÖ_ç`∞« Å∞, K«∂`«∞~°∞{JxÜ«Ú<£´ K«∂K≥^~Œ x° Ü«Ú,
J™ê^èŒºHõ$uH˜´™ê^èŒº=Ú HÍx ~°K«#‰õΩ, W@∞¡, ™êÇ¨ÏãÖ|∞´ `≥QÆ∞=#∞,
K«eÑ≤u<£´KÕã≤ux.
`å`«Ê~°º=Ú : ÃÑ^Œ"O≥ Hõ\Ï„k „Ñ¨É∞íè =Ù Ü≥ÚHõ¯ ã¨<å‡#=∞<≥_ç |∞∞}=Ú – D
HÍ=º~°K#« KÕ `˘ÅyáÈ=Ù#xÜ«Ú, q~°∂áêHõ™∆ êfiq∞x ¿ãqOK«∞ qâı+=¨ Ú D =∞Oz
Ñ¨x ^•fi~å ã¨[˚#∞Å∞ „QÆÇ≤ÏOK≥^Œ~°xÜ«Ú ÉèÏqOz J™ê^èŒº"≥∞ÿ# D ~°K«<å
™êÇ¨Ïã¨=Ú#∞ <Õ#∞ KÕãu≤ x.
=. Jx ~Ú@∞¡ Hõ$`À`åûÇ¨ïO_» #QÆ∞K«∞ <Õ`«„`«Ê|O^èŒx|O^èŒ
<å~°OÉèíO|∞#‰õΩñ„ÉË~°‰õΩO_≥·# ã¨HõÖÏO`«~åºq∞ ¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï
^è Œ º ‰õ ∆ Ω O_» ∞ Nq~° ∂ áê‰õ ∆ Ω O_» xifiÑ¶ ¨ ∞ flÑ¨ i ã¨ = ∂Ñ≤ Î „Ñ¨ K « Ü « ∞
QÆ=∞#O|∞Å‰õΩO ^•#HõÅO _»`x« ãÖHõÖÏÊ#∞ ™ê~°O|∞# <≥@∞¡
QÍ=ÅÜ«Ú#@¡QÆ∞O QÍHõ <å‰õΩ ÉèÏ~°O ÉËq∞ Ü«∞#∞ `«ÅOÑ¨Ù#
xtÛO`«∞O_»<·≥ Hõ_O» y nxH˜ñ „|`«ºHõx∆ Ü«∂=∞‰õΩO_≥#· ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k
=∞Ç‘Ï=Å¡É∞íè =Oâ◊„Hõ=∞O |aè=i‚OK≥^.Œ 20
J~°=÷ Ú : Jx ~Ú@∞¡, Hõ$`«´KÕÜ∞« |_ç#, L`åûÇ¨ïO_» #QÆ∞K«∞<£´„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú
QÆÅ"å_»<,·≥ U`«`´ü „Ñ¨|O^è,Œ P HÍ=º=Ú Ü≥ÚHõ¯, x|O^è#Œ {P~°OÉèOí |∞#‰õΩ<£´
x~å‡}=Ú#∞ "≥ Ú ^Œ Å ∞ÃÑ@∞ì @ ‰õ Ω , „¿Ñ~° ‰ õ Ω O_≥ · # ´Ñ¨ Ù iH˘Å∞Ê"å_≥ · # ,
ã¨HõÅ{JO`«~åºq∞´Jxfl\Ï xO_ç#, ¿ÇÏ=∞‰õÄ@{J^èŒº‰õ∆ΩO_»∞´¿ÇÏ=∞‰õÄ@
Ñ¨~fi° `«<å^è∞Œ _≥#· , Nq~°∂áê‰õΩ∆ O_»Ń q~°∂áêHõ∆ ™êfiq∞ÜÕ∞, xifiÑ¶∞¨ fl´P@OHõ=ÚÅ∞
ÖË‰Ωõ O_», Ñïã¨=∂Ñ≤´Î =ÚyÜ«Ú@‰õΩ, „Ñ¨KÜ « ∞« QÆ=∞#O|∞Å‰õΩ<£´"åºÑ≤Î <˘O^Œ∞@‰õΩ#∞,
`å#´`å<Õ, HõÅO_»∞´L<åfl_»∞, J`«x, ãÖHõÅÊ{J#∞™ê~°O|∞#´W+¨=ì Ú „Ñ¨HÍ~°=Ú,
34 Ñ‘iîHõ
Z@∞¡Ú q^è=Œ ÚQÍ, HÍ=ÅÜ«Ú<£´HÍ=Öˇ<À, J@∞¡{JQÆ∞<£{HÍHõ´P q^è=Œ ÚQÍ<Õ
[~°∞QÆ∞#∞QÍHõ, <å‰õΩ, ÉèÏ~°O|∞{Uq∞´|~°∞=Ù Uq∞, J#∞ `«ÅOÑ¨Ù#´J#∞
PÖ’K«#`À, xtÛO`«∞O_»<´·≥ zO`«ÖxË "å_»<,·≥ Hõ_O» y´„Ñ¨Ü∞« uflOz, nxH˜<´£ D
„Ñ¨|O^èŒ~°K«#‰õΩ, „Ñ¨`«ºHõ∆xÜ«∂=∞‰õΩO_≥·#´Z^Œ∞@ #∞O_ç „áÈ`«ûÇ≤ÏOz#,
ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k =∞Ç‘Ï=Å¡É∞íè ´ÃÑ^Œ"O≥ Hõ\Ï„k „Ñ¨É∞íè =Ù Ü≥ÚHõ¯, =Oâ◊ „Hõ=∞O|∞´
‰õΩÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯ =~°∞ã¨#∞, Jaè=i‚OK≥^´Œ K≥ÃÑÊ^Œ#∞.
`å`«Ê~°ºO : Jx ~¸ q^è=Œ ÚQÍ L`åûÇ¨Ï=Ú Hõey#"å_»<·≥ P HÍ=ºx~å‡}
„áê~°OÉè=í Ú#‰õΩ =¸ÅHÍ~°}"≥∞#ÿ Jxfl KÀ@¡#∞ u~°∞QÆ∞ ¿ÇÏ=∞‰õÄ@ Ñ¨~fi° `«<å^è∞Œ _≥#·
N q~°∂áêHõ∆ ™êfiq∞ÜÕ∞ ^•xx P@OHõ=ÚÅ∞ ÖË‰Ωõ O_® Ñ¨ÓiÎ KÕÜÚ« @‰õΩ, "åºÑ≤ÖÎ ’xH˜
`≥K∞« Û@‰õΩ L<åfl_»∞. <å‰õΩ ÉèÏ~°"∞Õ q∞Ü«∞#∞ PÖ’K«#`À zO`«ÖxË "å_»<·≥ P Ñ¨xH˜
Ñ¨Ó#∞H˘x D ~°K#« ‰õΩ =ÚO^Œ∞O_ç #_çÑO≤ K«∞ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k„Ñ¨É∞íè =Ù =Oâ◊ „Hõ=∞=Ú#∞
=i‚OK≥^Œ#∞.
qâı+O¨ : WHõ¯_» Éè‰í Ωõ xÎ H˜ ÉèQí =Æ O`«∞xH˜ =∞^èºŒ ãÖ|O^èOŒ K≥ÑÊ¨ |_çOk.
'ÉèÏ==Ú h^Õ#x— P Ñ¨~°=∂`«‡#∞ #q∞‡`Õ U q^èŒ"≥∞ÿ# P@OHõ=ÚÅ∞
HõÅ∞QÆ=x #q∞‡Hõ. Hõq ‰õÄ_» J^Õ #q∞‡Hõ`À HÍ=º~°K#« #∞ „áê~°OaèOK«∞K«∞<åfl_»∞.
âß. Nâ’ÉèÏÑ¶∞¨ #∞ñ _ç=∞‡Éè∂í =~°∞ñ_»∞ ÅH©;<å^äHŒ Åõ Ê„^Œ∞ÉÏ
Ç¨âßMÏÑ¶Å¨ "≥∞#ÿ =Oâ◊=Ú# =¸~åÎ"∂≥ ^Œ=Ú<£ É’Öˇ ã¨
~åfiâßÑ¨Ói`«Hi© "Î åã¨#Å`À <åq~°ƒqù OK≥<£ ^èiŒ
„fâ’`«ÎOã≤`«Éèí=ºâßã¨#HõàÏ¿ÇÏ`«∞„Ñ¨`åáê_è»∞ºñ _≥· 21
J~°=÷ Ú : Nâ’ÉèÏ´ãÖÑ¨^ÅŒ Ü≥ÚHõ¯ qÖÏã¨=ÚKÕ, Ñ¶∞¨ #∞ñ_»∞´Q˘Ñ¨Ê"å_≥#·
W=∞‡Éèí∂=~°∞ñ_»∞´W=∞‡~åA, ÅH©;<å^èŒŃ=∞<åfl~åÜ«∞}∞_»#∞, HõÅÊ„^Œ∞´
HõÅÊ=$Hõ∆=Ú Ü≥ÚHõ¯, ÉÏÇ¨´Éèí∞[=∞#∞, âßMÏ´H˘=∞‡Ü«∞O^Œ∞, Ñ¶¨Å"≥∞ÿ#
=Oâ◊=Ú#<£´ÑÖ_≥#· ‰õΩÅ=Ú#O^Œ∞´Hõ„∆ uÜ«∞ ‰õΩÅ=Ú#O^Œ∞, ^èiŒ „fâ◊´~åAÅKÕ,
L`«ÎOã≤`«´t~ÀÉèí∂+¨}=ÚQÍ KÕÜ«∞|_ç#^≥·, Éèí=º´Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ#, âßã¨#HõàÏ´tH∆Í

q^è•#=Ú#‰õΩ, ¿ÇÏ`«∞´HÍ~°}"≥∞#ÿ , „Ñ¨`åÑ¨´Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, P_è∞» ºñ_≥´· Q˘Ñ¨Ê"å_≥,·
=¸~åÎ"∂≥ ^Œ=Ú<£{áÈÖˇ<´£ =¸iÎ=∞O`«"∞≥ #ÿ "åã¨<å qâı+=¨ Ú=Öˇ, ã¨~åfiâß´Jxfl
k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞, Ñ¨Ói`«´xO_ç#, H©i´Î Ü«∞â◊ã∞¨ û J<≥_∞» , "åã¨#Å`À<£´ã¨∞"åã¨#Å`À,
Pq~°ƒqù OK≥<´£ [x‡OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ãÖÑ¨^ÅŒ qÖÏã¨=ÚKÕ Ñ¶∞¨ #∞_≥#· W=∞‡~åA <å~åÜ«∞}∞x
Éè∞í [âßYÅ #∞O_ç Ñ¨Ù\#ì˜ Hõ„∆ uÜ«∞‰õΩÅ=ÚÖ’, ~åAÅKÕ t~ÀÉè∂í +¨}=ÚQÍ KÕÜ∞« |_ç#
tH∆Íq^è•# Ñ¨~å„Hõ=∞ãÖÑ¨#∞fl_≥,· =¸iÎ=∞O`«"∞≥ #ÿ ã¨∞"åã¨#Å∞ Jxfl k‰õΩ¯ÅÖ’
Ü«∞â◊ã∞¨ û ^•fi~å xO_ç [x‡OK≥#∞.
qâı+=¨ Ú : J`«x Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#‰õΩ ~åAÅO^Œ~∞° ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_iç . J`«x P[˝#∞
t~°™ê=Ç≤ÏOK«™êyi.
`Õ. P‰õΩg\˜Ñ¨Ùsâßã¨<åO‰õΩñ _»QÆ∞K«∞
ã¨HõÅãÖ„QÍ=∞ˆHoxâ◊≈O‰õΩñ _»QÆ∞K«∞
#xâ◊Ñ¨Ól`« âı+¨Ñ¨~°ºO‰õΩñ _»QÆ∞K«∞
#`«ñ_»∞ ™⁄Oá⁄O^Œ∞ Ü«Ú=ug∞<åO‰õΩñ _»Q∞Æ K«∞. 22
J~°÷=Ú : P‰õΩg\˜Ñ¨Ùsâßã¨#´P‰õΩg\˜Ñ¨Ù~° „Ñ¨Éèí∞=<≥_»∞, JO‰õΩñ
_»Q∞Æ K«∞<£´¿Ñ~°∞QÆÅ"å_≥,· ã¨HÅõ ãÖ„QÍ=∞ˆHo´Jxfl Ü«Ú^Œ`ú O« „`«=ÚÅÖ’, xâ◊≈O‰õΩñ
_»Q∞Æ K«∞´[O‰õΩÖËx"å_≥,· Jxâ◊´x~°O`«~=° Ú, Ñ¨Ól`«´JiÛOK«|_ç#, âı+Ñ¨ ~¨ º° O‰õΩñ
_»QÆ∞K«∞<£´J#O`«∞_»∞ â◊Ü«∞ºQÍQÆÅ <å~åÜ«∞}=¸iÎ QÆÅ"å_≥·, Ü«Ú=u´
Ü«Ú=`«∞Å‰õΩ, g∞#{JO‰õΩ_»QÆ∞K«∞´=∞#‡^èŒ∞_≥·, J`«_»∞´P W=∞‡Éèí∂Ñü,
™⁄Oá⁄O^Œ∞<£´â’aèÖˇ¡#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P‰õΩg\˜ „Ñ¨É∞íè "≥#· W=∞‡~åA ã¨=∞ã¨Î Ü«Ú^Œ„ú H©_Å» ÅÖ’ [O‰õΩÖËx
"å_≥,· x~°O`«~=° Ú <å~åÜ«∞}=¸iÎ #iÛOK«∞"å_≥,· Ü«Ú=`«∞Å‰õΩ =∞#‡^èŒ „áêÜ«Ú_≥·
â’aèÖˇ¡#∞.
36 Ñ‘iîHõ
HõO. H“O_ç#ºQÀ„`« [Åkèq
^èŒ∞O _®`«ñ_»∞ QÍOK≥ =~°ã¨∞`«∞<£ ÉèÏ==∞Ç‘Ï
=∞O_»ÅÑüñ QÆ^#Œ |Ö’
^ŒÌO_»∞x ÅH∆Í‡O| Ü«∞<≥_»∞ `«# ãüÜ«∞O^Œ∞<£. 23
J~°=÷ Ú : H“O_ç#º QÀ„`«´H“O_ç#º QÀ„`«=∞<≥_∞» , [Åkè´ã¨=Ú„^Œ=Ú#‰õΩ,
q^è∞Œ O_»∞´K«O„^Œ∞_≥#· , P`«_∞» ´P W=∞‡Éè∂í Ñü, ÅH∆Í‡O|{J<≥_∞» ´ÅH∆Í‡O| J#∞,
`«# ãü{JO^Œ∞<£´`«# ÉèÏ~°ºÜ«∞O^Œ∞, Hõ^Œ#|Å{L^ŒÌO_»∞x<£´Ü«Ú^Œú=ÚÖ’
|Å=ÚKÕ Q˘Ñ¨Ê"åxx, ÉèÏ==∞Ç‘Ï=∞O_»ÅÑü<£´ÉèÏ=~åA J#∞, =~°ã∞¨ `«∞<£´
„âı+µ¨ _ª #·≥ ‰õΩ=∂~°∞x, HÍOK≥<´£ á⁄O^≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : H“O_ç#º QÀ„`«=∞#∞ ã¨=Ú„^Œ=Ú#‰õΩ K«O„^Œ∞_≥#· P W=∞‡Éè∂í Ñü,
ÅH∆Í‡O| J<≥_∞» `«# ^è~Œ ‡° ÑüflÜ«∞O^Œ∞ Ü«Ú^Œ=ú ÚÅÖ’ `«# |Å=ÚKÕ Ñ¶∞¨ #∞_≥#·
ÉèÏ=~åA J#∞ „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ‰õΩ=∂~°∞x á⁄O^≥#∞.
„ã¨Q~úÆ ° : P ÅH∆Í‡OÉÏ‰õΩ=∂~°∞O _»=∞ÅÜ«∞â◊√ñ_»∞ ÉèÏ"å=hâ◊√O_»∞ ™êkèfiO
É’ÖÏO|<£ ÉˇO_çÜ ¡ ∞ÿ≥ Ü≥ÚÑ¨CQÆñ QÆxÜ≥∞ ã¨∞`«∞<£ Éè∂í Ñ¨s~°OÉèbí ÖÏ
jÅã¨∂÷ÅOÉèíq+¨µ‚ã≤÷~° Éèí∞[|ÅÅH©;qâı+¨„Ñ¨Ü«ÚHÀÎ
^ÕfiÖÏâß^ŒOuâ◊√O_®qÅã¨#ÅÑ¶≤∞=∂"Õâ◊√ x=∞‡H˜∆fâ◊√<£. 24
J~°=÷ Ú : P ÅH∆Í‡OÉÏ‰õΩ=∂~°∞O_»∞´P ÅHõ∆ ‡=∞‡ Ñ¨Ù„`«∞_»~Ú#, J=∞Å
Ü«∞â◊√ñ_»∞´x~°‡Å"≥∞#ÿ H©iQÎ ÅÆ , ÉèÏ"å=hâ◊√O_»∞´ÉèÏ=~åA, ™êkèfi<£´Ñü„=`«Ü∞ÿ≥ #,
áÈÖÏO|<£´áÈÅ=∞#∞, ÃÑO_çÜ ¡ ∞ÿ≥ , XÑ¨CQÆ<´£ `«Q∞Æ #@∞¡QÍ, Éè∂í ´Éè∂í ^Õq Ü≥ÚHõ¯
Ñ¨s~°OÉèí´H“yeO`«Ü«∞O^Œ∞QÆÅ, bÖÏ´"Õ_»∞HõÜÕ∞, jÅ´ã¨fiÉèÏ==ÚQÍQÆÅ,
ã¨∂Å÷ OÉèqí +¨µ´‚ `À~°=ÚQÍQÆÅ, ã≤~÷ ´° xÅHõ_Q» ÅÆ , Éè∞í [|Å´ÉÏÇ¨ï|Å=Ú Ü≥ÚHõ¯
ÅH©;qâı+´¨ qâı+¨ ã¨=∞$kúK`Õ ,« „Ñ¨ÜÚ« Hõ´Î „Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç#, L^ÕfiÅ{Pâß´JkèH"õ ∞≥ #ÿ
k‰õΩ¯Å JO`«=∞O^Œ∞#fl, ^ŒOuÚ#∞QÆ∞Å Ü≥ÚHõ¯, â◊√O_®´`«∞O_»=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯
qÅã¨#´q[$OaèOK«∞@ H˘éÔH·, ÅÑ¶≤∞=∂"Õâ◊√<£´ÅÑ¶¨Ú=ÙQÍ „Ñ¨"ÕqOK«QÆÅ,
W=∞‡H˜f∆ â◊√<£´W=∞‡~åA#∞, ã¨∞`«∞<£´‰õΩ=∂~°∞xQÍ, HõxÜ≥∞<£´á⁄O^≥#∞.

`å`«Ê~°º=Ú : P ÅH©; ã¨∞Ñ¨Ù„`«∞_≥#· x~°‡Å H©iQÎ ÅÆ ÉèÏ=~åA – Ñü„=`«Ü∞ÿ≥ #
áÈÅ=∞#∞ ÃÑO_®¡_,ç `«y#@∞¡QÍ Éè∂í ^Õq H“yeO`«Ö’QÆÅ "Õ_∞» HõÜ∞Õ JÅ"å@∞QÍQÆÅ
`À~°=ÚQÍQÆÅ xÅHõ_»Ü≥ÿ∞# ÉÏÇ¨ï|Åqâı+¨=ÚKÕ „Ñ¨Ü≥∂yOK«|_ç# k‰õΩ¯Å
z=~°ÅÖ’ L#fl U#∞QÆ∞Å `«∞O_»=ÚÅ q[$OÉè} í H˘éÔH#· ÅÑ¶∞¨ „Ñ¨"âÕ =◊ ÚQÆÅ
W=∞‡~åA#∞ ‰õΩ=∂~°∞xQÍ á⁄O^≥#∞.
qâı+}
¨ : W=∞‡~åA kQÆO`« "åºÑ≤Î H©i=Î ∞O`«∞_»∞.
HõO. ~å[=∞¿ÇÏO„^Œ=~åkèÑ¨Ù
s*ˇ„· `« qz„`«=ÚÅñ |i„ÉèÏl`«∞ñ _≥·
Ü«∂lÑ¶¨∞#∞O _®~Ú=∞‡=∞
Ç‘Ï*Ïx „Ñ¨ãk≤ ñú QÍOK≥ <≥O`«ÜÚ« =∞Ç≤Ï=∞<£. 25
J~°=÷ Ú : ~å[=∞¿ÇÏO„^Œ=~°´~å[=∞¿ÇÏO„^Œ=~°=∞#∞, JkèÑÙ¨ s´„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ
Ñ¨@ì}=Ú Ü≥ÚHõ¯, *ˇ·„`«´[~ÚOz#, qz„`«=ÚÅ<£´qO`«Ñ¨#∞ÅKÕ, Ñï„ÉèÏl
`«∞ñ_≥´· „Ñ¨HÍtOz#"å_≥,· PlÑ¶∞¨ #∞O_»∞´Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ â◊¥~°∞_»~Ú#, P{W=∞‡=∞
Ç‘ Ï *Ïx´P W=∞‡~åA, ZO`« Ü « Ú <£ =∞Ç≤ Ï =∞<£ ´ Q˘Ñ¨ Ê „Ñ¨ É è Ï ==Ú`À,
„Ñ¨ãk≤ <ú {£ HÍOK≥<´£ ¿Ñ~°∞ „Ñü+ª̈Å∞ QÆ_Oç K≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å[=∞¿ÇÏO„^Œ=~°=∞#∞ „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ Ñ¨@}
ì =Ú#∞ [~ÚOz#
qO`« Ñ¨#∞ÅKÕ „Ñ¨HÍtOz#"å_≥,· Ü«Ú^Œ~ú O° QÆ=ÚÖ’ â◊¥~°∞_≥#· P W=∞‡~åA Q˘Ñ¨Ê
„Ñ¨ÉÏè ==Ú`À ¿Ñ~°∞ „Ñ¨MÏº`«∞Å∞ QÆ_Oç K≥#∞.
`Õ. P=∞Ç‘ÏÖ’HõqÉèí∞x Ü«∞~åúOQÆÅH˜∆ ‡
Ü«∞~Ú# Hõã=¨ =∞‡ Ü«∞#ã¨∂Ü«∞ Ü«∞QÆ∞@ <å~°º
Ü«∞QÆ∞@ ã¨∞„Ñ¨ã≤^Œú=∞ "Õéˇ Ü«∞_»∞QÆ <ÕÅ
q#∞u HÔ ‰õΩ¯ áêu„=`«ºqÅã¨#O|∞. 26
38 Ñ‘iîHõ
J~°=÷ Ú : P =∞Ç‘ÏÖ’HõqÉè∞í x´P W=∞‡~åAÜ≥ÚHõ¯, J~å÷OQÆÅH˜∆ ‡´J~°÷
â◊s~°ÅH˜∆ ‡ (ÉèÏ~°º) S#´J~Ú#\˜ì, Hõã¨==∞‡, J#ã¨∂Ü«∞´Jã¨∂Ü«∞ÖËxk,
JQÆ∞@<£´J~Ú#O^Œ∞=Å#, P~°º´„âı+¨µª~åÅ∞, JQÆ∞@<£´JQÆ∞@, ã¨∞„Ñ¨ã≤^Œú=∞´
`Õ@`≥Å"¡ ∞Õ ! q#∞uH˜{ZH˜¯´„Ñ¨MÏºu QÆ_Oç z#, áêu„=`«º qÅã¨#O|∞´Ñü„=`å
=∞Ç≤Ï=∞#∞, "Õé´ˇ „Ñ¨`ºÕ Hõ=ÚQÍ, J_»∞QÆ<ÅÕ ´qKåiOÑ¨ #=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ .
`å`«Ê~°º=Ú : P W=∞‡~åA ÉèÏ~°º J~Ú# Hõã=¨ =∞‡ Jã¨∂Ü«∞ ÖËx ^ŒQ∞Æ @KÕ
„âı+µ¨ ~ª åÖˇ#· q+¨Ü∞« =Ú `Õ@`≥Å"¡ ∞Õ ! „Ñ¨MÏºu QÆ_Oç z# P"≥∞ Ñü„=`å =∞Ç≤Ï=∞#∞
„Ñ¨`ºÕ HÕz J_»∞QÆ #=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ .
HõO. P ~Ú=∞‡_ç ^è•„f`«Å
<åÜ«∞‰õΩ#‰õΩñ QÆã¨==∞‰õΩ#∞ #O^Œ#∞ ÅkèHõ
NÜ«Ú`«∞ e^Œé Ì ∞ ã¨∞[#q
^èÕÜ«ÚÅ∞ ÉÁ=∞‡„Ñ¨Éèí∞O_»∞ u=∞‡qÉèí∞O_»∞<£ 27
J~°=÷ Ú : P ~Ú=∞‡_ç ^è•„f`«Å <åÜ«∞‰õΩ#‰õΩ<£´P W=∞‡_ç ~åA#‰õΩ,
Hõã=¨ =∞‰õΩ#∞, JkèHõ NÜ«Ú`«∞Å∞´Q˘Ñ¨Ê Sâ◊fi~°º=O`«∞Å∞, #O^Œ#∞Å∞´‰õΩ=∂~°∞Å∞–
W^Œé Ì ∞, ã¨∞[# q^èÜ Õ Ú« Å∞´ã¨[#˚ ∞Å‰õΩ ÖÁOy#"å~°∞–ÉÁ=∞‡ „Ñ¨É∞íè O_»∞, u=∞‡
qÉè∞í O_»∞<£–ÉÁ=∞‡~åA, u=∞‡~åA.
`å`«Ê~°ºO : P ~Ú=∞‡ ~åA#‰õΩ, Hõã=¨ =∞‰õΩ Sâ◊fi~°º=O`«∞Öˇ#· ã¨[#˚ ∞Å‰õΩ
q^èÜ
Õ Ú« Öˇ#· W^Œ~Ì ∞° ‰õΩ=∂~°∞Å∞ – "å~°∞ – ÉÁ=∞‡~åA, u=∞‡~åA – (Hõeyi).
=. "åiÖ’# 28
"åiÖ’# ´ P W~°∞=ÙiÖ’
L. áê=#=¸iÎÜ∞ÿ≥ q[Ü«∞Éè̌~· =° ã¨kƒ~°∞^•O‰õΩñ _≥· ^Œâß
âß=x`åÅÖÏ@`«@K«O^Œ# z„`«HÉõ Ïè =ÉèÏQÆºâ◊
N≈qÉè"í åaè~å=Úñ_»~Ú [$Oaè`^« •#qÇ¨~°∞ñ _≥· ^èiŒ
„f=ÅÜ«∞O|∞#<£ "≥ÅÃãñ k=∞‡#$áêÅ∞ñ_»∞ ^è~Œ ‡° jÅ∞ñ _≥.· 29
J~°=÷ Ú : áê=#=¸iÎÜ∞ÿ≥ ´Ñ¨q„`« â◊s~°=ÚQÆÅ"å_≥· (™œO^Œ~º° =O`«∞_»∞)

q[Ü«∞Éè̌~· =° ã¨`{ü a~°∞^Œ{JO‰õΩñ_≥´· q[Ü«∞ Éè̌~· =° Ù_»#∞ Q˘Ñ¨Ê a~°∞^Œ∞QÆÅ"å_≥,·
^Œâ{◊ Pâß´Ñ¨k k‰õΩ¯Å<≥_∞» , =x`å´HÍO`«Å Ü≥ÚHõ¯, ÅÖÏ@`«@´á¶êÅÉèÏQÆ=Ú
#O^Œ∞QÆÅ, K«O^Œ# z„`«HõÉèÏ=´QÆO^èŒÑ¨Ù ÉÁ@∞ìQÍ ÉèÏH±´ÉèÏã≤Oz#† Ü«∞â◊ó
{NqÉè=í {Jaè~å=Úñ_»~Ú´H©iÎ "≥É· =íè =ÚKÕ „Ñ¨HÍtOz#"å_≥,· [$Oaè`´« JkèH"õ ∞≥ #ÿ ,
^•#qÇ¨~°∞ñ_≥´· ^•#=ÚÅ∞ KÕÜÚ« "å_≥,· ^è~Œ ‡° jÅ∞ñ_≥´· Ñ¨Ù}º ã¨fiÉèÏ==ÚQÆÅ"å_≥,·
u=∞‡#$áêÅ∞_» ∞ ú=∞‡~åA, ^è Œ i „f=ÅÜ« ∞ O|∞#<£ ´ Éè í ∂ =ÅÜ« ∞ =ÚÖ’,
"≥ÅÃã<£´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨q„`« â◊s~°=Ú QÆey q[Ü«∞Éè~·ˇ =° Ù_#» ∞ =∞Oz a~°∞^Œ∞QÆÅ"å_≥,·
Ñ¨k k‰õΩ¯Å<≥_ç HÍO`«Å á¶êÅÉèÏQÆ=Ú# QÆO^èÑŒ Ù¨ ÉÁ@∞ìQÍ ÉèÏã≤Oz# H©iÎ "≥É· =íè =ÚKÕ
„Ñ¨HÍtOz#"å_≥·, q∞H˜¯e ^•#=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú"å_≥·, Ñ¨Ù}ºjÅ∞_≥· u=∞‡~åA
Éèí∂=ÅÜ«∞=ÚÖ’ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
qâı+=¨ Ú : kQÆO`« "åºÑ≤`« H©i=Î ∞O`«∞_»x ÉèÏ==Ú.
HõO. LÉèíÜ«∞‰õΩÅã≤kúñ ^Œ#Ô~_»∞
#aè#=QÆ∞}=ÚÅñ „|ã≤^úŒ Ü«∞QÆ∞u=∂‡O|<£
qÉè=í =Ú#ñ ÉˇO_ç¡ Ü«∂_≥#∞
„kÉè∞í =#qÉè∞í ñ _®‰õΩg\˜u=∞‡qÉè∞í ñ _˘y<£ 30
J~°÷=Ú : „uÉèí∞=#qÉèí∞ñ_»∞´=ÚÖ’¡Hõ=ÚÅ‰õΩ „Ñ¨Éèí∞=Ù, P‰õΩg\˜ u=∞‡
qÉè∞í ñ_»∞´P‰õΩg\˜ u=∞‡~åA, |y<£´„Hõ=∞=ÚQÍ, LÉèÜ í ∞« ‰õΩÅ´Ô~O_»∞ =Oâ◊=ÚÅ‰õΩ
(Ñ¨Ù\˜xì Å∞¡, "≥∞\˜xì Å∞¡) ã≤k<ú ´£ xÅHõ_K» `Õ ,« `«#~Ô _»∞´XÑ¨C#\˜,ì Jaè#=QÆ∞}=ÚÅ<£
´H˘`«Î QÆ∞}=ÚÅKÕ, „Ñ¨ã≤^ŒúÜ«∞QÆ∞´„Ñ¨ã≤^Œ∞ú~åÖˇ·#, u=∂‡O|<£ú=∞‡=∞‡#∞,
qÉèí==Ú#<£´"≥·Éèí==ÚQÍ, ÃÑO_ç¡Ü«∂_≥#∞´q"åÇ¨Ï=∂_≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ‰õΩ „Ñ¨É∞íè "≥#· P‰õΩg\˜ u=∞‡~åA „Hõ=∞=ÚQÍ
LÉèÜ í ∞« =Oâ◊=ÚÅ‰õΩ xÅHõ_K» Õ <˘Ñ¨C ã¨^∞Œ }æ ~åt, „Ñ¨ã^≤ ∞Œ ~ú åÅ∞ J~Ú# u=∂‡O|#∞
"≥É· =íè =ÚQÍ ÃÑO_®¡_#≥ ∞.
40 Ñ‘iîHõ
K«. Ñ¨@∞|Åâße u=∞‡#~°áêÅ∞ñ_»∞ Ñ¨Ù¢`∞« ÅÎ ñ QÍOK≥ q„Hõ"∂≥
^Œƒ@
ù ∞ñ Éˇ^"Œ OÕ Hõ\Ï„kñ „|uÑ¨HÇ∆õ Ï¨ ~°∞O a#"ÕOHõ@∞<£ =∞~°∞
kfi@Ñ≤ã=¨ ∂#^•#Ñ¶∞¨ #∞ "ÕOHõ@~åÜ«∞x Éè=í º`ÕA "ÕO
Hõ@=~°^∞Œ <£ |∞^è„Œ Ñ¨}∞u QÍOz# u=∞‡=∞Ü«∞O^Œ∞ñ ÉˇOÑ¨ÙQÆ<£ 31
J~°=÷ Ú : Ñ¨@∞|Åâße´Q˘Ñ¨Ê |Å=Ú QÆÅ, u=∞‡#~°áêÅ∞ñ_»∞ú=∞‡~åA,
|∞^è„Œ Ñ¨}∞u QÍOz#´ÑÖ_ç`∞« ÅKÕ „Ñ¨âO◊ ã≤OK«|_ç#, u=∞‡=∞ Ü«∞O^Œ∞ú=∂‡O|
=Å#, ÃÑOÑ¨ÙQÆ<£´=$kúQÍ, q„Hõ=∞{L^Œƒù@∞<£´Ñ¨~å„Hõ=∂uâ◊Ü«∞=ÚQÆÅ, ÃÑ^Œ
"ÕOHõ\Ï„k<£´ÃÑ^Œ"ÕOHõ\Ï„kx, „ÑüÑ¨Hõ∆Ç¨Ï~°∞<£´â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞,
Ñ≤#"ÕOHõ@∞<£´z#fl "ÕOHõ\Ï„kx, =∞~°∞`ü{q@Ñ≤ã¨=∂#´HõÅÊ=$Hõ∆=Ú`À
ã¨=∂#"≥∞#ÿ , ^•#Ñ¶∞¨ #∞<£´^•#QÆ∞}=ÚÖ’ Q˘Ñ¨Ê"åxx, Éè=í º`ÕA<£´„Ñ¨`åÑ¨â¨ ßex,
"ÕOHõ@=~°^Œ∞<£´"ÕOHõ@=~°^Œ∞x (#Å∞QÆ∞ix) Ñ¨Ù„`«∞Å<£´‰õΩ=∂~°∞Å#∞,
HÍOK≥<£´á⁄O^≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JkèHõ |ÅâßeÜ≥∞ÿ # u=∞‡~åA ÑÖ_ç`« „Ñ¨âO◊ ã¨ÅO^Œ∞H˘#fl
u=∂‡O| =Å# Ñ¨~å„Hõ=∂uâ◊Ü∞« =ÚQÆÅ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„kx, â◊„`«∞ãÖÇ¨~°‰Ωõ _≥#·
z#fl "ÕOHõ\Ï„kx, ^•#QÆ∞}=ÚÖ’ Q˘Ñ¨Ê"å_≥#· "ÕOHõ@~åÜ«∞x, Éè=í º`Õ[ã¨∞ûQÆÅ
"ÕOHõ@=~°^∞Œ x (#Å∞=Ùix) ‰õΩ=∂~°∞Å∞QÍ á⁄O^≥#∞.
=. JO^Œ∞ 32
`Õ. J=∞~°=~°É∂íè q∞ Éè$í #‡ãÎ̈H=õ ÚÅñ „yO^Œ∞
Ñ¨éK«∞ x[áê^ŒH@ õ Hõ ã¨„`ÒÊ_èKç `Õ «
q=∞Å^è$Œ uñ Qˆ â◊= „áêÜ«∞}=Ú# "≥ÅÜ«Ú
"ÕOHõ\Ï„kÜ«∞ Ü«∞#ñ a#"ÕOHõ\Ï„k 33
J~°=÷ Ú : J=∞~°=~°´^Õ=`«Å #QÆ~"° ∞≥ #ÿ , Éè∂í q∞Éè$í `ü´"Õ∞~°∞ Ñ¨~fi° `«=Ú Ü≥ÚHõ¯,
=∞ãÎ̈H=õ ÚÅ<£´tY~°=ÚÅ#∞, „HÕ^Œ∞Ñ¨éK«∞´`«Q∞Æ #æ @∞¡ KÕÜÚ« , x[´`«# Ü≥ÚHõ¯
áê^ŒH@õ Hõ´JO^≥Å Ü≥ÚHõ¯, ã¨`{ü „áœ_èç KÕ`<« ´£ B#fl`«º=ÚKÕ`,« q=∞Å´x~°‡Å"≥∞#ÿ ,
^èŒ$u<£´^è≥·~°º=ÚKÕ, ˆHâ◊=´"ÕOHõ>Ëâ◊fi~°∞xH˜, „áêÜ«∞}=Ú#<£´LxH˜KÕ`«,

"ÕOHõ\Ï„kÜ«∞´"ÕOHõ\ÏK«Å Ñ¨~fi° `«=∞#∞#@∞¡QÍ, Ñ≤#"ÕOHõ\Ï„k, "≥ÅÜ«Ú<£´XÑ¨C#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : "Õ∞~°∞Ñ¨~fi° `« tY~°=ÚÅ#∞ `«‰Ωõ ¯= KÕÜÚ« K«∞#fl `«# Ü≥ÚHõ¯
x`«O| „Ñ¨^Õâ◊=Ú Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ ~å[„âı+¨µªÅ `«ÅÅ#∞ `«# áê^Œ
#∂Ñ¨Ù~°=ÚÅKÕ "ÕOHõ\ÏK«Å Ñ¨~fi° `«=Ú=Öˇ Ñ≤# "ÕOHõ\Ï„k Ü≥ÚÃÑÊ#∞.
qâı+=¨ Ú : WHõ¯_» "ÕOHõ\ÏK«Å=Ú#‰õΩ Ñ≤#"ÕOHõ\Ï„kH˜ ™ê=∞º=Ú K≥ÑÊ¨ |_ç#k.
"Õ∞~°∞#QÆ=Ú#∞ "ÕOHõ\ÏK«Å=Ú `«Å "˘OK«∞H˘#∞#@∞¡ KÕÜ∞« QÍ, Ñ≤# "ÕOHõ\Ï„k
â◊„`«∞~åAÅ `«ÅÅ#∞ `«# áê^Œ#∂Ñ¨Ù~°=ÚÅKÕ =OK«∞H˘#∞#@∞¡ KÕÜÚ« K«∞<åfl_»∞.
áê^ŒH@õ Hõ´x`«O|=∞x Ü≥ÚHõ J~°=÷ Ú, JO^≥Å∞ Jx =∞~˘Hõ J~°=÷ Ú.
K«. Hõ=∆ ∞Ü«Ú #"≥∂Ñ¶∞¨ q„Hõ=∞=Ú ã¨kfi#Ü«∞O|∞ „Ñ¨`åÑ¨=Ú<£ ã¨∞~°∂
Ñ¨=Ú #qHÍ~°ÉÏè ==Ú#∞ „ÉÏÉè=í â◊HÜÎ̃ Ú« x`«º^•# j
Å=Úñ ^ŒQÆ <˘Hõ¯\ÁHõ¯\˜ HõÅOHõ$uñ*ËÜ∞« ñQÆñ ^•eÛ â’aèÅ∞<£
q=∞Å`« <å‰õΩg\˜ Ñ¨Ù~°"ÕOHõ@~åÜ«∞ñ _»u„Ñ¨ã≤^Œ∞úñ_≥·. 34
J~°÷=Ú : P‰õΩg\˜Ñ¨Ù~°´P‰õΩg\˜ #QÆ~°=Ú# HõkèÑüÜ«∞~Ú#, "ÕOHõ@
~åÜ«∞ñ_»∞, Hõ∆=∞Ü«Ú<£´F~°∞Ê, J"≥∂Ñ¶¨∞q„Hõ=∞=Ú´Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú, ã¨`ü{
q#Ü«∞O|∞´=∞Oz q#Ü«∞=Ú, „Ñ¨`åÑ¨=Ú<£´â∫~°º=Ú, ã¨∞~°∂Ñ¨=Ú´ JO^Œ=Ú,
JqHÍ~°ÉèÏ==Ú#∞´qHÍ~°=Ú ÖË‰õΩO_»∞@Ü«Ú, „áêÉèí=â◊H˜ÎÜ«Ú´sîqÜ«Ú,
x`«º^•#jÅ=Ú´x~°O`«~°=Ú ^•#=ÚKÕÜ«Ú QÆ∞}=Ú, `«QÆ<£´`«y#@∞¡QÍ,
XHõ¯\˜{XHõ¯\˜H<˜ ´£ XHõ\ ˜ =∞é˜ÜÚ≥ Hõ QÆ∞}=Ú#‰õΩ, JÅOHõ$u<£´JÅOHÍ~°=Ú,
KÕÜ∞« ñQÆ´KÕÜÚ« #@∞¡, `åeÛ´^èiŒ Oz, Ju„Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú ´·≥ q∞H˜¯e ¿Ñ~°∞ ãÖáêkOz,
q=∞Å`«<´£ x+¨¯Å‡+¨`fi« =ÚKÕ, â’aèÅ∞<£´„Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P‰õΩg\˜ÑÙ¨ ~° "ÕOHõ@~åÜ«∞_»∞ F~°∞Ê, JkèHõ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú,
q#Ü«∞ãÖÑ¨^Œ, â∫~°º=Ú, =∞Oz ~°∂Ñ¨=Ú, JqHÍ~°=Ú, ~åK«sîq, x~°O`«~°
42 Ñ‘iîHõ
^•#QÆ∞}=ÚÅ∞ `«y#@∞¡QÍ XHõ QÆ∞}=Ú =∞é˘Hõ QÆ∞}=Ú#‰õΩ JÅOHÍ~°=Ú
KÕÜÚ« #@∞¡QÍ ^èiŒ Oz =∞Oz ¿Ñ~°∞ ãÖáêkOz, x+¨¯Å‡+¨ ÉèÏ==Ú`À „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
HõO. "ÕOHõ@=~°^Œ∞ñ_»∞ "≥ÅÜ«Ú x
~°O‰õΩâ◊ q`«~} ° x~°∂_è» „Ñ¨[#˝ ∞ ~°}x
â◊≈OH˜`« „áêÉè=í =Ú# #Hõ
ÅOH˜`«H©iÎ „Ñ¨`åÑ¨Å‰õ∆Ω‡Å =∞Ç≤Ï=∞<£. 35
J~°÷=Ú : "ÕOHõ@=~°^Œ∞ñ_»∞´"ÕOHõ@=~°^Œ~åA, x~°O‰õΩâ◊´J_»∞¤ÖËx,
q`«~}° ´^•#=ÚÅO^Œ∞, x~°∂_è´» ÅQÆfl"≥∞#ÿ , „Ñ¨[#˝ ∞´|∞kúK,Õ ~°}´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞
xâ◊≈OH˜`«´[O‰õΩÖËx, „áêÉèí==Ú#<£´"≥·Éèí==ÚKÕ, JHõÅOH˜`«´=∞K«ÛÖËx, H©iÎ,
„Ñ¨`åÑ¨Å‰õ∆Ω‡Å´H©iÎ, â∫~°º=ÚÅ#∞ ãÖÑ¨^ŒÅ, =∞Ç≤Ï=∞<£´Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ,
"≥ÅÜ«Ú<£´„Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : "ÕOHõ@=~°^Œ~åA `«# x~°O`«~° ^•#QÆ∞}=ÚKÕ`«#∞,
Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ [O‰õΩÖËx â∫~°º=ÚKÕ`#« ∞, =∞K«ÛÖËx H©i,Î â∫~°º=ÚÅ#∞ ãÖÑ¨^ÅŒ
PkèHºõ =ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
`Õ. W\ì̃ Ü«∞#fiÜ«∞Ñïâ◊√kú ~ÚOÑ¨Ùg∞é
Nq~°∂áêHõ∆ ÉèHí qÎ̃ âı+q¨ =∞Å
Ç¨Ï$^ŒÜ«Úñ _»QÆ∞K«∞ ãÖw`« ™êÇ≤Ï`«ºx`«º
ã¨~°ã¨QÀ+‘ªq<À^≥·Hõx~°`«∞ñ _»QÆ∞K«∞. 36
J~°÷=Ú : W\˜ì, J#fiÜ«∞Ñïâ◊√kú´Ñïâ◊√„Éèí"≥∞ÿ# =Oâ◊=ÚÜ≥ÚHõ¯ WOÑ¨Ù
g∞é<£´ ™⁄OÑ¨Ù ÃÑOÑ¨QÍ, N q~°∂áêHõ∆ ÉèíH˜Îqâı+¨´q~°∂áêHõ∆ ™êfiq∞ÃÑ· ÉèíH˜Î
Juâ◊Ü∞« =ÚKÕ, q=∞ÅÇ¨Ï$^ŒÜÚ« ñ_»Q∞Æ K«∞´x~°‡Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û QÆÅ"å_≥,· ãÖw`«
™êÇ≤Ï`«º´ãÖw`«=Ú™êÇ≤Ï`«º=ÚÅO^Œ∞, x`«ºã¨~°ã¨´x~°O`«~°=Ú ã¨~°ã¨∞Å`À,
QÀ+‘´ª ‰õÄ@q∞QÍ KÕi, q<À^Œ{UHõ x~°`∞« ñ_»Q∞Æ K«∞´"Õ_∞» Hõ Ü«∞O^Õ WK«Û HõÅ"å_≥.·
`å`«Ê~°º=Ú : W\ì̃ Ñïâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ =Oâ◊=ÚÖ’ ™⁄OÑ¨Ù g∞éQÍ N q~°∂áêHõ∆
™êfiq∞ÃÑ· QÆÅ ÉèHí Î˜ qâı+=¨ ÚKÕ =∞Oz Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú QÆÅ"å_≥,· ã¨~ã° ¨ ãÖw`« ™êÇ≤Ï`«º
‰õÄ@=ÚÅO^Œ∞ x~°O`«~=° Ú HÀÔ~¯ QÆÅ"å_≥.·
qâı+=¨ Ú : ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =Ú`À Hõ~Î° $„H˜Ü∞« Å∞ J#fiÜ«∞=Ú KÕÜ∞« =Öˇ#∞.
Wk ãü ã¨ÑqÎ¨ ∞.
HõO. =_çQÅÆ `«<å# hqx
q_ç=Ú_çÑã¨ ñ¨ „ÉÏÉè=í =Ú# q[Ü«∞#QÆiÖ’ñ
QÆ_»∞ <≥#fl <Õ~°Ûñ QÆÅ"Õ∞
Åfl_»HÅõ ñ Éˇ^"Œ OÕ Hõ\Ï„k #~°∞=~°∞ñ _˘Ñ¨C<£. 37
J~°÷=Ú : =_çQÆÅ`«<å#<£´Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú KÕ`«#∞, Dqx´^•#QÆ∞}=Ú
KÕ`#« ∞, q_ç=Ú_çÑã¨ <¨ ´£ ^è#Œ ãÖÑ¨^KŒ ,Õ „áêÉè=í =Ú#<£´"≥É· =íè =ÚKÕ, q[Ü«∞#QÆiÖ’´
q[Ü«∞#QÆ~=° ÚÖ’, Hõ_∞» <£´q∞H˜¯e, Z#fl<£´ÖˇH¯˜ OK«∞@‰õΩ, U~°Û<£Ú~°Ê~°K∞« @‰õΩ,
HõÅ´Hõey#, "Õ∞Öò{#_»HÅõ <£´"Õ∞\˜ „Ñ¨=~°#Î KÕ, ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k #~°=~°∞_»∞´ÃÑ^Œ
"ÕOHõ\Ï„k~åA, XÑ¨C<£´„Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : â∫~°º Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅKÕ`#« ∞, ^•#QÆ∞}=ÚKÕ`#« ∞, ãÖÑ¨^ÅŒ ∞,
"≥É· =íè =ÚKÕ`#« ∞ q[Ü«∞#QÆ~=° ÚÖ’ ÖˇH¯˜ OK«∞@‰õΩ q∞H˜¯eQÍ U~°Ê~°∞Ñ¨ Hõey# "Õ∞\˜
„Ñ¨=~°#Î KÕ ÃÑ^Œ"O≥ Hõ\Ï„k~åA „Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
K«O. q_»∞=Hõ Ü«∂‰õΩg\˜ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ@Éè∂í Ñü ã¨„`«Ê`åÑ¨=Ú<£
QÆ_∞» ñ ^≥Å∞ÃÑ#· H©iÜÎ Ú« [QÆO|∞Å #xflñ\˜ q∞Oz =ÚOz#<£
[_»kâè Ü◊ Ú« O_»∞ ãÖ`«ãÅ≤ ∞ <å^Œ∞ q~å}‡Ü«∞=¸iÎ HõÉƒˇ x
Ñ¨C_»∞ #=‰õΩO‰õΩ=∞O|∞ `≥eÑ¨Ó=ÙÅ Ñ¨Ó[Ü«Ú #OK«∞<å`«‡Ö’<£.
38
J~°=÷ Ú : P‰õΩg\˜´P‰õΩg\˜ Ñ¨@}
ì „Ñ¨É∞íè "≥#· , ÃÑ^Œ "ÕOHõ@Éè∂í Ñü´ÃÑ^Œ
"ÕOHõ@~åA, ã¨`{ü „Ñ¨`åÑ¨=Ú<£´=∞Oz Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞, Hõ_∞» ´q∞H˜¯e, `≥Å∞ÃÑ#·
44 Ñ‘iîHõ
H©iÎÜ«Ú´`≥Å¡x Ü«∞â◊=Ú, [QÆO|∞Å<£´Ö’Hõ=ÚÅ#∞, Jxflñ\˜<£´JxflO\˜x,
q∞Oz´Juâ◊~ÚOz, q_»∞=Hõ´=^ŒÅHõ, =ÚOz#<£´=ÚOK«QÍ, [_»kâè Ü ◊ Ú« O_»∞´
ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ â◊Ü∞« xOz# q+¨µ=‚ Ù, WÑ¨C_»∞, <å^Œ∞´<åÜ≥ÚHõ¯, q~å\ò{=∞Ü«∞´
q~å\ò~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#† =¸iÎH˜<£´^ÕÇ¨Ï=Ú#‰õΩ, #=‰õΩO‰õΩ=∞O|∞´H˘`«Î ‰õΩO‰õΩ=∞
Ñ¨Ó`«ÜÚ« , `≥eÑ¨Ó=ÙÅ´`≥Åx¡ Ñ¨ÓÅ, Ñ¨Ó[Ü«Ú´J~°Û#Ü«Ú, JÉˇƒ#OK«∞<£´HõeQÔ #x,
P`«‡Ö’<£´=∞kÖ’, ãÖ`«ãÅ≤ ∞¡<´£ P#OkOK«∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P‰õΩg\˜ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k~åA Ü≥ÚHõ¯ L[˚fiÅ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú,
`≥Åx¡ Ü«∞â◊=Ú Ö’Hõ=ÚÅxflO\˜x Juâ◊~ÚOz =ÚOK≥#∞. D "Õà◊ <å^Œ∞ q~å\ò
~°∂Ñ¨=Ú#‰õΩ H˘`«Î ‰õΩO‰õΩ=∞ Ñ¨Ó`«Ü«Ú, `≥Å¡x Ñ¨ÓÅKÕ J~°Û#Ü«Ú HõeÔQ#x
<å~åÜ«∞}∞_»∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ P#OkOK≥#∞.
qâı+¨=Ú : „Ñ¨`åÑ¨ „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú [Å„Ñ¨à◊Ü«∞=Ú=Öˇ =ÚOz "ÕÃã#x
ÉèÏ==Ú. Ç¨Ïi (q~å}∂‡iÎÜ∞ÿ≥ ) =@Ñ¨„`«âß~ÚQÍ „Ñ¨àÜ◊ ∞« HÍÅ=Ú# Ñ¨=oOK«∞@
„Ñ¨ã≤^Œú=Ú.
L. KÕH˘x Ü«∂‰õΩg\˜qÉè∞í NÃÑ^Œ"OÕ Hõ@∞ñ *ˇOk Ü«∂`«‡Ö’
<ÕHõÅ ã¨^Œ∞æ}O|∞ =∞Ç≤ÏÜ≥∞#fl ^Œ<ÕHõÅã¨^Œ∞æ}ÏÑ≤Î KÕñ
QÔ H· ˘x âı+É¨ ’è QÆ=ÚÅ Hõe‡ ^ŒÅOÑ¨ ^Œâ+ı É¨ ’è QÆb
ÖÏHõÅ#O|∞ KÕ`«ñ QÆ~°∞Å<£ y~°∞Å<£ =∞é˜ K≥Ñ¨Ê <ÕÕ\ ˜H˜<£. 39
J~°÷=Ú : =∞Ç≤Ï´Éèí∂^Õq, P‰õΩg\˜qÉèí∞<£´P‰õΩg\˜ ~å*ˇ·#, NÃÑ^Œ
"Õ O Hõ @ ∞<£ ´ ÃÑ^Œ " Õ O Hõ \ Ï„kx, KÕ H ˘x´=iOz, K≥ O k´áêeOÑ¨ | _ç # ^≥ · ,
P`«‡Ö’<£´Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’, ã¨^Œ∞æ}ÏÑ≤ÎKÕ´=∞Oz QÆ∞}=ÚÅ „áêÑ≤ÎKÕ, J<ÕHõÅ´
ã¨Ç¨Ü«∞, ã¨`ü{QÆ∞}=Ú´=∞Oz QÆ∞}=Ú–Z#fl_»∞´ÖˇH˜¯OK«^Œ∞. (J<ÕHõ´ÃÑ‰õΩ¯,
Åã¨`´ü „Ñ¨HÍtOK«∞ QÆ∞}QÆ∞}=ÚÅ∞QÆÅ, PÑ≤KÎ <Õ ´£ „áêÑ≤KÎ ,Õ UHõ´XHõ>#ÿ̌ , UHõÅ´
=~åÇ¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯), âı+É¨ ’è QÆ=ÚÅHõe‡´âı+É¨ ’è QÆ=ÚÅ ãÖÑ¨^KŒ ,Õ bÖÏHõÅ#O|∞
KÕ`«<£´qÖÏ™ê#∞Éèí==ÚKÕ, âı+¨´Pkâı+¨µx Ü≥ÚHõ¯, Éè’QÆ=ÚÅ´Ñ¨_»QÆÅ,
Hõe‡´ãÖÑ¨^#Œ ∞, `«ÅOÑ¨^∞Œ ´ÖˇH¯˜ OÑ¨^∞Œ . Jâı+´¨ ã¨=∞ãÎ̈, Éè’QÆ´ã¨∞Y=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
bÖÏHõÅ#O|∞KÕ´qÖÏã¨„H˜Ü∞« KÕ, âı+´¨ H˘kÌ^#·≥ –Éè’QÆ=ÚÅ ãÖÑ¨^#Œ ∞ `«ÅOÑ¨^∞Œ ,

=∞é˜ WOHõ, Hõ~°∞Å<£´J+¨ìkQÆæ[=ÚÅ#∞, y~°∞Å<£´ã¨Ñ¨Î‰õΩÅ Ñ¨~°fi`«=ÚÅ#∞,
K≥ÑÊ¨ <£{U\˜H<˜ ´£ K≥ÑÊ¨ #=ã¨~"° ∞Õ q∞?
`å`«Ê~°ºO : Éè∂í ^Õq ÃÑ^Œ "ÕOHõ\Ï„kx =iOz áêeOK«|_ç#^≥· Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’
=∞OzQÆ∞}=ÚÅ „áêÑ≤ÎKÕ =~åÇ¨Ïã¨∞QÆ∞}=Ú#∞ ÖˇH˜¯OÑ¨^Œ∞. „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl
QÆ∞}=ÚÅ „áêÑ≤KÎ Õ Pkâı+µ¨ x Ñ¨_Q» ÅÆ qÖÏã¨=Ú#∞ "≥∞K«Û^Œ∞. J+ì̈kQÆ[æ =ÚÅ#∞,
ã¨Ñ‰Î̈ Ωõ Å Ñ¨~fi° `«=ÚÅ#∞ ÖˇH¯˜ OÑ¨^∞Œ .
qâı+=¨ Ú : ~°ãH≤ õ tMÏ=∞}˜Ü∞ÿ≥ # ÃÑ^Œ "ÕOHõ\Ï„kx ‰õÄ_ç P`«x ã¨^∞Œ }æ =ÚÅ#∞
=∞~°y#kQÍ#, W`«~° =∞$QÆ=ÚÅ QÆ∞}=Ú#∞ "≥∞K«Û^Œ∞. ˆH=Å ÉèíQÆ=^ŒOâ◊
ãÖÉèí∂`«=ÚÖˇ·# =~åÇ¨k âı+¨µÖË W@¡~Ú#KÀ W`«~°=ÚÅ q+¨Ü«∞=Ú Uq∞
K≥Ñ¨ÊQÆÅ=Ú?
`Õ. D Hõ~} ° ˜ ^è•„u "≥Åã≤# Ü«∂‰õΩg\˜
u=∞‡~åÇ¨ï`«Î`«#Ü«Úñ _»∞ fÎ~°‚H©iÎ
Ñ¨~°∞ñ_»∞ ÃÑ^Œ"ÕOHõ\Ï„k Éèí∂=~°∞ñ_»∞ ¿ãÜ«Ú
¿ã= eOÑ¨ÙQÆñ QÔ H· ˘x ^≥=· =Ú#‰õΩ. 40
J~°÷=Ú : D Hõ~°}˜<£´D q^èŒ=ÚQÍ, ^è•„u<£´Éèí∂q∞ÃÑ·, "≥Åã≤#´
„Ñ¨HÍtOz#, P‰õΩg\˜´P‰õΩg\˜ ~å*ˇ·# u=∞‡~åÇ¨ï`«Îú=∞‡~å*Ï„QÆ}˜,
`«#Ü«Ú_»∞´‰õΩ=∂~°∞_»∞, LfÎ~°‚´Ö’Hõ=Ú#∞ [~ÚOz#, H©iÎ´Ü«∞â◊=ÚÖ’,
Ñ¨~∞° ñ_»∞´Pã¨‰Ωõ _Î ,·≥ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k Éè∂í =~°∞ñ_»∞´ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k ~åA, HÔ H· ˘x´
„Ñ¨ Ü « ∞ uflOz, ^≥ · = =Ú#‰õ Ω ´Éè í Q Æ = O`« ∞ xH˜ , WOÑ¨ Ù QÆ ´ W+¨ ì = Ú`À, ¿ã=Å∞,
¿ãÜ«Ú´KÕÜ«Ú#∞.
`å`«Ê~°ºO : D q^è=Œ ÚQÍ Éè∂í q∞ÃÑ· "≥Åã≤# u=∞‡~åA ‰õΩ=∂~°∞_≥#· ÃÑ^Œ
"≥OHõ\Ï„k~åA Juâ◊~ÚOz# H©iQÎ ÅÆ "å_»∞. PÜ«∞# W+¨=ì Ú`À ^≥=· =Ú#‰õΩ Ñ¨Ó[Å∞
KÕÜ«Ú#∞.
46 Ñ‘iîHõ
+¨+ºª̈ O`«=ÚÅ∞ :
HõO. Ö’ÔH·Hõ ã¨∞Î`«∞º#‰õΩ x
~åHõ$`«#`«[#[#∞~°˚~å=∞$`«∞º#‰õΩ<£
¢^≥·HÍÅºã¨`«∞º#‰õΩñ ÉÏ
}∫Hõ$`«yi~å_»Ñ¨`«∞º#‰õΩ x`«∞º#‰õΩ<£. 41
J~°=÷ Ú : Ö’Hõ{UHõã∞¨ `Î ∞« º#‰õΩ<£´[#∞ÅKÕ „Ñ¨^•è #=ÚQÍ á⁄QÆ_^» yŒ # "åxH˜,
x~åHõ$`«´áÈQ˘@ì|_ç#, #`«[#´#=∞ã¨¯iOK«∞ [#∞ÅÜ≥ÚHõ¯, [#∞~°˚~åO
=∞$`«∞º#‰õΩ<£´Ñ¨Ù@∞ìH,õ =Úãë`«#=Ú, Kå=Ù QÆÅ"åxH˜, ¢`H·≥ ÍÅº´Éè∂í `«, Éèqí +¨º`ü,
=~° Î = ∂# HÍÅ=ÚÅ∞ =¸_ç O @#∞, ã¨ ` « ∞ º#‰õ Ω <£ ´ x`« ∞ º_≥ · # "åxH˜ ,
áê}©H$õ `«´áê}˜„QÆÇÏ¨ }=Ú KÕã#≤ (ÃÑO_®¡_#ç ) yi~å\ò{JÑ¨`∞« º#‰õΩ<£´Ñ¨~fi° `«~åA
‰õÄ`«∞~°∞ áê~°fiuQÆÅ"åxH˜.
`å`«Ê~°ºO : [#∞ÅKÕ „Ñ¨^•è #=ÚQÍ ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ∞« ^Œy#"åxH˜, Jaè"å^Œ=Ú
KÕÜÚ« "åi Ñ¨Ù@∞ìH,õ =Úkq∞, Kå=ÙÅ∞ áÈQ˘\ì̃# "åxH˜, Éè∂í `« Éèqí +¨º`ü =~°=Î ∂#
HÍÅ=ÚÅ∞ =¸_çO@#∞ x`«∞º_»~Ú# "åxH˜, áê~°fiux ÃÑO_®¡_#ç "åxH˜.
qâı+=¨ ÚÅ∞ : +¨+ª‘ qÉèHí `Î˜ À JO`«=∞QÆ∞#@∞¡ 8 HõO^Œ=ÚÅ∞ +¨+ºª¨ O`«=ÚÅ∞QÍ
K≥Ñ¨Ê|_ç#q.
HõO. J^è•º`«‡ `«`«Î fiq^•º
™ê^è∞Œ º#‰õΩ ã¨=∞ãÎ̈ Ü≥∂y[# Ç¨Ï$`«¯=∞ÖÏ
~å^è∞Œ º#‰õΩñ QÍÅkQÆ#=
~À^èŒ∞º# Hõ^èŒ∞º+≤`«uQÆ‡~°∞z=∞^èŒ∞º#‰õΩ<£. 42
J~°=÷ Ú : J^è•º`«‡`«`fi« q^•º´„|Ç¨Ï‡ q^ŒºKÕ`,« ™ê^è∞Œ º#‰õΩ<£´™êkèOÑ¨^yŒ #
"åxH˜, ã¨=∞ã¨Î Ü≥∂y[#´JO^Œ~∞° `«áÈ^è#Œ ∞Å Ü≥ÚHõ¯, Ç¨Ï$`ü{Hõ=∞Å´=∂#ã¨=∞#∞
Hõ=∞Å=ÚÅKÕ`«, P~å^èŒ∞º#‰õΩ<£´Ñ¨ÓlOÑ¨^Œy#"åxH˜, HÍÅ´HÍÅ=ÚKÕ`«#∞,
kH±´k‰õΩ¯ÅKÕ`«#∞, J#=~À^èŒ∞º#‰õΩ´J_»¤yOÑ¨^Œy# "åxH˜, J^èŒ∞ºÇ≤Ï`«

(Jkè{LÇ≤Ï`«)´LxH˜ KÕÜ∞« |_ç#, uQÆ‡~°∞z´"Õ_ç "≥Å∞QÆ∞ Ü≥ÚHõ¯, =∞^è∞Œ º#‰õΩ<£´
#_»∞=ÚQÆÅ"åxH˜.
`å`«Ê~°º=Ú : „|Ç¨Ï‡q^ŒºKÕ ™êkèOÑ¨^Œy#"åxH˜, ã¨=∞ã¨Î`«áÈ^èŒ#∞Å
=∂#™ê|˚=ÚÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨^yŒ #"åxH˜, HÍÅ=ÚKÕ`#« ∞, k‰õΩ¯ÅKÕ`#« ∞ J_»y¤ OÑ¨ÖxË
"åxH˜ LxH˜K,Õ "Õ_ç "≥Å∞QÆ∞ #_»∞=ÚQÍQÆÅ"åxH˜.
qâı+O¨ : W`«~° q^ŒºÅKÕ Z=fii KÕ`<« #·≥ #∞ ™êkèOÑ¨^yŒ #"å_»∞. „u=¸~°∞ÅÎ ∞
=∂~åÎO_» =∞O_»Å =∞^èºŒ =~°∞ÅÎ x "Õ^xŒ +ª̈"∞≥ Ü
ÿ Ú« #flk.
HõO. â◊OHÍ~°∞*ÏÑ¨Ç¨Ï$`«ºQÆ
^ŒOHÍ~°∞# HõKe« `å=∞$`« „Ñ≤Ü∞« =ÚYã¨
`«ºOHÍ~°ÉHíè Ü
Î˜ Ú« HõºÎ Hõ
ÅOHÍ~°z`å~°º#∞`«ºÅOHÍ~°∞#‰õΩ<£. 43
J~°=÷ Ú : â◊OHÍ´ÉèÜ í ∞« =∞<≥_∞» , ~°∞*Ï´"åºkèx, JÑ¨ÇÏ¨ $u´áÈQ˘@∞ì@‰õΩ,
JQÆÔŒ HÍ~°∞#‰õΩ<£´"≥^· ∞Œ ºx =O\˜ "åxH˜, JK«e`«´K«eOÑ¨|_»x, J=∞$`«´ã¨∞^è=Œ Öˇ,
„Ñ≤Ü∞« =ÚY´WOÃÑ#· =∂@Å Ü≥ÚHõ¯, ã¨`º« OHÍ~°´xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ , ÉèHí ´Î̃ ÉèHí Î̃ Ü≥ÚHõ¯,
Ü«ÚH˜´Î ‰õÄ_çHKõ ,Õ JHõÅOHõ´HÍÅ∞+¨º=Ú ÖË‰Ωõ O_», P~°z`«´q∞Oz#, P~°º´ÃÑ^ŒÅÌ ,
#∞u´™ÈÎ„`«=ÚÖË, JÅOHÍ~°∞#‰õΩ<£´Éè∂í +¨}=ÚÅ∞QÍ QÆÅ"åxH˜.
`å`«Ê~°º=Ú : ÉèíÜ«∞=∞#∞ "åºkèx áÈQ˘@∞ì@‰õΩ "≥·^Œ∞ºx =O\˜"å_»∞,
K«eOÑ¨|_»x J=∞$`«=Ú =Öˇ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ "å‰õΩ¯Å Ü≥ÚHõ¯ xâ◊ÛÅÉèHí `Î̃ À ‰õÄ_ç
HÍÅ∞+¨º~°ÇÏ≤ `«=ÚQÍ ÃÑ^ŒÅÌ ™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ q∞Oz# PÉè~í } ° =ÚÅ∞QÍ QÆÅ"åxH˜.
qâı+¨=Ú : P„t`«∞Å‰õΩ [## =∞~°}Ï^Œ∞Å=Å# HõÅ∞QÆ∞ ÉèíÜ«∞=Ú
áÈQ˘@∞ì"å_»∞. ÉèHí `Î̃ À ã¨∞[#∞Å∞ KÕÜÚ« ™ÈÎ„`«=ÚÅ‰õΩ ãÖ`«ãO≤ K«∞"å_»∞.
HõO. „áê~°÷# Ñ¨~°ã¨∞~°™ê~°÷Ç≤Ï
`å~°÷Hõ$`« „uÑ¨Ù~° ^≥·`«ºÇ¨ÏuH˜<£ "Õ^•O
48 Ñ‘iîHõ
`å~å÷=#bÖÏK«i
`ås÷Hõ$`«|Ç¨ï=∞Ç¨Ïi¬ Ç¨Ïi¬`«=∞uH˜<£. 44
J~°=÷ Ú : „áê~°#÷ ´"Õ_Hç ÀÅ∞#O^Œ∞, Ñ¨~´° Pã¨HÎ̃ QÆey, ã¨∞~°™ê~°´÷ ^Õ=`«Å
QÆ∞OÑ¨Ù#‰õΩ, Ç≤Ï`«´"Õ∞Öˇ·#, J~°÷´„Ñ¨Ü≥∂[#=Ú H˘é‰õΩ, Hõ$`«´KÕÜ«∞|_ç#,
„uÑ¨Ù~°^`·≥ º« ´„uÑ¨Ù~åã¨∞~°∞Å#∞, Ç¨ÏuH˜´ãÖÇ¨ÏiOK«#"åxH˜, "Õ^•O`«´LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ
Ü≥ÚHõ¯, J~°÷´J~°÷=ÚÜ≥ÚHõ¯, P=#´áêÅ#=Ú#O^Œ∞QÆÅ, bÖÏ´qÖÏã¨=ÚKÕ,
K«i`«{Js÷Hõ$`«´™ê~°÷Hõ=Ú KÕÜ«∞|_ç#, |Ç¨ï=∞Ç¨Ïi¬´J<ÕHõ |∞∞+¨µÅ Ü≥ÚHõ¯,
Ç¨Ïi¬`´« ãÖ`À+≤Oz#, =∞uH˜<´£ =∞#ã¨∞ûQÆÅ"åxH˜.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Õ=`«Å ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÜ≥ÚHõ¯ „áê~°÷#ÅKÕ`« „uÑ¨Ù~åã¨∞~°
ãÖÇ¨~°=Ú KÕã#≤ "åxH˜, LÑ¨x+¨`∞« ÅÎ J~°á÷ êÅ#=Ú#O^Œ∞ qÖÏã¨=ÚQÆÅ ™ê~°‰÷ Ωõ Öˇ#·
J<ÕHõ |∞∞+¨µÅ#∞ ãÖ`À+≤OÑ¨*ãË #≤ =∞#ã¨∞û QÆÅ"åxH˜.
qâı+=¨ Ú : ^Õ=`«Å „áê~°#÷ ã‘fiHõiOz Ñ¨~=° ∞t=Ù_∞» „uÑ¨Ù~åã¨∞~° ãÖÇ¨~°=Ú
KÕÃã#∞. "Õ^•O`å#∞ã¨~}° =ÚQÍ `å#∞ „Ñ¨=iÎOz =∞Ç¨Ï~°∞¬Å HÀÔ~¯Å#∞ ã¨ÑÅ¨¶ =Ú *ËÃã#∞.
HõO. ^ŒHõ∆=∞Y^èŒfiOã¨∞#‰õΩO
[‰õ∆ÄÉèí=^Œ#Å‰õΩ=Ú^ŒãŸÇ¨ÏOã¨∞#‰õΩ<£
aèH∆Íãï~°Oã¨∞#‰õΩ<£
gH∆Íã¨Ñ¶ë`«=∞<À[qlÑ¶¨∂Oã¨∞#‰õΩ<£. 45
J~°=÷ Ú : ^ŒH=∆õ ∞Y´^ŒH∆õ „Ñ¨*ÏÑü Ü≥ÚHõ¯ Ü«∞[˝, ^èfiŒ Oã¨∞#‰õΩ<£´^èfiŒ Oã¨=Ú
KÕã≤# "åxH˜, K«‰õ∆ÄÉèí=`ü´<Õ„`«=ÚÖˇ·#, J#Å´Jyfl^Õ=Ù_»∞, ‰õΩ=Ú^ŒãŸ´
HõÅ∞=ÅéË_∞» ã¨∂~°∞º_»∞ HõÅ"åxH˜, aèHÍ∆ áK«Û=∞_»∞QÆ∞@Ü«∞O^Œ∞, ãï~°Oã¨∞#‰õΩ<£´
„H©_çOK«∞ "Õ_»∞Hõ QÆÅ"åxH˜, gH∆Í´K«∂Ñ¨ÙÅKÕ`«, ã¨Ñ¶ë`«´<≥~°"Õ~°Û|_ç#,
=∞<À[´=∞#‡^è∞Œ x, qlÑ¶∂¨ Oã¨∞#‰õΩ<£´K«OÑ¨xK«ÛQÆÅ"åxH˜.
`å`«Ê~°º=Ú : ^ŒH„∆õ Ñ¨*ÏÑü Ü«∞[˝=Ú#∞ ^èfiŒ Oã¨=Ú KÕã#≤ "åxH˜, Jyfl^Õ=Ù_»∞,
ã¨∂~°∞º_»∞ ~Ô O_»∞ Hõ#∞Å∞QÍ QÆÅ"åxH˜, aèHÍ∆ @#=∞O^Œ∞ WK«ÛQÆÅ"åxx, `«# K«∂Ñ¨ÙKÕ
=∞#‡^ä∞Œ x K«OÑ¨xK«ÛyOK«∞ "åxH˜.

qâı+=¨ Ú : =¸_»= HõO\˜`À =∞#‡^ä∞Œ x ãÖÇ¨ÏiOz#"å_»∞ t=Ù_»∞.
HõO. Ñ¨â◊º`åÊùÅ∞# Hõu^Œ$
QÆÌ$â◊º„^ŒëêìkÉèË^Œnè*ÏÅ∞#‰õΩ<£
=âßºq^Œ∞º#‰õΩ â◊=∂
=âßº™ê^èŒ∞º#‰õΩ x`«º"≥·â◊^Œ∞º#‰õΩ<£. 46
J~°÷=Ú : Ñ¨â◊º`ü´K«∂K«∞K«∞#fl, á¶êÅ∞#‰õΩ<£´#∞^Œ∞~°∞ QÆÅ"åxH˜,
Ju^Œ$H±´K«∂_»#u„Hõq∞Oz#"å_»∞, ^Œ$â◊º´K«∂_»^yŒ #"å_»∞, „^Œ+´ì¨ K«∂K«∞"å_»∞#∞,
Pk´Wq "≥Ú^ŒÅ∞QÍQÆÅ, Éè^Ë ´Œ aè#fl"≥ÚOk#, nè´|∞^Œ∞Åú Ü≥ÚHõ¯, *ÏÅ∞#‰õΩ<£´
ã¨=¸Ç¨ïÅ∞ QÆÅ"åxH˜, =â◊º´Ö’‰õΩ= KÕãH≤ ˘#^Œy#, Jq^Œ∞º#‰õΩ<£´=∂Ü«∞QÆÅ
"åxH˜, â◊=∞´F~°∞Ê KÕ`,« J=â◊º´`«ÑÊ¨ ‰õΩO_», J™ê^è∞Œ º#‰õΩ<£´á⁄O^Œ^yŒ #"åxH˜,
x`«º´x`«º"≥∞#ÿ , "≥â· ^◊ ∞Œ º#‰õΩ<£´x+¨¯à◊O‰õΩxH˜.
`å`«Ê~°º=Ú : #∞^Œ∞@ K«∂Ñ¨ÙQÆÅ"åxH˜, K«∂K«∞@‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx"åxH˜,
K«∂_»^Œy#"å_»∞, K«∂K«∞"å_»∞ – "≥Ú^ŒÅ∞QÍ aè#fl "≥ÚOk# nè=∞O`«∞Å
ã¨=¸Ç¨Ï=ÚQÆÅ "åiH˜ Ö’‰õΩ= KÕã≤H˘#^Œy# =∂Ü«∞QÆÅ"åxH˜, F~°∞ÊKÕ
„Ñ¨^•è #=ÚQÍ á⁄O^Œ^yŒ #"åxH˜, x`«º x+¨¯à◊O‰õΩxH˜.
qâı+} ¨ =Ú : „u<Õ„`«∞_»∞ #∞^Œ∞@ <Õ„`«=Ú QÆÅ"å_»∞. nè=∞O`«∞Å∞ `«=∞
`«=∞ |∞kú|Å=ÚKÕ `«#∞fl K«∂_»~åx"å_»∞. aè#fl ÉèÏ==ÚÅ x~°∂Ñ¨}=Ú
KÕÜÚ« ^Œ∞~°x ÉèÏ==Ú. =∂Ü«∞KÕ `å#∞ JO^Œix "≥∂Ç≤ÏOÑ¨*ãË #≤ #∞, Dâ◊fi~°∞_»∞
J\˜ì =∂Ü«∞‰õΩ `å#∞ "≥∂Ç¨Ï=Ú `˘ÅyOK«∞#∞. â◊=∞^Œ=∂k QÆ∞}=ÚÅQÆÅ "åiˆH
J`«_∞» ÅÉè∞í º_»∞, x+¨¯à◊O‰õΩ_»∞.
HõO. ^Õ"åã¨∞~°#~°u~°ºH±
™ê÷=~°|Ç¨ï[O`«∞Ñ¨Ó~°‚ ãÖMÏºuQÆ~å
50 Ñ‘iîHõ
r=Éèí"åO_»Ñ¶¨ÖÏq
~åƒù"åHõ~°=Ñ¨Ù~°∞^Œ∞O|~° H∆Í‡A#‰õΩ<£. 47
J~° ÷ = Ú : ^Õ = ´^Õ = `« Å ∞, Jã¨ ∞ ~° ´ ~åHõ ∆ ã ¨ ∞ Å∞, #~° ´ =∞#∞+¨ µ Å∞,
u~° º H± ´ [O`« ∞ =ÙÅ‰õ Ω , ™ê÷ = ~° ´ xÅHõ _ » Q Æ Å =$Hõ ∆ = ÚÅ‰õ Ω , |Ç¨ ï ´ÃÑ‰õ Ω ¯,
[O`« ∞ ´[O`« ∞ =ÙÅKÕ ` « , Ñ¨ Ó ~° ‚ ´ xO_ç # , ã¨ O MÏºuQÆ ´ Öˇ H õ ¯ ‰õ Ω q∞Oz#,
~år=Éè=í {JO_»´„|Ç¨Ï‡ „QÆ∞_»∞Å¤ <≥_,ç Ñ¶Å¨ ´=∞é˜Ñ] O¨ _»´¡ Ü≥ÚHõ¯, Pq~åƒù=´Ñ¨Ù@∞ìH‰õ Ωõ ,
PHõ~°"≥∞ÿ#´<≥Å"≥·#, =Ñ¨Ùó´â◊s~°=∞<≥_ç, L^Œ∞O|~°´=∞é˜], H∆Í‡A#‰õΩ<£´
K≥@∞ìQÆÅ"åxH˜.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Õ=`«Å∞, ~åHõã∆ ∞¨ Å∞, #~°∞Å∞, [O`«∞=ÙÅ∞, =$Hõ=∆ ÚÅ∞, W`«~°
[O`«∞=ÙÅKÕ`« xO_ç# ÖˇH¯õ ‰õΩ q∞Oz# „|Ç¨Ï‡ QÆ∞_»∞Å¤ #∞ =∞é˜] ÑÖ_»¡ Ñ¨Ù@∞ìH‰õ Ωõ
<≥Å"≥#· â◊s~°=∞#∞ =∞é˜] K≥@∞ìQÅÆ "åxH˜.
qâı+} ¨ =Ú : JãÖMÏºHõ"∞≥ #ÿ K«~åK«~° [O`«∞*ÏÅ=Ú`À‰õÄ_ç# „|Ç¨‡O_»
ÉèÏO_» ã¨ÇÏ¨ „ã¨=ÚÅ∞ =@Ñ¶Å¨ =ÚÅ∞ =@=$Hõ=∆ Ú#‰õΩ =Öˇ `«# â◊s~°=ÚÖ’ Ju
"ÕÅ=ÚQÍ Ñ¨Ù\ì̃OK«∞"å_»∞ t=Ù_»∞.
HõO. nÑ≤`«~åQÆt"å`«
hfiÑ¨ÙO„_Õ‰õ∆Ω#‰õΩ <å‰õΩg\˜Ñ¨Ù~åOHõ
N ÃÑ^Œ"OÕ Hõ@#$Ñ¨nè
~°∂áêO|HõÅ‰õ∆Ω#‰õΩ q~°∂áê‰õ∆Ω#‰õΩ<£. 48
J~°÷=Ú : nÑ≤`«´„Ñ¨HÍtOK«∞, ~åQÆ´„¿Ñ=∞QÆÅ, t"å´áê~°fiu J<≥_»∞,
`«hfi´¢ãHÎ‘ ,˜ Ñ¨ÙO„_Õ‰Ω∆õ #‰õΩ<£´=∞#‡^ä∞Œ _≥#· "åxH˜, P‰õΩg\˜ÑÙ¨ ~°´P‰õΩg\˜ÑÙ¨ ~°=Ú,
JOHõ´QÆ∞~°∞QÎ ÍQÆÅ, N´ãÖÑ¨^ÅŒ KÕ, ÃÑ^Œ"OÕ Hõ@#$Ñ¨´ÃÑ^Œ "ÕOHõ@~åA Ü≥ÚHõ¯,
nè~∂° Ñ¨´|∞kú ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ , JO|Hõ´Hõ#∞Å‰õΩ, Å‰õΩ∆ #‰õΩ<£´q+¨Ü∞« "≥∞#ÿ "åxH˜,
q~°∂áê‰õΩ∆ #‰õΩ<£´q~°∂áêHõ∆ ™êfiq∞H˜.
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ¨HÍtOK«∞ J#∞~åQÆ=Ú QÆÅ áê~°fif^ÕqH˜ =∞#‡^äŒ∞x

=O\˜"å_»∞, P‰õΩg\˜ QÆ∞~°∞QÎ Í ~å[ºN QÆÅ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ@~åA |∞kú ã¨fi~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ
Hõ#∞Å‰õΩ ÅHõ∆ º"≥∞#ÿ "åxH˜, q~°∂áêHõ∆ ™êfiq∞H˜.
qâı+}¨ =Ú : ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k x~°O`«~=° Ú Dâ◊fi~°∞x `«# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#
^è•ºxOK«∞#x ÉèÏ==Ú.
=. ã¨ÉèíH˜ÎHõ ã¨=∞iÊ`«O|∞QÍ <åÜ≥Ú#~°ÊO|∂x# ~åÑ¶¨∞=áêO_»
gÜ«∞O|∞#‰õΩñ QÆ^•ä „áê~°OÉèOí Éˇ\ ì̃ ^Œx#. 49
J~° ÷ = Ú : ã¨ É è í H ˜ Î H õ ´ Éè í H ˜ Î ` ÀQÆ ∂ _ç # , ã¨ = ∞iÊ`« O |∞QÆ < £ ´ W=fi|_ç # ,
<Õ<{£ X#~°Ê<£{Ñ¨Óx#´<Õ#∞ ~°zOK«∞@‰õΩ "≥Ú^Œe_ç#, ~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞O|∞
#‰õΩ<£´~åÑ¶¨∞=áêO_»gÜ«∞ HÍ=º=Ú#‰õΩ, Hõ^ä•„áê~°OÉèíO|∞´Hõ^ä•~°OÉèí=Ú,
Z\˜^ì xŒ #<£´Z@∞=O\˜ ^Œ#QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : <Õ#∞ ~°zOK«_®xH˜ "≥Ú^ŒÅ∞Éˇ\ ì̃ ÉèHí `Î̃ À ã¨=∞iÊOK«∞ ~åÑ¶∞¨ =
áêO_»gÜ«∞=Ú#‰õΩ Hõ^•ä ~°OÉè=í Ú Z\˜^ì #Œ QÍ.
O
52
Ñ„ ^
¨ =Œä ∂âßfiã¨=Ú
Hõ^•ä „áê~°OÉè=í Ú
P. "≥ÅÜ«Ú #dÅÉèí∞=#=ÚÅÖ’#"å~°}
#QÆiÑ¨Ù~°=∞`«e¡ <åñ ^Œ#iÛ
~å[ºÅH˜∆ ‡ q∞QÆ∞Åñ „||Å #Ü≥∂^èºŒ <åñ
~å[q#∞u QÆx# ~å[^è•x. 1
~å=∂Ü« ∞ }Ï~° ÷ = Ú : JdÅÉè í ∞ =#=ÚÅÖ’<£ ´ ã¨ = ∞ã¨ Î Ö ’Hõ = ÚÅÖ’,
J"å~°}´J#~°àæ "◊ ∞≥ #ÿ , #QÆiÑ¨Ù´WO„^Œ∞xÜ≥ÚHõ¯ , ~°=∞´ãÖÑ¨^#Œ ∞, `«e´¡ áÈ+≤OK«∞#k,
<å<£´J#QÍ, `«#iÛ´„Ñ¨HÍtOz#^≥·, ~å[ºÅH˜∆ ‡´~å[ºãÖÑ¨^Œ, q∞QÆ∞Å<£´
Juâ◊Ü∞« =ÚQÍ, „Ñ¨|Å<£´qãïÎ OK«QÍ, JÜ≥∂^èºŒ <å<£´JÜ≥∂^èºŒ J#∞ ¿Ñ~°∞ QÆÅ^≥,·
~å[q#∞u{Hõx#´~åAÅKÕ „Ñ¨ã≤kúÔHH˜¯#, ~å[^è•x´~å[^è•x, "≥ÅÜ«Ú´
„Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅÖ’ J#~°æà◊"≥∞ÿ# WO„^Œ∞x ãÖÑ¨^Œ#∞
áÈ+≤OK«∞#kQÍ „Ñ¨HÍtOz#^≥,· JÜ≥∂^èºŒ J#∞ ¿Ñ~° ~åAÅKÕ „Ñ¨âã◊ HÔÎ≤ H˜¯# ~å[^è•x
ÉèÏ~°`å~°÷=Ú : JdÅÉèí∞=#=ÚÅÖ’#<£´ã¨=∞ã¨ÎÖ’Hõ=ÚÅÖ’, "å~°}
#QÆ i ´Ç¨ Ï ã≤ Î < åÑ¨ Ù ~° = Ú, Ñ¨ Ù ~° = ∞`« e ¡ ´ „âı + ¨ ª " ≥ ∞ ÿ # #QÆ ~ ° = Ú, <å<£ ´ J#QÍ,
`«#iÛ´„Ñ¨HÍtOz#^≥·, ~å[ºÅH˜∆ ‡´~å[ºãÖÑ¨^Œ, q∞QÆ∞Å{„Ñ¨|Å<£´q∞H˜¯e
qãïÎ OK«QÍ, JÜ≥∂^èºŒ <å<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« @‰õΩ â◊Hºõ =Ú HÍxk, J#∞#@∞¡QÍ,
~å[q#∞u{Hõx#´<å<å^Õâ~◊ åAÅKÕ á⁄QÆ_ÅÎ» Ok#, ~å[^è•x´ã≤OÇ¨ã¨#ã¨Å÷ "≥∞,ÿ
"≥ÅÜ«Ú´„Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨=∞ãÎ̈Ö’Hõ=ÚÅÖ’ Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨Ù~°=Ú „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ #QÆ~=° ∞#QÍ
„Ñ¨HÍtOz#^≥· ~å[ºãÖÑ¨^Œ q∞H˜¯e qãÎ̈iOK«QÍ, Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« @‰õΩ â◊Hºõ =Ú

HÍ^Œ # ∞#@∞¡ Q Í <å<å^Õ â ◊ Ñ ¨ Ù ~åAÅKÕ á⁄QÆ _ » Î Å Ok# ~å[^è • h#QÆ ~ ° = Ú
qâı+}
¨ : Éè∞í =#=Ú´'q+ì̈ÑO¨ Éè∞í =#O [QÆ`—ü Jx J=∞~°HÀâ◊HÍ~°∞_»∞.
'NÜ«∞# Q“i<åñ |~°Q∞Æ K≥Åfi‰õΩ— Jx uHõ¯# ™È=∞Ü«∂l PO„^è=Œ ∞Ç¨
ÉèÏ~°`=« ÚÖ’ `˘e Ñ¨^ºŒ =Ú# '<å<£— Ñ¨^=Œ Ú#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOK≥#∞.
– ~å[ºÅH˜∆ ‡ „Ñ¨|ÅQÍ J#∞KÀ J`«∞ºH˜Î JÅOHÍ~°=Ú – (K«O„^•Ö’Hõ=Ú)
PO„^èÉŒ Ïè ëêÉè∂í +¨}=ÚÖ’ – Éè∞í =#=ÚÅÖ’ #"å~°}— – J#∞KÀ ãÖkè. qÉè‰í Ωõ ÅÎ Ö’
'#∞~°∞Å∞Å‰õΩ =K«∞Û "À~Ú#É’=Ù— J#∞ ÅHõ} ∆ =Ú##∞ãïOz 'L— HÍ~° Ö’Ñ¨=Ú.
'~° = ∞`« e ¡ — J#∞ „Ñ¨ Ü ≥ ∂ QÆ = ÚÖ’ +¨ + ¨ ª º ~° ÷ = ÚÖ’ „Ñ¨ ^ ä Œ = ∂O`« ~ ° ∂ Ñ¨ = Ú
„Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç#k. ''ãÖ|O^èŒ +¨+Ãª≤ Ñ· „Ñ¨^=Œä ∞Ü«∞QÆ∞#∞——. L^• : ^ŒOuHõ#∞flÅ∞,
~°=∞Ñ¨Å∞¯, `«~°∞=ÙH˘=∞‡. Hõ$`åºkx '"≥ÅÜ«Ú— – J#∞ Ñ¨^Œ=Ú "å_»∞@
=∞OQÆà„◊ Ñ¨^=Œ Ú. PkÜ«∞O^Œ∞ #QÆ}=Ú â◊√Éè„í Ñ¨^=Œ Ú. '#— HÍ~°=Ú J=∞$`« c[=Ú.
=ã¨∞Î xˆ~âÌ ~◊ ∂° Ñ¨ =∞OQÆà=◊ Ú. 'Hõ$u =ÚY=Ú# ^≥=· #=∞ã¨¯ $u Ü≥ÚO_≥— Jx
WHõ¯_» =∞OQÆà„◊ Ñ¨^Œ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú.
''Hõ$`«∞Å‰õΩ "≥Ú^ŒÅ<£ =∞Éè[í ã¨#Ü«∞~°`« QÆ}Ïo =∞e¡Ü∞« ~ˆ Kå— Jx cè=Úx
Kè«O^Œ=Ú. 'J"å~°}#QÆi Ñ¨Ù~°=∞`«e¡— – „Ñ¨^èŒ=∂O`«=Ú g∞k Ñ¨HÍ~°=Ú#‰õΩ
=HÍ~å^Õâ=◊ Ú „áêã¨™ê÷#=∞O^Œ∞ x`«º=ÚQÍ =K«∞Û#∞. Ü«∞u™ê÷#=Ú# LO_»~å^Œ∞.
JO^Œ∞KÕ`« "å~°}#QÆi Ñ¨Ù~°=∞`«e—¡ Jx K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞.
HõO. PÑ¨@ì} "Õ∞Öˇ_çÑ¨$kä
gáêÅ∞ñ_»∞ „Éè∞í ‰õΩ\˜=∂„`« q=Úd`«ã=¨ ∞^•
\’áêiÑÖHÎ̃ ~°^äŒ∞ñ _»∞
nÌÑ≤OK«∞ #∞^•~°hu ^èŒ$`«~å¢+¨µìñ _»#<£. 2
~å=∂ : „Éè∞í ‰õΩ\˜=∂„`«´ÉÁ=∞=Ú_çK,Õ q=Úd`«´"≥#∞Hõ‰Ωõ u~°∞QÆ∞#@∞¡QÍ
54 „Ñ¨^äŒ=∂âßfiã¨=Ú
KÕã≤#, ã¨=∞^•\’Ñ¨´QÆ~åfiuâ◊Ü«∞=Ú`À QÆ∂_ç#, Ji´â◊„`«∞=ÙÅ∞QÆÅ, ÑÖH˜Î
~°^äŒ∞ñ_»∞´^Œâ◊~°^äŒ∞ñ_»∞, L^•~°hu<£´L^•~°"≥∞ÿ# huKÕ, ^èŒ$`«´^èŒiOK«|_ç#,
~å¢+µ¨ ñì _»∞´^Õâ=◊ Ú <ÕÅ∞"å_»∞, J#<£´J#QÍ, P Ñ¨@}ì =Ú{UÖˇ_∞» ´P #QÆ~=° Ú#∞
áêeOK«∞, Ñ¨$nègáêÅ∞_»∞´~åA, LnÌÑO≤ K«∞<£´„Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# ÉÁ=∞=Ú_çK`Õ <« Õ â◊„`«∞=ÙÅ∞ "≥#∞Hõ‰Ωõ u~°∞QÆ∞#@∞¡QÍ
KÕÜ«∞QÆÅ QÆ~åfiuâ◊Ü«∞=ÚQÆÅ ^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞ L^•~°"≥∞ÿ# ~å[huKÕ ^èŒiOK«|_ç#
^Õâ=◊ Ú <ÕÅ∞"å_»∞QÍ P #QÆ~=° Ú#∞ áêeOK«∞K«∞ „Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
ÉèÏ~°`« : „Éèí∞‰õΩ\˜=∂„`« q=Úd`« ã¨=Ú^•\’áêi, ÑÖH˜Î~°^äŒ∞_»∞´
„âı}∞Å∞QÍQÆÅ ~°^=Œä ÚÅ∞ QÆÅ"å_»∞, ^è$Œ `«~å¢+µ¨ ñì _»∞{J#<£´^è$Œ `«~åR =∞Ç¨~åA
J#QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# ÉÁ=∞=Ú_çKÕ â◊„`«∞~åAÅÜ≥ÚHõ¯ ~°^=Œä ÚÅ „âı}∞Å#∞
"≥#∞Hõ‰Ωõ u~°∞QÆ∞#@∞¡QÍ KÕÜ∞« QÆÅ QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =Ú`À QÆ∂_ç# L^•~° ~å[hu QÆÅ
^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì #» QÍ P #QÆ~=° Ú#∞ áêeOK«∞ ~åA „Ñ¨HÍtOK«∞#∞.
qâı+}¨ =Ú : ÑÖH˜~Î ^° ∞Œä _»∞ – ''ÑÖH˜Î ™êûº^ŒâÌ =◊ ∞K«ÛOù ^À ^Œâã◊ O¨ MÏº=m+¨µK«——
– qâ◊fixÑ¶¨∞O@∞=Ù : q=ÚY`« ´ 'HõÎ— „Ñ¨`«ºÜ«∂O`«=Ú. L^• : ã¨∞=~°‚
^ŒO_≥H· ãõ `≤ å`«Ñ„¨ u`«[fiÅ`ü „Ñ¨`åáê=oH©i=Î ∞O_»Åó – ''Ç¨Ï~°¬<+·≥ ^¨ OŒè . L^•~°hu——
'L^•~À^•`«$=∞Ç¨Ï`Àó—
K«O. `≥eq #u„Ñ¨QÆÅ∞ƒùñ _»ã¨^Œ$QÆƒùÅ∞ñ _®`«ñ_»∞ cè+¨‡KåÑ¨H“
â◊Å"≥∞ ã¨Ç¨Ü«∞"≥∞ÿ Ü«∞=∞~°â◊„`«∞Å <ÕÑ¨_»ñÑ¨<£ =ÅOuÜ≥ÿ∞
xÅ∞Hõ_» <ÕÖˇ qâ◊fi^èŒ~°}Õ ^Œ#q∞¢`«Î‰õΩÅO|∞ "≥·Éèí"À
[˚fiÅ`«ñ ^Œe~°Êñ É∫~°=ã¨∞ãÖ`«u~åAÅ HÔ Å¡ ÃÇÏK«∞ÛQÆ<.£ 3
~å=∂ : `≥eq<£´`≥eq `Õ@Å`À, Ju„Ñ¨QÅÆ ∞ƒù_∞» ´q∞H˜¯e â∫~°º=ÚQÆÅ"å_»∞,
Jã¨^Œ$H±{|Å∞ñ_»∞´™ê\˜ÖËx |Å=ÚQÆÅ"å_»∞, P`«_»∞´P ^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞,
cè+‡¨ ´ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ , KåÑ¨H“â◊Å"≥∞´qO\˜ Ü«∞O^Œe <Õ~ˆ Ê, (^è#Œ ∞ifi^Œº) ã¨Ç¨ Ü«∞"≥∞,ÿ
J=∞~°â◊„`«∞Å<£´^Õ=`«Å â◊„`«∞=ÙÖˇ·# ~åHõ∆ã¨∞Å#∞, UÑ¨Ù{J_»ñÑ¨<£´|Å=Ú#∞
J}QÆ„^˘‰õΩ¯@‰õΩ, =ÅOuÜ≥∞ÿ ´ã¨=∞~°∞_÷ ,·≥ qâ◊fi^è~Œ } ° <˜ ´£ ã¨=∞ãÎ̈É∂íè „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú#∞,
`«#´`«# Ü≥ÚHõ¯, q∞¢`«Î‰õΩÅO|∞´ã¨∂~°º=Oâ◊=Ú, "≥·Éèí={L[˚fiÅ`«´"≥·Éèí=
„Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ, áœ~°´Ñ¨@ì}=Ú"åi, =ã¨∞´^èŒ#=ÚÅ, ãÖ`«u´ã¨=¸Ç¨Ï=Ú,
~åAÅÔHÅ¡, ÃÇÏK«∞ÛQÆ<£´JkèHõ=ÚQÍ, xÅ∞Hõ_»<£´=Oâ◊áê~°OÑ¨~°º=ÚQÍ,
UÖˇ<£´áêeOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ `≥eq`Õ@Å∞ QÆey, q∞H˜¯e â∫~°º=ÚQÆÅ"å_≥,·
ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ^è#Œ ∞ifi^Œº ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚQÍ ~åHõã∆ ∞¨ Å |Å=Ú #}QÆ„^˘‰õΩ¯@‰õΩ ã¨=∞~°∞_÷ ·≥
ã¨=∞ãÎ̈É∂íè „Ñ¨ÑO¨ K«=Ú#∞ `«# ã¨∂~°º=Oâ◊"É·≥ =íè „Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ áœ~°∞Å ^è#Œ ãÖ`«ux
~åAÅO^ŒiH˜ ÃÇÏK«∞Û#@∞¡ =Oâ◊áê~°OÑ¨~º° =ÚQÍ áêeOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : `≥eq<£, Ju „Ñ¨QÅÆ ∞ƒù_∞» – Jã¨^$Œ Q∑{|Å∞_»∞´^Œ$+≤ì |Å=Ú
ÖËx"å_»∞, ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» , cè+‡¨ KåÑ¨H“â◊Å"≥∞ ã¨Ç¨ Ü«∞"≥∞ÿ Ü«∞=∞~°QÍ â◊„`«∞Å#∞, U
Ñ¨_Ñ» <¨ ´£ ãÖÇ¨ÏiOK«∞@‰õΩ, =ÅOuÜ≥∞ÿ , q∞¢`Î« ‰õΩÅO|∞´|O^è∞Œ =ÙÅ ‰õΩÅ=Ú, `«e~°Ê<£,
áœ~°=´Ñ¨Ó~°∞x ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ , ã¨∞ãÖ`«u´ã¨`∞« ¯Å =∞O^Œ∞QÆÅ, ~åAÅ‰õΩ{ZÅ¡<´£
Ü«∞Ü«∂u, Éè~í `° åk ~åAÅ HõO^ŒiH˜x, ÃÇÏK«∞ÛQÆ<´£ UÖˇ<.£
qâı+} ¨ =Ú : ã¨^$Œ H± – 'ã¨^$Œ Hõã∆ û¨ ^Œ$â◊ãû¨ ^Œ$H±— – Jx J=∞~°HÀâ◊O.
q∞¢`Î« ´ ^Œ∞º=∞}˜ó `«~} ° ó˜ q∞„`«ó – Jx J=∞~°HÀâ◊O.
L[˚fiÅ`«<£ ´ `«`ü „Ñ¨`º« Ü«∂O`«=Ú
=ã¨∞ ´ '=ã¨∞~°`fl« ^è<Œ Õ-Ñ≤K—« Jx J=∞~°O. qâ◊fi ´ qâ◊fiO Hõ$`«ûfl=∞ âı+O¨ —
Jx J=∞~°O.
~åAÅ Ü≥ÚHõ¯ ãÖÑ¨^Œ J#∞HõÎ ã≤^=úŒ Ú.
WO^Œ∞Ö’ HÍ"åº~å÷Ñu¨ Î JÅOHÍ~°=Ú QÆÅ^Œ∞.
HÔ =· Ú`Õº<å~°÷ ãÖã≤kóú HÍ"åº~å÷ ÑüiÎ +¨º`Õ—.
ã¨∞ãÖ`«u ´ ãÖ`«u ~Àæ„`« [## ‰õΩÖÏx.
HõO. ã¨∞|Å`«#Ü«∞QÆ∞}=∞Ç≤Ï=∞<£
„||e `«#‰õΩ^•~°^~Œè ‡° áêÅ# bÅ<£
™⁄| Q˘Ok =<≥fl ^ÕñQÍ
q|∞^èŒã¨∞Î`«∞ñ _»qfiÉèí∞O_»∞ "≥ÅÃã<£ ^èŒ~°}˜<£. 4
~å=∂ : ã¨∞|Å`«´|Å=ÚKÕ, #Ü«∞QÆ∞}=∞Ç≤Ï=∞<£´=∞Oz QÆ∞}=ÚÅ
Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ, „Ñ¨|e´Juâ◊~ÚOz, L^•~°^~Œè ‡° áêÅ#bÅ<£´L^•~°=ÚQÍ ^è~Œ ‡°
ÑïáêÅ#KÕÜ«Ú q^èŒ=Ú#, ™⁄|Q˘Ok´„Ñ¨HÍtOz, `«#‰õΩ, =<≥fl{`ÕñQÍ´H©iÎ
fã≤H˘x ~åQÍ, ^è~Œ }
° <˜ ´£ Éè∂í q∞ÃÑ,· P{qÉè∞í ñ_»∞´P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞, q|∞^èãŒ ∞¨ `Î ∞« _»∞´
^Õ=`«ÅKÕ á⁄QÆ_|» _ç, "≥ÅÃã<£´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# |Å=ÚKÕ, ã¨^∞Œ }æ =∞Ç≤Ï=∞KÕ Juâ◊~ÚOz, L^•~°=ÚQÍ
^è~Œ ‡° ÑïáêÅ# KÕÜÚ« q^è•#=Ú`À „Ñ¨HÍtOz `«#‰õΩ H©iÎ HõÅ∞QÆ*Ü Ë ∞« QÍ Éè∂í q∞ÃÑ·
P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ ^Õ=`«Å á⁄QÆ_ÅÎ» KÕ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨∞|Å`«#Ü«∞´QÍO^è•i (ã¨∞|Å ‰õÄ`«∞~°∞) QÆ∞}=∞Ç≤Ï=∞<£´™œjÖÏºk
QÆ ∞ }Ïkè H õ º =ÚKÕ , „Ñ¨ | e `« # ‰õ Ω <£ , ^•~° ^ è Œ ~ ° ‡ ´Éè Ï ~° º ^è Œ ~ ° ‡ =ÚÅ, áêÅ#
bÅ<£´áêeOK«∞@KÕ, ™⁄|Q˘Ok =<≥fl`ÕñQÍ, q|∞^èŒã¨∞Î`«∞_»∞´ÑÖ_ç`«∞ÅKÕ
„Ñ¨âO◊ ã≤OK«|_»∞, P{qÉè∞í _»∞´P ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» ´"≥ÅÃã<£.
`å`«Ê~°º=Ú : QÍO^è•i `«# ™œjÅºQÆ∞}=ÚKÕ `«# Ñü„=`å^è~Œ ‡° =ÚÅÖ’
=<≥fl fã≤ H˘x~åQÍ P ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» "≥ÅÃã#∞.
qâı : 'q#∞`«kfiÌ fÜ«∞ã¨ÑqÎ̈ ∞H˜x, =∞é˜ =¸_»= qÉèHí HÎ̃ x˜ x_»QÍ<Ò – J#∞
HõqÖ’Hõ zO`å=∞}˜ ##∞ãïOz – 'QÆ∞}=∞Ç≤Ï=∞— „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú. 'J#∞‰õÄÖÏOq=∞
ÖÏOwO ‰õΩâ◊ÖÏO, ‰õΩÅ*ÏO ã¨∞jÅ ãÖÑ¨<åfl"£∞, ÑÖK«ÅHÍ~åO ÉèÏ~åºO Ñ¨Ù~°∞+¨ó
Ñ¨Ù}ÏºkèHÀÅÉè`í —Õ J#∞‰õÄÅ, q=∞ÖÏOy, ‰õΩâ◊Å, ‰õΩÅ[, ã¨∞jÅ – J#∞ S^Œ∞ 'Å—
HÍ~°=ÚÅ∞ QÆÅ ÉèÏ~°º Ñ¨Ù~°∞+¨µ#‰õΩ Ñ¨Ù}ºqâı+=¨ ÚKÕ ÅaèOK«∞#∞.
q|∞^èŒ – q|∞^èóŒ ÑÖ_ç`À, ^Õ"À Jx J=∞~°=Ú.
HõO. Jx h_»∞ ÖËxHõ_çq∞O

^Œ#~å~°∞ #u„Ñ¨`åÑ≤`^« #Œ ∞Añ _»`ñ« _»∞
ifix QÆÅ#$Ñ¨`∞« Å #O^Œéñ
^Œ#HõiQÍñÑ¨ÙÅ∞QÆñ *ËÃã ^Œ~°Êã¨∞Êù~°}<£. 5
~å=∂ : Jx<£´Ü«Ú^Œ=ú ∞O^Œ∞, D_»∞ÖËx´™ê\˜ÖxË , Hõ_qç ∞<£´â∫~°º=ÚKÕ,
`«#~å~°∞#\˜´ì „Ñ¨HÍtOK«∞#\˜,ì Ju„Ñ¨`åÑ≤`« ^Œ#∞A_»∞´q∞H˜¯e `«ÑO≤ Ñ¨*Ü Ë ∞« |_ç#
~åHõ∆ã¨∞Å∞ QÆÅ"å_»∞, J`«ñ_»∞´P ^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞, LifixQÆÅ´„Ñ¨ÑÖK«=ÚÖ’QÆÅ,
#$Ñ¨`∞« Å<£{JO^Œé<£´~åAÅ#O^Œix, ^Œ~Ê° ã¨∞Êù~}° <£´`«# „Ñ¨`åÑ¨ã∂¨ Êùi`Î À, `«#‰õΩ,
JiQÍÑ¨ÙÅ∞QÆ´™ê=∞O`«∞Å#∞QÆ, KÕÃã<£´KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ ™ê\˜ÖxË â∫~°º=Ú`À „Ñ¨HÍtOz, ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞
q∞H˜¯e `«ÑO≤ Ñ¨*Ü Ë Ú« P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ Éè∂í q∞ÃÑQ· ÅÆ ~åAÅ#O^Œix `«# „Ñ¨`åÑ¨
ã¨∂Êùi`Î À `«#‰õΩ ™ê=∞O`« ~åAÅ∞QÍ KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : Jx<£, Hõ_qç ∞<£, `«# áÈ~°∞, Ju „Ñ¨`åÑ≤´JkèHõ „Ñ¨`åÑ¨=ÚQÆÅ,
`«`{ü J#∞A_»∞´J`«x `«=Ú‡_≥#· , J`«_∞» ´áêO_»∞~åA, Lifix QÆÅ#$Ñ¨`∞« Å, ^Œ~Ê°
ã¨∞Êù~}
° <£, JO`« `«#HõiQÍÑ¨ÙÅ∞QÆ *ËÃã<£.
`å`«Ê~°º=Ú : JkèH„õ Ñ¨`åÑ¨=ÚQÆÅ J`«x `«=Ú‡_≥#· áêO_»∞~åA Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’
`«#‰õΩ ™ê\˜ÖxË Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ Éè∂í q∞Ö’QÆÅ ~åAÅ#O^Œix, `«# „Ñ¨`åÑ¨ã∂¨ Êùi`Î À
™ê=∞O`«~åAÅ∞QÍ KÕÃã#∞.
qâı+}¨ =Ú : HÍo^•ã¨∞ ~°ÑÚ¨¶ =Oâ◊=ÚÖ’ ^Œâ~◊ ^° ∞Œä x QÆ∂iÛ – '=∞Ñ¶∞¨ =`«ó
„ÑüÑ¨^ºŒ =∞Ç¨~°^óŒè — Jx K≥ÃÑÊ#∞.
HõO. `å##fl =∂@ ~ÚO„^Œ∞#
HÔ #· #ÅOÑ¶∞¨ º=∞~Ú ¿Ñ~°∞Û #@∞¡QÆ <≥O`Õñ
|∂xHõ K≥eO¡ Ñ¨ÙK«∞ [QÆ
f#∞`«q„Hõ=Úñ _˘#Ô~Û kyfi[Ü«∞O|∞<£. 6
~å=∂ : `å#∞ – J#fl=∂@ – WO„^Œ∞#ÔH#· – JÅOÑ¶∞¨ º=Ú{J~Ú´
^•@~åx^≥,· ¿Ñ~°∞Û#@∞¡Q´Æ MÏºu QÆ_Oç K«∞#@∞¡QÍ, ZO`Õ, Ñ¨ÓxHõ´„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú`À,
K≥eO¡ Ñ¨ÙK«∞´#_»∞Ñ¨ÙK«∞, [QÆf#∞`«q„Hõ=Úñ_»∞´Ö’Hõ=ÚKÕ á⁄QÆ_^» yŒ # Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú
QÆ Å "å_≥ · # ^Œ â ◊ ~ ° ^ ä Œ ∞ _» ∞ , kH± { q[Ü« ∞ O|∞Öò ´ Jxfl k‰õ Ω ¯Å [Ü« ∞ =Ú#∞,
X#Ô~Û<£´KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ `å<å_ç# =∂@ WO„^Œ∞xÔH#· #∞ ^•@~åx^≥·
LO_»∞#@∞¡QÍ ZO`À <Õ~∞° Ê`À Ö’Hõ„Ñ¨âã◊ ∞¨ _Î #·≥ P „Ñ¨É∞íè =Ù k‰õΩ¯Å#∞ JxflO\˜x
[~ÚOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : `å#∞, J#fl=∂@ : ™È^Œ~∞° _≥#· ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì =∂@.
q∞QÆ`« J~°=÷ Ú ã¨=∂#"Õ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P áêO_»∞~åA `«# ™È^Œ~°∞_≥·# ^èŒ$`«~å¢+¨µìx =∂@
WO„^Œ∞xÔH#· #∞ ^•@~å#@∞¡QÍ ZO`À <Õ~∞° Ê`À Ö’‰õΩÅKÕ á⁄QÆ_ÅÎ» HÔ ‰õΩ¯#@∞¡ Jxfl
k‰õΩ¯Å#∞ [~ÚOK≥#∞.
qâı+} ¨ =Ú : J#fl =∂@ J#∞KÀ Jx# =∂@, J#fl Ü≥ÚHõ¯ =∂@ Jx
Ñ¨^=Œ Ú#‰õΩ ~Ô O_»~=÷° ÚÅ∞.
ã‘. ^èŒ$uñ QÆ∞Ou=∞„^ŒÉèí∂Ñ¨`«∞Å <≥Ü«∞ºÑ¨ÙñQÆ#º
HõÅ##"åÅ∞ñ^Œ∂Ñ¨ÙÅ [~ÚOK≥
Ü«∞Å~å~°∞#`«#∞[Ü«∞NÅ =i~ÚOz
Ü«∞=#™œ~åR Éè∂í ^è=Œ ÙÅ QÔ eK≥
„^Œq_»HõoOQÆ™êÅfiq^Œ~°ƒù =ã¨∞^è•kè
Ñ¨`∞« Å <À_çOz HõÑÊ¨ =ÚÅ∞ Q˘xÜ≥∞ñ
*’à◊<áÕ êà◊ áêOKåÅ Hˆ ~°à=◊ ∞`«ûº
=`«ûÉè∂í Ñ¨`∞« ÅQÆ~fi° O |_»OK≥
`Õ. â◊HõÜ«ÚQÆO^èŒ~°Ñ¶¨¸~°˚~åâ◊‡O`«ã≤O^èŒ∞
ÖÏ@ Éè∂í áêÅ=ÚY∞ºÅ <À@∞Ñ¨éK˜ ≥
[QÆuñ QÀã¨Å Hˆ HõÜ∞« =∞QÆ^∞Œè Å`«#
Ü«∞Å =iOz#Ü«∂[˝Ö’ "≥∞ÅñQÆñ*ËÃã. 7
~å=∂ : ^è Œ $ u<£ ´ ^è ≥ · ~ ° º =ÚKÕ , ‰õ Ω Ou=∞„^Œ Éè í ∂ Ñ¨ ` « ∞ Å#∞´‰õ Ω Ou,
=∞„^Œ^âÕ ~◊ åAÅ#∞, <≥Ü∞« ºÑ¨Ù<£{Hõ#º–HõÅ##´WOÃÑ#· „H˘`«Î [QÆ_=» Ú#, "åÅ∞ñ
^Œ∂Ñ¨ÙÅ<£´"å_ç ÉÏ}=ÚÅKÕ, [~ÚOK≥, JÅ~å~°∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, J`«#∞´
q™êÎ~°=ÚÖˇ·#, [Ü«∞NÅ#∞´[Ü«∞ãÖÑ¨^ŒÅ#∞, =i~ÚOz´=iOK≥#∞, Ü«∞=#
™œ~åR Éè∂í ^è=Œ ÙÅ´Ü«∞=# ™œ~åR ~åAÅ#∞† QÔ eK≥, „^Œq_», HõoOQÆ, ™êÅfi,
q^Œ~°ƒù =ã¨∞^è•kèÑ¨`«∞Å´„^Œq_», HõoOQÆ, ™êÅfi, q^Œ~°ƒù~åAÅ#∞, F_çOz,
HõÑÊ¨ =ÚÅ∞{H˘xÜ≥∞´HõÑÊ¨ =ÚÅ∞ ã‘fiHõiOK≥#∞, KÀà◊<áÕ êà◊ áêOKåÅ Hˆ ~°à◊ =∞`«ûº
=`« û Éè í ∂ Ñ¨ ` « ∞ Å´KÀà◊ < Õ á êà◊ , áêOKåÅ, ˆ H ~° à ◊ =∞`« û º, =`« û ~åAÅ,
QÆ~fi° O|∞{J_»OK≥´QÆ~fi° =Ú#∞ J}z"ÕÃã#∞, â◊HÜ õ Ú« QÆO^è~Œ ° Ñ¶¸
¨ ~°~˚ åâ◊‡O`« ã≤O^è∞Œ ÖÏ@
Éè∂í áêÅ=ÚY∞ºÅ<£´â◊H,õ Ü«ÚQÆO^è~Œ ,° Ñ¶¸ ¨ ~°~˚ ,° Jâ◊‡O`«, ã≤O^è∞Œ , ÖÏ@ ~å[„âı+µ¨ Åª #∞,
F@∞Ñ¨éK≥´F_çOK≥#∞, [QÆu<£´Ö’Hõ=ÚÖ’, HÀã¨Å, ˆHHõÜ«∞, =∞QÆ^èŒ∞Å
`«#Ü«∞Å´HÀã¨Å, ˆHHõÜ«∞, =∞QÆ^èŒ ^Õâ◊~åAÅ ‰õΩ=∂Ô~ÎÅ#∞, =iOK≥<£´=iOz
q"åÇ¨Ï=∂_ç, P[˝Ö’ "≥∞ÅQÆ<{£ KÕÃã´`«# =∂@Ö’ "≥∞ÅQÆ∞#@∞¡ KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞ ^è≥·~°º=ÚKÕ ‰õΩOu, =∞„^Œ ~åAÅ#∞ WOÃÑ·#
HõÜ∞« º=ÚÅÖ’ "å_çÜ∞ÿ≥ # ÉÏ}=ÚÅKÕ [~ÚOK≥#∞. Ü«∞=# ™œ~åR ~åAÅ#∞
q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ [Ü«∞ãÖÑ¨^ÅŒ KÕ QÔ eK≥#∞. „^Œq_», HõoOQÆ ™êÅfi q^Œ~ƒ° ù ~åAÅ #∞O_ç
HõÑÊ¨ =ÚÅ∞ ã‘fiHõiOK≥#∞. KÀà◊ <Õáêà◊ áêOKåÅ Hˆ ~°à◊ =∞`«ûº~åAÅ QÆ~fi° =Ú#∞
J}K≥#∞. â◊Hõ Ü«ÚQÆO^è~Œ ° Ñ¶∞¨ ~°~˚ åâ◊‡O`« ã≤O^è∞Œ ÖÏ@ ~åAÅ#∞ F_çOK≥#∞. HÀã¨Å,
Hˆ HõÜ∞« , =∞QÆ^,Œè ~åAÅ ‰õΩ=∂Ô~ÅÎ #∞ =iOz `«# P[˝Ö’ "≥∞ÅQÆ∞#@∞¡ KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : ^è$Œ u<£´ãÖ`À+¨=Ú`À, ‰õΩOu =∂„k Éè∂í Ñ¨`∞« Å´‰õΩOu =∂„k
~åAÅ Ü≥ÚHõ¯, <≥Ü∞« ºÑ¨Ù{Hõ#ºHõÅ<£´WOÃÑ#· Hõ#ºÅ#∞, ##"åÅ∞{`«∂Ñ¨ÙÅ<£´Ñ¨Ù+¨Ê
ÉÏ}=ÚÅKÕ [~ÚOz, JÅ~å~° ∞ ´XÑ¨ C K« ∞ #fl, J`« # ∞´=∞#‡^è Œ ∞ xH˜ ,
[Ü«∞NÅ<£´[Ü«∞NÖˇ#· "åix, =i~ÚOK≥<´£ q"åÇ¨Ï=∂_≥#∞. q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
HÀã¨Å Hˆ HõÜ∞« =∞QÆ^ÅŒè <£´D ^Õâ◊ ~åAÅ#∞, `«#´`«# Ü≥ÚHõ¯, JÅ=iOz#´
xÜ«∞q∞Oz# P[˝Ö’ "≥∞ÅQÆ*ÃË ã.
`å`«Ê~°º=Ú : áêO_»∞~åA ãÖ`À+¨=Ú`À ‰õΩOu, =∂„k ~åAÅ ‰õΩ=∂Ô~ÅÎ #∞
Ñ¨Ù+¨ÊÉÏ}=ÚÅKÕ [~ÚOz, =∞#‡^ä∞Œ x [Ü«∞NÅ`À <˘Ñ¨C"åix q"åÇ¨Ï=∂_≥#∞.
Ü«∞=# ™œ~åR ~åAÅ#∞ QÔ eK≥#∞, „^Œq_», HõoOQÆ, ™êÅfi, q^Œ~ƒ° ù ~åAÅ<À_çOz
HõÑÊ¨ =ÚÅ∞ ã‘fiHõiOK≥#∞. KÀà◊ <Õáêà◊ áêOKåÅ Hˆ ~°à◊ =∞`«ûº~åAÅ QÆ~fi° =Ú#∞
J}K≥#∞. â◊Hõ Ü«ÚQÆO^è~Œ ° Ñ¶¸
¨ ~°~˚ åâ◊‡O`«ãO≤ ^è∞Œ ÖÏ@ ~å[„âı+µ¨ Åª <À_çOK≥#∞. Éè∂í q∞ÃÑ·
HÀã¨Å Hˆ HõÜ∞« =∞QÆ^Œè ~åAÅ#∞ `«# P[˝‰Ωõ Ö’|_»∞#@∞¡ "≥∞ÅQÆ*ÃË ã#∞.
qâı+¨}=Ú : Hõ#ºâ◊|Ì=Ú `«^Œƒù==∞~Ú#KÀ Hõ<≥flÜ«∞QÆ∞#∞. ^•xH˜
|Ç¨ï=K«#=Ú ÉèÏ~°`å~°÷=ÚÖ’ HõxflÜ«∞Åx K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞. HÀã¨Å ˆHHõÜ«∞
=∞QÆ^∞Œè Å<£–WHõ¯_» PVò „Ñ¨`º« Ü«∞ Ö’Ñ¨=Ú.
ã‘. H˘O^Œé∞ `«#"å~°Î H˘#™ÈñH˜#O`«#
H˘O^Œé∞ =$`åÎO`« QÆ∞~°∞`«H`õ #« ñ
Q˘O^Œé∞ ÉèiË x~À…+O¨ |∞ ÖÏeOz
H˘O^Œé∞ |Å~°*’|$O^Œ =∞~°ã≤
H˘O^Œé∞ <åã‘~°HÀÖÏÇ¨ÏÅO|∞#ñ
Q˘O^Œé∞ =∞}˜Hˆ `«∞HÀ\˜gHõñ∆
Q˘O^Œé∞ HÀ^ŒO_»Q∞Æ }@OHõ$`«∞Å∞ qx
H˘O^Œé∞ Ç¨ïO„H˜Ü∂« ‰õΩÅ`«ñ *ˇOk
`Õ. H˘O^Œ é˘Hõ\ ˜ ~Ô O_Õ@∞ÅH˘Åñk QÆey
qq^èkŒ Qˆ âÌ #◊ $Ñ¨`∞« Å∞ qiy áêé
#=xÜ«∞O^Œ∞#∞ Ü«Ú^ŒúqÇ¨~°=Ú#‰õΩ
=∂é∞ÖËHÜ õ ∞« qÇ¨ÏiOK≥ =∞#∞[qÉè∞í ñ_»∞. 8
J~°=÷ Ú : ~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`å~°=÷ ÚÅ∞ ~Ô O_»∞#∞ ã¨=∂#=Ú.

`«# "å~°´Î `«# Ü≥ÚHõ¯ =$`åÎO`«=Ú, H˘#™ÈñH˜#O`«#´`≥eã≤#O`«<,Õ H˘O^Œé∞,
=$`åÎO`« QÆ∞~°∞`«∞Hõ`#« ´q+¨Ü∞« =Ú QÆ∞iÎOz#O^Œ∞#, H˘O^Œé∞, ÉèsË x~À…+O¨ |∞Å∞´ÉèsË
â◊|Ì=ÚÅ∞, PeOz´qx, H˘O^Œé∞, |Å~°[ó{|$O^Œ=Ú´Ãã·x‰õΩÅ áê^Œ^èŒ∂o
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞, J~°ã≤´K«∂z, H˘O^Œé∞, <åã‘~°HÀÖÏÇ¨ÏÅO|∞<£´¿ã#Å
x<å^Œ = ÚKÕ , H˘O^Œ é ∞, =∞}˜ ˆ H `« ∞ HÀ\˜ g Hõ ∆ < £ ´ =∞}∞Å á⁄ky# *ˇ O _®
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ K«∂z, H˘O^Œé∞, HÀ^ŒO_»Q∞Æ }@OHõ$`«∞Å∞´^èiŒ Oz# qO\˜<åi
â◊|Ì=ÚÅ∞, qx, H˘O^Œé∞, Ç¨ïO„H˜Ü«∞{P‰õΩÅ`«<£´Ç¨˙OHõiOÑ¨ÙÅ ÉèíÜ«∞=Ú,
K≥Ok, H˘O^Œé∞, XHõ\ ,˜ ~Ô O_»∞{U@∞Å H˘Åñk´XHõ\ ˜ ~Ô O_»∞ ÉÏ}=ÚÅ "Õ@∞,
Hõey´`«ye H˘O^Œ~∞° –qq^èŒ kH±{^Õâ#◊ $Ñ¨`∞« Å∞´qq^èŒ k‰õΩ¯Å‰õΩ K≥Ok# ^ÕâÑ◊ Ù¨
~åAÅ∞, qiyáêé´K≥ÖÏ¡K^≥ ~ÔŒ · Ñ¨~∞° QÆ∞Å∞ fÜ«∞QÍ, =∞#∞[qÉè∞í _»∞´^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞/
áêO_»∞~åA, J=x Ü«∞O^Œ∞#∞´Éè∂í q∞ÃÑ#· , Ü«Ú^Œú qÇ¨~°=Ú#‰õΩ´ Ü«Ú^Œ~ú O° QÆ=Ú
Ö’#∞, =∂é∞ÖËHÜ õ ∞≥ ´`Õ_® ÖËx q^è=Œ ÚQÍ, qÇ¨ÏiOK≥´=º=Ç¨ÏiOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ~åA "å~°Î `≥eã≤#O`«<Õ H˘O^Œ~∞° , PÜ«∞# q=~åÅ∞ QÆ∞~°∞Î
~åQÍ<Õ H˘O^Œ~∞° , ÉèsË ÉèÏOHÍ~° x<å^Œ=ÚÅ∞ qx H˘O^Œ~∞° , Ããx· Hõ |Åq[$OÉè}í #∞
K«∂z H˘O^Œ~∞° , Ü«Ú^ŒHú ÀÖÏÇ¨ÏÅ=Ú#∞ K«∂z H˘O^Œ~∞° , Hˆ `«#=ÚÅ =∞}∞Å#∞
K«∂z H˘O^Œ~∞° , qO\˜<åi â◊|=Ì ÚÅ∞ qx H˘O^Œ~∞° , Ç¨ïOHÍ~°=ÚÅKÕ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_ç
H˘O^Œ~∞° XHõ\ ˜ ~Ô O_»∞ ÉÏ}=ÚÅ∞ `«ye H˘O^Œ~∞° – (D q^è=Œ ÚQÍ) qq^èŒ
k‰õΩ¯ÅÖ’x ^Õâßnèâ√◊ Å∞ K≥ÖÏ¡K^≥ ∞Œ ~°∞ HÍQÍ P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ / áêO_»∞~åA Éè∂í q∞ÃÑ#· ,
Ü«Ú^Œú qÇ¨~°=ÚÖ’#∞ `Õ_® ÖËx suÖ’ qÇ¨iOK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : ÉèsË x~À…+=¨ Ú : WHõ¯_» `≥#∞QÆ∞ +¨+ª≤
=∞. `«ÅñÑÖ*ÁÑ¨Ê_ç Ü≥ÚÃÑÊ#Ñ¨C_»∞ `«^Œ∞ ^Œº*ˇ·˚„`«Ü«∂„`åã¨=Ú
`«¯eHÍiOY^ŒãÖYºãÖYº[Ü«∞=`«¯OMÏ}iOMÏqâ◊$O
YÅãÖÑ¶∂¨ `«^~Œè åÑ¨~åQÆÑ@ ¨ ÖÏ„HÍO`«O|∞ q∞<Õfl é#
~°æà◊ ÉèËs~°=x~°Ìà◊^ŒæQÆ#ˆ~MÏ ÖËÑ¨ÑÖ HÍHõ$u<£. 9
J~°=÷ ÚÅ∞ : ~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`å~°=÷ ÚÅ∞ ~Ô O_»∞ ã¨=∂#=Ú.
`«`ü´P ~åA Ü≥ÚHõ¯, L^Œº`ü´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, *ˇ·„`«Ü«∂„`«´q[Ü«∞
Ü«∂„`«Ü∞« O^Œ∞, ã¨=Ú`ü{HõeHÍ´JkèH"õ ∞≥ #ÿ L`«¯O~îK° ,Õ iOY`ü´ãÖK«iOK«∞#"≥,·
JãÖYº´ÖˇHõ¯ÖË#xfl, ãÖYº´Ü«Ú^Œú=ÚÅO^Œ∞, [Ü«∞=`ü´[Ü«∞=ÚÅ∞QÆÅ,
HõOMÏ}´QÆ∞„~°=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, iOMÏý@ìÅKÕ, qâ◊$OYÅ´qiqQÍ, ãÖÑ¶¨∂`«´
„`˘Hõ¯|_ç#, ^èŒ~å´Éèí∂q∞Ü«∞O^Œe, Ñ¨~åQÆÑ¨@Å´^èŒ∂o ã¨=¸Ç¨Ï=ÚKÕ,
P„HÍO`«O|∞´P„Hõq∞OK«|_ç#, q∞<Õflé∞´PHÍâ◊QÆOQÆ, J#~°æà◊´Z_»`≥QÆx,
ÉèËs~°=´ÉèËsÉèÏOHÍ~°â◊|Ì=ÚÅ, x~°Ìà◊`«´Ñ¨QÆ∞Å∞K«∞#fl, QÆQÆ#ˆ~Yć@Å∞"åi#
PHÍâ◊ = Ú#‰õ Ω , PÖË Ñ ¨ ´ Ñ¨ Ó Ü« ∞ |_ç # , Ñ¨ O Hõ { PHõ $ u<£ ´ |∞~° ^ Œ = Öˇ , `« Å ñ
Ñ¨<´£ PÖ’zOK«QÍ, JÑ¨C_»∞, K˘Ñ¨Ê_ç´JO^Œ=ÚQÍ, XÃÑÊ<£´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ / áêO_»∞~åA Ü≥ÚHõ¯ q[Ü«∞Ü«∂„`åãÖ~°OÉè=í Ú
JkèH"õ ∞≥ #ÿ L`«¯O~î`° À ãÖK«iOK«∞ JãÖMÏºHõ"∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œ=ú ÚÅO^Œ∞ [Ü«∞=ÚÅ∞
Q˘#fl QÆ∞é]=ÚÅ y@ìÅKÕ JkèH=õ ÚQÍ `˘Hõ¯|_ç# Éè∂í q∞ÃÑ· ^è∂Œ o ã¨=¸Ç¨Ï=ÚKÕ
P„Hõq∞OK«|_≥#∞. Z_»`Q≥ xÆ ÉèsË ÉèÏOHÍ~° â◊|=Ì ÚÅKÕ Ñ¨Q∞Æ Å∞K«∞#fl PHÍâ◊ÑÙ¨ c@Å‰õΩ
Ñ¨ÓÜ«∞|_ç# |∞~°^Œ=Öˇ PÖ’zOK«QÍ JÑ¨C_»∞ PHÍâ◊QÆOQÆ JO^Œ=ÚQÍ
„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
qâı+}¨ =Ú : ãÖYº´'=∞$^è=Œ ∂ ã¨¯O^ŒO#O ãÖYº— Jx J=∞~°HÀâ◊=Ú.
WO^Œ ∞ ã¨ O |O^è • uâ◊ Ü ≥ ∂ H˜ Î JÅOHÍ~° = Ú. L^• : ™œ^è • „QÆ } ˜
Ñ¨Ù~°™êºã¨ºã¨Ê $â◊Ou q^è∞Œ =∞O_»Å"£∞
K«O. `«∞~°QÆY∞~åÇ¨ÏuH˜∆u[ ^èŒ∂oK«Ü«∞ã¨÷y`åO|~°O|∞`À
<˘~°ÜÚ« K«∞ñ ^ŒKÛ« =¸QÆ[ã¨=Ú`«¯~° =∞Ñ¨C_»∞ K«∂_» <˘ÃÑÊk,
Hõ¯i=~°Ü«¸^èŒ=∞`«û~°qQÍ_è»`«ñ*Ëã≤ ã¨=∞ãÎ̈"≥∞ÿ# ~Ú
^Œú~° ^Œ#ÃÑ·H˜ <≥`«∞ÎH˘x `åÖˇÛ_ç<À Ü«∞#∞K«∞O_»ñ EÑ¨é∞Öò. 10
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.

K«∂Ñ¨é∞Öò´K«∂K«∞"å~°∞, `«∞~°QÆY∞~°´QÆ∞„~°Ñ¨Ù _≥Hõ¯Å, PÇ¨Ïu´`åH˜_çKÕ,
H˜u∆ [´Éè∂í q∞ÃÑ,· ^è∂Œ oK«Ü∞« ´^Œ∞=Ú‡KÕ, ãÿ÷ `«´xez#, JO|~°O|∞`À´PHÍâ◊=Ú`À,
X~°ÜÚ« K«∞´áÈ\©Ñ_¨ ∞» K«∞, `«`{ü K«=¸ QÆ[ã¨=Ú`«¯~°=Ú´P U#∞QÆ∞Å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú,
kH±{Hõi=~°´kQÆO`«=ÚÅÖ’x U#∞QÆ∞Å, Ü«¸^èŒ´ã¨=¸Ç¨Ï=Ú, =∞`«û~°
qQÍ_è`» <« {£ KÕã´≤ =∂`«û~°º=Ú Ü≥ÚHõ¯ Juâ◊Ü∞« =ÚKÕ, ã¨=∞ãÎ̈"∞≥ #ÿ , D{^è~Œ <° ´£ D
Éèí∂q∞x, `«#ÃÑ·H˜<£{Z`«∞ÎH˘x´`«=∞ÃÑ·H˜ Z`«∞ÎH˘x, `åÖˇÛ_ç<À{J#∞K«∞O_»´
^èiŒ OK«∞K«∞#fl@∞¡, JÑ¨C_»∞, K«∂_»<{£ XÃÑÊ´JÑ¨C_»∞ K«∂_»QÍ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : K«∂K«∞"åiH˜ QÆ∞„~°ÑÙ¨ _≥H¯õ Å `åH˜_Kç Õ Éè∂í q∞ÃÑ· ^Œ∞=Ú‡`À
xO_ç# PHÍâ◊=Ú`À áÈ\© Ñ¨_∞» #@∞¡ kQÆO`«=ÚÅÖ’x kQÆ[æ =ÚÅ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú
=∞K«Û~°=Ú QÆey Éè∂í q∞#O`«\x˜ `«=∞ÃÑ· HÔ `«∞HÎ ˘x "≥∂Ü«ÚK«∞#fl@∞¡ JÑ¨C_»∞ K«∂_»QÍ
<˘ÃÑÊ#∞.
=∞. [==^À…@Hõáê\˜`«H˜∆u~°[ã¨ûO„HÍOuKÕ xO‰õΩã≤O
^è∞Œ =ÙÅO „QÆ=∞‡é #∞ifiH˜<£ kqH˜ñ ^À_ÀÎ xOK≥ñ ^Œ<åflQÆ=ÚÖò,
#=x~°º#‡^Œx~°… ~“Ñ¶∞¨ =Ú# â◊√O_®jHõ~À~°fiú „Ñ¨=,
~°¬qkèO ^•##∞ *Ëã≤ ã≤O^è∞Œ ~°=ÚÅ<£ „Ñ¨MÏºuQÍOK≥O QÆ~∞° Öò.11
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
[==`ü´"ÕQÆ=ÚQÍ "≥à◊√¡, Ñ¶¨∞’@Hõáê\˜`«´QÆ∞é]=ÚÅ `˘H˜¯_çKÕ, ~°[ó
{ãÖ„HÍOuKÕ´^Œ∞=Ú‡ ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚKÕ, WO‰õΩ´WOH˜áÈÜ≥∞_ç, ã≤O^è∞Œ =ÙÅ<£´PHÍâ◊
QÆOQÆ#∞, `«`ü{<åQÆ=ÚÖò´P ¿ã#Ö’x U#∞QÆ∞Å∞, #=x~°º`ü´H˘`«ÎQÍ Ñ¨Ù\˜ì#,
x~°…~°{FÑ¶¨∞=Ú#´PHÍâ◊QÆOQÆÖ’, â◊√O_®´`«∞O_»=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, jHõ~°´h\˜
Hõ}=ÚÅKÕ, T~°fiú „Ñ¨=~°¬ qkè<´£ á⁄_»=ÙQÍ ÃÑH· ˜ K«Å∞¡@KÕ, LifiH˜<´£ Éè∂í q∞H˜,
kqH˜<´£ PHÍâ◊=Ú#‰õΩ, `À_ÀÎ<´£ "≥O@<Õ, „Hõ=∞‡é<£úiy, xOK≥<´£ xO_çOK≥#∞,
^•##∞{KÕã≤´JO^Œ∞=Å#, Hõ~°∞ÖòÚ#∞QÆ∞Å∞, ã≤O^èŒ∞~°=ÚÅ<£Ú#∞QÆ∞Å#∞,
„Ñ¨MÏºu<£´H©ixÎ , HÍOK≥<´£ á⁄Ok#q.
`å`«Ê~°º=Ú : "ÕQ=Æ O`«=ÚQÍ #_»K∞« QÆ∞é]=ÚÅ `˘H˜¯_ç =Å# Hõey#
^è∂Œ oã¨=¸Ç¨Ï=ÚKÕ WOH˜áÈ~Ú# PHÍâ◊QOÆ QÆ#∞ P ¿ã#Ö’x U#∞QÆ∞Å∞ H˘`«QÎ Í
U~°Ê_ç# PHÍâ◊QOÆ QÆÖ’ `«=∞ `˘O_»=ÚÅ [ÅHõ}=ÚÅ#∞ ÃÑH· ˜ ZQÆ[Å∞¡@KÕ Éè∂í q∞x,
PHÍâ◊=Ú#∞ "≥O@<Õ xO_çOz#q. JO^Œ∞=Å#<Õ U#∞QÆ∞Å‰õΩ ã≤O^è∞Œ ~°=ÚÅ#∞
„Ñ¨MÏºu ÅaèOz#k.
qâı+}¨ =Ú : WO^Œ∞Ö’ „Hõ=∂ÅOHÍ~°=Ú. ã≤O^è∞Œ ~°=ÚÅ∞´''ã≤O^è∂Œ <£ ~åOu
^Œ^fŒ u ã≤O^è∞Œ ~åó—— WHõ¯_» x~°∞HõºÎ ÅOHÍ~°=Ú.
ã‘. QÆOcè~°"Õk ÅHõ∆}ÅH˜∆`«O|∞Öˇ·
`«#~å~°∞ Éèí„^Œ^ŒO`å=à◊=ÚÅ∞
<å~°@ìã≤O^èŒ∞QÍO^è•~åkÉèí==ÚÖˇ·
H˘éÅ∞ N=$HõH∆ Ñ© ∞¨¶ ’@Hõ=ÚÅ∞
Ñ¨^∞Œ <åÅ∞æ*Ï`«∞ÅO „k^ŒâH◊ ÍO`«Å g∞é∞
Ñ¨k‡h*Ïu ™œÉèÏQÆº=`«∞Å∞
Hõ_»∞ #^Œ∞ƒù`«=ÚÖˇ·# Hõ#Hõ~°`åflOâ◊√Hõ
K«O^Œ<åkã¨∞=ã¨∞ÎãÖÑ¨^ŒÅ∞#∞
`Õ. #dÅkˆQÌâ◊ Éèí∂Ñ¨ã¨=∞iÛ`«O|∞
ÅQÆ∞K«∞ #~°}O|∞QÆuñ ^À# Ü«∞~°∞QÆ∞ ^Õéñ
^Œ#∞=iOK«∞ [Ü«∞NÅñ Q˘#∞K«∞ #`«ñ_»∞
Ñ¨ÙiH˜ñ [#∞™⁄OÑ¨Ù "åQÆQÀK«~`° ñ« |~°ñQÔ . 12
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú. QÆOcè~"° kÕ ´QÆOcè~"° ^Õ ∞Œ Å<≥_ç U#∞QÆ∞Å,
ÅHõ ∆ } ÅH˜ ∆ ` « O |∞Öˇ · ´ ÅHõ ∆ } =ÚÅKÕ Hõ # |_ç # "≥ · , `« # ~å~° ∞ ´XÑ¨ C K« ∞ #fl,
Éè„í ^ŒÔŒ `å=à◊=ÚÅ∞´Ñ¨@Ñì Ù¨ >Ë#∞QÆ∞Å∞#∞, P~°@ì ã≤O^è∞Œ QÍO^è•~åkÉè=í =ÚÖˇ´· P
¿Ñ~°`¡ À [x‡Oz, H˘éÅ∞´K≥ÅQÆ∞K«∞#fl, N=$HõH∆ Ñ© ∞¨¶ ’@Hõ=ÚÅ∞Ń=$HõH∆ © QÆ∞é]=ÚÅ∞,
Ñ¨^∞Œ <åÅ∞æ *Ï`«∞Å<£´Ñ¨^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ ~°H=õ ÚÖˇ#· *Ï`«∞ÅKÕ, „u^ŒâH◊ ÍO`«Å<£{g∞é∞´

^Õ=HÍO`«Å#∞ q∞OK«∞, Ñ¨k‡h*Ïu™œÉèÏQÆº=`«∞Å∞´Ñ¨k‡h*Ïu ¢ãÅÎ‘ ∞, Hõ_∞» <£{
J^Œ∞ƒù`=« ÚÖˇ#· ´q∞H˜¯e Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ , Hõ#Hõ´|OQÍ~°∞, ~°`fl« {JOâ◊√Hõ´ ~°`fl« =ÚÅ∞
á⁄ky# =G=ÚÅ∞, K«O^Œ#{Pk´QÆO^è=Œ Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ , =ã¨∞Î ã¨∞ãÖÑ¨^ÅŒ #∞´
=ã¨∞Î=ÙÅ`À ‰õÄ_ç#, =∞Oz ãÖÑ¨^ŒÅ#∞, JdÅkH±{^Õâ◊´Jxfl k‰õΩ¯ÅÖ’x
^Õâ◊=ÚÅO^Œe, Éèí∂Ñ¨´~åAÅKÕ, ã¨=∞iÛ`«O|∞Å∞{JQÆ∞K«∞´ JiÛOK«|_ç#"≥·,
J~° } O|∞QÆ u ´J~° } =Ú xzÛ#@∞¡ , `À#<£ ´ "≥ O @, J~° ∞ QÆ ∞ ^Õ é ´~åQÍ,
`«#∞=iOK«∞´`«##∞ =iOz#, [Ü«∞NÅ<£{H˘#∞K«∞´[Ü«∞ ãÖÑ¨^ŒÅ#∞
ã‘fiHõiOK«∞K«∞, J`«_»∞´^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞ / áêO_»∞~åA, Ñ¨ÙiH˜´Ñ¨@ì}=Ú#‰õΩ,
K«#∞™⁄OÑ¨Ù´"≥à√◊ ¡ JO^Œ=Ú, "åH±{JQÀK«~`° <« ´£ K≥ÑC¨ @‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx suÖ’,
Ñ¨~°ÔQ<£´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : QÆOcè~"° ^Õ ∞Œ Å#∞ QÆ[ qâı+=¨ ÚÅ ÅHõ}∆ =ÚÅ`À HõxÑ≤Oz#
Ñ¨@Ñì Ù¨ >Ë#∞QÆ∞Å∞, P~°@ãì O≤ ^è∞Œ QÍO^è•~å^Œ∞ÅÖ’ [x‡Oz# N=$HõH∆ <© å=∞ QÆ∞é]=ÚÅ∞,
Ñ¨^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ *Ï`«∞ÅÖ’ ^Õ=HÍO`«Å#∞ q∞OK«∞ Ñ¨k‡h*Ïu ¢ãÅÎ‘ ∞, J^Œ∞ƒù`=« ÚÖˇ#·
Hõ#Hõ~°`«fl=G=ÚÅ∞, K«O^Œ<åk =ã¨∞Îã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÅKÕ ã¨=∞ã¨Î k‰õΩ¯ÅÖ’x
^Õâßnèâ√◊ Å∞ JiÛOK«QÍ "å\˜x J~°}=ÚQÍ ã‘fiHõiOz =K«∞Û#@∞¡QÍ [Ü«∞NÅ`À
`«# Ñ¨@} ì =Ú#‰õΩ uiy =K«∞Û P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ / áêO_»∞~åA =∂@ÅÖ’ =i‚OÑ¨
#ÅqQÍx suÖ’ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : =∞$QÆKs« ‡Ü«∞=Ú, ~å[Ñ¨Ù„fÜ«∞=Ú J#∞ „QÆO^è=Œ ÚÅÖ’ K«~‡°
Éè^Ë =Œ ÚÅKÕ QÆOcè~"° ^Õ ∞Œ Å#∞ QÆ[=ÚÅ „Ñ¨ãH¨ Î̃ QÆÅ^Œ∞.
– Ç¨ÏÜ«∞bÖÏ=u „QÆO^èŒ=ÚÖ’, "≥·[Ü«∞Of xÑ¶¨∞O@∞=ÙÖ’ N=$Hõ∆H© –
J#∞ QÆ∞é]=ÚÅ *Ïu ¿Ñ~˘¯#|_ç#k.
– Ñ¨^Œ∞<åÅ∞æ *Ï`«∞Å∞ : „|Ç¨Ï‡, Hõ∆„uÜ«∞, "≥·â◊º, â◊¥„^Œ, "åº=Ç¨iHõ,
QÀ~°HH∆õ ,õ tÅÊHõ, ÑÖKåÇ¨Ï}, ‰õΩOÉèHí Í~°, `«O`«∞"åÜ«∞, H∆“~°H,õ ~°ãH≤ ,õ =GKÕÛ^ù HŒ ,õ
K«~‡° Hõ~,° uÅÑ¶∂¨ `«, Å∞|úH,õ K«O_®Å, =∂`«OQÆ∞Å<≥_∞» Ñ¨^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ *Ï`«∞Å∞.
– ~°u ~°Ç¨Ïã¨º=ÚÖ’ Ñ¨k‡h *Ïu ¢ã‘Î ÅHõ∆}=ÚÅ∞ K≥Ñ¨Ê|_ç#q.
k=º™œ~°É=íè Ú QÆey <Õ„`«ã#Î¨ Ü«ÚQÆà=◊ Ú J#~°"… ∞≥ ,ÿ ~å[Ç¨ÏOã¨=O\˜ `«#∞=Ù QÆey
QÍ_èÅ» [˚ QÆÅ ¢ãÎ‘ Ñ¨k‡h *ÏuH˜ K≥Ok#k.
HõO. `«# áêO_»∞ã¨=∂Yº [QÆO
|∞# "≥ÅÜ«∞ñQÆ x@∞ì ã¨HõÅ Éèí∂<å^äŒ∞Å <å
`«‡x^Õâ◊=~°Î#∞Å∞QÍ
<˘#iOK≥ x`åO`« "≥É· "íè À[˚fiÅ∞ñ _»Q∞Æ K«∞<£. 13
J~°=÷ Ú : WO^Œ∞Ö’ Hõ~Î° $Ñ¨^=Œ Ú #~°<å^è∞Œ _»∞ =ÚO^Œi 15= Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’
K≥Ñ¨Ê|_ç#k.
~å=∂ : `«#´`«# Ü≥ÚHõ¯, áêO_»∞ã¨=∂Yº´`≥Å<¡ #·≥ H©i,Î [QÆO|∞#<£{
"≥ÅÜ«∞QÆ´Ö’‰õ=ÚÖ’ „Ñ¨HÍtOK«QÍ, x`åO`«´ZÅ¡Ñ¨C_»∞, "≥·Éèí={L[˚fiÅ∞_»∞{
JQÆ∞K«∞<£´"≥É· =íè HÍOuQÆÅ"å_≥,· W@∞¡, ã¨HÅõ Éè∂í <å^è∞Œ Å´Jxfl ^Õâ=◊ ÚÅ ~åAÅ#∞
P`«‡x^Õâ=◊ ~°#Î ∞Å∞QÍ´`«# =∂@‰õΩ Hõ@∞ì|_ç #_»∞K«∞H˘#∞#@∞¡ X#iOK≥<´£ KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : `«# Ü≥ÚHõ¯, áêO_»∞ ã¨=∂Yº´áêO_»∞~åA J#∞ ¿Ñ~°∞. q∞QÆ`«
ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# `≥Å<¡ #·≥ H©iÎ / áêO_»∞~å[#∞ ¿Ñ~°∞ Ö’Hõ=ÚÖ’ „Ñ¨HÍtOK«QÍ
ZÅ¡Ñ¨C_»∞ "≥·Éèí=HÍOuQÆÅ"å_≥· D q^èŒ=ÚQÍ Jxfl ^Õâ◊=ÚÅ ~åAÅ#∞ `«#
=∂@‰õΩ Hõ@∞ì|_ç „Ñ¨=iÎOK«∞#@∞¡ KÕÃã#∞.
qâı+}
¨ =Ú : áêO_»∞´Ç¨Ïi}ó áêO_»∞~°ó áêO_»∞ó Jx J=∞~°O.
ã¨=∂Yº´Ü«∞â◊ó H©iãÎ û¨ =∂MÏºK«´Jx J=∞~°O.
=. W@∞¡ Ü« ∞ ^ä Õ + ¨ ì É è ’ QÆ O |∞Åñ „|=iÎ Å ∞¡ K « ∞ <˘Hõ < åñ_» ∞ `« #
=∞#O|∞#. 14
J~°=÷ Ú : Ü«∞^ä•{W+ì̈É’è QÆ=ÚÅ∞´`«#H˜+"ì̈ ∞≥ #ÿ ãÖÑ¨^ÅŒ `À „Ñ¨=iÎÅ∞¡K∞« ´

#_»K∞« K«∞, XHõ<å_»∞,
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
K«O. „â◊=∞ =Ú_»∞QÆ∞O ^Œ#∂[_ç=∞ *Ïé∞ñ [ÖÏK«ÅÅHõ∆ º Éè^Ë #Œ
„Hõ=∞=Ú Öˇé∞OQÆ=K«∞Û =∞kñ QÍ#ñ|_»∞O |~°*Ïu cèu HÀ
Ñ¨=ÚÅ qKÕ+`ì≤ O« |∞ eq ÉèÏ==Ú#O ^ŒÅáÈÜ«∞ #xfl K«O
^Œ=ÚÅñ „aÜ«∞OÉˇ Ü«∞OK«∞ #~°<å^äŒ∞ñ_»∞ "Õñ@‰õΩ #∞^Œº`å`«∞‡_≥·
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂<å~°=÷ Ú.
#~°<å^èŒ∞_»∞´^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞ / áêO_»∞~åA, „â◊=∞=Ú{L_»∞QÆ∞<£´„â◊=∞
`˘ÅyáÈ=Ù, `«#∂[_ç=∞´â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ JÅã¨`«fi=Ú, *Ïé∞´áÈ=Ù#∞,
K«ÖÏ{JK«Å ÅHõ∆ º Éè^Ë #Œ „Hõ=∞=Ú´Hõ^ÅŒ ∞#q, xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ q J~Ú# ÅHõ∆ º=ÚÅ#∞
H˘@∞ì q^è • #=Ú, Zé∞OQÆ = K« ∞ Û´`≥ e ã≤ H ˘#=K« ∞ Û#∞, =∞k<£ { HÍ#<£ {
Ñ¨_»∞<£´=∞#ã¨∞ûÖ’ HõxÊOK«∞, Ñ¨~°*Ïu cèu´W`«~° *Ï`«∞Å QÆ∂iÛ ÉèíÜ«∞=Ú,
HÀÑ¨=ÚÅKÕ, qKÕ+`ì≤ O« |∞Å∞´Ñ¨#∞Å∞–Wq, ÉèÏ==Ú#<£{`«ÅáÈÜ«∞´=∞#ã¨∞ûÖ’
PÖ’zOK«QÍ, Jxfl K«O^Œ=ÚÅ<£´Jxfl ~°H=õ ÚÅ∞QÍ, „Ñ≤Ü∞« OÉˇ{JOK«∞´W+¨=ì ∞x
ÉèÏqOz, "Õ@‰õΩ´"Õ\Ï_»∞@‰õΩ, L^Œº`«{P`«∞‡_≥´· „¿Ñ~ˆ Ñ≤Oz# =∞#ã¨∞ûQÆÅ"å_≥.·
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ / áêO_»∞~åA „â◊=∞ `˘ÅyáÈ=Ù#kÜ«Ú, â◊s~°
JÅã¨`«fi=Ú *ÏiáÈ=Ù#kÜ«Ú, Hõ^ŒÖˇ_çq, Hõ^ŒÅxq J~Ú# ÅHõ∆ º=ÚÅ#∞
H˘@∞ì@Ö’ <Õ~∞° Ê „QÆÇÏ≤ OK«∞@‰õΩ, =∞#ã¨∞ûÖ’ HõxÊOK«∞ W`«~° *Ï`«∞Å QÆ∂iÛ ÉèÜ
í ∞« =Ú,
HÀÑ¨=ÚKÕ KÕÜÚ« Ñ¨#∞Å∞ – Wxfl ~°H=õ ÚÅ∞QÍ PÖ’zOÑ¨QÍ Jq W+¨"ì ∞≥ #ÿ =x
ÉèÏqOz "Õ\Ï_»∞@‰õΩ ã¨=∞kèHÀ`åûÇ¨Ï=Ú QÆÅ"å_≥·
qâı+} ¨ =Ú : "Õ@#∞ QÆ∂iÛ HÍo^•ã¨∞ –
'ÑïK«Ü∞« OK« K«ÅÅHõ∆ ºxáê`«<Õ
ÉèÜ
í ∞« ~°∞ëÈâ◊Û `«kOy`«É’^è#Œ O,
„â◊=∞[Ü«∂„`«ÊQÆ∞}OK« Hõ~À`«º™œ
`«#∞ =∞`À#∞=∞`«ãû¨ z"≥~· º° Ü«∞ø—— K≥ÑÊ≤ # suÖ’ ã¨∂~°# K≥ÃÑÊ#∞.
WHõ¯_» KèO« ^À qâı+=¨ Ú : PYi áê^Œ=ÚÖ’ _®Ñëã¨∞#fl‰õΩ '#— HÍ~°=Ú
Ü«∞uQÍ K≥eO¡ Ñ¨|_ç#k. Hõq Ö’Hõ zO`å=∞}˜Ö’#∞, HÍ"åºÅOHÍ~° K«∂_®=∞}˜Ö’#∞
Wk ã¨=∞i÷OK«|_ç#k.
HõO. Juq#Ü«∂xfi`« ‰õΩOuÜ«Ú
^è$Œ u =∞Ç≤Ï=∂„kÜ«Ú#∞ #QÆ∞K«∞ #u„Ñ‘u`«~O°
y`«=∞`«∞Öˇ· `«#∞ñ Q˘Å∞=ñQÆñ
[`«∞~°=∞$QÆÜÚ« ÖËñQÆ∞ ^Õ~ñ° [xÜ≥∞<£ =xH˜<.£ 16
~å=∂ : Juq#Ü«∞{Jxfi`«‰õΩOuÜ«Ú´D>ˇÅ∞QÆÅ "å~°∞ `À_»∞~åQÍ,
^è$Œ u=∞<£´^è~·≥ º° â◊HHÎ̃ ,˜ Ç≤Ï=∞{J„kÜ«Ú#∞{JQÆ∞K«∞´Ç≤Ï=∂ÅÜ«∞ ã¨=∂#∞_≥,· Ju
„Ñ‘u`«~°Oy`«=∞`«∞Öˇ·´q∞H˜¯e ãÖ`À+¨=Ú`À xO_ç# =∞#ã¨∞ûQÆÅ, K«`«∞~°
=∞$QÆ Ü « Ú Å∞´xÑ¨ Ù }∞Öˇ · # "Õ @ QÍO„_» ∞ , `« # ∞<£ { H˘Å∞=OQÍ´`« # "≥ O @,
UQÆ∞^Õ~´° ~åQÍ, =xH˜<´£ J_»qH˜, K«xÜ≥∞<£´"≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°ºO : D>ˇÅ∞ ^èiŒ Oz#"å~°∞ `À_»∞ ~åQÍ, ^è~·≥ º° â◊HÖÎ̃ ’ Ç≤Ï=∞Ñ¨~fi° `«
ã¨=∂#∞_≥· xÑ¨Ù}∞Öˇ#· "Õ@QÍO„_»∞ ãÖ`Àëê`«∞‡Öˇ· `«# "≥O@ ~åQÍ J_»qH˜ "≥à#¡‹ ∞.
(^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞).
Éè Ï ~° ` « : Juq#Ü« ∂ xfi`« ´ J`« º O`« q#Ü« ∞ =Ú`À QÆ ∂ _ç # ,
‰õΩOuÜ«Ú´‰õΩOf^Õq, ^èŒ$u<£´^è≥·~°º=Ú#‰õΩ, =∞Ç≤Ï´™ê÷#"≥∞ÿ#, =∂„kÜ«Ú#∞´
=∂„kÜ«Ú, #QÆ∞K«∞´#=ÙfiK«∞, Ju„Ñ‘u `«~O° y`«=∞`«∞Öˇ´· q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Oz# =∞#ã¨∞û
QÆÅ"åÔ~,· `«#∞ Q˘Å∞=QÆ q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : J`«ºO`« q#Ü«∞ ãÖÑ¨#∞flÖˇ#· ‰õΩOu, =∂„k #=ÙfiK«∞ q∞H˜¯e
ãÖ`Àëê`«‡Öˇ· `«# "≥O@ ~åQÍ áêO_»∞~åA "Õ@‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞.
qâı+}
¨ =Ú : ‰õΩO`«ó – „áêã¨ã∞¨ ‰Î Ωõ O`«ó – Jx J=∞~°=Ú.
‰õΩOuÜ«Ú, =∂„kÜ«Ú#∞ – J#∞ Ñ¨^„Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú HÍ"åºÅOHÍ~° K«∂_®=∞}˜
ã¨=∞i÷Oz#k. ''`≥#∞QÆ∞# P~¸Ü«¸Å∞ `«∞^ŒÅ[#∞Ñ¨Å∞‰õΩÅ‰õΩ——
=. W@∞¡ ã¨x K«x qq^èŒ =∞$QÆO|∞Å "Õñ\Ï_»∞K«∞O kiyuiy. 17
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ "≥o,¡ "≥o¡ J<ÕHõ =∞$QÆ=ÚÅ#∞ "Õ\Ï_»∞K«∞ uiy
uiy (Ô~O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú).
HõO. <≥ÅH˘xÜ≥∞ "Õñ@`«q∞ #
|ƒeÜ«Úñ_»∞ tt~°#QÆ~°∞z~°Ñïã¨~°=∞Ç≤Ï=∞O
QÆÅ `«=∞ã¨f~°ãH≤ `õ å
qÅã¨#=ÚÅ∞ _≥O^Œ=Ú#‰õΩ qO^˘#iOÑ¨<.£ 18
~å=∂ : P{|eÜ«Úñ_»∞´P |Å=O`«∞_≥#· ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞, tt~°#QÆ´j`«Å
=$Hõ=∆ ÚÅKÕ, Ñïã¨~´° ã¨g∞Ñ¨ Éè∂í =ÚÅ, =∞Ç≤Ï=∞<£{QÆÅ´=∞Ç≤Ï=∞ QÆey#, `«=∞ã¨
f~°´`«=∞™ê#k QÆ@∞ìÅ Ü«∞O^Œ∞, ã≤H`õ å qÅã¨#=ÚÅ∞´Wã¨∞Hõ u<≥flÅ ™œO^Œ~º° =Ú,
_≥O^Œ=Ú#‰õΩ´=∞#ã¨∞û#‰õΩ, qO^Œ∞{X#iOÑ¨<£´P#O^Œ=Ú HõeyOÑ¨QÍ,
"Õ@`«q∞´"Õ\Ï_»∞@ Ü«∞#∞ HÀÔ~¯Ü«∞O^Œ∞, <≥ÅH˘xÜ≥∞<£´ã≤~÷ ∞° _»Ü∞≥ º#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ j`«Å=$Hõ=∆ ÚÅKÕ =∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚÖˇ#· Ñïã¨~°
„áêO`«=ÚÅ =∞Ç≤Ï=∞#∞, `«=∞™ê#nf~°=Ú#O^Œe Wã¨∞Hõu<≥flÅ JO^ŒKO« ^Œ=ÚÅ∞
=∞#ã¨∞û#HÍÇ¨^¡ =Œ Ú HõeOæ Ñ¨QÍ "Õ@Ü«∞O^Œ∞ ã≤~÷ ° z`«∞_Î ®Ü≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : P{|eÜ«Ú_»∞´P áêO_»∞~åA, tt~°#QÆ´Ç≤Ï=∞=`ü Ñ¨~fi° `«=Ú
Ü≥ÚHõ¯, ~°∞z~° Ñïã¨~° =∞Ç≤Ï´JO^Œ"∞≥ #ÿ Ñïã¨~É° ∂íè q∞Ü«∞O^Œ∞, =∞OQÆÅ`«~∞° ´J`«ºO`«
â◊√Éèí„Ñ¨^Œ=ÚÅ~Ú#, ã¨f´‰õΩOf, =∂„^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯, ~°ã≤Hõ`åqÅã¨#=ÚÅ∞´
~°ãH≤ `õ fi« =Ú`À ‰õÄ_ç# qÖÏã¨=ÚÅ∞, _≥O^Œ=Ú#‰õΩ qO^˘#iOÑ¨<£ "Õ@ `«q∞
<≥ÅH˘xÜ≥∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P áêO_»∞~åA Ç≤Ï=∞=`ü Ñ¨~fi° `«=ÚÜ≥ÚHõ¯ JO^Œ"∞≥ #ÿ Ñïã¨~°
Éè∂í q∞Ö’ J`«ºO`« â◊√Éè„í Ñ¨^ÖŒ #·ˇ ‰õΩOf=∂„^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯ ~°ãH≤ `õ `« À ‰õÄ_ç# qÖÏã¨=ÚÅ∞
=∞#ã¨∞û#‰õΩ qO^˘#iOÑ¨QÍ "Õ@Ü«∞O^Œ∞ HÀÔ~¯`À ã≤~÷ ∞° _®Ü≥∞#∞.
qâı+} ¨ =Ú : (=∞Ç≤Ï=∞<£{QÆÅ) =∞Ç≤Ï=∞OQÆÅ–J#∞KÀ J~°ã∞¨ #fl <≥éã¨∞#fl
=K«∞Û@#∞ PO„^èŒ ÉèÏëê Éè∂í +¨}=Ú ã¨=∞i÷Oz#k. `«=∞ã¨f~°–Wk `≥#∞QÆ∞ +¨+.ª≤
=∞OQÆà`◊ =« ∞–Wk ~°ãH≤ õ â◊|=Ì Ú#‰õΩ qâı+}
¨ =Ú.
L. Ç¨i=∞$QÆ=º#=ºqÇ≤Ï`å^Œ~°∞ñ _®^èŒ~°}©`«ÖËâ◊√ñ _»
^è•fi~°z`«„â◊=∂Hõe`«∞ñ _≥· Hõ_»∞ "≥∞K≥Û ã¨∞~åÑ¨QÍ[ÖÏ
™ê~°ã=¨ ∂QÆ=∂~°›`=« ∞™ê~°ã™¨ ê~° ™œ~° Éè’
n~°}HÍ~°}O|∞ #unè~°ã¨g∞~°H˜â’~°"å~°=Ú<£. 19
~å=∂ : Ç¨i´Ç¨~°=ÚÅ∞ QÆÅ"å_»∞, =∞$QÆ=º#=º´"Õ@Ö’ H˘`«Î,
qÇ≤Ï`«{P^Œ~∞° ñ_»∞´P^Œ~=° ÚQÆÅ"å_»∞, P ^è~Œ }° `© Å« {Dâ◊√_»∞´P ~åA (^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞)
J^è•fi~°z`«´^•iÖ’ Hõey#, „â◊=∂Hõe`«∞_≥·´|_»eHõKÕ JÅã≤, ã¨∞~åÑ¨QÍ
[ÖÏ™ê~°´QÆOQÍ „Ñ¨"åÇ¨Ï=Ú#‰õΩ, ã¨=∞´ã¨=∂#"≥∞,ÿ PQÆ=∞´„â◊√uã¨‡ $`«∞Å=Å#,
J~°›´„âı+¨ª"≥∞ÿ#, (PQÆ=∞{J~°›´Ü«∂„`å Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ# Jx ‰õÄ_» K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞).
`« = ∞™ê~° ã ¨ ´ `« = ∞™ê#n[Å=ÚÅO^Œ ∞ QÆ Å , ™ê~° ã ¨ ´ Éˇ Q Æ ∞ æ ~ ° ∞ Ñ¨ ‰ õ ∆ Ω Å∞QÆ Å ,
™ê~° ã ¨ ´ `å=∞~° Å Ü≥ Ú Hõ ¯ , ™œ~° É è í { Ln~° } ´"åã¨ # Å∞ qã¨ Î i OK« ∞ @‰õ Ω ,
HÍ~°}O|∞´HÍ~°}"≥∞ÿ#, Junè~°´"≥∞Å¡"≥∞Å¡<≥·#, ã¨g∞~°H˜â’~°"å~°=Ú<£´
=∞O^Œ=∂~°∞`« ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞, Hõ_∞» <£{"≥∞K≥Û´q∞H˜¯e "≥∞K≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ç¨~°=ÚÅ∞ ^èiŒ Oz# P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ H˘`«^Î #Œ =Ú "Õ@Ö’
HõxÑ≤OK«QÍ ^•i =∞^èºŒ Ö’ U~°Ê_ç# |_»eHõKÕ QÆOQÍ „Ñ¨"åÇ¨Ï ã¨=∂#"≥∞#ÿ , Ü«∂„`å
Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ# `«=∞™ê[Å=ÚÅÖ’x ÉˇQÆ∞æ~°∞ Ñ¨‰õ∆ΩÅ#∞, `å=∞~°Å "åã¨#Å∞
qãïÎ OK«∞@‰õΩ HÍ~°}"≥∞#ÿ "≥∞Å¡"∞≥ Å¡QÍ gK«∞ =∞O^Œ=∂~°∞`« "åÜ«Ú=ÙÅ#∞ "≥∞K≥Û#∞.
ÉèÏ~°`« : Ç¨i´XÑ¨CK«∞#fl, =∞$QÆ=º´"Õ@Ö’, #=º´H˘`«QÎ Í, qÇ≤Ï`«{P^Œ~∞° <£´
P^Œ~=° ÚQÆÅ"å_»∞, P ^è~Œ }° `© Ö« âË √◊ _»∞´P áêO_»∞~åA, J^è•fi~°z`« „â◊=∂Hõe`«∞_≥,·

ã¨∞~åÑ¨QÍ[ÖÏ™ê~°´QÆOQÍ[Å„Ñ¨"åÇ¨Ï=ÚÅO^Œ∞ (q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú) ™ê~°™œ~°É´íè
=∞Oz "åã¨#Å∞, Ln~°}´qãïÎ OK«∞@‰õΩ.
`å`«Ê~°º=Ú : P áêO_»∞~åA "Õ@Ö’ H˘`«^Î #Œ =ÚKÕ P^ŒiOÑ¨|_ç#"å_≥·
^•iÖ’ U~°Ê_ç# „â◊=∞=Å# JÅã≤áÈ~Ú QÆOQÍ[Å„Ñ¨"åÇ¨Ï=ÚÅO^Œ∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°
™êOQÆ`º« =ÚQÆÅ ÉˇQ∞Æ ~æ ∞° Ñ¨‰Ω∆õ Å#∞, =∞Oz "åã¨#Å∞ qãïÎ OK«∞ =∞O^Œ=∂~°∞`«
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ Hõ_∞» "≥∞K≥Û#∞.
qâı+}
¨ =Ú : JKÀÛù^#Œ O =∞$QÆ=ºO – Jx J=∞~°=Ú. P™ê~°=Ú –
^è•~åãÖáê`« P™ê~°ó Jx J=∞~°=Ú. L^ŒH=õ Ú =Å# â‹`· º« =Ú, Ñ¨^‡Œ =ÚÅ =Å¡
™œ~°É=íè Ú, H˜â’~°Ñ^¨ =Œ Ú =Å# =∂O^Œº=Ú K≥ÑÊ¨ |_ç#q.
ã‘. Ñ¨Ù_»q∞éËñ _ôsuñ QÆ_ñ» y _≥O^Œ=Ú =∞$QÆ
"åºáê~°MËÅ# =∞aèÅ+≤OÑ¨ñ
QÍ#Ö’ñ ^•~°=∞$QÆO|∞ÅÔH· =_çñ
QÔ H· ˘x Ü«∞ã¨=∂GHõ~‡° =Å#ñ
^Œ#~°∞K˘Hõ¯ Ñ¨Ù~å}=Úx^ŒOÑ¨`∞« Å∞ ^Œ=∞
HõO|∞Å∞ ^Õ~° <≥Ü∞« ºO|∞ g∞é
#xz# `«„uÊÜ«∞`«#Ü«ÚO _»"åi`«
HÍ~°∞}∞ºñ _≥· Ñ¨Óx HõÅâ◊=∞O|∞
`Õ. =∞QÆfl=ÚQÆñ *ËÜ«ÚK«Ñ¨C_»∞ Éèí∞QÆfl Ç¨Ï$^ŒÜ«Úñ
_»Q∞Æ K«∞ qxt`«â~◊ q° âıëêaèÇÏ¨ ux
„^≥à◊¡ <ÕÃã <åÑ¶¨∞#∞Åã¨^ŒÌ $+≤ìxÜ«∞u
„|∞OQÆñ ˆQ=Å™ê~°OQÆ|∞kúñ*Ëã≤. 20
~å=∂ : Ñ¨Ù_»q∞éË_∞» ´~å*ˇ#· ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞, D su<£{Hõ_ñ» y´D q^è=Œ ÚQÍ
„Ñ¨Ü«∞uflOz, _≥O^Œ=Ú´=∞#ã¨∞û† =∞$QÆ"åºáê~°MËÅ#=Ú´=∞$QÆ=º{ Jáê~°
MËÅ#=Ú´"Õ\Ï_»∞ qÇ¨~°=Ú#∞, JaèÅ+≤OÑ¨´HÀ~°QÍ, HÍ#Ö’<£´J_»qÖ’,
`å~°∞´ãÖK«iOK≥_,ç =∞$QÆO|∞ÅÔH´· [O`«∞=ÙÅ H˘é‰õΩ, =_ç<{£ HÔ H· ˘x´`˘O^Œ~Ñ° _¨ ,ç
Jã¨=∞´™ê\˜ÖxË , JGHõ~‡° HõÅ#<£´ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ, `«#~°∞K«∞<£´XÑ¨CK«∞, XHõ¯
Ñ¨Ù~å} =Úx ^ŒOÑ¨`∞« Å∞´XHõ =$^Œú =Úx ^ŒOÑ¨`∞« Å∞, `«=∞HõO|∞Å∞{f~°´ `«=∞‰õΩ
^•Ç¨Ï=Ú f~°∞Û h~°∞ `≥K∞« Û@‰õΩ, <≥Ü∞« ºO|∞ g∞~°<{£ Jxz#´„Ñ‘u`À ÑÖÑ¨QÍ,
`«`{ü „Ñ≤Ü∞« `«#Ü«ÚO_»∞´"åi =Ú^Œ∞ÅÌ H˘_»∞‰õΩ, J"åi`«HÍ~°∞}∞º_≥´· ^ŒÜ∞« `À ‰õÄ_ç#
"å_≥,· Ñ¨Óx HõÅâ◊=Ú´„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú`À HõÅâ◊=Ú, JO|∞=∞QÆfl=ÚQÆ´h\˜`À =ÚOz,
KÕÜ«Ú K«Ñ¨C_»∞´KÕã≤# â◊|Ì=Ú#∞, Éèí∞QÆflÇ¨Ï$^ŒÜ«Ú_»∞{JQÆ∞K«∞<£´ã¨~°à◊=ÚQÍx
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚQÆÅ"å_≥,· qx´qx, t`«â~◊ q° âı+{¨ JaèÇÏ¨ ux´"å_çÜ∞ÿ≥ # â◊|ÑÌ ∂¨¶ u
J#∞ ÉÏ}=Ú "Õ@∞`À, P Ñ¶∞¨ #∞´P Q˘Ñ¨Ê"åxx, Åã¨`{ü ^Œ$+≤´ì =∞Oz q"ÕH=õ Ú
J#∞, xÜ«∞u|∞OQÆ´xÜ«∞=∞=Ú H˘OK≥Ñ_¨ Q» Í, Hˆ =Å ™ê~°OQÆ|∞kú<{£ KÕã´≤ Hˆ =Å=Ú
U#∞QÆ∞ – J#∞ PÖ’K«#`À, „`≥à<¡◊ {£ UÃã´K«OÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ ^Œâ~◊ ^° =Œä ∞Ç¨~åA =∞#ã¨∞û "Õ@ÃÑ· HÀÔ~¯#∞
HõeOæ Ñ¨QÍ J_»qÖ’ ãÖK«iOK«∞ =∞$QÆ=ÚÅH˘é‰õΩ ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú KÕÜÚ« K«∞
XHõ =$^Œú =Úx^ŒOÑ¨`∞« Å∞ `«=∞ ^•Ç¨Ï=Ú f~°∞Û@ÔH· `«=∞ „Ñ≤Ü∞« Ñ¨Ù„`«∞x [Å=ÚÅ∞
`≥=∞‡x ÑÖÑ¨QÍ J`«_∞» HõÅâ◊=Ú`À h\˜x =ÚOK«∞ â◊|=Ì Ú#∞ qx ã¨~à° =◊ ÚQÍx
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚQÆÅ"å_≥· "å_çÜ≥ÿ∞# â◊|ÌÉèËkÜ«∞#∞ ÉÏ}Ñ¨Ù "Õ@∞`À P Ñ¶¨∞#∞x
q"ÕH~õ Ç° Ï≤ `«∞_≥· U#∞QÆ∞ J<Õ PÖ’K«#`À K«OÃÑ#∞.
ÉèÏ~°`« : Ñ¨Ù_»q∞éË_∞» ´áêO_»∞~åA, D su QÆ_y» , _≥O^Œ=Ú, =∞$QÆ´=∞$QÆ
^ŒOÑ¨`∞« Å, "åºáê~°´su "åºáê~°, MËÅ#=Ú´„H©_#» ∞, Jã¨=∂G Hõ~‡° HõÅ#<£´=∞#‡^äŒ
"åºáê~åã¨H`Î̃ À, `«#~°∞, K˘Hõ¯Ñ¨Ù ~å}<£´=∞Oz J#∞~åQÆ=ÚKÕ, =Úx^ŒOÑ¨`∞« Å∞,
`«=∞HõO|∞Å∞ `Õ~<° ´£ HÍ=∞=Ú Ñ¨Ù@ìQÍ, <≥Ü∞« ºO|∞ g∞é´„¿Ñ=∞ Juâ◊~ÚOK«QÍ,
`«„uÊÜ«∞`«#´Pq_» g∞k „¿Ñ=∞`À, LO_»´LO_»QÍ, "åi`«HÍ~°∞}∞º_≥´· "åiOK«|_ç#
^ŒÜ«∞QÆÅ"å_≥·, Ñ¨Óx, HõÅâ◊=∞O|∞´Hõey# âßOu #O`«\ ˜x, =∞QÆfl=ÚQÆ
KÕÜÚ« K«∞<£´J}K«∞K«∞, JÑ¨C_»∞´JÑ¨Ù_»∞, Éè∞í QÆflÇ¨Ï$^ŒÜÚ« _»∞{JQÆ∞K«∞´ã¨~à° =◊ ÚQÍx
=∞#ã¨∞ QÆÅ"å_≥·, qxt`« â◊~° qâıëêaèÇ¨Ïux´fHõ∆}"≥∞ÿ# ÉÏ}=ÚÅ ^≥|ƒKÕ,

ã¨`{ü ^Œ$+≤ì xÜ«∞u´=$^•úKå~°=Ú, „|∞OQÆ<´£ `«ÑÊ¨ QÍ, ™ê~°OQÆ|∞kú<{£ KÕã´≤ ÖËà√◊ ¡
J<≥_ç |∞kúK,Õ P Ñ¶∞¨ #∞Å´P ÃÑ^Œ"Ì åix, „`≥à§◊ <ÕÃã.
`å`«Ê~°º=Ú : áêO_»∞~åA D suQÍ =∞#ã¨∞û =∞$QÆÔŒ Ñ¨`∞« Å ~°u "åºáê~°
„H©_#» ∞ =∞#‡^ä"Œ åºáê~åã¨H`Î˜ À `«#~°∞ =∞Oz J#∞~åQÆ=ÚQÆÅ =Úx ^ŒOÑ¨`∞« Å∞
HÍ=∞=â◊=Ú# „¿Ñ=∂uâ◊Ü«∞=Ú`À Pq_»ÃÑ· „¿Ñ=∞`À#∞O_»QÍ, "åiOK«|_ç#
^ŒÜ«∞QÆÅ"å_≥· Hõey# âßOu #}K«∞K«∞, ã¨~°à◊=ÚQÍx =∞#ã¨∞`À fHõ∆}"≥∞ÿ#
ÉÏ}=ÚÅ`À =$^•úKå~°=Ú `«ÑÊ≤ áÈQÍ ÖËà√◊ ¡ J<≥_ç |∞kúKÕ P Ñ¶∞¨ #∞Å#∞ „`≥à<¡◊ ÃÕ ã#∞.
qâı+}¨ =Ú : Ñ¨Ù_q» ∞éË_∞» – `«^ƒŒ =ù =Ú, Ñ¨$kèq – Ñ¨Ù_q» ∞ – Jx HÍ"åºÅOHÍ~°
K«∂_®=∞}˜. _≥O^Œ=Ú – ^Õâº◊ Ñ¨^=Œ ∞x HÍ"åºÅOHÍ~° K«∂_®=∞}˜. Jáê~°MÅË #=Ú
– „Ñ¨^=Œä ∞‰õΩ kfifÜ«∂~°=÷ ∞x PO„^èÉŒ Ïè ëêÉè∂í +¨}=Ú. ^ŒOÑ¨`∞« Å∞ – [OÑ¨`∞« Å –
*ÏÜ«∂Ü«∂^ŒO ÉèÏ=[O – Jx "åiÎHõ=Ú. JO|∞Å∞ – JO|∞=ÙÅ∞ Jx
HÍ"åºÅOHÍ~° K«∂_®=∞}˜. ™ê~°OQÆ=Ú – ™ê~°OQÍâßÛ`«Hˆ Éè$í OˆQ ‰õΩ~°OQˆ K«=∞`«OQÆ*Ë
– Jx J=∞~°=Ú.
™ê~°OQÆ â◊|Ì=Ú#‰õΩ ÖË_ç, U#∞QÆ∞ Jx Ô~O_»∞ J~°÷=ÚÅ∞. =∞$QÆ
"åºáê~°=Ú´=∞$QÆ=ÚÅ "åºáê~°=Ú Jx ã¨=∂ã¨=Ú. `å~°∞ – `å=Ú. Hõq Ö’Hõ
zO`å=∞}˜ x~°i÷ Oz#k.
=. W>Ë¡ã≤#. 21
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ ÉÏ}"Õ∞ã≤#.
HõO. "åÅOÑ¨`å‰õΩ#‰õΩ ^èŒ$u
„gÅñQÆ Ç¨ `å`« Ü«∞#∞K«∞ "≥Å∞=_»∞`«#‡
~åÎºÖÏÑ¨=Ú#‰õΩ <å[#
áêÅ‰õΩÖ’`«ÎOã¨∞QÆ∞O_≥ ÉèíQÆ∞æ#ñ QÆÅñÔQ<£. 22
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
"åÅOÑ¨´ÉÏ}=Ú, `å‰õΩ#‰õΩ´^≥|ƒ‰õΩ, ^è$Œ u„gÅQÆ´^è~·≥ º° =Ú g_»QÍ 'Ç¨!
`å`«!— J#∞K«∞´Ç¨! `å`å! J#∞K«∞, "≥Å∞=_»∞, `«`{ü =∞~°ºÎ {PÖÏÑ¨=Ú#‰õΩ´P
=∞#∞+¨º â◊|Ì=Ú#‰õΩ, P [#áêÅ‰õΩÖ’`«ÎOã¨∞QÆ∞O_≥´P ~å[„âı+¨µªxQÆ∞O_≥.
ÉèQí ∞Æ #æ <£{HõÅñQÆ<´£ ÉèQí ∞Æ =æ ∞x K≥^~ÔŒ #∞.
HõO. P^èŒ~°}©áêÅ∞ñ_»∞ `«=∞
™ê^èŒ∞xÜ«∞uH˘=∞~°∞<Õñ_»∞ ã¨=∞Ãã<≥ ~Ú\Ï¡
Ç¨ ^è•`«„"åñ`« Ü«∞x â◊~°
ÉÏ^èOŒ QÆÅñQÆñQÆ#∞ "åiÑ¨[‰˚ Ωõ ñ [xÜ≥∞<£. 23
~å=∂ : P ^èŒ~°}©áêÅ∞ñ_»∞´P ^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞, `«=∞™ê^èŒ∞x<£´`«=∞™ê
#kÜ« ∞ O^Œ ∞ , Ü« ∞ u H˘=∞~° ∞ ´=ÚxÑ¨ Ù „`« ∞ x, Uñ_» ∞ ÚO_» ∞ ¡ (PÜ« Ú =Ù),
ã¨ = ∞Ãã<£ ´ JO`« i OzáÈÜ≥ ∞ <Õ – W@∞¡ { PÇ¨  !´D q^è Œ = ÚQÍ PÇ¨  !,
^è•`«„"å`«{Jx´„|Ç¨Ï‡ „"åã≤# „"å`«Ü∞« x, â◊~É° Ï^è<Œ ´£ ÉÏ}=ÚKÕ Hõey# ÉÏ^è#Œ ∞,
HõÅñQÆñQÆ<´£ `˘„@∞Ñ¨_Q» Í, "åiã¨[‰˚ Ωõ ´"åi =^Œ‰Ì Ωõ , K«xÜ≥∞<£´"≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ `«=∞™ê#k Ü«∞O^Œ∞ =ÚxÑ¨Ù„`«∞x PÜ«Ú=Ù
<Õ_∞» Ñ¨ÓiÎ PÜ≥∞#x, PÇ¨! Wk qkè„"å`« Ü«∞x `«Åz, ÉÏ}=Ú „"Õ@∞KÕ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞»
=Úx^ŒOÑ¨`∞« Å =^Œ‰Ì Ωõ "≥à#¡‹ ∞.
ÉèÏ~°`« : P ^è~Œ }
° á© êÅ∞ñ_»∞´P áêO_»∞~åA. `«=∞´`«=∞ Ü≥ÚHõ¯, ™ê^è∞Œ
xÜ«∞u´Öˇãû¨ Ü«∞~Ú# ÉèÏQÆº=Ú Ü≥ÚHõ¯, ‰õΩ=∂~°∞_»∞, ã¨=∞Ãã<£´#tOK≥#∞ QÆ^•
Wk qkè„"å`«Ü∞« x–ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : P áêO_»∞~åA `«=∞ Q˘Ñ¨Ê ÉèÏQÆº=Ú Ü≥ÚHõ¯ ™œÉèÏQÆº=Ú
<Õ_∞» JO`«iOz#k QÆ^•! Wk qkè „"å`«Ü∞« x `«Åz, ÉÏ}=Ú Ü≥ÚHõ¯ ÉÏ^èKŒ Õ
`˘„@∞Ñ¨_∞» =Úx^ŒOÑ¨`∞« Å =^Œ‰Ì Ωõ "≥à#¡‹ ∞.
qâı+}
¨ =Ú : ^è∞Œ h `«\ h˜ „Ç¨kh^è∞Œ h – Jx J=∞~°=Ú.
<Õ_»∞ – "å_ç =∞Ü«¸Y=ÚÖò HõÅ∞QÆ∞"å_»Ñ¨~åO|∞kè „QÆ∞OÔH ^èÕ#∞=ÙÖò
<Õ_@
ç =K≥Û—#x ##flÜ«∞Éè@
í ∞ì „Ñ¨Ü∂≥ QÆO.
HõO. K«x `«#∞‡Y=Ú#ñ ^Œ^fiŒ
~°#Î q^èŒ =∞O`«ÜÚ« #∞ qx ^è~Œ å~°=∞}∞ñ_»∞ ^Œ
`«Î#∞â◊~°"Õ^Œ#ñ „QÆ=∞‡é˜
`«#∞ñ ÉÁ^Œq#Ü«∞ @¡u=º^è•qÇ¨ÏfiÅ∞ñ _≥.· 24
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú. ^è~Œ å~°=∞}∞ñ_»∞´^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ / áêO_»∞~åA
K«x´"≥o,¡ `«`{ü =ÚY=Ú<£´"åi <À\˜ "≥O@, `«`{ü =~°#Î =Ú´"åi =$`åÎO`«=Ú,
JO`«ÜÚ« #∞ qx, `«`{ü `«#∞â◊~° "Õ^#Œ <£´"åi â◊s~°=Ú#‰õΩ `«ye# ÉÏ}=ÚÅ
ÉÏ^èŒ, „Hõ=∞‡é˜úiy, `«#∞´`«##∞, á⁄^Œq# Ü«∞@∞¡´`åH˜#@∞¡, Ju=º^è•
qÇ¨ÏfiÅ∞_≥´· q∞H˜¯e ÉÏ^è`Œ À JÅ=∞\Õz#"å_≥.·
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ / áêO_»∞~åA "≥o¡ "åi <À\˜ "≥O@ [iy#
=$`«=Î ∞O`«ÜÚ« qx "åi â◊s~°=Ú#‰õΩ `«ye# ÉÏ}=ÚÅ ÉÏ^èŒ uiy `«##∞
`åH˜#@∞¡ q∞H˜¯e ÉÏ^è`Œ À JÅ=∞\Õz#"å_≥.·
HõO. U#∞O QÆxHõ~° =∞~°Ü«∞Hõ
Ñ¨Óxuñ QÍ H˜\ Ü
ì̃ ∞≥ _»Åñ ÉÁã¨ñQÆ∞<≥ ÜÕ∞Ü«∞O
QÍ#"≥∞HÍÅxÜ«∞=∞QÆu
`À <å"Õñ@ =ÚxÜ«ÚQÆ=Ú „^Œ∞OyOK≥ñ ^Œ∞^Œ<.£ 25
~å=∂ : U#∞OQÆ∞{Jx´QÆ[=∞x, Hõ~=° Ú´q∞H˜¯e, J~°Ü∞« Hõ´PÖ’zOÑ¨H,õ
Ñ¨ÓxuñQÍHõ´KÕãu≤ xQÍHõ, W\˜Ü
ì ∞≥ _»<´£ D Ü«∂„â◊=∞ Éè∂í =ÚÅÖ’, UÜ«∞<£´ÉÏ}=Ú
UÜ«Ú@, á⁄ã¨ñQÆ∞<≥´Ü«ÚHõ=Î ∞QÆ∞<å? HÍ#"≥∞´ Zé∞QÆ=∂! HÍÅxÜ«∞=∞QÆu`À<£´
HÍÅ„¿Ñ~°}KÕ, P "Õñ@<£´P "Õ@Ö’, =ÚxÜ«ÚQÆ=Ú´=Úx‰õΩ=∂~°∞x PÜ«Úã¨∞û#∞,
`«∞^Œ<´£ "Õ@ ã¨=∞Ü«∞=Ú#, „`«∞OyOK≥<´£ `«∞^Œ=Ú\ì̃OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : U#∞QÆx q∞H˜¯e PÖ’zOÑ¨Hõ KÕãu≤ xQÍHõ, D Ü«∂„â◊=∞
Éè∂í =ÚÅÖ’ ÉÏ}=Ú UÜ«Ú@ Ü«ÚHõ=Î ∂? Zé∞QÆ=∂! J#∞H˘#∞K«∞ HÍÅ„¿Ñ~°}KÕ
P "Õ@Ö’ =Úx‰õΩ=∂~°∞x PÜ«Úã¨∞û#∞ "Õ@ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ `«∞^Œ=Ú\Õì K≥#∞.
ÉèÏ~°`« : U#∞<£´<å =O\˜ "å_»∞#∞, Hõx´„Ñ¨`º« Hõ=∆ ÚQÍ K«∂z, Hõ~=° ∞~°Ü∞« Hõ´
Z‰õΩ¯= PÖ’zOÑ¨Hõ (HõxHõ~° =∞~°Ü«∞Hõ´^ŒÜ«∞ÖËHõ Jx ‰õÄ_» K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞).
Ñ¨ÓxuQÍHõ, W\˜ì Ü≥∞_»Å á⁄ã¨Q∞Æ <≥, UÜ«∞<Õ, HÍ#"≥∞HÍÅx´J_»x=∞$QÆ=ÚÅx,
Ü«∞=∞QÆu`À<Õ´Ü«∞=∞„¿Ñ~°}=Ú`À, <å"Õ@, =ÚxÜ«∞QÆ=Ú´=Ú#∞Å [O@#∞,
`«∞^Œ<,£ „`«∞OyOK≥<.£
`å`«Ê~°º=Ú : <å=O\˜ "å_»∞#∞ „Ñ¨`º« Hõ=∆ ÚQÍ K«∂z ^ŒÜ∞« ÖËHõ Ñ¨ÓxuxQÍHõ.
W\˜ì KÀ@¡ ÉÏ}=Ú`À UÜ«Ú@ `«Q∞Æ <å? Jx J_»q =∞$QÆ=ÚÅx Ü«∞=∞„¿Ñ~°}=ÚKÕ
<å "Õ@Ö’ =Úx ^ŒOÑ¨`∞« Å#∞ `«∞^Œ‰Ωõ `«∞^Œ=Ú\Õì K≥#∞.
qâı+¨}=Ú : HÍÅ„¿Ñ~°} `«Ñ≤ÊOK«ÖË~°#∞@‰õΩ – ÅÖÏ@ ed`åˆ~MÏ
Ñ¨ i =∂~° ∞ ì ¬ O #â◊ H õ º `Õ , U#∞QÆ ∞ {Hõ x Hõ ~ ° = ∞#∞KÀ@ ã¨ O kè H ˜ – PO„^è Œ
ÉèÏëêÉèí∂+¨}=ÚÖ’ '‰õΩé∞K«Å `«∞k Ç¨ÏÅ∞¡Å‰õΩ#∞ Ñ≤é∞^Œ<≥flÅ H˘#flÜ«∞\˜ì
aO^Œ∞=ÙÖˇÅ¡<£ <≥~°Ü«∞QÆ #∂^Œ∞K«∞^ÕÅ∞K«∞ <˘éÃÑ· ~Ú~°∞^≥éQÆ∞ ÃãÅ∞¡K«∞O_»∞<£
Hõ$`«∞Å<£ – Jx K≥Ñ¨Ê|_ç#k.
=. Jx zOuOK«∞K«∞O_». 26
Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_»QÍ
K«. Ñ¶∞¨ #â◊~° "Õ^#Œ Öò |eÜ«∞ñQÍ =#‰õΩOaèx „"åeÜ«Ú#flÜ«∞
=Ú‡xÜ«ÚQÆàO◊ |∞ ^˘„@∞Ñ¨_» =ÚOzu <å`«e^ŒO„_»∞Å<£ =∞Ç¨
Ñ¶∞¨ #kxñ Hˆ =∞# <≥fl éÜ«∞ñQÍ #x Hõ#∞flÅ"åi=$^Œ∞Åú O
^Œ#~°ñ ^Œ^ŒO„Ñ¶≤∞ KÕ~°∞Ê##∞ ^è•i‡‰õΩñ _®Ü«∞# #„=∞=¢‰õΩÎñ_≥·.
~å=∂ : Ñ¶¨∞#â◊~°"Õ^Œ#Öò´ÉÏ}=ÚKÕ`« q∞H˜¯e ÉÏ^èŒÅ∞, |eÜ«∞QÍ´

Juâ◊ ~ ÚOÑ¨ Q Í, =#‰õ Ω Oaè x ´[ÅHõ Å tÜ« ∞ O^Œ ∞ , „"åeÜ« Ú #fl´"åe#,
P{=ÚxÜ«Ú´P =Úx, QÆà◊O|∞´HõO~î°=Ú, `˘„@∞Ñ¨_»<£´`˘„@∞Ñ¨_»QÍ, <å
`«e^ŒO„_»∞Å<£´(=Úx ‰õΩ=∂~°∞x) `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞, =∞Ç¨{JÑ¶¨∞#kx´Q˘Ñ¨Ê
^Œ∞óY=∞<≥_ç #kÖ’, =ÚOzu´=ÚOzuq (^Œâ~◊ ^° ∞Œä x`À) WHõ{U#∞´WOHõ <Õ#∞,
=∞#<£´rqOK«∞@‰õΩ, <≥éÜ«∞´q∞H˜¯e, HÍ#x Hõ#∞flÅ "åi<£´JO^èŒ∞Å#∞,
=$^Œ∞Åú <£´=Úãë"åix, `«#~°<´£ XÑ¨CQÍ, ##∞´##∞fl, `«`{ü JO„Ñ¶∞≤ , KÕ~∞° Ê´"åi
áê^Œ = ÚÅ =^Œ Ì ‰ õ Ω KÕ ~ ° ∞ Û=Ú, ^è • i‡‰õ Ω _®´F qÅ∞HÍ_®! J#<£ ´ J#QÍ,
#„=∞=¢‰Ωõ _Î ´·≥ "åeÛ# =ÚY=ÚQÆÅ"å_≥.·
`å`«Ê~°º=Ú : ÉÏ}=ÚKÕ`« q∞H˜¯e ÉÏ^èŒ Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ [ÅHõÅtÜ«∞O^Œ∞
"åe# P =ÚxHõO~î=° Ú `˘„@∞Ñ¨_Q» Í (^Œâ~◊ ^° ∞Œä x`À W@¡<#≥ ∞) F qÅ∞HÍ_®! <å
`«e^¡ OŒ „_»∞Å#∞ Q˘Ñ¨Ê ^Œ∞óY=∞<≥_∞» #kÖ’ =ÚOzuq. WOHõ <Õ#∞ rqOK«∞@
UÅ? q∞H˜¯e JO^è∞Œ Öˇ#· =Úãë"åi áê^Œ=ÚÅ =^Œ‰Ì Ωõ ##∞fl KÕ~∞° Û=Ú. J#QÍ
"åeÛ# =ÚY=ÚQÆÅ"å_≥.·
ÉèÏ~°`« : Ñ¶¨∞#â◊~°"Õ^Œ#ÖË, |eÜ«∞QÍ, =#‰õΩOaèx<£´Éèí∂q∞ÃÑ·, =Úx
Ü«ÚQÆà◊O|∞´=Úx^ŒOÑ¨`«∞Å∞, `˘„@∞Ñ¨_»QÍ–(áêO_»∞ ~ål@¡#∞H˘<≥#∞) P
`«e^ŒO„_»∞Å<£, =∞Ç¨Ñ¶∞¨ ´=∞Ç¨áêÑ¨=∞<≥_,ç #k<£´"≥`· ~« }° #© k Ü«∞O^Œ∞, =ÚOzu,
WñHõ { U=∞#<£ ´ WOHõ J#∞@ˆ H =Ú#flk? Jx, Hõ # ∞flÅ"åi´Hõ h fl~° ∞ ,
=$^Œ∞úÅ<£{`«#~°´JkèHõ=Ú HÍQÍ, `«^ŒO„Ñ¶≤∞ KÕ~°∞Ê#<£´"åi áê^Œ=ÚÅÜ≥Ú^ŒÌ,
^è•i‡‰õΩ_»∞´^è~Œ å‡`«∞‡_≥#· , PÜ«∞#´áêO_»∞~åA, #„=∞=¢‰Ωõ _Î ´·≥ =Oz# `«ÅQÆÅ"å_≥.·
`å`«Ê~°º=Ú : JkèH"õ ∞≥ #ÿ ÉÏ}"Õ^#Œ Å∞ HõÅ∞QÆQÍ Éè∂í q∞ÃÑ· P =Úx^ŒOÑ¨`∞« Å∞
`˘„@∞Ñ¨_Q» Í, ''P `«e^ŒO„_»∞Å#∞ =∞Ç¨áêÑ¨=∞<≥_∞» "≥`· ~« } ° Ü
˜ ∞« O^Œ∞ =ÚOzux.
WOHõ J#∞@ˆH=Ú#flk—— Jx Hõhfl~°∞ ÃÇÏK«ÛQÍ "åi áê^Œ=ÚÅ Ü≥Ú^ŒÌ ^è~Œ å‡`«∞‡_≥#·
P áêO_»∞~åA `«Å#∞ =Oz#"å_≥.·
qâı+}¨ =Ú : =ÚOzu. `≥#≥ ∞QÆ∞Ö’ „Ñ¨^=Œè ∞ =∞^èºŒ "≥∂`«=Î ∞ Ñ¨Ù~°∞+¨=ÚÅHõx
PO„^èŒ ÉèÏëêÉè∂í +¨}=Ú. ^è•i‡‰õΩ_® J#∞KÀ (~å=∂Ü«∞}Ï~°O÷ Ö’) =ºOQÀºHÎ̃.
HõO. qx Ü«∞`«xO ^Œ#ÃÑ· x_»∞
H˘x ÜÕ∞ñyxÜ«∞q∞H˜ñ ^ŒQxÆ Ñ¶∞¨ ’~åiÎ Ü≥Ú#
iÛ#"åñ_» g∞‰õΩ ^ŒO_»∞ºñ_»
#x `«#∞ñ ^≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#∞ "åi HõÑÊ¨ # ¿ãÃã<£. 28
~å=∂ : qx, J`«x<£´=ÚxÑ¨Ù„`«∞x, `«#ÃÑ<· {£ W_»∞H˘x´`«#ÃÑ· HÔ `«∞HÎ ˘x,
Uñy´=$^Œ∞úÅ =^ŒÌ‰õΩ É’~Ú, (^Œâ◊~°^äŒ∞_ç@∞¡ J#∞K«∞<åfl_»∞) xÜ«∞q∞H˜<£´
=Úhâ◊fi~°∞xH˜, `«QxÆ , Ñ¶∞¨ ’~°{PiÎ´q∞H˜¯e ÉÏ^è#Œ ∞, X#iÛ#"å_»´KÕãu≤ x, g∞‰õΩ
^ŒO_»∞º_»<´£ g∞KÕ`« ^ŒO_çOÑ¨^yŒ #"å_»#∞, Jx, `«#∞´`«##∞ QÆ∂iÛ, `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞#∞,
"åiH˜, JÑ¨Ê# KÕÃã<£´J~°Ê} KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e xÜ«∞`«"≥∞ÿ# JÑ¨H©iÎ<Õ `«#ÃÑ·# "Õã≤H˘x áêO_»∞~åA
=Úx`À x@¡<≥#∞. Hõ∆q∞OK«∞@‰õΩ `«QÆx JkèHõ"≥∞ÿ# ÉÏ^èŒ#∞ <Õ#∞ HõeyOzux.
g∞KÕ`« ^ŒO_»#‰õΩ J~°∞›_»#∞ Jx `«##∞ QÆ∂iÛ "åiH˜ `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞ J~°Ê}
KÕÃã#∞.
`Õ. KÕã≤ =∞#∞*Ëâfi◊ ~°∞O_»∞ `«KåÛùã#¨ =Ú#
<å`«‡â◊~°ã¨=Ú`åÊ@# =∂K«iOK≥
^•#ñ|\ì̃ „áê}O|∞ ÖˇO`«ÜÚ« ñ [eOÑ¨
#ã¨∞`«`À„QÍiÎ HÀ~°fiHõ Ü«∞u=~°∞O_»∞. 29
~å=∂ : KÕã≤´J~°Ê} KÕã≤, =∞#∞[{Dâ◊fi~°∞ñ_»∞´^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞, `«`ü{
âßã¨#=Ú#´"åi P[˝K,Õ P`«‡â◊~ã° =¨ Ú`åÊ@#=Ú´`å#∞ "Õã#≤ ÉÏ}=Ú#∞ "≥eH˜
fÜ«Ú@#∞, PK«iOK≥´KÕÃã#∞, ^•#<£´^•x =Å#, Ñ¨\ ˜ì „áê}O|∞Å∞´"åi
‰õΩ=∂~°∞x „áê}=ÚÅ∞, ZO`«ÜÚ« <£{K«eOÑ¨´q∞H˜¯e áÈQÍ, Jã¨∞`«`å´‰õΩ=∂~°∞_»∞
=∞~° } ˜ O K« ∞ @KÕ , L„QÆ { PiÎ H ˜ ´ Jkè H õ " ≥ ∞ ÿ # ÉÏ^è Œ ‰ õ Ω , F~° fi Hõ ´ ã¨ Ç ≤ Ï OK« Ö Ë H õ ,

Ü«∞u=~°∞ñ_»∞´=Úx„âı+µ¨ _ª ∞» .
`å`«Ê~°º=Ú : J~°Ê} KÕã≤ ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ "åi J#∞[˝KÕ `å#∞ Uã≤# ÉÏ}=Ú#∞
"≥eH˜ fÃã#∞. ^•xKÕ =ÚxÑ¨Ù„`«∞x „áê}=ÚÅ∞ áÈQÍ, ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ÖË_#» ∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ
ÉÏ^è‰Œ Ωõ F~°∞ÛH˘#ÖËHõ =Úx„âı+µ¨ _ª ∞» ...
ÉèÏ~°`« : KÕã≤, =∞#∞*Ëâ◊fi~°∞_»∞´áêO_»∞~åA, `«`ü{âßã¨#=Ú#,
P`«‡â◊~°ã¨=Ú`åÊ@#=Ú, PK«iOK≥, ^•#<£Ñ¨\ ˜ì´ÉÏ}=Ú fÜ«Ú@ =Å#,
„áê}O|∞Å∞{ZO`«Ü«Ú, K«eOÑ¨<£´`˘„@∞Ñ¨_»QÍ, Jã¨∞´„áê}=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
`«`{ü qãÎ̈ $`«"∞≥ #ÿ , L„QÍiÎH,˜ F~°fiHõ, Ü«∞u=~°∞O_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°Ê} KÕã≤ áêO_»∞~åA "åi J#∞[˝KÕ `å#∞ Uã≤# ÉÏ}=Ú#∞
ÃÑHõeOK≥#∞. ^•x =Å# „áê}=ÚÅ∞ K«eOÑ¨QÍ qã¨Î $`«"∞≥ #ÿ ÉÏ^è‰Œ Ωõ F~°∞ÛH˘#ÖËHõ
=Úx„âı+¨µª_»∞...
P. HÍO`«`À_»ñ QÆ∂_»ñ QÍ# x @ì@∞ K«#
ÖËx~¸Ü«∞=ã¨÷ Ñ¨ÓxÜ«Ú#fl
=∂‰õΩ=∂~°∞„áêÑ¨Ù "ÀHÍÔ~Û <Õñ_»∞ h
^≥·#„áœ_èç=∞Ç≤Ï=∞ ÉèÏ#∞‰õΩÅ∞ñ_». 30
~å=∂ : ÉèÏ#∞‰õΩÅ∞_»´F ã¨∂~°º=Oâ◊ÑÙ¨ ~å*Ï! ^Œâ~◊ ^° •è ! HÍO`«`À_»<´£
ÉèÏ~°º`À ‰õÄ_»<´£ Hõeã≤, HÍ#<£´J_»qÖ’, W@∞ì{J@∞´J@∞x@∞, K«#´"≥à√◊ @ ¡ ‰õΩ,
ÖËx D{J=ã¨÷´"å~°÷Hõº=Ú#∞ Ñ¨Óx{L#fl´^èŒiOzÜ«Ú#fl, =∂´=∂ Ü≥ÚHõ¯,
‰õΩ=∂~°∞ „áêÑ¨Ù#∞´‰õΩ=∂~°∞x JO_»#∞, <Õ_∞» , h^≥#· , „áœ_è=» ∞Ç≤Ï=∞´|ÖÏuâ◊Ü∞« =Ú,
áÈHÍÔ~Û´`˘ÅyOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : F ^Œâ~◊ ^° Œä =∞Ç¨~å*Ï! ÉèÏ~°º`À Hõeã≤ J_»qÖ’ (JO^è`Œ fi« =Ú
=Å#) J@∞x@∞ "≥àÖ¡◊ xË D ã≤u÷ Ö’#∞#fl =∂‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞x JO_»#∞ <Õ_∞» h^≥#·
|ÖÏuâ◊Ü∞« =Ú `˘ÅyOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ÉèÏ#∞‰õΩÅ∞_»! F áêO_»∞~å*Ï! HÍO`«`À_»<{£ ‰õÄ_»<´£ ÉèÏ~°º`ÀQÆ∂_»,
HÍ#<£, W@ì@∞, K«#ÖËx, D{J=ã¨´÷ ~°ux, Ñ¨ÓxÜ«Ú#fl =∂‰õΩ´^èiŒ Oz# =∂‰õΩ,
=∂~°∞„áêÑ¨Ù´ =∞#‡^è•#O^Œ=Ú#∞ <Õ_∞» , h^≥#· , „áœ_è» =∞Ç≤Ï=∞´|ÖÏuâ◊Ü∞« =Ú,
áÈHÍÔ~Û#∞´ÖË‰Ωõ O_» KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : F áêO_»∞~å*Ï! ÉèÏ~°º`À ‰õÄ_» J_»qÖ’ J@∞x@∞ "≥àÖ¡◊ xË
su J=ã¨÷ ^èŒiOz# =∂‰õΩ =∞#‡^è•#O^Œ=Ú#∞ <Õ_»∞ h^≥·# |ÖÏuâ◊Ü«∞=Ú
ÖË‰Ωõ O_» KÕã#≤ k.
qâı+}
¨ =Ú : Wk "åº[xO^•ÅOHÍ~°=Ú.
P. ZO^Œ∞ "Õñ@~åÔ~ ~Ú`«~∞° ÖË=∞#ã¨∞`À
^•~°ãO¨ QÆã∞¨ Y=Úñ ^ŒÑÊ¨ ñ „^Àz
`«H@õ áêO_»∞~å[ Ü«∞â◊ "≥∞#fl "≥u· q
„‰õÄ~°^Œâ◊~°^äÕâ◊ ‰õΩÅ=Ú ~ÀÜ«∞. 31
~å=∂ : Ju„‰õÄ~°!´q∞H˜¯e „‰õÄ~°∞_®! ^Œâ◊~°^èÕâ◊´^Œâ◊~°^äŒ =∞Ç¨~å*Ï!
W`«~∞° Å∞, ZO^Œ∞"Õ@~åÔ~´W`«~∞° Å∞ Z=Ô~#· #∞ "Õ@‰õΩ ~å~å? U =∞#<£Ú=∞O^Œ∞#∞?
ã¨ ∞ `« { L^•~° ã¨ O QÆ ã ¨ ∞ Y=Ú´‰õ Ω =∂~° ∞ x=Å# ™êOQÆ ` « º ã¨ ∞ Y=Ú#∞,
`« Ñ ¨ Ê <£ { „^Àzu´`« Ñ ≤ Ê Ozuq, JHõ @ !´JHõ @ ! áêO_» ∞ ~° ´ ã¨ fi K« Û ù " ≥ ∞ ÿ # ,
J[Ü«∞â◊=Ú´J[ =∞Ç¨~åA Ü≥ÚHõ¯ H©ixÎ , ‰õΩÅ=Ú~ÀÜ«∞´‰õΩÅ=Ú ~ÀÜ«Ú#@∞¡QÍ,
Z#fl"≥·uq´ÖˇH˜¯OK«ÖË^Œ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ju„‰õÄ~°∞_®! F ^Œâ~◊ ^° Œä =∞Ç¨~å*Ï! W`«~∞° Å∞ Z=Ô~#· #∞
"Õ@‰õΩ ~å~å! x#∞fl U=∞O^Œ∞#∞? =∂‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞x ™êOQÆ`º« ã¨∞Y=Ú#∞ `«ÑÊ≤ Ozuq,
JHõ\Ï! â◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ J[=∞Ç¨~åA H©ixÎ h ‰õΩÅ=Ú ~ÀÜ«Ú#@∞¡QÍ ÖˇH¯˜ OK«<u·≥ q.
ÉèÏ~°`« : áêO_»∞~å[! F áêO_»∞~å*Ï! W`«~∞° Å∞, ZO^Œ∞<£ "Õ@~åÔ~, U
=∞#ã¨∞`À, ^•~°ãO¨ QÆ=∞ ã¨∞Y=Ú´ÉèÏ~åºãÖQÆ=∞ãÖ`À+¨=Ú#∞ `«ÑÊ¨ „`Àzu, JHõ@!
Ü«∞â◊=Ú{Z#fl"≥u· q, „‰õÄ~°^âŒ <◊ ´£ „H“~°º=Ú`À† ~°^âÕè ´◊ Ju~°^∞Œè Öˇ#· "åi, ‰õΩÅ=Ú

~ÀÜ«∞<£´‰õΩÅ=Ú ~ÀÜ«Ú#@∞¡QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : F áêO_»∞~å*Ï! W`«~∞° Öˇ=fiÔ~#· #∞ "Õ@~å~å? U =∞#ã¨∞`À
ÉèÏ~åº ãÖQÆ=∞ ã¨∞Y=Ú#∞ `˘ÅyOzuq? JHõ\Ï! „‰õÄ~°"∞≥ #ÿ ^Œâ`◊ À Ju~°^∞Œè Öˇ#·
‰õΩÅ=Ú "å~°∞ ~ÀÜ«Ú#@∞¡QÍ H©ixÎ ÖˇH¯˜ OÑ¨"u·≥ q.
=. Jx Ü«∞=Ú‡hâ◊fi~°∞O_»∞. 32
Jx, P{=Úx{Dâ◊fi~°∞O_»∞´Jx P =Úx„âı+µ¨ _ª ∞» .
`Õ. x[â◊s~° "≥∞@¡@¡ Ü«∂#$Ñ¨Ùx "Õ∞#∞
<å`«‡ *ÏÜ«∂ã¨=∂QÆÒ« Éˇ#· Ü«∞Ñ¨Ù_»
„áê}=ÚÅ∞ "åÜ«Ú#@∞¡QÍñ |~°=∞â’Hõ
=â◊`« â◊Ñ~≤ ÚOz =∞$u"˘O^≥ =x`« `À_». 33
~å=∂ : x[â◊s~°=Ú´`«# â◊s~°=Ú, Z@¡{J@¡´Z\’¡ J@∞¡, P
#$Ñ¨Ùx"Õ∞#∞´P ~åA â◊s~°=Ú, P`«‡[´‰õΩ=∂~°∞x Ü≥ÚHõ¯, PÜ«∂ã¨=Ú´ãÖHõ@=Ú,
PQÆ`«OÉˇ·#{JÑ¨Ù_»´=zÛ#Ñ¨Ù_Õ, „áê}=ÚÅ∞{áêÜ«Ú#@∞¡QÍ´„áê}=ÚÅ∞
#tOz#@∞¡QÍ, Ñ¨~°=∞â’Hõ=â◊`«´q∞H˜¯e ^Œ∞óY=Ú`À, â◊Ñ≤~ÚOz´â◊Ñ≤Oz –
=x`«`À_»´ÉèÏ~°º`À, =∞$u{á⁄O^≥´=∞~°}O˜ K≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# â◊s~°"∞≥ \’¡ J@∞¡ P ~åA â◊s~°=Ú ‰õΩ=∂~°∞x Ü≥ÚHõ¯
ãÖHõ@=Ú =zÛ#Ñ¨Ù_Õ „áê}=ÚÅ∞ áÈ=Ù#@∞¡QÍ q∞H˜¯e â’Hõ=Ú`À â◊Ñ≤Oz,
ÉèÏ~°º`À Hõeã≤ =∞~°}O˜ K≥#∞.
ÉèÏ~°`« : x[â◊s~°=Ú, Z@¡, J@¡, J#fl$Ñ¨Ùx"Õ∞#∞, P`«‡*ÏÜ«∂´`«# ÉèÏ~°ºÅ`À
QÆ∂_», ã¨=∂QÆ`«OÉˇ·# Ü«∞Ñ¨Ù_»´ãÖÜ≥∂QÆ=Ú K≥Ok#Ñ¨Ù_Õ „áê}=ÚÅ∞,
áêÜ«Ú#@∞¡QÍ, Ñ¨~=° ∞ â’Hõ=â◊`,« â◊Ñ~≤ ÚOz, =∞$uK≥O^≥, =x`«`À_».
`å`«Ê~°º=Ú : `«# â◊s~°"∞≥ \’¡ J@∞¡ P ~åA â◊s~°=Ú `«# ÉèÏ~°ºÅ#∞
ãÖQÆq∞Oz#Ñ¨Ù_Õ „áê}=ÚÅ∞ q_»∞K«∞#@∞¡QÍ Ñ¨~=° ∞ â’Hõ=Ú`À â◊ÑO≤ z ÉèÏ~°º`À
Hõeã≤ =∞$u K≥O^≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : ã¨=∂QÆ`« â◊|=Ì Ú ÉèÏ"å~°=÷ ∞O^Œ∞ 'Hõ—Î „Ñ¨`º« Ü«∂O`«=Ú.
=∞. Ü«∞u Ü≥∞O`Õñ ^Œ#Ü«∂iÎñ *Ë_fi» _ç#"åñ_≥· Ü«∂`«‡ *ÏÜ«∂ã¨=∂
QÆ`« "≥∞#ÿ Ñ¨C_» "Õ∞#∞ñ ÉÏÜ«Ú =∞x Ü«ÚÅ¯#fl#∞fl âßÑ≤OK≥ ãÖ
`«u ÖË‰Ωõ O_≥_Kç Àñ ^Œ^•â◊ q∞QÆ∞ÅO^•ñ É’=Ù >ˇ>x¡Ë Ü«Ú<£
^è$Œ u"≥∞ÿ <À~°fiñQÆ =K«∞Û <å=∞kH˜ñ lOuOÑÖQÆ #O K≥#∞flK«∞<£.
~å=∂ : Ü«∞u´=Úx, ZO`Õ<´£ ZO`≥#· #∞, `«#Ü«∞{PiÎ´‰õΩ=∂~°∞x =Å#
ÉÏ^èKŒ ,Õ KÕ_fi» _ç#"å_≥´· <˘zÛ#"å_≥,· P`«‡[´Ñ¨Ù„`«∞x Ü≥ÚHõ¯, PÜ«∂ã¨=Ú´â’Hõ=Ú,
PQÆ`"« ∞≥ #ÿ Ñ¨C_»∞´=zÛ#Ñ¨C_Õ, "Õ∞#∞´â◊s~°=Ú#∞, áêÜ«Ú=Ú{Jx´=^ŒÅ∞=∞x,
JÅ¯<£´HÀÑ¨=Ú`À, ##∞fl, âßÑ≤OK≥´â◊ÑO≤ K≥#∞, ãÖ`«u ÖË‰Ωõ O_≥_Kç À´Ñ¨Ù„`«∞Å∞
ÖËxKÀ, `«`{ü Pâ◊´ãÖ`å<å¿ÑHõ,∆ q∞QÆ∞Å<£´Ñ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ #∞, `å<£{áÈ=Ù@´`å#∞
=∞~° } ˜ O K« ∞ @, Z@∞¡ { UxÜ« Ú <£ ´ Z@¡ ~ Ú##∞, ^è Œ $ u"≥ ∞ ÿ ´ ^è ≥ · ~ ° º =Ú`À,
F~°fiQÆ=K«∞Û´F~°∞ÛH˘#=K«∞Û#∞, <å=∞kH˜´<å =∞#ã¨∞û‰õΩ, zOuOÑ¨QÆ<£´
PÖ’zOÑ¨QÍ, JOK«∞{Z#∞flK«∞<£´Jx ÉèÏqOK«∞K«∞...
`å`«Ê~°º=Ú : =Úx ZO`Õx ‰õΩ=∂~°∞x =∞~°}=ÚKÕ Hõey# ÉÏ^èŒKÕ
<˘zÛ#"å_≥,· Ñ¨Ù„`«â’Hõ=Ú Hõey#Ñ¨Ù_»∞ â◊s~°=Ú#∞ =^ŒÅ∞=∞x HÀÑ¨=Ú`À ##∞fl
â◊ÑO≤ K≥#∞. Ñ¨Ù„`«∞Å∞ÖËx <å‰õΩ ãÖ`å<å¿ÑHõ∆ Ñ¨Ó~°"‚ ∞≥ ÿ =∞~°}O˜ K«∞@#∞ Z@¡~Ú##∞
^è≥·~°º=Ú`À F~°∞ÛH˘#=K«∞Û#x PÖ’zOÑ¨QÍ <å =∞#ã¨∞û‰õΩ `ÀK«∞K«∞#fl^Œx
ÉèÏqOK«∞K«∞...
ÉèÏ~°`« : Ü«∞u´=Úx, ZO`Õ<£´ZO`«~Ú#, `«#{PiÎ<£´`«#^≥ã¨‰õΩ,
KÕ_fi» _ç#"å_≥´· Ö’<≥,· P`«‡*ÏÜ«∂´`«# ÉèÏ~°º`À, ã¨=∂QÆ=∞"≥∞#ÿ Ñ¨C_»∞´ãÖÑ¨~¯° =Ú
Hõey#Ñ¨Ù_»∞, "Õ∞#∞{áêÜ«Ú=∞x´„áê}=ÚÅ∞ g_»∞=∞x, âßÑ≤OK≥, ãÖ`«u
ÖË‰Ωõ O_≥_Kç À, `«^•â◊<´£ P ãÖÜ≥∂QÍ¿ÑHõ∆ =Å#<Õ, `åÉ’=Ù@´`å#∞ =∞~°}O˜ K«∞@,
Z>Ëx¡ Ü«Ú<£, ^è$Œ u"≥∞<ÿ ´£ ZO`« ^è~·≥ º° =Ú Hõey##∞, F~°fiQÆ=K«∞Û´F~°fi=K«∞Û<å?

<å=∞kH˜, zOuOÑ¨Q,Æ JOK«∞{Z#∞flK«∞<£.
`å`«Ê~°º=Ú : =Úx ZO`ÕxÜ«Ú `«# ^Œ∞~°âÌ ‰◊ Ωõ Ö’<≥· ÉèÏ~°º`À ãÖÑ¨~¯° =Ú
QÆey#Ñ¨Ù_»∞ <Õ#∞ „áê}=ÚÅ∞ g_»∞^Œ∞#x â◊ÑO≤ K≥#∞. ãÖ`«u ÖË‰Ωõ O_≥_Kç À P
ãÖÜ≥∂QÍ¿ÑHõ=∆ Å¡<Õ `å#∞ =∞~°}O˜ K«∞@ Z>Ëx¡ ^è~·≥ º° =Ú`À F~°fi =K«∞Û#∞ QÆ^•
Jx `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏqOK«∞K«∞........
HõO. [#Ñü ^•##u=º^èŒ
=∞#ã¨∞¯ñ _≥· ~Ú\ì̃ ^ŒÜ∞≥ º =∞`«∞ûK«i`«"å
ã¨# ~ÚñHõ <Õ=∞x x[Ñ¨Ùi
H˜x [xÜ≥∞^Œ ##∞K«∞ <å`«‡ H˜eƒ+¨âO◊ Hõ<.£ 35
~å=∂ : [#Ñü´^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞, `å#∞, J#u=ºkè`«=∞#ã¨∞¯ñ_≥·´q∞H˜¯e
ÉÏ^èÖŒ xË =∞#ã¨∞û QÆÅ"å_≥,· =∞`ü{ã¨∞K«i`« "åã¨#´<å [<å‡O`«~° ã¨∞Hõ$`« ãÖ™ê¯~°=Ú,
W\˜kì {JÜ≥∞º´W\Ï¡Ü∞≥ #∞, WñHõ<{£ U=∞x´WOˆHq∞ Jx, x[Ñ¨ÙiH˜x{K«xÜ≥∞^Œ´<å
JÜ≥∂^è•º #QÆ~=° Ú#‰õΩ "≥à^¡‹ #Œ x, ##∞K«∞´zQÆ∞iOK«∞, P`«‡H˜eƒ+¨âO◊ Hõ<´£ `«#
áêÑ¨cuè KÕ (`«~åfi`« Ñ¨^ºŒ =Ú#‰õΩ J#fiÜ«∞=Ú).
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œâ~◊ ^° =Œä ∞Ç¨~åA `å#∞ q∞H˜¯e ÉÏ^èÖŒ xË =∞#ã¨∞ûQÆÅ"å_≥,·
<å [<å‡O`«~°ã¨∞Hõ$`«ãÖ™ê¯~°=Ú W\Ï¡Ü≥∞#∞, WOˆHq∞Ü«∞x, `«# JÜ≥∂^è•º
#QÆ~=° Ú#‰õΩ "≥à^¡‹ #Œ x zQÆ∞iOz# áêÑ¨cuè KÕ –
ÉèÏ~°`« : [#Ñü´áêO_»∞~åA, ^•#<£´P ZxflHõKÕ`«, Ju=ºkè`«
=∞#ã¨∞¯_≥´· q∞H˜¯e ÉÏ^èQŒ ÅÆ =∞#ã¨∞û`À, =∞`ü{ã¨∞K«i`« "åã¨#, W\ì̃^Ü Œ ∞≥ º, WHõ
<Õ=∞x, x[Ñ¨ÙiH˜<´£ Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨ÙiH˜, K«xÜ≥∞^Œ##∞K«∞<£, P`«‡H˜eƒ+¨âO◊ Hõ<.£
`å`«Ê~°º=Ú : áêO_»∞~åA P ZxflHõK`Õ « q∞H˜¯e ÉÏ^èQŒ ÅÆ =∞#ã¨∞û`À <å
Ñ¨Ó~°fi[#‡ãÖ™ê¯~°=Ú W\Ï¡Ü∞≥ #∞, WOˆHq∞ Jx qKåiOz Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨ÙiH˜ "≥à^¡‹ #Œ #∞K«∞,
=∞#ã¨∞ûÖ’ áêÑ¨cuè KÕ – `«~åfi`« Ñ¨^ºŒ =Ú`À J#fiÜ«∞=Ú.
HõO. QÆ}<åf`«=Ú ÅQÆ∞QÀ
QÆ}=ÚÅ∞ "Õ^ŒO_»Ñ¶¨∞’@Hõ™ÈÎ=∞=ÚÅ∞<£
=∞}∞Å∞ ^è#Œ ^è•#º=ÚÅ∞ „ÉÏ
Ç¨Ï‡}∞Å‰õΩ ^•#O|∞ ¿ãÃã <å`«ñ_»∞ =∞é˜ÜÚ« <£. 36
~Ô O_çO\˜H˜ J~°=÷ Ú ã¨=∂#=Ú
J~°=÷ Ú : QÆ}#{Jf`«=ÚÅQÆ∞´ÖˇH¯˜ OÑ¨#ÅqQÍx, QÀQÆ}=ÚÅ∞´P=ÙÅ
ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÅ∞, "Õ^ŒO_»Ú#∞QÆ∞Å∞, Ñ¶¨∞’@Hõ™ÈÎ=∞=ÚÅ∞<£´QÆ∞é]=ÚÅ
ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÅ∞, =∞}∞Å∞, ^è#Œ ^è•#º=ÚÅ∞, P`«ñ_»∞, =∞é˜ÜÚ« <£, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ
^•#O|∞{KÕÃã.
`å`«Ê~°º=Ú : JãÖMÏºHõ=ÚÖˇ·# QÀ=ÙÅ∞, U#∞QÆ∞Å∞, QÆ∞é]=ÚÅ
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞, =∞}∞Å∞, ^è#Œ ^è•#º=ÚÅ#∞ J`«_∞» „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å‰õΩ ^•#=Ú
KÕÃã#∞. (^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ / áêO_»∞~åA)
`Õ. `«#‰õΩñ QÆÅ Éèí∂+¨}Ïkã¨^Œfiã¨∞Î*ÏÅ
=∞„QÆ*ÏÜ«∞`«=Î ÚQÆñ *Ëã≤ Ü«∞Oz`«#Ü«∞
|ÅÅã¨^fiŒ ~°#Î Å=hãë÷ x E_»ñ
*ÏÅ #x "åi`À ^ŒÜ∂« „â◊Ü∞« `« "≥∞éÜ«∞. 37
`Õ. =∞#qÜ«ÚHÎ̃ `≥éOQÆ∞ g∞ Hõx# ^Œ_q»
#=Ü«∞ <Õ\ H˜ ˜ =∞#Hõi#QÆ~=° Ú#‰õΩ
#~°∞QÆ∞ñ _»x ÃÑ^Œ=Ú^Œ∞ã¨à◊√¡ ##∞ñQÆ∞ÖÏ_»
"≥~=° ~°∞Å∞ QÆxHõ~=° Ú`Àñ Éˇ~ã° ≤ H˘Å∞=. 38
HõO. =∂#=`«∞ÖÏ~°Ç≤Ï`« ã¨
`åÎ fi#∞QÆu<£ âßOuñ ^Œ#i Ü«∞u<≥Ñ· Ù¨ }º
N<≥~Ü
° ∞« <å`«‡™ê„=∂
*Ïº#∞Éè=í =Ú Ñ¨Ó<≥ ^ŒÜ∞« [<å=o "≥∞K«Û<£. 39
HõO. JxÉèí$`«^•H˜∆}∞ºO _≥·
`«#Ü«∂Ö’Hõ#q^Œ∂~°`‰« Ωõ ñ QÆ∞O^Œ∞x*ÏO
QÆ#ÅO QÆ∂_ç Ü«∞=x <å
Ñ¶∞¨ #∞ñ_»∞ #_»ÃÑñ ÉˇOÃÑ g∞éñQÍ =ÚxK«~º° Öò. 40
D <åÅ∞QÆ∞ Ñ¨^ºŒ =ÚÅ‰õΩ ‰õΩà◊H=õ Ú.
~å=∂ : `«#‰õΩ<£{HõÅ´`«#‰õΩ#fl, Éèí∂+¨}{Pk, ã¨`ü{=ã¨∞Î*ÏÅ=Ú´
JÅOHÍ~°=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ =∞Oz =ã¨∞ãÎ =¨ Ú^•Ü«∞=Ú#∞, J„QÆ[{ PÜ«∞`«=Î ÚQÆ<{£
KÕã´≤ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å Jnè#=ÚQÆ*ãË ,≤ JOz`«´J~°›=ÚÖˇ#· , #Ü«∞|Å´#Ü«∞"≥∞#ÿ â◊HKÎ˜ ,Õ
Åã¨`{ü =~°#Î Å<£´=∞Oz #_»=_çHKõ ,Õ J=hãë÷ x<£{ K«∂_»<{£ KåÅHõ´Éè∂í q∞ÃÑ·
K«∂_»ÖHË ,õ Jx"åi`«´"åiOÑ¨*ÏÅx, L^ŒÜ∂« „â◊Ü∞« `« "≥∞éÜ«∞´JÉè∞í º^ŒÜ∞« =Ú
Ü≥ÚHõ¯ P„â◊Ü∞« `«fi=Ú, "≥∞éÜ«∞´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ.
=Ú#∞Å "åHõº=Ú.
1. =∞#q´q#flÑ¨=Ú, Ü«ÚH˜Î `≥éOQÆ∞´LáêÜ«∞=∂~°=æ Ú, g∞Hõx#k´g∞~°∞
K«∂z#k, J_»q<£´J_»qÖ’, J=Ü«∞<£{U\˜H´˜ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» @ ZO^Œ∞‰õΩ?
2. =∞#‰õΩ{Ji´=∞# â◊„`«∞=Ù, #QÆ~=° Ú#‰õΩ<£´ Ñ¨@} ì =Ú#‰õΩ J~°∞QÆ∞ñ
_»∞{Jx´"≥à√◊ _¡ x» , ÃÑ^Œ=Ú^Œ∞ã¨à√◊ #¡ ∞´ =Ü≥∂=$^Œ∞Åú ∞, J#∞ñQÆ∞Å∞#∞´ q∞„`«∞Å∞#∞,
P_»<£´K≥Ñ¨ÊQÍ, "≥~°=Ù´"å~°∞ K≥Ñ≤Ê# |∞kúx, Hõx, J~°∞Å∞´â◊„`«∞=ÙÅ∞,
â◊~=° Ú`À<£´HõÑÊ¨ =ÚÅ`À, ÃÑ~°ã≤ H˘Å∞=´JkèH=õ ÚQÍ H˘Å∞=QÍ.
3. =∂#=`«∞ÖÏ´W`«~° Ñ¨Ù~°∞+¨™ê=∞º=Ú`À, ~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ ´#tOz#, ã¨`Î« fi
|Å=Ú Ü≥ÚHõ¯, J#∞QÆu<£´Ü≥∂QÆ=Ú`À, âßOu<£{`«#i´âßOu`À ‰õÄ_ç, Ju
<≥·Ñ¨Ù}ºN´JkèHõ"≥∞ÿ# xÑ¨Ù}`«Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞$kú`À, <≥~°Ü«∞´„Ñ¨HÍtOK«QÍ,
^ŒÜ«∞´^ŒÜ«∞`À, [#{P=o´[#∞Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú "≥∞K«Û<£, P`«‡™ê„=∂[º{
J#∞Éè=í =Ú´`«# ™ê„=∂[º=Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ, Ñ¨Ó<≥´Ñ¨Ó<≥#∞.
4. JxÉè$í `«´~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚQÍx, ^•H˜}
∆ ∞ºO_≥´· ^ŒH}
∆˜ <åÜ«∞Hõ`fi« =Ú QÆÅ"å_≥,·
`«#Ü«∞´‰õΩ=∂~°∞Å#∞, PÖ’Hõ# q^Œ∂~°`«Hõ<£{‰õΩO^Œ∞´K«∂_»ÖËHõáÈ=Ù@‰õΩ
ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞, x*ÏOQÆ#Å<£{‰õÄ_ç´H“ã¨ÖÏº, ÔH·ˆH~Ú, ã¨∞q∞„`«Å#∞ ‰õÄ_ç
J=x<£´Éèí∂q∞ÃÑ·, PÑ¶¨∞#∞_»∞´P ^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞, ÃÑOÃÑg∞éQÍ´Juâ◊~ÚOK«QÍ,
HÍ=ÚxK«~º° Öò´=∞#‡^èŒ =~°#Î =Ú#∞, #_çÃÑ<£´#_çÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ `«#‰õΩ#fl ã¨=∞ãÎ̈ PÉè~í }
° Ïk =ã¨∞*Î ÏÅ=Ú#∞
„ÉÏÇ¨Ï‡}Ïnè#=Ú KÕã≤ J~°=› ÚÖˇ#· #Ü«∞|Å=ÚKÕ <˘Ñ¨CK«∞#fl =~°#Î Å∞ Jx"åi`«"∞≥ #ÿ
JÉè∞í º^ŒÜ∞« =Ú Ü≥ÚHõ¯ P„â◊Ü∞« `«fi=ÚKÕ Éè∂í q∞ÃÑ· "≥∞éÜ«∞QÍ, =∞#q, LáêÜ«∞
=∂~°=æ Ú, g∞~°∞ K«∂z#k J_»qÖ’ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» @ ZO^Œ∞‰õΩ? ^Œâ~◊ ^° ∞Œä x Ñ¨@} ì =Ú#
Hõ~∞° QÆ∞_»x =Ü≥∂=$^Œ∞Åú ∞, J#∞OQÆ∞Å∞ K≥ÑÊ¨ QÍ "å~°∞ K≥ÑÊ≤ # =∂@ qx â◊„`«∞=ÙÅ∞
HõÑ¨Ê=Ú`À H˘Å∞=QÍ W`«~° Ñ¨Ù~°∞+¨ ™ê=∞º~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ# |ÅÜ≥∂QÆ=ÚKÕ
JkèHõxÑ¨Ù}`«fiã¨=∞$kú <≥~°Ü«∞QÍ [<å=o "≥∞K«ÛQÍ `«# ™ê„=∂[º áêÅ##∞
=Ç≤ÏOK≥#∞.
QÆ∂_è=» ÚQÍx ^ŒH} ∆˜ <åÜ«∞Hõ`fi« =Ú QÆÅ"å_≥· ‰õΩ=∂~°∞Å#∞ Hõ#ÖËx ÉÏ^èKŒ Õ
‰õΩO^Œ∞ H“ã¨ÖÏº HÔ Hˆ· ~¸ ã¨∞q∞„`«Å#∞QÆ∂_ç Éè∂í q∞ÃÑ· PÖÏQÆ∞# „Ñ¨ã^≤ ∞Œ _ú #·≥ ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞
=∞#‡^èŒ „H©_Å» #∞ #_»ÃÑ#∞.
qâı+}
¨ =Ú : ^ŒH}
∆˜ <åÜ«∞‰õΩ_»∞ –
ÃÑHõ¯O„_»∞ ã¨`∞« ÅÜ«∞O^Œ∞#∞
K«H¯õ x "≥ÚQÆ=∂@ "≥ÚHõ¯ K«O^Œ=ÚQÍñ ÉˇO
ÃÑH˜¯# ^ŒH}∆˜ <åÜ«∞‰õΩñ
_»Hõ¯[=ÚQÆñ ^≥eÜ«∞ =ÅÜ«Ú <å~°∞ºÅ∞ „Ñ‘u<£ – Jx HÍ"åºÅOHÍ~°
K«∂_®=∞}˜.
1. ÉèÏ~°`« : `«#‰õΩ<£{HõÅ, Éèí∂+¨}Ïk ã¨^Œfiã¨∞Î*ÏÅ=Ú, J„QÆ*Ï

Ü«∞`«Î=Ú´*Ëº+¨µª_≥·# ^èŒ$`«~å¢+¨µìx, Jnè#=∞QÆ∞#@∞¡, KÕã≤, JOz´ÑÖÑ≤,
ã¨^fiŒ ~°#Î Å<£´=∞Oz #_»HÅõ ∞QÆÅ, `«#{J|ÅÅ<£´`«# ÉèÏ~°ºÖˇ#· ‰õΩOf =∂„^Œ∞Å#∞,
=hã¨÷eÜ«∞O^Œ∞<£´J_»q Ü«∞O^Œ∞, K«∂_»<£{KåÅ#x´K«∂_»ÖË#x, "åi`À
^ŒÜ∂« „â◊Ü∞« `« "≥∞éÜ«∞.
2. =∞# qÜ«ÚH˜Î `≥éOQÆ∞´=∞# qÜ≥∂QÆ q^è•#=Ú, g∞ Hõx#k´g∞~°∞
K«∂z#k, J_»q<£´J_»qÖ’, J=Ü«∞ <Õ\ ˜H˜´ÉÏ^èŒÑ¨_»∞@ ZO^Œ∞‰õΩ? =∞#
Hõi#QÆ~°=Ú#‰õΩ<£´=∞# Ç¨Ïã≤Î<åÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ, J~°∞QÆ∞_»∞{Jx´"≥à◊¡=∞x,
ÃÑ^Œ=Ú^Œ∞ã¨à√◊ ,¡ J#∞QÆ∞Öò, P_»<´£ P Ñ¨@}
ì =ÚÖ’, <≥~=° ~°∞Å∞#∞ HõxHõ~=° Ú`À
H˘Å∞=<£.
3. =∂#=`«∞ÖÏ~°!´jÅ=`«∞ÖÏ~å! Ç≤Ï`«ã`¨ åÎ fi#∞QÆu<£´Ç≤Ï`«"∞≥ #ÿ ã¨`fi« QÆ∞}=Ú
Ü≥ÚHõ¯ P =$uÎKÕ, Ü«∞u<≥·´`«Ñ¨ã≤fi<≥·, Ñ¨Ù}ºN´Ñ¨Ù}º=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞$kú,
<≥~Ü
° ∞« <£´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, P`«‡´„|Ç¨Ï‡=∞<≥_,ç ™ê„=∂[º{ J#∞Éè=í =Ú´™ê=∂„[º=Ú
Ü≥ÚHõ¯ ã≤u÷ x, `«#i, Ñ¨Ó<≥^,Œ Ü«∞[#´Ü«∞[˝=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, P=o´ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú
"≥∞K«Û<£.
4. Jx, Éè$í `«^•H˜}
∆ ∞ºO_≥,· `«#, PÖ’Hõ#q^Œ∂~°`‰« Ωõ <£´K«∂_»‰Ωõ O_»∞@‰õΩ
‰õΩO^Œ∞x*ÏOQÆ#Å#∞´ÉÏ^èŒÑ¨_»∞ `«# ÉèÏ~°ºÅ#∞, ‰õÄ_çÜ«∞´‰õÄ_»∞H˘xÜÕ∞,
=xx´J_»qÖ’, P Ñ¶∞¨ #∞_»∞´áêO_»∞~åA, ÃÑOÑ¨Ù g∞éQÍ, =Úx K«~º° Öò, #_»ÃÑ.
1. `å`«Ê~°º=Ú : P áêO_»∞~åA `«#‰õΩ QÆÅ ã¨=∞ã¨Î PÉè~í }° Ïk =ã¨∞*Î ÏÅ=Ú#∞
`«# *Ëº+¨µ_ª #·≥ ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì Jnè#=Ú KÕã,≤ =∞Oz #_»=_çHQõ ÅÆ ‰õΩOf=∂„^Œ∞Å#∞
J_»qÖ’ K«∂_»*ÏÅ#x "åi`À ^ŒÜ∂« „â◊Ü∞« `« "≥∞éÜ«∞QÍ.
2. =∞# qÜ≥∂QÆ ã≤u÷ x g∞~°∞ K«∂zui. D J_»qÜ«∞O^Œ∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ <» \Õ H˜ ?˜
=∞# Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ "≥à√◊ _¡ x» =Ü≥∂=$^Œ∞Åú ∞, J#∞QÆ∞Å∞ `≥Å∞Ñ¨QÍ "≥~=° ~°∞Å∞
HõxHõ~=° Ú`À H˘Å∞=QÍ.
3. =∂#`«∞ÖÏ~å! Ç≤Ï`«"#·≥ ã¨`fi« QÆ∞}=Ú Ü≥ÚHõ¯ P =$uÎKÕ `«Ñã¨ fi≤ <≥· Ñ¨Ù}ºNÅ∞
„Ñ¨HÍtOK«QÍ „|Ç¨Ï‡*Ï˝<å#∞Éè=í =Ú#∞ |∂<≥^#Œ ∞, Jx Ü«∞[˝=ÚÅ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞
"≥∞K≥Û#∞.
4. Jx ^ŒH}
∆˜ <åÜ«∞‰õΩ_≥· `å#∞ K«∂_»‰Ωõ O_»∞@‰õΩ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» `«# ÉèÏ~°ºÅ#∞
‰õÄ_ç J_»qÖ’ áêO_»∞~åA =ÚxK«~º° Å#∞ ÃÑOÑ¨Ù g∞éQÍ #_»ÃÑ#∞.
qâı+}
¨ =Ú : Ñ¨Ù}ºN´WHõ¯_» N â◊|=Ì Ú g∞^Œ QÆ∂_» n~°=… Ú#flO^Œ∞‰õΩ –
HõqÖ’HõzO`å=∞}˜Ö’.
HõO. ¢ãeÎ‘ OQÆ â◊|qÌ `«uH˜
<ÀeO^Œ∞k n~°=… Ú_»∞Ñ¨ #∞O_»∞#∞ `≥#∞ÔQ·
HÀÅk ÜÕ∞HÍHõ~∆ â° ◊
ÉÏÌe qãïO˚ z xi˚`åã¨∞~°H$õ ëê‚!
K«. JHõÅ∞+¨ Ü«∞ø=#ã¨^÷ âŒ ◊ Ü«∞O`«ÜÚ« ñ ^• #_»ÃÑ<£ #$Ö’Hõáê
Å‰õΩñ_»∞ â◊~åî O`«~O° QÆiÑ¨Ù Å<£ <≥éÜ«∞O ÉÁe~ÚOÑ¨ÙK«∞<£ ã¨=∂
kèHõ~°Ç≤Ï`å`«‡ =~°Î# #uã≤÷~°∞ñ _≥· „Ñ¨}˜kè„Ñ¨Ü«ÚHÎ̃ñ ÉÏ
Ü«∞Hõ Ü≥∞Ñ¨Ù_»∞O „|^è•#Ñ¨Ù~°∞ ëêO`«~°=~°Î# <åHõeOÑ¨ÙK«∞<£. 41
~å=∂ : #$Ö’HõáêÅ‰õΩñ_»∞´^Œâ◊~°^äŒ=∞Ç¨~åA, â◊~î°´Hõ~îÀ~°=ÚÖˇ·#,
JO`«~O° QÆiÑ¨Ù´=∞#ã¨∞ûÖ’x â◊„`«∞=ÙÅ#∞, <≥éÜ«∞<£{á⁄e~ÚOÑ¨ÙK«∞<£´Öˇãû¨ QÍ
x„QÆÇÏ≤ OK«∞K«∞, JHõÅ∞+¨´HÍÅ∞+¨º=ÚÖËx, Ü«∞ø=#ã¨^÷ âŒ {◊ JO`«ÜÚ« ´Ü«∞ø=#=ÚÖ’
L#fl ~°u „Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅ`À, #_»ÃÑ<£´#_»ÃÑ#∞, ã¨=∂kèH´õ ã¨=∂#∞Å∞, Jkè‰Ωõ Å`À,
~°Ç≤Ï`«´J_»z, P`«‡=~°Î#<£´`«# ~å[^èŒ~°‡=ÚKÕ, Juã≤÷~°∞ñ_≥·´^è≥·~°ºQÆ∞}=Ú
JkèH=õ ÚQÍ QÆÅ"å_≥,· „Ñ¨}k˜ ´è QÆ∂_èK» å~°∞Å#∞, „Ñ¨ÜÚ« HÎ̃<´£ ÑÖÑ¨Ù@KÕ, áêÜ«∞Hõ´
=^ŒÅHõ, ZÑ¨Ù_»∞<£, „Ñ¨^è•#Ñ¨Ù~°∞+¨{JO`«~°=~°Î#<£´„Ñ¨^è•#=º‰õΩÎÅ JO`«~°OQÆ
=$`åÎO`«=Ú#∞, PHõeOÑ¨ÙK«∞<£´`≥eã≤H˘#∞K«∞...
nxH˜ =∞~˘Hõ suÖ’ J~°=÷ Ú K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞.
â◊~î°´x„QÆÇ¨Ï=Ú#‰õΩ ~åx, JO`«~°OQÆ´Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’x, iÑ¨ÙÅ#∞´

=ºã¨#~°∂Ñ¨ â◊„`«∞=ÙÅ#∞, <≥éÜ«∞<£{á⁄e~ÚOÑ¨ÙK«∞<£´ÃÑOK«‰õΩO_» K≥éK«∞K«∞,
„Ñ¨}k˜ ´è QÆ∂_èK» å~°∞ÅÜ≥ÚHõ¯, „Ñ¨ÜÚ« H˜<Î ´£ "åHõº=Ú#∞, áêÜ«∞Hõ´Ju„Hõq∞OÑ¨H,õ „Ñ¨^•è #
Ñ¨Ù~°∞+¨´„Ñ¨^è•#=∞O„u`À, PO`«~°=~°Î#<£´PÑ¨Î"≥∞ÿ# PÖ’K«#`À PHõeOK«∞K«∞´
KÕÜ«ÚK«∞,
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ Hõ~Àî ~°=ÚÖˇ#· JO`«~O° QÆ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ x„QÆÇÏ≤ OK«∞K«∞
HÍÅ∞+¨º=ÚÖËx Ü«∞ø=#^ŒâÖ◊ ’ ~°u „Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅ`À #_»ÃÑ#∞. ã¨=ÚÅ∞, Jkè‰Ωõ Å∞
J~Ú# "åi`À ~å[^è~Œ ‡° =ÚKÕ ^è~·≥ º° =O`«∞_≥· Ü«ÚO_ç, QÆ∂_èK» å~°∞Å#∞ ÑÖÑ¨Ù@KÕ
ZÑ¨C_»∞ „Ñ¨^•è # =º‰õΩÅÎ JO`«~O° QÆ =$`åÎO`«=ÚÅ∞ `≥eã≤H˘#∞K«∞...
qâı+}¨ =Ú : JO`«~O° QÆiÑ¨ÙÅ∞´JO`«~O° QÆ â◊„`«∞=ÙÖˇ#· „HÀ^èQŒ ∞Æ }„QÆã=Î¨ ÚÅ∞,
Wq Zxq∞k Jx =∞#∞ã¨‡ $u K≥ÑC¨ K«∞#flk. ÃÑâ· √◊ #ºO ™êÇ¨ÏãÖ „^ÀÇ¨Ïg∞~å¬º
ã¨∂Ü«∂~°^ú ∂Œ +¨}"£∞, "åQÆOÌ _»#OK« áê~°∞+¨ºO „HÀ^è*Œ ’Ñ≤ QÆ∞}À+ì̈^•´J=∞~°O.
„Ñ¨^•è #Ñ¨Ù~°∞+¨´Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`« =∞O„u Ñ¨Ù¢`Î« *Ï˝x ^ŒO_»<åÜ«∞‰õΩÅ∞. 'Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`å
=∂`«º ‰õΩ=∂~°‰Ωõ Åº ¿ã<å„Ñ¨}`© å~° Wu „Ñ¨^•è <åó— Jx HÍ=∞O^ŒH=õ Ú.
'JHõÅ∞+¨— J#∞ Ñ¨^Œ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú´^èŒ~å‡~°÷HÍ=∞=ÚÅ#∞ „áê`«~°‡^è•ºÇ¨Ïfl
™êÜ«∞OHÍÅ=ÚÅO^Œ∞ <åK«iOK«∞@ ^è~Œ ‡° "Õ∞. JO^Œ∞=Å# JHõÅ∞+¨ Ñ¨^„Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú.
''^è~Œ å‡~°÷ HÍ=∞ó HÍÖË+µ¨ „u+¨µÜÕ∞# ã¨fi#∞+≤`ª åó—— Jx „|Ç¨‡O_»ÑÙ¨ ~å}O.
ÉèÏ~°`« : #$Ö’HõáêÅ‰õΩñ_»∞´áêO_»∞~åA, â◊~,°î JO`«~O° QÆiÑ¨ÙÅ<£, <≥éÜ«∞<£,
á⁄e~ÚOÑ¨ÙK«∞<£, ã¨=∂kèÚHÍ„QÆ^•è º#=Ú#∞, Hõ~´° KÕÜÚ« K«∞#fl^≥,· Ç≤Ï`«´WOÃÑ#· ,
P`«‡´=∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯, =~°#Î <£´"åºáê~°=ÚKÕ, Juã≤~÷ ∞° _≥´· KåOK«Åº=Ú ÖËx"å_≥,·
„Ñ¨}˜kä´„áê~°÷<å~°∂Ñ¨=ÚÖˇ·#, ™ÈÎ„`«=ÚÅ#∞, „Ñ¨Ü«ÚH˜Î<£´ÑïîOK«∞K«∞, áêÜ«∞Hõ´
=^ŒÅHõ, ZÑ¨Ù_»∞<£´ZÅ¡Ñ¨C_»∞, „Ñ¨^è•#´„Ñ¨Hõ$uÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, Ñ¨Ù~°∞+¨´ Ñ¨~°=∂`«‡
Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, JO`«~=° ~°#Î <£áè#fl"≥∞#ÿ LxH˜x, PHõeOK«∞K«∞<£´Láêã¨# KÕÜÚ« K«∞,
JHõÅ∞+¨Ü∞« ø´Ñïâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ , =#ã¨^÷ âŒ ´◊ "å#„Ñ¨ã^÷¨ âŒ #◊ ∞, JO`«ÜÚ« <£, ™êOQÆ=ÚQÍ,
#_»ÃÑ<£.
`å`«Ê~°º=Ú : áêO_»∞~åA Hõ~Àî ~°"∞≥ #ÿ `«# JO`«~O° QÆâ„◊ `«∞=ÙÅ#∞ x„QÆÇÏ≤ OK«∞K«∞,
UHÍ„QÆ^è•º#=Ú`À WOÃÑ·# =∞<À"åºáê~°=ÚKÕ KåOK«Åº=ÚÖËx |∞kúQÆÅ"å_≥·
„áê~°<÷ å~°∂Ñ¨™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ ÑïOî Ñ¨ÙK«∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ =^ŒÅx „Ñ¨H$õ u, Ñ¨~=° ∂`«‡Å aè#fl"≥∞#ÿ
LxH˜x Láêã¨# KÕÜÚ« K«∞ Ñïâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ "å#„Ñ¨ã÷¨ rq`«^âŒ #◊ ∞ ™êOQÆ=ÚQÍ #_»ÃÑ#∞.
qâı+}¨ =Ú : JO`«~O° QÆiÑ¨Ù´Ji+¨_fi» ~°=æ ÚÅQÆ∞ HÍ=∞„HÀ^èÖŒ ’Éè"í ∂≥ Ç¨Ï =∞^Œ
=∂`«û~°º=ÚÅ∞, „Ñ¨}˜kè „Ñ¨Ü«ÚH˜Î´„â◊=}=∞##xkè ^è•ºã¨=ÚÅ `«~åfi`« „|Ç¨Ï‡
™êH∆Í`å¯~°=∞x "Õ^•O`« =∞`« ã≤^•úO`«=Ú.
„Ñ¨^•è # – „Ñ¨^•è #O „Ñ¨H$õ u ¢ãûÎ‘ Ü«∂"£∞ – Jx J=∞~°=Ú.
Ñ¨Ù~°∞+¨ – Ñ¨Ù~°∞ëê"å`«‡=∂#^Ò – J=∞~°=Ú.
=. „Ñ¨=iÎÅ∞¡"åñ_≥O^Œ∞O ##Ñ¨`∞« ºÅ‰õΩ QÆu ÖË^xŒ =∞Ç¨ =Ú#∞Å =Å#
q#∞K«∞O_»∞O QÍ=Ù# #H˘¯éñ`« n~°∞ÛH˘#ÖËq∞HÕ lO`å„HÍO`«∞ñ_≥·
Ü≥ÚHõ¯ <åñ _»=∞‡Ç‘ÏHÍO`«∞O_»∞ ^Œ# Ü«∞„QÆÉÏè QÆO|∞#. 42
~Ô O_çO\˜H˜ J~°=÷ Ú ã¨=∂#=Ú.
J~° ÷ = Ú : „Ñ¨ = iÎ Å ∞¡ " å_» ∞ ´ã¨ O K« i OK« ∞ "å_» ∞ , ZO^Œ ∞ <£ ´ ZHõ ¯ _» # ∞,
J#Ñ¨`∞« ºÅ‰õΩá_»Å¤ ∞ ÖËx"åiH˜, QÆuÖË^xŒ , =∞Ç¨=Ú#∞Å =Å#, q#∞K«∞O_»∞<£{
HÍ=Ù#, P{H˘é`«´P Ö’@∞† f~°∞ÛH˘#ÖËq∞H˜´f~°∞ÛH˘#ÖËHõáÈ=Ù@‰õΩ,
zO`å„HÍO`«∞_≥·´ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞, XHõ¯<å_»∞, P{=∞Ç‘ÏHÍO`«∞O_»∞´P ^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞/
áêO_»∞~åA, `«#{J„QÆÉÏè QÆO|∞#´`«# =ÚO^Œ∞.
K«O. `«#~°∞ x*Ï#fi"åÜ«∞QÆ∞~°∞^èŒ~°‡^Œ=$uÎ #~°∞O^èŒfã¨∞"å
ã≤x =~°∞ã¨#∞fl`«∞Öò |∞^èŒqt+ì̈ã¨ÉèíO QÆ#∞#\ì̃ã¨^Œ∞æ}ÿ̌
Hõxkè x*Ï„QÆ^•~°ÇÏ≤ `« HÍ~°ºÉè~í å`«‡`«#∞O_»ñ Ez ~Ú
@¡xÜ≥∞ñ ^Œ#∂[Ç‘Ï#`«‰Ωõ <å`«‡QÆ~O° |∞ Éè~í O° |∞ <˘O^ŒñQÆ<.£
~å=∂ : `«#~°∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, x[{J#fi"åÜ«∞QÆ∞~°∞<£´`«#‰õΩÅQÆ∞~°∞"≥#· "åxx,

^è~Œ ‡° ^Œ=$uÎ<´£ ^è~Œ À‡Ñ¨^âÕ =◊ Ú KÕÜÚ« =~°#Î QÆÅ"åxx, ã¨#∞fl`«∞Öò´„Ñ¨âO◊ ã¨ ÅO^Œ∞H˘#∞,
J~°∞O^èfŒ ã¨∞"åã≤x´J~°∞O^èfŒ ^Õq Ü≥ÚHõ¯, =~°∞<£´ÑüÜ≥∞ÿ # =ã≤+µ¨ xª , |∞^èqŒ t+ì̈
ã¨Éèí<£´qt+¨µìÖˇ·# ÑÖ_ç`«∞Å ã¨ÉèíÖ’, Hõ#∞#\˜ì´K«∂_»|_»∞, ã¨^Œ∞æ}ˇÿHõxkèx´
ã¨^Œ∞æ}=ÚÅ ~åtx, *Ï„QÆ`ü´„Ñ¨HÍtOK«∞, J~°Ç≤Ï`«´Öˇã¨ûQÍ q_»∞=|_ç#,
HÍ~°ºÉè~í ´° W`«~° HÍ~°ºÉèÏ~°=ÚQÆÅ, P`«‡`«<´£ |∞kúH“â◊Å=Ú QÆÅ"å_»Q∞Æ @KÕ, LO_»<,£
K«∂z, W@¡xÜ≥∞, `«#∂[Ç‘Ï#`«‰õΩá_»¤Å∞ ÖËHõáÈ=Ù@‰õΩ, P`«‡´=∞#ã¨∞û,
Hõ~O° |∞´q∞H˜¯e, Éè~í O° |∞{XO^ŒQ<Æ ´£ ÉÏ^èÑŒ _¨ Q» Í.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# ‰õΩÅQÆ∞~°∞"≥#· "åxx, ^è~Œ À‡Ñ¨^âÕ =◊ Ú KÕÜÚ« =~°#Î QÆÅ"åxx
J~°∞O^èfŒ ÑüÜ≥∞ÿ # =ã≤+µ¨ xª , ÑÖ_ç`« ã¨ÉÖíè ’ „Ñ¨âO◊ ã¨ÅO^Œ∞H˘#∞"åxx, „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞
q_»∞=|_ç# W`«~° HÍ~°ºÉèÏ~°=ÚQÆÅ |∞kú`À (^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞) a_»Å¤ ∞ ÖË‰Ωõ O_»∞@‰õΩ
=∞#ã¨∞û ÉÏ^èÑŒ _¨ Q» Í – W@¡<#≥ ∞.
qâı+}
¨ =Ú : *Ï„QÆ`Ñü ^¨ =Œ Ú P`«‡‰õΩ qâı+}
¨ =Ú.
ÉèÏ~°`« : `«#~°∞, x*Ï#fi"åÜ«∞´x[=Oâ◊=Ú#‰õΩ, QÆ∞~°∞^è~Œ ‡° ^Œ =$uÎ<´£ JkèHõ
^èŒ~°‡=ÚxK«∞Û =~°Î#QÆÅ^•xx, J~°∞O^èŒf ã¨∞"åã≤x =~°∞ã¨<£´J~°∞O^èŒf^ÕqH˜
ã¨=∂#=ÚQÍ, |∞^èqŒ t+¨ì ã¨É<íè ,£ #∞`«∞Öò QÆ#∞#\˜,ì ã¨^∞Œ }æ Hÿˇ xõ kèx, x*Ï„QÆ^•~°<´£ `«#
ÃÑ^ŒÌ ÉèÏ~°º ‰õΩOux, Ç≤Ï`«HÍ~°ºÉèí~°´WOÃÑ·# „=`åK«~°}„Ñ¨Ü≥∂[#=ÚQÆÅ,
P`«‡`«<´£ |∞kúQÅÆ ^Ò@KÕ, LO_»QÍ<£{K«∂z, `«#∂[Ç‘Ï#`«‰Ωõ ´Ñ¨Ù„`«∞Å∞ ÖËq∞H˜,
P`«‡´`«# |∞kú, Éè~í O° |∞<˘O^ŒQ<Æ ´£ ‰õΩO^Œ∞K«∞O_»QÍ – =ÚO^Œi =K«#=ÚÖ’x
=∞Ç‘ÏHÍO`«∞_»∞ Hõ~.Î°
`å`« Ê ~° º =Ú : `« # =Oâ◊ = Ú#‰õ Ω Jkè H õ ^è Œ ~ ° ‡ =ÚxK« ∞ Û^•xx,
x`«º=~°#Î QÆÅ^•xx, J~°∞O^èuŒ H˜ ã¨=∂#"≥∞#ÿ ^•xx, ÑÖ_ç`« ã¨ÉÖíè ’ „Ñ¨âO◊ ã¨Å∞
Q˘#∞ ã¨^∞Œ }
æ ~åtÜ≥∞ÿ # `«# ÉèÏ~°º ‰õΩOux, WOÃÑ#· „=`åK«~} ° „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú
QÆe#æ |∞kúQÅÆ ^Ò@ K«∂z Ñ¨Ù„`«∞Å∞ ÖËq∞H˜ `«# |∞kú ‰õΩO^Œ∞K«∞O_»QÍ (=∞Ç‘ÏHÍO`«∞_»∞)
K«O. á⁄^Œeu ~å[ºÉè’QÆ=ÚÅñ |∂xu kyfi[Ü≥∂#fluOQÆ_∞» <£
=^ŒÅHõ ^•#^è~Œ ‡° =ÚY=~°#Î Å∞O ^ŒQ∞Æ #@∞¡ ãëÊuO
^Œ∞k #q ÜÕ∞q∞ K≥ÑÊ¨ #u^Œ∞óYHõ~O° |∞QÆ x@∞¡ Ñ¨Ù¢`ãÎ« O¨
Ñ¨^Œ ÔH_» Ü≥ÿ∞u h^ŒÜ«∞ã¨=∞„QÆ`« Ü«∂Ñïáê\˜ ÜÕ∞ =∞#<£. 44
~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂<å~°H÷ =õ Ú.
h ^ŒÜ∞« ã¨=∞„QÆ`« J#fl Ñ¨^=Œ ÚÖ’
~å=∂ : h ^ŒÜ∞« Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞„QÆ`.«
ÉèÏ~°`« : h^Œ∞{JÜ«∞ã¨=∞„QÆ`´« h ÉèÏQÆº=Ú Ü≥ÚHõ¯ ãÖÑ¨#fl`«.
J~°=÷ Ú : ~å[ºÉè’QÆ=ÚÅ<£, á⁄^Œeu´~å[º ãÖÑ¨^ÅŒ Ö’ `ÕeÜ«∂_çux,
kyfi[Ü≥∂#flu<£{Ñ¨Óxu<£´k‰õΩ¯Å#∞ [~ÚOK«∞@ x~°fiÇ≤ÏOzux, Hõ_»∞<£
=^ŒÅHõ´q∞H˜¯e =^ŒÅHõ, ^•#^è~Œ ‡° =ÚY=~°#Î =ÚÅ∞<£´^•#^è~Œ ‡° =ÚÅ ^•fi~å KÕÜÚ«
Ñ¨#∞Å∞, `«Q∞Æ #@∞¡ ãëÊu<£´Lz`«=ÚQÍ KÕãu≤ x, `«∞^Œ<{£ Jq{Uq∞ K≥ÑÊ¨ ´z=~°‰Ωõ
"å\˜x QÆ∂iÛ U=∞x K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞, Ju ^Œ∞óYHõ~O° |∞QÆ´q∞H˜¯e ^Œ∞óY[#Hõ=ÚQÆ,
W@∞¡, Ñ¨Ù„`«ãO¨ Ñ¨^‰Œ Ωõ ´D q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ ãÖÑ¨^‰Œ Ωõ , Z_»{Su´^Œ∂~°"∞≥ uÿ x,
h ^ŒÜ∞« ã¨=∞„QÆ`,« P Ñïáê\˜{U=∞#<£´P ÉèÏQÆº=Ú <Õ=∞O^Œ∞#∞?
`å`«Ê~°º=Ú : ~å[ºÉè’QÆ=Ú Å#∞Éèqí Ozux, k‰õΩ¯Å#∞ [~ÚOzux, J<ÕHõ
^•#^èŒ~°‡=ÚÅ∞ KÕã≤ux, z=~°‰õΩ Jq JxflÜ«Ú U=∞x K≥ÃÑÊ^Œ#∞? q∞H˜¯e
ÉÏ^è•Hõ~=° ÚQÍ <å‰õΩ D q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨Ù„`«ãO¨ Ñ¨^‰Œ Ωõ ^Œ∂~°"∞≥ uÿ x. h ^ŒÜ∂« ãÖÑ¨^‰Œ Ωõ
<ÀK«∞HÀÖË^∞Œ .
HõO. K≥Å∞==∞~°∞ ^èŒ~°‡=Ú#ñ |∞
¢`ÅÎ« ÖÏ=∞=Úñ |_»Ü∞« ÖËq∞ñ ^•Ñ¨ã<¨ å^ä•
‰õΩÅÇ¨Ï$^Œfi~°Î# =∞QÆ∞<å
HõÅ∞+¨ÑÙ¨ r=#=ÚHõO>ˇñ QÆ+=ì̈ Ú QÆÅ^Õ. 45
~å=∂ : K≥Å∞=Ù{J=∞~°∞´XÑ≤Ê^Œ=∞QÆ∞, `åÑ¨ã¨<å^ä•´F =Úx„âıëêª!

^èŒ~°‡=Ú#<£´^èŒ~°‡Ñ¨^ŒúuÖ’, Ñ¨Ù¢`«ÎÅÖÏ=∞=Ú<£´=∞Oz ‰õΩ=∂~°∞x, Ñ¨_»Ü«∞<£
ÖËq∞´á⁄O^ŒÖËHõáÈ=Ù@KÕ, ‰õΩÅÇ¨Ï$^Œfi~°Î#=∞QÆ∞´=Oâ◊<åâ◊#"≥∞ÿ# =$uÎQÆÅ, P
HõÅ∞+¨ÑÙ¨ r=#=Ú HõO>ˇ´P áêÑ≤+ª≤ „|`«∞‰õΩHõO>ˇ, Hõ+=ì̈ Ú{HõÅ^Õ´Hõ+=ì̈ Ú#fl^•?
`å`«Ê~°º=Ú : F =Úx„âıëêª! XÑ≤Ê^Œ"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡Ñ¨^ŒúuÖ’ ‰õΩ=∂~°∞x
á⁄O^ŒÖËHõáÈ=Ù@KÕ =Oâ◊<åâ◊Hõ"≥∞ÿ# =$uÎQÆÅ P áêÑ≤+≤ª „|^Œ∞‰õΩHõO>ˇ "Õ~˘Hõ
Hõ+¨ì=Ú#fl^•?
ÉèÏ~°`« : K≥Å∞=´F HÍO`å! =∞~°∞^è~Œ ‡° =Ú#´~°uKÕ`,« Ñ¨Ù„`«ÅÖÏ=∞=Ú´
ã¨∞Ñ¨Ù„`«∞x, Ñ¨_Ü » ∞« <£{ÖËq∞´á⁄O^ŒÖHË áõ È=Ù@KÕ, `åÑ¨´`åÑ¨=Ú`À, ã¨<å^è´Œ ‰õÄ_ç#^≥,·
P‰õΩÅ´ÉÏ^èŒÑ¨_ç#, Ç¨Ï$`ü{=~°Î#=∞QÆ∞´=∞<À"åºáê~°=ÚQÆÅ, P HõÅ∞+¨Ñ¨Ù
r=#=ÚHõO>ˇ Hõ+=ì̈ ÚQÆÅ^Õ!
`å`«Ê~°º=Ú : F HÍO`å! ~°uKÕ`« ã¨∞Ñ¨Ù„`«∞x á⁄O^ŒÖxË `åÑ¨=Ú`À ‰õÄ_ç#^≥·
ÉÏ^èÑŒ _¨ #ç =∞<À"åºáê~°=ÚQÆÅ P áêÑ≤+ª≤ r=#=Ú HõO>ˇ "Õ~˘Hõ Hõ+=ì¨ Ú QÆÅ^•?
ã‘. ‰õΩÅ=~°ú#∞O _»QÆ∞H˘_»∞‰õΩñ QÍ#xÜ«∞\ì̃
ÖÏÑ¶∞¨ "åã¨Ê^Œ∞x Ü«∂ÅÜ«∞=Ú ÅÜ«∞=Ú
ã≤~°∞Å‰õΩñ ^˘_»"≥·# =~°ã¨∞`«∞ñ |_»Ü«∞x
Ñ¶¨∞#HõÅ∞ëê`«∞‡r=#=Ú =#=Ú
Ñ≤`~« ∞° Å |∞∞}=Ú nÔ~Ê_»∞ ã¨∂#∞ñ *ˇO^Œx
^Ò~åƒùQºÆ jÅ∞ QÀ„`«=Ú‡ „`«=Ú‡
~°Ç≤Ï xÇ¨ÏÑ¨~°ã¨∞Y„Ñ¨^Œ∞ñ |∞¢`«∞Î <≥`«Îx
=~°Ñ¨Ù}ºÇ‘Ï#∞Éèí==Ú‡ ==Ú‡
`Õ. Ñ¨Å∞Ñ¨Å∞‰õΩ ÖËÅ xd Å=∞dÅ=Ú ã¨∂"≥
Ü«∂`«‡AÅ∞ ÖËx"åi HÀÜ«∞u=~°=∞}˜
`«~°"≥∞ Ü«∞#Ñ¨`«∞º"≥·=~°‚º =∞~°Ü«∞ #`«x
Ü«∞dÅ=Ú#∞ x@∞¡ =ÚY=~°Ç‚ ¨ xñ *ˇO^Œ. 46
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú. XHõ¯Ñ¨^=Œ Ú 'Ü«∞u =~°=∞}˜— `«ÑÊ¨ .
~å=∂ Ü«∞u=~°=∞}˜!´=Úx„âıëêª.
ÉèÏ~°`« : Ju=! ~°=∞}˜! ãÖÉ’^è#Œ Å∞.
J~°=÷ Ú : ‰õΩÅ=~°#÷ ∞O_»Q∞Æ ´=Oâ’^•ú~‰° Ωõ _≥#· , H˘_»∞‰õΩ<£{HÍ#x{J\˜´ì
‰õ Ω =∂~° ∞ x á⁄O^Œ Ö Ë x † ÖÏÑ¶ ¨ ∞ ={Pã¨ Ê ^Œ ∞ x´JÅ∞Êx, PÅÜ« ∞ =Ú´WÅ∞¡ ,
ÅÜ«∞=Ú´<åâ◊#=Ú, ã≤~∞° Å‰õΩ{`˘_»"#·≥ ´ãÖÑ¨^ÅŒ ‰õΩ <≥Å"≥#· , =~°ã∞¨ `«∞<£´=∞Oz
‰õΩ=∂~°∞x, Ñ¨_Ü » ∞« x´á⁄O^Œx, Ñ¶∞¨ # HõÅ∞+¨{P`«‡´q∞H˜¯e áêÑ≤+ª≤ JÜ«∞#"åi,
r=#=Ú´rq`«=Ú, =#=Ú´J~°}º=Ú, Ñ≤`~« ∞° Å |∞∞}=Ú´`«e^¡ OŒ „_»∞Å JÑ¨C,
fÔ~Ê_»∞´f~°∞Û, ã¨∂#∞<£´‰õΩ=∂~°∞x, K≥O^Œx´á⁄O^Œx, ^Ò~åƒùQºÆ jÅ∞´ ^Œ∞~°^$Œ +ì̈
=O`«∞_≥#· "åx, QÀ„`«=Ú‡´QÀ„`«=Ú, „`«=Ú‡´=º~°=÷ Ú, ~°ÇÏ≤ <£´q∞H˜¯e, WÇ¨ÏÑ¨~°
ã¨∞Y„Ñ¨^∞Œ ´WÇ¨Ï=Ú#O^Œ∞#∞, Ñ¨~=° Ú#O^Œ∞#∞ ã¨∞Y=ÚxK«∞Û, Ñ¨Ù„`«∞<£´‰õΩ=∂~°∞x,
Z`«xÎ ´ÖÏeOK«x, =~°ÑÙ¨ }ºÇ‘Ï#∞´q∞H˜¯e Ñ¨Ù}º~°ÇÏ≤ `«∞_≥#· , "åx Éè=í =Ú‡´Ñ¨Ù@∞ìH,õ
==Ú‡´=º~°÷=Ú. Ñ¨Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩÖËÅ´"Õ~Ú =∂@ÖËÅ? xYÅ=Ú´ã¨=∞ã¨Î=Ú,
dÅ=Ú´ <åâ◊#=Ú, ã¨∂"≥´K«∂_»QÍ, P`«‡AÅ∞ ÖËx"åiH˜´‰õΩ=∂~°∞Å∞ ÖËx"åiH˜,
J#Ñ¨`∞« º´Ñ¨Ù„`«∞Å∞ ÖËx"åx, "≥=· ~°º‚ =Ú#∞´HõàÏqÇ‘Ï#`«#∞, J~°Ü∞« <£{`«~"° ∞≥ ´
ZOK«QÅÆ =∂? J`«x{JdÅ=Ú#∞´J`«x ã¨=∞ã¨=Î Ú#∞† W@∞¡, =ÚY=~°‚ Ç¨x<£{
K≥O^Œ´J`«x ãÖ|O^è=Œ ÚÖˇ#· Jxfl â◊|=Ì ÚÅ‰õΩ `˘e 'JHõ~∆ =° Ú— #tOzáÈQÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : F Ü«∞u „âıëêª / F Ju=! ~°=∞}©! =Oâ’^•ú~‰° Ωõ _≥#· H˘_»∞‰õΩ#∞
á⁄O^ŒÖxË JÅ∞Êx WÅ∞¡ <åâ◊#=Ú. ãÖÑ¨^ÅŒ ‰õΩ <≥Å"≥#· ‰õΩ=∂~°∞x á⁄O^Œx
áêÑ≤+ª≤ "åx r=#=Ú J~°}º ã¨=∂#=Ú. `«e^¡ OŒ „_»∞Å |∞∞}=Ú f~°∞Û ‰õΩ=∂~°∞x
á⁄O^Œx ^Œ∞~°^$Œ +ì̈=O`«∞x QÀ„`«=Ú =º~°=÷ Ú. WÇ¨ÏÑ¨~=° ÚÅO^Œ∞ ã¨∞Y=ÚxK«∞Û
‰õΩ=∂~°∞x Z`«∞ÎH˘#ÖËx Ñ¨Ù}º~°Ç≤Ï`«∞x Ñ¨Ù@∞ìHõ x+¨ÊùÅ=Ú. "Õ~Ú =∂@ÖËÅ?
ã¨=∞ã¨=Î Ú <åâ◊#=Ú. ‰õΩ=∂~°∞Å∞ÖËx"åx HõàÏqÇ‘Ï#`«#∞ ÖˇH¯˜ OK«QÅÆ =∂? J`«xH˜

ãÖ|OkèOz# Jxfl â◊|=Ì ÚÅ‰õΩ `˘e '=~°=‚ Ú— Ö’Ñ≤OK«∞#∞.
qâı+¨}=Ú : 'P—ÅÜ«∞=Ú–ÅÜ«∞=Ú, 'r—=#=Ú–=#=Ú, 'QÀ—„`«=Ú‡–
„`«=Ú‡, 'Éè—í ==Ú‡´==Ú‡. `˘e JHõ~∆ =° Ú Ö’Ñ≤Oz#k.
âß. "ÕÜÚ« O *ˇÃÑÊ_ç ^Õq∞ =∞øx=~°ã^¨ fiŒ $`«OÎ |∞KÕ <Õq∞@O
*ËÜ«∞<£~å^Œ∞ Ñ≤`«$Ï}"≥∂Hõ∆=Úã¨∞`« Nñ^ŒHõ¯ñ^Œ„`åÊÑ≤ÎH˜<£
nèÜ«ÚHÎ̃OQÆ# <˘O_»∞„`À= QÆÅ^Õx<£ "Õñ_≥^Œ<£ ^Õ=~°
<åflºÜ«∞O ÉÁÑ¨Ê Ñ¶∞¨ \ÕÑ¨Ù <å‰õΩ~°∞‰õΩÅO |"åºÇ¨Ïu<£ =iÎÅ<£ 47
~å=∂ : =∞øx=~°!´F =Úx„âıëêª! "ÕÜ«Ú<£{K≥ÃÑÊ_çk{Uq∞´ÃÑ‰õΩ¯
=∂@ÖËÅ? ã¨`{ü =$`«OÎ |∞KÕ´=∞OzsuÖ’, Uq∞@<£Ú q^è=Œ ÚQÍ, ã¨∞`«N<£{
`«H¯õ ´Ñ¨Ù„`«ãO¨ Ñ¨^KŒ Õ `«ÑÊ¨ , Ñ≤`$« {|∞∞}=Ú´Ñ≤`~« ∞° Å JÑ¨C, "≥∂Hõ=∆ Ú{KÕÜ∞« <£
~å^Œ∞´q=ÚH˜Î QÆeyOÑ¨~å^Œ∞, `«`{ü „áêÑ≤HÎ <˜ ´£ Jk ÅaèOK«∞@ H˘é‰õΩ, nèÜÚ« H˜<Î {£
Hõ#<£´|∞kú ‰õΩâ◊Å`«`À PÖ’zOz#KÀ, ^Õ=~°<´£ ^Õ=~°#∞, XO_»∞ „`À=QÆÅ^Õx<£´
=∞iÜ≥ÚHõ =∂~°=æ Ú Hõey#KÀ, "Õñ_≥^<Œ ´£ "Õ_^≥ #Œ ∞, <å‰õΩ, L~°∞‰õΩÅO|∞´<å Q˘Ñ¨Ê
=Oâ◊=Ú, J"åºÇ¨Ïu<£ =iÎÅ<£´K≥^~Œ ‰° Ωõ O_® LO_»∞#@∞¡QÍ, <åºÜ«∞O|∞{XÑ¨Ê
Ñ¶∞¨ \ÕÑ¨Ù´<åºÜ«∞suÖ’ ‰õÄ~°∞Û=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : F =Úx„âıëêª! ÃÑ‰õΩ¯ =∂@ÖËÅ? =∞Oz Ñ¨ûúŒ Ö’ Uq^è=Œ ÚQÍ
Ñ¨Ù„`«ãO¨ Ñ¨^KŒ Õ `«ÑÊ¨ Ñ≤`$« Ï}=Ú f~°∞ÛH˘#=K«∞Û#∞. ^•x H˘é‰õΩ |∞kú‰Ωõ â◊Å`«`À
^Õ=~°#∞ =∞iÜ≥ÚHõ =∂~°=æ Ú Hõey#KÀ PÖ’zOK«=∞x "Õ_^≥ #Œ ∞. <å Q˘Ñ¨Ê=Oâ◊=Ú
K≥^~Œ x° suÖ’ <åºÜ«∞ Ñ¨ûúŒ Ö’ ‰õÄ~°∞Û_»∞.
ÉèÏ~°`« : "ÕÜÚ« O*ˇÃÑÊ_ç^qÕ ∞? =∞øx=~° ã¨^fiŒ $`«OÎ |∞KÕ <Õq∞@<£Ú =Úx
=~°#Î KÕ† Ñ≤`$« Ï}"≥∂Hõ=∆ Ú, ã¨∞`«N–`«H¯õ <£, KÕÜ∞« <£{~å^Œ∞, `«`{ü „áêÑ≤HÎ <˜ ,£ XO_»∞
„`À=QÆÅ^Œ∞´=∞~˘Hõ =∂~°=æ ÚQÆÅ^Œ∞, U<£´<Õ#∞, x#∞´x#∞fl, "Õ_^≥ #Œ ∞, ^Õ=~°
<åºÜ«∞O ÉÁÑ¨Ê<£´^Õ=~°<åºÜ«∞=Ú =Å#, <å´<åÜ≥ÚHõ¯, ‰õΩ~°∞‰õΩÅ=Ú´ ‰õΩ~°∞
=Oâ◊=Ú, J"åºÇ¨Ïu<£´Z_»`Q≥ ‰Æ Ωõ O_», =iÎÅ<£, Ñ¶∞¨ \ÕÑ¨Ù´xÅ∞K«∞#@∞¡ U~°Ê~°K∞« =Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : U =Úx=~°#Î <≥#· #∞ Ñ≤`$« Ï}=Ú f~°∞ÛH˘#∞@‰õΩ Ñ¨Ù„`« ãÖÑ¨^Œ
`«ÑÊ¨ =∂~°=æ Ú ÖË^∞Œ . P Ñ¨Ù„`« ÖÏÉè=í Ú#‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ „`À=QÆey#KÀ <Õ#∞ x#∞fl
^Õ=~° <åºÜ«∞=ÚKÕ <å ‰õΩ~°∞=Oâ◊ <åâ◊#=Ú HÍ‰õΩO_»∞#@∞¡ KÕÜÚ« =∞x "Õ_^≥ #Œ ∞.
qâı+}
¨ =Ú : ^Õ=~°<åflºÜ«∞=Ú 'J#zK«— J#∞ ã¨∂„`«=ÚKÕ #HÍ~°=Ú#‰õΩ
kfi`«fi=Ú =zÛ#k ã¨fi~°É^Ëè "Œ ∞≥ #ÿ #∞ JHõ~∆ =° Ú XHõ\ ˜ QÆ#∞Hõ âı+¡ ‰¨ Ωõ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞.
^Õ=~°<åºÜ«∞=Ú : D <åºÜ«∞=Ú# ãÖ`«ux ¢ã‘Î W`«~°∞Å ^•fi~å
á⁄O^Œ=K«∞Û#∞.
HõO. J#=QÆ`À#`« Ü≥∞ÿ ÃÑO
Ñ¨Ù#ñ ^Œ#~°∞Éè=í `«¯ $áêqÉè∂í uñ QÆx#ÜÕ∞ñ
^Œ#Ü«∂¿ÑH∆Ín#`«
##Ñ¶¨∞ ~Ú`«~°∞ #@∞¡ á⁄O^Œ∞ @~°›"≥∞ Ü«∞Hõ\Ï! 48
~å=∂ : J#Ñ¶∞¨ !´„âıëêª! J#=QÆ`´« `≥eÜ«∞ñ|_»x, T#`«Ü∞ÿ≥ ´JÅÊ`«fi=Ú
QÆÅkÜ≥∞ÿ , ÃÑOÑ¨Ù#<£{`«#~°∞´PkèHºõ =ÚKÕ Juâ◊~ÚOK«∞, Éè=í `ü{Hõ$áêqÉè∂í u´h
^ŒÜ∂« qâı+=¨ Ú, Hõx#{U#∞´K«∂z# <Õ#∞, `«#Ü«∂¿ÑH∆Í´Ñ¨Ù„`«∞Å g∞k HÀiHõ`À,
n#`«<´£ ^≥#· º=Ú`À, W`«~∞° #@∞¡´qO`«"åix P q^è=Œ ÚQÍ, JHõ\Ï!, á⁄O^Œ∞@{
J~°›"∞≥ ´ á⁄O^Œ∞@ <åºÜ«∞=∂?
`å`«Ê~°º=Ú : F „âıëêª! `≥ÅÜ«∞|_»x JÅÊ`«fi=ÚQÆÅkÜ≥∞ÿ PkèHºõ =ÚKÕ
Juâ◊~ÚOK«∞ h ^ŒÜ∂« qâı+=¨ Ú K«∂z# <Õ#∞ Ñ¨Ù„`«∞Åg∞k HÀiHõ`À ^≥#· º=ÚQÍ
qO`«"åix JHõ\Ï! á⁄O^Œ∞@ <åºÜ«∞=∂?
qâı+}
¨ =Ú : WHõ¯_» J~°›"∞≥ – J#∞#k HÍ‰õΩã¨fi~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : J#∞<£´W@¡#QÍ, =QÆ`À<£´ÉÏ^è`Œ À, #`«Ü∞ÿ≥ ´`«Å"åeÛ#^≥· (‰õΩOu
=∂@ÖÏ_»∞ Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞) J#Ñ¶∞¨ ÃÑOÑ¨Ù#<£{`«#~°∞, Éè=í `ü{Hõ$áêqÉè∂í uQÆx#, U<£,
`«#Ü«∂¿ÑH∆Ín#`«<´£ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ QÆÅQÆ=Öˇ##∞ HÀiHõ`À ^≥#· º=ÚQÍ, W`«~∞° <£´Ñ¨~∞° x,

J@∞¡´h=Ù K≥ÑÊ≤ #@∞¡, á⁄O^Œ∞@´‰õÄ_»∞@, J~°›"∞≥ ?
`å`«Ê~°º=Ú : (áêO_»∞~åA) W@¡#QÍ (‰õΩOu ã¨=∂^è•#=Ú) ÉÏ^èŒ`À
#„=∞=^Œ#Ü≥ÿ∞ F J#Ñ¶¨∂! h ^ŒÜ«∂qâı+¨=Ú`À ÃÑOá⁄Ok# <Õ#∞ Ñ¨Ù„`«∞_»∞
HõÅ∞QÆ=Öˇ##∞ HÀiHõ`À ^≥#· º=ÚQÍ x`«~∞° Å#∞ h=Ù K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ á⁄O^Œ∞@ J~°›"∞Õ !
(HÍ^Œx ÉèÏ==Ú).
=∞. Z#Ü«∞<£ Ö’HõQÆ∞~°∞ „Ñ¨â◊ã≤ÎQÆÅ h~ÚÖÏ¡Å<≥· HÍO`«=
~°#Î ÅO |~°∞fiK«∞ #∞ifi =∂#=`«∞Å<£ ^è#Œ ºã≤u÷ <£ q∞Oz Ü≥∞
Ñ≤Ê## #fl~°›"∞≥ ~Ú@¡#O^Œ#∞ÅÜ«∂cèÖÏiÎ áêÖËûñ`« áê
=# =∞øhâ◊fi~° ~ÚO`«HOõ >ˇ #Ü«∞â’"å^ŒO|∞ ÖË ^≥#flñQÆ<.£ 49
~å=∂ : áê=#=∞øhâ◊fi~°!´Ñ¨q„`« =Úx„âıëêª! Z#Ü«∞<£´ÖˇH˜¯OÑ¨QÍ,
Ö’Hõ Q Æ ∞ ~° ∞ „Ñ¨ â ◊ ã ≤ Î Q Æ Å ´Ö’Hõ = ÚÖ’ Q˘Ñ¨ Ê "å_» # ∞MÏºuQÆ Å , h´h Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
D{ÖÏÅ#{UHÍO`« =~°Î#Å<£´D ÖÏÅ#Ü≥ÚHõ¯ J`«ºO`«"≥∞ÿ# =~°Î#ÅKÕ
Ñ¨~°∞fiK«∞ú~°∞QÆ∞K«∞, Lifi<£´Éèí∂q∞Ö’, =∂#=`«∞Å<£´=∞#∞+¨º™ê=∞º=Ú#∞,
^è#Œ ºã≤u÷ <£´^è#Œ º"≥∞#ÿ suÖ’, q∞Oz XÑ≤Ê# ##∞fl´Juâ◊~ÚOz# ##∞fl, W@∞¡,
J#O^Œ#∞Å´JÑ¨Ù¢`‰Î« Ωõ ÅÜ≥ÚHõ¯, PcèÖÏiÎáêÖò{¿ã`«´Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ Ñ‘_‰» Ωõ QÆ∞i KÕÜÚ« @,
J~°›"∞≥ , WO`«HOõ >ˇ, JÜ«∞â’"å^ŒO|∞´K≥_¤» H©i,Î ÖË^∞Œ {Z#flQÆ<´£ K«∂_»QÍ ÖË^∞Œ .
`å`«Ê~°º=Ú : F Ñ¨q„`«=Úx„âıëêª! ÖˇH¯˜ OK«QÍ Ö’Hõ=ÚÖ’ Q˘Ñ¨Ê Q“~°==ÚQÆÅ
h ÖÏÅ#=Å# Juâ◊Ü∞« =Ú#∞ á⁄Ok =∞#∞+¨º™ê=∞º=Ú#∞ q∞Oz ^è#Œ º`«`À
rqOK«∞ ##∞fl D q^è=Œ ÚQÍ JÑ¨Ù„`«‰Ωõ Å∞ á⁄O^Œ∞ Hõ+=ì̈ ÚÅ áêÅ∞ KÕÜÚ« @
J~°›=∂? WO`«HOõ >ˇ ZOz K«∂_»QÍ JÑ¨Hi© Î ÖË^∞Œ .
qâı+}
¨ =Ú : WÖÏ¡Å# – D { ÖÏÅ#
PO„^èÉŒ Ïè ëê Éè∂í +¨}=ÚÖ’ –
HõO. =Ú^Œ=Ú# P D TÅ#∞
Ñ¨^=Œ ÚÅ `«∞^Œ Å∂+¨‡Å∞_»∞QÆñ Éˇ=· ~°=‚ Ú`À
#^Œ∞‰õΩ<≥_O» QÆqÜ«Ú#∞ ^Œ∞k
QÆ∞kÜ«∞ñQÆ =∞é˜ [_»„¤ "åÅQÆ∞O Éˇ· Ç¨ÏÅ∞¡Öò
WHõ¯_» U HÍ~°=Ú#‰õΩ W HÍ~°=Ú`À Ü«∞u K≥Ö#¡ˇ ∞.
ÉèÏ~°`« : Z#Ü«∞<£, Ö’Hõ´Ö’Hõ=ÚÅO^Œ∞, QÆ∞~°∞„Ñ¨âã◊ QÎ≤ ÅÆ ´Ju„Ñ¨ãk≤ Qú ÅÆ ,
h´hÜ≥ÚHõ¯ WÖÏ¡e<≥·´ÉèÏ~°º<≥·, HÍO`«=~°Î#Å<£{Ñ¨~°∞fiK«∞´=∞<ÀÇ¨Ï~° s`«∞Å`À
u~°∞QÆ∞K«∞, Lifi<£´Éè∂í q∞ÃÑ· QÆÅ, =∂#=`«∞Å<£´¢ãÅÎ‘ #∞, ^è#Œ ºã≤u÷ <£´^è#Œ º`«fi=Ú`À,
q∞Oz Ü≥ÚÑ≤Ê###∞, W@¡#<£{J~°›"∞≥ ´W@¡#∞@ <åºÜ«∞=∂? Dâ◊fi~°!´F~å*Ï!,
WO`«HõO>ˇ<£´Ñ¨~°Ñ¨Ù~°∞+¨ãÖQÆu HõO>ˇ, `«#∞ÅÜ«∞´â◊s~°<åâ◊#=Ú KÕ`«<≥·#,
PcèÖÏiÎ´Hõ+¨ì"≥∞ÿ# Ñ‘_»‰õΩ, áêÖò{¿ã`«´Jnè#=Ú KÕÜ«Ú@, áê=#=∞ø<£´
Ñ¨q„`«=∞QÆ∞#∞, WO`«HOõ >ˇ, JÜ«∞â’"å^ŒO|∞ÖË^∞Œ –Z#flQÆ<.£
`å`«Ê~°º=Ú : F ~å*Ï! Ö’Hõ=ÚÖ’ J`«ºO`« „Ñ¨âã◊ QÎ≤ ÅÆ h ÉèÏ~°º<≥· =∞<ÀÇ¨Ï~°
s`«∞ÅÖ’ ãÖK«iOK«∞K«∞ Éè∂í q∞ÃÑ· ^è#Œ º`«fi=Ú`À ¢ãÅÎ‘ #∞ q∞Oz# ##∞fl W@¡#∞@
<åºÜ«∞=∂? Ñ¨~Ñ° Ù¨ ~°∞+¨ ™êOQÆ`º« =Ú HõO>ˇ â◊s~° <åâ◊#=ÚKÕ Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ Ñ‘_‰» Ωõ QÆ∞i
KÕÜÚ« @ Ñ¨q„`«=∞QÆ∞#∞. WO`«HOõ >ˇ JÑ¨Hi© Î K«∂_»QÍ ÖË^∞Œ .
qâı+} ¨ =Ú : 'JÑ¨Ü∞« â’^Œºã≤Î HÕ =∞$`«∞º"å— J#∞ <åºÜ«∞=ÚKÕ [#‡Ç¨x
~å‰õΩO_»∞#∞.
K«O. J# #`«ñ _ç@#¡ ∞O QÆÅñHõ #O^ŒñQÆ <Õ\ H˜ ñ˜ ^˘e¡ ~¸„Hõ=∞O
|∞# ##Ñ¨`∞« º Ö∫#$Ñ¨ÙÅ∞ Ñ¨Ù„`«∞Åñ QÍ#Ô~ Ü≥∞O^ŒéxË ñ ÉˇO
ÃÑ#Ü«∞ ã¨∞`Õ+ñì≤ *Ëã≤ x#∞ <Õ xÜ«∞q∞OK«∞K«∞ #∞#fl "åñ_» <≥
=∞‡#=Ú#ñ lO`« ^ŒH¯˜ ã¨∞ã¨=∂Ç≤Ï`«=$uÎ <˘#~°∞Ê =∞qfikè<.£
~å=∂ : J#<£´^Œâ~◊ ^° ∞Œä _ç@#¡ QÍ, J`«ñ_»∞´=ã≤+ª¨ =∞Ç¨Ïi¬, W@¡#∞<£´W@¡<#≥ ∞
– HõÅñHõ#O^ŒQ<Æ {£ U\˜H´˜ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» @ UÅ? `˘e¡´Ñ¨Ó~°fi=Ú, D „Hõ=∞O|∞#´D
q^è=Œ ÚQÍ, J#Ñ¨`∞« ºÖ∫´‰õΩ=∂~°∞Å∞ÖËx, ZO^ŒéxË #$Ñ¨ÙÅ∞´ZO^Œ~À ~åAÅ∞,

ÃÑOÑ¨Ù{Z#Ü«∞´Juâ◊~ÚOK«QÍ, ã¨∞`Õ+≤ì{KÕã≤´Ñ¨Ù„`«HÍ"Õ∞+≤ìÜ«∂QÆ=Ú KÕã≤,
Ñ¨Ù„`«∞Å<£{HÍ#Ô~´Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ á⁄O^Œ~å? x#∞<£´x#∞fl, <Õ´<Õ#∞, xÜ«∞q∞OK«∞
K«∞#fl"å_»´xÜ≥∂yOK«∞K«∞<åfl#∞, <≥=∞‡#=Ú#<£´=∞#ã¨∞ûÖ’, zO`«<{£ `«H¯˜ ´ÉÏ^è#Œ ∞
=^Œ e , P{qkè < £ ´ P Ñ¨ ^ Œ ú u x, ã¨ ∞ ã¨ = ∂Ç≤ Ï `« = $uÎ ´ =∞Oz q^è • #=Ú#∞,
X#~°∞Ê=Ú´KÕÜ«Ú=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _ç@#¡ QÍ, =ã≤+µ¨ _ª ∞» W@¡#∞#∞–''ÉÏ^èÑŒ _¨ <» ÅÕ ? WO`«‰Ωõ
=ÚO^Œ∞ D q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨Ù„`«ãO¨ `«uÖËx ZO^Œ~À ~åAÅ∞, Ñ¨Ù„`«HÍ"Õ∞+≤ì KÕã≤ Ñ¨Ù„`«∞Å#∞
Hõ#ÖË^•? x#∞fl <Õ#∞ P*Ï˝ÑO≤ K«∞K«∞<åfl#∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ =∞~À zO`«ÖHË õ P =∞Oz
HÍ~°º=Ú#∞ P q^è•#=ÚÖ’ x~°fiÇ≤ÏOK«∞=Ú.
ÉèÏ~°`« : J#<£´‰õΩOu W@¡#QÍ, J`«_∞» ´áêO_»∞~åA W@¡#∞#∞.
ã¨∞`Õ+<ì≤ ´£ KÕã´≤ Ñ¨Ù„`«∞_»∞ HÍ=Öˇ##∞ HÀiHõK.Õ q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ‰õΩOu W@¡#QÍ áêO_»∞~åA W@¡<#≥ ∞. ''ÉÏ^èÑŒ _¨ <» ÅÕ ? WO`«‰Ωõ
=ÚO^Œ∞ ~åAÖˇO^Œ~À Ñ¨Ù„`«ãO¨ `«uÖËx"å~°∞, Ñ¨Ù„`« "åOKè`« À W@∞¡ KÕÜ∞« ÖË^•?
<Õ#∞ x#∞fl xÜ≥∂yã¨∞<Î åfl#∞. JO^Œ∞=Å# =∞#ã¨∞ûÖ’ zO`«ÖHË õ D =∞Oz Ñ¨ûúŒ x
PK«iOK«∞=Ú!——.
qâı+} ¨ =Ú : ''W+≤~ì åºˆQK«ÛÜ
ù ∂≥ ó—— Jx J=∞~°=Ú. W+≤,ì Ü«∂QÆ=Ú, WK«Ûù
J#∞ J~°=÷ ÚÅ∞ QÆÅ=Ù.
HõO. JqxO^Œº=∞u =ã¨∞=∞f
^èŒ#QÆ∞~åfi^Õâ◊=Ú##∞ ^• <≥^•Ìx<£
ã¨=iOz# #k ~Ú+¨=ì Ú
#qÅO|`« <˘ã¨ñQÆ∞ ãÖkÜ«∞=Ú =Å ^≥O^Œ∞<£. 51
~å=∂ : JqxO^Œº=∞u!´xO^ŒÖxË =∞#ã¨∞ûQÆÅ"å_®! =ã¨∞=∞f^è~Œ ´° ~å*Ï!
QÆ∞~°∞{P^Õâ=◊ Ú##∞´QÆ∞~°∞=ÙÜÚ≥ Hõ¯ P^Õâ=◊ Ú`À, `å#∞, Z^•Ìx<£´`å#∞ U Ñ¨x<≥#· #∞
ã¨ = iOz#´KÕ ã ≤ # #∞, Jk ~Ú+¨ ì = Ú, JqÅO|`« { Xã¨ Q Æ ∞ ´PÅã¨ º =Ú
ÖË‰Ωõ O_»*Ü
Ë Ú« #∞, ZO^Œ∞<£´ZHõ¯_»#∞, ãÖkÜ«∞=Ú, ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú, =Å^Œ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : xO^ŒÖxË "å_®! F~å*Ï! QÆ∞~°∞=Ù P^Õâ=◊ Ú`À `å#∞ U Ñ¨x
KÕã#≤ #∞ Jk ~Ú+ì̈"∞Õ . ZHõ¯_»#∞ PÅã¨º=Ú ÖË^∞Œ . ãÖ^ÕÇÏ¨ =Ú =Å^Œ∞.
ÉèÏ~°`« : Ju=´F ¢ã!Î‘ ã¨∞=∞f´=∞Oz |∞kúQÅÆ ^•<å! ^è=Œ ´Éè~í Î° Ü≥ÚHõ¯,
QÆ∞~°∞{P^Õâ=◊ Ú#<£´Q˘Ñ¨Ê P[˝K,Õ `å#∞, Z^•Ìx<£, ã¨=iOz#k, JqxO^Œº=Ú´
^Œ∂+≤OÑ¨|_»x, W+ì̈=Ú´HÀiHõ#∞, Xã¨Q∞Æ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : F Ju"å! ã¨∞=∞f! Éè~í Î° Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê P^Õâ=◊ ÚKÕ `å#∞ U
Ñ¨xx KÕã#≤ #∞ Jk ^Œ∂+¨º=Ú HÍ^Œ∞. Jcè+=ì¨ Ú <˘ã¨Q∞Æ #∞.
=. JkÜ«Ú 52
ã‘. JÅÑ¶¨Ú áê=#QÆ∞}À[˚fiÅ^Œ$â◊ºâ◊$OQÍ~°
z`«"≥∞ÿ ã¨∞Ñ¨Ù¢`«Î ãÖã≤kúñ *ËÜ«Úñ
QÍ=Ù#ñ ^Œ`¯« ~°‡HõÅ#‰õΩ =i~ÚOÑ¨
=ÅÜ«Ú<å`«xñ ^≥K∞« Û"≥Ñ· Ù¨ ñ E_»∞
=∞#∞_»∞ñ |∂~°fi=Ú# <Õñ QÆx# ã¨∞=∞O„`ÀÑ¨
^Õâ◊ "≥ÚHõ¯\˜ ~ÚÑ¨Ù¤ nx H˘#i
Ü«Ú#flk g∞`«ÅO á⁄Hõ\ ˜ á⁄Å¡Q∞Æ <≥ Ñ¨Ù
¢`ÕÎ+≤ìH˜ "ÕÅ∞ÊÅ <Õ xK«\ ˜H˜
`Õ. ^•#ñ ^≥`«∞Î <ÀÜ«∞#Ñ¶¨∞ <å `«O„_ç Ü«∂[˝
Ü«∞uâ◊Ü∞« =Ú# ™êH∆Ínâ◊fi~åOâ◊ =∞=Ù `«
Ñ¨ãfi≤ =~°∞x#∞ =∂^è=Œ Ù|Öˇ Éèlí Oz
HõO\˜ h=∞O„`«âH◊ Î̃ hQÆi=∞ "≥∞éÜ«∞. 53
JkÜ«Ú<£´P Ü«∞[˝=Ú#∞ F{J#Ñ¶∞¨ ´F „âı+µ¨ _ª ®! <å `«O„_ç´<å `«O„_ô!

JÅÑ¶Ú¨ ´JkèH=õ ÚÖˇ#· , áê=#QÆ∞}´Ñ¨q„`« QÆ∞}=ÚÅKÕ, L[˚fiÅ`ü´ „Ñ¨HÍtOK«∞,
|∞∞â◊ºâ◊$OQÆ´|∞∞â◊ºâ◊$OQÆ=ÚxKÕ, P~°z`«"≥∞ÿ´KÕÜ«∞|_ç#^≥·, ã¨∞Ñ¨Ù„`« ãÖã≤kú
KÕÜ«Ú´ã¨`«∞Ê„`«∞Å#∞ HõÅ∞QÆ*ËÜ«Ú#∞, HÍ=Ù#<£´HÍ=Ù#, `«`ü{Hõ~°‡HõÅ#‰õΩ´P
Ü«∞[˝=Ú Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨Ü∂≥ QÆqkèH,˜ =i~ÚOÑ¨=ÅÜ«Ú´=iOK«=Åã≤#, P`«x´|∞∞â◊º
â◊$OQÆ=Úxx, `≥K«∞Û "≥·Ñ¨Ù<£{K«∂_»∞=Ú´fã≤H˘x =K«∞Û LáêÜ«∞=Ú#∞
PÖ’zOÑ¨Ù=Ú, J#∞ñ_»∞<£´=ã≤+µ¨ _ª x» #O`«<Õ – (^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»#∞ =∂@Å∞), Ñ¨Ó~°fi
=Ú#´WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞, <Õ<£{Hõx#´<Õ#∞ `≥eã≤H˘#fl, ã¨∞=∞O„`«{LÑ¨^Õâ◊=Ú
´ã¨∞=∞O„`«∞_»#∞ =∞O„u Ü≥ÚHõ¯ "åHõº=Ú, XHõ¯\˜, WÑ¨Ù¤´XHõ\ ˜ ~ÚÑ¨C_»∞,
nxH˜{X#i Ü«Ú#flkńxH˜ ãïáÈ=ÙK«∞#flk, g∞ `«ÅOÑ¨Ù´g∞ PÖ’K«#, XHõ\ ˜
á⁄Å∞¡QÍ JQÆ∞<≥´XHõ\ ˜ J~Ú##∞ =º~°=÷ ∞QÆ∞<å? Ñ¨Ù„`«{W+≤Hì ´˜ Ñ¨Ù„`« HÍ"Õ∞+≤Hì ,˜
^•#<£´g∞ `«ÅÑ¨Ù<£, P[˝{Juâ◊Ü«∞=Ú´g∞ P^Õâß#∞™ê~°=Ú, WK«\ ˜H˜ <Õ#∞
"ÕÅ∞ÊÅ<£{`≥`«∞Î´WK«Û\˜H˜ <Õ#∞ ^Õ=`«Å#∞ fã≤H˘x =`«∞Î#∞. ™êH∆Í`ü{
Dâ◊fi~åOâ◊=∞=Ù´™êH∆Í`«∞Î ÉèQí =Æ ^ŒOâ◊"∞≥ #ÿ , x#∞<£´x#∞fl, =∂^è=Œ Ù|Öˇ´q+¨µx‚ =Öˇ,
ÉèílOz´Ñ¨ÓlOz, h =∞O„`«â◊H˜Î, DQÆi=∞´D Ñ¨Ó[º`«fi=Ú#∞ "≥∞éÜ«∞<£{
HõO\˜´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ `≥eã≤H˘O\˜x.
`å`«Ê~°º=Ú : F J#Ñ¶∂¨ ! <å `«O„_ô! JkèH=õ ÚÖˇ#· Ñ¨q„`«Q∞Æ }=ÚÅKÕ
„Ñ¨HÍtOK«∞ |∞∞â◊ºâ◊$OQÆ=ÚxKÕ KÕÜ∞« |_ç#^≥· Ü«∂QÆ=Ú ã¨`∞« Ê„`«∞Å#∞ HõÅ∞QÆ*Ü Ë Ú« #∞.
HÍ=Ù# P Ü«∞[˝„Ñ¨Ü∂≥ QÆqkèH˜ =iOK«=Åã≤# J`«xx fã≤H˘x=K«∞Û LáêÜ«∞=Ú#∞
PÖ’zOÑ¨Ù=∞x =ã≤+µ¨ _ª x» #O`«<Õ ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _ç@<¡ #≥ ∞. Ñ¨Ó~°fi=Ú <Õ#∞ ã¨∞=∞O„`«∞x
=Å# qx# LÑ¨^âÕ =◊ Ú <åH˜ÑC¨ _»∞ ãïáÈ=ÙK«∞#flk. g∞ PÖ’K«# Z#fl_»∞#∞
=º~°=÷ ÚQÍ^Œ∞. Ñ¨Ù„`«HÍ"Õ∞+≤Hì ˜ <Õ#∞ WHõ¯_çH˜ ^Õ=`«Å#∞ `≥KÛ≥ ^Œ#∞. g∞ P*Ï˝#∞™ê~°=Ú
`«Ñã¨ =≤ ~°∞ºx q+¨µx‚ =Öˇ Ñ¨ÓlOz g∞ =∞O„`«âH◊ xÎ˜ , g∞ Ñ¨Ó[hÜ«∞`«#∞ ^Œi≈OK≥^#Œ ∞.
ÉèÏ~°`« : JkÜ«Ú#∞, <Õ K≥ÑÊ≤ # „Ñ¨HÍ~°=Ú, JÅÑ¶Ú¨ áê=#QÆ∞}=ÚÅKÕ`,«
L[˚fiÅ´„Ñ¨HÍtOK«∞^•<å! ^Œ$â◊º´HõO\˜ HÕÃÑ·#, â◊$OQÍ~°´â◊$OQÍ~°=ÚKÕ`«,
z`«"∞≥ ´ÿ KÕÜ∞« |_ç#^≥,· ã¨∞Ñ¨Ù„`« ãÖã≤kú KÕÜÚ« QÍ=Ù#, `«`{ü Hõ~‡° HõÅ#<£´P ^Õ=~°
<åºÜ«∞qkèH,˜ =i~ÚOÑ¨=ÅÜ«Ú <å`«x<£´=iOÑ¨=Åã≤# "åxx, `≥K∞« Û "≥Ñ· Ù¨ ,
K«∂_»∞=Ú, J#∞_»∞<£´áêO_»∞~åA J#QÍ – (‰õΩOu Jx# =∂@) Ñ¨Ó~°fi=Ú#
<Õ#∞, Hõx#´`≥eã≤#, ã¨∞=∞O„`ÀÑ¨^âÕ =◊ Ú´=∞Oz =∞O„`ÀÑ¨^âÕ =◊ Ú XHõ¯\˜, WÑ¨Ù_»∞,
nxH˜<£´D "åHõº=Ú#‰õΩ, X#i Ü«Ú#flk. Ñ¨Ù„`Õ+≤ìH˜, "ÕÅ∞ÊÅ<£´^Õ=`«Å#∞,
^•#<£´P =∞O„`«=ÚKÕ, WK«\ H˜ ˜ `≥`∞« #Î ∞. F J#Ñ¶∞¨ !, <å `«O„_ç´<å `«O„_ç, ‰õΩOu
Éè’Ax Ü≥ÚHõ¯, P*Ï˝uâ◊Ü∞« =Ú#<£, ™êH∆Í`ü´Dâ◊fi~åOâ◊=∞=Ù´™êH∆Í`«∞Î Dâ◊fi~åOâ◊
J~Ú#, `«Ñã¨ fi≤ =~°∞<£´^Œ∞~åfiã¨∞x L=∂^è=Œ Ù=Öˇ Éèlí Oz´â◊OHõ~∞° x=Öˇ Ñ¨ÓlOz,
D =∞O„`«âH◊ Î̃ , DQÆi=∞´W@∞¡ ^Õ=`«Å `≥K∞« Û =∞Ç≤Ï=∞, "≥∞~°Ü∞« <£´ "≥ÅÜ«∞QÍ,
HõO\˜.
`å`«Ê~°º=Ú : JkÜ«Ú#∞, <ÕKÑ≥ Ê≤ # „Ñ¨HÍ~°=Ú JÅÑ¶Ú¨ áê=#QÆ∞}=ÚÅKÕ
„Ñ¨HÍtOK«∞^•<å! HõO\˜HO˜ ÃÑ#· â◊$OQÍ~°=ÚKÕ`« KÕÜ∞« |_ç ã¨∞Ñ¨Ù„`«∞Å ãÖã≤kxú
HõÅ∞QÆ*Ü
Ë Ú« #∞QÍ# P ^Õ=~°<åºÜ«∞qkèH˜ =iOK«=Åã≤# =ºH˜xÎ `≥K∞« Û LáêÜ«∞=Ú
<åÖ’zOÑ¨Ù=Ú – Jx áêO_»∞~åA K≥ÑÊ¨ QÍ – ‰õΩOu W@¡#∞#∞ :
Ñ¨Ó~°fi=Ú <å‰õΩ `≥eã≤# =∞Oz =∞O„`ÀÑ¨^âÕ =◊ Ú WÑ¨Ù_»∞ g∞ "åHõº=Ú#‰õΩ
ãïáÈ=ÙK«∞#flk. Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ á⁄O^Œ∞@‰õΩ ^Õ=`«Å#∞ P =∞O„`«=ÚKÕ `≥KÛ≥ ^Œ#∞. F
J#Ñ¶∂¨ ! <å `«O„_çÜ∞ÿ≥ # ‰õΩOuÉè’Ax P*Ï˝#∞™ê~°=Ú ™êH∆Í`«∞Î ~°∞„^•Oâ◊Ü∞ÿ≥ #
^Œ∞~åfiã¨∞x â◊OHõ~∞° x=Öˇ Ñ¨ÓlOz =∞O„`«âH◊ xÎ˜ á⁄Okux. W@∞¡ ^Õ=`«Å#∞ `≥K∞« Û
=∞Ç≤Ï=∞ "≥ÅÜ«∞QÍ HõO\˜x.
=. HÍ=Ù# 54
HõO. Jq`«^äŒãÖHõÅÊ^èŒ~å
kqAÅÖ’ <≥\ "ì̃ åiñ ^≥zÛ =iO`«∞<£
q=iOÑ¨=ÅÜ«Úñ |∞¢`ÎÕ
+≤ìqkèH˜ ~°Ñ≤ÊO`«∞ g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#Ü«∞`«x<£. 55
~å=∂ : Jq`«^äŒ ãÖHõÅÊ!´ã¨Ñ¶¨Å"≥∞ÿ# =∞<À~°^èŒ=Ú QÆÅ"å_®! ^èŒ~å

kqAÅÖ’<£´„ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅÖ’, Z\˜"ì åi<£´Jkè‰Ωõ Å#∞ `≥zÛ, =iO`«∞<£´Ü«∂QÍ~°=÷ Ú
xÜ«∞q∞OK≥^Œ#∞, q=iOÑ¨=ÅÜ«Ú, g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#{J`«x<£´g∞~°∞ K≥Ñ≤Ê#
|∞∞+¨ºâ◊$OQÆ∞x, Ñ¨Ù„`Õ+qì≤ kèH´˜ Ñ¨Ù„`«HÍ"Õ∞+≤ì Ü«∂QÆ=Ú#‰õΩ, ~°ÑÊ≤ O`«∞<£´~°ÑÊ≤ OK≥^#Œ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : F ã¨Ñ¶¨Å=∞<À~°^è•! „ÉÏÇ¨Ï‡}∞ÅÖ’ Jkè‰õΩÅ#∞ `≥zÛ
Ü«∂QÍ~°=÷ Ú xÜ«∞q∞OK≥^#Œ ∞. q=iOÑ¨Ù_∞» . g∞~°∞ K≥ÑÊ≤ # |∞∞+¨ºâ◊$OQÆ∞x Ñ¨Ù„`«HÍ"Õ∞+≤ì
Ü«∂QÆ=Ú#‰õΩ ~°ÑÊ≤ OK≥^#Œ ∞.
ÉèÏ~°`« : Jq`«^Œä ãÖHõÅÊ^è~Œ å!´ã¨ÑÅ¨¶ "≥∞#ÿ =∞<À~°^=Œè Ú#∞ ^èiŒ Oz#"å_®!,
kqAÅÖ’´^Õ = `« Å Ö’, Z\˜ ì " åi `≥ z Û´Jkè ‰ õ Ω Å#∞ `≥ z Û, =iO`« ∞ <£ ,
q=iOÑ¨=ÅÜ«Ú, Ñ¨Ù„`Õ+qì≤ kèH´˜ Ñ¨Ù„`«∞Å∞ HÍ=Öˇ##∞ HÀiHõ ã≤kOú K«∞@‰õΩ, g∞~°∞
K≥ÑÊ≤ # J`«xx ~°ÑÊ≤ O`«∞#∞.
K«O. J#Ü«∞=Úñ ^Œ`Î« fiÉ’^è=Œ Ú# #Oz`«^~Œè ‡° x~°∂_èÜ
ç ∞« O^Œ∞ ã¨
`«ºxÜ«∞uñ Éˇ^ÌŒ Ü«∞O„_»∞ q|∞^è•=oÖ’Ñ¨Å #=∞‡Ç¨`«∞‡ñ ÉÏ
=#QÆ∞}âßO`«`À~°∞z~°=~°‚ºxã¨~°æ=∞#ó„Ñ¨™ê^Œ∞ñ _≥·
`«#~Ô _»∞"åx =∞O„`«qkè^HŒ =∆õ ∞u<£ Éèlí ~ÚOz `Õñ^ŒQ∞Æ <£. 56
~å=∂ : J#Ü«∞=Ú<£´ZÅ¡Ñ¨C_»∞, P{=∞Ç¨`«∞‡<£´P |∞∞â◊ºâ◊$OQÆ∞x,
`«`«Î fiÉ’^èŒ=Ú#<£´P^è•ºu‡Hõ É’^èŒ#ÅÖ’, JOz`«^èŒ~°‡x~°∂_èçÜ«∞O^Œ∞´q∞H˜¯e
^è~Œ ‡° x+ª̈Ü∞« O^Œ∞, ã¨`º« xÜ«∞u<£´ã¨`º« x+ª̈Ü∞« O^Œ∞, ÃÑ^Œ{Ì JO„_»∞´Q˘Ñ¨Ê J<≥^~Œ ∞° ,
q|∞^è•=oÖ’Ñ¨Å´ÑÖ_ç`∞« ÅÖ’, áê=#QÆ∞}´Ñ¨q„`« QÆ∞}=ÚÅKÕ, ~°∞z~°=~°º‚ ´
=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ =i‚OÑ¨^yŒ #, xã¨~´æ° ã¨fiÉèÏ==ÚKÕ, =∞#ó „Ñ¨™ê^Œ∞ñ_≥´· =∞#ó „Ñ¨ã#¨ fl`«
QÆÅ"å_≥,· `«#~Ô _»∞<åx<£´„Ñ¨HÍtOK«∞ |∞∞+¨ºâ◊$OQÆ∞x, âßO`«`À´âßO`å^Õq`À,
=∞O„`« q kè < £ ´ =∞O„`« = ÚÅ∞ `≥ e ã≤ # "åiÖ’, ^Œ H õ ∆ = ∞u<£ ´ ã¨ = ∞~° ∞ ÷ x , Éè í l
~ÚOz´Ñ¨ÓlOz, `Õ<{£ `«Q∞Æ <£´fã≤H˘x ~å=Öˇ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ZÅ¡ÑC¨ _»∞ `«`fi« É’^èÅŒ Ö’#∞, JkèH"õ ∞≥ #ÿ ^è~Œ ‡° x~°∂Ñ¨}Ö’#∞,
ã¨`º« x+ª̈Ö’#∞ ÑÖ_ç`∞« ÅÖ’ Jkè‰Ωõ _»x K≥ÑÊ¨ |_»∞ P |∞∞+¨ºâ◊$OQÆ∞x, áê=#"≥∞#ÿ
QÆ∞}=ÚÅ∞QÆÅ"åxx, ~°=∞º"≥∞#ÿ =i‚OÑ¨^yŒ # ã¨fiÉèÏ==ÚKÕ =∞#ó „Ñ¨ã#¨ fl`«QÅÆ "å_≥·
`«#~°∞ #`«xx =∞#™ê~å Q˘ez âßO`å^Õq`À_» `À_˘¯x ~å=Öˇ#∞.
ÉèÏ~°`« : J#<£´‰õΩOf^Õq W@¡#QÍ, `«`fi« É’^è=Œ Ú#, JOz`« ^è~Œ ‡° x~°∂_èç
Ü«∞O^Œ∞, ã¨`º« xÜ«∞uÜ«∞O^Œ∞, q|∞^è•=oÖ’ ÃÑ^ŒÜ Ì ∞« O„_»∞´^Õ=`«Å ãÖÑ¶∞¨ =ÚÖ’
ÃÑ^ŒÜ Ì ∞« O^Œ∞~°∞, áê=#QÆ∞}âßO`«`{« L~°∞z~°´Ñ¨q„`« âßO`«Q∞Æ }=ÚÅ`À „Ñ¨HÍtOK«∞,
xã¨~°æ=∞#ó„Ñ¨™ê^Œ∞ñ_≥·´ã¨fiÉèÏ==ÚKÕ „Ñ¨ã¨#fl =∞#ã¨∞ûQÆeæ, `«#Ô~_»∞"åx´
„Ñ¨HÍtOK«∞"åxx, Ü«∞=Ú<£´Ü«∞=Úx, =∞O„`«qkè^HŒ =∆õ ∞u<£´=∞O„`å#∞ëêª#=ÚÖ’,
^ŒH=∆õ ∞u<£´ã¨=∞~°"÷ ∞≥ #ÿ |∞kúQÅÆ "åxx, Éèlí ~ÚOz´=∞#ã¨∞‰õΩ #K«∞Û#@∞¡QÍ Ñ¨ÓlOz,
`Õñ^ŒQ∞Æ <£´PÇ¨fixOK«=Öˇ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ‰õΩOu J@∞¡ J#QÍ – (áêO_»∞~åA J#∞ =∂@Å∞)
P^è•ºu‡Hõ É’^èŒÖ’#∞, JkèHõ"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡x~°∂Ñ¨}Ö’#∞, ã¨`«ºx+¨ªÖ’#∞
ÑÖ_ç`∞« ÅÖ’ ÃÑ^ŒÜ Ì ∞« #|_»∞ =∞Ç¨`«∞‡x, áê=#âßO`« QÆ∞}=ÚÅ`À „Ñ¨HÍtOK«∞"åxx
ã¨fiÉèÏ=s`åº „Ñ¨ã#¨ fl =∞#ã¨∞ûQÆÅ"åxx, P Ü«∞=Úx, =∞O„`å#∞ëêª#=Ú#O^Œ∞
ã¨=∞~°"÷ ∞≥ #ÿ |∞kúKÕ Ñ¨ÓlOz PÇ¨fixOK«=Öˇ#∞.
HõO. Jx #$Ñ¨Ùñ_»∞ ÉèÏ~°º`À <å
Ü«∞#ñ ^Œ_Ü» ∞« Hõ `≥zÛ Ü«∂QÆ=∂Kå~°=Ú`Àñ
^Œ#‰õΩñ ^Œ#∂Éè=í ÖÏÉèOí
ÉÁ#~°O *ËÜÚ« @‰õΩñ QÆ_∞» ñ „aÜ≥∂‰õΩÅÎ ∞ ÑëHÔ <£. 57
~å=∂ : Jx, #$Ñ¨Ùñ_»∞ ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞, ÉèÏ~°º`À<£´âßO`«`ÀQÆ∂_», PÜ«∞#<£´
|∞∞+¨ºâ◊$OQÆ∞x, `«_»Ü«∞Hõ `≥zÛ´PÅã¨º=Ú KÕÜ«∞Hõ fã≤H˘x =zÛ, `«#‰õΩ,
`«#∂Éè=í ÖÏÉèOí |∞´‰õΩ=∂~°∞_»∞ HõÅ∞QÆ∞, X#~°<{£ KÕÜÚ« @‰õΩ´q^è=Œ ÚQÍ KÕÜÚ« @‰õΩ,
Ü«∂QÆ=Ú, PKå~°=Ú`À´Ü«∂QÆ=Ú#∞ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∂#∞™ê~°=Ú, KÕÜ«Ú@‰õΩ<£,
Hõ_∞» ´q∞H˜¯e, „Ñ≤Ü∞« {L‰õΩÅÎ ∞´=∞Oz =∂@Å∞, ÑëHÔ <£´ÑëHÔ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ :– âßO`«`À |∞∞+¨ºâ◊$OQÆ∞x "≥O@<Õ `≥zÛ

`«#‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ Ü«∂QÆ=Ú#∞ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞|^Œ=ú ÚQÍ KÕÜÚ« =∞x
=∞Oz =∂@Å∞ ÑëHÔ #∞.
ÉèÏ~°`« : Jx´W@¡x, #$Ñ¨Ù_»∞´áêO_»∞~åA, ÉèÏ~°º`À´‰õΩOu`À,
PÜ«∞#<£´Ü«∞=Úx, `«_Ü » ∞« Hõ `≥zÛ, PQÆ=∂Kå~°=Ú`À<£´^Õ=~°<åºÜ«∞âß¢ãÎ‘ qkè`À,
`«#‰õΩ, `«#∂Éè=í ÖÏÉèOí |∞ – X#~°O*ËÜÚ« @‰õΩ, Hõ_∞» „Ñ¨Ü∂≥ ‰õΩÅÎ ∞ ÑëHÔ <£.
`å`«Ê~°º=Ú : W@¡x áêO_»∞~åA ‰õΩOu`À =∂\Ï¡_ç Ü«∞=Úx `«fi~°QÍ
PÇ¨fixOz ^Õ=~°<åºÜ«∞=Ú „Ñ¨HÍ~°=Ú `«#‰õΩ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ HõÅ∞QÆ*Ü
Ë Ú« =∞x q∞H˜¯e
„Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ =∂@Å∞ ÑëHÔ #∞.
=. W@∞¡ xÜ«∞q∞Oz 58
`Õ. „ÑüÑ¨^ŒO|∞#∞ x[Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`«=∞`å#∞
jÅ#=Ú# ã¨nH∆Íqâı+µ¨ ñ _»Q∞Æ K«∞
##Ñ¶∞¨ =∞`«∞ Öˇ#· =Ú#∞Å`À <å`«‡Ü≥∂QÆ
"≥ÚHõ\ ˜ H˘^Œ ÖËHÜõ Ú« O_»ñ *ËÜÚ« K«∞#∞ "Õ_¯» . 59
~å=∂ : „ÑüÑ¨ÔŒ |∞#∞´Jxfl „Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞, x[Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`«´`«#
Ñ¨ Ù ~ÀÇ≤ Ï `« ∞ _≥ · # =ã≤ + ¨ µ ª # ‰õ Ω , =∞`å#∞jÅ=Ú#´ã¨ = ∞‡`« " ≥ ∞ ÿ # Ñ¨ ^ Œ ú u Ö’,
ã¨nH∆Íqâı+¨µ_»∞{JQÆ∞K«∞<£ńH∆Í HõOHõ}=Ú ^èŒiOz#"å_≥·, J#Ñ¶¨∞=∞`«∞Öˇ·#´
áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«∞Öˇ#· , =Ú#∞Å`À, P`«‡Ü≥∂QÆ=Ú´P`«‡Ü≥∂QÆ=Ú KÕÜÚ« K«∞, XHõ\ ´˜ U
XHõ¯\˜ÜÚ« , H˘^ŒÖHË {õ LO_»H´õ H˘~°=ÖË#@∞¡, "Õ_¯» <£{KÕÜÚ« K«∞#∞´"Õ_∞» Hõ`À KÕÜÚ« K«∞
– `«~åfiu Ñ¨^ºŒ =Ú`À J#fiÜ«∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Jxfl „Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅÖ’ `«# ‰õΩÅQÆ∞~°∞_≥#· =ã≤+µ¨ xª H˜ ã¨=∞‡`«"∞≥ #ÿ
Ñ¨ûúŒ Ö’ nH∆ÍHõOHõ}^è•iÜ≥∞ÿ , áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«∞Öˇ#· =Ú#∞ÅKÕ P`«‡Ü≥∂QÆ=Ú KÕÜÚ« K«∞,
U XHõ¯\˜ÜÚ« H˘^Œ∞=ÖË‰Ωõ O_» "Õ_∞» Hõ`À KÕÜÚ« K«∞ –
ÉèÏ~°`« : „Ñü Ñ¨ÔŒ |∞#∞´Ñ¨Å∞=∂~°∞,¡ x[´`«#, Ñ¨Ù~°ó´`«# P=Ú+≤‡Hõ=Ú
H˘é‰õΩ, Ç≤Ï`«´Ç≤Ï`«"∞≥ #ÿ , =∞`«´Ü≥∂QÆ=Ú Ü≥ÚHõ¯, (Ñ¨Ù~å´PkÖ’, TÇ≤Ï`«"∞≥ #ÿ ´
ZOK«∞H˘x, =∞`«´Ü≥∂QÆ ãÖHõÅÊ=ÚKÕ) J#∞jÅ#=Ú#´ ÑïK«Ü∞« =Ú#, ã¨`´ü Öˇãû¨
J~Ú#, DH∆Íqâı+µ¨ ñ_»Q∞Æ K«∞<£´*Ï˝#=ÚQÆÅ"å_»Q∞Æ K«∞, J#Ñ¶∞¨ =∞`«∞Öˇ#· , =Ú#∞Å`À,
P`«‡Ü≥∂QÆ=Ú´„|Ç¨ÏŸ‡áêã¨# – KÕÜÚ« K«∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨Å∞=∂~°∞¡ `«# P=Ú+≤‡Hõ=Ú H˘é‰õΩ `å#∞ ZOK«∞H˘x#
Ü≥∂QÆãO¨ HõÅÊÑïK«Ü∞« =ÚKÕ q∞H˜¯e *Ï˝#ãÖÑüÎ QÆey J#Ñ¶Ú¨ Öˇ#· =Ú#∞Å`À
„|Ç¨ÏŸ‡áêã¨# KÕÜÚ« K«∞#∞ –
qâı+}
¨ =Ú : P`«‡Ü≥∂QÆ=Ú´P`«‡^ÕÇÏ¨ =∞<À „|Ç¨Ï‡ ã¨fiÉèÏ= ^è$Œ u|∞kú+µ¨
– Jx.
K«O. ^è~Œ }° Ñ˜ Ù¨ ñ _»∞O_≥ #O`« |Ç¨˙^è•=Úxã¨#‡ #∞Ç¨˙Ü«∞=∂#∞ñ _≥·
Ñ¨~°=∞ã¨=∞$kúñ |Ô~fi_»∞qÉèÏ=ã¨∞#O^Œ#∞~°∂Ñ¨HÍOux
~°ƒ~ù ∞° ñQ˘^Œ ÖˇÅ¡ ^Œ∂~°=ÚQÆñÉÏÜ«∞ ã¨ÉÏè [# Q“~°"å#=∞
`«¯~°∞Ñ¶∞¨ #∞ <˘Hõ¯xO „|=∞^ŒQ“~°= "≥ÚÑ¨ÊñQÆñ QÍOz ã¨xflkè<.£
60
~å=∂ : ^èŒ~°}˜Ñ¨Ùñ_»∞{LO_≥#∞´^Œâ◊~°^äŒ∞_»∞O_≥#∞. JO`«<£´JO`«@,
|Ç¨ï^è•´J<ÕHõ „Ñ¨HÍ~°=ÚÖˇ·#, =Úxã¨#‡#∞´=Ú#∞Å „âı+¨ª=∞O„`«=ÚÅKÕ,
=∂Ü«∞=∂#∞ñ_≥·´"ÕÅfi|_»∞K«∞#fl"å_≥·, Ñ¨~°=∞ã¨=∞$kú<£´JkèHõã¨=∞$kú`À,
Ñ¨~Ô fi_»∞´„Ñ¨[fiiÖˇ_¡ ∞» , qÉèÏ=ã¨∞#O^Œ<´£ JyflÜ«∞O^Œ∞, J#∞~°∂Ñ¨ HÍOux´`«y#
HÍOuKÕ, x~°ƒ~ù ∞° <£´Jkè‰Ωõ _≥#· "åx, H˘^ŒÖÅˇ ´¡ H˘~°`Å« xflÜ«Ú, ^Œ∂~°=ÚQÆ´f~°QÍ,
áêÜ«∞ã¨ÉèÏ[#´Ñ¨~°=∂#fláê„`«=ÚÜ≥ÚHõ¯, Q“~°=´Q“~°==ÚKÕ, P#=∞`ü´
=OQÆ∞K«∞#fl, Hõ~∞° ´KÕ`∞« Å∞ QÆÅ"åxx, Ñ¶∞¨ #∞<£´„âı+µ¨ xª , XHõ¯x<£´XHõ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µx,
„Ñ¨=∞^Œ Q“~°==Ú{XÑ¨ÊQÆ´ãÖ`À+¨ Q“~°==ÚÅ`À, ã¨xflkè<´£ ã¨ÉÖíè ’–HÍOz´K«∂z,
(áêÜ«∞<£{ã¨ÉÏè [# Q“~°=´ã¨ÉÏè [#∞Å Q“~°==Ú `˘ÅQÆQÍ)
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞O_≥#∞ – JO`«@ J<ÕHõ =Ú#∞Å „âı+=ª¨ ∞O„`«=ÚÅKÕ

"ÕÅfi|_»∞K«∞#fl "å_≥· JyflÜ«∞O^Œ∞ `«y# HÍOuKÕ Jkè‰Ωõ _≥#· "åxx, H˘é`«ÅxflÜ«Ú
f~°QÍ, áêÜ«∞ã¨áê„`« Q“~°==ÚKÕ =Oy# KÕ`«∞Å∞ QÆÅ"åxx XHõ „âı+¨µª_≥·#
k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µx ãÖ`À+¨ Q“~°=ÚÅ`À Z^Œ∞@ K«∂z.
qâı+}
¨ =Ú : áêÜ«∞ã¨ÉÏè [#´ÉèÏ[#O Ü≥∂QÆº áê„`«Ü∂≥ ó – Jx
ÉèÏ~°`« : ^è~Œ }
° Ñ˜ Ù¨ _»∞O_≥<´£ áêO_»∞~åA LO_≥#∞, JO`«<,£ |Ç¨ï^è•=Úx<£
´JkèHõ`Õ[=ÚQÆÅ"åxx, ã¨#‡#∞´Ñ¶¨∞#"≥∞ÿ# =∞O„`«=ÚÅKÕ, Ç¨˙Ü«∞=∂#∞_≥·´
Ñ≤Å∞=|_ç#"å_≥,· Ñ¨~=° ∞ã¨=∞$kú<{£ Ñ¨~Ô fi_»∞, qÉèÏ=ã¨∞#O^Œ=∞´ã¨∂~°∞ºx ‰õΩ=∂~°∞_≥#·
Ü«∞=Úx, ~°∂Ñ¨HÍOux~°ƒ~ù ∞° <£´™œO^Œ~º° `Õ[=ÚÅKÕ Jkè‰Ωõ x, H˘^ŒÅ∞´H˘~°`Å« ∞,
ZÅ¡ ^ Œ ∂ ~° = ÚQÆ áêÜ« ∞ , ^Œ ∂ ~° = ÚQÍ JxflÜ« Ú f~° Q Í, ã¨ É è Ï [#Q“~° = ´
ã¨<å‡<åuâ◊Ü«∞=ÚKÕ, P#=∞`ü´"åºÑ≤OzÜ«Ú#fl – Hõ~°∞<£´Ç¨Ïã¨Î=ÚQÆÅ"åx,
XHõ¯x<£´XO@iQÍ =zÛ#"åx, ã¨xflkè<£´ã¨g∞Ñ¨=Ú, „Ñ¨=∞^Œ Q“~°==Ú´
ãÖ`ÀëêkèHºõ =Ú, XÑ¨ÊQÍ HÍOz (JÑ¨C_® Ü«∂~°ºÜ«ÚO_≥#∞).
`å`«Ê~°º=Ú : áêO_»∞~åA D „Ñ¨HÍ~°=Ú =iÎOK«∞K«∞O_≥#∞. JO`«@
JkèH`õ [Õ =Ú QÆÅ"åxx, Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ =∞O„`«=ÚKÕ`« Ñ≤Å∞=|_ç#"å_≥#· ã¨∂~°ºÑ¨Ù„`«∞_≥#·
Ü«∞=Úx, ™œO^Œ~°º `Õ[=ÚÅKÕ #kèHõ"≥∞ÿ# "åxx, H˘~°`«Å∞ f~°∞#@∞¡
ã¨<å‡<åuâ◊Ü∞« =ÚKÕ "åºÑ≤Oz# Ç¨Ïã¨=Î ÚQÆÅ"åxx „¿Ñ=∂uâ◊Ü∞« =ÚKÕ Ç¨Ï™êÎa#è Ü«∞
Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ KÕ~° Ñ≤Å∞K«∞"åxx) XO@iQÍ =zÛ#"åxx ãÖ`ÀëêkèHºõ =Ú`À
K«∂z – P ‰õΩOu.
qâı+}
¨ =Ú : qÉèÏ=ã¨∞ – ã¨∂~°º=Ç‘Ïfl qÉèÏ=ã¨∂ – Jx J=∞~°O.
`Õ. JÑ¨C _®Ü«∂~°ºã¨Éèí Ü«∂`«`å^Œ∞ƒù`« „Ñ¨
"≥∂^Œ=∞O^•Hõ=∆ $uÎñ Qˆ ÖÁ‡yz Ü«ÚO_≥
#O`« ~å~°=Ú‡ =∞#∞[Ñ¨Ü∞« [˝ÑÅ¨¶ =Ú
<˘ã¨ñQÔ ^Œñ Q˘#∞ =∞x qÉèÏ=ã¨∂^Œƒ=ù ÙO_»∞. 61
~å=∂ : JÑ¨C_»∞, P{P~°ºã¨É´íè P ÃÑ^ŒÅÌ ã¨ÉÖíè ’, P`«`´« qãÎ̈ $`«"∞≥ #ÿ ,
J^Œ ∞ ƒù ` « ´ Pâ◊ Û ~° º =Ú`À, „Ñ¨ " ≥ ∂ ^Œ ´ ã¨ O `À+¨ = Ú`À, =∞O^Œ ´ ã≤ ÷ q ∞`« " ≥ ∞ ÿ # ,
JHõ=∆ $uÎ<´£ WO„kÜ«∞ "åºáê~°=ÚKÕ, Hˆ Öò{"≥Úyz{LO_≥´#=∞ã¨¯iOz Ü«ÚO_≥#∞,
JO`«<,£ qÉèÏ=ã¨∞{L^Œƒ=ù ÙO_»∞´„áê*ÏÑ¨`º« Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ (JyflÖ’ #∞O_ç =zÛ#"å_»∞)
~å~°=Ú‡ =∞#∞[Ñ¨´#$áê! Ü«∞[˝´Ñ¨Ù„`«HÍ"Õ∞+≤ìÜ≥ÚHõ¯, Ñ¶¨Å=Ú<£{Xã¨ÔQ^Œ´
Ñ¶Å¨ =ÚxK≥Û^Œ#∞, H˘#∞=∞x´ã‘fiHõiOK«∞=∞x.
`å`«Ê~°º=Ú : JÑ¨C_»∞ P Ñ¨Ó[hÜ«∞ã¨ÉÖíè ’ [#∞Å∞ qãïÎ Oz# Pâ◊Û~°º=Ú,
ãÖ`À+¨=Ú`À ã≤q÷ ∞`«"∞≥ #ÿ WO„kÜ«∞ "åºáê~°=ÚKÕ JyflÖ’ #∞O_ç L^Œƒqù Oz#
„áê*ÏÑ¨`º« Ñ¨Ù~°∞+¨µx K«∂z WO„kÜ«∞ "åºáê~°=ÚÅ∞ =∞O^ŒyOz# ã¨ÉÖíè ’ "å~°∞
#=∞ã¨¯iOzi. J`«_∞» #$áê! ~å~°=Ú‡, Ñ¨Ù„`«HÍ"Õ∞+≤ª Ñ¶Å¨ =ÚxK≥Û^Œ#∞ H˘#∞=∞x –
ÉèÏ~°`« : JÑ¨C_»∞, PÜ«∂~°º´P ‰õΩOu, ã¨É´íè ã¨ÉÖíè ’, Ü«∂`«`{« J^Œ∞ƒù`«
„Ñ¨"≥∂^Œ=∞O^•Hõ∆=$uÎ<£´ÉèíÜ«∂â◊Û~°ºãÖ`À+¨ Å*Ï˚ KÕ+¨ìÅ`À ã¨Ç≤Ï`«∞~åÖˇ·,
Hˆ ÖÁ‡yzÜ«ÚO_≥#<£, qÉèÏ=ã¨∂^Œƒ=ù ÙO_»∞´ã¨∂~°ºÑ¨Ù„`«∞_»∞ (Ü«∞=Ú_»∞) =∞#∞[Ñ¨´
=∞O„`« [Ñ¨=∞<≥_∞» , Ü«∞[˝ÑÅ¨¶ =Ú#∞´Ü«∞[˝=ÚÜ≥ÚHõ¯ Ñ¶Å¨ "≥∞#ÿ ãÖ`å#„áêÑ≤xÎ ,
H˘#∞=∞x´ã‘fiHõiOK«∞=∞x.
`å`«Ê~°ºO : JÑ¨C_»∞ P ‰õΩOu ÉèÜ
í ∂« â◊Û~°ºãÖ`À+¨Å*Ï˚ KÕ+Åì̈ `À ‰õÄ_ç#^≥·
Hˆ ÖÁ‡yzÜ«ÚO_≥#∞. Ü«∞=Ú_»∞ JO`«@ – ''=∞O„`«[Ñ¨=ÚKÕ ãÖ`å#„áêÑ≤Î Ñ¶Å¨ =Ú#∞
QÆeyOK≥^#Œ ∞ ~å~°=Ú‡ – ã‘fiHõiOK«∞=∞x—— – (Ñ≤eK≥#∞).
qâı : JHõ=∆ $uÎHõ – JH∆À~°^™Œä êº=Ü«∞"Õ áêzˆHÑ¨ºHõ∆ q∞O„kÜ«∞"£∞ – Jx q.
=∞O^•Hõ∆ =$uÎ<´£ ^Õ=`åHõ~¬° } =∞Ñ¨Kå~°=∞x ÉèÜ
í ∞« =Ú#∞ =∞O„`« =∞Ç¨`«‡º=Ú
=Å# <åâ◊Û~°º=Ú#∞, ã¨∞Ñ¨Ù„`«ÖÏÉè=í ∞<≥_∞» ãÖ`À+¨=Ú#∞, Ñ¨~Ñ° ~¨ ∞° +¨µ_»∞ QÆ^•Ü«∞x
ã≤Q∞Æ #æ ∞ HõÅ^≥· Ü«ÚO_≥#x ÉèÏ==Ú.
'=∞O^•Hõ„∆ Ç‘ÏGáê„g_®— Jx J=∞~°O.
=∞. x~°uO ÉÏi÷=Qˆ Ç≤Ïh[#∞Å‰õΩ<£ ¿ãqOÑ¨ xq∞‡O^Œ∞ =O

â◊~°=∂ã¨∂ÊùiÎH˜ñ |@∞ìñQ˘=∞‡ ã¨HõÅH∆Í‡ÉèÏ~°^èŒ∞~°ºO |#<£
ã≤~÷ "° ∞≥ ÿ q∞OK«∞`«#∂[ÖÏÉèí "≥Ú^Œ=Ù<£ hHõOK«∞ xK≥ÛO QÆ$Ñ¨<£
=~°=ÚO ÉÏÜ«∞ã¨=∞ãÎ̈HÅõ ‡+¨=Ú k=º„âı+µ¨ ñª _»`åº^Œ$u<£ 62
~å=∂ : áêi÷= : ~å*Ï!, x~°u<£´x+ª̈`À, Qˆ Ç≤Ïh[#∞Å‰õΩ<£´Ñ¨`∞« flÅ‰õΩ,
¿ãqOÑ¨´Éè∞í lOÑ¨, W=Ú‡, WO^Œ∞<£´D áêÜ«∞ã¨=∞O^Œ∞, =Oâ◊~=° ∂ã¨∂ÊùiHÎ <˜ ´£ =Oâ◊
™œÉèÏQÆºã¨∂ÊùiÎH˜, Ñ¨@∞ìQ˘=∞‡´P^è•~°=Ú, ã¨HõÅH∆Í‡ÉèÏ~°^èŒ∞~°ºO|∞´ã¨=∞ã¨Î
~å[ºÉèÏ~°=Ú#∞ ^èŒiOÑ¨QÆÅk, J#<£´J#∞#@∞¡, ã≤÷~°"≥∞ÿ´xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ, q∞OK«∞´
Juâ◊~ÚOK«∞, `«#∂[ÖÏÉè=í Ú´Ñ¨Ù„`«ÖÏÉè=í Ú, h‰õΩ, X^Œ=Ù<´£ HõÅ∞QÆ∞#∞, JOK«∞´Jx
K≥ÑÊ≤ , =~°=Ú<£´„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ , Jã¨HÎ Åõ ‡+¨=Ú´x+¨¯à◊OHõ"∞≥ #ÿ , áêÜ«∞ã¨=Ú, k=º„âı+µ¨ _ª ∞» ´
„áê*ÏÑ¨`«ºÑ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, J`åº^Œ$u<£´JkèHõ P^Œ~°=Ú`À, Hõ$Ñ¨<£´^ŒÜ«∞`À,
WK≥Û<£´WK≥Û#∞,
`å`«Ê~°ºO : F ^Œâ~◊ ^° Œä =∞Ç¨~å*Ï! x+¨`ª À h Ñ¨`∞« flÅ‰õΩ Éè∞í lOÑ¨x=Ú‡. D
áêÜ« ∞ ã¨ = Ú =Oâ◊ ™ œÉè Ï QÆ º ã¨ ∂ Êù i Î H ˜ P^è • ~° " ≥ ∞ ÿ ã¨ = ∞ã¨ Î ~ å[ºÉè Ï ~° = Ú#∞
^èiŒ OÑ¨QÅÆ ^Œ#∞#@∞¡ xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ Ñ¨Ù„`«ÖÏÉè=í Ú h‰õΩ HõÅ∞QÆ∞#x K≥ÑÊ≤ „âı+=ª̈ Ú,
x+¨¯à◊OHõ=Ú#~Ú# áêÜ«∞ã¨=Ú „áê*ÏÑ¨`º« Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ JkèHÍ^Œ~=° Ú`À ^ŒÜ∞« `À
xK≥Û#∞.
ÉèÏ~°`« : áêi÷=Qˆ Ç≤Ïh!´~å[Ñüfl–‰õΩOf! x~°u<£´xÜ«∞=∞=Ú`À, [#∞Å‰õΩ
¿ãqOÑ¨<,£ W=Ú‡´™ê÷#"≥∞#ÿ k, WO^Œ∞=Oâ◊´K«O„^Œ=Oâ◊=ÚÜ≥ÚHõ¯, ~°=∂ã¨∂ÊùiHÎ ´˜
™œÉèÏQÆºã¨∂ÊùiÎH˜, Ñ¨@∞ìQ˘=∞‡´P^è•~°=Ú, J#<£, q∞OK«∞, `«#∂[ÖÏÉèí=Ú, h
H˘^Œ=Ù#OK«∞, k=º„âı+¨µª_»∞´Ü«∞=Ú_»∞, ã¨=∞ã¨Î HõÅ‡+¨=Ú´Jxfl qKå~°=ÚÅ∞,
áêÜ«∞<£´`˘ÅQÆ∞#@∞¡, Ju{P^Œ$u<£´q∞H˜¯e P^Œ~=° Ú`À, Hõ$Ñ¨<,£ =~°=Ú<£´
=~°=Ú#∞, WK≥Û<£´WK≥Û#∞.
`å`«Ê~°ºO : F ~å[Ñ¨ffl! (‰õΩOf!) xÜ«∞=∞=Ú`À [#∞Å∞ ¿ãqOK«∞@‰õΩ
™ê÷#"≥∞ÿ# K«O„^Œ=Oâ◊Ñ¨Ù ™œÉèÏQÆºã¨∂ÊùiÎH˜ J=ÅO|=Ú, ã¨=∞ã¨Î~å[ºÉèÏ~°
^è•~°}=Ú#‰õΩ ã≤~÷ "° ∞≥ ÿ q∞OK«∞ Ñ¨Ù„`«ÖÏÉè=í Ú h‰õΩ HõÅ∞QÆ∞#x Ü«∞=Ú_»∞ ã¨=∞ãÎ̈
^Œ∞i`«=ÚÅ∞ áÈ=Ù#@∞¡QÍ P^Œ~Ñ° Ó¨ ~°fiHõ"∞≥ #ÿ Hõ$Ñ¨`À =~°=ÚxK≥Û#∞.
ã‘II J \˜¡zÛ Ü«∞`«ñ_»∞ ^• #O`«i›`«∞O _»Ü≥∞º
#k Ü≥∞Å¡ qx QÍ_è»Ç¨Ï~°∞¬ñ _»QÆ∞K«∞
[#=~°∞O_»∞ x*Ï„QÆãu¨ H˜ ™œÉèÏQÆºOÑ¨Ù
#_»HõÅ ˆHHõÜ«∞#O^Œ#‰õΩñ QÆ
~°O|∞ Q“~°==∞Ç≤Ï=∞O |Oz`å#O`«
ÉèÏ=O|∞#O |~°fiñ |~°=∞xÜ«∞u
=∞#∞ã¨∞q∞„`« ‰õΩÅã¨<å‡#=uH˜ Éè=í º
^ÒÇ¨Ï$^À^ŒÜ«∞xq∞`«ÎO|∞Öˇ·#
P. Ü«∂ã¨QÆ=ÚÅÖ’# #~°Ü«∞~°Ü«∞=º„QÆ
|∞kúñ QÀ~°∞¯ ÖˇÅñ¡ |∂i`«=ÚQÆ
<˘ã¨ñQÆñ |xK≥ <≥O`«ÜÚ« #∞ ^Œ`Ê« i„QÆÇÏ¨
[#∞Å "å~°∞ #@∞¡ ãëÑ≤ ~Ô Åq∞. 63
~å=∂ : J@∞¡{WzÛ, J`«ñ_»∞´`å#∞, JO`«i›`∞« O_»Ü∞≥ º´=∂Ü«∞=∂Ü≥∞#∞,
Jk{ZÅ¡´áêÜ«∞ã¨=∞O`«Ü«Ú, [#=~°∞O_»∞´^Œâ◊~°^äŒ∞O_»∞, qx QÍ_è»Ç¨Ï~°∞¬_»∞{
JQÆ∞K«∞´qx q∞H˜¯e ãÖ`«ã≤OK«∞K«∞, x[{J„QÆãüH˜´ÃÑ^ŒÌÉèÏ~°º H“ã¨Åº‰õΩ,
™œÉèÏQÆº=Ú{ #_»HÅõ ´™œÉèÏQÆº=O`«"∞≥ #ÿ #_»HÅõ ∞ QÆÅ, Hˆ HõÜ∞« #O^Œ#‰õΩ´ÔHHˆ· ~ÚH˜,
Hõ~O° |∞´q∞H˜¯e, Q“~°==∞Ç≤Ï=∞´Q“~°=ÉèÏ==Ú`À, ÑÖz, `å<£´`å#∞, JO`«´P
`«~∞° "å`«, ÉèÏ=O|∞#<£{Ñ¨~fi° <£´z`«=Î Ú<£ xÅfiQÍ, Ñ¨~=° ∞xÜ«∞u=∞#∞´Ñ¨~=° ∞x+¨`ª À
rqOK«∞, Åã¨`{ü =∂#=uH˜´q∞H˜¯e =∂#=uÜ≥∞ÿ # ã¨∞q∞„`«‰Ωõ , Éè=í º^ÒÇ¨Ï$^À^ŒÜ∞«
xq∞`«OÎ |∞Öˇ#· ´=∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚQÍ QÆ~ƒ° „ù áêÑ≤HÎ ˜ ¿ÇÏ`«∞=ÙÖˇ#· , P ã¨Q=Æ ÚÅÖ’#<£´P
Ô~O_»∞ ÉèÏQÆ=ÚÅÖ’, J~°Ü«∞~°´ã¨QÆ=Ú ã¨QÆ=Ú, =º„QÆ|∞kú<£´ãÖ„Éèí=∞|∞kú`À,
HÀ~°∞¯ÖˇÅ´¡ HÀiHõÅxflÜ«Ú, Ñ¨Ói`«=ÚQÆ´xO_»∞#@∞¡, ZO`«ÜÚ« #∞, `«`{ü Ñï„QÆÇÏ¨

[#∞Å<£´ÉèÏ~°ºÖˇ#· H“ã¨ÖÏº HÔ Hˆ· ~ÚÅ#∞ Xã¨Q<Æ {£ Ñ¨xK≥<´£ WÜ«∞ºHõ@_ì ç KÕÃã#∞.
ZÅq∞<£´„Ñ‘u`À, "å~°∞#∞, J@∞¡ ãëÑ≤i´J>Ë¡ KÕãi≤ .
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ áêÜ«∞ã¨q∞zÛ „áê*ÏÑ¨`º« Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ JO`«~å÷#
"≥ÚO^≥#∞. P áêÜ«∞ã¨=∞O`«ÜÚ« ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Oz#"å_≥· `«# ÉèÏ~°º
H“ã¨Åº‰õΩ, ™œÉèÏQÆº=uÜ≥∞ÿ # HÔ H· ‰õ Ωõ q∞H˜¯e Q“~°=ÉèÏ==Ú`À ÑÖK≥#∞. `«~åfi`« =∞#ã¨∞ûÖ’
ÉèÏqOÑ¨QÍ Ñ¨~=° ∞xëêªQiÆ +¨µ~ª åÖˇ#· ã¨<å‡#=uÜ≥∞ÿ # ã¨∞q∞„`«‰Ωõ =∞<ÀÇ¨Ï~° QÆ~ƒ° „ù áêÑ≤Î
HÍ~°H=õ ÚÖˇ#· P ã¨Q=Æ ÚÖ’ ã¨Q=Æ Ú, ã¨Q=Æ Ú x+¨`ª À HÀÔ~¯Å∞ Ñ¨ÓiOK«∞#@∞¡ H“ã¨ÖÏº
HÔ Hˆ· ~ÚÅ‰õΩ WK«∞Û#@∞¡ Hõ@_ì ç KÕÃã#∞. "å~°∞#∞ q∞H˜¯e „¿Ñ=∞`À J>Ë¡ KÕãi≤ .
qâı+¨}=Ú : Ñï„QÆÇ¨Ï[#∞Å∞–Ñï„QÆÇ¨Ïó Ñï[<Õ Ñ¨`åflºO ã‘fiHÍ~°°
=¸ÅÜ≥∂ó— Jx q.
ÉèÏ~°`« : J@∞¡{WzÛ´J`«_»∞, `å#∞´Ü«∞=Ú_»∞, JO`«i›`«∞O_»Ü≥∞º,
Jk{ZÅ¡qx´P =~°„Ñ¨HÍ~°=Ú #O`«Ü«Ú qx, [#=~°∞O_»∞´áêO_»∞~åA,
™œÉèÏQÆºÑ¨Ù #_»HõÅ‰õΩ, UHõÜ«∞#<£´=ÚY∞º~åÅ#QÍ, `«#‰õΩ, Hõ~°O|∞, Q“~°=
=∞Ç≤Ï=∞O|∞´‰õΩOuH˜ q∞H˜¯e „Ñ¨ÉèÏ"åuâ◊Ü«∞=Ú, JOz`«´Ñ¨Ól`«"≥∞ÿ#,
J#O`«ÉÏè ==Ú#<£´ÉÏÇ¨ïà◊º=ÚKÕ, Ñ¨~fi° <£´XÑ¨CK«∞O_»QÍ, Ñ¨~=° ∞xÜ«∞u<£´=∞Oz
xÜ«∞=∞=Ú#, =∞#∞´rqOK«∞K«∞#fl, ã¨∞q∞„`« ‰õΩÅã¨<å‡#=uH˜<£´|O^èŒ∞
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú# |Ç¨ï=∂#=Ú QÆÅ, x*Ï„QÆãüH˜´‰õΩOf^ÕqH˜, ^ÒÇ¨Ï$^À
^ŒÜ∞« =Ú#‰õΩ´QÆ~ƒ° =ù Ú ^èiŒ OK«∞@‰õΩ, xq∞`«OÎ |∞Öˇ#· ´zÇ¨Ïfl=ÚÖˇ#· , Pã¨Q=Æ ÚÅ<£´
PâßÑ¨~°OÑ¨~°Å#∞, Ö’#~°Ü«∞<£´Ö’Ö’Ñ¨Å `≥eÜ«Ú#@∞¡, ~°Ü«∞´"ÕQÆ=ÚKÕ`«,
=º„QÆ|∞kú<£´ãÖ„Éèí=∞Ñ¨_»∞K«∞#fl |∞kúKÕ, HÀ~°∞¯ÖˇÅ¡, Ñ¨Ói`«=ÚQÆ´Xã¨QÆ<£,
`«`{ü Ñï„QÆÇÏ¨ [#∞Å<£´‰õΩOu ÑïKåiHõÅ#∞, Ñ¨xK≥´ÑÖÃÑ#∞. ZÅq∞<£ "å~°∞#∞,
J@∞¡ ãëÑ≤i.
`å`«Ê~°ºO : P q^è=Œ ÚQÍ =~°=ÚxzÛ Ü«∞=Ú_»∞ JO`«~å÷#=Ú <˘O^≥#∞.
P =~°„Ñ¨HÍ~°=Ú#O`«ÜÚ« qx ™œÉèÏQÆºÑ¨Ù #_»HÅõ `À =ÚY∞º~åÖˇ#· ‰õΩOu q∞H˜¯e
„Ñ¨ÉÏè "åuâ◊Ü∞« =Ú, Ñ¨Ól`«ÉÏÇ¨ïà◊º=Ú Hõey XÑ¨CK«∞O_≥#∞. =∞Oz xÜ«∞=∞=Ú`À
rqOK«∞K«∞, |O^è∞Œ [#∞Å |Ç¨ï=∂#=ÚÅ∞Q˘#∞ ‰õΩOf^ÕqH˜ QÆ~ƒ° =ù Ú ^èiŒ OK«∞@‰õΩ
zÇ¨Ïfl=ÚÖˇ#· PâßÑ¨~O° Ñ¨~Å° ∞ Ö’Ö’Ñ¨Å `≥eÜ«Ú#@∞¡ "ÕQ=Æ ÚKÕ ãÖ„Éè=í ∞|∞kúKÕ
HÀi# HÀÔ~¯ÅxflÜ«Ú xO_»∞#@∞¡ P"≥∞ ÑïKåiHõÅ#∞ áêO_»∞~åA P^ÕtOK≥#∞.
"å~°∞#∞ J>Ë¡ KÕãi≤ .
HõO. Éèií ~ÚOK≥ #Ñ¨Ù_»∞ q|∞^èÀ
`«¯~°ãÖ„áê~°÷# "≥Ú#~°∞ÛHõ_»ñHõ ^Œe~°Ê<£
Ç¨Ïi=∞^èºŒ =∞Éè∞í =#=Úñ „É’
K«∞~°uO ^Œ^Œæ~°ƒùÉèÏ=â’Éèí#bÅ<£. 64
~å=∂ : q|∞^è{Œ L`«¯~°´^Õ=`«Å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯, ãÖ„áê~°#÷ =Ú{X#~°∞Û
´„áêi÷OK«∞, Hõ_»ñHõ{`«e~°Ê<£´„Ñ¨Ü«∞`«fl=Ú Ñ¶ëOK«∞#@∞¡, Ç¨Ïi´q+¨µ‚=Ù,
=∞^èºŒ =∞Éè∞í =#=Ú<£´Éè∂í Ö’Hõ=Ú#∞, „áÈK«∞~°u<£´~°HO∆˜ K«∞ Pã¨H`Î˜ À, `«`{ü QÆ~ƒ° Éù Ïè =
â’Éè#í bÅ<£´P H“ã¨ÖÏº, HÔ Hˆ· ~¸ ã¨∞q∞„`«Å QÆ~ƒ° `ù fi« =∞<≥_ç â’Éè#í bÅÅ#∞, JÑ¨Ù_»∞
Éèíi~ÚOK≥.
`å`«Ê~°ºO : JÑ¨ÙÊ_»∞ ^Õ=`åã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ „áê~°#÷ Å∞ Ñ¶e¨ OK«∞#@∞¡ q+¨µ=‚ Ù
Éè∂í Ö’Hõ=Ú#∞ ~°HO∆˜ K«∞ Pã¨HKÎ˜ Õ H“ã¨ÖÏº HÔ Hˆ· ~¸ ã¨∞q∞„`«Å QÆ~ƒ° `ù fi« =∞<≥_ç â’Éè#í bÅ#∞
ÉèíiOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : JÑ¨Ù_»∞, Ç¨Ïi=∞^èºŒ =∞´ã≤OÇ¨Ï=∞^èºŒ =∞Ü≥∞ÿ # ‰õΩOu, `«^~æŒ ƒ° ´ù P
QÆ~ƒ° ãù ∞¨ x÷ Ü≥ÚHõ¯, ÉèÏ=´Jaè„áêÜ«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯, â’Éè#í bÅ<£, q|∞^èÀ`«¯~°´q^Œfi`ü
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯ ãÖ„áê~°#÷ "≥Ú#~°∞Û, Hõ_H» ,õ `«e~°Ê<£, Éè∞í =#=Ú „É’K«∞ ~°ux
Éèíi~ÚOK≥.
`å`«Ê~°ºO : JÑ¨C_»∞ ã≤OÇ¨Ï=∞^èºŒ =∞Ü≥∞ÿ # ‰õΩOu P QÆ~ƒ° ãù ∞¨ x÷ Jaè„áêÜ«∞=∞#∞
â’Éè#í ∞ bÅKÕ q^Œfi`ü ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÜ≥ÚHõ¯ ãÖ„áê~°#÷ Å „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú Ñ¶e¨ OÑ¨QÍ
Ö’Hõ=Ú#∞ ~°HO∆˜ K«∞#@∞¡ Éèií OK≥#∞.
L. n#∞Åñ „É’=ñ QÀ~°∞^Œ∞ ~°u„Hõ=∞ã¨`¯« ~°∞}<£ qÑ¨Hã∆õ O¨

`å#=Ú „^Œ∞OÑ¨ñ QÀ~°∞^Œ∞~°∞^•Ç¨Ï~°}©Ü«∞~°}ÿ̌HõtHõ∆#O
Éè’xkè=∞^èºŒ Éè∂í Éè~í =° Úñ |∂#ñQÆñ QÀ~°∞^Œ∞~°`º« Ü≥∂#flu
<å‡#=<å^äŒHÍO`« Åã¨=∂#QÆ∞}Ï^Œ∞ƒù`«QÆ~°ƒùãÖQÆu<£ 65
~å=∂ : =∂#=<å^èŒHÍO`«Å∞´~å}∞Å∞, Jã¨=∂#´J™ê^è•~°}=ÚÖˇ·#,
QÆ∞}Ï^Œ∞ƒù`´« QÆ∞}=ÚÅKÕ J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ , QÆ~ƒ° ãù O¨ QÆu<£´QÆ~ƒ° =ù ÚÜ≥ÚHõ¯ ™êOQÆ`º« =ÚKÕ,
Ju„Hõ=∞´Juâ◊~ÚOz#, ã¨`{ü Hõ~∞° }<£´=∞Oz ^ŒÜ∞« `À, qÑ¨H∆õ ãÖ`å#=Ú<£´
â◊„`«∞=ÙÅ ãÖ`å#=Ú#∞, „`«∞OÑ¨QÀ~°∞^Œ∞~°∞´#tOÑ¨QÀ~°∞^Œ∞~°∞, L^•Ç¨Ï~°}Ü © ∞« ´
=i‚OÑ¨^Œy#, ~°}{UHõtHõ∆<£´Ü«Ú^Œúq^ŒºÖ’, JOÉè’xkè =∞^èŒº´ã¨=Ú„^Œ=Ú
=∞^èºŒ QÆÅ, Éè∂í Éè~í =° Ú´Éè∂í q∞ ÉèÏ~°=Ú#∞, J`«ºÜ≥∂#flu<£´JkèHõ ÉèÏQÆº=Ú Ü≥ÚHõ¯
Juâ◊Ü∞« =ÚKÕ, Ñ¨Ó#QÆ<{£ HÀ~°∞^Œ∞~°∞´Éèií OK«QÀ~°∞^Œ∞~°∞, n#∞Å<£{„áÈ= QÀ~°∞^Œ∞~°∞
ń#∞Å#∞ ~°HO∆˜ Ñ¨QÀ~°∞^Œ∞~°∞.
`å`«Ê~°ºO : ~å}∞Å∞ J™ê^è•~°}=ÚÖˇ·# QÆ∞}=ÚÅKÕ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#
QÆ~ƒ° ™ù êOQÆ`º« =ÚKÕ Juâ◊~ÚOz# ^ŒÜ∞« `À â◊„`«∞ãÖ`å#=Ú #tOÑ¨QÀ~°∞^Œ∞~°∞†
=i‚OÑ¨^yŒ # Ü«Ú^Œqú ^Œº`À ã¨=Ú„^Œ =∞^èºŒ Éè∂í ÉèÏ~°=Ú#∞ JkèHõ ÉèÏQÍºuâ◊Ü∞« =ÚKÕ
Éèií OK«QÀÔ~^Œ~∞° . n#∞Å#∞ ~°HO∆˜ Ñ¨QÀÔ~^Œ~∞° .
ÉèÏ~°`« : =∂#=<å^èHŒ ÍO`«´‰õΩOu, Åã¨=∂#QÆ∞}´ã¨^∞Œ } æ =ÚÅKÕ, J^Œ∞ƒù`«
QÆ~ƒ° ãù O¨ QÆu<£, ^Œ∞~°u„Hõ=∞´x"åiOÑ¨âH◊ ºõ =ÚQÍx, ã¨`¯« ~°∞}<£, n#∞Å „É’=QÀ~°∞,
qÑ¨Hã∆õ O¨ `å#=Ú „^Œ∞OÑ¨QÀ~°∞, ^Œ∞~°∞^•Ç¨Ï~°}Ü © ∞« ´^Œ$ëêìO`«=Ú K≥ÑÊ¨ ~åx, ~°}Hÿ̌ õ
tHõ<∆ ,£ JOÉè’xkè =∞^èºŒ Éè∂í ÉèÏ~°=Ú, Ñ¨Ó#QÆ<{£ HÀ~°∞, ^Œ∞~°`º« Ü«∞´Ju„Hõq∞OÑ¨~åx,
L#flu<£´Juâ◊Ü«∞=ÚKÕ.
`å`«Ê~°ºO : ‰õΩOu `«# ã¨^∞Œ }
æ =ÚÅ`À J^Œ∞ƒù`Q« ~Æ ƒ° ^ù •è ~°}KÕ x"åiOÑ¨
â◊Hºõ =ÚQÍx Hõ~∞° }`À n#∞Å „É’=QÀ~°∞#∞. qÑ¨Hã∆õ O¨ `å#=Ú #tOÑ¨QÀ~°∞#∞,
^Œ$ëêìO`«=Ú K≥Ñ¨Ê~åx Ü«Ú^Œúq^Œº`À ã¨=Ú„^Œ"ÕÖÏ=Å~Ú`« Éèí∂ÉèÏ~°=Ú#∞
Ju„Hõq∞OÑ¨~åx Juâ◊Ü∞« =ÚKÕ Éèií OÑ¨QÀ~°∞#∞.
qâı+}
¨ O : ÉèÏ~°`å~°=÷ ÚÖ’ JxflÜ«Ú UHõ=K«#=ÚÅ∞.
Hõ. qÉèí∞#„QÆ=∞Ç≤Ï+≤ HõÜ≥∞º_»ñ
„kÉèí∞=#=ÚÅÜ«∞O ^Œ*Ï`«iÑ¨Ù<å=∞‰õΩñ_≥·
Ü«∞aè=∞u QÍOK«∞‰õΩ=∂~°∞ñ_»∞
„Ñ¨Éqíè OK≥ =∞Ç¨Ü«∞â’aè~å=Úñ _»#OQÆ<.£ 66
~å=∂ : qÉè∞í <£{^Œâ~◊ ^° ∞Œè x, J„QÆ=∞Ç≤Ï+≤H´˜ H“ã¨Åº‰õΩ, P{Z_»´JHõ¯_»,
„uÉèí∞=#=ÚÅÜ«∞O^Œ∞´=ÚÖ’¡Hõ=ÚÅÖ’, J*Ï`«iÑ¨Ù<å=∞‰õΩñ_≥·´Ñ¨Ù@ìx â◊„`«∞
â◊|Ì=ÚQÆÅ"å_≥·, Jaè=∞u{HÍOK«∞‰õΩ=∂~°∞_»∞´ã¨=∞‡u á⁄O^Œ∞ Ñ¨Ù„`«∞_»∞,
=∞Ç¨Ï´L`«û==ÚÅKÕ, JÜ«∞´ÉèÏQÆº=ÚÅKÕ, â’aè´XÃÑÊ_ç"å_»∞, J#OQÆ<´£ J#QÍ,
=∞Ç¨Ï`ü{JkèH"õ ∞≥ #ÿ , JÜ«∞â’aè´JÑ¨Hi© Î =Å# ÉèÜ í ∞« =ÚQÆÅ"å_»∞, ~å=Ú_»#QÆ<,£
„Ñ¨ÉèíqOK≥´Ñ¨Ù>ˇì#∞.
`å`«Ê~°ºO : ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x Ñ¨@=ì ∞Ç≤Ï+≤ H“ã¨Åº‰õΩ =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÖ’ â◊„`«∞=ÙÅ#∞
â◊|=Ì Ú Ñ¨Ù@ìx"å_≥,· ã¨=∞‡u QÍOK«∞ ‰õΩ=∂~°∞_»∞, L`«û==ÚÅKÕ, ÉèÏQÆº=ÚÅKÕ
XÃÑÊ_ç"å_»#QÍ ~å=Ú_»∞ [x‡OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : qÉè∞í ´áêO_»∞~åA Ü≥ÚHõ¯, J„QÆ=∞Ç≤Ï+≤H´˜ Ñ¨@Ñì Ù¨ ~å}˜ ‰õΩOuH˜,
JÜ≥∞º_»<£, „uÉèí∞==ÚÅÜ«∞O^Œ∞, J*Ï`«iÑ¨Ù<å=∞‰õΩñ_≥·´J*Ï`«â◊„`«∞=#∞
<å=∞=ÚQÆÅ ^èŒ~°‡~åA, =∞Ç¨Ï`ü{Ü«∞â◊ó´JkèHõH©iÎKÕ, Jaè=∞u QÍOK«∞´
Jaè~å=Ú_»#QÍ, ‰õΩ=∂~°∞_»∞, „Ñ¨Éqíè OK≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : ‰õΩOuH˜ JÑ¨C_»∞ =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÜ«∞O^Œ∞ J*Ï`«â„◊ `«∞"≥#· ^è~Œ ‡° ~åA
JkèHHõ i© KÎ Õ Jaè~å=Ú_»#QÍ ‰õΩ=∂~°∞_≥· [x‡OK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : J„QÆ=∞Ç≤Ï+≤ – Hõ$`åaè¿+HÍ =∞Ç≤Ï+‘ – Jx J=∞~°O.
HõO. ã¨∞~° ÖˇO`«ÜÚ« #Åii ÉèÏ

ã¨∞~°Ò« ^≥ã¨ Öˇãñ¨ QÔ ñ „||Öˇ â◊√Éèqí Éè=í O|∞Öò
^è~Œ }° [˜ #O|∞Å HõÑÙ¨ _®
ã¨~} ° ˜ #∞^ŒÜ∞« =∞Ok ^è~Œ ‡° ãÖ`«u ÃÑ~°∞ñQÆ<£ 67
~å=∂ : Pã¨~}° <˜ ´£ ~å=Ú_»∞ [x‡Oz# „Ñ¨HÍ~°=Ú#<Õ, L^ŒÜ∞« =Ú{JOk´
JÉèí∞º^ŒÜ«∞"≥ÚOk, ^èŒ~°‡ãÖ`«u´^èŒ~°‡ã¨=¸Ç¨Ï=Ú, ^èŒ~°}˜[#O|∞Å‰õΩ´Éèí∂Ö’Hõ
"åã¨∞Å‰õΩ, JÑ¨Ù_»∞, â◊√ÉèíqÉèí=O|∞Öò´â◊√Éèíqâı+¨=ÚÅ∞, ZãÖÔQ<£´HõeÔQ#∞,
ã¨∞~°Å∞{ZO`«Ü«Ú´^Õ=`«ÖˇO`«Ü«Ú, JÅii´ãÖ`À+≤Ozi, ÉèÏã¨∞~°`«<£´
„Ñ¨HÍâ◊=Ú`À, ^≥ãÅ¨ ∞{ZãÖQÔ ´k‰õΩ¯Å∞ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : P q^è=Œ ÚQÍ ~å=Ú_»∞ [x‡Oz# q^è=Œ ÚQÍ<Õ ^è~Œ ‡° ã¨=¸Ç¨Ï=Ú
JÉè∞í º^ŒÜ∞« =∞Ok ÃÑiÔQ#∞. Éè∂í Ö’Hõ"åã¨∞Å‰õΩ â◊√ÉèÅí Hõ}∆ =ÚÅ∞ „Ñ¨|Öˇ#∞. ^Õ=`«Å∞
ãÖ`À+≤Ozi. k‰õΩ¯ÅxflÜ«Ú „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : P ã¨~}° <˜ ´£ P „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ, L^ŒÜ∞« =∞Ok, ^è~Œ ‡° ãÖ`«u´^è~Œ ‡° ~åA
ÃÑ~°∞QÆ<,£ ^è~Œ }
° [˜ #O|∞ÅHõÑÙ¨ _»∞, â◊√Éèqí ÉèOí |∞Å∞, „Ñ¨|Öˇ, ã¨∞~°Å∞, ZO`«ÜÚ« ,
JÅii. ^≥ãÅ¨ ∞ ÉèÏã¨∞~°`<« {£ ZãÔ̈Q.
`å`«Ê~°ºO : P q^è=Œ ÚQÍ [x‡Oz ^è~Œ ‡° ~åA ÃÑ~°∞QÆQÍ Éè∂í Ö’Hõ"åã¨∞Å‰õΩ
â◊√ÉèÅí Hõ}
∆ =ÚÅ∞ „Ñ¨|Öˇ#∞. ^Õ=`«Å∞ ãÖ`«ãO≤ z, k‰õΩ¯Å∞ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
=. =∞é˜Ü«Ú 68
HõO. Jq∞`À#fluñ QÆxÜ≥∞ #$Ñ¨
„Ñ¨=∞^Œ =∞#∞QÆ∞}„Ñ¨ã#¨ fl Ñ¨=#∞x=Å#O
Q˘=∞~°∞ q∞QÆ∞Å |eÜ«Úã¨∞QÆO
^è=Œ Ú QÆÅqi™È# ã¨∞~°Ñ^¨ OŒä |∞#ñ ^˘~°∞ñQÆ<£ 69
~å=∂ : #$Ñ¨´^Œâ◊~°^èŒ∞x, „Ñ¨=∞^Œ=Ú´ãÖ`À+¨=Ú, J#∞QÆ∞} „Ñ¨ã¨#fl
Ñ¨=#∞x=Å#<£´J#∞‰õÄÅ =∞ÅÜ«∞=∂~°∞`«=Ú =Å#, H˘=∞~°∞ q∞QÆ∞Å´„Ñ¨HÍtOK«∞,
|eÜ«Ú´QÍ_è"» ∞≥ #ÿ ã¨∞QÆO^è=Œ ÚQÆÅ, qi™È#´Ñ¨ÓÅ"å#, ã¨∞~°Ñ^¨ OŒè |∞#´PHÍâ◊
=∂~°æ=Ú#, `˘~°∞QÆ<£´‰õΩiÜ«∞QÍ, Jq∞`«{L#flu<£´JkèHõ"≥∞ÿ# L#flux,
HõxÜ≥∞´HÍOK≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x ãÖ`À+¨=Ú J#∞‰õÄÅ =∞ÅÜ«∞=∂~°∞`«=Ú =Å#
„Ñ¨HÍtOK«QÍ QÍ_è"» ∞≥ #ÿ ã¨∞QÆO^è=Œ ÚQÆÅ Ñ¨ÓÅ"å# PHÍâ◊=∂~°=æ Ú# ‰õΩiÜ«∞QÍ,
JkèH"õ ∞≥ #ÿ JÉè∞í º#flu QÍOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : #$Ñ¨„Ñ¨=∞^Œ´~åA ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# ‰õΩOu, =∞#∞QÆ∞}´=∞O„`«
Ñ¨ ~ î ° # =ÚKÕ ` « , „Ñ¨ ã ¨ # fl´„Ñ¨ ã ¨ # ∞fl_≥ · # , Ñ¨ = #∞x=Å#<£ ´ "åÜ« Ú =Ù=Å#,
H˘=∞~°∞<£´‰õΩ=∂~°∞x, q∞QÆ∞Å|eÜ«Ú<£´q∞H˜¯e |e+¨µªx, Jq∞`«{L#flu<£´
Jq∞`«"∞≥ #ÿ Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ"åxx, HõxÜ≥∞<£´Hõ<#≥ ∞.
`å`«Ê~°ºO : ‰õΩOf^Õq =∞O„`«Ñ~¨ #°î =ÚKÕ „Ñ¨ã#¨ ∞fl_≥#· "åÜ«Ú^Õ=Ùx=Å#
q∞QÆ∞Å |e+¨µª_»∞, Jq∞`« Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ ‰õΩ=∂~°∞x „Ñ¨ã¨qOK≥#∞. PHÍâ◊
=∂~°=æ Ú# Ñ¨ÓÅ"å# ‰õΩiÃã#∞.
HõO. Jicè=∞<å=Úñ _ô`«ñ_»∞
Hõ~° =∞~°∞^Œ∞QÆñ Q˘#∞ #$áêoñ QÆ_»∞ <˘_çz =∞Ç¨
ã¨∞~°∞Å =kèOK«∞ #<Õ‰Ωõ Å
^Œ∞~°=Ú# ##∞q|∞^èŒã¨#∞fl`«∞Å∞ q#ñ|_çÜ≥∞<£. 70
~å=∂ : Jicè=∞<å=Úñ_»∞´â◊„`«∞ÉèÜí ∞« OHõ~° <å=∞=ÚQÆÅ"å_»∞, D`«_∞» ,
#$áêo<£´~åAÅ #∞O_ç, Hõ~=° Ú{J~°∞^Œ∞QÆ<{£ H˘#∞´q∞H˜¯e HõÑÊ¨ =ÚÅ#∞ Q˘#∞,
Hõ_∞» <£{X_çz´q∞H˜¯e |OkèOz, =∞Ç¨ã¨∞~°∞Å =kèOK«∞´~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ K«OÑ¨Ù#∞,
^Œ∞~°=Ú#´Ü«Ú^Œ=ú Ú#, J<Õ‰Ωõ Å<£´ÃÑ‰õΩ¯~°#∞, =kèOK«∞´K«OÑ¨Ù#∞, J#∞, q|∞^èŒ
ã¨#∞fl`«∞Å∞´ÑÖ_ç`« „Ñ¨âO◊ ã¨Å∞, q#ñ|_çÜ∞≥ <£´q#|_≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : W`«_∞» â◊„`«∞ÉèÜ

í ∞« OHõ~<° å=∞=ÚQÆÅ"å_≥· ~åAÅ #∞O_ç JkèH=õ ÚQÆ
HõÑÊ¨ =ÚÅ∞ ã‘fiHõiOK«∞#∞. Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú K«∂Ñ≤ ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ J<Õ‰Ωõ Å
K«OÑ¨Ù#∞ – J#∞ ÑÖ_ç`« „Ñ¨âO◊ ã¨Å∞ q#|_≥#∞.
ÉèÏ~°`« : cè=∞<å=Ú_»∞ćè=Ú_»x ¿Ñ~°∞QÆÅ, D`«_∞» , #$áêo<£´~åAÅ#∞O_ç,
Ji´HõÑ¨Ê=Ú, Hõ~°=∞~°∞^ŒQÆ Q˘#∞, Hõ_»∞<˘_çz =∞Ç¨ã¨∞~°∞Å, =kèOK«∞#<Õ‰õΩÅ
^Œ∞~°=Ú#–J#∞ q|∞^èŒ ã¨#fl`«∞Å∞ q#|_çÜ∞≥ <£.
`å`«Ê~°ºO : cè=∞<å=∞^èÜ
Õ Ú« _≥#· W`«_∞» ~åAÅ#∞O_ç HõÑÊ¨ =Ú#∞ JkèH=õ ÚQÍ
ã‘fiHõiOK«∞#∞. =∞Ç¨ã¨∞~°∞Å#∞ X_çã≤ Ñ¨@∞ì#∞, J<Õ‰Ωõ Å#∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú# =kèOK«∞#∞
– J#∞ ÑÖ_ç`« „Ñ¨âO◊ ã¨Å∞ q#|_≥#∞.
HõO. J=∞~°#QÆ~°=Ú# #Ñ¨Ù_»∞
`«=Î ∞huqz„`«g~°º`«#Ü«∞ *Ëº+ª̈
`«fi=Ú#ñ^Œ#~å~°∞ #$Ñ¨ã¨
`«Î=ÚxÜ«∞u=â◊`«ã¨∞`åÑ≤Îñ ^Œ^ŒÌÜ«Ú "≥ÅÃã<£ 71
~å=∂ : J=∞~°#QÆ~=° Ú#<£´J=∞~å=uÜ«∞O^Œ∞, JÑ¨Ù_»∞, L`«=Î ∞hu<£´
=∞OzhuKÕ, qz„`«g~°º`«<£´J^Œ∞ƒù`«Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆeyÜ«ÚO_»∞@KÕ, JÜ«∞´
ÉèÏQÆº=ÚKÕ`«#∞, *Ëº+¨ª`«fi=Ú#<£´ÃÑ^ŒÌ`«#=ÚKÕ, `«#~å~°∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, #$Ñ¨
ã¨`=Î« Ú´^Œâ~◊ ^° ∞Œè xÜ≥ÚHõ¯, xÜ«∞u=â◊`´« J^Œ$+¨ãì O¨ „áêÑ≤,Î ã¨∞`åÑ≤<Î ´£ ~å=Úx [#‡KÕ,
`«^Ü ÌŒ Ú« ´q∞H˜¯e, "≥ÅÃã<£´"≥ÅÃã#∞.
`å`«Ê~°ºO : J=∞~å=uÜ«∞O^Œ∞ JÑ¨Ù_∞» =∞Oz huKÕ, J^Œ∞ƒù`« Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ,
ÉèÏQÆº=ÚKÕ ÃÑ^Œ`Ì #« =ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞ J^Œ$+¨ãì O¨ „áêÑ≤Î ~å=Úx [##=∞O^Œ∞ q∞H˜¯e
"≥ÅÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : J=∞~°#QÆ~°=Ú#<£´Ç¨Ïã≤Î<åÑ¨Ù~°=Ú#, JÑ¨Ù_»∞, L`«Î=∞hu´
QÍO^è•iH˜, qz„`«g~°º`«#Ü«∞*Ëº+¨ª`«fi=Ú#´^èŒ$`«~å¢+¨µìx (qz„`« g~°∞ºx
ÃÑ^Œ‰Ì Ωõ =∂~°∞x), `«#~å~°∞, #$Ñ¨ã`¨ =Î« Úx, Ju=´QÍO^è•i, â◊`ã« ∞¨ `åÑ≤<Î ´£ #∂~°∞~æ ∞°
‰õΩ=∂~°∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞@KÕ, `«^Ü
ÌŒ Ú« "≥ÅÃã<£.
`å`«Ê~°ºO : Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨Ù~°=Ú# JÑ¨Ù_»∞ L`«=Î ∞hu=∞O`«∞~åÖˇ#· ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì
ÉèÏ~°º QÍO^è•i #∂~°∞~æ ∞° ‰õΩ=∂~°∞Å∞ HõÅ∞QÆ∞@KÕ q∞H˜¯e "≥ÅÃã#∞.
ã‘. ^Œ∞~Àº^èŒ#∞O _»# ^Œ∞âß≈ã¨#∞O _»#
^Œ∞~°ú~°¬}∞O _»# ^Œ∞~°∞‡Y∞ñ _»#
#=∞~°∞g~åkQÍ<å~°∂_è»QÍ_è»â∫
~°º„Ñ¨nÑ¨ÙÎÅÑ¶¨¸Hõ~°}q+¨}‚
<å<åq|∞^èŒxO^Œº=∂<À^ŒÜ«ÚÅã¨kfi
Kå~°q=i˚`åKå~°∞=∞`«∞Å
qQÆ}ÕÑ¨~åx^Œ∞~°fi$uÎ #^èŒ~°‡Ñ¨Ù
^Œâ◊ÅÑ¨#∞ÅÜ«∂ã¨Ê^ŒO|∞ QÍñQÆñ
`Õ. [Å∞Ñ¨ñ QÆÅg`«xÜ«∞`«∞Å ™êÇ¨Ï™êu
â◊Ü«∞ã¨=Ú#fl`«∞ÅxHõ$`«âß¡Ñ¶¨Ú ÅQÆ∞K«∞
<å~°∞º ÅÉÏƒÅ∞~°ã≤`«ÉèÏ=º~°÷^Œ$+≤ì
#~°ã≤ =∞kÖ’# #∞i≠…`=« ºã¨#∞ Öˇi· 72
~å=∂ : ^Œ ∞ ~Àº^è Œ # ∞O_» ∞ ´Ü« Ú ^Œ ú = Ú KÕ Ü « ∞ â◊ H õ º =ÚQÍx"å_» ∞ ,
^Œ∞âß≈ã¨#∞_»∞´^Œ∞+ì̈"∞≥ #ÿ P[˝QÅÆ "å_»∞, ^Œ∞~°~÷ ¬° }∞O_»∞´ZkiOÑ¨~åx"å_»∞, J#<£,
^Œ∞~°∞‡Y∞ñ_»∞{J#<£´|Ç¨ï „Ñ¨ÖÏÑ≤Ü«∞#QÆ#∞, J=∞~°∞, g~åkQÍ<å~°∂_è»QÍ_è»
â∫~°º„Ñ¨nÑ≤Hõ – g~°´g~°∞ÅÖ’, PkQÍ#´„Ñ¨^=Œè ∞QÆ}º`«fi=Ú#∞, P~°∂_è´» á⁄Ok#\˜,ì
QÍ_èâ» ∫~°º´JkèH„õ Ñ¨`åÑ¨ÙÅ∞KÕ, „Ñ¨nÑ¨Ù<Î ´£ „Ñ¨HÍtOK≥_∞» "åxx, ÅÑ¶¸ ¨ Hõ~}
° ´`«$}©
HõiOK«∞@KÕ, q+¨}´‚ n#∞Öˇ#· , <å<åq|∞^è´Œ J<ÕH^õ =Õ `«Å, xO^Œº=∂#´ xO^Œ
Hõ~›"° ∞≥ #ÿ , L^ŒÜÚ« <£´JÉè∞í º^ŒÜ∞« =ÚQÆÅ"åxx, Åã¨`ü qKå~°q=i˚`åKå~°∞<£´ q∞H˜¯e
^Œ∞~åKå~°∞x, =∞`«∞Å qQÆ}ÕÑ¨~åx, ^Œ∞~°fi$uÎ<£´`«ÅÑ¨~åx Hõ+¨ìr=Ùx,
J^èŒ~°‡Ñ¨Ù´áêÑ¨~°Hõ∆‰õΩx, ^Œâ◊ÅÑ¨#∞<£´^Œâ◊=ÚY∞x, ÅÜ«∞{Pã¨Ê^ŒO|∞QÍ<£´
<åâ◊ # =Ú#‰õ Ω ™ê÷ # "≥ ∞ ÿ # "åxQÍ, D`« x ´D ~å=ÚxÜ≥ Ú Hõ ¯ , J`« ∞ Å
™êÇ¨Ïã¨{Juâ◊Ü«∞ã¨=Ú#fl`«∞Å<£´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∂uâ◊Ü«∞ã¨=∞$kúQÆÅ"åix,
K«Å∞Ñ¨QÆÅ=Ù´ãÖÇ¨iOK«QÆÅ=Ù, Jx, P~°∞ºÅ∞´ÃÑ^ŒÌÅKÕ, Hõ$`«âß¡Ñ¶¨∞Å∞QÍ,
JQÆ∞K«∞´á⁄QÆ_|» _ç#"åÔ~,· P{ÉÏÅ∞x´P ~å=Úx, ~°ã`≤ ´« ~°∞zQ˘#|_ç#, ÉèÏ"åº~°÷
^Œ $ +≤ ì < £ ´ Éè í q +¨ º `ü HÍÅ^Œ $ +≤ ì ` À, J~° ã ≤ ´ K« ∂ z, =∞kÖ’#´=∞#ã¨ ∞ ûÖ’
Li≠…`=« ºã¨#∞Öˇi· ´=ºã¨#=ÚÅ‰õΩ ^Œ∂~°∞Öˇi· .
`å`«Ê~°ºO : Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«∞#ÅqQÍx"å_»∞, ^Œ∞+¨ì"≥∞ÿ# P[˝QÆÅ"å_»∞,
ZkiOÑ¨~åx"å_»∞, |Ç¨ï „Ñ¨ÖÏÑ≤ J#QÍ ã¨=∞~°∞ g~°∞ÅÖ’ „Ñ¨^=Œè Ú_»x ~°∂_èÜ ç ∞ÿ≥
„Ñ¨HÍtOz, `«$}©Hiõ OK«∞@KÕ n#∞Öˇ#· ^Õ=`«ÅKÕ xOkOÑ¨|_ç#"å_»∞, ^Œ∞~åKå~°∞x,
`«ÅÑ¨~åx Hõ+rì¨ qx, áêÑ¨~H° ‰∆õ Ωõ x ^ŒâH◊ Oõ ~î∞° x – <åâ◊#=Ú#‰õΩ xÅÜ«∞"≥∞#ÿ "åxQÍ
D ~å=Úx JuÑ¨~å„Hõ=∞=Ú xi˚OÑ¨QÅÆ ^Œx ~°∞zQ˘#|_ç# Éèqí +¨º`ü *Ï˝#=ÚKÕ
=∞kÖ’ zO`«<˘Ok#"åÔ~i· .
ÉèÏ~°`« : ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞O_»#, ^Œ∞âß≈ã¨#∞O_»#, ^Œ∞~°~ú ¬° }∞O_»#, ^Œ∞~°∞‡Y∞O_»#,
J=∞~°∞g~°ÖÏkQÍ... g~°∞ "≥Ú^ŒÅ∞QÍ, P~°∂_è»QÍ_è»â∫~°º„Ñ¨nÑ¨ÙÎÅ<Õ, Ñ¶¨∂Hõ´
QÆ∞_»¡QÆ∂|Å Ü≥ÚHõ¯, ~°}˜´^èŒfixKÕ, q+¨}‚´d#∞flÖˇ·#, <å<åq|∞^èŒ´J<ÕHõ
q^•fiOã¨∞ÅKÕ, xO^Œº=∂#{L^ŒÜ«ÚÅ<£´^Œ∂+≤OÑ¨|_»∞ Ñ¨Ù@∞ìHõÅ∞ QÆÅ"åix,
ã¨ k fiKå~° ´ q"Õ H õ = Ú`À, qã¨ i ˚ ` « ´ Z_» É Ïã≤ # , JKå~° ∞ ´=∞OzkQÍx,
ã¨∞`«∞Å<£´=∞uQÆÅ"åix, qQÆ}ÕÑ¨~åx ^Œ∞~°fiuÎ<£, J^èŒ~°‡Ñ¨Ù^Œâ◊Å´áêÑ¨K«~°ºÅ
Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨#∞Å´„Ñ¨Ü≥∂[#=ÚÅ‰õΩ, Pã¨Ê^ŒO|∞QÍQÆ<£´J=HÍâ◊=∞QÆ∞#@∞¡,
K«Å∞Ñ¨QÅÆ ´KÕÜ∞« QÆÅ, g`«xÜ«∞`«∞Å<£´xÜ«∞=∞~°ÇÏ≤ `«∞Öˇ#· "åix, ™êÇ¨Ï™êuâ◊Ü∞«
ã¨=Ú#fl`«∞Å<£, P~°∞ºÅ∞, Pñ ÉÏÅ∞~°<£, ã≤`«´Ñïâ◊√^Œú"≥∞ÿ#, ÉèÏ=º~°÷ã≤kúx,
xHõ$`«âß¡ÑÚ¨¶ ÅQÆ∞K«∞´^Œ∂+≤OK«∞K«∞, =∞kÖ’, J#∞i≠˚l`«=ºã¨#∞Öˇi· .
`å`«Ê~°ºO : ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, ^Œ∞âß≈ã¨#∞_»∞, ^Œ∞~°~÷ ¬° }∞_»∞, ^Œ∞~°∞‡Y∞_»∞ – J#∞
g~°∞ "≥Ú^ŒÅ∞QÍ „Ñ¨H\õ `˜ « Ñ¨~å„Hõ=∞ nÑ¨ÙÅÎ KÕ QÆ∞_»Q¡ ∂Æ |Å Ü≥ÚHõ¯ ^èfiŒ xKÕ d#∞flÖˇ#·
ÑÖ_ç`«∞Å∞ – ^Œ∂+≤OÑ¨|_»∞ Ñ¨Ù@∞ìHõQÆÅ"åix q"ÕHõ=Ú`À Z_»ÉÏã≤# K≥_»∞
=∞uQÆÅ"åix ÖˇH˜¯OÑ¨~åx K≥_»∞#_»=_çKÕ, áêÑ¨Ñ¨ÙK«~°ºÅ „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚÅ‰õΩ
J=HÍâ◊=∞QÆ∞#@∞¡ KÕÜ∞« QÆÅ xÜ«∞=∞~°ÇÏ≤ `«∞Öˇ#· ™êÇ¨Ï™È¿Ñ`«∞Öˇ#· "åix K«∂ã≤
ÃÑ^ŒÅÌ ∞ – P ÉÏÅ∞~°#∞ Ñïâ◊√^Œ"ú ∞≥ #ÿ Éèqí +¨º`ü ^Œ$+≤`ì À ^Œ∂+≤OK«∞K«∞ =∞#ã¨∞Ö’
q_»∞=|_ç# =ºã¨#∞Öˇi· .
qâı+}¨ =Ú : J^è~Œ ‡° =Ú – ^ŒâÅ◊ ´J^è~Œ ‡° Ñ¨Ù^ŒâÅ◊ – PO„^èÉŒ Ïè ëêÉè∂í +¨}=ÚÖ’
'Ñ¨Ù—<å^Õâ=◊ ∞QÆ∞#x ã¨∂„fHõiOK«|_ç#k.
P{ÉÏÅ∞Å∞´JÉÏƒÅ∞~°∞ – 'Å∞, Å g∞kÅ∞Å‰õΩ '~°∞, ~°— ÅQÆ∞ #x
PO„^èŒÉèÏëêÉèí∂+¨}=Ú.
HõO. "≥O_çÜ«Úñ |uHÀi¯"˘^ŒÅ
~Ô O_»=ãü Ü«∞#=~°Q∞Æ }ˆ~Yñ ^Œ#~°∞K«∞<£
QÆO _≥ã¨ñÔQ_»∞ ã¨∞`«~°`«fl=Ú
áêO_»∞~°=∞}˜â◊√HÎ̃"ÀÖˇñ |_»Ãã Ç¨ÏiHõ$Ñ¨<£. 73
~å=∂ : "≥O_çÜ«Ú´=∞é˜Ü«Ú, ÑüHÀi¯{á⁄^ŒÅ´Éèí~°ÎHÀi¯ `«#~°QÍ
(^Œâ~◊ ^° ∞Œè x), ~Ô O_»=ãü´ÔHHˆ· ~Ú, J#=~°´xHõ$+ì̈=ÚQÍx, QÆ∞}ˆ~Y<£´QÆ∞}=ÚKÕ,
`«#~°∞K«∞<£{â’aèOK«∞K«∞, QÆO_»∞{Zã¨ñÔQ_»∞´Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ, ã¨∞`«~°`«fl=Ú´
Ñ¨Ù„`«~`° fl« =Ú#∞, áêO_»∞~°´â◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ , =∞}˜´=Ú`≥=Î Ú#∞, â◊√H˜´Î =Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨Ê=Öˇ,
Ç¨ÏiHõ$Ñ¨<{£ Ñ¨_Ã» ã<£´q+¨µx‚ ^ŒÜ∞« KÕ á⁄O^≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : =∞é˜ÜÚ« ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x HÀÔ~¯##∞ãïOz ~Ô O_»= ÉèÏ~°º J~Ú#
HÔ Hˆ· ~Ú, xHõ$+¨=ì ÚQÍx QÆ∞}ãÖÑ¨^`Œ À „Ñ¨HÍtOK«∞ Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥#· Ñ¨Ù„`«~`° fl« =Ú#∞
=Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨ÊÖ’ â◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ =Ú`«º=Ú=Öˇ q+¨µx‚ ^ŒÜ∞« =Å# á⁄O^≥#∞.
Éè Ï ~° ` « : "≥ O _ç Ü « Ú <£ , Ñ¨ u HÀÔ ~ ¯ á⁄^Œ Å <£ ´ áêO_» ∞ ~åA WOHõ # ∞
Ñ¨Ù„`«∞Å∞QÍ=Öˇ##∞ J¿ÑHõ#∆ #∞ãïOz, ~Ô O_»= ãüÜ«∞#<£´~Ô O_»= ã¨f^ÕqÜ«∞#QÍ,
=~°QÆ∞}ˆ~Y<£´„âı+ª̈"≥∞ÿ# QÆ∞}=ÚÅKÕ, `«#~°∞K«∞<£´„Ñ¨HÍtOK«∞, áêO_»∞~°=∞}˜´
‰õΩOf^Õq, ã¨∞`«~`° fl« =Ú, â◊√H˜"Î ÀÖˇ, Ç¨ÏiHõ$Ñ¨<´£ WO„^Œ∞x J#∞„QÆÇÏ¨ =ÚKÕ, Ñ¨_Ã» ã#∞.
`å`«Ê~°ºO : =∞é˜ÜÚ« áêO_»∞~åA HÀÔ~¯##∞ãïOz ~Ô O_»= ã¨f^Õqx áÈe

„âı+Qª¨ ∞Æ }=ÚÅKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞ ‰õΩOf^Õq =Ú`«ºÑ¨Ù zÑ¨Ê=Öˇ Ñ¨Ù„`«~`° fl« =Ú#∞ WO„^Œ∞x
J#∞„QÆÇÏ¨ =ÚKÕ á⁄O^≥#∞.
qâı+¨}=Ú : WO„^Œ∞_»∞ =~å¬kè^Õ=`«. WO„^Œ∞x =Å#<Õ â◊√H˜ÎÜ«Ú
=Ú`«º=∞QÆ∞#∞. â◊√HÎ̃"ÀÖˇ<´£ LÑ¨=∂ÅOHÍ~°=Ú.
HõO. Éèí∂HÍO`«∞=∞#fl#Å∞ QÆ_»∞ñ
*Ë‰õΩé∞ <å=Úk`«|∞^èŒ~°z`«#∞uÉèí~°`«∞O
ÔQ·Hõ=∞Ç¨g~°`åfi
™ÈÎ‰õΩx #~°∞˚#ã¨=∂Y∞ºã¨∞`«∞ñ QÆx Ü«∞ÅÔ~<£. 74
~å=∂ : Éèí∂HÍO`«∞ =∞#fl#Å∞´~åAQÍi P^Œ~°=Ú, Hõ_»∞{KÕ‰õΩé∞´
JkèHõ=ÚQÍ „áêÑ≤ÎOK«∞, P=Úk`«´ãÖ`«∞+¨µìÖˇ·#, |∞^èŒ~°z`«#∞`«∞´ÑÖ_ç`«∞ÅKÕ
„Ñ¨â◊Oã≤OÑ¨|_ç#, Éèí~°`«∞<£´Éèí~°`«∞x, ÔH·Hõ´ÔH·ˆH~Ú, =∞Ç¨g~°`åfi™ÈÎ‰õΩx´JkèHõ
â∫~°º=ÚKÕ Ñ¶¨∞#∞_≥·#"åxx, J~°∞˚#ã¨=∂Y∞º<£´â◊√„Éèí"≥∞ÿ# H©iÎQÆÅ"åxx,
Hõx´„Ñ¨ãq¨ Oz, JÅÔ~<£´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : ^Œâ◊~°^èŒ=∞Ç¨~åA =∞#fl#Å∞ JkèHõ=ÚQÍ „áêÑ≤ÎOK«∞K«∞,
ÑÖ_ç`∞« ÅKÕ „Ñ¨âO◊ ã≤OÑ¨|_ç# JkèHõ â∫~°º=O`«∞x, â◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ H©iQÎ ÅÆ "åxx Éè~í `° ∞« x
„Ñ¨ãq¨ Oz HÔ H· õ JÅ~åÔ~#∞.
ÉèÏ~°`« : P =Úk`«´P ¢ã,Î‘ ‰õΩOf Éè∂í HÍO`«∞ =∞#fl#Å∞, Hõ_∞» <£{KÕ‰Ωõ é∞,
|∞^èŒ~°z`«, #∞uÉèí~°´™ÈÎ„`åuâ◊Ü«∞=ÚKÕ, `«∞OQÆ´Ñ¶¨∞#"≥∞ÿ#, UHõ´=ÚYº"≥∞ÿ#,
=∞Ç¨g~°`fi« , J™ÈÎ‰Ωõ x J~°∞#˚ ã¨=∂Y∞º<£´J~°∞#˚ ∞_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ"åxx, Hõx JÅÔ~#∞.
`å`«Ê~°ºO : P ‰õΩOu Éè∂í HÍO`«∞_≥#· áêO_»∞~åA =∞#fl#Å∞ JkèH=õ ÚQÍ
ÅaèOK«∞ ÑÖ_ç`∞« ÅKÕ „Ñ¨âO◊ ã¨ÅO^Œ∞ Ñ¶∞¨ #∞_»∞, g~°`fi« =ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞ J~°∞#˚ _»#∞
<å=∞=ÚQÆÅ"åxx „Ñ¨ãq¨ Oz JÅ~åÔ~#∞.
qâı+}
¨ =Ú : =Úk`« – ^ÕjÜ«∞ Ñ¨^=Œ Ú – PO„^èŒ ÉèÏëêÉè∂í +¨}=Ú
ã‘. Wqfi^èOŒ |∞#ñ QÍOz Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ â◊√=∞#fl#ñ
Éˇ#∞K«∞K«∞ #∞O_» #aƒã¨~°∞Ç¨H˜∆
H˘O_˘Hõã¨=uÜ«Ú QÆ∞~°∞`«~°^èŒ~°‡~°
Hõ∆}jÅ`«#‡#∞QÆ∞}q^èÕÜ«∞
~°H∆Ài"≥·^Œº=~°„áêÑ≤Î~°∂Ñ¨ÙÅ
ÅHõ∆ ‡}â◊„`«∞Ñ¶¨ÚflÅ#∞ QÆ~°O|∞
q#Ü«∞™œ„ÉèÏ„`åkÑ¶¨∞#`«~°ã¨∞QÆ∞}ˆ~
Y#∞ q∞OK«∞`«#Ü«ÚÅñ QÆ=Åñ QÆxÜ≥∞
`Õ. <˘Ñ¨C g∞é <åã¨`º« g~Àº^ŒÜÚ« ÅQÆ∞
#\ì̃K«`«∞~å`«‡AÅ∞ ã¨∞~°∂áêaè~å=Ú
Öˇ·#‰õΩÅã¨Ç¨Ï^Õ=Ñ¨^•uq„â◊√
`å`«‡=~°#Î ∞Öˇ· q∞Oz ~°=xÖ’#. 75
~å=∂ : D{q^èŒ=Ú#´D q^èŒ=ÚQÍ, HÍOz´Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ á⁄Ok,
P{aã¨~∞° Ç¨Ï{JH˜´∆ P HÔ Hˆ· ~Ú, Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ â◊√´^Œâ~◊ ^° ∞Œä x, =∞#fl#<£´Q“~°==Ú`À,
Éˇ#∞K«∞K«∞#∞O_»´ÃÑOK«∞K«∞O_»QÍ, H˘O_˘Hõ ã¨=uÜ«Ú´z#fl ã¨=u ã¨∞q∞„`«ÜÚ« ,
QÆ∞~°∞`«~° ^è~Œ ‡° ~°H}∆õ jÅ`«<´£ JkèH"õ ∞≥ #ÿ ^è~Œ ‡° ~°H}∆õ ã¨fiÉèÏ==ÚKÕ, =∞#∞´XÑ¨CK«∞#fl,
QÆ∞}q^èÕÜ«∞´QÆ∞}=â◊√~åÅ∞, ~°H∆Ài(~°Hõ∆ó{Ji) "≥·^Œº´ã¨∞~°"≥·^Œ∞ºÅHõO>ˇ,
#~°´„âı+¨ª=∞ø#@∞¡, „áêÑ¨Î~°∂Ñ¨ÙÅ<£´™œO^Œ~°º=O`«∞Öˇ·#"åix, Hõ~°O|∞´q∞H˜¯e,
q#Ü«∞´q#Ü«∞=Ú, ™œ„ÉèÏ„`åk´ã¨∞Ç¨Ï$^•ƒù==Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ , Ñ¶∞¨ #`«~´° Q˘Ñ¨Ê"≥#· ,
ã¨∞QÆ∞}ˆ~Y#∞´=∞Oz ÅHõ∆}=ÚÅ`À, q∞OK«∞´Juâ◊~ÚOK«∞, `«#Ü«ÚÅ´
‰õΩ=∂~°∞Å#∞, ÅHõ∆ ‡} â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ flÅ#∞, Hõ=Å<£´ÅHõ∆ ‡} â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ flÅ#∞ Hõ=ÅÅ#∞,
HõxÜ≥∞´Hõ<#≥ ∞, XÑ¨Cg∞é´Juâ◊~ÚOK«∞, P ã¨`º« g~Àº^ŒÜÚ« ÅQÆ∞#\˜´ì ã¨`º« =Ú,
â∫~°º=ÚÅ‰õΩ L`«ÊuÎ ™ê÷#=∞~Ú#, K«`∞« ~°{P`«‡AÅ∞´#Å∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞#∞,
ã¨∞~°∂áêaè~å=ÚÅ∞{J~Ú#´ã¨∂~°ºãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ , ‰õΩÅ´‰õΩÅ=Ú#‰õΩ, ã¨ÇÏ¨ ´`«y#,

^Õ=Ñ¨^•u´^Õ=Ñ¨^Œ=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞QÍ, q„â◊√`«{P`«‡=~°Î#∞Öˇ·´„Ñ¨ã≤kú á⁄Ok#
#_»HQõ ÅÆ "åÔ~,· J=xÖ’#´Éè∂í q∞ÃÑ,· q∞Ozi´"≥Å∞Q˘Oki.
`å`«Ê~°ºO : D q^è=Œ ÚQÍ ‰õΩ=∂~°∞Å#∞ á⁄Ok, ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x =∞#fl#Å`À
ÉˇOK«∞K«∞#∞O_»QÍ P HÔ H· õ =∞~˘Hõ ã¨=u, JkèHõ ^è~Œ ‡° ~°H} ∆õ jÅ`«fi=Ú`À rqOK«∞
ã¨∞QÆ∞}q^èÜÕ ∞« ~åÖˇ#· ã¨∞q∞„`« ã¨∞~°"^·≥ ∞Œ ºÅ HõO>ˇ „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ™œO^Œ~º° =O`«∞Öˇ#· "åix,
q#Ü«∞ ™œ„ÉèÏ„`åk Q˘Ñ¨Êã¨∞QÆ∞}ˆ~Y`À q∞OK«∞ ÅHõ∆ ‡}â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ flÅ#∞ Hõ=ÅÅ#∞
„Ñ¨ã¨qOK≥#∞. P ã¨`«º â∫~°º=ÚÅ‰õΩ ™ê÷#"≥∞ÿ# P #Å∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞
(~å=∞ÅHõ∆ ‡}Éè~í `° â« „◊ `«∞Ñ¶Ú¨ flÅ∞) ã¨∂~°º=Oâ◊=Ú#‰õΩ `«y# ^Õ=Ñ¨^=Œ Ú`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ
#_»HQõ ÅÆ "åÔ~· q∞Ozi.
ÉèÏ~°`« : Wqfi^èOŒ |∞# QÍOz, Ç¨Ï$^ŒÜ∞Õ â◊√ =∞#fl#<£´áêO_»∞~åA P^Œ~=° Ú`À,
ÃÑ#∞K«∞K«∞#∞O_», Jaƒã¨~∞° Ç¨H˜´∆ P ‰õΩOf^Õq, H˘O_˘Hõ ã¨=uÜ«Ú´=∂„kÜ«Ú
QÆ ∞ ~° ∞ `« ~ ° ^ è Œ ~ ° ‡ ~° H õ ∆ } jÅ`« < £ , =∞#∞´=∞O„`« = ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ , QÆ ∞ }´P=$uÎ K Õ ` « ,
q^èÕÜ«∞´=â◊√Öˇ·#, ~°H∆Ài"≥·^Œ∞ºÅ´^Õ=`«Å "≥·^Œ∞ºÖˇ·# Jâ◊fih^Õ=`«Å, =~°„áêÑ≤Î
~°∂Ñ¨ÙÅ<£´=~°=Ú=Å# J=`«iOz#"åix, ÅHõ∆ ‡}´ÅH©;=O`«∞Öˇ,· â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ fl´
â◊„`«∞ãÖÇ¨~°‰Ωõ Öˇ#· "åix, Hõ~O° |∞, q#Ü«∞, ™œ„ÉèÏ„`åk Ñ¶∞¨ #`«~° ã¨∞QÆ∞}ˆ~Y#∞
q∞OK«∞ `«#Ü«ÚÅ<£, Hõ=Å<£´Hõ=ÅÅ#∞, HõxÜ≥∞, XÑ¨Cg∞é, <åã¨`º« ´Jâ◊fih
^Õ=`«Å Ü≥ÚHõ¯, g~Àº^ŒÜ«ÚÅQÆ∞´g~°º=Ú =Å# [x‡Oz#, J\˜ì K«`«∞~°{
P`«‡AÅ∞´J\˜ì K«`∞« ~°∞Öˇ#· ‰õΩ=∂~°∞Å∞, ã¨∞~°∂áêaè~å=ÚÖˇ´· JO^Œ=Ú`À „Ñ¨HÍtOK«∞,
#‰õΩÅã¨Ç¨Ï^Õ=Ñ¨^Œ´#‰õΩÅã¨Ç¨Ï^Õ=ÙÅ<≥_ç Ñ¨^Œ=ÚÅ`À, Juq„â◊√`«´ q∞H˜¯e
„Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ , P`«‡=~°#Î ∞Öˇ´· #_»HQõ ÅÆ "åÔ~,· J=xÖ’# q∞Ozi.
`å`«Ê~°ºO : D q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ á⁄Ok áêO_»∞~åAÜ≥ÚHõ¯ P^Œ~=° Ú
ÃÑ#∞K«∞K«∞O_»QÍ, P ‰õΩOf^Õq ã¨=uÜ≥∞ÿ # =∂„kÜ«Ú JkèHõ ^è~Œ ‡° ~°H}
∆õ jÅÜ≥∞ÿ
=∞O„`«=Ú#∞ =∂\˜=∂\˜H˜ [Ñ≤OK«∞@KÕ =â◊√Öˇ#· ^Õ=`«Å "≥^· ∞Œ ºÅ =~°=Ú =Å#
J=`«iOz# ÅH©;=O`«∞Å∞, â◊„`«∞ãÖÇ¨~°‰õΩÅ∞<≥·# "åix, q∞H˜¯e q#Ü«∞
™œ„ÉèÏ„`åk ã¨∞QÆ∞}ãÖÑ¨^KŒ Õ q∞OK«∞ Hõ=ÅÅ#∞ „Ñ¨ãq¨ OK≥#∞. Jâ◊fih^Õ=`«Å Ü≥ÚHõ¯
g~°º=Ú =Å# [x‡Oz# J\˜ì K«`«∞~°∞Öˇ·# ‰õΩ=∂~°∞Å∞ JO^ŒK«O^Œ=ÚÅ`À
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞ #‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ<≥_ç ¿Ñ~°`¡ À q∞H˜¯e „Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ #_»HQõ ÅÆ "åÔ~·
q∞Ozi.
qâı+}
¨ =Ú : <åã¨`º« – <åã¨`åº=tfi<Ò^Œ„™œ – Jx J=∞~°=Ú.
Pâßfi™êO`« Ñ¨^ºŒ =ÚÅ∞ :
âß. „áêÖËÜ«∂O|∞=`«Oã¨ ã¨xflÇ≤Ï`«ÑÖáê"å`«â‹·`Òºzf
bÖÏQÆ∂_è»xQÍ_è»~°∂_è»Ñ¨ÙÅHÍm¿ÇÏ`«∞Ç¨~ÀÌ^ŒÜ«∞
ã¨∂÷ÅOÉèÏ=ÙHõâ‹·Å~å[`«#Ü«∂^À~°ÌO_»x+‘Ê_»<À
^ÕfiÖ’~°úfi„ã¨∞`«z`«Î~åQÆÅÇ¨Ïs nèHõ$[˚\Ï=∞O_»ÖÏ. 76
J~°O÷ : „áêÖËÜ∞« {JOâ◊√=`«Oã¨´K«O„^ŒâYı ~å! ã¨xflÇ≤Ï`«´ã¨g∞Ñ¨=Ú##∞#fl,
ÑÖáê´ÑÖáê#kÜ«∞O^Œ∞QÆÅ, "å`«´QÍeÜ≥ÚHõ¯, â‹·`«º´K«Å¡^Œ#=ÚKÕ, Bzf´
Lz`«ÉèÏ==ÚKÕ, bÖÏ´qÇ¨~°=∞O^Œ∞, QÆ∂_è»´~°Ç¨Ïã¨º"≥∞ÿ#@∞¡, xQÍ_è»´q∞H˜¯e,
~°∂_èç´Ñ¨Ù\˜ì#, Ñ¨ÙÅHÍm´Ñ¨ÙÅHÕ`«Å ã¨=¸Ç¨Ï"Õ∞, ¿ÇÏ`«∞´HÍ~°}=ÚQÍQÍ,
Ç¨~ÀÌ^ÜŒ ∞« ´„¿Ñ=∂uâ◊Ü∞« =ÚKÕ, ã¨∂Å÷ OÉèÏ=ÙHõ´Lá⁄ÊOQÆ∞K«∞#fl, â‹Å· ~å[`«#Ü«∂´
áê~°fif^Õq Ü≥ÚHõ¯, ^À~°OÌ _» x+‘Ê_»#´QÍ_è®ÖÏOQÆ#=Ú =Å#, L^ÕfiÅ´q∞ug∞i#^≥,·
T~°fiú „ã¨∞`«, á⁄_»=ÙQÍ ZQÆã#≤ , z`«´Î Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#O^Œe, ~åQÆÅÇ¨Ïs´J#∞~åQÆ
„Ñ¨"åÇ¨Ï=∞<≥_,ç nèH$õ `«´|∞kúx KÕÜÚ« K«∞#fl, [\Ï=∞O_»ÖÏ´[_»Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú
QÆÅ"å_®! (Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~å!).
`å`«Ê~°ºO : F K«O„^ŒâYı ~å! ã¨g∞Ñ¨=Ú#O^Œ∞#fl ÑÖáê#k Ü≥ÚHõ¯ QÍeÜ≥ÚHõ¯
K«Å¡^Œ#=ÚKÕ Bz`«ºqÇ¨~°=Ú# ~°Ç¨Ïã¨º=ÚQÍ Ñ¨Ù\˜ì# Ñ¨ÙÅHÍO‰õΩ~°=ÚÅ∞
HÍ~°}=ÚQÍQÍ „¿Ñ=∂uâ◊Ü∞« =ÚKÕ Lá⁄ÊOQÆ∞K«∞#fl áê~°fif^Õq QÍ_è®eOQÆ#=Ú
=Å# q∞ug∞i#^≥· ÃÑHÔ· QÆã#≤ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#O^Œe J#∞~åQÆ „Ñ¨"åÇ¨Ï=∞#∞ |∞kúx

HõÅ∞QÆ*Ü
Ë Ú« [\Ï=∞O_»Å^è•s!
qâı+}
¨ =Ú : L„`ÕÊH∆ÍÅOHÍ~°=Ú.
Hõ. =¸iÎ„`«Ü«∞^èŒ$ubÖÏ
=iÎ`«<å<å[QÆ^Œƒù=ã≤÷uÅÜ«∞x
~°fi~°Î#ã¨[˚#ã¨∞Hõ$`«q
=~åÎ~Ú`«k=º^ÕÇ¨Ï"åi`«"≥∂Ç¨! 77
J~°÷O : =¸iÎ„`«Ü«∞´„u=¸iÎ ~°∂Ñ¨=ÚÜ≥ÚHõ¯, ^èŒ$u´^è•~°}=∞<≥_ç,
bÖÏ´qÖÏã¨=ÚKÕ, =iÎ`«´KÕÜ«∞|_ç#, <å<å[QÆ´<å<åÖ’Hõ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
L^Œƒù=´Ñ¨Ù@∞ìHõ, ã≤÷u´~°Hõ∆}, ÅÜ«∞´<åâ◊=Ú, x~°fi~°Î#´KÕÜ«Ú"å_®! ã¨[˚#´
=∞Oz"åi, ã¨∞Hõ$`«´Ñ¨Ù}º=ÚÅ, q=~åÎ~Ú`«´qx=∞Ü«∞~°∂Ñ¨=∞QÆ∞, k=º^ÕÇÏ¨ ´
k=ºã¨fi~°∂Ñ¨=ÚQÆÅ"å_®! "åi`«´áÈQ˘@ì|_ç#, "≥∂Ç¨Ï´Éè‰í Ωõ ÅÎ J*Ï˝#=ÚQÆÅ"å_®!
`å`«Ê~°ºO : „u=¸iÎ~∂° Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ OK«∞@Ü«∞#∞ qÖÏã¨=ÚKÕ KÕÜ∞« |_ç#
<å<åÖ’Hõ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨$+≤ìã≤÷uÅÜ«∞=ÚÅ‰õΩ HÍ~°}Éèí∂`«∞_®! ã¨[˚#∞Å
Ñ¨Ù}ºqx=∞Ü«∞=ÚKÕ k=ºã¨fi~°∂Ñ¨=Ú QÆÅ"å_®! Éè‰í Ωõ ÅÎ J*Ï˝#=Ú#∞ Ç¨ÏiOK«∞"å_®!
qâı+}
¨ =Ú : Ñ¨Ù}Ïº`«∞‡Å‰õΩ ™ê~°∂Ñ¨º=Ú xK«∞Û"å_»x ÉèÏ==Ú.
=∂ex: „Ñ¨^äŒ=∞`«=∞=KÀO`«Hõ„Ñ¨ã¨∞Êù@ „|Ç¨Ï‡q^•º
Ñ¨^äŒÑ¨käHõqÑ¨tÛ^•ƒù=q„âß=∞ã‘=∂
Ñ¨$^äŒ∞z^Œ=∞$`«^è•~åcèHõ∆‚ã≤HÍÎ‰õΩg\˜
„Ñ¨kä`«u~°∞=∞ÅH∆Í‡Ñ¨`«ºÑ¨`«º„QÆ[<å‡. 78
J~°=÷ Ú : „Ñ¨^=Œä ∞`«=∞=KÀO`«´"Õ^•O`«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞, „Ñ¨ã∞¨ Êù@´Öˇãû¨ QÍ
`≥eÜ«∞|_ç#, „|Ç¨Ï‡q^•ºÑ¨^èŒ´„|Ç¨Ï‡*Ï˝#=∂~°æ=Ú#‰õΩ, Ñ¨käHõ´áêO^èŒ∞Öˇ·#,
qÑ¨tÛ`«{ÉèÏ=´q^•fiOã¨∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ‰õΩ, q„âß=∞ã‘=∂!´q„â◊=∞ ™ê÷#"≥∞#ÿ
"å_®!, Ñ¨$^è∞Œ ´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , z`ü{J=∞$`«^•è ~å!´*Ï˝<å=∞$`«^•è ~°K,Õ JcèH´‚∆õ x~°O`«~=° Ú,
ã≤HõÎ´Jaè+≤‰õΩÎ_≥·#, P‰õΩg\˜´P‰õΩg\˜=Oâ◊=ÚÖ’, „Ñ¨kè`«´„Ñ¨ã≤kúÔHH˜¯#,
u~°∞=∞ÅH∆Í‡Ñüú~°∞=∞Å <åÜ«∞x, JÑ¨`º« ´‰õΩ=∂~°∞ÅÖ’, J„QÆ[<å‡!´ÃÑ^Œ"Ì å_≥#·
ÃÑ^Œ"≥OHõ\Ï„n!
`å`«Ê~°ºO : "Õ^•O`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ Öˇãû¨ QÍ `≥eÜ«∞|_ç# „|Ç¨Ï‡*Ï˝#=∂~°=æ Ú#
#_»K∞« q^•fiOã¨∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ‰õΩ q„âß=∞™ê÷#"≥∞#ÿ "å_®! JkèH"õ ∞≥ #ÿ *Ï˝<å=∞$`«
^è•~°KÕ x~°O`«~°=Ú Jaè+≤‰õΩÎ_≥·# P‰õΩg\˜ u~°∞=∞Å<åÜ«∞x ÃÑ^ŒÌ‰õΩ=∂~°∞_≥·#
ÃÑ^Œ"≥OHõ\Ï„n!.
qâı+}¨ =Ú : q„âß=∞ã‘=∂ – q„âß=∞Ü«∞x Ñ¶∞¨ *ò „Ñ¨`º« Ü«∞=Ú "å_»|_ç#k.
'q∞`åO „Ç¨Ïã¨fió— J#∞ ã¨∂„`«=ÚKÕ „Ç¨Ïã¨fi=Ú ~åQÍ q„â◊=∞Ü«∞x Ü«ÚO_»=ÅÜ«Ú#∞.
'q„âßO`«ã‘=∂!— J#∞#k =∞Oz áê~î°=ÚQÍ â◊`«Ñ¶¨∞O~î°=Ú "≥OHõ@~°OQÆâß¢ã≤Î
¿Ñ~˘¯<åfl~°∞.
=∂eh =$`«=Î Ú : #, #, =∞, Ü«∞, Ü«∞ QÆ}=ÚÅ∞{QÆ∞~°∞=Ù. 13= JHõ~∆ =° Ú
Ü«∞u.
Pâßfi™êO`« QÆ^ºŒ :
Wk x[ã¨ ∂ iÖ’HÍOwHÍ~° ` « ~ ° O y`« H õ q `« fi "≥ · É è í = Ñ≤ O QÆ o
Ü«∞=∞~°Ü∂« ~°º `«#∂Éè=í ™œ[#º*ËÜ∞« ã¨∂~°Ü∞« <å=∞^èÜ Õ ∞« „Ñ¨}`© O« Éˇ#·
~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∞=Ú #O^Œ∞ñ „|^ä=Œ ∂âßfiã¨=Ú. 79
J~°=÷ Ú : Wk, x[ã¨∂iÖ’Hõ{JOwHÍ~°´q^•fiOã¨∞ÅKÕ JOwHõiOK«|_ç#,
`«~°Oy`« Hõq`«fi"≥·Éèí=´Hõq`å^è•~å"≥·Éèí==ÚQÆÅ, Ñ≤OQÆo J=∞~°Ü«∂~°º´Ñ≤OQÆo
J=∞~° < å=∂`« ∞ ºx, `« # ∂Éè í = ´‰õ Ω =∂~° , ™œ[#º*Ë Ü « ∞ ´™œ[#º=ÚKÕ
ã¨∂~°Ü∞« <å=∞^èÜ
Õ ∞« ´ã¨∂~°#KÕ, „Ñ¨}`© O« Éˇ#· ´~°zOÑ¨|_ç#, ~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞=Ú
#O^Œ∞ „Ñ¨^=Œä ∂âßfiã¨=Ú.
`å`«Ê~°ºO : Wk ÑÖ_ç`∞« ÅKÕ „Ñ¨âO◊ ã≤OK«|_ç# Hõq`å^è•~å"≥É· =íè =ÚQÆÅ
Ñ≤OQÆo J=∞~°# ‰õΩ=∂~°∞_≥·# ã¨∂~°#<å=∞^èÕÜ«ÚxKÕ ~°zOÑ¨|_ç# ~åÑ¶¨∞=
áêO_»gÜ«∞=Ú#O^Œ∞ „Ñ¨^=Œä ∂âßfiã¨=Ú.
127
kfifÜ«∂âßfiã¨=Ú
HõO. N ÑÖáêã¨~ã° „¨ H©
_®ÑÖ_ç`« ÃÑ^Œ"Ì OÕ Hõ@H∆Í‡Ñü z
`ÀÎáêã≤`«Ñ¨^Œ „Ñ¨`«º
„QÆ∂Ñ¨ q~°∂áêHõ∆ ¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï^èŒºH∆Í! 1
J~°=÷ Ú : N ÑÖáêã¨~ã° ´¨ NÑÖáê#nf~°, „H©_®ÑÖ_ç`´« „H©_Oç K«∞ ÑÖ_ç`∞« _®!
ÃÑ^ŒÌ "ÕOHõ@H∆Í‡Ñü´ÃÑ^Œ "ÕOHõ\Ï„kqÉèí∞x, z`ÀÎáêã≤`«Ñ¨^Œ´=∞#ã¨∞Ö’
Láêã≤OK«|_ç# Ñ¨^Œ=ÚÅ∞QÆÅ"å_®! „Ñ¨`«º„QÆ~°∂Ñ¨´Z^Œ∞@#∞#fl ~°∂Ñ¨=ÚQÆÅ,
q~°∂áêHõ!∆ , ¿ÇÏ=∞‰õΩ@{J^èºŒ H∆Í!´¿ÇÏ=∞‰õÄ@=Ú#‰õΩ JkèÑf¨ !
`å`«Ê~°ºO : N ÑÖáê#n f~°=Ú# „H©_Oç K«∞ ÑÖ_ç`å! ÃÑ^ŒÌ "ÕOHõ\Ï„k
qÉèí∞x Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ã‘=∞Ö’ Láêã≤OK«|_Õ áê^Œ=ÚÅ∞QÆÅ"å_®! Z^Œ∞@#∞#fl
~°∂Ñ¨=ÚQÆÅ q~°∂áêH∆Í! ¿ÇÏ=∞‰õÄ\ÏkèÑf¨ !.
HõO. ^Õ"åOâ◊Éèí=ÙÅñ |∞¢`«∞ÎÅ
hq^è=Œ Ú#ñ |_»ã≤ =Úk`«ÇÏ¨ $^ŒÜÚ« ñ _»Q∞Æ K«∞ ^ä•
„f=~°∞ñ_»∞ ÃÑ#∞K«∞K«∞O_≥ Ü«∞
^ä•qkè ãÖ„ã≤¯Ü«∞Å∞ =ÚxHõÔŒ |=Ú #_»∞Ñ¨<.£ 2
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
^Õ"åOâ◊Éèí=ÙÅ<£´^Õ=`åOâ◊Å`À, D q^èŒ=Ú#, Ñ¨Ù„`«∞Å<£, Ñ¨_»ã≤,
=Úk`«Ç¨Ï$^ŒÜ«Ú_»QÆ∞K«∞´ãÖ`À+≤OK«∞ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚQÆÅ"å_≥·, ^è•„f=~°∞_»∞´
^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞/áêO_»∞~åA, ãÖ„ã≤¯Ü«∞Å∞´PÜ«∂ HÍÅ=ÚÅO^Œ∞ [~°∞Ñ¨Ù ëÈ_»âH◊ ~õ ‡° Å∞,
Ü« ∞ ^è • qkè < £ ´ âß¢™ÈÎ H õ Î = ÚQÍ, =ÚxHõ ^ Œ O |=Ú´=Úx„âı + ¨ µ ì Å ∞, #_» ∞ Ñ¨ < £ ,
128 kfifÜ«∂âßfiã¨=Ú
ÃÑ#∞K«∞K«∞O_≥´áÈ+≤OK«∞K«∞O_≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : D q^è=Œ ÚQÍ ^Õ=`åOâ◊Å`À Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ á⁄Ok ãÖ`ÀëêO
`«~O° QÆ∞_≥· ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ / áêO_»∞~åA, =Úx„âı+µ¨ Åª ^•fi~å PÜ«∂ HÍÅ=ÚÅO^Œ∞
[~°∞Ñ¨Ù ëÈ_»âH◊ ~õ ‡° Å∞ âß¢™ÈÎH=Îõ ÚQÍ x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞ áÈ+≤OK«∞K«∞O_≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : ãÖ„ã≤¯Ü«∞Å∞´<å=∞Hõ~} ° Ïk ëÈ_»âH◊ ~õ ‡° Å∞. QÆ~åƒù^•#=Ú,
Ñ¨ÙOã¨=#=Ú, ã‘=∞O`«=Ú, *Ï`«H~õ ‡° =Ú, <å=∞Hõ~}° =Ú, J#fl„áêâ◊#=Ú, KÒÅ=Ú,
LÑ¨#Ü«∞#=Ú, „áê*ÏÑ¨`º« =Ú, ™œ=∞º=Ú, PˆQflÜ«∞=Ú, "≥â· º◊ ^Õ==Ú, QÀ^•#=Ú
ã¨=∂=~°#Î =Ú, q"åÇ¨Ï=Ú, JO`«ºHõ~‡° – J#∞ 16 Hõ~‡° Å∞.
ã‘. <å<åñ\˜ ‰õΩá⁄ÊOQÆ∞ #=HõOÑ¨Ùñ QÆàÅ◊ ÃÑO
Ñ¨Ù#ñ lxfl „H˘<≥flÅÉ’^Œ Å#ñQÆ
#∞`«Î~À`«Î~°=$kú <˘Ñ¨C`Õ*’ˆ~Y
Ñ¨ãñ¨ QÀ=∞ÖÏ~°¯aO|O|∞ Å#ñQÆñ
„Q˘`«Î „H˘`«ÎQÆñ ÉÁ^ŒÖÁ¯=∞~°∞<≥"Õ∞‡#∞Å
|Å∞Ñ¨Ù+≤ìñ QÆiHõÅÉèíO|∞ Å#ñQÆ
#O`«HOõ `«‰Ωõ q∞OK«∞ qO`«=∞QÆO\˜q∞
Ü«∞^Œ∞@∞# ã≤OQÆOÑ¨Ùñ Q˘^Œ=∞ Å#ñQÆ
`Õ. "≥Åã≤ iÅ#∞ ^è~Œ ‡° [cè=∞q[Ü«Ú Å#ñQÆñ
„QÍÅ∞#$Ñ¨ã¨∞`«∞Öò ^Œ=∞Ö’#ñQÆ=Å∞ QÆ∂_ç
=∞#ã¨∞ "≥∞„ÿ uKÕ ~å=∞ÅHõ∆ ‡}K«i`«=Ú
ã¨#Ü«∞ Éèí~°`«â◊„`«∞Ñ¶¨∞fl MËÅ#=Ú "≥∞éÜ«∞. 3
J~°=÷ Ú : ~Ô O\Õ\˜H˜ ã‘ãá¨ ê^Œ=ÚÅ∞ ã¨=∞=Ú. Z`«∞wÎ u =∂„`«=Ú "Õ~∞° .
P ÉÏÅ∞~° ∞ , <å<å\˜ H ˜ ´ ~ÀA~ÀA‰õ Ω , Lá⁄ÊOQÆ ∞ ´Juâ◊ ~ ÚOK« ∞ ,
#=Hõ=Ú{HõàÅ◊ ÃÑOÑ¨Ù#´H˘`«<Î #·≥ HõàÅ◊ PkèHºõ =ÚKÕ, zxfl „H˘`«{Î <≥ÅÉ’^ŒÅ#QÆ´
z#fl K«O^Œ=∂=∞Å#∞#@∞¡, L`«~Î {° L`«~Î =° $kú<{£ XÑ¨C ´„Hõ=∞„Hõ=∞=ÚQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞@KÕ

<˘Ñ¨C, `Õ*’ˆ~YÑ¨ã<¨ ´£ `Õ[ã¨∞ûÜ≥ÚHõ¯ HÍOuKÕ, HÀ=∞Å{J~°¯aO|O|∞Å∞{J#QÆ´
HÀ=∞Å"≥∞#ÿ ã¨∂~°ºaO|=ÚÅ#∞#@∞¡, „H˘`«„Î H˘`«QÎ <Æ ´£ #∂`«fl=ÚQÍ, á⁄^ŒÖÁ¯#∞´
Juâ◊~ÚOK«∞, H˘=∞~°∞<≥"∞Õ ‡#∞Å´ JO^Œ"∞≥ #ÿ #∂`«flâ◊s~°=ÚÅ`À, |Å∞Ñ¨Ù+≤<ì ´£
™œ+¨=ª =Ú`À, HõiHõÅÉèOí |∞Å∞{J#QÆ´ QÆ∞#fl U#∞QÆ∞Å∞ J#∞#@∞¡, JO`«HOõ `«‰Ωõ
q∞OK«∞´~ÀA ~ÀA‰õΩ ÃÑ~°∞QÆ∞, qO`« =∞QÆO\˜q∞´qO`«Ü∞ÿ≥ # =∞QÆãi≤ , J^Œ∞@∞#´
|Ü«∞ÅÊ_»QÍ, ã≤OQÆ=Ú{H˘^Œ=ÚÅ∞{ J#QÆ´ã≤OÇ¨ÏÑ¨Ù Ñ≤ÅÅ¡ ∞ J#∞#@∞¡ – ~Ô O_çO\˜H©
ã¨=∞=Ú.
`Õ.w. ~å=∂ : ^èŒ~°‡[´qO\˜=Å# Hõey#, cè=∞´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#,
q[Ü«ÚÅ∞´q[Ü«∞=Ú QÆÅ"å~°∞ J#QÍ, „HÍÅ∞´XÑ¨CK«∞#fl, #$Ñ¨ã¨∞`«∞Å∞´
~å[‰õΩ=∂~°∞Å∞, `«=∞Ö’#, Hõ=Å∞‰õÄ_ç´*’_»∞QÆ∂_»∞H˘x, =∞#ã¨∞ "≥∞„ÿ uKÕ´=∞kÖ’x
¿ãflÇ¨ÏÉèÏ~°=ÚKÕ, ~å=∞ÅHõ∆ ‡}K«i`«=Ú´~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å#_»HõÜ«Ú, ã¨#Ü«∞´
huã¨Ç≤Ï`«∞Öˇ·#† Éèí~°`«â◊„`«∞Ñ¶¨Úfl´Éèí~°`«â◊„`«∞Ñ¶¨ÚflÅÜ≥ÚHõ¯, MËÅ#=Ú´qÇ¨~°=Ú,
"≥∞éÜ«∞{WÅ#∞´Juâ◊~ÚOK«∞#@∞¡, Éè∂í q∞ÃÑ,· "≥Åã≤i.
qâı+}
¨ =Ú : ^è~Œ ‡° [ – ^è~Œ ‡° ó Ñ¨Ù}ËºÜ«∞"Õ∞<åºÜÕ∞ ã¨fiÉèÏ"åKå~°Ü∂≥ ó „Hõ`Ò
LÑ¨=∂Ü«∂ =∞Ç≤ÏO™êÜ«∞ó Kå¿ÑKÀÑ¨x+¨^ºŒ Ñ≤ – Jx.q.
ÉèÏ~°`« : ^èŒ~°‡[cè=∞q[Ü«ÚÅ#ñQÆ<£´^èŒ~°‡~åA, cè=Ú_»∞, J~°∞˚#∞_»∞
J#∞#@∞¡, „HÍÅ∞, #$Ñ¨ã∞¨ {`«∞Öò, `«=∞Ö’#<£, Hõ=Å∞QÆ∂_ç´#‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ#∞
QÆ∂_ç, ã¨∞"≥∞ÿ„uKÕ´=∞Oz ¿ãflÇ¨Ï=ÚKÕ, =∞#<£´rqOK«QÍ, ã¨#Ü«∞Éèí~°`«<£´
#Ü«∂uâ◊Ü∞« =Ú`À ‰õÄ_ç# "å~“@KÕ, â◊„`«∞Ñ¶∞¨ fl´â◊„`«∞ãÖÇ¨~°H"õ ∞≥ #ÿ , MËÅ#=Ú
"≥∞éÜ«∞, WÅ#∞ "≥eã≤i.
`å`«Ê~°ºO : ã‘ã=¨ Ú#‰õΩ ã¨=∂#=Ú. Z`«∞wÎ uH˜ "Õ~∞° .
PÉÏÅ∞~°∞ <å<å\˜H˜ Juâ◊~ÚOK«∞ #∂`«fl HõàÅ◊ `À z#fl K«O^Œ=∂=∞Å=Öˇ
„Hõ=∞„Hõ=∂aè=$kúKÕ #Å~å~°∞ `Õ*’~åtKÕ HÀ=∞Åã¨∂~°ºaO|=ÚÅ=Öˇ, H˘`«ÎQÍ
qãÎ̈ie¡# â◊s~° Ñ¨Ù+≤Kì Õ QÆ∞#fl U#∞QÆ∞Å=Öˇ, JO`«HOõ `«‰Ωõ q∞Oz# =∞QÆ`#« =ÚKÕ
ã≤OQÆÑÙ¨ Ñ≤ÅÅ¡ =Öˇ "≥eã≤i.
`Õ.w. ~å=∂ : qO\˜ =Å# Hõey# ÉèÜ í ∞« OHõ~q° [Ü«∞=Ú QÆÅ"å~°∞, `«=∞`À
*’_»∞QÆ∂_ç "≥∞„ÿ uÉèÏ==ÚKÕ rqOÑ¨QÍ ~å=∞ÅHõ∆ ‡}Éè~í `° â« „◊ `«∞Ñ¶Ú¨ flÅ∞ qÇ¨~°=ÚÅÖ’
"≥∞éã≤i.
ÉèÏ~°`« : ^è~Œ ‡° [cè=∂~°∞#˚ ∞Å∞ Hõ=ÅÖˇ#· #‰õΩÅã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ`À QÆ∂_ç "≥∞„ÿ f
ÉèÏ==ÚKÕ =∞<ÀÇ¨Ï~° ÅH©;=Oâ◊=ÚÖˇ·# #_»HõÅ Juâ◊Ü«∞=ÚKÕ â◊„`«∞ãÖÇ¨~°
qÇ¨~°=Ú`À "≥eã≤i.
L. JO`« =ãÖ`« "≥ÚÃÑÊñ [~°=∂„y=∞ÉèÏQÆK~« åÅdÅ~°∞™Î ê
=∞O`« =∞#O`«*ÏÅHõã¨=∞O[ã¨~°Ol`«‰õΩO[‰õΩO[~À
^•fiO`«x`åO`«™êO„^Œ=∞^èŒ∞^•#q[$Oaè`«|OÉèí~°ã¨fi<å
`«ºO`«x~°O`«sHõ$`«kQÆO`« =∞`åO`«Å`åO`«‰õΩO`«"≥∞ÿ. 4
J~°=÷ Ú : ~Ô O\˜H˜ ã¨=∂#=Ú. =ãÖ`« |∞∞`«∞=~°#‚ =Ú.
K«~=° ∞{J„y=∞ÉèÏQÆ´Ñ¨_=» ∞~°, `«∂~°∞ÊÉèÏQÆ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞, K«~´° =iÎOÑ¨ÙK«∞#fl
JdÅ{|∞∞`«∞=ÙÅ∞#∞´Jxfl |∞∞`«∞=ÙÅ∞#∞, ™ê=∞O`«=Ú´ã¨=∂# ~å[ã¨=ÚQÆÅ
(ã¨HõÅ~°∞Î ™œÉèÏQÆº=ÚQÆÅ) J#O`«´JãÖMÏºHõ=ÚÖˇ·#, *ÏÅHõ´"≥ÚQÆæÅKÕ,
ã¨=∞O[ã¨´Ü«ÚHõ=Î ∞ø#@∞¡, ~°Ol`«´XÑ≤Ê#, ‰õΩO[´á⁄^ŒÅ<≥_,ç ‰õΩO[~°Ú#∞QÆ∞Å
=Å#, L^•fiO`«´"≥_e» =K«∞ÛK«∞#fl, x`åO`«™êO„^Œ´q∞H˜¯e ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ , =∞^è∞Œ ´
=∞Hõ~O° ^Œ=∞<≥_,ç ^•#´=∞^Œ[Å=ÚKÕ, q[$Oaè`´« QÆifiOz#, |OÉè~í ´° `«∞"≥∞‡^ŒÅ
Ü≥ÚHõ¯, ã¨fi#{J`«ºO`«=Ú#∞´JkèHõ"≥∞ÿ# ^èŒfixKÕ, x~°O`«sHõ$`«´xa_»=ÚQÍ
KÕÜ∞« |_ç#, kQÆO`«´k‰õΩ¯Å Ü≥ÚHõ¯ JO`«=ÚÅ∞QÆÅk, J`åO`«´JÅ~ÚHõÖxË ,
Å`åO`«‰Ωõ O`«Ö´·ˇ ‰õΩã¨∞=∂Ü«Ú^è∞Œ _»∞QÆÅ^≥· – JO`«, =ãÖ`«=Ú{XÃÑÊ<£´JO`«@
=ãÖ`«=Ú "≥e"¡ i≥ Ãã#∞.
`å`«Ê~°ºO : `«∂~°∞Ê, Ñ¨_=» ∞~° k‰õΩ¯ÅÖ’ =iÎOK«∞K«∞#fl Jxfl |∞∞`«∞=ÙÅ∞

ã¨=∂# ~å[ã¨=ÚQÆey JãÖMÏºHõ=ÚÖˇ·# "≥ÚQÆæÅKÕ Ü«ÚHõÎ=∞ø#@∞¡ XÃÑÊ#∞.
á⁄^ŒÅ<≥_ç U#∞QÆ∞Å =Å# |Ü«∞\˜H˜ "≥_»e =K«∞Û ^Œ@ì"≥∞ÿ# =∞Hõ~°O^Œ=∞#∞
=∞^Œ[Å=ÚKÕ QÆifiOz# `«∞"≥∞‡^ŒÅ ^èfiŒ xKÕ xa_»=ÚQÍ KÕÜ∞« |_ç# kQÆO`«=ÚÅ∞
QÆÅk, JÅ~ÚHõÖxË ‰õΩã¨∞=∂Ü«Ú^è∞Œ _»∞ QÆÅ^≥· JO`«@ =ãÖ`«=Ú "≥eq¡ iÃã#∞.
ã‘. JK«ÛOÑ¨Ù ÖËñlQÆ∞~å‰õΩ*ÁOÑ¨=Ú HÔ OÑ¨Ù
"Õ∞eK≥Ok~°ÑÙ¨ ñ QÔ O^è∂Œ o QÍñQÆñ
„QÆ∞zÛ#@∞ìQÆ *Ï^Œ∞H˘#fl "≥ÚQÆæÅQÆ∞OÑ¨Ù
„Ñ¨H@
õ áê@Å aO^Œ∞áêo QÍñQÆ
qzÛ# Ñ¨~∞° =OÑ¨Ù q~°∞Å`«O_»=Ú ÃÑOÑ¨Ù
â’aè`É« ∂íè uiOKèÀo QÍñQÆ
xK«ÛÅO Éˇ#· `ÕxÜ«∞ "å#[_ç™⁄OÑ¨Ù
ÖÏe`« ^•#^è•~åo QÍñQÆ
`Õ. ã¨∞=∞Ñ¨~åQÆ=ÚÖò Hˆ oáêOã¨∞=ÙÅ∞ QÍñQÆ
„Éèí=∞~°ÑÖ‰õΩÎÅ∞ ÃÑ· ã¨~°Ñ¨}∞Å∞ QÍñQÆ
|∞_»q∞<≥Öˇ¡_» "åÇ¨ºo "≥_»Å∞=∞^Œ#∞
=∞^ŒÑ¨Ù>Ë#∞ñQÆ∞"ÀÖˇ <å=∞x ^Œ#Ô~Û. 5
J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú
JK«Û=Ú{ÖË`{« zQÆ∞~å‰õΩ *ÁOÑ¨=Ú´ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ ÖË`« zQÆ∞~å‰õΩ ã¨=Ú^•Ü«∞Ñ¨Ù,
ÔHOÑ¨Ù´Z„~°^Œ#=Ú, "Õ∞e K≥Ok~°=Ú{ÔHO^èŒ∂oQÍñQÆ´"Õ∞eq∞Ü≥ÿ∞# Z„~°x
^Œ∞=Ú‡QÍQÆ, „QÆ∞zÛ#@∞ìQ´Æ XHõ KÀ@ KÕiÛ#@∞¡, *Ï^Œ∞H˘#fl´J=∞~°Û|_ç#, "≥ÚQÆÅæ
QÆ∞OÑ¨Ù´"≥ÚQÆÅæ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, „Ñ¨H@õ ´„Ñ¨H\õ O˜ K«|_ç#, áê@Å´`≥Å<¡ #·≥ , aO^Œ∞
áêoQÍñQÆáO^Œ∞=ÙÅ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú QÍQÆ, qzÛ#´qHõã≤Oz#, Ñ¨~°∞==Ú{
q~°∞Å`«O_»=Ú´ã¨∞‰õΩ=∂~°"≥∞ÿ# Ñ¨Ù+¨Ê ã¨=Ú^•Ü«∞Ñ¨Ù, ÃÑOÑ¨Ù´PkèHõº=Ú,
â’aè`«´„Ñ¨HÍtOK«∞, Éèí∂uiOKèÀoQÍñQÆ´QÆ[â◊$OQÍ~°ÑÖHÎ̃ HÍQÆ, xK«ÛÅOÉˇ·#´
xÅHõ_Q» ÅÆ , `ÕxÜ«∞"å#[_ç´`Õ<Å≥ "å# [_ç, ™⁄OÑ¨Ù´JO^Œ=Ú, ÖÏe`«´Åe`«"∞≥ #ÿ ,
^•#^è•~åoQÍQÆ´=∞^Œ[Å„ã¨==Ú HÍQÆ, ã¨∞=∞Ñ¨~åQÆ=ÚÖò´ Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ Ñ¨Ùá⁄Ê_ç,
ˆHoáêOã¨∞=ÙÅ∞QÍQÆ´q<À^Œ=ÚQÆ ZQÆlq∞‡# ^Œ∞=Ú‡HÍQÆ, „Éèí=∞~° ÑÖ‰õΩÎÅ∞´
`«∞"≥∞‡^ŒÅ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞, ÃÑã· ~¨ Ñ° }
¨ ∞Å∞QÍQÆ´ÃÑ#· J=∞iÛ# W#∞Ñ¨ Q˘Å∞ã¨∞Å∞ HÍQÆ,
Ñ¨Ù_»q∞<≥Öˇ¡_»´Éèí∂q∞ JO`«Ü«Ú, "åÇ¨ºo"≥_»Å∞´qÇ¨~å~°÷=Ú |Ü«∞Å∞^Õi#,
=∞^Œ#∞=∞^Œ=Ú{U#∞QÆ∞{áÈÖˇ´=∞#‡^èŒ∞xÜ≥ÚHõ¯ =∞kOz# U#∞QÆ∞=Öˇ,
P=∞x´=ãÖ`«=Ú, `«#~Ô Û´XÃÑÊ#∞.
`å`«Ê~°ºO : ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ ÖËlQÆ∞~å‰õΩ ã¨=Ú^•Ü«∞Ñ¨Ù Z„~°^#Œ =Ú, "Õ∞eq∞
Z„~°x ^Œ∞=Ú‡HÍQÆ, QÆ∞zÛ#@∞¡ J=∞iÛ# "≥ÚQÆÅæ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú „Ñ¨H\õ O˜ K«|_ç#
`≥Å¡x aO^Œ∞=ÙÅ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú HÍQÆ, qHõã≤Oz# ã¨∞‰õΩ=∂~°"≥∞ÿ# Ñ¨Ù+¨Ê
ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÜ≥ÚHõ¯ ÃÑOÑ¨Ù U#∞QÆ∞ â◊$OQÍ~° ÑÖHÎ̃HÍQÆ, xÅHõ_Q» Í ‰õΩiÜ«Ú `Õ<≥
"å#Å ™⁄OÑ¨Ù g∞k [Å^è•~°Å∞ HÍQÆ, Ñ¨Ùá⁄Ê_»∞Å∞ ^è∂Œ o HÍQÆ, `«∞"≥∞‡^ŒÅ QÆ∞OÑ¨Ù
ÃÑ#· J=∞iÛ# W#∞Ñ¨ Q˘Å∞ã¨∞Å∞ HÍQÍ, qÇ¨~å~°=÷ Ú |Ü«∞Å∞^Õi# =∞#‡^è∞Œ x
=∞^ŒÑÙ¨ >Ë#∞QÆ∞=Öˇ Éè∂í q∞ÃÑ· JO`«\Ï =ãÖ`«=Ú "≥eq¡ iÃã#∞.
qâı+}
¨ =Ú : Éè∂í u – Éè∂í u~å‡`«OQÆ â◊$OQÍˆ~ – Jx q.
JO`åº#∞„áêã¨Å∞ ã‘ãá¨ ê^Œ=ÚÅ∞ <åeæO\˜Ö’ – HÔ OÑ¨Ù, QÆ∞OÑ¨Ù, ÃÑOÑ¨Ù,
™⁄OÑ¨Ù xÜ«∞`«=ÚQÆ K≥ÑÊ≤ <å_»∞.
~°Q_Æ .» á⁄eK≥ =∞^è∞Œ ÅH˜∆ ‡ ã¨∞~°á⁄#flÅ#∞ ÉÁ#flÅ#∞
^≥eã≤Ñ_¨ ç Ñ¨Ùá⁄Ê_»∞Å u<≥flÅ#∞ l<≥flÅ#∞
~°OQÆ∞QÆñ ^Œ#~°∞Û<å~°OQÆ=ÚÅ ãÖQÆ=ÚÅñ
aOQÆà`◊ « K≥O^≥ =∞^ŒÉ$íè OQÆ=ÚÅ Ü«∞OQÆ=ÚÅñ
Q˘éÖˇñ lQÆ∞ ~Ô Å=∂qQÆ∞#flÅ#∞ l#flÅ#∞
|é˜K≥ =∞~°∞ñ _»∞~°∞Å =ÚkÑ¨#flÅ#∞ a#flÅ#∞
Åeñ lÔH¯ñ QÆ~∞° =e|ÅOQÆ=Ú Å=OQÆ=ÚÅ

Å∞e`« "≥∞ÿ Å=e‰õΩ_»∞OQÆ=ÚÅ Å∞OQÆ=ÚÅ
"≥ÅÜ«Ú ‰õΩ~°∞qO^Œ Ñ¨Óq~°∞=ÙÅ∞#∞ =Ú~°∞=ÙÅ∞#∞
^≥eÃÑ =∞^Œ#∞#‰õΩñ |x `≥~∞° =ÙÅ∞#∞ Ç¨Ï~°∞=ÙÅ∞#∞
Éˇ~Ü
° Ú« K«∞ñ |ÖÏâ◊`~« ∞° |$O^Œ=ÚÅ #O^Œ=ÚÅ
qi"≥ÚQÆæ Å=∞Ô~ QÆ∞~°∞qO^Œ=ÚÅ K«O^Œ=ÚÅ
<≥xflHõQÆ "åã≤OK≥ x~°∞=ÙÅ∞#∞ ÉÁ~°∞=ÙÅ∞#∞
lxfl K≥O^˘=ÅKÕñ *ˇ~∞° =ÙÅ#∞ ^˘~°∞=ÙÅ∞#∞
gÅH˘é Ñ¨=∞Ô~ #~°qO^Œ=ÚÅñ QÆ∞O^Œ=ÚÅ
bÅ ^Œà√◊ H˘`«ñÎ QÆ q∞oO^Œ=ÚÅ _≥O^Œ=ÚÅ
"≥∞^ŒÖˇ =∞ÅÜ«∂K«Åã¨g∞~°=ÚÅ∞ ™ê~°=ÚÅ∞
H˘^Œq~°ÇÏ≤ HõÜ∞≥ º #uÑ¶∞¨ ’~°=ÚÅ∞ „‰õÄ~°=ÚÅ∞
[_çQ˘#∞ =∞^è∂Œ oHÍ™ê~°=ÚÅ Ñ¨Ó~°=ÚÅ
=_ç ^Œ#~Ô #=ã≤O^è∞Œ "å~°=ÚÅ ~¸~°=ÚÅ
=^Œ~Ô ñ QÆ_∞» ñ „Q˘qfi Ñ≤H"õ å~°=ÚÅ∞ñ w~°=ÚÅ∞
QÆk~Ô #à◊√ÅO^Œ∞ ~°≠OHÍ~°=ÚÅ∞ c~°=ÚÅ∞
QÆÅñy áêO^ä∞Œ Å∞ HõiH‚ Í~°=ÚÅ "Õ~=° ÚÅñ
^˘Åñy iÅ Ñ¶∞¨ O@Å‰õΩ ^Œ∂~°=ÚÅ ^Œ∂~°=ÚÅñ
ÉÁ^ŒÖˇ ãÖÃÑQÆÅO^Œ∞ñ |∂=ÙÅ∞#∞ ^•=ÙÅ∞#∞
QÆ∞kQ˘#ñ ^Œ#~Ô Ûñ QÆ_∞» ñ„QÀ=ÙÅ∞#∞ "≥∂=ÙÅ∞#∞
™êÔ~Hõ_» `åñ‰õΩãÖKåiHõÅ KÕiHõÅ
*Ï~°∞Å∞ K«iOz ~°a™è êiHõÅ HÀiHõÅ
xQÆ∞~°∞É’O _≥#¡ flÔ~s· =ÙÅ∞#∞ w=ÙÅ∞#∞
kQÆ*Ïé q_çz ~°@∞ sî=ÙÅ∞#∞ "å=ÙÅ∞#∞
^Œ^#Œ OQÆÒ« „`å=`åiHõÅ HÍiHõÅ
K«^∞Œ =O>ˇñ Qˆ e=#âßiHõÅñ wiHõÅ
q∞u ÖËHõ Ñ¨~ñ° QÔ ~°u"≥∞ÅÑ¨ÙÅ∞#∞ =ÅÑ¨ÙÅ∞#∞
#u= ÖˇO`«ÜÚ« =∞éz ~°ÅÑ¨ÙÅ∞#∞ ™⁄ÅÑ¨ÙÅ∞#∞
É’}˜q∞QÆ =‰õΩÅ‰õΩ[Ñ¨ÓQÆ=ÚÅñ |∂QÆ=ÚÅ
~å} ^Œ#~åÔ~#∞ |~åQÆ=ÚÅ ~åQÆ=ÚÅñ
|~°ñQÔ =∞^è∞Œ =∞^Œ#∞Å‰õΩ |Å∞Ñ¨ÙÅ∞#∞ QÔ Å∞Ñ¨ÙÅ∞#∞
ÉˇiñÔQ Ü«Ú=Ü«Ú=`«∞Å‰õΩñ aÅ∞Ñ¨ÙÅ∞#∞ ÉÁÅ∞Ñ¨ÙÅ∞#∞
~°Olei QÍ} Å#∞~åQÆ=ÚÅ ~åQÆ=ÚÅñ
|∞Ol`« Nñ ^Œ#~°∞ Éè’QÆ=ÚÅñ *ÏQÆ=ÚÅ
#Å=ÚH˘x ÃÑO\˜K~≥ Ö° Ï@=ÚÅ∞ QÆ∂@=ÚÅ∞ñ
[eÃÑ #Ç≤ÏÑ¨H=∆˜ ∞$QÆ~≠° Ï@=ÚÅ∞ñ w@=ÚÅ∞
™⁄ik =∞^è∞Œ =$+≤ì =OAÅHõ=ÚÅñ kÅHõ=ÚÅñ
QÆ∞iÃãñ *ˇ^~Œ ∞° K«∞ñ ^ÕO@¡‰Ωõ ÅHõ=ÚÅ [ÅHõ=ÚÅñ
QÆ~ÚH˘xÜ≥∞ ##∞=ÙÑ¨ãQ¨ Í@=ÚÅ∞ "å@=ÚÅ∞
#~Ú `«~∞° Å`«Å ÃÑ#∞ñ‰õΩ ÖÏ@=ÚÅ∞ <À@=ÚÅ∞
ÉÁ~°Ãã q~°ÇÏ≤ }∞Å ‰õΩ~°∞Ñ¨ÙÅHõ=ÚÅñ kÅHõ=ÚÅñ
|~°∞ã¨ñ^Œ#=Ú HõáÈÅÑ¶Å¨ Hõ=ÚÅ #ÅHõ=ÚÅ
ãïÔQ<å<åÅ`å*ÏÅ=ÚÅ∞ ™êÅ=ÚÅ∞
[~°^àŒ √◊ Å #Ü≥∞º "åKåÅ=ÚÅ∞ hÅ=ÚÅ∞
^Œà√◊ HÔ ã¨ñQÆñ |Å¡=q`å#=ÚÅ ã¨∂#=ÚÅñ
|∞eÜ«Úñ aHõ=∞^è∞Œ Ñ¨=ÚÅ∞ É’#=ÚÅñ ÉÏ#=ÚÅñ
[q Q˘xi QÆ~∞° =ÙÅ∞ Ñ≤™êà◊=ÚÅ∞ "Õ∞à◊=ÚÅ∞
q∞=ÙÅñ ^ŒÑã¨ H≤ ˜ xOK≥ "Õ∞à◊=ÚÅ∞ñ ÉÏà◊=ÚÅ∞
^ŒQÆ =∞ã¨Å∞Éèãí Å¨ ãÖ`å#=ÚÅ QÍ#=ÚÅ
=∞QÆ∞= ÖˇQñÆ *’ñÑ≤ ~°a=è ∂#=ÚÅ =∂#=ÚÅ
=_çñ „kÑ≤Ê =∞~°∞ñ_»∞ [Ü«∞=O`«=ÚÅ∞ ‰õΩO`«=ÚÅ∞
ã¨_e» OK≥ =Úx[#™êfiO`«=ÚÅ∞ âßO`«=ÚÅ∞
=∞Ok~å~å=∞=#=∂eHõÅ _ÀeHõÅñ
|O^≥=ÚÅ∞ [iÔQñ QÆ∞ÅáêeHõÅ Hˆ eHõÅ
ã¨``« =« Ú#∞ QÆO^ŒÑÙ¨ =ãÖ`«=ÚÅ∞ñ |O`«=ÚÅ∞
„=`«∞Å‰õΩ#∞ #Ü≥∞º ~°ã=¨ O`«=ÚÅ∞ñ QÍO`«=ÚÅ∞
=∞iy Ü≥∞Ñ¨Ù_»∞#∞ QÆO~î=° ∂eHõÅ áÈeHõÅñ
|~°ñQÆ =∞QÆ e_ç ~°OHõáêeHõÅ ÉÏeHõÅ. 6
=ãÖ`«~∞° Î =~°#‚ : ~Ô O\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
J~° ÷ = Ú : Ñ¨ Ù á⁄Ê_» ∞ Å u<≥ fl Å#∞´Ñ¨ Ù á⁄Ê_» ∞ Å ~åâ◊ √ ÅÜ« ∞ O^Œ ∞ #∞,
z<≥flÅ#∞´JO^Œ=ÚÅO^Œ∞#∞, `≥eã≤Ñ_¨ ´ç =ºHõ"Î ∞≥ ,ÿ =∞^è∞Œ ÅH˜∆ ‡´=ãÖ`« |∞∞`«∞ãÖÑ¨^,Œ
ã¨∞~°á⁄#flÅ#∞, á⁄#flÅ#∞ ´ã¨∞~°á⁄#flÅ∞, á⁄#fl =$Hõ∆=ÚÅO^Œ∞, á⁄eK≥´
„Ñ¨HÍtOK≥#∞, <å~°OQÆ=ÚÅ ãÖQÆ=ÚÅ<£´q@∞Å ‰õÄ@q∞Ö’, ~°OQÆ∞QÆ<{£ `«#~°∞Û´
JO^Œ=ÚQÍ „Ñ¨HÍtOK≥#∞, =∞^ŒÉ$íè OQÆ=ÚÅ´=∞kOz# `«∞"≥∞‡^ŒÅ ã¨=Ú^•Ü«∞Ñ¨Ù,
JOQÆ = ÚÅ<£ ´ â◊ s ~° = ÚÅO^Œ ∞ , Ñ≤ O QÆ à ◊ ` « K ≥ O ^≥ ´ Ñ¨ ã ¨ ∞ Ñ¨ Ù ^Œ # =Ú ^•Öˇ Û #∞,
ZÅ=∂qQÆ ∞ #flÅ#∞´zxfl =∂q∞_ç É’^≥ Å , z#flÅ#∞´zé∞`« ^ Œ # =ÚÖ’,
zQÆ∞~°∞–H˘éÖˇ´zQÆ∞~°∞`«#=Ú Juâ◊~ÚOK≥#∞, =ÚkÑ¨#flÅ#∞´=$^Œ∞úÅ‰õΩ,
Ñ≤#flÅ#∞´Ü«Ú=f Ü«Ú=‰õΩÅ‰õΩ, =∞~°∞_»∞´=∞#‡^ä∞Œ _»∞, L~°∞Å∞{ÑïK≥´áêâ◊=ÚÅ∞
"≥·K≥#∞, Hõ~°∞=e |ÅOQÆ=Ú´"åÜ«Ú Ñï[#=Ú, Å=OQÆ=ÚÅ, Åe<£{zÔH¯´
ÖÏe`«º=Ú# zÔH¯#∞, Å=e‰õΩ_»∞OQÆ=ÚÅ´Å=e á⁄^ŒiO_»¡Ö’, Å∞OQÆ=ÚÅ´
Ñ¨ÙÅ¡=∂k Ñ¶Å¨ =ÚÅÖ’, Å∞e`«"∞≥ ´ÿ Ö’Å#=∞O^≥#∞, ‰õΩ~°∞qO^Œ Ñ¨Óq~°∞=ÙÅ∞#∞´
‰õΩ~°∞qO^Œ Ñ¨ÓÅ qK«∞Û^Œ#=ÚÖ’, =Ú~°∞=ÙÅ∞#∞´JO^Œ=ÚÅ∞, "≥ÅÜ«Ú´"≥eÃã#∞,
=∞^Œ # ∞#‰õ Ω ´=∞#‡^ä Œ ∞ #‰õ Ω , Ñ¨ x `≥ ~ ° ∞ =ÙÅ∞#∞´Ñ¨ x KÕ Ü « Ú =∂~° æ = ÚÅ∞,
Ç¨Ï~°∞=ÙÅ∞´™⁄QÆã∞¨ Å∞, `≥eÃÑ´`≥eÃÑ#∞.
Ñ¨ÖÏâ◊`~« ∞° |$O^Œ=ÚÅ´"≥∂^Œ∞QÆ∞=$Hõã∆ =¨ Ú^•Ü«∞=ÚÅ, JO^Œ=ÚÅ´
JO^Œ=ÚÅO^Œ∞, `≥~≥ Ü ° Ú« K«∞´Juâ◊~ÚOK≥#∞, QÆ∞~°∞qO^Œ=ÚÅ K«O^Œ=ÚÅ´QÆ∞iqO^Œ
Ü«∞O^Œ=ÚÖ’, qi"≥ÚQÆæÅ∞{J=∞Ô~´qiã≤# "≥ÚQÆæÅ∞ HõeÔQ#∞, W~°∞=ÙÅ∞#∞´
™ê÷ # =ÚÅ∞, ÉÁ~° ∞ =ÙÅ∞#∞´¿ÑÅyO[Å∞, ZxflHõ Q Æ ´ „Ñ¨ ` « º Hõ ∆ = ÚQÍ, z#fl
K≥O^˘=ÅKÕ´zxfl Z„~° HõÅ∞=ÅKÕ, K≥~∞° =ÙÅ∞#∞, ^˘~°∞=ÙÅ∞#∞, "åã≤OK≥´HõxÊOK≥#∞.
J~°qO^Œ=ÚÅ, ‰õΩO^Œ=ÚÅ, gÅH˘éÑ¨Ù´Ñ¨QÆ∞à◊√¡, J=∞Ô~´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
q∞oO^Œ=ÚÅ´`«∞"≥∞‡^ŒÅ, _≥O^Œ=ÚÅ<£´=∞#ã¨∞Ö’, bÅ<£{`«à√◊ H˘`«QÎ ´Æ #∂`«fl`«
bÅQÍ ÉèÏã≤OK≥#∞, =∞ÅÜ«∂K«Åã¨g∞~°=ÚÅ∞´=∞ÅÜ«∞=∂~°∞`« "åÜ«Ú=ÙÅ∞,
™ê~°=ÚÅ∞´Ñ¨\ +˜ =ª¨ ÚÖˇ,· "≥∞^ŒÖ´ˇ gK≥#∞, q~°ÇÏ≤ H˜´q~°Çï¨ Å‰õΩ, JuÑ¶∞¨ ’~°=ÚÅ∞´
q∞H˜¯e Hõ+¨ì=ÚÅ∞, „‰õÄ~°=ÚÅ∞, H˘^Œ{JÜ≥∞º´Juâ◊~ÚOK≥#∞, =∞^èŒ∂o
HÍ™ê~°=ÚÅ´Ñ¨Ùá⁄Ê_»∞Å ã¨~°ã¨∞ûÅÖ’, Ñ¨Ó~°=ÚÅ´h\˜Ü«∞O^Œ∞, [_çQ˘#∞´
=i¬OK≥#∞, #=ã≤O^èŒ∞"å~°=ÚÅ´#n„Ñ¨"åÇ¨ÏÑ¨Ù, D~°=ÚÅ´á⁄^ŒiO_»¡Ö’,
=_ç^Œ#Ô~´ "ÕQÆ=Ú ÃÇÏK≥Û#∞, Ñ≤Hõ"å~°=ÚÅ∞´zÅ∞HõÅ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞, H©~°=ÚÅ∞
´â◊√Hõ=ÚÅ‰õΩ, Hõ_∞» <£´„H˘qfi´q∞H˜¯e |eã≤, =^Œ~Ô #∞´=^Œ~∞° É’`«∞`«#=Ú ÃÇÏK≥Û#∞,
Jà◊ √ ÅO^Œ ∞ ´`« ∞ "≥ ∞ ‡^Œ Å O^Œ ∞ , ~° ≠ OHÍ~° = ÚÅ∞, c~° = ÚÅ∞´Ñ¨ ~ å„Hõ = ∞=Ú,
HõkÔ~´Juâ◊~ÚOK≥#∞, áêO^èŒ∞Å∞´ÉÏ@™ê~°∞Å∞, Hõi‚HÍ~°=ÚÅ´H˘O_»QÀQÆ∞Å,
"Õ~°=ÚÅ<£´q~À^èŒ=ÚKÕ, HõÅñy´HõÅ`« K≥Ok, Ñ¶¨∞O@Å‰õΩ´"≥ÚHõ¯Ñ¨Ù K≥@¡‰õΩ,
^Œ∂~°=ÚÅ´^Œ∂~°=ÚÅ∞QÍ, WÅ<£{`˘Åyi´Éè∂í q∞ÃÑ· `˘Åy#_»zi.
ãÖÃÑOQÆÅO^Œ∞, Ñ¨Ó=ÙÅ∞#∞, `å=ÙÅ∞#∞´ã¨∞"åã¨#Å∞#∞, á⁄^ŒÖ´ˇ qiÃã#∞,
„HÀ=ÙÅ∞#∞´‰õΩ~°=Hõ=ÚÅ∞, "≥∂=ÙÅ∞#∞´ÖË`« P‰õΩ "≥ÚÅHõÅ∞, QÆ∞kQ˘#<£´
QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ, `«#~Ô Û´`«#~Ô #∞, Jaè™êiHõÅ, HÀiHõÅ`À† *Ï~°∞Å∞´=ºaèKå~°∞Å∞,
ãÖKåiHõÅ´^Œ∂uHõÅ, KÕiHõÅ´ HõÅ~ÚHõ`À, ™êÔ~Hõ_`» åñ‰õΩ´=∂\˜=∂\˜H˜ ‰õÄ_çi,
K«iOziúiyi, D=ÙÅ∞, w=ÙÅ∞´ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, WQÆ∞~°∞ É’O_»∞´¡ Ü«Ú=`«∞Å∞,
Z#flÔ ~ · i ´Öˇ H ˜ ¯ OÑ¨ Ô ~ · i , J@∞´J@∞ "≥ · Ñ ¨ Ù , sî = ÙÅ∞#∞´Ç¨ ï O^•`« # =Ú#∞,
"å=ÙÅ∞#∞´"åq =~°∞ã¨Å#∞, `«`{ü J#OQÆÒ« „`«{J=`åiHõÅ HÍiHõÅ´P =∞#‡^èŒ
`«O„`« „áê~°OÉèí ã¨=∞Ü«∞ Ü«∂`«#ÅÖ’, kQÆ*Ïé q_çzi. Hˆ e=#´L^•º#=#
=ÚÅO^Œ∞, âßiHõÅ<£ wiHõÅ<£´zÅ∞HõÅÜ«∞O^Œ∞, K«^∞Œ =O>ˇ´q^Œº JÉˇƒ#∞, ~°u
"≥ ∞ ÅÑ¨ Ù Å∞#∞´~° u qâı + ¨ = ÚÅ#∞, =ÅÑ¨ Ù Å∞ã¨ ∞ ´„¿Ñ=∞Å∞#∞ q∞uÖË H õ < £ {
Ñ¨~°ÔQ´Ç¨Ï^Œ∞ÌÖËx suÖ’ ™êÔQ#∞, Ju=ÖˇO`«Ü«Ú´¢ã‘ÎÖˇO`«Ü«Ú, JÅÑ¨ÙÅ∞#∞´
JÅã¨@Å#∞, ™⁄ÅÑ¨ÙÅ#∞´ÉÏ^èŒÅ#∞, =∞~°zi, =‰õΩÅ‰õΩ[ Ñ¨ÓQÆ=ÚÅ´=‰õΩà◊
=$Hõ∆=ÚÅ Ñ¨Ó=ÙÅ, Ñ¨ÓQÆ=ÚÅ´ã¨∞"åã¨#ÅO^Œ∞, É’}˜q∞QÆ´JO^Œ=ÚQÍ,

Ñ¨~åQÆ=ÚÅ ~åQÆ=ÚÅ´Ñ¨Ùá⁄Ê_»∞Å =~°‚=ÚÅÖ’, ~å}{`«#~åÔ~#∞´™œO^Œ~°º
=∞uâ◊~ÚOK≥#∞, =∞^è∞Œ =∞^Œ#∞Å‰õΩ´=ãÖ`«∞xH˜, =∞#‡^è∞Œ xH˜, |Å∞Ñ¨ÙÅ∞#∞´|eq∞,
ÔQÅ∞Ñ¨ÙÅ∞#∞´q[Ü«∞=Ú, Ñ¨~°ñÔQ´Juâ◊~ÚOK≥#∞, Ü«Ú=Ü«Ú=`«∞Å‰õΩ´H˘`«Î
Ü«Ú=`«∞Å‰õΩ, Ñ≤Å∞Ñ¨ÙÅ∞#∞´PÇ¨fi#=ÚÅ∞, á⁄Å∞Ñ¨ÙÅ∞#∞´Juâ◊Ü∞« =ÚÅ∞, ÃÑiÔQ,
QÍ}Å∞´„áœ_è» =x`«Å∞, J#∞~åQÆ=ÚÅ´ „¿Ñ=∞Å, ~åQÆ=ÚÅ´J#∞|O^è=Œ Ú`À,
Éè’QÆ=ÚÅ´ ãÖÉè’QÆ=ÚÅO^Œ∞, KåQÆ=ÚÅ<£´„Ñ¨=~°#Î ÅO^Œ∞, Ñ¨ÙOl`«N<£{`«#~°∞´
™œÉèÏQÆº=Ú`À, ~°Olei´„Ñ¨HÍtOzi, ÃÑO\˜ K≥~Ö° Ï@=ÚÅ∞´ÃÑO\˜ [O`«∞=ÙÅ`À
K≥~Ö° Ï_»∞, ‰õÄ@=ÚÅ∞´ HõÅ~ÚHõÅ∞, JÅ∞=ÚH˘x´JkèH"õ ∞≥ ,ÿ JÇ≤Ï´áê=ÚÅ∞,
Ñ¨H,∆˜ =∞$QÆ ~°≠Ï@=ÚÅ∞´=∞$QÆ Ñ¨H∆˜ ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÅ∞, H©@=ÚÅ∞´Ñ¨Ù~°∞QÆ∞Å∞,
K«eÃÑ´ãÖK«iOK≥#∞.
=OAÅHõ = ÚÅ<£ , uÅHõ = ÚÅ<£ ´ Jâ’Hõ uÅHõ =$Hõ ∆ *Ï`« ∞ ÅÖ’,
=∞^èŒ∞=$+≤ì´Ñ¨ÓÅ"å#, `ÕO@¡ ‰õΩÅHõ=ÚÅ´`«∞"≥∞‡^ŒÅ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#O^Œ∞,
[ÅHõ=ÚÅ´Zé] `å=∞~°ÅO^Œ∞, K≥^Œ~°∞K«∞, ™⁄ik´JkèHõ=ÚQÍ, ‰õΩiÃã<£´
=i¬OK≥#∞.
Ñ¨ã¨QÍ@=ÚÅ∞, "å@=ÚÅ∞ #~Ú´J#∞‰õÄÅ`«`À, `«~°∞Å`«ÅÃÑ#∞ñ
‰õΩÖÏ@=ÚÅ∞´=$Hõ∆=ÚÅ∞, fQÆÅ =∞^èŒº ÃÑ#∞QÆ∞ÖÏ@Å∞, F@=ÚÅ∞, J~Ú,
J#∞=ÙQ~Æ ÚH˘xÜ≥∞´J#∞‰õÄÅ`«#∞ ãÖ`«iOK«∞H˘<≥#∞, q~°ÇÏ≤ }∞Å‰õΩ´q~°ÇÏ¨ }∞Öˇ#·
¢ãÅÎ‘ ‰õΩ, L~°∞Ñ¨ÙÅHõ=ÚÅ´~À=∂OK«=ÚÅO^Œ∞, uÅHõ=ÚÅ<£, HõáÈÅÑ¶Å¨ Hõ=ÚÅ´
K≥H˜¯à◊¡Ü«∞O^Œ∞, JÅHõ=ÚÅ´=ÚOQÆ∞~°∞ÅO^Œ∞, Ñ¨~°∞ã¨^Œ#=Ú´#∂`«flHÍOu,
á⁄~°Ãã´HõeQÔ #∞, <å<åÅ`å*ÏÅ=ÚÅ∞´qq^èŒ f"≥Å∞, ™êÅ=ÚÅ∞´=$Hõ=∆ ÚÅ∞,
ãïQÔ ´ÃÑiÔQ#∞ [~°^àŒ √◊ Å<£´`«∞"≥∞‡^ŒÅO^Œ∞, "åKåÅ=ÚÅ∞´=^Œ~∞° É’`«∞`«#=Ú,
hÅ=ÚÅ∞´#Å∞Ñ¨Ù, JÜ≥∞º´PÜ≥∞#∞, Ñ¨Å¡=q`å#=ÚÅ´zQÆ∞~°∞ QÆ∞OÑ¨ÙÅ`À,
ã¨∂#=ÚÅ´Ñ¨ÓÅÖ’, `«à√◊ ‰õΩ{Zã¨Q´Æ JO^Œ=Ú Juâ◊~ÚOK≥#∞, Ñ≤H=õ ∞^è∞Œ Ñ¨=ÚÅ∞´
zÅ∞HõÅ∞, `«∞"≥∞‡^ŒÅ, É’#=ÚÅ<£´áê„`«ÅÜ«∞O^Œ∞#∞, áê#=ÚÅ<£´„`åQÆ∞@
Ü«∞O^Œ∞#∞, Ñ¨ÙeÜ«Ú´Ñ¨ÙÅ¡^#Œ =Ú HõeQÔ #∞.
QÆ~°∞=ÙÅ∞´<ÕÅQÆ∞O@Å∞, Ñ≤™êà◊=ÚÅ∞´qHÍã¨=ÚÅ∞, "Õ∞à◊=ÚÅ∞´‰õÄ_ç,
K«qQ˘xi´~°∞z K«∂zi, `«Ñã¨ H≤ ´˜ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕãH≤ ˘#∞ "åxH˜, "Õ∞à◊=ÚÅ∞´‰õÄ@=ÚÅ∞,
áêà◊=ÚÅ∞´ã¨=∞Ü«∞=ÚÅ∞, q∞=ÙÅ<£ xOK≥´q∞H˜¯eQÍ xO_≥#∞. Éèíã¨Å
ãÖ`å#=ÚÅ´`«∞"≥∞‡^ŒÅ QÍ#=ÚÅO^Œ∞, `«QÆ=∞ã¨Å∞´ `«QÆ∞#@∞¡ K«iOzi,
=∞QÆ∞=Å∞´¢ã‘ÎÅ∞, Jaè=∂#=ÚÅ∞, =∂#=ÚÅ∞, ZQÆñ*’Ñ≤i´ÃÑ·H˜ ZQÆ^ÀÑ≤i,
=∞~°∞_»∞´=∞#‡^äŒ∞_»∞, [Ü«∞=O`«=ÚÅ∞´ q[Ü«∞=O`« =ÚÖˇ·#, ‰õΩO`«=ÚÅ∞´
„`«=Ùfi™ê^èŒ#=ÚÖˇ·# QÆ∞^ŒÌà◊√Å#∞, =_ç„kÑ≤Ê´"ÕQÆ=ÚQÍ „uÑ≤Ê, =Úx[#
™êfiO`«=ÚÅ∞´=Ú#∞Å =∞#ã¨∞ÅÖ’x† âßO`«=ÚÅ∞, ã¨_»eOK≥´ã¨_»eOK≥#∞,
=∞Ok~å~å=∞=#=∂eHõ Å <£ ´ Wà◊ ¡ Ö ’x L^•º#=#=ÚÅÖ’, _ÀeHõ Å <£ ´
TÜ«∞ÅÅÖ’, ‰õΩÅáêeHõÅ´‰õΩÅ ¢ãÅÎ‘ , Hˆ eHõÅ´P@ÅÖ’, ÑÖ^≥=ÚÅ∞ [iÔQ´
ÑÖ^≥=ÚÅ∞ [iÔQ#∞, QÆO^ŒÑÙ¨ =ãÖ`«=ÚÅ∞´K«O^Œ# =ãÖ`«=ÚÅ∞, ÑÖ`«=ÚÅ∞,
ã¨``« =« Ú#∞´x~°O`«~=° Ú, „=`«∞Å‰õΩ#∞´„=`« nHõ|∆ ∂x#"åiH˜, ~°ã=¨ O`«=ÚÅ∞,
HÍO`«=ÚÅ∞´JO^Œ=Ú, JÜ≥∞º´PÜ≥∞#∞, ZÑ¨Ù_»∞#∞, HõO~î°=∂eHõÅ´"≥∞_»Å,
áÈeHõÅ<£, =∞iy, =∞QÆÅ∞´Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞, ÉÏeHõÅ<£, JOHõáêeHõÅ´`˘_»ÅÃÑ·,
W_çi´LOK«∞H˘xi.
`å`«Ê~°ºO : =ãÖ`«~∞° Î =~°#‚ :
"åãÖ`«â’Éèí ã¨∞~°á⁄#flÅO^Œ∞, á⁄#flÅO^Œ∞ Ñ¨Ùá⁄Ê_»∞Å ~åâ◊√ÅO^Œ∞
`≥eã≤Ñ_¨ #≥ ∞. q@∞Å ãÖQÆ=ÚÅÖ’ Jk Juâ◊~ÚOK≥#∞. =∞kOz# `«∞"≥∞‡^ŒÅ
â◊s~°=ÚÅÖ’ Jk Ñ¨ã∞¨ Ñ¨Ù^Œ#=Ú K≥O^≥#∞. ZÅ=∂q QÆ∞#flÅÖ’ zQÆ∞~°∞ |eÃã#∞.
=∞#‡^è∞Œ _»∞ =$^Œ∞Åú Ö’, z#fl"åiÖ’ L~°∞Å∞ ayOK≥#∞. Å=OQÆ=ÚÅÖ’ "åÜ«Ú
|ÅQÆ=Ú zÔH¯#∞. Å=e á⁄^ŒiO_»Ö¡ ’ Ñ¨ÙÅ¡ =∂k Ñ¶Å¨ =ÚÅÖ’ Ö’e`«=∂Ü≥∞#∞.
‰õΩ~°∞qO^Œ Ñ¨ÓÅqK«∞Û^Œ#=ÚÖ’ =Ú~°∞=ÙÅ∞ K«∂ÃÑ#∞. =∞#‡^è∞Œ xH˜ Ñ¨xf~°∞#∞,
™⁄QÆã¨∞Å#∞ `≥eÃÑ#∞. "≥∂^Œ∞QÆ∞ K≥@¡ JO^Œ=ÚÖ’ Jk =$kú ÉÁO^≥#∞.
‰õΩ~°∞qO^Œ=ÚÅÖ’ qi"≥ÚQÆæÅ∞ qiÃã#∞. ™ê÷#=ÚÅ ZxflHõ ÃÇÏK≥Û#∞. Z„~°
`å=∞~°ÅKÕ K≥~∞° =ÙÅ∞, ^˘~°∞=ÙÅ∞ K≥#flÅ~åÔ~#∞. J~°qO^Œ=ÚÅ∞, ‰õΩO^Œ=ÚÅÖ’
Ñ¨Q∞Æ à◊√¡ qHõãO≤ K≥#∞. `«∞"≥∞‡^ŒÅ =∞kÖ’ `«à√◊ ‰õΩ b<≥#∞. =∞ÅÜ«∞ =∂~°∞`«=ÚÅ∞
"åºÑ≤OK≥#∞. q~°Çï¨ Å‰õΩ JuÑ¶∞¨ ’~°=ÚQÆ, „‰õÄ~°=ÚQÆ H˘~°`Ö« ~Ë Ê° _≥#∞.
Ñ¨Ùá⁄Ê_»∞Å ~åâ◊√ÅÖ’ [_ç"å# QÆ∞iÃã#∞. #n „Ñ¨"åÇ¨Ï=ÚÅÖ’ á⁄^ŒiO_»Ö¡ ’
"ÕQ=Æ Ú ÃÇÏK≥Û#∞. zÅ∞HõÅ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞, â◊√Hõ=ÚÅ∞ q∞H˜¯e |eÃã#∞. `«∞"≥∞‡^ŒÅ
~°≠OHÍ~°=ÚÅÖ’ c~°=ÚÅ∞ ÃÑiÔQ#∞. ÉÏ@™ê~°∞Å∞ H˘O_»QÀQÆ∞Å q~À^è=Œ ÚKÕ
"≥ÚHõ¯Ñ¨Ù K≥@‰¡ Ωõ ^Œ∂~°^∂Œ ~°=ÚQÆ K≥îŒ #_»zi. ãÖÃÑOQÆÅO^Œ∞ Ñ¨Ó=ÙÅ∞, "åã¨#Å∞
qHõãO≤ K≥#∞. ‰õΩ~°=Hõ=ÚÅ∞ "≥∂=ÙÅ∞ QÆ∞kQ˘<≥#∞. =ºaèKå~°∞Å∞ ^Œ∂uHõÅ HõÅ~ÚHõ`À
Jaè™êiHõÅ HÀiHõÅ##∞ãïOz ãÖK«iOzi. ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ Ü«Ú=`«∞Å∞ ÖˇH¯˜ OÑ¨~Ô i· .
"å~°∞ `«=∞ Dqx "åq=~°ãÅ¨ #∞ "åi =∞^Œ# ™ê„=∂[º=ÚÖ’ kQÆq_çzi.
â◊√Hõ=ÚÅ∞ Hˆ e=#=ÚÖ’ K«^∞Œ = <Õ~Ô Û#∞. ~°u"ÕàÅ◊ O^Œ∞ =ÅÑ¨ÙÅ∞ q∞ug∞Ô~#∞. P
ã¨=∞Ü«∞=ÚÅÖ’ ¢ãÅÎ‘ ∞ JÅã¨@#∞, ™⁄Åã¨@#∞ =∞~°zi. =‰õΩà◊=$Hõ∆ Ñ¨ÓQÆ=ÚÅÖ’
áÈ_çq∞ ÃÇÏK≥Û#∞. Ñ¨Ùá⁄Ê_»∞ÅÖ’ ~å}ÕÑ¨Ù ÃÇÏK≥Û#∞. =ãÖ`«∞xH˜, =∞#‡^è∞Œ xH˜
|Å∞Ñ¨ÙÅ∞, QÔ Å∞Ñ¨ÙÅ∞ HõeQÔ #∞. Ü«Ú=Ü«Ú=`«∞Å‰õΩ PÇ¨fi#=ÚÅ∞ ÃÑiÔQ#∞. *Ï}Å∞
J#∞~åQÆ=ÚÅ`À ~°Ole Éè’QÆ=ÚÅÖ’ J#∞~åQÆãÖÑ¨^ŒÅ`À Juâ◊~ÚOzi.
ÃÑO\˜`À ‰õÄ@=ÚÅÖ’ K≥~Ö° Ï@Å∞, JÇ≤Ï, Ñ¨H,∆˜ =∞$QÆ H©@ ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅÖ’
JÅ=ÚH˘<≥#∞. Jâ’Hõ=ÚÅ∞, uÅHõ=ÚÅÖ’ `Õ<"≥ å#Å∞ `«∞"≥∞‡^ŒÅ ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÅ
=Å# Zé]`å=∞~°ÅÖ’ K≥^~Œ ∞° #@∞¡ QÆ∞iÃã#∞. Ñ¨ãQ¨ Í@=ÚÅ "å@=ÚÅÖ’ J#∞=Ù
HõeQÔ #∞. `«~∞° =ÙÅ∞, Å`«Å∞ ÃÑ#∞QÆ∞ÖÏ@Ö’ F@q∞x K«q K«∂Ãã#∞. q~°ÇÏ≤ }∞Å
~À=∂OK«=ÚÅO^Œ∞, uÅHõ=ÚÅO^Œ∞, HõáÈÅ=ÚÅO^Œ∞, =ÚOQÆ∞~°∞Å Ü«∞O^Œ∞ HÍOu
HõeQÔ #∞.
<å<åÅ`å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, =$Hõ=∆ ÚÅ∞ =$kú á⁄O^≥#∞. Ñ¨Å=¡ =ÚÅÖ’,
Ñ¨ÓÅÖ’ `«à√◊ ‰õΩ HõeQÔ #∞. É’#=ÚÅÖ’ áê#=ÚÅ∞ Ñ¨ÙeÜ«∞QÍ Ñ≤H=õ ∞^è∞Œ Ñ¨=ÚÅ∞
K«qQ˘<≥#∞. QÆ~∞° =ÙÅ∞, Ñ≤™êà◊=ÚÅ∞, "Õ∞à◊=ÚÅ∞ K«qQ˘xi. `«Ñã¨ H≤ ˜ ‰õÄ@=ÚÅ∞
ã¨=∞Ü«∞=ÚÅ∞, q∞H˜¯e Ü«∂Ü≥∞#∞. `«∞"≥∞‡^ŒÅãÖ`å#=ÚÅ QÍ#=ÚÖ’ =∞ã¨Å™êy
Jaè=∂#=ÚÅ∞, =∂#=ÚÅ#∞ ¢ã‘ÎÅ∞ ZQÆ*’Ñ≤i. =∞#‡^èŒ∞_»∞ `«#QÆ∞^èŒà◊√Å#∞
[Ü«∞„Ñ¨^=Œ Ú =_çQÍ „uÃÑÊ#∞. =Úx [#=ÚÅ =∞#=ÚÅÖ’ âßO`«`« ã¨_Ö» #ˇ ∞.
=∞Ok~°=ÚÅÖ’x L^•º#=#=ÚÅÖ’x LÜ≥∞ºÅÖ’ ‰õΩÅáêeHõÅ P@ÅÖ’
ÑÖ^≥=ÚÅ∞ [iÔQ#∞. K«O^Œ#Ñ¨Ù =ãÖ`«=ÚÅÖ’ x~°O`«~=° Ú ÑÖ`«=ÚÅ∞ ÃÇÏK≥Û#∞.
Jq „=`«nH∆ÍÑ¨~°∞Å‰õΩ ~°ã¨=O`«=ÚÅ∞, =∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚÖÏÜ≥∞#∞. =∞QÆ"å~°Å∞
HõO~î=° ∂eHõÅ áÈeHõÅ#∞ =∞~°y Ü«Ú=`«∞Å#∞ `«=∞ `˘_»ÅÃÑ· #∞OK«∞H˘#™êyi.
qâı+}
¨ =Ú : „Ñü áê^Œ=Ú##∞ – KèHÕ ÍÅOHÍ~°=Ú.
áÈ}˜q∞´áÈ_çq∞, J#O`«∞x Kè«O^Œ=ÚÖ’ áÈ_çq∞ áÈ}˜q∞Ü«∞QÆ∞@
ã¨=∞i÷`=« Ú. ~°Q_Æ » ^ÕjÜ«∞ KèO« ^Œ=Ú.
=. JÑ¨C_»∞
=∞. „u[QÆ<À‡Ç¨Ï#`«<£ =ãÖ`«|∞∞`«∞ gsuO „|HÍtOÑ¨ñQÍ
Ü«∞[=∂#`«fi~°ã„¨ Ñ¨H~õ ¬° =∞Ç≤Ï=∞"åºÑ≤<Î £ q[$OaèOK≥ k
=º[#∞Öò "≥∞K«Ûx`åO`«ãO¨ Ü«∞q∞`« qâßfiq∞„`« =∞øhâ◊|∞
kú [Ü«∞„áœ_èxç q∞OK«∞ >ˇO`«ÜÚ« ^èiŒ „uO ^Õ@`≥ÅO¡ |∞QÆ<.£ 7
~å=∂ : =ãÖ`« |∞∞`«∞=Ù, D su<£´ÃÑ· =i‚Oz# q^è=Œ ÚQÍ, „u[QÆ`{ü
"≥∂Ç¨Ï#`«<£´=ÚÖ’¡Hõ=ÚÅ∞ Ñ¨~°=tOK«∞#@∞¡, „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, Ü«∞[ =∂#`«fi´
™È=∞Ü«∂l ÉèÏ==∞O^Œ∞QÆÅ, ~°ã„¨ Ñ¨H~õ ¬° =∞Ç≤Ï=∞ "åºÑ≤<Î ´£ ~åQÍuâ◊Ü∞« =∞Ç≤Ï=∞
Ü≥ÚHõ¯ q™êÎ~°=ÚKÕ, k=º[#∞Öò "≥∞K«Û´k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ „Ñ¨â◊Oã≤OK«∞#@∞¡QÍ,
x`åO`«ãÖÜ«∞q∞`«<£´=∞Oz Ü«∞u`«fi=ÚKÕ, qâßfiq∞„`«=∞øx{Dâ◊|∞kú<£´
qâßfiq∞„`« = ∞Ç¨ Ï i¬ Ü≥ Ú Hõ ¯ PÖ’K« # `À, [Ü« ∞ „áœ_è ç x ´ã¨ ~ Àfi`« ¯ ~° ¬ =ÚQÍ,
q∞OK«∞@´Juâ◊~ÚOK«∞@, ^èŒi„u<£´Éèí∂q∞ÃÑ·, ZO`«Ü«Ú, `Õ@`≥Å¡O|∞QÆ<£´
qâ◊^=Œ ∞QÆ∞#@∞¡, q[$OaèOK≥´Juâ◊~ÚOK≥#∞.
`å`« Ê ~° º O : ÃÑ· =i‚ O z# q^è Œ = ÚQÍ =¸_» ∞ Ö’Hõ = ÚÅ"åiH˜
~°=∞º=∞QÆ∞#@∞¡QÍ ™È=∞Ü«∂l ÉèÏ==∞O^Œ∞QÆÅ ~åQÍuâ◊Ü∞« =∞Ç≤Ï=∞Ü≥ÚHõ¯ q™êÎ~=° Ú
„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ "≥∞K«∞Û#@∞¡QÍ =∞OzÜ«∞u`«fi=ÚKÕ qâßfiq∞„`«=∞Ç¨Ïi¬

PÖ’K«#Å∞ ã¨~Àfi`«¯~°¬=ÚQÍ Juâ◊~ÚOK«∞@ Éè∂í q∞ÃÑ· qâ◊^=Œ ∞QÆ∞#@∞¡ =ãÖ`«~∞° =Î Ù
q[$OaèOK≥#∞.
qâı+¨}=Ú : qâßfiq∞„`«∞_»∞ `«áÈ=ºÜ«∞=Ú KÕÜ«∞‰õΩO_» ~åHõ∆ã¨∞Å#∞
ãÖÇ¨ÏiOz Ü«∞[˝=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ Ü«∞`«fl=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ =ÚÖ’¡H=õ ÚÅ∞ Ç¨Ïi¬Oz#@∞¡
=ãÖ`«~∞° =Î Ù q[$OaèOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : „u[QÆ<À‡Ç¨Ï#`«<,£ =ãÖ`« |∞∞`«∞=Ù, D su<£, „Ñ¨HÍtOÑ¨<£ –
HÍÜ«∞[=∂#`«fi~°´=∞#‡^èŒ∞xÜ≥ÚHõ¯ JÇ¨ÏOHÍ~°"ÕQÆ=Ú, ã¨„Ñ¨Hõ~°¬ =∞Ç≤Ï=∞
"åºÑ≤<Î ´£ JkèHõ „Ñ¨ÉÏè = Ü≥∂QÆ=ÚKÕ, k=º[#∞Öò "≥∞K«Û, x`åO`«ãO¨ Ü«∞q∞`å´q∞H˜¯e
tHÕ∆ Ñ¨|_ç#, qâßfiq∞„`«=∞ø´ã¨HÖõ ÏO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ∞ QÆÅ^≥#· , Dâ◊|∞kú<´£ áêO_»∞~åA
|∞kúx, [Ü«∞„áœ_è<ç ´£ q[Ü«∞ „áœ_è=ç ∞KÕ, q∞OK«∞@´K«eOÑ¨*Ü Ë Ú« @, ^èiŒ „u<£,
ZO`«ÜÚ« , `Õ@`≥ÅO¡ |∞QÆ<,£ q[$OaèOK≥.
`å`«Ê~°ºO : =ÚÖ’¡Hõ=ÚÅ∞ Ñ¨~°=tOK«∞#@∞¡ ÃÑ· =i‚Oz# q^èŒ=ÚQÍ
=ãÖ`«~∞° =Î Ù „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ =∞#‡^è∞Œ x JÇ¨ÏOHÍ~° "ÕQ=Æ Ú Ü≥ÚHõ¯ JkèH„õ Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ
k=º[#∞Å∞ "≥∞K«ÛQÍ q∞H˜¯e tHÕ∆ Ñ¨|_ç# ã¨HÖõ ÏO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ∞ QÆÅ áêO_»∞~åA
|∞kúx q[Ü«∞„áœ_èçKÕ K«eOÑ¨*ËÜ«Ú@ Ö’Hõ=ÚÖ’ `Õ@`≥Å¡=Ú JQÆ∞#@∞¡
q[$OaèOK≥#∞.
=. JÑ¨C_»∞ 8
K«O. J#Ü«∞=Ú „"≥∂Å <ÕH`õ =« ∞Ç¨~°QÌ uÆ O ^Œ#zxfl ~å=∞K«O
„^Œ∞x #QÆ∞"≥∂=Ú ^•=∞~°ã~≤ ∞° Öò QÆ#∞ÑÖ_»∞=ÙQÍñ*ˇÅOQÆñQÍO
Hõ#∆ ~°ÜÚ« áêO_»∞~ål`«Ü∞« â◊ã∞¨ ¯ñ_»∞ ~å[=~°∞O _»"åi`å
`«#∞qÉè"í åkè ~å[ºã¨=Ú^Œ„QÆ=∞<À^è$Œ uÜ≥∞ÿ „Ñ¨=iÎÅ<£. 9
~å=∂ : „"≥∂Å´`«# =ÚO^Œ∞, J#Ü«∞=Ú´ZÅ¡ÑC¨ _»∞, UHõ`#« ∞´q∞H˜¯e
=ÚYº"≥∞#ÿ , Ç¨~°QÌ uÆ <£´¿ãflÇ¨Ï„Ñ¨=~°#Î KÕ, `«#, zxfl, =Ú^Œ∞ÅÌ ∞ Q˘Å∞Ñ¨Ù, ~å=∞K«O„^Œ∞x,
#QÆ∞"≥∂=Ú´~å=Úx #=Ùfi "≥∂=Ú, `å=∞~°ã≤~°∞Öò´`å=∞~°ãÖÑ¨^ŒÅ∞, Hõ#∞Å
ÑÖ_»∞=ÙQÍ´#Ü«∞<å#O^ŒHõ~°=ÚQÍ, K≥ÅOQÆ<£´"≥∞ÅQÆQÍ, HÍOHõ∆<£{J~°Ü«Ú´
HÀiHõ`À K«∂K«∞, áêO_»∞´`≥Å<¡ #·≥ , ~ål`«´=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ , Ü«∞â◊ã∞¨ ¯_»∞´H©iQÎ ÅÆ
~å[=~°∞O_»∞´^Œâ◊~°^èŒ=∞Ç¨~åA, J"åi`«´x"åiOÑ¨|_»x, J`«#∞qÉèí=´
J#ÅÊ"≥∞ÿ# "≥·Éèí==ÚQÆÅ, Jkè~å[º´™ê„=∂[º=ÚKÕ, ã¨=Ú^Œ„QÆ´L#fl`«"≥∞ÿ#,
=∞<À^èŒ$u"≥∞ÿ´=∞#ã¨∞û‰õΩ ãÖ`À+¨=ÚQÆÅ"å_≥·, „Ñ¨=iÎÅ<£´„Ñ¨=iÎOK«∞K«∞O_»QÍ–
=ÚO^Œi Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ „H˜Ü∞« `À J#fiÜ«∞=Ú.
`å`«Ê~°ºO : `«#=ÚO^Œ@ ZÅ¡"àÕ Å◊ JkèHõ ¿ãflÇ¨Ï„Ñ¨=~°#Î KÕ `«# =Ú^Œ∞QÌ ˘Å∞Ñ¨Ù
#QÆ∞"≥∂=Ú`À ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ Hõ#∞Å ÑÖ_»∞=ÙQÍ `å=∞~° ãÖÑ¨^ÅŒ =Öˇ "≥∞ÅQÆQÍ,
â◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ =∞<ÀÇ¨Ï~° H©iQÎ ÅÆ ^Œâ~◊ ^° Œè =∞Ç¨~åA x"åiOÑ¨|_»x J#ÅÊ "≥É· "íè À¿Ñ`«
™ê„=∂[º=Ú`À L#fl`«"∞≥ #ÿ =∂#ã≤HÍ#O^Œ=Ú`À „Ñ¨=iÎÅ∞¡K∞« O_»QÍ –
ÉèÏ~°`« : J#Ü«∞=Ú, „"≥∂Å<£, UHõ`=« ∞ÚHÍO`«=ÚQÍ, `«# zxfl~å=∞´`«#
z#flÉèÏ~°º =∂„k, K«O„^Œ∞x #QÆ∞"≥∂=Ú HÍO`«∞Å∞´K«O„^Œ∞x #"≥fi_»∞ =ÚY
Ñ¨^‡Œ HÍO`«∞Å∞, Hõ#∞Å ÑÖ_»∞=ÙQÍ K≥Å≥ OQÆ, HÍOHõ<∆ {£ J~°ÜÚ« ´"≥∂Ç¨Ï=Ú`À K«∂K«∞,
W`«Ü∞« â◊ã∞¨ ¯_»∞´á⁄O^Œ|_ç# H©iQÎ ÅÆ , áêO_»∞~åA, J`«#∞qÉè=í ´=∞#‡^èŒ "≥É· =íè =ÚKÕ,
J"åi`«´"åiOÑ¨|_»x, Pkè~å[´=∞<À=º^èÜ Œ Ú≥ Hõ¯, ~ål´„âı}K˜ ,Õ Jã¨=Ú^Œ„QÆ´
JÅÊ"≥∞#ÿ , =∞<À^è$Œ uÜ≥∞ÿ ´=∞<À^è~·≥ º° =ÚQÆÅ"å_≥,· „Ñ¨=iÎÅ<£´ „Ñ¨=iÎOK«QÍ.
`å`«Ê~°ºO : `«#=ÚO^Œ∞ ZÅ¡"àÕ Å◊ UHÍO`«=ÚQÍ `«# z#fl ÉèÏ~°º =∂„k
#"≥fi_»∞ K«O„^Œ∞x =ÚYÑ¨^‡Œ HÍO`«∞Å`À Hõ#∞ÅÑÖ_»∞=QÍ =iÎÅQ¡ Í, JkèHõ Ü«∞â◊ã∞¨ ¯_≥#·
P ~å[=~°∞_≥#· áêO_»∞~åA "åiOÑ¨|_»x =∞<À"åºkè „âı}K˜ Õ JÅÊ"≥∞#ÿ =∞<À^è~·≥ º° =Ú
QÆÅ"å_≥· "≥∂Ç¨ÏHÍOHõ`∆ À „Ñ¨=iÎOK«QÍ.
Hõ. PÜ«∞=∞xÜ«∞"≥∞ÿHõxkè, =∞
Ç¨Ü«∞`«^è≥·~°º=∞Ç≤Ï=∞QÆx, Ü«∞ã¨∞~°Hõ∆Ü«∞=∞
`åºÜ«∞`«Î`«ñ ^•ñ *ËÜ«∞Hõ,
Ü«∂Ü«∞`«#∞ „H˜Ü«∞‰õΩñ *ËÔ~ #`«xxÜ«∞uKÕ<£. 10
~å=∂ : P Ü«∞=∞xÜ«∞=∞{UHõxkè´Hõ~Àî ~° xÜ«∞=ÚÅ‰õΩ =ÚYº™ê÷#"≥∞#ÿ

P qâßfiq∞„`«∞_»∞, =∞Ç¨Ü«∞`« ^è~·≥ º° =∞Ç≤Ï=∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ^è~·≥ º° „Ñ¨ÉÏè ==Ú#∞, Hõx´ZOz
(=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ QÆx – Jx =∞~˘Hõ J~°=÷ Ú) Jã¨∞~°HÜ ∆õ ∞« =Ú´~åHõã∆ <¨ åâ◊#=Ú#∞,
Ju{PÜ«∞`«`Î <« ´£ JkèHõ Pã¨H`Î̃ À, J`«#∞ „H˜Ü∞« ‰õΩ<£´JkèHÀ^ÀºQÆ=Ú#‰õΩ, J`«x
xÜ«∞uKÕ<´£ P ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x ÉèÏQÆºqâı+=¨ Ú#, KÕ~Ô <£´=K≥Û#∞.
`å`«Ê~°ºO : Hõ~Àî ~°xÜ«∞=ÚÅ‰õΩ =ÚYº™ê÷#"≥∞#ÿ P qâßfiq∞„`«∞_»∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ
^è~·≥ º° =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ QÆx. ~åHõã∆ ¨ <åâ◊#=Ú#∞ JkèHõ Pã¨H`Î˜ À KÕÜÚ« @‰õΩ JkèHÀ^ÀºQÆ=Ú#ÔH·
^Œâ~◊ ^° ∞Œè x ÉèÏQÆºqâı+=¨ Ú# qâßfiq∞„`«∞_»∞ =K≥Û#∞.
qâı+}
¨ =Ú : Ü«∞=∞xÜ«∞=∞ –
''â◊s~° ™ê^è<Œ å¿ÑHõO∆ , x`«ºO Ü«∞`«¯~°‡ `«^ºŒ =∞ó
xÜ«∞=∞ã¨∞Î ã¨Ü∞« `«¯~°‡ x`«º=∂QÆO`«∞ ™ê^è#Œ "£∞— – Jx J=∞~°O.
ÉèÏ~°`« : =∞Ç¨Ü«∞`« ^è~·≥ º° =∞Ç≤Ï´JkèHõ ^è~·≥ º° ™ê÷#"≥∞#ÿ k, PÜ«∞=∞´P =∂„k,
=∞QÆx´áêO_»∞~åAÜ≥ÚHõ¯, Jã¨∞~°Hõ∆´„áê}~°Hõ∆}#∞, J=∞`åºÜ«∞`«Î`«<£´|∞kú
=â◊=Ú#, `å<£´KÕÜ∞« Hõ´`å#∞ KÕÜ∞« Hõ, P{J`«#∞ „H˜Ü∞« <£´P =∞#‡^èŒ „H©_‰» Ωõ ,
J`«x´áêO_»∞~åA, xÜ«∞uKÕ<´£ xÜ«∞=∞=Ú`À (^Œ∞~°^$Œ +¨=ì Ú`À#x J~å÷O`«~=° Ú)
KÕ~Ô #∞´‰õÄ_≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : =∞Ç¨^è~·≥ º° âßeÜ≥∞ÿ # P =∂„k áêO_»∞~åA Ü≥ÚHõ¯ „áê}~°H}∆õ #∞
|∞kú=â◊=Ú# `å#∞ KÕÜ∞« Hõ P =∞#‡^è„Œ H©_‰» Ωõ áêO_»∞~åA HÀiHõKÕ ^Œ∞~°^$Œ +¨=ì ÚQÍ
ã¨=∞‡uOK≥#∞.
K«. =∞#∞[=~°∞O_»∞ #Ñ¨Ù¤ #_»∞=∞<£ Ñ¶¨∞\˜~ÚÖˇ¡_»∞ qÑ¶¨∞fl"å„HõÊ =
~°Î#Å∞ QÆ∞~°∞„Ñ¨Ü«∞`«fl qÇ¨Ï`«O|∞Å∞ <ÕÜ«ÚK«∞ ~å=∞ ÜÕ∞„H˜Ü«∞<£
x#∞ q_»<~Õ ∞° Î #OK«∞ñ QÆ_∞» <≥q∞‡ñ QÆ=ÙOy@ñ *ËiÛÜ«∞O`«@O
^Œ#Ü«∞ã¨∞"åOKè« _çOz `«QñÆ ^Œ<Ê≥ ñ ^ŒîŒ ñ÷ , QÆ$`å~°∞ñ÷ QÍ=Úx<£. 11
~å=∂ : JÑ¨Ù´¤ JÑ¨C_»∞, #_»∞=∞<£´H˘O`« HÍÅ=Ú#‰õΩ (#_»∞=<£´#_»∞=QÍ)
Ñ¶¨∞\˜~ÚÖˇ¡_»∞´ãÖÉèíqOK«∞ (HõÅ∞QÆ∞), qÑ¶¨∞fl"åH±{„Ñ¨=~°Î#Å∞´'ÑÖÑ≤OK«ÖË—##∞
=∂@Å#∞, QÆ∞~°∞„Ñ¨Ü«∞`«fl´=ã≤+¨µªx x~°ƒùO^èŒ=ÚKÕ, qÇ≤Ï`«O|∞Å∞{KÕÜ«ÚK«∞´
=∂x#"å_≥,· ~å=∞!´F ~å=∂! U „H˜Ü∞« <£Ú q^è=Œ ÚQÍ, x#∞q_»<{£ <Õ~∞° #Î OK«∞´
x#∞fl g_»QÅÆ #∞ J#∞K«∞, Hõ_∞» <≥q∞‡´q∞H˜¯e „Ñ‘u`À, Hõ=ÙOy@<£{KÕiÛ´H“y@
*ËiÛ, JO`«@<£´`«~åfi`«, `«#Ü«∞ ã¨∞"åOKè´« JkèHõ Ñ¨Ù„`« "å`«ûÅº=Ú#∞, _çOz´=^Œe,
`«`´ü P ~å=Úx, Pi÷H´õ `À_˘¯x áÈ=Ù@‰õΩ xâ◊Û~ÚOz#, =Úx<£´qâßfiq∞„`«∞x,
Hõ$`å~°∞<÷ ´£ HÀiHõ fi#"åxxQÍ, `«Q<Æ {£ `«<Ê≥ #∞´q∞H˜¯e ãÖ`À+¨Ñ~¨ K° #≥ ∞.
áê~îåO`«~=° Ú´#_»∞=<£
`å`«Ê~°ºO : ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ – ''<Õ#∞ ÑÖÑ≤OK«Ö#Ë #∞—— =∂@Å#∞ =ã≤+µ¨ xª
x~°ƒOù ^è=Œ ÚKÕ q~°q∞OK«∞H˘x, ''F ~å=∂! U q^è=Œ ÚQÍ x#∞fl =^Œe Ü«ÚO_»QÅÆ #∞——,
Jx H“y@ „Ñ≤Ü∞« =ÚQÍ *Ë~∞° ÛH˘x P Ñ≤^ÑŒ ¨ ‰õΩ=∂~°∞xÃÑ· "å`«ûÅº=Ú#∞ =^Œe P
~å=Úx `À_˘¯xáÈ=Ù@‰õΩ xâ◊Û~ÚOK«∞H˘x# qâßfiq∞„`«=Úxx Hõ$`å~°∞÷xQÍ
ãÖ`À+¨Ñ~¨ K° #≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : JÑ¨Ù,¤ #_»∞=<£, =∞#∞[=~°∞O_»∞´áêO_»∞~åA, Ñ¶∞¨ \˜~ÚÖˇ_¡ ∞» ,
qÑ¶ ¨ ∞ fl"åH± { „Ñ¨ = ~° Î # Å∞´=∂„k x"åiOK« ∞ =∂@Å#∞, QÆ ∞ ~° ∞ „Ñ¨ Ü « ∞ `« fl
qÇ≤Ï`«O|∞Å∞{KÕÜÚ« K«∞´JkèH„õ Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚKÕ =∂#∞ÛK«∞, ~å=∞!´F =∂„n! U
„H˜Ü∞« <£, x#∞q_»<~Õ ∞° #Î OK«∞, Hõ_∞» <≥q∞‡<£, Hõ=ÙOy@ñ *ËiÛ, JO`«@<£, `«#´`«#
Ü≥ÚHõ¯, Jã¨∞"åOKè#« ∞ _çOz´„áê}=ÚÅÃÑ· HÀÔ~¯#∞ =^Œe, `«`´ü P „áê}=ÚÅ#∞,
Ji÷<£´Ç¨ÏiOÑ¨ xâ◊Û~ÚOz#"åxx, Hõ$`«{J~°∞÷<£´KÕÜ«∞|_ç# „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú
QÆÅ"åxxQÍ, HÍ=Úx´=∞#‡^è∞Œ x, `«Q<Æ {£ `«<Ê≥ <£´q∞H˜¯e ãÖ`À+¨Ñ~¨ K° #≥ ∞.
`å`«Ê~°ºO : JÑ¨C_»∞ =∞^èºŒ HÍÅ=Ú# (H˘O`« HÍÅ=Ú #_»∞=QÍ) áêO_»∞~åA
=∂„k x"åiOK«∞ =∂@Å#∞ JkèHõ „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚKÕ =∂#∞ÛK«∞, ''F =∂„n! U
q^è=Œ ÚQÍ x#∞fl =^ŒÅQÆÅ#∞—— Jx Ju„Ñ‘u`À H“y@ KÕ~Ô Û#∞. JO`«@ „áê}=ÚÅÃÑ·
HÀÔ~¯#∞ =^Œe, P „áê}=ÚÅ#∞ Ç¨ÏiOÑ¨ xâ◊Û~ÚOz# =∞#‡^è∞Œ x Hõ$`å~°∞x÷ QÍ
*Ëã≤ ãÖ`À+¨Ñ~¨ K° #≥ ∞.
(=∂„k x"åiOz##∞ q#Hõ P"≥∞#∞ ãÖÉè’yOK≥#x ÉèÏ==Ú)

`Õ. ã¨fiqkèqÑ¶¨∞fl x~åãÖ|∞ ã¨Å∞Ñ¨ #`«ñ_»∞
~å=∞™êOQÆ`º« =∞i÷OK≥ñ „|=∞^ŒQiÆ =∞ñ
Éˇ#∞K«∞^Œ#∞ Ü«∂„`«‰Ωõ #O`«ñ ^Œ#∞=Ù "˘OQÆñ
„|ã¨∞Êù@OÉˇ#· Ü«Ú`åûÇ¨ÏÉè~í =° Úñ |∂<≥. 12
~å=∂ : ã¨fiqkè´`å#∞ x~°fiÇ≤ÏOÑ¨^ÅŒ z# Ü«∞[˝=Ú#‰õΩ, qÑ¶∞¨ flx~åãÖ|∞{
K«Å∞Ñ¨<£´qÑ¶¨∞fl=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ‰õΩO_» KÕÜ«Ú@‰õΩ, J`«_»∞´qâßfiq∞„`«∞_»∞,
~å=∞™êOQÆ`º« =Ú´~å=Úx ™êÇ¨ÏK«~º° =Ú, Ji÷OK≥<´£ HÀÔ~#∞, JO`«<´£ ÑÖÃÑ^Œ#x
^Œâ◊~°^èŒ∞_»∞ K≥Ñ≤Ê#O`«, „Ñ¨=∞^ŒQÆi=∞´ãÖ`Àëêuâ◊Ü«∞=Ú, ÃÑ#∞K«∞´ÃÑOK«∞K«∞,
`«#∞=Ù´â◊s~°=Ú, á⁄OQÆ<´£ á⁄OQÆQÍ, „Ñ¨ã∞¨ Êù@OÉˇ#· ´„Ñ¨H\õ `˜ "« ∞≥ #ÿ , L`åûÇ¨ÏÉè~í =° Ú´
L`åûÇ¨ÏÉèÏ~°=Ú#∞, Ñ¨Ó<≥#∞´á⁄O^≥#∞ (`«fi~°Ñ_¨ #≥ ∞).
`å`«Ê~°ºO : `å#∞ x~°fiÇ≤ÏOÑ¨^ÅŒ z# Ü«∞[˝=Ú#‰õΩ qÑ¶∞¨ fl=Ú HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_»
KÕÜ«Ú@‰õΩ qâßfiq∞„`«∞_»∞ ~å=Úx ÑÖÑ¨Ù=∞x HÀÔ~#∞. ^Œâ◊~°^èŒ∞_»∞ JO^Œ∞‰õΩ
JOwHõiOÑ¨QÍ ãÖ`Àëêuâ◊Ü«∞=Ú`À â◊s~°=Ú á⁄OQÆQÍ qâßfiq∞„`«∞_»∞
L`åûÇ¨ÏÉèÏ~°=Ú`À `«fi~°Ñ_¨ #≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨fiqkè´`å#∞ KÕã≤# Ñ¨x (`«# qkè), qÑ¶¨∞flx~åãÖ|∞
ã¨Å∞Ñ¨<´£ P@OHõ=Ú ÖË‰Ωõ O_» KÕÜ∞« QÍ, ~å=∞™êOQÆ`º« =Ú´¢ãÎ‘ `À_ç á⁄O^Œ∞#∞,
Ji÷OK≥#∞´HÀÔ~#∞ („H©_Oç K≥#∞) JO`«<´£ J@∞ `«~åfi`«, „Ñ¨=∞^Œ´=∂„k, QÆi=∞ñ
Éˇ#∞K«∞´Q“~°= ¿ÇÏ`«∞"≥#· , `«^#Œ ∞ Ü«∂„`«‰Ωõ <£´J`«x`À á⁄O^Œ∞#‰õΩ L`åûÇ¨ÏÉè~í =° Ú,
Ñ¨Ó<≥´L`åûÇ¨uâ◊Ü∞« =Ú#∞ Ñ¨Ó<≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : `«# qkè qÑ¶∞¨ fl=Ú ÖË‰Ωõ O_» KÕÜ∞« QÍ ¢ã`Î‘ À_ç ™êOQÆ`º« =Ú#
„H©_Oç K≥#∞. J@∞ÃÑ· =∂„k Q“~°=¿ÇÏ`«∞"≥#· J`«x á⁄O^Œ∞#‰õΩ L`åûÇ¨uâ◊Ü∞« =Ú
Ñ¨Ó<≥#∞.
„ã¨QÆú~°.
`«Åñ Ñ≤ @∞¡`åûÇ¨Ï "≥ÚO^ŒO ^Œ#Ü«∞[#Ñï„`å} =∞i÷O zÜ«∞Hõ¯O
^Œo`åÑ¨`åº#∞~°H<Î̃ £ =∞Ç≤ÏÑ¨Ù##∞QÆuO ^•#∞~åñ |∂#‰õΩO_»<£
=Å<˘Ñ¨Ê<£ =∂xÛ ã¨fi™ê÷û#=Ú#‰õΩñ[xÜ≥∞<£ ~å=Ú<å`Õ‡â◊√ñ„ÉË=∂
`«ºÅÑ¶Ú¨ „âıÜ∞« ã¨∞ûq∞„`å #=~°`#« Ü«∞ Ü≥∂QÍ_è∞» ºñ ^À_˘¯OK«∞ "Õ_¯» <£. 13
~å=∂ : `«#´qâßfiq∞„`«∞x, `«ÅÑ¨Ù´PÖ’K«#, W@∞¡, L`åûÇ¨Ï"≥ÚO^Œ<´£
ãÖ`À+¨=Ú HõeOæ K«QÍ, Ü«∞[# Ñï„`å}=Ú´Ü«∞[˝ ãÖ~°H}∆õ =Ú#∞, Ji÷Oz´HÀi,
P{HõO^Œo`«{JÑ¨`º« {J#∞~°H<Î̃ ´£ P zyiÛ# Ñ¨Ù„`å#∞~åQÆ=ÚQÆÅ, =∞Ç≤ÏÑ¨Ù<£´
^Œâ~◊ ^° ∞Œä x, J#∞QÆu<£´J#∞ãïOz, `å#∞ ~å<£{Ñ¨Ó#‰õΩO_»<´£ `å#∞ =K«∞Û@‰õΩ
=Å<˘Ñ¨Ê<£´„Ñ¨Ü«∞`«fl Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ, =∂xÛ´q~°q∞OÑ¨*Ëã≤, ~å=Ú<£´~å=Úx,
P`«‡{Dâ◊√´^Œâ~◊ ^° ∞Œè x, „¿Ñ=∞´„¿Ñ=∞KÕ, J`«ºÅÑ¶Ú¨ ´Juâ◊~ÚOK«∞#@∞¡, „âıÜ∞« ó
´„âı + ¨ µ ª _ ≥ · # , ã¨ ∞ q∞„`« ´ ã¨ ∞ q∞„`« Ü≥ Ú Hõ ¯ , J#=~° ` « # Ü« ∞ ´*Ë º +¨ µ ª _ ≥ · # ,
Ü≥∂QÆ{P_è∞» º<£´‰õÄ@q∞QÆÅ "åxx, `À_˘¯x´"≥O@ Éˇ@∞ìH˘x, ã¨fió´`«# Ü≥ÚHõ¯,
™ê÷#=Ú#‰õΩ, P„â◊=∞=Ú#‰õΩ, K«xÜ≥∞<£´"≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°ºO : qâßfiq∞„`«∞x Ü«∂Ö’K«# D q^è=Œ ÚQÍ ãÖ`À+¨=Ú HõeOæ K«QÍ,
Ü«∞[˝ ãÖ~°H}
∆õ =Ú#∞ HÀi, zyiÛ# P Ñ¨Ù„`å#∞~åQÆ=ÚQÆÅ ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞ `«# "≥O@
J#∞ãïOz =K«∞Û „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞ |Å=O`«=ÚQÍ q~°q∞OÑ¨*ãË ,≤ ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x „¿Ñ=∞KÕ
Juâ◊~ÚOz# ~å=Úx ã¨∞q∞„`« *Ëº+¨#ª O^Œ#∞_≥#· ÅHõ∆ ‡}∞x "≥O@ Éˇ@∞ìH˘x `«#
P„â◊=∞=Ú#‰õΩ "≥à#¡‹ ∞.
qâı+}
¨ =Ú : HõO^Œo`« – J#∞ KÀ@ aO^Œ∞=Ù#‰õΩ, #HÍ~°=Ú#‰õΩ Ü«∞u
K≥eO¡ Ñ¨|_ç#k : ^•xH˜ ÅHõ}
∆ =Ú :
`Õ. @`«Ñ=¨ ~åæH~∆õ =° ÚÅ‰õΩ _®ÑëOz
Ü≥Ú#~° #∂ñk#aO^Œ∞=Ù Å∞O_≥<xÕ
=~°∞ã¨ }#=ÚÅ∞ =à◊√ ÅQÆ∞"åxÔHÅ¡
#=xñ Q˘O^Œé∞ ã¨∞Hõ=ÙÅ Ü«∞#∞=∞`«=Ú#
– Jx HÍ"åºÅOHÍ~° K«∂_®=∞}˜
ÉèÏ~°`« : `«ÅñÑ¨Ù, W@∞¡, L`åûÇ¨Ï"≥ÚO^Œ<,£ `«#Ü«∞ [# Ñï„`å}=Ú´Ñ¨Ù„`«
[#~°H} ∆õ =Ú#∞, Ji÷Oz´HÀi, JHõ¯<£´JHõ¯Ü≥∞ÿ # ‰õΩOux, ^Œo`«´áÈQ˘@ì|_ç#,
JÑ¨`º« ´Ñ¨Ù„`«∞ÅÜ«∞O^Œ∞QÆÅ, J#∞~°H<Î˜ ´£ „¿Ñ=∞QÆÅ ^•xx, =∞Ç≤ÏÑ¨Ù´áêO_»∞~åA`À,
J#∞QÆu<£´ã¨ÇÏ¨ QÆ=∞#=Ú#‰õΩ, `å#∞´‰õΩOu, ~å<£{Ñ¨Ó#‰õΩO_»Q<Æ ´£ ~å‰õΩO_»∞
#@∞¡QÍ, =Å<˘Ñ¨Ê<£, =∂xÛ, „¿Ñ=∞´„Ñ≤Ü∞« =ÚKÕ, J`«ºÅÑ¶Ú¨ ´q∞H˜¯e JkèH"õ ∞≥ #ÿ ,
„âıÜ«∞´Ñ¨Ù}º=Ú#‰õΩ, ã¨∞q∞„`«´=∞Oz K≥eHÍ_≥·#, J#=~°`«´Z_»`≥QÆx,
#Ü«∞´huQÆÅ, Ü≥∂QÆ´P`«‡Ü≥∂QÆ=Ú`À, P_è∞» º<£´ãÖÑ¨#∞flx, ~å=Ú<£´=∞<ÀÇ¨Ï~°∞x,
P`Õ‡â◊√<£´`«# Éè~í `Î° À, `À_˘¯OK«∞<£´Hõeã≤, ã¨fió{™ê÷#=Ú#‰õΩ<£, K«xÜ≥∞#∞.
`å`«Ê~°ºO : `«# PÖ’K«# D q^èŒ=ÚQÍ L`åûÇ¨Ï"≥ÚO^ŒQÍ, Ñ¨Ù„`«
[#~°H}∆õ =Ú#∞ QÀi JHõ¯Ü≥∞ÿ # ‰õΩOux, (áÈQ˘@ì|_ç# Ñ¨Ù„`« „¿Ñ=∞QÆÅ ^•xx)
áêO_»∞~åA`À ã¨Ç¨ÏQÆ=∞#=Ú#‰õΩ "åiOz, JkèHõ"≥∞ÿ# Ñ¨Ù}º=Ú#‰õΩ =∞Oz
K≥eHÍ_≥#· x~°O`«~° huQÆÅ P`«‡Ü≥∂QÆãO¨ Ñ¨#∞fl_»∞ =∞<ÀÇ¨Ï~°∞_≥#· `«# Éè~í `Î° À Hõeã≤
(=∂„k) ã¨fi~°æ ™ê÷#=Ú#∞ KÕ~Ô #∞.
qâı+¨}=Ú : JHõ¯O^Œo`« – J#∞ „Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÖ’ #HÍ~°=Ú á⁄Å∞¡
ã¨∞#flÜ≥∞ÿ #k.
PO„^èŒ ÉèÏëê Éè∂í +¨}=ÚÖ’ –
Hõ. <åO`«=ÚÖˇ#· Ñ¨ÔŒ |∞Å
á⁄O`«OÉˇ#· ∞#fl â◊|=Ì ÚÅ HõK@
« `«ÑÖ¨ ò
^˘Ou QÆ[_»^|Œ ÅQÆ∞#
Ü«∞ºO`« #HÍ~°O|∞ ã¨∞#fl Åaè#=^ŒO_ô!
„ã¨QÆú~° Kè«O^Œã¨∞û : =∞–~°–Éèí–#–Ü«∞–Ü«∞–Ü«∞ – J#∞ QÆ}=ÚÅ∞.
„Ñüáê^Œ=Ú# 8, 15 JHõ~∆ =° ÚÅ∞ Ü«∞u ™ê÷#=ÚÅ∞.
`Õ. J@∞¡ `«O„_ç KÕ`«, qã¨$+¨µìÖˇ·#Ü«∞\ì̃,
~å‰õΩ=∂~°∞Å∞, ã¨ÇÏ¨ [#hHõÜ∂« „`«ñ
|∂x ãÖÜ«∞g∞â◊fi~°hÜ«∞=∂#∞ ÅQÆ∞K«∞ñ
[xi x[Ñ¨Ù~°=Ú#‰õΩ qëê^Œ "≥Ú^Œ=. 14
~å=∂ : J@∞¡, `«O„_çK`Õ ´« ^Œâ~◊ ^° ∞Œè xKÕ, qã¨$+¨µÖì #·ˇ Ü«∞\ì̃´ÑÖÑ¨|_ç#,
~å‰õΩ=∂~°∞Å∞´~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞, ã¨ÇÏ¨ [<£´‰õΩÖÏKå~° Ü≥∂QÆº"≥∞#ÿ (ã¨fiÉèÏ= ã≤^"úŒ ∞≥ #ÿ )
JhHõÜ«∂„`«#∞´Ü«Ú^ŒúÜ«∂„`«#∞, Ñ¨Óx, ãÖÜ«∞g∞â◊fi~°´qâßfiq∞„`«∞xKÕ,
hÜ«∞=∂#∞ÅQÆ∞K«∞´`À_˘¯x áÈ|_ç#"åÔ~·, x[Ñ¨Ù~°=Ú#‰õΩ<£´JÜ≥∂^èŒº‰õΩ,
qëê^Œ"Ú≥ ^Œ=´^Œ∞óY=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ KÕã,≤ K«xi´"≥oi¡ .
`å`«Ê~°º=Ú : P q^èŒ=ÚQÍ ^Œâ◊~°^èŒ∞xKÕ ÑÖÑ¨|_ç# ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞
ã¨fiÉèÏ=ã≤^"úŒ ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œú Ü«∂„`«#∞ Ñ¨Óx qâßfiq∞„`«∞_»∞ `À_˘¯x áÈQÍ JÜ≥∂^èºŒ ‰õΩ
^Œ∞óY=Ú#∞ HõeyOz "≥oi¡ .
ÉèÏ~°`« : J@∞¡, `«O„_çK`Õ <« ´£ áêO_»∞~åAKÕ, qã¨$+¨µÖì #·ˇ Ü«∞\˜´ì q_»∞=|_ç#\˜ì
(`«O„_ç =∞~°}O˜ z#"åÔ~)· ~å‰õΩ=∂~°∞Å∞´^è~Œ ‡° [ cè=∂~°∞#˚ #‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ∞,
ã¨ÇÏ¨ [#hHõ Ü«∂„`«<´£ `«eÜ ¡ ∞ÿ≥ # ‰õΩOu`À Ü«∂„`«#∞ Ñ¨Óx, ãÖÜ«∞g∞â◊fi~°´=Ú#∞ÅKÕ,
hÜ«∞=∂#∞ÅQÆ∞K«∞<£´`À_˘¯x ~å|_ç#"åÔ~·, qëê^Œ"≥Ú^Œ=<£´^Œ∞óYÑ¨_»∞K«∞,
x[Ñ¨Ù~°=Ú#‰õΩ<£´Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨ÙiH˜, K«xi´"≥oi¡ .
`å`«Ê~°ºO : P q^è=Œ ÚQÍ áêO_»∞~åA =∞~°}O˜ K«QÍ áêO_»∞ ~å‰õΩ=∂~°∞Å∞
`«e¡ ‰õΩOu`À |Ü«∞Å∞^Õi =Ú#∞ÅKÕ `À_˘¯x ~å|_ç#"åÔ~· ^Œ∞óYÑ¨_∞» K«∞ Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨ÙiH˜
"≥oi¡ .
ã‘. J`≥é
Î OQÆ∞#ñ [#∞ #Ñ¨C_»∞ ^Œ=∞"å~°Î
^Œ=Ù^Œ=ÙfiÅ#∞ qx `«`«Ê^äŒO|∞
#O^Œ∞ =∞^Œ„áœ_èç =∞O^•@Hõ=∞¿ÇÏÉèí
Ç¨Ïiâ◊`åOQÆ ã¨=∞$kúñ QÆ~=° Ú q∞OK«∞
ã¨=Ú^Œ„QÆ`«~°|Å ãÖÑ¨^Œ <≥^Œ∞~°∞QÍñ

QÆx[Ñ≤`$« *Ëº+¨µñª _»#∞Ñ¨ #`«x
„Ñ≤Ü∞« =ÚQÍ ~å=ÚãÖ„t`« ^è~Œ ‡° QÆ∞}"≥∞#ÿ
Ü«∞=Ú‡ |∞^è•oH˜ ã¨=∞‡^ŒHõ~°
P. =∞QÆ∞K«∞ñ |~°ñQÔ #=∞‡Ç¨|Å=Ú^Œ=Ú Éèí
lOz Ü«∞=∞~°#QÆiñ *Ë~° #O`«
#‰õΩ¯=∂~°∞ Åiy ~å=Å=∂#x
QÍ_è»^èŒ$ux =∞øxHõ^äŒÅ∞ q#∞K«∞. 15
~å=∂ : P{`≥éOQÆ∞#´P q^è=Œ ÚQÍ, K«#∞#Ñ¨Ù_»∞´"≥à√◊ ¡ ã¨=∞Ü«∞=Ú#,
`«=∞ "å~°,Î ^Œ=Ù^Œ=ÙfiÅ#∞ qx´^Œ∂~°=Ú#<Õ qx, `«`{ü Ñ¨ÔŒè |∞#O^Œ∞´P ^•iÖ’
=∞^Œ„áœ_èç=∞<£´QÆ~Àfi„^ÕHõ=ÚKÕ, `å@Hõ´`å@Hõ, =∞Ç¨{WÉèí´=∞`ÕÎÉèí=ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, Ç¨Ïi´ã≤OÇ¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, â◊`«{JOQÆ´#∂~°∞ â◊s~°=ÚÖˇ·#,
ã¨=∞$kú<£´ã¨∂ÊùiÎKÕ, Hõ~°=Úq∞OK«∞´q∞H˜¯e Juâ◊~ÚOK«∞, ã¨=Ú^Œ„QÆ`«~°
|ÅãÖÑ¨^#Œ ∞´J`«ºO`« |ÅãÖÑ¨^QŒ ÅÆ (`å@Hõ#∞) Z^Œ∞~°∞QÍ<£{Hõx´Z^Œ∞~°∞QÍ
K«∂z, [Ñ≤`$« „âı+µ¨ _ª ∞» ´=Úx„âı+µ¨ _ª #·≥ qâßfiq∞„`«∞_»∞, J#∞Ñ¨QÍ´ÑÖÑ¨QÍ, J`«x
„Ñ≤Ü∞« =ÚQÍ, ~å=Úx´~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, ãÖ„t`«^~Œè ‡° QÆ∞}"≥∞#ÿ ´qO\˜Ü∞« Öˇ¡ Ü«∞O^Œ∞
ãÖkèOÑ¨|_ç#, J=Ú‡´ÉÏ}=Ú, |∞^è•oH˜<£´^Õ=`«Å „âı}˜H˜, ã¨=∞‡^ŒHõ~°
=∞QÆ ∞ K« ∞ ´P#O^Œ ^ •Ü« ∞ Hõ = ∞QÆ ∞ K« ∞ , P{=∞Ç¨  |Å´P `å@Hõ , =Ú^Œ = Ú
Éèlí Oz´ãÖ`À+¨=Ú`À, J=∞~°#QÆi<£{KÕ~´° ã¨fi~°=æ Ú#∞ KÕ~∞° #@∞¡QÍ, Ñ¨~QÔ° ´
Ñ¨éK≥#∞, JO`«<´£ Ñ≤=∞‡@, P{‰õΩ=∂~°∞Å∞´P ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞, =∂#x´J}QÆx,
QÍ_è» ^è$Œ u<£´JkèHõ ãÖ`À+¨=Ú`À, =∞øxHõ^ÅŒä ∞ q#∞K«∞´qâßfiq∞„`«∞_»∞ K≥ÑÊ≤ #
QÍ^èÅŒ ∞ q#∞K«∞, P=Å´=ÚO^Œ∞‰õΩ, Jiyi´™êyi.
`å`«Ê~°ºO : P q^è=Œ ÚQÍ "≥à√◊ #¡ Ñ¨Ù_»∞ `«=∞ ~åHõ ^Œ∂~°=Ú#<Õ qx "åi
^•iÖ’ =∞^Œq[$OÉèí}KÕ =∞O^Œ QÆ=∞#=Ú`À =∞`«ÎQÆ[=ÚÅ∞, ã≤OÇ¨Ï=ÚÅ∞
#∂iO\˜ |Å=ÚQÆÅ `å@Hõ#∞ Z^Œ∞~°∞QÍ K«∂z, qâßfiq∞„`«∞_»∞ P^ÕtOK«QÍ
J`«x „Ñ≤Ü∞« =Ú QÀi ~å=Ú_»∞ qO\˜ JÖˇ¡ ãÖkèOz ÉÏ}=Ú#∞ =^ŒÖ#ˇ ∞. Jk
^Õ=`å „âı}H˜ ˜ P#O^Œ=Ú HõeyOÑ¨QÍ, `å@Hõ ãÖ`À+¨=ÚQÍ ã¨fi~°Öæ ’Hõ=Ú KÕ~Ô #∞.
P `«~åfi`« ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞ q∞H˜¯e ãÖ`À+¨=Ú`À qâßfiq∞„`«∞_»∞ K≥ÑÊ≤ # QÍ^èÅŒ #∞
q#∞K«∞ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êyi.
ÉèÏ~°`« : J`≥é
Î OQÆ∞# [#∞#Ñ¨ÙÊ_»∞´P q^è=Œ ÚQÍ áêO_»=ÙÅ∞ "≥à√◊ #¡ Ñ¨Ù_»∞,
`«=∞ "å~°Î, ^Œ=Ù^Œ=ÙfiÅ#∞ qx, `«`ü{Ñ¨^èŒO|∞#O^Œ∞, =∞^Œ„áœ_ç<£´=∞kOz#
|Å=ÚKÕ, J@Hõ´K«iOK«∞, =∞Ç‘ÏÉè=í ÚÅ∞´=∞^ŒQ[Æ =ÚÅ∞, Ç¨Ïi´ã≤OÇ¨Ï=ÚÅ∞,
â◊`åOQÆ ã¨=∞$kú<´£ ~°^=Œä ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ Juâ◊Ü∞« =ÚKÕ, Hõ~=° Ú q∞OK«∞, ã¨=Ú^Œ„QÆ`~« °
|ÅãÖÑ¨^Œ<£, x[Ñ≤`«$*Ëº+¨µª_»∞´`«=∞ ÃÑ^Œ`«O„_ç J~Ú# ^èŒ$`«~å¢+¨µì_»∞,
Z^Œ∞~°∞QÍQÆ´Z^Œ∞~°∞QÍ J#∞Ñ¨, J`«x „Ñ≤Ü«∞=Ú, QÍ~å=Ú´„¿Ñ=∞, ãÖ„t`«
^èŒ~°‡QÆ∞}"≥∞ÿ´^èŒ~°‡=Ú`À ‰õÄ_ç#^≥·, #Ü«∞=Ú‡´huÜ«Ú, |∞^è•oH˜´ÃÑ^ŒÌÅ‰õΩ,
ã¨=∞‡^ŒH~õ =° ∞QÆ∞K«∞{Ñ¨~QÔ° , P{=∞Ç¨|Å=Ú, `«=Ú<£´`«=∞#∞, Éèlí Oz{J=∞~°<´£
H˘eÛ Ü≥ÚÑ¨ÊQÍ, #QÆi<£{KÕ~<° ´£ Ñ¨Ù~°=Ú *Ë~Q° Í, JO`«<,£ P{‰õΩ=∂~°∞Å∞´P
áêO_»=ÙÅ∞, P=Å=∂#´WOK«∞HõO`« K«eOÑ¨ÙK«∞#fl#∞, xQÍ_è»^èŒ$ux´JkèHõ
^è≥·~°º=Ú`À, =∞øxHõ^äŒÅ∞´"≥O@ =K«∞Û =Ú#∞Å "åHõº=ÚÅ#∞ q#∞K«∞,
Jiyi´Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨ÙiH˜ "≥oi¡ .
`å`«Ê~°ºO : P q^è=Œ ÚQÍ áêO_»=ÙÅ∞ "≥à√◊ #¡ Ñ¨Ù_»∞ `«=∞ "å~°Î ^Œ∂~°=Ú#<Õ
qx, =∞kOz K«iOK«∞ =∞^ŒQÆ[=ÚÅ∞, ã≤OÇ¨Ï=ÚÅ∞, ~°^äŒ=ÚÅ PkèHõº=ÚKÕ
|ÅãÖÑ¨^KŒ Õ Juâ◊~ÚOK«∞K«∞ ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» ÑÖÑ¨QÍ, J`«x „Ñ‘u, „¿Ñ=∞ ^è~Œ ‡° |^Œ=ú Ú
HÍQÍ, P hu ÃÑ^ŒÌÅ‰õΩ ãÖ`À+¨HÍi PÜ≥∞#∞. P |Å=Ú `«=∞#∞ H˘ÅfiQÍ
áêO_»=ÙÅ∞ #QÆ~=° Ú#∞ KÕii. WOK«∞Hõ K«eOz##∞, JkèHõ ^è~·≥ º° =Ú`À "≥O@
=K«∞Û =Ú#∞Å∞ K≥ÑC¨ QÍ^äÅŒ ∞ q#∞K«∞ "å~°∞ Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨ÙiH˜ "≥oi¡ .
qâı+}
¨ =Ú : â◊`åOQÆ=Ú – â◊`åOQÆóã¨ºO^Œ<À ~°^óŒè Jx J=∞~°=Ú.
J@Hõ – J@QÆ`Õ J#∞^è•`«∞=ÙÃÑ· Ñ¶∞¨ „&Ê`«ºÜ«∂O`«=Ú
P=Å=∂# – PrÇ¨Ï^Œ~ˆ ÷ aè"åºáœÎ – Jx J=∞~°=Ú.

ã‘. Psuñ [x `«=∞Ü«∂#QÆ~O° |∞ „Ñ¨
"ÕtOz "≥∞ÅñQÆ #∞^Œfi$uÎ #_»~∞°
#„ã¨ÑÜ
¨ ∂≥ ^è∞Œ Å, #O|HõO|∞Å <åñy
`«#‡Ç¨„â◊=∞â’Hõ ^≥·#ºÉèí~°=Ú
Ç¨Ïi~ÚOK«∞@‰õΩñ ^Œ=∞‰õΩ~°∞=$^Œ∞ú ÖÁã¨ñÔQ_»∞
|Ç¨ïà◊ `åÑ¨ãÇ¨ Ï≤ `«ÉÏè +≤`=« ÚÅ∞
n"≥#Öò q#Ü«∞q^èÜ Õ ∞« `«`À_»ñ *Ë
H˘#∞K«∞#∞ "≥O_çÜÚ« <≥#~°∞^˘~°Å∞
P. Q“~°==Ú ÖÁ#~°Êñ QÔ H· ˘OK«∞ñ „QÆ=∞=Ú#ñ
a`«$qÜ≥∂QÆzO`«ñ „ake „H©_»
ãëÑ≤ Ô~Å¡„á⁄^Œ∞Ì ã¨<å‡#ã¨ã≤÷uñ
*Ïe ^è•~°~Î åR bÅñ ^Œye. 16
~å=∂ : P su<£{K«x´P q^è=Œ ÚQÍ "≥o,¡ `«=∞{P#´`«=∞ P[˝, Hõ~O° |∞
„Ñ¨"ÕtOz´q∞H˜¯eQÍ „Ñ¨"ÕtOz, "≥∞ÅñQÆ<£´=iÎOK«QÍ, L^Œfi$uÎ<£{J_»~°∞´
Jkè H õ = ÚQÍ ÃÑOá⁄O^Œ ∞ , J„ã¨ Ñ ¨ ´ ~åHõ ∆ ã ¨ ∞ Öˇ · # , Ü≥ ∂ ^è Œ ∞ Å<£ ´ g~° ∞ Å#∞,
JO|HõO|∞Å<£´ÉÏ}=ÚÅKÕ, Py´x"åiOz, `«`ü{P qâßfiq∞„`«∞x Ü≥ÚHõ¯,
=∞Ç¨{P„â◊=∞´`«áÈ=#=∞O^Œ∞QÆÅ, â’Hõ^=·≥ Éè~í =° Ú´â’Hõ=Ú, n#`«fi=Ú Ü≥ÚHõ¯
ÉèÏ~°=Ú, Ç¨Ïi~ÚOK«∞@‰õΩ<£´#tOK«∞@‰õΩ, `«=∞‰õΩ{L~°∞=$^Œ∞úÅ∞{Xã¨ÔQ_»∞´
Jaè=$^Œ∞Åú xK«∞Û, |Ç¨ïà◊ `åÑ¨ã´¨ Jkè‰Ωõ Öˇ#· =Ú#∞Å Ü≥ÚHõ¯, Ç≤Ï`«ÉÏè +≤`=« ÚÅ∞´
„Ñ≤Ü≥∂‰õΩÎÅ∞, n"≥#Å#∞, q#Ü«∞q^èÕÜ«∞`«`À_»´q#Ü«∞=Ú, q^èÕÜ«∞`«`À,
KÕH˘#∞K«∞#∞´ã‘fiHõiOK«∞K«∞, "≥O_çÜÚ« <£´=∞é˜ÜÚ« , <≥#~°∞^˘~°Å∞´„Ñ≤Ü∞« =Ú`À
QÆ∂_ç#, Q“~°==ÚÅ<£† X#~°Ê<£´=Ú#∞Å∞ KÕÜ«∞QÍ, ÔH·H˘OK«∞´ã‘fiHõiOK«∞K«∞
„Hõ=∞=Ú#, Ñ≤`«$qÜ≥∂QÆzO`«<£´`«O„_ç =∞~°}Õz# ÉÏ^èŒ#∞, „Ñ≤ke´=^Œe,
ZÅ¡„á⁄^Œ∞Ì´ZÅ¡"Õà◊Å, ã¨`ü´ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅKÕ, =∂#ã¨´=∞#ã¨∞û J<Õ =∂#ã¨
ã¨~ã° ∞¨ û#O^Œ∞QÆÅ, ã≤u÷ <£´=~°#Î KÕ, Kåe´QÆ_Ñ» Ù¨ K«∞, ^è•~°~Î åRbÅ<£´Ç¨ÏOã¨Å=Öˇ,
`«ye´xez, „H©_» ãëÑ≤i´P#O^Œ=ÚQÍ QÆ_Ñç i≤ .
`å`«Ê~°ºO : P q^è=Œ ÚQÍ ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞ "≥o¡ `«=∞ P#uKÕ „Ñ¨"tÕ Oz
=iÎOK«QÍ JkèH=õ ÚQÍ ÃÑOá⁄O^Œ∞ ~åHõã∆ g¨ ~°∞Å#∞ ÉÏ}=ÚÅKÕ x"åiOz, P
qâßfiq∞„`«∞x `«áÈ=#=∞O^Œ∞QÆÅ â’Hõ=Ú#∞, n#=Ú#∞ #tOÑ¨*Ëã≤, `«=∞
Hõa=è $^Œ∞Åú xK«∞Û =Ú#∞Å n"≥#Å#∞ q#Ü«∞q^èÜ Õ ∞« `«Å`À ã‘fiHõiOK«∞K«∞ „Ñ≤Ü∞« =Ú`À
=Ú#∞Å Q“~°==ÚÅ#∞ ã‘fiHõiOK«∞K«∞, „Hõ=∞=ÚQÍ Ñ≤`$« qÜ≥∂QÆ ÉÏ^è#Œ ∞ g_ç,
ZÅ¡"àÕ Å◊ ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ =∞#ã¨∞ûÅ<Õ =∂#ã¨ ã¨~ã° ∞¨ ûÖ’ Ç¨ÏOã¨Å=Öˇ QÆ_∞» Ñ¨ÙK«∞
P#O^Œ=ÚQÍ QÆ_Ñç i≤ .
qâı+}
¨ =Ú : ^è•~°Î ~å¢ëêìãû≤ `Õ`~Ô« ó· – Jx J=∞~°=Ú
P[˝‰Ωõ P# Jx `«^ƒŒ =ù =Ú (PO„^èŒ ÉèÏëêÉè∂í +¨}=Ú)
ÉèÏ~°`« : P su<£{K«x, `«=∞, P #QÆ~O° |∞´P Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨Ù~°=Ú, „Ñ¨"tÕ Oz,
"≥∞ÅQÆ<£, L^Œfi$uÎ<£{J_»~°∞, J„ã¨´Hõhflà◊¡<≥_»∞, Ñ¨Ü≥∂^èŒ∞Å<£´ã¨=Ú„^Œ=ÚÅ#∞,
JO|Hõ = ÚÅ<£ ´ <Õ „ `« = ÚÅ Ü« ∞ O^Œ ∞ , Py´"åiOz, `« ` ü ´ P =º^è Œ K Õ ,
=∞Ç¨„â◊=∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ |_»eHõK,Õ â’Hõ´^Œ∞óY=Ú Ü≥ÚHõ¯, ^≥#· ºÉèÏ~°=Ú<£ń#`«fi
ÉèÏ~°=Ú#∞ Ç¨Ïi~ÚOK«∞@‰õΩ, `«=∞, ‰õΩ~°∞=$^Œ∞úÅ∞ćèëê‡^Œ∞Å∞, Xã¨ÔQ_»∞,
|Ç¨ïà◊`åÑ¨´q∞H˜¯e Ñï`åÑ¨=Ú`À, ã¨Ç≤Ï`«´‰õÄ_ç#, ÉèÏ+≤`«=ÚÅ∞´=∂@Å∞,
n"≥#Öò, q#Ü«∞ q^èÜ Õ ∞« `«`À_», KÕH˘#∞K«∞#∞, "≥O_çÜÚ« , <≥#~°∞ ^˘~°Å∞´<≥#~°∞Å∞QÆÅ
~åAÅ, Q“~° = =ÚÅ∞´Ñ¨ Ó [Å#∞, X#~° Ê <£ , Ô H · H ˘OK« ∞ <£ , „Hõ = ∞=Ú#,
Ñ≤`$« qÜ≥∂QÆzO`«<´£ áêO_»∞~åA =∞~°}O˜ z# qKå~°=Ú#∞, „Ñ≤ke´q_çz, ã¨<å‡#
ã≤u÷ <£´=∞Oz =∞<À"åºáê~°=Ú`À, ZÅ¡á⁄^Œ∞,Ì ^è•~°~Î åR´^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯,
bÅ<£{`«ye, „H©_» ãëÑ≤i.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ áêO_»=ÙÅ∞ "≥o¡ Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨Ù~°=Ú „Ñ¨"tÕ Oz
JkèH=õ ÚQÍ "≥∞ÅQÆQÍ Hõhflà◊<¡ _≥ ∞» ã¨=Ú„^Œ=ÚÅ#∞ Hõ#∞ÅÖ’ "åiOz, P =º^èKŒ Õ
JkèH"õ ∞≥ #ÿ |_»eHõKÕ ^Œ∞óY=Ú, n#=Ú Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ~°=Ú#∞ Ç¨ÏiOK«∞@‰õΩ `«=∞

cèëê‡^Œ∞ÅOkOK«∞ q∞H˜¯e Ñï`åÑ¨=Ú`À ‰õÄ_ç# =∂@Å∞, n"≥#Å∞ –
q#Ü«∞q^èÕÜ«∞`«Å`À <≥#~°∞QÆÅ ~åAÅ Ñ¨Ó[Å#∞ ã‘fiHõiOK«∞K«∞ áêO_»∞~åA
=∞~°}O˜ z# qKå~°=Ú#∞ g_ç =∞Oz =∞<À"åºáê~°=Ú`À ZÅ¡"àÕ Å◊ ^Œ∞~Àº^èŒ
<å^Œ∞Å`À HõÅã≤ „H©_Å» ∞ ãëÑ≤i.
qâı+}
¨ =Ú : JO|Hõ=Ú – JO|HõO| <Õ„`« â◊~Ü
° ∂≥ ó Jx J=∞~°=Ú.
=∞. Jq∞`« „áœ_èçQÆ ^è•i‡HÍ„y Ü«∞Ñ≤`«$ "åºk+ì̈=$uÎ<£ =∞Ç¨ÏŸ
`«=Î ∞ ÉèHí <Î̃ £ „QÆÇÏ≤ ~ÚOz, âßO`«#=ã¨`Î« fi NK«=∞`å¯~° Ñ¨
¢H=Î̃ ∞ ™œÉèÏQÆº ^è∞Œ s}`«#‡Ç≤Ï =∞Ç¨Ïi¬ ™êfiO`«bÖ’z`À
`«Î=∞ãÖ„H©_» ÖÁ#iÛ ~°H˘¯=∞~°∞ ÖÏ`«‡*Ï˝u ã¨MÏº_è»∞ºÖˇ·. 17
~å=∂ : Jq∞`« „áœ_èQç ´Æ q∞H˜¯e |Å=Ú á⁄Ok, ^è•i‡Hõ´qÅ∞HÍO„_»Ö’,
J„yÜ«∞´„âı+µ¨ _ª #·≥ , Ñ≤`$« ´^Œâ~◊ ^° ∞Œè xKÕ, "åºk+ì̈ =$uÎ<´£ P*Ï˝ÑO≤ Ñ¨|_ç# =~°#Î #∞,
=∞Ç¨{L`«Î=∞ ÉèíHÎ̃<£´q∞H˜¯e ÉèíHÎ̃`À, „QÆÇ≤Ï~ÚOz´ã‘fiHõiOz, âßO`«´Ñ¨~°ã¨Ê~°
q~À^èŒ=ÚÖËx, #=´„áêÜ«∞=ÚÖ’#∞#fl, ã¨`«Î fi´ã≤OÇ¨k =∞$QÆ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
N´ã¨=∞$kú Ü≥ÚHõ¯ (ã¨=¸Ç¨Ï=Ú), K«=∞`å¯~°´K≥~°ÖÏ@=ÚÅKÕ, Ñ¨¢H˜ÎÜ«∞´
Ñ¨ i Ñ¨ H õ fi "≥ ∞ ÿ # , ™œÉè Ï QÆ º ^è Œ ∞ s}´XÑ≤ Ê ^Œ = Ú#∞ ^è Œ i Oz#, `« ` ü ´ =∞Ç≤ Ï ´P
`«áÈÉèí∂q∞Ö’#∞#fl, =∞Ç¨Ïi¬´=Úhâ◊fi~°∞Å Ü≥ÚHõ¯, ™êfiO`«´=∞#ã¨∞ûÅ Ü≥ÚHõ¯,
bÖÏ{Lz`« ´ LÖÏ¡ ã ¨ = Ú#‰õ Ω `« y #, P{H˘=∞~° ∞ Å∞´~å=∞ÅHõ ∆ ‡}∞Å∞,
P`«‡[˝´„|Ç¨Ï‡}∞ºÅ`À, Ju ãŸº{P_è∞» ºÖˇ´· q∞H˜¯e ¿ãflÇ¨Ï=Ú`À ‰õÄ_ç#"åÔ~,· L`«=Î ∞
ãÖ„H©_Å» ∞´Lz`«"∞≥ #ÿ q<À^Œ=ÚÅ∞, X#iÛi´KÕãi≤ .
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e |Å=Ú á⁄Ok qÅ∞HÍO„_»Ö’ „âı+µ¨ _ª #·≥ ^Œâ~◊ ^° ∞Œè xKÕ
P*Ï˝ÑO≤ K«|_ç# Ñ¨xx JkèHõ ÉèHí `Î˜ À ã‘fiHõiOz, Ñ¨~ã° Ê¨ ~° q~À^è=Œ ÚÖËx „áêÜ«∞=ÚÖ’
#∞#fl ã≤OÇ¨k =∞$QÆ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ K≥~Ö° Ï@=ÚÅ`À xO_ç# P
`«áÈÉè∂í q∞Ö’#∞#fl =Úhâ◊fi~°∞Å =∞#ã¨∞ûÅÜ≥ÚHõ¯ LÖÏ¡ã=¨ Ú#‰õΩ `«y#@∞¡QÍ P
~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞ „|Ç¨Ï‡}∞ºÅ`À q∞H˜¯e ¿ãflÇ¨Ï=Ú`À Lz`« q<À^Œ=ÚÅ∞ KÕãi≤ .
ÉèÏ~°`« : Jq∞`«„áœ_èQç ´Æ q∞H˜¯e „áœ_èÜ ç ∞« QÆ∞#@∞¡, ^è•i‡Hõ´^è~Œ å‡`«∞‡_≥#· , J„yÜ«∞
Ñ≤`$« =º´ÃÑ^Œ `«O„_çÜ∞ÿ≥ # ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì KÕ, Pk+ì̈´P^ÕtOK«|_ç#, =$uÎ<´£ Ñ¨xx,
=∞Ç¨{L`«=Î ∞ ÉèHí <Î˜ ´£ JkèHÉõ Híè `Î˜ À, âßO`«#=ćè+µ¨ ‡x Ü≥ÚHõ¯, ã¨`Î« fiN´|ÅãÖÑ¨^Œ
Ü≥ÚHõ¯ K«=∞`å¯~°, Ñ¨¢H˜Î=∞, ™œÉèÏQÆº ^èŒ∞s}, `«`ü{=∞Ç≤Ï=∞´P ^èŒ$`«~å¢+¨µìx
Sâ◊fi~°º=ÚKÕ, Ç¨Ïi¬´ãÖ`À+¨=ÚQÆÅ, ™êfiO`«bÅ, P{H˘=∞~°∞Å∞´P áêO_»∞
‰õΩ=∂~°∞Å∞, P`«‡*Ï˝u´^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å`À, ãŸº{P_è∞» ºÖˇ´· ¿ãflÇ¨ÏÉèÏ==Ú`À QÆ∂_ç,
L`«=Î ∞ ãÖ„H©_» ÖÁ#iÛi.
`å`«Ê~°ºO : q∞H˜¯e „áœ_èÜ
ç ∞« QÆ∞#@∞¡ ^è~Œ å‡`«∞‡_≥#· ÃÑ^ŒÒ« „_çÜ∞ÿ≥ # ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì KÕ
P^ÕtOK«|_ç# Ñ¨xx JkèHÉõ Híè `Î̃ À cè+µ¨ ‡x |ÅãÖÑ¨^`Œ À xO_ç# ™œÉèÏQÆº=Ú#∞
^èiŒ Oz P ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì Sâ◊fi~°º=ÚKÕ ãÖ`À+≤Oz# =∞#ã¨∞ûÅ`À P áêO_»∞‰õΩ=∂~°∞Å∞
*Ï˝`∞« Öˇ#· ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å`À ¿ãflÇ¨ÏÉèÏ==Ú`À QÆ∂_ç L`«=Î ∞=ÚQÍ q<À^Œ=Ú ÖÏ_çi.
qâı+}
¨ =Ú : Ñ≤`$« =º – Ñ≤`$« „ÉèÏ`å Ñ≤`$« =º™êûº`ü – Jx J=∞~°=Ú.
âß. â◊âfi◊ kfiã¨∞Êùi`« ã¨fiÉÏÇ¨ï|Åcè+‡¨ „áœ_èK» åÑ¨„H˜Ü∞« Öò
qâßfiq∞„`«q`å# qÑ¶∞¨ fl ÉèÜ í ∞« qâı+¡ O¨ ÉÁ#~°Ê<£ [QÆ
kfiâßfiã¨ºã≤u÷ ñ *Ïe Ü«Úx¯ #@∞ Ågfi~å~°ƒ‰ù Ωõ Öò QÍOz ~°
`≥º· â◊fi~åºÇ¨Ïq∞HÍqâ◊$OYÅ qÇ¨~å~°OÉèí q„ãÖÉè=í ÚÖò. 18
~å=∂ : â◊âfi◊ `ü{qã¨∞Êùi`«´q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, ã¨fiÉÏÇ¨ï|Å´`«=∞
ÉÏÇ¨ï|Å=ÚKÕ, cè+‡¨ ´ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#· , „áœ_èK» åÑ¨„H˜Ü∞« Öò´QÆOcè~"° ∞≥ #ÿ qO\˜
Ñ¨ # ∞Å∞, qâßfiq∞„`« ´ qâßfiq∞„`« ∞ xÜ≥ Ú Hõ ¯ , q`å#´Ü« ∞ [˝ = Ú Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
qÑ¶∞¨ flÉèÜ
í ∞« ´P@OHõ=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞##∞ ÉèÜ í ∞« =Ú, qâı+¡ O¨ |∞{X#~°Ê<£´P„Hõq∞OK«QÍ,
[QÆ`ü{qâßfiã¨º ã≤÷u<£{Kåe´Ö’Hõ=∞O`«Ü«Ú qâ◊fiã≤OK«^Œy# ã≤÷uH˜ Kåe,
Lx¯´LO_»∞@KÕ, J@∞Å´P q^è=Œ ÚQÍ, P{g~°{J~°ƒ‰ù Ωõ Öò´P g~°∞Öˇ#· ÉÏÅ∞~°∞
(~å=∞ÅHõ ∆ ‡}∞Å∞) Ju{Sâ◊ fi ~° º ´Dâ◊ fi ~° ã ¨ O Hõ Å Ê=Ú #u„Hõ q ∞Oz#,
JÇ¨Ïq∞HÍ´JÇ¨ÏOHÍ~°=ÚKÕ, qâ◊$OYÅ´Jx"åi`«=ÚÖˇ·#, qÇ¨~å~°OÉèí´

„H©_À^ÀºQÆ=ÚÅO^Œ∞QÆÅ, qãÎ̈OÉè=í ÚÖò´P ãÖHÀK«=$`«∞ÅÎ #∞, HÍOzi´K«∂zi.
`å`«Ê~°ºO : q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl `«=∞ ÉÏÇ¨ï|Å=ÚKÕ ÉèÜí ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#·
QÆOcè~=° ÚÖˇ#· qO\˜ Hõ$`«º=ÚÅ∞ qâßfiq∞„`«∞x Ü«∞[˝=Ú#‰õΩ HõÅ∞QÆ∞ P@OHõ=ÚÅ#∞
ÉèÜ
í ∞« =Ú#∞ J„Hõq∞OK«QÍ Ö’Hõ=∞O`«ÜÚ« #=∞‡^Œy# ã≤u÷ H˜ KåeÜ«ÚO_»∞@KÕ P
q^è=Œ ÚQÍ g~°∞Öˇ#· P ÉÏÅ‰õΩÅ∞ (~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞) Dâ◊fi~°ãO¨ HõÅÊ=Ú #u„Hõq∞Oz,
JÇ¨ÏOHÍ~°=ÚKÕ Jx"åi`«=ÚÖˇ#· „H©_À^ÀºQÆ=ÚÅO^Œ∞ ãÖHÀK«=$`«∞ÅÎ ∞ QÆÅ"åix
K«∂zi.
qâı+}¨ =Ú : q`å#=Ú – „Hõ`∞« q™êÎ~Ü ° ∂≥ ~° ¢ãÎ‘ q`å#O„u+¨µ`«∂K«ÛHˆ –
Jx J=∞~°=Ú. J`≥º· â◊fi~°º´kfifÜ«∂`«`∞« Ê~°∞+¨ ã¨=∂ã¨=Ú.
ÉèÏ~°`« : â◊âfi◊ `ü, qã¨∞Êùi`«, ã¨fiÉÏÇ¨ï|Å† cè+‡¨ ćè+µ¨ ‡x Ü≥ÚHõ¯, „áœ_èK» åÑ¨
„H˜Ü∞« `ü, qâ◊fi´ã¨=∞ãÎ̈"∞≥ #ÿ , Jq∞„`«´â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, q`å#´ã¨=¸Ç¨Ï=ÚKÕ,
P{g~°{J~°ƒ‰ù Ωõ Öò´P H“~°= áêO_»= ‰õΩ=∂~°∞Å∞, qÑ¶∞¨ flÉèÜ í ∞« qâı+¡ O¨ ÉÁ#~°Ê<£,
[QÆ ` ü { qâßfiã¨ º ã≤ ÷ u <£ { Kåe{Lx¯, Ju{Sâ◊ fi ~° º ´q∞H˜ ¯ e ã¨ O Ñ¨ ^ Œ Å KÕ ,
JÇ¨Ïq∞HÍ´JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À, qâ◊$OYÅ qÇ¨~°´qâ◊$OYÅ=ÚÖˇ#· qÇ¨~°=ÚÅ#∞,
P~°OÉèí´P~°OÉèí=ÚÅO^Œ∞, q„ãÖÉèí=ÚÅ∞´qâßfiã¨=ÚÅ#∞ (ã≤^ŒúÑ¶¨Å=ÚÖˇ·#
L^ÀºQÆ=ÚÅ#∞) HÍOzi.
`å`«Ê~°ºO : q∞H˜¯e „Ñ¨ã∞¨ Êù@=ÚQÍ ÉÏÇ¨ï|Å=ÚKÕ ‰õÄ_ç# cè+µ¨ ‡x QÆOcè~°
KåÑ¨„H˜Ü∞« Å`À ã¨=∞ã¨Î â◊„`«∞~å[ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú P@OHõ=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#x ÉèÜ í ∞« Ñ¨_Q» Í
Ö’Hõ=∞O`«ÜÚ« qâ◊fiã≤OK«^yŒ # JkèHãõ O¨ Ñ¨^ÅŒ KÕ ‰õÄ_ç# JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À qâ◊$OYÅ
qÇ¨~°=ÚÅ P~°OÉè=í Ú#∞ – ã≤^ÑúŒ Å¨¶ =ÚÖˇ#· L^ÀºQÆ=ÚÅ#∞ P H“~°= áêO_»=
‰õΩ=∂~°∞Å∞ K«∂zi.
ã‘. W=∂‡_ç¯ #Ü«∞º#fl ^Œ=Ú‡ÅáêÑ¨Å
"å~°ºMËÅÅ #u"åºÑÎ̈"≥∞ÿ#
Ü«∂ã¨=##H∆À}˜Ü«∞O^Œ∞#∞ ã¨~°ã¨∞Å
QÆi_ç x+ì̈ÑÙ¨ ~å}Ñïzuñ „aÜ«∞
=∞O^≥_∞» ã¨=∞Ü«∞O|∞#O ^•@HÍ‰õΩ=∂
~°∞ÅÖ’Åã¨^ŒƒÅ~°∂_èç <≥O^Œ∞
=∂é∞kÌ ÖËH˘Ñ¨C=∂é∞cè"∂≥ ^Œuú
„Ñ¨|ÅOQÆñ ^•~åã¨~} ° ˜ "≥∞ÅOQÆñ
P. QÆ_»ñHõ KåÅHõ Hõ_»∞ñ QÆÅñÔQ_»∞ `åÑ¨ã¨
<å^äÇŒ Ï¨ $^ŒÜ∞« =~°#Î O|∞ k~°=Ú
QÍñQÆñ ^ÕiÛ ÉÏ_è»Hõe`«ã¨∞Ü≥∂^èŒ<å
^Œ∞ÅQÆ∞ ~å[#O^Œ#∞Å∞ QÆ_O» y. 19
~å=∂ : D{=∂_ç¯<£´D q^èŒ=ÚQÍ, P{J#fl^Œ=Ú‡Å∞´P ~å=∞
ÅHõ∆ ‡}∞Å∞, JáêÑ¨Å=´áêÑ¨ÖËâ◊~°Ç≤Ï`«∞Öˇ·#, P~°º´ÃÑ^ŒÌÅ Ü≥ÚHõ¯, MËÅÅ<£´
qÇ¨~°=ÚÅKÕ, Ju"åºÑ¨Î"≥∞ÿ#´JkèHõ"≥∞ÿ#, Pã¨=#H∆À}˜Ü«∞O^Œ∞#∞´P Ü«∞[˝
Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞, ã¨~ã° ∞¨ ÅQÆi_ç<´£ ~°ã‰≤ Ωõ Å "≥O|_ç, W+ì̈ÑÙ¨ ~å} Ñïzu<£´W+ì̈"∞≥ #ÿ
Ñ¨ Ù ~å}„â◊ = }=Ú=Å#, „Ñ≤ Ü « ∞ =∞O^≥ _ » ∞ ã¨ = ∞Ü« ∞ O|∞#<£ ´ ã¨ O `À+≤ O K« ∞
ã¨=∞Ü«∞=ÚÅÖ’, `å@HÍ ‰õΩ=∂~°∞Å∞´ã¨∞ÉÏÇ¨ï =∂sK«∞Å∞, JÖ’Å´K«eOÑ¨x,
ã¨`{ü |Å~°∂_è<ç ´£ =∞Oz ¿ã=ÅÜ≥ÚHõ¯, ZO^Œ∞<£´ZHõ¯_»#∞, =∂é∞{LkÌ´ ã¨=∂#"≥∞#ÿ
â◊„`«∞=Ù, ÖËH{õ XÑ¨C g∞~°∞´ÖË‰Ωõ O_» Juâ◊~ÚOK«∞, cè=∞{L^Œuú <£´ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ
Juâ◊ Ü « ∞ =Ú`À, „Ñ¨ | ÅOQÆ < £ ´ "åºÑ≤ O K« Q Í, `å~åã¨ ~ ° } ˜ < £ ´ PHÍâ◊ = Ú#,
"≥∞ÅOQÆQÍ´ãÖK«iÑÖQÍ, Hõ_ñ» Hõ KåÅHõ´^è~·≥ º° =Ú KåÅHõ, Hõ_∞» <£{HõÅñÔQ_»∞´q∞H˜¯e
zOuOK«∞, `åÑ¨ã¨<å^èŒ´qâßfiq∞„`«∞x, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=~°Î#=Ú´=∂#ã≤Hõ ã≤÷ux,
u~°=ÚQÍñQÆ{`ÕiÛ´ã≤~÷ Ñ° _¨ ∞» #@∞¡ KÕã,≤ ÉÏ_èH» eõ `«´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , ã¨∞Ü≥∂^è´Œ â◊¥~°∞Å
Ü≥ÚHõ¯, <å^Œ∞Å∞´ã≤OÇ¨Ï<å^Œ=ÚÅ`À, Hõe`«´‰õÄ_ç#"åÔ~,· Hõ_O» y´„Ñ¨Ü∞« uflOz –
=ÚO^Œ\ ˜ Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ „H˜Ü∞« .
`å`«Ê~°ºO : D q^è=Œ ÚQÍ P ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞ áêÑ¨ÖâË ~◊ Ç° Ï≤ `«∞Öˇ#· ÃÑ^ŒÅÌ

qÇ¨~°=ÚÅKÕ JkèHõ"≥∞ÿ# P Ü«∞[˝Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞ ~°ã≤‰õΩÅ "≥O|_ç W+¨ì"≥∞ÿ#
Ñ¨Ù~å}„â◊=}=Ú =Å# ãÖ`À+≤OK«∞ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =∂sK« ã¨∞ÉÏÇ¨ïÅ∞ K«eOÑ¨x
¿ã#Å`À ZO^Œ∞#∞ ã¨=∂#"≥∞#ÿ â◊„`«∞=Ù ÖË#@∞¡ Juâ◊~ÚOK«∞K«∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~åu
â◊Ü∞« =Ú`À "åºÑ≤Oz PHÍâ◊=Ú# u~°∞QÆ™êyi. ^è~·≥ º° =Ú KåÅHõ q∞H˜¯e zOuOK«∞
qâßfiq∞„`«∞x =∂#ã≤Hõ ã≤u÷ x ã≤~÷ Ñ° _¨ ∞» #@∞¡ KÕã≤ ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ â◊¥~°∞Å
ã≤OÇ¨Ï<å^Œ=ÚÅ#∞ „Ñ¨Ü∞« uflOz...
ÉèÏ~°`« : W=∂‡_ç¯<£, P{J#fl^Œ=Ú‡Å áêÑ¨Å∞´P H“~°= áêO_»=ÙÅ∞,
J"å~°º MËÅÅ<£, Ju"åºÑ¨"Î ∞≥ #ÿ , Pã¨<´£ J¿ÑHõ`∆ À, =#H∆À}˜Ü∞« O^Œ∞#∞´L^•º#=#
Éè∂í q∞Ö’, ã¨~ã° ∞¨ Å#∞´ã¨~À=~°=ÚÅÖ’, QÆi_ç<´£ ™ê=ÚQÆi_ôÅÖ’#∞, W+¨Ñì Ù¨ ~å}
Ñïzu<£, „Ñ≤Ü∞« =∞O^≥_∞» ã¨=∞Ü«∞O|∞#<£, P@‰õΩ´P_»∞H˘#∞@‰õΩ, P ‰õΩ=∂~°∞ÅÖ’,
Åã¨^ƒŒ Å x~°∂_è<ç ,£ ZO^Œ∞=∂é∞kÌÖHË ,õ XÑ¨C g∞~°∞, cè=∞{L^Œuú ´ cè=Úx Ü≥ÚHõ¯
B^Œ`ú º« =Ú, „Ñ¨|ÅOQÆ<,£ `å~°∞´`å=Ú, Pã¨~} ° <˜ ´£ P suQÍ, "≥∞ÅOQÆ<£ – Hõ_ñ»
Hõ KåÅHõ´^è~·≥ º° =Ú ãïáÈHõ, HõÅñÔQ_»∞´zOuOK«∞, `åÑ¨ã<¨ å^è´Œ qKå~°ÜÚ« Hõ"Î ∞≥ #ÿ ,
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=~°Î#O|∞, u~°=ÚQÍ#<£{`ÕiÛ, ÉÏ_è»´ãÖÇ¨ÏiOK≥^Œ=∞#∞ „Ñü[˝KÕ,
HõÅ`«´‰õÄ_ç#, ã¨∞Ü≥∂^è<Œ å^Œ∞Å#∞´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ , ~å[#O^Œ#∞Å∞, Hõ_O» y.
`å`«Ê~°ºO : D q^è=Œ ÚQÍ P J#fl^Œ=Ú‡Å a_»Ö¤ #·ˇ H“~°= áêO_»=ÙÅ∞
"åiOÑ¨~åx P@áê@ÅÖ’ J¿ÑHõ∆`À L^•º#=#Éèí∂q∞Ö’, ã¨~°ã¨∞ûÅÖ’,
™ê=ÚQÆi_ôÅÖ’ W+¨ìÑ¨Ù~å}ÑïK«Ü«∞=ÚÅ`À „Ñ≤Ü«∞=Ú#O^Œ∞ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’
P_»∞H˘#∞@‰õΩ P ‰õΩ=∂~°∞Å |ÅãÖÑ¨^ÅŒ `À Z^Œ∞~°∞ÖËx cè=Úx B^Œ`ú º« =Ú#∞
`å=Ú P q^è=Œ ÚQÍ K«∂z "≥∞ÅQÆQÍ, ^è~·≥ º° =Ú KåÅHõ zOuOK«∞K«∞ qKå~°=Ú`À
QÆ∂_ç# =∂#ã≤Hõ =$uÎ`À ãÖÇ¨ÏiOK≥^=Œ ∞#∞ „Ñü[˝ KÕ‰Äõ _ç# ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å∞
„Ñ¨Ü∞« uflOz –
qâı+}
¨ =Ú : ÉÏ_è» – Éè$í â◊ „Ñü[˝ Ü≥∂~åÛ_èó» – Jx J=∞~°=Ú.
=∞. Jã¨=∂=∂flÜ«∞#Ü«∂^èŒfi~°Hõ∆}qÉèí∂`åáêkÜ≥ÿ∞ q∞OK«∞~å
Hõ∆ã¨Hõ~°‡O|∞#‰õΩO ^ŒÅOHõHõ ã¨=∞„QÆ Ãã·÷~°º ^èÒˆ~Ü«∞=∂
#ã¨∞ Öˇ· _≥O^Œ=ÚÖ’#^è~Œ ‡° Ñ¨\ =˜ ∞O ^Œnƒù=∞¿ã<åOQÆ^Œ
~°Êã¨=Ú„^ÕH=õ Ú ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ¨ñ QÆe`« „áê~°OÉè∞í Öˇ· ~°O`«@<£. 20
~å=∂ : Jã¨=∞´ã¨=∞=ÚHÍx, P=∂flÜ«∞#Ü«∞´"Õ^qŒ kèQÅÆ , J^èfiŒ ~°H} ∆õ ´
Ü«∞[˝=Ú Ü≥ÚHõ¯, qÉè∂í `«{PáêkÜ≥∞ÿ ´Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞ ^èfiŒ Oã¨=ÚKÕÜÚ« , ~åHõã∆ ¨
Hõ~‡° O|∞#‰õΩ<£´~åHõã∆ ∞¨ Å Ñ¨#∞Å‰õΩ, `«ÅOHõH´õ J^è~·≥ º° Ñ¨_H» ,õ ã¨=∞„QÆ Ãã~÷· º° ´ãÖÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ
^è~·≥ º° =Ú`À, ^èÒsÜ«∞=∂#ã¨∞Öˇ´· xO_ç# =∞#ã¨∞ QÆÅ"åÔ~,· _≥O^Œ=ÚÖ’#´=∞#ã¨∞Ö’,
^è~Œ ‡° Ñ¨\ =˜ ∞<£´qO\˜ <Õ~∞° ÊKÕ, `«`´ü P ~åHõã∆ ∞¨ Å Ü≥ÚHõ¯, cè=∞´ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#· ,
¿ã#{JOQÆ´¿ã#Å Ü≥ÚHõ¯ JOQÆ=ÚÖˇ#· , ^Œ~Ê° ã¨=Ú„^ÕH=õ Ú´QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =Ú#∞,
JO`«@<£´Jxfl ~°H=õ ÚÅ∞QÍ ~°∂Ñ¨=∂Ñ¨<´£ #tOÑ¨*Ü Ë Ú« @‰õΩ, Hõe`« „áê~°OÉè∞í Öˇi· ´
L^ÀºyOzi.
`å`«Ê~°ºO : ãïã¨=∂#=ÚÖËx "Õ^qŒ kè`À x~°fiÇ≤ÏOK«∞ Ü«∞[˝=ÚÜ≥ÚHõ¯
L`«û= "≥É· =íè =Ú#∞ ^èfiŒ Oã¨=Ú KÕÜÚ« ~åHõã∆ ¨ Hõ$`«º=ÚÅ‰õΩ J^è~·≥ º° Ñ¨_H» ,õ ãÖÑ¨Ó~°"‚ ∞≥ #ÿ
^è≥·~°º=Ú`À xO_ç# =∞#ã¨∞QÆÅ"åÔ~· =∞#ã¨∞Ö’ qO\˜ <Õ~°∞Ê`À P ~åHõ∆ã¨∞Å
ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ¿ã#Å – ~°^QŒè [Æ `«∞~°QÑÆ ^¨ •`«∞Å P_»O|~°=Ú#∞ Jxfl ~°H=õ ÚÅ∞QÍ
#tOÑ¨*Ü Ë Ú« @‰õΩ ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞ L^ÀºyOzi.
ÉèÏ~°`« : Jã¨=∞´ãïÖËx, P=∂flÜ«∞´‰õΩÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯, #Ü«∂_è»º´hu
=∂~°æ=Ú Ü≥ÚHõ¯, ~°Hõ∆}, qÉèí∂u, PáêkÜ≥ÿ∞, q∞OK«∞, ~åHõ∆ã¨Hõ~°‡O|∞#‰õΩ<£´
„‰õÄ~°"∞≥ #ÿ Ñ¨#∞Å‰õΩ, `«ÅOHõH,õ ã¨=∞„QÆ Ãã~÷· º° ^èÒsÜ«∞=∂#ã¨∞Öˇ,· _≥O^Œ=ÚÖ’#,
^èŒ~°‡Ñ¨\ ˜=∞<£´^èŒ~°‡=∂~°æ=ÚÖ’, `«`ücè=∞¿ã<åOQÆ´P cè=∞¿ã#∞xÜ≥ÚHõ¯,
^Œ~Ê° ã¨=Ú„^ÕH=õ Ú, ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ¨, JO`«@<£, Hõe`« „áê~°OÉè∞í Öˇi· .
`å`«Ê~°ºO : ãïÖËx ‰õΩÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯ hu=∂~°æ ~°H} ∆õ =Ú#‰õΩ Sâ◊fi~°º=Ú
#tOÑ¨*Ü
Ë Ú« „‰õÄ~°"∞≥ #ÿ Ñ¨#∞Å‰õΩ Éˇ^~Œ H° ,õ ã¨=∞„QÆ ^è~·≥ º° =ÚQÆÅ =∞#ã¨∞QÆÅ"åÔ~,·
=∞#ã¨∞Ö’ ^è~Œ ‡° =∂~°=æ Ú#∞ áê\ÕK«∞K«∞ P cè=∞¿ã#∞x ^Œ~Ê° =Ú Ü≥ÚHõ¯ L^Œuú x

~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ¨Ù@‰õΩ Jxfl q^è=Œ ÚÅ H“~°=ÙÅ∞ „áê~°OaèOÑ¨^˘_»yi.
L. `À~°ÑÙ¨ @Å¯ <åiÑ¨ÙÅ∞ ^˘q∞‡QÆñ ÉˇÑ· ~¨ Úñ „QÆ=∞‡"åi b
ÖÏ~°}=$uÎñ y\ì̃ Hõ_∞» ÖÏ=icè=Úñ_»∞ ~å=∞Éè„í ^Œ∞ñ _Õ
áêÔ~_»∞"Õ_»¯`À <≥~°ÃÑ #Ñ¨C_»∞ HÍO_»Ñ¨@∞„Ñ¨Ç¨~°^Œ∞
~åfi~°qkè<£ ã¨∞ÉÏÇ¨ïñ_»#∞"åñ_çÅã¨ûæŒ QÍOz q∞OK«ñQÆñ<£. 21
~å=∂ : PiÑ¨ÙÅ∞´P â◊„`«∞=ÙÅ∞, `À~°=Ú{JÅ¯<£´JkèH"õ ∞≥ #ÿ HÀÑ¨=Ú`À,
^˘q∞‡QÆ<´£ QÆ∞OÑ¨ÙQÍ, ÃÑÑ· ~¨ Ú<£´ÃÑH· ˘x, „Hõ=∞‡´=Úã¨∞~°∞H˘#QÍ, "åi<£´"åix,
bÖÏ~°}=$uÎ<´£ q<À^Œ=ÚQÍ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕã,≤ H˜\ ´ì̃ Z^Œ∞~˘¯x, Hõ_∞» ÖÏ=Ù´JkèHõ
|Å=Ú`À, Jicè=Ú_»∞´â◊„`«∞ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_≥·#, ~å=∞Éèí„^Œ∞ñ_»∞, UáêÔ~_»∞
"Õ_»¯`À´Juâ◊~ÚOz# "Õ_»∞Hõ`À, JÑ¨C_»∞, HÍO_»Ñ¨@∞„Ñ¨Ç¨~°´ÉÏ}=ÚÜ≥ÚHõ¯
f„="≥∞#ÿ ^≥|ƒKÕ, ^Œ∞~åfi~°qkè<´£ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx q^è=Œ ÚQÍ, ã¨∞ÉÏÇ¨ïñ_»∞´J#∞"å_»∞,
WÅ<£´Éèí∂q∞ÃÑ·, ã¨^Œæu QÍOz´ã¨fi~°æÖ’Hõ=Ú#∞ á⁄Ok, q∞OK«QÆ<£–<≥~°Ãã´
`å`«Ê~°ºO : P â◊„`«∞=ÙÅ∞ JkèHõ"≥∞ÿ# HÀÑ¨=Ú`À QÆ∞OÑ¨ÙQÍ ÃÑ·|_ç
=Úã¨∞~°∞H˘#QÍ "åix q<À^Œ=ÚQÍ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕã≤ Z^Œ∞~˘¯x JkèH|õ Å=Ú`À
â◊„`«∞ÉèÜ
í ∞« OHõ~∞° _≥#· ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ Juâ◊~ÚOz# "Õ_∞» Hõ`À JÑ¨C_»∞ ÉÏ}Ñ¨Ù f„="≥∞#ÿ
^≥|ƒKÕ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx q^è=Œ ÚQÍ ã¨∞ÉÏÇ¨ïxH˜ Éè∂í q∞ÃÑ· ã¨fi~À¡H=õ Ú#∞ á⁄O^Œ∞#@∞¡
KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : P iÑ¨ÙÅ∞´^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å∞, `À~°ÑÙ¨ @Å¯#∞, ^˘q∞‡QÆ ÉˇÑ· ~¨ Ú„QÆq∞‡,
"åi bÖÏ=~°} =$uÎ y\˜,ì Hõ_∞» ÖÏ=i´JkèH|õ ÅãÖÑ¨#∞fl_≥#· , ~å=∞Éè„í ^Œ∞ñ_»∞´=∞Oz
J^Œ $ +¨ ì = ÚQÆ Å , cè = Úñ_» ∞ , U áêÔ ~ _» ∞ "Õ _ » ¯ `À #Ñ¨ C _» ∞ , HÍO_» Ñ¨ @ ∞
„Ñ¨Ç¨ ~°qkè<´£ L^ŒH=õ Ú Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨Ç¨ ~°=ÚKÕ, ã¨∞ÉÏÇ¨ïñ_»#∞´Öˇãû¨ Éè∞í [=ÚÅ∞
QÆÅ"å_»<_≥ ,ç "å_ç´„Ñ¨`åÑ¨=Ú, Åã¨`{ü QÆu´„Ñ¨MÏºux QÍOz, q∞OK«Q<Æ ,£ <≥~Ã° ã.
`å`«Ê~°ºO : ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ HÀÑ¨=Ú`À QÆ∞OÑ¨ÙQÍ ÃÑ|· _»QÍ
"åix q<À^Œ=ÚQÍ Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ |Å=O`«∞_≥#· J^Œ$+¨âì ße cè=Ú_»∞, JkèH"õ ∞≥ #ÿ
"Õ_»∞Hõ`À JÑ¨C_»∞ h\˜Ö’ =ÚOz ã¨Ç≤ÏOÑ¨~åx q^èŒ=ÚQÍ Öˇã¨û Éèí∞[=ÚÅ∞
QÆÅ"å_»x „Ñ¨`åÑ¨=Ú`À „Ñ¨MÏºu QÍOz q∞OK«QÍ...
=. JÑ¨C _»Ò« _»∞ =∞é˜ÜÚ« #∞ 22
HõO. "≥ã¨ñ ^Œ*Ë̊ º+¨µªx #u™ê
Ç¨Ïã¨∞x Ç¨Ï$^ŒiÊ`«=∞Ç¨â◊√QÍâ◊√QÆ"ÕQÀ
Å¡ã¨#„Ñ¨ã¨ÉèÏK«i`å
kèã¨=Ú„^Œ xáê`«∞ñ *ËÃã ^Œ$_è»^Àâ◊≈HÎ̃<£. 23
~å=∂ : Ju™êÇ¨Ïã¨∞x´q∞H˜¯e ™êÇ¨Ïã¨=O`«∞_≥#· , `«`{ü *Ëº+¨µxª ´P =∂sK«∞x,
"≥ã<¨ ´£ "ÕQ=Æ ÚQÍ, ^Œ$_è^» Àó{â◊H<Î˜ ´£ `«#^≥#· Éè∞í [|ÅÑ¨~å„Hõ=∞=Ú`À, Ç¨Ï$`ü{JiÊ`«´
QÆ∞O_≥‰õΩ <å\˜#, =∞Ç¨{Pâ◊√QÆ{Pâ◊√QÆ´Q˘Ñ¨Ê^≥·# "åÜ«∞"åºG=Ú Ü≥ÚHõ¯,
"ÕQ{Æ LÅ¡ã#¨ ´f„=„Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ, „Ñ¨ãÉ¨ {íè PK«i`«´|ÖÏ`å¯~°=ÚQÍ, Jkèã=¨ Ú„^Œ´
Ö’`≥#· ã¨=Ú„^Œ=Ú#O^Œ∞, xáê`«∞<£´Ñ¨_∞» #@∞¡QÍ, KÕÃã<£´KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°ºO : N~å=Ú_»∞ q∞H˜¯e ™êÇ¨Ïã¨=O`«∞_≥#· P*Ëº+¨µ_ª #·≥ =∂sK«∞x
`«#^≥#· Éè∞í [|ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ "ÕQ=Æ ÚQÍ QÆ∞O_≥‰Ωõ <å\˜# "åÜ«∞"åºG=Ú Ü≥ÚHõ¯
f„=`«KÕ |ÖÏ`å¯~°=ÚQÍ ã¨=Ú„^Œ=Ú#O^Œ∞ Ñ¨_∞» #@∞¡QÍ KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : Ju™êÇ¨Ïã¨∞x, `«`{ü *Ëº+¨µxª ´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, Ç¨Ï$^ŒiÊ`«´QÆ∞O_≥HOõ \˜#,
=∞Ç¨â◊√<£´JkèHõâ’Hõ=∞<≥_ç, Pâ◊√QÆ´ÉÏ}=ÚÅ<≥_ç, Jkèã¨=Ú„^Œ´zO`å
ã¨=Ú„^Œ=Ú#O^Œ∞, "≥ã<¨ ´£ "ÕQ=Æ ÚQÍ, ^Œ$_è^» Àâ◊≈HÎ̃<,£ xáê`«∞<£, KÕÃã.
`å`«Ê~°ºO : Ju ™êÇ¨Ïã≤Ü∞ÿ≥ # ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x QÆ∞O_≥ HõO\˜# JkèHõ â’Hõ=∞<≥_ç
ÉÏ}=ÚÅ#∞_ç zO`åã¨=Ú„^Œ=Ú#O^Œ∞ "ÕQ=Æ ÚQÍ `«# Éè∞í [|Å=Ú`À Ñ¨_∞» #@∞¡
cè=Ú_»∞ KÕÃã#∞.
K«O. J`«ñ_»∞#∞ #@∞¡ ÉÏÅº^Œâ◊ Ü«∞O^Œ∞ Hõ_∞» O a~°∞^≥#· Ü«∂|ÖÏ

^Œ∞ƒù`«∞x^Œ∞~°O|iã¨∞Êù~°}^Œ∂Åñ „|=iÎÅ∞"Õà◊ñ„QÆ∂~°z,
`«`Î ñ« ^Œ#=¸ñHõ`Àñ ÉÁkq `åñ ^Œ^[Œ Ü«∞º`«K∂« K«∞@<£ ÉèÜ í ∂«
Ç¨Ï`«=∞uñ QÆ\ ì̃ "≥K· ≥ "≥ã¨ <åÑ¨QÖÆ ’# #"å~°Ò« |∞QÆ<.£ 24
~å=∂ : J`«_»∞#∞´P =∂sK«∞_»∞#∞, J@∞¡´P q^èŒ=ÚQÍ, ÉÏÅº
^Œâ◊Ü«∞O^Œ∞<£´z#fl`«#=ÚÖ’<Õ, Hõ_»∞<£´q∞H˜¯e, a~°∞^≥·#´Ñ¶¨∞#∞_≥·#, P|Å{
J^Œ∞ƒù`«∞x´P ~å=∞K«O„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, ^Œ∞~°O|∞´Ü«Ú^Œú=Ú, Jiã¨∞Êù~°}´â◊„`«∞
™ê=∞~°÷º=Ú#∞, `«∂Å<£´H˘OK≥=Ú Ñ¨_»∞#@∞¡QÍ, „Ñ¨=iÎÅ∞ "Õà◊´KÕÃã_ç "Õà◊,
„‰õÄ~°z`«`Î <« ´£ ^Œ∞+¨|ì ∞kú`À, `«#=¸Hõ`À´`«# Ãã#· º=Ú`À, á⁄kq´ZkiOzÑ¨\ ,ì˜
`å<£ ´ P ~å=Úx Ü≥ Ú Hõ ¯ , J[Ü« ∞ º`« ´ [~ÚOÑ¨ â ◊ H õ º =ÚQÍx "å_Ò@#∞,
K«∂K«∞@<£´K«∂K«∞@ =Å#, ÉèíÜ«∞Ç¨Ï`«=∞u´ÉèíÜ«∞=Ú xO_ç# =∞#ã¨∞û#∞,
"≥ã<¨ ´£ „Ñ¨Ü∞« `«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ, P Ñ¨Q´Æ P„ÉèÏ`«$=^èŒ ^Õfi+¨=Ú#∞, Ö’#<£´Ö’Ñ¨Å,
J"åi`«O|∞QÆ<´£ xÅ∞K«∞#@∞¡QÍ, Hõ\ "ì̃ K·≥ ´≥ J}z "ÕÃã#∞.
`å`«Ê~°ºO : P q^è=Œ ÚQÍ ÉÏÅº=Ú#O^Õ JHõ¯_» q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À P
~å=Úx |ÖÏuâ◊Ü«∞=Ú#∞ Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ K≥Åˆ~QÆQÍ P =∂sK«∞_»∞ „‰õÄ~°"≥∞ÿ#
=∞#ã¨∞û`À `«# ¿ã#Å`À á⁄k"≥#∞. P ~å=Úx [~ÚOK«∞@‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx â◊HxÎ˜
K«∂K«∞@KÕ (=∂sK«∞_»∞) ÉèÜ í ∞« =Ú`À QÆ∂_ç# `«# =∞#ã¨∞û#∞ Hõ\ "ì̃ z·≥ „ÉèÏ`«$=^èŒ
=Å# Hõey# Ñ¨Q#Æ ∞ Ö’Ñ¨Å xÅ∞K«∞#@∞¡QÍ J}z"ÕÃã#∞.
qâı+}
¨ =Ú : J[Ü«∞º`« – HõÜ
∆ ∞« |Ü«∞øº â◊HÍºˆ~ú – Jx xáê`«=Ú.
ÉèÏ~°`« : J`«ñ_»∞#∞´^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞#∞, J@∞¡´P q^èŒ=ÚQÍ, ÉÏÅº^Œâ◊
Ü«∞O^Œ´z#fl`«#=Ú#<Õ, Hõ_∞» <£ a~°∞^≥#· , P |ÖÏ^Œ∞ƒù`∞« <£ćè=Úx, x^Œ∞~°<´£ x„^ŒK,Õ
Ñïã¨∞Êù~}
° ^Œ∂Å<£Ú=∞é˜#@∞¡, „Ñ¨=iÎÅ∞ "Õà´◊ ãÖK«iOK«∞ "Õà,◊ „‰õÄ~°z`«`Î <« ,£
`«# =¸Hõ`À´`«# |ÅQÆ=Ú`À, á⁄kq, `å<£´`å#∞, `«`´ü P cè=Úx, J[Ü«∞º`«,
K«∂K«∞@<Õ, ÉèÜ í ∞« Ç¨Ï`«=∞u<£´ÉèÜ
í ∞« =Ú`À QÆ∂_ç# =∞#ã¨∞û`À, "åi`«O|∞QÆ<´£
"åiOK«∞#@∞¡, PÑ¨QÖÆ ’#<£´#kÜ«∞O^Œ∞, Hõ\ "ì̃ K·≥ ´≥ Hõ\ ì̃ Ñ¨_"» ÃÕ ã#∞.
`å`«Ê~°ºO : ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞#∞ ÃÑK· Ñ≥ Ê≤ # q^è=Œ ÚQÍ q∞H˜¯e |ÖÏ_è∞» º_≥#· P
|ÅãÖÑ¨#∞fl_»∞, cè=Ú_»∞ x^Œ∞iOz U=∞i Ü«∞O_»∞"Õà◊ ^Œ∞+¨zì O`«#`À `«# QÆ∞OÑ¨Ù`À
á⁄kq, P cè=Úx J*ËÜ∞« â◊HxÎ˜ K«∂K«∞@ =Å# ÉèÜ í ∞« =Ú`À QÆ∂_ç# =∞#ã¨∞û`À
"åiOÑ¨Ö#Ë @∞¡QÍ J`«xx #kÖ’ |OkèOz "ÕÃã#∞.
=. JÑ¨C_»∞. 25
HõO. Ñ¶¨∞#q„QÆÇ¨Ï[$OÉèí}=Ú#
##Ü«∞=Ú ^Œ#Hõ@∞¡ ^≥QñÆ QÆ #"åfiÇ≤Ïxñ „w
_»# QÔ ez =K«∞Û #ÉÏƒ
Å∞x QÆx "≥éñ QÆOk ~å`«‡Ö’ #K«\ [˜ #∞Öò. 26
~å=∂ : JÑ¨C_»∞, Ñ¶∞¨ #q„QÆÇÏ¨ [$OÉè}
í =Ú#<£´Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^•úuâ◊Ü∞« =ÚKÕ,
J#Ü«∞=Ú´x~°O`«~=° Ú, `«#‰õΩ{J@∞¡ `≥QñÆ QÆ´`«#‰õΩ P q^è=Œ ÚQÍ `≥yáÈQÍ,
P{"åÇ≤Ïx<£´P ~åHõ∆ã¨¿ã##∞, „H©_»#´q<À^Œ=ÚQÍ, ÔQez =K«∞Û´ÔQez#,
P{ÉÏÅ∞x´P ~å=Úx, QÆx´K«∂z, JK«\ ˜ [#∞Öò´JHõ¯_ç „Ñ¨[Å∞, P`«‡Ö’<£´
=∞#ã¨∞Ö’, "≥éñQÆOki´ÉèÜí ∞« Ñ¨_iç .
`å`«Ê~°ºO : JÑ¨C_»∞ Q˘Ñ¨ÊQÍ Ü«Ú^•úuâ◊Ü∞« =Ú x~°O`«~=° Ú `«#HÍq^è=Œ ÚQÍ
`≥yáÈQÍ, P ~åHõã∆ ¨ ¿ã##∞ q<À^Œ=ÚQÍ QÔ ez# P ~å=Úx K«∂z JHõ¯_ç „Ñ¨[Å∞
=∞#ã¨∞Ö’ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_iç .
ÉèÏ~°`« : JÑ¨C_»∞, Ñ¶∞¨ #´ÃÑ^ŒQÌ Í, q„QÆÇÏ¨ [$OÉè}
í =Ú#´â◊s~°=Ú#∞ ÃÑOz,
J#Ü«∞=Ú´ J=â◊º=ÚQÍ, `«#Hõ@∞ì´`«# |O^èŒ=ÚÅ∞, `≥QÆñQÆ´`≥yáÈQÍ,
J"åfiÇ≤Ïx<£ „H©_»#, ÔQez´P #kÖ’ q<À^Œ=ÚQÍ `«iOz, =K«∞Û´|Ü«∞\˜H˜
=K«∞Û, P{ÉÏÅ∞x´P cè=Úx, Hõx, JK«\ ˜ [#∞Öò, P`«‡Ö’ "≥éQÆOki.
`å`«Ê~°ºO : JÑ¨C_»∞ ÃÑ^ŒQÌ Í â◊s~°=Ú#∞ ÃÑOz J=â◊º=ÚQÍ `«# |O^è=Œ ÚÅ∞

`≥QQÆ Í P #kx q<À^Œ=ÚQÍ `«iOz |Ü«∞@‰õΩ =K«∞Û P cè=Úx JHõ¯_ç [#∞Å∞
K«∂z =∞#ã¨∞Ö’ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_iç .
HõO. P`«ñ_»∞ =∞kñ [`«∞~å`«‡
„ÉèÏ`«$ã¨Ç¨ Ü«∞`«ñ QÆ~O° |∞ ~°OlÅ∞K«∞O ^Œ
^•˚ ˝`«∞ÅÜ«∂QÆã¨∞Êù@q^èŒ∞
b`≥éñQÆ∞# [~°∞QÆ x~°fiÇ≤ÏOK≥ q[Ü«∞`«<.£ 27
~å=∂ : P`«ñ_»∞´~å=Ú_»∞, =∞k<£´=∞#ã¨∞ûÖ’, K«`«∞~°´ã¨=∞~°∞÷_≥·#
P`«‡„ÉèÏ`«$ã¨Ç¨ Ü«∞`«<´£ `«# ™È^Œ~∞° _≥#· ÅHõ∆ ‡}∞x ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú`À, Hõ~O° |∞´q∞H˜¯e,
~°OlÅ∞K«∞<£´â’aèÅ∞¡K∞« , `«[´˝ qâı+A ¨ _˝ #·≥ P qâßfiq∞„`«∞x Ü≥ÚHõ¯, J`«∞Å´™ê\˜ÖxË ,
Ü«∂QÆ´Ü«∂QÆ=Ú Ü≥ÚHõ¯, ã¨∞Êù@q^èŒ∞Å∞´xˆ~Ìt`« HÍ~°º=ÚÅ∞, D`≥éQÆ∞#´D
q^è Œ = ÚQÍ, q[Ü« ∞ `« < £ ´ qt+¨ ì [Ü« ∞ =Ú`À, [~° ∞ QÆ < £ ´ [~° ∞ QÆ ∞ #@∞¡ Q Í,
x~°fiÇ≤ÏOK≥´x~°fiÇ≤ÏOK≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : ~å=Ú_»∞ `«# ™È^Œ~∞° _≥#· ÅHõ∆ ‡}∞x ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú`À =∞#ã¨∞ûÖ’
~°OlÅ∞¡K∞« , P qâßfiq∞„`«∞x ™ê\˜ÖxË Ü«∂QÆq^è∞Œ Å∞ D q^è=Œ ÚQÍ [Ü«∞„Ñ¨^=Œ ÚQÍ
[~°∞QÆ∞#@∞¡ x~°fiÇ≤ÏOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : P`«ñ_»∞´P cè=Ú_»∞, =∞k<£´=∞#ã¨∞ûÖ’, K«`∞« ó´#Å∞QÆ∞~Ô #· ,
P`«‡„ÉèÏ`«$´™È^Œ~° ^èŒ~å‡^Œ∞Öˇ·#"åi, ã¨Ç¨Ü«∞`«<£, Hõ~°O|∞, ~°OlÅ∞K«∞<£,
`« ` ü { *Ï˝ ` « ∞ Å´P ^Œ ∞ ~Àº^è Œ < å^Œ ∞ ÅÜ≥ Ú Hõ ¯ , PQÆ ó ´JÑ¨ ~ å^è Œ = ÚÅ Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
ã¨∞Êù@q^è∞Œ Å∞´HõxÑ≤OK«∞#@∞¡ KÕÜÚ« @Å∞ D `≥é∞QÆ∞#, [~°∞QÆ<,£ q[Ü«∞`«<´£
q[Ü«∞`«fi=Ú#∞, x~°fiÇ≤ÏOK≥.
`å`«Ê~°ºO : cè=Ú_»∞ `«# #Å∞QÆ∞~°∞ ™È^Œ~∞° Å (^è~Œ ‡° *Ï^Œ∞Å) ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú#‰õΩ
=∞#ã¨∞ûÖ’ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OK«∞K«∞, P ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å∞ JÑ¨"å^Œ=ÚÅ∞ HõxÑ≤OK«∞#@∞¡
KÕÜÚ« Ñ¨#∞Å∞ D q^è=Œ ÚQÍ [~°∞QÆQÍ q[Ü«∞`«fi=Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : ã¨∞Êù@q^è∞Œ Å∞ – â◊~Ê° ~ˆ Yi "åqã¨~Öæ° ’Ñ¨ó – Jx qã¨~æ°
Ö’Ñ¨=Ú [iy#k.
ã‘. J`«ñ_»∞ ^•#qÇ¨Ï`« Ü≥ÿ∞#=ã¨∞^èŒÜ«∞O^Œ
=Ú#∞ q∞OK«∞„Ñ¨MÏºu Ñ¶∞¨ #ã¨=∞$kúñ
^Œ#~° qâßfiq∞„`« `åÑ¨ã∞¨ Ç¨Ï$„`«Ê"≥∂
^Œã¨∂ÊùiÎ ™êkèOz `«^Œ∞æ~°∞`«fi
â◊H˜Î#O|HõÑ¶¨∞<åâ◊xQÆ^•™êº^Œ∞Å∞
=i‚OÑ¨ <≥‰Ωõ ¯_≥· =éÅñ QÍOK≥ñ
QÍ=Ù# #gfi~°º Hõe`«∞ñ _®â◊„`«∞Å
Ü«∞=∞‡<å‰õΩÅ=$uÎ x=Ú‡H˘#ñQÆñ
`Õ. *ËÃã #O`« Ñ¶∞¨ #MÏºu ÉèÏã≤Åñ QÆ$Ñ¨
<å=Úxñ |∞~°ã¯¨ iOz <å<å=∞Ç¨G
QÆi=∞ =_»ã≤ ~å‰õΩ=∂~°∞ ÖÏQÆ∞~°∞x~°∂_èñç
k~°=ÚH˘eÃÑñ ^Œ^KŒ ∞« º`«`[Õ q∞Å#∞. 28
~å=∂ : J`«_»∞´~å=Ú_»∞, ^•#q´`å@Hõ, Ç¨Ï`«Ü≥ÿ∞#´=∞~°}Õz#,
=ã¨∞^èÜ Œ ∞« O^Œ´Éè∂í q∞Ü«∞O^Õ, =Ú#∞´=Ú#∞Ñ¨Ù, q∞OK«∞ „Ñ¨MÏºu´JkèH"õ ∞≥ #ÿ H©i,Î
Ñ¶∞¨ # ã¨=∞$kú<{£ `«#~°´JkèHõ ãÖÑ¨^`Œ À JÅ~å~°QÍ, qâßfiq∞„`« `åÑ¨ã∞¨ ´qâßfiq∞„`«
=∞Ç¨Ïi¬ Ü≥ÚHõ¯, Ç¨Ï$`ü´Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#‰õΩ, „Ñ¨"∂≥ ^Œ ã¨∂ÊùiÎ ™êkèOz´P#O^Œ=Ú#∞
HõeyOz, `«`{ü QÆ∞~°∞`«fi â◊H<Î̃ ´£ PÜ«∞# Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú`À, JO|Hõ´ÉÏ}=ÚÖˇ#· ,
Ñ¶∞¨ #´"Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÅ∞#∞, Jâ◊x´Ñ≤_∞» QÆ∞Å∞#∞, QÆ^•´QÆ∞kÜ«∞Å∞#∞, Jã≤´K«O„^ŒÇ¨ ã¨=Ú,
P^Œ∞Å∞´"≥Ú^ŒÖ#·ˇ , ("å~°∞}ÏG – WO„^•G, Ü«∂=∂ºG, ~“„^•G=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ
Ü«∞G=ÚÅ#∞) =i‚OÑ¨<‰≥ Ωõ ¯_≥´· =i‚OK«∞@‰õΩ JkèH"õ ∞≥ ,ÿ HÍOK≥<´£ ã‘fiHõiOK≥#∞, HÍ=Ù#,
P{g~°ºHõe`«∞_»∞´P |e+¨µ_ª #·≥ ~å=Ú_»∞, P â◊„`«∞ÅÜ«∞=Ú‡´P â◊„`«∞ãÖÇ¨~°=Ú#∞,
J<å‰õΩÅ=$uÎ<£´J<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ, W=Ú‡H˘#QÆ<£{KÕÃã´=ã≤OK«∞#@∞¡ KÕÃã#∞.
(ã¨fi`«ãû≤ ^Œ=ú ÚQÆ =∞Ç≤Ï=∞QÆÅ ~å=Ú_»∞ qâßfiq∞„`«∞x =Å# JG=ÚÅ #Éèºí ã≤Oz
â◊„`«∞[Ü«∞=Ú#∞ J<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ ™êkèOK≥#∞. `«`´ü P, JK«∞º`« `Õ[=Ú´q+¨µx‚
JOâ◊"∞≥ #ÿ ~å=Ú_»∞, JO`«´JO`≥#· (~å=Úx QÆ∞~°∞=Ù) Ñ¶∞¨ #MÏºu ÉèÏã≤Å<£´JkèHõ
H©i`Î À qÅã≤ÅQ¡ Í, Hõ$Ñ¨<´£ `«# ^ŒÜ∞« `À, P =Úx<£´P qâßfiq∞„`«∞x, Ñ¨Ù~°ã¯¨ iOz´
JG=ÚÅ#∞ ã‘fiHõiOz, <å<å=∞Ç¨{JG QÆi=∞{Ñ¨_»ã≤´q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Ê"≥·#
JG|Å=Ú#∞ á⁄Ok, ~å‰õΩ=∂~°∞Å∞´~å‰õΩ=∂~°∞x Ü≥ÚHõ¯, ÖÏQÆ∞´sux,
L~°∞x~°∂_è´ç JkèHâõ H◊ KÎ˜ ,Õ WÅ<£´Éè∂í q∞ÃÑ· u~°=Ú H˘eÃÑ´ã≤~÷ Ñ° ~¨ K° #≥ ∞ (`å#∞ t+¨µº_≥·
qâßfiq∞„`«∞xH˜ „Ñ¨ãk≤ ú QÆeÊOK≥#∞).
`å`«Ê~°ºO : P ~å=Ú_»∞ `å@Hõ K«xáÈ~Ú# Éè∂í q∞Ü«∞O^Õ =Ú#∞Ñ¨Ù H©iÎ
QÆ_çOz Juâ◊Ü«∞=Ú`À#∞#fl qâßfiq∞„`«=∞Ç¨Ïi¬ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú#‰õΩ P#O^Œ=Ú
HõeyOz, P QÆ∞~°∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ â◊HKÎ̃ Õ "å~°∞}ÏG, WO„^•G, Ü«∂=∂ºG ~“„^•¢™êÎk
JG=ÚÅ#∞ =i‚OÑ¨#ÅqQÍx suÖ’ ã‘fiHõiOK≥#∞. HÍ=Ù# P |ÅãÖÑ¨#∞fl_»∞ P
~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOz Juâ◊~ÚOK≥#∞. =∞Ç≤Ï=∞QÆÅ ~å=Ú_»∞ â◊„`«∞[Ü«∞=Ú#‰õΩ
¿ÇÏ`«∞"åÜ≥∞#∞. <å<å=∞Ç¨G=ÚÅ#∞ á⁄Ok ~å[‰õΩ=∂~°∞x suQÍ q+¨‚fiOâ◊
`Õ[=Ú# JkèH=õ ÚQÍ <≥ÅH˘ÖˇÊ#∞.
qâı+}
¨ =Ú : Jã≤ – K«O„^ŒÇ¨ ™êi+¨Ü
ì ∞« ó Jx J=∞~°=Ú.
Éè Ï ~° ` « : J`« _ » ∞ ćè = Ú_» ∞ , `å#∞{JqÇ¨ Ï `« " ≥ ∞ ÿ ´ `å#∞ #tOÑ¨ H õ ,
#=ã¨∞^èÜ Œ ∞« O^Œ=Ú#∞´(H˘`«)Î J=∞$`«=Ú=Öˇ, q∞OK«∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, „Ñ¨MÏºu´H©i,Î
Ñ¶∞¨ #ã¨=∞$kú<{£ `«#~°, qâßfiq∞„`«`åÑ¨´JdÅ â◊„`«∞`åÑ¨=Ú Ü≥ÚHõ¯, ã¨∞Ç¨Ï$`ü{„Ñ¨"∂≥ ^Œ
ã¨∂ÊùiÎ<£´q∞„`«∞Å ãÖ`À+¨=ÚÜ≥ÚHõ¯, ã¨∂ÊùiÎx, ™êkèOz, `«`ü{QÆ∞~°∞`«fi
â◊ H ˜ Î K Õ ´ Q˘Ñ¨ Ê ^≥ · # Pâ◊ H ˜ Î K Õ , JÑ¶ ¨ ∞ <åâ◊ x QÆ < £ ´ ^Œ ∞ óY=Ú#∞ q_ç z #@∞¡ Q Í,
JO|‰õΩ<£´`«e¡Ü≥ÿ∞# ‰õΩOuH˜, ^•™êº^Œ∞Å∞´¿ã"å^Œ∞Å#∞, HÍOK≥<£{HÍ=Ù#´
HõeÊOK≥#∞ QÍ=Ù#, P{g~°ºHõe`«∞_»∞´ cè=Ú_»∞, P â◊„`«∞Å´P ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å
Ü≥ÚHõ¯, J=∞‡#∞´QÍO^è•ix, P‰õΩÅ=$uÎ<£{ W=Ú‡H˘#QÆ*ËÃã<£´q∞H˜¯e
qKå~°Ñ¨_»∞#@∞¡ KÕÃã#∞, JO`«<£, P ‰õΩ=∂~°∞Å∞´P H“~°= áêO_»=ÙÅ∞,
Hõ$Ñ¨<å=Úx<£´Hõ$Ñ¨Ù_»∞ J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ Hõ$áêKå~°∞ºx, Ñ¨Ù~°ã¯¨ iOz´P^Õâ=◊ Ú`À,
<å<å=∞Ç¨GQÆi=∞<£´J<ÕH=õ ÚÖˇ#· Q˘Ñ¨Ê JG=ÚÅ#∞, Ñ¨_ã» i≤ . P QÆ∞~°∞x~°∂_è<ç ´£ P
Hõ$Ñ¨Ùx Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ãk≤ xú , WÅ#∞´Éè∂í q∞ÃÑ,· `«`´ü P ‰õΩ=∂~°∞Å Ü≥ÚHõ¯, JK«∞º`«
`Õ[=Ú´*Ïéx `Õ[=Ú, u~°=Ú H˘eÃÑ´ã≤~÷ Ñ° ~¨ K° #≥ ∞.
`å`«Ê~°ºO : P cè=Ú_»∞ `å#∞ #tOÑ¨H,õ J=∞$`«=Ú=Öˇ q∞Oz# H©iÎ
ãÖÑ¨^`Œ À "≥ÅÃã#∞. JdÅâ◊„`«∞`åÑ¨=Ú#∞, q∞„`«ãO¨ `À+¨ ã¨∂ÊùixÎ ™êkèOz, P
Q˘Ñ¨Ê â◊HKÎ˜ Õ `«# `«eÜ
¡ ∞ÿ≥ # ‰õΩOux ^Œ∞óY=Ú q_»∞K«∞#@∞¡QÍ ¿ã"å^Œ∞Å`À HÍOK≥#∞.
J>Ë¡ cè=Ú_»∞ ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Å `«e¡ QÍO^è•~åx qKå~°Ñ¨_»*ËÃã#∞. JO`« P
H“~°=áêO_»=ÙÅ∞ Hõ$Ñ¨Ù_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ "åxKÕ JGãÖÑ¨^#Œ ∞ |_»ãi≤ . P ‰õΩ=∂~°∞Å
*Ïéx`Õ[=Ú P Hõ$áêKå~°∞ºx „Ñ¨ãk≤ xú ã≤~÷ Ñ° ~¨ K° #≥ ∞.
=. JO`«. 29
ã‘. ãÖÜ«∞q∞k=º `Õ[=Ú#ñ QÆ∞Oaèx [xñ
z#Ü«∂kÅH˜∆ ‡ #*ËÜÚ« ñ _≥#·
q=∞ÅjÅ∞x~°Ñ¶¨Úg~°‰õΩÖ’`«ÎOã¨∞ñ
^•QÆ∂~°∞Û"åñ _»~Ú`«#fl $áêÅ
=~°‰õΩ=∂~°‰õΩÅ‰õΩQÆ∞~°∞"≥· =∞#ó „Ñ‘u
^Œ#~° #`åºâ◊Û~°º[#Hõ^è•=∞
cè=∞ÉÏ}Ïã¨#¿ã÷=∞"å~åÎ„Ñ¨=
~°Î#=∞#∞Éèí=º ã¨∞^èŒxfi#∂`«fl
`Õ. q~°z`å=^è•#„â◊√ugkäHõÅ#∞
„^À}∞Åã¨^•^ŒÔ~·Hõ^èŒ∞s}∞ñ _»QÆ∞K«∞ñ
„É∫_èç =∞xflOK≥ "Õ∞khÑüã¨∞`«∞Å∞#∞
^Œ^Œú#∞â◊≈HÎ̃Ñ¨ã¨ QÍOK«∞`«q∞ñ ÉÁ^Œei. 30
~å=∂ : ãÖÜ«∞q∞´qâßfiq∞„`«∞_»∞, ‰õΩOaèx<£´Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞, k=º`Õ[=Ú#´

J^Œ∞ƒù`« `Õ[ã¨∞û`À, [xOz#´Ñ¨Ù\˜#ì , PkÅH˜∆ ‡<£´ã‘`#« ∞, J*ËÜÚ« _≥#· ´[~ÚOÑ¨
â◊Hõº=ÚQÍx, q=∞ÅjÅ∞x´ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# jÅ=ÚQÆÅ, ~°Ñ¶¨Úg~°‰õΩÖ’`«ÎOã¨∞<£´
N~å=Úx, ‰õÄ~°∞Û"å_»~Ú´q"åÇ¨Ï=Ú KÕÜÚ« Ü«∞`«fl=ÚKÕã,≤ `å#∞´qâßfi q∞„`«∞_»∞,
`«`{ü #$áêÅ =~° ‰õΩ=∂~°‰Ωõ Å‰õΩ´P ~å[‰õΩ=∂~°∞Å‰õΩ, QÆ∞~°∞"≥´· JkèH"õ ∞≥ ,ÿ =∞#ó
„Ñ‘ u ´=∞#ã¨ ∞ û#‰õ Ω P#O^Œ = Ú Hõ e yOK« ∞ #@∞¡ , `« # ~° ∞ ´„Ñ¨ H ÍtOK« ∞ ,
Pu{Pâ◊Û~°º´q∞H˜¯e Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ , [#Hõ^•è =∞´[#Hõ=∞Ç¨~åA QÆ$Ç¨Ï=Ú#O^Œ∞#fl,
cè=∞´Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x Ü≥ÚHõ¯, ÉÏ}{Pã¨#´qO\˜Ü≥ÚHõ¯, ¿ã÷=∞´|eq∞Ü≥ÚHõ¯,
"å~åÎ„Ñ¨=~°Î#=Ú´"å~°Î "åºÑ≤OK«∞@, J#∞´J<≥_ç, Éèí=ºã¨∞^èŒ<£´„Ñ¨â◊ã¨Î"≥∞ÿ#
J=∞$`«=Ú#∞, q#∂`«fl q~°z`«´H˘`«QÎ Í ~°zOÑ¨|_ç#, J=^è•#´ÃÇÏK«ÛiHõQÅÆ ,
„â◊√ugkèHÅõ #∞´K≥=ÙÅ<≥_,ç „^À}∞Å<£´^˘<≥flÅ Ü«∞O^Œ∞, ã¨^•{P^Œ~Ô H· ^õ ∞Œè s}∞_»∞
{JQÆ∞K«∞´x~°O`«~=° Ú P^ŒiOK«∞@Ü«∞O^Õ =∞#ã¨∞û QÆÅ"å_≥,· „áœ_è=ç ∞<£´â◊HxÎ˜ ,
xOK≥<´£ xO_çOK≥#∞, `«`{ü ^è#Œ ∞ó{â◊HÑÎ˜ ã¨ <¨ ´£ P qO\˜ â◊HÎ˜ ™ê=∞~°º÷ =Ú#∞, HÍOK«∞
`«q∞<£´K«∂K«∞ HÀiHõ`À, "Õ∞nxÑü ã¨∞`«∞Å∞#∞´~å‰õΩ=∂~°∞Öˇ#· ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞#∞,
á⁄^Œei´=iúe¡i.
`å`«Ê~°ºO : qâßfiq∞„`«∞_»∞ – k=º"≥∞#ÿ `Õ[ã¨∞û`À Éè∂í q∞Ö’ [x‡Oz#
ã‘`#« ∞ J*ËÜÚ« _≥#· ~å=∞K«O„^Œ∞xH˜ ‰õÄ~°∞Û"å_≥,· P ~å[‰õΩ=∂~°∞Å‰õΩ =∞#ó „Ñ‘ux
JkèH=õ Ú KÕÜ∞« ^ŒÅz, Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ [#‰õΩx WO@#∞#fl qO\˜ ™ê=∞~°º÷ =Ú#∞
QÆ∂iÛ# "å~°ÅÎ <≥_ç J=∞$`«=Ú `«# K≥=ÙÅ ^˘<≥flÅÖ’ P^Œ~=° ÚQÍ xO_ç#"å_®Ü≥∞#∞.
P ^è#Œ ∞ã¨∞ûÜ≥ÚHõ¯ â◊HxÎ̃ K«∂_»=Öˇ##∞ HÀiHõ`À ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞#∞ =i÷ei¡ .
qâı+}
¨ =Ú : ¿ã=÷ ∞ – ã≤~÷ â° |◊ =Ì Ú Ü≥ÚHõ¯ x=∞#Kü „Ñ¨`º« Ü«∞=Ú.
„^À} – „^À}©HÍëêªO|∞ "åÇ≤Ïh Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : ãÖÜ«∞q∞ g~°º`Õ[=Ú#<£´Éèí~°^•fi[=∞Ç¨Ïi¬ g~°º=ÚÜ≥ÚHõ¯
`Õ[ã¨∞û`À, ‰õΩOaèx<£´HõÅâ◊=Ú#O^Œ∞, [xOz´Ñ¨Ù\˜,ì #Ü«∂k ÅH˜∆ ‡<£´=∞Oz
QÆ∞}ãÖÑ¨^ŒKÕ, J*ËÜ«Ú_≥·#, q=∞ÅjÅ∞_»∞´=∞Oz jÅ=ÚQÆÅ, x~°Ñ¶¨Ú´
áêÑ¨=ÚÖËx, g~°‰Ωõ Ö’`«OÎ ã¨∞´g~°=Oâ◊=Ú#O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜#ì "åxx, `å<£, ‰õÄ~°∞Û
"å_»~Ú´PÑ¨Ù_Î ,·≥ `«`{ü #$áêÅ=~°‰Ωõ Å‰õΩ´P ~å[‰õΩ=∂~°∞Öˇ#· H“~°= áêO_»=ÙÅ‰õΩ,
QÆ∞~°∞"≥´· QÆ∞~°∞"≥· („^À}ÏKå~°∞º_»∞) =∞#ó „Ñ‘u<£{`«#~°† J`åºâ◊Û~°º[#Hõ´q∞H˜¯e
Pâ◊ Û ~° º =Ú#∞ Hõ e yOK« ∞ , ^è • =∞´„Ñ¨ ` åÑ¨ = ÚKÕ , cè = ∞´Éè í Ü « ∞ OHõ ~ ° " ≥ ∞ ÿ # ,
ÉÏ}Ïã¨#´qO\˜ =Å¡<#·≥ , ¿ã=÷ ∞´^è~·≥ º° QÆ∞}=Ú Ü≥ÚHõ¯, "å~åÎ „Ñ¨=~°#Î <£´"å~åÎ
qÖÏã¨=ÚKÕ, =∞#∞´rqOK«∞, Éè=í ºã¨∞^èxŒ fi´=∞Oz qÅ∞HÍxx, #∂`«flq~°z`«´
H˘`«QÎ Í ~°zOÑ¨|_ç#, J=^è•#´ZK«ÛiHõQÍ, „â◊√ugkèHÅõ <£´"Õ^=Œ ∂~°æ qKå~°=ÚQÆÅ
"åxx, „^À}∞´„^À}ÏKå~°∞ºx, Åã¨`ü{P^Œ~°{UHõ^èŒ∞s}∞_»∞{ JQÆ∞K«∞´q∞H˜¯e
P^Œ ~ ° = Ú EÑ¨ Ù ã¨ fi Éè Ï ==ÚQÆ Å "å_» Q Æ ∞ K« ∞ , "Õ ∞ khÑ¨ u ´^è Œ $ `« ~ å¢+¨ µ ì _ » ∞ ,
„áœ_è<ç ´£ =∞xflOK≥, ã¨∞`«∞Å∞#∞´‰õΩ=∂~°∞Å∞#∞, `«`{ü ^è#Œ ∞ó{â◊HÑÎ̃ ã¨ ´¨ P ^è#Œ ∞ifi
^Œº™ê~°=Ú#∞, HÍOK«∞`«q∞<£´JÉèÏºã¨=Ú KÕÜÚ« HÀiHõ`À, á⁄^Œei´ „Ñ¨=iÎOzi.
`å`«Ê~°ºO : Éè~í ^° •fi[=∞Ç¨Ïi¬ g~°º=Ú`À HõÅâ◊=Ú#O^Œ∞ [x‡Oz =∞Oz
QÆ∞}ãÖÑ¨^ŒKÕ J*ËÜ«Ú_≥·# q=∞ÅjÅ∞_»∞, áêÑ¨~°Ç≤Ï`«∞_»∞, g~°=Oâ◊=Ú#O^Œ∞
[x‡Oz# "åxH˜ PÑ¨Ù_Î ·≥ P ~å[‰õΩ=∂~°∞ÅQÆ∞ H“~°= áêO_»=ÙÅ‰õΩ PKå~°∞º_≥·
(„^À}∞_»∞) =∞#ã¨∞û#‰õΩ „Ñ‘u HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ, J`åºâ◊Û~°ºHõ~° „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ qO\˜
^è≥·~°ºQÆ∞} "å~åÎqÖÏã¨=ÚKÕ rqOK«∞ =∞Oz qÅ∞HÍxx, H˘`«ÎQÍ ~°zOz#
ÃÇÏK«ÛiHõQÅÆ "Õ^ÑŒ O¨ _ç`∞« x, „^À}ÏKå~°∞ºxÃÑ· q∞H˜¯e P^Œ~=° Ú K«∂Ñ¨ÙK∞« ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞»
=∞xflOK≥#∞. ‰õΩ=∂~°∞Å∞#∞ P ^è#Œ ∞ifi^•º™ê~°=Ú#∞ JÉèÏºã¨=Ú KÕÜÚ« HÀiHõ`À
„Ñ¨=iÎe¡i.
=. JO^Œ∞. 31
=∞. QÆ∞~°∞ãÖHõÅÊ=Ú K˘Ñ¨C ^ŒÑÊ¨ HÔ Åq∞<£ H∆À}©[<åâ◊Û~°ºq
ã¨∞Êù~}° O ÉÁO^Œ Ñ¶∞¨ <À„QÆHÍ~°∞‡Hõ=~°O|∞<£ =OÑ¨ <≥O`Õ =∞Ç¨
â◊~°™È`«¯~°¬~°Ü«∞„Ñ¨Ü«ÚHÎ̃ñ ÉÁ^ŒÅ<£ ™ê=∞~°÷ºãÖÑ¨^Œ∞ú~°O
^èŒ~°∞ñ _®~å=∞qÉèí∞O_»∞ l+¨µ‚ñ_»∞ ã¨=Ú^•ƒùã≤Öˇ¡ #`«ºO`«=Ú<£.
~å=∂ : QÆ∞~°∞´qâßfiq∞„`«∞x Ü≥ÚHõ¯, ãÖHõÅÊ=Ú K˘Ñ¨C´PÖ’K«# f~°∞#∞,

`«ÑÊ¨ Hõ, ZÅq∞<£´q∞H˜¯e, H∆À}©[#∞´ã‘`#« ∞, Pâ◊Û~°º qã¨∞Êù~}° <£´Pâ◊Û~°º=Ú Ü≥ÚHõ¯
MÏºu HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ, á⁄O^Œ<´£ =iOK«∞#@∞¡QÍ, Ñ¶∞¨ #{L„QÆ HÍ~°∞‡Hõ =~°O|∞<£´
Q˘Ñ¨Ê^≥·# ~°∞„^ŒKåÑ¨=Ú#∞, =OÑ¨<£´Z‰õΩ¯Éˇ@∞ì@‰õΩ, ZO`Õ<£´ZO`≥·##∞,
=∞Ç¨  â◊ ~ ° ™ È`« ¯ ~° ¬ ~° Ü « ∞ „Ñ¨ Ü « Ú H˜ Î < £ ´ Q˘Ñ¨ Ê J#∞~åQÆ = ∞Ç≤ Ï =∞ "Õ Q Æ „ ¿Ñ~° } KÕ ,
á⁄^ŒÅ<£´=i÷ÅQ¡ Í (J`«ºkèH=õ ∞QÆ∞K«∞O_»QÍ) ™ê=∞~°º÷ ãÖÑ¨`{ü ^è∞Œ ~°O^è~Œ ∞° ñ_»∞´ã¨=∞~°`÷ «
J<Õ ãÖÑ¨^ŒÜ«∞O^Œ∞ â◊H˜ÎQÆÅ"å_»∞, P ~å=∞qÉèí∞_»∞´P ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞,
l+¨µ_‚ ∞» ´[Ü«∞jÅ∞_≥,· Ju{JO`«=Ú<£´q∞H˜¯e, ã¨=Ú^•ƒùãÖ≤ ´¡ˇ ãÖ`«ãÖ≤ #¡ˇ ∞.
`å`«Ê~°ºO : qâßfiq∞„`« ãÖHõÅÊ=Ú f~°∞ `«Ñ¨Ê‰õΩO_» P#O^Œ=ÚQÍ
Éè∂í q∞[Ü≥∞ÿ # ã‘`#« ∞ Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ =iOK«∞@‰õΩ ~°∞„^ŒKåÑ¨=Ú#∞ Z‰õΩ¯Éˇ@∞ì@‰õΩ
ZO`À J#∞~åQÆ =∞Ç≤Ï=∞ "ÕQÆ„¿Ñ~°} Hõey ã¨=∞~°∞÷_≥·# [Ü«∞jeÜ≥ÿ∞# P
~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OK≥#∞.
(Dâ◊fi~°∞x qÅ∞¡ =Oz ã‘`#« ∞ =iOK≥^#Œ x q∞H˜¯e `≥eq QÆeyÜ«ÚO_≥#∞).
ÉèÏ~°`« : QÆ∞~°∞ ãÖHõÅÊ=Ú K˘Ñ¨C `«ÑÊ¨ Hõ´„^À}ÏKå~°∞ºx PÖ’K«##∞ `«ÑÊ¨ Hõ,
ZÅq∞<£, H∆À}©[#´Ö’‰õΩÅ∞, Pâ◊Û~°º qã¨∞Êù~}° <£ á⁄O^Œ<´£ Pâ◊Û~°º=ÚÜ≥ÚHõ¯ MÏºu
á⁄O^ŒQÍ, Ñ¶∞¨ #HÍ~°∞‡Hõ=~°O|∞<£ =OÑ¨´Q˘Ñ¨Ê^≥#· qO\˜x Z‰õΩ¯Éˇ@Qì Í, â◊~™° È`«¯~°¬
~°Ü∞« „Ñ¨ÜÚ« HÎ̃<´£ ÉÏ}Ï#∞ãÖ^è•# "ÕQ=Æ Ú#∞, á⁄^ŒÅ<£´HõeyÜ«ÚO_»QÍ, ™ê=∞~°º÷
ãÖÑ¨^∞Œ ~ú O° ^è~Œ ∞° ñ_»∞, P ~å=∞qÉè∞í O_»∞´P =∞<À[˝HÍOuQÆÅ, l+¨µ_‚ ∞» ´J~°∞#˚ ∞_»∞,
J`«ºO`«=Ú<£ ã¨=Ú^•ƒùãÖ≤ <¡ˇ ´£ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : „^À}ÏKå~°∞ºx ãÖHõÅÊ=Ú `«ÑÊ¨ x suÖ’ Ö’‰õΩÅ∞ Pâ◊Û~°º=Ú
<˘O^Œ∞#@∞¡ qO\˜<‰≥ Ωõ ¯Éˇ@∞ì@ Ü«∞O^Œ∞#∞, ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ "ÕQ=Æ Ú#O^Œ∞#∞ =i÷e¡
™ê=∞~°º÷ ãÖÑ¨^Œ QÆey# =∞<À[˝ HÍOuQÆÅ P J~°∞#˚ ∞_»∞ J`«ºO`«=Ú „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : ã¨=Ú^•ƒùãÖ≤ ¡ˇ – PO„^èŒ ÉèÏëêÉè∂í +¨}=ÚÖ’ –
HõO. ã¨Å¡e`≥·HõÑ¨^Œ=ÚÃÑ·
xÅ∞¡O_»∞@ Ü«∞QÆ∞@Ü«∞#QÆ <≥Ö_¡ˇ » [#∞~å
lÅ∞¡@ „Ñ¨Éqíè Å∞¡@ â’
aèÅ∞¡@ =iÎÅ∞¡@#QÆ Éˇ#∞ÃÑÜ
· Ú« xH˜<£
ã‘. JÑ¨Ù _Õq∞ K≥Ñ¨Ê #<åº™ê^èŒº`«^Œú#∞
~åfi~°Î ã¨~°fiHõ∆„`«=Oâ◊√ºÅO^Œ∞
q∞QÆ∞Åñ QÆ~å‚ãÇ¨ Ï¨ º=ÚQÆñ |~°fi #`«ñ_»∞ `«
#‡Ç≤Ï=∞ ÃÑOÑ¨Ù#~åu =∞`«û~°qkè
<å`«‡Ö’ ã¨~‰° Ωõ ¿ãÜ«∞Hõ ãÖ„Éèqí ∞OK≥ ã¨
#∞‡xHõ$Ñ¨ [#‰õΩxO@#∞ q"åÇ¨Ï
=∞QÆ∞@‰õΩ =Ú#∞fl `«ÔŒ |HÍâ◊Û~°º=∞O
„`«=∞Ç¨Ï`«Î fiHõ$`«K«O_»^è•=∞Ü«ÚH˜Î
`Õ. #∞^ŒÜ«∞ =∞Ok#"Õ∞\˜Ü«∞#∞ºÅ HõÅñQÆ∞<≥
Ü«∞~°Ü∞« x@¡~¯° ãÖ`«u MÏºu=∞Ç≤Ï=∞
^è•„uÃÑñ· QÆ∞O^Œ ã¨∂`«ãO¨ `å#ÉèÏ=
QÆ}#ñ „||Å∞@ `«`ÀÊ+¨HÍ~°}=Ú#. 33
~å=∂ : JÑ¨Ù_∞» , Uq∞ K≥ÑÊ¨ <£Ú=∞x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞, J`«_∞» ´P ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞,
J#º{J™ê^èºŒ ´W`«~∞° Å Hõ™ê^èºŒ "≥∞#ÿ , `«`{ü ^è#Œ ∞ó{"å~°´Î P qO\˜ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ"å~°,Î
ã¨~fi° Hõ„∆ `«=Oâ◊√ºÅO^Œ∞´ã¨=∞ãÎ̈H„∆õ uÜ«∞‰õΩÅ=Ú#O^Œ∞, q∞QÆ∞Å, Hõ~{‚° Jã¨ÇÏ¨ º=ÚQÆ´
K≥qH˜ q#~åxkQÍ, Ñ¨~°fi<£´"åºÑ≤OÑ¨QÍ, `«`ü{=∞Ç≤Ï=∞ ÃÑOÑ¨Ù´P PkèHõº`«
Q“~°==Ú, =Ú#∞fl´=Ú#∞Ñ¨Ù, J~åu´â◊„`«∞ÅÜ≥ÚHõ¯, =∞`«û~°qkè<´£ ^Õfi+¨=Ú#∞,
P`«‡Ö’<£´=∞#ã¨∞Ö’, ã¨~‰° Ωõ {KÕÜ∞« Hõ´ÖˇH¯˜ OÑ¨H,õ ã¨`{ü =ÚxHõ$Ñ¨<´£ qâßfiq∞„`«∞x
^ŒÜ«∞KÕ, [#‰õΩxO@#∞´[#‰õΩx WO\˜Ö’, q"åÇ¨Ï=∞QÆ∞@‰õΩ´ÃÑO_®¡_»∞@‰õΩ,
ãÖ„Éèíq∞OK≥<£´`«fi~°Ñ¨_≥#∞, `«`ü{JO|Hõ´P qâßfiq∞„`«∞x ÉÏ}=ÚÅÜ≥ÚHõ¯,

Pâ◊Û~°º´Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ , =∞O„`« =∞Ç¨Ï`«Î fiHõ$`«´=∞O„`«=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ,
K«O_»^•è =∞Ü«ÚHÎ̃<´£ f„="≥∞#ÿ „Ñ¨`åÑ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ, L^ŒÜ∞« =∞Ok#´JÉè∞í º^ŒÜ∞« =Ú
á⁄Ok#, "Õ∞\˜´~å=Ú_»∞, J#∞ºÅ‰õΩ´W`«~°∞Å‰õΩ, JÅQÆ∞<≥´Ö’|_»∞<å,
J~°Ü∞« <£´K«∂_»QÍ, W@∞¡´D q^è=Œ ÚQÍ, J~°¯ãÖ`«u´ã¨∂~°º=Oâ◊=Ú Ü≥ÚHõ¯,
MÏºu´H©i,Î ^è•„uÃÑ#· ´Éè∂í q∞ÃÑ,· ‰õΩO^Œ´"≥ÚÅ¡ÅÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, ã¨∂`«´áê^Œ~ã° =¨ Ú
Ü≥ Ú Hõ ¯ Ü« Ú , ã¨ O `å#´Hõ Å Ê=$Hõ ∆ = ÚÅ Ü≥ Ú Hõ ¯ Ü« Ú , Éè Ï ´HÍOu Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
J=QÆ}#<£ú~°™ê¯~°=Ú =Å#, `«`{ü áÈ+¨ HÍ~°}=Ú#´^•xx áÈ+≤OK«∞@KÕ,
„Ñ¨|Å∞@´"åºÑ≤Î K≥O^≥#∞.
`å`«Ê~°ºO : JÑ¨C_»∞ U=∞x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. P ~å=Úx J##º™ê^èºŒ "≥∞#ÿ
^è#Œ ∞ifi^•º„áêg}º=Ú ã¨=∞ã¨Î ~å[Ö’Hõ=Ú#‰õΩ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~å#k HÍQÍ, P ~å=Ú_»∞
P =∞Ç≤Ï=∂kèHºõ `« =Å# â◊„`«∞=ÙÅ =∂`«û~°º=Ú ÃÑiy##∞, ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ qâßfiq∞„`«∞x
^Œ Ü « ∞ =Å# [#‰õ Ω xO@ q"åÇ¨ Ï =Ú#‰õ Ω `« fi ~° Ñ ¨ _ ≥ # ∞. P qâßfiq∞„`« ∞ x
ÉÏ}„Ñ¨`åáêÉè∞í º^ŒÜ∞« =ÚKÕ ~°ÑÚ¨¶ <å^è∞Œ _»∞ W`«~∞° Å‰õΩ Ö’Ñ¨_∞» <å? PÖ’zOÑ¨QÍ
D q^èŒ=ÚQÍ ã¨∂~°º=Oâ◊ãÖ`«u MÏºu Éèí∂q∞ÃÑ· "≥ÚÅ¡Å∞, áê^Œ~°ã¨=Ú,
HõÅÊ=$Hõ=∆ ÚÅ HÍOux u~°ã¯¨ iOK«∞#@∞¡QÍ P áÈ+¨}=Ú =Å# „Ñ¨|Öˇ#∞.
qâı+}
¨ =Ú : ã¨∂`« – ~°#ã¨∂û`«âÛ◊ áê~°^Õ – Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : JÑ¨C_Õq∞ K≥ÑÊ¨ , J<åº™ê^èºŒ , `«`´ü P J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, ^è#Œ ∞ó
{"å~°´Î ÉÏ}q^•º „áêg}º"å~°,Î ã¨~fi° Hõ„∆ `« =Oâ◊√ºÅO^Œ∞ ã¨=∞ã¨Î ~å[=Oâ◊=Ú#O^Œ∞#∞
q∞QÆ∞Å Ñ¨~°fi<£´"åºÑ≤OÑ¨QÍ, Hõ~å‚ã¨Ç¨Ïº=ÚQÆ´Hõ~°∞‚xH˜ ã¨Ç≤ÏOÑ¨~åxkQÍ,
Ñ¨~fi° <£´LO_»QÍ, J`«_∞» ´P Hõ~∞° _‚ ∞» , `«`{ü =∞Ç≤Ï=∞ ÃÑOÑ¨Ù<£´P ^è#Œ ∞ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯
„áêg}ÏºkèHºõ =Ú#∞, #~°´J~°∞#˚ ∞x g∞k, =∞`«û~°qkè´=∞K«Û~° =∞#∞ HÍ~°º=Ú#∞,
ã¨~°‰õΩ ¿ãÜ«∞Hõ, ãÖ„Éèíq∞OK≥, ã¨`ü{=ÚxHõ$Ñ¨#∞´^Œ∂~åfiã¨=∞Ç¨Ïi¬ ^ŒÜ«∞`À,
[#‰õΩxO@#∞´‰õΩOuÉè’Ax WO\˜Ö’, q"åÇ¨Ï=∞QÆ∞@‰õΩ =Ú#∞fl´ÃÑO_çH¡ ˜ =ÚO^Œ∞,
`«`{ü JO|‰õΩ´J`«x `«e¡ ‰õΩOuH˜, Pâ◊Û~°º=∞Ç¨`«fiHõ$`«´Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ Q˘Ñ¨ÊQÍ
ÅaèOz#, K«O_»^•è =∞Ü«ÚH˜<Î ´£ ã¨∂~°∞ºx Ü≥∂QÆ=ÚKÕ, L^ŒÜ∞« =∞Ok#´[x‡Oz#,
"Õ∞\˜´„âı+µ¨ _ª #·≥ Hõ~∞° _‚ ∞» , J#∞ºÅ‰õΩ, JÅQÆ∞<≥? J~°¯ãÖ`«u´ã¨∂~°∞ºxH˜ [x‡Oz#,
MÏºu=∞Ç≤Ï=∞´H©iÎÜ≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú, ^è•„uÃÑ·´Éèí∂q∞ÃÑ·, ‰õΩO^Œ<£´J}QÆQÍ,
`«`{ü áÈ+¨HÍ~°}=Ú#´Pã¨∂`«∞_»∞ áÈ+≤OK«∞@KÕ, ã¨∂`«ãO¨ `å# ÉèÏ=QÆ}#´ã¨∂`«∞x
‰õΩ=∂~°∞_»#∞, ÉèÏ=# ÖˇH¯˜ OK«∞@, „Ñ¨|Å∞@´JkèH=õ ∞QÆ∞@ =Å# –
`å`«Ê~°ºO : JÑ¨C_Õ=∞x K≥ÑÊ¨ #∞. P J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯ ^è#Œ ∞ifi^•º„áêg}º"å~°Î
ã¨=∞ã¨Î ~å[=Oâ◊=Ú#O^Œ∞#∞ q∞H˜¯eQÍ "åºÑ≤OK«∞@, Hõ~∞° x‚ H˜ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åxk HÍQÍ,
P Hõ~∞° _‚ ∞» P ^è#Œ ∞ifi^•º „áêg}º=Ú#∞, J~°∞#˚ ∞x g∞k =∞K«Û~°=Ú#∞ ÖˇH¯õ ¿ãÜ«∞Hõ
`«fi~°Ñ_¨ #≥ ∞. ^Œ∂~åfiã¨=∞Ç¨Ïi¬ ^ŒÜ∞« =Å# J`«x `«eH¡ ˜ Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ ÅaèOz#
=∞O„`«q^ŒºKÕ ã¨∂~°º=~°„Ñ¨™ê^Œ=ÚKÕ [x‡Oz# "Õ∞\˜Ü≥ÿ∞# Hõ~°∞‚_»∞ W`«~°∞Å‰õΩ
Ö’|_»∞<å? ã¨∂~°∞ºxH˜ [x‡Oz# H©iÎ Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú Éè∂í q∞ÃÑ· J}QÆQÍ, P
ã¨∂`«∞_»∞ áÈ+≤OK«∞@KÕ ã¨∂`«‰Ωõ =∂~°∞_»#∞ QÆ}# JkèH=õ ∞QÆ∞@ =Å#.
K«O. Jk Ü«∞@∞ Å∞O_≥ñ QÆ<˘æ#∞ã¨=∞ãÎ̈[#∞Öò ^Œ=∞Ö’#Ñ¶¨Å∞æ#∞
#‡^ŒÑ¶¨∞#â◊„`«∞ ÉèíOQÆQÆi=∞<£ QÆ∞~°∞^ŒH˜∆} ¿ãã≤ Ü≥ÚÑ¨C â◊
â◊fi^Œ#Ñ¶Ú¨ ñ *Ï~°∞=¸iÎ=∞#∞=Oâ◊=`«Oã¨∞ #∞uOz i=∞‡Ç¨
Éè∞í º^ŒÜÚ« xñ QÆ#fl <≥O`«Å~°∞<À [#‰õΩO _»#∞zO`« ãÖkèÅ<£.
34
~å=∂ : Jk{J@∞Å∞O_≥´Jk J@∞¡O_»QÍ, Hõ<˘æ#∞´K«∂K«∞, ã¨=∞ã¨[Î #∞Öò´
Ö’‰õΩÅO^Œ~∞° , `«=∞Ö’#, JÑ¶Å¨ ∞æ<´£ ™ê~°=O`«∞x, L#‡^ŒÑ∞¨¶ h´=∞kOz# Q˘Ñ¨Ê,
â◊„`«∞ÉèOí QÆQiÆ =∞<£´â◊„`«∞Å<À_çOK«∞ ™ê=∞~°º÷ =Ú#∞, QÆ∞~°∞^ŒH}∆˜ {KÕã´≤ qâßfiq∞„`«∞xH˜
^ŒH˜∆}QÍ x_ç, XÑ¨C´„Ñ¨HÍtOK«∞, â◊â◊fi`ü{J#Ñ¶¨Ú´q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Ê"å_≥·#,
=∞#∞=Oâ◊=`«Oã¨∞´=∞#∞=Oâ◊ „âı+¨µªx, Kå~°∞=¸iÎ´ã¨∞O^Œ~°∞_≥·# ~å=Úx,
D{=∞Ç¨Éè∞í º^ŒÜÚ« x<£´D Q˘Ñ¨Ê L#fl`« =ºH˜xÎ , Hõ#fl´K«∂z#, [#‰õΩO_»∞´[#Hõ
=∞Ç¨~åA, ZO`«{JÅ~°∞<À´ZO`« ãÖ`À+≤OK«∞<À, J#∞zO`«´J#∞ PÖ’K«#,
ãÖkèÅ<£´~åQÍ, #∞uOzi´á⁄QÆ_iç .
`å`«Ê~°ºO : Jk J@∞¡O_»QÍ, Jk K«∂z# ã¨=∞ã¨Î[#∞Å∞ `«=∞Ö’

™ê~°=O`«∞_»∞, =∞kOz# â◊„`«∞Å <À_çOK«∞ ™ê=∞~°÷º=Ú#∞ qâßfiq∞„`«∞#‰õΩ
^ŒH}
∆˜ QÍxzÛ „Ñ¨HÍtOK«∞ =∞#∞=Oâ◊ „âı+µ¨ xª , =∞Ç¨ÏŸ#fl`« =ºHÎ̃x K«∂z# [#‰õΩ_»∞
ZO`« ãÖ`À+≤OK«∞<À Ü«∞#∞ PÖ’K«# ~åQÍ á⁄QÆ_iç .
ÉèÏ~°`« : Jk J@∞Å∞O_≥, Hõ<˘æ#∞´ã¨=∞ãÎ̈ [#∞Öò, `«=∞Ö’<£, L#‡^Œ Ñ¶∞¨ #
â◊„`«∞´QÆ~fi° Ñ¨Ó~°∞_‚ #·≥ „^Œ∞Ñ¨^∞Œ x Ü≥ÚHõ¯, ÉèOí QÆQiÆ =∞<£´Ñ¨~å[Ü«∞=∞#∞ Juâ◊Ü∞« =ÚKÕ,
QÆ ∞ ~° ∞ ^Œ H ˜ ∆ } {KÕ ã ≤ ´ „^À}∞#‰õ Ω ^Œ H ˜ ∆ } QÍ ã¨ = ∞iÊOz, XÑ¨ C ´„Ñ¨ H ÍtOK« ∞ ,
â◊âfi◊ `ü{J#Ñ¶Ú¨ , Kå~°∞=¸iÎ<´£ ã¨∞O^Œ~∞° _≥,· =∞#∞´=∞<≥_,ç =Oâ◊=`«Oã¨∞<£´`«#
=Oâ◊ = ÚÖ’ „âı + ¨ µ ª x , Ñ¶ ¨ Å ∞æ # ∞<£ ´ J~° ∞ ˚ # ∞x, D{=∞Ç¨  Éè í ∞ º^Œ Ü « Ú x´D
=∞Ç¨ÏŸ#fl`«=¸iÎx, Hõ#fl<£´K«∂z#KÀ, [#‰õΩO_»∞´áêO_»∞~åA, ZO`«Å~°∞<À,
J#∞zO`« ãÖkèÅ<£, #∞uOzi.
`å`«Ê~°ºO : Jk J@∞¡O_»QÍ, K«∂K≥_ç ã¨=∞ã¨Î „Ñ¨[Å∞#∞ `«=∞Ö’ QÆ~fi° Ñ¨Ó~°∞_‚ #·≥
„^Œ∞Ñ¨^Œ∞x Ñ¨~åÉèíqOz# „áœ_èç=∞#∞ „^À}∞#‰õΩ QÆ∞~°∞^ŒH˜∆}QÍ ã¨=∞iÊOz#
=∞Ç¨ÏŸ#fl`«=ºHÎ̃x, ã¨∞O^Œ~∞° x, =∞#∞=Oâ◊ „âı+µ¨ xª , JÉè∞í º^ŒÜ∞« =Ú QÆÅ J~°∞#˚ ∞x
K«∂z áêO_»∞~åA ZO`« ãÖ`À+≤OK«∞<À Ü«∞#∞ PÖ’K«# ~åQÍ [#∞Å∞ Ñ¶Å¨ ∞æ#∞x
„Ñ¨â◊Oã≤Ozi.
qâı+} ¨ =Ú : JÑ¶Å¨ ∞æ<£ – ''J™ê~°O Ñ¶Å¨ ∞æ—— Jx J=∞~°=Ú.
„^Œ∞Ñ¨^∞Œ x Ñ¨\ ì̃ `≥zÛ J~°∞#˚ ∞_»∞ QÆ∞~°∞^ŒH}
∆˜ KÕã<≤ å_»x ÉèÏ==Ú.
=. JO`«. 35
ã‘. `«#Ü«∞HõÅ∞+¨Ü«∞`«fl Ñ¶¨∞#`«~°x~°ƒO^èŒ
=Ú# ~åA Ñ¨#∞K«∞@Ü«Ú#∞ QÆÑ@ ¨ ^è∞Œ
~å"å~°}Ï=`å~°z`åu=∞OAÖÏ
H∆Í=∞Ü«∞â’aè„Ñ¨â◊ã¨Î^è•=∞
Ñ¶¨∞#ˆHoHõÅ#∞O_»QÆ}∞ºñ _®`«‡™êfiq∞
Ü«∞xÜ«Ú x*’zuÜ«Ú#∞ QÆ}O˜ z
Ü«Ú~°∞`«~å^Œ~°=Ú <ÕÜ«ÚK«∞„ÉèÏ`«$Ü«Ú`«=ÚQÍ
#=∞‡#∞=Oâ◊~°`«fl=Ú‡ñ Q˘OK«∞
`Õ. #iÔQ ã¨Ñi¨ K«Û^ù =Œ ÚQÆ ~å*Ï#fiÜ«∞=Úx
`«#^Œ∞ ã¨∞Y^Œ∞óYq~°Ç¨Ï=~°Î#Å∞ ã¨~°‰õΩ
Q˘#Hõ ã¨=∞=iÎ`#« Ü«ÚO_»∞ [#‰õΩñ _ÕÅ∞
Ñ¨Ù~°=Ú# Hõ~åà◊QuÆ "åã≤ ã¨~à° ã◊ ~¨ }
° .˜ 36
~å=∂ : `«#´`«# Ü≥ÚHõ¯, JHõÅ∞+¨Ü∞« `«fl´^è~Œ å‡~°÷ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú Ü≥ÚHõ¯,
Ñ¶∞¨ #`«~´° Q˘Ñ¨Ê x~°ƒO^è=Œ Ú#<£´|ÖÏ`å¯~°=ÚKÕ, ~åA´^Œâ◊~°^èŒ∞_»∞, Ñ¨#∞K«∞@
Ü« Ú #∞´Ñ¨ O Ñ¨ Q Í, Hõ Ñ ¨ @ ^è Œ ∞ ~å´Hõ Ñ ¨ @ Éè Ï ~° = Ú#∞ (J^è Œ ~ ° ‡ =Ú#∞),
"å~° } ´=∂xÊOK« ∞ #@∞=O\˜ , J=`å~° ´ =∞`åûºk J=`å~° = ÚÅKÕ ,
z`«´ãÖáêkOz#, Ju=∞OAÅ´q∞H˜¯e ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ #ÿ , JH∆Í=∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , Ü«∞â◊ó
{Jaè„Ñ¨â◊ã¨Î´Ü«∞â◊ã¨∞ûKÕ ¿Ñ~°∞ QÆ_çOz#, ^è•=∞´=∞Ç≤Ï=∞KÕ, Ñ¶¨∞#ˆHoHõÅ#∞O_»∞´
Q˘Ñ¨Ê „H©_®qkèQÆÅ"å_»∞, JQÆ}∞º_»∞´J"Õ∞Ü«Ú_»∞, P`«‡™êfiq∞´Ñ¨~„° |Ç¨Ï‡"≥∞#ÿ "å_»∞,
JxÜ«Ú, x[{LzuÜ«Ú#∞´`«=∞ Bz`«º=Ú, QÆ}Õz´ÖˇH˜¯Oz, L~°∞`«~°{
P^Œ ~ ° = Ú{ KÕ Ü « Ú K« ∞ ´q∞H˜ ¯ e Q“~° q OK« ∞ K« ∞ , „Éè Ï `« $ Ü« Ú `« = ÚQÍ´
ÅHõ∆ ‡}ã¨ÇÏ≤ `«=ÚQÍ, P{=∞#∞=Oâ◊~`° fl« =Ú<£´P =∞#∞=Oâ◊ „âı+µ¨ _ª #·≥ ~å=Úx,
~å[{J#fiÜ«∞=Úx´ qâßfiq∞„`«∞x, ã¨Ñi¨ K«Û^ù =Œ Ú#<£´`«# Ñï"å~°=Ú`ÀQÆ∂_»,
H˘OK«∞<£{JiÔQ<£´ `À_˘¯x áÈÜ≥∞#∞, `«#^Œ∞´`«# Ü≥ÚHõ¯, ã¨∞Y^Œ∞óY
q~°Ç¨Ï=~°Î#Å∞´ã¨∞Y^Œ∞óY=ÚÅ ÉèË^Œ ÉèÏ==ÚÅ#∞, ã¨~°‰õΩQ˘#Hõ´ÖˇH˜¯OÑ¨Hõ,
ã¨=∞=iÎ`#« ´ã¨=∂# ÉèÏ==Ú`À, LO_»∞, [#‰õΩ_»∞{UÅ∞´[#‰õΩ_»∞ ÑïáêeOK«∞,
Ñ¨Ù~°=Ú#‰õΩ<£´q∞kèÖÏ#QÆ~=° Ú#‰õΩ, J~åà◊QuÆ "åã≤´=„Hõ=∂~°=æ Ú#∞ =^Œe, ã¨~à° ◊
ã¨~} ° <˜ ´£ K«Hõ¯x =∂~°=æ ÚÖ’ – JiÔQ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# ^è~Œ å‡~°÷ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú Ü≥ÚHõ¯ |ÖÏ`å¯~°=ÚKÕ ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞
ÑÖÑ¨QÍ J^è~Œ ‡° =Ú#∞ =∂#∞Ê#@∞=O\˜ =∞`åûºk J=`å~°=ÚÅKÕ ãÖáêkOK«|_ç#
ã¨∞O^Œ~°=Ú, JkèHõ=Ú#~Ú# H©iÎ =∞Ç≤Ï=∞#∞ „H©_®qkèQÍQÆÅ J"Õ∞Ü«Ú_≥·#
Ñ¨~°„|Ç¨Ï‡=∞QÆ∞ ~å=Úx ÅHõ∆ ‡}ã¨Ç≤Ï`«=ÚQÍ `«# Bz`«º=Ú#∞ Ñ¨Óx Q“~°=
ÉèÏ==Ú`À (P =∞#∞=Oâ◊~°`«fl=Ú#∞) qâßfiq∞„`«∞_»∞ [#‰õΩ_»∞ ÑïáêeOK«∞
q∞käÖÏ#QÆ~=° Ú#‰õΩ =„Hõ=∂~°=æ Ú#QÍHõ, ã¨~à° "◊ ∞≥ #ÿ ^•iÖ’ – JiÔQ#∞.
ÉèÏ~°`« : `«#Ü«∞´‰õΩ=∂~°∞_≥#· ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, HõÅ∞+¨ Ü«∞`«fl=Ú´áêÑ¨HÍ~°º=Ú
H˘é‰õΩ, Ñ¶¨∞#`«~° x~°ƒO^èŒ=Ú#´Q˘Ñ¨ÊQÍ |OkèOK«∞@‰õΩ, ~åA´^èŒ$`«~å¢+¨µì_»∞,
HõÑ¨@^èŒ∞~å´HõÑ¨@ÉèÏ~°=ÚKÕ, "å~°}Ï=`«´"å~°}Ï=`«Ñ¨Ù~°=∞O^Œ∞, P~°z`«´
xi‡Oz#, Ju=∞OA´q∞H˜¯e =∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ , ÖÏH∆Í=∞Ü«∞â’aè`´« ÅHõ¯`À xi‡`«"∞≥ ÿ
â’aèÅ∞¡, „Ñ¨â◊ã¨Î^è•=∞´Ü≥∂QÆº=ÚÖˇ·# QÆ$Ç¨Ï=ÚÅO^Œ∞, Ñ¶¨∞#ˆHoHõÅ<£´JkèHõ
q<À^Œ=ÚÅKÕ, LO_»<£´LO_»∞ H˘é‰õΩ, Ñ¨#∞K«∞@Ü«Ú#∞´ÑÖÑ¨QÍ, QÆ}∞º_»∞´
P^Œ ~ ° } © Ü « Ú _≥ · # , P`« ‡ ™êfiq∞´`« # ‰õ Ω Hõ ~ ° Î Ü ≥ ÿ ∞ # ^è Œ $ `« ~ å¢+¨ µ ì _ » ∞ JxÜ« Ú ,
x*’zuÜ«Ú<£´^è•i‡‰õΩ_≥·# `«#‰õΩ Lz`«"≥∞ÿ# =∂@QÍ, QÆ}Õz´ÉèÏqOz,
L~°∞`«~°{P^Œ~°=Ú{KÕÜ«ÚK«∞´q∞H˜¯e P^Œ~°ÉèÏ==Ú`À, „ÉèÏ`«$Ü«Ú`«=ÚQÍ´
™È^Œ~°∞Öˇ·# cè=∂~°∞˚# #‰õΩÅã¨Ç¨Ï^Õ=ÙÅ`À‰õÄ_ç, =Oâ◊~°`«fl=Ú‡´=Oâ◊=Ú#‰õΩ
~°`fl« =Ú=O\˜, J=∞‡#∞´`«e¡ ‰õΩOf^Õqx, H˘OK«∞´`À_˘¯x, ~å*Ï#fiÜ«∞=Úx´
~å[i¬Ü≥ ÿ ∞ #, ã¨ = ∞=iÎ `« # Ü« Ú O_» ∞ ´Ü« ∞ =Úx ‰õ Ω =∂~° ∞ _≥ · # ^è Œ ~ ° ‡ ~åA,
ã¨Ñi¨ K«Û^ù =Œ Ú´ã¨Ñi¨ "å~°=ÚQÍ, [#‰õΩ _ÕÅ∞Ñ¨Ù~°=Ú#‰õΩ<£´áêO_»∞~åA áêeOz#
"å~°}Ï=`« Ñ¨@ì}=Ú#‰õΩ, J~åà◊QÆu"åã≤´qKåiOÑ¨Hõ, ã¨~°à◊ã¨~°}˜<£´
|∞A=∂~°=æ Ú#, JiÔQ<£´"≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°ºO : ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x áêÑ¨HÍ~°º=Ú H˘é‰õΩ Q˘Ñ¨Ê x~°ƒùO^èŒ=ÚKÕ
^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» HõÑ@¨ ÉèÏ~°=Ú`À "å~°}Ï=`«=∞O^Œ∞ =∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚQÍ ÅHõ¯`À xi‡Oz
â’aèÅ∞¡ „Ñ¨âã◊ =Î̈ ÚÖˇ#· QÆ$Ç¨Ï=ÚÅO^Œ∞ q<À^Œ „H©_Å» KÕ #∞O_»∞@ H˘é‰õΩ ÑÖÃÑ#∞.
^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» P^Œ~}° Ü
© Ú« _»Q∞Æ @KÕ ^è•i‡‰õΩ_≥#· `«#‰õΩ Jk Lz`«=ÚQÍ ÉèÏqOK≥#∞.
cè=∂~°∞#˚ #‰õΩÅã¨ÇÏ¨ ^Õ= ã¨ÇÏ≤ `«=ÚQÍ =Oâ◊~`° fl« "≥∞#ÿ `«ex¡ `À_˘¯x ~å[i¬Ü∞ÿ≥ #
^è~Œ ‡° A_»∞ qKåiOK«Hõ áêO_»∞~åA áêeOz# "å~°}Ï=`«=Ú#‰õΩ |∞A=∂~°=æ Ú#
"≥à#¡‹ ∞.
qâı+¨}=Ú : ÖÏH∆Í=∞Ü«∞ – „áêK«∞~åº~°÷=Ú# '=∞Ü«∞\ò— „Ñ¨`«ºÜ«∞=Ú
=zÛ#k.
`Õ. Ñ¨~°=∞=ÚxÜ«∞u=â◊`«=∞#∞º~°u¿ÇÏ`«∞
=Ù# =∞Ç¨âßÑ¨ÇÏ¨ uñ *Ëã≤ `«#∞qHõ$uQÆ
#∞#fl <ÕÅ Ü«∞O`« =zOÑ¨<˘y #~°∞ ^Œx
`«`«¯^äŒÖò ~°∞zQ˘#∞K«∞~å@Î#Ü«ÚÅO^Œ∞. 37
~å=∂ : Ñ¨~°=∞=Úx´Q“`«=Úx Ü≥ÚHõ¯, Ju=´ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# JÇ¨ÏÅº,
â◊`=« ∞#∞º´WO„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, ~°u¿ÇÏ`«∞=Ù#´~°u HÍ~°}=ÚQÍ, =∞Ç¨âßÑ¨ÇÏ¨ u<£{
KÕã´≤ Q˘Ñ¨Ê âßÑ¨HÍ~°}=ÚQÍ, `«#∞ qHõ$uQÆ<{£ L#fl´^ÕÇÏ¨ qHÍ~°=Ú`À #∞O_»QÍ,
<ÕÅ´Éè∂í q∞† JO`«=zOÑ¨<´£ JO`«@ K≥ÑÊ¨ QÍ, |y<£{J~°∞^Œx´q∞H˜¯e J~°∞^Œx
`«`ü{Hõ^äŒÖò´P QÍ^èŒÅ∞, ~°∞zQ˘#∞K«∞´Pã¨H˜ÎQÍ q#∞K«∞, ~å\ò{`«#Ü«ÚÅ∞´
~å[‰õΩ=∂~°∞Å∞, JO^Œ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Q“`«=∞ =∞Ç¨Ïi¬ ÉèÏ~°º JÇ¨ÏÅº WO„^Œ∞x`À ~°u HÍ~°}=ÚQÍ
âßÑ¨=Ú#∞ á⁄Ok# HÍ~°}=ÚQÍ â◊s~°qHÍ~°=Ú#∞ á⁄Ok <ÕÅÃÑ· #∞O_»∞@#∞
K≥ÑÊ¨ QÍ, Jk q∞H˜¯e J~°∞^Œx Ü«∂QÍ^èÅŒ ∞ Pã¨HQÎ˜ Í q#∞K«∞ ~å‰õΩ=∂~°∞Å∞ JO^Œ∞...
ÉèÏ~°`« : xÜ«∞u=â◊`«´^≥·"ånè#=ÚKÕ, Ñ¨~°=∞=Ú´^•@~åx^Œ#∞@,
=∞#∞º´â’Hõ=Ú#∞, ~°u´"Õ_∞» HõÜ∞« <≥_,ç ¿ÇÏ`«∞=Ù#<£´HÍ~°}=ÚKÕ, =∞Ç¨â◊{L#fl<£´
¿Ñ~åâ◊ÜÚ≥ Hõ¯, JÑ¨ÇÏ¨ u<£{KÕã´≤ =º~°=÷ Ú KÕãÜ≤ Ú« O_çÜÚ« , `«#∞qHõ$uQÆ<´£ ^ÕÇÏ¨ =Ú
q=~°‚=ÚQÍ #∞#fl#∞, UÅÚq∞@x, JO`« =zOÑ¨<£´ JO`«QÍ K≥Ñ¨C@‰õΩ,
|_ç<{£ J~°∞^Œx´Q˘Ñ¨Ê Pâ◊Û~°º=∞x, `«`¯« ^èÖŒ ò´P ^è~Œ ‡° ~åA Hõ^ÅŒä #∞, ~°∞zQ˘#∞K«∞´
P^ŒiOÑ¨ÙK«∞, ~å\ò{`«#Ü«ÚÅ∞´~å‰õΩ=∂~°∞Å∞, JO^Œ∞´=ÚO^Œ∞ Ñ¨^Œº=Ú`À
J#fiÜ«∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ^≥·"ånè#=Ú ^•@~åx^ŒQÆ∞@KÕ â’Hõ=Ú, "Õ_»∞Hõ J#∞

HÍ~°}=ÚKÕ ¿Ñ~åã¨#∞ =º~°=÷ Ú KÕã≤ ^ÕÇÏ¨ "≥=· ~°º‚ =Ú#fl#∞ JO`«QÍ K≥ÑC¨ @‰õΩ J~°∞^Œx
P ^è~Œ ‡° ~åA Hõ^ÅŒä #∞ P^ŒiOÑ¨ÙK«∞ ~å‰õΩ=∂~°∞Å∞ JO^Œ∞ Jiyi.
qâı+}
¨ =Ú : ÅHõ¯ ~ÚÅ∞¡ q=~°=‚ ÚQÍ #∞#fl Pâ◊Û~°º=Ú`À #∞O_çi.
ã‘. PbÅ #Å~°∞K«∞ #~°∞QÆ∞#Ñ¨C_»∞ `«`«∞Ê
~°ã∂¨ ÊùiÎ q∞QÆ∞Åñ l„`«O ÉÁ#Ô~Û
~°=∞}©Ü«∞ "≥∞ÿ#Ü«∂~å=∞áê^ŒÑ¨~åQÆ
=∂âßÑ¨"å~°} =∂K«iOÑ¨
<åÜ«∞u=ã¨∞â’Éèí <åHõ$uÜ«Ú#∞ ã¨~°
ã‘Hõ$`«=∂#ã¨„Ç‘ÏHõÅ#Ü«Ú
Ñ¶¨∞##=~°`«flHÍOK«#^ä•=∞â’Éèí#
=<åºÉèí~°} "≥·Éèí=ã¨∞Êùi`«Ü«Ú
P. qÑ¨ÙÅ`«~°Ñ¨Ü≥∂^èŒ~°Ñ¨^Œ=ºu„Hõ=∞
Hõ~#° "åOâ◊√ HÍO`«=~°}x~°u
â◊Ü∞« ã¨=Ú#fluÜ«Ú#∞ #~Ú "å~°ÅO^Œé∞
Q“~°==Ú#ñ ^Œ#∞flñ QÆ#∞ñQ˘#OQÆ 38
~å=∂ : PbÅ<£´P q^è=Œ ÚQÍ, JÅ~°∞K«∞´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞, J~°∞QÆ∞#Ñ¨Ù_»∞´
"≥à√◊ #¡ Ñ¨Ù_∞» , `«`´ü "åi Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨Ù~ó° ´=ÚO^Œ@, ã¨∂ÊùiqÎ ∞QÆ∞Å´q∞H˜¯e „Ñ¨HÍâ◊=Ú`À,
z„`«O|∞{X#Ô~Û´Pâ◊Û~°º=Ú#∞ HõeyOK≥#∞, ~°=∞}©Ü«∞"≥∞ÿ#´ =∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ#,
P~å=∞áê^Œã¨~åQÆ=Ú´P ~å=Úx HÍe ^èŒ∂o, PâßÑ¨"å~°}=Ú´P âßÑ¨
q"≥∂K«#=Ú, JK«iOÑ¨<£´HõeæOÑ¨QÍ, P{Ju=´P JÇ¨ÏÅº, ã¨∞â’Éèí={
PHõ$uÜ«Ú#∞´JO^Œ"≥∞ÿ# PHÍ~°=Ú#∞, ã¨~°ã‘Hõ$`«´JO^Œ=ÚQÍ, =∂#ã¨
„Ç‘ÏHõÅ#Ü«Ú´=∞#ã¨∞Ö’ Å[˚QÆÅkÜ«Ú, Ñ¶¨∞##=~°`«fl´Q˘Ñ¨Ê #=~°`«fl=ÚÅ`À,
HÍOK«#^è•=∞´|OQÍ~°∞ HÍOu =O\˜ HÍOuQÆÅk, â’Éè#í ´JO^Œ"∞≥ #ÿ , =#º{PÉè~í }°
"≥ · É è í = ã¨ ∞ Êù i `« = Ú´<å~° p ~° Å ∞ "≥ Ú ^Œ Ö ˇ · # PÉè í ~ ° } =ÚÅ`À "≥ Å ∞Q˘O^Œ ∞ ,
qÑ¨ÙÅ`«~´° qâßÅ"≥∞#ÿ , Ñ¨Ü∂≥ ^è~Œ ´° ã¨#Î =Ú, Ñ¨^=Œ ºu„Hõ=∞Hõ~´° =∞k #∞O_ç *Ï~°∞`«∞#fl,
#=´=∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ#, JOâ◊√HÍO`«´ÃÑ·@ Ü≥ÚHõ¯, =~°}´HõÑ¨C@Ü«∞O^Œ∞,
x~°u´Pã¨H˜ÎQÆÅ, â◊Ü«∞´Ç¨Ïã¨Î=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, ã¨=Ú#fluÜ«Ú#∞´ LÑ¨Kå~°=Ú
QÆÅkÜ«∞Ú, J~Ú, "å~°ÅO^Œ~∞° , Q“~°==Ú<£, `«#∞fl´JÇ¨ÏÅº#∞, Hõ#∞Q˘#OQÆ´
K«∂_»QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞ "≥à√◊ #¡ Ñ¨Ù_»∞ "åi=ÚO^Œ@ q∞H˜¯e
„Ñ¨HÍâ◊=Ú Pâ◊Û~°º=Ú HõeyOK≥#∞. =∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ P~å=∞ áê^Œ^∂Œè o P âßÑ¨
q"≥∂K«#=Ú HõeyOÑ¨QÍ P JÇ¨ÏÅº JO^Œ"∞≥ #ÿ PHÍ~°=Ú`À JO^Œ=ÚQÍ =∞#ã¨∞Ö’
Å[˚QÅÆ kÜ«Ú, #=~°`fl« =ÚÅ`À |OQÍ~°∞ HÍOu=O\˜ HÍOuQÆey, JO^Œ"∞≥ #ÿ
<å~°p~°Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ PÉè~í }° =ÚÅ`À "≥Å∞Q˘O^Œ∞K«∞, qâßÅ"≥∞#ÿ ã¨#Î =ÚÅ g∞k
#∞O_ç *Ï~°∞ ÃÑ@ · #∞ KÕ`∞« Å`À HõÑC¨ H˘#∞K«∞ "å~°ÅO^Œ~∞° Q“~°==ÚQÍ `«##∞
(JÇ¨ÏÅº#∞) K«∂_»QÍ –
qâı+¨}=Ú : "≥·Éèí=ã¨∞Êùi`« – ã¨~°ã≤[=∞#∞q^ŒúO – Jx HÍo^•ã¨∞
âß‰õΩO`«Å=ÚÖ’ K≥ÑÊ≤ <å_»∞.
â◊Ü∞« – ÑÖK«âßYâ◊≈Ü«∞ó áê}©ó Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : PbÅ<£, JÅ~°∞K«∞, J~°∞QÆ∞#Ñ¨C_»∞´qHÍ~°~Ç° Ï≤ `«∞_≥· "≥à√◊ #¡ Ñ¨Ù_»∞
`«`{ü Ñ¨Ù~°´P "å~°}Ï=`«=ÚÜ≥ÚHõ¯, ã¨∂Êùi´Î "≥É· =íè =Ú, q∞QÆ∞Å<£´q∞H˜¯e, z„`«O
ÉÁ#iÛ´Pâ◊Û~°ºHõ~°=∂Ü≥∞#∞, ~°=∞}©Ü«∞´JO^Œ"≥∞ÿ#, P~å=∞´L^•º#=#=Ú
ÅO^Œ∞#fl, áê^ŒÑ¨´=$Hõ∆=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, ~åQÆ=Ú´=~°‚=Ú, Pâß´k‰õΩ¯ÅO^Œ∞,
JÑ¨"å~°}=Ú´PKåÛù^Œ#=Ú#∞, PK«iOÑ¨<£´HõeyOÑ¨QÍ, PÜ«∞u´`«~åfiu
HÍÅ=ÚÖ’ ~åÉ’=Ù Ñ¶¨Å=Ú, =ã¨∞â’Éèí<åHõ$uÜ«Ú´Éèí∂q∞Ü«∞O^Œe â’ÉèíÜ«Ú,
ã¨~°ã‘Hõ$`«´ã¨~°ã¨∞ûÅKÕ, =∂#ã¨´=∂#ã¨ã¨~°ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯, „Ç‘ÏHõÅ#<£´Å*Ï˚
ã≤u÷ QÆÅkÜ«Ú, Ñ¶∞¨ ##=~°`fl« HÍOK«#´Q˘Ñ¨Ê #=~°`fl« =ÚÅ∞, |OQÍ~°∞, ^è•=∞´QÆ$Ç¨Ï=Ú
Ü≥ÚHõ¯, â’Éèí<£´â◊$OQÍ~°=ÚKÕ, J=x´Éèí∂q∞H˜, PÉèí~°}"≥·Éèí=ã¨∞Êùi`«Ü«Ú´
PÉè~í }
° =ÚÅ=O\˜ "≥É· =íè =Ú#∞ HõeOæ K«∞K«∞, qÑ¨ÙÅ`«~´° qâßÅ"≥∞#ÿ , Ñ¨Ü∂≥ ^è~Œ °
Ñ¨^gŒ ´"Õ∞Ñ¶∞¨ =∂~°=æ Ú Ü≥ÚHõ¯, Ju„Hõ=∞=Ú#∞´qãÎ̈iOK«∞@#∞, Hõ~´° KÕÜÚ« K«∞#fl,
#"åOâ◊ ´ #"åOâ◊ √ =ÙÅKÕ , HÍO`« ´ =∞<ÀÇ¨ Ï ~° " ≥ ∞ ÿ # , =~° } ´HÀ@ Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
x~° u â◊ Ü « ∞ ´Juâ◊ ~ ÚOz#, ã¨ = Ú#fluÜ« Ú ´B#fl`« º =ÚQÆ Å kÜ« Ú , J~Ú,
"å~°ÅO^Œé∞, Q“~°==Ú#, `«#∞fl´P #QÆ~=° Ú#∞, Hõ#∞Q˘#OQÍ –
`å`«Ê~°º=Ú : P q^èŒ=ÚQÍ JÅ~å~°∞K«∞ qHÍ~°~°Ç≤Ï`«∞_≥· "≥à◊√¡#Ñ¨Ù_»∞
(^è~Œ ‡° A_»∞) P"å~°}Ï=`«ÑÙ¨ ~°=ÚÜ≥ÚHõ¯ "≥É· =íè =Ú q∞H˜¯e Pâ◊Û~°ºHõ~=° ∂Ü≥∞#∞.
JO^Œ"∞≥ #ÿ L^•º#=#=ÚÅO^Œ∞#fl =$Hõ=∆ ÚÅ =~°=‚ Ú k‰õΩ¯ÅO^Œ∞ PKåÛù^#Œ =Ú#∞
HõeyOÑ¨QÍ, `«~åfiu HÍÅ=ÚÖ’ ~åÉ’=Ù Ñ¶¨Å=Ú Éèí∂q∞Ü«∞O^Œe â’ÉèíÜ«Ú,
ã¨~°ã¨∞ûÅKÕ =∂#ã¨ ã¨~°ã¨∞û Å*Ï˝ã≤÷uQÆÅk HÍQÍ, #=~°`«fl=ÚÅ∞, |OQÍ~°∞`À
xi‡Oz# QÆ$Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯ â◊$OQÍ~°=ÚKÕ, Éè∂í q∞H˜ PÉè~í }° =ÚÅ =O\˜ "≥É· =íè =Ú#∞
HõeyOK«∞K«∞ qâßÅ"≥∞#ÿ "Õ∞Ñ¶∞¨ =∂~°=æ Ú Ü≥ÚHõ¯ q™êÎ~=° ÚKÕ HõÑÊ¨ |_ç# =∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ
HÀ@ Ü≥ÚHõ¯ Juâ◊~ÚOz# B#fl`«º=ÚQÆÅ P Ñ¨Ù~°=Ú#∞ "å~°ÅO^Œ~∞° Q“~°==Ú`À
Hõ#∞Q˘#QÍ –
qâı+}
¨ =Ú : JÑ¨"å~°O – JO`«~Ñ° "¨ å~°}=∞x J=∞~°=Ú.
`ÕII Ç¨ÏiÑ¨Ù~åÉè’QÆ"å~°Î ÃÑOÑ¨ÑÙ¨ _»∞ "åi
=∞kñ ÉÁ_»=∞ñ ^ŒÅáÈã≤ ~°\ kì̃ Ü«∞@OK«∞ñ
*ˇÅ∞=ãÖHÀK«qÉè=í "≥z· „uñ |~°ñQÆñ
|~°ñQÆ∞ <å#QÆ~O° |∞ QÆ#Ê@ìñ Ez 39
~å=∂ : Ç¨Ïi´WO„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨Ù~åÉè’QÆ´Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù ãÖÉè’QÆ=Ú Ü≥ÚHõ¯,
"å~°Î ÃÑOÑ¨Ù´"å~°Î "åºÑ≤OK«∞@ =Å#, JÑ¨Ù_»∞, "åi =∞k<£{á⁄_»=∞´"åi
=∞#ã¨ ∞ ûÖ’ Hõ Å ∞QÆ Q Í, ~° @ ∞ì ´ Ñ¨ ~ ° Ñ ¨ Ù ~° ∞ +¨ ã ¨ O Éè ’ QÆ = Ú`À ‰õ Ä _ç # ^Œ ∂ é∞,
Wk{J@OK«∞´Wk Ü«∞x, `«ÅáÈã≤i, K≥Å∞=´JÇ¨ÏÅº, ãÖHÀK«qÉè=í ´q∞H˜¯e
[O‰õΩ`À, "≥z· „u<£´qO`«QÍ, Ñ¨~Q° ÑÆ ~¨ Q° ∞Æ ´„Ñ¨=iÎÅ∞¡, J#<£´P[˝#∞, Hõ~O° |∞´q∞H˜¯e,
Hõ#Ê@ì´Hõ#Ñ¨_Q» Í, K«∂z.
`å`«Ê~°º=Ú : WO„^Œ∞x`À Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù ãÖÉè’QÆ=Ú "å~°Î "åºÑ≤OK«∞@ ~å=∂^Œ∞Å
=∞#ã¨∞ûÖ’ Ñ¨~Ñ° Ù¨ ~°∞+¨ ãÖÉè’QÆ=Ú =Å# ^Œ∂é∞ – Wk Jx `ÀK«QÍ, JÇ¨ÏÅº
q∞H˜¯e [O‰õΩKÕ<#·≥ qO`«suÖ’ „Ñ¨=iÎÅ∞¡ P[˝ Hõ#Ê@ìQÍ K«∂z –
(#∞u KÕã~≤ x° =ÚO^Œi Ñ¨^ºŒ =Ú`À J#fiÜ«∞=Ú)
ÉèÏ~°`« : P #QÆ~°O|∞ ("å~°}Ï=`«=Ú), K≥Å∞=Ù´HÍOu, Ñ¨~°QÆ<£,
Ç¨ÏiÑ¨Ù~°´J=∞~å=u Ü≥ÚHõ¯, PÉè’QÆ´qiq Ü≥ÚHõ¯, "å~°Î ÃÑOÑ¨Ù´"å~°Î Ü≥ÚHõ¯
"åºÑ≤Î JÑ¨Ù_»∞ "åi (áêO_»=ÙÅ) =∞kÉÁ_»=∞, ãÖHÀK« qÉèí="≥·z„u Ñ¨~°QÆ
Ñ¨~Q° ´Æ ã≤Q∞Æ `æ À #∞O_»∞ su Hõ#Ê@ìQÍ, K«∂z.
`å`«Ê~°º=Ú : "å~°}Ï=`«=Ú Ü≥ÚHõ¯ K≥Å∞=Ù J=∞~å=u "≥·Éèí==Ú#∞
q∞OK«∞ "å~åÎ "åºÑ≤Î áêO_»=ÙÅ =∞#ã¨∞ûÖ’ Hõey ã≤Q∞Æ `æ À #∞O_»∞su Hõ#Ê@ìQÍ
K«∂z –
qâı+¨}=Ú : ã¨^Œ$âß^Œ$+¨ì zO`å^•ºó ã¨‡ $u c[ã¨ºÉ’^èŒHÍó – J#∞
<åºÜ«∞=Ú.
`ÕII Jxâ◊t="åã¨"≥∞ÿ# Ñ¨Ù}ºÑ¨Ù~°=∞}˜=
Ñ¶∂¨ Ñ¨ÇÏ¨ ã¨‡ $u =#∞K«∞ <åÜ«∞Ñ¨HÅõ OHõ
=∂#™È`«¯~°¬Ü«Ú‰õΩÎÅ#∂##∞`«∞Å∞
¿ãã≤ Ü«∞O^Œé∞ `«`∞« Ê~°ãu÷≤ xñ |~°ñQÆ 40
~å=∂ : Jxâ◊´x~°O`«~=° Ú, t="åã¨"∞≥ #ÿ ´â◊√Éè„í Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ , Ñ¨Ù}ºÑ¨Ù~°=∞}˜q´
Ñ¨Ù}º¢ã‘Îq, JÑ¶¨∞{JÑ¨Ç¨Ïã¨‡ $uq´áêÑ¨=Ú#tOz# ã¨‡~°}QÆÅ^•#=Ù, J#∞K«∞,
PÜ«∞Ñ¨´P"≥∞Ü≥ÚHõ¯, HõÅOHõ´ÉÏ^èŒ, =∂#<£´=∂#∞#@∞¡QÍ, ™È`«¯~°¬Ü«Ú‰õΩÎÅ∞´
„Ñ¨âO◊ ã¨Å∞, T#<£´=∞#ã¨∞û# ã≤~÷ =° ∞QÆ∞#@∞¡, #∞`«∞Å∞{KÕã´≤ „Ñ¨ã∞¨ uÎ Oz, JO^Œé∞,
`«`´ü JÇ¨ÏÅº Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨Ù~°óã≤u÷ <£´=ÚO^Œ~,° Ñ¨~Q° <Æ ´£ LO_»QÍ
`å`«Ê~°º=Ú : x~°O`«~=° Ú â◊√Éè„í Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ Ñ¨Ù}ÏºOQÆ#=Ù´áêÑ¨=Ú #tOz#

ã¨‡~°}QÆÅ ^•#=Ù#x P"≥∞ ÉÏ^èŒ =∂#∞#@∞¡QÍ „Ñ¨â◊Oã¨Å∞ P"≥∞ =∞#ã¨∞ûÖ’
xÅ∞K«∞#@∞¡ „Ñ¨ã∞¨ uÎ Oz JO^Œ~∞° JÇ¨ÏÅº =ÚO^Œ@#∞O_»QÍ.
qâı+}
¨ =Ú : JÇ¨ÏÖÏº „^ÒÑ¨n ã‘`å– Jx ã¨$u – ÑÖK«H#õ ºÅÖ’<˘Hõ`.≥
ÉèÏ~°`« : Jxâ◊´x~°O`«~=° Ú, t="åã¨"∞≥ #ÿ ´~°∞„^Œx"åã¨"∞≥ #ÿ , Ñ¨Ù}ºÑ¨Ù~=° ∞}˜x,
JÑ¶¨∂Ñ¨Ç¨Ïã¨‡ $uq´áêÑ¨=Ú #tOÑ¨*ËÜ«Ú^•xq, J#∞K«∞<£, JÑ¨HõÅOHõ´
x+¨¯à◊OHõ"∞≥ #ÿ , =∂#™È`«¯~°¬´Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÜ≥ÚHõ¯ P#O^Œ=Ú`À, Ü«Ú‰õΩÅÎ ∞´‰õÄ_ç#
áêO_»=ÙÅ∞, J#∂##∞`«∞Å∞´JkèHõ ™ÈÎ„`«=ÚÅ#∞ *Ëã,≤ JO^Œ~∞° , `«`∞« Ê~°ãu÷≤ <£
Ñ¨~Q° ´Æ P Ñ¨@} ì =Ú# #∞O_»QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : x~°O`«~=° Ú ~°∞„^Œx"åã¨"∞≥ #ÿ Ñ¨Ù}º „Ñ¨^âÕ =◊ ∞=Ù, áêÑ¨<åâ◊#=Ú
KÕÜÚ« ^•xq–Jx Ñ¨Å∞‰õΩK«∞ x+¨¯à◊OHõ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú`À JkèHõ ™ÈÎ„`«=ÚÅ∞ KÕÜÚ« K«∞
P #QÆ~=° Ú# #∞O_»QÍ.
HõOII K«#∞<≥_» N~å=Úñ_»∞ áê
=x#=x[~°∂Ñ¨"É·≥ =íè N #∞Å¡O
|∞# x_ç ^•#qz„`å
`«#∞~åQÆ„áœ_èç =zÛ `«#∞ñ ÉˇH· ˘#ñQÆ<£ 41
~å=∂ : K«#∞<≥_´» "≥à√◊ #¡ Ñ¨Ù_»∞, N~å=Ú_»∞, áê=x<£´Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ ^•xx,
J=x[´ã‘`«Ü≥ÚHõ¯, ~°∂Ñ¨"≥·Éèí=Nx´JO^•Å ãÖÑ¨^Œ#∞, LÅ¡O|∞#<£{
W_ç´=∞#ã¨∞ûÖ’ #∞OK«∞H˘x, ^•#<£´JO^Œ∞=Å#, qz„`«´qz„`«"≥∞ÿ#,
J`«#∞~åQÆ„áœ_è´ç =∞#‡^è∞Œ x =Å# Hõey# "≥∂Ç¨uâ◊Ü∞« =Ú, =zÛ, `å#∞<£´`«##∞
ÃÑH· ˘#QÆ<´£ P„Hõq∞OK«QÍ–J#∞=∞uOK≥#x ÃÑÑ· ^¨ ºŒ =Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : "≥à√◊ #¡ Ñ¨Ù_»∞ N~å=Ú_»∞ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ ã‘`« Ü≥ÚHõ¯ ~°∂Ñ¨ãO¨ Ñ¨^#Œ ∞
=∞#ã¨∞ûÖ’ #∞OK«∞H˘x, ^•x=Å# qz„`«"∞≥ #ÿ =∞#‡^è"Œ ∂≥ Ç¨uâ◊Ü∞« =Ú =zÛ `«##∞
ÃÑ·H˘#QÍ.
ÉèÏ~°`« : K«#∞<≥_»´"≥à◊√¡#Ñ¨Ù_»∞, N~å=Ú_»∞´HÍOuKÕ <˘Ñ¨C"å_»∞,
áê=xćè=Ú_»∞, #=´H˘`«^Î #·≥ , x[´ã¨fiH©Ü∞« "≥∞#ÿ , ~°∂Ñ¨"É·≥ =íè Nx, LÅ¡O|∞#x_ç,
z„`« J`«#∞#∞~åQÆ„áœ_è´ç z„`«"∞≥ #ÿ =∞#‡^è•"Õâ=◊ Ú`À, ^•#q´Ç≤Ï_çOa, =zÛ,
`«#∞<£{ÃÑH· ˘#QÆ<´£ `«##∞ á⁄_»=QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : "≥à√◊ #¡ Ñ¨Ù_∞» HÍOu=O`«∞_≥#· cè=Ú_»∞ H˘`«^Î #·≥ `«# ~°∂Ñ¨ãO¨ Ñ¨^#Œ ∞
=∞#ã¨∞ûÖ’x_ç z„`«"∞≥ #ÿ =∞#‡^è"Œ É·≥ =íè =Ú`À Ç≤Ï_çOa `«##∞ á⁄_»=QÍ –
ã‘. Pã¨=∞Ü«∞=Ú# <Õ =∞x K≥ÑÊ¨ #~°∞^≥Oz
K«∂_» #^Œ∞ƒù`«`«=∞ã¨∂ÊùiÎ Ü«∞QÆ∞K«∞ñ
^Œ^•˚ ˝uÜ«∞q∞`«KÕ`«óHõà◊O‰õΩO_»∞ `«
^Œæ$Ç¨Ï"Õ∞kè`«^Õfi+¨=∞Ç≤Ï=∞¿Ñi‡
##Åã¨=Ú^Œfi$uÎÇ¨Ï~°=Ú QÍqOÑÖQÆ
#Oz`å#Ñ¶¨∞qkèãÖz`å~°÷
ãÖ^Œ~≈° #∞ñ_»∞ QÍq∞xO^Œ#ÃÑO ÃÑÅ
~°ÊOQÆñ *ËH˘xÜ≥∞ <å~åH˘=∞~°∞Å∞
`Õ. #`«xÜ«∂^Œ~„° H˜Ü∞« QÍOz Ü«∞=Åñ [xi
ã‘fiÜ«∞QÆ∞~°∞Ü«ÚHõÎ=ÚQÆñ ^Œkfiã¨$+¨µì ÅQÆ∞K«∞
q^Œ∞~°[#^Œi≈`Àz`«q=~°ã¨~°}˜
#Åñ`« Ü≥∞é∞ñQÆHõ ^ŒH} ∆˜ ÏxÅ[^è$Œ ux 42
~å=∂ : P ã¨=∞Ü«∞=Ú#<£´JÑ¨C_»∞, U=∞x K≥ÑÊ¨ , J~°∞^≥Oz K«∂_»<´£ =zÛ
K«∂_»QÍ, `«`´ü P âßÑ¨q"≥∂K«# q^è=Œ Ú#∞, [˝´Ziy#"å_≥,· `«`{ü QÆ$Ç¨Ï"Õ∞kè´P
~ÚO\˜ Ü«∞[=∂xÜ≥ÿ∞# Q“`«=Ú_»∞, K«∂_»<£´K«∂K«∞@‰õΩ, J^Œ∞ƒù`«`«=∞
ã¨∂ÊùiÎÜ«∞QÆ∞K«∞´K«∂_»~åx `Õ[ã¨∞û QÆÅ"å_»QÆ∞K«∞, Jq∞`«´q∞H˜¯e, KÕ`«ó
HõàO◊ ‰õΩ_»∞´=∞#ã¨∞ûÖ’ HõÅ`« QÆÅ"å_»∞, J#Åã¨´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , =Ú`ü´ãÖ`À+¨=Ú
Ü≥ÚHõ¯, =$uÎ´HÍ~°º=Ú#∞, `«`ü´JÇ¨ÏÅºÜ«∞O^Œ∞QÆÅ, ^Õfi+¨=∞Ç≤Ï=∞¿Ñi‡´
^Õfi+¨ÉèÏ==Ú Ü≥ÚHõ¯ PkèHõº=Ú#∞, Ç¨Ï~°=Ú QÍqOÑÖQÆ´#tOÑ¨*ËÜ«Ú@‰õΩ,

JOz`«´Ñ¨Ól`«"∞≥ #ÿ , J#Ñ¶∞¨ qkè<´£ áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«q^è•#=ÚKÕ, ãÖz`«´ ãÖáêkOÑ¨
|_ç#, J~°ã÷ O¨ ^Œ~≈° #∞_»∞´`«`fi« *Ï˝#=ÚQÆÅ"å_»∞, HÍq∞x<£´JÇ¨ÏÅº#∞, `«#ÃÑOÑ¨Ù´`«#
„¿Ñ=∞, ZÅ~°ÊOQÆ{KÕH˘xÜ≥∞#∞´Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ ã‘fiHõiOK≥#∞, P ~å‰õΩ=∂~°∞Å∞´P
~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞, J`«x´Q“`«=Úx, P^Œ~„° H˜Ü∞« <£{ HÍOz´P^Œ~} ° #∞ ã‘fiHõiOz,
J=Å<£´`«~åfi`«, ã‘fiÜ«∞QÆ∞~°∞Ü«ÚHõ=Î ÚQÆ<´£ `«=∞ QÆ∞~°∞"≥#· qâßfiq∞„`«∞x`À, `«`´ü P
Q“`«=ÚxKÕ, qã¨Ê+¨µìÅQÆ∞K«∞´g_À¯Å∞ K≥Ñ¨Ê|_ç#"åÔ~·, ^ŒH˜∆}{JxÅ´=∞ÅÜ«∞
=∂~°∞`«=Ú=Å#, [´Ñ¨Ù\˜#ì , ^è$Œ u<£´ ãÖ`À+¨=Ú`À, JÅñ`«{Zé∞QÆH´õ JÅã¨@
`≥eÜ«∞x suÖ’, q^Œ∞~°[#´^•i K«∂Ñ¨Ù <≥à◊=~°∞ÅKÕ, ^Œi≈`«´K«∂Ñ¨|_ç#,
Lz`«´ãïÜ≥∞ÿ #, q´qâı+"¨ ∞≥ #ÿ , =~°ã~¨ } ° <˜ ´£ „`À=Ü«∞O^Œ∞, K«xi´"≥oi¡ .
`å`«Ê~°º=Ú : P ã¨=∞Ü«∞=Ú# U=∞x K≥ÑÊ¨ =Öˇ#∞. =zÛ K«∂_»QÍ P âßÑ¨
q"≥∂K«# q^è•#=Ú#∞ Ziy# Q“`«=Ú_»∞ K«∂K«∞@‰õΩ JO^Œx `Õ[ã¨∞ûQÆÅ"å_®Ü≥∞#∞.
`«# =∞#ã¨∞ûÖ’ HõÅ`«Å#∞ ãÖ`À+¨ HÍ~°º=Ú^•fi~å JÇ¨ÏÅºÃÑQ· ÅÆ ^Õfi+¨ÉÏè "åkèHºõ `«#∞
#tOÑ¨*ËÜ«Ú@‰õΩ Ñ¨Ól`«"≥∞ÿ# áêÑ¨~°Ç≤Ï`« q^è•#=ÚKÕ ãÖáêkOÑ¨|_ç#
`« ` « fi *Ï˝ # =ÚQÆ Å "å_≥ · JÇ¨ Ï Åº#∞ „¿Ñ=∂uâ◊ Ü « ∞ =Ú`À ã‘ fi Hõ i OK≥ # ∞. P
~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞ Q“`«=Úx P^Œ~° ã¨`å¯~°=ÚÅ∞ ã‘fiHõiOz# `«~åfi`« qâßfiq∞„`«∞x`À
QÆ∂_ç Q“`«=ÚxKÕ g_À¯Å∞ #Ok =∞ÅÜ«∞=∂~°∞`«=Ú =Å# Ñ¨Ù\˜#ì ãÖ`À+¨=Ú`À
JÅã¨@ `≥eÜ«∞x suÖ’ ^•i K«∂Ñ¨Ù"å~°∞ K≥ÑÊ≤ # ãïÜ≥∞ÿ # =∞Oz „`À= Ü«∞O^Œ∞
"≥oi¡ .
qâı+}¨ =Ú : J~°÷ ãÖ^Œ~≈° #∞_»∞ – ^Œ~≈° #O #Ü«∞# ã¨fiÑ¨fl |∞kú #~ÀÎÑÅ¨ aú+µ¨
– Jx
qâı+}
¨ =Ú – J~À÷a^è Ü
Õè ∞« ~Ô · =ã¨∞Î „Ñ¨Ü∂≥ [# x=$uÎ+µ¨ – Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : P ã¨=∞Ü«∞=Ú#, U=∞x K≥ÑÊ¨ , ZOz K«∂_»<{£ J~°∞^Œ∞´PÖ’zOz
K«∂_»QÍ J~°∞^≥·# q+¨Ü«∞=Ú – Jx Hõq K≥Ñ≤Ê# qâı+¨=Ú, J^Œ∞ƒù`« `«=∞
ã¨∂ÊùiÜ
Î ∞« QÆ∞K«∞, Jq∞`« KÕ`ó« HõàO◊ ‰õΩ_»∞´q∞H˜¯eQÍ =∞#ã¨∞ûÖ’ HõàO◊ Hõ=ÚQÆÅ"å_»∞,
`«`´ü P ^è~Œ ‡° Ax Ü≥ÚHõ¯, *Ï˝u´*ÏuÜ≥∞ÿ # ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, `«`´ü P ^è~Œ ‡° Ax Ü≥ÚHõ¯,
QÆ$Ç¨Ï´QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞, Ukè`´« =$kú ÉÁOk#, ^Õfi+¨=∞Ç≤Ï=∞¿Ñi‡´Jã¨∂Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯
PkèHºõ =ÚKÕ, J#Åã¨=Ú^Œfi$u´Jyflx ^ŒiH˘Å∞Ê@KÕ, Ç≤Ï`«=Ú QÍqOÑÖQÆ<´£
K«OÑ¨Ù@ H˘éÔH,· JOz´XHõ =∞#∞+¨µºx |OÑ≤, `å#∞´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, JÑ¶∞¨ qkè<´£
áêÑ¨HÍ~°º=ÚKÕ (P QÆ$Ç¨Ï^•Ç¨Ï qkèK)Õ ãÖz`«´ãÖáêkOÑ¨|_ç#, J~°ã÷ O¨ ^Œ~≈°
#∞O_»∞´„Ñ¨Ü≥∂[#„áêÑ≤ÎQÆÅ"å_»∞, HÍq∞<£´HÍ‰õΩO_»∞@KÕ, xO^Œ#´ JÑ¨H©iÎKÕ,
ÃÑOÑ¨Ù{ZÅ~°ÊOQÆ{KÕH˘xÜ≥∞´Juâ◊~ÚOK«QÍ ã‘fiHõiOK≥#∞, P ~åH˘=∞~°∞Å∞´P
áêO_»=ÙÅ∞, `«`ü{qã¨$+¨µìÅQÆ∞K«∞´P Jyfl ÉèíÜ«∞=Ú #∞O_ç q_»∞=|_ç#"åÔ~·,
q^Œ∞~°´q^Œ∞~°∞x Ü≥ÚHõ¯, [#´^Œ∂`« KÕ`,« ^Œi≈`«´K«∂Ñ¨|_ç#, q=~°ã~¨ } ° <˜ ´£
aÅ=∂~°=æ ÚÖ’, ^ŒH} ∆˜ ´ã¨=∞~°∞_÷ #·≥ , JxÅ[ćè=Úx Ü≥ÚHõ¯, ^è$Œ ux´^è~·≥ º° =Ú`À,
J`« x ´^Œ ∞ ~Àº^è Œ # ∞x, P´P, ^Œ ~ ° „ H˜ Ü « ∞ ´Éè í Ü « ∞ =Ú#∞, HÍOz´„QÆ Ç ≤ Ï Oz,
ã‘fiÜ«∞QÆ∞~°∞Ü«ÚHõ=Î ÚQÆ´`«=∞ `«e`¡ À, JÅñ`« Zé∞QÆH,õ J=Å´ =ÚO^Œ∞‰õΩ, K«xi.
`å`«Ê~°º=Ú : P ã¨=∞Ü«∞=Ú# U=∞x K≥ÑÊ¨ ? PÖ’zOz K«∂_»QÍ J~°∞^≥#·
q+¨Ü∞« =Ú. J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ ã¨∂ÊùiÖÎ ’ =∞#ã¨∞Ö’ JkèH"õ ∞≥ #ÿ áêÑ¨=ÚQÆÅ P ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞
^è~Œ ‡° Ax Ü≥ÚHõ¯ QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞, =$kúÉÁOk# Jã¨∂Ü«∞ Ü≥ÚHõ¯ PkèHºõ =ÚKÕ Jyflx
^ŒiH˘eÊ "åix K«OÑ¨Ù@‰õΩ XHõ =∞#∞+¨µºx ÑÖÑ≤, ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ áêÑ¨HÍ~°º=ÚKÕ
(QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞ ^ŒÇÏ≤ OÑ¨*ãË #≤ ) ãÖáêkOK«|_ç# „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú QÆÅ"å_≥,· JÑ¨Hi© xÎ
Juâ◊Ü∞« =ÚQÍ á⁄O^≥#∞. áêO_»=ÙÅ∞ P JyflÉèÜ í ∞« =Ú#∞O_ç q_»∞=|_ç#"åÔ~·
q^Œ∞~°∞x Ü≥ÚHõ¯ ^Œ∂`«KÕ K«∂Ñ¨|_ç# aÅ=∂~°=æ ÚÖ’ ã¨=∞~°∞_÷ #·≥ cè=Úx ^è~·≥ º° =Ú
ã¨ÇÏ¨ HõiOÑ¨QÍ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x =Å# P ÉèÜ í ∞« =Ú #∂Ç≤ÏOz `«e`¡ À‰õÄ_ç JÅã¨@
`≥eÜ«∞x suÖ’ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥oi¡ .
P. `˘_»ñy Ü«∞Ñ¨Ù_»∞ ^•x `Àñ|∞@∞ìQÆ∞~°∞`«~°
ãÖQÆ~°ã¨=Ún~°‚ã¨~°}˜ñ |~°ñQÆ
"åx #O`« QÔ ez ã¨fiQÆ∞~°∞Hõ^•ä ^Œ~°
=∞=∞~°ñ „|=∞^ŒÜÚ« HÎ̃ Hõ#∞=∞uOK≥ 43
~å=∂ : `˘_»ñy´Ñ¨Óx, JÑ¨Ù_»∞, ^•x`À|∞@∞ì´~åQÆ„áœ_è`ç À Ñ¨Ù@∞ì#\ì̃

QÆ∞~°∞`«~´° Q˘Ñ¨Ê"≥#· , ãÖQÆ~ã° =¨ Ú´P¿ÑHõ,∆ Ln~°ã‚ ~¨ }
° <˜ {£ Ñ¨~Q° <Æ ´£ Juâ◊~ÚOK«QÍ,
"åx<£´P =∞#‡^è"Œ åOKèÅ« #∞, JO`«<£ QÔ ez´JÑ¨C_Õ [~ÚOz, ã¨fiQÆ∞~°∞Hõ^•ä ´
qâßfiq∞„`«∞x QÆOQÍãÖÉè"í åk Hõ^ÅŒä Ü«∞O^Œe, P^Œ~=° Ú´„¿Ñ=∞, J=∞~°<´£ HõÅ∞QÆQÍ,
„Ñ¨=∞^ŒÜÚ« H˜HÎ ´˜ ãÖ`À+¨=Ú`À ‰õÄ_»∞@‰õΩ J#∞=∞uOK≥´ J#∞=∞uOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JÑ¨C_»∞ „Ñ¨Ü∞« `«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ ~åQÆ„áœ_è`ç À Ñ¨Ù\˜#ì Q˘Ñ¨Ê^≥#·
P¿ÑHõ∆ Juâ◊~ÚOK«QÍ P =∞#‡^èŒ"åOKè«Å#∞ JÑ¨C_Õ J}z qâßfiq∞„`«∞x
QÆOQÍ=`«~}° Ïk Hõ^ÅŒä Ü«∞O^Œ∞ „¿Ñ=∞ HõÅ∞QÆQÍ ãÖ`À+¨=Ú`À ##∞=∞uOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : `˘_»y, JÑ¨Ù_»∞, ^•x `À|∞@∞ìQ∞Æ ´^•x ™È^Œ~∞° _≥#· Ç≤Ï_çO|∞_»∞,
L~°∞`«~´° Q˘Ñ¨Ê^≥#· , ãÖQÆ~´° Ü«Ú^Œ=ú Ú#, ã¨=Ún~°ã‚ ~¨ }° <˜ {£ Ñ¨~Q° ´Æ Juâ◊Ü∞« =ÚQÍ
QÔ ez, ã¨fiQÆ∞~°∞Hõ^•ä ´`«# ÃÑ^ŒÖÌ #·ˇ ‰õΩOu ^è~Œ ‡° AÅ =∂@ÃÑ,· „Ñ¨=∞^ŒÜÚ« H˜HÎ ´˜ Ç≤Ï_çOÉÏ
ãÖÜ≥∂QÆ=Ú#‰õΩ – J#∞=∞uOK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ¨Ü∞« `«fl Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ JÑ¨Ù_»∞ ^•x ™È^Œ~∞° _≥#· Ç≤Ï_çO|∞x
Ñ¶∞¨ ’~°ÜÚ« ^Œ=ú ÚÖ’ Juâ◊Ü∞« =ÚQÍ QÔ ez `«# ÃÑ^ŒÖÌ #·ˇ ‰õΩOu, ^è~Œ ‡° AÅ =∂@ÃÑ·
Ç≤Ï_çOa ãÖÜ≥∂QÆ=Ú#‰õΩ JOwHõiOK≥#∞.
=. JO`« 44
`Õ. L~°∞QÆ∞}Ï^Œ∞ƒù`«[#Hõã¨∞`À^ŒÜ«∞=∞Ç≤Ï
=∂uâ◊Ü∞« =Ú ™êkèOz Ñ¨Ù}º[#HÍO`«
ã¨∞QÆ∞} Ü«∞xÑ≤OK«∞H˘x# ÉèÏã¨∞~°Ñ¨Ù~°=∞}˜ñ
EÑ¨Ù`«QÆ∞Å∞ =Ç≤ÏOK≥ #∞`«∞ûHõ`« #`«ñ_»∞ 45
~å=∂ : L~°∞QÆ∞}{J^Œ∞ƒù`«´Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}=ÚÅKÕ Pâ◊Û~°ºHõ~°∞_≥·#,
[#Hõã¨∞`å´[#‰õΩx ‰õΩ=∂Ô~ÎÜ≥ÿ∞# ã‘`« Ü≥ÚHõ¯, L^ŒÜ«∞´Ñ¨Ù@∞ìHõKÕ<≥·#,
=∞Ç≤Ï=∞{Juâ◊Ü«∞=Ú´Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞, ™êkèOz, Ñ¨Ù}º[#´ã¨∞[#∞ÅKÕ,
HÍO`«´=∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ#, ã¨∞QÆ∞}{JxÑ≤OK«∞H˘x#´ã¨∞QÆ∞}Yx JxÑ≤OK«∞H˘x#,
ÉèÏã¨∞~°ÑÙ¨ ~°=∞}˜<´£ Ñ¨Ù~°„âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ q∞kèÅÜ«∞O^Œ∞, J`«_∞» ´~å=Ú_»∞ L`«∞ûHõ`#« ´
ãÖ`À+¨=ÚQÍ, K«∂Ñ¨Ù `«Q∞Æ Å∞ =Ç≤ÏOK≥´^Œ$+≤ì ™êiOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}=ÚÅKÕ Pâ◊Û~°ºHõ~∞° _≥#· [#‰õΩx ‰õÄ`«∞~Ô #· ã‘`«
Ñ¨Ù@∞ìHKõ Õ Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú#∞ ™êkèOz ã¨∞[#∞ÅKÕ =∞<ÀÇ¨Ï~° ã¨∞QÆ∞}Yx JxÑ≤OK«∞H˘x#
Ñ¨Ù~°„âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ q∞kèÅÜ«∞O^Œ∞ ãÖ`À+¨=ÚQÍ ~å=Ú_»∞ ^Œ$+≤ì ™êiOK≥#∞.
(q∞kèÅ‰õΩ „Ñ¨Ü∂« }=Ú ã¨=∞Hõ>#ì̌ ∞)
ÉèÏ~°`« : L~°∞QÆ∞}´Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}=ÚÅ∞ QÆÅ, J^Œ∞ƒù`[« #Hõ´Pâ◊Û~°ºHõ~° [#‰õΩ_≥#·
(cè=Úx =Å#) ã¨∞`«´Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞x, L^ŒÜ∞« =∞Ç≤Ï=∂uâ◊Ü∞« =Ú´[## qâı+=¨ Ú#∞
™êkèOz, Ñ¨Ù}º[#HÍO`«´~åHõã∆ ¢¨ ãÎ‘ Ç≤Ï_çOa, ã¨∞QÆ∞}{JxÑ≤OK«∞ H˘x#<£´=∞Oz
QÆ∞}=ÚÅ∞ HõÅ^Œx ¿Ñ~°∞ `≥K∞« ÛH˘#QÍ, J`«_∞» ćè=Ú_»∞, ÉèÏã¨∞~°ÑÙ¨ ´JO^Œ"∞≥ #ÿ ,
~° = ∞}˜ < £ ´ Ç≤ Ï _ç O |Ü« ∞ O^Œ ∞ , L`« ∞ ûHõ ` « < £ ´ ã¨ O `À+¨ = ÚQÍ, K« ∂ Ñ¨ Ù `« Q Æ ∞ Å∞´
J#∞~åQÆ=Ú#∞, =Ç≤ÏOK≥´xeÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}=ÚÅ`À Pâ◊Û~°ºHõ~=° ∞QÆ∞ [#‰õΩ_≥#· cè=Úx =Å#
Ñ¨Ù„`«∞_»∞ (Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞) HõÅ∞QÆ∞@#∞ ™êkèOz ~åHõã∆ ¢¨ ãÎ‘ J~Ú# Ç≤Ï_çO| =∞Oz
QÆ∞}=ÚÅ∞ HõÅ^Œx ¿Ñ~°∞ `≥K∞« ÛH˘#QÍ cè=Ú_»∞ JO^Œ"∞≥ #ÿ P Ç≤Ï_çO|Ü«∞O^Œ∞
ãÖ`À+¨=ÚQÍ J#∞~åQÆ=Ú#∞ xeÃÑ#∞.
qâı+} ¨ =Ú : Ñ¨Ù}º[# – Ü«∂`«∞^è•#ó Ñ¨Ù}º[#ó Jx J=∞~°=Ú.
L. J#fl QÆ~O° |∞ „áÈk ^Œ#~å~°ñQÆñ ^Œ=Ú‡Åñ QÆ#fl`«e¡ <å
ã¨#∞fl`«MËÅ#∞O_»∞ qHõã¨#flÜ«∞<≥·HõqÖÏã¨Q“~°"å
Éè∞í º#fluñ ^Œ^fiŒ <åO`«=Ú#ñ „É’K≥ñ QÆ_∞» O ^Œ#„âßOu Ü«∂`«‡Ö’
#<≥fléÜ«∞OQÆ}ÕÑ¨ñ_»∞ =∞#ã≤÷û~°`«<£ q=iOK«∞Ñ¨ÓxHõ<£ 46
~å=∂ : P{#QÆ~°O|∞´P q∞kèÖÏÑ¨Ù~°=Ú, „áÈk<£{`«#~å~°ñQÆ<£´
™œÉèÏQÆº=Ú`À JÅ~å~°Q,Æ `«=Ú‡Å<£{Hõ#fl`«e<¡ å<£´Ñ¨^‡Œ =ÚÅ ‰õΩ`«ÊuÎ ™ê÷#=Ú
J#QÍ, ã¨#∞fl`«´=i‚OK«|_ç#, MËÅ<£´bÅ`À, LO_»∞´LO_≥_,ç qHõã`¨ {ü #Ü«∞#´
`≥eHõ#∞flÅ Ü≥ÚHõ¯, UHõ´=ÚYº"≥∞#ÿ , qÖÏã¨Q“~°=´â◊$OQÍ~åuâ◊Ü∞« =Ú Ü≥ÚHõ¯,

JÉèí∞º#flu<£´Juâ◊Ü«∞=ÚKÕ, `«`ü{=#{JO`«=Ú#<£´P Ñ¨@ì}=Ú Ü≥ÚHõ¯
L^•º#=#=Ú#O^Œ∞, „áÈK≥´Hõ\ÏH˜∆OK≥#∞, Hõ_»∞<£´q∞H˜¯e, `«#„âßOu<£´`«#
Hõ+¨ì=Ú#∞, =∞#ó{ã≤÷~°`«xfi<£´=∞#ã¨∞û# ÅQÆfl"≥∞ÿ# ¢ã‘ÎÜ«∞QÆ∞ ã‘`«#∞, =iOK«∞
Ñ¨ÓxHõ<£´q"åÇ¨Ï=∞#∞ ãÖHõÅÊ=Ú`À, P`«‡Ö’´=∞#ã¨∞ûÖ’, ZéÜ«∞<£{
QÆ}O˜ Ñ¨_∞» ´JkèH=õ ÚQÍ ÖˇH¯˜ OÑ¨_∞» .
`å`«Ê~°º=Ú : P q∞kèÖÏ #QÆ~=° Ú ™œÉèÏQÆº=Ú`À #Å~å~°QÍ Ñ¨^‡Œ =ÚÅ
‰õΩ`«ÊuÎ ™ê÷#=ÚQÍ „Ñ¨â◊Oã≤OK«|_»∞ `≥eHõ#∞flÅ â◊$OQÍ~åuâ◊Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯
Juâ◊Ü∞« =ÚQÆÅ P Ñ¨@} ì Ñ¨Ù L^•º#=#=Ú#∞ Hõ\ÏHÕ∆ K≥#∞. q∞H˜¯eÜ≥∞ÿ # `«#
„â◊=∞#∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ ã‘`Ã« Ñ· ÅQÆfl"≥∞#ÿ q"åÇ¨ÏãÖHõÅÊ=Ú`À Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ „â◊=∞#∞
JkèH=õ ÚQÍ ÖˇH¯˜ OÑ¨_∞» .
ÉèÏ~°`« : J#fl´^èŒ~°‡~åA, Hõ~°O|∞´q∞H˜¯e, `«=Ú‡Å<£´`«=Ú‡Å#∞,
Hõ#fl`«e¡<£´‰õΩOux, P ã¨#∞fl`«MËÅ#∞O_»∞ćè=Ú_»∞, „áÈk `«#~å~°QÆ<£´„¿Ñ=∞
Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ, qHõã¨`ü´qHõã≤Oz#, #Ü«∞´huÜ≥ÚHõ¯, <≥·Hõ´PkèHõº=ÚKÕ,
qÖÏã¨Q“~°={JÉè∞í º#flu<£´qÖÏã¨"∞≥ #ÿ Q“~°"åuâ◊Ü∞« =ÚKÕ, `«`{ü =<åO`«=Ú#<£´
P J~°}º=Ú#O^Œ∞, „áÈK≥´~°HO∆˜ K≥#∞, P`«‡Ö’#<£´=∞#ã¨∞Ö’, `«#„âßOu´`«#
Hõ+¨ì=Ú#∞, =∞#óã≤÷~°`«<£´=∂#ã≤Hõ|Å=Ú`À, q=iOK«∞ Ñ¨ÓxHõ<£´q=iOK«∞
ãÖHõÅÊ=Ú`À, <≥éÜ«∞<£, QÆ}O˜ Ñ¨_∞» .
`å`«Ê~°º=Ú : P cè=Ú_»∞ ^è~Œ ‡° ~åA#∞ q∞H˜¯eQÍ `«=Ú‡Å#∞, ‰õΩOux
„¿Ñ=∂uâ◊Ü«∞=Ú qHõã≤OÑ¨QÍ hu=O`«=ÚQÍ qÖÏã¨Q“~°"åuâ◊Ü«∞=ÚKÕ
J~°}º=Ú#O^Œ∞ ~°HO∆˜ K≥#∞. =∞#ã¨∞Ö’ `å#∞ Ñ¨_#ç „â◊=∞#∞ `«# =∂#ã≤Hõ |Å=Ú`À
q=iOK«∞ ãÖHõÅÊ|Å=Ú`À ÖˇH¯˜ OÑ¨_®Ü≥∞#∞.
=. Jk Ü«∞ @∞¡O_≥ "å~°ÅO^Œé∞ `«„`«ÊHÍ~°O|∞# qÑ≤#=∂~°æ
=~°Î#O|∞#_»Ñ≤ Ü«∞^äÀz`«QÆ=∞#O|∞# 47
~å=∞, ÉèÏ~°`=« ÚÅ‰õΩ ã¨=∞=Ú.
J~°÷=Ú : Jk{J@∞¡O_≥´Jk J@∞¡O_»QÍ, "å~°ÅO^Œ~°∞´(~å=∞ÅHõ∆ ‡}
qâßfiq∞„`«∞Å∞) áêO_»∞ `«#Ü«ÚÅ∞, ‰õΩOu) `«`{ü „Ñ¨HÍ~°O|∞<£´P q^è=Œ ÚQÍ,
qÑ≤#=∂~°æ =~°Î#O|∞´J~°}º =∂~°æãÖKå~°=Ú#∞, #_çÑ≤, Ü«∞^è•{Lz`«
QÆ=∞#O|∞<£´`«=∞‰õΩ `Àz# q^è=Œ ÚQÍ.
`å`«Ê~°ºO : Jk J@∞¡O_»QÍ "å~°ÅO^Œ~°∞ P q^èŒ=ÚQÍ J~°}º=∂~°æ
ãÖKå~°=Ú `«=∞‰õΩ `Àz# q^è=Œ ÚQÍ –
HõO. K«xi Ñ¨Ù~°ãq¨ kè =∂~°Oæ
|∞# ã¨kfiÌ [bÅÅ∞ #_»ÑÙ¨ K«∞ =∂^è∞Œ Hõ~å
â◊# "≥Ú#ñQÆ∂~°∞ÛK«∞ #Ñ¨Ù_»∞Ñ¨
=#ãÖ`«u Ü«∞Å~°ñ *ËÃã "å~°ÅÜ«∂`«‡<£ 48
~å=∂ : Ñ¨Ù~°´q∞kèÖÏ#QÆ~°=Ú#‰õΩ, ã¨qkè´ã¨g∞Ñ¨"≥∞ÿ#, =∂~°æO|∞#´
^•iÖ’, K«xi´"≥o¡i, JÑ¨Ù_»∞, ã¨`ü´Öˇã¨ûÜ«∞~Ú#, kfi[´Ñ¨‰õ∆ΩÅ Ü≥ÚHõ¯
bÅÅ∞´qÖÏã¨=ÚÅ∞, #_»∞Ñ¨ÙK«∞<£´#_»∞Ñ¨ÙK«∞, =∂^è∞Œ Hõ~´° `«∞"≥∞‡^ŒÅ ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ ,
Jâ◊#=Ú´Ñ¨Ó^Õ<,≥ X#QÆ∂~°∞ÛK«∞´JO^Œ=Ú`À, LÑ¨=#ãÖ`«u´L^•º#=# Ñ¨~O°
Ñ¨~,° "å~°Å´~å=∂^Œ∞ÅÜ≥ÚHõ¯, P`«‡<£´=∞#ã¨∞#∞, JÅ~°<{£ KÕÃã´ ãÖ`À+≤OÑ¨*ÃË ã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞kèÖÏ#QÆ~=° Ú#‰õΩ ã¨g∞Ñ¨ ^•iÖ’ "å~°∞ "≥oi¡ . JÑ¨C_»∞
Öˇãû¨ J~Ú# Ñ¨‰Ω∆õ ÅbÅÅ∞, Ñ¨Ó^Õ<Å≥ JO^Œ=Ú`À L^•º#=# Ñ¨~O° Ñ¨~° ~å=∂^Œ∞Å
Ü≥ÚHõ¯ =∞#ã¨∞û#∞ ãÖ`À+¨Ñ~¨ K° #≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : Ñ¨Ù~°ÚHõK«„HõÑ¨Ù~°=ÚÖ’, ã¨q^èŒ´=∞Oz Ñ¨^ŒúuÖ’ #_»K«∞,
=∂~°Oæ |∞#´^•iÖ’, ã¨`{ü kfi[bÅÅ∞´=∞Oz „ÉÏÇ¨Ï‡} qâı+=¨ ÚÅ#∞ #_»ÑÙ¨ K«∞,
=∂^èŒ∞Hõ~°{Jâ◊#=ÚáèH∆Í=$uÎÖ’ ã‘fiHõiOz# J#fl=Ú#∞, X#QÆ∂~°∞ÛK«∞´
ã‘fiHõiOK«∞K«∞, JÑ¨Ù_»∞, Ñ¨=#ãÖ`«ućè=Ú_»∞, "å~°Å, P`«‡<£, JÅ~°<´£ KÕÃã.
`å`«Ê~°º=Ú : UHõK„« HõÑÙ¨ ~°=ÚÖ’ =∞Oz Ñ¨ûúŒ Ö’ #_»K∞« ^•iÖ’ ã¨„^•ƒÇ¨Ï‡}

qâı+=¨ ÚÅ∞ #_»∞Ñ¨ÙK«∞ aèHÍ∆ =$uÎÖ’ ã‘fiHõiOz# J#fl=Ú#∞ Éè∞í lOzi. JÑ¨Ù_»∞
cè=Ú_»∞ "åi P`«‡Å#∞ ãÖ`À+¨Ñ~¨ K° #≥ ∞.
qâı+}
¨ =Ú : `«¿ãº^Œ"∞£ – Jx J}ü „Ñ¨`º« Ü«∂O`«=Ú.
P. JO^Œ∞^•~°=$uÎ #Ok`å<ÕHKõ «
„HÍ„QÆÇ¨~°Ç≤Ï`« qÇ¨~°=∞Ç≤Ï=∞ñ
„|K«∞~°™ê~°ã=¨ ∞^Œ |Hõ^~Œ Ê° Ç¨i`«ñ
^Œ#~Ô ã¨~ã° ∞¨ ÅO^Œé∞#∞ #∞uOÑ¨ 49
~å=∂ : JO^Œ∞<£´P q∞kèÖÏ#QÆ~°=∞O^Œ∞, ^•~°=$uÎ<£´ÉèÏ~åº=~°Î#KÕ,
#Ok`«´ãÖ`À+≤`«=ÚÖˇ·#, J<ÕHõK«„Hõ´J<ÕHõ K«„Hõ"åHõÑ¨‰õ∆ΩÅ Ü≥ÚHõ¯, P„QÆÇ¨Ï´
HÀÑ¨=ÚKÕ, J~°ÇÏ≤ `«´q~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ (B`«∞ûHõº=ÚQÆÅ) qÇ¨~° =∞Ç≤Ï=∞<£´ãÖKå~°=Ú
Z‰õΩ¯= JQÆ∞@KÕ, „Ñ¨K∞« ~°´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , ™ê~°ã´¨ ÉˇQ∞Æ ~æ ∞° Å Ü≥ÚHõ¯, =∞^Œ |Hõ´=∞kOz#
H˘OQÆÅ Ü≥ÚHõ¯, ^Œ~°Ê´qâ◊$OYÅ ãÖKå~°=ÚKÕ, Ç¨Ïi`«<£´=∞<ÀÇ¨Ï~°`«fi=ÚKÕ,
ã¨~ã° ∞¨ Å∞´H˘Å‰õΩÅ∞, JO^Œé∞#∞, #∞uOÑ¨´á⁄QÆ_Q» Í, `«#~Ô ´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P q∞kèÖÏ#QÆ~=° ∞O^Œ∞ P_»∞ Ñ¨‰Ω∆õ ÅKÕ ãÖ`À+≤`=« ÚÖˇ#·
J<ÕHKõ „« Hõ"åHõ Ñ¨‰Ω∆õ Å HÀÑ¨=ÚKÕ B`«∞ûHõº=ÚQÆÅ ãÖKå~åuâ◊Ü∞« =ÚKÕ ÉˇQ∞Æ ~æ ∞° Å∞,
=∞kOz# H˘OQÆÅ qâ◊$OYÅ ãÖKå~°=ÚKÕ =∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚQÍ H˘Å‰õΩÅ∞ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : JO^Œ∞<£´P =~°#Î ÅO^Œ∞, L^•~°=$uÎ#Ok´™êÇ¨Ïã¨ =$uÎx ÉÁOk,
`å#∞ćè=Ú_»∞, UHõK„« Hõ{J„QÆÇ¨ ~°ÚHõK„« HõÑÙ¨ ~° J„QÆÇ¨ ~°=Ú#‰õΩ, Ç≤Ï`«´„Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ ,
qÇ¨~°=∞Ç≤Ï=∞<£, „Ñ¨K∞« ~°™ês´JkèHõ |Å=ÚQÆÅ, ã¨=∞^Œ´QÆ~fi° ã¨ÇÏ≤ `«∞_≥#· , |Hõ´
|HÍã¨∞~°∞x Ü≥ÚHõ¯, ^Œ~Ê° Ç¨i`«´QÆ~fi° =Ú #}K«∞@KÕ, ã¨~ã° ∞¨ ÅO^Œ~∞° #∞, #∞uOÑ¨,
^Œ#~Ô .
`å`«Ê~°º=Ú : P=~°#Î ÅKÕ ™êÇ¨Ïã¨=$uÎx ÉÁOk, cè=Ú_»∞ UHõK„« HõÑÙ¨ ~°
J„QÆÇ¨ ~°=Ú#‰õΩ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ qÇ¨~°=∞Ç≤Ï=∞KÕ JkèHõ |ÅQÆifi`«∞_≥#· |HÍã¨∞~°∞x
=∞^Œ=∞}K«∞@KÕ ã¨~ã° ∞¨ ÅO^Œ~∞° #∞ á⁄QÆ_Q» Í `«#~Ô #∞.
HõO. [#<Õ„`« z„`«^•~°∞}
=#[QÆ`∞« Åxâ◊Åã¨`Î« fi=â◊`« #_»K∞« KÀñ
QÆ# #~°∞^Œ∞~°=∂~°∂_èçO
^Œ#Ô~ l`åOQÍ~°Ñ¨~°‚ ^Œ~ÀÊ^ŒÜ«∞`«<£ 50
~å=∂ : Ñ¨Ù~=° ~°#‚ ó´[#<Õ„`« z„`«^´Œ [#∞Å Hõ#∞Å‰õΩ Pâ◊Û~°º=Ú#∞ HõeyOK«∞,
J~°∞} =#[QÆ`∞« Å∞´ÔHO^•=∞~°Å „Ñ¨HÍ~°=ÚÅ∞, Jxâ◊´ZÅ¡ÑC¨ _»∞, Jã¨`Î« fi=â◊`´«
â’ÉèÏ=â◊`«fi=Ú, #_»K«∞KÀ´#_çK≥_çKÀ@, Hõ#<£{J~°∞^Œ∞´K«∂_»â◊Hõº=Ú HÍx,
l`«´[~ÚOÑ¨|_ç#, JOQÍ~°´Jyfl â◊HÅõ =ÚÅ∞QÆÅ (~°H=Îõ ~°=‚ ÚÅ∞ QÆÅ) Ñ¨~´‚° P‰õΩÅ
Ü≥ÚHõ¯, ^Œ~ÀÊ^ŒÜ∞« `«<´£ QÆ~Àfi#fluQÆÅ "Õ@KÕ, ~°=∂~°∂_è<ç ´£ ÅH©;„áêÑ≤KÎ ,Õ `«#~Ô <£´
`å`«Ê~°º=Ú : K«∂K«∞ [#∞Å Hõ#∞ÅHÍâ◊Û~°º=Ú#∞ HõeyOK«∞ HÔ O^•=∞~°Å
„Ñ¨HÍ~°=ÚÅ∞ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ â’ÉèÏ=Ç¨Ï=ÚQÍ #_çK≥_ç KÀ@ K«∂_» â◊Hõº=ÚQÍx
[~ÚOÑ¨|_ç# Jyflâ◊HÅõ =ÚÅ∞ (~°H=Îõ ~°=‚ ÚÅ∞) QÆÅ P‰õΩÅ QÆ~Àfi#fluQÆÅ"Ò@KÕ
ãÖÑ¨^Œ „áêÑ≤KÎ Õ „Ñ¨HÍtOK≥#∞. (J~°∞} Ñ¨^‡Œ =ÚÅ∞ x`«ºâ’ÉèÏ=Ç¨Ï=ÚÖˇ· ™œÉèÏQÆº=O`«
=ÚÖˇ· J^Œ∞ƒù`=« ÚQÍ Hõ#Ê>ì̌#∞)
ÉèÏ~°`« : [#<Õ„`«z„`«´K«∂K«∞ "åix Pâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÍ, ^•~°∞}´
ÉèíÜ«∞OHõ~°=ÚÖˇ·#, =#[QÆ`«∞Å<£´=#Éèí∂=ÚÅO^Œ∞, xâ◊Å<£´~å„`«∞ÅO^Œ∞,
ã¨`fi« =â◊`<« ´£ |Å=O`«∞_Ò@KÕ, #_»K∞« KÀ´#_»∞K«∞#Ñ¨C_»∞, Hõ#<£´K«∂K«∞@‰õΩ, #~°∞
^Œ∞~°=Ú´J~°∞˚#∞x Ü«Ú^Œú=Ú, P~°∂_èç<£´„áêÑ≤ÎKÕ, l`«´[~ÚOÑ¨|_ç#,
JOQÍ~°Ñ~¨ ´‚° JOQÍ~°Ñ~¨ ∞° _‚ #» ∞ QÆO^è~Œ ∞° fix Ü≥ÚHõ¯, ^Œ~Àfi^ŒÜ∞« `«<´£ QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =Ú`À,
`«#~Ô ´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`« Ê ~° º =Ú : K« ∂ K« ∞ "åi Hõ # ∞Å‰õ Ω Pâ◊ Û ~° º =Ú Hõ e yOK« ∞ #@∞¡
ÉèÜ
í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#· P =#Éè∂í =ÚÅÖ’ ~å„`«∞ÅO^Œ∞ |Å=O`«∞_Ò@KÕ #_»∞K«∞#Ñ¨C_»∞
J~°∞#˚ ∞x Ü«Ú^Œ=ú Ú K«∂K«∞@ HõkHè "õ ∞≥ ÿ JOQÍ~°Ñ~¨ ∞° _‚ #» ∞ QÆO^è~Œ ∞° fix QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =Ú#∞
[~ÚOK«∞@KÕ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
=. JO`«@ "åiÜ«∞O`«~°OQÆO|∞#O^Œ∞ 51
ã¨=∂<å~°=÷ Ú : JO`«@, "åi, JO`«~O° QÆO|∞#O^Œ∞´=∞#ã¨∞ûÖ’
HõO. qq^èŒkfi*ÏoÉèí∂=∂
#=~°`«ãÖâß¡Ñ¶≤∞`«ã¨fiÜ«∞O=~°HõÖÏº
}qkè=~°„^Œ∞Ñ¨^Œã¨∞`å
#==∞OAÅ`å „Ñ¨=$uÎ#_»ÃÑñ QÆ∞`«∞Hõ=Ú<£. 52
~å=∂ : qq^èŒkfi*Ï=o´qq^èŒ Ñ¨H˜∆ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, Éèí∂=∞´
ÉÏÇ¨ïà◊º=ÚKÕ, J#=~°`´« ZÅ¡ÑC¨ _»∞, ãÖâß¡Ñ∞≤¶ `«´ã¨∞uÎ OK«|_ç#, ã¨fiÜ«∞O=~° HõÖÏº}
qkè < £ ´ ã¨ fi Ü« ∞ O=~° = Ú# =iOz#@∞¡ , =~° ´ =~° ∞ Öˇ · # , „^Œ ∞ ´=$Hõ ∆ = ÚÅ∞,
Ñ¨^´Œ Ñ¨^™Œ ê÷#=ÚQÆÅqÜ«Ú<≥#· , ã¨∞`å#´=∞Oz HÀ=∞Å`«fi=ÚQÆÅ, =∞OAÅ`å´
~°=∞º"≥∞ÿ# fQÆÅÜ≥ÚHõ¯, „Ñ¨=$uÎ´q^èŒ=Ú#∞, ‰õΩ`«Hõ=Ú<£ #_»ÃÑ´ãÖ`À+¨=Ú
HõeyOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : qq^èŒ Ñ¨H˜∆ ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ ÉÏÇ¨ïà◊º=ÚKÕ ZÅ¡Ñ¨C_»∞
á⁄QÆ_^» yŒ # ã¨fiÜ«∞O=~°=ÚÖ’ =iOz# =~°∞Å=Öˇ =$Hõ=∆ ÚÅ∞ Ñ¨^™Œ ê÷#=ÚQÆÅqÜ≥∞ÿ
=∞Oz HÀ=∞Å"≥∞#ÿ ~°=∞º"≥∞#ÿ Å`«Å`À ãÖ`À+¨"∞Õ HõeyOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : qq^èŒ´Ñ¨Å∞=Ù~°∞, kfi*Ïo´„ÉÏÇ¨Ï‡} ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
Éè∂í =∞´ÉÏÇ¨ïà◊º=ÚKÕ, J#=~°`,« ãÖâß¡Ñ∞≤¶ `«, ã¨fiÜ«∞O=~°´ã¨fiÜ«∞O=~°=∞<≥_∞» ,
HõÖÏº}qkè<´£ HõÖÏº}qkèQÅÆ , =~°„^Œ∞Ñ¨^ãŒ ∞¨ `å´„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ „^Œ∞Ñ¨^∞Œ x ‰õΩ=∂Ô~Î „^ÒÑ¨k,
#=´#∂`«#"≥∞#ÿ , =∞OAÅ`å´=∞<ÀÇ¨Ï~°`fi« , „Ñ¨=$uÎ´=$`åÎO`«=Ú, ‰õΩ`«H=õ Ú<£,
#_»ÃÑ.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨Å∞=Ù~°∞ „ÉÏÇ¨Ï‡} ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ ÉÏÇ¨ïà◊º=ÚKÕ x`«º=Ú
á⁄QÆ_|» _»∞ ã¨fiÜ«∞O=~°=ÚÖ’ „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ „^ÒÑ¨k #∂`«fl =∞<ÀÇ¨Ï~° =$`åÎO`«=Ú
ãÖ`À+¨=Ú #OkOK≥#∞.
âß. JO`«<£ "å~°Å∞ ~å=∞Éè„í ^Œ∞Ñ¨^~Œ å*Ïº~°∂_èKç Õ <≥O`«ÜÚ« O
lO`åf`«qâı+¨Ü≥ÿ∞ „Ñ¨|ÅÅH˜∆ ‡x‡OK«∞K«OK«^Œ…<À
áêO`«O ^Œ`∞« Êi QÆ∂_è~» å[Ñ¨^qŒ „áêHÍ~°̂~Y<£ â◊√z
™êfiO`«∞Öò <Õii `«`«∞Ê~ÀÇ≤Ï`«=ÚY"åºHõ¡ÑÎ̈ã¨<å‡#∞Öˇ·. 53
~å=∂ : JO`«<´£ `«~åfi`«, "å~°Å∞´qâßfiq∞„`å^Œ∞Å∞, ~å=∞Éè„í ^Œ∞´~å=Úx
Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨^~Œ ål´áê^Œq<åºã¨ÑO¨ H˜Î Ü≥ÚHõ¯, P~°∂_èKç <Õ ´£ „áêÑ≤KÎ ,Õ ZO`«ÜÚ« <£´q∞H˜¯e,
zO`å´ÉèÏ=##∞, Jf`«´Ju„Hõq∞Oz#, qâı+¨Ü≥ÿ∞´qO`« QÆ∞}=ÚÅ∞QÆÅ^≥·,
„Ñ¨|Å<£´„Ñ¨|Å∞#@∞¡QÍ, ÅH˜∆ ‡<£{q∞OK«∞´ãÖÑ¨^#Œ ∞ q∞OK«∞, K«OK«`{ü Ñ¶∞¨ <ÀáêO`«´
q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOK«∞, QÆ∂_è»´P=$`«"≥∞ÿ#, ~å[Ñ¨^Œq´K«O„^Œ =∂~°æ=ÚQÆÅ,
„áêHÍ~°~ˆ Y<£´„áêHÍ~°=ÚÅ „âı}Q˜ ÅÆ , `«`∞« Êi<£´P q∞kèÅ#∞, `«`{ü Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`«´JHõ¯_ç
Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`«∞Å, =ÚY"åºHõ¡Ñ¨Î´=ÚY=ÚÅ #∞O_ç "≥Å∞=_ç# â◊√ÉèÏjã¨∞ûÅ`À,
ã¨<å‡#∞Öˇ·´P^ŒiOÑ¨|_ç#"åÔ~·, â◊√z™êfiO`«∞Öò´â◊√zÜ≥ÿ∞# =∞#ã¨∞ûQÆÅ"åÔ~·,
KÕii´KÕii.
`å`«Ê~°º=Ú : `«~åfi`« qâßfiq∞„`å^Œ∞Å∞ ~å=Úx áê^Œq<åºã¨ ÑÖH˜Î „áêÑ≤KÎ Õ
q∞H˜¯e ÉèÏ=# #u„Hõq∞Oz# qO`« QÆ∞}=ÚÅ∞QÆÅ^≥,· „Ñ¨|Å ãÖÑ¨^`Œ `« À q∞H˜¯e
„Ñ¨HÍtOK«∞ P=$`«"∞≥ #ÿ K«O„^Œ=∂~°=æ ÚQÆÅ, „áêHÍ~°„âı}Q˜ ÅÆ P q∞kèÅ#∞ JHõ¯_ç
Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`«∞Å Pj~°fiK«# Ñ¨Ó~°fiHõ ™êfiQÆ`=« Ú`À â◊√zÜ≥∞ÿ # =∞#ã¨∞ûQÆÅ"åÔ~· KÕii.
([#Hõ Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`å=∂`«∞ºÅ∞ Z^Œ∞~°∞=zÛ `À_˘¯x K«xi)
ÉèÏ~°`« : JO`«<,£ ~å=∞´~°=∞º"≥∞#ÿ , Éè´í HÍOuQÆÅ, „^Œ∞Ñ¨^Œ ~å[º´„^Œ∞Ñ¨^∞Œ x
~å[º=ÚÜ≥ÚHõ¯, P~°∂_èçKÕ´„áêÑ≤ÎKÕ ZO`«Ü«Ú<£, zO`åf`«´zO`«Å∞ÖËx,
qâı+Ü ¨ ∞ÿ≥ ´`å`å¯eHÍ=ã¨Q÷ ÅÆ ^≥,· „Ñ¨|ÅÅH˜∆ ‡<£´L`«¯ $+ì̈ |Å=ÚÅ Juâ◊Ü∞« =ÚKÕ,
q∞OK«∞, K«OK«`ü´Ñ¶¨∞<ÀáêO`«<£, `«`ü{Ñ¨Ùi<£´P „^Œ∞Ñ¨^Œ∞x Ñ¨@ì}=Ú#∞,
QÆ∂_è´» QÆ∂_è"» ∞≥ #ÿ , ~å[Ñ¨^´Œ ~å[ zÇ¨Ïfl=ÚÅ∞QÆÅ, q„áêHÍ~° ~ˆ Y<£´„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å
"Õ+¨=ÚÅ`À, â◊√z™êfiO`«∞Å∞´Ñïâ◊√„Éèí=∞#ã¨∞¯Öˇ·, "å~°Å∞´^èŒ~°‡*Ï^Œ∞Å∞,
`«`{ü Ñ¨Ù~ÀÇ≤Ï`«=ÚY´P q^è=Œ ÚQÍ „Ñ¨ã^≤ =úŒ ÚÖˇ#· , „âıÜ∞« ã¨¯~°=Ú´ãÖKå~°=ÚQÆÅ,

q´Ñ¨‰õ∆ΩÅKÕ, PHõ¡¯Ñ¨Î´q∞H˜¯e KÕÜ«∞|_»¤, ã¨<å‡#∞Öˇ·´|Ç¨ï=∂#=ÚQÆÅ"åÔ~·
(â◊√Éèâí ‰◊ Ωõ #=ÚÅ∞ QÆÅ"åÔ~)· KÕii.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«\ ˜ ~°=∞º"≥∞#ÿ HÍOuQÆÅ „^Œ∞Ñ¨^∞Œ x ~å[º=ÚÜ≥ÚHõ¯
„áêÑ≤KÎ Õ q∞H˜¯e zO`«Å∞ÖËx `å`å¯eHÍ=ã¨Q÷ ÅÆ L`«¯ $+¨ì |ÖÏuâ◊Ü∞« =Ú`À q∞OK«∞
„Ñ¨HÍâßuâ◊Ü«∞=ÚQÆÅ P „^Œ∞Ñ¨^Œ∞x Ñ¨@ì}=Ú#∞ QÆ∂_è»"≥∞ÿ# ~å[zÇ¨Ïfl=ÚQÆÅ
„ÉÏÇ¨ Ï ‡}"Õ + ¨ = ÚÅ`À Ñ¨ i â◊ √ „Éè í = ∞#ã¨ ∞ ¯Öˇ · # ^è Œ ~ ° ‡ *Ï^Œ ∞ Å∞ „Ñ¨ ã ≤ ^ Œ ú = ÚÖˇ · #
=ÚYãÖKå~°=ÚQÆÅ Ñ¨‰Ω∆õ ÅKÕ KÕÜ∞« |_ç# â◊√Éèâí ‰◊ Ωõ #=ÚÅ ã¨<å‡#=∞O^Œ∞K«∞ KÕii.
qâı+} ¨ =Ú : qâı+Ü ¨ ∞ÿ≥ – qâı+ó¨ HÍeHÀ=™ê÷ – Jx J=∞~°=Ú.
q – qxifi¿Ñ∞¶ fl K«`∞« Ñ¨H} ∆˜ ˜ – Jx "≥[· Ü«∞Ou.
P. JO^Œ∞ñ ^Œ#fl $áêÅ∞ñ_®`«‡[ H˜k Ü«ÚO‰õΩ
=OK«∞ <≥H¯˜ _» xÜ«∞q∞Oz#\ì̃
HÍ~°∞‡HÀ`«Î=∞=Ú#∞ Ñ¶¨∞#"≥∞ÿ#=¸iÎÅ
Hõ∆ ºO|∞ ã¨∂z ~å#$áê`«‡Éè=í ÙÅ∞. 54
~å=∂ : JO^Œ∞<£´P q∞kèÖÏ#QÆ~=° Ú#O^Œ∞, `«`{ü #$áêÅ∞_»∞´P [#Hõ
=∞Ç¨~åA, P`«‡[‰õΩ´`«# ‰õΩ=∂Ô~Î‰õΩ, Wk LO‰õΩ={JOK«∞´Wk â◊√Å¯=∞x,
ZH˜¯_»´Z‰õΩ¯ ÃÑ@∞ì@‰õΩ, xÜ«∞q∞Oz#\˜ìÚ~°Ê~°z#, HÍ~°∞‡Hõ{L`«Î=∞=Ú#∞´
L`«=Î ∞"≥∞#ÿ ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞, Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ ´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , =¸iÎ´HÍiî#º=ÚKÕ, ÅHõ∆ ºO|∞´
K«∂_»^yŒ # "åxx, P #$Ñ¨{P`«‡Éè=í ÙÅ∞´P ~å[‰õΩ=∂~°∞Öˇ#· ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞,
K«∂zi.
`å`«Ê~°º=Ú : P q∞kèÖÏ#QÆ~=° Ú# P [#Hõ=∞Ç¨~åA `«# ‰õΩ=∂Ô~#Î ∞
q"åÇ¨Ï =∂_»∞@‰õΩ â◊√Å¯=ÚQÍ Z‰õΩ¯ ÃÑ@∞ì@‰õΩ xÜ«∞=∞=ÚQÍ U~°Ê~°z# L`«=Î ∞"≥∞#ÿ
^èŒ#∞ã¨∞û#∞ Q˘Ñ¨Ê HÍiî#º=ÚKÕ K«∂_»^Œy#^•xx P ~å[‰õΩ=∂~°∞Å∞ (~å=∞
ÅHõ∆ ‡}∞Å∞) K«∂zi.
ÉèÏ~°`« : JO^Œ∞<£´P „^Œ∞Ñ¨^∞Œ x #QÆ~=° Ú#O^Œ∞, `«`{ü #$áêÅ∞_»∞´P „^Œ∞Ñ¨^Œ
=∞Ç¨~åA, P`«‡[‰õΩ, Wk, LO‰õΩ=OK«∞, ZH˜¯_»<,£ xÜ«∞q∞Oz#\˜,ì HÍ~°∞‡HÀ`«=Î ∞=Ú#∞,
Ñ¶∞¨ #´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , "≥∞#ÿ =¸iÎ´g∞# ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ PHõ$uQÆÅ, ÅHõ∆ ºO|∞´QÆ∞ix,
P#$áê`«‡Éè=í ÙÅ∞´P áêO_»∞`«#Ü«ÚÅ∞, K«∂zi.
`å`«Ê~°º=Ú : P „^Œ∞Ñ¨^∞Œ x #QÆ~=° Ú#O^Œ∞ P „^Œ∞Ñ¨^Œ =∞Ç¨~åA `«#
‰õΩ=∂Ô~#Î ∞ (q"åÇ¨Ï=∂_»∞@‰õΩ) Wk LO‰õΩ=Ü«∞x Z‰õΩ¯ ÃÑ@∞ì@‰õΩ xÜ«∞=∞=ÚQÍ
ÃÑ\˜#ì g∞# ãÖ|O^èŒ (=∞`«ûº Ü«∞O„`«=Ú#∞) QÆ∞iQÍQÆÅ HÍ~°∞‡HÀ`«=Î ∞=Ú#∞ P
áêO_»∞`«#Ü«ÚÅ∞ K«∂zi.
qâı+}
¨ =Ú : =¸iÎ – =¸iÎó´HÍiî#ºHÍÜ«∞Ü≥∂ó Jx J=∞~°=Ú.
=. J@=Ú#fl ã¨ H õ Å kˆ Q Ì â ßQÆ ` « ∞ Öˇ · # ~å[‰õ Ω =∂~° ∞ Å∞ x[â◊ H ˜ Î
`å~°`«=∞ºO|∞#O *Ëã≤ ^Œ~°≈# ã¨Ê~°≈#KåÅ<ÀKåÛÅ<åk "åºáê~°
áê~åÇ¨ÏOHÍ~°∞ÅQÆ∞K«∞ tkäÅ„Ñ¨Ü∞« `«∞fl Å~Ú `˘ÅOyáÈ=O *Ë= q∞QÆ∞Å∞
#=∞‡Ç¨HÀ^ŒO_»O|∞ QÆ#∞OQ˘#∞#Ñ¨C_»∞ "å~°ÅO^Œ∞. 55
ã¨=∂<å~°=÷ Ú : J@=Ú#fl´JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ, ã¨HÅõ kH±{^ÕâßQÆ`∞« Öˇ#· ´Jxfl
k‰õΩ¯ÅÖ’x ^Õâ=◊ ÚÅ #∞O_ç =zÛ#, ~å[‰õΩ=∂~°∞Å∞, x[â◊H´Î˜ `«=∞ Ü≥ÚHõ¯ |Å=Ú
Ü≥ÚHõ¯, `å~°`=« ∞ºO|∞#<£{KÕã´≤ `Õ_® =Å#, ^Œ~≈° #´K«∂K«∞@, ã¨Ê~°≈#´`å‰õΩ@,
KåÅ#´HõkeOK«∞@, Pk´"≥Ú^ŒÖ#·ˇ , "åºáê~°, Ñ¨#∞ÅKÕ, áê~°{JÇ¨ÏOHÍ~°∞Å∞
{JQÆ∞K«∞´`«∞^Œ=Ú\˜ì# JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú QÆÅ"åÔ~·, tkèÅ „Ñ¨Ü«∞`«∞flÅ~Ú´qÑ¶¨Å
„Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚÅ∞ QÆÅ"åÔ~,· KÕ=q∞QÆ∞Å∞´â◊H=Î̃ O`«"∞≥ #ÿ , P{=∞Ç¨HÀ^ŒO_»O|∞´P
^è#Œ ∞ã¨∞û#∞, Hõ#∞OQ˘#∞#Ñ¨C_»∞´K«∂K«∞#Ñ¨C_»∞, "å~°ÅO^Œ∞´"åiÖ’.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ Jxfl k‰õΩ¯Å #∞O_ç ã¨=∞ãÎ̈ ^Õâßnèâ√◊ Öˇ#·
~å‰õΩ=∂~°∞Å∞ =zÛ `«=∞ |Å=ÚÜ≥ÚHõ¯ `å~°`«=∞º=ÚKÕ K«∂K«∞@, `å‰õΩ@,
HõkeOK«∞@QÍQÆÅ qÑ¶Å¨ „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚÅ∞ QÆÅ"åÔ~· â◊H=Î̃ O`«"∞≥ #ÿ P ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞
K«∂K«∞K«∞O_»QÍ – "åiÖ’ –
K«. J#∞Ñ¨=∞k=ºq„Hõ=∞ã¨=∞„QÆ∞ñ_»∞ ~å=∞qÉè∞í O_»∞ l+¨µñ‚ _®

Ü«∞x`«~É° ^Ëè ºŒ ~“„^Œ ^è#Œ ∞=„â◊=∞ÉèOí yQÆ =Oz ÉÏÇ¨ïb
Å <≥~Ã° ã #„ÉèQí Íxq∞+¨ÅHõÇ∆ Ï¨ $^ŒO|Hõ=$uÎ #∞~°fi~å
[# Ç¨Ï$^ŒÜ∂« H˜=∆ ~°#Î =Úñ *ÏÅñQÆ #^Œ∞ƒù`"« åiú =ÚOK«∞K«∞<£ 56
~å=∂ : J#∞Ñ¨=∞´™ê\˜ÖxË , k=ºq„Hõ=∞ã¨=∞„QÆ∞ñ_»∞´J^Œ∞ƒù`« Ñ¨~å„Hõ=∞je
J~Ú#, ~å=∞qÉèí∞O_»∞´~å=∞K«O„^Œ∞_»∞, l+¨µ‚_»∞´[Ü«∞jÅ∞_»∞, P{Jx`«~°
Éè^Ë ºŒ ´W`«~∞° Å∞ Z‰õΩ¯ÃÑ@∞ì@‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx^Ò, ~“„^Œ^#Œè ∞=Ù´t=Ùx ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞,
P„â◊=∞ÉèíOyQÆ´J<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ q~°∞QÆ∞#@∞¡, =Oz´qiz, J„ÉèíQÆ´PHÍâ◊
=∂~°æ=Ú# u~°∞QÆ∞, Jxq∞+¨´^Õ=`«ÅÜ≥ÚHõ¯, ÅHõ∆´ÅHõ∆ÖÏk, Ç¨Ï$^ŒO|Hõ
=$uÎ<´£ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú, Hõ#∞ÅÜ≥ÚHõ¯ "åºáê~°=ÚKÕ, L~°fi~å[#´Ö’Hõ=ÚÖ’x [#∞Å
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞{JH˜∆=~°Î#=Ú´Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú, Hõ#∞Å „Ñ¨=~°Î##∞, KåÅQÆ´q∞H˜¯e,
J^Œ ∞ ƒù ` « " åi´Pâ◊ Û ~° º =∞<≥ _ ç ã¨ = Ú„^Œ = ÚÖ’, =ÚOK« ∞ K« ∞ <£ ´ =ÚOK« ∞ K« ∞ –
ÉÏÇ¨ïbÅ<£´Éè∞í [â◊HKÎ̃ ,Õ <≥~≥ Ã° ã´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jã¨=∂#"≥∞#ÿ J^Œ∞ƒù`« q„QÆÇÏ¨ =ÚKÕ xO_≥#· ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞
[Ü«∞jÅ∞_≥· W`«~∞° Å‰õΩ ^Œ∞~ˆ ƒù^ºŒ "≥∞#ÿ t=^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ J=bÅQÍ qiz QÆQ#Æ K«~∞° Öˇ#·
ÅHõÖ∆ Ïk ^Õ=`«Å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ∞, Hõ#∞Å "åºáê~°=Ú#∞, Éè∂í Ö’Hõ=ÚÖ’x [#∞Å
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ#∞, Hõ#∞Å =~°#Î =ÚÅ#∞ q∞H˜¯eQÍ Pâ◊Û~°º ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ =ÚOK«∞K«∞
`«# Éè∞í [â◊HKÎ̃ Õ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
qâı+}¨ =Ú : ^è#Œ ∞=Ù – LHÍ~°O`«=Ú, ™ÈÜ«∞O^è#Œ ∞~°[x=„Hõó–Jx <≥+· ^¨ Œè
„Ñ¨Ü≥∂QÆ=Ú QÆÅ^Œ∞.
ÉèÏ~°`« : J#∞Ñ¨=∞ k=ºq„Hõ=∞ ã¨=∞„QÆqÉè∞í O_»∞, ~å=∞qÉè∞í _»∞´JO^Œ"∞≥ #ÿ
„Ñ¨Éèí∞=Ù, l+¨µ‚_»∞´[Ü«∞jeÜ≥ÿ∞# J~°∞˚#∞_»∞, P Jx`«~°ÉèË^Œº´W`«~°∞Å∞
™êkè O Ñ¨ Ö Ë x Ü« ∂ , ~“„^Œ ^ è Œ # ∞=Ù´Éè í Ü « ∞ OHõ ~ ° " ≥ ∞ ÿ # ^è Œ # ∞ã¨ ∞ û#∞, J„â◊ = ∞
ÉèíOyQÆ=Oz´J=bÅQÍ KèÕkOz, J„ÉèíQÆ´PHÍâ◊=Ú# u~°∞QÆ∞, Jxq∞+¨´
=∞`«ûºÜ«∞O„`«=Ú#∞, ÅHõ∆ º´QÆ∞é˜x, Ç¨Ï$`ü´Ç¨ÏiOK«∞#\˜,ì JO|Hõ´ÉÏ}=Ú Ü≥ÚHõ¯,
=$uÎ<´£ =~°#Î =ÚKÕ L~°fi~å[#, Ç¨Ï$^ŒÜ∂« H˜∆ =~°#Î =Ú, KåÅQÆ, J^Œ∞ƒù`« "åi÷=ÚOK«∞
K«∞<£, ÉÏÇ¨ïbÅ <≥~Ã° ã.
`å`«Ê~°º=Ú : Jã¨=∂#"≥∞#ÿ k=ºq„Hõ=∞=Ú ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍQÆÅ P JO^Œ"∞≥ #ÿ
„Ñ¨É∞íè =Ù, [Ü«∞je J~Ú# J~°∞#˚ ∞_»∞ W`«~∞° Å∞ ™êkèOÑ¨ÖxË Ü«∂ ÉèÜ
í ∞« OHõ~° ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞
J=bÅQÍ KèkÕ OK≥#∞. PHÍâ◊=Ú# u~°∞QÆ∞ =∞`«ûºÜ«∞O„`«=Ú#∞ QÆ∞ix Ç¨ÏiOK«∞
ÉÏ}=ÚÜ≥ÚHõ¯ =~°#Î =ÚKÕ Ö’Hõ=ÚÖ’x [#∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ∞, K«∂Ñ¨ÙÅ∞ KåÖÏ
J^Œ∞ƒù`ã« =¨ Ú„^Œ=ÚÖ’ =∞#∞QÆ∞#@∞¡QÍ `«# Éè∞í [|Åâ◊HKÎ̃ Õ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : Jxq∞+¨ – 'ã¨∞~°=∞`åûº=xq∞ëœ— Jx J=∞~°=Ú.
JO|Hõ – ÉÏ}=Ú J#∞ J~°=÷ Ú# – 'JO|HõO<Õ„`« â◊~Ü
° ∂≥ ó— Jx "≥[· Ü«∞Ou
K«O. L^Œ∞@∞# #@∞¡ `«#‡Ç≤ÏÑ¨Ùñ _˘_ç#¤ Ü≥Ú_»∞¤ [~ÚOz ÜÕ∞=∞#O
^Œ^Œã¨Ç¨ÏHõ~°‚ â◊Åºã¨=Ú^Œ„QÆ`«~° „Ñ¨^äŒ<å„t`åkèHÍ
Éèí∞º^ŒÜ«∞`«ñ *ˇO^≥ cè=∞Éèí∞[Ñ¨Ù+≤ìã¨Ç¨Ü«∞`«ñ ^Œ[˚Ü«∂~°∞÷Öˇ·
Hõkã≤ ã¨=∞ãÎ̈Éèí∂Ñ¨`«∞Å∞ ÔQ·H˘x ~°O`«Hõ=Ú#fl ÉèíOQÆ=Ú<£. 57
~å=∂ : L^Œ∞@∞#´XHõ¯ Z`«∞#Î , J@∞¡, `«`{ü =∞Ç≤ÏÑ¨Ù_»∞´P [#‰õΩ_»∞,
|_ç¤#{X_»∞¤Ú~°Êiz# xÜ«∞=∞=Ú#∞, [~ÚOz, U=∞x{JO^Œ∞Ú=∞x
K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞, `«`´ü P qÅ∞¡ q~°∞K«∞@ =Å#, Pã¨ÇÏ¨ ´F~°fi~åx "åi Ü≥ÚHõ¯, Hõ~‚°
â◊Åº´K≥=ÙÅ‰õΩ â◊¥Å=ÚÅ=Öˇ, ã¨=Ú^Œ„QÆ`«~°´JkèHõ"≥∞ÿ#, „Ñ¨^äŒ<£´MÏºuKÕ,
P„t`«{JkèH´õ P„â◊~ÚOz# "åi HõkHè =õ ÚQÍ, JÉè∞í º^ŒÜ∞« `«<{£ K≥O^≥´JÉè∞í º^ŒÜ∞« =Ú
HõeQÔ #∞. JO`«‰Ωõ =Ú#fl´JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ, cè=∞Éè∞í [Ñ¨Ù+≤ì ã¨Ç¨ Ü«∞`«´ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ
Éè∞í [|Å™ê=∞~°º÷ =Ú =Å#, `«`{ü [Ü«∂~°∞Ö÷ ´·ˇ P qO\˜x [~ÚOÑ¨=Öˇ##∞ HÀiHõ`À
Hõkã≤´^ŒQ~ÔæÆ #· , ã¨=∞ãÎ̈É∂íè Ñ¨`∞« Å∞´JO^Œ~∞° ~åAÅ∞, ÉèOí QÆ=Ú<£´ÉèOí QÆáê@∞#∞,
HÔ H· ˘xi´ã‘fiHõiOzi.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^èŒ=ÚQÍ XHõ¯Z`«∞Î# [#Hõ =∞Ç¨~åA U~°Ê~°z#

xÜ«∞=∞=Ú#∞ [~ÚOz, U=∞x K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞ – P qÅ∞¡ q~°∞K«∞@ =Å# ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx
suÖ’ K≥=ÙÅ‰õΩ â◊Åº"≥∞#ÿ , JkèH"õ ∞≥ #ÿ MÏºu P„â◊~ÚOz#"åi JÉè∞í º^ŒÜ∞« =Ú#∞
K≥O^≥#∞. ÉèÜí ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ Éè∞í [|Åã¨Ç¨ Ü«∞=Ú`À P qO\˜x [~ÚOK«=Öˇ#x ^ŒQ~ÔæÆ #·
ã¨=∞ã¨~Î åAÅ∞#∞ JO`«‰Ωõ =ÚO^Õ ÉèOí QÆáê@∞ K≥Oki.
ÉèÏ~°`« : J@∞¡´P q^è=Œ ÚQÍ, L^Œ∞@∞#, `«#‡Ç≤ÏÑ¨Ù_»∞´„^Œ∞Ñ¨^∞Œ _»∞, |_ç#¤
X_»∞´¤ Kå\Õz# ÑÖ^≥=Ú#∞, [~ÚOz, U=∞x K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞, `«`´ü P [Ü«∞=Ú#∞,
Jã¨ÇÏ¨ ´ã¨ÇÏ≤ OÑ¨x, Hõ~´‚° Hõ~∞° _‚ ∞» , â◊Åº´â◊Å∞ºÅ`À, ã¨=Ú^Œ„QÆ`~« ´° JkèH`õ ~« "° ∞≥ #ÿ
„Ñ¨^•è #´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, P„t`«´P„â◊~ÚOz#, JkèHÍÉè∞í º^ŒÜ∞« `«<´£ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞,
cè=∞ćè=Úx Ü≥ÚHõ¯, Éèí∞[Ñ¨Ù+≤ì ã¨Ç¨Ü«∞`«<£´Éèí∞[|ÅÑ¨~å„Hõ=∞ ã¨Ç¨Ü«∞=ÚKÕ
K≥O^≥´K≥O^≥#∞, `«`´ü P J~°∞#˚ ∞x, [Ü«∂~°∞Ö÷ ´·ˇ [~ÚOÑ¨=Öˇ#x, Hõkã≤´Z^Œ∞~˘¯x,
ã¨=∞ã¨Î Éè∂í Ñ¨`∞« Å∞´ã¨HÅõ ~åAÅ∞, JO`«‰Ωõ =Ú#fl, ÉèOí QÆ=Ú<£, HÔ H· ˘xi´ÉèOí QÆáê@∞
á⁄Oki.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ XHõ¯ Z`«∞#Î P „^Œ∞Ñ¨^∞Œ _˘_ç#¤ ÑÖ^≥=Ú#∞
[~ÚOz – U=∞x K≥Ñ¨C^Œ∞#∞ – ã¨Ç≤ÏOÑ¨~åx Hõ~°‚â◊Å∞ºÅ JkèHõ`«~°"≥∞ÿ#
Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞ P„â◊~ÚOz# Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú cè=Úx Éèí∞[|Å Ñ¨~å„Hõ=∞
ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚKÕ K≥O^≥#∞. P J~°∞#˚ ∞x [~ÚOÑ¨=Öˇ#x Z^Œ∞~˘¯x# ã¨HÅõ ~åAÅ∞ P
Hõ~‚° â◊Å∞ºÅ Ü«Ú^Œ=ú Ú HõO>ˇ =ÚO^Õ ÉèOí QÆáê@∞ <˘Oki.
P. J`«ñ_»∞ g~°ºâ◊√Å¯Ü«∞QÆ∞~å[ã¨∞`« #@∞¡
^Œ#^Œ∞™⁄=Ú‡ñ *ËãH≤ ˘x Éè$í â◊„Ñ¨
HÍt`å`«‡=Oâ◊√ñ_≥· â’aèÖ#ˇ ∞ =∂=∞
Hõã^¨ $Œ â◊„Ñ¨"∂≥ ^Œ =∂=Ç≤ÏÅ¡ 58
~å=∂ : J`«_∞» ´P ~å=Ú_»∞, g~°ºâ◊√Å¯Ü«∞QÆ∞´Ñ¨~å„Hõ=∞"Õ∞ LO‰õΩ=QÍQÆÅ,
~å[ã¨∞`«#∞´ã‘`#« ∞, J@∞¡, `«#^Œ∞ ™⁄=Ú‡<£{KÕãH≤ ˘x´`«# ^•xqQÍ KÕãH≤ ˘x,
Éè í $ â◊ ´ q∞H˜ ¯ e, „Ñ¨ H Ít`« ´ „Ñ¨ H ÍtOz#, P`« ‡ =Oâ◊ √ _≥ · ´ `« # =Oâ◊ = Ú#‰õ Ω
MÏºu^≥zÛ#"å_≥,· =∂=∞‰õΩ´[#‰õΩ#‰õΩ, Jã¨^$Œ â◊ „Ñ¨"∂≥ ^Œ=Ú´q∞H˜¯e ãÖ`À+¨=Ú,
P=Ç≤ÏÅ¡´HõÅ∞QÆQÍ, â’aèÖˇ#∞´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ~å=Ú_»∞ Ñ¨~å„Hõ=∞"Õ∞ LO‰õΩ=QÍQÆÅ ã‘`#« ∞ J@∞¡ `«#
™⁄=Ú‡QÍ ã‘fiHõiOz q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOz# `«# =Oâ◊=Ú#‰õΩ MÏºu^≥zÛ#"å_≥·
=∂=∞Ü≥∞ÿ # [#‰õΩ#‰õΩ JkèHõ ãÖ`À+¨=Ú#∞ HõÅ∞QÆ*ãË ≤ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : J`«_∞» ´J~°∞#˚ ∞_»∞, g~°ºâ◊√Å¯Ü«∞QÆ∞, ~å[ã¨∞`«#∞´„^ÒÑ¨kx, J@∞¡,
`«#^Œ∞ ™⁄=Ú‡ – KÕã∞¨ H˘x, Éè$í â◊„Ñ¨HÍt`«, P`«‡=Oâ◊√_≥,· =∂=∞‰õΩ´„^Œ∞Ñ¨^∞Œ #‰õΩ
Jã¨^$Œ â◊ „Ñ¨"∂≥ ^Œ =∂=Ç≤ÏÅ¡ – â’aèÖ#ˇ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞#˚ ∞_»∞ Ñ¨~å„Hõ=∞"Õ∞ LO‰õΩ=QÍQÆÅ P „^ÒÑ¨kx P q^è=Œ ÚQÍ
`«# ™⁄=Ú‡QÍ ã‘fiHõiOz JkèH=õ ÚQÍ „Ñ¨HÍtOK«∞ `«# =Oâ◊=ÚQÆÅ"å_≥· „^Œ∞Ñ¨^∞Œ #‰õΩ
Jã¨=∂#"≥∞#ÿ ãÖ`À+¨=Ú P=Ç≤ÏÅ¡QÍ â’aèÖ#¡ˇ ∞.
qâı+}
¨ =Ú : g~°ºâ◊√Å¯ – ''â◊√Ö’¯ ¢ãÎ‘ ¢ãÎ‘ ^è<Œ ÑÕ K≤ —« — Jx J=∞~°=Ú
ã‘. Jã¨=∂#áêO_»∞H©iÎ ã¨=∞$kú[#‰õΩO_»∞
^èŒ~°‡ ~år_ç`«Hõ~°‡Ñ¨~°∞ñ_»∞
ã¨fi[#xÜ«ÚHÎ̃Ü«Ú =~°QÆ∞}"åºã¨=Ú
hâ◊fi~å[˝ÜÚ« ñ ^Œ#Ç¨Ï$^ŒÜ∞« QÆuÜ«Ú
<ÕH"õ ∞≥ ÿ `«#∞ñ *ÏÅ <≥KÛ« iOÑ¨ x*Ï#∞
AÅã¨#‡ux aeÛ `≥eÜ«∞ñ *ˇÑÊ≤
`«=∞‰õΩ #O^Œé‰õΩ #∞^•~°ÉÏè =O|∞#
<åK«iOÑ¨ñQÆ ÉÏ„`« =∞QÆ∞@ Ü«∞~°ã≤
`Õ. Ü«ÚxH˜ #Ñ¨Ù _®ã¨∞ÉÏÇ¨ï[ Ü≥∂Ñ¨â’aè
`«=Ú‡Öˇ·#‰õΩ=∂~°~°`«fl=ÚÅHÍÉèí∞
[„^Œq}â◊√Å¯Ü«∞#∞[Å *Ï`«ÉÏO^èŒ
=~°∞zÑ¶∞¨ #Ç¨Ï$^ŒÉÏ˚"∂≥ ^Œ QÆi=∞ <˘ã¨ñQÔ 59
~å=∂ : Jã¨ = ∂#´ã¨ = ∂#=ÚQÍx, áêO_» ∞ ´â◊ √ „Éè í " ≥ ∞ ÿ # , H© i Î
ã¨=∞$kú´JkèH"õ ∞≥ #ÿ H©iQÎ ÅÆ , [#‰õΩO_»∞´[#Hõ =∞Ç¨~åA, ^è~Œ ‡° ~å[´^è~Œ ‡° =~°#Î =ÚKÕ,
D_ç`«´á⁄QÆ_»|_ç#, Hõ~°‡Ñ¨~°∞_»∞´Hõ~°‡=Ú QÆÅ"å_»∞, ã¨fi[#´`«# PÑ¨Î[#∞Å,
xÜ«ÚH˜ÎÜ«Ú<£´xÜ≥∂QÆ=Ú#∞, =~°´=~°∞Å Ü≥ÚHõ¯, QÆ∞}"åºã¨=Ú<£´QÆ∞}=ÚÅ
q™êÎ~=° Ú, Dâ◊fi~°{P[˝ÜÚ« ´ÉèQí =Æ O`«∞x P^Õâ=◊ Ú#∞, `«# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« QÆuÜ«Ú´`«#
=∞#ã¨∞û áÈHõ_»Ü«Ú, UHõ"≥∞ÿ´XHõ\ ˜Ü≥ÿ∞, `«#∞<£´`«##∞, KåÅ<£{ZK«ÛiOÑ¨´
Jkè H õ = ÚQÍ QÆ ∞ ~° ∞ Î KÕ Ü « ∞ QÍ, x*Ï#∞A<£ ´ `« # `« = Ú‡_≥ · # ‰õ Ω â◊ ^ Œ fi Ax,
Åã¨`{ü =∞ux´=∞Oz =∞#ã¨∞QÆÅ "åxx, Ñ≤eÛ´Ñ≤ez, `≥eÜ«∞<£{K≥ÑÊ≤ ´`≥eÜ«∞*Ëã,≤
`«=∞‰õΩ, JO^Œé‰õΩ<£–L^•~°ÉÏè =O|∞#<£´=∞Ç¨Ï`«Î fi=ÚKÕ, PK«iOÑ¨Q´Æ KÕÜÚ« @‰õΩ,
áê„`«=∞QÆ∞@{J~°ã≤´J~°›=∞QÆ∞#x „QÆÇ≤ÏOz, LxH˜<£´LO_»∞@KÕ, JÑ¨Ù_»∞,
ã¨∞ÉÏÇ¨ï´ã¨∞ÉÏÇ¨ï_»#∞ ~åHõ∆ã¨∞x, [Ü«∞{LÑ¨â’aè`«=Ú‡Öˇ·#´[~ÚOK«∞@KÕ
„Ñ¨HÍtOK«∞#\˜,ì ‰õΩ=∂~°~`° fl« =ÚÅ‰õΩ´ÅHõ∆ ‡}, Éè~í `° ,« â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ flÅ‰õΩ, P Éè∞í [„^Œq}
â◊√Å¯´P q^è=Œ ÚQÍ Éè∞í [Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú# ‰õΩO‰õΩ=Ü≥∞ÿ # ã‘`,« J#∞[Å<£´K≥ÖO¡ˇ „_≥#·
Ti‡à◊, =∂O_»g„â◊√`«H©~°∞ÎÅ, *Ï`«´Ñ¨Ù\˜ì#, ÉÏO^èŒ=´|O^èŒ∞`«fi=Ú #O^Œe,
~°∞z<£´J¿ÑHõ∆KÕ, Ñ¶¨∞#Ç¨Ï$^•*Ï˚"≥∂^Œ=Ú´JkèHõ"≥∞ÿ# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Hõ=∞Å=Ú#‰õΩ
ãÖ`À+¨=Ú Ü≥ÚHõ¯, QÆi=∞<˘ãÔ̈Q´PkèHºõ `« HõeyOK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : QÆ∞}"åºã¨=Ú – 'q™êÎ~Àq„QÆÇÏ¨ Ÿ"åºã¨ó— – Jx J=∞~°=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Jã¨=∂#"≥∞#ÿ Ñïâ◊√„Éèí H©iQÎ ÅÆ [#‰õΩ_»∞ ^è~Œ ‡° =~°#Î =ÚKÕ
á⁄QÆ_»ÎÅOk# Hõ~°‡Ñ¨~°∞_»∞ `«# PÑ¨Î[#∞Å xÜ≥∂QÆ=Ú#∞ =~°∞ÅÜ≥ÚHõ¯
QÆ∞}q™êÎ~=° Ú#∞, Dâ◊fi~°∞x P^Õâ=◊ Ú#∞, `«# =∞#ã¨∞û =~°#Î =Ú XHõ\ Ü ˜ ∞ÿ≥ `«##∞
ÃÇÏK«ÛiOÑ¨QÍ `«# `«=Ú‡_≥#· ‰õΩâ◊^fiŒè Ax – =∞Oz =∞#ã¨∞ QÆÅ"åxx Ñ≤ez
`≥eÜ«∞*Ëã≤ `«=∞ HõO^Œ~°‰õΩ =∞Ç¨`«fi=ÚKÕ PK«iOK«∞@‰õΩ J~°º=∞x „QÆÇ≤ÏOz
Ü«ÚO_»∞@KÕ P ã¨∞ÉÏÇ¨ïx [~ÚOz „Ñ¨HÍtOK«∞ ÅHõ∆ ‡} Éè~í `° « â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ flÅ‰õΩ P
q^è=Œ ÚQÍ Éè∞í [Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú# ‰õΩO‰õΩ=Ü≥∞ÿ # ã‘`« K≥ÖO¡ˇ „_≥#· Ti‡à◊, =∂O_»g,
„â◊√`«H~© ∞° ÅÎ Ñ¨Ù\˜#ì |O^è∞Œ `«fi~°∞zKÕ JkèH"õ ∞≥ #ÿ ãÖ`À+¨=Ú#∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Hõ=∞Å=Ú#‰õΩ
PkèHºõ `« QÆeyOK≥#∞.
(Éè~í `° « â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ flÅ∞ ã¨g∞Ñ¨=Ú# ÖË‰Ωõ #fl#∞ "åiH˜KÛ≥ ^Œ#x „Ñ¨H\õ O˜ K≥#∞.)
ÉèÏ~°`« : Jã¨=∂#´™ê\˜ÖxË , áêO_»∞´áêO_»∞~åAÜ≥ÚHõ¯, H©iÎ ã¨=∞$kúH´˜ H©iÎ
Ü≥ÚHõ¯ PkèHºõ `«‰Ωõ , [#‰õΩO_»∞´L`«ÊuÎ ™ê÷#"≥∞#ÿ "å_»∞, ^è~Œ ‡° ~åA, D_ç`´« ™ÈÎ„`«=Ú
KÕÜ∞« |_ç#, Hõ~‡° Ñ¨~∞° _»∞´„Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅO^Œ∞ Ñ¨~∞° _»∞, ã¨fi[#x´`«# `«e¡ ‰õΩOu
Ü≥ÚHõ¯, LH˜ÎÜ«Ú<£´=∂@#∞, =~°QÆ∞}´„âı+¨ª QÆ∞}=ÚÅ∞QÆÅ, "åºã¨=Úhâ◊fi~°{
P[˝Ü«Ú´"åºã¨=Úx P^Õâ◊=Ú#∞, `«# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞QÆuÜ«Ú, UHõ"≥∞ÿ, `«#∞–
KåÅ–ZK«ÛiOÑ¨, x[{J#∞AÅ´`«# `«=Ú‡Öˇ·# cè=∂^Œ∞Å#∞, ã¨#‡ux|\˜ì,
`≥eÜ«∞*ˇÑÊ≤ , `«=∞‰õΩ, JO^Œé‰õΩ#∞, ^•~°ÉÏè =O|∞<£´ÉèÏ~åº`«#=Ú PK«iOÑ¨Q,Æ
áê„`«Ü∞« QÆ∞@, J~°ãÜ ≤ Ú« xH˜#Ñ¨Ù_»∞, P, ã¨∞ÉÏÇ¨ï [Ü≥∂Ñ¨â’aè`=« Ú‡Öˇ#· ´P Éè∞í [
Ñ¨~å„Hõ=∞ â’aè`∞« Öˇ#· , ‰õΩ=∂~° ~°`fl« =ÚÅ‰õΩ<£´„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ‰õΩ=∂~°∞Å‰õΩ, P Éè∞í [„^Œq}
â◊ √ Å¯Ü« ∞ #∞´Éè í ∞ [ã¨ O Ñ¨ ^ Œ Ü Õ ∞ Ü« Ú O‰õ Ω =QÍQÆ Å „^ÒÑ¨ k Ü« ∞ <≥ _ ç , [Å*Ï`«
ÉÏO^è Œ = ~° ∞ z´ã¨ ∂ ~° º nÑ≤ Î , Ç¨ Ï $`ü ´ Ç¨ Ï $^Œ Ü « ∞ =ÚÅ<≥ _ ç , J|˚ ´ `å=∞~° Å ‰õ Ω ,
P"≥∂^Œ´Ç¨Ï~°¬=∞<≥_ç ™œ~°Éºíè =Ú Ü≥ÚHõ¯, QÆi=∞<˘ãÔ̈Q´Juâ◊Ü∞« =ÚxK≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ™ê\˜ÖxË áêO_»∞~åA Ü≥ÚHõ¯ H©iÎ PkèHºõ `«‰Ωõ =¸Å™ê÷#"≥∞#ÿ
^èŒ~°‡~åA, ™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ«∞|_ç# Hõ~°‡Ñ¨~°∞_»∞ ‰õΩOu =∂@#∞, „âı+¨ªQÆ∞}∞_≥·#
"åºã¨=Úhâ◊fi~°∞x P^Õâ=◊ Ú#∞, `«# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =~°#Î =Ú#∞ UHõ"∞≥ ÿ ÃÇÏK«ÛiOK«QÍ
`«# `«=Ú‡Öˇ#· cè=∂^Œ∞Å#∞ ã¨#‡u`À Ñ≤ez "åiH˜ `≥eÜ«∞*ˇÃÑÊ#∞. `«=∞ HõO^Œ~‰° Ωõ #∞
ÉèÏ~åº`«fi=Ú <åK«iOK«∞@‰õΩ Ü≥∂QÆº=∞QÆ∞@ `≥eã≤H˘x JÑ¨Ù_»∞ P Éè∞í [Ñ¨~å„Hõ=∞
â’aè`∞« Öˇ#· „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ‰õΩ=∂~°∞Å‰õΩ Éè∞í [ãÖÑ¨^Ü
Œ ∞Õ Ü«ÚO‰õΩ=QÍQÆÅ „^ÒÑ¨kÜ«∞<≥_ç
ã¨∂~°ºnÑ≤Î Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=∞<≥_ç `å=∞~°Å‰õΩ Ç¨Ï~°¬=∞<≥_ç ™œ~°Éèíº=Ú Ü≥ÚHõ¯
Juâ◊Ü∞« =ÚxK≥Û#∞.
=. JO`«ñ ^Œ„`«Ê=$uÎ Ü«∂HõiO‚ z 60

~å=∂ : JO`«<,£ `«`{ü „Ñ¨=$uÎ´P Ñ¨ûúŒ x, PHõiO‚ z´qx
ÉèÏ~°`« : `«`ü{„Ñ¨=$uÎ´P ^èŒ~°‡~åA „Ñ¨=~°Î##∞ (q"åÇ¨Ï=∂_»=Öˇ##∞
HÀiHõ#∞)
HõO. `«#Ü«ÚÅ∞ ^•#∞ #Ñ¨Ù_»∞ `«
[˚#‰õΩO _»~∞° ^≥Oz K«∂K«∞ [#∞Å‰õΩ ##∞ÉèÏ
=x~°∂_èç =∂x`å#O
`«#"À`«û==ÚQÆ <˘#Ô~Ûñ ^Œ`Ê« i}Ü«∞=Ú<£ 61
~å=∂ : `«`{ü [#‰õΩO_»∞´P ‰õΩ=∂~°∞Å `«O„_ç ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞, `«#Ü«ÚÅ∞´
Éèí~°`«, â◊„`«∞Ñ¶¨ÚflÅ∞#∞, `å#∞#∞´^Œâ◊~°^èŒ∞_»∞#∞, J~°∞^≥Oz´=zÛ, K«∂K«∞
[#∞Å‰õΩ´K«∂K≥_ç q∞kèÖÏ#QÆ~"° åã¨∞Å‰õΩ, J#∞ÉèÏ= x~°∂_è<ç ´£ „Ñ¨ÉÏè = =∞Ç≤Ï=∞KÕ,
=∂x`«´Q“~°qOÑ¨^Œy#, J#O`«#"À`«û=ÚQÆ´JkèHõ"≥∞ÿ# #∂`«# ãÖ|~°
=∞~ÚÜ«ÚO_»QÍ, `«`{ü Ñï}Ü«∞=Ú<£´P ~å=∂^Œ∞Å q"åÇ¨Ï=ÚÅ#∞, X#Ô~Û´
[iÑ≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ‰õΩ=∂~°∞Å `«O„_ç Éè~í `° « â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ flÅ∞#∞ `å#∞#∞ |Ü«∞Å∞^Õi
=zÛ K« ∂ K≥ _ ç q∞kè Ö Ï#QÆ ~ ° " åã¨ ∞ Å‰õ Ω „Ñ¨ É è Ï ==∞Ç≤ Ï =∞KÕ Q“~° " å~° › " ≥ ∞ ÿ #
#∂`«<À`«û==∞QÆ∞ ~å=∂^Œ∞Å q"åÇ¨Ï=ÚÅ#∞ [iÑ≤OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : `«#Ü«ÚÅ∞´„^Œ∞Ñ¨^Œ‰õΩ=∂~°∞Öˇ·# ^èŒ$+ì̈^Œ∞º=∂fl^Œ∞Å∞, `å#∞#∞´
„^Œ∞Ñ¨^Œ∞_»∞#∞, JÑ¨Ù_»∞ `«`ü{[#‰õΩ_»∞´„^ÒÑ¨k `«O„_ç „^Œ∞Ñ¨^Œ∞_»∞, J~°∞^Œ∞{
ZOz´qâı+=¨ ÚQÍ ÉèÏqOz, K«∂K«∞ [#∞Å‰õΩ, J#∞´J~°∞^Œ<_≥ ,ç ÉèÏ=x~°∂_è´ç `«ÅÑ¨Ù
Ü≥ÚHõ¯ ^•~°∞_è»º=Ú#∞, =∂x´=^Œe, `å#∞´„^Œ∞Ñ¨^Œ∞_»∞, JO`«´JO`«@,
#"À`«û==ÚQÆ´H˘`«^Î #Œ =ÚQÍ, `«`{ü Ñï}Ü«∞=Ú<£´P q"åÇ¨Ï=Ú#∞, X#Ô~Û.
`å`«Ê~°º=Ú : ^è$Œ +¨^ì ∞Œ º=∂fl^Œ∞Å∞#∞, „^Œ∞Ñ¨^∞Œ _»∞#∞ JÑ¨Ù_»∞ ^•xx J~°∞^Œ∞QÍ
ÉèÏqOz K«∂K«∞ [#∞Å Hõ~°∞^Œ<≥_ç `«ÅÑ¨ÙÜ≥ÚHõ¯ |Å=Ú#∞ =^Œe „^Œ∞Ñ¨^Œ∞_»∞
JO`«@ #∂`«<À`«û==ÚQÍ P q"åÇ¨Ï=Ú [iÑ≤OK≥#∞.
=. JO^Œ∞ 62
JO^Œ∞<£´P q"åÇ¨Ï=∞O^Œ∞
HõO. „u[QÆ^Œ∂ƒù+¨} =∞QÆ∞Éèí∂
q∞[<å^Œ$`«jÅñ QÆ$+¨=‚ ∞$QÆ<„Õ `«ñ |∞~°O
„kè[#∞Å∞ QÆ~ÚKÕãi≤ ™⁄O
Ñ¨Ù[xOÑ¨ q"åÇ¨ÏÜ≥∂QÆºÉè∂í ëêq^è∞Œ Å<£ 63
~å=∂ : „u[QÆ`ü{Éèí∂+¨}=Ú{J#∞´=¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ‰õΩ JÅOHÍ~°
„áêÜ«∞=∞QÆ∞, Éè∂í q∞[#∞´ã‘`#« ∞, P^Œ$`«jÅ<£´P^ŒiOÑ¨^QŒ ∞Æ jÅ=ÚQÆÅ^•xx,
Hõ$+¨=‚ ∞$QÆ<„Õ `«<´£ lOHõ Hõ#∞Å=O\˜ Hõ#∞Å∞QÆÅ^•xx, Ñ¨Ù~O° „kè[#∞Å∞´=Ú`≥^Î· ∞Œ =Å∞,
™⁄OÑ¨Ù [xOÑ¨´JO^Œ=ÚQÍ, q"åÇ¨ÏÜ≥∂QÆº´ÃÑO_çH¡ ˜ ãïÜ«∞QÆ∞, Éè∂í ëêq^è∞Œ Å<£´
JÅOHÍ~°=ÚÅ`À, Hõ~ÚKÕãi≤ ´JÅOHõiOzi.
`å`«Ê~°º=Ú : =ÚÖ’¡Hõ=ÚÅÖ’ [#∞Å∞ P^ŒiOK«∞ jÅ=ÚQÆÅ ã‘`«#∞
JO^Œ=ÚQÍ q"åÇ¨ÏŸz`«=ÚQÍ =Ú`≥^Î· ∞Œ =Å∞ JÅOHõiOzi.
ÉèÏ~°`« : „u[QÆ^∂Œ ƒù+}¨ =∞QÆ∞, Éè∂í q∞[#{P^Œ$`«jÅ<£´Ö’Hõ=ÚÖ’x [#∞Å∞
P^ŒiOK«∞ jÅ=ÚQÆÅ, =∞$QÆ<„Õ `«<´£ lOHõ =O\˜ Hõ#∞Å∞QÆÅ, Hõ$+¨<‚ ´£ „^ÒÑ¨kx,
Ñ¨Ù~°O„kè[#∞Å∞, ™⁄OÑ¨Ù [xOÑ¨, q"åÇ¨ÏÜ≥∂QÆº Éè∂í ëêq^è∞Œ Å<£, Hõ~Ú ¿ãã≤i.
`å`«Ê~°º=Ú : =ÚÖ’¡H=õ ÚÅÖ’ [#∞Å∞ P^ŒiOK«∞ jÅ=ÚQÆÅ lOHõ =O\˜
Hõ#∞Å∞QÆÅ „^ÒÑ¨kx =Ú`≥^Î· ∞Œ =Å∞ JO^Œ=ÚQÍ q"åÇ¨ÏÜ≥∂QÆº"≥∞#ÿ PÉè~í }° =ÚÅ`«À
JÅOHõiOzi.
qâı+} ¨ =Ú : Ñ¨Ù~°O„kè [#∞Å∞ – Ñ¨Ù~°O„kè â◊|=Ì Ú WHÍ~åO`«=Ú.
'Ñ¨Ù~°O„kè aèâÛ◊ „Hõ=∞â◊ó „Ñ¨ÜÚ« Hõ—Î Jx HÍo^•ã¨∞ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú.
=∞Ç¨„ã¨Q~úÆ ° –
ÅÅ#O QÔ ¿· ãã≤ HÍO`«„Å=∞}QÆ$Ç¨Ï=∞Ç¨ ÅH©;"≥Ü · Ú≥ Ñ¨C =∞OK«∞O
QÆe`åj~åfi^ŒÖˇ· ~°Hõ¯_»=∞=ÚQÆ∞~°∞ ÉèÏQÆºã≤÷`«∞Öò g∞é h^Œ$
QÆƒÅ=<å‡ÖÏºOQÆ~åQÍÉèí~°}=ã¨#™œÉèÏQÆºÅH©;HõÖˇ· HÍO
`«ÅQÆ`û« O¿ã=ÅO^Œ∞O ^ŒÅñÑÙ̈ =∞#∞K«∞ #∞`«¯O~îñ° „ÉÏÑ≤Oz ~°O^Œ∞<£
~å=∂ : ÅÅ#<£´JO^Œ=ÚQÍ, HÔ ¿· ãã≤´JÅOHõiOz, HÍO`«Öò´=Ú`≥^Î· ∞Œ =Å∞,
~°=∞} QÆ$Ç¨Ï=∞Ç¨ÅH˜∆ ‡"≥·´JO^Œ"≥∞ÿ# WO\˜ ™œÉèÏQÆº=Ú"≥·, XÑ¨C=∞OK«∞<£´
„Ñ¨=iÎÅ∞¡=∞x, Hõe`«{Pj~åfi^ŒÖi·ˇ ´Pjã¨∞ûÅ∞ á⁄Ok#"åÔ~i· , P{Hõ_=» ∞=ÚQÆ∞~°∞´P
z=i =ÚQÆ∞~Ôæ #· Ti‡à◊, =∂O_»g, „â◊√`«H~© ∞° ÅÎ ∞, ÉèÏQÆºã≤`÷ ∞« Öò g∞é´™œÉèÏQÆº
ãÖÑ¨^ÅŒ uâ◊~ÚOÑ¨QÍ, D^Œ$H±´D ã‘`« JÅOHÍ~°=Ú =O\˜ JÅOHÍ~°=ÚÅKÕ,
|Å=`ü{=∂Åº{JOQÆ~åQÆ{PÉèí~°}=ã¨#´JkèHõ"≥∞ÿ# Ñ¨Ó=∂ÅÅ∞, "≥∞ÿÑ¨Ó`«Å∞,
#QÆÅ∞, =G=ÚÅ`À, ™œÉèÏQÆºÅH©;HõÖˇ·´™œÉèÏQÆº=Ú Juâ◊~ÚOz#"åÔ~·,
HÍO`«´Ñ¨`∞« ÅÜ«∞O^Œ∞, ÅQÆ`´ü ÅQÆfl"≥∞#ÿ , ãÖ¿ã=ÅO^Œ∞<£´Ñü ¿ã=ÅO^Œ∞, `«ÅñÑ¨Ù
´HÀiHõ#∞, JO^Œ∞<£´JO^Œ∞, =∞#∞K«∞´áÈ+≤OÑ¨ÙK«∞#fl, L`«¯O~î´° L`åûÇ¨Ï=Ú#∞,
„áêÑ≤Ozi´"ÕyiOzi.
`å`«Ê~°º=Ú : =Ú`≥^Î· ∞Œ =Å∞ "åix JO^Œ=ÚQÍ JÅOHõiOz JO^Œ"∞≥ #ÿ
QÆ$Ç¨ÏÅ‰õΩ∆ ‡Öˇ· „Ñ¨=iÎÅ∞¡_x» Pjã¨∞ûÅ #OkOzi. z=i =ÚQÆ∞~æ ∞° J~Ú# Ti‡à◊,
=∂O_»g, „â◊√`«H~© ∞° ÅÎ ∞ ™œÉèÏQÆº ãÖÑ¨^Œ Åuâ◊~ÚOÑ¨QÍ ã‘`« JÅOHÍ~°=Ú=O\˜
JÅOHÍ~°=ÚÅKÕ Ñ¨Ó=∂ÅÅ∞, "≥∞ÿÑ¨Ó`«Å∞, PÉèí~°}=ÚÅ∞, =G=ÚÅ`À
™œÉèÏQÍºuâ◊Ü∞« =ÚQÆÅ"åÔ~i· . Ñ¨`∞« ÅÜ«∞O^Œ∞ ÅQÆfl"≥∞#ÿ Ñü¿ã=Å#∞ HÀiHõÅ#∞
JO^Œ∞ áÈ+≤OK«∞ L`«¯O~î#° ∞ "ÕyiOzi.
ÉèÏ~°`« : HÍO`«Öò´=Ú`≥·Î^Œ∞=Å∞, ÅÅ#<£ÔQ·¿ãã≤´„^ÒÑ¨kx JÅOHõiOz,
~° = ∞}QÆ $ Ç¨ Ï ´~° = ∞}© Ü « ∞ "≥ ∞ ÿ # Wà◊ ¡ ‰ õ Ω , =∞Ç¨  ÅH˜ ∆ ‡"≥ · Ü≥ Ú Ñ¨ C =∞OK« ∞ <£ ,
Hõe`«{Pj~åfi^ŒÖˇ·i´Pj~°fikOzi. JHõ¯_»<£´P Ñü QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÜ«∞O^Œ∞,
=∞=Ú<£ ´ =∞=Ú‡Å#∞, QÆ ∞ ~° ∞ Éè Ï QÆ º ã≤ ÷ ` « ∞ Öò ´ Q˘Ñ¨ Ê Éè Ï QÆ º =ÚQÆ Å ã≤ ÷ u Ö’,
g∞é´Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ, D^Œ$H±´WÑ¨Ê\˜ â◊$OQÍ~°=Ú=Öˇ, |Å=`«{=∂Åº{
JOQÆ~åQÆ{PÉèí~°}=ã¨#´JkèHõ"≥∞ÿ# Ñ¨Ó=∂ÅÅ∞, "≥∞ÿÑ¨Ó`«Å∞, PÉèí~°}=ÚÅ∞,
=G=ÚÅ∞, ™œÉèÏQÆÅºÅH©;HõÖÏ´™œÉèÏQÆº ãÖÑ¨^ŒÅ =$kú`À, UHÍO`«´q∞H˜¯e,
ÅQÆ`ü´`«ye#, ãÖ¿ã=ÅO^Œ∞<£´J#∞Éèí==ÚÅÜ«∞O^Œ∞, `«ÅÑ¨Ù=∞#∞K«∞´
QÆ∞~°∞OÎ K«∞H˘#∞‰õΩx, JO^Œ∞<£, L`«¯O~î° „áêÑ≤OÎ zi.
`å`«Ê~°º=Ú : =Ú`≥·Î^Œ∞=Å∞ „^ÒÑ¨kx JÅOHõiOz ~°=∞}©Ü«∞"≥∞ÿ#
QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÖ’ =∞Ç¨ÅH˜∆ ‡"≥Ü· Ú« O_»∞=∞x Pj~°fikOzi. P Ñü QÆ$Ç¨Ï=ÚÅO^Œ∞
Q˘Ñ¨Ê ÉèÏQÆºã≤÷u Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ WÑ¨Ê\˜ â◊$OQÍ~°=Ú=Öˇ JkèHõ"≥∞ÿ# =∂ÖÏº
Éèí~°}Ï^Œ∞Å∞, "≥∞ÿÑ¨Ó`«Å∞, =G=ÚÅ ™œÉèÏQÆº ã¨=∞$kú`À q∞H˜¯eQÍ `«ye#
J#∞Éè=í =ÚÅ#∞ =∞=Ú‡ `«ÅÑ¨Ù=∞x L`«¯O~î#° ∞ HõeyOzi.
=. `«^fiŒ ^è∂Œ [#‰õΩO_»∞#∞ ^Œ`å¯Åã¨=ÚÑ¨ã`÷≤ O« Éˇ#· #~°ã=¨ ∂QÆ=∞O|∞#
Hõ`«ºO`«ãÖ`«∞+¨µìO _»QÆ∞K«∞ ##O`«qÉèí=ãÖÑ¨^ŒÅ∞ "˘^ŒÅ
<≥^∞Œ ~°∞HÀÅ∞ ¿ã~ÚOz `«„`«Ê"Õâ’`«û=O|∞ #_»ÑÙ¨ #Ñ¨C_»∞ 65
~å=∂ : `«`´ü =^è∂Œ [#‰õΩO_»∞#∞´ÃÑO_ç¡ ‰õΩ=∂Ô~ÅÎ `«O„_çÜ∞ÿ≥ # P [#Hõ
=∞Ç¨~åA#∞, `«`{ü HÍÅ ã¨=ÚÑ¨ã`÷≤ O« Éˇ#· ´JÑ¨C_»∞ qKÕÛã≤#, #~°ã=¨ ∂QÆO|∞#‰õΩ´
[#∞Å ~åHõ‰Ωõ J`«ºO`« ãÖ`«∞+¨µOª _»Q∞Æ K«∞´q∞H˜¯e P#OkOK«∞K«∞, J#O`«qÉè=í
ãÖÑ¨^ŒÅ∞{á⁄^ŒÅ´JkèHõ"≥∞ÿ# "≥·Éèí=ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ, Z^Œ∞~°∞HÀÅ∞
¿ã~ÚOz´Z^Œ~∞° ã¨<åflÇ¨Ï=Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOz, `«`{ü „Ñ¨"âÕ ’`«û=O|∞´P „Ñ¨"âÕ Ñ◊ Ù¨
"Õ_∞» Hõ#∞, #_»ÑÙ¨ #Ñ¨C_»∞´[~°∞Ñ¨QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : P ÃÑO_ç¡ ‰õΩ=∂Ô~ÅÎ `«O„_çÜ∞ÿ≥ # [#‰õΩ_»∞ P q"åÇ¨Ï=Ú#‰õΩ
qKÕÛã≤# [#∞Å ~åHõ‰Ωõ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Oz JkèH"õ ∞≥ #ÿ "≥É· =íè ãÖÑ¨^ÅŒ `À Z^Œ∞~°∞HÀÅ#∞
[iÑ≤ P „Ñ¨"âÕ ’`«û==Ú#∞ [~°∞Ñ¨QÍ.
ÉèÏ~°`« : `«`ü =^èŒ∂[#‰õΩO_»∞#∞´P „^Œ∞Ñ¨^Œ=∞Ç¨~åA, `«`ü HÍÅ
ã¨=ÚÑ¨ã`÷≤ O« Éˇ#· , #~°ã=¨ ∂QÆ=∞=Ú´J~°∞#˚ ∞x ~åHõ‰Ωõ , J`«ºO`« ãÖ`«∞+¨µ_ì Q» ∞Æ K«∞,

J#O`« qÉè=í ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ á⁄^ŒÅ, Z^Œ∞~°∞HÀÅ ¿ã~ÚOz, `«`ü „Ñ¨"âÕ ’`«û=O|∞,
#_»∞Ñ¨Ù#Ñ¨C_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P „^Œ∞Ñ¨^Œ =∞Ç¨~åA JÑ¨C_»∞ q"åÇ¨=Ú#‰õΩ qKÕÛã≤#
J~°∞#˚ ∞x ~åHõ‰Ωõ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Oz#"å_≥· J#O`« "≥É· =íè =Ú`À Z^Œ∞~°∞HÀÅ x~°fiÇ≤ÏOz
"åi „Ñ¨"âÕ ’`«û==Ú#∞ #_»∞Ñ¨ÙK«∞O_»QÍ –
ã‘. #$Ñ¨Hõ#ºHõÅHõxOk`«#=„Éèí=∞~°HÍ
ã¨ºqÖÏã¨ÅH©;x~°ã¨ÎÑ¨Ó~°‚
`å~°HÍkèÑ¨`«∞Å HÍ~°Ü«∞ñ ^Œ`«∂Ê~°º
Éèí=ãÖz`À~°∞`«Ñ¨óÑ¶¨ÅO|∞
ÖËQÆ∞~°∞â◊√ÉèíQÆ∞}Éè’QÍOz`«∞Å∞ g~°
bsuñ ^ŒQñÆ |`«∞Öˇ· ~°@OK«∞
Ö’Hõ~°Hõ∆}K«`«∞~åHÍ~°ÉèÏyÌ=º
q=∞Å`Õ*’qÖÏã¨ q∞k Ü«∞#∞K«∞
`Õ. #i÷ <ÕÒ≥ z K«∂K≥ñ É∫~åo Ü«∞`«∞º
^•~°=∞}˜Éèí∂+¨}À[˚fiÅ ^•â◊~°^äŒ∞Å
=∂OQÆeHõ=G~°`«fl Éèí∂ëêOQÆ~åQÆ
áêO_»∞ã¨∂#∞Åñ QÆ#∞flÅÑÖ_»∞=ÙQÆ#∞. 66
~å=∂ : #$Ñ¨Hõ#ºHõÅ‰õΩ´~å‰õΩ=∂i`«Å‰õΩ, JxOk`«´xOkOÑ¨|_»x,
#=„Éè í = ∞~° H õ ´ =ÚOQÆ ∞ ~° ∞ Å∞QÆ Å , Pã¨ º ´=ÚY=ÚÅÜ≥ Ú Hõ ¯ , qÖÏã¨ Å H© ; ´
™œÉèÏQÆºÅH©;KÕ, x~°ãÎ̈ú~°ã¨¯ $`«∞_≥·#, Ñ¨Ó~°‚`å~°HÍkèÑ¨`«∞Å‰õΩ´Ñ¨Ó~°‚K«O„^Œ∞xH˜,
P~°Ü«∞´K«∂_»QÍ, `«`ü{Ñ¨Ó~°fiÉèí=´JO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ [#‡Ö’x, L~°∞`«Ñ¨ó
Ñ¶ ¨ Å O|∞ÖË ´ Q˘Ñ¨ Ê ^≥ · # `« Ñ ¨ ã ¨ ∞ û Ü≥ Ú Hõ ¯ Ñ¶ ¨ Å =ÚÖË , QÆ ∞ ~° ∞ â’Éè í Q Æ ∞ }Éè ’ QÆ {
JOz`«∞Å∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ â’ÉèÏQÆ∞}=ÚKÕ ã¨=∞$kúQÅÆ "å~°∞, g~°Å∞´~å=∞ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Å∞,
D su<£´D q^èŒ=ÚQÍ, `«QÆ<£´`«y# q^èŒ=ÚQÍ, ã¨`«∞Öˇ·~°@OK«∞´Éèí~°ÎÖˇ·~°x,
Ö’Hõ~°Hõ∆}´Éèí∞=#=ÚÅ áêeOK«∞, K«`«∞~°{PHÍ~°ÉèÏH±´<åÅ∞QÆ∞ PHÍ~°=ÚÅ`À
„Ñ¨HÍtOK«∞, k=ºq=∞Å`Õ*’ qÖÏã¨=Ú´k=º"≥∞#ÿ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ HÍOu qÖÏã¨=Ú,
Wk{J#∞K«∞´WkÜ«∞x, Ji÷<£´HÀiHõ`À, áœ~åo´Ñ¨Ù~°[#∞Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú,
Ju{L^•~°=∞}˜É∂íè +¨}{L[˚fiÅ´q∞H˜¯e ãÖÑ¨#fl"≥∞#ÿ =∞}∞Å∞, JÅOHÍ~°=ÚÅ`À
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, ^•â◊~°^èŒ∞Å´~å=∞ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Å#∞, =∂OQÆeHõ=G´HõàÏº}
=G=ÚÅ∞, ~° ` « fl Éè í ∂ +¨ { JOQÆ ~ ° O QÆ ´ ~° ` åflÅOHÍ~° = ÚÅ∞, "≥ ∞ ÿ Ñ ¨ Ó `« Å `À,
áêO_»∞´`≥Å¡<≥·#, ã¨∂#∞Å<£´Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞ ^èŒiOz# "åix, U`≥Oz´=zÛ,
Hõ#∞flÅÑÖ_»∞=QÆ#∞, K«∂K≥´HõO\˜HO˜ Ñ¨ÙQÍ K«∂zi.
`å`«Ê~°º=Ú : xOkOÑ¨|_»x =ÚOQÆ∞~°∞Å∞ QÆÅ =ÚYº ™œÉèÏQÆº ãÖÑüKÎ Õ
u~°ã¨¯iOÑ¨|_ç# Ñ¨Ó~°‚K«O„^Œ∞Å‰õΩ K«∂_»QÍ "≥·Éèí==∞O`«Ü«Ú ~å‰õΩ=∂Ô~ÎÅ
Ñ¨Ó~°fi[#‡`«Ñó¨ Ñ¶Å¨ "Õ∞Ü«∞xÜ«Ú, JkèHõ â’ÉèÏQÆ∞} ã¨=∞$kúQÅÆ ~å=∞ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Å∞
D q^è=Œ ÚQÍ `«=∞ Éè~í ÖÎ° ~·ˇ x° Ü«Ú, Ö’Hõ=ÚÅ#∞ áê\ÕK«∞@‰õΩ <åÅ∞QÆ∞ PHÍ~°=ÚÅ`À
„Ñ¨HÍtOK«∞ k=º=Ú, q=∞Å=Ú<≥#· HÍOu qÖÏã¨q∞kÜ«∞x Ñ¨Ù~°[#∞Å∞ JO^Œ~∞°
HÀiHõ`À =zÛ HõàÏº} =G=ÚÅ∞, ~°`åflÅOHÍ~°=ÚÅ∞, "≥∞Ñÿ Ó¨ `«Å∞, `≥Åx¡ Ñ¨ÓÅ∞
^èiŒ Oz# "åix Hõ#∞Å ÑÖ_»∞=QÍ K«∂zi.
ÉèÏ~°`« : JÅHõxOk`« #=„Éè=í ∞~°‰Ωõ ´=ÚOQÆ∞~°∞ÅKÕ xOkOK«|_ç# #∂`«fl
„Éè í = ∞~° = ÚÅ∞QÆ Å "åxH˜ , Pã¨ º qÖÏã¨ Å H© ; ´=ÚYqÖÏã¨ ã¨ O Ñ¨ ^ Œ K Õ ,
x~°ã´Î̈ u~°ã¯¨ iOÑ¨|_ç#, Ñ¨Ó~°`‚ å~°HÍkèÑ´¨ Ñ¨Ó~°K‚ O« „^Œ∞x, `«∞Å‰õΩ´™ê=∞º=ÚQÆÅ
^•xH˜, P~°Ü«∞<£´K«∂_»QÍ, #$Ñ¨Hõ#º‰õΩ´„^ÒÑ¨kH˜, `«`«∂Ê~°fiÉèí=´P"≥∞
Ñ¨Ó~°fi[#‡=Ú#O^Œ∞, ãÖz`«´ãÖáêkOÑ¨|_ç#, L~°∞`«Ñó¨ Ñ¶Å¨ O|∞Å∞´Q˘Ñ¨Ê `«Ñã¨ ∞¨ û
Ñ¶ë`«=ÚÅ∞, UQÆ∞~°∞´S^Œ∞QÆ∞~°∞, â◊√ÉèíQÆ∞}Éè’QÍOz`«∞Å∞, g~°Å∞´áêO_»=ÙÅ∞,
Dsu, `« Q Æ < £ { Ñ¨ ` « ∞ Öˇ · ~ ° @ OK« ∞ , Ö’Hõ ~ ° H õ ∆ } ´Ö’Hõ = ÚÅ∞ áêeOK« ∞ @‰õ Ω ,
K«`«∞~°´ã¨=∞~°÷=ÚÖˇ·#, PHÍ~°´PHÍ~°=ÚÅ#∞, ÉèÏH±´á⁄Ok#, k=º´^èŒ~å‡xÅ
â◊„HÍtfi#∞Å Ü≥ÚHõ¯, `Õ[ó´JOâ◊ÅÜ≥ÚHõ¯, qÖÏã¨q∞kÜ«∞#∞K«∞, Ji÷, <ÕÒ≥ z,

áœ~åo, Ju{L^•~°, =∞}˜É∂íè +¨}À[˚fiÅ`«´=∞}∞Å∞, JÅOHÍ~°=ÚÅ`À „Ñ¨HÍtOK«∞,
Pâ◊´k‰õΩ¯Å∞QÆÅ, ~°^∞Œä Å<£´~°^=Œä ÚÅ∞ QÆÅ"åix, =∂OQÆeHõ´â◊√Éè„í Ñ¨^=Œ ÚÖˇ#· ,
=G~° ` åflÉè í ∂ ëêOQÆ ~ åOQÆ ´ =G=ÚÅ∞, ~° ` « fl Éè í ∂ +¨ Å ∞, "≥ ∞ ÿ Ñ ¨ Ó `« Å ∞QÆ Å
áêO_»∞ã¨∂#∞Å´áêO_»∞Ñ¨Ù„`«∞Å#∞, Hõ#∞flÅ ÑÖ_»∞=QÆ#∞, K«∂K≥<´£ K«∂zi.
`å`«Ê~°º=Ú : =ÚOQÆ∞~°∞ÅKÕ JÑ¨ÇÏ¨ ã≤OK«|_ç# #∂`«fl„Éè=í ∞~°=ÚÅ∞ QÆÅ,
=ÚYqÖÏã¨ ãÖÑ¨^KŒ Õ u~°ã¯¨ iOÑ¨|_ç# Ñ¨Ó~°K‚ O« „^Œ∞x`À ™ê=∞º=ÚQÆÅ^•xH˜ P
„^ÒÑ¨kH˜ P"≥∞ Ñ¨Ó~°fi[#‡=Ú# ãÖáêkOÑ¨|_ç# Q˘Ñ¨Ê `«áÈÑ¶ë`«=ÚÅ∞
â◊√ÉèQí ∞Æ }Éè’QÍOz`«∞Öˇ#· S^Œ∞QÆ∞~°∞ áêO_»=ÙÅ∞ D suQÍ Éè~í ÖÎ° ~·ˇ x° , Ö’Hõ~H° }
∆õ
ã¨=∞~°∞÷Öˇ·# PHÍ~°=ÚÅ#∞ á⁄Ok – ^èŒ~°‡, JxÅ, â◊„Hõ, Jtfi#∞Å POâ◊Å
qÖÏã¨q∞kÜ«∞x – Ñ¨Ù~°[#∞ÅO^Œ~∞° U`≥Oz q∞H˜¯e=∞}∞Å∞, JÅOHÍ~°=ÚÅ`À
„Ñ¨HÍtOK«∞ k‰õΩ¯ÖË ~°^èŒ=ÚQÍ QÆÅ â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# =G=ÚÅ∞, ~°`«flÉèí∂+¨Å∞,
"≥∞Ñÿ Ó¨ `«Å∞QÆÅ áêO_»=ÙÅ#∞ Hõ#∞flÅ ÑÖ_»∞=QÍ K«∂zi.
qâı+}¨ =Ú : „^ÒÑ¨k Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ Dâ◊fi~°∞x QÆ∂iÛ `«Ñã¨ ∞¨ û KÕã≤ S^Œ∞QÆ∞~°∞
Ñ¨`∞« Å#∞ "Õ_#ç @∞¡ ÉèÏ~°`åk Ñ¨~fi° =ÚÖ’ K≥ÑÊ¨ |_ç#k.
2) JÅHõ – JÅHÍâ◊¥Û~°‰‚ Ωõ O`«ÖÏó – Jx J=∞~°=Ú.
K«O. JÅÑ¶¨Ú`«~å[=Oâ◊=∞}∞Öˇ· qÅã≤Öˇ¡_»∞#‰õΩ¯=∂~°‰õΩÖò
#Å∞QÆ∞~°∞~°∂Ñ¨"≥·Éèí=Hõà◊Öò QÆ_»∞ g∞é∞K«∞ ã¨^Œ∞æ}Ïuj
`«ÅK«`∞« ~åHõ$u<£ "≥∞éÜ«Ú `«[#˚ `å#fiÜ«∞ÉèÏQÆºÅH˜∆ ‡ <å
#ÅÔ~_»∞ ÃÑO_ç‰¡ Äõ ñ`«∞Åã¨^•^Œ~° "≥ÚÑ¨ÊñQÆ <Àeñ ÉˇO_çÜ
¡ ∞ÿ≥ 67
~å=∂ : JÅÑ¶Ú¨ `«~´° Q˘Ñ¨Ê^≥#· , J[´JAx, =Oâ◊=∞}∞Öˇ´· =Oâ◊=Ú#
HõÅOHÍ~°"∞≥ #ÿ "åÔ~,· qÅã≤Ö_¡ˇ ∞» ´„Ñ¨HÍtOK«∞, P{‰õΩ=∂~°‰Ωõ Öò´P ~å[‰õΩ=∂~°∞Å∞,
#Å∞QÆ∞~°∞´~å=∞ÅHõ∆ ‡} Éè~í `° « â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ flÅ∞, ~°∂Ñ¨"É·≥ =íè HõàÖ◊ ò´~°∂Ñ¨ ãÖÑ¨^ÅŒ â’ÉèKí Õ
Hõ_»∞g∞é∞K«∞´q∞H˜¯e Juâ◊~ÚOK«∞K«∞, ã¨`ü{QÆ∞}{Juj`«Å K«`«∞~åHõ$u<£´
ã¨^Œ∞æ}=ÚÅ<≥_ç K«Å¡x JO^Œ"≥∞ÿ# PHÍ~°=ÚÅ`À, "≥∞éÜ«Ú´„Ñ¨HÍtOK«∞,
`«`{ü [#Hõ{J#fiÜ«∞ ÉèÏQÆºÅH˜∆ ‡´P [#‰õΩx =Oâ◊=ÚÖ’ ÉèÏQÆºãÖÑ¨^,Œ <å<£´=Öˇ,
JÅÔ~_»∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, ÃÑO_ç¡‰õÄ`«∞Å´ã‘`å^Œ∞Å#∞, ã¨^•^Œ~°"≥ÚÑ¨ÊQÆ´q∞H˜¯e
P^Œ~°Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ, XÑ¨ÊQÍ´JO^ŒyOK«QÍ, Fe<£´â◊√Å¯=ÚQÍ (=~°∞ã¨QÍ)
ÃÑO_çÜ¡ ∞ÿ≥ ´q"åÇ¨Ï"≥∞ÿ –
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê^≥#· J[=Oâ◊=Ú#‰õΩ JÅOHÍ~°„áêÜ«∞"≥∞ÿ qÅã≤Å∞¡ P
P ~å[‰õΩ=∂~°∞Å∞ (~å=∞ÅHõ∆ ‡} Éè~í `° « â◊„`«∞Ñ¶Ú¨ flÅ∞) #Å∞QÆ∞~°∞ ~°∂Ñ¨ãO¨ Ñ¨^KŒ Õ
Juâ◊~ÚOK«∞K«∞ ã¨^∞Œ }æ =ÚÅ K«`∞« ~°`Q« ÅÆ PHÍ~°=ÚÅ`À „Ñ¨HÍtOK«∞ P [#Hõ=Oâ◊
ÉèÏQÆºÅH˜∆ ‡ J#∞#@∞¡ JÅ~å~°∞ ÃÑO_ç‰¡ Äõ `«∞Å#∞ P^Œ~Ñ° Ó¨ ~°fiHõ=ÚQÍ =~°∞ã¨QÍ ÃÑO_ç¡
Ü«∂_çi.
qâı+}
¨ =Ú : [#HÍ#fiÜ«∞ÉèÏQÆºÅH˜∆ ‡ – <åÅ∞QÆ∞ PHÍ~°=ÚÖˇ· Ü«Ú#fl"åix
J#∞KÀ L„`«ÊH∆ÍÅOHÍ~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : JÅÑ¶Ú¨ `«<´£ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ, ~å[=Oâ◊´K«O„^Œ=Oâ◊=Ú#‰õΩ, =∞}∞Öˇ·
qÅã≤Ö_¡ˇ ∞» , P{‰õΩ=∂~°‰Ωõ Öò´P ^è~Œ ‡° ~å*Ï^Œ∞Å∞, #Å∞´#Å∞x Ü≥ÚHõ¯, QÆ∞~°∞~°∂Ñ¨
"≥ · É è í = Hõ à ◊ Ö ò Hõ _ » ∞ g∞é∞K« ∞ , ã¨ ^ Œ ∞ æ } Ïu j`« Å K« ` « ∞ ~åHõ $ u<£ , "≥ ∞ éÜ« Ú ,
`«`{ü [#Hõ{J#fiÜ«∞ÉèÏQÆºÅH˜∆ ‡´P `«O„_çÜ∞ÿ≥ # „^Œ∞Ñ¨^∞Œ x =Oâ◊ ãÖÑ¨^,Œ <å<£´=Öˇ,
JÅÔ~_»∞, ÃÑO_ç¡‰õÄ`«∞<£´„^ÒÑ¨kx, Åã¨`ü{P^Œ~°"≥ÚÑ¨ÊQÆ<£´q∞H˜¯e P^Œ~°
Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ, Fe<£{ÃÑO_çÜ ¡ ∞ÿ≥ ´=~°∞ã¨QÍ ÃÑO_çÜ ¡ ∂« _ç –
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ K«O„^Œ=Oâ◊=Ú#‰õΩ =∞}∞Öˇ· qÅã≤Ö_¡ˇ ∞» P
^è~Œ ‡° *Ï^Œ∞Å∞ #Å∞x Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê ~°∂Ñ¨"É·≥ =íè ãÖÑ¨^`Œ À Juâ◊~ÚOK«∞K«∞ ã¨^∞Œ }æ =ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞ `«O„_çÜ∞ÿ≥ # „^Œ∞Ñ¨^∞Œ x =Oâ◊ãO¨ Ñ¨^=Œ Öˇ#∞O_»∞
„^ÒÑ¨kx q∞H˜¯e P^Œ~Ñ° Ó¨ ~°fiHõ=ÚQÍ =~°∞ã¨QÍ ÃÑO_®¡_iç .
qâı+}
¨ =Ú : ~å[=Oâ◊ – ~å*Ï„Ñ¨É∫è #$Ñ¨KO« „^Õ – Jxq.
`Õ. J`«∞e`å#O^Œ=Ú#ñ ÉËiÛ ~°O`« q^Œ∞~°

=∞O„u^èŒ$`«~å¢+¨µìñ _»=∞‡Ç¨=∞Ç¨ïÅ`«O„_ç
qxÇ¨Ï`«=∞<ÀqKå~°∞ñ_≥· `«#^Œ∞Ñ¨ÙiH˜ñ
Q˘_»∞‰õΩÅ =^è∂Œ Ü«Ú`«=ÚQÆñ ^À_˘¯OK«∞ ~åñQÆ 68
~å=∂ : J`«∞e`«{P#O^Œ=Ú#´q∞H˜¯e P#O^Œ=Ú`À, ¿ÑiÛi´qÅã≤ei¡ ,
JO`«´`«~åfi`«, q^Œ∞~°´q"Õ‰õΩÖˇ·#, =∞O„u´„Ñ¨^è•#∞ÅKÕ, ^èŒ$`«´^èŒiOÑ¨|_ç#,
~åR´~åR=ÚQÆÅ"å_»∞, P{=∞Ç¨=∞Ç¨ïÅ `«O„_ç´P Q˘Ñ¨Ê"åi `«O„_ç ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞,
qxÇ¨Ï`«=∞<ÀqKå~°∞_≥·´ÅQÆfl"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞ûQÆÅ"å_≥·, H˘_»∞‰õΩÅ<£´‰õΩ=∂~°∞Å#∞,
=^è∂Œ Ü«Ú`«=ÚQÆ´ÃÑO_ç¡ ‰õÄ`«∞~°∞Å`À, `«#^Œ∞Ñ¨ÙiH˜´`«# JÜ≥∂^è•º#QÆ~=° Ú#‰õΩ,
`À_˘¯OK«∞~åQÆ´fã≤H˘x~åQÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e P#O^Œ=Ú`À ¿ÑiÛi (Jx =ÚO^Œ\ ˜ Ñ¨^ºŒ =Ú`À
##fiÜ«∞=Ú)
`«~åfi`« q"Õ‰Ωõ Öˇ#· =∞O„`«∞ÅKÕ ^èiŒ OÑ¨|_ç# ~åR=ÚQÆÅ P =∞Ç¨=∞Ç¨ïÅ
`«O„_çÜ∞ÿ≥ # ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞ qxÇ≤Ï`«=∞<ÀqKå~°=ÚQÆÅ"å_≥· P ‰õΩ=∂~°∞Å#∞ =^è∞Œ =ÙÅ`À
ã¨Ç¨ `«# JÜ≥∂^è•º#QÆ~=° Ú#‰õΩ `À_˘¯x~åQÍ –
qâı+} ¨ =Ú : q^Œ∞~° – *Ï˝`å`«∞q^Œ∞~ÀqO^Œó – Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : J`«∞e`å#O^Œ=Ú# KÕiÛi. q^Œ∞~°=∞O„u´q^Œ∞~°∞_»∞ =∞O„uQÍQÆÅ
^èŒ$`«~å¢+¨µì_»∞, P{=∞Ç¨=∞Ç¨ïÅ `«O„_ç, JO`«<£´q"åÇ¨Ï"å~°Î#∞, qx´qx,
Ç≤Ï`«=∞<ÀqKå~°∞_≥´· áêO_»=ÙÅ∞ K«xáÈ~Ú~°#∞ qKå~°=Ú#∞ q_çz, H˘_»∞‰õΩÅ#∞´
áêO_»∞Ñ¨Ù„`«∞Å#∞, =^èŒ∂Ü«Ú`«=ÚQÆ<£´„^ÒÑ¨k`ÀQÆ∂_», `«#^Œ∞Ñ¨ÙiH˜´`«#
Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨ÙiH˜, `À_˘¯OK«∞~åQÆ.
`å`«Ê~°º=Ú : J`«∞e`å#O^Œ=Ú# KÕiÛi. q^Œ∞~°∞_»∞ =∞O„uQÍQÆÅ P
=∞Ç¨=∞Ç¨ïÅ `«O„_ç J~Ú# ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» q"åÇ¨Ï"å~°#Î O`«ÜÚ« qx áêO_»=ÙÅ∞
QÆuOz~°#∞ qKå~°=Ú#∞ q_çz áêO_»∞Ñ¨Ù„`«∞Å#∞ „^ÒÑ¨k`À QÆ∂_» `«# Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨ÙiH˜
`À_˘¯x~åQÍ –
ã‘. „áœ_èñç ÉËiÛ#"åiÉèÏ= "≥∞Å~°ÊOQÆ
##∞Ñ¨âßO`å`«‡`« #~°∞QÆ∞^≥Oz
~å‰õΩ=∂~°∞Å"≥·iÖ’HÍaèQÆ=∞ºÉèí∞
*Ïq[$OÉèí}QÆ∞}âß¡Ñ¶¨∞#∞O_»∞
g~°∞#~°∞˚#∞ñ |~°â◊¥~°∞Åã¨„`«Ê`å
áêxfi`«cè=∞ÉÏÇ¨ã¨Ç¨Ü«Úñ
_≥· Ü≥∂iÛ#\ì̃Ü∂« Ç¨Ï=[Ü«∞â’aè~å
=ÚO _»x "Õ_¯» ÃÑOÑ¨Ù# "≥^‰Œ Ωõ K«∞ñ
`Õ. |éÃÑ q∞H˜¯eñ E_»∞¯ÅO^Œéx˜ QÆ_z»
Ü«∞=Å ^•â◊~°kä„âı+¨µªñ _≥·#Ü«∞`«x
ÃÑñ· |∞~°ã`÷≤ [« #HõÔŒ |Hõ=Úz`«Î
=ÚÅ=∞Ç¨^Œ~°ãÖ„Éèí=∞"≥ÚÅÜ«∞ #Ñ¨Ù_»∞ 69
~å=∂ : „áœ_è<ç ´£ ¿ÑiÛ´^è$Œ _»`fi« =Ú`ÀQÆ∂_ç, #=´#∂`«#"≥∞#ÿ , JiÉèÏ==Ú´
â◊„`«∞ÉèÏ==Ú, ZÅ~°ÊOQÆ´HõÅ∞QÆQÍ, J#∞Ñ¨´ÑÖÑ¨QÍ, âßO`«´âßO`«=ÚQÍx,
P`«‡`«<´£ |∞kÌQÅÆ "å_Ò@KÕ, J~°∞QÆ∞^≥Oz´=zÛ, ~å‰õΩ=∂~°∞Å "≥i· ´~å‰õΩ=∂~°∞Å
â◊„`«∞=ÙÅ, Ö’HÍaèQÆ=∞º´Ö’Hõ=Ú#‰õΩ `≥eã≤#, Éèí∞*Ïq[$OÉèí}´Éèí∞[|Å=Ú
Juâ◊ ~ ÚOz#, QÆ ∞ }âß¡ Ñ ¶ ¨ ∞ #∞O_» ∞ ´á⁄QÆ _ » ^ Œ y # QÆ ∞ }=ÚÅ∞ QÆ Å "å_» ∞ ,
g~°∞<£´g~°∞_≥#· , J~°∞#˚ ∞<£´HÍ~°gÎ ~åº~°∞#˚ ∞x, Ñ¨~â° √◊ ´QÆO„_» Q˘_»e¤ KÕ, L~°∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ,
Åã¨`ü{„Ñ¨`åÑ¨´q∞H˜¯e „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ, Jxfi`«´‰õÄ_ç#, cè=∞´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#,
Éèí∞[ã¨Ç¨Ü«Úñ_≥·´Éèí∞[â◊H˜Î ã¨Ç¨Ü«∞=ÚQÍQÆÅ"å_≥·, FiÛ#\˜ì´[~ÚOz#,
PÇ¨Ï=[Ü«∞â’aè´Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ [Ü«∞=Ú`À â’aèOz#, ~å=ÚO_»∞´Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞,
Jx<£ ´ Ü« Ú ^Œ ú = Ú#O^Œ ∞ , "Õ _ » ¯ ÃÑOÑ¨ Ù #´"Õ _ » ∞ Hõ Ü≥ Ú Hõ ¯ Pkè H õ º =ÚKÕ ,
"≥^Œ‰õΩK«∞´ÑïjeOK«∞K«∞, JO^Œix QÆ_»z´JO^Œix =^Œe, J=Å´`«~åfi`«,
^•â◊~k° „è âı+µ¨ _ª #·≥ ´^Œâ~◊ ^° ∞Œè x Ñ¨Ù„`«∞ÅÖ’ ÃÑ^Œ"Ì å_≥#· , J`«xÃÑ,· ~å=ÚxÃÑ,· Ñ¨Ù~°ó
ã≤`÷ ´« =ÚO^Œ∞ xÅ∞K«∞#fl, [#HõÔŒ |Hõ´[#ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯, z`«=Î ÚÅ<£´

=∞#ã¨∞ÅÖ’, =∞Ç¨ÏŸ^Œ~´° Q˘Ñ¨Ê ÉèÜ
í ∞« =Ú =Å#, ãÖ„Éè=í ∞"≥ÚÅÜ«∞<£´ Pâ◊Û~°º=Ú
HõÅ∞QÆQÍ, JÑ¨Ù_»∞´JÑ¨Ù_»∞, q∞H˜¯e K«∂_»∞¯Å∞ Ñ¨~°ÃÑ´fHõ∆}"≥∞ÿ# K«∂Ñ¨ÙÅ∞
xQÆ∞_çOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : „áœ_è=ç ∞`À QÆ∂_ç# #∂`«#"≥∞#ÿ â◊„`«∞`«fi ÉèÏ==Ú JkèH=õ ÚQÍ,
âßO`«=ÚQÍx |∞kúQÅÆ "å_»∞QÍ =zÛ, ~å‰õΩ=∂~°∞Å‰õΩ â◊„`«∞=x á⁄QÆ_|» _»∞K«∞,
`«# Éèí∞[|Å ãÖÑüÎKÕ HÍ~°Îg~åº~°∞˚#∞x Ñ¨~°â◊√=ÙKÕ Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨`åÑ¨=Ú`À
ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Éèí∞[â◊H˜Î`À [~ÚOz Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ [Ü«∞=Ú`À â’aèOK«∞
Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ "≥^‰Œ Ωõ K«∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú#ÔH· "Õ_∞» Hõ`À =K≥Û#∞. JO^Œix =^Œe P
`«~åfi`« ^Œâ◊~°^èŒ∞x ÃÑ^ŒÌ‰õΩ=∂~°∞_≥·# ~å=ÚxÃÑ· – `«# =ÚO^Œ∞ KÕi# [#
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú =∞#ã¨∞ÅÖ’ Q˘Ñ¨ÊQÍ ÉèíÜ«∞=Ú#∞ á⁄O^Œ∞K«∞O_»QÍ fHõ∆}"≥∞ÿ#
K«∂Ñ¨ÙÅ∞ „Ñ¨ãi¨ OÑ¨*ÃË ã#∞.
ÉèÏ~°`« : „áœ_è<ç {£ ¿ÑiÛ#"åix´„áœ_è∞» Öˇ#· "åix, ÉèÏ==Ú{ZÅ~°ÊOQÆ<´£
=∞#ã¨∞Ö’ L^ÕâÌ =◊ Ú `≥eÜ«Ú#@∞¡QÍ, J#∞Ñ¨<´£ ÑÖÑ¨QÍ, âßO`å`«‡`«<´£ âßO`«
|∞kú`À, P ‰õΩ=∂~°∞Å∞´áêO_»=ÙÅ∞, J~°∞QÆ∞^≥Oz´=zÛ, "≥·iÖ’HÍaèQÆ=∞º´
â◊„`«∞[#∞Å‰õΩ á⁄O^Œ~åx, Éè∞í *Ï´ÉÏÇ¨ï=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, q[$OÉè}í QÆ∞}âß¡Ñ∞¨¶ #∞O_»∞,
g~°∞<£´g~°∞_≥#· , J~°∞#˚ ∞<£´J~°∞#˚ ∞x, cè=∞ÉÏÇ¨ïã¨Ç¨ Ü«Ú_≥´· cè=Úx ÉÏÇ¨ï|Å=Ú
ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚQÍQÆÅ"å_≥,· Ñ¨~â° ¥◊ ~°∞Å<£´â◊„`«∞g~°∞Å#∞, ã¨`{ü „Ñ¨`åáêxfi`«´JkèHõ
|ÅãÖÑüÎ`À, FiÛ#\˜ì´[~ÚOz#, PÇ¨Ï=[´Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜ì#,
Ü«∞â’aè~å=ÚO_»x´H©iÎKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞"å_»x, "Õ_»¯ ÃÑOÑ¨Ù#, "≥^Œ‰õΩK«∞,
J=Å`ü´K«eOÑ¨x, Pâ◊<£´J¿ÑHõ∆KÕ, ~°kè„âı+¨µª_≥·#´~°kè‰õΩÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê"å_≥·#,
J`«xÃÑ·´J~°∞˚#∞xÃÑ·, Ñ¨Ù~°ã≤÷`«´Ñ¨@ì}=∞O^Œ∞#fl, [#Hõ^ŒO|Hõ=Ú´[#∞Å
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯, z`«=Î ÚÅ<£´=∞#ã¨∞ûÅÖ’, =∞Ç¨^Œ~´° q∞H˜¯e P^Œ~=° Ú`À
QÆ∂_ç#, ãÖ„Éè=í ∞=Ú´Pâ◊Û~°º=Ú, XÅÜ«∞<£{JÑ¨Ù_»∞´HõÅ∞QÆQÍ, q∞H˜¯e K«∂Ñ¨ÙÅ∞
JO^Œix QÆ_z» Ñ¨éÃÑ.
`å`«Ê~°º=Ú : „áœ_è»∞Öˇ·#"åix `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏ==Ú `≥eÜ«Ú#@∞¡
ÑÖÑ¨QÍ áêO_»=ÙÅ∞ âßO`« z`«Î=Ú`À #~°∞QÆ∞^≥Ozi. â◊„`«∞Ö’Hõ=Ú#∞ `«#
Éè∞í [|Å=ÚKÕ [~ÚOz# âß¡Ñ∞¨¶ hÜ«∞QÆ∞}=ÚÅ∞QÆÅ P g~°∞_≥#· J~°∞#˚ ∞x, ÉÏÇ¨ï|Å
ÉèíÜ«∞OHõ~°`«fi=ÚKÕ â◊„`«∞[#∞Å#∞ [~ÚOz Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ q[Ü«∞=ÚÖ’
â’aèOK«∞"å_≥· Ü«ÚO_»∞ J~°∞#˚ ∞x "Õ_∞» Hõ`À "≥^∞Œ ‰õΩK«∞, K«eOÑ¨x J¿ÑHõK∆ Õ Ñ¨@}ì =∞O^Œe
[#ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú `«=∞ =∞#ã¨∞ÅÖ’ P^Œ~=° Ú, ãÖ„Éè=í ∞=Ú HõÅ∞QÆQÍ JO^Œi
K«∂Ñ¨ÙÅ∞ J`«xÃÑ· Ñ¨éÑ≤i.
=. Hõ#∞OQ˘#∞[#∞Å∞ `«^Œ#O`«~°O| 70
ã‘. ZO`«ÜÚ« #^Œ∞ƒùÒ« c~å=∞ÉèÏ~°=æ
~å=∞Åã¨„`ÒÊ_èç ÜÕ∞q∞K≥ÑÊ¨
|Å=^Œ<ÕHõÑ¨`«∞Å<å#∞QÆ∞}ºO|∞
[QÆ^∞Œ Ñ¨â’¡H`˜ O« |∞QÆ Éèlí OK≥ñ
QÆO\˜~ˆ Ü«∞#∞"å~°∞ QÆ_ñ» Hõ <Õ`^« fiŒ ~°
Ñ¨Ù~°∞+¨µ Å<Àº#ºO|∞ <˘~°ã≤ Ü≥∞=fi
~Ô @∞ì QÍñQÆÅ"å~˘ ~Ú@g∞ñ^Œ ##∞â◊OHõ
=∞kñ Éˇ@∞ì"å~°∞ #H˘¯^Œ= ÖËÅ
`Õ. Ü≥Ú^Œ=Ù =∞#ÉèÏQÆº=∞Ç≤Ï=∞ HõÜ≥∂x*Ï`«
=∞Ç≤Ï`«#Ü«∞ Hõ$+¨‚=∞$QÆ<Õ„`« =∞OAQÍ„`«
Ü≥ÿ∞^Œ∞=`«#O|∞„áÈHõ =∂Ü«∞=∞‡ Ü«∞#∞K«∞
ãüH˜ñ Qˆ Ö’‡_»∞Û"å~°∞<≥· ãÖ^Œ_eç i 71
~å=∂ : D ~å=∞ ÉèÏ~°=æ ~å=∞´D ~å=Úx, Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx, Åã¨`{ü „áœ_è´ç
JkèH"õ ∞≥ #ÿ â◊H,Î̃ Uq∞ K≥ÑÊ¨ , ZO`«ÜÚ« <£{J^Œ∞ƒùÒ« |∞´ZO`«ÜÚ« Pâ◊Û~°ºHõ~=° Ú,
|Å=`ü´|e+¨ª"≥∞ÿ#, J<ÕHõÑ¨´QÆ[=ÚÅ`À, `«∞Å#{J#∞QÆ∞}ºO|∞´ã¨=∂#
QÆ∞}=ÚQÆÅ, [QÆ`{ü LÑ¨â’¡H`˜ O« |∞QÆ´Ö’Hõ=ÚKÕ á⁄QÆ_|» _»∞#@∞¡,è Éèlí OK≥´L#flk,

HõO\˜ˆ~´K«∂zu~å? J#∞"å~°∞, Hõ_»ñHõ<£´„Ñ¨Ü«∞`«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ, U`«`ü
=~°ÑÙ¨ ~°∞+¨µÅ∞´P W^Œ~Ì ∞° „âı+Ñª¨ Ù¨ ~°∞+¨µÅ∞, J<Àº#ºO|∞´XHõi<˘Hõ~∞° , |~°ã´≤ Hõkã≤,
Z=fi~°∞{Z@∞QÍQÆÅ"å~˘ W@∞g∞^Œ´WHõÃÑ· Z=~°∞ Z@∞¡O_≥^~Œ À, J#∞â◊OHõ´J#∞
J#∞=∂#=Ú#∞, =∞kÃÑ@∞ì"å~°∞´=∞#ã¨∞Ö’ ÃÑ@∞ìH˘#fl"å~°∞#∞, P{H˘^Œ=ÖËÅ
Ü≥Ú^Œ=Ù´P H˘~°`«ÖˇO^Œ∞‰õΩ HõÅ∞QÆ∞#∞?, =∞# ÉèÏQÆº=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ´=∞# J^Œ$+¨ì
ãÖÑ¨^Ü Œ ∞ÿ≥ #, JÜ≥∂x*Ï`«´Ü≥∂xÜ«∞O^Œ∞ [x‡OK«x, =∞Ç≤Ï`«#Ü«∞´Éè∂í q∞ Ñ¨Ù„u
Hõ$+¨=‚ ∞$QÆ<„Õ `«´lOHõ=O\˜ Hõ#∞Å∞QÆÅ, =∞OAQÍ„`«´™œO^Œ~º° ~åt, S^Œ=`«#O|∞„áÈHõ
´S^Œ=`«#=Ú ~åt J~Ú#, =∂Ü«∞=∞‡´=∂ `«e¡ J#∞K«∞, ãüH˜´ã‘`«‰õΩ,
Hˆ Ö’‡_»∞Û"å~°∞<≥´· #=∞ã¨¯iOK«∞K«∞, ãÖ^Œ_eç i´ãÖ`À+≤Ozi.
`å`«Ê~°º=Ú : D ~å=∞ Ñ¨~â° √◊ ~å=ÚÅ JkèHâõ H◊ Î˜ ZO`«ÜÚ« <åâ◊Û~°ºHõ~=° Ú.
Uq∞ K≥ÑÊ¨ QÆÅ=Ú. |eã≤# U#∞QÆ∞Å`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ QÆ∞}=ÚQÆey Ö’Hõ=ÚKÕ
âß¡Ñ¶≤∞OÑ¨|_ç# gi K«∂zuˆ~? J#∞"å~°∞#∞, „Ñ¨Ü«∞`«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ, P
„âı+¨ªÑ¨Ù~°∞+¨µe~°∞=Ù~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú HõeÜ«∞|_»QÍ Z=iˆH=∞QÆ∞<À WHõÃÑ·#x
J#∞=∂#=Ú HõÅ∞QÆ∞"å~°∞#∞, P H˘~°`Ö« Oˇ ^Œ∞‰õΩ? =∞# ÉèÏQÆº~åtH˜, JÜ≥∂x[
J~Ú# ã‘`,« =∞$QÆ<„Õ `«, =∞OAQÍ„`« J~Ú#O^Œ∞# S^Œ=`«#Ñ¨Ù~åt =∂ J=∞‡
Jx ã‘`‰« Ωõ =O^Œ#=Ú e_»∞K«∞ ãÖ^Œ_Qç ˘xi.
ÉèÏ~°`« : D ~å=∞´„^ÒÑ¨k, ÉèÏ~°´æ Éè$í QÆ∞ ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ , =~°{J=∞Å´
=~°=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ x~°‡Å"≥∞#ÿ , ã¨„`ÒÊ_è´ç =∞Ç¨Ï`«fi=Ú#∞, ZO`«ÜÚ« , J^Œ∞ƒùÒ« |∞,
Uq∞ K≥Ñ¨Ê, |Å=`ü´|Å=O`«∞Öˇ·#, J<ÕHõÑ¨`«∞Å<£´S^Œ∞QÆ∞~°∞ Éèí~°ÎÅ#∞,
J#∞QÆ∞}ºO|∞´J#∞‰õÄÅ=uÜ≥∞ÿ , [QÆ^∞Œ Ñ¨â’¡H`˜ O« |∞QÆ´Ö’Hõ=Ú "≥∞K«∞Û#@∞¡QÍ,
Éèlí OK≥´¿ãqOK≥#∞, HõO\˜~ˆ Ü«∞#∞"å~°∞´K«∂zu~åÜ«∞#∞"å~°∞, Hõ_H» <õ ´£ „Ñ¨Ü∞« `«fl
Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ, U`«`ü´D „^ÒÑ¨k Ü≥ÚHõ¯, =~°Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ∞´Ñ¨`«∞Öˇ·# =∞QÆ"å~°∞,
J<Àº#ºO|∞#∞´XHõ i <˘Hõ ~ ° ∞ , |~° ã ≤ ´ ZkiÛ, Z=fiÔ ~ @∞ì Q Í QÆ Å "å~° ∂ ,
W@g∞^Œ##∞â◊OHõ, =∞kÉˇ@∞ì"å~°∞, =∞# ÉèÏQÆº=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ P H˘^Œ=ÖËÅÜ≥Ú^Œ=Ù,
JÜ≥ ∂ x*Ï`« ´ Ü≥ ∂ xÜ« ∞ O^Œ ∞ [x‡OK« x k, =∞Ç≤ Ï `« ´ =∞Ç¨ Ï `« fi =ÚQÆ Å ,
#Ü«∞´huQÆÅk, Hõ$+¨‚´„^ÒÑ¨n, =∞$QÆ<Õ„`«, =∞OAQÍ„`«, S^Œ=`«#O|∞„áÈHõ,
=∂Ü«∞=∞‡J#∞K«∞, ãüH˜Hˆ ÖÁ‡_»∞Û"å~°∞<≥,· ãÖ^Œ_eç i.
`å`«Ê~°º=Ú : „^ÒÑ¨k Éè~í Î° ãÖ|O^èŒ =~°=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç¨Ï`«fi=ÚKÕ<O≥ `«ÜÚ«
J^Œ∞ƒù`«=ÚQÍ#∞#flk. Uq∞ K≥Ñ¨ÊQÆÅ=Ú. |Å=O`«∞Öˇ·# S^Œ∞QÆ∞~°∞ Éèí~°ÎÅ‰õΩ
J#∞‰õÄÅ=uÜ≥∞ÿ Ö’Hõ=Ú "≥∞K«∞Û#@∞¡QÍ ¿ãqOK≥#∞ – K«∂zu~å? Ü«∞#∞"å~°∞,
„Ñ¨Ü«∞`«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ D „^ÒÑ¨kÜ≥ÚHõ¯ Ñ¨`«∞Å∞ XHõi<˘Hõ~°∞ ZkiOz
Z=fiÔ~@∞¡QÍQÆÅ~À WHõÃÑ· ##∞ â◊OHõ QÆÅ"å~°∞, =∞# ÉèÏQÆº=∞Ç≤Ï=∞Ü≥∞ÿ # D"≥∞‰õΩ
P H˘^Œ=ÖˇO^Œ∞‰õΩ HõÅ∞QÆ∞#∞? JÜ≥∂x[Ü≥∞ÿ =∞Ç¨Ï`«fi huQÆÅ „^ÒÑ¨k =∞$QÆ<„Õ `«,
=∞OAQÍ„`«, S^Œ=`«#=ÚÅ~åt, =∂Ü«∞=∞‡Ü«∞x „^ÒÑ¨kH˜ =O^Œ#=Úe_ç
ãÖ^Œ_Qç ˘xi.
=. =∞é˜Ü«Ú#∞ 72
K«. K«xÜ≥∞ñ „|âßO`«"∞≥ ÿ Ü«∞#Åã¨`fi« ~° ¿ÇÏuqÇ¨~°=$uÎKÕ
`«# Ü«∞x qO\˜ q∞\ì̃Ü∞« u^è~Œ ∞° ‡ Ü«∞"≥∂^ŒÜÚ« ~å[=∂#âß
ã¨#∞ñ Q˘x=K≥Ûñ ^•#=~°[ã¨∞Êù~} ° Ï_è∞» ºxñ*Ëã≤ „Hõ=∞‡é<£
=∞#Ñ¨$^äQŒ ∂Æ _èÉ» Ïè QÆº=∞Ç≤Ï=∞ã≤u÷ ~Ú\ì̃k "À qz„`«=ÚÖò 73
~å=∂ : P#Åã¨´=∞O^Œ=ÚQÍx, `«fi~°´"ÕQ=Æ ÚQÆÅ, ¿ÇÏuÝ_»=æ Ú Ü≥ÚHõ¯,
qÇ¨~°=$uÎ´KåÅ#=Ú#O^Œ∞, KÕ`#« ´|∞kú, K«xÜ≥∞#x qO\˜q∞´"≥à#¡‹ x qO\˜q∞,
W\˜ì Ü«∞u^è~Œ ∞° ‡<£´D q^è"Œ ∞≥ #ÿ =Úx^è~Œ ‡° =ÚQÆÅ"åxx, Ü«∞"≥∂^ŒÜÚ« ´Ü«∞=Úx
Ü≥ÚHõ¯ L^ŒÜ«∞=ÚQÆÅ"åxx, ~å[=∂#âßã¨#∞<£´Hõ∆„uÜ«∞ QÆ~åfiÑ¨Ç¨iÜ≥ÿ∞#
Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx, `å<£´~å=Ú_»∞, #=~°[ã¨∞Êù~}° Ï_è∞» ºx<£{KÕã´≤ #∂`«fl"≥∞ÿ #~°K∞« QÆ∞}
ã¨∞Êù~} ° QÆÅ∞QÆ∞"åxxQÍ KÕã,≤ „Hõ=∞‡i<£úiy, „Ñ¨âßO`«"∞≥ ÿ K«xÜ≥∞´âßO`«∞_≥·
"≥à‹¡#∞, =∞#´=∞# Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨$^äŒH±´"Õ~°∞ q^èŒ=ÚQÍ, T_è»ÉèÏQÆº=∞Ç≤Ï=∞ã≤÷u´
=Ç≤ÏOK«|_ç#, J^Œ$+¨âì H◊ ,Î˜ W\˜kì "À´W@∞=O\˜^,Õ qz„`«=ÚÖò´qz„`«=ÚÅ∞ QÆ^•.
`å`«Ê~°º=Ú : J=∞O^Œ"∞≥ #ÿ "ÕQ=Æ ÚQÆÅ Y_»qæ Ç¨~°=Ú#O^Œ∞ |∞kúQeÆ y

„Ñ¨âßO`«"∞≥ ÿ "≥à#¡‹ x qO\˜q∞. W\˜ì =Úx^è~Œ ‡° =ÚQÆÅ"åxx, Ü«∞=∞=Ú Ü≥ÚHõ¯
L^ŒÜ∞« =Ú QÆÅ"åxx, Hõ„∆ uÜ«∞ QÆ~åfiÑ¨Ç¨ iÜ«∞QÆ∞ Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx, `å#∞ #∂`«fl"≥∞#ÿ
~°*’QÆ∞}=Ú ã¨∞ÊùiOK«∞"åxxQÍ *Ëã≤H˘x =K≥Û#x J<Õ‰õΩÅ∞ J<ÕHõq^èŒ=ÚÅ
Ñ¨Å∞‰õΩK«∞, =∞# "Õ~Ô #· J^Œ$+ì̈âH◊ Î̃ W@∞=O\˜^Õ qz„`«=Ú QÆ^• – J#∞H˘xi.
ÉèÏ~°`« : QÆ∂_è»ÉèÏQÆº=∞Ç≤Ï=∞ã≤÷u´HõxÑ≤OK«x J^Œ$+¨ì=∞Ç≤Ï=∞QÆÅ, =∞#
Ñ¨$^ä´Œ =∞# ‰õΩOu, J#Å´Jyfl Ü≥ÚHõ¯, ã¨`fi« ~°´f„="≥∞#ÿ , ¿ÇÏu´*ÏfiÅÅÜ≥ÚHõ¯,
qÇ¨~°=$uÎK´Õ f„=`«K,Õ `«#´=~°#Î KÕ`<« ,Õ „Ñ¨âßO`«"∞≥ ÿ K«xÜ≥∞#x qO\˜q∞, W\˜ì ,
Ju^èŒ~°∞‡x´q∞H˜¯e ^èŒ~°‡x+¨µª_≥·#, Ü«∞=∞{L^ŒÜ«Ú<£´^èŒ~°‡Ax, ~å[=∂#´
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, âßã¨#∞<£´âßã¨#=ÚQÆÅ"åxx, `å#´`å<Õ, J=~°[´`«=Ú‡Å
Ü≥ÚHõ¯, ã¨∞Êù~}° Ï_è∞» ºx*Ëã´≤ ã¨∂ÊùiQÎ ÅÆ "åxxQÍ KÕã,≤ „Hõ=∞‡é<£´=∞~°Å, H˘x =K≥Û<£.
`å`«Ê~°º=Ú : QÆ∂_è"» ∞≥ #ÿ ÉèÏQÆº=∞Ç≤Ï=∞QÆÅ =∞# ‰õΩOu Jyfl=Öˇ f„=*ÏfiÅÅ
=~°#Î KÕ „Ñ¨âßO`«"∞≥ ÿ K«xÜ≥∞#x qO\˜q∞. W\ì̃ ^è~Œ ‡° x+¨µ_ª #·≥ ^è~Œ ‡° Ax „Ñ¨HÍtOK«∞
âßã¨#=ÚQÆÅ"åxx, `«=Ú‡Å ã¨∂ÊùiÎ QÆÅ"åxxQÍ KÕã≤ =∞~°Å H˘x=K≥Û#∞.
`Õ. Jx Ü«∞<Õ‰õΩ Å<ÕHõ"åHõº=ÚÅ∞ =Å∞Hõ
#@∞¡ K«#∞^≥Oz#\ì̃ cè=∂„QÆ[#∞‡
x[Ñ¨Ù~°™ê÷û~ÚQÍñ QÍOz xdÅÖ’‰õΩ
Å∞#∞ ã¨=Ú^ÕfiQÆq#`«∞Öˇ· q#∞u¿ãÜ«∞ 74
~å=∂ : Jx, J<Õ‰Ωõ Å<ÕHõ "åHõº=ÚÅ∞´Jx Ñ¨Å∞=Ù~°∞ Ñ¨Å∞ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ,
Ñ¨Å∞Hõ´=∂\Ï¡_»QÍ, J@∞¡´P q^èŒ=ÚQÍ, K«#∞^≥Oz#\˜ì´=zÛ#, cè=∞´
Éè í Ü « ∞ OHõ ~ ° ∞ _≥ · # , J„QÆ [ #∞‡<£ ´ „ÉÏÇ¨ Ï ‡}∞_≥ · # Ñ¨ ~ ° â ◊ √ ~å=Úx, x[Ñ¨ Ù ~° ó
{™ê÷~ÚQÍ´`«#=ÚO^Œ@ #∞#fl@∞¡QÍ, HÍOz´K«∂z, xdÅÖ’‰õΩÅ∞#∞´ã¨=∞ã¨Î
[#∞Å∞, ã¨ = Ú^Õ fi QÆ ´ ã¨ O `Àëêuâ◊ Ü « ∞ =Ú`À, q#`« ∞ Öˇ · ´ q#Ü« ∞ =Ú`À,
q#∞u¿ãÜ«∞´á⁄QÆ_»QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨Å∞=Ù~°∞ Ñ¨Å∞s`«∞Å∞QÍ =∂\Ï¡_Q» Í =zÛ#
Éè í Ü « ∞ OHõ ~ ° ∞ _≥ · # Ñ¨ ~ ° â ◊ √ ~å=Úx `« # =ÚO^Œ @ K« ∂ z ã¨ H õ Å [#∞Å∞#∞
ãÖ`Àëêuâ◊Ü∞« =Ú`À q#`«∞Öˇ· á⁄QÆ_Q» Í.
ÉèÏ~°`« : Jx, J<Õ‰Ωõ Å<ÕHõ "åHõº=ÚÅ∞, Ñ¨Å∞Hõ, J@∞¡, K«#∞^≥Oz#\ì̃,
cè=∞{J„QÆ[#∞‡<£ćè=Úx ™È^Œ~∞° _≥#· ^è~Œ ‡° Ax x[Ñ¨Ù~ó° {™ê÷~ÚQÍ, `«# #QÆ~=° ÚÖ’
#∞O_»QÍ K«∂z, ã¨=∞ãÎ̈ [#∞Å∞, ã¨=Ú^ÕfiQÆ, q#`«∞Öˇ,· q#∞u¿ãÜ«∞
`å`«Ê~°º=Ú : Jx J<Õ‰Ωõ Å<ÕHõ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ Ñ¨Å∞HõQÍ J@∞¡ =zÛ# ^è~Œ ‡° Ax
`«# #QÆ~=° ÚÖ’ K«∂z ã¨=∞ãÎ̈ [#∞Å∞ ãÖ`À+¨Éiíè `«∞Öˇ· q#`«∞Å∞ KÕã≤ á⁄QÆ_iç .
L. ¿Ñi‡x q„QÆÇÏ≤ Oz##∞ cè=∞^è#Œ O[Ü«∞bÅñ ÉË~∞° Û`«
^Œ~ú ‡° [`Õ[ =∂`«‡A„Ñ¨`åÑ¨ã=¨ ∞$kú #_»OK«∞ #OK«∞ #O
`«~°‡#∞ñ _≥· =∞Ç‘Ï^èŒ=Ùñ_»∞ `«`«û=∞~å[ºã¨=∞~°Ê}O|∞ñ ^•
x~°‡Å=$uÎñ *ËÜÚ« @Ü«∞huQÆ <≥OK≥ñ QÆ_∞» <£ =∞#O|∞#<£ 75
~å=∂ : ¿Ñi‡x´Juâ◊ Ü « ∞ =Ú`À, q„QÆ Ç ≤ Ï Oz##∞´=∂~˘¯x##∞,
cè=∞´ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ , ^è#Œ O[Ü«∞bÅ<£´Jyfl=Öˇ, ¿Ñ~°∞Û´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , `«`{ü ^è~Œ ‡° [
`Õ[=Ú´Ñ¨~â° √◊ ~å=ÚxqO\˜ â∫~°º=Ú, P`«‡A´`«# ‰õΩ=∂~°∞_≥#· ~å=Úx, „Ñ¨`åÑ¨
ã¨=∞$kú´â∫~°ºãÖÑ¨^,Œ J_»OK«∞#OK«∞´J}K«∞#x, JO`«ó{=∞#∞ñ_≥´· aè#fl=∞#ã¨∞¯_≥,·
=∞Ç‘Ï^è=Œ Ù_»∞´^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞, `«`{ü P ~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, ã¨=∞~°´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, P[º
ã¨=∞~°Ê}O|∞´<Õux ã¨=∞~°Ê}=Ú ¿ãÜ«Ú@, `å<£´`å#∞, x~°‡Å=$uÎ<´£ x~°‡Å"≥∞#ÿ
=∞#ã¨∞û`À, KÕÜ«Ú@Ü«∞´x~°fiÇ≤ÏOK«∞@ÜÕ∞, huQÆ´^èŒ~°‡=ÚQÍ =∞#O|∞#<£´
=∞#ã¨∞ûÖ’, Hõ_∞» <£´q∞H˜¯e, ZOK≥<´£ ÉèÏqOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Juâ◊Ü∞« =Ú`À ZkiOz ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ Jyfl*ÏfiÅ=Öˇ ¿Ñ~°∞Û
P Ñ¨~°â◊√~å=Úx qO\˜ â∫~°º=Ú#∞ `«# ‰õΩ=∂~°∞_≥·# ~å=Úx â∫~°ºãÖÑ¨^Œ
J}K«∞<åÜ«∞x =∞#ã¨∞ûÖ’ d#∞fl_≥· ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞ P ~å=Úx Ü≥ÚHõ¯ Ü«Ú^Œú Ü«∞[˝=Ú#‰õΩ
`å#∞ x~°‡Å=$uÎ`À P[º ã¨=∞~°Ê} KÕÜÚ« @ÜÕ∞ ^è~Œ ‡° =ÚQÍ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏqOK≥#∞.
ã‘. J\Ï¡`‡« <≥Oz#Ü«∞~°ú ~å[º=∞Ç≤Ï=∞

`Õ[„Ñ¨nÑ¨ÙñÎ _®~åA „Ñ≤Ü∞« =Ú
`À #=∞iÛ Ü«∞#∞Ñ¨=∂#ã¨Ñ~¨ åºÑ≤Î
<≥~°Ñ¨Ù#∞ <å^Œ~À<Õ‡+¨ "≥ÚÑ¨Ê
ã¨„Ñ¨}uQÆ #=∞‡Ç≤Ï„Ñ¨Éèí∞<å#u
QÔ H· ˘x xÅHõ j„Ñ¶∞¨ O| Ü«∞iy
„Ñ¨kä`«=∞Ç¨K«ÖËO„^Œ „Ñ¨ã¨÷Ñ¨Ù@ ÉèË^Œ
#„Ñ¨Éèí∞"≥· tM’„QÆ„Ñ¨`åÑ¨
`Õ. Hõe`«∞ñ _»∞~°∞^ŒO_»hu ÉèÏ~°æ=Ùñ_»∞ x[Éèí∞
*ˇ·Hõ=â◊ã¨~°fi^èŒ~°}˜áê~å÷_è»∞ºñ _»QÆ∞K«∞
#=~°[ã≤÷u |O^Œ∞~å[ºq~°à◊~°uñ
ÉÁ^Œe Ü«∞aè~å=∞=~°#Î O|∞#ñ *ˇÅOÔQ 76
~å=∂ : J@∞¡{P`«‡<£{ZOz´P q^èŒ=ÚQÍ =∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOz,
#Ü«∞´huKÕ`,« J~°´÷ =$kú ÉÁOkOÑ¨|_ç#, ~å[º=∞Ç≤Ï=∞<£´~å[º=∞Ç≤Ï=∞`À, `Õ[ó
´„Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ, „Ñ¨nÑ¨ÙÎ_»∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, P~åA´^Œâ◊~°^èŒ∞_»∞, „Ñ≤Ü«∞=Ú`À<£{
J=∞iÛ´„Ñ‘u`ÀQÆ∂iÛ, J#∞Ñ¨=∂#´Jã¨=∂#"≥∞ÿ#, ã¨Ñ¨~åºã≤Î<£´Ñ¨Ó*Ï qkèx,
<≥éÑ¨ÙK«∞´x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞, P^Œ~°{L<Õ‡+¨=Ú{XÑ¨Ê´P^Œ~°=Ú, qHÍã¨=Ú,
Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ, ã¨„Ñ¨}`˜ Q« <Æ ´£ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ JO^Œ∞H˘#∞K«∞, P{=∞Ç≤Ï„Ñ¨É∞íè x´P
~åA Ü≥ Ú Hõ ¯ , P#u<£ { Ô H · H ˘x´P[˝ # ∞ ã‘ fi Hõ i Oz, xÅHõ ´ xÅ∞=Hõ ,
j„Ñ¶∞¨ O|∞{Jiy´"ÕQ=Æ ÚQÍ "≥o¡ (¿ã"å^Œ∞Å#∞ ã‘fiHõiOÑ¨H)õ „Ñ¨k`è ´« „Ñ¨âã◊ "Î̈ ∞≥ #ÿ ,
=∞Ç¨{JK«Å{WO„^Œ´„H“OK«Ñ¨~°fi`«=Ú Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨ã¨÷´K«iÑ¨@∞ì Ü≥ÚHõ¯,
Ñ¨Ù@ÉèË^Œ#´|O^èŒ#=Ú#∞ KèÕkOK«∞@Ü«∞O^Œ∞, „Ñ¨Éèí∞´ã¨=∞~°÷"≥∞ÿ#, "≥·tY´qtY
ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# (ÉÏ}=Ú), L„QÆ„Ñ¨`åÑ¨´JkèHõ"≥∞ÿ# „Ñ¨`åÑ¨=Ú`À, Hõe`«∞ñ
_»∞´‰õÄ_ç#"å_»∞, L~°∞^ŒO_»hu<£´Q˘Ñ¨Ê^≥#· ^ŒO_»huÖ’, ÉèÏ~°=æ Ù_∞» ´Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞,
x[Éè∞í *ˇH· =õ â◊´`«# Éè∞í [|Å=ÚKÕ =â◊=Ú KÕãH≤ ˘x#, ã¨~fi° ^è~Œ }° Ñ˜ ´¨ ã¨=∞ã¨Î ~åAÅ,
J~å÷_∞»è º_»∞´J~°÷ „áê}=ÚÅ∞ QÆÅ"å_»∞, JQÆ∞K«∞, #=´H˘`«,Î ~°[óã≤u÷ ´~°*’QÆ∞}=Ú
Ü≥ÚHõ¯ ã≤÷uKÕ, |O^èŒ∞~°´ã¨=∞~°÷"≥∞ÿ#, Pl´Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞QÆÅ, Jq~°à◊~°u<£´
Pã¨H˜Î`À, á⁄^Œe´‰õÄ_»∞H˘x, Jaè~å=∞´~å=ÚxÔH^Œ∞Ô~·#, =~°Î#O|∞#<£{
K≥ÅOÔQ´ã≤u÷ Ö’ #∞O_≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ =∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOz huKÕ =$kú á⁄Ok#
~å[º=∞Ç≤Ï=∞KÕ`#« ∞, „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ`#« ∞ ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ Jã¨=∂#"≥∞#ÿ Ñ¨Ó*Ï q^è•#=Ú#∞
<≥~Ñ° Ù¨ K«∞, „Ñ¨}q∞Å∞¡K∞« O_»QÍ P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä x #=∞™ê¯~°=Ú#∞, ¿ã"å^Œ∞Å#∞ ã‘fiHõiOK«Hõ
„H“OK«Ñ¨~°fi`« K«iÜ«∞Å |O^èŒ# ÉèË^Œ=Ú#O^Œ∞ ã¨=∞~°∞÷_≥·# ÉÏ}„Ñ¨`åÑ¨=Ú`À
‰õÄ_ç#"å_≥,· ^ŒO_»hu`À `«# Éè∞í [|ÅãÖÑü`Î À ã¨=∞ã¨ÉÎ ∂íè Ñ¨`∞« Å J~°„÷ áê}=ÚÅ∞Q˘x
#∂`«fl ~å[ã¨ãu÷≤ Ö’ ã¨=∞~°∞_÷ ·≥ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞QÆÅ HÀÔ~¯`À ~å=Úx HÔ ^Œ∞~°∞QÍ
=iÎOK≥#∞.
qâı+} ¨ =Ú : ã¨Ñ~¨ åºÑ≤Î – ã¨Ñ~¨ åº`«~Ê° }O |eó – Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : J@∞¡, P`«‡<≥Oz#, J~°~÷ å[º =∞Ç≤Ï=∞#∞´ã¨Q=Æ Ú ~å[ºãÖÑ¨^`Œ À,
`Õ[„Ñ¨nÑ¨Ù_Î ∞» , P ~åA´^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» , „Ñ≤Ü∞« =Ú`À#=∞iÛ, J#∞Ñ¨<´£ ÑÖÑ¨QÍ,
=∂#ã¨Ñ~¨ åºÑ≤´Î =∞#óÑ¨ÓiÎQÍ <≥~Ñ° Ù¨ K«∞, P^Œ~À<Õ‡+¨"Ú≥ Ñ¨Ê<£, ã¨„Ñ¨}uQÆ´#=∞™ê¯~°
Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ, P{=∞Ç≤Ï„Ñ¨É∞íè x´P ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì , P#u´P[˝#∞, HÔ H· ˘x´ã‘fiHõiOz,
xÅHõ´xÅ∞=Hõ, j„Ñ¶¨∞O|∞´Jiy, „Ñ¨kä`«´„Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ#, =∞Ç¨´L`«û==ÚÅKÕ,
JK«Å´ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ , WO„^Œ„Ñ¨ã´÷¨ WO„^Œ„Ñ¨ã=÷¨ ∞<≥_,ç Ñ¨Ù@Éè^Ë #Œ ´Ñ¨@} ì =Ú#‰õΩ „Ñ¨É∞íè "≥,·
tMÏ´*ÏfiÅÉèíOy, L„QÆ„Ñ¨`åÑ¨Hõe`«∞_»∞´ÉèíÜ«∞OHõ~° „Ñ¨`åÑ¨=Ú`À ‰õÄ_ç#"å_»∞,
L~°∞^ŒO_»hu´Q˘Ñ¨Ê^≥·# ^ŒO_»huÖ’, ÉèÏ~°æ=Ù_»∞´â◊√„HÍKå~°∞ºx =O\˜"å_»∞,
x[Éè í ∞ *ˇ · H õ = â◊ ã¨ ~ ° fi ^è Œ ~ ° } ˜ ´ `« # Éè í ∞ [|Å=ÚKÕ =â◊ = ÚQÍ|_ç # ã¨ = ∞ã¨ Î
~å[º=ÚQÆÅ"å_»∞, áê~åú_∞» º_»∞´Ñ¨$^èÑŒ Ù¨ „`«∞ÅÖ’ *Ëº+¨µ_ª ∞» –^è~Œ ‡° ~åA, JQÆ∞K«∞<£,
J=~°[ã≤u÷ <£´`«=Ú‡Å ‰õÄ@q∞KÕ, |O^è∞Œ ~ål´P`«‡[#∞Å ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯,
Jq~°à◊~°u<£´JkèHÍ#∞~åQÆ=ÚKÕ, á⁄^Œe, Jaè~å=∞=~°Î#O|∞#´JO^Œ=ÚQÍ,

K≥ÅOÔQ´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
qâı+}¨ =Ú : Ñ¨Ù@Éè^Ë #Œ – Ñ¨@} ì O Ñ¨Ù@Éè^Ë #Œ –=∞x J=∞~°=Ú.
`å`«Ê~°ºO : P q^è=Œ ÚQÍ =∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOz# J~°~÷ å[º =∞Ç≤Ï=∞`À
`Õ*’=O`«∞_≥#· P ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» „Ñ≤Ü∞« =ÚQÍ J=∞iÛ ÑÖÑ¨QÍ =∞#ó Ñ¨ÓiÎQÍ
P^Œ~q° HÍã¨=Ú ÖÁÑ¨ÊQÍ #=∞™ê¯~°ãÇ¨ Ï≤ `«=ÚQÍ P ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì P[˝#∞ QÔ H· ˘x
xÅ∞=Hõ j„Ñ¶¨∞=ÚQÍ "≥o¡ „Ñ¨â◊ã¨Î"≥∞ÿ# WO„^Œ„Ñ¨ã¨÷ #QÆ~°=Ú#‰õΩ „Ñ¨Éèí∞"≥· `«#
„Ñ¨`åÑ¨=Ú`À ‰õÄ_ç#"å_≥· Q˘Ñ¨Ê^≥#· ^ŒO_»huÜ«∞O^Œ∞ â◊√„HÍKå~°∞ºx`À ã¨=∂#"≥∞ÿ
`«# Éè∞í [|Å ãÖÑü`Î À ã¨=∞ãÎ̈ Éè∂í q∞x =â◊=Ú KÕã∞¨ H˘#fl ^è~Œ ‡° A_»∞ ™È^Œ~∞° Å∞,
|O^è∞Œ =ÙÅ JkèHÍ#∞~åQÆ=Ú`À K≥ÅOÔQ#∞.
=. W@∞¡ „Ñ¨=iÎÅ∞¡K∞« O_» 77
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ QÆ_K» ∞« K«∞O_»QÍ
HõO. ã¨`≥·ºHõº=Ú Hõ`«=Ú# g
~°`º« O`«=Ú xifiÉè^Ë ∞Œ ÅÜ«Úº #`«#∞=∂
Ü«∂`åºl`«"∞≥ „ÿ f ™ê
`«`º« `«ñ ^Œ=∞Ö’#ñ É’Ô~^Œ~˘Ü«∞#∞ â◊OHõ<£ 78
~å=∂ : ã¨`«º´Ü«∞^•~°÷"≥∞ÿ#, SHõº=Ú Hõ`«=Ú#<£´W^ŒÌ~°∞#∞ P q+¨µ‚x
J=`å~°=ÚÖˇ#· HÍ~°}=Ú#, g~°∞´~å=Ú_»∞, Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞, xifiÉè^Ë ∞Œ ÅÜ«Úº<£´Éè^Ë Œ
Éè Ï ==ÚÖË x "åÔ ~ · # #∞ (Éˇ ~ ° ‰ õ Ω ÖË x "å~° ∞ ) J`« º O`« = Ú´q∞H˜ ¯ e,
J`«#∞=∂Ü«∂´JkèH"õ ∞≥ #ÿ =∂Ü«∞KÕ, `åºl`«´q_»∞=|_ç#, "≥∞„ÿ f´¿ãflÇ¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯,
™ê`«`«º`«<£´Z_»`≥QÆ#∞QÆÅ"å~°QÆ∞@KÕ, `«=∞Ö’#<£´`«=∞Ö’`å=Ú, á⁄Ô~^Œ~˘´
`«Q=Æ ÙÖÏ_≥^~Œ À, J#∞â◊OHõ<´£ J#∞ J#∞=∂#=ÚKÕ...
`å`«Ê~°º=Ú : W^Œ~Ì ∞° #∞ Ü«∞^•~°=÷ ÚQÍ P q+¨µx‚ J=`å~°=ÚÖˇ#· HÍ~°}=ÚKÕ
~å=Ú_»∞#∞, Ñ¨~°â◊√~å=Ú_»∞#∞ q∞H˜¯e JkèHõ=∂Ü«∞KÕ q_»∞=|_ç# ¿ãflÇ¨Ï
ãÖ|O^è=Œ ÚQÆÅ"å~°∞ JQÆ∞@KÕ `«=∞Ö’`å=Ú áÈ~å_≥^~Œ °#∞ ##∞=∂#=ÚKÕ –
ÉèÏ~°`« : ã¨f´ÉèÏ~°º Ü≥ÚHõ¯, SHõº=Ú Hõ`=« Ú#<£´XHõ¯>Ë J~Ú# HÍ~°}=ÚKÕ,
g~°∞´áêO_»=ÙÅ∞, J`«ºO`«∞Å∞, xifiÉèË^Œ∞ÅÜ«Úº, J`«#∞=∂Ü«∂´=∞#‡^èŒ∞x
=∂Ü«∞KÕ, `åºl`«, "≥∞„ÿ f™ê`«`º« `«, `«=∞Ö’#–áÈ~°∞^Œ∞~˘Ü«∞#∞ â◊OHõ<.£
`å`«Ê~°º=Ú : „^ÒÑ¨k XHõ¯\© J~Ú# HÍ~°}=ÚKÕ áêO_»=ÙÅ∞ J`«ºO`«=Ú
Éè^Ë ÉŒ Ïè ==ÚÖËx "åÔ~#· #∞, =∞#‡^è∞Œ x =∂Ü«∞=Å# q_»∞=|_ç# ¿ãflÇ¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯
Z_»`Q≥ =Æ ∞x =^Œe `«=∞Ö’ `å=Ú áÈ~å_≥^~ˆŒ "≥∂##∞ J#∞=∂#=ÚKÕ –
ÃÑ· Ñ¨^ºŒ =Ú`À J#fiÜ«∞=Ú.
HõO. HõÜ«∞ºO|∞Å "Õ_»∞HõHÍñ
_»Ü«Úº#fl`«HõÅÇ¨ÏˆHoHÍ HÍOHõ∆‰õΩñ _≥·
<≥Ü∞« º=Ú# =K≥Û <å~°^∞Œ ñ
_»Ü∞≥ º_» kq#∞O_ç "åi #aèîŒ ≈OÑ¨<.£ 79
~å=∂ : HõÜ∞« ºO|∞Å "Õ_∞» HõHÍ_»∞´`«Q=Æ ÙÅ#∞ "Õ_∞» HõQÍ ÉèÏqOK«∞"å_»∞#∞,
P{L#fl`« HõÅÇ¨ÏHˆ mHÍOHõ‰∆ Ωõ ñ_≥´· P Q˘Ñ¨Ê `«Q=Æ Ù J#∞ q<À^Œ=Ú#∞ HÀi#"å_≥,·
<å~° ^ Œ ∞ _» ∞ , <≥ Ü « ∞ º=Ú#´¿ãflÇ¨ Ï Éè Ï ==Ú`À, "åi<£ ´ ~å=∞Éè Ï ~° æ = ÙÅ#∞,
JaèîŒ ≈OÑ¨<´£ K«∂K«∞@ H˘é‰õΩ, kq#∞O_ç´ã¨fi~°=æ Ú #∞O_ç, =K≥Û´=K≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«Q=Æ ÙÅ=∂iÜ«Ú, `«Q=Æ ÙÅ#∞ q<À^Œ=ÚQÍ ÉèÏqOK«∞"å_»∞#∞
#~Ú# <å~°^∞Œ _»∞ ¿ãflÇ¨ÏÉèÏ==Ú`À ~å=∞Ñ¨~â° √◊ ~å=ÚÅ#∞ K«∂K«∞@ H˘éÔH· kq#∞O_ç
ky =K≥Û#∞.
ÉèÏ~°`« : HõÜ«∞ºO|∞Å "Õ_»∞HõHÍ_»Ü«Úº<£´Ü«Ú^•ú¿ÑHõ∆QÆÅ"å_≥·##∞,
#`«´J}y#, HõÅÇ¨ÏHˆ oHÍ´`«Q=Æ ÙÅ#∞ "Õ_∞» HõÜ∞« O^Œ∞, PHÍOHõ‰∆ Ωõ _≥´· HÀiHõQÅÆ "å_≥·
<å~°^∞Œ _»∞, <≥Ü∞« º=Ú#, "åi<£´áêO_»=ÙÅ#∞, JÜ≥∞º_», JaèîŒ ≈OÑ¨<,£ kq #∞O_ç
=K≥Û´=K≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œ=ú ÚÃÑ· HÀiHõQÅÆ "å_≥#· #∞ `«Q=Æ ÙÅ#∞ "Õ_∞» HõQÍ #}K«∞H˘x
<å~°^∞Œ _»∞ ¿ãflÇ¨ÏÑ¨Ù~°ãû¨ ~°=ÚQÍ áêO_»=ÙÅ#∞ JHõ¯_» K«∂_»=Öˇ##∞ HÀiHõ`À =K≥Û#∞.
=. JÑ¨C_»∞. 80
L`åûÇ¨Ï. P#~åkèÑü‰õΩ=∂~°HÍ„QÆÜ«∂~Ú ^Œ=Ú‡Å∞ñ
^•#∞ |~°â√◊ ÉèÏã¨=∂#^è•=Úñ_≥#· =ÚxH˜ñ ÉˇO
Ñ¨Ó# #~°º… =ÚYºq^è∞Œ Å#∂#=ÚQÆ <˘#~°Ê #
=∞ø‡x=~°∞ñ_»∞ #=QÆ}˜`«ã¨=∞ã¨Î`«^Œ∞Ñ¨Kå~°∞ñ_≥·. 81
~å=∂ : P#~åkèÑu¨ ‰õΩ=∂~°H{õ J„QÆÜ∂« ~Ú´P ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x ‰õΩ=∂~°∞ÅÖ’
*Ë º +¨ µ ª _ ≥ · # N~å=Ú_» ∞ , `« = Ú‡Å∞<£ ´ `« = Ú‡Å∞#∞, `å#∞´`å#∞#∞,
Ñ¨~â° √◊ ´QÆO„_»Q˘_»e¤ KÕ, ÉèÏã¨=∂#´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, ^è•=Ú_≥#· ´„Ñ¨`åÑ¨=ÚQÆÅ,
=ÚxH˜<£´Ñ¨~°â◊√~å=ÚxH˜, ÃÑOÑ¨Ó#<£´P^Œ~°=Ú`À, J~°…º=ÚYºq^èŒ∞Å<£´
J~°Ñ… Ó¨ *Ïk q^è∞Œ ÅKÕ, J#∂#=ÚQÆ´Q˘Ñ¨ÊQÍ, X#~°Ê<£´KÕÜ∞« QÍ, P{=∞øx=~°∞_»∞´
P =ÚxÜ«Ú, J=QÆ}˜`«´ÖˇH˜¯OÑ¨~å#O`«, ã¨=∞ã¨Î´ã¨HõÅ, `«`üŃ~å=ÚxKÕ,
LÑ¨Kå~°∞_≥´· LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ á⁄Ok#"å_≥.·
`å`«Ê~°º=Ú : P ^Œâ~◊ ^° Œä ‰õΩ=∂~°∞ÅÖ’ *Ëº+¨µ_ª #·≥ N~å=Ú_»∞ `å#∞#∞,
`«=Ú‡Å∞#∞ Ñ¨~â° √◊ =Ù ^èiŒ Oz „Ñ¨HÍtOK«∞ Ñ¨~â° √◊ ~å=ÚxH˜ P^Œ~=° Ú`À J~°º… áê^•ºk
Ñ¨Ó*Ïq^è∞Œ Å∞ Ñ¶∞¨ #=ÚQÍ KÕÜ∞« QÍ P =ÚxÜ«Ú ~å=ÚxKÕ ã¨=∞ã¨=Î ÚÖˇ#· Ñ¶∞¨ #
=∞~åº^ŒÅ#∞ LÑ¨Kå~°=ÚQÍ á⁄Ok#"å_≥.·
ÉèÏ~°`« : P#~åkèÑu¨ ‰õΩ=∂~°„QÆÜ∂« ~Ú´P áêO_»∞ Ñ¨Ù„`«∞ÅÖ’ *Ëº+¨µ_ª #·≥
^è~Œ ‡° A_»∞, `«=Ú‡Å∞<£´`«=Ú‡Å∞#∞, `å#∞#∞, Ñ¨~â° √◊ ÉèÏ ã¨=∂#^è•=Ú_≥#· ´W`«~∞° Å‰õΩ
â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# Jã¨=∂#"≥∞ÿ# `Õ[ã¨∞ûQÆÅ, =ÚxH˜<£´<å~°^Œ∞xH˜ ÃÑOÑ¨Ó#,
J~°º… =ÚYºq^è∞Œ Å∞, J#∂#=ÚQÆ, <˘#~°Û<£, P{=∞øx=~°∞_»∞´P <å~°^∞Œ _»∞, J=QÆ}`˜ «
ã¨=∞ãÎ̈, `«`´ü P áêO_»=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, LÑ¨Kå~°∞_≥´· LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ á⁄Ok#"å_≥.·
`å`«Ê~°º=Ú : P áêO_»∞ Ñ¨Ù„`«∞ÅÖ’ *Ëº+¨µ_ª #·≥ ^è~Œ ‡° ~åA `«=Ú‡Å∞#∞, `å#∞#∞
W`«~∞° Å‰õΩ â◊√Éè„í Ñ¨^=Œ Ú, Jã¨=∂#"≥∞#ÿ `Õ[ã¨∞ûQÆÅ <å~°^=Œ ∞Ç¨Ïi¬H˜ P^Œ~=° Ú`À
J~°º… áê^•ºk Ñ¨Ó*Ïq^è∞Œ Å∞ Q˘Ñ¨ÊQÍ KÕÜ∞« QÍ, áêO_»=ÙÅKÕ ã¨=∞ã¨Î LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞
á⁄Ok#"å_≥·.
qâı+}
¨ =Ú : L`åûÇ¨Ï=$`åÎ=Ú#‰õΩ áê^Œ=Ú#‰õΩ U_»∞ ã¨∂~°ºQÆ}=ÚÅ∞#∞,
P ÃÑ·# XHõ QÆ∞~°∞=Ù#∞ LO_»∞#∞. J~Ú^Œ= QÆ}=Ú "≥Ú^Œ\ ˜ Ü«∞Hõ∆~°=Ú
Ü«∞u™ê÷#=∞Ú. W@∞¡ <åÅ∞QÆ∞ áê^Œ=ÚÅ∞. ã¨Q} Æ =Ú, Ç¨ÏQÆ}=Ú J#∞ ~Ô O_»∞
ã¨∂~°ºQÆ}=ÚÅ∞. D ~Ô O_»∞#∞ Hõeã≤ U_»∞ QÆ}=ÚÅ∞O_»∞#∞.
=. Ñ¨^ŒOÑ¨_ç x[„Éèí∂K«Å#^Œ∂~°x~°ã¨Î ã¨=∞ã¨Î [#∞O_»QÆ∞K«∞ #`«x
#∞Ñ¨ÅH˜∆Oz `«^Œ#∞[ã¨=∞Hõ∆O|∞#. 82
J~°=÷ Ú : Ñ¨ÔŒ Ñ¨_´ç `«~∞° "å`«, x[„Éè∂í K«Å#´`«# ÉÁ=∞=Ú_ç HõêŒ HõK,Õ
^Œ∂~°x~°ã¨Îã¨=∞ã¨Î[#∞O_»∞{JQÆ∞K«∞´W`«~°∞Öˇ·# ã¨=∞ã¨Î [#∞Å#∞ ^Œ∂~°=ÚQÍ
<≥OK«|_ç#"åixQÍ KÕã≤, J`«x<£´J`«xx (~å=Úx), LÑ¨ÅH˜∆Oz´L^ÕÌtOz,
`«`{ü J#∞[ ã¨=∞HõO∆ |∞#´J`«x `«=Ú‡Å=ÚO^Œ~.°
`å`«Ê~°º=Ú : `«~°∞"å`« Ñ¨~°â◊√~å=Ú_»∞ `«# „Éèí∂‰õΩ\©K«Å#=ÚKÕ
ã¨=∞ã¨[Î #∞Å#∞ ^Œ∂~°=ÚQÍKÕã,≤ ~å=Ú#∞^ÕtÌ Oz J`«x `«=Ú‡Å=ÚO^Œ~.°
ÉèÏ~°`« : Ñ¨^ŒOÑ¨_ç, x[„Éèí∂K«Å# ^Œ∂~°x~°ã¨Îã¨=∞ã¨Î [#∞O_»QÆ∞K«∞,
J`«x<£´^è~Œ ‡° Ax, LÑ¨ÅHÕ∆ z, `«`{ü J#∞[ ã¨=∞HõO∆ |∞#.
`å`«Ê~°º=Ú : `«~åfi`« <å~°^∞Œ _»∞ `«# ÉÁ=∞=Ú_ç HõêŒ HõÅKÕ JHõ¯_»#∞#fl
ã¨=∞ã¨Î [#∞Å#∞ ^Œ∂~°=ÚQÍ ÑÖÑ≤ ^è~Œ ‡° A#∞^ÕtÌ Oz J`«x `«=Ú‡Å =ÚO^Œ~.°
HõO. JHõàO◊ H˜`« x @ì#∞ñ Q˘O
K«HõÜÕ∞g∞=∞#=Ú ã¨=∞~°ã¨=Ú^•~°„H©
_»‰Ωõ <˘O_˘~°∞ =∂~˘¯#∞@ ^˘
~°‰Ωõ #x =zÛu <≥é∞OQÆ ~å"å H˜#∞HõÖò. 83
~å=∂ : JHõàO◊ H˜`<« ´£ HõàO◊ Hõ=ÚÖËx q^è=Œ ÚQÍ, H˘OK«H´õ ãÖHÀzOÑ¨H,õ

W@ì#∞<£´Ñ¨~°â◊√~å=Ú_»∞ W@¡<≥#∞, Ug∞Úg∞, =∞#=Ú´=∞# q∞~°∞=Ù~°=Ú,
ã¨g∞~°´Ü«Ú^Œú=Ú Ü≥ÚHõ¯, ã¨=Ú^•~°„H©_»‰õΩ<£´L^•`«Î"≥∞ÿ# q<À^Œ=Ú#‰õΩ,
|O_˘~°∞´XHõi<˘Hõ~∞° , =∂~˘¯#∞@´Z^Œ∞~˘¯#∞ q^è=Œ Ú, ^˘~°‰Ωõ #x´ÅaèOK«∞#x,
=zÛu´=zÛux, H˜#∞HõÖò´HõÅÇ¨ÏŸ^ÀºQÆ=ÚÅ∞, Zé∞OQÆ~å"å?´`≥eÜ«∞"å?
`å`«Ê~°º=Ú : HõàO◊ Hõ=ÚÖËx suÖ’ ãÖHÀzOÑ¨Hõ Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ ~å=Úx`À
W@¡<#≥ ∞. Ug∞! =∞#q∞~°∞=Ù~°=Ú L^•~°suÖ’ Ü«Ú^Œ„ú H©_Ö» ’ XHõi<˘Hõ~∞° `«ÅÑ¨_∞»
q^è=Œ Ú ÅaèOK«∞#x =zÛux. P HõÅÇ¨ÏŸ^Œº=ÚÅ∞ `≥eÜ«∞|_»"å? (Wk Éè~í ûÎ° <å
"åHõº=Ú)
ÉèÏ~°`« : JHõà◊OH˜`«<£, H˘OK«Hõ, W@¡#∞<£´<å~°^Œ∞_ç@¡#∞#∞† U<£´<Õ#∞
g∞=∞#=Ú´J#fl^Œ=Ú‡Öˇ#· g∞ =∞#ã¨∞Å∞, ^•~°„H©_‰» Ωõ <£´„^ÒÑ¨n ãÖÉè’QÆ=Ú#‰õΩ,
ã¨=∞~°ã¨=Ú´ã¨=∂#~åQÆ"≥∞ÿ#k, XO_˘~°∞´g∞~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú, =∂~˘¯#∞@´
HõÅÇ≤ÏOK«∞@, ^˘~°‰Ωõ #x´ãÖÉèqí OK«∞#x, =zÛu<£´^•xH˜ Hõ@_ì ç KÕÜ∞« ^ŒÅz
=zÛux† PH˜#∞HõÅ∞´P HõÅÇ¨Ï=ÚÅ∞ (¢ãÎ‘ ãÖ|O^èŒ HÀÑ¨=ÚÅ∞) Zé∞OQÆ~å=Ù´
`≥eã≤#@∞¡QÍ~å=Ù.
`å`«Ê~°º=Ú : HõàO◊ Hõ=ÚÖËx suÖ’ ãÖHÀzOÑ¨Hõ <å~°^∞Œ _»∞ ^è~Œ ‡° *Ï^Œ∞Å`À
x@¡<≥#∞. <Õ#∞ J#fl^Œ=Ú‡Öˇ·# g∞ =∞#ã¨∞Å∞ „^ÒÑ¨n ãÖÉè’QÆ q+¨Ü«∞=Ú#
ã¨=∂#~åQÆ=Ú QÆÅ=x Z~°∞QÆ∞^Œ∞#∞. g∞~°∞ Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú HõÅÇ≤ÏOK«∞H˘#∞@
ãÖÉèíqOK«∞#x ^•xH˜ Hõ@ì_ç KÕÜ«∞^ŒÅz =zÛux. ¢ã‘Î ãÖ|O^èŒ HÀÑ¨=ÚÅ∞
K≥ÑÊ≤ # suÖ’ ~å=Ù.
HõO. KÕ`«tÛ„`«=Ú QÍ^≥ ã¨
=∂`«`«QÆ∞}™ê~°÷ã≤kú=∞„^•=∞=∞Ç¨
MÏºuÑü„=`« ~Ú@¡q
Ñ¶∂¨ `«=ÚQÆ #<ÕHÉõ ~íè Î° $Hõ`« #_»ÑÙ¨ \˜Å<£ 84
~å=∂ : ã¨=∂`«`Q« ∞Æ }´qãÎ̈ $`« QÆ∞}=ÚÅKÕ, ™ê~°ã÷ k≤ ´ú J~°=÷ Ú`À ‰õÄ_ç#,
=∞`ü´<åÜ≥ÚHõ¯, ~å=∞´~å=Ú_»<≥_ç, =∞Ç¨MÏº(=∞Ç¨{JMÏº)´Q˘Ñ¨Ê ¿Ñ~°∞,
JuÑü„=`«´q∞H˜¯e áêu„=`«º=ÚKÕ, W@∞¡, JqÑ¶∂¨ `«=ÚQÍ´J_»∞Ö¤ xË suÖ’,
WÅ<£´Éèí∂q∞ÃÑ·, J<ÕHõ Éèí~°Î $Hõ`«<£´J<ÕHõ Éèí~°ÎÅ∞QÆÅ^Ò@#∞, #_»Ñ¨Ù@´
J™ê^è•~°}=ÚQÍ <å~å=∂Yº=∞i Ü≥ÚHõi ‰õΩO_»∞@, KÕ`«ó{z„`«=ÚQÍ^≥´
=∞#ã¨∞û#‰õΩ qz„`«=ÚQÍ^•?
`å`«Ê~°º=Ú : qãÎ̈ $`« QÆ∞}=ÚÅKÕ J~°ã÷ k≤ `ú À ‰õÄ_ç# ~å=Ú_»<_≥ ç qâı+¨
MÏºu QÆÅ ~å=Ú_»#∞ <å ¿Ñ~°∞ JuÑü„=`«KÕ J<ÕHõ Éèí~°ÎÅ∞QÆÅ ^Ò@KÕ
J™ê^è•~°}=ÚQÍ =∞~˘Hõi Ü«∞O^Œ∞O_»∞@ Pâ◊Û~°º=ÚQÍ^•?
ÉèÏ~°`« : ã¨=∂`«`,« QÆ∞}™ê~°´÷ QÆ∞}ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, ã≤k=ú ∞`ü´ã≤kQú ÅÆ ,
~å=∞´„^ÒÑ¨k, =∞Ç¨MÏºu´JkèHõ H©iÎQÆÅk, Ñü„=`«† W@∞¡´D q^èŒ=ÚQÍ,
WÅ<£´Éèí∂Ö’Hõ=ÚÖ’, JqÑ¶¨∂`«=ÚQÍ´J_»¤O‰õΩÅ∞ ~åx suÖ’, J<ÕHõ
Éè~í Î° $Hõ`<« ´£ ÃÑ‰õΩ¯~°∞ Éè~í ÅÎ° ∞ QÆey, #_»∞Ñ¨Ù@, KÕ`t« Û„`«=ÚQÍ^≥.
`å`«Ê~°º=Ú : qã¨Î $`« QÆ∞}ã¨=Ú^•Ü«∞ã≤kQú ÅÆ „^ÒÑ¨k JkèHõ H©iQÎ ÅÆ Ñü„=`«.
D q^èŒ=ÚQÍ Éèí∂Ö’Hõ=ÚÖ’ J_»¤O‰õΩÅ∞ ~åx suÖ’ ÃÑ‰õ¯O„_»∞ Éèí~°ÎÅ`À
ãÖK«iOK«∞@ =∞#ã¨∞û#‰õΩ z„`«=ÚQÍ^•?
qâı+}
¨ =Ú : ãÖÑ¶∞¨ ™ê~“ú – Jx J=∞~°=Ú.
P. WkÜ«∞ <å‰õΩ g∞‰õΩ x`«ˆ~`«~°^Õfi+¨
¿ÇÏ`«∞ =#∞K«∞ñ ^ÀñK≥ <ÕHõ`«xfi
Éèí∂u<≥~°Ñ¨Ù <Õ#∞ |∞O=º‰õΩÎÅ‰õΩ <åe
`«#=Ú`À ã¨=∂Yº =∞#∞K«∞ >ˇ@∞ì 85
~å=∂ : WkÜ«∞´D ~å=∞â◊|Ì"Õ∞, <å‰õΩ–g∞‰õΩ<£´<å‰õΩ#∞, g∞‰õΩ#∞,
W`«~ˆ `«~´° =∞~˘Hõ q^è=Œ ÚQÍ, ^Õfi+¨¿ÇÏ`«∞=Ù{J#∞K«∞<£´HÀÑ¨=Ú#‰õΩ HÍ~°}=∞x,
`ÀK≥<,£ UHõ`<« ´£ =ÚYº`«fi=Ú#, qÉè∂í u´Sâ◊fi~°º=Ú#∞, <≥~Ñ° Ù¨ <Õ#∞´Hõey# <Õ#∞,
Ñ¨ÙO=º‰õΩÎÅ‰õΩ<£´Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ, <åe`«#=Ú`À´H˘OK≥Ñ¨Ù`«#=Ú`À, ã¨=∂Yº´

ã¨=∂#"≥∞#ÿ ¿Ñ~°∞#∞, =∞#∞K«∞@{Z@∞ì´LOK«∞@ Z@∞¡?
`å`«Ê~°º=Ú : D ~å=∞â◊|Ì"Õ∞ =∞# W~°∞=Ù~°∞‰õΩ#∞ =∞~˘HõsuÖ’
^Õfi+¨HÍ~°}=∞x <å‰õΩ `ÀK«∞K«∞#flk. UHõ`«fi=Ú`À Sâ◊fi~°º=Ú#∞ Hõey# <Õ#∞
Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ H˘OK≥ÑÙ¨ `«#=Ú`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ '~å=∞— â◊|=Ì Ú#∞ LOK«∞@ Z@∞¡?
(P_»∞"åiH˜ '~å=∞— Jx Ñ≤Å∞==K«∞Û#∞ QÍx W`«~° Ñ¨Ù~∞° +¨µÅÔH@∞¡? Jx „Ñ¨tflOK≥#∞).
ÉèÏ~°`« : WkÜ«∞´D UHõÑf¨ flÉè’QÆ=Ú, g∞‰õΩ<£´g∞ áêO_»=ÙÅ‰õΩ, W`«~{° W`«~°
^Õfi+¨ ¿ÇÏ`«∞=#∞K«∞ ^ÀK≥, UHõ`«xfi´XHõ ¢ã‘Î, Éèí∂u<≥~°Ñ¨Ù´Sâ◊fi~°º=ÚQÆÅ∞QÆ∞,
U#∞´S^Œ∞QÆ∞~°∞, Ñ¨ÙO=º‰õΩÎÅ‰õΩ, Pe`«#=Ú`À´ÉèÏ~°ºQÍ, ã¨=∂Yº=∞#∞K«∞@{
Z@∞ì´H©iÎ K≥_‰» Ωõ O_» „Ñ¨=iÎOK«∞>ˇ@∞¡?
`å`«Ê~°º=Ú : D UHõÑf¨ flÉè’QÆ=Ú g∞‰õΩ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú "≥~· =° ¸Å=∞QÆ∞#x
<å‰õΩ `ÀK«∞K«∞#flk. XˆH HÍO`« Sâ◊fi~°º=O`«∞Öˇ#· S^Œ∞QÆ∞~°∞ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ‰õΩ ÉèÏ~°ºQÍ
H©iÎ K≥_‰» Ωõ O_» x~°fiÇ≤ÏOK«∞>ˇ@∞¡?
K«O. Éè=í ^Œ∞Ñ¨Ü∂« =∞HÍÅ=Ú#ñ |ifi#ã¨∞^Œ∞ÅÌ ∞ q#fl "åñ_» <å
Éè=í Ù=~°^~Œè ‡° =∞@ìQ∞Æ @ ÉèÏ==ÚÖ’ x_ç =∂‰õΩ â◊OHõ Öˇ
Ü«∞ºq Ü«∞x Ü«Ú|∞ƒ \ÁÑ¨Ê kq Ü«∂=~°âH◊ HÎ̃ ˜ Ö’#∞QÍ =â◊
Hõºq[Ü«∞=ÚÖò =∞ni`«=∞Ç¨â◊~=° ∞}º=~°∞^Œú Ü«Ú^Œ=ú ÚÖò. 86
~å=∂ : Éè=í `ü´g∞ Ü≥ÚHõ¯, LÑ¨Ü∂« =∞HÍÅ=Ú#<£´q"åÇ¨Ï ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’,
Ñïfi#ã¨∞^Œ∞ÅÌ ∞´[iy# "å~°ÅÎ ∞, q#fl"å_»´q<åfl#∞, <åÉè=í Ù´<å QÆ∞~°∞"≥#· Dâ◊fi~°∞x,
=~°^~Œè ‡° =Ú´^˘_»q¤ Å∞¡, J@ìQ∞Æ @´P q^è=Œ ÚQÍ q~°∞=|_»∞@, ÉèÏ==ÚÖ’x_ç´
=∞#ã¨∞ûÖ’ #∞OK«∞H˘x, =∂‰õΩ, â◊OHõÅ∞{ZÜ«∞ºq´J#∞=∂#=ÚÖËqÜ≥∂, Jq´Jq,
L|∞ƒ@{XÑ¨Ê^Œ∞´QÆ~fi° Ñ¨_∞» @ =∞OzkQÍ^Œ∞, Wq, P=~°âH◊ HÎ˜ <˜ ´£ P qÅ∞¡ qiz#
ã¨`Î« fi=Ú#‰õΩ, Ö’#∞QÍ=Ù´Ö’|_»=Ù, =∞`ü´<åKÕ`,« Di`«´ „Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç#,
=∞Ç¨â◊~=° ∞}˜´=∞Ç¨G=ÚÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê"åxKÕ, J=~°∞^Œ´ú xÅ∞Ñ¨|_ç# (KÕÜ∞« |_ç#)
Ü«Ú^Œ=ú ÚÖò´Ü«Ú^Œ=ú ÚÅ∞, Jâ◊Hºõ q[Ü«∞=ÚÖò´ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx [Ü«∞=ÚÅ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : g∞ q"åÇ¨Ï ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ [iy# qâı+=¨ ÚÅ∞ <Õ#∞ q<åfl#∞.
<å QÆ∞~°∞"≥#· Dâ◊fi~°∞x Q˘Ñ¨ÊqÅ∞¡#∞ P q^è=Œ ÚQÍ q~°∞K«∞@ =∞#ã¨∞ûÖ’ #∞OK«∞H˘x
J#∞=∂#=ÚÖËqÜ≥∂ Ü«∞q K«∂z QÆ~fi° Ñ¨_∞» @ =∞OzkQÍ^Œ∞. Wq P qÅ∞¡qiz#
ã¨`«fi=Ú#‰õΩ Ö’|_»=Ù. <åKÕ „Ñ¨Ü≥∂yOÑ¨|_ç# =∞Ç¨G=ÚÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê"åxKÕ
KÕÜ∞« |_ç# Ü«Ú^Œ=ú ÚÅ∞ Jâ◊Hºõ =ÚÖˇ#· q[Ü«∞=ÚÅ∞.
ÉèÏ~°`« : Éè=í `ü, LÑ¨Ü∂« =∞HÍÅ=Ú#, Ñïfi#ã¨∞^Œ∞ÅÌ ∞´"åºã¨∞_»∞ „Ñ¨=zOz#
ÑÖKÕO„kÜ≥∂áêMÏº#=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å~°ÅÎ ∞, q#fl"å_», PÉè=í Ù´P Dâ◊fi~°∞x Ü≥ÚHõ¯,
=~°^~Œè ‡° =Ú´=~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨ûúŒ , J@ìQ∞Æ @´J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ Ñ¨`∞« Å xK«∞Û@#∞,
ÉèÏ==ÚÖ’x_ç, =∂‰õΩ â◊OHõÖqˇ fi, JqÜ«Ú|∞ƒ\ÁÑ¨C_»∞, Wq´¢ãÎ‘ =¸ÅHõ "≥~· =° ÚÅ∞,
P=~°â◊H˜ÎH˜<£´P Dâ◊fi~° =∂Ç¨`«º=Ú#‰õΩ, Ö’#∞QÍ=Ù, Jâ◊Hõº q[Ü«∞=ÚÖò´
[Ü«∞OÑ¨~å#\˜qì , =∞`ü´<åKÕ, Di`«´Ñ¨Å∞Hõ|_ç# (ã¨∞O^ÀÑ¨ ã¨∞O^ÀáêMÏº#=Ú)
=∞Ç¨â◊´JkèHõ ã¨∞~°`å¿ÑHõQ∆ ÅÆ , ~°=∞}©´¢ãÅÎ‘ KÕ, J=~°∞^Œ´ú HõeÊOÑ¨|_ç#q (Ü«Ú^Œ=ú Ú
Åâ◊Hºõ q[Ü«∞=ÚÅx J#fiÜ«∞=Ú).
`å`«Ê~°º=Ú : g∞ q"åÇ¨Ï ã¨=∞Ü«∞=Ú# [iy# "å~åÎ qâı+=¨ ÚÅ∞ q<åfl#∞.
P Dâ◊fi~°∞x =~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ suÖ’ J~Ú^Œ∞QÆ∞~°∞ Ñ¨`∞« ÅxK«∞Û@ ¢ãÎ‘ =¸ÅHõ"∞≥ #ÿ
"≥~· =° ÚÅ∞ D q^è=Œ ÚQÍ HõÅ∞QÆ∞@ <å =∞#ã¨∞Ö’ â◊OHõ#∞ HõeyOK«∞@ ã¨ÇÏ¨ [=Ú.
P Dâ◊fi~° =∂Ç¨`«º=Ú#‰õΩ Jq Ö’#∞QÍ=Ù. J@¡Q∞Æ @ =Å# <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ # JkèHõ
ã¨∞~°`å¿ÑHõQ∆ ÅÆ ¢ãÅÎ‘ KÕ HõeÊOÑ¨|_ç# Ü«Ú^Œ=ú ÚÅ∞ ™êkèOÑ¨~åx q[Ü«∞=ÚÅ∞.
HõO. q#∞ =∞O`«Ñ¨#∞Å ~åHõ‰õΩ
=Ú#∞Ñ¨ÙQÆñ ^ŒKåÛùOu=∂~°=æ ÚO ^≥eÃÑ^Œ <˘O
_˘#iOÑ¨Ù=Ú ã¨=∞Ü«∞=Ú ^è~Œ ñ°
Q˘#™êñy `«#~Ô Û^Œ =∞#∞HÀi¯ QÆey#<£. 87
~å=∂ : q#∞=Ú, JO`« Ñ¨#∞Å ~åHõ‰Ωõ ´JO`«\ ˜ "≥~· ∞° ^èºŒ =ÚÅ∞ ~åHõ,
=∂#∞Ñ¨ÙQÆ´=ÚO^Õ, `«`ü{âßOu =∂~°æ=Ú<£´P âßOu Ñ¨^Œúux, `≥eÃÑ^Œ<£´

K≥ÃÑÊ^Œ#∞, |O_»∞{X#iOÑ¨Ù=Ú´XHõ Ñ¨x KÕÜÚ« _»∞, ^è~Œ <° ´£ Éè∂í q∞ÃÑ,· H˘#™êy´
H˘#™êy, `«#~Ô Û^Œ=∞#∞ HÀÔ~¯´rqOK≥^=Œ ∞#∞ HÀiHõ, Hõey#<£´Hõey#KÀ.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨~â° √◊ ~å=∂! q#∞=Ú! JO`«\ ˜ "≥~· ∞° ^èºŒ =ÚÅ∞ ~åHõ=ÚO^Õ P
âßOu =∂~°=æ Ú#∞ K≥ÃÑÊ^Œ#∞ P XHõ¯\˜ KÕÜÚ« _»∞. Éè∂í q∞ÃÑ· H˘#™êy rqOK≥^=Œ ∞#∞
HÀÔ~¯ Hõey#KÀ –
ÉèÏ~°`« : q#∞=Ú, JO`« Ñ¨#∞Å ~åHõ‰Ωõ , =Ú#∞Ñ¨ÙQÆ, `«`{ü âßOu =∂~°=æ Ú<£
`≥eÃÑ^Œ, |O_»∞´XHõ, ã¨=∞Ü«∞=Ú´ãÖHˆ `«=Ú#∞, X#iOÑ¨Ù=Ú, ^è~Œ <° Õ H˘#™êy
`«#~Ô Û^Œ=∞#∞ HÀÔ~¯ QÆey#<£.
`å`«Ê~°º=Ú : q#∞=Ú. JO`«\ ˜ "≥~· ∞° ^èºŒ =Ú ~åHõ=ÚO^Õ P âßOu =∂~°=æ Ú#∞
<Õ#∞ `≥eÃÑ^Œ#∞. XHõ ãÖHˆ `«=Ú#∞ U~°Ê~°K∞« H˘#∞_»∞. ^•xx Éè∂í q∞ÃÑ· H˘#™êyOz
rqOK≥^=Œ ∞#∞ HÀÔ~¯ Hõey#KÀ –
K«O. ã¨=∞~°ã~¨ ∂° _è=ç ∞K«Ûi`«™ê^èfiŒ ã¨=∂Hõ$uñ |~°fi~å[ã¨
`«fi=∞^Œx~åã≤=¢H=Îõ ∞QÆ∞ =O^Œ#^è~Œ ‡° =Ú Ñ¨Óx H˘Å∞fi ¿ã
Ü«Ú =∞#∞=Ú h‰õΩñ ^Œ=Ú‡Å‰õΩ <˘Hõ¯xÜ≥ÚHõ¯x~ÚO@ <Õñ_»∞ Ñ¨Ó
~°=‚ ÚQÆ =ã≤Oz ™⁄OÑ¨Ù Å=∞~°<£ ã¨=∞Ü«∞O a@∞ ¿ãÜ«Ú \ÁÑ¨ÊQÆ∞<£ 88
~å=∂ : ã¨=∞~°´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, ã¨~∂° _è´ç „Ñ¨ãk≤ `ú ÀQÆ∂_ç#, =∞`ü´<åÜ≥ÚHõ¯,
K«i`«´K«i„`«=Å#<≥·#, ™ê^èŒfiã¨=Ú´ÉèíÜ«∞=Ú, PHõ$u<£ Ñ¨~°fi<£´PHÍ~°=Ú`À
HõxÑ≤OK«QÍ, ~å[ã¨`«fi´~°*’QÆ∞}=ÚKÕ<≥·#, =∞^Œ´=∞^Œ=Ú#∞, x~åã≤´q_çz#,
=¢H=Îõ ∞QÆ∞´=ÚY=ÚQÆÅ (P~°OÉè=í ÚQÆÅ) =O^Œ#^è~Œ ‡° =Ú´#=∞™ê¯~° ^è~Œ ‡° =Ú#∞,
Ñ¨Óx H˘Å∞fi¿ãÜ«Ú=Ú´„Ñ¨Ü«∞uflOz ¿ãqOK«∞=Ú – =∞#∞=Ú´„|`«∞‰õΩ=Ú,
h‰õΩ´~å=ÚxH˜, `«=Ú‡Å‰õΩ, XHõ¯x Ü≥ÚHõ¯x ~ÚO@´XH˘¯Hõ¯i ~ÚO\˜Ö’, <Õ_∞» ´D
„á⁄^Œ ∞ Ì , Ñ¨ Ó ~° ‚ = ÚQÆ =ã≤ O z´Ñ¨ Ó iÎ Q Í rqOz, ™⁄OÑ¨ Ù Å∞´qÖÏã¨ = ÚÅ∞,
J=∞~°<´£ J=∞~°∞@‰õΩ, ã¨=∞Ü«∞O|∞´"Õà,◊ W@∞ ¿ãÜ«Ú@{XÑ¨ÊQÆ∞<£´=O^Œ#=Ú
KÕÜÚ« @ "Õ∞Å∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ „Ñ¨ã≤kú`À QÆ∂_ç# <å K«i„`«=Å¡ ÉèíÜ«∞=Ú
PHÍ~°=Ú ^•eÛ HõxÊOK«QÍ, ~°*’QÆ∞}=ÚKÕ =∞^Œ=Ú#∞ q_çz# P~°OÉè=í ÚQÆÅ
=O^Œ# ^è~Œ ‡° =Ú#∞ „Ñ¨Ü∞« uflOz ¿ãqOK«∞=Ú. J@∞¡ „|`«∞‰õΩ=Ú. h‰õΩ h `«=Ú‡Å‰õΩ
XH˘¯Hõ¯i WO\˜Ö’ D „á⁄^Œ∞Ì Ñ¨ÓiÎQÍ rqOz qÖÏã¨=ÚÅ=∞~°∞@‰õΩ "Õà◊ J~Ú#k.
=O^Œ# ^è~Œ ‡° =Ú KÕÜÚ« @ "Õ∞Å∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨=∞~°ã¨<£´ã¨=∂# ~åQÆ=ÚQÆÅ^•xx, ~°∂_èç=∞`ü{K«i`«#∞´
„Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ K«i„`«QÅÆ ^•xx, ™ê^è∞Œ ´ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ ,ÿ Jã¨=∞´ãïÖËx, PHõ$uQÆÅ^•x´
PHÍ~°=Ú QÆÅ^•xx, Ñ¨~fi° ~å[´Ñ¨Ù#flq∞ K«O„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, ã¨`fi« =∞^Œ´Kå~°∞`«fi
QÆ~fi° =Ú#∞, x~åã≤=¢H<Îõ ´£ u~°ã¯¨ iOK«∞ =ÚY=ÚQÆÅ^•xx, =∞QÆ∞=<£´„^ÒÑ¨kx,
`«# ^è~Œ ‡° =ÚÑ¨Óx´Ñü„=`å ^è~Œ ‡° =Ú Ñ¨Óx, XHõ¯x Ü≥ÚHõ¯x ~ÚO@#∞´XH˘¯Hõ¯i
WO\˜Ö’, U_»∞´ãÖ=`«û~°=Ú, =ã≤OÑ¨Ù, ™⁄OÑ¨ÙÅ=∞~°H,õ ã¨=∞Ü«∞O|∞´ xÜ«∞=∞=Ú–
KÕÜÚ« @, XÑ¨ÊQÆ∞<£.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨=∂# ~åQÆ=ÚQÆÅ ^•xx, „Ñ¨ã≤^Œú K«i„`« QÆÅ^•xx,
ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ Jã¨=∂<åHõ$u QÆÅ ^•xx, Ñ¨Ói‚=∂K«O„^Œ∞x Kå~°∞`«fiQÆ~°fi=Ú#∞
u~°ã¯¨ iOK«∞ =ÚY=ÚQÆÅ „^ÒÑ¨k Ñü„=`å ^è~Œ ‡° =Ú Ñ¨Óx XH˘¯Hõ¯i ~ÚO@ XHõ
ãÖ=`«û~°=Ú =ã≤OK«∞ ™⁄OÑ¨Ù ÃÑOÑ¨ÙQÍ xÜ«∞=∞=Ú KÕÜÚ« @ XÑ¨ÊQÆ∞#∞.
=. =∞iÜ«Ú <˘Hõ¯ xÜ«∞=∞O ÉˇéO˜ yOK≥^.Œ 89
`å`«Ê~°º=Ú : WOHõ#∞ XHõ xÜ«∞=∞=Ú `≥eÃÑ^Œ#∞.
HõO. q#∞ ~å=∞ Ü≥Ú~°∞xâßO`«O
|∞# ¿ã=Ü≥Ú#~°∞Û HÍÅ=Ú# <≥=fiñ_»∞ ^•ñ
[#∞ ^ŒO_»HÍ~°ºQÆu <å
Ü«∞# =~å¬K«i`«f~°÷Ü«∂„`«∞ñ_»∞QÆñ ^ŒQÆ∞<£. 90
~å=∂ : ~å=∞´F ~å=∂! q#∞´q#∞=Ú, âßO`«O|∞#<£´âßOuKÕ,
¿ã=Ü≥Ú#~°∞Û HÍÅ=Ú#´¿ãqOK«∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú#, |~°∞x´W`«~°∞Å#∞, ^ŒO_»
HÍ~°ºQÆu<£´^ŒO_ÀáêÜ«∞=Ú#, Z=fi_»∞´Z=_»∞, `å<£´`å#∞, K«#∞<£´„Ñ¨=iÎOK«∞#∞,

PÜ«∞#´P`«_»∞, =~°¬´=~å¬HÍÅ=Ú#O^Œ∞, PK«i`«´ KÕÜ«∞|_ç#, f~°÷Ü«∂„`«∞ñ
_»∞QÆ<´£ f~°Ü
÷ ∂« „`« QÆÅ"å_»∞QÍ, `«Q∞Æ <£´`«Q∞Æ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : F ~å=∂! q#∞=Ú. âßOuKÕ ¿ã= KÕÜÚ« ã¨=∞Ü«∞OÖ’
W`«~∞° Å#∞ ^ŒO_çOK«∞ Ñ¨xÖ’ Z=_»∞ „Ñ¨=iÎOK«∞<À PÜ«∞# =~å¬HÍÅ=Ú# KÕã#≤
f~°Ü
÷ ∂« „`« QÆÅ"å_»Q∞Æ #∞.
qâı+}
¨ =Ú : '=~å¬HÍÖË „Ñ¨Ü∂« }"£∞— Jx Ü«∞uˆHâ¡ =◊ Ú.
âßO`«O|∞#<£´âßOuKÕ – Hõ~iÎ° HõóÎ Jx J=∞~°=Ú.
Éè Ï ~° ` « : q#∞´q#∞_» ∞ ! ~å=∞´„^ÒÑ¨ k , X~° ∞ ´XHõ i Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
xâßO`«O|∞#<£´QÆ$Ç¨Ï=Ú#, ¿ã= Ü≥Ú#~°∞ÛHÍÅ=Ú#´¿ãqOK«∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú#,
^ŒO_»‰õΩ´ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ, Z=fi_»∞ `å<£{K«#∞<£´`å#∞ "≥à◊√¡<À, PÜ«∞#,
P~°ºQÆu<£´ã¨<å‡~°=æ ÚÖ’, =~°¬´ãÖ=`«û~°=∞O`«ÜÚ« , f~°Ü
÷ ∂« „`«∞_»∞QÆ<{£ `«Q∞Æ <£.
`å`«Ê~°º=Ú : q#∞_»∞! (áêO_»=ÙÅ‰õΩ ãÖÉ’^è#Œ !) „^ÒÑ¨k XHõi QÆ$Ç¨Ï=ÚÖ’
¿ã= KÕÜÚ« HÍÅ=ÚÖ’ Z=~°∞ ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ "≥à^¡‹ ~Œ À PÜ«∞# ã¨<å‡~°=æ ÚÖ’ XHõ
ãÖ=`«û~° HÍÅ=Ú f~°Ü÷ ∂« „`« KÕÜ∞« ^ŒQ∞Æ #∞.
qâı+}
¨ =Ú : xâßO`«=Ú´xâßO`«#ã¨ºÎ ã¨^#Œ "£∞ – Jx J=∞~°=Ú.
HõO. Jxâ◊=∞^Œ=∞Ç≤Ï=∞=~°Î#∞ñ
_»xÑ≤OK«∞H˘x K«xÜ≥∞#∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨Hõ~°∞ñ_»∞ <å
Ü«∞#Åã¨=∂<Ò[ã¨û Ê $
+≤xì ñl„`«Ñ`¨ O« QÆbÅñ *ˇO^≥ñ [#∞<≥_<» £ 91
~å=∂ : Jxâ◊ ´ ZÅ¡ Ñ ¨ C _» ∞ , =∞^Œ = ∞Ç≤ Ï =∞´QÆ ~ åfiuâ◊ Ü « ∞ =ÚQÆ Å ,
=~°Î#∞_»∞´„Ñ¨=~°Î#QÆÅ"å_»#∞, JxÑ≤OK«∞H˘x´MÏºuQÆÅ"å_≥·, ã¨Ç¨Ï„ã¨Hõ~°∞_»∞´
HÍ~°gÎ ~åº~°∞#˚ ∞_»∞, K«xÜ≥∞#∞´<˘K≥Û#∞, <å´<å Ü≥ÚHõ¯, J#Åã¨=∂#´Jyfl`À
ã¨=∂#"≥∞#ÿ , F[ó´`Õ[ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯, ã¨$+≤xì ´ã¨Ê~°≈KÕ, K«#∞<≥_<» ´£ <˘K«∞Û#Ñ¨Ù_»∞,
z„`«´J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ , Ñ¨Ò« QÆ´q∞_»∞`« Ü≥ÚHõ¯, bÅ<£ ™ê=∞º=Ú#∞, K≥O^≥<´£ K≥O^≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : x~°O`«~=° Ú QÆ~åfiuâ◊Ü∞« „Ñ¨=~°#Î QÆÅ "å_»#∞ MÏºuQÆÅ"å_≥·
HÍ~°gÎ ~åº~°∞#˚ ∞_»∞ <˘K≥Û#∞. <å Ü≥ÚHõ¯ Jyfl`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ `Õ[ ã¨Ê~°≈KÕ <˘K«∞Û#Ñ¨Ù_»∞
J^Œ∞ƒù`"« ∞≥ #ÿ q∞_»∞`«=Öˇ ™ê=∞º=Ú#∞ K≥O^≥#∞. (<å „Ñ¨`åáêyflÖ’ J`«_∞» q∞_»∞`«=Öˇ
Ñ¨_∞» @ qxÜ«ÚO_»"å?)
qâı+}
¨ =Ú : Ñ¨Ò« QÆ–ã¨=∞øÑ¨Ò« QÆâÅ◊ Éè∫–Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : Jx´=ÚO^Œ∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ, â◊=∞´JO`«iO„kÜ«∞ x„QÆÇÏ¨ =Ú KÕ`#« ∞,
^Œ=∞´|Ç≤ÏiO„kÜ«∞ x„QÆÇÏ¨ =ÚKÕ`#« ∞, Ç≤Ï=∞´K«Å<¡ #·≥ , =~°#Î ∞_»∞´=~°#Î =ÚQÆÅ
(<å~° ^ Œ ∞ _» ∞ ), JxÑ≤ O K« ∞ H˘x´JOÑ≤ O K« ∞ H˘x, K« x Ü≥ ∞ <£ ´ K« x Ü≥ ∞ #∞,
K«#∞<≥_»<£´"≥à◊√¡#Ñ¨Ù_»∞ (<å~°^Œ∞_»∞ PHÍâ◊=ÚÖ’), ã¨Ç¨Ï„ã¨Hõ~°∞_»∞´ã¨∂~°∞º_»∞,
PÜ«∞#´PÜ«∞# Ü≥ÚHõ¯, Åã¨=∂#´XÑ¨CK«∞#fl, F[ ã¨ûÊ≈+≤ìx´`Õ[ã¨ûÊ~°≈KÕ,
z„`«Ñ`¨ O« QÆ´z`«~Î ∞° =ÙÖ’x ã¨∂~°∞ºx Ü≥ÚHõ¯, bÅ<£´K≥O^≥<´£ bÅ#∞ K≥O^≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =ÚO^Œ∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ JO`«iO„kÜ«∞ |Ç≤ÏiO„kÜ«∞ x„QÆÇÏ¨ =ÚKÕ
K«Å¡<≥·# =~°Î#=ÚQÆÅ <å~°^Œ∞_»∞ JOÑ≤OK«∞H˘x (g_À¯Å∞ á⁄Ok) K«xÜ≥∞#∞.
PHÍâ◊Q=Æ ∞#=Ú# PÜ«∞# áÈ=Ù#Ñ¨Ù_»∞ ã¨ÇÏ¨ „ã¨H~˜ } ° ∞_≥#· ã¨∂~°∞ºx `Õ[ã¨ûÊ~°≈KÕ
z`«~Î ∞° =ÙÖ’x ã¨∂~°∞ºx=Öˇ PÜ«∞# ÉèÏã≤OK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : Ñ¨Ò« QÆ–Ñ¨Ò« QÆó Ñ¨H∆˜ ã¨∂~°ºÜ≥∂ó Jx J=∞~°=Ú.
L`åûÇ¨Ï : JO`«~°Ç≤Ï`«ã¨=∞Ü«∞=$uÎ#~°∞˚#∞O_»∞ ^èŒ~°‡ ~å
*ÏOuHõ=Ú# HõiQÔ ^Œ$_èx» *ÏÜ«Ú^è„Œ QÆ¿ÇÏK«Û#ù
`«ºO`«=Ú QÆ∞~°∞^èÕ#∞^Œã¨∞º`åÑ≤`åu=∞#∞º=∞
`åûfiO`«ÉÏ_»|„Ñ¨âßOuã¨Å∞Ñ¨<Õ~° H˘O_»∞"≥∞ÿ<£ 92
~å=∂ : (D Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ QÆ∂_» HÍ~°gÎ ~åº~°∞#˚ ∞x ÉèOí QÆ"∞Õ L„`ÕÊHÕ∆ K«|_ç#k).
JO`«~°Ç≤Ï`«´JO`«â◊≈„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, ã¨=∞Ü«∞=$uÎ<£´ã¨q∞+≤ì "åºáê~°=ÚKÕ,

J~°∞˚#∞O_»∞´HÍ~°Îg~åº~°∞˚#∞_»∞, ^Œ$_è»´^Œ$_è»"≥∞ÿ#, x*ÏÜ«Ú^èŒ„QÆ¿ÇÏK«Û<£´`«#
PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ fã¨∞H˘#∞@=∂#Hõ, J`«ºO`«=Ú´q∞H˜¯eQÍ, QÆ∞~°∞´`«# `«O„_ç
[=∞^Œyfl Ü≥ÚHõ¯, ^è#Õ ∞´QÀ=Ù Ü≥ÚHõ¯, ^Œã∞¨ º`å´KÒ~°º=ÚKÕ, JÑ≤`´« á⁄O^Œ|_ç#,
Ju=∞#∞º´q∞H˜¯e HÀÑ¨=ÚQÆÅ, =∞`ü´<å Ü≥ÚHõ¯, ™êfiO`«´=∞#ã¨∞û J<≥_ç,
ÉÏ_»|´|_»ÉÏyflH˜, „Ñ¨âßOu´âßOux, XO_»∞"≥∞ÿ<£´LáêÜ«∂O`«~°=Ú, ã¨Å∞Ñ¨
<Õ~°Hõ´KÕÜ«∞ÖËHõ, ^èŒ~°‡~å[´Ü«∞=Úx Ü≥ÚHõ¯ JOuHõ=Ú#‰õΩ´ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ,
JiÔQ<£´"≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«ó â◊„`«∞=ÙÅ ã¨q∞+≤ì "åºáê~°=ÚKÕ HÍ~°gÎ ~åº~°∞#˚ ∞_»∞
^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ `«# PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ ^èiŒ OK«∞@ =∂#Hõ q∞H˜¯eQÍ =∂ `«O„_ç [=∞^Œyfl
QÀ=Ù#∞ KÒ~°º=Ú KÕã≤ á⁄Ok# JkèHõ HÀÑ¨=ÚQÆÅ <å ™êfiO`«=∞#∞ |_»ÉÏyflx
âßOuOÑ¨*Ü Ë Ú« LáêÜ«∂O`«~=° Ú ÖËHõ Ü«∞=Úx =^Œ‰Ì Ωõ "≥à#¡‹ ∞.
(=∂‰õΩ P„QÆÇ¨Ï=Ú#∞ `≥Ñ≤ÊOz Éèí∂Ö’‰õ=Ú# xÅ∞=QÆ∂_»^Œ∞ QÆ#∞Hõ
Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#‰õΩ "≥à#¡‹ x ÉèÏ==Ú).
ÉèÏ~°`« : JO`«<´£ `«~åfi`«, ~°ÇÏ≤ `«´=^ŒÅ|_ç#, ã¨=∞Ü«∞´ãÖHˆ `«=ÚQÆÅ,
=$uÎ<´£ „Ñ¨=~°#Î KÕ J~°∞#˚ ∞O_»∞, ^è~Œ ‡° ~åA´^è~Œ ‡° Ax, JOuHõ=Ú#‰õΩ´QÆ$Ç¨Ï=Ú#‰õΩ,
^Œ$_è´» ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ , x[{PÜ«Ú^è„Œ QÆÇÏ¨ {WK«Û´ù `«# PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ fã≤H˘#∞ HÀiHõ`À,
JiÔQ´"≥à#¡‹ ∞, J`«ºO`«=Ú´q∞H˜¯eQÍ, QÆ∞~°∞´Ñ¨Ó[º=ÚÖˇ#· , ^è#Õ ∞´áê_çÜ∂« =ÙÅ#∞,
^Œã¨∞º´^˘OQÆÅKÕ, `åÑ≤`«´`«Ñ≤OÑ¨*ËÜ«∞|_ç#\˜ì, Ju=∞#∞º=∞`ü´q∞H˜¯e
â’Hõ=O`«"∞≥ #ÿ , ™êfiO`«´=∞#ã¨∞ûQÆÅ, ÉÏ_»|´„ÉÏÇ¨Ï‡}∞xH˜, „Ñ¨âßOu<£´=∂#ã≤Hõ
âßOux, ã¨Å∞Ñ¨<~Õ H° ´õ KÕÜ∞« ÖËH,õ XO_»∞"≥∞~Ú<£´"Õ~˘Hõ q^è=Œ ÚQÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : `«~åfi`« =^ŒÅ|_ç# ãÖHˆ `«=ÚQÆÅ „Ñ¨=~°#Î KÕ J~°∞#˚ ∞_»∞
^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ `«# PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞ „QÆÇÏ≤ OK«∞ HÀiHõ`À ^è~Œ ‡° Ax QÆ$Ç¨Ï=Ú#‰õΩ "≥à#¡‹ ∞.
q∞H˜¯e Ñ¨Ó[º=ÚÖˇ#· áê_çÜ∂« =ÙÅ#∞ ^˘OyeOK«∞@KÕ `«ÑO≤ Ñ¨KÜ Õ ∞« |_ç q∞H˜¯e
â’Hõ`Ñ« Î¨ =∞#ã¨∞¯_≥#· „ÉÏÇ¨Ï‡}∞#‰õΩ =∂#ã≤Hõ âßOux HõeyOK«∞@‰õΩ "Õ~˘Hõ q^è=Œ Ú
`≥eÜ«∞Hõ ("≥à#¡‹ ∞).
qâı+}
¨ =Ú : ^Œãº¨ – ^Œã∞¨ º`«ã¯¨ ~°"∂≥ +¨HÍó Jx J=∞~°=Ú.
ÉÏ_»| – kfi*Ï`«º„QÆ[#‡Éè∂í ^Õ= ÉÏ_»ÉÏó Jx J=∞~°=Ú.
HõO. L^Œ∞@∞# #@¡iy Ü«∞`«O
_»k „áêÜ«∞tÛ`«Î f~°÷ Ü«∂„`åbÅ<£
=^ŒÅHõ Ñ¨Ó`«=Ú ¿ãÜ«∞<£
ã¨^=Œ ∞ÅQÆu Ñ¨Ó<≥ =$^äÜ
Œ ∞≥ ã¨`û« OQÆ~=° ÚÖò. 93
~å=∂ : J`« O _» ∞ ´HÍ~° Î g ~åº~° ∞ ˚ # ∞_» ∞ , L^Œ ∞ @∞#´XHõ ¯ Z`« ∞ Î # ,
J@∞¡{Jiy´J@∞¡ "≥o¡, Jk´^èÕ#∞KÒ~°º ^À+¨=Ú#∞, =^ŒÅHõ, Ñ¨Ó`«=Ú{
KÕÜ∞« <£´Ñ¨q„`«=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ, „áêÜ«∞tÛ`«´Î áêÑ¨Ñi¨ Ç¨~°H~õ ‡° =Ú#‰õΩ, f~°´÷ ~ˆ =Ù
J~Ú# („Ñ¨"Õâßã¨Ê^Œ"≥∞ÿ#), Ü«∂„`å´Ü«Ú^ŒúÜ«∂„`« Ü≥ÚHõ¯, bÅ<£´bÅKÕ,
ã¨^Œ=∞ÅQÆu´ã¨^Œæux, Ñ¨Ó<≥´Ñ¨Ó<≥#∞. ã¨`ü{ãÖQÆ~°=ÚÅ∞´Öˇã¨ûÜ«Ú^Œú=ÚÅ∞,
=$^äŒÜ≥∞´=º~°÷=∂?
`å`«Ê~°º=Ú : HÍ~°gÎ ~°∞º_»∞ XHõ¯ Z`«∞#Î J@∞¡ "≥o,¡ ^è#Õ ∞KÒ~°º ^À+¨=Ú#∞
Ñ¨q„`«=Ú KÕÜÚ« @ÔH· áêÑ¨Ñi¨ Ç¨~° Hõ~‡° HÔ · ~ˆ =Ù J~Ú# Ü«Ú^ŒÜ
ú ∂« „`« bÅKÕ ã¨ûæŒ x
Ñ¨Ó<≥#∞. =∞Oz Ü«Ú^Œ=ú ÚÅ∞ =º~°=÷ ÚÅQÆ∞<å?
(„Ñ≤Ü∞« =Ú K≥ÑÊ¨ =Öˇ#∞. ÖË^• QÆ\ Qì̃ Í áÈ\Ï¡_=» Öˇ#∞)
qâı+}
¨ =Ú : ã¨‡ $u "åHõº=Ú : ZO`«\ ˜ áêáê`«∞‡_≥#· #∞ Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’
ã¨ûæŒ x ÉÁO^Œ∞#∞.
''^•fiq=∞ø Ñ¨Ù~°∞ëœÖ’ˆH ã¨∂~°º=∞O_»Å ÉèkË <Ò
Ñï„"å_ÀºQÆ Ü«ÚHõâÎ Û◊ ~°}KË åaè=ÚM’Ç¨Ï`«ó——
ÉèÏ~°`« : J`«O_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, L^Œ∞@∞#, J@∞¡, Jiy, Jk´^è~Œ ‡° ~åA
Ñ¨_»Hõ\ Õ\˜Ö’xH˜ "≥o¡# „Ñü*Ï˝ ÉèíOQÆ^À+¨=Ú#∞, =^ŒÅHõ, Ñ¨Ó`«=ÚKÕÜ«∞<£,
„áêÜ«∞tÛ`«Î, f~°÷Ü«∂„`åbÅ<£´f~°÷Ü«∂„`«Å‰õΩ "≥à◊√¡#@∞¡, ã¨^Œ=∞ÅQÆuÑ¨Ó<≥,

ã¨`{ü ãÖQÆ~=° ÚÖò´ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ „Ñü[˝Å∞, =$^èÜ
Œ ∞≥ ´=$^è•HÍ=Ù.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞˚#∞_»∞ ^èŒ~°‡Ax Ñ¨_»Hõ\ Õ\˜Ö’xH˜ áÈ~Ú# „Ñü*Ï˝
ÉèOí QÆ^Àëêxfl Ñ¨q„`«=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ =^ŒÅHõ „áêÜ«∞tÛ`«=Î ÚQÍ f~°Ü ÷ ∂« „`« KÕÜÚ«
ã¨„`«Ê=~°#Î #∞ Ñ¨Ó<≥#∞. ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ „Ñü[˝Å∞ =$^èÜ
Œ ∞« QÆ∞<å?
qâı+}
¨ =Ú : Jk – WHõ¯_» "åºHõ~}
° ã¨∂„`«O–
`Õ.w. „áê}˜Ñ^¨ =Œ ÚÅ∞ "≥eQÍQÆ „Ñ¨^=Œä ∞ÖˇÅ.¡
#~°Ü∞« <˘Hõ¯HõKÀ kfifÜ«∂~°q÷ ∞K«∞Û.
ãÖ¨ QÆ~° – „Ñü*Ï˝ l ãÖq^•Ñ¨`ã« ∞¨ û ãÖQÆ~ó° – Jx J=∞~°=Ú.
JÅOHÍ~°=Ú : J~å÷O`«~<° åº™êÅOHÍ~°=Ú.
=. JO^Œ∞ 94
`Õ. J`«#∞~°}~°ã¨Éè’yHõ<åº~°÷Ñ¨~°`«ñ
^• xÖÏ=O`«∞ñ _»#∞=∞Ç¨„^Œq}xkèx
ã¨∞`«∞Åã¨^Œfi $uÎñ |_»Ãã ^Œq∞`«Ü«∞â◊ã¨ûfi
bÅ ã¨∞d~ÚO`«∞ ##∞zO`« ÖË ^≥ÑÙ¨ _»∞#∞. 95
~å=∂ : J`«#∞ ~°}~°ãÉ¨ ’è yH˜<´£ J#ÅÊ"≥∞#ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú K«qÜ≥∞iy#"åxH˜,
J#º´J#º"≥∞ÿ#, J~°÷´„Ñ¨Ü≥∂[#=Ú g∞k, Ñ¨~°`«<£´`å`«Ê~°º=ÚKÕ, `å#∞´
HÍ~°Îg~°∞º_»∞, WÖÏ=O`«∞_»#∞´Éèí∂q∞QÆÅ"å_»#∞, „^Œq}qkèx´^èŒ#=O`«∞_»#∞,
ã¨∞`«∞Å<£´Ñ¨Ù„`«∞Å#∞, ã¨`ü{=$uÎ<£{Ñ¨_»Ãã^Œ´=∞Oz =∂~°æ=ÚÖ’ á⁄O^≥^Œ#∞,
Jq∞`«Ü«∞â◊ó´Q˘Ñ¨Ê H©iÎQÆÅ, ã¨fibÅ<£´`«# qÖÏã¨=ÚKÕ, ã¨∞d~ÚO`«∞<£´
ã¨∞YÑ¨_∞» ^Œ∞#∞, J#∞zO`«´J#∞ ÉÏ^è,Œ ZÑ¨Ù_»∞#∞, ÖË^∞Œ .
`å`«Ê~°º=Ú : J#ÅÊ Ü«Ú^ŒÑú Ù¨ ~°∞zx Ziy#"åxH˜ J#º „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú
g∞k `å`«Ê~°º=ÚKÕ HÍ~°ºg~åº~°∞#˚ ∞_»∞ Éè∂í q∞QÆÅ"å_»∞, ^è#Œ =O`«∞_»∞ J~Ú# Ñ¨Ù„`«∞Å#∞
=∞Oz =∂~°=æ ÚÖ’ á⁄O^≥^#Œ ∞. Q˘Ñ¨Ê H©iQÎ ÅÆ `«# qÖÏã¨=ÚKÕ ã¨∞dOK≥^#Œ #∞
ÉÏ^èŒ ZÑ¨Ù_»∞#∞ ÖË^∞Œ .
ÉèÏ~°`« : J`«#∞´=∞#‡^è∞Œ x Ü≥ÚHõ¯, ~°}´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, ~°ã´¨ "Õ_∞» HõQÅÆ ,
Éè’yHõ#º´<åQÆHõ#ºÜ≥ÿ∞# LÅ∂z Ü≥ÚHõ¯, J~°÷Ñ¨~°`«<£´„Ñ¨Ü≥∂[#=â◊=ÚKÕ,
`å#∞´J~°∞˚#∞_»∞, WÖÏ=O`«∞ñ_»#∞´WÖÏ=O`«∞_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ, =∞Ç¨ÏŸ„^Œq}
xkèx´q∞H˜¯e |ÖÏ_è∞» ºx, Åã¨`{ü =$uÎx´=∞Oz =∂~°=æ ÚÖ’, ã¨∞`«∞<£{Ñ¨_Ã» ã#∞´
‰õΩ=∂~°∞x á⁄O^≥#∞, ^Œq∞`«´J}K«|_ç#, Ü«∞â◊ó´H©iQÎ ÅÆ , ã¨fibÅ<£´`«# „H©_K» ,Õ
ã¨∞d~ÚO`«∞##∞ zO`«, ZÑ¨Ù_»∞#∞ ÖË^∞Œ .
`å`«Ê~°º=Ú : =∞#‡^è∞Œ x Ü≥ÚHõ¯ Ü«Ú^Œ`ú O« „`«=Ú#O^Œ∞ "Õ_∞» HõQÅÆ LÅ∂z
„Ñ¨Ü∂≥ [# áê~°=â◊º=ÚKÕ J~°∞#˚ ∞_»∞ WÖÏ=O`«∞_»#∞ q∞H˜¯e |ÖÏ_»∞ºx =∞Oz
=∂~°=æ ÚÖ’ ‰õΩ=∂~°∞xQÍ á⁄O^≥#∞. J}K«|_ç# H©iQÎ ÅÆ `«# „H©_K» Õ ã¨∞dOK«∞
zO`« ZÑ¨C_»∞ ÖË^∞Œ . f~°Ü
÷ ∂« „`«‰Ωõ "≥o#¡ `«#‰õΩ ¢ãÎ‘ Éè’QÆ=Ú ‰õΩ^Œ~^° xŒ ÉèÏ==Ú.
qâı+}¨ =Ú : WÖÏ =O`«∞_»∞. WÅ – Q“iÖÏ ‰õΩOaèhHõ=∆ ∂ – Jx J=∞~°=Ú.
„^Œq} – „^Œq}O`«∞^è#Œ O|Å"£∞ – Jx J=∞~°=Ú.
ã‘. f~°Ü
÷ ∂« „`åã¨=∂Ñ≤ñÎ QÆ~O° |∞ ^Œ#i ~å
*’Ñ¨Éè’QÆºO Éˇ·#Ü«Ú^Œú=ã¨∞^èŒ
#uã¨~°ã¨ =∞QÆ∞z„`åOQÆ^•<å=∞Å
`åOwHõ$`«ã¨∞~°`å"åÑ≤Îñ*Ëã≤
ÉèÏã¨∞~°#O^Œ#„Ñ¨ã¨=Éèí∂+≤`«=~°
=i‚hQÆ∞~°∞z„`« "åÇ¨Ï#∞O_»∞
`«^Œ^Œ∂~°^Õâ◊ã≤^Œúã¨~°ã‘Ñ¨Ù}ºf
~À÷Ñ¿¨ ã=Å =∞Ç¨âßÑ¨HÅõ ∞+¨
`Õ. <≥·Hõx~°˚s^èŒ$`«=∞HõsHõÖÏÑ¨
~°∂Ñ¨Ö’Ñ¨H$õ [˚ÅqÇ¨~°∞ñ_»∞#∞ k=º
^è•=∞Hõe`«∞O_»∞ <≥· â◊¥~°`«~°∞ñ _»QÆ∞#~°∞ñ
_˘ÃÑÊã¨QÆ∞~°∞z~°Ü«∞â’=∞Ç¨ÏŸ^ŒÜ«∞`«#∞. 96
~å=∂ : f~°Ü ÷ ∂« „`å´f~°Ü ÷ ∂« „`«‰Ωõ , ã¨=∞´ã¨=∂#∞Öˇ#· , PÑ≤<Î ´£ "åºÑ≤KÎ ,Õ
Hõ~O° |∞´q∞H˜¯e, `«#i´JO^Œ"∞≥ ,ÿ ~å[{LÑ¨É’è QÆºOÉˇ#· ´~åAÅKÕ J#∞Éèqí OÑ¨^yŒ #,
Ü« Ú ^Œ ú = ã¨ ∞ ^è Œ < £ ´ ~° } Éè í ∂ q∞Ö’, Juã¨ ~ ° ã ¨ = Ú{JQÆ ∞ ´q∞H˜ ¯ e „Ñ≤ Ü « ∞ "≥ ∞ ÿ # ,
z„`«´Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ#, JOQÆ^•#´â◊s~°KÕÛ^Œ=Ú =Å# J~Ú#, J=∞Å`å´
x+¨¯Å+¨`fi« =ÚKÕ, JOwHõ$`«´JOwHõiOK«|_ç#, ã¨∞~°`å´^Õ=`«fi=Ú Ü≥ÚHõ¯, J"åÑ≤,Î
*Ëã´≤ „áêÑ≤KÎ ,Õ â◊¥~°`~« ´° „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ, #~°∞_»∞´Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, ÉèÏã¨∞~°´„Ñ¨HÍâ◊=∂#"≥∞#ÿ ,
#O^Œ#´#O^Œ#=#=Ú Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨ã=¨ ´Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅKÕ, Éè∂í +≤`´« JÅOHõiOK«|_ç#,
=~°=i‚h´L`«=Î ∞ ¢ãÅÎ‘ KÕ, QÆ∞~°∞´„"ÕQÔ #· , z„`«"åÇ¨Ï#∞O_»∞´z`«~Î ∞° =Ù`À QÆ∂_ç#,
q=∂#=ÚÅ∞QÆÅ"å_»∞, `«`´ü P#O^Œ# =#=ÚÅ‰õΩ, J^Œ∂~°^âÕ ´◊ ã¨g∞Ñ¨=ÚÖ’#∞#fl
ã≤^ãúŒ ~¨ ã° ´‘ PHÍâ◊QOÆ QÆ Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨Ù}ºf~°{÷ LÑ¨¿ã=Å´Ñ¨Ù}ºf~°=÷ ÚÅ#∞ ¿ãqOK«∞@KÕ,
=∞Ç¨â◊´JkèHÍâ◊QÆÅ"åÔ~·#, JÑ¨HõÅ∞+¨´HõÅ∞+≤`«=ÚQÍx, <≥·Hõx~°˚s´J<ÕHõ
^Õ=`å¢ã‘ÎÅKÕ, ^èŒ$`«´^èŒiOz#, =∞HõsHõÖÏÑ¨´=∞HõiHÍ Ñ¨„`åÅOHÍ~°=ÚKÕ,
~°∂Ñ¨´™œO^Œ~°º=Ú Ü≥ÚHõ¯, Ö’Ñ¨Hõ$`ü´<åâ◊#=Ú KÕã≤#, [ÅqÇ¨~°∞_»∞´
[ÅqÇ¨~°=ÚQÆÅ"å_»∞, ã¨Q∞Æ ~°∞´Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ , z~°Ü∞« â’ =∞Ç¨ÏŸ^ŒÜ∞« `«#∞´z~°Hi© Î
Juâ◊Ü∞« =ÚKÕ, XÃÑÊ´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : f~°÷Ü«∂„`«‰õΩ ã¨=∂#"≥∞ÿ# "åºÑ≤ÎKÕ q∞H˜¯e ~å[Éè’QÆ=Ú
Å#∞Éèqí OÑ¨^yŒ # ~°}Éè∂í q∞Ö’ q∞H˜¯e „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ â◊s~°KÛÕ ^ù =Œ Ú
=Å# x+¨¯Å+¨`fi« =ÚKÕ JOwHõiOK«|_ç# ^Õ=`«Å „áêÑ≤KÎ Õ „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ QÆ∂_ç#
Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ „Ñ¨HÍtOK≥#∞. #O^Œ#=# Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅKÕ JÅOHõiOK«|_ç# L`«=Î ∞ ¢ãÅÎ‘ KÕ
„"ÕQÔ #· z`«~Î ∞° =Ù`ÀQÆ∂_ç# q=∂#=ÚÅ∞ QÆÅ"å_»∞ P#O^Œ# =# ã¨g∞Ñ¨=ÚÖ’#∞#fl
PHÍâ◊QOÆ QÆ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨Ù}ºf~°=÷ ÚÅ#∞ ¿ãqOK«∞@KÕ JkèHÍâ◊QÅÆ , HõÅ∞+≤`=« ÚQÍx
J<ÕHõ ^Õ=`å¢ãÅÎ‘ ∞ ^èiŒ Oz# =∞HõiHÍ Ñ¨„`«=ÚÅ ™œO^Œ~º° =Ú <åâ◊#=Ú KÕã#≤
[ÅqÇ¨~°∞_≥· Q˘Ñ¨Ê^≥#· z~°Hi© Î Juâ◊Ü∞« =ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : f~°Ü÷ ∂« „`å ã¨=∂Ñ≤<Î ´£ f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞ Ñ¨ÓiÎÜ∞ÿ≥ # ãÖ=`«û~°=Ú,
Hõ~O° |∞, `«#i, ~å*’Ñ¨É’è QÆºOÉˇ#· , L^Œ=ú ã¨∞^è<Œ ´£ L`«û"å=∞$`«=ÚKÕ, Juã¨~ã° =¨ ∞QÆ∞,
z„`åOQÆ^• <å=∞´z„`åOQÆ^Œ J#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ, Å`åOw´¢ãÜ Î‘ ∞« O^Œ∞, Hõ$`«´KÕÜ∞« |_ç#,
ã¨ ∞ ~° ` å"åÑ≤ Î < £ KÕ ã ≤ ´ ã¨ O Éè ’ QÆ = ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ "åºÑ≤ Î K Õ , Éè Ï ã¨ ∞ ~° ´ „Ñ¨ H ÍtOK« ∞ ,
#O^Œ#´Ñ¨Ù„`«∞_≥·#, |„Éèí∞"åÇ¨Ï#∞xÜ≥ÚHõ¯, „Ñ¨ã¨=´Ñ¨Ù@∞ìHõKÕ, Éèí∂+≤`«´
JÅOHõiOK«|_ç#, =~°=i‚hQÆ∞~°∞´z„`åOQÆ^• [#‰õΩ_≥·#, z„`«"åÇ¨Ï#∞O_»∞´
z„`«"åÇ¨Ï#∞_»#∞ ~åA, `«`ü´P z„`«"åÇ¨Ï#∞x Ñ¨@ì}=Ú#‰õΩ, J^Œ∂~°^Õâ◊´
ã¨g∞Ñ¨=Ú#, ã≤^´úŒ Hõey#, ã¨~ã° ´‘ ã¨~ã° ∞¨ û Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨Ù}º´=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ , f~°´÷ ~ˆ =ÙÅ,
LÑ¨¿ã=Å<£´™êfl#=ÚÅKÕ, =∞Ç¨âßÑ¨HõÅ∞+¨´Q˘Ñ¨Ê Pâ◊QÆÅ HõÅ∞+≤`«=ÚQÍx,
<≥H· xõ ~°s˚ ´J<ÕHõ ^Õ=`å ¢ãÅÎ‘ KÕ, ^è$Œ `«, =∞HõsHõÖÏÑ¨~∂° Ñ¨ Ö’Ñ¨H$õ `ü´=∞Hõs ã¨=¸Ç¨Ï
^ÕÇÏ¨ =ÚÅ#∞ <åâ◊#=Ú KÕã#≤ [ÅqÇ¨~°, k=º´=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ , ^è•=∞´`Õ[ã¨∞û`À,
Hõe`«´‰õÄ_ç#, #~°∞O_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, ã¨Q∞Æ ~°∞ z~°Ü∞« â’=∞Ç¨ÏŸ^ŒÜ∞« `«<´£ Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ
z~°Hi© Î Juâ◊Ü∞« =Ú`À, XÃÑÊ<£.
`å`«Ê~°º=Ú : f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞ Ñ¨ÓiÎ J~Ú# ãÖ=`«û~°=Ú q∞H˜¯e `«#i
~å*’Ñ¨É’è QÆº"≥∞#ÿ L`«û"å=∞$`«=ÚKÕ Ju ã¨~ã° =¨ ∞QÆ∞ z„`åOQÆ^•<å=∞ ¢ãÜ Î‘ ∞« O^Œ∞
KÕÜ∞« |_ç# ã¨∞~°`å"åÑ≤KÎ Õ „Ñ¨HÍtOK≥#∞. |„Éè∞í "åÇ¨Ï#∞x Ñ¨Ù@∞ìHKõ Õ JÅOHõiOK«|_ç#
P"≥∞ [#‰õΩ_≥#· z„`«"åÇ¨Ï#∞_»#∞ ~åA Ñ¨@} ì =Ú#‰õΩ ã¨g∞Ñ¨=ÚÖ’x ã¨~ã° ∞¨ û =^ŒÌ
=∞<ÀÇ¨Ï~° f~°™÷ êfl#=ÚÅKÕ Q˘Ñ¨Ê Pâ◊QÅÆ HõÅ∞+≤`=« ÚQÍx J<ÕHõ ^Õ=`å¢ãÅÎ‘ ∞
^èiŒ Oz# =∞HõiHÍ Ñ¨„`«=ÚÅ#∞ K≥_ˇ Ñç ≤ =∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ [ÅqÇ¨~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ `Õ[ã¨∞û`À
J~°∞#˚ ∞_»∞ Ñ¶∞¨ #z~°Hi© `Î À <˘ÃÑÊ#∞.
`Õ. JO`« â∫~åº„â◊Ü«∞O Éˇ·# Ü«∞\ì̃"Õ∞\˜
g_»∞ <åHÍÇ¨Ï=ã¨Ê $Ç¨hfi`«^•ä =∞
HÍOuñ EzáÈÜ≥∞^Œ #x HõêŒ =zÛ
<åñ_» <≥é˜ ã¨∂Ñ¨Ù=∞^Œ#∞QÆ∞}„Hõ=∞=Ú# 97
~å=∂ : JO`«´JO`«\ ,˜ â∫~åº„â◊Ü∞« OÉˇ#· ´„Ñ¨`åÑ¨=Ú#HÍ@Ñ¨>#ìÿˇ , J\˜,ì

"Õ∞\˜q´„âı+µ¨ _ª =» Ù, D_»∞<å‰õΩ´<å`À ãïÜ≥∞ÿ #"å_»=Ù, PÇ¨Ï=ã¨Ê $Ç¨Ï´Ü«Ú^Œ=ú Ú
g∞k HÀÔ~¯`À, Jhfi`«´‰õÄ_ç#, ^è•=∞´„Ñ¨`åÑ¨=ÚÜ≥ÚHõ¯, HÍOu<£´ã¨∞Êù~°},
K«∂záÈÜ≥∞^Œ#x´K«∂z "≥à^¡‹ =Œ ∞x, HõêŒ =zÛ<åñ_»´|Ü«∞Å∞^Õi =zÛ<å#∞,
=∞`ü{J#∞QÆ∞}„Hõ=∞=Ú<£´<å‰õΩ J#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ suÖ’, <≥éã˜ ∂¨ Ñ¨Ù´ZkiOÑ¨Ù=Ú –
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«\ ˜ „Ñ¨`åÑ¨=Ú#‰õΩ P@ Ñ¨>#ìÿˇ „âı+µ¨ _ª =» Ù, <å‰õΩ ãï*’_≥#·
"å_»=Ù – Jx Ü«Ú^Œú HÍOHõ`∆ À „Ñ¨`åÑ¨ ã¨∞Êù~}° #∞ K«∂z "≥à^¡‹ =Œ ∞x HõêŒ =zÛ<å#∞.
<å‰õ#∞QÆ∞}"≥∞#ÿ suÖ’ ZkiOÑ¨Ù=Ú. (Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞#∞, „Ñ¨`åÑ¨=Ú##∞ ãï*’_»∞
h=x Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ ~å=Úx`À ãÖÉèÏ+≤OK«∞ ãÖ^Œ~ƒ° =ù Ú).
ÉèÏ~°`« : JO`«, â∫i´Hõ$+¨µ‚xH˜, P„â◊Ü«∞OÉˇ·# Ü«∞\˜ì´x"åã¨"≥∞ÿ#,
"Õ∞\˜g_»∞´^•fi~°HÍ#QÆ~=° Ú, <åHõ´ã¨fi~°=æ Ú`À, PÇ¨Ï=´Ü«Ú^Œ=ú ÚÜ≥ÚHõ¯, ã¨Ê $Ç¨Ï´
™ê=∞º=Ú`À, Jhfi`«´‰õÄ_ç#, ^è•=∞´QÆ$Ç¨Ï=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, HÍOu<£´ HÍOuQÆÅ ^•xx,
K«∂záÈÜ≥∞^Œ#x, Hõ^Œe=zÛ, <å_»´<å_Õ, =∞^Œ#∞´=∞#‡^èŒ∞x Ü≥ÚHõ¯, QÆ∞}
„Hõ=∞=Ú#´QÆ∞}Ï#∞™ê~°=Ú#, <≥éã˜ ∂¨ Ñ¨Ù´JO^Œ=Ú#∞ K«∂Ñ¨Ù=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«\˜ NHõ$+¨µx‚ x"åã¨"∞≥ #ÿ "Õ∞\˜ ^•fi~°HÍ#QÆ~=° Ú ã¨fi~°=æ Ú#∞
`«Å^Œ#∞fl ™ê=∞º=Ú`À ‰õÄ_ç# QÆ$Ç¨Ï=ÚÅ HÍOuQÆÅkÜ≥ÿ∞ Ü«ÚO_»QÍ K«∂z
"≥à^¡‹ =Œ ∞x <å_Õ HõêŒ =zÛ<å#∞. =∞#‡^è∞Œ x QÆ∞}Ï#∞™ê~°=Ú# JO^Œ=Ú#∞ K«∂Ñ¨Ù#x
(J~°∞#˚ ∞x Ñ¨H=∆õ Ú# ÉèÏ==Ú)
HõO. `≥~°ÅHõ =∞#=Ú ã¨∞Éèí„^•
Hõ~<° åmHõ„QÆ ¿ÇÏK«Ûù QÆÑÊ¨ ñQÆñ [#∞<å
^˘~° Ü«∞^Œ∞Ñ¨Ùiñ *Ëi [#q
ã¨~°=ÚÅ ÔHé∞HõÑ¨_»hHõ â∫~°º`«#∞Ñ¶¨∞$}<£. 98
~å=∂ : =∞#=Ú´=∞#q∞^ŒÌ~°=Ú, `≥~°ÅHõ´`˘ÅyáÈHõ, ã¨∞Éèí„^•Hõ`«´
â◊√Éè„í Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ , <åmHõ„QÆ¿ÇÏK«Û´ù ÉÏ}=ÚÅ#∞ ãÖkèOK«∞ HÀiHõ`À, HõÑÊ¨ QÆ<{£ K«#∞<å´
J}K«=K«∞Û<å? hHõ´h‰õΩ, Jâ∫~°º`«<´£ â∫~°ºÇ‘Ï#`«fi=ÚKÕ, Ñ¶∞¨ $}<£ÁQÆ∞Ñ¨ûKÕ,
Ñ¨Ùi<£´JÜ≥∂^èŒº#∞, KÕi´KÕi, [#qã¨~°=ÚÅ‰õΩ´[#ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#‰õΩ,
Zé∞HõÑ_¨ <» ´£ Hõ#|_»∞#@∞¡QÍ, ^˘~°Ü∞« ^Œ∞´Ü«ÚHõ=Î ÚQÍ^Œ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞#q∞^ŒÌ~°=Ú `˘ÅyáÈHõ â◊√Éèí"≥∞ÿ# Ü«Ú^Œú"åOKè«#∞
J}K«=K«∞Û<å? h=Ù â∫~°ºÇ‘Ï#`«fi=ÚKÕ, AQÆ∞Ñ¨ûKÕ JÜ≥∂^èŒº#∞ KÕi [#
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#‰õΩ Hõ#|_»∞@ Ü«ÚHõ=Î ÚQÍ^Œ∞.
qâı+}
¨ =Ú : <åmHõ – <åmHõó t~°Ñ^¨ ‡Œ Ü≥∂ó Jx – q.
ÉèÏ~°`« : =∞#=Ú´=∞#ã¨∞û, `≥~°ÅHõ´q_»∞=Hõ, ã¨∞Éèí„^•´ã¨∞Éèí„^ŒÜ≥ÚHõ¯,
Hõ~<° åmHõ„QÆ¿ÇÏK«Û´ù Ç¨Ïã¨Î Ñ¨^‡Œ =ÚÅ∞ „QÆÇÏ≤ OK«=Öˇ##∞ HÀiHõ, HõÑÊ¨ QÆ<´£ P„Hõq∞OK«QÍ,
K«#∞<å^˘~°´"≥à√◊ K¡ ∞« #fl J~°∞#˚ ∞_»∞, Ü«∞^Œ∞Ñ¨Ùi<£´^•fi~°HÖõ ’, â∫i´Hõ$+¨µx‚ Ü≥ÚHõ¯,
J`«#∞´J#ÅÊ"≥∞#ÿ , Ñ¶∞¨ $}<£´^ŒÜ∞« #∞, [#qã¨~=° ÚÅ, Zé∞HõÑ_¨ h» Hõ´[#∞Å‰õΩ
|Ü«∞@Ñ¨_h» Hõ –
`å`«Ê~°º=Ú : `«# =∞#ã¨∞û |Ü«∞@Ñ¨_h» Hõ ã¨∞Éè„í ^• Hõ~„° QÆÇÏ¨ } "åOKè«
P„Hõq∞OK«QÍ "≥à◊√¡K«∞#fl J~°∞˚#∞_»∞ ^•fi~°HõÖ’ NHõ$+¨µ‚x J#ÅÊ"≥∞ÿ# ^ŒÜ«∞#∞
[#ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#‰õΩ |Ü«∞@Ñ¨_»hHõ (u~°"≥∞ÿáÈÜ≥∞#x =ÚO^Œi Ñ¨^Œº=Ú`À
##fiÜ«∞=Ú)
qâı+}
¨ =Ú : „H˜Ü∞« =ÚO^Œ\ ˜ Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ #∞#flk (u~°OÉˇá· ÈÜ≥∞)
=∞. J#Ü«∞O|∞<£ =∞^Œ<åq∞`åGHõÅ<å`«ºO`åiÎ ~å‰õΩO_»ñ [
Ü«∞º# =∞øx`«fiHõ$`Õ+ì̈ã≤kú`«ñ k~°OÉˇ·áÈÜ≥∞ ^ÕnÑ¨º=∂
#x~°∂_èOç |~Úñ|_»Ü ¤ ∂« ^Œ=ÙÅ <å<åg~°^~Œè ‡° „Ñ¨=$
uÎ x~°~O÷° |xÑ≤Oz Ü«∂`«‡Ñ¨ÙiHÕ^Õ"iÕ `Àñ QÆ∂_»ñQÆ<.£ 99
~å=∂ : J#Ü«∞O|∞<£´J`«ºO`«=Ú, <å Ü≥ÚHõ¯, J<åq∞`«´J}Ñ¨|_»x,
JGHõÅ#´ÉÏ} „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ, J`«ºO`«{PiÎ~å‰õΩO_»´q∞H˜¯e ÉÏ^èHŒ Åõ ∞QÆ‰Ωõ O_»,
=∞øx`«fi´x~°∞`«~Î `° fi« =ÚKÕ, Hõ$`«´KÕÜ∞« |_ç#, W+ì̈ãk≤ `ú <« ´£ Jcè+ãì̈ k≤ ú HõÅ∞QÆ∞@KÕ,

^ÕnÑ¨º=∂# x~°∂_è<ç ´£ „Ñ¨HÍtOK«∞ x~°∂_èKç ,Õ Ñ¨~Ú|_»´¤ P~ÀÑ≤`"« ∞≥ #ÿ , P´JHõ¯_»,
^Œ=ÙÅ´^Œ∂~°=ÚÅ#∞#fl, <å<åg~°^èŒ~°‡ „Ñ¨=$uÎ´<å<åg~°∞Å ^èŒ~°‡"å~°Î`À
x~°~°÷O|xÑ≤Oz, P`«‡Ñ¨ÙiH˜<£´JÜ≥∂^èŒº‰õΩ, ^Õ"Õi`À‰õÄ_»QÆ<£´ÉèÏ~°º`ÀQÆ∂_»,
u~°OÉˇ·´ã≤÷~°=ÚQÍ, áÈÜ≥∞^≥´áÈÜ≥∞^Œ"å?
`å`«Ê~°º=Ú : (Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ ~å=Úx`À) J`«ºO`«=Ú J}K«|_ç# <å
ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ q∞H˜¯e ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_» x~°∞`«~Î `° fi« =ÚKÕ KÕÜ∞« |_ç# Jcè+ãì¨ k≤ Kú Õ
„Ñ¨HÍtOK«∞ x~°∂_èçKÕ P~ÀÑ≤`«"≥∞ÿ# ^Œ∂~°=ÚÅ#∞#fl <å<åg~°∞Å ^èŒ~°‡"å~°Î`À
x~°~H÷° =õ ∞xÑ≤Oz JÜ≥∂^è•º#QÆ~=° Ú#‰õΩ h ^Õ"iÕ `ÀQÆ∂_ç "≥à^¡‹ "Œ å?
ÉèÏ~°`« : J#Ü«∞O|∞<£, =∞^Œ#´=∞#‡^è∞Œ x Ü≥ÚHõ¯, Jq∞`«´Jq∞`«"∞≥ #ÿ ,
JGHõ Å <å´ÉÏ}q^Œ º KÕ , =∞øx`« fi ´=Úx"Õ + ¨ = ÚKÕ , J`« º O`åiÎ ~ å‰õ Ω O_» ,
Hõ$`Õ+ãì̈ k≤ `ú <« ´£ `«# HÀiHõ f~°QÍ, ^ÕnÑ¨º=∂# x~°∂_è<ç ,£ Ñ¨~Ú|_»´¤ ZkiOz#,
Ü«∂^Œ=ÙÅ<£´Ü«∂^Œ=ÙÅ#∞, <å<åg~° ^è~Œ ‡° „Ñ¨=$u<£, x~°~O÷° |xÑ≤Oz, P`«‡Ñ¨ÙiH˜<´£
`«# #QÆ~=° Ú#‰õΩ, ^Õ"iÕ `ÀQÆ∂_»Q<Æ ´£ ã¨∞Éè„í ^Œ`ÀQÆeã≤, u~°OÉˇá· ÈÜ≥∞´ã≤~÷ =° ÚQÍ
"≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J`«ºO`«=Ú =∞#‡^è∞Œ x Jq∞`«"∞≥ #ÿ ÉÏ}q^Œº‰õΩ QÆ∞iÜ«∞~Ú,
=Úx"Õ+=¨ ÚKÕ `«# HÀiHõ f~°QÍ q∞H˜¯e ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_»QÍ `«# ~Ú+ì̈ãk≤ ú
HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ ^ÕnÑ¨º=∂#"≥∞ÿ# x~°∂_èç`À `«# <≥kiOz# Ü«∂^Œ=ÙÅ#∞
<å<åg~°^~Œè ‡° =~°#Î KÕ x~°~H÷° =õ Ú KÕã≤ `«# #QÆ~=° Ú#‰õΩ ã¨∞„Éè^í `Œ À QÆ∂_ç "≥à#¡‹ ∞.
K«O. JxHõ$`« ^è~Œ ‡° g‰õΩ∆ ñ _»~ÚÜ«∂=~°=i‚xHÍ=∞ãÖ„Éè=í ∞O
|∞ #_»ÑÙ¨ K«∞O QÆ~O° |=∞~°ÑÓ¨ [ºã¨q∞[˚Ü∞« â’aè=∞#∞º<å
=Úxã¨∞`«∞ñ QÍOz ÅHõ∆ ‡}∞ñ _»=Ú„k`«nÑ≤^Î #Œè O[Ü«ÚO_»∞ <Õ
Ô~Û#Ü«∞QÆcè~°g~°ã¨=∞¿ÑHõ∆ º`«~ÀK«Û~°} „Ñ¨QÆÅƒù`«<£. 100
~å=∂ : Jx´D q^è=Œ ÚQÍ =∂\Ï¡_,ç Hõ$`«´KÕÜ∞« |_ç#, ^è~Œ ‡° g‰õΩ∆ _»~Ú´
qO\˜Ü«∞O^Œ∞ ^Œ$+≤ìQÆÅ"å_≥·, P=~°=i‚´P <≥·+≤ªHõ „|Ç¨Ï‡Kåi Ñ¨~°â◊√~å=Ú_»∞,
xHÍ=∞´J`«ºO`«=Ú, ãÖ„Éèí=∞O|∞ #_»∞Ñ¨ÙK«∞<£´Pâ◊Û~°º=Ú HõeæOK«∞K«∞,
Hõ~°O|∞´q∞H˜¯e, J=∞~°<£´J=∞~°QÍ, Ñ¨Ó[º´^Õ=`å âß¡Ñ¶¨∞º"≥∞ÿ#, ã¨q∞[˚Ü«∞´
Ü«Ú^Œú=∞O^Œe [Ü«∞=ÚKÕ, â’aè´XÑ¨CK«∞#fl, =∞#∞º<£´HÀÑ¨=ÚQÆÅ, P
=Úxã¨∞`«∞<£´Ñ¨~°â◊√~å=Úx, HÍOz´K«∂z, ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, J=Ú„k`« nÑ≤Î<£´
„Ñ¨H\õ `˜ "« ∞≥ #ÿ „Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ, ^è#Œ O[Ü«ÚO_»∞´Jyfl=O\˜, <Õ~Ô Ê#Ü«∞<£´ Kå`«∞~°º=ÚQÍ,
QÆcè~°´Q˘Ñ¨Ê^≥·#, g~°ã¨=∞¿ÑHõ∆ º`«~°´g~°`«fi=Ú „Ñ¨HÍtOK«∞#@∞¡, LK«Û~°}
„Ñ¨QÅÆ ƒù`<« ´£ LKåÛ~°} â◊HKÎ̃ `Õ .« (`«~åfiu Ñ¨^ºŒ =Ú`À J#fiÜ«∞=Ú).
`å`«Ê~°º=Ú : W@∞¡ =∂\Ï¡_ç qO\˜Ü∞« O^Œ∞ ^Œ$+≤Qì ÅÆ P Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞
J`«ºO`«=Ú Pâ◊Û~°º=Ú HõeOæ K«∞K«∞ q∞H˜¯e ^Õ=`åâß¡Ñ∞¨¶ º"≥∞#ÿ Ü«Ú^Œ=ú ÚÅO^Œe
[Ü«∞=ÚKÕ â’aèÅ∞¡ HÀÑ¨=ÚQÆÅ P Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx K«∂z ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ Jyfl=O\˜
„Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ Kå`«∞~°º=ÚQÍ JkèH"õ ∞≥ #ÿ g~°`fi« =Ú HõxÊOK«∞#@∞¡ LKåÛ~°} â◊HKÎ̃ Õ
(=∂\Ï¡_#≥ x =ÚO^Œ∞ Ñ¨^ºŒ =Ú)
ÉèÏ~°`« : JxHõ$`«ú~°ã¨¯iOÑ¨|_»x, ^èŒ~°‡g‰õ∆Ω_»~Ú´^èŒ~°‡^Œ$+≤ìQÆÅ"å_≥·,
P=~°=i‚x´ã¨∞Éè„í ^ŒÜ∞« O^Œ∞, HÍ=∞ãÖ„Éè=í ∞O|∞´=∞^Œ#qHÍã¨=Ú#∞, #_»ÑÙ¨ K«∞<£,
Hõ~O° |∞, J=∞~°ÑÓ¨ [ºã¨q∞[˚´Ü«Ú^Œ=ú Ú# |∞\˜#ì , Ü«∞â◊ó´H©iQÎ ÅÆ , Jaè=∞#∞º<å=Ú´
Jaè=∞#∞º_»#∞ ¿Ñ~°∞QÆÅ, ã¨∞`«∞<£´Ñ¨Ù„`«∞x, HÍOz, ÅHõ∆ ‡}∞_»∞´ÅH©;=O`«∞_»∞,
J=Ú„k`«nÑ≤´Î J#~°àæ "◊ ∞≥ #ÿ nÑ≤QÎ ÅÆ , ^è#Œ O[Ü«Ú_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, #Ü«∞´huKÕ, QÆc~è ,°
g~°, ã¨=∞¿ÑHõ∆ º`«~°´q∞H˜¯e PtOÑ¨^Œy#, LK«Û´L#fl`«"≥∞ÿ#, ~°}„Ñ¨QÆÅƒù`«<£´
Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œe „áœ_è=ç ∞KÕ, <Õ~Ô Ê<£´LÑ¨^tÕ OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : u~°ã¯¨ $`«=ÚQÍx ^è~Œ ‡° ^Œ$+≤Qì ÅÆ ã¨∞Éè„í ^ŒÜ∞« O^Œ∞ HÍ=∞ qâı+=¨ Ú#∞
#_»∞Ñ¨ÙK«∞ q∞H˜¯e ^Õ=`åÑ¨Ó[º"≥∞#ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú# |∞\ì̃# H©iQÎ ÅÆ Jaè=∞#∞º_»#∞
¿Ñ~°∞QÆÅ ‰õΩ=∂~°∞x QÍOz ÅH©;=O`«∞_»∞, J#~°àæ n◊ Ñ≤QÎ ÅÆ J~°∞#˚ ∞_»∞ huKÕ Q˘Ñ¨Ê^≥#·
q∞H˜¯e PtOÑ¨^yŒ # L#fl`« Ü«Ú^Œú „áœ_èxç LÑ¨^tÕ OK≥#∞.
qâı+}¨ =Ú : =i‚ – =i‚<À„|Ç¨Ï‡Kåi}ó Jx J=∞~°O.
`Õ. H˘ã¨~° x@¡#∞ÉèÏ=O|∞ Ñ¨ã¨ <≥~°Ñ¨ÙK«∞

#=∞‡Ç¨`«∞‡`À l+¨µ‚`Õ*’uâ◊Ü«∞=Ú
q∞H˜¯eñ „|HÍâ◊=ÚQÆ „ÉèÏ`«$q∞„`«|O^è∞Œ
ã¨z=ÙÅã¨=∂^Œ$ux EÑ≤ ~°∞z`«ã~¨ } ° .˜ 101
~å=∂ : H˘ã¨~<° ´£ q[$OaèOz, W@∞¡{J#∞ÉèÏ=O|∞´D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉèÏ==Ú#∞,
Ñ¨ã¨<≥~°Ñ¨ÙK«∞´PkèHõº=Ú#∞ EÑ¨ÙK«∞, P{=∞Ç¨`«∞‡`À´Ñ¨~°â◊√~å=Úx`À,
l+¨µ‚`Õ*’uâ◊Ü«∞=Ú´[Ü«∞jÅ"≥∞ÿ# JkèHõ `Õ[ã¨∞û`À, q∞H˜¯e, „Ñ¨HÍâ◊=ÚQÆ,
„ÉèÏ`«$´™È^Œ~°, q∞„`«´q∞„`«∞Å, |O^èŒ∞´|O^èŒ∞=ÙÅ, ã¨z=ÙÅ´=∞O„`«∞Å,
ã¨=∂^Œ$ux´JkèHõ P^Œ~=° Ú#∞, K«∂Ñ≤, ~°∞z`«ã~¨ } ° ´˜ XÃÑÊ_ç q^è=Œ ÚQÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : q[$OaèOz D q^è"Œ ∞≥ #ÿ J#∞ ÉèÏ==Ú Ü≥ÚHõ¯ PkèHºõ =Ú#∞
EÑ¨ÙK«∞ Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx`À [Ü«∞jÅ"≥∞#ÿ JkèHõ `Õ[ã¨∞û`À q∞H˜¯e „Ñ¨HÍâ◊=ÚQÍ
™È^Œ~∞° Å∞, q∞„`«∞Å∞, |O^è∞Œ =ÙÅ∞, =∞O„`«∞Å ã¨=∂^Œ~=° Ú`À K«∂Ñ¨Ù q^è=Œ ÚQÍ
<˘ÃÑÊ#∞.
ÉèÏ~°`« : H˘ã¨~<° ,£ W@∞¡, J#∞ÉèÏ=O|∞, Ñ¨ã,¨ <≥~Ñ° Ù¨ K«∞, P{=∞Ç¨`«∞‡`À<£´
Jaè=∞#∞ºx`ÀQÆ∂_ç, l+¨µ‚´J~°∞˚#∞x Ü≥ÚHõ¯, `Õ*’uâ◊Ü«∞=Ú, q∞H˜¯e,
„Ñ¨HÍâ◊=Ú#<£´„Ñ¨H@õ =ÚQÍQÆ, „ÉèÏ`«$, q∞„`«, |O^è∞Œ , ã¨z=ÙÅ∞, Jã¨=∞´J`«∞Å"≥∞#ÿ ,
P^Œ$u<£´P^Œ~=° Ú#∞, Lz`«ã~¨ } ° <˜ ´£ `«y#suQÍ, K«∂Ñ≤i.
`å`«Ê~°º=Ú : q[$OaèOz D q^èŒ=ÚQÍ J#∞ ÉèÏ==Ú#∞ <≥~°Ñ¨ÙK«∞
Jaè=∞#∞ºx`À QÆ∂_ç J~°∞#˚ ∞x `Õ*’uâ◊Ü∞« =Ú q∞H˜¯e „Ñ¨H@ õ =ÚQÍQÍ, „ÉèÏ`«$,
q∞„`«, |O^è∞Œ ã¨z=ÙÅ∞ J`«∞Å"≥∞#ÿ P^Œ~=° Ú#∞ `«y#suQÍ EÑ≤i≤ .
HõO. =∞QÆÅ~ÚÅ∞=~°∞ã¨ QÆÅÃÑ#∞
^ŒQ=Æ ~°∞ ÖÁHõñ_˘Hõñ _˘H˘Hõ¯ `«#Ü«Ú ~°∞z~°â∫
~°ºQÆu#∞uñ *ˇO^Œ Ñ¶∞¨ #H©
iÎQÆ–#Å~°OQÆÅ~°∞ „^À=k=~°„Hõ=∞`«<£. 102
~å=∂ : =∞QÆ Å ~ÚÅ∞=~° ã ¨ Q Æ Å ´=Oâ◊ Q Æ ` « áœ~° ∞ +¨ = Ú QÆ e y#,
ÃÑ#∞{`«QÆ=~°∞Å∞´=∞Oz <Õ~°Ê~°∞Å∞, XHõ_˘Hõ_»∞´XH˘¯Hõ¯ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_Õ, XH˘¯Hõ¯´
XHÍ<˘Hõ\ ˜ J~Ú#, `«#´`«# Ü≥ÚHõ¯, L~°∞´JkèHõ"≥∞ÿ#, z~°´ã≤÷~°"≥∞ÿ#,
â∫~°ºQÆu´Ñ¨~å„Hõ=∞=~°#Î =Ú, #∞u<£{K≥O^Œ<´£ „Ñ¨ã^≤ =úŒ ∞QÆ∞#@∞¡QÍ, Ñ¶∞¨ #H©iQÎ ´Æ Q˘Ñ¨Ê
„Ñü+¨Qª Í, J„Hõ=∞`«<´£ „Hõ=∞=Ú `«ÑÊ≤ , „`À=k=~°∞´^•i `«ÑÊ¨ ~°∞, JÅ~°<{£ HõÅ~°∞´
„Ñ¨HÍtOÑ¨QÆÅ~°∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =Oâ◊Ñ~¨ O° Ñ¨~åQÆ`"« ∞≥ #ÿ =∞Oz <Õ~Ê° ~°∞Öˇ#· g~°∞ XH˘¯Hõ¯ Ñ¨Ù~∞° +¨µ_Õ
qO`≥#· `«# JkèH=õ Ú, ã≤~÷ =° Ú J~Ú# Ñ¨~å„Hõ=∞=~°#Î =Ú „Ñ¨ã^≤ =úŒ ∞QÆ∞#@∞¡QÍ
Q˘Ñ¨Ê „Ñü+ª̈QÍ „Hõ=∞=Ú `«ÑÊ≤ ^•i `«ÑÊ¨ Hõ „Ñ¨HÍtOÑ¨QÅÆ ~°∞.
ÉèÏ~°`« : `«Q<Æ ´£ `«y#@∞¡QÍ, =~°∞Å∞´Éè~í ÅÎ° ∞, XHõ_˘Hõ_∞» , XH˘¯Hõ¯´XH˘¯Hõ¯,
`«#Ü«Ú<£´‰õΩ=∂~°∞x, ~°∞z~°â∫~°ºQÆu<£´„Ñ¨HÍtOK«∞ áœ~°∞+¨ „Ñ¨=~°Î#KÕ,
K≥O^Œ<´£ K≥O^ŒQÍ, Ñ¶∞¨ #H©iQÎ ´Æ Q˘Ñ¨Ê „Ñü+¨Qª Í, JÅ´P<å_»∞, ~°OQÆÅ~°∞´~°OQÆ∞g∞~°∞,
„^À=k´„^ÒÑ¨k, =~°„Hõ=∞`«<´£ ÃÑ^ŒÌ Ñ≤#fl =~°∞ã¨#∞ (=∞~åº^Œ`À) =∞QÆÅ´Éè~í ÅÎ° ,
WÅ∞=~°∞ã¨ QÆÅÃÑ#∞´WO\˜Ö’ =~°∞ã¨QÍ #_»ÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«y#@∞¡QÍ Éè~í ÖÎ° ÁHõ¯Hõ¯~°∞ ‰õΩ=∂~°∞x „Ñ¨HÍtOK«∞ áœ~°∞+¨
„Ñ¨=~°#Î #∞ K≥O^ŒQÍ Ñ¶∞¨ #H©i`Î À „Ñ¨HÍtOK«∞ „^ÒÑ¨k =∞~åº^Œ`À Éè~í ÅÎ° WO\˜Ö’
=~°∞ã¨QÆÅÃÑ#∞.
qâı+}
¨ =Ú : „^À=k´„^ÒÑ¨k â◊|`Ì ^« ƒŒ =ù =Ú.
uHõ¯# „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú : „^À=k |O^è∞Œ ~°OÉˇ#· „H˘=Ú‡_ç„QÆ#fl# qzÛ–L^ÀºQÆÑ~¨ fi° O.
ã‘. JO`« â∫~åºÑ≤KÎ Õ #kèH„õ Ñ¨=~°¬ ãÖ
Ñ¨#fl`« ^ŒQñÆ QÍOzÜ«Ú#fl `«=∞QÆ∞
^ŒO_ç`«#=Ú# g~°∞O_»<Õ#ã¨∞Êù@
Ñ¨@∞â◊HÎ̃ q[Ü«ÚO_»ÉÏeâ◊√O_»
hHÍaè=ÚYºO|∞ÔQH· ˘x ã¨∞=∞<À|
ÅO|∞`Àñ ^ŒQÆ #∞`«~Î O° |∞ñ *ˇÑÊ¨ ñ
[`«∞~°∞O_» <å`«Ñ¨ã≤÷u=<å^Œ$`«qq
^èŒqÇ¨~°Éè’QÆ=~°Î#Å<˘#i
`Õ. `«#~°∞ #K«∞º`«Ü≥∂QÆâ’Éèí#`« #∞O_»
=xH˜ñ |x=_ç q„Ñ¨Ùñ_≥· Ü«∞#Å∞ñ _ÕñQÆ∞
^≥OK≥ ##=~°nÑ≤Î <ÕÒ≥ z ~Ú@∞¡
ÑëÔH n=#Åã¨QÆ~°fiHõà◊ <≥~°Ñ¨ÙK«∞. 103
~å=∂ : JO`≥#· ´=ÚO^Œ∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ, â∫~åºÑ≤KÎ ´Õ Ñ¨~å„Hõ=∂uâ◊Ü∞« =ÚKÕ,
JkèHõ „Ñ¨=~°¬ ãÖÑ¨#fl`«<´£ JkèH"õ ∞≥ #ÿ Ñ¨\ +˜ "ª̈ ∞≥ #ÿ ãÖÑ¨^#Œ ∞, `«Q<Æ {£ HÍOz´`«y#
q^èŒ=ÚQÍ á⁄Ok, L#fl`«=∞QÆ∞´Q˘Ñ¨Ê^≥·#, ^ŒO_ç`«#=Ú<£´Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ,
g~°∞{LO_»<´£ |O^è∞Œ q∞„`å^Œ∞Öˇ#· g~°∞ LO_»QÍ, <Õ#∞, Jã¨∞Êù@´„Ñ¨H@ õ =ÚQÍx,
Ñ¨@∞â◊H˜Î´q∞H˜¯e â◊H˜ÎÜ«Ú, q[Ü«ÚO_»´[Ü«∞=ÚQÆÅ"å_»#∞, ÉÏeâ◊√O_»#∞´
ÉÏÅ‰õΩ_»#∞, h‰õΩ´h‰õΩ, Paè=ÚYºO|∞{ÔHH· ˘x´Z^Œ∞~°∞QÍ xez, ã¨∞´Öˇãû¨ ^≥#· ,
=∞<À|ÅO|∞`À<£´|∞kú|Å=Ú`À, `«Q<Æ ´£ `«y# q^è=Œ ÚQÍ, L`«~Î O° |∞{K≥ÑÊ¨ <£´
|^Œ∞Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩ@‰õΩ, K«`«∞~°∞O_»<å´ã¨=∞~°∞÷_»<å?, `«Ñ¨ó{ã≤÷uq´`«Ñ¨ã¨∞û#O^Œ∞
xÅHõ_»QÆÅ"å_»=Ù, J<å^Œ$`«´P^ŒiOÑ¨|_»x, qq^èŒqÇ¨~°Éè’QÆ=~°Î#Å<£´
qq^è=Œ ÚÖˇ#· ãÖKå~°=ÚÅ∞, Éè’QÆ=ÚÅ∞QÆÅ =~°#Î ÅKÕ, X#i`«#~°∞´„Ñ¨HÍtOK«∞,
JK«∞º`«´xÅHõ_»QÆÅ, Ü≥∂QÆ´JëêìOQÆÜ≥∂QÆ=ÚKÕ, â’Éèí#´â’aèOK«∞#\˜ì,
`«#∞O_»=Ù´"Õ∞Å∞QÆÅ"å_»=Ù, JxH˜´Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ, Ñ¨x=_ç´JkÑ¨xQÍ,
J#Å∞_»∞´Jyfl^Õ=Ù_»∞, q„Ñ¨Ù_≥´· „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_Õ, UQÆ∞^≥OK≥##´=zÛ<å_»∞–J#∞#@∞¡†
=~°nÑ≤<Î ´£ Q˘Ñ¨Ê HÍOu`À, U`≥Oz´=zÛ, D=Ù´h=Ù, J#Åã¨´J=∞O^Œ"∞≥ #ÿ ,
QÆ~fi° Hõà<◊ ´£ QÆ~fi° „áêÑ≤xÎ , <≥éÑ¨ÙK«∞´ÉèÏã≤OÑ¨*ÜË Ú« K«∞, ÑëHÔ ^Œ=Ù´=∂\Ï¡_^≥ =Œ Ù.
`å`«Ê~°º=Ú : =ÚO^Œ∞ K≥ÑÊ≤ #@∞¡QÍ, â∫~åºkèHºõ =ÚKÕ JkèH"õ ∞≥ #ÿ Ñ¨\ +˜ ª̈
ãÖÑ¨^Œ#∞ `«y# q^èŒ=ÚQÍ á⁄Ok Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ |O^èŒ∞q∞„`å^Œ∞Öˇ·#
g~°O^Œ~∞° LO_»QÍ, „Ñ¨H@ õ =ÚQÍx â◊H,Î̃ [Ü«∞=Ú QÆey# ÉÏÅ‰õΩ_»<#·≥ <Õ#∞,
hÔH^Œ∞~°∞QÍ xez |∞kú|Å=Ú`À `«y# q^è=Œ ÚQÍ |^Œ∞ÖÏ_»∞@‰õΩ ã¨=∞~°∞_÷ <» å?
`«Ñã¨ ∞¨ ûÖ’ xÅHõ_Q» ÅÆ "å_»=Ù, P^ŒiOÑ¨|_»x qq^èŒ ãÖKå~°=ÚÅ∞, Éè’QÆ=ÚÅ∞QÆÅ
=~°#Î ÅKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞ xÅHõ_Q» ÅÆ JëêìOQÆÜ∂≥ QÆ â’Éè`í À "Õ∞Å∞QÆÅ"å_»=Ù J~Ú#
h=Ù Jk Ñ¨xQÍ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ Jyfl^Õ=Ù_≥· q„Ñ¨Ù_≥· =zÛ<å_»#fl@∞¡ Q˘Ñ¨Ê HÍOu`À
=zÛ, h=Ù J=∞O^Œ"∞≥ #ÿ QÆ~fi° „áêÑ≤`Î À ÉèÏã≤OÑ¨*Ü
Ë Ú« K«∞ =∂\Ï¡_^≥ =Œ Ù.
ÉèÏ~°`« : JO`«, â∫i´Hõ$+¨µx‚ Ü≥ÚHõ¯, PÑ≤KÎ ´Õ ~åHõ`À, JkèHõ „Ñ¨=~°¬ãO¨ Ñ¨#fl`«
`«Q<Æ ,£ HÍOz, L#fl`«=∞QÆ∞, ^ŒO_ç`#« =Ú#, g~°∞O_»∞´g~°∞_»∞, J<Õ#´áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«"∞≥ #ÿ ,
ã¨∞Êù@Ñ¨@∞â◊H˜Î´„Ñ¨Hõ\ ˜`«"≥∞ÿ# Ñ¨@∞â◊H˜ÎQÆÅ, JÉÏeâ◊√O_»∞´|∞kú=∞O`«∞_»∞,
q[Ü«ÚO_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, JhHõ´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, Paè=ÚYºO|∞ÔQH· ˘x´Z^Œ∞~°∞QÍ
=zÛ, ã¨∞=∞<À|ÅO|∞`À<£´^Õ=|Å=Ú`À, `«Q<Æ ,£ L`«~Î O° |∞ K≥ÑÊ¨ K«`∞« ~°∞O_»∞´`«y#
q^è=Œ ÚQÍ ã¨=∂^è•#=Ú K≥ÑÊ¨ QÆÅ ã¨=∞~°∞_÷ ∞» , J<å`«Ñã¨ u÷≤ ´P`«Ñã¨ u÷≤ ÖËx (ã¨∂~°∞º_»∞)
=#´=#=Ú#O^Œ∞, P^Œ$`«´P^ŒiOÑ¨|_ç, qq^èŒ qÇ¨~°É’è QÆ=~°#Î Å <˘#i`«#~°∞,
JK«∞º`«Ü∂≥ QÆ´Hõ$+¨µx‚ ãŸº=ÚKÕ, â’Éè#í `«#∞´â’Éè#í `«fi=Ú`À, LO_»QÍ, =xH˜,
Ñ¨x=_ç´Ñ¨xQÆ@∞ìH˘x, J~°}º=Ú#‰õΩ, q„Ñ¨Ù_≥´· „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_≥,· J#Å∞_»∞´Jyfl^Õ=Ù_»∞,
UQÆ∞^≥OK≥´=K≥Û#∞, J#=~°´„âı+¨ª"≥∞ÿ#, nÑ≤Î<£´HÍOu`À, U`≥Oz, Jã¨QÆ~°fi´
QÆ~fi° =Ú`À QÆ∂_»x, Hõà<◊ ´£ =~°#Î KÕ, n=#Å´Pjã¨∞ûÅ#∞, <≥~Ñ° Ù¨ K«∞, W@∞¡ ÑëHÔ .
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ NHõ$+¨µx‚ ~åHõ`À JkèH"õ ∞≥ #ÿ „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ ãÖÑ¨#fl`«#∞
QÍOz Q˘Ñ¨Ê^≥#· â◊H`Î˜ À g~°∞_»∞, áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«"∞≥ #ÿ „Ñ¨H\õ `˜ « Ñ¨@∞â◊HQÎ˜ ÅÆ |∞kú=∞O`«∞_≥#·
J~°∞#˚ ∞_»∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ Z^Œ∞~°∞QÍ =zÛ, ^Õ=|Å=Ú`À ã¨=∞=ÚQÍ ã¨=∂^è•#=Ú
K≥ÑÊ¨ QÆÅ ã¨=∞~°∞_÷ #·≥ J`«_∞» , ã¨∂~°ºHÍOuÖËx =#=ÚÖ’ P^ŒiÑÖ|_ç# qq^èŒ
qÇ¨~° Éè’QÆ=ÚÅ #O^Œ∞K«∞ Hõ$+¨µx‚ ãŸº=Ú`À â’Éè#í `«fi=Ú #OkÜ«ÚO_»QÍ, Ñ¨x
QÆ@∞ìH˘x P J~°}º=Ú#‰õΩ „ÉÏÇ¨Ï‡} "Õ+=¨ Ú# Jyfl^Õ=Ù_»∞ =K≥Û#∞. „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ
HÍOu`À QÆ~fi° =ÚÖËx Hõà`◊ À =zÛ n=#ÅxK«∞ÛK«∞ W@∞¡ ÑëHÔ #∞.
qâı+}
¨ =Ú : U#ó´áêÑ¨=Ú, 'HõÅ∞+Ö=$l<≥<· ÀÑ¶∞¨ — Jx J=∞~°=Ú.
HõO. q#∞ q[Ü«∞â◊HgÎ̃ ∞iu
##∞QÍ_è®Ç¨Ïq∞HõKÅ≥ ∞¡<å =∞kÖ’ <≥O
^Œ∞#∞ |Ç¨ï`«~åâ◊#∞O_»O
[#∞<Õ q∞ =∞‡_»∞QÆ=ÅÜ«Ú ã¨HÖõ Ï~°O÷ |∞Öò. 104
~å=∂ : q#∞´q#∞_»∞, q[Ü«∞â◊H˜Î g∞iu´[~ÚOK«∞â◊H˜Îx ^•\˜ux,
J#∞´J<≥_ç, QÍ_è®Ç¨Ïq∞Hõ K≥Å∞¡<å´Q˘Ñ¨Ê^≥·# QÆ~°fi=Ú K≥Å∞¡<å† =∞kÖ’<£´
=∞#ã¨∞ûÖ’, ZO^Œ∞#∞´ZHõ¯_»#∞, |Ç¨ï`«~åâ◊<´£ JkèHÍ¿ÑHõK∆ ,Õ LO_»<{£ K«#∞<Õ´
LO_»=K«∞Û<å? ã¨HÖõ Ï~°O÷ |∞Öò´ã¨HÅõ „Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅ∞, q∞=Ú‡{J_»∞QÆ=ÅÜ«Ú´
q∞=Ú‡Å#_çy `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q#∞_»∞, (<Õ#∞) [~ÚOK«∞ â◊HgÎ̃ ∞i<å#∞ – J<≥_ç Q˘Ñ¨Ê^≥#·
QÆ~°fi=Ú K≥Å∞¡<å? =∞#ã¨∞Ö’ ZHõ¯_»#∞ JkèHÍ¿ÑHõ∆KÕ LO_»=K«∞Û<å? ã¨HõÅ
„Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅ∞ q∞=Ú‡Å#_çy `≥eã≤H˘#=Öˇ#∞.
ÉèÏ~°`« : q#∞, q[Ü«∞´F J~°∞˚<å! â◊H˜Îg∞i´<å â◊H˜ÎH˜ q∞Oz,
u##∞ú#∞@‰õΩ, QÍ_è®Ç¨Ïq∞Hõ´Q˘Ñ¨Ê HÀiHõ, <å =∞kÖ’´<å =∞#ã¨∞ûÖ’, K≥Å∞¡<´£
K≥ÅQÆ∞K«∞#flk, ZO^Œ∞#∞, |Ç¨ï`«~°{Jâ◊#∞O_»<£´q∞H˜¯eÜ≥ÿ∞# Éè’[#=ÚÅ#∞,
<Õ´<Õ#∞, ã¨HÅõ {J~°O÷ |∞Öò´Jxfl HÀiHõÅ∞, q∞=∞‡_»∞QÆ=ÅÜ«Ú, K«#∞<£´`«Q∞Æ ^Œ∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : (Jyfl ^Õ=Ù_»∞ J~°∞#˚ ∞x`À K≥ÑÊ≤ # =∂@eq). F J~°∞<˚ å!
q#∞=Ú, <å â◊HHÎ̃ q˜ ∞Oz u#∞@‰õΩ Q˘Ñ¨Ê HÀiHõ <å =∞#ã¨∞ûÖ’ K≥ÅQÆ∞K«∞#flk.
Jxfl KÀ@¡#∞ |Ç¨ï~°H=õ ÚÖˇ#· PÇ¨~°=Ú#∞ ã‘fiHõiOK«∞ <Õ#∞ Jxfl HÀiHõÅ∞ q∞=Ú‡
J_»∞QÆ`Q« ∞Æ ^Œ∞#∞.
=∞. Jx "åÖÏÜ«∞=ÚQÍ #cè+`ì̈ =« ∞=∞ø ##flO ÉÁãÖQÆ<£ ã¨fih
ux =Ú <≥flO`«ÜÚ« xÜ«∞ºH˘eÊ =∞é˜ Ü«Ú^Œfi $uÎO „|=iÎÅ∞¡=Ú
[˚x`ÀÖÏ¡ã=¨ Ú`À_»ñ |Öˇ¯ ã¨=Ú^ŒOK«`åöO_»"å™êfi^Œ=
~°#Î q∞+ì̈O |x ~å[Ñ¨Ù¢`∞« #Î ‰õΩ â◊ãOÎ̈ É∫ â◊√z`«fiO|∞#<£. 105
~å=∂ : Jx´Ü«Ú^Œ=ú Ú, "åÖÏÜ«∞=ÚQÍ´x~°ƒOù ^è=Œ ÚQÍ, Jcè+`ì¨ =« ∞=∞ø´
HÀi#^Ò#∞, J#fl<£´Jx#@∞¡ PÜ≥∞<å, á⁄ãÖQÆ<£´á⁄ã¨QÆ∞#@∞¡QÍ, ã¨fihu<£´
„ÉÏÇ¨Ï‡} ^è~Œ ‡° =Ú#∞, =Ú#∞fl{ZO`«ÜÚ« ´WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ZO`À, WÜ«∞ºH˘eÊ´
JOwHõiOz, =∞é˜{L^Œfi $uÎ<£´=∞iÜ«Ú Ju„Hõq∞OK«∞@KÕ, „Ñ¨=iÎÅ∞¡=Ú´
#_»∞=Ù=Ú, L[˚x`«{LÖÏ¡ã=¨ Ú`À_»<´£ Ñ¨Ù\ì̃# ãÖ`À+¨=Ú`À, Ñ¨Ö¯ˇ ´ÉèÏ+¨}"Õ∞,
ã¨=Ú^ŒOK«`ü´q∞H˜¯e, MÏO_»´â◊~°¯~å ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ#, "åó´h\˜ Ü≥ÚHõ¯,
™êfi^Œ´~°∞z=O\˜ ~°∞zQÆÅ, =~°Î#=Ú´#_»HõQÆÅk, â◊ã¨ÎOÉ∫´K≥Ñ¨Ê|_ç#,
â◊√z`«fiO|∞#<£´Ñïâ◊√„Éèí`«KÕ, ~å[Ñ¨Ù¢`«∞Î#‰õΩ´~å[‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ, W+¨ìO|∞{
Jx´W+¨=ì ∞x.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œ=ú Ú x~°ƒOù ^è=Œ ÚQÍ HÀi#^Ò#∞ – Jx#@∞¡ „ÉÏÇ¨Ï‡}
^è~Œ ‡° =Ú#∞ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ JOwHõiOz, Ju„Hõq∞OK«∞@KÕ #_»∞Ñ¨Ù=Ú. <å‰õΩ
Ñ¨Ù\#ì˜ ãÖ`À+¨=Ú`À =∂\Ï¡_#ç =∂@Å∞ q∞H˜¯e â◊~¯° ~åãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ h\˜ ~°∞z=O\˜
~°∞zQÆÅ „Ñ¨=~°#Î `À „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ Ñïâ◊√„Éè`í K« Õ ~å[‰õΩ=∂~°∞# H˜+=ì¨ ∞x – (Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞
~å=Úx`À ÑëH˜# =∂@Å∞).
ÉèÏ~°`« : Jx´W@¡x, "åÖÏÜ«∞=ÚQÍ´x~°ƒOù ^è=Œ ÚQÍ, Jcè+`ì¨ =« ∞=∞ø´q∞H˜¯e
HÀiHõ QÆÅ, J#flO|∞´PÇ¨~°=Ú#∞, XãÖQÆ<´£ WK«∞Û@‰õΩ, ã¨fihux´`«# „ÉÏÇ¨Ï‡}
"Õ+^¨ ~Œè ‡° =Ú#<Õ, DÜ«∞H˘eÊ´WK≥Û^Œ=∞xÑ≤Oz, =∞i´P `«~∞° "å`«, L^Œfi $uÎ<,£
„Ñ¨=iÎÅ∞¡´#_»K«∞, =Ú`ü´ãÖ`À+¨=ÚKÕ`«, [x`«´Ñ¨Ù\˜ì#, LÖÏ¡ã¨=Ú`À_»,
ã¨=Ú^ŒOK«`´ü q∞H˜¯e =$kúá⁄Ok#, MÏO_»={P™êfi^Œ=~°#Î =Ú´MÏO_»= =#=Ú#∞
PÇ¨~°=ÚQÍ ã‘fiHõiOK«∞ Ñ¨x, W+¨ìO|x´HÀiHõÜ«∞x, â◊ã¨ÎOÉ∫´K≥Ñ¨Ê|_ç#,
â◊√z`«fiO|∞#<£´Jyfl`«fi=ÚQÆÅ"å_≥,· ~å[Ñ¨Ù¢`∞« #Î ‰õΩ´J~°∞#˚ ∞x`À, Ñ¨Ö¯ˇ <£´Ñ¨Ö¯ˇ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : W@¡x x~°ƒOù ^è=Œ ÚQÍ `«#H˜+"ì̈ ∞≥ #ÿ PÇ¨~°=Ú#∞ WK«∞Û@‰õΩ
`«# „ÉÏÇ¨Ï‡} ^è~Œ ‡° "Õ+=¨ Ú KÕ`<« Õ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ JOwHõiOÑ¨*ãË #≤ Ñ≤=∞‡@

ãÖ`À+¨=Ú`À HõÅ∞QÆ∞ Ju„Hõ=∞}KÕ ã¨=∞$kúQÍ =Ù#fl MÏO_»= =#=Ú#∞ P™êfikOK«∞@
`«# HÀiHõÜ∞« x K≥ÑÊ¨ |_ç# Jyfl`«fi=Ú QÆÅ"å_≥· J~°∞#˚ ∞x`À W@∞¡ ÑëHÔ #∞.
L`åûÇ¨Ï : D q^è=Œ Ú#ñ |e¯ =∞é˜ÜÚ« x@∞ìÅxÜ≥∞ #\ì̃HÍO
H∆Íqkè H˘HõqÑ¶¨∞fl q∞Ñ¨Ù_»∞ QÆÅ^Œ∞ x#∞fl <å~°Ü«∞O
QÍ q#∞=Ú x"å~°}ÏkèHÍ~°=Ú#‰õΩ ^ŒQ∞Æ ^Œ∞"Õ
`å=^Œ~Q÷° uÆ Ü«Ú =Ú#∞fl ^ŒÅñz<åñ_» <å=∞k<£. 106
~å=∂ : q#∞´q#∞=Ú, D q^è=Œ Ú# |e¯´W@∞¡ =∂\Ï¡_,ç =∞iÜ«Ú
x@∞ìÅxÜ≥∞´WOHõ#∞ W@¡<#≥ ∞, J\˜ì HÍOH∆ÍqkèH´˜ P q^è"Œ ∞≥ #ÿ HÀiHõ‰Ωõ , XHõ q^è"Œ ∞≥ #ÿ
J_»∞,¤ WÑ¨Ù_»∞ HõÅ^Œ∞, WÑ¨C_»∞ =Ù#flk, x#∞fl´~å=Úx, P~°Ü∞« OQÍ´`≥eÜ«∞QÍ,
=Úxq´|∞∞+≤q, P~°}ÏkèHÍ~°=Ú#‰õΩ<£´Ñï`«Ñ≤OÑ¨*ËÜ«Ú@‰õΩ, `«QÆ∞^Œ∞"Õ´
`«Q∞Æ ^Œ∞"å, `å=`ü´J~°Q÷ uÆ Ü«Ú<£´JO`≥#· Ñ¨xH˜, <å =∞k<£´<å =∞#ã¨∞ûÖ’, =Ú#∞fl
`«Åz<å_»´=ÚO^Õ PÖ’zOzux.
`å`«Ê~°º=Ú : W@∞¡ =∂\Ï¡_ç =∞iÜ«Ú W@¡<#≥ ∞. P q^è"Œ ∞≥ #ÿ HÀiHõ‰Ωõ
WÑ¨Ù_»∞ x#∞fl K«∂_»QÍ XHõ qÑ¶∞¨ fl=Ú HõÅ^Œ∞. q#∞=Ú. h=Ù =Úhâ◊fi~°∞_»=x
`≥eã≤ J@∞¡ Ñï`«ÑO≤ Ñ¨*Ü
Ë Ú« @‰õΩ `«Q∞Æ ^Œ∞"å! JO`≥#· HÍ~°ºsux <å =∞#ã¨∞Ö’
=ÚO^Õ `«Åz<å#∞.
ÉèÏ~°`« : D q^èŒ=Ú#, Ñë¯, =∞iÜ«Ú x@∞ìÅxÜ≥∞. J\˜ì HÍOHõ∆
qkèH<˜ ´£ JMÏO_»= =# ÉèHí }∆õ "åOKè‰« Ωõ XHõ qÑ¶∞¨ flq∞Ñ¨C_»∞ HõÅ^Œ∞, x#∞fl <å~°Ü∞« OQÍ
q#∞=Ú. x"å~°}ÏkèHÍ~°=Ú#‰õΩ<£´P qÑ¶¨∞fl=Ú =∂<≥Ê_»∞ Ñ¨xH˜, `«QÆ∞^Œ∞=Ù´
ã¨=∞~°∞_÷ =» Ù, U`å=`ü{J~°Q÷ uÆ Ü«Ú<£´WO`« Ñ¨ÓxHõ#∞, <å=∞k<£´<å=∞#ã¨∞ûÖ’
(J~°∞#˚ ∞_»∞), =Ú#∞fl `«Åz<å_»´=Ú#∞¿Ñ PÖ’zOzux.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ ÑëH˜ =∞iÜ«Ú W@¡xÜ≥∞#∞. P MÏO_»=
=#=Ú#∞ ÉèHí O∆˜ K«=ÅÜ«Ú#<≥_ç HÀiHõ‰Ωõ WÑ¨Ù_»∞ XHõ qÑ¶∞¨ fl=Ú HõÅ^Œ∞. x#∞fl
`≥eÜ«∞QÍ q#∞=Ú. P qÑ¶∞¨ fl=Ú =∂<≥Ê_»∞ Ñ¨xH˜ h=Ù `«Q∞Æ ^Œ∞=Ù. <å =∞#ã¨∞ûÖ’
WO`« Ñ¨ÓxHõ#∞ =ÚO^Õ `«Åz<å_»#∞.
`Õ. =éÅ∞#K«∞º`«ã¨MÏºu=i‚`å`«∞
Å„Ñ¨nÑ≤Î x @¡Å~°∞ h q„Ñ¨ÊÉèÏ=
"≥∞O^Œ∞ñ Éˇ@ìxHÀ@QÍ <≥ã¨ñQÆ∞K«∞ñ QÆ_»
KÕ~°∞Î=ã¨‡#‡Ç¨â◊~ål`«x~°∂_èç 107
~å=∂ : =éÅ∞´XÃÑÊ_ç , JK« ∞ º`« ´ <åâ◊ = ÚÖË x ã≤ ÷ ~ ° Ü ≥ ∂ QÆ = ÚKÕ ,
ã¨MÏºu´MÏºu`À ‰õÄ_ç#, =i‚`å´„|Ç¨Ï‡Kåi`«fi=Ú Ü≥ÚHõ¯, J`«∞Å„Ñ¨nÑ≤<Î ´£ q∞H˜¯e
„Ñ¨ã≤kúKÕ, W@∞¡{JÅ~°∞´W@∞¡ „Ñ¨HÍtOK«∞, h´h Ü≥ÚHõ¯, q„Ñ¨ÉèÏ==Ú´
„ÉÏÇ¨Ï‡}`«fi=Ú, Jã¨‡`ü´=∂ Ü≥ÚHõ¯, =∞Ç¨â◊~´° Q˘Ñ¨Ê ÉÏ}=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, Jl`«
x~°∂_è<ç ´£ [~ÚOÑ¨~åx â◊HKÎ˜ ,Õ ZO^Œ∞<£´ZHõ¯_»#∞, ÃÑ@ìx HÀ@QÍ´xi‡OÑ¨x HÀ@QÍ,
Zã¨Q∞Æ K«∞´q[$OaèOK«∞K«∞, Hõ_K» ~Õ ∞° =Î Ù´Ju„Hõq∞OK≥^=Œ Ù.
`å`«Ê~°º=Ú : ã≤÷~°"≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ=ÚKÕ`« „Ñ¨HÍtOK«∞ MÏºu`À ‰õÄ_ç#
„|Ç¨Ï‡Kåi`«fi=Ú Ü≥ÚHõ¯ J`«ºO`« H©iKÎ Õ h „ÉÏÇ¨Ï‡} ÉèÏ==Ú. =∂ Q˘Ñ¨Ê"≥#·
ÉÏ}=ÚÅ J„ÑüÇ¨Ï`«"≥∞ÿ# â◊H˜ÎKÕ ZO^Œ∞#∞ ÃÑ@ìxHÀ@QÍ q[$OaèOK«∞K«∞
Ju„Hõq∞OK≥^Œ=Ù. (h=Ù „ÉÏÇ¨Ï‡}∞_»=Ù HÍ|\ì̃ H˘O‰õΩK«∞<åfl=Ú Jx ~å=Úx
ÉèÏ==Ú).
ÉèÏ~°`« : =~°Å∞, JK«∞º`«ŃHõ$+¨µ‚x Ü≥ÚHõ¯, ãŸº´¿ãflÇ¨Ï=ÚKÕ,
Ju=i‚`´« q∞H˜¯e â’aèOK«∞, J`«∞Å„Ñ¨nÑ≤<Î ´£ q∞H˜¯e `Õ[ã¨∞ûKÕ, W@¡Å~°∞ h=Ù´W@∞¡
„Ñ¨HÍtOK«∞ h=Ù (J~°∞#˚ ∞_»∞), D{„Ñ¨ÉÏè ==Ú´D =∞Ç≤Ï=∞KÕ, ZO^Œ∞#∞, ÃÑ@ìx
HÀ@QÍ, <≥ãQ¨ ∞Æ K«∞, ~ål`«x~°∂_è<ç ´£ =∞Oz J¢™êÎÉÏè ºã¨=∞O^Œe <Õ~∞° ÊKÕ, Jã¨‡`ü´<å
Ü≥ÚHõ¯, =∞Ç¨â◊<£´Q˘Ñ¨Ê P¿ÑHõ∆#∞, ZO^Œ∞<£, ÃÑ@ìxHÀ@QÍ, Zã¨QÆ∞K«∞,
Hõ_K» ~Õ ∞° =Î Ù´ã¨ÑÅ¨¶ =Ú KÕÜÚ« ^Œ∞=Ù.
`å`«Ê~°º=Ú : Hõ$+¨µx‚ Ü≥ÚHõ¯ ™êÇ¨ÏK«~º° =ÚKÕ q∞H˜¯e =i‚`"« ∞≥ #ÿ JkèHõ
`Õ[ã¨∞ûKÕ D q^è=Œ ÚQÍ JÅ~°∞ h=Ù D =∞Ç≤Ï=∞KÕ =∞Oz J¢™êÎÉÏè ºã¨=∞O^Œe

<Õ~°∞ÊKÕ =∂ JkèHÍ¿ÑHõ∆#∞ ZO^Œ∞#∞ ÃÑ@ìx HÀ@=Öˇ „Ñ¨=iÎOK«∞K«∞ ã¨Ñ¶¨Å=Ú
KÕÜÚ« ^Œ∞=Ù. (Jyfl^Õ=Ù_»∞ J~°∞#˚ ∞x`À Jx# =∂@Å∞).
L`åûÇ¨Ï : Z#fl <Õ=iOK«∞=~°ãq¨ ∞#‡Ç¨=#O|∞Ö’
##flQÍi yxã≤##∞ Ñ¶∞¨ <åuK«O_»HÍO_»=$
+≤ì #flÅOÑ¨ =K«∞Û [QÆ^*Œ Ü
Ë ∞« ^ŒO_» #∞O_»∞=∂
Ü«∞#fl „ÉÏÇ¨Ï‡}∞#‰õΩ q~°z`åO[e Ü«∞QÆ∞ÉèHí `Î̃ À<£. 108
~å=∂ : Z#fl<Õ´„Ñ¨ã^≤ =úŒ ∞QÆ∞#@∞¡QÍ<Õ, =iOK«∞´ã‘fiHõiOK«∞, =~°ãq¨ ∞`ü´
=∞Ç¨Ü«Ú^Œ=ú ∞<≥_,ç =∞Ç¨Ï´L`«û==Ú Ü≥ÚHõ¯, J=#O|∞Ö’#<£´~°H} ∆õ =ÚÖ’Ñ¨Å,
#QÍi{H˜xã≤#<£´WO„^Œ∞_»∞ ZkiOz##∞, Ñ¶∞¨ #{JuK«O_»´q∞H˜¯e f„="≥∞#ÿ ,
MÏO_»=$+≤´ì â◊~=° ~°¬=ÚKÕ, [QÆ`{ü J*ËÜ∞« ^ŒO_»#∞O_»∞´[QÆ=ÚÅ‰õΩ Ju„Hõq∞OÑ¨~åx
P[˝QÆÅ"å_»∞, =∂Ü«∞#fl´~°Ñ¶¨Ú~å=Ú_»∞, #ÅOÑ¨=K«∞Û<£´J}K«∞ „Ñ¨Ü«∞`«fl=Ú
KÕÜÚ« #∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞#‰õΩ, ÉèHí `Î̃ À<£, q~°z`åO[e{JQÆ∞´#=∞ã¨¯iOK«∞"å_»Q∞Æ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ¨ã^≤ =úŒ ∞QÆ∞#@∞¡QÆ ã‘fiHõiOK«∞ =∞Ç¨Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ L`«û==Ú
Ü≥ÚHõ¯ ~°H}∆õ Ö’ WO„^Œ∞_≥kiOz#Ñ¨Ê\˜Hx˜ â◊~=° ~°¬=ÚKÕ [QÆ=ÚÅ‰õΩ Ju„Hõq∞OÑ¨~åx
P[˝QÆÅ"å_»QÆ∞ =∂Ü«∞#fl ~°Ñ¶¨Ú~å=Ú_»∞ J}K«∞ Ü«∞`«fl=Ú KÕÜ«Ú#∞. ÉèíH˜Î`À
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞#‰õΩ #=∞ã¨¯iOK«∞#∞.
ÉèÏ~°`« : Z#fl´ÖˇH˜¯OÑ¨QÍ, <Õ=iOK«∞´<Õ#∞ HÀÔ~_ç, =~°´„âı+¨ª"≥∞ÿ#,
ã¨q∞`ü´ã¨q∞^èÅŒ ∞QÆÅ, =∞Ç¨=#O|∞Ö’´Q˘Ñ¨Ê J~°}º=ÚÖ’, J#flQÍi´P WO„^Œ∞_»∞
(P{#QÍi), H˜xã≤´HÀÑ≤Oz, #<£´##∞fl, Ñ¶∞¨ #´"Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, JuK«O_»´q∞H˜¯e
L„QÆ"≥∞ÿ#, HÍO_»=$+≤ì<£´L^ŒHõ =~°¬=ÚKÕ, #ÅOÑ¨=K«∞Û<£´ÉÏkèOÑ¨=K«∞Û#∞,
[QÆ`{ü J*ËÜ∞« ´Ö’Hõ=ÚÖ’ [~ÚOÑ¨~åx"å_®! Jx ãÖÉ’^è#Œ , ^ŒO_»<{£ LO_»∞=∂
´<å ã¨g∞Ñ¨=ÚÖ’ #∞O_»∞=∂, J#fl<£´Jx##∞, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞#‰õΩ<£´„ÉÏÇ¨Ï‡}
"Õ+=¨ ÚÖ’#∞#fl JyflH˜, ÉèHí `Î̃ À<Õ, q~°z`åO[eÜ«∞QÆ∞´#=∞ã¨¯iOK«∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ''Z#flQÍ, <Õ#∞ HÀi# „âı+¨ª"≥∞ÿ# ã¨q∞^èŒÅ∞QÆÅ D
=∞Ç¨~°}º=ÚÖ’ P WO„^Œ∞_»∞ HÀÑ≤Oz "Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ [Å=~°¬=ÚKÕ ##∞fl
ÉÏkèOÑ¨=K«∞Û#∞. F [QÆ^*Œ Ü Ë ∂« ! (J~°∞<˚ å!) h=Ù <å ã¨g∞Ñ¨=ÚÖ’ #∞O_»∞=∂——
Jx# Jyfl^Õ=Ù#‰õΩ ÉèHí `Î̃ À #=∞ã¨¯iOK«∞#∞.
qâı+}
¨ =Ú : q~°z`åO[e Ü«∞#∞KÀ ÑÖK«g∞ |Ç¨ï„gÇ≤Ï.
„ã¨QÆú~°:P~å[<Àº`«Î=ÚO _ç@¡#∞k`«~°Éèíã¨∞O_≥· Éèí=`«û`«fi~°"åº
Ç¨~°O a\’¡iÛÜ«ÚO@#º=ÚQÆñQ˘#‰õΩ =∂`å‡OQÆ<åâ◊√Å¯`å^Œ$
HÍû~À„ˆQëêfiã¨ q∞@¡„â◊=∞l`« =∞QÆ∞>ˇOK«OQÆ <åKÕuHÍñ@O
„QÆ∂ˆ~ëêfiãÖ|∞ ÖË^˘H˘¯ñ_»∞ QÆÅ∞QÆ∞<≥ `«^À…~°Ü«Ú^ŒúO|∞Ãã·ñÑ¨<£.
~å=∂ : P~å[#º{L`«Î=ÚO_»∞´P ~å=Ú_»∞, W@∞¡´D q^èŒ=ÚQÍ,
J#∞k`«~É° ãíè ∞¨ O_≥´· Ñ¨Ù\ì̃# HÀÑ¨=ÚQÆÅ"å_≥,· Éè=í `ü´h Ü≥ÚHõ¯, ã¨`fi« ~°´f„="≥∞#ÿ ,
"åºÇ¨~°O|∞´"åHõº=Ú#∞, W@∞¡´D q^èŒ=ÚQÍ, FiÛÜ«ÚO@<£´F~°∞ÛH˘x
Ü« Ú O_» ∞ @#∞, J#º=ÚQÆ ´ "Õ ~ ° ∞ q^è Œ = ÚQÍ, H˘#‰õ Ω =∂´Éè Ï qOK« ‰ õ Ω =∂,
P`«‡{JOQÆ<åâ◊√Å¯´<å ãüHÀã¨"≥∞ÿ# â◊√Å¯"≥∞ÿ#, `å^Œ$H±{™ê~°´J\ì̃ KÕ=QÆÅ,
L„ˆQëêfiã¨=Ú´Dâ◊fi~°∞x qÅ∞¡, W@∞¡´D q^èŒ=ÚQÍ, J„â◊=∞l`«=∞QÆ∞@´
„â◊=∞ÖË‰Ωõ O_® [~ÚOÑ¨|_»∞@, ZOK«OQÆ<´£ ÖˇH¯˜ OÑ¨QÍ, PKÕuH˜<´£ P ~°ÑÚ¨¶ ~å=Úx
Ç¨ÏãÎ̈=Ú#‰õΩ, P@<£´`åà◊√#@∞¡QÍ, „‰õÄ~ˆ ëêfiãÖ|∞´^Œ∞~°∞Ãã#· qÅ∞¡, ÖË^∞Œ ´ÖË^∞Œ ,
XH˘¯_»∞´XHõ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞, `«`{ü Ñ¶∞¨ ’~° Ü«Ú^ŒOú |∞ÃãÑ· <¨ ´£ P Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ ~°ÑÚ¨¶ ~å=Úx
Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ ZkiOK«∞@‰õΩ, HõÅ∞QÆ∞<≥´HõÅ∞QÆ∞<å?
`å`«Ê~°º=Ú : P ~å=Ú_ç@∞¡ Ñ¨Ù\ì̃# HÀÑ¨=ÚQÆÅ"å_≥· h f„="≥∞#ÿ "åHõº=Ú
hq^è=Œ ÚQÍ <Õ#∞ F~°∞ÛH˘x Ü«ÚO_»∞@#∞ h=Ù "Õ~∞° q^è=Œ ÚQÍ ÉèÏqOK«‰Ωõ =∂!
<å ãü HÀã¨=Ú g~°ºâ◊√Å¯=ÚQÍ J\ì̃ KÕ=QÆÅ t=^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ D q^è=Œ ÚQÍ
„â◊=∞ÖË‰Ωõ O_» [~ÚOK«∞@#∞ ÖˇH¯˜ OÑ¨QÍ P ~°ÑÚ¨¶ ~å=Úx Ç¨Ïã¨=Î Ú#‰õΩ `åà◊√#@∞¡QÍ
^Œ∞~°∞Ãã#· qÅ∞¡ ÖË^∞Œ . XHõ Ñ¨Ù~°∞+¨µ_»∞ P Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ ~°ÑÚ¨¶ ~å=Úx Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞
ZkiOK«∞@ â◊Hºõ =∂!——
qâı+} ¨ =Ú : XH˘¯_»∞ J#∞#k XHõ¯_»∞, XHõ_∞» J#∞ â◊|=Ì Ú#‰õΩ =∞~˘Hõ

~°∂áêO`«~=° Ú.
ÉèÏ~°`« : P ~å[<Àº`«Î=Ú_»∞´J~°∞˚#∞_»∞, W@¡#∞´W@∞¡ Ñ¨Å∞‰õΩ#∞,
k`«ÝO_ç`«"≥∞ÿ#, ~°Éèíã¨∞O_≥·´"ÕQÆ=ÚQÆÅ"å_≥· (`«fi~°Ñ¨_»Hõ), Éèí=`ü{ã¨`«fi~°
"åºÇ¨~°O|∞´h `˘O^Œ~á° ê@∞ HÍ~°º=Ú#∞, W@∞¡, FiÛÜ«ÚO@´qOK«∞#flÜ«ÚxH˜,
J#º=ÚQÆ, Q˘#‰õΩ=Ú, P`å‡OQÆ<å â◊√Å¯`å^Œ$HÍû~°´„^ÒÑ¨kx g~°ºâ◊√Å¯=ÚQÍ
Q˘#fl, L„ˆQëêfiãÖ|∞´f„="≥∞#ÿ qÅ∞¡ W@∞¡, J„â◊=∞l`«=∞QÆ∞@{ZOK«OQÆ´<åKÕu
HÍñ@<£´<å KÕuH˜ `åà◊√#@∞¡QÍ, „‰õÄ~ˆ ëêfiãÖ|∞´„‰õÄ~°"∞≥ #ÿ qÅ∞¡, `«`´ü P WO„^Œ∞x
Ü≥ÚHõ¯, Ü«Ú^ŒOú |∞ÃãÑ· <¨ ,£ XHõ¯_»∞, HõÅ∞QÆ∞<≥´Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞, F~°∞ÛH˘#QÆÅk´ÖË^∞Œ .
`å`«Ê~°º=Ú : P J~°∞#˚ ∞_»∞ (Jyfl^Õ=Ùx`À) W@¡#∞#∞, YO_ç`"« ∞≥ #ÿ `«fii`«QuÆ x
K«∂Ñ¨H,õ h `˘O^Œ~á° ê@∞ HÍ~°º=Ú#∞ W@∞¡ FiÛÜ«ÚO_»∞@#∞ "Õ~∞° q^è=Œ ÚQÍ
ÉèÏqOÑ¨‰Ωõ =Ú. „^ÒÑ¨kx g~°ºâ◊√Å¯=ÚQÍQ˘#fl f„="≥∞#ÿ qÅ∞¡, D q^è=Œ ÚQÍ
„â◊=∞ÖËHÜõ ∞Õ ™êkèOÑ¨|_ç#^ŒQ∞Æ @KÕ, <åKÕuH˜ `åà◊√#@∞¡QÍ D „‰õÄ~°"∞≥ #ÿ qÅ∞¡, P
WO„^Œ∞x Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ F~°∞ÛH˘#QÆÅk XHõ¯_»∞#∞ ÖË^∞Œ .
(<å KÕuH˜ `«y# qÖÁ¡H\õ ˜ WzÛ# WO„^Œ∞x [~ÚOÑ¨QÅÆ #∞).
„ã¨Q~úÆ ° KèO« ^Œã∞¨ û : =∞–~°–Éè–í #–Ü«∞–Ü«∞ QÆ}=ÚÅ∞. 8, 15 JHõ~∆ =° ÚÅÖ’
~Ô O_»∞ Ü«∞u™ê÷#=ÚÅ∞.
ã‘. J#∞@Ü«Ú <å`«ñ _®[#<å^äŒ =~°‰Ωõ =∂
~å„QÆ}ñ˜ Ez hÜ«∂`«‡Ü«∞O^Œ∞
x@∞=O\˜`Å« ñÑ¨Ù#fl xkQÀ =∞Ç¨|Ö’
^•Ì=∞O|∞ Hõ=∞ÖËâ◊^Œ`«Î =∞Ü≥∞º
<åH©â◊KåÑÖ|∞#‰õΩ <≥‰õΩ¯ _çk QÍO_ç
=O |#∞ÉèÏ~°f=~°∞^èŒ#∞~°‡
`«e¡HõâıëÈ„QÆ`«~°QÆ∞}„áœ_èç #
`«ºkèHOõ |∞ „Hõ=∞=Ú# ##º^Õ=
`Õ. ^è$Œ `«=Ú Öˇ#· "åxx QÆ}∞uOÑ¨<ÅÕ
nx <≥H˜¯_ç hÉèí∞[¿ã÷=∞Ñ¶¨∞#q
[$OÉè} í =Úñ EÑ¨Ù =∞x `«#KÕuqÅ∞¡
^Œ$_è~» }
° ã≤u÷ #~°ÔŒ |∞ñ ^≥zÛ ~ÚK≥Û. 110
~å=∂ : J#∞@Ü«Ú, J`«_∞» ´P Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞, P [#<å^è=Œ ~°‰Ωõ =∂~å
„QÆ}<˜ ´£ P ^Œâ~◊ ^° =Œè ∞Ç¨~åA ‰õΩ=∂~°∞_≥#· N~å=Úx, K«∂z, hÜ«∂`«‡Ü«∞O^Œ∞´h
=∞#ã¨ ∞ ûÖ’, W@∞=O\˜ `« Å Ñ¨ Ù #fl´W\˜ ì HÀiHõ Ü « Ú #flKÀ, WkQÀ, <å‰õ Ω
=∞Ç¨|Å{L^•Ì=∞O|∞´q∞H˜¯e |ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ, Hõ=∞ÖËâ^◊ `Œ =Î« ∞Ü≥∞º´q+¨µ=‚ ÙKÕ
<˘ã¨QÆ|_≥#∞, Dâ◊KåÑÖ|∞#‰õΩ´t=^èŒ#∞ã¨∞û#‰õΩ, ZHõ¯_çk´JkèHõ"≥∞ÿ#k,
QÍO_ç=O|#∞´QÍO_ô==∞#∞, ÉèÏ~°f=~°∞^èŒ#∞~°‡`«e¡Hõ‰õΩ´„|Ç¨Ï‡^èŒ#∞ã¨∞û HõO>ˇ
„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ^•xH˜, Jâı+{¨ L„QÆ`~« Q° ∞Æ } „á¶œ_ç<´£ JkèH"õ ∞≥ #ÿ f„=â◊HKÎ˜ ,Õ J`«ºkèHOõ |∞´
Q˘Ñ¨Êk, „Hõ=∞=Ú#´D =~°∞ã¨Ö’, J#º^Õ=^èŒ$`«=ÚÖˇ·#"åxx´W`«~° ^Õ=`«Å∞
^èiŒ Oz# "åxx, QÆ}∞uOÑ¨<ÅÕ ´ÖˇH¯˜ OÑ¨<ÅÕ ? nx<≥H¯˜ _çńxx Z‰õΩ¯Éˇ\ ,ì̃ h
Éè∞í [¿ã=÷ ∞´h Éè∞í [â◊HÎ˜ Ü≥ÚHõ¯, Ñ¶∞¨ #q[$OÉè}í =Ú´JkèH"õ ∞≥ #ÿ â∫~°º=Ú#∞, K«∂Ñ¨Ù=∞x,
^Œ$_è~» } ° ã≤u÷ ´^è$Œ _è"» ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œãú u÷≤ QÆÅ, #~°´Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞, ^ŒÝO_çOK«∞ ^•xx,
`«# KÕuqÅ∞¡, `≥zÛ ~ÚK≥Û.
`å`«Ê~°º=Ú : J@¡#QÍ P Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ P ^Œâ~◊ ^° Œè ‰õΩ=∂~°∞_≥#· ~å=Úx
Ez, h =∞#ã¨∞Ö’ W@∞=O\˜ ÉèÏ=# Ü«Ú#flKÀ, WkQÀ! =∞Ç¨|ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ
q+¨µ=‚ ÙKÕ <åH˘ã¨Q|Æ _ç# Dâ◊fi~°∞x KåÑ¨=ÚHõO>ˇ Z‰õΩ¯"≥#· k, QÍO_ç==∞#∞ „|Ç¨Ï‡
^è#Œ ∞„âı≈+¨=ª Ú#‰õΩ f„="≥∞#ÿ QÆ∞}„á¶œ_èKç Õ JkèH"õ ∞≥ #ÿ k. Wk „Hõ=∞=ÚQÍ W`«~° ^Õ=`«Å∞
^èiŒ Oz# "å\˜x ÖˇH¯˜ OÑ¨#=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ . nxx Z‰õΩ¯ÃÑ\˜ì h Éè∞í [â∫~°º=Ú#∞
q[$OaèOÑ¨*Ëã≤ K«∂Ñ¨Ù=∞x ^Œ$_è»"≥∞ÿ# ~°}ã≤÷uÖ’ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ#∞ YO_çOK«∞ `«#
KÕuqO\˜x `≥zÛ ~ÚK≥Û#∞.
ÉèÏ~°`« : J#∞@Ü«Ú, P`«_∞» , P [#<å^è=Œ ~°‰Ωõ =∂~å„QÆ}´˜ P J~°∞#˚ ∞x,

K«∂z, h P`«‡Ü«∞O^Œ∞, W@∞=O\˜ `«ÅÑ¨Ù#fl, WkQÀ, =∞Ç¨|Ö’^•Ì=∞O|∞,
Hõ=∞ÖËâ´◊ [ÖÏkèÑu¨ Ü≥∞ÿ # =~°∞}∞xKÕ, ^Œ`=Î« ∞Ü≥∞º#∞´W=fi|_≥#∞, <åH©â´◊ ^Õ"OÕ „^Œ∞x
Ü≥ÚHõ¯, KåÑÖ|∞#‰õΩ Z‰õΩ¯_»∞, Wk QÍO_ç=O|#∞´QÍO_ô==∞#∞, ÉèÏ~°f=~°∞´„|Ç¨Ï‡
Ü≥ÚHõ¯, ^èŒ#∞~°‡`«e¡Hõ´^èŒ#∞„âı≈+¨ª=Ú, âıëÈ„QÆ`«~°´Pkâı+¨µx=Öˇ L„QÆ`«~°"≥∞ÿ#,
QÆ∞}„áœ_è´ç qO\˜<åi Ü≥ÚHõ¯ „áœ_è,ç J`«ºkèHOõ |∞, „Hõ=∞=Ú#, J#º^Õ=^è$Œ `«=ÚÖˇ#· ´
„|Ç¨‡^Œ∞ÅKÕ ^èiŒ OÑ¨|_ç#"åxx´P^è•~°}=ÚÅ#∞, QÆ}∞uOÑ¨<ÅÕ , nx<≥H¯˜ _ç h
Éèí∞[¿ã÷=∞Ñ¶¨∞#q[$OÉèí}=Ú EÑ¨Ù=∞x `«# KÕuqÅ∞¡, ^Œ$_è»~°}ã≤÷u<£´
J„ÑüÇ¨Ï`«"∞≥ #ÿ , J~°ÔŒ |∞´~°^=Œè Ú#∞, `≥zÛ ~ÚK≥Û.
`å`«Ê~°º=Ú : J#∞@Ü«Ú P J~°∞#˚ ∞x K«∂z h =∞#ã¨∞Ö’ W@∞=O\˜
PÖ’K«# Hõey#KÀ WkQÀ =∞Ç¨|ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ =~°∞}∞xKÕ W=fi|_ç#kk.
^Õ"OÕ „^Œ∞x KåÑ¨=Ú#‰õΩ Wk Z‰õΩ¯_≥#· k. QÍO_ô==∞#∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx ^è#Œ ∞„âı+=ª̈ Ú.
Pkâı+µ¨ x=Öˇ f„="≥∞#ÿ ^≥· qO\˜<åi Ü≥ÚHõ¯ JkèHõ „áœ_èKç Õ Ju„Hõq∞OK«∞#k.
„|Ç¨‡^Œ∞ÅKÕ P^è•~°}=ÚÅ#∞ WOHõ ÖˇH¯˜ OÑ¨#=ã¨~=° Ú ÖË^∞Œ . nxx Z‰õΩ¯ÃÑ\˜ì h
Éè∞í [Ñ¨~å„Hõ=∞q[$OÉè}í =Ú K«∂Ñ¨Ù=∞x, `«# KÕu qO\˜x, J„ÑüÇ¨Ï`«"∞≥ #ÿ ~°^=Œè Ú#∞
`≥zÛ ~ÚK≥Û#∞ (Jyfl^Õ=Ù_»∞).
=∞. #∞`«â◊HÎ̃<£ #$Ñ¨ã¨∂#∞ñ _»\ ì̃^èŒ#∞=Ù<£"≥∂ÃÑ\ì̃ Ü≥ÿ∞O„^• Ü«Ú^èÀ
^Œúuáê^äÀ^Œx~åã≤ Ü«∞Ü≥∞º #Ñ¨Ù _®`«O_»∞<£ ã¨=Ú^ÕfiQÆÜ«Ú
HõÎ`«ñ wiÎOz Hõ$`å=$^ä•„QÆÇ¨Ï`«^ŒG„HÍq∞`« ã¨fi~°æÑ¨
^Œuú Ü≥∞ÿ ~Ú+ì̈=∞Ç¨=hK«~`° ñ« *ˇO^ŒOQÍOz á⁄OÔQ<£ =∞k<£111.
~å=∂ : #$Ñ¨ã∂¨ #∞_»∞Ń~å=Ú_»∞, #∞`«âH◊ <Î˜ ´£ H©iOÎ K«∞ â◊H`Î˜ À, J\˜ì ^è#Œ ∞=Ù<£
"≥∂ÃÑ\ì̃´J@∞=O\˜ ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ Z‰õΩ¯ÃÑ\ì̃, SO„^•Ü«Ú^èÀ^Œuú ´WO„^Œ ^è#Œ ∞ã¨∞û`À
‰õÄ_ç# L#fluQÆÅ, áê^èÀ^è#Œ ~åtÜ«∞Ü≥∞º<£´"Õ∞Ñ¶∞¨ =Ú#∞ u~°ã¯¨ iOz#"å_®Ü≥∞#∞,
(hÅ"Õ∞Ñ¶∞¨ âßº=Ú_»∞ QÆ#∞Hõ) JÑ¨Ù_»∞, P`«O_»∞<£´P Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞#∞, ã¨=Ú^ÕfiQÆ
Ü«ÚHõ`Î <« ´£ ÉèÜ
í ∞« =Ú`À ‰õÄ_ç#, H©iOÎ z, Hõ$`«´KÕÜ∞« |_ç#, J=$^è•´=º~°=÷ ÚHÍx,
„QÆÇ¨Ï´„QÆÇ¨Ï}=ÚQÆÅ, (Z‰õΩ¯Éˇ\ ˜ì#), `«`ü–JG´P ~å=Úx ÉÏ}=ÚKÕ,
„HÍq∞`«´P„Hõq∞OÑ¨|_ç# (áÈQ˘@ì|_ç#), ã¨fi~°æ´ã¨fi~°æ=Ú Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨^ŒúuÜ≥ÿ∞´
=∂~°=æ ÚQÆÅ"å_≥,· W+¨´ì W+¨"ì ∞≥ #ÿ , =∞Ç¨´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , J=hK«~`° <« ´£ Éè∂í ãÖKå~°=Ú#∞,
K≥O^Œ<{£ HÍOz´K≥O^Œ∞@#∞ K«∂z, =∞k<£´=∞#ã¨∞ûÖ’, á⁄OÔQ<£´ãÖ`À+≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : H©iOÎ K«∞ q^è=Œ ÚQÍ N~å=Ú_»∞ J\ì̃ ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ Z‰õΩ¯ÃÑ\ì̃,
WO„^Œ^#Œè ∞ã¨∞û`À ‰õÄ_ç# L#fluQÆÅ "Õ∞Ñ¶∞¨ =Ú#∞ u~°ã¯¨ iOz#"å_®Ü≥∞#∞. JÑ¨C_»∞
P Ñ¨~â° √◊ ~å=Ú_»∞ ÉèÜí ∞« =Ú`À (~å=Úx) H©iOÎ z, =º~°=÷ ÚQÍx Z‰õΩ¯Éˇ\ #ì̃ P
~å=Úx ÉÏ}=ÚKÕ P„Hõq∞OÑ¨|_ç# ã¨fi~°æ=∂~°æ=ÚQÆÅ"å_≥· W+¨ì"≥∞ÿ# Q˘Ñ¨Ê
Éè∂í ãÖKå~°=Ú#∞ K≥O^Œ∞@#∞ K«∂z =∞#ã¨∞ûÖ’ ãÖ`À+≤OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : #$Ñ¨ã∂¨ #∞_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, #∞`«âH◊ <Î˜ ´£ H©iOÎ K«∞ â◊H`Î˜ À, J\˜ì ^è#Œ ∞=Ù<´£ P
QÍO_ô==Ú#∞, "≥∂ÃÑ\˜,ì SO„^•Ü«Ú^èÀ^Œuú <£´WO„^Œ∞x PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ B^Œ`ú º« =Ú`À
QÆ∂_ç#, áê^èÀ^Œ´"Õ∞Ñ¶¨∞=ÚÅ#∞, x~åã≤Ü«∞Ü≥∞º<£´áÈQ˘\˜ì#"å_®Ü≥∞#∞,
P`«O_»∞#∞´P JyflÜ«Ú, ã¨=Ú^ÕfiQÆ´ãÖ`À+¨=Ú`À QÆ∂_ç# ãÖ„Éèí=∞=Ú`À,
Ü«ÚHõ`Î <« ´£ ‰õÄ@q∞KÕ, H©iOÎ z´„Ñ¨âO◊ ã≤Oz, Hõ$`«´KÕÜ∞« |_ç#, J=$^è•´=º~°=÷ ÚQÍx,
P„QÆÇÏ¨ ´K«Å=ÚQÆÅ, `«`´ü P J~°∞#˚ ∞x, JG´JG=ÚÅKÕ, „HÍq∞`«´HõÑÊ¨ |_ç#,
ã¨fi~°Ñæ ^¨ uúŒ Ü≥∞ÿ ´PHÍâ◊=∂~°=æ ÚQÆÅ"å_≥,· W+¨´ì W+¨"ì ∞≥ #ÿ , =∞Ç¨=h´Q˘Ñ¨Ê J~°}º=Ú
Ü≥ÚHõ¯, K«~`° <« ´£ ÉèHí }∆õ =Ú#∞, K≥O^Œ<{£ HÍOz´K≥O^Œ∞@#∞ Ez, =∞k<£, á⁄OÔQ<£.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞#˚ ∞_»∞ H©iOÎ K«∞ â◊H`Î˜ À P QÍO_ô==Ú#∞ "≥∂ÃÑ\˜ì WO„^Œ∞x
PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ L^Œúu`ÀQÆ∂_ç# "Õ∞Ñ¶¨∞ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ áÈQ˘\˜ì# "å_®Ü≥∞#∞.
(WO„^Œ∞x =„[=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ#∞, "Õ∞Ñ¶∂¨ Å#∞ áÈQ˘>ˇ#ì ∞). P JyflÜ«Ú
ãÖ`À+¨=Ú`ÀQÆ∂_ç# ãÖ„Éèí=∞=Ú`À ‰õÄ_ç (J~°∞˚#∞x) „Ñ¨â◊Oã≤Oz, =º~°÷=Ú
QÍqOÑ¨|_ç# K«Å=ÚQÆÅ P J~°∞#˚ ∞x JG=ÚÅKÕ HõÑÊ¨ |_ç# PHÍâ◊=∂~°=æ ÚQÆÅ"å_≥·
(â◊~Ñ° O¨ [~°=Ú#∞QÆ\ )ì̃ W+ì̈"∞≥ #ÿ Q˘Ñ¨Ê J~°}º ÉèHí } ∆õ =Ú#∞ Jyfl K≥O^Œ∞@#∞ Ez
=∞#ã¨∞ûÖ’ á⁄OÔQ#∞.
`Õ. `«#Hõ#Å∞KÕ+ì̈ ÅO`«cèux Ñ¶¨∞\ÕÑ¨

=∞y_ç â◊~} ° #flñ ^Œ#‡Ç≤Ï=∞Ü«Úñ ^Œ^•`«Î
`«#‡Ç¨^≥#· º=Ú QÆ}O˜ z ^ŒÜ∞« ^Œe~°Êñ
QÍK≥ <Õ=∞# #Ñ¨C _®~åK«Ñ\¨ .ì̃ 112
~å=∂ : JÑ¨C_»∞, P~åK«Ñ¨\ ˜ì´P ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞, `«#´`«# Ü≥ÚHõ¯,
Hõ#Å∞KÕ+Åì¨ ∞´HÀÑ≤OK«∞ KÕ+Åì¨ ∞, JO`« cèux Ñ¶∞¨ \ÕÑ¨´JO`«\˜ ÉèÜ
í ∞« =Ú#∞ HõeOæ Ñ¨QÍ,
=∞y_çúiy, â◊~} ° ∞{J#fl´â◊~} ° ∞"Õ_#ç , `«`{ü =∞Ç≤Ï=∞Ü«Ú´P Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx
=∞Ç≤Ï=∞#∞, `«`{ü P`«`Î <« ´£ P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ á⁄O^Œ|_ç#, =∞Ç¨^≥#· º=Ú´Q˘Ñ¨Ê
n#`«fi=Ú#∞, QÆ}Õz´ÖˇH˜¯Oz, U=∞#<£Ú=∞#=K«∞Û#∞, ^ŒÜ«∞^Œe~°Ê´^ŒÜ«∞
HõÅ∞QÆQÍ, HÍK≥´~°HO∆˜ K≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JÑ¨C_»∞ P ~å=Ú_»∞ `«# HÀÑ¨ÑÙ¨ KÕ+Åì¨ ∞ JO`«\ ˜ cèux
HõeyOÑ¨QÍ uiy `«##∞ â◊~}° ∞"Õ_#ç P Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx =∞Ç≤Ï=∞#∞, P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’
á⁄Ok# =∞Ç¨n#`«fi=Ú#∞ ÖˇH¯˜ Oz, U=∞#=K«∞Û#∞, ^ŒÜ∞« HõÅ∞QÆQÍ ~°HO∆˜ K≥#∞.
ÉèÏ~°`« : P ~åK«Ñ¨\ ˜ì´P J~°∞˚#∞_»∞, JÑ¨C_»∞, `«#‰õΩ´J~°∞˚#∞#‰õΩ,
J#Å∞KÕ+¨ìÅ∞´Jyfl^Õ=Ùx Ñ¨#∞Å∞, JO`«cèu<£´<åâ◊ÉèíÜ«∞=Ú#∞, Ñ¶¨∞\ÕÑ¨´
HõeyOÑ¨QÍ, â◊~°}#fl<£, `«#‡Ç≤Ï<£´P MÏO_»==#Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞, =∞Ü«Ú<£´
=∞Ü«Ú_»#∞"åxx, `«^•´P HÍÅ=Ú#O^Œ∞, P`«´Î á⁄O^Œ|_ç#, `«`´ü P =∞Ü«Úx
Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç¨^≥#· º=Ú, QÆ}O˜ z, ^ŒÜ∞« ^Œe~°Ê, U=∞#<£, HÍK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : P J~°∞#˚ ∞_»∞ JÑ¨C_»∞ `«#‰õΩ Jyfl^Õ=Ùx KÕ+Åì¨ ∞ <åâ◊ÉÜ
íè ∞« =Ú#∞
HõeOæ Ñ¨QÍ â◊~}° x# P MÏO_»==#Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ =∞Ü«Ú_»#∞ "åxx, P HÍÅ=Ú#
=∞Ç¨n#`«fi=Ú`À#∞#fl"åxx, U=∞x K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞, HÍáê_≥#∞.
L. „ã¨∞Hõ¯Hõ Éè∂í q∞Éè$í `«∞¯Åq~Àkè Hõ_O» Hõ #_»Oz ~Ú"≥∞‡~ÚO
^ŒH¯õ Hõ ¿ÇÏu^è•i ‰õΩz`«O |QÆ∞HÍ~°º=Ú x~°fiÇ≤ÏOz ÃÑO
ÃÑ‰õΩ¯_»∞QÍñQÆ <å`«‡Ñ¨Ùi ˆHñÔQ Ç¨Ïi#∞fl`«H©iÎñ QÆ∂_ç#
eÌ‰Ωõ ¯Åñ aHõ¯\˜Å∞¡K∞« ñ ^Œe~°∞Û„Ñ¨`åÑ¨q[$OÉè}í O|∞#<£. 113
~å=∂ : „ã¨∞Hõ¯Hõ´â◊√+≤¯OK«H,õ Éè∂í q∞Éè$í `ü{‰õΩÅq~Àkè´~åAÅ q~ÀkèÜ∞ÿ≥ #
P Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx, Hõ_O» Hõ<´£ QÆ~fi° =Ú#∞, J_»Oz´J}z, W"≥∞‡~Ú<£´D q^è=Œ ÚQÍ,
^Œ H õ ¯ Hõ ´ `« Ñ ¨ Ê Hõ , ¿ÇÏu^è • iH˜ < £ ´ â◊ G ^è • ~° ∞ #‰õ Ω , Lz`« O |QÆ ∞ ´Ü≥ ∂ QÆ º "≥ ∞ ÿ # ,
HÍ~°º=Ú´Ñ¨xx, x~°fiÇ≤ÏOz´KÕã,≤ ÃÑOÑ¨Ù{Z‰õΩ¯_»∞QÍQÆ´PkèHºõ =Ú Z‰õΩ¯=HÍQÍ,
P`«‡Ñ¨ÙiH˜´JÜ≥∂^èºŒ ‰õΩ, Ç¨Ïi`ü´k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞, #∞`«Hi© <Î ´£ „Ñ¨âO◊ ã≤OK«|_»∞ H©i`Î À,
‰õÄ_ç#, #Öò{k‰õΩ¯Å´<åÅ∞QÆ∞ k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞, Ñ≤Hõ¯\˜Å∞K«∞´"åºÑ≤OK«∞K«∞,
`«e~°∞Û´„Ñ¨HÍtOK«∞, „Ñ¨`åÑ¨q[$OÉè} í O|∞#<£´â∫~°ºqãÎ̈ $uKÕ, UÔQ<£´"≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊√+≤¯OK«Hõ P Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx QÆ~fi° ÉèOí QÆ=Ú KÕã≤ D q^è=Œ ÚQÍ
`«ÑÊ¨ Hõ â◊G^è•i ‰õΩz`«=∞QÆ∞ Ñ¨xx x~°fiÇ≤ÏOz PkèHºõ =Ú`ÀQÆ∂_ç# JÜ≥∂^èºŒ ‰õΩ
<åÅ∞QÆ∞ k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ „Ñ¨âO◊ ã≤OK«|_»∞ H©i`Î À‰õÄ_ç# "åºÑ≤`Î À „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞
â∫~°ºqãÎ̈ $uKÕ ~å=Ú_»∞ "≥à#¡‹ ∞.
ÉèÏ~°`« : „ã¨∞Hõ¯Hõ, Éè∂í q∞Éè$í `ü{‰õΩÅ´Ñ¨~fi° `« ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ‰õΩ, q~Àkè<´£
WO„^Œ∞x, Hõ_O» Hõ<,£ J_»Oz, W"≥∞‡~Ú<£, ^ŒH¯õ Hõ, ¿ÇÏu^è•iH˜<´£ *ÏfiÖÏ=Ç¨ï_≥#·
JyflH˜, Lz`«O|QÆ∞ HÍ~°º=Ú x~°fiÇ≤ÏOz, ÃÑOÃÑ‰õΩ¯_»∞QÍQÆ, #∞`«Hi© <Î ,£ Ç¨Ïi<£´Hõ$+¨µx‚ ,
‰õÄ_ç, P`«‡Ñ¨ÙiH˜<´£ WO„^Œ„Ñ¨ã=÷¨ Ú#‰õΩ UÔQ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `å#∞ „ã¨∞Hõ¯Hõ Ñ¨~fi° `«q~ÀkèÜ∞ÿ≥ # WO„^Œ∞x HÀÑ¨=Ú #}z D
q^è=Œ ÚQÍ *ÏfiÖÏ=Ç¨ï_≥#· Jyfl‰õΩz`«"∞≥ #ÿ HÍ~°º=Ú x~°fiÇ≤ÏOz, PkèHºõ =Ú`À
#∞`«Hi© Ü
Î ∞ÿ≥ # NHõ$+¨µx‚ `ÀQÆ∂_ç J~°∞#˚ ∞_»∞ WO„^Œ„Ñ¨ã=÷¨ Ú# Hˆ QÔ #∞.
ã‘. ã¨ˆ~fiâ◊fi~°∞ñ_»∞ Hõ$+¨µ‚ ã¨MÏºu=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ
<≥O`«ÃÑOÑ¨Ù#∞ ^ŒQ∞Æ <Õq∞ K≥ÑÊ¨
^Œ‰õ∆Ωñ _®#~°∞ñ _»@∞¡ ^Œ#~° ~åHõ∆ã¨‰õΩÅ
`«Hõ∆‰õΩO _»uqz„`«`«~°â◊HÎ̃
=∞Ü«Úñ _»u„HÍO`«"åVÍ‡#ã¨ÉèÏqâı
+Ö|∞ "≥=· ã¨fi`«ãO¨ `«uH˜x
^Œ#^Œ∞ bÖ’^ŒÜ∞« O|∞##∞ ãÖáêkOz
ÃÑ>ì̌ #`«ºO`«O|∞ ÃÑOÑ¨Ù™⁄OÑ¨Ù
`Õ. ãÖÑ¶¨∞\˜Å =∞~°∞K«Ûù`«=∞YãÖ`«`«∞Å Hõ
`«ñ_»∞ QÆ^•^ŒO_»=Ú#∞ ã¨q∞^Œ[ú Ü«∞<åk
HõO|∞=~°=Ú xK≥Û#∞ Ç¨ÏiHÕ |_»~ñ° QÆñ
|Å∞^≥éOQÆ∞Å <å~°∞ºÅ∞ñ „|ã¨∞uÎ OÑ¨. 114
~å=∂ : ã¨ˆ~fiâ◊fi~°∞_»∞´ÉèíQÆ=O`«∞_≥·#, Hõ$+¨µ‚´q+¨µ‚=Ù Ü≥ÚHõ¯, ã¨MÏºu´
MÏºu`ÀQÆ∂_ç#, =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ´Q˘Ñ¨Ê‰õΩ, ZO`«ÃÑOÑ¨Ù#∞^ŒQ∞Æ ´ZO`« JkèH=õ ÚQÍ<≥#· #∞
`«QÆ∞#∞, Uq∞K≥Ñ¨Ê! ^Œ‰õ∆Ω_»∞´ã¨=∞~°∞÷_»∞, P#~°∞ñ_»∞´~å=Ú_»∞, J@∞¡`«#~°´P
q^è=Œ ÚQÍ<˘Ñ¨ÊQÍ, ~åHõã∆ ‰¨ Ωõ Å `«H‰∆õ Ωõ O_»∞´~åHõã∆ ¨ =Oâ◊<åâ◊‰Ωõ _»∞, Ju qz„`«`~« °
â◊H=Î˜ ∞Ü«Ú_»∞´q∞H˜¯e qz„`«"∞≥ #ÿ â◊H`Î˜ À ‰õÄ_ç#"å_»∞, Ju„HÍO`«´Ju„Hõq∞OÑ¨|_ç#,
"åVÍ‡#ã¨´"å‰õΩ¯#∞, =∞#ã¨∞ûQÆÅ, ÉèÏqâı+Ö|∞´HÍOu qâı+¨=Ú#∞, "≥·=ã¨fi`«
ãÖ`«uH˜x´"≥=· ã¨fi`«=∞#∞=Ù =Oâ◊=Ú#‰õΩ, `«#^Œ∞, bÖ’^ŒÜ∞« O|∞#‰õΩ´qÖÏã¨=ÚQÍ
J=`« i OK« ∞ @KÕ , J`« º O`« O |∞´q∞H˜ ¯ e, ÃÑOÑ¨ Ù ™⁄OÑ¨ Ù ´Pkè H õ º =Ú#∞,
ãÖÑ¶¨∞\˜Å´‰õÄ_»QÍ, ãÖáêkOzÃÑ\˜ì, =∞~°∞`ü{â◊`«´^Õ=`å â◊`«Hõ=ÚÅ‰õΩ#∞,
=∞YãÖ`«`«∞Å‰õΩ<£´Ü«∂QÆã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ‰õΩ#∞, J`«_»∞QÆ^•´~å=Ú_»∞QÆ^•,
^ŒO_»´P^è•~°=Ú, =Ú#∞´Ñ¨Ó~°fi=Ú, [Ü«∞<£´[Ü«∞=Ú, PkHõO|∞´"≥Ú^ŒÖ#·ˇ q,
Ç¨ÏiH˜<£´q+¨µ‚=Ù#‰õΩ, WO|_»~°QÆ´Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ, Ñ¨Å∞`≥éOQÆ∞Å´J<ÕHõ
q^è=Œ ÚÅ∞QÍ, P~°∞ºÅ∞ „Ñ¨ã∞¨ uÎ OÑ¨´ÃÑ^ŒÅÌ ∞ H©iOÎ Ñ¨QÍ, =~°=ÚxK≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ÉèQí =Æ O`«∞_≥#· q+¨µ=‚ Ù Ü≥ÚHõ¯ MÏºu`ÀQÆ∂_ç# Q˘Ñ¨Ê PkèHºõ =Ú#∞
U=∞x K≥ÑÊ¨ QÆÅ=Ú? ã¨=∞~°∞_÷ #·≥ P ~å=Ú_»∞ P q^è=Œ ÚQÍ <˘Ñ¨ÊQÍ ~åHõã∆ =¨ Oâ◊
<åâ◊‰Ωõ _»∞, q∞H˜¯e qz„`« â◊H`Î˜ À QÆ∂_ç#"å_»∞, Ju„Hõq∞OK«|_ç# "å‰õΩ¯, =∞#ã¨∞ûQÆÅ
â’ÉèÏqâı+¨=Ú#∞ "≥·=ã¨fi`«=∞#∞=Oâ◊=Ú#‰õΩ `«# qÖÏ™ê=`å~°=ÚKÕ q∞H˜¯e
Pkè H õ º =Ú Hõ Å ∞QÆ Q Í ã¨ O áêkOzÃÑ>ˇ ì # ∞. =O^Œ Ö Ïk ^Õ = `« Å ‰õ Ω , Ü« ∂ QÆ
ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ‰õΩ, P ~å=Ú_Õ QÆ^• P^è•~°=Ú. Ñ¨Ó~°fi=Ú [Ü«∞=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ k
q+¨µ=‚ Ù#‰õΩ J<ÕHõ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ, ÃÑ^ŒÅÌ ∞ H©iOÎ Ñ¨QÍ =~°=ÚxK≥Û#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨~ˆ fiâ◊fi~°∞_»∞, Hõ$+¨µ´‚ NHõ$+¨µx‚ Ü≥ÚHõ¯, ã¨MÏºuâ◊Ü∞« =Ú´ãŸº=Ú
KÕ`<« #·≥ Ü«∞u=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ, ZO`« ÃÑOÑ¨Ù#∞ `«Q∞Æ <Õq∞ K≥ÑÊ¨ ^Œ‰Ω∆õ _»∞, P #~°∞_»∞´P
J~°∞#˚ ∞_»∞, J@∞¡ `«#~°, ~åHõã∆ ‰¨ Ωõ Å, `«H‰∆õ Ωõ O_»∞, Juqz„`«`~« â° H◊ ,Î̃ Ju„HÍO`«,
"åH±´"å‰õΩ¯Å Ü≥ÚHõ¯, =∂#´Ñï=∂}=ÚQÆÅ, ã¨ÉèÏqâı+Ö|∞ñ´=∞Ü«∞ã¨ÉèÏ
qâı+¨=Ú#∞, "≥·=ã¨fi`« ãÖ`«uH˜<£´^èŒ~°‡A#‰õΩ, `«#^Œ∞, bÖ’^ŒÜ«∞O|∞#<£´
„H˜Ü«∂Kå`«∞~°º=ÚKÕ J`«ºO`«=Ú ÃÑOÑ¨Ù ™⁄OÑ¨Ù ãÖÑ¶¨∞\˜Å ãÖáêkOzÃÑ>ˇì,
=∞~°∞`ü´"åÜ«Ú^Õ=ÙxÜ≥ÚHõ¯, â◊`«=∞Y ãÖ`«`«∞Å‰õΩ<£´WO„^Œ∞x Ñ¨Ù„`«∞ÅQÆ∞ –
cè=∂~°∞˚#∞_»∞, J`«_»∞, =∞Ü«Ú_»∞, QÆ^•^ŒO_»=Ú#∞, ã¨q∞^Œú´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl,
[Ü«∞´[Ü«∞=Ú QÆÅ∞QÆ∞#@∞¡, <åk´„"≥∂Ãã_ç, HõO|∞=~°=Ú#∞´â◊OY „âı+=ª¨ Ú#∞,
Ç¨ÏiH˜<´£ NHõ$+¨µ#‚ ‰õΩ, WO|_»~Q° <Æ ´£ WOÑ¨Q∞Æ #@∞¡QÍ, Ñ¨Å∞ `≥éOQÆ∞Å, P~°∞ºÅ∞
„Ñ¨ã∞¨ uÎ OÑ¨ – WK≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨~ˆ fiâ◊fi~°∞_≥#· P NHõ$+¨µx‚ Ü≥ÚHõ¯ ãŸº=ÚKÕ`« Ü«∞u =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ
ZO`≥<· å ÃÑOÑ¨Ù `«Q∞Æ #∞. Uq∞ K≥ÑÊ¨ #∞. P J~°∞#˚ ∞_»∞ ^Œ‰Ω∆õ _≥· J@∞¡ `«#~°QÍ ~åHõã∆ ¨
‰õΩÅ=Ú#‰õΩ K≥Ok# `«H‰∆õ Ωõ _»∞ Ju qz„`«"∞≥ #ÿ â◊HKÎ̃ Õ Ju„Hõq∞Oz# "å‰õΩ¯Å
Ñï=∂}=ÚQÆÅ =∞Ü«∞ã¨ÉèÏ qâı+¨=Ú#∞ ^èŒ~°‡AxH˜ `«# „H˜Ü«∂Kå`«∞~°º=ÚKÕ
J`«ºO`«=Ú ÃÑOÑ¨Ùg∞~°QÍ ãÖáêkOz ÃÑ>ˇ#ì ∞. "åÜ«Ú#O^Œ#∞_»∞, WO„^Œ#O^Œ#∞Å‰õΩ
=∞Ü«Ú_»∞ QÆ^•^ŒO_»=Ú#∞, „Ñ¨HÍtOK«∞ [Ü«∞=Ú QÆÅ∞QÆ∞#@∞¡ „"≥∂Ãã_ç „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ
â◊OY=Ú#∞ NHõ$+¨µx‚ H˜ WOÑ¨Q∞Æ #@∞¡QÍ J<ÕHõ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ ÃÑ^ŒÅÌ ∞ „Ñ¨ã∞¨ uÎ OÑ¨QÍ
xK≥Û#∞.
K«O. Jk Ü«∞@∞ Å∞O_≥ #\ì̃ãÉ¨ Ü íè ∂« #`«â„◊ `«∞^ŒÜ∂« à◊√ñ _®ln
=º^ŒiÇ¨Ï$^ŒO`«=Ç≤Ïfl ã¨=∞=iÎã¨∞`«∞O _»uÖ’HõÉèÏQÆºãÖ
Ñ¨^Œ Å=∞~°OQÆñ *ËH˘xâ◊√Éèãí u÷≤ ñ ^Œ=Ú‡Å∞ñ ^•#∞ <≥O`«ÜÚ« O

ÉÁ^ŒÅ â◊√z`«fiâße Ü«∞[Ñ¨Ù¢`«∞Îñ_»∞ q∞H˜¯e ãÖ`«ã≤Å∞¡K«∞<£.115
~å=∂ : Jk Ü«∞@∞Å∞O_≥´Jk J@∞¡O_»QÍ, J\˜ì´P q^èŒ"≥∞ÿ#,
ã¨ÉÜ íè ∞« ´ÉèÜ
í ∞« =Ú`ÀQÆ∂_ç# P#`«´q#„=ÚÖˇ#· , â◊„`«∞^ŒÜ∂« à◊√_»∞´â◊„`«∞=ÙÅ Ü«∞O^Œ∞
^ŒÜ∞« QÆÅ"å_»∞, Pl<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, n=º`ü´„Ñ¨HÍtOÑ¨ÙK«∞#fl, Ji´â◊„`«∞=ÙÅ
Ü≥ÚHõ¯, Ç¨Ï$^ŒO`«=Ç≤Ïflã¨=∞´Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÅO^Œ∞ „Ñ¨à◊Ü«∂yfl ã¨=∂#"≥∞ÿ#@∞¡,
=iÎ´=iÎOK«∞, ã¨∞`«∞O_»∞´~å=Ú_»∞, JuÖ’Hõ´Ö’Hõ=ÚÅ #u„Hõq∞Oz#, ÉèÏQÆº
ãÖÑ¨^ŒÅ∞´ÉèÏQÆº=â◊=Ú# Hõey# ãÖÑ¨^ŒÅ∞, J=∞~°OQÆ<£{KÕH˘x´HõÅ∞QÆQÍ
ã‘fiHõiOz, â◊√Éèãí u÷≤ <£´â’ÉèÏÜ«Ú`«=ÚQÍ, `«=Ú‡Å∞´ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Å∞, `å#∞´~å=Ú_»∞,
ZO`«ÜÚ« <£ á⁄^ŒÅ´q∞H˜¯e =$kú á⁄O^ŒQÍ, J[Ñ¨Ù„`«∞_»∞´^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞, â◊√z`«fiâße´
H©i=Î O`«∞_»∞, q∞H˜¯e ãÖ`«ãO≤ K«∞K«∞<£´q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OK«∞K«∞ – =ÚO^Œ∞ J#fiÜ«∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Jk J@∞¡O_»xO_»∞, P q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉèÜ í ∞« =Ú`À q#„=ÚÖˇ#·
â◊„`«∞=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ ^ŒÜ«∂ã¨fiÉèÏ==ÚQÆey Ü«Ú^Œú=Ú# „Ñ¨HÍtOz â◊„`«∞=ÙÅ
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÅÖ’ „Ñ¨à◊Ü«∂yflH˜ ã¨=∂#"≥∞ÿ „Ñ¨=iÎOK«∞K«∞ ~å=Ú_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ
#u„Hõq∞Oz# ÉèÏQÆºãÖÑ¨^ÅŒ ∞ HõÅ∞QÆQÍ ã‘fiHõiOz â’ÉèÏÜ«Ú`«=ÚQÍ ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Å∞,
`å#∞ q∞H˜¯e =$kú á⁄O^ŒQÍ H©i=Î O`«∞_≥#· ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OK«∞K«∞ –
ÉèÏ~°`« : Jk Ü«∞@∞Å∞O_≥, J\˜ãì É¨ ´íè J\˜ì =∞Ü«∞ã¨ÉÖíè ’ P#`«â„◊ `«∞^ŒÜ∂« à◊√_»∞,
Pln=º^ŒiÇ¨Ï$^ŒO`«=Ç≤Ïfl´Ü«Ú^Œú=Ú# f„="≥∞ÿ# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú#∞ HÍÅ∞Û
Jyfl=O\˜"å_»∞, ã¨=∞=iÎã∞¨ `«∞O_»∞´^è~Œ ‡° A_»∞, JuÖ’Hõ ÉèÏQÆºãÖÑ¨^ÅŒ =∞~°OQÆ,
KÕH˘x, â◊√Éèãí u÷≤ , `«=Ú‡Å∞ćè=∂^Œ∞Å∞, `å#∞, ZO`«ÜÚ« <£ á⁄^ŒÅ, â◊√z`«fiâße,
J[Ñ¨Ù„`«∞_»∞´„|Ç¨Ï‡Ñ¨Ù„`«∞_≥#· <å~°^∞Œ _»∞, q∞H˜¯e ãÖ`«ãO≤ K«∞@<£ –
`å`«Ê~°º=Ú : Jk Ü«∞@∞¡O_»QÍ J\˜ì =∞Ü«∞ã¨ÉÖíè ’ q#„=∞t~°ã∞¨ ¯Öˇ#· â◊„`«∞=ÙÅ
Ñ¨@¡ ^ŒÜ∞« QÆÅ"å_»∞, Ü«Ú^Œ=ú Ú# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#∞ f„==ÚQÍ HÍÅ∞Û Jyfl=O\˜
^è~Œ ‡° A_»∞ JuÖ’Hõ ÉèÏQÆºãÖÑ¨^ÅŒ =∞~°QÍ â◊√Éèãí u÷≤ #Ok cè=∂^Œ∞Å∞, `å#∞ ZO`À
Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ H©i=Î ∞O`«∞_≥#· <å~°^∞Œ _»∞ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OK«∞K«∞ – =K≥Û#x =ÚO^Œ∞
Ñ¨^ºŒ =Ú`À J#fiÜ«∞=Ú.
HõO. K«#∞^≥Oz ã¨~°fikQÆfi
~°#Î ñ ^Õ[=Ú "≥∞éÜ«∞ñ ^Œ`∞« Ê~°ãu÷≤ ñ ÉˇOá⁄O
^≥ #`«O _»#∞AÅ∞ñ ^•#∞O
ÉÁ#iOK«∞ =∞Ç¨ÏŸÑ¨Kå~°=ÚÅ ~°OlÅ∞K«∞<£. 116
~å=∂ : ã¨~fi° kH±{=~°#Î `Õ[=Ú´Jxfl k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞#∞ "åºÑ≤OK«∞HÍOu,
"≥∞éÜ«∞´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, K«#∞^≥Oz´=zÛ, `«`ü{Ñ¨Ù~°ã≤÷u<£´P Ñ¨@ì}ã≤÷uKÕ
(JÜ≥∂^èŒºKÕ) J`«O_»∞´~å=Úñ_»∞, J#∞AÅ∞´ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Å∞, á⁄#iOK«∞
=∞Ç¨ÏŸÑ¨Kå~°=ÚÅ´KÕÜÚ« Q˘Ñ¨Ê LÑ¨Kå~°=ÚÅKÕ, ~°OlÅ∞K«∞<£´P#OkOK«∞K«∞,
J`«_∞» ´^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞, ÃÑOá⁄O^≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jxfl k‰õΩ¯Å "åºÑ≤OK«∞ HÍOu`À „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ K«#∞^≥Oz#
~å=Ú_»∞ JÜ≥∂^èºŒ Ö’ ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Å∞, `å#∞ KÕÜÚ« =∞Ç¨ÏŸÑ¨Kå~°=ÚÅKÕ ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞
ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ PkèHºõ =Ú#O^≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨~fi° kQÆfi~°#Î <£, `Õ[=Ú "≥∞éÜ«∞QÍ, K«#∞^≥Oz´=zÛ, `«`´ü P
^èŒ~°‡Ax Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨Ù~°ó ã≤÷u<£´Jaè=ÚY=Ú#O^Œ∞ LO_»∞@KÕ, J`«O_»∞#∞´
<å~°^∞Œ _»∞#∞, J#∞AÅ∞, `å#∞, á⁄#iOK«∞ =∞Ç¨ÏŸÑ¨Kå~°=ÚÅ∞, ~°OlÅ∞K«∞<£,
ÃÑOá⁄O^≥.
`å`«Ê~°º=Ú : Jxfl k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞ `«# `Õ[=Ú "≥∞éÜ«∞QÍ <å~°^∞Œ _»∞
=zÛ, P ^è~Œ ‡° AxH˜ Z^Œ∞~°∞QÍ =ÙO_»∞@KÕ ^è~Œ ‡° A_»∞, J`«x `«=Ú‡Å∞ KÕÜÚ«
=∞Ç¨ÏŸÑ¨Kå~°=ÚÅ‰õΩ ãÖ`«ãO≤ K«∞K«∞ ÃÑOá⁄O^≥#∞.
âß. =∂Ç¨<å^äqŒ Ç¨~°"åÇ¨Ï#Hõ$áê=∂Ç¨`«‡º ™êÇ¨Ü«∞ºHÀ
`åûÇ≤Ïâ◊¡Hõ∆‚Hõ\ÏHõ∆qHõ∆Ñ≤`«ÉèíHõÎ„"å`«ãÖ™ê~° N
ÉÏÇ¨ïà◊º„Ñ¨^áŒ ê^ŒãO¨ ã¨‡~°} ÑÖáê ¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï„k MË

ÖÏ¿ÇÏ"åHõqáêHõqã¨‡i`«ÔH·ÖÏ™êkˆHm~°™ê. 117
J~°÷=Ú : =∞Ç¨<å^äŒ´QÀ~å*ˇ·# =$+¨Éèí"Õ∞, qÇ¨~å~°÷´qÇ¨ÏiOK«∞@‰õΩ,
"åÇ¨Ï#´"åÇ¨Ï#=ÚQÍQÆÅ"å_®, Hõ$áê =∞Ç¨`«‡º´^ŒÜ∞« `ÀQÆ∂_ç# =∞Ç¨`«fi=∞<≥_,ç
™êÇ¨Ü«∞ºHõ´ã¨Ç¨Ü«∞=ÚKÕ, L`åûÇ≤Ï´Lá⁄ÊOy#, â◊¡Hõ∆‚Hõ\ÏHõ∆´Hõ\ÏHõ∆ ÖËâ◊=ÚKÕ,
qHõ∆Ñ≤`«´K≥^Œ∞~°∞#@∞¡ g∞@|_ç#, ÉèíHõÎ„"å`«´Éèí‰õΩÎÅ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯,
ãÖ™ê~°´[<å‡k|O^èŒ=ÚQÆÅ"å_®, NÉÏÇ¨ïà◊º´Sâ◊fi~°ºÑ¨~°OÑ¨~°#∞, „Ñ¨^Œ´
JkèHõ=ÚQÍxK«∞Û, áê^ŒãÖã¨‡~°}´áê`« *Ï˝Ñ¨Hõ=ÚQÆÅ"å_® (áê^•~°qO^Œ
ãÖã¨‡~°}KÕ "≥∂Hõ=∆ ÚxK«∞Û"å_®) ÑÖáê´ÑÖáê#k Ü«∞O^Œ∞QÆÅ, ¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï„k´
¿ÇÏ=∞‰õÄ@ Ñ¨~fi° `«=ÚÃÑ,· MËÖÏ´qÇ¨~°=Ú Ü≥ÚHõ¯, ¿ÇÏ"åHõ´Ç¨Ï$^ŒÜ∞« OQÆ=∞"≥∞#ÿ ,
qáêHõ´ÑïK«Ü∞« =ÚKÕ, qã¨‡i`«´=∞~°∞=|_ç#, HÔ Ö· Ï™êk´ÔHÖ· Ïã¨QOÆ QÆÅ Ü≥ÚHõ¯,
ˆHm~°™ê´qÇ¨~å¿ÑHõ∆QÆÅ"å_®.
`å`«Ê~°º=Ú : JOH˜`« Ñ¨^ºŒ q∞k. QÀ~å*ˇ#· =$+¨É"íè ∞Õ qÇ¨ÏiOK«∞@Hõ#∞"≥#·
"åÇ¨Ï#=ÚQÆÅ"å_®! Hõ$Ñ¨ J<≥_ç =∂Ç¨`«º=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚKÕ Lá⁄ÊOy#
Hõ\ÏHõ∆ÖËâ◊=ÚKÕ K≥^Œ~°∞#@∞¡ g∞@|_ç# ÉèíHõÎãÖ|O^èŒ=Ú Ü≥ÚHõ¯ [<å‡k
|O^è=Œ ÚQÆÅ"å_®! (Éè‰í Ωõ ÅÎ #∞ x`«∞ºÅ#∞ *ËÜÚ« "å_®!) Sâ◊fi~°ºÑ¨~O° Ñ¨~#° ∞ JkèH=õ ÚQÍ
WK≥Û_ç áê^•~°qO^Œ ãÖã¨‡~°} =Å# ãÖÑ¨^#Œ ∞, „Ñ¨ã#¨ fl`« =Å# "≥∂Hõ=∆ Ú#∞
WK≥Û_ç"å_®! ÑÖáê#kÜ«∞O^Œ∞, ¿ÇÏ=∞‰õÄ@ Ñ¨~°fi`«=Ú#O^Œ∞ qÇ¨ÏiOK«∞@KÕ
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞OQÆ=∞"≥∞ÿ# ÑïK«Ü«∞=ÚKÕ =∞~°∞= KÕÜ«∞|_ç# ÔH·ÖÏã¨QÆOQÆÅ Ü≥ÚHõ¯
qÇ¨~å¿ÑHõQ∆ ÅÆ "å_®! (¿ÇÏ=∞‰õÄ@ ÑÖáê#^Œ∞Å∞ HÔ Ö· Ïã¨QOÆ QÆÅ HõO>ˇ „âı+=ª̈ ∞x
ÉèÏ==Ú).
HõO. ÃÑ^Œ"ÕOHõ\Ï„k Ç¨Ï$^ŒÜ«∂
ã¨Ê^ŒÑ¨^Œq<åºã¨`«∞OQÆÉèí„^•gp
=∞$^Œ∞jHõ~°q~°z`«x[
ã¨^Œ<åOQÆ}~°OQÆ=e¡ ™œÉèÏQÆºHõàÏ . 118
J~°÷=Ú : ÃÑ^Œ"ÕOHõ\Ï„k, Ç¨Ï$^ŒÜ«∂ã¨Ê^Œ´Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú# H˜+¨ì"≥∞ÿ#,
Ñ¨^qŒ <åºã¨´Ñ¨^=Œ ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ q<åºã¨=ÚKÕ, `«∞OQÆÉ„íè ^•´`«∞OQÆÉ„íè ^• #kÜ≥ÚHõ¯,
gp´JÅÅ, =∞$^Œ∞jHõ~°´=∞$^Œ∞"≥·# aO^Œ∞=ÙÅKÕ, q~°z`«´~°zOÑ¨|_ç#,
ã¨^Œ#{JOQÆ}´WO\˜ =ÚO^Œ∞, ~°OQÆ=e¡´=ÚQÆ∞æÅ Ü≥ÚHõ¯, ™œÉèÏQÆºHõàÏ´
™œÉèÏQÆº=Ú`À QÆ∂_ç# HõàQ◊ ÅÆ "å_®.
`å`«Ê~°º=Ú : ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú# H˜+"ì¨ ∞≥ #ÿ Ñ¨^=Œ ÚÅ q<åºã¨=ÚKÕ
`«∞OQÆÉ„íè ^•#k JÅÅ g∞^Œ∞aO^Œ∞=ÙÅKÕ ~°zOÑ¨|_ç# WO\˜ =ÚOy@ =ÚQÆ∞Åæ
™œÉèÏQÆº=Ú`À QÆ∂_ç# HõàQ◊ ÅÆ "å_®!
„ãÿfi}˜ : „|^èŒflHÀ\©ã¨=∞„ÉèÏl`Õ*’Ñ¶¨∞<å
|∞^èŒfl ÉèÏ"åÑ≤ÎãÖÑ¨Ù+¨ìã¨$+≤ì„^Œ∞=∂
|∞^èŒfl=^Àƒ^èŒãÖÇ¨Ï$+¨º^Œ$+¨ºiÛ`å
QÆ$^èŒ∞fl`åÑ¨Ó~°fi HÍHõ$+ì̈tëêì~°Û<å. 119
J~°=÷ Ú : „|^èflŒ HÀ\˜ã=¨ ∞´HÀ\˜ ã¨∂~°∞ºÅ`À ã¨=∞=∞QÆ∞#@∞¡, „ÉèÏl´„Ñ¨HÍtOK«∞
`Õ*’Ñ¶¨∞#´`Õ[ã¨∞ûKÕ Q˘Ñ¨Ê"å_®! |∞^èŒflÉèÏ=´=¸Å=∞QÆ∞@KÕ, PÑ≤Î´„áêÑ≤ÎKÕ,
ãÖÑ¨Ù+¨´ì áÈ+≤OÑ¨|_ç#, ã¨$+≤´ì ã¨$+≤ì J<Õ, „^Œ∞=∂´=$Hõ=∆ ÚQÆÅ"å_®, |∞^èflŒ =`ü´=$kú
ÉÁO^Œ∞K«∞#fl, É’^èŒ´*Ï˝#=ÚKÕ, ãÖÇ¨Ï$+¨º`ü´ãÖ`À+≤OK«∞K«∞#fl |∞∞+¨µÅKÕ,
JiÛ`å´Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_®, „QÆ^∞Œè fl`å´J¿ÑHõK∆ ,Õ JÑ¨Ó~°fiHõ´JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ÖË#@∞¡,
PHõ$+¨´ì JOwHõiOÑ¨|_ç#, t+¨{ì J~°Û<å´t+¨µÅì KÕ J~°Û#Å∞ QÆÅ"å_®.
`å`«Ê~°º=Ú : HÀ\˜ ã¨∂~°∞ºÅ`À ã¨=∂#"≥∞ÿ „Ñ¨HÍtOK«∞ `Õ[ã¨∞ûKÕ Q˘Ñ¨Ê"å_®!
=¸Å=∞QÆ∞ „áêÑ≤KÎ Õ áÈ+≤OÑ¨|_ç# ã¨$+≤ì J<Õ =$Hõ=∆ ÚQÆÅ"å_®! =$kú ÉÁO^Œ∞K«∞#fl
*Ï˝#=ÚKÕ ãÖ`À+≤OK«∞ |∞∞+¨µÅKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞"å_®! J¿ÑHõK∆ Õ JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞
ÖË#@∞¡ JOwHõiOÑ¨|_ç# t+¨µÅì KÕ J~°Û#Å∞ QÆÅ"å_®!
„ãÿfi}˜ KèO« ^Œã∞¨ û : <åÅ∞QÆ∞ ~°Q}
Æ =ÚÅ∞, U_»= JHõ~∆ =° Ú Ü«∞u.
QÆ^Œº : Wk xdÅã¨∂iÖ’HÍOwHÍ~°Hõq`«fi "≥·Éèí=Ñ≤OQÆoÜ«∞=∞~°<å~°º

`«#∂Éèí= ™œ[#º*ËÜ«∞ ã¨∂~°Ü«∞<å=∞^èÕÜ«∞ „Ñ¨}©`«OÉˇ·# ~åÑ¶¨∞=
áêO_»gÜ«∞O|∞#O^Œ∞ kfifÜ«∂âßfiã¨=Ú.
QÆ^Œº=Ú. Wk N =∞#‡^Œ#QÀáêÅHõ$áêHõ\ÏHõ∆ãÖ„áêÑ¨Î™ê~°™ê~°ã¨fi`«
ãÖÑ¨^•#O^Œ #O^Œ=~°‰õΩÅH©∆~°áê~å"å~° `å~°HÍ ã¨∞^è•^è•=∞=Ú^ŒÌ~åA
QÆ}Ñ¨Ü∂« =∂`«º ÃÑ^Œ~å=∞nè=∞}˜ „Ñ¨îŒ ≈`«O Éˇ#· ~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∂^Œ~≈° O|∞#O^Œ∞
kfifÜ«∂âßfiã¨=Ú.
O
264
`«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
HõO. N=∞^ÒæsÑ¨~°=∞
„¿Ñ=∂ã¨Ê^Œ Ü«∂‰õΩg\˜ÃÑ^Œ"OÕ Hõ@nè
^è•=∞ ã¨^•Åã¨^Œã¨^Œ$
QÆ∂ƒù=∞ q~°∂áêHõ∆ ¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï^èŒºH∆Í! 1
J~°=÷ Ú : N=∞`ü{Q“sŃ=∞O`«"∞≥ #ÿ Q“s^ÕqH˜, Ñ¨~=° ∞„¿Ñ=∂ã¨Ê^Œ´q∞H˜¯e
„¿Ñ=∞ áê„`«∞_»",·≥ P‰õΩg\˜ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ@, nè^•è =∞´|∞kúH˜ x^è•#=∂, ã¨^•´ZÅ¡ÑC¨ _»∞,
Åã¨`ü´XÑ¨CK«∞#fl, Jã¨^Œ$H±´ãïÖËx, Éèí∂=∞´=∞Ç≤Ï=∞QÆÅ"å_®! q~°∂áêHõ∆
¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï^èŒºH∆Í!
`å`«Ê~°º=Ú : F q~°∂áêHõ∆ ¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï^èºŒ H∆Í! N=∞O`«"∞≥ #ÿ Q“s^ÕqH˜
q∞H˜¯e „¿Ñ=∞ áê„`«∞_»"#·≥ P‰õΩg\˜ ÃÑ^Œ"OÕ Hõ@ (<å=∞^èÜ
Õ ∂« ) |∞kúH˜ x^è•#=∂!
ZÅ¡ÑC¨ _»∞ XÑ¨CK«∞#fl ãïÖËx =∞Ç≤Ï=∞QÆÅ"å_®!
=. J=^èiŒ OÑ¨Ù =∞@∞¡ ~°OlÅ∞¡K∞« #fl Ü«∞Ü«∞ºfO„^Œ™ê„=∂[º
^èÒˆ~Ü«ÚO_»∞. 2
~å=∂ : J=^èiŒ OÑ¨Ù=Ú´q#∞=Ú, J@∞¡, ~°OlÅ∞¡K∞« #fl´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl,
P{JfO„^Œ´P WO„^Œ∞x Ju„Hõq∞Oz#, ™ê„=∂[º^èÒsÜ«ÚO_»∞´^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q#∞=Ú, J@∞¡ ~°OlÅ∞¡K∞« #fl WO„^Œ∞x Ju„Hõq∞Oz# P
^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞.
ÉèÏ~°`« : J=^èiŒ OÑ¨Ù=Ú, J@∞¡, ~°OlÅ∞¡K∞« #fl, P{Ü«∞fO„^Œ ™ê„=∂[º
^èÒsÜ«ÚO_»∞´=Úhâ◊fi~À`«=Î Ú_≥#· <å~°^∞Œ _»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J@∞¡ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl P =Úhâ◊fi~À`«=Î Ú_≥#· <å~°^∞Œ _»∞
`Õ. Juâ◊√ÉèÏ~°÷ãÖÑ¨`«Ê^ŒOÉˇ·#=ã¨∞^èŒ
=∞Ç≤Ï=∞ <ÕÅ∞K«∞ "å`«ûÅº=∞^è∞Œ i=∞=Ú#
#`«x #ÅiOÑ¨ÙK«∞#∞ „aÜ«∞O|QÆ∞ ã¨ÉÏè [
#„Ñ¨^•è #Ç≤Ï`ÀHÎ̃ |$O^Œ=Ú# #O`«. 3
=. W@¡xÜ≥∞. 4
~å=∂ : Juâ◊√ÉèÏ~°÷´q∞H˜¯e â◊√Éèí"≥∞ÿ#, J~°÷ãÖÑ¨`ü´„^Œ=º ã¨=∞$kúH˜,
Ñ¨ÔŒ Éˇ#· ´™ê÷#"≥∞#ÿ , =ã¨∞^è´Œ Éè∂í q∞x, =∞Ç≤Ï=∞<£{UÅ∞K«∞´Q˘Ñ¨ÊQÍ áêeOK«∞K«∞,
"å`«ûÅº =∞^è∞Œ i=∞=Ú#´<≥#~°∞KÕ ‰õÄ_ç# „¿Ñ=∞`À, ã¨ÉÏè [#´ã¨ÉÖíè ’x [#∞Å
Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨^è•#´ã¨∞=∞O„`åk =∞O„`«∞ÅÜ≥ÚHõ¯, Ç≤Ï`ÀH˜Î|$O^Œ=Ú#<£´ „Ñ≤Ü«∞
"åHõº=ÚKÕ, JO`«´JO`«@, J`«x<£´P ~å=Úx, JÅiOÑ¨ÙK«∞<£´ P#OkOÑ¨
*ËÜÚ« K«∞ – W@¡xÜ≥∞#x `«~åfiu J#fiÜ«∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e â◊√Éè„í Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ „^Œ=ºã¨=∞$kÌH˜ ™ê÷#"≥∞#ÿ Éè∂í q∞x Q˘Ñ¨ÊQÍ
ÑïáêeOK«∞K«∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ „¿Ñ=∞`À ã¨ÉÖíè ’x [#∞Å Ü≥ÚHõ¯, =∞O„`«∞Å Ü≥ÚHõ¯
„Ñ≤Ü∞« "åHõº=ÚKÕ JO`« P ~å=Úx JÅiOÑ¨*Ü Ë Ú« K«∞ –
ÉèÏ~°`« : Juâ◊√Éè,í J~°ã÷ O¨ Ñ¨`´ü ÉèÏ=Ñ¨Ù+≤Qì ÅÆ , Ñ¨ÔŒ Éˇ´· "åHõº=ÚÅ∞QÆÅ"å_≥,·
#=´#∂`«fl"≥∞#ÿ , ã¨∞^è´Œ J=∞$`«=Ú Ü≥ÚHõ¯, =∞Ç≤Ï=∞#∞, UÅ∞K«∞<£´Ju„Hõq∞OK«∞K«∞,
"å`«ûÅº =∞^è∞Œ i=∞=Ú#, J`«x<£´^è~Œ ‡° Ax, JÅiOÑ¨ÙK«∞#∞, ã¨ÉÏè [#´ã¨<å‡#"Õ∞,
„Ñ¨^•è #´„Ñ¨^•è #=ÚQÍQÆÅ, Ç≤Ï`ÀH˜Î |$O^Œ=Ú##O`«´=∞Oz =∂@Å`À JO`«.
`å`«Ê~°º=Ú : Juâ◊√Éè„í Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ ÉèÏ=Ñ¨Ù+≤Qì ÅÆ "åHõº=ÚÅ`À #∂`«#"≥∞#ÿ
J=∞$`«^•è ~å =∞Ç≤Ï=∞#∞ Ju„Hõq∞OK«∞K«∞ "å`«ûÅºÉèií `«"∞≥ ÿ ^è~Œ ‡° Ax JÅiOÑ¨ÙK«∞
ã¨<å‡#"Õ∞ „Ñ¨^•è #=ÚQÍ QÆÅ Ç≤Ï`À‰õΩÅÎ `À – W@∞¡ ÑëHÔ #x J#fiÜ«∞=Ú.
HõO. „Hõ=∞=Ú# ^èŒ~°}©Éèí~°}
Hõ∆=∞ =∞QÆ∞`«^Œú~°‡hu Kå`«∞~°ºqâı
266 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
+¨ =∞âı+¨ =∞~°ã≤ Ü«∞kèHõ
„Ñ¨=∞^Œ∞ñ _»~Ú „Ñ¨ãO¨ QÆ=â◊`« ~°ÑÊ≤ Oz `«Q<Æ .£ 5
~å=∂ : „Hõ = ∞=Ú#, ^è Œ ~ ° } © É è í ~ ° } ´~å[ºÉè Ï ~° = Ú#∞, Hõ ∆ = ∞=∞QÆ ∞ ´
"≥∂Ü«∞QÆÅ∞QÆ∞#\˜ì, `«`ü´P ~å=ÚxÜ≥ÚHõ¯, ^èŒ~°‡hu´^èŒ~°‡=Ú`ÀˆH_ç# hu,
Kå`«∞~°ºqâı+=¨ Ú´K«`∞« ~°``« À ‰õÄ_ç# qâı+=¨ Ú#∞, Jâı+=¨ Ú´J~°ã´≤ q∞H˜¯eQÍ
`≥eã≤H˘x, JkèHõ „Ñ¨=∞^Œ∞_»~Ú´q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Oz, „Ñ¨ãO¨ QÆ=â◊`K« `Õ ´« =∂\Ï¡_∞» @ÔH,·
`«Q<Æ £ ~°ÑÊ≤ Oz´`«Q∞Æ #@∞¡ ~å=Úx ~°ÑÊ≤ Oz –
`å`«Ê~°º=Ú : „Hõ=∞=ÚQÍ ~å[ºÉèÏ~°=Ú#∞ "≥∂Ü«∞QÆÅ (™ê=∞~°º÷ =ÚQÆÅ)
P ~å=Úx ^è~Œ ‡° hu Kå`«∞~°º=Ú JkèH=õ ∞x `≥eã≤H˘x q∞H˜¯e ãÖ`À+≤Oz =∂\Ï¡_∞» @ÔH·
`«Q∞Æ #@∞¡ ~å=Úx ~°ÑÊ≤ Oz.
ÉèÏ~°`« : „Hõ=∞=Ú#, ^è~Œ }
° É© ~íè }
° Hõ=∆ ∞=∞QÆ∞, `«`{ü ^è~Œ ‡° hu´P ^è~Œ ‡° ~åA
Ü≥ÚHõ¯, huKå`«∞~°º qâı+=¨ ∞âı+=¨ Ú, J~°ã,≤ JkèH„õ Ñ¨=∞^Œ∞_»~Ú, `«Q<Æ ,£ „Ñ¨ãO¨ QÆ
=â◊`#« ∞ ~°ÑÊ≤ Oz´P „Ñ¨ãO¨ QÆ=Ú#∞ `≥ÑÊ≤ Oz.
`å`«Ê~°º=Ú : „Hõ=∞=ÚQÍ ~å[ºÉèÏ~°=Ú#∞ "≥∂Ü«Ú@‰õΩ P ^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯
huKå`«∞~°º=Ú J"≥∂Ñ¶¨∞=∞x `≥eã≤H˘x q∞H˜¯e ãÖ`«ã≤Oz `«QÆ∞#@∞¡QÍ P
„Ñ¨ãO¨ QÆ=Ú#∞ `≥ÑÊ≤ Oz.
ã‘. |O^èŒ∞~°O[#~å=∞Éèí„^Œ ^èŒ~å‡`«‡[
Ü≥ÿ∞â◊fi~°ºâ’aè`« Ü«∞#fiÜ≥ÿ∞Hõ
áê=# áêO_»∞~år=~°=∂^è∞Œ ~°º
â’Éèí##Ü«∞#=ã¨∞„Ñ¨`åÑ¨
x~°‡Å „áœ_èqç h`«`fi« q*Ï˝#
™œjÅº â∫~åºk ã¨^∞Œ } æ =ÚÅ∞
qx Ü«Ú|∞ƒK«∞#fl "åñ_»#∞"≥∂^ŒQiÆ =∞ñ ^Œ
„`ÕÊ~°}ñ *Ëã≤ ÜÕ∞ñ kqi x#∞flñ
`Õ. |xK≥^Œ ã¨=∞ãÎ̈=∞Ç≤Ï~å[ºáêÅ#=Ú QÆ

~°O|∞ #∞uÔHHõ¯ñ*ËÜÚ« =Ú ~å[ã¨∂Ü«∞
=∂#K«O„kHÍã¨∂ÊùiÜ Î Ú« ñ É’xH©iÎ
=Ú#∞fl QÍñ|ifi Hõ‰Ωõ |O`«=ÚÅñ ^Œe~°Ê. 6
~å=∂ : |O^èŒ∞~°O[#´|O^èŒ∞=ÙÅ#∞ ãÖ`À+≤OÑ¨*ËÜ«Ú, ~å=∞Éèí„^Œ´
~å=∞Éè„í ^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, ^è~Œ å‡`«‡´^è~Œ ‡° =Ú`À‰õÄ_ç#, [Ü«∞{Sâ◊fi~°ºâ’aè`´« [Ü«∞=Ú,
Sâ◊fi~°º=Ú`ÀQÆ∂_ç#, J#fiÜ«∞{UHõáê=#´=Oâ◊=Ú#∞ áê=#=Ú *ËÜÚ« , áêO_»∞
~år=´`≥Å¡^•=∞~°Å=O\˜, ~°=∂^èŒ∞~°º´ÅH˜∆ ‡x ^èŒiOz#"≥·, â’Éèí´„Ñ¨HÍtOK«∞,
#Ü«∞#´Hõ#∞Å∞QÆÅ"å_®, =ã¨∞´J+¨ì=ã¨∞=ÙÅ, „Ñ¨`åÑ¨´„Ñ¨`åÑ¨=Ú=O\˜
„Ñ¨`åÑ¨=ÚQÆÅ"å_®! x~°‡Å áœ„_èxç ´HõàO◊ Hõ=Ú ÖËx „Ñ¨[Q˝ ÅÆ "å_»=Ù, h´h Ü≥ÚHõ¯,
`«`«fi´ã≤^•úO`«"≥∞ÿ#, q*Ï˝#´âßG*Ï˝#=Ú#∞, ™œjÅº´ã¨^Œfi~°Î#, â∫~åºk´
Ñ¨~å„Hõ = ∞=Ú "≥ Ú^Œ Å ∞QÍQÆÅ, ã¨^Œ∞æ}=ÚÅ∞´=∞Oz QÆ ∞ }=ÚÅ#∞, qx,
"≥∂^ŒQÆi=∞<£´ãÖ`Àëêuâ◊Ü«∞=ÚKÕ, L|∞ƒK«∞#fl"å_»#∞´xO_ç#"å_»#∞,
`«`ü{„¿Ñ~°}KÕã≤´P „¿Ñ~°}`À, U<£´<Õ#∞ (^Œâ◊~°^èŒ∞_»∞), uqi´Ñ¨Ó#∞H˘x,
x#∞flŃ~å=Úx, Ñ¨xK≥^Œ#∞´xÜ«∞q∞OK≥^Œ#∞, ã¨=∞ã¨Î =∞Ç≤Ï~å[ºáêÅ#=Ú,
ã¨=∞ãÎ̈"∞≥ #ÿ Éè∂í ÉèÏ~°áêÅ#‰õΩ, Hõ~O° |∞´q∞H˜¯e, #∞uÔHHõ¯*ËÜÚ« =Ú´ „Ñ¨âO◊ ã≤OK«
|_»∞#@∞¡ KÕÜ«Ú=Ú, ~å[´K«O„^Œ∞xKÕ, ã¨∂Ü«∞=∂#´ã¨$+≤ìOK«|_ç#, K«O„kHÍ
ã¨∂ÊùiÜÎ Ú« áÈx´"≥<fl≥ Å`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ , H©i,Î =Ú#∞flQÍ´=ÚO^Œ∞QÍ, Ñïfi´"åºÑ≤Oz,
Hõ‰Ωõ |O`«=ÚÅ´k‰õΩ¯Å JO`«=ÚÅO^Œ∞, Ñ¨~fi° ´™êQÆQÍ –
`å`«Ê~°º=Ú : |O^èŒ∞=ÙÅ#ÅiOK«∞ ~å=∞Éèí„^•! ^èŒ~å‡`å‡! [Ü«∞,
Sâ◊fi~°ºâ’aè`"« ∞≥ #ÿ =Oâ◊ áê=<å! `≥Å^¡ •=∞~°Å=Öˇ ÅH˜∆ ‡x ^èiŒ Oz#"≥· â’Éè#í =ÚÖˇ#·
Hõ#∞Å∞QÆÅ"å_®! J+¨ì=ã¨∞=ÙÅ „Ñ¨`åÑ¨=Ú=O\˜ „Ñ¨`åÑ¨=Ú QÆÅ"å_®! h=Ù
HõàO◊ Hõ=ÚÖËx „Ñ¨[Q˝ ÅÆ "å_»=Ù, h `«`fi« âßG*Ï˝#=Ú#∞ â∫~åºkã¨^∞Œ } æ =ÚÅ#∞ qx
ãÖ`Àëêuâ◊Ü«∞=ÚKÕ #∞|∞ƒK«∞#fl"å_»#∞. P ãÖ`À+¨ QÆi=∞ „¿Ñ~°}KÕ <Õ#∞
xÜ≥∂yã¨∞<Î åfl#∞. K«O„^Œ∞xKÕ ã¨$lOÑ¨|_»∞ "≥<fl≥ ÅÅ ^è•=à◊º=ÚQÆey# h H©iÎ
268 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
kQÆO`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ "åºÑ≤OK«∞#@∞¡ D ã¨=∞ã¨Î ~å[ºÑïáêÅ# „Ñ¨ã∞¨ uÎ OK«∞ q^è=Œ ÚQÍ
KÕÜ«Ú=Ú.
ÉèÏ~°`« : |O^è∞Œ ~°O[#´|O^è∞Œ =ÙÅ ãÖ`À+¨=ÚKÕ, ~å=∞´XÃÑÊ_ç, Éè„í ^Œ´
â◊√Éè=í ÚÅ∞QÆÅ"å_®! ^è~Œ å‡`«‡[´Ü«∞=∞^è~Œ ‡° ~åA ‰õΩ=∂~°∞_≥#· ^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯,
Sâ◊fi~°ºâ’aè`´« ãÖÑ¨^KŒ Õ â’aèOK«∞, J#fiÜ≥∞ÿ Hõáê=#´=Oâ◊=Ú#O`«\ x˜ áê=#=Ú
KÕÜÚ« , áêO_»∞~åA´áêO_»∞~åA, D´h Ü≥ÚHõ¯, =~°=∂^è∞Œ ~°º´JkèHõ =∞^è∞Œ i=∞KÕ,
â’Éè#í #Ü«∞´â◊√ÉèÏ=Ç¨Ï"≥∞#ÿ , #=ãÖ„Ñ¨`åÑ¨´H˘`«^Î #·≥ =∞Oz „Ñ¨`åÑ¨=Ú, x~°‡Å
„áœ_è´ç ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ „áœ_è`ç À, qh`«`fi« ´K«H¯õ x =∂~°=æ Ú, q*Ï˝#, ™œjÅº, â∫~åºk
ã¨^∞Œ }æ =ÚÅ∞´*Ï˝#=Ú, ã¨∞jÅ`«fi=Ú, Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ =∞Oz QÆ∞}=ÚÅ∞,
qx, L|∞ƒK«∞<åfl"å_», J#∞"≥∂^ŒQiÆ =∞KÕ`´« J#∞"≥∂kOK«∞ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ, `«`´ü P
áêO_»∞~åA Ü≥ÚHõ¯, „¿Ñ~°}KÕã≤´Ñ¨#∞Ñ¨Ù@KÕ, U#∞´<Õ#∞, uqi´JkèHõ=ÚQÍ,
x#∞fl{Ñ¨xK≥^Œ´x#∞fl xÜ≥∂yOK≥^Œ#∞, ã¨=∞ã¨Î~å[ºáêÅ#=Ú, Hõ~°O|∞
#∞uÔHHõ¯*ËÜ«Ú=Ú, ~å[ã¨∂Ü«∞=Ú´~å[ã¨∂Ü«∞Ü«∂QÆ=Ú#∞, P#´P[˝QÍ,
K«O„^ŒHÍã¨∂ÊùiÜ Î Ú« , =Ú#∞flQÍ |ifiáÈx H©iÎ Hõ‰Ωõ |O`«=ÚÅ, `«e~°Ê.
`å`«Ê~°º=Ú : |O^è∞Œ [#=Ú#∞ ãÖ`À+¨Ñ~¨ K° ∞« @KÕ <˘Ñ¨C â◊√Éè=í ÚÅ∞QÆÅ"å_®!
^è~Œ ‡° Ax ãÖÑ¨^KŒ Õ â’aèOK«∞ =Oâ◊=Ú#∞ áê=#=Ú KÕÜÚ« áêO_»∞~åA D JkèHõ
=∂^è∞Œ ~°º=ÚKÕ â◊√ÉèÏ=Ç¨Ï"≥∞#ÿ #∂`«fl „Ñ¨`åÑ¨=Ú Ü≥ÚHõ¯ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ „áœ_è`ç À K«H¯õ x
=∂~°=æ Ú, q*Ï˝# ™œjÅ â∫~åºk QÆ∞}=ÚÅ∞ qx L|∞ƒK«∞#fl"å_»#∞. J#∞"≥∂kOK«∞
Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ P áêO_»∞~åA „¿Ñ~°}KÕ <Õ#∞ JkèH=õ ÚQÍ x#∞fl xÜ≥∂yOK≥^#Œ ∞.
ã¨=∞ã¨Î ~å[ºáêÅ#=Ú q∞H˜¯e „Ñ¨ã∞¨ uÎ OÑ¨QÍ *ËÜÚ« =Ú. ~å[ã¨∂Ü«∞ Ü«∂QÆ=Ú#∞
K«O„kHÍã¨∂ÊùiÎ =ÚO^Œ∞QÍ „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, kQÆO`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ H©iÎ "åºÑ≤OK«∞#@∞¡
KÕÜ«Ú=Ú.
HõO. J#∞@Ü«Ú =Ú‰õΩo`«Hõ~°∞ñ _≥·
Ü«∞#Ñ¶∂¨ =∞k #=^èiŒ OÑ¨Ù =∞O`«\ â˜ ‰◊ Ωõ OÎ
_»<≥ ÜÕ∞ <˘O_˘HõÑx¨ <å

Hõ#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù =∞# =∞é˜ÜÚ« #`«ñ _ç @¡xÜ≥∞<£. 7
~å=∂ ÉèÏ~°`=« ÚÅ‰õΩ ã¨=∂#=Ú.
J~°=÷ Ú : J#∞@Ü«Ú, =Ú‰õΩo`«H~õ ∞° _≥´· KÕ`∞« Å∞ *’_çOz, J#Ñ¶∂¨ !´F „âıëêª,
=∞k<£´=∞#ã¨∞ûÖ’, J=^èŒiOÑ¨Ù=Ú´ÉèÏqOÑ¨Ù=Ú, JO`«\ ˜ â◊‰õΩÎO_»<≥´JO`«
ã¨ = ∞~° ∞ ÷ _ » < å! U#∞´~å=Ú_» ∞ /^è Œ ~ ° ‡ A_» ∞ , |O_˘Hõ Ñ ¨ x ´=∞~˘Hõ Ñ¨ x x,
<å‰õΩ{J#∞„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù=∞#´<å‰õΩ ÃãÅqO_»#QÍ, J`«_@ ç x¡ Ü≥∞<£.
`å`«Ê~°º=Ú : J@∞¡ =∂\Ï¡_Q» Í ~å=Ú_»∞/^è~Œ ‡° A_»∞ KÕ`∞« Å∞ *’_çOz, F
„âıëêª! =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏqOÑ¨Ù_»∞. <Õ#∞ JO`«\ ˜ â◊H˜ÎQÆÅ"å_»<å? "Õé˘HõÑ¨xx
JÑ¨ÊyOK«∞_»∞ – J#QÍ J`«_@ ç x¡ Ü≥∞#∞.
K«. [#‰õΩxÜ«∂[˝ Ü«∞#fl #qKå~°º=Ú =Úxflk Ü≥∞xflK«∂_»∞=∂
Ü«∞#–Ü«∞=Ú ã¨xflkè<£ x#∞ ã¨=∞~°`÷ ~« ∞° O _»x xâ◊Û~ÚOz ÑÖ
z#Ñ¨x nx h=Ù ^ŒQÆñ *ËÜ«∞ ã¨^•`«Îã¨∞^èŒ~°‡`«<£ ã¨∞YO
|∞# Ç¨ÏiH˘ÖÁfi#~°∞#Î x Ñ¨Óx#"åñ _»#Ü«∞O|∞ |∞kúÖ’<£. 8
~å=∂ : [#‰õΩxÜ«∂[˝´`«O„_ç P#u, J#fl´Jx#KÀ, JqKå~°º=Ú´
PÖ’zOK«#=ã¨~=° Ú ÖËxk, =Ú#∞fl´=ÚO^Œ∞, Wk ZOz K«∂_»∞=∂ńxx ÉèÏqOz
K«∂_»∞=Ú, J#Ü«∞=Ú´ZÅ¡ÑC¨ _»∞, ã¨xflkè<´£ ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ‰õΩ xkè"#·≥ , x#∞fl´~å=Úx,
ã¨=∞~°÷`«~°∞O_»x´q∞H˜¯e â◊H˜Î=∞O`«∞_»x, xâ◊Û~ÚOz´x~°‚~ÚOz, ÑÖz#
Ñ¨x´K≥Ñ≤Ê#Ñ¨x, nxńxx, h=Ù `«QÆ∞{KÕÜ«∞´h=Ù `«y#@∞¡ KÕÜ«Ú@‰õΩ,
ã¨^•´ZÅ¡ÑC¨ _»∞, P`«´Î ã‘fiHõiOÑ¨|_ç#, ã¨∞^è~Œ ‡° `«<´£ Öˇãû¨ Ü«∞QÆ∞ ^è~Œ ‡° =ÚQÆÅ"å_»<,·≥
ã¨∞YO|∞#, Ç¨ÏiH˘Å∞fi<£ŃÇ¨Ïi ¿ã=#∞, X#~°∞#Î x´KÕÜÚ« ^Œ∞#x, |∞kúÖ’<Õ´
=∞#ã¨∞ûÖ’, J#Ü«∞O|∞´q∞H˜¯e, Ñ¨Óx#"å_»∞´xâ◊Û~ÚOK«∞H˘#fl"å_≥.·
`å`«Ê~°º=Ú : `«O„_ç Ü«∂#u Ü«∞x#KÀ JqKå~°º=ÚQÍ# =ÚO^Œ∞ nxx
ÉèÏqOz K«∂_»∞=Ú. ZÅ¡ÑC¨ _»∞ ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ‰õΩ xkè"#·≥ x#∞fl (~å=Úx) ã¨=∞~°∞_÷ =» x
270 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
xâ◊Û~ÚOz K≥ÑÊ≤ # Ñ¨x Wk. nxx h=Ù `«y#@∞¡ KÕÜÚ« @‰õΩ ã¨^• ã‘fiHõiOÑ¨|_ç#
=∞Oz ^è~Œ ‡° =Ú QÆÅ"å_»<·≥ ã¨∞YO|∞# NÇ¨Ïi ¿ã=#∞ KÕÜÚ« ^Œ∞#x =∞#ã¨∞ûÖ’
ã≤~÷ =° ÚQÍ x~°~‚ ÚOK«∞H˘#fl"å_≥.·
ÉèÏ~°`« : [#‰õΩx P[˝ J#fl, JqKå~°º=Ú, =Úxflk, ZOz K«∂_»∞=∂Ü«∞#,
Ü«∞=Úã¨xflkè<´£ Ü«∞=Úx ã¨=ÚY=Ú#O^Œ∞, x#∞ ã¨=∞~°`÷ ~« ∞° O_»x xâ◊Û~ÚOz,
ÑÖz#Ñ¨x, nx<£´Ü«∂QÆ=Ú#∞, h=Ù `«QÆKÕÜ«∞<£´h=Ù `«y#@∞¡ KÕã≤#KÀ,
ã¨^•´ZÅ¡ÑC¨ _»∞#∞, P`«´Î á⁄O^Œ|_ç#, ã¨∞^è~Œ ‡° `«<´£ ^Õ=ã¨ÉQíè ÅÆ "å_»",·≥ ã¨∞YO|∞#,
Ç¨ÏiH˘Å∞fi, X#~°∞#Î x, J#Ü«∞O|∞ |∞kúÖ’<Õ Ñ¨Óx#"å_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : [#‰õΩx P#u Jx#KÀ qKåiOÑ¨#=ã¨~=° ÚÖËxk – Wk
=ÚO^Œ ∞ QÍ PÖ’zOK« ∞ K« ∂ _» ∞ =∞#QÍ, Ü« ∞ =Úx ã¨ = ÚY=Ú# x#∞fl
ã¨=∞~°=÷ O`«∞_»=x xâ◊Û~ÚOz U~°Ê~°zux. D Ü«∂QÆ=Ú#∞ h=Ù `«y#@∞¡ KÕã#≤ KÀ
ZÅ¡ÑC¨ _»∞ á⁄O^Œ|_ç# ^Õ=ã¨Éíè QÆÅ"å_»"·≥ ã¨∞Y=ÚQÍ Ç¨ÏiH˘Å∞=Ù KÕÜÚ« ^Œ∞#x
q∞H˜¯eQÍ |∞kúÖ’Ñ¨Óx# "å_®Ü≥∞#∞.
HõO. [#∞ ÅO^Œé∞ hÜ«∞O ^Œ
`«º#∞~åQÆ=ÚHõeq∞ <≥~Ã° Ñ^Œ~∞° ã¨`Î« fi=∞Ç¨Ï
`«fix~°∂_èñç ÉÁÖˇÊã¨ñQÆ∞h
Ü«∞#∞AÅ∞ Éèí=nÜ«∞âßã¨<≥·HÍÜ«∞`«∞ÎÖò. 9
=. HÍ=Ù# #=∞‡Ç¨HÍ~°ºO|∞ x~°fiÇ≤ÏOÑ¨. 10
~å=∂ : [#∞ÅO^Œ~°∞, hÜ«∞O^Œ∞, J`«º#∞~åQÆ=Ú Hõeq∞´q∞H˜¯e
„¿Ñ=∞QÆey#"åÔ~,· <≥~Ã° Ñ^Œ~∞° ´#_çK^≥ ~Œ ∞° , ã¨`Î« fi=∞Ç¨Ï`«fix~°∂_è<ç ´£ ™êufiHõÉÏè ==Ú`À
xO_ç#"åÔ~,· á⁄ÅÊ{Zã¨Q∞Æ ´â◊H=Î˜ O`«∞Öˇ#· , h J#∞AÅ∞´ÅHõ∆ ‡}Ï^Œ∞Å∞/cè=∂^Œ∞Å∞,
Éèí=nÜ«∞´h Ü≥ÚHõ¯, âßã¨<≥·Hõ{PÜ«∞`«∞ÎÖò´âßã¨#=Ú<Õ áê\ÕK«∞ ã¨fiÉèÏ==Ú
QÆÅ"å~°∞.
`å`«Ê~°º=Ú : [#∞ÅO^Œ~°∞ hÜ«∞O^Œ∞ q∞H˜¯e J#∞~åQÆ=Ú Hõey

„Ñ¨=iÎOK≥^~Œ ∞° . ™êufiHõ ÉèÏ=ãÖÑ¨#∞flÅ∞, â◊H=Î̃ O`«∞Öˇ#· h J#∞AÅ∞ h Ü≥ÚHõ¯
âßã¨#=Ú<Õ áê\ÕK«∞ ã¨fiÉèÏ==ÚQÆÅ"å~°∞.
ÉèÏ~°`,« ~å=∂Ü«∞}=ÚÅ‰õΩ ã¨=∂<å~°H÷ =õ Ú.
=. HÍ=Ù#, D{=∞Ç¨HÍ~°ºO|∞´D Q˘Ñ¨ÊÑ¨xx, x~°fiÇ≤ÏOÑ¨´KÕÜÚ« @‰õΩ.
P. J#Ñ¶∞¨ h"≥ `«Q∞Æ ^Œ∞ =x"åi`«#Ü«∂^Œ
~“zuñ QÆ_∞» <˘Ñ¨Ê <åÜ«∞uâ◊√Éèí
QÆ∞}=â◊√ñ _»xÑ≤OK«∞H˘x x*ËKÛ« ñù [#x
Ü«∞`«∞º^•~°∞ñ _»dÅHõ$`«ºq^Œ∞ñ_»∞. 11
~å=∂ : ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞ ~å=∞ÚxH˜ hu #∞Ñ¨^tÕ OK«∞„Hõ=∞=Ú.
J#Ñ¶∂¨ ´F ~å=∂! Jx"åi`«´x"åiOK«∞@‰õΩ â◊Hºõ =ÚHÍx, #Ü«∞´hu
Ü≥ÚHõ¯, P^Œ~´° Jq∞`«"∞≥ #ÿ , Bzu<£´Bz`«º=Ú`À, Hõ_∞» <£{XÑ¨Ê´q∞H˜¯e Ü≥ÚÑ¨ÊQÍ,
h"≥`Q« ∞Æ ^Œ∞=Ù, PÜ«∞u´L`«~Î H° ÍÅÑ¶Å¨ =ÚKÕ, â◊√Éè´í â◊√Éè=í ÚÖˇ#· , QÆ∞}´x`«º`åfik
QÆ∞}=ÚÅ‰õΩ, =â◊√O_»xÑ≤OK«∞H˘x´ÖÁOy#"å_»xÑ≤OK«∞H˘x, x[{WK«Û<ù ´£ `«#
W+¨=ì Ú`À, K«#x´#_»=#@∞=O\˜, Ju{L^•~°∞_»∞´q∞H˜¯e ã¨=∞~°∞_÷ ~» Ú#"å_»∞,
JdÅHõ$`«ºq^Œ∞_»∞´ã¨~fi° HÍ~°º=ÚÅ∞ `≥eã≤#"å_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : F ~å=∂! x"åiOK«∞@‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx hu Ü≥ÚHõ¯ JkèHõ
Bz`«º=Ú`À q∞H˜¯e Ü≥ÚÑ¨ÊQÍ h"Õ `«Q∞Æ ^Œ∞=Ù. ~åÉ’=Ù HÍÅ=ÚÅ Ñ¶Å¨ =ÚKÕ
â◊√Éè=í ÚÖˇ#· QÆ∞}=ÚÅ‰õΩ =â◊√_»xÑ≤OK«∞H˘x `«# W+ì̈=Ú`À #_»=x ã¨=∞~°∞_÷ Õ
ã¨~°fiHÍ~°º=ÚÅ∞ Ziy#"å_»∞. (h=Ù QÆ∞}=O`«∞_»=ÙQÍ ã¨HõÅ HÍ~°º=ÚÅ∞
Z~°∞QÆ∞^Œ∞=x ÉèÏ==Ú)
ÉèÏ~°`« : J#Ñ¶¨∞´F ^èŒ~°‡*Ï! h=Ù `«QÆ∞^Œ∞=x´`«QÆ∞^Œ∞=x K≥Ñ≤Ê,
"åi´áêO_»=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, `«#´`«# Ü≥ÚHõ¯, P^Œ~“zu<£{Hõ_∞» <˘Ñ¨ÊQÍ, â◊√ÉèQí ∞Æ }´
272 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
ã¨^∞Œ }
æ =O`«∞Å‰õΩ, =â◊√_»∞´q^èÜ Õ Ú« _»∞, PÜ«∞u´P <å~°^∞Œ _»∞, JxÑ≤OK«∞H˘x,
x*ËKÛ« ´ù `«# W+¨"ì ∞≥ #ÿ ^•iÖ’, K«#<£´"≥àQ¡◊ Í, xÜ«∞u<£´ xÜ«∞=∞=ÚKÕ, L^•~°∞_»∞,
JdÅHõ$`«ºq^Œ∞_»∞ – =ÚO^Œi Hõ#fiÜ«∞O.
`å`«Ê~°º=Ú : F ^è~Œ ‡° *Ï! h"Õ `«Q∞Æ ^Œ∞=x K≥ÑÊ≤ , áêO_»=ÙÅÜ≥ÚHõ¯, `«#
Ü≥ÚHõ¯ P^Œ~=° Ú`À <˘Ñ¨C ã¨^∞Œ } æ =O`«∞Å‰õΩ q^èÜÕ Ú« _»x <å~°^∞Œ _»xÑ≤OK«∞H˘x
`«# W+ì̈ „Ñ¨HÍ~°=Ú "≥àQ¡◊ Í xÜ«∞=∞=ÚKÕ L^•~°∞_»∞, Jxfl Ñ¨#∞Å∞ `≥eã≤# – (P
~åA)
P. PÜ«∞=x=ˆ~}∞ºñ _®Ü«∂QÆ=∞=ºÜ«∂
QÆ=∞ã¨=Úz`«^èŒ~°‡QÆu #_»Ñ¨Ù@
HÔ · [~ÚOÑ¨=ÅÜ«Ú <åâ◊Å #xflO\˜
#x Hõ$u[#QÀ+≤ª <åHõoOz. 12
~å=∂ : P{J=x=ˆ~}∞º_»∞´P ~åA, PÜ«∂QÆ=∞´P^•Ü«∞„áêÑ≤ÎH˜x,
=ºÜ«∂QÆ=∞´=ºÜ«∞„áêÑ≤ÎH˜x, ã¨=Úz`«´`«y#, ^èŒ~°‡QÆu<£´^èŒ~°‡=~°Î#=Ú,
#_» Ñ ¨ Ù @Ô H · ´ Pâ◊ Å #xflO\˜ x [~ÚOÑ¨ = ÅÜ« Ú , JxHõ $ u´â◊ ~ î ° ` « fi =ÚÖË x
(HõÑ@
¨ =ÚÖËx), [#QÀ+≤<ª ´£ [#∞Å`À ™êOQÆ`º« =Ú=Å#, PHõoOz´`≥eã≤.
`å`«Ê~°º=Ú : P ~åA P^•Ü«∞=ºÜ«∞ „áêÑ≤HÎ ˜ `«y# ^è~Œ ‡° =~°#Î =Ú #_»ÑÙ¨ @ÔH·
Pâ◊Å#xflO\˜x [~ÚOÑ¨=ÅÜ«Ú#∞. HõÑ@¨ =ÚÖËx [#∞Å`À ™êOQÆ`º« =Ú =Å##x
`≥eã≤.
ÉèÏ~°`« : P J=x=ˆ~}∞º_»∞´^èŒ~°‡~åA, J=ºÜ«∞´<åâ◊=ÚÖËx, PQÆ=∞
ã¨=Úz`«´"Õ^Àz`«"≥∞ÿ#, ^èŒ~°‡QÆu<£´^èŒ~°‡=~°Î#=ÚKÕ, P Ü«∂QÆ=Ú#∞´P
~å[ã¨∂Ü«∞=Ú#∞, #_»∞Ñ¨Ù@ÔH·´KÕÜ«Ú@‰õΩ, Pâ◊Å<£´k‰õΩ¯Å#∞, JxflO\˜x,
[~ÚOÑ¨=ÅÜ«Ú#x, Hõ$u[#QÀ+≤<ª ´£ q^Œfi[˚#∞Å`À „Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅKÕ, PHõoOz´
`≥eã≤.
`å`«Ê~°º=Ú : P ^èŒ~°‡~åA <åâ◊=ÚÖËx "Õ^Àz`«^èŒ~°‡=~°Î#=ÚKÕ P

~å[ã¨∂Ü«∞=Ú#∞ KÕÜÚ« @‰õΩ k‰õΩ¯Å#xflO\˜x [~ÚOÑ¨=ÅÜ«Ú#x q^Œfi[˚#∞Å`À_ç
„Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅKÕ `≥eã≤H˘x –
(D Ñ¨^ºŒ =Ú #∞O_ç `«~åfi`« ~Ô O_»∞ Ñ¨^ºŒ =ÚÅ =~°‰Ωõ ‰õΩà◊H=õ Ú)
`Õ. ã¨`«Î fi ^èŒ~°‡HõàÏ q~å[¢`«Ê`åÑ¨
Ñ¶∞¨ #∞ñ_»∞ ~åAÅÖ’#ñ Éˇ^ÌŒ Ü«∞#ñQÆñ [#∞ñ „|
Hõ$+ì̈`«#∞[~åãÖ^èŒ∞O_»∞ ˆH=Å=Úx
*Ë+Hì̈ ~õ å‡Hõ=∆ ÚO _»x Ü≥∞#∞fl =∞kx. 13
~å=∂ : ã¨`Î« fi´|Å=ÚKÕ`#« ∞, ^è~Œ ‡° HõàÏ´^è~Œ ‡° âßG=ÚKÕ`#« ∞, q~å[`ü´
„Ñ¨HÍtOK«∞, „Ñ¨`åÑ¨Ñ∞¨¶ #∞_»∞´„Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ Jkè‰Ωõ _»∞, ~åAÅÖ’, ÃÑ^ŒÜ Ì ∞« #QÆ<´£
Q˘Ñ¨Ê"å_»#∞@‰õΩ, K«#∞<£´`«Q∞Æ #∞, „Ñ¨H$õ +ì̈´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , `«#∞´â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ¯,
[~å´=Úkq∞ Ü≥ÚHõ¯, ãÖ^è∞Œ O_»∞´ãÖ^è•#=ÚQÆÅ"å_≥#· #∞, (=Úãë "å_≥#· #∞),
Hˆ =Å=Ú, x[´`«# Ü≥ÚHõ¯, W+ì̈H~õ ‡° ´W+ì̈"∞≥ #ÿ „Ñ¨Ü∂≥ [#=∞O^Œ∞, JHõ=∆ ÚO_»∞´
Jã¨=∞~°∞_÷ ∞» , Jx, =∞kx, Z#∞fl´Jx =∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOÑ¨Ù=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : |Å=ÚKÕ`#« ∞, ^è~Œ ‡° âßG=ÚKÕ`#« ∞ „Ñ¨HÍtOK«∞ „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ
Jkè‰õΩ_≥·#"å_»∞ ~åAÅÖ’ Q˘Ñ¨Ê"å_»#∞@‰õΩ `«QÆ∞#∞. JkèHõ"≥∞ÿ# â◊s~°"å~°úºHõ
ãÖ^è•#=ÚQÆÅ"å_≥·##∞, ˆH=Å=Ú `«#Ü≥ÚHõ¯ W+¨ì"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü≥∂[#=∞O^Œ∞
Jã¨=∞~°∞_÷ x» =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏqOÑ¨Ù=Ú.
ÉèÏ~°`« : ã¨`«Î fi, ^èŒ~°‡HõàÏ´^èŒ#∞ifi^ŒºKÕ`«#∞, q~å[`ü, „Ñ¨`åÑ¨Ñ¶¨∞#∞_»∞,
~åAÅÖ’ ÃÑ^ŒÜÌ ∞« #QÆ [#∞, „Ñ¨H$õ +¨`ì <« ´£ PkèHºõ =Ú#, [~åãÖ^è∞Œ O_»∞´[~åãÖ^è∞Œ _»∞,
ˆH=Å=Ú, x*Ë+¨ì´`«# Ü«∂QÆHõ~°‡=∞O^Œ∞, JHõ∆=ÚO_»∞´F~°∞ÊÖËx"å_»∞ – Jx,
Z#∞fl=∞kx´ZOK≥_ç =∞#ã¨∞ûKÕ –
`å`«Ê~°º=Ú : |eq∞KÕ`#« ∞, ^è#Œ ∞ifi^ŒºKÕ`#« ∞ „Ñ¨HÍtOK«∞ „Ñ¨`åÑ¨Ñ∞¨¶ #∞_»∞
~åAÅÖ’ ÃÑ^ŒÌÜ«∞#QÍ K≥Å∞¡#∞. PkèHõº=Ú# [~åãÖ^èŒ∞_»∞ ˆH=Å=Ú `«#
274 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
Ü«∂QÆH~õ ‡° =Ú#O^Œ∞ F~°∞Ê ÖËx"å_»x ZOK≥_ç =∞#ã¨∞ûKÕ.
`Õ. qÇ≤Ï`«ã¨#‡O„`«∞ñ _»QÆ∞K«∞ q"ÕHõÑ¶¨∞#∞ñ_»∞
qÇ¨Ïu ÖËH˘Ñ¨C#K«∞º`« q[Ü«∞ãÖÜ«Ú
`«„Ñ¨Ç≤Ï`«cè=∞¿ã<À^Œúu„Ñ¨=$kú
KÕ`« iÑ¨Ù <ÕÅñQÆÅ ÃÑ#∞ã≤~°∞Å∞ Q˘#∞K«∞. 14
~å=∂ : qÇ≤Ï`«´=∞Oz"åi`À, ã¨`{ü =∞O„`«∞_»Q∞Æ K«∞<£´PÖ’zOz#"å_≥,·
q"ÕHõÑ¶¨∞#∞_»∞´q"ÕHõ=ÚÖ’ Ñ¶¨∞#∞_≥·#"å_»∞, qÇ¨ÏuÖËHõ´<åâ◊=ÚÖËHõ, XÑ¨C,
JK«∞º`«´*Ï~°x, q[Ü«∞´q[Ü«∞=Ú`À, ãÖÜ«Ú`«´‰õÄ_ç#, „Ñ¨Ç≤Ï`«´J`«ºO`«
qÇ≤Ï`«"≥∞ÿ#, cè=∞´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#, ¿ã#´¿ã#Ü≥ÚHõ¯, L^Œúu´B^Œú`«º=ÚKÕ,
„Ñ¨=$kúK`Õ ´« PkèHºõ =ÚKÕ, iÑ¨Ù<ÕÅQÆey#´â◊„`«∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ Hõey#,
ÃÑ#∞ã≤~∞° Å∞´JkèHõ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, H˘#∞K«∞´ã‘fiHõiOz.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞Oz"åi`À <åÖ’zOz#"å_≥· q"ÕH=õ ÚÖ’ Ñ¶∞¨ #∞_≥#· "å_»∞,
<åâ◊=Ú ÖËHõ XÑ¨CK«∞, *Ï~°x q[Ü«∞=Ú`À ‰õÄ_ç# J`«ºO`« qÇ≤Ï`«"∞≥ #ÿ ÉèÜ
í ∞« OHõ~°
¿ã#Å L^Œúu Ü≥ÚHõ¯ PkèHõº=ÚKÕ â◊„`«∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ Éèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞QÆÅ JkèHõ
ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ ã‘fiHõiOz.
ÉèÏ~°`« : qÇ≤Ï`«´KÕÜ∞« |_ç#, ã¨#‡O„`«∞_»Q∞Æ K«∞<£, q"ÕHÑõ ∞¨¶ #∞_»∞´^è~Œ ‡° ~åA,
qÇ¨ÏuÖËH˘Ñ¨C, JK«∞º`«q[Ü«∞ãÖÜ«Ú`«´Hõ$ëê‚~°∞˚#∞Å`ÀQÆ∂_ç#, „Ñ¨Ç≤Ï`«´
ÑÖÑ¨|_ç#, cè=∞¿ã#ćè=∞¿ã#∞x Ü≥ÚHõ¯, L^Œuú ´„Ñ¨Ç¨ ~°=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨=$kúK`Õ ´«
PkèHõº=ÚKÕ, iÑ¨Ù<£´â◊„`«∞"≥·#, ([~åãÖ^èŒ∞x) ã≤~°∞Å∞Q˘#∞K«∞ <ÕÅQÆÅÃÑ#∞´
ãÖÇ¨ÏiOK≥#∞, –
`å`«Ê~°º=Ú : =∞Oz PÖ’K«#Å∞ KÕã#≤ ^è~Œ ‡° A_»∞ <åâ◊=ÚÖËx Hõ$ëê‚~∞° #˚ ∞Å`À
QÆ∂_ç ÑÖÑ¨|_ç# cè=∞¿ã#∞x Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨Ç¨~°=ÚÅ PkèHõº=ÚKÕ [~åãÖ^èŒ∞x
ãÖÇ¨ÏiOz, ã≤~∞° Å∞Q˘#∞K«∞ –
=∞. ã¨fix^Õâ’#flu #O`«@<£ <≥éÜ«ÚK«∞<£ â◊HOÎ̃ [`«∞iÌVflˆ~O

„^ŒxHÍÜ«∞O|∞#∞ QÔ eÛ `«=Ú‡Å ã¨=∂#„áêÑÎ̈q`åÎ~Ê° }O
|∞#ñ ^Œ#Ê #fiâ◊√ Öˇ#· „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å`Àñ |∂~å‚^fiŒè ~å~°OÉè∞í ñ_≥·
Ü«∞#Ñ¶∞¨ Nñ |$kägâ◊√ñ _˘ÃÑÊã¨ñQÆ∞~°∂_è®Ñ¨Ó~°fi ã¨f¯iÎ`À<£. 15
~å=∂ : ã¨fix^Õâ’#flu<£´`«# P*Ï˝=∞Ç≤Ï=∞KÕ, JO`«@<£´Jxfl KÀ@¡,
<≥éÜ«ÚK«∞<£´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞, â◊H<Î˜ ´£ `«#â◊HKÎ˜ Õ K«`∞« ~ü{kH±{#ˆ~O„^Œ xHÍÜ«∞O|∞#∞´
<åÅ∞QÆ∞ k‰õΩ¯ÅO^Œ∞QÆÅ ~å[ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞, ÔQeÛ, `«=Ú‡´`«=∞#∞,
Åã¨=∂#´XÑ¨C#@∞¡QÍ, „áêÑ¨´Î ÅaèOz#, q`åÎ~Ê° }O|∞#<£´ ^è#Œ =Ú#∞ ^•#=Ú
KÕÜ«Ú@KÕ, `«#Ê<£´`«$Ñ≤ÎÑ¨~°K«QÍ, =â◊√Öˇ·#´q^èÕÜ«ÚÖˇ·#, „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å`À,
Ñ¨Ó~°‚{J^èŒfi~°{P~°OÉèí∞_≥·´Ñ¨ÓiÎQÍ Ü«∂QÆ=Ú#∞ „áê~°OaèOz, ~°∂_è®Ñ¨Ó~°fi
ã¨f¯iÎ`À<£´„Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ# qO`« ã¨f¯iÎ`À, J#Ñ¶¨∞N´Q˘Ñ¨Ê Sâ◊fi~°º=Ú`À,
Ñ¨$kègâ◊√_»∞´~åA, XÃÑÊã¨ñQÆ∞´MÏºu QÍOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# P*Ï˝ =∞Ç≤Ï=∞KÕ Jxfl KÀ@¡ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞ `«# â◊HKÎ̃ Õ
<åÅ∞QÆ∞ k‰õΩ¯ÅO^Œ∞QÆÅ ~å[ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÅ#∞ [~ÚOz, `«=∞‰õΩ XÑ¨C#@∞¡QÍ
ÅaèOz# ^è#Œ =Ú#∞ ^•#=Ú KÕÜÚ« @KÕ `«$Ñ≤ÑÎ ~¨ K° Q« Í q^èÜ
Õ Ú« Öˇ#· „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å`À
Ñ¨ÓiÎQÍ Ü«∂QÆ=Ú#∞ „áê~°OaèOz „Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ qO`« H©i`Î À Q˘Ñ¨Ê Sâ◊fi~°º=Ú
á⁄Ok ~åA XÃÑÊ#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨fix^Õâ’#flu<£, JO`«@<£, <≥éÜ«ÚK«∞<£, â◊H<Î˜ ,£ K«`∞« ~ükH± #ˆ~O„^Œ
xHÍÜ«∞O|∞#∞ ÔQeÛ, `«=Ú‡Å∞ćè=∂^Œ∞Å∞, Jã¨=∂#´ã¨=∂#=ÚÖËx suQÍ,
„áêÑ¨ Î q `åÎ ~ ° Ê }O|∞#`« # Ê<£ , =â◊ √ Öˇ · # , „ÉÏÇ¨ Ï ‡}∞Å`À, Ñ¨ Ó ~° ‚ ´ D_Õ i #,
J^èŒfi~°´Ü«∂QÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯, P~°OÉèí∞_≥·´P~°OÉèí=ÚQÆÅ"å_≥·, ã¨QÆ∞~°∞´`«O„_ç`À
QÆ∂_ç#@∞¡QÍ, T_è´» =Ç≤ÏOÑ¨|_ç#, JÑ¨Ó~°fi´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , ã¨f¯iÎ`À<£´Q˘Ñ¨ÊH©i`Î À,
Ñ¨$kègâ◊√_»∞´^è~Œ ‡° ~åA, XÃÑÊ<£.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# P^Õâß#∞™ê~°=Ú JO`«@ #_»=QÍ `«# â◊HKÎ˜ Õ <åÅ∞QÆ∞
276 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
k‰õΩ¯ÅQÆÅ~å_»∞ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ ÔQeÛ, cè=∂^Œ∞Å∞ Jã¨=∂#suÖ’ `«=∞‰õΩ
ÅaèOz# ^è#Œ =Ú#∞ ^•#=Ú KÕÜ∞« QÍ =â◊√Öˇ#· „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å`À h_Õi# Ü«∂QÆ=Ú
<å~°OaèOz#"å_≥· `«O„_ç`À QÆ∂_ç#@∞¡ Q˘Ñ¨Ê ã¨f¯iÎ`À ^è~Œ ‡° ~åA „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
L. H˜+¡ `ì̈ « ~ÚOK«∞HõO`«ÜÚ« #∞ ÖËHõ =∞#ó„Ñ¨=∞^ŒO|∞`À_» <å
~Ú+ì̈=Ú x~°fiÇ≤ÏOz Ñ¨$kägâ◊√ÅÖ’Ñ¨Å #~°› cè+‡¨ ãÖ
ã≤+ª≤ "≥∞~ÚO QÆ~O° ÉÁ#iK≥O^Œ∞ ^Œ#∞`«=Î ∞Ñ¨Ó[ K«„H˜ ‰õΩ
`«¯ $+ì̈`« #∞ifiÖ’Hõã=¨ ∞`ÕAñ_»g=x Ñë¯ <≥q∞‡`À<£. 16
~å=∂ : H˜¡+¨ì`«´ˆH¡â◊=Ú, WOK«∞HõO`«Ü«Ú#∞ÖËHõÚ=∂„`«=ÚÖËHõ, =∞#ó
„Ñ¨=∞^ŒO|∞`À_»´=∞#ã¨∞û‰õΩ ãÖ`À+¨=Ú`À, <å ~Ú+¨ì=Ú´<å HÀiHõ#∞,
x~°fiÇ≤ÏOz´[iÑ≤, Ñ¨$kägâ◊√Å Ö’Ñ¨Å´~åAÅÖ’, J~°›´`«y#, cè+‡¨ ´ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ,
ãÖã≤+≤ì"≥∞~Ú<£´ã¨=∞ºH± P[˝KÕ, Hõ~°OÉÁ#i´q∞H˜¯e Hõey, J#∞`«Î=∞Ñ¨Ó[´
J`«∞º`«Î=∞Ñ¨Ó[#∞, K≥O^Œ∞^Œ∞´á⁄O^Œ∞K«∞<åfl_»=Ù, K«„H˜H˜<£´q+¨µ‚=Ù#‰õΩ,
L`«¯ $+¨ì`«<£´„âı+¨ª`«fi=ÚÖ’, LifiÖ’´Éèí∂q∞Ö’, ã¨=∞`ÕA_»=Ù´ã¨=∂#"≥∞ÿ#
`Õ[ã¨∞ûQÆÅ"å_»=Ù, D=x´h=Ù Jx, <≥q∞‡`À<£´„Ñ‘u`À, Ñë¯.
`å`«Ê~°º=Ú : Hˆ â¡ =◊ Ú U=∂„`«=ÚÖËHõ =∞#ã¨∞û‰õΩ ãÖ`À+¨=Ú`À <åHÀiHõ#∞
x~°fiÇ≤ÏOz ~åAÅÖ’ `«y# ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Q˘Ñ¨Ê P[˝KÕ J`«∞º`«Î=∞Ñ¨Ó[#∞
á⁄O^Œ∞K«∞<åfl_»=Ù. q+¨µ=‚ Ù#‰õΩ „âı+`ª¨ fi« =Ú`À Éè∂í q∞Ö’ ã¨=∂#"≥∞#ÿ `Õ[ã¨∞ûQÆÅ"å_»=Ù,
h=x „Ñ‘u`À Ñë¯.
ÉèÏ~°`« : H˜+¡ `ì¨ ,« WOK«∞HõO`«ÜÚ« #∞ ÖËH,õ =∞#ó „Ñ¨=∞^ŒO|∞`À_»<,£ P~Ú+¨=ì Ú´P
Ü«∂QÆ=Ú#∞, x~°fiÇ≤ÏOz, Ñ¨$kägâ◊√ÅÖ’Ñ¨Å, J~°›´J~°∞›_#·≥ , cè+‡¨ ćè+µ¨ ‡xÜ≥ÚHõ¯,
ãÖã≤+"ì≤ ∞≥ ~Ú<£´P[˝K,Õ `«∞^Œ<´£ Ü«∞[˝ã=¨ ∂Ñ≤ÖÎ ’, K«„H˜H´˜ Hõ$+¨µ#‚ ‰õΩ, L`«¯ $+¨`ì ,« LifiÖ’
Jã¨=∞`ÕA_»g=x, Ñë¯, <≥q∞‡`À<£ L`«=Î ∞Ñ¨Ó[, Hõ~O° ÉÁ#iK≥´L`«=Î ∞ Ñ¨Ó[#∞
q∞H˜¯e KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : H˜¡+¨ì`« U=∂„`«=Ú ÖËHõ =∞#óÑ¨Ó~°fiHõãÖ`À+¨=Ú`À P
Ü«∂QÆ=Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOz ~åAÅÖ’ J~°∞›_#·≥ cè+µ¨ ‡x Ü≥ÚHõ¯ P[˝KÕ Ü«∞[˝ã=¨ ∂Ñ≤ÖÎ ’

Q˘Ñ¨ÊQÍ Éè∂í q∞Ö’ Jã¨=∂#"≥∞#ÿ `Õ[ã¨∞û QÆÅ"å_»=Ù h=x Ñë¯ P^Œ~=° Ú`À
L`«=Î ∞ Ñ¨Ó[#∞ Hõ$+¨µ#‚ ‰õΩ q∞H˜¯eQÍ KÕÃã#∞.
`Õ. =∞é˜Ü«Úñ ^ŒQÆ∞=∂@ÖÏ_ç Ü«∞=∞~°ÎºHÍ~°º
xÜ«∞`« bÖÏ=`å~°∞ #hflÅ=~°∞‚
¿ãflÇ¨Ï~°ã¨=Ú# #aè+≤‰õΩÎñ *ËÜ«∞ #`«ñ_»∞
Åe #_»ÃÑ #Ñ¨Ù¤ `«K«∞ÛùÉèíÅQÆfl zO`«. 17
~å=∂ : =∞é˜ÜÚ« , `«Q∞Æ =∂@ÖÏ_ç´Lz`«=ÚQÍ =∂\Ï¡_,ç J=∞~°ºÎ ´^Õ=`«Å,
HÍ~°ºxÜ«∞`«´HÍ~°º=ÚÅ#∞ KÕÜÚ« @Ü«∞O^Œ∞, ÅQÆfl"≥∞#ÿ , bÖÏ=`å~°∞´bÖÏ~°∂Ñ¨=Ú#
J=`å~°=ÚÅ∞ ^•Å∞Û, P{hÅ=~°∞‚<£´P ~å=∞K«O„^Œ∞x, ¿ãflÇ¨Ï~°ã¨=Ú#´
¿ãflÇ¨ÏÉèÏ==Ú`À, Jaè+‰≤ Ωõ *Î Ü
Ë ∞« <£´Ñ¨\Ïìa+è ‰≤ Ωõ xÎ KÕÜÚ« @‰õΩ, `«`{ü â◊√ÉèÅí QÆflzO`«´P
â◊√ÉèíÅQÆfl=Ú#∞ QÆ∂iÛ# PÖ’K«##∞, JÑ¨Ù¤´JÑ¨C_»∞, Åe#_»ÃÑ´JO^Œ=ÚQÍ
#_»ÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞iÜ«Ú Lz`«=ÚQÍ =∂\Ï¡_ç ^Õ=`«Å HÍ~°º=ÚÅ#∞
KÕÜ«Ú@‰õΩ bÖÏ=`å~°=ÚÅ#∞ ^èŒiOK«∞ P ~å=∞K«O„^Œ∞xH˜ ¿ãflÇ¨ÏÉèÏ==Ú`À
Ñ¨\Ïìa+è ‰≤ Ωõ xÎ KÕÜÚ« @ÔH· P â◊√ÉèÅí QÆfl=Ú#∞ QÆ∂iÛ# PÖ’K«##∞ JÑ¨C_»∞ #_»ÃÑ#∞.
ÉèÏ~°`« : =∞iÜ«Ú, `«QÆ∞=∂@ÖÏ_ç, J=∞~°ÎºHÍ~°ºxÜ«∞`« bÖÏ=`å~°∞,
P{hÅ=~°∞‚<£ŃHõ$+¨µ‚x, ¿ãflÇ¨Ï~°ã¨=Ú#´¿ãflÇ¨Ï~°ã¨=Ú`À, Jaè+≤‰õΩÎKÕÜ«∞<£´
=i¬OÑ¨QÍ, J`«_∞» ´Hõ$+¨µ_‚ ∞» , `«`{ü P ^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯, â◊√Éè´í â◊√Éè=í Ú#O^Œ∞,
ÅQÆflzO`«´ÅQÆfl"≥∞#ÿ zO`«#∞, JÑ¨Ù´¤ JÑ¨C_»∞, Åe#_»ÃÑ.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞iÜ«Ú ãïÜ≥ÿ∞# =∂@ÖÏ_ç ^Õ=HÍ~°º=Ú H˘~°‰õΩ
bÖÏ=`å~°=Ú#∞ ^èiŒ OK«∞ NHõ$+¨µx‚ ¿ãflÇ¨Ï~°ã=¨ Ú`À Jaè¿+HÕÑ¨*Ü Ë ∞« QÍ Hõ$+¨µ_‚ ∞»
P ^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯ â◊√Éè=í ∞O^Œ∞ ÅQÆfl"≥∞#ÿ zO`«#∞ JÑ¨C_»∞ #_»ÃÑ#∞.
278 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
K«O. ã¨∞qÉè=í Éè∂í uñ ÉË~∞° ÛÇ¨Ïi ™⁄O Ñ¨=ÙñQÍ ^Œ#∞N=∞^•`«‡"≥·
Éè=í =Ú "≥ÖÏ~°∞ÛK«∞O „||ÅÉè=í º`«nÜ«∞ã¨∞^Œ~≈° #O|∞KÕ
kqÉè∞í q#∞#fl ã¨Éºíè q`«uO |iHõeÊ`«™ê^è∞Œ Ö’K«<À
`«û=qkè Ü≥∞ÿ x`åO`«=Úk`«`fi« =Úñ *ˇO^ŒñQÆñ*ËÃã #O`«@<£. 18
~å=∂ : ã¨∞qÉè=í Éè∂í u´=∞Oz "≥É· =íè HÍOu`À, ¿Ñ~°∞ÛÇ¨Ïi´Juâ◊~ÚOK«∞
WO„^Œ∞x, ™⁄OÑ¨Ù´JO^Œ=Ú#∞, BQÍ^Œ#∞´q∞Oz#, N=∞`ü´ã¨=∞$kú Hõey#,
P`«‡"≥É· =íè =Ú´`«# qÉè=í =Ú#∞, "≥ÖÏ~°∞ÛK«∞<£´„Ñ¨H\õ O˜ K«∞K«∞, „Ñ¨|Å´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ,
Éè=í º´â◊√Éè=í ÚQÆÅ, `«nÜ«∞´P "≥É· =íè ãÖ|O^è=Œ ÚQÆÅ, ã¨∞^Œ~≈° #O|∞KÕ<´£ =∞Oz
^Œ~≈° #=Ú`À, kqÉè∞í q#∞#fl´PHÍâ◊=Ú# Éè∂í q∞ÃÑ· #∞#fl, ã¨Éºíè q`«u<£´^Õ=`«Å∞,
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞, ÑïHõeÊ`«´HõeÊOK«|_ç#, ™ê^è∞Œ ´Öˇãû¨ J~Ú#,
Ö’K«<À`«û= qkèÜ≥ÿ∞´Hõ#∞Å‰õΩ P#O^Œ=Ú#∞ HõeyOK«∞#^≥·, x`åO`«=Úk
`«`fi« =Ú<£´q∞H˜¯e ãÖ`À+¨=Ú#∞, JO`«@<£´Jxfl KÀ@¡#∞, K≥O^ŒQ*Æ ÃË ã´JO^Œ∞#@∞¡
KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e "≥É· =íè =Ú Hõey# WO„^Œ∞x ™⁄OÑ¨Ù#∞ q∞Oz# ãÖÑ¨^QŒ ÅÆ
`«# "≥·Éèí==Ú#∞ „Ñ¨Hõ\ ÕK«∞K«∞, „Ñ¨|Å"≥∞ÿ# â◊√Éèí=ÚQÆÅ P "≥·Éèí=ãÖ|O^èŒ
ã¨ ∞ ^Œ ~ ° ≈ #=ÚKÕ PHÍâ◊ = Ú##∞#fl ^Õ = `« Å #∞, Éè í ∂ q∞ÃÑ· # ∞#fl „ÉÏÇ¨ Ï ‡}
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#‰õΩ HõeÊOK«|_ç# Öˇãû¨ Ü≥∞ÿ # Hõ#∞Å HÍ#O^Œ=Ú#∞ HõeyOz q∞H˜¯e
ãÖ`«∞+ì̈`fi« =Ú#∞ (P ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ HõÅ∞QÆ*ÃË ã#∞).
ÉèÏ~°`« : ã¨∞qÉèí= qÉèí∂u<£´¿Ñ~°∞Û, Ç¨Ïi´Hõ$+¨µ‚xÜ≥ÚHõ¯, ™⁄OÑ¨Ù´
PkèHºõ =Ú#∞, BQÍ^Œ#∞´xOkOK≥_,ç N=∞^Œ´ãÖÑ¨^Œ QÆ~fi° =Ú`À ‰õÄ_ç# P`«‡´`«#
Ü≥ÚHõ¯ "≥É· =íè =Ú, "≥ÖÏ~°∞ÛK«∞<£, „Ñ¨|Å´"åºÑ≤OÑ¨QÍ, Éè=í º´k=º"≥∞#ÿ , `«nÜ«∞
ã¨∞^Œ~°≈#O|∞ŃHõ$+¨µ‚x ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# K«„Hõ=Ú, KèÕkqÉèí∞<£´tâ◊√áêÅ∞x,
q#∞#flã¨Éèíºq`«u<£ú~°ã¨¯iOÑ¨|_ç# ™ê^èŒ∞[# ã¨=¸Ç¨Ï=ÚQÆÅ "åxx,
ÑïHõeÊ`«"∞≥ #ÿ ´HõeÊOK«|_ç#, ™ê^è∞Œ ´ã¨[#˚ ∞Å Ü≥ÚHõ¯, Ö’K«<À`«û=qkèÜ∞ÿ≥ ´Hõ#∞Å‰õΩ
P#O^Œ=Ú HõeæOK«∞#kÜ≥ÿ∞ (ã¨∞^Œ~°≈#=Ú) x`åO`«=Ú´q∞H˜¯e, k`«`«fi=Ú<£´

YO_ç``« fi« =Ú#∞, JO`«@<£´JÑ¨C_Õ, K≥O^ŒQ*Æ ÃË ã<£´ãÖÇ¨ÏiOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JkèH"õ É·≥ =íè =Ú`À `«#~°∞Û Hõ$+¨µx‚ ™⁄OÑ¨Ù#∞ xOkOK≥_ç ãÖÑ¨^Œ
QÆ~fi° =Ú`À ‰õÄ_ç# `«# "≥É· =íè =Ú „Ñ¨|ÅQÍ NHõ$+¨µx‚ K«„Hõ=Ú – u~°ã¯¨ iOÑ¨|_ç#
™ê^è∞Œ [#ã¨=¸Ç¨Ï=ÚQÆÅ tâ◊√áêÅ∞x, ã¨[#˚ ∞Å Hõ#∞flÅ‰õΩ q∞H˜¯e P#O^Œ=Ú
HõeyOK«∞#@∞¡ ãÖÇ¨ÏiOK≥#∞.
ã‘. Ñ¶¨∞#^èŒ~°‡ã¨∞`«~å[º Ñ¶¨∞@#Ü«∂â◊Å #@∞¡
^Œ#~°∞K«∞xH˜ QÆ#∞ñ Q˘x Ü«∞ã¨Ç¨Ïº
=∂#`«^≥· fiÉèí= =∞O^Œ~À#‡kä`«Ç¨Ï$
kfi+¨kqè ëê~Ú`« ^Õfi+¨É~íè `° «
[#xQÆ~å›ºKå~°=Ú# HÀ_» HÔ \Á¡ ÜÕ∞
=∞O„^˘ |O^è∞Œ =Ù Å#fiÜ«∂kQÆ∞}QÆ∞
~°∞`«=∂Ü«∞<å_»∞^Œ∞ ~À^Œ~O° a\ì̃KÀ
#∂Ç≤ÏOÑ¨ <Òz`«ºÜ«ÚHõÎ =∞#Hõ
`Õ. `«kfikèx Ç¨Ïi~ÚOK≥ #`«ºO`«^Œ∞+ì̈
=∞ux ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞ñ_»∞ ã¨Ñu¨ fl `«#Ü«ÚO_»
*Ï`«âß„`«=~å[ºqÉè∂í u g∞é∞
@∞Å¡=Ú# xOK«∞HõO`«ÜÚ« <À~°fiÖËHõ 19
~å=∂ : Ñ¶∞¨ #^è~Œ ‡° ´JkèHõ ^è~Œ ‡° =ÚQÆÅ, ã¨∞`«´~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, ~å[ºÑ¶∞¨ @#´
~å[ºÑ¶∞¨ @#=Ú #O^Œ∞QÆÅ, Pâ◊Å<£´J¿ÑHõÅ∆ KÕ`,« J@∞¡´P q^è=Œ ÚQÍ, `«#~°∞K«∞
LxH˜´‰õÄ_ç# ^Œâ~◊ ^° ∞Œä x LxH˜x, Hõ#∞Q˘x´K«∂z, Jã¨ÇÏ¨ º=∂#´ã¨ÇÏ≤ OÑ¨ÖxË ,
`«`{ü "≥É· =íè ´~å=Úx "≥É· =íè =ÚQÆÅ, =∞O^Œ~´° =∞O^Œ~K° ,Õ L#‡kè`´« =∞kèOÑ¨|_ç#,
Ç¨Ï$`ü{q+¨k´è Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞<≥_∞» ã¨=Ú„^Œ=Ú#‰õΩ, qëê~Ú`«´HÍÅ‰õÄ@ q+¨=Ú=Öˇ
Ñ¨Ù\ì̃#, ^Õfi+¨´^Õfi+¨=Ú Hõey#, Éè~í `° [« #x´ÔHHˆ· ~Ú, QÆ~å›ºKå~°=Ú#‰õΩ F_»H´õ
280 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
xOkOK≥^~Œ #° ∞@‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_H» ,õ Z\Á¡Ú q^è=Œ ÚQÆ, |O^è∞Œ =ÙÅ∞, J#fiÜ«∂kQÆ∞}´
=Oâ◊=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz, QÆ∞~°∞`«´QÆ∞~°∞`«fi=Ú#∞, =∂Ü«∞<å_»∞^Œ∞~À´xOkOK≥^~Œ À,
^Œ~°O|∞´ÉèíÜ«∞=Ú, W\˜ìKÀ#∂Ç≤ÏOÑ¨´D ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÖ’ PÖ’zOÑ¨QÍ,
Bz`«ºÜ«ÚHõÎ=Ú´Lz`«=Ú, J#Hõ´Jx qKåiOÑ¨Hõ, `«kfikè<£´P Ñ¨\Ïìaè¿+Hõ
HÍ~°º„Hõ=∞=Ú#∞, Ç¨Ïi~ÚOK≥<£´=∂xÊOK≥#∞, J`«ºO`«´q∞H˜¯e, ^Œ∞+¨ì=∞ux´
^Œ∞+¨ì|∞kúKÕ, ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞´áÈ\Ï¡_»∞@‰õΩ â◊Hõº=ÚHÍx"å_»∞, ã¨Ñüfl´H“ã¨Åº,
`« # Ü« Ú O_» ∞ ´‰õ Ω =∂~° ∞ _≥ · # ~å=Ú_» ∞ , J*Ï`« â ß„`« = ´x+¨ ¯ O@Hõ " ≥ ∞ ÿ # ,
~å[ºqÉèí∂u<£´~å[º=ÚÜ≥ÚHõ¯ Sâ◊fi~°º=ÚKÕ, g∞é∞@´Juâ◊~ÚOK«∞@,
LÅ¡=Ú#´=∞#ã¨∞û#, WOK«∞HõO`«ÜÚ« ´H˘kÌQÍ, F~°fiÖËH´õ F~°∞ÛH˘#ÖËH.õ
`å`«Ê~°º=Ú : JkèH^õ ~Œè ‡° =ÚÅ∞QÆÅ ~å=Úx ~å*Ïºaè¿+Hõ=Ú#O^Œ∞QÆÅ Pâ◊ÅKÕ
P q^è=Œ ÚQÍ#∞#fl ^Œâ~◊ ^° ∞Œä x LxH˜x K«∂z ã¨ÇÏ≤ OÑ¨ÖxË (~å=Úx "≥É· =íè =Ú#∞)
=∞O^Œ~K° Õ =∞kèOÑ¨|_ç# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ã¨=Ú„^Œ=Ú#‰õΩ HÍÅ‰õÄ@ q+¨=Ú=Öˇ [xOz#
^Õfi+¨=ÚQÆÅ ÔH·ˆH~Ú, W`«~°∞Å xO^ŒÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»Hõ, |O^èŒ∞=ÙÖËq^èŒ=ÚQÍ
=Oâ◊=Ú#‰õΩ ãÖ|OkèOz# QÆ∞~°∞`«fi=Ú#∞ xOkOK≥^Œ~ÀÜ«∞#∞ ÉèíÜ«∞=Ú D
ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’ PÖ’zOÑ¨QÍ Lz`«=∞x qKåiOÑ¨Hõ P Ñ¨\Ïìa¿è +Hõ HÍ~°º„Hõ=∞=Ú#∞
q∞H˜¯e ^Œ∞+ì̈|∞kúKÕ ã¨=u ‰õΩ=∂~°∞_≥#· ~å=Ú_»∞ x+¨¯O@Hõ"∞≥ #ÿ ~å[º"≥É· =íè =Ú
Juâ◊~ÚOK«∞@ =∞#ã¨∞û# H˘kÌQÍ F~°∞ÛH˘#ÖËHõ =∂xÊOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : Ñ¶∞¨ #´Q˘Ñ¨Ê, ^è~Œ ‡° ã¨∞`«´^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯, ~å[ºÑ¶∞¨ @#´~å[ºáêÅ#,
Pâ◊Å<£´k‰õΩ¯ÅO^Œ∞, J@∞¡, `«#~°∞K«∞, LxH˜, Hõ#∞Q˘x, Jã¨ÇÏ¨ º=∂#, `«^·≥ fiÉè=í ,
=∞O^Œ~°´=∞O^Œ~° Ñ¨~°fi`«=ÚKÕ, L#‡kè`«Ç¨Ï$kè qëê~Ú`« ^Õfi+¨Éèí~°`«<£´
^Õfiëêuâ◊Ü∞« =ÚQÆÅ"å_»Q∞Æ @KÕ, [#´Ö’‰õΩÅKÕ, xQÆ~å›ºKå~°=Ú#‰õΩ´xOkOÑ¨^yŒ #
PKå~°=Ú#‰õΩ, F_»H´õ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_H» ,õ Z\Á¡, U=∞O„^˘, |O^è∞Œ =ÙÅ∞, J#fiÜ«∂kQÆ∞},
QÆ∞~°∞`«´QÆ∞~°∞`«fi=Ú#∞, =∂Ü«∞<å_»∞´=∂Ü«∞KÕ "å_≥_,ç ^Œ∞~À^Œ~O° |∞É^Œ=Ú,
W\˜Kì À#∂Ç≤ÏOÑ¨, Bz`«´Bz`«º=Ú`À, JÜ«ÚHõ=Î Ú´~°ÇÏ≤ `«=Ú (J#∞z`«=Ú) J#Hõ,
`«`ü{qkèx´P =∂Ü«∂E^Œ=ÚKÕ, ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ J`«ºO`«^Œ∞+¨ì=∞ux´q∞H˜¯e
^Œ∞ã¨ûfiÉèÏ==Ú`À, ã¨Ñüfl`«´â◊„`«∞=ÙQÍ KÕÜ«∞|_ç#, #Ü«ÚO_»∞´huQÆÅ"å_»∞,

J*Ï`«âß„`«=´^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯, ~å[ºqÉè∂í u"Õ∞~°∞@, LÅ¡=Ú#, WOK«∞HõO`«ÜÚ« ,
F~°fiÖËH,õ Ç¨Ïi~ÚOK≥´Ç¨ÏiOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê"å_»Q∞Æ ^è~Œ ‡° Ax ~å[ºáêÅ# k‰õΩ¯ÅO^Œ∞ P q^è=Œ ÚQÍ
„Ñ¨HÍtOK«∞@#∞ K«∂z, ã¨Ç≤ÏOÑ¨~åx P "≥·Éèí==ÚKÕ =∞O^Œ~° Ñ¨~°fi`«=ÚKÕ
=∞kèOÑ¨|_ç# HÍÅ‰õÄ@q+¨=Ú=O\˜ q+¨=Ú=Öˇ ^Õfiëêuâ◊Ü∞« =ÚQÆÅ"å_»Q∞Æ @KÕ,
Ö’‰õΩÅKÕ xOkOÑ¨^Œy# PKå~°=Ú#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ñ¨_»Hõ, Uq^èŒ=ÚQÍ |O^èŒ∞=ÙÅ∞,
=Oâ◊=ÚÖ’x "å~°∞ U=∞O^Œ∞~ÀÜ«∞x ÉèÏqOÑ¨H,õ QÆ∞~°∞`«fi=Ú# =∂Ü«∞KÕ<å_≥_ç
E^Œ=Ú#∞ W\˜ìKÀ TÇ≤ÏOK«∞@ Bz`«º~°Ç≤Ï`«=∞#Hõ P =∂Ü«∂E^Œ=ÚKÕ
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ J`«ºO`« ^Œ∞+¨ãì fi¨ ÉèÏ=Ú`À â◊„`«∞huQÆÅ"å_≥· ^è~Œ ‡° Ax ~å[ºqÉè∂í ux
=∞#ã¨∞ûÖ’ H˘OK≥=ÚQÆ∂_» F~°fiÖËHõ Ç¨ÏiOK≥#∞.
ã‘. J"Õfià◊ Éèqí `«=º`å#∞™êi`«ñ „aÜ«∞
ÔH·`«=^•ã‘Hõ$`åu=∞#∞º
yo`«„Ñ¨"≥∂^Œ Ü≥ÿ∞ Hõ$+¨‚™ê~°„¿ÑHõ∆
„Ñ¨|Ö’„QÆ`#« ∞ ã¨fiHõÑ@¨ =Ú ^ÀñÑ¨
=∞ÅÜ«Ú^Œ∞âß≈ã¨# =∞`«û~°O|∞#â◊OH˜
`«`fi« O|∞<˘Ok ã¨`fi« i`« Ü«∞QÆ∞K«∞
ã¨fiÑ¨Ù~°ã≤÷uñ ^Œ#~°∞Û K«„H˜ bÖÏ=∞~°Îº
=¸iÎ#∞^ÕtÌ Oz =Úk`« =eÔHñ
`Õ. ^• =Ú#∞Ñ¨ÙQÆ#fl Ü«∂`«‡<å^äŒ=~°â◊HÎ̃
QÆ_»∞ Ñ¨~ål`« Ü≥ÿ∞ Ü«∞Ñ¨Ù¤ QÍ#∞Ñ≤OÑ¨
^èŒ~°‡áêâ◊ãÖÜ«Ú`«x~°∞`«Î~°x*Ïkè
Ñüã¨^≥·<ÕºH˜∆`å##Ñ¨^Œ‡ Ü«∞QÆ∞K«∞. 20
282 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
~å=∂ : P{"Õà´◊ P ã¨=∞Ü«∞=Ú#, Éèqí `«=º`«{J#∞™êi`«´Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’
[~°∞QÆ=Åã≤# ^•xHõ#∞QÆ∞}=ÚQÍ, „Ñ≤Ü«∞´„Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ#, ÔH·`«=´HõÑ¨@=ÚQÆÅ,
^•ã‘ ´ =∞O^Œ ~ ° K Õ , Hõ $ `« ´ KÕ Ü « ∞ |_ç # , Ju=∞#∞º´q∞H˜ ¯ e HÀÑ¨ = ÚKÕ ,
yo`«„Ñ¨"∂≥ ^ŒÜ∞ÿ≥ ´Hõey# P#O^Œ=Ú`À, Hõ$+¨™‚ ê~°„¿ÑHõ´∆ Ç¨Ïi}=ÚÅ Hõ#∞Å=O\˜
Hõ#∞Å∞QÆÅ HÔ H· ,õ „Ñ¨|Å{L„QÆ`#« ∞´q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À, ã¨fiHõÑ@ ¨ =Ú´`«#HõÑ@ ¨ =Ú,
`ÀÑ¨ ´ Hõ x Ñ≤ O K« Q Í, =∞ÅÜ« Ú ´Hõ e y#, ^Œ ∞ âß≈ã¨ # ´J}K« â ◊ H õ º =ÚQÍx,
=∞`«û~°O|∞#´=∂`«û~°º=ÚKÕ, JOH˜``« fi« O|∞ <˘Ok´‰õÄ_ç#^≥,· ã¨`fi« i`«Ü∞« QÆ∞K«∞´
`˘O^Œ ~ ° á ê@∞`À, ã¨ fi Ñ¨ Ù ~° ã ≤ ÷ u <£ ´ `« # =ÚO^Œ @ , K« „ H˜ ´ q+¨ µ ‚ = Ù Ü≥ Ú Hõ ¯
bÖÏ=∞~°Îº=¸iÎ<£´bÖÏ=~°`å~°∞_≥·# ~å=Úx, L^ÕÌtOz, =Úk`«{ÑëÔH´ÔH·Hõ
ÑëHÔ #∞, `å =Ú#∞Ñ¨ÙQÆ#∞fl´`å#∞ =ÚO^Œ∞ á⁄Ok#, P`«‡<å^è´Œ ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x Ü≥ÚHõ¯,
=~°â◊H˜Î´=~°=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ â◊H˜ÎKÕ, Ñ¨~ål`«´Ñ¨~°∞Å <À_çOz#^≥·, JÑ¨Ù¤´JÑ¨C_»∞,
HÍ#∞Ñ≤ O Ñ¨ ´ Hõ x ÊOK« Q Í, ^è Œ ~ ° ‡ áêâ◊ ´ ^è Œ ~ ° ‡ áêâ◊ = ÚKÕ , ã¨ O Ü« Ú `« ´ |^Œ ∞ ú _ ≥ · ,
x~°∞`«~Î ´° |^Œ∞Å∞ K≥ÑÊ¨ ÖËx, x*ÏkèÑu¨ ´`«# Éè~í Î° ^Œâ~◊ ^° ∞Œè xKÕ, ã¨^#·≥ º{DH˜`∆ {«
P##Ñ¨^‡Œ {JQÆ∞K«∞´^≥#· º=Ú`À QÆ∂_ç# K«∂Ñ¨ÙÅ∞QÆÅ =ÚYÑ¨^‡Œ =ÚQÆÅkÜ≥∞ÿ .
`å`«Ê~°º=Ú : P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ Éèíq+¨º`«∞ÎÖ’ [~°∞QÆ=Åã≤# ^•x
Hõ#∞QÆ∞}=ÚQÍ „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ HõÑ@¨ =ÚQÆÅ =∞O^Œ~K° Õ KÕÜ∞« |_ç# q∞H˜¯e HÀÑ¨=ÚKÕ
Hõey# P#O^Œ=Ú`À lOHõ Hõ#∞Å=O\˜ Hõ#∞Å∞QÆÅ HÔ H· ,õ q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À `«#
HõÑ@¨ =Ú HõxÊOK«QÍ Hõey# ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx =∂`«û~°º=ÚKÕ ‰õÄ_ç#^≥· `˘O^Œ~á° ê@∞`À
`«#=ÚO^Œ@ q+¨µx‚ bÖÏ=`å~°~∂° Ñ¨"∞≥ #ÿ ~å=Úx L^ÕtÌ Oz HÔ H· õ ÑëHÔ #∞. `å#∞
=ÚO^Œ∞ á⁄Ok# ^Œâ~◊ ^° ∞Œä xÜ≥ÚHõ¯ =~°=ÚÅ â◊HKÎ˜ Õ Ñ¨~∞° Å <À_çOz#^≥#· @∞¡ JÑ¨Ù_»∞
HõxÊOK«QÍ ^èŒ~°‡áêâ◊=ÚKÕ |^Œ∞ú_≥· |^Œ∞Å∞ K≥Ñ¨ÊÖËx `«# Éèí~°Î ^Œâ◊~°^äŒ∞xKÕ
^≥#· º=Ú`ÀQÆ∂_ç# K«∂Ñ¨ÙÅ∞QÆÅ =ÚYÑ¨^‡Œ =ÚQÆÅkÜ≥∞ÿ (ÑëHÔ #∞).
Éè Ï ~° ` « : P"Õ à ◊ , Éè í q `« = º`« { J#∞™êi`« < £ ´ J^Œ $ ëêì # ∞™ê~° = ÚKÕ ,
„Ñ≤Ü«∞´„Ñ≤Ü«Ú_≥·# ^èŒ~°‡~åA Ü≥ÚHõ¯, ÔH·`«=É^Œ=ÚKÕ, ^•ã‘Hõ$`«´^•ã≤QÍ
KÕÜ∞« |_ç#kÜ≥∞ÿ , Ju=∞#∞ºyo`« „Ñ¨"∂≥ ^ŒÜ∞ÿ≥ ´J`«ºO`«=Ú â’Hõ„QÆã=Î̈ ÚQÆÅkÜ≥∞ÿ ,
Hõ$+¨‚´„^ÒÑ¨k, ™ê~°„¿ÑHõ∆´™ê~°"≥∞ÿ# |∞kúQÆÅk, „Ñ¨|Å´„Ñ¨|Å"≥∞ÿ#, L„QÆ`«#∞´

„H“~°º=ÚKÕ, ã¨fiHõÑ¨@=Ú´`«# =G=Ú#∞, ^ÀñÑ¨<£´^ÀK«∞@‰õΩ, =∞ÅÜ«Ú
´f„=Ñ¨_∞» K«∞#fl, ^Œ∞âß≈ã¨#´^Œ∞âß≈ã¨#∞xÜ≥ÚHõ¯, =∞`«û~°O|∞#´ =∂`«û~°º=ÚKÕ,
â◊OH˜`«`«fiO|∞ <˘Ok´=∂#ÉèíOQÆ=Ú K≥Ok, ã¨`«fii`«Ü«∞QÆ∞K«∞´ "ÕQÆÑ¨_»∞K«∞,
ã¨fiÑ¨Ù~°ã≤÷u<£´`«# Ñ¨@ì}=Ú#O^Œ∞QÆÅ, ã≤÷u<£{`«#~°∞Û´ã≤÷uKÕ`«, bÖÏ=∞~°Îº
=¸iÎ´bÖÏ=`å~°∞_≥·#, K«„H˜<£´Hõ$+¨µ‚x, L^ÕÌtOz, =Úk`«´„^ÒÑ¨k ÑëÔH.
`å<£´`å#∞, =Ú#∞Ñ¨Ù, Hõ#fl´Ziy#, P`«‡<å^è=Œ ~°âH◊ ´Î˜ P`«‡<å^ä∞Œ ÅÑ¨~"° ∞≥ #ÿ â◊HxÎ˜ ,
Hõ_∞» Ñ¨~ål`«Ü∞ÿ≥ ´q∞H˜¯e F@q∞QÆe,æ JÑ¨ÙQ¤ ÍxÑ≤OÑ¨, ^è~Œ ‡° áêâ◊ãO¨ Ü«Ú`«´^è~Œ ‡° =∞#∞
áêâ◊=ÚKÕ, x~°∞`«Î~° x*ÏkèÑü´`«# Éèí~°ÎÅ∞ =∂\Ï¡_»ÖË‰õΩO_»∞@#∞, ã¨^≥·#º{
DH˜∆`å##Ñ¨^Œ‡Ü«∞QÆ∞K«∞ń#=Ú`ÀQÆ∂_ç# K«∂Ñ¨ÙÅ∞QÆÅ =ÚYÑ¨^Œ‡=ÚQÆÅk
Ü«∞QÆ∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P"Õà◊ J^Œ$ëêì#∞™ê~°=ÚKÕ „Ñ≤ÜÚ« _≥#· ^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯
E^Œ=ÚKÕ ^•ã≤QÍ KÕÜ«∞|_ç#^≥· J`«ºO`«=Ú â’Hõ„QÆã¨ÎÜ≥ÿ∞ „^ÒÑ¨k ™ê~°"≥∞ÿ#
|∞kúQÅÆ k, „Ñ¨|Å"≥∞#ÿ „H“~°º=ÚKÕ `«# =G=Ú#∞ ^ÀK«∞@‰õΩ `˘O^Œ~Ñ° _¨ ∞» K«∞#fl
^Œ∞âß≈ã¨#∞x =∂`«û~°º=ÚKÕ =∂#ÉèOí QÆ=Ú K≥Ok, "ÕQÑÆ _¨ ∞» K«∞, `«# Ñ¨@}ì =Ú#O^Œ∞
QÆÅã≤u÷ KÕ bÖÏ=`å~°∞_≥#· Hõ$+¨µ#‚ ∞^ÕtÌ Oz „^ÒÑ¨k ÑëHÔ #∞. `å#∞ =Ú#∞Ñ¨Ù Ziy#
P`«‡<å^è∞Œ ÅÑ¨~"° ∞≥ #ÿ â◊HHÎ̃ ˜ q∞H˜¯e F@q∞QÆey JÑ¨C_»∞ Hõ#∞Ñ≤OK«QÍ ^è~Œ ‡° =∞<Õ
áêâ◊=ÚKÕ `«# Éèí~°ÎÅ∞ =∂\Ï¡_»ÖË‰õΩO_»∞@#∞ n#=Ú`ÀQÆ∂_ç# K«∂Ñ¨ÙÅ∞QÆÅ
=ÚYÑ¨^‡Œ =Ú QÆÅk Ü«∞QÆ∞K«∞.
K«. q#∞=Ú^ŒÜ∂« aè=$kú „Ñ¨Éqíè OÑ¨ñQÆ x^Œ~ú ° ÜÕ∞Å∞~åA =∞
`«#Î Ü«Úñ_»∞ <å‰õΩ=∂Ñü =Ú^ŒO|∞#ñ |∂~°fi=Ú#O ^Œ#∞ „QÆÇÏ≤ O
z#=~°ÖÏÉèí q∞Ñ¨C _ç@∞ ¿ãÃã x*Ï`«‡ #∞¿ÑHõ∆ =∂#∞h
ã¨∞xÜ«∞u xÅ∞Ê =∂#Ç¨Ïu ™ÈñHõHõ Ü«ÚO_»ñQÆñ *Ëã≤ ~Ú`«é Î <˜ .£
21
284 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
~å=∂ : q#∞=Ú, L^ŒÜ∞« {Jaè=$kú´JÉè∞í º^ŒÜ∂« aè=$kú, „Ñ¨Éqíè OÑ¨Q´Æ
HõÅ∞QÆQÍ, D{^è~Œ ´° D Éè∂í q∞x, UÅ∞~åA´ÑïáêeOK«∞ ~åA, =∞`ü´<å Ü≥ÚHõ¯,
`«#Ü«Ú_»∞´‰õΩ=∂~°∞_»∞, <å‰õΩ, =∂Ñü´=∂Ñü ^Œâ◊~°^èŒ∞_»∞, =Ú^ŒO|∞#´
ãÖ`À+¨=Ú`À, Ñ¨Ó~°fi=Ú#O^Œ∞´Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=Ú#<Õ, J#∞„QÆÇ≤ÏOz#´WzÛ#,
=~°ÖÏÉè=í Ú´=~°=ÚÅ„áêÑ≤,Î WÑ¨C_»∞, W@∞¿ãÃã<£´~å[º=Ú QÔ H· ˘#∞#@∞¡ KÕÃã#∞,
x*Ï`«‡<£´h =∞#ã¨∞Ö’, L¿ÑHõ∆=∂x´HÀiHõ#∞=∂x, P#´`«O„_ç Ü«∞[˝,
Ç¨Ïu™ÈHõH´õ #tOK«∞#@∞¡ KÕÜ∞« Hõ, LO_»Q*Æ ãË ,≤ W`«é
Î <˜ ´£ D ã¨=∞Ü«∞=Ú#, h´h
Ü≥ÚHõ¯, ã¨∞xÜ«∞u´Ñ¨Ù„`«^~Œè ‡° =Ú#∞, xÅ∞Ê=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : q#∞=Ú – JÉèí∞º^ŒÜ«∂aè=$kú HõÅ∞QÆQÍ D Éèí∂q∞x
ÑïáêeOK«∞ ~åA <å‰õΩ =∂Ñü ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞, ãÖ`À+¨=Ú`À Ñ¨Ó~°fiHÍÅ=Ú#<Õ
WzÛ# =~°=ÚÅ „áêÑ≤Î WÑ¨C_»∞ <åÜ≥ÚHõ¯ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ ~å[º=ÚÔQH· ˘#∞#@∞¡ KÕÃã#∞.
h =∞#ã¨∞ûÖ’ HÀiHõ#∞ =∂x `«O„_ç Ü«∂[˝ #tOK«∞#@∞¡ KÕÜ∞« ‰õΩO_»Q*Æ ÃË ã#∞. D
ã¨=∞Ü«∞=Ú# h Ñ¨Ù„`« ^è~Œ ‡° =Ú#∞ xÅ∞Ê=Ú.
ÉèÏ~°`« : q#∞=Ú, ^ŒÜ∂« aè=$kú´^ŒÜ∞« Q˘Ñ¨Ê`«#=ÚKÕ, „Ñ¨Éqíè OÑ¨QÍ, W^Œ~Ì °
UÅ∞~åA´^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» , =∞`«–Î #Ü«Ú_»∞´=∞`«∞xÎ Ü≥ÚHõ¯ hu=O\˜ huQÆÅ"å_»∞
(Jq"ÕH˜) <å‰õΩ, L=∂Ñü´Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞, =Ú^ŒO|∞#, Ñ¨Ó~°fi=Ú#O^Œ∞,
J#∞„QÆÇÏ≤ Oz#, =~°ÖÏÉè=í Ú´Ñ¨`∞« Å Ü≥ÚHõ¯ ÖÏÉè=í Ú, WÑ¨C_ç@∞¿ãÃã, x*Ï`«‡<£´<å
=∞#ã¨∞Ö’, =∂xh´=∂#=`«∞Å Ü≥ÚHõ¯, ã¨∞xÜ«∞u, xÅ∞Ê´=∞Oz huÖ’ xÅ∞Ê,
=∂#Ç¨Ïu´=∂#ÉèOí QÆ=Ú, ™ÈHõQÜ Æ Ú« O_»Q*Æ ãË ,≤ W`«é
Î <˜ .£
`å`«Ê~°º=Ú : q#∞=Ú, ^ŒÜ∂« qâı+=¨ Ú`ÀQÆ∂_ç# D Éè∂í q∞<ÕÅ∞ ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞»
=∞`«∞xÎ Ü≥ÚHõ¯ hu=O\˜ huQÆÅ"å_»∞ (Jq"ÕH)˜ . <å‰õΩ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_»∞ ãÖ`À+¨=Ú`À
Ñ¨Ó~°fi=Ú J#∞„QÆÇÏ≤ Oz# Ñ¨`∞« Å Ü≥ÚHõ¯ ÖÏÉè=í Ú WÑ¨C_ç@∞ KÕÃã#∞. <å =∞#ã¨∞Ö’
=∂#=`«∞Å Ü≥ÚHõ¯ =∞Ozhux xÅ∞Ê =∂#ÉèíOQÆ=Ú ™ÈHõ‰õΩO_»∞#@∞¡ D
ã¨=∞Ü«∞=Ú# –
L. UHõ=Ú h"≥é∞OQÆxk Ü≥∞Ü«∞ºk ã¨~fi° q^Œ∞O_» g=Ù ™È

`ÕûHõx~°∂_èç <≥Ö_¡ˇ Å» NÑ¨ã<¨ å`«#Ü«ÚO _»∞^ŒOz`å
™ÈÎHqõ Éè∂í u g∞é <˘~°∞K˘Ñ¨C# hÜ≥∞_» #∞O_»=K«∞Û<À
h‰õΩ#∞ QÍ=Ù#<£ =∞k QÆ}O˜ Ñ¨ñQÆ <≥"∞≥ ‡~Úñ QÍ# kH˜¯ñHõ<.£ 22
~å=∂ : h"≥é∞OQÆxk´h‰õΩ `≥eÜ«∞xk, UHõ=Ú´XHõ¯\˜, ZÜ«∞ºkÚk?
D=Ù´h=Ù, ã¨~°fiq^Œ∞O_»=Ù´JxflÜ«Ú `≥eã≤#"å_»=Ù, ™È`ÕûHõ x~°∂_èç<£´
Juâ◊Ü∞« =Ú`À QÆ∂_ç# „áœ_èKç ,Õ ZÖˇ_¡ Å» ´Jxfl KÀ@¡, NÑ¨ã<¨ ´£ Sâ◊fi~°º ã¨=∞$kúK,Õ
<å `« # Ü« Ú O_» ∞ ´Éè í ~ ° ` « ∞ _» ∞ , |~° ∞ K˘Ñ¨ C #´W`« ~ ° ∞ Å=Öˇ (=∞O„`« ∞ Å=Öˇ )
L^ŒOz`«{J™ÈÎHqõ Éè∂í ug∞é´q∞H˜¯e Juâ◊~ÚOz# Sâ◊fi~°º=Ú`À, hÜ≥∞_»´hÑ¨@,¡
LO_»=K«∞Û<À, h‰õΩ#∞, HÍ=Ù#<£´J@∞QÆ#∞Hõ, =∞kQÆ}O˜ Ñ¨H´õ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÖˇH¯˜ OÑ¨H,õ
Z"≥ ∞ ‡~Ú<£ ´ Uq^è Œ = ÚQÍ<≥ · # , HÍ#´J~° } º=Ú, k‰õ Ω ¯{WHõ < £ ´ WHõ Ã Ñ· k ‰õ Ω ¯
(=#"åã¨=Ú#‰õΩ "≥à√◊ =¡ Ú).
`å`«Ê~°º=Ú : (~å=∂!) h‰õΩ `≥eÜ«∞xk XHõ¯\˜ÜÚ« ÖË^∞Œ . h=Ù JxflÜ«Ú
`≥eã≤#"å_»=Ù. `«# Juâ◊~ÚOz# „áœ_èç JxflKÀ@¡ "≥Å∞QÆQÍ Sâ◊fi~åºuâ◊Ü∞« =ÚKÕ
<å ‰õΩ=∂~°∞_»∞ (Éè~í `° ∞« _»∞) q∞H˜¯e Juâ◊~ÚOz# Sâ◊fi~°º=Ú`À W`«~° =∞O„`«∞Å=Öˇ
hÑ¨@¡ LO_»=K«∞Û<À! HÍ=Ù# =∞#ã¨∞ûÖ’ ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ Uq^è=Œ ÚQÍ<≥#· #∞ h‰õΩ J_»=ÙÖË
WHõ k‰õΩ¯.
ÉèÏ~°`« : UHõ=Ú, h"≥é∞OQÆxk, ZÜ«∞ºk, (Hõ$ëê‚!) ã¨~fi° q^Œ∞O_»=Ù, D=Ù
™È`ÕºHõq~°∂_è<ç ,£ ZÅ¡_Å» , NÑ¨´ÅH©∆ ‡â◊! ã¨<å`«#´=¸ÅÑ¨Ù~∞° ëê!, ZÖˇ_¡ Å» #∞O_»∞^Œ∞´
ã¨~åfiO`«~åºq∞q, JOz`«{J™ÈÎHõqÉèí∂ug∞é´JkèHõ"≥∞ÿ# Jâı+¨ ãÖÑ¨^Œ`À,
X~°∞K˘Ñ¨C#´W`«~∞° Å=Öˇ, hÜ≥∞_», LO_»=K«∞Û<À, g∞‰õΩ#∞, Z"≥∞‡~Ú<£, k‰õΩ¯,
WHõ<,£ HÍ#´=∞~˘Hõ k‰õΩ¯ HõxÊOK«^∞Œ HÍ=Ù–#<£´##∞fl ~°HO∆˜ Ñ¨Ù=∂!
`å`«Ê~°º=Ú : h‰õΩ `≥eÜ«∞x U=Ú#flk. F Hõ$ëê‚! h=Ù JxflÜ«Ú
`≥eã≤#"å_»=Ù. Juâ◊~ÚOz# „áœ_èKç Õ F ÅH©;â◊! ã¨<å`«<å! ZÖˇ_¡ Å» #∞O_≥^=Œ Ù,
286 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
JkèH"õ ∞≥ #ÿ Jâı+¨ ãÖÑ¨^`Œ À x`«~∞° Å=Öˇ hÜ≥∞_» h‰õΩ LO_»=K«∞Û<À. ##∞fl ~°HO∆˜ Ñ¨Ù=∂!
Uq^è=Œ ÚQÍ<≥#· #∞ =∞~˘Hõ k‰õΩ¯HÍ##∞.
ã‘. W@∞¡ =Öˇ¯_»∞#O`« Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ™êÇ¨Ïã¨=Ú#
^•H˜} ∆ º=Ú Å=O|∞ ^Œ#‰õΩ ÖËq∞ñ
^À~°OÑ¨Ùa~°∞ã¨∞# ^Œ∞âß≈ã¨#∞ñ_»=x
qÉè∞í #∂~°‰Ωõ xH˜ ÉèÏqOÑ¨ x`«x
Hˆ ##flÑ¨x¿ãÜ«Ú >ˇO`«ÜÚ« #aè=∞`å
~°O÷ |x Hõx Ü«∞"å~°} =∞QÆ∞=#
"åã¨ã≤÷uxQÆ∂~°∞Ê ™êfiO`«=~°Î#=Ú#
hfi`«QÆ~°›}ÉèíÜ«∞x+¨ªñ^ÀñÑ¨
`Õ. ~å=∞HõÑ@ ¨ ÉèÏ=O ÉˇO^Œ∞ <Õq∞Ü«Ú#∞[
xOÑ¨^=Õ ∞# <≥O`«\ Ã˜ ÑOÑ¨Ù h^Œ∞
<≥=∞‡#=Ú#O^Œ∞ <≥éÜ«∞ <å Ü«∞=∞‡ áê^Œ∞
H˘Å∞Ñ¨ÙÉèí∂`«Éèí=^Œƒù=ºQÆ∞~°∞=∞Ç¨[˝. 23
~å=∂ : W@∞¡{Ñ¨Öˇ¯_»∞<£{JO`«´WÑ¨C_»∞ `å=∂\Ï¡_»∞áê\˜, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞
™êÇ¨Ïã¨=Ú#´Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ ^è≥·~°º=Ú`À, ^•H˜∆}º=Ú´^ŒÜ«∞, `«#‰õΩ,
Å=O|∞ÖËq∞´H˘OK≥=Ú ‰õÄ_» ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ, `À~°=Ú{a~°∞ã¨∞#´q∞H˜¯e a~°∞ã¨∞KÕ,
^Œ∞âß≈ã¨#∞_»=Ù{Jx´tHÕ∆ K«∞@‰õΩ â◊Hºõ =ÚHÍx"å_»=xÜ«Ú, qÉè∞í <£´^Œâ~◊ ^° ∞Œè x,
T~°H´õ LxH˜<´£ =∂@ÖÏ_»‰Ωõ O_»∞@#∞, ÉèÏqOÑ¨<´£ PÖ’zOÑ¨QÍ, W`«xH˜<´£ W`«xH˜,
D ~åA#‰õΩ, U#∞{J#flÑ¨x{KÕÜÚ« @´~å[º=Ú =^Œe =#"åã¨=Ú#‰õΩ áÈ=Ù@,
ZO`«Ü«Ú, Jaè=∞`«{J~°÷O|∞{Jx´ZO`≥·<å W+¨ì"≥∞ÿ# Ñ¨xÜ«∞x, Hõx´`≥eã≤,
J"å~°}=∞QÆ∞´=∞~˘Hõ zO`« ÖË‰õΩO_», =#"åã¨ã≤÷ux´=#"åã¨=∞<≥_»∞ ã≤÷ux,
Jhfi`«´J#∞ãïOÑ¨|_ç#, QÆ~›}° ÉèÜí ∞« ´Ñ≤`$« =K«#=Ú#∞ ^•>ˇ_xç O^• ÉèÜ
í ∞« =ÚQÆÅ,
x+ª̈<´£ ™œ[#º=Ú, `ÀÑ¨<´£ „Ñ¨HÍtOK«QÍ, ™êfiO`«=~°#Î =Ú# QÆ∂~°∞Ê´=∞#ã¨∞#∞
HõeyOK«∞=Ú.
~å=∞´F ~å=∂! h^Œ∞´h Ü≥ÚHõ¯, <≥=∞‡#=Ú#O^Œ∞´=∞Oz =∞#ã¨∞#O^Œ∞,

HõÑ@¨ ÉèÏ==Ú´^Œ∞~åÖ’K«#, ZO^Œ∞<£´ZHõ¯_» ‰õÄ_», Uq∞Ü«Ú<£ [xOÑ¨^∞Œ Úq∞Ü«Ú
HõÅ∞QÆ^∞Œ , U=∞#<£Ú=∞#QÍ, ZO`«\ ˜ ÃÑOÑ¨Ù´ZO`«^#·≥ PkèHºõ =Ú, Éè∂í `«´J~Ú#,
Éè=í `ü´h Ü≥ÚHõ¯, Éè=í ºQÆ∞~°∞´Ñ¨ÓAº_≥#· `«O„_ç Ü≥ÚHõ¯, =∞Ç¨[˝´Q˘Ñ¨Ê P[˝K`Õ ,«
<≥éÜ«∞<£´WOHõ Ñ¨kÅ=ÚQÍ, <åºÜ«∞=Ú‡´<åºÜ«∞=Ú<Õ, áê^Œ∞H˘Å∞Ñ¨Ù´xÅ∞Ñ¨Ù=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^èŒ=ÚQÍ =∂\Ï¡_»∞#\˜ì Ç¨Ï$^ŒÜ«∞™êÇ¨Ïã¨=Ú`À
^ŒÜ∂« ã¨fiÉèÏ==Ú H˘OK≥"∞≥ #ÿ #∞ ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ q∞H˜¯e a~°∞ã¨∞KÕ tHÕ∆ K«∞@‰õΩ â◊Hºõ =Ú
HÍx"å_»=x ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x T~°‰Ωõ O_»∞@#∞ ÉèÏqOÑ¨QÍ, D ~åA#‰õΩ h=Ù ~å[º=Ú
=^Œe =#"åã¨=Ú#‰õΩ áÈ=Ù@ ZO`≥<· å W+¨"ì ∞≥ #ÿ Ñ¨xÜ«∞x `≥eã≤, =∞~˘Hõ PÖ’K«#
ÖËHõ =#"åã¨=∞<≥_»∞ ã≤÷ux J#∞ãïOK«∞@‰õΩ Ñ≤`«$=K«#=Ú#∞ ^•>ˇ^Œ#<≥_ç
ÉèÜ
í ∞« =ÚQÆÅ ™œ[#º=Ú „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ =∞#ã¨∞#∞ HõeyÜ«ÚO_»∞=Ú. F ~å=∂! h
=∞Oz =∞#ã¨∞Ö’ ^Œ∞~åÖ’K«# ZHõ¯_»#∞ Uq∞Ü«Ú HõÅ∞QÆ^∞Œ . U=∞#QÍ ZO`«^À
J~Ú# PkèHõº=ÚQÆÅ Ñ¨ÓAº_≥·# `«O„_ç Q˘Ñ¨Ê P[˝KÕ WOHõ#∞ Ñ¨kÅ=ÚQÍ
<åºÜ«∞=Ú<Õ xÅ∞Ñ¨Ù=Ú.
ÉèÏ~°`« : W@∞¡ Ñ¨Öˇ¯_»∞, JO`«<£´JO`«Ö’, ^Œ∞âß≈ã¨#∞_»∞, J=xqÉèí∞´
^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì , T~°‰Ωõ xH˜<´£ T~°‰Ωõ O_»∞@KÕ, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ™êÇ¨Ïã¨=Ú#, ^•H˜} ∆ º=Ú,
Å=O|∞ `«#‰õΩÖËq∞, `À~°OÑ¨Ùa~°∞ã¨∞#, ÉèÏqOÑ¨, W`«xH˜, U#∞´<Õ#∞,
J#flÑ¨x´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x Ñ¨x, KÕÜÚ« @, ZO`«ÜÚ« , Jaè=∞`å~°O÷ |∞, Jx, Hõx´`≥eã≤,
J"å~°}<£´J_»y¤ OÑ¨ÙÖËx, =∞QÆ∞=<£´„^ÒÑ¨kx, J"åã¨ãu÷≤ <£´=G~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ ã≤u÷ x,
‰õÄ~°∞Ê ™êfiO`«=~°Î#=Ú#<£´HõeyOK«∞ PÖ’K«#`À, g`«´áÈQ˘@ì|_ç#,
QÆ ~ ° › } Éè í Ü « ∞ =ÚQÆ Å ´xOkOK≥ ^ Œ ~ ° # ∞ Éè í Ü « ∞ =Ú, x+¨ ª < £ ´ `« Å ÃÑ@∞ì @ KÕ ,
`ÀÑ¨´PÖ’K«#`À, ~å=∞‰õΩ<£´„^ÒÑ¨kH˜, JÑ¨@ÉèÏ=O|∞´=G=Ú ÖË‰õΩO_»∞@,
ZO^Œ∞<£, Uq∞Ü«Ú, [xOÑ¨^∞Œ , U=∞#, PÜ«∞=∞‡´„^ÒÑ¨k, áê^Œ∞H˘Å∞Ñ¨Ù´`«ÅK«∞#\˜ì
Éèí∂`«Éèí=^Œƒù=ºQÆ∞~°∞´Éèí∂`« Éèíq+¨º`ü =~°Î=∂#=ÚÅ‰õΩ Hõ~°ÎÜ≥ÿ∞# Ç¨Ïi Ü≥ÚHõ¯,
=∞Ç¨[˝´Q˘Ñ¨Ê P[˝, ZO`«\ ˜ ÃÑOÑ¨Ùh^Œ∞´ZO`«\ ˜ ™œÉèÏQÆº=Úx=fi^Œ∞ – Jx Hõq
"åHõº=Ú.
288 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ =∂\Ï¡_∞» #O`«Ö’ ^Œ∞âß≈ã¨#∞_»∞ ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì
=∞ø#=ÚKÕ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ™êÇ¨Ïã¨=Ú`À ^•H˜} ∆ º=Ú U=∂„`«=Ú `«#‰õΩ ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ,
q∞H˜¯e a~°∞ã¨∞QÍ ÉèÏqOz, <Õ#∞ D ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞#‰õΩ D Ñ¨x KÕÜÚ« @ HÀi# HÀÔ~¯
Jx `≥eã≤H˘x, J_»y¤ OÑ¨ÙÖËx „^ÒÑ¨kx q=G#∞ KÕÜÚ« PÖ’K«#`À xOkOK≥^~Œ #° ∞
ÉèÜ
í ∞« =Ú áÈQ˘@ì|_»QÍ, P PÖ’K«#`À „^ÒÑ¨k q=G J~Ú##∞ ZO^Œ∞‰õΩ Uq∞Ü«Ú
HÍ^Œ∞. U=∞#QÍ Éè∂í `« Éèqí +¨º`ü =~°=Î ∂#=ÚÅ‰õΩ Hõ~Ü
Î° ∞ÿ≥ # NÇ¨Ïi ™œÉèÏQÆº=Ú
h‰õΩO_»∞@KÕ Uq∞Ü«Ú HÍ^Œx Hõq ÉèÏ=#.
ã‘. `˘e¡ Ü≥ÚHõÑC¨ _≥O^Œ∞#∞ QÆ#fl Ü«∞k QÍHõ
`«#~°∞<åÜ«∞ik=~°Î#‰õΩ "≥∞zÛ
ã¨fi=~°=∞Ç¨~å[ºãÖÑ¨^ŒÖò Éèí∂<åÜ«∞
‰õΩñ _˘ãÖQÆ ~å=∞ KÕH˘#fl ^•#ñ
^Œ*Ë̊ º+ª̈ã¨∞`«∞ñ _»"åÑÎ̈qëê^Œ`«#∞ *ˇOk
=∞QÆ∞_» #=∞O^•Hõ=∆ ∂Ü«∞KÕ`«
QÆ∞~°∞^Œ`~Î« å[ºO|∞ Ç¨Ïi~ÚOK≥ ^À^Œ∂Ü«∞
=∂#∞ Öˇ· [#∞Å∞ Ö’Ö’#ñ k@ì
`Õ. #xHõ$`å`«‡QÆ∞~°∞=KÀ#∞áêÅ#∞<å`«
`«„Ñ¨ÉÏè =Ù ##Ñ¶Ú¨ ^è~Œ ‡° ã¨∂u
#O^Œ Ü≥∂@∞=é˜z Ü«∂K«`∞« ~°âÌ =◊ ~°¬
Éè’QÆº=∞QÆ∞ „Ñ¨"åã¨=Ú#‰õΩñ |xK≥. 24
~å=∂ : `˘e¡´Ñ¨Ó~°fi=Ú#, XHõÑ¨C_»∞´ZO^Œ∞#∞, Hõ#fl{JkQÍHõ´
K«∂z#kQÍHõ, `«#~°∞´XÑ¨C, <å{Jik=~°Î#‰õΩ´<å qt+ì̈ „Ñ¨=~°Î#‰õΩ "≥∞zÛ,
ã¨ fi =~° ´ `« # Hõ ~ ° = ÚÅ<≥ _ ç , =∞Ç¨  ~å[ºã¨ O Ñ¨ ^ Œ Ö ò ´ Q˘Ñ¨ Ê ã¨ O Ñ¨ ^ Œ Å #∞,
Éèí∂<åÜ«∞‰õΩ_»∞{XãÖQÆ´^Œâ◊~°^èŒ∞_ç=fiQÍ – ~å=∞´F ~å=∂!, KÕH˘#fl^•#<£´
ã‘fiHõiOzux, `«`´ü P ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x, *Ëº+¨ãª ∞¨ `«∞_»=Ù´ÃÑ^Œ‰Ì Ωõ =∂~°∞_»=Ù, PÑ¨qÎ ëê^Œ`#« ∞{
K≥Ok´á⁄O^Œ|_ç# qëê^Œ=ÚKÕ, =∞QÆ∞_»<´£ uiy, J=∞O^•Hõ´∆ Å*Ï˚~Ç° Ï≤ `«"∞≥ #ÿ ,
=∂Ü«∞KÕ`«´HõÑ¨@=~°Î#KÕ`«, QÆ∞~°∞^Œ`«Î~å[ºO|∞´`«O„_ç WzÛ# ~å[º=Ú,

Ç¨Ïi~ÚOK≥^À´fã≤H˘<≥^"Œ å?, ^Œ∂Ü«∞=∂#∞Öˇ´· Ñï`«ÑO≤ K«∞"åÔ~,· [#∞Å∞´„Ñ¨[Å∞,
Ö’Ö’#<£ ´ Ö’Ö’Ñ¨ Å , u@ì < £ ´ xOkOK« Q Í, JxHõ $ `« ´ u~° ã ¨ ¯ iOÑ¨ |_» x ,
P`« ‡ QÆ ∞ ~° ∞ ´`« O „_ç Ü≥ Ú Hõ ¯ , =KÀ#∞áêÅ#∞´=∂@##∞ã¨ i OK« ∞ , P`« ` ü
„Ñ¨ÉÏè =Ù<£´Q˘Ñ¨Êâ◊HQÎ̃ ÅÆ , J#Ñ¶∞¨ <£´„âı+µ¨ xª , ^è~Œ ‡° ã¨∂u<£´^è~Œ ‡° =Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞#ÿ
~å=Úx, JO^Œ´P =∂@Ü«∞O^Õ, F@∞ Ñ¨éz´x~°∞`«~Î ∞° *Ëã,≤ P K«`∞« ~°âÌ ´◊ Ñ¨^∞Œ
<åÅ∞ˆQO_»∞¡ xO_»∞#O`«=~°‰Ωõ , Éè’QÆº=∞QÆ∞´J#∞Éèqí OÑ¨=Åã≤#, „Ñ¨"åã¨=Ú#‰õΩ´
=#"åã¨=Ú#‰õΩ, Ñ¨xK≥´ÑÖÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨Ó~°fi=Ú XHõÑC¨ _»∞ Z#fl_»∞ K«∂_»x q^è=Œ ÚQÍ <Õ#∞ KÕã#≤
qt+¨ì „Ñ¨=~°#Î ‰õΩ "≥∞zÛ `«# =~°=ÚÅ<≥_∞» Q˘Ñ¨Ê ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _ç=fiQÍ <Õ#∞
ã‘fiHõiOzux. P ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x ÃÑ^Œ‰Ì Ωõ =∂~°∞_»=Ù QÍ# á⁄O^Œ|_ç# qëê^Œ=ÚKÕ
uiy Å*Ï˚q~°ÇÏ≤ `« HõÑ@ ¨ =~°#Î KÕ fã≤H˘#^≥"å? Ö’Ö’Ñ¨Å Ñï`«ÑO≤ K«∞ [#∞Å∞
xOkOK≥^~Œ ∞° . u~°ã¯¨ iOÑ¨|_»x `«O„_ç =∂@ ##∞ãïOK«∞ Q˘Ñ¨Êâ◊HQÎ̃ ÅÆ „âı+µ¨ _ª #·≥
^è~Œ ‡° =Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞#ÿ ~å=Úx `«# =∂@ Ü«∞O^Õ F_çOz Ñ¨^∞Œ <åÅ∞ˆQO_»∞¡
Ñ¨ÓiÎ JQÆ∞#O`«=~°‰Ωõ J#∞Éèqí OÑ¨=Åã≤# =#"åã¨=Ú#‰õΩ ÑÖÃÑ#∞.
qâı+}
¨ =Ú : =∞O^•Hõ∆ – J=∞~°OÖ’ =∞O^•HõO∆ , „Ç‘Ï, Gáê, „g_®.
P K«`∞« ~°â÷ =◊ ~°¬ – PV‡~åº^•ÉèÏq^Àºó – Jx Jaèq^Œº~°=÷ Ú.
ÉèÏ~°`« : `˘e¡, XHõÑC¨ _≥O^Œ∞#∞ QÆ#flÜ«∞kQÍHõ, `«#~°∞, P{Jik=~°#Î ‰õΩ<£´P
JHõÜ ∆ ∞« =G=ÚÅ‰õΩ, "≥∞zÛ, ã¨fi´`«#, =~°´=~°∞Å#∞ (Éè~í ÅÎ° #∞), =∞Ç¨~å[ºãÖÑ¨^ÖŒ ´ò
=∞Ç¨~å[º ãÖÑ¨^ŒÅ#∞, Éèí∂<åÜ«∞‰õΩO_»∞´^èŒ$`«~å¢+¨µì_»∞, XãÖQÆ´W=fiQÍ,
~å=∞´„^ÒÑ¨ k , KÕ H ˘#fl^•#<£ ´ ã‘ fi Hõ i OK« ∞ @KÕ , `« ` ü ´ P ^è Œ $ `« ~ å¢+¨ µ ì x ,
*Ë º +¨ ª ã ¨ ∞ `« ∞ _» ∞ ´ÃÑ^Œ Ì ‰ õ Ω =∂~° ∞ _≥ · # ^Œ ∞ ~Àº^è Œ # ∞_» ∞ , J"åÑ¨ Î ´ ã¨ O „Hõ q ∞Oz#,
qëê^Œ`<« ´£ aè#fl`«fi=Ú#∞, K≥Ok, J=∞O^Œ´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , JHõ=∆ ∂Ü«∞KÕ`´« E^Œ=ÚÖ’,
QÆ∞~°∞^Œ`«Î~å[ºO|∞´`«O„_ç WzÛ# ~å[º=Ú#∞, Ç¨Ïi~ÚOK≥´ã‘fiHõiOK≥#∞,
^À^Œ∂Ü«∞=∂#∞Öˇ·´q∞H˜¯e Ñï`«Ñ≤OK«∞"åÔ~·, [#∞Å∞ Ö’Ö’# u@ì, JxHõ$`«´
290 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
u~°ã¨¯iOÑ¨|_»x, P`«‡´`«# Ü≥ÚHõ¯, QÆ∞~°∞´JkèHõ"≥∞ÿ#, =KÀ{J#∞áêÅ#∞<£´
"åHõºáêÅ#QÆÅ"åxx, ^è~Œ ‡° ã¨∂u<£´^è~Œ ‡° #O^Œ#∞x, JO^Œ´P ~Ô O_»= E^Œ=Ú#O^Õ,
F@∞Ñ¨éz´F_çOz, P K«`∞« ~°^Ì âŒ ´◊ Ñ¨^=Œ ¸_ÕO_»∞¡ xO_»∞ =~°‰Ωõ , Éè’QÆº=∞QÆ∞´
J#∞Éèqí OK«=Åã≤# „Ñ¨"åã¨=Ú#‰õΩ |xK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : =¢™êÎÑÇ¨ Ï¨ ~°}=Ú =Ú<≥fl#fl_»∞ K«∂z#k HÍHõáÈ=Ù@KÕ, P
J~°∞^≥#· „==~°#Î ‰õΩ "≥∞zÛ ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» „^ÒÑ¨k Éè~í ÅÎ° #∞, =∞Ç¨~å[º ãÖÑ¨^ÅŒ #∞
W=fiQÍ „^ÒÑ¨k ã‘fiHõiOK«QÍ J`«x ÃÑ^Œ‰Ì Ωõ =∂~°∞_≥#· ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ q∞H˜¯e dè#∞fl_≥,·
uiy Q˘Ñ¨Ê =∂Ü«∂E^Œ=ÚÖ’ `«O„_ç WzÛ# ~å[º=Ú#∞ Ç¨ÏiOK≥#∞. [#∞ÅO^Œ~∞°
Ö’Ö’Ñ¨Å u@∞ìK«∞ Ñï`«Ñ≤Ozi. u~°ã¨¯iOK«|_»x JkèHõ"≥∞ÿ# "åHõºáêÅ#QÆÅ
^è~Œ ‡° #O^Œ#∞x, ~Ô O_»==∂~°∞ E^Œ=ÚÖ’ F_çOz Ñ¨^=Œ ¸_ÕO_»∞¡ xO_»∞ =~°‰Ωõ
„Ñ¨"åã¨=Ú#‰õΩ ÑÖÃÑ#∞.
ã‘. J`«ñ_»∞ `«^fiŒ K«<å#∞ã¨$u <å`«‡™ê„=∂[º
"≥ÚHõqHÍ~°=Ú ÖËHõ Ü«Ú[˚yOz
„Ñ≤Ü«∞`«~å#∞[Hõà◊„`«Ü«Ú`«O|∞QÍ #∞„QÆ
HÍ##O|∞#‰õΩ <ÕQOÆ QÆ #O`«
=`«û ~å=∞Åã¨„`«Ê=~°#Î Öò [#∞Å‰õΩ
#„Ñ¨HÍâ◊O|∞QÆ <åK«iOÑ¨ñ
|∂x Ü«∞iÔQ ^ŒÜ∞« º =∂<≥=∞‡#O|∞Å
"Õ_∞» Hõ ÅxflÜ«Ú =$^äŒ K«#OQÆñ
`Õ. *Ëã`≤ ≥ Hõ@Hõ\Ï Ü«∞OK«∞ñ lO`«ñ *ÏÅ
=QÆK∞« "å~°∞#∞ |uñ k@∞ì"å~°∞ #QÆ∞K«∞ñ
É∫~°=$^Œ∞Åú ∞ "≥#∞"≥O@ñ ÉÏÜ«∞ Hõiy
~°`ñ« _»∞ "å~°Å =∞QÆ∞_»OQÆ #xz K«xÜ≥∞. 25
~å=∂ : J`«_∞» ´~å=Ú_»∞, `«`´ü =^Œ#{J#∞ã¨$u<£´HÔ H· õ "åHÍº#∞™ê~°=ÚQÍ,

P`«‡™ê„=∂[º=Ú´`«# ~å[º=Ú#∞, XHõ qHÍ~°=Ú ÖËH´õ Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ qHÍ~°=Ú
ÖË‰õΩO_», L[˚yOz´=^ŒeÃÑ\˜ì, „Ñ≤Ü«∞`«~°´„Ñ‘uáê„`«"≥∞ÿ#, J#∞[´™È^Œ~°∞_≥·#
ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, Hõà◊„`«Ü«Ú`«O|∞QÍ´ÉèÏ~°ºÜ≥ÿ∞# ã‘`«`ÀQÆ∂_», L„QÆHÍ##O|∞#‰õΩ´
Ñ¶¨∞’~°"≥∞ÿ# J_»=ÙÅ‰õΩ, U QÆOQÆ<£´|Ü«∞Å∞^Õ~°QÍ, JO`«, =`«û!´F a_®¤!,
~å=∞´~å=∂! Åã¨`{ü „Ñ¨=~°#Î Öò´=∞Oz #_»=_çH,õ [#∞Å‰õΩ, J„Ñ¨HÍâ◊O|∞QÆ´
HõxÑ≤OK«x suÖ’, PK«iOÑ¨Q{Æ Ñ¨Óx´KÕÜÚ« @‰õΩ xâ◊Û~ÚOz, JiÔQ^Œ∞{JÜ«∞º
´"≥ à ◊ √ ¡ K « ∞ <åfl=Ù QÆ ^ Œ Ü « ∂ º! =∂ <≥ = ∞‡#O|∞Å<£ ´ =∂ =∞#ã¨ ∞ ûÅÖ’,
"Õ_»∞HõÅxflÜ«Ú´ãÖ`À+¨=ÚÅxflÜ«Ú, =$^èŒK«#OQÆ{KÕã≤`≥´=º~°÷=ÚÅQÆ∞#@∞¡
KÕãu≤ "å? Hõ@Hõ\Ï!, JOK«∞´J#∞K«∞, zO`«<´£ ^Œ∞óY=Ú`À, KåÅ =QÆ∞K«∞"å~°∞<£´
q∞H˜¯e ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» "å~°∞#∞, Ñü<£´^Œâ~◊ ^° ∞Œè x, u@∞ì"å~°∞<£{JQÆ∞K«∞ú@∞ì"å~°∞#∞
J~Ú, áœ~° = $^Œ ∞ ú Å ∞´áœ~° ∞ Å∞, =Úã¨ e "å~° ∞ , "≥ # ∞"≥ O @´"≥ O |_ç O z,
áêÜ«∞Hõ´=^ŒÅHõ, Jiyi´"≥o¡i, J`«_»∞´P ~å=Ú_»∞, "å~°Å´Ñ¨Ù~°[#∞Å#∞,
=$^Œ∞Åú #∞, =∞QÆ∞_»OQÆ<{£ Jxzúiy "≥à√◊ #¡ @∞¡ KÕã,≤ K«xÜ≥∞´"≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=Ú_»∞ ÔH·Hõ"åHõº=Ú##∞ãïOz Uq^èŒ"≥∞ÿ# qHÍ~°=Ú
ÖË‰Ωõ O_»QÍ `«# ~å[º=Ú#∞ =^ŒeÃÑ\ì̃, „Ñ‘uáê„`«"∞≥ #ÿ ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, ã‘``« À Hõeã≤
Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ J_»=ÙÅ‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~Q° Í, F =`åû! ~å=∂! h =∞Oz #_»=_çHõ [#∞Å‰õΩ
HõxÑ≤OK«x suÖ’ KÕÜÚ« @‰õΩ xâ◊Û~ÚOz "≥à√◊ K¡ ∞« <åfl=Ù QÆ^Ü Œ ∂« º! =∂ =∞#ã¨∞ûÅÖ’
ãÖ`À+¨=ÚÅxflÜ«Ú =º~°=÷ Ú KÕãu≤ "å? Hõ@Hõ\Ï! J#∞K«∞ ^Œâ~◊ ^° ∞Œè x xOkOK«∞K«∞,
ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞ áœ~°=$^Œ∞Åú ∞ ~å=Úx "≥#flO\˜ =^ŒÅHõ "≥oi¡ . P ~å=Ú_»∞ Ñ¨Ù~°[#∞Å#∞
uiy "≥à√◊ #¡ @∞¡ KÕã≤ "≥à#¡‹ ∞.
ÉèÏ~°`« : J`«_∞» ´P ^è~Œ ‡° ~åA, `«`=ü ^Œ<å#∞ã¨$u´P ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x =∂@
„Ñ¨HÍ~°=Ú, P`«‡™ê„=∂[º=Ú, XHõ qHÍ~°=Ú ÖËH,õ L[˚yOz´`«# ~å[º=Ú#∞
Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ qHÍ~°=Ú ÖË‰Ωõ O_» =^Œe, „Ñ≤Ü∞« `«~° J#∞[´„Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ ™È^Œ~∞° Å∞,
Hõà„◊ `«ÜÚ« `«O|∞QÍ´„^ÒÑ¨k`À ‰õÄ_», L„QÆHÍ##O|∞#‰õΩ, UQÆOQÆ´|Ü«∞Å∞^Õ~Q° Í,
292 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
JO`«, =`«û~°´Ñ¨^=Œ ¸_»= U\˜Ü∞« O^Œ∞QÆÅ, J=∞Å{ã¨`ü „Ñ¨=~°#Î Öò´x~°‡Å"≥∞#ÿ
=∞Oz #_»=_çHKõ ,Õ [#∞Å‰õΩ, J„Ñ¨HÍâ◊O|∞QÆ<{£ PK«iOÑ¨<´£ J*Ï˝`"« åã¨=ÚQÍ
QÆ_»Ñ¨QÆ, Ñ¨Óx´xâ◊Û~ÚOz, JiÔQ´"≥à‹¡#∞, ^ŒÜ«∞º=∂!´[#∞Å∞ qKå~°O`À
J#fl=∂@, <≥=∞‡#O|∞Å "Õ_∞» HõÅxflÜ«Ú, =$^èKŒ #« OQÆ*ãË `≤ ´≥ =º~°=÷ ∞QÆ∞#@∞¡ KÕãu≤ "Õ,
JOK«∞´J#∞K«∞, zO`«<« {£ KåÅ, =QÆK∞« "å~°∞#∞, Ñü<£´^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì , u@∞ì"å~°∞<£{
JQÆ∞K«∞, áœ~°=$^Œ∞Åú ∞, "≥#∞"≥O@, áêÜ«∞Hõ, Jiyi, J`«_∞» ´^è~Œ ‡° A_»∞, "å~°#Öò
=∞QÆ∞_»OQÆ, #xz, K«xÜ≥∞ –
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~Œ ‡° ~åA ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x =K«<å#∞™ê~°=Ú `«# ~å[º=Ú#∞
Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ qHÍ~°=Ú ÖË‰Ωõ O_® `«ºlOz, `«# „Ñ≤Ü∞« "≥∞#ÿ ™È^Œ~∞° Å∞, ÉèÏ~°º`À
ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# J_»=ÙÅ‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~°QÍ, JO`«, Ñ¨^Œ=¸_»= ãÖ=`«û~°=Ú
J*Ï˝`"« åã¨=ÚÖ’ QÆ_∞» Ñ¨Ù x~°‡Å"≥∞#ÿ ã¨„`«Ê=~°#Î PK«iOÑ¨^ÅŒ z "≥à#¡‹ ∞. F ^ŒÜ∞« º=∂!
=∞#ã¨∞Ö’x "Õ_∞» HõÅxflÜ«Ú =º~°"÷ ∞≥ áÿ È=Ù#@∞¡ Hõ@Hõ\Ï! KÕãu≤ <Õ Ü«∞x zOuOK«∞K«∞
ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» "å~°∞#∞, ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì u@∞ì"å~°∞<≥· áœ~°=$^Œ∞Åú ∞ "åi "≥O|_ç =^ŒÅHõ
"≥oi¡ . ^è~Œ ‡° A_»∞ "åix "≥#∞Hõ‰Ωõ "≥à√◊ #¡ @∞¡ KÕã≤ =ÚO^Œ∞‰õΩ "≥à#¡‹ ∞.
=. JO`«. 26
P. Ñ¨Ù¢`Î« "≥∂Ç¨Ï=Ú# qÉè∞í O_»∞ áÈ~Ú#áÈHõ
‰õΩ#∞ =QÆK∞« K«∞ =∞é˜ÜÚ« ñ QÆ∂_» =zÛ
Hõ_»∞ñ „|Ü«∂}qÑ¶¨∞flHõ~°∞ ÅQÆ∞Éèí~°`«=Ú
Y∞ºÅñ„|Ü«∞`«fl=Ú# =∞QÆ∞_çÛ "≥ã#¨ ∞. 27
~å=∂ : Ñ¨Ù„`«"≥∂Ç¨Ï=Ú#<£´~å=ÚxÃÑ· "åº"≥∂Ç¨Ï=Ú`À, qÉèí∞O_»∞´
^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞, áÈ~Ú# áÈHõ‰Ωõ <£´<˘K«∞ÛH˘#∞@‰õΩ, =QÆK∞« K«∞´ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞, =∞iÜ«Ú,
‰õ Ä _» = zÛ, „Ñ¨ Ü « ∂ }qÑ¶ ¨ ∞ flHõ ~ ° ∞ ÅQÆ ∞ úiy JÜ≥ ∂ ^è Œ º ‰õ Ω ~° = ∞‡x HÀ~° ∞ ,
Éèí~°`«=ÚY∞ºÅ<£´Éèí~°`«∞_»∞, "≥Ú^ŒÖˇ·# =ÚY∞ºÅ Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨Ü«∞`«fl=Ú#´
„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞, "≥ã#¨ ∞´„â◊=∞`À, =∞QÆ∞_çÛ´=∞~°eOz.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=ÚxÃÑ· ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞ <˘K«∞ÛH˘#∞@‰õΩ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞, =∞iÜ«Ú

`«#=^Œ‰Ì Ωõ =zÛ `«# „Ñ¨Ü∂« }=Ú#‰õΩ qÑ¶∞¨ fl=ÚQÍ (JÜ≥∂^èºŒ ‰õΩ ~°=∞‡x) HÀ~°∞
Éè~í `° åk =ÚY∞ºÅ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞ q∞H˜¯eQÍ =∞~°eOz.
ÉèÏ~°`« : Ñ¨Ù„`«"∂≥ Ç¨Ï=Ú#´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞xÃÑ· "≥∂Ç¨Ï=Ú`À, qÉè∞í O_»∞ áÈ~Ú#
áÈHõ‰Ωõ <£´^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» #_»z# #_»=_çH,˜ =∞iÜ«Ú ‰õÄ_»=zÛ, Hõ_∞» <£, „Ñ¨Ü∂« }
qÑ¶∞¨ flHõ~∞° ÅQÆ∞´„Ñ¨Ü∂« }=Ú ™êQÆ∞@‰õΩ P@OHõÑ_¨ ∞» (=$^Œ∞Öú #·ˇ ) Éè~í `° « =ÚY∞ºÅćè+‡¨
ÉÏÇ≤ÏH¡ Í^Œ∞Å „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞, =∞QÆ∞_çÛ K«xÜ≥∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞xÃÑ· "≥∂Ç¨Ï=Ú`À ^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» #_»z# #_»=_çH˜
<˘K«∞ÛH˘#∞K«∞, =∞iÜ«Ú `«=∞ „Ñ¨Ü«∂}=Ú#‰õΩ (=$^•úÑ¨º=ÚKÕ) P@OHõÑ¨_»∞
cè+‡¨ ÉÏÇ≤ÏH¡ Í^Œ∞Å#∞ „Ñ¨Ü∞« `«fl Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ "≥#∞Hõ‰Ωõ ÑÖÑ≤, "≥à#¡‹ ∞ (^è~Œ ‡° A_»∞).
K«O. |Ç¨ï=#z„`«‰Äõ @=ÚYÑ¨~fi° `«K„« Hõ =∞u„Hõq∞Oz q
â◊fiÇ≤Ï`«∞ñ_»∞ ^ŒO_»HÍ„â◊=∞x"åã¨∞ Öˇ^Œ∞~˘¯x H˘OK«∞ñÉ’=ñ ^Œ
„`«ÊÇ≤Ï`«ã¨Ñ¨~°∞ºñ_≥· Ü«∞ÅÔ~ñ ÉÏ=x Ü«∂`«‡qâ◊√^Œú ã¨`«Î fiq
„QÆÇÏ¨ Ñ¶∞¨ #ÅH˜∆ ‡ K«∂Ñ¨é‰õΩñ QÆ#∞flÅÑÖ_»∞=Ù QÍñQÆ #O`«@<£. 28
~å=∂ : |Ç¨ï=#´^Œ@"ì ∞≥ #ÿ J_»=ÙÅ∞QÆÅ, z„`«‰Äõ @=ÚY´z„`«‰Äõ @=Ú
"≥Ú^ŒÖˇ·# Ñ¨~°fi`«=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, K«„Hõ=Ú´ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞, Ju„Hõq∞Oz´^•\˜,
qâ◊fiÇ≤Ï`«∞ñ_»∞´~å=Ú_»∞, ^ŒO_»HÍ„â◊=∞x"åã¨∞Å∞´^ŒO_»HÍ~°}º=ÚÖ’ x=ã≤OK«∞
=Ú#∞Å∞, Z^Œ∞~˘¯x´™êfiQÆuOz, H˘OK«∞{áÈ=<£´fã≤H˘x áÈQÍ, `«`ü´P
=Ú#∞ÅKÕ, „Ñ¨ÇÏ≤ `«´KÕÜ∞« |_ç#, ã¨Ñ~¨ ∞° º_≥´· Ñ¨Ó[QÆÅ"å_≥,· JÅÔ~´„Ñ¨HÍtOK≥#∞,
P`«‡´`«# Ü≥ÚHõ¯, qâ◊√^Œúã¨`«Î fi´=∞Oz |eq∞QÆÅ, q„QÆÇ¨Ï´â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ¯,
Ñ¶¨∞#ÅH˜∆ ‡´Q˘Ñ¨Ê ãÖÑ¨^Œ`À, áê=x´Ñ¨q„`«"≥∞ÿ#k (ÅH˜∆ ‡H˜ qâı+¨}=Ú),
K«∂Ñ¨é‰õΩ´K«∂K«∞"å~°Å‰õΩ, JO`«@<£´JO`«\#∞, Hõ#∞flÅ ÑÖ_»∞=QÍQÆ<£´
HõO\˜HO˜ Ñ¨ÙQÍ (JÅÔ~#∞).
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ J_»=ÙÅ∞QÆÅ z„`«‰Äõ @ Ñ¨~fi° `« ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞
294 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
^•\˜ ~å=Ú_»∞ ^ŒO_»HÍ~°}º P„â◊=∞=Ú#∞Å∞ `«##∞ ™êfiQÆuOz fã≤H˘xáÈQÍ, P
=Ú#∞ÅKÕ ÑïK«~º° Å∞ JO^Œ∞H˘x „Ñ¨HÍtOK≥#∞. `«# |eq∞QÆÅ, â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ¯
Ñ¶∞¨ #ÅH˜∆ ‡ Ñ¨q„`«"∞≥ #ÿ ^≥· K«∂K«∞"å~°Å‰õΩ JO`«\#∞ Hõ#∞Å ÑÖ_»∞=Ü«∂Ü≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : |Ç¨ï=#z„`«´JkèH"õ ∞≥ #ÿ z„`«"∞≥ #ÿ =#=ÚÅKÕ, ‰õÄ@=Úd´
tY~åã¨∞Å∞QÆÅ, Ñ¨~fi° `«K„« Hõ=Ú´Ñ¨~fi° `« ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞, qâ◊fiÇ≤Ï`«∞_»∞´^è~Œ ‡° ~åA,
Ju„Hõq∞Oz´^•\˜, ^ŒO_»‰õΩ<£´ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ, P„â◊=∞x"åã¨∞Å∞´=Ú#∞Å∞,
Z^Œ∞~˘¯x H˘OK«∞É’=, `«`ü{„Ñ¨Ç≤Ï`« ã¨Ñ¨~°∞º_≥·´JÅÔ~, áê=xćè=Ú_»∞,
qâ◊√^Œãú `¨ Î« fi´=∞Oz |eq∞QÆÅ, q„QÆÇÏ¨ Ñ¶∞¨ #ÅH˜,∆ K«∂Ñ¨é‰õΩ Hõ#∞flÅ ÑÖ_»∞=QÍQÆ
#O`«@<£.
`å`«Ê~°º=Ú : J<ÕHõ z„`«"≥∞ÿ# =#=ÚÅKÕ tY~å^Œ∞Å∞QÆÅ Ñ¨~°fi`«
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ ^è~Œ ‡° A_»∞ ^•\˜, `«# ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ =Ú#∞Å∞ =zÛ ™êfiQÆuOz
fã≤H˘x "≥o¡ ã¨Ñ~¨ º° Å∞ KÕÜ∞« QÍ „Ñ¨HÍtOK≥#∞. cè=Ú_»∞ `«# |Å=ÚQÆÅ â◊s~°
ãÖÑ¨^KŒ Õ K«∂Ñ¨~∞° Å‰õΩ JO`«\#∞ Hõ#∞Å ÑÖ_»∞=*ËÃã#∞.
qâı+}
¨ =Ú : cè=Ú_»∞H˜g∞‡~°∞x ‰õÄÖˇÛ##∞ ÉèÏ==Ú ã¨∞ÊùiOÑ¨*ÃË ã#∞.
áê=x – Ñ¨=#™êºÑ¨`º« "£∞ áê=x
HõO. ãüÜ«Ú#∞ ^•#∞#∞ #uq
„â◊√`« =∞QÆ∞`«#|eq∞ #q∞`«ã∞¨ =∞#óH˜g∞‡
~°`«~°N^Œ$`« =∞QÆ∞#u
q`«`å@qñ Q˘O‰õΩ ÖËHõ qÇ¨ÏiOK«∞`«é<˜ .£ 29
~å=∂ : ãüÜ«Ú#∞{`å#∞#∞´ã‘``« ÀQÆ∂_ç# ~å=Ú_»∞, Juq„â◊√`«=∞QÆ∞´
q∞H˜¯e H©iÎ QÆ_çOz#, `«#|eq∞<£´`«# |Å=ÚKÕ, Jq∞`«ã¨∞=∞#ó´JkèHõ
Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅKÕ, H˜g∞‡~°–`«~´° q∞H˜¯e Hõ~∞° ƒ~° =~°"‚ ∞≥ #ÿ , N^Œ$`«=Ú{JQÆ∞´ãÖÑ¨^KŒ Õ
P^ŒiOÑ¨|_ç#, Juq`«`{« J@q<£´q∞H˜¯e q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ J_»qÖ’, H˘O‰õΩÖËH´õ
ÉèÜ
í ∞« "Õ∞q∞Ü«ÚÖËH,õ qÇ¨ÏiOK«∞`«é<˜ ´£ ãÖK«iOK«∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú#.
`å`«Ê~°º=Ú : ã‘``« ÀQÆ∂_ç# ~å=Ú_»∞ q∞H˜¯e H©iÎ QÆ_Oç z# `«# |Å=ÚKÕ

JkèHõ Ñ¨Ù+Ê¨ =ÚÅ`À q∞H˜¯e Hõ~∞° ƒ~°=~°"‚ ∞≥ #ÿ ãÖÑ¨^KŒ Õ P^ŒiOÑ¨|_ç# q∞H˜¯e q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ
J_»qÖ’ ÉèÜ í ∞« "Õ∞q∞Ü«ÚÖËHõ ãÖK«iOK«∞ ã¨=∞Ü«∞=∞Ö’.
ÉèÏ~°`« : ãüÜ«Ú#∞{`å#∞#∞´„^ÒÑ¨kÜ«Ú#∞ `å#∞#∞ (cè=Ú_»∞),
Juq„â◊√`«=∞QÆ∞–`«# |eq∞<£, Jq∞`«´J}K«|_ç#, ã¨∞=∞#ó´^Õ=`«Å∞QÆÅ,
H˜g∞‡~°´H˜g∞‡~°∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ x, `«~ó° ´|eq∞ Ü≥ÚHõ¯, N^Œ$`«=∞QÆ∞ #uq`«`å@q,
H˘O‰õΩÖËHõ qÇ¨ÏiOK«∞ `«é<˜ .£
`å`«Ê~°º=Ú : „^ÒÑ¨k`ÀQÆ∂_ç# cè=Ú_»∞ q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Ê^≥#· `«# Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ
J}K«|_ç# ^Õ=`«Å∞QÆÅ H˜g∞‡~°∞_»#∞ ~åHõ∆ã¨∞x |eq∞ Ü≥ÚHõ¯ ãÖÑ¨^ŒKÕ
P^ŒiOÑ¨|_ç# J_»qÖ’ Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉèÜ
í ∞« =Ú ÖËHõ ãÖK«iOK«∞ ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’.
qâı+}
¨ =Ú : ã¨∞=∞#ó ´ ¢ãÜ
Î‘ ∞« ó ã¨∞=∞#ã¨ó Ñ¨Ù+¨Ê"£∞ – Jx J=∞~°=Ú.
Hõ~∞° ƒ~° ´ z„`« H˜g∞‡~° HõÖÏ‡+¨â|◊ Öˇ· `åâ◊ÛHõ~∞° ƒˆ~ – Jx J=∞~°=Ú.
âß. ^À~å™êÊùÅHõ~åo`À^Œúuq~å^èŒ∞<£ hÅâ‹·Ö’Ñ¨=ÚO
^•~°^è•fi#Ü«Ú`å@ìÇ¨ã¨qã¨~°^ŒÌO¢ëêì=∞Ü«ÚMÏoñ y
g∞‡~åaèYºñ ^Œ#~°∞Û ~åHõ∆ã¨∞=∞^Œq∞¡ëÈì‰õΩÎ ÖÏ\’Ñ¨^Œ∞
~åfi~åHõ$+ì̈=∞Ç¨ÏŸAñ _≥· =^Œ~°∞QÆ~°fi„QÆã¨∞Îñ QÆ∂ÖˇÛ<£^èŒ~°<£. 30
~å=∂ : ^Àó´Éè∞í [=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, P™êÊùÅ´=∞Å¡Ké« K«∞@KÕ, Hõ~åo`«´Ju
ÉèÜ
í ∞« OHõ~=° ÚQÍ KÕÜ∞« |_ç#, L^Œuú <£´Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚQÆÅ"åxx, hÅâ‹Å· {LÑ¨=Ú<£´
#Å¡x H˘O_»=O\˜ â◊s~°=ÚQÆÅ"åxx, `å~°´JkèHõ"≥∞ÿ#, ^è•fi#´^èŒfix`À,
Ü«Ú`«´‰õÄ_ç#, q~å^è∞Œ <£´q~å^è∞Œ x, J@ìÇ¨ ã¨´J@ìÇ¨ ã¨=ÚKÕ, qã¨~`° ´ü "åºÑ≤Oz#,
^ŒO¢ëêì´HÀ~°ÅÜ«∞O^Œ∞QÆÅ, =∞Ü«¸MÏo<£{*ÏfiÖÏã¨=Ú^•Ü«∞=ÚKÕ, H˜g∞‡~°{
JaèYº<£´z„`«=~°‚ HÍOuKÕ, `«#~°∞Û´XÑ¨C#\˜,ì ~åHõã∆ ∞¨ ´~åHõã∆ ∞¨ x, =∞^Œ´=∞^Œ=ÚKÕ,
q∞¡ + ¨ ì ´ ã¨ Ê +¨ ì = ÚQÍx, L‰õ Ω Î Å ∞´=∂@Å∞, P\’Ñ¨ ´ "Õ Q Æ = Ú`ÀQÆ ∂ _ç # ,
^Œ∞~åfi~°´^Œ∞~åfi~°"∞≥ #ÿ @∞¡QÍ, PHõ$+ì̈´JÑ¨ÇÏ¨ iOÑ¨|_ç#, =∞Ç‘ÏA_≥´· ã‘`Q« ÅÆ "å_≥,·
296 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
=^Œ~°∞´^Œ∞~åƒù+¨ÖÏ_»∞, QÆ~°fi„QÆã¨∞Î<£´QÆ~°fi=Ú`ÀQÆ∂_ç#"åxx, ^èŒ~°<£´Éèí∂q∞ÃÑ·,
‰õÄÖˇÛ<£´ãÖÇ¨ÏiOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Éè∞í [=ÚÅ#∞ =∞Å¡Ké« K«∞@KÕ Ju ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ B^Œ`ú º« =ÚQÆÅ
^èŒfix`ÀQÆ∂_ç# q~å^èŒ∞x, J@ìÇ¨ã¨=ÚKÕ "åºÑ≤Oz# HÀ~°ÅÜ«∞O^Œe *ÏfiÖÏ
ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚKÕ z„`«=~°‚ HÍOuKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞ ~åHõã∆ ∞¨ x =∞^Œ=ÚKÕ ã¨Ê+ì̈=ÚQÍx
=∂@Å∞ "ÕQ=Æ ÚQÍ ^Œ∞~åfi~°=ÚQÍ KÕã≤ ã‘`#« ∞ JÑ¨ÇÏ¨ iOz=^Œ~∞° K«∞#fl QÆ~fi° Ü«Ú`«∞_≥#·
"åxx Éè∂í q∞ÃÑ· ‰õÄÅ<ÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : ^À~å™êÊùÅHõ~åo`À^Œuú <£, q~å^è∞Œ x´„áêÑ≤QÎ ÅÆ "åxx, (^è∂Œ ~°∞xÎ ),
hÅâ‹·Ö’Ñ¨=Ú<£, `å~°^è•fi#Ü«Ú`å@ìÇ¨ã¨ qã¨~°`ü ^ŒO¢ëêì=∞Ü«¸MÏo<£,
H˜g∞‡~°{JaèYº<£´H˜g∞‡~°∞_»#∞ ¿Ñ~°∞`À, `«#~°∞Û ~åHõã∆ ∞¨ <£´=∞^Œq∞¡ëÈì‰Ωõ ÖÎ Ï\’Ñ¨^∞Œ ~åfi~°,
PHõ$+ì̈´^èiŒ Oz#, =∞Ç‘ÏA_≥´· K≥@∞¡QÅÆ "å_≥,· =^Œ~∞° QÆ~fi° „QÆã∞¨ <Î ,£ ^è~Œ <° ,£ ‰õÄÖˇÛ<£.
`å`«Ê~°º=Ú : Éè∞í [=ÚÅ∞ =∞Å¡Ké« K«∞@KÕ Ju ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ B^Œ`ú º« =ÚQÆÅ
^èfiŒ x`À „áêÑ≤QÎ ÅÆ #Å¡x H˘O_»=O\˜ â◊s~°=ÚQÆey J@ìÇ¨ ã¨=ÚKÕ "åºÑ≤Oz#
HÀ~°Å Ü«∞O^Œe *ÏfiÖÏã¨=Ú^•Ü«∞=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞ H˜g∞‡~°∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ x =∞^Œ=ÚKÕ
ã¨Ê+¨=ì ÚQÍx =∂@Å∞ "ÕQ=Æ ÚQÍ ^Œ∞~åfi~°=ÚQÍ KÕã≤ =^Œ~∞° K«∞#fl"åxx =$Hõ=∆ ÚÅ`À
<ÕÅ QÆ∂ÖˇÛ#∞ (cè=Ú_»∞).
qâı+}
¨ =Ú : q~å^è∞Œ ´~å^è•=∞$QÆÜÚ« ^Œ∞+¨Ü
ì ∂≥ ó Jx q.
`Õ. Pxâß@∞ñ _»@∞¡ Ç¨Ï`«∞ñ _»~Ú ^Õ=`å
`«∞+≤ìñ *Ëã≤ "å~°∞ ^˘_»ñy#\ì̃
qÑ≤#"åã¨HÍ~°º =∞Ñ¨qÑ¶∞¨ fl"≥∞ÿ ™êñQÆñ
„|^äŒ=∞Ç¨Ï`« =∞QÆ∞|eÑ¨â◊√=ÙñÉ’Öˇ. 31
~å=∂ : „Ñ¨^äŒ=∞Ç¨Ï`«=∞QÆ∞´`˘e™êiQÍ K«xáÈ~Ú#, |eÑ¨â◊√=Ù"ÀÖˇ´
|eÑ¨â√◊ =Ù=Öˇ, Pxâß@∞_»∞´Pq~å^è∞Œ _»∞, J@∞¡´P q^è=Œ ÚQÍ, Ç¨Ï`«∞_≥´· =∞~°}O˜ z,
^Õ=`å`«∞+≤ì<£{*Ëã≤´^Õ=`«Å‰õΩ ãÖ`«$Ñ≤ÎQÆeyOz, "å~°∞ `˘_»y#\˜ì´"å~°∞
„áê~°OaèOz#, qÑ≤#"åã¨HÍ~°º=Ú´J~°}º"åã¨ HÍ~°º„Hõ=∞=Ú, JÑ¨qÑ¶¨∞fl"≥∞ÿ´

qÑ¶∞¨ fl=ÚÅ∞ ÖË‰Ωõ O_», ™êQÆ<´£ H˘#™êQÆQÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : "≥Ú^Œ@QÍ K«xáÈ~Ú# |eÑ¨â√◊ =Ù=Öˇ P ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ K«xáÈQÍ,
^Õ=`«Å‰õΩ ãÖ`À+¨=Ú#∞ QÆeyOz, "å~°∞ ãÖHõeÊOz# J~°}º"åã¨ HÍ~°º„Hõ=∞=Ú#‰õΩ
Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ P@OHõ=ÚÖË‰Ωõ O_® H˘#™êQÆQÍ.
(ÉèÏ~°`å~°=÷ Ú ‰õÄ_® ã¨=∂#"Õ∞)
=. Jk Ü«∞ @∞¡O_≥ =∞Ç¨~°}ºO|∞ ^ŒéÜ
˜ ∞« O*ÁzÛ Ü«∂~å[
=¸~°ú#∞ºO_»∞. 32
~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`å~°=÷ ÚÅ∞ ã¨=∂#=Ú.
JkÜ« ∞ @∞¡ O _≥ ´ Jk J@∞¡ O _» Q Í, =∞Ç¨  ~° } ºO|∞´Q˘Ñ¨ Ê J_» q x,
`«éÜ
˜ ∞« <£{K˘zÛ´„Ñ¨"tÕ Oz.
~å=∂ : ~å[=¸~°#÷ ∞ºO_»∞Ń~å=Ú_»∞.
ÉèÏ~°`« : ~å[=¸~°#÷ ∞ºO_»∞ćè=Ú_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jk J@∞¡O_»QÍ Q˘Ñ¨Ê J_»qÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz N~å=Ú_»∞/
cè=Ú_»∞.
HõO. D `≥éñQÆ∞# ãü`À ã¨
„ÉèÏ`«$‰õΩñ _≥· =~°∞ã¨ñ [x „Ñ¨ÑÖz`«ã¨∞=∞<À
^≥· fi`«=#Éè∂í =ÚÅO^Œ∞ñ „|
Éè∂í `å"≥∂^Œ=Ú# <≥Åq∞ "˘O^Œ∞K«∞ #O`«<.£ 33
~å=∂ : D `≥éQÆ∞#´D q^è=Œ ÚQÍ, ãü`À´ã‘``« ÀQÆ∂_ç, ã¨„ÉèÏ`«$‰õΩ_≥´·
ÅHõ∆ ‡}∞x`ÀQÆ∂_ç, =~°∞ã¨<{£ K«x´=~°∞ã¨QÍ "≥o,¡ „Ñ¨ÑO¨ z`«´qãïÎ OK«|_ç#, ã¨∞=∞#ó
´Ñ¨ Ù +¨ Ê =ÚÅ`À, J^≥ · fi`« ´ SHõ º =ÚQÆ Å , =#Éè í ∂ =ÚÅO^Œ ∞ ´J_» = ÙÅÖ’,
298 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
„Ñ¨Éèí∂`«{P"≥∂^Œ=Ú#´„Ñ¨Kå~°"≥∞ÿ# ãÖ`À+¨=Ú, ZÅq∞<£{á⁄O^Œ∞K«∞´q∞H˜¯e
á⁄O^Œ∞K«∞, JO`«<´£ JO`«@.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ ã‘``« À, ÅHõ∆ ‡}∞x`À QÆ∂_ç =~°∞ã¨QÍ "≥o¡
q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ`À SHõº=ÚQÆÅ J_»=ÙÅÖ’ „Ñ¨K∞« ~°"∞≥ #ÿ ãÖ`À+¨=Ú á⁄O^Œ∞K«∞
– JO`«@.
ÉèÏ~°`« : D `≥éQÆ∞#, ãü`À<£´„^ÒÑ¨k`À, ã¨„ÉèÏ`«$‰õΩ_≥´· ~åAÅ`ÀQÆ∂_ç,
=~° ∞ ã¨ [ x´„Ñ¨ Ñ ¨ O z`« , ã¨ ∞ =∞#ó´ã¨ [ ˚ # ∞Å∞QÆ Å , ^≥ · fi`« = #Éè í ∂ =ÚÅO^Œ ∞ ,
„Ñ¨É∂íè `«´„Ñ¨K∞« ~°"∞≥ #ÿ , P"≥∂^Œ=Ú#, ZÅq∞<£ á⁄O^Œ∞K«∞, JO`«@.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ „^ÒÑ¨k`À, ~åAÅ`ÀQÆ∂_ç =~°∞ã¨QÍ #_»z
ã¨[#˚ ∞Å∞QÆÅ ^≥· fi`«=#=ÚÖ’ „Ñ¨K∞« ~°"∞≥ #ÿ ãÖ`À+¨=Ú#∞ á⁄O^Œ∞K«∞ – JO`«@.
K«O. "≥ÚÅK«∞=K«ó „Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅ =ÚO^Œ~ñ° QÍñQÆÅHÍ~°º~ˆ Y ÃÑO
ÃÑÅÜ«∞ñ |~å`«‡zO`«##∞ Ç¨Ï$K«Ûù~°ÉèíOQÆã¨∞fHõ∆‚‰õΩOÉèí*Ï
^Œ∞ÅÇ≤Ï`«âßã¨#„Hõ=∞=Ú`Àñ [i~ÚOK≥^Œ ~°`º« #∂#`«
`«¯e`«|Ç¨˙Ñ¨Kå~°`H« `õ O« |∞# ~°Ole Ü«∞OK«∞ <≥OK«∞K«∞<£. 34
~å=∂ : "≥ÚÅK«∞=K«ó „Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅ<£´K≥ÑÊ¨ |_ç# =∂@ÅKÕ, =ÚO^Œ~<° ´£
Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’, HÍQÆÅHÍ~°º~ˆ YÃÑOÑ¨Ù´[~°∞QÆÉ’=Ù HÍ~°º=ÚÅÜ≥ÚHõ¯ â’Éè,í ZÅÜ«∞<£´
„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, Ñ¨~å`«‡zO`«#´Ñ¨~=° ∂`«‡ÃÑ· ^è•#º=Ú`À, ã¨∞Ç¨Ï$`ü´ |O^è∞Œ =ÙÖˇ#· ,
â◊~°ÉèíOQÆ´â◊~°ÉèíOQÆ∞_»∞, ã¨∞fHõ‚∆´ã¨∞fHõ∆}∞_»∞, ‰õΩOÉèí[´JQÆã¨∞Îº_»∞, P^Œ∞Å´
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åi, Ç≤Ï`«âßã¨#„Hõ=∞=Ú`À´Ç≤Ï`ÀÑ¨^âÕ ß#∞Kå~°=Ú`À, ~°u´"Õ_∞» Hõ`À,
J#∂#´JkèH=õ ∞QÆ∞#@∞¡, `«`{ü Hõe`«´P=Úx KÕã#≤ , |Ç¨ï{LÑ¨Kå~°`H« `õ O« |∞#´
J<ÕHõ LÑ¨Kå~°=ÚÅ HÍ~°}=Ú#, ~°OleÜ«∞OK«∞´ P#OkOz#@∞¡, ZOK«∞K«∞<£´
ÉèÏqOK«∞K«∞, K«i~ÚOK≥^~Œ ∞° úiÔQ^Œ~∞° .
`å`«Ê~°º=Ú : K≥ÑÊ¨ |_ç# =∂@Å =Å# Éèqí +¨º`ü HÍ~°º~ˆ YÅ â’Éèí "≥ÅÜ«∞QÍ,
Ñ¨~=° ∂`«‡ ^è•º#=Ú`À |O^è∞Œ =ÙÖˇ#· â◊~É° Oíè QÆ, ã¨∞fHõ,‚∆ JQÆ™êÎº^Œ∞Å Ç≤Ï`ÀÑ¨^âÕ ß#∞
Kå~°=Ú`À "Õ_∞» Hõ JkèH=õ ∞QÆ∞#@∞¡QÍ P=Úx KÕã#≤ LÑ¨Kå~°=ÚÅ =Å# q∞H˜¯e

P#OkOz#@∞¡ ÉèÏqOK«∞K«∞ "å~°∞ uiÔQ^Œ~∞° .
ÉèÏ~°`« : "≥ÚÅK«∞=K«ó Hõey# „Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅ`À, =ÚO^Œ~<° ´£ J*Ï˝`"« åã¨=Ú
`«~åfi`« HÍQÆÅ HÍ~°ºˆ~Y ÃÑOÃÑÅÜ«∞´Ü«Ú^Œú=Ú#∞ QÆ∂iÛ ÉèÏ=# HõÅ∞QÆQÍ,
Ñ¨~°´Ñ¨~°∞Öˇ·# ^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯, P`«‡´`«# Ü≥ÚHõ¯, zO`«<£´|ÖÏ|Å
qKå~°=ÚKÕ, Jã¨∞Ç¨Ï$`ü´â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, â◊~°ÉèíOQÆ´ÉÏ}=ÚÅ#∞ „`«∞OK«∞,
ã¨∞fHõ∆‚´„Ñ¨K«O_»∞Öˇ·#, ‰õΩOÉèí*Ï^Œ∞Å∞´„^À}Ï^Œ∞Å∞, JÇ≤Ï`«´^Œ∞~Àº^èŒ#∞x,
âßã¨ # „Hõ = ∞=ÚÖ’´âßã¨ # =Ú##∞ã¨ i Oz, J`« º #∂#´Ñ¨ i Ñ¨ Ó ~° ‚ = ÚQÍ,
`«`{ü Hõe`«´P ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞xKÕ KÕÜ∞« |_ç#, |Ç¨˙Ñ¨Kå~°`H« `õ O« |∞#´J<ÕHõ ÑïK«~º° Å
=Å#, ~°OleÜ«∞OK«∞´ãÖ`À+≤Oz#@∞¡QÍ, K«i~ÚOK≥^~Œ ∞° .
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅÖ’ Hõey# J*Ï˝`"« åã¨=Ú `«~åfi`« Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞
QÆ∂iÛ# ÉèÏ=# HõÅ∞QÆQÍ, ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯, `«# Ü≥ÚHõ¯, |ÖÏ|Å=ÚÅ
qKå~°=ÚKÕ â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ ÉÏ}=ÚÅ#∞ ÉèíOQÆÑ¨~°K«∞@Ö’ „Ñ¨K«O_»∞Öˇ·#
„^À}Ï^Œ∞Å∞ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x âßã¨#=Ú##∞ãïOz, ÑïÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ P ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞
KÕã#≤ LÑ¨Kå~°=ÚÅ =Å# ãÖ`À+≤Oz#@∞¡ ÉèÏqOz K«iOK≥^~Œ ∞° .
ã‘. Hõ_»∞ñ ^Œ#‡Ç¨„â◊=∞QÆ=∞<Àk`À`åûÇ¨ïñ
_»Ü∞≥ º <åã¨=∞Ü«∞O|∞#O^Œ∞ #q∞`«
`«∞OQÆÇ¨Ï$„kÑ¨Ùâ◊~° ÉèíOQÆ=Úhâ◊fi~°∞
#O|Hõ=Ú#‡ Ç≤Ï=∂ã¨Ê^Œ=Ú#∞
Ñ¶¨∞#`«Ñ¨â◊≈HÎ̃ñ ^≥=∞‡x qkè ^ŒÜ«∞KÕã≤
"≥ã¨ l+¨µñ‚ |OK≥ñ ^Œ^fiÕ à◊ =zÛ
`«uÊ`å=∞Ç¨ïñ_»∞ ã¨`º« q^è•#∞ñ _» @¡OÑ¨
<åÑ¶¨∞#∞ñ _çO„^ŒH©ÖÏ„â◊=∞„Ñ¨
300 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`Õ. "Õâ◊ "≥Ú#iOz Ü«∞qfikèqÉè∞í ã¨∞~ˆ â◊√
#dÅ#∞`«∞x Éèlí OK≥^Œ Ü«∂`«fi~åu
~å=Úñ _®k`«º‰õΩÅÉè~í ~Î° =° ∞} =zÛ
Hõ~°∞} <ÕÜ«Ú #O`«‰õΩñ ^ŒQÆ∞QÆ\ ì̃`åe‡. 35
~å=∂ : Hõ_∞» <£´q∞H˜¯eQÍ, `«`´ü P â◊~É° Oíè QÍ^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯, =∞Ç¨„â◊=∞´
JkèHõ"≥∞ÿ# „â◊=∞Å∞, QÆ=∞#´`«~°eáÈ=Ù@‰õΩ, Lz`«´[x‡Oz#, L`åûÇ¨ï_»∞{
PÜ≥∞#∞´L`åûÇ¨Ï=Ú QÆÅ"å_®Ü≥∞#∞, P ã¨=∞Ü«∞O|∞#O^Œ∞´J\˜ì ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’,
#q∞`«´#„=Ú"≥∞#ÿ , `«∞OQÆ´á⁄_»"#·≥ , Ç¨Ï$`ü{iÑ¨Ù´JO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ∞ QÆÅ"åxx,
JO|Hõ´Hõ#∞Å‰õΩ, =Ú#‡Ç≤Ï=∞´ãÖ`Àëêuâ◊Ü∞« =Ú#‰õΩ, Pã¨Ê^Œ=Ú#∞´HÍ~°}"≥∞,ÿ
Ñ¶∞¨ #`«Ñó¨ {â◊H<Î˜ ´£ Q˘Ñ¨Ê `«áÈâ◊HÎ˜ QÆÅ"åxx, â◊~É° Oíè QÆ =Úhâ◊fi~°∞<£´â◊~É° Oíè QÆ=Úx
„âı+µ¨ xª , `≥=∞‡x´Ñ≤Å∞K«∞Hõ~=° ∞‡x, qkè´„|Ç¨Ï‡, "≥ã^¨ Ü Œ ∞« {KÕã´≤ q∞H˜¯e ^ŒÜ∞« `À,
l+¨µ‚<£´WO„^Œ∞x, ÑÖK≥<£´ÑÖÃÑ#∞, `«`ü{"Õà◊=zÛ´P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =zÛ,
`«`ü{Ñ≤`å=∞Ç¨ï_»∞´P „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞, ã¨`«ºq^è•#∞_»∞´ã¨`«º=∂~°æ=ÚQÆÅ"å_»∞,
J@∞¡{JOÑ¨<´£ P q^è=Œ ÚQÍ ÑÖÑ¨QÍ, P Ñ¶∞¨ #∞_»∞´â◊~É° Oíè QÆ∞_»∞, WO„^Œ´F WO„^•!,
H©Å´Jyfl*ÏfiÅÜ«∞O^Œ∞QÆÅ, P„â◊=∞ „Ñ¨"âÕ ◊ "≥Ú#iOz´P„â◊=∞=ÚÖ’ „Ñ¨"tÕ Oz,
Jqfikè<£´P „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx, qÉèí∞<£{ã¨∞~°{Dâ◊√<£´JkèÑüÜ≥ÿ∞# WO„^Œ∞x,
JdÅ#∞`«∞x´JO^ŒiKÕ á⁄QÆ_|» _»∞"åxx, Éèlí OK≥^´Œ H˘eK≥^#Œ ∞, Ü«∂`«fi{~åu´
~åHõ∆ã¨∞Å â◊„`«∞"≥·#, Pk`«º‰õΩÅÉèí~°Î´ã¨∂~°º=Oâ◊=ÚÖ’ „âı+¨µª_≥·#, ~å=Ú_»∞,
~°=∞}=zÛ´™⁄|QÆ∞`À =zÛ, Hõ~°∞}{KÕÜ«Ú´<å‰õΩ `«# ¿ã= J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞,
JO`«‰Ωõ ´JO`«=~°‰Ωõ , QÆ\ `ì̃ ˘e‡´PÅã¨º=Ú#∞ ã¨ÇÏ≤ OK«∞@, `«Q∞Æ <£´`«Q∞Æ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e P â◊~É° Oíè QÍ^Œ∞Å JkèH"õ ∞≥ #ÿ „â◊=∞Å∞ `˘ÅyáÈ=Ù@‰õΩ
[x‡Oz# L`åûÇ¨Ï=Ú QÆÅ"å_®Ü≥∞#∞. J\˜ì ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ #„=∞"≥∞#ÿ , á⁄_»"#·≥
JO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ∞ QÆÅ"åx Hõ#∞Å‰õΩ ãÖ`Àëêuâ◊Ü∞« =Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞,ÿ Q˘Ñ¨Ê `«Ñâ¨ ≈◊ H˜Î
QÆÅ â◊~°ÉèíOQÆ =Úx„âı+¨µªx Ñ≤Å∞K«∞Hõ~°=∞‡x „|Ç¨Ï‡ q∞H˜¯e ^ŒÜ«∞`À WO„^Œ∞x
ÑÖÑ¨QÍ, P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =zÛ P „|Ç¨Ï‡^Õ=Ù_»∞ ã¨`º« =∂~°=æ ÚQÆÅ WO„^Œ∞x
ÑÖÑ¨QÍ â◊~É° Oíè QÆ∞_ç@<¡ #≥ ∞ : F WO„^•! Jyfl*ÏfiÅQÆÅ P P„â◊=∞=ÚÖ’ JO^ŒiKÕ

á⁄QÆ_|» _»∞ WO„^Œ∞x H˘eK≥^#Œ ∞. ~åHõã∆ ∞¨ Å â◊„`«∞"≥#· ã¨∂~°º=Oâ◊ „âı+µ¨ _ª #·≥ ~å=Ú_»∞
™⁄|QÆ∞`À =zÛ <å‰õΩ `«# ¿ã= J#∞„QÆÇÏ≤ OK«∞ =~°‰Ωõ PÅã¨º=Ú#∞ ã¨ÇÏ≤ OK«∞@
`«Q∞Æ #∞.
(~å=Ú_»∞ â◊~É° Oíè QÍ„â◊=∂xH˜ =K≥Û_ç "Õà◊ „|Ç¨Ï‡ WO„^Œ∞x ÑÖÑ≤ â◊~É° Oíè QÆ∞x
Ñ≤eÑ≤OK«QÍ PÜ«∞# ~å=Úx ¿ãqOz# "≥#∞Hõ Jyfl„Ñ¨"âÕ =◊ Ú KÕã≤ „|Ç¨Ï‡ ã¨xflkèH˜
=K≥Û^Œ#x â◊~É° Oíè QÆ∞_»∞ ÑëHÔ #∞).
ÉèÏ~°`« : Hõ_∞» <£, `«`´ü P ZxflHõK,Õ =∞Ç¨„â◊=∞QÆ´JkèHõ „â◊=∞ á⁄Ok#,
=∞#ó´=∞#ã¨∞ûKÕ, k`À`åûÇ¨ï_»Ü∞≥ º<£ÝO_çOK«|_ç# L`åûÇ¨Ï=ÚQÆÅ "å_®Ü≥∞#∞,
P ã¨=∞Ü«∞O|∞#O^Œ∞, Jq∞`«´Jq∞`«=ÚÖˇ·#, `«∞OQÆÇ¨Ï$`ü´L#fl`«z`«∞ÎÖˇ·#,
iÑ¨Ù´â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, â◊~°´ÉÏ}=ÚÅ#∞, ÉèíOQÆ=Ú<£´Ñ¨_»Q˘@∞ì, Dâ◊fi~°∞{
JO|Hõ=Ú<£´áêâ◊√Ñ¨`åG=Ú#∞, =∞Ç≤Ï=∂ã¨Ê^Œ=Ú#∞´=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ PÅ"åÅ"≥∞#ÿ
^•xx, Ñ¶¨∞#`«Ñ¨ó{â◊H˜Î<£´Q˘Ñ¨Ê `«áÈnHõ∆`À, `≥=∞‡x, qkè ^ŒÜ«∞KÕã≤´=∞O„`«
q^è • #=Ú#∞Ñ¨ ^ Õ t Oz, ã¨ ` « º q^è • #∞_» ∞ ´=º~° ÷ = Ú QÍx âßã¨ # =ÚQÆ Å ,
P{Ñ≤`å=∞Ç¨ï_»∞´P "åºã¨=Úx, `«`{ü "Õà=◊ zÛ´P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =zÛ, l+¨µ<‚ ´£
J~°∞˚#∞x, J@∞¡{JOÑ¨<£´P q^èŒ=ÚQÍ ÑÖÑ¨QÍ, P Ñ¶¨∞#∞_»∞´P J~°∞˚#∞_»∞,
WO„^ŒH©Å{P „â◊=∞„Ñ¨"Õâ◊=Ú{X#iOz´WO„^ŒH©ÖÏ„kÃÑ·#∞#fl P„â◊=∞=ÚÖ’
„Ñ¨"ÕtOz, P{qkè<£´P =∞O„`« q^èŒ=ÚQÍ, qÉèí∞ã¨∞ˆ~â◊√´^Õ=`«ÅHõkèÑüÜ≥ÿ∞#
WO„^Œ∞x, JdÅ#∞`«∞x´JO^Œi ™ÈÎ„`«=ÚÅO^Œ∞H˘#∞"åxx, Éèlí Oz´H˘eK≥#∞,
^ŒÜ∂« `«fi~å´Hõ$áêuâ◊Ü∞« =ÚKÕ, Ju~å=Ú_»∞´q∞H˜¯e Jaè~å=Ú_»∞, Pk`«º‰õΩÅ
Éè~í ´Î° ^Õ=`åkèÑu¨ Ü≥∞ÿ # WO„^Œ∞_»∞, ~°=∞}=zÛ´"Õ_∞» Hõ`À =zÛ, Hõ~∞° }¿ãÜ«Ú#O`«‰Ωõ ,
`«Q∞Æ <£, QÆ\ `ì̃ åe‡.
`å`«Ê~°º=Ú : P ZxflHõK`Õ « JkèH„õ â◊=∞ á⁄Ok# =∞#ã¨∞ûKÕ YO_çOÑ¨|_ç#
L`åûÇ¨Ï=Ú QÆÅ"å_®Ü≥∞#∞. P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ Jq∞`«=ÚÖˇ#· L#fl`«z`«∞ÖÎ #·ˇ
â◊„`«∞=ÙÅ ÉÏ}=ÚÅ#∞ Ñ¨_Q» ˘@∞ì =∞Ç≤Ï=∞QÆÅ áêâ◊√Ñ¨`åG=Ú#∞ Q˘Ñ¨Ê `«áÈnHõ`∆ À
302 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
™êkèOK«=∞x =∞O„`ÀÑ¨^âÕ =◊ Ú KÕã≤ =º~°=÷ ÚQÍx âßã¨#=ÚQÆÅ "Õ^"Œ åºã¨=Úx P
ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ =zÛ J~°∞#˚ ∞x – P q^è=Œ ÚQÍ ÑÖÑ¨QÍ J~°∞#˚ ∞_»∞ WO„^ŒHÖ© Ï„kÃÑ·
QÆÅ P„â◊=∞=Ú#∞ „Ñ¨"tÕ Oz, P =∞O„`ÀÑ¨^âÕ ß#∞™ê~°=Ú JO^Œi #∞`«∞Å#O^Œ∞H˘#∞
WO„^Œ∞x Éèlí OK≥#∞. Hõ$áêuâ◊Ü∞« =ÚKÕ q∞H˜¯e Jaè~å=Ú_≥#· ^Õ=`åkè<è å^è∞Œ _çO„^Œ∞_»∞
"Õ_∞» Hõ`À =zÛ Hõ~∞° }ÕK«∞#O`«=~°‰Ωõ FÑ≤Hõ Ñ¨>^ì̌ #Œ x ÉèÏqOK≥#∞.
`Õ. „Ñ‘u =zÛ<åH©â√◊ ñ_»∞ <å`«áÈq
Éè∂í uÑ¶Å¨ =Ú ^• <≥Ü
· ∞« `«ºÑ¨Ó~°fi=$uÎ
#kèHtõ = =∞#∞~°∂Ñ¨ãx¨ flkè Ü≥ÚãÖQÆ
#`«x #Oz Hõ$`å~°∞O÷ _» #QÆ∞^Œ∞ ##∞K«∞ 36
~å=∂ : „Ñ‘u<£{=zÛ´ãÖ`À+¨=Ú`À =zÛ, <å‰õΩ<£´<å‰õΩ, Dâ◊√_»∞´
~å=Ú_»∞, P `«áÈqÉè∂í uÑ¶Å¨ =Ú´<å `«Ñã¨ û¨ OÑ¨^Œ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¶Å¨ =Ú#∞, `å<≥´· `å<Õ,
Ju{JÑ¨Ó~°fi=$uÎ´q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Ê suÖ’, JkèHtõ ==Ú´Ju â◊√Éè"í ∞≥ #ÿ , J#∞~°∂Ñ¨
ã¨xflkè´<å‰õΩ `«# ™êxfl^èŒº=Ú#∞, XãÖQÆ<£´W=fiQÍ, J`«xx´P ~å=Úx,
JOz´ÑÖÑ≤, Hõ$`å~°∞÷O_»<£{JQÆ∞^Œ∞{J#∞K«∞´JÖÏˆQ „|Ç¨Ï‡Ö’Hõ=Ú#‰õΩ
=K≥Û^Œ##∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ~å=Ú_»∞ ãÖ`À+¨=Ú`À =zÛ <å `«Ñã¨ û¨ OÑ¨^Œ Ñ¶Å¨ =ÚQÍ
`å<Õ J`«ºÑ¨Ó~°fi"≥∞#ÿ su`À Juâ◊√ÉèOí Hõ~"° ∞≥ #ÿ `«# ™êxfl^èºŒ =Úx=fiQÍ P ~å=Úx
ÑÖÑ≤, P Ñ≤^ÑŒ ¨ J>Ë¡ „|Ç¨Ï‡Ö’Hõ=Ú#‰õΩ =K≥Û^Œ##∞K«∞.
ÉèÏ~°`« : „Ñ‘u =zÛ, <åHõ{Dâ◊√_»∞´WO„^Œ∞_»∞, P `«áÈqÉè∂í u Ñ¶Å¨ =Ú,
`å<£´`å#∞, <≥·Ü«∞`«ºÑ¨Ó~°fi´xÜ«∞`«Ñ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ#, =$uÎ<£´=~°Î#QÆÅ^•xx,
JkèH´õ Q˘Ñ¨Ê, t==∞#∞~°∂Ñ¨´t==∞O„`«~∂° Ñ¨"∞≥ #ÿ , ã¨xflkè´Öˇãû¨ Ü«∞# x^è•#=Ú#∞
(ÃÑxflkèÜ∞ÿ≥ # ÑÖKåHõs∆ =∞O„`«=Ú#∞), XãÖQÆ<´£ WzÛ##∞, J`«x<£´P WO„^Œ∞x,
JOz´ÑÖÑ≤, Hõ$`«´KÕÜ«∞|_ç#, J~°÷´t"å~å^èŒ# „Ñ¨Ü≥∂[#=ÚQÆÅ"å_»#∞,
JQÆ∞^Œ∞##∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ‘u`À =zÛ WO„^Œ∞_»∞ P `«Ñã¨ û¨ OÑ¨^Œ Ñ¶Å¨ =Ú#∞ `å#∞

xÜ«∞=∞ Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ =~°#Î =ÚQÆÅ P Q˘Ñ¨Ê t==∞O„`«~∂° Ñ¨ q^è•#=Ú#∞ <åH˜zÛ#KÀ
P WO„^Œ∞x ÑÖÑ≤ t"å~å^è#Œ „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú HõÅ"å_»#QÆ∞^Œ∞##∞K«∞.
(WO„^Œ∞_»∞ t==∞O„`ÀÑ¨^Õâ◊=Ú KÕã≤# `«~åfi`« J~°∞˚#∞_ôq^èŒ=ÚQÍ
zOuOK≥#∞)
=. Ü«∞^äÀz`«q#Ü≥∂Ñ¨Kå~°ÑÓ¨ ~°fiHõO|∞QÍ xO„^Œ∞x =∞QÆ∞_»#xz. 37
J~° ÷ = Ú Ô ~ O\˜ H ˜ ã¨ = ∂#=Ú : Ü« ∞ ^è • {Lz`« ´ ã¨ O ^Œ ~ åƒù # ∞™ê~° ,
q#Ü«∞{LÑ¨Kå~° Ñ¨Ó~°fiHõO|∞QÍ´ã¨=∞Ü≥∂z`«=ÚQÍ q#Ü«∞Ñ¨Ó~°fiHõ ÑïK«~º° Å`À
WO„^Œ∞x ÑÖÑ≤.
Hõ. `«#=∞#=Ú# <≥O`«ÜÚ« q∞O
z#`å`«Ê~°º=Ú# ~å[âıY~°∞ â◊√Éè^í Œ
~°≈#∞x ~°Ñ¶¨Ú<å^äŒ∞ñ ^ŒÅñK«∞K«∞
##∞Ñ¨=∞Éè∂í Ü«∞ã¨û=∂kè #`«ñ_»∞ ^Œe~Ô Û<£. 38
~å=∂ : J`«_∞» ´P `åÑ¨ã≤ (â◊~É° Oíè QÆ∞_»∞), `«#=∞#=Ú#´`«# =∞#ã¨∞ûÖ’,
ZO`«ÜÚ« q∞Oz#´q∞H˜¯e Juâ◊~ÚOz#, `å`«Ê~°º=Ú#´ÉèHí `Î˜ À, â◊√Éè^í ~Œ ≈° #∞x´
k=º^Œ ~ ° ≈ #=ÚQÆ Å , ~å[âı Y ~° ∞ ´~å[„âı + ¨ µ ª _ ≥ · # , ~° Ñ ¶ ¨ Ú <å^è Œ ∞ <£ ´ ~å=Úx,
`«ÅK«∞K«∞´`«ÅáÈÜ«ÚK«∞, J#∞Ñ¨=∞´Q˘Ñ¨Ê^≥·#, Éèí∂Ü«∞ó´=∞iÜ«Ú, ã¨=∂kè<£´
ã¨=∂kè ã≤u÷ Ö’, `«e~Ô Û<£´xeK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P â◊~É° Oíè QÆ =∞Ç¨Ïi¬ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ q∞H˜¯e Juâ◊~ÚOz#
ÉèHí `Î̃ À â◊√Éè^í ~Œ ≈° #∞_»∞, ~å[„âı+µ¨ _ª ∞» <≥#· P ~å=Úx `«ÅK«∞K«∞ Q˘Ñ¨Ê^≥#· ã¨=∂kèÖ’
xeK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : J`«_∞» ´J~°∞#˚ ∞_»∞, `«# =∞#=Ú# <≥O`«ÜÚ« q∞Oz# `å`«Ê~°º=Ú#,
~å[âıY~°∞´Dâ◊fi~°∞x, â◊√Éèí^Œ~°≈#∞, x~°Ñ¶¨Ú<£´x+¨¯Å‡+¨"≥∞ÿ# "åxx, <å^èŒ∞x
304 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`«ÅK«∞K«∞´Dâ◊fi~°∞x `«ÅáÈÜ«ÚK«∞, J#∞Ñ¨=∞ Éè∂í Ü«∞ã¨û=∂kè `«Å~Ô Û<£.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞˚#∞_»∞ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ JkèHõ"≥∞ÿ# `å`«Ê~°º=Ú`À
â◊√Éèí^Œ~°≈#∞_»∞ x+¨¯Å‡+¨µ_≥·# P Dâ◊fi~°∞x, (<å^èŒ∞x) `«ÅáÈÜ«ÚK«∞ Q˘Ñ¨Ê
`«Ñã¨ û¨ =∂kèÖ’ xeK≥#∞.
K«O. J`«ñ_»∞#∞ ^Œ`áÎ« È=∞Ç≤Ï=∞Ü«∞K«Û\˜=∞ø#∞Å∞ =zÛ K≥ÑÊ¨ ñQÍ
#u‰õΩ`«∞HõO|∞#<£ q#∞K«∞ #K«Û\˜HO˜ [xÜ≥∞O |~ål`À
^Œuú qÅã¨^fiŒ Ü≥∂=∞$QÆÜÚ« `«<£ =#ÅH˜∆ ‡ #âı+Ö¨ ’HõãO¨
ã¨∞Î`«QÆ∞}‰õΩ<£ ^èŒ~å`«‡[‰õΩñ EÑ≤Ü«Úñ *ˇÑ≤ÊÜ«Ú "Õ_»¯¿ãÜ«ÚK«∞<£.
~å=∂ : J`«_»∞#∞´P ~å=Ú_»∞#∞, `«`ü{`«áÈ=∞Ç≤Ï=∞´P `«Ñ¨ã¨∞û
Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞, JK«Û\˜=∞ø#∞Å∞´JHõ¯_ç =Ú#∞Å∞, =zÛ K≥ÑÊ¨ QÍ, Ju‰õΩ`«HOõ |∞#<£´
q∞H˜¯e L`åûÇ¨Ï=Ú`À, q#∞K«∞, JK«Û\˜H˜<£, K«xÜ≥∞<£´"≥à‹¡#∞. Ñïl`«´ÖËx
(u~°ã¯¨ iOÑ¨|_ç#) L^Œuú ´"≥~· =° ÚQÆÅ"≥,· qÅã¨`´ü XÃÑÊ_ç, =Ü«∞ó´=∞$QÆ=ÚÅ`À
(Ñ¨‰Ω∆õ Å`À) Ü«Ú`«<´£ ‰õÄ_ç#, =#ÅH˜∆ ‡<£´â◊~É° Oíè QÍ„â◊=∞qÖÏã¨=Ú#∞, Jâı+Ö¨ ’Hõ
ãÖã¨∞`Î Q« ∞Æ }‰õΩ<£´q∞H˜¯eQÍ Ö’Hõ=ÚKÕ á⁄QÆ_|» _»∞ QÆ∞}=ÚÅQÆÅ, ^è~Œ å`«‡[‰õΩ´
ã‘`‰« Ωõ , K«∂Ñ≤ÜÚ« , K≥ÑÊ≤ Ü«Ú, "Õ_¯» {KÕÜÚ« K«∞<£´"Õ_∞» Hõ HõeyOK«∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ~å=Ú_»∞#∞ P â◊~É° Oíè QÆ∞x `«áÈ=∞Ç≤Ï=∞#∞ QÆ∂iÛ JHõ¯_ç
=Ú#∞Å∞ =zÛ K≥ÑÊ¨ QÍ q∞H˜¯e L`åûÇ¨Ï=Ú`À q#∞K«∞ JK«Û\˜H˜ "≥à#¡‹ ∞. Ñ¨~ã° Ê¨ ~°
"≥~· =° ÚÖËx =∞$QÆ=ÚÅ∞, Ñ¨‰Ω∆õ Å`À QÆ∂_ç# P P„â◊=∞ qÖÏã¨=Ú#∞ q∞H˜¯e ã¨∞uÎ
áê„`«∞~åÖˇ#· ã‘`‰« Ωõ K«∂Ñ¨ÙK«∞, K≥ÑC¨ K«∞ "Õ_∞» Hõ HõeyOK«∞K«∞ – ™êÔQ#∞.
ÉèÏ~°`« : J`«_∞» #∞´Dâ◊fi~°∞_»∞#∞, `«`´ü P J~°∞#˚ ∞x, `«áÈ=∞Ç≤Ï=∞, JK«Û\˜
=∞ø#∞Å∞ =zÛ K≥ÑÊ¨ QÍ, Ju‰õΩ`«∞HõO|∞#<£ q#∞K«∞ #K«Û\˜H<˜ £ K«xÜ≥∞<£´P J~°∞#˚ ∞x
P„â◊=∞ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ "≥à‹¡#∞, Ñ¨~°´Ñ¨~°∞ÅKÕ`«, Jl`«´x"åiOÑ¨|_»x,
L^Œuú ´B^Œ`ú º« =ÚKÕ`,« qÅã¨`´ü XÑ¨CK«∞#fl, =Ü«∞ó´„áêÜ«∞=ÚQÆÅ, =∞$QÆÜÚ« `«<´£
H˜~å`«`fi« =ÚKÕ, =#ÅH˜∆ ‡x´P„â◊=∞ ãÖÑ¨^#Œ ∞, ^è~Œ å`«‡[‰õΩ<£´áê~°fiuH˜, K«∂Ñ≤ÜÚ« ,
K≥ÑÊ≤ Ü«Ú, "Õ_¯» ¿ãÜ«ÚK«∞<£.

`å`«Ê~°º=Ú : Dâ◊fi~°∞_»∞#∞ P J~°∞#˚ ∞x `«áÈ=∞Ç≤Ï=∞#∞ QÆ∂iÛ JK«Û@
=Ú#∞Å∞ =zÛ K≥ÑÊ¨ QÍ q∞H˜¯e ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ=Ú`À q#∞K«∞ P J~°∞#˚ ∞x P„â◊=∞
ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ Ñ¨~∞° ÅKÕ x"åiOÑ¨|_»x B^Œ`ú º« =ÚKÕ <˘Ñ¨C „áêÜ«∞=ÚQÆÅ H˜~å`«
~°∂Ñ¨=Ú`À P P„â◊=∞ ãÖÑ¨^#Œ ∞ áê~°fiuH˜ K«∂Ñ≤, K≥ÑÊ≤ , "Õ_¯» ¿ãÜ«ÚK«∞ – ™êÔQ#∞.
qâı+}
¨ =Ú : ^è~Œ å`«‡[ – PÇ¨~°º^è~Œ Ñ° ~¨ fi° `åó Jx J=∞~°=Ú
^è~Œ ° : Éè∂í q∞, ^è~Œ ´° Ñ¨~fi° `«=Ú.
K«O. =Åã≤#=#º=~°#Î =∞"å~°ºQÆu<£ [iyOÑ¨ÙK«∞O „|=
iúÅ∞`«q∞ñ ÉË~°∞Û`«=Ú‡xÜ«∞uã≤÷~°ÉèíHÎ̃ñ „|"≥∂^ŒãÖÑ¨^ŒÖò
^ŒÅH˘#ñQÍ #~°}ºK«~`° <« £ Éèlí ~ÚOz Ü«∞`«O_»∞=ÚYºÉè$í
`«∞ºÅ=∞~°ãO¨ Ü«∞=ÚÖò =Ú^Œ=Ú`À =∞k „"≥ÚHõ¯ #\ÕK≥ =∞~°ºÎ `«<£
~å=∂ : J`«ñ_»∞Ń~å=Ú_»∞, =Åã≤#´HÍ=Åã≤#, =#º=~°Î#=Ú´
HõO^Œ=¸Å Ñ¶Ö¨ ÏkHõ=Ú#∞, J"å~°ºQÆu<£´`«ÑÊ¨ xãïQÍ, [iyOÑ¨ÙK∞« <£´PÇ¨~°=ÚQÍ
KÕãH≤ ˘#∞K«∞, „Ñ¨=i÷Å∞`«q∞<£´JkèHÍ~°=ÚKÕ, ¿Ñ~°∞Û#\˜,ì `«=Ú‡x´ÅHõ∆ ‡}∞x Ü≥ÚHõ¯,
Juã≤÷~°ÉèíH˜Î<£´K«OK«Å=ÚQÍx ÉèíH˜ÎKÕ, „Ñ¨"≥∂^Œ ãÖÑ¨^ŒÖò´ãÖ`Àëêuâ◊Ü«∞=Ú,
`«ÅH˘#QÍ´HõÅ∞QÆQÍ, J~°}ºK«~°`«<£´=#ãÖKå~°=Ú#∞, Éèíl~ÚOz´KÕH˘x,
=ÚYºÉè$í `«∞ºÅ∞´P`«‡¿ã=‰õΩÖˇ#· , J=∞~° ãÖÜ«∞=ÚÖò´^Õ==Ú#∞Å∞, =Ú^Œ=Ú`À´
ãÖ`À+¨=Ú`À, =∞k„"≥ÚHõ¯<£´=∞#ã¨∞ÅO^Õ "≥ÚHõ¯QÍ, =∞~°ºÎ `«<´£ =∂#=Ùx=Öˇ,
#\ÕK≥´#\ÕK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : N~å=Ú_»∞ HÍ=Åã≤# HõO^Œ=¸Å Ñ¶Ö¨ Ï^Œ∞Å#∞ PÇ¨~°=ÚQÍ
KÕã≤H˘x JkèHÍ~°=ÚKÕ ÅHõ∆ ‡}∞x ã≤÷~°ÉèíH˜ÎKÕ ãÖ`Àëêuâ◊Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆQÍ
=#ãÖKå~°=Ú#∞ KÕH˘x P`«‡¿ã=‰õΩÖˇ#· ^Õ==Ú#∞Å∞ ãÖ`À+¨=Ú`À =∞#ã¨∞ÅO^Õ
"≥ÚHõ¯QÍ =∂#=Ùx=Öˇ #\ÕK≥#∞.
306 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : J`«_»∞´t=Ù_»∞, =Åã≤#, =#º=~°Î#=Ú´=#qÇ¨~°=Ú,
J"å~°ºQÆu<£´`«Ñ¨ÊxãïÜ≥ÿ∞, [iyOÑ¨ÙK«∞<£´[~°∞Ñ¨ÙK«∞, „Ñ¨=i÷Å∞`«q∞¿Ñ~°∞Û,
`«=Ú‡´`«=∞#∞, xÜ«∞uã≤~÷ É° Híè ´Î˜ xÜ«∞=∞Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ xâ◊ÛÅÉèHí `Î˜ À, „Ñ¨"∂≥ ^Œ ãÖÑ¨^ÖŒ ò
`«ÅH˘#QÍ´ãÖ`À+¨=Ú HõÅ∞QÆQÍ, J~°}ºK«~`° <« ´£ H˜~å`«`fi« =Ú#∞, Éèlí ~ÚOzÜ«∞´
á⁄Ok# "åÔ~·#, `«O_»∞ =ÚYºÉèí$`«∞ºÅ∞´#Ok "≥Ú^ŒÖˇ·# „Ñ¨=ÚY ¿ã=‰õΩÅ∞,
J=∞~°<£´HõÅ∞QÆQÍ, =∞~°Îº`«<£´=∞#∞+¨º~°∂Ñ¨=Ú#∞, ãÖÜ«∞=ÚÖò´=Ú#∞Å∞,
=Ú^Œ=Ú`À =∞k „"≥ÚHõ¯, #\ÕK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : t=Ù_∞» =#qÇ¨~°=Ú `«ÑÊ¨ xãïÜ≥∞ÿ [~°∞Ñ¨ÙK∞« JkèHÍ~° =â◊=ÚKÕ
`«=∞#∞ xÜ«∞=∞Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ ãÖ`À+¨=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡ H˜~å`«`fi« =Ú á⁄Ok# #Ok
"≥Ú^ŒÖˇ·# „Ñ¨=ÚY ¿ã=‰õΩÅ∞ `À_»∞ ~åQÍ `«# =∞#∞+¨º~°∂Ñ¨=Ú#∞ =Ú#∞Å∞
ãÖ`À+¨=Ú`À =∞#ã¨∞Ö’ "≥ÚHõ¯QÍ #\ÕK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : `«O_»∞ – `«O_»∞ #Ok<Ò#OkˆHâ◊fi~ˆ – Jx J=∞~°=Ú.
=. Jk Ü«∞ @∞¡O_≥ #\ì̃ ã¨=∞Ü«∞O|∞# 41
`å`«Ê~°º=Ú : Jk J@∞¡O_»QÍ P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’.
K«O. a~°∞^Œ∞#ñ ÉË~°∞Û ^Õ=iÑ¨Ùcè=∞=~åÇ¨Ï=Ñ¨Ù+¨¯ ~åHõ∆ã¨∞O
^Œ~°ã¨qâı+¨^ä•=∞ã¨=Ú^ŒOz`«ã¨`«Î fi=∞Ü«∂OQÆ ~å[‰õΩO
[~°‰Ωõ ^è~Œ åHõ$uO „||Å∞ã¨~fi° Ñ¨ÖÏtK«Ü∞« O|∞ QÆ∂Å∞Ûã¨∞
ã≤~÷ ∞° x#∞=∂qÉè∞í O _»#∞=∞u<£ "≥#∞^ÒÖˇ^=Œ ∂^Œ~O° |∞#<£. 42
~å=∂ : a~°∞^Œ∞#¿Ñ~°∞Û´MÏºu=Ç≤ÏOz, ^Õ=iÑ¨Ùcè=∞´~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ ÉèÜ
í ∞« =Ú
HõeOæ K«∞, =~åÇ¨=´Öˇãû¨ Ü«Ú^Œ=ú ÚQÆÅ"å_®, (=~°{PÇ¨Ï=), Ñ¨Ù+¨¯~åHõ´∆ ~år"åH∆Í!
Ñ¨Ól`«=ÚÖˇ,· ã¨`Î« fi=∞Ü«∞´™êufiHõQ∞Æ } „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ , JOQÆ´JOQÆ=ÚÅ∞QÆÅ"å_®!
~å[‰õΩO[~°´~å[„âı+¨µª_®!, ‰õΩ^èŒ~°{PHõ$u<£´Ñ¨~°fi`åHÍ~°=ÚKÕ, „Ñ¨|Å∞´
Juâ◊ ~ ÚOz#, ã¨ ~ ° fi Ñ¨ Ö ÏtK« Ü « ∞ O|∞´~åHõ ∆ ã ¨ ã ¨ = ¸Ç¨ Ï =Ú#∞, ‰õ Ä Å∞Û
ã¨∞ã≤÷~°∞´ãÖÇ¨ÏiOK«∞ xâ◊ÛÅ"≥∞ÿ#, x#∞´x#∞fl, =∂qÉèí∞O_»#∞´=∂^èŒ=Ù_»#∞,
=∞u<£´=∞kÖ’, P~°ÔŒ |∞#<£´P^Œ~=° Ú`À, "≥#∞`ÒÖˇ^=Œ Ú´J#∞ãïOK≥^=Œ Ú.

`å`«Ê~°º=Ú : ~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ ÉèÜ
í ∞« =Ú HõÅ∞QÆ*Ü
Ë Ú« "å_»x a~°∞^Œ∞ =Ç≤ÏOz#
F ~år"åH∆Í! ã¨∞O^Œ~"° ∞≥ ,ÿ qâı+¨ `Õ[ã¨∞û Hõey, Ñ¨Ól`«"∞≥ ,ÿ ™êufiHõQ∞Æ } „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ
JOQÆ=ÚÅ∞ QÆÅ F ~å[„âıëêª! Ñ¨~°fi`åHÍ~°=ÚKÕ Juâ◊~ÚOz# ~åHõ∆ã¨
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞ xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ x#∞fl =∂^è=Œ Ù_»#∞ `«ÅOÑ¨Ù`À "Õ∞=Ú
P^Œ~=° Ú`À J#∞ãïOK≥^=Œ Ú.
ÉèÏ~°`« : ^Õ=´^Õ=`«Å‰õΩ, iÑ¨Ù´â◊„`«∞_≥·#"åxx, a~°∞^Œ∞# ¿Ñ~°∞Û,
=~åÇ¨ÏÑ¨Ù+¨¯´ã¨∂Hõ~åHÍ~°=÷ Ú Hõey#, ~åHõã∆ ∞¨ <£´=¸HÍã¨∞~°∞x, `«~ã° ´¨ =∂Oã¨=Ú
Ü≥ÚHõ¯, qâı+¨´ÉèË^Œ=Ú#‰õΩ (H˘=Ùfi#‰õΩ) ^è•=∞´™ê÷#"≥∞ÿ#, ã¨=Ú^ŒOz`«´
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, ã¨`Î« fi=∞Ü«∞´|Å„Ñ¨K∞« ~°"∞≥ #ÿ , JOQÆ~å[‰õΩ<£´â◊s~° „âı+=ª̈ ÚQÆÅ
"åxx, K«~´° K«eOK≥_,ç ‰õΩ^è~Œ åHõ$u<£´Ñ¨~fi° `åHÍ~°=ÚKÕ, „Ñ¨|Å∞"åxx, ã¨~fi° Ñ¨ÖÏt
K«Ü∞« O|∞´ã¨=∞ã¨Î =$Hõã∆ =¨ ¸Ç¨Ï=Ú#∞, ‰õÄÅ∞Û ã¨∞ã≤~÷ ∞° x´Ñ¨_Q» ˘@∞ì ã≤~÷ ã° O¨ HõÅ∞Êx,
L=∂qÉè í ∞ O_» ∞ ´t=Ù_» ∞ , ^Œ = ∞´J}K≥ _ ç , J#∞=∞u<£ ´ J#∞`« Å OÑ¨ Ù `À,
P^Œ~O° |∞<£´PÖ’K«#`À, "≥#∞{`ÒÖˇ#∞´"≥O|_çOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~åHõ∆ã¨∞ÅÖ’ a~°∞^Œ∞=∞QÆ_≥· ã¨∂Hõ~åHÍ~°=ÚÖ’ =zÛ
=¸HÍã¨∞~°∞x, ÉÏQÍ „H˘qfi |Å„áêK«∞~°º=ÚKÕ, â◊s~° „âı+¨ª`«KÕ K«iOK«∞K«∞
Ñ¨~fi° `åHÍ~°=Ú`À „Ñ¨|Å∞"åxx, ã¨=∞ã¨Î =$Hõã∆ =¨ ¸Ç¨Ï=Ú#∞ Ñ¨_Q» ˘@∞ì ã≤~÷ ° ãÖHõÅ∞Êx
t=Ù_»∞ J}K≥_ç `«ÅÑ¨Ù`À "≥O|_çOK≥#∞.
ã‘. Jx HÀi¯g∞é x*ÏÖ’Hõ=~°∞ Åf
`å„â◊=∂ÅÜ«ÚÅ∞ ^Œ#fl#∞ãïOÑ¨
#=xÉèí∂^•~å#∞Ü«∂<Àz`å^èŒfix
H˜∆áêÎO„Ñ¶≤∞QÆ`«∞Å#∞ *ˇ#∞fl q∞QÆ∞Å
<å`«‡Éèí‰õΩÎxã¨`«Î fi =∞~°ã≤ „áÈK«∞@‰õΩ ~å
[=`«Oã¨∞ñ _»@∞¡ =`«ûÅ`« <Õñy
308 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
Ü«∂=#„HÀ_»O|∞ #O ^•`«Ñã¨ fi≤ Ü«Úñ
^•#∞#∞ QÆ∂_» ã¨`Ê« Åù `« <˘Ñ¨C
`Õ. #O|Hõ=Ú ÖËãi≤ =Ç≤ÏOK≥ #k `«^∞Œ ÉèÜ í ∞«
ãÖQÆ ~åQÆ=∞<Ài˚`À`«û=^èŒ∞~åx
q∞`«`Î ñ« QÆ~O° |∞ #∞u QÍOz q∞OK≥ #Ñ¨C
_˘yñ ^Œ^<Œ Àº#º[#º=Ú^ÀÌºu Ü«∞QÆ∞K«∞ 43
~å=∂ : Jx´W@∞¡, HÀi¯g∞é´HÀiHõ q∞OK«QÍ, x*ÏÖ’Hõ=~°∞Å∞´`«##∞
K« ∂ K« ∞ „âı + ¨ µ ª Å ∞, Jf`« { P„â◊ = ∂ÅÜ« Ú Å∞´q_» ∞ =|_ç # P„â◊ = ∞=ÚÅ∞,
PÅÜ«∞=ÚÅ∞QÆÅ"å~°∞, `«#∞fl´~å=Úx J#∞ãïOK«∞, J=xÉèí∂´ã‘`« Ü≥ÚHõ¯,
L^•~°{J#∞Ü«∂#´ã¨=Úz`«=ÚQÍ‰õÄ_ç =K«∞Û, Lz`«´Lz`«"≥∞ÿ#, J^èŒfi´
=∂~°æ=Ú#, xH˜∆Ñ¨Î´ÃÑ@ì|_ç#, JO„Ñ¶≤∞´áê^Œ=ÚÅ, QÆ`«∞Å#∞´#_»HõÅ`À,
K≥#∞flq∞QÆ∞Å∞´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, P`«‡Éè‰í Ωõ xÎ ´â◊~É° Oíè QÆ∞x, ã¨`Î« fi=Ú´ã¨`Î« fiQÆ∞}=Ú#∞,
J~°ã≤„áÈK«∞@‰õΩ´K«∂z ~°H˜∆OK«∞@‰õΩ, J@∞¡ ~å[=`«Oã¨∞_»∞´P ~å=Ú_»∞,
=`«ûÅ`«<Õy´„¿Ñ=∞`À "≥o¡, P=# „HÀ_»O|∞#O^Œ∞´P =#=∞^èŒº=ÚÖ’, P
`«Ñã¨ fi≤ Ü«Ú´P â◊~É° Oíè QÆ∞_»∞#∞, `å#∞#∞QÆ∂_»´~å=Ú_»∞ QÆ∂_», ã¨`Ê« Åù `«<˘O^Œ∞´
Öˇã¨ûÑ¶¨Å=ÚQÆÅ, JO|Hõ=ÚÖËã≤i´Hõ#∞flÅ∞QÆÅ"åÔ~·i, Jk´`«`ü{LÉèíÜ«∞´
"åi~°∞=Ùi, ãÖQÆ~åQÆ´HõÅ~ÚHõ=Å# J#∞~åQÆ=ÚQÆÅ, =∞#ó´=∞#ã¨∞ûKÕ,
Pi˚`«´ãÖáêkOÑ¨|_ç#, L`«û=^èŒ∞~å´L`«û"åuâ◊Ü«∞=Ú#‰õΩ, xq∞`«Î`«<£´
ã¨∂K«H=õ ∞QÆ∞@KÕ, `«`´ü P â◊~É° Oíè QÆ~å=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, J<Àº#º[#º´XHõiH˘Hõi =Å#
Ñ¨Ù\˜#ì , =Ú`ü´ãÖ`À+¨=ÚKÕ, ^ÀºuÜ«∞QÆ∞K«∞<£´„Ñ¨HÍtOK«∞#^≥,· JÑ¨C_»∞, Hõ~O° |∞
#∞uQÍOz´q∞H˜¯e „Ñ¨âã◊ Î≤ Hõey, q∞OK≥´q∞OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx HÀÔ~¯ g∞~°∞#@∞¡QÍ `«##∞ K«∂K«∞ „âı+µ¨ Åª ∞, PÅÜ«∞=ÚÅ∞
P„â◊=∞=ÚÅ∞ =^Œe x=ã≤OK«∞"åÔ~#· =Ú#∞Å∞ `«###∞ãïOÑ¨QÍ ã‘`« `«#`À
‰õÄ_» =K«∞Û@‰õΩ Lz`«"≥∞ÿ# L^•~° =∂~°æ=ÚÖ’ LOK«|_ç# áê^ŒQÆ`«∞ÅKÕ
„Ñ¨HÍtOK«∞#@∞¡QÍ â◊~É° Oíè QÆ=∞Ç¨Ïi¬ ã¨`fi« QÆ∞}=Ú#∞ `≥eã≤ ~°HO∆˜ K«∞@‰õΩ ~å=Ú_»∞
P q^èŒ=ÚQÍ "å`«ûÅº=Ú`À "≥o¡ P =#=∞^èŒº=ÚÖ’ P `«Ñ¨ã≤fi, `å#∞

Ñ¨~ã° Ê¨ ~åÖ’Hõ#=Ú KÕãH≤ ˘x ã¨ÑÅ¨¶ `« <˘Oki. "åi~°∞=Ùi K«∂Ñ¨ÙÅ HõÅ~ÚHõ =Å#
Hõey# ãÖ`À+¨=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl P L`«û==Ú „Ñ¨ã∞¨ uÎ HÔ HÔ ¯#∞.
ÉèÏ~°`« : Jx´Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞QÆÅ, HÀÔ~¯ g∞é<£´HÀiHõ JkèHõ=Ú HÍQÍ,
x*ÏÖ’HõÑ¨~°∞Å∞, Jf`«´q_»∞=|_ç#, P„â◊=∞=ÚÅ∞, PÅÜ«∞=ÚÅ∞, `«#∞fl,
J#∞ãïOÑ¨, Éèí∂^•~°´=~åÇ¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯, J#∞Ü«∂#´"≥O|_ç áÈ=Ù@‰õΩ,
Lz`«´Lz`«"∞≥ #ÿ , J^èfiŒ x´^èfiŒ x ÖË‰Ωõ O_»∞#@∞¡QÍ, H˜Ñ∆ ´Î¨ ÃÑ@ì|_ç#, JO„Ñ¶∞≤ QÆ`∞« Å#∞´
áê^ŒQ=Æ ∞#=Ú`À, K≥#∞flq∞QÆ∞Å, P`«‡Éè‰í Ωõ xÎ ´J~°∞#˚ ∞x, ã¨`fi« =∞~°ã≤ „áÈK«∞@‰õΩ,
~å[=`«Oã¨∞_»∞´t=Ù_»∞, J@∞¡, =`«ûÅ`«<yÕ , P =#„HÀ_»O|∞#O^Œ∞<£´P J_»q
Ñ¨ O kÜ« ∞ O^Œ ∞ , P `« Ñ ¨ ã ≤ fi Ü« Ú ´P J~° ∞ ˚ # ∞_» ∞ , `å#∞#∞´t=Ù_» ∞ ‰õ Ä _» ,
ã¨`Ê« Åù `«<˘O^Œ∞´=∞Oz =ÚÅ∞¡Å∞QÆÅ, JO|Hõ=ÚÅ∞´ÉÏ}=ÚÅ#∞, Uã≤i. Jk´P
ÑÖk, `«^∞Œ ÉèÜ í ∞« ´"åi~°∞=Ùi, ãÖQÆ~´° Ü«Ú^Œ=ú Ú Ü≥ÚHõ¯, PQÆ=∞#´~åHõ J#∞,
L`«û=^è∞Œ ~å´L`«û"åuâ◊Ü∞« =Ú#‰õΩ, xq∞`«`Î <« ´£ HÍ~°}=Ú#∞, =Ç≤ÏOK≥#∞, `«`´ü P
H˜~å`å~°∞˚#∞Å Ü≥ÚHõ¯, J<Àº#º[#º=Ú´Ñ¨~°ã¨Ê~° Ü«Ú^Œú=Ú, |y´JÑ¨C_»∞,
L^ÀºuÜ«∞QÆ∞K«∞<£´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl^≥,· Hõ~O° |∞, #∞uQÍOz q∞OK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ HÀÔ~¯ g∞~°QÍ q_»∞=|_ç# P„â◊=∞=ÚÅ∞,
PÅÜ«∞=ÚÅ∞ QÆÅ =Ú#∞Å∞ `«##∞ J#∞ãïOÑ¨QÍ =~åÇ¨Ï=Ú "≥O@ É’=Ù@‰õΩ
ãïÑ¨_∞» #@∞¡ ^èfiŒ x ÖË‰Ωõ O_»∞#@∞¡QÍ ÃÑ@ì|_ç# áê^ŒQ=Æ ∞#=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞#@∞¡
J~°∞˚#∞x |Å=Ú Ñ¨sH˜∆Oz ~°H˜∆OK«∞@‰õΩ t=Ù_»∞ "å`«ûÅº=Ú`À "≥à‹¡#∞. P
J_»qÑÖkÃÑ· J~°∞#˚ ∞_»∞, t=Ù_»∞ ÉÏ}=ÚÅ∞ "ÕÜÚ« @Ö’ ã¨ÑÅ¨¶ ∞Ô~i· . P ÑÖk
"åi^ŒiÌ Ü«Ú^ŒÑú Ù¨ ~åHõ#∞, L`«û"åuâ◊Ü∞« =Ú#‰õΩ HÍ~°}`«fi=Ú =Ç≤ÏOK≥#∞. JÑ¨C_»∞
"åi Ñ¨~ã° Ê¨ ~° Ü«Ú^Œ=ú Ú „Ñ¨HÍtOK«∞#^≥· ã¨∞uÎ áê„`«=∂Ü≥∞#∞.
qâı+}
¨ =Ú : Éè∂í ^•~° – „HÀ_ÀÉè∂í ^•~° W`«ºÑ≤ Jx J=∞~°=Ú.
[#º=Ú – Ü«Ú^Œ=ú ∂Ü≥∂^è#Œ O [#º"£∞ – Jx J=∞~°=Ú.
310 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
=. "å~° e^Œé
Ì ∞ Q˘O`«`_« =» Ù 44
`å`«Ê~°º=Ú : "åi^Œ~Ì ∞° H˘O`«¿ãÑ¨Ù
HõO. #∞`«ã¨`åÎ fikèHõ~°}Åã¨
k`« ˆ~`«~°*Ï`«∞ºz`«ã¨q∞^Œúã¨Ñ¨~åº
Ü«∞u~ÀÇ≤Ï`«ÉèÏ=Ù ÅQÆ∞K«∞
^èŒ$u <≥~°Ñ¨ÙK«∞ ^èŒ~°‡Ñ¨\ ˜=∞ ^Œ$_è»`« <≥~°Ñ¨ÙK«∞<£. 45
~å=∂ : #∞`«´„Ñ¨âã◊ O≤ Ñ¨^yŒ #@∞¡QÍ, ã¨`Î« fi´ã¨`Î« fiQÆ∞}=Ú#∞, JkèH~õ }
° ´
™ê÷#"≥∞ÿ#^≥·, Åã¨`ü´XÑ¨CK«∞#fl, W`«ˆ~`«~°*Ïu´J<Àº#º„|Ç¨Ï‡Hõ∆„`«*Ï`«∞Å‰õΩ,
Lz`«´`«y#, ã¨q∞^Œ´ú „Ñ¨nÑ¨"Î ∞≥ #ÿ , ã¨Ñ~¨ ∞° º´Ñ¨Ó[ÅÜ≥ÚHõ¯, P Ü«∞u´x_çq Ü«∞O^Œ∞,
~ÀÇ≤Ï`«´"≥ÚeÑ≤OÑ¨|_ç#, ÉèÏ=ÙÅQÆ∞K«∞#∞´`å`«Ê~°º=Ú QÆÅ"åÔ~·, ^èŒ$u´
ãÖ`À+¨=Ú#∞, <≥~°Ñ¨ÙK«∞´K«∂Ñ¨ÙK«∞, ^èŒ~°‡Ñ¨\ ˜=∞´^èŒ~å‡uâ◊Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯,
^Œ$_è`» ´« Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞, <≥~Ñ° Ù¨ K«∞<£.
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ¨âO◊ ™ê~°›=ÚQÍ ã¨`Î« fi=ÚQÆ}=Ú#‰õΩ ™ê÷#"≥∞#ÿ ^≥· Ü≥ÚÑ¨C
J<Àº#º„ÉÏÇ¨Ï‡}Hõ∆„uÜ«∞*Ï`«∞Å‰õΩ `«y# „Ñ¨nÑ¨Î"≥∞ÿ# Ñ¨Ó[Å n~°…`«fi=ÚKÕ
ã¨$+≤ìOK«|_ç# `å`«Ê~°º=ÚQÆÅ"åÔ~· ãÖ`À+≤OK«∞K«∞ ^èŒ~å‡uâ◊Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯
Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞ <≥~Ñ° i≤ .
ÉèÏ~°`« : #∞`«ã`¨ Î« fi´=i‚OÑ¨^yŒ # |Å=ÚQÆÅ, JkèH~õ }° ´Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œ=ú ÚKÕ,
Åã¨`,ü W`«~ˆ `«~[° ´XHõiH˘Hõi =Å# Ñ¨Ù\ì̃#, J`«∞ºz`«´q∞H˜¯e `«y#, ã¨q∞^Œ,ú
ã¨Ñ¨~åºÜ«∞´Ñ¨~åºÜ«∞=Ú`À QÆ∂_ç#, u~ÀÇ≤Ï`«ÉèÏ=ÙÅQÆ∞K«∞´F@q∞ QÆÅ"åÔ~·,
^è$Œ u´^è~·≥ º° =Ú#∞, <≥~Ñ° Ù¨ K«∞, ^è~Œ ‡° Ñ¨\=˜ ∞´qO\˜ <Õ~∞° Ê Ü≥ÚHõ¯, ^Œ$_è`» ´« ^•~°∞_èº» =Ú#∞,
<≥~Ñ° Ù¨ K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =i‚OÑ¨^yŒ # |Å=ÚQÆÅ Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œ=ú ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞,
XHõiH˘Hõi =Å# Ñ¨Ù\˜#ì , q∞H˜¯e `«y# „Ñ¨HÍtOK«∞ Ñ¨~åºÜ«∞=Ú`ÀQÆ∂_ç# F@q∞
QÆÅ"åÔ~· ^è~·≥ º° =Ú#∞ K«∂Ñ¨ÙK«∞ qO\˜ <Õ~Ê° i`«#=ÚÖ’ ^Œ$_è`» fi« =Ú#∞ K«∂Ñ≤i.
=. „Ñ¨=iÎe¡ ~°Ü«∞º=ã¨~°O|∞#. 46
P{J=ã¨~O° |∞#´P ã¨=∞Ü«∞=Ú#, „Ñ¨=iÎei¡ ´„Ñ¨HÍtOzi.
=∞. J~°∞^•~° #fl~°ÉèÏ=qã¨∞Êùi`«â∫~åºÖ’HõMËÅ#‡<À
Ç¨Ï~°=∂Ç¨`«‡º=Ú g∞é Å∞|úH~õ } ° "åº=~°<Î åâ◊HxÎ̃
~°ƒ~ù ∞° ñ _≥· `åÑ¨ã∞¨ ñ _»OÑ¨ÖqË ∞ñ „|Hõ\ O˜ ÑÖ Ez ~¸~å@∞¯ÖÏ,
Éè~í }° O aO^Œ∞<≥ z‰õΩ¯<À Ü«∞x xeOÑ¨„"å`« "≥∞OK≥#‡k<£. 47
~å=∂ : J~° ∞ ^•~° < £ ´ J~° ∞ ^Œ ∞ QÍ, #~° É è Ï =´=∞#∞+¨ º `« fi =ÚKÕ ,
qã¨∞Êùi`«´„Ñ¨HÍtOK≥_,ç â∫i´~å=Úx Ü≥ÚHõ¯ (q+¨µ=‚ Ù), PÖ’Hõ´ãÖ^Œ~≈° #=∞<≥_,ç
MËÅ<£´„H©_K» ,Õ =∞<ÀÇ¨Ï~° =∂Ç¨`«‡º=Ú g∞é<£´JO^Œ"∞≥ #ÿ =∞Ç¨Ï`«fi=Ú "≥∞~°Ü∞« QÍ,
Å∞|ú ´ Z_» É ÏÜ« ∞ *ÏÅx, Hõ ~ ° } ´WO„kÜ« ∞ =ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ (Ö’Éè í = ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ ),
"åº=~°#Î {Jâ◊HxÎ˜ ´„uÑ¨C@ Ü«∞O^Œ∞QÆÅ â◊HÎ˜ Ç‘Ï#`«K,Õ x~°ƒ~ù ∞° _≥´· JkèH=õ ÚQÍQÆÅ"å_≥,·
`åÑ¨ã∞¨ _»∞´â◊~É° Oíè QÆ∞_»∞, JOÑ¨ÖqË ∞<£´ÑÖÑ¨Ö‰Ë Ωõ O_»∞@#∞, D~å\ò{‰õΩÖÏÉè~í }° O|∞´
D ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞, „Ñ¨Hõ\ ÕÑ¨<£{K«∂z´`≥eÜ«∞*ËÜ«Ú@ÔH·, WO^Œ∞<≥´WHõ¯_»<Õ,
z‰õΩ¯<ÀÜ«∞x´zH˜¯áÈ=Ù<Õ"≥∂Ü«∞x, xeOÑ¨„"å`«=Ú´^Õ=`åã¨=Ú^•Ü«∞=Ú,
ZOK≥<£´ÉèÏqOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞^Œ∞QÍ =∞#∞+¨º=∞Ç¨Ï`«fi=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK≥_ç ~å=Úx
ãÖ^Œ~≈° <å„H©_K» Õ =∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ =∞Ç¨Ï`«fi=Ú "≥∞~°Ü∞« QÍ Z_»ÉÏÜ«∞*ÏÅx Ö’Éè`í fi« =∞#∞
â◊H˜ÎÇ‘Ï#`« JkèHõ"≥∞ÿ â◊~°ÉèíOQÆ∞_»∞ ÑÖÑ¨ ÖË‰õΩO_»∞@#∞ D ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞
`≥eÜ«∞*ËÜÚ« @ÔH· WHõ¯_» z‰õΩ¯|_çáÈ=Ù<Õ"∂≥ Ü«∞x ^Õ=`«Å∞ ÉèÏqOzi.
ÉèÏ~°`« : J~°∞^•~°<£, #~°´J~°∞˚#∞x, ÉèÏ=´ÉèÏ==Ú#O^Œ∞, qã¨∞Êùi`«
â∫~°º´„Ñ¨H\õ `˜ "« ∞≥ #ÿ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú, PÖ’Hõ´Ñ¨sHõÜ ∆ ∞« O^Œ∞, MËÅ`ü´qÇ¨ÏiOK«∞K«∞#fl,
=∞#ó´=∞#ã¨∞ûQÆÅ, Ç¨Ï~°´t=Ùx Ü≥ÚHõ¯, =∂Ç¨`«‡º=Ú g∞éQÍ´[Ü«∞=Ú
„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, Å∞|úHõ´H˜~å`«~°∂Ñ¨=ÚÖ’#∞#fl t=Ùx, ~°}´Ü«Ú^Œú=Ú#∞,
"åº=~° Î # ´=∂~° ∞ Û@Ü« ∞ O^Œ ∞ QÆ Å , Jâ◊ H ˜ Î ´ â◊ H ˜ Î ~ åÇ≤ Ï `« º =ÚKÕ , x~° ƒ ù ~ ° ∞ _≥ · ´
312 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
Juâ◊Ü∞« =ÚÖËx"å_≥,· `åÑ¨ã∞¨ _»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, JOÑ¨ÖqË ∞<£´J=Ú‡Å Ü≥ÚHõ¯ ÖËq∞x
„Ñ¨Hõ\ ÕÑ¨<£, D ~å\ò{‰õΩÖÏÉèí~°}O|∞´J~°∞˚#∞_»∞, WO^Œ∞<≥´ÉÏ}=ÚÅ∞
ÖËHáõ È=Ù@KÕ, z‰õΩ¯<ÀÜ«∞x xeOÑ¨„"å`«"∞≥ OK≥<,£ =∞k<£.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞^ŒQ∞Æ #@∞¡ J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ==∞O^Œ∞ „Ñ¨H\õ `˜ "« ∞≥ #ÿ
Ñ¨~å„Hõ=∞ Ñ¨sHõÖ∆ ’ qÇ¨ÏiOK«∞K«∞#fl =∞#ã¨∞ûQÆÅ t=Ùx Ü≥ÚHõ¯ [Ü«∞=Ú g∞~°QÍ
H˜~å`« ~°∂Ñ¨=ÚÖ’#∞#fl Ç¨Ï~°∞x Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ =∂~°∞Û â◊H~Î˜ åÇ≤Ï`«º ÉèÏ~°=ÚQÆÅ"å_≥·
J~°∞#˚ ∞_»∞ ÉÏ}=ÚÅ∞ ÖËHáõ È=Ù@#∞ „Ñ¨H\õ O˜ Ñ¨QÍ, D J~°∞#˚ ∞_»∞ ÉÏ}=ÚÅ∞
ÖËHáõ È=Ù@KÕ z‰õΩ¯|_»∞<Õ"∂≥ Ü«∞x ^Õ=`«Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏqOzi.
(ÉÏ}=ÚÅ∞ á⁄kÖ’ "≥^HŒ Qõ Í ÖËHáõ ÈÜ≥∞#∞)
qâı+}¨ =Ú : Å∞|úH–õ =∞$QÆÜÚ« ~°∞|¡ Hú âõ Û◊ Ñ¨ó¨ Jx J=∞~°=Ú.
HõO. `«#‰õΩ#∞ â◊~°ÉèíOQÆ=Úh
â◊√#‰õΩ ã¨=∞~°ã`¨ fi« Éè~í =° Ú ™⁄ik <˘^Œ=ÙK«∞O
^Œ#~°∞@ QÆ_∞» <≥xfl HõÅO
QÆx „Ñ¨|Å ^èŒ$uO ^Œ#~°∞Û Hõ∆¢uÎÜ«Úñ _»O`«<£. 48
~å=∂ : `«#‰õΩ#∞, â◊~É° Oíè QÆ=Úhâ◊√#‰õΩ, ã¨=∞´ã¨=∂#"≥∞#ÿ , ~°ã`¨ fi« Éè~í =° Ú´
J#∞~åQÍuâ◊Ü«∞=Ú, ™⁄ik <˘^Œ=ÙK«∞<£´q∞H˜¯e JO^Œ=ÚQÍ, `«#~°∞@<£{
Hõ_∞» ´LO_»∞@KÕ q∞H˜¯e, ZxflHõÅ<£´H˘xÜ«∂_»∞@KÕ, Hõx´K«∂z, „Ñ¨|Å^è$Œ u<£´
JkèHãõ O¨ `À+¨=Ú`À, `«#~°∞Û´‰õÄ_ç#, Hõ„∆ uÜ«Ú_»∞´~å=Ú_»∞, JO`«<´£ JO`«@.
`å`«Ê~°º=Ú : `«#‰õΩ â◊~É° Oíè QÆ =∞Ç¨Ïi¬H˜ ã¨=∂#"≥∞#ÿ J#∞~åQÍuâ◊Ü∞« =Ú
q∞H˜¯e JO^Œ=ÚQÍ #∞O_»∞@KÕ H˘xÜ«∂_»∞@#∞ K«∂z JkèHõ ãÖ`À+¨=Ú`À‰õÄ_ç#
~å=Ú_»∞ JO`«@.
ÉèÏ~°`« : Hõ∆„uÜ«Ú_»∞´J~°∞˚#∞_»∞, `«#‰õΩ#∞, â◊~°ÉèíOQÆ=Ú´ÉÏ}=ÚÅ∞
ÖËHõáÈ=Ù@, Dâ◊√#‰õΩ´t=Ù#‰õΩ, ã¨=∞~°ã¨`«fiÉèí~°=Ú´ã¨=∂#`«#∞ ‰õÄ~°ÛQÍ
™⁄ik<˘^Œ=ÙK«∞, `«#~°∞@, QÆ_»∞<£, Zxfl´QÆ}Õz HõÅOQÆx´K«eOÑ¨x, „Ñ¨|Å
^è$Œ u<£´`«#~°∞Û, JO`«<.£
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞#˚ ∞_»∞ `«#‰õΩ#∞ ÉÏ}=ÚÅ∞ ÖËHáõ È=Ù@‰õΩ Dâ◊fi~°∞#‰õΩ

ã¨=∂#`«#∞ ‰õÄ~°ÛQÍ, q∞H˜¯e `«#~°QÍ QÆ}Õz, K«eOÑ¨x JkèHõ"≥∞ÿ#
ãÖ`À+¨=Ú`À‰õÄ_ç JO`«@.
ã‘. Ju^Œ$_èO» Éˇ#· \ì̃ Ü«∂`«‡ã¨MÏºuKå
Ñ¨Å`« Ü≥∞O`«ÜÚ« ñ ^Œ#|eq∞ñ „kÑ≤Ê
Ñ¶∞¨ #`ÕA #=∞‡Ç¨`«∞‡x h‰õΩ #Å„|Ç¨Ï‡
Hõ@ì_» Ü≥∞@¡@¡ HÍHõ ^•ñ@
#QÆ∞<≥ á⁄=∞‡#∞K«∞ñ ^• #xÃÑ#∞QÆ_ñ» Hõ "≥Ú
`«OÎ Éˇ· xeOÑ¨ãO¨ Ñ¶∞¨ O|∞ q~°∞Å∞
QÆ∞iÃã #Ñ¨C_»∞ x[ã≤~÷ K° O« _»¿ÇÏuáê
`«=Ú#qHÍ~°ÖâË =◊ Úñ ÉÁ~°Ü∞« Hõ
`Õ. "≥∞éÜ«Ú<å~°}ºˆHO„^Œ∞ÃÑ· "≥∞K«∞Û^Œ#~°
#~°›QuÆ qkèñ *Ë~O° QÆ #iÔQ <åã¨
q∞^Œúâ∫~°∞ºñ_»∞ â◊√Éèí=∞øxÜ«Ú^Œú=â◊`«
Ñ¶∞¨ #Ñ¨^qŒ <≥ÅY¡ K«~∞° Å∞ q#∞u¿ãÜ«∞. 49
~å=∂ : Ju^Œ$_è»O|∞{S#\˜ì´q∞H˜¯e QÆ\ ˜ì^≥·#, P`«‡´`«# Ü≥ÚHõ¯,
ãŸº´K≥eq∞Ü«∞O^Œ∞QÆÅ, JuKåÑ¨Å`«´q∞H˜¯e K«ÑÅ¨ `«fi=Ú#∞, ZO`«ÜÚ« ´ZO`À,
`«# |eq∞<£´`«# |Å=Ú`À, „uÑ≤Ê´=∞~°eOz –
~å=Ú_»<_≥ ç =∂@ :
Ñ¶∞¨ #`Õ*’´Q˘Ñ¨Ê`Õ[=ÚQÆÅ"åxx, P{=∞Ç¨`«∞‡x´P â◊~É° Oíè QÆ∞x`À – h‰õΩ,
JÅ´P<å_»∞, „|Ç¨Ï‡ Hõ@_ì ´» „|Ç¨Ï‡ ^Õ=Ùx P[˝, Z@¡´Z\’¡, J@¡´Pq^è=Œ ÚQÍ,
HÍHõ´HÍ‰õΩO_», ^•@#QÆ∞<≥´Ju„Hõq∞OK«QÆÅ=∂? J#∞K«∞´Jx K≥Ñ¨CK«∞,
`å#∞´~å=Ú_»∞, Hõ_»Hõ{JxÃÑ#∞´„Ñ¨Ü«∞`«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ ÑÖÃÑ#∞. x[´`«#,
314 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
ã≤ ÷ ~ ° ´ x`« º Hõ $ `« º "≥ ∞ ÿ # , K« O _» ´ f„="≥ ∞ ÿ # , ¿ÇÏu´JyflÇ¨ Ï Ÿ„`« ∞ x Ü« ∞ O^Œ ∞
(BáÈã¨<åyflÜ«∞O^Œ∞) áê`«=Ú#<£´„Ñ¨"tÕ OK«∞@KÕ, qHÍ~° ÖËâ=◊ Ú<£Ú q^è"Œ ∞≥ #ÿ
H˘kÌáê\˜ qHÍ~°=Ú, á⁄~°Ü«∞Hõ´á⁄O^ŒHõ, "≥∞éÜ«Ú´„Ñ¨HÍtOK«∞, P~°}ºHõ{
WO„^Œ∞ÃÑ´· =Úx„âı+µ¨ _ª #·≥ â◊~É° Oíè QÆ∞x g∞^Œ, xeOÑ¨ãO¨ Ñ¶∞¨ O|∞´^Õ=`«Å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú,
"≥Ú`«ÎOÉˇ·´JO^Œ~°∞, JÑ¨C_»∞, "≥∞K«∞Û^Œ#~°´ãÖ`À+¨=Ú`À, J~°›QÆu<£´`«y#
„Hõ=∞=ÚKÕ, qkè<´£ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx, KÕ~O° QÆ<´£ KÕ~∞° K«∞O_»QÍ, q~°∞Å∞‰õΩiÃã´Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞
‰õΩiÑ≤Ozi. Pã¨q∞^Œúâ∫~°∞º_»∞´„Ñ¨nÑ¨Î"≥∞ÿ# Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ ~å=Ú_»∞,
â◊ √ Éè í = ∞øx´â◊ ~ ° É è í O QÆ ∞ x Ü≥ Ú Hõ ¯ , L^Œ ú = ´ã¨ O `À+¨ = ÚÅ, â◊ ` « ´ Jkè H õ ` « K Õ ,
Ñ¶¨∞#Ñ¨^Œqx´Q˘Ñ¨ÊÑ¨^Œqx, ZÅ¡YK«~°∞Å∞´PHÍâ◊QÍ=ÚÅO^Œ~°∞, q#∞u¿ãÜ«∞´
á⁄QÆ_Q» Í, JiÔQ´"≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e QÆ\ ^ì̃ #·≥ `«# K≥eq∞Ü«∞O^Œ∞ q∞H˜¯e KåÑ¨Åº=Ú#∞
ZO`«Ü«Ú |Å=Ú`À =∞~°eOz : Q˘Ñ¨Ê `Õ[=ÚQÆÅ P â◊~°ÉèíOQÆ=Úx`À –
~å=Ú_»#∞K«∞<åfl_»∞ h‰õΩ P<å_»∞ „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx P[˝ Uq^è"Œ ∂≥ P q^è=Œ ÚQÍ HÍ‰õΩO_»
Ju„Hõq∞OK«QÅÆ =∂ Jx K≥ÑC¨ K«∞ P ~å=Ú_»∞ „Ñ¨Ü∞« `«fl Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ ÑÖÃÑ#∞.
`«# x`«ºHõ$`«º"≥∞#ÿ f„="≥∞#ÿ JyflÇ¨ÏŸ„`«∞x Ü«∞O^Œ∞ „Ñ¨"tÕ OK«∞@Ö’ Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ
q"å^Œ=Ú á⁄O^ŒHõ „Ñ¨HÍtOK«∞ =Úx„âı+µ¨ _ª #·≥ â◊~É° Oíè QÆ∞x g∞^Œ ^Õ=`«Å∞ Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞
QÆ∞iÑ≤Ozi. JÑ¨C_»∞ ãÖ`À+¨=Ú`À `«y# „Hõ=∞=Ú`À „|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx KÕ~∞° K«∞O_»QÍ
(Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞ QÆ∞iÑ≤Ozi). q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ ~å=Ú_»∞ â◊~°ÉèíOQÆ∞_»∞
ãÖ`ÀëêkèHºõ =Ú`À Q˘Ñ¨Ê Ñ¨^qŒ x á⁄O^Œ∞@#∞ K«∂z ^Õ=`«Å∞ á⁄QÆ_Q» Í "≥à#¡‹ ∞.
(~å=Ú_»∞ â◊~É° Oíè QÆ∞xH˜ =ÚH˜Î ##∞=∞uOz, P =Úx k=ºÑ¨Ù+¨Ê =~°¬=Ú`À
„|Ç¨Ï‡Ö’Hõ=Ú#‰õΩ "≥à√◊ K¡ ∞« O_»QÍ `å#∞ ã¨∞f‰õΩ∆ x‚ P„â◊=∞=Ú#‰õΩ ™êy =K≥Û#∞).
ÉèÏ~°`« : Ju^Œ$_èO» Éˇ#· \ì̃, P`«‡, ã¨MÏºu´MÏºu`À QÆ∂_ç#, KåÑ¨Å`«´
^è#Œ ∞~°`¡ #« ∞ (QÍO_ô==Ú#∞), ZO`«ÜÚ« , `«#|eq∞´`«# |eq∞KÕ, „uÑ≤Ê´qã≤i,
J=∞‡Ç¨Ï`«∞‡x<£´Dâ◊fi~°∞x, h‰õΩ, „|Ç¨Ï‡Hõ@ì_»´„|Ç¨Ï‡„"å`«, Z@¡, J@¡ HÍHõ,
^•@<£{JQÆ∞<≥ á⁄=∞‡#∞K«∞<£´(J}QÆ∞#@∞¡QÍ) Ju„Hõq∞OÑ¨QÆÅ^≥ á⁄=∞‡x,
`å#∞´J~°∞˚#∞_»∞, Jx´K≥Ñ≤Ê, ÃÑ#∞QÆ_»Hõ<£´Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œe JkèHõ~À+¨=ÚKÕ,

"≥ Ú `« Î < £ ´ H˘@ì Q Í, ÃÑ· < £ ´ J~° ∞ ˚ # ∞xÃÑ· xeOÑ¨ ã ¨ O Ñ¶ ¨ ∞ O|∞ q~° ∞ Å∞QÆ ∞ iÃã,
x[ã≤~÷ K° O« _»¿ÇÏu´`«# QÍO_ô==Ú Ü≥ÚHõ¯, áê`«=Ú#<£´^≥|ƒKÕ, "≥∞éÜ«ÚK«∞#fl,
P~°}ºˆHO„^Œ∞ÃÑ·<£´H˜~å`«∞xÃÑ· (Dâ◊fi~°∞xÃÑ·) "≥∞K«∞Û^Œ#~°QÍ, J~°›QÆuqkè<£´
ã¨=∞Ü≥∂z`«suÖ’, ("Õy~°=ÚQÍ) P ã¨q∞^Œúâ∫~°∞º_»∞´J~°∞˚#∞_»∞, â◊√Éèí=∞ø´
â◊√Éèí=∞QÆ∞#\˜ì, xÜ«Ú^Œú=â◊`«<£´ÉÏÇ¨ïÜ«Ú^ŒúÑ¨~°`«KÕ, Ñ¶¨∞#Ñ¨^Œq<£´PHÍâ◊
=∂~°æ=ÚÖ’, ZÅ¡YK«~°∞Å∞´^Õ=`«ÅO^Œ~°∞, q#∞u ¿ãÜ«∞QÍ´„Ñ¨ã¨∞ÎuOK«QÍ,
KÕ~°OQÆ#iÔQ.
`å`«Ê~°º=Ú : Ju ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ `«# MÏºu =Ç≤ÏOz# QÍO_ô==Ú#∞ q∞H˜¯e
|Å=ÚQÍ qã≤i Dâ◊fi~°∞x`À W@¡<#≥ ∞ : h‰õΩ „|Ç¨Ï‡„"å`« Z\’¡ J@∞¡QÍHõ ^•@∞@∞‰õΩ
â◊Hºõ =∂? Jx K≥ÑÊ≤ J~°∞#˚ ∞_»∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œe JkèHõ ~À+¨=ÚKÕ H˘@ìQÍ J~°∞#˚ ∞xÃÑ·
^Õ=`å ãÖÑ¶∞¨ =ÚÅ∞ Ñ¨ÓÅ∞ ‰õΩiÑ≤Ozi. `«# QÍO_ô==Ú Ü≥ÚHõ¯ ^≥|ƒ`À H˜~å`«∞_»∞
"≥∞K«∞Û^Œ#~°QÍ "Õy~°=ÚQÍ J~°∞#˚ ∞_»∞ â◊√ÉèOí Hõ~"° ∞≥ #ÿ ÉÏÇ¨ïÜ«Ú^Œú <≥Ñ· Ù¨ }º=Ú#∞
K«∂ÃÑ#∞. ^Õ=`«ÅO^Œ~∞° „Ñ¨ã∞¨ uÎ OK«∞K«∞ J`«xx ã¨g∞Ñ≤Ozi.
qâı+}
¨ =Ú : ¿ÇÏu – ~°"~Õ i° Ûâ◊Ûâ◊GOK«=Ç≤Ïfl*ÏfiÖÏK«¿ÇÏ`«Ü∞« ó – Jx
J=∞~°=Ú.
=. JO`«. 50
âß. =∂Ü«∂=∞~°∞ºÎ ñ_»∞=∂^è=Œ ÙO _»qK«Å <≥‡Î· „u<£ ã¨∞fH∆Í„‚ â◊=∞
™êÊùÜ«∞`«û`«Î fiqÇ¨~°=∞„Ñ¨qâ◊n+¨^ÕÌfi+¨~ÀëêO‰õΩ~°O
Éˇ· ÜÕ∞áê~°ñQÆñ EK«∞K«∞O |~°∞=_ç<£ Ç¨Ï~À¬^Ü Œ ∞« O ÉˇH¯õ ñQÍ,
*ÏÜ«∞O ^Œ=Ú‡x~°∂_è^» $Œ +≤ñì QÆ# „Éè∂í ãÖ[˝<£ xÜ≥∂yOK«∞K«∞<£.
~å=∂ : =∂Ü«∂=∞~°∞ºÎ _»∞´=∂Ü«∞`À =∂#=Ù_≥#· , =∂^è=Œ Ù_»∞´~å=Ú_»∞,
JqK«Å`ü´^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ , "≥∞„ÿ u<£´¿ãflÇ¨Ï=Ú`À (J~°∞#˚ ∞xÃÑ)· , ã¨∞fHõ{‚∆ P„â◊=∞=∞O^Œ∞´
ã¨∞f‰õΩ∆ x‚ P„â◊=∞=Ú#, ™êÊùÜ∞« `ü´=$kú á⁄O^Œ∞K«∞#fl, ã¨`Î« fi´[O`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯,
316 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
qÇ¨~°=Ú´ãÖKå~°=Ú, „Ñ¨"âÕ `◊ ´ü „Ñ¨"âÕ =◊ ÚÖËx, D+¨`{ü ^Õfi+¨ ~ÀëêO‰õΩ~°OÉˇ´·
H˘kÌáê\˜ ^Õfi+¨~À+¨=ÚÅ#∞ HõeyOK«∞#@∞¡, Uáê~°QÍ´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, K«∂K«∞K«∞<£,
Ñ¨~∞° =_ç<´£ q∞H˜¯e, Ç¨Ï~À¬^Ü
Œ ∞« O ÉˇH¯õ QÍ´ãÖ`À+¨=Ú ‰õÅ∞QÆQÍ, *ÏÜ«∞<£´ã‘`#« ∞,
`«=Ú‡x´ÅHõ∆ ‡}∞x, „Éèí∂ãÖ[˝<£´Hõ#∞ÉÁ=∞Å ãÖ[˝KÕ, ~°∂_è»^Œ$+≤ì<£´™ê=^è•#
^Œ$+≤`ì À, xÜ≥∂yOK«∞K«∞<£{Hõ#´LO_»∞#@∞¡ K«∂_»QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : =∂Ü«∂=∂#=Ù_≥·# ~å=Ú_»∞ ã≤÷~°"≥∞ÿ# ¿ãflÇ¨ÏÉèÏ==Ú`À
ã¨∞fH∆Í„‚ â◊=∞=ÚÖ’ =$kú á⁄O^Œ∞K«∞#fl [O`«∞=ÙÅ ãÖKå~°=Ú#∞, „Ñ¨"âÕ =◊ ÚÖ’
H˘kÌáê\˜ ^Õfi+¨~À+¨=ÚÅ∞ ÖËxqQÍ K«∂K«∞K«∞ ãÖ`À+¨=Ú HõÅ∞QÆQÍ ã‘`#« ∞, ÅHõ∆ ‡}∞x
`«# Hõ#∞ÉÁ=∞Å ãÖ[˝KÕ QÆ=∞xOK«∞K«∞.
ÉèÏ~°`« : =∂Ü«∂=∞~°∞ºÎ _»∞´=∂Ü«∂ H˜~å`«~∂° Ñ¨=Ú ^èiŒ Oz#, L=∂^è=Œ ÙO_»∞´
t=Ù_∞» , JqK«Å`ü´K«eOÑ¨x, "≥∞„ÿ u<£´J~°∞#˚ ∞x g∞k ¿ãflÇ¨Ï=ÚKÕ, ã¨∞fHõ´‚∆ fHõ}∆ "≥∞#ÿ ,
J„â◊ = ∞´„â◊ = ∞ÖË x , ™êÊù Ü « ∞ `ü ´ ÃÑ~° ∞ QÆ ∞ K« ∞ #fl, ã¨ ` « fi ´|Å=Ú Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
qÇ¨~°=Ú´ÃÑ#∞QÆ∞ÖÏ@#∞, J„Ñ¨qâ◊`´ü „Ñ¨"tÕ OÑ¨x, D+¨`{ü ^Õfi+¨~ÀëêO‰õΩ~°"∞≥ ,ÿ
Uáê~°QÍ, K«∂K«∞K«∞<£, Ñ¨~°∞=_ç#´J~°∞˚#∞x =_çKÕ`«, *ÏÜ«∞<£´áê~°fiux,
`«=Ú‡<£´J~°∞#˚ ∞x, t=Ùx, x~°∂_è^» $Œ +≤<ì ´£ ™ê=^è•# ^Œ$+≤`ì À, Hõ#<£´K«∂K«∞#@∞¡
„Éè∂í ãÖ[˝<,£ xÜ≥∂yOK«∞K«∞<£ –
`å`«Ê~°º=Ú : =∂Ü«∂ H˜~å`«~∂° Ñ¨=Ú##∞#fl t=Ù_∞» K«eOÑ¨x J~°∞#˚ ∞x g∞k
"≥∞„ÿ uKÕ fHõ}∆ =Ú, „â◊=∞~°ÇÏ≤ `«"∞≥ ÿ ÃÑ~°∞QÆ∞K«∞#fl |eq∞ Ü≥ÚHõ¯ ÃÑ#∞QÆ∞ÖÏ@`À „Ñ¨"tÕ OÑ¨x
H˘kÌáê\˜ ^Õfi+¨~À+¨=ÚÅ∞QÆÅ J~°∞#˚ ∞x =_çKÕ áê~°fiux `«=∞#∞ (J~°∞#˚ ∞x, t=Ùx)
™ê=^è•# ^Œ$+≤`ì À K«∂K«∞#@∞¡QÍ `«# Hõ#∞ÉÁ=∞Å ãÖ[˝KÕ xÜ≥∂yOK«∞K«∞ –
HõO. „Ñ‘u ^Œ#~° Éèí∂i`«Ñ¨
âßÛ`«∞~°ºã¨∞fHõ∆‚ã¨`«Î fiãÖ^Œ~°≈#ãÖ
*Ï`« =∞QÆ∞"Õ_¯» Ü«∞O`«@ñ
*Ë`À~°O[#=Ú q∞QÆ∞Åñ *ËÜ∞« #Å~°∞K«∞<£. 52
~å=∂ : „Ñ‘u<£{`«#~°´„Ñ‘u HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ, Éè∂í i`«Ñã¨ {π Kå`«∞~°º´Q˘Ñ¨Ê

`«áÈ ãÖÑ¨^Œ Kå`«∞~°º=ÚKÕ, ã¨∞fHõ´‚∆ ã¨∞f‰õΩ∆ x‚ Ü≥ÚHõ¯, ã¨`Î« fiãÖ^Œ~≈° #´ã¨`Î« fiQÆ∞}=∞Ú
Ü≥ÚHõ¯ ^Œ~≈° #=ÚKÕ, ãÖ*Ï`«=∞QÆ∞´Hõey#, "Õ_¯» ´"Õ_∞» Hõ, JO`«@<£´ZO`«ÜÚ« ,
KÕ`«ó{~°O[#=Ú´=∞#ã¨∞û‰õΩ P#O^Œ=Ú#∞, q∞QÆ∞Å<£{KÕÜ«∞´HõeyOK«QÍ,
JÅ~°∞K«∞<£´ãÖ`À+≤OK«∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨∞f‰õΩ∆ x‚ Q˘Ñ¨Ê `«áÈnHõ∆ „Ñ‘u HõÅ∞QÆ∞#@∞¡ KÕÜ∞« QÍ, P
ã¨`Î« fiQÆ∞} ^Œ~≈° #=ÚKÕ Hõey# "Õ_∞» Hõ JO`«@#∞ =∞#ã¨∞û‰õΩ q∞H˜¯e P#O^Œ=Ú
HõeyOK«QÍ ãÖ`À+≤OK«∞K«∞.
ÉèÏ~°`« : „Ñ‘u^Œ#~°, Éè∂í i`«Ñâ¨ ßÛ`«∞~°º´J~°∞#˚ ∞x Q˘Ñ¨Ê `«áÈKå`«∞~°º=Ú,
ã¨∞fHõ´‚∆ f„="≥∞#ÿ , ã¨`Î« fi´|eq∞ Ü≥ÚHõ¯, ãÖ^Œ~≈° #, ãÖ*Ï`«=∞QÆ∞, "Õ_¯» , JO`«@,
KÕ`À~°O[#=Ú q∞QÆ∞Å KÕÜ∞« #Å~°∞K«∞<£.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞#˚ ∞x Q˘Ñ¨Ê `«áÈKå`«∞~°º=Ú „Ñ‘u HõeyOK«QÍ, f„="≥∞#ÿ
J`«x |Å„Ñ¨^~Œ ≈° #=Ú =Å# Hõey# "Õ_∞» Hõ =∞#ã¨∞û#‰õΩ P#O^Œ=Ú#∞ HõeyOÑ¨QÍ
ãÖ`À+≤OK«∞K«∞ –
HõO. Éèí„^ŒQÆu #~°∞QÆ Ö’áê
=Ú„^•#O^Œã¨fi~°∂Ñ¨=Úx^Œ~°≈`«x
i‚„^Œ„Ñ¨ã¨#fl`åãÖ
Ñ¨„^Œ∞z~°`« "≥∞éÜ«∞ <Õ„`« Ñ¨~°fi "≥Ú#Ô~Û<£. 53
~å=∂ : Éè„í ^ŒQuÆ <£´=∞Oz QÆ=∞#=ÚKÕ, J~°∞QÆ<´£ "≥à§◊ QÍ, Ö’áê=Ú„^•#O^Œ
ã¨fi~°∂Ñ¨=Úx´Ö’áê=Ú„^Œ‰Ωõ P#O^Œ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥#· JQÆã∞¨ ºÎ _»∞, ^Œi≈`«´K«∂Ñ¨|_ç#,
xi‚„^Œ´ã¨Ê+¨ì"≥∞ÿ#, „Ñ¨ã¨#fl`å ãÖÑ¨`ü´„Ñ¨ã¨#fl"≥∞ÿ# ãÖÑ¨^ŒÜ≥ÚHõ¯, ~°∞z~°`«
"≥∞~°Ü∞« <£´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, <Õ„`«Ñ~¨ fi° "≥Ú#Ô~Û<£´Hõ#∞Ñ¨>#ì̌ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞Oz QÆ=∞#=ÚKÕ`« N~å=Ú_»∞ "≥à§◊ QÍ Ö’áê=Ú„^Œ‰Ωõ
P#O^Œ=Ú#∞ QÆ∂~°∞Û JQÆãºÎ¨ =∞Ç¨Ïi¬ K«∂Ñ≤# ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ „Ñ¨ã#¨ fl ãÖÑ¨^Œ ™œÉèÏQÆº=Ú
318 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
<Õ„`«=ÚÅHÍ#O^Œ=Ú HõeyOK≥#∞ (~å=Ú_»∞ JQÆ™êÎº„â◊=∞=Ú#∞ „Ñ¨"tÕ OK≥#∞).
ÉèÏ~°`« : Éèí„^ŒQÆu<£´â◊√ÉèíbÅKÕ`«, J~°∞H±´x~å=∞Ü«∞"≥∞ÿ#, JÖ’Ñ¨Ñ¨´
JHõÜ
∆ ∞« "≥∞#ÿ , J=Ú„^Œ´x~°=kèH"õ ∞≥ #ÿ , P#O^Œ´P#O^Œ=ÚQÆÅ, ã¨fi–~°∂Ñ¨=Ú´`«#
Ü≥ÚHõ¯ ~°∂Ñ¨=Ú, x^Œi≈`«´K«∂Ñ¨|_ç#, ~°∞z~°`"« ∞≥ ~°Ü∞« <£, <Õ„`«Ñ~¨ fi° "≥Ú#Ô~Û<£´
JO^Œ=ÚQÍ „Ñ¨`º« Hõ=∆ ∂Ü≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : (t=Ù_»∞) `«# â◊√Éèbí ÅÅKÕ`« x~å=∞Ü«∞=Ú, JHõÜ ∆ ∞« =Ú,
x~°=kèH=õ Ú, P#O^Œ=ÚQÆÅ `«#~°∂Ñ¨ ™œÉèÏQÆº=ÚKÕ „Ñ¨`º« Hõ=∆ ∂Ü≥∞#∞.
=. JÑ¨C_»∞ 54
ã‘. kq"≥∂z Ü«Ú#fl Ü«∞„kx ^è~Œ ‡° HÍ~°º~°÷
=∂#`«O|∞QÆñ *Ëã≤ #\ì̃Ñ∞¨¶ #∞x
q∞OzÖ’Hõ=Ú <å=iOz#q+¨~åt
<åáÈâ◊#=Ú Q˘#fl Ü«∞^Œ∞ƒù`å`«∞‡
r=#^À+¨q„^•=}*’ºu~°‡
Ü«∞ã¨fi=¸~åÎºÖ’‰õΩñ _»QÆ∞=∞Ç¨`«∞‡
#dÅ "Õ^•O`« "Õ^•º`«∞‡ñ _≥· Éè∞í =#=O
^Œº`«ñ ÉˇOÑ¨Ù g∞é∞=∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù
`Õ. #=∞~° x=∞fl QÍx`«º<ÕH=õ ÚÅ <≥ÅÜ«Ú
[_»Å ÖËñQÔ OÑ¨Ù q=∞Å`«ñ QÆ_∞» "≥∞éÜ«∞ñQÆ
"≥∞Hõ=Ú`ÀÅ∞ qÉè∂í u ã¨q∞^Œ`ú #« ∞=Ù
<˘O_˘Hõ\ ˜ HõO^Œ "≥∞Ü
ÿ Ú≥ Ñ¨Ê <˘Ñ¨C"åx. 55
~å=∂ : kq"≥∂zÜ«Ú#fl´q∞#∞fl=Ú\˜ì#, J„kx´qO^èŒºÑ¨~°fi`«=Ú#∞,
^è~Œ ‡° HÍ~°º~°=÷ Ú´ãÖ^è•º =O^Œ<åk ^è~Œ ‡° =ÚÅ∞ #_»∞Ñ¨Ù@ H˘~°‰Ωõ , P#`«O|∞QÆ<´£
J}QÆ∞#@∞¡QÍ, KÕã#≤ \ì̃ Ñ¶∞¨ #∞x´KÕã#≤ =∞Ç¨`«∞‡x, q∞Oz Ö’Hõ=Ú‡´Ö’Hõ=Ú#∞
q∞Oz, P=iOz#´"åºÑ≤Oz#, q+¨~åt<£´ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞, PáÈâ◊#=ÚQÆ#fl´

PáÈâ◊#=Ú Ñ¨\ ˜ì#, J^Œ∞ƒù`å`«‡´=∞Ç¨`«∞‡x, r=#^À+¨´x+¨¯Hõà◊O‰õΩ#∞,
q„^•=}´=∂<≥Ê_ç, *’u~°‡Ü«∞´#Hõ„∆ `«~∂° Ñ¨"∞≥ #ÿ , ã¨fi=¸iÎ´`«# Ü≥ÚHõ¯ ~°∂Ñ¨=ÚKÕ,
PÖ’‰õ Ω _» Q Æ ∞ ´„Ñ¨ H Íâ◊ = ÚQÆ Å "å_≥ · # , =∞Ç¨  `« ∞ ‡<£ ´ =∂Ç¨  #∞Éè Ï =Ùx, JdÅ
"Õ^•O`«´ã¨=∞ã¨Î "Õ^•O`«=ÚÅ#∞, "Õ^ŒºP`«∞‡_≥·´`≥eã≤# |∞kúQÆÅ"å_≥·, Éèí∞=#
=O^Œº`«<´£ Ö’Hõ=ÚÅ "≥∞Ñ¨C, ÃÑOÑ¨Ù g∞~°∞´PkèHºõ `«QÅÆ , =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù´=∞Ç¨`«∞‡x,
J=∞~°<£´J=∞~°∞#@∞¡QÍ, x=∞flQÍ x`«º¿ãHõ=ÚÅ<£´#^Œ∞ÅÜ«∞O^Œ∞ x`«º=Ú
™êfl#=ÚKÕ, [_»ÅÖËQÔ OÑ¨Ù´[@Å Ü≥ÚHõ¯ ÖË`« Z„~°^#Œ =Ú, q=∞Å`« Hõ_∞» "≥∞éÜ«∞QÆ
<≥ÅÜ«Ú´„Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ`« â◊√^Œ"ú ∞≥ ÿ HõxÊOK«∞"åxx, "≥∞Hõ=Ú`ÀÅ∞´lOHõ K«~‡° =Ú,
qÉè í ∂ u´q|∂k, ã¨ q ∞^Œ ú ` « # ∞=Ù<£ ´ „Ñ¨ H ÍtOK« ∞ â◊ s ~° = Ú, XO_˘Hõ \ ˜ H ˜ ´
XHõ^•xH˘Hõ\ H˜ ,˜ JO^Œ"∞≥ ÿ Ü≥ÚÑ¨Ê <˘Ñ¨C"åx´JO^Œ=ÚQÍ HõxÑ≤OK«∞"åxx.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞#∞fl=Ú\ì̃# qO^èºŒ Ñ¨~fi° `«=Ú#∞ ^è~Œ ‡° HÍ~°º=ÚÅ H˘~°‰Ωõ
J}QÆ∞#@∞¡QÍ KÕã#≤ =∞Ç¨ÏhÜ«Úx, Ö’Hõ=ÚÅ#∞ q∞Oz P=iOz# ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞
PáÈâ◊# |\˜#ì J^Œ∞ƒù`« â◊s~°∞x, x+¨¯à◊OHõ`#« ∞ áÈQ˘@∞ì@‰õΩ #Hõ„∆ `« ~°∂Ñ¨"∞≥ #ÿ `«#
=¸iÎ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨HÍâ◊=ÚQÆÅ =∞Ç¨`«∞‡x, ã¨=∞ã¨Î "Õ^•O`«=ÚÅ#∞ `≥eã≤#
|∞kúQÅÆ "å_≥· Ö’Hõ=ÚÅKÕ á⁄QÆ_|» _»∞ =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ùx, #n™êfl#=ÚÅKÕ`« [_»Å
Z„~°^#Œ =Ú „Ñ¨HÍtOK«∞"åxx =∞$QÆK~« ‡° =Ú, qÉè∂í u `«# â◊s~°=Ú#‰õΩ XHõ\ x˜
q∞Oz =∞~˘Hõ\ ˜ JO^Œ"∞≥ ÿ Ü≥ÚÑ¨C (JQÆã∞¨ ºÎ x).
qâı+}
¨ =Ú : r=#^À+¨ – 'r=#O–Éè∞í =#"£∞— Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : kq´ã¨fi~°æ=Ú#∞, "≥∂zÜ«Ú#fl´"≥∂ã≤#, J„k<£´"Õ∞~°∞=Ù#∞,
^è~Œ ‡° ´qO\˜ Ü≥ÚHõ¯, HÍ~åº~°=÷ Ú´HÍ~°º=Ú H˘~°‰Ωõ , P#`«O|∞QÆ KÕã#≤ \˜´ì J}QÆ∞#@∞¡
KÕã#≤ , Ñ¶∞¨ #∞x´|Å=O`«∞x, q∞Oz Ö’Hõ=Ú<å=iOz#´PkèHºõ `«KÕ Ö’Hõ=∞O`«\H˜ ˜
"åºÑ≤ O z#, q+¨ ~ åt<£ ´ HÍÅ‰õ Ä @=Ú#∞, PáÈâ◊ # =ÚQ˘#fl´„q∞Oy#,
J^Œ∞ƒù`å`«∞‡´qz„`« ^è≥·~°º=ÚQÆÅ"åxx, r=#^À+¨´ãÖ™ê~° ^À+¨=Ú#∞,
q„^•=}´áÈQ˘>ˇ ì _ ç , *’ºu~° ‡ Ü« ∞ ´„Ñ¨ H ÍtOK« ∞ , ã¨ fi =¸iÎ ´ `« # =¸iÎ K Õ ,
320 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
PÖ’‰õΩ_»QÆ∞´ãÖ^Œ~°≈#=Ú QÆÅ"å_»QÆ∞, =∞Ç¨`«∞‡<£´Ñ¨q„`« ~°∂Ñ¨Ùx, JdÅ
"Õ^•O`«´ã¨=∞ãÎ̈ "Õ^=Œ ÚÅKÕ, q^•º`«∞‡_≥´· `≥eÜ«∞|_ç#"å_≥,· Éè∞í =#=O^Œº`«<´£
Ö’Hõ=ÚÅ á⁄QÆ_KÎ» ,Õ ÃÑOÑ¨Ùg∞~°∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, =∞Ç¨#∞ÉèÏ=Ù´=∞Ç¨`«∞‡x, J=∞~°
x=∞flQÍ´ã¨∞~°QÆOQÍ, x`«º¿ãHõ=ÚÅ´x`«º™êfl#=ÚÅKÕ, <≥ÅÜ«Ú<£´„Ñ¨HÍtOK«∞
(K«O„^Œ∞_»#∞), [_»Å ÖËQÔ OÑ¨Ù q=∞Å`«H_õ ∞» "≥∞~°Ü∞« QÆ, "≥∞Hõ=Ú`ÀÅ∞´QÆ[K«~‡° =Ú,
qÉè∂í u, ã¨q∞^Œ`ú #« ∞=Ù, XO_˘Hõ\ ˜ HõO^Œ"∞≥ ÿ Ü≥ÚÑ¨C<˘Ñ¨C"åx.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨fi~°æ=Ú#∞ "≥∂z# "Õ∞~°∞=Ù#∞ qO\˜<åiQÍ KÕã≤H˘#fl
|Å=O`«∞x, Ö’Hõ=ÚÅxflO\˜x P=iOz# HÍÅ‰õÄ@=Ú#∞ „q∞Oy# qz„`«
^è~·≥ º° =O`«∞x, ãÖ™ê~° ^À+¨=Ú#∞ áÈQ˘@∞ì *’ºu~°‡Ü«∞"≥∞#ÿ ã¨fi=¸iÎ ãÖ^Œ~≈° #=ÚQÆÅ
=∞Ç¨`«∞‡x, ã¨=∞ã¨Î "Õ^Œ=ÚÅKÕ `≥eÜ«∞|_ç#"å_≥· Ö’Hõ=ÚÅKÕ ã¨∞ÎuOÑ¨|_»∞
„Ñ¨ÉÏè ==ÚQÆÅ"åxx ã¨∞~°QOÆ QÍ x`«º™êfl#=ÚKÕ "≥∞~°ÜÚ« K«O„^Œ∞_»∞ QÆÅ"åxx,
[_»Å Zé]^#Œ =Ú „Ñ¨HÍtOK«QÍ QÆ[K«~‡° =Ú, qÉè∂í u, `«# â◊s~°=Ú#‰õΩ XHõ\ x˜
q∞Oz XHõ\ ˜ JO^Œ=ÚQÍ <˘Ñ¨C"åxx.
`Õ. K«∂z Ü«∂k`«º‰õΩÅ ~å[ã¨∞`«∞ñ_»∞ Ç¨Ï~°¬
q#Ü«∞Éèí‰õΩÎÅ™êëêìOQÆq#∞u¿ãÃã
#Ñ¨Ù_»∞ QÍ‰õΩ#fl Ü«∞\ì̃`«^ŒGã≤kú
^Œ=∞„Ñ¨Ü∂≥ [# =∞x ã¨∞~° ÅÌ#i ~å`«‡. 56
~å=∂ : K«∂z´JQÆã¨∞Îºx K«∂z, Pk`«º‰õΩÅ´ã¨∂~°º=Oâ◊=Ú#|∞\˜ì#,
~å[ã¨∞`«∞_»∞´~å‰õΩ=∂~°∞_»∞ (~å=Ú_»∞), Ç¨Ï~°¬q#Ü«∞Éè‰í Ωõ ÅÎ ´P#O^Œ=Ú, q#Ü«∞=Ú,
Éè í H ˜ Î Ü « Ú `« = ÚQÍ, ™êëêì O QÆ q#∞u¿ãÃã´™êëêì O QÆ „Ñ¨ } Ï=∞=Ú KÕ Ã ã#∞,
J\˜´ì J@∞=O\˜, `«`{ü JGã≤k´ú P JG=ÚÅ#∞ á⁄O^Œ∞@, JÑ¨Ù_∞» QÍ‰õΩ#fl´JÑ¨C_»∞
HÍxKÀ, ^Œ=∞„Ñ¨Ü≥∂[#=∞x´`«=∞‰õΩ „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú ÖË^Œx, ã¨∞~°Öò´^Õ=`«Å∞,
P`«‡<£´P`«‡Ö’, `«#ii´ãÖ`À+≤Ozi.
`å`«Ê~°º=Ú : JQÆã∞¨ ºÎ x K«∂z ã¨∂~°º=Oâ◊A_≥#· ~å=Ú_»∞ Ç¨Ï~°¬=Ú q#Ü«∞=Ú
ÉèHí =Î˜ ÚÑ≤ÊiQ˘#QÍ ™êëêìOQÆ „Ñ¨}Ï=∞=Ú KÕÃã#∞. JQÆã∞¨ ºÎ _çzÛ# JG=ÚÅ ãÖáê^Œ#
`«=∞‰õΩ „Ñ¨Ü∂≥ [#HÍiÜ«∞x ^Õ=`«Å∞ P`«‡Ö’ ãÖ`À+≤Ozi. (JÑ¨C_»∞ HÍ‰õΩ#flKÀ
^•x Ñ¶e¨ `«=Ú ÖË^xŒ ÉèÏ=#)
ÉèÏ~°`« : K«∂z´Ñ¨~=° ∞t=Ùx K«∂z, Pk`«º ‰õΩÅ~å[´Jku ‰õΩÅ=ÚÖ’
„âı+µ¨ _ª #·≥ , ^Õ"OÕ „^Œ∞x, ã¨∞`«∞_»∞´‰õΩ=∂~°∞_»∞–J~°∞#˚ ∞_»∞, Ç¨Ï~°¬q#Ü«∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ ™êëêìOQÆ
q#∞u KÕÃã´P#O^Œ=Ú, q#Ü«∞=Ú ÉèHí `Î˜ À ‰õÄ_ç ™êëêìOQÆ=Ú KÕã≤ „Ñ¨ã∞¨ uÎ OK≥#∞,
JÑ¨Ù_»∞ QÍ‰õΩ#fl Ü«∞\˜ì`«^ŒGã≤kú´P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ HÍxKÀ áêâ◊√Ñ¨`åGã≤kú,
^Œ=∞„Ñ¨Ü≥∂[#=Ú Jx´x"å`« Hõ=K« HÍÅˆHÜ«∂k ãÖÇ¨~° ¿ÇÏ`«∞=x,
ã¨∞~°Å∞´P`«‡<£, `«#ii.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨~=° ∞t=Ùx Ez ^Õ"OÕ „^Œ ‰õΩ=∂~°∞_≥#· J~°∞#˚ ∞_»∞ Ç¨Ï~°¬q#Ü«∞
ÉèíH˜Î `å`«Ê~°º=ÚÅ`À ™êëêìOQÆ#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕã≤ „Ñ¨â◊Oã≤OK≥#∞. J\˜ì
áêâ◊√Ñ¨`åGã≤kú x"å`«H=õ K« HÍÅˆHÜ«∂k ãÖÇ¨~° ¿ÇÏ`«∞=x ^Õ=`«Å∞ P`«‡Ö’
ãÖ`À+≤Ozi.
=. J\ì̃ ã¨=∞Ü«∞O|∞# ´ P ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ 57
HõO. ã¨fi`«Ñ¨óÑ¶¨Å™êH∆Í`å¯
~°`«ñ QÆ$`«™êxfl^èŒ∞ºñ _≥·#~å[=`«Oã¨∞<£
Ç¨Ï`«HõÅ∞+¨µñ_»∞ ^ŒÑ¨ã≤ =Ú^Œ
xfi`« =∞QÆ∞z`«=Î Ú# x @¡x „Ñ¨âO◊ ã≤OK≥<.£ 58
~å=∂ : ã¨fi`«Ñó¨ Ñ¶Å¨ ´`«# `«Ñã¨ ∞¨ û Ü≥ÚHõ¯ Ñ¶e¨ `«=ÚKÕ, ™êH∆Í`å¯~°`<« ´£
HõxÑ≤Oz#, Hõ$`«™êxfl^èŒ∞º_≥·#´^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ#, ~å[=`«Oã¨∞<£´~å=Úx, Ç¨Ï`«
HõÅ∞+¨µ_»∞´áêÑ¨=ÚÅ∞ `˘Åy#, `«Ñã¨ ´≤ JQÆã∞¨ ºÎ _»∞, =Ú^Œxfi`«=∞QÆ∞´ãÖ`À+¨=Ú`À
‰õÄ_ç#, z`«=Î Ú#<£´=∞#ã¨∞û`À, W@¡x „Ñ¨âO◊ ã≤OK≥<´£ D q^è=Œ ÚQÍ ã¨∞uÎ OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# `«Ñã¨ û≤ kúKÕ ™êH∆Í`«¯iOz `«# ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ =zÛ# ~å=Úx
áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«∞_≥#· JQÆã∞¨ ºÎ _»∞ P#O^ŒÉiíè `« Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú`À x@∞¡ „Ñ¨âO◊ ã≤OK≥#∞.
322 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : ã¨fi`«Ñ¨óÑ¶¨Å ™êH∆Í`å¯~°`«<£´`«# `«Ñ¨ã¨ûOÑ¨^ŒKÕ ™êH∆Í`«¯iOz,
Hõ$`«™êxfl^èŒ∞º_≥·#, ~å[=`«Oã¨∞<£´t=Ùx, Ç¨Ï`«HõÅ∞+¨µ_»∞´áêÑ¨~°Ç≤Ï`«∞_≥·#,
`«Ñã¨ ´≤ J~°∞#˚ ∞_»∞, =Ú^Œxfi`«=∞QÆ∞ z`«=Î Ú# W@¡x „Ñ¨âO◊ ã≤OK≥<.£
`å`«Ê~°º=Ú : `«# `«Ñã¨ û≤ kúKÕ ™êH∆Í`«¯iOz `«# =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ# Ñ¨~=° ∞t=Ùx
áêÑ¨~Ç° Ï≤ `«∞_≥#· J~°∞#˚ ∞_»∞ ãÖ`À+¨ z`«=Î Ú`À x@∞¡ „Ñ¨âO◊ ã≤OK≥#∞.
HõO. qâıfiâ◊fi~° qâßfi`«‡Hõ
qâßfikèëêª# Ü«∞dÅ"Õ^•O`«=K«
â◊≈â◊fi^Œaè=~°‚º=∂#=∞
ÃÇ·Ïâ◊fi~°º xsÇ¨Ïx`«ºÜ«∞Éèí=â◊√Éèí=∞Ü«∂. 59
~å=∂ – ÉèÏ~°`« ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
qâ◊fi{Dâ◊fi~°´Ö’Hõ=ÚÅ‰õΩ <åÜ«∞HÍ!, qâ◊fi{P`«‡Hõ´qâ◊fi"Õ∞ P`«‡QÍ
QÆÅ"å_®!, qâ◊fi{Jkèëêª#´Ö’Hõ=ÚÅ‰õΩ Jkèëêì# ^Õ=`«, JdÅ"Õ^•O`« =K«ó
´ã¨ = ∞ã¨ Î "Õ ^ •O`« =K« # =ÚÅKÕ , â◊ â ◊ fi `ü ´ q∞H˜ ¯ e, Jaè = O^Œ º =∂#´
=i‚OK«|_ç#"å_®!, =∞Ç¨{Sâ◊fi~°º´Q˘Ñ¨Ê Sâ◊fi~°º=ÚQÆÅ"å_®!, xsÇ¨Ï´
HÀiHõÖxË "å_®!, x`«º´x`«∞º_®!, JÉè=í ´Ñ¨Ù@∞ìHÖõ xË "å_®!, â◊√Éè=í ∞Ü«∞´â◊√Éè=í ÚÅ∞
HõeyOK«∞"å_®!
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=∂Ü«∞}Ï~°=÷ ÚÖ’ ~å=Úx qâı+} ¨ =ÚÅ∞.
ÉèÏ~°`å~°=÷ ÚÖ’ Ñ¨~=° ∞t=Ù#‰õΩ qâı+}
¨ =ÚÅ∞.
=∞. xt`« „Ñ¨[˝`«ñ E_» <ÕqHõ$uÜ«Ú<Õ¡ ^ŒO„_»∞ hÜ«∞O^Œ∞ h
^Œâ~◊ ∂° áê„â◊Ü∞« }O ÉÁ#~°∞Û@ =∞kO ^Œi¯OÑ¨ Ö’HõO|∞ÅO
^Œâ◊√Éèí „Ñ¨Hõ∆Ü«∞=Ú<£ â◊√Éè’^ŒÜ«∞=Ú#∞^Œº^ŒƒùHõÎ"å`«ûÅº`å
uâ◊Ü∂« Ü«∞`«`Î ñ« *ËÜ∞« xOuÜ«∞ QÆ∞}Ïf`å „Ñ¨ã<¨ åfl`«‡HÍ! 60
~å=∂ : QÆ∞}{Jf`«´QÆ∞}=ÚÅ‰õΩ Ö’#∞HÍx"å_®!, „Ñ¨ã¨<åfl`«‡HÍ´

„Ñ¨ ã ¨ # fl"≥ ∞ ÿ # =∞#ã¨ ∞ QÆ Å "å_®!, hÜ« ∞ O^Œ ∞ ´~å=Úx Ü« ∞ O^Œ ∞ , xt`«
„Ñ¨[`˝ <« {£ K«∂_»´ã¨∂Hõ∆ ‡"≥∞#ÿ |∞kú qâı+=¨ Ú#∞ K«∂_»QÍ, U qHõ$uÜ«Ú<£Ú q^è"Œ ∞≥ #ÿ
qHÍ~°=Ú#∞, ÖË^Œ∞{JO„_»∞´ÖË^Œx K≥Ñ¨C^Œ∞~°∞, h´h=Ù, ^Œâ◊~°∂áê„â◊Ü«∞}O
ÉÁ#~°∞Û@´^Œâß=`å~°=ÚÅ <≥`∞« @ Î , =∞k<£´=∞kÖ’, `«i¯OÑ¨<´£ q=∞i≈OÑ¨QÍ,
Ö’HõO|∞ÅO^Œ∞´Ö’Hõ=ÚÅÖ’, Jâ◊√Éè„í Ñ¨HÜ ∆õ ∞« =Ú<£´^Œ∞+¨tì Hõ}∆ ‰õΩ, â◊√Éè’^ŒÜ∞« =Ú<£´
â◊√Éè=í ÚÅ∞ HõeyOK«∞@‰õΩ, L^Œº`ü´q∞H˜¯e, ÉèHí "Îõ å`«ûÖÏºuâ◊Ü∂« Ü«∞`«`Î <« ´£ JkèHõ
„¿Ñ=∞#∞ ã¨=∞‰õÄ~°∞Û@‰õΩ, KÕÜ∞« <£{WOuÜ«∞´KÕÜÚ« @ H˘~°Hˆ .
`å`«Ê~°º=Ú : F QÆ∞}Ïf`å! „Ñ¨ã¨<åfl`«‡HÍ! hÖ’x xt`«"≥∞ÿ# „Ñ¨[˝#∞
K«∂_»QÍ Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ qHÍ~°=Ú#∞ ÖË^xŒ K≥ÑC¨ ^Œ∞~°∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ qKåiOK«QÍ h=Ù
^Œâß=`å~°=ÚÅ <≥`∞« @Î Ö’Hõ=ÚÅÖ’ Jâ◊√Éè=í ÚÅ#∞ `˘ÅyOK«∞@‰õΩ, â◊√Éè=í ÚÅ#∞
HõeyOK«∞@‰õΩ Éè‰í Ωõ ÅÎ Ü«∞O^Œ∞ JkèHõ „¿Ñ=∞#∞ K«∂Ñ¨Ù@‰õΩ =∂„`«"∞Õ !
ÉèÏ~°`« : QÆ∞}Ïf`å! „Ñ¨ã<¨ åfl`«‡HÍ! xt`« „Ñ¨[`˝ <« K£ ∂« _», U qHõ$uÜ«∞<£,
ÖËÔŒ „_»∞, D ^Œâ<◊ ´£ D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ, ~°∂áê„â◊Ü∞« }O|∞´H˜~å`« ~°∂Ñ¨=Ú#∞,
X#~°∞Û@´^èiŒ OK«∞@, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : F QÆ∞}Ïf`å! „Ñ¨ã<¨ åfl`«‡HÍ! t"å! h Ü«∞O^Œe xt`« „Ñ¨[#˝ ∞
K«∂_»QÍ Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ qHÍ~°=Ú#∞ ÖË^xŒ K≥ÑC¨ ^Œ∞~°∞. h=Ù D q^è=Œ ÚQÍ H˜~å`«
~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èŒiOK«∞@ =∞kÖ’ PÖ’zOÑ¨QÍ Ö’Hõ=ÚÅÖ’x Jâ◊√Éèí=Ú#∞
`˘ÅyOK«∞@‰õΩ, â◊√Éèí=ÚÅ#∞ HõeyOK«∞@‰õΩ, Éèí‰õΩÎxÜ«∞O^Œ∞ JkèHõ „¿Ñ=∞#∞
Hõ#|~°K∞« @‰õΩ =∂„`«"∞Õ !
HõO. Jk ã¨HÅõ ã¨^•Kå~°O
|k ã¨~fi° *Ï˝# =∞k ã¨=∞ãÎ̈[xÑ¶Å¨ O
ÉÁkq#H˘Åñk <˘HõÑC¨ _»∞
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú hÜ«∞O^Œ∞ñ *Ë~°∞Î̂~x =∞¿ÇÏâß. 61
324 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
~å=∂ : =∞¿ÇÏâß!´F ~å=∂!, XHõÑC¨ _»∞´ZÑ¨C_≥#· , Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú´=∞#ã¨∞û,
hÜ«∞O^Œ∞, KÕ~°∞Îˆ~x´KÕÔ~Û^Œˆ~x, Jk, ã¨HõÅ ã¨^•Kå~°O|∞´ã¨HõÅ"≥∞ÿ# =∞Oz
PKå~°=Ú, Jk, ã¨~fi° *Ï˝#=Ú´ã¨=∞ã¨Î *Ï˝#=Ú, Jk, ã¨=∞ã¨Î [xÑ¶Å¨ O|∞´ã¨HÅõ "≥∞#ÿ
[#‡Å Ñ¶e¨ `«=Ú, X^Œq# H˘Åk<£´Hõey# q^è=Œ ÚQÍ.
~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`«=ÚÅ‰õΩ `å`«Ê~°º=Ú ã¨=∂#=Ú. ÉèÏ~°`å~°÷=Ú#
=∞¿ÇÏâß´Dâ◊fi~å!
`å`«Ê~°º=Ú : F ~å=∂! (Dâ◊fi~å) ã¨=∞ãÎ̈ [#‡=ÚÅ Ñ¨Ù}ºÑ¶Å¨ =ÚQÍ
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#∞ hÜ«∞O^Œ∞ KÕiÛˆ~x Jk ã¨=∞ã¨Î ã¨^•Kå~°=Ú, Jk ã¨HÅõ *Ï˝#=Ú.
HõO. Ju"åV‡#™êã¨Ê^Œ ~¸
#∞uH˘yæ#™êÇ¨Ïã¨=Ú‡#∞ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨Ù ^ŒÜ∞« <£
=∞u <å‰õΩ <Õ# Ål˚O
zu <ÀÜ«∞K«∞º`« Ü«∞#O`« t=QÆ∞}~åj. 62
~å=∂ : t=QÆ∞}~åj!´=∞OQÆà„◊ Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ QÆ∞}=ÚÅ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú QÆÅ"å_®!
FJK«∞º`å´<åâ◊#=ÚÖËx"å_®!, J#O`å!´JO`«=ÚÖËx"å_®!, Ju"åH±{
=∂#ã¨{Pã¨Ê^Œ´"å‰õΩ¯#‰õΩ =∞#ã¨∞û#‰õΩ QÀK«~=° ÚQÍx ã≤u÷ QÆÅ"å_®! D#∞uH˜{
Xyæ#´D „Ñ¨âO◊ ã¨‰Ωõ Ñ¨Óx#, ™êÇ¨Ïã¨=Ú‡#∞´™êÇ¨Ïã¨ HÍ~°º=Ú#∞, ^ŒÜ∞« <£ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨Ù´
^ŒÜ∞« `À F~°∞ÛH˘#∞=Ú, <å‰õΩ <Õ#´<å‰õΩ <Õ<,Õ =∞u<£´=∞#ã¨∞ûÖ’, Ål˚Ozux´
ã≤QÆ∞æÑ¨_çux.
~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú. ÉèÏ~°`å~°=÷ Ú# t=QÆ∞}~åt´Ñ¨~=° ∞t"å!
`å`«Ê~°º=Ú : F ~å=∂! (F t"å!) ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ "å_®! J#O`å! "åQÆ‡#ã¨∞ûÅ‰õΩ
QÀK«~=° ÚQÍx ã≤u÷ QÆÅ"å_®! D q^è=Œ ÚQÍ ã¨∞uÎ OK«∞@‰õΩ áêÅÊ_ç# ™êÇ¨Ïã¨=Ú#‰õΩ
^ŒÜ∞« `À ã¨ÇÏ≤ OÑ¨Ù=Ú. <å‰õΩ <Õ<Õ (JQÆã∞¨ ºÎ _»∞, J~°∞#˚ ∞_»∞) =∞#ã¨∞ûÖ’ ã≤yÖæ ^¡ˇ #Œ ∞.
HõO. J#∞K«∞ñ |∞#ó Ñ¨Ù#~°a=è O

^Œ#=ÚÅ∞ <≥=∞‡#=Ú#O ^Œ∞^ŒOz`«ã"¨ ∂≥ ‡
^Œx`åO`«ÉèíH˜ÎãÖ`«`«
q#Ü«∞O|∞Å∞ ãÖ^Œ_Oç Ñ¨ "Õ=∞é∞ñ *ËÃã<£. 63
J~°`÷ å`«Ê~°º=ÚÅ∞ ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
J~°=÷ Ú : J#∞K«∞´Jx Ñ¨Å∞‰õΩK«∞, <≥é{=∞#=Ú#O^Œ∞, xO_»∞ =∞#ã¨∞û`À,
L^ŒOz`«´q∞H˜¯e, ã¨"∂≥ ‡^Œ´P#O^Œ=Ú, x`åO`«ÉHíè ´Î̃ JkèH"õ ∞≥ #ÿ ÉèHí ,Î̃ ãÖ`«`«
q#Ü«∞O|∞Å∞´q∞H˜¯e q#Ü«∞=Ú, ãÖ^Œ_çOÑ¨<£´ÃÑ#Q˘#QÍ, Ñ¨Ù#ó Ñ¨Ù#ó
{Jaè=O^Œ#=ÚÅ∞´=∂\˜ =∂\˜H© #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕÜ«ÚK«∞, "Õ=∞é∞<£´
Ñ¨Å∞=∂~°∞,¡ KÕÃã<£´KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JQÆã∞¨ ºÎ _»∞ (J~°∞#˚ ∞_»∞) J@∞¡ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞ xO_»∞ =∞#ã¨∞û#O^Œ∞
JkèH"õ ∞≥ #ÿ P#O^Œ=Ú, J`«ºO`«ÉHíè qÎ˜ #Ü«∞=ÚÅ∞ ÃÑ#Q˘#QÍ =∂\˜=∂\˜H© Ñ¨Å∞=∂~°∞¡
#=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ KÕÃã#∞.
=. `«^Œ#O`«~°O|. 64
`«`{ü J#O`«~O° |´P `«~åfi`«
HõO. q=∞Å∞ñ_»∞ ~å[<Àº`«Î=Úñ
_»q∞`«`«Ñ¨â◊≈H˜Î=∞Ç≤Ï=∞Ç¨Ïs¬â◊Hõ$áê
ã¨=∞"åÑ≤Îx+¨ìk"åº
G=∞`«bã¡ k≤ ú QÆx =Ú^ŒO |O^≥ñ QÆ_∞» <£. 65
~å=∂ : q=∞Å∞_»∞´=∂e#º=Ú ÖËx"å_»∞, ~å[#º{L`«=Î Ú_»∞´~åAÅÖ’
„âı+µ¨ _ª ∞» J~Ú# ~å=Ú_»∞, Jq∞`« `«Ñâ¨ ≈◊ H˜´Î q∞H˜¯e `«áÈãÖÑ¨^‰Œ Ωõ , =∞Ç≤Ï´™ê÷#"≥∞#ÿ ,
=∞Ç¨Ïs¬âß!, JQÆã∞¨ ºÎ x Ü≥ÚHõ¯, Hõ$áê ã¨=∞"åÑ≤<Î ´£ ^ŒÜ∂« qâı+=¨ ÚKÕ, W+¨´ì W+¨=ì ÚÖˇ#· ,
k"åºG=∞`«b¡´"≥·+¨‚=KåÑ¨ „|Ç¨‡G=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, ã≤kú<£QÆx´„áêÑ≤Îx á⁄Ok,
326 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
Hõ_∞» <£´q∞H˜¯eQÍ =Ú^ŒO|∞<£{JO^≥<´£ ãÖ`À+≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞e#~°ÇÏ≤ `«∞_≥#· ~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ q∞H˜¯e `«Ñâ¨ ≈◊ H˜HÎ ˜ ™ê÷#"≥∞#ÿ
JQÆã∞¨ ºÎ x Ü≥ÚHõ¯ Hõ$áê qâı+=¨ ÚÅKÕ ~Ú+¨=ì ÚÖˇ#· "≥+· =‚¨ KåÑ¨, „|Ç¨‡G=ÚÅ ã≤kxú
á⁄Ok, =∞#ã¨∞û# q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : q=∞Å∞_»∞, ~å[<Àº`«Î=Ú_»∞´J~°∞˚#∞_»∞, Jq∞`«`«Ñ¨â◊≈H˜Î
=∞Ç≤ Ï =∞<£ ´ q∞H˜ ¯ eÜ≥ ÿ ∞ # `« Ñ ¨ â ◊ ≈ H˜ Î Q˘Ñ¨ Ê ^Œ # =ÚKÕ , Ç¨ Ï i¬´P#OkOz#,
Dâß´Dâ◊fi~°∞x, Hõ$áêã¨=∞"åÑ≤<Î ´£ ^ŒÜ∞« `À, W+ì̈, k=º´k=º"≥∞#ÿ , JG=∞`«b´¡
áêâ◊√Ñ¨`åG=ÚÜ≥ÚHõ¯, ã≤k<ú Q£ xÆ , Hõ_∞» <£, =Ú^ŒO|O^≥<.£
`å`«Ê~°º=Ú : =∞e# ~°ÇÏ≤ `«∞_≥#· J~°∞#˚ ∞x `«Ñâ¨ ≈◊ H˜HÎ ˜ P#OkOz# Dâ◊fi~°∞x
Jáê~°^ÜŒ ∂« qâı+=¨ ÚKÕ W+¨=ì ÚÖˇ#· k=º"≥∞#ÿ áêâ◊√Ñ¨`åG=Ú#∞ á⁄Ok q∞H˜¯e
ãÖ`À+≤OK≥#∞.
âß. J‰õ∆Ω„^Œ„Ñ¨^äŒ=∂#k=ºâ◊~°ãÖ„áêÑ≤ÎO „|HÍtOK«∞<å
‰õΩH˜^∆ fiŒ Oâ◊=`«Oã¨∞ñ QÆ<˘æx =∞Ç¨QÀ^•=sf~°ã¨
„^ŒH∆ÀáêÜ«∞Ñ¨^äŒO|∞ <Õñ_»∞ ^˘~°ÔH„#O_»OK«∞ ãÖ~°Hõ∆}Ï
¿ÑHõO∆ ^Œ^fiŒ #Éè∂í q∞ ^Õ=`«Å∞ãÖ„Ñ‘uO QÆ_∞» #∂‡ñHõ Öˇ.· 66
~å=∂ : J‰õ∆Ω„^Œ´Jã¨=∂#º"≥∞ÿ#, „Ñ¨^äŒ=∂#´á⁄QÆ_»ÎÔHH˜¯#, k=ºâ◊~°
ãÖ„áêÑ≤Î<£´k=º"≥∞ÿ# ÉÏ}=ÚÅ#∞ á⁄O^Œ∞@KÕ „Ñ¨HÍtOK«∞, P ‰õΩH˜∆`ü{
=Oâ◊=`«Oã¨∞<£´P ~å[„âı+¨µª_≥·# ~å=Úx, Hõ<˘æx´K«∂z, =∞Ç¨QÀ^•=sf~°´
Q˘Ñ¨Ê^≥#· QÀ^•=s f~°=Ú Ü≥ÚHõ¯, ã¨`{ü ~°H{∆õ LáêÜ«∞Ñ¨ÔŒä |∞´K«H¯õ QÍ ~°HO∆˜ K«∞
LáêÜ«∞=∂~°=æ Ú, <Õ_∞» , ^˘~°HÔ <£´^˘iÔH#∞, ~°O_»∞{JOK«∞´~°=∞‡#∞K«∞, ãÖ~°H}∆õ {
J¿ÑHõ<∆ ´£ ~°HO∆˜ K«∞ #∞^ÕâÌ =◊ Ú`À, `«`{ü =#Éè∂í q∞ ^Õ=`«Å∞´P J~°}º=Ú#O^Œ∞#fl
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞, ãÖ„Ñ‘u<£´ãÖ`À+¨=Ú`À, Hõ_∞» <£{=¸HõÖ´·ˇ q∞H˜¯e QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ KÕi.
`å`«Ê~°º=Ú : Jã¨=∂#"≥∞ÿ# á⁄QÆ_»ÎÔHH˜¯# k=ºâ◊~°=ÚÅ∞ ÅaèOK«∞@KÕ
„Ñ¨HÍtOK«∞ P ~å=Úx K«∂z =∞Ç¨QÀ^•=sf~°=Ú K«H¯õ QÍ ~°HO∆˜ K«∞ LáêÜ«∞
=∂~°=æ Ú <Õ_∞» ^˘iÔH#∞ ~°=∞‡#∞K«∞ P J~°}º=ÚÖ’x „ÉÏÇ¨Ï‡}∞Å∞ ãÖ~°HO∆˜ Ñ¨

QÆÅ_»x QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ ãÖ`À+¨=Ú`À q∞H˜¯e (LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞) KÕãi≤ .
ÉèÏ~°`« : J‰õΩ∆ „^Œ „Ñ¨^=Œä ∂# k=ºâ◊~° ãÖ„áêÑ≤<Î £ „Ñ¨HÍtOK«∞, P ‰õΩH˜^∆ fiŒ Oâ◊
=`«Oã¨∞<£´~å[=Oâ◊ „âı+µ¨ _ª #·≥ J~°∞#˚ ∞x, Hõ#∞Q˘x, =∞Ç¨QÆó´=∞Ç¨{JQÆó´Q˘Ñ¨Ê
JkèHõ JÑ¨~å^è=Œ ÚÅKÕ`,« ^•=su´^•"åyfl=Öˇ, ~°ã`¨ ´ü „"≥∂Ü«ÚK«∞#fl, ~°Hó∆õ ´~åHõã∆ ∞¨ Å
Ü≥ÚHõ¯, JáêÜ«∞ Ñ¨ÔŒä |∞´=kèOK«∞ LáêÜ«∞ =∂~°=æ Ú, <Õ_∞» ^˘~°HÔ <£ ~°O_»OK«∞,
`«^fiŒ #Éè∂í q∞<£´P J~°}º=ÚÖ’, ãÖ~°H} ∆õ Ï¿ÑHõ<∆ ,£ ^Õ=`«Å∞, ãÖ„Ñ‘u<£, Hõ_∞» <£,
=¸HõÖˇ·.
`å`«Ê~°º=Ú : Jã¨=∂#"≥∞#ÿ á⁄QÆ_HÔÎ» H˜¯# áêâ◊√Ñ¨`åG=Ú ÅaèOK«∞@KÕ
„Ñ¨HÍtOK«∞ P J~°∞#˚ ∞x K«∂z JkèHÍÑ¨~å^è=Œ ÚÅKÕ ^•"åyfl=Öˇ „"≥∂Ü«ÚK«∞#fl
~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ =kèOK«∞@‰õΩ LáêÜ«∞=∂~°=æ Ú <Õ_∞» ÅaèOK≥#∞ ~°=∞‡x P J~°}º=Ú
ãÖ~°HO∆˜ K«∞ J¿ÑHõ`∆ À JHõ¯_ç WO„^•k ^Õ=`«Å∞ „Ñ‘u`À q∞H˜¯e QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ HõxÑ≤Ozi.
qâı+}
¨ =Ú : ‰õΩH˜^∆ fiŒ Oâ◊ – QÀ„`å‰õΩÇ¨ïÑ¨$käg, Ñ¨$nèfi Jx J=∞~°=Ú.
=. Ü«∞^äÀz`« „Ñ¨HÍ~°O|∞#OÉÁ_»ã∂¨ Ñ≤ Ü«∞`«x „Ñ¨}Ï=∂k
q#Ü«∞Hõ$`«ºO|∞Å∞ QÔ H· ˘x 67
J~°=÷ Ú ã¨=∂#=Ú.
Ü«∂^ä•{Lz`« „Ñ¨HÍ~°O|∞#<£´ã¨=Úz`« suÖ’, á⁄_»ã∂¨ Ñ≤´HõxÑ≤Oz,
J`«x „Ñ¨}Ï=∂k´J`«_∞» (~å=Ú_»∞) KÕã#≤ #=∞™ê¯~°=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q#Ü«∞
Hõ$`«ºO|∞Å∞ QÔ H· ˘x´q#Ü«∞=Ú`À ‰õÄ_ç# Ñ¨#∞Å∞ ã‘fiHõiOz –
`å`«Ê~°º=Ú : J`«xH˜ ã¨=Úz`« suÖ’ HõxÑ≤Oz (~å=ÚxH˜, J~°∞#˚ ∞xH˜)
J`«_∞» KÕã#≤ #=∞™ê¯~åk q#Ü«∞ HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅ#∞ ã‘fiHõiOz,
HõO. J~°∞^Œ∞QÆ #∞Ñ¨Kå~° "≥Ú#
iÛi n=# ÖˇÅq∞ xzÛi `«=∞`«=∞=∞Ç¨
328 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
â◊~°™ê^Œ~å~°Ê}O|∞Åñ
QÆ~° =∞=∞~°∞K«∞ #∞O_» "Õ_»∞Hõ#∞ ã¨„Ñ¨Éèí∞Öˇ·. 68
~å=∂ : ã¨„Ñ¨É∞íè Öˇ´· „Ñ¨ÉÏè ã¨"∞Õ `«∞Öˇ,· `«=∞`«=∞´`«=∞ Ü≥ÚHõ¯, =∞Ç¨{Pâ◊´Q˘Ñ¨Ê
HÀiHõ, ~°ã¨´J#∞~åQÆ=ÚÜ≥ÚHõ¯, P^Œ~°´P^Œ~°=ÚÜ≥ÚHõ¯, J~°Ê}O|∞Å<£´
„Ñ¨Hõ@#ÅKÕ, J=∞~°∞K«∞#∞O_»<£´"≥Å∞Q˘O^Œ∞K«∞O_»QÍ, "Õ_»∞Hõ#∞´"Õ_»∞Hõ`À,
J~°∞^Œ∞QÍ´LÑ¨Kå~° "≥Ú#iÛi´LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ KÕã≤i, n=#Å∞{ZÅq∞
xzÛi´q∞H˜¯eQÍ n=#Å∞ WzÛi.
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ¨ÉèÏ=O`«∞Öˇ·# "å~°∞ `«=∞`«=∞ JkèHõ"≥∞ÿ# HÀÔ~¯Å∞,
J#∞~åQÆ=Ú, P^Œ~°=Ú, „Ñ¨Hõ\ Õz q∞H˜¯eQÍ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞O_»QÍ J~°∞^≥·#
LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ KÕã≤ JkèH=õ ÚQÍ n=#ezÛi.
ÉèÏ~°`« : `«=∞`«=∞, =∞Ç¨â◊~´° k"åºG=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, ™ê^Œ~{° J~°Ê}O|∞Å<£´
P^Œ~°=Ú`À JOkOz, Hõ~°=∞=∞~°∞K«∞ #∞O_»<£´"Õ_»∞Hõ#∞, J~°∞^Œ∞QÆ´LÑ¨Kå~°
"≥Ú#iÛi, ã¨„Ñ¨É∞íè Öˇ´· WO„^Œ∞x`À‰õÄ_ç, n=# ÖˇÅq∞ xzÛi.
`å`«Ê~°º=Ú : `«=∞ `«=∞ k"åºG=ÚÅ#∞ J~°∞#˚ ∞xH˜ ™ê^Œ~=° ÚQÍ JiÊOK«∞@
=Å# q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞O_»QÍ "Õ_»∞Hõ`À J~°∞^≥·# LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ KÕã≤i.
WO„^Œ∞x`À ‰õÄ_ç n=#ezÛi.
`Õ. JO`« <å`«‡Ñ¨Ù~°ãu÷≤ ñ Q˘O`«HÍÅ
=ÚO_ç `«=∞ HÍ~°º=ÚÅH˘^Œ Å∞_çÑ≤ K«#∞@
QÀi "å~°Å∞ ^Œ#∞ñ ^À_»∞H˘OK«∞ñ [#ñQÆñ
[xÜ≥∞ "Õ_¯» ñ ^Œ^•"åã¨[QÆu Hõ`ñ« _»∞. 69
~å=∂ : JO`«´P `«~∞° "å`«, P`«‡Ñ¨Ù~°ó´`«# =ÚO^Œ~^° #·≥ , ã≤u÷ ´ã≤u÷ x,
H˘O`« HÍÅ=ÚO_ç, `«=∞ HÍ~°º=ÚÅ H˘^ŒÅ∞´`«=∞ Ñ¨#∞Å Ü≥ÚHõ¯ H˘é=Å∞, L_çÑ≤
K«#∞@ QÀi´fiÛ "≥à◊√§@#∞ HÀi, "å~°Å∞´P =Ú#∞Å∞, `«#∞<£´~å=Úx,
`À_»∞H˘OK«∞<£{K«#QÆ<´£ fã≤H˘x "≥à√◊ §K«∞O_»QÍ, J`«_∞» ´P ~å=Ú_»∞, `«`{ü P"åã¨

[QÆuH˜ `å#∞ x=ã≤OK«^yŒ # „Ñ¨^âÕ =◊ Ú#‰õΩ, "Õ_¯» <£ K«xÜ≥∞<£´"Õ_∞» Hõ`À "≥à§‹ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ ~å=Ú_»∞ `«# =ÚO^Œi ã≤÷ux QÆ=∞xOz
H˘O`«HÍÅ=ÚO_ç, `«=∞ HÀÔ~¯Å H˘^Œ=Å#∞ fiÛ "≥à§◊ =∞x P |∞∞+‘âfi◊ ~°∞Å∞ HÀi
`«##∞ `À_˘¯x "≥à§◊ QÍ `å#∞ x=ã≤OK«∞ „Ñ¨^âÕ =◊ Ú#‰õΩ "Õ_∞» Hõ`À "≥à§‹ #∞.
ÉèÏ~°`« : JO`«<´£ P `«~∞° "å`«, P`«‡Ñ¨Ù~ã° u÷≤ x´ã¨fi~°ãæ u÷≤ KÕ, H˘O`« HÍÅ=ÚO_ç,
`«=∞ HÍ~°º=ÚÅ H˘^ŒÅ∞_çÑ,≤ K«#∞@QÀi, "å~°Å∞´^Õ=`«Å∞, `«#∞ `À_»∞H˘#∞K«∞
K«#QÆzxÜ≥∞ "Õ_¯» , J`«_∞» `«^•"åã¨ [QÆuH˜.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ ã¨fi~°æ ã≤u÷ Ö’ H˘O`«HÍÅ=ÚO_ç `«=∞ HÍ~°º=ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯ H˘^Œ=Å∞ fiÛ K«#QÀi ^Õ=`«Å∞ J~°∞#˚ ∞x `À_˘¯x "≥à§◊ QÍ `«# x"åã¨
„Ñ¨^âÕ =◊ Ú#‰õΩ J~°∞#˚ ∞_»∞ "≥à§‹ #∞.
HõO. JO^Œ∞ #=∞O^Œâ◊√Éè’^ŒÜ«∞
"≥ÚO^Œñ QÆxa_ÒAñ _»Å~°∞ K«∞O_≥ ã¨∞q∞„`å
#O^Œ#[#Hõã¨∞`åxâ◊
ãÖ^Œi≈`«#=#"ÀÅ¡ã¨^Œƒù[#~°u<£. 70
~å=∂ : JO^Œ∞<£´P =#=∞O^Œ∞, J=∞O^Œ´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , â◊√Éè’^ŒÜ∞« "≥∂O^Œ<´£
â◊√Éè=í ÚÅ∞ ãÖ„áêÑ≤OÎ K«QÍ, xa_»´™êO„^Œ"∞≥ #ÿ , FA_»∞´`Õ[ã¨∞ûQÆÅ ~å=Ú_»∞,
ã¨∞q∞„`å#O^Œ#´ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, [#Hõã∞¨ `«´ã‘`,« Jxâ◊ãO¨ ^Œi≈`«´q∞H˜¯e K«∂K«∞@
=Å#, #=#={LÅ¡ã¨`ü{Éèí[#~°u<£´H˘`«ÎH˘`«ÎQÍ qiã≤# ¿ã=ÅKÕ, JÅ~°∞
K«∞O_≥#∞´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞O_≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P J~°}º=Ú#O^Œ∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ â◊√Éè=í ÚÅ∞ HõÅ∞QÆQÍ ™êO„^Œ"∞≥ #ÿ
`Õ[ã¨∞ûQÆÅ ~å=Ú_»∞, ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, ã‘`« x`«º=Ú `«# ¿ã=ÅÜ«∞O^Œ∞ H˘`«^Î #Œ =Ú#∞
K«∂Ñ¨QÍ JÅ~°∞K«∞O_≥#∞.
330 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : JO^Œ∞<£´P ã¨fi~°=æ Ú#O^Œ∞, J=∞O^Œ â◊√Éè’^ŒÜ∞« "≥ÚO^Œ<´£ q∞H˜¯e
â◊√Éè=í ÚÅ „áêÑ≤,Î Hõx´K«∂z, a_ÒA_»∞´WO„^Œ∞_»∞, ã¨∞q∞„`«´=∞Oz q∞„`«∞Å‰õΩ,
J#O^Œ# [#Hõ´P#O^Œ=Ú#∞ HõeyOK«∞, ã¨∞`«´‰õΩ=∂~°∞_≥·# J~°∞˚#∞xKÕ,
Jxâ◊´ZÅ¡ÑC¨ _»∞, ãÖ^Œi≈`« #=#"ÀÅã¨`ü Éè[í #~°u<£ JÅ~°∞K«∞O_≥.
`å`«Ê~°º=Ú : P ã¨fi~°=æ Ú #O^Œ∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ â◊√Éè=í ÚÅ∞ HõÅ∞QÆQÍ K«∂z
WO„^Œ∞_»∞ ã¨x‡„`«∞Å‰õΩ P#O^ŒH~õ ∞° _≥#· J~°∞#˚ ∞_»∞ ZÅ¡ÑC¨ _»∞ Hõ#|~°z# Éè[í # ~°u
KÕ`« JÅ~°∞K«∞O_≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : a_ÒA_»∞ – a_Ò*Ïó, áêHõâßã¨#ó – Jx J=∞~°=Ú.
ã‘. Pã¨HÎ̃ñ ^Œ#i#"åã¨=¿ã"åq∞
ëê#∞Éèí=x~°O`«~å#∞=$uÎ
#_»ñQÆHõ ¿Ñ~°∞Û¿Ñ~åã¨ñ QÆ∞O^≥_Ü ç Ú« ~°fi
j`«Ö’^ŒiÑïã‘Êù`«`«~°ã¨
HÍ=∞ãÖ„Éè=í ∞`« <˘Hõ¯`≥ Ü«∞Ç≤Ï=∂Oâ◊√=O
âßHõÅÊ "≥∞#ÿ Ü«∂~å‰õΩ=∂~°∞ñ
_»∞#fl KÀ\˜Hñ˜ ^Œq∞ <˘Hõ¯<åñ _ÕÒ≥ z
HÔ à◊=Ù# #∞O_ç Ü«∂Hõ$uqÖÏã¨
`Õ. =∞~°ã≤ K«∂z qâ◊$OYÅã¨‡~°â~◊ åiÎñ
|∂<≥ <åã¨∞~°=x`« ^•ñ QÍ# Ü≥∂QÆº
"≥∞#ÿ HÍO`åHõ$u =Ç≤ÏOz HÍ#∞Ñ≤OK≥
ã≤Q∞Æ ñæ lé∞#=Ùfiñ E_»∞¯Åñ *ˇ#∞flg∞é 71
~å=∂ : Pã¨H˜Î<£ `«#i´Pã¨H˜Î`À ‰õÄ_ç, #={Pã¨=¿ã=´H˘`«Î^≥·#
=∞^Œºáê#=Ú Ü≥ÚHõ¯, Pq∞+¨{J#∞Éèí=´=∂Oã¨ÉèíHõ∆}=ÚÜ≥ÚHõ¯, x~°O`«~°{
J#∞=$uÎ<´£ =∂\˜=∂\˜H˜ ã‘fiHõiOK«∞@KÕ, J_»QHÆ ¿õ Ñ~°∞Û´J}QÆHõ Juâ◊~ÚOK«∞,
¿Ñ~åã¨<´£ JkèH"õ ∞≥ #ÿ Pâ◊`À, ‰õΩO^≥_´ç ÉÏ^èÑŒ _¨ _≥ ,ç L~°∞{Jj`«Å{ L^Œi´Q˘Ñ¨Êk,

K«Å^¡ #Œ =ÚÖËx Hõ_∞» Ñ¨ÙQÆÅk, XHõ¯`≥´XHõ ~åHõã∆ ≤ (â◊¥~°Ê}Y) Ñïã‘Ê`«´ã¨=∞„QÆ"∞≥ #ÿ ,
`«~°ã¨´=∂Oã¨=∞O^Œ∞QÆÅ, HÍ=∞´HÀiHõ Ü≥ÚHõ¯, ãÖ„Éèí=∞`«<£´`«fi~°Ñ¨_»∞@KÕ,
JÇ≤Ï=∂Oâ◊√´ã¨∂~°∞ºx Ü≥ÚHõ¯, =Oâ◊´=Oâ◊=Ú#‰õΩ, PHõÅÊ"≥∞#ÿ ´JÅOHÍ~°"∞≥ #ÿ ,
P ~å‰õΩ=∂~°∞_»∞´P ~å=Ú_»∞, L#fl KÀ\˜Hx˜ ´L#fl „Ñ¨^âÕ =◊ Ú#‰õΩ, XHõ¯<å_»∞´
XHõ~ÀA, `«q∞<£´HÀiHõ`À, U`≥Oz´=zÛ, HÔ à◊=Ù# #∞O_ç´ã¨g∞Ñ¨=Ú# #∞O_ç,
PHõ$u qÖÏã¨=Ú´~°∂Ñ¨qÖÏã¨qâı+¨=Ú#∞, J~°ã≤ K«∂z´Ö’`«∞QÍ K«∂z,
qâ◊$OYÅ´q[$OaèOz#, ã¨‡~°â~◊ {° PiÎ<´£ =∞#‡^è∞Œ x ÉÏ^è#Œ ∞, Ñ¨Ó<≥<´£ á⁄O^≥#∞,
Pã¨∞~°=x`«´~åHõ∆ã¨ ¢ã‘Î, `å<£{HÍ<£´`å#∞ HÍ|\˜ì, Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ#´Lz`«"≥∞ÿ#,
HÍO`åHõ$u =Ç≤ÏOz´¢ã‘Î~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èŒiOz, K«∂_»∞¯Å<£´K«∂Ñ¨ÙÅÜ«∞O^Œ∞,
ã≤Q∞Æ <æ {£ z~°∞#=Ùfi´ã≤Q∞Æ æ z~°∞#=Ùfi, K≥#∞flg∞~°´„Ñ¨HÍtOK«QÍ, HÍ#∞Ñ≤OK≥´HõxÑ≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Pã¨H˜Î g∞~°QÍ H˘`«Î^≥·# =∞^Œºáê#=Ú, =∂Oã¨ÉèíHõ∆}=Ú
x~°O`«~=° Ú ¿ãqOK«∞@ Ü«∞O^Œ∞ JkèHõ Pâ◊QÅÆ Q˘Ñ¨Ê "Õ_ç Hõ_∞» Ñ¨ÙQÆÅ (`«$Ñ≤ÖÎ xË )
XHõ ~åHõã∆ ≤ ã¨=∞„QÆ"∞≥ #ÿ =∂Oã¨=Ú#O^Œ∞ HÀiHõ Ü≥ÚHõ¯ `«fii`«QuÆ KÕ ã¨∂~°º=Oâ◊=Ú#‰õΩ
JÅOHÍ~° „áêÜ«Ú_≥#· , ~å=Ú_»∞#fl KÀ\˜H˜ XHõ<å_»∞ HÀiHõ`À =zÛ ã¨g∞Ñ¨=Ú#
xez ~å=Úx PHÍ~° qÖÏã¨=Ú#∞ K«∂z JkèH"õ ∞≥ #ÿ HÍ=∂iÎKÕ `å#∞ ~åHõã∆ ¨ ¢ãÎ‘
HÍ=Ù# ãÖ^Œ~Àƒùz`«"∞≥ #ÿ ¢ãÎ‘ ~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ Oz, K«∂Ñ¨ÙÅÜ«∞O^Œ∞, ã≤Q∞Æ ,æ z~°∞#=Ùfi
JO^Œ=ÚQÍ HõxÑ≤OK«QÍ xeK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : Jq∞ëê – 'Ñ¨ÅÅO„Hõ=º =∂q∞ëê— Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : Pã¨HÎ̃ ^Œ#i#´Pã¨HÎ̃ Hõey#, "åã¨=¿ã"å´WO„^Œ∞x ¿ãqOK«∞@
Ü«∞<≥_,ç q∞+¨´"åº[=ÚKÕ, J#∞Éè=í ´ãÖ^Œ~≈° #=Ú Ü≥ÚHõ¯, x~°O`«~å#∞=$uÎ<´£
x~° O `« ~ ° = Ú =zÛ áÈ=Ù@KÕ , J_» Q Æ H õ ¿ Ñ~° ∞ Û´J}QÆ H õ Jkè H õ = ∞QÆ ∞ K« ∞ #fl,
¿Ñ~åã¨<´£ ‰õΩO^≥_,ç L~°fij `«Ö’^Œi´T~°fit J<≥_∞» ¢ã,Î‘ Ñïã‘Ê`«`~« ´° Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ ,
ã¨HÍ=∞´=∞#‡^èãŒ Ç¨ Ï≤ `«"∞≥ #ÿ , ãÖ„Éè=í ∞`«<´£ ãÖ„Éè=í ∞=ÚKÕ, XHõ¯`≥Ü∞« ´XHõ~∞° HÎ Ü
õ ∞Õ ,
Ç≤Ï=∂Oâ◊√=Oâ◊´K«O„^Œ=Oâ◊=Ú#‰õΩ, PHõÅÊ"≥∞#ÿ ´Éè∂í +¨}"≥∞#ÿ , P ~å‰õΩ=∂~°∞_»∞´
332 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
J~°∞#˚ ∞_»∞, L#flKÀ\˜H,˜ `«q∞<£´~å„uÜ«∞O^Œ∞, XHõ¯<å_ÕÒ≥ z, HÔ à◊=Ù# #∞O_ç, PHõ$u
qÖÏã¨=∞~°ã,≤ K«∂z, qâ◊$OYÅ ã¨‡~°â~◊ åiÎ|∂<≥, P{ã¨∞~°=x`«´P ^Õ=HÍO`«,
`å<£´`å#∞, HÍ#Ü≥∂QÆº"≥∞ÿ#´=~°‚hÜ«∞"≥∞ÿ#, HÍO`«´=∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ#, PHõ$u
=Ç≤ÏOz´PHÍ~°=Ú#∞ ^èiŒ Oz, K«∂Ñ¨ÙÅ<£´ã≤Q∞Æ æ z~°∞#=Ùfi, K≥#∞flg∞~°´HÍ#∞Ñ≤OK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : Pã¨HÎ˜ QÆey# WO„^Œ∞x ¿ãqOK«∞@ J#∞ q∞+¨KÕ =∂\˜=∂\˜H©
ãÖ^Œi≈OK«∞@KÕ J}QÆHõ q[$OaèOz# ¿Ñ~åã¨KÕ ÉÏ^èÑŒ _¨ _≥ ç T~°fit J#∞ =x`«
Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ =∞#‡^äãŒ Ç¨ Ï≤ `«"∞≥ #ÿ ãÖ„Éè=í ∞=Ú QÆeæ `å<˘Hõ¯`«Ü∞Õ J~°∞#˚ ∞_»∞#fl KÀ\˜H˜
~å„uÜ«∞O^Œ∞ =zÛ, P JÑ¨û~°ã¨ =~°h‚ Ü«∞=Ú, =∞<ÀÇ¨Ï~°=Ú J~Ú# PHÍ~°=Ú#∞
^èiŒ Oz K«∂Ñ¨ÙÅÖ’ ã≤Q∞Æ ,æ z~°∞#=Ùfi JO^Œ=Ú ÖÁeHÕK«QÍ HõxÑ≤OK≥#∞.
=. W@∞¡ QÍ#∞Ñ≤Oz Ñ¨~°ã¨Ê~°ãÖ^Œ~°≈# ã¨=∞Ü«∞ã¨=Úz`« ãÖÉèÏ+¨
}O|∞Å∞ #_»Ñ≤ `«# =∞kO ÉÁ^ŒÖˇ_»∞ =∞^Œ#qHÍ~°O|∞ `≥éO
QÔ éÕyOz# #`«O_»∞. 72
J~°`÷ å`«Ê~°º=Ú ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
~å=∂ W@∞¡ Hõ#∞Ñ≤Oz´D q^èŒ=ÚQÍ HõxÑ≤Oz, Ñ¨~°ã¨Ê~°ãÖ^Œ~°≈#
ã¨=∞Ü«∞´XO_˘~°∞Å∞ K«∂z# ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ, ã¨=Úz`«ãÖÉèÏ+¨}O|∞Å∞
#_»Ñ´≤ `«y#=∂@ÖÏ_ç, `«#=∞k<£´â◊¥~°Ê}Y =∞#ã¨∞ûÖ’ (T~°fit =∞#ã¨∞ûÖ’),
á⁄^ŒÖˇ_»∞´Juâ◊~ÚOK«∞, =∞^Œ#qHÍ~°O|∞´=∞#‡^äŒ∞x qHÍ~°=Ú, `≥éOQÆ∞{
ZéÕyOz#´f~°∞#∞ `≥Å∞Ñ¨QÍ, J`«O_»∞´P ~å=Ú_»∞ (P J~°∞#˚ ∞_»∞)
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ â◊¥~°Ê}Y (T~°fit) HõxÊOz XO_˘~°∞Å
ãÖ^Œ~≈° # ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ `«y# =∂@ÖÏ_ç `«# (â◊¥~°Ê}Y / T~°fit) =∞#ã¨∞ûÖ’
uiÔQ_»∞. =∞#‡^äŒ qHÍ~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ f~°∞#∞ `≥eÜ«∞*ËÜ∞« QÍ P ~å=Ú_»∞ (J~°∞#˚ ∞_»∞).
`Õ. `«#‰õΩ^•~°Ü≥∂y`«Hõe‡`«QÆñ ^≥Å∞Ñ¨ÙK«∞
=∞^Œ#∞[=â◊Heõ `«x[=∞ux „||Å∞
=∞#ã¨∞KÕ`« <åK«`∞« ~°QÍq∞x <≥éÜ«∞ñQÆ

<å#ÖËH`õ #« kæ Ü«∞ ~å =∂#∞Ñ¨ÙK«∞#∞. 73
~å=∂ : `«#‰õΩ<£´~å=Ú#‰õΩ, ^•~°Ü∂≥ y`«Heõ ‡´ÉèÏ~°º L#fl^Œ#∞ q+¨Ü∞« =Ú#∞,
`«Q<Æ £ `≥Å∞Ñ¨ÙK∞« ´`«y# q^è=Œ ÚQÍ `≥Å∞Ñ¨ÙK∞« , =∞`ü{J#∞[´<å `«=Ú‡_≥#· ÅHõ∆ ‡}∞xH˜,
=â◊ H õ e `« ´ Jnè # =ÚQÍ KÕ Ü « ∞ |_ç # , x[=∞ux´HÀi (ÅHõ ∆ ‡}∞x HÀi)
„Ñ¨|Å∞=∞#´„Ñ¨|Å∞=∞#QÍ, ã¨∞KÕ`#« ´=∞Oz |∞kúK,Õ K«`∞« ~°QÍq∞x´K«`∞« ~°∞~åÖˇ#·
P ¢ã,Î‘ <≥éÜ«∞QÆ´q∞H˜¯e, P#ÖËH´õ `åà◊ÖHË ,õ `«<{£ HõkÜ«∞~åQÆ´`«##∞ ã¨g∞Ñ≤OK«QÍ,
=∂#∞Ñ¨ÙK«∞#∞´J_»∞Ñ¤ _¨ ∞» K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=Ú_»∞ `«#‰õΩ ÉèÏ~°º Ü«ÚO_»∞ q+¨Ü∞« =Ú#∞ â◊¥~°Ê}Y‰õΩ
`≥eÑ≤, <å `«=Ú‡_≥#· ÅHõ∆ ‡}∞xH˜ Jnè#=ÚQÍ KÕÜ∞« |_ç# =∞#ã¨∞û`À „Ñ¨|Å∞=∞#QÍ,
=∞Oz |∞kúK`Õ « P K«`∞« ~°∞~åÖˇ#· ¢ãÎ‘ q∞H˜¯e P#ÖËx^≥· ÅHõ∆ ‡}∞x HõkÜ«Ú@‰õΩ
~åQÍ =∂#∞ÊK«∞ (=ÚO^Œi Ñ¨^ºŒ =Ú`À J#fiÜ«∞=Ú)
ÉèÏ~°`« : `«#‰õΩ{L^•~°´J~°∞#˚ ∞#‰õΩ L^•~°"∞≥ #ÿ , Ü≥∂y`«´Ü≥∂y`«fi=Ú
Ü≥ÚHõ¯, Hõe‡<£´Hõeq∞x, `«QÆ<£ `≥Å∞ÊK«∞´`«y# q^èŒ=ÚQÆ `≥eÜ«∞*ËÜ«ÚK«∞,
=∞^Œ#∞´=∞#‡^è∞Œ x Ü≥ÚHõ¯, [=´"ÕQ=Æ ÚKÕ`,« â◊Heõ `«´ÉËkOè Ñ¨|_ç#, x[=∞ux´`«#
=∞#ã¨∞ûQÆÅ, PK«`∞« ~°QÍq∞<£´P T~°fitx, „Ñ¨|Å∞ =∞#ã¨∞KÕ`´« JkèH"õ ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞KÕ,
P#ÖËH´õ `åà◊ÖHË ,õ `«<Q£ kÆ Ü«∞~å´`«##∞ H“QÆeOÑ¨~åQÍ, =∂#∞Ñ¨ÙK«∞#∞´J_»∞Ñ¤ _¨ ∞» K«∞
(T~°fit`À Ñ¨Ö¯ˇ #x J#fiÜ«∞=Ú)
`å`«Ê~°º=Ú : `«#‰õΩ L^•~°"∞≥ #ÿ Ü≥∂y`«fi=ÚÜ≥ÚHõ¯ Hõeq∞x `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞
=∞#‡^è∞Œ x "ÕQ=Æ ÚKÕ ÉèkË OÑ¨|_ç# =∞#ã¨∞ûQÆÅ T~°fitx, „Ñ¨|Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞ûKÕ
`åà◊ÖHË õ `«##∞ HõkÜ«∞ ~åQÍ J_»∞Ñ¤ _¨ ∞» K«∞ –
ã‘. *Ëº+ª̈™œ„ÉèÏ„`«ã¨∞ã≤÷u ÅHõ∆ ‡}∞ñ_»∞ =Öˇ¯
#~°Ü∞« Hõ ~Ú@∞=zÛ `«|Å ##∞fl
334 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
„|Ç¨Ï‡K«~º° ã≤u÷ Éèlí ~ÚOÑ¨ñ |~°=∞`å
Ñ¨ã<¨ å^äãŒ `¨ åº[˝ Ñ¨ãñ¨ |xz#
<åÜ«∞„QÆAxÜ≥∂QÆg∞ Ü≥∂[ñ *ˇé∞K«∞HÀ
#~°›"≥∞ =∞y_çá⁄=∞‡x#=ÅÑ¨Ù
á⁄Å∞Ñ¨ÙQÍ ~å=Ú #∂ÖÁ¯Å∞Ñ¨ÙK«∞ñ QÆkã≤ Ü«∞
`«O _»@¡ Ñ¨Å∞Hõ <≥O^•ñHõ QÆ∞@∞ì
P. [iÃÑ ^Œ#∞K«∞ñ kiy uiy ÃÑH· ˘#∞HÀi¯
#`«x#`«x=∞^Œ=^Œã¨=∞qtY
^Œo`«Ç¨Ï$^ŒÜ«∞ Ü«∞QÆ∞K«∞ñ ^≥ÅzÜ«∞O^Œ∞ <˘HÕ`«
QÆÅñHõ ÖËq∞ K«∂z <≥Åñ`« QÆ#Öˇ. 74
~å=∂ : *Ëº+¨ª™œ„ÉèÏ„`«´J#flÜ≥ÿ∞# ~å=Úx, ã¨∞ã≤÷u<£´Hõey#@∞=O\˜,
ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, Ñ¨Ö¯ˇ <£´ÑëHÔ #∞, J|Å´F â◊¥~°Ê}Y, „|Ç¨Ï‡K«~º° ã≤u÷ <£´„|Ç¨Ï‡K«~º°
nHõ`∆ À#∞#fl, ##∞fl´##∞fl, J~°Ü∞« Hõ´`≥eÜ«∞Hõ, Éèlí ~ÚOÑ¨ W@∞ =zÛu´H˘Å∞K«∞@‰õΩ
W@∞¡ =zÛuq, Ñ¨~=° ∞`åÑ¨´q∞H˜¯e `åÑ¨=ÚKÕ, ã¨<å^ä´Œ ‰õÄ_ç#, ã¨f´ÉèÏ~°º Ü≥ÚHõ¯,
P[˝Ñã¨ <¨ ´£ P[˝ Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨ãK¨ ,Õ Ñ¨xz#´ÑÖÑ≤#, <å J„QÆAx´<å J#fl~å=Úx`À_ç,
Ü≥∂QÆ=Ú´J^Œ$+¨=ì Ú#∞, D{F[<£´D q^è=Œ ÚQÆ, K≥éK«∞HÀ<£´K≥_Q» ˘@∞ìH˘#∞@,
J~°›"∞≥ ?´`«Q∞Æ <å, =∞y_ç á⁄=∞‡x#<£úiy "≥à§◊ =∞#QÍ, =ÅÑ¨Ù á⁄Å∞Ñ¨ÙQÍ´„¿Ñ=∞
Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ, ~å=Ú<£´~å=Úx, #∂ÖòH˘Å∞Ñ¨ÙK«∞´XÑ≤ÊOK«∞@‰õΩ, Hõkã≤´
ã¨g∞Ñ≤Oz, J`«O_»∞´P ~å=Ú_»∞#∞, J@¡Ñ¨Å∞Hõ´J^Õ q^èŒ=ÚQÍ =∂\Ï¡_»QÍ,
ZO^•Hõ´ZÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ , QÆ∞@∞ì [iÃÑ^Œ∞{J#∞K«∞´~°ÇÏ¨ ã¨º=Ú H˘#™êyOK≥^=Œ Ù
J#∞K«∞, uiy uiy´~å=Úx =^Œ‰Ì Ωõ ÅHõ∆ ‡}∞x =^Œ‰Ì Ωõ uiy uiy, ÃÑH· ˘#∞
HÀi¯´Juâ◊~ÚOz# "≥∂Ç¨Ï=ÚKÕ, J`«x{J`«x<£´~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞ÅÃÑ,· =∞^Œ=`ü´
=∞kOz#, Jã¨=∞qtHõ´=∞#‡^èŒ∞x ÉÏ}=ÚÅKÕ, ^Œo`«Ç¨Ï$^ŒÜ«∞{JQÆ∞K«∞´
qHõãO≤ z# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚQÆÅ^≥,· `≥Åz´„áêi÷Oz, JO^Œ∞<£ XHÕ`« HõÅHõÖqË ∞´"åiÖ’
HõÅ`« ÖË‰Ωõ O_»∞@#∞, K«∂z, <≥Å`«´â◊¥~°Ê}Y, Hõ#Öˇ´HÀÑ≤OK≥#∞.

`å`«Ê~°º=Ú : *Ëº+ª̈ ™È^Œ~∞° x Hõey# ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ W@∞¡ ÑëHÔ #∞. F J|ÖÏ!
##∞fl `≥eÜ«∞Hõ W@∞ =zÛ „|Ç¨Ï‡K«~º° ã≤u÷ Ö’ #∞#fl ##∞fl ¿ãqOK«∞@‰õΩ =zÛuq.
`åÑ¨=Ú`À ‰õÄ_ç# ÉèÏ~°º P[˝ Ñ¨ãK¨ Õ x#∞fl ÑÖÑ≤# <å *Ë+µ¨ xª Ü≥∂QÆ=Ú#∞ D
q^èŒ=ÚQÍ h=Ù K≥~°K«∞H˘#∞@ `«QÆ∞<å? uiy "≥à◊√§=∞#QÍ „¿Ñ=∂kèHõº=Ú`À
~å=Úx XÑ≤ÊOK«∞@‰õΩ ã¨g∞Ñ≤Oz, J`«_∞» #∞ J^Õ q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨Å∞HõQÍ ZO`«=~°‰Ωõ
~°ÇÏ¨ ã¨º=Ú#∞ [iÃÑ^Œ=x J#∞K«∞ "åi~°∞=Ùi K«∞@∞ì uiy „Ñ¨|e# HÀiHõ`À
~å=∞ÅHõ ∆ ‡}∞Å =^Œ Ì ‰ õ Ω uiy uiy =∞kOz# =∞#‡^è Œ ∞ x ÉÏ}=ÚÅKÕ
QÍÜ«∞Ñ¨~K° |« _ç# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú QÆÅkÜ≥∞ÿ „áêi÷OK«∞K«∞ "å~°∞ HõÅ`« Ñ¨_‰» Ωõ O_»∞@#∞
K«∂z â◊¥~°Ê}Y HÀÑ≤OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : *Ëº+¨ª ™œ„ÉèÏ„`« ã¨∞ã≤u÷ ´J#flÅ∞ Hõey#, ÅHõ∆ ‡}∞_»∞´ÅH©;=O`«∞_≥#·
J~°∞#˚ ∞_»∞, Ñ¨Ö¯ˇ #∞, J~°Ü∞« Hõ W@∞=zÛu´`≥eÜ«∞Hõ =zÛux, J|Å´F T~°fij,
##∞fl´J~°∞#˚ ∞x, „|Ç¨Ï‡K«~º° ã≤u÷ ´„|Ç¨Ï‡K«~º° „=`«=Ú#∞, Éèlí ~ÚOÑ¨´ã‘fiHõiOK«∞@‰õΩ,
Ñ¨~°=∞`åÑ¨ã¨<å^äŒ´"åºã¨∞ÅÜ≥ÚHõ¯, ã¨`åº[˝Ñ¨ã¨<£´Q˘Ñ¨Ê P[˝Ü≥ÚHõ¯ |eq∞KÕ,
Ñ¨xz#´ÑÖÑ≤#, <å J„QÆA´^è~Œ ‡° ~åA, xÜ≥∂QÆ=Ú´HÍ~°º=Ú, D Ü≥∂[<£{
K≥~°∞K«∞HÀ #~°›"Õ∞, =∞y_ç á⁄=∞‡x#<£úiy "≥à◊√§=∞#QÍ, =ÅÑ¨Ù á⁄Å∞Ñ¨Ù´
~åQÍuâ◊Ü∞« =Ú, QÍ~å=Ú´„¿Ñ=∞, #∂ÖòH˘Å∞Ñ¨ÙK«∞´„Ñ¨H\õ O˜ K«∞K«∞, Hõkã≤´T~°fitx
KÕi, J`«O_»@¡ Ñ¨Å∞Hõ´J~°∞#˚ ∞_»^Õ q^è=Œ ÚQÍ =∂\Ï¡_Q» Í, ZO^•Hõ QÆ∞@∞ì[iÃÑ^Œ
=#∞K«∞, uiy uiy, ÃÑH· ˘#∞HÀi¯´Juâ◊~ÚOz# HÀiHõKÕ J`«xx´J~°∞#˚ ∞x,
J`«x=∞´`«#∞`«fi=ÚÖËx, ^Œ=`ü´^•"åyfl=Öˇ, Jã¨=∞qtY´=∞#‡^èŒ ÉÏ}=ÚÅ‰õΩ,
^Œo`«Ç¨Ï$^ŒÜ«∞Ü«∞QÆ∞K«∞´ÉÏ^èŒ`À ‰õÄ_ç# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=Ú HõÅ^≥·, `≥Åz´XHÕ`«
HõÅHõÖqË ∞ JO^Œ∞ K«∂z, <≥Å`« Hõ#Öˇ´T~°fit HÀÑ≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J#flÅ ã¨∞ã≤u÷ `À ÅH©;ãÖÑ¨#∞fl_≥#· J~°∞#˚ ∞_»∞ W@∞¡ ÑëHÔ #∞ :
F T~°fij! ##∞fl QÆ∂iÛ `≥eÜ«∞Hõ W@∞¡ =zÛuq. „|Ç¨Ï‡K«~º° „=`« nHõ#∆ ∞ áê\ÕK«=∞x
Ñ¨~=° ∞`åÑ¨ã∞¨ _≥#· "åºã¨∞x P*Ï˝QÍOcè~º° =Ú#∞, <å J#fl ^è~Œ ‡° Ax xÜ≥∂QÆ=Ú#∞
336 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
D q^è=Œ ÚQÍ K≥éK«∞H˘#∞@ J~°›"∞Õ ! h=Ù uiy "≥à√◊ =¡ Ú J#QÍ, „¿Ñ=∂kèHºõ =Ú,
<≥#~°∞Å#∞ „Ñ¨H\õ O˜ K«∞K«∞ J~°∞#˚ ∞x ã¨g∞Ñ≤Oz, J`«_∞» P q^è=Œ ÚQÍ =∂\Ï¡_Q» Í
W@¡<#≥ ∞. ZO`«^#Œ ∞Hõ D ~°ÇÏ¨ ã¨º=Ú#∞ [iÃÑ^Œ=Ù. Jx =∂\˜=∂\˜H˜ ÃÑH· ˘#∞
HÀiHõ`À `«#∞`«fi=ÚÖËx =∞#‡^èŒ∞x xt`« ÉÏ}=ÚÅ∞ ^•"åyfl=Öˇ Ç¨Ï$^ŒÜ«∞
q^•~°H=õ Ú HÍQÍ „áêi÷OK«∞K«∞, J`«x Ü«∞O^Œ∞ H˘OK≥=Ú ‰õÄ_» HõÅ`« ÖËq∞x
K«∂z T~°fit HÀÑ≤OK≥#∞.
ã‘. U=∞x K≥ÑÊ¨ xO ÃÑã¨ñQÔ _»∞ #∞#∞ñ|Å∞¯
ÅÅ~° <Õ¢`≥·HõÑ¨~åfiOQÆÅH˜∆ ‡
<˘Ñ¨C~åHÍã≤`«^Œ∞ºu=∂x`å##
Ü«∞O|∞*Ï`«∞ºz`«~°∂ÑÖ|∞ Öˇ·#
^Œ$HÍÊ}˜Ñ¨^ŒQÆ`«∞Öò nÑ≤OÑ¨ñQÆ =∞Ç¨„ã¨
QÆ∂_è»QÆO^èŒO|∞Å∞ ~°∂_èçñ |~°fi
"Õ∞#∞ ™êO„^Œ`«~°™ê¢~åÌ#∞ÖËÑ¨#=ÚKÕ
#=QÆ∞}ÏkèHºõ "≥É· =íè =Ú ã¨∂Ñ¨ñ
`Õ. „ÉË=∞=∞^Œ#bÅÅÑ¨~Úñ Éˇiñy ÃÑiñy
=∞k QÆÅOÑÖQÆ x@ì@∞ì QÆkã≤ Hõkã≤
ã¨„Ñ¨Hõ~°¬cÉèí`åû`«‡Hõ„Ñ¨[x`«
qHõ$uÜ≥∞ÿ `«∞^Œñ QÀÑÖ|∞ "≥ÅÜ«∞ñ |eÔH. 75
~å=∂ : U=∞x K≥Ñ¨ÊÚ=∞x K≥Ñ¨Ê=K«∞Û#∞, WOÃÑã¨ÔQ_»∞´JO^Œ"≥∞ÿ#,
#∞#∞Ñ¨Å∞¯Å∞´"≥∞`«xÎ =∂@Å∞, JÅ~°<´£ „Ñ¨HÍtOK«QÍ, <Õ„`«{UHõÑ~¨ fi° {JOQÆÅH˜∆ ‡<£{
XÑ¨C´HõO\˜H˜ WOÃÑ·# â◊s~°™œO^Œ~°º=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞, ~åHÍã≤´â◊¥~°Ê}Y,
`«`ü{^Œ∞ºu´P =∞#∞+¨º ¢ã‘Î~°∂Ñ¨HÍOux, =∂x´=^Œe, `å#∞´â◊¥~°Ê}Y,
J#Ü«∞O|∞´x~°O`«~=° Ú, *Ïu{Lz`« ~°∂ÑÖ|∞Öˇ#· ´~åHõã∆ *¨ ÏuH˜ ãïÜ«∞QÆ∞,
^Œ$H±{áê}˜Ñ¨^ŒQÆ`«∞Öò´<Õ„`«=ÚÅ∞, áê^Œ=ÚÅ∞, KÕ`«∞Å∞ HõxÑ≤OK«∞#@∞¡QÆ,
=∞Ç¨„ã¨´|Å∞<≥`«∞Î~°∞ÅKÕ, QÆ∂_è»´xO_ç#, QÆO^äŒO|∞Å∞´"åã¨#Å∞, ~°∂_ç<£{

Ñ¨~fi° ´QÍ_è=» ÚQÍ "åºÑ≤OK«QÍ, "Õ∞#∞´â◊s~°=Ú, ™êO„^Œ´^Œ@"ì ∞≥ #ÿ , `«~ã° ´¨ =∂Oã¨=Ú
Ü≥ Ú Hõ ¯ , P¢~° Ì { J#∞ÖË Ñ ¨ # =ÚKÕ < £ ´ `« _ ç ã ≤ # "≥ ∞ ÿ Ñ ¨ Ó `« K Õ , J=QÆ ∞ }Ïkè H õ º
"≥É· =íè =Ú´J=QÆ∞}=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê "≥É· =íè =Ú#∞ K«∂Ñ¨<,£ „¿Ñ=∞=Ú´„¿Ñ=∞,
J^Œ#bÅÅÃÑ·<£ú#∞@ÃÑ·, ÃÑiy ÃÑiy´Juâ◊~ÚOz, =∞k<£{HõÅOÑÖQÆ´
=∞#ã¨∞û#∞ HõÅ`«ÃÑ@ìQÍ, W@ì@∞ì´J@∞x@∞, Hõkã≤Hõkã≤´^ŒQÆæ~°‰õΩ ã¨g∞Ñ≤Oz,
ã¨„Ñ¨H~õ ¬° ´^è~·≥ º° =Ú`À‰õÄ_ç#, cÉè`í û« {P`«‡HõÁQÆ∞áêûHõ~=° ÚQÆ, „Ñ¨[x`«´Ñ¨Ù\ì̃#,
qHõ$uÜ≥ÿ∞´qHÍ~°=ÚHõÅkÜ≥ÿ∞, `«∞^Œ<£´z=~°‰õΩ, HÀÑÖ|∞ "≥ÅÜ≥∞<£´HÀÑ¨=Ú
HõxÑ≤OK«∞#@∞¡Q,Æ ÑëHÔ <£´ÑëHÔ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : U=∞x K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞. JO^Œ"∞≥ #ÿ ÖË`« Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞ JÅ~°QÍ,
HõO\˜ HÕÃÑ#· â◊s~° ™œO^Œ~º° =Ú`À <˘Ñ¨C â◊¥~°Ê}Y P =∞#∞+¨º ¢ã~Î‘ ∂° Ñ¨ HÍOux
=^Œe `å#∞ x`«º=Ú ~åHõã∆ *¨ Ïu Hõ#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ ~°∂Ñ¨=ÚÖˇ#· K«∂Ñ¨ÙÅ∞, KÕ`∞« Å∞,
áê^Œ=ÚÅ∞ „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ Ñ¨Å∞ <≥`∞« ~Î ∞° ÅKÕ`« P=$`«"∞≥ #ÿ , ™êO„^Œ"∞≥ #ÿ =∂Oã¨ÑÙ¨
QÆ∂_è»"≥∞ÿ# "åã¨#Å∞ JkèHõ=ÚQÍ "åºÑ≤OK«QÍ, â◊s~°=Ú ^Œ@ì"≥∞ÿ# =∂O™ê#∞
ÖËÑ#¨ =ÚKÕ J=QÆ∞}=ÚÅ "≥É· =íè =Ú#∞ K«∂Ñ¨QÍ „¿Ñ=∞ ÉèHí } ∆õ „H˜Ü∞« ÅÃÑ· f„="≥∞ÿ
=∞#ã¨∞#∞ HõÅ`«É@ ˇ Qì Í J@∞x@∞ Hõkã≤ „Ñ¨H\õ O˜ K«|_ç# AQÆ∞áêû~°∂Ñ¨=Ú #∞O_ç
Ñ¨Ù\ì̃# qHÍ~°=ÚQÆÅ^≥,· z=~°‰Ωõ HÀÑ¨=Ú „Ñ¨H@ õ =ÚHÍQÍ x@∞¡ ÑëHÔ #∞.
ÉèÏ~°`« : U=∞x K≥Ñ¨Ê, WOÃÑã¨ÔQ_»∞ #∞#∞|Å∞¯ÅÅ~°, <Õ¢`≥·HõÑ¨~åfiOQÆ
ÅH˜∆ ‡<˘Ñ¨C, ~åHÍã≤`^« ∞Œ ºu´Ñ¨Ù#flq∞ K«O„^Œ∞x=Öˇ, =∂x`«´|Ç¨˙HõiOÑ¨|_ç#,
P##´=ÚY=ÚQÆÅk, JO|∞[´Ñ¨^‡Œ =ÚÅ‰õΩ, J`«∞ºz`« ~°∂ÑÖ|∞Öˇ#· ´q∞H˜¯e
`«y# ™œO^Œ~º° =ÚQÆÅ"≥#· , ^Œ$H± áê}˜Ñ^¨ QŒ `Æ ∞« Å∞´<Õ„`« Ç¨Ïã¨ÑÎ ^¨ =Œ ÚÅ qÖÏã¨s`«∞Å∞,
nÑ≤OÑ¨QÍ´„Ñ¨HÍtOK«QÍ, =∞Ç¨„ã¨H´± HõÅÊ=$Hõ∆ Ñ¨Ù+Ê¨ =∂eHõÅKÕ, T_è´» =Ç≤ÏOK«|_ç#,
QÆO^èOŒ |∞Å∞´"åã¨#Å∞, ~°∂_è<ç £ Ñ¨~fi° <£´JkèH=õ ÚQÍ "åºÑ≤OK«QÍ, "Õ∞#∞´â◊s~°=Ú,
™êO„^Œ`~« ´° q∞H˜¯e ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ , ã¨{P¢~´Ì° ™êuÎ fiHõ ¿ãfi^Œ=ÚQÆÅ, J#∞ÖËÑ#¨ =ÚKÕ´
"≥∞Ñÿ Ó¨ `«K,Õ #=´H˘`«^Î #·≥ , QÆ∞}ÏkèHºõ "≥É· =íè =Ú ã¨∂Ñ¨<´£ QÆ∞}=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ JkèHõ
338 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
"≥É· =íè =Ú#∞ K«∂Ñ¨QÍ (K≥=∞@`À `«_ãç #≤ "≥∞Ñÿ Ó¨ `«‰Ωõ Ñï=∞à◊=Ú ÃÇÏK«∞Û), =∞^Œ#bÅÅ
Ñ¨~Ú<£´=∞#‡^èŒ qÖÏã¨=ÚÅÃÑ·, „¿Ñ=∞ ÃÑiy ÃÑiy´„¿Ñ=∞ Juâ◊~ÚOz,
=∞k<£´HõÅOÑÖQÆ, W@ì@∞ì Hõkã≤ Hõkã≤, ã¨„Ñ¨Hõ~°¬´^è≥·~°º=Ú`À ‰õÄ_ç#,
cÉè í ` åû`« ‡ ‰õ Ω <£ ´ J~° ∞ ˚ # ∞x =∞#ã¨ ∞ û#‰õ Ω , J„Ñ¨ [ x`« ´ Ñ¨ Ù \ ˜ ì O Ñ¨ | _» x ,
qHõ$`«Ü∞ÿ≥ ´qHÍ~°=ÚQÆÅ^≥,· `«∞^Œ<£ HÀÑÖ|∞ "≥eÜ«∞ÑëHÔ .
`å`«Ê~°º=Ú : U=∞x K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞. JO^Œ"∞≥ #ÿ ÖË|Å∞‰õΩÅ∞ „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ
HõO\˜H˜ WOÑ¨ÙQÍ HõxÑ≤OK«∞ â◊s~° ™œO^Œ~º° =Ú`À <˘Ñ¨CK«∞, Ñ¨Ù#flq∞ K«O„^Œ∞x=Öˇ
|Ç¨ ˙ Hõ i OÑ¨ | _ç # =ÚY=Ú QÆ Å kÜ« Ú , Ñ¨ ^ Œ ‡ =ÚÅ=Öˇ q∞H˜ ¯ e `« y #
™œO^Œ~º° =ÚQÆÅ <Õ„`« Ç¨ÏãÎ̈ Ñ¨^=Œ ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ qÖÏã¨s`«∞Å∞ „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ HõÅÊ=$Hõ∆
Ñ¨Ù+¨Ê=∂eHõÅKÕ =Ç≤ÏOÑ¨|_ç# "åã¨#Å∞ ^Œ@=ì ÚQÍ "åºÑ≤OÑ¨QÍ q∞H˜¯e ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ
™êufiHõ ¿ãfi^Œ=ÚQÆÅ "≥∞Ñÿ Ó¨ `«ÅKÕ â◊s~°=Ú H˘`«^Î #·≥ QÆ∞}ÏkèHºõ "≥É· =íè =Ú K«∂Ñ¨QÍ
=∞#‡^èŒ qÖÏã¨=ÚÅÃÑ· „¿Ñ=∞ ÃÑiy ÃÑiy ^≥~· º° =O`«∞_≥#· J~°∞#˚ ∞x =∞#ã¨∞û#‰õΩ
qHÍ~°=Ú Ñ¨Ù\ì̃OÑ¨ ÖËx^≥· z=~°‰Ωõ HÀÑ¨=Ú „Ñ¨H\õ O˜ K«∞K«∞ T~°fit ÑëHÔ #∞.
K«O. JÅq Ü≥∞é∞OQÆÖHË õ ~Ú`« ~åOQÆ#ÅO|Öˇ##fl x"≥∞‡~ÚO
QÆÅñK«∞@ Ü«ÚHõÎ"Õ∞ Ü≥Ú^Œ=Ùñ QÍHõ Éèí=`«¯ $`«^Œ∞+ì̈KÕ+≤ì`«O
|∞Å‰õΩ Ñ¶¨ÅO|∞ <Õñ_˘Hõ\ ˜ Ñ¨Ó~°‚=ÚQÍ#∞Ñ¨Éè’QÆº"≥∞ÿHõ_»∞<£
[Å=Ú# <≥O^Œ∞ h=∞QÆ`#« O|∞ Hõ_O» HõÅ~°∂Ñ¨Ù=∂Å∞@Öò. 76
~å=∂ : JÅq´â◊H,Î̃ Zé∞OQÆÖHË ´õ `≥eã≤H˘#ÖËH,õ W`«~{° JOQÆ#Å<£|Öˇ´
W`« ~ ° ¢ã‘ Î Å =Öˇ , ##∞fl´â◊ ¥ ~° Ê }Y#∞, D{"≥ ∞ ~Ú<£ ´ D q^è Œ = ÚQÍ,
HõÅK«∞@´ÉÏkèOK«∞@, Ü«ÚHõÎ"Õ∞´ãïÜ«∞QÆ∞<å, Éèí=`ü{Hõ$`«´h=Ù KÕã≤#,
^Œ∞+¨Kì +Õ `ì≤ O« |∞Å‰õΩ´Hõi#î "≥∞#ÿ Ñ¨#∞Å‰õΩ, Ñ¶Å¨ O|∞´Ñ¶e¨ `«=Ú, <Õ_∞» {XHõ\´˜ D<å_»∞
XHõ\ ,˜ Ñ¨Ó~°=‚ ÚQÍ´Ñ¨ÓiÎQÍ, LÑ¨É’è QÆº"≥∞´ÿ J#∞Éèqí OK«^yŒ #^≥,· Hõ_∞» <£´q∞H˜¯e,
K«Å=Ú#´Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À, ZO^Œ∞<£´Jxfl Z_»Å, h =∞QÆ`«#O|∞´h â∫~°º=Ú,
Hõ_O» HõÅ´Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ, ~°∂Ñ¨Ù=∂Å∞@Öò´ãÖÇ¨ÏiOK«∞@, X^Œ=ÙQÍHõ´HõÅ∞QÆ∞QÍHõ!
`å`«Ê~°º=Ú : <å â◊HxÎ̃ `≥eã≤H˘#ÖËH,õ W`«~° ¢ãÅÎ‘ =Öˇ ##∞fl D q^è=Œ ÚQÍ
HõÅ`« ÃÑ@∞ì@ Ü«ÚHõ=Î ∂! h=Ù KÕã#≤ ^Œ∞+ì̈K~« º° Å‰õΩ Ñ¶e¨ `«=Ú D<å_»∞ XHõ\ ˜
Ñ¨Ó~°=‚ ÚQÍ J#∞Éèqí OÑ¨^yŒ #^≥· Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À ZO^Œ∞#∞ h =∞QÆ`#« =Ú Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú
#tOK«∞#∞QÍHõ (K«OÃÑ^Œ#∞).
ÉèÏ~°`« : JÅq Zé∞OQÆÖHË õ W`«~åOQÆ#ÅO|Öˇ ##∞fl x"≥∞‡~Ú<£ HõÅK«∞@
Ü«ÚHõ"Î ∞Õ , Éè=í `«¯ $`« ^Œ∞+ì̈ KÕ+`ì≤ O« |∞@‰õΩ Ñ¶Å¨ O|∞ LÑ¨É’è QÆº"≥∞ÿ Hõ_∞» <£ K«Å=Ú#,
U_˘Hõ\ ´˜ XHõ U_®k, Ñ¨Ó~°=‚ ÚQÍ´Ñ¨ÓiÎQÍ, =∞QÆ`#« O|∞´Ñ¨Ù~°∞+¨`fi« =Ú, Hõ_O» HõÅ
~°∂Ñ¨Ù=∂Å∞@Öò´¿Ñ_ç`#« =Ú, X^Œ=ÙQÍHõ´=K«∞Û#∞QÍHõ.
`å`«Ê~°º=Ú : <å â◊HxÎ̃ `≥eã≤H˘#ÖËHõ W`«~° ¢ãÅÎ‘ =Öˇ ##∞fl D q^è=Œ ÚQÍ
ÉèÏqOK«∞@ Ü«ÚHõ=Î ∂! h=Ù KÕã#≤ ^Œ∞+ì̈ KÕ+`ì≤ =« ÚÅ‰õΩ Ñ¶e¨ `«=ÚQÍ U_®k xO_»∞
Ñ¨~º° O`«=Ú h =∞QÆ`#« =Ú ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ¨Ù@ J#∞Éèqí OK≥^=Œ Ù QÍHõ! (¿Ñ_ç`#« =Ú
=K«∞Û#∞QÍHõ)
=. Jx ÑëH˜ `«^#Œ O`«~O° |. 77
J~°=÷ Ú : Jx =∂\Ï¡_ç `«~∞° "å`«
ã‘. =∞k K«ÑÅ¨ `«ñ ^Œ#∞fl <≥kiñ QÍ#=∞x ã‘
`å^Õ=~å=∞ÖÏ ™êºk`«`fi«
q„â◊√u<åã¨Ü∞ÿ≥ "ÕÅ∞ÊÅ ^Œ#~åHõ
áÈHõÅ∞ QÍOz Ü«Ú|∞ƒ#ñ *ˇÅOQÆ
#∞O_»<~Õ H° õ =∞~°ºÎ Ü≥∂Qˆ K«Ûñù [x ~Ú@∞¡
=K≥Û<Õ Ü«∞x Hõ#fl "å~°∞ #=fi
ã≤QÆ∞æ ÖË ˆH=∞x Ü«∞QÆæeHõ#∞ [#
™ê÷#O|∞ KÕi `«`û« O„â◊Ü∞« Y~°
340 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`Õ. ^Œ∂+¨}Ï^Œ∞ÅKÕ`« <å ^Œ∞~°¡e`«=Ú
ÅO`«HOõ `«‰Ωõ nÑ≤OÑ¨ <å`«‡"å~°Î
[iÃÑ^Œ#∞ *ÏuqHõ$u KÕ+Åì̈ ∞ kqAÅ
„Ñ‘u #∞_çyOK≥ ##∞zO`«ñ Éˇ\ ì̃ =∞kx. 78
~å=∂ : =∞kK«ÑÅ¨ `«<´£ =∞#ã¨∞ûÖ’x KåÑ¨Åº=ÚKÕ, `«#∞fl{Zki<£´`«##∞,
Z^Œ∞\˜ "åix, HÍ#q∞x´`≥eã≤H˘#ÖËHáõ È=Ù@KÕ, ã‘`å^Õ=~°´ã‘`‰« Ωõ =∞~°kÜ≥∞ÿ #
ÅHõ∆ ‡}∞x Ü≥ÚHõ¯, J=∞Å´ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ#, Jã≤Ý_»æ=ÚKÕ, Pk`«`«fi´q∞H˜¯e
YO_ç`«`«fi=ÚKÕ (JO@QÀÜ«∞|_ç#^≥·) q„â◊√u<åã¨Ü≥ÿ∞´K≥=ÙÅ∞ =Ú‰õΩ¯ÖËx^≥·,
"ÕÅ∞ÊÅ∞´^Õ=`«Å∞, `«# ~åHõáÈHõÅ∞ QÍOz´`å#∞ ~åHõáÈHõÅ∞ ™êyOK«∞@ K«∂z,
L|∞ƒ# K≥ÅOQÆ<£´P"Õâ◊=Ú`À, LO_»<Õ~°Hõ´Ñ¨@ìÖËHõ, =∞~°ÎºÜ≥∂ˆQK«Ûù<£´=∂#=
ãÖÜ≥∂QÆ=ÚÃÑ· HÀiHõ`À, K«x´"≥o§, W@∞¡ =K≥Û<Õ´D q^è=Œ ÚQÍ =K≥Û<ÕÜ∞« x,
Hõ#fl"å~°∞ #=fi´K«∂z#"å~°∞ #=fiQÍ, ã≤Q∞Æ Öæ HË {õ U<£´ã≤Q∞Æ Öæ HË õ <Õ#∞, =∞x´„|uH˜,
JQÆæeHõ#∞´PkèHõº=Ú`À, [#™ê÷#O|∞ KÕiÝ~°∞x Ñ¨@ì}=Ú#‰õΩ áÈ~Ú,
`«`ü{ãÖ„â◊Ü«∞´JO^Œ∞#fl Y~°^Œ∂+¨}Ï^Œ∞Å Y~°^Œ∂+¨}Ï^Œ∞ÅÜ≥ÚHõ¯, KÕ`«<å
^Œ∞~°e¡ `«=ÚÅ∞´|∞kú, ^Œ∞âıÛ+¨Åì ∞, JO`«HOõ `«‰Ωõ nÑ≤OÑ¨<´£ q∞H˜¯e Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ,
P`«‡"å~°<Î ´£ `«# =$`åÎO`«=Ú#∞, [iÃÑ^Œ<´£ #_çÑO≤ K≥^#Œ ∞, *ÏuqHõ$`« KÕ+Åì̈ ∞´
~åHõã∆ *¨ Ïu qHÍ~°K+Õ Åì̈ KÕ, =∞kxÃÑ\ì̃´=∞#ã¨∞ûÖ’ ÃÑ\ì̃, J#∞zO`«<´£ J#∞QÆ`«
qKå~°=Ú#∞, (J#∞–LÑ¨ã¨~°æ), kqAÅ´^Õ=`«Å, „Ñ‘ux´„Ñ≤Ü«∞=Ú#∞,
L_çyOK≥´#tOÑ¨*ÃË ã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞#ã¨∞ûÖ’ KåÑ¨Åº=ÚKÕ `«##∞, Z^Œ∞\˜"åix QÆ∞iÎOÑ¨ÖHË ,õ
ã‘`«=∞ékÜ≥ÿ∞# ÅHõ∆ ‡}∞x Y_»æ=Ú Ü≥ÚHõ¯ q∞H˜¯e YO_ç`«`«fi=ÚKÕ, K≥=ÙÅ∞,
=Ú‰õΩ¯ÖËx^≥· ^Õ=`«Å∞ `«# ~åHõáÈHõÅ∞ QÆ=∞xOz, L|∞ƒ# #∞O_»QÍ, LO_»|@ìÖHË ,õ
=∂#= ãÖQÆ=∞=Ú#∞ QÀi "≥o¡ W@∞Å =K≥Û<ÕÜ∞« x K«∂z#"å~°∞ #=fiQÍ, ã≤Q∞Æ Öæ HË õ
<Õ#∞ „|uH˜u#x, PkèHõºÉèÏ==Ú`À [#™ê÷#=Ú#‰õΩ KÕi JHõ¯_» x=ã≤OK«∞
Y~°^∂Œ +¨}Ï^Œ∞ÅKÕ |∞kú ^Œ∞âıÛ+¨µÅì ∞ JkèH=õ ÚHÍQÍ, `«# =$`åÎO`«=Ú#∞ [iÃÑ^Œ##∞
J#∞QÆ`« qKå~°=Ú`À ~åHõã∆ *¨ Ïu qHõ$`« KÕ+Åì̈ KÕ ^Õ=`«Å ¢Ñu‘ x L_çyOK≥#∞.

ÉèÏ~°`« : =∞kK«ÑÅ¨ `«, `«#∞fl <≥kiQÍ#q∞x, Wã‘´xO^•"åHõº=Ú, `å´`å#∞
(T~°fit) ^Õ=~å=∞´^Õ=`å¢ã,Î‘ ÖÏ™êºk´#$`«wÎ `«"å^Œº=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, `«`Î« fi´ã≤^•úO`«
*Ï˝#=ÚÜ≥ÚHõ¯, q„â◊√u<£´„Ñ¨ãk≤ Kú ,Õ Pã¨Ü∞ÿ≥ ´Pâ◊ÑÙ¨ \ì̃, "ÕÅ∞ÊÅ∞, `«# ~åHõáÈHõÅ∞
QÍOz L|∞ƒ# K≥ÅOQÆ, LO_»<~Õ H° ,õ =∞~°ºÎ Ü≥∂Qˆ K«Û<ù {£ K«x´W@∞¡ =K≥Û<ÕÜ∞« x,
Hõ#fl"å~°∞, #=fi´ã≤Q∞Æ Öæ HË ,õ U=∞x, JQÆeæ Hõ#∞ [#™ê÷#O|∞KÕi, PkèHºõ =Ú`À ã¨É‰íè Ωõ
KÕi, `«`{ü ãÖ„â◊Ü∞« ´P ã¨Éíè P„â◊Ü∞« =ÚQÍQÆÅ [#∞Å Ü≥ÚHõ¯, Y~°´„‰õÄ~°=ÚÖˇ#· ,
^Œ∂+¨}Ï^Œ∞ÅKÕ`«´xO^ŒÅKÕ, <å´T~°fit, ^Œ∞~°¡e`«=ÚÅ∞´K≥_»¤ =ÅÑ¨ÙÅ∞,
JO`«HõO`«‰õΩ nÑ≤OÑ¨, P`«‡"å~°Î´P`«‡Éèí~°}=Ú#∞, [iÃÑ^Œ#∞, *ÏuqHõ$`«
KÕ+Åì¨ ∞´JÑ¨û~À *ÏuH˜ `«QxÆ KÕ+Åì¨ ∞, kqAÅ „Ñ‘u, #∞_çyOK≥, J#∞zO`«<´£ J<≥_ç
qKå~°=Ú#∞, =∞kxÉˇ\ ´ì˜ x"åã¨=Ú# HõiQÔ #∞ (=ÚO^Œ∞ Ñ¨^ºŒ O).
`å`«Ê~°º=Ú : =∞#ã¨∞ûÖ’x KåÑ¨Åº=Ú`À `«#∞fl Z^Œ∞\˜"åix `≥eã≤H˘#
ÖËHáõ È=Ù@KÕ Wã‘! `å#∞ ^Õ=`å¢ãÎ‘ #$`«º w`« "å^Œº=ÚÅ ã≤^•úO`« *Ï˝#=Ú Ü≥ÚHõ¯
„Ñ¨ãk≤ Kú Õ Pâ◊ÑÙ¨ \ì̃ =K≥Û<ÕÜ∞« x ^Õ=`«Å∞ `«# ~åHõáÈHõÅ∞ K«∂z L|∞ƒK«∞O_»QÍ,
LO_»ÖHË õ =∂#=ãÖÜ≥∂QÆ=ÚÃÑ· HÀiHõ`À "≥o¡ W@∞¡ =K≥Û<ÕÜ∞« x K«∂K«∞"å~°∞
#=fiQÍ ã≤Q∞Æ Öæ HË õ U=∞x ã¨É‰íè Ωõ "≥o,¡ `«# K≥_=¤» ÅÑ¨ÙÅ∞ JO`«HOõ `«‰Ωõ „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ
P`«‡Éè~í }° =Ú#∞ [iÃÑ^Œ#x, JÑ¨û~À*ÏuH˜ ^ŒQxÆ KÕ+Åì¨ ∞ K«∂Ñ≤ ^Õ=`«Å „Ñ‘ux
L_çyOK≥#∞ – J#∞ qKå~°=Ú#∞ =∞#ã¨∞Ö’ Éˇ\ ì˜ x"åã¨=Ú# HõiQÔ #x =ÚO^Œi
HõO. Jx"å~°º=ÚY~°"åÇ≤Ïx
^Œ#"å~°ÑÎ Ù¨ ~°ó„Ñ¨Ü∂« }`«<£ "≥_Å» ñQÆ ~å
=∞x"åã¨=Ú# HõiQÔ =∞
#∞ºx~°∂_è»`«ñ QÆ^Œe Ü«Ú^Œú$`À`åûÇ¨ÏQÆu<£. 79
~å=∂ : Jx"å~°º=Ú´J}Ñ¨~åx, Y~°"åÇ≤ÏxÝ~°∞x¿ã#, `«#"å~°´Î `å#∞
342 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
=K≥Û_ç "å~°,Î Ñ¨Ù~°ó „Ñ¨Ü∂« }`«<{£ "≥_Å» QÆ<´£ =ÚO^Œ∞QÍ "≥_Å» QÍ, ~å=∞ x"åã¨=Ú#
HõiQÔ ´~å=Ú_»∞#fl „Ñ¨^âÕ =◊ Ú#‰õΩ "≥à#¡‹ ∞, =∞#∞º´~À+¨=Ú Ü≥ÚHõ¯, x~°∂_è`» <« ´£ Ñ¨ÓiÎK,Õ
Ü«Ú`ü{^è$Œ `«{L`åûÇ¨ÏQÆu<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ Hõey# L`åûÇ¨ÏQÆ=∞#=ÚKÕ, HõêŒ .
`å`«Ê~°º=Ú : J}Ñ¨~åx Y~°∞x ¿ã# `å#∞ =K≥Û_ç "å~°#Î ∞ =ÚO^Œ∞QÍ<≥
`≥eÑ≤ ~å=∞x"åã¨=Ú#‰õΩ "≥à#¡‹ ∞. ~À+¨=Ú xO_ç# Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ Hõey# L`åûÇ¨Ï
QÆ=∞#=ÚKÕ HõêŒ –
ÉèÏ~°`« : Jx"å~°º´"åiOÑ¨ â◊Hºõ =ÚQÍx^≥,· =ÚY~°´„"≥∂yáÈ=Ù#@∞¡QÍ,
"åÇ≤Ïx´„Ñ¨=Ç≤ÏOK«∞K«∞#fl (ZO`« ^•z##∞ `≥eÜ«Ú), `«#"å~°´Î Ñ¨Ù~°ó „Ñ¨Ü∂« }`«<,£
"≥_»ÅQÆ´~å=∞, T~°fit, =∞#∞ºx~°∂_è»`«<£´â’Hõ=ÚÜ≥ÚHõ¯ QÍ_è»`«fi=Ú`À,
L^Œú$`«´ÃÑHõeOÑ¨|_ç#, L`åûÇ¨ÏQÆu<£´L`åûÇ¨Ï=Ú`À QÆ∂_ç# QÆ=∞#=ÚKÕ,
HõêŒ ´HõêŒ , x"åã¨=Ú# HõiQÔ .
`å`«Ê~°º=Ú : "åiOÑ¨ â◊Hºõ =ÚQÍx^≥· „"≥∂yáÈ=Ù#@∞¡QÍ „Ñ¨=Ç≤ÏOK«∞K«∞#fl
`«#"å~°Î =ÚO^Œ∞QÍ „Ñ¨Ü∂« }Õz "≥àQ¡◊ Í T~°fit `«# x"åã¨=Ú#‰õΩ "≥à#¡‹ ∞. â’Hõ=Ú
Ü≥ÚHõ¯ QÍ_è`» `« À ÃÑHõeOÑ¨|_ç# L`åûÇ¨ÏQÆ=∞#=Ú`À HõêŒ x"åã¨=Ú# HõiQÔ #∞.
ã‘. Jk Ü«∞O`«ÜÚ« #∞ qx Ü«∞Ñ¨Ù_»∞ "Õé˘HõKO« ^Œ
"≥∞ÿzO`« #∞#fl Ü«∞`åº`«‡ MË^Œ
[#‰õΩ##∞OQÆ∞Ñ¨\ xì̃ ^ŒQñÆ aeÛ h
~¸âßÑ¨^•#O|∞ <Õ<≥é∞ñQÆ∞^Œ∞
=∞kzO`« =Å^Œ∞ h H˜k Ü«∞x+ì̈ã=¨ ∂QÆ
=∞=Ú QÍ^Œ∞ <å^ŒQ∞Æ =∂@ñ*Ëã≤
Ñ¶¨∞#"≥∂^Œ=Ú# #∞O_»∞ =∞#∞K«∞ l+¨µ‚ñ_»∞ ã¨∞q∞
„`å#O^Œ#∞O_»∞ ^Õ~Ô Ûñ |∂xÜ«∞O`«
P. ™ê~°`«~°|ÖÏi âßã¨<ÀnÌÑ¨ÎãÖ
~°OÉèíqÉèí=Ùñ _»QÆ∞K«∞~å=∞qÉèí∞ñ_»∞
Éè∞í [=jHõ$`ålq[Ü«ÚO_»∞ "ÕÅ∞ÊÅ

[Ü«∞[Ü«∞ã¨fi<åuâ◊Ü«∞=Ú xQÆ∞_». 80
~å=∂ : Jk{JO`«Ü«Ú#∞{qx´JÑ¨Ù_»∞, "Õé˘HõK«O^Œ"≥∞ÿ´=∞~˘Hõ
q^è=Œ ÚQÍ, zO`«<{£ L#fl´ÉÏ^è`Œ À Hõey#, Ju{P`«‡Éè^Ë <Œ ´£ KåÖÏ qKå~°=ÚQÆÅ,
[#‰õΩx{J#∞OQÆ∞Ñ¨\<ì˜ ´£ [#‰õΩx „Ñ≤Ü∞« Ñ¨Ù„uHõ J~Ú# ã‘`#« ∞ – (ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ J<≥_ç
=∂@), `«Q<Æ {£ Ñ≤eÛ´q∞H˜¯eQÍ Ñ≤ez, h{Dâ◊´h ~å=Úx Ü≥Ú¯, JÑ¨^•#O|∞´
áœ~°∞+¨=Ú, <Õ<≥é∞QÆ∞^Œ∞´<å‰õΩ `≥eÜ«Ú#∞, =∞k<£´=∞#ã¨∞Ö’, zO`«=Å^Œ∞´
ÉÏ^è=Œ Å^Œ∞, h‰õΩ, Wk, Jx+ì̈ ã¨=∂QÆ=∞=Ú{HÍ^Œ∞´W+¨=ì Ú ÖËx ~åHõ HÍ^Œ∞,
<å^ŒQ∞Æ =∂@<£{KÕã´≤ <å =∂@ qx, Ñ¶∞¨ #"≥∂^Œ=Ú#<£´q∞H˜¯e ãÖ`À+¨=Ú`À,
LO_»∞=Ú{J#∞K«∞, l+¨µ_‚ ∞» ´[Ü«∞jÅ∞_≥#· , ã¨∞q∞„`å#O^Œ#∞O_»∞´ÅHõ∆ ‡}∞O_»∞,
`Õ~Ô Û<£´`≥eÜ«∞*ˇÃÑÊ#∞, Ñ¨Óx, JO`«, ™ê~°`~« |° ÖÏi´q∞H˜¯e |Å=ÚQÆÅ â◊„`«∞=ÙÅ
Ü≥ÚHõ¯, âßã¨#´tHÕ∆ K«∞@Ü«∞O^Œ∞, LnÌÑ´Î¨ „Ñ¨HÍtOK≥_,ç ãÖ~°OÉèqí Éè=í Ù_»∞{JQÆ∞K«∞´
JkèHõ ãÖ`À+¨=Ú QÆÅ"å_»Q∞Æ K«∞, Éè∞í [=jHõ$`«´Éè∞í [|Å=ÚKÕ =jHõiOÑ¨|_ç#,
Plq[Ü«ÚO_»∞´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ [Ü«∞=Ú QÆÅ"å_»∞, ~å=∞qÉè∞í _»∞´~å=Ú_»∞,
"ÕÅ∞ÊÅ´^Õ=`«Å, [Ü«∞[Ü«∞ã¨fi#{Juâ◊Ü∞« =Ú´q∞H˜¯e^≥#· [Ü«∞[Ü«∞ â◊|=Ì ÚÅ∞,
xQÆ∞_»<´£ "åºÑ≤OK«QÍ –
`å`«Ê~°º=Ú : Jk Ü«∞O`«ÜÚ« #∞ qx =∞~˘Hõ q^è=Œ ÚQÍ ÉÏ^è`Œ À ‰õÄ_ç#
KåÅ qKå~°=ÚQÆÅ ã‘`«#∞ `«y# suÖ’ Ñ≤eÛ (ÅHõ∆ ‡}∞_»<≥#∞). h ~å=Úx
áœ~°∞+¨=Ú <Õ<é≥ ∞QÆ∞^Œ∞#∞. =∞#ã¨∞Ö’ zOuOK«=Å^Œ∞, hH˜k W+¨=ì ÚÖËx ~åHõHÍ^Œ∞.
<å =∂@qx JkèHõãÖ`À+¨=Ú`À #∞O_»∞=∞x [Ü«∞jeÜ≥ÿ∞# ÅHõ∆ ‡}∞_»∞
`≥eÜ«∞*ˇÃÑÊ#∞. JO`«@ Ñ¨ÓxHõ`À q∞H˜¯e |Å=ÚQÆÅ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ tHÕ∆ K«∞@Ü«∞O^Œ∞
„Ñ¨HÍtOK≥_ç JkèHõ ãÖ`À+¨=ÚQÆÅ"å_≥· Éè∞í [|Å=ÚKÕ =jHõiOÑ¨|_ç Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞
[Ü«∞=ÚQÆÅ ~å=Ú_»∞ ^Õ=`«Å [Ü«∞[Ü«∞^è•fi#=ÚÅ∞ "åºÑ≤OK«QÍ –
ÉèÏ~°`« : Jk Ü«∞O`«ÜÚ« #∞ qx, JÑ¨Ù_»∞ "Õé˘HõKO« ^Œ"∞≥ ,ÿ zO`«#∞#fl´
Ju{P`«‡ MË^[Œ #‰õΩ<£´P`«‡‰õΩ q∞H˜¯e ^Œ∞óY=Ú#∞ HõeyOK«∞, J#∞OQÆ∞Ñ¨\ xì˜ ´
344 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
J~°∞#˚ ∞x Ñ≤eÛ, h, D, âßÑ¨^•#O|∞´âßÑ¨q∞K«∞Û@#∞, <Õ<é≥ ∞OQÆ∞^Œ∞´=∞kzO`«
=Å^Œ∞, hH˜k, Jx+¨ì´„Ñ≤Ü«∞=ÚQÍx, ã¨=∂´ãÖ=`«û~°=∞O^Œ∞, PQÆ=∞=Ú´
~åHõQÅÆ k HÍ^Œ∞, <å^ŒQ∞Æ =∂@*Ëã,≤ Ñ¶∞¨ #"≥∂^Œ=Ú# LO_»∞=∞#∞K«∞, ã¨∞q∞„`å#O^Œ
#∞O_»∞´=∞Oz q∞„`«∞Å‰õΩ P#O^Œ=Ú HõeyOK«∞, l+¨µ_‚ ∞» ´WO„^Œ∞_»∞, `Õ~Ô Û<£´
T~°_çOK≥#∞, Ñ¨Óx´JO`«, ™ê~°`«~°, |ÖÏi´WO„^Œ∞xÜ≥ÚHõ¯, âßã¨<ÀnÌÑ¨Î´
âßã¨#=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞, ãÖ~°OÉèíqÉèí=Ù_»QÆ∞K«∞, ~å=∞qÉèí∞_»∞´=∞Oz HÍOu
QÆÅ"å_»∞, Éè∞í [=jHõ$`«, Pl´Ü«Ú^Œ=ú ÚQÆÅ"å_»∞, q[Ü«ÚO_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, "ÕÅ∞ÊÅ
[Ü«∞[Ü«∞ ã¨fi<åuâ◊Ü∞« =ÚxQÆ∞_»,
`å`«Ê~°º=Ú : Jk JO`«ÜÚ« #∞ qx JÑ¨Ù_»∞ =∞~˘Hõ q^è=Œ ÚQÍ zOuOK«∞K«∞
P`«‡MË^Œ=Ú#∞ Ñ¨Ù\˜ìOK«∞ J~°∞˚#∞x Ñ≤ez (WO„^Œ∞_»<≥_ç =∂@) h‰õΩ D
âßÑ¨q∞K«∞Û@#∞ <Õ<≥é∞QÆ∞^Œ∞#∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ zO`«=Å^Œ∞. h‰õΩ D âßÑ¨=Ú
„Ñ≤Ü∞« =ÚQÍx ãÖ=`«û~°=∞O^Œ∞ ~åHõQÅÆ k HÍ^Œ∞. (h‰õΩ W+¨=ì Ú =zÛ#Ñ¨Ù_∞» =K«∞Û#∞)
<å =∂@ qx h=Ù ãÖ`À+¨=Ú`À #∞O_»∞=∞x q∞„`«∞ÅHÍ#O^Œ=Ú#∞ HõeyOz
WO„^Œ∞_»∞ =Ó~°_Oç K≥#∞. JO`«@ ™ê~°=O`«"∞≥ #ÿ WO„^Œ∞x âßã¨#=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK≥_ç
ãÖ~°OÉèí=ÚQÆÅ"å_»∞, =∞Oz HÍOuQÆÅ"å_»∞, Éèí∞[|Å=ÚKÕ =jHõiOK«|_ç#
Ü«Ú^Œú=ÚQÆÅ"å_»∞ J~Ú# J~°∞˚#∞x K«∂z ^Õ=`«Å [Ü«∞[Ü«∞^è•fi#=ÚÅ∞
Juâ◊~ÚOK≥#∞.
`Õ. ã¨~°fik"åºG^Œ∞~åfi~°™ê~°Ü«Ú`«x
"å`«Hõ=Kåk~°H∆Ài˚`å`«∞Å~°}
qÇ¨Ï~°}À`åûÇ¨Ï^≥·=`«q=∞`«¿ã#
ÃÑ· #_»iK≥O_»∞ ÉˇO_®_≥ñ „|Éè∞í Ü«Ú`«=ÚQÆ. 81
~å=∂ : ã¨~°fik"åºG´ã¨=∞ã¨Î"≥∞ÿ# J"≥∂Ñ¶¨∞ JG=ÚÅKÕ, ^Œ∞~åfi~°´
ZkiOÑ¨~åx, ™ê~°ÜÚ« `«´|Å=Ú`À ‰õÄ_ç#, x"å`«´QÍe^Œ∂éx, Hõ=Kåk´
Hõ=K«=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å\˜K,Õ ~°H{∆õ Ti˚`´« ~°H}∆õ KÕ ãÖÑ¨#fl"≥∞#ÿ , J`«∞Å~°}qÇ¨Ï~°}{
L`åûÇ¨Ï´q∞H˜¯e Ü«Ú^Œqú Ç¨~° ãÖ~°OÉè=í ÚKÕ, ^≥=· `« q=∞`« ¿ã#ÃÑ<· ´£ ~åHõã∆ ¿¨ ã#ÃÑ,·
J_»i´ÅOÑ¶∞≤ Oz, „Ñ¨É∞íè Ü«Ú`«=ÚQÆÝ~å^Œ∞Å`À ‰õÄ_ç# ¿ã##∞, K≥O_»∞ÉˇO_®_≥<´£

peÛ K≥O_®_≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ k"åºG=ÚÅKÕ ZkiOÑ¨~åx |Å=Ú`ÀQÆ∂_ç,
QÍe ^Œ∂éx Hõ=Kå^Œ∞Å ~°H}∆õ KÕ ãÖÑ¨#fl"≥∞#ÿ Ü«Ú^Œqú Ç¨~°ãO¨ ~°OÉè=í ÚKÕ ~åHõã∆ ¿¨ ã#ÃÑ·
ÅOÑ¶∞≤ Oz Y~å^Œ∞Å`À ‰õÄ_ç# ¿ã##∞ ~å=Ú_»∞ peÛ K≥O_®_≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨~fi° k"åºG, ^Œ∞~åfi~°™ê~°ÜÚ« `«, x"å`«H=õ Kåi ~°Hó∆õ ´x"å`«,
Hõ=Kå^Œ∞Öˇ·# ~åHõ∆ã¨∞ÅKÕ, Pi˚`«´ãÖáêkOÑ¨|_ç#, ~°}qÇ¨~°}À`åûÇ¨Ï,
^≥=· `«q=∞`«¿ã#ÃÑ· „Ñ¨É∞íè Ü«Ú`«=ÚQÆ, J_»i, K≥O_»∞ÉˇO_®_≥.
`å`« Ê ~° º =Ú : ã¨ = ∞ã¨ Î k"åºG=ÚÅKÕ ZkiOÑ¨ ~ åx |Å=ÚQÆ Å
x"å`«Hõ=Kåk ~åHõ∆ã¨∞ÅKÕ ãÖáêkOÑ¨|_ç# Ü«Ú^ŒúqÇ¨~° ãÖ~°OÉèí=Ú#∞QÆÅ
~åHõã∆ ¿¨ ã##∞ J~°∞#˚ ∞_»∞ peÛ K≥O_®_≥#∞.
HõO. `«q∞ñ ^Œ^ŒúfiOã¨xq∞`«Î
„Ñ¨=∞^Œ^Œâßã¨∞ºñ _»QÆ∞<åã¨∞~°„Ñ¨Éèí∞Hõ_» ˆHñ
y =∞<À"≥∂^Àz`«ãO¨
„Éè=í ∞`«O „|}q∞Öˇ¡ #`«x áê^ŒO|∞Å‰õΩ<£. 82
~å=∂ : `«q∞<£´HÍ=∞=Ú`À, `«`{ü ^èfiŒ Oã¨xq∞`«Î „Ñ¨=∞^Œ´P q^è=Œ ÚQÍ
Y~å^Œ∞Å =^è‰Œ Ωõ HÍ~°}"≥∞#ÿ ¢ãÎ‘ – â◊¥~°Ê}Y, ^Œâßã¨∞º_»Q∞Æ ´Ñ¨k `«ÅÅ∞ QÆÅ,
Pã¨∞~° „Ñ¨É∞íè Hõ_‰» Ωõ {Uy´~åHõã∆ ~¨ å[QÆ∞ ~å=}∞x =^ŒHÌ̂ y, =∞#ó´=∞#ã¨∞û#O^Œ∞,
J"≥∂^Œ{Lz`« ãÖ~°OÉèí`«<£´^Œ∞óY=Ú#‰õΩ `«y# ãÖ~°OÉèí=Ú`À, J`«x
áê^ŒO|∞Å‰õΩ<£´~å=}∞x áê^Œ=ÚÅ‰õΩ, „Ñ¨}q∞Öˇ<¡ ´£ #=∞ã¨¯iOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : HÍ=∞=Ú`À P q^è"Œ ∞≥ #ÿ Y~å^Œ∞Å =^è‰Œ Ωõ HÍ~°}"≥∞#ÿ â◊¥~°Ê}Y
Ñ¨k `«ÅÅ∞QÆÅ ~åHõã∆ ∞¨ _≥#· ~å=}∞x =^Œ‰Ì Ωõ "≥o¡ =∞#ã¨∞ûÖ’x ^Œ∞óY=Ú#‰õΩ `«y#
ãÖ~°OÉè=í Ú`À áê^Œ=ÚÅ‰õΩ #=∞ã¨¯iOK≥#∞.
346 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : `«q∞<£´HÀiHõ`À, `«^ŒúfiOã¨´P ~åHõ∆ã¨ãÖÇ¨~°=Ú, xq∞`«Î´
HÍ~°}=ÚQÍ QÆÅ, „Ñ¨=∞^Œ^âŒ ´◊ ãÖ`Àëê=ã¨Q÷ ÅÆ , Pã¨º´=ÚY=ÚQÆÅ"å_≥#· , P´P,
ã¨∞~°„Ñ¨Éèí∞´WO„^Œ∞x, Hõ_»‰õΩ´=^ŒÌ‰õΩ, Uy, =∞<À"≥∂^Àz`«´=∞#ã¨∞û#‰õΩ
ãÖ`À+¨=Ú#‰õΩ `«y#, ãÖ„Éè=í ∞`«<´£ ãÖ„Éè=í ∞=ÚQÆÅ"å_≥,· J`«x áê^ŒO|∞Å‰õΩ´
(WO„^Œ∞x) áê^Œ=ÚÅ‰õΩ „Ñ¨}q∞Öˇ.¡
`å`«Ê~°º=Ú : HÀiHõ`À P ~åHõã∆ ¨ ãÖÇ¨~° xq∞`«"Î ∞≥ ÿ ãÖ`À+¨ =ÚY=ÚQÆÅ"å_≥#·
WO„^Œ∞x =^Œ‰Ì Ωõ J~°∞#˚ ∞_»∞ "≥o,¡ =∞#ã¨∞û#‰õΩ ãÖ`À+¨=Ú`À ãÖ„Éè=í ∞=ÚQÆÅ"å_≥·
WO„^Œ∞x áê^Œ=ÚÅ‰õΩ #=∞ã¨¯iOK≥#∞.
P. J`«ñ_»∞ `«# Ü«∞=~°[Ü«∂Hõ~‚° <å™ê„ã¨
=ÚÅ∞ x*Ï‰õΩ∆ Å=Ñ¶∞¨ qÅã¨#=Ú‡
QÆ_»∞ xQÆ∞_»Û #_çy Ü«∞_çy `«`«¯kè`«ã¨
ÉèÏ~°º~å=∞=$`«ÎHÍ~°∞ºñ _»QÆ∞K«∞. 83
~å=∂ : J`«_∞» ´~å=}∞_»∞, `«#, J=~°[´K≥ÖÅ¡ˇ ~Ú# â◊¥~°Ê}Y Ü≥ÚHõ¯
PHõ~<‚° å™ê„ã¨=ÚÅ∞´K≥=ÙÅ∞, =Ú‰õΩ¯Å∞ JO`«@ xO_ç# <≥`∞« ~Î ∞° Å∞, x[{J‰õΩ∆ Å<£´`«#
Hõ#∞ÅÜ«∞O^Œ∞, JÑ¶¨∞qÅã¨#=Ú‡´^Œ∞óM’„^ÕHõ=Ú#∞, xQÆ∞_»Û<£´ÃÇÏzÛOÑ¨QÍ,
J_çy{J_çy´qKåiOz, `«`´ü P â◊¥~°Ê}YKÕ, Hõ^•è `«´ `≥Å∞Ñ¨|_ç#, ã¨ÉÏè ~°º´ã‘`å
ã¨"Õ∞`«∞_≥·#, ~å=∞´~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, =$`«Î´Jf`«"≥∞ÿ#, HÍ~°∞º_»∞{JQÆ∞K«∞
´HÍ~°º=ÚQÆÅ"å_»QÆ∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}∞_»∞ `«# K≥ÖÅ¡ˇ ~Ú# â◊¥~°Ê}Y =Ú‰õΩ¯, K≥=ÙÅ #O`«@
xO_ç# <≥`∞« ~Î ∞° `«# Hõ#∞Å‰õΩ ^Œ∞óM’„^ÕH=õ Ú#∞ ÃÇÏzÛOÑ¨QÍ J_çy J_çy `≥eã≤H˘x,
P â◊¥~°Ê}Y `≥eÑ≤# ã‘`åã¨"∞Õ `«∞_≥#· ~å=Úx Ü≥ÚHõ¯ Jf`« HÍ~°º=ÚQÆÅ "å_»Q∞Æ K«∞.
ÉèÏ~°`« : J`«_∞» ´WO„^Œ∞_»∞, `«#Ü«∞´‰õΩ=∂~°∞_≥#· J~°∞#˚ ∞x, =~°´„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ,
[Ü«∞´[Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯, PHõ~<‚° å´q#∞@KÕ, ™ê„ã¨=ÚÅ∞´P#O^Œ ÉÏ+¨Ê=ÚÅ`À
QÆ∂_ç#, x*Ï‰õΩ∆ Å∞, J#Ñ¶∞¨ qÅã¨#=Ú‡´Q˘Ñ¨Ê qÖÏã¨=Ú#∞, Hõ_∞» xQÆ∞_»Û<£´J_çy,
J_çy, `«`ü{Hõkè`«´J~°∞˚#∞_»∞ K≥Ñ≤Ê#, ã¨ÉèÏ~°º´ã¨ÉèíÜ«∞O^Œe ÃÑ^ŒÌÅ‰õΩ,

~å=∞´P#O^ŒHõ~°"≥∞ÿ#, =$`«Î´=$`åÎO`«=ÚÜ≥ÚHõ¯, HÍ~°∞º_»QÆ∞K«∞´~åHõ∆ã¨∞Å`À
Ü«Ú^Œú=ÚQÆÅ"å_»QÆ∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : WO„^Œ∞_»∞ `«# ‰õΩ=∂~°∞_≥#· J~°∞#˚ ∞x „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ [Ü«∞=Ú#∞
QÆ∂iÛ q#∞@KÕ P#O^ŒÉÏ+¨Ê=ÚÅ`À `«# Hõ#∞Å‰õΩ Q˘Ñ¨Ê qÖÏã¨=Ú HõeyOÑ¨QÍ,
J_çy, J_çy P J~°∞#˚ ∞_»∞ K≥ÑÊ≤ # (=∂@Å∞) ã¨ÉÖíè ’x ÃÑ^ŒÅÌ ‰õΩ Ç¨Ï$^Œº"≥∞#ÿ
=$`åÎO`«=ÚÅ∞ HÍQÍ ~åHõã∆ ∞¨ Å`À_ç Ü«Ú^Œ=ú Ú QÆÅ"å_≥.· (=ÚO^Œi Ñ¨^ºŒ =Ú`À
J#fiÜ«∞=Ú).
HõO. `«# HÍ~°∞}º=Ú q∞H˜¯eñ
QÆ#∞^•=∞~°QÆq∞ñ ^Œe~°ÊñQÍ „QÆ‰õΩ¯# ÖË
z x*Ïã¨<å~°Éú Ïè QÆO
|∞#ñ ^Œ#Ü«Ú#fl`«QÆcè~°=¸iÎ=∞#∞K«∞K«∞<£. 84
~å=∂ : `« # ‰õ Ω ´~å=}∞x, P~° ∞ }º=Ú´Zé] ^ Œ # =Ú, q∞H˜ ¯ e,
Hõ#∞{`å=∞~°QqÆ ∞<£´`å=∞Å~°=O\˜ ~Ô O_»∞ Hõ#∞ÅÜ«∞O^Œ∞, `«e~°ÊQÆ<´£ HõxÑ≤OK«QÍ,
„QÆ‰Ωõ ¯#ÖËz´"≥O@<Õ ÖËz, x[´`«# Ü≥ÚHõ¯, Pã¨<{£ J~°É÷ Ïè QÆO|∞#<£´ã≤OÇ¨ã¨#
ã¨QÉÆ Ïè QÆ=Ú# `«#{L#fl`« QÆc~è ´° `«#^≥#· L#fl`«=Ú, QÆOcè~=° Ú<≥#· , =¸iÎ<{£
L#∞K«∞K«∞<£´â◊s~°=Ú#∞ xeÊ (Ü«Ú^Œú ã¨#fl^Œ∞_ú )·≥
`å`«Ê~°º=Ú : `«# Hõ#∞^•=∞~° Ü«ÚQÆ=Ú#O^Œ∞ Zé]^#Œ =Ú HõxÊOK«QÍ
"≥O@<Õ ÖËz `«# ã≤OÇ¨ã¨# ã¨QÉÆ Ïè QÆ=Ú# `«# L#fl`« QÆc~è "° ∞≥ #ÿ â◊s~°=Ú#∞ xeÊ
(Ü«Ú^Œú ã¨#fl^Œ∞_ú ®Ü≥∞#∞).
ÉèÏ~°`« : `«#´WO„^Œ∞x, HÍ~°∞}º=Ú´^ŒÜ∞« , q∞H˜¯e, Hõ#∞^•=∞~°QqÆ ∞<£{
`«e~°ÊQÍ´„QÆ‰Ωõ ¯#ÖËz, x[´`«# Ü≥ÚHõ¯, Pã¨#{J~°É÷ Ïè QÆO|∞#´ã≤OÇ¨ã¨#=ÚÃÑ·
ã¨QÆÉèÏQÆ=Ú#, `«#Ü«Ú<£´J~°∞˚#∞x, #`«QÆcè~°=¸iÎ<£´q#Ü«∞=Ú`À ‰õÄ_ç#,
QÆOcè~=° ¸iÎx, L#∞K«∞K«∞<£´xeÊ.
348 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : WO„^Œ∞x ^ŒÜ∞« KÕ q∞H˜¯e Hõ#∞^•=∞~° Ü«ÚQÆ=Ú „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ
"≥O@<Õ ÖËz, `«# J~°÷ ã≤OÇ¨ã¨#=ÚÃÑ· J~°∞#˚ ∞x, q#Ü«∞=Ú`À ‰õÄ_ç# QÆOcè~°
â◊s~°=Ú#∞ xeÃÑ#∞ (ã≤OÇ¨ã¨#=Ú) ‰õÄ~°∞ÛO_»*ÃË ã#∞.
`Õ. k=ºHÀ\©~°=∂Ç¨Ï~°f„=â◊H˜Î
Ü«Ú^Œãú Ç¨ ï¨ #‰õΩ <åH©â√◊ ñ_˘ã¨ñQÔ h#
~°∞O_»∞ =∞^ŒƒO^èŒ∞"≥· ~°=∂~°∂_èç x~°fi
Ç≤ÏOK≥<é ≥ "Õ~Ô ñ *ˇÃÑÊ_ç^qÕ ∞ Ü«∞#∞K«∞. 85
~å=∂ : (~å=}∞_»#∞H˘#∞=∂@) k=ºHÀ\©´^Õ=`å ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÜ≥ÚHõ¯,
~°=∂´ãÖÑ¨^#Œ ∞, Ç¨Ï~°´Ç¨ÏiOK≥_,ç f„=â◊H<Î˜ ´£ JkèHõ â∫~°º=Ú#∞, Ü«Ú^Œãú Ç¨ ï¨ #‰õΩ<£´
Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨QeÆ y#, <å‰õΩ<£´`«#‰õΩ (~å=}∞#‰õΩ) Dâ◊√_»∞{XãÔ̈Q<£{
Dâ◊fi~°∞_çKÛ≥ #∞, D#~°∞O_»∞´D ~å=Ú_»∞, =∞`ü{|O^è∞Œ "≥~· =° Ú´<å *Ï˝`∞« Å`À
^Õfi+¨=Ú#∞, P~°∂_èç<£´xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÍ, x~°fiÇ≤ÏOK≥´[iÃÑ#∞, <≥é"ÕÔ~´KÕÃã#∞,
K≥ÃÑÊ_ç^qÕ ∞´K≥ÑC¨ @‰õΩ Uq∞ L#flk, J#∞K«∞,
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}∞_ç@#¡ ∞H˘<≥#∞. ^Õ=`åHÀ\˜ ãÖÑ¨^#Œ ∞ Ç¨ÏiOK≥_ç JkèHõ
â∫~°º=Ú#∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú <À~°∞ÛH˘#QÆÅ <å‰õΩ Ñ¨~"° ∞Õ â◊fi~°∞_çKÛ≥ #∞. D ~å=Ú_»∞ <å
*Ï˝`∞« Å`À ^Õfi+¨=Ú#∞ f„==ÚQÍ x~°fiÇ≤ÏOK≥#∞. <å HÀiHõ <≥é"Õ~Ô #∞. WOHõ
K≥ÃÑÊ_ç^=Õ Ú#flk J#∞K«∞ –
ÉèÏ~°`« : k=º´k=º"≥∞#ÿ , HÀ\©~=° Ú´H˜s@=Ú#∞, P–Ç¨Ï~°f„= â◊HÜ Î̃ Ú« ^Œú
ã¨Çï¨ #‰õΩ<£´P Ç¨Ï~°∞x f„=â◊HQÎ̃ ÅÆ Ü«Ú^Œ=ú Ú <ÀiÛ# J~°∞#˚ ∞#‰õΩ <åHõ{Dâ◊√_»∞
´^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞, Xã¨QÔ ´WK≥Û#∞, D #~°∞O_»∞´D J~°∞#˚ ∞_»∞, =∞`ü{<å‰õΩ, |O^è∞Œ "≥,·
~°=∂~°∂_èç´`«# Sâ◊fi~°º=Ú#∞, x~°fiÇ≤ÏOK≥#∞´xeÃÑ#∞. <≥é"ÕÔ~ K≥ÃÑÊ_ç^Õq∞
Ü«∞#∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P Ç¨Ï~°∞x f„=â◊H˜ÎQÆÅ Ü«Ú^Œú=Ú#<ÀiÛ# J~°∞˚#∞#‰õΩ
^Õ"OÕ „^Œ∞_»∞ k=º"≥∞#ÿ H˜s@=Ú#∞ WK≥Û#∞. D J~°∞#˚ ∞_»∞ <å‰õΩ |O^è∞Œ "≥· <å
Sâ◊fi~°º=Ú#∞ xeÃÑ#∞. <å (HÀiHõ) <≥é"Õ~Ô #∞ WOHõ K≥ÃÑÊ_ç^qÕ ∞ J#∞K«∞ –

ã‘. JÑ¨C_»∞ ^Œ#=∞kÜ«∞O^Œ∞ñ ^Œkfi[Ü«∞"å
~åÎ„â◊=}O|∞KÕ #„â◊"∂≥ `«÷
=∞QÆ∞=∞#∞ºHõÅ#xÖÏ`«‡[Ü«∞=∞Åã¨
„^Œ∂Ñ¨ „Ñ¨=$uÎ=∂^è∞Œ ~°º =∞_»ñÑ¨ñ
^Œfii`«Éèí=º™êfiO`«=~°Î<Àz`«f~°÷
Ü«∂„`«ãëÊ`«áÈ=∞Ç¨Ï`«Î fi™ê^èŒ∞
ã¨Ç¨ÏK«sHõ$`«ã≤OÇ¨Ïâ◊~°Éèíâß~°∂ÌÅ‰õΩ
=∂sK«~åHõ∆ã¨∞=∞`«Î`«~°∞}
`Õ. Ç¨Ïi}"≥∞ÿ ~å=∞Ñ¨~‚° âßÖÏOz`«=#
Éèí∂=ÚÅÉˇ_»OQÆ∞^Œ$HõÊ~°fi=ÚQÆ "≥∞ÅñQÆ∞K«∞ñ
„||Å∞=∂~åÎO_»ãO¨ `«u „Ñ¨É∞íè =Ù "≥∂ã¨
Ñ¨ÙK«∞Û@‰õΩ #Oz`å"≥∂^Œ =∞K«∞ÛÑ¨_ñ» QÆ. 86
~å=∂ : JÑ¨C_»∞, `«# =∞kÜ«∞O^Œ∞´`«# =∞#ã¨∞ûÖ’, `«`´ü P ~å=Úx
Ü≥ÚHõ¯, q[Ü«∞ "å~åÎ „â◊=}O|∞KÕ´q[Ü«∞"å~°#Î ∞ q#∞@ =Å#, J„â◊=∞´`«QxæÆ ,
L`«÷=∞QÆ∞´Ñ¨Ù\˜ì#, =∞#∞ºHõÅ#<£´HÀáêuâ◊Ü«∞=Ú#∞, WÖÏ`«‡[´ã‘`«Ü≥ÚHõ¯,
J=∞Å´x~° ‡ Å"≥ ∞ ÿ # , ã¨ „ ^Œ ∂ Ñ¨ ´ K« H õ ¯ x ~° ∂ Ñ¨ = Ú, „Ñ¨ = $uÎ ´ "å~° Î Ü ≥ Ú Hõ ¯ ,
=∂^èŒ∞~°º=Ú´™⁄OÑ¨Ù#∞, J_»Ñ¨<£´J}K«QÍ, `«fii`«´j„Ñ¶¨∞=ÚQÆ, Éèí=º´HÍQÆÅ,
ã¨fi´`«# Ü≥ÚHõ¯, JO`« =~°<Î å´<åâ◊# HÍ~°º„Hõ=∞=Ú#‰õΩ, Lz`«´`«y#, f~°´÷ ~ˆ =Ù
J~Ú# (^•fi~° " ≥ ∞ ÿ # ), Ü« ∂ „`« ´ „Ñ¨ Ü « ∂ }=Ú#∞, ã¨ e Ê´H˘#™êyOz,
`« á È=∞Ç¨ Ï `« fi ´`« Ñ ¨ ã ¨ ∞ ûÜ≥ Ú Hõ ¯ Q˘Ñ¨ Ê `« # =ÚKÕ , ™ê^è Œ ∞ ´™ê^è Œ ∞ "≥ · # "åxx,
ã¨Ç¨ÏK«sHõ$`«´HõÅã≤"≥∞Åã≤ u~°∞QÆ∞K«∞#fl, ã≤OÇ¨Ïâ◊~°Éèí âß~°∂ÌÅ‰õΩ´ã≤OÇ¨Ï=ÚÅ∞,
â◊~É° =íè ÚÅ∞, "å~°∂ÅÌ =ÚÅ∞ HõÅ"åxx, =∂sK« ~åHõã∆ ∞¨ <£´=∂sK«∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ x,
=∞`«Î `«~∞° } Ç¨Ïi}"≥∞´ÿ =∞kOz# JO^Œ"∞≥ #ÿ lOHõÜ∞ÿ≥ , ~å=∞Ñ¨~â‚° ßÅ´~å=Úx
350 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨~°‚âßÅ, JOz`« =#Éèí∂=ÚÅ<£´JO^Œ"≥∞ÿ# =# Éèí∂=ÚÅÖ’,
Éˇ_»OQÆ∞´XÑ≤Ê^Œ"≥∞ÿ#, ^Œ$H±{Ñ¨~°fi=ÚQÆ<£´HõO\˜HÕÑ¨ÙQÍ, "≥∞ÅQÆ∞K«∞ú~°∞QÆ∞K«∞,
„Ñ¨|Å∞´Juâ◊~ÚOK≥_∞» , =∂~åÎO_» ãÖ`«u „Ñ¨É∞íè =Ù<´£ ã¨∂~°º=Oâ◊ÑÙ¨ ~å*ˇ#· ~å=Úx,
"≥∂ã¨ÑÙ¨ K∞« Û@‰õΩ<£´"≥∂ãÿOK«∞@‰õΩ, JOz´ÑÖÑ≤, `å<£´`å#∞ (~å=}∞_»∞) "≥∂^Œ=Ú
JK«∞ÛÑ¨_Q» ´Æ ãÖ`À+¨=Ú Juâ◊~ÚOK«QÆ –
`å`«Ê~°º=Ú : JÑ¨C_»∞ P ~å=Úx q[Ü«∞"å~°#Î ∞ q#∞@ =Å# Hõey#
HÀÑ¨=∞Ç≤Ï=∞#∞ ã‘`« x~°‡Å"≥∞#ÿ JO^Œ"∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú#∞ QÆ∂iÛ# "å~åÎ =∂^è∞Œ ~°º=Ú
J}K«QÍ, j„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ HÍQÆÅ `«# <åâ◊#=Ú#‰õΩ `«y# ^•fi~°"∞≥ #ÿ „Ñ¨Ü∂« }=Ú#∞
KÕã,≤ `«áÈ=∞Ç≤Ï=∞KÕ ™ê^è∞Œ "≥#· "å_»∞, ã≤OÇ¨Ïâ◊~É° âíè ß~°∂ÅÌ =ÚÅ∞ Hõeã≤ "≥∞eã≤ rqOK«∞
(P„â◊=∞=Ú) HõÅ"å_»∞. =∂sK«∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ x JO^Œ"∞≥ #ÿ ÖË_ç ~°∂Ñ¨=ÚÖ’ ~å=∞Úx
Ñ¨~â‚° ßÅ ã¨g∞Ñ¨„áêO`«=ÚÅÖ’ #Ü«∞<å#O^ŒH~õ =° ÚQÍ u~°∞QÆ∞K«∞ ã¨∂~°º=Oâ◊ „Ñ¨É∞íè "≥#·
~å=Úx "≥∂ã¨ÑÙ¨ K«∞Û@‰õΩ ÑÖÑ≤ ~å=}∞_»∞ ãÖ`À+¨=Ú „Ñ¨H\õ O˜ Ñ¨|_»∞#@∞¡ –
ÉèÏ~°`« : JÑ¨C_»∞´J~°∞˚#∞_»∞ WO„^Œ∞x =^ŒÌ =Ù#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’,
`«kfi[Ü«∞"å~åÎ´J~°∞˚#∞x q[Ü«∞"å~°Î#∞, J„â◊=}O|∞KÕ´q#HõáÈ=Ù@KÕ,
J„â◊=∞´L`«=÷ ∞, =∞#∞ºHõÅ#<£, JxÖÏ`«‡[ćè=ÚxÜ≥ÚHõ¯, Ü«∞=∞´#‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ
Ü≥ÚHõ¯, Åã¨`ü´XÑ¨CK«∞#fl, ~°∂Ñ¨„Ñ¨=$uÎ´™œO^Œ~°º=Ú #_»HõÅ, =∂^èŒ∞~°º=Ú´
=∞<ÀÇ¨Ï~°`«#∞, J_»Ñ¨<£´J}K«QÆ, `«fii`«´f„= Ñ¨_»∞K«∞#fl, Éèí=º´â◊√Éèí"≥∞ÿ#,
™êfiO`«=~°#Î ´=∞<À"åºáê~°=Ú#‰õΩ, Lz`«´`«y#, f~°Ü ÷ ∂« „`« ãëÑ≤´f~°Ü ÷ ∂« „`«#∞
[iÑ≤, `«áÈ =∞Ç¨Ï`«fi´`«áÈ=∞Ç≤Ï=∞KÕ, ™ê^èŒ∞´Öˇã¨ûÜ≥ÿ∞#, ã¨Ç¨ÏK«sHõ$`«´
ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚQÍ KÕÜ∞« |_ç#, ã≤OÇ¨Ïâ◊~É° âíè ß~°∂ÅÌ ´ã≤OÇ¨Ïâ◊~É° íè âß~°∂ÅÌ =ÚÅÜ≥ÚHõ¯,
‰õΩ=∂i´ÃÑO\˜ Ñ≤Å¡ÅÜ«∞O^Œ∞, K«~åHõ∆´`«QÆ∞Å∞K«∞#fl Hõ#∞flÅ∞QÆÅ (™ê^Œ~°=ÚQÆ
K«∂K«∞), ã¨∞=∞`«Î´ÉÏQÍ =∞kOz#, `«~°∞} Ç¨Ïi}"≥∞ÿ´ÖË_ç Ñ≤Å¡Å∞QÆÅ^≥·,
~å=∂´JO^Œ"∞≥ #ÿ , Ñ¨~â‚° ßÖÏOz`«´Ñ¨~â‚° ßÅÅ‰õΩ ã¨g∞Ñ¨=ÚÖ’x, =#Éè∂í =ÚÅ<£´=#
Éèí∂=ÚÅÖ’, Éˇ_»OQÆ∞, ^Œ$H±{Ñ¨~°fi=ÚQÆ<£ "≥∞ÅQÆ∞K«∞<£, =∂~åÎO_» ãÖ`«u
„Ñ¨É∞íè =Ù<£´^è~Œ ‡° Ax, "≥∂ã¨ÑÙ¨ K«∞Û@‰õΩ, JOz`å"≥∂^Œ=∞K«∞ÛÑ¨_Q» <Æ .£
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞#˚ ∞_»∞ WO„^Œ∞x =^ŒÌ #∞#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ J~°∞#˚ ∞x

q[Ü«∞"å~°Î q#‰õΩO_»∞@KÕ `«QHæÆ õ [xOz# HÀáêuâ◊Ü∞« =Ú#∞ cè=∞ #‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ
JO^Œ"∞≥ #ÿ ™œO^Œ~º° =Ú #_»HÅõ =∞<ÀÇ¨Ï~°`fi« =Ú J}K«QÍ (J~°∞#˚ ∞x qÜ≥∂QÆ=Ú
cè=∂^Œ∞Å ãÖ^Œ~≈° #=ÚKÕ `«QQæÆ Í) f„=`« QÆey# â◊√Éè„í Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ =∞<À"åºáê~°=Ú#‰õΩ
`«y# f~°Ü ÷ ∂« „`«Å∞ ãëÑ≤ `«áÈ=∞Ç¨Ï`«fi=ÚKÕ Öˇãû¨ J~Ú# ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚQÍ KÕÜ∞« |_ç#
ã≤OÇ¨Ï â◊~É° âíè ß~°∂ÅÌ =ÚÅ ÃÑO\˜ Ñ≤ÅÅ¡ #∞ ™ê^Œ~=° ÚQÍ K«∂K«∞K«∞ *Ïu"≥~· =° Ú#∞
q_çz ã≤OÇ¨^Œ∞Å Ñ≤ÅÅ¡ ÃÑ· ÖË_ç Ñ≤ÅÖ¡ ‰ˇ Ωõ ¯K«∞ XÑ¨C#\˜ì Ñ¨~â‚° ßÅÅ ã¨g∞Ñ¨ =#Éè∂í =ÚÅ∞
XÑ¨ÊQÍ <Õ„`«Ñ~¨ fi° "≥∞ÿ K«iOK«∞K«∞ „Ñ¨|Å∞ ^è~Œ ‡° Ax "≥∂ã¨ÑÙ¨ K∞« Û@‰õΩ q∞H˜¯e ãÖ`À+¨=Ú
„Ñ¨H\õ O˜ K«∞K«∞ [\Ïã¨∞~°∞_»∞ =K≥Û#∞ Jx =ÚO^Œi Ñ¨^ºŒ =Ú`À J#fiÜ«∞=Ú.
HõO. Ñ¶¨∞#^Œ~ÀÊ#∂‡e`«|Ç¨ï
=Úx[@∞ñ _»#∞Ñ¨~=° ∞HõÅ∞+¨=¸iÎ Ü«∞ã¨∞~°HÍO
uxˆH`«#"≥∞ÿ Ü«∞uÉèÏ
=xÜ«∞uñ „|Hõ\ O˜ K«∞#\ì̃ =~å‚ºHõ$u`À<£. 87
~å=∂ : Ñ¶∞¨ #^Œ~Ê° ´JkèH"õ ∞≥ #ÿ „`«∞à◊√§KÕ, Lh‡e`«´ÃÑHõeOz áê~°"Ü
Õ ∞« |_ç#,
|Ç¨ï=Úx [@∞_»∞´J<ÕHõ =Ú#∞Å [_»Å∞QÆÅ"å_»∞, J#∞Ñ¨~=° ∞´J}QÆ∞@ ÖËx,
HõÅ∞+¨=¸iÎ´áêÑ¨Ñ¨Ù â◊s~°=ÚQÆÅ"å_»∞, Jã¨∞~°´~åHõ∆ã¨∞_»∞, HÍOu´HÍOuH˜,
xˆH`«#"≥∞´ÿ x"åã¨"∞≥ ,ÿ Ü«∞uÉèÏ=xÜ«∞u<£´ã¨<åºã≤`fi« xÜ«∞=∞=Ú#∞´„Ñ¨H\õ O˜ K«∞#\˜,ì
=~°º‚ ´=i‚OÑ¨^yŒ #, PHõ$u`À<£´PHÍ~°=Ú`À –
`å`«Ê~°º=Ú : JkèHõ"≥∞ÿ# Ñ¨\Ï\’Ñ¨=ÚKÕ ÃÑHõeOz áê~°"ÕÜ«∞|_ç#
J<ÕH=õ ∞Ok =Ú#∞Å [_»Å∞QÆÅ"å_»∞, J}QÆx áêÑ¨âs◊ ~°=ÚQÆÅ"å_»∞, J~Ú#
~åHõã∆ ∞¨ _»∞ ã¨<åºã¨ xÜ«∞=∞=Ú#∞ „Ñ¨H\õ O˜ K«∞#\ì̃ PHÍ~°=Ú`À
ÉèÏ~°`« : Ñ¶¨∞#^Œ~°Ê, Lh‡e`«´K≥é∞Ñ¨|_ç#, |Ç¨ï=Úx´J<ÕHõ=∞Ok
=Ú#∞Å∞QÆÅ"å_»∞, [@∞_»∞{J#∞´[\Ïã¨∞~°∞_»#∞, Ñ¨~=° ∞ HõÅ∞+¨=¸iÎ´q∞H˜¯e
áêáê`«∞‡_»∞, Jã¨∞~°HÍOuxˆH`«#"≥∞ÿ, Ü«∞u ÉèÏ=xÜ«∞u<£´„Ñ¨Hõ\ ÕK«∞#\˜ì,
352 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
=s‚´„|Ç¨Ï‡Kåi Ü≥ÚHõ¯, PHõ$u`À<£´PHÍ~°=Ú`À –
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e ^Œ~Ê° =ÚKÕ`« K≥é∞Ñ¨|_ç# J<ÕH=õ ∞Ok =Ú#∞Å∞QÆÅ
[\Ïã¨∞~°∞_»<≥_ç áêáê`«∞‡_≥·# ~åHõ∆ã¨∞_»∞, ~åHõ∆ã¨ HÍOuH˜ x"åã¨"≥∞ÿ ã¨<åºã≤`«fi
xÜ«∞=∞=Ú#∞ „Ñ¨Hõ\ ÕK«∞ „|Ç¨Ï‡Kåi PHÍ~°=Ú`À – (=K≥Û#x=ÚO^ŒiH˜
J#fiÜ«∞=Ú).
=. `«^•„â◊=∞O|∞#‰õΩ =K≥Û #Ñ¨C_»∞. 88
`å`«Ê~°º=Ú : P P„â◊=∞=Ú#‰õΩ JÑ¨C_»∞ =K≥Û#∞.
HõO. ‰õΩ`«∞HõO|∞# =∞Ç≤Ï`«#Ü«∂
Ñü`«^Œ#∞[=OK«#„Ñ¨ÑÖK«#=∞$QÆnè
K«`∞« i=∞=Ú ÖËH`õ å<å
„t`«|∞kúO Ez Ü«ÚÅ¡ãÖ≤ _¡ˇ ∞» =∞k`À<£. 89
~å=∂ : ‰õΩ`«∞HõO|∞#´‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ=Ú`À, =∞Ç≤Ï`«#Ü«∂´ã‘`«Ü≥ÚHõ¯,
Ñü´~å=Úx, `«`{ü J#∞[´PÜ«∞# `«=Ú‡_≥#· ÅHõ∆ ‡}∞x, =OK«#´"≥∂ã¨ÑÙ¨ K«∞Û@‰õΩ
„Ñ¨ÑÖK«#´„Ñ¨Hõ\ ÕÑ¨ÙK«∞#fl, =∞$QÆ´=∞$QÆ~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#, nèK«`«∞i=∞=Ú´|∞kú
Kå`«∞~°º=ÚÅ#∞, UHõ`å<å„t`«|∞kú<´£ UHÍ„QÆ z`«=Î ∞QÆ∞#@∞¡QÍ P„â◊~ÚOÑ¨|_ç#
|∞kúK,Õ K«∂z, LÅ¡ãÖ≤ _¡ˇ ∞» ´ãÖ`À+≤OK«∞, =∞k`À<£´=∞#ã¨∞û`À –
`å`«Ê~°º=Ú : ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ=Ú`À ã‘`åÑüÜ≥∞ÿ # ~å=Úx, J`«x `«=Ú‡_≥#·
ÅHõ∆ ‡}∞x "≥∂ã¨ÑÙ¨ K«∞Û@‰õΩ „Ñ¨H\õ `˜ "« ∞≥ #ÿ =∞$QÆ~∂° Ñ¨ |∞kú Kå`«∞~°º=ÚÅ`À UHÍ„QÆ
z`«=Î ÚQÆÅ |∞kúKÕ ãÖ`À+≤OK«∞ =∞#ã¨∞û`À – =ÚO^Œi Ñ¨^ºŒ =Ú# Hõ#fiÜ«∞=Ú.
ÉèÏ~°`« : =∞Ç≤Ï`«´„âı+¨ª"≥∞ÿ#, #Ü«∞´^èŒ~°‡=∂~°æ=ÚKÕ, PÑü`«´=zÛ#,
^Œ#∞[´[\Ïã¨∞~°∞x Ü≥ÚHõ¯, =OK«# „Ñ¨ÑÖK«#´HõÑ¨@ „Ñüáê^Œ# Ü≥ÚHõ¯,
=∞$QÆ´`≥eÜ«Ú@Ü«∞O^Œ∞, nè, |∞kú Ü≥ÚHõ¯, K«`∞« i=∞=Ú´Kå`«∞~°º=Ú, ÖËH,õ `å#∞´P
~åHõã∆ ∞¨ _»∞, P„t`« |∞kú<{£ K«∂z´PÑ¨ÙxÎ =Öˇ K«∂z, LÅ¡ãÖ≤ _¡ˇ ∞» =∞k`À<£.
`å`«Ê~°º=Ú : „âı+¨ª"≥∞ÿ# ^èŒ~°‡=∂~°æ=ÚKÕ =zÛ# [\Ïã¨∞~°∞x =OK«#

„Ñüáê^Œ##∞ `≥eÜ«Ú |∞kú Kå`«∞~°º=ÚÖËHõ P ~åHõ∆ã¨∞x PÑ¨ÙÎx=Öˇ K«∂z
ãÖ`À+¨=Ú`ÀQÆ∂_ç# =∞#ã¨∞û`À –
HõO. H˜u∆ [#Ñü ã¨xflkèÜ∞« O
^Œ`x« =∞Ç≤Ï`«=$uÎñ *Ë~° ##∞‰õÄeOK≥<£
=∞uÜ«∞u qâßfiã¨ã=¨ ∞
xfi`«QÆ ^Œ$_è»`«~åÑ¶¨∞=ãü xtK«~°∞ñ _»O`«<£. 90
~å=∂ : H˜∆u[<£´ã‘`«#∞, JÑüã¨xflkèÜ«∞O^Œ∞<£´Éèí~°Î ã¨xflkèÖËxÜ≥∞_»,
J`«x=∞´`«#∞`«fi=ÚÖËx, Ç≤Ï`«=$uÎ<£´=∞Oz"åx=Öˇ, KÕ~°<£´ã¨g∞Ñ≤OK«QÍ,
~åÑ¶∞¨ =ãü´ã‘`,« Ü«∞uqâßfiã¨´ã¨<åºã≤ Ü«∞<≥_∞» #=∞‡Hõ=Ú`À, =∞u<£´|∞kúÖ’,
ã¨ = ∞xfi`« Q Æ < £ ´ ‰õ Ä _ç # ^≥ · Ü« Ú O_» Q Í, ^Œ $ _è » ` « < £ ´ Éè í Ü « ∞ =ÚÖË H õ , JO`« < £ ,
xtK«~∞° _»∞´~å=}∞_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Éè~í Î° ã¨xflkèÖ’ÖËx ã‘`#« ∞ `«#∞`«fi=ÚÖËx ^•x=Öˇ ÉèÏqOz,
=∞Oz"åx=Öˇ ã¨g∞Ñ≤OK«QÍ, ã‘`« J`«_∞» ã¨<åºã≤Ü∞« #∞ #=∞‡Hõ=ÚQÆÅ |∞kÌ`À‰õÄ_ç#^≥·
ÉèÜ
í ∞« =Ú ÖËHÜ
õ Ú« O_≥#∞. JO`«@ P ~å=}∞_»∞ – =ÚO^Œi Ñ¨^ºŒ =Ú –
Éè Ï ~° ` « : H˜ ∆ u [#Ñ¨ u ´^è Œ ~ ° ‡ ~åA, ã¨ x flkè Ü « ∞ O^Œ ∞ ´ã¨ g ∞Ñ¨ = ÚÖ’,
J`«x<£´[\Ïã¨∞~°∞x, =∞Ç≤Ï`«=$uÎ<´£ Q˘Ñ¨Ê q^è=Œ ÚQÍ, KÕ~<° ´£ ã¨g∞Ñ≤OK«∞@‰õΩ,
J#∞‰õÄeOK≥<´£ ã¨=∞‡uOK≥#∞, =∞u<£´=∞#ã¨∞ûÖ’, Ju qâßfiã¨ ã¨=∞xfi`«QuÆ <£´JkèHõ
qâßfiã¨ Ü«ÚHõ=Î ÚQÍ, ^Œ$_è`» ~« ´° Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ , JÑ¶∞¨ ´áêÑ¨=ÚÅ‰õΩ, =ãü´=ãüÜ≥∞ÿ #
xtK«~∞° _»∞´[\Ïã¨∞~°∞_»∞, JO`«<.£
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~Œ ‡° ~åA `«# ã¨xflkèÖ’ [\Ïã¨∞~°∞_»∞ Q˘Ñ¨ÊQÍ ã¨g∞Ñ≤OK«∞@‰õΩ
ã¨=∞‡uOK≥#∞. =∞#ã¨∞ûÖ’ JkèHõ qâßfiã¨Ü«ÚHõÎ=ÚQÍ Ñ¶¨∞#"≥∞ÿ# áêÑ¨=ÚÅ‰õΩ
xÅÜ«∞"≥∞#ÿ [\Ïã¨∞~°∞_»∞ JO`«@ –
354 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`«~°à◊. QÆ∞}q^Œ∂~°`« ãÖkèÅ<£ „â◊√u Ñ¶¨∞’~°x+¨µª~°^Œ∞+ì̈ÉèÏ
+¨}=Ú ÖÏ_»∞K«∞ñ ^Œ^fiŒ ã¨`∞« º@[O|∞ñ *ÁzÛ ã¨fi~°∂Ñ¨cè
+¨}`«<åÜ«∞=∞#O^Œ#∞#fl `«â∫~°ºq„â◊√`«`À ã¨QÆ
~°›}`«ñ |\ì̃ Ç¨ÏiOK≥ñ ^Œ„`«Ê=∞^•Ñ¨Ç¨ ~°=Ú =Ú#∞flQÍ<£. 91
~å=∂ : QÆ∞}q^Œ∂~°`« ãÖkèÅ<£´~å=Ú_»∞ ^Œ∂~°=ÚQÍ "≥àQ¡◊ Í „â◊√uÑ¶∞¨ ’~°´
K≥=ÙÅ‰õΩ Hõi#î "≥∞#ÿ , x+¨µ~ª ° ^Œ∞+¨Éì Ïè +¨}=ÚÖÏ_»∞K«∞´xO^•Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ K≥_=¤» ∂@Å∞
Ñ¨Å∞‰õΩK«∞, `«`´ü P ~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, =ãü´x"åã¨"∞≥ #ÿ , L@[O|∞<£´Ñ¨~â‚° ßÅ#∞,
K˘zÛ´„Ñ¨"tÕ Oz, ã¨fi~°∂Ñ¨´`«# ~åHõã∆ ~¨ ∂° Ñ¨=ÚKÕ, cè+} ¨ `«<´£ ÉèÜ
í ∞« OHõ~`° fi« =ÚKÕ,
J#∞–#fl`« â∫~° º q„â◊ √ u`À´hK« " ≥ ∞ ÿ # Ñ¨ ~ å„Hõ = ∞ MÏºu`À (=OK« # `À)
PÜ«∞=∞<£´ã‘`#« ∞, ã¨Q~Æ ›}° `«<´£ xO^Œ`À‰õÄ_ç#"å_≥,· PÜ«∞=∞<£´ã‘`#« ∞, JO^Œ<´£ P
Ñ¨~°‚âßÅÜ«∞O^Œ∞, `«`ü„Ñ¨=∞^Œ´ã‘`å ãÖ`À+¨=Ú#∞, JÑ¨Ç¨~°=Ú =Ú#∞flQÍ<£´
=ÚO^Œ∞QÍ Ç¨ÏiOK«∞#@∞¡, Ñ¨\ ì̃ Ç¨ÏiOK≥<´£ Ñ¨@∞ìH˘x ^˘OyeOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=Ú_»∞ ^Œ∂~°=ÚQÍ "≥à§◊ QÍ K≥=ÙÅ‰õΩ Hõi#î "≥∞#ÿ xO^•Ñ¨Ó~°fiHõ
K≥_∞» =∂@Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞ P ~å=Ú_»∞ x=ã≤OK«∞ Ñ¨~â‚° ßÅ#∞ „Ñ¨"tÕ Oz `«# ~åHõã∆ ¨
~°∂Ñ¨=ÚKÕ ÉèÜí ∞« OHõ~"° ∞≥ ÿ hK«"∞≥ #ÿ Ñ¨~å„Hõ=∞ „Ñ¨ãk≤ `ú À ã‘`#« ∞ JHõ¯_Õ Ñ¨\ ì̃ P"≥∞
ãÖ`À+¨=Ú =ÚO^Œ∞QÍ Ç¨ÏiOÑ¨|_»∞#@∞¡QÍ Ç¨ÏiOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : QÆ∞}q^Œ∂~°`« ãÖkèÅ<£ćè=Ú_»∞ ^ŒQÆæ~°QÍ ÖË‰õΩO_»∞@KÕ,
„â◊√uÑ¶∞¨ ’~°x+¨µ~ª ° ^Œ∞+¨Éì Ïè +¨}=Ú ÖÏ_»∞K«∞, `«`´ü P ^è~Œ ‡° Ax, =ãü{L@[O|∞<£´
K˘zÛ, ã¨fi~°∂Ñ¨c+è } ¨ `«<,£ #`«´J}y#, â∫~°ºq„â◊√u`À´=OK«#`À, ã¨Q~Æ ›°}`«<´£
xO^Œ`À, PÜ«∞=∞#O^Œ#∞<£´^è~Œ ‡° Ax, `«`{ü „Ñ¨=∞^Œ´P „^ÒÑ¨kx, Ñ¨\ ´ì˜ Ñ¨@∞ìH˘x,
JÑ¨Ç¨ ~°=Ú =Ú#∞flQÍ Ç¨ÏiOK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : cè=Ú_»∞ ^ŒQ~æÆ Q° Í ÖË‰Ωõ O_»∞@#∞ K«∂z, K≥=ÙÅ‰õΩ Ñ¶∞¨ ’~°=ÚQÍ
xO^•Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ K≥_∞» =∂@Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞ ^è~Œ ‡° Ax x"åã¨"∞≥ #ÿ Ñ¨~â‚° ßÅ#∞ [@∞_»∞
„Ñ¨"tÕ Oz ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ `«# ~åHõã∆ ¨ ~°∂Ñ¨=ÚKÕ J}y# Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À =OK«#
Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÆ, xO^Œ`À ‰õÄ_ç#"å_≥· =ÚO^Œ∞QÍ ^è~Œ ‡° Ax, J`«x Ñüfl „^ÒÑ¨n

ã¨ÇÏ≤ `«=ÚQÆ Ñ¨@∞ìHáõ ÈÜ≥∞#∞.
HõO. <å<å„Ñ¨HÍ~°n#=
KÀxK«Ü∞« =Ú #_»ÑÙ¨ ^è~Œ ‡° ã¨∂ux ãü #
^•Ì#==~°∞ñ _»@∞¡ x[
™ê÷#=Ú#‰õΩñ Q˘#∞K«∞ QÆQ#Æ ã¨~} ° O˜ [#ñQÆ<.£ 92
~å=∂ : <å<å„Ñ¨HÍ~°´J<ÕHõ ~°Hõ=ÚÖˇ·#, n#=KÀxK«Ü«∞=Úń#"≥∞ÿ#
=∂@Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, #_»ÑÙ¨ ´Ñ¨Å∞‰õΩ, ^è~Œ ‡° ã¨∂ux´^è~Œ ‡° =Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞#ÿ ,
ãüx´ã‘`#« ∞, P{^•#==~°∞_»∞´P ~å=}∞_»∞, J@∞¡, x[™ê÷#=Ú#‰õΩ´ÅOHõ‰Ωõ ,
H˘#∞K«∞´fã≤H˘x, QÆQ#Æ ã¨~}
° <˜ ´£ PHÍâ◊=∂~°=æ ÚÖ’, K«#QÆ<´£ "≥àQ¡◊ Í.
`å`«Ê~°º=Ú : J<ÕHõ „Ñ¨HÍ~°=ÚÖˇ#· n#"≥∞#ÿ =∂@Å∞ Ñ¨Å∞=∂~°∞¡ Ñ¨Å∞‰õΩ
^è~Œ ‡° xÅÜ«∞"≥∞#ÿ ã‘`#« ∞ P ~å=}∞_»∞ J@∞¡ ÅOHÍ#QÆ~=° Ú#‰õΩ fã≤H˘x PHÍâ◊
=∂~°=æ Ú# "≥àQ¡◊ Í.
ÉèÏ~°`« : <å<å„Ñ¨HÍ~° n#=KÀxK«Ü∞« =Ú #_»ÑÙ¨ , ^è~Œ ‡° ã¨∂ux´^è~Œ ‡° Ax,
ãü<£´„^ÒÑ¨kx, J^•Ì#==~°∞_»∞´P [\Ïã¨∞~°∞_»∞, J@∞¡ x[ ™ê÷#=Ú#‰õΩ Q˘#∞K«∞
QÆQ#Æ ã¨~}° <˜ £ K«#QÆ<.£
`å`«Ê~°º=Ú : J<ÕHõ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ n#"≥∞#ÿ =∂@Å∞ Ñ¨Å∞‰õΩ ^è~Œ ‡° Ax,
„^ÒÑ¨kx P [\Ïã¨∞~°∞_»∞ P q^è=Œ ÚQÍ `«# ™ê÷#=Ú#‰õΩ fã≤H˘x PHÍâ◊=∂~°=æ Ú#
"≥à√◊ K¡ ∞« O_»QÍ.
=. Jk Ü«∞O`«ÜÚ« qx HÀáÈnÌÑ`≤ ∞« O _»Q∞Æ K«∞ #_»O¤ |∞ Ñ¨é`≥Oz.
93
J~°=÷ Ú : (Ô~O\˜H© ã¨=∞=Ú) JkÜ«∞O`«ÜÚ« qx, HÀáÈnÌÑ`≤ ∞« O_»Q∞Æ K«∞
´q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz#"å_≥,· J_»O¤ |∞ Ñ¨é`≥Oz´J_»=¤ ÚQÍ =zÛ.
356 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : Jk Ü«∞O`«ÜÚ« qx q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz#"å_≥· J_»=¤ ÚQÍ =zÛ.
K«O. u~°∞QÆ∞=Ú áÈ‰õΩáÈ‰õΩ =∞x u@∞ìK∞« "åx <≥kiÛ q„Hõ"∂≥
^Œ∞ú~°∞ñ _»QÆ∞K«∞ =∞Ç¨|Åã¨∞`«∞O_»Ñ¨`«¢`«ÎÑ¨^Ài˚`« „Ñ¨Ç¨
~°~É° ãíè c¨ +è }
¨ O |QÆ∞^Œ∞~°O ÉÁ#iOK≥ [\ÏÜ«Ú =O`« <å
x~°∞Ñ¨=∞ÉÏÇ¨ï™êÇ¨Ïã¨qx„^Œ∞xKÕ`« #_»OQÔ <≥O`«ÜÚ« <£. 94
~å=∂ : "åx<£´P ~å=}∞x, u~°∞QÆ∞=Ú´"≥#∞k~°∞QÆ∞=Ú, áÈ‰õΩáÈ‰õΩ=Ú´
"≥à§◊ ‰õΩ=Ú, Jx u@∞ìK∞« , ZkiÛ´ZkiOz, q„Hõ=∞{L^Œ∞~ú ∞° _»Q∞Æ K«∞<£´Juâ◊~ÚOz#
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú QÆÅ"å_≥,· =∞Ç¨|Å´JkèHõ |Å=ÚQÆÅ, ã¨∞´=∞Oz, `«∞O_»´=ÚY=Ú
Ü≥ÚHõ¯ (=Ú‰õΩ¯), Ñ¨`¢« `´Î« ~Ô Hõ¯Å Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨^´Œ áê^Œ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, Ti˚`´« ^Œ$_è=» ÚÖˇ#· ,
„Ñ¨Ç¨~°´`å_»#=ÚKÕ, ~°Éèíã¨´"ÕQÆ=Ú`À ‰õÄ_ç#, cè+¨}O|QÆ∞´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#,
^Œ∞~°O|∞´Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞, [\ÏÜ«Ú=Ù, X#iOK≥´KÕÃã#∞, JO`«<´£ P `«~∞° "å`«, P
x~° ∞ Ñ¨ = ∞ÉÏÇ¨ ï ™êÇ¨ Ï ã¨ q #∞„kKÕ ` « ´ Jkè H õ " ≥ ∞ ÿ # ÉÏÇ¨ ï =ÙÅ∞QÆ Å ~å=}∞x
™êÇ¨Ï™È¿Ñ`«=ÚKÕ, ZO`«ÜÚ« <£´q∞H˜¯e, J_»OQÔ <£´<˘K≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}∞x áÈ‰õΩ áÈ‰õΩ=Ú, "≥#∞k~°∞QÆ∞=Ú Jx u@∞ìK∞« ,
ZkiOz, Ñ¨~å„Hõ"≥∂¿Ñ`«∞_≥· JkèHõ |Å=ÚQÆÅ =∞Oz =Ú‰õΩ¯`À, Ô~Hõ¯Å`À,
áê^Œ=ÚÅ`À ^Œ$_è=» ÚQÍ H˘@∞ìK∞« "ÕQ=Æ ÚQÆ ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ [\ÏÜ«Ú=Ù
KÕÃã#∞. JO`«@ J<ÕHõ ÉÏÇ¨ï=ÙÅ∞QÆey# ~å=}∞x ™êÇ¨Ïã¨=ÚKÕ <˘K≥Û#∞.
ÉèÏ~°`« : "åx<£´P [\Ïã¨∞~°∞x, u~°∞QÆ∞=Ú, áÈ‰õΩáÈ‰õΩ=∞x u@∞ìK∞« ,
ZkiÛ, q„Hõ"∂≥ ^Œ∞~ú ∞° _»Q∞Æ K«∞, =∞Ç¨|Å´"åÜ«Ú=Ù Ü≥ÚHõ¯, ã¨∞`«∞O_»∞ćè=Ú_»∞,
JÑ¨``« ´ü *Ï~°#\˜,ì „`«Ñ´¨ Å[˚QÅÆ , ^Àó´ÉÏÇ¨ï=ÙÅKÕ, l`«´JÉèºí ã¨=Î ÚÖˇ#· , „Ñ¨Ç¨ ~°
~°Éãíè ¨ cè+}
¨ O|QÆ∞^Œ∞~°O|∞, X#iOK≥, JO`«<,£ P x~°∞Ñ¨=∞ ÉÏÇ¨ï ™êÇ¨Ïã¨
qx„^Œ ∞ xKÕ ` « ´ Jã¨ = ∂#"≥ ∞ ÿ # ÉÏÇ¨ ï Ñ¨ ~ å„Hõ = ∞=Ú Hõ e y# cè = ÚxKÕ ` « ,
[@{PÜ«Ú=Ù´[\Ïã¨∞~°∞x Ü≥ÚHõ¯, PÜ«Ú=Ù´ZO`«ÜÚ« <£, J_»OQÔ ´#tOK≥#∞.
(=∞~°}O˜ K≥#∞).
`å`«Ê~°º=Ú : cè=Ú_»∞ P [\Ïã¨∞~°∞x u~°∞QÆ∞=Ú áÈ‰õΩáÈ‰õΩ=Ú – Jx

u@∞ìK∞« Ñ¨~å„Hõ=∂uâ◊Ü∞« =ÚKÕ ZkiOz â∫~°º=Ú`À ÉÏÇ¨ï„Ñ¨Ç¨ ~°=ÚÅKÕ "ÕQ=Æ ÚQÆ
ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ KÕÃã#∞. Jã¨=∂#"≥∞#ÿ ÉÏÇ¨ï ãÖÑ¨^QŒ ÅÆ J`«xKÕ
[\Ïã¨∞~°∞x PÜ«Ú=Ù #tOK≥#∞ (=∞~°}O˜ K≥#∞).
=. JHÍ¯ÅO|∞#O^Œ∞. 95
`å`«Ê~°º=Ú : P ã¨=∞Ü«∞=Ú#
ã‘. `«# „Ñ≤Ü∞« =Ú#∞ "Õ_¯» ÃÑ#∞Ñ¨Ù â’aèÅñ QÆ$+¨‚
™ê~°O|∞ ™œ=~°‚ ™ê~°ã=¨ ∞kè
HõNÅñ „QÍÅ <˘Hõ¯\˜ ^≥=· QÆuñ Ez
`å^Œ$QÆ[=˚ ÚÅ ‰õΩ`«¯O~î° "≥Oz
#eñ ^Œ^•#Ü«∞#O|∞#‰õΩñ |OÑ¨ ^•x*Ë
Ü«∞OQÆ #|ƒHõ^•#"åO`«‰õΩO_»∞
~å=∞Éè„í ^Œ∞O_»∞ QÆ~O° |∞ ^Œ∂~°O|∞QÍ
#iy Ü«∞O`«@#∞ ^•=∞~°Å∞ ^Œ$+≤ì
`Õ. H˘#~°∞ ÔQ·H˘x áœÅãÎ̈º Ñ¶¨∞#xÜ«ÚHõÎ
`«KÛ« =¸~°∞^Œ~Ê° =∞_»Oz „`åã¨KH« `˜ «
^•~°=K«<åQÆ`«„ÉèÏ`«$^Œ~°≈#=Ú#
=∂#ã¨=ÚÖ’# "≥∂^ŒO|∞ Ñ¨Ó<≥ #O`«. 96
~å=∂ : `«# „Ñ≤Ü∞« ´ã‘`,« =Ú#∞´=Ú#∞Ñ¨Ù, "Õ_¯» ÃÑ#∞Ñ¨Ù â’aèÅ<£´"Õ_∞» Hõ,
ÃÑOÑ¨Ù´Juâ◊~ÚOK«QÍ, Hõ$+¨™‚ ê~°O|∞´ÖË_,ç ™œ=~°´‚ ã¨∞=~°=‚ Ú=Öˇ, ™ê~°´„âı+=ª¨ ÚÖˇ#· ,
ã¨=∞kèH´õ q∞H˜¯e JkèH"õ ∞≥ #ÿ , NÅ<£´HÍO`«∞ÅKÕ, „HÍÅ<£´XÑ¨ÊQÍ, XHõ¯\˜´XHõ^•xx,
^≥·=QÆu, K«∂z´qkè=â◊=Ú# K«∂z, `å<£´`å#∞ (ã‘`«), ^Œ$H±{J|˚=ÚÅ‰õΩ´
<Õ„`«Ñ^¨ ‡Œ =ÚÅ‰õΩ,L`«¯O~î° ÃÑOz´‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ=Ú#∞ ÃÑOz (HÀi), #e<£´q∞H˜¯e,
358 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`«`ü{P#Ü«∞#O|∞#‰õΩ<£´P =∞$QÆ=Ú#∞ `≥K«∞Û@‰õΩ, ÑÖÑ¨<£´ÑÖÑ¨QÍ, ^•x
KÕÜ«∞OQÆ<£´^•xx `≥K«∞Û@‰õΩ, J|ƒHõ´=â◊=ÚQÍHõ, ^•#"åO`«‰õΩO_»∞´~åHõ∆ã¨
ãÖÇ¨~°‰õΩ_≥·#, ~å=∞Éèí„^Œ∞O_»∞´~å=Ú_»∞, Hõ~°O|∞´q∞H˜¯e, ^Œ∂~°O|∞QÍ
#iy´^Œ∂~°=ÚQÍ "≥o§, JO`«@#∞´"≥O@<Õ, `å<£´`å#∞ (~å=Ú_»∞), =∞~°Å∞
^Œ $ +≤ ì H ˜ < £ ´ uiy =K≥ Û _» ∞ „Ñ¨ Ü « ∞ `« fl =Ú`À, X#~° ∞ Ô Q · H ˘x´WOÑ¨ Ù |∂x,
áœÅã¨ºÎ ´~å=}∞xKÕ, Ñ¶∞¨ # xÜ«ÚHõ´Î x~°ƒOù kèOz xÜ≥∂yOÑ¨|_ç#, `«KÛ« =¸~°∞´P
=∂Ü«∞ =∞$QÆ=Ú Ü≥ÚHõ¯, ^Œ~Ê° =∞_»Oz´á⁄QÆ~∞° #∞ J}z (ãÖÇ¨ÏiOz), „`åã¨´K«H`˜ ,«
ÉèíÜ«∞=ÚKÕ K«eOz#, ^•~° =K«#´ã‘`« =∂@ÅKÕ, PQÆ`«´=zÛ#, „ÉèÏ`«$
^Œ~≈° #=Ú#´ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ HõxÑ≤OK«∞@KÕ, =∂#ã¨=Ú#´=∞#ã¨∞ûÖ’, JO`«, J"≥∂^ŒO|∞
|∂<≥´MË^=Œ Ú#∞ á⁄O^≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =Ú#∞Ñ¨Ù `«# „Ñ≤Ü∞« ã‘`« "Õ_∞» Hõ Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ ã¨∞=~°=‚ Ú=Öˇ
„Éèí=∞QÆeyOK«∞ =∞$QÆ=Ú Ü≥ÚHõ¯ JkèHõHÍO`«∞Å#∞ K«∂z `«# Hõ#∞^Œ=Ú‡Å‰õΩ
‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ=Ú QÆeyOz, ^•x #¿ÑHÕ∆ z, ^•xx `≥K∞« Û@‰õΩ ^≥=· =â◊=Ú# ~å=Úx
|OÑ¨QÍ, Jk ^˘~°HHõ õ ~å=Ú_»∞ KåÖÏ ^Œ∂~°=Ú "≥o§ uiy =∞~°e =K«∞Û #∞^ÕâÌ =◊ Ú`À
=ÙO_»QÍ, ~å=}∞xKÕ x~°ƒùO^èŒ=ÚQÍ xÜ≥∂yOÑ¨|_ç# P =∂Ü«∂=∞$QÆ=Ú#∞
ãÖÇ¨ÏiOz ÉèÜ í ∞« HõOÑ≤`Ü
« ∞ÿ≥ # ã‘`« =∂@ÅKÕ =zÛ# ÅHõ∆ ‡}∞x K«∂z ~å=Ú_»∞
MË^=Œ Ú#∞ á⁄O^≥#∞.
ÉèÏ~°`« : `«# „Ñ≤Ü«∞=Ú#∞ "Õ_»∞Hõ ÃÑOÑ¨Ù#∞ â’aèÅ¡QÍ, Hõ$+¨‚´„^ÒÑ¨k,
™ê~°O|∞´„âı+¨ª"≥∞ÿ#, ™œ=~°‚ ™ê~°ã¨=Ú´|OQÍ~°∞ `å=∞~°Å#∞, JkèHõNÅ<£,
„QÍÅ<£´XHõ¯\˜, ^≥=· QÆu K«∂z, `å^Œ$H±´J@∞=O\˜, J|˚=ÚÅ‰õΩ´Ñ¨^‡Œ =ÚÅ‰õΩ,
L`«¯O~î° ÃÑOz, #e<£, `«^•#Ü«∞#O|∞#‰õΩ<£, ÑÖÑ¨, ^•x KÕÜ∞« OQÆ, P{|Hõ
^•#"åO`«‰õΩ_»∞´P |HÍã¨∞~°∞x K«OÑ≤# cè=Ú_»∞, ~å=∞Éèí„^Œ∞O_»∞´Éèí„^Œ=Ú`À
<˘Ñ≤Ê#"å_»∞, Hõ~O° |∞ ^Œ∂~°O|∞QÍ #iy, JO`«@#∞, `å=∞~°Å∞´Ñ¨^‡Œ =ÚÅ#∞,
^Œ$+≤ìH˘#~°∞, HõO\˜HÕÃÑ·# "åxx, ÔH·H˘x´ã‘fiHõiOz, áœÅã¨Îº´‰õΩÉË~°∞xKÕ,
Ñ¶∞¨ #xÜ«ÚHõ´Î JkèH=õ ÚQÍ ÑÖÑ¨|_ç#, `«`´ü P q^è=Œ ÚQÍ =zÛ#, K«=¸´¿ã#Å
Ü≥ÚHõ¯, L~°∞^Œ~Ê° =∞_»Oz´Q˘Ñ¨Ê QÆ~fi° =Ú#∞ J_»z, „`åã¨ K«H`˜ ,« ^•~° =K«#´„^ÒÑ¨k
=∂@ÅKÕ, PQÆ`´« =zÛ#, „ÉèÏ`«$^Œ~≈° #=Ú#´J#fl^Œ=Ú‡Å#∞ K«∂K«∞@KÕ, "≥∂^ŒO|∞
|∂<≥<´£ ^Œi≈OK≥#∞, JO`«.
`å`«Ê~°º=Ú : „^ÒÑ¨k „Ñ≤Ü«∞=ÚQÆ "Õ_»∞Hõ g∞~°QÍ „âı+¨ª"≥∞ÿ# ™œQÆOkäHõ
Ñ¨Ù+¨Ê=Ú#∞ (|OQÍ~°∞ `å=∞~°#∞) q∞H˜¯e JO^Œ=ÚQÍ HõxÑ≤OK«QÍ XHõ ^•xx
qkè=â◊=Ú# K«∂z, J\˜ì Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅg∞^Œ ‰õΩ`«∂Ç¨ÏÅ=Ú#∞ ÃÑOz, ^•xx `≥K∞« Û@‰õΩ
ÑÖÑ¨QÍ JO^Œ∞‰õΩ "≥o§# |HÍO`«‰Ωõ _≥#· cè=Ú_»∞ Éè„í ^Œ=ÚQÆÅ"å_≥· KåÖÏ ^Œ∂~°=Ú
"≥o§ JHõ¯_» `«# HõO\˜HO˜ ÃÑ#· `å=∞~°Å∞ ã‘fiHõiOz ‰õΩÉË~∞° _»∞ ÑÖÑ≤# Ü«Ú^Œãú #¨ fl^Œ"ú ∞≥ ÿ
=zÛ# ¿ã#Å JkèHõ ^Œ~Ê° =Ú#∞ J}z ÉèÜ í ∞« HõOÑ≤`∞« Öˇ· „^ÒÑ¨k "åHõº=ÚÅ =Å#
=zÛ# `«# ™È^Œ~∞° Å ^Œ~≈° #=ÚKÕ ãÖ`À+¨=Ú#∞ á⁄O^≥#∞. P `«~∞° "å`« –
HõO. =ÚQÆ∞^Œ Ü≥∞é∞OQÆHõ ÑÖz#ñ
^ŒQÆ∞<Õ Ü«∞>Ë¡QÆ∞^Õ~°ñ ^Œ=Ú‡ñ_» Ü«∞ø^Œú
`«ºQÆi+¨ªÜ«∞Hõ∆~°H∆À
qQÍ_è» g∞Ü«∞_»q ~Úk q"ÕH=õ Ú `≥éñˆQ. 97
J~°`÷ å`«Ê~°º=ÚÅ∞ ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
J~°=÷ Ú : Zé∞QÆH´õ `≥eÜ«∞Hõ, =ÚQÆ∞^Œ´ã‘`« („^ÒÑ¨k), ÑÖz#´ÑÖÑ¨QÍ,
`« = Ú‡_» ´ ÅHõ ∆ ‡}Ï! (cè = ∂), W@∞¡ { J~° ∞ QÆ ∞ ^Õ ~ ° ´ D q^è Œ = ÚQÍ =K« ∞ Û@,
`«Q∞Æ <Õ´`«Q∞Æ <å? B^Œ`ú º« QÆi+ª̈´Juâ◊~ÚOz# QÆ~fi° =ÚQÆÅ, Ü«∞Hõ~∆ H° À∆ qQÍ_è=» Ú´
Ü«∞‰õ∆ΩÅ∞, ~åHõ∆ã¨∞Å`À xO_ç#k, D{J_»q´D J~°}º=Ú, Wk q"ÕHõ=Ú,
`≥éˆQ´=∂~°æ=∂?
`å`«Ê~°º=Ú : F ÅHõ∆ ‡}Ï! (cè=∂) x#∞fl ã‘`« („^ÒÑ¨k) `≥eÜ«∞Hõ W@∞¡
ÑÖÑ¨QÍ =K«∞Û@ `«Q∞Æ <å? JkèHõ QÆ~fi° =ÚQÆÅ Ü«∞Hõ~∆ åHõã∆ ∞¨ Å`À xO_ç#k D J_»q
QÆ^•. Wk q"ÕH"õ ∞≥ #ÿ =∂~°=æ ∂?
360 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
=. Jx Ü«∞`«xO |Å∞‰õΩK«∞. 98
J~°=÷ Ú : Jx J`«x`À =∂\Ï¡_∞» K«∞
P. JO`« x[=∞Ç¨â◊√QÍkèHºõ ãÖ„áêÑ≤Î
â◊Oã≤ã¨=º™êzã¨=ÚÑ¨QÆ=∞q
Ü≥∂l`«=º^è`Œ fi« "≥Ú^Œ= "≥=· ã¨fi`«
ãÖ`«u#$Ñ¨Ö’Hõã¨`«Î=ÚO_»∞. 99
~å=∂ : JO`«´JO`«@, x[´`«#, =∞Ç¨â◊√Hõ´JkèHõâ’Hõ=ÚÜ≥ÚHõ¯,
PkèHºõ ´Juâ◊Ü∞« =Ú =Å#, ãÖ„áêÑ≤<Î ´£ Hõey#, â◊Oã≤´K≥ÑC¨ K«∞#fl^≥,· ã¨=º´Z_»=∞
k‰õΩ¯#∞, ™êz´J_»=¤ ÚQÍ ™êy#, ã¨=ÚÑ¨Q=Æ ∞´~åHõQÅÆ , q´Ñ¨‰Ω∆õ Å JÑ¨â‰◊ Ωõ #
=ÚÅKÕ, Ü≥∂l`«´‰õÄ~°Ê|_ç#, =º^è`Œ fi« =Ú´ÉÏ^è,Œ X^Œ=<£´HõÅ∞QÆQÍ, "≥=· ã¨fi`«
ãÖ`«u´ã¨∂~°º=Oâ◊=Ú#O^Œe, #$Ñ¨Ö’Hõã`¨ =Î« Ú_»∞´~å*ËO„^Œ∞_≥#· ~å=Ú_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ `«# JkèHõ â’HÍkèHºõ =ÚKÕ Hõey#, Z_»=∞ k‰õΩ¯#‰õΩ
J_»=¤ ÚQÍ ™êy Ñ¨‰Ω∆õ Å∞ JÑ¨â‰◊ Ωõ #=ÚÅ`À =K«∞Û@=Å# ‰õÄ~°Û|_ç# ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆQÍ
ã¨∂~°º=Oâ◊~å[ „âı+µ¨ _ª #·≥ ~å=Ú_»∞.
ÉèÏ~°`« : JO`«@, x[=∞Ç¨â◊√QÆ´`«# áêâ◊√Ñ¨`å^ŒºG=ÚÅKÕ, JkèHõ
ãÖ„áêÑ≤Î<£´=∞Ç¨Ï`«fiã≤kúKÕ, â◊Oã≤´K≥Ñ¨CK«∞#fl, ã¨=º™êz´J~°∞˚#∞x Ü≥ÚHõ¯,
ã¨=ÚÑ¨QÆ=∞´~åHõKÕ, qÜ≥∂l`«´áÈQ˘@ì|_ç#, =º^èŒ`«fi=Ú{X^Œ=´ÉÏ^èŒ
Hõey#"å_≥,· "≥=· ã¨fi`« ãÖ`«u #$Ñ¨Ö’Hõ ã¨`=Î« Ú_»∞´^è~Œ ‡° ~åA.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ `«# áêâ◊√Ñ¨`å^ŒºG=ÚÅKÕ =∞Ç¨Ï`«fiã≤kxú `≥eÜ«∞*ËÜÚ«
J~°∞#˚ ∞x ~åHõKÕ áÈQ˘@ì|_ç# ÉÏ^èŒ HõÅ"å_≥· ^è~Œ ‡° ~åA...
ã‘. uiy =zÛ Ü≥ÚHõÑÙ¨ ¤ n~°… HÍÖÏ^Œ~≈°
<å=ã¨ñ÷ *ˇO^ŒxÜ«∞u=â◊Heõ
`åiÎñ ÉÏ=xñ QÍ# Hõ_=» ÙÅ"≥^‰Œ Ωõ K«∞

#O`«ñ QÍ#O|_ç Ü«∂`«‡Ç≤Ï`«`«
<≥~°Ñ¨Ù[\ÏÜ«Úifi <Õ`«Ñ¨^ŒO|∞Å
*Ï_»#∞ [xK«x ã¨HÅõ HÍ#
<À„QÆ [O`«∞„`åã¨Ü≥∂[<åÜ«∞`«^Àó„Ñ¨
ÉèÏ=cè=∂OQÆHõ|O^èŒ=∞~°Ì
`Õ. <åunÑÎ̈|ÖÏkè‰õΩºñ _»QÆ∞K«∞ #∞#fl
^•~°∞}ÏÇ≤Ï`å^Œ∞ƒù`«^ÕÇ¨ïñ ^Œ„`«Ê^Œ∞+ì̈
~°∂Ñ¨É~íè }° xq∞`«iÎ ¬ âßÑ¨âO◊ ã≤ñ
„k^ŒâÑ◊ ^¨ "Œ åã≤ñ Ez áêi÷==~°∞O_»∞. 100
~å=∂ : uiy =zÛ, XHõÑÙ¨ ´¤ XHõ<å_»∞, n~°H… ÍÖÏ^Œ~≈° <å=ãÎ̈<{£ K≥O^Œx
´Z‰õΩ¯= HÍÅ=Ú K«∂_»x, Ju=<£´ã‘`«#∞, áê=x<£´Ñ¨q„`«"≥∞ÿ# ^•xx,
â◊Heõ `«{PiÎ<´£ PÑ¨^ÅŒ #∞ =∞~°eOK«∞^•xx, HÍ#Hõ´K«∂_»H,õ J_»=ÙÅ "≥^‰Œ Ωõ K«∞,
JO`«<,£ HÍ#<£|_ç´J_»qÖ’ Ñ¨_,ç P`«‡Ç≤Ï`«`´« `«# "Õ∞Å∞#∞, <≥éÑ¨Ù´K«∂Ñ≤OK«∞,
[\ÏÜ«Úifi<Õ`´« [\ÏÜ«Ú=Ù J<≥_ç Ñ¨H~∆˜ åA Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨ÔŒ |∞Å *Ï_»#∞´"åHõº=ÚÅ
##∞ãïOz, K«x K«x´"≥o§ "≥o§, ã¨HÅõ HÍ=∞#´ã¨=∞ãÎ̈"∞≥ #ÿ J_»=ÙÅÖ’ #∞#fl,
L„QÆ[O`«∞´ã≤OÇ¨k =∞$QÆ=ÚÅ#∞, „`åã¨´ÉèíÜ«∞ÃÑ>ˇì_ç, Ü≥∂[<åÜ«∞`«^Àó{
„Ñ¨ÉÏè =ń~°… ÉÏÇ¨ï=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉÏè ==ÚÅKÕ, cè=∂OQÆ´|e+ª̈"∞≥ #ÿ â◊s~°=Ú`À
‰õÄ_ç#, Hõ|O^èŒ´Hõ|O^èŒ∞x Ü≥ÚHõ¯, =∞~°Ì#´=∞iÌOK«∞@KÕ, JunÑ¨Î´q∞H˜¯e
„Ñ¨HÍtOK«∞, |ÖÏkè‰õΩº_»QÆ∞K«∞´q∞H˜¯e |Å=ÚQÆÅ"å_≥·, L#fl´Ç¨ÏiOK«|_ç#,
^•~°∞}´^•~°∞}"≥∞ÿ#, JÇ≤Ï`«´Ç≤Ï`«=Ú HÍx, J^Œ∞ƒù`«^ÕÇ¨ï<£´Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ#
â◊ s ~° = ÚQÆ Å ~åHõ ∆ ã ¨ ∞ x, `« ` ü { „Ñ¨ ^ Œ ∞ +¨ ì ´ P q^è Œ = ÚQÆ q∞H˜ ¯ e Hõ + ¨ ì " ≥ ∞ ÿ # ,
~°∂Ñ¨Éèí~°}´~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èŒiOK«∞@‰õΩ, xq∞`«Î´HÍ~°}"≥∞ÿ#, |∞∞+≤âßÑ¨â◊Oã≤<£´
|∞∞+≤âßÑ¨=Ú#∞ `≥eÃÑ_ç"åxx, „u^Œâ◊ Ñ¨^"Œ åã≤<´£ PHÍâ◊=Ú# xez# "åxx
362 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
(QÆO^è~Œ fi° ~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ Oz# Hõ|O^è∞Œ x) áêi÷==~°∞O_»∞´~å=Ú_»∞ K«∂z –
`å`«Ê~°º=Ú : uiy =zÛ XHõ<å_»∞ n~°H… ÍÅ=Ú K«∂_»‰Ωõ O_»∞@KÕ ã¨HÅõ
PÑ¨^ÅŒ #∞ =∞~°eOK«∞ Ñ¨q„`« Ç¨Ï$^ŒÜ∞« Ü≥∞ÿ # ã‘`« HõxÑ≤OK«H,õ J_»=ÙÅÖ’ "≥^‰Œ Ωõ K«∞,
JO`«Ö’ J_»qÖ’ Ñ¨_ç Ü«Ú#fl [\ÏÜ«Ú=#∞ Ñ¨H~∆˜ åA Ü≥ÚHõ¯ =∂@Å ã¨~o° x
|\˜ì KåÖÏ ^Œ∂~°=Ú "≥o§ ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ J_»=ÙÅÖ’ =Ù#fl „‰õÄ~°[O`«∞=ÙÅ#∞ ÉèÜ í ∞« ÃÑ>ˇ_ì ç
n~°É… ÏÇ¨ï=ÙÅKÕ ÉèÜí ∞« OHõ~åHÍ~°=ÚQÆÅ Hõ|O^è∞Œ x =∞~°#Ì KÕ „Ñ¨HÍtOK≥_ç |ÖÏkèHºõ `«KÕ
Ç¨ÏiOÑ¨|_ç# ~åHõã∆ ¨ ^ÕÇÏ¨ =ÚQÆÅ"åxx J>Ë¡ q∞H˜¯e Hõ+"ì¨ ∞≥ #ÿ ~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ OK«∞@‰õΩ
xq∞`«"Î ∞≥ #ÿ |∞∞+≤âßÑ¨=Ú#∞ `≥eÃÑ_ç QÆO^è~Œ fi° ~°∂Ñ¨=Ú#∞ á⁄Ok# P Hõ|O^è∞Œ x
~å=Ú_»∞ K«∂z –
ÉèÏ~°`« : uiy =zÛ, XHõÑÙ¨ ,¤ n~°H… ÍÅ{J^Œ~≈° <å=ã¨÷ K≥O^Œ<,£ xÜ«∞u=â◊´
J^Œ$+¨ì=â◊=ÚKÕ, Hõe`«´á⁄O^Œ|_ç#, PiÎ<£´Ñ‘_»QÆÅ"åxx, áê=x<£ćè=Úx,
HÍ#Hõ´J_»=ÙÅ "≥^‰Œ Ωõ K«∞, JO`«<H£ Í#O|_ç, P`«‡Ç≤Ï`«`« <≥éÑ¨Ù´`«# â◊√Éè=í Ú#∞
`≥Å∞Ñ¨Ù, [\ÏÜ«Úó´[\Ïã¨∞~°∞x Ü≥ÚHõ¯ PÜ«Ú=Ù#∞, q<Õ`«´J}z# cè=Úx,
Ñ¨ÔŒ |∞Å *Ï_»#∞´J_»∞QÆ∞Å *Ï_»#∞, K«x K«x, ã¨HÅõ HÍ#<À„QÆ[O`«∞, „`åã¨,
Ü≥∂[#´Ñ¨Ù\˜ìOK«∞@ Ü«∞O^Œ∞, PÜ«∞`«´JkèHõ"≥∞ÿ#, ^Àó„Ñ¨ÉèÏ=´Éèí∞[â◊H˜ÎQÆÅ,
cè=∞ćè=Úx Ü≥ÚHõ¯, JOQÆHõ´â◊s~°=Ú#∞, |O^èŒ´Hõ@∞ì@Ö’#∞, =∞~°Ì#´
Ñ‘_Oç K«∞@Ö’#∞, JunÑ¨Î |ÖÏkè‰Ωõ º_»Q∞Æ K«∞, L#fl´LO_ç#, ^•~°∞}´ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ,
JÇ≤Ï`å´ã¨~Ê° `«fi=Ú`«K,Õ J^Œ∞ƒù`« ^ÕÇï¨ <£, `«`´ü P, „Ñ¨^∞Œ +ì̈~∂° Ñ¨ Éè~í } ° xq∞`«,Î
|∞∞+≤âßÑ¨âO◊ t<£´ã¨ÑÎ¨ |∞∞+¨µÅ âßÑ¨=Ú#∞ K≥ÑC¨ K«∞#fl #Ç¨ï+¨µx, áêi÷==~°∞O_»∞´
^è~Œ ‡° ~åA, K«∂z –
`å`«Ê~°º=Ú : uiy =zÛ XHõ<å_»∞ KåÅ `«_»=Ù HõxÑ≤OK«‰õΩO_»∞@KÕ
J^Œ$+¨ì=â◊=ÚKÕ á⁄O^ŒQÆey# Ñ‘_»QÆÅ"åxx, cè=Úx K«∂_»ÖËHõ J_»=ÙÅÖ’
"≥^‰Œ Ωõ K«∞O_»QÍ, JO`«@ HõxÑ≤Oz, `«# Ç≤Ï`«=Ú#∞ `≥eÜ«∞*ËÜÚ« "åxx [\Ïã¨∞~°∞x
PÜ«Ú=Ù#∞ Ç¨ÏiOz# cè=Úx J_»∞QÆ∞ *Ï_»ÅÖ’ "≥o§ ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ J~°}º=ÚÅÖ’
„‰õÄ~° [O`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèÜ í ∞« =Ú#∞ Ñ¨Ù\ì̃OK«∞ JkèHõ Éè∞í [â◊HQÎ̃ ÅÆ cè=Úx â◊s~°=Ú#∞
|OkèOK«∞@Ü«∞O^Œ∞#∞ Ñ‘_Oç K«∞@ Ü«∞O^Œ∞#∞ q∞H˜¯e |ÖÏkèHºõ `« QÆÅ"å_≥Ü· Ú« O_ç

ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ã¨~°Ê`«fi=Ú=Öˇ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# â◊s~°=ÚQÆÅ"åxx P^Œ∞+¨ì"≥∞ÿ#
~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ OK«∞@‰õΩ HÍ~°}"≥∞#ÿ ã¨Ñ|Î̈ ∞∞+¨µÅ âßÑ¨=Ú#∞ QÆ∂iÛ K≥ÑC¨ K«∞#fl
#Ç¨ï+¨µx ^è~Œ ‡° ~åA K«∂z –
`Õ. J`«xñ |∂~°fi<å=∂kHõ =∞_çy q#∞K«∞
ã¨~q° `À_»ñ ^ŒKåÛùÑ"¨ ∂≥ K«#xq∞`«Î
=Ú ÅQÆ∞„Ñ¨â’fl`«~Î =° ÚÅ∞ "˘ÅÊÅ~°ñ „cu
[iÃÑñ QÆ$`«H$õ `«º`« #`«O_»∞ ã¨xÜ≥∞ kqH˜. 101
~å=∂ : J`«x<£´Hõ|O^è∞Œ x, Ñ¨Ó~°fi<å=∞{PkHõ=Ú´JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ¿Ñ~°∞
"≥Ú^ŒÖˇ·#q, J_çy q#∞K«∞´J_çy `≥eã≤H˘#∞K«∞, ã¨~°q`À_»<£´„Hõ=∞=ÚQÍ,
`«`{ü âßÑ¨q"≥∂K«#´P âßÑ¨=Ú#∞ `˘ÅyOK«∞@‰õΩ, xq∞`«=Î ÚÅQÆ∞´HÍ~°}=ÚÅQÆ∞,
„Ñ¨â◊fl{L`«Î~°=ÚÅ∞´„Ñ¨â◊flÅ∞, ã¨=∂^è•#=ÚÅ∞, á⁄Å∞Ê{JÅ~°<£´JO^Œ=ÚQÍ,
„Ñ‘u<£ [iÃÑ´„Ñ‘u`À KÕÃã#∞, J`«O_»∞´P Hõ|O^è∞Œ _»∞, Hõ$`«H$õ `«º`«<´£ Ñ¶e¨ Oz#
HÀiHõQÅÆ "å_≥,· kqH˜ K«xÜ≥∞´ã¨fi~°=æ Ú#‰õΩ "≥à#¡‹ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P Hõ|O^è∞Œ x JO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ¿Ñ~°∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q=~°=Ú
Å_çy `≥eã≤H˘#∞K«∞ „Hõ=∞=ÚQÍ P âßÑ¨=Ú#∞ `˘ÅyOK«∞@‰õΩ HÍ~°}=ÚÅQÆ∞
„Ñ¨â’fl`«~Î =° ÚÅ#∞ JO^Œ=ÚQÍ „Ñ‘u`À KÕÃã#∞ (~å=Ú_»∞). P Hõ|O^è∞Œ _»∞ Hõ$`«H$õ `«∞º_≥·
ã¨fi~°=æ Ú#‰õΩ "≥à#¡‹ ∞.
ÉèÏ~°`« : J`«x<£´P #Ç¨ï+¨µx, Ñ¨Ó~°fi<å=∂kHõ=∞_çy q#∞K«∞, ã¨~q° `À_»,
`«`ü´P#Ç¨ï+¨µx âßÑ¨q"≥∂K«# xq∞`«Î=ÚÅQÆ∞, „Ñ¨â’fl`«Î~°=ÚÅ∞´„Ñ¨â◊flÅ∞,
ã¨=∂^è•#=ÚÅ∞ (^è~Œ ‡° ~åA), á⁄ÅÊÅ~°„Ñ‘u [iÃÑ, J`«O_»∞´#Ç¨ï+¨µ_»∞ Hõ$`«H$õ `«∞º_≥·
kqH˜ K«xÜ≥∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P #Ç¨ï+¨µx Ñ¨Ó~°fi<å=∞=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q J_çy „Hõ=∞=ÚQÍ
P #Ç¨ ï +¨ µ x âßÑ¨ q "≥ ∂ K« # =Ú#‰õ Ω HÍ~° } =ÚÅQÆ ∞ „Ñ¨ â ’fl`« Î ~ ° = ÚÅ#∞
364 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
#Ç¨ï+¨µ_»_∞» QÆQÍ ^è~Œ ‡° ~åA „Ñ‘u`À [iÃÑ#∞. #Ç¨ï+¨µ_»∞ Ñ¶e¨ Oz# HÀiHõQÅÆ "å_≥·
ã¨fi~°=æ Ú#ˆHQÔ #∞.
HõO. =#^Õ=`« ÅiÛOzi
Ñ¨#∞Ñ¨_»ñ ^ŒKåÛùÑ¨"≥∂Hõ∆Ñï"≥∂z`«cè
=Úx[##∞`«∞ <å#$Ñ¨#O
^Œ#∞xâ◊√ÉèÏxÅ`«ñ [ÅÅ`å‰õΩã¨∞=∞=ÚÅ<£. 102
~å=∂ : `«`ü´P Hõ|O^èŒ∞xÜ≥ÚHõ¯, âßÑ¨"≥∂Hõ∆´âßÑ¨q"≥∂K«#=ÚKÕ,
Ñï"≥∂zs`«cè´q_çÑ≤OÑ¨|_ç# ÉèíÜ«∞=ÚQÆÅ, =Úx[##∞`«∞<£´=Ú#∞ÅKÕ
„Ñ¨â◊Oã≤OK«|_ç#, P #$Ñ¨#O^Œ#∞x<£´P ~å=Úx, â◊√Éèí{JxÅ`«<£´K«Å¡x
QÍÅ∞Å`À, K« Å Å`å ‰õ Ω ã¨ ∞ =∞=ÚÅ<£ ´ Hõ ^ Œ e # Å`« Å ∞, Ñ¨ Ù +¨ Ê =ÚÅ`À,
Ñ¨#∞Ñ¨_<» ´£ ã≤^ÑúŒ _¨ ,ç =#^Õ=`«Å∞, JiÛOzi´H˘ezi.
`å`«Ê~°º=Ú : P Hõ|O^èŒ∞x âßÑ¨q"≥∂K«#=ÚKÕ `˘Åy# ÉèíÜ«∞=ÚQÆÅ
=Ú#∞ÅKÕ „Ñ¨â◊ã≤OÑ¨|_ç# P ~å=Úx – K«Å¡x QÍÅ∞Å`À Hõ^Œe# Å`«Å
Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ`À ã≤^ÑúŒ _¨ ç =#^Õ=`«Å∞ H˘ezi.
ÉèÏ~°`« : `«`´ü P #Ç¨ï+¨µx Ü≥ÚHõ¯, âßÑ¨"∂≥ Hõ,∆ Ñï"≥∂z`«, cè=∞ćè=Úx,
cè=Ú_»∞QÆÅ, [##∞`«∞x´[#∞Å „Ñ¨âO◊ ã¨‰Ωõ Ö’<≥#· , P #$Ñ¨#O^Œ#∞x´^è~Œ ‡° ~åA#∞,
â◊√ÉèÏxÅ`«<,£ K«ÅÅ`å‰õΩã¨∞=∞=ÚÅ<£, =#^Õ=`«ÅiÛOzi.
`å`«Ê~°º=Ú : P #Ç¨ï+¨µ#‰õΩ âßÑ¨q"≥∂K«#=Ú HõeOæ z# cè=Ú_»∞QÆÅ"å_≥,·
[#∞Å „Ñ¨â◊Oã¨Å‰õΩ áê„`«∞_≥·# P ^èŒ~°‡~åA#∞ K«Å¡xQÍÅ∞Å Hõ^ŒeHõKÕ Å`å
‰õΩã¨∞=∞=ÚÅ`À =#^Õ=`«Å∞ JiÛOzi.
=. Wqfi^èŒO|∞#. 103
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ
`Õ. J_»=ÙÅñ [iOK«∞<åÉè=í Ùº #~°Ü∞« =K≥Û

#O`«@#∞ t=`Õ*’=∞Ü«∞ã¨fi~°∂Ñ¨Ùñ
_≥· "≥ÅÜ«ÚÇ¨Ïi Ü«∂`Õ‡â◊√ñ _»#∞Ñ¨=∞Ç≤Ï`«
|∞kú=~°#Î "≥∞O`«ÜÚ« ñ ÉÁÅ∞Êg∞é. 104
~å=∂ : J_»=ÙÅ<£{K«iOK«∞´J_»=ÙÅÖ’ u~°∞QÆ∞, PÉè=í Ùº<£´P ~å=Úx,
JO`«@#∞, t=`Õ*’=∞Ü«∞ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_≥·´~°∞„^Œg~°º=Ú`À [x‡Oz#, "≥ÅÜ«Ú´
„Ñ¨HÍtOK«∞, Ç¨Ïi´"å#~°∞_≥·# Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, P`«‡{Dâ◊√_»∞´`«# „Ñ¨Éèí∞"≥·#
ã¨∞„w=Ù_»∞, J#∞Ñ¨<´£ ÑÖÑ¨QÍ, =∞Ç≤Ï`«|∞kú =~°#Î =Ú´Q˘Ñ¨Ê^≥#· =∂#ã≤Hãõ u÷≤ x,
ZO`«ÜÚ« á⁄Å∞Êg∞é´ZO`«ÜÚ« xt`«=ÚQÍ, J~°Ü∞« <£{=K≥Û´`≥eã≤H˘#∞@‰õΩ
=K≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J_»=ÙÅÖ’ ãÖK«iOK«∞ P ~å=Úx JO`«@ ~°∞„^Œ g~°º=Ú`À
[x‡Oz „Ñ¨HÍtOK«∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ `«# „Ñ¨É∞íè "≥#· ã¨∞„w=Ù_»∞ ÑÖÑ¨QÍ, ~å=Úx
Q˘Ñ¨Ê =∂#ã≤Hõ ã≤u÷ x ZO`«ÜÚ« xt`«=ÚQÍ `≥eã≤H˘#∞@‰õΩ =K≥Û#∞.
ÉèÏ~°`« : J_»=ÙÅ K«iOK«∞, PÉè=í Ùº<£´P ^è~Œ ‡° Ax, J~°Ü∞« <£´K«∂K«∞@‰õΩ,
JO`«@#∞, t=´â◊√Éè"í ∞≥ #ÿ , `Õ*’=∞Ü«∞ ã¨fi~°∂Ñ¨Ù_´·≥ *’ºu~°‡Ü«∞"≥∞#ÿ PHÍ~°=ÚQÆey#,
Ç¨ÏiŃHõ$+¨µ‚_»∞, P`«‡´r=ÙÅ‰õΩ, Dâ◊√_»∞´Hõ~°Î, J#∞Ñ¨=∞´ã¨=∂#=ÚQÍx,
Ç≤Ï`«|∞kú=~°#Î <£´"Õ∞Å∞ KÕÜÚ« HÀiHõ`À, ZO`«ÜÚ« á⁄Å∞Êg∞é, =K≥Û.
`å`«Ê~°º=Ú : J_»=ÙÅÖ’ u~°∞QÆ∞ P ^èŒ~°‡Ax K«∂K«∞@‰õΩ JO`«@
*’ºu~°‡Ü«∞"≥∞#ÿ PHÍ~°=ÚQÆÅ r=ÙÅ‰õΩ Hõ~Ü Î° ∞ÿ≥ # NHõ$+¨µ_‚ ∞» Jã¨=∂#"≥∞#ÿ Ç≤Ï`«=Ú
KÕÜ∞« QÀi ZO`À JO^Œ=ÚQÍ =K≥Û#∞.
HõO. =zÛ `«Q∞Æ su ^Œ~≈° #
q∞zÛ `«nÜ«∞ =∞QÆ∞=$`«Î "≥∞Å¡ qxÜ≥∞ñ ^•ñ
*ˇKÛ≥ ~°ñ QÆ∞â◊Å„Ñ¨âfl◊ ã¨
=ÚKåÛ~°}Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÆ #∞z`« „áœ_è<ç .£ 105
366 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
~å=∂ : =zÛ´Ç¨Ï#∞=∞ =zÛ, `«QÆ∞su ^Œ~°≈#q∞zÛ´`«y# q^èŒ=ÚQÍ
HõxÊOz, `«nÜ«∞=∞QÆ∞´P ~å=ÚxH˜ K≥Ok#, =$`«"Î ∞≥ Å¡<´£ ^Œâ~◊ ^° ∞Œè _»∞ ÑÖÑ≤#k
"≥Ú^ŒÅ∞ ã‘`åÑ¨ÇÏ¨ ~°} Hõ^Œä Ü«∞O`«ÜÚ« , `å<£{qxÜ≥∞´`å#∞ q<≥#∞ (Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞),
K≥KÛ≥ ~°´"≥O@<Õ, ‰õΩâ◊Å „Ñ¨âfl◊ ã¨=ÚKåÛ~°} Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÆ´ Ü≥∂QÆ̂H=∆ ∞=ÚÅ #_çy
=ÚO^Œ∞QÍ `≥eã≤H˘x, Lz`«„áœ_è<ç ´£ `«y# suÖ’ –
`å`«Ê~°º=Ú : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ =zÛ `«y# q^è=Œ ÚQÍ HõxÑ≤Oz, P ~å=ÚxH˜
K≥Ok# ã¨=∞ã¨Î =$`åÎO`«=Ú#∞ `å#∞ q<≥#∞. "≥O@<Õ ‰õΩâ◊Å „Ñ¨âfl◊ Å∞ =ÚO^Œ∞QÍ
`≥eã≤H˘x `«y# suÖ’ –
ÉèÏ~°`« : =zÛ´Hõ$+¨µ_‚ ∞» =zÛ, `«y#su ^Œ~≈° #q∞zÛ, `«nÜ«∞=∞QÆ∞´P
^è~Œ ‡° Ax =$`«"Î ∞≥ Å¡<´£ Hõ^Ü
Œä ∞« O`«ÜÚ« , qxÜ≥∞, `å<£´Hõ$+¨µ_‚ ∞» , K≥KÛ≥ ~°, ‰õΩâ◊Å „Ñ¨âfl◊
ã¨=ÚKåÛ~°} Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÆ, Lz`«„áœ_è<ç .£
`å`«Ê~°º=Ú : Hõ$+¨µ‚_»∞ =zÛ `«y#suQÍ ^Œ~°≈#q∞zÛ, P ^èŒ~°‡Ax
=$`åÎO`«=∞O`«ÜÚ« q<≥#∞. `å#∞ "≥O@<Õ ‰õΩâ◊Å „Ñ¨âfl◊ Å∞ =ÚO^Œ∞QÍ `«y# suÖ’
J_çy.
HõO. qx `«#^Œ∞=$`«Î =∞O`«ÜÚ«
qxÑ≤Oz Ñ¨~ã° Ê¨ ~å~°› qkè xëêìÖÏ
Ñ¨x~°∂_èç [~°∞QÆ #Ñ¨Ù _®
`«x=∞k =∂@|_çñ ^≥eã≤ `«#∞=∞kÖ’#<£. 106
~å=∂, ÉèÏ~°`=« ÚÅ‰õΩ ã¨=∂#=Ú.
qx, `«#^Œ∞ =$`«=Î ∞O`«ÜÚ« ´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞/Hõ$+¨µ_‚ ∞» `«# =$`åÎO`«=∞O`«ÜÚ«
qxÑ≤Oz, Ñ¨~ã° Ê¨ ~°{J~°›qkè<´£ LÉèÜ í Ú« Å‰õΩ `«y# suÖ’, WëêìÖÏÑ¨x~°∂_è´ç `«y#
q^è=Œ ÚQÍ =∂\Ï¡_∞» suÖ’, [~°∞QÆ<´£ #_»∞=QÍ, JÑ¨Ù_»∞, P`«x´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x/
Hõ$+¨µx‚ , =∂@|_ç<´£ =∂@ f~°∞#∞, `≥eã≤, `«#=∞kÖ’#<£´`«# =∞#ã¨∞ûÖ’ –
`å`«Ê~°º=Ú : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ / Hõ$+¨µ‚_»∞ "åi =∂@ qx, `«#

=$`åÎO`«=∞O`«ÜÚ« qxÑ≤Oz LÉèÜ í Ú« Å‰õΩ `«y# suÖ’ Lz`«=ÚQÍ =∂\Ï¡_,ç
JÑ¨Ù_»∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x / Hõ$+¨µx‚ =∂@f~°∞#∞ `≥eã≤ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ –
K«O. Jxq∞+¨~å@Î#∂Éè=í Éè∞í *Ïuâ◊Ü∞« „ÑüHÍ~°x`«º zO
`«#∞ ~°q#O^Œ#∞O ^Œ#‰õΩ #zÛ#|O@∞QÆ <Õe `«¢uÊÜ«∞O
|#Ü«∞=Ú ã¨Å∞ÊK«∞O „||Å∞ <å`«‡iÑ¨ÙO ^Œ∞kñ ^• [~ÚOÑ¨ñ*Ï
Å ##∞=∞u #ƒùlOK«∞@ Ü«∞ÅOÑ¶∞¨ º`« h`«xÜ«∞O^Œ∞ñ ^Àñ K≥_∞» <£.
107
~å=∂ : (Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ÉèÏqOz# q^è=Œ ÚQÍ)
Jxq∞+¨ ~ å\ò { `« # ∂Éè í = ´WO„^Œ ∞ x ‰õ Ω =∂~° ∞ _≥ · # "åe Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
Éèí∞*Ïuâ◊Ü«∞´ÉÏÇ¨ï|Å=ÚÜ≥ÚHõ¯, „ÑüHÍ~°´„Ñü „H˜Ü«∞Ü«∞O^Œ∞QÆÅ, x`«º
zO`«#∞<£´x`«ºqKå~°=ÚQÆÅ"åxx, ~°q#O^Œ#∞<£´ã¨∂~°º‰õΩ=∂~°∞_≥#· ã¨∞„w=Ùx,
`«#‰õΩ´"åeH˜, #zÛ# |O@∞QÆ<{£ Ue´"≥∞zÛ# ¿ã=‰õΩ_»∞QÍ – (#q∞‡#|O@∞QÍ)
ÉèÏqOz, `«`ü{„Ñ≤Ü«∞O|∞´ã¨∞„w=Ùx „Ñ‘ux, ã¨Å∞ÊK«∞<£´KÕÜ«ÚK«∞, „Ñ¨|Å∞<£´
|Å=O`«∞_≥·#, P`«‡iÑ¨Ù<£´~å=}∞x, `«∞k<£´P `«~°∞"å`«, [~ÚOÑ¨<£´
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@‰õΩ, KåÅ<£´q∞H˜¯e, J#∞=∞u<£´J#∞ãïOz# |∞kú`À, Éèlí OK«∞@´
¿ãqOK«∞@, JÅOÑ¶∞¨ º`«<´£ ã¨∞ÅÉè=í ÚQÍ, D`«x Ü«∞O^Œ∞, `ÀK≥_<ç ´£ HõxÊOK«∞K«∞#flk.
`å`«Ê~°º=Ú : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ÉèÏqOz# q^è=Œ ÚQÍ – "åe |Ç¨ï|Å=Ú
Ü≥ÚHõ¯ „Ñü„H˜Ü∞« Ü«∞O^Œ∞QÆÅ x`«ºqKå~°=ÚQÆÅ ã¨∞„w=Ùx `«#‰õΩ #q∞‡#|O@∞QÍ
Ue, P ã¨∞„w=ÙxH˜ „Ñ‘u QÆeyOK«∞K«∞ |Å=O`«∞_≥#· `«# â◊„`«∞"≥#· ~å=}∞x P
`«~åfi`« ãÖÇ¨ÏiOK«∞@‰õΩ q∞H˜¯e J#∞ãïOz# |∞kú`À ¿ãqOK«∞@ ã¨∞ÅÉè=í ÚQÍ
D`«x Ü«∞O^Œ∞ HõxÊOK«∞K«∞#flk.
ÉèÏ~°`« : Jxq∞+¨~å\ò{`«#∂Éè=í ´J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, Éè∞í *Ïuâ◊Ü∞« „ÑüHÍ~°,
x`«ºzO`«<£´x`«º qKå~°=Ú`À, ~°q#O^Œ#∞<£´‰õ~°∞‚x, #zÛ# |O@∞QÍ<Õe,
368 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`«„uÊÜ«∞O|∞, J#Ü«∞=Ú, K«Å∞ÊK«∞<£, „Ñ¨|Å∞´„Ñ¨|Öˇ_#ç \˜,ì P`«‡iÑ¨Ù<´£ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x,
`« ∞ k<£ ´ J*Ï˝ ` « " åã¨ = Ú z=~° Ö ’, `å#∞´^è Œ ~ ° ‡ A_» ∞ , [~ÚOÑ¨ * ÏÅ#∞,
J#∞=∞u<£´Éèlí OK«∞@, JÅOÑ¶∞¨ º`«´^•@~åx^Œx, D`«xÜ«∞O^Œ∞´Hõ$+¨µx‚ Ü«∞O^Œ∞,
`ÀK≥_∞» <£.
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~Œ ‡° A_ç@∞¡ ÉèÏqOK≥#∞. J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯ ÉÏÇ¨ï|ÖÏkèHºõ `«#∞
QÆ∂iÛ# x`«ºqKå~°=Ú`À Hõ~∞° x‚ `«#‰õΩ #zÛ# |O@∞QÍ ÉèÏqOz J`«xH˜ „Ñ‘ux
HõeyOK«∞K«∞ „Ñ¨|e# ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x, `«=∞ J*Ï˝`«"å™ê#O`«~°=Ú ^èŒ~°‡A_»∞
[~ÚOÑ¨*ÏÅ∞##∞ PÖ’K«#`À Hõ$+¨µx‚ Éèlí OK«∞@ `«ÑÊ¨ xãïÜ«∞x `«ÅOK≥#∞.
=. Jx Ü«¸Ç≤ÏOz Ü«∞`«x`À_». 108
Jx ÉèÏqOz Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x`À/Hõ$+¨µx‚ `À.
=∞. #Å∞ "˘Ñ¨Ê#ƒ==∂#ã¨∂u Ü«∞xÜ≥∞ #flO^Œ#‡#Ããû÷· ~°ºÉèOí
QÆ∞Å∞ ÉèÏqOÑ¨ñQÆ Éè∂í K«~„° Ñ¨=~° g∞‰õΩ<£ =∂‰õΩ =iúÅ∞¡x
â◊ÛÅ ™œÇ¨~°qÌ âı+=¨ ~°#Î eñHõO [iÛOÑ¨ñQÍ <≥\ âì̃ ◊
„`«∞Å#∞O „^Œ∞OK«∞@ Ü≥∞O`«HÍ~°º =∞x KÕ`À=$uÎñ ^Œi¯OK≥^<Œ .£
109
~å=∂ : #Å∞"˘Ñ¨Ê<£´JO^Œ=ÚQÍ, Ñ¨==∂#ã¨∂u´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞,
JxÜ≥∞<£, #O^Œ`´ü ãÖ`À+≤OK«∞K«∞#fl, =∞#ó´=∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯, Ãã~÷· º° ÉèOí QÆ∞Å∞´
^è≥·~°ºq^èŒ=Ú, ÉèÏqOÑ¨QÆ<£´PÖ’zOÑ¨QÍ, Éèí∂K«~°„Ñ¨=~°!´~å[„âıëêª (~å=∂),
=~°Î#Å∞´¿ãflÇ¨ÏÑ¨Ó~°fiHõ"≥∞ÿ# qâı+¨Ñ¨Ù #_»HõÅ∞, WHõ<£´WHõÃÑ·, K«iÛOÑ¨QÍ´
PÖ’zOÑ¨QÍ, Z\˜ì â◊„`«∞Å<£´Z@∞=O\˜ â◊„`«∞=ÙÅ<≥#· , „`«∞OK«∞@´K«OÑ¨Ù@, ZO`«
HÍ~°º=∞x´ZO`«\ Ñ˜ x¨ Ü«∞x, KÕ`À=$uÎ<´£ =∞#ã¨∞ûÖ’, `«i¯OK≥^<Œ ´£ PÖ’zOK≥^#Œ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JÑ¨C_»∞ JO^Œ=ÚQÍ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç@∞¡ J<≥#∞. ãÖ`À+≤OK«∞
=∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ ^è~·≥ º° q^è•#=Ú PÖ’zOÑ¨QÍ, ~å=∂! g∞‰õΩ, =∂‰õΩ Juâ◊~ÚOK«∞#∞.
xÅHõ_Q» ÅÆ ™œÇ¨~°Ì Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ qâı+Ñ¨ Ù¨ #_»HÅõ ∞ WHõÃÑ· K«iÛOÑ¨QÍ Z@∞=O\˜

â◊„`«∞=ÙÅ<≥#· ãÖÇ¨ÏiOK«∞@ ZO`«\ Ñ˜ x¨ Ü«∞x =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏqOK≥^#Œ ∞.
ÉèÏ~°`« : NHõ$+¨µ_‚ ∞» J#∞=∂@, #Å∞"˘Ñ¨Ê<£, Ñ¨==∂#ã¨∂ućè=Úx Ü≥ÚHõ¯,
Jx´Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞, Z#fl<£´Ü≥∂lOz#QÍx, `«`{ü =∞#ó Ãã~÷· º° ÉèOí QÆ∞Å∞ćè=Úx
Ü≥ÚHõ¯ =∞<À^è~·≥ º° q^è•#=Ú#∞, ÉèÏqOÑ¨Q,Æ Éè∂í K«~° „Ñ¨=~°! ^è~Œ ‡° *Ï! g∞‰õΩ<£,
=∂‰õΩ =iúÅ∞¡, xâ◊ÛÅ ™œÇ¨~°Ì qâı+¨ =~°#Î eHõ<,£ K«iÛOÑ¨QÍ, Z\ì̃ â◊„`«∞Å<£,
„^Œ∞OK«∞@ ZO`« HÍ~°º=∞x, KÕ`À=$uÎ `«i¯OK≥^<Œ .£
`å`«Ê~°º=Ú : NHõ$+¨µ_‚ <» _≥ =ç ∂@´JO^Œ=ÚQÍ cè=Úx Ü≥ÚHõ¯ Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞
Ü≥∂lOz#QÍx J`«x =∞<À^è~·≥ º° q^è•#=Ú#∞ ÉèÏqOÑ¨QÍ ^è~Œ ‡° *Ï! g∞‰õΩ, =∂‰õΩ
=iúÅ∞¡ xÅHõ_Q» ÅÆ ¿ãflÇ¨ÏÑ¨Ó~°fiHõ q^è•#=Ú#∞ K«iÛOÑ¨QÍ Z\ì̃ â◊„`«∞=ÙÅ<≥#· #∞
ãÖÇ¨ÏiOK«∞@ ZO`«\ ˜ HÍ~°º=∞x =∞#ã¨∞ûÖ’ PÖ’zOK≥^#Œ ∞.
=∞. W@∞=Ú #∞fl~°fi~°ñ |~°∞fiK«∞#fl q[Ü≥∂n~°‚ „Ñ¨`åáê^Œ∞ƒù`À
`«¯@"å~°ÎÖò iÑ¨ÙHÀ\˜HÕ a_»∞QÆ∞Öˇ· QÆi˚Öˇ¡_»∞ hfl‰õΩ <≥O
`«\ "˜ åñ_≥#· <≥kiÛ „áê}=ÚÅ`Àñ ^•ñ „QÆ=∞‡é<£ ÖËq∞ „Ñ¨
ã¨∞Êù@ "≥∂Éèí∂Ñ¨Ü«∞~åuKÕ+ì̈Å∞ Éèí= „^Œ∂ƒùÉèíOQÆÑ¨~°ºO`«=ÚÖò.
110
~å=∂ : W@∞´D q^è=Œ ÚQÍ, =Ú#∞fl´Ñ¨Ó~°fi=Ú, L~°fi~°<´£ Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞,
Ñ¨~∞° fiK«∞#fl´"åºÑ≤Oz#, q[Ü«∞´q~À^è∞Œ Å#∞ [~ÚOK«∞@KÕ, Ln~°´‚ „Ñ¨H@õ =ÚÖˇ#· ,
„Ñ¨`åÑ¨´â∫~°º=Ú Ü≥ÚHõ¯, J^Œ∞ƒù`{« L`«¯@ "å~°ÖÎ ò´Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ =∞kOz# "å~°ÅÎ ∞,
iÑ¨ÙHÀ\˜H˜<£´â◊„`«∞ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#‰õΩ, Ñ≤_»∞QÆ∞Öˇ·, QÆi˚Öˇ¡_»∞<£´^èŒfixOK«∞K«∞#flq,
h‰õΩ´x#∞fl, ZO`«\ ˜ "å_≥#· #∞, ZkiÛ, „áê}=ÚÅ`À, `å<£´`å#∞, „Hõ=∞‡~°<Ö£ qË ∞´
uiy "≥à◊§ÖËHõáÈ=Ù@, F Éèí∂áê!´F ~å=∂!, „Ñ¨ã¨∞Ê@=Ú´ã¨Ê+¨ì=Ú, J~åu
KÕ + ¨ ì Å ∞´â◊ „ `« ∞ =ÙÅ KÕ + ¨ ì Å ∞, Éè í = `ü ´ h Ü≥ Ú Hõ ¯ , „Éè í ∂ Éè í O QÆ ´ ÉÁ=∞‡=Ú_ç ,
Ñ¨~º° O`«=ÚÖò´=~°̂H.
370 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : F ~å=∂! WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ Éè∂í q∞ÃÑ· "åºÑ≤Oz# h q[Ü«∞
ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# â∫~åº^Œ∞ƒù`«=ÚÅ`À JkèHõ"≥∞ÿ# "å~°ÎÅ∞ â◊„`«∞ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#‰õΩ
Ñ≤_»∞QÆ∞Öˇ· QÆi˚OK«∞K«∞#flq. ZO`«\ ˜ "å_≥·##∞ x#∞fl ZkiOz „áê}=ÚÅ`À
"≥à§◊ ÖË‰Ωõ O_»∞@ ã¨Ê+ì̈=Ú. â◊„`«∞=ÙÅ KÕ+Åì̈ ∞ h ÉÁ=∞=Ú_ç Ñ¨~º° O`«"∞Õ !
ÉèÏ~°`« : W@=Ú#∞fl, L~°fi~° Ñ¨~∞° fiK«∞#fl, q[Ü«∞´J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, (q∞QÆ`å
ã¨=∂#=Ú) – F Éè∂í áê´F ^è~Œ ‡° ~å*Ï!
`å`«Ê~°º=Ú : F ^è~Œ ‡° ~å*Ï! WO`«‰Ωõ =ÚO^Õ Ö’Hõ=ÚÖ’ "åºÑ≤Oz# J~°∞#˚ ∞x
„Ñ¨H@õ "≥∞#ÿ â∫~°º=Ú xO_ç# Pâ◊Û~°ºHõ~° "å~°ÅÎ ∞, â◊„`«∞HÀ\˜H˜ Ñ≤_∞» QÆ∞Öˇ· QÆiÅ˚ ∞¡K∞« #flq.
ZO`«\ ˜ "å_≥#· #∞ x#∞fl ZkiOz „áê}=ÚÅ`À `å#∞ "≥à§◊ ÖËHáõ È=Ù@ ã¨Ê+¨=ì Ú.
â◊„`«∞=ÙÅ KÕ+Åì̈ ∞ h ÉÁ=∞=Ú_ç Ñ¨~º° O`«"∞Õ .
HõO. Jx ÑëH˜ Ü«∞O`« ~°q#O
^Œ#zO`åÉèÏ~°x~°ã#¨ xq∞`«=Î ÚÖˇ·
`«#~åÔ~_»∞ "åHõº=ÚÖÏ
Ü«∞#=Å#<£ q#∞K«∞ #ÅÔ~ #[˚#qÉè∞í ñ_»∞<£. 111
~å=∂ : Jx ÑëH˜, JO`«, ~°q#O^Œ#´ã¨∞„w=Ùx Ü≥ÚHõ¯, zO`åÉèÏ~°´
zO`«`À xO_ç#, xq∞`«=Î ÚÖˇ´· =∞#ã¨∞#∞ T~å~°∞Û@ÔH,· `«#~åÔ~_»∞´JO^Œ"∞≥ #ÿ ,
"åHõº=ÚÅ∞´=∂@Å∞, PÜ«∞# =Å#<£´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x =Å#, q#∞K«∞, P{[#
qÉè∞í O_»∞<£´P ~å=Ú_»∞, JÅÔ~<£´„Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ÑëH˜ JO`«@ ã¨∞„w=Ùx zO`åÉèÏ~°=Ú#∞ áÈQ˘@∞ì
xq∞`«=Î ÚÖˇ#· "åHõº=ÚÅ∞, PÜ«∞# =Å# q#∞K«∞ ~å=Ú_»∞ JÅÔ~#∞.
ÉèÏ~°`« : Jx ÑëH˜, JO`«, ~°q#O^Œ#´Hõ~°∞‚x =Å# Hõey#,
zO`åÉèÏ~°´x~°ã#¨ xq∞`«=Î ÚÖˇ,· `«#~åÔ~_»∞ "åHõº=ÚÅ∞, PÜ«∞# =Å#<£ŃHõ$+¨µx‚
^•fi~å, J[˚#qÉè∞í _»∞<£´^è~Œ ‡° ~åA, q#∞K«∞<£{JÅÔ~#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx =∂\Ï¡_ç P `«~∞° "å`« Hõ~∞° x‚ =Å# Hõey# zO`å

ÉèÏ~°=Ú#∞ `˘ÅyOK«∞@‰õΩ ãïáÈ=Ù =∂@Å∞ Hõ$+¨µx‚ =Å# ^è~Œ ‡° A_»∞ q#∞K«∞
JÅ~åÔ~#∞.
K«O. =∞# =∞Å~å~°ñQÍñ ^Œ#~°∞ =∂^èŒ=Ù"≥∞ÿ„uH˜ Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ# Ñ¨
Öˇ¯#Ü«∞ñQÆñ |e¯ g_˘¯eÑ≤ ~¸Ç¨Ï#∞=∞O`«∞Ñ¶∞¨ <å~°º ^è~Œ ‡° =
~°#Î Éè$í â◊d#∞fl ##∞flñ QÆ_∞» ~°OlÅñ *ËÃã x`«O_»∞ =zÛ ~Ú
@¡#∞ñ QÆ∞ñ^Œ#O|∞ ã¨∂Ñ¨Ù<≥ Ü«∞ @OK«∞ñ ^Œ^∞Œ `«∞ûHõÒ« „|=iÎÖ<ˇ .£
112
~å=∂ : =∞#=Ú{JÅ~å~°Q´Æ =∞#ã¨∞û ãÖ`À+≤OK«Q,Æ `«#´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x
Ü≥ÚHõ¯, ~°∞=∂^è=Œ Ù´ã¨∞„w=Ùx Ü≥ÚHõ¯, "≥∞„ÿ uH˜´¿ãflÇ¨Ï=Ú#‰õΩ, Ü«ÚHõ"Î ∞≥ #ÿ ´Lz`«"∞≥ #ÿ ,
Ñ¨Å∞¯´=∂@Å#∞, Z#Ü«∞QÆ Ñë¯´JO^Œ=ÚQÆ =∂\Ï¡_ç, g_˘¯eÑ≤´ÑÖÑ≤, D
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞´D Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x Ü≥ÚHõ¯, Ñ¶∞¨ #´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , P~°º^è~Œ ‡° =~°#Î ´„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ
^è~Œ ‡° „Ñ¨=~°#Î , Éè$í â◊´q∞H˜¯e, d#∞fl<£´^Œ∞ódOK«∞K«∞#fl, ##∞fl´~å=Úx, Hõ_∞» <£{
~°OlÅ<£{KÕÃã´q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OÑ¨*ÃË ã#∞, W`«O_»∞ =zÛ´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ =zÛ,
W@∞¡´D q^è=Œ ÚQÆ, J#∞QÆ∞{`«#O|∞´|O^è∞Œ `«fi=Ú, K«∂Ñ¨Ù<≥{J@OK«∞´K«∂Ñ≤OK«∞
<åÜ«∞x, `«`{ü L`«∞ûHõ`<« ´£ P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x Ü«∞O^Œ∞QÆÅ "Õ_∞» HõK,Õ „Ñ¨=iÎÖ<¡ˇ ´£
ãÖK«iOK≥<.£
`å`«Ê~°º=Ú : =∞#ã¨∞û#‰õΩ ãÖ`À+¨=Ú HõÅ∞QÆQÍ `«# ã¨∞„w=Ùx Ü≥ÚHõ¯
¿ãflÇ¨Ï=Ú#‰õΩ ãïÜ«∞QÆ∞ =∂@Å∞ ÑëH˜, g_˘¯eÑ≤, D Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x Q˘Ñ¨Ê
„âı+"ì̈ ∞≥ #ÿ ^è~Œ ‡° „Ñ¨=~°#Î =Ú q∞H˜¯e ^Œ∞ódOK«∞K«∞#fl ##∞fl ãÖ`À+≤OÑ¨*ÃË ã#∞. D
q^è=Œ ÚQÆ J`«_∞» =zÛ W@∞¡ |O^è∞Œ `«fi=Ú#∞ K«∂Ñ¨Ù<Ü Õ ∞« x P "Õ_∞» Hõ`À ãÖK«iOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : =∞#=∞Å~å~°QÆ, `«#~°∞´XÃÑÊ_»∞, =∂^èŒ=Ù"≥∞ÿ„uH˜ŃHõ$+¨µ‚x
¿ãflÇ¨Ï=Ú#‰õΩ, Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ#, Ñ¨Å∞¯, Z#Ü«∞QÆ|e¯, g_˘¯eÊ, DÇ¨Ï<£´HÀiHõKÕ,
=∞O`«∞´JÑ¨~å^èŒ=ÚKÕ, Ñ¶¨∞#´Ñ¶¨∞#"≥∞ÿ#, Ji´â◊„`«∞"≥·# ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x Ü≥ÚHõ¯,
372 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
J^è~Œ ‡° =~°#Î <£´J^è~Œ ‡° =Ú`À ‰õÄ_ç# „Ñ¨=~°#Î KÕ, Éè$í â◊d#∞fl, ##∞fl<£, Hõ_∞» ~°OlÅ*ËÃã,
W`«O_»∞ =zÛ´Hõ$+¨µ_‚ ∞» =zÛ (q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú).
`å`«Ê~°º=Ú : =∞#ã¨∞#∞ ãÖ`À+≤OÑ¨*Ü Ë Ú« Hõ$+¨µx‚ "≥∞„ÿ uH˜ `«y# Ñ¨Å∞‰õΩÅ∞
ÑëH˜ Hõ$+¨µx‚ ™êQÆ#OÑ≤, HÀiHõK`Õ « W`«_∞» JÑ¨~å^è=Œ ÚKÕ Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ â◊„`«∞=QÆ∞
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x J^è~Œ ‡° „Ñ¨=~°#Î KÕ, q∞H˜¯e d#∞fl_»<#·≥ ##∞fl ãÖ`À+≤OÑ¨*ÃË ã#∞. Hõ$+¨µ_‚ ∞»
=zÛ D q^è=Œ ÚQÆ |O^è∞Œ `«fi=Ú#∞ K«∂ÃÑ#∞QÆ^•Ü«∞x J`«xÃÑQ· ÅÆ "Õ_∞» Hõ`À ^è~Œ ‡° A_»∞
„Ñ¨=iÎÖˇ¡#∞.
`Õ. JO`«@#∞ Éè=í º#=ºãŸº „Ñ¨H@ õ #
Éèí$â◊ã¨∞d`«Hõ~°‚ â◊‰õΩx"å QÆfiâ◊QÆ∞ñ _»QÆ∞K«∞
"åe`«=Ú‡ñ_»∞ x[HÍ~°º =~°#Î Å‰õΩñ
QÆ_»∞ñ „|^è•#=∞O„`«ã≤÷u #_»Ñ¨ÙK«∞O_». 113
~å=∂ : JO`«@#∞´P `«~∞° "å`«, "åe `«=Ú‡_»∞´ã¨∞„w=Ù_»∞, Éè=í º´HÍQÆÅ,
#=º´„H˘`«Î^≥·#, ãŸº´~å=Úx`À ¿ãflÇ¨Ï=ÚÜ≥ÚHõ¯, „Ñ¨Hõ@#´`≥Å∞Ñ¨Ù@KÕ,
Éè$í â◊´q∞H˜¯e, ã¨∞d`«´ã¨∞dOÑ¨*Ü Ë ∞« |_ç#, Hõ~´‚° q#xOÃÑ#· , â◊‰Ωõ x"åH±´Ñ¨H∆˜ "å‰õΩ¯Å
Ü«∞O^Œ∞, =â◊Q∞Æ _»Q∞Æ K«∞<£´„Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚQÆÅ"å_≥,· x[HÍ~°º=~°#Î Å‰õΩ´`«# Ñ¨#∞Å∞
H˘#™êQÆ∞@‰õΩ, Hõ_∞» <£´q∞H˜¯e, „Ñ¨^•è #´„Ñ¨^•è #∞Å`À, =∞O„`«ãu÷≤ <£´=∞O`«#=ÚÅ#∞,
#_»∞Ñ¨ÙK«∞O_»´[~°∞Ñ¨ÙK«∞O_»Q.Æ
`å`«Ê~°º=Ú : P `«~∞° "å`« ã¨∞„w=Ù_»∞ HÍQÆÅ #∂`«# ~å=∞ãŸº „Ñ¨H@õ #=ÚKÕ
q∞H˜¯e ã¨∞dOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# Hõ~°‚=ÚÅ∞ QÆÅ"å_≥· â◊‰õΩ#Ñ¨‰õ∆ΩÅ "å‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞
„Ñ¨ãO¨ QÆÑ~¨ ∞° _≥· `«# „Ñ¨^•è #∞Å`À =∞O„`åOQÆ=Ú#∞ #_»∞Ñ¨ÙK«∞O_»QÍ.
ÉèÏ~°`« : JO`«@<£, "åe, g∞i, `«=Ú‡_»∞, Éè=í º#=ºãŸº„Ñ¨H@õ #´Éèqí +¨º`«∞ÖÎ ’
H˘`«ÎQÍ U~°Ê_ç# ¿ãflÇ¨Ï „Ñ¨Hõ@#KÕ q∞H˜¯e ã¨∞dOz# Hõ~°‚, â◊‰õΩx, "åH±
=â◊√_»Q∞Æ K«∞´=∂@Å‰õΩ Ö’|_ç (q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú).
`å`«Ê~°º=Ú : P `«~∞° "å`« HÍQÆÅ #∂`«# ¿ãflÇ¨Ï „Ñ¨H@õ #KÕ q∞H˜¯e ã¨∞dOz
(^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞) Hõ~∞° _‚ ∞» â◊‰Ωõ x =∂@Å‰õΩ Ö’|_ç `«# `«=Ú‡_≥#· ^Œ∞âß≈ã¨#∞_»∞ `«#
Ñ¨#∞Å‰õΩ q∞H˜¯e „Ñ¨^•è #"≥∞#ÿ =∞O„`åOQÆ=Ú#∞ #_»∞Ñ¨ÙK«∞O_»QÍ –
ã‘. ZÅq∞ñ ÉÁOQÆ∞K«∞ =∞Ç¨ |ÅãÖ`«uã¨=∞„QÆ
ãÖ„Éè=í ∞ "≥ÚÑ¨ÊñQÆñ [x qxâ◊Û
Å`« ~åÑ¶¨∞"Õâ◊√ñ _»∞^Œú`«Ç¨Ï$^ŒÜ«∂i^Œ∞
~Àº^èŒ#∞O_»∞ Hõà◊„`« Ü«Ú`«∞ñ_»∞ ##∞[
Ü«Ú`«∞ñ_»∞ <≥· x[x`åO`À[˚fiÅ`Õ*’=∞
Ç¨ã¨∂ÊùiÎcè=∞#~å^Œ∞Å #∞_ç
HÕÑ¨ñ ^Œ^•ã¨ÊnHõ$`«=#O|∞Åñ „|=
iÎÅ∞K«∞O_» #`«x ^Õ=ÙÅñ *ˇé Ü«∞#∞
`Õ. ^•~°∞}ÏiÎ K≥O^Œ∞@Ü«Ú <å ^è~Œ ‡° ã¨∂u
`«kfi=ÚHÎ̃HÔ · `«=Ú‡Å ã¨kfikè #Å
iOz Ü«∞Ñ¨C_»∞ Ñ¶∞¨ #Ü«∞â◊„j≈Å <ÕÅ
=K«∞Û@Ü«Ú Ü«ÚHõÎ =∞QÆ∞@Ü«Ú =~°∞ã¨ñ ^≥eÃÑ. 114
~å=∂ : ZÅq∞<£´á⁄OQÆ∞K«∞´q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OK«∞K«∞, =∞Ç¨|Å ãÖ`«u´
"åÜ« Ú Ñ¨ Ù „`« ∞ _≥ · # Ç¨ Ï #∞=∞O`« ∞ _» ∞ (ã¨ ∞ „w=Ùx`À #<≥ _ » ∞ =∂@), ã¨ = ∞„QÆ
ãÖ„Éè=í ∞"≥ÚÑ¨ÊQÆ´q∞H˜¯e Pâ◊Û~°º=Ú HõÅ∞QÆQÍ, K«x´"≥o,¡ qxâ◊ÛÅ`«<´£ xÅHõ_Q» Í,
~åÑ¶¨∞"Õâ◊√_»∞´~å=Ú_»∞, L^Œú`«Ç¨Ï$^ŒÜ«∞´QÆifiOz# Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÅ∞QÆÅ, Ji´
â◊„`«∞=ÙÅKÕ, ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞O_»∞´Ü«Ú^Œ=ú Ú ¿ãÜ«∞ â◊Hºõ =ÚQÍx"å_»∞, Hõà„◊ `«ÜÚ« `«∞_»∞´ã‘`å
ã¨"∞Õ `«∞_»∞, J#∞[Ü«Ú`«∞_»∞´ÅHõ∆ ‡}∞x`ÀQÆ∂_ç, x[´`«# Ü≥ÚHõ¯, x`åO`«´q∞H˜¯e,
L[˚fiÅ `Õ[ó´q∞H˜¯e „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ , =∞Ç¨ã¨∂Êùi´Î ã¨∞Êù~}° =Ú, cè=∞´ÉèÜí ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ,
#~å^Œ∞Å<£´#~°Éè’[#∞Å#∞, L_çHÕÑ¨<£´Ñ‘_çOz#@∞¡QÍ, `«`ü´P ~åHõ∆ã¨∞ÅKÕ,
Pã¨ÊnHõ$`«´P„Hõq∞OK«|_ç#, =#O|∞Å<£´J_»=ÙÅÖ’, „Ñ¨=iÎÅ∞K«∞O_»´
374 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
u~°∞QÆ∞K«∞O_»QÍ, J`«x ^Õ=ÙÅ<£´J`«x ÉèÏ~°º ã‘`#« ∞, K≥éÜ«Ú#∞´K≥~É° @ˇ ∞ì@Ü«Ú#∞,
^•~°∞}{PiÎ<£´q∞H˜¯e Ñ‘_»#∞, K≥O^Œ∞@Ü«Ú´á⁄O^Œ∞@Ü«Ú, P ^èŒ~°‡ã¨∂u´P
^èŒ~°‡=Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ# ~å=Ú_»∞, `«`ü{q=ÚH˜ÎÔH·´P"≥∞#∞ q_çÑ≤OK«∞@‰õΩ,
`«=Ú‡´`«=∞#∞, Åã¨`qü kè<{£ JÅiOz´ q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Ê suÖ’, JÅiOz, JÑ¨C_»∞,
Ñ¶¨∞#Ü«∞â◊ó{jÅ´q∞H˜¯e H©iÎ ãÖÑ¨^ŒÅ`À, UÅ=K«∞Û@<£´~°H˜∆OÑ¨ =K«∞Û@#∞,
Ü«ÚHõ=Î ∞QÆ∞@Ü«Ú´Lz`«=∞x, =~°∞ã¨ `≥eÃÑ.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e Lá⁄ÊOQÆ∞K«∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ ãÖ`À+¨=Ú`À
"≥o¡ – (ã¨∞„w=Ùx H˜@<¡ #≥ ∞), xâ◊ÛÜ«∞ |∞kú`À ~å=Ú_»∞ QÆifiOz# Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ∞
QÆÅ â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ Ü«Ú^Œ=ú Ú ¿ãÜ«∞#Åq QÍx"å_»∞, ã‘`åÅHõ∆ ‡} ã¨"∞Õ `«∞_≥#· ~å=Ú_»∞
`«# JkèHõ `Õ*’„Ñ¨HÍâ◊=Ú Ü≥ÚHõ¯ =∞Ç¨ã¨∂ÊùiÎ`À ÉèíÜ«∞OHõ~°∞Öˇ·# ~åHõ∆ã¨∞Å#∞
Ñ‘_çOK«∞#@∞¡QÍ, P ~åHõ∆ã¨∞Å HÍHõ~°"≥∞ÿ# =#=ÚÅÖ’ u~°∞QÆ∞K«∞O_»QÍ ã‘`«#∞
K≥~|° @∞ì@ Ü«∞#∞ Ñ‘_#» ∞ K≥Ok# ~å=Ú_»∞ ã‘`#« ∞ q_çÑO≤ K«∞@ÔH· `«=∞#∞ H©iÎ
ãÖÑ¨^ÅŒ `À ~°HO∆˜ Ñ¨=K«∞Û@ Lz`«=ÚQÍ#∞#fl =~°∞ã¨#∞ `≥eÃÑ#∞.
ÉèÏ~°`« : ZÅq∞{á⁄OQÆ∞K«∞, =∞Ç¨|Å ãÖ`«u´Q˘Ñ¨Ê K«`«∞~°OQÆ
|Åã¨=¸Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯, ã¨=∞„QÆ ãÖ„Éè=í ∞"≥ÚÑ¨ÊQÆ, K«x, qxtÛÅ`«~´° ã≤~÷ `° ~« =° ÚÖˇ#· ,
JÑ¶∞¨ "Õâ√◊ _»∞´áêÑ¨ „Ñ¨"âÕ =◊ ÚQÆÅ"å_»∞, L^Œ`ú « Ç¨Ï$^ŒÜ∂« i´Q˘Ñ¨Ê"≥#· JO`«â≈◊ „`«∞=ÙÅ∞
QÆÅ"å_»∞, ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞O_»∞, Hõà„◊ `«ÜÚ« `«∞_»∞´ÉèÏ~åºã¨"∞Õ `«∞_»∞, J#∞[Ü«Ú`«∞_»∞<≥´·
™È^Œ~∞° Å`À ‰õÄ_ç#"åxx, x[x`åO`À[˚fiÅ `Õ*’=∞Ç¨ã¨∂Êùi<Î ´£ `«# Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞
ã¨∞Êù~}
° `À, cè=∞#~å^Œ∞Å<£ćè=Ú_»∞, J~°∞#˚ ∞_»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åix, L_çHO˜ Ñ¨<´£
qKå~°ÃÑ@∞ì#@∞¡, `«`ü{Pã¨ÊnHõ$`« =#O|∞Å´"å~°∞ x=ã≤OK«∞ =#=ÚÅÖ’,
„Ñ¨=iÎÅ∞K«∞O_»<£, J`«x<£´^Œ∞~Àº^èŒ#∞x, ^Õ=ÙÅ<£´J`«x ¢ã‘ÎÅ#∞, K≥éÜ«∞#∞
^•~°∞}ÏiÎ K≥O^Œ∞@Ü«Ú<£´"åiH˜ K≥éÜ«∞#∞ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆQÍ, `«=Ú‡Å<£´
cè=∂^Œ∞Å#∞, P ^è~Œ ‡° ã¨∂u´P ^è~Œ ‡° ~åA, `«`{ü q=ÚHÎ̃HÔ ´· "åix q_çÑO≤ K«∞@‰õΩ,
ã¨kfikè#ÅiOz, JÑ¨C_»∞ Ñ¶∞¨ #Ü«∞â◊„j≈Å<ÕÅ<£, =K«∞Û@Ü«Ú Ü«ÚHõ=Î ∞QÆ∞@Ü«Ú´
Lz`«=∞x, =~°∞ã¨ `≥eÃÑ.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e Lá⁄ÊOQÆ∞K«∞ Q˘Ñ¨Ê K«`∞« ~°OQÆ |Å=ÚÅ ãÖ„Éè=í ∞=Ú`À

ã≤÷~°=ÚÖˇ·# áêÑ¨=ÚÅ∞QÆey, Q˘Ñ¨Ê"≥·# JO`«ó â◊„`«∞=ÙÅ∞QÆÅ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞
ÉèÏ~åºã¨"∞Õ `«∞_»∞, ™È^Œ~° ã¨"∞Õ `«∞_≥· Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞ ã¨∞Êù~}° `À cè=∞#~å^Œ∞Å∞ x=ã≤OK«∞
=#=ÚÅÖ’ "åix Ñ‘_çOK«∞@‰õΩ ãÖK«iOK«∞K«∞O_»QÍ, ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x ¢ã‘ÎÅ#∞
K≥éQ˘#QÍ cè=∂^Œ∞Å#∞ P ^è~Œ ‡° ~åA "åi q=ÚH˜xÎ =∞Oz =∂@Å`À JÅiOz
`«=∞ H©iÎ ãÖÑ¨^`Œ À "åix ~°HO∆˜ K«∞@ Ü«ÚHõ=Î ∞x „Hõ=∞=ÚQÍ `≥eÃÑ#∞.
=. `≥eÊ ~Ú@¡xÜ≥∞ 115
=∞. =Ú#∞ `«`åÊi÷=Ù KÕã≤#\ì̃K«i`«O|∞Öò ~åHõ∆™œ^Œú`«ºYO
_»#áêO_ç`«º ^èŒ∞~°O^èŒ~°O|∞ Åq Ü≥∞#flO Éˇ‰õΩ¯ `å^Œ$„HõÊ=
~°Î#∞HÍ~°ºO|∞# H˜\ ì̃"Õà◊ =∞#HÍ~°º „Ñ¨ã¨∞Î`«`«fiO ÉˇÅ~°Ê
<˘yO QÆ∂_»∞H˘#OQÆñ QÆÅ∞æ@ =∞Ç¨ÉèÏQÆºO|∞QÍ HõÅÊ"Õ∞. 116
~å=∂ : =Ú#∞´WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞, `«`ü áêi÷=Ù´~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, KÕã#≤ \˜ì
K«i`«O|∞Öò´KÕã#≤ HÍ~°º=ÚÅ∞, ~åHõã∆ {¨ B^Œ`ú º« YO_»#´~åHõã∆ ∞¨ Å Ü≥ÚHõ¯ QÆ~fi° =Ú#∞
J}∞K«∞#\˜,ì áêO_ç`º« ^è∞Œ ~°O^è~Œ =° ÚÅ∞´Ñ¨~å„Hõ"∂≥ ¿Ñ`«=ÚÅ∞, JqZ#fl<£´"å\˜x
ÖˇH¯˜ OÑ¨QÍ, ÃÑ‰õΩ¯´JkèH=õ Ú, `å^Œ$H±{„Ñ¨=~°#Î ∞ HÍ~°ºO|∞#‰õΩ´J@∞=O\˜ ~å=Úx
Ñ¨xH˜, W\˜"ì àÕ ´◊ D ã¨=∞Ü«∞=Ú#, =∞# HÍ~°º „Ñ¨ã∞¨ `Î `« fi« O|∞´=∞#=Ú ã¨ÇÏ¨ HõiOK«∞
„Ñ¨™êÎ=#, ZÅ~°Ê<£´q∞H˜¯e, Xy<£‰Äõ _»∞ H˘#OQÆQÅÆ ∞æ@´ã¨ÇÏ¨ HõiOK«∞#=HÍâ◊=Ú
HõÅ∞QÆ∞@, =∞Ç¨ÉèÏQÆºO|∞QÍHõ´Q˘Ñ¨Ê J=HÍâ◊=ÚQÍHõ, JÅÊ"Õ∞´™ê=∂#º=∂!
`å`«Ê~°º=Ú : (ã¨∞„w"å) WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞ ~å=Ú_»∞ KÕã#≤ Ñ¨#∞Å∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å
QÆ~fi° =Ú #}K«∞@Ö’ <Õ~∞° Ê |eq∞ QÆey#q ÃÑ‰õΩ¯ QÆÅ=Ù. P q^è"Œ ∞≥ #ÿ „Ñ¨=~°#Î QÆÅ
~å=Úx Ñ¨xH˜ D ~ÀA =∞#Hõ=HÍâ◊=Ú HõÅ∞QÆ∞@ =∞Ç¨ÉèÏQÆº=ÚQÍHõ ™ê=∂#º=∂!
ÉèÏ~°`« : =Ú#∞, `«`ü áêi÷=Ù KÕã#≤ \ì̃ K«i`«O|∞Öò´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ KÕã#≤
JHõ$`«º=ÚÅ∞, ~åHõ™∆ êkèHºõ `«#∞ q∞Oz# <Õ~∞° Ê |eq∞ Hõey#q. J<ÕH=õ ÚÅ∞ HõÅ=Ù.
J\˜ì #_»=_çHQõ ÅÆ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x HÍ~°º=Ú#‰õΩ W\˜"ì àÕ <◊ ´£ D K«~#° ∞#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’,
376 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
=∞#‰õΩ´áêO_»=ÙÅ‰õΩ, P~°º„Ñ¨ã∞¨ `Î `« fi« OÉˇÅ~°Ê<£´Ñ¶∞¨ #∞Å#∞ „Ñ¨ãk≤ ú á⁄O^Œ∞@‰õΩ,
Xy<£‰Äõ _»∞ H˘#OQÆ QÆÅ∞æ@ =∞Ç¨ÉèÏQÆºO|∞QÍHõ, JÅÊ"Õ∞!
`å`«Ê~°º=Ú : WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ KÕã≤# Ñ¨#∞Å∞ ~åHõ∆ã¨
Hõ$`«º=ÚÅHõO>ˇ q∞Oz#q ÃÑ‰õΩ¯ QÆÅ=Ù. J\ì̃ #_»=_çQÅÆ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x Ñ¨xH˜
J`«_∞» D q^è=Œ ÚQÆ K≥é#∞#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú# =∞#‰õΩ Q˘Ñ¨Ê"å~°#∞ ¿Ñ~°∞ =K«∞Û@‰õΩ
Hõeã≤ =zÛ# =∞Ç¨ÉèÏQÆº=ÚQÍHõ ™ê=∂#º=∂!
`Õ. Jx Ü«∞#∞Ñ¨=∂#^À~°ƒÅ Ñ¶∞¨ #`«ñ*Ëã≤
Ü≥ÚHõ_» Ü«∂K≥é q_çÑO≤ Ñ¨ <ÀÑ¨Ù #=∞~°
â◊¥~°∞ñ _®k`«º‰õΩÅ~å[ã¨∂#∞ñ _Õq∞
K≥Ñ¨Ê ã¨~Ú^À_»∞ „áêÑ¨Ù ã¨∞ã≤÷~°`«ñ ^Œ#~°. 117
~å=∂ : J#∞Ñ¨=∂#´ãïÖËx, ^À~°ÊÅ Ñ¶∞¨ #`«*ãË ´≤ ÉÏÇ¨ï Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ,
Jx´Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ KÕã,≤ XHõ_´» XHõ¯_Õ, P K≥~° q_çÑO≤ Ñ¨ <ÀÑ¨Ù#=∞~°<´£ á⁄OkHõQÍ
P"≥∞#∞ K≥~° #∞O_ç q_çÑ≤OÑ¨QÆÅ"å_»∞, Uq∞ K≥Ñ¨Ê´K≥Ñ¨C@‰õΩ U=Ú#flk,
ã¨~Ú^À_»∞´ÅHõ∆ ‡}∞x Ü≥ÚHõ¯, „áêÑ¨Ù´JO_», ã¨∞ã≤~÷ `° <« £ `«#~°´QÆ\ Qì̃ Í ÅaèOK«QÍ,
Pk`«º‰õΩÅ~å[ã¨∂#∞_»∞´ã¨∂~°º=Oâ◊ÑÙ¨ ~å=Ú_»∞, â◊¥~°∞_»∞´Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jã¨=∂#"≥∞#ÿ ÉÏÇ¨ï|Å ãÖÑ¨^KŒ Õ Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞KÕã≤ XHõ¯_Õ
P"≥∞ K≥~#° ∞ q_çÑO≤ Ñ¨QÅÆ ã¨=∞~°∞_÷ ∞» J`«xH˜ ÅHõ∆ ‡}∞x JO_» ã≤~÷ =° ÚQÍ #∞O_»QÍ
P ~å=Úx Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú U=∞x K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞.
ÉèÏ~°`« : Jx´W@∞¡ ÑëH˜, J#∞Ñ¨<´£ ÑÖÑ¨QÍ, =∂#´^è~·≥ º° =Ú Ü≥ÚHõ¯,
^À~°ƒÅ´Éè∞í [=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, Ñ¶∞¨ #`«<K£ ãÕ ´≤ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ, J=∞~°<,£ XHõ_´» XHõ¯
J~°∞#˚ ∞_Õ, P K≥~´° ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x K≥~#° ∞ q_çÑO≤ Ñ¨<ÀÑ¨Ù, â◊¥~°∞_»∞´Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥#· ,
Pk`«º ‰õΩÅ~å[ã¨∂#∞_»∞´ÉèÏ#∞=Oâ◊ÑÙ¨ J~°∞#˚ ∞_»∞, ã¨~Ú^À_»∞ćè=Úx Ü≥ÚHõ¯,
„áêÑ¨Ù´JO_», ã¨∞ã≤~÷ `° <« ,£ `«#~°, Uq∞K≥ÑÊ¨ .
`å`«Ê~°º=Ú : W@∞¡ K≥ÑÊ≤ ÑÖÑ¨QÍ ^è~·≥ º° =Ú`À ‰õÄ_ç# Éè∞í [|Å Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x q_çÑO≤ K«∞@‰õΩ XHõ¯_Õ ã¨=∞~°∞_÷ #·≥ â◊¥~°∞_≥#· J~°∞#˚ ∞_»∞ ã¨=∞~°∞_÷ ∞» .
cè=Úx JO_» ã≤~÷ =° ÚQÍ J`«x‰õΩO_»QÍ WOHõ K≥ÃÑÊ_ç^=Õ Ú#flk.
qâı+}
¨ =Ú : =∂# – '=∂#tÛ`«Î ã¨=Ú#fluó— Jx J=∞~°=Ú.
âß. ^Œ∞~åfi~°ã¨fiK«=¸Ñ¶¨∞#^èŒfi[=∞~°∞^Œ∂ú`å„ÉèíuQÍ‡Oâ◊√QÆO
^è~Œ ∞° fi<£ ^ŒiÊ`«∞ñ l„`«¿ã#∞ Y~°∞x<£ ^ŒO_çOz q_çÊOK≥ Ç¨Ï$
^Œæ~åfi™ê^èŒ∞ã¨∞Ü≥∂^èŒ#∞ xfl [Éèí∞*∫^Œú`«º„Ñ¨^äŒÖò k‰õΩ¯ÅO
|~°fiOQÍ ã¨Hàõ „◊ `« ™È^Œ~Ñ° i¨ „áêÑÎ̈=º^ä•ãÖQÆ=Ú<£. 118
~å=∂ : ^Œ∞~åfi~°´Hõi#î "≥∞#ÿ , ã¨fiK«=Ú´`«# ¿ã#Ü«∞O^Œ∞#fl, Ñ¶∞¨ #^èfiŒ [´
Q˘Ñ¨Ê"≥#· Ñ¨`åHõ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, =∞~°∞`ü´"åÜ«Ú=ÙKÕ`,« ^è∂Œ `«´K«eOÑ¨*Ü Ë ∞« |_ç#,
J„Éèí´PHÍâ◊=Ú#O^Œ∞#fl, uQÍ‡Oâ◊√QÆO^èŒ~°∞fi<£´ã¨∂~°∞ºx QÆ∞„~°=ÚÅ=O\˜
QÆ∞„~°=ÚÅ∞QÆÅ "åxx, ^ŒiÊ`«∞<£´QÆifiOz#, z„`«¿ã#∞<£´z„`«=ÚÖˇ#· ¿ã#Å∞QÆÅ,
Y~°∞x<£Ý~°∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ x, ^ŒO_çOz´ãÖÇ¨ÏiOz, Ç¨Ï$`üQ~Æ fi° ´=∞#ã¨∞ûÖ’ QÆ~fi° =ÚKÕ,
J™ê^è∞Œ ´^è∂Œ ~°∞ÖÎ #·ˇ , ã¨∞Ü≥∂^è´Œ =∞Oz Éè@í ∞Å#∞, #∞`ü´qiÜ«∞Q˘\˜,ì x[´`«#Ü≥ÚHõ¯,
Éè∞í [{B^Œ`ú º« „Ñ¨ÉÖíè ò´Éè∞í [|ÅÑ¨~å„Hõ=∞H©~∞° ÅÎ ∞, k‰õΩ¯Å<£{ Ñ¨~fi° OQÍ´k‰õΩ¯ÅO^Œ∞
"åºÑ≤OÑ¨QÍ, ã¨Hàõ „◊ `«´ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ , „`«ã´¨ „áê}=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, L^Œ~´° Hõ_∞» Ñ¨ÙÅO^Œ∞#fl,
Ñï„áêÑ¨´Î á⁄Ok#, =º^è•ãÖQÆ=Ú<£´=º^è{Œ JãÖQÆ=Ú<£´ =º^èÜ Œ Ú≥ Hõ¯ á⁄O^Œq∞x,
q_çÊOK≥´áÈQ˘>ˇ#ì ∞.
(ã¨Hàõ „◊ `« ™È^Œ~´° ÉèÏ~°º, ™È^Œ~∞° ÅÜ«∞O^Œ∞ ãÖ`À+¨=Ú#∞ áÈQ˘>ì̌#∞).
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ `«# ¿ã#Å Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê Ñ¨`åHõ=ÚÅ QÍeKÕ
K«eOÑ¨*Ü Ë ∞« |_ç# PHÍâ◊=Ú#O^Œe ã¨∂~°∞ºx QÆ∞é]=ÚÅ=O\˜ QÆ∞é]=ÚÅ∞QÆÅ"åxx,
qz„`«=ÚÖˇ#· ¿ã#Å∞QÆÅ "åxx Y~°∞_»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ x ãÖÇ¨ÏiOz Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÖ’x
QÆ~fi° =ÚKÕ ^è∂Œ ~°∞ÖÎ #·ˇ ã¨^ƒŒ @
ù ∞Å#∞ q~°QQÆ ˘>ì̌_ç `«# Éè∞í [Ñ¨~å„Hõ=∞ H©iÎ k‰õΩ¯Å‰õΩ
"åºÑ≤OK«QÍ ã¨=∞ãÎ̈"∞≥ #ÿ „áê}∞Å Ü≥ÚHõ¯ Hõ_∞» Ñ¨ÙÅÖ’ =Ù#fl =º^è#Œ ∞ `˘ÅyOK≥#∞.
(Y~°∞x K«OÑ≤ "åx ™È^Œ~° Hõà„◊ `å^Œ∞Å ãÖ`À+¨=Ú#∞ áÈQ˘>ˇ#ì x =∞~˘Hõ J~°=÷ Ú).
378 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : ^Œ∞~åfi~° ã¨fiK«=¸ Ñ¶∞¨ # ^èfiŒ [=∞~°∞^Œ∂flú `å„Éè,í uQÍ‡Oâ◊√<£´ã¨∂~°∞º_»∞
QÆ Å "åxx (PÜ« ∞ # ¿ã# =Å# ã¨ ∂ ~° ∞ ºxH˜ x PHÍâ◊ = Ú# xÅfi~å^Œ ∞ )
QÆO^è~Œ ∞° fi<£´QÆO^è~Œ ∞° fix, ^ŒiÊ`«∞<£´QÆifiOz#, z„`«¿ã#∞<£´z„`«¿ã#∞_»#∞ "åxx,
Y~°∞x<£´„‰õÄ~°∞x, ^ŒO_çOz, Ç¨Ï$^Œ~æ fi° ´Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#O^Œe QÆ~fi° =ÚKÕ, J™ê^è∞Œ ´
K≥_"¤» å_≥#· , ã¨∞Ü≥∂^è#Œ ∞<£´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, x[Éè∞í *∫^Œ`ú º« „Ñ¨ÉÖíè ò´k‰õΩ¯Å<£ Ñ¨~fi° OQÆ,
ã¨Hàõ „◊ `« ™È^Œ~´° ÉèÏ~°º `«=Ú‡Å`À‰õÄ_», Ñï„áêÑÎ̈´á⁄O^Œ|_ç#, =º^è•ãÖQÆ=Ú<£´
Hõey# ÉÏ^è#Œ ∞, q_çÊOK≥<´£ áÈQ˘>ì̌#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Éèií OÑ¨~åx `«# ¿ã#Ü«∞O^Œ∞#fl Q˘Ñ¨Ê Ñ¨`åHõ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯
QÍeKÕ K«eOÑ¨*ËÜ«∞|_ç# PHÍâ◊=∞O^Œe ã¨∂~°∞º_»∞ QÆÅ"åxx, QÆifiOz#
z„`«¿ã#∞_»#∞ „‰õÄ~° QÆO^è~Œ ∞° fix tHÕ∆ z Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =∞O^Œe QÆ~fi° =ÚKÕ K≥_"¤» å_≥#·
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x ÉèÏ~°º ™È^Œ~∞° Å`À Hõey# =º^ä#Œ ∞ áÈQ˘>ì̌#∞.
ã‘. J`«x=∞Ç≤Ï`«|Ö’^Œ„QÆ`fi« =Ú# "åe
„H˘qfi#`«#Ü«∞ãÖHÀz`« =∞QÆ∞
=∞Ç≤Ï=∞ñ ÉËiÛ#"åñ_»∞=∞#∞*Ëâ=◊ ~°∞ºñ _»∂
i˚`«âßã¨#„áœ_èçã≤O^èŒ∞~åA
`«^•ƒù~°º <˘Hõ<åñ_»∞ ^Œà◊âßÅ <˘O\˜#∞
#flÑ¨Ù_»∞ QÀi‰õΩKÕ+ì̈<å„Hõq∞Oz
Ñ¶∞¨ #=∞<Àq„ÉèÏOu QÍHõ =Ü≥∂~°∂Ñ¨
^è•~°}O|∞# q∞OK«∞ ^•#=ÙO_»∞
`Õ. ^•#"åxq∞ëê"å~°º`«#‡Ç¨â◊√
QÍ#Å*ÏfiÅ "≥#∞H˘#ñQÍ #@qx
=~°Î#‰õΩ <˘O_»∞QÆu ÖËHõ =O^Œ∞~°∞K«∞#∞
QÍ=Ù# „<å=∞ #<ÕflÅ∞ ‰õ~∞° } ##∞K«∞. 119
~å=∂ : J`«x´~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, =∞Ç≤Ï`«|Å{L^Œ„QÆ`«fi=Ú#´Q˘Ñ¨Ê

Ñ¨~å„Hõ=∂uâ◊Ü«∞=ÚKÕ, "åe„H˘=Ùfi´"åe QÆ~°fi=Ú, W#`«#Ü«∞´ã¨∞„w"å!
ãÖHÀz`«=∞QÆ∞<£´J}QÆ∞#∞, =∞Ç≤Ï=∞<£{¿ÑiÛ#"å_»∞´Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú ‰õÄ_ç#"å_»∞,
=∞#∞[{Dâ◊fi~°=~°∞º_»∞´~å=Ú_»∞, Ti˚`«âßã¨# „áœ_èç<£´Juâ◊~ÚOz#
tH∆Íqkè`ÀQÆ∂_ç# |Å=ÚKÕ, ã≤O^è∞Œ ~åA´=~°∞}∞x É’e#"å_»∞, `«`{ü ÉèÏ~°º#∞´P
~å=Úx ÉèÏ~°º#∞, XHõ<å_»∞, ^Œàâ◊ ßÅ<£´Ñ¨~â‚° ßÅÖ’, XO\˜<{£ L#flÑ¨C_»∞´XO@iQÍ
#∞#flÑ¨Ù_»∞, QÀi‰õΩKÕ+¨ì<£´QÀ~°∞`À ^Œ∞âıÛ+¨ìKÕ, P„Hõq∞Oz´KÕi, Ñ¶¨∞#=∞#ó
{q„ÉèÏOu<£´Q˘Ñ¨Ê^≥·# =∞#ã¨∞û‰õΩ „Éèí=∞QÆey#, HÍHõ=Ü≥∂~°∂Ñ¨´HÍH˜ J<≥_ç
Ñ¨H˜∆~°∂Ñ¨=Ú#∞, ^è•~°}O|∞# q∞OK«∞ ^•#=ÙO_»∞´^èŒiOz "≥Å∞QÆ∞ ~åHõ∆ã¨∞_»∞
(HÍHÍã¨∞~°∞_»∞), ^•#=´~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ, Jxq∞+¨´^Õ=`«Å‰õΩ, J"å~°º´"åiOK«∞@‰õΩ
â◊Hºõ =ÚQÍx, `«`´ü P ~å=Úx, =∞Ç¨â◊√QÆ{J#Å*ÏfiÅ´ÉÏ}Ïyfl*ÏfiÅ, "≥#∞H˘#QÆ´
"≥O|_çOÑ¨QÍ, J@´JHõ¯_», qx=~°‰Î Ωõ <£´„uÑ¨C@‰õΩ (ÉÏ}Ïyflx) XO_»∞QÆuÖËH´õ
=∞~˘Hõ =∂~°=æ ÚÖËH,õ =O^Œ∞~°∞K«∞´qKåiOK«∞K«∞, #<£´##∞fl, HÍ=Ù´~°HO∆˜ Ñ¨Ù=Ú,
~å=∞´F ~å=∂!, Hõ ~ ° ∞ }<£ ´ ^Œ Ü « ∞ `À, UÅ∞´J#∞K« ∞ ´ HÍáê_» ∞ =∞#∞K« ∞
(â◊~°}ÏQÆ`«∞_≥·).
`å`«Ê~°º=Ú : P ~å=Úx Q˘Ñ¨Ê |ÖÏkèHºõ `«KÕ "åe QÆ~fi° =Ú ã¨∞„w"å!
J}QÆ∞#∞. Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú`À QÆ∂_ç# ~å=Ú_»∞ Juâ◊~ÚOz# `«# tH∆Íqkè`À QÆ∂_ç#
|Å=ÚKÕ =~°∞}∞x É’e# ~å=Úx ÉèÏ~°º XHõ<å_»∞ Ñ¨~â‚° ßÅÖ’ XO@iQÍ L#flÑ¨Ù_»∞
QÀ\˜`À (=Ú‰õΩ¯ H˘#`À) KÕi =∞#ã¨∞û‰õΩ „Éè=í ∞ Hõey# HÍH˜ ~°∂Ñ¨=Ú#∞ ^èiŒ Oz
=zÛ# HÍHÍã¨∞~°∞_»∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ, ^Õ=`«Å‰õΩ "åiOÑ¨âH◊ ºõ =ÚQÍx, P ~å=Úx
ÉÏ}Ïyfl *ÏfiÅ "≥O|_çOÑ¨QÍ ^•xx „uÑ¨C@‰õΩ JHõ¯_» =∞~˘Hõ =∂~°æ=ÚÖËHõ
qKå~°=Ú`À ##∞fl F ~å=∂! ~°HO∆˜ Ñ¨Ù=Ú! ^ŒÜ∞« `À HÍáê_»∞=∞#∞K«∞ –
qâı+} ¨ =Ú : HÍHõ=Ü≥∂~°∂Ñ¨ – YQÆÉÏÖÏºk<À~°fiÜ«∞ó – Jx J=∞~°=Ú.
=∞Ç¨â◊√QÆ – Pâ◊√Q“"åÜ«ÚxtM∫ – Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : J`«x=∞´â◊s~°=ÚÖËx, Ç≤Ï`«|Ö’„^ŒQ`Æ fi« =Ú#´XÑ≤Ê# |ÅãÖÑ¨^,Œ
380 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
"åe´g∞i, „H˘qfi#´H˘qfi#, `«#´`«# Ü≥ÚHõ¯, ~åA, Ti˚`« âßã¨# „áœ_è<ç ,£
ã≤O^è∞Œ ~åA´ÃãO· ^è=Œ Ù_»∞, `«`{ü ÉèÏ~°º´P áêO_»=ÙÅ ÉèÏ~°º „^ÒÑ¨kx, XHõ<å_»∞,
^Œà◊âßÅ<£{XO\˜#∞#flÑ¨Ù_»∞, HÀi´HÍq∞Oz, Ñ¶¨∞#=∞<Àq„ÉèÏOuQÍHõ´Q˘Ñ¨Ê^≥·#
=∂#ã≤Hõ „ÉèÏOu`ÀQÍHõ, =Ü≥∂~°∂Ñ¨´=Ü«∞ã¨∞û, ™œO^Œ~º° =Ú Ü≥ÚHõ¯, ^è•~°}O|∞#
q∞OK«∞^•#=Ù´^è•~°}`À „Ñ¨HÍtOK«∞^•#=Ù, LO_»∞^•#"å?´LO_»QÆÅ"å?,
xq∞+¨´Hõ}∆ "Õ∞x, J"å~°º`«<,£ =∞Ç¨â◊√<£´Q˘Ñ¨Ê â’Hõ=∞<≥_,ç J#Å*ÏfiÅ´JyflH©ÅÅ∞,
"≥#∞H˘#QÍ´J#∞ãïOÑ¨QÍ, J@qx´J~°}º=Ú`À, =~°Î#‰õΩ<£´r=#=Ú#‰õΩ,
|O_»∞QÆuÖËH,õ =O^Œ∞~°∞K«∞<£ (LO_»∞^•#"å?) HÍ=Ù#<£, ~å=∞!´F ¢ã!Î‘ („^ÒÑ¨n!)
##∞fl, Hõ~∞° }, J#∞K«∞´JO‰õΩiOÑ¨*ãË ,≤ UÅ∞=Ú´HÍáê_»∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊s~°=ÚÖËx Q˘Ñ¨Ê |ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ g∞i H˘qfi# `«#
ã¨∞Êù@"≥∞#ÿ Q˘Ñ¨Ê âßã¨# „áœ_èQç ÅÆ =∞Ç≤Ï=∞`ÀQÆ∂_ç#"å_»∞, ã≤O^è∞Œ ~å*ˇ#· ÃãO· ^è=Œ Ù_»∞,
áêO_»=ÙÅ ÉèÏ~°º#∞ XHõ<å_»∞ "åi Ñ¨~â‚° ßÅÖ’ XO@iQÍ #∞O_»QÍ HÍq∞Oz
Q˘Ñ¨Ê^≥·# =∂#ã≤Hõ „ÉèÏOu`ÀQÍHõ =Ü«∞ã¨∞û, ™œO^Œ~°º=Ú#∞ ^èŒiOK«∞@KÕ
q∞OK«∞^•#=Ù – LO_»QÅÆ "å – J#∞K«∞ Hõ} ∆ "≥∞#ÿ #∞ "åiOK«∞@‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx
^ŒQÆ∞@KÕ JkèHõ â’Hõ=Ú#∞ Jyfl*ÏfiÅ J#∞ãïOÑ¨QÍ J_»qÖ’ r=#=Ú#‰õΩ
=∞~˘Hõ =∂~°=æ ÚÖËHõ ^Œ∞ódOK«∞K«∞O_»∞ ^•#"å? J@∞ QÍ=Ù# F „^ÒÑ¨n Hõ~∞° }#∞
JO‰õΩiOÑ¨*ãË ≤ #<ÕflÅ∞=Ú (Jx ÃãO· ^è=Œ Ù_»∞) ÑëHÔ #∞.
ã‘. Jã¨=∂G tdx^ŒÜ∂« =$+≤ì <åiÛ Ç¨Ï$
`åÎÑ¨ "≥∞Å¡#∞ néñ ^Œ#∞fl =∞#∞K«∞
<å^äŒ∞Å∞ÖËq∞ <≥O`«Ü«Úñ „ÉËÅ∞K«∞#∞ ™ê^èŒfi
ã¨=∞‡uqHõ$`ÀH˜Î =Ú=∞‡~°=ÚQÆ
â◊~}
° ÏQÆ`∞« O _»~Ú ã¨~Q° ∞Æ #ñ ^Œ„^•=∞
Ñ¶∞¨ #Ñ¶∞¨ $}Ï~°=‚ =∞# =Ú#∞ñQÆñ|\ì̃
H˘xáÈÜ≥∞ <åf‡Ü«∞`«#∞=Ù#∞ =∞QÆ∞_» <å
qO\˜|e‡ñ |iÉèqí Oz „uÑ¨Êñ
P. QÆÅñ_≥ cè=Úñ _≥·#|Å ÉèËkã¨∞`«∞ñ _≥·#

x`«~°∞ñ _≥·# g~°∞ñ _≥=fiñ _≥·#
#x Hõ_O» Hõ #=∞‡Ç¨|ÖÏxfi`«∞ñ_»∞ ~å
[#º=~°∞ñ_»∞ Ü«∂„`« ã¨Å∞Ñ¨Ù#Ñ¨Ù_»∞. 120
~å=∂ : Jã¨=∂Gtd<£´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ÉÏ}Ïyflx, ^ŒÜ∂« =$+≤<ì ´£ ^ŒÜ∞« J<≥_∞»
=~°¬=Ú`À, PiÛ´HÍáê_ç, Ç¨Ï$`ü{`åÑ¨=Ú{ZÅ¡#∞´=∞kÖ’ `åÑ¨=∞O`«\ ˜x,
fé<£´f~°∞#@∞¡QÍ, `«#∞fl´`«##∞, =∞#∞K«∞´HÍáê_»∞, <å^è∞Œ Å∞ÖËq∞<£´~°HO∆˜ K«∞"å~°∞
ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ, ZO`«ÜÚ« „¿ÑÅ∞K«∞#∞´q∞H˜¯e ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞, ™ê^èfiŒ ã¨=Ú‡´ÉèÜí ∞« =Ú,
JuqHõ$`ÀH˜<Î ´£ q∞H˜¯e n#`«fi=Ú`À‰õÄ_ç# =∂@Å`À, =Ú=∞‡~°=ÚQÆ´q∞Oz#"å_≥,·
â◊~}° ÏQÆ`∞« O_»~Ú´â◊~}° ∞ HÀi#"å_≥,· ã¨~Q° ∞Æ #<£´"≥O@<Õ, `«`{ü ~å=∞´P ~å=Úx
Ü≥ÚHõ¯, Ñ¶¨∞#´Q˘Ñ¨Ê^≥·#, Ñ¶¨∞$}Ï{J~°‚==Ú#´^ŒÜ«∞ J<≥_ç ã¨=Ú„^Œ=Ú#,
=Ú#∞QÆ<£{Ñ¨\ ˜ì´=Ú#∞QÆ∞@ =Å#, Pf‡Ü«∞ `«#∞=Ù#∞´`«# â◊s~°=Ú#∞,
=∞QÆ∞_»<{£ H˘xáÈÜ≥∞<£úiy fã≤H˘xáÈÜ≥∞#∞, <å<£´J#QÍ, qO\˜´qO\˜x,
|e‡<£´|Å=Ú`À, cè=Ú_≥#· ´ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _≥#· , |ÅÉèkË ã¨∞`«∞_≥#· <£´"åeÜ≥∞ÿ ##∞,
W`«~∞° _≥#· ´q∞ye#, g~°∞_≥=fi_≥#· Ú g~°∞_≥#· #∞, ÑïÉèqí Oz´J==∂#Ñ¨~z° ,
P{=∞Ç¨|Å{Jxfi`«∞_»∞´P =∞Ç¨|ÅãÖÑ¨#∞fl_»∞, ~å[#º=~°∞_»∞´~å=Ú_»∞,
Ü«∂„`«{K«Å∞Ñ¨Ù#Ñ¨Ù_»∞´Ü«∂„`« KÕÜÚ« #Ñ¨Ù_»∞, JxHõ_O» Hõ<´£ Ü«Ú^Œú ã¨<åflÇ¨Ï=Ú#∞,
„uÑ¨ÊQÆÅ_≥´=∞~°eOÑ¨QÆÅ_®?
`å`«Ê~°º=Ú : JkèHõ"≥∞ÿ# ÉÏ}Ïyfl #∞O_ç ^ŒÜ«∂=~°¬=Ú`À HÍáê_ç
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« `åÑ¨=Ú#O`«ÜÚ« f~°∞#@∞¡QÍ `«##∞ (HÍHÍã¨∞~°∞x) HÍáê_ç ~°HO∆˜ K«∞
<å^è∞Œ Å∞ ÖËHáõ È=Ù@KÕ, HÍHÍã¨∞~°∞_»∞ ZO`«QÍ<À „¿ÑÅ∞K«∞, ÉèÜ í ∞« =Ú q∞OK«QÍ
JkèHõ ^≥#· º=Ú`À QÆ∂_ç# qHÍ~°=Ú`ÀQÆ∂_ç# =∂@ÅKÕ `«fi~°`fi« ~°QÍ â◊~} ° ∞QÀi
"≥O@<Õ P ~å=Úx Q˘Ñ¨Ê^≥#· ^ŒÜ∂« ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ =Ú#∞QÆ|\˜ì `«# â◊s~°=Ú#∞
q_çz áÈÜ≥∞#x qO\˜x. ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _≥#· "åeÜ≥∞ÿ #QÍx, W`«~° g~°∞Öˇ=~Ô #· QÍx
|eq∞`À ^•xx ã¨ÇÏ≤ Oz – P =∞Ç¨|Å=O`«∞_≥#· ~å=Ú_»∞ Ü«Ú^Œú ã¨<åflÇ¨Ï=Ú
382 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
KÕÜÚ« #Ñ¨Ù_»∞ Ñ¨ÓxHõ`À „uÑ¨ÊQÆÅ_®?
qâı+}
¨ =Ú : ™ê^èfiŒ ã¨=Ú – cèusƒù™êû^èfiŒ ãÖÉèÜ
í ∞« "£∞ Jx J=∞~°=Ú.
ÉèÏ~°`« : Jã¨=∂G´=∞#‡^èŒ∞_»<≥_ç, td<£´Jyflx, ^ŒÜ«∂=$+≤ì<åiÛ,
Ç¨Ï$`åÎÑ"¨ ∞≥ Å¡#∞, f~°<,£ `«#∞fl=Ú´áê^Œ„Ñ¨Ç¨ ~°=Ú KÕÜÚ« =Ú (â◊$OQÍ~°K+Õ )ì¨ , J#∞K«∞,
<å^è∞Œ Å∞ÖËq∞´Éè~í ÅÎ° ∞ ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ, ZO`«ÜÚ« „¿ÑÅ∞K«∞#∞´ZO`«QÍ<À =^Œ~∞° K«∞,
™ê^èŒ∞´ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ‰õΩ, Jã¨=∞‡u´ã¨=∞‡uÖËx, qHõ$`ÀH˜Î<£´qHÍ~°Ñ¨Ù =∂@ÅKÕ,
â◊~°}ÏQÆ`«∞_≥·´WO\˜Ö’ „Ñ¨"ÕtOz, ã¨~°QÆ∞#<£, `«`ü{~å=∞<£´P „^ÒÑ¨kx,
Ñ¶ ¨ ∞ #Ñ¶ ¨ ∞ $}Ï~° ‚ = =Ú#<£ ´ Q˘Ñ¨ Ê ^≥ · # AQÆ ∞ áêû ã¨ = Ú„^Œ = ÚÖ’, =Ú#∞QÆ < £ ´
=Ú#∞QÆ∞K«∞O_»QÍ, Ñ¨\ ˜ìH˘xáÈÜ≥∞´|ÖÏ`å¯~°=ÚQÍ fã≤H˘x "≥à‹¡#∞ (JÑ¨C_»∞
ÃãO· ^è=Œ Ù_»#∞H˘#∞=∂@), <å qO\˜|e‡x´<å qÅ∞¡ Ü≥ÚHõ¯ |Å=Ú#∞, ÑïÉèqí Oz´
J}z, cè=Ú_≥#· #∞, |ÅÉèkË ã¨∞`«∞_≥#· #∞´J~°∞#˚ ∞_≥#· #∞, W`«~∞° _≥#· , g~°∞_≥=fi_≥#· <£´
^è~Œ ‡° [#‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅÖ’ Z=Ô~#· #∞, Pf‡Ü«∞`«#∞=Ù<£´`«=∞ ÉèÏ~°º#∞ „uÑ¨ÊQÆÅ_≥,
Jx–Ü«∂„`« ã¨Å∞Ñ¨Ù#_»∞´Jx =ÚO^Œ∞‰õΩ Hõ^ÅŒ ∞K«∞O_»QÍ –
`å`«Ê~°º=Ú : =∞^Œ<åyflx ^ŒÜ∂« =~°¬=Ú`À <åiÛ `«#∞fl=Ú–J#∞K«∞, Éè~í ÅÎ° ∞
ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ ZO`«ÜÚ« =^Œ~∞° K«∞ ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ‰õΩ Jã¨=∞‡`«"∞≥ #ÿ qHÍ~°ÑÙ¨ =∂@Å`À
WO\˜Ö’ „Ñ¨"tÕ Oz "≥O@<Õ P „^ÒÑ¨kx Q˘Ñ¨Ê AQÆ∞áêû ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ =Ú#∞QÆ*ãË ≤
|ÖÏ`å¯~°=ÚQÍ Ñ¨@∞ìH˘xáÈÜ≥∞#∞. (JÑ¨C_® ÃãO· ^è=Œ Ù_»<_≥ =ç ∂@), <å qO\˜
|Å=Ú#∞ J}z P cè=Ú_≥#· #∞, J~°∞#˚ ∞_≥#· #∞, ^è~Œ ‡° [ #‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÖˇ#· #∞
`«=∞ ÉèÏ~°º#∞ q_çÑO≤ K«∞H˘#QÆÅ~å? – Jx =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆ∞#Ñ¨Ù_»∞.
qâı+}
¨ =Ú : `«#∞fl=Ú´`≥Å∞QÆ∞ Ñ¨^=Œ Ú – áê^Œ„Ñ¨Ç¨ ~°=∞#∞ â◊$OQÍ~°K+Õ ,ì̈
J=∞~°=ÚÖ’ D „HÕk q=~°}.
1) ™êÅHõHˆÎ #, #=Ñ¨Å=¡ HÀ=∞ÖË#, áê^Õ# #∂Ñ¨Ù~°=`å =∞}˜tOl`Õ#,
Ü«∞™êÎ_º» `Õ „Ñ¨}Ü«∂Ñ¨~å^èÀ`ÀûOwHõ$`À ÉèQí =Æ `å=∞Hõ~^° fiŒè *Ë#
2) â◊~}° ÏQÆ`∞« _»~Ú – â◊~}
° ∞ QÆ$Ç¨Ï~°H„∆˜ `Àó – Jx J=∞~°=Ú.
HõO. Jx"åi`«=º^ä•ãÖ
[##O |QÆ∞~å=∞"å~°Î ã¨fi[#=Ú K≥ÑÊ¨ <£
qx ãÖ„Éè=í ∞ "≥Ú^Œ=ñQÆñ [
Ü«∞º#<åã¨∞„w=HõÑ≤Ç≤Ï`åkèHõ zO`«<£. 121
~å=∂ : Jx´W@¡x, "åi`«´"åiOÑ¨|_ç#, =º^è•´qKå~°=Ú Ü≥ÚHõ¯,
ã¨ O [##O|QÆ ∞ ´Ñ¨ Ù @∞ì = ÙQÆ Å , ~å=∞"å~° Î ´ ~å=Úx =$`åÎ O `« = Ú#∞,
ã¨fi[#=Ú´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, K≥ÑÊ¨ <£{qx´K≥ÑÊ¨ QÍ qx, ãÖ„Éè=í ∞=Ú{|^Œ=QÆ´
Pâ◊Û~°º=Ú HõÅ∞QÆQÍ, K«Ü∞« º#<£´"≥O@<Õ, P ã¨∞„w=HõÑ´≤ P ã¨∞„w=Ù_»#∞ HõÑ~≤ åA,
Ç≤Ï`«{JkèHõ zO`«<´£ "Õ∞Å∞#∞ JkèH=õ ÚQÍ KÕÜ∞« QÀi.
`å`«Ê~°º=Ú : W@¡x ÑëH˜, `˘ÅyOÑ¨|_ç# qKå~°=Ú QÆey# ~å=Úx
=$`åÎO`«=Ú#∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ K≥ÑÊ¨ QÍ qx, Pâ◊Û~°º=Ú HõÅ∞QÆQÍ "≥O@<Õ P
ã¨∞„w=Ù_»#∞ HõÑ~≤ åA ~å=ÚxH˜ "Õ∞Å∞ KÕÜ∞« =Öˇ##∞ HÀiHõ`À.
ÉèÏ~°`« : Jx"åi`«´`˘ÅyOÑ¨~åx, =º^è• ãÖ[##O|QÆ∞, ~å=∞"å~°<Î ´£
„^ÒÑ¨n =$`åÎO`«=Ú#∞, ã¨fi[#=Ú´`«=∞"å~°∞, K≥ÑÊ¨ <£, qx, ãÖ„Éè=í ∞ "≥Ú^Œ=QÍ,
K«Ü∞« º# P ã¨∞„w=‰õΩ<£´=∞Oz HõO~î=° ÚQÆÅ P „^ÒÑ¨kH˜, JÑ≤ÇÏ≤ `«{„Ñ¨H@õ "≥∞#ÿ ,
PkèH<˜ ´£ =∞<À=º^èQŒ ÅÆ ^•xH˜, JOz`«<´£ ãÖ`À+¨=ÚKÕ (ZOK«∞K«∞)
`å`«Ê~°º=Ú : `˘ÅyOÑ¨~åx qKå~°=Ú Hõey# „^ÒÑ¨n =$`åÎO`«=Ú#∞
`«=∞"å~°∞ K≥ÑÊ¨ QÍ qx Pâ◊Û~°º=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ "≥O@<Õ =∞Oz HõO~î=° ÚQÆÅ P
„^ÒÑ¨kH˜ Hõey# =∞<À=º^è#Œ ∞ ãÖ`À+¨=ÚKÕ <≥OK«∞K«∞ Jx =ÚO^ŒiH˜ J#fiÜ«∞=Ú.
qâı+}
¨ =Ú : Pkè – Ñ¨ÙO™êºkè~å‡#¿ã =º^ä• Jx J=∞~°=Ú.
ã‘. â◊√Éèí=∞QÆ∞K«O^Œ "≥∞OK«∞K«∞ =∞OQÆàÏ=Ç¨Ï
ã¨fi#Ñ¨„`« ~°^QŒä uÆ ™œ+ª̈==Ú#ñ
384 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
l`«OÎ |∞ ~°OlÅ¡ j„Ñ¶∞¨ Ü«∂#O|∞#
#iy Ü«∂#$Ñ¨Ùxñ „|Ç¨Ï~°¬ "≥ÚÑ¨Ê
QÆxÜ«∞Ñ¨Ù¤ cè=∞q„Hõ=∞â◊„Hõ ã¨∞`«^Œ~°Ê
Ü«∞=∞#=~°}x+ª̈ã¨=∞kèHõ =∞QÆ∞
`«^ƒŒ ÅqÉè=í O|∞ `åñ E_»ñQÍ q∞Oz
=iÎÅ¡ =∂#"Õâfi◊ ~°=~°∞O_»∞
`Õ. ^èŒ~°‡ ~ål`«[Ü«∞=∞Ç¨ÏŸ`åûÇ¨ïñ _»QÆ∞K«∞
#∞„QÆ[#<≥·HõÉÏ}„Ñ¨Ü≥∂QÆ=∞Ç≤Ï=∞
#K«ÅãÖYº`åÅO|∞Å #kèHõ™ê~°
`«~∞° Å ^è~Œ ñ° QÆ∂ÖˇÛñ EÑ¨é∞ "≥éñQÆ∞Ñ¨_ñ» QÆ. 122
~å=∂ : â◊ √ Éè í = ∞QÆ ∞ K« O ^Œ = Ú´â◊ √ Éè í = Ú Hõ Å ∞QÆ ∞ q^è • #=Ú#∞,
ZOK«∞K«∞´ÉèÏqOK«∞K«∞, =∞OQÆàÏ=Ç¨Ï´â◊√Éèí„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ#, ã¨fi#´"å‰õΩ¯Å∞QÆÅ,
Ñ¨„`«~^° ´Œä Ñ¨‰Ω∆õ Å Ü≥ÚHõ¯, QÆu™œ+¨=ª =Ú#<£´=∞Oz #_»HÅõ KÕ, (â◊‰Ωõ #=ÚÅ∞ Öˇãû¨ QÍ
HõxÊOK«QÍ), z`«ÎO|∞~°OlÅ¡<£´=∞#ã¨∞ ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ, j„Ñ¶¨∞Ü«∂#O|∞#<£´
`«fii`«QuÆ `À, Jiy´"≥o,¡ P#$Ñ¨Ùx<£´P ~å=Úx, „Ñ¨ÇÏ¨ ~°¬"Ú≥ Ñ¨Ê<£´ãÖ`À+¨=Ú
HõÅ∞QÆQÍ, Hõx´K«∂z, JÑ¨Ù´¤ JÑ¨C_»∞, cè=∞ q„Hõ=∞´ÉèÜ í ∞« OHõ~° Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ,
â◊„Hõã∞¨ `«´"åe Ü≥ÚHõ¯, ^Œ~Ê° ´QÆ~fi° =Ú#∞, Ü«∞=∞´J}K≥_,ç #=~°}x+¨Kª ´Õ „H˘`«^Î #·≥
Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, ã¨=∞kèH=õ ∞QÆ∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , `«`{ü |ÅqÉè=í O|∞´PÜ«∞# Ñ¨~å„Hõ=∞
"≥É· =íè =Ú#∞, `å<£´ã¨∞„w=Ù_∞» , K«∂_»<{£ HÍq∞Oz´K«∂_»^ÅŒ z, =iÎÅ<¡ ´£ „Ñ¨=iÎOK«QÍ,
=∂#={Dâ◊fi~°=~°∞O_»∞´~å=Ú_»∞, ^èŒ~°‡´qO\˜KÕ, ~ål`«´„Ñ¨HÍtOz#,
[Ü«∞=∞Ç¨ÏŸ`åûÇ¨ï_»Q∞Æ K«∞´[Ü«∞=ÚKÕ JkèHÀ`åûÇ¨Ï=Ú QÆÅ"å_≥· L„QÆ[=<≥H· ´õ f„=
"ÕQ=Æ Ú`À, ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=∞Ç≤Ï=∞<£´ÉÏ}=Ú#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞@KÕ, JK«ÅãÖYº´
U_»∞ JOÔHQÆÅ, `åÅO|∞Å<£´`å\˜ K≥@#¡ ∞, K«∂Ñ¨~∞° ´K«∂K«∞"å~°∞, "≥éQÆ∞Ñ¨_Q» ´Æ
ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» #@∞¡, JkèHõ ™ê~°`~« ∞° Å´=∞Oz KÕ=„=∂#∞Å#∞, ^è~Œ <° ´£ <ÕÅÃÑ,· ‰õÄÖˇÛ<£´
Ñ¨_Q» ˘>ˇ#ì ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊√Éè=í Ú HõÅ∞QÆ∞ sux ÉèÏqOK«∞K«∞, =∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ "å‰õΩ¯Å∞QÆÅ

â◊‰Ωõ #Ñ¨‰Ω∆õ Å Ü≥ÚHõ¯ =∞Oz#_»HÅõ KÕ =∞#ã¨∞ ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ `«fi~°`fi« ~°QÍ "≥o¡ P
~å=Úx ãÖ`À+¨=Ú`À K«∂z JÑ¨C_»∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~° Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ "åe ^Œ~Ê° =Ú#∞
J}K≥_ç #∂`«# Ü«Ú^Œxú +ª̈ JkèH=õ ÚHÍQÍ, ~å=Úx |Å"≥É· =íè =Ú#∞ ã¨∞„w=Ù_»∞
K«∂_»QÀi „Ñ¨=iÎOK«QÍ, P ~å=Ú_»∞ `«# qO\˜KÕ [Ü≥∂`åûÇ¨Ï=Ú „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ
f„="ÕQÆ=ÚQÆÅ ÉÏ}=ÚÅ∞ „Ñ¨Ü≥∂yOK«∞@KÕ U_»∞ ãÖYºQÆÅ `å\˜K≥@¡#∞
KÕ=QÆÅ"åxx K«∂Ñ¨~∞° Å∞ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» #@∞¡ <ÕÅQÆ∂ÖˇÛ#∞.
ÉèÏ~°`« : â◊√Éè=í ∞QÆ∞ K«O^Œ"∞≥ OK«∞K«∞, =∞OQÆàÏ=Ç¨Ï, ã¨fi#´ã¨He˜ O`«Å∞QÆÅ,
Ñ¨„`«´QÆ∞é]=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, ~°^èŒQÆu ™œ+¨ª==Ú<£´~°^èŒQÆ=∞# "ÕQÆ=ÚKÕ, z`«ÎO|∞
~°OlÅ¡<,£ j„Ñ¶∞¨ Ü«∂#O|∞#, Jiy, P#$Ñ¨Ùx<£´ÃãO· ^è=Œ Ùx, „Ñ¨ÇÏ¨ ~°¬"Ú≥ Ñ¨Ê<£, Hõx,
JÑ¨Ù,¤ cè=∞q„Hõ=∞ćè=Úx Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞, â◊„Hõã∞¨ `«^~Œ Ê° ´J~°∞#˚ ∞x Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞,
Ü«∞=∞´P=∞_»Ö#·ˇ ‰õΩÅã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ, #=~°}x+¨#ª , ã¨=∞kèH=õ ∞QÆ∞, `«`´ü P ÃãO· ^è=Œ Ùx,
|ÅqÉè=í O|∞, `åK«∂_»QÍ q∞Oz, =iúÅ∞¡<,£ =∂#"Õâfi◊ ~°=~°∞O_»∞´~å*ˇ#· , ^è~Œ ‡° ~åA,
W`«[Ü«∞´á⁄O^Œ|_ç# [Ü«∞=ÚKÕ, =∞Ç¨ÏŸ`åûÇ¨ï_»QÆ∞K«∞, L„QÆ´f„="≥∞ÿ#,
[=#´"ÕQ=Æ ÚQÆÅ, UHõ´=ÚYº"≥∞#ÿ , ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ =∞Ç≤Ï=∞<£, JK«ÅãÖYº`å´
K« e OÑ¨ x Ü« Ú ^Œ ú = ÚQÆ Å "å~“@KÕ , PÅO|∞Å´J=ÅOaOz#"åix,
JkèH™õ ê~°`~« ∞° Å<£´„Ñ¨|Å „âı+µ¨ Åª #∞, K«∂Ñ¨é∞ "≥éQÆ∞Ñ¨_Q» ,Æ ^è~Œ <° {£ ‰õÄÖˇÛ<£.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊√Éè"í ∞≥ #ÿ sux ÉèÏqOK«∞K«∞ =∞OQÆàH◊ ~õ "° ∞≥ #ÿ ã¨He˜ O`«Å`À
‰õÄ_ç# QÆ∞é]=ÚÅ∞ Hõ\#ì˜ ~°^QŒè =Æ ∞# "ÕQ=Æ Ú#‰õΩ =∞#ã¨∞ ~°OlÅ¡QÍ "ÕQÆ QÆ=∞#=ÚKÕ
"≥o,¡ ÃãO· ^è=Œ Ùx ãÖ`À+¨=Ú`À K«∂z, JÑ¨C_»∞ cè=∂~°∞#˚ ∞Å Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú, #‰õΩÅ
ã¨Ç¨Ï^Õ=ÙÅ #∂`«# Ü«Ú^Œú ãÖ~°OÉèí=Ú JkèHõ=ÚHÍQÍ "åi |Å"≥·Éèí==Ú#∞
`å#∞ K«∂_»QÍ q∞Oz „Ñ¨=iÎÅQ¡ Í, ~å[„âı+µ¨ _ª #·≥ ^è~Œ ‡° ~åA á⁄Ok# [Ü«∞=ÚKÕ
KåÅ #∞`åûÇ¨Ï=Ú QÆÅ"å_≥· f„= "ÕQ=Æ ÚQÆÅ „Ñ¨^•è # ÉÏ} „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=∞Ç≤Ï=∞KÕ
K«eOÑ¨x Ü«Ú^Œhú u #=ÅOaOz# „Ñ¨|Å „âı+µ¨ Åª #∞ K«∂K«∞"å~°∞ x"≥fi~°Ñ_¨ ∞» #@∞¡
<ÕÅ QÆ∂ÖˇÛ#∞.
386 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
ã‘. JHõÅ∞ëê`«‡„Ñ¨=∞^•Ñ≤Î #∞|∞ƒK«∞ "åe
`«=Ú‡ñ _®ã≤O^èŒ∞ Éèí∂^èŒ=‰õΩ=∂~°∞
ã¨MÏºu|Å=ÚÑ¨ãÖ ^ŒQÆ∞ÅÊ_»ñ*Ëã≤
Ü«∞#fl Ü«∞Ç‘Ï#^Œ~åÊkèHõ`«Å∞
=∞#∞*Ïkè<å^äŒ∞ã¨=∞º„HõÊÜ«ÚHõÎqtY
`«fiO|∞# ÉèOí yOz `«ÑÊ¨ Hõ`x«
Ñ¨#∞Ñ¨Ù#ñ „QÆ=∞‡éñ ^Œ#H©â|◊ Å "≥∞O^Œ∞ñ
QÆ_»∞ ##∞‰õÄÅ "≥∞ÿ #_»K«∞@‰õΩ#∞
`Õ. ~°OlÅ∞K«∞ ~å=∞HÍ~°º=~°Î#‰õΩñ ^Œy#
Ü«∞\ì̃=∂@Å <åÇ¨^¡ Œ =∂K«iOK≥
#O`« #∞~°∞=#"åã¨HÍÖÏO`« =∞QÆ∞_»∞
#∞ÑïHõ$`«ºO|∞#‰õΩ =∞Ç¨^ÀºQÆ∞ñ _»Ü≥∞º. 123
~å=∂ : JHõÅ∞+¨´ÑÖH˜Å=ÚQÍx, P`«‡´`«# Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨=∞^Œ{PÑ≤Î´
ã¨ O `À+¨ = Ú Hõ e y, L|∞ƒK« ∞ ´á⁄OQÆ ∞ K« ∞ , "åe `« = Ú‡_» ∞ ´ã¨ ∞ „w=Ù_» ∞ ,
Pã≤O^èŒ∞Éèí∂^èŒ=‰õΩ=∂~°∞´<åÅ∞QÆ∞ ã¨=Ú„^Œ=ÚÅKÕ K«∞@ì|_ç# ~å[‰õΩ=∂~°∞_≥·#
~å=Úx, ãŸº´¿ãflÇ¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯, Ju|Å=ÚÑ¨ã¨<£´q∞H˜¯e |ÅãÖÑ¨^ŒKÕ,
`«QÆ∞ÅÊ_»<£{KÕã≤´HõÅ∞QÆ∞@KÕ, J#fl´"åe Ü≥ÚHõ¯, JÇ‘Ï#´`«‰õΩ¯=QÍx,
^Œ~Ê° {JkèH`õ Å« ∞´QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =Ú, =∞#∞*Ïkè<å^è∞Œ ´~å=ÚxKÕ, ã¨=∞ºH±{„Ñ¨ÜÚ« Hõ´Î
Öˇãû¨ QÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç#, qtY`«fi=Ú<£´ÉÏ}=ÚQÆÅ"å_≥· ÉèOí yOz´K«OÑ≤Oz
("åex), `«ÑÊ¨ Hõ´„Hõ=∞=ÚQÍ, J`«x Ñ¨#∞Ñ¨Ù#´~å=Úx P^Õâ=◊ Ú`À, „Hõ=∞‡éúiy,
`«#, H©â|◊ Å=Ú´"å#~°¿ã#, ZO^Œ∞<£´Jxfl Ü≥∞_»Å, Hõ_∞» <£´q∞H˜¯e, J#∞‰õÄÅ"≥∞ÿ
#_»K«∞@‰õΩ#∞´J#∞‰õÄeOK«∞@‰õΩ, ~°OlÅ∞K«∞´ãÖ`À+≤OK«∞K«∞, ~å=∞HÍ~°º
=~°Î#‰õΩ´~å=Úx Ñ¨xH˜ `«y# q^èŒ=ÚQÍ, `«y# Ü«∞\˜ì=∂@Å<£´Lz`«sux
=∂@ÅKÕ, PÇ¨^¡ =Œ Ú{PK«iOK≥´ãÖ`À+¨=Ú#∞ HõeyOK≥#∞, JO`«<´£ JO`«@,
L~°∞=#´=~°¬=Ú#‰õΩ, "åã¨´x"åã¨"≥∞ÿ#, HÍÅ´HÍÅ=Ú Ü≥ÚHõ¯, JO`«=Ú´

â◊~°`å¯Å=Ú, JQÆ∞_»∞<£´JQÆ∞@=Å#, LÑïHõ$`«ºO|∞#‰õΩ´`«~°∞"åu Ñ¨xH˜,
=∞Ç¨ÏŸ^ÀºQÆ∞_»Ü∞≥ º´f„="≥∞#ÿ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : HõÅ∞+≤`=« ÚQÍx `«# ãÖ`À+¨=ÚKÕ á⁄OQÆ∞K«∞ ã¨∞„w=Ù_»∞
K«`∞« ã¨û=Ú„^Œ Ñï"Õ+`ª≤ ∞« _≥#· ~å=Úx ¿ãflÇ¨Ï=∞#∞ JkèHõ |ÅãÖÑ¨^KŒ Õ "åe Ü≥ÚHõ¯
JkèH"õ ∞≥ #ÿ QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =Ú#∞ ~å=ÚxKÕ Öˇãû¨ QÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç# ÉÏ}=ÚQÆÅ"å_≥·
"åex K«OÑ≤Oz, „Hõ=∞=ÚQÍ ~å=Úx P^Õâ=◊ Ú`À uiy `«# "å#~°¿ã# Jxfl
Ü≥∞_»Å ~å=Úx HÍ~°ºx~°fiÇ¨Ï}#∞ J#∞‰õÄeOK«∞@‰õΩ (^ŒO_≥uÎ ã‘`#« ∞Ç¨ÏiOK≥^=Œ ∞#∞)
`«y# =∂@ÖÏ_ç ~å=Ú#‰õΩ ãÖ`À+¨=Ú HõeyOK≥#∞. `«~åfi`« â◊~°`å¯Å=Ú
JQÆ∞@=Å# ^•xH˜ `«y# „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : JHõÅ∞ëê´Ñü„=`«Ü≥ÿ∞#, P`«‡„Ñ¨=∞^•´„^ÒÑ¨k Ü≥ÚHõ¯,
PÑ≤Î<£´„áêÑ≤ÎKÕ, L|∞ƒK«∞´á⁄OQÆ∞K«∞, "åe´g∞i, `«=Ú‡_»∞ćè=Ú_»∞, P
ã≤O^èŒ∞Éèí∂^èŒ=‰õΩ=∂~°∞´Ãã·O^èŒ=Ùx ã¨MÏºu, |Å=ÚÑ¨ã¨<£´¿ãflÇ¨Ï|ÅãÖÑ¨^ŒKÕ,
`« Q Æ ∞ ÅÊ_» * Ë ã ≤ , J#fl, JÇ‘ Ï #^Œ ~ åÊkè H õ , `« Å ∞<£ ´ ã¨ fi ~° ∂ Ñ¨ = ÚQÆ Å "åxx,
=∞#∞*Ïkè<å^èŒ∞x´Ãã·O^èŒ=Ùx, ã¨=∞ºH± „Ñ¨Ü«ÚHõÎ´q∞H˜¯eQÍ, qtd`«fiO|∞#<£{
ÉèOí yOz´tY#∞ HÀã≤, `«# Ñ¨#∞Ñ¨Ù#<£, „Hõ=∞‡é<£úiy ~åQÍ, `«#‰õΩ<£, Dâ◊
|Å=Ú´Dâ◊fi~å#∞„QÆÇ¨Ï=Ú, Hõ_»∞##∞‰õÄÅ"≥∞ÿ #_»K«∞@‰õΩ#∞, ~°OlÅ∞K«∞,
P~°º=~°#Î ‰õΩ´ã¨^fiŒ ~°#Î QÆÅ^•xH˜, ~å=∞‰õΩ´„^ÒÑ¨kH˜, `«y# Ü«∞\˜=ì ∂@ÅKÕ, PÇ¨^¡ Œ
"≥Ú#iOK≥#∞´ãÖ`À+¨=Ú HõeyOK≥#∞, JO`«<,£ L~°∞=#"åã¨ HÍÖÏO`«=∞QÆ∞_»∞´
Q˘Ñ¨Ê^≥#· =#"åã¨ HÍÅ=Ú Ñ¨ÓiÎ Ü«∞QÆ∞@KÕ LÑïHõ$`«º=Ú#‰õΩ, =∞Ç¨ÏŸ^ÀºQÆ∞_»Ü∞≥ º.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñü„=`«Ü∞ÿ≥ # „^ÒÑ¨k „áêÑ≤OÎ K«∞@KÕ á⁄OQÆ∞K«∞, cè=Ú_»∞
ÃãO· ^è=Œ Ùx ¿ãflÇ¨Ï|Å ãÖÑ¨^KŒ QÕ ∂Æ _ç Q˘Ñ¨Ê QÆ~åfikèHõ ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚQÆÅ ÃãO· ^è=Œ ÙxH˜
q∞H˜¯eQÍ tYHÀã≤ `«# P^Õâ=◊ ÚKÕ uiy ~åQÍ, `«#‰õΩ Dâ◊fi~å#∞„QÆÇÏ¨ =Ú q∞H˜¯e
J#∞‰õÄÅ=ÚQÍ#∞#fl^Œx ãÖ`À+≤OK«∞K«∞, ã¨^fiŒ ~°#Î QÆÅ „^ÒÑ¨kH˜ `«y# =∂@ÅKÕ
ãÖ`À+¨=Ú HõeyOK≥#∞. JO`«Ö’ Q˘Ñ¨Ê^≥#· J~°}º"åã¨ HÍÅ=Ú Ñ¨ÓiÎ Ü«∞QÆ∞@KÕ
388 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`«~∞° "åu HÍ~°º=Ú#‰õΩ `«y# „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú <å~°OaèOK≥#∞.
=. JÑ¨C_»∞. 124.
HõO. K«∂Ñ¨\ ì̃ xi‚~À^èŒk
âßÑü`åaè#∞`«ÉèÏ#∞ãÖ`«uKÀ^ŒºO
Éˇ· Ñ¨~ñ° QÆ Ç¨Ïi}ÉèÏ==Ú
HÔ Ñ· Ù¨ =_»ã≤ q∞QÆ∞Å qO`«QuÆ <≥Å~ÚOK≥<.£ 125
~å=∂ : â◊~°`å¯Å=~°‚#, K«∂Ñ¨\ ˜ì´HõxÊOz, xi‚~À^èŒ´JqzÛù#fl=ÚQÍ,
kâß´k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞, Ñü`«´"åºÑ≤Oz#, Jaè#∞`«´ã¨∞uÎ OÑ¨|_ç#, ÉèÏ#∞ãÖ`«u´
H˜ ~ ° } ã¨ = Ú^•Ü« ∞ =Ú, KÀ^Œ º OÉˇ · Ñ¨ ~ ° Q Æ ´ Pâ◊ Û ~° º Hõ ~ ° = Ú HÍQÍ, Ç¨ Ï i}
Éè Ï ==Ú´`≥ Å ¡ ^ Œ # =Ú Ü≥ Ú Hõ ¯ , Ô H · Ñ ¨ Ù ´qÖÏã¨ = Ú#∞, Ñ¨ _ » ã ≤ , q∞QÆ ∞ Å<£ ,
qO`«QuÆ <£´qO`« =∂~°=æ ÚÖ’, <≥Å´K«O„^Œ∞_»∞, WOK≥#´WOáêÜ≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JqzÛù#fl=ÚQÍ k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞ "åºÑ≤Oz# ã¨∞uÎ OÑ¨|_ç#
H˜~}
° ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú Pâ◊Û~°ºHõ~=° Ú HÍQÍ `≥Å^¡ #Œ =Ú Ü≥ÚHõ¯ qÖÏã¨=Ú#∞ á⁄Ok
q∞H˜¯e qO`« =∂~°=æ ÚÖ’ K«O„^Œ∞_»∞ WOáêÜ≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : K«∂Ñ¨\ ˜ì, x~°‚~À^èŒ´J_»¤OH˜ÖËx, kâßÑü`å´kHõÊu`«fi=ÚKÕ,
Jaè # ∞`« ´ á⁄QÆ _ » | _ç # , Éè Ï #∞ã¨ O `« u ´Ü« ∞ =Ú_» ∞ , KÀ^Œ º OÉˇ · Ñ¨ ~ ° Q Æ < £ ,
Ç¨Ïi}ÉèÏ==Ú´ÖË_ç ~°∂Ñ¨=Ú Ü≥ÚHõ¯, HÔ Ñ· Ù¨ =_»ã´≤ JO^Œ=Ú#∞ á⁄Ok, q∞QÆ∞Å<£,
qO`«QuÆ <£, ZÅ~ÚOK≥<´£ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x "≥∂ã¨ÑÙ¨ K≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : HõxÊOz, J_»O¤ H˜ÖxË kHÍÊÅHõ`fi« =ÚKÕ á⁄QÆ_|» _ç# Ü«∞=Ú_»∞
Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ ÖË_ç ~°∂Ñ¨=Ú Ü≥ÚHõ¯ JO^Œ=Ú#∞ á⁄Ok qO`«suÖ’ „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x
"≥∂ã¨ÑÙ¨ K≥Û#∞.
ã‘. ÉèÏã¨∞~°â◊$OQÆbÖÏã¨=Ú`«¯ $+¨ì=∞
Ç¨~°}`˜ åd#fl ™ê~°ãk¨ fiÌ
[„áêi÷`=« º=™ê÷Ñ#¨ O Éˇ· Hõ_∞»

<åÇ¨Ïi}=Ú k~°O |QÆ∞á⁄Å∞Ñ¨Ù#
qÅã≤Å∞¡K∞« #fl Ü«∂"ÕàÜ ◊ ∞« O^Œ∞#∞ ~åA
^Œ=Ú‡Å∞ #`«∞e`À`«¯~°¬ âße
ÉÏ}Ïã¨#â◊~„° Ñ¨ÑO¨ K«O|∞ qã¨∂ÊùiñÎ
|~°ñQÆOQÆñ ^Œqe "≥O|_ç #Åã≤i
`Õ. q∞=ÙÅ =iÎÖˇ¡ñ ^ŒK«Ûù~°^Œ=ã¨~°Éèíã¨
bÅ ã¨`¯« $+¨™‚ ê~°~`° åfl ÅÑ¶Ú¨ =∞Ç≤Ï
=∞‰õΩñ ^Œ$}Hõ}ÏÜ«∞=∂#"≥∞ÿ =∂#ãÖ|∞
QÆ_∞» ñ[eOÑÖQÆ x"≥fiéÑ¨_Ü ç ∞≥ #$Ñ¨Ùñ_»∞. 126
~å=∂ : ÉèÏã¨∞~°´XÑ¨CK«∞#fl, â◊$OQÆ´„áê^è•#º=Ú Ü≥ÚHõ¯, bÖÏ´
qÖÏã¨=ÚKÕ, ã¨=Ú`«¯ $+¨´ì q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Êq J~Ú#, =∞Ç¨~°}`˜ ´« JkèHõ ã¨fi~°=ÚQÆÅ,
Jd#fl´ãÖ`À+¨Ñ_¨ ∞» K«∞#fl, ™ê~°ãk¨ fi[´ÉˇQ∞Æ ~æ ∞° Ñ¨‰Ω∆õ Å Ü≥ÚHõ¯, „áêi÷`´« HÀ~°|_ç#,
=º=™ê÷Ñ#¨ OÉˇ´· xeÑ≤# (™ê~°ã¨ Ñ¨‰Ω∆õ eOHõ#∞ D â◊~`° å¯Å "≥ÚÑ¨CK«∞O_»=Öˇ#x
HÀÔ ~ #∞), Hõ _ » ∞ <£ ´ q∞H˜ ¯ e, Ç¨ Ï i}´â◊ √ „Éè í " ≥ ∞ ÿ # , =Úk~° O |∞´"Õ ∞ Ñ¶ ¨ ∞ =Ú,
JQÆ∞á⁄Å∞Ñ¨Ù#<£{ qÅã≤Å∞¡K∞« #fl, J~Ú# XÑ≤Ê^Œ=ÚKÕ â’aèÅ∞¡K∞« #fl, P "ÕàÜ ◊ ∞« O^Œ∞#∞,
~åA´K« O „^Œ ∞ _» ∞ , `« = Ú‡Å∞#∞´Ñ¨ ^ Œ ‡ =ÚÅ∞, J`« ∞ e`« { L`« ¯ ~° ¬ ´q∞H˜ ¯ e
L`åûÇ¨Ï=O`«"≥∞ÿ#, âße´~å[#=Ú Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, ÉÏ}Ï´QÀ~°O@ Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú,
Pã¨#´"Õy„=∂‰õΩÅ Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, â◊~´° ~Ô Å∞¡ Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, „Ñ¨ÑO¨ K«O|∞´=∞Ç≤Ï=∞,
qã¨∂ÊùiÎ<£{Ñ¨~°QÆ<£´â’aèÅ¡QÍ, `«qe, "≥O|_ç´ÅQÆfl"≥∞ÿ, "≥O@<Õ, JÅ ã≤i´P
HÍOu, q∞=ÙÅ=i÷ Ö ˇ ¡ ´ q∞H˜ ¯ e "åºÑ≤ O K≥ # ∞, `« ` ü ´ P
â◊~`° {ü J=ã¨~´° â◊~`° å¯Å=∞O^Œ∞#fl, Éèãí b¨ ´Éè$í OQÆ¢ãÅÎ‘ <≥_,ç Åã¨`{ü Hõ$+¨´‚ XÑ¨CK«∞#fl
he~°OQÆ∞QÆÅ, ™ê~°~`° fl« ´„âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ ~°`fl« =ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, JÅÑ¶Ú¨ =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ´Q˘Ñ¨Ê
=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ, `«$}Hõ}ÏÜ«∞=∂#"≥∞ÿ´ Ç¨ÏiOÑ¨|_ç, =∂#ãÖ|∞´=∞#ã¨∞û,
390 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
Hõ_»∞<£{K«eOÑÖQÆ<£´q∞H˜¯e K«eOÑ¨QÍ, #$Ñ¨Ù_»∞´~å=Ú_»∞, x"≥fiéÑ¨_çÜ≥∞´
Pâ◊Û~°ºáÈÜ≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊~°`å¯Å=~°‚#, q~°Ç¨ÏÉÏ^èŒ. „áê^è•#º=Ú`À <˘Ñ¨CK«∞,
qÖÏã¨=ÚKÕ q∞H˜¯e „âı+=ª¨ ÚÖˇ#· JkèHõ ã¨fi~°=Ú`À ãÖ`À+¨Ñ_¨ ∞» K«∞#fl ÉˇQ∞Æ ~æ ∞° Ñ¨‰Ω∆õ ÅKÕ
HÀ~°|_ç#^≥· xez# q∞H˜¯e â◊√„Éè"í ∞≥ #ÿ "Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚKÕ qÅã≤Å∞¡K∞« #fl P â◊~`° å¯Å=Ú#
K«O„^Œ∞_»∞#∞, Ñ¨^‡Œ =ÚÅ∞#∞, ~å[#=ÚÅ∞, QÀ~°O@Å∞, "Õy„=∂‰õΩÅ∞, ~Ô Å∞¡ =∞Ç≤Ï=∞KÕ
‰õÄ_ç# ã¨∂ÊùiÎ ÅQÆfl"≥∞#ÿ P â◊~`° å¯ÅHÍOu Éè$í OQÆ ¢ãÅÎ‘ hÅ=~°‚ „âı+~ª̈ `° fl« =ÚÅ
JkèHõ =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ Ç¨ÏiOÑ¨|_ç#"≥· =∞#ã¨∞ K«eOÑ¨QÍ P ~å=Ú_»∞ Pâ◊Û~°ºáÈÜ≥∞#∞.
qâı+}
¨ =Ú : =Úk~°=Ú – Ñ¶∞¨ #r=¸`«=Úk~°[Å=ÚQÆ∂=÷ ∞Ü≥∂#ó Jx
J=∞~°=Ú.
âße – âßÅÜ«∞ó HõÅ=∂^•ºâ◊Û Jx J=∞~°=Ú.
ÉÏ}Ï – hb Y∞O\©^fiŒ Ü≥∂~åƒ}Ï Jx J=∞~°=Ú.
Pã¨# – ã¨~H°̊ Íã¨# |O^è∂Œ Hõ Ñ¨Ù+¨Ê „Ñ≤Ü∞« Hõ rqHÍó Jx J=∞~°=Ú
ÉèÏ~°`« : ÉèÏã¨∞~°, â◊$OQÆ´H˘=Ú‡Å Ü≥ÚHõ¯, bÖÏ´„H˜Ü∞« KÕ (~åK«∞H˘#∞@KÕ),
ã¨=Ú`ü´„ÉÏÇ¨Ï‡}∞x ãÖ`À+¨=Ú`À, Hõ$+¨‚´Ç¨ÏiOÑ¨|_ç#, =∞Ç¨Ï`ü´JkèHõ"≥∞ÿ#,
J~°}`˜ å´J~°}Q˜ ÅÆ "å_Ò@KÕ, d#fl´^Œ∞ódOK«∞, ™ê~°´„âı+µ¨ _ª #·≥ , ã¨`{ü kfi[´Q˘Ñ¨Ê
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞xKÕ, „áêi÷`« =º=™ê÷Ñ#¨ OÉˇ´· HÀi# HÀÔ~¯ QÆey, Hõ_∞» <£, P Ç¨Ïi}=Ú´P
lOHõ, u~°O|QÆ∞ á⁄Å∞Ñ¨Ù#´ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ "≥É· =íè =Ú`À, qÅã≤Å∞¡K∞« #fl, P "ÕàÜ
◊ ∞« O^Œ∞#∞,
~åA´^è~Œ ‡° ~åA#∞, `«=Ú‡Å∞ćè=∂^Œ∞Å∞#∞, J`«∞e`À`«¯~°¬<,£ âße´XÑ¨CK«∞#fl,
ÉÏ}Ïã¨#´qO_»¡ Ü≥ÚHõ¯, â◊~„° Ñ¨ÑO¨ K«O|∞´ÉÏ}=ÚÅ "åºáê~°=Ú, qã¨∂Êùi<Î {£
Ñ¨~Q° OÆ QÆ´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, `«qe"≥O|_ç´"≥O@|_ç, JÅã≤i´Jeã≤áÈ~Úi, `«`´ü P
áêO_»=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, â◊~°^Œ=´^•"åyfl=O\˜ ÉÏ}=ÚÅ, ã¨~°Éèíã¨bÅ´j„Ñ¶¨∞
"åºáê~°=Ú, ã¨`ü´Öˇã¨û J~Ú#, Hõ$+¨‚ ™ê~°~°`«fl´=∞$QÆ„âı+¨ª=Ú Ü≥ÚHõ¯,
JÅÑ¶Ú¨ =∞Ç≤Ï=∞‰õΩ, `«$}Hõ}ÏÜ«∞=∂#"≥∞´ÿ QÆ_¤ç Ñ¨~H° `õ À ã¨=∂#=ÚQÍ, =∂#ãÖ|∞
Hõ_∞» K«eOÑ¨<,£ #$Ñ¨Ù_»∞´^è~Œ ‡° ~åA, x"≥fiéÑ¨_Ü ç ∞≥ .
`å`«Ê~°º=Ú : H˘=Ú‡Å ~åÑ≤_Kç Õ J~°}x˜ Ç¨ÏiOz „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x ãÖ`À+¨=Ú#∞

Ç¨ÏiOÑ¨QÍ JkèH=õ ÚQÍ ^Œ∞ódOK«∞K«∞#fl „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ ã¨„^•ƒÇ¨Ï‡}∞xKÕ „áêi÷OÑ¨|_ç,
P Ç¨Ïi}=Ú ã≤~÷ =° ÚQÍ #∞O_»QÍ ^è~Œ ‡° A_»∞, cè=∂k ™È^Œ~∞° Å∞ q∞H˜¯e L`«¯~°¬`À
qO_»¡ #∞O_ç ÉÏ}=ÚÅ#∞ =^Œe# "åºáê~° qã¨∂ÊùiÎ "≥O@^Œye JÅã≤i. P
áêO_»=ÙÅ ^Œ"åyfl=O\˜ ÉÏ}=ÚÅ j„Ñ¶∞¨ "åºáê~°=Ú, Öˇãû¨ Ü«∞~Ú# =∞$QÆ „âı+=ª¨ Ú
Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê =∞Ç≤Ï=∞Å#∞ `«$}„áêÜ«∞=Ú KÕÜ∞« QÍ ^è~Œ ‡° A_»∞ =∞#ã¨∞ K«eOz
x"≥fiéÑ¨_#≥ ∞.
ã‘. q„Ñ¨HÍ~°º=Ú QÍx "≥`ñ« *Ëã≤ Hõ~=° Ú ^Œ∞
ã¨ûÇ¨Ï "≥∞ÿ#HÍO_»=~°¬„â◊=∞=Ú#
#^Œ>kË HõÅñHõh~åx `«=Ú‡Å∞ Ñ¶∞¨ #
HÍÅ=∞Ç≤Ï=∞KÕã≤ <Àeñ ÉÁeÜ«∞
=∞QÆ∞_»OQÆ =∞xÃÑ "åiQÆ∞~°∞„Ñ¨™ê^ŒO|∞
^Œ#Ü«ÚHÎ̃ ™ê=∞~°÷ºÑ¶¨∞#`«KÕ`«ñ
*ÏÅOQÆñ |_»ã≤ `«`û« =∞Ü«∞O|∞#Ok`«
HÍ=∂o Ü«∂QÆ∞}Ñ¶¨∞#`«#∞O_»∞
`Õ. q~°Ç≤Ï`åÑ¨HÍ~°O|∞ `«kfiÉèí= =∞`«#∞
qHõã#¨ =Ú <≥=fii=∞#O|∞#‰õΩ <˘#~°Ê
^•~°Ü«∞ñQÆ #k Ü«∞ @∞¡O_≥ #Ñ¨Ù_»∞ #$Ñ¨Ùx
Ü«ÚÑïHõ$`«ºO|∞#‰õΩñ ^ŒQÆñ ^ŒÑ¨#ã¨∞`«∞ñ_»∞. 127
~å=∂ : q„Ñ¨HÍ~°º=ÚQÍx´=∂#∞Û@‰õΩ ™ê^èºŒ =ÚQÍx, "≥`<« {£ KÕã´≤ ÉÏ^èŒ
=Å#, Hõ~=° Ú´q∞H˜¯e, ^Œ∞ã¨ûÇ¨Ï"≥∞#ÿ ´Éèií OÑ¨~åx, HÍO_»=~°¬„â◊=∞=Ú#<£´L^ŒHõ
=~°¬=Ú =Å# ÉÏ^èKŒ ,Õ J^Œ@∞{Uká~°∞^Œ∞K≥_,ç HõÅHõh~°∞´HõÅ∞+≤`"« ∞≥ #ÿ h\˜x,
Px´á⁄Ok, `« = Ú‡Å∞´Ñ¨ ^ Œ ‡ =ÚÅ∞, Ñ¶ ¨ ∞ #HÍÅ´=~å¬HÍÅ=ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ ,
=∞Ç≤Ï=∞<£{KÕã´≤ =∞Ç≤Ï=∞KÕ, Fe<£´=~°∞ã¨QÍ, á⁄eÜ«∞<£´J}QÆQÍ, =∞QÆ∞_»OQÆ´
392 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
=∞~°Å∞#@∞¡, =∞xÃÑ´~°HO∆˜ K≥#∞, "åi´h\˜ Ü≥ÚHõ¯, QÆ∞~°∞„Ñ¨™ê^ŒO|∞´ÉÏQÍ `Õ~∞° @#∞,
`«#´`«#Ü≥ÚHõ¯, Ü«ÚH˜Î™ê=∞~°÷º´Hõeã≤# ™ê=∞~°÷º=ÚÜ≥ÚHõ¯, Ñ¶¨∞#`«KÕ`«´
Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ, KåÅOQÆ|_»ã≤´ãïÑ¨_»∞#@∞¡ á⁄Ok, `«`ü ã¨=∞Ü«∞O|∞´P
â◊~`° å¯Å=Ú, #Ok`« HÍ=∂o´ãÖ`À+≤OÑ¨ KÕÜ∞« |_ç#, P QÆ∞}Ñ¶∞¨ #`«#∞O_»∞´P
QÆ∞}=ÚÜ≥ÚHõ¯ PkèHõº`«`À#∞O_»∞, q~°Ç≤Ï`åÑ¨HÍ~°O|∞´q~°Ç¨ïÅ‰õΩ `åÑ¨=Ú
HõÅ∞QÆ*ËÃã_ç, `«`ü´P â◊~°`üHÍÅ=ÚÜ≥ÚHõ¯, qÉèí==Ú´Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú, J`«#∞
qHõã¨#=Ú<£´=∞#‡^èŒ∞x qHÍã¨=Ú#, Z=fii =∞#O|∞#‰õΩ{X#~°Ê^Œ∞´Z=i
=∞#ã¨∞û‰õΩ J@∞¡ KÕÜ«∞^Œ∞!, P~°Ü«∞QÆ´K«∂_»QÍ, Jk´Ü«∞@∞¡O_≥, JÑ¨Ù_»∞´P
â◊~°`üHÍÅ=Ú#O^Œ∞, #$Ñ¨Ùx´~å=Úx, LÑïHõ$`«ºO|∞#‰õΩ<£´~å=}∞xÃÑ·
^ŒO_≥`∞« @
Î ‰õΩ, `«Ñ#¨ ã¨∞`«∞_»∞´ã¨∞„w=Ù_»∞, `«Q<Æ ´£ `«y# q^è=Œ ÚQÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : =∂#∞Û@‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx q∞H˜¯e ^Œ∞ã¨ûÇ¨Ï"≥∞#ÿ =~°¬ÑÙ¨ h\˜
=Å# JÅ=∞@KÕ K≥_ç HõÅ∞+≤`"« ∞≥ #ÿ h\˜x á⁄Ok Ñ¨^‡Œ =ÚÅ∞ =~å¬HÍÅ =∞Ç≤Ï=∞KÕ
„Ñ¨HÍâ◊=Ú#∞ HÀÖ’ÊQÍ, h~°∞ Öˇãû¨ QÍ `Õ~∞° @KÕ â◊~`° ü ãÖÑ¨~¯° =ÚKÕ P â◊~`° Hü ÍÅ=Ú
ãÖ`À+≤Oz# `«∞"≥∞‡^ŒÅ∞ QÆÅkÜ≥ÿ∞ uiy ~°H˜∆OK≥#∞. QÆ∞}ÏkèHõº=ÚKÕ LO_≥_ç
q~°Çï¨ Å‰õΩ `åÑ¨=Ú KÕÃã_ç P â◊~`° ü |∞∞`«∞ "≥É· =íè =Ú =∞#‡^è∞Œ x qHõã#¨ =ÚKÕ
Z=fii =∞#ã¨∞û#∞ ÉÏkèOÑ¨^∞Œ ? PÖ’zOÑ¨QÍ Jk J@∞¡O_≥#∞. P â◊~`° Hü ÍÅ=Ú
#O^Œ∞ ~å=Úx HÍ~°º"≥∞#ÿ ~å=}∞xÃÑ· ^ŒO_≥`∞« @Î ‰õΩ ã¨∞„w=Ù_»∞ – ÑÖÃÑ#x =ÚO^Œi
HõO. J*Ï˝`«"åã¨ =∞Ç≤Ï`«#
Ü«∂*Ï˝Ñ#¨ ~å=∞ÉèÏ+¨}ÏiÊ`« HÍ~°º
„ÑÄÅ˝ #∞ *Ëã≤ Ü«∞xÃÑ x
*Ï*Ï˝Hõ~°}ÿ̌Hõâ◊~°}∞ ÅQÆ∞"åiñ ^ŒQÆ<£. 128
~å=∂ : J*Ï˝`«"åã¨´`≥eÜ«∞|_»x LxH˜QÆÅ (`≥eÜ«∞x LxH˜QÆÅ)
=∞Ç≤Ï`«#Ü«∞´ã‘`å^ÕqH˜, *Ï˝Ñ#¨ ´QÆ∞~°∞ÅÎ ∞ K≥ÃÑÊ_ç, ~å=∞ÉèÏ+¨}´~å=Úx =∂@ÅKÕ,
JiÊ`«´ÃÑ@ì|_ç#, HÍ~°º„Ñ¨[˝Å#∞ *Ëã≤´HÍ~°º=ÚÃÑ· Ñ¨@∞ì^ŒÅQÆÅ "åixQÍ*Ëã≤,

x[{P*Ï˝Hõ~°}´`«# P^Õâ◊=Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞@ÜÕ∞, UHõâ◊~°}∞ÅQÆ∞"åi<£´
=ÚMÏº^è•~°=ÚQÍ `«#‰õΩ Jnè#"≥∞#ÿ "åix, `«Q<Æ ´£ `«y# suÖ’, JxÃÑ<£´ÑÖÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : *Ï_» `≥eÜ«∞x ã‘`å^Õq QÆ∞~°∞ÅÎ ∞ K≥ÑÊ≤ # ~å=Úx "åHõº=ÚÅKÕ
HÍ~°ºnHõ∆ HõÅ"åix*Ëã≤ `«# P^Õâ"◊ ∞Õ „Ñ¨^•è #=ÚQÍ `«#‰õΩ Jnè#∞Öˇ#· "åix, `«QÆ
ÑÖÃÑ#∞.
ÉèÏ~°`« : J*Ï˝`"« åã¨ =∞Ç≤Ï`«´Q˘Ñ¨Ê^≥#· J*Ï˝`"« åã¨=∞O^Œe, #Ü«∞´hu
Ü≥ÚHõ¯, P*Ï˝Ñ#¨ ´LÑ¨^tÕ OK«∞@KÕ, ~å=∞´=∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚÖˇ#· , ÉèÏ+¨}ÏiÊ`«´=∂@ÅKÕ
‰õÄ~°Û|_ç#, HÍ~°º„ÑÄÅ˝ #∞´HÍ~°º=Ú KÕÜÚ« ã¨=∞~°∞Å÷ #∞QÍ, KÕã,≤ (=~°=ÚezÛ)
x*Ï*Ï˝H~õ }° Hÿ̌ õ â◊~}
° ∞ÅQÆ∞"åi<£´áêO_»=ÙÅ#∞, `«Q<Æ ´£ JxÃÑ.
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê^≥·# J*Ï˝`«"åã¨=∞O^Œe hu #∞Ñ¨^ÕtOK«∞@KÕ
=∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚÖˇ#· =∂@Å∞ ‰õÄ~°Û|_ç# (Ç≤Ï`ÀÑ¨^âÕ =◊ Ú`À ‰õÄ_ç# =~°=ÚezÛ)
HÍ~°º=Ú KÕÜÚ« ã¨=∞~°∞Å÷ #∞QÍKÕã,≤ `«# P^Õâ=◊ Ú#‰õΩ Jnè#"≥∞#ÿ "åixQÍ KÕã≤
áêO_»=ÙÅ#∞ `«Q∞Æ suÖ’ ÑÖÃÑ#∞.
P. JÑ¨Ù_»∞ "å~°∞=∞Ç≤Ï[<åqkè`«ã≤÷uñ
*ËÜ«Ú@‰õΩñ ^Œ^Œ∞HÎ̃ KÕH˘x Hõ_»∞
#∞Å¡=ÚÅ #∞^ŒOz`À`åûÇ¨ï ÅQÆ∞K«∞#∞
qq^èkŒ ‰õΩÊ~°=ÚÅ "≥^HŒ ˜ K«∂z. 129
~å=∂ : JÑ¨Ù_»∞, "å~°∞´"å#~°∞Å∞, =∞Ç≤Ï[#∞´ã‘`#« ∞, Jqkè`ã« u÷≤ <£´ã‘`«
k‰õΩ¯ `≥eÜ«Ú@ H˘~°‰Ωõ , KÕÜÚ« @‰õΩ, `«`{ü LH˜xÎ KÕH˘x´~å=Úx =∂@##∞ãïOz,
Hõ_∞» <£{LÅ¡=ÚÅ<£´=∞#ã¨∞ûÅO^Œ∞ q∞H˜¯eQÍ, L^ŒOz`«{L`åûÇ¨ïÅQÆ∞K«∞#∞´q∞H˜¯e
L`åûÇ¨Ï=O`«∞ÅQÆ∞K«∞, qq^èŒkH±{Ñ¨Ù~°=ÚÅ´<å<å k‰õΩ¯ÅO^Œe #QÆ~°=ÚÅ#∞
"≥^HŒ ˜ K«∂z.
394 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : JÑ¨Ù_»∞ P "å#~°∞Å∞ ã‘`Ü
« Ú« #fl k‰õΩ¯ `≥eã≤H˘#∞@‰õΩ ~å=Úx
=∂@#∞ J#∞ãïOz, =∞#ã¨∞ûÅO^Œ∞ q∞H˜¯eQÍ L`åûÇ¨Ï=O`«∞Öˇ· <å<åk‰õΩ¯ÅO^Œe
#QÆ~=° ÚÅ#∞ "≥^HŒ K˜ ∂« z.
ÉèÏ~°`« : JÑ¨Ù_»∞, "å~°∞´áêO_»=ÙÅ∞, =∞Ç≤Ï[#´Éèí∂q∞g∞k [#∞ÅKÕ,
Jqkè`´« `≥eÜ«∞|_»x, ã≤u÷ <£´J*Ï˝`"« åã¨=Ú#∞, KÕÜÚ« @‰õΩ, `«`´ü P Ü«∞=Úx
Ü≥ÚHõ¯, LHÎ̃{KÕH˘x´=∂@##∞ãïOz, L^ŒOz`À`åûÇ¨ïÅQÆ∞K«∞#∞, qq^èŒkH±
Ñ¨Ù~°=ÚÅ<£´<å<åk‰õΩ¯ÅO^Œe U #QÆ~°=Ú#‰õΩ (áÈ=Ù^Œ=∞x), LÅ¡=ÚÅ<£´
=∞#ã¨∞Ö’, "≥^HŒ K˜ ∂« z´PÖ’zOz.
`å`«Ê~°º=Ú : JÑ¨C_»∞ áêO_»=ÙÅ∞ [#∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞x J*Ï˝`"« åã¨=Ú#∞
KÕÜ«Ú@‰õΩ P Ü«∞=Úx =∂@##∞ãïOz JkèHÀ`åûÇ¨Ï=ÚQÆÅ"åÔ~·, Jxfl
k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œe #QÆ~=° ÚÅ#∞ =∞#ã¨∞Ö’ ÉÏQÍ PÖ’zOz –
HõO. Juã¨`«Î fiã¨÷q~å@q
`«`«#QÆ~°z`«„Ñ¨Kå~°`«#∞ =∞k ÔHHõ¯<£
^è$Œ u #~°ã≤ ~å=∞ÉèÏ~°º#∞
ãüñ QÍ#HõHÍOuÉèíOQÆK«}`«#∞bÅ<£. 130
~å=∂ : Juã¨`fi« ´q∞H˜¯e [O`«∞=ÙÅ∞QÆÅ, ã¨q÷ ~å@q´r~å‚~} ° º=ÚÅKÕ,
`«@´"åºÑ≤OÑ¨|_ç#, #QÆ´Ñ¨~fi° `«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞, ~°z`«´KÕÜ∞« |_ç#, „Ñ¨Kå~°`#« ∞´
„Ñ¨Kå~°=ÚÅ∞QÆÅ"åÔ~,· (LÑ¨Kå~°=ÚÅ∞ QÆÅ"åÔ~)· , =∞kÔHHõ¯<£´=∞#ã¨∞#ÔH‰õΩ¯#@∞¡QÍ,
^è$Œ u<£´Ñ¨@∞ì^ÅŒ `À, J~°ã´≤ "≥^HŒ ,˜ ãü<£´ãüÜ≥∞ÿ #, ~å=∞ÉèÏ~°º#∞´~å=Úx ÉèÏ~°º#∞,
HÍ#Hõ´K«∂_»ÖHË ,õ HÍOu ÉèOí QÆK} « ´HÍOu Ç¨xKÕ `≥eÜ«∞|_ç#, `«#∞´â◊s~°=ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯, bÅ<£´bÅKÕ (q=~°∞Ö‚ )·ˇ K«x~°x =ÚO^Œ∞ Ñ¨^ºŒ =ÚKÕ J#fiÜ«∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : JkèH"õ ∞≥ #ÿ [O`«∞=ÙÅ∞QÆÅ r~å‚~}
° º=ÚÅKÕ "åºÑ≤OÑ¨|_ç#
Ñ¨~fi° `«=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ LÑ¨Kå~°=ÚQÆÅ"åÔ~· ã‘`#« ∞ QÍ#Hõ HÍOuÇ¨xKÕ â◊s~°=ÚÅ∞
q=~°‚=ÚHÍQÍ K«xi.
ÉèÏ~°`« : Juã¨`fi« ã¨´÷ q∞H˜¯e ™êufiHõ QÆ∞}=ÚQÆÅ, q~å@´q~å@~åAKÕ,

q`«`«´qã¨ÎiOÑ¨|_ç# (áÈ+≤OÑ¨|_ç#), #QÆ~°´=∞`«ûº#QÆ~°=Ú#O^Œ∞, z`«´
ãÖáêkOÑ¨|_ç#, „Ñ¨Kå~°`«<£´x"åã¨=ÚKÕ, =∞kÔHHõ¯´=∞#ã¨∞#‰õΩ Z‰õ¯QÍ,
Éèí$u#~°ã≤´xâ◊Û~ÚOK«∞H˘x, ~å=∞´XÃÑÊ_çk J~Ú#, ÉèÏ~°º#∞´„^ÒÑ¨kx,
ãü<£´Ñü„=`«#∞, HÍ#Hõ HÍOu´Hõ#HõÑ¨ÙHÍOux, ÉèíOQÆK«}´[~ÚOK«∞@KÕ
„Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ , `«#∞ bÅ<£´^ÕÇÏ¨ qÖÏã¨=ÚQÆÅ^•xx.
`å`«Ê~°º=Ú : J`«ºO`« ™êufiHõ QÆ∞}=ÚQÆÅ q~å@ ~åAKÕ áÈ+≤OÑ¨|_ç#
=∞`«ûº#QÆ~=° Ú #O^Œ∞ x"åã¨=Ú#∞ ãÖáêkOz JHõ¯_çH˜ "≥à§‹ ^Œ=∞x =∞#ã¨∞ûÖ’
xâ◊Û~ÚOK«∞H˘xi. JO^Œ"≥∞ÿ# „^ÒÑ¨kx Hõ#HõÑ¨Ù HÍOux [~ÚOz# â◊s~°
qÖÏã¨=Ú`À #∞#fl Ñü„=`«#∞ (Hõ#∞Q˘xi).
HõO. =x`å=∞}˜ #∞~°∞â◊√ÉèíQÆ∞}ñ
QÆ#∞ñQ˘x ^•™Èºz`«qkèQiÆ =∞=Ú q∞QÆ∞Åñ
[#ÖË=∞ Ü«∞Hõ@ ~ÚñHõñ ^Œ^Œ
=xáêÅÑ¨Ù~°ãu÷≤ ñ „|=iÎÅ∞ >ˇ\’ì. 131
~å=∂ : =x`å=∞}˜<´£ ã‘`#« ∞, L~°∞â◊√ÉèQí ∞Æ }<£´q∞H˜¯e â◊√ÉèQí ∞Æ }=ÚÅ∞
QÆÅ^•xx, Hõ#∞Q˘x K«#ÖË=∞´K«∂z áÈÖË=∂?, ^•™Èºz`«´¿ã=HÍ =$uÎH˜ `«y#,
qkèQÆi=∞=Ú´q^è•#=Ú Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú, q∞QÆ∞Å<£, JHõ@<£, WHõ, `«`ü
J=xáêÅ´P ~å=∞ã¨ ∞ „w=ÙÅ Ü≥ Ú Hõ ¯ , Ñ¨ Ù ~° ã ≤ ÷ u <£ ´ =ÚO^Œ ~ ° xez,
„Ñ¨=iÎÅ∞>ˇ\Áì´#_»K∞« H˘#∞@ Z\’¡?
`å`«Ê~°º=Ú : ("å#~°∞ Å#∞H˘#∞ =∂@Å∞) â◊√ÉèQí ∞Æ }=ÚÅ∞QÆÅ ã‘`#« ∞
K«∂_»‰Ωõ O_» "≥à§◊ ÖË=ÚQÆ^•! ¿ã=HÍ =$uÎ q^è•#=ÚÖ’ JHõ\Ï WHõÃÑ· P ~å=∞ã¨∞„w=ÙÅ
=ÚO^Œ~° xez #_»K∞« @ Z\’¡!
ÉèÏ~°`« : L~°∞ â◊√ÉèíQÆ∞}#∞, =x`å=∞}˜x´Q˘Ñ¨Ê â◊√ÉèíQÆ∞}=ÚÅ∞QÆÅ
„^ÒÑ¨kx, Hõ#∞Q˘x´K«∂z, ^•™Èºz`«qkè<´£ ¿ã=HÍ =$uÎH˜ `«y# "åºáê~°=ÚKÕ,
396 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
QÆi=∞=Ú´Q“~°==Ú, q∞QÆ∞Å<£ K«#<£´q∞H˜¯e `«QQæÆ Í, ÖË=∞´D „^ÒÑ¨k, `«^=Œ x
áêÅ Ñ¨Ù~°ãu÷≤ <£´P q~å@~åA Ñ¨@}
ì =Ú# #∞O_»QÍ, „Ñ¨=iÎÅ∞¡>\ˇ ’ì.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊√ÉèQí ∞Æ }„Ñ¨^Ü
Œ ∞ÿ≥ # „^ÒÑ¨kx K«∂z ^•ã¨º=$uÎKÕ Q“~°==Ú
HÀÖ’ÊÜ≥∞_ç D „^ÒÑ¨k q~å@~åA Ñ¨@} ì =Ú# #∞O_»∞#Ñ¨Ù_»∞ „Ñ¨=iÎOK«∞@ Z\’¡
QÆ^Œ?
`Õ. U=Ú Ñ¨x"å~° =∞#∞K«∞ñ ^Œ^∂Œ ƒùq∞áêÅ∞
Hõ_»‰õΩ =∞# "Õ∞ñQÆ∞"å~° "Õ∞Hõ~°}˜ #`«x
Ü«ÚÅ¡=Ú# ÔH_»Ü«∞Hõ „Ñ¨=iÎÅ¡ <Õ~°∞Î
=∞#∞qKå~°O|∞KÕ <å‰õΩÖÏ`«∞‡ ÅQÆ∞K«∞. 132
~å=∂{ÉèÏ~°`« ã¨=∂#=Ú : `«`{ü Éè∂í q∞ áêÅ∞, Hõ_‰» Ωõ ´~å=Úx =^Œ‰Ì Ωõ /
q~°@∞x =^ŒÌ‰õΩ, U=Ú Ñ¨x"å~°=∞#∞K«∞´"Õ∞=Ú ¿ã=‰õΩÅ=∞x, =∞#=Ú
UQÆ∞"å~°=Ú´=∞#=Ú ("å#~°∞Å∞/áêO_»=ÙÅ∞) "≥à√◊ §^Œ=Ú, U Hõ~}° <˜ ´£ U q^è=Œ ÚQÍ,
J`«x LÅ¡=Ú#‰õΩ´~å=Úx/q~°@∞x =∞#ã¨∞û#‰õΩ, Z_»Ü∞« Hõ´<˘Ñ≤ÊHõÅQÆx suÖ’,
„Ñ¨=iÎÅ¡ <Õ~°∞Î=Ú´#_»∞K«∞H˘#QÆÅ=Ú, J#∞ qKå~°O|∞KÕ´J<≥_ç kQÆ∞Å∞KÕ,
P‰õΩÖÏ`«∞‡ÅQÆ∞K«∞´K≥ki# =∞#ã¨∞QÆÅ"åÔ~.·
`å`«Ê~°º=Ú : "å#~°∞Å∞/áêO_»=ÙÅ∞ P ~å=Úx/q~å@∞x =^Œ‰Ì Ωõ "Õ∞=Ú
¿ã=‰õΩÅ=∞x U q^è=Œ ÚQÍ "≥à√◊ §^Œ=Ú. J`«x =∞#ã¨∞ Z_»Ü∞« ‰õΩO_»∞#@∞¡ Z@∞¡
#_»K∞« H˘#QÆÅ"å~°=∞#∞ zO`«KÕ =∞#ã¨∞#‰õΩ =º^èHŒ Åõ "åÔ~.·
=. Ñ¨ÔŒ Ñ¨_ç `«=∞ `Àñz# Ü«Ú`«~Î O° |∞ÅKÕ <˘O_˘~°∞ÅzO`«
_çO^Œ∞Ñ¨é∞K«∞K«∞O ^ŒkÌâßaè=ÚY∞ Öˇ· K«x ~°Ñ¨C_»∞. 133
~å=∂{ÉèÏ~°`« ã¨=∂#=Ú – Ñ¨^ŒOÑ¨_ç´`«~°∞"å`«, `«=∞ `Àz#
Ü«Ú`«Î~°O|∞ÅKÕ´`«=∞‰õΩ `Àz# „Ñüã¨=∂^è•#=ÚÅKÕ, XO_˘~°∞Å zO`«<£´
XHõiH˘Hõi ÉÏ^è#Œ ∞, aO^Œ∞ Ñ¨é∞K«∞K«∞<£´`«yOæ K«∞H˘#∞K«∞, `«`{ü kâß=ÚY∞Öˇ,· P
k‰õΩ¯#‰õΩ ("å#~°∞Å∞/áêO_»=ÙÅ∞) K«x~°ÑC¨ _»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P `«~∞° "å`« "å~°∞ ("å#~°∞Å∞/áêO_»=ÙÅ∞) `«=∞‰õΩ `Àz#

ã¨=∂^è•#=ÚÅKÕ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú zO`«#∞ `˘ÅyOK«∞H˘#∞K«∞ P k‰õΩ¯#‰õΩ "≥o§i.
JÑ¨C_»∞
HõO. =∞~°∞^•`«‡ [=ÚY∞ºÅ∞ ^èŒ
~°‡~åA^≥ã#¨ ~°ÜÚ« "å~°∞=∞QÆ∞_»Hõ Ü«∞O`«ó
Hõ~} ° =ÚÅñ |~°∞fizO`å
Éè~í =° ÚÅ`Àñ [eÑ≤ ~°„QÆÑ^¨ QŒä =Æ ∞#O|∞<£. 134
~å=∂ : =∞~°∞`ü{P`«‡[=ÚY∞ºÅ∞´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ =ÚYº"å#~°∞Å∞,
^èŒ~°‡~åA ^≥ã¨<£´^ŒH˜∆} k‰õΩ¯#O^Œ∞, J~°Ü«Ú"å~°∞´"≥^ŒÔH_ç"å~°∞, =∞QÆ∞_»Hõ´
"≥#∞k~°∞QÆH,õ JO`«óHõ~}° =ÚÅ<£´=∞#ã¨∞ûÅO^Œ∞, Ñ¨~∞° fi´HõÅ∞QÆ∞, zO`åÉè~í =° ÚÅ`À´
zO`åÉèÏ~°=Ú`À, J„QÆÑ^¨ Œä QÆ=∞#O|∞<£´=ÚO^Œi ^•i #_»H#õ ∞, ãëÑ≤i´KÕãi≤ .
`å`«Ê~°º=Ú : ^ŒH}∆˜ Ñ¨Ù kâ◊Ü∞« O^Œ∞ "≥^‰Œ Ωõ Ç¨Ï#∞=∞^•k "å#~°g~°∞Å∞
"≥#∞k~°∞QÆHõ =∞#ã¨∞ûÖ’ HõÅ∞QÆ∞ zO`åÉèÏ~°=Ú`À =ÚO^Œi ^•i"≥·Ñ¨Ù #_»Hõ
™êyOzi.
ÉèÏ~°`« : =∞~°∞^•`«‡[ =ÚY∞ºÅ∞ćè=∂^Œ∞Öˇ·# áêO_»=ÙÅ∞, ^èŒ~°‡~åA
^≥ã<¨ ´£ ^è~Œ ‡° A_»∞ U q^è=Œ ÚQÍ #_»K∞« <À Jx, J~°ÜÚ« "å~°∞´qKåiOK«∞"å~°∞,
=∞QÆ∞_»H´õ =^ŒÅHõ, JO`«óHõ~}° =ÚÅ Ñ¨~∞° fi zO`åÉè~í =° ÚÅ`À, J„QÆÑ^¨ Œä QÆ=∞#O|∞<£,
ãëÑ≤i.
`å`«Ê~°º=Ú : cè=∂k áêO_»=ÙÅ∞ ^èŒ~°‡~åA U q^èŒ=ÚQÍ Ñ¨~°∞Å#∞
H˘eK≥_<ç À Jx qKåiOK«∞K«∞ `«=∞ xâ◊ÛÜ«∞=Ú#∞ =^ŒÅHõ =∞#ã¨∞ûÖ’ HõÅ∞QÆ∞
zO`åÉèÏ~°=Ú`À =ÚO^Œ∞ ^•ix #_»zi.
HõO. D`≥éñQÆ∞#ñ [#∞#O`«@ñ
*Ë`Àgkè xfl*Ï~°÷ã≤^èŒº#∞QÆ∞}ãÖ
398 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
áêuYQÀ‰õΩÅÎ =Ú^Œ =Ú
^Œ∂ƒù`«O|∞QÆqO`« ÅQÆ∞=Ñ¨Ù~°aèYºÅ`À<£. 135
~å=∂ : D `≥éQÆ∞#´D q^è=Œ ÚQÍ, K«#∞#O`«@´"≥à√◊ §K«∞O_»Q,Æ KÕ`À
gkè < £ ´ =∂#ã¨ g kè Ö ’, x*Ï~° ú ã ≤ k ú { J#∞QÆ ∞ }´`« = ∞ HÀiHõ <≥ ~ ° " Õ ~ ° ∞ @‰õ Ω
J#∞‰õÄÅ=ÚQÍ, ãÖáêu<£´ãÖáêuÜ«∞#∞, YQÀ‰õΩÅÎ ´Ñ¨H=∆˜ ∂@ÅKÕ, =Ú^Œ=Ú´
ãÖ`À+¨=Ú, L^Œ∂ƒù`«O|∞QÍ´HõÅ∞QÆQÍ, qO`«ÅQÆ∞´qO`«Ü≥ÿ∞#, =Ñ¨Ùó´â◊s~°,
JaèYºÅ`À<£´HÍOu`À.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^èŒ=ÚQÍ "≥à◊√§K«∞O_»QÍ =∞<ÀgkèÖ’ `«=∞ HÀiHõ
ã≤kOú K«∞@‰õΩ J#∞QÆ∞}=ÚQÍ ãÖáêuÜ«∞#∞ Ñ¨H∆˜ =∂@Å∞ ãÖ`À+¨=Ú#∞ HõeyOÑ¨QÍ
qO`«Ü∞« QÆ∞ â◊s~° HÍOu`À (#∞#flãÖáêux K«∂z)
ÉèÏ~°`« : D`≥éQÆ∞#, K«#∞#O`«@, KÕ`À gkè<£ x[´áêO_»=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯,
J~° ú ã ≤ k ú { J#∞QÆ ∞ }´HÀiHõ Å ∞ <≥ ~ ° " Õ ~ ° ∞ @‰õ Ω J#∞QÆ ∞ }=ÚQÍ, ã¨ O áêu´
ãÖK«iOK«∞K«∞#fl, (â◊‰Ωõ #=ÚÅ#∞ K«∂Ñ¨Ù) YQÆ´Ñ¨‰Ω∆õ Å Ü≥ÚHõ¯, L‰õΩÅÎ <£´â◊|=Ì ÚÅKÕ,
=Ú^Œ=Ú^Œ∂ƒùÒ« |∞QÆ qO`«ÅQÆ∞ =Ñ¨Ù~°aYè ºÅ`À<£.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ áêO_»=ÙÅ∞ "≥à√◊ §K«∞O_»QÍ =∞<À gkèÖ’ `«=∞
HÀiHõÅ∞ ã≤kOú K«∞@ Hõ#∞QÆ∞}=ÚQÍ Ñ¨‰Ω∆õ Å â◊|=Ì ÚÅ∞ â◊‰Ωõ #=ÚÅ∞ Ñ¨Å∞‰õΩK«∞O_»QÍ
qO`«"∞≥ #ÿ â◊s~° HÍO`«∞ÅKÕ áêO_»=ÙÅ∞ –
=. =ÚO^ŒiHÕ [xK«x. 136
=ÚO^ŒiH˜<£ K«xK«x´=ÚO^Œ∞‰õΩ "≥o§"≥o§
HõO. "å~°Å∞ QÆ#∞ñQ˘x ~°uq
™êÎ~å^Œ∞ƒù`=« ∞`«ûº ~å[^è•xx Å=}ÏO
Éè’~åtñ QÍo=∞QÆ∞}À
^•~°`K« Õ q∞OK«∞=#K«Ü∞« =ÚQÆÅ^•x<£. 137
~å=∂ : "å~°Å∞´"å#~°∞Å∞, Ju q™êÎ~´° q∞H˜¯e q™êÎ~=° ÚQÆÅ, J^Œ∞ƒù`´«

Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ#, =∞`«ûº~å[úq∞ uq∞OQÆÖÏ^Œ∞Å‰õΩ, ^è•x<£´™ê÷#"≥∞ÿ#^•xx,
HÍo=∞QÆ∞}´#Å¡<≥·# QÆ∞}=ÚKÕ, L^•~°`«KÕ´L^•~°=ÚQÍ, q∞OK«∞´q∞OK≥_ç,
=#K«Ü«∞=Ú´h\˜ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú, HõÅ^•x<£´Hõey#, Å=}ÏOÉè’~åt<£´
ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞, Hõ#∞Q˘xi´K«∂zi.
`å`«Ê~°º=Ú : "å#~°∞Å∞ Ju q™êÎ~=° Ú J^Œ∞ƒù`=« Ú<≥· uq∞uq∞OQÆÖÏ^Œ∞Å‰õΩ
<≥Å"≥· #Å¡^#Œ Ñ¨Ù L^•~°`K« Õ q∞OK≥_ç [Åã¨=Ú^•Ü«∞=ÚQÆÅ ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ K«∂zi.
ÉèÏ~°`« : "å~°Å∞´^èŒ~°‡*Ï^Œ∞Å∞, Ju q™êÎ~å^Œ∞ƒù`«´q∞H˜¯e qã¨ÎiOz
Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ , =∞`«ûº~å[^è•xx´q~å@∞x ~å[^è•xx, HÍo=∞QÆ∞}À^•~°`K« ,Õ
#Å¡ ^ Œ # =ÚKÕ Å=}ÏOÉè ’ ~åt<£ ´ ã¨ = Ú„^Œ = Ú#∞, xOK« ∞ ´[~ÚOK≥ _ ç ,
=#K«Ü∞« =Ú´`À@Å∞, HõÅ^•x<£´Hõ#∞Q˘xi.
`å`«Ê~°º=Ú : ^èŒ~°‡*Ï^Œ∞Å∞ Ju q™êÎ~°"≥∞ÿ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ #Å¡^Œ#=ÚKÕ
ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ q∞Oz# `ÀÑ¨ÙÅ∞QÆÅ =∞`«ûº~å[^è•xx K«∂zi.
=. JO`« 138
L. P=#~åt ^•ñ\˜ `«Q∞Æ #\ì̃„Hõ=∞O|∞# qâ◊fiqkfi+¨
„^•=}áêe`«O |QÆ∞Ñ¨Ù~°O|∞ [<åO`«~^° ∞Œ ~°=Ì ∞ã¨fi`Õ
*’qÉè"í åaèQ∞Æ Ñ≤=Î ∞~Úñ*ÁzÛ =∞~°∞`«#Î Ü«ÚO_»∞ `«kfiÉè∞í O
_Õ"`≥ « ÖËHõ Ü«ÚO_»ñ „|[<ÕÅ∞ `≥éOQÆ∞# HÍ`«‡ "≥∞K«∞ÛK«∞<£.139
~å=∂ : P=#~åt<£´P ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞, ^•\˜, `«Q∞Æ #\˜ì „Hõ=∞O|∞<£´`«y#
suÖ’, qâ◊fiqkfi+¨`ü´ã¨HõÅ Ö’Hõ=ÚÅ‰õΩ â◊„`«∞"≥·#, ~å=}´~å=}∞xKÕ,
áêe`«O|QÆ∞´áêeOÑ¨|_≥_ç, Ñ¨Ù~°O|∞´ÅOHÍ #QÆ~°=Ú#∞, [<åO`«~°^Œ∞~°Ì=∞´
J#º[#∞Å‰õΩ ÉèËkOÑ¨~åx, ã¨fi`Õ*’qÉèí=´`«# `Õ[ã¨∞ûÜ≥ÚHõ¯ "≥·Éèí==ÚKÕ,
JaèQÆ∞Ñ¨Î=∞~Ú<£´QÀÑ¨º=ÚQÍ, K˘zÛ´„Ñ¨"ÕtOz, =∞~°∞`ü{`«#Ü«ÚO_»∞´
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, `«`{ü qÉè∞í O_»∞´~å=}∞_»∞, U"≥`« ÖË‰Ωõ O_»Ú q^è"Œ ∞≥ #ÿ Hõ+=ì¨ ÚÅ∞
400 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
ÖË‰õΩO_», „Ñ¨[<£{UÅ∞ `≥éOQÆ∞#‰õΩ´„Ñ¨[Å∞ áêeOK«∞suH˜, P`«‡"≥∞K«∞ÛK«∞<£´
=∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞K«∞ÛH˘#∞K«∞...
`å`«Ê~°º=Ú : P ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ÅOÑ¶∞≤ Oz `«y# suÖ’ ã¨HÅõ Ö’Hõ=ÚÅ‰õΩ
â◊„`«∞"≥#· ~å=}∞xKÕ áêeOÑ¨|_»∞ ÅOHÍ #QÆ~=° Ú#∞ J#∞ºÅ∞ „Ñ¨"tÕ OÑ¨~åx
^•xx `«# `Õ*’"≥É· =íè =Ú`À QÀÑ¨º=ÚQÍ „Ñ¨"tÕ Oz Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ P ~å=}∞_»∞
Uq^èŒ"≥∞ÿ# Hõ+¨ì=Ú ÖË‰õΩO_» „Ñ¨[Å#∞ áêeOK«∞ q^èŒ=Ú#‰õΩ =∞#ã¨∞ûÖ’
"≥∞K«∞ÛH˘#∞K«∞...
ÉèÏ~°`« : P=#~åt<£´P =# ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞, ^•\˜, `«y#\˜ì „Hõ=∞O|∞#<£´
`«y# "ÕëêO`«~=° ÚÅKÕ, qâ◊fiqkfi+¨`´ü ã¨HÅõ â◊„`«∞=ÙÅ#∞, ~å=}´áê~°„^ÀÅ∞@KÕ,
áêe`«O|QÆ∞ Ñ¨Ù~°O|∞´áêeOK«|_»∞ q~å@#QÆ~°=Ú#∞, [<åO`«~°^Œ∞~°Ì=∞,
ã¨fi`Õ*’qÉè=í , JaèQ∞Æ Ñ≤=Î ∞~Ú<£´^•zÃÑ\ì̃, K˘zÛ, =∞~°∞`ü{#Ü«ÚO_»∞´=∞~°∞`«∞xÎ
Ü≥ÚHõ¯ huQÆÅ, `«kfiÉè∞í O_»∞´q~°@∞_»∞, U"≥`« ÖËHÜõ Ú« O_», „Ñ¨[<ÕÅ∞ `≥éOQÆ∞#‰õΩ,
P`«‡"≥∞K«∞ÛK«∞<£.
`å`«Ê~°º=Ú : P =#ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ ^•\˜ `«y# "ÕëêO`«~°=ÚÅKÕ
áêO_»=ÙÅ∞ ã¨HÅõ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ áê~°„^Àe áêeOK«∞ q~å@ #QÆ~=° Ú#∞, J#∞ºÅKÕ
„Ñ¨"tÕ OÑ¨~åx ^•xx, `«=∞`«=∞ `Õ*’qÉè=í =Ú#∞ ^•zÃÑ\˜ì „Ñ¨"tÕ Oz =∞~°∞`«∞=Î O\˜
#Ü«∞=ÚQÆÅ P #QÆ~q° Éè∞í _≥#· q~°@∞_»∞ „Ñ¨[Å‰õΩ Uq^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_»
áêeOK«∞@‰õΩ =∞#ã¨∞ûÖ’ "≥∞K«∞ÛH˘#∞K«∞...
ã‘. J`«x b`å^Œ∞ƒù`~« u° ~å[huâß
G„Ñ¨ãÖQÍ^Œ∞Å∞ ã¨Å∞Ñ¨Ù <≥_»Å∞
#aè=∞`«ÉHíè ∆õ º Éè’*ÏºkáêHõ qâı+¨
K«}ã¨∂^ŒHõ~°‡ „Ñ¨ã¨HÎ̃ Ü≥∞_»Å∞
â◊√^•úO`«Hõ#ºÅ ã¨∞~°∞z~°<å@ºt
Hõ}
∆ q<À^ŒO|∞Å∞ [~°∞Ñ¨Ù <≥_Å» ∞
QÍO^è~Œ fi° QÆutHõ∆ QÍqOK«∞ <≥_Å» ∞ #

`«ºO`«=∂Ç¨~°Hõ∆}Ïkq^èŒ∞Åñ
`Õ. „QÍÅ∞ <≥_»Å∞#∞ „QÆ=∞=Ú#ñ QÍOz `«`«Î
^Œ~›°QuÆ <å„â◊~ÚOz ~°Ü∞« O|∞g∞é
#=x*Ï`«#∞ <≥Ñ· Ù¨ }©qã¨$u "≥∞éã≤
Ñ¨~°∞ Öˇé∞ñQÆ‰õΩO_» <ÕQÆ∞~°∞ Éèí=º^èŒ$ux. 140
~å=∂ : J`«x´~å=}∞x Ü≥ÚHõ¯, bÖÏ^Œ∞ƒù`´« qÖÏã¨=ÚÅ`À ‰õÄ_ç Pâ◊Û~°º
[#Hõ=ÚQÍ#∞#fl, ~°u ~å[huâßG´â◊$OQÍ~° âßG=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨ãO¨ QÍ^Œ∞Å∞´
=∂@Å∞, K«Å∞Ñ¨Ù <≥_»Å∞´KÕÜ«Ú „Ñ¨^Õâ◊=Ú, Jaè=∞`«´W+¨ì"≥∞ÿ#, ÉèíHõ∆ ºÉè’[º´
ÉèHí ∆õ º=ÚÅ∞, Éè’[º=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ , áêHõ qâı+K¨ } « ´=O@Ö’ <Õ~Ê° i`«#=Ú#∞,
ã¨∂^ŒH~õ ‡° „Ñ¨ãH¨ Ü
Î̃ ∞≥ _»Å∞´=O@Å <Õ~Ê° i`«#=Ú#∞ QÆ∂iÛ# „Ñ¨ãO¨ QÆ=Ú KÕÜÚ«
„Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ∞, â◊√^•úO`«H#õ ºÅ´JO`«óÑ¨Ù~° HÍO`«Å, ã¨∞~°∞z~°´JO^Œ"∞≥ #ÿ , <å@ºtHõ}∆
q<À^ŒO|∞Å∞´<å@º=Ú#∞ <ÕiÊOK«∞ q<À^Œ=Ú#∞, [~°∞Ñ¨Ù <≥_»Å∞´[iÑ≤OK«∞
„Ñ¨^Õâ◊=ÚÅ∞, QÍO^èŒ~°fiQÆu´ãÖw`«q^ŒºÜ≥ÚHõ¯, tHõ∆QÍqOK«∞´<ÕiÊOK«∞,
<≥_Å» ∞´„Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ∞, J`«ºO`«=Ú´q∞H˜¯e, PÇ¨~°´Éè’[#=Ú, Hõ}∆ Ïk´L`«û==ÚÅ∞
"≥Ú^ŒÖ#·ˇ , q^è∞Œ Å<£´ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÅÖ’, „HÍÅ∞<≥_Å» ∞#∞´„Ñ¨=iÎOK«∞ „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ∞,
„Hõ=∞=Ú#´=~°∞ã¨QÍ, `«`ü`«`ü{J~°›QÆu<£´"å\˜"å\˜H˜ J~°›"≥∞ÿ# q^è•#=ÚÖ’,
HÍOz´K«∂z, ~°Ü«∞O|∞g∞~°<£´"ÕQÆ=ÚQÆ, J=x*Ï`«#∞´ã‘`«#∞, P„â◊~ÚOz´
L^ÕtÌ Oz, <≥Ñ· Ù¨ }q© =$u<£´<Õ~∞° Ê`À‰õÄ_ç# ~°ÇÏ¨ ã¨º =~°#Î =ÚKÕ, Ñ¨~∞° Öˇ~∞° QÆ ‰õΩO_»<´£
W`«~∞° Å HõO@|_»‰Ωõ O_», "≥∞éã≤´„Ñ¨HÍtOz, QÆ∞~°∞Éè=í º ^è$Œ ux´L`«=Î ∞"≥∞#ÿ ^è~·≥ º° =Ú`À –
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}∞x Ü≥ÚHõ¯ qÖÏã¨=ÚÅ`À ‰õÄ_ç# Pâ◊Û~°º[#Hõ"∞≥ #ÿ
â◊$OQÍ~° âßG „Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅ∞ KÕÜÚ« „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ#∞, W+ì̈"∞≥ #ÿ ÉèHí ∆õ ºÉè’*ÏºkáêHõ
qâı+¨=ÚÅ∞, =O@Å∞ `«Ü«∂~°∞ KÕÜ«Ú „Ñ¨^Õâ◊=ÚÅ#∞, JO`«óÑ¨Ù~° HÍO`«Å∞
JO^Œ=ÚQÍ <å@ºtHõ∆}#∞ qÖÏã¨=ÚQÍ [~°∞Ñ¨Ù „Ñ¨^Õâ◊=ÚÅ#∞, ãÖw`«
402 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
q^•ºÉèÏºã¨=Ú#∞ KÕÜÚ« „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ#∞, J`«ºO`«=Ú PÇ¨~°=Ú L`«û"å^Œ∞Å#∞
x~°fiÇ≤ÏOK«∞ „Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ#∞ „Hõ=∞=ÚQÍ K«∂z "å\˜H#õ ∞QÆ∞}=ÚQÍ #_»z, "ÕQ=Æ ÚQÍ
ã‘`« #∞^ÕtÌ Oz W`«~∞° Å HõO@|_»‰Ωõ O_» Q˘Ñ¨Ê^≥#· Ñ¨Ù~åHõ$`« ^è~·≥ º° =Ú`À (Ç¨Ï#∞=∞
K«iOK≥#∞).
ÉèÏ~°`« : J`«x´q~å@∞x Ü≥ÚHõ¯, bÖÏ^Œ∞ƒù`,« ~°u´„Ñ‘u Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, ~å[hu
âßG´~å[hu âßG=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, „Ñ¨ãO¨ QÍ^Œ∞Å∞ ã¨Å∞Ñ¨Ù<≥_Å» ∞´„Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅ∞ KÕÜÚ«
^è~Œ ‡° ~åA#∞, Jaè=∞`« ÉèHí ∆õ ºÉè’*ÏºkáêHõ qâı+¨ K«}ã¨∂^ŒH~õ ‡° „Ñ¨ãH¨ Î̃ Z_»Å∞´
=O@ÅÖ’ <Õ ~ ° Ê i`« # =Ú#∞ „Ñ¨ H õ \ ˜ O K« ∞ áêHõ â ßG xÑ¨ Ù }∞_» ∞ cè = Úx,
â◊√^•úO`«H#õ ºÅ´JO`«óÑ¨Ù~° HÍO`«Å, ã¨∞~°∞z~° <å@ºtHõ} ∆ q<À^ŒO|∞Å∞ [~°∞Ñ¨Ù
<≥_»Å∞´JO^Œ=ÚQÍ #$`«ºtHõ∆}#∞ <ÕiÊOK«∞ J~°∞˚#∞x, QÍO^èŒ~°fiQÆutHõ∆´Jâ◊fi
ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ QÆ=∞#tHõ#∆ ∞ KÕÜÚ« #‰õΩÅ∞x, J`«ºO`«´q∞H˜¯e, =∂Ç¨´P=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯,
~°H} ∆õ Ïk q^è∞Œ Å<£´~°HO∆˜ K«∞ q^è∞Œ ÅÖ’, „HÍÅ∞ <≥_Å» #∞´„Ñ¨=iÎOK«∞ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=Ùx,
„Hõ=∞=Ú#QÍOz, `«`^Î« ~Œ ›°QuÆ <£´"åi "åiH˜ `«y# ~°∂Ñ¨=~°#Î Å#∞, JÜ«∞O|∞
g∞~°<´£ ÉèÏQÆº=â◊=Ú#, #=´„H˘`«^Î #·≥ , x[´`«=∞^≥#· , J`«#∞´J#ÅÊ"≥∞#ÿ , <≥Ñ· Ù¨ }©´
<Õ~∞° Ê Ü≥ÚHõ¯, q=$u<£´qâı+"¨ ∞≥ #ÿ QÀÑ¨#=ÚKÕ, "≥∞~°ã,≤ Ñ¨~∞° Öˇ~∞° QÆ‰Ωõ O_»´[#∞Å‰õΩ
`≥eÜ«∞‰õΩO_», U QÆ∞~°∞´áêO_»=ÙÖˇ·^Œ∞QÆ∞~°∞, Éèí=º^èŒ$ux´k=º"≥∞ÿ# ^è≥·~°º=Ú`À,
P„â◊~ÚOzi´á⁄Oki.
`å`«Ê~°º=Ú : q~å@∞x qÖÏã¨=O`«"∞≥ #ÿ J^Œ∞ƒù`=« Ú „Ñ‘uHõ~=° ÚÖˇ#· ~å[hu
âßG „Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚÅ#∞ [~°∞Ñ¨Ù ^è~Œ ‡° ~åA#∞, W+¨=ì ÚÖˇ#· ÉèHí ∆õ ºÉè’[º áêHõ qâı+=¨ ÚÅ`À
‰õÄ_ç# =O@Å∞ KÕÜÚ« cè=Úx, JO`«óÑ¨Ù~° HÍO`«Å‰õΩ JO^Œ=ÚQÍ <å@ºtHõ} ∆
q<À^Œ=ÚQÍ [~°∞Ñ¨Ù J~°∞#˚ ∞x, Jâ◊fi ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ QÆ=∞# tHõ#∆ ∞ HÍqOK«∞ #‰õΩÅ∞x,
QÀ=ÙÅ ~°H} ∆õ q^è∞Œ Å#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=Ùx, „Hõ=∞=ÚQÍ K«∂z, "åi"åiH˜
`«y# =~°#Î ÅKÕ Wëêì#∞™ê~°=Ú [~°∞QÆ∞K«∞O_»QÆ x`«º#∂`«#"≥∞ÿ ã¨fiH©Ü∞« "≥∞ÿ J#ÅÊ"≥∞#ÿ
<Õ~°∞Ê`À qâı+¨ QÀÑ¨#=ÚKÕ W`«~°∞Öˇ~°∞QÆ‰õΩO_» áêO_»=ÙÖˇ·^Œ∞QÆ∞~°∞ q~°@∞x
P„â◊~ÚOzi.
HõO. JO`«@ñ ^Œ„^•=∞#$Ñü

HÍO`åãÖ^Œ~°≈<åaè HÍOH∆Íã¨Ç≤Ï`«
™êfiO`«`ñ« ^Œi~ÚOK«∞K«∞ â◊√
^•úO`«„H©_®=#ã¨÷ Ü«∞QÆ∞ `«^ÕÌq<£. 141
~å=∂ : JO`«@´`«~°∞"å`«, `«`ü{~å=∞#$ÑüHÍO`«´ã‘`« Ü≥ÚHõ¯,
ãÖ^Œ~≈° <åaèHÍOHõ´∆ K«∂_»=Öˇ#<≥_ç HÀiHõ`À, ã¨ÇÏ≤ `« ™êfiO`«`´« =∞#ã¨∞QÆÅ"å_≥,·
`«i~ÚOK«∞K«∞´^•@∞K«∞, â◊√^•úO`« „H©_®=#ã¨Ü ÷ ∞« QÆ∞´JO`«óÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ K≥Ok#
Jâ’Hõ=#=Ú #O^Œ∞#fl, `«^qÌÕ <£´P ã‘`#« ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«~∞° "å`« ã‘`å^Œ~≈° #=ÚÃÑ· HÀiHõ`À =∞#ã¨∞QÆÅ"å_≥· ^•@∞K«∞
JO`«óÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ K≥Ok# Jâ’Hõ=#=Ú #O^Œ∞ P ^Õqx (K«∂K≥#∞).
ÉèÏ~°`« : JO`«@, `«`ü{~å=∞´„^ÒÑ¨k, #$ÑüHÍO`«´ã¨∞^èÕ+¨‚ Ü≥ÚHõ¯,
ãÖ^Œ~°≈<åaèHÍOH∆Í ã¨Ç≤Ï`«™êfiO`«`«´^Œ~°≈#=Ú KÕã¨∞H˘#=Öˇ#<≥_ç HÀiHõQÆÅ
=∞#ã¨∞û`À, `«i~ÚOK«∞K«∞´"≥à√◊ §K«∞, â◊√^•úO`«„H©_®=#ã¨Ü
÷ ∞« QÆ∞´JO`«óÑ¨Ù~°=Ú#‰õΩ
K≥Ok# L^•º#=#=ÚÖ’ #∞#fl, `«`{ü ^Õq<£´P ã¨∞^è+Õ #‚¨ ∞ (K«∂K≥#∞).
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ „^ÒÑ¨k ã¨∞^è+Õ #‚¨ ∞ K«∂_»=Öˇ#<≥_ç HÀiHõQÅÆ =∞#ã¨∞û`À
"≥o§ JO`«óÑ¨Ù~°=ÚÖ’x L^•º#=#=ÚÖ’ P ^Õqx K«∂K≥#∞.
HõO. KÕi á⁄_»QÍOz Ü«∂Ü«∞=∞
KÕiHõ #uQÆ∂_è`» #« ∞ Éèlí Oz =ã≤OK≥<£
Ãã~· O° „nè ÉèÏ==Ú#ñ ^Œ
^•~°∂_è„» Ñ‘u "≥ÚQÆ=Ú ^ŒQñÆ QÔ ¿· ãÜ«∞<£. 142
~å=∂ : KÕi á⁄_»QÍOz´"≥o§ K«∂z, PÜ«∞=∞´ã‘`Ü « Ú≥ Hõ¯, KÕiHõ#∞´
HõÅ~ÚHõ#∞, Ãã~· O° „nè ÉèÏ==Ú#<£´Ãã~· O° „nè ÉèÏ=#ÅKÕ, `«^•~°∂_è„» Ñ‘u´JÑ¨C_Õ
"≥Úez# ãÖ`À+¨=Ú, "≥ÚQÆ=Ú `«QHÔÆ ¿· ãÜ«∞<£´=ÚY=Ú#‰õΩ JÅOHÍ~°=Ú `ÕQÍ,
404 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
Ju QÆ∂_è`» #« ∞´J`«ºO`« ~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚQÍ, Éèlí Oz´H˘ez, =ã≤OK≥<´£ xeK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : KÕi P"≥∞#∞ K«∂z P"≥∞ HõxÑ≤OK«∞@KÕ Ãã~· O° „nè ÉèÏ=#ÅKÕ
JÑ¨C_»∞ "≥ÚÅz# ãÖ`À+¨=Ú =ÚY=Ú#‰õΩ JÅOHÍ~°=Ú#∞ `≥zÛ ÃÑ@ìQÍ J`«ºO`«
~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚQÍ ¿ãqOz xeK≥#∞.
Éè Ï ~° ` « : KÕ i , á⁄_» Q ÍOz, PÜ« ∞ =∞ KÕ i Hõ # ∞´ã¨ ∞ ^è Õ + ¨ ‚ # ∞ Hõ e ã≤ ,
JuQÆ∂_è»`«#∞´~°Ç¨Ïã¨º=ÚQÍ, Ãã·~°O„nè ÉèÏ==Ú#´¿ã=HõÉèÏ==Ú#–(Ãã·~°Okè
¿Ñ~°∞`À) `«^•~°∂_è» „Ñ‘u "≥ÚQÆ=Ú`«QÆ QÔ ¿· ãÜ«∞<£, Éèlí Oz, =ã≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : KÕi Ãã~· O° „kèx K«∂z Ãã~· O° „nè J#∞ ¿Ñ~° ¿ã=HÍ=$uÎ`À
JÑ¨C_Õ "≥ÚÅz# ãÖ`À+¨=Ú =ÚY=Ú#‰õΩ JÅOHÍ~°„áêÜ«∞=Ú HÍQÍ J`«ºO`«
~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚQÍ ¿ãqOz xeK≥#∞.
Pâßfi™êO`« Ñ¨^ºŒ =ÚÅ∞.
âß. áêˆ~=∂Ü«∞q[$OÉè=í ∂} Ñ¨~=° ∞„|Ç¨‡`«‡ =∞^èºÕ Ç¨Ï$^Œ
ÉÏ˚~å^è•º=∞Åk=º=∞OQÆà◊ x*ÏOQÍ[„ã¨ ™êH∆Í„u¯Ü«∂
^èÒ~°O^èŒ~°º=∞Ç¨Ï`«Î fi áê„u`«QÆ∞}Ï^èŒó HÍi`åëêìOQÆÜ≥∂
QÍ~°∂_è„ç Ñ¨^=Œä ∂# =∞øx[#ÉèÏQÆº Nã¨=Ú[˚$OÉè} í Ï. 143
J~°÷O : áêˆ~=∂Ü«∞´=∂Ü«∞ #u„Hõq∞Oz# `«~åfi`«, q[$OÉèí=∂}´
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, Ñ¨~°„|Ç¨‡`«‡´x~°∞æ}„|Ç¨Ï‡ ã¨fi~°∂áê!, =∞^èÕºÇ¨Ï$^Œ|˚´Ç¨Ï$`ü
Ñ¨^‡Œ =∞^èºŒ =Ú#, P~å^èºŒ ´Éèlí OÑ¨^yŒ #, J=∞Å´ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ , k=º=∞OQÆà´◊ k=º"≥∞#ÿ
â◊√Éèí ã¨fi~°∂Ñ¨"≥∞ÿ#, x*ÏOQÆ´x[ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚÜ≥ÚHõ¯, J[„ã¨™êH∆Í`ü{„H˜Ü«∂´
x`«º™êH∆Í`å¯~°=ÚÜ≥ÚHõ¯, ^èÒ~°O^èŒ~°º´^èŒiOK≥_»∞ Kå`«∞~°º=ÚKÕ, =∞Ç¨Ï`«Î fi´
=∞Ç≤ Ï =∞‰õ Ω , áê„u`« ´ áê„`« = ÚQÍ KÕ Ü « ∞ |_ç # "åÔ ~ · , QÆ ∞ }{J^è Œ ó HÍi`å´
„uQÆ∞}=ÚÅ#∞ u~°ã¯¨ iOK≥_ç "å~°Q∞Æ @KÕ, JëêìOQÆÜ∂≥ QÆ´™êOYºÜ≥∂QÆ=∞O^Œ∞QÆÅ,
P~°∂_è´ç JuÑïK«Ü∞« =ÚKÕ, „Ñ¨^=Œä ∂#´„Ñ¨ã^≤ ∞Œ Öú #·ˇ , =∞øx[#´=Úhâ◊fi~°∞Å Ü≥ÚHõ¯,
ÉèÏQÆºN´J^Œ$+ì̈ãÖÑ¨^Œ#∞, ã¨=Ú[˚$OÉèí=∂}Ï´„Ñ¨HÍtOÑ¨*ËÜ«Ú"å_®!
`å`«Ê~°º=Ú : =∂Ü«∞#u„Hõq∞Oz# `«~åfi`« „Ñ¨HÍtOK«∞ x~°∞}‚ „|Ç¨Ï‡ã¨fi~°∂áê!

Ç¨Ï$`«Ê^Œ‡=∞^èºŒ =Ú# Éèlí OÑ¨^yŒ # ã¨fiK«Û=ù Ú, k=ºâ◊√Éèí ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú#~Ú# x[ã¨fi~°∂Ñ¨
x`«º ™êH∆Í`å¯~° Kå`«∞~°º=∞Ç≤Ï=∞‰õΩ áê„`«=Ú KÕÜ«∞|_ç#"åÔ~· „uQÆ∞}=ÚÅ#∞
u~°ã¯¨ iOK«∞K«∞ ™êOYºÜ≥∂QÆ=∞O^Œ∞QÆÅ Ju ÑïK«Ü∞« =ÚKÕ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ Öú #·ˇ =Úhâ◊fi~°∞Å
J^Œ$ëêìuâ◊Ü«∞=Ú#∞ „Ñ¨HÍtOÑ¨*ËÜ«Ú"å_®!
HõO. P^èŒ∞xHõ ™ê^èŒ∞ xHõ~°ã¨
=∂kè^∞Œ ~å~åkè`å =∞Ç¨Ï`«~Î ° "å~åÎ
~À^ä•~°÷qÇ≤Ï`«=∞zÛ
`åÎkèQÆ=∂ ÃÑ^ŒÌ"ÕOHõ\ÏkèÑ¨ã¨∞QÆ=∂. 144
J~°÷O : P^èŒ∞xHõ´WÑ¨Ê\˜"åÔ~·#, ™ê^èŒ∞´ã¨[˚#∞Å Ü≥ÚHõ¯, xHõ~°´
ã¨ = Ú^•Ü« ∞ =Ú#‰õ Ω , ã¨ = ∂kè ´ Ü≥ ∂ QÆ x +¨ ª K Õ , ^Œ ∞ ~å~åkè ` å´P~åkè O Ñ¨
â◊Hõº=ÚQÍx"å_»"≥·, =∞Ç¨Ï`«Î~°"å~åÎ´q∞H˜¯e „Ñ¨ãÖQÆ=ÚÅ, ~À^è•~°÷´x~åHõ~°}
xq∞`«"Î ∞≥ ,ÿ qÇ≤Ï`«´KÕÜ∞« |_ç#, =∞`ü{z`åÎkQè =Æ ∂´<å Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#O^Œ∞#fl"å_®!,
ÃÑ^ŒÌ "ÕOHõ\ÏkèÑ´¨ ÃÑ^Œ "ÕOHõ\Ï„kKÕ ã¨∞QÆ=∂´Öˇãû¨ QÍ `≥eÜ«∞|_ç#"å_®!
`å`«Ê~°º=Ú : P^è∞Œ x‰õΩÖˇ#· ã¨[#˚ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#‰õΩ Ü≥∂QÆx+ª̈KÕ P~åkèOÑ¨
â◊Hºõ =ÚQÍx"å_»"·≥ <å=O\˜ "åiH˜ „Ñ¨ã#¨ fl"≥∞#ÿ "å_»=ÙQÆ#∞Hõ x#∞fl P~åkèOÑ¨
â◊Hºõ =ÚQÍ^Œ∞. Hõ#∞Hõ ÃÑ^Œ "ÕOHõ\Ï„kKÕ Öˇãû¨ QÍ `≥eÜ«∞|_ç#"å_®!
Hõq D „QÆO^è=Œ Ú#∞ P‰õΩg\˜ u=∞‡ „Ñ¨É∞íè =Ù ‰õΩ=∂~°∞_≥#· ÃÑ^Œ "≥OHõ\Ï„k
HõOH˜`q« ∞K≥Û#∞.
=∞`«Î : Éèí∂^èŒ~åkèÑ¨ Hõ#ºHÍ=∞}˜ Ñ¨Ù}ºáê^ŒÑ¨Ü≥∂[ÖÏ
ÔH∆Âkè`å~°∞} ÔQ·iHõ^Œ∞ºu ¿ÇÏ=∞‰õÄ@ qÇ¨~°b
ÖÏkèHÍ^Œ~° ™ê^èŒ∞™êkè`« ÃÇ·Ï=∞=`«º#∞~°O[<å
~åkè`ã« ‡¨ ~° "≥∂z`å`«‡ Ñ¨Ù~å`«<åÑ¨ Hõ$uã¨‡ $f. 145
406 `«$fÜ«∂âßfiã¨=Ú
J~°=÷ Ú : Éè∂í ^è~Œ åkèÑ´¨ Ç≤Ï=∞=O`«∞x Ü≥ÚHõ¯, Hõ#ºHÍ=∞}˜´‰õΩ=∂Ô~Ü Î ∞« ~Ú#
áê~°fiuÜ≥ÚHõ¯, Ñ¨Ù}º´Ñ¨q„`«=ÚÖˇ·#, áê^ŒÑ¨Ü≥∂[´áê^ŒÑ¨^Œ‡=ÚÅO^Œ∞#fl,
ÖÏH∆Í´Å`«∞HÎ Kõ ,Õ Ukè`´« =$kú á⁄OkOÑ¨|_ç#, J~°∞}´Z„~°<#·≥ , QÔ i· Hõ^∞Œ ºu´*ËQ∞Æ ~°∞
HÍO`«∞Å∞QÆÅ, ¿ÇÏ=∞‰õÄ@´¿ÇÏ=∞‰õÄ@ Ñ¨~°fi`«=∞O^Œ∞, qÇ¨~°bÖÏ´„H©_®
qÖÏã¨=∞O^Œ∞, JkèHÍ^Œ~´° q∞H˜¯e P^Œ~=° Ú QÆÅ"å_®!, ™ê^è∞Œ ™êkè`´« ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ‰õΩ
=â◊"≥∞ÿ#"å_®!, ÃÇ·Ï=∞=f{J#∞~°O[h´Q“iÜ≥ÚHõ¯ „¿Ñ=∞Ñ¨Ù~°ã¨û~°=ÚQÍ
#_»∞QÆ∞H˘#∞@KÕ, P~åkè`«´áêi÷OÑ¨|_ç#"å_»"≥·, ã¨‡~°´=∞#‡^èŒ∞x xq∞`«Î"≥∞ÿ,
"≥∂z`«´q_çÑ≤OÑ¨|_ç#, P`«‡´`«# xq∞`«Î"≥∞ÿ, Ñ¨Ù~å`«#´Ñ¨Ó~°fiHõ$`«"≥∞ÿ#,
JÑ¨H$õ u´JÑ¨HÍ~°=Ú Ü≥ÚHõ¯, ã¨‡ $u´ã¨‡~°} HõÅ"å_®!
`å`«Ê~°º=Ú : Ç≤Ï=∞=O`«∞x ‰õΩ=∂Ô~Ü
Î ∞ÿ≥ # áê~°fiu áê^ŒÑ^¨ ‡Œ =ÚÅO^Œ∞#fl
Å`«∞HÎ Kõ Õ =$kúá⁄Ok Zé]<#·≥ *ËQ∞Æ ~°∞HÍOuQÆÅ ¿ÇÏ=∞‰õÄ@ Ñ¨~fi° `«=ÚÃÑ· „H©_®
qÖÏã¨=Ú #O^Œ∞ q∞H˜¯e P^Œ~=° ÚQÆÅ "å_®! ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ‰õΩ =â◊√_®! Q“s^Õg
„¿Ñ=∞KÕ #_çy# „áê~°#÷ `À =∞#‡^è∞Œ x uiy „|uHÕz# ã¨‡~°}QÆÅ"å_®!
QÆ^ºŒ =Ú : Wk xdÅã¨∂iÖ’HÍOwHÍ~° `«~O° y`« Hõq`«fi "≥É· =íè
Ñ≤OQÆo Ü«∞=∞~°<å~°º`«#∂Éèí= ™œ[#º *ËÜ«∞ã¨∂~°Ü«∞<å=∞^èÕÜ«∞
„Ñ¨}©`«OÉˇ·# ~åÑ¶¨∞=áêO_»gÜ«∞=Ú#O^Œ∞ñ ^Œ$fÜ«∂âßfiã¨=Ú.
QÆ^Œº=Ú : Wk N=∞#‡^Œ# QÀáêÅ Hõ$áêHõ\ÏHõ∆ ãÖ„áêÑ¨Î
™ê~°™ê~°ãfi¨ `« ãÖÑ¨^•#O^Œ#O^Œ =~°‰Ωõ ÅH©~∆ ° áê~å"å~° ~åHÍã¨∞^è•^è•=∞
=Ú^ŒÌ~å[ QÆ}Ñ¨Ü«∂=∂`«º ÃÑ^Œ~å=∞nè=∞}˜ „Ñ¨^Œi≈O`«OÉˇ·# ~åÑ¶¨∞=
áêO_»gÜ«∂ ^Œ~≈° O|∞#O^Œ∞ñ ^Œ$fÜ«∂ âßfiã¨=Ú.
O
407
K«`«∞~å÷âßfiã¨=Ú
HõO. N ~°∞z~° `«∞OQÆÉèí„^•
`å~åã¨Ê^Œ Ü«∂‰õΩg\˜u=∂‡„QÆ`#« ∂
*Ï~åkè`«x`«º^ŒÜ«∂O
‰õÄ~° q~°∂áêHõ∆ ¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï^èŒºH∆Í! 1
J~°O÷ : N~°∞z~°´™œÉèÏQÆº ãÖÑ¨^`Œ À, `«∞OQÆÉ„íè ^•f~°{Pã¨Ê^Œ´`«∞OQÆÉ„íè ^•#n
f~°=Ú#O^Œe, P‰õΩg\˜ u=∂‡„QÆ `«#∂[´P‰õΩg\˜ u=∞‡„Ñ¨É∞íè =Ù ÃÑ^Œ‰Ì Ωõ =∂~°∞xKÕ,
P~åkè`«´„áêi÷OÑ¨|_»∞, x`«º^ŒÜ«∂#∞‰õÄÅ´ZÅ¡Ñ¨C_»∞ ^ŒÜ«∂gHõ∆}=ÚÅ∞QÆÅ,
¿ÇÏ=∞‰õÄ\Ï^èºŒ H∆Í!´¿ÇÏ=∞‰õÄ@ Ñ¨~fi° `«=Ú#O^Œ∞ <≥ÅH˘#fl, q~°∂áêHõ´∆ q~°∂áêHõ∆
™êfig∞!
`å`«Ê~°º=Ú : ãÖÑ¨^ÅŒ `À JO^Œ"∞≥ #ÿ `«∞OQÆÉ„íè ^• #n f~°=Ú#O^Œ∞ =tOK«∞
P‰õ Ω g\˜ u=∞‡„Ñ¨ É è í ∞ =Ù ÃÑ^Œ Ì ‰ õ Ω =∂~° ∞ xKÕ P~åkè O Ñ¨ | _» ∞ K« ∞ x`« º ^Œ Ü « ∂
gHõ}
∆ =ÚÅ∞QÆÅ ¿ÇÏ=∞‰õÄ\ÏkèÑu¨ Ü≥∞ÿ # F q~°∂áêHõ∆ ™êfig∞!
=. J=^èiŒ OÑ¨Ù =∞HÍ¯ÅO|∞# 2
`å`«Ê~°º=Ú : q#∞=Ú. P ã¨=∞Ü«∞=Ú#
HõO. `«# ÜÕ∞eHõ™êx Hõ_»‰õΩñ
^Œ#~°∞Ñ¶¨∞<≥·â◊fi~°º~°H˜∆`«^Œ#∞Añ _»Ñ¶¨∞=
~°#Î ∞ñ _ÕÒ≥ z# #áêÊ
=x ÑüÇ≤Ï`«=$uÎ #_»ñy =iÎÖˇ q∞QÆ∞Å<£. 3
~å=∂ : `« # UeHõ ™ êx Hõ _ » ‰ õ Ω <£ ´ ã‘ ` « =^Œ Ì ‰ õ Ω , `« # ~° ∞ ´XÑ¨ C ,
Ñ¶∞¨ #{Sâ◊fi~°º´Q˘Ñ¨Ê ãÖÑ¨^KŒ ,Õ ~°H`∆˜ ´« ~°HO∆˜ Ñ¨|_ç#, ^Œ#∞A_»∞´~åHõã∆ ∞¨ Å∞QÆÅ, JÑ¶∞¨
408 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=~°#Î ∞_»∞´áêÑ¨H~õ ∞° ‡_»∞ J~Ú# ~å=}∞_»∞, U`≥Oz#´~åQÍ, áê=x´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞,
ÑüÇ≤Ï`«=$uÎ´~å=Úx HÍ~°º=Ú#∞ ^Œ$+≤ìÖ’ =ÙOK«∞H˘x, J_»y´J}y,
q∞QÆ∞Å<£=iÎÖ´ˇ q∞H˜¯e „Ñ¨=iÎOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# „Ñ¨É∞íè "≥#· ~å=Úx ÉèÏ~°º ã‘`« =^Œ‰Ì Ωõ Q˘Ñ¨Ê Sâ◊fi~°º=ÚKÕ
~°HO∆˜ Ñ¨|_ç# ~åHõã∆ ∞¨ Å∞QÆÅ áêÑ¨H~õ ∞° ‡_≥#· ~å=}∞_»∞~åQÍ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ~å=}∞xH˜
ã‘`‰« Ωõ =∞^èºŒ [~°∞QÆ∞ ãÖÉèÏ+¨}#∞ q#QÀi, J}yÜ«ÚO_»∞#@∞¡ „Ñ¨=iÎOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : `«# UeHõ™êx Hõ_‰» Ωõ ´`«# ~å}˜Ü∞ÿ≥ # ã¨∞^è+Õ ‚¨ =^Œ‰Ì Ωõ , `«#~°∞
Ñ¶∞¨ <≥â· fi◊ ~°º´Q˘Ñ¨Ê ãÖÑ¨^KŒ Õ <˘Ñ¨C, ~°H´∆˜ ~°HO∆˜ K≥_"ç å_»∞, `«^#Œ ∞A_»∞´ã¨∞^è+Õ ‚¨ `«=Ú‡_≥#·
H©K‰« Ωõ _»∞, JÑ¶∞¨ =~°#Î ∞_»∞, U`≥Oz#<£´~åQÍ, P{áê=x´P Ñü„=`«Ü∞ÿ≥ # „^ÒÑ¨k,
ÑüÇ≤Ï`«=$uÎ<´£ Éè~í ÅÎ° "Õ∞Å∞HÀi, q∞QÆ∞Å<£ J_»y=iÎÖ´ˇ q∞H˜¯e J}y „Ñ¨=iÎOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨∞^è+Õ ‚¨ =^Œ‰Ì Ωõ Sâ◊fi~°º â’aè`∞« _≥#· áêÑ¨H~õ ∞° ‡_≥#· P"≥∞ `«=Ú‡_»∞
H©K‰« Ωõ _»∞ ~åQÍ P „^ÒÑ¨k `«# Éè~í ÅÎ° "Õ∞Å∞HÀi J}y „Ñ¨=iÎÖ#¡ˇ ∞.
=. JÑ¨C_»∞ 4
K«O. J`«#∞ñ_»∞ `«`û« u^Œ∞ºuã¨Ç¨ Ü«∞`«<O≥ `«ÜÚ« ñ „Q˘qfi Ü«∞qfix
i˚`«iÑ¨Ù xO„^Œl^Œ∞æ~°∞q[$Oaè`«"≥·Éèí=Ù ^ÕÇ¨Ï™ê~°`«
i˚`«â◊`«HÀ\˜ã≤OÇ¨Ï|Å∞ ã≤QÆ∞æ Ãã_»O QÆ_»∞ñ QÍã≤ ¿ãÃã #
^Œ∞ƒù`«=ÚQÆ^• Ü≥∞ãÖQÆ∞<≥_»ñ ÉÁÅ¡QÆ∞ <≥=fiiÜ≥∞\ì̃ÃÑOÑ¨ÙÅ∞<£ 5
~å=∂ : J`«#∞_»∞´=∞#‡^è∞Œ _»∞, `«`{ü ãü^Œ∞ºu ã¨Ç¨ Ü«∞`«<´£ ã‘`« Ü≥ÚHõ¯
â◊s~° HÍOuKÕ, ZO`«ÜÚ« „H˘qfi´q∞H˜¯e QÆifiOz, P{qxi˚ì« =Ù´â◊„`«∞=ÙÅ#∞
[~ÚOz# P, WO„^Œl`ü QÆ∞~°∞<£´WO„^Œl`«∞Î `«O„_çÜ∞ÿ≥ # ~å=}∞x, q[$Oaè`«
"≥·Éèí=Ù<£´Juâ◊~ÚOz# qÉèí==ÚQÆÅ "åxx, ^ÕÇ¨Ï™ê~°´â◊s~°Ñ¨Ù á⁄OQÆ∞KÕ,
`« i ˚ ` « ´ [~ÚOÑ¨ | _ç # , â◊ ` « H À\˜ ã≤ O Ç¨ Ï |Å∞<£ ´ â◊ ` « H À\˜ ã≤ O Ç¨ Ï =ÚÅ
|Å=ÚQÆÅ"åxx, ã≤Q∞Æ {æ K≥_<» ´£ ã≤Q∞Æ æ K≥_∞» #@∞¡QÍ, Hõ_∞» QÍã≤¿ãÃã´q∞H˜¯e ÉÏkèOK≥#∞,
ZãÖQÆ∞<≥_´» HÍq∞Oz#Ñ¨Ù_»∞, Z=fii´Z=i, Z\˜ì ÃÑOÑ¨ÙÅ∞<£´Jxfl q^è=Œ ÚÖˇ#·

PkèHõº=ÚÅ∞, á⁄Å¡QÆ∞´=º~°÷=ÚÅQÆ∞@, J^Œ∞ƒù`«=ÚQÆ^•!´Pâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÆ^•!
`å`«Ê~°º=Ú : P ã‘`å^Õq â◊s~°HÍOuKÕ ZO`«ÜÚ« „H˘qfi# =∞#‡^ä∞Œ _»∞
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOz# ~å=}∞x, q[$OaèOz# "≥·Éèí==ÚQÆÅ "åxx â◊s~°
™œ+ª̈==ÚKÕ [~ÚOÑ¨|_ç# â◊`H« À\˜ ã≤OÇ¨Ï|Å=ÚQÆÅ "åxx, ã≤Q∞Æ æ K≥_∞» #@∞¡QÍ
ÉÏkèOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : J`«#∞_»∞, `«`û« u^Œ∞ºu ã¨Ç¨ Ü«∞`«<´£ P „^ÒÑ¨k â◊s~°HÍOuKÕ,
ZO`« Ü « Ú „H˘qfi, Jqfixi˚ ` « i Ñ¨ Ù <£ , WO„^Œ ´ WO„^Œ ∞ x, l`ü ´ [~ÚOz#,
QÆ ∞ ~° ∞ ´Jkè H õ " ≥ ∞ ÿ # , q[$Oaè ` « ´ qã¨ Î i Oz#, "≥ · É è í = Ù´"≥ · É è í = =ÚQÆ Å "åxx,
^ÕÇÏ¨ ™ê~°ì« `˚ ´« â◊s~° ™œ+ì̈==ÚKÕ [~ÚOÑ¨|_ç#, â◊`H« À\˜<´£ =„*ÏÜ«Ú^è=Œ ÚQÆÅ
"åxx, ã≤OÇ¨Ï|Å∞<£´H©K‰« Ωõ x, ã≤Q∞Æ Ãæ ã_»<H£ _õ ∞» QÍã≤¿ãÃã, ZãÖQÆ∞<≥_´» Z=fii Z\ì̃
ÃÑOÑ¨ÙÅ∞<£, á⁄Å¡Q∞Æ ´J^Œ∞ƒù`=« ÚQÆ^•.
`å`«Ê~°º=Ú : „^ÒÑ¨k â◊s~° HÍOu ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚKÕ ZO`«Ü∂≥ „H˘qfi# =∞#‡^ä∞Œ _»∞
– â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOz, WO„^Œ∞x QÔ ez JkèH"õ ∞≥ #ÿ qãïÎ OK«|_ç# "≥É· =íè =ÚQÆey
â◊s~° ™œ+¨ª==ÚKÕ ÔQÅ∞=|_ç# =„*ÏÜ«Ú^èŒ=ÚQÆÅ H©K«‰õΩx ã≤QÆ∞æ K≥_»∞#@∞¡QÆ
ÉÏkèOK≥#∞. HÍq∞Oz#Ñ¨Ù_»∞ JO^Œi PkèHºõ `«Å∞ =º~°=÷ ÚÅQÆ∞@ Pâ◊Û~°ºHõ~=° Ú
QÆ^•!
qâı+} ¨ =Ú : WO^Œ∞Ö’ J~å÷O`«~<° åº™êÅOHÍ~°=Ú HõÅ^Œ∞.
ã‘. J@¡#OQÆ∞ñ_»∞ <˘OÑ¨ #^Œ∞~Ì å`«∞‡O_»∞ áê
u„=`«ºxkè <åã¨fÅÖÏ=∞
##∞z`À‰õΩÎÅ∞ ÃÑ‰õΩ¯ÖÏ_ç Ü«∞eæOzÜ«Ú
nx <≥>#¡ÿ̌ ™êkèOz <å^Œ∞
„áê}O|∞ ~°HO∆˜ Ñ¨Ùñ _»x ^Œ∂uHõÅ ã¨fiã¨
<å‡#QÍOcè~°ºÇ‘Ï#`« <≥~°ñQÆ∞K«∞ñ
410 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
^• "≥O_çÜ«Ú#∞ *ˇÑ¨Êñ ^ŒQÆ∞#\ì̃ã¨^Œ∞ƒ^Œ∞ú
ÅÑ¨Êx"åiOz K≥ÑÊ¨ "≥éz
`Õ. `«#‰õΩ ##∞‰õÄÅ =∞~Ú#K«O^ŒO|∞ #_»ÃÑñ
ÉˇK∞« Û ÃÑiñÔQ_»∞`«=∞HõO|∞¿Ñi‡ñ ^•#
Ü«∂HÔ ñ |Å∞=∂é∞ñ *Ëi ¿Ñ^ŒéÑ¨Ù Åéz
Ü«Ú#∞ =∞<À[qHÍ~°=~°#Î Å∞ ãëÃÑ. 6
~å=∂ : J@∞¡{J#OQÆ∞_»∞´P q^è=Œ ÚQÍ =∞#‡^ä∞Œ _»∞, <˘OÑ¨<´£ ÉÏkèOÑ¨QÍ,
P{^Œ∞~å`«∞‡_»∞´~å=}∞_»∞, áêu„=`«ºxkè<£´áêu„=`«º=Ú#‰õΩ ™ê÷#"≥∞ÿ#, P
ã¨fÅÖÏ=∞<£´ã‘``« À, J#∞z`À‰õΩÅÎ ∞´Lz`«=Ú HÍx =∂@Å∞, ÃÑ‰õΩ¯Å∞{P_ç´
Z‰õΩ¯=QÍ =∂\Ï¡_,ç JeæOzÜ«Ú´HÀÑ¨=Ú =K«∞Û#@∞¡ KÕãÜ ≤ ∞ÿ≥ ##∞, nx<≥>#¡ÿˇ <£´D
ã‘`«#∞ U q^èŒ=ÚQÍ<≥·##∞, ™êkèOz´ÉÏ^èŒÃÑ\ì̃, <å^Œ∞ „áê}O|∞ ~°H˜∆OÑ¨Ù_»∞,
Jx´Jx ÑëH˜, ^Œ∂uHõÅ´HÍ=e"å~°Å, ã¨fiã¨<å‡# QÍOcè~°ºÇ‘Ï#`«<£´`«#
Jaè=∂#Ñ¨Ù QÍOcè~°º=Ú#∞ =^Œe, Z~°QÆ∞K«∞´„Ñ¨=iÎOK«∞K«∞, `å"≥O_çÜ«Ú#∞
K≥Ñ¨Ê<£´`å#∞ =∞~°Å K≥Ñ¨ÊQÍ, `«QÆ∞#\˜ì ã¨^Œ∞ƒù^ŒúÌÅ∞´`«y# =∞Oz |∞^Œ∞úÅ∞,
JÑ¨Êx<£´P „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú#∞, "åiOz K≥ÑÊ¨ "≥éz´HÍ^Œx K≥ÑC¨ @‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_,ç
`«#‰õΩ ##∞‰õÄÅ=∞~Ú#, K«O^ŒO|∞ #_çÃÑ´q^èŒ=ÚQÍ „Ñ¨=iÎOK≥#∞, ÃÑK«∞Û
ÃÑiÔQ_»∞´Juâ◊~ÚOK≥_»∞, `«=∞HõO|∞ ¿Ñi‡<£´HÍ=∞=$kúKÕ, `å#´~å=}∞_Õ,
PÔH<£´ã‘`#« ∞, Ñ¨Å∞=∂~°∞ KÕi´=∂\˜=∂\˜H˜ ã¨g∞Ñ≤Oz, ¿Ñ^ŒéÑ¨ÙÅézÜ«Ú#∞´
=º~°÷=ÚQÍ =∂\Ï¡_çÜ«Ú#∞, =∞<À[ qHÍ~°=~°Î#Å∞´=∞#‡^èŒqHÍ~°KÕ+¨ìÅ∞,
ãëÃÑ´KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ =∞#‡^ä∞Œ _»∞ ÉÏkèOÑ¨QÍ P ~å=}∞_»∞ Ñü„=`å
t~À=∞}˜Ü∞ÿ≥ # ã‘``« À J#∞z`«"∞≥ #ÿ =∂@Å∞ =∂@ÖÏ_ç HÀÑ¨=Ú `≥ÑÊ≤ Oz ã‘`<« @≥ ~¡ Ú#
™êkèOz <å „áê}=ÚÅ∞ ~°HO∆˜ Ñ¨Ù_»x ^Œ∂uHõÅ`À Jaè=∂# QÍOcè~º° =Ú#∞ g_ç
=∂\˜=∂\˜H© K≥ÑC¨ K«∞ `«y# =∞Oz |∞^Œ∞Åú ∞ P „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú#∞ "åiOz K≥ÑC¨ @‰õΩ
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_ç `«# Hõ#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ q^è=Œ Ú# „Ñ¨=iÎÖ#¡ˇ ∞. Juâ◊~ÚOz# HÍ=∞=ÚKÕ
`å<Õ P"≥∞#∞ Ñ¨Å∞=∂~°∞Å∞ ã¨g∞Ñ≤Oz ¿Ñ^ŒéÑ¨ÙÅ∞ Jéz =∞#‡^äŒ qHÍ~° KÕ+Åì¨ ∞
KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : J@∞¡{J#OQÆ∞_»∞ <˘OÑ¨, J^Œ∞~Ì å`«∞‡O_»∞´H©K‰« Ωõ _»∞, áêu„=`«ºxkè<,£
P ã¨fÅÖÏ=∞<£´„^ÒÑ¨k`À, J#∞z`À‰õΩÅÎ ∞ ÃÑ‰õΩ¯ÖÏ_ç, JeæOzÜ«Ú, nx<≥>#¡ÿˇ
™êkèOz, <å^Œ∞„áê}O|∞ ~°HO∆˜ Ñ¨Ù_»x, ^Œ∂uHõÅ<£´ÑïKåiHõÅ#∞, ã¨fiã¨<´£ JHõ¯Ü≥∞ÿ #
ã¨∞^èÕ+¨‚#∞, =∂#QÍOcè~°ºÇ‘Ï#`« <≥~°QÆ∞K«∞`å"≥O_çÜ«Ú#∞ K≥Ñ¨Ê<£, `«QÆ∞#\˜ì
ã¨ ^ Œ ∞ ƒù ^ Œ ∞ Ì Å ∞´Lz`« " ≥ ∞ ÿ # =∞Oz |∞^Œ ∞ ú Å #∞, JÑ¨ Ê ´JHõ ¯ Ü≥ ÿ ∞ # ã¨ ∞ ^è Õ + ¨ ‚ ,
x"åiOz´J_»∞Ñ¤ _¨ ,ç K≥ÑÊ¨ "≥éz´ K≥ÑC¨ @‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_,ç `«#‰õΩ ##∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ
K«O^ŒO|∞ #_»ÃÑ, ÃÑK«∞Û ÃÑiÔQ_»∞ `«=∞HõO|∞ ¿Ñi‡<£, `å#´P H©K«‰õΩ_Õ,
PÔH<£´„^ÒÑ¨kx, Ñ¨Å∞=∂~°∞ KÕi ¿Ñ^ŒéÑ¨Ù ÅézÜ«Ú#∞´=∞<À[ qHÍ~°=~°#Î Å∞
ãëÃÑ.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ =∞#‡^ä∞Œ _»∞ ÉÏkèOÑ¨QÍ H©K‰« Ωõ _»∞ áêu„=`«º
xkèÜ∞ÿ≥ # „^ÒÑ¨k`À J#∞z`«=ÚÖˇ#· =∂@Å∞ ÃÑ‰õΩ¯Å∞ =∂\Ï¡_ç P"≥∞‰õΩ HÀÑ¨=Ú
`≥Ñ≤ÊOz – 'nxx Uq^èŒ=ÚQÍ<≥·##∞ Ö’|~°z <å „áê}=ÚÅ∞ ~°H˜∆OÑ¨Ù=∞x—
^Œ∂uHõÅ#∞, JHõ¯Ü≥∞ÿ # ã¨∞^è+Õ #‚¨ ∞ Jaè=∂# ~°ÇÏ≤ `«=ÚQÍ „áê^èÜ Õ ∞« Ñ¨_#≥ ∞. P"≥∞
`«y# ã¨^∞Œ ƒ^Œ∞Åú ∞ K≥ÑÊ≤ J`«xx x"åiOz K≥ÑC¨ @‰õΩ ÉèÜí ∞« Ñ¨_ç `«#Hõ#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ
suÖ’ „Ñ¨=iÎOK≥#∞. H©K‰« Ωõ _»∞ Juâ◊~ÚOz# HÍ=∞=ÚKÕ „^ÒÑ¨kx Ñ¨Å∞=∂~°∞¡
Hõeã≤ ¿Ñ^ŒéÑ¨ÙÅé~°z =∞<ÀqHÍ~°=ÚÖˇ#· Ñ¨#∞Å∞ KÕÃã#∞.
qâı+}
¨ =Ú : ã¨fi™ê – Éèyí hã¨fi™ê Jx J=∞~°=Ú.
=. JÑ¨C _»ÑÊ¨ u„=`åuÅHõO|∞ 7
~å=∂ : JÑ¨C_»∞ ã‘`«
ÉèÏ~°`« : JÑ¨C_»∞ „^ÒÑ¨k
412 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ã‘. Fi=¸_è®`«‡ ^Œ∞âßÛi„`« h„`«∞à◊√¡
@Ü«∞ HÍx |∞kú <Õq∞Ü«Ú <≥é∞ñQÆ=Ù
„|uÔH_»∞K«O^ŒO|∞ ÉèÏqOÑ¨ "Õ=Ù~°∞
<åH©â◊√Öˇ·# QÆO^èŒ~°fi=~°∞Å∞
K«iÛOÑ¨ |Ç¨ïÅHõâ∆ `◊ ã« O¨ Yº Öˇ#· ~å
Hõ∆ã¨Ü«∞Hõ∆=ÚY∞ ÖˇxflHõ‰õΩ q∞ye#
=∞<åfl^äŒ^À~°ƒÖÏÉèí∞º#flu #_»ñQÆHõ
q∞OK«ñ *ÏÅ~°∞ x„QÆÇÏ≤ Ozˆ~xñ
`Õ. ^Œ`«Ê~å„Hõ=∞ q∞^≥ h=∞^ŒO|∞ #_»ñÑ¨
#∞#flÜ«∞k h‰õΩ =∞#<åã¨ Ü«ÚO_≥<xÕ
â◊~}
° ∞ K˘~°∞=Ú `«ÔŒ „Ñ¶∞≤ `å=∞~°ã=¨ ÚÅ‰õΩñ
^Œ_»Ü«∞ H˜Ñ¨Ù _ç@∞¡ Hõ$`« "≥∞ÿ# `«Ñ¨C QÍ=. 8
~å=∂ : Fi =¸_è®`å‡´Fi =¸_è=» ∞#ã¨∞¯_®!, ^Œ∞âßÛi„`«´K≥_¤» „Ñ¨=~°#Î QÆÅ
~å=}Ï!, h„`«∞à◊√§@Ü«∞HÍx´h ^Œ∞~åƒù+¨ÖË HÍx, |∞kú<Õq∞Ü«Ú´=∞#ã¨∞Ö’
W`«~=° ÚÖËq∞Ü«Ú, „|uÔH_»∞ K«O^ŒO|∞´„|uÔH_»∞ q^è=Œ Ú#∞, ÉèÏqOÑ¨<´£ qKåiOK«∞
H˘#∞@#∞, Zé∞QÆ=Ù´`≥eã≤H˘#ÖË=Ù, "Õ=Ù~°∞´"ÕÅãÖYºÖˇ·#, <åH©â◊√Öˇ·#<£´
^Õ"OÕ „^Œ∞Öˇ#· #∞, QÆO^è~Œ fi° =~°∞Å∞´QÆO^è~Œ fi° „âı+µ¨ Öª #·ˇ #∞, K«iÛOÑ¨<´£ PÖ’zOK«QÍ,
|Ç¨ïÅHõâ∆ `◊ « ãÖYºÖˇ#· ´ÅHõÖ∆ Ïk ãÖYºÖ’#∞#fl, ~åHõã∆ ¨ Ü«∞Hõ=∆ ÚY∞Å∞´~åHõã∆ ∞¨ Å∞
Ü«∞H∆Í^Œ∞Å∞, ZxflHõ‰Ωõ q∞ye#´QÆ}O˜ Ñ¨^yŒ #, =∞`ü{<å^ä´Œ <åÑüÜ≥∞ÿ # ~å=Úx,
^À~°ƒÅ{JÉèí∞º#flu<£´ÉÏÇ¨ï|Å=ÚKÕ, x„QÆÇ≤ÏOzˆ~x´ZkiOz#KÀ, J_»QÆHõ
q∞OK«*ÏÅ~°∞´#tOÑ¨Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞, `«`ü{Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú´~å=Úx Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú,
W^Õ´WÑ¨C_Õ, h =∞^ŒO|∞<£´h QÆ~fi° =Ú#∞, J_»Ñ#¨ ∞#flÜ«∞k´J}QÆ„^˘Hõ¯#∞#flk,
h‰õΩ, =∞#<£´rqOK«∞@‰õΩ, Pã¨ Ü«ÚO_≥<xÕ ´Pâ◊ Hõe#æ KÀ, WÑ¨Ù_ç@∞¡´WÑ¨C_»∞ D
q^èŒ=ÚQÍ, Hõ$`«"≥∞ÿ#´KÕã≤#, `«Ñ¨CQÍ=´`«Ñ¨C#∞ ~°H˜∆OK«∞@‰õΩ, `«`ü{JO„Ñ¶≤∞
`å=∞~° ã ¨ = ÚÅ‰õ Ω ´~å=Úx áê^Œ Ñ ¨ ^ Œ ‡ =ÚÅ‰õ Ω , `« _ » Ü « ∞ Hõ ´ PÅã≤ O Ñ¨ H õ ,

â◊~}
° ∞K˘~°∞=Ú´ â◊~} ° ∞ "Õ_∞» =Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Fs! =¸_è®`å‡! K≥_∞» „Ñ¨=~°#Î QÆÅ ~å=}Ï! h ^Œ∞~åƒù+Ö¨ Ë
HÍx |∞kúÖ’ „|uÔH_»∞ q^è=Œ Ú#∞ PÖ’zOÑ¨=Ù. "Õ~Ú=∞Ok ^Õ"OÕ „^Œ∞Å∞, QÆO^è~Œ fi°
„âı+¨µªÅ∞, ÅHõ∆ÖÏk ãÖYºÖ’QÆÅ ~åHõ∆ã¨ Ü«∞H∆Í^Œ∞Öˇ·##∞, QÆ}#ÔHH˜¯# ~å=Úx
ÉÏÇ¨ï|ÅÑ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞ ZkiOzˆ~x #tOÑ¨Hõ `«Ñ¨Ê^Œ∞. WÑ¨C_Õ ~å=Úx
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú h =∞^Œ=Ú#∞ J}Ñ¨QÅÆ ^Œ∞. rqOK«∞ Pâ◊ h‰õΩ#flKÀ WÑ¨C_»∞ D
q^è=Œ ÚQÍ KÕã#≤ `«ÑC¨ #∞O_ç ~°HO∆˜ K«∞@‰õΩ PÅã≤OÑ¨Hõ P ~å=Úx áê^ŒÑ^¨ ‡Œ =ÚÅ#∞
â◊~}° ∞ "Õ_∞» =Ú.
ÉèÏ~°`« : Fi =¸_è®`å‡!, ^Œ∞âßÛi„`«´H©K«HÍ, h „`«∞à◊√§@Ü«∞HÍx´
|∞kú<qÕ ∞Ü«Ú <≥~∞° QÆ=Ù, „|uÔH_»∞ K«O^ŒO|∞ ÉèÏqOÑ¨=Ù, <å‰õΩ{Dâ◊√Öˇ#· ´<å‰õΩ
Éè~í ÖÎ° #·ˇ , U=Ù~∞° ´S^Œ∞QÆ∞~°∞, QÆO^è~Œ fi° =~°∞Å∞, K«iÛOÑ¨, |Ç¨ïÅHõ∆ â◊`ã« O¨ YºÖˇ#· ´~åHõã∆ ¨
Ü«∞Hõ=∆ ÚY∞Å∞, ZxflHõ‰Ωõ q∞ye#, =∞`ü{<å^ä´Œ <å Éè~í ÅÎ° , ^À~°ƒÖÏÉè∞í º#flu #_»QHÆ õ
q∞OK«*ÏÅ~°∞, x„QÆÇÏ≤ Ozˆ~x, `«`ü Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú, W^≥ h =∞^ŒO|∞ #_»ÑÜ ¨ Ú« #flk,
h‰õΩ =∞# <åã¨ Ü«ÚO_≥<xÕ , WÑ¨Ù_ç@∞¡ Hõ$`«"∞≥ #ÿ `«ÑC¨ QÍ=, `«_Ü » ∞« Hõ, `«`´ü <å
Éè~í ÅÎ° , JO„Ñ¶∞≤ `å=∞~°ã=¨ ÚÅ‰õΩ â◊~} ° ∞K˘~°∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Fi =¸_è®`å‡! ^Œ∞â◊Ûi„`«QÅÆ H©KH« Í! h "åQÆ∞_»∞ =∂@ÖË
HÍx, |∞kú<~Õ =° Ù. „|uÔH_ç q^è=Œ Ú#∞ PÖ’zOÑ¨=Ù. <å Éè~í ÖÎ° #·ˇ S^Œ∞QÆ∞~°∞ QÆO^è~Œ fi°
„âı+µ¨ Åª ∞ PÖ’zOÑ¨QÍ ÅHõ∆ â◊`« ãÖYºÅ‰õΩ q∞Oz# Ü«∞Hõ∆ ~åHõ™∆ ê^è∞Œ Öˇ#· #∞ ÖˇH¯˜ OÑ¨QÍ
<å Éè~í ÅÎ° ÉÏÇ¨ï Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#‰õΩ J}QÆHõ q∞OK«*ÏÅ~°∞. x„QÆÇÏ≤ Ozˆ~x "åi
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú WÑ¨C_Õ h =∞^Œ=Ú#∞ #tOÑ¨*Ü Ë ∞« É’=ÙK«∞#flk. rqOÑ¨=Öˇ##∞
Pâ◊ h‰õΩ HõÅ^Õx WÑ¨C_»∞ D q^è=Œ ÚQÍ h=Ù KÕã#≤ `«ÑC¨ #∞O_ç HÍáê_»∞@‰õΩ
PÅã¨º=Ú KÕÜ∞« Hõ "åi áê^ŒÑ^¨ ‡Œ =ÚÅ#∞ â◊~} ° ∞ "Õ_∞» =Ú.
414 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=. J#∞ =∂@Å∞ qx "åñ_»<å^Œ~^° ∞Œ ifiÖÏãÖ|∞# "≥_#» =Ùfi
x=fi\˜Å¡ #=fi~°=i‚O QÆ#∞OQ˘x 9
~å=∂ : J#∞ =∂@Å∞ qx´ã‘`« K≥ÑÊ≤ # =∂@Å∞ qx, "å_»∞´~å=}∞_»∞,
J<å^Œ~° ^Œ∞ifiÖÏã¨=Ú#´ÖˇH¯˜ OÑ¨x á⁄QÆ~∞° É’`«∞`«#=ÚKÕ, "≥_#» =Ùfi´"≥He˜ #=Ùfi,
x=fi\˜Å<¡ ´£ =ºHõ=Î Ú HÍQÍ, P{=~°=i‚<´£ ã‘`#« ∞, Hõ#∞OQ˘x´K«∂z,
`å`«Ê~°º=Ú : ã‘`« =∂@Å∞ qx ~å=}∞_»∞ x~°H¡ ∆õ ºÑ¨Ù qÖÏã¨=Ú`À‰õÄ_ç#
"≥_#» =Ùfi #qfi ã‘`#« ∞ K«∂z.
ÉèÏ~°`« : "å_»∞´H©K‰« Ωõ _»∞, P =~°=i‚<´£ „^ÒÑ¨kx.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ =∂\Ï¡_#ç „^ÒÑ¨k Ñ¨Å∞‰õΩÅ#∞ qx H©K‰« Ωõ _»∞
x~°H¡ ∆õ º=Ú`À ‰õÄ_ç# qÖÏã¨ÑÙ¨ "≥_#» =Ùfi #qfi „^ÒÑ¨kx K«∂z.
L. ÉËÅ=Ù QÍ"≥ h=Ù "≥éÑ≤OK≥^∞Œ gix"åiñÉ’Öˇ #
<ÀflÅe`åOy <å‰õΩ xÅ<ÀÑ¨~∞° ~°∞„^Œ=ÚMÏxÖÏ=∞~°
ÖÏûÅ∞ñ QÆ∞Ü«Ú‰õΩÎ aO^Œ∞Åñ ^ŒÅOHõñ ^ŒÅOÔH^Œñ QÍx `å=Hõ
„Éèí∂ÅuHÍ^èŒ#∞ã¨∞ûÊù~°^Œ Ñ¨Ó~°fi q[$OÉèí}=∞#‡^èÀ^Œúu<£. 10
~å=∂ : F Åe`åOw´F ã‘`å! h=Ù, ÉËÅ=ÙQÍ"≥´J=∂Ü«∞‰õΩ~åÅ=ÙHÍ"å?
gix "åi<£É’Öˇ´W`«~∞° Å=Öˇ, "≥éÑ≤OK≥^∞Œ ´ÉèÜ í ∞« ÃÑ>ì̌^=Œ Ù, <å‰õΩ, ~°∞„^Œ=ÚY´
t=Ùx`À ‰õÄ_ç#, JxÅ{J=∞~°∞Öò´"åÜ«Ú=Ù`À ‰õÄ_ç# ^Õ=`«Å∞, xÅ
<ÀÑ¨~∞° ´xÅ∞=<Õ~~° ∞° , KåÅ∞<£´KåÅ∞#∞, `å=Hõ´h Ü≥ÚHõ¯, „Éè∂í ÅuHÍ´ÉÁ=∞=Ú_ç
Ü«∞<≥_∞» , ^è#Œ ∞ó{ã¨∞Êù~`° {ü JÑ¨Ó~°fi q[$OÉè}í ´^è#Œ ∞ã¨∞û#∞ É’e# Q˘Ñ¨Ê Juâ◊Ü∞« =Ú`À
„Ñ¨HÍtOK≥_ç, =∞#‡^äŒ{L^Œúu<£´=∞#‡^äŒ∞x f„=`«KÕ, ‰õΩÜ«Ú‰õΩÎ aO^Œ∞Å<£´
‰õΩÜ«Ú‰õΩÎÅ`À_ç ^ŒO`«Hõ∆`«=ÚÅ‰õΩ, `«ÅOHõ<£ `«ÅOÔH^Œ<£HÍx´K«eOK«∞@‰õΩ
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_^≥ #Œ ∞HÍx, KåÅ∞<£´KåÅ∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : F ã‘`å h"≥O`«\ ˜ J=∂Ü«∞‰õΩ~åÅ=Ù? W`«~∞° Å#∞=Öˇ ##∞fl

ÉèÜ
í ∞« ÃÑ@∞ìK∞« <åfl=Ù. ##∞fl ~°∞„^Œ JxÖËO„^Œ∞Å∞ ‰õÄ_® ZkiOÑ¨Ö~Ë ∞° . ^è#Œ ∞ã¨∞û#∞
q∞Oz# h ÉÁ=∞=Ú_çKÕ =∞#‡^ÀnÌÑ#¨ =Ú Hõey h ^ŒO`«H`∆õ =« ÚÅKÕ K«eOK«∞@‰õΩ
ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_^≥ #Œ ∞. KåÅ∞#∞.
ÉèÏ~°`« : J~°=÷ Ú ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : F „^ÒÑ¨n! Jx ãÖÉ’^è#Œ .
K«O. q#∞ q∞ñHõñ Éˇ‰Ωõ ¯ ÖËÅ Ü«∞e"Õ}˜ x[O|∞QÆ hHõ$áê=Ö’
Hõ# q∞Ñ¨Ù _»|ƒ‰õΩ#fl ~°uHÍO`«∞xKÕ xq∞+Ö|∞ xÅfi<À
Ñ¨ #x ~°™È^Œuú O |Å∞Hõñ ÉÏ=x Ü«∂ãü "åñ_»∞ |e‡ñ |
@∞ì<˘ Ü«∞#∞â◊OHõ Ü«∞Ñ¨C_»∞ QÆ_∞» O ÉÁ_»=∞O ^Œ#Ü«∂`«‡Ö’Ñ¨Å<£.
~å=∂ : Je"Õ}´© F ã‘`å! q#∞=Ú{WHõ<{£ ÃÑ‰õΩ¯Å∞{UÅ´WOHõ J<ÕHõ
=∂@ÖËÅ? q#∞=Ú, x[O|∞QÆ´x[=ÚQÍ, WÑ¨Ù_»∞, h Hõ$áê=Ö’Hõ#=Ú´h
^ŒÜ«∂^Œ$ã≤ì, J|ƒ‰õΩ#fl´HõÅQÆxKÀ, ~°uHÍO`«∞xKÕ´=∞#‡^èŒ∞xKÕ, xq∞+Ö|∞,
xÅfi<ÀÑ¨#x´xÅ∞=*ÏÅ#x, ~°ã{¨ L^Œuú <£´HÍ"≥∂„^ÕH=õ ÚKÕ, Ñ¨Å∞Hõ<´£ =∂\Ï¡_Q» Í,
áê=xÜ«Ú´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, Pãü´ã‘`«#∞, "å_»∞´~å=}∞_»∞, |e‡<£{
Ñ¨@∞ì<˘Ü«∞#∞â◊OHõ´|Å=O`«=ÚQÍ Ñ¨@∞ìH˘#∞<Õ"∂≥ Ü«∞#∞ J#∞=∂#=Ú, JÑ¨C_»∞,
Hõ_∞» <£{á⁄_»=∞<£´HõÅ∞QÆQÍ, `«#{P`«‡Ö’Ñ¨Å<£´`«# =∞#ã¨∞ûÖ’ (##∞H˘<≥_ç =∂@).
`å`«Ê~°º=Ú : F ã‘`å! WOHõ "Õ~Ú =∂@ÖËÅ? x[=ÚQÍ h ^ŒÜ∂« ^Œ$‰õΩ¯Å∞
<å‰õΩ WÑ¨C_»∞ ÅaèOK«xKÀ =∞#‡^èŒ∞xKÕ <Õ#∞ x=Ú+¨"≥∞ÿ##∞ xÅ∞=ÖË#x
HÍ"≥∂„^ÕH=õ Ú`À Ñ¨Å∞HõQÍ, P ã‘`#« ∞ ~å=}∞_»∞ |Å=O`«=ÚQÍ Ñ¨@∞ìH˘#∞<Õ"∂≥
Ü«∞#∞ J#∞=∂#=Ú`À Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ (J#∞H˘x# =∂@).
ÉèÏ~°`« : Je"Õ}˜´F „^ÒÑ¨n! q#∞q∞Hõ =∂@ÖËÅ? x[O|∞QÆ, h
Hõ$áê=Ö’Hõ#=Ú, WÑ¨Ù_|» ƒ‰õΩ#fl, ~°uHÍO`«∞xKÕ, xq∞+Ö|∞, xÅfi<ÀÑ¨#x, ~°™È^Œuú <£
Ñ¨Å∞Hõ<,£ áê=x´Ñ¨q„`«∞~åÖˇ#· , Pãü´„^ÒÑ¨k, "å_»∞´H©K‰« Ωõ _»∞, |e‡|@∞ì<˘Ü«∞#∞
416 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
â◊OHõ Ü«∞Ñ¨C_»∞ Hõ_∞» O ÉÁ_»=∞O ^Œ#Ü«∂`«‡ Ö’Ñ¨Å<£.
`å`«Ê~°º=Ú : F „^ÒÑ¨n! WOHõ =∂@ÖËÅ! q#∞=Ú! x[=ÚQÍ h ^ŒÜ∂« ^Œ$+≤ì
<å‰õΩ WÑ¨C_»∞ ÅaèOK«xKÀ =∞#‡^è∞Œ xKÕ xq∞+¨"∞≥ #ÿ #∞ xÅfi<Õ~#° ∞ – Jx H©K‰« Ωõ _»∞
Ñ¨Å∞HõQÍ Ñ¨q„`«∞~åÖˇ#· „^ÒÑ¨k – "å_»∞ |Å=O`«=ÚQÍ `«##∞ Ñ¨@∞ìH˘#∞<Õ"∂≥ Ü«∞#∞
J#∞=∂#=Ú`À `«# =∞#ã¨∞ûÖ’
HõO. `«`«cè=∞Éèí∞[|ÅO|∞#
x`«x=∞^ŒO |_»ñÑ¨‰Ωõ #fl <≥O`«ÜÚ« qÑ¨s
`«`« =K«∞Ûñ ^ŒÑ¨Ê kÑ¨Ù_»#∞
=∞uñ |∂x =∞~°ÖÛˇ ^Œq∞`« =∞#∞º`«fi~°`<« .£ 12
~å=∂ : `«`ü´q∞H˜¯e, cè=∞´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#, Éèí∞[|ÅO|∞#´ ÉÏÇ¨ï
|Å=ÚKÕ, W`«x =∞^ŒO|∞´W`«x QÆ~fi° =Ú, J_»Ñ‰¨ Ωõ #fl´J}K«‰Ωõ #flKÀ, ZO`«ÜÚ« ,
qÑ¨s`«`« =K«∞Û<£´"≥·Ñ¨s`«º=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞, WÑ¨C_»∞ `«Ñ¨Ê^Œ∞, J#∞´J<≥_ç,
=∞u<£{Ñ¨Óx´=∞#ã¨∞û`À, ^Œq∞`«=∞#∞º`«fi~°`«<£´J}K«|_ç# ~Àëêuâ◊Ü«∞=Ú
QÆÅ"å_≥,· =∞~°ÖÛˇ ´=∞~°ÖÛˇ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ `«# ÉÏÇ¨ï|Å=ÚKÕ (Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞)
W`«x QÆ~fi° =Ú (~å=}∞x) J}K«‰Ωõ #flKÀ qÑ¨s`«=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞. WÑ¨Ù_»∞ `«ÑÊ¨ ^Œ∞
J<≥_ç =∞#ã¨∞û`À J}K«|_ç# ~Àëêuâ◊Ü∞« =Ú#∞ =∞~°ÖÛˇ #∞. (ã¨=Ú^•~ÚOK«∞H˘<≥#∞)
ÉèÏ~°`« : `«`{ü qãïÎ Oz#, cè=∞Éè∞í [ |ÅO|∞#<£ćè=Úx ÉÏÇ¨ï|Å=ÚKÕ,
W`« x =∞^Œ O |_» Ñ ¨ ‰ õ Ω #fl <≥ O `« Ü « Ú , qÑ¨ s `« ` « = K« ∞ Û, `« Ñ ¨ Ê ^Œ ∞ , WÑ¨ Ù _» ∞ ,
J#∞=∞u<£{Ñ¨Óx´JOwHÍ~°=Ú#∞ K«∂Ñ≤, q∞`«´q∞`«"≥∞ÿ#, =∞#∞º`«fi~°`«<£´
HÀÑ¨=Ú#∞, =∞~°ÖÛˇ ^Œ<´£ H©K‰« Ωõ x u~°∞QÆ#OÃÑ^Œ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : „^ÒÑ¨k J#∞H˘#fl =∂@Å∞.
''qã¨ÎiOz# cè=Úx ÉÏÇ¨ï|Å=ÚKÕ H©K«‰õΩx =∞^Œ=Ú#∞ J}K«xKÀ
ZO`«Ü∞ÿ≥ # "≥Ñ· s¨ `«º=Ú HõÅ∞QÆ∞@ `«ÑÊ¨ ^Œ∞. WÑ¨C_»∞ <å JOwHÍ~°=Ú#∞ K«∂Ñ≤
q∞`«"∞≥ #ÿ HÀáêuâ◊Ü∞« =ÚQÆÅ^•#<≥· H©K‰« Ωõ x "≥#∞Hõ‰Ωõ ÑÖÃÑ^Œ#∞——
HõO. Jx"å~°º=∂}~À+Ö
|∞# #=x[Ü«ÚHÎ̃^•è ~°º¤ =Ú ^Œe~°ÊñQÆ #
=∞‡#ã≤[=â◊√ YÅ∞ =∞QÆ∞_çO
z x`åO`«=Ú #_»Öˇ #`«x KÕñ`«‰Ωõ #O`«<.£ 13
~å=∂ : Jx"å~°º=∂}´x"åiOÑ¨ â◊Hºõ =ÚQÍx, ~À+Ö|∞#´HÀÑ¨=Ú`À,
J=x[Ü« Ú ´ã‘ ` « , #=´H˘`« Î ^ ≥ · # , Ü« Ú H˜ Î ^ •~° ¤ º =Ú´=∂@Å k@ì ` « # =Ú,
`«e~°ÊQÆ´HõÅ∞QÆQÍ, P{=∞#ã≤[=â◊√´P =∞#‡^è=Œ â◊√_≥#· ~å=}∞x, YÅ∞<£´^Œ∞+¨µxì ,
=∞QÆ∞_çOz´„uÑ≤Ê ÑÖÑ≤, JO`«<,£ J`«x KÕ`‰« Ωõ ´J`«x Ñ¨#∞Å‰õΩ, x`åO`«=Ú´q∞H˜¯e,
J_»Ö<ˇ ´£ qKå~°Ñ_¨ #≥ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : x"åiOÑ¨ â◊Hºõ =ÚQÍx HÀÑ¨=Ú`À ã‘`« H˘`«QÎ Í `≥K∞« ÛH˘#fl
=∂@Å k@ì`#« =ÚKÕ (u\ì̃ ÑÖÑ¨Ù@) P =∞#‡^è=Œ â◊√_≥#· ^Œ∞+¨µ_ì Q» ∞Æ ~å=}∞x
„uÑ≤Ê ÑÖÑ≤, J`«x Ñ¨#∞Å‰õΩ q∞H˜¯e qKåiOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : Jx´D q^è=Œ ÚQÍ „^ÒÑ¨k =∞#ã¨∞ûÖ’ J#∞H˘x, "å~°º=∂}
~À+Ö|∞#<£´HÀÑ¨=∞}K«∞K«∞, #=Ü«ÚHÎ̃^•~°º¤ =Ú `«e~°ÊQÆ<,£ P=Ú#ã≤[=â◊√<£,
YÅ∞x´^Œ∞+¨µ_ì #·≥ H©K‰« Ωõ x, =∞QÆ∞_çOz, J`«x KÕ`‰« Ωõ JO`«<£ x`åO`«=Ú ã¨_Ö» <ˇ .£
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ „^ÒÑ¨k `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏqOz, HÀÑ¨=Ú#∞
J}K« ∞ H˘x, H˘`« Î Q Í `≥ z Û ÃÑ@∞ì ‰ õ Ω #fl =∂@Åk@ì ` « # =Ú Hõ Å ∞QÆ Q Í P
=∞^Œ<å"ÕâÑ◊ ~¨ ∞° _≥#· H©K‰« Ωõ x "≥#∞Hõ‰Ωõ =∞~°eÛ, J`«x KÕ+Åì¨ ‰õΩ q∞H˜¯e qKåiOK≥#∞.
JO`«
P. ã¨∂Ñ¨HÍ~°=$uÎ nÑ≤OÑ¨ =∂~°∞u
Ü«Ú#fl "åã¨=∂iÎñ *ˇ#∞fl^˘~°∞ñQÆ∞
418 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
#QÆ∞æ}Ïaè~å=∞ ^ŒQÆæé˜ `«^ŒÌ~°≈
#=Ú Ü«∞^äÀz`«qkè #=∞~°ñ *Ëã.≤ 14
~å=∂ : ã¨∞´Öˇã¨ûÜ≥ÿ∞#, LÑ¨HÍ~°=$uÎ´LÑ¨HÍ~° =~°Î#=Ú, nÑ≤OÑ¨<£´
„Ñ¨HÍtOK«∞#@∞¡, =∂~°∞uÜ«Ú<£´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, #=´H˘`«^Î #·≥ , Jã¨=∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ,
PiÎ<£´Ñ‘_»KÕ, K≥#∞fl ^˘~°∞QÆ∞´d#∞fl~åÖˇ·#, P{QÆ∞}Ïaè~å=∞<£´P ã‘`«#∞,
_»QéæÆ ´˜ ã¨g∞Ñ≤Oz, `«`{ü ^Œ~≈° #=Ú´P"≥∞ ^Œ~≈° #=Ú, Ü«∞^èÀz`«qkè<´£ `«y# suÖ’,
J=∞~°<{£ KÕã´≤ HõÅ∞QÆ∞#@∞¡ KÕã.≤
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e LÑ¨HÍ~° =~°#Î =Ú „Ñ¨HÍtOK«∞#@∞¡ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞,
H˘`«^Î ·≥ JkèH"õ ∞≥ #ÿ Ñ‘_K» Õ d#∞fl~åÖˇ#· P ã‘`#« ∞ ã¨g∞Ñ≤Oz `«y# suÖ’ P"≥∞
^Œ~≈° #=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡ KÕã≤ –
Éè Ï ~° ` « : ã¨ ∂ Ñ¨ H Í~° = $uÎ ´ =O@Å"åx=Öˇ , nÑ≤ O Ñ¨ ´ „Ñ¨ H ÍtOK« ∞ ,
=∂~°∞uÜ«Ú#flćè=Ú_»∞#fl, "åã¨=Ú´QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞, PiÎ K≥#∞fl^˘~°QÆ∞´Ñ‘_»KÕ
d#∞fl~åÖˇ#· , P QÆ∞}Ïaè~å=∞´„^ÒÑ¨k, _»QéæÆ ,˜ `«^~ÌŒ ≈° #=Ú Ü«∞^èÀz`« qkè #=∞~°*ãË .≤
`å`«Ê~°º=Ú : =O@Å"åx=Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞ cè=Ú_»∞#fl QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞ Ñ‘_K» Õ
d#∞fl~åÖˇ#· „^ÒÑ¨k ã¨g∞Ñ≤Oz `«y# suÖ’ #`«xx ^Œi≈Oz
=. x[=$`«OÎ ÉˇÅ¡ <≥éO˜ yOz `«#~åHõKO« ^ŒO|∞ q=iOz ~Ú
@¡xÜ≥∞. 15
~å=∂ : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ `«# K«i„`«<≥Å¡ ã‘`«‰õΩ `≥eÜ«∞*Ëã≤, `«#
ã¨=Ú„^ŒÅOÑ¶∞¨ # q^è=Œ Ú#∞ `≥eÑ≤ W@¡<#≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : „^ÒÑ¨k `«# =$`åÎO`«=Ú#∞ cè=Ú#‰õΩ `≥eÑ≤, `«# ~åHõ‰Ωõ QÆÅ
HÍ~°}=Ú#∞ q=iOz, W@¡<#≥ ∞.
âß. HõÖÏº}©É=íè nâ◊fi~å[˝=∞Ç≤Ï=∞O QÆÖæ̌ xfl ~åÑ¶∂¨ @ÉÏ
Ç¨ïàÏº`«∞º^Œú`«[O`«∞Ñ¶¨∞’~°=#"å™È^Œ#fi^Œ∞Å¡OÑ¶¨∞<å
HõÖÏº}Ïuâ◊Ü∞« O|∞ <å‰õΩñ ^Œ∞^Œ "åHõûOHÀK«#O ÉËÅ x

ã¨∞ÎÅº`«fi^Œfi~°â◊HÎ̃ QÆÅæ =∞# ÔHO^Œ∞ <Õ¡ =™ê^è•º~°÷=ÚÖò. 16
~å=∂ : HõÖÏº}©´F ã‘`å=∂`å, Éè=í `ü{Dâ◊fi~°´h ÑüÜ≥∞ÿ # ~å=Úx,
P[˝ =∞Ç≤Ï=∞<£´P ^Õâ=◊ ∞Ç≤Ï=∞KÕ, x~åÑ¶∂¨ @´`«_=» ÙÖËx, ÉÏÇ¨ïà◊º´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ,
Ju{L^Œ`ú ´« q∞H˜¯e f„==ÚÖˇ#· , [O`«∞´[O`«∞=ÙÅKÕ, Ñ¶∞¨ ’~°´Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ , =#´h\˜H,˜
"åã¨´™ê÷#"≥∞ÿ#, L^Œ#fi`ü´ã¨=Ú„^Œ=Ú Ü≥ÚHõ¯, LÅ¡OÑ¶¨∞<å´^•@∞@Ü«∞<≥_ç,
HõÖÏº}´â◊√Éèí=Ú Ü≥ÚHõ¯, Juâ◊Ü«∞O|∞´PkèHõº=Ú, <å‰õΩ´Ç¨Ï#∞=∞‰õΩ,
HõÅ´æ HõÅ∞QÆQÍ, `«∞^Œ<´£ z=~°‰Ωõ , "åH±{ãÖHÀK«#OÉËÅ?´=∂@ÅÖ’ H˘~°Ù« Å?
xãπ{`«∞Åº´™ê\˜ÖËx, `«fi`ü{=~°â◊H˜ÎHõÅæ<£´h „Ñ≤Ü«Ú_≥·# ~å=Úx Ü≥ÚHõ¯ â◊H˜Î
HõÅ∞QÆQÍ, =∞#‰õΩ, J™ê^èºŒ {J~°=÷ ÚÖò´™êkèOÑ¨ÖxË Ñ¨#∞Å∞, ZO^Œ∞<£ ÖË=Ù´ZHõ¯_»#∞
ÖË=Ù.
`å`«Ê~°º=Ú : F ã‘`å HõÖÏº}©! h ÑüÜ≥∞ÿ # ~å=Úx P^Õâ◊ =∞Ç¨Ï`«fi=Ú
Hõey `«_=» ÙÖËx q∞H˜¯e |Ç¨ïà◊"∞≥ #ÿ L^Œ`ú =« ÚÖˇ#· [O`«∞=ÙÅKÕ xO_ç# Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ
h\˜H˜ ™ê÷#"≥∞#ÿ ã¨=Ú„^Œ ÅOÑ¶∞¨ #=∞<≥_ç â◊√ÉèÏkèHºõ =Ú <å‰õΩ HõÅ∞QÆQÍ z=~°QÍ
=∂@ÅÖ’ H˘~°`Ü « ∞Õ Å? ™ê\˜ÖxË h Éè~í Î° ~å=Úx â◊HÎ̃ HõÅ∞QÆQÍ =∞#‰õΩ ZHõ¯_»#∞
J™ê^èºŒ =ÚÖˇ#· Ñ¨#∞Å∞ HõÅ∞QÆ=Ù – Jx Ç¨Ï#∞=∞ K≥ÃÑÊ#∞.
ÉèÏ~°`« : HõÖÏº}©Éèí=`ü´â◊√Éèí=∞QÆ∞, Dâ◊fi~å[˝ =∞Ç≤Ï=∞<£´ÉèíQÆ=^•^Õâ◊
=∞Ç≤Ï=∞KÕ, x~åÑ¶∂¨ @ ÉÏÇ¨ïàÏº`«∞º^Œ`ú « [O`«∞Ñ¶∞¨ ’~°, =#"åã¨´J~°}º"åã¨=∞<≥_,ç
L^Œ#fi`ü{LÅ¡OÑ¶∞¨ <å´ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ^•@∞@Ü«∞#∞, HõàÏº}Ïuâ◊Ü∞« O|∞ – HõÖ,æˇ
<å‰õΩ, `«∞^Œ<£, "åH±{ãÖHÀK«#OÉËÅ? xã¨∞ÎÅº´™ê\˜ÖËx, `«fi`ü´h Ü≥ÚHõ¯,
=~° ´ „âı + ¨ ª " ≥ ∞ ÿ # , â◊ H ˜ Î ´ ™ê=∞~° ÷ º =Ú, Hõ Å æ < £ ´ J™ê^è • º~° ÷ = ÚÖò ´ ™êkè O Ñ¨ Ö Ë x
„Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅ∞ =∞#ÔHO^Œ∞<£ – ÖË=Ù.
`å`«Ê~°º=Ú : ÉèQí =Æ ^•^Õâ◊ =∞Ç≤Ï=∞KÕ â◊√Éè=í ∞QÆ∞K«∞#fl J_»∞Ö¤ xË |Ç¨ïà◊
[O`«∞ Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ J~°}º"åã¨=∞<Õ ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ^•@∞@Ü«∞#∞ â◊√ÉèÏuâ◊Ü∞« =Ú
HõeQÔ #∞. <å‰õΩ `«∞^Œ‰Ωõ =∂@ÅÖ’ ãÖHÀK«"∞Õ Å? ™ê\˜ÖxË h „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ ™ê=∞~°º÷ =Ú
420 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõÅ∞QÆQÍ =∞#‰õΩ ™êkèOÑ¨ÖxË „Ñ¨Ü∂≥ [#=ÚÅ∞ ÖË=Ù Jx „^ÒÑ¨k ÑëHÔ #∞.
HõO. Juj„Ñ¶∞¨ "≥∞ `≥QñÆ E_»∞=Ú
Ç¨Ï`«QÆ∞}∞ h„^ÀÇ≤Ï <À~°∞Û #kÜÕ∞ Ü«∞Hõ\Ï!
Ü«∞u= Éè=í „uÊÜ«∞ÉÏÇ¨˙
^Œúu^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~°∞ Öˇ·#^Œã¨∞ºÅKÕñ`«Öò. 17
~å=∂ : Juj„Ñ¶¨∞"≥∞´`«fi~°QÍ, Ç¨Ï`«QÆ∞}∞<£´K≥_»¤ QÆ∞}=ÚÅ∞QÆÅ, D
„^ÀÇ≤Ï<£´~å=}∞x, `≥QÆ K«∂_»∞=Ú´Kå=E_»∞=Ú. Ju=´F ã‘`å!, JHõ\Ï,
Éè=í `ü{„Ñ≤Ü∞« ´h Éè~í ÜÎ° ∞ÿ≥ # ~å=Úx, ÉÏÇ¨˙^Œuú ´ÉÏÇ¨ï|Å=Ú, ^Œ∞~°ÇÏ¨ OHÍ~°∞Öˇ#· ´
K≥_¤» QÆ~fi° =ÚQÆÅ, ^Œã∞¨ ºÅKÕ`Ö« ´ò â◊„`«∞=ÙÅ ^Œ∞âıÛ+¨Åì ∞, F~°∞Û#kÜÕ∞´F~°∞ÛH˘#QÆÅ=∂?
`å`«Ê~°º=Ú : F ã‘`å! h Éè~í Ü
Î° ∞ÿ≥ # ~å=Úx ÉÏÇ¨ï|Å=ÚKÕ `«fi~°QÍ D
K≥_∞» QÆ∞}=ÚÅQÆÅ „^ÀÇ≤ÏÜ≥∞ÿ # ~å=}∞x Kå=E_»∞=Ú. ^Œ∞~°ÇÏ¨ OHÍ~°∞Öˇ#· â◊„`«∞=ÙÅ
^Œ∞âıÛ+¨Åì ∞ F~°∞ÛH˘#QÆÅ=∂? Jx Ç¨Ï#∞=∞ ÑëHÔ #∞.
ÉèÏ~°`« : „^ÒÑ¨k cè=Úx`À – Ç¨Ï`«Q∞Æ }∞<£, D „^ÀÇ≤Ï<£, Ju j„Ñ¶∞¨ "≥∞,
`≥QE
Æ _»∞=Ú, JHõ\Ï! Éè=í `ü„Ñ≤Ü∞« ´h „Ñ≤ÜÚ« ~åÖˇ#· , Ju=´„^ÒÑ¨k, ÉÏÇ¨˙^Œuú <£,
^Œ∞~°ÇÏ¨ OHÍ~°∞Öˇ#· , ^Œã∞¨ ºÅKÕ`Ö« ò, F~°∞Û#kÜÕ∞
`å`«Ê~°º=Ú : JHõ\Ï! K≥_∞» QÆ∞}=ÚÅ∞QÆÅ D „^ÀÇ≤ÏÜ≥∞ÿ # H©K‰« Ωõ x Ju
`«fi~°Ö’ `≥QE
Æ _»∞=Ú. h „Ñ≤ÜÚ« ~åÖˇ#· Ju=ÔH· ÉÏÇ¨ï|Å=ÚKÕ ^Œ∞~°ÇÏ¨ OHÍ~°∞Öˇ#·
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ F~°∞ÛH˘#QÆÅ=∂ – Jx „^ÒÑ¨k cè=Úx`À #<≥#∞.
ã‘. WkÜ≥ÚO_»∞ <åÑ¨Å∞¯ =∞kñ *Ë~∞° Û =∂`«‡ |
ÅMÏºuãÖÑ¨^Œ ÅÌ#~° =zÛ
^Œ$_è»^Œ~°∞Ê h„^ÀÇ≤Ïñ ^≥QÆ\Ï~°∞Û h"å~°Î
q#ñ|_ç#Ñ¨C_» =∞#qÉèí∞O_»∞
=∞#`À_»ñQÆ∂_»ñ „QÆ=∞‡é #QÆ}º=∞Ç¨=

h~å[º™œYºãÖKå~°=ÚÅ‰õΩñ
[#∞@ „^è∞Œ =O ak ã¨=∞Ü«∞O|∞ QÍ=Ù#
h =O`«=@∞ì#∞ <≥=∞‡#=Ú#
P. =∞é∞= HÀÜ«∞"å~°º=∂#ã¨f„=`å
kèHõº "Õ∞~° g∞é∞ `≥QÆ∞= H˜Ñ¨Ù_»∞
™⁄~°Hõ `«∞#∞=∞=ÅÜ«Úñ l=Ú‡Ö’Ö’# #
`«ºO`«=∞#∞ºãÖ„Éèí=∂uâ◊Ü«∞=Ú. 18
~å=∂ : WkÜ≥ÚO_»∞´Wk XHõ\ ,˜ <å Ñ¨Å∞¯, =∞k<£{KÕ~∞° Û=Ú´=∞#ã¨∞#
ÉèÏqOÑ¨Ù=Ú, =∞#qÉè∞í O_»∞´~å=Ú_»∞, P`«‡|ÅMÏºu ãÖÑ¨^ÖŒ ò´`«# ¿ã<å ã¨=¸Ç¨Ï
ãÖÑ¨^ÅŒ `À, `«#~°=zÛ´‰õÄ_ç =zÛ, ^Œ$_è^» ~Œ ∞° Ê<£´Q˘Ñ¨Ê QÆ~fi° =ÚQÆÅ, D „^ÀÇ≤Ï<£´D
~å=}∞x, `≥Q\Æ Ï~°∞Û<£´ãÖÇ¨ÏiOK«∞#∞, h "å~°Î q#|_ç#Ñ¨C_»∞´h "å~°Î `≥eã≤#O`«<,Õ
=∞#`À_» Q Æ ∂ _» , „Hõ = ∞‡é<£ ´ uiy "≥ o ¡ , JQÆ } º´QÆ } ˜ O Ñ¨ Öˇ H õ ¯ ‰õ Ω ~åx,
=∞Ç¨{J=h~å[º´Q˘Ñ¨Ê^≥·#, ~å[º=Ú Ü≥ÚHõ¯, ™œYº ãÖKå~°=ÚÅ‰õΩ´
ã¨∞Y„Ñ¨^Œ"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü«∂}=ÚÅ‰õΩ, K«#∞@´"≥à◊√¡@, „^èŒ∞=O|∞´`«^äŒº=Ú, Wk
ã¨=∞Ü«∞O|∞ QÍ=Ù#´Ñ¨^∞Œ <åÅ∞ˆQO_»¡ J~°}º"åã¨ ã¨=∂Ñ≤=Î ∞~Ú# `«y# ã¨=∞Ü«∞=Ú
QÍ=Ù#, h =O`«=@∞ì#∞´h=Ù JÑ¨Ê\˜=~°‰Ωõ , =∞é∞=Hõ, F´F! J"å~°º=∂#´
"åiOÑ¨~åx =∞#ã¨∞#∞, ã¨f„=`«{PkèHõº´áêu„=`«º=Ú Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú
QÆ Å ^•<å!, "Õ ∞ ~° g ∞é∞ `≥ Q Æ ∞ =‰õ Ω <£ ´ =∞~° } ™êÇ¨ Ï ã¨ = Ú#‰õ Ω , WÑ¨ Ù _» ∞ ,
™⁄~°H´õ „Ñ¨Ü∞« uflOÑ¨H,õ z=Ú‡Ö’ Ö’#<£´Ö’Ñ¨Å „Ñ¨=Ç≤ÏOK«∞, J`«ºO`«´Q˘Ñ¨Ê^≥#· ,
=∞#∞º´â’Hõ ~À+¨=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, ãÖ„Éèí=∂uâ◊Ü«∞=Ú´f„=`«Å PkèHõº=Ú#∞,
`«∞#∞=∞=ÅÜ«Ú´#tOÑ¨*ËÜ«∞=Öˇ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D <å =∂@ <˘Hõ^•xx =∞#ã¨∞# ÉèÏqOÑ¨Ù=Ú. ~å=Ú_»∞
`«# MÏºuQÆÅ ¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï ãÖÑ¨^ÅŒ `À `«~e° =zÛ JkèHQõ ~Æ fi° =ÚQÆÅ D ~å=}∞x
422 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ãÖÇ¨ÏiOK«∞#∞. h "å~°Î q#|_ç#O`«<Õ =∞#`ÀQÆ∂_» uiy "≥o¡ QÆ}O˜ Ñ¨~åx Q˘Ñ¨Ê
~å[º ãÖÑ¨^ÅŒ Ö’ ã¨∞Y„Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ „Ñ¨Ü∂« }=ÚÅ‰õΩ "≥à√◊ @
¡ `«^ºŒè =Ú. J~°}º"åã¨
ã¨=∂Ñ≤HÎ k˜ `«y# ã¨=∞Ü«∞=Ú QÍ=Ù#, h=O`« =~°‰Ωõ F ã‘`å^Õg! =∞é∞=Hõ
"åiOÑ¨~åx =∞#ã¨∞`À QÆ∂_ç# áêu„=`«º=Ú Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú QÆÅ^•<å!
=∞~°} ™êÇ¨Ïã¨=Ú#‰õΩ WÑ¨C_»∞ „Ñ¨Ü∞« uflOÑ¨Hõ Ö’Ö’Ñ¨Å "≥e„QÆ‰Ωõ ¯ â’Hõ ~À+¨=ÚÅ
f„"åkèHºõ =Ú#∞ #tOÑ¨*Ü Ë ∞« =Öˇ#∞. (Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ã‘``« À K≥ÑÊ≤ # =∂@eq)
qâı+}
¨ =Ú : =∞#∞º – =∞#∞ºÔ~<Ì· ºÕ „Hõ`Ò„‰õΩkè – Jx J=∞~°HÀâ◊=Ú.
ÉèÏ~°`« : Jk Ü≥ÚO_»∞ <å Ñ¨Å∞¯=∞k *Ë~∞° Û=Ú, P`«‡´h Ü≥ÚHõ¯, |ÅMÏºu
ãÖÑ¨^ŒÖò´|Å=Ú`À QÆ∂_ç# JkèHõ „Ñ¨ã≤^Œ∞úÅ∞, `«#~°<£´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, =zÛ,
^Œ$_è^» ~Œ ∞° Ê<£, D „^ÀÇ≤Ï<£´H©K‰« Ωõ x, `≥Q\Æ Ï~°∞Û´K«OÑ¨Ù, h"å~°Î q#|_ç#Ñ¨C_»´h
"å~°Î q#QÍ<Õ, =∞# qÉè∞í O_»∞´^è~Œ ‡° ~åA, =∞Ç¨Ï`ü´Q˘Ñ¨Ê, =#~år´=#ÑÖ‰õΩÅÎ
Ü≥ÚHõ¯, J™œYº ãÖKå~°=ÚÅ‰õΩ´ã¨∞Y=ÚÖËx „Ñ¨Ü∂« }=ÚÅ‰õΩ, K«#∞@„^è∞Œ =O|∞,
Wk ã¨=∞Ü«∞O|∞ QÍ=Ù#´Wk =∞#=Ú KÕãH≤ ˘#fl xÜ«∞=∞=ÚQÍ#, h=O`« =@∞ì#∞
<≥=∞‡#=Ú# =∞é∞=Hõ´JÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ h =∞#ã¨∞Ö’ ZK«ÛiHõ `«ÑÊ¨ Hõ, F{J"å~°º
=∂#=f „=`åkèHºõ !´F "åiOÑ¨~åx =∂#"Õ∞ „=`«=ÚQÍ QÆÅ^•<å! „^ÒÑ¨n!
"Õ∞~° g∞é∞ `≥Q∞Æ =xÑ¨Ù_»∞ ™⁄~°H´õ Hõ@_ì xç ^•@∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOÑ¨H,õ z=Ú‡Ö’Ö’#,
J`«ºO`« =∞#∞º ãÖ„Éè=í ∂uâ◊Ü∞« =Ú, `«∞#∞=∞=ÅÜ«Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : „^ÒÑ¨n cè=ÚÅ ãÖÉèÏ+¨}.
<Õ#∞ K≥ÃÑÊ_ç XHõ =∂@#∞ =∞#ã¨∞# KÕ~∞° Ê=Ú. h |ÅH©iÎ ãÖÑ¨^ÅŒ `À
„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ =zÛ JkèHõ QÆ~fi° =ÚQÆÅ P H©K‰« Ωõ x K«OÑ¨Ù h "å~°Î q#QÍ<Õ ^è~Œ ‡° ~åA
Q˘Ñ¨Ê =#ÑÖ‰õΩÅÎ Ü«∞O^Œ∞ „â◊=∞`À QÆ∂_ç# „Ñ¨Ü∂« }=ÚÅ‰õΩ "≥à√◊ @ ¡ `«^ºŒä =Ú.
Wk =∞#=Ú KÕãH≤ ˘#fl ã¨=∞Ü«∞=ÚQÍ#, JO`« =~°‰Ωõ #∞ h =∞#ã¨∞Ö’ ZK«ÛiHõ
`«Ñ¨ÊHõ F =∂#=fÑü„=`å t~À=∞}©! „^ÒÑ¨n! Hõ@ì_çx Ju„Hõq∞OK«∞@‰õΩ
„Ñ¨Ü∞« uflOÑ¨Hõ =∞#ã¨∞ûÖ’ QÆey# â’Hõ~Àëêuâ◊Ü∞« =Ú#∞ #tOÑ¨*Ü Ë ∞« =Öˇ#∞.
P. `«Q^Æ ∞Œ q∞QÆ∞Å xK«@ñ ^Œ_Ü

» ∞« ñQÆ ãÖHˆ u
`«O |QÆ∞ã¨=∞Ü«∞O|∞ ^ŒÑ¨Ê‰õΩO_»
<Õ kiy Ü«∞iÔQ^Œ h=Ù <å"≥O|_ç
#_»∞==ÅÜ«Úñ ^•e‡ ã¨_Å» hHõ. 19
~å=∂ : q∞QÆ∞Å<£{WK«@´WK«Û@ q∞H˜¯eQÍ, `«_Ü » ∞« <£´PÅã≤OK«∞@, `«Q^Æ ∞Œ ,
ãÖˆHu`«O|QÆ∞ ã¨=∞Ü«∞O|∞´~å=Ú_»∞ Ñïq∞u ÃÑ\˜ì# HÍÅ=Ú `«Ñ¨Ê‰õΩO_»,
<Õ<£´(QÆ#∞=Ú) <Õ#∞, uiyÜ«∞iÔQ^Œúiy "≥à‹¡^Œ#∞, h=Ù´h=Ù (ã‘`«) `åe‡
ã¨_Å» hHõ´F~°∞Ê =^ŒÅ‰õΩO_», P "≥O|_ç<´£ <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ # „Ñ¨HÍ~°=Ú, #_»∞==ÅÜ«Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : WK«Û@ <Õ#∞ Z‰õΩ¯= PÅã≤OÑ¨~å^Œ∞. ~å=Ú_»∞ ("å#~°∞Å‰õΩ)
ÃÑ\˜#ì Ñïq∞`« HÍÅ=Ú ^•@‰õΩO_», <Õ#∞ uiy "≥à^¡‹ #Œ ∞. h=Ù F~°∞Ê =^ŒÅ‰õΩO_»
<Õ#∞ K≥ÑÊ≤ # „Ñ¨HÍ~°=Ú #_»∞==ÅÜ«Ú#∞.
Éè Ï ~° ` « : q∞QÆ ∞ Å<£ , WK« @ , `« _ » Ü « ∞ <£ ´ `« Q Æ ^ Œ ∞ , ã¨ O ˆ H u`« O |QÆ ∞
ã¨=∞Ü«∞=Ú´=K≥Û^Œ#x H©K‰« Ωõ x`À K≥ÑÊ≤ # "Õà,◊ `«ÑÊ¨ ‰õΩO_», <Õ uiy Ü«∞iÔQ^Œ´<Õ#∞
uiy "≥à^¡‹ #Œ ∞, `åe‡ ã¨_Å» hHõ´HÀÑ¨=Ú ÖËx, h=Ù <å "≥O|_ç #_»∞==ÅÜ«Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : „^ÒÑ¨k cè=Úx`À –
WHõ¯_» <Õ#∞ Z‰õΩ¯= HÍÅ=Ú LO_»~å^Œ∞. H©K‰« Ωõ #‰õΩ <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ # "Õà‰◊ Ωõ
`« Ñ ¨ Ê ‰õ Ω O_» ∞ #@∞¡ uiy "≥ à ‹ ¡ ^ Œ # ∞. HÀÑ¨ = ÚÖË x suÖ’ h=Ù <å"≥ O |_ç
#_»∞==ÅÜ«Ú#∞.
P. Jx ÑëH˜ Éè=í ^Œfi~å`«‡‰õΩ <å=∂@
Ü≥ÚÑ¨ÊQÆ∞@ H˘Hõ QÆ∞é∞ `˘ã¨ñQÆ∞ =∞xÜ≥∞
xK≥Ûñ ^Œ`«Êu„Ñ¨Ç≤Ï`« "≥∞ÿ##q∞‡Hõ
Ü«ÚOQÆ~O° |∞ ãüH˜ #∞|∞ƒ "≥∞éÜ«∞. 20
~å=∂ : Jx ÑëH˜, Éè=í `ü{=~°´h ÑüÜ≥∞ÿ # ~å=Úx, P`«‡‰õΩ<£´=∞#ã¨∞û#‰õΩ,
424 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
<å=∂@´<Õ#∞ K≥ÑÊ≤ # =∂@, XÑ¨ÊQÆ∞@‰õΩ<£´#=∞‡Hõ=Ú HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ, XHõ QÆ∞~°∞
`˘ã¨Q∞Æ =∞xÜ≥∞´XHõ QÆ∞~°∞xÎ =∞‡x HÀÔ~#∞, `«`ü Ñü„Ñ¨ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ ´P ã‘`åÑü ÑÖÑ≤#,
#q∞‡Hõ ´ #=∞‡Hõ = Ú H˘éÔ H · # , LOQÆ ~ ° O |∞´=Ú„kHõ # ∞, ã¨ u H˜ < £ ´ ã‘ ` « ‰ õ Ω ,
L|∞ƒ{"≥∞éÜ«∞´ãÖ`À+¨=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡, WK≥Û<£´WK≥Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_® q^èŒ=ÚQÍ Ñë¯ h ÑüÜ≥ÿ∞# ~å=Úx
=∞#ã¨∞û#‰õΩ <å =∂@Å∞ #=∞‡Hõ=Ú HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ XHõ QÆ∞~°∞Î x=∞‡x HÀÔ~#∞. P
ã‘`åÑü ÑÖÑ≤# #=∞‡Hõ=Ú HõeyOK«∞ LOQÆ~°=Ú#∞ ã‘`«‰õΩ ãÖ`À+¨=Ú
HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_çKÛ≥ #∞.
ÉèÏ~°`« : Jx ÑëH˜, Éè=í `ü´h Ü≥ÚHõ¯, =~å`«‡‰õΩ´Q˘Ñ¨Ê =∞#ã¨∞û#‰õΩ, <å
=∂@ XÑ¨ÊQÆ∞@‰õΩ´<Õ#∞ K≥Ñ≤Ê# =∂@ ã¨=∞‡uÜ≥ÿ∞#O^Œ∞‰õΩ, XHõ QÆ∞~°∞
`˘ã¨ Q Æ ∞ =∞xÜ≥ ∞ #´XHõ "åQÍÌ # =Ú x=∞‡<≥ # ∞, `« ` ü { Ñ¨ u ´P cè = ÚxKÕ ,
„Ñ¨ Ç ≤ Ï `« " ≥ ∞ ÿ # ´W=fi|_ç # , #q∞‡Hõ Ü « Ú <£ ´ #=∞‡Hõ = Ú, Hõ ~ ° O |∞´q∞H˜ ¯ e,
ãüH˜<´£ „^ÒÑ¨kH˜, L|∞ƒ"≥∞~°Ü∞« , ãÖ`À+¨=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ, WK≥Ûćè=Ú_çKÛ≥ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx „^ÒÑ¨k ÑëH˜ h Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞û#‰õΩ <Õ#∞ K≥ÑÊ≤ #
=∂@ ã¨=∞‡uÜ≥∞ÿ #O^Œ∞‰õΩ XHõ "åQÍÌ#=Ú x=∞‡x HÀÔ~#∞. P cè=ÚxKÕ ~Ú=fi|_ç#
#=∞‡Hõ=Ú „^ÒÑ¨kH˜ q∞H˜¯e ãÖ`À+¨=Ú#∞ HõeyOÑ¨QÍ cè=Ú_çKÛ≥ #∞.
HõO. JxÅAñ _»kHè `õ =« ∞ã≤u÷
<˘#Ô~_ç`q« ∞ ~å=∞^Œ∞óY =Ú_»∞Ñ¨Ù@‰õΩ #Ü«∞O
|∞#ñ ^Œ`û« ft~À=∞}˜
Q˘x K«#ñQÆxÜ«∞q∞`«^Œ~°ÊQÆ∞~°∞ ãÖ„Éèí=Úñ_≥·. 21
~å=∂ : JxÅA_»∞´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, JkèHõ`«#∞´q∞H˜¯e JkèHõ"≥∞ÿ#
=∞~åº^ŒK,Õ X#Ô~_ç´XÃÑÊ_ç, `«q∞<£´"Õ_∞» HõK,Õ ~å=∞^Œ∞óY=Ú{L_»∞Ñ¨Ù@‰õΩ´~å=Úx
Ü≥ÚHõ¯ â’Hõ=Ú#∞ `˘ÅyOK«∞@‰õΩ, #Ü«∞O|∞#´q#Ü«∞=Ú`À, `«`ü{ã¨f
t~À=∞}˜{Q˘x´P ã‘`å^Õq t~À=∞}˜x fã¨∞H˘x, Jq∞`«´JkèHõ"≥∞ÿ#,
^Œ~Ê° QÆ∞~°∞´q∞H˜¯e QÆ~fi° =ÚKÕ, ãÖ„Éè=í Ú_≥´· Pâ◊Û~°º=ÚQÆÅ"å_≥,· ã¨#QÆx´"≥à√◊ §"å_≥.·

`å`«Ê~°º=Ú : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ q∞H˜¯e JkèH"õ ∞≥ #ÿ =∞~åº^Œ`À XÑ≤Ê# "Õ_∞» HõKÕ
~å=Úx ^Œ∞óY=Ú#∞ áÈQ˘@∞ì@‰õΩ #Ü«∞=ÚQÍ ã‘`å^Õq t~À=∞}˜x fã¨∞H˘x
Jq∞`«"∞≥ #ÿ Q˘Ñ¨Ê QÆ~fi° =ÚKÕ ‰õÄ_ç# Pâ◊Û~°º=Ú Hõey "≥à√◊ §"å_≥.·
ÉèÏ~°`« : JxÅA_»∞ćè=Ú_»∞, JkèH´õ Q˘Ñ¨Ê^≥#· , `«=∞ó´JO^èHŒ Í~°=Ú Ü≥ÚHõ¯,
ã≤÷u<£´xÅ∞Hõ_»KÕ, X#Ô~_ç´XÑ≤Ê#, `«q∞<£´~å„uÜ«∞O^Œ∞, ~å=∞´„^ÒÑ¨kx,
`«`ü{t~À=∞}˜<£´P Ñü„=`å~°`«fl=Ú#∞, xÜ«∞q∞`«´J}K«|_ç#, ^Œ~°Ê´QÆ∞~°∞
ãÖ„Éè=í Ú_≥,· K«#QÆ´"≥à§◊ QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : cè=Ú_»∞ q∞H˜¯e pHõ\ ˜ xO_ç# ~å„uÜ«∞O^Œ∞ „^ÒÑ¨k
^Œ∞óY=Ú#∞ ÉÏÑ¨Ù@‰õΩ #Ü«∞=∞QÆ∞ suÖ’ J}K«|_ç# Q˘Ñ¨Ê ^Œ~Ê° =Ú`À ‰õÄ_ç#
Pâ◊Û~°º=ÚQÆÅ"å_≥· P Ñü„=`å t~À=∞}˜x fã¨∞H˘x "≥à§◊ QÍ.
HõO. áÈiH˜ñ kqi Ü«∞iÔQ |
bƒ~°=ÚKÕ =#qÑ¶∂¨ `«bÅ <≥éÑ¨ÙK«∞<£
nè~`° « ^Œ#~°ñQÆ ÅOHÍ
^•fi~°QÆ`«∞O _»QÆ∞K«∞ñ ÉËÔ~Û "≥·i=^èŒ~°u<£. 22
~å=∂ : áÈiH˜<£{uqi´Ü«Ú^Œú=Ú#∞ HÀi, |Öòc~°=ÚKÕ´q∞H˜¯e
JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À, =# qÇ¨~°bÅ´Jâ’Hõ =#=Ú#∞ <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« qÖÏã¨=Ú,
<≥éÑ¨ÙK«∞´#_»∞Ñ¨ÙK«∞, `«#~°Q´Æ XÑ≤Ê#, nè~`° <« ´£ ^è~·≥ º° =Ú`À, JiÔQ´"≥à§‹ #∞, ÅOHÍ
^•fi~° QÆ`∞« O_»Q∞Æ K«∞´ÅOHÍ ^•fi~°=Ú#‰õΩ "≥o§, "≥i· =^è~Œ u° <£´~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞
HÀiHõ`À, ¿Ñ~Ô Û´Juâ◊~ÚOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jâ’Hõ=#=Ú#∞ <åâ◊#=Ú KÕÜÚ« bÖÏqÖÏã¨=Ú#∞ #_»∞Ñ¨ÙK«∞
q∞H˜¯e JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À Ç¨Ï#∞=∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ HÀi "≥à§‹ #∞. â◊„`«∞ ãÖÇ¨~°=Ú#∞
HÀi ^è~·≥ º° =Ú ‰õÄ_ç~åQÍ ÅOHÍ ^•fi~°=Ú#∞ KÕi Juâ◊~ÚOK≥#∞.
426 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : |Öòc~°=Ú KÕ=<£´JÇ¨ÏOHÍ~° ™ê~°=ÚKÕ, áÈiH˜<£ uqi
JiÔQćè=Ú_»∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ HÀi "≥à§‹ #∞, JqÑ¶∂¨ `«bÅ <≥éÑ¨ÙK«∞<£´`«#Hõ_∞» Ö¤ xË
suQÍ „Ñ¨=iÎOK«∞K«∞, nè~`° « `«#~°<´£ ^è~·≥ º° =Ú ‰õÄ_ç~åQÍ, HõÅOHõ´JÑ¨"å^Œ=Ú#‰õΩ,
J^•fi~°´„Ñ¨"Õâ◊ ¿ÇÏ`«∞=ÙQÍx, QÆ`«∞O_»∞{JQÆ∞K«∞<£´QÆ=∞#=ÚQÆÅ"å_≥·, ~°Ç¨Ïã¨º
QÆ=∞#=Ú QÆÅ"å_≥·, "≥·i=^èŒ ~°u<£´H©K«‰õΩx ãÖÇ¨ÏiOK«∞@ J#∞ "Õ_»∞Hõ#∞,
¿Ñ~Ô Û<£´ÃÑOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : cè=Ú_»∞ JÇ¨ÏOHÍ~°ÑÙ¨ KÕ=KÕ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ `«#Hõ_∞» Ö¤ xË
suQÍ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞. ^è~·≥ º° =Ú`À ‰õÄ_ç `«=∞ JÑ¨"å^Œ=Ú#‰õΩ HÍ~°}Éè∂í `«=ÚHÍx
QÆ=∞#=ÚQÆÅ"å_≥· (~°ÇÏ¨ ã¨º =~°#Î =ÚKÕ) H©KH« õ =^äÜ
Œ ∞« #∞ "Õ_∞» Hõ#∞ ÃÑOK≥#∞.
=. JO`«
L`åûÇ¨Ï : `«=∞=ÚKÕ <˘HÕK«∞HõÜÚ« #∞^ŒÅ=Ú QÍ#q∞ xfl`åO
`«=Ú x*ÏOQÆ<åâ◊#Ñ¶¨Å^Œ~°ÊHÀÑ¨HõÑÎ̈ãÖ
„Éè=í ∞=Ú`À_»ñ ^Œ#∞flñ *ˇ#Hõñ |~°ñQÆ∞ã≤OÇ¨Ï|Å∞Åã¨
`«û=∞~°=∞`«∞ÅbÅ "≥∞éÜ«∞ñ [OÃÑñ l„`«=^è~Œ u° <£. 24
~å=∂ : `«=∞=ÚKÕ<£´J*Ï˝#=ÚKÕ, XHÕK«∞HõÜ«Ú<£´H˘kÌQÍ ‰õÄ_»,
`« Å =ÚQÍ#q∞<£ ´ ã¨ fi ~° ∂ Ñ¨ = Ú `≥ e Ü« ∞ Hõ á È=Ù@KÕ , x`åO`« = Ú´q∞H˜ ¯ e,
x*ÏOQÆ´`«=∞ â◊s~°=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, <åâ◊#Ñ¶¨Å´<åâ◊#=Ú Ñ¶¨Å=ÚQÍQÆÅ,
^Œ~°Ê´QÆ~°fi=ÚKÕ, HÀÑ¨´HÀÑ¨=ÚKÕ, ‰õΩ¡Ñ¨Î´KÕÜ«∞|_ç#, ãÖ„Éèí=∞=Ú `À_»<£´
Pâ◊Û~°º=Ú`À, `«#∞fl<£ Éˇ#‰õ<´£ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x ZkiOK«∞@‰õΩ, Ñ¨~Q° ∞Æ ´„Ñ¨Ü∞« uflOK«∞,
ã≤OÇ¨Ï|Å∞Å<£´ã≤OÇ¨Ï=ÚÅ=O\˜ |Å=ÚQÆÅ"åix, ã¨`ü{ã¨=∞~°=∞`«∞Å<£´
Ü«Ú^Œ=ú ∞O^Œ∞ q∞H˜¯e =∞#ã¨∞QÆÅ"åÔ~#· ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞, bÅ"≥∞éÜ«∞<£´qÖÏã¨=ÚQÍ,
z„`«=^è~Œ u° <£´z„`«=ÚQÍ K«OÑ¨Ù HÀiHõ`À, K«OÃÑ<£´K«OÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J*Ï˝#=ÚKÕ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x ã¨fi~°∂Ñ¨=Ú H˘kÌQÍ<≥·##∞
`≥eÜ«∞HõáÈ=Ù@KÕ q∞H˜¯eQÍ `«=∞ â◊s~°=ÚÅ <åâ◊#=Ú Ñ¶Å¨ =ÚQÍQÆÅ QÆ~fi° =Ú
HÀÑ¨=ÚKÕ KÕÜ«∞|_ç# ãÖ„Éèí=∞=ÚQÆÅ"åÔ~· `«##∞ ZkiOK«∞@‰õΩ =zÛ#

Ü«Ú^Œ=ú ∞O^Œ∞ q∞H˜¯e =∞#ã¨∞QÆÅ ã≤OÇ¨Ï|Å∞Öˇ#· ~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ z„`«=^èŒ HÀiHõ`À
K«OÃÑ#∞.
ÉèÏ~°`« : `«=∞=ÚKÕ<´£ pHõ\ K˜ ,Õ `«Å=ÚQÍ#q∞<£´¢ãÎ‘ Ñ¨Ù~°∞+¨µÅ ã¨fi~°∂Ñ¨
Éè^Ë =Œ Ú HÍ#~å‰õΩO_»∞@KÕ, x`åO`«=Ú´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , x*ÏOQÆ#´„^ÒÑ¨kÜ«∞O^Œe,
Pâ◊#∞´J¿ÑHõK∆ ,Õ JÑ¶Å¨ ´x+¨ÊÅ"≥∞#ÿ , ^Œ~Ê° Hõ{LÑ¨‰Ωõ Ñ¡ ´Î¨ =∞#‡^èHŒ $õ `«"∞≥ #ÿ , ãÖ„Éè=í ∞=Ú
`À_»<£, JkèHõ „Éèí=∞`À‰õÄ_ç, `«#∞fl<£{K«#Hõ |~°QÆ∞ćè=Úx ZkiOK«∞@‰õΩ
„Ñ¨Ü«∞uflOK«∞, ã≤OÇ¨Ï|Å∞´H©K«‰õΩx, Åã¨`ü ã¨=∞~°=Ú´q∞H˜¯e Ü«Ú^Œú=ÚÖ’,
J`«∞ÅbÅ "≥∞éÜ«∞<£´bÖÏ qÖÏã¨=ÚQÍ, z„`«=^è~Œ u° <£´z„`«=^èŒ KÕÜÚ« suÖ’,
K«OÃÑ<£´K«OÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : pHõ\˜ Ü«∞QÆ∞@KÕ ¢ãÎ‘ Ñ¨Ù~∞° +¨µÅ ã¨fi~°∂Ñ¨É^Ëè =Œ Ú `≥eÜ«∞HõáÈ=Ù@KÕ
„^ÒÑ¨k Ü«∞O^Œe q∞H˜¯e J¿ÑHõK∆ Õ x+¨ÊÅ"≥∞#ÿ =∞#‡^èHŒ $õ `«"∞≥ #ÿ ãÖ„Éè=í ∞=Ú`À
‰õÄ_ç cè=Úx ZkiOK«∞@‰õΩ =zÛ# H©K‰« Ωõ x Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ bÖÏ qÖÏã¨=ÚKÕ
z„`«=^èÃŒ Ñ· HÀiHõ`À K«OÃÑ#∞.
qâı+¨}=Ú : `«Å=Ú – 'J^èŒã¨ûfi~°∂Ñ¨Ü≥∂~°¢ã‘Î`«ÅO™êº`ü— – Jx
J=∞~°HÀâ◊=Ú. L`åûÇ¨Ï =$`«=Î Ú#‰õΩ KèO« ^Œ=Úó „Ñüáê^Œ=Ú# 7 ã¨∂~°ºQÆ}=ÚÅ∞
PÃÑ#· XHõ QÆ∞~°∞=Ù HõÅk. 5= QÆ}=Ú "≥Ú^Œ\ ˜ JHõ~∆ =° Ú Ü«∞u 'ã¨— QÆ}=Ú, 'Ç¨Ï—
QÆ}=Ú J#∞#q ã¨∂~°ºQÆ}=ÚÅ∞.
=. `«^Œ#O`«~°O| =∞é˜Ü«Ú#∞. 25
`«~åfi`« =∞iÜ«Ú
P. â◊HÎ̃=∞`«Î ^Œ#∞[ãÖÑ¶¨∞ =∞H∆ÍO`«"≥∞ÿ
á⁄eÃãñ |=#Ñ¨Ù¢`∞« ÉÎ ∞íè [|Å=Ú#
#`«xHÍO`«HÍ„QÆÇ¨Ï„¿Ñ~°}O|∞KÕñ
QÆ~=° Ú H©_˘#~°∞Û Hõ_ñ» Hõñ*Ëã.≤ 26
428 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
~å=∂ : â◊H˜Î´|e=∞KÕ, =∞`«Î´=∞kOz#, ^Œ#∞[´~åHõ∆ã¨∞Å Ü≥ÚHõ¯,
ãÖÑ¶¨∞´ã¨=¸Ç¨Ï=Ú, JH∆ÍO`«"≥∞ÿ´JHõ∆‰õΩ=∂~°∞_»∞ z=i"å_»∞QÍ, Ñ¨=#Ñ¨Ù¢`«∞Î´
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x Ü≥ÚHõ¯, Éèí∞[|Å=Ú#<£´Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, JO`«Hõ´Ü«∞=Úx
ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ#, P„QÆÇ¨Ï´P„QÆÇ¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯, „¿Ñ~°}O|∞KÕ<£´Ü«∞=∞ „¿Ñ~°}KÕ,
J`«xH˜<´£ P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xH˜, Hõ~=° Ú´q∞H˜¯e, H©_˘#~°∞ÛHõ_H» <õ {£ KÕã´≤ H©_∞» KÕÃã^Œ##∞
„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú #_»ÑÙ¨ @KÕ, á⁄eÃã<£´#tOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : |eq∞KÕ =∞kOz# ~åHõã∆ ¨ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú JHõ‰∆ Ωõ =∂~°∞_»∞
z=i"å_»∞QÍ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ Ü«∞=Úx P„QÆÇ¨Ï „¿Ñ~°}KÕ P
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xH˜ q∞H˜¯e H©_∞» KÕÃã^Œ##∞ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú KÕÜÚ« @KÕ #tOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : â◊H=Î˜ ∞`ü´|e+¨µÅª QÆ∞, `«`{ü J#∞[ ãÖÑ¶∞¨ =Ú´H©K‰« Ωõ x `«=Ú‡ÅO^Œ~∞° ,
JH∆ÍO`«"∞≥ ´ÿ F~°∞ÊÖËx"åÔ~,· J`«x HÍO`«‰Ωõ <£ćè=Úx ÑüflÜ≥∞ÿ # „^ÒÑ¨kH˜, H©_˘#~°∞Û
Hõ_»Hõ*Ëã≤, Hõ~°=Ú, Ñ¨=#Ñ¨Ù¢`«∞Î Éèí∞[|Å=Ú#<£ćè=Úx ÉÏÇ¨ïÑ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ
á⁄eÃã<£´#tOzi.
`å`«Ê~°º=Ú : |e+¨µÖª #·ˇ H©K‰« Ωõ x `«=Ú‡ÅO^Œ~∞° F~°∞ÊÖËx"åÔ~· „^ÒÑ¨kH˜
H©_∞» KÕÃã^Œ=∞#∞ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú KÕã≤ cè=Úx ÉÏÇ¨ï Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ #tOzi.
`Õ. q|∞^èŒHõO@HõH©K«HõqÑ≤#=Ú#‰õΩ
^•==Ç≤ÏflQÍ <å`«‡„Ñ¨`åÑ¨=∞Ç≤Ï=∞
<≥éÃÑ "åÜ«ÚAñ _»#∞ºÅ HÔ é∞HõÑ_¨ H» õ
Ü«ÚO_» Ö’Ö’#ñ ÉÁQÆ_≥ |∞^èÀ`«¯~°O|∞. 27
~å=∂ : q|∞^è Œ H õ O @Hõ ´ ~åHõ ∆ ã ¨ ∞ Å<≥ _ ç , H© K « H õ qÑ≤ # =Ú#‰õ Ω <£ ´
"≥^Œ∞~°∞@_»=ÙÅ‰õΩ, ^•==Ç≤ÏflQÍ<£´^•"åyflQÍ, "åÜ«ÚA_»∞´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞,
P`«‡„Ñ¨`åÑ¨ =∞Ç≤Ï=∞<£´`«# â∫~°º=∞Ç≤Ï=∞#∞, <≥éÃÑ<£´K«∂ÃÑ#∞, |∞^èÀ`«¯~°O|∞´
^Õ=`«Å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú, J#∞ºÅ‰õΩ<£´~åHõ∆ã¨∞Å‰õΩ, Zé∞HõÑ¨_»Hõ Ü«ÚO_»<£´
`≥eÜ«∞#@∞¡QÍ, Ö’Ö’#, á⁄QÆ_.≥
`å`«Ê~°º=Ú : q|∞^èŒ∞Å‰õΩ HõO@Hõ=Ú HõeæOK«∞ "≥^Œ∞~°∞@_»=ÙÅ =O\˜

~åHõ∆ã¨∞Å‰õΩ ^•"åyflQÍ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ `«# „Ñ¨`åÑ¨ =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂ÃÑ#∞.
~å=}cè`«∞Öˇ·# ^Õ=`«Å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú ~åHõ∆ã¨∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞x suÖ’ Ö’Ö’Ñ¨Å
á⁄QÆ_çi.
ÉèÏ~°`« : q|∞^èŒ HõO@Hõ´ã¨[#˚ ^Õfi+¨µÖˇ#· , H©KH« ´õ H©K‰« Ωõ Å<≥_,ç qÑ≤#=Ú#‰õΩ<£´
J_»qH˜, ^•==Ç≤ÏflQÍ, P`«‡„Ñ¨`åÑ¨ =∞Ç≤Ï=∞<£, "åÜ«ÚA_»∞ćè=Ú_»∞,
J#∞ºÖˇ~°∞QÆ‰õΩO_»´W`«~°∞Å‰õΩ `≥eÜ«∞x suÖ’, Ö’Ö’#´~°Ç¨Ïã¨º=ÚQÍ,
<≥éÃÑ#∞´[iÃÑ#∞, |∞^èÀ`«¯~°O|∞´ã¨[#˚ ∞Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, á⁄QÆ_.≥
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨[#˚ ∞Å‰õΩ HõO@Hõ„áêÜ«ÚÖˇ#· H©K‰« Ωõ Å<≥_ç J_»qx ^•"åyfl=Öˇ
`«# „Ñ¨`åÑ¨ =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂Ñ≤ cè=Ú_»∞ W`«~∞° Öˇ~∞° QÆ‰Ωõ O_» ~°ÇÏ¨ ã¨º=ÚQÍ <åâ◊#=Ú
KÕÃã#∞. |∞^è∞Œ Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú á⁄QÆ_iç .
`Õ. `«`«ûÇ¨ÏŸ^Œ~°ãÖ„Ñ¨=~°Î#=Ú [iÔQ
#Ñ¨C~°=ÚÖ’#QÆ∂_è"» ∞≥ ÿ Ü«∞O`« <Õñ_»∞
=Úyã≤=K≥Û ^•#=~ål "≥∂^ŒHÍÅ
=∞#∞K«∞ ãÖ`«ã¨ =∞O^≥ "å`å`«‡AO_»∞. 28
~å=∂ : `«`´ü P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x Ü≥ÚHõ¯, ã¨ÇÏ¨ ó´|eq∞ =Å#, ^Œ~´° ÉèÜ í ∞« =Ú
Ü≥ Ú Hõ ¯ , ã¨ O „Ñ¨ = ~° Î # =Ú´=$`åÎ O `« = Ú, P{Ñ¨ Ù ~° = ÚÖ’#∞´ÅOHõ Ü « ∞ O^Œ ∞ ,
JQÆ∂_è»"≥∞ÿ´„Ñ¨Hõ\ ˜`«"≥∞ÿ, [iÔQ<£´[iÔQ#∞, JO`«, ^•#=´~åHõ∆ã¨∞Å Ü≥ÚHõ¯,
~å[´ÑÖ‰õΩÎÅ Ü≥ÚHõ¯, "≥∂^ŒHÍÅ=Ú´ãÖ`À+¨ ã¨=∞Ü«∞=Ú, <Õ_»∞´D ~ÀA,
=Úyã≤ = K≥ Û {J#∞K« ∞ ´=Úyã≤ # ^Œ x , "å`å`« ‡ AO_» ∞ ´Ç¨ Ï #∞=∞O`« ∞ _» ∞ ,
ãÖ`«ã=¨ ∞O^≥´ãÖ`À+≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x |Å=Ú =Å# ÉèÜ í ∞« =Ú`À P =$`åÎO`«=Ú
ÅOHõÜ∞« O^Œ∞ ÉÏÇ¨@=ÚQÍ [iÔQ#∞. JO`«@ ~åHõã∆ ¨ ÑÖ‰õΩÅÎ Ü≥ÚHõ¯ ãÖ`À+¨HÍÅ=Ú
D<å\˜`À =ÚyÜ«∞=K≥Û#x Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ãÖ`À+¨Ñ_¨ #≥ ∞.
430 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : `«`ü{ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°´P cè=Úx ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~°∞Öˇ·# ^èŒ~°‡~å*Ï^Œ∞Å,
ãÖ„Ñ¨=~°Î#=Ú´#_»Hõ, JÑ¨C~°=ÚÖ’#<£´q~å@ Ñ¨@ì}=Ú#, QÆ∂_è»"≥∞ÿ´
~°Ç¨Ïã¨º=ÚQÍ, [iÔQ#∞´#_»K≥#∞, JO`«#∞´P `«~°∞"å`«, U_»∞´J*Ï˝`«"åã¨
ãÖ=`«û~°=Ú, =Úyã≤=K≥Û´fiáÈ=Ù ã¨=∞Ü«∞=Ú =K≥Û#∞, ^•#<£´J@∞¡ =ÚyÜ«Ú@
=Å#, =~°´„âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ , Pl´Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕ`<« #·≥ , "≥∂^ŒHÍÅ=Ú{J#∞K«∞´ãÖ`À+¨
ã¨=∞Ü«∞=∞x, "å`å`«‡AO_»∞ćè=Ú_»∞, ãÖ`«ã=¨ ∞O^≥´ãÖ`À+≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q~å@∞x Ñ¨@}ì =∞O^Œ∞ cè=Úx `À|∞@∞ì=ÙÖˇ#· ^è~Œ ‡° ~å*Ï^Œ∞Å
„Ñ¨=~°#Î J*Ï˝`=« ÚQÍ [iÔQ#∞. P ãÖ=`«û~°=Ú =ÚyÜ«∞=K«∞Û@ =Å# „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ
Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« ãÖ`À+¨ HÍÅ=Ú =K≥Û#x cè=Ú_»∞ ãÖ`À+≤OK≥#∞. (Ü«Ú^Œ=ú Ú#
â◊„`«∞ãÖÇ¨~°=Ú KÕã≤ ~å[º=Ú KÕH˘#=K«∞Û#x ãÖ`À+¨Ñ_¨ #≥ ∞).
ã‘. =º^èŒñ *ËÜ«Ú`«`«û`«Î fi"å~åÎ„â◊√uxˆQ¡â◊
Ñ¨_»∞K«∞ñ ^Œ`«ûOQÆ~°ÉèíOQÆÑ¨~°`«
#∞`«Î=∞„^Œq}ãÖÑüÎ áœÅã¨∞ÎºO_»∞
^Œ∞~Àº^èŒ#∞ñ_»∞ ~À+¨^Œ∂+≤`«∞O_»∞
`«`«∞ÊiÖ’Ñ¨Å ^èŒ~°‡[cè=∞ãÖ
„HõO^Œ#[Ü«∞=ÚÅ Hõeq∞ Ü≥∞Oz
[#∞Å∞ "≥∞K«ÛñQÆñ ÉË~°∞Û â∫~åº_è»∞º<åÇ¨Ï=
Hõ$uã¨∞â◊~°∞‡|Ö’Ñ¨z`«^èŒ#∞ó„Ñ¨
`Õ. }Ï^Œ`«∞e`åO|∞xkè "Õ∞Ñ¶¨∞<å^Œ∞ñ |xK≥
#`«ñ_»∞ <Õñy Ç¨Ïi#∞fl`À „QÍlñ |>ì̌
#qfi~°@∞_®ã≤ÔQÅ∞Ñ¨Ù#ñ „Q˘=ÙfiÉèí@∞Å∞
^Œ#‡Ç¨QÀQÆ}Ï„QÆÇ¨ÏŸ^Œƒù@`« #_»∞=. 29
~å=∂ : =º^äŒ<£{KÕÜ«Ú´ÉÏkèOK«∞, `«`ü{P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xÜ≥ÚHõ¯,
ã¨`Î« fi"å~åÎ´|Å =$`åÎO`«=Ú#∞, „â◊√ux´q#∞@KÕ, Hˆ â¡ Ñ◊ _¨ ∞» K«∞´ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞, `«`ü

ãÖQÆ~´° P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞, ÉèOí QÆÑ~¨ `° <« ´£ K≥éK«∞@ H˘éÔH,· L`«=Î ∞
„^Œq}´L`«Î=∞ |ÅãÖÑüÎQÆÅ, ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞´Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ â◊Hõº=Ú
HÍx"å_»∞, ~À+¨^∂Œ +≤`∞« O_»∞´HÀÑ¨=Ú P„Hõq∞Oz#"å_»∞, áœÅã¨∞ºÎ O_»∞´~å=}∞_»∞,
`«`{ü Ñ¨ÙiÖ’Ñ¨Å<£´ÅOHõÖ’, ^è~Œ ‡° [´qO\˜ =Å# Ñ¨Ù\˜#ì , cè=∞´ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#· ,
ãÖ„HõO^Œ# [Ü«∞=ÚÅ Hõeq∞´WO„^Œ∞x [~ÚOz# ãÖÑ¨^QŒ ÅÆ , [#∞Å∞ "≥∞K«ÛQÆ,
¿Ñ~°∞Û, Juâ◊~ÚOK«∞, â∫~åº_è»∞º´|Å=ÚQÆÅ"åxx, PÇ¨Ï=Hõ$u<£´ Ü«Ú^Œú„H©_»
Ü«∞O^Œ∞, ã¨∞´Öˇãû¨ J~Ú#, â◊~∞° ‡<£´ã¨∞Y=ÚQÆÅ "åxx, |Ö’Ñ¨z`«´|Å=ÚKÕ
=$kúá⁄OkOÑ¨|_ç#, ^è#Œ ∞ó „Ñ¨}Ï^Œ´^è#Œ ∞+ì̈OHÍ~°=ÚKÕ, `«∞e`«´ãïáÈÅÛ|_ç#,
JO|∞xkè<´£ ã¨=Ú„^Œ=Ú QÆÅ "åxx, "Õ∞Ñ¶∞¨ <å^Œ∞<£´ WO„^Œl`«∞#Î ∞, Ñ¨xK≥<´£ ÑÖÃÑ#∞,
J`«_∞» <£´P WO„^Œl`«∞#Î ∞, Uy´"≥o§, Ç¨Ïi<£´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x, #∞`«´ã¨∞uÎ OÑ¨^yŒ #,
L„QÆ´L„QÆ"∞≥ #ÿ , Pl<£´Ü«Ú^Œ=ú ∞O^Œ∞ Ñ¨><ì̌ ´£ Ñ¨@∞ìH˘<≥#∞, `«`´ü P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x
Ü≥ Ú Hõ ¯ , =∞Ç¨  {PQÆ ó ´Q˘Ñ¨ Ê JÑ¨ ~ å^è Œ = ÚÅ, QÆ } ´ã¨ = ¸Ç¨ Ï =ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ ,
„QÆÇÏ¨ {L^Œƒ@ù `«´JkèH`õ ~« ° „áêÑ≤,Î #_»∞=<£´„Ñ¨=iÎOÑ¨QÍ, „H˘=ÙfiÉè@í ∞Å∞´=∞kOz#
~åHõã∆ ∞¨ Å∞, J@∞ _®ã≤´J`«x ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ "≥o§, QÔ Å∞Ñ¨Ù#<£´QÔ Å∞Ñ¨ÙKÕ, #qfii.
`å`«Ê~°º=Ú : ÉÏkèOÑ¨*ÃË ã_ç P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x |Å=$`åÎO`«=Ú#∞ q#∞@KÕ
J`«x Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ K≥éK«∞@ H˘é‰õΩ L`«=Î ∞ |ÅãÖÑüÎ HõÅ"å_»∞, áÈ~°âH◊ ºõ =ÚQÍx
"å_»∞<≥#· ~å=}∞_»∞ ÅOHÍ #QÆ~=° ÚÖ’ qO\˜ =Å# |∞\˜#ì ÉèÜ í ∞« OHõ~° <å^Œ=ÚÅ`À
Ü«Ú^Œú=Ú# WO„^Œ∞x J<åÜ«∂ã¨=ÚQÆ [~ÚOz# |Å=$kú QÆÅ"åxx,
^è#Œ ∞+Öª HÍ~°=ÚKÕ ãïáÈÅÛ|_ç# ã¨=Ú„^Œ=ÚQÆÅ "åxx WO„^Œl`«∞#Î ∞ ÑÖÃÑ#∞.
J`«_∞» P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x f„="≥∞#ÿ á⁄QÆ_HÔÎ» H˜¯# Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ Ñ¨@∞ìH˘<≥#∞. P
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x =∞Ç¨Ñ¨~å^è=Œ ÚÅ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú „áêÑ≤OÎ K«QÍ „H˘qfi# Éè@í ∞Å∞ J`«xx
ã¨g∞Ñ≤Oz [Ü«∞=Ú`À #qfii.
ÉèÏ~°`« : `«`ü´P áêO_»=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, ã¨`«fi´LxH˜x QÆ∂iÛ#, "å~åÎ´
=$`åÎO`«=Ú, J„â◊√u<£´q#|_»Háõ È=Ù@KÕ, `«`ü ãÖQÆ~´° P áêO_»=ÙÅ „Ñü[˝#∞,
432 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ÉèíOQÆÑ¨~°`«<£´K≥éK«∞#∞^ÕÌâ◊º=Ú`À, L`«Î=∞„^Œq}´„âı+¨ª „^Œ=º=ÚÅ, ãÖÑüÎ<£´
ãÖÑ¨^ŒÅKÕ, áœÅã¨∞ÎºO_»∞´‰õΩÉË~°∞x=O\˜, ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞, ~À+¨^Œ∂+≤`«∞O_»∞,
`«`ü{Ñ¨ÙiÖ’Ñ¨Å<£´=∞`«ûº#QÆ~°=∞O^Œ∞, ^èŒ~°‡[, cè=∞, ãÖ„HõO^Œ#[´J~°∞˚#∞x,
Ü«∞=ÚÅ´#‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ∞, HõeÑ≤´LO_»∞@#∞, ZOz´`«ÅáÈã≤, [#∞Å∞ "≥∞K«ÛQÆ
¿Ñ~°∞Û, â∫~åº_è»∞º´|Å=Ú`À ‰õÄ_ç#, PÇ¨Ï=Hõ$u<£´Ü«Ú^Œú=Ú# <Õ~°ÊiÜ≥ÿ∞#,
ã¨∞â◊~°‡<£´ã¨∞â◊~°‡#∞, ^èŒ#∞ó„Ñ¨}Ï^Œ´qO\˜ ^èŒfixKÕ, `«∞e`«´ãïáÈÅÛ|_ç#,
JO|∞xkè´ã¨=Ú„^Œ∞xÜ≥ÚHõ¯, "Õ∞Ñ¶∞¨ ´"Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, <å^Œ∞´^èfiŒ xQÆÅ"åxx
(ã¨∞â◊~‡° <£) Ñ¨xK≥<´£ ÑÖÃÑ#∞, J`«_∞» #∞´ã¨∞â◊~‡° Ü«Ú, Uy´"≥o§, ãï`ü´ k‰õΩ¯Å
Ü«∞O^Œ∞, #∞`«´™ÈÎ„`«=Ú KÕÜ«∞|_ç#, L„QÍl<£´Ñ¶¨∞#Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞, _®ã≤´
ã¨g∞Ñ≤Oz, Jqfi~°@∞<£´P q~å@ ~åA#∞, Ñ¨>#ìˇ ∞´Ñ¨@∞ìH˘<≥#∞, `«`´ü P q~å@∞x
Ü≥ Ú Hõ ¯ , =∞Ç¨  QÀQÆ } ´Q˘Ñ¨ Ê QÀã¨ = ¸Ç¨ Ï =Ú#∞, „QÆ Ç ¨ Ï ´Ñ¨ @ ∞ì @ KÕ < ≥ · # ,
L^Œƒù@`«<£´B^Œú`«º=ÚKÕ, #_»∞=<£´„Ñ¨=iÎOÑ¨QÍ, ÔQÅ∞Ñ¨Ù# „H˘=ÙfiÉèí@∞Å∞,
Ñ¨><ìˇ ´£ Ñ¨>#ìˇ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P áêO_»=ÙÅ LxH˜x QÆ∂iÛ# =$`åÎO`«=Ú q#|_»Háõ È=Ù@KÕ
P áêO_»=„Ñü[˝#∞ K«éK«∞ #∞^ÕâÌ º◊ =Ú`À „âı+„ª¨ ^Œ=º=ÚÅ ãÖÑ¨^QŒ ÅÆ ‰õΩÉË~∞° x=O\˜
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ =∞`«ûº#QÆ~=° Ú#O^Œ∞ ^è~Œ ‡° [ cè=∂~°∞#˚ #‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ∞O_»∞@#∞
ÉèÏqOz qO\˜ ^èfiŒ xKÕ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ <Õ~Ê° iÜ≥∞ÿ # ã¨=Ú„^Œ∞x`À áÈÅÛ^Œy#
"Õ∞Ñ¶∞¨ ^èfiŒ xx áÈe# ã¨∞â◊~‡° #∞ ÑÖÃÑ#∞. P ã¨∞â◊~‡° k‰õΩ¯ÅÜ«∞O^Œ∞ á⁄QÆ_HÔÎ» H˜¯#
Ñ¶∞¨ #Ü«Ú^Œ=ú ∞O^Œ∞ P q~å@ ~åA#∞ Ñ¨@∞ìH˘<≥#∞. J`«x Éè@ í ∞Å∞ P q~°@∞x
=∞Ç¨ QÀ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ Ñ¨@∞ì@KÕ`« Hõey# B^Œ`ú º« =ÚKÕ #_»zi. (`«# ¿ã#
q~å@ ~åA QÀ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ Ñ¨@∞ìH˘xáÈQÍ, `å#∞ q~°@∞x Ñ¨@∞ìH˘<≥#∞).
=. JO`« 30
L`åûÇ¨Ï : ã¨~fi° Ñ¨Ó[º Ü≥∞ÿ x*Ï[˝ [~°∞QÆ <å`«xO [\Ï
Ü«ÚifiÑ¶∂¨ u Ü«∞=∞~°}„H˜Ü∂≥ `«¯`å ã¨Ç¨ Ü«Úñ _≥·
Ñ¨~∞° fiK«∞ q_çÑO≤ K≥ñ ^ŒkfiÑ¨H=∆õ ∞$`«∞º"åÅ =Ú

^Œæ~°∞fiñ _»QÆ∞K«∞ â◊√+¨‡nÑ≤`«=ÚQÆñ *Ëã≤ "Õ_»¯`À<£. 31
~å=∂ : ã¨~fi° Ñ¨Ó[ºÜ≥∞ÿ ´JO^ŒiKÕ Ñ¨ÓlOÑ¨|_»∞K«∞, x[{P[˝´`«# P^Õâ=◊ Ú,
[~°∞QÆ<,£ P`«x<£´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x, [\ÏÜ«Úó{qÑ¶∂¨ u´[\ÏÜ«Ú=Ù#∞ QÍÜ«∞Ñ¨~z° #
~å=}∞_»∞, J=∞~°}´=∞~°}~°Ç≤Ï`«"≥∞ÿ#, „H˜Ü«∂´„Ñ¨Ü≥∂[#=Ú#∞ (^ŒO_»#
qkèOK«∞@`À), L`«¯`å´L`åûÇ¨Ï=Ú, ã¨Ç¨ Ü«Ú_≥´· ‰õÄ_ç#"å_≥,· Ñ¨~∞° fiK«∞´ LO_ç,
`«`ü{qÑ¨Hõ∆=∞$`«∞º´P â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ =∞$`«∞º"≥·# Ç¨Ï#∞=∞, "åÅ=Ú´`ÀHõ#∞,
L`ü{QÆ~∞° fi_»Q∞Æ K«∞´q∞H˜¯e QÆ~fi° =ÚQÆÅ"å_≥,· â◊√+¨‡nÑ≤`=« ÚQÆ*ãË ´≤ Jyflx =Ú\Õì z,
"Õ_¯» `À<£´"Õ_∞» Hõ`À, q_çÑO≤ K≥´=^ŒÖ#ˇ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨HÅõ [#∞Å‰õΩ Ñ¨Ó*Ï~°›"∞≥ #ÿ `«# P^Õâ=◊ Ú #_»∞=QÍ ~å=}∞_»∞
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xH˜ =∞~°}=Ú `«ÑÊ¨ ^ŒO_»# qkèOK«∞ L`åûÇ¨Ï=ÚHõÅ"å_≥· â◊„`«∞=∞$`«∞º"≥#·
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xH˜ `ÀHõ#∞ q∞H˜¯e QÆ~fi° =Ú`À Jyflx =Ú\Õì z "Õ_¯» `À q_çÑO≤ K≥#∞.
qâı+} ¨ =Ú : ~å=}∞x L`åûÇ¨Ï=Ú#∞ Ñ≤OQÆo ã¨∂~°# L`åûÇ¨Ï=$`«=Î ÚÖ’
=i‚OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨~fi° Ñ¨Ó[º, Sx[´Ü«∞=∞Ñ¨Ù„`«∞_≥#· ^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯, P[˝´[~°∞QÆ<,£
P`«x<£´q~°@∞x, [\ÏÜ«ÚifiÑ¶∂¨ u´[\Ïã¨∞~°∞x K«OÑ≤# cè=Ú_»∞, Ü«∞=∞´#‰õΩÅ
ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, ~°}„H˜Ü∞« ´Ü«Ú^Œ„ú H©_Ü
» ∞« O^Œ∞, L`«¯`å´L`åûÇ¨Ï=Ú ã¨Ç¨ Ü«Ú_≥,·
`«`´ü P q~°@∞x, qÑ¨H´∆õ â◊„`«∞=ÙÅ, =∞$`«∞º=Ù´=∞$`«∞º"≥#· cè=Ú_»∞, PÅ=Ú´
Ü«Ú^Œú=Ú#∞, L^Œæ~°∞fi_»QÆ∞, â◊√+¨‡nÑ≤`«=ÚQÆ´Ñ¨~å„Hõ=∞ „Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ P`«x
q_çÑO≤ K≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# P^Õâ=◊ Ú ã¨~fi° [#∞Å‰õΩ Ñ¨Ó[hÜ«∞"≥∞Ü ÿ Ú« O_»QÍ ^è~Œ ‡° A_»∞
P q~å@∞x cè=Ú_»∞, #‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú Ü«Ú^Œ=ú Ú# `À_»∞HÍQÍ
Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOÑ¨*ãË ≤ "Õ_∞» Hõ`À q~°@∞x q_çÑO≤ K≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : 'â◊√+¨‡ – „^Œq}O`«~ã° û¨ Ç¨ÏŸ |Åâ∫~åº}˜™ê÷=∞ â◊√+¨‡OK«— Jx
J=∞~°=Ú.
434 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ã‘. =∞Ç≤Ï`«^èŒ~°‡xÜ«∞=∞ =∂Ç¨`«‡ºÉèí∂`«#
Ü«∂#∞„QÆÇ¨aèQÆ∞áêÎOQÆ∞ñ _»QÆ∞K«∞
â◊¥~À`«=Î Úñ_»∞ "åÜ«Úã¨∞`«∞ñ _»O`« xÅ Hõu
QÍ_è»„Ñ¨"≥∂^Œ ãÖÑ¶¨∞@#^˘~°Hõ
ÅOHõÃÑOÃÑÅ¡ _ôÅfié˜K≥ xâ◊ÛÅ[Ü«∞
"≥·Éèí"À^ŒÜ«∞ =∞Ç¨"åÅÇ¨ÏãÎ̈
K«O_»¿ÇÏuqÖÏã¨ ã¨~°Éèíã¨„QÆãÎ̈ã¨
=∞ãÎ̈q^Õfi+≤^ä•=∞øÑ¶¨Úñ _»QÆ∞K«∞
P. #`«º#ÅÊ^Œ~Ê° =∞=∞~° qÑ¨HÜ ∆õ ¸
«
^èÑŒ Ù¨ xñ |\ì̃ |ÅHõÔŒ |Hõ=Ú#∞
ã¨~‰° Ωõ Q˘#Hõ „Ñ¨|Åã¨`Î« fi ™êÇ¨Ïã¨=ÚÅ∞
K«∂Ñ¨é‰õΩñ QÆ~O° |∞ KÀ^ŒºÑ¨é∞Ñ¨. 32
~å=∂ : =∞Ç≤Ï`«´Q˘Ñ¨Ê^≥·#, ^èŒ~°‡xÜ«∞=∞´^èŒ~°‡xÜ«∞uKÕ, =∂Ç¨`«‡º´
=∞Ç¨Ï`«fi=ÚQÆÅ, Éè∂í `«#Ü«∞´ã‘`« Ü≥ÚHõ¯, J#∞„QÆÇÏ¨ ´^ŒÜ∞« KÕ, JaèQ∞Æ Hõ´Î ~°HO∆˜ Ñ¨|_ç#,
JOQÆ ∞ _» Q Æ ∞ K« ∞ ´â◊ s ~° = Ú QÆ Å "å_≥ · , â◊ ¥ ~À`« Î = Ú_» ∞ ´Ñ¨ ~ å„Hõ = ∞=O`« ∞ _≥ · # ,
"åÜ«Úã¨∞`«∞_»∞´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, JO`«<£´`«~°∞"å`«, WÅ‰õΩ´Éèí∂q∞H˜, Ju
QÍ_è„» Ñ¨"∂≥ ^Œ ãÖÑ¶∞¨ @# ^˘~°H´õ q∞H˜¯e ãÖ`À+¨H~õ "° ∞≥ #ÿ ãÖÑ¶∞¨ @# ÅaèOÑ¨QÍ,
ÅOHõ ÃÑOÃÑÖˇ´¡ ÅOHÍ#QÆ~° ™œÉèÏQÆº=Ú#O`«\ x˜ , xâ◊ÛÅ [Ü«∞"≥É· =íè {L^ŒÜ∞« ´
ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ q[Ü«∞ "≥É· =íè „Ñ¨HÍâ◊=Ú`À, =∞Ç¨"åÅÇ¨ÏãÎ̈´Q˘Ñ¨Ê^≥#· `ÀHõÜ∞« O^Œ∞#fl,
K«O_»¿ÇÏu qÖÏã¨´f„="≥∞ÿ# Jyfl„Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ, ã¨~°Éèíã¨„QÆã¨Î´j„Ñ¶¨∞=ÚQÍ
^ŒÇÏ≤ OÑ¨|_ç#, ã¨=∞ã¨Î q^Õfi+≤´ã¨HÅõ â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, ^è•=∞{FQÆ∞_»Q∞Æ K«∞<£´QÆ$Ç¨Ï
ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚQÆÅ"å_≥·, Ju{J#ÅÊ^Œ~°Ê=Ú´Q˘Ñ¨Ê^≥·# Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, qÑ¨Hõ∆
Ü«¸^è‰Œ Ωõ x´~å=}∞x, Ñ¨\ <ì˜ ´£ ‰õΩ=∂~°∞_≥#· WO„^Œl`«∞#Î ∞, |Å HõÔŒ |Hõ=Ú#∞´
â◊„`«∞¿ã#Å#∞, ã¨~‰° Ωõ Q˘#Hõ´ÖˇH¯˜ OÑ¨H,õ „Ñ¨|Åã¨`fi« ™êÇ¨Ïã¨=ÚÅ∞´Q˘Ñ¨Ê"≥#· |Å
Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ∞, K«∂Ñ¨é‰õΩ´K«∂K«∞"åiH˜, Hõ~O° |∞´q∞H˜¯e, KÀ^ŒºÑ¨é∞Ñ¨´Pâ◊Û~°º=Ú

HõeyOÑ¨QÍ, _ôÖò{ÑïK≥´â’+≤OÑ¨*ÃË ã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê^≥·# ^èŒ~°‡ xÜ«∞=∞=ÚÅ =∞Ç¨Ï`«fi=ÚKÕ <˘Ñ¨C
=∞Ç¨ Ï `« fi =ÚQÆ Å ã‘ ` å#∞„QÆ Ç ¨ Ï „áêÑ≤ Î K Õ ~° H ˜ ∆ O Ñ¨ | _ç # â◊ s ~° É è Ï QÆ = ÚÅ∞QÆ Å
Ñ¨~å„Hõ=∞âßeÜ≥ÿ∞# Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ JO`«@ Éèí∂q∞H˜ q∞H˜¯e ãÖ`À+¨Hõ~°"≥∞ÿ#
ã¨xfl"Õâ=◊ Ú ÅaèOK«∞#@∞¡ `«# xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ [Ü«∞"≥É· =íè =ÚQÆÅ Q˘Ñ¨Ê^≥#· `ÀHõÜ∞« O^Œ∞#fl
f„"åyfl „Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ j„Ñ¶¨∞=ÚQÍ ^ŒÇ≤ÏOÑ¨|_ç# â◊„`«∞=ÙÅ ã¨Ç¨ÏãÎ̈ QÆ$Ç¨Ïã¨=Ú
^•Ü«∞=Ú#∞ ^ŒÇÏ≤ Oz `«# QÆ~fi° =ÚKÕ ~å=}∞x ‰õΩ=∂~°∞_≥#· WO„^Œl`«∞Î |ÅãÖÑ¨^#Œ ∞
ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ `«# „Ñ¨|Å"≥∞#ÿ ™êÇ¨Ïã¨ Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ∞ K«∂K«∞"åiH˜ q∞H˜¯e Pâ◊Û~°º=Ú
HõeyOÑ¨QÍ ÅOHÍ#QÆ~° ™œÉèÏQÆº=Ú #O`«\ h˜ _ôÅ∞Ñ¨_*» ÃË ã#∞.
ÉèÏ~°`« : =∞Ç≤Ï`«´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , ^è~Œ ‡° ´Ü«∞=Úx Ü≥ÚHõ¯, xÜ«∞=∞ =∂Ç¨`«‡º´Hõ@_ì ç
Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ, Éèí∂`«´á⁄O^Œ|_ç#, #Ü«∞´hu Ü≥ÚHõ¯, J#∞„QÆÇ¨Ï´
J#∞‰õÄÅ`«K,Õ JaèQ∞Æ Ñ¨´Î ^•K«|_ç#, JOQÆ∞_»Q∞Æ K«∞´JOQÆ=ÚQÆÅ"å_»Q∞Æ K«∞, "åÜ«Ú
ã¨∞`«∞_»∞ćè=Ú_»∞, â◊¥~À`«=Î Ú_»∞, JO`« xÅHõ´P q~°@∞x q_çÑO≤ z#O`«<,Õ xÅ∞Ñ¨H,õ
Ju„Ñ¨QÍ_è» „Ñ¨"≥∂^Œ ãÖÑ¶¨∞@#, ^˘~°´q~å@∞x Ü≥ÚHõ¯, HõÅOHõ ÃÑOÃÑÅ¡´
qKå~åuâ◊Ü«∞=Ú#O`«\ ˜x, xâ◊ÛÅ[Ü«∞ "≥·Éèí"À^ŒÜ«∞, =∞Ç¨{P"åÅ´JkèHõ
™ê÷#"≥∞ÿ#, Ç¨Ïã¨Î´Ç¨Ïã¨Î=∞O^Œ∞#fl, K«O_»¿ÇÏuqÖÏã¨´f„="≥∞ÿ# qÖÏã¨=ÚKÕ,
ã¨~°Éèíã¨´ãÖ„Éèí=∞=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ, „QÆã¨Î´„q∞OQÆ|_ç#, ã¨=∞ã¨Î q^Õfi+≤^è•
=∞øÑ¶Ú¨ _»Q∞Æ K«∞´ã¨=∞ã¨Î â◊„`«∞ „Ñ¨`åÑ¨ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú QÆÅ"å_≥,· J`«º#ÅÊ^Œ~Ê° =∞=∞~°,
qÑ¨H∆õ Ü«¸^è‰Œ Ωõ x´ã¨∞â◊~‡° #∞, Ñ¨\ ´ì̃ Ñ¨@∞ìH˘x, |ÅHõÔŒ |Hõ=Ú#∞´ã¨~‰° Ωõ Q˘#Hõ,
„Ñ¨|Å ã¨`fi« ™êÇ¨Ïã¨=ÚÅ∞, K«∂Ñ¨é‰õΩ, Hõ~O° |∞ KÀ^ŒºÑ¨~∞° Ñ¨, _ôÖò =iK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê^≥#· Ü«∞=Úx Hõ@_ì ç =∞Ç¨Ï`«fi=ÚKÕ á⁄O^Œ|_ç# hu
Ü≥ÚHõ¯ J#∞‰õÄÅ`«KÕ ^•K«|_ç# â◊s~°=ÚQÆÅ"å_≥· cè=Ú_»∞ q~°@∞x q_çÑO≤ K«∞@`À<Õ
`«$Ñ≤ÎÑ¨_»Hõ q∞H˜¯e ãÖ`À+¨=Ú#∞ HõeyOK«∞#@∞¡QÍ q~°@∞x qKå~åkèHõº`«#∞
â◊q∞OÑ¨*ÃË ã#∞. ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ [Ü«∞"≥É· =íè =Ú#‰õΩ JkèHõ ™ê^è#Œ "≥∞#ÿ `«# Ç¨Ïã¨=Î ∞O^Œ∞#fl
436 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
f„= ¿ÇÏu qÖÏã¨=ÚKÕ ãÖ„Éèí=∞Ñ¨_»∞#@∞¡ „q∞OQÆ|_ç# ã¨=∞ã¨Î â◊„`«∞„Ñ¨`åÑ¨
ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚQÆÅ"å_≥· ã¨∞â◊~‡° #∞ Ñ¨@∞ìH˘x ¿ã<åã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ `«#
„Ñ¨|Å"≥∞ÿ# ^è≥·~°º™êÇ¨Ïã¨=ÚÅ∞ K«∂Ñ¨~°∞Å‰õΩ q∞H˜¯e Pâ◊Û~°º=Ú#∞ HõeyOÑ¨QÍ
qKå~°=Ú#O`«\ h˜ â◊q∞OÑ¨*ÃË ã#∞.
HõO. DQÆu ^ŒH} ∆˜ kâ◊Ü∞« O
^•QÀ„QÆÇ¨Ï^Œ∞+ì̈KÕ+¨µì #kèÑ¨„Ñ¨=∞^≥·
HÍQÍi‰õΩ x~åú=Úxñ
QÍ QÆ~fi° =∞_»Oz q_çK≥ QÍ_»∞ÊH˘_»∞H˘y<£. 33
~å=∂ : DQÆu<£´D q^è=Œ ÚQÍ, ^ŒH}∆˜ kâ◊Ü∞« O^Œ∞<£´^ŒH}∆˜ Ñ¨Ù k‰õΩ¯#O^Œ∞,
(Jxfl k‰õΩ¯ÅÖ’ "å#~°∞Å∞ "≥^∞Œ HõÉ’QÍ, ^ŒH} ∆˜ k‰õΩ¯#O^Œ∞) PQÆó´áêÑ¨=∞<≥_,ç
„QÆÇ¨Ï´Éèí∂`å"Õâ◊=ÚKÕ, ^Œ∞+¨ìKÕ+¨µì<£´K≥_»¤ KÕ+¨ìÅ∞QÆÅ, JkèÑ¨´~å=ÚxÜ≥ÚHõ¯,
„Ñ¨=∞^Œ´ã‘`#« ∞, SHÍQÍi‰õΩx´KÀ~°∞_≥#· ~å=}∞x, x~åÌ=ÚxQÍ´QÆ$Ç¨Ï~°ÇÏ≤ `«∞xQÍ,
QÆ~°fi=∞_»Oz´QÆ~°fi=Ú#∞ J}z, QÍ_»∞Ê H˘_»∞‰õΩ´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, Xy<£
q_çK<≥ ´£ JO`«@ =^ŒeÃÑ>ˇ#ì ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ ^ŒH} ∆˜ k‰õΩ¯#O^Œ∞ "≥o§# Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞
áêÑ¨=∞<≥_ç Éè∂í `å"Õâ=◊ ÚKÕ ^Œ∞+ì̈"∞≥ #ÿ KÕ+Åì̈ ∞QÆÅ ~å=}∞x, ã‘`#« ∞ JÑ¨ÇÏ¨ iOz#
"åxx QÆ$Ç¨Ï~°ÇÏ≤ `«∞xQÍ KÕã≤ (ÅOHõ#∞ HÍeÛ) QÆ~fi° =∞}z q_çzÃÑ>ì̌#∞.
ÉèÏ~°`« : DQÆu<£´^ŒH}∆˜ kâ◊Ü∞« O^Œ∞, P´Pq^è=Œ ÚQÍ, QÀ„QÆÇÏ¨ ^Œ∞+¨Kì +Õ µ¨ <ì ´£
^ŒH˜∆} QÀ„QÆÇ¨Ï}=Ú KÕã≤# ã¨∞â◊~°‡#∞, JkèÑ¨´q~°@∞xÜ≥ÚHõ¯, „Ñ¨=∞^Œ´
ãÖ`À+¨=Ú#∞, SHÍQÍi‰õΩx´KÀ~°∞x, x~åÌ=ÚxQÍ´`Õ[ã¨∞û ÖËx"åxQÍ, QÍ_»∞Ê
H˘_»∞‰õΩćè=Ú_»∞, QÆ~fi° =∞_»Oz q_çK.≥
`å`«Ê~°º=Ú : D „Ñ¨HÍ~°=ÚQÍ ^ŒH} ∆˜ QÀ„QÆÇÏ¨ }=Ú KÕã#≤ ^Œ∞+ì̈K+Õ Åì̈ ∞QÆÅ
ã¨∞â◊~‡° #∞, `«=∞ UeHõÜ∞ÿ≥ # q~°@∞x ãÖ`À+¨=Ú#∞ Ç¨ÏiOÑ¨*ãË #≤ "åxx cè=Ú_»∞
`Õ*’Ç‘Ï#∞xQÍ KÕã≤ QÆ~fi° =Ú J}z q_çK#≥ ∞.
`Õ. W@∞¡ iÑ¨ÙÉèíÜ«∞OHõ~°|Ö’n~°∞‚ñ _»QÆ∞K«∞

#=x[â◊√Éèí „Ñ¨=$uÎ =∂#= qÉè∞í #‰õΩñ
|~°=∞ ãÖ`À+¨ "≥Ú#iOÑ¨ =∞~°Öñˇ |∞iH˜
Ç¨Ï~°¬ "≥Ú^Œ=OQÆ ã¨„Ñ¨Éèí∞ñ _»QÆ∞K«∞ #`«ñ_»∞. 34
~å=∂ : W@∞¡´D q^èŒ=ÚQÍ, iÑ¨ÙÉèíÜ«∞OHõ~°´â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞=Ú
HõÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ (~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ), |Ö’n~°∞_‚ Q» ∞Æ K«∞´|Å=O`«∞_≥,· J=x[´ã‘`« Ü≥ÚHõ¯,
â◊√Éèí„Ñ¨=$uÎx´â◊√Éèí"å~°ÎKÕ, =∂#=qÉèí∞#‰õΩ´~å=Ú#‰õΩ, Ñ¨~°=∞ ãÖ`À+¨
"≥Ú#iOÑ¨<£´q∞H˜¯e ãÖ`À+¨=Ú HõeyOK«∞@‰õΩ, Ñ¨ÙiH˜<£´ÅOHõ#∞O_ç, Ç¨Ï~°¬
"≥Ú^Œ=OQÆ<£´ãÖ`À+¨=ÚQÍ, ã¨„Ñ¨Éèí∞O_»QÆ∞K«∞<£´„Ñ¨HÍâ◊=Ú`À ‰õÄ_ç#"å_≥·,
J`«_∞» ´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, =∞~°Ö<ˇ ´£ "≥#∞kiÔQ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèÜ í ∞« =Ú#∞ HõeyOK«∞ suQÍ
|ÅãÖÑ¨^Œ HõÅ"å_≥· ã‘`« â◊√Éè"í å~°#Î ∞ ~å=Ú#‰õΩ `≥eÑ≤ Ñ¨~=° ∞ ãÖ`À+¨=Ú#∞
HõeyOK«∞@‰õΩ ÅOHõ #∞O_ç uiy áÈQÆeyux QÆ^• Jx „Ñ¨ÉÏè ã¨"∞Õ `«∞_≥· Ç¨Ï#∞=∞
ãÖ`À+¨=Ú`À =∞~°Ö#ˇ ∞.
ÉèÏ~°`« : W@∞¡ iÑ¨ÙÉèÜ í ∞« OHõ~° |Ö’n~°∞_‚ Q» ∞Æ K«∞, #=´#∂`«#"≥∞#ÿ , x[´`«#
Ü≥ÚHõ¯, â◊√Éèí „Ñ¨=$uÎ´â◊√Éèí „Ñ¨=~°#Î , =∂#= qÉè∞í #‰õΩ´q~°@∞#‰õΩ, Ñ¨~=° ∞ ãÖ`À+¨
"≥Ú#iOÑ¨<,£ ã¨„Ñ¨É∞íè O_»Q∞Æ K«∞´q~°@∞x`À ‰õÄ_ç, J`«_∞» ćè=Ú_»∞, Ç¨Ï~°¬ "≥Ú^Œ=OQÆ,
Ñ¨ÙiH˜ =∞~°Ö´ˇ =∞`«ûº#QÆ~=° Ú#‰õΩ =∞~°Ö.ˇ
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ â◊„`«∞ ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ |Ö’nÌÑQÎ≤ ÅÆ "å_≥· `«#
#∂`«# â◊√Éèí „Ñ¨=~°#Î =Ú (=O@Å∞ KÕÜÚ« @QÍHõ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« @Ü«∞#∞ qO`«
„Ñ¨=~°#Î =Ú) q~°@∞#‰õΩ Ñ¨~=° ∞ãÖ`À+¨=Ú HõeyOÑ¨QÍ cè=Ú_»∞ q~°@∞x`À Hõeã≤
ãÖ`À+¨=ÚQÍ =∞`«ûº #QÆ~=° Ú#‰õΩ uiy "≥à§‹ #∞.
=. J\ì̃ ã¨=∞Ü«∞O|∞#. 35
438 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõO. L`«Î~° QÀ„QÆÇ¨ÏiÑ¨Ùã¨∞=∞
Ç¨Ï`«~Î ° "å~åÎ„Ñ¨Kå~° =∞Ñ¨Ci „Ñ¨[‰õΩ<£
^Œ`åÎ"∂≥ ^ŒOÉˇ· |Å
=`«~Î ° `åÑ¨=Ú#∞ =∞kx =iÎÅñ *ËÃã<£. 36
~å=∂ : L`«Î~°QÆ´L`«Î~° k‰õΩ¯#‰õΩ áÈ=Ù#\˜ì, L„QÆ´ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_≥·#,
Ç¨ÏiÑ¨Ù´"å#~°„âı+¨µª_≥·# Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x, ã¨∞=∞Ç¨Ï`«Î~°´q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Ê^≥·#,
"å~åÎ„Ñ¨Kå~°=Ú´„Ñ¨ãO¨ QÆ=Ú, P{Ñ¨Ùi„Ñ¨[‰õΩ<£´ÅOHõÖ’x "åiH˜, ^Œ`´Î« W=fi|_ç#,
P"≥∂^ŒOÉˇ·´ãÖ`À+¨=ÚQÆÅ^≥·, |Å=`«Î~° `åÑ¨=Ú#∞´Q˘Ñ¨Ê `åÑ¨=Ú#∞,
=∞k´=∞#ã¨∞ûÖ’, x=iÎÅ*ËÃã<£´áÈQ˘>ˇ#ì ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : L`«~Î ° k‰õΩ¯#‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õi "≥à√◊ § ÉèÜ
í ∞« OHõ~∞° _≥#· Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x
(QÆ∂iÛ#) q∞H˜¯e J~°∞^≥#· "å~åÎ qâı+=¨ Ú ÅOHÍ #QÆ~=° Ú#O^Œe „Ñ¨[ÅHõO^ŒiH˜x
ãÖ`À+¨=Ú#OkOz |e+¨"ì ∞≥ #ÿ `åÑ¨=Ú#∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ áÈQ˘>ˇ#ì ∞.
ÉèÏ~°`« : L`«~Î ° QÀ„QÆÇÏ¨ iÑ¨Ù´L`«~Î ° QÀ„QÆÇÏ¨ }=Ú KÕã#≤ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x Ü≥ÚHõ¯,
ã¨∞=∞Ç¨Ï`«~Î ´° Q˘Ñ¨Ê^≥#· , "å~åÎ „Ñ¨Kå~°=Ú´=$`åÎO`«=Ú, P{Ñ¨Ùi„Ñ¨[‰õΩ<£´q~å@
#QÆ~=° ÚÖ’x [#∞Å‰õΩ, ^Œ`{Î« J"≥∂^ŒOÉˇ´· ãÖ`À+¨~Ç° Ï≤ `«"∞≥ ,ÿ |Å=`åÎ~° `åÑ¨=Ú#∞
=∞kx, =iÎÅ*ËÃã<£.
`å`«Ê~°º=Ú : L`«~Î ° QÀ„QÆÇÏ¨ }=Ú KÕã#≤ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x Q˘Ñ¨Ê =$`åÎO`«=Ú
q~å@#QÆ~°=ÚÖ’x [#∞Å‰õΩ ãÖ`À+¨~åÇ≤Ï`«º=Ú#∞ HõeyOz =∞#ã¨∞û#
|Å=O`«"∞≥ #ÿ `åÑ¨=Ú#∞ HõÅ∞QÆ*ÃË ã#∞.
L. P`«`"« QÕ Ü
Æ ∂« #=Ú# #O`«@ <åqÅã¨^ƒŒ Å∞O_»∞ QÀ
„`å`«#Ü«∂aè^Œ~°≈#q^è•#=Ú^ŒOz`«=$uÎÜ≥ÿ∞ ã¨=Ú
^ÀºuÅ<Õñy HÍOz ~°Ü∞« "≥ÚÑ¨ÊñQÆñ |Öˇ¯ #$áêÅã¨∂#∞x
~°∂ú`«`«~åÑ¶¨Ú #∞`«Î~°∞QÆ∞~°∞ã¨∞Êù@ ãÖ„Éèí=∞z`«∞Îñ *ËÜ«ÚK«∞<£. 37
~å=∂ : P`«`"« QÕ ´Æ q∞H˜¯e "ÕQ=Æ ÚQÍ, Ü«∂#=Ú#<£´„Ñ¨Ü∂« }ÕK«∞@KÕ,

P{qÅã¨`{ü |Å∞O_»∞´q∞H˜¯e |Å=ÚQÆÅ P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, QÀ„`å`«#Ü«∂´ã‘`«
Ü≥ÚHõ¯, Jaè^~Œ ≈° #q^è•#´K«∂K«∞@KÕ, =Ú`ü´ãÖ`À+¨=ÚKÕ, JOz`«=$uÎÜ∞ÿ≥ ´XÃÑÊ_ç
„Ñ¨=~°Î#QÆÅ"å_≥·, ã¨=Ú^ÀºuÅ<£´â’aèÅ∞¡#@∞¡, Uy´"≥o§, HÍOz´K«∂z,
#$áêÅã¨∂#∞x´~å=Úx, x~°∂`ú `« ~« ´° JkèH=õ Ú HÍx, JÑ¶Ú¨ ´^Œ∞óY=ÚQÆÅ"åxx,
#∞`«´Î áÈQ˘@ì|_ç#, ~°∞H±{L~°∞´Q˘Ñ¨Ê`åÑ¨=ÚQÆÅ, ã¨∞Êù@´ã¨Ê+¨"ì ∞≥ #ÿ , ãÖ„Éè=í ∞z`«∞<Î ´£
Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ =∞#ã¨∞ûQÆÅ "åxxQÍ, KÕÜÚ« K«∞<£, ~°Ü∞« "≥ÚÑ¨ÊQÆ Ñ¨Ö¯ˇ ´"≥O@<Õ
ÑëHÔ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JkèHõ "ÕQÆ=ÚQÆÅ QÆ=∞#=ÚKÕ Öˇã¨û |eq∞QÆÅ P
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ JO`«@ ã‘`å ãÖ^Œ~°≈# q^è•#=ÚKÕ Hõey# ãÖ`À+¨
„Ñ¨=~°#Î =ÚHõÅ"å_≥,· „Ñ¨Ü∞« uflOz, "≥o§ áÈQ˘@ì|_ç# Q˘Ñ¨Ê `åÑ¨=ÚQÆey, ã¨∞Êù@"≥∞#ÿ
ãÖ„Éè=í ∞=Ú`À‰õÄ_ç# =∞#ã¨∞QÆÅ "åxx KÕã≤ ~å=Úx`À "ÕQ=Æ ÚQÍ W@∞¡ K≥ÃÑÊ#∞.
ÉèÏ~°`« : P`«`"« QÕ ´Æ JkèHõ "ÕQ=Æ ÚQÆÅ, Ü«∂#=Ú#<£´~°^=Œä ÚKÕ, JO`«@,
PqÅ´J=∞Å"≥∞#ÿ , ã¨^ƒŒ Å∞O_»∞´|Å=O`«∞_»∞, QÀ„`å`«´QÆ"å^èºŒ ‰õΩ∆ _»∞, #Ü«∞´huKÕ,
Jaè^~Œ ≈° # q^è•#=Ú´^•fi~åáêÖÏ^Œ∞Å ™êfiQÆ`=« Ú, L^ŒOz`« =$uÎÜ∞ÿ≥ ´=∞~åº^Œ
QÆÅ^≥,· ã¨=Ú*’ºuÅ<£´â’aèÅQ¡ Í, Uy´"≥o§, HÍOz, x~°∂`ú `« ~« ´° JkèH=õ ÚHÍx,
JÑ¶Ú¨ ´^Œ∞óY=ÚHõÅ, #$áêÅã¨∂#∞x´q~å@∞x ‰õΩ=∂~°∞_≥#· , L`«~Î ∞° ´L`«~Î ∞° x,
QÆ∞~°∞ã¨∞Êù@´q∞H˜¯e „Ñ¨HÍâ◊"∞≥ #ÿ , ãÖ{„Éè=í ∞´P„QÆÇÏ¨ =ÚQÆÅ, z`«∞<Î {£ KÕÜÚ« K«∞´
z`«=Î ÚQÆÅ "åxx KÕã,≤ ~°Ü∞« "≥ÚÑ¨ÊQÆ Ñ¨Ö¯ˇ .
`å`«Ê~°º=Ú : j„Ñ¶∞¨ "ÕQ=Æ ÚQÆÅ ~°^=Œä ÚKÕ J=∞Å"≥∞#ÿ |Å=ÚQÆÅ"å_»∞,
áê~°∞Ñ¨`=Î≥ ÚQÆÅ "å_»∞<≥,· huKÕ ^•fi~°áêÖÏ^Œ∞Å ™êfiQÆ`=« ∞~åº^ŒQÅÆ ^≥· â’aèÅQ¡ Í
"≥o§ K«∂z, JkèH=õ ÚHÍx, ^Œ∞óY=ÚQÆÅ q~å@Ñ¨Ù„`«∞_≥#· L`«~Î ∞° x, q∞H˜¯e „Ñ¨HÍâ◊"∞≥ #ÿ
HÀÑ¨=ÚQÆÅ =∞#ã¨∞ QÆÅ"åxxQÍ KÕÜÚ« K«∞ "≥O@<Õ W@∞¡ ÑëHÔ #∞.
qâı+}
¨ =Ú : QÀ„`å – 'QÀ„`å‰õΩóÑ¨$käg, Ñ¨$nfi— Jx J=∞~°=Ú.
440 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Ü«∂#=Ú – 'Ü«∂#OQÆ`Ò "åÇ¨Ï<ÕK—« Jx q.
QÀ„`å`« – QÀ=ÙÅ#∞ ~°HO∆˜ K«∞ QÆ"å^èºŒ ‰õΩ∆ _»∞.
ãÖ„Éè=í ∞ – 'ã¨=∞øãÖ"ÕQÆ ãÖ„Éè=í ∞ø— Jx J=∞~°=Ú.
ã‘. =º^èŒ ÖˇÅñ¡ né ^Õ=~° =∞Ç¨=∞Ç≤Ï=∞ q
Ö’HÕÑ¨ñ QÆO\˜ #™ÈÎHQõ ∞Æ }`«ñ
|~°ñQÆ∞Éèí∂q∞[<åkèÑ¨`«Ñ¨`«# Ü«∂Ü«∞HõÅOHõ
ã¨∞#fl kâßO`«kfi+¨xfl HÍÜ«∞
"≥ã¨=∞# "≥Ú^Œ=ÙÖÏÅã¨=∂#‰õΩ~°∞|Å
Ü«∞`åfl =~°∞^ŒOú |∞ ÅQÆ∞K«∞ñ [#x
`åO`å‰õΩbÉèí=„`åÊ}"åÜ«Ú=ÙÅ`À
=#Ô~_»∞ <Õ#∞ x"åfi~°ñÎ *ˇÑÊ¨ ñ
P. ÉÏé∞`≥Ozu #x „Ñ¨`º« aè*Ï˝#ã¨
=∞~°Ê}=Ú# #`«x=∞kÜ≥Ú_»ñ|_»ñ
^• <≥éñ˜ y#H˘Åñk <å<åi=$`åÎaè
^ä•#Hõ^äŒ ÖÁHÕ`«`«_»=Ù #_»ÃÑ. 38
~å=∂ : =º^èÖŒ Åˇ <¡ ´£ ÉÏ^èÅŒ xflÜ«Ú, fé<£´f~°QÍ, ^Õ=~° =∞Ç¨=∞Ç≤Ï=∞<£´
^Õ=~° Ü≥ÚHõ¯ (~å=Úx) Q˘Ñ¨Ê =∞Ç¨Ï`«fi=ÚKÕ, J™ÈÎHQõ ∞Æ }`«<{£ Ñ¨~Q° ∞Æ ´„Ñ¨âO◊ ™ê~°›"∞≥ #ÿ
QÆ∞}=ÚÅ`À <˘Ñ¨C, Éèí∂q∞[<£´ã‘`«#∞, qÖ’HÕÑ¨<£HõO\˜<£´K«∂zux,
Pkè´=∞<À=º^èŒÜ«∞O^Œ∞, Ñ¨`«#´áê@∞QÆÅk (`«#‡QÆflÜ≥ÿ∞), PÜ«∞Hõ´P ã‘`«,
ÅOHõ<´£ ÅOHõÖ’, L#flk, âßO`«kfi+¨xflHÍÜ«∞´J}Ñ¨|_ç# â◊„`«∞ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú
QÆÅ"å_®! =∞#=Ú´=∞#=∞O^Œ~=° Ú, =ºã¨<´£ "ÕQ=Æ ÚQÆ, X^Œ=ÙÖÏÅã¨<´£ á⁄O^≥_ç
H˘éˆH, =∂#Hõ´=^ŒÅHõ, L~°∞|Å´Q˘Ñ¨Ê |Å=Ú`À, Ü«∞`«fl´„Ñ¨Ü«∞`«fl=ÚKÕ,
J=~°∞^ŒúO|∞ÅQÆ∞K«∞<£´J=~À^èŒ=Ú HõeyOK«∞K«∞, K«#x´"≥à◊§x, `åO`«´
|_»exqÜ≥ÿ∞, P‰õΩb Éèí=`ü´"åº‰õΩÅ=ÚÅQÆ∞K«∞#fl, „áê}"åÜ«Ú=ÙÅ`À,

=#Ô~_»∞<£Ú_»∞ÛK«∞#flk, U#∞´<Õ#∞, D{"å~°Î K≥Ñ¨Ê<£´D "å~°Î K≥Ñ¨C@‰õΩ
áêé∞`≥Ozu#x´Ñ¨~∞° QÔ uÎ =zÛu#x, „Ñ¨`º« aè*Ï˝#´QÆ∞~°∞QÎ Í (ã‘`)« uiy WzÛ#,
t~À~°`«fl=Ú´t~À~°`«fl=Ú#∞, ã¨=∞~°Ê}=Ú#´ã¨=∞iÊOK«∞@KÕ, J`«x =∞k
Ü≥Ú_»|_»<´£ ~å=Úx =∞#ã¨∞û ~°OlÅ∞¡#@∞¡, `å<≥éy˜ # H˘Åk<£´`«#‰õΩ `≥eã≤#O`«
=~°‰Ωõ , P <åi´ã‘`« Ü≥ÚHõ¯, =$`åÎa^è •è # Hõ^ÅŒä ∞´=$`åÎO`«=Ú#‰õΩ K≥Ok# QÍ^äÅŒ ∞,
XHÕ`« `«_=» Ù #_»ÃÑ´PÜ«∞#‰õΩ ã¨=∞‡`«=∞QÆ∞#O`« =~°‰Ωõ , #_»ÃÑ´#_»ÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∂#ã≤Hõ zO`«#ÅxflÜ«Ú f~°∞#@∞¡QÍ ^Õ=~° =∞Ç¨ =∞Ç≤Ï=∞KÕ
JkèHQõ ∞Æ }ãÖÑ¨^KŒ Õ <˘Ñ¨C ã‘`å=∂`«#∞ Hõ#∞Q˘O\˜x. =∞<À=º^èÜ
Œ ∞« O^Œ∞ =∞QÆfl"≥∞#ÿ
P ã‘`#« ∞ â◊„`«∞ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ J}K«QÅÆ F ~å=∂! ÅOHõ Ü«∞O^Œ∞#fl P"≥∞
=∞#=Ú =K«∞Û@ H˘~°Hˆ =∂#Hõ |Å=O`«"∞≥ #ÿ „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚKÕ J=~À^è=Œ ÚÅ∞ Hõey
|_»e#qÜ≥∞ÿ "åº‰õΩÅ=ÚÅQÆ∞K«∞#fl „áê}"åÜ«Ú=ÙÅ `À_®Ê@∞`À qÅÑ≤OK«∞K«∞#flk.
(=∞#=Ú =`«∞=Î ∞x „áê}=ÚÅ∞ xÅÉˇ@∞ìH˘x =Ù#flk) <Õ#∞ D "å~°#Î ∞ K≥ÑC¨ @‰õΩ
Ñ¨~∞° QÆ∞# =zÛux Jx K≥ÑÊ≤ QÆ∞~°∞`«∞QÍ P"≥∞ uiy WzÛ# t~À~°`fl« =Ú#∞ ã¨=∞iÊOz
~å=Úx =∞#ã¨∞û JOwHõiOK«∞#@∞¡QÍ ã‘`‰« Ωõ ãÖ|OkèOz# QÆ∞~°∞`«∞QÍQÆÅ Hõ^ÅŒä ∞
~å=ÚxH˜ ã¨=∞‡`«=∞QÆ∞#O`«=~°‰Ωõ K≥ÃÑÊ#∞.
qâı + ¨ } =Ú : "åb‡H˜ ~å=∂Ü« ∞ }=ÚÖ’ ã¨ ∞ O^Œ ~ ° H ÍO_» Ö ’ D
â’¡Háõ ê^Œ=Ú#flk : '^Œ$ëêì ã‘ùÕ `«^fiŒ `«ó— J#∞ áê^Œ=Ú#‰õΩ HõO\˜ J#∞ Ñ¨^=Œ Ú#∞
ã¨∂~°#"å_ç Bz`«º=Ú#∞ áê\ÕK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : =º^äÖŒ Åˇ ¡ f~°, ^Õ=~° =∞Ç¨ =∞Ç≤Ï=∞#∞´„Ñ¨É∞íè =Ù Q˘Ñ¨Ê^Œ#=ÚKÕ,
qÖ’HÕÑ¨QOÆ \˜x, J™ÈÎHQõ ∞Æ }`«<Ñ£ ~¨ Q° ∞Æ , Éè∂í q∞ [<åkèÑ`¨ #« Ü«∞´F L`«~Î ‰° Ωõ =∂~å!
JHõÅOHõ´HõàO◊ Hõ=ÚÖËx suQÍ, #∞#fl´áÈQ˘@ì|_ç#, kâßO`«´k‰õΩ¯Å JO`«=Ú
ÅO^Œ∞QÆÅ, kfi+¨xflHÍÜ«∞ (kfi+¨`{ü xHÍÜ«∞)´â◊„`«∞ ã¨=¸Ç¨Ï=ÚQÆÅ"å_®! =ºã¨<{£
"Õy~°=ÚQÆ, =∞# "≥Ú^Œ=ÙÅ∞´=∞# P=ÙÅ∞, JÅã¨=∂#´q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl,
‰õΩ~°∞|ÅÜ«∞`«fl´H“~°=|Å=ÚÅ „Ñ¨Ü«∞`«fl=ÚKÕ, J=~°∞^ŒúO|∞ÅQÆ∞K«∞<£´
442 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`ÀÅ∞H˘xáÈ|_ç#"≥,· K«#<£´áÈQÍ, x`åO`«´q∞H˜¯e, P‰õΩbÉè=í `ü´`˘„@∞|_»∞K«∞#fl
„áê}"åÜ«Ú=ÙÅ`À, =#Ô~_»∞´XÑ¨CK«∞#fl, <Õ#∞, W"åfi~°Î K≥ÑÊ¨ , áêé∞`≥Ozux´
ÑïÔQuÎ =zÛux, Jx, „Ñ¨`«ºaè*Ï˝#´QÆ∞~°∞ÎÅ#∞, ã¨=∞~°Ê}=Ú#<£´`≥Å∞Ñ¨Ù@KÕ,
J`«x=∞k Ü≥Ú_»|_»´L`«~Î ∞° x =∞#ã¨∞û JOwHõiOK«∞#O`« =~°‰Ωõ , `å<≥éy˜ #H˘Åk,
<å<å´<å<åq^è=Œ ÚÖˇ#· , Ji{=$`«´Î â◊„`«∞=ÙÅ „Ñ¨=~°#Î Å Ü≥ÚHõ¯, Jaè^•è #´¿Ñ~°,¡
Hõ^ÅŒä ∞, XHÕ`« `«_=» Ù #_»ÃÑ.
`å`«Ê~°º=Ú : ÉÏ^èÅŒ xflÜ«Ú f~°∞#@∞¡QÍ F q~å@ ~å‰õΩ=∂~å! ^Õ=~°
=∞Ç¨ =∞Ç≤Ï=∞#∞ K«∂_»QOÆ \˜x. JHõÅOHõ"∞≥ #ÿ suÖ’ kâßO`«=ÚÅ =~°‰Ωõ `«~∞° =∞
|_ç# â◊„`«∞ ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚQÆÅ"å_®! =∞# QÀ=ÙÅ∞ q∞H˜¯e „Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ#
H“~°=¿ã#ÅKÕ `ÀÅ∞H˘xáÈQÍ q∞H˜¯e `˘„@∞Ñ¨_»∞K«∞#fl „áê}"åÜ«Ú=ÙÅ`À
XÑ¨CK«∞#fl <Õ#∞ D "å~°Î K≥ÑC¨ @‰õΩ Ñ¨~∞° QÔ uÎ =zÛux Jx H“~°= ¿ã#Å QÆ∞~°∞ÅÎ ∞
`≥Å∞Ñ¨Ù@KÕ <å<å q^è=Œ ÚÖˇ#· â◊„`«∞ „Ñ¨=~°#Î Å#∞, "åi ¿Ñ~°`¡ À ‰õÄ_ç# Hõ^ÅŒä #∞
K≥ÃÑÊ#∞.
(QÀ=ÙÅ#∞ ~°HO∆˜ K«∞ =ºHÎ̃ QÀ„QÆÇÏ¨ }=Ú#∞ QÆ∂iÛ, H“~°= |Å=Ú#∞ QÆ∂iÛ
`å<≥iy# H˘Åk "åi ¿Ñ~°∞¡ K≥ÃÑÊ#∞).
=. Ñ¨ÔŒ Ñ¨_ç W@¡xÜ≥∞. 39
~å=∂ : =∞iÜ«Ú Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_ç@<¡ #≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : =∞iÜ«Ú QÀ~°H‰∆õ Ωõ _»∞ L`«~Î ∞° x`À W@¡<#≥ ∞.
P. JÅÑ¶Ú¨ =∂#hÜ«∞|Å q_çÑO≤ Ñ¨Ù=∂
Ü«∂=ÙÅ|Å∞ "Õ∞\˜Ü∞ÿ≥ #`«^ÑŒ ¨
Ç¨iñ QÆÅ∞+¨HõÅ∞+≤`å`«∞‡ã¨∞Ü≥∂^èŒ#∞
#‡^Œq=¸_è»∞^Œ∞~°=Ú##∞=kèOz. 40
~å=∂ : JÅÑ¶¨Ú=∂#´Q˘Ñ¨Ê Jaè=∂#=ÚQÆÅ ~å=∂!, =∂Ü«∂=ÙÅ
|Å∞"Õ∞\˜Ü≥ÿ∞#´=∂Ü«∂=O`«∞ÅÖ’ „âı+¨µª_≥·#, `«^ŒÑ¨Ç¨i´ã‘`«#Ñ¨Ç¨ÏiOz#

~å=}∞_»∞, HõÅ∞+¨HÅõ ∞+≤`å`«‡´ÑÖH˜Å"≥∞#ÿ =∞#ã¨∞ûQÆÅ, ã¨∞Ü≥∂^è´Œ =∞Oz Ü≥∂^è∞Œ Å#∞,
#∞`ü´F_çOK«∞#\˜,ì =∞^Œq=¸_è∞» <£´=∞^Œ=ÚKÕ =¸~°∞_ö #·≥ ~å=}∞x, ^Œ∞~°=Ú##∞
=kèOz´Ü«Ú^Œ=ú Ú# K«OÑ≤, hÜ«∞|Å´ã‘`#« ∞, q_çÑO≤ Ñ¨Ù´q_çÑO≤ K«∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : F Jaè=∂#^èŒ<å! =∂Ü«∂=ÙÅÖ’ „âı+¨µª_≥·# Ñ¨~°=∞
HõÅ∞+≤`å`«∞‡_≥·# "åxx =∞Oz Ü≥∂^èŒ∞Å#∞ F_çOz# =∞^Œ=ÚKÕ =¸_è»∞_≥·#
ã‘`åÑ¨Ç¨ i ~å=}∞x Ü«Ú^Œ=ú Ú# =kèOz h J|Å#∞ q_çÑO≤ Ñ¨Ù=Ú.
ÉèÏ~°`« : JÅÑ¶Ú¨ =∂#hÜ«∞|Å!´Q˘Ñ¨Ê |Å ãÖÑ¨#fl`«QÅÆ "å_®! HõÅ∞+¨
HõÅ∞+≤`å`«∞‡, ã¨∞Ü≥∂^è#Œ ∞<£´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, =∞^Œq=¸_è∞» <£´=∞^Œ=ÚKÕ =¸~°∞_ö #·≥
"åxx, |Å"Õ∞\˜Ü≥ÿ∞#´Q˘Ñ¨Ê^≥·# |Å=Ú`À, `«^ŒÑ¨Ç¨i<£´P QÀ=ÙÅ#∞
JÑ¨ÇÏ¨ iOz#"åxx, ^Œ∞~°=Ú##∞ =kèOz, P=ÙÅ q_çÑO≤ Ñ¨Ù=∂!
`å`«Ê~°º=Ú : F Jã¨=∂# |ÅãÖÑ¨^QŒ ÅÆ L`«~Î å! Ñ¨~=° ∞ HõÅ∞+≤`å`«∞‡_≥#·
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, =∞^Œ=ÚKÕ =¸_è∞» _≥#· "åxx Ü«Ú^Œ=ú Ú# =kèOz P P=ÙÅ#∞
q_çÑ≤OÑ¨Ù=Ú.
P. q#∞ "≥ÚHÕ`« ^Œ_ã» #≤ #∞ QÍ~°º q∞ñHõñ ^ŒÑC¨ ñ
QÍ# "ÕQñÆ QÆêŒ "åx QÔ Å∞=Ú
QÆ~°fiÜ«ÚHõÎ^Œ#∞[Hõ~°‚ cè¿+‡ëêfiã¨
QÆ∞~°∞~°}Ïu=∞Ç≤Ï=∞ñ QÆ~=° Ú q∞Oz. 41
~å=∂ : q#∞=Ú, XHÕ`«´H˘OK≥=Ú, `«_ã» #≤ #∞´PÅã¨º"≥∞#ÿ #∞, HÍ~°ºq∞Hõ
`«Ñ¨CQÍ#´Ñ¨x K≥_»∞#∞QÍ#, "ÕQÆ<£´L^ŒÜ«∞=Ú#<Õ, Hõ^Œe´|Ü«∞Å∞^Õi,
QÆ~°fiÜ«ÚHõÎ´QÆ~°fi=Ú`À‰õÄ_ç#, ^Œ#∞[´~åHõ∆ã¨∞Å‰õΩ, Hõ~°‚cè+¨‡´K≥=ÙÅ‰õΩ Hõiî#"≥∞ÿ#,
Wëêfiã¨´qO\˜ Ü≥ÚHõ¯, QÆ∞~°∞~°}´JkèHõ"≥∞ÿ# <ås^èŒfixKÕ, Ju=∞Ç≤Ï=∞<£´Q˘Ñ¨Ê
=∞Ç≤Ï=∞KÕ, Hõ~°=Ú q∞Oz´q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOz, "åx ÔQÅ∞=Ú´~å=}∞x
ÔQÅ∞=Ù=Ú.
444 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : F ~å=∂! q#∞=Ú. H˘OK≥=∂Åã¨º"≥∞#ÿ #∞ HÍ~°º=Ú K≥_∞» #∞
QÍ=Ù# L^ŒÜ∞« =Ú#<Õ HõêŒ QÆ~fi° Ü«Ú‰õΩÖÎ #·ˇ ~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ „â◊=} Hõ~Àî ~°"∞≥ #ÿ qO\˜<åi
QÆ∞} ^èfiŒ xKÕ Ju=∞Ç≤Ï=∞`À q∞H˜¯e q∞Oz P ~å=}∞x QÔ Å∞=Ù=Ú.
ÉèÏ~°`« : q#∞"≥ÚHÕ`« `«_ã» #≤ #∞ HÍ~°ºq∞Hõ `«ÑC¨ QÍ#, "ÕQ<Æ £ HõêŒ ´
j„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ áÈ~Ú, QÆ~fi° Ü«ÚH±´QÆ~fi° =Ú`À‰õÄ_ç#, `«^#Œ ∞[´^Œ∞âß≈ã¨#∞x Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú,
Hõ~°‚ cè+¨‡ Wëêfiã¨QÆ∞~°∞´Hõ~°∞‚_»∞, cè+¨µ‡_»∞, „^À}ÏKå~°∞ºÅ Ü≥ÚHõ¯, ~°}Ïu
=∞Ç≤Ï=∞<£´Ü«Ú^Œú=∞Ç¨Ï`«fi=Ú#∞, Hõ~°=Ú q∞Oz, "åx<£´^Œ∞~Àº^èŒ#∞x,
ÔQÅ∞=Ú´ÔQÅ∞=Ù=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : L`«~Î ° ‰õΩ=∂~å! q#∞=Ú. H˘OK≥=Ú PÅã¨º"≥∞#ÿ #∞ HÍ~°º=Ú
`«Ñ≤ÊáÈ=Ù#∞QÍ#, "≥O@<Õ Hõ^ŒeáÈ~Ú, QÆ~°fi=Ú`À xO_ç# ^Œ∞âß≈ã¨#∞x, Hõ~°‚
cè+‡¨ „^À}ÏÅ Ü«Ú^Œú =∞Ç¨Ï`«fi=Ú#∞ q∞Oz ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x QÔ Å∞=Ù=Ú.
HõO. JHõ@ Éèí=^Œ∞æ~°∞¿ã"å
kHõ q∞Ñ¨Ù _Õq∞Ü«Úñ |∞~°ãu÷≤ O |~°ñQÆq∞ x
<˘flHõ~ÚOK«∞HõÜ«Ú#∞ QÆ∞é˜¿ã
Ü«∞Hõ ~Ú"≥∞‡~Úñ *ˇ#H˜ `«ÅñHõñ _»`«ñ_»∞ Ãã_»∞ =∞k<£. 42
~å=∂ : JHõ @ , Éè í = `ü ´ hÜ≥ Ú Hõ ¯ (~å=Úx), QÆ ∞ ~° ∞ ´Q˘Ñ¨ Ê ^≥ · # ,
¿ã<åkHõ=Ú´¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï=Ú, WÑ¨Ù_Õq∞Ü«Ú, Ñ¨Ù~°ã≤÷u<£ Ñ¨~°QÆq∞x´=ÚO^Œ~°
HõxÑ≤OÑ¨‰Ωõ O_»∞@KÕ, x<˘flHõ WOK«∞HõÜÚ« #∞, QÆ∞i¿ãÜ«∞Hõ´ÖˇH¯˜ OÑ¨H,õ W"≥∞‡~Ú<£´D
q^èŒ=ÚQÍ, K≥#H˜´„^ÀÇ¨Ï=Ú KÕã≤Ü«Ú, J`«_»∞´~å=}∞_»∞, K≥_»∞ =∞k<£´K≥_»¤
=∞#ã¨∞û`À, `«ÅHõ_∞» ´ÉèÜ
í ∞« Ñ¨__» ∞» .
`å`«Ê~°º=Ú : JHõ\Ï! Q˘Ñ¨Ê^≥#· h ¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ QÆ∂iÛ =ÚO^Œ∞QÍ
`≥eÜ«∞‰õΩO_»∞@KÕ WÑ¨C_»∞ x#∞fl U=∂„`«=Ú#∞ ÅHõ∆ ºÃÑ@ìHõ D q^è=Œ ÚQÍ „^ÀÇ¨Ï=Ú
KÕãÜ
≤ Ú« K≥_=¤» ∞#ã¨∞`À ~å=}∞_»∞ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨__» ∞» .
ÉèÏ~°`« : JHõ\Ï, Éè=í `ü{QÆ∞~°∞´h `«O„_çÜÚ« , ¿ã<åkHõ=Ú´¿ã#Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ

K«`∞« ~°OQÆ |Å=ÚÅ∞ WÑ¨Ù_Õq∞Ü«Ú, Ñ¨Ù~°ãu÷≤ <£ Ñ¨~Q° qÆ ∞x´Ñ¨@}ì =ÚÖ’ ÖËHáõ È=Ù@KÕ,
XHõ WOK«∞HõÜÚ« #∞Ú=∂„`«=Ú#∞, J`«_∞» ´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, W"≥∞‡~Ú<£K#≥ H˜, K≥_∞»
=∞k<£, `«ÅHõ_∞» .
`å`«Ê~°º=Ú : JHõ\Ï! L`«~Î ‰° Ωõ =∂~å! h `«O„_çÜÚ« ¿ã#`À‰õÄ_ç# K«`∞« ~°OQÆ
|Å=ÚÅ∞ #QÆ~=° ÚÖ’ ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ XHÕ`«ÜÚ« ÅHõ∆ ºÃÑ@ìHõ DÖÏQÆ∞# „^ÀÇ¨Ï=Ú
KÕãÜ
≤ Ú« K≥_=¤» ∞k`À K«eOÑ¨_∞» .
P. Jx Ü«∞`«O_»∞ nÑ≤`Ò^Œú`«ºÉèÏ+¨Å∞
=Å∞Hõñ ^Œ#|ÅO|∞H˘Åñk QÍ#
HõkèHõ "≥∞ÿ `«#~°Ê<åÇ¨Ï"À`åûÇ¨ÏO|∞
Ñ¨Ó<≥ ~åK«Ñ\¨ ì̃ "Õ∞#∞"˘OQÆ. 43
~å=∂ : Jx, J`«O_»∞´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, nÑ≤`{« L^Œ`ú º« ÉèÏ+¨Å∞´„Ñ¨HÍtOK≥_ç
QÆ~fi° =Ú`À ‰õÄ_ç# =∂@Å∞, Ñ¨Å∞Hõ<´£ =∂\Ï¡_Q» Í, `«# |ÅO|∞H˘Åk´`«# ¿ã#Å
Ñ¨@∞`«fi=Ú, JkèHõ"≥∞ÿ `«#~°Ê<£´Q˘Ñ¨ÊkQÍ HõxÑ≤OK«QÍ, ~åK«Ñ¨\ ˜ì´~å=Ú_»∞,
"Õ∞#∞{á⁄OQÆ<´£ â◊s~°=Ú Lá⁄ÊOQÆQÍ, PÇ¨Ï={L`åûÇ¨ÏO|∞{Ñ¨Ó<≥´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ
L`åûÇ¨Ï=Ú#∞ á⁄O^≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ QÆ~Àfi#flu`À ‰õÄ_ç# =∂@Å∞ Ñ¨Å∞HõQÍ
"å#~°¿ã#Å |Å=Ú J_»qH˜ JkèHõ"≥∞ÿ XÑ¨ÊQÍ ~å=Ú_»∞ â◊s~°=Úá⁄ÊOQÆQÍ
Ü«Ú^Àú`åûÇ¨Ï=Ú#∞ á⁄O^≥#∞.
ÉèÏ~°`« : Jx, J`«O_»∞´Ñ¨â√◊ ÅHÍÑï, nÑ≤`Ò^Œ`ú º« ÉèÏ+¨Å∞ Ñ¨Å∞Hõ<,£ `«#
|ÅO|∞ H˘ÅkQÍ#Hõ´`«# |ÖÏ|Å zO`«ÖHË ,õ ~åK«Ñ\¨ ´ì˜ L`«~Î ∞° _»∞, "Õ∞#∞á⁄OQÆ,
PÇ¨Ï"À`åûÇ¨ÏO|∞, JkèH"õ ∞≥ ÿ `«#~°Ê, Ñ¨Ó<≥.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨â√◊ áêÅ‰õΩ_»∞ P q^è=Œ ÚQÍ L„^ÕHÉõ iíè `«"∞≥ #ÿ =∂@Å∞ Ñ¨Å∞HõQÍ
`«# |ÖÏ|Å=ÚÅ PÖ’K«# ÖËHõ L`«Î~°∞_»∞ JkèHõ"≥∞ÿ# Ü«Ú^Àú`åûÇ¨Ï=Ú#∞
â◊s~°=Úá⁄ÊOQÆQÍ Ñ¨Ó<≥#∞.
446 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ã‘. Dsuñ |QÆéÃÑ· <ÕñQÆ ã¨ãO¨ „Éè=í ∞
™êfiO`«∞ñ _≥· `«^Õfià◊ Ü«∞O`« #~°Ü«∞
*’Hõ"≥∞ÿ ^˘~°ÔHñ ^ŒK«∞ÛùÉèíÅQÆfl =∞ul+¨µ‚ñ
_®Ü«Ú`«Î~°∞ñ_»∞ [Ü«∞Ü«∂„`«ñ QÆ^ŒÖˇ
=∞Ç¨ÏhÜ«∞â◊√^•úO`« =∞OAÖÏã¨º „Ñ¨=
~°Î#QÆ∞~°∞ÉèÏ"å~°› `«#∞qHÍ~°∞
##Ñ¶Ú¨ Hõ„∆ `åKå~°=Ú#‰õΩ <å<åH©â◊
ãÖ`«uñ Q˘x Ü«∂„`«ãÅ¨ ∞Ñ¨Ù"åx
`Õ. <å#$áêÅ‰õΩ=∂~°‰Ωõ #O`«@ ~°}
™ê^èŒfiã¨=∞â◊HÎ̃Hõ`«=Ú# ãÖ„â◊~ÚOK≥
^Œ$+≤ì Hõ~∞° ^≥#· Ü≥ÚHõqO`«`[Õ =∞=∞~°
iÑ¨ÙÅÜ«∞ø^Œú`«º=^ŒƒÅ„âı}˜ "≥∞éÜ«∞. 44
~å=∂ : D su<£´D q^è=Œ ÚQÍ, Ñ¨QéÆ ÃÑ<· {£ UQÆ´â◊„`«∞=ÙÅÃÑ· Ü«Ú^Œ=ú Ú
#‰õΩ "≥à√◊ §@‰õΩ, ã¨ãO¨ „Éè=í ∞™êfiO`«∞_≥´· "ÕQ=Æ Ú`À ‰õÄ_ç# =∞#ã¨∞QÆÅ"å_≥,· `«^fiÕ à◊<´£ P
ã¨=∞Ü«∞=Ú#, JO`«<£ J~°Ü∞« <£´PÖ’zOÑ¨QÍ, `«`{ü â◊√ÉèÅí QÆfl=Ú, P Ü«∂„`«‰Ωõ
ãïÑ¨_∞» â◊√ÉèÅí QÆfl=Ú, *’Hõ"∞≥ ÿ ^˘~°HÔ <£´L`«=Î ∞=ÚQÍ ^˘iÔH#∞, Jul+¨µ_‚ ∞» ´q∞H˜¯e
[Ü«∞jÅ∞_≥#· , P Ü«Ú`«~Î ∞° _»∞´„âı+µ¨ _ª #·≥ ~å=Ú_»∞, [Ü«∞Ü«∂„`«<£ Hõ^ÖŒ ´ˇ [Ü«∞=Ú
™êkèOK«∞ Ü«∂„`«‰Ωõ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞, =∞Ç¨ÏhÜ«∞´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , â◊√^•úO`«´ã‘`Ü « Ú≥ Hõ¯,
=∞OAÅ{Pã¨º´JO^Œ"∞≥ #ÿ =ÚY=ÚÜ≥ÚHõ¯, „Ñ¨=~°#Î ´#_»=_çHKõ ,Õ QÆ∞~°∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ,
ÉèÏ=´Jaè„áêÜ«∞=Ú#‰õΩ, J~°›´`«y#, `«#∞ qHÍ~°∞´â◊s~° qHÍ~°=ÚQÆÅ "åxx
(ã‘`å q~°Ç¨Ï=ÚKÕ â◊s~°=Ú#‰õΩ Hõ$â◊`«fi=Ú, áêO_»∞`«fi=Ú Hõey#"åxx)
J#Ñ¶Ú¨ <£´„âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ , Hõ„∆ `åKå~°=Ú#‰õΩ<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, <å<å´|Ç¨ï q^è=Œ ÚÖˇ#· ,
H©âã◊ O¨ `«u<£Q˘x´"å#~°¿ã#Å#∞ KÕ~∞° ÛH˘x, Ü«∂„`« ã¨Å∞Ñ¨Ù"åx´Ü«∂„`« KÕÜÚ« "åxx,
P #$áêÅ‰õΩ=∂~°‰Ωõ <£´~å=Úx, JO`«@, ~°}´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, ™ê^è∞Œ ´ã¨=∞~°"÷ ∞≥ #ÿ ,
Jã¨=∞â◊HHÎ˜ `õ =« Ú#´Jã¨=∂#"≥∞#ÿ â◊H=Î˜ Å#, ^Œ$+≤Hì ~õ ∞° ^≥#· ´HõO\˜H˜ Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ ,

XHõ qO`« `Õ[=Ú´XHõ qO`« HÍOu, J=∞~° iÑ¨ÙÅ´~åHõã∆ ∞¨ Å, B^Œ`ú º« =`ü´L^Œuú `À
‰õ Ä _ç # , |Å„âı } ˜ ´ ¿ã<å ã¨ = ¸Ç¨ Ï =Ú, ÅÜ« ∞ ´ã¨ O Ç¨  ~° = ∞O^Œ ∞ ,
"≥∞éÜ«∞<£´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, ãÖ„â◊~ÚOK≥´á⁄O^≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ JO`«@ Öˇãû¨ QÍ qKåiOÑ¨QÍ â◊„`«∞=ÙÅÃÑ·
Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ "≥à√◊ §@‰õΩ "ÕQ=Æ Ú`À ‰õÄ_ç# =∞#ã¨∞ûQÆÅ"å_≥· P ã¨=∞Ü«∞=Ú#
#∞O_»QÍ XHõ â◊√ÉèÅí QÆfl=Ú ^˘~°HÔ #∞. [Ü«∞jÅ∞_≥#· ~å=Ú_»∞ *ˇ„· `«Ü∂« „`«‰Ωõ Hõ^ÖŒ #ˇ ∞.
=∞Ç¨ÏhÜ«∞"≥∞#ÿ ã‘`« ã¨∞O^Œ~° =ÚY™œO^Œ~º° =ÚKÕ ("ÕQÔ #· ) Jaè„áêÜ«∞=Ú#‰õΩ `«y#
â◊s~° qHÍ~°=ÚQÆÅ"å_»∞. Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ <å<å"å#~° ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ KÕ~∞° ÛH˘x
Ü«∂„`« ãëÃÑ#∞. ~åHõ∆ã¨ãÖÇ¨~°=Ú#O^Œ∞ Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ ã¨=∞~°÷"≥∞ÿ#
Jã¨=∂#â◊HQÎ̃ ÅÆ L^Œuú QÆÅ "å#~°Ãã#· º=Ú "≥∞~°Ü∞« QÍ HõO\˜H~õ ∞° ^≥#· XHõ qO`«
`Õ[=Ú ~å=Ú_»∞ á⁄O^≥#∞.
qâı+}¨ =Ú : â◊√^•úO`« – D Ñ¨^„Œ Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú N â◊OHõ~åKå~°∞ºÅ â’¡H=õ Ú#‰õΩ
KèåÜ«∞.
â’¡. ‰õΩO^Œã‡≤ `«O ‰õΩ\˜Å‰õΩO`«Å q∞O^Œ∞K«∂_»O
KèO« ^Œt≈HÍÉè~í }
° Kå~°∞ Ñ¨^•~°qO^ŒO
HõO^Œ~Ê° ^Œ~Ê° HõeHÍO‰õΩ~° HÍÅ"Õ∞Ñ¶∞¨
=∞O`«óÑ¨Ù~°O Ñ¨Ù~°iáÈ~°=Ö’HõÜ∂« =∞ó
ÉèÏ~°`« : D sux, Ñ¨Q~Æ Ã° Ñ<· QÕ ,Æ ã¨ãO¨ „Éè=í ∞™êfiO`«∞_≥,· `«^fiÕ à◊, Ü«∞O`«<´£
™ê~°kxè , J~°Ü∞« <£´"≥^∞Œ HõQÍ, `«`´ü P L`«~Î ∞° x Ü≥ÚHõ¯, â◊√Éè´í „âıÜ∞« ã¨∞û#O^Œ∞,
ÅQÆfl=∞u´ÅQÆfl"≥∞ÿ# =∞#ã¨∞ûQÆÅ"å_»∞, `«^Õfià◊<£, *’Hõ"≥∞ÿ, l+¨µ‚_»∞´J~°∞˚#∞_»∞
(|$Ç¨Ï#flÅ), ^˘~°HÔ <£´^˘~°HÔ #∞, P{L`«~Î ∞° _»∞, [Ü«∞Ü«∂„`«Q^Æ ÖŒ ,ˇ =∞Ç¨ÏhÜ«∞,
â◊√^•úO`«´JO`«óÑ¨Ù~°=Ú#O^Œ∞, =∞OA´=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ , ÖÏã¨º„Ñ¨=~°#Î , #$`«wÎ `åk
„Ñ¨Kå~°=ÚÅ‰õΩ, QÆ∞~°∞ÉèÏ=´QÆ∞~°∞=QÆ∞@‰õΩ, J~°›´`«y#, `«#∞ qHÍ~°=Ú QÆÅ"åx´
¿Ñ_ç"åxx, J#Ñ¶Ú¨ <£´Q˘Ñ¨Ê"åxx, P <åH©âã◊ O¨ `«ux´J~°∞#˚ ∞x, Hõ`∆ $« ´™ê~°kè
448 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Ü≥ÚHõ¯, PKå~°=Ú#‰õΩ´Ñ¨xH˜, H˘x´fã≤H˘x, Ü«∂„`« ã¨Å∞Ñ¨Ù"åx´JO`«@<£, P
#$áêÅ‰õΩ=∂~°‰Ωõ <£´P L`«~Î ∞° x, ~°}´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, iÑ¨ÙÅ´^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯,
B^Œ`ú º« =`ü |Å„âı}´˜ L^Œuú `À‰õÄ_ç# ¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï=Ú, "≥∞~°Ü∞« <£ HõxÑ≤OK«QÍ
^Œ$+≤Hì ~õ ∞° ^≥#· , XHõ qO`« `Õ[ =∞=∞~°<´£ ™ê^èfiŒ ã¨=Ú, ÉèÜ
í ∞« =Ú, Jâ◊HHÎ˜ `õ =« Ú#´â◊HÎ˜
ÖËHáõ È=Ù@KÕ, ãÖ„â◊~ÚOK≥´á⁄O^≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^èŒ=ÚQÍ â◊„`«∞=ÙÅÃÑ· Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ "ÕQÆ=ÚQÍ
|Ü«∞Å∞^Õ~∞° =∞#ã¨∞QÆey P ã¨=∞Ü«∞=Ú# ™ê~°kè H˘~°‰Ωõ "≥^∞Œ HõQÍ J`«x â◊√Éè=í Ú#∞
HÀ~°∞ l+¨µ_‚ ∞» ^˘~°HÔ #∞. P L`«~Î ∞° _»∞ [Ü«∞Ü«∂„`«‰Ωõ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞. Q˘Ñ¨Ê^≥#·
JO`«óÑ¨Ù~°=Ú# =∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚQÍ #$`«wÎ `åk „Ñ¨Kå~°=ÚÅ∞ KÕÜÚ« QÆ∞~°∞=QÆ∞@‰õΩ
`«y# â◊s~° qHÍ~°=ÚQÆÅ ¿Ñ_ç"åxx – J~°∞#˚ ∞x ™ê~°kQä Í =º=Ç¨ÏiOK«∞@‰õΩ
fã≤H˘x L`«~Î ∞° _»∞ [Ü«∞ Ü«∂„`«‰Ωõ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞. JO`«@ ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å |Å=`«~Î °
¿ã#Å#∞ K«∂z L`«~Î ∞° _»∞ ÉèÜ í ∞« =Ú á⁄O^≥#∞.
ã‘. J`«xã¨=Ú^ÕfiQÆ `«`K« +Õ =ì̈ ∂#<å
<åH©âã◊ O¨ `«u #Å∞Ñ¨Ù "≥∞éã≤
ÑÖ`«O|∞ ÖÏ_çÜÚ« <≥O`«ÜÚ« <å`«‡ã¨fi
ÉèÏ=„Ñ¨ÉèÏ=ãÖ„Ñ¨Hõ@<ÀH˜Î
#ÅiOzÜ«Ú#∞ =Úk`å`«∞‡ñ QÍqOK«∞K«∞
<å~åK«H˘=∞~°∞x Ü«∞O`«ñ QÍñQÆñ
ÔQ·H˘x „Ñ¨ã¨∞Î`« Ñ¶¨∞#Ü«Ú^ŒúHÍ~°ºO|∞
x[ÉÏÇ¨ï|Å=Ú# x~°fiÇ≤ÏOK«∞
`Õ. Ñ¨Óx¯`À g~°~ã° Å¨ H˜∆ ‡ "˘^ŒÅ #_»K≥
<åÜ«∞#Ñ¶¨∞=~°Î#∞xt"åYº`«~°∞ xÇ≤Ï`«
"≥∞#ÿ x[^è~Œ ‡° =Ú#∞ EÑ≤ Ü«∞kèH"õ ∂≥ ^Œ
ã¨ÇÏ≤ `«∞ñ *ËÜÚ« K«∞ñ ^Œ`Ê« i„QÆÇÏ¨ =Ú "≥∞éÜ«∞. 45
~å=∂ : J`«x, ã¨=Ú`ü{"ÕQÆ´ãÖ`À+¨ "ÕQÆ=Ú`À ‰õÄ_»∞#@∞¡QÍ,

`«`K« +Õ =ì¨ ∂#´Q˘Ñ¨Ê q^è=Œ ÚQÍ KÕ+Åì¨ ∞ KÕÜÚ« K«∞#fl, <å<åH©âã◊ O¨ `«u<£´qq^è=Œ ÚÖˇ#·
"å#~° ã¨=¸Ç¨Ï=Ú, JÅ∞Ñ¨Ù"≥∞éã≤´HÀÑ≤Oz, ÑÖ`«O|∞ÖÏ_çÜÚ« ´"å^Œ∞ÖÏ_çÜÚ« ,
ZO`«ÜÚ« , P`«‡ã¨fiÉèÏ=´`«=∞ "å#~°*Ïu ã¨ÇÏ¨ [ ÅHõ}∆ =ÚÅ, „Ñ¨ÉÏè = ãÖ„Ñ¨H@õ #{
LH˜Î<£´„Ñ¨ÉèÏ==Ú#∞ `≥eÜ«∞*ËÜ«Ú =∂@Å`À, JÅiOzÜ«Ú#∞´â’aèÅ¡*Ëã≤,
=Úk`«{P`«∞‡<£{HÍqOK«∞K«∞´ãÖ`À+≤Oz# =∞#ã¨∞ûQÆÅ "åxxQÍ KÕÜÚ« K«∞, P
~åK«H˘=∞~°∞_»∞´P ~å=Úx, xÜ«∞O`«<{£ HÍQÆ´xÜ«∂=∞‰õΩxQÍ (<åÜ«∞‰õΩxQÍ),
HÔ H· ˘x´ã‘fiHõiOz, „Ñ¨ã∞¨ `Î « Ñ¶∞¨ #Ü«Ú^Œú HÍ~°ºO|∞´WÑ¨Ê\˜ Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^ŒHú Í~°º=Ú#∞,
x[ÉÏÇ¨ï|Å=Ú#´`«# ÉÏÇ¨ï=ÙÅ |Å=Ú`À, x~°fiÇ≤ÏOK«∞ Ñ¨Óx¯`À´[~°∞Ñ¨Ù
„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú`À, P{J#Ñ¶∞¨ =~°#Î ∞x´P áêÑ¨~Ç° Ï≤ `« „Ñ¨=~°#Î QÆÅ, t"åYº`«~∞° x´q∞H˜¯e
â◊√Éèí <å=∞^èÜ Õ ∞« =ÚQÆÅ"åxx, Ç≤Ï`«"∞≥ #ÿ ´J#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ , x[^è~Œ ‡° =Ú#∞´=∞~°¯@*Ïu
^è~Œ ‡° =Ú#∞, K«∂Ñ≤, JkèHõ "≥∂^ŒãÇ¨ Ï≤ `«∞<£{KÕÜÚ« K«∞´q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OÑ¨*ãË ,≤ `«`´ü P
~°ÑÚ¨¶ ~å=Ú_»∞, Ñï„QÆÇÏ¨ =Ú "≥∞éÜ«∞<£´qÅ∞¡ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x, g~°~ã° Å¨ H˜∆ ‡{á⁄^ŒÅ<£´
g~°~ã° Å¨ H˜∆ ‡ „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, #_»K´≥ #_»K#≥ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J`«x ãÖ`À+¨ "ÕQ=Æ Ú`À ‰õÄ_ç# KÕ+Åì¨ ∞ KÕÜÚ« <å<å"å#~°
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú HÀÑ≤Oz, "å^Œ∞ÖÏ_ç, "å#~°*Ïu ã¨ÇÏ¨ [ ÅHõ} ∆ =ÚÅ „Ñ¨ÉÏè ==Ú#∞
`≥eÜ«∞*ËÜÚ« =∂@Å`À JÅiOz, ãÖ`À+≤Oz# =∞#ã¨∞ûQÆÅ"åxxQÍ *ËÜÚ« K«∞,
P ~å=Úx `«=∞ <åÜ«∞‰õΩxQÍ ã‘fiHõiOz „Ñ¨ã∞¨ `Î « Ñ¶∞¨ #Ü«Ú^Œú HÍ~°º=Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞
„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú`À P J#Ñ¶∞¨ =~°#Î ∞_≥#· â◊√Éè<í å=∞^èÜ
Õ ∞« =ÚQÆÅ"åxH˜ Ç≤Ï`«"∞≥ #ÿ "å#~°*Ïu
^è~Œ ‡° =Ú#∞ K«∂Ñ≤ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OÑ¨*ãË i≤ . P ~°ÑÚ¨¶ ~å=Ú_»∞ qO\˜#O^Œ∞H˘x
g~°~ã° Å¨ H˜∆ ‡`À „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ #_»K#≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : J`«x´L`«Î~°∞x Ü≥ÚHõ¯, ã¨=Ú^ÕfiQÆ´ÉèíÜ«∞=Ú`ÀQÆ∂_ç#,
`«`´ü Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ , KÕ+´ì̈ Ñ¨xx, =∂#<£´=∂#∞@ÔH,· P <åH©âã◊ O¨ `«u´WO„^ŒA_≥#·
J~°∞#˚ ∞_»∞, JÅ∞Ñ¨Ù"≥∞éã≤´HÀÑ≤Oz, ÑÖ`«O|∞ÖÏ_çÜÚ« , ZO`«ÜÚ« , P`«‡ã¨fiÉèÏ=
„Ñ¨ÉèÏ= ãÖ„Ñ¨Hõ@<ÀH˜Î´`«# Ü≥ÚHõ¯ ã¨fiÉèÏ=Ñ¨Ù „Ñ¨Hõ@# KÕÜ«Ú =∂@Å`À,
450 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
JÅiOzÜ«Ú#∞, =Úk`å`«∞‡QÍqOK«∞K«∞, ~åK«H˘=∞~°∞x´L`«~Î ∞° x, Ü«∞O`«QÍQÆ<´£
™ê~°kxè QÍ HÔ H· ˘x, „Ñ¨ã∞¨ `Î « Ñ¶∞¨ #Ü«Ú^ŒHú Í~°ºO|∞, x[ÉÏÇ¨ï|Å=Ú# x~°fiÇ≤ÏOK«∞
Ñ¨Óx¯`À, PÜ«∞#Ñ¶¨∞=~°Î#∞x´L`«Î~°∞x, t"åYº`«~°∞´â◊g∞=$Hõ∆=Ú#O^Œ∞,
xÇ≤Ï`«"∞≥ #ÿ ´^•zÃÑ@ì|_ç#, x[^è~Œ ‡° =Ú#∞´`«# QÍO_ô==Ú#∞, K«∂Ñ≤, JkèH"õ ∂≥ ^Œ
ã¨ÇÏ≤ `«∞*ËÜÚ« K«∞, `«`Ê« i„QÆÇÏ¨ =Ú "≥∞éÜ«∞<£´P qÅ∞¡ Ñ¨ÙK«∞ÛH˘#∞@KÕ, g~°~ã° Å¨ H˜∆ ‡,
á⁄^ŒÅ #_»K.≥
`å`«Ê~°º=Ú : L`«~Î ∞° x ÉèÜ
í ∞« =Ú`À ‰õÄ_ç# Q˘Ñ¨Ê KÕ+Åì¨ ∞ =∂#∞Û@ÔH· J~°∞#˚ ∞_»∞
HÀÑ≤Oz, "å^Œ∞ÖÏ_ç ZO`«QÍ<À `«# ã¨ÇÏ¨ [ „Ñ¨ÉÏè = „Ñ¨H@ õ #=Ú KÕÜÚ« #@∞¡QÍ
=∂\Ï¡_ç JÅiOz ãÖ`À+≤OÑ¨*ãË ≤ L`«~Î ∞° x ™ê~°kxä QÍ KÕãH≤ ˘x „Ñ¨ã∞¨ `Î « Ü«Ú^ŒÑú ∞¨¶ #
HÍ~°º=Ú#∞ `«# ÉÏÇ¨ï ãÖÑüÎKÕ x~°fiÇ≤ÏOK«∞ L^ÕÌâ◊º=Ú`À L`«Î~°∞xH˜ â◊g∞
=$Hõ=∆ Ú#O^Œ∞ ^•K«|_ç# QÍO_ô==Ú#∞ K«∂Ñ≤ q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OÑ¨*ãË ≤ P qÅ∞¡
Ñ¨ÙK«∞ÛH˘x g~°~ã° Å¨ H˜∆ ‡ „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ #_»K#≥ ∞.
P. ~å=∞qÉè∞í ñ_»∞ l+¨µñ‚ _ô=∂_ç¯ñ [x Ü«∞#∞
ã¨$`«=∞<À~°^äŒÇ¨ÏiQÆu #Å~°∞K«∞ñ
^Œfii`«QuÆ q~Àkè"åÇ≤Ïh =~°q[$O
Éè}
í =Ú QÆ~=° Ú QÍ#ñ|_»ñQÆ _®Ãã. 46
~å=∂ : l+¨µ_‚ ∞» ´[Ü«∞jÅ∞_≥#· , ~å=∞qÉè∞í _»∞´~å=Ú_»∞, D=∂_ç¯<£[x´D
q^è Œ = ÚQÍ "≥ o §, J#∞ã¨ $ `« ´ J#∞ã¨ i OÑ¨ | _ç # , =∞<À~° ^ ä Œ ´ =∞#ã¨ ∞ ûQÆ Å ,
Ç¨ÏiQÆu<£´"å#~°∞Å #_»H`õ À, JÅ~°∞K«∞<£´ãÖ`À+≤OK«∞K«∞, `«fii`«QuÆ <£´"ÕQ=Æ ÚQÍ,
q~Àkè´â◊„`«∞"≥·#, "åÇ≤Ïh=~°´ã¨=Ú„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, q[$OÉèí}=Ú´Lá⁄ÊOQÆ∞@,
Hõ~=° Ú HÍ#|_»Q´Æ q∞H˜¯e HõxÑ≤OK«QÍ, _®Ãã<£´ã¨g∞Ñ≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : [Ü«∞jÅ∞_≥#· ~å=Ú_»∞ `«###∞ãïOz# =∞#ó„Ñ¨=$uÎQÅÆ
"å#~°∞Å #_»HKõ Õ ãÖ`À+≤OK«∞K«∞ "ÕQ=Æ ÚQÍ q~ÀkèÜ∞ÿ≥ # ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ Lá⁄ÊOQÆ∞@
HõxÑ≤OK«QÍ ã¨g∞Ñ≤OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ~å=∞ qÉè∞í _»∞´~å=Úx =O\˜ "≥É· =íè =ÚQÆÅ (=∞OK«∞HÍOuÖËx),

l+¨µ_‚ ∞» ´J~°∞#˚ ∞_»∞, D =∂_ç¯<£ K«x, J#∞ã¨$`«=∞#ó´J#∞ãïOÑ¨|_ç# =∞#ã¨∞ûQÆÅ
(=∞#ã¨∞û# Hõ#∞‰õÄÅ"≥∞#ÿ ), ~°^ÇŒä Ï¨ iQÆu´~°^=Œä Ú#‰õΩ Hõ\#ì˜ QÆ∞é]=ÚÅ QÆ=∞#=ÚKÕ,
JÅ~°∞K«∞, `«fii`«QuÆ <£, q~Àkè"åÇ≤Ïh´â◊„`«∞¿ã#Å, q[$OÉè} í =Ú´Juâ◊Ü∞« =Ú,
Hõ~=° Ú, HÍ#|_»QÆ _®Ãã.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=Úx =O\˜ "≥É· =íè =ÚQÆÅ J~°∞#˚ ∞_»∞ D q^è=Œ ÚQÍ "≥o§
`«# =∞#ã¨∞û# Hõ#∞‰õÄÅ=ÚQÍ QÆÅ ~°^•ä â◊fiQÆ=∞#=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞ "ÕQ=Æ ÚQÍ
â◊„`«∞¿ã#Å q[$OÉè} í =Ú HõxÑ≤Oz#∞@¡QÍ ã¨g∞Ñ≤OK≥#∞.
ã‘. W@∞¡ ã¨∞=ºHÎ̃ñ ÉÁÖˇÊã¨ñQÆ∞<å`«x~åHõ
á⁄Å∞Ê g∞éñQÆ ÅOHõñ |∞}º[#∞Å∞
"≥~q° _çQÍñ_≥ ~¸#~°∞ñ _»Å¯ñ*Ëã≤ ^Œ∞
~°‚Ü«∞=Ú# =K«∞ÛK«∞<åflñ_»∞ ã¨=∞Ü«∞
~°HÀ∆ Ñ¨ÇÏ¨ u <ÕÜ∞« ~åq∞HÍ#O_»Hõ
\Ï xÜ«∞u Ü«∞ÅOÑ¶∞¨ º=∞x =QÆzi
=∞é˜H˘O^Œ é˜k ÜÕ∞q∞ =∂@Å∞ =∞#áê\˜
ÑïHÕÑ¨ <Õ~ñ° _Õ Ü«Ú~°∞q"ÕHõ
P. âße Ü«∞`«ñ_»∞ Ü«Ú^Œú Hˆ oHÍÅO|x
x[Éè∞í [|ÅÅH˜∆ ‡ <≥Q_Æ ñ» |QÆé
#∞Hõ¯_»OÑ¨ =K«∞ÛK«∞<åflñ_»∞ QÍx ~¸
`«ÅñÑ¨Ù ^Œ$_è=» Ú QÍ^Œ∞ `≥eÜ«Úñ _»xi. 47
~å=∂ : W@∞¡´D q^è=Œ ÚQÍ, ã¨∞=ºH˜<Î ´£ ã¨Ê+¨=ì ÚQÍ, á⁄ÖˇÊã¨Q∞Æ ´„Ñ¨HÍtOK«∞,
P`«x~åHõ´~å=Úx ~åHõ, á⁄Å∞Ê g∞~°QÆ´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, ÅOHõ<£´ÅOHõÖ’,
Ñ¨Ù}º[#∞Å∞´~åHõã∆ ∞¨ Å∞, "≥~q° _çQÍ_≥´LáêÜ«∞ Ç‘Ï#∞_»∞QÆ^•, D#~°∞_»∞´~å=Ú_»∞,
452 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
JÅ¯*Ëã≤´HÀÑ≤Oz, ^Œ∞~°‚Ü«∞=Ú´^Œ∞sflu`À, ã¨=∞Ü«∞<£´=∞~°}ÕK«∞@‰õΩ,
=K«∞ÛK«∞<åfl_»∞, ~°Hõ∆ó{JÑ¨Ç¨Ïu´~åHõ∆ã¨∞Å ãÖÇ¨~°=Ú#∞, KÕÜ«∞~åq∞<£´
KÕÜ∞« ÖËHáõ È=Ù@#∞, HÍ#O_»H\õ Ï´`≥eÜ«∞ÖËHáõ È=ÙK«∞<åfl_»∞ QÆ^•!, xÜ«∞u´qkè
(ÉèÏQÆº=Ú), JÅOÑ¶∞¨ º=Ú´^•@ÖËxk, Jx =QÆzi´Jx ^Œ∞ódOzi, =∞iH˘O^Œ~∞° ,
WkÜÕ∞q∞ =∂@Å∞, =∞#áê\˜´=∞#=Öˇ, ÑïHÕÑ¨<Õ~°_Õ´`≥eã≤H˘#ÖË_®!
J`«_»∞´~å=Ú_»∞, L~°∞q"ÕHõâße´q∞H˜¯e `≥eqQÆÅ"å_»∞, Ü«Ú^ŒúˆHoHÍ´
Ü«Ú^Œqú Ç¨~°=Ú#‰õΩ, PÅOax´P^è•~°"∞≥ #ÿ , x[Éè∞í [ |ÅÅH˜∆ ‡´`«# ÉÏÇ¨ï|Å
ãÖÑüÎ, <≥QÆ_»<£´„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, Ñ¨QÆé<£´â◊„`«∞=ÙÅ#∞, LHõ¯_»OÑ¨´<åâ◊#=Ú
KÕÜÚ« @‰õΩ, =K«∞ÛK«∞<åfl_»∞ QÍx, D `«ÅÑ¨Ù´D PÖ’K«#, ^Œ$_è=» ÚQÍ^Œ∞´xâ◊ÛÜ«∞=Ú
QÍ^Œ∞, `≥eÜ«Ú_»∞, Jxi.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ ã¨∞=ºHõ"Î ∞≥ ÿ „Ñ¨HÍtOK«∞ ~å=Úx ~åHõ "≥Å∞QÆQÍ,
ÅOHõÖ’x ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ LáêÜ«∞Ç‘Ï#∞_»∞ D ~å=Ú_»∞ QÆ^•! HÀÑ≤Oz ^Œ∞sflu`À
~åHõã∆ ¨ ãÖÇ¨~°=Ú KÕÜ∞« ÖËx ã≤u÷ x `≥eã≤H˘#ÖË‰Ωõ <åfl_»∞ QÆ^•! Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ iç .
=∞i H˘O^Œ~∞° – Wq Uq∞ =∂@Å∞ – =∞#áê\˜ `≥eq J`«xH˜ ÖË^•! J`«_∞»
q∞H˜¯e q"ÕHâõ ße. Ü«Ú^Œú qÇ¨~°=Ú#‰õΩ P^è•~°"∞≥ #ÿ `«# Éè∞í [ |ÅãÖÑüÎ "≥∞~°Ü∞« QÍ
â◊„`«∞ ãÖÇ¨~°=Ú#‰õΩ =K«∞ÛK«∞<åfl_»∞QÍh, D q^è"Œ ∞≥ #ÿ PÖ’K«# xâ◊ÛÜ«∞=Ú
HÍ^Œ∞ `≥eÜ«Ú_»x ÑëH˜i.
ÉèÏ~°`« : W@∞¡, ã¨∞=ºH˜<Î £ á⁄ÖˇÊã¨Q∞Æ ´"ÕëêO`«~=° Ú ÖËHõ `«##∞ =ºHõÑÎ ~¨ K° ∞« H˘x#,
P`«x ~åHõ´J~°∞#˚ ∞x ~åHõ, á⁄Å∞Êg∞~°, HõÅOHõ<´£ qKå~°=Ú`À, Ñ¨Ù}º[#∞Å∞´
„^À}Ï^Œ∞Å∞, "≥~q° _çQÍ_≥, D #~°∞_»∞´D J~°∞#˚ ∞_»∞, JÅ¯*Ëã,≤ ^Œ∞~°Ü ‚ ∞« =Ú#,
=K« ∞ ÛK« ∞ <åfl_» ∞ , ã¨ = ∞Ü« ∞ ~° H õ ∆ ´ J*Ï˝ ` « " åã¨ ~° H õ ∆ } =ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ , JÑ¨ Ç ¨ Ï u
¿ãÜ«∞~åq∞´JÑ¨"å^Œ=Ú `˘ÅQÆ∞@, HÍ#O_»H@ õ , xÜ«∞u, JÅOÑ¶∞¨ º=∞x =QÆzi,
q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ `«# ~°∂Ñ¨=Ú =ºHõ=Î ∞QÆ∞#@∞¡QÆ J~°∞#˚ ∞x ~åHõ
„Ñ¨HÍtOK«QÍ „^À}Ï^Œ∞Å∞ qKå~°=ÚKÕ W@¡#∞H˘xi – J~°∞˚#∞_»∞ ZO`«
LáêÜ« ∞ Ç‘ Ï #∞_» ∞ ? HÀÑ¨ = ÚKÕ á⁄~° É Ï@∞# =K« ∞ ÛK« ∞ <åfl_» ∞ . J*Ï˝ ` « " åã¨
ã¨=∞Ü≥∂Å¡OÑ¶∞¨ #=Ú KÕÜÚ« @, JqÅOÑ¶∞¨ º=Ú QÆ^• Jx ÉÏ^èÑŒ _¨ iç . =∞i H˘O^Œ~∞°
– Wq Uq∞ =∂@Å∞ J`«_∞» =∞#áê\˜ PÖ’zOÑ¨Ö_Ë ®! q"ÕHâõ ße J~Ú# J`«_∞»
Ü«Ú^Œú qÇ¨~°=Ú#‰õΩ P^è•~°"∞≥ #ÿ `«# Éè∞í [|Å ãÖÑ¨^KŒ Õ â◊„`«∞ ãÖÇ¨~°=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ
=K«∞ÛK«∞<åfl_»∞QÍh, D q^è"Œ ∞≥ #ÿ PÖ’K«# ãïHÍ^Œ∞.
qâı+}
¨ =Ú : Ñ¨Ù}º[# – 'Ü«∂`«∞^è•#ó Ñ¨Ù}º[#ó— Jx J=∞~°=Ú.
=. W`≥ÎéOQÆ∞#. 48
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ
`Õ. =Úã¨ÔQã¨Åñ É’~°∞QÆ∞~°∞cè+¨‡=ÚY∞ÅãŸ∞Å
<å`«‡Ãã·#º~°Hõ∆ „âı≈+¨µªÖˇ·#"åiñ
Ez Ü«∞kèÑü Ü≥∞Hõ¯_çã¨∞^Œ∞Ì Å#∞K«∞
#_çy "å~°O^Œ∞Ö’ñ ^Œy#O`«ñ *ˇÑÊ¨ . 49
~å=∂ : =ÚãÔ̈Qã¨Å<£´„Ñ‘u Ñ¨Ó~°fiHõ=∞QÆ∞ =∂@Å`À, áÈ~°∞´Ü«Ú^Œ=ú Ú
KÕÜÚ« , QÆ∞~°∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , cè+‡¨ =ÚY∞Å<£´ÉèÜ í ∞« OHõ~° =ÚY=ÚÅ∞QÆÅ, ãŸ∞Å<£´
Ç≤Ï`«∞Å#∞, P`«‡Ãã#· º~°Hó∆õ „âı+µ¨ Öª #·ˇ "åi<£´`«# ¿ã#Ö’x ~åHõã∆ ¨ g~°∞Å#∞ K«∂z,
JkèÑu¨ ´~å=}∞_»∞, ZHõ¯_ç ã¨∞^Œ∞ÅÌ #∞K«∞´ZHõ¯_ç =∂@Å#∞K«∞, J_çy´"å~°O^Œ∞Ö’
`«y#O`« K≥ÑÊ¨ .
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ‘u Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ ãÖÉèÏ+¨}Å`À Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« JkèHõ
ÉèÜ
í ∞« OHõ~° =ÚY=ÚÅ∞ QÆÅ"åix, ãŸ∞Å#∞ `«# ¿ã#ÅÖ’x ~åHõã∆ ¨ „âı+µ¨ Öª #·ˇ "åix
~å=}∞_»∞ K«∂z Wq ZHõ¯_ç ã¨∞^Œ∞ÅÌ x J_çy – "å~°∞ `«y#sux K≥ÑÊ¨ QÍ –
ÉèÏ~°`« : =Úã¨ÔQã¨Å<£, áÈ~°∞, QÆ∞~°∞´„^À}ÏKå~°∞º_»∞, cè+¨‡=ÚY∞Å´
cèëê‡^Œ∞Öˇ#· , ãŸ∞Å<£´`«# Ç≤Ï`«∞Å#∞, JkèÑu¨ ´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, P`«‡Ãã#· º´`«#
¿ã#ÅÖ’, ~°H„∆õ âı+µ¨ Åª ∞´~°HO∆˜ K«∞"åiÖ’ Q˘Ñ¨Ê"åix, K«∂z, ZHõ¯_ç ã¨∞^Œ∞ÅÌ #∞K«∞
454 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
J_çy´"å~°O^Œ∞Ö’, `«y#O`« K≥ÑÊ¨ .
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ‘u Ñ¨Ó~°fiHõ"∞≥ #ÿ =∂@Å`À Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« cè+‡¨ „^À}Ïk
ãŸ∞Å#∞, `«# ¿ã#Å#∞ ~°HO∆˜ K«∞ „âı+µ¨ Åª #∞ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ K«∂z. Wq ZHõ¯_ç
ã¨∞^Œ∞ÅÌ x J_çy, "å~°∞ ^•xH˜ `«y# suÖ’ ã¨=∂^è•#=Ú K≥ÑÊ¨ QÍ –
=. PHõiO‚ z "≥O_çÜÚ« O |Å∞=Ù~°∞ Ñ¨Å∞^≥éOQÆ∞Å QÆ∞[QÆ∞[
ÖÏ_»∞K«O^ŒO|∞# ÉèÏqOz Ü«∞O^Œé‰õΩ x @¡xÜ≥∞. 50
~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú –
`å`«Ê~°º=Ú : "åi =∂@Å∞ qx JO^Œ∞Ö’ Ñ¨Å∞=Ù~°∞ Ñ¨Å∞~°H=õ ÚÅ∞QÍ
QÆ∞ã¨Q∞Æ ã¨ÖÏ_»∞ f~°∞#∞ QÆ=∞xOz JO^Œi`À ~å=}∞_»∞ / ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ W@¡xÜ≥∞#∞.
P. Z#flñQÍ#~å^Œº¿ÑH˜∆`å~°÷=∞ HÍ^≥
#~°∞x~åHõ ~Úk =∞#O|∞ÅO^Œ∞ñ
^Œ‰Ωõ ¯QÆuQÆñ Q˘#∞@ ^ŒQÆ ^ÕiH˜x =∞#
Ü«∞~°ã÷ k≤ ú Ü«∞QÆ∞@ HõÅ~°=ÅÜ«Ú. 51
~å=∂ : Z#flQÍ´PÖ’zOÑ¨QÍ, #~åk´#~°∞Å#∞, J¿ÑH˜∆`å~°ú=∞HÍ^Õ´
ÉèHí O∆˜ K≥_ç ~åHõã∆ ∞¨ Å HÀã¨"∞Õ QÆ^•! #~°∞x~åHõ´~å=Úx ~åHõ, Wk =∞#O|∞ÅO^Œ∞<£´
nxx =∞#ã¨∞ûÅO^Œ∞, `«‰Ωõ ¯QÆuQÆ<´£ =∞~˘Hõ q^è=Œ ÚQÍ, UiH˜x´Z=fiiH˜x, H˘#∞@
`«QÆ^Œ∞´ÉèÏqOK«∞@ ãïHÍ^Œ∞, =∞# J~°÷ã≤kú JQÆ∞@‰õΩ´=∞# „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú
<≥~"° ~Õ ∞° @‰õΩ, JÅ~°=ÅÜ«Ú´„Ñ¨Ü∞« uflOK«=Öˇ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : PÖ’zOÑ¨QÍ #~°∞Å#∞ ÉèHí O∆˜ K≥_ç ~åHõã∆ ∞¨ Å HÀã¨"∞Õ QÆ^• D
~å=Úx ~åHõ. Wk =∞#ã¨∞ûÖ’ =∞~˘Hõ q^è=Œ ÚQÍ Z=fi~°∞#∞ ÉèÏqOK«∞@ `«Q^Æ ∞Œ .
=∞# „Ñ¨Ü∂≥ [#=Ú ã≤kOú K«∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«=Öˇ#∞.
ÉèÏ~°`« : Z#flQÍ#~°∞´qKåiOK«∞H˘#ÖË~°∞, Pk´"≥Ú^Œ@ =∞#=Ú
=K«∞Û#Ñ¨Ù_»∞, #~°∞x ~åHõ´J~°∞#˚ ∞x ~åHõ, P¿ÑH˜`∆ å~°=÷ ∞HÍ^≥´HÀ~°∞‰õΩ#fl^Õ QÆ^•!
Wk =∞#O|∞ÅO^Œ∞, `«‰Ωõ ¯QÆuQÆH˘#∞@, `«Q^Æ ∞Œ , UiH˜x, =∞# J~°ã÷ k≤ ú JQÆ∞@‰õΩ,

JÅ~°=ÅÜ«Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : g∞~°∞ qKåiOK«∞H˘#ÖË~∞° ! =∞#=Ú =K«∞Û#Ñ¨Ù_»∞ J~°∞#˚ ∞x
~åHõ =∞#=Ú HÀ~°∞‰õΩ#fl^Õ QÆ^•! nxx =∞#ã¨∞ûÅO^Œ∞ =∞~˘Hõ q^è=Œ ÚQÍ ÉèÏqOK«∞@
Z=fiiH˜x `«Q^Æ ∞Œ . =∞#=∂ã≤Oz# „Ñ¨Ü∂≥ [#ã≤kú HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ „Ñ¨Ü∞« uflOK«=Öˇ#∞.
`Õ. Jã¨=∞Ü«∂`À‡^ŒúuÑ≤âßzÜ«∞#∞fl Q˘ÅÊ
|∞kúÃã_ç =K«∞ÛK«∞<åflñ_»∞ "˘_»=_»Oy
áÈñQÆÖÏñ _çkQÀñ ^Œ#áÈ`«~=° Ú#ñ
„QÆ=∞‡éO QÍ# H˜`ñ« _»∞ ã¨„ÉèÏ`«$Hõ=ÚQÆ. 52
~å=∂ : Jã¨=∞´ãïÖËx, P`À‡^Œuú Ñ≤âßz´`«# B#fl`«º=∞<≥_ç Ñ≤âßK«=Ú,
J#∞flQ˘ÅÊ<£´X_»Ö~ˇ ∞° QÆ~å‰õΩO_» KÕÜ∞« QÍ, |∞kú K≥_,ç =K«∞ÛK«∞<åfl_»∞, á⁄_»=Ù{
J_»Oy´ QÆ~fi° =Ú `«y,æ WkQÀ, `«# áÈ`«~=° Ú#´`«# =∞^Œ=Ú#, „Hõ=∞‡~°<£ HÍ#Hõ´
uiyáÈÖËHõ, W`«_»∞´~å=Ú_»∞, ã¨„ÉèÏ`«$Hõ=ÚQÆ´ÅHõ∆ ‡}∞x`À‰õÄ_ç, áÈQÆÖÏ_»∞´
"≥à§◊ QÆÅ_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ãïÖËx P`«‡|Ö’#flu J<≥_∞» Ñ≤âßz â◊s~°"∞≥ ~°∞QÆ‰Ωõ O_»
KÕÜ∞« QÍ, |∞kú K≥_ç (Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ =K«∞ÛK«∞<åfl_»∞. `«# QÆ~fi° =∞}y uiy áÈÖËHõ
~å=Ú_»∞ ÅHõ∆ ‡}∞x`À ‰õÄ_ç WkQÀ áÈQÆÅ_»∞. (~åHõã∆ ∞¨ Å#∞ H˘x# =∂@)
ÉèÏ~°`« : J ã¨=∞Ü«∞´KÕã∞¨ H˘#fl xÜ«∞=∞=Ú ^•\˜#, P`À‡^Œuú Ñ≤âßz,
J#∞fl Q˘ÅÊ<£, |∞kúÃã_ç =K«∞ÛK«∞<åfl_»∞, WkQÀ, áÈ`«~=° Ú#´`«# =∞^Œ=ÚKÕ,
„Hõ=∞‡~°<,£ HÍ#‰õΩ<£´J_»=ÙÅ‰õΩ, ã¨„ÉèÏ`«$Hõ=ÚQÍ´™È^Œ~∞° Å`À Hõeã≤, áÈQÆÖÏ_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : KÕã≤H˘#fl ã¨=∞Ü«∞=Ú J<≥_ç QÆ~Àfi#flu Ñ≤âßK«=Ú
X_»Ö~ˇ ∞° QÆ‰Ωõ O_» KÕÜ∞« QÍ (J~°∞#˚ ∞_»∞) |∞kú K≥_ç =K«∞ÛK«∞<åfl_»∞. J}yÜ«ÚO_ç `«#
=∞^Œ=ÚKÕ W`«_∞» ™È^Œ~∞° Å`À Hõeã≤ WkQÀ! uiy J_»=ÙÅ‰õΩ "≥à§◊ QÆÅ_»∞.
456 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ã‘. J# #Ñ¨C _≥xflHõ #=∞~°â„◊ `«∞ qcè+¨
}∞ñ_»∞ cè+¨µ‡ñ _»#∞â◊OHõ #∞eq∞ "≥·z
Ñ¨Å∞‰õΩñ |O`«=Ú g∞éñ QÆÅxH˜<å~Ú`«
Ñ¨_»∞"å~° "≥∞Å¡#∞ |_»∞@ QÍx
=∞# HÕHõ ã¨=∞Ü«∞=∞<å‡@ ÖË kk Ü≥∞OK«
=Å^Œ∞ h =*Ï˝`"« åã¨=Úz`«
=∞QÆ∞hu =Úy~ÚOz Ü«∂lH˜ #é"≥∞^Œ
"åcèÅ~°}`ÕAñ _®`«ñ _»`x«
P. =∂~˘¯#∞@ Éè~í O° |∞ =∞Ç≤Ï`«#Ü«∂`åºQÆ
=Ú#ñ [eOÑ¨Hõ =∞# =∞xH˜ xÅ∞=
Ü«∞`«fl =∂K«iOÑ¨Ù =∞#∞ºÅ|∞kúKÕ
ã¨~‰° Ωõ Q˘#Hõ Ü«ÚxH˜ E_» QÍ^Œ∞. 53
~å=∂ : J#<£{JÑ¨C_»∞´J@∞¡ ÑëH˜#Ñ¨Ù_»∞, ZxflHõ<£´ÖˇH˜¯Oz#"å_≥·,
J=∞~°â„◊ `«∞´~å=}∞x, qcè+}¨ ∞_»∞, cè+µ¨ ‡_»#∞ â◊OHõ´ÉèÜ
í ∞« OHõ~∞° _»<_≥ ç qKå~°=Ú#∞,
#∞eq∞"≥·z´=∂x, Ñ¨Å∞‰õΩ<£´=∂\Ï¡_≥#∞, ÑÖ`«=Ú g∞~°´Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À,
HõÅxH˜´Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ, P~Ú`«Ñ¨_»∞"å~°=Ú´ã≤^ŒúÑ¨_»∞K«∞<åfl=Ú, ZÅ¡#∞
Ñ¨_»∞@HÍx´=∞#=Ú ã≤^ŒúÑ¨_»∞>ËQÍx, =∞#‰õΩ WOHõ, ã¨=∞Ü«∞=Ú´Kå==Ú,
J<£{=∂@ÖËkk{ZOK«=Å^Œ∞´=∞~°}=Ú ÖË^xŒ ÉèÏqOÑ¨=Å^Œ∞, h=Ù J*Ï˝`"« å?´
h=Ù Zé∞QÆx"å_»"å?, ã¨=Úz`«=∞QÆ∞ hu´`«y# Ñ¨ûúŒ Ö’, =Úy~ÚOz´=ÚyOz,
PlH˜<£´Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ, Jé"≥∞^Œ=Ù´„Ñ¨Ü«∞`«fl=Ú KÕÜ«ÚK«∞<åfl=Ù, P`«_»∞´P
~å=Ú_»∞, PcèÅ~°}`ÕA_»∞´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ü«Ú^Œú„Ñ¨`åÑ¨=ÚQÆÅ"å_»∞, J`«x
=∂~˘¯#∞@´ZkiOK«∞@, Éè~í O° |∞´Hõ+=ì¨ Ú, =∞Ç≤Ï`«#Ü«∂ `åºQÆ=Ú#<£´ã‘`#« ∞
q_»∞K«∞@ Ü«∞O^Œ∞, K«eOÑ¨H´õ PÖ’zOÑ¨Hõ (ã‘`#« ∞ =^Œe) =∞#´=∞# Ü≥ÚHõ¯,
=∞xH˜´„|`«∞‰õΩ#∞, xÅ∞=´xÅ∞Ñ¨Ù@‰õΩ, Ü«∞`«fl=∂K«iOÑ¨Ù=Ú´„Ñ¨Ü∞« uflOÑ¨Ù=Ú,
J#∞ºÅ|∞kúKÕ´W`«~°∞Å =∂@ÅKÕ, ã¨~°‰õΩ Q˘#Hõ´ÖˇH˜¯OÑ¨Hõ, LxH˜´LO_»∞@,

*Ï_»QÍ^Œ∞, Ü«ÚHõ=Î Ú QÍ^Œ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx W@∞¡ ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ =∂\Ï¡_Q» Í qcè+}¨ ∞_®Ö’zOz ~å=}∞_»∞
ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_»#∞ qKå~°=Ú#∞ =^Œe W@∞¡ ÑëÔH#∞. Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À =∞#=Ú
Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~∞° @ Hˆ =Å „Ñ¨Ü∞« `«fl"Õ∞. =∞#q∞Hõ Kå==Ú J#∞ PÖ’K«#
=Å^Œ∞. h‰õΩ `≥eÜ«∞x^•! `«y# suÖ’ Ñï+¨¯iOK«Hõ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú
KÕÜÚ« K«∞<åfl=Ù. ~å=Ú_»∞ ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œ„ú Ñ¨`åÑ¨=Ú QÆÅ"å_»∞. ã‘`#« ∞ q_»∞K«∞@
J#∞ PÖ’K«# KÕã≤ =∞# „|`«∞‰õΩÅ∞ xÅ∞K«∞ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú KÕÜÚ« =Ú. W`«~∞° Å
=∂@Å∞ qx J`«xx ÖˇH¯õ Éˇ@‰ì Ωõ O_»∞@ =∞Ozk HÍ^Œ∞.
ÉèÏ~°`« : J##Ñ¨C_»∞, ZxflHõ #=∞~°<´£ ÖˇH¯õ ÃÑ\ì̃#"å_≥,· â◊„`«∞ qcè+} ¨ ∞_»∞,
â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_≥·# cè+¨µ‡_»∞{J#∞ćè+¨µ‡_ç@¡<≥#∞, â◊OHõ#∞eq∞"≥·z´
ãÖ^ÕÇ¨Ï=Ú#∞ g_ç, Ñ¨Å∞‰õΩ<£´ÑëÔH#∞, ÑÖ`«=Ú g∞~°, HõÅxH˜, P~Ú`«
Ñ¨_∞» "å~°=Ú, ZÅ¡#∞ Ñ¨_∞» @HÍx, =∞#HÕHõ, ã¨=∞Ü«∞=∞<£ =∂@ÖË^∞Œ ´KÕãH≤ ˘#fl
ã¨=∞Ü«∞ áêÅ#=Ú J#∞ =∂@ ÖË^∞Œ , Wk ZOK«=^Œ∞´^•xx ÉèÏqOK«=Å^Œ∞,
h=Ù, J*Ï˝`"« åã¨=Ú, Lz`«=∞QÆ∞ hu =Úy~ÚOz´`«y# suÖ’ Ñ¨ÓiÎ KÕã,≤
PlH˜<,£ Jé"≥∞´#_»K#≥ ∞, ^Œ"åcèÅ ~°}`ÕA_»∞´^•"å#Å=Ú =O\˜ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ
Ü«Ú^Œú „Ñ¨`åÑ¨=Ú HõÅ"å_»∞, P`«_∞» ´J~°∞#˚ ∞_»∞, J`«x, =∂~˘¯#∞@ Éè~í O° |∞,
=∞Ç≤Ï`«´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , #Ü«∞´hu Ü≥ÚHõ¯, P `åºQÆ=Ú#<£´q_»∞=‰õΩO_»∞@ Ü«∞O^Œ∞,
K«eOÑ¨Hõ´ã≤÷~°"≥∞ÿ#"å_≥·, =∞#=Ú´H“~°=ÙÅ∞, JxH˜<£{xÅ∞=<£´Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ
xÅ∞K«∞#@∞¡, Ü«∞`«fl=∂K«iOÑ¨Ù=Ú´„Ñ¨Ü∞« uflOK«∞=Ú, J#∞ºÅ|∞kúK,Õ ã¨~‰° Ωõ Q˘#Hõ,
LxH˜ *Ï_»QÍ^Œ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J@∞¡ "å~°∞ Ñ¨Å∞HõQÍ â◊„`«∞ ÉèÜ
í ∞« OHõ~∞° _≥#· cè+µ¨ ‡_»∞ ÖˇH¯˜ Oz
J#∞=∂#=Ú#∞ „`«∞Oz W@∞¡ ÑëÔH#∞. ÑÖ`«=Ú`À =∞#=Ú Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ
ã¨<åflÇ¨ÏÑ¨_»∞K«∞<åfl=Ú. =∞#‰õΩ WHõ ã¨=∞Ü«∞=Ú ^•@ÖË^Œ#∞ =∂@ÖË^Œ∞.
J*Ï˝`"« åã¨=Ú#∞ Lz`«=∞QÆ∞ huKÕ =ÚyOz Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ #_»K#≥ ∞. ÉèÜ í ∞« OHõ~°
458 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Ü«Ú^Œú „Ñ¨`åÑ¨=ÚQÆÅ J~°∞#˚ ∞x ZkiOK«∞@ Hõ+=ì¨ Ú. Q˘Ñ¨Ê^≥#· huÜ«∞O^Œ∞ ã≤~÷ "° ∞≥ ÿ
=∞#=Ú Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ xÅ∞K«∞#@∞¡ „Ñ¨Ü∞« uflOK«∞=Ú. W`«~∞° Å =∂@Å∞ qx
J`«xx ÖˇH¯˜ OÑ¨‰Ωõ O_»∞@ =∞Ozk HÍ^Œ∞.
K«O. `˘Å∞`«\ #˜ ∞O_çÜÚ« #fiÅ^Œ∞ ^Œ∞~°̊Ü∞« "≥~· =° Ú =∂#∞ =∞OK«∞ x
K«ÛÅ∞ñ *ˇq xÅ∞¡ QÆ@∞ìH˘x Kå\˜u ##∞fl QÆ}O˜ Ñ¨ "≥u· ÃÑ
#ƒeÜ«Úx`À_çáÈ ik Ü«ÚÑ¨ã`÷≤ « =∞Ü≥∞º #QÆ~fi° |∞kú <å
Ñ¨Å∞H˜ñHõ <≥·#ñ ÔQ·H˘#∞ =∞áêÜ«∞ =∞QÆ∞<£ ^Œ∞~°Ç¨ÏO„H˜Ü≥∂^Œúu<£.
~å=∂/ÉèÏ~°`« : ^Œ∞~°˚Ü«∞ "≥·~°=Ú´[~ÚOÑ¨~åx "åi`À â◊„`«∞`«fi=Ú,
=Å^Œ∞´=^Œ∞,Ì =∂#∞=∞OK«∞´=^ŒÅ∞=∞x, `˘Å∞`«\ ˜ #∞O_çÜÚ« ´"≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_ç,
xK«ÛÅ∞´x`«º=Ú, K≥qx@∞¡Q@Æ ∞ìH˘x, Kå\˜u´K≥ÑÊ≤ ux, ##∞fl´qcè+}¨ ∞x/cè+µ¨ ‡x,
QÆ}OÑ¨"≥·u´ÖˇH˜¯OÑ¨<Õ~°"≥·uq, ÃÑ<£{|eÜ«Úx`À_ç´Q˘Ñ¨Ê |Å=O`«∞x`À,
áÈik´D Ü«Ú^Œ=ú Ú, LÑ¨ã`÷≤ =« ∞Ü≥∞º´=ÚO^Œ∞ xeK≥#∞, JQÆ~fi° |∞kú<´£ QÆ~fi° =ÚÖËx
=∞#ã¨∞`À, <å Ñ¨Å∞‰õΩ´<å =∂@, WHõ<#·≥ <£ HÔ H· ˘#∞´ã‘fiHõiOK«∞=Ú, ^Œ∞~°ÇÏ¨ O
„H˜Ü∂≥ ^Œuú <£´^Œ∞~°ÇÏ¨ OHÍ~°=Ú`À, JáêÜ«∞=∞QÆ∞<£.
`å`«Ê~°º=Ú ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú –
`å`«Ê~°º=Ú : J*ËÜÚ« _≥· â◊„`«∞=Ù`À Ü«Ú^Œ=ú Ú =Å^Œx, =∂#∞H˘#=∞x
"≥Ú^Œ\ ˜ #∞O_çÜ«Ú K≥qxÅ∞¡ QÆ@∞ìH˘x K≥Ñ≤Êux. ##∞fl (qcè+¨}∞x/cè+¨µ‡x)
ÖˇH¯˜ OÑ¨"u·≥ q. Q˘Ñ¨Ê |e+¨µ_ì #·≥ g~°∞x`À Ü«Ú^Œqú ∞Ñ¨Ù_»∞ `«@ã≤O÷ K≥#∞. QÆ~fi° =ÚÖËx
|∞kú`À WHõ<#·≥ <å =∂@ q#∞=Ú. ^Œ∞~°ÇÏ¨ OHÍ~°=ÚKÕ JáêÜ«∞=∞QÆ∞#∞.
=. J#∞@Ü«Ú #`«xO QÆ\ÏHÕ∆ z. 55
J#QÍ J`«xx ^ŒÜ∞« ^ŒÅz.
`Õ. W#`«#∂Éèí=Ùñ _»kèÑ¨Ù# H˜K«ÛHõ=ÚQÆñ
|eÔH <≥Ñ¨Ù_»∞#∞ iÑ¨ÙÑ¨Hõ∆áê`«ÉèÏ+¨
Å∞_»∞QÆ"≥·u qñˆH =∞xÜ≥∞_çk x#∞fl

<åÑ¨ÙÎñ _»xÜ«Ú#fl ^˘~° "≥é˜] Ü«∞#∞@QÍHõ. 56
~å=∂/ÉèÏ~°`« : W#`«#∂Éèí=Ù_»∞´„Ñ¨Éèí∞Ñ¨Ù„`«∞_≥·# WO„^Œl`«∞Î/Hõ~°∞‚_»∞,
JkèÑÙ¨ #‰õΩ´~å=}∞#‰õΩ/^Œ∞~Àº^è#Œ ∞#‰õΩ, WK«ÛHõ=ÚQÆ |eÔH´„Ñ≤Ü∞« =ÚQÍ =∂\Ï¡_#≥ ∞,
iÑ¨ Ù Ñ¨ H õ ∆ á ê`« Éè Ï +¨ Å ∞´â◊ „ `« ∞ =ÙÅ Ñ¨ H õ ∆ = Ú# =∂\Ï¡ _ » ∞ @#∞, ZÑ¨ Ù _» ∞ #∞,
L_»∞QÆ"≥·u´=^ŒÅ‰õΩO\˜q, PÑ¨ÙÎ_»xÜ«Ú#fl ^˘~°´¿ãflÇ≤Ï`«∞_≥·Ü«Ú#fl „Ñ¨Éèí∞=Ù,
"≥„iÜ«∞#∞@QÍHõ, WˆH=∞xÜ«∞_≥k x#∞fl´x#∞fl WOˆH=∞xÜ≥∞^Œ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~Ô O\˜H˜ ã¨=∂#=Ú –
WO„^Œl`«∞Î/Hõ~°∞‚_»∞ ~åA#‰õΩ ZÅ¡Ñ¨C_»∞ „Ñ‘uQÍ =∂\Ï¡_≥#∞. â◊„`«∞=ÙÅ
Ñ¨H=∆õ Ú# =∂\Ï¡_∞» @#∞ =^ŒÅ‰õΩO\˜q. PÑ¨Ù_Î #·≥ ^˘~° "≥„iÜ«∞#∞@=ÖˇQÍHõ x#∞fl
J#∞@‰õΩ WOˆH=Ú#flk (qcè+} ¨ ∞x / cè+µ¨ ‡x).
HõO. XHõ #~°∞x q„Hõ=∞=Ú =∂
\˜H˜ñ ÉÁQÆ_≥^Œ qO`« Hõ_»∞ñ QÆ_çOkQÆ=∞#ÜÕ∞
eHõ‰Ωõ ñ QÆÅÜ≥∂^ègŒ ~°
„Ñ¨Hõ~°=Ú hˆHÅ ^Œ$+≤ì Ñ¨@ì^Œ∞ K≥Ñ¨Ù=∂. 57
~å=∂ / ÉèÏ~°`« : XHõ #~°∞x´XHõ =∞#∞+¨µºx Ü≥ÚHõ¯ / J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯,
q„Hõ=∞=Ú´Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú, =∂\˜H˜, qO`«Hõ_»∞ QÆ_çOkQÆ´qO`« QÆÅ∞QÆ∞#@∞¡QÍ,
á⁄QÆ_≥^Œ=Ù, =∞# UeHõ‰õΩQÆÅ´~å=}∞xH˜ / ^Œ∞~Àº^èŒ#∞xH˜ QÆÅ, Ü≥∂^èŒg~°
„Ñ¨Hõ~°=Ú´Ü«Ú^Œúg~°∞Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, hˆHÅ´hÔHO^Œ∞‰õΩ, ^Œ$+≤ìÑ¨@ì^Œ∞
K≥ÑÙ¨ =∂´HõxÑ≤OK«^À K≥ÑC¨ =Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : F qcè+}
¨ Ï/cèëê‡! XHõ =∞#∞+¨µºx Ü≥ÚHõ¯ (J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯)
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞ =∂\˜=∂\˜H© qO`« Q˘Å∞Ñ¨Ù#@∞¡ á⁄QÆ_^≥ =Œ Ù. =∞# ~åA#‰õΩ QÆÅ
Ü«Ú^Œgú ~°∞Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú hÔHO^Œ∞Å‰õΩ QÀK«iOÑ¨^∞Œ .
460 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
P. W\ì̃ =∂@ÖÏ_»∞#\ì̃ =∂#∞ºÅxO_»¡
Hõ_#» Ü«ÚO_ç =∞#‰õΩñ QÍ~°ºã≤kú
QÆÅ∞QÆñQÀ~°∞ñ _»#∞@ QÍ H˜@∞=O\˜Hõ
~°̊=ÚÅ‰õΩñ aeÑ≤OÑ¨ñ [#∞<≥ ^˘~°‰Ωõ . 58
~å=∂ / ÉèÏ~°`« : W\˜ì =∂@ÖÏ_»∞#\˜,ì =∂#∞ºÅ#∞´Q“~°"å~°∞Å› #∞, WO_»H¡ _õ #»
Ü«ÚO_ç´WO\˜Ö’<Õ =ÙO_ç =∞#‰õΩ HÍ~°ºã≤kú HõÅ∞QÆQÀ~°∞_»∞, J#∞@QÍHõ´W@∞=O\˜,
Hõ~=°̊ ÚÅ‰õΩ´Ñ¨#∞Å‰õΩ, Ñ≤eÑ≤OÑ¨<,£ ^˘~°‰Ωõ K«#∞<≥´„Ñ¨É∞íè =Ù#‰õΩ `«Q∞Æ <å!
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ =∂@ÖÏ_»∞ ÃÑ^ŒÅÌ #∞ WO_»¡ =^Œ<Ì Õ =ÙO_ç
=∞#‰õΩ HÍ~°ºã≤kú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡ HÀ~°∞H˘#∞=∞x K≥ÑC¨ @ QÍHõ, W@∞=O\˜ Ñ¨#∞Å‰õΩ
Ñ≤eÑ≤OK«∞@ „Ñ¨É∞íè =Ù‰õΩ `«Q∞Æ <å!
=. J#=Ù_»∞ #`«O _»`x« #kè̂HÑ∆ O≤ z Ü«∞kèÑu¨ H˜@x¡ Ü≥∞. 59
J`«_∞» ´qcè+}¨ ∞_»∞/cè+µ¨ ‡_»∞, JkèHˆ Ñ∆ O≤ z´PˆHÑ∆ O≤ z, JkèÑu¨ H˜´~å=}∞xH˜/
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞xH˜, W@¡xÜ≥∞.
P. W\ì̃Ñ¨_»∞K«∞ =∂@ Öˇ_»ñ^Œñ ÔQ·H˘#Hõ h
"å`«‡~°H∆õ H˘é‰õΩ <å„â◊~ÚOÑ¨Ù
QÆ∞~°∞Hõ$áê^Œ∞ Öˇ#· QÆ∞}=ÚÅ„áÈHõÅ
~å[#O^Œ#∞Å =∞Ç¨lK«}∞Å. 60
~å=∂ : W\˜ì Ñ¨_∞» K«∞ =∂@Å∞´D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉËÅ=∂@Å∞, Z_»^QÔŒ H· ˘#Hõ´
=∞#ã¨∞# ÃÑ@ìH,õ h=Ù´~å=}∞_»∞, P`«‡~°H∆õ H˘~°‰Ωõ ´x#∞fl h=Ù ~°HO∆˜ K«∞H˘#∞@
H˘~°‰õΩ, QÆ∞~°∞ Hõ$áê^Œ∞Öˇ·#´JkèHõ"≥∞ÿ# ^ŒÜ«∂^Œ∞Å∞ Hõey#, QÆ∞}=ÚÅ,
„áÈHõÅ<£´~åã¨∞Öˇ·#"åix, ~å[#O^Œ#∞Å<£´~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å#∞, =∞Ç¨l
K«}∞Å´Ñ¶∞¨ ’~° Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ xÑ¨Ù}∞Öˇ#· "åix, P„â◊~ÚOÑ¨Ù´"Õ_∞» H˘#∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉËÅ=∂@Å#∞ h=Ù =∞#ã¨∞# HÔ H˜¯OK«∞ H˘#Hõ

P`«‡ ~°H}
∆õ H˘~°HÔ · JkèHõ ^ŒÜ∂« âßÅ∞~°∞, ã¨^∞Œ }
æ ~åã¨∞Å∞ J~Ú# ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å#∞
P„â◊~ÚOÑ¨Ù=Ú.
ÉèÏ~°`« : W\˜ìÑ¨_»∞K«∞ =∂@Öˇ_»^ŒÔQ·H˘#Hõ, h"å`«‡ ~°Hõ∆H˘~°‰õΩ, QÆ∞~°∞
Hõ$áê^Œ∞Öˇ#· ´„^À}∞_»∞ Hõ$Ñ¨Ù_»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ , QÆ∞}=ÚÅ „áÈHõÅ<£, =∞Ç¨k K«}∞Å<£,
~å[#O^Œ#∞Å<£´~åA#∞ ãÖ`À+¨Ñ~¨ ∞° K«∞ "åix P„â◊~ÚOÑ¨Ù=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉËÅ=∂@Å∞ =∞#ã¨∞# ÃÑ@ìHõ h=Ù P`«‡ ~°H∆õ
H˘~° ‰ õ Ω QÆ ∞ }~åã¨ ∞ Å∞ Ñ¶ ¨ ∞ ’~° Ü« Ú ^Œ ú xÑ¨ Ù }∞Å∞ ~åA#‰õ Ω ã¨ O `À+¨ = Ú
HõeyOK«∞#@∞=O\˜ "åÔ~#· „^À}Hõ$áê^Œ∞Å#∞ P„â◊~ÚOÑ¨Ù=Ú.
=. "å~° e\ ˜ ì Ü« ∞ q"Õ H ˜ = K« # O|∞Å‰õ Ω =â◊ = iÎ " ≥ · =iÎ Å ∞¡
hÜ«∞Ñ¨~å^èOŒ |∞#O „QÀkèOz =K«∞ÛK«∞#fl "å~°=∞‡Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ QÍ=ˆ~xñ
^Œ`åÎ^$Œ yÌ=ºÉÏ}^è#Œ O[Ü«∞ „Ñ¨`åÑÖ|∞# Éè=í ^ŒƒÖÏOQÆO|∞Å‰õΩO QÆ~O° |∞
w_®Ê@∞ "å\˜Ö#¡ˇ x `«ÅOK≥^Œ #x ÑëH˜ "≥O_çÜÚ« O Éˇ‰Ωõ ¯ñ ^≥éOQÆ∞Å
|∞kú ÃãÑ≤Ê Ü«∞Ñ¨C_»∞. 61
~å=∂ : "å~°Å∞´~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, W\˜ì´D q^èŒ=ÚQÍ, Jq"ÕH˜
=K«#O|∞Å‰õΩ, =â◊=iÎ"≥·´Ö’<≥·, =iÎÅ∞¡´„Ñ¨=iÎOK«∞, h JÑ¨~å^èŒO|∞#<£´h
^À+¨ = Ú‰õ Ω , „HÀkè O z´HÀÑ≤ O z =K« ∞ ÛK« ∞ #fl"å~° ∞ , J=∞‡Ç¨  #∞Éè Ï =ÙÅ∞,
HÍ=ˆ~x´ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~ˆ x, `«`{ü `å^Œ$H±´P q^è"Œ ∞≥ #ÿ , k=ºÉÏ}´k=ºÉÏ}=ÚÅ<≥_,ç
^è#Œ O[Ü«∞´Jyfl Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨`åÑÖ|∞#<£´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ÃãQÆK,Õ Éè=í `ü{|ÖÏOQÆO|∞
Å‰õΩ<£´h ¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï=Ú#‰õΩ Hõ~O° |∞ H©_®Ê@∞ "å\˜Ö´¡ˇ q∞H˜¯e K≥_¤» HõeQÔ #∞,
Jx `«ÅOK≥^´Œ Jx ÑëH˜, "≥O_çÜÚ« <£´ÃÑ‰õΩ¯ `≥~O° QÆ∞Å<£´J<ÕHõ ~°H=õ ÚÅ∞QÍ,
|∞kú K≥ÑÊ≤ , JÑ¨C_»∞ :
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å∞ D q^è=Œ ÚQÍ h=Ù D Jq"ÕH˜ =∂\Ï¡_#ç
=∂@Å‰õΩ Ö’<≥· „Ñ¨=iÎOK«∞ h ^À+¨=Ú#‰õΩ HÀÑ≤Oz =K«∞ÛK«∞<åfl~°∞. P
462 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=∞Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ x#∞fl HÍ=ˆ~x P q^èŒ"≥∞ÿ# k=ºÉÏ}=ÚÅ Jyfl „Ñ¨`åÑ¨=Ú
=Å# h ¿ã<å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#‰õΩ q∞H˜¯e <åâ◊#=Ú HõÅ∞QÆ∞#x <Õ#∞ ÉèÏqOK≥^#Œ x
qcè+}¨ ∞_»∞ ÑëH˜ =∞iÜ«Ú J<ÕHõ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ ~å=}∞#‰õΩ |∞kú K≥ÑÊ≤ – JÑ¨C_»∞.
ÉèÏ~°`« : "å~°Å∞´„^À}Hõ$áê^Œ∞Å∞, W\˜ì Jq"ÕHõ =K«#O|∞Å‰õΩ´D q^è"Œ ∞≥ #ÿ
Jq"ÕHõÑ¨Ù =∂@Å‰õΩ, =â◊=iÎ"≥· =iÎÅ∞¡´h JÑ¨~å^èŒO|∞#<£, „HÀkèOz
=K«∞ÛK«∞#fl"å~°∞´HÀÑ¨=Ú `≥K«∞ÛH˘#∞K«∞<åfl~°∞, J=∞‡Ç¨#∞ÉèÏ=ÙÅ∞ HÍ=ˆ~x,
`«`åÎ^$Œ H±´P q^è=Œ ÚQÍ „Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ , k=ºÉÏ}´áêâ◊√Ñ¨`å¢™êÎk´k"åºG=ÚÅ∞QÆÅ,
^è#Œ O[Ü«∞´J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨`åÑÖ|∞#, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú –
`å`«Ê~°º=Ú : „^À}Hõ$áê^Œ∞Å∞ D q^è=Œ ÚQÍ Jq"ÕHÑõ Ù¨ =K«#=ÚÅ‰õΩ
Ö’<≥· „Ñ¨=iÎOK«∞ h JÑ¨~å^èŒ=Ú#‰õΩ, HÀÑ¨=Ú `≥K«∞ÛH˘x =K«∞ÛK«∞<åfl~°∞. P
=∞Ç¨  #∞Éè Ï =ÙÅ∞ HÍáê_» x KÀ D q^è Œ = ÚQÍ „Ñ¨ ã ≤ ^ Œ ú " ≥ ∞ ÿ # áêâ◊ √ Ñ¨ ` åk
k"åºG=ÚÅ∞QÆÅ J~°∞#˚ ∞x „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ h ¿ã<å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#‰õΩ q∞H˜¯e <åâ◊#=Ú
HõÅ∞QÆ∞#x ÉèÏqOK≥^#Œ x cè+µ¨ ‡_»∞ ÑëH˜ =∞iÜ«Ú J<ÕHõ ~°H=õ ÚÅ∞QÍ |∞kú K≥ÑÊ≤
JÑ¨C_»∞.
`Õ. J`«x |Ç¨ïHõ~°‚ Ñ¨~°∞+¨"åHõº=ÚÅ <≥_»ã≤
Ü«Ú #fl`«#∞`åK«Ö’`åûÇ¨ÏÜ«Ú‰õΩÎ ^èŒ~°‡
QÆ∞~°∞x~°ÑÚ¨¶ g~°=~°∞ñ *Ëi H˘ez `«`¯« $
áê^Œ~=° Ú K≥O^Œ #Oz`å"≥∂^Œ "≥ÚOk. 62
~å=∂ : J`«x´~å=}∞x, |Ç¨ï´|Ç¨ïà◊=ÚÖˇ#· , Hõ~Ñ‚° ~¨ ∞° +¨´Hõ~H‚° ~õ Àî ~°=Ú
Öˇ#· , "åHõº=ÚÅ<£´=∂@ÅKÕ, Z_»ã´≤ <˘K«∞ÛH˘x, L#fl`«´Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ , #∞`«´ã¨∞`Î "« ∞≥ #ÿ ,
JK«Å´K«eOÑ¨x, L`åûÇ¨ÏÜ«Ú‰õΩ<Î ´£ L`åûÇ¨Ï=Ú`À ‰õÄ_ç# "åxx, ^è~Œ ‡° QÆ∞~°∞x´
HÀ^ŒO_»=Ú#∞ nHõ∆QÍ ^èŒiOz#, ~°Ñ¶¨Úg~°=~°∞<£´~å=Úx, KÕi H˘ez,
`«`{ü Hõ$áê^Œ~=° Ú´P ~°ÑÚ¨¶ <å^è∞Œ x Hõ$Ñ¨K`Õ ,« P^Œ~=° Ú K≥O^Œ<´£ `«##∞ á⁄O^ŒQÍ,
JOz`«´XÑ¨CK«∞#fl, P"≥∂^Œ"Ú≥ Ok´ãÖ`À+¨=Ú#∞ á⁄Ok.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}∞x Hõ~‚° Hõ~Àî ~°=ÚÖˇ#· Ñ¨Å∞"åHõº=ÚÅKÕ <˘K«∞ÛH˘x

Q˘Ñ¨ÊQÍ ã¨∞uÎ OÑ¨^yŒ # ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ L`åûÇ¨Ï=Ú`À ‰õÄ_ç# HÀ^ŒO_» nH∆Í QÆ∞~°∞"≥#·
~å=Úx KÕi H˘ez, P ~å=Úx ^ŒÜ«∞`À ‰õÄ_ç# P^Œ~°=Ú á⁄Ok#"å_≥·
ãÖ`À+¨=Ú#∞ á⁄O^≥#∞.
ÉèÏ~°`« : J`«x´^Œ∞~Àº^èŒ#∞x, |Ç¨ïHõ~°‚´Hõ~°∞‚x Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨~°∞+¨
"åHõº=ÚÅ<≥_ã» Ü ≤ Ú« #fl, `«#∞`«´ÅÑ¶Ú¨ `«fi=ÚKÕ, K«Å´K«eOz#, L`åûÇ¨ÏÜ«Ú‰õΩ,Î
x~°ÑÚ¨¶ ´x+¨¯Å‡+¨µx, ^è~Œ ‡° QÆ∞~°∞x<£´„^À}ÏKå~°∞ºx, KÕi H˘ez, `«`ü Hõ$Ñ¨<´£ P
Hõ$áêKå~°∞ºx Ü≥ÚHõ¯, P^Œ~=° Ú K≥O^Œ<´£ P^Œ~=° Ú á⁄O^Œ∞@ H˘é‰õΩ, JOz´ÑÖÑ≤,
`å<£´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ "≥∂^Œ"Ú≥ Ok.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x Hõ~∞° x‚ Ñ¨~∞° +¨ "åHõº=ÚÅ`À <˘K«∞ÛH˘x ÅÑ¶Ú¨ `«fi=ÚKÕ
K«eOz# L`åûÇ¨Ï=Ú Hõe#æ x+¨¯Å‡+¨µ_≥#· „^À}ÏKå~°∞ºx KÕi H˘ez Hõ$áêKå~°∞ºx
P^Œ~=° Ú#∞ á⁄O^Œ∞@‰õΩ ÑÖÑ≤ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ ãÖ`À+≤Oz –
=. JO`«. 63
~å=∂ : qcè+}
¨ ∞_»∞ H˘Å∞= =zÛ# `«~åfi`« –
ÉèÏ~°`« : ^Œ∞~Àº^è<Œ å^è∞Œ Å PÖ’K«<å ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ –
`Õ. =∞$^Œ∞`«ñ |x QÍq∞ QÆx ~Àã≤ á⁄k"≥ #OÑ¨
"å# <åk`«º‰õΩÅ~å[=~°ã¨∞`«∞O_»∞
`«#Ü≥∞^Œ∞@ QÀ„`«#iHõ@∞ìH˘x q_»∞=x
"åÇ≤Ï#∞ÅéËxQÆ∞O_çÜ«∞=_çñ QÆÅOQÆ. 64
~å=∂ : =∞$^Œ∞`«<£´<≥=∞‡k=∂@ÅKÕ, Ñ¨xQÍq∞{Hõx´Ñ¨x HÍ‰õΩO_»∞@
K« ∂ z, ~Àã≤ ´ HÀÑ≤ O z, Pk`« º ‰õ Ω Å~å[=~° ã ¨ ∞ `« ∞ O_» ∞ ´~å=Ú_» ∞ , `« #
Z^Œ∞@<£´~å=Úx =ÚO^Œ∞, QÀ„`«<{£ JiHõ@∞ìH˘x´<ÕÅ#∞ J_»∞H¤ ˘x, q_»∞=x,
"åÇ≤Ï#∞Åˆ~x´ã¨=Ú„^Œ∞x, QÆ∞O_çÜ«∞´QÆ∞O_≥, =_çHõÅOQÆ´q∞H˜¯e K«eOÑ¨QÍ,
464 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
JOÑ¨"å#´ÉÏ}=~°¬=Ú#∞, á⁄k"≥´á⁄k"≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : "≥∞`«Îx =∂@ÅKÕ Ñ¨x HÍ‰õΩO_»∞@#∞ K«∂z HÀÑ≤Oz#
ã¨∂~°º=Oâ◊ÑÙ¨ ~å*ˇ#· ~å=Ú_»∞ `«# Z^Œ∞@ Éè∂í q∞ #iHõ@∞ìH˘x q_»∞=x ã¨=Ú„^Œ∞x
QÆ∞O_≥ K«eOK«∞#@∞¡ ÉÏ} =~°¬=Ú á⁄k"≥#∞.
ÉèÏ~°`« : =∞$^Œ∞`«<£ Ñ¨xQÍq∞, Hõx~Àã≤, Pk`«º ‰õΩÅ~åA´WO„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯,
=~°ã∞¨ `«∞O_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, `«# Z^Œ∞@, QÀ„`«<´£ QÀ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞, JiHõ@∞ìH˘x
´q_»∞=x, éËx´^Œ∞~Àº^èŒ#∞x Ü≥ÚHõ¯, QÆ∞O_çÜ«∞ HõÅOQÆ<£´QÆ∞O_≥Å^Œ~°∞#@∞¡,
"åÇ≤Ï#∞Å<£´¿ã#Å#∞, JOÑ¨"å#<£, á⁄k"≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : "≥∞`«xÎ =∂@Å`À Ñ¨x HÍ‰õΩO_»∞@#∞ K«∂z HÀÑ≤Oz# J~°∞#˚ ∞_»∞
QÀ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ `«~e° Oz q_»∞=x ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x QÆ∞O_≥Å^Œ∞~°∞#@∞¡QÍ ¿ã#Å#∞
JOÑ¨"å#KÕ P„Hõq∞OK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : QÀ„`« – 'QÀ„`å ‰õΩóÑ¨$kèg Ñ¨$nèfi— Jx J=∞~°=Ú.
QÆ"åO ã¨=¸Ç¨ÏŸ QÀ`å JxÜ«Ú J~°=÷ Ú.
=. JÑ¨C_»∞. 65
HõO. Jqk`«qÑ¶∞¨ fl #~°=~å
GqÉèQí ÍflOQÆ=Ú‡ ÅQÆ∞K«∞ ~°ÇÏ≤ `«=∞Ç¨QÀ
x=Ç¨Ï`« <å‰õΩÅQÆuñ *ˇO
^≥ "≥ÅÜ«∞ñQÆñ ^Œ^Œ∞„QÆ HÍO_»^Œ$_è»ã¨`«Î fiO|∞Öò. 66
~å=∂ : Jqk`«´`≥eÜ«∞x, qÑ¶∞¨ fl´qÑ¶∞¨ fl=ÚQÆÅ, #~°=~°´~å=Úx Ü≥ÚHõ¯,
JG´JG=ÚÅKÕ, qÉèíQÆfl{JOQÆ=Ú‡ÅQÆ∞K«∞´`«∞xy# â◊s~°ÉèÏQÆ=ÚÅ∞ QÆÅk
JQÆ∞K«∞, `«`´ü P ã¨=Ú„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, L„QÆ´ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ , HÍO_»´h\˜Ö’ =Ù#fl,
^Œ$_è» ã¨`Î« fiO|∞Öò´|e+¨"ì ∞≥ #ÿ [O`«∞=ÙÅ∞, ~°ÇÏ≤ `«´q_»∞=|_ç#, =∞Ç¨Ï`ü´Q˘Ñ¨Ê^≥#· ,
P QÀx=Ç¨Ï`«#∞´áêÑ¨ ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚQÆÅ=QÆ∞@KÕ, <å‰õΩÅ´^Õ=`«Å Ü≥ÚHõ¯,
QÆu K≥O^≥<´£ ^Õ= Ö’Hõ=Ú#‰õΩ áÈÜ≥∞#∞.

`å`«Ê~°º=Ú : `≥eÜ«∞x qÑ¶¨∞fl=ÚQÆÅ ~å=Úx JG=ÚÅKÕ `«∞xy#
â◊s~°=ÚQÆÅqÜ≥∞ÿ P ã¨=Ú„^Œ∞x Ö’`≥#· L^ŒH=õ ∞O^Œ∞#fl ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ [O`«∞=ÙÅ∞
Q˘Ñ¨Ê áêÑ¨ãO¨ Ñ¶∞¨ =ÚÅ∞ `˘Åy ^Õ=Ö’Hõ=Ú#‰õΩ áÈÜ≥∞#∞.
Éè Ï ~° ` « : Jq´P ¿ã#Å∞, k`« q Ñ¶ ¨ ∞ flÝO_ç O Ñ¨ Q Æ Å qÑ¶ ¨ ∞ fl=ÚQÆ Å
("åiOÑ¨~åx"≥·) #~°´J~°∞˚#∞x Ü≥ÚHõ¯, =~åG=ÚÅKÕ´k=º"≥∞ÿ# JG=ÚÅKÕ,
qÉèíQÆfl´`«∞xy#, JOQÆ=Ú‡ÅQÆ∞K«∞´~°^äŒ`«∞~°QÍ^Œ∞Å∞ QÆÅqÜ≥ÿ∞, QÀx=Ç¨Ï`«´QÀ
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú, =∞Ç¨Ï`ü´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , `«`´ü P J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, L„QÆ´L„QÆ=ÚÖˇ#· ,
HÍO_»´ÉÏ}=ÚÅ#∞, ^Œ$_è» ã¨`«fiO|∞Öò´QÆ\ ì̃ |Å=Ú`À, "≥ÅÜ«∞QÆ, P‰õΩÅQÆu
K≥O^≥<´£ "åº‰õΩÅ=Ú K≥O^≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ¿ã#Å∞ "åiOÑ¨~åx J~°∞#˚ ∞x k"åºG=ÚÅKÕ qiy#
~°^`Œä ∞« ~°QÍ^Œ∞Å∞ QÆÅqÜ≥∞ÿ JkèH"õ ∞≥ ÿ QÀã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ q_çÑO≤ z# J~°∞#˚ ∞x
f„="≥∞#ÿ ÉÏ}=ÚÅKÕ ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ |Å=Ú#∞ á⁄Ok "åº‰õΩÅÑ¨_#≥ ∞.
=. `«^Œ#O`«~°O|. 67
`«~∞° "å`«
ã‘. =∞é˜Ü«Ú #∞^Œú`«KÕ+ì̈ =∂#‰õΩ~°∞|ÖÏaú
Ü«∞ã¨^Œ$âßâ◊Û~°ºÑ¨^•u|Ç¨ïÅ
Ç¨Ïi"å~°}ÏkèHõ ÑïÑ¨Ó~°‚ kV√‡YO
|QÆ∞K«∞ñ ÉˇÑ· ~¨ Úñ ÉË~∞° Ûá⁄QÆ~∞° ã¨∂z
Ü«∞Å∞Hõ ÃÇÏK«ÛQÆ∞~°∞ cèëê‡Ç≤Ï=∞Hõ~°ãÖ`«
`«∞Å∞ "≥Ú^Œ ÖÏæñ QÆ_»∞^Œ∞~°Ì=∞QÆuñ
^Œ#~å~°∞"åi ã¨`Î« fi=Ú ÖˇÅñ¡ ÉÁeÜ«∞ñ ^Œ
^ŒO`«~°æ`«H∆Í‡Éèí$^Œ=Ü«∞==ÚÅ∞
466 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`Õ. ÉèËkÅ #`«O_»∞ ^Œ#^≥·# Éˇ\ ì̃^ŒOÑ¨Ù
@OÑ¨[_ç ÃÑOÑ¨Ù K«∂Ñ≤ ÜÕ∞ Ñ¨}ñK≥ #`«x
f„=`«‰õΩ <À_ç Ü«∞O`«#n„Ñ¨Éèí∞O_»∞
QÆo`« ^è≥·~°∞ºO_»∞ #uÉèíÜ«∂‰õΩÅ∞ñ_»∞ #QÆ∞K«∞. 68
~å=∂ : =∞iÜ«Ú#∞, L^Œú`«KÕ+¨ì´QÆifiOz# KÕ+¨ì, =∂#Hõ´=^ŒÅHõ,
L~°∞|ÖÏaú´ Q˘Ñ¨Ê |Å=ÚQÆÅ ã¨=Ú„^Œ∞_»∞, Jã¨^Œ$â◊´™ê\˜ÖËx, Pâ◊Û~°º´
Pâ◊Û~°º=Ú#‰õΩ, Ñ¨^´Œ ™ê÷#"≥∞#ÿ , Ju|Ç¨ï´q∞H˜¯e `«~∞° K≥#· , ÅÇ¨Ïi´JÅÅ∞QÆÅ,
"åó´h\ ˜ Ü≥ Ú Hõ ¯ , ~° } Ïkè H õ º ´Jkè H õ " ≥ ∞ ÿ # "≥ ∂ `« Å Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
Ñ¨ i Ñ¨ Ó ~° ‚ k H± { =ÚYO|QÆ ∞ K« ∞ ´xO_ç # k‰õ Ω ¯Å∞ =ÚY=ÚÅ∞ QÆ Å kÜ≥ ÿ ∞ ,
ÃÑ·Ñ¨~Ú´ÃÑ·ÃÑ·#, ¿Ñ~°∞Û´K«∂Ñ¨Ù, á⁄QÆ~°∞ K«∂z´QÆ~°fi=Ú#∞ K«∂z, JÅ∞Hõ
ÃÇÏK« Û <£ ´ HÀÑ¨ = Ú g∞~° Q Í, QÆ ∞ ~° ∞ ´Jkè H õ " ≥ ∞ ÿ # , cè + ¨ ‡ ´Éè í Ü « ∞ OHõ ~ ° = ÚÖˇ · # ,
JÇ≤Ï´ã¨~Ê° =ÚÅ∞#∞, =∞Hõ~° ãÖ`«`∞« Å∞´"≥Úã¨à§◊ Ñ≤ÅÅ¡ ∞, "≥Ú^ŒÖòQÍ<£´"≥Ú^ŒÖ#·ˇ ,
Hõ_∞» ^Œ∞~°=æ ∞ QÆu<£´q∞H˜¯e ÉèÜí ∞« OHõ~=° ÚQÍ, `«#~å~°∞´XÑ¨C, "åi ã¨`fi« =ÚÖˇÅ<¡ ´£
h\˜Ö’x [O`«∞=ÙÅxflÜ«Ú, á⁄eÜ«∞<£´#tOÑ¨QÍ, `«`´ü P ã¨=Ú„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯,
JO`«~`æ° ´« Ö’Ñ¨Å#∞#fl, H∆Í‡Éè$í `ü´"≥∞<ÿ åHÍk Ñ¨~fi° `«=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, J=Ü«∞==ÚÅ∞´
â◊s~°=ÚÅ∞, ÉèkË Å<£ÝO_çOÑ¨|_»QÍ, J`«O_»∞´~å=Ú_»∞, `«#^≥#· , Éˇ\ ^ì˜ =Œ Ú{
J=Ú‡{[_çÃÑOÑ¨Ù K«∂Ñ≤´|Å"≥∞ÿ# ÉÏ}=~°¬=ÚÜ≥ÚHõ¯ PkèHõº`«#∞ K«∂Ñ≤,
UÑ¨Ù{J}K≥<´£ QÆ~fi° =Ú#∞ J}K≥#∞, J`«x f„=`«‰Ωõ <À_ç´~å=Úx "ÕQ=Æ Ú#‰õΩ
ÉèÜ í ∞« Ñ¨_,ç JO`«<´£ "≥O@<Õ, #n „Ñ¨É∞íè O_»∞´ã¨=Ú„^Œ∞O_»∞, QÆo`« ^è~·≥ ∞° ºO_»∞´ã¨_e» #
^è~·≥ º° =ÚQÆÅ"å_»∞#∞ JQÆ∞K«∞, Ju ÉèÜ í ∂« ‰õΩÅ∞_»∞´q∞H˜¯e ÉèÜ í ∞« =Ú`À ‰õÄ_ç#"å_»∞<≥.·
`å`«Ê~°º=Ú : =∞iÜ«Ú `«# QÆ~°fi=Ú#∞ =∂#Hõ q∞H˜¯e |Å=ÚQÆÅ
ã¨=Ú„^Œ∞#‰õΩ ™ê\˜ÖxË Pâ◊Û~°º=Ú#‰õΩ ™ê÷#"≥∞ÿ q∞H˜¯e `«~K° #·≥ JÅÅ∞QÆÅ h\˜"∂≥ `«KÕ
k‰õΩ¯Å∞ xO_ç#qÜ≥∞ÿ JkèHõ ÉèÜ í ∞« =Ú`À ã¨~Ê° =ÚÅ∞, "≥Úã¨à§◊ ãÖ`«`∞« Å∞ Hõey,
[Å [O`«∞=ÙÅ∞ =∞_çÃã#∞. P ã¨=Ú„^Œ∞x Ö’Ñ¨Å#∞#fl "≥∞#ÿ HÍk Ñ¨~fi° `«=ÚÅ
J=Ü«∞==ÚÅ∞ YO_çOÑ¨|_»QÍ ~å=Ú_»∞ QÆ~fi° =∞_»K#≥ ∞. JO`« ^è~·≥ º° =Ú#∞ g_ç
Ju ÉèÜ
í ∞« =Ú`À ‰õÄ_ç#"å_≥· ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ – HÍxÊOK≥#x =ÚO^Œi Ñ¨^ºŒ =Ú`À
J#fiÜ«∞=Ú.
ÉèÏ~°`« : =∞iÜ«Ú, L^Œ`ú ´« JkèH"õ ∞≥ #ÿ QÆ~fi° =Ú`À, KÕ+=ì¨ ∂#´"åºÑ≤OK«∞K«∞#fl,
‰õΩ~°∞|ÖÏaú´ã¨=Ú„^Œ=Ú =O\˜ ‰õΩ~°∞¿ã#Å∞, Jã¨^$Œ â◊´Pâ◊Û~°º, Ñ¨^•u´|O@∞ÅKÕ,
|Ç¨ïÅ´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , Ç¨Ïi´QÆ∞„~°=ÚÅ KÕ`#« ∞, "å~°}{JkèH´õ U#∞QÆ∞Å PkèHºõ =Ú
KÕ`#« ∞, ÑïÑ¨Ó~°‚ kV√‡=ÚYO|QÆ∞K«∞, ÃÑÑ· ~¨ Ú, ¿Ñ~°∞Û á⁄QÆ~∞° ã¨∂z, JÅ∞Hõ ÃÇÏK«Û<£,
QÆ∞~°∞´„^À}ÏKå~°∞ºÅ∞, cè+‡¨ ćè+µ¨ ‡_»∞, JÇ≤Ï =∞Hõ~° ãÖ`«`∞« Å∞´‰õ~∞° _‚ ∞» , "≥Ú^ŒÅ∞QÍ,
Hõ_∞» <£, ^Œ∞~°=Ì ∞QÆu `«#~å~°∞, "åi ã¨`fi« =ÚÖˇÅ,¡ á⁄eÜ«∞, `«ÔŒ `«~`æ° H« Í∆ ‡|$^Œ=
Ü«∞==ÚÅ∞, ÉèkË Å´~åAÅ â◊s~°=ÚÅ∞ <˘K«∞ÛH˘#QÍ, J`«O_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, `«#^≥#·
Éˇ\ ^ì˜ OŒ Ñ¨Ù, JOÑ¨ [_çÃÑOÑ¨Ù K«∂Ñ≤, UÑ¨}K≥, J`«x f„=`«‰Ωõ <À_ç, JO`«<,£ Jn
„Ñ¨É∞íè O_»∞ńÑ≤OÑ¨x HÍOu QÆÅ"å_»∞, QÆo`« ^è~·≥ ∞° ºO_»∞, JuÉèÜ í ∂« ‰õΩÅ∞_»∞#QÆ∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : QÆifiOK«∞#@∞¡QÍ "åºÑ≤OK«∞K«∞#fl ‰õΩ~°∞|Å ã¨=Ú„^Œ=Ú, |O@∞¡,
QÆ∞é]=ÚÅ∞, U#∞QÆ∞ÅKÕ Jã¨=∂#"≥∞#ÿ , Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ suÖ’ k‰õΩ¯Å∞ xO_ç#
=QÆ∞K«∞ ÃÑÃ· Ñ#· ÃÑiy# QÆ~fi° =Ú#∞ K«∂z HÀÑ¨=Ú ÃÇÏK«ÛQÍ „^À}cè+‡¨ Hõ~å‚^∞Œ Å
Ü≥ÚHõ¯ ^Œ~Ê° =Ú#∞, #tOÑ¨*ãË ,≤ P ¿ã#ÅÖ’x ~åAÅ â◊s~°=ÚÅ∞ ã¨_Å» QÍ `«#
ÉÏ}=~°¬=Ú#∞ ‰õΩiÑ≤Oz "åi Juâ◊Ü∞« =Ú#∞ J}K≥#∞. J`«x f„=`«‰Ωõ F_ç
nÑ≤OÑ¨x HÍOuQÆÅ"å_»∞ K≥ki# ^è~·≥ º° =ÚQÆÅ"å_»∞ q∞H˜¯e ÉèÜ í ∞« =ÚQÆÅ"å_»∞<≥·
(L`«~Î ∞° _»∞).
P. Ñ¨Ù~°∞+¨=¸iÎ`À_»ñ „É’"≥·#^≥·#ºO|∞
"ÀÖˇñ QÍ#∞Ñ≤Oz Éè∂í =~°∞O_»
hHõ™ê^èŒº "≥ÚHõ\ ˜ ÖË‰õΩx¯ Ü«∂~°ã≤
Éˇ\ ì̃^ŒOÑ¨ÙQÆ∞O_≥ Éˇ^Œ~°ñ ÉÏéˇ. 69
~å=∂ : Ñ¨Ù~°∞+¨=¸iÎ `À_»´Ñ¨Ù~°∞+¨µx PHÍ~°=Ú`À, „áÈ"≥#· ^≥#· ºO|∞
FÖˇń#`«fi=Ú ~°∂Ñ¨ÙHõ\ ˜ì#@∞¡QÍ, HÍ#∞Ñ≤Oz´HõxÑ≤Oz, ã¨=Ú„^Œ∞_»<≥_ç
468 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=∂@Å∞–Éèí∂=~°∞O_»´F ~å=∂, hHõ™ê^èŒº=Ú XHõ\ ˜, ÖË‰õΩx¯´ÖËHõáÈ=Ù@KÕ,
P~°ã´≤ K«∂ã≤, Éˇ\ ^ì̃ =Œ Ú{QÆ∞O_≥´L^Œuú QÆÅ QÆ∞O_≥, Éˇ^~Œ ° ÉÏÔ~´ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_#≥ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨Ù~°∞ëêHÍ~°=ÚÖ’ n#`«fi=Ú ~°∂Ñ¨ÙQÆ\ #ì̃ @∞¡ HõxÑ≤Oz#
ã¨=Ú„^Œ∞_ç@<¡ #≥ ∞. F ~å=∂! hHõ™ê^èºŒ "≥∞#ÿ k Uq∞Ü«Ú ÖË‰Ωõ O_»∞@ K«∂ã≤ |Å"≥∞#ÿ
<å QÆ∞O_≥ Éˇ^~ÔŒ #∞.
ÉèÏ~°`« : Ñ¨Ù~°∞+¨=¸iÎ `À_» „áÈ"≥#· ´Ñ¨Ù~°∞ëêHÍ~°=ÚÖ’ #∞#fl, ^≥~· º° O|∞
FÖˇń#∞x=Öˇ, HÍ#∞Ñ≤Oz, Éèí∂=~°∞O_»∞´^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞, JhHõ´Ü«Ú^Œú=ÚKÕ,
™ê^èºŒ "≥ÚHõ\–˜ ÖË‰Ωõ x¯´™êkèOz#k Uq∞Ü«Ú ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ, P~°ã,≤ Éˇ\^ì˜ OŒ Ñ¨Ù QÆ∞O_≥,
Éˇ^Œ~°ÉÏÔ~.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨Ù~∞° ëêHÍ~°=Ú#∞ ^èiŒ Oz# ^≥#· º=Ú=Öˇ HõxÑ≤Oz ^Œ∞~À‡^è#Œ ∞_»∞
Ü«Ú^Œú=ÚKÕ ™êkèOz#k Uq∞Ü«Ú ÖË‰õΩO_»∞@#∞ K«∂z L^ŒúuQÆÅ QÆ∞O_≥`À
ÉˇîŒ "≥à§‹ #∞.
=. ^•#O*Ëã≤. 70
ã‘. W^≥ h‰õΩ â◊~} ° ∞ ™⁄K≥Û^Œ âßO`«∞ñ_»=Ù QÆ=Ú‡
"≥^ŒHõ hÔH=fi~°∞ <≥^Œ∞~°∞ ÖË~°
áê~°^÷ ~Œ Ê° =Ú# hÑ¨ã¨ QÍ# H˜ >ì̌k
iÛ#"åi^À+Ö|∞ QÆxÜ≥∞ Ñ¶Å¨ =Ú
xñHõñ QÍ=Ù =∞i÷O`«∞ <Õ <ÀÜ«∞YO_»^Œ
Ü«∂ã¨=Ú„^Œ∞O_» <åÜ«∞O^Œ∞ñ QÆ~∞° }
#_»=ñ QÆ\ ì̃ Ñ¨Qé Æ #_»ñyOz`Õ <Õq∞
K≥Ñ¨Ê #"≥∂Ñ¶¨∞"åOzè`«∞ñ_» #QÆ∞^Œ∞
P. Ç¨ÏiqQÍHõ h=Ù #~°=∂„`«∞ñ_»"≥ Ü«∞x
Ü«∞O`« q#Ü«∞Éè‰í Ωõ Î Åuâ◊~ÚÅ¡ñ
ÉÏ^ŒÑ^¨ ‡Œ =ÚÅ‰õΩñ „|}∞u QÍqOz#

#=∞‡Ç¨`«∞‡ñ _»`x« <å^ŒiOK≥. 71
~å=∂ : W^≥ h‰õΩ â◊~} ° ∞ *ÁK≥Û^Œ, âßO`«∞_»=ÙHõ=Ú‡, "≥^HŒ <õ ´£ h HÔ =fi~°∞
Z^Œ∞~°∞ ÖË~°∞ Jáê~°÷^Œ~°Ê=Ú#´á⁄~°|_ç# ^Œ~°Ê=ÚKÕ, hÑ¨ã¨QÍ#Hõ´h â◊H˜Îx
`≥Åã¨∞H˘#ÖËH,õ W@∞ì{ZkiÛ#´D q^è=Œ ÚQÍ `«ÅÑ¨_#ç , "åi ^À+Ö|∞´h\˜
^À+Ö|∞, HõxÜ≥∞, Ñ¶Å¨ =Ú´Ñ¶e¨ `«=Ú#∞ á⁄Oki, WHõ HÍ=Ù=Ú´WOHõ ~°HO∆˜ Ñ¨Ù=Ú,
Ji÷O`«∞<£´"Õ_^≥ #Œ ∞, F JYO_»^Ü Œ ∂« ´Q˘Ñ¨Ê ^ŒÜ∞« QÆÅ"å_®!, ã¨=Ú„^Œ∞O_»´<Õ#∞
ã¨=Ú„^Œ∞_»#∞, <åÜ«∞O^Œ∞´Hõ~∞° } #_»=<£´^ŒÜ∞« EÑ≤ QÆ\Ñì˜ Q¨ ~Æ ° #_»yOz`Õ<´£ „‰õÄ~°
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ #tOÑ¨*ãË #≤ KÀ, Uq∞ K≥ÑÊ¨ <£Úq∞ K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞, J"≥∂Ñ¶∞¨ "åOzè`∞« _»<£
JQÆ ∞ ^Œ ∞ ´<å HÀiHõ Ö ˇ Å ¡ ã≤ k ú O z# "å_» # QÆ ∞ ^Œ ∞ #∞, h=Ù´(~å=Ú_» ∞ ),
Ç¨ÏiqQÍHõ´™êH∆Í`«∞Î q+¨µ_‚ =» ÙQÍHõ, #~°=∂„`«∞O_»"´Õ =∞#∞+¨º =∂„`«∞_»"å! Jx´JO`«,
q#Ü«∞Éèí‰õΩÎÅ∞, Juâ◊~ÚÅ∞¡´ÃÇÏK«ÛQÍ, áê^ŒÑ¨^Œ‡=ÚÅ‰õΩ, „Ñ¨}∞u QÍqOz#,
#=∞ã¨¯iOÑ¨QÍ, J=∞‡Ç¨`«∞‡_»∞´P ~å=Ú_»∞, J`«x <å^ŒiOK≥´J`«xx Q“~°qOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : <Õx^≥ x#∞fl â◊~} ° ∞ "Õ_^≥ #Œ ∞. âßOuOÑ¨Ù=Ú. PÖ’zOÑ¨QÍ
x<≥flkiOK«∞@‰õΩ Z=fi~°∞ ãïQÍ~°∞. á⁄~°|_ç# ^Œ~Ê° =ÚKÕ hâ◊HxÎ̃ ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ D
q^èŒ=ÚQÍ ZkiOz# L^ŒHõ ^À+¨=Ú `«y# Ñ¶¨Å=Ú#∞ á⁄O^≥#∞. x#∞fl
"Õ_∞» K«∞<åfl#∞. ##∞fl ~°HO∆˜ Ñ¨Ù=Ú. F =∞Ç¨ ^ŒÜ∂« Ñ¨~∞° _®! <Õ#∞ ã¨=Ú„^Œ∞_»#∞.
<åÃÑ· ^ŒÜ∞« K«∂Ñ≤ |Å=O`«∞Öˇ#· â◊„`«∞=ÙÅ#∞ #tOÑ¨*ãË #≤ KÀ U=∞x K≥ÑC¨ ^Œ∞#∞?
<åHÀiHõÖÅˇ ¡ ã≤kOú K«∞#∞. h=Ù q+¨µ=‚ Ù"Õ QÍHõ ™ê=∞#º =∂#==∂„`«∞_»"å? Jx
q#Ü«∞Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ÃÇÏK«ÛQÍ ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ áê^ŒÑ^¨ ‡Œ =ÚÅ‰õΩ ™êëêìOQÆ #=∞™ê¯~°=Ú
KÕÜ∞« QÍ ~å=Ú_»∞ J`«xx P^ŒiOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : F JYO_» ^ŒÜ∂« ã¨=Ú„^Œ∞O_»´Q˘Ñ¨Ê ^ŒÜ∂« ã¨=Ú„^Œ∞_®! W^≥
h‰õΩ â◊~}° ∞*ÁK≥Û^Œ, âßO`«∞_»=Ù Hõ=Ú‡, "≥^HŒ õ hÔH=fi~°∞ Z^Œ∞~°∞ÖË~,° áê~°´÷ F
J~°∞#˚ ∞_®! ^Œ~Ê° =Ú#, h Ñ¨ãQ¨ Í#Hõ, W>ˇkì iÛ#, "åi ^À+Ö|∞´^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å
^À+¨=Ú, HõxÜ≥∞ Ñ¶Å¨ =Ú´Ñ¶e¨ `«=Ú#∞ á⁄O^≥#∞, WHõ HÍ=Ù=Ú, <Õ#∞ Ji÷O`«∞´<Õ#∞
470 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
„áêi÷OK≥^#Œ ∞ (L`«~Î ∞° _»x# =∂@), <åÜ«∞O^Œ∞ Hõ~∞° } #_»=, QÆ\Ñì˜ Q¨ ~Æ ° #_»yOz`≥,
Uq∞ K≥Ñ¨Ê, J"≥∂Ñ¶¨∞ "åOzè`«∞_»#QÆ∞^Œ∞, Ç¨ÏiqQÍHõ, h=Ù #~°=∂„`«∞_»"≥´
™ê=∂#∞º_»"å, Jx, Ü«∞O`«´™ê~°kÜ è ∞ÿ≥ # L`«~Î ∞° _»∞, q#Ü«∞ Éè‰í Ωõ ÅÎ uâ◊~ÚÅ¡´áê^Œ
Ñ¨^‡Œ =ÚÅ‰õΩ „Ñ¨}∞u QÍqOz#, J=∞‡Ç¨`«∞‡_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, J`«x<£´L`«~Î ∞° x,
P^ŒiOK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : F Ju^ŒÜ«∂ã¨=Ú„^Œ∞_®! <Õx^≥ h‰õΩ â◊~°}∞ "Õ_≥^Œ#∞.
âßOuOÑ¨Ù=Ú. PÖ’zOz#KÀ h‰õΩ ãï Z=fi~°∞ ÖË~∞° . F áê~å÷! QÆifiOz hâ◊HÎ˜
`≥eÜ«∞Hõ W@∞¡ ZkiOz# ^Œ∞~Àº^è<Œ å^Œ∞Å ^À+¨=Ú#‰õΩ `«y# Ñ¶Å¨ =Ú HõeQÔ #∞.
x#∞fl „áêi÷OK«∞K«∞<åfl#∞. ##∞fl ~°HO∆˜ Ñ¨Ù=Ú. <åÜ«∞O^Œ∞ ^ŒÜ∞« K«∂Ñ≤ |Å=O`«∞Öˇ#·
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ #tOÑ¨*ãË u≤ q. WOHõ K≥ÃÑÊ_ç^=Õ Ú#flk. <å HÀiHõÖÅˇ ¡ ã≤kOú K≥#∞.
h=Ù ™êH∆Í`«∞Î Ç¨ÏiqQÍHõ ™ê=∂#º =∂#=Ù_»"å – Jx ™ê~°kÜ è ∞ÿ≥ # L`«~Î ∞° _»∞ ÉèHí Î̃
q#Ü«∞=ÚÅ∞ ÃÇÏK«ÛQÍ áê^ŒÑ¨^Œ‡=ÚÅ‰õΩ ™êëêìOQÆÑ¨_»QÍ J~°∞˚#∞_»∞ L`«Î~°∞x
P^ŒiOK≥#∞.
`Õ. `«^Œaè=∞`«Ñ¨^Œúux "åi`«~°}bÅ
ÃÑOÑ¨Ù g∞éOQÆ ^ŒH} ∆˜ Ïaè=ÚYQÆ=∞#
=∂K«iOK≥ =Ú<≥fl@¡@¡ Ç¨Ïiq`«`x«
Ü«∞O`«Ü≥ÿ∞ #_»Ñ¨ÙK«∞ x*Ï"åºÇ¨Ï`ÕK«Ûù. 72
~å=∂ : `«`´ü P ã¨=Ú„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, Jaè=∞`« Ñ¨ûúŒ x´HÀÔ~¯ „Ñ¨HÍ~°=Ú
(¿ã`«∞=Ù QÆ\ ˜ì), "åi´h\˜x, `«~°}bÅ<£´ã¨∞ÅÉèí=ÚQÍ ^•@∞@‰õΩ, ÃÑOÑ¨Ù
g∞~°OQÆ´â’Éè`í À ‰õÄ_ç#"å_≥,· =Ú#∞fl{Z@∞¡{J@¡´WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞=Öˇ, Ç¨Ïi
q`«u´"å#~° ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞, xÜ«∞O`«Ü≥ÿ∞´<åÜ«∞‰õΩ_≥· #_»Ñ¨ÙK«∞, x[{
J"åºÇ¨Ï`«{WK«Û<ù ´£ `«# J_»∞Ö¤ xË HÀiHõ`À, ^ŒH}∆˜ Ïk =ÚYQÆ=∞#=Ú´ÅOHõ g∞kH˜
„Ñ¨Ü∂« }=Ú#∞, PK«iOK≥´KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ã¨=Ú„^Œ∞x HÀiHõ "Õ∞~°‰Ωõ ¿ã`«∞=Ù#∞ QÆ\ ì˜ [Å=ÚÅ#∞
bÅQÍ ^•@∞@‰õΩ ™œÅÉèºí =Ú HõÅ∞QÆQÍ WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞=Öˇ "å#~° ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#‰õΩ

xÜ«∂=∞‰õΩ_≥· J_»∞Ö¤ xË `«# HÀiHõ #_»K∞« #@∞¡ ^ŒH}∆˜ k‰õΩ¯ "≥Ñ· Ù¨ (ÅOHõ‰Ωõ ) Hõ^ÖŒ #ˇ ∞.
ÉèÏ~°`« : `«âŒ =è ∞`« Ñ¨ûúŒ x´L`«~Î ∞° _»∞ HÀi#>Ë,¡ "åi`«´"åiOÑ¨|_ç#,
~°}bÅ´Ü«Ú^Œú qÖÏã¨=Ú, ÃÑOÑ¨Ù g∞~°QÍ<£´Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ, =Ú<≥fl@¡@,¡ x[
"åºÇ¨Ï`ÕK«Û´`«# |Å"≥∞ÿ# HÀiHõ`À, Ü«∞O`«Ü≥ÿ∞´™ê~°kèÜ≥ÿ∞, Ç¨Ïiq`«ux´
QÆ∞é]=ÚÅ#∞, #_»Ñ¨ÙK«∞, ^ŒH˜∆}Ïaè=ÚY QÆ=∞#=Ú´L`«Î~°=Ú #∞O_ç ^ŒH˜∆}Ñ¨Ù
k‰õΩ¯#‰õΩ, PK«iOK≥´Hõ^ÖŒ #ˇ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : L`«~Î ∞° _»∞ HÀi# q^è=Œ ÚQÍ Ü«Ú^Œú qÖÏã¨=Ú#∞ "åiOz#
â’Éè`í À =Ú#∞Ñ¨\ =˜ Öˇ `«# Z_»`Q≥ xÆ HÀiHõ`À ™ê~°kÜ è ∞ÿ≥ QÆ∞é]=ÚÅ#∞ #_»ÑÙ¨ K«∞
^ŒH}
∆˜ k‰õΩ¯#‰õΩ uiÔQ#∞.
ã‘. ã¨=Úz`«ã~¨ } ° ˜ x @¡=∞~°"·≥ ~å@#
QÆi=∞#âß¡Ñ¶¨∞ºO|∞QÍñ Q˘x Hõ_»∞
<≥é˜ ^Œe~°Êñ QÆÅñHõ x~°∞‡HÎ̃nè~°`«
#O^Œ#aè^Àºu`å`«‡ ã¨„`«Ê
ÉèÏ=`«ñ |~°ñQÆ∞K«∞ñ ÉÏO_»∞~å[ã¨∞`«∞ÖÏ
`«`«H©iÎqÉèí=ÙO_»∞ `«kfiÉèí∞O_»∞
f~å‚uHõ$„Kè=« ∞Ç¨~°=‚ ÙO_»∞QÆ qx
"åi`«iÑ¨Ù^Œ~°ÊÉèÏ~°∞ Öˇ·#
`Õ. "åi<åÑ¨ÙÅÎ ñ QÆ_∞» #O`« QÍ~°qOK≥ñ
^Œ`«∞Ês<åÜ«∞‰õΩñ_»∞ x*Ï™ê÷#=∞O@
Ñ¨=Ú# #ÅÑ¶¨Ú„Ñ¨QÆÅƒù"å„HõÊHõ\ ˜`«ã¨fi
ÉèÏ==~°Î#∞Öˇ· ¿Ñ~°∞Û „Ñ¨kä`«|Å∞Å. 73
~å=∂ : ã¨=Úz`« ã¨~°}˜<£´`«y# suÖ’, W@∞¡, J=∞~°"≥·~°´~åHõ∆ã¨∞Å
472 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Ü≥ÚHõ¯, J@# QÆi=∞#∞´Q˘Ñ¨Ê ãÖKå~°=Ú#∞, Jâß¡Ñ∞¨¶ ºO|∞QÍQ˘x´ÖˇH¯õ ¿ãÜ«∞Hõ,
Hõ_»∞<≥é˜^ŒÅ~°ÊQÆ´q∞H˜¯e <≥·Ñ¨Ù}º=Ú`À, ÅOHõ´ÅOHÍ#QÆ~°=Ú, x~°∞‡HõÎ,
nè~`° #« O^Œ<´£ `«Å_¡ Åç Q¡ Í, Jaè*’ºu`«´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, P`«‡ã¨`ü „Ñ¨ÉÏè =`«<´£ `«#
=∞Oz „Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ, Ñ¨~°QÆ∞K«∞´#_»K«∞K«∞, áêO_»∞´`≥Å¡<≥·#, ~åA´K«O„^Œ∞_»∞,
ã¨∞`«∞Å´=O\˜ áÈeHõQÅÆ , P`«`« H©iÎ qÉè=í Ù_»∞´qãïÎ Oz# H©iÎ "≥É· =íè =ÚQÆÅ"å_»∞,
`«`ü qÉè∞í O_»∞´~å=Ú_»∞, f~°´‚ ^•@|_ç#, JuHõ$„Kè´« q∞H˜¯e Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ , =∞Ç¨~°‚
=ÙO_»∞QÆ´ã¨=Ú„^Œ=Ú ^•\˜#"å_»∞QÍ, qx"åi`«´"åiOK«|_ç#, iÑ¨Ù^Œ~Ê° ÉèÏ~°∞Öˇ#·
"åi<£´â◊„`«∞=ÙÅ QÆ~fi° =∞}K«QÅÆ "åix, `«`Ñü Ù¨ s <åÜ«∞‰õΩ_»∞´~å=}∞_»∞, x*Ï™ê÷#
=∞O_»Ñ=¨ Ú#´`«# P™ê÷#=∞O_»Ñ=¨ Ú#, JÅÑ¶Ú¨ „Ñ¨QÅÆ ƒù´Q˘Ñ¨Ê Ñ¨@∞`«fi=ÚQÆÅ,
"åH±{„Ñ¨H\õ `˜ ´« =∂@Å#∞ "≥Åˇ _¡ Oç K«∞, ã¨fiÉèÏ= =~°#Î ∞Öˇ· ¿Ñ~°∞Û´ã¨fiÉèÏ==Ú Hõey
~å}ÕK«∞, „Ñ¨k`ä |« Å∞Å´|Å=ÚKÕ H©iÎ <˘Ok#"åix, PÑ¨ÙÅÎ <£´¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞,
Hõ_∞» <£, JO`«´JO`«@, QÍ~°qOK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ `«y# suÖ’ ~åHõã∆ ∞¨ Å ãÖKå~åkèHºõ =Ú#∞
ÖˇH¯õ KÕÜ∞« Hõ q∞H˜¯e â’aèÅQ¡ Í ÅOHõ `«Å_¡ Åç ∞¡#@∞¡ `≥Åx¡ K«O„^Œ∞x áÈeHõQÅÆ H©iÎ
"≥É· =íè =ÚQÆÅ ~å=Ú_»∞ Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ^•>ˇ#x qx P ÅOHÍkèÑu¨ Ü≥∞ÿ #
~å=}∞_»∞ `«=∞ „Ñ¨QÆÅƒù "åHõº=ÚÅKÕ „Ñ¨Hõ\ ˜`«"≥∞ÿ# ã¨fiÉèÏ= =~°Î#=ÚQÆÅ
|Å=O`«∞Öˇ#· PÑ¨=Î ~°=æ Ú#∞ `«# ã¨ÉÏè =∞O_»Ñ=¨ Ú# q∞H˜¯e Q“~°qOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨=Úz`« ã¨~°}˜x´W@∞¡, "≥·~å@#QÆi´q~å@ #QÆ~°=Ú#∞,
=∞#âß¡Ñ¶¨∞ºO|∞QÍ Q˘x´=∞#ã¨∞#‰õΩ á⁄QÆ_»∞#@∞¡QÍ, Hõ_»∞ <≥é˜^Œe~°Ê´q∞H˜¯e
JO^Œ=ÚQÍ, HõÅOHõ´ÉèíÜ«∞=ÚKÕ, x~°∞‡HõÎ´q_»∞=|_ç#, nè~°`«<£´^è≥·~°º=ÚKÕ,
JO^Œ∞<£´P Ñ¨@} ì =Ú#, J#aè^Àºu`«´„Ñ¨HÍtOÑ¨x, P`«‡ã¨`ü „Ñ¨ÉÏè =`«#∞´`«=∞
Q˘Ñ¨ Ê „Ñ¨ É è Ï ==Ú#∞ QÆ Å "åÔ ~ · , Ñ¨ ~ ° Q Æ ∞ K« ∞ <£ ´ „Ñ¨ = iÎ O K« ∞ K« ∞ , áêO_» ∞ ~å[
ã¨∞`«∞Å∞´áêO_»=ÙÅ∞, P `«`«H©iÎqÉèí=ÙO_»∞, `«`ü qÉèí∞O_»∞´q~°@∞_»∞,
f~°´‚ `«iOÑ¨|_ç#, Hõ$„Kè{« =∞Ç¨~°=‚ ÙO_»∞QÍ´=∞Ç¨Ñ¨^ÅŒ <≥_ç ã¨=Ú„^Œ=ÚQÆÅ "å_»∞QÍ,
qx"åi`«´q∞H˜¯e x"åiOÑ¨|_ç#, iÑ¨Ù´â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, ^Œ~°ÊÉèÏ~°∞Öˇ·#<£´
QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =ÚQÆÅ"åÔ~#· #∞, "åi<£´"åix, `«`ü Ñ¨Ùs<åÜ«∞‰õΩ_»∞´q~°@∞_»∞, JÅÑ¶Ú¨
„Ñ¨QÅÆ ƒù "å„HõÊHõ\`˜ « ã¨fiÉèÏ= =~°#Î ∞Öˇ,· ¿Ñ~°∞Û, „Ñ¨k`ä |« Å∞Å, JO`«<´£ Hõ_∞» QÍ~°qOK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : W@∞¡ `«y# suÖ’ q~å@#QÆ~°=ÚÜ≥ÚHõ¯ =∞#ã¨∞#‰õΩ
ã¨∞uÎ áê„`«=ÚQÍ KÕã≤ q∞H˜¯e JO^Œ=ÚQÍ "≥o§ Z=~°∞ `≥eÑ≤<å~À J<≥_ç ÉèÜ í ∞« =Ú
á⁄Oki. ^è~·≥ º° =Ú#∞ =^Œe P Ñ¨@}
ì =Ú# „Ñ¨HÍtOÑ¨x `«=∞ ã¨„Ñ¨ÉÏè ==ÚHõÅ"åÔ~·
áêO_»=ÙÅ∞ Ñ¨~Q° ∞Æ K«∞O_çi. P Ñ¨@}
ì =Ú#‰õΩ ~å*ˇ#· q~°@∞_»∞ =∞Ç¨Ñ¨^ÅŒ <≥_ç
ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ `«iOz QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =Ú QÆÅ"åÔ~#· #∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ q∞H˜¯e x"åiOz
P áêO_»=ÙÅ#∞ `«# H˘Å∞= ‰õÄ@=Ú#O^Œ∞ „Ñ¨QÅÆ ƒù "å‰õΩ¯ÅKÕ „Ñ¨HÍtOÑ¨KÜÕ ∞« |_ç#
`«=∞ ã¨fiÉèÏ= =~°#Î ∞Å∞ HõÅ"åixQÍ áêO_»=ÙÅ#∞ PÑ¨ÙÅÎ =Öˇ Q“~°qOK≥#∞.
=. W@∞¡ qq^èŒãÖÉèÏ=<åãÖ`À+≤`«™êfiO`«∞ÅO QÍqOz "åiH˜ñ
^Œ#‰õΩ #HÍ¯ÅO|∞#. 74
`å`«Ê~°º=Ú : D q^èŒ=ÚQÍ J<ÕHõ ~°Hõ=ÚÖˇ·# ãÖÉèÏ=#ÅKÕ "åix
ãÖ`À+¨Ñ~¨ z° PHÍÅ=Ú# "åiH˜x, `«#‰õΩ –
HõO. ã¨=∞~åQÆ =∞#ã¨∂ÊùiÎH˜
#=∞~°∞=KÀQÆ`«∞Å #~°=~å`«‡Ax„Ñ¨ãÖ
QÆ=∞~Ú `«#Hõ#ºÜ«∞Ü«Ú
HÎ̃=∞Ç≤Ï`«#Ü«∞ <˘ã¨ñQÆ ##∞=∞u ^Œe~°ÊOQÍ<£. 75
~å=∂ : ã¨=∞~°´Ü«Ú^Œ=ú Ú Ü≥ÚHõ¯, PQÆ=∞#ã¨∂ÊùiHÎ <˜ ´£ ~åHõ‰Ωõ , J=∞~°∞´`«y#,
=KÀQÆ`∞« Å<£´=∂@Å f~°∞KÕ, #~°=~å`«‡Ax´~å=Úx, „Ñ¨ãO¨ QÆ=∞~Ú´„Ñ¨ãH¨ KÎ˜ ,Õ
J#º´â◊„`«∞"≥·#, #Ü«∞´huQÆÅ (hu q~°∞^Œú"≥∞ÿ#) Ü«ÚH˜Î<£´LáêÜ«∞=ÚKÕ,
=∞Ç≤Ï#Ü«∞<£´ã‘`#« ∞, Xã¨Q#Æ ∞´q_»∞=#∞, J#∞´J<≥_,ç =∞u´=∞#ã¨∞û, `«#‰õΩ
`«e~°ÊOQÍ<£´~å=}∞#‰õΩ `ÀK«QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ =K«∞ÛK«∞#fl ~å=Úx „Ñ¨ãH¨ Î˜ =zÛ, huq~°∞^Œ"ú ∞≥ #ÿ
PÖ’K«#`À ã‘`#« ∞ uiy q_»∞=#∞ J#∞ |∞kú ~å=}∞#‰õΩ HõÅ∞QÆQÍ –
474 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : ã¨=∞~åQÆ´ã¨=∂#"≥∞ÿ# J#∞~åQÆ=ÚQÆÅ, =∞#ã¨∂ÊùiÎH˜<£´
=∞#ã¨∞QÆÅ"å_≥,· #~°´J~°∞#˚ ∞x, =~å`«‡Ax´‰õΩ=∂~°∞_≥#· Jaè=∞#∞ºx QÆ∂iÛ,
=KÀQÆ`∞« Å #=∞~°∞´=∂@Å ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÖ’, „Ñ¨ãO¨ QÆ=∞~Ú´„Ñ¨ãO¨ QÆ=ÚQÍQÆ, `«#
Hõ # º#∞´`« # ‰õ Ω =∂Ô ~ Î J~Ú# L`« Î ~ ° # ∞, JÜ« ∞ Ü« Ú H˜ Î ´ Éè Ï QÆ º ã¨ O Ñ¨ ^ Œ K Õ ,
=∞Ç≤Ï`«´Q˘Ñ¨Ê^≥·#, #Ü«∞´huQÆÅ ^•xx, Xã¨QÆ<£´WK«∞Û@‰õΩ, J#∞=∞u
^Œe~°ÊQÍ<£´J#∞=∞u ÅaèOK«QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨=∂#"≥∞#ÿ „¿Ñ=∞QÆÅ =∞#ã¨∞û`À J~°∞#˚ ∞x ‰õΩ=∂~°∞_≥#·
Jaè=∞#∞ºx QÆ∂iÛ =∂@Å ãÖ^Œ~°ƒù=ÚÖ’ „Ñ¨ã¨H˜Î~åQÍ `«# ‰õΩ=∂Ô~Î J~Ú#
L`«~Î #° ∞, ÉèÏQÆºãÖÑ¨^KŒ Õ Q˘Ñ¨Ê huQÆÅ ^•xx WK«∞Û@‰õΩ J#∞=∞u á⁄_»=∞QÍ –
HõO. `«#^Œ∞Ç≤Ï`« HÍ~°º Ñ¨^äŒ=
~°#Î ∞ ÅQÆ∞"å~°∞ñ ^Œ#HÀi¯`«q∞ QÆx ~ÚOÑ¨ÙÖò
^Œ#~å~° ã¨∞Éè„í ^•#O
^Œ#=~°}À`«û==Ú #_»Ññ¨ ^ŒQ∞Æ #x Ñ¨Å∞Hõ<.£ 76
~å=∂ : `«#^Œ∞´~å=}∞x Ü≥ÚHõ¯, Ç≤Ï`«HÍ~°º Ñ¨^=Œä ~°#Î ∞ÅQÆ∞#∞´W+ì̈"∞≥ #ÿ
Ñ¨#∞Å∞ KÕÜÚ« "å~°∞#∞, `«# HÀi¯ `«q∞QÆx´`«# HÀiHõ Ü≥ÚHõ¯ "≥∂Ç¨Ï=Ú#∞ K«∂z,
WOÑ¨ÙÖò `«#~å~°´JO^Œ=ÚQÍ HõxÑ≤OK«QÍ, ã¨∞´Öˇã¨ûÜ≥ÿ∞#, Éèí„^Œ´â◊√Éèí=Ú#∞,
P#O^Œ´P#O^Œ=Ú#∞ Hõeæ, #=´H˘`«Î^≥·#, ~°}À`«û==Ú´Ü«Ú^Œú„H©_», #_»Ñ¨<£
`«Q∞Æ #x´#_»Ñ=¨ K«∞Û#x, Ñ¨Å∞Hõ<´£ Ñ¨Å∞HõQÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}∞x Ç≤Ï`«=Ú#∞ HÀi #_»K∞« "å~°∞#∞, J`«x HÀiHõ
f„=`«#∞ QÆ=∞xOz ™⁄OÑ¨ÙQÍ Öˇãû¨ J~Ú# â◊√Éè=í Ú#∞, P#O^Œ=Ú#∞ Hõe#æ
#∂`«# Ü«Ú^Œ„ú H©_» #_»Ñ^¨ QŒ ∞Æ #x Ñ¨Å∞HõQÍ (`«# PÑ¨ÙÅÎ =∂@ÅKÕ ~å=}∞_»∞
^Œ$_èÀ`åûÇ¨ï_»Ü∞≥ º#∞)
ÉèÏ~°`« : `«# ^Œ∞Ç≤Ï`«‰Ωõ ´L`«~Î ‰° Ωõ , P~°ºÑ¨^=Œä ~°#Î ∞ÅQÆ∞"å~°∞#∞´ã¨„`«Ê=~°#Î QÆÅ
áêO_»=ÙÅ∞, `«# HÀÔ~¯ `«q∞QÆx´`«# HÀiHõÜ∞« O^Œe QÍ_è`» #« ∞ K«∂z, WOÑ¨Ù<£
`«#~å~°´JO^Œ=ÚQÍ, ã¨∞Éèí„^•#O^Œ#´Jaè=∞#∞ºxÜ≥ÚHõ¯, =~°}À`«û==Ú´

q"åÇ¨Ï=Ú, #_»Ñ^¨ QŒ ∞Æ #x´KÕÜ∞« =K«∞Û#x, Ñ¨Å∞Hõ<´£ K≥ÑÊ¨ QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : L`«~Î ‰° Ωõ ã¨„`«Ê=~°#Î QÆÅ áêO_»=ÙÅ∞ q~°@∞x HÀiHõ Ü«∞O^Œe
QÍ_è`» #« ∞ K«∂z â◊√Éè„í Ñ¨^=Œ ÚQÍ Jaè=∞#∞ºx q"åÇ¨Ï=Ú [~°∞Ñ¨=K«∞Û#x K≥ÑÊ¨ QÍ –
`Õ. `«kfi^è•#O|∞#‰õΩ ^Œ$_èÀ`åûÇ¨ïñ _»Ü≥∞ºñ
^Œ#Ü«∞HõÖÏº} qkè „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#ñ *Ëã≤
~°Ü∞« =Ú`À "å~°∞ <åf‡Ü«∞=∞~Ú#q∞„`«
|O^è∞Œ Ñï"å~°ù« ñ QÆ∂iÛ „áœ_èç "≥∞éÜ«∞. 77
~å=∂ : `«kfi^ä•#O|∞#‰õΩ<£´P Ü«Ú^Œú „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ, `«#´~å=}∞x Ü≥ÚHõ¯,
JHõÖÏº}qkè´^Œ∞~°^$Œ +ì̈ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#<£*ãË ,≤ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú`À, "å~°∞´~åHõã∆ ∞¨ Å∞,
~°Ü∞« =Ú`À´"ÕQ=Æ ÚQÍ, Pf‡Ü«∞=∞~Ú# q∞„`«|O^è∞Œ Ñï"å~° `«u<£Q∂Æ iÛ´ q∞„`«∞Å∞,
|O^è∞Œ =ÙÅ∞ ¿ã=‰õΩÅ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ KÕiÛ, „áœ_è"ç ∞≥ ~°Ü∞« <£ńè~`° fi« =Ú`À #∞O_»QÍ,
^Œ$_èÀ`åûÇ¨ï_»Ü∞≥ º<£´^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ L`åûÇ¨Ï=Ú Hõey#"å_®Ü≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ ~å=}∞x Ü«Ú^Œú „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ `«# ^Œ∞~°^$Œ +ì̈ÑÙ¨
„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú =Å# ~åHõã∆ ∞¨ Å∞ "ÕQ=Æ ÚQÍ ã¨xflÇ≤Ï`«∞Öˇ#· |O^è∞Œ q∞„`« Ñï"å~å^Œ∞Å#∞
KÕiÛ nè~`° fi« =Ú`À #∞O_»QÍ ~å=}∞_»∞ ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ L`åûÇ¨Ï=Ú HõÅ"å_®Ü≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : `«kfi^è•#O|∞#‰õΩ<£´q"åÇ¨Ï HÍ~°º=Ú#‰õΩ, q~°@∞_»∞, ^Œ$_èÀ`åû
Ç¨ï_»Ü∞≥ º´JkèHõ L`åûÇ¨Ï=ÚHõÅ"å_®Ü≥∞#∞, "å~°∞#∞´áêO_»=ÙÅ∞, Pf‡Ü«∞=∞~Ú#
q∞„`«|O^èŒ∞Ñï"å~°`«u<£´|O^èŒ∞q∞„`« Ñï"å~°=ÚÅ#∞, ‰õÄiÛ´Ñ≤eÑ≤Oz,
„áœ_è"ç ∞≥ ~°Ü∞« <£, `«#Ü«∞´‰õΩ=∂~°∞_≥#· Jaè=∞#∞ºx, HõÖÏº} qkè „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#´
q"åÇ¨Ï „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞, JÜ«∞=Ú`À´â◊√Éè=í ÚQÍ, KÕãi≤ .
`å`«Ê~°º=Ú : q"åÇ¨Ï „Ñ¨„H˜Ü∞« ‰õΩ q~å@∞_»∞ JkèHõ L`åûÇ¨Ï=O`«∞_®Ü≥∞#∞.
áêO_»=ÙÅ∞#∞ `«=∞‰õΩ Pf‡Ü«ÚÖˇ#· |O^è∞Œ q∞„`« Ñï"å~°=Ú#∞ Ñ≤eÑ≤Oz, „áœ_è=ç ∞`À
Jaè=∞#∞ºx q"åÇ¨Ï HÍ~°º„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞ â◊√Éè=í ÚQÍ KÕãi≤ .
476 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=. JO`«ñ „|uÑ¨H∆õ q[Ü«∞O|∞#‰õΩ #∞z`«ã=¨ ∞Ü«∞O |QÆ∞@
ÉèÏqOz. 78
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ „ÑüÑ¨H=∆õ Ú"åix [~ÚOK«∞@‰õΩ `«y# ã¨=∞Ü«∞=Ú
=zÛ#^Œx ÉèÏqOz –
HõO. J`«∞e`«`ÕAñ_»∞ "≥·=
ã¨fi`«ãO¨ `«u ~å[=~°∞ñ_»∞ K«`∞« ~°#Ü«∞ ã¨=∂
Ç¨Ï$`«Ñ∞¨¶ #`«~° Ç¨Ïi‰õΩO[~°
â◊`åOQÆqã¨∂ÊùiÎ â’aèÃã·#º=Ú`À_»<£. 79
~å=∂ : J`«∞e`«À Õ _»∞´q∞H˜¯e `Õ[ã¨∞ûQÆÅ, "≥=· ã¨fi`«ãO¨ `«u´ =∞#∞=Oâ◊=Ú
#O^Œe, ~å[=~°∞_»∞´~å=Ú_»∞, K«`∞« ~°#Ü«∞´q∞H˜¯e <Õ~∞° Ê`À, ã¨=∂Ç¨Ï$`«´‰õÄ~°Ê|_ç#,
Ñ¶∞¨ #`«~´° J`«ºkè‰Ωõ Öˇ#· , Ç¨Ïi ‰õΩO[~°â`◊ ´« "ÕÅH˘Åk "å#~°∞Å, JOQÆqã¨∂Êùi<Î ´£
HõêŒ HõK,Õ â’aè´XÑ¨CK«∞#fl, Ãã#· º=Ú`À_»<´£ ¿ã#Å`À.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞Ç¨Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ ~å=Ú_»∞ q∞H˜¯e <≥·Ñ¨Ù}º=ÚQÍ
‰õÄ~°Û|_ç# J`«ºkè‰Ωõ Öˇ#· "ÕÅH˘Åk "å#~° ã¨=¸Ç¨ÏÑ¨Ù HõêŒ HõKÕ XÑ¨CK«∞#fl
¿ã#Å`À –
ÉèÏ~°`« : J`«∞e`« `ÕA_»∞, "≥=· ã¨fi ãÖ`«u ~å[=~°∞_»∞´=∞#∞=Oâ◊~å*ˇ#·
^è~Œ ‡° A_»∞, K«`∞« ~°#Ü«∞ã¨=∂=$`«´q∞H˜¯e <≥Ñ· Ù¨ }º=ÚQÍ ã¨g∞HõiOz#, Ñ¶∞¨ #`«~´°
Q˘Ñ¨Ê^≥·# Ç¨Ïi´QÆ∞„~°=ÚÅ∞, ‰õΩO[~°´QÆ[=ÚÅ∞, â◊`åOQÆ´~°^äŒ=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
qã¨∂ÊùiâÎ ’Éè<í ´£ „Ñ¨HÍtOK«∞ â’Éè`í À ‰õÄ_ç#, Ãã#· º=Ú `À_»<.£
`å`«Ê~°º=Ú : =∞Ç¨ Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥#· ^è~Œ ‡° A_»∞ q∞H˜¯e xÑ¨Ù}∞`«`À
‰õÄiÛ# ~°^QŒä [Æ `«∞~°QÍ^Œ∞Å „Ñ¨HÍâ◊=Ú`À â’aèÅ∞¡ Ãã#· º=Ú`À –
qâı+}
¨ =Ú : â◊`åOQÆ – 'â◊`åOQÆãû¨ ºO^Œ<À~°^óŒä — – Jx J=∞~°=Ú.
HõO. #_»z Ü«ÚÑ¨áê¡=ºÑ¨Ù~°O

|∞ _»QéæÆ ˜ =#„Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅ |ÅK«Ü∞« =ÚÖò
q_ç~ÚOz `«#„Ñ¨`åÑ¨=Ú
Hõ_»∞#dÅkQÆOK«Å=ÚÅñ „QÆ=Ú‡H˘#OQÆ<£. 80
~å=∂ : #_»z, LÑ¨áê¡=º´K«∞@∞ì ã¨=Ú„^Œ=ÚQÆÅ Ñ¨Ù~°=Ú – ÅOHõ#∞,
^Œ Q Æ æ i ´ã¨ g ∞Ñ≤ O z, =# „Ñ¨ ^ Õ â ◊ = ÚÅ, |ÅK« Ü « ∞ =ÚÖò ´ "å#~° ¿ã#Å#∞,
q_ç~ÚOz´xeÑ≤, Hõ_∞» #dÅ´q∞H˜¯e, kQÆOK«Å=ÚÅ´k‰õΩ¯Å JOK«∞ÅÜ«∞O^Œ∞,
`«# „Ñ¨`åÑ¨=Ú, „Hõ=Ú‡H˘#OQÆ<´£ "åºÑ≤OÑ¨QÍ,
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=Ú_»∞ "å#~° ¿ã#Å`À K«∞@∂ì ã¨=Ú„^Œ=ÚQÆÅ ÅOHõ#∞
ã¨ g ∞Ñ≤ O z =# „Ñ¨ ^ Õ â ◊ = ÚÅÖ’ ¿ã<åã¨ = ¸Ç¨ Ï =Ú#∞ q_ç ~ ÚOz Jxfl
kQÆO`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ `«# „Ñ¨`åÑ¨=Ú "åºÑ≤OÑ¨QÍ –
ÉèÏ~°`« : #_»z, LÑ¨áê¡=ºÑ¨Ù~°O|∞´LÑ¨áê¡=º=∞#∞ Ñ¨Ù~°O|∞#∞, ^ŒQiæÆ ,
`å`«Ê~°º=Ú : ^èŒ~°‡A_»∞ LÑ¨áê¡=ºÑ¨Ù~° ã¨g∞Ñ¨=Ú#‰õΩ #_»z =#
„Ñ¨^âÕ =◊ ÚÅO^Œ∞ ¿ã#Å#∞ q_ç~ÚOz, `«# „Ñ¨`åÑ¨=Ú q∞H˜¯eQÍ "åºÑ≤OÑ¨QÍ –
=. J=∞‡Ç¨#∞ÉèÏ=ÙO _»ÑC¨ _»∞. 81
~å=Ú_»∞ / ^è~Œ ‡° A_»∞
HõO. hu=∞~Úñ ^Œ#‰õΩ Éè∂í q∞[
<å`«`«Ñï"å^Œ Éèí~°x~å`«OHÍ`«∞‡O
_≥· u~°∞QÆ q_»∞= HÍlH˜ñ
Q“`«∂Ç¨Ïe Ü«∞QÆ∞qÑ¨‰Ω∆õ QÆ~fi° =Ú qxÜ≥∞<£. 82
~å=∂ : hu=∞~Ú<£´hu`À, P`«`«´"åºÑ≤Oz#, Ñï"å^ŒÉèí~°´xO_ç#
478 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
JÑ¨"å^Œ=ÚÑ¨@¡, x~å`«OHõ´ÉèíÜ«∞=ÚÖËx, P`«∞‡O_≥·´P`«‡HõÅ"å_≥·, `«#‰õΩ´
~å=Ú#‰õΩ, Éè∂í q∞[<£´ã‘`#« ∞, u~°∞QÆ q_»∞=Hõ´JÑ¨ÊyOÑ¨H,õ PlH˜´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ,
H“`«∂Ç¨ÏeÜ«∞QÆ∞´"Õ_∞» HõQÅÆ , qÑ¨‰Ω∆õ QÆ~fi° =Ú´~å=}∞x QÆ~fi° =Ú, qxÜ≥∞<£´q<≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : hu =∂~°=æ ÚÖ’ `«#ÃÑ· "åºÑ≤Oz# JÑ¨"å^•uâ◊Ü∞« =Ú#O^Œ∞
ÉèÜ
í ∞« =ÚÖËx P`«‡QÆÅ"å_≥· `«#‰õΩ ã‘`#« ∞ JÑ¨ÊyOÑ¨Hõ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ "Õ_∞» HõQÅÆ
~å=}∞x QÆ~fi° =Ú#∞ QÆ∂iÛ ~å=Ú_»∞ q<≥#∞.
ÉèÏ~°`« : hu=∞~Ú<£´hu =∂~°=æ ÚÖ’, `«#‰õΩ´^è~Œ ‡° A#‰õΩ, Éè∂í q∞<£´
Éè∂í q∞x, [#´[#∞ÅKÕ, P`«`´« "åºÑ≤Oz#, Ñï"å^ŒÉ~íè ,° x~å`«OHÍ`«∞‡O_≥,· u~°∞QÆ
q_»∞=Hõ, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú. qÑ¨‰Ω∆õ QÆ~fi° =Ú´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x QÆ~fi° =Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : hu=O`«=ÚQÍ `«=∞‰õΩ Éè∂í ÉèÏQÆ=Ú#∞ uiy ã¨=∞iÊOK«Hõ
[#∞ÅÖ’ qãïÎ Oz# JÑ¨"å^Œ ÉèÜ í ∞« =Ú ÖËHõ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ "Õ_∞» HõÑ_¨ ∞» ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x
QÆ~fi° =Ú#∞ QÆ∂iÛ ^è~Œ ‡° A_»∞ q<≥#∞.
K«O. ã¨^Ü Œ ∞« `«ñ*Ëã≤ Ç≤ÏOã¨Å‰õΩñ *ÏÅHõ ~ÚOHõ#∞ =∞Oz=∂@ñ ^Õ
~Ô Û^Œ #x ~åÜ«∞ÉÏ~° =∞xK≥O ^ŒQÆ ãÖkèq^è•#zO`«#O
QÆ^∞Œ ~°∞z~åaè=~°º‚ â◊=∞ Q“~°= H©i[Î QÆO|∞ xO_»ñQÀ
q^Œ#∞`«hu^Œ‰Ω∆õ Ç¨Ïig~°=~ˆ }∞º=KÀqK«H} ∆õ ∞<£. 83
~å=∂ : ã¨^Ü
Œ ∞« `«*ãË ´≤ ^ŒÜ∞« `À ‰õÄ_ç#"å_≥,· Ç≤ÏOã¨Å‰õΩ KåÅHõ´Ç≤ÏO™êÑ¨ûúŒ
#=ÅOaOK«Hõ, WOHõ#∞, =∞Oz =∂@#∞, `ÕÔ~Û^Œ#x´L^ŒúiOK≥^Œ#x, ãÖkè
q^è•#zO`«´ãÖkè KÕã¨∞H˘#∞ Ñ¨^ŒúuÖ’, JOQÆ^Œ∞´JOQÆ^Œ∞x, ~°∞z~åaè=~°‚º´
JO^Œ=ÚQÍ á⁄QÆ_»^Œy#, â◊=∞Q“~°=H©iÎ´^ŒÜ«∞ `«ÅK«∞K«∞<åfl_»<≥_»∞ H©iÎ,
[QÆO|∞xO_»<´£ Ö’Hõ=∞O`«@ "åºÑ≤OK«QÍ, HÀq^Œ#∞`«´ÑÖ_ç`∞« ÅKÕ á⁄QÆ_|» _»∞,
hu^Œ‰Ω∆õ <£´xÜ«∞=∞=ÚÅO^Œ∞ ^ŒH`∆õ Q« ÅÆ "åxx, =KÀ qK«‰Ω∆õ }∞<£´=∂@ <Õ~Ê° ix,
Ç¨Ïi=ˆ~}∞º<£´"å#~°„âı+¨µªx, `«QÆ ~åÜ«∞ÉÏ~°=∞xK≥<£´`«y# q^èŒ=ÚQÍ
~åÜ«∞ÉÏ~°=Ú#‰õΩ ÑÖÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=Ú_»∞ ^ŒÜ∞« `À ~å=}∞x Ç≤ÏOã¨Å#∞ ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ WOHõ#∞

=∞Oz =∂@Å`À L^Œiú OK≥^#Œ x ãÖkè HÀã¨"∞≥ ÿ Q˘Ñ¨ÊQÍ =i‚OÑ¨^yŒ # F~°∞Ê`À
‰õÄ_ç# Q“~°==ÚKÕ =zÛ# H©iÎ Ö’Hõ=∞O`«ÜÚ« xO_»QÍ (~å=}∞x =O\˜ „^ÀÇ≤Ïx
^ŒÜ«∞^ŒÅK«∞K«∞<åfl_»<≥_»∞ H©iÎ) ÑÖ_ç`«∞ÅKÕ á⁄QÆ_»|_»∞ huHÀq^Œ∞_»∞, =∂@
<Õ~Ê° iÜ«Ú J~Ú# "å#~°„âı+µ¨ xª `«y# suÖ’ ~åÜ«∞ÉÏ~°=Ú ÑÖÃÑ#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨^Ü Œ ∞« `«*ãË ,≤ Ç≤ÏOã¨Å‰õΩ KåÅHõ, WOHõ#∞ =∞Oz=∂@ `Õ~Ô Û^Œ#x,
`«QÆ ãÖkè q^è•# zO`«#<£, Hõ^∞Œ ~°∞´á⁄O^≥_,ç z~åaè=~°º‚ ´q∞H˜¯e á⁄QÆ_^» yŒ #,
â◊ = ∞Q“~° = H© i Î , [QÆ O |∞xO_» , HÀq^Œ # ∞`« , hu^Œ ‰ õ ∆ Ω , =KÀqK« ‰ õ ∆ Ω }∞<£ ,
g~°=~ˆ }∞º´g~°∞ÅÖ’ „âı+µ¨ xª , Ç¨Ïi<£´Hõ$+¨µx‚ , ~åÜ«∞ÉÏ~° =∞xK≥<.£
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~Œ ‡° A_»∞ Ç≤ÏOã¨Å#∞ ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ ^ŒÜ∞« `À‰õÄ_ç# "å_≥· WOHõ#∞
=∞Oz =∂@Å`À Ñ¨xx ™êkèOK≥^=Œ ∞x `«y# suÖ’ ãÖkè q^è•#=∞#∞ PÖ’K«##∞
á⁄Ok q∞H˜¯e á⁄QÆ_^» yŒ # ^ŒÜ∂« Q“~°==ÚKÕ Hõey# H©iÎ Ö’Hõ=ÚÅ∞ "åºÑ≤OÑ¨QÍ
ÑÖ_ç`∞« ÅKÕ á⁄QÆ_|» _»∞ hu^Œ‰Ω∆õ x, =∂@ <Õ~Ê° ix, g~°∞ÅÖ’ „âı+µ¨ _ª ∞» J~Ú#
NHõ$+¨µx‚ ~åÜ«∞ÉÏ~°=Ú#‰õΩ ÑÖÃÑ#∞.
`Õ. J`«ñ_»∞ #∞z`«QÆu „ÉèÏlÜ≥ÿ∞ K«x „Ñ¨Éèí∞
K«i`«^Œ∞~°‚Ü«∞=º^èŒ=∂#HõiÑ¨Ù~°[#∞
Åxâ◊=Ú#∞ QÆ∞O^Œ∞"å ~°O`«ñ ^Œ#^Œ∞~åHõ
HÍ~°º "≥∞Oz Ü«∂huHõ Hõ~=° ∞Ú "≥∞K«Û. 84
~å=∂ : J`«_∞» #∞´JOQÆ^∞Œ _»∞#∞, Lz`«QuÆ ´`«y# suÖ’, „ÉèÏlÜ≥∞ÿ K«x´
„Ñ¨HÍâ◊=O`«=ÚQÍ "≥o§, „Ñ¨É∞íè K«i`«^∞Œ ~°Ü
‚ ∞« ´~å=}∞_»∞ KÕã#≤ ^À+¨=Ú`À ‰õÄ_ç#,
=º^è´Œ ÉÏ^è#Œ ∞, =∂#Hõ´q_»∞=Hõ, Ç¨ÏiÑ¨Ù~°´ÅOHõÜ∞« O^Œ∞#fl, [#∞Å∞, Jxâ◊=Ú#∞´
x~°O`«~=° Ú, ‰õΩO^Œ∞"å~°∞´ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» "å~°∞, JO`«<,£ `«#^Œ∞~åHõ´JOQÆ^∞Œ x ~åHõ,
HÍ~°º"≥∞Oz´Ñ¨xx QÆ=∞xOz, P huHõ´~åÜ«∞ÉÏ~° huH˜, Hõ~=° Ú "≥∞K«Û´q∞QÆ∞Å
"≥∞K«ÛQÍ – =ÚO^ŒiH˜ J#fiÜ«∞=Ú.
480 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : JOQÆ^∞Œ _»∞ `«y# suÖ’ „Ñ¨HÍâ◊=O`«=ÚQÍ ÅOHõ‰Ωõ "≥o§
~å=}∞_»∞ KÕã#≤ ^À+¨=Ú`À ‰õÄ_ç# ÉÏ^è#Œ ∞ q_»∞=Hõ, ÅOHõÖ’#∞#fl [#∞Å∞
x~°O`«~=° Ú ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» "å~°∞ `«# ~åHõ =Å# [~°∞QÆ∞ HÍ~°º=Ú#∞ QÆ}O˜ z ~åÜ«∞ÉÏ~°
hux q∞H˜¯e „Ñ¨âO◊ ã≤OÑ¨QÍ –
ÉèÏ~°`« : J`«_∞» ´Hõ$+¨µ_‚ ∞» , Lz`«QuÆ „ÉèÏlÜ≥∞ÿ K«x, „Ñ¨É∞íè K«i`«´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞
KÕ ã ≤ # , ^Œ ∞ ~° ‚ Ü « ∞ =º^è Œ = ∂#´`« Ñ ¨ C _» ∞ Ñ¨ # ∞ÅKÕ ÉÏ^è Œ Ñ ¨ _ » ∞ K« ∞ #fl, Hõ i Ñ¨ Ù ~°
[#∞Å∞´Ç¨Ïã≤<Î åÑ¨Ù~° "åã¨∞Å∞ – q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Hõ$+¨µ_‚ ∞» `«y# suÖ’ „Ñ¨HÍâ◊=O`«=ÚQÍ "≥o§ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞
KÕã#≤ „^ÀÇ¨ÏÑ¨Ù Ñ¨#∞ÅKÕ x~°O`«~=° Ú ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» "å~°∞ `«#~åHõ ~åÜ«∞ÉÏ~°=Ú HÀã¨=∞x
ÉèÏqOz P hux q∞H˜¯e „Ñ¨âO◊ ã≤OÑ¨QÍ –
L. ™ê^èŒ∞Hõ$`« „Ñ¨"Õâ◊√ñ _»~Ú ™êÇ¨Ïã¨=`«Î~° z`«Îâ◊„`«∞ ^Œ∞
~Àº^èŒ#∞ xO„^Œl^Œ∞æ~°∞ =∞Ç¨ÏŸ[˚fiÅ "≥·Éèí=QÆifi`«∞ #ƒÖ’
`Õû^èŒã¨=Ú^Œú`«∞O _»QÆ∞qkèO QÆ$`«^Œ~°≈#∞ñ _≥·#"åx =∂
<åkè‰Ωõ ñ Ez ~Ú@ì#∞ =∞Ç¨ã¨ÉÖíè ’ [#∞ ÅO^Œé∞ xfi#<£. 85
~å=∂ : ™ê^è∞Œ ´Öˇãû¨ QÍ, Hõ$`«„Ñ¨"âÕ √◊ _»~Ú´„Ñ¨"tÕ Oz, ™êÇ¨Ïã¨=`«~Î ´° q∞H˜¯e
™êÇ¨Ïã¨=O`«"∞≥ #ÿ , z`«âÎ „◊ `«∞´=∞#ã¨∞QÆÅ â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ, ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞´áÈ~°âH◊ ºõ =ÚQÍx
"åxx, WO„^Œl`ü QÆ∞~°∞x´~å=}∞x, =∞Ç¨ÏŸ[˚fiÅ´Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨HÍâ◊=O`«"≥∞ÿ#,
"≥É· =íè QÆifi`«∞<£´qÉè=í =Ú`À QÆifiOz#"åxx, |Ö’`Õû^è´Œ |Ö∫#fl`«º=ÚKÕ, ã¨=Ú^Œú
`«∞O_»Q∞Æ qkè<´£ QÆifiOz# suÖ’, Hõ$`«^~Œ ≈° #∞_≥#· "åx´`«##∞ (JOQÆ^∞Œ x) K«∂z#,
=∂<åkè‰Ωõ <£´Jaè=∂#=O`«∞_≥#· ~å=}∞x K«∂z, =∞Ç¨ã¨ÉÖíè ’, [#∞ÅO^Œ~∞° <£,
q#<£, W@ì#∞´W@¡#∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Öˇãû¨ QÍ „Ñ¨"tÕ Oz# "å_≥· q∞H˜¯e ™êÇ¨Ïã¨=O`«∞_≥#· =∞#ã¨∞QÆÅ
â◊„`«∞=Ù#‰õΩ áÈ~°âH◊ ºõ =ÚQÍx "åxx „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ "≥É· =íè =ÚKÕ QÆifiOz# "åxx,
|Ö∫#fl`«º=ÚKÕ`« QÆifiOz# "åxx, `«##∞ K«∂z# Jaè=∂#^è#Œ ∞_≥#· ~å=}∞x
K«∂z =∞Ç¨ã¨ÉÖíè ’ [#∞ÅO^Œ~∞° q#∞#@∞¡QÍ W@¡<#≥ ∞.

ÉèÏ~°`« : ™ê^èŒ∞´ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅKÕ, Hõ$`«„Ñ¨"Õâ◊√_»~Ú´™êfiQÆuOÑ¨|_ç,
™êÇ¨Ïã¨=`«Î~°´q∞H˜¯ Ü«Ú^Œú`«=ÚÖˇ·#, z`«Îâ◊„`«∞´z`«Îâ◊„`«∞=ÙÅ∞ QÆÅ"åxx,
WO„^Œl`ü´WO„^Œ∞x [~ÚOz#, QÆ∞~°∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , =∞Ç¨´L`«û==ÚÅKÕ, L[fiÅ
"≥ · É è í = ´„Ñ¨ H ÍtOK« ∞ "≥ · É è í = =ÚKÕ , QÆ i fi`« ∞ x´QÆ i fiOz#"åxx, |Ö’`Õ û ^è Œ
ã¨=Ú^Œú`«∞O_»QÆ∞ qkè<£, Hõ$`«^Œ~°≈#∞_≥·#"åx´`«##∞ K«∂z#, =∂<åkè‰õΩ<£´
Jaè=∂#^è#Œ ∞_≥#· , ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞<£´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, K«∂z, =∞Ç¨ã¨ÉÖíè ’, [#∞ÅO^Œ~∞° <£
q#<£, W@ì#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅKÕ ™êfiQÆuOK«|_ç q∞H˜¯e Ü«Ú^Œ`ú =« ÚÖˇ#· =∂#ã≤Hõ
â◊„`«∞=ÙÅ∞QÆÅ "åxx, WO„^Œ∞x ÔQez# JkèHõ"≥·Éèí==ÚKÕ QÆifiOz#"åxx
|Ö∫#fl`«º=ÚKÕ q∞H˜¯e L^Œ`ú ∞« _≥#· NHõ$+¨µx‚ ^Œi≈Oz# Jaè=∂#^è#Œ ∞_≥#· ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x
K«∂z H“~°= ã¨ÉÖíè ’ [#∞ÅO^Œ~∞° q#∞#@∞¡QÍ W@¡<#≥ ∞.
`Õ. H∆ÍOu[Ü«∞â’aè~å=Úñ ^Œ#O`«|Å∞ñ_»∞
^è~Œ ‡° ã¨∂u ~ÚÑ¨C_»∞#∞ h^Ò+ì̈ º =∂`«‡
<≥#flHõ #Ü≥∂HÎ̃ x#∞ñ ^Õ~Ê° ##∞flñ |xK≥
q#∞=Ú <å=∂@ ^Œ∞~°‡^•"Õâ◊ =Ú_çy. 86
~å=∂ : H∆ÍOu[Ü«∞´âßOu [Ü«∞=ÚÅKÕ, â’aè´XÃÑÊ_»∞"å_»∞, ~å=Ú_»∞,
J#O`«|Å∞_»∞´q∞H˜¯e |Å=ÚQÆÅ"å_»∞, ^è~Œ ‡° ã¨∂u´^è~Œ ‡° =Ú#‰õΩ HÍ~°}Éè∂í `«∞_≥#·
"å_»∞, WÑ¨C_»∞#∞, h ^Ò+¨ì º=Ú´h ^Œ∞~å‡~°=æ Ú#∞, P`«‡<≥#flHõ´=∞#ã¨∞Ö’ ÖˇH¯˜ OÑ¨H,õ
#Ü≥ ∂ H˜ Î < £ ´ =∞Oz =∂@ÅKÕ , x#∞ `Õ ~ ° Ê <£ ´ x#∞fl L^Œ ú i OK« ∞ @ H˘~° ‰ õ Ω ,
##∞fl<£{Ñ¨xK≥´##∞fl ÑÖÃÑ#∞, ^Œ∞~°‡^•"Õâ=◊ Ú{L_çy´JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À ‰õÄ_ç#
P"Õâ=◊ Ú#∞ =^Œe, <å=∂@ q#∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : âßOu [Ü«∞=ÚÅKÕ â’aèÅ∞¡ ^è~Œ ‡° =Ú#‰õΩ HÍ~°}Éè∂í `«"∞≥ #ÿ ,
J#O`« Ñ¨~å„Hõ=Ú_≥#· ~å=Ú_»∞ WÑ¨C_»∞ ‰õÄ_» h ^Œ∞~å‡~°=æ Ú#∞ =∞#ã¨∞Ö’ ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ
482 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
#Ü«∞"≥∞#ÿ =∂@ÅKÕ x#∞fl^Œiú OK«∞@‰õΩ ##∞fl ÑÖÃÑ#∞. JÇ¨ÏOHÍ~°ÑÓ¨ i`«"∞≥ #ÿ
P"Õâ=◊ Ú#∞ =^Œe <å=∂@ q#∞=Ú – Jx JOQÆ^∞Œ _»<#≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : H∆ÍOu[´âßOu =Å# Ñ¨Ù\ì̃#, Ü«∞â◊ó´H©iÎKÕ, Jaè~å=Ú_»∞´
â’aèÅ∞¡"å_»∞, J#O`«|Å∞_»∞, ^Œ~‡° ã¨∂u´^è~Œ ‡° A_»∞ q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ''âßOu =Å# Hõey# H©iKÎ Õ â’aèÅ∞¡ J#O`«|Å ãÖÑ¨#∞fl_»∞
J~Ú# ^è~Œ ‡° A_»∞ WÑ¨C_»∞ ‰õÄ_» h ^Œ∞~å‡~°=æ Ú#∞ =∞#ã¨∞Ö’ ÖˇH¯˜ OÑ¨Hõ hu=~°#Î KÕ
x#∞fl `Õ~∞° Û@‰õΩ ##∞fl ÑÖÃÑ#∞. ^Œ∞~°ÇÏ¨ OHÍ~°=Ú`À ‰õÄ_ç# P"Õâ=◊ Ú#∞ =^Œe
<å=∂@ q#∞=Ú—— Jx Hõ$+¨µ_‚ ∞» ÑëHÔ #∞.
K«O. xÜ«∞`«=ÚQÍñQÆ h qÑ¨Ù_»∞ x#∞fl#∞ hqÉè=í O|∞ h=∞Ç¨
#fiÜ«∞=Ú#∞ QÍzHÀ=Åã≤#<£ =∞QÆ∞_»<£ q#∞ =∞@¡ q„Hõ=∞
„H˜Ü∞« =∞~Ú =∂Ü«∞KÕ #Ñ¨ÇÏ¨ iOz# Éè∂í q∞[<å^Œ~å~°› x
â◊ÛÜ«Úñ _»Q∞Æ ##fl ~ˆ â◊fi~°∞xâßã¨#q∞\ì̃^Œ h‰õΩñ *ˇÑÊ≤ u<£. 87
~å=∂ : h=Ù´~å=}Ï! h=Ù, xÜ«∞`«=ÚQÍQÆ´„Hõ=∞=Ú `«ÑÊ¨ Hõ, WÑ¨Ù_»∞,
x#∞fl#∞, h qÉè=í O|∞´h ãÖÑ¨^ÅŒ #∞, h =∞Ç¨#fiÜ«∞=Ú#∞´h Q˘Ñ¨Ê =Oâ◊=Ú#∞,
HÍzHÀ=Åã≤#<£´~°HO∆˜ K«∞HÀ^ŒÅz#KÀ, J@¡´P q^è=Œ ÚQÍ, q„Hõ=∞ „H˜Ü∞« =∞~Ú´
Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, =∂Ü«∞KÕ, #Ñ¨ÇÏ¨ iOz#, Éè∂í q∞[#∞´ã‘`#« ∞, =∞QÆ∞_»<q£ _»∞úiy
q_»∞=Ù=Ú, P^Œ~å~°›´P^ŒiOÑ¨^yŒ #, xâ◊ÛÜ«Ú_»Q∞Æ ´xâ◊ÛÜ«∞=ÚQÆÅ, J#flˆ~â◊fi~°∞x´
P ~å=Úx, âßã¨# q∞\˜^ì ´Œ âßã¨#=Ú W^Õ, h‰õΩ K≥ÑÊ≤ u<£.
`å`«Ê~°º=Ú : F ~å=}Ï! hqÑ¨Ù_»∞ „Hõ=∞=ÚQÍ x#∞fl, h "≥É· =íè =Ú#∞, h
Q˘Ñ¨Ê =Oâ◊=Ú#∞ ~°HO∆˜ K«∞HÀ^ŒÅz#KÀ P q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú K«∂Ñ≤ =∂Ü«∞KÕ
JÑ¨ÇÏ¨ iOz# ã‘`#« ∞ uiy q_»∞=Ù=Ú. P^Œ~=° Ú#‰õΩ áê„`«∞_≥#· xâ◊ÛÜ«∞ |∞kúQÅÆ
P ~å=Úx âßã¨#=Ú W^Õ#x h‰õΩ K≥ÑÊ≤ ux.
ÉèÏ~°`« : JO`å ã¨=∂#=Ú. Éè∂í q∞´Éè∂í q∞x (~å[º=Ú#∞).
`å`«Ê~°º=Ú : F ^Œ∞~Àº^è<Œ å! „Hõ=∞=ÚQÍ h=Ù WÑ¨C_»∞ x#∞fl, h ãÖÑ¨^#Œ ∞

h Q˘Ñ¨Ê =Oâ◊=Ú#∞ ~°HO∆˜ K«∞HÀ^ŒÅz#KÀ P q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À ‰õÄ_ç#
=∂Ü«∂E^Œ=Ú# JÑ¨ÇÏ¨ iOz# ~å[º=Ú#∞ uiy =^ŒÅ∞=Ú. P^Œ~á° ê„`«∞_≥#·
P ^è~Œ ‡° Ax âßã¨#=Ú W^Õ#x h‰õΩ K≥ÑÊ≤ ux.
HõO. cè=∂~°∞#˚ ÉÏÇ¨ï|Ö’
^•Ì=∞`« h "≥éñ˜ y#kÜ«∞ `«[Ü
˚ ∞« âße<£
^• q∞H˜¯e â∫~Àº#flu
KÕ q∞Oz#"Õ∞\˜ Ü«∞`«xñ *ˇ#H˜ „|uÔH^Õ. 88
~å=∂ : cè=∞´ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ , J~°∞#˚ ´HÍ~°gÎ ~åº~°∞x˚ Ü≥ÚHõ¯, ÉÏÇ¨ï|Ö’
^•Ì=∞`«´Éè∞í [â◊H,Î˜ h"≥iy#kÜ«∞´h‰õΩ `≥eã≤#^Õ, `«`{ü [Ü«∞âße<£´PHÍ~°gÎ ~°∞ºx
[~ÚOz# Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx, `å<£´~å=Ú_»∞, q∞H˜¯e, â∫~Àº#fluKÕ<´£ Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ,
q∞Oz#´[~ÚOz#, "Õ∞\˜´~°ÑÚ¨¶ ~å=Ú_»∞, J`«x<£´J`«xx, K≥#H˜´ZkiOz,
„|uÔH^Õ´„|`«∞HõQÆÅ"å.
`å`«Ê~°º=Ú : ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ HÍ~°gÎ ~åº~°∞#˚ ∞x Éè∞í [â◊HÎ̃ h‰õΩ `≥eã≤#^Õ
(PÜ«∞#`À Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕã<≤ å=Ù QÆ#∞Hõ). P HÍ~°gÎ ~°∞ºx [~ÚOz# Ñ¨~â° √◊ ~å=Úx
`«# Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ q∞Oz#"å_»∞ ~°ÑÚ¨¶ Ñü. J`«x <≥kiOz „|`«∞HõQÅÆ "å!
ÉèÏ~°`« : cè=∞, J~°∞#˚ , ÉÏÇ¨ï|Ö’^•Ì=∞`«, h "≥iy#kÜ«∞, (Ñ¶∞¨ ’+¨Ü∂« „`å
QÀ„QÆÇ¨Ï}=ÚÅO^Œ∞), `«[˚Ü«∞´"åi [Ü«∞=ÚÅKÕ, âße<£, `å<£, q∞H˜¯e,
â∫~Àº#fluKÕ q∞Oz#, J`«x<£´P ^è~Œ ‡° Ax, K≥#H˜ „|uÔH^Õ.
`å`«Ê~°º=Ú : cè=∂~°∞˚#∞Å ÉÏÇ¨ï|Å ãÖÑ¨^Œ h‰õΩ `≥eã≤#^Õ! "åi
[Ü«∞=ÚÅKÕ, q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ Jkè‰Ωõ _≥#· "Õ∞\˜ ^è~Œ ‡° A_»∞. J`«xx ZkiOz
„|`«∞HõQÆÅ"å!
484 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
K«O. q#∞ Ñ¨Å∞=∂@ ÖËÅ Ü«∞Å"ÕÅ∞Ñ¨Ù =¸ñHõÅÖ’# <ÕxÜ«Ú<£
"≥#∞Hõ‰Ωõ gñQÆñÉÏéH˘Hõ g~°∞ñ_»∞ ÃãÑ· ñ¨ QÆÖÏñ_≥ Ü«∞Å¯ K«∂
Ñ≤#‰õΩÅ∞ñ _çOK«∞HõO`« ã¨=∞¿ÑH˜∆`«ãÖQÆ~° ˆHeÜ≥ÿ∞ xQÆ∞
_çÛ#ñ|@∞ Ñ¶∞¨ ’~°™êÜ«∞Hõ q[$OÉè}í =∞#∞ºÅHÀ~°fi <≥@Q¡ ∞Æ <£. 89
~å=∂ : Ñ¨Å∞=∂@ÖËÅq#∞´ÃÑ‰õΩ¯=∂@ÖˇO^Œ∞‰õΩ q#∞=Ú. JÅ´P, "ÕÅ∞Ñ¨Ù
=¸HõÅ Ö’# <ÕxÜ«Ú<£´^Õ=`å ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÖ’<≥#· #∞, "≥#∞Hõ‰Ωõ gQÆÉÏéHõ´
"≥#∞Hõ‰Ωõ F_ç áêiáÈHõ, XHõ g~°∞_»∞´XHõ g~°∞_≥#· #∞, ÃãÑ· Q¨ ÖÆ Ï_≥´F~°∞ÛH˘#QÆÅ_®,
JÅ¯ K«∂Ñ≤´HÀÑ≤Oz, W#‰õΩÅ∞_»∞´~å=Ú_»∞, WOK«∞HõO`«Ú H˘kÌáê\˜Ü∞ÿ≥ ##∞,
ã¨=∞¿ÑH˜∆`«´HÀi#, ãÖQÆ~°ˆHeÜ≥ÿ∞´Ü«Ú^Œú„H©_»#∞ HÀi#"å_≥·, xQÆ∞_çÛ#´=^Œe#
(Z‰õΩ¯Éˇ\ #ì̃ ), Ñ¨@∞Ñ¶∞¨ ’~°´q∞H˜¯e f„="≥∞#ÿ , ™êÜ«∞Hõ q[$OÉè} í =Ú´ÉÏ}=ÚÅ
qÇ¨~°=Ú, J#∞ºÅ‰õΩ<£´W`«~∞° Å‰õΩ, F~°fi<≥@Q¡ ∞Æ <£´Z@∞¡ F~°∞ÛH˘#QÆÅ~°∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}Ï! ÃÑ‰õΩ¯=∂@ÖËÅ? q#∞=Ú. HÀÑ≤Oz# ~å=Ú_»∞
H˘kÌáê\˜ Ü«Ú^Œ„ú H©_#» ∞ HÀi#"å_≥· Z‰õΩ¯ÃÑ\ì̃# f„= ÉÏ} q[$OÉè}
í #∞ ^Õ=`å
ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÖ’ XHõ g~°∞_≥#· #∞ F_ç "≥#∞Hõ‰Ωõ áêéHõ F~°∞ÛH˘#QÆÅ~å? W`«~∞° Å∞
F~°∞ÛH˘#∞@ Z@¡Q∞Æ #∞.
ÉèÏ~°`« : Ñ¨Å∞=∂@ ÖËÅ q#∞, JÅ¯ K«∂Ñ≤´HÀÑ≤Oz, #‰õΩÅ∞_»∞,
WOK«∞HõO`«´H˘kÌáê\˜, ã¨=∞¿ÑH˜`∆ « ãÖQÆ~H°̂ eÜ≥∞ÿ , xQÆ∞_çÛ#, Ñ¨@∞Ñ¶∞¨ ’~°™êÜ«∞Hõ,
q[$OÉè} í =Ú, JÅ "ÕÅ∞Ñ¨Ù =¸HõÅ Ö’#<ÕxÜ«Ú<£, "≥#∞Hõ‰Ωõ gQÆÉÏ~°H,õ XHõ
g~°∞_»∞ ÃãÑ· Q¨ ÖÆ Ï_≥, J#∞ºÅ HÀ~°fi<≥@Q¡ ∞Æ <£.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œ∞~Àº^è<Œ å! Ñ¨Å∞=∂@ÖËÅ q#∞=Ú. HÀÑ≤Oz# #‰õΩÅ∞_»∞
WOK«∞Hõ Ü«Ú^Œ„ú H©_Ã» Ñ· Pã¨HÎ̃ Hõey f„="≥∞#ÿ ÉÏ} ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ =^Œe#KÀ P
^Õ=`å ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÖ’x XHõ g~°∞_≥#· #∞ "≥#∞Hõ‰Ωõ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_ç áêéHõ F~°∞ÛH˘#QÆÅ_®!
=∞i W`«~∞° Å‰õΩ Z@∞¡ F~°fi#QÆ∞#∞.
HõO. `«^#Œ ∞Ax ÉÏÇ¨ï|Å ãÖ

Ñ¨^Ü Œ Ú« #∞ ™êÜ«∞HõqÇ¨~° áêO_ç`º« =∞Ç¨
Éèí∞º^ŒÜ«∞=Ú#∞ |O@∞`«#=Ú#∞
=∞kñ ^ŒÅñz# QÆ∞O_≥ =QÆ∞Å∞ =∂~°∞Î~° ÔHÅ¡<£. 90
~å=∂–ÉèÏ~°`´« J~°=÷ Ú ã¨=∂#=Ú.
`«^#Œ ∞Ax´ÅHõ∆ ‡}∞x/áêO_»=ÙÅ ÉÏÇ¨ï|Å ãÖÑ¨^Ü Œ Ú« #∞´Éè∞í [â◊HÜ
Î˜ Ú« #∞,
™êÜ«∞Hõ qÇ¨~° áêO_ç`«º =∞Ç¨Éèí∞º^ŒÜ«∞=Ú#∞´ÉÏ}=ÚÅ∞ =^ŒÅ∞@Ü«∞O^Œe
<≥·Ñ¨Ù}º=Ú#∞, |O@∞`«#=Ú#∞´Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞, =∞k ^ŒÅz#´=∞#ã¨∞ûÖ’
ÉèÏqOz#O`«<,Õ =∂~°∞~Î HÔ° Å¡<´£ â◊„`«∞=ÙÅO^ŒiH˜x, QÆ∞O_≥ Ñ¨Q∞Æ Å∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ÅHõ∆ ‡}∞x/áêO_»=ÙÅ ÉÏÇ¨ï|Å ãÖÑ¨^Ü
Œ Ú« , ÉÏ}=ÚÅ∞
=^ŒÅ∞ <≥Ñ· Ù¨ }º=Ú#∞, Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞ =∞#ã¨∞û# PÖ’zOz #O`«<Õ â◊„`«∞=ÙÅ
QÆ∞O_≥ Ñ¨Q∞Æ Å∞#∞.
L. h=Ù =∞^Œ∞HõhÎ u =∞k xÅ∞Ê=Ú rq`«~H° } ∆õ Ïi÷ "≥·
~å=}^ŒOu "åÇ¨Ï#∞ ã¨∞~°„Ñ¨É∞íè QÔ eÛ# QÔ Åfi =K«∞Û ^Œ∞
~åƒù=qKÕ+ì̈ =∂#‰õΩ~°∞ ~å[‰õΩ=∂~°Hõ cè=∞ÉÏÇ¨ïb
ÖÏqkè HõQæÆ "≥∞#ÿ #qÅOÑ¶∞¨ º=Ú<åHõ=Ú ãÖkè "Õ∞ÅQÆ∞<£. 91
~å=∂ : ~å=}´~å=}Ï! h=Ù, =∞^Œ∞HõÎhu´<Õ#∞ K≥Ñ≤Ê# hux,
rq`«~H° }∆õ Ïi÷"´·≥ rq`«=Ú#∞ xÅ∞Ñ¨ÙH˘#∞"å_»",·≥ =∞kxÅ∞Ê=Ú´=∞#ã¨∞û ÃÑ@∞ì=Ú,
^ŒOu"åÇ¨Ï#∞Ú#∞QÆ∞#∞ "åÇ¨Ï#=ÚQÍQÆÅ, ã¨∞~°„Ñ¨Éèí∞<£´WO„^Œ∞x, ÔQeÛ#´
ÔQÅ==K«∞Û, ^Œ∞~åƒù=´^Œ∞+¨ì ã¨fiÉèÏ==Ú Ü≥ÚHõ¯, qKÕ+¨ì=∂#Hõ´Ñ¨xx =^Œe,
L~°∞~å[‰õΩ=∂~°Hõ´Q˘Ñ¨Ê ~å=Úx, cè=∞´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# ÉÏÇ¨ïbÖÏqkèH˜´
Éè∞í [â◊HHÎ̃ ,˜ JQÆ"æ ∞≥ #ÿ ´Ö’<≥#· KÀ, <åHõ=Ú´ã¨fi~°=æ Ú, JqÅOÑ¶∞¨ º=Ú´^•@~åxk,
ãÖkè "Õ∞ÅQÆ∞<£.
486 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}Ï! h=Ù h =∞kÖ’ <Õ#∞ K≥ÃÑÊ_ç =∂@Å∞ „áê}=ÚÅ∞
HÍáê_»∞H˘#∞@ÔH· xÅ∞Ñ¨Ù=Ú. h=Ù S~å=`«=Ú "åÇ¨Ï#=ÚQÍ QÆÅ WO„^Œ∞<≥#· #∞
ÔQez# ÔQÅ∞==K«∞Û#∞. h =∞#ã¨∞ûÖ’x K≥_»∞ ÉèÏ==ÚÅ KÕ+¨ìÅ∞ =∂#∞=Ú.
Q˘Ñ¨Ê"å_≥#· ~å=Úx ÉÏÇ¨ïqÖÏã¨=Ú#∞ ZkiOz#KÀ ã¨fi~°=æ Ú ^•@~åx^Ò#∞.
ãÖkè KÕãH≤ ˘#∞@ "Õ∞ÅQÆ∞#∞.
ÉèÏ~°`« : ‰õΩ~°∞~å[‰õΩ=∂~°Hõ!´^Œ∞~Àº^èŒ<å! =∞^Œ∞HõÎhu, rq`« ~°Hõ∆}Ïi÷,
"≥·~å=}, ^ŒOu´S~å=`«=Ú, "åÇ¨Ï#∞´"åÇ¨Ï#=ÚQÍQÆÅ, ã¨∞~°„Ñ¨Éèí∞, ÔQeÛ#
QÔ Åfi=K«∞Û´q∞QÆ`å ã¨=∂#O.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œ∞~Àº^è<Œ å! h rq`«=Ú#∞ ~°HO∆˜ K«∞H˘# QÀi <å =∂@Å#∞
q#∞=Ú. S~å=`«=Ú "åÇ¨Ï#=ÚQÍQÆÅ WO„^Œ∞<≥#· #∞ QÔ ez# QÔ Å∞==K«∞Û#∞. h
=∞kÖ’ K≥_∞» ÉèÏ==ÚÅ∞ =^ŒÅ∞=Ú. cè=Úx ÉÏÇ¨ïÑ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞ ZkiOz#KÀ
ã¨fi~°=æ Ú ^•@~åx^ŒQ∞Æ #∞. ãÖkè "Õ∞ÅQÆ∞#∞.
=. J#∞ Ñ¨Å∞¯ ÖÏHõi‚Oz Ü«∂ ^Œ∞~å„QÆÇ¨Ï„QÆã¨∞ÎO_»∞ `«`«û=∞Ü«∞
ã¨ = ÚnÌ Ñ ≤ ` « H Àáê\’Ñ¨ O |∞ Ö’Ö’Ñ¨ Å # Ü« ∞ _» O z H˘#∞K« ∞
â◊√+¨¯Ç¨Ïã≤Ò« |∞ =ÚYO|∞#‰õΩO ^≥K∞« ÛH˘x. 92
~å=∂{ÉèÏ~°`« – ã¨=∂#=Ú.
J#∞Ñ¨Å∞¯Å∞, PHõi‚Oz´qx, P ^Œ∞~å„QÆÇ¨Ï„QÆã¨∞ÎO_»∞´~å=}∞_»∞ /
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, `«`{ü ã¨=∞^Œ∞´P ã¨=∞Ü«∞=Ú# Hõey#, ã¨=ÚnÌÑ`≤ « HÀáê\’ÑÖ|∞´
JkèHõ"≥∞ÿ# HÀÑ¨=Ú#∞, Ö’Ö’Ñ¨Å#, J_»OzH˘#∞K«∞´J}K«∞H˘#∞K«∞, â◊√+¨¯
Ç¨Ïã≤Ò« |∞´=º~°Ñ÷ Ù¨ #=Ùfi#∞ =ÚYO|∞#‰õΩ<£, `≥K∞« ÛH˘x.
`å`«Ê~°º=Ú : J#∞ Ñ¨Å∞‰õΩÅ#∞ qx P ^Œ∞~å„QÆÇÏ¨ =Ú`À xO_ç# ~å=}∞_»∞/
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ P ã¨=∞Ü«∞=Ú#O^Œ∞ Hõey# JkèHõ HÀÑ¨=Ú#∞ Ö’Ö’Ñ¨Å J}K«∞H˘#∞K«∞
=º~°Ñ÷ Ù¨ #=Ùfi#∞ =ÚY=ÚÃÑ· `≥K∞« ÛH˘x –
HõO. H˘Åñk QÆ# HÔ \ì̃"å~°∞O

ÉˇÅ∞K«# ^Œ=Ù^Œ=ÙfiÅO^Œ∞ ÉˇîŒ OzÜ«∞ =¸
ÅÅ "Õ~ÚOzH˘#OQÍñ
^ŒÅñK≥^Œ ik HÍÅQÆ∞}"≥Ú ^≥=· Ñ¶∞¨ @#Ü≥∂. 93
~å=∂{ÉèÏ~°`« ã¨=∂#=Ú : H˘ÅkQÆ#Hõ´`«=∞ JÅÊ`«fi=Ú#∞ `≥eã≤H˘#ÖËH,õ
Z\˜ì"å~°∞#∞, ÃÑÅ∞K«#´P\’Ñ¨=Ú`À, ^Œ=Ù^Œ=ÙfiÅO^Œ∞´^Œ∂~°^Œ∂~°=ÚQÍ,
ZkiOzÜ«∞´ÉˇkiOz, =∂ÅÅ "Õ~ÚOzH˘#OQÍ `«ÅK≥^Œ~°∞´PkèÑ¨`«º=Ú#∞
HÀ~°∞H˘<≥^Œ~°∞. Wk HÍÅQÆ∞}"≥Ú´Wk HÍÅ=∂Ç¨`«‡º=Ú, ^≥·=Ñ¶¨∞#@Ü≥∂´^≥·=
ãÖHõÅÊ"≥∂.
`å`« Ê ~° º =Ú : `« = ∞ JÅÊ`« fi =Ú#∞ `≥ e ã≤ H ˘#ÖË H õ P\’Ñ¨ = Ú`À
^Œ∂~°^Œ∂~°=ÚÅÖ’ xez ÉˇkiOz PkèÑ¨`«º=Ú#∞ HÀ~°∞H˘<≥^Œ~°∞. Wk
HÍÅ=∂Ç¨`«‡º"≥∂ ÖËHõ qkè ãÖHõÅÊ"≥∂!
=. Jx Ü«∂^Œ∂`«H$õ `«º^èÒ~ˆ Ü«Ú #∞Ñ¨ÅHÕ∆ z. 94
~Ô O\˜H˜ ã¨=∂#=Ú –
`å`«Ê~°º=Ú : Jx P ^Œ∂`«HÍ~°º x~°fiÇ¨Ï}‰õΩ =zÛ# JOQÆ^∞Œ x / Hõ$+¨µx‚
K«∂z –
K«O. |Å∞=ÚÅ∞ ã¨∂Ñ≤ ~Ú@∞ì #@∞ñ |e¯u "≥éÇ]˜ Ï¨ s Ñ¨~ÀHõ=Î ÚÖò
=Å∞Hõ<≥ HÍx|∞kú =∞é˜ áêé^Œ∞ x#fl`«ñ _»∞ifiáêÅ∞QÍ
=Åã≤ ~Ú \Ï_»ñ |OÃÑ q_»∞=<£ =∞Ç≤Ï[#‡=Úñ É∫~°∞+Ö|∞ x
~°‡Å ^è$Œ uÜ«ÚO ÉÁQÆ_QÎ» #Æ =∂~˘¯# ~°=∞‡#∞ K«∂K≥ ^ŒxflÜ«Ú<£.
~å=∂ : "≥é]˜ Ç¨Ïs!´"≥é"]˜ å#~å!, |Å∞=ÚÅ∞ ã¨∂Ñ≤´Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ#∞
K«∂Ñ≤, W@∞ì#@∞ Ñë¯u, W~°∞Ñ¨H=∆õ ÚÅ#∞ QÆ∂iÛ `≥eÑ≤uq, Ñ¨~ÀHõ=Î ÚÖò´W`«~∞° Å
=∂@Å∞, Ñ¨Å∞Hõ<≥ HÍx´K≥ÑC¨ @ÜÕ∞ HÍx, |∞kú=∞i áê~°^∞Œ ´h |∞kú ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ
488 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Ñ¨x KÕÜ∞« ^Œ∞, x#∞fl´JOQÆ^∞Œ x, J`«_∞» ´~å=Ú_»∞, LifiáêÅ∞QÍ=Åã≤´<ÕÅáêÅ∞
QÍ=Åã≤, W\Ï_»|OÃÑ´D q^è=Œ ÚQÍ =∂\Ï¡_∞» @‰õΩ |OÃÑ#∞, =∞Ç≤Ï[<£´ã‘`#« ∞,
q_»∞=<£´=^ŒÅ#∞, =∞=Ú´=∞=Ú‡Å#∞, áœ~°∞+Ö|∞, x~°‡Å ^è$Œ uÜ«Ú<£´ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ
^è~·≥ º° =Ú`À, á⁄QÆ_QÎ» <Æ ´£ „Ñ¨âO◊ ã≤OK«^yŒ #@∞¡QÍ, =∂~˘¯# ~°=∞‡#∞´ZkiOK«∞@‰õΩ
~°=∞‡#∞=Ú, JxflÜ«Ú<£´K«∂K≥^.Œ
`å`«Ê~°º=Ú : F "≥é]˜ "å#~å! LÉèÜ
í ∞« Ñ¨H=∆õ ÚÅ |ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ#∞
QÆ∂iÛ =∂\Ï¡_uç q. W`«~∞° Å =∂@Å∞ =e¡OK«∞@ÜÕ∞QÍx h |∞kú ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ
Ñ¨x KÕÜ∞« ^Œ∞. x#∞fl ~å=Ú_»∞ <ÕÅ áêÅ∞QÍ=Åã≤ D q^è=Œ ÚQÍ =∂\Ï¡_∞» @‰õΩ
ÑÖÃÑ#∞. ã‘`«#∞ <Õ#∞ =^ŒÅ#∞. áœ~°∞+¨=Ú, ^è≥·~°º=Ú á⁄QÆ_»ÎÔH‰õΩ¯#@∞¡QÍ
=∞"≥∞‡kiOK«∞@‰õΩ ~°=∞‡#∞=Ú. JxflÜ«Ú <Õ#∞ K«∂K≥^#Œ ∞.
ÉèÏ~°`« : "≥éÇ]˜ Ï¨ s´"≥é]˜ Hõ$ëê‚! q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú – J`«_∞» ´^è~Œ ‡° A_»∞,
LifiáêÅ∞´Éè∂í ÉèÏQÆ=Ú#∞, =∞Ç≤Ï´Éè∂í q∞x, q_»∞=<£´W=fi#∞, [#‡=Ú, áœ~°∞+¨=Ú,
x~°‡Å ^è$Œ u, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : F "≥é˜]Hõ$ëê‚! h=Ù LÉèíÜ«∞Ñ¨Hõ∆=ÚÅ Ãã·#º=Ú#∞ QÆ∂iÛ
ÑëH˜uq. W`«~∞° Å =∂@Å∞ =e¡OK«∞@ÜÕ∞QÍx, h |∞kú ã¨fiÜ«∞=ÚQÍ #_»∞=^Œ∞.
x#∞fl P ^è~Œ ‡° A_»∞ Éè∂í ÉèÏQÆ=Ú (~å[ºÉèÏQÆ=Ú) HÍ=Öˇ#x ~Ú@∞¡ =∂\Ï¡_∞» @‰õΩ
ÑÖÃÑ#∞. <Õ#∞ Éè∂í q∞ áêÅ∞ W=fi#∞. `«=∞ [#‡=Ú, Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú, ^è~·≥ º° =Ú
á⁄QÆ_HÔÎ» ‰õΩ¯#@∞¡QÍ =∞=Ú‡ ZkiOK«∞@‰õΩ ~°=∞‡#∞=Ú. PÃÑ#· JxflÜ«Ú K«∂K≥^#Œ ∞.
L. H˘O_˘HõÜÚ≥ O_»∞ KÀ@∞=Öˇñ Q˘OHõHõ aOHõ=Ú`À #~°∞O_»∞ cè
=ÚO_»x h=Ù =∂\˜H˜ ã¨=Ú#flu <≥<fl≥ ^Œ∞ Hõ~c‚° +è ‡¨ HÀ
^ŒO_»QÆ∞~°∞ „Ñ¨`åÑ¨q`«`« „Ñ¨^äŒ#„Ñ¨^äŒ <˘Ñ¨C =∞^ŒƒÖ’
^ŒOÌ _»`« ~ÚOK«∞ HÔ #· =∞kñ ^•~°Ê q^Õq∞\˜<~Õ ∞° Ê ÃãÑ¨C=∂.96
~å=∂ : JOQÆ^•!, H˘O_˘Hõ Ü«ÚO_»∞KÀ@∞=Öˇ´~åHõã∆ ¨ ~å[º=ÚÖ’ L<åfl#x,
H˘OHõHõ´ÉèíÜ«∞Ñ¨_»Hõ, aOHõ=Ú`À´Ñ¨@∞ì^ŒÅ`À, #~°∞O_»∞´™ê=∂#º =∂#=Ù_»∞,
cè=ÚO_»x´Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_»x, h=Ù, =∂\˜H´˜ =∂\˜=∂\˜H,© Hõ~c‚° +è ‡¨ ´K≥=ÙÅ‰õΩ

Hõ~Àî ~°=ÚQÍ qxÑ≤OK«∞, HÀ^ŒO_» QÆ∞~°∞„Ñ¨`åÑ¨´~å=Úx HÀ^ŒO_»=Ú Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê
Ñ¨ ~ å„Hõ = ∞=Ú#∞, ã¨ = Ú#flu <≥ < ≥ fl ^Œ ∞ ´Q˘Ñ¨ Ê QÍ Ñ¨ e Ô H ^Œ = Ù, q`« ` « „ Ñ¨ ^ ä Œ #
„Ñ¨^<Œä ´£ qãïÎ Oz# Ü«Ú^Œú „Ñ¨ãk≤ Kú ,Õ XÑ¨C, =∞`ü{|Ö’^ŒOÌ _»`´« <å Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞,
WOK«∞ÔH·#´H˘kÌQÍ<≥·#, =∞k^•~°Ê=Ù´=∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOK«=Ù, W^Õq∞\˜ <Õ~°∞Ê
K≥ÑÙ¨ =∂?´Wk ÜÕ∞q∞ `≥eq`Õ@Ö’ K≥ÑC¨ =Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : JOQÆ^•! Zé∞QÆx KÀ@x H˘kÌQÍ ‰õÄ_» ÉèÜ í ∞« Ñ¨_H» õ aOHõ=Ú`À
™ê=∂#º =∂#=Ù_»∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _»x h=Ù =∂\˜=∂\˜H˜ Hõ~‚° Hõ~Àî ~°=ÚÖˇ#· ~å=Úx
HÀ^ŒO_» „Ñ¨`åÑ¨=Ú<Õ Q˘Ñ¨ÊQÍ K≥ÃÑÊ^Œ=Ù. q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œú „Ñ¨ãk≤ Kú Õ MÏºuÔHH˜¯#
<å |Å Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ#∞ H˘kÌQÍ ‰õÄ_® =∞#ã¨∞# ÉèÏqOK«=Ù. W^Õq∞ <Õ~∞° Ê?
K≥Ñ¨C=Ú.
ÉèÏ~°`« : XO_»∞ KÀ@∞=Öˇ´Zé∞QÆx KÀ@∞=Öˇ, H˘O_˘Hõ´H˘OK≥=Ú ‰õÄ_»
aOHõ=Ú`À, #~°∞O_»∞ cè=ÚO_»x´J~°∞#˚ ∞_»∞, cè=Ú_»∞ Jx, =∂\˜H˜ ã¨=Ú#flu
<≥<fl≥ ^Œ∞. Hõ~‚° cè+‡¨ ´Hõ~∞° _‚ ∞» cè+µ¨ ‡Å, HÀ^ŒO_»Q∞Æ ~°∞´„^À}ÏKå~°∞ºÅ Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨`åÑ¨
q`«`« „Ñ¨^#Œä Ñ¨^<Œä ´£ „Ñ¨`åáêuâ◊Ü∞« =ÚQÆÅ Ü«Ú^Œú „Ñ¨ãk≤ Kú ,Õ q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : NHõ$ëê‚! Zé∞QÆx KÀ@∞=Öˇ H˘OK≥=Ú ‰õÄ_è» ÉèÜ í ∞« Ñ¨_H» õ
aOHõ=Ú`À cè=∂~°∞#˚ Åx h=Ù =∂\˜ =∂\˜H˜ Q˘Ñ¨ÊÅ∞ K≥ÃÑÊ^Œ=Ù. Hõ~‚° cè+‡¨ „^À}Ï^Œ∞Å
Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ Ü«Ú^Œú „Ñ¨ãk≤ Kú Õ <˘Ñ¨C <å |Å Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ#∞, H˘kÌQÍ ‰õÄ_»
=∞#ã¨∞Ö’ TÇ≤ÏOK«=Ù. W^Õq∞ <Õ~∞° Ê K≥ÑC¨ =Ú.
K«. J#∞@Ü«Ú #=∞‡^•O^è∞Œ #‰õΩ <åÇ¨Ïi ~Ú@¡#∞ <å^Œ∞=∂@ h
=∞#=Ú# H˜ÑC¨ _˘Ñ¨ÊQÆ∞<≥ =∞`«qÎ ~Àkè=~°∂kèh ã¨`∞« Öò
ÃÑ#∞‰õΩ= ^ŒH˜¯ z‰õΩ¯=_» cè=∞^èŒ#O[Ü«∞ÉèÏã¨∞~°„Ñ¨`å
Ñ¨#= ã¨=∞$kú`Àñ QÆkÜ«Ú|e¡^∞Œ <åqÉè∞í ñ EK«∞#O`«‰Ωõ <£.97
~å=∂ : J#∞@Ü« Ú ´J#QÍ, J=∞‡^•O^è Œ ∞ #‰õ Ω ´~å=}∞#‰õ Ω , P
490 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Ç¨Ïi´JOQÆ^∞Œ _»∞, W@¡#∞, <å^Œ∞=∂@, h =∞#=Ú#‰õΩ, WÑ¨C_»∞{XÑ¨ÊQÆ∞<≥´WÑ¨C_»∞
ã¨=∞‡uOK«∞<å, =∞`«Î q~Àkè´=∞kOz# â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, =~°∂kèh ã¨`∞« Öò´¿ã<å
ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ∞, ÃÑ#∞‰õΩ= `«H˜¯´|Å=Ú `«yæ, z‰õΩ¯=_»<£´z‰õΩ¯H˘#QÍ,
cè=∞´ÉèÜí ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ , ^è#Œ O[Ü«∞´Jyfl ã¨=∂#"≥∞#ÿ , ÉèÏã¨∞~° „Ñ¨`åÑ¨´HÍOu=O`«"∞≥ #ÿ
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú Ü≥ÚHõ¯, #=ã¨=∞$kú`À´H˘`«Î "≥·Éèí==Ú`À, HõkÜ«Ú´Z^Œ∞~˘¯#∞,
|e¡^∞Œ <£´Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥#· , <å qÉè∞í <£´~å=Úx, K«∂K«∞#O`«‰Ωõ <£´K«∂K«∞ #Ñ¨Ê\˜H.˜
`å`«Ê~°º=Ú : J@∞¡ ÑëH˜# ~å=}∞x`À JOQÆ^∞Œ _»∞ W@¡<#≥ ∞. <å =∂@Å∞
h =∞#ã¨∞û# H˜ÑC¨ _»∞ ãïQÍ `ÀK«=Ù. =∞kOz# â◊„`«∞¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï=Ú |Å=Ú
`«yæ z‰õΩ¯Ñ¨_ç ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ Jyfl ã¨=∂#"≥∞#ÿ „Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ „Ñ¨`åÑ¨ #∂`«#
ã¨=∞$kú`À Z^Œ∞~˘¯#∞ |e+¨µ_ª #·≥ P ™êfiq∞x K«∂K«∞#Ñ¨Ê\˜H˜ –
ÉèÏ~°`« : J#∞@Ü«Ú, J=∞‡^•O^è∞Œ #‰õΩ´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞#‰õΩ, P Ç¨Ïi´Hõ$+¨µ_‚ ∞» ,
W@¡ # ∞<£ , =∞`« Î q ~Àkè = ~° ∂ kè h ã¨ ` « ∞ Öò , ÃÑ#∞‰õ Ω =^Œ H ˜ ¯ , z‰õ Ω ¯=_» ∞ , cè = ∞
^è#Œ O[Ü«∞ćè=∂~°∞#˚ ∞Å, ÉèÏã¨∞~°„Ñ¨`åÑ¨ #= ã¨=∞$kú`À, HõkÜ«Ú |e¡^∞Œ <£, P
qÉèí∞<£´^èŒ~°‡~åA#∞, K«∂K«∞#O`«‰õΩ<£, K«∂K«∞#Ñ¨Ê\˜ =~°‰õΩ, <å^Œ∞=∂@, h
=∞#=Ú#‰õΩ, WÑ¨C_˘Ñ¨ÊQÆ∞<≥.
`å`«Ê~°º=Ú : J#QÍ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x`À Hõ$+¨µ_‚ ∞» W@¡<#≥ ∞. =∞kOz# â◊„`«∞
¿ã<å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú |Å=Ú `«yæ z‰õΩ¯Ñ¨_»QÍ cè=∂~°∞˚#∞Å |ÅÑ¨~å„Hõ=∞
#∂`«<À`Õ[Î =Ú`À Z^Œ∞~˘¯#∞ Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥#· ^è~Œ ‡° Ax K«∂K«∞#O`« =~°‰Ωõ <å
=∂@Å∞ h =∞#ã¨∞#‰õΩ WÑ¨C_»∞ ãïÑ¨_∞» <å?
K«. Jq∞`«K=« ¸ã¨=¸i˚`∞« ñ_» #OK«∞ #Ç¨ÏOHõ$u =∂#"Õ"Ú≥ #
=º=∞^ŒqÉè∂í u h"≥é∞ñQÆ "å#~°<åÜ«∞‰õΩÖÏlKÕñ`«HÔ ·
Ü«∞=∞i#"å ~°<Õ‰õΩÅ∞ =∞Ç¨|Å∞ ÅqfiÉèí∞<˘^ŒÌ hÜ«∞^èŒ
~°‡=∞ ~Ú@g∞ñ^Œ <≥Ö_¡ˇ Å» =∂‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú x#∞flñ „^Œ∞OÑ¨Q<Æ .£
~å=∂ : Jq∞`«K=« ¸ã¨=¸i˚`∞« _»##∞K«∞´q∞H˜¯e ¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯
|Å=ÚQÆÅ "å_»#x, JÇ¨ÏOHõ$u´JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú#∞, #=º=∞^Œ qÉè∂í u´#∂`«#"≥∞#ÿ

QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =Ú#∞, =∂#"Õ"Ú≥ ´=^ŒÅ∞H˘#"Õ"∂≥ , h "≥é∞QÆ<´£ h‰õΩ `≥eÜ«Ú#@∞¡QÍ,
PlKÕ`«ÔH·´Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú@ÔH·, "å#~° <åÜ«∞‰õΩÅ∞, J<Õ‰õΩÅ∞, =∞Ç¨|Å∞Å∞,
JqfiÉè∞í <˘^Œ´Ì ~å=Úx =^Œ,Ì J=∞i#"å~°∞´ã¨=∞‰õÄi<å~°∞, hÜ«∞^è~Œ ‡° =∞´h J^è~Œ ‡° "Õ∞,
W@g∞^Œ´WHõÃÑ,· x#∞fl „^Œ∞OÑ¨Q<Æ ´£ x#∞fl K«OÑ¨Ù@‰õΩ, ZÖˇ_¡ Å» <£´Jxfl KÀ@¡, =∂‰õΩ
ã¨Ç¨Ü«∞=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}Ï! Q˘Ñ¨Ê ¿ã#Å ãÖÑ¨^ŒHõÅ"å_»#x #∂`«#
QÆ~åfiuâ◊Ü∞« =Ú#∞, JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À =^ŒÅ∞H˘#ÖË""Õ ∂≥ ! hÔHé∞Hõ Ñ¨_∞» #@∞¡ "å#~°
<åÜ«∞‰õΩÅ∞ =∞Ç¨|Å ãÖÑ¨#∞flÅ∞ J<Õ‰Ωõ Å∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« @ÔH· P ~å=Úx =^ŒÌ
J=∞i<å~°∞. x#∞fl ãÖÇ¨ÏiOK«∞@‰õΩ WHõÃÑ· Jxfl KÀ@¡ =∂‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú.
ÉèÏ~°`« : Jq∞`«K=« ¸ã¨=¸i˚`∞« _»#OK«∞, #=º=∞^Œ qÉè∂í u, JÇ¨ÏOHõ$u
=∂#"Õ"≥Ú, h "≥é∞QÆ"å´h‰õΩ `≥eÜ«∞^•? #~°<åÜ«∞‰õΩÅ∞´~å[„âı+¨µªÅ∞,
JqfiÉè∞í <˘^Œ´Ì ^è~Œ ‡° Ax =^Œ,Ì q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œ∞~Àº^è<Œ å! q∞H˜¯e ¿ã<å ã¨=¸Ç¨Ï=ÚQÆÅ "å_»#x #∂`«#
=∞^Œ=Ú`À ‰õÄ_ç# Sâ◊fi~°º=Ú#∞ JÇ¨ÏOHÍ~°=Ú`À =^ŒÅ∞H˘#ÖË"Õ"≥∂? h‰õΩ
`≥eÜ«∞^•? q~å@ „^Œ∞Ñ¨^•^Œ∞Öˇ#· =∞Ç¨|Å ãÖÑ¨#∞flÅ~Ú# #~°<åÜ«∞‰õΩÅ∞ ÃÑ‰õΩ¯~°∞
Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú@ÔH· ^èŒ~°‡Ax =^ŒÌ KÕi<å~°∞. x#∞fl K«OÑ¨Ù@‰õΩ WHõÃÑ· Jxfl
Z_»Å#∞ h J^è~Œ ‡° "Õ∞ =∂‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞HÍi.
=. Jx =∞é˜ Ü « Ú #<Õ H õ „ Ñ¨ H Í~° O |∞Å huÜ« Ú |eq∞Ü« Ú
=∞Ç¨ÏŸ^ŒúuÜ«Úñ ^ÀñÑ¨ Ç≤Ï`«O|∞ ^≥eÑ≤ qÑ¶¨Å „Ñ¨Ü«∞`«∞flO_≥·. 99
~å=∂ { ÉèÏ~°`´« ã¨=∂#=Ú
Jx =∞iÜ«Ú J<ÕHõ q^èŒ=ÚÅ∞QÍ hux, |Å=Ú#∞, Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞
`≥eÜ«Ú#@∞¡ Ç≤Ï`«=Ù K≥ÑÊ≤ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú qÑ¶Å¨ "≥∞#ÿ "å_≥.·
492 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`Õ. JHõ@ <≥éÜ«∞ hÜ«∂`«‡<åâ◊‰õΩxHõ~°‚
^Ò+ì̈ º "≥∞\ì̃^˘ <å=∂@ ^ŒQÆ∞Å ^Œ#∞K«∞
qã≤q Ü«∂^Œ~°Ê^Œ∞+ì̈=∂#ã¨∞xQÆ∞~°∞x
"å~°}À^Œ∞ºHÎ̃ "≥O_çÜÚ« =éÅñ |eÔH. 100
~å=∂ : JHõ@´JHõ\Ï!, <≥éÜ«∞<£´qKåiOÑ¨QÍ, D P`«‡<åâ◊‰Ωõ x´P`«‡
Ñ¶¨∂`«‰õΩ_≥·# ~å=}∞xÜ≥ÚHõ¯, Hõ~°‚´K≥=ÙÅ, ^Ò+¨ì º=Ú´J=QÆ∞}=Ú, Z\˜ì^À´
Z@∞=O\˜^À, <å=∂@, `«QÆ∞Å^Œ#∞K«∞´K≥qÔHHõ¯^Œ#∞K«∞, qã≤q´qã≤y, P^Œ~°Ê
^Œ∞+¨ì=∂#ã¨∞x´~å=}∞x, QÆ∞~°∞´JkèHõ"≥∞ÿ#, x"å~°}À^Œ∞ºH˜Î´"åiOK≥^Œ##∞
„Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚKÕ, "≥O_çÜÚ« =~°Å<£´=∞~°Å „Ñ¨HÍâ◊=∞QÆ∞#@∞¡, ÑëHÔ ´ÑëHÔ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JHõ\Ï! P`«‡ Ñ¶∂¨ `«‰Ωõ _≥#· ~å=}∞x K≥=ÙÅ J=QÆ∞}"≥∞\ì̃^À
<å=∂@ K≥qHÔ Hõ¯^Œ∞ J#∞H˘x qã≤y ~å=}∞x q∞H˜¯e "åiOK≥^#Œ #∞ „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú`À
=∞iÜ«Ú „Ñ¨HÍâ◊=∞QÆ∞#@∞¡ ÑëHÔ #∞.
ÉèÏ~°`« : JHõ@, <≥éÜ«∞, Pâ◊‰Ωõ x Hõ~‚° ^Ò+¨ìº"≥∞\˜^ì ˘´â◊‰Ωõ x Hõ~∞° Å‚ ^Œ∞~å‡~°=æ Ú
Z@∞=O\˜^À, h P`«‡<£´h =∞#ã¨∞#‰õΩ, <å=∂@ `«Q∞Æ Å^Œ#∞K«∞, qã≤q, P ^Œ~Ê°
^Œ∞+¨ì =∂#ã¨∞x´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, QÆ∞~°∞x´`«O„_çÜ∞ÿ≥ # ^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì , "å~°}À^Œ∞ºH˜,Î Ü«Ú^Œú
x"å~°} „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚKÕ, "≥O_çÜÚ« =~°Å |eÔH.
`å`«Ê~°º=Ú : JHõ\Ï! PÖ’zOÑ¨QÍ P â◊‰Ωõ x Hõ~∞° Å‚ ^Œ∞~å‡~°"æ ∞≥ \˜^ì À h
P`«‡‰õΩ <å =∂@ K≥q HÔ ‰õΩ¯@ÖË^∞Œ Jx Hõ$+¨µ_‚ ∞» qã≤y ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x `«O„_çÜ∞ÿ≥ #
^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì `À Ü«Ú^Œú x"å~°} „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#‰õΩ =∞~°Å „Ñ¨HÍâ◊=ÚQÍ W@∞¡ ÑëHÔ #∞.
`Õ. h^Œ∞ Ñ≤#fl `«=Ú‡O_»∞ ã¨∞huq^Œ∞~°∞ñ
_»`x« |∞kú=∂~°Oæ |∞ h Hõa=è ∞`«O|∞
QÍxÜ«∞Ñ¨C_» =∞é˜ Ü«∂ã¨ QÆÅ^≥ x#∞flñ
^≥Å∞Ñ¨ñ |∂#∞@ <ÀiKåÑ¨Å=Ú QÍHõ. 101
~å=∂ : h^Œ∞ Ñ≤#fl `«=Ú‡O_»∞´qcè+} ¨ ∞_»∞, ã¨∞hu q^Œ∞~°∞_»∞´K«H¯õ x hu

`≥eã≤#"å_»∞, J`«x |∞kú=∂~°æO|∞´J`«x =∞#ã¨∞ „Ñ¨HÍ~°=Ú #_»K«∞@,
hHõa=è ∞`«O|∞´hH˜+=ì¨ Ú, HÍx Ü«∞Ñ¨C_»∞´HÍ#Ñ¨C_»∞, =∞i Pã¨HÅõ k´=∞i Pâ◊
HõÅ^•? x#∞fl `≥Å∞Ñ¨|∂#∞@´h‰õΩ `≥eÜ«∞*ˇÑC¨ @, Fi´F ~å=}Ï! KåÑ¨Å=Ú
QÍHõ´K«Ñ¨Å`«fi=Ú QÆ^•!
`å`«Ê~°º=Ú : h `«=Ú‡_»∞ qcè+}¨ ∞_»∞ K«H¯õ x hu `≥eã≤#"å_»∞, J`«x |∞kú
##∞ãïOK«∞@, hH˜+=ì¨ Ú ÖË#Ñ¨Ù_»∞ h‰õΩ K≥ÑÊ¨ |∂#∞@ Fs! K«ÑÅ¨ `«fi=ÚQÍHõ =∞é˘Hõ
Pâ◊QÆÅ^•!
ÉèÏ~°`« : h^Œ∞ Ñ≤#fl`«=Ú‡O_»∞´h z#fl `«=Ú‡_»∞, ã¨∞hu´=∞Oz huQÆÅ
q^Œ∞~°∞ñ_»∞, J`«x |∞kú =∂~°=æ Ú hHõa=è ∞`«O|∞QÍx Ü«∞Ñ¨C_», =∞é˜ Ü«∂ã¨QÅÆ ^≥,
x#∞fl `≥Å∞Ñ¨|∂#∞@, <Ài KåÑ¨Å=ÚQÍHõ´<À\˜ K«ÑÅ¨ `«fi=ÚQÍHõ.
`å`«Ê~°º=Ú : h z#fl `«=Ú‡_»∞ K«H¯õ x huQÆÅ q^Œ∞~°∞_»x |∞kú=∂~°=æ Ú
##∞ãïOK«∞@ hH˜+ì̈=Ú ÖË#Ñ¨C_»∞ h‰õΩ `≥eÜ«∞*ˇÑ¨C@ <À\˜ KåÑ¨Å=ÚQÍHõ
=∞~˘Hõ Pâ◊QÅÆ ^•!
=. J`«O _Õ`^« ∞Œ Ñ¨„^Œ=„áê~°OÉèí HÍÅO|∞#. 102
`å`«Ê~°º=Ú : J`«_∞» P „Ñ¨=∂^Œ „áê~°OÉèí ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’ –
HõO. J#fl =@∞g∞ñ^Œ ~å[=Ù
x<ÒflñQÍ ^Œ#∞@ <å^Œ∞<Õ~q° ∞ Ü≥∞ÿ #O
QÆ#flk Ü«∞#‰õΩ#fl#∞ q#
‰õΩ#fl#∞ QÆÑ¨@=∞k=∞#‰õΩ <˘O_˘~°∞ÅÜ≥∞_»<£. 103
~å=∂ : J#fl=Ù, J@∞ g∞^Œ ~å[=Ù, x#∞fl, B<£{H˘^Œ#∞@´B#∞ HÍ^Œ∞
J#∞@, <å^Œ∞ <Õ~q° ∞Ü≥∞ÿ #<£´<å ^À+¨"∞Õ J~Ú##∞, Hõ#flk´K«∂z#k, J#‰õΩ#fl#∞,
=∂\Ï¡_»‰õΩ#fl#∞, q#‰õΩ#fl#∞, =∞#‰õΩ, XO_˘~°∞ÅÜ≥∞_»<£´Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú,
494 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõÑ@
¨ =∞k´Jk ^À+¨=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
h=Ù J#fl=Ù. JO`ÕQÍHõ ~åA=Ù. x#∞fl HÍ^Œ#∞@ <å <Õ~"° ∞Õ J~Ú##∞
K«∂z#k =∂\Ï¡_‰» Ωõ O_»∞@ q#‰õΩO_»∞@ =∞# LÉèÜ í Ú« Å Ü≥∞_» Jk HõÑ@¨ =Ú
(~å=∂Ü«∞}Ï~°=÷ Ú# qcè+} ¨ ∞_»∞, ÉèÏ~°`å~°=÷ Ú# q^Œ∞~°∞_»∞ ÑëH˜# =∂@Å∞)
`Õ. J~°Ü«∞ <Õi H˜ @ì @ìx Ü«∂_»∞H˘#ñQÆ
~åxÜ«∞\ì̃k N~å=∞~å=∞ h‰õΩ
=∂~°∞^Œ∞âıÛ+≤`ì O« |∞ x"åi`«=ÚQÆñ
*ËÜ∞« ‰õΩxH˜ Ü≥ÚÑ¨Ê^Œ∞ ^•#ñ *Ë@∞ "˘O^Œ∞. 104
~å=∂ : J~°Ü∞« <£´K«∂_»QÍ, UiH˜<´£ Z=iÔH#· #∞ W\˜@ ì xì , D q^è=Œ ÚQÍ,
P_»∞H˘#~åx Ü≥∞\˜kì ´xOkOÑ¨~å#\˜kì , N~å=∞~å=∞´ã‘`,« h‰õΩ´~å=}∞#‰õΩ,
=∂~°∞ ^Œ∞âıÛ+≤`ì O« |∞´=∞#‡^è∞Œ x K≥_H¤» Í~°º=Ú, x"åi`«=ÚQÆ<´£ x"åiOK«∞#@∞¡Q,Æ
KÕÜ∞« ‰õΩxH˜´KÕÜ∞« HõáÈ=Ù@, XÑ¨Ê^Œ∞´`«Q^Æ ∞Œ , ^•#<£´^•x =Å#, KÕ@∞ á⁄O^Œ∞´K≥_¤»
HõÅ∞QÆ∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : PÖ’zOÑ¨QÍ Z=iÔH#· #∞ W@∞=O\˜^xŒ xOkOÑ¨~åx Ü«∞\˜kì
ã‘`.« h=Ù =∞#‡^è∞Œ x ^Œ∞âıÛ+¨Åì ∞ x"åiOÑ¨xKÀ ^•x=Å# KÕ@∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
ÉèÏ~°`« : J~°Ü∞« <£, UiH˜\ @
ì̃ xì P_»∞H˘#QÆ~åxÜ«∞\˜kì ´K≥ÑÊ≤ # áêÑ¨=Ú
=K«∞Û#∞, N~å=∞~å=∞´~å=∞~å=∞! h‰õΩ=∂~°∞´JOQÆ^Œ∞x, ^Œ∞âıÛ+≤ì`«O|∞´
x"åi`«=ÚQÆ KÕÜ∞« ‰õΩxH˜, XÑ¨Ê^Œ∞´J_»∞¤ Ñ¨_‰» Ωõ O_»∞@ =∞Ozk HÍ^Œ∞, ^•#<£
KÕ@∞ á⁄O^Œ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : N~å=∞~å=∞! J~°Ü∞« QÆ K≥ÑÊ≤ # áêÑ¨=Ú =K«∞Û#∞. h=Ù h
‰õΩ=∂~°∞_≥#· ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x ^Œ∞âıÛ+ì̈Å#∞ x"åiOÑ¨‰Ωõ O_»∞@ `«Q^Æ ∞Œ . ^•x =Å#
KÕ@∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
L`åûÇ¨Ï : J#Ü«∞=$uÎ ^Œ#‰õΩñ ^•# Ü«∞Ç≤Ï`«∞ñ _»QÆ∞K«∞ ã¨~°Ê^ŒO

â◊# "≥Ú#~°∞Û @#fl=Ú# q+Ö|∞ x_»∞@ ã≤O^è∞Œ áê
`«#=Ú¿ãñ`« ãüH˜ñ w_»∞ ^ŒÅñK«∞ @~°ã≤ K«∂_»∞ áê
=xH˜ xO`« H˜#∞Hõ "≥#∞K«∞"åx‰õΩÅ=Ú „^Œ∞OQÆ^.Õ 105
~å=∂ : J#Ü« ∞ =$uÎ < £ ´ Jq"Õ H õ = ÚKÕ , `« # ‰õ Ω `å#´`« # ‰õ Ω `å<Õ ,
JÇ≤ Ï `« ∞ _» Q Æ ∞ K« ∞ ´P`« ‡ „^ÀÇ≤ Ï JQÆ ∞ K« ∞ , ã¨ ~ ° Ê ^Œ O â◊ # "≥ Ú #~° ∞ Û@´áê=ÚKÕ
HõéÑ≤OK«∞H˘#∞@, J#fl=Ú# q+Ö|∞x_»∞@, ã≤O^è∞Œ áê`«#=Ú¿ã`«´ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’
Ñ¨_∞» @, ãüH˜<{£ H©_∞» `«ÅK«∞@´Ñ¨~¢° ãÎ‘ "åOKè,« J~°ã≤ K«∂_»∞´`«ÅK«∞H˘#∞=Ú,
áê=xH˜<´£ ã‘`‰« Ωõ , WO`«H#˜ ∞Hõ ÃÑ#∞K«∞´WO`« HÀÑ¨=Ú#∞ `≥ÑÊ≤ OK«∞, "åx ‰õΩÅ=Ú,
„^Œ∞OQÆ^≥´#tOK«^•!.
`å`«Ê~°º=Ú : Jq"ÕHõ=ÚKÕ `«#‰õΩ `å<Õ P`«‡„^ÀÇ≤ÏÜ«∞QÆ∞K«∞ áê=ÚKÕ
HõéÑ≤OK«∞H˘#∞@, J#fl=ÚÖ’ q+¨=Ú ÃÑ@∞ìH˘#∞@, ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ Ñ¨_∞» @, Ñ¨~¢° ãÎ‘
"åOKè« J=QÆ∞}=ÚÅ∞ PÖ’zOÑ¨QÍ ã‘`‰« Ωõ D q^è=Œ ÚQÍ HÀÑ¨=Ú#∞ ÃÑOK«∞"åx
‰õΩÅ=Ú #tOK«^•! (Jx qcè+} ¨ ∞_»<#≥ ∞).
Éè Ï ~° ` « : J#Ü« ∞ =$uÎ < £ ´ J^è Œ ~ ° ‡ "åºáê~° = ÚKÕ , `« # ‰õ Ω QÍ#∞
JÇ≤Ï`«∞_»QÆ∞K«∞<£´HÍ~°}=Ú ÖËHõÜÕ∞ â◊„`«∞_»QÆ∞K«∞, ã¨~°Ê ^ŒOâ◊#=Ú X#~°∞Û@,
J#fl=Ú# q+Ö|∞x_»∞@´J#fl=ÚÖ’ q+¨=Ú HõÅ∞Ñ¨Ù@, ã≤O^è∞Œ áê`«#=Ú¿ã`«´
=∞_»∞QÆ∞Ö’ „^˘|∞ƒ@, ãüH˜<£´„^ÒÑ¨kH˜, H©_»∞ ^ŒÅK«∞@#∞, J~°ã≤K«∂_»∞´
PÖ’zOK«∞H˘#∞=Ú, áê=xH˜<´£ cè=ÚxH˜, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : J^èŒ~°‡ "åºáê~°=ÚKÕ HÍ~°}=Ú ÖËHõÜÕ∞ â◊„`«∞`«fi=Ú#∞
ÃÑOK«∞H˘#∞@, áê=ÚKÕ Hõ~Ñ° O≤ K«∞@, J#fl=ÚÖ’ q+¨=Ú HõÅ∞Ñ¨Ù@, =∞_»∞QÆ∞Ö’
„^˘|∞ƒ@, „^ÒÑ¨kH˜ H©_∞» ^ŒÅK«∞@#∞ `«ÅK«∞H˘#∞=Ú. cè=Ú#‰õΩ WO`« HÀÑ¨=Ú#∞
ÃÑOK«∞"åx ‰õΩÅ=Ú <åâ◊#=Ú HÍ^•! Jx Hõ$+¨µ_‚ <» #≥ ∞.
496 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõO. q#∞! ÃÑ‰õΩ¯ ÖËÅ q_»∞=Ù=Ú
[#ã¨=∞‡`«=∞uq ^ÕÇ¨Ï[#<å=∞Ü«∞=Ú<£
^Œ#Ü«Úk`« H©iñÎ QÆ∞Å=
~°Î#ñ „|[Å#∞ ÅH˜∆ ‡ñ „É’K«∞„Ñ¨Éèí∞# H˜k ^ŒQÆ∞<£. 106
~å=∂ : q#∞´J<åfl! q#∞=Ú, ÃÑ‰õΩ¯ÖËÅ´J<ÕHõ=ÚÖˇ·# =∂@ÖËÅ?
[#ã¨=∞‡`«=∞u´[#∞ÅH˜+¨ì"≥∞ÿ# |∞kúKÕ, q^ÕÇ¨Ï[#∞´ã‘`«#∞, q_»∞=Ù=Ú,
J<å=∞Ü«∞=Ú#´ã¨∞ã≤u÷ x, `«#, Lk`«´„Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ , H©i<Î ´£ H©ixÎ , ‰õΩÅ=~°#Î <£´
‰õΩÅãÖ„Ñ¨^•Ü«∞=ÚKÕ, „Ñ¨[Å#∞, ÅH˜∆ ‡x, „É’K«∞„Ñ¨É∞íè #‰õΩ´~°HO∆˜ K«∞ „Ñ¨É∞íè #‰õΩ,
Wk `«Q∞Æ <£.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}Ï! q#∞=Ú. ÃÑ‰õΩ¯ =∂@ÖËÅ? „Ñ¨[Å‰õΩ ã¨=∞‡`«"∞≥ #ÿ
q^è=Œ ÚQÍ ã‘`#« ∞ q_»∞=Ù=Ú. ã¨∞ã≤u÷ KÕ „Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ H©ixÎ `«# ‰õΩÅ ãÖ„Ñ¨^•Ü«∞=Ú#∞
J#∞ãïOz „Ñ¨[Å#∞ ÅH˜∆ ‡x HÍáê_»∞ „Ñ¨É∞íè #‰õΩ ã‘`#« ∞ q_»∞K«∞@ `«Q∞Æ #∞.
ÉèÏ~°`« : q#∞´=∂=∂! ^è$Œ `«~å¢ëêì! q#∞=Ú, ÃÑ‰õΩ¯ÖËÅ, [#ã¨=∞‡`«=∞uq´
„Ñ¨ [ Å HÀiHõ # ∞ =∞xflOK« ∞ "å_» = Ù, ^Õ Ç ¨ Ï [##´^Õ Ç ¨ Ï =Ú# Ñ¨ Ù \˜ ì # ,
P=∞Ü« ∞ =Ú<£ ´ `≥ Q Æ ∞ Å∞#∞, k`« H © i Î < £ ´ YO_ç O Ñ¨ | _ç # H© i Î Q Æ Å "åxx,
`«#Ü«Ú<£´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, q_»∞=Ù=Ú´q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : [#∞Å HÀiHõ ##∞ãïOz #_»∞K«∞H˘#∞ ^è$Œ `«~å¢ëêì! =∂@Å∞
ÃÑ‰õΩ¯ÖËÅ q#∞=Ú. â◊s~°=Ú# Ñ¨Ù\˜#ì `≥Q∞Æ Å∞ =O\˜ "åxx YO_çOK«|_ç# H©iQÎ ÅÆ
"åxx ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x q_»∞=Ù=Ú. ‰õΩÅãÖ„Ñ¨^•Ü«∞=Ú ##∞ãïOz „Ñ¨[Å#∞ ãÖÑ¨^#Œ ∞
~°HO∆˜ K«∞ „Ñ¨É∞íè =Ù#‰õΩ Wk `«Q∞Æ #∞.
HõO. =∞# ‰õΩ~°∞=Oâ◊ H∆ÀÉèí=Ú
QÆxHõx "åiOÑ¨ ‰õΩxH˜ HÍ~°º=Ú QÍ ^˘
Hõ¯x~°∂_è»^Œ∞~å„QÆÇ¨Ï|∞
kúx q_»∞K«∞@ "Õ∞ÖÁ ‰õΩÅ=Ú ^≥QÆ∞@Ü«∞ "Õ∞Ö’. 107
~å=∂ : =∞#´=∞#‰õΩ L~°∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , =Oâ◊HÀ∆ Éè=í Ú´‰õΩÅ<åâ◊#=Ú#∞,

HõxHõx´K«∂z, "åiOÑ¨ ‰õΩxH˜´J_»∞Ñ¤ _¨ » ‰õΩO_»∞@, HÍ~°º=ÚQÍ^Œ∞´KÕÜ∞« `«y#
Ñ¨xHÍ^Œ∞, XHõ¯ x~°∂_è» ^Œ∞~å„QÆÇ¨Ï |∞kúx´XHõ Ñ¨@∞ì^ŒÅQÆÅ HÀÑ¨Ñ¨Ù |∞kúx,
q_»∞K«∞@ "Õ∞ÖÁ´=^ŒÅ∞@ "Õ∞ÖÏ!, ‰õΩÅ=Ú `≥Q∞Æ @Ü«∞ "Õ∞Ö’´=Oâ◊ <åâ◊#=Ú
"Õ∞ÖÏ!
`å`«Ê~°º=Ú : =∞#‰õΩ HõÅ∞QÆ É’=Ù JkèHõ =Oâ◊<åâ◊#=Ú#∞ K«∂K«∞K«∞
x"åiOÑ¨‰Ωõ O_»∞@ =∞Ozk HÍ^Œ∞. XHõ Ñ¨@∞ì^ÅŒ QÆÅ P„QÆÇÏ¨ |∞kúx q_»∞K«∞@
=∞Oz^• ÖËHõ ‰õΩÅ<åâ◊#=Ú =∞Oz^•?
ÉèÏ~°`« : =∞#, ‰õΩ~°∞=Oâ◊ H∆ÀÉèí=Ú´‰õΩ~°∞=Oâ◊ <åâ◊#=Ú, HõxHõx
"åiOÑ¨‰Ωõ xH˜ HÍ~°º=ÚQÍ^Œ∞, XHõ¯x<£´XHõ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, ~°∂_èáç ê^Œ∞H˘#fl, ^Œ∞~å„QÆÇÏ¨
|∞kúx´K≥_¤» HÀÑ¨=Ú QÆÅ"åxx, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞# ‰õΩ~°∞=Oâ◊ <åâ◊#=Ú#∞ K«∂K«∞K«∞ x"åiOÑ¨‰Ωõ O_»∞@
Lz`«=Ú HÍ^Œ∞. áê^Œ∞H˘#fl ^Œ∞~å„QÆÇÏ¨ |∞kúQÅÆ XHõ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x q_»∞K«∞@
"Õ∞Ö’? ‰õΩÅ<åâ◊#=Ú "Õ∞Ö’! PÖ’zOK«∞H˘#∞=Ú.
HõO. Jx =∞é˜ÜÚ« ñ ^Œéq˜ ∞ K≥ÑÊ¨ ñQÆ
##∞ "≥#· @∞ ÖˇÅñ¡ *ˇÑÊ¨ #k Ü«∂`«xHõO
>ˇ#∞ =∞é˜ Ü≥∞=fiñ_»∞ <Õ =∞x
x#∞ñ ^≥eÃÑ_çñ *ˇ_çÜ≥∞ñ QÆ∞Å=Ú hHõ`«#ñ ^Œ∞^Œ<£. 108
~å=∂ / ÉèÏ~°`« : Jx=∞iÜ«Ú, `«é˜q∞ K≥Ñ¨ÊQÆ´q_»=∞~°z K≥Ñ¨ÊQÍ,
J#∞"≥#· @∞ÖˇÅ¡ K≥ÑÊ¨ <£´`«y# suÖ’ K≥ÑÊ¨ QÍ, Jk, P`«x HõO>ˇ#∞, =∞i Z=fi_»∞,
U=∞x x#∞ `≥eÃÑ_ç´h‰õΩ K≥ÃÑÊ^Œ#∞, ‰õΩÅ=Ú hHõ `«# `«∞^Œ<´£ =Oâ◊=Ú z=~°‰Ωõ
h=Å# (~å=}∞_»∞/^è$Œ `«~å¢+µ¨ _ì ∞» ) K≥_Ü
ç ∞≥ <£´K≥_áç ÈÜ≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~Ô O_çH˜ ã¨=∂#=Ú – Jx =∞iÜ«Ú `«y# suÖ’ Jxfl
q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞ q_»=∞iz K≥ÑÊ¨ QÍ J`«xHõO>ˇ =∞~˘Hõ_∞» ÖË_∞» . hˆH=∞x K≥ÃÑÊ^Œ#∞.
498 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
h =Å# z=~°‰Ωõ ‰õΩÅ=Ú K≥_áç ÈÜ≥∞#∞.
HõO. Jx ÑëH˜ "≥O_çÜÚ« #∞ <å
`«xÑ¨\ #ì̃ K«Å=Ú ~å[º^Œ~Ê° qHÍ~°O
|∞#∞ Ããñ· Ñ¨Hõ Ü«Ú_çHO˜ K«∞@
Hõ#Ü«∞=Ú #∞^Œú`«=∞#ã¨∞¯ñ _»QÆ∞K«∞O |eÔH<£. 109
~å=∂ : Jx ÑëH˜, "≥O_çÜÚ« #∞, =∞iÜ«Ú, P`«x´P ~å=}∞x, Ñ¨\ #ì˜
K«Å=Ú´Ñ¨\ ˜ì# Ñ¨@∞ì^ŒÅ, ~å[º^Œ~°Ê qHÍ~°O|∞#∞´~å[QÆ~°fi=ÚKÕ Hõey#
qHÍ~°=Ú#∞, ÃãÑ· H¨ ´õ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨H,õ L_çHO˜ K«∞@‰õΩ´HÀÑ¨=Ú `≥ÑÊ≤ OK«∞@‰õΩ, L^Œ`ú «
=∞#ã¨∞¯_»QÆ∞K«∞<£´ ^è≥·~°º=ÚQÆÅ =∞#ã¨∞û QÆÅ"å_≥·, J#Ü«∞=Ú´JkèHõ=ÚQÍ,
ÑëHÔ <£´ÑëHÔ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ÑëH˜ =∞iÜ«Ú ~å=}∞_»∞ Ñ¨\ #ì˜ Ñ¨@∞ì^ÅŒ #∞, ~å[ºQÆ~fi°
qHÍ~°=Ú#∞ F~°∞ÛH˘#ÖËHõ J`«xH˜ HÀÑ¨=Ú `≥ÑÊ≤ OK«∞@ÔH· ^è~·≥ º° =∞#ã¨∞¯_≥· q∞H˜¯eQÍ
W@∞¡ =∂\Ï¡_#≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : Jx ÑëH˜ "≥O_çÜÚ« , P`«x´^è$Œ `«~å¢+µ¨ xì Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨\xì˜ {J´H˘_»∞HÔ #·
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞xKÕ, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ÑëH˜ Hõ$+¨µ_‚ ∞» =∞iÜ«Ú ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x<Õ L^ÕtÌ Oz J`«x
Ñ¨@∞ì^ÅŒ , ~å[º qHÍ~° QÆ~fi° =Ú F~°∞ÛH˘#ÖËHõ J`«xx L_çHO˜ K«∞ =∞#ã¨∞û ^Œ$_è=» ÚQÍ
Hõey q∞H˜¯e W@∞¡ ÑëHÔ #∞.
HõO. ã¨∞|ÖÏ`«‡[=∂Ü«∂^Œ∂º
`«|ÅO|∞# #=∞~° ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ Q˘x Ü≥∞O`Õñ
„||e `«k <Õñ_»∞ xÅ∞=^Œ∞
„Ñ¨|ÖÏÇ¨Ï=cè=∞#~°=~°Éèí∞*’^ŒúuKÕ<£. 110
~å=∂ : ã¨∞|ÖÏ`«‡*Ï´|Å=O`«∞_≥·# WO„^Œl`«∞ÎÜ≥ÚHõ¯, =∂Ü«∂k´
=∂Ü«∂^Œ∞ÅKÕ, T`«|ÅO|∞#<£´"åºÑ≤Oz# |Å=ÚKÕ, J=∞~° ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ Q˘x

^Õ=`«Å ãÖÑ¨^ŒÅ∞ fã¨∞H˘x, ZO`Õ<£{„Ñ¨|eu´ZO`À QÆifiOzuq, Jk´P
„áê|Åº=Ú, „Ñ¨|Å´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , PÇ¨Ï= cè=∞´ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞,
#~°=~°´~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, Éè∞í *’^Œuú KÕ<´£ ÉÏÇ¨ïÑ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, <Õ_∞» xÅ∞=^Œ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : |Å=O`«∞_≥#· h ‰õΩ=∂~°∞_≥#· WO„^Œl`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ =∂Ü«∂^Œ∞ÅKÕ
"åºÑ≤Oz# |Å=ÚKÕ ^Õ=`«Å ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Ç¨ÏiOz h"≥O`À „Ñ¨|e<å=Ù. P
„áê|Åº=Ú JkèHõ"≥∞ÿ# Ü«Ú^Œú~°OQÆ=Ú# ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_≥·# ~å=Úx Éèí∞[|Å
Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ <Õ_∞» xÅ∞=^Œ∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨∞|ÖÏ`«‡[´â◊‰Ωõ xÜ≥ÚHõ¯, =∂Ü«∂^Œ∞º`« |Å=Ú#´=∂Ü«∂E^Œ
|Å=ÚKÕ, J=∞~°<£´`«y# q^èŒ=ÚQÍ, ãÖÑ¨^ŒÅ∞ Q˘x´~å[º=Ú#∞ Ç¨ÏiOz,
ZO`Õ „Ñ¨|eu, Jk´P E^Œ=Ú, „Ñ¨|Å´„Ñ¨|Å"≥∞#ÿ , PÇ¨Ï=´Ü«Ú^Œ=Ì ÚQÆÅ,
cè=∞ćè=Úx Ü≥ÚHõ¯, #~°´J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, =~° Éè∞í *’^Œuú KÕ<´£ „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ ÉÏÇ¨ï
Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, <Õ_∞» xÅ∞=^Œ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊‰õΩx =∂Ü«∂E^Œ|Å=ÚKÕ `«y# q^èŒ=ÚQÍ ~å[º
ãÖÑ¨^ÅŒ #∞ „QÆÇÏ≤ Oz „Ñ¨|euq. P E^Œ=Ú „Ñ¨|Å"≥∞#ÿ Ü«Ú^Œ=ú ÚQÆÅ cè=∂~°∞#˚ ∞Å
JkèHõ ÉÏÇ¨ï|Å Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ <Õ_∞» xÅ∞=^Œ∞.
K«O. Ñ¶∞¨ #=ÚQÆ <å`«‡ <åñ\˜`#« HÍO`«Ñ~¨ åÉè=í =∞Å¯ñ ÉˇOÑ¨ñQÍ
##Ü«∞=Úñ ÉË~∞° Û ~å[=∞}˜ Ü«∂â◊√QÆãO¨ `«u h^Œ∞ ÃÑ^Œ`Ì «
=Ú‡x<≥^∞Œ ~˘=Ú‡ <≥`∞« ~Î ∞° ã¨=Ú^Œuú ñ „QÀÅ x#∞O QÆ$`À~°∞ÉèOí
QÆ∞x <˘#iOÑ¨ñEK≥ kkQÀñ QÆÅÇ¨ÏO| Ü«∞cè+"ì̈ ∞Õ xÜ«Ú<£.
111
~å=∂ : Ñ¶¨∞#=ÚQÆ´Q˘Ñ¨ÊQÆ, P`«‡<£´=∞#ã¨∞Ö’, <å\˜´QÆ∞K«∞ÛH˘x,
`«#HÍO`«´ã‘`«Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨~åÉèí==Ú´J==∂#=ÚKÕ`«<≥·#, JÅ¯#∞´HÀÑ¨=Ú#∞,
ÃÑOÑ¨QÍ<£´f~°∞ÛH˘#∞@ H˘é‰õΩ, J#Ü«∞=Ú´x~°O`«~°=Ú ¿Ñ~°∞Û ~å[=∞}˜´
500 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Z‰õΩ¯Éˇ@∞ì ~å=Úx, Jã¨∞QÆ ãÖ`«u´ÉÏ}ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, h^Œ∞ÃÑ^ŒÌ `«=Ú‡x´
‰õΩOÉèHí ~õ ∞° x‚ , Z^Œ∞~˘=Ú‡ <≥`∞« ~Î ∞° ´QÆ∞O_≥ <≥`∞« ~Î ∞° , ã¨=Ú^Œuú <£ „HÀÅ<£´q[$OaèOz
„`åQÆ∞@‰õΩ, x#∞<£´~å=}∞x, Hõ$`À~°∞ÉèíOQÆ∞x´JkèHõ"≥∞ÿ# Ñ¨~å[Ü«∞=Ú
QÆÅ"åxxQÍ, X#iOÑËK≥^∞Œ KÕÜ∞« QÍ K«∂K≥^=Œ Ù, WkQÀ, HõÅÇ¨ÏO|´â◊„`«∞`«fi"Õ∞,
Jcè+"ì̈ ∞Õ xÜ«Ú<£´HÀiHõ QÆey#KÀ.
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨ÊQÍ `«# =∞#ã¨∞ûÖ’ „QÆ∞K«∞ÛH˘x# ã‘`« J==∂#=ÚKÕ
ÃÑiy# HÀÑ¨=Ú#∞ f~°∞ÛH˘#∞@‰õΩ q∞H˜¯e ¿ÑiÛ# ~å=Úx ÉÏ} ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ h=Ù
Ü«Ú^Œ"ú ∞Õ HÀ~°∞H˘x#KÀ h ÃÑ^ŒÌ `«=Ú‡_≥#· ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° x‚ QÆ∞O_≥ <≥`∞« ~Î ∞° Å∞ „QÀe
x#∞fl JkèHõ Ñ¨~å[Ü«∞=Ú Hõey#"åxxQÍ KÕÜ∞« QÍ K«∂K≥^=Œ Ù.
Éè Ï ~° ` « : Ñ¶ ¨ ∞ #=ÚQÆ , P`« ‡ , <å\˜ ´ P E^Œ = Ú<å_» ∞ , `« # HÍO`«
Ñ¨~åÉè=í =Ú´„^ÒÑ¨kH˜ [iy# J==∂#=Ú, JÅ¯ ÃÑOÑ¨QÍ<£´J==∂#=Ú#∞
JkèH=õ Ú ¿ãÜ«∞QÍ, J#Ü«∞=Ú´¿Ñ~°∞Û, L„QÆ∞_»Q∞Æ K«∞#fl, ~å[=∞}˜´~å[„âı+µ¨ _ª #·≥ ,
Pâ◊√QÆãÖ`«u´"åÜ«Ú#O^Œ#∞_≥·# cè=Ú_»∞, h^Œ∞ ÃÑ^ŒÌ`«=Ú‡x´^Œ∞âß≈ã¨#∞x,
Z^Œ∞~˘=Ú‡´QÆ∞O_≥, <≥`«∞Î~°∞´~°HõÎ=Ú, „QÀÅ<£´„`å=QÍ, x#∞<£´^Œ∞~Àº^èŒ#∞x,
Hõ$`«{T~°∞ÉèOí QÆ∞x´`˘_»Å∞ qiy# "åxxQÍ, X#iOÑ¨<£ K«∂K≥^∞Œ , HõÅÇ¨ÏO|
Jcè+"ì¨ ∞Õ xÜ«Ú<£.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œ∞~Àº^è<Œ å! E^Œ=Ú <å\˜ „^ÒÑ¨n Ñ¨~åÉè=í =Ú Ñ¶∞¨ #=ÚQÍ
`«# P`«‡Ö’ HÀÑ¨=Ú#∞ JkèH=õ Ú ¿ãÜ«∞QÍ q∞H˜¯e L„QÆ∞_»Q∞Æ K«∞#fl ~å[„âı+µ¨ _ª #·≥
cè=Ú_»∞ h ÃÑ^Œ`Ì =« Ú‡_≥#· ^Œ∞âß≈ã¨#∞x Z^Œ∞~˘=Ú‡ <≥`∞« ~Î ∞° q[$OaèOz `åQÆQÍ h
`˘_»Å∞ q~°∞QÆQ˘@ìQÍ h‰õΩ Ü«Ú^Œ"ú ∞Õ W+ì̈"∞Õ x WkQÀ K«∂K≥^#Œ ∞.
K«O. Jx #q∞`«„Ñ¨`åÑ¨Ùñ _»QÆ∞<å`«x`«=Ú‡x "Õ∞Ñ¶¨∞<å^ŒÉèíO
[#Hõ$u ^Õ=^Œ`Î« [Ü«∞â◊|qÌ =iú`« ã≤OÇ¨Ï<å^Œ "≥∞O
^Œ∞#∞ Q˘^ŒÖËHõ h‰õΩ x^≥^Œ∞ã¨ûÇ¨ÏHõ~°‚ xáê`«ã¨∂z Ü≥ÿ∞
q#ñ|_»∞ QÆ∞O_≥ kQÆ∞~æ #° "Õy~° "Õ∞Å ^Œ∞~°O| HÀi#<£. 112
~å=∂ : Jx, Jq∞`«„Ñ¨`åÑ¨Ù_»QÆ∞´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥·#, P`«x

`«=Ú‡x´ÅHõ∆ ‡}∞xÜ≥ÚHõ¯, "Õ∞Ñ¶¨∞<å^ŒÉèíO[#´WO„^Œl`«∞Î#∞ =kèOK«∞@KÕ,
Hõ$u´Hõ$`«H$õ `«∞ºÖˇ#· , ^Õ=´^Õ=`«ÅKÕ`,« ^Œ`´Î« KÕÜ∞« |_ç#, [Ü«∞â◊|´Ì [Ü«∞ [Ü«∞
^è•fi#=ÚÅKÕ, q=iú`« ÃÑOá⁄Ok#´ã≤OÇ¨Ï<å^Œ=Ú, J@ìÇ¨ã¨=Ú´ZO^Œ∞#∞
H˘^ŒÖHË ,õ U=∂„`«=Ú H˘^Œ∞=ÖËH,õ h‰õΩ, W^≥, ^Œ∞ã¨ûÇ¨Ï´ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx, Hõ~x‚° áê`«´
„â◊=}„Ñ¨^âÕ =◊ ÚQÆÅ, ã¨∂zÜ≥∞ÿ ´ã¨∂kÜ≥∞ÿ , QÆ∞O_≥ kQÆ∞~æ #° ´QÆ∞O_≥ QÆ∞aèÅ∞¡=∞#QÍ,
"Õy~°=Ú´"≥O@<Õ, q#|_»∞, UÅ, ^Œ∞~°O| HÀi#<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú<Õ HÀi#KÀ.
`å`«Ê~°º=Ú : Jq∞`« Ñ¨~å„Hõ=∞âßeÜ≥∞ÿ # ÅHõ∆ ‡}∞xKÕ WO„^Œl`ü =^èKŒ Õ
Hõ$`«H$õ `«∞ºÖˇ#· ^Õ=`«Å∞ KÕã#≤ [Ü«∞[Ü«∞ ^è•fi#=ÚÅ∞ ÃÑiy J@ìÇ¨ ã¨"∞≥ ,ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú
HÀi#KÀ ZHõ¯_»#∞ H˘^Œ∞=ÖËx suÖ’ h=Ù ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx q^è=Œ ÚQÍ K≥=ÙÅ‰õΩ
ã¨∂kÜ≥∞ÿ QÆ∞O_≥ kQÆ∞~æ #° ∞#@∞¡ "ÕQ=Æ ÚQÍ qxÑ≤OK«∞#∞.
ÉèÏ~°`« : Jx, Jq∞`«„Ñ¨`åÑ¨Ù_Q» ∞Æ , P`«x `«=Ú‡xćè=Úx `«=Ú‡_≥#· J~°∞#˚ ∞x,
"Õ∞Ñ¶¨∞<å^ŒÉèíO[#´"Õ∞Ñ¶¨∞<å^Œ=Ú#∞ YO_çOÑ¨QÆÅ, Hõ$u´ã¨=∞~°ú"≥∞ÿ#, ^Õ=^Œ`«Î´
^Õ=^Œ`=Î« ÚÜ≥ÚHõ¯, [Ü«∞â◊|´Ì [Ü«∞ ã¨=∞Ü«∞ â◊|=Ì ÚKÕ, q=iú`´« ÃÑOá⁄Ok#,
ã≤OÇ¨Ï<å^Œ=Ú, ZO^Œ∞#∞H˘^ŒÖHË õ h‰õΩ x^≥, ^Œ∞ã¨ûÇ¨Ï´ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx, Hõ~´‚° Hõ~∞° x‚
Ü≥ÚHõ¯, xáê`«´áê@∞#∞, ã¨∂zÜ≥∞ÿ ´ã¨∂zOK«∞#^≥,· q#|_»∞#∞, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx Hõ$+¨µ_‚ ∞» ÑëH˜ – q∞H˜¯e „Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_≥#· cè=Úx
`«=Ú‡_≥#· J~°∞#˚ ∞xÜ≥ÚHõ¯ "Õ∞Ñ¶∞¨ <å^Œ ÉèOí [#=∞O^Œ∞ ã¨=∞~°"÷ ∞≥ #ÿ ^Õ=^Œ`=Î« Ú Ü≥ÚHõ¯
[Ü«∞â◊|=Ì ÚKÕ =$kú á⁄Ok# ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx Hõ~∞° x‚ ÉèOí QÆáê@∞#∞ ã¨∂zOK«∞#kÜ≥∞ÿ
h=Ù Ü«Ú^Œ=ú ÚKÕ HÀi#KÀ h QÆ∞O_≥ kQÆ∞~æ #° ∞#@∞¡ `«fi~°QÍ q#Ñ¨_∞» #∞.
=∞~˘Hõ J~°÷=Ú – cè=ÚxÜ≥ÚHõ¯, J~°∞˚#∞xÜ≥ÚHõ¯ "Õ∞Ñ¶¨∞QÆ~°˚#=Ú#∞
ÉèíOlOK«∞@‰õΩ ã¨=∞~°÷=O`«"≥∞ÿ# [Ü«∞â◊|Ì=ÚKÕ J~°∞˚#∞x ^Õ=^Œ`«Î ^èŒfix =$kú
á⁄OkOÑ¨|_»∞#∞. J~°∞#˚ ∞_»∞ Hõ~∞° x‚ ãÖÇ¨ÏiOK≥_ç ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œ∞ cè=Ú_»∞ ^Œ∞ã¨ûÇ¨ïx
ãÖÇ¨ÏiOz ã≤OÇ¨Ï<å^Œ=Ú KÕÜÚ« #∞.
502 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõO. "å~°ÅãÖQÆ~° q∞\ì̃k
~¸suO ^≥Å∞Ñ¨<ÅÕ Ü≥∞é∞ñQÆO|_»^Õ
Ü«∂~°Ü∞« xk h‰õΩ #u
„‰õÄ~°=∞Ç¨HõÑ¨@ Éèí=^Œ∞~À^Œ~° "Õà◊<£. 113
~å=∂ : "å~°Å´~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞ÅÜ≥ÚHõ¯, ãÖQÆ~=° Ú´Ü«Ú^Œ=ú Ú, W\˜kì , D
su<£´D q^è=Œ ÚQÍ, `≥Å∞Ñ¨<ÅÕ , P~°Ü∞« , Wk h‰õΩ, Ju„‰õÄ~° =∞Ç¨HõÑ@¨ ´q∞H˜¯e
„‰õÄ~°"∞≥ #ÿ HõÑ@
¨ ~å=}Ï!, Éè=í `ü´h Ü≥ÚHõ¯, L~°ó´=Hõ∆ ã¨Å÷ =Ú#∞, ^Œ~"° àÕ #◊ ∞´
„=Hõ¯eOK«∞#Ñ¨Ù_»∞, Zé∞QÆ<£ |_»^´Õ `≥eÜ«∞‰õΩO_»∞<å.
`å`«Ê~°º=Ú : Ju„‰õÄ~° HõÑ@
¨ |∞kúQÅÆ ~å=}Ï! ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å Ü≥ÚHõ¯
Ü«Ú^Œ=ú Ú W@∞=O\˜k. qKåiOÑ¨QÍ Wk h‰õΩ h =Hõ∆ ã¨Å÷ =Ú#∞ „=Hõ¯eOK«∞#Ñ¨Ù_»∞
`≥eÜ«∞‰õΩO_»∞<å!
ÉèÏ~°`« : "å~°Åćè=∂~°∞#˚ ∞Å Ü≥ÚHõ¯, ãÖQÆ~=° Ú´„Ñü[˝, W\˜kì , Ju„‰õÄ~°
=∞Ç¨´q∞H˜¯e „‰õÄ~°"∞≥ #ÿ , HõÑ@¨ Éè=í ´HõÑ@¨ =ÚQÍ [xOz#, ^Œ∞~À^Œ~"° àÕ #◊ ∞É^Œ
ã¨=∞Ü«∞=Ú#O^Œ∞, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : cè=∂~°∞#˚ ∞Å „Ñü[˝ W@∞=O\˜^#Õ x D q^è=Œ ÚQÍ `≥Å∞Ñ¨<ÅÕ ?
q∞H˜¯e „‰õÄ~°"∞≥ #ÿ HõÑ@
¨ E^Œ ã¨=∞Ü«∞=Ú#O^Œ∞ Wk h‰õΩ `≥eÜ«∞^•?
qâı+}
¨ =Ú : ^Œ∞~À^Œ~° – 'Ñ¶}
¨ ,Ë ^Œ∂º`À, ^Œ∞~À^Œ~ó° — Jx J=∞~°=Ú.
=. Jx ÑëH˜ Ü«∞Ñ¨C_»∞ ^Œ#∞flO A@∞ì=Ú@∞ìH˘x Ñ¨@ì x„QÆÇÏ≤ OK«∞@‰õΩ
#∞„QÆÜ≥∂^èŒ∞Å <å„QÆÇ¨ÏO|∞# xÜ≥∂yOK«∞ #^Œ∞Ì~å`«∞‡^Œ∞ifi"ÕHõO|∞#‰õΩ
#qfi xifiâ◊OHõ ã¨=∂‰õΩe`«ãO¨ ~°OÉèí q[$Oaè`∞« O_≥· "Õ∞#∞"≥Oz. 114
~å=∂{ÉèÏ~°`« ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ÑëH˜ `«##∞ JOQÆ^∞Œ x/Hõ$+¨µx‚ K«∞@∞ì=Ú@∞ìH˘x Ñ¨\ ì̃
|OkèOK«∞@‰õΩ f„= Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ Ü≥∂^è∞Œ Å#∞ HÀÑ¨=Ú`À Ñ¨ÙiH˘Å∞Ê P ~å=}∞x/
^Œ∞~Àº^èŒ#∞x K≥_»∞ q"ÕHõ=Ú#‰õΩ #qfi U q^èŒ"≥∞ÿ# â◊OHõÖËx suÖ’ q∞H˜¯e

L`åûÇ¨Ï=Ú`À q[$OaèOz#"å_≥· â◊s~°=Ú#∞ ÃÑOz –
K«O. `«#∞=Ù# ã¨~fi° Ö’HõKÜ « ∞« ^Œ~≈° #z„`«=∞Ç¨Ï`«Î fi "≥∞O`«ÜÚ« O
^Œ#~° q~å„@ÊHÍ~° ã¨=Ú^ŒOz`«∞ñ_≥· `«#∞ñ |@ìñ„QÆ=Ú‡"åO
„_»#∞ Ñ¶¨∞#Ñ¶¨∞’~°Ç¨ïOHõ$ux~°ã¨∞ÎÅñ *Ëã≤ #Éè’^èŒfiQÍq∞`å
aè#∞`«Ü∞« â’ qâı+=¨ Ú#ñ ÉË~∞° ÛK«∞ <ÕñQÔ xÜ≥∂HõÎ $áêeH˜<.£ 115
~å=∂ : `«#∞=Ù#<£´â◊s~°=Ú#O^Œ∞, ã¨~°fiÖ’HõK«Ü«∞´ã¨=∞ã¨Î [#
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯, ^Œ~≈° #´^Œ$+≤Hì ,˜ z„`«´qz„`«"∞≥ #ÿ , =∞Ç¨Ï`«fi=Ú´Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú,
ZO`«Ü«Ú<£{`«#~°<£´q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, q~å\ò„Ñ¨HÍ~°´Ñ¨H˜∆~åA=Öˇ,
ã¨=Ú^ŒOz`«∞_≥´· Zyã≤#"å_≥,· `«#∞{Ñ¨@<ì ´£ `«##∞ Ñ¨@∞ìH˘#∞@‰õΩ, „Hõ=Ú‡"åO„_»#∞´
K«∞@∞ì=Ú\ì̃# "åix, Ñ¶∞¨ # Ñ¶∞¨ ’~° Ç¨ïOHõ$u<£´Q˘Ñ¨Ê^≥#· =∞Ç¨ Ç¨ïOHÍ~°=ÚKÕ,
x~°ã¨∞ÎÅ*Ëã≤´xsfi~°∞ºÅ#∞*Ëã≤, #Éè’^èŒfiQÍq∞`«´PHÍâ◊QÆ=∞#=ÚKÕ, Jaè=∞`«´
á⁄QÆ_|» _ç#, Ü«∞â’ qâı+=¨ Ú#´H©i"Î É·≥ =íè =ÚKÕ, ¿Ñ~°∞ÛK«∞´=$kú á⁄O^Œ∞K«∞, xÜ≥∂HõÎ $
áêeH˜<´£ ~å=Úx =^Œ‰Ì Ωõ , UÔQ#∞´"≥à§‹ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JOQÆ^∞Œ _»∞ `«# â◊s~°=Ú#∞ ã¨HÅõ [#ã¨=Ú^•Ü«∞ ^Œ$+≤Hì ˜
z„`«"∞≥ #ÿ qâı+=¨ Ú ZO`«Ü∂≥ „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ Ñ¨H~∆˜ åA=Öˇ ZQÆã,≤ `«##∞ Ñ¨@^ì ÅŒ K«∞H˘x
K«∞@∞ì=Ú\˜#ì "åix Q˘Ñ¨Ê Ç¨˙OHÍ~°=ÚKÕ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_*» ãË ≤ PHÍâ◊ QÆ=∞#=ÚKÕ q∞H˜¯e
á⁄QÆ_^» yŒ # qâı+=¨ Ú`À =$kú á⁄O^Œ∞K«∞ ~å=Úx =^Œ‰Ì Ωõ "≥à§‹ #∞.
ÉèÏ~°`« : `«#∞=Ù#<£´^ÕÇÏ¨ =Ú#O^Œ∞, ã¨~fi° Ö’HõKÜ « ∞« ´ã¨=∞ã¨Î [QÆ`∞« ÅÎ Ü≥ÚHõ¯,
^Œ~≈° #´K«∂Ñ¨ÙÅKÕ, z„`« =∞Ç¨Ï`«fi=Ú´qz„`«"∞≥ #ÿ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú, ZO`«ÜÚ« <£{`«#~°,
q~å\ò´qâ◊fi~°∂Ñ¨=Ú Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨HÍ~°´ã¨fi~°∂Ñ¨=ÚKÕ, ã¨=Ú^ŒOz`«∞_≥´· XÑ≤Ê#"å_≥,·
#Éè’^èfiŒ QÆ´MËK~« ∞° ÅKÕ, Jq∞`«{Jaè#∞`«´q∞H˜¯e á⁄QÆ_|» _ç#, Ü«∞â’qâı+=¨ Ú#
¿Ñ~°∞ÛK«∞, xÜ≥∂HõÎ $áêeH˜<´£ ^è~Œ ‡° Ax =^Œ‰Ì Ωõ , UÔQ<£.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# â◊s~°=Ú# ã¨=∞ãÎ̈ [QÆ`∞« ÅÎ Ü≥ÚHõ¯ ^Œ~≈° #=ÚKÕ Q˘Ñ¨Ê
504 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=∞Ç¨Ï`«fi=Ú ZO`«ÜÚ« „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ qâ◊fi~°∂Ñ¨=ÚKÕ XÑ≤Ê#"å_≥,· `«##∞ Ñ¨@∞ì@‰õΩ
K«∞@∞ì=Ú\˜#ì "åix `«# Ñ¶∞¨ ’~° Ç¨˙OHÍ~°=ÚKÕ ÉèÜ í ∞« „ÉèÏO`«∞Å#∞ KÕã≤ MËK~« ∞° ÅKÕ
q∞H˜¯e á⁄QÆ_ÅÎ» HÔ H˜¯# Ü«∞â’qâı+=¨ Ú`À ^è~Œ ‡° ~åA =^Œ‰Ì Ωõ "≥à§‹ #∞.
=. Uñy Ü«∞#flˆ~O„^Œ∞#‰õΩñ ^Œ# áÈ~Ú=zÛ# HÍ~°ºO|∞ `≥éO
QÔ éÕyOz ~Ú@¡xÜ≥∞. 116
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨=∂#=Ú – "≥o§ P ~å=ÚxH˜/^è~Œ ‡° AxH˜ `å#∞ áÈ~Ú
=zÛ# Ñ¨x f~°∞#∞ `≥eÑ≤ W@¡<#≥ ∞.
Hõq~å[q~ål`«=Ú.
u~°=Ú qÑ¨‰Ω∆õ =∞^À^Œuú h=Ù ^Œ∞kO ^≥QñÆ *ÏÅ=Ù QÍx "≥ã<¨ £
QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨âßO`«#"À‰õΩÅÎ ñ ^ÕiÛÜ«Úñ Q˘OHõHÜ õ ∞Õ x`«=ÙO ^ŒQ=Æ Ù<£
a~°∞ã¨∞#∞ EÑ≤Ü∞« <ÕHõ q^èOŒ |∞Åñ Éˇ‰Ωõ ¯Å∞ =e¯Ü«Úñ Ezu h
Hõ~∞° }‰õΩñ ÉÏ„`«∞ñ_»∞ QÍñ_»∞ Ñ¨kO|kQÍñ QÆx =zÛ#"åñ_»ñ ^Œ∞^Œ<.£
117
~å=∂ { ÉèÏ~°`« : h=Ù´~å=}∞_»∞/^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞, qÑ¨‰õ∆Ω´â◊„`«∞=ÙÅ,
=∞^À^Œúu´QÆ~“fi#fl`«º=ÚKÕ, "≥ã¨<£´q∞H˜¯e, QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨<£´JkèHõ Hõ$Ñ¨KÕ,
`«∞k<£´z=~°‰Ωõ , `≥Q*Æ ÏÅ=Ù´ãÖÇ¨ÏiOÑ¨|_»=Ù, u~°=Ú´ã≤~÷ =° Ú, âßO`«´âßO`«"∞≥ #ÿ ,
#"À‰õΩÎÅ´H˘`«Î =∂@ÅKÕ, `ÕiÛÜ«Ú´K≥Ñ≤Ê K«∂zÜ«Ú, H˘OHõHõ´ÉèíÜ«∞Ñ¨_»Hõ,
Ux`«=Ù<^£ QŒ =Æ Ù<´£ Zxfl s`«∞Å∞QÍ<À, a~°∞ã¨∞#∞EÑ≤´QÆ\Qì˜ Í K≥ÑÊ≤ , J<ÕHõ q^èOŒ |∞Å,
ÃÑ‰õΩ¯Å∞ Ñë¯Ü«Ú K«∂zu´J<ÕHõ =∂@Å∞ =∂\Ï¡_ç K«∂zux, h Hõ~∞° }‰õΩ´~å=Úx/
^èŒ~°‡Ax, áê„`«∞_»∞HÍ_»∞´Ü≥∂QÆ∞º_»∞ HÍ_»∞, `«∞^Œ<£´z=~°‰õΩ, Ñ¨kOÑ¨kQÍ´
J<ÕH=õ ∂~°∞Å∞, Hõx =zÛ#"å_»<´£ K«∂z =zÛ<å#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}Ï/^Œ∞~Àº^è<Œ å! h=Ù JkèH"õ ∞≥ #ÿ Hõ$Ñ¨KÕ âßO`«=Ú`À
‰õÄ_ç# =∂@ÅKÕ (QÆ∞~°∞_»∞, Hõ$Ñ¨Ù_∞» , cè+µ¨ ‡_»∞) K≥ÑÊ≤ # =∂@ÅKÕ â◊„`«∞=ÙÅ QÆ~Àfi#fluH˜
z=~°‰Ωõ ãÖÇ¨ÏiOÑ¨|_»=#∞@ xâ◊ÛÜ«∞=Ú – Jx J<ÕHõ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ ÉèÜ

í ∞« Ñ¨_H» õ
`«y# suÖ’ QÆ\ Qì˜ Í ÃÑ‰õΩ¯=∂@Å∞ =∂\Ï¡_ç =zÛ<å#∞. J`«_∞» h Hõ~∞° }‰õΩ
Ü≥∂QÆ∞º_»∞ HÍ_»x z=~°‰õΩ ÃÑ‰õΩ¯=∂~°∞¡ K«∂z =zÛux. (ÉèÏ~°`å~°÷=Ú#
âßO`«#=ćè+µ¨ ‡_»∞)
qâı+}
¨ =Ú : Hõq~å[ q~ål`«=Ú#‰õΩ „Ñüáê^Œ=Ú# XHõ '#— QÆ}=Ú,
6 '[— QÆ}=ÚÅ∞, XHõ '=— QÆ}=Ú LO_»=Öˇ#∞.
=. Jx# qx =∞#‰õΩ #∞z`«OÉˇ#· =~°#Î O|∞ #_»Ñu≤ q∞@g∞ñ^Œ
#`«x áêÅÑ¶Å¨ O Éˇ@∞¡ QÍ=ÅÜ«Ú #@¡Ü∞≥ º_»∞ #x Ñ¨Å∞‰õΩK«∞ <˘Hõ¯
â◊√Éèí=ÚÇ¨˙~°ÎO|∞#. 118
`å`«Ê~°º=Ú : Jx# qx =∞#‰õΩ ãïÜ≥∞ÿ # Ñ¨x =∞#=Ú KÕãu≤ q∞. WHõ
g∞^Œ@ J`«x (~å=}∞_»∞/^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞) Hõ~‡° Ñ¶Å¨ =Ú Z@∞¡O_ç# J@¡Q∞Æ #x ~å=Ú_»∞/
^è~Œ ‡° ~åA ÑëH˜ XHõ â◊√Éè=í ÚÇ¨˙~°=Î Ú# –
`Õ. `«#‰õΩ^•~° ™È^Œ~° ÉèÏ==Ú##∞ ~°}ã¨
Ç¨Ü«∞=ÚQÆñ kqÔ~_»∞g~°∞ ##Å*Ï`«∞
q∞QÆ∞Åñ QÍ#hÅã¨=∂Yº "≥∞éÜ«Ú"åx
Éè∂í #∞`ål^è$Œ +ì̈^∞Œ º=Úfl ¿ã# QÍ=. 119
~å=∂ : `«#‰õΩ{L^•~°´`«#‰õΩ q∞H˜¯e, ™È^Œ~° ÉèÏ==Ú##∞´™È^Œ~∞° x=Öˇ,
~°} ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚQÆ<´£ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ `À_»∞QÍ, uqÔ~_»∞´xÅ∞K«∞, g~°∞<£´g~°∞x,
J#Å*Ï`«∞<£´Jyfl ‰õΩ=∂~°∞x, q∞QÆ∞Å<£ HÍ#<£´q∞H˜¯e ã¨∞Ê@=ÚQÍ HõxÑ≤OK«∞,
hÅã¨=∂Yº´hÅ∞_»#∞ ¿Ñ~°∞`À, "≥∞éÜ«Ú"åx´„Ñ¨HÍtOK«∞"åx, ¿ã#QÍ=´¿ã#Å#∞
~°H˜∆OK«∞@‰õΩ, Éèí∂#∞`«´Ö’Hõ=ÚKÕ „Ñ¨â◊Oã≤OK«|_»∞, Pl´Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞,
^èŒ$+ì̈´k@ìÜ≥ÿ∞#, ^Œ∞º=Úflx<£´|Å=ÚQÆÅ"åxx.
`å`«Ê~°º=Ú : `«#‰õΩ q∞H˜¯e ™È^Œ~° ÉèÏ==Ú`À Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ ã¨Ç¨ Ü«∞HÍiQÍ
#∞O_»∞ g~°∞x Ö’Hõ=ÚKÕ „Ñ¨âO◊ ã≤OK«^QŒ ∞Æ suÖ’ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ k@ì"∞≥ #ÿ |Å=Ú
506 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
QÆÅ"åxx g~°∞_≥#· Jyfl‰õΩ=∂~°∞_≥#· hÅ∞_»#∞ ¿Ñ~°∞`À ã¨Ê+¨=ì ÚQÍ „Ñ¨HÍtOK«∞"åxx
– Jaè+‰≤ Ωõ xÎ KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : `«#‰õΩ´^è~Œ ‡° A#‰õΩ, L^•~° ™È^Œ~° ÉèÏ==Ú#<£´ÉèÏ~°º `«=Ú‡_≥#· ,
~°}ã¨Ç¨Ü«∞=ÚQÆuqÔ~_»∞, g~°∞<£, J#Å*Ï`«∞<£´JyflÜ«∞O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜ì#"åxx,
q∞QÆ∞ÅHÍ#´JhÅ ã¨=∂Yº<£´`≥Å¡x H©iÎKÕ "≥∞~°Ü«Ú"åx, Éèí∂#∞`«{P[´
Ö’Hõ=Ú#O^Œ∞ „Ñ¨â◊Oã¨‰õΩ J~°∞›_≥·#, Pl´Ü«Ú^Œú=Ú QÆÅ"åxx, ¿ã#QÍ=,
^èŒ$+¨ì^Œ∞º=Úfl<£´^Œ$+¨ì^Œ∞º=Úflx.
`å`«Ê~°º=Ú : `«#‰õΩ ÉÏ=Ü≥∞ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú# ã¨Ç¨ Ü«Ú_»∞QÍ #∞O_»∞ g~°∞x,
JyflÜ«∞O^Œ∞ Ñ¨Ù\˜#ì "åxx q∞H˜¯e ^è=Œ à◊Hi© KÎ Õ „Ñ¨HÍtOK«∞"åxx Ö’Hõ=Ú „Ñ¨âO◊ ã≤OK«∞
Ü«Ú^Œú xÑ¨Ù}∞x ¿ã<åkèÑu¨ QÍ ^è$Œ +ì̈^∞Œ º=Úflx Jaè+‰≤ Ωõ xÎ KÕÃã#∞.
=. Jaè+‰≤ Ωõ OÎ *Ëã≤ ãÖqÇ≤Ï`«ãH¨ Åõ ã¨<åflÇ¨ïO _≥.· 120
`å`«Ê~°º=Ú : Jaè¿+HÕz ã¨=∞ãÎ̈ ã¨<åflÇ¨Ï=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#"å_≥.·
P. JxH˜ #∞„QÆ"∞≥ ÿ =∞Ç¨iÑ¨Ù~ål~å
#O`«=#K«Ü∞« O|∞ ÅxflÜ«Úñ lé∞
#∞QÆ∞Qæ Íñ |^ŒÇÏ¨ u #∞é∞=∂_»∞¿ã#`À
<ål~°OQÆ=Ú#‰õΩ #`«ñ_»∞ #_»K.≥ 121
~å=∂ : JxH˜´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, L„QÆ"∞≥ ´ÿ f„="≥∞,ÿ =∞Ç¨iÑ¨Ù´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ,
JiÑ¨Ù~°´â◊„`«∞Ñ¨Ù~°"∞≥ #ÿ ÅOHõ Ü≥ÚHõ¯, Jl~°´„áêOQÆ}=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞O_»∞, J#O`«
=#K«Ü«∞=ÚÅ∞´|Ç¨ïà◊=ÚÖˇ·# L^•º# =<å^Œ∞Å∞, JxflÜ«Ú<£, Ñ¨^ŒÇ≤Ïu<£´
áê^Œ`å_»#=ÚKÕ, z~°∞#∞QÆ∞Qæ Í´#tOK«QÍ, #∞é∞=∂_»∞ ¿ã#`À´<åâ◊#=Ú KÕÜÚ«
¿ã#`À, J`«_∞» ´~å=Ú_»∞, Pl~°OQÆ=Ú#‰õΩ´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, #_»K´≥ #_»K#≥ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ f„="≥∞ÿ# ÅOHÍÑ¨Ù~° „áêOQÆ}=ÚÅO^Œ∞
JkèH=õ ÚÖˇ#· L^•º#=<å^Œ∞Å#∞ áê^Œ `åH˜_Kç Õ #∞QÆ∞#æ ∞QÆ∞æ KÕã≤ =ÚO^Œ∞ ‰õΩ~°∞‰õΩ
¿ã#`À ~å=Ú_»∞ Ü«Ú^Œ~ú O° QÆ=Ú#‰õΩ |Ü«∞Å∞^Õ~Ô #∞.
ÉèÏ~°`« : =∞Ç¨iÑ¨Ù~ål~å<£´â◊„`«∞ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú ~åQÍ, J`«_∞» ´^è~Œ ‡° A_»∞

– q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ f„==ÚQÍ â◊„`«∞ã¨=¸Ç¨Ï=Ú ~åQÍ
L^•º#=#=ÚÅxflÜ«Ú ¿ã#Å áê^Œ `åH˜_Kç Õ #∞QÆ∞æ KÕÜÚ« #@∞¡ =ÚO^Œ∞ ‰õΩ~°∞‰õΩ
¿ã#Å`À ^è~Œ ‡° A_»∞ Ü«Ú^Œú ~°OQÆ=Ú#‰õΩ #_»K#≥ ∞.
P. `≥Q∞Æ = x@∞¡ #_»z q∞QÆ∞Åñ *ËiHõÅOHõ
=ÚHõ^Î $Œè uqÖÏã¨=ÚQÆñ QÆ_O» Hõñ
É’~°∞ #_»ÃÑ ^Œ$_è»=∞<À~°^äŒÇ¨Ïi‰õΩO[
~À„QÆ|Å=Ú Q˘eÑ≤Ü«∂„QÆÇ¨Ï=Ú#. 122
~å=∂ : `≥Q∞Æ =<£´^è~·≥ º° =Ú`À, W@∞¡´D q^è=Œ ÚQÍ, ÅOHõ´ÅOHÍ #QÆ~=° Ú,
qÖÏã¨=ÚQÆ<´£ `«Å_¡ Åç ∞¡#@∞¡QÍ, q∞QÆ∞Å KÕiHõ#∞´J`«ºO`« ã¨g∞Ñ¨=Ú#, #_»z,
Hõ_»OHõ<£´„Ñ¨Ü«∞`«fl=ÚKÕ, ^Œ$_è»=∞<À~°^èŒ´QÆ\ ˜ì =∞#ã¨∞QÆÅ, Ç¨Ïi‰õΩO[~°´"å#~°
„âı+µ¨ _ª #·≥ ´ã¨∞„w=Ùx Ü≥ÚHõ¯, L„QÆ|Å=Ú Q˘eÑ≤´f„="≥∞#ÿ |Å=Ú#∞ ÃÑ~°̂~z,
P„QÆÇÏ¨ =Ú#´HÀÑ¨=Ú`À, áÈ~°∞ #_»ÃÑ´Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~·≥ º° =Ú`À W@∞¡ ÅOHÍ #QÆ~=° Ú `«Å_¡ Åç ∞¡#@∞¡QÍ J`«ºO`«
ã¨g∞Ñ¨=ÚQÍ #_»z, ^Œ$_è=» ∞#ã¨∞¯_≥#· ã¨∞„w=Ùx L„QÆ|Å=Ú#∞ „¿Ñ~ˆ Ñ≤Oz „Ñ¨Ü∞« `«fl
Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ #_»ÃÑ#∞.
ÉèÏ~°`« : `≥QÆ∞=x@∞¡ #_»z, q∞QÆ∞ÅKÕi, HõÅOHõ=ÚHõÎ´x+¨¯à◊OHõ"≥∞ÿ#,
^è$Œ u<£´^è~·≥ º° =Ú`À ‰õÄ_ç#, qÖÏã¨=ÚQÆ<´£ =Ü«∂º~°=ÚQÍ, ^Œ$_è=» ∞#ó´k@ì"∞≥ #ÿ
=∞#ã¨∞ûQÆÅ, ~°^ÇŒä Ï¨ i ‰õΩO[~°´~°^=Œä ÚÅ∞, U#∞QÆ∞Å Ü≥ÚHõ¯, L„QÆ|Å=Ú´f„="≥∞#ÿ
¿ã##∞, H˘eÑ≤´L„^ÕHÑõ ~¨ z° , q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~·≥ º° =Ú`À D q^è=Œ ÚQÍ #_çz ^ŒQ~æÆ Q° Í KÕi x+¨¯ÅOHõ"∞≥ #ÿ
^è~·≥ º° qÖÏã¨=ÚKÕ ^Œ$_è» =∞#ã¨∞ûQÆÅ ~°^ÇŒä Ï¨ i‰õΩO[~°=ÚÅKÕ ‰õÄ_ç# f„="≥∞#ÿ
¿ã##∞ L„^ÕHÑõ ~¨ z° HÀÑ¨=Ú`À „Ñ¨Ü∞« `«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ #_»ÃÑ#∞.
508 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõO. J=∞‡#∞*ËO„^Œ∞x|Å=
~°æ=Ú‡ "≥Ú^Œe<åñ_»∞ cè+¨‡~°H∆Ài˚`«^Œ
~°Ê=Ú‡#ñ QÆqÜ«Úã¨∞Ü≥∂^èŒ#∞
`«=Ú‡Åñ [`«∞~°OQÆÃã#· º`«`∞« Å [~ÚOK≥<.£ 123
~å=∂ : J=∞‡#∞*Ë O „^Œ ∞ x´~å=Úx Ü≥ Ú Hõ ¯ , |Å=~° æ = Ú‡´¿ã<å
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, cè+‡¨ ´ÉèÜí ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ , ~°Hó∆õ ´~åHõã∆ ∞¨ ÅKÕ, Pi˚`´« ãÖáêkOÑ¨|_ç#,
^Œ~Ê° =Ú‡#´QÆ~fi° =ÚKÕ, HõqÜ«Ú´Z^Œ∞~˘¯#∞, ã¨∞Ü≥∂^è´Œ ã¨^ƒŒ @ ù ∞ÅKÕ, #∞`«=Ú‡Å´
ã¨∞ÎuOÑ¨|_ç#, K«`«∞~°OQÆÃã·#º`«`«∞Å<£´K«`«∞~°OQÆ |Åã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞,
"≥Ú^Œe<å_»∞´`˘e~ÀA, [~ÚOK≥<´£ [~ÚOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=ÚxÜ≥ÚHõ¯ ¿ã<åãÖÑ¨^ÅŒ ∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° Öˇ#· ~åHõã∆ ∞¨ ÅKÕ
ãÖáêkOÑ¨|_ç# QÆ~fi° =Ú#∞ Z^Œ∞~˘¯x ã¨^ƒŒ @ù ∞ÅKÕ ã¨∞uÎ OÑ¨|_ç# K«`∞« ~°OQÆ|Å=ÚÅ
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ `˘e<å_»∞ [~ÚOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : J=∞‡#∞*ËO„^Œ∞x´^è~Œ ‡° Ax, |Å=~°=æ Ú‡, cè+‡¨ ćè+µ¨ ‡x, ~°H´∆õ ~°H}∆õ KÕ,
Ti˚`«´ãÖáêkOÑ¨|_ç#, ^Œ~°Ê=Ú‡#´QÆ~°fi=ÚKÕ, HõqÜ«Ú´ZkiOK«∞ #\˜ì
ã¨∞Ü≥∂^è#Œ ∞ `«=Ú‡Å<£´^Œ∞âß≈ã¨<å^Œ∞Å#∞, K«`∞« ~°OQÆ Ãã#· º `«`∞« Å#∞, "≥Ú^Œe<å_»∞
[~ÚOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~Œ ‡° Ax ¿ã#Å∞ cè+µ¨ ‡x ~°H}∆õ KÕ ãÖáêkOK«|_ç# QÆ~fi° =ÚKÕ
ZkiOK«∞#\˜ì ^Œ∞âß≈ã¨<å^Œ∞Å#∞ K«`«∞~°OQÆ ¿ã<åã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ `˘e<å_»∞
[~ÚOK≥#∞.
ã‘. P#$áêÅ„âı+¨µªñ _»"Õfià◊#∞~°∞=∂^èŒ
=„¿Ñ=∞Hõ$`«q[Ü«∞ „Ñ¨H~õ ¬°
=∞~°Ü«ÚK«∞ #OQÆ^Œâ◊~°ÉèíˆHãïQÆ[
~°¬ Éèíâ◊`«|eã¨g∞~°}ã¨∞`ål
ˆHm=∞Ç¨Ï`«Î fi g∞H˜∆OK«∞K«∞ #∞„QÆãÖ

áêu^Œ„ã¨ã∞¨ `åK«ÛÉù Åíè ¡ ~å[
"ÕQÆ^Œi≈`«#∂i˚`åQÆ}º^Œ~°ÊO|∞
K«∂_»∞¯Å H˘ã¨ñQÆ∞K«∞ â◊¥~°`åq
`Õ. ÉèÏã≤ #∞`«"Î ∂≥ Añ |~åã¨∞Ñ¶} ¨ t˜ YO_ç
##ÅãÖÉè=í Ù Ãã<· ºÕ â◊√ #xñ QÆ~O° |∞
=∞QÆ`#« =Ú ã¨∂Ñ¨ñ QÆ#∞ñQ˘OK«∞ =∞é˜ÜÚ« „^Œ∞Ñ¨^Œ
=ÚY∞ºÅ~°}O|∞ QÆ#∞K«∞ ã¨"∂≥ ‡^Œ=∞O^≥. 124
~å=∂ : P #$áêÅ„âı+µ¨ _ª ∞» ´~å=Ú_»∞, P{"Õà#◊ ∞´Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∞=Ú#,
~°∞=∂^èŒ=´ã¨∞„w=ÙxÜ≥ÚHõ¯, „¿Ñ=∞´<≥#~°∞KÕ, Hõ$`«´KÕÜ«∞|_ç#, q[Ü«∞
„Ñ¨H~õ ¬° ´QÔ Å∞Ñ¨ÙÜ≥ÚHõ¯ Juâ◊Ü∞« =Ú#∞, J~°ÜÚ« K«∞<£´K«∂K«∞K«∞, JOQÆ^,Œ â◊~É° ,íè
Hˆ ãï, QÆ[, |∞∞+¨É,íè â◊`|« e´JOQÆ^•^Œ∞Å, ã¨g∞~°}ã¨∞`«´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x Ü≥ÚHõ¯,
PlˆHm=∞Ç¨Ï`«fi=Ú´Ü«Ú^ŒúqÖÏã¨Ñ¨Ù PkèHõº=Ú#∞, DH˜∆OK«∞K«∞<£´K«∂K«∞K«∞,
L„QÆãO¨ áêu´L„QÆ∞_≥#· ãÖáêuÜ≥ÚHõ¯, ^Œ„ã¨ ã¨∞`«´"≥∞Oÿ ^Œ= kfiq^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯,
JK«ÛÉù Åíè ~¡ å[´ÉèÅí ∂¡HÑõ u¨ Ü≥∞ÿ # *ÏO|=O`«∞x Ü≥ÚHõ¯, "ÕQ^Æ iŒ ≈´"ÕQ^Æ iŒ ≈ Ü≥ÚHõ¯,
`«#∞ â◊s~°=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, Ti˚`´« ãÖáêkOÑ¨|_ç#, JQÆ}º ^Œ~Ê° O|∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ
|Å=Ú#∞, K«∂_»∞¯Å H˘ã¨Q∞Æ K«∞´K«∂K«∞K«∞, â◊¥~°`å qÉèÏã≤<´£ â∫~°º=ÚKÕ <˘ÃÑÊ_ç,
L`«Î=∞´„âı+¨ª"≥∞ÿ#, FA<£´`Õ[ã¨∞ûQÆÅ"åxx, Ñ¨~°´â◊„`«∞=ÙÅÜ≥ÚHõ¯, Pã¨∞´
„áê}=∞ÚÅ<≥_ç, Ñ¶¨}˜´ã¨~°Ê=ÚÅ‰õΩ, tYO_ç<£´<≥=∞eÜ≥ÿ∞#"åxx, Ãã·<Õºâ◊√<£´
¿ã<åÑüÜ≥ÿ∞#, J#ÅãÖÉèí=Ù<£´JyflÑ¨Ù„`«∞_≥·# hÅ∞x, Jx<£´Ü«Ú^Œú=Ú#,
Hõ~°O|∞´q∞H˜¯e, =∞QÆ`«#=Ú K«∂Ñ¨´Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞ K«∂Ñ¨QÍ, Hõ#∞Q˘OK«∞´
K«∂K«∞K«∞, =∞iÜ«Ú, „^Œ∞´=$Hõ∆=ÚÖË, Ñ¨^Œ´™ê÷#=ÚQÍ QÆÅ ("å#~°∞ÅÖ’)
=ÚY∞ºÅ´„Ñ¨^•è #∞Å, ~°}O|∞ QÆ#∞K«∞<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ K«∂K«∞K«∞, ã¨"∂≥ ‡^Œ=∞O^≥´
ãÖ`«ãO≤ K≥#∞.
510 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=Ú_»∞ Ü«Ú^Œãú =¨ ∞Ü«∞=Ú# ã¨∞„w=Ùx „¿Ñ=∞KÕ JOk#
q[Ü«∂uâ◊Ü∞« =Ú#∞ K«∂K«∞K«∞ JOQÆ^Œ â◊~É° Hˆíè ãï QÆ[ |∞∞+¨Éíè â◊`|« e Ç¨Ï#∞=∞O`«∞Å
Ü≥ÚHõ¯ Ü«Ú^Œú qÖÏ™êkèHºõ =Ú#∞ K«∂K«∞K«∞, L„QÆ∞Öˇ#· ãÖáêu "≥∞Oÿ ^Œkfiq^Œ∞Å∞
*ÏO|=O`« "ÕQ^Æ ~Œ ∞° ≈Å Ü≥ÚHõ¯ â◊s~° |eq∞x K«∂K«∞K«∞, „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ `Õ[ã¨∞ûQÆÅ
â◊„`«∞=ÙÅ „áê}=ÚÅ<≥_ç ã¨~Ê° =ÚÅ‰õΩ <≥=∞e=O\˜ hÅ∞x, "å#~°„âı+µ¨ Åª Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞
K«∂K«∞K«∞ ãÖ`À+≤OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : P #$áêÅ„âı+¨µª_»∞´^èŒ~°‡~åA, P{"Õà◊, L~°∞´JkèHõ"≥∞ÿ#,
=∂^è=Œ ´Hõ$+¨µx‚ Ü≥ÚHõ¯, „¿Ñ=∞Hõ$`«´„¿Ñ=∞KÕ ™êkèOÑ¨|_ç#, q[Ü«∞´J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯,
„Ñ¨Hõ~°¬=Ú´Juâ◊Ü«∞=Ú#∞, J~°Ü«ÚK«∞, JOQÆ^Œ´"Õ_»∞HõKÕ, â◊~°Éèí, ˆHãï, QÆ[,
|∞∞+¨É,íè â◊`´« â◊~É° Ïè k [O`«∞=ÙÅ=Öˇ, |e´|Å=Ú QÆÅ, ã¨g∞~°}ã¨∞`«´ cè=Úx
Ü≥ÚHõ¯, PlˆHm =∞Ç¨Ï`«fi=Ú´DHÕ∆ K«∞K«∞, L„QÆ´JkèH"õ ∞≥ ,ÿ ãÖáêu´ áêé∞K«∞#fl,
^Œ„ã¨ã∞¨ `«´#‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, JK«Û´ù ã¨fiK«Û=ù ÚÖˇ#· , ÉèÅí ~¡ å[´ ÉÏ}„âı+=ª¨ ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯, "ÕQÆ´"ÕQÆ=Ú#∞, ^Œi≈`«#∞´K«∂K«∞"å_»QÆ∞@KÕ, Ti˚`«´ JkèHõ"≥∞ÿ#,
JQÆ}º^Œ~°ÊO|∞´JkèHõ"≥∞ÿ# QÆ~°fi=Ú#∞, K«∂_»∞¯Å H˘ã¨QÆ∞K«∞´K«∂K«∞K«∞,
â◊¥~°`åqÉèÏã≤, L`«"Î ∂≥ A´L`«"Î ∂≥ A_»<_≥ ç áêOKåÅ∞x, Ñ¨~´° â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯,
Pâ◊√´„áê}"åÜ«Ú=ÙÅ‰õΩ, Ñ¶} ¨ ´˜ ã¨~Ê° "≥∞#ÿ , tYO_ç<´£ tYO_çx, J#ÅãÖÉè=í Ù<£´
JyflÖ’ Ñ¨Ù\˜#ì , Ãã<· ºÕ â◊√<£´^Œ$+¨^ì ∞Œ º=Úflx, Jx<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#, Hõ~O° |∞ =∞QÆ`#« =Ú
ã¨∂Ñ¨ Hõ#∞Q˘#∞K«∞ =∞iÜ«Ú, „^Œ∞Ñ¨^=Œ ÚY∞ºÅ´„^Œ∞Ñ¨^∞Œ _»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åi Ü≥ÚHõ¯,
~°}O|∞ QÆ#∞K«∞, ã¨"∂≥ ‡^Œ=∞O^≥.
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~Œ ‡° A_»∞ JkèH"õ ∞≥ ÿ Hõ$+¨µx‚ „¿Ñ=∞KÕ KÕ‰Äõ i# J~°∞#˚ ∞x
Juâ◊Ü∞« =Ú#∞ "Õ_∞» HõKÕ K«∂K«∞K«∞ â◊~É° ,íè Hˆ ãï, QÆ[, |∞∞+¨É,íè â◊`=« ÚÅ =O\˜
|Å=ÚQÆÅ cè=Úx Ü«Ú^ŒHÌ̂ m =∞Ç¨Ï`«fi=Ú#∞ K«∂K«∞K«∞ f„="≥∞ÿ áê~°∞K«∞#fl #‰õΩÅ
ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ ã¨fiK«Û=ù ÚÖˇ#· ÉÏ}~å[=ÚÅ "ÕQ=Æ Ú =Å¡ ãÖáêkOÑ¨|_ç# q∞H˜¯e
QÆ~°fi=Ú#∞ K«∂K«∞K«∞, â∫~°º=ÚQÆÅ L`«Î"≥∂Ax, â◊„`«∞=ÙÅ „áê}=ÚÅ‰õΩ
ã¨~°Ê=Ú=O\˜ tYO_çx, ^Œ$+¨ì^Œ∞º=Úflx K«∂K«∞K«∞ „^Œ∞Ñ¨^•^Œ∞Å Ü«Ú^Œú=Ú#∞
K«∂K«∞K«∞ ãÖ`À+≤OK≥#∞.
qâı+}¨ =Ú : JOQÆ^–Œ JOQÆ^Œ <å^è∞Œ „q∞Oy# =$HÍ=e `«<£ "≥ã=¨ Ú@∞ìH˘#fl

– Jx uHõ¯# „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú, ("Õ_∞» Hõ J#∞ J~°=÷ ÚÖ’ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú).
âß. Hõ¢∆ `åÎKå~°qÇ¨i Ü≥∞ÿ q[Ü«∞~°HÍ∆ x+ª̈ñ ÉˇOá⁄O^Œ∞q
â◊fi„`å`«<£ qÉè∞í q+¨µ‚ <å~°ÜÚ« K«∞ <åâ◊Û~°ºO|∞ e^Õ=Ì ÙKå
i„`«O|∞Öò Ç¨ÏiÜ«¸^èKŒ À^ŒH`õ « hsu<£ q<ÀkOK«∞<Õ
z„`«OÉË QÔ Å∞ Ñ‘|ÖÏe Hõx K«∂K≥<£ MËK~« ° „"å`«=ÚÖò. 125
~å=∂ : Hõ ∆ „ `åKå~° ´ Hõ ∆ „ uÜ« ∂ Kå~° = ÚKÕ , qÇ¨  iÜ≥ ÿ ∞ ´ã¨ O K« i OK« ∞ ,
q[Ü«∞~°H´∆õ [Ü«∞ ãÖáê^Œ#=Ú#O^Œ∞, x+¨<ª ´£ Pã¨HKÎ˜ ,Õ ÃÑOá⁄O^Œ∞´Juâ◊~ÚOK«∞,
qâ◊ fi „`å`« < £ ´ [QÆ = ÚÅ#∞ ~° H ˜ ∆ O K« ∞ , qÉè í ∞ <£ ´ <å^ä Œ ∞ x, q+¨ µ ‚ < £ ´ ~å=Úx,
P~°Ü«ÚK«∞´K«∂K«∞K«∞, MËK«~° „"å`«=ÚÖò´PHÍâ◊=Ú# ãÖK«iOK«∞ MËK«~°∞Å
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, D{^Õ=Ù Kåi„`«O|∞Öò´D ~å=Úx Hõ^ÅŒä ∞, Pâ◊Û~°ºO|∞Å∞, D
su<£´D q^èŒ=ÚQÍ, Ç¨ÏiÜ«¸^èŒ´"å#~° ‰õΩÅ=Ú#∞, KÀ^ŒHõ`«<£´#_»∞Ñ¨ÙK«∞,
q<ÀkOK«∞<Õ´z„`«OÉË, QÔ Å∞Ñ¨Ù, D |ÖÏeHõx´D |Å=O`«∞x Hõx, K«∂K≥<´£
K«∂K≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Hõ∆„uÜ«∂Kå~°=ÚKÕ qÇ¨ÏiOK«∞ [Ü«∞ ãÖáê^Œ<åã¨H˜ÎKÕ
Juâ◊~ÚOK«∞ Ö’Hõ~H° ‰∆õ Ωõ _≥#· qÉè∞í _»Q∞Æ ~å=Úx K«∂K«∞K«∞ MËK~« ° ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú
W@¡#∞H˘<≥#∞. D ~å=Úx K«i„`«=ÚÅ∞ Pâ◊Û~°º=ÚÅ∞. D q^è=Œ ÚQÍ "å#~°
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ #_»ÑÙ¨ K«∞ q<ÀkOK«∞ D |Å=O`«∞xH˜ QÔ Å∞Ñ¨Ù z„`«=∂ Jx
K«∂zi.
ÉèÏ~°`« : Hõ„∆ `«´™ê~°kè Ü≥ÚHõ¯, PKå~°´™ê~°^ºŒä =ÚKÕ, qÇ¨iÜ≥∞ÿ ú~°∞QÆ∞,
q[Ü«∞´J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, ~°HÍ∆ x+ì̈<´£ ~°HO∆˜ K«∞ nHõ`∆ À, ÃÑOá⁄O^Œ∞, qâ◊fi„`å`«<,£
qÉè∞í <£, q+¨µ<‚ ´£ NHõ$+¨µx‚ , P~°ÜÚ« K«∞, MËK~« ° „"å`«=ÚÖò, W^Õ=Ì Ù Kåi„`«O|∞Öò,
Pâ◊Û~°ºO|∞Å∞, Ç¨ÏiÜ≥∂^èŒ KÀ^ŒH`õ ´« Pâ◊fi=ÚÅ#∞ „`ÀÖˇ_,ç q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# ™ê~°^ºŒä =ÚKÕ qÇ¨ÏiOK«∞K«∞ J~°∞#˚ ∞x ~°H}
∆õ nHõQ∆ Í
512 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ÃÑOá⁄Ok# Ö’Hõ ~°H‰∆õ Ωõ _»Q∞Æ qÉè∞í _»Q∞Æ Hõ$+¨µx‚ K«∂K«∞K«∞ MËK~« ° ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú
W@∞¡ ÉèÏqOK≥#∞ : D Hõ$+¨µx‚ Hõ^ÅŒä ∞ z„`«=ÚÅ∞. Jâ◊fi=ÚÅ#∞ `ÀÅ∞K«∞ D
q^è=Œ ÚQÍ q<ÀkOK«∞ D |ÅâßeH˜ QÔ Å∞Ñ¨Ù z„`«"∞Õ ! Jx K«∂zi.
=. JO`«. 126
ã‘. ã≤Olhx~À…+l¨ `«ã=¨ Ú„^Œ ^èfiŒ x
"Õ∞Ñ¶¨∞<å^Œ∞O_»∞ ã¨q∞^Œúâ◊HÎ̃
cè+¨µ‡O_»∞ ãÖnÑÎ̈Ñ¨$^äŒ∞â∫~°º QÆ∞}=∞}˜
"åÇ≤Ïhâ◊√O_»∞ x*ÏÇ¨Ï=^Œâ◊
k=™êO`«~z° `åu f„=q„Hõ=∞`« â’
aèÅ¡ <≥O`«ÜÚ« q[$OaèOz "åñ_»∞
`«#‡^èŒº=Ú#ñ |∞@∞ì`«#¿ã#ÉèíOQÆO|∞
#i¿ã#QÆ~fi° O|∞ #_»ñz Ü«∞_»ñz
`Õ. <åQÆcè+¨}ÉÏ} „Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚÅ#∞
cè=∞#~°=~°KÕ+¨ìÅ∞ ÉˇO_»∞=_»ñQÆñ
^Œ^Œ#∞AÅã¨„`«Ê`åÑÖ|∞ ÖÁ^Œ∞QÆ∞=_»ñQÆñ
QÆ@∞ì=é˜Kñ≥ |Å‡é∞ <ålÑ¶∞¨ #∞Å∞ "˘QÆ_.» 127
~å=∂ : ã≤Olhx~À…+¨´QÆ∞}^èŒfixKÕ, l`«´[~ÚOÑ¨|_ç#, ã¨=Ú„^Œ
^èfiŒ x<£´ã¨=Ú„^Œ ^èfiŒ xQÆÅ, "Õ∞Ñ¶∞¨ <å^Œ∞O_»∞´WO„^Œl`«∞,Î ã¨q∞^Œ´ú „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl,
â◊H<Î˜ ´£ â◊HKÎ˜ ,Õ cè+µ¨ ‡O_»∞´ÉèÜ
í ∞« OHõ~∞° _»∞, ãÖnÑ¨´Î „Ñ¨HÍtOK≥_∞» , Ñ¨$^ä∞Œ â∫~°ºQÆ∞}=∞}˜´
Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞=∞#∞ QÆ∞}=ÚÅ<≥_»∞ =∞}∞Å‰õΩ, "åÇ≤Ïhâ◊√O_»∞´ã¨=Ú„^Œ∞x
=O\˜"å_»∞, x*ÏÇ¨Ï=^Œâ◊<£´`«# =ÚQÍú=ã¨úQÆÅ, k=™êO`«´~å„uÜ«∞O^Œ∞,
~°z`«´~°zOÑ¨|_ç#, Juf„= q„Hõ=∞`« <£´q∞H˜¯e Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ
â’aèÅ¡<£´„Ñ¨HÍtOK«QÍ, ZO`«Ü«Ú q[$OaèOz´q∞H˜¯e Juâ◊~ÚOz, "å_»∞´
WO„^Œl`«∞Î, `«`ü{=∞^èŒº=Ú# |∞@∞ì´Ü«Ú^Œú=∞^èŒº=ÚÖ’ Hõey#, `«# ¿ã#

ÉèOí QÆO|∞´`«# ¿ã#Å ÉèOí QÆáê@∞#∞, Ji¿ã# QÆ~fi° O|∞´â◊„`«∞¿ã#Å QÆ~fi° =Ú#∞,
J_»z J_»z´#tOÑ¨*ãË ,≤ <åQÆ´<åQÆ~∂° Ñ¨=ÚÖˇ#· , cè+} ¨ ÉÏ} „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚÅ#∞´
<åQÆáêâ◊=ÚÅKÕ, cè=∞´Ñ¶∞¨ ’~°=ÚÖˇ#· , #~°=~°´~å=ÚxÜ≥ÚHõ¯, KÕ+Åì̈ ∞´Ñ¨#∞Å∞,
ÉˇO_»∞=_»Q´Æ =º~°=÷ ÚQÍQÆ, `«^#Œ ∞o´ÅHõ∆ ‡}∞xÜ≥ÚHõ¯, Åã¨`{ü „Ñ¨`åÑÖ|∞Å∞´ Q˘Ñ¨Ê
Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ∞, X^Œ∞QÆ∞ |_»QÆ´H©∆}ÕK«QÍ, PlÑ¶¨∞#∞Å∞´Ü«Ú^ŒúxÑ¨Ù}∞Å∞,
Ñ¨Öò=∞é∞´q∞H˜¯e, á⁄QÆ_<» ,£ Hõ@∞ìÑ~¨ K° <≥ ´£ Hõ\ "ì̃ ÃÕ ã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : QÆ∞}^èfiŒ xKÕ [~ÚOÑ¨|_ç# ã¨=Ú„^Œ ^èfiŒ xQÆÅ WO„^Œl`«∞Î
`«#â◊HKÎ˜ Õ ÉèÜ
í ∞« OHõ~∞° _≥· „Ñ¨HÍtOK«∞ Q˘Ñ¨Ê â∫~°º QÆ∞}=ÚÅ<≥_∞» =∞}∞Å‰õΩ ã¨=Ú„^Œ∞x
=O\˜"å_≥· `«# =ÚQÍú=ã¨÷QÆÅ ~å„uÜ«∞O^Œ∞ ~°zOÑ¨|_ç# Ju f„="≥∞ÿ#
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À „Ñ¨HÍtOK≥#∞. q∞H˜¯e q[$OaèOz# WO„^Œl`«∞Î Ü«Ú^Œú =∞^èºŒ =Ú#
`«# ¿ã# ÉèOí QÆáê@∞#∞ â◊„`«∞¿ã#Å QÆ~fi° =Ú#∞ J}z <åQÆáêâ◊=ÚÅKÕ Ñ¶∞¨ ’~°=ÚÖˇ#·
~å=Úx KÕ+Åì¨ ∞ _ôÅ∞Ñ¨_Q» Æ ÅHõ∆ ‡}∞x =∞Ç¨ „Ñ¨`åÑ¨=Ú H©}∆ O˜ Ñ¨QÍ Ü«Ú^Œxú Ñ¨Ù}∞Öˇ#·
"å~°∞ Ñ¨Å∞=∂~°∞ á⁄QÆ_Q» Í "åix Hõ\ "ì˜ ÃÕ ã#∞ (~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å#∞).
ÉèÏ~°`« : ã≤Olh x~À…+l¨ `« ã¨=Ú„^Œ ^èfiŒ x, "Õ∞Ñ¶∞¨ <å^Œ∞O_»∞´"Õ∞Ñ¶∞¨ <å^Œ=ÚÅ∞
KÕÜ«Ú"å_»∞, ã¨q∞^Œúâ◊H˜Î<£, cè+¨µ‡O_»∞ćè+¨µ‡_»∞, ãÖnÑ¨Î Ñ¨$^äŒ∞â∫~°º QÆ∞}=∞}˜,
"åÇ≤Ïhâ◊√O_»∞´¿ã<åÑü, x*ÏÇ¨Ï=´`«# Ü«Ú^Œ=ú ÚÜ≥ÚHõ¯, ^Œâk◊ =™êO`«~´° Ñ¨k
k#=ÚÅÖ’, z`«´ãÖáêkOÑ¨|_ç#, f„=q„Hõ=∞`«<£´JkèHõ Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ –
q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú. <åQÆc+è } ¨ ´ã¨~Ê° =ÚÅ=Öˇ ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#· , ÉÏ} „Ñ¨Ü∂≥ QÆ
=ÚÅ#∞, cè=∞ćè=Úx Ü≥ÚHõ¯, #~°=~° KÕ+Åì̈ ∞´J~°∞#˚ ∞x Ñ¨#∞Å∞, ÉˇO_»∞=_»Q,Æ
`«^Œ#∞AÅ´#‰õΩÅ ã¨Ç¨Ï^Õ=ÙÅ, ã¨`ü{„Ñ¨`åÑÖ|∞Å∞´Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ∞,
X^Œ∞QÆ∞=_»Q,Æ q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : `«# QÆ∞}^èŒfixKÕ [~ÚOÑ¨|_ç# ã¨=Ú„^Œ ^èŒfixÜ«Ú
"Õ∞Ñ¶∞¨ <å^Œ=ÚÅ∞#∞, QÆÅ"å_»∞ JkèHâõ H◊ KÎ˜ Õ „Ñ¨HÍtOK«∞ Ñ¶∞¨ #=ÚÖˇ#· â∫~°º QÆ∞}=ÚÅ∞
QÆÅ"å_»∞, ¿ã<åÑüÜ≥∞ÿ # cè+µ¨ ‡_»∞ `«# Ñ¨k ~ÀAÅ Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ ™êkèOz# f„=
514 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À â’aèÅ∞¡K∞« q∞H˜¯e q[$OaèOK≥#∞. Ü«Ú^Œ=ú ∞^èºŒ =Ú# Hõey# `«#
¿ã#Å ÉèOí QÆáê@∞#∞, â◊„`«∞¿ã#Å QÆ~fi° =Ú#∞ J}z ã¨~Ê° =ÚÅ=O\˜ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ
ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚÅKÕ cè=∂~°∞#˚ ∞Å KÕ+Åì̈ ∞ _ôÅ∞Ñ¨_Q» Í #‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ JkèHõ
„Ñ¨`åÑ¨=Ú H©}∆ O˜ Ñ¨QÍ Ü«Ú^Œú xÑ¨Ù}∞Å∞ Ñ¨Å∞=∂~°∞Å∞ á⁄QÆ_∞» #@∞¡ ‰õΩO@∞Ñ¨~K° #≥ ∞.
K«O. ^˘~° ##∞*Ïxfi`«O|∞QÆ ã¨∞^Œ∞~°Ì=∞^Œ∞~°Ìâ◊ñ QÆ∞O^Œñ*Ëã≤ ~Ú
@∞¡~°∞=_çñ ÉË~°∞Ûâß„`«=Ù~°}À^Œúu ÃÑOÑ¨Ù ã¨Ç≤ÏOÑ¨ÖËHõ `å
ã¨~Q° ∞Æ # ^•x =∂#ÊÇ¨ÏiK«„Hõ=Úñ |∂x Ü≥∞kÔ~Û #O`«<Õ
=∞~°Öˇ #~åuÜ«∞`«flQÆi=∞O ^Œ#Ñ¨ÓñÑ¨Ù x"åi`«O|∞QÆ<.£ 128
~å=∂ : ^˘~°#∞´~å=Úx, J#∞*Ïxfi`«O|∞QÆ´ÅHõ∆ ‡}∞x`ÀQÆ∂_»,
ã¨∞^Œ∞~°=Ì ∞^Œ∞~°âÌ <◊ ´£ q∞H˜¯e Hõ+=ì¨ Ú`À, ‰õΩO^Œ<{£ KÕã´≤ ÉÏ^èÃŒ Ñ\˜,ì W@∞¡{L~°∞=_ç<{£
¿Ñ~°∞Û´D q^è=Œ ÚQÍ f„==ÚQÍ Z^Œ∞~˘¯#∞, âß„`«=Ù´WO„^Œl`«∞Ü Î Ú≥ Hõ¯, ~°}À^Œuú
ÃÑOÑ¨Ù´Ü«Ú^Œúf„=`«#∞, ã¨Ç≤ÏOÑ¨ÖËHõ, `å<£´~å=Ú_»∞, ã¨~°QÆ∞#<£´"≥O@<Õ,
^•x=∂#Ê´P L^Œuú x `«yOæ K«∞@‰õΩ, Ç¨Ïi K«„Hõ=Ú|∂x, "å#~° ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞
fiÛ, ZkÔ~Û<£´ZkiOK≥#∞, JO`«<´Õ JO`«\ Ö˜ ’<Õ, J~åu´â◊„`«∞=ÙÖˇ#· WO„^Œl`«∞Î
Ü≥ÚHõ¯, Ü«∞`«flQÆi=∞<£´ÉÏ} „Ñ¨Ü≥∂QÍk „Ñ¨Ü«∞`«fl=ÚÅKÕ, `«# Ñ¨ÓñÑ¨Ù´`«#
„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞, x"åi`«O|∞QÆ<´£ JiHõ@|ì _ç, =∞~°Ö#ˇ ∞´F~°fiÖËHõ "≥#∞Hõ‰Ωõ fÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=∞ÅHõ∆ ‡}∞Å#∞ q∞H˜¯e ^Œ∞~°âÌ ‰◊ Ωõ Ö’#∞KÕã≤ D q^è=Œ ÚQÍ
"ÕQ=Æ ÚQÍ ZkiOz# WO„^Œl`«∞Î Ü«Ú^Œú f„=`«#∞ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨ÖHË õ ~å=Ú_»∞ "≥O@<Õ
^•xx =∂#∞Ê@‰õΩ "å#~° ¿ã#Å#∞ ã¨=∂Ü«∞`«=Î Ú KÕã≤ ZkiOK≥#∞. JO`«<Õ
WO„^Œl`«∞Î Ü≥ÚHõ¯ ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÍk Ü«∞`«fl=ÚÅKÕ `«# „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú x"åiOK«|_»QÍ
F~°fiÖËHõ "≥#∞Hõ‰Ωõ fÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : ^˘~°#∞´^èŒ~°‡Ax, J#∞*Ïxfi`«O|∞QÍćè=∂~°∞˚# #‰õΩÅ
ã¨Ç¨Ï^Õ=ÙÅ`À ã¨Ç¨, âß„`«=Ùćè+¨µ‡x, `å<£´Hõ$+¨µ‚_»∞, Ç¨ÏiK«„Hõ=Ú´ã¨∞^Œ~°≈#
K«„Hõ=Ú#∞, #~°{Ju Ü«∞`«flQÆi=∞<£´J~°∞#˚ ∞x „áê~°#÷ KÕ, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~Œ ‡° Ax, cè=∂k ™È^Œ~∞° Å`À QÆ∂_» q∞H˜¯e ^Œ∞~°âÌ ◊ <˘O^Œ*ãË ≤
D q^è=Œ ÚQÍ f„==ÚQÍ ZkiOK«∞ cè+µ¨ ‡x Ü«Ú^Œú f„=`«#∞ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨ÖHË õ Hõ$+¨µ_‚ ∞»
"≥O@<Õ ^•xx =∂#∞Û@‰õΩ ã¨∞^Œ~≈° # K«„Hõ=Ú#∞ |∂x ZkiOK≥#∞. "≥O@<Õ
J~°∞#˚ ∞x „áê~°#÷ KÕ `«# „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú x"åiOK«|_»QÍ "≥#∞kiÔQ#∞.
ã‘. J@¡"å~°º „áœ_èç #Å~°∞Ñ≤`å=∞Ç¨ï
=~°âH◊ ñÎ̃ „||Å∞n=º`«„`«Ê`åÑ¨
QÆ∞}âße q[Ü«ÚO_»∞ HÀ^ŒO_»Ñ∞¨¶ #<å^Œ
ãÖÑ¨^Œ∞ÖÏ¡ã≤`«ã¨HõÅx[K«
=¸ãÖ`«utYO_ç ÜÕ∞Ãã <å~°z`«ã¨
K«Ûù^Œ‡ãÖ„QÍ=∞ „Ñ¨Kå~°∞ñ _»QÆ∞K«∞
"≥·i#$áêÅ‰õΩ=∂~°∞Å Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O|∞
ÖˇO`«ÜÚ« ÉèkË Å¡ x^Œqú q^èŒ
P. qtYqã¨~x° a_» qq^èŒ ã¨=∞ãÎ̈=∞
~°‡`«#∞*Ëã≤ Ü«Ú^Œ=ú ∞Ç≤Ïñ |_»OQÆ
<Õã≤ QÆ∞~°∞=∞<ÀqHÍã¨ãO¨ áêk Ü≥∞ÿ
Ü«∂ÑÎ̈|O^è∞Œ [#∞Å #Å~°ñ*ËÃã. 130
~å=∂ : J@∞¡ , J"å~° º „áœ_è ç < £ ´ "åiOÑ¨ ~ åx Ñ¨ ~ å„Hõ = ∞=ÚKÕ ,
JÅ~°∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, Ñ≤`å=∞Ç¨ï=~°â◊H˜Î<£´„|Ç¨Ï‡^Õ=Ùx =~°„Ñ¨ÉèÏ==ÚKÕ,
„Ñ¨|Å∞´Juâ◊~ÚOK«∞, n=º`ü´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞#fl, „Ñ¨`åÑ¨QÆ∞}âße´Ñ¨~å„Hõ=∞
QÆ∞}=ÚÅKÕ <˘Ñ¨CK«∞#fl, q[Ü«ÚO_»∞´[Ü«∞=ÚQÆÅ"å_»∞, HÀ^ŒO_»´HÀ^ŒO_»=∞<≥_,ç
Ñ¶ ¨ ∞ #<å^Œ ´ "Õ ∞ Ñ¶ ¨ ∞ =Ú Ü≥ Ú Hõ ¯ â◊ | Ì = Ú Ü≥ Ú Hõ ¯ , ã¨ O Ñ¨ ` ü ´ ã¨ = ∞$kú K Õ ,
LÖÏ¡ã`≤ ´« ãÖ`À+≤OÑ¨*Ü Ë ∞« |_ç#, ã¨HÅõ x[K«=¸ ãÖ`«u´`«# ã¨=∞ãÎ̈"∞≥ #ÿ ¿ã<å
ãÖÑ¨^ŒÜ«∞<≥_ç, tYO_ç´<≥=∞à◊√§QÆÅ WO„^Œl`«∞Î, ã¨K«Ûù^Œ‡´HõÑ¨@=Ú`À,
P~°z`«´‰õÄ~°Û|_ç#, ãÖ„QÍ=∞„Ñ¨Kå~°∞_»QÆ∞K«∞´Ü«Ú^Œú ãÖ~°OÉèí=Ú HõÅ"å_≥·
516 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
("Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÅÖ’ #∞O_ç) Uã≤´ÉÏ}=ÚÅ∞ ‰õΩiÑ≤OK≥#∞, "≥i· #$áêÅ ‰õΩ=∂~°∞Å´
â◊„`«∞~åAÅ, Ç¨Ï$^ŒÜ«∞O|∞Å∞, ZO`«Ü«Ú ÉèËkÅ¡´q∞H˜¯e <˘K«∞ÛH˘#QÍ,
W^Œúqq^èŒ´ã¨=∞$^Œú=ÚÖˇ·# qq^èŒ=ÚÖˇ·#, qtY qã¨~°´ÉÏ} ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅKÕ,
xa_»´xO_ç#, qq^èŒ ã¨=∞ãÎ̈ =∞~°‡`«#∞*Ëã´≤ qq^è=Œ ÚÖˇ#· ã¨HÅõ =∞~°‡ ™ê÷#=ÚÅ∞
ÉèkË Oz, Ü«Ú^Œ=ú ∞Ç≤Ï<£´Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞Ö’, Ñ¨_O» QÆ<ãÕ ´≤ Ñ¨_Q» ˘\ì̃, QÆ∞~°∞´~å=}∞x,
=∞<À qHÍã¨ ãÖáêkÜ≥∞ÿ ´=∞#ã¨∞#‰õΩ ãÖ`À+¨=Ú#∞ HõeyOz#"å_≥,· PÑ¨Î |O^è∞Œ
[#∞Å<£´¿ãflÇ≤Ï`«∞Å∞ |O^è∞Œ =ÙÅ, JÅ~°<*£ ÃË ã´ãÖ`À+≤OÑ¨*ÃË ã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ "åiOÑ¨~åx |Å=Ú`À „|Ç¨Ï‡ =~°„Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ
„Ñ¨HÍtOK«∞ „Ñ¨`åÑ¨ QÆ∞}=ÚÅ`À q[Ü«∞=ÚQÆÅ HÀ^ŒO_»=∞<≥_ç "Õ∞Ñ¶∞¨ =Ú Ü≥ÚHõ¯
<å^Œ ã¨=∞$kúKÕ ãÖ`À+≤Oz# `«# ¿ã<åã¨=Ú^•Ü«∞=∞<≥_ç <≥=∞à◊√§QÆÅ WO„^Œl`«∞Î
HõÑ@¨ =Ú`À "Õ∞Ñ¶∞¨ =ÚÅÖ’ #∞O_ç Ü«Ú^Œ=ú Ú #_»∞Ñ¨ÙK«∞, â◊„`«∞~å[ ‰õΩ=∂~°∞Å
Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÅ∞ ZO`«QÍ<À ÉèËkOÑ¨|_»QÍ, ã¨=∞$^Œú=ÚÖˇ·# qq^èŒ ÉÏ}
ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅKÕ, ÉèËkOÑ¨|_ç# ã¨HõÅ=∞~°‡ ™ê÷#=ÚÅ∞ HõÅ"åixQÍ KÕã≤,
Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ö’ Ñ¨_»Q˘>ˇì#∞. ~å=}∞x =∞#ã¨∞#‰õΩ ãÖ`À+¨=Ú#∞ HõeyOz,
¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞ |O^è∞Œ =ÙÅ#∞ JÅiOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : J@¡"å~°º „á¶œ_ç#Å~°∞, =~°âH◊ Î̃ „Ñ¨|Å∞´k=ºâ◊HKÎ̃ Õ „Ñ¨HÍtOK«∞,
Ñ≤`å=∞Ç¨ï<£ćè+µ¨ ‡x, k=º`ü „Ñ¨`åÑ¨Q∞Æ }âße, q[Ü«ÚO_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, HÀ^ŒO_»
Ñ¶∞¨ #<å^Œ ãÖÑ¨^∞Œ ÖÏ¡ã`≤ « ã¨HÅõ x[K«=¸ãÖ`«u´`«# HÀ^ŒO_»=Ú Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê
<å^Œ ãÖÑ¨^ŒKÕ, LÅ¡ã≤OK«∞ ¿ã<å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú QÆÅ"å_≥·, tYO_ç, UÃã<å<£´
„"ÕÃã##QÍ, ~°z`«´HõeÊOK«|_ç#, ã¨KÛ« ^ù ‡Œ ãÖ„QÍ=∞ „Ñ¨Kå~°∞_»Q∞Æ K«∞´HõÑ@
¨ Ü«Ú^Œú
„Ñ¨Kå~°=Ú QÆÅ"å_≥,· =∞~°‡´PÜ«∞=ÚÅ∞QÆÅ, `«#∞*Ëã´≤ â◊s~°=ÚQÆÅ "åxx *Ëã,≤
QÆ∞~°∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ Jã¨=∂# „ÑüÉè`í À #Å~°∞ cè+µ¨ ‡x k=ºâ◊HKÎ̃ Õ
„Ñ¨|Å∞ „Ñ¨`åÑ¨ QÆ∞}=ÚÅ`À „Ñ¨HÍtOK«∞ QÆ∞}âßeÜ≥∞ÿ # J~°∞#˚ ∞x HÀ^ŒO_» Ñ¶∞¨ #
<å^Œ ãÖÑ¨^KŒ Õ ã¨=∞ã¨Î ¿ã<å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú LÅ¡ãO≤ Ñ¨QÍ tYO_ç UÃã<åÜ«∞#fl@∞¡
HõÑ@
¨ Ü«Ú^Œú ãÖ~°OaèÜ∞ÿ≥ â◊„`«∞~åAÅ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ∞ ZO`«ÜÚ« ÉèkË Å¡*ÃË ã#∞.
ã¨=∞$^Œ=ú ÚÖˇ#· qq^èŒ ÉÏ}ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚKÕ PÜ«∞=ÚÅ∞QÆÅ â◊s~°=ÚQÆÅ "åxx
*Ëã≤ Ü«Ú^Œú Éè∂í q∞Ö’ Ñ¨_Q» ˘>ì̌#∞. JkèH"õ ∞≥ #ÿ =∂#ã≤HÀÖÏ¡ã=¨ Ú`À ¿ãflÇ≤Ï`«∞Å#∞
|O^è∞Œ =ÙÅ#∞ JÅiOK≥#∞.
HõO. n#`«ñ ^Œ„`«ÊuÑ¨Hõ∆|
ÖÏhHõ=Ú QÆ∞O^Œ∞K«∞O_≥ <å~å„uñ QÆ_∞» <£
=∂#ã¨=ÚÖÏiÎñ ÉÁQÆ∞ÅO
QÍ xñHõ <Õk„|`«∞ Hˆ kQÆuÜ≥∂ Ü«∞#∞K«∞<£. 131
~å=∂{ÉèÏ~°`« ã¨=∂#=Ú.
P ~å„u, Hõ_∞» <£´q∞H˜¯e, =∂#ã¨=ÚÅ∞´PiÎ<£ á⁄QÆ∞ÅOQÆ´ÉÏ^è`Œ À xO_»QÍ,
WHõ Uk „|`«∞‰õΩ´WHõ Uk QÆuÜ≥∂, J#∞K«∞<£, `«`{ü „ÑüÑ¨H∆õ |ÖÏhHõ=Ú´P
â◊„`«∞¿ã#Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, n#`«<´£ ^≥#· º=Ú`À, ‰õΩO^Œ∞K«∞O_≥´ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞O_≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P ~å„u =∞#ã¨∞ûÅ‰õΩ q∞H˜¯e ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆQÍ 'WOHõ „|`«∞Hˆ k,
WOHõ QÆu Uk?— Jx P â◊„`«∞¿ã<å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú ^≥#· º=Ú`À ^Œ∞ódOK«∞K«∞O_≥#∞.
L. JO`«@ #^Œ∞ƒùÒ« |∞ QÆ~∞° _®QÆ=∞#O|∞ x~åHõ$`åÇ≤Ï`å
`«ºO`«ã¨=∂i˚`Ài˚`«[Ü«∂Éèí∞º^ŒÜ«∞O |~Ú cè+¨‡áê`«ãÖ
„HÍO`«Ñ∞¨¶ #=º^èŒ <≥fléÜ«∞ñ QÍ =∞éÑ≤OÑ¨ñ |∞#~°‡Ç¨lq
„HÍOu ‰õΩÑ¨„Hõq∞OK«∞ qÉè∞í ñQÍOz k<Õâã◊ ∞¨ `å^Œ∞Å∞|∞ƒK«∞<£.132
~å=∂ : JO`«@, J^Œ∞ƒù`«O|∞´Pâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÍ, QÆ~°∞_®QÆ=∞#O|∞´
QÆ~°∞`«‡O`«∞x ~åHõKÕ, x~åHõ$`«{JÇ≤Ï`«´q_çÑ≤OÑ¨|_ç# ã¨~°Ê=ÚÅ∞QÆÅ^≥·,
J`«ºO`«´q∞H˜¯e, ã¨=∂i˚`«´ãÖáêkOÑ¨|_ç#, Ti˚`« [Ü«∂Éèí∞º^ŒÜ«∞O|~Ú´
ÔQÅ∞Ñ¨ÙKÕ ãÖ`À+¨=Ú#∞ HõeyOz, cè+¨‡´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#, áê`«´áê@∞KÕ,
ãÖ„HÍO`«´ãÖ„Hõq∞Oz#, Ñ¶∞¨ #=º^è<Œ ´£ Q˘Ñ¨Ê ÉÏ^è#Œ ∞, <≥éÜ«∞QÍ =∞~°ÑO≤ Ñ¨<´£ q∞H˜¯e
518 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=∞~°ÑO≤ Ñ¨QÍ, Ñ¨Ù#ó{=∞Ç¨l q„HÍOuH˜úiy Ü«Ú^Œú q„Hõ=∞=Ú#‰õΩ, LÑ¨„Hõq∞OK«∞,
qÉèí∞<£{HÍOz´~å=Úx K«∂z, k<Õâ◊ ã¨∞`å^Œ∞Å∞´ã¨∞„w"å^Œ∞Å∞, L|∞ƒK«∞<£´
ãÖ`À+≤OK«∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«Ö’ Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ QÆ~∞° _»∞x ~åHõ`À ã¨~Ê° =ÚÅxflÜ«Ú
q_çáÈQÍ QÔ Å∞Ñ¨Ù#O^Œe ãÖ~°OÉè=í Ú Hõey ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ áê@∞KÕ ãÖ„Hõq∞Oz#
Q˘Ñ¨Ê =º^è=Œ ∞~°ÑO≤ Ñ¨QÍ, uiy Ü«Ú^Œú q„Hõ=∞=Ú#‰õΩ LÑ¨„Hõq∞Oz# ~å=Úx
Ez ã¨∞„w"å^Œ∞Å∞ ãÖ`«ãO≤ zi.
ÉèÏ~°`« : J^Œ∞ƒù`«O|∞QÆ<£´Pâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÍ, ~°∞\ò´~À+¨=Ú Ü≥ÚHõ¯,
PQÆ=∞#O|∞´~åHõ, x~åHõ$`«´x~åHõiOÑ¨|_ç#, JÇ≤Ï`«´â◊„`«∞=ÙÅKÕ, J`«ºO`«´
q∞H˜¯e, ã¨=∂i˚`«, Ti˚`«, [Ü«∂Éèí∞º^ŒÜ«∞O|~Ú, cè+¨‡áê`«=Ú<Õćè+¨µ‡_»∞
Ñ¨_çáÈ=Ù@KÕ, ãÖ„HÍO`« #∞O_ç ã¨=∂#=Ú, k<Õâ◊ã¨∞`å^Œ∞Å∞´Hõ~å‚^Œ∞Å∞ –
ãÖ„Éèqí ∞Ozi. qÉè∞í _»∞´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J^Œ∞ƒù`=« ÚQÍ Hõey# ~À+¨=Ú HõÅ∞QÆ∞@KÕ x~åHõiOÑ¨|_ç#
â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ q∞H˜¯e ãÖáêkOÑ¨|_ç# QÔ Å∞Ñ¨Ù#O^Œe L`åûÇ¨Ï=ÚKÕ, cè+µ¨ ‡_»∞
Ñ¨_»∞@KÕ Hõey# q∞H˜¯e =º^èŒ =∞iÑ≤OÑ¨QÍ uiy Ü«Ú^Œú q„Hõ=∞=Ú#‰õΩ
LÑ¨„Hõq∞Oz# ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x K«∂z Hõ~å‚^∞Œ Å∞ (ãÖ„Éèqí ∞Ozi).
=. KÕi á⁄_»QÍOz „Ñ¨ã¨∞Î`«ã¨=∞~°ã¨<åflÇ¨Ïã¨=Úz`« „Ñ¨HÍ~°O|∞#
ãÖ„Éèqí ∞Oz ~°O`« #~°∞}À^ŒÜ∞« O |QÆ∞@Ü«Ú. 133
~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
^•xx K«∂z „Ñ¨ã∞¨ `Î « Ü«Ú^Œú „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#‰õΩ Pâ◊Û~°ºÑ¨_iç – JO`«@
ã¨∂~Àº^ŒÜ∞« =Ú HÍQÍ.
HõO. QÆ∞~°∞~°H∆Ài˚`«^Œ~°Ê
ã¨∞Êù~}
° =ÚKÕ â◊„`«∞Ãã#· º=ÚÅ∞ =∂~˘¯#ñ *ˇ
K≥Û~° "≥=· ã¨fi`«ãO¨ `«u

#~°=~°∞ñ _˘y #^Œ∞~Ì ° "≥Ú‡#Ô~Û ã¨|Å∞ñ _≥.· 134
~å=∂ : QÆ∞~°∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , ~°Hó∆õ {Pi˚`^« ~Œ Ê° ã¨∞Êù~}° =ÚKÕ´ãÖáêkOÑ¨|_ç#
~åHõ∆ã¨∞Å QÆ~°fi ã¨∂ÊùiÎKÕ, â◊„`«∞Ãã·#º=ÚÅ#∞, =∂~˘¯#<£´ZkiOK«∞@‰õΩ,
K≥KÛ« ~°<´£ `«fi~°`fi« ~°QÍ, "≥=·‹ ã¨fi`« ãÖ`«u #~°=~°∞_»∞´~å=Ú_»∞, |y<£´„Ñ¨Ü∞« `«fl
Ñ¨ Ó ~° fi Hõ = ÚQÍ P{^Œ ∞ ~° = Ú´P Ü« Ú ^Œ ú = Ú#∞, ã¨ | Å∞_≥ · ´ ¿ã#Å`ÀQÆ ∂ _ç ,
X#Ô~Û<£´KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JkèH=õ ÚQÍ ãÖáêkOÑ¨|_ç# ~åHõã∆ ∞¨ Å QÆ~fi° ã¨∂ÊùiKÎ Õ â◊„`«∞
Ãã#· º=ÚÅ#∞ ZkiOK«∞@‰õΩ `«fi~°`fi« ~°QÍ ~å=Ú_»∞ „Ñ¨Ü∞« uflOz P Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞
¿ã#Å`À QÆ∂_ç KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : QÆ∞~°∞´„^À}∞xÜ≥ÚHõ¯, ~°H´∆õ ~°H}
∆õ KÕ – q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : „^À}∞x ~°H} ∆õ KÕ ‰õÄ_ç# QÆ~fi° ã¨∂Êùi`Î À â◊„`«∞Ãã#· º=ÚÅ#∞
Z^Œ∞~˘¯#∞@‰õΩ "≥O@<Õ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ `«# |Å=ÚÅ`À ‰õÄ_® P Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞
KÕÃã#∞.
=. JÑ¨C_»∞. 135
HõO. J`«ºO`«=Ú #=xã¨∞`å
Ñ¨`º« `«#∞|ÅO|∞Ö’#ñ |ã¨ g∞é˜ =∞Ç¨
^≥·`«∞ºñ _»#ñ|~°ñQÆ∞ â◊¥~°
ã¨∞Î`«∞ºñ _»ã¨=∞~À+¨qHõ$u ^èŒ∂„=∂‰õ∆Ωñ _»x<£. 136
~å=∂ : J`« º O`« = Ú´q∞H˜ ¯ e, J=xã¨ ∞ `åÑ¨ u ´~å=Úx Ü≥ Ú Hõ ¯ ,
J`«#∞´J#ÅÊ"≥∞#ÿ , |ÅO|∞Ö’#, Ñ¨ãg¨ ∞é˜´PkèHºõ `«#∞ ÉÁOk, =∞Ç¨^≥`· ∞« º_»∞{
J#<£{|~°Q∞Æ ´Q˘Ñ¨Ê ~åHõã∆ ∞¨ _»x ¿Ñ~˘Ok#, â◊¥~°ã∞¨ `Î ∞« º_»∞´g~°∞ÅKÕ á⁄QÆ_|» _≥_,ç
Jx<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, Jã¨=∞~À+¨qHõ$u<£´Jã¨=∂#"≥∞#ÿ áœ~°∞+¨ qHÍ~°=ÚKÕ,
520 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
^èŒ∂„=∂‰õ∆Ω_»∞´¿Ñ~°∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=Úx Ü≥ÚHõ¯ q∞H˜¯e J#ÅÊ"≥∞#ÿ |Å=ÚÖ’ PkèHºõ `«#∞
ÉÁOk Q˘Ñ¨Ê ~åHõ∆ã¨∞_»x ¿Ñ~˘Ok, g~°∞ÅKÕ á⁄QÆ_»|_≥_ç"å_»∞, Ü«Ú^Œú=ÚÖ’
Jã¨=∂#"≥∞#ÿ áœ~°∞+¨ qHÍ~°=Ú QÆey# ^è∂Œ „=∂‰õΩ∆ _»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ –
ÉèÏ~°`« : J=xã¨∞`«´#~°HÍã¨∞~°∞x Ü≥ÚHõ¯, JÑ¨`«º`«#∞´Ñ¨Ù„`«`«fi=ÚKÕ,
|ÅO|∞Ö’#, Ñ¨ãg¨ ∞i, =∞Ç¨^≥`· ∞« º_»#|~°Q∞Æ , â◊¥~°ã∞¨ `Î ∞« º_»∞´ÉèQí ^Æ `Œ ∞« _Î ∞» , Jã¨=∞~À+¨
qHõ$u<£, Jx<£, ^è∂Œ „=∞{J‰õΩ∆ _»∞´Zé]x Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ"å_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : #~°HÍã¨∞~°∞x Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨Ù„`«∞_≥#· O^Œ∞# â◊HÖÎ˜ ’ PkèHºõ `«#∞ á⁄Ok
~åHõ∆ã¨∞x`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# ÉèíQÆ^Œ`«∞Î_»∞ Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ Zé]x Hõ#∞flÅ∞ QÆÅ"å_≥·
Jã¨=∂#"≥∞#ÿ ~À+¨qHÍ~°=ÚKÕ (K«iOK≥#∞).
`Õ. ^Œo`« Ç¨Ïi‰õΩO[~° â◊`åOQÆ=ÚÅ ^èiŒ „uñ
QÆÑC¨ K«∞ Ü«∞^ä•=∞<À~°^QŒä uÆ ñ [iOK≥
#=x*Ï~°∂_è=» ∞^Œ"å~°} „H˜Ü∞« Å‰õΩ
xÅ∞= ÖËHáõ ê~°|÷ ÅÜ≥∂^è∞Œ Å∞ ^˘ÅOQÆ. 137
~å=∂ : ^Œo`«´ÉèËkOÑ¨|_ç#, Ç¨Ïi‰õΩO[~°´"å#~°=ÚY∞ºÅ Ü≥ÚHõ¯,
â◊`´« =O^ŒÖÏk ("å#~°∞Å) JOQÆ=ÚÅ<£´JOQÆ=ÚÅKÕ, ^èiŒ „u<£ HõÑC¨ K«∞´Éè∂í q∞ÃÑ·
xOÑ¨ÙK«∞, Ü«∞^è•=∞#ó´=∞#ã¨∞û#∞ Ju„Hõq∞OÑ¨x, ~°^äŒQÆu<£´~°^äŒK«Å#=ÚKÕ,
#=´„H˘`«Î^≥·#, x[{P~°∂_è»´`«# ^Œ$_è»"≥∞ÿ#, =∞^Œ´=∞^Œ=Ú#‰õΩ, "å~°}
„H˜Ü∞« Å‰õΩ<£´ZkiOK«∞@‰õΩ xÅ∞= ÖËH,õ Jáê~°÷ |ÅÜ≥∂^è∞Œ Å∞´K≥ki# |Å=ÚQÆÅ
Ü≥∂^è∞Œ Å∞, `˘ÅOQÆ<´£ `˘ÅyáÈQÍ, K«iOK≥úiÔQ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊`åkèH"õ ∞≥ #ÿ "å#~°=ÚY∞ºÅ JOQÆ=ÚÅ#∞ ÉèkË Oz <ÕÅÃÑ·
HõÑC¨ K«∞ =∞#ã¨∞û #u„Hõq∞OÑ¨x ~°^QŒä uÆ KÕ „H˘`«^Î #·≥ `«# ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ =∞^Œ=Ú#∞
ZkiOz xÅ∞=ÖËHõ â◊HÎ˜ Ç‘Ï#∞Öˇ#· Ü≥∂^è∞Œ Å∞ `˘ÅyáÈQÍ K«iOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ^Œo`«, Ç¨Ïi‰õΩO[~° â◊`åOQÆ=ÚÅ<£´QÆ∞„~°=ÚÅ∞ U#∞QÆ∞Å∞ ~°^=Œä ÚKÕ,

^èiŒ „u<£HÑõ C¨ K«∞, Ü«∞^è•=∞<À~°^QŒä uÆ <£´`«# W+¨=ì Ú =zÛ# suÖ’, #=, x[~°∂_è,»
=∞^Œ"å~°}´=∞`ÕÎÉèí=Ú Ü≥ÚHõ¯, „H˜Ü«∞Å‰õΩ<£´Ü«Ú^Œú„H˜Ü«∞Å‰õΩ, xÅ∞=ÖËHõ,
áê~°|÷ Å´J~°∞#˚ ∞x ¿ã#Ü«∞O^Œ∞QÆÅ, Ü≥∂^è∞Œ Å∞ `˘ÅOQÆ<,£ K«iOK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : ÉèËkOÑ¨|_ç# ~°^è•â◊fiQÆ[ |Å=ÚÅ#∞ <ÕÅÃÑ· |_»"Õã≤,
`«#H˘`«^Î #·≥ ~°∂_è"» ∞≥ #ÿ =∞`ÕÉÎ =íè Ú Ü≥ÚHõ¯ Ü«Ú^Œ„ú H˜Ü∞« Å‰õΩ J~°∞#˚ ∞x (^è~Œ ‡° Ax)
¿ã#Ü«∞O^Œe Ü≥∂^è∞Œ Å∞ `˘ÅyáÈQÍ K«iOK≥#∞.
=. JO`« #O`«ÜÚ« O QÆ#∞OQ˘x. 138
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«#O`«ÜÚ« O QÆ#∞OQ˘x.
Hõ. `«=∞Hõ=Ú# =∞~°∞^Œfi~°ã¨∞`«∞ñ
_»q∞`«=º^èŒñ *ˇ^Œ~°∞x[|ÖÏo =∞QÆ∞_» ^Œ∞
~°Ì=∞~°}[Ü«∞â’ÉèíQÆ^Œ
`«=Î ∞Ç¨â◊√O_®Å=Ú#‰õΩñ ^• <≥kiOK≥<.£ 139
~å=∂ : `«=∞Hõ=Ú#<£´`«fi~°Ñ_¨ ,ç =∞~°∞`ü´"åÜ«Ú=Ù Ü≥ÚHõ¯, =~°ã∞¨ `«∞_»∞´
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, Jq∞`« =º^è<Œ ´£ q∞H˜¯e ÉÏ^è`Œ À, K≥^~Œ ∞° ´K≥îŒ áÈ=Ù, x[|ÖÏo´`«#
¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï=Ú, =∞QÆ∞_»<£´"≥#∞k~°∞QÆQÍ, ^Œ∞~°Ì=∞~°}´J}Ñ¨â◊Hõº=ÚQÍx
Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞, [Ü«∞â’ÉèíQÆ<£´[Ü«∞ÅH˜∆ ‡ QÆÅkÜ≥ÿ∞, ^Œ`«Î´WÜ«∞º|_ç#,
=∞Ç¨â◊√O_»∞´Q˘Ñ¨Ê Pâ◊QÅÆ "å_»∞ (qiy# ¿ã# uiy Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ Ñ¨Ó#∞H˘#∞@‰õΩ
P^è•~°"∞≥ #ÿ "å_»∞) PÅ=Ú#‰õΩ<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, `å#∞, ZkiOK≥<´£ ZkiOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : "åÜ«ÚÑ¨Ù„`«∞_≥#· Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ `«fi~°Ñ_¨ ç q∞H˜¯e ÉÏ^è`Œ À
K≥ k iáÈ~Ú# `« # ¿ã<åã¨ = ¸Ç¨ Ï =Ú "≥ # ∞k~° ∞ QÆ Q Í J}Ñ¨ â ◊ H õ º =ÚQÍx
Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ "≥#∞kiy# ¿ã#Å#∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ Ñ¨ÙiH˘Å∞Ê@‰õΩ P^è•~°"∞≥ #ÿ "å_≥·
`å#∞ ZkiOK≥#∞.
522 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : `«=∞Hõ=Ú<£, =∞~°∞^Œfi~°´WO„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, ã¨∞`«∞_»∞´‰õΩ=∂~°∞_≥#·
J~°∞#˚ ∞_»∞, ^Œ∞~°=Ì ∞, ~°}[´Ü«Ú^Œ=ú Ú =Å#, Ü«∞â’´Ü«∞â◊ã∞¨ ûQÆÅ, ÉèQí ^Æ `Œ ´Î« ÉèQí ^Æ `Œ ∞« xÎ
Ü≥ÚHõ¯, =∞Ç¨â◊√O_®Å=Ú#‰õΩ<£´ã¨∞„Ñ¨fHõ=∞#∞ U#∞QÆ∞#∞, `å#∞´ZkiOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : WO„^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯ ‰õΩ=∂~°∞_≥#· J~°∞#˚ ∞_»∞ J}Ñ¨âH◊ ºõ =ÚQÍx
Ü«Ú^Œ=ú Ú =Å# K≥ki# ¿ã#Å#∞ H©iQÎ ÅÆ ÉèQí ^Æ `Œ ∞« xÎ Ü≥ÚHõ¯ U#∞QÆ∞ ã¨∞„Ñ¨fHõ=Ú#∞
`å#∞ ZkiOK≥#∞.
`Õ. `˘ÅñQÆ ÔH_» ™⁄K«∞Û=∂#"å^Œ∞Å ã¨∞â◊~°‡
Ü≥∂^è∞Œ Å#∞ ÉÏéñ „^Àe Ü«∞ @∞¡~∞° Éè∞í *Ïq
Éè∂í u <≥kiOK«∞<åHõÑHˆ≤ `«#∞ #`«ñ
_®l <˘Ñ≤ÊOz =∞_çÃã "åÇ¨Ï#=Ú`À_». 140
~å=∂ : `˘ÅQÆHõ´=^ŒÅHõ, Z_»™⁄K«∞Û´ZkiOK«∞, =∂#"å^Œ∞Å<£´
=∂#=ÙÅ#∞ ÉèHí O∆˜ K≥_ç "åix, ã¨∞´q∞H˜¯e, â◊~‡° ´ã¨∞Y=∞ø#@∞¡ (J<åÜ«∂ã¨=ÚQÆ),
Ü≥∂^èŒ∞Å#∞´g~°∞Å#∞, áê~°„^Àe, W@∞¡, L~°∞Éèí∞*ÏqÉèí∂u<£´Q˘Ñ¨Ê Éèí∞[|Å
Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, ZkiOK«∞, P HõÑHˆ≤ ´P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xˆH, J`«_∞» ´P ^è∂Œ „=∂‰õΩ∆ _»<_≥ ∞»
~å=}∞x =¸Å|ÅHõ~#Î° ∞, `«#∞<£´`«##∞, Pl<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#, XÑ≤ÊOz´JÑ¨ÊyOz,
"åÇ¨Ï#=Ú`À_», =∞_çÃã´K«xáÈÜ≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : `˘ÅyáÈ‰õΩO_» ZkiOK«∞ ~åHõã∆ ¨ g~°∞Å#∞ J<åÜ«∂ã¨=ÚQÍ
áê~°„^Àe, D q^è=Œ ÚQÍ Q˘Ñ¨Ê Éè∞í [|ÅÑ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ ZkiOK«∞ P Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xˆH
P ^è∂Œ „=∂‰õΩ∆ _»∞ `«##∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú# JÑ¨ÊyOz "åÇ¨Ï#=Ú`À =∞~°}O˜ K≥#∞.
ÉèÏ~°`« : `˘ÅQÆH,õ Z_»™⁄K«∞Û, =∂#"å^Œ∞Å<£´ÑÖ`«=ÚÖÏ_»∞"åix, ã¨∞â◊~‡°
Ü≥∂^è∞Œ Å#∞´ãÖã¨Ñ‰Î¨ Ωõ Å#∞, áê~°„^Àe, W@∞¡, L~°∞Éè∞í *ÏqÉè∂í u<£, ZkiOK«∞, P
HõÑHˆ≤ `«#∞<£´J~°∞#˚ ∞x, J`«_∞» ´ÉèQí ^Æ `Œ ∞« _Î ∞» , Pl<£, <˘Ñ≤ÊOz´Ü«Ú^Œ=ú Ú# ÉÏkèOz,
"åÇ¨Ï#=Ú`À_» =∞_çÃã.
`å`«Ê~°º=Ú : `˘ÅyáÈHõ =ÚO^Œ∞‰õΩ™êy ÑÖ`«=ÚÖÏ_»∞ ãÖã¨Ñ‰Î̈ Ωõ Å#∞

áê~°„^Àe, D q^è=Œ ÚQÍ q∞H˜¯e Éè∞í [|ÅÑ¨~å„Hõ=∞=Ú`À <≥kiOK«∞ J~°∞#˚ ∞x P
ÉèQí ^Æ `Œ ∞« _Î ∞» Ü«Ú^Œ=ú Ú# <˘Ñ≤ÊOz `«# "åÇ¨Ï#=Ú`À QÆ∂_» K«xáÈÜ≥∞#∞.
=. =∞é˜Ü«Ú#∞. 141
HõO. |Ç¨ï~°H∆À ÉèíÜ«∞¿ã#Å∞
qÇ≤Ï`å[xñ „^≥à¡◊ #O`« qÅã≤Ö¡ˇ [QÆ
#‡Ç≤Ï`åÇ¨Ï=~°∞z~°H˜∆
„Ñ¨Ç¨Ïã¨ÎHÀ^ŒO_»QÆ∞~°∞`«~°ã¨∂ÊùiÎQÆ_»∞<£. 142
~å=∂ : |Ç¨ï~°Hó∆õ ´ÃÑ‰õΩ¯~°∞ ~åHõã∆ ∞¨ Å Ü≥ÚHõ¯, JÉèÜ
í ∞« ¿ã#Å∞´ÉèÜ
í ∞« =ÚÖËx
¿ã#Å∞, qÇ≤Ï`«{Plx´Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œú=ÚÖ’, „`≥à◊¡<£´#tOÑ¨QÍ, JO`«<£,
[QÆ`{ü =∞Ç≤Ï`«´Ö’Hõ=Ú á⁄QÆ_∞» , PÇ¨Ï= ~°∞z<£´Ü«Ú^ŒÑú Ù¨ "Õ_∞» HõK,Õ ~°H´∆˜ ~°HO∆˜ K≥_,ç
„Ñ¨ÇÏ¨ ãÎ̈´~å=}∞x ¿ã<åÑüÜ≥∞ÿ # „Ñ¨ÇÏ¨ ã¨∞xÎ Ü≥ÚHõ¯, HÀ^ŒO_»´HÀ^ŒO_»=Ú Ü≥ÚHõ¯,
QÆ∞~°∞`«~° ã¨∂Êùi<Î ´£ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂Êùi`Î À, qÅã≤Ö.¡ˇ
`å`«Ê~°º=Ú : ÉèÜ í ∞« =ÚÖËx ÃÑHõ¯O„_»∞ ~åHõã∆ ¨ ¿ã#Å∞ Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’
#tOÑ¨QÍ, JO`«@ Ö’Hõ=Ú á⁄QÆ_∞» Ü«Ú^Œ"ú _Õ ∞» HõKÕ ~°HO∆˜ K≥_ç „Ñ¨ÇÏ¨ ã¨∞xÎ HÀ^ŒO_»=Ú
Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê ã¨∂Êùi`Î À qÅã≤Ö#¡ˇ ∞.
ÉèÏ~°`« : |Ç¨ï~°H´∆õ q∞H˜¯e ~°H}∆õ QÆÅ, LÉèÜ
í ∞« ¿ã#Å∞, H“~°= áêO_»=¿ã#Å∞,
qÇ≤Ï`ålx „`≥à◊¡Hõ, [QÆ#‡Ç≤Ï`«, PÇ¨Ï= ~°∞z~°´Ü«Ú^Œú „Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ, H˜∆„Ñ¨´
"ÕQ=Æ O`«"∞≥ #ÿ , Ç¨ÏãÎ̈´Ç¨ÏãÎ̈=ÚQÆÅ, HÀ^ŒO_»Q∞Æ ~°∞´„^À}∞x Ü≥ÚHõ¯, `«~ó° ´|eq∞
Ü≥ÚHõ¯, ã¨∂Êùi<Î ,£ Hõ_∞» <£, qÅã≤Ö.¡ˇ
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e ~°H}∆õ QÆÅ H“~°= áêO_»= ¿ã#Å∞ Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞
#tOÑ¨QÍ Ö’Hõ„Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œ„ú Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ "ÕQ=Æ O`«"∞≥ #ÿ Ç¨ÏãÎ̈=ÚQÆÅ „^À}∞x
|eq∞ Ü≥ÚHõ¯ ã¨∂ÊùiKÎ Õ qÅã≤Ö#¡ˇ ∞.
524 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ã‘. P"Õ∞\˜ `«#^Œ∞ Ãã#· º=Ú#∞ |^Œ‡=ÓºÇ¨Ï
ÉèOí yñ EÑ¨@Oì QÆñ |xfl Ç¨ÏuHõ
~°„Ñ¨Ç¨ ~°„Ñ¨=~°#Î ÅKÕñ rHÍ‰õΩ
=é∞K«∞K«∞ñ QÆ_∞» ñ *ÁzÛ #∞é˜zÜ«∂_»∞
g~°‰Ωõ O[~° [QÆkfi#∞`«q„Hõ=Ú ^è#Œ O
[Ü«∞`«#∂A ã¨∞Éè„í ^ŒãO¨ `«u #=
~ÀkèOz |Ç¨ï=∞Ç¨Ü≥∂^è#Œ "åºáê~°
â◊¥~°`« „áêÑ¨ÙQÍñ É’iáÈi
`Õ. QÔ Å∞= <ÀÑ¨Hõ q∞H˜¯e #Åñy Ü«∞O`«
#`«x^èŒ~°‡ qÇ‘Ï#Ü«Ú^•úuâ◊Ü«∞=Ú
KÕ`ñ« [OÑ≤OK≥ñ ^Œ#∞ñ ^Œ#¿ã#"åiñ
QÍK«∞H˘# <˘O_»∞=∂~°Oæ |∞ QÍ#ÖËH.õ 143
~å=∂ : `«#^Œ∞ Ãã·#º=Ú#∞´`«# ¿ã#Å#∞, Ñ¨^Œ‡=ÓºÇ¨ÏÉèíOy<£´
Ñ¨^‡Œ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú=Öˇ, K«∂Ñ¨@Oì QÆ<´£ HõxÊOK«∞#@∞¡QÍ, ã¨xflÇ≤Ïu<£´ áê^Œ„Ñ¨Ç¨ ~°
=ÚÅKÕ, Hõ~„° Ñ¨Ç¨ ~° „Ñ¨=~°#Î ÅKÕ´KÕu`À ÉÏ^≥_ç Ñ¨#∞ÅKÕ, pHÍ‰õΩ Ñ¨éK«∞K«∞´pHÍ‰õΩ
ÃÑ@∞ìK∞« , Hõ_∞» <£{*ÁzÛ´q∞H˜¯e Ö’ÑëH˜ „Ñ¨"tÕ Oz, =∞ézÜ«∂_»∞´`«∞`«∞xÎ Ü«∞Å∞
*Ëã,≤ g~°‰Ωõ O[~°´g~°Ü∂≥ ^è∞Œ _≥#· "åxx, [QÆkfi#∞`« q„Hõ=Ú<£´Ö’Hõ=Ú á⁄QÆ_∞»
Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ"åxx, ^èŒ#O[Ü«∞ `«#∂A<£´JyflÑ¨Ù„`«∞_≥·# hÅ∞x, ã¨∞´
Öˇã¨ûÜ«∞~Ú#, Éèí„^ŒãÖ`«u<£´â◊√ÉèíÑ¨~°OÑ¨~°Å∞QÆÅ"åxx, P"Õ∞\˜´„Ñ¨Ç¨Ïã¨∞Î_»∞,
J=~ÀkèOz´J_»∞Ã¤ Ñ\˜,ì |Ç¨ï=∞Ç¨Ü≥∂^è#Œ ´J<ÕH=õ ÚÖˇ#· Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œ=ú ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
"åºáê~° â◊¥~°`<« ´£ #_»=_ç`ÀQÆ∂_ç# Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, „áêÑ¨ÙQÍ´â◊H=Î̃ O`«=ÚQÍ,
áÈiáÈi´áÈ~å_ç, QÔ Å∞=<ÀÑ¨H´õ QÔ Å∞=*ÏÅHõ, q∞H˜¯e #Åy´q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz,
JO`«<£, J`«x´hÅ∞x Ü≥ÚHõ¯, ^èŒ~°‡qÇ‘Ï#´qÅ∞¡ÖËx, Ü«Ú^•úuâ◊Ü«∞=ÚKÕ`«´
Ü«Ú^Œúf„=`«KÕ, `«#∞<£´`«##∞, `«#¿ã#"åi<£´`«# ¿ã#Å#∞, HÍK«∞H˘#,
XO_»∞=∂~°æO|∞´=∞iÜ≥ÚHõ =∂~°æ=Ú, HÍ#ÖËHõ´HõxÑ≤OK«Hõ, Hõ~°„Ñ¨Ç¨~°

„Ñ¨=~°#Î ÅKÕ´KÕ`∞« Å`À ÉÏ^Œ∞@KÕ, K«OÑ≤OK≥´K«OÑ≤OK≥#∞.
`å`« Ê ~° º =Ú : ~åHõ ∆ ã ¨ Ã ã· # º=Ú Ñ¨ ^ Œ ‡ ã¨ = ¸Ç¨ Ï =Ú=Öˇ Hõ x ÊOK« Q Í
áê^Œ„Ñ¨Ç¨ ~°=ÚÅKÕ #∞ézÜ«∂_»∞K«∞#fl g~°‰Ωõ O[~°∞_»∞ zHÍ‰õΩ Ñ¨~K° ∞« K«∞ „Ñ¨"tÕ Oz
Ö’Hõ=ÚÅ∞ á⁄QÆ_∞» Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú QÆÅ JkèHõ â◊√ÉèÑí ~¨ O° Ñ¨~Å° ∞QÆÅ hÅ∞x P „Ñ¨ÇÏ¨ ã¨∞_Î ∞»
J_»∞Ñ¤ _¨ ç q∞H˜¯e Ü«Ú^Œú Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À áÈ~å_ç QÔ Å∞=ÖËHõ q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz qÅ∞¡ÖxË
P hÅ∞x KÕu^≥|ƒÅ`À `«# ¿ã#Å#∞ K«OÑ≤OK≥#∞. („Ñ¨ÇÏ¨ ã¨∞_Î ∞» <˘K≥Û#∞).
ÉèÏ~°`« : P"Õ∞\˜´„^À}∞_»∞, `«#^Œ∞ Ãã·#º=Ú#∞, Ñ¨^Œ‡=ÓºÇ¨ÏÉèíOy<£´
Ñ¨^Œ‡=ÓºÇ¨Ï=Ú=Öˇ, K«∂Ñ¨@ìOQÆÑ¨xfl´HõxÊOK«∞#@∞¡ U~°Ê~°z, Ç¨ÏuHõ~°´
<åâ◊H~õ =° ÚÖˇ#· , „Ñ¨Ç¨ ~° „Ñ¨=~°#Î ÅKÕ<´£ „Ñ¨Ç¨ ~°=ÚÅ #_»=_çHKõ ,Õ pHÍ‰õΩ Ñ¨éK«∞K«∞,
Hõ_∞» *ÁzÛ, #∞ézÜ«∂_»∞, g~°‰Ωõ O[~°, [QÆkfi#∞`« q„Hõ=Ú<£, ^è#Œ O[Ü«∞`«#∂A<£´
Jaè=∞#∞ºx, ã¨∞Éè„í ^Œ ãÖ`«u<£´ã¨∞Éè„í ^Œ ‰õΩ=∂~°∞x, J=~ÀkèOz, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú,
J`«x<£´Jaè=∞#∞ºx, ^è~Œ ‡° qÇ‘Ï# Ü«Ú^•úuâ◊Ü∞« =ÚKÕ`<« ´£ q∞H˜¯e J^è~Œ ‡° Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’
K«OÑ≤OK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : „^À}∞_»∞ `«# ¿ã#Å#∞ Ñ¨^‡Œ =ÓºÇ¨Ï=Ú=Öˇ HõxÊOK«∞#@∞¡
U~°Ê~°z <åâ◊Hõ~°=ÚÖˇ·# „Ñ¨Ç¨~°Ñ¨Ù #_»=_çHõKÕ zHÍ‰õΩ Ñ¨~°K«∞K«∞ „Ñ¨"ÕtOz
Ö’Hõ„Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ g~°‰Ωõ O[~°=Ú, ã¨∞Éè„í ^• `«#Ü«Ú_»∞<≥#· J~°∞#˚ ∞x ‰õΩ=∂~°∞_≥#·
Jaè=∞#∞ºx J_»y¤ Oz =∞Ç¨Ü≥∂^è∞Œ Å „Ñ¨„H˜Ü∞« ÅKÕ Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«=ÚQÍ áÈ~å_ç,
ÔQÅ∞=*ÏÅHõ q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz, JO`«@ „^À}∞_»∞ `«##∞, `«# ¿ã#Å#∞
HÍáê_»∞H˘#∞@‰õΩ "Õ~∞° =∂~°=æ Ú ÖËHõ Jaè=∞#∞ºx K«OÑ≤OK≥#∞.
ã‘. Juâ∫~°ºÑ¨~°ã¨∞â◊~å‡Hõ$+¨ìq[Ü«∞`«ñ
*Ëã≤ <å<åáê~°¿÷ ã# ÅÑ¨Ù_»∞
~“„^Œ=~ÀÖÏ¡ã¨ ~ål`«∞ #Hõ∆Ü«∞
^èŒ$u ã≤O^èŒ∞<åÜ«∞‰õΩñ n„=â◊HÎ̃
526 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
<åH©â√◊ ^Œ$_è~» }
° À`Õû‰õΩx q∞Oz `À
_»Ê_»ÖHË õ Ü≥Ú^Œ∞QÆ <å|eÜ«Úñ _»@¡
„^Œ∞OÔQ#∞ q~°^äŒ∞ñ _≥· `«∞^Œ#∞ ^Œ∞âß≈ã¨#
`«#∞[QÆ^•Ç¨Ïu ##Ü«∞=Úñ „|u
P. HÀ\˜ ÖËx<å^Œ∞ H˘=∞~°∞# H˜áêÊ@∞
"≥ÅÃã #Hõ@! ~Úk Ü«∞"å~°º =∞#∞K«∞
"ÕñQÔ "åxKå=Ù qx Ü«∞O`« l+¨µO‚ _»∞
YO_ç`åiÑÖH˜ÎHõO^èŒ~°∞O_»∞. 144
~å=∂ : Juâ∫~°º´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ, Ñ¨~´° HõÑÙ¨ ÅKÕ, ã¨∞â◊~‡° ´q∞H˜¯e
ã¨∞Y"≥∞#ÿ \˜,ì PHõ$+¨´ì uÑ¨Ê|_ç#, q[Ü«∞`«<{£ KÕã´≤ [Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆ∞@KÕ, <å<å´J<ÕHõ
q^è=Œ ÚÖˇ#· , Jáê~°ú ¿ã#Å∞´qiy# ~åHõã∆ ¨ ¿ã#Å∞, JÑ¨Ù_»∞, ~“„^Œ=~°{LÖÏ¡ã¨
~ål`«∞<£´~“„^Œ"∞≥ #ÿ LÖÏ¡ã=¨ ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞, JHõÜ ∆ ∞« ^è$Œ u<£´JHõÜ∆ ∞« "≥∞#ÿ ^è~·≥ º° =ÚKÕ,
ã≤O^è∞Œ <åÜ«∞‰õΩ<£´ã¨=Ú„^Œ∞x =O\˜ "åxx, f„=â◊H<Î̃ ´£ |Å"≥∞#ÿ â◊HQÎ̃ ÅÆ "åxx,
PH©â√◊ <£´P "å#~°∞_≥#· hÅ∞x, ^Œ$_è~» }° À`Õû‰õΩx´q∞H˜¯e ^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Àú`åûÇ¨Ï=Ú
QÆÅ"åxx, q∞Oz´Juâ◊~ÚOz, `À_»Ê_»ÖHË ´õ ZkiOK«ÖHË ,õ X^Œ∞QÆ<´£ `«Å=OK«QÍ,
P |bÜ«Ú_»∞´„Ñ¨ÇÏ¨ ã¨∞_Î ∞» , J@¡´P q^è=Œ ÚQÍ, „`«∞OÔQ#∞´#tOK≥#∞, `«∞^Œ#∞´
z=~°‰Ωõ , q~°^∞Œä _≥´· ~°^=Œä ÚÖËx "å_≥,· ^Œ∞âß≈ã¨#`«#∞´tHÕ∆ Ñ¨ â◊Hºõ =ÚQÍx"å_≥,·
[QÆ^•Ç¨Ïux´Ö’HõãO¨ Ç¨~°=ÚKÕ, J#Ü«∞=Ú´q∞H˜¯e, „Ñü HÀ\˜ÖxË ´Z^Œ∞~°∞ÖËx,
<å^Œ∞´<å Ü≥ÚHõ¯, H˘=∞~°∞#‰õΩ´XÑ≤Ê^Œ=Ú#‰õΩ, WáêÊ@∞´D ÉèíOQÆáê@∞,
"≥ÅÃã#Hõ@´HõeÔQ#∞ QÆ^•! Wk, J"å~°º=∞#∞K«∞´`«Ñ¨Ê^Œx, "åx Kå=Ù qx,
JO`«, l+¨µ‚O_»∞´[Ü«∞jÅ∞_≥·#, YO_ç`åi´â◊„`«∞ãÖÇ¨~°=Ú KÕÜ«∞QÆÅ, ÑÖH˜Î
HõO^è~Œ ∞° O_»∞´~å=}∞O_»∞, "ÕQÔ ´ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞Öˇ#· HõÑÙ¨ ÅKÕ J„Ñ¨Ü∂« ã¨=ÚQÍ ~åHõã∆ ¨
¿ã#Å∞ QÔ Å∞=|_≥#∞. <å<å q^è=Œ ÚÅ∞QÍ qiy# ~åHõã∆ ¿¨ ã#Å∞ JÑ¨Ù_»∞ ~“„^Œ"∞≥ #ÿ
q∞H˜¯e LÖÏ¡ã=¨ ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞K«∞ JHõÜ ∆ ∞« "≥∞#ÿ ^è~·≥ º° ãÖÑ¨^ÖŒ ’ ã¨=Ú„^Œ∞x=O\˜

f„=â◊HQÎ˜ ÅÆ hÅ∞x Ü«Ú^Œú ^Œ$_è`» fi« =Ú#∞ q∞Oz ZkiOK«ÖHË õ X^Œ∞QÆQÍ P „Ñ¨ÇÏ¨ ã¨∞_Î ∞»
q~°^∞Œè _≥· z=~°‰Ωõ P q^è=Œ ÚQÍ #tOK≥#∞. 'tHÕ∆ Ñ¨âH◊ ºõ =ÚQÍx Ö’Hõ ãÖÇ¨~°‰Ωõ _≥·
ZkiOK«∞ "å~°∞ ÖËx <å XÑ≤Ê^Œ=Ú#‰õΩ D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉèOí QÆáê@∞ HõeQÔ #∞ QÆ^•!
Wk Jx"å~°º=Ú— J#∞K«∞ J`«x =∞~°} "å~°#Î ∞ qx [Ü«∞jÅ∞_»∞, â◊„`«∞ ãÖÇ¨~°‰Ωõ _»∞
J~Ú# ~å=}∞_»∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : Juâ∫~°ºÑ¨~°´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥·#, ã¨∞â◊~°‡´ã¨∞â◊~°‡KÕ,
PHõ$+¨ì´"≥_»ÅnÜ«∞|_ç#, q[Ü«∞`«<£{KÕã≤´J~°∞˚#∞_»∞QÆÅ"å_≥· (Jaè=∞#∞º#‰õΩ
qâı+¨}=Ú) <å<å´<å<åq^èŒ=ÚÖˇ·#, áê~°÷¿ã#Å∞´áêO_»=¿ã#Å∞, JÑ¨Ù_»∞,
~“„^Œ=~ÀÖÏ¡ã´¨ ~°∞„^Œ ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ =~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ LÖÏ¡ã=¨ ÚKÕ, ~ål`«, JHõÜ ∆ ∞«
^è$Œ u<£´JkèHõ ^è~·≥ º° =ÚQÆÅ "åxx, f„=â◊H<Î̃ ,£ <åH©â√◊ <£´WO„^Œ∞x É’e# "åxx,
^Œ$_è» ~°}À`Õû‰õΩx q∞Oz, `À_»Ê_» ÖËH´õ X^Œ∞QÆ<,£ P |bÜ«Ú_»∞´Jaè=∞#∞º_»∞,
^Œ∞âß≈ã¨# `«#∞[´^Œ∞âß≈ã¨#∞x ‰õΩ=∂~°∞_≥#· ÅHõ∆ ‡}∞x Ü≥ÚHõ¯, QÆ^•Ç¨Ïu´QÆ^"Œ @Õ ∞KÕ,
J@¡, q~°^èŒ∞_≥·, „`«∞OÔQ#∞, J#Ü«∞=Ú, „ÑüHÀ\˜ÖËx, <å^Œ∞ H˘=∞~°∞#‰õΩ´<å
‰õΩ=∂~°∞xH˜, WáêÊ@∞ "≥ÅÃã#Hõ@, Wk J"å~°º=∞#∞K«∞, "åx Kå=Ù qx, JO`«,
YO_ç`åi ÑÖH˜ÎÝO_çOÑ¨|_ç# â◊„`«∞=ÙÅ =~°∞ã¨Å, HõO^èŒ~°´HõO~î°=ÚÅ∞ QÆÅ
l+¨µO‚ _»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, "ÕQÔ <£´ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥·# ã¨∞â◊~°‡KÕ "≥_»ÅnÜ«∞|_ç#
Jaè=∞#∞ºx <å<å q^è=Œ ÚÖˇ#· áêO_»= ¿ã#Å∞, t=Ùx =~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ LÖÏ¡ã=¨ ÚKÕ
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞ q∞H˜¯e ^è~·≥ º° =ÚKÕ, f„=â◊HKÎ̃ Õ WO„^Œ∞x É’e Ü«Ú^Œ=ú Ú #O^Œ∞
^Œ$_è"» ∞≥ #ÿ PkèHºõ =ÚQÆÅ ÃãO· ^è=Œ Ùx q∞Oz ZkiOK«ÖHË õ X^Œ∞QÆQÍ ^Œ∞âß≈ã¨#∞x
‰õΩ=∂~°∞_≥·# ÅHõ∆ ‡}∞x QÆ^• „Ñ¨Ç¨~°=ÚKÕ Jaè=∞#∞º_»∞ <ÕÅ"åÖˇ#∞. Z#fl_»∞
â◊„`«∞HÀ\˜ÖxË <å‰õΩ=∂~°∞#‰õΩ D q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÉèOí QÆáê@∞ JHõ\Ï! HõeQÔ #∞ QÆ^•! Wk
Jx"å~°º=∞x "åx Kå=Ù qx â◊„`«∞¿ã#Å HõO~î°=Ú#∞ L`«ÎiOK«∞ J~°∞˚#∞_»∞
ÉÏ^èŒÑ¨_≥#∞.
528 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=. W@∞¡ â’HõãO¨ `«Ñ=Î̈ ∂#ã¨∞O _»Q∞Æ #`«xñ QÆ#∞OQ˘x. 145
`å`«Ê~°º=Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú –
D q^è=Œ ÚQÍ ^Œ∞óM’^ÕfiQÆ=Ú`À ‰õÄ_ç# =∞#ã¨∞QÆÅ ~å=}∞x/J~°∞#˚ ∞x
K«∂z –
L. TÇ¨Ï QÆÅOy ~Ú@¡_Å» #∂~°Hõ ÜÕ∞\˜H˜ <åÇ¨Ï=„H˜Ü∂«
™êÇ¨Ïã¨=~°Î#O|∞`«é˜ñ *Ï=ÙÅ∞ „H˘`«ÎÖˇ KåÅ∞ x\ì̃^Œ∞
~À‡Ç¨Ï q∞ñHõO ^ŒºlOÑ¨Ù=Ú ã¨=Ú`«¯@â’Hõqëê^Œ¿ÇÏ`«∞"≥·
^ÕÇÏ≤ ñ QÆ~O° |∞ w_»fié∞K«∞ nx`«Q∞Æ Öò =∞k <≥Oz K«∂z#<£.146
~å=∂ : TÇ¨ÏHõÅOy´PÖ’K«#Å`À "åº‰õΩÅÑ¨_,ç W@∞¡´D q^è=Œ ÚQÍ,
T~°H´õ =º~°=÷ ÚQÍ, J_»Å<£–U\˜H´˜ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» @ ZO^Œ∞Å‰õΩ, PÇ¨Ï=„H˜Ü∂« ™êÇ¨Ïã¨
=~°#Î O|∞ `«i<£´Ü«Ú^Œ„ú H©_Ü » ∞« O^Œe ™êÇ¨Ïã¨ÑÙ¨ Ñ¨#∞Å ã¨=∞Ü«∞=ÚÖ’, Kå=ÙÅ∞
„H˘`«ÎÖË´=∞~°}=ÚÅ∞ H˘`«ÎqÜ«∂, KåÅ∞x\˜ì ^Œ∞~À‡Ç¨Ï=Ú´D q^èŒ"≥∞ÿ# K≥_»∞
"≥∂Ç¨Ï=Ú KåÅ∞#∞, ã¨=Ú`«¯@´q∞H˜¯e, â’Hõ qëê^Œ¿ÇÏ`«∞´^Œ∞óY=Ú#‰õΩ,
qëê^Œ=Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ#, "≥·^ÕÇ≤Ï<£´ã‘`«#∞, WHõ<£ `«ºlOÑ¨Ù=Ú´WOHõ =ke
ÃÑ@∞ì=Ú, nx `«Q∞Æ Öò´"≥∂Ç¨ã¨H,Î̃ =∞k<≥Oz K«∂z#<£´=∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOz#KÀ,
Hõ~O° |∞´q∞H˜¯e, H©_∞» {Ñ¨~K° ∞« ´KÕ@∞ KÕÜÚ« #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}Ï! qëê^Œ=Ú`À D q^è=Œ ÚQÍ T~°Hˆ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» @
UÅ? Ü«Ú^Œú „H©_Ü » ∞« #∞ ™êÇ¨Ïã¨ÑÙ¨ Ñ¨xÖ’ =∞~°}=ÚÅ∞ „H˘`«ÖÎ Ï? D q^è"Œ ∞≥ #ÿ
K≥_»∞ "≥∂Ç¨Ï=Ú WHõ KåÅ∞#∞. q∞H˜¯e â’Hõ qëê^Œ=ÚÅ‰õΩ HÍ~°}Éèí∂`«"≥∞ÿ#
ã‘`#« ∞ =^ŒeÃÑ@∞ì=Ú. PÖ’zOz#KÀ P"≥∞ `«Q∞Æ Å=Ú q∞H˜¯e H©_∞» HõeyOK«∞#∞.
ÉèÏ~°`« : J~°=÷ Ú ã¨=∂#=Ú. â’Hõ qëê^Œ¿ÇÏ`«∞"≥´· â’Hõ qëê^Œ=ÚÅ‰õΩ
HÍ~°}"≥∞,ÿ ^ÕÇÏ≤ <£´=∞#∞+¨µºx, nx `«Q∞Æ Öò´"≥∂Ç¨ã¨H.Î̃
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞<˚ å! =∞<À "≥H· Åõ º=Ú Hõey D q^è=Œ ÚQÍ T~°Hõ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» @
ZO^Œ∞Å‰õΩ? Ü«Ú^Œ„ú H©_® ™êÇ¨Ïã¨ =~°#Î =ÚÖ’ =∞~°}=ÚÅ∞ #∂`«#=∂! WOHõ

KåÅ∞#∞. D q^è"Œ ∞≥ #ÿ K≥_∞» "≥∂Ç¨Ï=Ú#∞ =^ŒeÃÑ@∞ì=Ú. "≥∂Ç¨ã¨HQÎ˜ ÅÆ =∞#∞AxH˜
PÖ’zOz K«∂z#KÀ q∞H˜¯e â’Hõ qëê^Œ ¿ÇÏ`«∞"≥·# K≥_»∞ "≥∂Ç¨Ï=Ú H©_»∞
HõeyOK«∞#∞.
HõO. Jx ÃÑ^ŒÌ Öˇ·#Ü«∂Ñ¨ÙÎÅ∞
^Œ#∞ñ ^Õ~Ê° ñQÆ #∞ã¨∞û ~°#∞K«∞ñ ^ŒÅÜ«¸ñz =∞#O
|∞#ñ ^Œ`«Î^ŒÇ≤Ï`«#$Ñ¨=
~°#Î zO`«O y#∞Hõ |eã≤ ~åñ ^Œ#Ö’#<£. 147
~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.
Jx ÃÑ^ŒÖÌ #·ˇ PÑ¨ÙÅÎ ∞, `«#∞<£´~å=}∞x/J~°∞#˚ ∞x, `Õ~Ê° QÍ´T~°@Ñ¨~K° Q« Í,
Lã¨∞û~°#∞K«∞, `«Å=Óz, =∞#O|∞#, `«`{ü `«`´ü PÜ«∂, JÇ≤Ï`« #$Ñ¨=~°#Î zO`«<´£
Ç≤Ï`«=Ú HÍx ~å[=∂~°=æ ÚÖ’, `«#Ö’#<£, H˜#∞Hõ |eã≤~å<£´HÀÑ¨=Ú ÃÇÏK«ÛQÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ÃÑ^ŒÌÖˇ·# ã¨xflÇ≤Ï`«∞Å∞ ~å=}∞x/J~°∞˚#∞x T~°@
K≥OkOÑ¨QÍ Lã¨∞û~°x `«ÅÜ«¸z =∞#ã¨∞ûÖ’ PÜ«∂ ~°H=õ ÚÖˇ#· Ç≤Ï`«=ÚHÍx
~å[=∂~°æ ^èÀ~°}Ö˜ ’ `«#Ö’ HÀÑ¨=Ú ÃÇÏK«ÛQÍ...
L`åûÇ¨Ï : P^Œ∞H˘#fl HÍ=~°=Ú# #Hõ@ =∞#∞[=∂„`«∞ñ_ô
"Õ∞kxÑ¨~Ú ã≤O^è∞Œ ~åA g∞é˜ =zÛ cè=∞ ¿ã
<åk |Ç¨ïã¨Ç¨ Ü«∞K«Ü∞« =Ú <åñy K≥é∞K«∞"åñ_≥ Ç¨
<å^Œ∞Ñ¨\ #ì̃ \ì̃KÅ« =Ú#<£ QÆ}O˜ Ñ¨ñ _Õq∞Ü«Ú<£. 148
~å=∂ : P^Œ∞H˘#fl´q∞Oz#, HÍ=~°=Ú#´QÆ~°fi=Ú`À, JHõ@, D
"Õ∞kxÑ¨~Ú´D Éèí∂q∞ÃÑ·, =∞#∞[=∂„`«∞_»∞´=∂#==∂„`«∞_»∞, ã≤O^èŒ∞~åA´
ã¨=Ú„^Œ∞x, g∞i=zÛ´^•\˜, cè=∞¿ã<åk´ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ¿ã#Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞"åxx,
|Ç¨ï ã¨Ç¨ Ü«∞K«Ü∞« =Ú´q∞H˜¯e ã¨Ç¨ Ü«∞Ñ¨_∞» |$O^Œ=Ú#∞, Py´xÅ∞=iOz,
530 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
K≥éK«∞"å_≥´#tOÑ¨*ËÜ«Ú"å_Õ, Ç¨! <å^Œ∞ Ñ¨\ ì̃#\ì̃´<Õ#∞ KÕÑ¨\ ì̃#, K«Å=Ú´
ÑÖ`«=Ú#∞, #<£´##∞fl (~å=}∞x) QÆ}O˜ Ñ¨_∞» {Uq∞Ü«Ú<£Ú=∂„`«=Ú ÖˇH¯˜ OÑ¨_∞» .
`å`«Ê~°º=Ú : JHõ\Ï! q∞Oz# á⁄QÆ~∞° `À Éè∂í q∞ÃÑ· XHõ =∂#==∂„`«∞_»∞
ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ ^•\˜ L„QÆ"∞≥ #ÿ ¿ã<åã¨=Ú^•Ü«∞=Ú`À =zÛ PÇ¨! <Õ#∞ Ñ¨\ #ì˜
ÑÖ`«=Ú#∞, ##∞fl U=∂„`«=Ú ÖˇH¯˜ OÑ¨_∞» QÆ^•!
ÉèÏ~°`« : ã≤O^è∞Œ ~åA´ÃãO· ^è=Œ Ù_»∞, cè=∞¿ã<åkćè=Ú_»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ , |Ç¨ï
ã¨Ç¨ Ü«∞K«Ü∞« =Ú, <å^Œ∞Ñ¨\<ì˜ ´£ <å ‰õΩ=∂~°∞_≥#· Jaè=∞#∞ºx, J\˜Kì Å« =Ú´P q^è"Œ ∞≥ #ÿ
ÑÖ`«=Ú#∞, #<£´##∞fl – q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : JHõ\Ï! D Éè∂í q∞ÃÑ· XHõ =∂#= =∂„`«∞_≥#· ÃãO· ^è=Œ Ù_»∞
q∞H˜¯e HÍ=~°=Ú`À g∞i cè=∞¿ã<å^Œ∞Å`À ‰õÄ_ç# |Ç¨ïq^èŒ ã¨Ç¨ Ü«∞ |$O^Œ=Ú`À
HõêŒ =zÛ PÇ¨! <å ‰õΩ=∂~°∞_≥#· Jaè=∞#∞ºx P q^è"Œ ∞≥ #ÿ ÑÖ`«=Ú`À ‰õÄÅ∞Û"å_Õ!
J\ì̃ ÑÖ`«=Ú#∞, ##∞fl U=∂„`«=Ú ÖˇH¯˜ OÑ¨_∞» QÆ^•!
=. Jx Ü«ÚQÆ_æ Oç z Ü«∞O^Œ∞ÅˆHq∞ Ü«∞xflÜ«ÚO lHõ¯#Ü≥∞º_»∞ #x
~À+¨"QÕ OÆ |∞# ~ÀAK«∞ #O^Œé∞ q#x@¡xÜ≥∞. 149
~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú –
Jx Ü«ÚQÆæ_çOz´Jx =∂\Ï¡_ç, JO^Œ∞ÅˆHq∞´^•xˆHq∞, JxflÜ«Ú<£,
zHõ¯#Ü≥∞º_»∞#x´ãïÑ¨_»∞#x, ~À+¨"ÕQÆO|∞#´f„="≥∞ÿ# HÀÑ¨=Ú`À, ~ÀAK«∞´
L„^ÕHÑõ _¨ ∞» K«∞, JO^Œ~∞° q#x@¡xÜ≥∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ÑëH˜ ~å=}∞_»∞/J~°∞#˚ ∞_»∞ ^•xˆHq∞ JxflÜ«Ú ãïÑ¨_∞» #x
f„="≥∞#ÿ HÀÑ¨=Ú`À L„^ÕHÑõ _¨ ∞» K«∞ JO^Œ~∞° q#∞#@∞¡ W@∞¡ ÑëHÔ #∞.
HõO. ^è$Œ u <Õ# ‰õÄÅ∞Î #iãÖ
Ç¨Ïuñ ÉÏéñQÆñ ^Œéq˜ ∞ `«éq˜ ∞ Ü«∂ã≤O^è∞Œ =∞Ç‘Ï
Ñü`«Åã¨^ŒƒÅ=`≥· û
#º`«#∂YO_»=ÚÅ [O|∞HÍ^Œ∞Å∞ ^ŒxÜ«∞<£. 150
~å=∂ : <Õ#´<Õ<˘Hõ¯_»<Õ (~å=}∞_»∞) ^è$Œ u<£´^è~·≥ º° =Ú`À, JiãÖÇ¨Ïu<£´
â◊„`«∞ ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞, áê~°QÆ `«iq∞ `«iq∞´Ñ¨~°∞ÔQ`«∞Î#@∞¡ `«iq∞H˘\˜ì, P
ã≤O^è∞Œ ´ã¨=Ú„^Œ Ñ¨~º° O`«"∞≥ #ÿ , =∞Ç≤Ï´Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞, Ñü`«´Ñ¨_#ç , Åã¨`{ü |Å=`ü´
„Ñ¨HÍtOK«∞ |Å=O`«"∞≥ #ÿ , `«#∂YO_»=ÚÅ<£´â◊s~° ÉèÏQÆ=ÚÅKÕ, [O|∞HÍ^Œ∞Å∞´
#Hõ¯Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q, `«xÜ«∞<£´`«$Ñ≤ÑÎ _¨ ∞» #@∞¡QÍ, ‰õÄÅ∞Î<´£ ‰õÄÖˇÛ^Œ#» ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : <Õ<˘Hõ¯_»<Õ ^è~·≥ º° =Ú`À áê~°„^Àe `«iq∞ ã¨=Ú„^Œ Ñ¨~º° O`«"∞≥ #ÿ
Éè∂í q∞Ü«∞O^Œ∞ Ñ¨_#ç „Ñ¨HÍâ◊=O`«=Ú, |e+¨=ª Ú J~Ú# â◊„`«∞ ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ
â◊s~° ÉèÏQÆ=ÚÅKÕ #Hõ¯Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q `«$Ñ≤ÑÎ _¨ ∞» #@∞¡ ‰õÄeÛ"ÕÃã^Œ#∞.
ÉèÏ~°`« : P ã≤O^è∞Œ =∞Ç‘ÏÑü´ÃãO· ^è=Œ Ù_»∞, `«Å<£´`«Å#∞, ‰õÄÅ∞Î#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : <Õ<˘Hõ¯_»<Õ (J~°∞#˚ ∞_»∞) ^è~·≥ º° =Ú`À â◊„`«∞ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ#∞
áê~°„^Àe `«iq∞ `«iq∞ ÃãO· ^è=Œ Ùx `«Å Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨HÍâ◊=O`«=Ú, |e+¨=ª Ú J~Ú#
â◊s~° ÉèÏQÆ=ÚÅ#∞ #Hõ¯Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ q `«$Ñ≤ÑÎ _¨ ç u#∞#@∞¡ ‰õÄÅ"ÕÃã^Œ#∞.
`Õ. q#∞ñ_»∞ <åÑÖ`« q∞^≥ <Õñ_»∞ "ÕQÆÜ«ÚHõÎ
QÆu #ey Ü«∂#$Ñ¨Ùx <ÕÅñ QÆÅÑ¨Ù"åñ_≥
#e#q∞„`«∞#ã¨Î=∞Ü«∞O|∞#‰õΩ =Ú#∞Ñ¨ÙQÆ
ÉèÏ#∞Ñ¨Ù¢`åÎk`«`«ÊHõ∆|Å=Úñ ^Œé˜q∞. 151
~å=∂ : ~å=}∞_»∞ Ñ¨Å∞‰õΩ =∂@Å∞.
<å ÑÖ`«=Ú, W^≥, q#∞_»∞, <Õ_∞» , "ÕQÜ
Æ Ú« HõQÎ uÆ <£´"ÕQ=Æ Ú`À ‰õÄ_ç# suÖ’
Jey´HÀÑ≤Oz, P #$Ñ¨Ùx´~å=Úx, #e<£´"Õ_∞» Hõ`À, Jq∞„`«∞´~å=Úx Ü≥ÚHõ¯,
Jã¨Î=∞Ü«∞O|∞#‰õΩ<£´<åâ◊#=Ú#‰õΩ, =Ú#∞Ñ¨ÙQÆ´=ÚO^Œ∞QÍ, ÉèÏ#∞Ñ¨Ù¢`åÎk´
ã¨∞„w=Ù_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#, `«`ü{Ñ¨Hõ∆|Å=Ú<£´P â◊„`«∞Ñ¨Hõ∆=Ú"åi ¿ã#Å#∞,
532 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`«éq˜ ∞´áÈ~å_ç, <ÕÅ<£{HõÅ∞Ñ¨Ù"å_≥´<ÕÅQÆ∂Å∞Û"å_»#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : W^Õ <å ÑÖ`«=Ú q#∞_»∞, <Õ_∞» "ÕQ=Æ O`«"∞≥ #ÿ suÖ’ HÀÑ≤Oz
~å=Úx =∞~°}=Ú#‰õΩ =ÚO^Õ ã¨∞„w"åk â◊„`«∞Ñ¨H∆õ ¿ã#Å#∞ áÈ~å_ç <ÕÅQÆ∂ÅÛQÆÅ#∞
(~å=}∞_»#∞ =∂@Å∞).
ÉèÏ~°`« : J~°∞#˚ ∞x =∂@Å∞ – <Õ_∞» , "ÕQ<Æ ´£ `≥Å"¡ å~°∞#O`«Ö’, Ü«ÚHõQÎ uÆ <£´
`«y# suÖ’, P #$Ñ¨Ùx´ÃãO· ^è=Œ Ùx, #e#q∞„`«∞´ã¨∂~°∞ºx Ü≥ÚHõ¯, Jã¨=Î ∞Ü«∞O|∞#‰õΩ
=Ú#∞Ñ¨ÙQÍ´Jã¨qÎ ∞OK«∞Ö’Ñ¨Å, ÉèÏ#∞Ñ¨Ù„`åk´Hõ~∞° _‚ ∞» "≥Ú^ŒÖ#·ˇ , q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞#˚ ∞_ç@<¡ #≥ ∞ : <å ÑÖ`«=Ú#∞ q#∞_»∞. <Õ_∞» `≥Å"¡ åi##∞
`«y# suÖ’ HÀÑ≤Oz ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∞=Ú#‰õΩ =ÚO^Õ Hõ~å‚k Z^Œ∞\˜ Ñ¨H=∆õ Ú"åi
Ãã#· º=Ú#∞ `«iq∞ <ÕÅQÆ∂Å∞Û"å_»#∞.
`Õ. Uñ QÆ_ñ» y ~Ú@∞¡ QÍqOÑ¨<xÕ ÉˇÅ∞K«ñ
[`«∞Î ~°∞„QÍlÉèÏã¨∞~°[fiÅ#=Ú#‰õΩ
â◊ÅÉèí`« =Ç≤ÏOz Ü«∞™ê‡HõÃã·#ºÑ¨`«∞Å∞
qkfi+¨`·≥ ûx‰õΩÅ∞ ã¨=ÚnfiHõñ∆ E_». 152
~å=∂ : U<£´<Õ#∞ (~å=}∞_»∞) Hõ_y» ´„Ñ¨Ü∞« uflOz, W@∞¡ HÍqOÑ¨<xÕ ´W@∞¡
KÕÜ∞« xKÀ, ÃÑÅ∞K«<´£ ã¨∞ÅÉè=í ÚQÍ, L„QÆ{Pl ÉèÏã¨∞~°[fiÅ#=Ú#‰õΩ, f„="≥∞#ÿ
Ü« Ú ^Œ ú „ Ñ¨ ` åÑ¨ = ∞<≥ _ ç Jyfl *ÏfiÅÅ‰õ Ω , â◊ Å Éè í ` « =Ç≤ Ï Oz´q∞_» ` « Å =Öˇ ,
qkfi+¨`´ü â◊„`«∞"≥#· ~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, Ããx· ‰õΩÅ∞, ã¨=Ú`ü{gHõ<∆ K£ ∂« _»´ãÖ`À+¨=Ú`À
‰õÄ_ç# K«∂Ñ¨ÙÅ`À K«∂_»QÍ, J™ê‡Hõ´=∞#ãÖ|O^è∞Œ Öˇ#· , Ãã#· ºÑ¨`∞« Å∞´¿ã<åkèÑ`¨ ∞« Å∞,
K«`∞« ~Î ∞° .
`å`«Ê~°º=Ú : <Õ#@∞¡ KÕÜ∞« xKÀ f„="≥∞#ÿ Ü«Ú^Œ„ú Ñ¨`åáêyfl H©ÅÅÖ’ ~å=Úx
Ããx· ‰õΩÅ∞ ãÖ`À+¨=Ú`À K«∂_»QÍ =∞# ¿ã<åkèÑ`¨ ∞« Å∞ q∞_»∞`«Å=Öˇ K«xáÈÜ≥∞^Œ~∞° .
(<Õ#@∞¡ KÕÜ∞« xKÀ [Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆ^xŒ ÉèÏ==Ú).
ÉèÏ~°`« : U#∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, Hõ_y» ~Ú@∞¡ HÍqOÑ¨<xÕ , J™ê‡Hõ Ãã#· ºÑ¨`∞« Å∞´=∞#
Ãã<· åºkèÑ`¨ ∞« Å∞, qkfi+¨`ü Ããx· ‰õΩÅ∞, ã¨=ÚnfiHõ<∆ £ K«∂_»´`«ÅÖˇuÎ K«∂_»QÍ, ~°∞H±ńÑ¨ÙÅÎ
Ü≥ÚHõ¯, ~ål´ÑÖ‰õΩÅÎ KÕ, ÉèÏã¨∞~°[fiÅ#=Ú#‰õΩ´HÍOu=O`«"∞≥ #ÿ *ÏfiÅÅ‰õΩ, ÃÑÅ∞K«<£
K«`∞« .Î
`å`«Ê~°º=Ú : <Õ#@∞¡ KÕÜ∞« xKÀ =∞# ¿ã<åkèÑ`¨ ∞« Å∞, â◊„`«∞ ¿ã#Å∞ `«ÅÖˇuÎ
K«∂_»QÍ nÑ¨ÙÅÎ Ü≥ÚHõ¯ ÑÖ‰õΩÅÎ KÕ ÉèÏã¨∞~°"∞≥ #ÿ *ÏfiÅÅ‰õΩ ã¨∞ÅÉè=í ÚQÍ =∞~°}O˜ K≥^#Œ ∞.
=. Jx ÑëH˜ ÑëH˜#@¡ Éˇ\ ˜ì^ŒOÑ¨Ùñ ÉˇOÑ¨Ù™⁄OÑ¨Ù á⁄OÑ≤i"À=
ã¨#fl^Œ∞úO_≥· Ü«Ú^ŒúÜ«∂„`« QÍqOz Ü«∂g~°HõOsî~°=ÙO _»‰õΩO~î°
q„Hõ"≥∂`ÕûHõO|∞# #<ÕHõ Ü≥∂[#q™êÎ~° ^•~°∞}O|∞QÍñ |xfl
#Ñ¨ ~ ° | Å=ÓºÇ¨ Ï O|∞#O^Œ ∞ ™êÇ¨ Ï ™ÈÖÏ¡ ã ¨ É è Ï ã≤ ` « â ◊ ~ åã¨ #
HõàÏqâı+O¨ |∞# hã¨∞ <≥éÑ¨ÙK«∞O ^≥éÑ≤ Q˘x ~°ÔŒä |∞ =éÑ≤Oz
Ü≥ÚéÑ¨Ù=éÑ¨Ù# #_»¤yOK«∞ Ñ¨QÆé Ü≥∞_»∞¤QÆ_»∞¤é˜H˜ zOK«∞H˘x
`«#`À# K˘K«∞ÛxK«ÛÅOÑ¨Ù >ˇKÛ« iHõ KåÅHõ Ü«∞Hõ¯_»H¯õ _»O ^ŒÅÑ¨_ç
"≥e"≥e# áÈ~°∞ x[Ü≥∂^èŒg~°∞Å‰õΩ ^Œ∂~°^Œ$â◊º=∂#ˆH`«#
^Àº`« # O|∞#O „cu Ü≥ Ú ã¨ O QÆ ∞ K« ∞ . xâß`« x[â◊ ~ °
„"å`«áê`«O|∞ÅKÕ`« Éèí∂`«ÅO|∞# #q~°à◊O|∞QÍ <˘~°y#
Ç¨Ïi‰õΩO[~° â◊`åOQÆ â◊HõÅO|∞ÅKÕ`« qHõÅ`«fiO|∞ <˘O^ŒHõ
Ü«∞=∞O^Œã¨ºO^Œ# „Ñ¨Kå~°O|∞ ™ê~°^ä•ºâ◊Û~°ºK«~åº=∞Ç≤Ï=∞
=∞Ç¨ÏhÜ«∞Ç¨Ïi <≥Ñ· Ù¨ }ÀnÌÑ`≤ å \’ÑÖÉˇ· ÜÕ∞Ñ¨ÙK«∂ÑÖ „|`åÑÖ|∞
"≥∞éã≤ ~°}qÇ¨Ï~°} ~°}~°}˜Hõ q[$OÉèí}Ïã¨ÎOÉèí ãÖ„Éèí=∞
|O„Éèí=∞º=∂} K«O_» HÀ^ŒO_»^ŒO_» ‰õΩO_»bÉèÏ"åq<åÉèÏ=
ã¨∞ÉèíQÆOÉèÏ=ÙHõ â◊~°„Ñ¨Ü≥∂QÆ "ÕQÆKå`«∞~åºâ◊Û~°º ^Œâ◊Éèí∞[Ü«ÚQÆ
Ü«ÚQÆà◊qQÆo `åQÆo`« [Ü«∞^Œ~°ÊqÉèí=ÙO _»QÆ∞K«∞ #aè#=ã¨~°}˜
#∞~°=_çOK≥ #Ñ¨C _»ÑÊ¨ ~° |ÅO|∞#O^Œ∞ñ Q˘O^Œé∞. 153
534 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
~å=∂ : Jx ÑëH˜´Jx ~å=}∞_»∞ ÑëH˜, ÑëH˜#@¡´K≥ÑÊ≤ #>Ë,¡ Éˇ\^ì˜ =Œ Ú{
ÃÑOÑ¨Ù{™⁄OÑ¨Ù´„H“~°º=Ú Ü≥ÚHõ¯ f„=`«, á⁄OÑ≤i{áÈ=´ Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ,
ã¨#fl^Œ∞Oú _≥´· `«Ü∂« ~Ô ,· Ü«Ú^Œú Ü«∂„`« QÍqOz, P g~° HõOsî~=° ÙO_»∞´~å=}∞_»∞,
J‰õΩO~î´° "≥ÚHõ¯"Àx, q„Hõ=∞{L`ÕûHõO|∞#´ [Ü≥∂`åûÇ¨Ï=Ú`À, J<ÕHõ Ü≥∂[#
q™êÎ~^° •~°∞}O|∞QÍ´J<ÕHõ Ü≥∂[#=ÚÅ Ñ¨~º° O`«=Ú q∞H˜¯eQÍ, Ñ¨xfl´"≥∂Ç¨ÏiOz,
JÑ¨~° |Å=ÓºÇ¨ÏO|∞#O^Œ∞´â◊„`«∞ ¿ã<å =ÓºÇ¨Ï=ÚÖ’, ™êÇ¨Ïã¨{ LÖÏ¡ãÉ¨ Ïè ã≤`´«
™êÇ¨Ïã¨ „H©_K» Õ „Ñ¨HÍtOK«∞, â◊~åã¨# HõàÏ qâı+O¨ |∞#´ÉÏ} <≥Ñ· Ù¨ }º=ÚKÕ, Dã¨∞
<≥éÑ¨ÙK«∞<£´HÀÑ¨=Ú#∞ „Ñ¨H\õ O˜ Ñ¨ÙK«∞, `≥éÑ≤Q˘x´=∂~°=æ Ú <Õ~Ê° ~°K∞« H˘x, ~°ÔŒä |∞
Ñ¨~°Ñ≤Oz´~°^äŒ=Ú#∞ Ñ¨~°∞ÔQuÎOz, XéÑ¨Ù Ñ¨éÑ¨Ù#´LáêÜ«∞â◊H˜ÎKÕ, J_»¤yOK«∞,
Ñ¨Q~Æ ´° â◊„`«∞=ÙÅ, Z_»∞¤ QÆ_∞» ¤ LiH˜ zOK«∞H˘x´J=~À^è=Œ ÚÅ#∞ ^•\˜, `«#`À#,
K˘K«∞Û´„Ñ¨"tÕ OK«∞, xK«ÛÅ=Ú´ ZK«ÛiHõ´xâ◊ÛÅ"≥∞#ÿ ÃÇÏK«ÛiHõ, KåÅHõ´ãïáÈHõ,
JHõ¯_»Hõ¯_»<£, `«ÅÑ¨_ç´ZkiOz, "≥e "≥e#áÈ~°∞´|Ç≤Ï~°OQÆ=ÚQÍ áÈ~å_»∞,
x[Ü≥∂^èŒ g~°∞Å‰õΩ´`«# Ü«Ú^Œgú ~°∞Å‰õΩ, ^Œ∂~°^$Œ â◊º=∂#´^Œ∂~°=ÚQÍ HõxÑ≤OK«∞,
ˆH`«# ^Àº`«#O|∞#<£´Ñ¨`åHõ=Ú Ü≥ÚHõ¯ HÍOuKÕ, „Ñü Ü≥ÚãÖQÆ∞K«∞´
ãÖ`«$Ñ≤ÎÑ¨~°K«∞K«∞, xâß`«´f„="≥∞ÿ#, x[â◊~°„"å`« áê`«O|∞ÅKÕ`«´`«# ÉÏ}
ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÅ#∞ =^ŒÅ∞@KÕ, Éè∂í `«ÅO|∞#<£´ Éè∂í q∞ÃÑ,· Jq~°àO◊ |∞QÍ<£´
q∞H˜¯eQÍ, X~°y#´<ÕÅ"åe#, Ç¨Ïi ‰õΩO[~°â◊`«´=O^ŒÖÏk "å#~°¿ã#Å,
JOQÆâ◊HõÅO|∞ÅKÕ`«´â◊s~°ÉèÏQÆ=ÚÅKÕ, qHõÅ`«fiO|∞ <˘O^ŒHõ´HõÅ=~°Ñ¨_»Hõ,
J=∞O^Œã¨ºO^Œ# „Ñ¨Kå~°O|∞´"ÕQÆ=ÚQÍ #_»K«∞ ~°^äŒ=Ú Ü≥ÚHõ¯ Hõ^ŒeHõ,
™ê~°{nä{Pâ◊Û~°ºK«~åº =∞Ç≤Ï=∞<£´Pâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÍ #_»∞Ñ¨Ù |∞kú â◊H˜Î,
=∞Ç¨ÏhÜ«∞´Q˘Ñ¨Ê^≥·#, Ç¨Ïi<≥·Ñ¨Ù}´"å#~°∞Å <≥·Ñ¨Ù}º=Ú#‰õΩ, LnÌÑ≤`«{
P\’ÑÖÉˇ·´„Ñ¨HÍtOz# P\’Ñ¨"≥∞ÿ, UÑ¨ÙK«∂Ñ¨<£´q[$OaèOÑ¨QÍ, „Ñ¨`åÑÖ|∞
"≥∞éã≤´Ñ¨~å„Hõq∞Oz, ~°}qÇ¨Ï~°}´Ü«Ú^Œ„ú H©_Ö» ’, ~°}~°}H˜ õ q[$OÉè} í ÏãÎ̈OÉè´í
HÀiHõÅ Juâ◊Ü«∞=Ú`À ‰õÄ_ç# ã¨ÎOÉèí#=ÚKÕ, ãÖ„Éèí=∞´ Pâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÍ,
|O„Éè=í ∞º=∂}´=∂\˜=∂\˜H© Ñï„Éèqí ∞OK«∞K«∞#fl, K«O_»HÀ^ŒO_» ^ŒO_»´f„="≥∞#ÿ
HÀ^ŒO_»=Ú #∞O_ç "≥Å∞=_ç#, ‰õΩO_»bÉèÏ=´ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ, Jq<åÉèÏ=´Ñ¨~ã° Ê¨ ~°,
â◊√ÉèQí OÆ ÉèÏ=ÙHõ´™œÉèÏQÆº=Ú`À xO_ç#, â◊~„° Ñ¨Ü∂≥ QÆ´ÉÏ} „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú Ü≥ÚHõ¯,

"ÕQÆ Kå`«∞~°º´"ÕQ=Æ Ú`À ‰õÄ_ç# K«`∞« ~°`#« ∞, Pâ◊Û~°º´Pâ◊Û~°º Ñ¨~K° ∞« K«∞, ^ŒâÉ◊ ∞íè [Ü«ÚQÆ
Ü«ÚQÆà◊´W~°∞=k KÕ`«∞Å #∞O_ç, qQÆo`åQÆo`«´=^Œe#, [Ü«∞^Œ~°Ê´q[Ü«∞
QÆ~°fi=Ú`À, qÉèí=ÙO_»QÆ∞K«∞´„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞, Jaè#= ã¨~°}˜<£´H˘`«Î suÖ’,
L~°=_çOK≥<´£ "Õy~°Ñ_¨ #≥ ∞, JÑ¨C_»∞, P{Ñ¨~|° ÅO|∞#O^Œ∞´â◊„`«∞ Ãã#· º=Ú#O^Œ∞,
H˘O^Œ~∞° .
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ~å=}∞_»@∞¡ ÑëH˜ „‰õÄ~°`fi« =Ú nÑ≤OÑ¨QÍ ã¨#fl^Œ∞_ú ·≥
Ü«Ú^ŒúÜ«∂„`« QÍqOz P g~°Ñ¨ÙOQÆ=Ù_»∞ "≥ÚHõ¯"Àx Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ J<ÕHõ
Ü≥∂[#=ÚÅ ^Œ∂~°=Ú qãÎ̈iOz ^•~°∞}=ÚQÍ Ñ¨xfl# â◊„`«∞=ÓºÇ¨Ï=Ú#O^Œ∞
™êÇ¨Ï™È¿Ñ`«"≥∞ÿ# ÉÏ}„Ñ¨Ü≥∂QÆ „H©_»KÕ HÀÑ¨=Ú#∞ „Ñ¨Hõ\ ÕK«∞K«∞ =∂~°æ=Ú
<Õ~Ê° ~°K∞« H˘x ~°^=Œä Ú#∞ #_»Ñ≤ K«∞@∞ìÑ@
¨ ¡ J_»y¤ OK«∞ â◊„`«∞¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞
pÅ∞ÛH˘x `«#`À „Ñ¨"tÕ OK«∞ Zki |Å=Ú#∞ JHõ¯_çHHõ ¯õ _» `«ÅÑ¨_ç |Ü«∞@ Ü«Ú^Œ=ú Ú
KÕÜÚ« `«# Ü«Ú^Œgú ~°∞Å‰õΩ ^Œ∂~°=ÚQÍ HõxÑ≤OK«∞ `«# Ñ¨`åHõ nÑ≤KÎ Õ „Ñ‘u HõeyOK«∞K«∞
f„="≥∞#ÿ `«# ÉÏ} ã¨=Ú^•Ü«∞ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ <ÕÅÃÑ· q∞H˜¯eQÍ Xiy# â◊`åkèHõ
"å#~° â◊s~° ÉèÏQÆ=ÚÅKÕ "≥H· Åõ º=Ú á⁄O^ŒHõ `«# ~°^QŒä =Æ ∞# „âı+`ª̈ K« Õ |∞kúH˜
Pâ◊Û~°º=Ú#∞ HõeyOK«∞K«∞ "å#~°∞Å Ü«Ú^Œ<ú Ñ·≥ Ù¨ }˜x Ju„Hõq∞OK«∞ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú
„Ñ¨Hõ\ ÕK«∞K«∞ Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞ HÍOH∆Íuâ◊Ü«∞=ÚKÕ q[$OaèOz ãÖ„Éèí=∞Ñ¨~°z
=∂\˜=∂\˜H˜ Ñï„Éèqí ∞OK«∞ f„="≥∞#ÿ HÀ^ŒO_»ÉÏ} „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú#∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~° ™œÉèÏQÆº
ÉèÏ=# HõeyOK«∞ q^è=Œ ÚQÍ â◊~„° Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú#∞ K«`∞« ~°``« À Pâ◊Û~°ºHõ~=° ÚQÍ W~°∞=k
KÕ`∞« Å #∞O_ç q_ç=_ç# q[Ü«∞ QÆ~fi° =Ú`À "≥É· =íè =Ú#∞ á⁄Ok H˘`«Î suÖ’
"Õy~°Ñ_¨ #≥ ∞. JÑ¨C_»∞ "å#~°¿ã#ÅÖ’ H˘O^Œ~∞° –
ÉèÏ~°`« : ™ê~°^ºŒè {Pâ◊Û~°º K«~åº=∞Ç≤Ï=∞´™ê~°^ºŒè =Ú Ü≥ÚHõ¯ Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ
=∞Ç≤Ï=∞KÕ, â◊~°„Ñ¨Ü≥∂QÆ "ÕQÆKå`«∞~åºâ◊Û~°º, ^Œâ◊´J=ã¨÷QÆÅ, Éèí∞[Ü«ÚQÆà◊Ü«ÚQÆà◊´
Ñ¨Ó#∞QÍO_»¡=O\˜ Ô~O_»∞ Éèí∞[=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ – J~°∞˚#∞x Ñ¨~°=ÚQÍ q∞QÆ`å
ã¨=∂#=Ú.
536 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõO. "Õ=∞é∞ =∞#QÆ∞~°fiâ◊fi
`å÷=∞ÅH©Ñ¶¨∞’~°g~°`«~°∞ÉÏ}Hõ^ŒO
ÉÏq∞`«=~°¬=Ú^Œ∞ã¨Î~°
"≥∞ÿ "≥∞éÃãñ ^Œ^Œ„Ñ¨ÉèË^Œ∞ºñ_»Ü≥∞º x`«O_»∞<£. 154
~å=∂ : "Õ=∞é∞´Ñ¨Å∞=∂~°∞,¡ =∞#´=∞# Ü≥ÚHõ¯, QÆ∞~°∞´„"ÕQÔ #· , Jâ◊fi`«´÷ ~åq,
P=∞ÅH©´Lã≤iHõ, Ñ¶¨∞’~°g~°`«~°∞´ÃÑ^ŒÌ=∞kÌ, ÉÏ}´QÀ~°O@, Hõ^ŒO|´Hõ_çq∞
K≥@Ü¡ Ú≥ Hõ¯, Jq∞`«=~°¬=Ú´JkèH=õ ÚQÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞@, ^Œ∞ãÎ̈~"° ∞≥ ´ÿ `«iOÑ¨~åx^≥·
"≥∞éÃã´„Ñ¨HÍtOK≥#∞, W`«O_»∞<£´D ~å=}∞_»∞#∞, `«`ü´P `«~°∞=~°¬=ÚKÕ
J„Ñ¨É^Ëè ∞Œ º_»Ü∞≥ º<£´[~ÚOÑ¨ â◊Hºõ =ÚQÍx "å_®Ü≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞# ÉèÏ~°"∞≥ #ÿ ~åq, LãïHõ, ÃÑ^Œ=Ì ∞kÌ, QÀ~°O@, Hõ_qç ∞
K≥@¡#∞ JkèHõ=ÚQÍ ("å#~°g~°∞Å∞) „Ñ¨Ü≥∂yOK«∞@ ÉèíiOÑ¨~åx^≥· "≥∞éÃã#∞.
~å=}∞_»∞#∞ P `«~∞° =~°¬=ÚKÕ [~ÚOÑ¨ â◊Hºõ =ÚQÍx "å_®Ü≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : "Õ=∞é∞, =∞#, QÆ∞~°∞´„^À}ÏKå~°∞ºÅ∞, Jâ◊fi`å÷=∞Å‰õΩ, D
g~°`~« ∞° ´g~°„âı+µ¨ _ª #·≥ J~°∞#˚ ∞xÜ≥ÚHõ¯, ÉÏ}HõÔŒ |=Ú´ÉÏ}ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
Jq∞`«=~°¬=Ú, ^Œ∞ã¨~Î "° ∞≥ ,ÿ "≥∞éÃã<£, W`«O_»∞#∞<£´J~°∞#˚ ∞_»∞#∞, `«`´ü P ÉÏ}=~°¬=ÚKÕ,
J„Ñ¨É^Ëè ∞Œ º_»Ü∞≥ º<£´ÉèkË OÑ¨~åx"å_®Ü≥∞#∞.
qâı+} ¨ =Ú : ~Ô O_»= áê^Œ=Ú# '`å— J#∞ JHõ~∆ =° Ú#‰õΩ „áêk Ü«∞u
"ÕÜ∞« |_ç#k (`«~∞° ÉÏ}) uHõ¯# 'NÜ«∞#Q“i— J#∞ J=`åiHõ Ñ¨^ºŒ =ÚÖ’ PO„^èŒ
=∞Ç¨ÉèÏ~°`=« Ú# ~Ô O_»= áê^Œ=Ú# Éè,í „^•~Ú`«=¸iÎÜ∞ÿ≥ Ç¨ÏiÇ¨Ï~°O|QÆ∞ ~°∂Ñ¨=Ú
^•eÛ—— J#∞ KÀ@ „áêk Ü«∞u "ÕÃã#∞.
`Õ. H˘O^Œ éu~°Ü«∞„¿Ñi`«ã¨ºO^Œ<åâ◊fi
Hõ~°‚ =ÚM’º„QÆ`«~°∞Å "≥∂Ñ¶¨∞`«‰õΩñ ^ŒÅñHõñ
Q˘O^Œé∞ =∞##$áêÅ∞xQÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨Hõ$`«
=~°‡ ^è~Œ ‡° =~°#Î QÍK«∞ =QÆ= =∞#ñQÆ. 155
~å=∂ : H˘O^Œ~°∞´H˘O^Œ~°∞ "å#~°∞Å∞, Ju~°Ü«∞´q∞H˜¯e "ÕQÆ=ÚQÍ,

„¿Ñi`«´„Ñ¨Ü≥∂yOÑ¨|_ç#, ã¨ºO^Œ#´<≥q∞‡ K≥@∞ì#∞, Jâ◊fiHõ~°‚´=∞kÌK≥@∞ì#∞,
=ÚYº´"≥Ú^ŒÖˇ·#, L„QÆ´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#, `«~°∞Å´K≥@¡Ü≥ÚHõ¯, "≥∂Ñ¶¨∞`«‰õΩ<£´
=º~°÷`«fi=Ú#‰õΩ, `«ÅHõ<£´K«eOÑ¨QÍ, H˘O^Œé∞, =∞##$áêÅ∞x´~å=Úx,
QÆ ∞ ~° ∞ ´Jkè H õ " ≥ ∞ ÿ # , =~° ‡ ´Hõ = K« = ÚÜ≥ Ú Hõ ¯ , ^è Œ ~ ° ‡ =~° Î # <£ ´ „Ñ¨ H Í~° = $uÎ Q Æ Å ,
Hõ$Ñ¨‰Ωõ ´^ŒÜ∞« ‰õΩ, HÍK«∞´~°HO∆˜ K«∞, =QÆ==Ú´ÉÏ^èÑŒ _¨ =» Ú, J#QÆ´Jx K≥ÑÊ¨ QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : H˘O^Œ~∞° "å#~°∞Å∞ q∞H˜¯e "ÕQ=Æ ÚQÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOz# <≥q∞‡,
=∞kÌK@ ≥ ∞¡ "≥Ú^ŒÅ∞QÍQÆÅ ÉèÜ
í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#· =$Hõ=∆ ÚÅ∞ =º~°=÷ ∞QÆ∞@‰õΩ K«eOÑ¨QÍ,
=∞iH˘O^Œ~∞° ~å=Úx JkèHõ ^ŒÜ∂« Hõ$`«"∞≥ #ÿ Hõ=K« „Ñ¨HÍ~°=ÚQÆÅ =$uÎx K«∂z
ÉÏ^èÑŒ _¨ É» ’=∞x K≥ÑÊ¨ QÍ –
ÉèÏ~°`« : ã¨ºO^Œ<åâ◊fi´~°^è•â◊fi=ÚÅ∞QÆÅ, Hõ~°‚=ÚYº´Hõ~°∞‚_»∞ "≥Ú^ŒÖˇ·#,
L„QÆ`~« ∞° Å´q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz# "åi Ü≥ÚHõ¯, "≥∂Ñ¶∞¨ `«‰Ωõ <£´F@q∞H˜, `«ÅHõ, H˘O^Œ~∞° ,
=∞##$áêÅ∞x´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, QÆ∞~°∞Hõ$Ñ¨H$õ `«=~°‡´„^À}ÏKå~°∞º_»∞, Hõ$áêKå~°∞º_»∞
Hõ$`«=~°‡Å Ü≥ÚHõ¯, ^è~Œ ‡° =~°#Î ´^è#Œ ∞~åfi ºáê~°=Ú, HÍK«∞, =QÆ==∞#QÆ.
`å`«Ê~°º=Ú : H˘O^Œ~∞° q∞H˜¯e "ÕQ=Æ ÚQÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOz# ~°^•è â◊fi=ÚÅ∞QÆÅ
Hõ~å‚k =ÚY∞ºÖˇ#· J`«∞º„QÆ∞Å F@q∞H˜ K«eOÑ¨QÍ, =∞i H˘O^Œ~∞° ^Œ∞~Àº^è#Œ ,
„^À}, Hõ$Ñ¨, Hõ$`«=~°‡Å ^è#Œ ∞~åfi ºáê~°=Ú =∞#Å#∞ ~°HO∆˜ K«∞#∞, ÉÏ^èÑŒ _¨ =» ∞#QÍ.
`Õ. H˘O^Œ é˜#`«#∂*Ï^Œ∞Å „HÀqÖ’#ñ
„ÉÏ}=ÚÅ∞ QÆÅñæ ^≥eÜ«ÚO_ç „|uÔH^Œ
hÅQÆ[=ÚYº|Å =∞^≥ xQÆ∞_ç á⁄k"≥
âß„`«=Ùx #OK«∞ñ Q˘O^Œé∞ ãÖ`«ãÅ≤ ñQÆ. 156
~å=∂ : H˘O^Œ~°∞, W#`«#∂*Ï^Œ∞Å´ã¨∞„w"å^Œ∞ÅÜ≥ÚHõ¯, „HÀqÖ’#<£´
=¸ã¨Ö’, „áê}=ÚÅ∞QÆÅ<æ ,£ `≥eÜ«ÚO_ç´`≥eqQÆey, „|uÔH^Œ=∞#, hÅQÆ[=ÚYº
|Å=Ú´hÅ∞_»∞, QÆA_»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åi ¿ã#Å∞, J^≥, âß„`«=Ùx´â◊„`«∞=Ù#∞,
538 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
xQÆ∞_çá⁄k"≥´f„==ÚQÍ ZkiOK≥#∞, JOK«∞´J#∞K«∞, H˘O^Œ~∞° ãÖ`«ãÅ≤ QÆ´H˘O^Œ~∞°
ãÖ`À+≤OK«QÍ.
`å`«Ê~°º=Ú : H˘O^Œ~∞° ã¨∞„w"å^Œ∞Å =¸ã¨Ö’ „áê}=ÚÅ∞ QÆÅ∞QÆQÍ `≥eq
á⁄Ok hÅQÆ[ =ÚY∞ºÅ ¿ã#Å∞ J^Œ∞QÀ ~å=}∞x f„==ÚQÍ ZkiOK≥#x
=∞iH˘O^Œ~∞° ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ.
ÉèÏ~°`« : H˘O^Œ~°∞, W#`«#∂*Ï^Œ∞Å´Hõ~å‚^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯, hÅ´#Å¡<≥·#
QÆ[´QÆ[=ÚÅ∞, =ÚYº´"≥Ú^ŒÅ∞QÍQÆÅ.
`å`«Ê~°º=Ú : H˘O^Œ~∞° Hõ~å‚^∞Œ Å =¸ã¨Ö’ „áê}=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆQÍ `≥eqx
á⁄Ok „|uÔH^Œ=∞#QÍ #Å¡<#·≥ QÆ[=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÅ∞QÍQÆÅ ¿ã#Å∞ â◊„`«∞=Ù#∞ W^≥
f„==ÚQÍ ZkiOz~°x H˘O^Œ~∞° ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ.
=. =∞é˜ Ü « Ú #<Õ ‰ õ Ω Å<Õ H õ „Ñ¨ H Í~° O |∞Åñ ^Œ ` « Î „ ^Œ } ã¨ = ∞Ü« ∞
ã¨=Ú^ŒÜ∞« [Ü«∞Ñ¨~å[Ü«∞ „Ñ¨fu=â◊O|∞#ñ |Å∞‰õΩK«∞O_» #`«O_»∞
ã¨~°fi^Œ∞~åfi~°^ÀifiÖÏã¨QÆ~°fiO|∞# #∞Å¡ã≤Å∞¡K«∞.
157
~å=∞ ÉèÏ~°`« : ã¨=∂#=Ú.
=∞é˜ÜÚ« , J<Õ‰Ωõ Å∞, J<ÕHõ „Ñ¨HÍ~°O|∞Å<£´J<ÕHõ q^è=Œ ÚÅ∞QÍ, `«`{ü `«`{ü
~°} ã¨=∞Ü«∞´P Ü«Ú^Œãú =¨ ∞Ü«∞=Ú#O^Œe, ã¨=Ú^ŒÜ∞« ´ã¨=¸Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯, [Ü«∞
Ñ¨~å[Ü«∞=Ú´[Ü«∞=Ú, JÑ¨[Ü«∞=Ú J#∞, „Ñ¨fu=â◊O|∞#<£´ MÏºu=â◊=Ú#,
Ñ¨Å∞‰õΩK«∞O_»<,£ J`«O_»∞´~å=}∞_»∞/J~°∞#˚ ∞_»∞, ã¨~fi° ^Œ∞~åfi~°´q∞H˜¯e ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx,
^Àó{qÖÏã¨ QÆ~fi° O|∞#<£´Éè∞í [|ÅQÆ~fi° =ÚKÕ, LÅ¡ãÅ≤ ∞K«∞´ ãÖ`À+≤OK«∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞iÜ«Ú J<ÕHõ „Ñ¨HÍ~°=ÚÅ∞QÍ P Ü«Ú^Œú ã¨=∞Ü«∞=Ú#O^Œe
ã¨=¸Ç¨Ï [Ü«∂Ñ¨[Ü«∞=ÚÅ MÏºux Ñ¨Å∞‰õΩK«∞O_»QÍ ~å=}∞_»∞/J~°∞#˚ ∞_»∞ q∞H˜¯e
ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx Éè∞í [|ÅQÆ~fi° =ÚKÕ ãÖ`À+≤OK«∞K«∞.
=#=∞Ü«¸~°=Ú :
™ê~°x[KåÑ¨ QÆ∞}â◊|ãÌ =¨ ∞#∞„=

*Ïº~°ã≤Hõâ◊¥~°`«~°™ê`«º H˜~°}Ï„QÆ
„‰õÄ~°`«~°âß`«¯ $ux~°∂Ñ¨º QÆ=∞#∞O_≥·
KÕi Ü«∞qHÍ~°^$Œè uã≤O^è∞Œ #$Ñ¨Ùñ EK≥<.£ 158
~å=∂ : ™ê~°´„âı+¨ì"≥∞ÿ#, x[KåÑ¨QÆ∞}â◊|Ì´`«# ^Œ#∞+¨ªOHÍ~°=Ú#∞,
ã¨=∞#∞„=*Ïº´"≥O|_çOK«∞@‰õΩ, ~°ã≤Hõ´~°∞zQÆÅqÜ≥ÿ∞, â◊¥~°´â◊¥~°∞Å Ü≥ÚHõ¯,
`«~°ã¨´=∂Oã¨=ÚÅKÕ, Ju´q∞H˜¯e, JH˜~°}´H˜~°}ã¨Ç≤Ï`«=ÚÖˇ·#, J„QÆ´
=ÚÅ∞‰õΩÅ∞QÆÅ, „‰õÄ~°â´◊ „‰õÄ~°=ÚÖˇ#· â◊~=° ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, âß`«¯ $u´â◊„`«∞^èfiŒ #∞ÅKÕ,
x~°∂Ñ¨º´`≥eÜ«∞^Œy#, QÆ=∞#∞O_≥·´QÆ=∞#=ÚQÆÅ"å_≥·, KÕi, JqHÍ~°^èŒ$u<£´
qHÍ~°=ÚÖËx ^è~·≥ º° =ÚKÕ, ã≤O^è∞Œ ´ã¨=Ú„^Œ"∞≥ #ÿ , #$Ñ¨Ù<£´~å=Úx, K«∂K≥<.£
`å`«Ê~°º=Ú : „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ `«# ^è#Œ ∞+Öª HÍ~°=ÚKÕ "≥O|_çOK«∞ ~°∞zQÆÅ â◊¥~°∞Å
=∂Oã¨=ÚÅKÕ q∞H˜¯e H˜~} ° ã¨ÇÏ≤ `«=ÚÖˇ#· =ÚÅ∞‰õΩÅ∞QÆÅ (â◊„`«∞ =∂Oã¨=ÚÅKÕ
HõÑÊ¨ |_ç#q) â◊„`«∞^èfiŒ #∞ÅKÕ Z~°∞QÆ^yŒ # QÆ=∞#=Ú QÆÅ"å_≥· qHÍ~°=ÚÖËx ^è~·≥ º° =ÚKÕ
ã¨=Ú„^Œ∞x É’e# ~å=Úx K«∂K≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ™ê`«ºH˜´™ê`«ºH˜ Ü≥ÚHõ¯, ~°}Ï„QÆ´Ü«Ú^Œú=ÚY=∞O^Œ∞, ã≤O^èŒ∞
#$Ñ¨Ù<£´ÃãO· ^è=Œ Ùx q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : „âı+"ª¨ ∞≥ #ÿ `«# ^è#Œ ∞+Öª HÍ~°=Ú#∞ "≥O|_çOK«∞@Ö’ <Õ~Ê° iÜ≥∞ÿ #
â◊¥~°„âı+µ¨ _ª Q» ∞Æ ™ê`«ºH˜ Ü≥ÚHõ¯ Ü«Ú^Œ=ú ÚY=Ú #O^Œ∞ x+¨µ~ª =° ÚÖˇ#· ÉÏ}=ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯ â◊„`«∞ ^èfiŒ #∞ÅKÕ `≥eÜ«∞^Œy# QÆ=∞#=Ú QÆÅ"å_≥· J~°∞#˚ ∞_»∞ KÕi JqHÍ~°"∞≥ #ÿ
^è~·≥ º° =ÚQÆÅ ÃãO· ^è=Œ Ùx K«∂K≥#∞. (`«# ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ ^èfiŒ #∞Å *Ï_»#∞ |\ì̃ ™ê`«ºH˜
"≥O|_ç~åQÍ J~°∞#˚ ∞_»∞ ÃãO· ^è=Œ Ùx ZkiOK≥#∞).
qâı+}¨ =Ú : =#=∞Ü«¸~° =$`«=Î Ú#‰õΩ „Ñü áê^Œ=Ú# – Éè,í [, ã¨, =∞,
QÆQÆ J#∞ QÆ}=ÚÅ∞ 9= JHõ~∆ =° Ú Ü«∞u ™ê÷#=Ú.
540 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=. JO`«. 159
`Õ. uqi QÆ∞~°∞Hõ$`«=~å‡k^èŒ$uqÅã≤`«
q„QÆÇÏ¨ ã¨∂ÊùiñÎ QÆ_∞» q∞Oz q[Ü«∞ã¨`û«
Ç¨Ü«∞`åÖ’Å∞ñ _»~Ú =K«∞Û #ÅÑ¶Ú¨ =∞#∞º
^Œâ=◊ ÚY∞x cè=Ú #~°¯#O^Œ#∞ñ_»∞ ^•ñÔH. 160
~å=∂ : „Ñ¨Ü«∞uflOz, QÆ∞~°∞´JkèHõ=ÚQÍ, Hõ$`«´KÕÜ«∞|_ç#, =~å‡k´
Hõ=K«=Ú "≥Ú^ŒÅ∞QÍQÆÅ ™ê^èŒ#=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, ^èŒ$u´^è•~°}=ÚKÕ, qÅã≤`«´
„Ñ¨HÍtOK«∞, q„QÆÇ¨Ïã¨∂ÊùiÎ<£´â◊s~° ã¨∞Êù~°}KÕ, Hõ_»∞q∞Oz´q∞H˜¯e JkèHõ"≥∞ÿ,
q[Ü«∞´ÔQÅ∞¿Ñ, ã¨`û« Ç¨Ü«∞`å´Öˇãû¨ ã¨Ç¨ Ü«∞=Ú HõÅ"å_»Q∞Æ @KÕ, JÖ’Å∞_»~Ú´
ÉèíÜ«∞=ÚÖËx"å_≥·, =K«∞Û´=K«∞ÛK«∞#fl, JÅÑ¶¨Ú=∞#∞º<£´JkèHõHÀÑ¨=ÚQÆÅ,
cè=Ú<£´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#, ^Œâ◊=ÚY∞x´~å=}∞x, J~°¯#O^Œ#∞_»∞´ã¨∞„w=Ù_»∞,
`åÔH´ZkiOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ¨Ü«∞`«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ JkèHõ=ÚQÍ KÕÜ«∞|_ç# Hõ=Kåk
™ê^è#Œ =ÚÅ ^è•~°}KÕ q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOK«∞ â◊s~°ã∂¨ ÊùiKÎ Õ QÔ Å∞¿Ñ Öˇãû¨ ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚQÍ
QÆÅ"å_≥· ÉèÜ
í ∞« =ÚÖËHõ JK«Å∞_≥· =K«∞Û JkèHõ HÀÑ¨=ÚQÆÅ ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _≥#· ~å=}∞x
ã¨∞„w=Ù_»∞ ZkiOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : uqi, QÆ∞~°∞´„^À}ÏKå~°∞ºÅ, Hõ$`«=~å‡k´Hõ$`«=~°‡ "≥Ú^ŒÖˇ·#
"åi Ü≥ÚHõ¯, ^è$Œ u qÅã≤`´« ^è~·≥ º° =ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞, q„QÆÇÏ¨ ã¨∂Êùi<Î ´£ Ü«Ú^Œãú ∞¨ Êù~}° KÕ,
Hõ_»∞ q∞Oz, q[Ü«∞´J~°∞˚#∞xÜ≥ÚHõ¯, ã¨`«ûÇ¨Ü«∞`å´=∞Oz ã¨Ç¨Ü«∞=ÚKÕ,
Ö’Å∞_≥·´J¿ÑHõ∆QÆÅ"å_≥·, =K«∞Û, JÅÑ¶¨Ú=∞#∞º^Œâ◊´q∞H˜¯e ~Àëê=ã¨÷QÆÅ,
=ÚY∞x´=ÚY=ÚQÆÅ"åxx, cè=Ú<£ćè=Úx, J~°¯#O^Œ#∞_»∞´Hõ~°∞‚_»∞,
`åÔH´ZkiOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ¨Ü«∞`«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ „^À}Hõ$`«=~å‡^Œ∞Å ^è≥·~°º=ÚKÕ
qÅã≤`"« ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œú ã¨∂ÊùiKÎ Õ J~°∞#˚ ∞#‰õΩ ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚQÍ xez# JkèHõ ~Àëê=ã¨÷
=ÚY=ÚQÆÅ cè=Úx Hõ~∞° _‚ ∞» ZkiOK≥#∞.

=∞. q∞Ç≤Ï~° „áÈ^Œƒù=Ùñ _ç@∞¡ âß„`«=ÙxÅH˜∆ ‡<£ Ãã·ñÑ¨ ‰õΩ„QÍK«ÖÏ
„QÆÇÏ¨ `«O *Ëã≤ Hõ_∞» O QÆÅOK«∞@‰õΩ gñHõO ^•ñH˜ `«^À…~É° Ï
}Ç¨Ïu<£ ™ê^è#Œ Ç‘Ï#`«O ÉÁ~°ã≤ „áê}`åºQÆÑ~¨ º° O`«^∞Œ
ã¨ûÇ¨ÏÑ‘_<» É£ líè ~ÚOK≥ñ |Å‡é∞ ã¨∞Ç¨Ï$*Ï˚ÅO|∞ *ÏeO|_»<.£ 161
~å=∂ : q∞Ç≤Ï~°„áÈ^Œƒ=ù Ù_»∞´ã¨∂~°ºÑ¨Ù„`«∞_»∞ ã¨∞„w=Ù_»∞, W@∞¡, âß„`«=Ùx
ÅH˜∆ ‡<£´â◊„`«∞ ãÖÑ¨^#Œ ∞, ÃãÑ· H¨ ´õ F~°∞ÛH˘#ÖËH,õ L„QÆ´Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ , JK«ÖÏ„QÆ´Ñ¨~fi° `«
tY~°=ÚKÕ, Ç¨Ï`«<´£ #tOz#kQÍ, KÕã,≤ Hõ_∞» <£ HõÅOK«∞@‰õΩ´q∞H˜¯e HõÅ`«É@ˇ ∞ì@‰õΩ
gHõ<£`åH˜´f„==ÚQÍ ZkiOz, `«`ü{Ñ¶¨∞’~° ÉÏ}Ç¨Ïu<£´J`«x f„="≥∞ÿ#
ÉÏ}=ÚÅ `åH˜_çKÕ, ™ê^èŒ#Ç‘Ï#`«<£´â◊H˜ÎÇ‘Ï#`«#∞, X~°ã≤´á⁄Ok, ã¨∞Ç¨Ï$`ü{
*ÏÅO|∞´¿ãflÇ≤Ï`«∞ÅO^Œ~∞° , *Ïe<£ |_»<´£ Hõ~∞° }Õz#@∞¡, „áê}`åºQÆ Ñ¨~º° O`«´
„áê}=ÚÅ∞ =^Œe "ÕÜÚ« #@∞¡, ^Œ∞ã¨ûÇ¨ÏÑ‘_<» ´£ Éèií OÑ¨~åx Ñ‘_K» ,Õ Ñ¨Öò{=∞~°∞´
ÃÑ‰õΩ¯=∂~°∞Å∞, Éèlí ~ÚOK≥´ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨∞„w=Ù_»∞ W@∞¡ ~å=}∞x Sâ◊fi~°º=Ú#∞ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨Hõ Ñ¶∞¨ #"≥∞#ÿ
Ñ¨~fi° `« tY~°=ÚKÕ #tOK«∞#@∞¡QÍ KÕã≤ q∞H˜¯e HõÅ`«ÃÑ@∞ì@‰õΩ f„==ÚQÍ ZkiOz
~å=}∞x Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ ÉÏ}=ÚÅ `åH˜_Kç Õ â◊HÇÎ̃ Ï‘ #`«#∞ á⁄Ok Ç≤Ï`«∞ÅO^Œ~∞° *Ïe
Ñ¨_∞» #@∞¡ „áê}=ÚÅ∞ =ke "ÕÜÚ« #@∞¡ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx Ñ‘_#» ∞ á⁄O^≥#∞.
ÉèÏ~°`« : q∞Ç≤Ï~°„áÈ^Œƒ=ù Ù_»∞´ã¨∂~°ºÑ¨Ù„`«∞_»∞ Hõ~∞° _‚ ∞» , âß„`«=ÙxÅH˜∆ ‡<£ćè=Úx
[Ü«∞ÅH˜∆ ‡x, ÃãÑ· H¨ ,õ L„QÆ, JK«Å´ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ , P„QÆÇÏ¨ `«<£ KÕã´≤ HÀÑ¨=ÚQÆÅ"å_≥,·
`«`{ü P cè=Úx Ü≥ÚHõ¯ q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Hõ~∞° _‚ ∞» D q^è=Œ ÚQÍ cè=Úx Sâ◊fi~°º=Ú#‰õΩ F~°∞ÛH˘#ÖËHõ
L„QÆ=Ú, ã≤~÷ =° Ú J~Ú# HÀÑ¨=ÚQÆÅ"å_≥· J`«xx HõÅ`«É@ˇ ∞ì@‰õΩ f„==ÚQÍ ZkiOz
P cè=ÚxÜ≥ÚHõ¯ Ñ¶∞¨ ’~°"∞≥ #ÿ ÉÏ}=ÚÅ `åH˜_Kç Õ ™ê^è#Œ Ç‘Ï#`«#∞ á⁄Ok `«#
q∞„`ã« =¨ Ú^•Ü«∞=Ú *Ïex K«∂ÑÙ̈#@∞¡ „áê}`åºQÆ Ñ¨~º° O`«=Ú q∞H˜¯e Ñ‘_#» ∞ á⁄O^≥#∞.
542 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=. JO`«. 162
`Õ. "åÜ«Úã¨∂#∞O_»∞ ^èŒ$`«Hõ~°"åÅÇ¨Ïã¨Î
qÇ¨Ï$uKå`«∞iñ „|ug~°∞ qtY=$+≤ñì
^˘ÅñQÆ [_çÜÚ« K«∞ ™êÇ¨ÏãÖ |Å~° #`«x
Ü«∞~°^=Œ Ú#‰õΩ ÅOÑ¶∞≤ Oz â∫~°ºO|∞ "≥∞éÜ«∞. 163
~å=∂ : "åÜ«Úã¨∂#∞O_»∞´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, ^è$Œ `«H~õ ´° ^èiŒ Oz# Ç¨Ïã¨=Î ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯, "åÅÇ¨Ïã¨Î´`ÀHõÅÜ≥ÚHõ¯, qÇ¨Ï$uKå`«∞i<£´qÇ¨~°Kå`«∞~°º=ÚKÕ, „Ñü
g~°∞´â◊„`«∞=ÙÜ≥ÚHõ¯, qtY=$+≤<ì ´£ ÉÏ}=~°¬=Ú#∞, `˘ÅQÆ<´£ `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#∞@‰õΩ,
[_çÜÚ« K«∞´ÉèÜí ∞« Ñ¨_∞» K«∞, ™êÇ¨ÏãÖ|∞{JÅ~°´™êÇ¨Ïã¨=Ú HõxÊOK«∞#@∞¡, J`«x
J~°^=Œ Ú#‰õΩ´~å=}∞x ~°^=Œä ÚÃÑ,· â∫~°ºO|∞ "≥∞éÜ«∞´Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú „Ñ¨HÍtOK«∞
#@∞¡, ÅOÑ¶∞≤ Oz´Zyi.
`å`«Ê~°º=Ú : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ `«# `ÀHõ, Ç¨Ïã¨Î=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ qÇ¨~°
Kå`«∞~°º=ÚKÕ ~å=}∞x ÉÏ}=~°¬=Ú#∞ `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#∞@‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_ç ™êÇ¨Ïã¨=Ú
g∞~°QÍ ~å=}∞x ~°^=Œä ÚÃÑH· ˜ „Ñ¨`åÑ¨=Ú`À ÅOÑ¶∞≤ Oz –
ÉèÏ~°`« : "åÜ«Úã¨∂#∞O_»∞ćè=Ú_»∞, ^èŒ$`«´^èŒiOK«|_ç#, Hõ~°"åÅ´
Y_»=æ ÚQÆÅ, Ç¨Ïã¨qÎ Ç¨Ï$u Kå`«∞i<£´Ç¨Ïã¨Î qÇ¨~°Kå`«∞~°º=ÚKÕ, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : cè=Ú_»∞ KÕ`« ^èiŒ Oz# Y_»æ qÇ¨~° Kå`«∞~°º=ÚKÕ â◊„`«∞ÉÏ}
=~°¬=Ú#∞ `«ÑÊ≤ OK«∞H˘#∞@‰õΩ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_ç ™êÇ¨Ïã¨=Ú g∞~°∞#@∞¡ J`«x ~°^=Œä ÚÃÑH· ˜
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú "≥∞éÜ«Ú#@∞¡ ÅOÑ¶∞≤ Oz –
qâı+}
¨ =Ú : "åÅÇ¨ÏãÎ̈ – '"åÅÇ¨ÏãÎ̈ã∞¨ "Î åÅkèó— Jx J=∞~°=Ú.
HõO. JÇ≤Ï`«∞x <åâ◊Û~°ºHõ~°
„Ñ¨ÇÏ¨ ~°}qkèñ *ÏÅ _ôÅ∞=é˜K≥ #`«O_»∞<£
~°ÇÏ≤ ñ k~°∞QÆñ ^≥K∞« ÛH˘x q
„QÆÇÏ¨ KÕ+ì̈ Å_»OQÆ <˘OK≥ñ QÆ~∞° =eÑ¨\ <ì̃ .£ 164
~å=∂ : JÇ≤Ï`«∞x´â◊„`«∞=Ù#∞, Pâ◊Û~°ºHõ~° „Ñ¨ÇÏ¨ ~°} qkè<´£ Pâ◊Û~°º=Ú#∞

Q˘Å∞Ñ¨Ù#\˜ì ^≥|ƒÅKÕ, KåÅ_ôÅ∞=iK≥´q∞H˜¯e <˘Ñ≤ÊOK≥#∞, J`«O_»∞<£´~å=}∞_»∞#∞,
~°ÇÏ≤ <£´`≥eqx, u~°∞QÆ<£ `≥K∞« ÛH˘xúiy `≥K∞« ÛH˘x, Hõ~∞° =e Ñ¨\<ì˜ ´£ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x,
q„QÆÇÏ¨ KÕ+Åì¨ ∞´â◊HÎ˜ ™ê=∞~°º÷ =ÚÅ∞, J_»OQÆ<´£ =¸iÛùÅ∞¡#@∞¡, <˘OK≥<´£ ÉÏkèOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ Pâ◊Û~°ºHõ~"° ∞≥ #ÿ „Ñ¨Ç¨ ~°=ÚÅKÕ ~å=}∞x q∞H˜¯e
_ôÅ∞Ñ¨_∞» #@∞¡ KÕÃã#∞. ~å=}∞_»∞#∞ `≥eq á⁄Ok Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x ™ê=∞~°ºú =Ú
J}QÆ∞#@∞¡ KÕã≤ ÉÏkèOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : JÇ≤Ï`«∞x<£´Hõ~∞° x‚ , Pâ◊Û~°º´J|∞ƒ~°"∞≥ #ÿ , Hõ~´° Ç¨Ïã¨=Î Ú#O^Œ∞QÆÅ,
„Ñ¨ÇÏ¨ ~°} qkè<´£ PÜ«Ú^èŒ "åºáê~°=ÚKÕ, KåÅ _ôÅ∞Ñ¨~K° ,≥ Hõ~∞° =e Ñ¨\ <ì˜ ´£ cè=Úx,
q„QÆÇÏ¨ KÕ+Åì̈ ∞´â◊s~° KÕ+Åì̈ ∞, J_»OQÆ<´£ =¸~°ÛáÈ=Ù#@∞¡QÍ, <˘OK≥
`å`«Ê~°º=Ú : cè=Ú_»∞ `«# Ç¨Ïã¨Î=∞O^Œ∞QÆÅ Pâ◊Û~°ºHõ~°"≥∞ÿ# PÜ«Ú^èŒ
"åºáê~°=ÚKÕ Hõ~∞° x‚ q∞H˜¯e _ôÅ∞Ñ¨_*» ÃË ã#∞. Hõ~∞° _‚ ∞» #∞ uiy `≥eq `≥K∞« ÛH˘x
cè=Úx â◊s~° KÕ+Åì¨ ∞ J}z =¸iÛÅ∞¡#@∞¡QÍ ÉÏkèOK≥#∞.
HõO. <˘Oz `«^=Œ ã¨~*° Ï`å
K«OK«ÅÑ¶∞¨ #=∞#∞º =Ç≤ÏflãÖ`«uñ ^Œ#∞ñ QÍ
iOK«∞K«∞ #Ñ¨Ù _≥O`«ÜÚ« #Å
~ÚOK«∞ =∞Ç¨â◊„`«∞ cè=Ú x@¡x ÑëHÔ <£. 165
~å=∂ : <˘Oz´ÉÏkèOz, `«^=Œ ã¨~´° P ã¨=∞Ü«∞=Ú#O^Œ∞, *Ï`«´Hõey#,
JK«OK«Å´ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ , Ñ¶∞¨ #=∞#∞º<£´JkèHõ HÀÑ¨=ÚQÆÅ"åxx, `«#∞<£´`«# â◊s~°=Ú#∞,
HÍiOK«∞K«∞<£´`«ÑO≤ Ñ¨*Ü Ë Ú« K«∞, JÑ¨Ù_»∞, ZO`«ÜÚ« , JÅ~ÚOK«∞´â’+≤OÑ¨*Ü Ë Ú« ,
=∞Ç¨  â◊ „ `« ∞ ´=∞Ç¨  â◊ „ `« ∞ =ÙÅ‰õ Ω , cè = Ú<£ ´ Éè í Ü « ∞ OHõ ~ ° ∞ _≥ · # "åxx, =Ç≤ Ï fl
ãÖ`«u<£´hÅ∞x`À, ÑëHÔ <£´ÑëHÔ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : P q^è=Œ ÚQÍ ÉÏkèOz P ã¨=∞Ü«∞=Ú# Hõey# ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ
JkèHõ HÀÑ¨=ÚQÆÅ"åxx `«##∞ `«ÑO≤ Ñ¨*Ü
Ë Ú« K«∞ JÑ¨Ù_≥O`«ÜÚ« â’+≤OÑ¨*Ü
Ë Ú« K«∞#fl
544 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=∞Ç¨â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèÜ
í ∞« OHõ~∞° _≥#· hÅ∞x`À x@∞¡ ÑëHÔ #∞.
ÉèÏ~°`« : Ñ¶∞¨ #=∞#∞º´JkèHõ â’Hõ=∞<≥_,ç =Ç≤Ïfl ãÖ`«u<£´Jyfl ã¨=¸Ç¨Ï=ÚKÕ,
cè=Ú<£ćè=Úx`À q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ ÉÏkèOz JkèHõ â’Hõ=∞<≥_ç Jyfl ã¨=¸Ç¨Ï=ÚKÕ
`«# â◊s~°=Ú#∞ `«ÑO≤ Ñ¨*Ü
Ë Ú« K«∞ JÑ¨Ù_O≥ `«ÜÚ« â’+≤Å*ËÜÚ« =∞Ç¨â◊„`«∞"≥#· cè=Úx`À
W@∞¡ ÑëHÔ #∞.
HõO. HÍ#Åñ QÍÜ«∞Å∞ñ |O_»∞¡
#∂#=ÚQÍ "≥∞ã¨ñy „|`«∞HõHÀs hÖÏ
"å#~°∞#‰õΩ h‰õΩ#∞ QÆ∞é˜
Ü≥∞ÿ ##∞ =∞^ŒƒÅ=Ú <˘~°Ü∞« #~°›O |QÆ∞<Õ. 166
~å=∂ : Fs hÖÏ´Fi hÅ∞_®! HÍ#Å<£´J_»=ÙÅÜ«∞O^Œ∞, HÍÜ«∞Å∞<£
ÑÖ_»∞´¡ ÑÖ_»∞H¡ ÍÜ«∞Å∞, J#∂#=ÚQÍ "≥∞ãÿ´JkèH=õ ÚQÍ ux, „|`«∞HõH,õ "å#~°∞#‰õΩ,
h‰õΩ#∞, QÆ∞é˜Ü∞ÿ≥ ´HõxÑ≤OK«∞H˘x, ##∞<£´##∞fl#∞, =∞^ŒƒÅ=Ú#∞´<å |Å=Ú#∞,
X~°Ü∞« <£´ZkiOK«∞@, J~°›O|QÆ∞<Õ´™ê^èºŒ =∂!
`å`«Ê~°º=Ú : Fs hÖÏ! J_»=ÙÅÜ«∞O^Œ∞ ÑÖ_»∞¡HÍÜ«∞Å∞ JkèHõ=ÚQÍ
"≥∞ãÿ „|`«∞HõHõ "å#~°∞_»"#·≥ h=Ù <å‰õΩ HõxÑ≤Oz ##∞fl, <å |Å=Ú#∞ ZkiOK«∞@
J~°›=∂!
ÉèÏ~°`« : Fi´`«∞Kè∞« Û_®! hÖÏ=Ù´h |eq∞, P #~°∞#‰õΩ<£´P J~°∞#˚ ∞#‰õΩ#∞,
`å`«Ê~°º=Ú : Fi cè=∂! =#=ÚÅO^Œ∞ HÍÜ«∞Å∞ÑÖ_»∞¡ Jq∞`«=ÚQÍ ux
„|`«∞HõHõ h |eq∞ P J~°∞#˚ ∞#‰õΩ#∞ h‰õΩ#∞ ZkiOz# <å |Å=Ú `«yOæ K«∞@‰õΩ
J~°›=∞QÆ∞<å!
K«. X~°ÜÚ« @‰õΩ<£ Ñ¶Å¨ O|∞ ^ŒQ<Æ ˘Oku á⁄=∞‡x Ü«∞=∞‡Ç¨Éè∞í AO

|~°∞ã¨ÑÙ¨ =∂@Å<£ ^ŒÇÏ¨ #ÉÏ}Ç¨Ïu<£ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O|∞ ™êÅ <˘O
z ~°ÇÏ≤ `«K+Õ µ¨ ñì *Ëã≤ q_çK<≥ £ xHõ@O|∞# #Ü≥∞º_»<£ iÑ¨Ù
ã¨∞Êù~}
° Hõ$âß#∞[„H˜Ü∞« Å∞ ã¨∂K«∞K«∞ ~å=Úx`«=Ú‡ñ _≥O`«ÜÚ« <£.
167
~å=∂ : X~°Ü«Ú@‰õΩ<£´ZkiOz#O^Œ∞‰õΩ, Ñ¶¨ÅO|∞´Ñ¶ë`«=Ú#∞,
`«Q<Æ {£ XOku´`«y#@∞¡ á⁄Okuq, á⁄=∞‡x´K«`∞« =Î ÙQÍHõ Jx, P{=∞Ç¨Éè∞í A<£´P
Ñ¨ ~ å„Hõ = ∞=O`« ∞ _≥ · # hÅ∞x, Ñ¨ ~ ° ∞ ã¨ Ñ ¨ Ù =∂@Å<£ ´ Hõ i î # "≥ ∞ ÿ # =∂@ÅKÕ ,
^Œ Ç ¨ Ï #ÉÏ}´Pˆ Q flÜ« ∂ G=Ú Ü≥ Ú Hõ ¯ , Ç¨ Ï u<£ ´ `åH˜ _ ç K Õ , Ç¨ Ï $^Œ Ü « ∞ O|∞,
KåÅ<˘Oz´q∞H˜¯e KèÕkOz, ~°Ç≤Ï`«KÕ+¨µìx KÕã≤´KÕ+¨ìÅ∞_çy#"åxxQÍ KÕã≤,
q_çK<≥ ´£ =^ŒÖ#ˇ ∞, JÜ≥∞º_»<´£ JÑ¨C_»∞ P „Ñ¨^âÕ =◊ Ú#, xHõ@O|∞#´ã¨g∞Ñ¨=Ú#,
iÑ¨Ùã¨∞Êù~°}´~å=}∞x ã¨∂ÊùiÎ<£, Hõ$âß#∞[´Jyfl‰õΩ=∂~°∞_≥·# hÅ∞x, „H˜Ü«∞Å∞
EK«∞K«∞´=¸iÛùÅ∞¡@#∞ K«∂z, ~å=Úx `«=Ú‡_»∞´P ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, ZO`«ÜÚ« ´
q∞H˜¯e (ãÖ„Éè=í ∞Ñ¨_#≥ ∞).
`å`«Ê~°º=Ú : ##∞fl ZkiOK«∞@‰õΩ `«y# Ñ¶Å¨ =Ú#∞ á⁄Okuq á⁄=∞‡x
Ñ¨~∞° +¨"∞≥ #ÿ =∂@Å`À, PˆQflÜ«∂G=Ú#∞ =^Œe Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#∞ ÉèkË Oz hÅ∞x
KÕëêì~Ç° Ï≤ `«∞x KÕã≤ q_çK#≥ ∞. JHõ¯_» ã¨g∞Ñ¨=ÚÖ’#∞#fl ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ ~å=}∞x ã¨∂ÊùixÎ
hÅ∞_»∞ =¸iÛÅ∞¡@#∞ K«∂z –
ÉèÏ~°`« : Ñ¨~∞° ã¨ÑÙ¨ =∂@Å∞, J<£´J<≥_,ç ^ŒÇÏ¨ # ÉÏ}Ç¨Ïu<£´^ŒÇÏ¨ #=Ú
Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, ÉÏ}=Ú Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú ^≥|ƒKÕ, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« O|∞ KåÅ<˘Oz, ~°ÇÏ≤ `«K+Õ µ¨ *ì ãË ≤
q_çK<≥ ,£ iÑ¨Ùã¨∞Êù~}° ´Éè∂í i„â◊=ã¨∞ „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ, Hõ$â◊´H©}∆ O˜ z#, J#∞[„H˜Ü∞« Å∞´
`«=Ú‡_≥#· ™ê`«ºH˜ KÕ+Åì̈ ∞, K«∂K«∞K«∞, ~å=Úx `«=Ú‡_»∞´|Å~å=Úx `«=Ú‡_≥#·
Hõ$+¨µ_‚ ∞» .
`å`«Ê~°º=Ú : #<≥flkiOK«∞@‰õΩ `«y# Ñ¶¨Å=Ú ÉÁOkuq á⁄=∞‡x P
546 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞x Ñ¨~∞° +¨ÑÙ¨ =∂@Å<≥_ç ^ŒÇÏ¨ #=Ú Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, ÉÏ}=Ú Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú
`åH˜_Kç Õ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#∞ q∞H˜¯e <˘Ñ≤ÊOz KÕëêì~Ç° Ï≤ `«∞x*Ëã≤ q_çK#≥ ∞. ã¨g∞Ñ¨=Ú#<Õ
JÑ¨C_»∞#fl Éè∂í i„â◊=ã¨∞ „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ H©}∆ O˜ z# ™ê`«ºH˜ KÕ+Åì¨ #∞ K«∂K«∞K«∞ NHõ$+¨µ_‚ ∞»
JO`«@ –
=. ã¨ãO¨ „Éè=í ∂‰õΩÅ∞O _≥· 168
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e Pâ◊Û~°º=Ú`À xO_ç#"å_≥·
`Õ. K«∂_»∞ =∞@∞ #~°=~°[Ü«∞ã¨∂ÊùiÎ <åÔ~Û
"≥i· ¿ã# Éè∂í i„â◊"À^•~°∞}~°}
=∞Ç≤Ï=∞^Œ#∞[|ÅNÅ∞ =∞_»ñQÆ xO`«
@#∞ iÑ¨Ùñ QÆ~°O|∞ ^≥QÆ„"ÕÜ«∞‰õΩxH˜ w_»∞. 169
~å=∂ : ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ ~å=Úx`À J<≥_ç =∂@Å∞ :
#~°=~°´~å=∂! J@∞ K«∂_»∞=Ú, [Ü«∞ã¨∂Êùi<Î ´£ q[Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡
– "≥·i¿ã#<£´â◊„`«∞Ãã·#º=Ú#∞, Éèí∂i´JkèHõ"≥∞ÿ#, „â◊"À^•~°∞}´q#∞@‰õΩ
ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ , ~°}´â◊|=Ì Ú Ü≥ÚHõ¯, =∞Ç≤Ï=∞<£´PkèHºõ =ÚKÕ, PÔ~Û#∞´„"≥∂Ãã#∞,
^Œ#∞[|Å´~åHõã∆ ¨ |Å=ÚÜ≥ÚHõ¯, NÅ∞´qÖÏã¨=ÚÅ∞, =∞QÆ_<» ´£ J}QÆ∞#@∞¡QÍ,
iÑ¨Ù<£´~å=}∞x, WO`«@<£´WO`«Ö’, Hõ~°O|∞´q∞H˜¯e, `≥QÆ„"ÕÜ«∞‰õΩxH˜´
ãÖÇ¨ÏiOÑ¨xKÀ, (KÕ~Ú `≥QÆ „"ÕÜ∞« xKÀ Jx ‰õÄ_» J#fiÜ«∞=Ú), H©_∞» ´KÕ@∞
HõÅ∞QÆ∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=∂! J@∞ K«∂_»∞=Ú. q[Ü«∞ã¨∂Êùi`Î À JkèH=õ ÚQÍ q#∞@‰õΩ
ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ â◊ÉÏÌkHè ºõ =ÚKÕ â◊„`«∞Ãã#· º=Ú „"≥∂Ãã#∞. ~åHõã∆ |¨ Å qÖÏã¨=ÚÅ∞
J}QÆ∞#@∞¡QÍ ~å=}∞x WO`«Ö’ JkèH=õ ÚQÍ `≥QÆ "ÕÜ∞« xKÀ H©_∞» QÆÅ∞QÆ∞#∞.
ÉèÏ~°`« : Hõ$+¨µ_‚ ~» ∞° x˚ x`À Jx# =∂@Å∞ :
#~°!´J~°∞<˚ å! =~°[Ü«∞ã¨∂Êùi<Î ´£ „âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ q[Ü«∞ã¨∞Êù~}
° `À, Éè∂í i„â◊=ó
´Éèí∂i„â◊=ã¨∞xÜ≥ÚHõ¯, ^•~°∞}~°}=∞Ç≤Ï<£´^•~°∞}"≥∞ÿ# Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ü«∞O^Œ∞,

=∞`ü{J#∞[´<å `«=Ú‡_≥#· ™ê`«ºH˜ Ü≥ÚHõ¯, |ÅNÅ∞´|Å ãÖÑ¨^ÅŒ ∞, =∞_»Q<Æ ,£
"≥i· ¿ã#, PÔ~Û<£, WO`«@#∞, iÑ¨Ù´â◊„`«∞"≥#· Éè∂í i„â◊=ã¨∞x, Hõ~O° |∞´Ç¨ÏãÎ̈=Ú#∞
`≥Q„Æ "ÕÜ∞« ‰õΩxH˜ H©_∞» .
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞˚<å! J@∞ K«∂_»∞=Ú, „âı+¨ª"≥∞ÿ# q[Ü«∞ã¨∂ÊùiÎ`À
Éèí∂i„â◊=ã¨∞xÜ≥ÚHõ¯ ^•~°∞} Ü«Ú^ŒúÉèí∂q∞Ö’ <å `«=Ú‡_≥·# ™ê`«ºH˜Ü≥ÚHõ¯
|ÅãÖÑ¨^ÅŒ ∞ J}yáÈ=Ù#@∞¡ â◊„`«∞¿ã#Å∞ „"≥∂Ãã#∞. WÑ¨C_»∞ Éè∂í i„â◊=ã¨∞x
Ç¨ÏãÎ̈=Ú#∞ `≥Q"Æ Ü
Õ ∞« xKÀ H©_∞» "å\˜Å∞¡#∞.
`Õ. J#∞K«∞ñ ^• ##fl=∂@ñ *ËH˘x `«_Ü » ∞« Hõ
Ñ¶¨∞#Éèí∞AO_»∞ ã¨∞q∞„`«#O^Œ#∞ñ_»∞ l+¨µ‚ñ
_»iñ QÆ~=° Ú QÆ∞O@∞=_» <ÕÜ∞« ##∞AÔQÅ∞Ñ¨Ù
QÍOz "≥∂kOK≥ #O`« #\ÕK«∞K«„H˜. 170
~å=∂ : J#∞K«∞, `å#∞´ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, J#fl=∂@#∞´~å=Úx "åHõº=Ú#∞,
KÕH˘x´J#∞=∞u á⁄Ok, `«_»Ü«∞Hõ´PÅã≤OÑ¨Hõ, Ñ¶¨∞#Éèí∞AO_»∞´ÉÏÇ¨ï
Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ, ã¨∞q∞„`«#O^Œ#∞_»∞´ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, l+¨µ‚_»∞´[Ü«∞jeÜ≥ÿ∞,
Ji<£´~å=}∞x, Hõ~=° Ú´q∞H˜¯e, ‰õΩO@∞Ñ¨_¿» ãÜ«∞´ÉÏkèOK«∞#@∞¡ ÉÏ}=ÚÅ∞
"ÕÜ∞« QÍ, #~°`<« ´£ =∞#∞+¨º`«fi=Ú#∞, #\ÕK«∞K«„H˜´#\ÕK«∞ q+¨µ_‚ #·≥ ~å=Ú_»∞,
J#∞A QÔ Å∞Ñ¨ÙQÍOz´ÅHõ∆ ‡}∞x [Ü«∞=Ú#∞ K«∂z, "≥∂kOK≥´ãÖ`À+≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J#∞K«∞, ~å=Úx "åHõº=Ú#∞ J#∞=∞uQÍ á⁄Ok PÅã≤OÑ¨Hõ
ÉÏÇ¨ïÑ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ [Ü«∞jeÜ≥∞ÿ # ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ ~å=}∞_»∞ q∞H˜¯e ‰õΩO@∞Ñ¨_∞» #@∞¡
ÉÏ}=ÚÅ∞ "ÕÜ∞« QÍ, =∞#∞+¨º`«fi=Ú#∞ #\ÕK«∞ ~å=Ú_»∞ ÅHõ∆ ‡}∞x QÔ Å∞Ñ¨Ù K«∂z
ãÖ`«ãO≤ K≥#∞.
Éè Ï ~° ` « : J#∞K« ∞ , `å##fl=∂@#∞´`å<å_ç # =∂@#∞, KÕ H ˘x,
ã¨∞q∞„`«#O^Œ#∞_»∞´|O^è∞Œ „Ñ≤ÜÚ« _≥#· , l+¨µ_‚ ∞» ´J~°∞#˚ ∞_»∞, Ji´Éè∂í i„â◊=ã¨∞xÜ≥ÚHõ¯,
548 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
Hõ~°O|∞#∞´q∞H˜¯e, ‰õΩO@∞Ñ¨_» KÕÜ«∞<£´ÉÏkèOÑ¨QÍ, J#∞AÔQÅ∞Ñ¨Ù´™ê`«ºH˜
ÔQÅ∞Ñ¨Ù#∞, #~°`«#\ÕK«∞´=∂#=`«fi=Ú#∞ #\ÕK«∞, K«„H˜´Hõ$+¨µ‚_»∞, HÍOz,
"≥∂kOK≥ –
`å`«Ê~°º=Ú : J#∞K«∞ `å<å_ç# =∂@#∞ KÕH˘x |O^è∞Œ „Ñ≤ÜÚ« _≥#· J~°∞#˚ ∞_»∞
Éè∂í i„â◊=ã¨∞x q∞H˜¯e ÉÏkèOÑ¨QÍ ™ê`«ºH˜ QÔ Å∞Ñ¨Ù#∞ K«∂z =∂#=`«fi=Ú#∞ #\ÕK«∞
Hõ$+¨µ_‚ ∞» ãÖ`À+≤OK≥#∞.
=. =∞é˜ÜÚ« O ^Œ„^Œ}O |uÉèÜ
í ∞« OHõ~O° |~Ú „Ñ¨=iÎÖ.¡ˇ 171
`å`«Ê~°º=Ú : =∞é˜ÜÚ« P Ü«Ú^Œ=ú Ú q∞H˜¯e ÉèÜ
í ∞« OHõ~O° |∞QÍ #_»K#≥ ∞.
L. JO`«@ ~å=Ú`«=Ú‡ñ_»∞ kQÆO`«ãg¨ ∞Ñ¨Q∞Æ ñ _≥#· Ü«∞\ì̃ÉÏè
ã¨fiO`«∞ `≥éOQÆ∞ QÍOz `«#â◊„`«∞xHÍÜ«∞=Ú ™⁄OÑ¨Ù g∞é#
`«ºO`«=Ú <Õã≤ ÜÕ∞ã≤ `«^Œ∞^Œ„QÆâ◊~°O|∞Å ˆ~ã≤ ˆ~ã≤ Ü«∞
„âßO`«`ñ« É’~°∞l+¨µi‚ Ñ¨Ùã¨`Î« fi=Ú <å~°ÜÚ« K«∞<£ =∞#O|∞#<£.
172
~å=∂ : JO`«@, ~å=Ú`«=Ú‡_»∞´ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, kQÆO`« ã¨g∞Ñ¨Q∞Æ _≥#· ´k‰õΩ¯Å
Ü≥ÚHõ¯ JO`«=Ú#‰õΩ ^ŒQ~æÆ "° å_≥#· , ÉèÏã¨fiO`«∞ `≥éOQÆ∞´ã¨∂~°∞ºx q^è=Œ Ú (~°HÎõ
=~° ‚ = Ú)=Öˇ , HÍOz´K« ∂ z, `« # â◊ „ `« ∞ x´~å=}∞x, HÍÜ« ∞ =Ú ™⁄OÑ¨ Ù
g∞éQÍ<£´â◊s~°=Ú ~°H=Îõ ∞Ü«∞=Ú HÍQÍ, J`«ºO`«=Ú´q∞H˜¯e, Uã≤Uã≤´ÉÏ}=ÚÅ∞
=^Œe, `«`{ü L^Œ„QÆâ~◊ O° |∞Å´P f„="≥∞#ÿ ÉÏ}=ÚÅ#∞, ~ˆ ã≤~ˆ ã≤´„Ñ¨Ü∂≥ yOz,
J„âßO`«`<« ´£ q„âßOuÖËx suÖ’, áÈ~°∞´áÈ~å_»∞, l+¨µi‚ Ñ¨Ùã¨`Î« fi=Ú´~å=}∞x
|Å=Ú#∞, =∞#O|∞#<£´=∞kÖ’, P~°ÜÚ« K«∞<£´PÖ’zOK«∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∞ ã¨=∞Ü«∞=∞O^Œe ã¨∂~°∞ºx=Öˇ
~°H=Îõ ~°=‚ ÚÖ’ #∞#fl ~å=}∞x â◊s~°=Ú (~°H=Îõ ∞Ü«∞=Ú HÍQÍ)ÃÑ· q∞H˜¯e ÉÏ}=ÚÅ∞
=^Œe, P f„=ÉÏ}=ÚÅ#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz, x~°O`«~=° Ú áÈ~å_»∞ ~å=}∞x |Å=Ú#∞
=∞kÖ’ PÖ’zOK«∞K«∞.
ÉèÏ~°`« : JO`«@, ~å=Ú`«=Ú‡_»∞´Hõ$+¨µ_‚ ∞» , ÉèÏã¨fiO`«∞´ã¨∂~°∞ºxÜ≥ÚHõ¯,

`≥é∞QÆ∞QÍOz´JãÎ̈=∞Ü«∞=∞QÆ∞@ K«∂z, (WHõÃÑ· J~°∞#˚ ∞x Ñ¨~=° Ú), `«# â◊„`«∞x
HÍÜ«∞=Ú´`«# â◊„`«∞ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú, ™⁄OÑ¨Ùg∞é, J`«ºO`«=Ú <Õã≤ÜÕ∞ã≤...
l+¨µ´‚ J~°∞#˚ ∞x, iÑ¨Ù´Hõ~å‚^∞Œ Å Ü≥ÚHõ¯ – q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ NHõ$+¨µ_‚ ∞» JãÎ̈=∞Ü«∞ ã¨=∞Ü«∞ ã¨∂~°∞ºx q^è=Œ Ú
K«∂K≥#∞. J~°∞#˚ ∞_»∞ `«# â◊„`«∞ ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú (â◊„`«∞x â◊s~°=Ú) ™⁄OÑ¨Ù g∞~°∞#@∞¡
f„= ÉÏ}=ÚÅ#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz, x~°O`«~=° Ú áÈ~å_»∞ J~°∞#˚ ∞x, Hõ~å‚^∞Œ Å Ü≥ÚHõ¯
|Å=Ú#∞ K«∂K«∞K«∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ PÖ’zOK«∞K«∞ –
`Õ. ã¨=∞^Œ^ÀëêÇ≤Ï`«∞Å Ñ¶¨∞’~°™êÜ«∞Hõ=ÚÅ
"å#~åhHõ=Ú#∞ =Ú#∞flQÍ #é∞‰õΩK«∞
QÔ eK≥ ÉèÏ#∞ã¨∞`åkÜ≥∂^è∞Œ Å #~åu
qÑ¨ÙÅÉèí∞[â◊HÎ̃ H˘^ŒQÍ# "≥^ŒH˜Ü≥ÿ∞#. 173
~å=∂ : ã¨=∞^Œ^ÀëêÇ≤Ï´„‰õÄ~°ã¨~°Ê=ÚÖË, `«∞Å´ã¨=∂#=ÚQÍQÆÅ,
Ñ¶∞¨ ’~°™êÜ«∞Hõ=ÚÅ´f„=ÉÏ}=ÚÅKÕ, "å#~åhHõ=Ú#∞´"å#~° ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞,
=Ú#∞flQÍ´=ÚO^Œ∞QÍ #é‰õΩK«∞, ÉèÏ#∞ã¨∞`åkÜ≥∂^èŒ∞Å<£´ã¨∞„w"åk Ü«Ú^Œú
g~°∞Å#∞, J~åuÉèí∞[â◊H˜Î´~å=}∞x ÉÏÇ¨ï|Å=Ú#∞, H˘^ŒQÍ#<£´H˘^Œ=QÍ,
"≥kH˜Ü∞ÿ≥ #´"≥kH˜Ñ\¨ ,ì̃ QÔ eK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : „‰õÄ~°ã¨~°Ê=ÚÅ`À ã¨=∂#"≥∞ÿ# f„=ÉÏ}=ÚÅKÕ "å#~°
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ =ÚO^Œ∞QÍ YO_çOK«∞K«∞ ã¨∞„w"åk Ü«Ú^Œgú ~°∞Å#∞, ~å=}∞x
Éè∞í [|Åâ◊HÎ̃ H˘^Œ=QÍ "≥^HŒ ˜ QÔ eK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨=∞^Œ~ÀëêÇ≤Ï`«∞Å´„‰õÄ~° â◊„`«∞=ÙÅÜ≥ÚHõ¯, Ñ¶∞¨ ’~°´f„==ÚÖˇ#· ,
™êÜ«∞Hõ=ÚÅ"å#´ÉÏ}=~°¬=Ú#∞, ~åhHõ´~åx=fiHõ, =Ú#∞=Ú#∞flQÍ´=ÚO^Œ∞QÍ
ÉèÏ#∞ã¨∞`åk Ü≥∂^è∞Œ Å´Hõ~å‚kg~°∞Å, #~°´J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, Ju qÑ¨ÙÅ´q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ ,
Éè∞í [â◊H.Î̃ .... #é∞‰õΩK«∞ QÔ eK≥.
550 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : „‰õÄ~° â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯ f„= ÉÏ} =~°¬=Ú#∞ ~åx=fiHõ
=ÚO^Œ∞QÍ Hõ~å‚k g~°∞Å#∞ `«# qÑ¨ÙÅÉè∞í [â◊HÎ˜ H˘^Œ=#@∞¡ "≥^HŒ ˜ #~°‰Ωõ K«∞ QÔ eK≥#∞.
`Õ. Ç¨Ï~°∞Å∞ ^ŒQÆ^˘\ì̃ "≥∞ÅñQÆ ÖË =x#"ål
`«$+¨‚ "åiOK≥ xÑ¨Ù _ôÜ∞« u„Ñ¨`åÑ¨Ùñ
_»^∞Œ ƒùÒ« |∞QÆ #=xâß`åGxÇ¨Ïu
„Q˘zÛ H©ÖÏÅ=ÚÅ∞ "≥eQ¡ ˘# "≥ÖÏiÛ. 174
~å=∂ : Ç¨Ï~°∞Å∞´"å#~°∞Å∞, `«QÆ^˘\˜ì´^è≥·~°º=ÚQÍ, "≥∞ÅQÆÖË=Ù,
Jx<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, #=´„H˘`«^Î #·≥ , Pl`«$+¨<‚ ´£ uiy Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÃã^Œ#<≥_∞»
HÀiHõ#∞, "åiOK≥#∞´J}K≥#∞, WÑ¨Ù_»∞, D{Ju „Ñ¨`åÑ¨Ù_»∞´D Q˘Ñ¨Ê
„Ñ¨`åÑ¨=ÚQÆÅ"å_»∞, J^Œ∞ƒù`«O|∞QÆ, #=´qO`«Öˇ·#, xâß`«´fHõ∆‚=ÚÖˇ·#,
JGxÇ¨Ïu´k"åºG=ÚÅ „Ñ¨Ç¨~°=ÚKÕ, „Q˘zÛ´QÆ∞^Œ∞Å∞QÍ"Õã≤, H©ÖÏÅ=ÚÅ∞´
<≥`∞« ~Î ∞° Å∞, "≥eQ¡ ˘#´„Ñ¨=Ç≤ÏOz#@∞¡, "≥ÖÏiÛ´KÕã.≤ ... (ãï ÖËHõ "åiOz)
`å`«Ê~°º=Ú : "å#~°∞Å∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú# ^è~·≥ º° =ÚQÍ "≥∞ÅQÆÖ=Ë Ù. uiy Ü«Ú^Œ=ú Ú
KÕÃã^Œ##∞ HÀiHõ#∞ J}K≥#∞. ~å=}∞_»∞ Pâ◊Û~°ºHõ~°=ÚQÍ qO`«Öˇ·# fHõ∆}
k"åºG=ÚÅ∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«QÍ ("å#~°∞Å∞ =^Œe# Ñ¨~fi° `«=ÚÅ∞ #∞QÆ∞æ KÕã#≤ q)
"å\˜ „Ñ¨Ç¨ ~°=ÚÅKÕ QÆ∞^Œ∞Å∞QÍ „"Õã≤ <≥`∞« ~Î ∞° Å∞ „Ñ¨=Ç≤ÏOÑ¨QÍ (ãï ÖËHõ "åiOK≥#∞)
ÉèÏ~°`« : Ç¨Ï~°∞Å∞´QÆ∞é]=ÚÅ∞, H©ÖÏÅ=ÚÅ∞ "≥e¡Q˘#∞#@∞¡QÍ´~°HõÎ=Ú
„Ñ¨=Ç≤ÏOK«∞#@∞¡, J=x<£´Éèí∂q∞x, âß`«´"å_çÜ≥ÿ∞#, JGxÇ¨Ïu<£´JG=ÚÅ
„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ, „Q˘zÛ´ÉèkË Oz, "ål`«$+¨´‚ QÆ∞é]=ÚÅ ^ŒÑÊ≤ Hõ#∞, "åiOK≥´áÈQ˘>ˇ#ì ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : QÆ∞é]=ÚÅ∞ ^è~·≥ º° =ÚQÍ "≥∞ÅQÆÖ=Ë x#, J~°∞#˚ ∞_»∞ J^Œ∞ƒù`=« ÚQÍ
Éèí∂q∞ÃÑ· "å_çÜ≥ÿ∞# ÉÏ}„Ñ¨Ü≥∂QÆ=ÚKÕ ÉèËkOz ~°HõÎ„Ñ¨"åÇ¨Ï=ÚKÕ QÆ∞é]=ÚÅ
^ŒÑÊ≤ Hõ#∞ áÈQ˘>ì̌#∞.
qâı+}¨ =Ú : PO„^èŒ ÉèÏëêÉè∂í +¨}=ÚÖ’ – Ç¨Ï~°∞Å∞ "≥∞ÅQÆÖ=Ë Ù – J#∞
„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú#‰õΩ L^•Ç¨Ï~°} ã¨∂„`«=Ú QÆÅ^Œ∞.
™ê÷=~°, u~°ºH± Ñ¨^=Œ ÚÅ‰õΩ „H˜Ü∞« Å∞ UHõ=K«#=ÚÅ∞, ^Õ==∞#∞ëêºk „H˜Ü∞« Å∞

UHõ=K«#, |Ç¨ï =K«#=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞.
ã‘. =Ú#∞ Ñ≤=∞‡Ç¨Ü≥∂^èŒ∞Ñ¶¨∞#ãÖQÆ~À`åûÇ¨Ï
ã¨<åflÇ¨ÏãÖÑüÎ q#flk "≥Ú^Œ
ÖÏÑÎ̈¿ã<åk ã¨Ç¨ Ü«∞ ãÖQÆ`º« q
~°uxa_ÒAO_»∞ ~å[~åA
ã≤O^èŒ∞~åA „|^Œ∞‰õΩ Ãã_»‰õΩO_» ~°H˜∆OK«∞
H˘#∞@‰õΩ #u Ü«∞`«fl=Ú#ñ |~°ñQÆ∞@
^≥eã≤Ü«Ú x|ƒÖÏkè‰õΩx [Ü«∞„^Œ^äŒ∞
ã¨^Àº=^ä•~°∞›xñ [OÑ¨Ù@‰õΩ#∞
`Õ. „|u#Ü«∞O ÉË <˘#~°ÊHõ áê~°É÷ Ï}
=ÚÅ<≥ „á⁄^Œ∞Ì „QÆ∞OÔH_»∞ ^•ñHõñ É’~°∞ [~°∞Ñ¨Ù
K«∞#fl q[Ü«∞Ç¨x [xOÑ¨ ‰õΩ<≥flÜ«∞Hõ@!
â◊„`«∞#‰õΩ ^Œ~°ÊHÍÅ"≥∞ÿ ã¨`«Î fi "≥∞Hõ¯. 175
~å=∂ : =Ú#∞Ñ¨Ù´Ñ¨Ó~°fi=Ú, D{=∞Ç¨Ü≥∂^èŒ∞<£´~å=}∞x Ü≥ÚHõ¯,
Ñ¶¨∞#ãÖQÆ~°{L`åûÇ¨Ï ã¨<åflÇ¨Ï´Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œe Q˘Ñ¨Ê L`åûÇ¨Ï ãÖ~°OÉèíÑ¨Ù,
ãÖÑü´Î ãÖÑ¨^,Œ q#flk "≥Ú^ŒÅ∞, PÑÎ̈¿ã<åk ã¨Ç¨ Ü«∞ ãÖQÆu´Ç≤Ï`«∞Öˇ#· ¿ã<å
ã¨Ç¨ Ü«∞ q+¨Ü∞« =Ú#∞, Jq~°ux´Z_»`Q≥ ‰Æ Ωõ O_»∞@KÕ, a_ÒAO_»∞´WO„^Œ∞_»∞#∞,
~å[~åA´‰õΩÉË~°∞_»∞#∞, ã≤O^èŒ∞~åA´=~°∞}∞_»∞#∞, „|^Œ∞‰õΩ{K≥_»‰õΩO_»´
~°H˜∆OK«∞H˘#∞@‰õΩ, JuÜ«∞`«fl=Ú#{Ñ¨~°QÆ∞@{`≥eã≤Ü«Ú´„Ñ¨K«Ûù#∞flÖˇ· L<åfl~°x
`≥eã≤Ü«Ú, D{|ÖÏkè‰õΩx´D JkèHõ|Å=O`«∞x, [Ü«∞`ü´L`«¯ $+¨ì"≥∞ÿ#,
~°^∞Œè <£´~°^=Œè ÚQÆÅ"åxx, ã¨^Àº´„á⁄^Œ∞QÌ ∞Æ OHõHõ =Ú#∞¿Ñ, =^è{Œ J~°∞›x<£´K«OÑ¨^yŒ #
~å=}∞xx, K«OÑ¨Ù@‰õΩ#∞, „Ñü#Ü«∞O|∞´W`«~° LáêÜ«∞=Ú#∞, U#∞´<Õ#∞,
X#~°ÊHõ´KÕÜ«∞Hõ, Jáê~°÷ ÉÏ}=ÚÅ<≥´x~°~°÷Hõ=ÚÖˇ·# ÉÏ}=ÚÅKÕ`«<Õ,
552 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
„á⁄^Œ∞Ì„QÆ∞OÔH_»∞^•Hõ´Jã¨Îq∞OK«∞#O`«=~°‰õΩ, áÈ~°∞ [~°∞Ñ¨ÙK«∞#fl´Ü«Ú^Œú=Ú
KÕÜÚ« K«∞#flKÀ, â◊„`«∞#‰õΩ´~åHõã∆ ∞¨ Å‰õΩ, ^Œ~Ê° HÍÅ"≥∞´ÿ ~å„u HÍÅ=Ú ^Œ~Ê° HÍÅ"≥∞,ÿ
ã¨`«Î fi"≥∞Hõ¯´|Å=Ú Juâ◊~ÚÑÖQÍ, q[Ü«∞Ç¨x´JÑ¨[Ü«∞=Ú, [xOÑ¨‰õΩ<≥fl
Ü«∞Hõ@!´HõÅ∞QÆ‰Ωõ O_»∞<å JHõ\Ï!
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¨Ó~°fi=Ú ~å=}∞x Ü≥ÚHõ¯ Ü«Ú^Àú`åûÇ¨Ï ãÖ~°OÉèí ãÖÑ¨^#Œ ∞
QÆ∂iÛ q#flk "≥Ú^ŒÅ∞ =∞# Ç≤Ï`«∞Öˇ#· ¿ã<å^Œ∞Å ã¨Ç¨ Ü«∞ ãÖQÆu Z_»`Q≥ ‰Æ Ωõ O_»∞@KÕ
WO„^Œ ‰õΩÉË~°=~°∞}∞Å∞ „|^Œ∞‰õΩ K≥_çáÈ‰õΩO_» `«=∞#∞`å=Ú ~°H˜∆OK«∞H˘#∞@‰õΩ
„Ñ¨KÛ« #ù ∞flÖˇÜ
· Ú« <åfl~°x `≥eã≤ÜÚ« D ~å=}∞x ã¨~Àfi`«¯ $+¨"ì ∞≥ #ÿ ~°^=Œè Ú QÆÅ"åxx,
„á⁄^Œ∞Ì„QÆ∞OHõHõ =Ú#∞¿Ñ K«OÑ¨^Œy#"åxx, LáêÜÕ∞`«~°=ÚÅ∞ <Õ#∞ KÕÜ«∞Hõ,
x~°~°÷Hõ=ÚÖˇ·# ÉÏ}=ÚÅKÕ`«<Õ ã¨∂~åºã¨Î=∞Ü«∞=Ú =~°‰õΩ JHõ\Ï! Ü«Ú^Œú=Ú
KÕÜ«ÚK«∞#flKÀ ~åHõ∆ã¨∞Å‰õΩ |Å=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞ ~å„u HÍÅ=Ú ^Œ~°ÊHÍÅ"≥∞ÿ#KÀ
[Ü«∞=Ú#‰õΩ Ç¨x HõÅ∞QÆ∞‰õΩO_»∞<å?
ÉèÏ~°`« : W=∞‡Ç¨Ü≥∂^è∞Œ ´J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, Ñ¶∞¨ #´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , ãÖQÆ~´° „Ñü[˝K,Õ
q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú, Jq~°u<£´=^ŒÅHõáÈ=Ù@KÕ, xa_ÒAO_»∞´QÍ_è"» ∞≥ #ÿ `Õ[ã¨∞ûQÆÅ,
~å[~å[´^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞, ã≤O^èŒ∞~åA´Ãã·O^èŒ=Ùx, [Ü«∞„^Œ^èŒ∞<£´Ãã·O^èŒ=Ùx,
áê~°É÷ Ï}=ÚÅ<≥´J~°∞#˚ ∞x ÉÏ}=ÚÅ =Å#<Õ.
`å`«Ê~°º=Ú : =Ú#∞Ñ¨Ù J~°∞#˚ ∞xÜ≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê „Ñü*Ï˝ã<¨ åflÇ¨Ï ãÖÑ¨^Œ
q#flk "≥Ú^ŒÅ∞ Hõ~å‚^∞Œ Å |Å=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ãÖQÆux q_»∞=‰õΩO_»∞@KÕ q∞H˜¯e
`Õ[=ÚQÆÅ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ Ãã·O^èŒ=Ùx „áê}=ÚÅ∞ áÈ‰õΩO_» ~°H˜∆OK«∞H˘#∞@‰õΩ
„Ñ¨KÛ« #ù fl=ÚQÍ #∞Oz# q+¨Ü∞« =Ú `≥eã≤ÜÚ« |ÖÏkè‰Ωõ _≥#· ÃãO· ^è=Œ Ùx „á⁄^Œ∞„Ì QÆ∞OHõHõ
=Ú#∞¿Ñ K«OÑ¨Ù@‰õΩ J~°›"∞≥ #ÿ "åxx K«OÑ¨Ù@‰õΩ <Õ#∞ LáêÜ«∂O`«~=° Ú KÕÜ∞« Hõ
J~°∞#˚ ∞x ÉÏ}=ÚÅ`À<Õ ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∞=∞QÆ∞ =~°‰Ωõ <Õ#∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú [~°∞Ñ¨ÙK«∞#flKÀ
J~°∞#˚ ∞xH˜ H©_∞» Hõey â◊„`«∞=Ù#‰õΩ |Å=Ú ÃÑiy JHõ\Ï! ^Œ~Ê° HÍÅ=Ú JQÆ∞#∞
QÆ^•.
qâı+}¨ =Ú : ãÖQÆ~° – '„Ñü*Ï˝l ãÖq^•Ñ¨`∞« ûãÖQÆ~ó° — – Jx J=∞~°=Ú.
=. Jx `«ÅáÈã≤. 176
Jx PÖ’zOz (ÅHõ∆ ‡}∞_»∞/NHõ$+¨µ_‚ ∞» )
`Õ. Hõ~=° Ú ÉèÏ#∞aO|=Ú =∂Ü«∞ñQÆÃÑÊ #Éè=í Ú
#O|Hõ=ÚÅ ~åQÆ=Ú#ñ ÉˇOáê~°∞K«∂_ç¯ñ
„|uÉèí@∞ñ_»∞ ã¨∂z #~°∞ñ _çOHõ „=∞QÆæ ÔH@∞ìñ
|∂x¯ q_»ñ _»x ãÖ~°OÉè=í Ú#∞ =Ç≤ÏOÑ¨. 177
~å=∂ : ~åQÆ=Ú#´Zé]<≥·#, ÃÑOáê~°∞K«∂_ç¯<£´f„="≥∞ÿ# K«∂Ñ¨ÙÅKÕ,
„ÑüÉè@í ∞_»∞´~å=}∞_»∞, K«∂z, #~°∞_»∞, =∞#∞+¨µº_»∞, WOHõ „=∞QÆHæ {õ Z@∞ì´WOHõ
Z@∞¡ #tOÑ¨H,õ Ñ¨Óx¯ q_»_x» ´Ñ¨@∞ì^ÅŒ =^ŒÅ_»x, ãÖ~°OÉè=í Ú#∞ =Ç≤ÏOÑ¨´
`˘O^Œ~Ñ° _¨ Q» Í, Hõ~=° Ú´q∞H˜¯e, ÉèÏ#∞aO|=Ú´ã¨∂~°ºaO|=Ú, =∂Ü«∞<£´=∂QÆ∞_»∞
Ñ¨_∞» #@∞¡, JO|Hõ=ÚÅ<£´ÉÏ}=ÚÅKÕ, #Éè=í Ú´PHÍâ◊=Ú#∞, HõÃÑÊ´HõÑÊ≤ "ÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ÅHõ∆ ‡}∞ _ôq^èŒ=ÚQÍ <åÖ’zOÑ¨QÍ, Zé]<≥·# K«∂Ñ¨ÙÅKÕ
~å=}∞_»∞ K«∂z D =∞#∞+¨µº_»∞ WOHõ „=∞QÆHæ õ Ñ¨@∞ì =^ŒÅ_»x `˘O^Œ~Ñ° _¨ Q» Í,
ã¨∂~°ºaO|=Ú =∂QÆ∞_»∞Ñ¨_∞» #@∞¡ PHÍâ◊=Ú#∞ ÉÏ}=ÚÅ`À QÆÃÑÊ#∞.
ÉèÏ~°`« : JO|Hõ=ÚÅ´Hõ#∞Å Ü≥ÚHõ¯, ~åQÆ=Ú#<£´J#∞~åQÆ=ÚKÕ,
„ÑüÉè@
í ∞_»∞´ÃãO· ^è=Œ Ù_»∞, #~°∞_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, =∂Ü«∞<£´=∂Ü«∞KÕ.
`å`«Ê~°º=Ú : Hõ$+¨µ‚_ôq^èŒ=ÚQÍ PÖ’zOz, <Õ„`«=ÚÅ J#∞~åQÆ=ÚKÕ
Juâ◊~ÚOz# K«∂Ñ¨ÙÅ`À ÃãO· ^è=Œ Ù_»∞ K«∂z J~°∞#˚ ∞_»∞ WHõÃÑ· #tOÑ¨Hõ U q^è=Œ ÚQÍ
„Ñü[˝ =^ŒÅ_»x ãÖ~°OÉè=í Ú K«∂Ñ¨QÍ =∂Ü«∞KÕ ã¨∂~°ºaO|=Ú#∞ HõÑÊ≤ "ÕÃã#∞.
=. W@∞¡ QÆÑÊ≤ #. 178
ã‘. =∞kÖ’#q∞„`åãÎ̈=∞Ü«∞ HÍOHõ∆ q∞H˜¯eñ
QÆeq∞ñ ^ŒkâÌ ◊ #O|Hõ„Ñ¨ÜÚ« HÎ̃
554 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ã¨Å∞Ñ¨ÙK«∞ñ ^Œ`å¯ÅKåÑ¨Ö’Ñ¨Ç¨Ï`å`«‡
~°Hõ∆}∞O _»QÆ∞"åxñ „|K«∞~°|O^èŒ∞
ã≤O^èŒ∞~åA#∞ |Ö’i˚`«∞ "Õ∞Ñ¶¨∞<å^ŒQÆ∞
~°∞#flº „H˜Ü«∂ã¨Ç¨Ï„‰õÄ~°cè=∞
¿ã<åu=∂„`À~°∞ã≤OÇ¨Ï <å^Œ=ÚÅKÕ
#uq„â◊√`«O|∞QÆ <å„Hõq∞Oz
`Õ. a@∞ì ã¨=∞~ÚOK≥ ^è$Œ uñ ÉÏHõÉkËè =ÚYº
MËK~« ∞° Å∞ QÆ#∞flÖÏ~°OQÆñ Ez "≥∞K«Û
ã¨„Ñ¨QÅÆ ƒù ~å=∂=~°[„Ñ¨ÜÚ« HõÎ
q_çÜ∞« Ñ¨@∞â◊~° "åºáê~° qÅã¨#O|∞. 179
~å=∂ : =∞kÖ’#´=∞#ã¨∞ûÖ’, Jq∞„`«´â◊„`«∞=ÙÜ≥ÚHõ¯, Jã¨Î=∞Ü«∞
HÍOHõ´∆ <åâ◊#=Ú#O^Œ∞QÆÅ, HÍOHõ´∆ HÀiHõ, q∞H˜¯e Hõeq∞´q∞‰õΩ¯@=ÚQÍ #∞O_»∞@KÕ,
`«`ü{kâ◊<£´P ÅHõ∆ ‡}∞_»∞O_≥_ç k‰õΩ¯#, JO|Hõ „Ñ¨Ü«ÚH˜Î ã¨Å∞Ñ¨ÙK«∞´ÉÏ}
„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú#∞ KÕÜÚ« K«∞, `«`{ü HÍÅ´P Ü«Ú^Œãú =¨ ∞Ü«∞=Ú#O^Œ∞, KåÑ¨Ö’Ñ¨´qÅ∞¡
áÈ=Ù@KÕ, Ç¨Ï`«"≥∞ÿ#´#tOz#, P`«‡~°Hõ∆}∞O_»QÆ∞"åx<£´ã‘fiÜ«∞~°Hõ∆}QÆÅ"åxx,
„Ñ¨K«∞~°|O^èŒ∞´JkèHõ|O^èŒ∞=~Ú#, ã≤O^èŒ∞~åA#∞´ã¨=Ú„^Œ∞_»∞ QÆÅ"åxx,
|Ö’i˚`«∞<£´|Å=ÚKÕ xO_ç#, "Õ∞Ñ¶¨∞<å^ŒQÆ∞~°∞<£´~å=}∞x, #º„H˜Ü«∂´
u~°™ê¯~°=Ú#∞, Jã¨ÇÏ¨ ´F~°fix, „‰õÄ~°´„‰õÄ~°=ÚÅ∞, cè=∞´ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÅ∞<≥#· ,
¿ã<å´"å#~°¿ã#ÅÜ≥ÚHõ¯, Ju=∂„`À~°∞´q∞H˜¯e q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ , ã≤OÇ¨Ï<å^Œ=ÚÅKÕ,
Juq„â◊√`«O|∞QÆ´q∞H˜¯e „Ñ¨ã^≤ =úŒ ∞QÆ∞#@∞¡QÍ, P„Hõq∞Oz, áêHõÉkËè =ÚYºMËK~« ∞° Å∞´
WO„^•k ^Õ=`«Å∞, Hõ#∞flÖÏ~°OQÆ<{£ K«∂z, "≥∞K«Û<£, ã¨„Ñ¨QÅÆ ƒù´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú
QÆÅ, ~å=∂=~°[´ÅHõ∆ ‡}∞xKÕ, „Ñ¨Ü«ÚHõÎ´„Ñ¨Ü≥∂yOÑ¨|_ç#, q[Ü«∞´[Ü«∞=Ú
#O^Œ∞, Ñ¨@∞´ã¨=∞~°=÷ ÚÖˇ#· , â◊~"° åºáê~° qÅã¨#O|∞´ÉÏ} „Ñ¨Ü∂≥ QÆ qÖÏã¨=Ú,
^è$Œ u<£´~å=}∞x ^è~·≥ º° =Ú#∞, a@∞ìã=¨ ∞~ÚOK≥´q∞H˜¯e #tOÑ¨*ÃË ã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞#ã¨∞ûÖ’ â◊„`«∞<åâ◊#=Ú#O^Œ∞QÆÅ HÀiHõ q∞‰õΩ¯@=ÚQÍ

#∞O_»∞@KÕ P ÅHõ∆ ‡}∞_»∞O_»∞ k‰õΩ¯ "≥Ñ· Ù¨ ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú KÕÜÚ« K«∞, Ü«Ú^Œú
ã¨=∞Ü«∞=Ú#O^Œ∞ `«# qÅ∞¡ áÈ=Ù@KÕ ã‘fiÜ«∞~°H}∆õ #tOz, q∞H˜¯e |O^è∞Œ =~°=æ ÚÖ’x
"å_≥·# ã¨=Ú„^Œ∞_»∞QÆÅ"åxx, |Å=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞ ~å=}∞x u~°™ê¯~°=Ú#∞
F~°fix „‰õÄ~°, ÉèÜ í ∞« OHõ~=° ÚÖˇ#· "å#~°¿ã#Å∞ qãïÎ Oz# ã≤OÇ¨Ï<å^Œ=ÚÅKÕ q∞H˜¯e
„Ñ¨ã^≤ =úŒ ∞QÆ∞#@∞¡QÍ P„Hõq∞Oz WO„^•k ^Õ=`«Å∞ Hõ#∞ÖÏ~° K«∂z "≥∞K«∞Û#@∞¡
q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz# [Ü«∞ã¨=∞~°=÷ ∞QÆ∞ ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ
qÖÏã¨=Ú ~å=}∞x ^è~·≥ º° =Ú#∞ q∞H˜¯e #tOÑ¨*ÃË ã#∞.
ÉèÏ~°`« : =∞kÖ’#, q∞„`«´ã¨∂~°∞ºx Ü≥ÚHõ¯, JãÎ̈=∞Ü«∞ HÍOHõ´∆ JãÎ̈q∞OK«∞
HÀiHõ, q∞H˜¯e Hõeq∞, `«`{ü kâ◊<´£ Ñ¨_=» ∞\˜ k‰õΩ¯#O^Œ∞, JO|Hõ„Ñ¨ÜÚ« HÎ̃´HõO\˜
K«∂Ñ¨Ù#∞, ã¨Å∞Ñ¨ÙK«∞´„Ñ¨ãi¨ OÑ¨*Ü Ë Ú« K«∞, `«`å¯ÅKåÑ¨Å´P ã¨=∞Ü«∞=Ú #O^Œe
KåÑ¨Å=ÚKÕ`«, LÑ¨Ç¨Ï`«´K≥éK«∞HÀ|_ç#, P`«‡~°Hõ∆}∞O_»QÆ∞"åx´`«# ~°Hõ∆}
Hõey#"åxx, „Ñ¨K∞« ~° |O^è∞Œ <£´„âı+"ª̈ ∞≥ #ÿ |O^è∞Œ =ÙÅ∞ QÆÅ"åxx, ã≤O^è∞Œ ~åA#∞´
Ãã·O^èŒ=Ùx, |Ö’i˚`«∞, "Õ∞Ñ¶¨∞<å^Œ´"Õ∞Ñ¶¨∞^èŒfix Ü≥ÚHõ¯, QÆ∞~°∞#flº„H˜Ü«∂´JkèHõ
u~°™ê¯~°=∞O^Œ∞, ã¨ÇÏ¨ ´ã¨=∞~°=÷ ÚÅ∞, „‰õÄ~°´„‰õÄ~°=ÚÅ∞<≥#· , cè=∞¿ã#ćè=∞¿ã#∞x
Ü≥ÚHõ¯, ã≤OÇ¨Ï<å^Œ=ÚKÕ, áêHõÉèËk´WO„^Œ∞_»∞, =ÚYº MËK«~°∞Å∞´^Õ=`«Å∞,
~å=∂=~°[´Hõ$+¨µx‚ KÕ, q[Ü«∞´J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞#ã¨∞ûÖ’ ã¨∂~åºã¨=Î ∞Ü«∞=Ú g∞k HÀiHõ HõeyÜ«ÚO_»∞@KÕ
Ñ¨_»=∞\˜ k‰õΩ¯#O^Œ∞ ^Œ$+≤ì™êiOK«∞K«∞ P ã¨=∞Ü«∞=Ú#O^Œe KåÑ¨Å=ÚKÕ`«
K≥~K° ∞« HÀ|_ç# P`«‡~°H}∆õ QÆÅ "å_»∞#∞ „Ñ¨ã^≤ úŒ |O^è∞Œ =ÙÅ∞QÆÅ ÃãO· ^è=Œ Ùx, "Õ∞Ñ¶∞¨ ^èfiŒ xx
u~°ã¨¯iOK«∞@Ö’ Ju ã¨=∞~°÷=ÚÅ∞ „‰õÄ~°=ÚÅ∞<≥·# cè=∞¿ã#∞x f„=ã≤OÇ¨Ï
<å^Œ=ÚÅKÕ q∞H˜¯e "åºÑ≤QÎ Í <å„Hõq∞Oz# J~°∞#˚ ∞x ÉÏ}"åºáê~° qÖÏã¨=Ú
Hõ$+¨µ‚xKÕ „¿Ñˆ~Ñ≤OK«|_ç# J~°∞˚#∞x „áêQÆÅƒùº=Ú#∞ Hõ#∞ÖÏ~° K«∂z WO„^•k
^Õ=`«Å∞ ãÖ`À+≤OK«∞#@∞¡ ÃãO· ^è=Œ Ùx ‰õÄÖˇÛ#∞.
qâı+}
¨ =Ú : JO|Hõ=Ú – JO|HõO <Õ„`«â~◊ Ü
° ∂≥ ó Jx q.
556 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`Õ. ã¨~°QÆ∞#ñ |∞#ó„Ñ¨HÍt`«K«O_»^è•=Úñ
_»Q∞Æ K«∞ q[Ü«∞„Ñü[˝ K˘Ñ¨ÊqÜ«∞ ‰õΩO_»
xeÃÑ <åã¨∞~°‰Ωõ Å"≥i· x[qz„`«
â◊H#Î̃ @∞¡ =Ú <Õflz# â◊„`«∞ #_»ñz. 180
~å=∂ : ã¨~Q° ∞Æ #<£´`«fi~°QÍ, Ñ¨Ù#ó „Ñ¨HÍt`«úiy „Ñ¨HÍtOz#, K«O_»
^ä•=Ú_»Q∞Æ K«∞<£´f„=„Ñ¨`åÑ¨=ÚQÆÅ"å_≥,· q[Ü«∞ „Ñü[˝ K˘Ñ¨C´ÅOHõÖ’ KÕã#≤
â◊„`«∞ ãÖÇ¨~° „Ñü[˝ q^è=Œ Ú, JqÜ«∞‰õΩO_»´K≥_‰» Ωõ O_», P ã¨∞~°‰Ωõ Å"≥i· ´P ^Õ=`«Å
"≥·i ~å=}∞_»∞, xeÃÑ´xeÃÑ#∞. x[´`«# Ü≥ÚHõ¯, qz„`«´qz„`«"≥∞ÿ#,
â◊H˜Î<£´â◊H˜ÎÜ«∞#∞ <åÜ«Ú^èŒ=ÚKÕ, J@∞¡´P q^èŒ=ÚQÍ, =Ú#∞fl´Ñ¨Ó~°fi=Ú,
Uz#´Z^Œ∞~˘¯x#, â◊„`«∞<£´ÅHõ∆ ‡}∞x, J_»z´Ñ¨_"» ãÕ .≤
`å`«Ê~°º=Ú : `«fi~°QÍ uiy „Ñ¨HÍtOz# f„= „Ñ¨`åÑ¨=ÚQÆÅ"å_≥,· ÅOHõÖ’
`å#∞ KÕã#≤ „Ñü# K≥_áç È‰õΩO_» xeÃÑ#∞. ~å=}∞_»∞ `«# Ü≥ÚHõ¯ â◊HÎ˜ PÜ«Ú^è=Œ ÚKÕ
`«##∞ Ñ¨Ó~°fi=Ú ZkiOz# ÅHõ∆ ‡}∞x Ñ¨_"» ãÕ ≤ –
ÉèÏ~°`« : K«O_»^•è =Ú_»Q∞Æ K«∞<£´ã¨∂~°∞º_»∞ QÆÅ"å_≥,· Jã¨∞~° ‰õΩÅ"≥i· ´Hõ$+¨µ_‚ ∞» .
`å`«Ê~°º=Ú : `«fi~°QÍ uiy „Ñ¨HÍtOz# ã¨∂~°∞º_»∞QÆÅ"å_≥· J~°∞#˚ ∞_»∞ `«#
„Ñü# K≥_‰» Ωõ O_» xÅ∞K«∞#@∞¡ Hõ$+¨µ_‚ ∞» `«# qz„`«"∞≥ #ÿ â◊HKÎ˜ Õ P q^è=Œ ÚQÍ =ÚO^Œ∞
ZkiOz# ÃãO· ^è=Œ Ùx Ñ¨_"» ÜÕ Ú« #@∞¡ KÕÃã#∞.
=. JÑ¨C_»∞. 181
=∞. #∞#∞ "Õ∞KåÜ«∞Å<å^Œ∞‰õÄi‡ Ü«∞#∞[#∞‡<£ ÉÏ^èŒ ã¨fiÑ¨flO|∞ #O
QÆ# H˘áêÊ ~Ô _»∞Ñ¨Ù}º=¸iÎñ „aÜ«Ú #∞„QÆ^fiÕ +≤KÕ xqfi^èOŒ
|∞# <Õ~ÚOz =Ú#∞OQÆñ *Ëãu≤ ñ QÆ_∞» <£ =¸~åÛùaÖú ’ #Hõ¯\Ï
Ü«∞#∞K«∞<£ ~åAÅ~åA QÆ∞O^≥ ~°qÑ¨Ù„`å^Œ∞Öò ^Œ#∞O ^Õ~Ê° ñQÆ<.£
182
~å=∂ : #∞#∞"Õ∞KåÜ«∞Å´JO^Œ"∞≥ #ÿ â◊s~°HÍOuKÕ #∞O_»∞, <å^Œ∞‰õÄi‡

J#∞[#∞‡<£´<å „Ñ≤Ü«∞"≥∞ÿ# ™È^Œ~°∞_»∞ ÅHõ∆ ‡}∞x, ÉÏ^èŒ, ã¨fiÑ¨flO|∞#<£
QÆ#Hõ´HõÅÖ’<≥·##∞ K«∂_»ÖËHõ, XáêÊÔ~_»∞´LO_≥_»∞, Ñ¨Ù}º=¸iÎ<£, „Ñ≤Ü«Ú<£,
L„QÆ^Õfi+≤KÕ<£´f„==ÚQÍ ^Õfi+≤OK«∞"åxKÕ, Wqfi^èŒO|∞#´W@∞¡, U~ÚOz´
ÉÏ}=ÚÅ∞ "Õã,≤ JHõ¯\Ï, =¸~åÛùaÖú ’´=¸~°ÛÜ ù ∞« <≥_∞» ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’, Hõ_∞» <£
=Ú#∞OQÆ*ãË u≤ ´q∞H˜¯e =Ú#∞QÆ∞#@∞¡ KÕãu≤ q, J#∞K«∞<£´Jx, ~°q Ñ¨Ù„`å^Œ∞Öò´
ã¨∞„w"å^Œ∞Å∞, `«#∞<£´~å=Úx, `Õ~Ê° QÆ<´£ F^•~°ÛQÍ, ~åAÅ ~åA´~°ÑÚ¨¶ ~å=Ú_»∞,
‰õΩO^≥´^Œ∞ódOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO^Œ"∞≥ #ÿ â◊s~°KåÛùÜ∞« QÆÅ <å „Ñ≤Ü∞« ™È^Œ~∞° _≥#· ÅHõ∆ ‡}∞_»∞
ÉÏ^è#Œ ∞ ã¨fiÑ¨fl=ÚÖ’<≥#· #∞ K«∂_»Hõ qÅã≤Å∞¡ Ñ¨Ù}º=¸iÎx, „Ñ≤ÜÚ« x D q^è=Œ ÚQÍ
f„="≥∞#ÿ ^Õfi+≤K`Õ « Ñ¨_Q» ˘\˜ì JHõ\Ï ##∞fl =¸~°ÛÜù ∞« <≥_ç ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ Ñ¨_"» ãÕ u≤ q
QÆ^•! Jx ~å=Ú_»∞ ã¨∞„w"å^Œ∞Å∞ `«##∞ F^•~°ÊQÍ ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞.
Éè Ï~° ` « : #∞#∞"Õ∞KåÜ«∞Å´JO^Œ" ≥∞ÿ# â◊s ~° K åÛù Ü « ∞ Å`À #∞O_» ∞ ,
<å^Œ∞‰õÄi‡Ü«∞#∞[<£´<å „Ñ≤Ü«∞™È^Œi ^Œ∞ã¨ûÅ#∞, =Ú<£´WO`«‰õΩ =ÚO^Œ∞
Z#fl_»∞#∞, ÉÏ^èŒ<£´^Œ∞óY=Ú#∞, ã¨fiÑ¨flO|∞#<£´HõÅÖ’<≥·##∞, Hõ#H˘áêÊÔ~_»∞,
Ñ¨ Ù }º=¸iÎ , „Ñ≤ Ü « Ú <£ ´ Ñ¨ u Ü≥ ÿ ∞ # Ãã· O ^è Œ = Ùx, q∞QÆ ` å ã¨ = ∂#=Ú.
U~ÚOz´K«OÑ≤Oz, ~°q Ñ¨Ù„`å^Œ∞Öò´Hõ~å‚^∞Œ Å∞, ~åAÅ~åA´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO^Œ"≥∞ÿ# â◊s~°KåÛùÜ«∞QÆÅ <å „Ñ≤Ü«∞™È^Œi ^Œ∞ã¨ûÅ
=Ú#∞ÃÑ#fl_»∞ HõÅÖ’<≥·##∞ ÉÏ^èŒ Zé∞QÆx Ñ¨Ù}º=¸iÎ Ñüx D q^èŒ=ÚQÍ
f„==ÚQÍ ^Õfi+≤OK«∞"åxKÕ D q^è=Œ ÚQÍ K«OÑ≤Oz P"≥∞#∞ JHõ\Ï =¸~åÛù
ã¨=Ú„^Œ=ÚÖ’ =Ú#∞QÆ*Ëã≤u=x Hõ~å‚^Œ∞Å∞ `«##∞ F^•~°ÛQÍ ã¨∞Ü≥∂^èŒ#∞_»∞
ÉÏ^èŒÑ¨_≥#∞.
=. `«^#Œ O`«~O° | `«^Ü
ÌŒ Ú« #∞nÌÑ`≤ O« |QÆ∞ HÀáê\’ÑÖ|∞. 183
`å`«Ê~°º=Ú : `«~åfi`« q∞H˜¯e ÃÑiy# HÀáê"Õâ=◊ Ú`À.
558 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõO. "åÜ«Ú[=#K«~° "åÇ¨Ï#∞ñ
_≥· ÜÕ∞Ñ¨Ù# x[K«=¸K«Ü∞« O|∞ QÆ_z» ~åñ
É’Ü≥∞ñ |iÑÖkä|Å=Ú #
áêÜ«∞=Ú "˘OkO`«∞ <Õ# Ü«∞x`«=∞Hõ=Ú#<£. 184
~å=∂ : "åÜ«Ú[´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»<_≥ ,ç =#K«~´° "å#~°=Ú, "åÇ¨Ï#∞_≥´·
"åÇ¨Ï#=ÚQÍ QÆÅ"å_≥,· UÑ¨Ù#<£´Ñ¨\ +˜ =ª¨ ÚQÍ, x[K«=¸K«Ü∞« O|∞´`«# ¿ã<å
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú, Hõ_z» ~å<£´"≥O@~åQÍ, ÑïÑÖkä|Å=Ú#∞´â◊„`«∞¿ã#Å#∞, <Õ#´<Õ<Õ
(~å=Ú_»∞) JáêÜ«∞=Ú{á⁄OkO`«∞<£´#tOÑ¨*ËÃã^Œ#∞, Jx, `«=∞Hõ=Ú#<£´
`«fi~°QÍ...
`å`«Ê~°º=Ú : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»#∞ "å#~°=Ú "åÇ¨Ï#=ÚQÍ QÆey Ñ¨\ +˜ =ª¨ ÚQÍ
`«# ¿ã<å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú "≥O@~åQÍ â◊„`«∞¿ã#Å#∞ <Õ#∞ #tOÑ¨*ÃË ã^Œ#x `«fi~°QÍ
~å=Ú_»∞..
Éè Ï ~° ` « : "åÜ« Ú [=#´"åÜ« Ú "Õ Q Æ = ÚQÆ Å qÜ≥ ÿ ∞ , K« ~ ° ´ K« i OK≥ _ ç ,
"åÇ¨Ï#∞_≥´· Jâ◊fi=ÚÅ∞ QÆÅ"å_≥,· q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú, <Õ#´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : "åÜ«Ú"ÕQÆ=ÚQÆÅqÜ≥ÿ∞ K«iOK«∞ "åÇ¨Ï#=ÚÅ∞QÆÅ"å_≥·
Ñ¨\ ˜+¨ª=ÚQÍ `«# ¿ã<åã¨=¸Ç¨Ï=Ú "≥O@~åQÍ <Õ<Õ `«fi~°QÍ â◊„`«∞¿ã#Å
#tOÑ¨*ÃË ã^Œ#x ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞...
HõO. Pg~°∞ñ_»∞ =Ú#∞ ^Œ#ÉÏ
}Ï=eñ |=#ã¨∞`«∞ <˘Oz Ü«∂`«‡|Å[Ü«∞
N "≥Å~ÚOz# <≥O`«ÜÚ«
"≥·=ã¨fi`«ãÖ`«u#$Ñ¨=~°∞ºñ_»∞ yxÃã<£. 185
~å=∂ : P g~°∞_»∞´~å=}∞_»∞, =Ú#∞´=ÚO^Œ∞QÍ, `«# ÉÏ}Ï=e<£´`«#
ÉÏ}ã¨ = Ú^•Ü« ∞ =ÚKÕ , Ñ¨ = #ã¨ ∞ `« ∞ <£ ´ Ç¨ Ï #∞=∞O`« ∞ x, <˘Oz´ÉÏkè O z,
P`«‡|Å[Ü«∞N´`«# |ÅãÖÑ¨^#Œ ∞, "≥Å~ÚOz#´„Ñ¨HÍtOÑ¨*Ü

Ë ∞« QÍ, "≥=· ã¨fi`«
ãÖ`«u´ã¨∂~°º=Oâ◊Ñ¨Ù, #$Ñ¨=~°∞º_»∞´~åA J~Ú# N~å=Ú_»∞, ZO`«Ü«Ú{
H˜xÃã<£´q∞H˜¯e HÀÑ≤OK≥#∞.
`å`« Ê ~° º =Ú : ~å=}∞_» ∞ =ÚO^Œ ∞ QÍ `« # ÉÏ}ã¨ = Ú^•Ü« ∞ =ÚKÕ
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x ÉÏkèOz `«# |ÅãÖÑ¨^#Œ ∞ "≥Å~ÚOK«QÍ ã¨∂~°º=Oâ◊ÑÙ¨ ~å*ˇ#·
~å=Ú_»∞ q∞H˜¯e HÀÑ≤OK≥#∞.
Éè Ï ~° ` « : P g~° ∞ _» ∞ ´^Œ ∞ ~Àº^è Œ # ∞_» ∞ , Ñ¨ = #ã¨ ∞ `« ∞ <£ ´ cè = Úx,
#$Ñ¨=~°∞º_»∞´^è~Œ ‡° A_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ =ÚO^Œ∞QÍ `«# ÉÏ}ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚKÕ cè=Úx
ÉÏkèOz `«# |ÅãÖÑ¨^ŒKÕ "≥ÅÜ«∞QÍ ã¨∂~°º=Oâ◊Ñ¨Ù~å*ˇ·# ^èŒ~°‡A_»∞ q∞H˜¯e
HÀÑ≤OK≥#∞.
L. D qkè #eæ Ü«∂#$Ñü ÜÕ∞Ü«Úâ◊~O° |∞Åñ ^Œkfi~Àkè ^•ñ
*Ë= ^˘éOy ™ê^è#Œ qâı+q¨ Ç‘Ï#`«ñ *ˇOk ‰õΩO^≥ =¸
~åÛù=$uKÕ`« "Õ∞ <≥é∞ñQÆ HõO`«@ñ ^Œ„`«ÊuÉ’^èÅŒ aúKÕ
ÉèÏ==ÚÖ’ñ QÆÅOHõ K˘~°ñÉÏéˇñ ^ŒnÜ«ÚÅHÍiÎ ÃÇÏK«ÛñQÆ<.£ 186
~å=∂ : Dqkè<´£ D q^è=Œ ÚQÍ, Jeæ´HÀÑ≤Oz, P#$Ñü{UÜ«Ú´~å=Ú_»∞
"ÕÃã_ç, â◊~O° |∞Å<£´ÉÏ}=ÚÅKÕ, `«`{ü q~Àkè´â◊„`«∞"≥#· ~å=}∞_»∞, `å<£´`å#∞,
KÕ=^˘éOy´|Å=ÚK≥_,ç ™ê^è#Œ qâı+¨ qÇ‘Ï#`«<{£ K≥Ok´Ãã#· º=Ú #tOÑ¨QÍ,
=¸~°Û{ù P=$uKÕ`´« =¸~°Ûù P=iOK«∞@KÕ, "Õ∞<≥é∞QÆH´õ ã¨Ê $Ç¨Ï`«ÑÊ≤ , ‰õΩO^≥<´£
ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞, JO`«@<£´`«~åfi`«, `«`{ü „ÑüÉ’^èÅŒ aúK<Õ ´£ P=¸~°Ûù #∞O_ç `≥eq_çK,Õ
`«nÜ«ÚÅ‰õΩ<£´`«# ÅOHõÖ’x "åiH˜, PiÎ ÃÇÏK«ÛQÆ<£´ÉÏ^èŒ JkèHõ=Ú HÍQÍ,
ÉèÏ==Ú´PÖ’K«#, Ö’QÆ<£´z#flÉ’QÍ, ÅOHõ<£´ÅOHõÖ’xH˜, K˘~°{áêÔ~<£´
Ñ¨~∞° QÔ `≥#Î ∞.
560 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ HÀÑ≤Oz# ~å=Ú_»∞ ãÖkèOz# ÉÏ}=ÚÅKÕ
~å=}∞_»∞ â◊HxÎ̃ HÀÖ’Ê~Ú ¿ã<å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú #tOÑ¨QÍ ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞. `«~åfi`«
=¸~°Ûù #∞O_ç `≥eq_ç á⁄Ok ÅOHõÖ’x "åiH˜ ÉÏ^èŒ JkèH=õ ∞QÆ∞#@∞¡ ÉèÏ==Ú
z#flÉ’QÍ ÅOHõÖ’xH˜ K˘~°ÉÏÔ~#∞.
ÉèÏ~°`« : P #$Ñü´^è~Œ ‡° ~åA, `«kfi~Àkè´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, `«`{ü P =¸~°Ûù
P=iOK«∞@KÕ, `«nÜ«ÚÅ‰õΩ<£´Hõ~å‚^∞Œ Å‰õΩ, HõÅOHõ´ÉèÜ
í ∞« =Ú, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^èŒ=ÚQÍ HÀÑ≤Oz# ^èŒ~°‡A_»∞ "Õã≤# ÉÏ}=ÚÅKÕ
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ |Å=Ú #tOz ¿ã<åã¨=Ú^•Ü«∞qÇ‘Ï#∞_≥· =¸~°Ûù P=iOÑ¨QÍ `≥eq_ç
HÀÖ’Ê~Ú ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞. uiy =¸~°Ûù #∞O_ç Zé∞Hõ QÆÅ∞QÆ∞@KÕ Hõ~å‚^∞Œ Å‰õΩ ÉÏ^èŒ
ÃÇÏK«ÛQÍ ÉèÏ==ÚÖ’ ÉèÜ í ∞« =Ú „Ñ¨"tÕ OK≥#∞.
P. JO`«Ö’ñ „|nÑÎ̈"≥∞ÿ#Ü«∞Hõ∆Ñ≤`«â◊
HÎ̃x QÆ~O° |∞ =¸~°Ûù =Úxñy#\ì̃
~åH˘=∞~°∞ñ_»∞ ÖËz ~°}=∞`«∞Îñ _»Ü≥∞ºñ QÆ∂
eÛ# Ü«∞`«O_»∞ "≥~ñ° QÆ∞##∞ =Ú#∞OQÆ. 187
~å=∂ : JO`«Ö’, „Ñ¨nÑÎ̈"∞≥ #ÿ ´„Ñ¨HÍâ◊=O`«"∞≥ #ÿ , JHõÑ∆ `≤ ´« JHõ‰∆ Ωõ =∂~°∞x
`«O„_çÜ∞ÿ≥ # ~å=}∞xÜ≥ÚHõ¯, â◊HxÎ̃ ´â◊HÎ̃ Ü«∞<≥_∞» PÜ«Ú^è=Œ ÚKÕ, Hõ~O° |∞´q∞H˜¯e,
=¸~°Ûù =Úxy#\ì̃´=¸iÛùe#¡ ~åH˘=∞~°∞_»∞, ÅHõ∆ ‡}∞_»∞´‰õÄeÛ# Ü«∞`«O_»∞,
Ñ¨_»Q˘\˜ì# ~å=}∞_»∞, "≥~°QÆ∞##∞´Pâ◊Û~°º=ÚÖ’, =Ú#∞OQÆ´=Ú#QÆQÍ, ÖËz,
~°}=∞`«∞_Î Ü» ∞≥ º´~°}À<å‡^Œ=Ú Hõey# "å_®Ü≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«Ö’ ~å=}∞x f„="≥∞#ÿ â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ ÚKÕ q∞H˜¯eQÍ
=¸iÛùe¡# ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ ÖËz `«##∞ ‰õÄeÛ# ~å=}∞_»∞ Pâ◊Û~°ºÑ¨_»∞#@∞¡
~°}À#∞‡Y∞_®Ü≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : JHõ∆Ñ≤`«´K≥é∞Ñ¨|_»#@∞=O\˜, â◊H˜Îx´|Å=ÚKÕ, q∞QÆ`å
ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«Ö’ q∞H˜¯e K≥é∞Ñ¨Ö#Ë @∞=O\˜ |Å=ÚKÕ =¸iÛùe#¡

^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ ÖËz `«##∞ ‰õÄeÛ# ^è~Œ ‡° A_»∞ Pâ◊Û~°º=Ú# =Ú#∞QÆ∞#@∞¡ ~°}=Ú#O^Œ∞
J#ºqKå~°=Ú ÖËx"å_®Ü≥∞#∞.
`Õ. `≥eq KÕH˘x Ü«∞`«ñ _»O`«ñ QÆ_»∞ñ
ÉË~°∞ HõÅÜ«∞\ì̃`«#Ü≥∂^èŒg~°=~°∞Å
#∞‰õΩ¯ =∞_»ñQÆñ ^Œ`«Î^ŒÌfiO^ŒfiÜ«Ú^Œúqkèx
a~°∞^Œ∞ Öˇ· iÑ¨Ù Å_»ñK«∞K«∞ñ ÉË~°∞Û @~°ã≤. 188
~å=∂ : `≥eq KÕH˘x´q"ÕHõ=Ú `≥K«∞ÛH˘x, J`«_»∞´~å=}∞_»∞,
Ñ¨Å∞=Ù~°<´£ Ñ¨Å∞=Ù~°∞, Hõ_∞» <£ ¿Ñ~°∞QÆÅ Ü«∞\˜´ì „Ñ¨ã^≤ ∞Œ Öú #·ˇ , `«#Ü≥∂^èŒ g~°=~°∞Å´`«#
„âı+=ª̈ ∞ø# Ü«Ú^Œgú ~°∞Å#∞, L‰õΩ¯ =∞_»Q<Æ ´£ Ñ¨@∞`«fi=Ú #tOÑ¨QÍ, `«`{ü `«`{ü
^ŒfiO^ŒfiÜ«Ú^Œú qkèx´PÜ«∂ ^ŒfiO^Œfi Ü«Ú^Œúq^è•#=ÚÖ’, a~°∞^Œ∞Öˇ·, „âı+¨µªÖˇ·
iÑ¨ÙÅ_»K«∞K«∞´â◊„`«∞=ÙÅ#}K«∞K«∞, ¿Ñ~°∞Û@´Juâ◊~ÚOK«∞@ ([~ÚOK«∞@),
Jéã≤´K«∂z.
`å`«Ê~°º=Ú : `≥eq `≥K∞« ÛH˘x ~å=}∞_»∞ `«# Ãã#· º=ÚÖ’ „Ñ¨ã^≤ ∞Œ Öú #·ˇ
Ü≥∂^èŒ g~°∞Å#∞ ^ŒfiO^Œfi Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ PÜ«∂ g~°∞Å#∞, a~°∞^Œ∞ =∞QÆÅ#∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞
#}K«∞@‰õΩ „Ñ¨`åÑ¨ Ç‘Ï#∞Å#∞ KÕÜÚ« @‰õΩ ã≤^ÑúŒ ~¨ K° ∞« @#∞ K«∂z -
ÉèÏ~°`« : `≥eq KÕH˘x´=¸~°Ûù `≥eã≤, J`«_∞» ´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, iÑ¨ÙÅ∞´
áêO_»=ÙÅ∞, J_»K∞« K«∞{¿Ñ~°∞Û@´[~ÚOK«∞@#∞, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
=. „Ñü q^è•#O |<Õfi+≤Oz 189
`å`«Ê~°º=Ú : Z^Œ∞~˘¯#∞ =∂~°=æ Ú#∞ "≥^HŒ ˜ -
P. JuqâßÅ^èŒ$u=∞Ç¨„kxÉèÏ#∞A
|Ç¨ï~°}„Ñ¨Ü«∞`«fl Éèí~°qx„^Œ∞ñ
*Ëã≤ Ü«∞~°∞Å„`«∞à◊√¡ K≥é∞Ñ¨ñ |OK≥^Œ #x
Ü«∂`«‡ <≥Oz Ü«∞`«x #@¡ Ñ¨xK≥. 190
562 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
~å=∂ : Ju qâßÅ^èŒ$u<£´q∞H˜¯e q™êÎ~°"≥∞ÿ# ^è≥·~°º=ÚQÆÅ "åxx,
J„kxÉè∞í <£´Ñ¨~fi° `«=Ú`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ "åxx, J#∞A<£´`«=Ú‡_≥#· ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° x‚ ,
|Ç¨ïHõ~°}´ÃÑ‰õΩ¯ "≥∂`«Å Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨Ü«∞`«fl Éèí~°´„Ñ¨Ü«∞`«fl ÉèÏ~°=ÚKÕ,
qx„^Œ∞<£{KÕã´≤ "Õ∞ÖÁ¯#∞#@∞¡KãÕ ,≤ J~°∞Å„`«∞à◊√´¡ â◊„`«∞=ÙÅ QÆ~fi° =Ú#∞, K≥~∞° Ñ¨<{£
ÑÖK≥^Œ<£{Jx´#tOÑ¨*ËÃã^Œ#x, P`«‡<≥Oz´=∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOz, J`«x<£´
‰õΩOÉèHí ~õ ∞° x‚ , J@¡´P q^è=Œ ÚQÍ, Ñ¨xK≥´ÑÖÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J`«ºO`«=Ú q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ ^è~·≥ º° =ÚQÆey Ñ¨~fi° `« ã¨=∂#∞_≥#·
‰õΩOÉèHí ~õ ∞° x‚ ÃÑ‰õΩ¯ „"≥∂`«Å „Ñ¨Ü∞« `«fl ÉèÏ~°=ÚKÕ "Õ∞ÖÁ¯#∞#@∞¡ KÕã≤ â◊„`«∞=ÙÅ
QÆ~fi° =Ú K≥_Q» ˘@∞ì@‰õΩ ÑÖÃÑ^Œ#x =∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOz ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° x‚ P suQÍ
ÑÖÃÑ#∞.
ÉèÏ~°`« : ÉèÏ#∞A<£´Hõ~∞° x‚ , |Ç¨ï~°}´Q˘Ñ¨Ê Ü«Ú^Œ=ú ÚÜ≥ÚHõ¯, „Ñ¨Ü∞« `«fl
Éè~í ´° „Ñ¨Ü∞« `«fl ÉèÏ~°=Ú #O^Œ∞, qx„^Œ∞<£´*ÏQÆ~∂° ‰õΩx, J~°∞Å „`«∞à◊√´¡ áêO_»=ÙÅ
QÆ~°fi=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : J`«ºO`« q™êÎ~"° ∞≥ #ÿ ^è~·≥ º° =ÚKÕ Ñ¨~fi° `«=Ú#∞ É’e# Hõ~∞° x‚
|Ç¨ï q^è=Œ ÚÖˇ#· Ü«Ú^Œ„ú Ñ¨Ü∞« `«fl ÉèÏ~°=Ú#O^Œ∞ *ÏQÆ~∂° ‰õΩx KÕã≤ áêO_»=ÙÅ
QÆ~fi° =Ú K≥éK«∞@‰õΩ ÑÖÃÑ^Œ#x =∞#ã¨∞Ö’ ÉèÏqOz P suQÍ Hõ~∞° x‚ xÜ≥∂yOK≥#∞.
=. Ñ¨xz# #`«O_»∞#∞ #uÉèÜ í ∞« OHõ~° ã¨<åflÇ¨ÏO|∞`À_» <åÇ¨Ï= „H©_‰» Ωõ
#∞~°∞=_çOK≥ #Ñ¨ÙÊ_»∞ `«`Ê« i"å~°O|∞. 191
J~°÷=Ú (~å=∂{ÉèÏ~°`«) Ju ÉèíÜ«∞OHõ~° ã¨<åflÇ¨ÏO|∞`À_»´q∞H˜¯e
ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# „Ñ¨Ü«∞`«fl=Ú`À, J`«O_»∞#∞´‰õΩOÉèí‰õ~°∞‚_»∞ / Hõ~°∞‚_»∞, PÇ¨Ï`«
„H©_»‰õΩ´Ü«Ú^Œú „H©_»‰õΩ L~°∞=_çOK≥´=ÚO^Œ∞‰õΩ ™êÔQ#∞, `«`ü{Ñï"å~°O|∞´
"åi¿ã#Å∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J@∞¡ ÑÖÑ¨QÍ ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» / Hõ~∞° _‚ ∞» q∞H˜¯e ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ
„Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú`À Ü«Ú^Œ„ú H©_‰» Ωõ =ÚO^Œ∞‰õΩ ™êQÆQÍ JÑ¨ÙÊ_»∞ "åi Ñï"å~°=Ú -
K«O. „Ñ¨H@õ `« <Õñ_»∞ h =xÉè~í O° |∞ =Ç≤ÏOz`≥ HÕz^ŒOz`«

„Éèí$‰õΩ\˜q=∞øHÎ̃H©Hõ$`«q~Àkè=~°∂‰õΩK«‰õΩOÉèíHõ~°‚ Ü«∂
l H˜@∞Å∞ cè+‡¨ ~À+¨=Ú#ñ *Ë~H° õ `«^âÌŒ ◊ "åã¨~O° |∞ Å∂
~°Hõ K«#ñ *Ëã≤ `«H¯õ @ u~°O|∞QÆ =∞q∞‡Hõ <≥#· ñ QÍ="Õ. 192
~å=∂ : <Õ_∞» , „Ñ¨H\õ `˜ <« ´£ |Ü«∞ÅÊ_»∞#@∞¡, h=Ù´(‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» ), Jx Éè~í O° |∞
=Ç≤ÏOz`≥, Ü«Ú^Œú ÉèÏ~°=Ú#∞ ^èiŒ Ozu"Õ, HÕz`ü{JOz`« Éè$í ‰õΩ\˜<´£ H˘kÌáê\˜
ÉÁ=∞=Ú_çKÕ, q=∞øH©ÎHõ$`«´Ç¨~°=ÚÅ∞ ÖË‰õΩO_® KÕÜ«∞|_ç#, q~Àkè=^èŒ∂
‰õΩK«´â◊„`«∞=ÙÅ Ñ¨`«∞flÅ ‰õΩK«=ÚÅ∞ QÆÅ"å_®! ‰õΩOÉèíHõ~°‚´‰õΩOÉèíHõ~å‚! PlH˜{
Ü«∞Ú^Œú=Ú#‰õΩ, W@∞Å∞´D q^èŒ=ÚQÍ, cè+¨‡ ~À+¨=Ú#´q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À,
KÕ~H° ´õ ~åHõ, `«^âÌŒ <◊ ´£ P q^è"Œ ∞≥ #ÿ x„^•=ã¨K÷ ,Õ "åã¨~O° |∞Å∞´k#O|∞Å∞, T~°Hõ
K«#<£ KÕã≤u´=º~°ú=ÚQÍ QÆ_»Ñ≤uq, JHõ¯_»´JHõ\Ï, u~°O|∞QÆ´ã≤÷~°=ÚQÍ,
=∞=Ú‡´WHõ<#·≥ HÍ="Õ.
`å`«Ê~°º=Ú : ¿ã#Å∞ ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° x‚ `À W@¡xi : ‰õΩOÉèHí ~õ å‚! h=Ù <Õ_∞» D
q^è=Œ ÚQÍ |Ç≤Ï~°OQÆ=ÚQÍ Ü«Ú^ŒÉú Ïè ~°=Ú#∞ Éèií Ozu"å! H˘kÌáê\˜ ÉÁ=∞=Ú_ç
KÕ`<« Õ q~Àkè „ã‘ÅÎ ‰õΩK«‰Ωõ OÉè=í ÚÅ∞ Ç¨~°~Ç° Ï≤ `«=ÚQÍ KÕÜÚ« "å_®! D q^è=Œ ÚQÍ
Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ f„= HÀÑ¨=Ú`À ~åHõ =º~°=÷ ÚQÍ k#=ÚÅ∞ QÆ_Ñç u≤ q. WHõ<#·≥ #∞
JHõ\Ï =∞=Ú‡ ã≤~÷ =° ÚQÍ ~°HO∆˜ Ñ¨"!Õ
ÉèÏ~°`« : q~Àkè =^è∂Œ ‰õΩK«‰Ωõ OÉè´í â◊„`«∞ „ã‘ÅÎ ‰õΩK«‰Ωõ OÉè=í ÚÅ∞ HõÅ"å_®!
Hõ~å‚´Hõ~°∞‚_®! cè+¨‡~À+¨=Ú#ćè+¨µ‚xÃÑ· HÀÑ¨=Ú`À, `«`ü´P cè+¨µ‡x Ü≥ÚHõ¯,
^Œâ"◊ åã¨~O° |∞Å∞´Ñ¨k Ü«Ú^Œú k#O|∞Å∞-q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñï"å~°=Ú Hõ~∞° x‚ `À W@¡xi. Hõ~å‚! <Õ_∞» D q^è=Œ ÚQÍ
Ü«Ú^Œú ÉèÏ~°=Ú#∞ ^èiŒ Ozu"å! H˘kÌáê\˜ ÉÁ=∞=Ú_çKÕ q~Àkè „ã‘ÅÎ ‰õΩK«‰Ωõ OÉè=í ÚÅ∞
Ç¨~°~Ç° Ï≤ `«=ÚÅ∞QÍ KÕÜÚ« "å_®! cè+µ¨ ‡xÃÑ· HÀÑ¨=Ú`À Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ D q^è=Œ ÚQÍ
Ñ¨k k#=ÚÅ∞ ~åHõ =º~°=÷ Ú KÕãu≤ q. WHõ<#·≥ #∞ JHõ\Ï =∞=Ú‡Å#∞ ~°HO∆˜ Ñ¨"!Õ
564 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
K«O. #~°∞ñ_»x ÖˇHõ¯¿ãÜ«∞_»∞ =∞#O|∞# âß„`«=Ù #=∞‡Ç¨`«∞‡KÕ
Ü«Ú ~°}=Úñ Éˇ‰Ωõ ¯ KÀ@¡ñ QÆxÜ«Ú<£ =∞#<åÜ«∞‰õΩñ _Õq∞K≥ÑÊ¨ x
^Œ∞~Ì =° Ú#∞ =Ú#∞fl QÍñ^≥eÑ≤ `À_»∞QÆ x <≥fl@∞Öˇ#· ñ^ÕHõ ~Ú
@¡iHõ$`«cè+¨‡Ç¨x ##Ü«∞O|∞#∞ ^Œ∞~°ƒÅ∞ñ _»Ü≥∞º #Hõ¯\Ï! 193
~å=∂ : =∞# <åÜ«∞‰õΩ_»∞´~å=}∞_»∞, #~°∞_»x´™ê=∂#º =∂#=Ù_»x,
=∞#O|∞#<£´=∞#ã¨∞û#O^Œ∞, âß„`«=Ù<£´â◊„`«∞=Ùx, ÖˇHõ¯ ¿ãÜ«∞_»∞´ÖˇH˜¯OÑ¨_»∞,
P{=∞Ç¨`«∞‡xKÕÜ«Ú´P =∞Ç¨hÜ«Ú_»∞ KÕÜ«Ú, ~°}=Ú<£´Ü«Ú^Œú=ÚÖò, ÃÑ‰õΩ¯
KÀ@¡<´£ J<ÕHõ ãÖ^Œ~ƒ° =ù ÚÅÖ’, HõxÜ«Ú<£´K«∂zÜ«Ú, Uq∞ K≥ÑÊ¨ ´ U=∞x K≥Ñ=¨ K«∞Û,
x^Œ∞~Ì ´° x„^Œ#∞, =Ú#∞ =Ú#∞flQÍ<£ `≥eÑ≤´=ÚO^Œ∞QÍ `≥eÑ≤, x#∞fl´‰õΩOÉèHí ~õ ∞° x‚ ,
Z@∞Öˇ·#<£Ú q^èŒ=ÚQÍ <≥·##∞, `À_»∞QÆ `ÕHõ´ã¨Ç¨Ü«∞=ÚQÍ fã¨∞H˘x ~åHõ,
JHõ¯\Ï, W@∞¡, JiHõ$`«´â◊„`«∞=Ù KÕã≤#, cè+¨‡Ç¨x<£´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ç¨xKÕ,
J#Ü«∞O|∞#∞´q∞H˜¯e, ^Œ∞~°ƒÅ∞_»Ü∞≥ º´|ÅÇ‘Ï#∞_®Ü≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞# <åÜ«∞‰õΩ_≥#· ~å=}∞_»∞ â◊„`«∞"≥#· ~å=Úx #~°∞xQÍ
=∞#ã¨∞# ÉèÏqOz ÖˇH¯õ KÕÜ∞« _»∞. ÃÑ‰õΩ¯ KÀ@¡ P =∞Ç¨`«∞‡_»∞ KÕÜÚ« Ü«Ú^Œ=ú ÚÅ∞
K«∂zÜ«Ú ÖˇH¯˜ OÑ¨_∞» . Uq∞ K≥ÑÊ¨ =K«∞Û#∞. =Ú#∞‡O^Œ∞QÍ `≥eÊ x„^ŒÖÑË ≤ x<≥fl@∞Öˇ#· #∞
ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚQÍ fã¨∞H˘x ~åHõ D q^è=Œ ÚQÍ KÕÜ∞« |_ç# ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ Ç¨x
=Å# q∞H˜¯e |ÅÇ‘Ï#∞_®Ü≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : =∞#O|∞#´=∞#∞ã¨∞ûÖ’, #~°∞_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, Jx<£´Ü«Ú^Œ=ú ∞O^Œ∞,
âß„`«=Ùx´â◊„`«∞=Ù#∞, ÖˇHõ¯¿ãÜ«∞_»∞, Uq∞ K≥Ñ¨Ê<£´K≥Ñ¨ÙÊ@ˆH=Ú#flk, D
^Œ∞~°=Ú#∞´D Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞, cè+‡¨ Ç¨x<£ćè+µ¨ ‡_»∞ ÖË‰Ωõ O_»∞@KÕ.
`å`«Ê~°º=Ú : J~°∞#˚ ∞_»∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ â◊„`«∞=ÙÅ#∞ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÖˇH¯õ
KÕÜ∞« _»∞ (`«$}©Hiõ OK«∞#∞) P =∞Ç¨`«∞‡_»∞ KÕÜÚ« Ü«Ú^Œ=ú ÚÅ∞ ÃÑ‰õΩ¯ KÀ@¡ K«∂zÜ«Ú
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ Uq∞ K≥ÑÊ¨ =ÅÜ«Ú#∞, D Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ =Ú#∞ =ÚO^Œ∞QÍ `≥eÑ≤
x#∞fl Z@∞Öˇ#· #∞ ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚQÍ fã≤H˘x ~åHõ â◊„`«∞=ÙÅKÕ cè+‡¨ <åâ◊#=ÚKÕ
JHõ\Ï q∞H˜¯e ^Œ∞~°ƒÅ∞_®Ü≥∞#∞.

=. Jx =∞é˜ÜÚ« O^Œ=∞ ^˘~°ÅKå=Ù Å∞QÆ_æ Oç z ~Úq Ü«∞xflÜ«Ú =∞#
„Ñ¨É∞íè =Ù#‰õΩO „|Éèqí OK«∞@ h Ü«∞<å^Œ~O° |∞#ñ *Ëã≤ HÍHõ h=Ù
QÍ=ÅÜ«Ú#x Ü≥Ú#iÛ# #xq∞+¨µÅ Hõ~Ú# #x"å~°ºO|∞ QÍ^≥
Ü«∞x „Ñ¨ã∞¨ uÎ OK«∞K«∞ñ |i"Õ+Oì≤ z Ü«Ú`åûÇ¨ÏO|∞ nÑ≤OÑÖ KÕÜ∞« ñ
ÉˇOá⁄Ok Ü«∞=∞O^Œq„HõO|∞# <≥O^Œ∞#∞ <≥^∞Œ ~°∞ÖËHõ Ü«∂Hõ_Oç k
*’^Œ∞ Ñ¨~|° ÅO|∞Å <ÕÅO QÆÅ∞Ñ¨ÙK«∞ |Å∞Ñ¨Ù á⁄Å∞Ñ¨Ù ^≥Å∞Ñ¨ÙK«∞O_≥
#Ñ¨ÙÊ_»∞. 194
=II : `«=∞ ^˘~°Å Kå=ÙÅ∞´`«=∞ <åÜ«∞‰õΩÅ =∞~°}=ÚÅ∞, LQÆ_æ Oç z´K≥ÑÊ≤ ,
„Ñ¨Éqíè OK«∞@´HõÅ∞QÆ∞@, =∞# „Ñ¨É∞íè =Ù#‰õΩ<£´~å=}∞#‰õΩ / ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞#‰õΩ, h
J<å^Œ ~ ° O |∞#<£ KÕ ã ≤ H ÍHõ ´ x#∞fl P^Œ i OK« H õ áÈ=Ù@KÕ HÍHõ , Jx
Ü≥Ú#iÛ#´Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕã#≤ , Jxq∞+¨µÅÔH#· <£´^Õ=`«ÅHÔ #· #∞, Jx"å~°ºO|∞QÍ^≥´
â◊Hºõ =Ú HÍ^Œ∞ QÆ^•!, Jx „Ñ¨ã∞¨ uÎ OK«∞K«∞´Jx ã¨∞uÎ OK«∞K«∞, Ñï"Õ+Oì≤ z´K«∞@∞ìQÍ
xez, L`åûÇ¨ÏO|∞ nÑ≤OÑ¨<£ KÕÜ«∞´L`åûÇ¨Ï=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡ KÕÜ«∞QÍ,
ÃÑOá⁄Ok´|ÅÑ¨_,ç J=∞O^Œ q„Hõ=∞O|∞#<£´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À, PHõ_Oç k
*’^Œ∞´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥#· P Ü≥∂^è∞Œ _»∞, Ñ¨~|° ÅO|∞Å<£´â◊„`«∞¿ã#Å#∞,
<ÕÅ<£ QÆ~∞° Ñ¨ÙK«∞´#tOÑ¨KÜ Õ Ú« K«∞, |Å∞Ñ¨Ù á⁄Å∞Ñ¨Ù `≥Å∞Ñ¨ÙK«∞´Ñ¨~å„Hõ"∂≥ #flux
„Ñ¨H\õ O˜ K«∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx =∞iÜ«Ú `«=∞ <åÜ«∞‰õΩÅ Kå=ÙÅ#∞ `≥eÑ≤ Wq JxflÜ«Ú
=∞# „Ñ¨Éèí∞"≥·# ~å=}∞#‰õΩ / ^Œ∞~Àº^èŒ#∞#‰õΩ HõÅ∞QÆ∞@ x#∞fl J<å^Œ~°=Ú
KÕÜ«Ú@=Å#<Õ HÍHõ h=Ù Ü«Ú^Œú=Ú KÕã≤#KÀ ^Õ=ÅÔH·##∞ "åiOÑ¨ â◊Hõº=Ú
HÍ^Œ∞ Hõ^•! Jx „Ñ¨ã∞¨ uÎ OK«∞K«∞ K«∞@∞ì xeÛ L`åûÇ¨Ï=Ú ÃÑ~°∞QÆ∞#@∞¡ KÕÜ∞« QÍ
Jq∞`« q„Hõ=∞=Ú`À ZO^Œ∞#∞ Z^Œ∞~°∞ÖËHõ P =∞Ç¨g~°∞_»∞ â◊„`«∞¿ã#Å#∞ <ÕÅ
QÆéÑ≤OK«∞K«∞ `«# â◊HÎ̃ ãÖÑ¨^#Œ ∞ `≥eÜ«∞*ËÜÚ« K«∞O_≥#∞. JÑ¨ÙÊ_»∞ -
566 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ã‘. „Ñ¨`«ºi÷Éèí„^Œ"å~°}Ñ¶¨∞\’`«¯K«Åã¨
`«¯Osî~=° =Úsuñ QÆ_∞» ñ ÉÁ^ŒÖ_ˇ ∞»
hg~°∞ñ QÆ∞k~ÚOz HÍ=Ù=Ú =∞#¿ã#
##∞Ç¨Ïi™ê~°"÷ åHõº=ÚÅ∞ ~°qAñ
^ŒÅÑ¨_ñ» ^≥Å∞Ñ¨Ù#O`«# Ü«∂xâß@∞ñ _»O
QÆ^^Œ ~Œè ‡° #O^Œ# QÆO^è=Œ Ç¨Ï[
<åã¨`«ºã¨∞`«K«=¸<å^ä•kHõÑ¨ÙÅHõ
ã¨∂ÊùiÎHÍ~°} "≥∞ÿ# á⁄Å∞Ñ¨Ù`À_»
`Õ. k=ã¨<åÜ«∞‰õΩÑ¨\ ì̃ÃÑ·ñ QÆqã≤ `«`«Ê $
Ç¨iÜ«∞`«flO|∞ "≥·Ñ¶¨Åº =∞O^Œñ*Ëã≤
k=ºÉÏ}K«„Hõ„áêã¨fHõ∆‚â◊H˜Î
â◊¥Å=ÚYº „Ñ¨Ü∂≥ QÆqã¨∞Êù~} ° <≥éÃÑ. 195
~å=∂ : â◊ „ `« ∞ =ÙÅ<≥ _ ç , Éè í „ ^Œ " å~° } ´=∞kOz# U#∞QÆ ∞ ÅÜ≥ Ú Hõ ¯ ,
Ñ¶∞¨ \Ï´ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÃÑ,· L`«¯´"Õ_∞» Hõ QÆÅkÜ≥∞ÿ , K«Å´ÅÑ¶∞≤ OK«∞K«∞#fl, ã¨`¯« Osî~=° Ú
su<£´|e+ª̈ ã≤OÇ¨Ï=Ú=Öˇ, Hõ_∞» <£ á⁄^ŒÖ_ˇ ∞» ´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõq∞OK«∞, g~°∞<£´D
g~°∞x, ‰õΩk~ÚOz´‰õΩkOz, =∞# ¿ã##∞, HÍ=Ù=Ú{J#∞´~°H˜∆OK«∞=∞#∞,
Ç¨Ïi™ê~°´÷ "å#~° ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÜ≥ÚHõ¯, "åHõº=ÚÅ∞´=∂@Å∞, ~°qA<£´ã¨∞„w=Ùx,
`«ÅÑ¨_<» £ `≥Å∞Ñ¨Ù#O`«<´£ ZkiOK«∞@‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ ∞» #O`«Ö’, Pxâß@∞_»∞´P ~åHõã∆ ∞¨ _»∞,
JOQÆ^´Œ JOQÆ^∞Œ _»∞#∞, ^è~Œ ‡° #O^Œ#´ã¨∞¿+}∞_»∞#∞, QÆO^è=Œ Ç¨Ï[´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞#∞,
<å ã¨`«ºã¨∞`«´"≥∞ÿO^Œkfiq^Œ∞Å∞#∞, K«=¸<å^èŒ´¿ã<å<åÜ«∞‰õΩ_≥·# hÅ∞_»∞#∞,
PkHõÑÙ¨ Å‰õΩ´"≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å#~°∞Å‰õΩ, Jã¨∂ÊùiÎ HÍ~°}=Ú´qKå~° ¿ÇÏ`«∞=Ù, S#
á⁄Å∞Ñ¨Ù`À_»´S# q^èŒ=Ú`À, k=ã¨<åÜ«∞‰õΩ Ñ¨\ ˜ìÃÑ·´ã¨∂~°∞ºx ‰õΩ=∂~°∞_≥·#
ã¨∞„w=ÙxÃÑ,· Hõqã≤´Z^Œ∞~˘¯x, `«`{ü „Ñ¨Ç¨ iÜ«∞`«flO|∞´P g~°∞x „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú,
"≥·Ñ¶¨Åº=Ú{JO^Œ*Ëã≤´#tOÑ¨KÕã≤, k=º´^Õ=`«ÅÜ≥ÚHõ¯, ÉÏ}K«„Hõ´ÉÏ}
ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÜ≥ÚHõ¯, „áêã¨´ZkiOK«∞@Ü«∞O^Œ∞, fHõ∆‚â◊H˜Î´f„="≥∞ÿ# â◊H˜ÎQÆÅ,

â◊¥Å=ÚYº´â◊¥Å„âı+=ª¨ Ú Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨Ü∂≥ QÆ qã¨∞Êù~}° <≥éÃÑ´„Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞ ã¨∂ÊùiÎ
HõeyOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊„`«∞=ÙÅ<≥_ç =∞^ŒÑÙ¨ >Ë#∞QÆ∞Å ã¨=¸Ç¨=ÚÃÑ· "Õ_∞» Hõ QÆÅkÜ≥∞ÿ
ÅOÑ¶∞≤ OK«∞ |e+ª̈"∞≥ #ÿ ã≤OÇ¨Ï=Ú=Öˇ q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõq∞OK«∞ D g~°∞x ‰õΩkOz
=∞# ¿ã#Å#∞ HÍ=Ù=Ú-J#∞ "å#~° ã¨=¸Ç¨ÏÑ¨Ù "åHõº=ÚÅ`À ã¨∞„w=Ù_»∞
ZkiOK«∞@‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ #≥ ∞. JO`«Ö’ P ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ JOQÆ^,Œ ã¨∞¿+}, Ç¨Ï#∞=∞,
"≥∞Oÿ ^Œkfiq^ŒhÖÏk "å#~°∞Å‰õΩ qKå~°=Ú HõeyOK«∞ suÖ’ ã¨∞„w=ÙxÃÑ· Z^Œ∞~˘¯x
P g~°∞x „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#∞ qÑ¶Å¨ =ÚKÕã≤ ^Õ=`«Å ÉÏ}ã¨=¸Ç¨Ï=Ú <≥kiOK«∞@
Ü«∞O^Œ∞ f„=â◊HQÎ̃ ÅÆ â◊¥Å„âı+=ª̈ Ú#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞ ã¨∂ÊùiÎ HõeyOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : Hõ$+¨µ_‚ ∞» ÑëH˜# =∂@Å∞
„Ñ¨`º« i÷ Éè„í ^Œ"å~°}!´â◊„`«∞=ÙÅ â◊√Éè=í ÚÅ#∞ x"åiOK«∞"å_®!, Ñ¶∞¨ \’`«¯K«´F
Ñ¶∞¨ \’`«¯K«!, Åã¨`{ü HõOsî~=° =Ú su<£, D g~°∞<£, Ç¨Ïi™ê~°÷ "åHõº=ÚÅ∞ŃHõ$+¨µx‚
„Ñ¨Ü≥∂[#Hõ~°"åHõº=ÚÅ∞, ~°qA<£´Hõ~°∞‚x, Pxâß@∞_»∞´Ñ¶¨∞\’`«¯K«∞_»∞,
JOQÆ^Œ<£´"Õ_»∞HõKÕ, ^èŒ~°‡#O^Œ#´^èŒ~°‡A_»∞#∞, QÆO^èŒ=Ç¨Ï[ćè=Ú_»∞#∞, <å
ã¨`º« ã¨∞`«´#‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ=ÙÅ#∞, K«=¸<å^è´Œ ¿ã<å <åÜ«∞‰õΩ_≥#· ^è$Œ +¨^ì ∞Œ º=Úfl_»∞#∞,
PkHõ´"≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åiH˜, Ñ¨ÙÅHõã∂¨ Êùi´Î ~À=∂OK«=Ú HõÅ∞QÆ∞#@∞¡ (ãÖ`À+¨=Ú#‰õΩ)
k=ã¨<åÜ«∞Hõ Ñ¨\ ˜ìÃÑ·, Hõ~°∞‚xÃÑ·, k=ºÉÏ} K«„Hõ´k=º"≥∞ÿ# ÉÏ}=ÚÅ∞,
„áêã¨´D>ˇÅ∞#∞, â◊¥Å=ÚYº´â◊¥Å=Ú "≥Ú^ŒÖ#·ˇ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ ã¨∂ÊùixÎ
HõeyOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Hõ$+¨µ_‚ @
ç <¡ #≥ ∞.
''â◊„`«∞ â◊√Éè=í ÚÅ#∞ "åiOK«∞ F Ñ¶∞¨ \’`«¯Kå! „Ñ¨HÍtOK«∞ ã≤OÇ¨Ï=Ú=Öˇ
q∞H˜¯eQÍ =iÎOK«∞ D g~°∞x (Hõ~∞° x‚ ) #tOÑ¨KãÕ ≤ =∞# ¿ã#Å#∞ ~°HO∆˜ Ñ¨Ù=Ú—— J#∞
NHõ$+¨µx‚ ™ê~°H÷ õ "åHõº=ÚÅ∞ Hõ~∞° x‚ ÃÑ· `«ÅÑ¨_∞» @‰õΩ ã≤^=úŒ Ú KÕÜ∞« QÍ Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞
568 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
"Õ_∞» Hõ`À ^è~Œ ‡° [, cè=∞, #‰õΩÅ ã¨ÇÏ¨ ^Õ= ^è$Œ +ì̈^∞Œ º=∂fl^Œ∞Å‰õΩ ãÖ`Àëêuâ◊Ü∞« =Ú
HõÅ∞QÆ∞#@∞¡ Hõ~°∞‚xÃÑ· `«ÅÑ¨_ç, P g~°∞x „Ñ¨Ü«∞`«fl=ÚÅ∞ qÑ¶¨Å=Ú KÕã≤
k=ºÉÏ}=ÚÅ∞, D>ˇÅ∞, fHõ} ∆ â◊HQÎ˜ ÅÆ â◊¥Å=ÚÅ∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ PÜ«Ú^è=Œ ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ ã¨∂ÊùixÎ HõeyOK≥#∞.
=. J`«O_»∞#∞ ^•xH˜ñ [eOÑ¨Hõ ã¨∞ã≤~÷ ∞° O _»Ü∞≥ º #Ñ¨ÙÊ_»∞ 196
`å`«Ê~°º=Ú : J`«_∞» ‰õÄ_® ^•xH˜ K«eOÑ¨Hõ ã≤~÷ =° ÚQÍ xeK≥#∞. JÑ¨ÙÊ_»∞
`Õ. JO`«~=° Ú#O^Œ Ü«∂â◊√QÆ ãÖ`«u=_ç
#OkH˘x „`«∞OK≥ ^≥· `Õºi`åÜ«Ú^è=Œ Ú#∞
^Œ#∞Añ _»Ñi¨ "Õ∞Ü«∞Ñ¨ÖÏt Ñ¶∞¨ #tÖÏaè
Ç¨Ïu x#A #∞„QÆ=∞#∞º=¸iÛù`∞« xñ *ˇÃã. 197
~å=∂ : JO`«~°=Ú#O^Œ´=∞^èŒºÖ’<Õ, Pâ◊√QÆ ãÖ`«u´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞,
=_ç < £ { JO^Œ ∞ H˘x´`« fi ~° Q Í JO^Œ ∞ ‰õ Ω x, ^≥ · ` « º ´‰õ Ω OÉè í H õ ~ ° ∞ ‚ x KÕ , De`« ´
„Ñ¨Ü∂≥ yOÑ¨|_ç#, PÜ«Ú^è=Œ Ú#∞, „`«∞OK≥´#tOÑ¨*ÃË ã#∞, JÑï"Õ∞Ü«∞Ñ¨ÖÏt´JkèHõ
=∂Oã¨ ÉèHí ‰∆õ Ωõ _≥#· , ^Œ#∞A_»∞´‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» , Ñ¶∞¨ #tÖÏaèÇÏ¨ u<£´Q˘Ñ¨Ê ~åà◊^¡ |≥ ƒKÕ,
L„QÆ=∞#∞º<£´JkèHõ HÀÑ¨=ÚQÆÅ, W#A<£´ã¨∞„w=Ùx, =¸iÛù`«∞x<£{KÕÃã´
=¸iÛùÅ∞¡#@∞¡ KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞^èºŒ Ö’<Õ JO^Œ∞H˘x Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» „Ñ¨Ü∂≥ yOz#
PÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ #tOÑ¨KÃÕ ã#∞. JkèHõ =∂Oã¨É‰íè Ω∆õ _≥#· ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» Q˘Ñ¨Ê tÅ#∞
qã≤i, JkèHõ HÀÑ¨=Ú QÆÅ ã¨∞„w=Ùx =¸iÛùÅ*¡ ÃË ã#∞.
ÉèÏ~°`« : Pâ◊√QÆ ãÖ`«u´ÉÏ} ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯, ^≥`· º« ´Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞xKÕ
^Œ#∞A_»∞´Ñ¶¨∞\’`«¯K«∞_»∞, JÑï"Õ∞Ü«∞ Ñ¨ÖÏt´ÃÑ^ŒÌ =$Hõ∆=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, Ñ¶¨∞#
tÖÏ´^Œ@"ì ∞≥ #ÿ ~åà◊¡ Ü≥ÚHõ¯, JaèÇÏ¨ u<£´^≥|ƒÅKÕ, W#A<£´Hõ~∞° x‚ , =¸iÛù`∞« x<£´
"åºÑ≤OÑ¨|_ç# "åxxQÍ KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞^èºŒ Ö’<Õ ÉÏ} ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÜ≥ÚHõ¯ "ÕQ=Æ Ú #O^Œ∞H˘x

Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞xKÕ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«|_ç# PÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ „`«∞OK≥#∞. Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞ ÃÑ^ŒÌ
=$Hõ=∆ ÚÅ∞, ^Œ@"ì ∞≥ #ÿ ~åà◊¡ ^≥|ƒÅKÕ Hõ~∞° x‚ "åºÑ≤OÑ¨KÃÕ ã#∞.
=. JO`« xÅHõ Ü«∞=∞‡Ç¨|Å∞xQÆ$Ç‘Ï`«∞ñ
*Ëã≤ â◊„`«∞|Åq[$OÉè}í O|∞
~°∂Ñ¨ÙÃã_» Ç¨ÏiO`«∞ <ÕÑÙ¨ # <å"å~°
ÖˇÅñ¡ Ez ãÖ`«ãÅ≤ ¡ ##∞K«∞. 198
~å=∂ : JO`«xÅHõ´JO`«\ ˜`À PQÆHõ, P{=∞Ç¨|Å∞x<£´ã¨∞„w=Ùx,
QÆ$Ç‘Ï`«∞<£{KÕã´≤ Ñ¨@∞ìH˘x, â◊„`«∞|Å q[$OÉè} í O|∞´â◊„`«∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ |Ö’#flu,
~°∂Ñ¨ÙÃã_»´#tOK«∞#@∞¡, Ç¨ÏiO`«∞<£´H˘xáÈÜ≥∞^Œ#∞, <å "å~°ÖÅˇ <¡ ´£ ~åHõã∆ ∞¨ ÅO^Œ~∞° ,
UÑ¨Ù#<£´q∞H˜¯e, K«∂z, ãÖ`«ãÅ≤ <¡ {£ J#∞K«∞´ãÖ`À+≤OK«∞#@∞¡´J#∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«\ `˜ À xÅ∞=Hõ ã¨∞„w=Ùx Ñ¨@∞ìH˘x â◊„`«∞=Ù Ü≥ÚHõ¯
ÉÖÏkèHºõ `«#∞ #tOÑ¨KãÕ ≤ ~åHõã∆ ∞¨ ÅO^Œ~∞° K«∂z ãÖ`À+≤OÑ¨KãÕ H≤ ˘x áÈÜ≥∞^Œ##∞K«∞.
ÉèÏ~°`« : P{=∞Ç¨|Å∞<£´Hõ~∞° x‚ , xQÆ$Ç‘Ï`«∞<£{KÕã´≤ x„QÆÇÏ≤ Oz (J}z)
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«\ `˜ À <åQÆHõ Hõ~∞° x‚ J}z (x„QÆÇÏ≤ Oz) â◊„`«∞|ÖÏkèHºõ `«
#tOK«∞#@∞¡, h"å~°ÅO^Œ~∞° Jk K«∂z q∞H˜¯e ãÖ`À+≤OK«∞#@∞¡ Ç¨ÏiOK≥^#Œ #∞K«∞.
`Õ. ~åHõ∆ã¨∞O_»∞ MËÖÏQÆu „ÉèÏl Ü«∞QÆ∞K«∞
#~°¯#O^Œ#∞ <≥uÎ ÉÏÇ¨O`«~=° Ú#
<å#ñQÆ =∞Ç¨â◊√QÆO|∞Å"å# QÆ∞iÃãñ
^Œ^ƒŒ ÅO|∞Å =∞#=ÚÅ∞ ^ŒÅ_¡ Åç ñQÆ 199
~å=∂ : ~åHõ∆ã¨∞O_»∞´‰õΩOÉèíHõ~°∞‚_»∞, MËÖÏQÆu´q<À^Œ=ÚQÍ, „ÉèÏl
Ü«∞QÆ∞K«∞<£´XÑ¨ÙÊK«∞#fl"å_≥,· J~°¯#O^Œ#∞<£´ã¨∞„w=Ùx, ZuÎ´Z`«∞HÎ ˘x, ÉÏÇ¨O`«~°
=Ú#<£´~˘=Ú‡#, P#QÆ<´£ xÅ∞Ñ¨ÙHÀQÍ, `«`´ü P ã¨∞„w=Ùx Ü≥ÚHõ¯, |ÅO|∞Å∞´
570 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
¿ã#Å∞, =∞Ç¨Ï`ü´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , â◊√H±´â’Hõ=ÚKÕ, JO|∞Å´Hõhflà◊,¡ "å# ‰õΩiÃã´=~°¬=Ú,
=∞#=ÚÅ∞ `«Å_¡ Åç Q¡ ´Æ =∞#ã¨∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» #@∞¡, ‰õΩiÃã´‰õΩiÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» bÖÏqÖÏã¨=ÚQÍ #∂Ñ¨ÙK«∞ ã¨∞„w=Ùx ZuÎ
~˘=Ú‡ÃÑ· xÅ∞Ñ¨ÙHÀQÍ P ã¨∞„w=Ùx |Å„âı}H˜ ˜ JkèH"õ ∞≥ #ÿ â’Hõ=ÚKÕ =∞#ã¨∞Å∞
`«Å_¡ Åç Q¡ Í Hõhfl\˜ =~°¬=Ú ‰õΩiÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : ~åHõã∆ ∞¨ O_»∞´Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞, Y´PHÍâ◊=Ú#O^Œ∞, WÖÏQÆu<£´Éè∂í q∞ÃÑ·
ãÖKå~°=Ú KÕÜ«Ú@KÕ, J~°¯#O^Œ∞#∞´Hõ~°∞‚xÜ≥ÚHõ¯, <≥uÎ<£´t~°=Ú#O^Œ∞
ÉÏÇ¨O`«~°=Ú#<£´Z^ŒÃÑ·#, P#QÆ<£´P#∞#@∞¡QÍ, =∞Ç¨â◊√QÆO|∞Å"å#´ÉÏ}
=~°¬=Ú#∞, ‰õΩiÃã´‰õΩiÑ≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¶¨∞\’`«¯K«∞_»∞ PHÍâ◊=Ú#, Éèí∂q∞ÃÑ·# ãÖKå~°=ÚKÕ
„Ñ¨HÍtOK«∞K«∞ „Hõ=∞=ÚQÍ Hõ~∞° x‚ t~°=Ú#∞O^Œ∞#∞, =Hõã∆ Å÷¨ =Ú#O^Œ∞#∞ P#∞#@∞¡QÍ
P Hõ~∞° x‚ ¿ã#Å=Ú#=ÚÅ∞ `«Å_¡ Åç ∞¡#@∞¡QÍ ÉÏ}=~°¬=Ú ‰õΩiÑ≤OK≥#∞.
ã‘. JiH˜# @¡QÑÆ _¨ ç Ü«∞x¿+^èhŒ Ü«∞=∂
#∞O_≥· q=ã¨fi`«Î#∂Éèí=ÙO_»∞
QÆ_∞» #O`«ñ ^≥e"˘Ok Hõ@Hõ\Ï gñ _çO`«
KÕÜ«Ú<Õ ÜÕ∞x^≥ K≥O_ç"≥·`«∞
"≥ã¨ gx #`«ºO`« q„â◊√u<åã¨`fi«
=Ú#∞ *ˇO^Œ∞#@∞¡QÍ ##∞K«∞ ~ˆ ã≤
ã¨~°Éèí™È`å÷#∞ñ_Ò Hõ~°=ÚÅã¨^ŒÌâ◊
#=Ú‡Å<≥·Ñ¨Ù}˜ =Ú=∞‡~°=ÚQÆñ
P. ^Œ#`«Åñz#Ü«∞@∞¡ =∞#∞[âß~°∂ÅÌ ∞ #
"å~°º=∞#∞ºqHõ$`«=^Œ#∞ñ QÍñQÆ
#=Ü«∞==ÚÅ∞ „=zÛ Ü«∞„Éè=í Ú‡#‰õΩñ ÉÏé
#_»K≥ "åñ_»∞ Ñ≤_»∞QÆ∞ #@¡ „"≥∂Ü«∞. 200
~å=∂ : JiH˜<´£ â◊„`«∞=Ù#‰õΩ, J@∞¡{JQÆÑ_¨ ´ç P q^è=Œ ÚQÍ HõxÑ≤Oz,

Jx¿+^èŒ´J_»∞¤ ÖË‰õΩO_», hÜ«∞=∂#∞O_≥·´H˘xáÈ|_»∞K«∞#fl"å_≥·, q=ã¨fi`«{
`«#∂Éèí=ÙO_»∞´ã¨∞„w=Ù_»∞, Hõ_»∞<£´q∞H˜¯e, JO`«<£´JO`«Ö’<Õ, `≥e"˘Ok´
=¸~°Û#ù ∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯x, Hõ@Hõ\Ï, g_»∞, WO`«KÜ Õ Ú« <Õ, U#∞´<Õ#∞, W^≥´WÑ¨ÙÊ_Õ,
K≥O_ç"`·≥ ∞« ÝO_çOK≥^#Œ ∞, "≥ã<¨ ´£ q∞H˜¯e, gx<£´gxx, J`«ºO`«´q∞H˜¯e, q„â◊√u
<åã¨`«fi=ÚÅ#∞ K≥O^Œ∞#@∞¡QÍ´qQÆ`«=ÚÖˇ·# K≥=ÙÅ∞ =Ú‰õΩ¯ HõÅ"åxxQÍ,
KÕÜ«Ú^Œ∞#∞, J#∞K«∞, ˆ~ã≤´K≥Åˆ~y, ã¨~°Éèíã¨´"ÕQÆ=ÚQÍ, L`å÷#∞_≥·´ZQÆã≤,
Hõ~°=ÚÅ<£´KÕ`«∞Å KÕ`«#∞, ã¨`ü{^Œâ◊#=Ú‡Å<£´"å_çÜ≥ÿ∞# ÑÖ_»¡ KÕ`«#∞,
<≥Ñ· Ù¨ }˜<´£ xÑ¨Ù}`«`À, `«#`«Åz#Ü«∞@∞¡´`å#∞ ÉèÏqOz#@∞¡, J"å~°º´"åiOÑ¨
â◊Hõº=ÚQÍx, =∞#∞º<£´HÀÑ¨=ÚQÆÅ "åxx, ^Œ#∞[âß~°∂ÌÅ∞<£´‰õΩOÉèíHõ~°∞‚x,
qHõ$`«=^Œ#∞<£ HÍQÆ<£´qHÍ~°"≥∞ÿ# =ÚY=ÚQÆÅ "åxxQÍ, J=Ü«∞=ÚÅ∞
„=zÛ´â◊s~° ÉèÏQÆ=ÚÅ#∞ peÛ, "å_»∞, ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» , Ñ≤_∞» QÆ∞#@¡ „"≥∂Ü«∞´Ñ≤_∞» QÆ∞=Öˇ
â◊|=Ì Ú KÕÜÚ« K«∞, J„Éè=í Ú‡#‰õΩ<£´PHÍâ◊=Ú#‰õΩ, áêé<£{J_»K<≥ ´£ Ñ¨~∞° QÔ `«∞#Î @∞¡
„QÆ∞^≥Ì#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊„`«∞=Ù#‰õΩ P q^è=Œ ÚQÍ HõxÑ≤Oz J_»∞Ñ¤ _¨ h» x suÖ’
H˘xáÈ|_»∞K«∞#fl "å_≥#· ã¨∞„w=Ù_»∞ JO`«Ö’ =¸~°Ûù `≥eã≤, Hõ@Hõ\Ï! ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞»
WO`« KÕÜÚ« <Õ! <Õx^Õ gxx K≥O_®_ç gx =Ú‰õΩ¯ K≥=ÙÅ∞ qQÆ`=« ÚÅQÆ∞#@∞¡
KÕÜÚ« ^Œ∞#x K≥Å~ˆ y "ÕQ=Æ ÚQÍ ZQÆÃã#∞. KÕ`∞« Å∞, "å_ç ÑÖ_»K¡ Õ `«fi~°`fi« ~°QÍ
`å#∞ `«Åz#@∞¡ Ju HÀÑ¨=ÚQÆÅ ~åHõ∆ã¨∞x qHÍ~° =^Œ#=Ú QÆÅ "åxxQÍ
J=Ü«∞==ÚÅ#∞ peÛ PHÍâ◊=Ú# HÔ QÆ∞~°QÍ ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» Ñ≤_∞» QÆ∞ „"≥∂Ü«Ú#@∞¡
ã¨∞„w=Ùx „QÆ∞^≥#Ì ∞.
ÉèÏ~°`« : Jx¿+^èhŒ Ü«∞´=∂#∞Û@‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx, =∂#∞O_≥´· Jaè=∂#=Ú
QÆÅ"å_≥,· q=ã¨fi`ü{`«#∂Éè=í ÙO_»∞´ã¨∂~°∞ºx ‰õΩ=∂~°∞_≥#· Hõ~∞° _‚ ∞» , `≥e"˘Ok´^è~·≥ º° =Ú
`≥K«∞ÛH˘x, J`«ºO`« q„â◊√u´q∞H˜¯e „Ñ¨ã≤kú QÆÅ, <å´<å Ü≥ÚHõ¯ (Hõ~°∞‚x)
ã¨`Î« fi=Ú#∞´|Å=Ú#∞ (<å â∫~°º=Ú#‰õΩ H©iÎ HõÅ∞QÆ∞#@∞¡), L`å÷#´ L`åûÇ¨Ï=Ú
572 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
QÆÅ"å_≥,· Hõ~=° Ú´q∞H˜¯e, Jã¨`´ü XÑ¨ÙÊK«∞#fl, ^Œâ<◊ ´£ suÖ’, J=Ú‡Å <≥Ñ· Ù¨ }˜´ÉÏ}
Kå`«∞~°º=ÚKÕ, ^Œ#∞[âß~°∂ÅÌ ∞<£´Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞x, =∞#∞º´„HÀ^è=Œ ÚKÕ, J„Éè=í Ú‡#‰õΩ<£´
PHÍâ◊=Ú#‰õΩ, áêé#_»K≥<£´áêé„^ÀÖˇ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊„`«∞=Ù#‰õΩ P q^è=Œ ÚQÍ HõxÑ≤Oz =∂#∞Û@‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx
Jaè=∂#=ÚQÆÅ Hõ~∞° _‚ ∞» JO`«Ö’ ^è~·≥ º° =Ú `≥K∞« ÛH˘x Hõ@Hõ\Ï! g_»∞ WO`« KÕÜÚ« <Õ,
<Õx^Õ K«O_®_≥^#Œ ∞. gxx q∞H˜¯eQÍ <å â∫~°º=Ú#‰õΩ H©iÎ =K«∞Û#@∞¡ K«O_®_≥^#Œ x
K≥Å~ˆ y JkèH"õ ∞≥ #ÿ L`åûÇ¨Ï=Ú QÆÅ"å_≥· q∞H˜¯eQÍ <˘Ñ¨ÙÊ suÖ’ ÉÏ} Kå`«∞~°º=Ú#∞
=Ú=∞‡~°=ÚQÍ `å#∞ `«Åz#@∞¡QÍ =^Œe JkèHõ HÀÑ¨=Ú`À #∞#fl Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞x
J=Ü«∞==ÚÅ∞ peÛ qHÍ~° =^Œ#∞x KÕã≤ PHÍâ◊=Ú#‰õΩ áêé„^ÀÅ∞#@∞¡ KÕÜ∞« QÍ
"å_»∞ Ñ≤_∞» QÆ∞=Öˇ „"≥∂Ü«∞QÍ -
=. JÑ¨ÙÊ _»ÑÊ¨ ^Œ‡|O^è∞Œ #O^Œ#∞O_»∞. 201
`å`«Ê~°º=Ú : P ã¨∞„w=Ù_»∞ / Hõ~°∞‚_»∞
`Õ. D`≥éOQÆ∞# Ñ¶¨∞#^≥·`«∞º KÕ`« <˘=fiñ
ÉÁ^Œ=ñ|_çÜÚ« #∞ñ „QÆ=∞‡éñ ÉÁ^Œ∞=hHõ
K«xÜ≥∞ #xÉè$í `«„Ñ‘u`À q#∞u ¿ãÜ«∞ñ
^Œ#|Å=Ú QÆ∂_» ^Œ#∞AO_»∞ QÆ#Öˇ q∞QÆ∞Å. 202
~å=∂ : D `≥éOQÆ∞#´D q^è=Œ ÚQÍ, Ñ¶∞¨ #^≥`· ∞« ºKÕ`<« ´£ ‰õΩOÉè‰í ~õ ∞° x‚ KÕ,
<˘=fi<£´<˘K«∞Û#@∞¡QÍ, á⁄^Œ=|_çÜÚ« #∞´Ñ¨@∞ì|_çÜÚ« , „Hõ=∞‡~°<{£ á⁄^Œ∞=hHõ´
uiy Ñ¨@∞ì|_»H,õ JxÉè$í `«´=ºHõ"Î ∞≥ #ÿ „Ñ‘u`À ãÖ`À+¨=Ú`À, q#∞u ¿ãÜ«∞<£´
á⁄QÆ_»QÍ, `«#|Å=Ú ‰õÄ_»<£´ `«#¿ã#Å#∞ HõeÜ«Ú#@∞¡, K«xÜ≥∞´"≥à‹¡#∞,
^Œ#∞AO_»∞´‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» , q∞QÆ∞ÅHõ#Öˇ´q∞H˜¯e HÀÑ≤OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^èŒ=ÚQÍ ‰õΩOÉèíHõ~°∞‚xKÕ Ñ¨@∞ì|_ç ÉÏkèOÑ¨|_ç##∞
uiy Ñ¨@∞ì|_»Hõ =ºHõ"Î ∞≥ #ÿ „Ñ‘u`À `«# ¿ã#Å∞ „Ñ¨ã∞¨ uÎ OÑ¨QÍ "åix HõeÜ«Ú@‰õΩ
"≥à#¡‹ ∞. ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» HÀÑ≤OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : Ñ¶¨∞# ^≥·`«∞ºKÕ`«´Ñ¶¨∞\’`«¯K«∞xKÕ, „Hõ=∞‡é<£{á⁄^Œ∞=<£´ uiy

"åxx [~ÚOK«∞@‰õΩ, hHõK«xÜ≥∞<£´hH˘Hõ¯xˆH K≥Öˇ¡#∞, Jx´Jx ÑëH˜,
Éè$í `«´Éèií OÑ¨|_ç#, ^Œ#∞A_»∞´Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞, Hõ#Öˇ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞xKÕ ÉÏkèOÑ¨|_ç Ñ¨@∞ì|_ç##∞
uiy "åxx [~ÚOK«∞@ hH˘Hõ¯xˆH K≥Ö#¡ˇ ∞ Jx xO_ç# ãÖ`À+¨=Ú`À „Ñ¨ã∞¨ uÎ OÑ¨QÍ
`«# ¿ã#Å#∞ ‰õÄ_»∞@‰õΩ "≥à#¡‹ ∞. Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞ q∞H˜¯e q∞H˜¯e HÀÑ≤OK≥#∞.
L`åûÇ¨Ï. Hõ#e Ü«∞ã¨∞~° „Ñ¨àÜ
◊ ∞« HÍÅ∞ Hõ~}
° ñ˜ ÉËiÛ Ñ¨Qé
Æ |
ÖÁ‡#Å ‰õΩé˜H˜ Ü«Úé˜H˜ QÆkÜ«∞ "≥∂k Ü«∂â◊√ÉèHí }∆õ O
|∞# =∞kOK«∞`«#‰õΩ [_çã≤ áÈ@∞^˘~°Å∞ ^≥~Å° ñQÍ
=#[q∞„`«∞ãÖ`«u ##=^Œ∞ºñ *Ë~Ô ñ É’iH˜<.£ 203
~å=∂ : Hõ#e´HÀÑ≤Oz, Jã¨∞~°´‰õΩOÉèíHõ~°∞‚_»∞, „Ñ¨à◊Ü«∞HÍÅ∞ Hõ~°}˜<£
¿ÑiÛ´„Ñ¨ à ◊ Ü « ∞ HÍÅ=Ú#O^Œ e HÍÅ∞x=Öˇ HÀÑ≤ O z, Ñ¨ Q Æ é ´â◊ „ `« ∞ =ÙÅ,
|Öò"Ú≥ #Å‰õΩ´â◊H=Î̃ O`«"∞≥ #ÿ ¿ã#ÅÃÑH· ,˜ Lé˜H˜ Lé˜H´˜ Ñ¨~∞° QÔ uÎ, HõkÜ«∞"≥∂k´
ã¨g∞Ñ≤Oz H˘\ì̃, Pâ◊√´j„Ñ¶∞¨ "≥∞#ÿ ÉèHí } ∆õ O|∞<£ú#∞@KÕ, =∞kOK«∞´=∞kOz#,
`«#‰õΩ´‰õΩOÉèHí ~õ ∞° #‚ ‰õΩ, [_çã´≤ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_,ç áÈ@∞^˘~°Å∞´|Å=O`«∞Öˇ#· <åÜ«∞‰õΩÅ∞,
`≥ ~ ° Å QÆ ´ Hõ Å `« Ñ¨ _ » Q Æ , =#[ q∞„`« ∞ ã¨ O `« u <£ ´ ã¨ ∂ ~° º =Oâ◊ = Ú#O^Œ e ,
J#=^Œ∞º<£´„Ñ¨âã◊ Î≤ QÆÅ ~å=Úx`À, áÈiH˜<´£ Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, KÕ~Ô <£´`«ÅÑ¨_#≥ ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : HÀÑ≤Oz# ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» „Ñ¨àÜ◊ ∞« HÍÅ∞x=Öˇ ZQÆã≤ â◊„`«∞¿ã#Å
g∞kH˜ LiH˜ "åix "≥∂k j„Ñ¶∞¨ =ÚQÍ ÉèHí O∆˜ K«∞@KÕ =∞kOz# `«#‰õΩ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_ç
|Å=O`«∞Öˇ·# ^˘~°Å∞ HõÅ`«Ñ¨_»QÍ ã¨∂~°º=Oâ◊Ñ¨Ù ~å=Úx`À Ü«Ú^Œú=Ú#‰õΩ
`«ÅÑ¨_∞» @‰õΩ ã¨g∞Ñ≤OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : Jã¨∞~°´Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞, P´P q^è"Œ ∞≥ #ÿ , â◊√ÉèÅí Hõ}∆ O|∞#<£ ´â◊√Éè"í ∞≥ #ÿ
L`«û==Ú #O^Õ, =∞kOK«∞ `«#‰õΩ, ãÖ`À+≤OK«∞ `«#‰õΩ, J#=^Œ∞º<£´H©iQÎ ÅÆ ,
=#[q∞„`«∞ ãÖ`«u<£´Hõ~∞° x‚ , KÕ~Ô <£´KÕ~Ô #∞.
574 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
=. KÕi ~Ú @¡xÜ≥∞ 204
ã‘. q#∞ h=Ù "åO„_» gO„_»#∞ [~ÚOzu #x
„H˘=fi‰õΩ q∞K«@ # H˘¯ÅñkñÉ’ñ_»∞
Éè∂í i„Ñ¨`åÑ¨ ã≤O^Œ∂~°Ü∞« â◊âßÛ=∞
~å`«ºÅOHõ$`«Hõ‰õΩ|O`«^ŒOu
‰õΩOÉèíHõ~°∞‚ñ_»∞ ~°}„‰õÄ~°∞O_»∞ cè=∞ã¨∞
`«∞O_®Ç¨ï`«`«fi^Œ∞^ŒÌO_»|Å∞ñ_»∞
|Å∞~°Hõ¯ã¨∞ñ_»∞ áÈ~°ñ „|aƒ<åñ _ç\ ì̃Ñ¨
<≥flé˜ñy =∂~˘¯#∞ q∞Ñ¨ÙÊ _Õñ |$^ä∞Œ ~°}
`Õ. "≥·Éèí"åÅO|ã¨^Œ#∞[ =^èŒqkè x#∞ñ
QÆÅñz ~Ú^≥ „q∞OQÆñ QÆkã≤u xÅ∞xÅ∞ =∞x
„áœ_èç QÆ#∞@‰õΩñ ^ŒQÆ ^•â◊~°kä=ˆ~}º
Hõ~°‚ Hõiî#=ÚÖò hâ∫~°º Hõ^äŒÅ∞ ã¨ÉèíÅ. 205
~å=∂: ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» ~å=Úx`À #x# =∂@Å∞ -
q#∞´~å=∂! q#∞=Ú, h=Ù´"åO„_» gO„_»#∞ [~ÚOzu#x´h=Ù "åix
gix [~ÚOzu#x, „H˘=fi‰õΩ=Ú´JÇ¨ÏOHõiOK«‰Ωõ =Ú, WK«@ P{H˘ÅkáÈ_»∞´P
Ñïq∞`« „Ñ¨`åÑ¨=Ú, Éè∂í i„Ñ¨`åÑ¨´Q˘Ñ¨Ê „Ñ¨`åÑ¨=∞<≥_,ç ã≤O^Œ∂~°´ã≤O^Œ∂~°=Ú
KÕ`#« ∞, Ü«∞â◊ó´H©iÜ
Î ∞« <≥_,ç Kå=∞~°´qO*Ï=∞~°Å KÕ`#« ∞, Ju{JÅOHõ$`«´q∞H˜¯e
JÅOHõiOÑ¨|_ç#, Hõ‰Ωõ |O`«´kQÆO`«=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#fl, ^ŒOu´QÆ[=ÚÅ∞ QÆÅ"å_»∞,
~°}„‰õÄ~°∞O_»∞´Ü«Ú^Œ=ú Ú# „‰õÄ~°∞_≥#· "å_»∞, ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» , cè=∞´ÉèÜ
í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ,
ã¨∞{Öˇãû¨ J~Ú#, `«∞O_»´=ÚY=Ú#O^Œ∞, Ç¨Ï`«´„"ÕÅÛ|_ç#, hÜ≥ÚHõ¯, L^ŒOÌ _»
|Å∞_»∞´JkèHõ|Å=Ú QÆÅ"å_»∞, |Å∞~°Hõ¯ã¨∞_»∞´|Å=O`«∞_≥·# ~åHõ∆ã¨∞_»∞,
áÈ~°<´£ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, „Ñäƒ<å_»∞´Juâ◊~ÚOz<å_»∞, W\˜ì Ñ¨#∞fl Zé˜y´D
q^èŒ"≥∞ÿ# Ü«Ú^Œúã¨#fl^Œú`«#∞ `≥eã≤H˘x, =∂~˘¯#∞=Ú´Z^Œ∞~˘¯#∞=Ú, WÑ¨ÙÊ_»∞,

U<£´<Õ#∞,Ñ¨$^è∞Œ ~°} "≥É· =íè ´JkèH"õ ∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œú "≥É· =íè =Ú#‰õΩ, PÅO|´J=ÅO|"≥∞#ÿ ,
ã¨`´ü Öˇãû¨ J~Ú#, J#∞[´h `«=Ú‡_≥#· ÅHõ∆ ‡}∞x Ü≥ÚHõ¯, =^èŒ qkè<´£ K«OÑ¨Ù@KÕ
x#∞<£ HõÅz´x#∞fl HõÅ`«Éˇ\ ˜ì, W^≥´WÑ¨ÙÊ_Õ „q∞OQÆ<£, Hõkã≤u´„q∞OQÆ∞@‰õΩ
ã¨g∞Ñ≤Ozux, xÅ∞xÅ∞=∞´xÅ∞=Ù=Ú, Jx<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, ^•â◊~k° =ä ~ˆ }º´
~å=∂!, „áœ_èç QÆ#∞@‰õΩ<£ `«Q´Æ „Ñ¨`åÑ¨=Ú#∞ K«∂K«∞@‰õΩ `«y#, ã¨ÉÅíè <£´ã¨ÉÅíè Ö’,
h â∫~°º Hõ^ÅŒä ∞´h Ñ¨~å„Hõ=∞ QÍ^èÅŒ ∞, Hõ~‚° Hõi#î =ÚÖò´q#QÆ∂_»‰Ωõ #flq.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=∂! q#∞=Ú, h=Ù "åix gix [~ÚOzu#x
|eÜ«∞‰õΩ=Ú. WHõ¯_» h Ñïq∞`« „Ñ¨`åÑ¨=Ú. JkèHõ „Ñ¨`åÑ¨=∞<≥_ç ã≤O^Œ∂~°=Ú
KÕ`#« ∞, H©iÜ Î ∞« <≥_ç qO*Ï=∞~°Å KÕ`#« ∞ q∞H˜¯e JÅOHõiOÑ¨|_ç# kQÆ[æ =ÚÅ∞
QÆÅ"å_»∞, ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ =ÚY=∞O^Œ∞ „"ÕÅfi|_ç# h L^ŒOÌ _» |Å=ÚQÆÅ"å_»∞
Ü«Ú^Œ=ú Ú# „‰õÄ~°∞_≥#· D |Å=O`«∞_≥#· ~åHõã∆ ∞¨ _»∞, ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ
`«~e° <å_»∞. W\ì̃ Ü«Ú^Œú ã¨#fl^Œ`ú #« ∞ `≥eã≤H˘x ZkiOÑ¨Ù=Ú. <Õ#∞ JkèH"õ ∞≥ #ÿ
Ü«Ú^Œú "≥É· =íè =Ú#‰õΩ PÅO|"≥∞#ÿ h `«=Ú‡_≥#· ÅHõ∆ ‡}∞x =kèOK«∞@KÕ x#∞fl
HõÅ`« Éˇ\ ˜ì WÑ¨ÙÊ_Õ „q∞OQÆ∞@‰õΩ ã¨g∞Ñ≤Ozux. ã¨ÉèíÅÖ’ h „Ñ¨`åÑ¨ QÍ^äŒÅ∞
q#QÆ∂_»‰Ωõ #flq.
ÉèÏ~°`« : Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞ Hõ~∞° x‚ `À Jxx =∂@Å∞ -
‰õΩOÉèHí ~õ ´‚° ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» , (‰õΩOÉèí ã¨Å÷ =ÚÅ∞ K≥=ÙÅ∞QÍ QÆÅ"å_»∞), cè=∞
ã¨∞`«∞O_»∞´Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞, JÇ¨ï`«´Éèãí ‡¨ =Ú KÕÜ∞« |_ç#, PÅO|ã¨´~åHõã∆ ∞¨ x Ü≥ÚHõ¯
(PÅO|ã¨∞_»∞) „áœ_èç QÆ#∞@‰õΩ `«Q^Æ ∞Œ , Pâ◊´Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞ `≥eã≤H˘#∞ Pâ◊ `«Q^Æ ∞Œ ,
~°k=ä ~ˆ }º´Hõ~å‚! h â∫~°º Hõ^ÅŒä ∞´h ÑÖ`«=ÚÅ∞, Hõi#î =ÚÖò´K≥Å=¡ Ù.
`å`«Ê~°º=Ú : =∞Ç¨~°^•ä Hõ~å‚! q#∞=Ú. h=Ù "åix gix [~ÚOzu#x
QÆifiOK«‰Ωõ =Ú. WHõ¯_» h „Ñ¨`åÑ¨=Ú Ñïq∞`«=Ú. JkèHõ „Ñ¨`åÑ¨=∞<≥_∞» ã≤O^Œ∂~°=Ú
KÕ`«#∞ H©iÎÜ«∞#∞ qO*Ï=∞~°Å KÕ`«#∞ q∞H˜¯e JÅOHõiOÑ¨|_ç# kQÆæ[=ÚÅ
‰õΩOÉèãí Å÷¨ =ÚÅ∞ K≥=ÙÅ∞QÍ HõÅ"å_»∞#∞, Ü«Ú^Œ=ú Ú# „‰õÄ~°∞_»∞ J~Ú# Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞
576 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
h L^ŒÌO_» |Å=ÚÅ#∞ Éèíã¨‡=Ú KÕÜ«∞QÆÅ ~åHõ∆ã¨∞_»∞. J`«_»∞ Ü«Ú^Œú=Ú#
Juâ◊~ÚOz#"å_»∞. P Ü«Ú^Œãú #¨ fl^Œ`ú #« ∞ `≥eã≤ ZkiOÑ¨Ù=Ú. WÑ¨ÙÊ_Õ <Õ#∞ JkèHõ
Ü«Ú^Œú "≥É· =íè =ÚQÆÅ PÅOÉÏã¨∞~°∞x K«OÑ≤ x#∞fl „q∞OQÆ∞@‰õΩ ã¨g∞Ñ≤Ozux.
xÅ∞xÅ∞=Ú Jx h â◊HxÎ̃ `≥eã≤H˘#∞@‰õΩ Pâ◊ `«Q^Æ ∞Œ (`˘e¡\ =˜ Öˇ h ~°} „áœ_èç
<å=ÚO^Œ~° K≥Å^¡ ∞Œ ) h ÑÖ`«=ÚÅ∞ WHõ K≥Å=¡ Ù.
HõO. Jx K«∂Ñ¨é Hõ^∞Œ ƒù`=« ÚQÆ
^Œ#∞Añ_»∞ Ü«Ú^ŒúO|∞ KÕã≤ `«K«ÛùHÎ̃ñ ^Œ∞^Œ<£
^Œ#∞=Ù`«QÆ∞ Å∞_»∞Ñ¨ÙH˘xÜ≥∞O
^Œ#"å~°Å∞ QÆÅñQÆñ |QÆé^Œà=◊ ÚÅ∞ ÃãÅñQÆ<.£ 206
~å=∂ : Jx, K«∂Ñ¨é‰õΩ´K«∂K«∞"å~°Å‰õΩ, ^Œ#∞A_»∞´‰õΩOÉèíHõ~°∞‚_»∞,
J^Œ∞ƒù`=« ÚQÍ Ü«Ú^ŒOú |∞ KÕã,≤ `«`´ü P ~å=Úx Ü≥ÚHõ¯, â◊H<Î˜ ´£ |eq∞KÕ, `«#"å~°Å∞´
~åHõ∆ã¨¿ã#Å∞, HõÅQÆ<£´HõÅ`« Ñ¨_»QÍ, Ñ¨QÆé^Œà◊=ÚÅ∞´"å#~°¿ã#Å∞ ÃãÅQÆ<£´
q„Hõq∞OÑ¨QÍ, `«#∞=Ù `«Q∞Æ Å∞´â◊s~° |O^è=Œ Ú#∞, L_»∞Ñ¨ÙH˘xÜ≥∞<£´ =^ŒÅ∞H˘<≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ÑëH˜ K«∂K«∞"å~°Å‰õΩ ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° _‚ ∞» J^Œ∞ƒù`=« ∞QÆ∞#@∞¡
Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕã≤ P ~å=Úx |eq∞KÕ, ~åHõã∆ ¨ ¿ã#Å∞ HõÅ`« Ñ¨_Q» Í, "å#~° ¿ã#Å∞
ãÖ`À+≤OK«QÍ â◊s~° |O^è=Œ Ú#∞ =^ŒÖ#ˇ ∞ (=∞~°}O˜ K≥#∞)
ÉèÏ~°`« : `«`ü´P Hõ~°∞‚x Ü≥ÚHõ¯, â◊H˜Î<£´WO„^Œ^Œ`«Î â◊H˜ÎKÕ, ^Œ#∞A_»∞´
Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx ÑëH˜ K«∂K«∞"å~°Å‰õΩ Pâ◊º~°º=ÚQÍ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕã≤ P
Hõ~∞° x‚ Ü≥ÚHõ¯ WO„^Œ^`Œ Î« â◊HÍÎºÜ«Ú^è=Œ ÚKÕ áêO_»= ¿ã#Å∞ HõÅ`« Ñ¨_Q» Í, H“~°=
¿ã#Å∞ q„Hõq∞OÑ¨QÍ Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞ â◊s~°=Ú#∞ q_çK#≥ ∞.
`Õ. JO`« #`«∞º„QÆ =∞QÆ∞áÈ~°∞ Q˘O`« [~°∞QÆ
#„â◊=Úñ _»u HÍÜ«∂aèY∞ºñ _»dÅ~°}Hõ
àÏkèHÍi QÍOcè~°º`ÀÜ«∞kèÑ¶¨∞\’^Œƒù
=ÙO_»∞ „^Œ∞Ñ¨^=Œ ÚY∞ºÅñ |Å∞=Ù~° =kèOK≥. 207
~å=∂ : JO`«<£, Ju{L„QÆ=∞QÆ∞ áÈ~°∞´f„="≥∞ÿ# Ü«Ú^Œú=Ú, H˘O`«
[~°∞QÆ<´£ H˘O`« #_»=QÍ, P„â◊=Ú_»∞´„â◊=∞ÖËx"å_»∞, JuHÍÜ«∞{PaèY∞º_»∞´Ju
HÍÜ«Ú_»<Õ ¿Ñ~°∞QÆÅ"å_»∞, JdÅ HõàÏkèH´õ q∞H˜¯e <≥Ñ· Ù¨ }º=ÚQÆÅ, Ji´â◊„`«∞=ÙÅ
Ü≥ÚHõ¯, QÍOcè~°º´QÆOcè~°=∞<≥_ç, `ÀÜ«∞kè´ã¨=Ú„^Œ=Ú#‰õΩ, Ñ¶¨∞\’^Œƒù=ÙO_»∞´
PQÆã∞¨ ºÎ _≥#· "å_»∞, „^Œ∞Ñ¨^=Œ ÚY∞ºÅ<£´"å#~° „âı+µ¨ Åª #∞, Ñ¨Å∞=Ù~°<´£ ÃÑ‰õΩ¯ =∞Okx,
=kèOK≥´K«OÃÑ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ q∞H˜¯e f„="≥∞ÿ# Ü«Ú^Œú=Ú H˘O`« [~°∞QÆQÍ
„â◊=∞ÖËx"å_≥#· JuHÍÜ«Ú_»#∞ ¿Ñ~°∞ QÆey#"å_»∞, Ü«Ú^Œú `«O„`«=Ú#O^Œ∞ â◊„`«∞=ÙÅ
QÍOcè~º° ã¨=Ú„^Œ=Ú <ÒáÈâ◊#|>ˇ_ì ç JQÆã∞¨ ºÎ x =O\˜"å_»∞ "å#~°„âı+µ¨ Åª #∞ Ñ¨Å∞=Ù~#° ∞
=kèOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : JO`«<´£ Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞ <˘zÛ# `«~åfi`«, Ju´q∞H˜¯e, HÍÜ«∂aèYº´
â◊s~°HÍOuQÆÅ"å_»∞, JdÅ ~°}HõàÏkèHÍi´q∞H˜¯e Ü«Ú^Œú `«O„`«=ÚÅO^Œ∞ <Õ~Ê° i,
Ñ¶∞¨ \’^Œƒ=ù ÙO_»∞´„^À}ÏKå~°∞º_»∞, „^Œ∞Ñ¨^=Œ ÚY∞ºÅ<£´ „^Œ∞Ñ¨^∞Œ _»∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "åix
Ñ¨Å∞=Ù~° =kèOK≥.
`å`«Ê~°º=Ú : Ñ¶∞¨ \’`«¯K«∞_»∞ <˘zÛ# `«~åfi`« f„="≥∞#ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú H˘O`«
[~°∞QÆQÍ ^ÕÇÏ¨ HÍOu `«~Q° xÆ "å_»∞, J`«ºO`« ^ÕÇÏ¨ HÍOu QÆÅ"å_»∞ ã¨=∞ãÎ̈ Ü«Ú^Œú
`«O„`«xÑ¨Ù}∞_»∞ QÍOcè~º° ã¨=Ú„^Œ∞_»∞<≥#· „^À}ÏKå~°∞º_»∞ „^Œ∞Ñ¨^•k =ÚY∞ºÅ#∞
Ñ¨Å∞=Ù~°#∞ =kèOK≥#∞.
qâı+}
¨ =Ú : JaèYº 'JaèYº<å=∞ â’ÉèÜ
í ∂≥ ó— Jx J=∞~°=Ú.
=∞. Jx"å~°∞ºO _»`«ñ _»O`«@O ^Œ#Ü«∞q∞^ä•º=∞$`«∞º"å~åÎ „Ñ¨=
~°Î#KÕ`«OQÆ∞~°∞=∂#™êiÊ`«qëê^ŒQÍ¡x Ü«∞Ü≥∞ºO^Œ#∞O
^Œ#∞x~°∞‡‰õΩxÎ ñ *ËÜÚ« K«∞<£ qtYãÖ^è•<åu"ÕQÆ „Ñ¨ÑO¨
K«#™œq∞„u Ü«∞<ÕHõ Ü«Ú^ŒúHõ$u^èŒ$+ì̈^Œ∞º=Úflñ _Õáê~°ñQÆ<£ 208
578 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
~å=∂ : J`«_∞» ´JuHÍÜ«Ú_»∞, JO`«@<£´`«~åfi`«, Jx"å~°∞ºO_»∞´x"åiOÑ¨
â◊Hºõ =Ú QÍx"å_»∞, `«#´`«# Ü≥ÚHõ¯, qtYãÖ^è•#´ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú#O^Œe,
Ju"ÕQ´Æ q∞H˜¯e "ÕQ=Æ Ú Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨ÑO¨ K«#<£´ qãïÎ OK«∞@KÕ, ™œq∞„u´ÅHõ∆ ‡}∞_»∞,
J<ÕHõ´ÃÑ‰õΩ¯, Ü«Ú^ŒúHõ$u´Ü«Ú^Œú„Hõ=∞=∞O^Œ∞, ^èŒ$+¨ì´^Œ$_è»"≥∞ÿ#, ^Œ∞º=Úfl_»∞´
|Å=ÚQÆÅ"å_»∞, Uáê~°QÆ<£´q[$OaèOK«QÍ, `«#∞<£´`«##∞, `«#∞x~°∞‡‰õΩÎx{
KÕÜÚ« K«∞<£´â◊s~° |O^è=Œ Ú g_»∞#@∞¡ KÕã,≤ `«#´ `«# Ü≥ÚHõ¯, Jq∞^è•º´ã¨`º« "≥∞#ÿ ,
=∞$`«∞º"å~åÎ´=∞$`«∞º"å~°Î Ü≥ÚHõ¯, „Ñ¨=~°#Î KÕ`<« ´£ qxÑ≤OK«∞@KÕ, QÆ∞~°∞´`«O„_çÜ∞ÿ≥ #
~å=}∞x Ü≥ÚHõ¯, =∂#ã¨{JiÊ´=∞#ã¨∞û#O^Œ∞ JiÊOz#, qëê^ŒQÍ¡x{JÜ≥∞º<£´
qëê^Œ=Ú`À ‰õÄ_ç# QÍ¡x Hõey# "å_®Ü≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JuHÍÜ«Ú_»∞ =∞~°}O˜ K≥##∞ "å~°qÎ x ~å=}∞_»∞ qëê^Œ=Ú
<˘O^≥#∞. Jx"å~°∞º_≥·# JuHÍÜ«Ú_»∞ `«# ÉÏ} „Ñ¨Ü≥∂QÆq™êÎ~°=ÚKÕÜ«∞QÍ
ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ Ü«Ú^Œ„ú H˜Ü∞« Ü«∞O^Œ∞ ^Œ$_è» ã¨`Î« fi=ÚQÆÅ"å_≥· U áê~°QÍ JuHÍÜ«Úx
=kèOz, `«# ã¨`º« "≥∞#ÿ "å~°Î qxÑ≤OK«∞@KÕ `«O„_çÜ∞ÿ≥ # ~å=}∞x =∞#ã¨∞û#O^Œ∞
JiÊOz# qëê^Œ QÍ¡xH˜ HÍ~°‰Ωõ _®Ü≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : J`«_»∞´„^À}∞_»∞, `«#Ü«∞´‰õΩ=∂~°∞_≥·# Jâ◊fi`å÷=∞ Ü≥ÚHõ¯,
q∞^ä•º´Jã¨`º« "≥∞#ÿ , =∞$`«∞º"å~åÎ „Ñ¨=~°#Î KÕ`<« ´£ =∞~°}O˜ K≥##∞ "å~°Î "åºÑ≤OK«∞@KÕ
`«#∞<£´`«##∞, `«#∞ x~°∞‡‰õΩxÎ <£´^ÕÇÏ¨ x~°∞‡‰õΩxÎ QÍ, KÕÜÚ« K«∞<£´`«#‰õΩ `å<Õ ^ÕÇÏ¨ =Ú
q_»∞K«∞K«∞, qtY´ÉÏ}=ÚÅ#∞, ãÖ^è•#´ =^ŒÅ∞@Ü«∞O^Œ∞ Ju"ÕQÆ´q∞H˜¯e
"ÕQ=Æ ÚQÍ, „Ñ¨ÑO¨ K«#´ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú#O^Œ∞, ™œq∞„u´ÅHõ∆ ‡}∞_≥#· "å_»∞, J<ÕHõ Ü«Ú^Œú
Hõ$u´q∞H˜¯e Ü«Ú^Œú=ÚÅ∞ KÕÜ«Ú@Ü«∞O^Œ∞ <Õ~°ÊiÜ≥ÿ∞#´^èŒ$+¨ì^Œ∞º=ÚflO_»∞´
^èŒ$+¨ì^Œ∞º=Úfl_»∞, QÆ∞~°∞´JkèHõ=∞QÆ∞#@∞¡ (ÃÑ^ŒÌÅ), =∂#ã¨´=∞#ã¨∞ûÅO^Œ∞,
JiÊ`«´HõeÊOK«|_ç#, qëê^ŒQÍ¡x´qëê^Œ=ÚKÕuQÍ¡x QÆÅ"å_®Ü≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ Jx"å~°∞º_≥#· „^À}∞_»∞ `«# ‰õΩ=∂~°∞_≥#· Jâ◊fi`å÷=∞
Jã¨`º« =∞~°} "å~°Î "åºÑ≤OK«∞@KÕ `å#∞ ^ÕÇÏ¨ x~°∞‡‰õΩxÎ QÍ QÍqOK«∞H˘x ÉÏ}=ÚÅ∞
Ju"ÕQ=Æ ÚQÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞@Ü«∞O^Œ∞ ÅHõ∆ ‡}∞_≥#· "å_»∞, ÃÑ‰õΩ¯ Ü«Ú^Œ=ú ÚÅO^Œ∞
<Õ~Ê° i J~Ú# ^è$Œ +¨^ì ∞Œ º=Úfl_»∞ Uáê~°QÍ, JkèH"õ ∞≥ #ÿ ÃÑ^ŒÅÌ =∞#ã¨∞ÅO^Œ∞ JiÊOz#
qëê^Œ QÍ¡x QÆÅ"å_®Ü≥∞#∞.
=. JO`«. 209
ã‘. QÆ∞~°∞k=ºÉÏ}Kå`«∞ix g∞é˜#"åx
QÍ~åÑ¨Ùñ|\ì̃ #YO_»q„Hõ
"≥∂„QÆ∞<≥O`«Ü«Ú#∞ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞O _»x ÔQÅ∞Êñ
^Œ#H˘#~°ÊñQÆñ*ÏÅ∞ #x QÆ}O˜ z
Ü«∂f„=|Å∞|Ç¨ïÉèÏ$`«$<åâ◊Hõ~îÀ~°
`«~°=∞#∞º^Œâ◊=ÚY∞ñ _»i=^èŒ=Ú#
Hõ`åº^Œ~`° ñ« |OK≥ #G<≥Ñ· Ù¨ }˜ñEÃÑ
#`«ñ_»∞#∞ „|ug~°∞ ÅÑ¨Q`Æ ~« }°
`Õ. KÕ+¨µìÖˇ·i `«„^ŒƒÇ¨‡Gq[$OÉèí}=Ú#
ÔH^Œ∞~°∞ ÖËHõ =¸~°Ûù<å‡#=∞^Œ=Ú Å_»ñQÆñ
^Œ`«Ê $uq^è•#‰õΩâ◊ÖÏK«∞º`«„Ñ¨Ü«∞`«fl
=Ú# a~°∞ã¨∞ _çOÑ¨ HõÑÙ¨ _˘ÃÑÊ #xÅã¨∞`«∞ñ_»∞ 210
~å=∂ : QÆ∞~°∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , k=ºÉÏ} Kå`«∞ix´k=º"≥∞#ÿ ÉÏ} „Ñ¨Ü∂≥ QÆ
Kå`«∞~°º=ÚKÕ, Juâ◊~ÚOz#"åxx, QÍ~åÑ¨Ù<£{Ñ¨\ ì̃<£´„Ñ≤Ü«∞Ñ¨Ù„`«∞x, JYO_»
q„Hõ=∞{L„QÆ∞<£´J`«ºO`« Ñ¨~å„Hõ=∂uâ◊Ü«∞=ÚQÆÅ"åxx, ZO`«Ü«Ú#∞, ^Œ∞~Àº
^èŒ#∞O_»x´Ü«Ú^Œú=Ú ¿ãÜ«∞ â◊Hõº=ÚQÍx"å_»x, ÔQÅ∞Ê´[Ü«∞=Ú, `«#‰õΩ{
X#~°ÊQÆ<{£ KåÅ∞#x´`«#‰õΩ KÕÜ∞« QÆÅ"å_»x, QÆ}O˜ z´ÖˇH¯˜ Oz, Pf„=|Å∞<£´
Pf„="≥∞#ÿ |Å=Ú QÆÅ"åxx, |Ç¨ï„ÉèÏ`«$<åâ◊´ÃÑ‰õΩ¯~°∞ ™È^Œ~∞° Å∞ #tOK«∞@KÕ,
Hõ ~ î À ~° `« ~ ° = ∞#∞º´q∞H˜ ¯ e HÀÑ¨ = ÚQÆ Å "åxx, ^Œ â ◊ = ÚY∞_» ∞ ´~å=}∞_» ∞ ,
Ji=^è=Œ Ú#‰õΩ´â◊„`«∞<åâ◊#=Ú#‰õΩ, ÑÖK≥<´£ ÑÖÃÑ#∞, J`«_∞» #∞´P WO„^Œl`«∞_Î ∞» ,
580 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
JG<≥Ñ· Ù¨ }˜<{£ K«∂ÃÑ´JG„Ñ¨Ü∂≥ QÆ <≥Ñ· Ù¨ }º=Ú#∞ EÃÑ#∞, „Ñüg~°∞Å∞´~å=∂^Œ∞Å∞,
JÑ¨Q`Æ ´« #tOz#, ~°}KÕ+µ¨ Öì i·ˇ ´Ü«Ú^Œ„ú H˜Ü∞« QÆÅ "åÔ~i· , `«`´ü P ~ÚO„^Œl`«∞Î Ü≥ÚHõ¯,
„|Ç¨Ï‡G q[$OÉè} í =Ú#‰õΩ´„|Ç¨‡G=Ú q[$OaèOK«∞@‰õΩ, Z^Œ∞~°∞ÖËH´õ J_»∞Ö¤ HË ,õ
=¸~°Ûù<£´=¸~°Ûù`À, =∂#=∞^Œ=ÚÅ_»QÆ<£´=∂#=Ú, QÆ~°fi=Ú J}QÆQÍ
`«`ü{„Ñüq^è•#´P „|Ç¨Ï‡G=Ú Ü≥ÚHõ¯, „Ñüq^è•#´„Ñü „H˜Ü«∞‰õΩ, ‰õΩâ◊Å´
ã¨=∞~°=÷ Ú<≥,· JK«∞º`«´ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ , „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#´„Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚKÕ, a~°∞ã¨∞_çOÑ¨H´õ ^è~·≥ º° =Ú
HÀÖ’ÊHõ, JxÅã¨∞`«∞_»∞´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, JÑ¨Ù_˘ÃÑÊ´JÑ¨ÙÊ_»∞ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JkèHõ"≥∞ÿ# k=ºÉÏ} „Ñ¨Ü≥∂QÆ<≥·Ñ¨Ù}º=ÚQÆÅ `«# „Ñ≤Ü«∞
ã¨∞`«∞x q∞H˜¯e q„Hõ=∞ f„=`«QÅÆ "åxx, Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« @ Ü«∞O^Œ∞ ZO`«ÜÚ«
â◊Hºõ =ÚQÍx "åxx, `«#‰õΩ [Ü«∞=Ú#∞ HõeyOÑ¨QÅÆ _»x ÖˇH¯˜ Oz ÃÑHõ¯O„_»∞ `«#
™È^Œ~∞° Å <åâ◊#=Ú#‰õΩ f„==ÚQÍ HÀÑ≤Oz# f„= |Å=ÚQÆÅ "åxx WO„^Œl`«∞#Î ∞
~å=}∞_» ∞ â◊ „ `« ∞ =^è Œ = Ú#‰õ Ω q∞H˜ ¯ e P^Œ ~ ° = Ú`À Ñ¨ O ÃÑ#∞. J`« _ » ∞ #∞
JGq^•º<≥·Ñ¨Ù}º=Ú#∞ K«∂Ñ¨QÍ ~å=∂^Œ∞Å∞ qQÆ`« KÕ+¨µìÖˇ·i. P „|Ç¨‡G=Ú
Ü≥ÚHõ¯ q[$OÉèí}=Ú#∞ ZkiOÑ¨ÖËHõ =∂#=∞^Œ=ÚÅ∞ #tOÑ¨QÍ =¸iÛùe¡i.
^•xH˜ Z^Œ∞~°∞ KÕÜÚ« @Ü«∞O^Œ∞ ã¨=∞~°=÷ Ú ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚKÕ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞
^•x áœ~°∞+¨=Ú#∞ `«yOæ K«∞@‰õΩ Ü«∞uflOK≥#∞.
Éè Ï ~° ` « : QÆ ∞ ~° ∞ ´„^À}ÏKå~° ∞ ºx, QÍ~åÑ¨ Ù <£ { Ñ¨ \ ˜ ì ´ Jâ◊ fi `å÷ = ∞#∞,
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞O_»∞´ã¨∞Ü≥∂^è#Œ ∞_»∞, Jx<£´Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞, |Ç¨ï„ÉèÏ`«$<åâ◊ Hõ~Àî ~°`~« °
=∞#∞º ^Œâ◊´ÃÑ‰õΩ¯~°∞ ™È^Œ~°∞Å∞ =∞~°}ÕK«∞@KÕ f„="≥∞ÿ# HÀÑ¨ã≤÷u QÆÅ,
=ÚY∞_»∞´=ÚY=ÚQÆÅ"å_»∞ (^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞), `«`„ü |Ç¨Ï‡´P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x Ü≥ÚHõ¯
JG q[$OÉè} í =Ú#‰õΩ´JG=ÚÅ „Ñ¨Ü∂≥ QÆ=Ú#‰õΩ, =¸~°Û`ù ´ü "åºÑ≤OK«∞K«∞#fl,
`«`ü{P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x Ü≥ÚHõ¯, „Ñü q^è•#‰õΩâ◊Å´ZkiOK«∞@‰õΩ ã¨=∞~°∞÷_≥·#,
JK«∞º`«´Hõ$+¨µx‚ , „Ñ¨Ü∞« `«fl=Ú#, JÑ¨Q`Æ ´« q_»∞=|_ç#, ~°}KÕ+µ¨ Öì i·ˇ ´Ü«Ú^Œ„ú H˜Ü∞«
QÆÅ"åÔ~i· , JxÅã¨∞`«∞_»∞ćè=Ú_»∞, a~°∞ã¨∞_çOÑ¨Hõ Ü≥ÚÃÑÊ<£´#=∞ã¨¯iOÑ¨‰Ωõ O_≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : k=º ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ <≥Ñ· Ù¨ }º=ÚÖ’ „^À}∞x q∞Oz# Jâ◊fi`å÷=∞
f„="≥∞#ÿ Ñ¨~å„Hõ=∞ ^Œ~Ê° =Ú`À Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ QÔ Å∞Û@‰õΩ â◊Hºõ =ÚQÍx"å_»x,

`«#‰õΩ [Ü«∞=Ú KÕ‰Äõ ~°ÛQÆÅ_»x, ÖˇH¯˜ Oz P f„= |Å∞x ÃÑHõ¯O„_»∞ ™È^Œ~° <åâ◊=ÚKÕ
f„= HÀÑ¨ã≤÷uÖ’ =Ù#fl ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ â◊„`«∞=^èŒ‰õΩ Jâ◊fi`å÷=∞#∞ P^Œ~°=Ú`À
ÑÖÑ≤OK≥#∞. J`«_»∞ JG q^•º<≥·Ñ¨Ù}º=Ú „Ñ¨^Œi≈OÑ¨QÍ P „ÉÏÇ¨Ï‡}∞x JG
q[$OÉè} í =Ú`À "åºÑ≤Oz# â◊HÎ˜ <≥kiOÑ¨ ÖËHõ =∞^Œ=∂#=ÚÅ∞ J}ÔQ#∞. P
„ÉÏÇ¨Ï‡}∞x ÉÏ}=Ú#∞ „uÑ≤Ê H˘@ìQÅÆ ã¨=∞~°∞_÷ #·≥ Hõ$+¨µx‚ „Ñ¨Ü∞« `«fl=ÚKÕ áêO_»=ÙÅ∞
Ü« Ú ^Œ ú „H© _ » # ∞ q_ç z <å~åÜ« ∞ }ÏG=Ú#‰õ Ω #=∞ã¨ ¯ iOzi. cè = Ú_» ∞
#=∞ã¨¯iOÑ¨‰Ωõ O_≥#∞.
=. JO`« 211
P. J`«ñ_»∞ ã¨HÅõ Ãã#· ºq`«ux ãÖr=
<Ò+¨nèã¨=∂#Ü«∞#qÇ≤Ï`«Ñ¨Ù
#ó„Ñü+ª̈QÍ <˘#iÛ =~°#‚ HÔ ‰õΩ¯
â∫~°ºq„Hõ=∞#Ü«∞ K«~º° #_»ÃÑ. 212
~å=∂ : J`«_»∞´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, ã¨HõÅÃã·#ºq`«ux´ã¨=∞ã¨Î ¿ã<å
ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞, ãÖr={F+¨k´è ãÖr=h =¸eHõ#∞, ã¨=∂#Ü«∞#´`≥K∞« Û@KÕ,
qÇ≤Ï`«"≥∞ÿ#´ã≤kúOz#, Ñ¨Ù#ó{„Ñü+¨ªQÍ<£úiy „|`«∞‰õΩ@ QÆÅ"åixQÍ,
X#iÛ´KÕã≤, =~°‚#ÔH‰õΩ¯´„Ñ¨â◊O™ê~°›=ÚQÍ, â∫~°ºq„Hõ=∞´JkèHõ ™ê=∞~°÷º=ÚQÆÅ
â∫~°º=Ú Ü≥ÚHõ¯, #Ü«∞K«~º° <£´hu K«~º° #∞, #_»ÃÑ´[iÃÑ#∞.
`å`åÊ~°º=Ú : Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ã¨HõÅ ¿ã<åã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ ãÖr=h
F+¨^∞Œè Å#∞ `≥K∞« Û@KÕ Ñ¨Ù#~°∞r˚q`«∞Å#∞ KÕã≤ JkèHâõ ∫~°º=ÚQÆÅ huK«~º° #∞ #_çÃÑ#∞.
ÉèÏ~°`« : J`«_∞» ćè=Ú_»∞, ãÖr=<Ò+¨nãè =¨ ∂#´ãÖr=h ã¨=∂#"≥∞#ÿ k,
J#<£´J#∞#@∞¡, â∫i´Hõ$+¨µx‚ Ü≥ÚHõ¯, Jq„Hõ=∞´„Hõ=∞ ~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ , #Ü«∞K«~º° <£´hu
=∂~°=æ Ú#∞, #_»ÃÑ´#_»ÃÑ#∞.
582 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : cè=Ú_»∞ ã¨=∞ã¨Î ¿ã<åã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ ãÖr=x`À ã¨=∂#"≥∞#ÿ
q^è=Œ ÚQÍ Ñ¨Ù#ó„Ñü+≤`ì =« Ú KÕã≤ „Ñ¨ã∞¨ uÎ HÔ ‰õΩ¯#@∞¡ Hõ$+¨µx‚ „Hõ=∞~°ÇÏ≤ `«"∞≥ #ÿ hu
=∂~°=æ ÚKÕ PÜ«Ú^è=Œ Ú#∞ q_çK#≥ ∞.
`Õ. JÑ¨Ù_»∞ =∞#∞*ËO„^Œ=ÚY∞º ÖÏÇ¨Ïi #∞uOz
~°#Ñ¶¨∞ h^Œ∞=∞Ç¨`«Î fi "Õ∞=∞x á⁄QÆ_»ñQÆ
=K«∞Û <å~åÜ«∞}=∞Ç¨G"≥É· =íè q∞@∞
ÅÑ¶Å¨ =ÚQÆñ *Ëã≤ iÑ¨ÙÅ„H˘ =fi_»ñz `«#∞K«∞ 213
~å=∂: JÑ¨Ù_»∞, =∞#∞[{WO„^Œ=ÚY∞ºÅ∞´~å=∂^Œ∞Å∞, PÇ¨Ïi<£´
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x, J#Ñ¶¨∞´„âı+¨µª_®! h^Œ∞=∞Ç¨`«Î fi=Ú´h Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞, U=∞x
á⁄QÆ_»=K«∞Û, <å~åÜ«∞}´<å~åÜ«∞}! =∞Ç¨G"≥·Éèí==Ú´Q˘Ñ¨Ê JG=Ú Ü≥ÚHõ¯
qÉèí==Ú#∞, W@∞Å∞, JÑ¶¨Å=ÚQÆ<£{KÕã≤´qÑ¶¨Å=Ú KÕã≤ iÑ¨ÙÅ„H˘=Ùfi´
~åHõã∆ ∞¨ Å=∞^Œ=Ú#∞, J_»zu{J#∞K«∞´J}zu=x, #∞uOzi´ã¨∞uÎ Ozi.
`å`«Ê~°º=Ú : JÑ¨ÙÊ_»∞ ~å=∂^Œ∞Å∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x`À F „âı+"ª¨ å#~å! h
Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞ U=∞x <å~åÜ«∞}Ï! á⁄QÆ_»QÆÅ=Ú. =∞Ç¨G"≥·Éèí==Ú#∞ D
q^è=Œ ÚQÍ qÑ¶Å¨ =ÚKÕã≤ ~åHõã∆ ∞¨ Å =∞^Œ=Ú #}zu=x ã¨∞uÎ Ozi.
ÉèÏ~°`« : =∞#∞*ËO„^Œ=ÚY∞ºÅ∞ ´ ^è~Œ ‡° *Ï^Œ∞Å∞, PÇ¨Ïi<£´Hõ$+¨µx‚
<å~åÜ«∞}! <å~åÜ«∞}!
`å`åÊ~°º=Ú : JÑ¨ÙÊ_»∞ ^è~Œ ‡° *Ï^Œ∞Å∞ P Hõ$+¨µx‚ J#Ñ¶∂¨ ! h Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú<Õ=∞x
á⁄QÆ_=» K«∞Û#∞. <å~åÜ«∞}! J\˜ì =∞Ç¨G"≥É· =íè =Ú#∞ D q^è=Œ ÚQÍ qÑ¶Å¨ =Ú
KÕã≤ â◊„`«∞=ÙÅ =∞^Œ=∞}zuq Jx ã¨∞uÎ Ozi.
K«. JÅÑ¶Ú¨ qÑ¨#‡Ç¨~°=‚ =Ú #@∞¡ `«iOz Ñ¨Ù#~°‡Ç¨ÏŸ^Œuú <£
"≥eQÔ _»∞"åiñ ^Œ„^Œ[x "ÕQÆ ÉèÜ
í ∞« OHõ~b° Åñ ^•ñH˜ ÃÑO
Ñ¨Å~°ñQÆñÉ’Ô~ "≥i· K«Ü∞« =∞~°¯ Añ_»O^Œ∞ =Ç≤ÏOK≥ q∞H˜¯e<£

|eq∞ñ „|HõOÑ≤`ã« fi¨ Ñ¨$`«<åÑïáêÅ# HÍ~°ºÉèÏ~°=Ú<£. 214
~å=∂ :JÅÑ¶Ú¨ ´Q˘Ñ¨Ê^≥#· , qÑ¨`{ü =∞Ç¨{J~°=‚ =Ú´PÑ¨^ÜŒ ∞« <≥_ç Q˘Ñ¨Ê
ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞, J@∞¡ì« Oz´P q^è=Œ ÚQÍ ^•\˜, Ñ¨Ù#ó=∞Ç¨{L^Œuú <£úiy Q˘Ñ¨Ê
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À, "≥eQÔ _»∞"åi<£´„Ñ¨HÍtOK«∞"åix, `«`{ü ~°[x´P ~å„u Ü«∞O^Œ∞,
"ÕQÆ<£´"ÕQÆ=ÚQÍ, ÉèíÜ«∞OHõ~° bÅ<£{`åH˜´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# suÖ’ Z^Œ∞~˘¯x,
ÃÑOÑ¨Ù{JÅ~°QÆ<£´PkèHõº=Ú`À, "≥·iK«Ü«∞=Ú´â◊„`«∞¿ã#Å∞, áÈÔ~´áÈ~å_≥#∞,
J~°¯A_»∞´ã¨∞„w=Ù_»∞, q∞H˜¯e<£´JkèH=õ ÚQÍ, JO^Œ∞, |eq∞<£´Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À,
„Ñ¨HõOÑ≤`«ú~°∞QÆ∞, ã¨fiÑ¨$`«<å´`«# ¿ã#Å#∞, ÑïáêÅ<åHÍ~°ºÉèÏ~°=Ú<£´
ÑïáêeOK«∞ HÍ~°º ÉèÏ~°=Ú#∞, =Ç≤ÏOK≥´Ñ¨Ó<≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê^≥#· PÑ¨^Ü Œ ∞« <≥_ç =∞Ç¨ ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ P q^è=Œ ÚQÍ
`«iOz, uiy Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À "≥eÔQ_ç"åix P ~å„u Ü«∞O^Œ∞
"ÕQÉÆ Ü
íè ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ suÖ’ Z^Œ∞~˘¯x, PkèHºõ =Ú`À â◊„`«∞¿ã#Å∞ áÈ~å_≥#∞. JO^Œ∞Ö’
ã¨∞„w=Ù_»∞ „Ñ¨^è•#=ÚQÍ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À u~°∞QÆ∞ `«# ¿ã#Å#∞ ÑïáêeOK«∞
HÍ~°ºÉèÏ~°=Ú#∞ Ñ¨Ó<≥#∞.
ÉèÏ~°`« : `«`{ü ~°[x´P ~å„u, "ÕQ<Æ ´£ `≥Å"¡ å~°QÍ, JO^Œ∞´P Ü«Ú^Œ=ú Ú#,
J~°¯A_»∞´Hõ~∞° _‚ ∞»
`å`«Ê~°º=Ú : Q˘Ñ¨Ê PÑ¨^ÜŒ ∞« #∞ =∞Ç¨ ã¨=Ú„^Œ=Ú#∞ P q^è=Œ ÚQÍ `«iOz
uiy Q˘Ñ¨Ê L^Œuú `À „Ñ¨HÍtOK«∞"åix P ~å„u `≥Å"¡ å~°QÍ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ suÖ’
ZkiOz â◊„`«∞¿ã#Å∞ PkèHºõ =Ú`À áÈ~°∞ ã¨ÖÊˇ #ù ∞. P Ü«Ú^Œ=ú Ú# Hõ~∞° _‚ ∞» q∞H˜¯e
|ÅãÖÑ¨^`Œ À `«# ¿ã<å ÑïáêÅ<å HÍ~°ºÉèÏ~°=Ú`À x~°fiÇ≤ÏOK≥#∞.
=∞. ~°qÑ¨Ù„`«∞ÎO _»x H˜@∞¡ Ñ¨Óx „ÑüQÆ~°̊^≥· fiiãÖÇ¨~°‰õΩ¡
Ñ≤qÎ ~å[K«Û~ù c° +è ‡¨ ‰õΩOÉè[í Ü«∞â’aè"åºÑ≤Î g∞éˇ<£ =∞#∞
584 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
+¨ºqÉè∞í O _»∞|ƒñQÆ #O`« <å„Ñ¨|Å^ÀëêKåi`Àñ|∞@∞ìQ∞Æ <£
Éè∞í qñQÆ∂ÖˇÛ<£|=<å`«‡AO_»∞|eq∞<£ ^Œ∞âß≈ã¨<åaèY∞ºx<£ 215
~å=∂ : ~°qÑ¨Ù„`«∞O_»∞´ã¨∞„w=Ù_»∞, JxH˜´Ü«Ú^Œ=ú Ú#‰õΩ, W@∞¡ Ñ¨Óx´W@∞¡¡
ã≤^ŒúÑ¨_ç, „ÑüQÆ~°̊`ü´„Ñü^èŒfixOK«∞K«∞#fl, "≥·iæ ãÖÇ¨~°‰õΩ¡Ñ≤Î´â◊„`«∞ ãÖÇ¨~°=ÚKÕ,
q~ål`ü´„Ñ¨HÍtOÑ¨ÙK«∞#fl, â◊~°´ÉÏ}=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, cè=∞´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#,
‰õΩOÉè´í ‰õΩOÉè∞í _»<_≥ ç ‰õΩOÉèHí ~õ ∞° x‚ ‰õΩ=∂~°∞x Ü≥ÚHõ¯, [Ü«∞´[Ü«∞=ÚKÕ, â’aè´XÑ¨ÙÊK«∞,
"åºÑ≤Î<£´"åºáê~°=ÚKÕ, =∞#∞+¨ºqÉèí∞O_»∞´~å=Ú_»∞, L|ƒQÆ<£´ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ,
g∞éˇ<£´Juâ◊~ÚOK≥#∞, JO`«<£´JO`«@, P„Ñ¨|Å^ÀëêKåi´P|Å=O`«∞_≥·#
~åHõã∆ ∞¨ xÜ≥ÚHõ¯, `À|∞@∞ìQ∞Æ <£´`«=Ú‡_≥#· x‰õΩOÉè∞í x, |eq∞<£´|Å=O`«=ÚQÍ,
^Œ∞âß≈ã¨#´J}Ñ¨~åx, JaèY∞ºx<£´ HÍOuQÆÅ"åxx,, Ñ¨=<å`«‡AO_»∞´
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, Éè∞í q<£{‰õÄÖˇÛ<£´<ÕÅÃÑ· Ñ¨_"» ÃÕ ã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ ã¨∞„w=Ù_»∞ Ü«Ú^Œú ã¨#fl^Œ∞_ú ·≥ â◊„`«∞ ãÖÇ¨~°=ÚKÕ
„Ñü^èfiŒ xOK«∞ „Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ ‰õΩOÉè∞í x [~ÚOK«∞@KÕ <˘Ñ¨ÙÊ "åºáê~°=ÚKÕ
~å=Ú_»∞ ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ Juâ◊~ÚOK≥#∞. P„Ñ¨|Å∞_≥·# ~åHõ∆ã¨∞x `«=Ú‡_»QÆ∞
x‰õΩOÉè∞í x, J}Ñ¨~åxHÍOu QÆÅ"åxx Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ <ÕÅ‰õÄÖˇÛ#∞.
=. JO`« 216
ã‘. PÇ¨Ï==∞Ç≤Ï=∞Hõ~åHõ∆Ü«∂`«∞Åã¨`«Ê $
`åÑ¨ =∞`«ºO`«=Ú‡ ^Œ#~°ñ QÆ#e
ã¨∂~°ºãÖ`«u#~°=~°∞ºO_»∞ ™êÇ¨Ï™œ
^Œú`«ºâ∫~åºk^Œ∞~åÌO`«=$uÎñ
„||Å∞"åxx ^è~Œ ‡° ~åAg_»∞ ™⁄~°OQÆñ
^Œé"˜ ∞≥ ÉÏ}=ÚÅ <≥O`«ÜÚ« ñ QÆÅOz
`«„^•ƒù`$« ÉèOí QÆ =∞O`«ÜÚ« #Ñ¨ÙÊ _»~ã° ≤ "å
ã¨qx~°`æ ∞« O _»~Ú ã¨~É° ãíè =¨ Ú#
P. ã¨fi„t≈`«x‰õΩ~°∞O|=#td "Õ∞Ñ¶¨∞<å
^•aè^è•#∞ñ _®|ÖÏ_è»∞ºg∞ñ^Œ
#_»z ^Œ∞~° "≥Ú#Ô~Û #Éè=í Ú##∞O_ç x
~°̊~°∞Å∞ ÉˇQÆ_» xQÆ∞_»∞ ™êÜ«∞Hõ=ÚÅ. 217
~å=∂:PÇ¨Ï==∞Ç≤Ï<£´Ü«Ú^Œú Éèí∂q∞Ö’, =∞Hõ~åHõ∆Ü«∂`«∞´=∞Hõ~å‰õ∆Ω_»#∞
Y~åã¨∞~°∞x ‰õΩ=∂~°∞x, Åã¨`{ü „Ñ¨`åÑ¨=Ú´„Ñ¨HÍtOK«∞ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú, J`«ºO`«=Ú‡{
`«#~°<´£ q∞H˜¯e „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ, Hõ#e´HÀÑ≤Oz, ã¨∂~°ºãÖ`«u #~°=~°∞ºO_»∞´ã¨∂~°º
ãÖ`«uH˜ K≥Ok# ~å=Ú_»∞, ™êÇ¨Ïã¨{B^Œ`ú º« ´™êÇ¨Ïã¨=Ú Ü≥ÚHõ¯ Q˘Ñ¨Ê^Œ#=Ú#∞,
â∫~åºk´Ñ¨~å„Hõ=∂^Œ∞ÅKÕ, ^Œ∞~åÌO`«=$uÎ<£´J}K«∞ suÖ’, „Ñ¨|Å∞"åx<£´
Juâ◊~ÚOK«∞"åxx, ^è~Œ ‡° ~åA g_»∞´Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#‰õΩ, K˘~°OQÆ<£ `«i"≥∞´K«OÃÑ#∞,
ÉÏ}=ÚÅ<£´ÉÏ}=ÚÅKÕ, ZO`«Ü«Ú<£ HõÅOz´q∞H˜¯e <˘Ñ≤ÊOz, `«`ü{
„ÉÏ`«$ÉèOí QÆ=Ú´"åi ™È^Œ~∞° Å <åâ◊#=Ú, JO`«ÜÚ« , JÑ¨ÙÊ_»∞, Jéã≤´K«∂z,
"åã¨´WO\˜#∞O_ç, qx~°æ`«∞O_≥·´|Ü«∞Å∞ "≥_»e, ã¨~°Éèíã¨=Ú´"ÕQÆ=ÚQÍ,
ã¨fi„t≈`«´^Õ=`«Å<≥_,ç x‰õΩ~°O|=#´ã¨=¸Ç¨Ï=∞<≥_ç =#=Ú#‰õΩ, td´Jyfl=O\˜
"å_»∞, "Õ∞Ñ¶∞¨ <å^Œ{Jaè^•è #∞_»∞´WO„^Œl`«∞,Î P|ÖÏ_è∞» º g∞^Œ<´£ ¿ã#`À ‰õÄ_ç#
~å=Úx g∞^Œ, #_»z, #Éè=í Ú##∞O_ç´PHÍâ◊=ÚÖ’ xez, xQÆ∞_»∞ ™êÜ«∞Hõ=ÚÅ´
=^Œe# ÉÏ}=ÚÅKÕ, x~°̊~∞° Å∞´^Õ=`«Å∞, ÉˇQ_Æ <» ´£ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_Q» Í, ^Œ∞~°"Ú≥ #Ô~Û´
Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞Ü«∞O^Œ∞ =∞Hõ~å‰õΩ_¡ #» ∞ ~åHõã∆ ∞¨ x JkèHõ „Ñ¨`åÑ¨=Ú
q∞H˜¯e qãÎ̈iOÑ¨QÍ HÀÑ≤Oz, ~å=Ú_»∞ ™êÇ¨Ï™È#flu`À Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞ J}K«∞
suÖ’ „Ñ¨|e# "åxx Ü«∞=∞Ö’Hõ=Ú#‰õΩ ÉÏ}=ÚÅ`À HõÅ`«ÃÑ\˜ì `«i"≥∞#∞. `«#
™È^Œ~°∞Å <åâ◊#=Ú #O`«Ü«Ú K«∂z QÆ$Ç¨Ï=Ú#∞O_ç |Ü«∞Å∞"≥_»e ^Õ=`å
ã¨=¸Ç¨Ï=∞<≥_∞» =#=Ú#‰õΩ Jyfl=O\˜ "å_≥#· WO„^Œl`«∞Î P ~å=Úx ZkiOz
^Õ=`«Å∞ ÉèÜ
í ∞« Ñ¨_∞» #@∞¡QÍ =^Œe# ÉÏ}=ÚÅ`À Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÃã#∞.
586 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ÉèÏ~°`« : PÇ¨Ï=´Ü«Ú^Œú=ÚÜ≥ÚHõ¯, =∞Ç≤Ï=∞Hõ~°´„Ñ¨ÉèÏq`«=Ú KÕÜ«Ú,
JHõÜ ∆ ∞« ´<åâ◊#=ÚÖËx, J`«∞Å´™ê\˜ÖxË , ã¨∂~°ºãÖ`«u #~°=~°∞ºO_»∞´Hõ~∞° _‚ ∞» ,
^è~Œ ‡° ~åA<£´^è~Œ ‡° #O^Œ#∞x, g_»∞ K˘~°OQÆ `«i"≥∞<£´WO\˜H˜ "≥à√◊ #¡ @∞¡ `«i"≥∞#∞,
"åã¨q´J~°∞˚#∞_»∞, x~°æ`«∞O_≥·´|Ü«∞@‰õΩ =zÛ, ã¨fi„t≈q`«´x*Ï„t`«∞Å<≥_»∞,
x‰õΩ~°O|´ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#‰õΩ, =#td´J_»q <≥=∞à◊¡‰õΩ, "Õ∞Ñ¶¨∞<å^Œ´"Õ∞Ñ¶¨∞
<å^Œ=Ú=O\˜, Jaè^•è #´¿Ñ~°∞QÆÅ"å_»∞ (J~°∞#˚ ∞_»∞) q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œ=ú Ú Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ JHõÜ ∆ ∞« =Ú#∞, ™ê\˜ÖxË kÜ«Ú
J~Ú# q∞H˜¯e „Ñ¨`åÑ¨=Ú JkèH=õ ÚQÍ `«#~°QÍ HÀÑ≤Oz, Hõ~∞° _‚ ∞» ™êÇ¨Ï™È#flu
KÕ`#« ∞, Ñ¨~å„Hõ=∂^Œ∞Å KÕ`#« ∞, J}K«∞ suÖ’ „Ñ¨|Öˇ_ç ^è~Œ ‡° ~åA#∞ WÅ∞¡ K˘K«∞Û#@∞¡
ÉÏ}=ÚÅ`À q∞H˜¯e HõÅ`«ÃÑ\ì̃ `«i"≥∞#∞. `«# ™È^Œ~∞° Å ÉèOí QÆáê@∞#∞ JÑ¨ÙÊ_»∞
K«∂z J~°∞#˚ ∞_»∞ x*Ï„t`«∞Å<≥_∞» ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#‰õΩ J_»q <≥=∞à◊‰¡ Ωõ "Õ∞Ñ¶∞¨ <å^Œ=Ú
=O\˜ ¿Ñ~° ∞ QÆ Å |ÖÏ_è » ∞ º_≥ · # J~° ∞ ˚ # ∞x ZkiOz ÉÏ}=ÚÅ∞ q_ç z
PHÍâ◊=Ú#O^Œ∞O_ç ^Õ=`«Å∞ ÉèÜ í ∞« Ñ¨_∞» #@∞¡ Ü«Ú^Œ"ú Ú≥ #Ô~Û#∞.
qâı+}
¨ =Ú : tMÏ-'tMÏ=à◊t≈v Hˆ H˜— Jx J=∞~°=Ú.
=. W@∞¡ áÈiáÈi. 218
`å`«Ê~°º=Ú : W@∞¡ f„= Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕã.≤
L`åûÇ¨Ï : "≥~=° Ù hÑ¨Ùñ EÃÑ_»∞„Ñüg~°∞q„Hõ=∞„H˜Ü∂«
QÆi=∞=Ú#∞ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨ÖHË õ HõÅ#∞ ^˘éñyáÈ~Ú `åñ
kiy =K≥Û h`«ñ _çOHõñ ^≥Q∞Æ = q∞QÆ∞Å <≥~Ñ° ¨ HÔ
@¡~∞° QÆ∞ ##∞K«∞ #Ç≤Ï`«|Å=Ú ÅÅñy HõÅñQÆñ *ˇÅñQÆ∞K«∞<£
~å=∂ : W`«_»∞´WO„^Œl`«∞Î, "≥~°=Ù<£´ÉèíÜ«∞=Ú#∞, UÑ¨Ù<£{K«∂ÃÑ_»∞´
PkèHºõ =Ú#∞ K«∂ÃÑ_»∞, „Ñüg~°∞´â◊„`«∞=ÙÜ≥ÚHõ¯, q„Hõ=∞„H˜Ü∂« QÆi=∞´Ñ¨~å„Hõ=∂u
â◊Ü∞« =Ú#∞, =Ú#∞´WO`«‰Ωõ =ÚO^Œ∞, ã¨ÇÏ≤ OÑ¨ÖHË ´õ F~°fiÖËH,õ HõÅ#∞´Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞x,
^˘éyáÈ~Ú´=^Œe"≥o¡, `å<£´`å#∞, uiy=K≥Û, W`«_»∞{WOHõ´W`«_çHõ,

`≥QÆ∞=q∞QÆ∞Å´^è≥·~°º=Ú Juâ◊~ÚOK«∞#@∞¡, <≥éÑ¨Hõ´„Ñ¨=iÎOÑ¨Hõ, Z@¡~°∞QÆ∞Ú
q^è=Œ ÚQÍ "≥à√◊ #¡ ∞, J#∞K«∞, JÇ≤Ï`« |Å=ÚÅ∞´â◊„`«∞¿ã#Å∞, JÅyHõÅQÆ<´£ HÀÑ≤Oz
HõÅ`«Ñ_¨ Q» Í, K≥ÅQÆ∞K«∞<£´„Ñ¨=iÎOK«∞K«∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ÉèíÜ«∞=Ú#∞ JkèHõº=Ú#∞ K«∂ÃÑ_»∞ â◊„`«∞=Ù Ü≥ÚHõ¯
q„Hõ=∂kèHºõ `«#∞ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨ÖHË õ Ü«Ú^ŒÉú ∂íè q∞x =^Œe "≥o¡ `å#∞ uiy =K≥Û#∞. J\ì̃
W`«_∞» WOHõ `≥yOÑ¨Hõ U q^è=Œ ÚQÍ "≥à√◊ #¡ ∞ Jx â◊„`«∞¿ã#Å∞ HÀÑ≤Oz HõÅ`« K≥Ok
„Ñ¨=iÎOK«QÍ-
ÉèÏ~°`=« Ú : ã¨=∂#=Ú
=∞. |ÅnáêÎâ◊√QÆãÖ`«u„Ñ¨|e`«™êÊù~°„Ñ¨`åáÈ^ŒÜ≥∂
[˚fiÅãÖÜ«∞„^ŒÉèíãÖ|∞~°∞„^Œ∞=∞YãÖKå~°„H˜Ü«∞<£ g∞éñQÍ
#ÅñyOK≥O „|ug~°∞#\ì̃Ü∞≥ _» <å<åH©âã◊ O¨ `å# =∞
Ü«∞ºÅÑ¶Ú¨ ¿ã=÷ Úñ_»∞ ^Œ`Ê« $`åÑ¨td =∂Ü«∞O*Ëã≤ Ü«∂~Ô ÛO^ŒQ<Æ £
~å=∂ : |ÅnÑ¨´Î |Å=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞, Pâ◊√QÆãO¨ `«u´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xKÕ,
„Ñ¨|e`«´„Ñ¨|Å=ÚQÍ KÕÜ«∞|_ç#, ™êÊù~° „Ñ¨`åáÈ^ŒÜ«∞{L[fiÅ´q∞H˜¯e
„Ñ¨`åáÈ^ŒÜ∞« =ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞, ãÖÜ«∞`ü´Ü«Ú^Œ=ú Ú Ü≥ÚHõ¯, ~°Éãíè O¨ |∞´"ÕQ=Æ Ú,
L~°∞´JkèHõ"≥∞ÿ#, „^Œ∞=∞´=$Hõ∆=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, YãÖKå~° „H˜Ü«∞<£´PHõã¨=Ú#
qãï"ÕÜ«Ú@KÕ, gÅ∞QÍ´q∞H˜¯e XÑ¨ÙÊQÍ, „Ñüg~°∞<£´â◊„`«∞=Ù#∞, J\˜ì
Z_»<´£ Pã¨=∞Ü«∞=Ú#, <å<å´J<ÕH=õ ÚÖˇ#· , H©âã◊ O¨ `å#=Ú´"å#~° ã¨=¸Ç¨Ï=Ú,
JÅyOK≥<£´HõÅ`« ÃÑ>ì̌#∞, P{JÅÑ¶¨∞¿ã÷=Ú_»∞´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥·# P
WO„^Œl`«∞Î, =∂Ü«∞<£ KÕã≤´=∂Ü«∞`À, `«`ü „Ñ¨`åÑ¨ td<£´P „Ñ¨`åáêyflx,
`«Q<Æ ´£ `«y# suÖ’, PÔ~Û<£´K«ÖÏ¡~Ô Û#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : |Å=Ú`À nÑ≤OK«∞ Ç¨Ï#∞=∞O`«∞xKÕ „Ñ¨|Å=ÚQÍ KÕÜ∞« |_ç#
q∞H˜¯e „Ñ¨`åáÈ^ŒÜ∞« =ÚKÕ L[˚fiÅ"≥∞#ÿ Ü«Ú^Œ"ú QÕ =Æ Ú# JkèH"õ ∞≥ #ÿ =$Hõ=∆ ÚÅ#∞
588 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
PHõã=¨ Ú#∞O_ç qãï "ÕÜÚ« K«∞ Juâ◊~ÚOz <å<å"å#~° ã¨=¸Ç¨Ï=Ú WO„^Œl`«∞#Î ∞
<˘Ñ≤ÊOK≥#∞. JkèHõ ^è~·≥ º° =ÚQÆÅ P WO„^Œl`«∞Î ‰õÄ_® =∂Ü«∞`À P „Ñ¨`åáêyflx
K«ÖÏ¡~Ô Û#∞.
ÉèÏ~°`« : Jâ◊√QÆ ãÖ`«u´ÉÏ}*ÏÅ=ÚKÕ, ã¨=∞º`ü´Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞QÆÅ,
~°Éãíè O¨ |∞´P\’Ñ¨=Ú, ~°∞„^Œ´t=Ùx Ü≥ÚHõ¯ =∞YãÖKå~° „H˜Ü∞« <£´^ŒHÍ∆ ^èfiŒ ~°<åâ◊#
q^è•#=Ú, P<åH©â◊ ãÖ`å#=Ú´J~°∞˚#∞_»∞, „Ñüg~°∞x´Hõ~°∞‚x, JÜ«∞ºÅÑ¶¨Ú
¿ã=÷ Ú_»∞<£´Hõ~∞° _‚ ∞» #∞, `«`´ü P J~°∞#˚ ∞x Ü≥ÚHõ¯, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : |Å=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞ ÉÏ}*ÏÅ=ÚKÕ „Ñ¨|e# „Ñ¨HÍtOK«∞
„Ñ¨`åáÈ^ŒÜ∞« =ÚKÕ L[fiÅ"≥∞#ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú #O^Œe P\’Ñ¨=Ú#∞ t=Ù_»∞ ^ŒHÍ∆ ^èfiŒ ~°
^èfiŒ Oã¨=Ú KÕã#≤ sux q∞OK«QÍ J~°∞#˚ ∞_»∞ Hõ~∞° x‚ <˘Ñ≤ÊOK≥#∞. ‰õ~∞° _‚ ∞» #∞ =∂Ü«∞`À
J~°∞#˚ ∞x „Ñ¨`åáêyflx K«ÖÏ¡~Ô Û#∞.
=. JO`«. 221
Hõ. =∂#xkè l+¨µñ‚ _»∞ ã¨∞q∞
„`å#O^Œ#∞ñ _»#flÑ¨#∞ Ñ¨Ù^ŒOz`«=$uÎ<£
=∂#ã¨^$Œè uñ Éˇ#∞Ñ¨ñQÆ #i
ÃÑ#· _»i â◊~À„QÆ=$+≤ñì |~°ñyOK≥ =_ç<.£ 222
~å=∂ : =∂#xkè´Jaè=∂#^è#Œ ∞_≥#· , l+¨µ_‚ ∞» ´[Ü«∞jÅ∞_»∞ J~Ú#, ã¨∞q∞„`å
#O^Œ#∞_»∞´ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, L^ŒOz`«=$uÎ<´£ `«y# suÖ’, J#flÑ¨#∞Ñ¨Ù´~å=Úx P[˝,
=∂#ã¨^èŒ$u<£´=∞#ã¨∞ûÖ’ ^è≥·~°º=Ú#∞, ÃÑ#∞Ñ¨QÍ´ÃÑOK«QÍ, =_ç<£´"ÕQÆ=ÚQÍ,
JiÃÑ·# J_»i´â◊„`«∞=Ù <≥kiOz, â◊~°{L„QÆ=$+≤ì<£´f„="≥∞ÿ# ÉÏ}=~°¬=Ú#∞,
Ñ¨~y° OK≥<´£ qã¨~Ô #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∂#^è#Œ ∞_»∞, [Ü«∞jÅ∞_≥#· ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ ~å=Úx P[˝ `«y#
suÖ’ =∞#ã¨∞#‰õΩ ^è~·≥ º° =Ú ÃÑOK«QÍ â◊„`«∞=Ù #kèQqÆ ∞Oz "ÕQ=Æ ÚQÍ f„="≥∞#ÿ
ÉÏ}=~°¬=Ú#∞ ‰õΩiÃÑOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : ã¨∞q∞„`«´|O^è∞Œ =ÙÅ‰õΩ, P#O^Œ#∞_»∞´ãÖ`À+¨=Ú#∞ HõeyOK«∞"å_»∞
J~Ú#, =∂#xkèl+¨µ‚_»∞´=∂#xkè J~Ú# J~°∞˚#∞_»∞, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú
^è$Œ u<£´ãÖ`À+¨=Ú`À.
`å`«Ê~°º=Ú : =∂#^Œ#∞_»∞ |O^Œ∞=ÙÅ#∞ ãÖ`À+Ã̈Ñ>ˇ_ì "ç å_»∞ J~Ú# J~°∞#˚ ∞_»∞
^è~Œ ‡° Ax P^Õâ=◊ Ú`À `«y# suÖ’ =∞#ã¨∞Ö’ ãÖ`À+¨=Ú#∞ ÃÑOK«QÍ â◊„`«∞=ÙÃÑ·
q[$OaèOz "ÕQ=Æ ÚQÍ f„= ÉÏ}=~°¬=Ú#∞ ‰õΩiÑ≤OK≥#∞.
HõO. â◊~° =~°¬ q∞@∞¡ QÆ∞iÜ«ÚK«∞ñ
|~°ñQÆ∞=∞Ç¨|Å[Ü«∂#∞ÉèÏ=Ãã~÷· º°
ã¨∞Êù~}
° Ï_è∞» º #`«x #`«ñ_»∞<£
ã¨~É° ãíè <¨ å~åK«=$ã≤ì ãÖ=$`«∞ñ *ËÃã<£. 223
~å=∂ : â◊~=° ~°¬´ÉÏ}=~°¬=Ú#∞, W@∞¡ ‰õΩiÜ«ÚK«∞<£{Ñ¨~Q° ∞Æ ´D q^è=Œ ÚQÍ
‰õΩiÑ≤OK«∞K«∞ u~°∞QÆ∞, =∞Ç¨|Å[´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, Ü«∂#∞<£´"åÇ¨Ï#=ÚQÍ
QÆÅ"åxx, ÉèÏ=Ãã·÷~°º ã¨∞Êù~°}Ï_è»∞º<£´ã≤÷~°"≥∞ÿ# ÉèÏ==ÚÅ ã¨∂ÊùiÎ HõÅ"åxx,
J`«x<£´ÅHõ∆ ‡}∞x, J`«_»∞<£´WO„^Œl`«∞Î ‰õÄ_®, ã¨~°Éèíã¨´"ÕQÆ=ÚQÍ =zÛ#,
<å~åK«=$+≤´ì ÉÏ} =~°¬=ÚKÕ, ãÖ=$`«∞<£{KÕÃã<£´P=iOÑ¨|_ç#"åxxQÍ KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^èŒ=ÚQÍ ÉÏ}=~°¬=Ú#∞ ‰õΩiÑ≤OK«∞K«∞ u~°∞QÆ∞
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ "åÇ¨Ï#=ÚQÍ QÆÅ ã≤~÷ É° Ïè = ã¨∂ÊùiÎ Hõey# ÅHõ∆ ‡}∞x WO„^Œl`«∞Î
f„= ÉÏ}=$+≤Kì Õ P=iOÑ¨|_ç# "åxxQÍ KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : =∞Ç¨Ï`ü´JkèHõ"≥∞ÿ#, |Å[Ü«∞´|Å=Ú, [Ü«∞=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯,
J#∞ÉèÏ=Ãã~÷· º° ã¨∞Êù~}° Ï_è∞» º<£´J#∞ ÉèÏ=ã≤~÷ `° fi« ã¨∂Êùi`Î À ‰õÄ_ç#, J`«x<£´J~°∞#˚ ∞x,
J`«_∞» <£´Hõ~∞° _‚ ∞» #∞, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ P â◊~=° ~°¬=Ú ‰õΩiÑ≤OK«∞K«∞ u~°∞QÆ∞ JkèHõ
|Å[Ü«∞=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ÉèÏ=ã≤~÷ `° « J<≥_ç ã¨∂Êùi`Î À ‰õÄ_ç# J~°∞#˚ ∞x Hõ~∞° _‚ ∞» #∞ f„=
590 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ÉÏ}=~°¬=ÚKÕ P=iOÑ¨|_»∞#@∞¡ KÕÃã#∞.
=. W@∞¡ ^ŒÅÑ¨_.ç 224
`å`«Ê~°º=Ú : W@∞¡ áÈ~å_ç.
P. ãïQÆñ É’i ~°H¯õ [Ñ¨Ù*’^Œ∞ e~°∞=Ù~°∞ñ
QÆiÜ«Úñ QÆiÜ«Úñ É’Öˇñ QÆ_ñç kÖÏ=Ù
yiÜ«Ú yiÜ«Úñ É’Öˇ QÔ O@x`åe‡Ü«Ú
Ç¨ÏiÜ«Ú Ç¨ÏiÜ«Úñ É’Öˇ #^Œ@∞ "˘^ŒÅ. 225
~å=∂ : ÉèÏ~°`« : ã¨=∂#=Ú.
JHõ¯[Ñ¨Ù*’^Œ∞Å∞´Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞Öˇ·# Ü≥∂^èŒ∞Å∞, W~°∞=Ù~°∞´W^ŒÌ~°∞,
HõiÜ«Ú<£{HõiÜ«Ú<£{áÈÖˇÚ#∞QÆ∞ U#∞QÆ∞`À _èôH˘#fl@∞¡, Hõ_çkÖÏ=Ù´q∞H˜¯e
|Å=Ú Hõey, yiÜ«ÚyiÜ«Ú É’Öˇ´H˘O_»H˘O_»`À _èôH˘x#@∞¡, ÔQO@x
`åe‡Ü«Ú´#tOK«x ^è~·≥ º° =Ú`À, Ç¨ÏiÜ«ÚÇ¨ÏiÜ«Ú É’Öˇ´ã≤OÇ¨Ï=Úã≤OÇ¨Ï=Ú`À
=Öˇ, J^Œ@∞á⁄^ŒÅ´QÆ~°fi=Ú Juâ◊~ÚOÑ¨QÍ, ãïQÆ<£ áÈii´ã¨=∂#=ÚQÍ
Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕãi≤
`å`«Ê~°º=Ú : P Ñ¨~å„Hõ=∞ =O`«∞Öˇ#· Ü≥∂^è∞Œ e^Œ~Ì ∂° q∞H˜¯e |Å=ÚKÕ
U#∞QÆ∞#∞ U#∞QÆ∞#∞ _èHô ˘#fl@∞¡, Ñ¨~fi° `«=Ú#∞, Ñ¨~fi° `«=Ú _èHô ˘#fl@∞¡ ã≤OÇ¨Ï=Ú
ã≤OÇ¨Ï=Ú <≥kiOK«#@∞¡ ^è~·≥ º° =Ú g∞~°QÍ ã¨=∂#=ÚQÍ áÈ~å_çi.
WO„^Œl`«∞Î / ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ - Hõ~å‚~∞° #˚ ∞Å∞ áÈii.
ã‘. XO_˘~°∞Åã¨~À+¨Ç¨ïOHõ$uñ ÔQ~°Å∞K«∞ñ
QÔ ~°e`«∂Ñ¨ÙÅ"å# QÆ∞iã≤ ‰õΩiã≤
â◊~=° $+≤ñì „|`«ºGã¨q∞uKÕ #é‰õΩK«∞
#é˜H˜ ÃÑ· #=Ú‡Å∞ =éÑ≤ Ñ¨éÑ≤
™ê^è#Œ qHõÅ`« ™êkèOz q∞OK«∞K«∞

q∞Oz <≥"∞Õ ‡#∞Å∞ <˘Oz <˘Oz
k"åºG=ÚÅ∞ ™êÅñ ^≥Q∞Æ ="≥∞ÿ <ÕÜÚ« K«∞
<Õã≤ x+¨ÊùÅ "≥∞ÿ# ˆ~ã≤ ˆ~ã≤
`Õ. Åe <˘Hõ~˘Hõà◊¡Hõ_»ñHõÅ ÅHõ∆ ‡}ËO„^Œ
l`«∞ÖÎ ÏcèÅâ∫~°∞ºÖˇ· z„`«~}
° =Ú
ãëÑ≤ ~˘HõH˘O`«`_« =» Ù "åã¨=q~ÀK«
<å`«‡AÅ™ê=∞ºqã¨∂ÊùiÎ Ü«∂=Ç≤ÏÅ¡ 226
~å=∂ : XO_˘~°∞Å´Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú, ã¨~À+¨Çï¨ OHõ$u<£{HÔ éÅ∞K«∞´~À+¨=Ú`À
‰õÄ_ç# Ç¨ïOHÍ~°=Ú`À K≥Åˆ~y, ÔH~°e´K≥Åˆ~y, `«∂Ñ¨ÙÅ"å#´ÉÏ}=~°¬=Ú,
‰õΩiã≤‰õΩiã≤´‰õΩiÑ≤Oz, â◊~°=$+≤ì<£´ÉÏ}=~°¬=ÚKÕ, „Ñü{JGã¨q∞uKÕń>ˇÿ#
JGã¨=Ú^•Ü«∞=ÚKÕ, #é‰õΩK«∞ÝO_çOK«∞K«∞, #é˜H´˜ YO_çOz, ÃÑ<· ´£ ÃÑ· ÉèÏQÆ=Ú#,
J=Ú‡Å∞´ÉÏ}=ÚÅ∞, Ñ¨~Ñ° Ñ≤ ~¨ Ñ° ´≤ =^Œe, ™ê^è#Œ qHõÅ`«<´£ Ãã#· º=Ú#∞ zHÍ‰õΩ
Ñ¨ ~ ° K « ∞ @#∞, ™êkè O z´™ê^è Œ º =Ú KÕ ã ≤ , q∞OK« ∞ K« ∞ ´Ju„Hõ q ∞OK« ∞ K« ∞ ,
q∞Oz´Ju„Hõq∞Oz, <≥é{"Õ∞#∞Å∞´JO^Œ"∞≥ #ÿ â◊s~°=ÚÅ∞, <˘Oz<˘Oz´ÉÏkèOz,
k"åºG=ÚÅ∞´k=º=ÚÖˇ#· JG=ÚÅ#∞ KåÅ<£´JkèH=õ ÚQÍ, `≥Q∞Æ ="≥∞´ÿ ^è~·≥ º° =Ú`À,
UÜ«ÚK«∞´"ÕÜ«ÚK«∞, Uã≤´"Õã≤, x+¨ÊùÅ"≥∞ÿ#´==Ú‡HÍQÍ, ˆ~ã≤ˆ~ã≤´K≥Åˆ~y,
Åe<£´<Õ~°∞ÊQÍ, XHõ~°∞{XHõà◊¡´Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú, Hõ_»HõÅ<£´„Ñ¨Ü«∞`«fl Ñ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ,
ÅHõ∆ ‡}´Å‰õ∆ ‡}∞_»∞#∞, WO„^Œl`«∞ÎÅ∞´WO„^Œl`«∞Î#∞, Pcè~°â∫~°∞ºÖˇ·´q∞H˜¯e
Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞Öˇ·, XHõ H˘O`« `«_»=Ù´H˘O`«¿ãÑ¨Ù, "åã¨=´WO„^Œ∞xÜ≥ÚHõ¯,
q~ÀK«<å`«‡[´|eÜ≥ÚHõ¯, ™ê=∞º qã¨∂ÊùiÎ´áÈeHõÜ«∞#∞ ã¨∂ÊùiÎ, P=Ç≤ÏÅ¡´
P=Ç≤ÏOÑ¨QÍ, z„`«~} ° =Ú ãëÑ≤i´qz„`«"∞≥ #ÿ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕãi≤ .
ÉèÏ~°`« : ÅHõ∆ ‡}´ÅHõ∆ ‡}∞x Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, WO„`«l`«∞`Î ´ü WO„^Œl`«∞Î Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú,
`«∞Å´ã¨=∂#`«fi=ÚKÕ, Pcè~° â∫~°∞ºÖˇ´· ÉèÜ í ∞« OHõ~° Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ"åÔ~,· "åã¨=
592 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
q~ÀK«#´WO„^Œã∂¨ ~°∞ºÅ Ü≥ÚHõ¯, P`«‡AÅ∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, Hõ~∞° _‚ ∞»
~Ô O_çO\˜H© `å`«Ê~°º=Ú : Hõ~å‚~∞° #˚ ∞Å∞ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú ~À+¨Ç˙ ¨ OHÍ~°=ÚÅ`À
„Ñ¨=iÎÅ∞¡K«∞ ÉÏ}=~°¬=Ú ‰õΩiÑ≤Oz, P ÉÏ}=~°¬=Ú#∞ n>ˇÿ# JG=ÚÅKÕ
YO_çOK«∞K«∞ ÃÑ·# ÉÏ}=ÚÅ∞ =^Œe ¿ã<å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú#∞ qHõÅÑ¨~°z
â◊s~°=ÚÅ#∞ ÉÏkèOz qq^èŒ k"åºG=ÚÅ#∞ `≥Q∞Æ =`À "Õã,≤ Jq x+¨ÊÅù =ÚQÍ
KÕÅ~ˆ y Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú „Ñ¨Ü∞« `«flÑ¨Ó~°fiHõ=ÚQÍ ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ WO„^Œl`«∞ÅÎ `À ã¨=∂#=ÚQÍ
H˘O`«¿ãÑ¨Ù J~°∞#˚ Hõ~∞° Å‚ ∞ qz„`« ~°}=Ú#∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~° Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À ãëÑ≤i.
=. JO`«. 227
P. K«`«∞~°â◊Åº~°z`«™ê~°^äŒº Ü≥∂QÍkè
QÆ`«=∞^•uâ◊Ü«Ú #YO_»^è≥·~°∞ºñ
„|uÉè@í ∞x =kèOK≥ñ „|kä`ålq[Ü«ÚO_»∞
~å=Ú`«=Ú‡ñ_»∞ ã¨∞~°~åA "≥∞K«Û. 228
~å=∂ : K«`«∞~°´KåHõK«Hõº=Ú QÆÅ, â◊Åº´ÉÏ}=ÚÅKÕ, ~°z`«™ê~°^äŒº´
KÕÜ∞« |_ç# ™ê~°kÜ
ä Ú≥ Hõ¯, JÜ≥∂QÆ´qÜ≥∂QÆ=ÚKÕ<#·≥ , JkèQ`Æ ´« áÈ~Ú# =∞<À=º^èKŒ ,Õ
=∞^•uâ◊Ü«Ú<£´q∞H˜¯e =∞kOz#, JYO_»"≥∞ÿ#´q∞H˜¯e ^è≥·~°º=ÚQÆÅ"åix,
„ÑüÉèí@∞x<£´WO„^Œl`«∞Î#∞, „Ñ¨kè`«{Plq[Ü«ÚO_»∞´„Ñ¨ã≤kúÔHH˜¯# Ü«Ú^Œú
q[Ü«∞=ÚHõÅ"å_»∞, ~å=Ú`«=Ú‡_»∞´ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, ã¨∞~°~åA "≥∞K«Û<£´WO„^Œ∞_»∞
"≥∞K«∞Û#@∞¡Q,Æ =kèOK≥´WO„^Œl`«∞#Î ∞ =kèOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : K«`∞« ~°"∞≥ #ÿ ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ ™ê~°kxä qÜ≥∂QÆ=Ú KÕã≤
áÈ~Ú# =∞<À=º^èKŒ Õ =∞^•uâ◊Ü∞« =Ú Hõey# JYO_» ^è~·≥ º° =O`«∞_»∞<≥#· WO„^Œl`«∞#Î ∞
Ü«Ú^Œqú [Ü«∞=Ú#O^Œ∞ „Ñ¨ãk≤ HÔú H˜¯# ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ WO„^Œ∞_»∞ "≥∞K«ÛQÍ =kèOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : K«`∞« ~°´KåHõKH« ºõ =Ú QÆÅ, â◊Åº~°z`« ™ê~°^ºŒè Ü≥∂QÆ´â◊Å∞ºx ™ê~°^ºŒä
Ü≥∂QÆ=Ú HõÅ∞QÆ∞@ =Å#, JkèQÆ`«´á⁄O^Œ|_ç#, „ÑüÉèí@∞x<£´Hõ~°∞‚x, q[
Ü«ÚO_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, ~å=Ú`«=Ú‡_»∞´Hõ$+¨µ_‚ ∞» , =kèOK≥´=kèOK≥#∞.

`å`«Ê~°º=Ú : K«`∞« ~°∞_≥#· â◊Å∞ºx ™ê~°^ºŒä =Ú =Å# á⁄Ok# =∞^•uâ◊Ü∞« =Ú
QÆey Ju ^è~·≥ º° =O`«∞_≥#· Hõ~∞° x‚ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ „Ñ¨ãk≤ HÔú H˜¯# J~°∞#˚ ∞_»∞ Hõ$+¨µ_‚ ∞» ,
WO„^Œ∞_»∞ "≥∞K«ÛQÍ =kèOK≥#∞.
ã‘. Ju^Œ∞~°̊ÜÚ« O _≥#· „Ñüg~°∞ x@∞¡ ~°∂
Ñ¨}ñz Ü«∞|ƒÅ∞=∞QÆO _»#fl Hõ_‰» Ωõ ñ
[x „"≥ÚHõ¯ ##fl ~ˆ â◊fi~°∞ñ _≥uÎ H“yñ@ñ
*ËiÛ Ü«∂#O^Œq[$OÉèí}=Ú#ñ
|~°ñQÔ <å=∞é∞<åñ_»∞ „áœ_è=ç ∞„^ŒqÉè∞í O_»∞
„Ñ¨ôŒ `«|Ç¨ï"≥i· ÑÖ HÎ̃QàÆ √◊ ñ_»∞
¿ã<åx Ü≥∞ÿ ##∞ t=Ùñ _≥#· ñ Qˆ â◊=Ùñ
_≥#· <≥kiÛ <å Ü«∞G=ÚÅ‰õΩñ
`Õ. „ÉÏ}=ÚÅ∞ "≥KÛ« ÃÑ@ìHõ „|uH˜ áÈ=
ÖËñ _»Hõ@ <å‰õΩ #~°∞ñ _Õq∞ÖˇHõ¯ Ü«∞#∞K«∞ñ
^Œ#‰õΩ~°∞|Ö∫Ñ¶¨∞~°H∆Íq^è•#=∞Ç≤Ï=∞
QÆ_ñ» Hõñ Éˇ#∞ÑÖQÆ #`«xÃÑ· #_»z áÈÔ~ 229
~å=∂ : Ju^Œ∞~°˚Ü«ÚO_≥·#´[~ÚOK«∞@‰õΩ q∞H˜¯e â◊Hõº=ÚHÍx, „Ñü
g~°∞<£´WO„^Œl`«∞#Î ∞, W@∞¡ ~°∂Ñ¨}z´D q^è=Œ ÚQÍ ~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ≤, P{|Å∞=∞QÆO_»∞
´ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, J#flHõ_‰» Ωõ <£{K«x´~å=Úx =^Œ‰Ì Ωõ "≥o¡ „"≥ÚHõ¯<£´#=∞ã¨¯iOÑ¨QÍ,
P{#ˆ~â◊fi~°∞_»∞´~å=Ú_»∞, ZuÎH“y@<£ KÕiÛ´ ZuÎH“yeOK«∞H˘x, P#O^Œ
q[$OÉèí}=Ú#<£{Ñ¨~°ÔQ´ãÖ`Àëêuâ◊Ü«∞=Ú`À „Ñ¨=iÎÖˇ¡#∞, P =∞~°∞<å_»∞´
~Ô O_»=~ÀA, „áœ_è=ç ∞`ü´„Ñ¨HÍâ◊=Ú QÆÅ, ~°q´ã¨∂~°∞ºx, Éè´í HÍOu=O\˜ HÍOu
QÆÅ"å_»∞, „Ñ¨ôŒ `«´#tOz#, |Ç¨ï"≥i· ´ÃÑHõ¯O„_»∞ â◊„`«∞=ÙÅ∞ QÆÅ, ÑÖH˜QÎ àÆ √◊ _»∞´
~å=}∞_»∞, ¿ã<åxÜ≥∞ÿ ##∞´‰õΩ=∂~°™êfiq∞Ü≥∞ÿ ##∞, t=Ù_≥#· #∞, Hˆ â◊=Ù_≥#· #∞, <å
594 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
JG=ÚÅ‰õΩ, ZkiÛ, „áê}=ÚÅ∞, "≥KÛ« ÃÑ@ìH´õ =º~ÚOÑ¨H,õ „|uH˜ áÈ=ÖË_H» @ õ ,
<å‰õΩ, #~°∞_»∞´=∂#=Ù_»∞, Uq∞ÖˇH¯õ Ü«∞#∞K«∞, `«#‰õΩ, L~°∞|Å{FÑ¶∞¨ ´JkèHõ ¿ã<å
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯, ~°HÍ∆ q^è•# =∞Ç≤Ï=∞, ~°HO∆˜ K«∞ =∞Ç¨Ï`«fi suÖ’, Hõ_H» <õ ´£
~À+¨=Ú#∞, ÃÑ#∞ÑÖQÆ´ÃÑOK«Q,Æ J`«xÃÑ~· Ú<£, ~å=ÚxÃÑ,· #_»záÈÔ~´ZkiOz
áÈ~å_≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : [~ÚOK«∞@‰õΩ q∞H˜¯e â◊Hºõ =ÚHÍx WO„^Œl`«∞#Î ∞ D q^è=Œ ÚQÍ
~°∂Ñ¨Ù=∂Ñ≤ ÅHõ∆ ‡}∞_»∞ ~å=Úx=^Œ‰Ì Ωõ "≥o¡ #=∞ã¨¯iOÑ¨QÍ ~å=Ú_»∞ J`«xx ZuÎ
H“yeOK«∞H˘x P#O^•uâ◊Ü∞« =Ú`À „Ñ¨=iÎÖ#¡ˇ ∞. P =∞~°∞<å_»∞ „Ñ¨HÍâ◊=Ú`À
ã¨∂~°∞ºx HÍOu=O\˜ HÍOuQÆÅ â◊„`«∞¿ã#Å#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞ ~å=}∞_»∞ W@¡<#≥ ∞!
'‰õΩ=∂~°™êfiq∞ Ü≥ÿ∞##∞, t=ˆHâ◊=ÙÖˇ·##∞ ##∞fl ZkiOz, <å JG=ÚÅ‰õΩ
„áê}=ÚÖÁ_ç¤ „|uH˜ áÈÖË~∞° . <å‰õΩ ™ê=∂#º =∂#=Ù_Õq∞ ÖˇH¯õ ?— J#∞K«∞ `«#
JkèHõ ¿ã<å ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#∞ ~°HO∆˜ K«∞ sux ~À+¨=Ú#∞ ÃÑOz ~å=ÚxÃÑ· <≥kiOz
áÈ~å_≥#∞.
ÉèÏ~°`« : „Ñüg~°∞_»∞´Hõ~∞° _‚ ∞» , J|ƒÅ∞=∞QÆO_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, J#flHõ_‰» Ωõ ´
^èŒ~°‡Ax =^ŒÌ‰õΩ, „áœ_èç<£´Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À, =∞„^ŒqÉèí∞O_»∞´â◊Å∞º_»∞, „Ñ¨^Œo`«´
#tOz#, |Ç¨ï"≥i· ÑÖH˜´Î ÃÑHõ¯O„_»∞â◊„`«∞ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÜ≥ÚHõ¯, QÆà√◊ _»∞´Q˘O`«∞Å∞
HõÅ"å_»∞, ¿ã<åxÜ≥∞ÿ ´¿ã<åkèÑu¨ Ü≥∞ÿ , #~°∞_»∞´J~°∞#˚ ∞_»∞, ‰õΩ~°∞|Ö∫Ñ¶∞¨ ´H“~°= ¿ã<å
ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÜ≥ÚHõ¯, J`«xÃÑ´· ^è~Œ ‡° AxÃÑ-· q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : [~ÚOK«∞@‰õΩ q∞H˜¯e â◊Hºõ =ÚHÍx Hõ~∞° x‚ D q^è=Œ ÚQÍ
<ÕÅQÆ∂eÛ J~°∞#˚ ∞_»∞ ^è~Œ ‡° Ax =^Œ‰Ì Ωõ "≥o§ #=∞ã¨¯iOÑ¨QÍ, J`«_∞» J~°∞#˚ ∞x ZuÎ
H“y@ KÕ~∞° ÛH˘x P#O^•uâ◊Ü∞« =Ú`À #∞O_≥#∞. P =∞~°∞<å_»∞ J<ÕH=õ ∞Ok â◊„`«∞=ÙÅ
ÑÖ‰õΩÅÎ QÆà=◊ ÚÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOÑ¨QÅÆ Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥#· â◊Å∞º_»∞ ¿ã<åkèÑu¨ Ü≥∞ÿ
W@∞¡ ÑëHÔ #∞ : ''##∞fl t=Ù_#·≥ #∞ Hˆ â◊=Ù_#·≥ #∞ ZkiOz <å JG=ÚÅ‰õΩ „áê}=ÚÅ∞
=^ŒÅHõ „|uH˜áÈÖË_∞» . JHõ\Ï <å‰õΩ J~°∞#˚ ∞_Õq∞ ÖˇH¯õ Ü«∞x—— `«# H“~°=¿ã<å
ã¨=¸Ç¨Ï ~°HÍ∆ q^è•#=Ú`À ~À+¨=Ú ÃÑOK«QÍ ^è~Œ ‡° Ax ZkiOz áÈ~å_≥#∞.
=. JÑ¨C_»∞ 230
`Õ. P #$Ñü Ãã#· º=Ú#∞ QÆ^<Œ åuÖ’Å∞
ÉèÏ#∞AÅã¨^Œ∞ƒù*Ïâ◊HÎ̃ „áêÑ¨ÙQÆñ Q˘x
Ü«∂ñÔQñ ^ŒKÛ« Åù º `Õ[O|∞ #`«x <˘OK≥
#x q~°∂áê‰õΩ∆ ñ _»#ñ |~°∞fi #`«ñ_»∞ "≥∞éã≤. 231
~å=∂ : P #$Ñü´~å=Ú_»∞, Ãã#· º=Ú´¿ã#Å#∞, Hõ^#Œ {JuÖ’Å∞<£´
Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞ q∞H˜¯e Pã¨H˜ÎQÆÅ, ÉèÏ#∞A<£´ã¨∞„w=Ùx Ü≥ÚHõ¯, Åã¨`ü
Éèí∞*Ïâ◊HÎ̃Î´q∞H˜¯e ÉÏÇ¨ï Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú#∞, „áêÑ¨ÙQÆ<£ H˘x´JO_»QÍ fã¨∞H˘x,
`«`´ü ~å=}∞x Ü≥ÚHõ¯, â◊Åº´ÉÏ}=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, `Õ[O|∞{PÔQ<£´`Õ[ã¨∞û#∞ PÃÑ#∞,
J`«x<£´ã¨∞„w=Ùx, q~°∂áê‰õ∆Ω_»#<£´q~°∂áê‰õ∆Ω_»#∞ ¿Ñ~°∞`À, Ñ¨~°∞fi#`«_»∞´
„Ñ¨ã≤kúÔHH˜¯# P ~åHõ∆ã¨∞_»∞, Jx<£´Ü«Ú^Œú=Ú#O^Œ∞, "≥∞éã≤<˘OK≥´„Ñ¨HÍtOz
ÉÏkèOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=Ú_»∞ `«# Ãã#· º=Ú#∞ Ü«Ú^Œ„ú Ñ‘uQÆÅ ã¨∞„w=Ùx q∞H˜¯e
Éè∞í *Ïâ◊HÎ˜ JO_»QÍ Q˘x P ~å=}∞x ÉÏ}=ÚÅ `Õ[ã¨∞û#∞ PÃÑ#∞. ã¨∞„w=Ùx
q~°∂áê‰õΩ∆ _»#∞ ~åHõã∆ ∞¨ _»∞ q[$OaèOz ÉÏkèOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : P #$Ñü´^èŒ~°‡~åA, Hõ^Œ#´Ü«Ú^Œú=∞O^Œ∞, JuÖ’Å∞Éèí´Ju
„Ñ≤ Ü « Ú Öˇ · # , J#∞AÅ´`« = Ú‡Å Ü≥ Ú Hõ ¯ , `« ` ü { â◊ Å º´P â◊ Å ∞ºxÜ≥ Ú Hõ ¯ ,
q~°∂áê‰õΩ∆ _»#<£´~°∞„^Œ∞_»#QÍ, Ñ¨~∞° fi´XÃÑÊ_ç, J`«_∞» ´â◊Å∞º_»∞, J`«x<£´^è~Œ ‡° ~åA#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~Œ ‡° ~åA `«# Ãã#· º=Ú#∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ Ju „Ñ≤ÜÚ« Öˇ#·
`«=Ú‡Å ÉÏÇ¨ï Ñ¨~å„Hõ=∞ â◊HÎ˜ JO_»QÍ Q˘x P â◊Å∞ºx `Õ[ã¨∞û#∞ xÅ∞=iOK≥#∞.
Ü«Ú^Œ=ú Ú#O^Œ∞ ~°∞„^Œ∞x=Öˇ „Ñ¨HÍtOK«∞ â◊Å∞º_»∞ ^è~Œ ‡° ~åA#∞ <˘Ñ≤ÊOK≥#∞.
=. W@∞¡ <˘Ñ≤ÊOz# xÑ¨CÅ∞ QÆ∞iÜ«Ú HÀÑÖ|∞#ñ EÑ¨Ù nÑ≤OÑ¨
<åã¨=∞~°â¥◊ ~°∞ <åÖ’HÕz. 232
596 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : D q^è=Œ ÚQÍ ÉÏkèOz xÑ¨CÅ∞ QÆ∞iÜ«Ú HÀÑ¨=Ú`À fHõ}∆ "≥∞#ÿ
K«∂Ñ¨ÙÅ`À P g~°∞x K«∂z –
P. W`«ñ_»∞ =∂=∞HÍl K«`∞« ~°`ñ« ^≥QHÆ áõ Èñ
_çOHõ ##∞K«∞ <åÑ¨ÙÎ ÖˇÅ¡ñ *ˇÅñQÆ
q∞=ÙÅñ y#∞Hõñ QÔ ~°Å∞ ~°qã¨∂#∞#O^Œ#∞
ÉèÏ= =∞Ñ¨Ù_»∞ qO`« Ü≥∞ÿ "≥eOÔQ. 233
~å=∂ : W`«_»∞´q~°∂áê‰õ∆Ω_»∞, =∂=∞Hõ´<å ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ#, Pl
K«`∞« ~°`<« ´£ Ü«Ú^Œú <≥Ñ· Ù¨ }º=ÚKÕ, WOHõ, `≥QHÆ áõ È_»∞´=∞~°}O˜ K«Háõ È_»∞, J#∞K«∞,
PÑ¨ÙÖÎ Åˇ <¡ £ K≥ÅQÆ<´£ ã¨xflÇ≤Ï`«∞ÅO^Œ~∞° q[$OaèOÑ¨QÍ, q∞QÆ∞Å<£{H˜#∞Hõ<{£ HÔ ~°Å∞´
q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À Juâ◊~ÚOK«∞, ~°qã¨∂#∞#O^Œ∞´ã¨∞„w=Ùx Ü«∞O^Œ∞, JÑ¨Ù_»∞,
J#∞ÉèÏ==Ú´„Ñ¨ÉÏè ==Ú, qO`«Ü∞ÿ≥ "≥eOÔQ´qO`«QÍ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q~°∂áê‰õΩ∆ _»∞ <å ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ Ü«Ú^ŒKú å`«∞~°º=ÚKÕ WOHõ
#tOK«QÅÆ _»∞ J#∞K«∞ q∞„`«∞ÅO^Œ~∞° q[$OaèOÑ¨QÍ q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À „Ñ¨|e#
ã¨∞„w=Ùx „Ñ¨ÉÏè ==Ú JÑ¨C_»∞ qO`«QÍ „Ñ¨HÍtOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : W`«_»∞´^èŒ~°‡~åA, =∂=∞‰õΩ<£´â◊Å∞ºx Ñ¨@¡#∞, `≥QÆHõáÈ_»∞´
P„QÆÇÏ≤ OÑ¨Hõ =∂#_»∞, ~°qã¨∂#∞#O^Œ#∞´^è~Œ ‡° Ax Ü≥ÚHõ¯, ÉèÏ==Ú´PÖ’K«#.
`å`«Ê~°º=Ú : ^è~Œ ‡° ~åA â◊Å∞ºx Ü«Ú^ŒKú å`«∞~°º=Ú#∞ K«∂z P„QÆÇÏ≤ OÑ¨Hõ
=∂#_»x ã¨xflÇ≤Ï`«∞ÅO^Œ~∞° „Ñ¨=iÎÅQ¡ Í q∞H˜¯e HÀÑ¨=Ú`À q[$OaèOz# ^è~Œ ‡° Ax
ÉèÏ==Ú JÑ¨C_»∞ qO`«QÍ HõxÑ≤OK≥#∞
=. Jgfi~°âß~°∂ÅÌ O|∞ ÃÑ^ŒÜ
Ì Ú« O„ÉÁ^Œ∞Ì ^Œ^Ü
ÌŒ Ú« #∞nÌÑâÎ̈ ∫~°∞ºO_≥.·
234
`å`«Ê~°º=Ú : P g~°„âı+µ¨ _ª ∞» Z‰õΩ¯=¿ãÑ¨Ù q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ"∂≥ #fl`«∞_≥.·
HõO. Jx ¿ãã≤ KÕã≤ Ü«∞O`«@

=∞#=Ú#ñ QÆ_∞» ñ QÔ ~°e Ü«Ú^Œú =∞Ç≤Ï=∂`«∞Å∞x<£
Ñ¶∞¨ #∞ñ „|ug~°∞ q~°∂áê
‰õ∆Ωx â◊HÎ̃ „áœ_èçKÕ`«ñ QÆ∂eÛ K≥ÅOÔQ<£. 235
~å=∂ : Jx¿ãã≤ KÕã≤´Ü«Ú^Œú=Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOz, JO`«@´`«~°∞"å`«,
=∞#=Ú#<£´=∞#ã¨∞û#O^Œ∞, Hõ_∞» <£{HÔ ~°e´q∞H˜¯e HÀÑ≤Oz, Ü«Ú^Œ=ú ∞Ç≤Ï=∞<£´
Ü« Ú ^Œ ú = ∞Ç≤ Ï =∞KÕ , J`« ∞ Å∞x<£ ´ ™ê\˜ Ö Ë x "åxx, Ñ¶ ¨ ∞ #∞<£ ´ Q˘Ñ¨ Ê "å_≥ · # ,
„Ñüg~°∞<£´â◊„`«∞=Ù<≥·#, q~°∂áê‰õ∆Ωx´~åHõ∆ã¨∞x, â◊H˜Î´`«# |Å=ÚÜ≥ÚHõ¯,
„áœ_èKç `Õ ´« Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, ‰õÄeÛ´ãÖÇ¨ÏiOz, K≥ÅOÔQ<£´ãÖ`À+¨=Ú`À#∞á⁄ÊOÔQ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ f„==ÚQÍ KÕã≤ JO`«@ =∞#ã¨∞ûÖ’ q∞H˜¯e
HÀÑ≤Oz Ü«Ú^Œ=ú ∞Ç≤Ï=∞Ü«∞O^Œ∞ ™ê\˜ÖxË Ñ¶∞¨ #∞_≥#· â◊„`«∞=QÆ∞ q~°∂áê‰õΩ∆ x `«#
|Å „áœ_è=ç ∞KÕ K«OÑ≤ ãÖ`À+¨=Ú`À #∞á⁄ÊOÔQ#∞.
ÉèÏ~°`« : =∂`«∞Å∞x<£´"Õ∞#=∂=∞Ü≥∞ÿ # â◊Å∞ºx, q~°∂áê‰õΩ∆ x´~°∞„^Œ∞_çzÛ#,
â◊H=Î˜ ∞Ç≤Ï=∞KÕ q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Ü«Ú^Œ=ú Ú#∞ f„==ÚQÍ KÕã≤ JO`«@ =∞#ã¨∞ûÖ’ q∞H˜¯e
HÀÑ≤Oz Ü«Ú^Œ=ú ∞Ç≤Ï=∞Ü«∞O^Œ∞ "Õ∞#=∂=∞Ü≥∞ÿ # â◊Å∞ºx, Ñ¶∞¨ #∞_≥#· â◊„`«∞=Ù#∞
~°∞„^Œ∞_çzÛ# â◊HÎ̃ =∞Ç≤Ï=∞KÕ K«OÑ≤ ãÖ`À+¨=Ú`À #∞á⁄ÊOÔQ#∞.
HõO. Ñ¨~°^Œ∞ã¨ûÇ¨Ï â◊Åº =∞Ç¨ÏŸ
^Œ~<° åâ◊# =∂K«iOz `«=∞Ããx· ‰õΩÅ<£
QÆ~° =∞ÅiOz#â∫~°º
ã¨∞Êùi`«∞ #`«xñ ÉÁQÆ_ç ~°∞|∞ƒK«∞<£ Ç¨Ïi=ÚY∞ºÖò. 236
~å=∂ : Ñ¨~´° â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ, ^Œ∞ã¨ûÇ¨Ï´ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx, â◊Åº´ÉÏ}=ÚÅ∞QÆÅ,
=∞Ç¨ÏŸ^Œ~°´=∞Ç¨ÏŸ^Œ~°∞_»<≥_ç ~åHõ∆ã¨∞x Ü≥ÚHõ¯, <åâ◊#=∂K«iOz´K«OÑ≤,
598 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
JÅiOz#´ãÖ`À+¨ÃÑ\˜ì#, â∫~°ºã¨∞Êùi`«∞<£´Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞,
J`«x<£´ã¨∞„w=Ùx, Ç¨Ïi=ÚY∞ºÖò´"å#~°g~°∞Å∞, L|∞ƒK«∞<£´ãÖ`À+¨=Ú`À,
á⁄QÆ_çi.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊„`«∞=ÙÅ∞ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx ÉÏ}=ÚÅ∞QÆÅ =∞Ç¨ÏŸ^Œ~∞° _»<_≥ ç
~åHõã∆ ∞¨ x K«OÑ≤ ãÖ`À+¨ÃÑ\˜#ì Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À „Ñ¨HÍtOK«∞ ã¨∞„w=Ùx "å#~° =ÚY∞ºÅ∞
ãÖ`À+¨=Ú`À á⁄QÆ_iç .
ÉèÏ~°`« : Ñ¨~°^Œ∞ã¨ûÇ¨Ï´â◊„`«∞=ÙÅ∞ ã¨Ç≤ÏOÑ¨~åx, â◊Åº=∞Ç¨Ïó´â◊Å∞ºx
Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú =Å#<≥#· , ^Œ~´° ÉèÜ í ∞« =Ú Ü≥ÚHõ¯, <åâ◊#=∂K«iOz´áÈQ˘\˜,ì `«=∞
Ããx· ‰õΩÅ<£´áêO_»= ¿ã#Å#∞, J`«x<£´^è~Œ ‡° ~åA#∞, Ç¨Ïi=ÚY∞ºÅ∞´Hõ$ëê‚^∞Œ Å∞
á⁄QÆ_çi.
`å`«Ê~°º=Ú : â◊„`«∞=ÙÅ∞ ã¨ÇÏ≤ OÑ¨~åx â◊Å∞ºx Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú =Å# Hõey#
ÉèÜ
í ∞« =Ú#∞ áÈQ˘\˜ì áêO_»= ¿ã#Å#∞ q∞H˜¯e JÅiOz# Ñ¨~å„Hõ=∞=O`«∞_≥#·
^è~Œ ‡° ~åA#∞ Hõ$ëê‚^∞Œ Å∞ ãÖ`À+¨=Ú`À á⁄QÆ_iç .
`Õ. JO`«ñ ^èŒ„^•ƒù`«$Ñ¨Ù¢`«Î |ÖÏuâ◊Ü«∞=Ú
^Œ#∞ =∞Ç¨áê~°≈fi|Å<åâ◊=Ú# #ÅK«ñQÆ
#∞_»∞‰õΩK«∞#fl ^Œ∞~Àº^èŒ#∞ #∞„QÆ=∞#∞º
^Œâ=◊ ÚY∞ #∞Å∂Hõâ‰◊ Ωõ xáê`«=Ú QÆÅOK≥. 237
~å=∂ : JO`«<´£ JO`«@, `«`{ü „ÉèÏ`«$Ñ¨Ù„`«´ã¨∞„w=Ùx ™È^Œ~∞° x ‰õΩ=∂~°∞_≥#·
JOQÆ^Œ∞x Ü≥ÚHõ¯, |ÖÏuâ◊Ü«∞=Ú´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú, =∞Ç¨áê~°≈fi´=∞Ç¨
áê~°∞≈fi_»<≥_»∞ ~åHõ∆ã¨∞x Ü≥ÚHõ¯, |Å<åâ◊=Ú#<£´|Å=Ú#∞ ‰õÄÅ∞Û@KÕ,
`«#∞<£´`«##∞, #ÅK«Q<Æ ´£ ÉÏkèOÑ¨QÍ, L_»∞‰õΩK«∞#fl´HÀÑ≤OK«∞K«∞#fl, ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞<£´
Ü«Ú^Œú=Ú KÕÜ«Ú@‰õΩ â◊Hõº=ÚQÍx "åxx, ^Œâ◊=ÚY∞<£´~å=}∞x, LÅ∂Hõ´
QÆ∞_»Q¡ ∂Æ |Å∞ J<≥_ç â◊‰Ωõ # Ñ¨‰Ω∆õ ÅÜ≥ÚHõ¯, áê`«=Ú´áê@∞, HõÅOK≥#∞´ HõÅ=~°ÃÑ>ˇ#ì ∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ P ã¨∞„w=Ùx ™È^Œ~°‰õΩ=∂~°∞_≥·# JOQÆ^Œ∞x

Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ =∞Ç¨áê~°∞≈fi_»<_≥ ç ~åHõã∆ ∞¨ x ‰õÄÅ"ÕÜÚ« @ `«##∞ HõÅ`«ÃÑ@ìQÍ
Ü«Ú^Œ=ú Ú# ÉèÜí ∞« OHõ~∞° _≥#· ~å=}∞xH˜ QÆ∞_»Q¡ ∂Æ |Åáê@∞ JÑ¨â‰◊ Ωõ #=∂Ü≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : `«`´ü P ^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯, „ÉèÏ`«$´`«=Ú‡Öˇ#· cè=∂^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯,
Ñ¨Ù„`«´„ÑüqO^è•ºk „^ÒÑ¨n`«#Ü«ÚÅ Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, |Å´^è$Œ +¨^ì ∞Œ º=∂fl^Œ∞Å |Å=Ú
Ü≥ÚHõ¯, Juâ◊Ü∞« =Ú´Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú, `«#∞´`«##∞, =∞Ç¨Ï`ü´JkèH"õ ∞≥ #ÿ áê~°≈fi´¿ã#Å
Ü≥ÚHõ¯, <åâ◊=Ú#<£´<åâ◊#=ÚKÕ, L_»∞‰õΩK«∞#fl ^Œ∞~Àº^èŒ#∞x, L„QÆ´f„="≥∞ÿ#,
=∞#∞º´â’Hõ~À+¨=ÚÅÜ≥ÚHõ¯, ^Œâ◊´J=ã¨÷QÆÅ, =ÚY∞<£´=ÚY=Ú QÆÅ"åxx,
LÅ∂Hõ´LÅ∂‰õΩ_»<≥_»∞ "åx, â◊‰õΩx´â◊‰õΩx Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, áê`«=Ú´=∞~°}=Ú,
HõÅOK≥<´£ HõÅz "ÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ P ^è~Œ ‡° ~åA `«=Ú‡Öˇ#· cè=∂^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú Ñ¨Ù„`«∞Öˇ#·
„ÑüqO^è•º^Œ∞Å∞ („^ÒÑ¨n `«#Ü«ÚÅ∞), ^è$Œ +¨^ì ∞Œ º=∂flk ¿ã#Å Juâ◊Ü∞« =Ú `«#
Ñï"å~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ JkèHõ <åâ◊#=ÚKÕ, HÀÑ≤Oz# ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x =∞#ã¨∞ HõÅK«QÍ
f„="≥∞ÿ# â’Hõ ~À+¨=ÚÅ J=ã¨÷QÆÅ =ÚY=ÚQÆÅ ^Œ∞~Àº^èŒ#∞#‰õΩ LÅ∂‰õΩ_»∞,
â◊‰Ωõ #∞Å =∞~°}=Ú "åº‰õΩÅÑ¨~K° #≥ ∞.
ã‘. P ^Œ∞+ì̈=~°Î#∞ñ _»Ñ¨Ê\˜`«∞^Œ‰õΩ x
*Ï#∞[Ñ¨Ù¢`«Î q∞„`å^Œ∞ ÖÁHõñ_»∞
q∞_ç"ÀHõ HõÅxÖ’ =∞_çÜÚ« @ Ü«¸Ç≤ÏOz
=QÆK∞« K«∞ #Ñ¨C_»∞ "≥i· #$Ñü
##∞[qcè+} ¨ À^Œ„QÆ q„Hõ=∞ã¨Ç¨
Ü«∞`«q[$OaèOK«∞=∞Ç¨ „Ñ¨`åÑ¨Ùñ
^ŒÅÑ¨_ñ» *ÏÅx `åO`«^~·≥è º° O|∞`À
#iy ^≥· fiáêÜ«∞# „Ç¨Ï^Œ=∞`«e¡
600 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`Õ. HÍQÆux ^Œ#fl$Ñü|Å N QÆÅOQÆ
#iy =ÚxñÔQñ ^Œ`å¯O_»KÜ « ∞« O|∞Ö’#
=Úxñy Ü«∂ñÔQ#∞ ^Œ#"Õ∞#∞ "≥∂Ü«∞‰õΩO_»
^•xk~°"≥∞ÿ# "åãÎ̈ûOÉèí ^èŒ~°‡Ñ¨\ ˜=∞. 238
~å=∂ : P ^Œ∞+¨=ì ~°#Î ∞_»∞´~å=}∞_»∞, JÑ¨Ê\˜ `«∞^Œ‰Ωõ ´P Ü«Ú^Œú ã¨=∂Ñ≤HÎ ,˜
x[{J#∞[ Ñ¨Ù„`«q∞„`å^Œ∞Å∞´`«# `«=Ú‡Å∞ Ñ¨Ù„`«∞Å∞ q∞„`«∞Å∞ "≥Ú^ŒÖ#·ˇ "å~°∞,
XHõ_»∞<£, q∞_ç"ÀHõ´q∞QÆÅHõ, HõÅxÖ’´Ü«Ú^Œú=ÚÖ’, =∞_çÜ«Ú@{TÇ≤ÏOz´
=∞~°}O˜ K«∞@#∞ ÉèÏqOz, =QÆK∞« K«∞´ÉÏ^èÑŒ _¨ ∞» K«∞, JÑ¨C_»∞, J#∞[´`«=Ú‡_≥#·
ÅHõ∆ ‡}∞_»∞, qcè+¨}´qcè+¨}∞xÜ≥ÚHõ¯Ü«Ú, q„Hõ=∞ã¨Ç¨Ü«∞`«<£´Ñ¨~å„Hõ=∞
ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚKÕ, q[$OaèOK«∞´K≥Å~ˆ y#, =∞Ç¨„Ñ¨`åÑ¨Ù<£´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ,
"≥i· #$Ñü<£´~å=Úx, `«ÅÑ¨_<» £ KåÅ´Z^Œ∞~˘¯#∞@‰õΩ `«y#, x`åO`«´JkèH"õ ∞≥ #ÿ ,
^è~·≥ º° O|∞`À, Jiy´"≥o§, ^≥· fiÑ¨ńfiÑ¨ ãÖ|O^è"Œ ∞≥ #ÿ , JÜ«∞#´=∂~°=æ ∞O^Œ∞QÆÅ,
„Ç¨Ï^Œ=∞`«eH¡ Í´=∞Oz =∞_»∞QÆ∞, QÆux´„Ñ¨HÍ~°=Ú#, `«`{ü #$Ñü´P ~å=Úx,
|ÅN´¿ã<åãÖÑ¨^,Œ HõÅOQÆ´HõÅ`«Ñ_¨ Q» Í, Jiy´#_»z, `«`{ü HÍO_»KÜ « ∞« O|∞
Ö’#´ÉÏ}ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÖ’, =ÚxÔQ´=ÚxÔQ#∞, ^•xu~°"≥∞ÿ#´P ÉÏ}
ã¨=¸Ç¨Ï=Ú#‰õΩ ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ , #=´#∂`«#=Ú, PãÎ̈OÉè´í *Ï_»º=ÚÖËHõ „Ñ¨HÍtOK«∞,
^è~Œ ‡° ´qO\˜ Ü≥ÚHõ¯, Ñ¨\=˜ ∞<£´„áœ_è=ç ∞KÕ, PÔQ#∞´JG=ÚÅ‰õΩ „Ñ¨`º« G=ÚÅ "ÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ~å=}∞_»∞ Ü«Ú^Œúã¨=∂Ñ≤Î ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ ™È^Œ~°∞Å∞,
Ñ¨Ù„`«q∞„`å^Œ∞ÅÖ’ XHõ¯_»∞ ‰õÄ_» q∞QÆÅHõ Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ =∞~°}O˜ K«∞@#∞ ÉèÏqOz
ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞. ÅHõ∆ ‡} qcè+}
¨ ∞Å f„= Ñ¨~å„Hõ=∞ ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚKÕ q[$OaèOK«∞ q∞H˜¯e
„Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_≥#· ~å=Úx ZkiOÑ¨*ÏÅx JkèHõ ^è~·≥ º° =Ú`À nfiÑ¨ãO¨ |O^è"Œ ∞≥ #ÿ
=∂~°=æ Ú#O^Œe =∞Oz =∞_»∞QÆ∞=Öˇ ~å=Úx ¿ã<åãÖÑ¨^ÅŒ ∞ HõÅ`«Ñ_¨ Q» Í „Ñ¨"tÕ Oz
P ~å=Úx ÉÏ}ã¨=¸Ç¨Ï=ÚÖ’ =ÚxÔQ#∞. P ÉÏ}ã¨=¸Ç¨=Ú #∂`«#"≥∞#ÿ
*Ï_»º=Ú ÖËHõ „Ñ¨HÍtOK«∞ qO\˜ ™ê=∞~°÷º=ÚKÕ â◊s~°=Ú "≥∂Ü«∞ÖË#O`«QÍ
JG=ÚÅ‰õΩ „Ñ¨`º« G=ÚÅ#∞ "ÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : P ^Œ∞+¨ì=~°Î#∞_»∞´^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞, J#∞[´`«=Ú‡Å Ü≥ÚHõ¯,

qcè+¨}´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#, L^Œ„QÆ´JkèHõ"≥∞ÿ#, "≥·i#$Ñü<£´^èŒ~°‡~åA#∞,
`«ÅÑ¨_*» ÏÅx´ZkiOÑ¨ÖxË , `åO`«´`«y#æ ^è~·≥ º° =Ú`À, ^≥· fiáêÜ«∞#´^≥· fiáêÜ«∞#
=∞<≥_,ç „Ç¨Ï^Œ=∞`«eH¡ <˜ ´£ „Ç¨Ï^Œ„âı+=ª̈ Ú#‰õΩ, P QÆu<£´P q^è=Œ ÚQÍ XO@iÜ≥∞ÿ ,
`«`{ü #$Ñü´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, `«`{ü P =∞_»∞QÆ∞ Ü≥ÚHõ¯, HÍO_» K«Ü∞« O|∞Ö’#<£´h\˜Ö’
=Úxy, "åóãÎ̈OÉè#í ´[ÅãÎ̈OÉè#í q^ŒºKÕ, ^è~Œ ‡° ´^è~Œ ‡° QÆ∞}=ÚKÕ, ^•x<£´P h\˜Ö’,
"Õ∞#∞"≥∂Ü«∞‰õΩO_»´â◊s~°=Ú ÃÑH· ˜ `ÕÅ‰õΩO_», PÔQ#∞´xeK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ P Ü«Ú^Œú ã¨=∂Ñ≤Î ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ `«# ™È^Œ~∞° Å∞,
Ñ¨Ù„`«∞Å∞, q∞„`«∞Å∞ XHõ¯_»∞#∞ q∞QÆÅHõ Ü«Ú^Œ=ú ÚÖ’ =∞~°}O˜ K«∞@#∞ ÉèÏqOz
ÉÏ^èÑŒ _¨ #≥ ∞. JÑ¨C_»∞ ™È^Œ~∞° Å ÉèÜ í ∞« OHõ~° Ñ¨~å„Hõ=∞ ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚKÕ q[$OaèOz#
=∞Ç¨„Ñ¨`åÑ¨=O`«∞_≥#· ^è~Œ ‡° Ax ZkiOÑ¨ÖHË ,õ ã¨_e» # ^è~·≥ º° =Ú`À ^≥· fiáêÜ«∞#
Ç¨Ï$^Œ=Ú#∞ „Ñ¨"tÕ Oz ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ `«# |ÅãÖÑ¨^Œ HõÅ`«Ñ_¨ Q» Í P h\˜Ö’
=ÚxÔQ#∞. [Åã¨ÎOÉèí# q^ŒºKÕ ã≤÷~°=ÚQÍ `«# â◊s~°=Ú#∞ |Ü«∞@Ñ¨_»‰õΩO_®
xeK≥#∞ (Ö’Ñ¨Å<Õ xeK≥#∞).
=. J\ì̃ ã¨=∞Ü«∞O|∞# 239
K«O. JÜ«∞q∞`«c=è ∞â◊HqÎ̃ Ç≤Ï `å#∞[áê`«#∞ñ_≥· QÆ$tOK«∞K«∞
#flÜ«∞Ç¨Ï`«â’‰õΩñ _»=∞‡#∞[ <å^äŒ∞ñ_»∞ cè=Ú =∞Ç¨qÑ¨‰õ∆Ω <≥O
`«ÜÚ« #∞ q=ÚHõqÎ „QÆÇï¨ <˘#iÛ ã¨ÇÏ¨ Ÿ^Œ~Ñ° _‘ » Hˆ ñ„|u
„H˜Ü∞« Ü≥Ú#iOK«∞ >ˇ\ÁìÜ∞« #∞ MË^è =Œ Ú#O ^Œ∞~°\ Ö˜ q¡ˇ ∞H˜¯e<£.240
~å=∂ : JÜ«∞q∞`«´J_»∞¤ÃÑ@ì|_»x, cè=∞â◊H˜Î<£´Q˘Ñ¨Ê â◊H˜ÎKÕ, qÇ≤Ï`«´
ãÖáêkOz#, J#∞[´ÅHõ∆ ‡}∞x Ü≥ÚHõ¯, áê`«#∞_≥·´Ñ¨`«#=Ú QÆÅ"å_≥·,
Hõ$tOK«∞K«∞<£´ÉÏ^èŒÑ¨_»∞K«∞, #Ü«∞´huKÕ, Ç¨Ï`«â’‰õΩ_»∞´â’Hõ=Ú #tOz#,
P{=∞#∞[<å^è∞Œ _»∞´~å=Ú_»∞, cè=Ú<£´ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ "åxx, =∞Ç¨qÑ¨‰Ω∆õ <£´Q˘Ñ¨Ê
â◊ „ `« ∞ =QÆ ∞ (~å=}∞x), ZO`« Ü « Ú #∞´q∞H˜ ¯ e, q=ÚHõ Î ´ =^Œ e ÃÑ@ì | _ç # ,
602 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
q„QÆÇ¨Ï´Ü«Ú^Œú=ÚQÆÅ"åxxQÍ, X#iÛ´áê~°„^Àe, ã¨Ç¨ÏŸ^Œ~° Ñ‘_»‰õΩ´™È^Œ~°∞x
ÉÏ^èŒ‰õΩ, U<£´<Õ#∞, „Ñü„H˜Ü«∞ Ü≥Ú#iOK«∞@´|^Œ∞Å∞ K≥Ñ¨C@, Z\ÁìÜ«∞#∞´
Z\Ï¡Ü«∞#∞, MË^Œ=Ú#<£´^Œ∞óY=ÚÖ’, q∞H˜¯e<£´JkèHõ=ÚQÍ, ^Œ∞~°\ ˜Öˇ¡<£´
P„QÆÇ≤ÏOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : J_»Ã¤ Ñ@ì|_»x q∞H˜¯e ÉèÜ í ∞« OHõ~"° ∞≥ #ÿ â◊HKÎ˜ Õ H˘@ì|_ç# ÅHõ∆ ‡}∞x
Ñ¨`#« =Ú#∞ K«∂z Hõ$tOK«∞K«∞#fl huKÕ (Wk â’Hõ ã¨=∞Ü«∞=Ú HÍ^Œ#∞ huKÕ)
â’Hõ=Ú#∞ =^Œe# ~å=Ú_»∞ ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _≥#· ~å=}∞x ZO`«ÜÚ« Ü«Ú^Œú q=Ú‰õΩxÎ
KÕã,≤ áê~°„^Àe <å `«=Ú‡x Ñ‘_Oç z# "åxH˜ |^Œ∞Å∞ K≥ÑC¨ @ Z@¡#∞ MË^=Œ Ú`À
q∞H˜¯e HÀÑ≤OK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : JÜ«∞q∞`«´J}K«|_»x, cè=∞ćè=ÚxÜ≥ÚHõ¯, â◊H˜Î´|eq∞KÕ,
qÇ≤Ï`«´KÕÜ«∞|_ç#, J#∞[ áê`«#∞_≥·´^Œ∞âß≈ã¨<å^Œ∞Å <åâ◊=ÚQÆÅ"å_≥·,
JÇ¨Ï`«´J}QÆx, â’‰õΩ_»∞´â’Hõ=ÚQÆÅ"å_≥·#, =∞#∞[<å^äŒ∞_»∞´^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞,
=∞Ç¨qÑ¨‰õ∆Ω<£´Q˘Ñ¨Ê â◊„`«∞"≥·#, cè=Ú<£ćè=Úx, ZO`«Ü«Ú#∞, q=ÚHõÎ
q„QÆÇï¨ <£´â◊s~°~Ç° Ï≤ `«∞xQÍ, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : J}Ñ¨|_»x cè=Úx |eq∞KÕ KÕÜ∞« |_ç# ^Œ∞âß≈ã¨<å^Œ∞Å
<åâ◊#=ÚQÆÅ"å_≥· Hõ$tOK«∞K«∞#fl ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ J}QÆx â’Hõ=ÚQÆÅ"å_≥· cè=Úx
â◊s~°~Ç° Ï≤ `«∞xQÍ â◊s~° ™È^Œ~° =∞~°}=Ú#‰õΩ `«y# „Ñü „H˜Ü∞« KÕÜÚ« >ˇ\Ï¡Ü∞« x
q∞H˜¯e ^Œ∞óY=Ú`À HÀÑ≤OK≥#∞.
ã‘. JO`«ÖÏ=Ù#ñ ÉËiÛ Ü«∞xÅAO_»∞ x*Ï#∞
[„áê}^•#O|∞ ãëÑ≤ `«#^Œ∞
=∞kÖ’#"≥∂^Œ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞ xOK«∞K«∞ #∞O_»
<å#$áêÅ∞ñ _ç@x Ü«∂`«‡ <≥OK≥
Ñ¶¨∞#â∫~°º^è≥·~°ºqMÏºu q∞H˜¯ex =
iÎÅ∞K«∞O_» „|`«∞‰õΩ=∞O^Œ∞Å#QÆ=Ú#∞
=∂#∞QÆ qx"åi`À#`å^À+¨ã¨
`åÎ fi~°∂_èxç ã¨=∂#∞ñ _»Q∞Æ K«∞ñ ^≥KÛ≥
`Õ. =Oâ◊=Ú# HÔ Å¡ñw~°ºÎ ÉèÏ=O|∞ q∞QÆ∞Å
h`«ñ_ô`«xñ ^Œe¡ ^•<≥\ ì̃"Õà◊ñ
QÆxÜ≥∞<À Ü«∞x [QÆuÖ’ ##∞[<ÒÑ¶∞¨
"≥∞Å¡ #=QÆ∞}Ïkè‰õΩxQÍ <≥#fl‰õΩ<≥fl. 241
~å=∂ : JO`«<´£ JO`«@#∞, JxÅAO_»∞´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, x[{J#∞[´
ÅHõ∆ ‡}∞x Ü≥ÚHõ¯, „áê}^•#O|∞ ãëÑ≤´„|uHÕz, `«#^Œ∞ =∞kÖ’#´`«#
=∞#ã¨∞ûÖ’, "≥∂^Œ ãÖÑ¨^ÅŒ ∞´ãÖ`Àëêuâ◊Ü∞« =ÚÅ#∞, xOK«∞K«∞#∞O_»<´£ xOÑ¨QÍ,
P #$áêÅ∞_»∞´~å=Ú_»∞, W@xP`«‡<≥OK≥´W@∞¡ =∞#ã¨∞ûÖ’ ÉèÏqOz# „Ñ¨HÍ~°=Ú
K≥ÃÑÊ#∞. D`«_∞» ´D Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞, Ñ¶∞¨ #â∫~°º^è~·≥ º° qMÏºu<£´q∞H˜¯e Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú
^è~·≥ º° =ÚÅ`À‰õÄ_ç# „Ñ¨ãk≤ Kú ,Õ q∞H˜¯ex =iÎÅ∞K«∞O_»´JkèH=õ ÚQÍ „Ñ¨=iÎÅ∞¡K∞« O_»QÍ,
„|`«∞‰õΩ =∞O^Œ∞Å´ãÖr= <Ò+¨^∞Œè Å, #QÆ=Ú#∞´Ñ¨~fi° `«=Ú#∞, =∂#∞QÆ´Q˘Ñ¨ÊQÆ,
qx"åi`«´q∞H˜¯e "åiOÑ¨|_ç#, T#`å^À+¨´#∂º#`«fi^À+¨=ÚQÆÅ, ã¨`åfi~°∂_èKç ´Õ
|ÅãÖÑ¨^KŒ ,Õ ã¨=∂#∞_»Q∞Æ K«∞´ã¨=∂#"≥∞#ÿ "å_»Q∞Æ K«∞ (=∂#ã¨ÇÏ≤ `«∞_≥)· =Oâ◊=Ú#
HÔ Å¡´=Oâ◊=Ú #O`«\ H˜ ,˜ H©~ºÎ° ´á⁄QÆ_^» yŒ #, ÉèÏ=O|∞´„Ñ¨=~°#Î =ÚKÕ, q∞QÆ∞Å<£´
q∞H˜¯eQÍ, `≥K≥Û<£´`≥K≥Û#∞, D`«x<£´D Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x, `«e¡´JO[<å^Õq,
`å<≥\ ˜ì"Õà◊<£´`å#∞ U ã¨=∞Ü«∞=Ú#, HõxÜ«∞<ÀÜ«∞x´„Ñ¨ã¨qOK≥<ÀÜ«∞x,
[QÆuÖ’#<£´Ö’Hõ=ÚÖ’, [<ÒÑ¶¨∞=Ú´[#ã¨=¸Ç¨Ï=Ú, ZÅ¡<£´ã¨=∞ã¨Î=Ú,
#=QÆ∞}ÏkèÑÙ¨ xQÍ´=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ QÆ∞}=ÚÅKÕ, Jkè‰Ωõ xQÍ´„âı+µ¨ xì QÍ, Z#fl‰õΩ<≥fl´
ÖˇH¯˜ OÑ¨~å?
`å`«Ê~°º=Ú : JO`«@ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À Ç¨Ï#∞=∞O`«∞_»∞ ÅHõ∆ ‡}∞x „|uHÕz
`«# =∞#ã¨∞ûÖ’ ãÖ`Àëêuâ◊Ü∞« =Ú#∞ xOÑ¨ÙK«∞O_»QÍ, ~å=Ú_»∞ `å#∞ =∞#ã¨∞Ö’
ÉèÏqOz# =∂@Å#∞ W@∞¡ „Ñ¨H\õ O˜ K≥#∞. ''Q˘Ñ¨Ê^≥#· Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú ^è~·≥ º° =ÚÅKÕ
q∞H˜¯e „Ñ¨ãk≤ ú á⁄Ok „Ñ¨=iÎOK«∞K«∞ ãÖr=h Ñ¨~fi° `«=Ú#∞ #∂º#`å ÉèÏ==ÚÖËx
604 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
|ÅãÖÑ¨^KŒ Õ =∂# ã¨ÇÏ≤ `«∞_≥· =Oâ◊=Ú#‰õΩ á⁄QÆ_^» yŒ # „Ñ¨=~°#Î q∞QÆ∞Å∞#@∞¡
`≥KÛ≥ #∞. W`«x `«e¡ `å#∞ U â◊√Éè"í àÕ ◊ „Ñ¨ãq¨ OK≥<À Ü«∞x Ö’Hõ=ÚÖ’x [#
ã¨=Ú^•Ü«∞=∞O`«ÜÚ« =∞<ÀÇ¨Ï~° QÆ∞}Ïkè‰Ωõ _»x ÖˇH¯˜ OÑ¨~å?——
ÉèÏ~°`« : JO`«´JO`«\ ˜, ÖÏ=Ù#<£´|eq∞KÕ, JxÅAO_»∞ćè=Ú_»∞,
x*Ï#∞[´^Œ∞âß≈ã¨#∞x Ü≥ÚHõ¯, „áê}=ÚÅ∞ YO_çOz, `«#^Œ∞=∞kÖ’, J"≥∂^Œ
ãÖÑ¨^ŒÅ∞´^Œ∞óMÏuâ◊Ü«∞=ÚÅ#∞, xOK«∞K«∞#∞O_»<£´xOÑ¨ÙK«∞O_»QÍ, P
#$áêÅ∞_»∞´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú. x=iÎÅ∞K«∞O_»<´£ áÈ=ÙK«∞O_»QÍ,
„|`«∞‰õΩ´„|`«∞‰õΩK«∞#fl, =∞O^Œ∞Å´x~åƒùQ∞Æ ºÅ#∞, #QÆ<´£ #=fiQÍ, =Ú#∞´Ñ¨Ó~°fi=Ú,
=∂#∞QÆ qx´q∞H˜¯e qx Ü«ÚO_çÜÚ« , "åi`À#<£´"åi`À ‰õÄ_», `å<£´`å#∞,
^À+¨´^À+¨=Ú Ü≥ÚHõ¯, ã¨`fi« ´|eq∞ Ü≥ÚHõ¯, P~°∂_èxç ´„Ñ¨ãk≤ Kú ,Õ ã¨=∂#∞_»Q∞Æ K«∞<£´
ã¨ i Ü≥ ÿ ∞ #"å_≥ · , =Oâ◊ = Ú#Ô H Å¡ , H© i Î { JÉè Ï =O|∞<£ ´ JÑ¨ H © i Î x , `≥ K ≥ Û <£ ,
D`«_∞» ´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, [QÆuÖ’´Ö’Hõ=ÚÖ’, ##∞´##∞fl, J=QÆ∞}Ïkè‰Ωõ xQÍ<£´
Jq"ÕHQ˜ Í, Z#fl‰õΩ<≥fl´ZOK«~å?
`å`«Ê~°º=Ú : JO`≥#· |eq∞KÕ cè=Ú_»∞ ^Œ∞âß≈ã¨#∞x „áê}YO_»#=Ú KÕã≤
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x =∞#ã¨∞ûÖ’ ^Œ∞óMÏuâ◊Ü∞« =Ú#∞ xOÑ¨QÍ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ W@∞¡ P`«‡Ö’
ÉèÏqOK≥#∞. q∞H˜¯e â∫~°º Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚÅ∞ áÈ=ÙK«∞O_»QÍ „|`«∞‰õΩK«∞#fl x~åƒùQ∞Æ ºÅ#∞
K«∂z #=fiQÍ #=Ùfi^Œ∞~°x =Ú#∞Ñ¨Ù qxÜ«ÚO_çÜÚ« "åi`À J>Ë¡ `å#∞ ^À+¨=Ú
Ü≥ÚHõ¯ |Å„Ñ¨ãk≤ Kú Õ ã¨=∂#∞_»Q∞Æ K«∞ =Oâ◊=Ú#HõO`«\ H˜ ˜ JÑ¨Hi© xÎ `≥KÛ≥ #∞. D`«x
`«e¡ Z\ì̃ â◊√Éè"í àÕ Ö◊ ’ D`«x „Ñ¨ãq¨ OK≥#∞ Jx Ö’Hõ=ÚÖ’ [#ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú
##∞fl Jq"ÕHx˜ QÍ ÖˇH¯˜ OÑ¨~å?——
L. ZO`«ÜÚ« x|ƒ~°O |~Ú# Ü«∂ Ç¨Ï#∞=∞^ŒƒÅ Ü«ÚHÎ̃ñ*Ëã≤ ÜÕ∞ñ
|O`«=Ú g∞éÑ¶∞¨ ’~° ÑïÑÖ^ä∞Œ Åñ „^Œ∞OK«∞@ Ü≥∞Ñ¨C_çOHõ <å
i˚O`«∞<˘HÀ ã¨g∞~°ã¨∞`«∞KÕñ`«‰õΩ h_»∞QÆñ*Ëã≤ "Õ∞Å∞ ^Œ∞
™êûfiO`«∞ñ_»∞ QÍñ _çÒ« _»#∞ Ü«∞â◊ã∞¨ ûÊù~}
° O|∞ [QÆO|∞ Ö’Ñ¨Å<£.
~å=∂ : ZO`«ÜÚ« x|ƒ~°O|~Ú#´q∞H˜¯e ^è$Œ _è"» ∞≥ #ÿ , D Ç¨Ï#∞=∞`ü´D

Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x, |ÅÜ«ÚH˜<Î *£ ãË ´≤ |ÅÜ≥∂QÆ=Ú =Å#, U<£´<Õ#∞ (~å=Ú_»∞) ÑÖ`«=Ú
g∞é<£´Ñ¨@∞ì^ÅŒ [~ÚOK«∞#@∞¡, Ñ¶∞¨ ’~°Ñi¨ ÑÖ^ä∞Œ Å<£´Q˘Ñ¨Ê â◊„`«∞=ÙÅ#∞, „`«∞OK«∞@
ãÖÇ¨ÏiOzux QÆ^•! ZÑ¨C_»∞{WOHõ´WHõ<Ñ≥ C¨ _»∞? ã¨g∞~°ã∞¨ `«∞KÕ`‰« Ωõ ´Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x
ã¨Ç¨Ü«∞=Ú#‰õΩ, D_»∞QÆ<£{KÕã≤´ã¨=∂#=ÚQÍ KÕã≤, ^Œ∞ó{™êfiO`«∞_»∞´K≥_»∞
ã¨fiÉèÏ==ÚQÆÅ"å_»∞, HÍ_»∞ W`«O_»∞´W`«_∞» HÍ_»∞, "Õ∞Å∞{J#∞´=∞Oz"å_»∞ J<≥_,ç
Ü«∞â◊ó{ã¨∞Êù~°}O|∞´H©iÎã¨∂ÊùiÎx, [QÆO|∞Ö’Ñ¨Å<£´Ö’Hõ=ÚÖ’, Pi˚O`«∞<˘HÀ´
ãÖáêkOK≥^<Œ À QÆ^•!
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e x„QÆÇÏ¨ =ÚQÆÅ D Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x |Å ãÖÜ≥∂QÆ=ÚKÕ
<Õ#∞ <å ÑÖ`«=Ú g∞~°∞#@∞¡ Ñ¶¨∞’~°â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOzux QÆ^•! D
Ç¨Ï#∞=∞O`«∞x LÑ¨HÍ~°=Ú#‰õΩ ãïÜ≥∞ÿ # „Ñ¨`∞« ºÑ¨HÍ~°=ÚKÕã,≤ ''D ~å=Ú_»∞ K≥_∞»
ã¨fiÉèÏ==Ú HõÅ"å_»∞ HÍ^Œ∞. "Õ∞Å∞ J#∞ H©iÎ ãÖÑ¨^#Œ ∞ Ö’Hõ=ÚÖ’ WOHõ ZÑ¨C_»∞
™êkèOK≥^#Œ ∞—— – Jx ~å=Ú_»∞ ÉèÏqOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : DÇ¨Ï#∞´HÀiHõ#∞, =∞`ü{|ÅÜ«ÚH˜<Î ´£ <å |eq∞KÕ, ã¨g∞~°ã∞¨ `«∞´
cè=Úx – q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ZO`«ÜÚ« xO_≥#· HÀiHõ`À <å |ÅãÖÑ¨^KŒ Õ <Õ#∞ KÕã#≤
ÑÖ`«=Ú ™êkèOK«∞#@∞¡ D Ñ¶∞¨ ’~°â„◊ `«∞=ÙÅ#∞ ãÖÇ¨ÏiOK«∞@ ZÑ¨C_»∞? cè=Úx
KÕ`‰« Ωõ ã¨=∂#=ÚQÍ „Ñü„H˜Ü∞« KÕã,≤ ''W`«_∞» ^Œ∞~°a=è ∂x HÍ_»∞. "Õ∞Öˇ#· "å_»#∞
Ü«∞â◊óã¨∂ÊùiÎx Ö’Hõ=ÚÖ’ WHõ ZÑ¨C_»∞ ™êkèOK≥^Œ#∞—— – Jx ^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞
ÉèÏqOK≥#∞.
=. Jx `«ÅáÈÜ«ÚK«∞ iÑ¨Ù[Ü«∞ „Ñ¨Ü∞« `«=∂# =∂#ã¨∞ñ _»Ü∞≥ º#O`«.
`å`«Ê~°º=Ú : Jx `«ÅOK«∞K«∞ â◊„`«∞[Ü«∞=Ú#∞ ™êkèOK«=Öˇ#<≥_ç
xâ◊ÛÅ=∞#ã¨∞¯_≥· JO`« –
606 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ã‘. K«ÅÑ¨\ ì̃ `«#∞ñ [OÑ¨ #=Úk`ÀáêÜ«∞Ñ¨
^Œúu "≥^Œ‰õΩK«∞ñ QÆx ^èŒ~°‡~åA
"≥_Å» ñ „^ÀÜ«∞ñQÆ <˘O_»∞ "≥~=° ÙÅ∞ KåeOz
`«#"åix~°"æ ∂≥ ^Œuú Ñ¨Qé Æ ‰õΩ
"≥éñ Q˘#~°ÊñQÆ ÅOHõ q_çz Éˇ\ ^ì̃ ÑŒ Ù¨ c
~°=Ú‡#ñ |é`≥Oz ~å[~åA
ã¨~Ú^À_»∞ã¨∂_»∞|O@~Ú =∞^Œ#∞[Ñ¶¨∂u
x#∞ =Ú#∞fl ^≥Q\Æ Ï~°∞#Î x #~°=~°∞
`Õ. cè=Úñ^•ñÔH #Ñ¨Ó~°fiãÖÉèí$`«~°}~°ã¨
ÉèÏ~°∞ Öˇ· Ü≥ÚO_˘~°∞Åñ ^•ñHõ "å~°∞ QÆ^ŒÅ
a~°∞ã¨∞ <≥~°Ñ¨ =∞O_»ÅQÆuñ k~°∞QÆQÆ^Œ∞=∞
<å~°^Œ∞# HõÉˇƒ "Õ̂~fié #Ü«∞#`«∞+≤ì 244
~å=∂ : K«ÅÑ¨\ ˜ì´ÑÖ`«=Ú`À, `«#∞<£ K«OÑ¨´`«##∞ K«OÑ¨Ù@‰õΩ,
J=Úk`«{LáêÜ«∞ Ñ¨ûúŒ <£´ãÖ`À+¨~Ç° Ï≤ `«"∞≥ #ÿ LáêÜ«∞ sux, "≥^‰Œ Ωõ K«∞<£{Hõx´
"≥kH˜, ^è~Œ ‡° ~åA´Ü«∞=Ú_»∞, "≥_Å» <£ „`ÀÜ«∞QÆ´QÔ O@QÍ, XO_»∞ "≥~=° ÙÅ∞´W`«~°
LáêÜ«∞=ÚÅ∞, KåeOz´=^Œe, `«#"åi´`«# =¸HõÅ Ü≥ÚHõ¯, x~°æ"≥∂^Œúu´
|Ü«∞Å∞ "≥_»e# f„=`«, Ñ¨QÆé‰õΩ´â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ, "≥~°QÆ∞{X#~°ÊQÆ´ÉèíÜ«∞=Ú
HõeÊOÑ¨QÍ, ÅOHõ q_çz´ÅOHõ#∞ =^Œe, Éˇ\ ˜ì^Œ=Ú{c~°=Ú‡#´q∞H˜¯e
ã¨ O `À+¨ = Ú`À, ~å[~åA ã¨ ~ Ú^À_» ∞ ´‰õ Ω ÉË ~ ° ∞ x `« = Ú‡_≥ · # ~å=}∞_» ∞ ,
ã¨∂_»∞|O@~Ú´Ñ¨QnÆ ~°∞ÛH˘#∞"å_≥,· Ñ¨~`° O≥ z´=zÛ, =∞`ü{J#∞[ Ñ¶∂¨ u<£´<å
`« = Ú‡_≥ · # ‰õ Ω OÉè í H õ ~ ° ∞ ‚ x K« O Ñ≤ # , x#∞fl´x#∞fl, =Ú#∞fl´=ÚO^Œ ∞ QÍ,
`≥Q\Æ Ï~°∞#Î x´ãÖÇ¨ÏiOK≥^#Œ x, cè=Ú<£´ ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _≥#· , #~°=~°∞<£´~å=Úx,
`åÔH<£´ZkiOK≥#∞, JÑ¨Ó~°fi´J~°∞^≥·#, ãÖÉèí$`«´xO_ç#, ~°}~°ã¨ÉèÏ~°∞Öˇ·´
Ü«Ú^Œúf=„`«QÆÅ"åÔ~·, XO_˘~°∞Å<£{`åHõ<£´ Ñ¨~°ã¨Ê~°=Ú Z^Œ∞~°∞Ñ¨_»QÍ,
"å~°∞´~å=∞~å=}∞Å∞, Hõ^ÅŒ <£´K«eOÑ¨QÍ, a~°∞ã¨∞ <≥~Ñ° ´¨ â∫~°º=Ú „Ñ¨H\õ O˜ Ñ¨QÍ,

=∞O_»ÅQÆu<£ u~°∞QÆ<£´QÆ∞O„_»"≥∞ÿ# suÖ’ u~°∞QÆQÍ, QÆ^Œ∞=∞<£´<˘`«ÎQÍ,
"Õ̂~fi~°´"Õ~∞° "Õ~∞° QÍ, #Ü«∞#`«∞+≤´ì Hõ#∞Å‰õΩ WOÑ¨Ù, <å~°^∞Œ #‰õΩ JÉˇƒ´<å~°^∞Œ #‰õΩ
HõeQÔ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ÑÖ`«=Ú|\˜ì ~å=Úx K«OÑ¨Ù@‰õΩ ^Œ∞óY HÍ~°}"≥∞#ÿ LáêÜ«∞
Ñ¨ûúŒ x "≥^HŒ ˜ Ü«∞=Ú_»∞ QÔ O@QÍ W`«~° LáêÜ«∞=ÚÅ∞ KåeOz `«# ¿ã#Å∞
|Ü«∞Å∞ "≥_»Å∞@ â◊„`«∞=ÙÅ‰õΩ ÉèíÜ«∞=Ú HõeyOÑ¨QÍ ÅOHõ#∞ =^Œe q∞H˜¯e
ÑÖ`«=Ú`À ‰õΩÉË~∞° x ™È^Œ~∞° _≥#· ~å=}∞_»∞ Ñ¨QnÆ ~°∞ÛH˘#∞"å_≥· =zÛ '<å `«=Ú‡x
K«OÑ≤# x#∞fl =ÚO^Œ∞QÍ K«OÃÑ^Œ#x— ÉèÜ í ∞« OHõ~∞° _≥#· ~å=Úx ZkiOK≥#∞. "å~°∞
Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú Ü«Ú^Œ„ú H©_® q<À^Œ∞Öˇ· ZkiOK«QÍ ~å=∞~å=}∞Å∞ K«eOz â∫~°º=Ú
K«∂Ñ≤ =∞O_»ÖÏHõ$uÖ’ uiy <˘`«QÎ Í "Õ~∞° "Õ~∞° QÍ <å~°^∞Œ x Hõ#∞flÅHÕÑ¨Ù QÆeQÔ #∞.
ÉèÏ~°`« : K«ÅÑ¨\ ì̃ "≥^‰Œ Ωõ K«∞´ÑÖ`«=ÚQÍ "≥^‰Œ Ωõ K«∞, `«#∞<£ K«OÑ¨<´£ `«##∞
K«OÑ¨Ù@‰õΩ, ^è~Œ ‡° ~åA´^è~Œ ‡° #O^Œ#∞_»∞, "≥_Å» <£ „`ÀÜ«∞QÆ<´£ |Ü«∞@‰õΩ =K«∞Û#@∞¡
KÕÜ∞« QÍ, XO_»∞ "≥~=° ÙÅ∞ KåeOz, `«#´`å#∞, "åi´hà◊§Ö’#∞O_ç, x~°"æ ∂≥ ^Œuú ´
|Ü«∞@‰õΩ =K≥Û_ç f„=`«, "≥éQ˘#~°Ê´Pâ◊Û~°º=Ú HõeyOÑ¨QÍ, HõÅOHõ q_çz´HõÅ`«#∞
g_ç, ~å[~åA´^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞, ã¨~Ú^À_»∞ã¨∂_»∞ |O@~Ú´`«=Ú‡Å Ñ¨QÆ
f~°∞ÛH˘#∞"å_≥·, #~°=~°∞<£{cè=Úx´#~°„âı+¨µª_≥·# cè=Úx, `åÔH´ZkiOK≥#∞,
"å~°∞ćè=∞ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞Å∞, QÆ^ÅŒ <£´QÆ^ÅŒ Ü≥ÚHõ¯, q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : ÑÖ`«=Ú`À `«##∞ "≥^‰Œ Ωõ K«∞ `«##∞ K«OÑ¨Ù@‰õΩ ^Œ∞óYHÍ~°}"≥∞#ÿ
LáêÜ«∞=Ú#∞ "≥^HŒ ˜ ^è~Œ ‡° ~åA |Ü«∞@‰õΩ =K«∞Û#@∞¡ `«##∞ Ñ¨ÙiH˘ÅÊQÍ, W`«~°
LáêÜ«∞=ÚÅ∞ KåeOz `å#∞#fl hà◊§Ö’ #∞O_ç =K≥Û_ç "ÕQÆ=Ú â◊„`«∞=ÙÅ#∞
ÉèÜ
í ∞« ÃÑ@ìQÍ =∞#ã¨∞Ö’ HõÅ`«g_ç q∞H˜¯e ÑÖ`«=Ú`À `«=Ú‡Å Ñ¨QnÆ ~°∞ÛH˘#∞"å_≥·
^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ =K≥Û#∞. ''<å `«=Ú‡Å#∞ [OÑ≤# x#∞fl =ÚO^Œ∞QÍ K«OÃÑ^Œ——#x
#~°=~°∞_≥#· cè=Úx ZkiOK≥#∞. "åi~°∞=Ù~°∞ JÑ¨Ó~°fi"≥∞#ÿ Ü«Ú^Œ„ú H©_#» ∞ L`«ûÇ≤ÏOz
`«ÅÑ¨_Q» Í cè=∞ ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞Å∞ QÆ^ÅŒ #∞ ^èiŒ Oz â∫~°º=Ú`À =∞O_»ÖÏHÍ~°=ÚÖ’
608 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
u~°∞QÆQÍ "åi XuÎ_ç <å~°^∞Œ #‰õΩ "Õ~∞° "Õ~∞° QÍ Hõ#∞qO^Œ∞ *ËÃã#∞.
`Õ. á⁄ã¨ñQÆ <Õñ_»∞ QÆ^•~°}Éèí∞HÎ̃ ^˘~°ÔH
<å‰õΩñ QÆ#∞ ^ŒxÜ«∞ñQÆ #x <å~°^Œ∞O_»∞
ã¨=∞‡^Œ=Úñ *ˇO^Œñ k~° "≥∞#ÿ Ü«∞=Ú‡ÅÑ¨ã¨
<˘O_˘~°∞Å q∞Oz áÈi ~°Ü∂≥ º^è=Œ ~°∞Å∞. 245
~å=∂ : <å‰õΩ´<å‰õΩ, á⁄ã¨Q<Æ ´£ JO^Œ=ÚQÍ, <Õ_∞» QÆ^•´D ~ÀA QÆ^•,
Hõ#∞{`«xÜ«∞<£´HõO\˜HO˜ Ñ¨ÙQÍ, ~°}Éè∞í HÎ̃ ^˘~°HÔ <£´Ü«Ú^Œú Éè’[#=Ú ÅaèOK≥#∞,
Jx, <å~°^Œ∞O_»∞, ã¨=∞‡^Œ=Ú<£{K≥O^Œ<£´ãÖ`«ã≤OÑ¨QÍ, u~°"≥∞ÿ#´ã≤÷~°"≥∞ÿ#,
J=Ú‡ÅÑ¨ã<¨ ´£ JGH“â◊Å=ÚKÕ, P{Ü≥∂^è=Œ ~°∞Å∞´P Ü«Ú^Œgú ~°∞Å∞, XO_˘~°∞Å
q∞Oz´XHõi<˘Hõ~∞° q∞Oz, áÈii´áÈ~å_çi.
`å`«Ê~°º=Ú : <å‰õΩ JO^Œ=ÚQÍ D<å_»∞ QÆ^• HõO\˜HO˜ Ñ¨ÙQÍ Ü«Ú^ŒÉú ’è [#=Ú
ÅaèOK≥#x <å~°^∞Œ _»∞ ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ JGH“â◊Å=ÚKÕ Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú XHõi<˘Hõ~∞° q∞Oz
P Ü«Ú^Œgú ~°∞Å∞ áÈ~å_çi.
ÉèÏ~°`« : <Õ_∞» ´D ~ÀA, QÆ^•~°}Éè∞í H˜´Î QÆ^•Ü«Ú^•ú#∞Éè=í =Ú, u~°"∞≥ ´ÿ ã≤~÷ "° ∞≥ ,ÿ
#Ü«∞=Ú‡ÅÑ¨ã´¨ <Õ~∞° ÊÑ¨ãK¨ ,Õ XO_˘~°∞Å∞ćè=∞^Œ∞~Àº^è#Œ ∞Å∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JO^Œ=ÚQÍ D<å_»∞ <å‰õΩ QÆ^• Ü«Ú^•ú#∞Éèí==Ú
HõO\˜HO˜ Ñ¨ÙQÍ HõeQÔ #x <å~°^∞Œ _»∞ ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ, ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ <Õ~∞° Ê Ñ¨ã`¨ À Ñ¨~ã° Ê¨ ~°=Ú
q∞Oz cè=∞^Œ∞~Àº^è#Œ ∞Å∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕãi≤ .
=. W@∞¡ QÆ_O» y =∞Ç¨Ü«Ú^ŒOú |∞ ¿ãÜ«Ú#O`«. 246
`å`«Ê~°º=Ú : W@∞¡ Ñ¨Óx Ñ¶∞¨ ’~° Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« K«∞O_»QÍ.
L. JOz`«<≥·Ñ¨Ù}Õ |~°ñQÆ∞ #O|HõÑ¶¨∞’~°`«~° „Ñ¨Ü«ÚHÎ̃KÕ
q∞OK«∞QÆ^•#"À^Œuú ã¨=∞$kú QÆ#O|_»∞K«∞O_»ñ É’~°∞ ™ê
yOK«∞K«∞#∞O_» =∂#QÆ∞} H©i`Î ∞« ~åAÅéËxñ Ez â◊O

HÕzi #=∞‡~å^Œ∞ =∞#ÔQÅÊ#∞K«∞<£ Ç¨Ïi=ÚY∞º ÖˇO`«ÜÚ« <£.
~å=∂ : JOz`« <≥·Ñ¨Ù}˜<£{Ñ¨~°QÆ∞´q∞H˜¯e <≥·Ñ¨Ù}º=Ú`À H˘#™êQÆ∞,
JO|Hõ´ÉÏ}=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, Ñ¶∞¨ ’~°`~« ° „Ñ¨ÜÚ« HÎ̃K,Õ f„==ÚQÍ „Ñ¨Ü∂≥ yOK«∞@KÕ,
q∞OK«∞QÆ´JkèHõ=ÚQÆ, ^•#={L^Œúu ã¨=∞$kú´~å=}∞x Ñ¨~å„Hõ=∞ ãÖÑ¨^Œ,
Hõ # O|_» ∞ K« ∞ O_» < £ ´ Hõ x ÊOK« Q Í, áÈ~° ∞ ™êyOK« ∞ K« ∞ #∞O_» ´ Ü« Ú ^Œ ú = Ú
H˘#™êyOK«∞K«∞O_»QÍ, =∂#QÆ∞}H©iÎ`«∞´Jaè=∂#QÆ∞}=ÚKÕ H©iÎOÑ¨|_»∞,
~åAÅéËx<£´~å=Úx, K«∂z, Ç¨Ïi=ÚY∞ºÅ∞{ZO`«ÜÚ« <£´"å#~° g~°∞ÖˇO`«ÜÚ«
#=∞‡~å^Œ∞, =∞#ÔQÅ∞Ê{J#∞K«∞<£´=∞# q[Ü«∞=∞x, â◊OHÕzi´J#∞=∂xOzi.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e <≥Ñ· Ù¨ }º=ÚKÕ #_»K∞« f„="≥∞#ÿ ÉÏ}„Ñ¨Ü∂≥ QÆ=ÚKÕ
JkèH=õ ÚQÍ ~å=}∞x Ñ¨~å„Hõ=∞ ãÖÑ¨^Œ Hõ#|_»∞#@∞¡ Ü«Ú^Œ=ú Ú ™êyOK«∞K«∞O_»QÍ
=∂#^èŒ#H©iÎQÆÅ ~å=Úx Ez "å#~°=ÚY∞ºÅ∞ ZO`«Ü«Ú =∞# ÔQÅ∞Ñ¨Ù#∞
#=∞‡~å^Œx â◊OHÕzi.
ÉèÏ~°`« : JO|Hõ´<Õ„`«=ÚÅ‰õΩ, Ñ¶∞¨ ’~°`~« „° Ñ¨ÜÚ« H˜KÎ <Õ ´£ f„= "åºáê~°=ÚKÕ`,«
q∞OK«∞´Juâ◊~ÚOK«∞, QÆ^•´QÆ^ÅŒ Ü≥ÚHõ¯, #=´qO`«Ü∞ÿ≥ #, L^Œuú ´„Ñ¨Ç¨ ~°=ÚÅ
Ü≥ÚHõ¯, ã¨=∞$kú´Juâ◊Ü∞« =Ú, ~åAÅéËx<£´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x, K«∂z, Ç¨Ïi=ÚY∞ºÅ∞
´Hõ$ëê‚^∞Œ Å∞ – â◊OHÕzi.
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e <≥Ñ· Ù¨ }º=ÚKÕ #_»K∞« K«∞ <Õ„`«=ÚÅ‰õΩ f„="åºáê~°=ÚKÕ
#uâ◊~ÚOK«∞ QÆ^ŒÅ „Ñ¨Ç¨~°=ÚÅ∞ qO`«Ü≥ÿ∞# Juâ◊Ü«∞=Ú`À HõxÑ≤OK«∞#@∞¡
Ü«Ú^Œ=ú Ú H˘#™êQÆ∞K«∞O_»QÍ Jaè=∂#^è#Œ ∞_≥#· ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞x K«∂z Hõ$ëê‚^∞Œ ÖˇO`«ÜÚ«
– =∞# QÔ Å∞Ñ¨Ù #=∞‡~å^Œx â◊OHÕzi.
=. `«^Œ#O`«~°O| 248
`å`«Ê~°º=Ú : P `«~åfi`«
610 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõO. KÕ= K≥îŒ cè=∂â◊√QÆ
^•=Ç¨ÏuHõ$`À~°∞ÉèíOQÆ `åÑ¨[˚fie`«∞O
_≥· q=∞`«∞ñ _»_ñ» QÆ [Ü«∞=Ú#
"≥=· ã¨fi`«ãO¨ `«u #$Ñ¨=~°∞ºñ_»∞ q∞OK≥<.£ 249
~å=∂ : KÕ = K≥ ^ Œ i ´ã¨ ` « ∞ Î = K≥ _ ç , cè = ∞{Pâ◊ √ QÆ ´ Éè í Ü « ∞ OHõ ~ ° = ÚÖˇ · #
ÉÏ}=ÚÅ<≥_,ç ^•=´^Œ"å#Å=Ú Ü≥ÚHõ¯, Ç¨Ïu´HÍÅ∞ÊÅKÕ, Hõ$`«´KÕÜ∞« |_ç#,
L~°∞´JkèHõ"≥∞ÿ#, ÉèíOQÆ´Ñ¨~å[Ü«∞=ÚÅKÕ<≥·#, `åÑ¨´`åÑ¨=ÚKÕ, [fie`«∞O_≥·´
^ŒÇ≤ÏOÑ¨|_ç#"å_≥·, q=∞`«∞_»∞´~å=}∞_»∞, J_»QÆ<£´_ôÅ∞Ñ¨_»QÍ, "≥·=ã¨fi`«
ãÖ`«u#$Ñ¨Ù_»∞´~å=Ú_»∞ [Ü«∞=Ú#, q∞OK≥<´£ Juâ◊~ÚOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨`∞« =Î K≥_ç ÉèÜ
í ∞« OHõ~° ÉÏ}=ÚÅ#∞ ^Œ"å#Å=Ú Ü≥ÚHõ¯
HÍÅ∞ÊÅKÕ, JkèHõ Ñ¨~å[Ü«∞=ÚÅKÕ Hõey# `åÑ¨=ÚKÕ ^ŒÇÏ≤ OÑ¨|_ç#"å_≥· ~å=}∞_»∞
_ôÅ∞Ñ¨_Q» Í ~å=Ú_»∞ [Ü«∞=Ú`À Juâ◊~ÚOK≥#∞.
ÉèÏ~°`« : cè=∞ćè=ÚxÜ≥ÚHõ¯, Pâ◊√´f„="≥∞ÿ#, QÆ^•´QÆ^ŒÅ Ü≥ÚHõ¯,
J=Ç¨Ïu´"≥Ú`«∞@Î KÕ, Hõ$`«´KÕÜ∞« |_ç#, T~°∞ÉèOí QÆ`å´`˘_»Å∞ q~°∞QÆ∞@ QÆÅ"å_≥,·
PÑ¨`´ü PÑ¨^ÅŒ KÕ, [fie`«∞O_≥´· =∞O_»∞K«∞#fl"å_≥,· q=∞`«∞_»∞´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞, J_»QQÆ Í,
"≥=· ã¨fi`« ãÖ`«u´Ü«∞=∞Ñ¨Ù„`«∞_≥#· , #$Ñ¨=~°∞º_»∞´^è~Œ ‡° ~åA, q∞OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : KÕ=K≥_ç cè=Úx f„="≥∞#ÿ QÆ^• „Ñ¨Ç¨ ~°=ÚKÕ `˘_»Å∞ qiy
PÑ¨^ÅŒ KÕ =∞O_çÑ_¨ ∞» ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ _ôÅ∞Ñ¨_Q» Í ^è~Œ ‡° ~åA [Ü«∞=Ú`À q∞OK≥#∞.
`Õ. cè+¨‡ QÆ∞~°∞Hõ~°‚â◊Åº~°}À+¨‡#=∞~°
Ñ¶¨∞’~° =∞QÆ∞ Ü«Ú^Œú =∞`«x`À "≥·i ã¨Å∞Ñ¨
##∞Ñ¨=∞„áœ_è=ç ∞O |kk#=Ú Öˇ^· ∞Œ
~Ô O_»∞ <˘O_»∞ qÑ¶∞¨ flO|∞ ÖË‰Ωõ O_» [iÔQ. 250
~å=∂ : cè + ¨ ‡ ´Éè í Ü « ∞ OHõ ~ ° " ≥ ∞ ÿ , QÆ ∞ ~° ∞ ´Jkè H õ " ≥ ∞ ÿ # , Hõ ~ ° ‚ ´ K≥ = ÙÅ‰õ Ω ,
â◊Åº´=ÚÅ∞‰õΩÅ =O\˜, ~°}´^èfiŒ x Ü≥ÚHõ¯, T+¨‡<£´L„QÆ`fi« =ÚKÕ, J=∞~°´^Õ=`«Å‰õΩ,

Ñ¶¨∞’~°=∞QÆ∞´ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#, Ü«Ú^Œú=Ú´[QÆ_»=Ú, J`«x`À<£´~å=Úx`À,
"≥ · i ´~å=}∞_» ∞ , K« Å ∞Ñ¨ ´ KÕ Ü « ∞ QÍ, J#∞Ñ¨ = ∞´™ê\˜ Ö Ë x , „áœ_è ç = ∞O|∞´
Ñ¨@∞`«fi=ÚQÆÅ, Jk´Ü«Ú^Œ=ú Ú, k#=ÚÖˇ^· ∞Œ {Ô~O_»∞#∞Ú_»∞ k#=ÚÅ∞, XO_»∞
qÑ¶∞¨ fl=Ú ÖË‰Ωõ O_»´XHõ¯ qÑ¶∞¨ fl=Ú#∞ ÖËH,õ [iÔQ´[iÔQ#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JkèHÉõ Ü
íè ∞« OHõ~"° ∞≥ ÿ K≥=ÙÅ‰õΩ =ÚÅ∞‰õΩÅ=O\˜ ^èfiŒ x Ü≥ÚHõ¯
L„QÆ`«KÕ ^Õ=`«Å‰õΩ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ# Ü«Ú^Œú=Ú ~å=Úx`À ~å=}∞_»∞ KÕÜ«∞QÍ
™ê\˜ÖxË Ñ¨@∞`«fi=ÚQÆÅ P Ü«Ú^Œ=ú Ú XHõ¯ qÑ¶∞¨ fl=Ú ÖË‰Ωõ O_» U_»∞ k#=ÚÅ∞
[iÔQ#∞.
ÉèÏ~°`« : cè+‡¨ , QÆ∞~°∞, Hõ~,‚° â◊Åºćè+µ¨ ‡_»∞, „^À}∞_»∞, Hõ~∞° _‚ ∞» , â◊Å∞ºÅ
Ü≥ Ú Hõ ¯ , ~° } =∞O^Œ ∞ QÆ Å ´Ü« Ú ^Œ ú = Ú#O^Œ ∞ QÆ Å , T+¨ ‡ <£ ´ „Ñ¨ ` åÑ¨ = ÚKÕ ,
J=∞~°<´£ XÑ¨ÊQÍ, Ñ¶∞¨ ’~°=∞QÆ∞ Ü«Ú^Œ=ú Ú, J`«x`À<£´^è~Œ ‡° ~åA`À, "≥i· ´^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞,
Ñ¨k{S^Œ∞{Ô~O_»∞{XO_»∞´10{5{2{1´18 ~ÀAÅ∞ „Hõ=∞=ÚQÍ cè+‡¨ „^À}
Hõ~‚° â◊Å∞ºÅ∞, qÑ¶∞¨ flO|∞ ÖË‰Ωõ O_», [iÔQ.
`å`«Ê~°º=Ú : cè+‡¨ QÆ∞~°∞Hõ~‚° â◊Å∞ºÅ Ü«Ú^Œú „Ñ¨`åÑ¨=ÚKÕ <˘Ñ¨ÊQÍ Ñ¶∞¨ ’~°=∞QÆ∞
Ü«Ú^Œ=ú Ú ^è~Œ ‡° Ax`À ^Œ∞~Àº^è#Œ ∞_»∞ =~°∞ã¨ „Hõ=∞=ÚÖ’ Ñ¨k, S^Œ∞, ~Ô O_»∞, XHõ
k#=ÚÅ∞ qÑ¶∞¨ fl=Ú ÖË‰Ωõ O_» KÕÃã#∞.
`Õ. kQÆfi^èŒ∂*ÏÅ^èŒq∞‡Å¡ ^èŒ$`«qâ◊√^Œú
H©iQÎ ∞Æ ~°∞ã¨∂#∞ñ _®~åA Hõ$`«ûfl |Åx
"Õâ◊ =∂~å„u K«~Q° À„`« qÉè∞í xbÅñ
QÆÅñK≥ ™êfiÑ¨ÇÏ¨ $`À~°∞q„Hõ=∞`«ñ QÆ∞O^Œ. 252
~å=∂ : kH±´=^èŒ∂*ÏÅ´k‰õΩ¯Å<≥_ç ¢ã‘ÎÅ ã¨=Ú^•Ü«∞=ÚÜ≥ÚHõ¯,
^èŒq∞‡Å¡´H˘Ñ¨CÅO^Œ∞, ^èŒ$`«´^èŒiOÑ¨|_ç#, qâ◊√^ŒúH©iÎ´x~°‡Å"≥∞ÿ# H©iÎÜ«∞<≥_ç,
QÆ∞~°∞´JkèHõ"≥∞ÿ#, ã¨∂#´Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞ QÆÅ"å_»∞, P ~åA´~å=Ú_»∞, Hõ$`«ûfl´
612 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ , |Å´|eq∞H˜, x"Õâ=◊ Ú´™ê÷#"≥∞#ÿ "å_»∞, P ~å„uK«~Q° À„`« qÉè∞í x<£´P
~åHõ∆ ã¨=Oâßnèâfi◊ ~°∞_≥#· ~å=}∞x, bÅ<£´J=bÅQÍ, ã¨fi´`«#KÕ`,« JÑ¨ÇÏ¨ $`«´
JÑ¨ÇÏ¨ iOK«|_ç#, L~°∞´JkèH"õ ∞≥ #ÿ , q„Hõ=∞`«<´£ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú`À, ‰õΩO^Œ<´£ `«Q∞Æ #æ @∞¡,
HõÅK≥<´£ K«eOÑ¨*ÃË ã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : kHÍ¯O`«Å ã¨=Ú^•Ü«∞Ñ¨Ù H˘Ñ¨CÅO^Œ∞ ^èiŒ OÑ¨|_ç# x~°‡Å
H©iÜÎ ∞« <≥_ç JkèHõ Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞ QÆÅ ~å=Ú_»∞ ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ |eq∞H˜ ™ê÷#"≥∞#ÿ "å_»∞ P
~å=}∞x J=bÅQÍ JÑ¨ÇÏ¨ iOz JkèHõ Ñ¨~å„Hõ=∞=Ú `«Q∞Æ #æ @∞¡ K«eOÑ¨*ÃË ã#∞.
ÉèÏ~°`« : QÆ∞~°∞ã¨∂#∞_»∞´„^À}∞x Ñ¨Ù„`«∞_≥#· Jâ◊fi`å÷=∞, P ~åA´^è~Œ ‡° ~åA
Ü≥ÚHõ¯, |Åx"Õâ◊=Ú´áêà‹=Ú, P~å„u´^Œ∞~Àº^èŒ#∞_»∞ Ñ¨_ç# P ~å„uÜ«∞O^Õ,
K«~´° K«iOK≥_,ç QÀ„`«qÉè∞í x´Ç≤Ï=∞=O`«∞x Ü≥ÚHõ¯, bÅ<£´suKÕ, ™êfiÑ¨´x„^ŒK,Õ
Ç¨Ï$`«´Ç¨ÏiOÑ¨|_ç#, L~°∞q„Hõ=∞`«<´£ Q˘Ñ¨Ê Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ, ‰õΩO^Œ<´£ x„^ŒKÕ a~°∞ã¨∞
K≥_Ü ç Ú« O_»QÍ, HõÅK≥<´£ <˘Ñ≤ÊOK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : kHÍ¯O`«Å ã¨=Ú^•Ü«∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ H˘Ñ¨CÅÜ«∞O^Œ∞ ^èiŒ OÑ¨|_ç#
x~°‡Å H©iQÎ ÅÆ Jâ◊fi`å÷=∞ ^è~Œ ‡° ~åA Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞ãÎ̈ QÆ∞_®~°=ÚÅ#∞ P ~å„uÜ«∞O^Õ
Ç≤Ï=∞=O`«∞x=Öˇ x„^ŒKÕ Ç¨ÏiOÑ¨|_ç# JkèHõ Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚKÕ a~°∞ã¨∞ K≥_Ü ç Ú« O_»QÍ
HõÅK≥#∞.
ã‘. JÅÑ¶¨Ú^Àó „áœ_èç=∂`«∞ÅHõ$`«=~°‡™ê
Ç¨Ü«∞ºHõO|∞# #ÉèË^•º`«∞‡ñ _»QÆ∞K«∞
#Ñ¨C _®g~° Ü≥∂^è•„QÆ}˜ Ü«Ú„QÆOÑ¨Ù
ÉèÅí ¡ =~°¬O|∞#|eq∞ #=∞~°
â◊„`«∞=∞ãÎ̈Hõ=Ú ÅãÖYºO|∞ Öˇ· ^èŒ~°
QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞ Ñ¨_»∞K«∞O_»ñ Q˘\ì̃H˘\ì̃
Ü«∞O`«@ ã¨`º« "≥∂Ñ¶∂¨ G„Ñ¨Ü∂≥ QÆ∞ñ _≥·
Ü«¸i˚`|« Å∞ #∞`«"Î ∂≥ Añ QÆ$+¨‚
`Õ. `«#∞Éèí=ÙÅ ã¨^Œfi~À^ŒÜ«∞O|∞# "≥eñÔQ_»∞

ãÖQÆ~°Hõ$u^èŒ$+¨ì^Œ∞º=Úfl âß„`«"åã¨∞
Ñ¨$^ä∞Œ Ñ¶}
¨ t˜ YO_çñ ^≥Q\Æ ÏiÛ cè=∞q[Ü«∞
nÑÎ̈=∞Ç≤Ï=∞KÕ`«#∞n~°‚ `ÕAñ _»Ü≥∞º. 253
~å=∂ : JÅÑ¶¨Ú´JkèHõ"≥∞ÿ#, ^Àó„áœ_èç=∞´Éèí∞[|Å=ÚKÕ, J`«∞Å´
™ê\˜ÖËxkQÍ, Hõ$`«´KÕÜ«∞|_ç#, =~°‡´*’_»∞Ü≥ÚHõ¯, ™êÇ¨Ü«∞ºHõO|∞#<£´
ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚKÕ, JÉè^Ë ºŒ {P`«∞‡_»Q∞Æ K«∞´ÉèkË OÑ¨~åx P`«‡QÆÅ"å_≥,· JÑ¨C_»∞, P g~°
Ü≥∂^è•„QÆ}˜´~å=Ú_»∞ L„QÆÉèíÅ¡=~°¬O|∞#´f„="≥∞ÿ# ÉÏ}=~°¬=ÚÅ, |eq∞´
|eq∞KÕ, J=∞~° â◊„`«∞ =∞ã¨HÎ =õ ÚÅ∞´~å=}∞x `«ÅÅ∞, JãÖYºO|∞Öˇ´· q∞H˜¯e
ÖˇH¯õ ÖË#xfl, ^è~Œ <° ´£ Éè∂í q∞ÃÑ· QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞ Ñ¨_∞» K«∞O_», H˘\˜Hì ˘\˜,ì JO`«@, J`«º"≥∂Ñ¶∂¨ G
„Ñ¨Ü∂≥ QÆ∞_≥´· q∞H˜¯e J"≥∂Ñ¶∞¨ =ÚÖˇ#· JG=ÚÅ∞ HõÅ"å_≥,· Ti˚`« |Å∞<£´ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ
|Å=Ú QÆÅ"åxx, L`«=Î ∞{FA<£´Q˘Ñ¨Ê `Õ[ã¨∞û QÆÅ"åxx, Hõ$+¨`‚ #« ∞<£´#Å¡x
^ÕÇ¨Ï=ÚQÆÅ "åxx, Éèí=Ù´Dâ◊fi~°∞x Ü≥ÚHõ¯, Åã¨`ü{=~À^ŒÜ«∞O|∞#´Q˘Ñ¨Ê
=~°=ÚÅ ã¨∂ÊùiÎKÕ, "≥eÔQ_»∞´„Ñ¨HÍtOK≥_»∞, ãÖQÆ~°Hõ$u´Ü«Ú^Œú „H©_»Ü«∞O^Œ∞,
^èŒ$+¨ìńè~°"≥∞ÿ# ^Œ∞º=Úfl<£´â∫~°º=ÚQÆÅ"åxx, âß„`«=´â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯,
Pã¨∞´„áê}=ÚÅ<≥_,ç Ñ¶$¨ ^Œ∞Ñ¶}¨ ´˜ „‰õÄ~° ã¨~Ê° =ÚÅ‰õΩ, tYO_ç<´£ <≥=∞e =O\˜"åxx
(~å=}∞x), cè=∞ q[Ü«∞´Q˘Ñ¨Ê q[Ü«∞=∞<≥_∞» , nÑÎ̈ =∞Ç≤Ï=∞KÕ`´« „Ñ¨HÍtOK«∞
=∞Ç≤Ï=∞KÕ, `≥Q\Æ ÏiÛ´K«OÑ≤, Ln~°`‚ A Õ _»Ü∞≥ º´„Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ `Õ[ã¨∞û HõÅ"å_®Ü≥∞#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : JkèH"õ ∞≥ #ÿ Éè∞í [|Å=ÚKÕ ™ê\˜Ö#Ë @∞¡QÆ KÕÜ∞« |_ç# *’_»∞
ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚKÕ ÉèkË OÑ¨~åx P`«‡QÆÅ P ~å=Ú_»∞ JÑ¨C_»∞ ~å=}∞x `«# f„=ÉÏ}
=~°¬=ÚKÕ `«ÅÅ∞ JãÖMÏºHõ=ÚQÍ QÆ∞OÑ¨ÙÅ∞QÍ <ÕÅÃÑ· Ñ¨_∞» #@∞¡ H˘\˜ì JO`«@
q∞H˜¯e J"≥∂Ñ¶∂¨ G=ÚÅ#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz#"å_≥· ã≤~÷ "° ∞≥ #ÿ |Å=ÚQÆÅ"åxx L`«=Î ∞
`Õ [ ã¨ ∞ û QÆ Å "åxx, hÅ^Õ Ç ¨ ï x Dâ◊ fi ~° ∞ x =~° „ Ñ¨ É è Ï ==ÚKÕ "≥ e Ô Q _ç
Ü«Ú^Œ„ú H˜Ü∞« ÅÜ«∞O^Œ∞ nè~"° ∞≥ #ÿ Ñ¨~å„Hõ=∞=ÚQÆÅ"åxx â◊„`«∞=ÙÅ „áê}=ÚÅ<≥_ç
„‰õÄ~° ã¨~Ê° =ÚÅ‰õΩ <≥=∞e =O\˜ "åxx ~å=}∞x q∞H˜¯e q[Ü«∞nÑ¨"Î ∞≥ #ÿ =∞Ç≤Ï=∞KÕ
614 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
K«OÑ≤ „Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ `Õ[ã¨∞û QÆÅ"å_®Ü≥∞#∞.
ÉèÏ~°`« : JÅÑ¶Ú¨ ^Àó„áœ_è,ç =∂`«∞Å´"Õ∞#=∂=∞Ü≥∞ÿ # Hõ$Ñ¨Ùx Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú,
Hõ$`«=~°‡´Hõ$`«=~°‡ Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú, P g~° Ü≥∂^è•„QÆ}´˜ Jâ◊fi`åú=∞, |eq∞<£{J=∞~°´
|Å=ÚKÕ #=∞~°∞#@∞¡, â◊„`«∞ =∞ã¨ÎHõ=ÚÅ∞´â◊„`«∞=ÙÅ `«ÅÅ∞, L`«Î"≥∂A<£´
L`«Î"≥∂A_»#∞"åxx, Hõ$+¨‚´„^ÒÑ¨k Ü≥ÚHõ¯ `«#∂Éèí=ÙÅ<£, ‰õΩ=∂~°∞Öˇ·# „Ñü
qO^è•º^Œ∞Å#∞, ãÖQÆ~H° $õ u´Ü«Ú^Œú ã¨=∞~°∞_÷ #·≥ , ^è$Œ +ì̈^∞Œ º=Úfl<£´^è$Œ +ì̈^∞Œ º=Úflx,
âß„`«=´â◊„`«∞=ÙÅ Ü≥ÚHõ¯, Pã¨∞´„áê}"åÜ«Ú=ÙÅ‰õΩ, Ñ¨$^è∞Œ Ñ¨}´˜ Ñ¶∞¨ #ã¨~Ê° "≥∞#ÿ "åxx,
tYO_ç<´£ tYO_çx, `≥Q\Æ ÏiÛ´K«OÑ≤, cè=∞ q[Ü«∞nÑ¨Î =∞Ç≤Ï=∞KÕ`´« cè=∂~°∞#˚ ∞Å
Ü≥ÚHõ¯ „Ñ¨HÍtOK«∞ =∞Ç≤Ï=∞KÕ, n~°´‚ áÈ"≥Ú`«|Î _ç# (pÅÛ|_ç#)
`å`«Ê~°º=Ú : q∞H˜¯e Éè∞í [|Å=ÚQÆÅ "Õ∞#=∂=∞Ü≥∞ÿ # Hõ$Ñ¨Ùx Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú,
Hõ$`«=~°‡ Ü≥ÚHõ¯Ü«Ú ã¨Ç¨ Ü«∞=ÚKÕ ÉèkË OÑ¨~åx P`«‡QÆÅ"å_»Q∞Æ K«∞ JÑ¨C_»∞ P
Jâ◊fi`åú=∞ f„="≥∞ÿ# ÉÏ}=~°¬=ÚKÕ Hõey# |Å=Ú`À â◊„`«∞=ÙÅ `«ÅÅ∞
JãÖMÏºHõ=ÚÅ∞QÍ Éè∂í q∞ÃÑ· Ñ¨_∞» #@∞¡ Ñ¨_Q» ˘\ì̃ JO`«@ q∞H˜¯e J"≥∂Ñ¶∞¨ =ÚÖˇ#·
JG=ÚÅ#∞ „Ñ¨Ü∂≥ yOz JkèHõ |Å∞_≥#· L`«"Î ∂≥ Ax, „^ÒÑ¨k ‰õΩ=∂~°∞Å#∞ q∞H˜¯e
=~°„Ñ¨ÉÏè ==ÚKÕ Ü«Ú^Œú ã¨=∞~°∞_÷ #·≥ ^è$Œ +ì̈^∞Œ º=Úflx, â◊„`«∞=ÙÅ „áê}=ÚÅ‰õΩ Ñ¶∞¨ #
ã¨~Ê° "≥∞#ÿ tYO_çx cè=∂~°∞#˚ ∞Å nÑ¨=Î ∞Ç≤Ï=∞KÕ pÅÛ|_ç# `Õ[ã¨∞û HõÅ"å_®Ü≥∞#∞.
(`Õ[ã¨∞û H©} ∆ O˜ K≥#∞).
=. JO`« 254
ã‘. „H©_®#~°∞O_≥#· N=~°∞O _ç@∞¡ H∆Í
„`«„Ñ¨„H˜Ü«∞#∞ q[Ü«∞„Ñ¨â◊HÎ̃
x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞ â◊„`«∞ x~°∂‡Å#=Ú ãëÊ
™⁄OÑ¨Ù"≥∞ÿñ ^Œ#‰õΩ#∞ â◊√Éèí Ñ¨^ŒqHõ
ÅOHÍkè~å[º qÖÏã¨Ñ\¨ Ïìa¿è +
Hõ=Ú ã¨fiÑ¨Ù~°ã∂¨ ûÊùi`˚ =« ÚQÆ #_»Ñ¨
=ã¨∞^èŒ #Ñ¨C_»∞ ^•#=„Ñ¨Éèí∞`«fi qâı+¨

Ñ¨$^äŒ∞`«~°nÑ≤Î qcè+¨}∞O_»∞
P. `Õ[iÖˇ¡ ^è~Œ ‡° ~ål`«~H° =∆õ ∂
áêÅ^Œ∞~°¡Éèí`«~° ÉèÏQÆºÅH˜∆ ‡
<Õñ_»∞QÍ Ñ¶e¨ OK≥ <≥éÜ«∞ #ã¨‡`«∂Ê~°fi
ã¨∞Hõ$`« =∞^Œ∞ƒù`« =∞x ã¨∞[#∞ ÅÅ~°. 255
~å=∂ : „H©_®#~°∞O_≥#· ´„H©_®~°∂Ñ¨=Ú# =∞#∞+¨µº_»∞QÍ#∞#fl, N=~°∞O_»∞´
~å=Ú_»∞, W@∞¡, H∆Í„`«„Ñ¨„H˜Ü«∞#∞´Hõ∆„uÜ«Úx=Öˇ =iÎOK«∞K«∞, q[Ü«∞„Ñ¨â◊H˜Î´
q[Ü«∞=Ú#O^Œ∞ JkèHõ ™ê=∞~°º÷ =Ú#∞, x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞´[~°∞Ñ¨ÙK∞« , â◊„`«∞ x~°∂‡Å#=Ú
ãëÑ≤´â◊„`«∞<åâ◊#=Ú KÕã≤, ™⁄OÑ¨Ù"≥∞ÿ´JO^Œ=ÚQÍ, `«#‰õΩ<£´qcè+¨}∞#‰õΩ,
â◊√ÉèíÑ¨^ŒqHõ´â◊√Éèí=∂~°æ=ÚQÆÅ, ÅOHÍkè~å[º qÖÏã¨ Ñ¨\Ïìaè¿+Hõ=Ú´ÅOHÍ
~å[º=Ú Ü≥ÚHõ¯ qÖÏã¨=O`«"∞≥ #ÿ Ñ¨\Ïìa¿è +Hõ=Ú, ã¨fi´`«#‰õΩ, Ñ¨Ù~°ó´=ÚO^ŒiH˜x
(ZÑ¨Ê\˜Hx˜ ) ã¨∂Êùi`˚ =« ÚQÆ´„Ñ¨HÍtOK«∞#@∞¡, #_»Ñ´¨ #_»ÑQ¨ Í, =ã¨∞^è<Œ ´£ Éè∂í q∞ÃÑ,·
JÑ¨C_»∞, ^•#= „Ñ¨É∞íè `«fi qâı+´¨ ~åHõã∆ ¨ „Ñ¨É∞íè `«fi qâı+=¨ ÚKÕ, Ñ¨$^ä∞Œ `«~n° Ñ≤´Î JkèH"õ ∞≥ #ÿ
„Ñ¨HÍâ◊=ÚHõÅ"å_≥·, qcè+¨}∞O_»∞, `Õ[iÖˇ¡´„Ñ¨HÍtOK≥#∞, ^èŒ~°‡~ål`«´ã¨HõÅ
^è~Œ ‡° =ÚÅKÕ „Ñ¨HÍtOK«∞, ~°H<∆õ ´£ ãÖ~°H}∆õ KÕ, =∂áêÅ<£´=∂ Ü«∞O^Œ∞, ^Œ∞~°É¡ `íè ~« ´°
Hõ+=ì̈ ÚQÍ ÅaèOK≥_ç ÉèÏQÆºÅH˜∆ ‡´ÉèÏQÆºãÖÑ¨^,Œ <≥éÜ«∞<£´ PÖ’zOÑ¨QÍ, Jã¨‡`ü
Ñ¨Ó~°fiã¨∞Hõ$`«´=∂ Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù}º=Ú, J^Œ∞ƒù`«=∞x, ã¨∞[#∞ÅÅ~°´ã¨[˚#∞Å∞
P#OkOÑ¨QÍ, <Õ_∞» QÍ Ñ¶e¨ OK≥´D<å_»∞ Ñ¶e¨ OK≥#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : =∂#= =∂„`«∞_»∞QÍ #\ÕK«∞ ~å=Ú_»∞ D q^èŒ=ÚQÍ
Hõ„∆ uÜ«∞ „Ñ¨=~°#Î KÕ q[Ü«∞=Ú <˘O^Œ∞ JkèHõ ™ê=∞~°º÷ =Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞ â◊„`«∞
<åâ◊#=Ú KÕã≤ ™⁄OÑ¨ÙQÍ qcè+} ¨ ∞#‰õΩ â◊√Éè=í ∂~°=æ ÚQÆÅ ÅOHÍkè~å[º qÖÏã¨
Ñ¨\Ïìa¿è +Hõ=Ú `«#‰õΩ x~°O`«~=° Ú ã¨∂Êùi=Î O`«=ÚQÍ #_»ÑQ¨ Í Éè∂í q∞ÃÑ· JÑ¨C_»∞
~åHõã∆ ¨ „Ñ¨É∞íè `«fi qâı+¨ nÑ≤QÎ ÅÆ qcè+} ¨ ∞_»∞ „Ñ¨HÍtOK≥#∞. ã¨HÅõ ^è~Œ ‡° =ÚÅKÕ ‰õÄ_ç#
ãÖ~°H} ∆õ KÕ =∂Ü«∞O^Œ∞ ^Œ∞~°É¡ "íè ∞≥ #ÿ ÉèÏQÆºÅH˜∆ ‡ Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù}º Ñ¶Å¨ =ÚKÕ J^Œ∞ƒù`=« ÚQÍ
616 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
HõeQÔ #x ã¨[#˚ ∞Å∞ ãÖ`À+≤OÑ¨QÍ `Õ[iÖˇi¡ .
ÉèÏ~°`« : „H©_® #~°∞O_»~Ú# N=~°∞O_»∞´=∂#= ~°∂Ñ¨=Ú# #∞#fl NHõ$+¨µ_‚ ∞» ,
H∆Í„`« „Ñ¨„H˜Ü∞« #∞´Hõ„∆ uÜ≥∂z`«"∞≥ #ÿ ™ê~°k=è Öˇ, q[Ü«∞´J~°∞#˚ ∞xH˜, „Ñ¨âH◊ ´Î̃ JkèHõ
|Å=Ú#∞, â◊√ÉèÑí ^¨ ´Œ â◊√Éè„í Ñ¨^"Œ ∞≥ #ÿ , qHõÅOHõ´x+¨¯ÅOHõ"∞≥ #ÿ , Jaè~å[ºqÖÏã¨´
™ê„=∂[º qÖÏã¨=∞O^Œ∞QÆÅ, Ñ¨\Ïìaè¿+Hõ=Ú, ã¨fiÑ¨Ù~°´`«# Ç¨Ïã≤Î<å#QÆ~°=Ú#,
`å<£´`å#∞, #=„Ñ¨Éèí∞`«fi´#∂`«# „Ñ¨Éèí∞`«fi=∞O^Œ∞QÆÅ, qâı+¨´qO`« suKÕ,
qcè+}¨ ∞_»∞´K«∂_»âH◊ ºõ =Ú QÍx"å_»∞, ^è~Œ ‡° ~åA, W`«~H° =∆õ ∂áêÅ´W`«~° ~åAÅ‰õΩ,
`å`«Ê~°º=Ú : =∂#= ~°∂Ñ¨=Ú# „Ñ¨=iÎOK«∞ Hõ$+¨µ_‚ ∞» D q^è=Œ ÚQÍ Hõ„∆ uÜ«∞
ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ# ™ê~°kä=Öˇ J~°∞˚#∞#‰õΩ JkèHõ |Å=Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞ â◊„`«∞
x~°∂‡Å#=Ú KÕã≤ JO^Œ=ÚQÍ `«#‰õΩ#∞ â◊√Éè„í Ñ¨^"Œ ∞≥ ÿ x+¨¯à◊OHõ"∞≥ #ÿ ™ê„=∂[º
qÖÏã¨=Ú`À Ñ¨\Ïìa¿è +Hõ=Ú#∞ `«# Ç¨Ïã≤<Î å#QÆ~=° ∞O^Œ∞ „Ñ¨HÍâ◊=O`«=ÚQÍ #_»ÃÑ#∞.
Éè∂í q∞ÃÑ· JÑ¨C_»∞ `å#∞ #∂`«# „Ñ¨É∞íè `«fi=∞O^Œ∞QÆÅ qO`« suKÕ Q˘Ñ¨Ê nÑ≤Î KÕ`«
K«∂_» â◊Hºõ =ÚQÍx ^è~Œ ‡° ~åA `«H¯˜ # ~åAÅ‰õΩ q∞H˜¯e ^Œ∞~°É¡ "íè ∞≥ #ÿ ÉèÏQÆºÅH˜∆ ‡ <Õ_∞»
Ñ¶e¨ OK«QÍ `«=∞ Ñ¨Ó~°fiÑ¨Ù}º ã¨∞Hõ$`«=Ú J^Œ∞ƒù`=« ∞x ã¨∞[#∞Å∞ P#OkOÑ¨QÍ
`Õ[iÖˇ¡#∞.
`Õ. q+¨µ‚ =ÚMÏº=`å~°"∞≥ ÿ "≥ÅÜ«Ú qâ◊fi
qÉèí∞ñ_»∞ ##Åã¨Ç¨Ï~°¬„Ñ¨"Õâ◊=∞Ç≤Ï=∞
Hõ`#« ñ ^Œ# K≥Åfi=∞u â◊√kú QÍOz Ü«∞=∞~°
q#∞u q∞QÆ∞Åñ *ËH˘x ÜÕ∞ñÔQñ ^Œ#^Œ∞Ñ¨ÙiH˜ 256
~å=∂ : q+¨µ‚=ÚMÏº=`å~°"≥∞ÿ´q+¨µ‚x „Ñ¨^è•# J=`å~°"≥∞ÿ, "≥ÅÜ«Ú´
„Ñ¨HÍtOK«∞, qâ◊fiqÉè∞í _»∞´~°ÑÚ¨¶ <å^è∞Œ _»∞, J#Å´JyflÜ«∞O^Œ∞, ã¨ÇÏ¨ ~°¬´ãÖ`À+¨=Ú`À,
„Ñ¨"âÕ ´◊ „Ñ¨"tÕ OK«∞, =∞Ç≤Ï=∞ Hõ`#« <£´=∞Ç≤Ï=∞ =Å#, `«# K≥Åfi´`«# ÉèÏ~°º J~Ú#
ã‘`å^Õq Ü≥ÚHõ¯, =∞uâ◊√kú QÍOz´Ç¨Ï$^ŒÜ∞« â◊√kúx K«∂z, J=∞~° q#∞u´„|Ç¨‡k
^Õ=`«Å ™ÈÎ„`«=ÚÅ#∞, q∞QÆ∞Å KÕH˘x´q∞H˜¯e ã‘fiHõiOz, `«#^Œ∞Ñ¨ÙiH˜´`«# JÜ≥∂^è•º

#QÆ~=° Ú#‰õΩ, UÔQ<£´"≥à§‹ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q+¨µx‚ =ÚYº J=`å~°"∞≥ #ÿ ~å=Ú_»∞ JyflÜ«∞O^Œ∞ ãÖ`À+¨=ÚQÍ
„Ñ¨"tÕ Oz# =∞Ç≤Ï=∞ =Å# „Ñ¨HÍtOK«∞ ã‘`å^Õq Ç¨Ï$^ŒÜ∞« â◊√kúx K«∂z „|Ç¨‡k
^Õ=`«Å ™ÈÎ„`«=ÚÅ#∞ q∞H˜¯eQÍ ã‘fiHõiOz JÜ≥∂^è•º #QÆ~=° Ú#‰õΩ "≥à§‹ #∞.
ÉèÏ~°`« : qâ◊fiqÉè∞í _»∞ŃHõ$+¨µ_‚ ∞» , J#Åã¨´JÅÊ=ÚQÍx, Ç¨Ï~°¬ „Ñ¨"âÕ =◊ ∞Ç≤Ï=∞
Hõ`#« ´P#O^Œ=Ú Hõey# =∞Ç≤Ï=∞KÕ, `«#K≥Åfi=Ú´`«# qÖÏã¨=Ú, Juâ◊√kúQÍOz´
q∞H˜¯e â◊√kúx á⁄Ok, J=∞~°<´£ J=∞~°QÍ, q#∞u´^è~Œ ‡° ~å*Ï^Œ∞Å ™ÈÎ„`«=Ú#∞,
KÕH˘x´ã‘fiHõiOz, `«#^Œ∞Ñ¨ÙiH˜´^•fi~°H‰õ Ωõ , UÔQ#∞´"≥à§‹ #∞.
`å`«Ê~°º=Ú : q+¨µx‚ =ÚMÏº=`å~°"∞≥ ÿ "≥ÅÜ«Ú NHõ$+¨µ_‚ ∞» J#ÅÊ"≥∞#ÿ
ãÖ`À+¨=Ú =Å# Hõey# =∞Ç≤Ï=∞KÕ`« qÖÏã¨=Ú q∞H˜¯e â◊√kú á⁄Ok „Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ
^è~Œ ‡° ~å*Ï^Œ∞Å ™ÈÎ„`«=ÚÅ#∞ JO^Œ∞H˘x ^•fi~°HÍ #QÆ~=° Ú#‰õΩ "≥à§‹ #∞.
=. J>Ëñ¡ y Ü«Úz`«ÉOíè y #OwHõ$`«ãH¨ Åõ ™ê„=∂[ºÉè’QÆbÖÏ
qâı+µ¨ O_»Ü∞≥ º #Ñ¨C_»∞. 257
HõO. âßO`«#"ÀHÎ̃ qÖÏ™ê
`«ºO`« ã¨∞tH˜∆`«ã¨=∞ãÎ̈ ^Œ~°‡`«ñ *ËÃã<£
âßOu Ñ¶¨∞#∞ñ_»∞ "≥·=ã¨fi`«
ãÖ`«u #$Ñ¨âYı ~°∞ñ_»∞ „Ñ¨*ÏáêÅ#=Ú<£. 258
~å=∂ : âßO`«´âßO`«=ÚÖˇ#· , #=´=∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚÖˇ#· , LH˜qÎ ÖÏã¨´JQÆ™êÎºk
=Ú#∞Å =KÀqÖÏã¨=ÚÅKÕ, J`«ºO`«´q∞H˜¯e, ã¨∞tH˜`∆ ´« Öˇãû¨ QÍ `≥eÜ«∞|_ç#,
ã¨=∞ãÎ̈´ã¨HÅõ "≥∞#ÿ (â◊„`«∞q∞„`«∞Å Ü≥ÚHõ¯), ^è~Œ ‡° `«<´£ QÆ∞}=ÚÅ∞ HõÅ"å_≥,· âßOu
Ñ¶¨∞#∞_»∞´Q˘Ñ¨Ê âßOu HõÅ"å_»∞, "≥·=ã¨fi`«ãÖ`«u´=∞#∞=Oâ◊=∞O^Œ∞QÆÅ,
#$Ñ¨âYı ~°∞_»∞´~å=Ú_»∞, „Ñ¨*ÏáêÅ#=Ú#<£´„Ñ¨*ÏáêÅ#=Ú, KÕÃã<£´KÕÃã#∞.
618 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
`å`«Ê~°º=Ú : âßO`«=ÚÅ∞ =∞<ÀÇ¨Ï~°=ÚÅ∞<≥#· JQÆ™êÎºk =Ú#∞Å =KÀ
qÖÏã¨=ÚÅKÕ q∞H˜¯e Öˇãû¨ QÍ `≥eÜ«∞|_ç# ã¨HÅõ QÆ∞}=ÚÅ∞ QÆÅ"å_≥· âßOu
Ñ¶∞¨ #∞_≥#· =∞#∞=Oâ◊ ~å[„âı+µ¨ _ì #·≥ ~å=Ú_»∞ „Ñ¨*ÏáêÅ#=Ú KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : âßO`«#=ćè+¨µ‡x Ü≥ÚHõ¯, LH˜ÎqÖÏã¨´âßOu, P#∞âßã¨xHõ
Ñ¨~ÀfiH˜Î´qÖÏã¨=ÚÅKÕ, "≥·=ã¨fi`« ãÖ`«u´Ü«∞=Úx ‰õΩ=∂~°∞_≥·#, #$Ñ¨
âıY~°∞_»∞´^è~Œ ‡° ~åA.
`å`«Ê~°º=Ú : cè+µ¨ ‡x Ü≥ÚHõ¯ ã¨∂HÎ̃ qÖÏã¨=ÚÅKÕ Öˇãû¨ QÍ `≥eÜ«∞|_ç#
ã¨HÅõ ^è~Œ ‡° =ÚÅ∞ QÆÅ"å_≥· Q˘Ñ¨Ê âßO`« ã¨fiÉèÏ==ÚQÆÅ ^è~Œ ‡° ~åA „Ñ¨*ÏáêÅ#=Ú
KÕÃã#∞.
=. P ã¨=∞Ü«∞O|∞#O^Œ∞ 259
P. =∞øxÑ¨^Œ qã¨Ê+ì̈=∞Ç≤Ï`«#Ü≥∂`«Ê#fl
‰õΩâ◊Å=ã¨∞ã¨=∞$kú =â◊`« <˘^Œ=Ù
H˘^Œ=ÖˇÅ¡ñ n~°∞ÛH˘x Ü«∞qfiÉèí∞O_»∞ QÍ
qOK≥ #â◊fi"Õ∞^èŒ q^èŒ∞Å∞ "≥ÅÜ«∞. 260
~å=∂ : =∞øxÑ¨^Œ´"åb‡H˜ P„â◊=∞=Ú#O^Œ∞, qã¨Ê+¨ì´q_»∞=|_ç#,
=∞Ç≤Ï`«#Ü«∂´ã‘`Ü « ∞« O^Œ∞, L`«Ê#fl´[x‡Oz#, ‰õΩâ◊Å=´‰õΩâ◊Å=ÙÅ, ã¨∞ã¨=∞$kú
=â◊`<« ´£ JkèHõ Sâ◊fi~°º „áêÑ≤QÎ ÅÆ "å_≥,· X^Œ=H˘^Œ=ÖˇÅ¡ f~°∞ÛH˘x´HõeQÔ _ç ^Õ=,
|∞∞+≤, Ñ≤`«$ |∞∞}=ÚÅ∞ f~°∞ÛH˘x, P{qÉèí∞O_»∞´P ~å=Ú_»∞, Jâ◊fi"Õ∞^èŒ
q^è∞Œ Å∞´Jâ◊fi"Õ∞^è•k Ü«∂QÆ=ÚÅ∞, "≥ÅÜ«∞<£´„Ñ¨ã^≤ =úŒ ∞ø#@∞¡, HÍqOK≥´KÕÃã#∞.
`å`«Ê~°º=Ú : "åb‡H˜ P„â◊=∞=Ú #O^Œ∞ q_»∞=|_ç# ã‘`‰« Ωõ [x‡Oz#
‰õΩâ◊Å=ÙÅ =Å# JkèHõ Sâ◊fi~°º „áêÑ≤QÎ ÅÆ "å_≥· ^Õ=|∞∞+≤ Ñ≤`$« |∞∞}=ÚÅ∞ f~°∞ÛH˘x
P ~å=Ú_»∞ Jâ◊fi"Õ∞^è•k q^è∞Œ Å#∞ „Ñ¨ã^≤ =úŒ ÚQÍ KÕÃã#∞.
ÉèÏ~°`« : =∞øx´"Õ^Œ "åºã¨=Úx, Ñ¨^´Œ "åHõº=ÚÅKÕ, qã¨Ê+ì̈´W=fi|_ç#,
=∞Ç≤Ï`«´„Ñ¨ã≤^Œú"≥∞ÿ#, #Ü«∞´huKÕ, L`«Ê#fl´Hõey#, ‰õΩâ◊Å´â◊√ÉèíHõ~°"≥∞ÿ#,

=ã¨∞´„^Œ=º=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯, ã¨=∞$kú=â◊`«<£´ã¨=∞$kú HõÅ∞QÆ∞@KÕ, JqfiÉèí∞O_»∞´
^è~Œ ‡° ~åA.
`å`«Ê~°º=Ú : "Õ^"Œ åºã¨=Úx "åHõº=ÚÅKÕ `≥eã≤# „Ñ¨ã^≤ "úŒ ∞≥ #ÿ huKÕ Hõey#
â◊√ÉèHí ~õ "° ∞≥ #ÿ „^Œ=º=ÚÅ Ü≥ÚHõ¯ ã¨=∞$kúQÅÆ "å_≥· ^è~Œ ‡° ~åA Jâ◊fi"Õ∞^è•k ã¨`¯« ~°‡Å#∞
KÕÃã#∞.
ã‘. N^è•#ºHõ@Hõ"∞≥ ÿ K≥Å∞"˘O_≥ ~åRO|∞
<≥Å=¸ñ_»∞ "å#Å∞ xO_»ñ QÆ∞iÃãñ
ÉÏ_çxñ |O@Åñ „|[Å∞ q[$OaèOz
~°iÑ¨^Œ=Ùº`«ÊuÎ Ü«∞ãÎ̈q∞OK≥
~ÀQÍÑ¨=∞$`«∞º"å~åÎQÆO^èŒ "≥∞_»Öˇ#∞
*Ï~°KÀ~å^Œ∞Å ¿Ñ~°∞ #∞_çQÔ
=~å‚„â◊=∂Kå~°=~°#Î Öò QÆ_∞» <˘ÃÑÊ
^è~Œ ‡° O|∞ <åÅ∞æáê^Œ=ÚÅ #_»K≥
`Õ. ~å=∞Éèí„^Œ∞O_»∞ ã¨<å‡~°æ~°Hõ∆}ÿ̌Hõ
Ñ¨~∞° ñ_»∞ kQÆ=`«Oã≤`H« i© Î áêO_»∞ã¨∂#∞ñ
_»∞ifiÑ¨~Úñ [`«∞~å`å‡#∞*’Ñ¨K«i`«
K«~} ° ∞ñ _»Q∞Æ K«∞ ™ê„=∂[ºO|∞ ã¨Å∞Ñ¨Ù#Ñ¨Ù_»∞. 261
~å=∂ : kH±{J=`«Oã≤`«´k‰õΩ¯Å‰õΩ JÅOHÍ~°=ÚQÍ KÕÜ«∞|_ç#,
áêO_»∞ã¨∂#∞_»∞´`≥Åx¡ Ñ¨Ù+Ê¨ =ÚÅ∞QÆÅ"å_»∞, ã¨`{ü =∂~°æ ~°H}∆õ Hÿˇ Ñõ ~¨ ∞° _»∞´^è~Œ ‡° ~°H}∆õ ÜÕ∞
^èºÕ Ü«∞=ÚQÍ HõÅ"å_»∞, ~å=∞Éè„í ^Œ∞O_»∞´~å=∞K«O„^Œ∞_»∞, LifiÑ¨~Ú<£´Éè∂í q∞ÃÑ,·
K«`∞« ~°´=∞<ÀÇ¨Ï~°"∞≥ #ÿ , P`«‡´Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚQÆÅ, J#∞[´`«=Ú‡ÅKÕ`,« LÑ¨Ki« `«´
¿ãqOÑ¨|_ç#, K«~°}∞_»QÆ∞K«∞<£´áê^Œ=ÚÅ∞QÆÅ"å_≥·, ™ê„=∂[ºO|∞ ã¨Å∞Ñ¨Ù
620 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
#Ñ¨Ù_»∞´~å[º ÑïáêÅ#=Ú KÕÜÚ« #Ñ¨Ù_»∞, ~åRO|∞´^Õâ=◊ Ú, N^è•#ºHõ@Hõ"∞≥ ´ÿ
^è•#ºãÖÑ¨^ŒÅ‰õΩ <≥Å"≥·, K≥Å∞"˘O^≥´„Ñ¨HÍtOK≥#∞, <≥Å=¸_»∞"å#Å∞´<≥Å‰õΩ
=¸_»∞ "å#Å∞, xO_»<‰£ Ωõ iÃã´ãÖÑ¨Ó~°=‚ ÚQÍ =i¬OK≥#∞, „Ñ¨[Å∞, áê_ç#<£{
ÑÖ@Å<£´áê_çÑÖ@Å`À, q[$OaèOzi´Juâ◊~ÚOzi, JiÑ¨^Œ =Ùº`«ÊuÎ´
â◊„`«∞=ÙÅ Ñ¨Ù@∞ìH,õ JãÎ̈q∞OK≥´#tOK≥#∞, ~ÀQÆ{JÑ¨=∞$`«∞º´~ÀQÆ=ÚÅ∞, JHÍÅ
=∞~°}=ÚÅ∞ J<≥_∞» , "å~åÎQOÆ ^è=Œ Ú´"å~°ÅÎ "åºÑ≤,Î Z_»Ö#ˇ ∞´#tOK≥#∞, *Ï~°
KÀ~å^Œ∞Å ¿Ñ~°∞´=ºaèKå~°∞Å∞, ^˘OQÆÅ „Ñ¨ãH¨ ,Î˜ L_çQÔ ´ÖËHáõ ÈÜ≥∞#∞, =~å‚„â◊=∂Kå~°
=~° Î # Öò ´ <åÅ∞QÆ ∞ =~° ‚ = ÚÅ‰õ Ω ã¨ O |Okè O z# ã¨ ^ •Kå~° „Ñ¨ = ~° Î # Å∞,
Hõ_∞» <˘ÃÑÊ´L#fl`«=ÚQÍ ÉèÏã≤OK≥#∞, ^è~Œ ‡° O|∞ <åÅ∞QÆ∞ áê^Œ=ÚÅ #_»K.≥
`å`«Ê~°º=Ú : ã¨<å‡~°=æ Ú#∞ ~°HO∆˜ K«∞@ Ü«∞O^Œ∞ k‰õΩ¯Å‰õΩ JÅOHÍ~°=ÚQÍ
KÕÜ«∞|_ç# H©iÎ Ü«∞<≥_»∞ `≥Å¡x Ñ¨Ù+¨Ê=ÚÅ∞QÆÅ ~å=∞Éèí„^Œ∞_»∞ =∞<ÀÇ¨Ï~°"≥∞ÿ#
Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ∞QÆÅ `«=Ú‡ÅKÕ ¿ãqOÑ¨|_ç# Ñ¨^=Œ ÚÅ∞ QÆÅ"å_≥· ~å[ºáêÅ#=Ú
KÕÜ«Ú#Ñ¨Ù_»∞ Éèí∂q∞ÃÑ· D q^èŒ=ÚQÍ ãÖ`À+¨=Ú <≥ÅH˘<≥#∞. ^Õâ◊=Ú
^è•º#ãÖÑ¨^ŒÅ‰õΩ <≥Å"åÜ≥∞#∞. <≥Å‰õΩ =¸_»∞ "å#Å∞ xO_»∞QÍ ‰õΩiÃã#∞.
áê_çÑO¨ @ÅKÕ „Ñ¨[Å∞ q[$OaèOzi. â◊„`«∞=ÙÅ#∞ Ñ¨^=Œ Ú #tOK≥#∞. ~ÀQÆ=ÚÅ∞
JHÍÅ =∞~°}=ÚÅ∞ J#∞"å~åÎ"åºÑ≤Î ÖË^•Ü≥∞#∞. *Ï~°KÀ~°∞Å#∞ =∂@
qxÑ≤OK«^•Ü≥∞#∞. =~å‚„â◊=∞ ^è~Œ ‡° =ÚÅ∞ q∞H˜¯eQÍ áê\Õzi. ^è~Œ ‡° =Ú <åÅ∞QÆ∞
áê^Œ=ÚÅ`À #_»K#≥ ∞.
ÉèÏ~°`« : ~å=∞´XÑ¨CK«∞#fl, Éèí„^Œ´Éèí„^Œ=ÚQÆÅ"å_»∞, kQÆ=`«Oã≤`«
H©i´Î k‰õΩ¯Å‰õΩ "åºÑ≤Oz# H©iQÎ ÅÆ "å_»∞, áêO_»∞ã¨∂#∞_»∞´^è~Œ ‡° ~åA, LifiÑ¨~Ú,
K«`«∞ó´#Å∞QÆ∞~°∞, P`å‡#∞AÅ∞´`«# ™È^Œ~°∞ÅKÕ, LÑ¨K«i`«´¿ãqOÑ¨|_ç#,
K«~} ° ∞_»Q∞Æ K«∞–q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : Éè„í ^Œ=Ú`À <˘Ñ≤Ê k‰õΩ¯Å‰õΩ "åºÑ≤Oz# H©iQÎ ÅÆ ^è~Œ ‡° ~åA
Éè∂í q∞ÃÑ· `«# #Å∞QÆ∞~°∞ ™È^Œ~∞° Å∞ ¿ãqOK«∞ áê^Œ=ÚÅ∞QÆÅ"å_≥· ~å[ºáêÅ#=Ú
KÕÜÚ« K«∞O_»QÍ ^Õâ=◊ Ú ã¨∞aèH=∆õ ÚQÍ#∞O_≥#∞. q∞QÆ`å ã¨=∂#=Ú.
qâı+}¨ =Ú : HÍ"åºkx NHÍ~°=Ú, HÍ"åºO`« Ñ¨^ºŒ =Ú# NHÍ~°=Ú Hõq

â◊√Éè„í Ñ¨^=Œ ÚQÍ #∞OK≥#∞.
âß. ^Õ"å^Õ=~° „¿Ñ~°}O|∞## Ü«ÚnÌÑO≤ K«∞"åÔQ· fiÉè=í
Nqã¨∂ÊùiÎx ~å=∞ÉèÏ~°`«Hõ^ä•âı¡+¨ „Ñ¨|O^èÀ`«Î=∞
"åºq~åƒù==Ú x@∞¡ ÃãO^≥ xk Éè"í åºÉè=í º`« Å∂û_»HO˜
ÃÑ· =iÎÅñ¡ |i„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù=Ú q~°∂áêH∆Í [QÆ„^ŒHH∆õ Í! 262
J~°÷=Ú : q~°∂áêH∆Í´„u<Õ„`å! [QÆ`ü{~°Hõ∆HÍ!´Ö’Hõ~°Hõ∆HÍ! ^Õ"å´^Õ"å!
^Õ=~° „¿Ñ~°}O|∞##´^Õ=`«Å Ü≥ÚHõ¯ „¿Ñ~ˆ Ñ¨} Ü«∞#∞#@∞¡, LnÌÑO≤ K«∞´„Ñ¨HÍtOK«∞,
"åH±{"≥É· =íè ã¨∂ÊùixÎ ´"å‰õΩ¯Å Ü≥ÚHõ¯ qÉè=í `«fi ã¨∂ÊùiKÎ ,Õ ~å=∞ÉèÏ~°`H« ^õ •ä ´~å=∂Ü«∞}
ÉèÏ~°`Q« Í^èÅŒ , âı+¡ ´¨ âı+¡ `¨ ÀQÆ∂_ç# „Ñ¨|O^èÀ`«=Î ∞"åºq~åƒù==Ú´L`«=Î ∞ „Ñ¨|O^è=Œ Ú
Ü≥ÚHõ¯ Ñ¨Ù@∞ìH,õ Wk´D „QÆO^è=Œ Ú, W@∞¡{K≥O^≥<´£ W@∞¡ =K≥Û#∞, Éè"í åºÉè=í º`«Öò{
K«∂_»H´õ =∞Oz K≥_∞» Å∞ K«∂_»H,õ WOÃÑ· =iÎÅ<¡ ´£ WOÑ¨Q∞Æ #@∞¡, Ñï„QÆÇÏ≤ OÑ¨Ù=Ú´
ã‘fiHõiOÑ¨Ù=Ú.
`å`«Ê~°º=Ú : q~°∂áêH∆Í! [QÆ„^ŒHH∆õ Í! ^Õ"å! g∞ Ü≥ÚHõ¯ „¿Ñ~°}=∞#∞#@∞¡
„Ñ¨HÍtOK«∞ "åyfiÖÏã¨ ãÖÑ¨^Œ ã¨∂Êùi`Î À ~å=∞ÉèÏ~°`« Hõ^ÅŒä ∞ L`«=Î ∞ âı+¡ ¨ „Ñ¨|O^è=Œ ÚQÍ
Pq~åƒù==Ú K≥Ok D „QÆO^ä=Œ Ú W@∞¡ K≥O^≥#∞. nx Éè"í åºÉè=í º`«Å∞ K«∂_»Hõ
WOÑ¨Q∞Æ #@∞¡ ã‘fiHõiOÑ¨Ù=Ú.
âß. „H©_®=∂„`«H$õ `« „u=¸iÎÉ~íè }° ÏOwHÍ~°K∂« _®Ñï
„ÉèÏ_®k`«º^èŒ∞hÑ¨$+¨`«∞Ê+≤`«ÑÖáêâ‹·`«º "Õ^èÀ=∞~°∞
„^•_®~åkè`«áê^Œ Ü«∞O„Ñ¶≤∞#YK«O„^Œ^Àº`«ã≤^Œúº`«Êi
„"å_®YO_»Å=∞O_»b Ç¨Ï$^ŒÜ«∞r=Or=ãÖr=<å! 263
J~°÷=Ú : „H©_®=∂„`«Hõ$`«´q<À^Œ=∂„`«=ÚKÕ KÕÜ«∞|_ç#, „u=¸iÎ´
„|Ç¨Ï‡q+¨µ‚ =∞¿ÇÏâ◊fi~°∞Å Ü≥ÚHõ¯, Éè~í }° ´^è•~°}=Ú Ü≥ÚHõ¯, JOwHÍ~°´JOwHÍ~°=Ú
622 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
QÆÅ"å_®! K«∂_®´tYÜ«∞O^Œ∞, Ñï„ÉèÏ\ò´XÑ¨CK«∞#fl, Pk`«º^è∞Œ h´^Õ=#kÜ≥ÚHõ¯,
Ñ¨$+¨`üáO^Œ∞=ÙÅKÕ, Ñ¨Ù+≤`«´áÈ+≤OÑ¨|_ç#, ÑÖáêâ‹·`«º´ÑÖáê#kÜ«∞O^Œe
j`«Å`«fi=ÚQÆÅ"å_®! "Õ^èŒó´„|Ç¨Ï‡KÕ`«#∞, =∞~°∞`ü´^Õ=`«Å‰õΩ, ~å\ò´~å*ˇ·#
WO„^Œ∞xKÕ, P~åkè`«´¿ãqOÑ¨|_ç#, áê^Œ´áê^Œ=ÚÅ∞QÆÅ"å_®!, JO„Ñ¶≤∞´
áê^Œ=ÚÅO^Œ∞QÆÅ, #YK«O„^Œ´QÀà◊√¡ J<≥_ç K«O„^Œ∞Å Ü≥ÚHõ¯, ^Àº`«´„Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ,
ã≤^ºúŒ `ü´ã≤kOú K«∞K«∞#fl, Ñï„"å\ò´ Ü«∞fâ◊fi~°∞Å‰õΩ, PYO_»Å´WO„^Œ∞Öˇ#· „|Ç¨Ï‡~°∞¬Å
Ü≥ÚHõ¯, =∞O_»b´ã¨=¸Ç¨Ï=Ú Ü≥ÚHõ¯, Ç¨Ï$^ŒÜ∞« ´Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ<≥_,ç r=Or=´
K«HÀ~° Ñ¨‰Ω∆õ ÅÜ≥ÚHõ¯, ãÖr=<å´ãÖr=#=ÚQÆÅ"å_®!
`å`«Ê~°º=Ú : q<À^Œ =∂„`«=ÚQÍ ã¨$+≤ìOz# „u=¸~°∞ÎÅ ^è•~°}=Ú
JOwHÍ~°=ÚQÍQÆÅ"å_®! tYÜ«∞O^Œ∞ XÑ¨CK«∞#fl ^Õ=#n aO^Œ∞=ÙÅKÕ áÈ+≤OÑ¨|_ç#
ÑÖáê#n j`«Å`«fi=Ú QÆÅ"å_®! „|Ç¨Ï‡KÕ, ^Õ=`åkè<å^èŒ∞_≥·# WO„^Œ∞xKÕ
¿ãqOÑ¨|_ç# áê^Œ=ÚÅ∞ QÆÅ"å_®! áê^Œ=ÚÅO^Œ∞QÆÅ #YK«O„^Œ∞Å „Ñ¨HÍâ◊=ÚKÕ
ã≤kOú K«∞K«∞#fl Ü«∞fâ◊fi~°∞Å‰õΩ WO„^Œ∞Öˇ#· „|Ç¨Ï‡~°∞¬Å ã¨=Ú^•Ü«∞ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =ÚÅ<≥_ç
K«HÀ~° Ñ¨‰Ω∆õ Å‰õΩ r==Ú HõeyOK«∞"å_®!
HõO. HÍ~°∞}º qÉèí= ÅH©∆ ‡
`å~°∞}º ã¨^ÀÑ¨Éè’QÆ ^èŒ#º Hõ\ÏH∆Í
âßs~å~°ú ã¨∞ÖÏe`«
Q“s~å~°[º=∂# Hõ„=∂¿ÑH∆Í! 264
J~°=÷ Ú : HÍ~°∞}ºqÉè=í ´^ŒÜ∂« uâ◊Ü∞« =Ú Ü≥ÚHõ¯, ÅH©;´ãÖÑ¨^Ü Œ ∞« <≥_,ç
`å~°∞}º´Ü«∞ø=#=Ú Ü≥ÚHõ¯, ã¨^•{LÑ¨É’è QÆ´x`åº#∞Éè=í =ÚKÕ, ^è#Œ ºHõ\ÏH∆Í´
^èŒ#º"≥∞ÿ# Hõ\ÏHõ∆=Ú QÆÅ"å_®! âßs~°´â◊s~° ãÖ|O^èŒ"≥∞ÿ#, J~°÷=∞O^Œ∞´J~°÷
â◊s~°=Ú#O^Œ∞, ã¨∞ÖÏe`«´K«Hõ¯QÍ ÖÏeOK«|_»∞, Q“s´Q“s ^ÕqÜ«∞O^Œ∞,
~å~°[º=∂#´q∞H˜¯e Pã¨HÎ˜ QÆÅ"å_»",·≥ Hõ„=∞{J¿ÑH∆Í!´=∞<À[˝=∞QÆ∞ J¿ÑHõQ∆ ÅÆ "å_®!
`å`«Ê~°º=Ú : ^ŒÜ∂« uâ◊Ü∞« =Ú#∞, ãÖÑ¨^Œ Ü«∞ø=#=Ú#∞ x`åº#∞Éè=í =ÚKÕ
^è#Œ º"≥∞#ÿ Hõ\ÏHõ=∆ ÚQÆÅ"å_®! (Hõ\ÏHõ=∆ Ú#‰õΩ HÍ~°∞}º"Õ∞ Ü«∞ø=#"≥∞#ÿ "å_®) J~°÷
â◊s~°=Ú#O^Œ∞ K«H¯õ QÍ ÖÏeOÑ¨|_»∞ Q“s^ÕqÜ«∞O^Œ∞ Pã¨HÎ̃ QÆey =∞<À[˝=∞QÆ∞
J¿ÑHõ∆QÆÅ"å_®!
HõÅÇ¨ÏOã¨=$`«=Î Ú :
Ç≤Ï=∞#QÍ„k `«#ÜÕ∞Hõ} ∆ ÅH©;
ã≤qÎ ∞`«ÑÙ¨ }º Ñ¶Å¨ ^ÕÇÏ¨ qÖÏ™ê
q=∞ÅÉèHí ÃÎ̃ Ñ^Œ "ÕOHõ@^è•„f
~°=∞}=∂#ã¨ x~°O`«~"° å™ê! 265
J~°=÷ Ú : Ç≤Ï=∞#QÍ„k `«#ÜÕ∞Hõ}
∆ ÅH©;´Ç≤Ï=∞=`ü Ñ¨~fi° `«~å[Ñ¨Ù„u Ü≥ÚHõ¯
K«∂Ñ¨ÙÅ ãÖÑ¨^ŒQÆÅ"å_®! ã≤Îq∞`« Ñ¨Ù}ºÑ¶¨Å´ã≤÷~°"≥∞ÿ# Ñ¨Ù}ºÑ¶¨Å=ÚÅKÕ,
^ÕÇÏ¨ qÖÏ™ê´â◊s~° ™œO^Œ~º° =Ú QÆÅ"å_®! q=∞ÅÉèHí ´Î̃ ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ ÉèHí Î̃ xO_ç#,
ÃÑ^Œ "ÕOHõ@^è•„f ~°=∞}´ÃÑ^Œ "ÕOHõ@~åA, =∂#ã¨ x~°O`«~"° å™ê! =∞#ã¨∞û#O^Œ∞
x`«º=Ú x=ã≤OK«∞"å_®!
`å`«Ê~°º=Ú : Ç≤Ï=∞=`«û~°fi`«Ñ¨Ù„u K«∂Ñ¨ÙÅ ãÖÑ¨^ŒQÆÅ"å_®! ã≤÷~°Ñ¨Ù}º
Ñ¶Å¨ =ÚÅ â◊s~° ™œO^Œ~º° =ÚQÆÅ"å_®! ã¨fiK«Û"ù ∞≥ #ÿ ÉèHí Î̃ xO_ç# ÃÑ^Œ "ÕOHõ@~åA
=∞#ã¨∞û# x`«º=Ú x=ã≤OK«∞"å_®!
qâı+}
¨ =Ú : HõÅÇ¨ÏOã¨ =$`«=Î Ú#‰õΩ – # – Éèí – [ – `« QÆ}=ÚÅ∞. 8=
JHõ~∆ =° Ú Ü«∞u ™ê÷#=Ú.
QÆ^Œº=Ú. Wk xdÅ ã¨∂iÖ’HÍOwHÍ~°`«~°Oy`« Hõq`«fi "≥·Éèí=
Ñ≤OQÆo Ü«∞=∞~°Ü∂« ~°º `«#∂Éè=í ™œ[#º *ËÜ∞« ã¨∂~°Ü∞« <å=∞^èÜ Õ ∞«
„Ñ¨}`© O« Éˇ#· ~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∞=Ú#O^Œ∞ ã¨~fi° O|∞#∞ [`«∞~å÷âßfiã¨=Ú.
QÆ^Œº=Ú. Wk N=∞#‡^Œ# QÀáêÅHõ$áêHõ\ÏHõ∆ ãÖ„áêÑ¨Î ™ê~°™ê~°ã¨fi`«
ãÖÑ¨^•#O^Œ #O^Œ=~°‰õΩÅ H©∆~°áê~å"å~å~åHÍã¨∞^è• ^•=∞ =Ú^ŒÌ~åA
624 K«`∞« ~å÷âßfiã¨=Ú
QÆ}Ñ¨Ü∂« =∂`«º ÃÑ^Œ~å=∞nè=∞}˜ „Ñ¨îŒ ≈`«OÉˇ#· ~åÑ¶∞¨ =áêO_»gÜ«∂^Œ~≈° O|∞#O^Œ∞
ã¨~fi° O|∞#∞ [`«∞~å÷âßfiã¨=Ú.
~åÑ¶ ¨ ∞ = áêO_» g Ü« ∞ Hõ $ uH˜ "åqà◊ ¡ =∞Ç¨ Ï Ÿ^Œ Ü « Ú Å „¿Ñ~° } KÕ P
N~å=∞K«O„^Œ∞x „Ñ¨™ê^Œ=ÚKÕ _®II ~ˆ =Ó~°∞ J#O`«Ñ^¨ ‡Œ <åÉè~í å=Ù ã¨=∞‰õÄiÛ#
\©HÍ `å`«Ê~°º=Ú ãÖÑ¨Ó~°=‚ Ú.

శ్రీ రాఘవపాండవీయం-సటీక

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

శ్రీ రాఘవపాండవీయం-సటీక

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

1

=∞e =Ú„^Œ} : 2018

"≥Å : ~°∂. 250/–

Ñ≤OQÆo ã¨∂~°# Hõq`å H“â◊Å=Ú

(1) PO„^èÉŒ Ïè ëê ã¨Oã¨¯ $`åaèÉÏè ëêâı+¡ ¨ :

WÑ¨Ê\˜ =~°‰Ωõ [iy# Ñ¨iâ’^è#Œ :

~åÑ¶¨∞=áêO_»gÜ«∞=ÚÖ’x =∞$QÆÜ«∂=~°‚# HÍo^•ã¨∞ â’¡Hõ=Ú#‰õΩ

`˘OQÆeOK«∞ K«∂Ñ¨ÙÅ`À J`«xx Q“~°qOz `«# J~å÷ã#¨ =∞`«xH˜zÛ#@∞¡ Hõ~∞° }

~åÑ¶∞¨ = áêO_»gÜ«∞ =Ú„^Œ}Å∞

ÃÇ·Ï^Œ~åÉÏ^Œ∞ _®II ~ˆ =Ó~°∞ J#O`« Ñ¨^‡Œ <åÉè~í å=Ù

Ñ¨Ó~°ﬁ "åºMÏº#Hõ~°Î $Hõ$`«=∞OQÆàÏK«~°}=Ú

`˘_»∞QÆ|_ç#, „Ñ¨^èŒ=∞ kﬁfÜ«∞´‰õΩ_ç, Z_»=∞Å~Ú#, Ñ¨^Œ´áê^Œ=ÚÅO^Œ∞,

Ü≥ÚHõ¯ „áê~°#÷ O|∞#∞<£´"Õ_Hç ÀÅ∞#∞, H˘O`«´H˘OK≥=Ú, #_çÑ#≤ "å_»<´·≥ KÕã#≤ "å_»<,·≥

=. x*Ï™ê÷#O|∞# ã¨Ow`« ™êÇ≤Ï`åºk qq^èŒ q^•º „Ñ¨ãO¨ QÆO|∞ÅO

Pâ◊Û~°º[#Hõ=∞x K≥ÃÑÊ^Œ~°∞† ÉèÏëêHõ$u<£´HÍ=ºã¨ﬁ~°∂Ñ¨=ÚÖ’, ~å=∞ÉèÏ~°`«

HõÅ∞QÆ∞@‰õΩ, ~åÑ¶¨∞= áêO_»gÜ«∞=Ú<£´~åÑ¶¨∞=áêO_»gÜ«∞HÍ=º=Ú#∞ ~°z

ã‘. PO„^èŒÉèÏëê ã¨Oã¨¯ $`åaèÉèÏëêâı¡+¨

J~°=÷ Ú : „Ñ¨É∞íè =Ù´ÃÑ^Œ"OÕ Hõ\Ï„k „Ñ¨É∞íè xÜ≥ÚHõ¯, ã¨`å¯~°´ã¨<å‡#=Ú J<≥_,ç

L`«ÎOã≤`«´t~ÀÉèí∂+¨}=ÚQÍ KÕÜ«∞|_ç#^≥·, Éèí=º´Ü«ÚHõÎ"≥∞ÿ#, âßã¨#HõàÏ´tH∆Í

W=∞‡H˜f∆ â◊√<£´W=∞‡~åA#∞, ã¨∞`«∞<£´‰õΩ=∂~°∞xQÍ, HõxÜ≥∞<£´á⁄O^≥#∞.

J~°=÷ Ú : áê=#=¸iÎÜ∞ÿ≥ ´Ñ¨q„`« â◊s~°=ÚQÆÅ"å_≥· (™œO^Œ~º° =O`«∞_»∞)

^èŒ$u<£´^è≥·~°º=ÚKÕ, ˆHâ◊=´"ÕOHõ>Ëâ◊ﬁ~°∞xH˜, „áêÜ«∞}=Ú#<£´LxH˜KÕ`«,

bÖÏHõÅ#O|∞KÕ´qÖÏã¨„H˜Ü∞« KÕ, âı+´¨ H˘kÌ^#·≥ –Éè’QÆ=ÚÅ ã¨OÑ¨^#Œ ∞ `«ÅOÑ¨^∞Œ ,

kH±´k‰õΩ¯ÅKÕ`«#∞, J#=~À^èŒ∞º#‰õΩ´J_»¤yOÑ¨^Œy# "åxH˜, J^èŒ∞ºÇ≤Ï`«

=∞#‡^ä∞Œ x K«OÑ¨xK«ÛyOK«∞ "åxH˜.

`å`«Ê~°º=Ú : „Ñ¨HÍtOK«∞ J#∞~åQÆ=Ú QÆÅ áê~°ﬁf^ÕqH˜ =∞#‡^äŒ∞x

„Ñ¨HÍtOz#^≥· ~å[ºã¨OÑ¨^Œ q∞H˜¯e qãÎ̈iOK«QÍ, Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« @‰õΩ â◊Hºõ =Ú

HõO. Jx h_»∞ ÖËxHõ_çq∞O

J~°=÷ Ú : ~å=∂Ü«∞} ÉèÏ~°`å~°=÷ ÚÅ∞ ~Ô O_»∞#∞ ã¨=∂#=Ú.

J~°=÷ Ú : ~Ô O_çO\˜H˜ ã¨=∂#=Ú.

Ñ¨^∞Œ <åÅ∞æ *Ï`«∞Å<£´Ñ¨^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ ~°H=õ ÚÖˇ#· *Ï`«∞ÅKÕ, „u^ŒâH◊ ÍO`«Å<£{g∞é∞´

J~°=÷ Ú : Ü«∞^ä•{W+ì̈É’è QÆ=ÚÅ∞´`«#H˜+"ì̈ ∞≥ #ÿ ã¨OÑ¨^ÅŒ `À „Ñ¨=iÎÅ∞¡K∞« ´

P^Œ~=° ÚQÆÅ"å_»∞, P ^è~Œ }° `© Ö« âË √◊ _»∞´P áêO_»∞~åA, J^è•ﬁ~°z`« „â◊=∂Hõe`«∞_≥,·

=∞#ã¨∞ QÆÅ"å_≥·, qxt`« â◊~° qâıëêaèÇ¨Ïux´fHõ∆}"≥∞ÿ# ÉÏ}=ÚÅ ^≥|ƒKÕ,

~å=∂ : Ñ¶¨∞#â◊~°"Õ^Œ#Öò´ÉÏ}=ÚKÕ`« q∞H˜¯e ÉÏ^èŒÅ∞, |eÜ«∞QÍ´

=∞~° } ˜ O K« ∞ @KÕ , L„QÆ { PiÎ H ˜ ´ Jkè H õ " ≥ ∞ ÿ # ÉÏ^è Œ ‰ õ Ω , F~° ﬁ Hõ ´ ã¨ Ç ≤ Ï OK« Ö Ë H õ ,

Ü«∞â◊=Ú{Z#ﬂ"≥u· q, „‰õÄ~°^âŒ <◊ ´£ „H“~°º=Ú`À† ~°^âÕè ´◊ Ju~°^∞Œè Öˇ#· "åi, ‰õΩÅ=Ú

Z>Ëx¡ Ü«Ú<£, ^è$Œ u"≥∞<ÿ ´£ ZO`« ^è~·≥ º° =Ú Hõey##∞, F~°ﬁQÆ=K«∞Û´F~°ﬁ=K«∞Û<å?

1. ÉèÏ~°`« : `«#‰õΩ<£{HõÅ, Éèí∂+¨}Ïk ã¨^Œﬁã¨∞Î*ÏÅ=Ú, J„QÆ*Ï

â◊~î°´x„QÆÇ¨Ï=Ú#‰õΩ ~åx, JO`«~°OQÆ´Ç¨Ï$^ŒÜ«∞=ÚÖ’x, iÑ¨ÙÅ#∞´

~å=∂ : `«#~°∞´„Ñ¨HÍtOK«∞, x[{J#ﬁ"åÜ«∞QÆ∞~°∞<£´`«#‰õΩÅQÆ∞~°∞"≥#· "åxx,

~å=∂ : K≥Å∞=Ù{J=∞~°∞´XÑ≤Ê^Œ=∞QÆ∞, `åÑ¨ã¨<å^ä•´F =Úx„âıëêª!

ã¨=∞ã¨=Î Ú <åâ◊#=Ú. ‰õΩ=∂~°∞Å∞ÖËx"åx HõàÏqÇ‘Ï#`«#∞ ÖˇH¯˜ OK«QÅÆ =∂? J`«xH˜

`«#Ü«∂¿ÑH∆Ín#`«<´£ ‰õΩ=∂~°∞_»∞ QÆÅQÆ=Öˇ##∞ HÀiHõ`À ^≥#· º=ÚQÍ, W`«~∞° <£´Ñ¨~∞° x,

q^è=Œ ÚQÍ, J#Ñ¨`∞« ºÖ∫´‰õΩ=∂~°∞Å∞ÖËx, ZO^ŒéxË #$Ñ¨ÙÅ∞´ZO^Œ~À ~åAÅ∞,

JkÜ«Ú<£´P Ü«∞[˝=Ú#∞ F{J#Ñ¶∞¨ ´F „âı+µ¨ _ª ®! <å `«O„_ç´<å `«O„_ô!

~å=∂ : Jq`«^äŒ ã¨OHõÅÊ!´ã¨Ñ¶¨Å"≥∞ÿ# =∞<À~°^èŒ=Ú QÆÅ"å_®! ^èŒ~å

`å`«Ê~°º=Ú : Jx ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞ :– âßO`«`À |∞∞+¨ºâ◊$OQÆ∞x "≥O@<Õ `≥zÛ

`å`«Ê~°º=Ú : ^Œâ~◊ ^° ∞Œä _»∞O_≥#∞ – JO`«@ J<ÕHõ =Ú#∞Å „âı+=ª¨ ∞O„`«=ÚÅKÕ

=∞. x~°uO ÉÏi÷=Qˆ Ç≤Ïh[#∞Å‰õΩ<£ ¿ãqOÑ¨ xq∞‡O^Œ∞ =O

HÀ~°∞¯ÖˇÅ´¡ HÀiHõÅxﬂÜ«Ú, Ñ¨Ói`«=ÚQÆ´xO_»∞#@∞¡, ZO`«ÜÚ« #∞, `«`{ü Ñ¨i„QÆÇÏ¨

L. n#∞Åñ „É’=ñ QÀ~°∞^Œ∞ ~°u„Hõ=∞ã¨`¯« ~°∞}<£ qÑ¨Hã∆õ O¨

HõO. ã¨∞~° ÖˇO`«ÜÚ« #Åii ÉèÏ

`å`«Ê~°ºO : W`«_∞» â◊„`«∞ÉèÜ

`å`«Ê~°ºO : =∞é˜ÜÚ« áêO_»∞~åA HÀÔ~¯##∞ã¨iOz ~Ô O_»= ã¨f^Õqx áÈe

ã¨∞~°∂áêaè~å=ÚÅ∞{J~Ú#´ã¨∂~°ºã¨O|O^è"Œ ∞≥ #ÿ , ‰õΩÅ´‰õΩÅ=Ú#‰õΩ, ã¨ÇÏ¨ ´`«y#,

=Å# q∞ug∞i#^≥· ÃÑHÔ· QÆã#≤ Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú#O^Œe J#∞~åQÆ „Ñ¨"åÇ¨Ï=∞#∞ |∞kúx

z#ﬂ K«O^Œ=∂=∞Å#∞#@∞¡, L`«~Î {° L`«~Î =° $kú<{£ XÑ¨C ´„Hõ=∞„Hõ=∞=ÚQÍ ÃÑ~°∞QÆ∞@KÕ

`å`«Ê~°ºO : `«∂~°∞Ê, Ñ¨_=» ∞~° k‰õΩ¯ÅÖ’ =iÎOK«∞K«∞#ﬂ Jxﬂ |∞∞`«∞=ÙÅ∞

Åeñ lÔH¯ñ QÆ~∞° =e|ÅOQÆ=Ú Å=OQÆ=ÚÅ

=$Hõ∆=ÚÅ Ñ¨Ó=ÙÅ, Ñ¨ÓQÆ=ÚÅ´ã¨∞"åã¨#ÅO^Œ∞, É’}˜q∞QÆ´JO^Œ=ÚQÍ,

„Ñ¨HÍtOÑ¨QÍ k=ºÑ¨Ù~°∞+¨µÅ∞ "≥∞K«∞Û#@∞¡QÍ =∞OzÜ«∞u`«ﬁ=ÚKÕ qâßﬁq∞„`«=∞Ç¨Ïi¬

~å=∂ : P Ü«∞=∞xÜ«∞=∞{UHõxkè´Hõ~Àî ~° xÜ«∞=ÚÅ‰õΩ =ÚYº™ê÷#"≥∞#ÿ

(=∂„k x"åiOz##∞ q#Hõ P"≥∞#∞ ã¨OÉè’yOK≥#x ÉèÏ==Ú)

Ñ¨^∞Œ <åÅ∞æ Ï`«∞Å<£´Ñ¨^∞Œ <åÅ∞QÆ∞ ~°H=õ ÚÖˇ#· Ï`«∞ÅKÕ, „u^ŒâH◊ ÍO`«Å<£{g∞é∞´

1. ÉèÏ~°`« : `«#‰õΩ<£{HõÅ, Éèí∂+¨}Ïk ã¨^Œﬁã¨∞ÎÏÅ=Ú, J„QÆÏ