!

"#2 N r 2 20 21

Kto tu rzdzi —
ty czy urzdzenia
elektroniczne?
!"#2
Rok 102, nr 2 2021 POLISH
Nakład: 68 097 000
Ukazuje si w 208 jzykach

Awake! (ISSN 0005-237X)

July/August 2021
´
Wydawca: Swiadkowie Jehowy w Polsce.
ISSN 1234-1169
˙
Wszelkie prawa zastrzezone.
˘ 2021 Watch Tower Bible and Tract Society
of Pennsylvania. Printed in Germany.
˘ Druck und Verlag: Wachtturm Bibel-
und Traktat-Gesellschaft, Selters/Ts.,
V. i. S. d. P. Manfred Steffensdorfer, Selters/Ts.

POLSKA:
´
Swiadkowie Jehowy
ul. Warszawska 14
05-830 Nadarzyn
NIEMCY:
Jehovas Zeugen
65617 Selters
´
Adresy kontaktowe na całym swiecie
podano na stronie www.jw.org /pl/kontakt.

s
´ ´ ´ ´
Jesli chciałbys poznawac Bibli wejdz na www.jw.org lub napisz na jeden
˙ ´
samodzielnie albo z nasz pomoc, z powyzszych adresow.

˙ ´ ´ ´
Czasopismo to nie jest na sprzedaz. Publikowanie go wchodzi w zakres ogolnoswiatowej biblijnej działalnosci edukacyjnej,
˙ ´ ´ ´
wspieranej dobrowolnymi datkami. Zeby przekazac darowizn, wejdz na donate.jw.org. Jesli nie zaznaczono inaczej,
´ ´ ´
wersety biblijne przytoczono z Pisma Switego w Przekładzie Nowego Swiata (NS).
 ˙
Czy urzdzenia elektroniczne ci słuz,
˙
czy raczej tob rzdz? Moze powiesz,
˙
ze masz nad nimi kontrol. Ale czy tak
´ ˙
jest w rzeczywistosci? Upewnij si, ze
elektronika nie wpływa negatywnie na
˙
twoje zycie.

JAK URZDZENIA ELEKTRONICZNE

WPŁYWAJ NA...
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           
´
4 twoje przyjaznie?
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           

7 twoje dzieci?
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           
˙ ´
10 twoje małzenstwo?
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           
´ ´
13 twoj zdolnosc uczenia si?
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           
 ´
J A K U R Z  D Z E N I A E L E K T R O N I C Z N E W P ŁY WA J  N A

T WOJ E PR Z YJA Z N I E?
´
Dziki SMS-om, mejlom, wideokonferencjom i mediom społecznos-
´ ´
ciowym ludzie mog si ze sob łatwo kontaktowac— nawet jesli
´ ˙
mieszkaj na roznych kontynentach. Urzdzenia elektroniczne bar-
dzo im w tym pomagaj.
´ ´ ´ ´
Ale jesli ktos podtrzymuje przyjaznie tylko w ten sposob, to czsto...
ˇ okazuje swoim przyjaciołom mniej empatii
ˇ ma uczucie pustki
˙
ˇ skupia si bardziej na sobie niz na innych.
 ´
CO P OW I N I E N E S
´
WIEDZIEC

EMPATIA UCZUCIE PUSTKI EGOIZM

˙ ´ ˙
Zeby zrozumiec uczucia ja- Jak wynika z pewnego son- Jak zauwazyła pewna na-
´ ˙ ´
kiejs osoby, trzeba o niej dazu, po korzystaniu z popu- uczycielka, niektorzy z jej
´ ´ ´ ´ ´ ´
myslec. Trudno znalezc na larnego serwisu społecznos- uczniow s tak samolubni,
´ ˙ ˙ ´
to czas, jesli cigle odpisu- ciowego jego uzytkownikom ze nawizujc przyjaznie, za-
´ ´ czsto pogarsza si samo-
jemy na jakies wiadomosci stanawiaj si jedynie nad
poczucie. Zdaniem badaczy ´
albo przegldamy serwisy tym, jakie korzysci im to
´ ´
społecznosciowe. przegldanie zdjc i nowych przyniesie. Tacy ludzie zaczy-
´ ˙ ´ ´
´ postow innych moze pozosta- naj patrzec na przyjacioł
Jesli elektronika tob rzdzi, ´ ´ ˙
wic ludzi z „uczuciem pustki jak na aplikacje, ktorych uzy-
to z czasem reagowanie na
´ ´ i straconego czasu”. wa si tylko wtedy, kiedy ma
wiadomosci od przyjacioł
˙ ´ ˙ ´
Poza tym jesli przegldasz
si na to ochot.
moze si stac zmudnym
´ ´
obowizkiem. Bardziej b- konta znajomych, ktorzy POMY S L :Czy to, co zamiesz-
˙ wrzucaj fotki z ciekawych
dzie ci zalezało na szybkim czasz w internecie, nie poka-
´ ˙ ˙
wyczyszczeniu skrzynki od- momentow swojego zycia, zuje, ze rywalizujesz z innymi
˙ ˙ ˙ ´
biorczej niz na tym, zeby mozesz si zaczc z nimi po- albo skupiasz si za bardzo
´ ´ ´ ˙ ´
pomoc przyjacielowi. rownywac. Mozesz nawet na sobie? (GALATOW 5:26).
´ ´ ˙
´
dojsc do wniosku, ze wszyscy
´ ´ ´
Jak mogłbys oka-
POMY S L : wokoł ciebie dobrze si bawi,
´ ˙
zywac empati, kiedy kon- a tylko twoje zycie jest nudne.
´
taktujesz si z przyjaciołmi
´ ´ ´ ´
za pomoc urzdzen elekt- POMY S L :Jak mogłbys uni-
´ ´
ronicznych? ( 1 PIOTRA 3:8). kac porownywania si z in-
nymi, kiedy korzystasz z me-
´ ´
diow społecznosciowych?
´
(GALATOW 6:4).

´
PRZEBUDZCIE SI! Nr 2 2021 5
 ˙
CO MOZESZ ´
´ Z A S TA N O W S I 
ZROBIC
´ ´ ´
PRZEMYSL, JAK KORZYSTASZ ˇ Czy mam prawdziwych przyjacioł, o ktorych
Z ELEKTRONIKI ´
si troszcz i ktorzy troszcz si o mnie?
´
Jesli elektronika jest twoim sług, a nie ˇ Jak czsto dzwonicy telefon, SMS-y czy
˙ ´
panem, pomoze ci kontaktowac si z przyja- powiadomienia przerywaj mi rozmow
´ ´ ´ ´
ciołmi, a nawet umacniac wasz przyjazn. z przyjacielem?
´
´ ´ ˇ Czy zdjcia i komentarze, ktore zamiesz-
„Miłosc (...) nie szuka
ZASADA BI B LIJ NA: ˙
´ czam w internecie, nie sprawiaj wrazenia,
własnych korzysci” ( 1 KORYNTIAN 13:4, 5). ˙
ze skupiam si na sobie?
                                                                           
˙
ˇ Jak si czuj, gdy przez dłuzszy czas prze-
´ ´ ´
Zaznacz to, co chciałbys wprowadzic gldam media społecznosciowe?
˙
w zycie, albo wpisz własne pomysły. ´ ˙
ˇ Co mog zrobic, zeby korzystanie z urz-
´ ´ ´ ´ ´
 Czsciej rozmawiac z ludzmi osobiscie, dzen elektronicznych nie przeszkadzało mi
´ ´
a nie tylko przez wysyłanie wiadomosci w nawizywaniu prawdziwych przyjazni?
czy mejli.
´ ´ „Miejcie na oku nie tylko
ZASADA BI B LIJ NA:
 Odkładac (lub wyciszac) telefon ˙
´ swoje własne sprawy, ale tez sprawy drugich”
w trakcie rozmow z innymi.
(FILIPIAN 2:4).
´ ´
 Ograniczyc czas poswicany
´
na przegldanie mediow
´
społecznosciowych.
´
 Stac si lepszym słuchaczem.
´ ´ ´ ´
 Skontaktowac si z przyjacielem, ktory „Przyjazn wymaga czasu i wysiłku. Dla-
˙
przezywa trudne chwile. ˙ ´
tego patrzc realistycznie, mozesz miec
 ........................................................................................................................................................................................................................... ´
tylko kilku prawdziwych przyjacioł. Nie
 ........................................................................................................................................................................................................................... ´ ´ ´ ´
chodzi o ilosc, tylko o jakosc. Prawdziwi
 ........................................................................................................................................................................................................................... przyjaciele chc dla ciebie jak najlepiej
i tego samego ty chcesz dla nich”.

EMILY

´
6 PRZEBUDZCIE SI! Nr 2 2021
J A K U R Z  D Z E N I A E L E K T R O N I C Z N E W P ŁY WA J  N A

T WOJ E DZ I E C I ?
´
Dzieci swietnie sobie radz z urzdzeniami elektronicznymi. Natomiast
dorosłym przychodzi to trudniej. Dlatego młodych nazywa si „cyfrowymi
tubylcami”, a dorosłych — „cyfrowymi imigrantami”.
´ ˙ ˙ ´ ˙
Jednoczesnie zauwazono, ze młode osoby, ktore spdzaj w sieci duzo
czasu, czsto...
˙ ´
ˇ uzalezniaj si od swoich urzdzen
´
ˇ zaczynaj nkac innych w sieci albo same padaj ofiar takiego nkania
´ ´
ˇ swiadomie lub nieswiadomie maj kontakt z pornografi.
 ´
CO P OW I N I E N E S
´
WIEDZIEC

˙
UZALE ZNIENIE NKANIE W SIECI PORNOGRAFIA
´ ´
Niektore zajcia w sieci — W sieci niektorzy ludzie staj Nieprzyzwoite materiały s
na przykład gry— potrafi si bardziej agresywni, wul- w internecie bardzo łatwo do-
˙ ´ ˙
bardzo uzalezniac. I nie jest garni i niewrazliwi na cudze stpne. Rodzice powinni zda-
˙ ´ ˙
to przypadek. „Aplikacje uczucia. A to moze prowa- wac sobie spraw, ze filtry
´ ´ ˙ ´
w naszym telefonie s two- dzic do nkania innych. blokujce rozne tresci mog
´ ˙ ´
rzone w taki sposob, zeby- ´ pomoc, ale nie s niezawodne.
´ W mediach społecznoscio-
smy nie mogli si od niego
´ ˙ wych czasami ludzie zacho- Seksting— przesyłanie i od-
oderwac”— podaje ksizka ´ ´
wuj si niewłasciwie, bo za bieranie zdjc o charakterze
Reclaiming Conversation
´ wszelk cen chc przycig- seksualnym (zwykle przez te-
(Powrot do konwersacji). Im ´ ˙ ´
˙ nc uwag drugich. Z kolei lefon)— moze miec konsek-
dłuzej korzystamy z aplikacji ´ ´
inni mog czuc si lekcewa- wencje prawne. W niektorych
zawierajcych reklamy, tym ˙
zeni i odtrceni, na przykład krajach zgodnie z obowizu-
wiksze zyski przynosimy ˙
gdy widz, ze nie s zapra- jcymi przepisami osoby za-
reklamodawcom. ˙
szani na imprezy. angazowane w seksting mog
´ ´ ˙
Czy twoje dzieci
POMY S L : ´ zostac oskarzone o rozpo-
POMY S L : Czy twoje dzieci
nie s zbyt przywizane do wszechnianie pornografii
´ potrafi kulturalnie zacho-
swoich urzdzen elektronicz- ´ dziecicej.
˙ ´ wywac si w sieci? (Efezjan
nych? Jak mozesz im pomoc ´ ˙ ´
´ 4:31). Jak reaguj, kiedy POMY S L : Jak mozesz pomoc
lepiej wykorzystywac czas? ˙ ´
widz, ze znajomi spdzaj swoim dzieciom opierac si
(EFEZJAN 5:15, 16). ˙ ´
czas bez nich? presji, zeby ogldac w sieci
nieodpowiednie zdjcia lub
´
je przesyłac? (EFEZJAN 5:3, 4).

´
8 PRZEBUDZCIE SI! Nr 2 2021
 ˙
CO MOZESZ O C Z Y M P OW I N N I
´ ´
ZROBIC P O R O Z M AW I A C R O D Z I C E

UCZ SWOJE DZIECI ˇ Czy wykorzystujemy urzdzenia elektroniczne,

˙ ´ ´
˙ ˙ ´ zeby zajc czyms swoje dziecko?
Chociaz „cyfrowi tubylcy” z duz łatwosci po-
sługuj si urzdzeniami elektronicznymi, to ˇ Czy nasze dziecko potrzebuje urzdzenia z do-
´
nadal potrzebuj szkolenia. W pewnym porad- stpem do internetu? Jesli tak, to dlaczego?
˙ ˙ ´
niku zauwazono, ze niemdrze jest dac dziecku ´ ˙ ´
ˇ Czy stac nas na to, zeby dac mu urzdzenie
smartfona czy inne urzdzenie, zanim pozna
´ z dostpem do internetu?
zasady, jak z niego rozsdnie korzystac. Byłoby
˙ ´
to „tak samo nieodpowiedzialne jak pozwolenie, ˇ Jak dziecko pokazuje, ze umie panowac nad
˙ ´ sob?
zeby dziecko skoczyło na głowk do basenu,
´
zanim nauczy si pływac” (Indistractable). ´
ˇ Czy jest uczciwe i umie przyznac si do błdu?
´
ZASADA BI B LIJ NA: „Ucz dziecko, jak drog ma ˇ Jakie reguły chcemy wprowadzic w naszej
´ ´ rodzinie?
isc, a nie zejdzie z niej, nawet gdy si zesta-
´
rzeje” (PRZYSŁOW 22:6). ˙ ´ ´ ´
ˇ Jak mozemy pomoc dziecku zachowywac row-
                                                                           
nowag midzy spdzaniem czasu przed ekra-
´ ´ ˙ nem a innymi zajciami?
Zaznacz to, co chciałbys wprowadzic w zycie,
albo wpisz własne pomysły.
ZASADA BI B LIJ NA: Ludzie dojrzali dziki korzys-
´ ´ ´ ´ ´
 Omowic z dzieckiem, jak zachowywac dobre taniu ze swojej zdolnosci myslenia nabieraj
´ ˙ ´
maniery w internecie. wprawy w odroznianiu tego, co własciwe, od
´ ´
´ ´ tego, co niewłasciwe’ (HEBRAJCZYKOW 5:14).
 Pomoc dziecku radzic sobie z poczuciem
odrzucenia.
´ ´ ´
 Zablokowac niewłasciwe tresci, na ile to
˙
tylko mozliwe. ´
„Dlaczego twoje dziecko chce miec telefon?
´ ´
 Co jakis czas sprawdzac telefon dziecka.
Jak korzysta z twojego? Na jakie strony
´ ´
 Ustalic, ile czasu w cigu dnia dziecko wchodzi? W jakie gry lubi grac? Ile czasu
˙ ´
moze spdzac przed ekranem.
spdza przed ekranem? Zanim dasz dziec-
´ ´ ´
 Zabronic dziecku korzystania z urzdzen
ku telefon, sprawdz, czy jest wystarczaj-
elektronicznych w swoim pokoju w nocy. ´
´
co dojrzałe i umie nad sob panowac”.
 Wprowadzic w rodzinie zasad „zero
´ ´
urzdzen cyfrowych w czasie posiłkow”.

 . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
˙
 . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LAURETA I JEJ MZ DAVID
 ˙ ´
J A K U R Z  D Z E N I A E L E K T R O N I C Z N E W P ŁY WA J  N A

T WOJ E MAŁ Z E N ST WO?

˙ ˙
Dziki urzdzeniom elektronicznym mz i zona mog w cigu
´ ´
dnia byc ze sob w kontakcie. Własciwe korzystanie z elektro-
´ ´
niki pomaga im wic umacniac wzajemn wiz.
´ ˙ ´ ´ ´
Jesli jednak uzywaj urzdzen w niewłasciwy sposob, to...
´ ´
ˇ pozbawiaj si cennego czasu, ktory mogliby spdzic razem
ˇ niepotrzebnie przynosz prac do domu
ˇ staj si wobec siebie podejrzliwi albo nawet nielojalni.

´
10 PRZEBUDZCIE SI! Nr 2 2021
 ´
CO P OW I N I E N E S
´
WIEDZIEC

´ ´
CZAS SPDZANY RAZEM PRACA LOJALNO S C
´ ´ ˙
„Czasami kiedy jestesmy ra- Niektorzy maj prac wy- Według pewnego sondazu
˙ ˙ ´
zem z zon, ona zachowuje magajc od nich dostp- małzonkowie czsto kłoc
´
si tak, jakby mnie nie było. nosci przez cał dob. Inni si o to, co jedno z nich
´ ˙ ´
Nie przestaje patrzec w tele- moze nie s w takiej sytua- zamiesciło w mediach spo-
´ ´ ´
fon i cigle cos sprawdza”— cji, ale i tak jest im trudno łecznosciowych. Dziesic
´ ´
mowi Michael. Podobne nie przynosic pracy do do- procent ankietowanych przy-
odczucia ma Jonathan. Zau- mu. Na przykład Lee przy- znało si do opublikowania
˙ ˙ ´ ´ ´
waza, ze w takich sytuacjach znał: „Nawet w czasie, ktory w sieci materiałow, ktore
˙ ´ ˙ ´ ´
„małzonkowie mog byc fi- spdzam z zon, nie jest mi chciało ukryc przed wspoł-
´ ˙
zycznie blisko, a jednak emo- łatwo powstrzymac si od małzonkiem.
´
cjonalnie bardzo daleko”. odbierania telefonow czy ˙ ˙
´ Zauwazono, ze media spo-
´ wiadomosci z pracy”. Nato- ´
Jak czsto dzwo-
POMY S L : łecznosciowe ułatwiaj zdra-
miast Joy powiedziała: „Pra- ˙ ´
nicy telefon, przychodzce dy małzenskie, i nazywa si
´ cuj z domu, wic praca jest ˙ ´
wiadomosci czy powiado- je „małzenskim polem mino-
cały czas na wycignicie
mienia przerywaj ci chwile, ´ wym”. Prawnicy zajmujcy
´ ´ rki. Zachowanie rownowa- ˙
ktore spdzasz ze wspołmał- si rozwodami twierdz, ze
˙ gi to dla mnie prawdziwe
zonkiem? (EFEZJAN 5:33). serwisy te przyczyniaj si
wyzwanie”. ´
do rozpadu wielu zwizkow.
´
Czy naprawd
POMY S L : ´
˙ Czy nie ukrywasz
POMY S L :
uwaznie słuchasz tego, co ´ ˙
´ ´ ´ ˙ przed swoim wspołmałzon-
mowi twoj wspołmałzonek? ˙
kiem, ze kontaktujesz si
(ŁUKASZA 8:18).
z osob płci przeciwnej?
´
(PRZYSŁOW 4:23).
 ˙
CO MOZESZ O C ZYM POWINNI
´ ´
ZROBIC P O R O Z M AW I AC
˙
M A Ł Z O N KOW I E
USTAL PRIORYTETY
˙
´ ´ ˙ Najpierw niech kazde z was zastanowi si nad
Jesli ktos zaniedbuje zdrowe nawyki zywie- ´ ´
˙ ´ ´ tymi pytaniami, a potem wspolnie je omowcie.
niowe, moze zachorowac. Podobnie jesli
´ ´ ˙ ´ ´ ˙ ´
ktos zaniedbuje wspołmałzonka, nie poswi- ˇ W jaki sposob mozesz korzystac z elektroniki,
˙ ˙ ˙ ´ ˙ ´
cajc mu dostatecznie duzo czasu, moze zeby umacniac swoje małzenstwo?
´
miec problemy w swoim zwizku (Efezjan
ˇ W jakim stopniu twoim zdaniem urzdzenia
5:28, 29). ´
elektroniczne przeszkadzaj wam we wspol-
´ nym spdzaniu czasu?
ZASADA BI B LIJ NA: Ocencie, co naprawd
´
si liczy’ (FILIPIAN 1:10). ˇ Jakie zmiany chcesz wprowadzic?
                                                                            ´
ˇ Czy umiesz zostawic prac w pracy? Czy
´ ˙
´ ´ ´ wspołmałzonek zgadza si z twoj odpo-
Omowcie, co chcielibyscie wprowadzic
˙ wiedzi?
w zycie, albo wpiszcie własne pomysły.
˙ ´ ˙
´ ´ ˇ Jak mozesz pokazac, ze masz rozsdne ocze-
 Zjesc razem przynajmniej jeden posiłek ´ ˙ ´
kiwania wobec wspołmałzonka, jesli chodzi
dziennie. ˙ ´ ´
o czas i uwag, jakie moze ci poswicic?
´ ´
 Ustalic, kiedy nie bdziemy korzystac
´
z urzdzen elektronicznych. ZASADA BI B LIJ NA:„Niech nikt nie szuka własnej
´ ´
´ ´ korzysci, ale korzysci innych” ( 1 KORYNTIAN 10:24).
 Zaplanowac czas tylko we dwoje i zrobic
´
cos, co lubimy.
´
 Trzymac w nocy urzdzenia z dala od
´
miejsca, gdzie spimy.
´
 Przeznaczyc codziennie 15 minut na
´ ´ ´ ´ ´
wspoln rozmow, ktorej nie zakłoc „Pracuj z domu i staram si konczyc
nasze urzdzenia.
prac o ustalonych porach. Wyłczam
´ ´ ˙
 W okreslonych porach dnia wyłczyc
tez wtedy powiadomienia o mejlach.
dostp do internetu.
Dziki temu praca mnie nie rozprasza,
 ........................................................................................................................................................................................................................... ˙
kiedy uzywam telefonu do innych rzeczy,
 ........................................................................................................................................................................................................................... ˙ ´
na przykład zeby sprawdzic godzin”.
 ...........................................................................................................................................................................................................................

˙
JASON I JEGO ZONA
ALEXANDRA
 ´ ´
J A K U R Z  D Z E N I A E L E K T R O N I C Z N E W P ŁY WA J  N A

T WOJ Z D O LNO S C
U C Z E N IA S I ?
´
Ludzie cały czas musz zdobywac wiedz potrzebn im w szkole, pracy czy
´
innych dziedzinach. Urzdzenia elektroniczne mog w tym pomagac. Nigdy
´
wczesniej nie było tak łatwego dostpu do informacji — nie trzeba nawet
´ ´
wychodzic z domu ani podnosic si z krzesła.
´ ˙
Jednak wielu ludzi, ktorzy czsto korzystaj z elektroniki, przekonuje si, ze...
ˇ ma problemy z koncentracj w trakcie czytania
´
ˇ trudno im si skupic na jednym zadaniu
´
ˇ w chwilach samotnosci szybko si nudzi.

13
 ´
CO P OW I N I E N E S
´
WIEDZIEC

´
CZYTANIE KONCENTRACJA CHWILE SAMOTNO SCI
´ ˙ ´ ˙ ˙ ´
Niektore osoby czsto uzy- Niektorzy uwazaj, ze dziki Niektorzy czuj si nieswo-
´ ´
wajce urzdzen elektronicz- elektronice mog robic dwie jo, gdy zostaj sami, dlatego
nych nie potrafi cierpliwie rzeczy naraz, na przykład szybko sigaj po swoje
´ ´ ´ ´ ´ ˙ ´
sledzic toku mysli autora, uczyc si i pisac ze znajomy- urzdzenia, zeby wypełnic
˙
a jedynie pobieznie przegl- mi. Ale kiedy maj rozpro- pustk. „Wystarczy 15 minut
daj tekst. ˙ bez sprawdzania telefonu,
szon uwag, zadnego za-
dania nie wykonaj dobrze, tabletu czy ogldania tele-
Takie skanowanie wzrokiem ´ ˙
zwłaszcza jesli do obu po- wizji, a juz si zaczynam nu-
przydaje si, kiedy musisz ´ ´
´ ´ ´ trzebne jest skupienie. dzic”— mowi kobieta o imie-
szybko znalezc odpowiedz
´ ˙ niu Olivia.
na jakies pytanie. Ale nie jest To prawda, ze koncentracja
´ ´
dobre, gdy potrzebujesz cos wymaga samodyscypliny, Jednak chwile samotnosci
´ ´ ˙
dokładnie zrozumiec. ale warto si na to zdobyc. to dobra okazja, zeby poroz-
´ ´ ´
´ „Dziki temu robisz mniej myslac. A rozmyslanie jest
Czy potrafisz czy-
POMY S L : ´ ˙ ´
´ ˙ błdow i mniej si stresu- wazn czsci procesu ucze-
tac ze zrozumieniem dłuz- ´
˙ jesz”—mowi nastolatka nia si — i nie dotyczy to tyl-
sze fragmenty? Jak uwazne ˙
˙ ´ o imieniu Grace. „Przeko- ko młodych, ale tez doros-
czytanie moze ci pomoc ˙
nałam si, ze lepiej si nie łych.
w zdobywaniu wiedzy? ´
´ rozpraszac, ale porzdnie ´
(PRZYSŁOW 18:15). ´ POMY S L :Czy umiesz dobrze
zrobic jedn rzecz”. ´
wykorzystywac chwile samot-
´ ´
Czy robienie innych
POMY S L : nosci? ( 1 TYMOTEUSZA 4:15).
rzeczy w trakcie nauki nie
utrudnia ci zrozumienia i za-
pamitania tego, czego si
´
uczysz? (PRZYSŁOW 17:24).

´
14 PRZEBUDZCIE SI! Nr 2 2021
 ˙ ´ DOWIEDZ SI
CO MOZESZ ZROBIC
´ ´
WICEJ NA
PRZEMYSL, JAK KORZYSTASZ Z URZDZE N
ELEKTRONICZNYCH
J W. O R G
´ ´ ´ ˙
´ ˙ ˙ ´ ´ Ktory temat chciałbys poznac blizej?
W jaki sposob mozesz uzywac urzdzen elektronicznych,
˙ ´
zeby lepiej przyswajac sobie wiedz? Kiedy mog ci one
´
przeszkadzac w koncentracji i uczeniu si?

˙ ´
ZASADA BI B LIJ NA: „Strzez praktycznej mdrosci i umiejt-
´ ´ ´
nosci myslenia” (PRZYSŁOW 3:21 ).
                                                                           
´ ˙ ´
Jak ulepszyc relacje w małzenstwie
´ ´ ˙
Zobacz artykuł „Co zrobic, zeby elektro-
Z A S TA N O W S I  ˙
nika nie zdominowała waszego zycia”

ˇ Czy mam kłopoty z koncentracj, kiedy czytam

˙ ´ ´
dłuzszy tekst na ekranie? Jesli tak, to co najczs-
ciej mi przeszkadza?
´ ˙ ´
ˇ Co mog zrobic, zeby ograniczyc albo wyelimino-
´ ´
wac to, co mnie rozprasza? Jak wpajac dzieciom odpowiednie
´ ´ ˙ ´
Wskazowka: Cwicz uwazne czytanie. Na pocztku wartosci
´ Zobacz artykuł „Uczenie dzieci mdrego
czytaj krotkie fragmenty, na przykład jeden aka-
˙ ´ korzystania ze smartfona”
pit, a z czasem — coraz dłuzsze. Rob to na głos,
´ ˙ ´
w taki sposob, zeby zrozumiec dany materiał.
´ ˙ ´ ´
ˇ Co mog zrobic, zeby znajdowac czas na rozmys-
lanie o tym, co przeczytałem?
´
Wskazowka: Kiedy si uczysz, ostatnie 10 minut
´
przeznacz na powtork.
´ ´ ´
Jak nie zamartwiac si o przyszłosc
´
ˇ W jakich sytuacjach staram si robic wiele rzeczy ´
Zobacz seri artykułow „Co nas czeka
naraz? ´
w przyszłosci?”
´ ˙ ´
ˇ Co mog zrobic, zeby porzdnie wykonac jedno
˙
zadanie? Dziki Biblii ty i twoja rodzina mozecie
´ ´ ˙ ´
byc szczsliwi juz teraz i miec realn
´ ´ ´
Wskazowka: W miejscu, gdzie si uczysz, nie trzy- nadziej na lepsz przyszłosc.
´ ´
maj rzeczy, ktore mogłyby ci rozpraszac.
´
ZASADA BI B LIJ NA: „Nabywaj mdrosci, nabywaj zrozu-
´
mienia” (PRZYSŁOW 4: 5).
W TYM NUMERZE JA K U R Z  DZ E N I A E L E K T RO N I C Z N E
W P ŁY W A J  N A . . .
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          
´
Urzdzenia elektroniczne twoje przyjaznie?
                                                                                                                                                                                                                                                                               
´
mog wpływac na nas twoje dzieci?
                                                                                                                                                                                                                                                                               
negatywnie — nawet ˙ ´
´ twoje małzenstwo?
jesli nie zdajemy sobie                                                                                                                                                                                                                                                                                
´ ´
z tego sprawy. twoj zdolnosc uczenia si?
                                                                                                                                                                                                                                                                               

s
´
n Bezpłatne elektroniczne
wersje tego i poprzednich p Biblia dostpna online
w wielu jzykach
Odwiedz serwis
jw.org˙ lub
o ´
210531
g21.2-P

numerow zeskanuj kod