Sie sind auf Seite 1von 328

CORPUS DIONYSIACUM

w
DE

4:37 PM

PATRISTISCHE T E X T E U N D S T U D I E N
IM AUFTRAG DER

PATRISTISCHEN

KOMMISSION

DER A K A D E M I E N DER WISSENSCHAFTEN


IN DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND

H E R A U S G E G E B E N VON

K. ALAND UND E. MHLENBERG

BAND 33

WALTER DE GRUYTER BERLIN NEW YORK


1990

4:37 PM

CORPUS

DIONYSIACUM
i

PSEUDO-DIONYSIUS AREOPAGITA
DE D I V I N I S N O M I N I B U S

HERAUSGEGEBEN VON
BEATE REGINA SUCHLA

WALTER DE GRUYTER BERLIN NEW YORK


1990

4:37 PM

Gefrdert mit Mitteln der Bund-Lnder-Finanzierung


Akademienprogramm

Gedruckt auf surefreiem Papier


(alterungsbestndig pH 7, neutral)

CIP- Titelaufnahme der Deutschen Bibliothek

Dionysius (Areopagita):
Corpus Dionysiacum / Pseudo-Dionysius Areopagita. Hrsg. von
Beate Regina Suchla. Berlin ; New York : de Gruyter.
NE: Suchla, Beate Regina [Hrsg.]; Dionysius (Areopagita):
[Sammlung]
Bd. 1. De divinis nominibus. 1990
(Patristische Texte und Studien ; Bd. 33)
ISBN 3-11-012042-9
NE: GT

ISSN 0553-4003
Copyright 1990 by Walter de Gruyter & Co., D-1000 Berlin 30
Dieses Werk einschlielich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschtzt. Jede Verwertung
auerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist ohne Zustimmung des Verlages
unzulssig und strafbar. Das gilt insbesondere fr Vervielfltigungen, bersetzungen, Mikroverfilmungen und die Einspeicherung und Verarbeitung in elektronischen Systemen.
Printed in Germany
Satz und Druck: Arthur Collignon GmbH, Berlin
Buchbinderische Verarbeitung: Lderitz & Bauer, Berlin

4:37 PM

O ,
(Athanasius an Dracontius)
Dem Andenken meines Vaters
( t 16. 11. 1987)

4:37 PM

4:37 PM

GELEITWORT
Die lteste mir zugngliche Notiz ber eine Edition der Schriften des
Pseudo-Dionysius Areopagita ist eine Anfrage von Walter Eltester im
Auftrage von Hans Lietzmann fr die Kirchenvterkommission der Preuischen Akademie der Wissenschaften: Lieber Herr Langerbeckl Herr
Prof. Werner Jaeger hat in frheren Jahren bei Gelegenheit unserer Kommissionssitzungen ber die Ausgabe des Dionysius Areopagita berichtet,
der zwar nicht im Auftrage der Kommission erscheint, fr den sie sich
aber interessieren sollte. Hr. Prof. Lietzmann bittet mich nun, an Sie mit
der Bitte heranzutreten, nach dem Fortgang Hrn. Prof. Jaegers uns selbst
einen solchen Bericht zu schreiben" (26.1.1937). Bitten um Kopien von
Handschriften datieren von 1934. Die Patristische Kommission nahm bei
ihrer Grndung 1960 ein schon mit ersten Ergebnissen vorliegendes
Vorhaben in ihre Obhut, das nach dem Tode Hermann Langerbecks 1964
von Frankfurt nach Gttingen berfhrt und von Carl Andresen weiter
betreut wurde. Den Verstorbenen gilt unsere Hochachtung.
Als Leiter der Arbeitsstelle bergebe ich mit Freude den ersten Band der
Textedition der ffentlichkeit. Meine Verantwortung fr das Unternehmen
reduziert sich auf den Dank an die drei Editoren fr Flei, Ausdauer,
Zusammenarbeit und Geduld. Der zweite Band der Textedition ist ebenfalls
vor Jahresfrist abgeschlossen worden und wird gedruckt, sobald die erforderlichen Mittel verfgbar sind. Da sich eine gleichzeitige Drucklegung
beider Bnde nicht ausfhren lie, bitte ich um Verstndnis fr die doppelte
Zitierweise, einmal nach den Seiten der Neuausgabe und zum andern nach
den Spalten der Migne-Ausgabe. Die beigefgte Randzhlung ermglicht
die Identifizierung, und den Mut, diese Ausgabe als eine Editio critica
maior zu betrachten, bitten die Editoren beanspruchen zu drfen.
Ein besonderer Dank ist der Akademie der Wissenschaften in Gttingen
fr ihre Untersttzung auszusprechen.
Gttingen, im Oktober 1989

Ekkehard Mhlenberg

4:37 PM

4:37 PM

VORWORT
Nach der Edition Balthasar Cordiers, Antwerpen 1634 (verbesserte
Neuausgabe Paris 1644, 1655 u. .), knnen nun die Gttlichen Namen
erstmalig in einer Nova editio critica maior vorgelegt werden. Ihr geht
eine Einleitung in die Gesamtausgabe des Corpus Dionysiacum voran, die
die berlieferung des Corpus in ihren fr die Konstitution des Textes
wesentlichen Grundzgen aufzeigt. Weitere Einzelheiten finden in einer
,berlieferungsgeschichte', die als Band 3 des Gesamtwerks erscheinen
wird, gesonderte Behandlung. Das Scholienwerk, wesentlicher Bestandteil
des Corpus und seiner berlieferung, wird als 4. Band folgen.
All denen, die zur Erhellung der komplizierten Textberlieferung und
zur Fertigstellung der Edition beigetragen haben, sei hier gedankt: den
zahlreichen Bibliotheken fr die Bereitstellung von Mikrofilmen und
Abzgen, die eine fast vollstndige Mikrofilmsammlung aller bekannten
Dionyshandschriften ermglicht hat, und vor allem jenen drei Gelehrten,
ohne die eine Neuherausgabe der Areopagitica nicht htte Zustandekommen knnen: Hermann Langerbeck f , dem Initiator .der Editio critica
maior, Carl Andresen f , dem jahrelangen Frderer, und Ekkehard Mhlenberg, dem Dienststellenleiter der Patristischen Kommission, Arbeitsstelle
Akademie der Wissenschaften zu Gttingen, der dieses Werk in langjhriger Betreuung stets geduldig begleitet hat.
Gttingen, im Oktober 1989

Beate Regina Suchla

INHALT
Geleitwort
Vorwort
Inhalt
Abkrzungen
Verzeichnis der abgekrzt zitierten Quellen
Verzeichnis der abgekrzt zitierten Literatur
aus der Einleitung in die Gesamtausgabe
aus der Edition von De Divinis Nominibus
Die Abkrzungen des textkritischen Apparates
Sonstige Abkrzungen
aus der Einleitung in die Gesamtausgabe
aus der Edition von De Divinis Nominibus
Handschriften in alphabetischer Anordnung der Siglen
I. Einleitung in die Gesamtausgabe
1. Forschungsbericht
1.1. Gedruckte Ausgaben
1.2. Vorausgehende textkritische Studien
2. Direkte berlieferung
2.1. Corpus-Handschriften
2.2. Mutilierte Corpus-Handschriften
2.3. Verlorene Corpus-Handschriften
2.4. Handschriften mit einzelnen Werken
3. berlieferungsphnomene
3.1. Beginn und Charakteristika der berlieferung
3.2. bersetzungen ins Syrische
3.3. berlieferungsverlauf
4. Variantencharakteristika
4.1. Qualitt des Archetyps
4.2. Qualitt des doppelten Hyparchetyps
4.3. Qualitt der Variantentrger und das Verhltnis der
Zeugen zueinander
4.4. Constitutio Textus
4.5. Gesamtkollation ausgewhlter Passagen

VII
IX
XI
XIII
XIII
XVII
XVII
XIX
XXIV
XXIV
XXIV
XXV
XXV
1
3
3
5
14
14
30
32
33
36
36
57
64
65
65
65
69
91
91

II. De Divinis Nominibus

93

1. Einleitung
1.1. Zur Edition

95
95

XII

Inhalt

1.2. Verzeichnis der Singulrlesarten des ersten Kapitels . .


1.3. Verzeichnis der Binnenzitate
2. Text
Verzeichnis der Handschriften nach Bibliotheksorten

97
103
107
233

ABKRZUNGEN
VERZEICHNIS DER ABGEKRZT ZITIERTEN QUELLEN

Es wurden Abkrzungen fr die griechisch-antiken Autoren nach


H. G. Liddell R. Scott, A Greek-English Lexicon. With a Supplement
1968, Oxford 9 1940, Nachdruck 1978, S. X V I - X X X V I I I , die lateinischen
Autoren nach Ch. T. Lewis Ch. Short, A Latin Dictionary, Oxford 1879
(Nachdruck 1966), S. VII XI, die griechisch-patristischen Autoren nach
G. W. H. Lampe, A Patristic Greek Lexicon, Oxford 5 1978, S. I X - X L I I I ,
zitiert. Es wurden auch die dort aufgefhrten Textausgaben benutzt.
Davon abweichende oder darber hinausgehende Angaben finden sich im
folgenden Verzeichnis der abgekrzt zitierten Quellen. Die Abkrzungen
erfolgen ohne Punktsetzung.
Die Abkrzungen der biblischen Bcher folgen den Richtlinien der
PTS. Psalmen werden nach der hebrischen Zhlung zitiert; die Septuaginta-Zhlung erfolgt bei Abweichung in Klammern.
Weitere bibliographische Abkrzungen folgen dem Abkrzungsverzeichnis der Theologischen Realenzyklopdie, zusammengestellt von
S. Schwertner, BerlinNew York 1976.
Anast S capita Anastasius Sinaita, Capita adversus Monotheletas, ed. K.-H. Uthemann,
Anastasii Sinaitae Sermones duo in Constitutionen^ hominis secundum imaginem dei
necnon Opuscula adversus Monotheletas, = CChr.SG 12, 1985.
Anast S sermo ~ Anastasius Sinaita, Sermo adversus Monotheletas qui communiter dicitur
homila tertia de creatione hominis, ed. K.-H. Uthemann, Anastasii Sinaitae Sermones
duo ..., a. a. O.
Anast S viae dux = Anastasius Sinaita, Viae dux, ed. K.-H. Uthemann, = CChr.SG 8, 1981.
Andr Caes Apoc = Andreas Caesariensis, Commentarius in Apocalypsim, ed. J. Schmid,
Studien zur Geschichte des griechischen Apokalypse-Textes. 1. Teil: Der ApokalypseKommentar des Andreas von Kaisareia. Text, MThS.HE 1, 1955.
Ath gent = Athanasius Alexandrinus, Contra gentes, ed. R. W. Thomson, Athanasius. Contra
Gentes and De Incarnatione, = OECT 1971.
Ath ine = Athanasius Alexandrinus, De incarnatione Verbi, ed. Ch. Kannengiesser, Athanase
d'Alexandrie, Sur l'incarnation du verbe, = SC 199, 1973.
Athenag leg = Athenagoras Atheniensis, Legatio pro Christianis, ed. W. R. Schoedel,
Athenagoras. Legatio and De Resurrectione, = OECT 1972.
Aug civ Dei = Aurelius Augustinus, De Civitate Dei, ed. E. Hoffmann, Sancti Aurelii
Augustini Episcopi De Civitate Dei. Libri XXII, Bd. 1, = CSEL 40, 1899, Bd. 2, =
ebenda, 1900.
Aug conf = Aurelius Augustinus, Confessionum libri XIII, ed. L. Verheijen, Sancti Augustini
Confessionum libri XIII, = CChr.SL 27, 1981.

XIV

Abkrzungen

Aug ench = Aurelius Augustinus, Enchiridion, ed. O. Scheel, Auguscins Enchiridion, =


SQS II 4, 3 1937.
Aug ep Aurelius Augustinus, Epistulae, ed. A. Goldbacher, S. Aureli Augustini Hipponiensis Episcopi Epistulae, = CSEL 57, 1911.
Aug lib arb = Aurelius Augustinus, De libero arbitrio, ed. W.M.Green, Sancti Aurelii
Augustini De libero Arbitrio, = CChr.SL 29, 1970.
Aug nat boni = Aurelius Augustinus, De natura boni, ed. I. Zycha, Sancti Aureli Augustini
Contra Felicem De natura boni, = CSEL 25, 1892.
Aug ord = Aurelius Augustinus, De ordine, ed. P. Knll, Sancti Aurelii Augustini De
ordine libri duo, = CSEL 63, 1922.
Aug Trin = Aurelius Augustinus, De Trinitate, ed. W.J.Mountain, Sancti Aurelii Augustini
De Trinitate libri XV, Bd. 1, = CChr. SL 50, 1968.
Bas ep = Basilius Caesariensis, Epistulae, ed. M. Forlin Patrucco, Basilii Caesariensis Epistulae, vol I, = CP.G 11, 1983.
Bas Eun = Basilius Caesariensis, Adversus Eunomium, edd. B. Sesbo, G.-M. de Durand,
L. Doutreleau, Basile de Csare, Contre Eunome, Bd. 1, = SC 299, 1982; Bd. 2, =
ebenda 305, 1983.
Bas hex = Basilius Caesariensis, Homiliae in hexameron, ed. S. Giet, Basile de Csare,
Homlies sur l'Hexamron, = SC 26 bis, 1968.
Bas Spir " Basilius Caesariensis, Liber de Spiritu Sancto, ed. B. Pruche, Basile de Csare,
Sur le Saint-Esprit, = SC 17 bis, 1968.
Chrys incomprehens = Joannes Chrysostomus, De incomprehensibili dei natura, edd.
J. Danilou, A.-M. Malingrey, R. Flacelire, Jean Chrysostome, Sur l'incomprhensibilit de Dieu, Bd. 1, = SC 28 bis, 1970.
Cyr H catech = Cyrillus Hierosolymitanus, Catecheses illuminandorum, ed. W. K. Reischl,
S. Patris nostri Cyrilli Hierosolymorum Archiepiscopi opera quae supersunt omnia,
Bd. I, Mnchen 1848.
DS = H. Denzinger und A. Schnmetzer, Enchiridion Symbolorum, Definitionum et
Declarationum de Rebus Fidei et Morum, Freiburg 361977.
Did = Didache XII Apostolorum, edd. W. Rordorf, A. Tuilier, La doctrine des douze aptres
(didach), = SC 248, 1978.
Didym Trin = Didymus Alexandrinus, De trinitate, ed. I. Seiler, Didymus der Blinde. De
trinitate, Buch 2, Kapitel 1 - 7 , = BKP 52, 1975.
Doct Patr = Doctrina patrum de incarnatione verbi, ed. F. Diekamp, 2. Auflage mit Korrekturen und Nachtrgen von B. Phanourgakis herausgegeben von E. Chrysos, Mnster
1981.
Dor doct = Dorotheus Abbas, Doctrinae diversae, edd. L. Regnault, J. de Prville, Dorothe
de Gaza, uvres Spirituelles, = SC 92, 1963.
Eus e = Eusebius Caesariensis, Praeparatio evangelica, ed. K. Mras, Eusebius Werke.
Achter Band. Die Praeparatio evangelica, - GCS 43,1, 1954.
Gr Naz or = Gregorius Nazianzenus, Orationes, edd. J.Bernardi, Grgoire de Nazianze,
Discours 1 - 3 , = SC 247, 1978; Discours 4 - 5 , = SC 309, 1983; J.Mossay, G.Lafontaine, Grgoire de Nazianze, Discours 2023, = SC 270, 1980; P. Gallay, M. Jourjon,
Grgoire de Nazianze, Discours 2731 (Discours thologiques), = SC 250, 1978;
C. Moreschini, P. Gallay, Grgoire de Nazianze, Discours 3237, = SC 318, 1985.
Gr Nyss ep = Gregorius Nyssenus, Epistulae, ed. G. Pasquali, Gregorii Nysseni Epistulae,
= Gregorii Nysseni Opera, vol. VIII 2, 2 Leiden 1959.

Zitierte Quellen

XV

Gr Nyss Eun Gregorius Nyssenus, Contra Eunomium, ed. W. Jaeger, Contra Eunomium
Libri. Pars Prior, = Gregorii Nysseni Opera, vol. I, 2Leiden 1960; Pars Altera, =
Gregorii Nysseni Opera, vol. II, 2Leiden 1960.
Gr Nyss Pss titt = Gregorius Nyssenus, Psalmorum tituli, ed. J.McDonough, in: J.
McDonough, P. Alexander, Gregorii Nysseni In Inscriptiones Psalmorum, In Sextum
Psalmum, In Ecclesiasten Homiliae, = Gregorii Nysseni Opera, vol. V, Leiden 1962,
Nachdruck ebenda 1986.
Gr Nyss hom in Eccl = Gregorius Nyssenus, Homiliae in Ecclesiasten, ed. P. Alexander,
in: J. McDonough, P.Alexander, Gregorii Nysseni In Inscriptiones Psalmorum...,
a. a. O.
Gr Nyss hom in Cant Gregorius Nyssenus, Homiliae in Canticum Canticorum, ed.
H. Langerbeck, Gregorii Nysseni In Canticum Canticorum, - Gregorii Nysseni Opera,
vol. VI, Leiden 1960, Nachdruck ebenda 1986.
Gr Nyss or catech = Gregorius Nyssenus, Oratio catechetica, ed. J. H. Srawley, The
Catechetical Oration of Gregory of Nyssa, Cambridge 1903.
Gr Nyss perf = Gregorius Nyssenus, De perfectione et qualem oporteat esse Christianum,
ed. W. Jaeger, Gregorii Nysseni De perfectione, Gregorii Nysseni Opera, vol. VIII
I, Leiden 1952, Nachdruck ebenda 1986.
Gr Nyss prof Chr = Gregorius Nyssenus, De professione Christiana, ed. W. Jaeger, Gregorii
Nysseni De professione Christiana, = Gregorii Nysseni Opera, vol. VIII 1, Leiden
1952, Nachdruck ebenda 1986.
Heracleon ap Or Jo = Heracleon apud Origenem, Commentarli in Johannem, ed.
E. Preuschen, Orgenes, Johanneskommentar, = Orgenes. Werke, Bd. 4, GCS 10,
1903.
Hipp haer Hippolytus Romanus, Refutatio omnium haeresium, ed. M. Marcovich, Hippolytus. Refutatio omnium haeresium, = PTS 25, 1986.
Ign Rom = Ignatius Antiochenus, Epistula ad Romanos, ed. J. A. Fischer, Die Apostolischen
Vter, = SUC 1, '1986.
Iren haer = Irenaeus Lugdunensis, Adversus haereses, edd. A. Rousseau, L. Doutreleau,
Irne de Lyon, Contre les Hrsies, Livre I, = SC 264, 1979; Livre III, - SC 211,
1974; edd. A. Rousseau, B. Hemmerdinger, L. Doutreleau, Ch. Mercier, Irne de Lyon,
Contre les Hrsies, Livre IV, = SC 100, 1965.
Jamb myst = Jamblichus Philosophus, De mysteriis, ed. E. des Places, Paris 1966.
Jo D dialect fus Johannes Damascenus, Dialctica, Recensio fusior, ed. . Kotter, Die
Schriften des Johannes von Damaskos I, = PTS 7, 1969.
Jo D dorm = Johannes Damascenus, Sermo de dormitione BMV, ed. . Kotter, Die
Schriften des Johannes von Damaskos V, = PTS 29, 1988.
Jo D exp = Johannes Damascenus, Expositio (idei, ed. . Kotter, Die Schriften des Johannes
von Damaskos II, = PTS 12, 1973.
Jo D inst el - Johannes Damascenus, Institutio elementaris, ed. . Kotter, Die Schriften
des Johannes von Damaskos I, a. a. O.
Jo D Man = Johannes Damascenus, Contra Manichaeos, ed. B. Kotter, Die Schriften des
Johannes von Damaskos IV, = PTS 22, 1981.
Jo D trans Johannes Damascenus, Sermo in transfigurationem domini, ed. B. Kotter, Die
Schriften des Johannes von Damaskos V, a. a. O.
Jul ep Juliani Imperatorie Epistulae, ed. J. Bidez, L'Empereur Julien uvres compltes,
1.1,2: Lettres et Fragments, Paris 1924.

XVI

Abkrzungen

Just qu Chr = Justinus Martyr, Quaestiones Christianae ad Graecos, ed. J . C . Th. von Otto,
Justini Philosophi et Martyris Opera quae feruntur omnia, = Corp Ap 5, 3 1881,
Nachdruck Wiesbaden 1969.
Lact de ira D Lactantius, De ira Dei, ed. H. Kraft und A. Wlosok, Lactantius, De ira
Dei. Vom Zorne Gottes, = TzF 4, 4 1983.
Mac Aeg hom = Macarius Aegyptius, Homiliae spirituales, edd. H. Drries, E. Klostermann,
M. Kroeger, Die 50 geistlichen Homilien des Makarios, = PTS 4, 1964.
Min Fei Oct = Minucius Felix, Octavius, ed. B. Kytzler, = BSGRT 1982.
Pachymeres ad locum = Pachymeres, Paraphrasis ad opera Dionysii Areopagitae, = PG 3,
coli 128 sqq.
Ph det = Philo Judaeus, Quod deterius potiori insidiari soleat, ed. L. Cohn, Philonis
Alexandrini opera quae supersunt, vol.1, Berlin 1896, Nachdruck 1962.
Ph ebr = Philo Judaeus, De ebrietate, ed. P. Wendland, Philonis Alexandrini opera quae
supersunt, vol. II, Berlin 1897, Nachdruck 1962.
Ph leg all = Philo Judaeus, Legum allegoriarum libri I III, ed. L.Cohn, Philonis Alexandrini opera quae supersunt, vol. I, a. a. O.
Ph migr Abr = Philo Judaeus, De migratione Abrahami, ed. P. Wendland, Philonis Alexandrini opera quae supersunt, vol. II, a. a. O.
Ph opif = Philo Judaeus, De opificio mundi, ed. L. Cohn, Philonis Alexandrini opera quae
supersunt, vol. I, a. a. O.
Ph praem = Philo Judaeus, De praemiis et poenis, ed. L.Cohn, Philonis ..., vol.V, Berlin
1906, Nachdruck 1962.
Ph sacrif = Philo Judaeus, De sacrificiis Abelis et Caini, ed. L.Cohn, Philonis ..., vol. I,
a. a. O.
Ph soma - Philo Judaeus, De somniis libri I et II, ed. P. Wendland, Philonis ..., vol. III,
Berlin 1898, Nachdruck 1962.
Ph virt - Philo Judaeus, De virtutibus, ed. L.Cohn, Philonis ..., vol.V, a . a . O .
Plot Enn = Plotini Enneades, I, II, III, edd. P.Henry und H.-R. Schwyzer, = ML.P
XXXIII, 1951; Enneades IV, V, edd. P. Henry und H.-R. Schwyzer, = ML.P XXXIV,
1959; Enneas VI, edd. P. Henry und H.-R. Schwyzer, = ML.P X X X V , 1973.
Proci de dec dub = Proclus, De decern dubitationibus circa providentiam, ed. H. Boese,
Procli Diadochi tria opuscula, = QSGP 1, 1960.
Proel de mal sub = Proclus, De malorum subsistentia, ed. H.Boese, Procli ..., a . a . O .
Proci de prov = Proclus, De Providentia et fato et eo quod in nobis ad Theodorum
Mechanicum, ed. H. Boese, P r o c l i . . . , a . a . O .
Proci in Ale = Proclus, In Alcibiadem, ed. L. G. Westerink, Procli In Alcibiadem. Commentary on the first Alcibiades of Plato. Critical Text and Indices, Amsterdam 1954.
Proci in Cra = Proclus, In Cratylum, ed. G. Pasquali, Procli Diadochi in Platonis Cratylum
Commentaria, Leipzig 1908.
Proci in Prm = Proclus, In Parmenidem, ed. V. Cousin, Procli ..., voll. IV, V und VI, Paris
1821, 1823 und 1827 (zitiert nach voll, und Seiten).
Proel in R = Proclus, In Rempublicam, ed. W. Kroll, Procli Diadochi In Piatonis Rem
Publicam Commentarli, 2 Bde, Leipzig 1899 und 1901, Nachdruck Amsterdam 1965.
Proci in Ti = Proclus, in Umaeum, ed. E. Diehl, Procli Diadochi in Piatonis Timaeum
Commentarla, 3 Bde, Leipzig 19031906, Nachdruck Amsterdam 1965.
Proel inst = Proclus, Institutio theologica, ed. E. R. Dodds, Proclus, The Elements of
Theology. A revised text with translation, introduction and commentary, Oxford
2 1963.

Zitierte Literatur (Einleitung in die Gesamtausgabe)

XVII

Proci theol plat = Proclus, In Piatonis Theologiam, edd. H. D. Saffrey und L. G. Westerink,
Proclus Thologie Platonicienne, 5 Bde, Paris 1968, 1974, 1978, 1981, 1987 (mit der
Paginierung der Ausgabe von Ae. Portus, Prodi in Piatonis Theologiam, Hamburg
1618, Nachdruck Frankfurt a. Main 1960).
Sallust d et m = Sallustius Philosophus, De diis et mundo, ed. G. Rochefort, Saloustios.
Des dieux et du monde, Paris 1960.
Schol = Scholiastes, Scholia ad opera Dionysii Areopagitae, = PG 4, coli 29 sqq.
Sebast de mal sub = Isaak Sebastokrator, De malorum subsistentia, ed. J. J. Rizzo, = BKP
42, 1971.
Sev Ant adv Apol Severus Antiochenus, Adversus Apologiam Juliani, ed. R.Hespel,
Svre d'Antioche. La polmique antijulianiste II , = CSCO 301, 1969.
Sev Ant contra add Severus Antiochenus, Contra additiones Juliani, ed. R. Hespel, Svre
d'Antioche. La polmique antijulianiste II A, = CSCO 295, 1968.
Tert adv Marc = Tertullianus, Adversus Marcionem, ed. E. Evans, Tertullian. Adversus
Marcionem, Books IIII, = OECT 6/1, 1972.

VERZEICHNIS DER ABGEKRZT ZITIERTEN LITERATUR

aus der Einleitung in die Gesamtausgabe


Andrs, Catlogo = Gr. de Andrs, Catlogo de los Codices Griegos de la Biblioteca de El
Escorial, Bd. II, Madrid 1965; Bd. III, ebenda 1967.
Andrs, Desaparecidos = Gr. de Andrs, Catlogo de los Codices Griegos Desaparecidos
de la Real Biblioteca de El Escorial, El Escorial 1968.
Beck, berlieferungsgeschichte = H. G. Beck, berlieferungsgeschichte der byzantinischen
Literatur. Epimetron: Zur berlieferung der griechischen Patristik, in: Hunger
Stegmller, Geschichte.
Brons, Sekundre Textpartien = B. Brons, Sekundre Textpartien im Corpus PseudoDionysiacum? Literarkritische Beobachtungen zu ausgewhlten Textstellen, = NAWG
1975, 5.
Canart, Codices -- P. Canart, Bibliothecae Apostolicae Vaticanae Codices manuscripti recensiti. Codices Vaticani graeci. Codices 1745 1962, Bd. I, Vatikanstadt 1970.
Chevallier, Dionysiaca Ph. Chevallier, Dionysiaca. Recueil donnant l'ensemble des traductions latines des ouvrages attribus Denys l'Aropagite, Bd. I, Bruges 1937; Bd. II,
ebenda 1950.
Devreesse, Le fonds - R. Devreesse, Le fonds grec de la Bibliothque Vaticane des origines
Paul V, = StT 244, 1965.
Gribomont, Histoire J. Gribomont, Histoire du texte des Asctiques de S. Basile, Louvain
1953.
Halkin, Catalogue E Halkin, Catalogue des manuscrits hagiographiques de la Bibliothque
Nationale d'Athnes, = SHG 66, 1983.
Halkin, Manuscrits = F. Halkin, Manuscrits grecs de Paris. Inventaire Hagiographique,
SHG 44, 1968.
Heil, La Hirarchie Cleste = R. Roques, G. Heil, M. de Gandillac, edd. Denys l'Aropagite,
La Hirarchie Cleste, = SC 58, 1958, unvernderte Neuauflage, = SC 58 bis, 1970.
Hver, Theologia Mystica = W. Hver, Theologia Mystica in altbairischer bertragung, =
Mnchener Texte und Untersuchungen zur deutschen Literatur des Mittelalters 36,
Mnchen 1971.

XVIII

Abkrzungen

Hver, Zum Stand = W. Hver, Zum Stand der Methodenreflexion im Bereich der
altgermanistischen Editionen, in: Probleme der Edition mittel- und neulateinischer
Texte: Kolloquium der Deutschen Forschungsgemeinschaft, Bonn, 2 6 . - 2 8 . Februar
1973, hg. v. L. Hdl und D. Wuttke, Boppard 1978.
Hornus, Le Corpus = J. M. Hornus, Le Corpus Dionysien en Syriaque, in: ParOr 1, 1970.
Kamil, Catalogue = M. Kamil, Catalogue of all manuscripts in the Monastery of St. Catharine
on Mount Sinai, Wiesbaden 1970.
HungerKresten, Katalog - H. Hunger und O. Kresten, Katalog der griechischen Handschriften der sterreichischen Nationalbibliothek, Teil 3/1: Codices theologici 1 100,
Wien 1976.
HungerKrestenHannick, Katalog = H. Hunger und O. Kresten unter Mitarbeit von
Chr. Hannick, Katalog der griechischen Handschriften der sterreichischen Nationalbibliothek, TeU 3/2: Codices theologici 101-200, Wien 1984.
HungerStegmller, Geschichte H. Hunger, O. Stegmller u. a., Geschichte der Textberlieferung, Zrich 1961.
Lilla, Codices = S. Lilla, Codices Vaticani Graeci. Codices 2162 2254 (Codices Columnenses), Vatikanstadt 1985.
Lilla, Introduzione = S. Lilla, Introduzione allo studio dello Ps. Dionigi l'Areopagita, in:
Aug. 22, 1982.
Lilla, Osservazioni = S. Lilla, Osservazioni sul testo del De Divinis Nominibus dello Ps.
Dionigi l'Areopagita, in: ASNSP.L, 3. Ser., 10,1, 1980.
Lilla, Ricerche = S. Lilla, Ricerche sulla tradizione manoscritta del De Divinis Nominibus"
dello Pseudo Dionigi l'Areopagita, in: ASNSP.L, 2. Ser., 34, 1965.
Maas, Textkritik = P. Maas, Textkritik, Leipzig 31957.
Mioni, Codices = E. Mioni, Bibliothecae Divi Marci Venetiarum Codices graeci manuscripti,
Bd. I: Thesaurus antiquus. Codices 1299, = Indici e cataloghi, N.S. 6, Rom 1981.
OlivierMongier du Sorbier, Catalogue = J.-M. Olivier und M.-A. Mongier du Sorbier,
Catalogue des manuscrits grecs de Tchcoslovaquie, Paris 1983.
Opitz, Untersuchungen = H.-G, Opitz, Untersuchungen zur berlieferung der Schriften
des Athanasius, Berlin 1935.
Pasquali, rez. Paul Maas G. Pasquali, rez. Paul Maas: Textkritik. Leipzig und Berlin:
Teubner 1927. 18 S. (Einleitung in die Altertumswissenschaft. Herausg. von Gercke
und Norden. 1,2.), in: Gn. 5, 1929.
Pasquali, Storia = G. Pasquali, Storia della tradizione e critica del testo, Firenze 21952.
PolitesManusakas, Katlogoi L. Polites und M. Manusakas, Opous, = Hell. 24, 1973.
Reinsch, Bemerkungen = D. Reinsch, Bemerkungen zu byzantinischen Autorenhandschriften, in: Griechische Kodikologie und Textberlieferung, hg. v. D. Harlfinger, Darmstadt 1980.
Richard, Rpertoire = M. Richard, Rpertoire des bibliothques et des catalogues de
manuscrits grecs, = PIRHT 1, 21958.
Richard, Supplment M. Richard, Rpertoire des bibliothques et des catalogues de
manuscrits grecs. Supplment I (1958-1963), = PIRHT 9, 1964.
Ritter, Stemmatisierungsversuche . M. Ritter, Stemmatisierungsversuche zum Corpus
Dionysiacum Areopagiticum im Lichte des EDV-Verfahrens, = NAWG 1980, 6.
Roques, Denys = R. Roques, Art. Denys L'Aropagite (Le Pseudo-). I. Rappel de la question
dionysienne, in: DSp 3.

Zitierte Literatur (Edition von De Divinis Nominibus)

XIX

Rudberg, tudes -- S. Y. Rudberg, tudes sur la tradition manuscrite de Saint Basile,


Uppsala 1953.
Samberger, Catalogi C. Samberger, Catalogi codicum graecorum qui in minoribus bibliothecis italicis asservantur, Bd. I, Leipzig 1965; Bd. II, ebenda 1968.
Scazzoso, Note = P. Scazzoso, Note sulla tradizione manoscritta della Theologia Mystica
dello Pseudo-Dionigi l'Areopagita, in: Aevum 32, 1958.
Schwartz, Eusebius = E. Schwartz, ed. Eusebius, Die Kirchengeschichte, = GCS 9,3, 1909.
Sherwood, Sergius -- P. Sherwood, Sergius of Reshaina and the Syriac Versions of the
Pseudo-Denis, in: SE 4, 1952.
Sicherl, Ein neuplatonischer Hymnus = M. Sicherl, Ein neuplatonischer Hymnus unter den
Gedichten Gregors von Nazianz, in: Gonimos. Neoplatonic and Byzantine Studies
presented to Leendert G. Westerink at 75, Buffalo, New York 1988.
Stackmann, Mittelalterliche Texte . Stackmann, Mittelalterliche Texte als Aufgabe, in:
Festschrift fr J.Trier, K l n - G r a z 1964.
Sthlin, Editionstechnik = O. Sthlin, Editionstechnik, Leipzig 2 1914.
Stiglmayr, Das Aufkommen = J. Stiglmayr, Das Aufkommen der ps.-dionysischen Schriften
und ihr Eindringen in die christliche Literatur bis zum Lateranconzil 649, in: 4.
Jahresbericht des ffentlichen Privatgymnasiums an der Stella matutina zu Feldkirch,
Feldkirch 1895.
Strothmann, Das Sakrament = W. Strothmann, Das Sakrament der Myron-Weihe in der
Schrift De ecclesiastica hierarchia des Pseudo-Dionysios-Areopagita, GOF. S 15,
Teil 1, 1977; Teil 2, 1978.
Suchla, Die sogenannten Maximus-Scholien = B. R. Suchla, Die sogenannten MaximusScholien des Corpus Dionysiacum Areopagiticum, = N A W G 1980, 3.
Suchla, Die berlieferung - B. R. Suchla, Die berlieferung des Prologs des Johannes
von Skythopolis zum griechischen Corpus Dionysiacum Areopagiticum. Ein weiterer
Beitrag zur berlieferungsgeschichte des CD, = N A W G 1984, 4.
Suchla, Eine Redaktion = B. R. Suchla, Eine Redaktion des griechischen Corpus Dionysiacum Areopagiticum im Umkreis des Johannes von Skythopolis, des Verfassers von
Prolog und Scholien. Ein dritter Beitrag zur berlieferungsgeschichte des CD,
N A W G 1985, 4.
Thry, Recherches = P. G. Thry, Recherches pour une dition grecque historique du
Pseudo-Denys, in: NSchol 3, 1929.
Turturro, Il trattato = G. Turturro, Il trattato dello Ps. Areopagita
nei mss. Laurenziani. Contributo a una futura edizione critica, Teil 1 in: Bess. 12,
1907/08; Teil 2 in: Bess. 13, 1908/09.
Wiener, Zur Handschriftenberlieferung = G. Wiener, Zur Handschriftenberlieferung
der syrischen Fassung des Corpus Dionysiacum, = N A W G 1972, 3.
Wright, Catalogue = W. Wright, Catalogue of the Syrian Manuscripts in the British Museum
acquired since the year 1838, Bd. 2, London 1871.

VERZEICHNIS DER ABGEKRZT ZITIERTEN LITERATUR

aus der Edition von De Divinis Nominibus


Aubin, Le problme = P.Aubin, Le problme de la conversion", = T h H 1, 1963.
Baur, Die christliche Lehre = F. Chr. Baur, Die christliche Lehre von der Dreieinigkeit und
Menschwerdung Gottes in ihrer geschichtlichen Entwicklung, 2 Bde, Tbingen 1841 f.

XX

Abkrzungen

Becca, Il problema = A. Becca, Il problema del male nello ps. Dionigi, Bologna 1967.
Beierwaltes, Andersheit = W. Beierwaltes, Andershcit. Grundri einer neuplatonischen Begriffsgeschichte, in: ABG 16, 1972.
Beierwaltes, Lux intellegibilis = W. Beierwaltes, Lux intellegibilis. Untersuchungen zur
Lichtmetaphysik der Griechen, Mnchen 1957.
Beierwaltes, Piatonismus W. Beierwaltes, Piatonismus und Idealismus, = PhA 40, 1972.
Beierwaltes, Proklos = W. Beierwaltes, Proklos. Grundzge seiner Metaphysik, - PhA 24,
1965.
Bellini, Teologia = E. Bellini, Teologia e teurgia in Dionigi Areopagita, in: VetChr 17,1980.
Bonaccorsi, Vangeli = G. Bonaccorsi, I Vangeli apocrifi, Bd. 1, Florenz 1948.
Braun, Deus = R. Braun, Deus christianorum". Recherches sur le vocabulaire doctrinal de
Tertullien, = PFLA 41, 1962.
Brons, Gott und die Seienden = . Brons, Gott und die Seienden. Untersuchungen zum
Verhltnis von neuplatonischer Metaphysik und christlicher Tradition bei Dionysius
Areopagita, = FKDG 28, 1976.
Brons, Pronoia = . Brons, Pronoia und das Verhltnis von Metaphysik und Geschichte
bei Dionysius Areopagita, in: FZPhTh 25, 1978.
Brons, Sekundre Textpartien B. Brons, Sekundre Textpartien im Corpus Pseudo-Dionysiacum? Literarkritische Beobachtungen zu ausgewhlten Textstellen, in: NAWG 1975.
Buckel, Die Gottesbezeichnungen = A. Buckel, Die Gottesbezeichnungen in den Liturgien
der Ostkirche, Wrzburg 1938.
Carroll, Participation = W.J.Carroll, Participation in Selected Texts of Pseudo-Dionysius
the Areopagite's The Divine Names, Diss. The Catholic University of America 1981.
Coomaraswamy, Mediaeval aesthetic = A. K. Coomaraswamy, Mediaeval aesthetic I, in: ArtB
1935.
Corsini, Il trattato E. Corsini, Il trattato De Divinis Nominibus dello Pseudo-Dionigi e
i commenti neoplatonici al Parmenide, = PFLUT 13,4, 1962.
Deneffe, Perichoresis = A. Deneffe, Perichoresis, circumincessio, circuminsessio. Eine terminologische Untersuchung, in: ZKTh 47, 1923.
Dodds, Proclus = E. R. Dodds, Proclus. The Elements of Theology. A Revised Text with
Translation, Introduction and Commentary, Oxford 21963.
Drrie, ' = . Drrie, . Wort- und Bedeutungsgeschichte, in: NAWG
1955.
Elorduy, El problema = E. Elorduy, El problema del mal en Proclo y el Pseudo-Areopagita,
in: Pens 36, 1953.
Engelhardt, Die angeblichen Schriften = J. G. V. Engelhardt, Die angeblichen Schriften des
Areopagiten Dionysius, bersetzt und mit Abhandlungen begleitet, 2 Bde, Sulzbach
1823.
Erler, Proklos = M. Erler, Proklos Diadochos. ber die Existenz des Bsen, BKP 102,
1978.
Fritz, Die Rolle des Nous = . v. Fritz, Die Rolle des Nous, in: H.-G. Gadamer, Um die
Begriffswelt der Vorsokratiker, Darmstadt 1968.
Geizer, = . Geizer, oder , in: JPTh 18, 1892.
Gersh, = S. Gersh, . A Study of Spiritual Motion in the
Philosophy of Proclus, PhAnt 26, 1973.
Gonzlez, La dormicin = V. Gonzlez, La dormicin de Mara en las antiguas liturgias, in:
EstMar 9, 1950.
Grassi, Die Theorie = E. Grassi, Die Theorie des Schnen in der Antike, Kln 1962.

Zitierte Literatur (Edition von De Divinis Nominibus)

XXI

Greshake Kremer, Resurrectio Mortuorum = G. Greshake und J. Kremer, Resurrectio


Mortuorum. Zum theologischen Verstndnis der leiblichen Auferstehung, Darmstadt
1986.
Grillmeier, Gottmensch = A. Grillmeier, Gottmensch III (Patristik), in: RAC 90/91, 1982.
Grumel, L'apodosis = V. Grumel, L'apodosis de la fte de la koimesis dans le rite byzantin,
in: EIs . , Athen 1935.
Haibach-Reinisch, Ein neuer Transitus Mariae" = M. Haibach-Reinisch, Ein neuer Transitus Mariae" des Ps-Melito, Rom 1962.
Halkin, BHG = F. Halkin, Bibliotheca Hagiographica Graeca, Bd. 1, = SHG 8a, 1957.
Horn, Amour = G. Horn, Amour et extase d'aprs Denys l'Aropagite, in: RAM 4, 1925.
Horn, Note G. Horn, Note sur l'Unit, l'Union dans les Noms divins du PseudoAropagite, in: ArPh 2,3, 1924.
Hornus, Quelques rflexions J. M. Hornus, Quelques rflexions propos du PseudoDenys l'Aropagite et de la mystique chrtienne en gnral, in: RHPhR 27, 1947.
Ivnka, Der Aufbau = E. von Ivnka, Der Aufbau der Schrift De divinis nominibus" des
Ps.-Dionysios, in: Schol. 15, 1940.
Ivnka, Plato Christianus -- E. von Ivnka, Plato Christianus. bernahme und Umgestaltung
des Piatonismus durch die Vter, Einsiedeln 1964.
Jger, Nus = G.Jger, Nus in Piatons Dialogen, Gttingen 1967.
Jeauneau, Jean Scot = E. Jeauneau, Jean Scot. Homlie sur le prologue de Jean, SC
151, 1969.
Jones, The character = J. D. Jones, The character of the negative (mystical) theology for
Pseudo-Dionysius Areopagite, in: PACPA 51, 1977.
Jugie, La fte -- M. Jugie, La fte de la dormition et de l'assomption de la sainte vierge en
Orient et Occident, in: ATh 4, 1943.
Jugie, La mort = M. Jugie, La mort et l'assomption de la sainte vierge, Rom 1944.
Kattenbusch, Die Entstehung = F. Kattenbusch, Die Entstehung einer christlichen Theologie. Zur Geschichte der Ausdrcke , , , in: ZThK.NS 11,
1930.
Kaulbach, Der philosophische Begriff = F. Kaulbach, Der philosophische Begriff der Bewegung, Kln Graz 1965.
Koch, Das Klemenscitat = H. Koch, Das Klemenscitat bei Pseudo-Dionysius Areopagita,
in: ThQ 78, 1896.
Koch, Der pseudepigraphische Charakter H. Koch, Der pseudepigraphische Charakter
der dionysischen Schriften, in: ThQ 77, 1895.
Koch, Proklus = H. Koch, Proklus als Quelle des Pseudo-Dionysius Areopagita in der
Lehre vom Bsen, in: Ph 54, 1895.
Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita = H. Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita in seinen
Beziehungen zum Neuplatonismus und Mysterienwesen. Eine litterarhistorische Untersuchung, = FChLDG I, 2f, 1900.
Krhe, Von der Wesensart = M.-J. Krhe, Von der Wesensart negativer Theologie. Ein
Beitrag zur Erhellung ihrer Struktur, Diss. Mnchen 1976.
Langen, Die Schule = J. Langen, Die Schule des Hierotheus, in: RITh 1, 1893; 2, 1894.
Langerbeck, Studien - H. Langerbeck, Studien zu dem sogenannten Dionysius Areopagita,
Phil. Habil.-Schrift (maschinenschriftlich) Gttingen 1939.
Lilla, Osservazioni S. Lilla, Osservazioni sul testo del De Divinis Nominibus dello Ps.
Dionigi L'Areopagita, in: ASNSP.L, 3. Ser., 10,1, 1980.

XXII

Abkrzungen

Lilla, Ricerche S. Lilla, Ricerche sulla tradizione manoscritta del De Divinis Nominibus"
dello Pseudo Dionigi L'Areopagita, in: ASNSP.L, 2. Ser., 34, 1965.
Lilla, The notion - S. Lilla, The notion of infinitude in Ps.-Dionysius Areopagita, in:
JThS.NS 31, 1980.
Lossky, La notion = V. Lossky, La notion des analogies chez Denys Pseudo-Aropagite, in:
AHDL 5, 1930.
Lossky, La thologie ngative = V. Lossky, La thologie ngative dans la doctrine de Denys
l'Aropagite, in: RSPhTh 28, 1939.
Meurers, Die Idee = J. Meurers, Die Idee der Bewegung als geistesgeschichtliche Erfahrung,
in: PhN 3, 1956.
Mhlenberg, Das Verstndnis = E. Mhlenberg, Das Verstndnis des Bsen in neuplatonischer und frhchristlicher Sicht, in: KuD 15, 1969.
Mhlenberg, Die Unendlichkeit = E. Mhlenberg, Die Unendlichkeit Gottes bei Gregor
von Nyssa. Gregors Kritik am Gottesbegriff der klassischen Metaphysik, = FKDG
16, 1966.
Mller, Dionysios = H. F. Mller, Dionysios, Proklos, Plotinos. Ein historischer Beitrag zur
neuplatonischen Philosophie, = BGPhMA 20,3 f, 1918.
Muiz Rodrguez, Significado = V. Muiz Rodrguez, Significado de los nombres de Dios
en el Corpus Dionysiacum, Salamanca 1975.
Muiz Rodrguez, Nocin = V. Muiz Rodrguez, Nocin de prodos" en el Corpus
Dionysiacum, in: Helm. 26, 1975.
Muner, = Muner, . Die Anschauung vom Leben" im vierten Evangelium
unter Bercksichtigung der Johannes-Briefe, Mnchen 1952.
Neidl, Thearchia W. M. Neidl, Thearchia. Die Frage nach dem Sinn von Gott bei PseudoDionysius Areopagita und Thomas von Aquin (dargestellt anhand der Texte von
und des dazu verfaten Kommentars des Aquinaten),
Regensburg 1976.
Opelt, Etymologies I. Opelt, A Christianisation of Pagan Etymologies, in: StPatr 5, 1962.
Pera, Denys = C. Pera, Denys le Mystique et la >, in: RSPhTh 25, 1936.
Pera, S. Thomae Aquinatis in librum = C. Pera, ed. S. Thomae Aquinatis in librum Beati
Dionysii de divinis nominibus expositio, TurinRom 1950.
des Places, Denys - E. des Places, Denys L'Aropagite et les oracles chaldaques, in: FZPhTh
24, 1977.
Radermacher, Neutestamentliche Grammatik - L. Radermacher, Neutestamentliche Grammatik. Das Griechisch des Neuen Testaments im Zusammenhang mit der Volkssprache,
Bbingen 1925.
Ramis, El problema P. Ramis, El problema del mal en Dionisio Areopagita, in: Crisis 18,
1971.
Riggi, Il creazionismo = C. Riggi, Il creazionismo e il suo simbolo nello Pseudo-Dionigi
(De divinis nominibus IV, 8 - 9 ; IX, 9), in: Sai 29, 1967.
Rist, A note J.M.Rist, A note on Eros and Agape in Pseudo-Dionysius, in: VigChr 20,
1966.
Roques, Denys = R. Roques, Denys l'Aropagite (Le Pseudo), in: DSp 3, 1954.
Roques, La notion = R. Roques, La notion de hirarchie selon le Pseudo-Denys, in: AHDL
24, 1949; 25/26, 1950/1951.
Roques, Le primat R. Roques, Le primat du transcendant dans la purification de l'intelligence selon le Pseudo-Denys, in: RAM 23, 1947.

Zitierte Literatur (Edition von De Divinis Nominibus)

XXIII

Roques, L'Univers dionysien R. Roques, L'Univers dionysien. Structure hirarchique du


monde selon le Pseudo-Denys, = Thol(P) 29, 1954.
Roques, Note = R. Roques, Note sur la notion de Theologia selon le Pseudo-Denys, in:
RAM 25, 1949.
Roques, Symbolisme = R. Roques, Symbolisme et thologie ngative chez le Pseudo-Denys,
in: BAGB.NS, 4. Ser., 4, 1957.
Rorem, Biblical and Liturgical Symbols P. Rorem, Biblical and Liturgical Symbols within
the Pseudo-Dionysian Synthesis, = STPIMS 71, 1984.
Ruello, tude ~ Fr. Ruello, tude du terme dans quelques commentaires
mdivaux des Noms Divins, in: RThAM 24, 1957; 25, 1958.
de Santos Otero, Evangelios = A. de Santos Otero, Los Evangelios Apcrifos, Madrid
1956.
Scazzoso, I rapporti -- P. Scazzoso, I rapporti dello pseudo-Dionigi con la Sacra Scrittura e
con S. Paolo, in: Aevum 42, 1968.
Scazzoso, Terminologia = P. Scazzoso, La terminologia misterica nel Corpus Pseudo-Areopagitico. Provenienza indiretta e diretta dei termini misterici usati nel Corpus, in: Aevum
37, 1963.
Schrder, Plotins Abhandlung = E. Schrder, Plotins Abhandlung (Enn. I
8), Borna-Leipzig 1916.
Schulz, Nachfolgen . Schulz, Nachfolgen und Nachahmen im Neuen Testament, Mnchen 1962.
Semmelroth, Das ausstrahlende und emporziehende Licht = O. Semmelroth, Das ausstrahlende und emporziehende Licht. Die Theologie des Pseudo-Dionysius in systematischer
Darstellung, Diss. Bonn 1947.
Semmelroth, Die = O. Semmelroth, Die des
Pseudo-Dionysius Areopagita, in: Schol. 27, 1952.
Semmelroth, Gottes ausstrahlendes Licht O. Semmelroth, Gottes ausstrahlendes Licht.
Zur Schpfungs- und Offenbarungslehre des Ps.-Dionysius Areopagita, in: Schol. 28,
1953.
Semmelroth, Gottes berwesentliche Einheit = O. Semmelroth, Gottes berwesentliche
Einheit. Zur Gotteslehre des Pseudo-Dionysius Areopagita, in: Schol. 25, 1950.
Semmelroth, Die Lehre = O. Semmelroth, Die Lehre des Pseudo-Dionysius Areopagita vom
Aufstieg der Kreatur zum gttlichen Licht, in: Schol. 29, 1954.
Sheldon-Williams, Henads = I. P. Sheldon-Williams, Henads and Angels: Proclus and the
ps.-Dionysius, in: StPatr 11, 1972.
Sheldon-Williams, The ps.-Dionysius = I. P. Sheldon-Williams, The ps.-Dionysius and the
Holy Hierotheus, in: StPatr 8, 1966.
Sthlin, Clemens = O. Sthlin und L. Frchtel, Clemens Alexandrinus, Bd. 3, = GCS 17,
2
1970.
Stiglmayr, Aszese = J. Stiglmayr, Aszese und Mystik des sog. Dionysius Areopagita, in:
Schol. 2, 1927.
Stiglmayr, Das Aufkommen = J. Stiglmayr, Das Aufkommen der Pseudo-Dionysischen
Schriften und ihr Eindringen in die christliche Literatur bis zum Lateranconcil 649.
Ein zweiter Beitrag zur Dionysius-Frage, in: IV. Jahresbericht des ffentlichen Privatgymnasiums an der Stella matutina zu Feldkirch, Feldkirch 1895.
Stiglmayr, Der Neuplatoniker Proclus = J. Stiglmayr, Der Neuplatoniker Proclus als Vorlage
des sogen. Dionysius Areopagita in der Lehre vom bel, in: HJ 16, 1895.

XXIV

Abkrzungen

Stiglmayr, Die Lehre = J. Stiglmayr, Die Lehre von den Sacramenten und der Kirche nach
Ps.-Dionysius, in: ZKTh 22, 1898.
Stiglmayr, ber die Termini = J. Stiglmayr, ber die Termini Hierarch und Hierarchie, in:
ZKTh 22, 1898.
Vanneste, Le Mystre = J. Vanneste, Le Mystre de Dieu. Essai sur la structure rationnelle
de la doctrine mystique du Pseudo-Denys l'Aropagite, = ML.A 45, 1959.
de Vogel, Amor = C . J . de Vogel, Amor quo caelum regitur, in: Vivarium 1, 1963.
de Vogel, Greek cosmic love C. J. de Vogel, Greek cosmic love and the christian love of
God. Boethius, Dionysius the Areopagite and the author of the Fourth Gospel, in:
VigChr 35, 1981.
Vlker, Das Vollkommenheitsideal - W.Vlker, Das Vollkommenheitsideal des Orgenes.
Eine Untersuchung zur Geschichte der Frmmigkeit und zu den Anfangen christlicher
Mystik, = BHTh 7, 1931.
Vlker, Der wahre Gnostiker = W. Vlker, Der wahre Gnostiker nach Clemens Alexandrinus,
= TU 57, 1952.
Vlker, Kontemplation = W.Vlker, Kontemplation und Ekstase bei Pseudo-Dionysius
Areopagita, Wiesbaden 1958.
Volkmann-Schluck, Plotins Lehre = K. H. Volkmann-Schluck, Plotins Lehre vom Wesen
und von der Herkunft des Schlechten (Enn. I 8), in: PhJ 75, 1967/1968.
Weertz, Die Gotteslehre = H. Weertz, Die Gotteslehre des sog. Dionysius Areopagita: Gott
als das Gute, in: ThGl 6, 1914.
DIE ABKRZUNGEN DES TEXTKRITISCHEN APPARATES
add
adscr
al man
alt
cett
cf
codd
coli
coni
corr
defic
del
e corr
em
eras
exp
gl
ine

= addidit
= adscripsit
= alia m anus
= alterum
= ceteri
= confer
= codices
= collocavit
= coniecit
- correxit
= deficit
= delevit
= e correctione
- emendavit
- erasit
= expunxit
glossa
= incipit

in r
lin
mg
mut
om

PP
prim und pr
praem
quart
s
ser
sec
sext
sq
sqq
ss
tert

= in rasura
linea
- in margine
= mutavit
= omisit
pagina
= paginae
= primum
= praemisit
quartus
= supra
= scripsit
= secundum
= sextus
- sequens
= sequentes
= suprascripsit
= tertium

SONSTIGE ABKRZUNGEN

aus der Einleitung in die Gesamtausgabe


a.
Anm.

= anno
= Anmerkung

Bd.
Cod.

= Band
Codex

Handschriften in alphabetischer Anordnung der Siglen


Arch
f.
ff.
fol.
foil.
Gr.
Hs(s)
hsl.
Hyp Graec
Jh.
Mf.
NA
Nr.
PG
Phoc

= Archetypus
= folgend
= folgende
= folium
= folia
= Gruppe
= Handschrift(en)
= handschriftlich
= Hyparchetypus Graecus
= Jahrhundert
= Mikrofilm
Neuausgabe
= Nummer
= Migne, Patrologia graeca
= bersetzung des Phocas
(vgl. Syr)

Codd.
Phot.
S.
Serg
Sp.
Syr
DN
CH
EH
MTh

Ep(p)
CD

XXV

= Codices
= Photographien
= Seite
bersetzung des Sergios
= Spalte
= bersetzung des Phocas
(vgl. Phoc)
= De divinis nominibus
= De coelesti hierarchia
- De ecclesiastica hierarchia
= De mystica theologia
= Epistula(e)
= Corpus Dionysiacum

Weitere bibliographische Abkrzungen folgen dem Abkrzungsverzeichnis der Theologischen Realenzyklopdie, zusammengestellt von S. Schwertner, BerlinNew York 1976.

SONSTIGE ABKRZUNGEN

aus der Edition von De Divinis Nominibus


al
c
cc und capp
cf
col
coll
f
ff
fase
fr
ib
id
1
ms

= alibi; alio loco; aliis locis


- capitulum
= capitula
confer
columna
columnae
= folium
= folia
= fasciculum
= fragmentum
= ibidem
= idem
= liber
= manuscriptum

mss

s
sq
sqq
Su
verb
DN
CH
EH
MTh
EP(P)
Schol

- manuscripta
pagina
= paginae
= sectio
= sequens
= sequentes
-- Suchla
= verbum
= De divinis nominibus
= De coelesti hierarchia
= De ecclesiastica hierarchia
= De mystica theologia
= Epistula(e)
= Scholiastes

HANDSCHRIFTEN IN ALPHABETISCHER ANORDNUNG DER SIGLEN

Aa
Ab
Ac
Ad
Ae
Af
Ah

Athos,
Athos,
Athos,
Athos,
Athos,
Athos,
Athos,

Kloster
Kloster
Kloster
Kloster
Kloster
Kloster
Kloster

Vatopediou, Cod. 157


Vatopediou, Cod. 158
Vatopediou, Cod. 159
Vatopediou, Cod. 160
Vatopediou, Cod. 161
Vatopediou, Cod. 475
Lauras, Cod. B'66 (186)

XXVI

Aj
Ak
Al
An
Ao
Ap
Aq
Ar
As
At
Av
Ay
Ea
Eb
Ec
Eg
Fa
Fb
Fc
Fd
Fe
Ff
Fg
Fj
Fn
Fo
Ga
Gb
Ha
Hb
Hc
Ja
Jb
Ka
Kb
Kc
Kd
Ke
Kf
Kg
La

Abkrzungen

Athos, Kloster Lauras, Cod. B'67 (187)


Athos, Kloster Lauras, Cod. '52 (292)
Athos, Kloster Lauras, Cod. H'71 (726)
Athos, Kloster Pantokratoros, Cod. 234 (1268)
Athos, Kloster Xeropotamou, Cod. 190 (2523)
Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 63 (3597)
Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 88 (3622)
Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 213 (3747)
Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 261 (3795)
Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 265 (3799)
Athos, Kloster Panteleemonos, Cod. 802 (6309)
Athos, Kloster Chiliantariou, Cod. 229.8
Escorial, Biblioteca de El Escorial, Cod. ..10
Escorial, Biblioteca de El Escorial, Cod. T.III.17
Escorial, Biblioteca de El Escorial, Cod. T.III.7
Madrid, Biblioteca Nacional, Cod. 4592
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Conventi Soppressi, Cod. 202
Florenz, Biblioteca Laurenziana, San Marco Florent., Cod. 686
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V.ll
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V.13
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V.19
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V.26
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V.32
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. VII.35
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. XXXI.37
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Conventi Soppressi, Cod. 104
Athen, Nationalbibliothek, Cod. 2636
Athen, Nationalbibliothek, Cod. Metochii 642
Jerusalem, Patriarchatsbibliothek, Fonds ,
Cod. 23
Jerusalem, Patriarchatsbibliothek, Fonds ,
Cod. 23, zweite Fassung der Epp
Jerusalem, Patriarchatsbibliothek, Fonds ,
Cod. 414
Patmos, Johanneskloster, Cod. 51
Patmos, Johanneskloster, Cod. 52
Sinai, Katharinenkloster, Cod. 319
Sinai, Katharinenkloster, Cod. 320
Sinai, Katharinenkloster, Cod. 321
Sinai, Katharinenkloster, Cod. 322
Sinai, Katharinenkloster, Cod. 323
Sinai, Katharinenkloster, Cod. 324
Sinai, Katharinenkloster, Cod. 325
London, British Library, Ms. 'Harley 5624

Handschriften in alphabetischer Anordnung der Siglen

Lb
Lc
Ld
Le
Ma
Mb
Mc
Md
Na
Ne
Oa
Ob
Oc
Od
Oe
Of
Pa
Pb
Pc
Pd
Pe
Pf
Pg
Ph
Pj
Pk
PI
Pm
Pn
Po
Pp
Pq
Pr
Ps
Pt
Pu
Pv
Pw
Px
Py
Qa
Ra
Rb

XXVII

London, British Library, Ms. Harley 5678


London, British Library, Additions, Cod. 18231
London, British Library, Additions, Cod. 22350
London, British Library, Additions, Cod. 36821
Moskau, Staatliches Historisches Museum, Cod. 109
Moskau, Staatliches Historisches Museum, Cod. 110
Moskau, Staatliches Historisches Museum, Cod. 111
Moskau, Staatliches Historisches Museum, Cod. 112
Neapel, Biblioteca Nazionale Vittorio Emanuele III, Cod. II.B.5
Neapel, Biblioteca Nazionale Vittorio Emanuele III, Cod. ILA. 10
Oxford, Bodleian Library, Magdalen College, Cod. Gr. 2
Oxford, Bodleian Library, Lincoln College, Cod. Gr. 14
Oxford, Bodleian Library, Ms. E. D. Clarke 37
Oxford, Bodleian Library, Ms. Canon. Gr. 97
Oxford, Bodleian Library, Corpus Christi College, Cod. 141
Oxford, Bodleian Library, Ms. D'Orville 113
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 437
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 438
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 439
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 440
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 441
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 442
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 443
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 444
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 445
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 446
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 447
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 448
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 933
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 934
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 935
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 936
Paris, Bibliothque Nationale, Fonds Coislin, Cod. Gr. 85
Paris, Bibliothque Nationale, Fonds Coislin, Cod. Gr. 86
Paris, Bibliothque Nationale, Fonds Coislin, Cod. Gr. 253
Paris, Bibliothque Nationale, Fonds Coislin, Cod. Gr. 254
Paris, Bibliothque Nationale, Muse du Louvre, Cod. Ivoires
A.53 (78)
Paris, Bibliothque Nationale, Supplment grec, Cod. 337
Straburg, Bibliothque Nationale et Universitaire, Ms. 10
Paris, Bibliothque Nationale, Supplment grec, Cod. 8
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Cod. Vulc. 52
Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. B. 55
Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. B. 80

XXVIII

Re
Rd
Re
Rf
Rg
Rh
Ta
Tt
Ua
Ub
Uc
Ud
Ue
Va
Vb
Vc
Vd
Ve
Vf
Vh
Vj
VI
Vm
Vn
Vo
Vq
Vr
Vs
Vt
Vu
Vv
Vx
Vy
Vz
Wa
Wb
Wc
Wd
We
Xa
Xd
Za

Abkrzungen

Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. E. 29


Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. E. 61
Rom, Biblioteca Angelica, Cod. Gr. 43
Rom, Biblioteca Angelica, Cod. Gr. 56
Rom, Biblioteca Angelica, Cod. Gr. 37
Rom, Biblioteca Angelica, Cod. Gr. 80
Brescia, Biblioteca Queriniana, Cod. A.IV.3
Turin, Biblioteca Nazionale, Cod. B.VI.43
Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 142
Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 143
Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 144
Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 494
Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 558
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 207
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 370
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 371
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 372
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 373
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 374
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 376
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 377
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 504
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 859
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1426
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1525
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1809
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 2249
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Reginensis Suec.
Gr. 30
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Reginensis Suec.
Gr. 38
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Palatinus Gr. 39
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Palatinus Gr. 123
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Urbin. Gr. 5
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Borgianus Gr. 22
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1787
Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Ms. Suppl. Gr. 1
Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Cod. Theol. Gr. 65
Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Cod. Theol. Gr. 110
Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Cod. Theol. Gr. 162
Prag, Universittsbibliothek, Cod. (Raudnitz) VI.Fe.l
Mailand, Biblioteca Ambrosiana, Cod. H . l l sup.
Mailand, Biblioteca Ambrosiana, Cod. M.87 sup.
Alexandrien, Patriarchatsbibliothek, Cod. 123

Handschriften in alphabetischer Anordnung der Siglen

Zc
Zd
Ze
Zf
Zg
Zh
Zj
Zk
ZI
Zm

XXIX

Athos, Kloster Lauras, Cod. ' 198 (1689)


Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. VII.29
Modena, Biblioteca Estense, Cod. Gr. 45
Modena, Biblioteca Estense, Cod. Gr. 190
Modena, Biblioteca Estense, Cod. Gr. 246
Oxford, Bodleian Library, Corpus Christi College, Cod. 163
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1884
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 2142
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 2162
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Ottobonianus Gr. 126

I. EINLEITUNG IN DIE GESAMTAUSGABE

1. FORSCHUNGSBERICHT
1.1. GEDRUCKTE AUSGABEN 1

1.

1516

Sancti Dionysii opera omnia;


in aedibus Philippi Juntae edidit A. Colotius;
(Florenz) 1516;
editio princeps;
nach der Hs Fb 2 .

2.

1519

Sancti Dionysii De mystica theologia;


in officina Joannis Miller;
Augsburg 1519.

3.

1538

Sancti Dionysii De divinis nominibus et De mystica theologia;


apud Barthol. de Zanettis edidit M. Ficinus;
Venedig 1538;
Text der editio princeps.

4.

1539

Sancti Dionysii De ecclesiastica hierarchia;


in officina Hervagiana;
Basel 1539.

5.

1542

Sancti Dionysii De caelesti hierarchia;


apud Jacobum Bogardum edidit I. Chaeradamus;
Paris 1542.

6.

1562

Sancti Dionysii opera omnia;


apud Guil. Morelium;
Paris 1562;
nach den Hss Pa Pb PI Pn Pv.

Eine Aufstellung aller griechischen und lateinischen Editionen des gesamten CD und
seiner Teilschriften des 15. bis 20. Jh.s mitsamt ihren zahlreichen Wiederabdrucken sowie
eine historische Ausgabe der Hss Pa und Fb ( = Edition von 1562) gibt Chevallier,
Dionysiaca, Bd. I, S. XXI ff. und S. 5 ff. sowie Bd. II. Eine textkritische Beurteilung der
griechischen Ausgaben bietet Turturro, Il trattato, S. 94 ff. Die folgende Aufstellung
beschrnkt sich auf die kritischen Ausgaben des griechischen Gesamtwerks und seiner
Teilschriften mit ihren Nachdrucken.
Vgl. aber Suchla, Die berlieferung, S. 186.

Einleitung in die Gesamtausgabe

7.

1615

Sancti Dionysii opera omnia;


apud Cl. Morellum edidit P. Lansselius;
Paris 1615;
nach den Hss Pa Pc Ph und Pv sowie nach dem Text der editio
princeps.

8.

1618

Sancti Dionysii opera omnia;


sumptibus Antonii Hierathi, sub signo Gryphi, edidit P. Lansselius;
Kln 1618;
Nachdruck der Edition von 1615.

9.

1625

Sancti Dionysii opera omnia;


edidit P. Lansselius;
Paris 1625;
Nachdruck der Edition von 1615.

10. 1634

Sancti Dionysii opera omnia;


ex officina Plantiniana Balthasaris Moreti edidit B. Corderius;
Antwerpen 1634;
nach den Hss Pa Pb PI Pn Pv Wb Wd.

11. 1642

Sancti Dionysii opera omnia;


sumptibus Hieronymi de la Garde, sub signo Spei, edidit
P. Lansselius;
Lyon 1642;
Nachdruck der Edition von 1615.

12. 1644

Sancti Dionysii opera omnia;


apud L. Cottereau, A. Stephanum edidit B. Corderius;
Paris 1644;
verbesserter und vermehrter Nachdruck der Edition von 1634.

13. 1655

Sancti Dionysii opera omnia;


edidit . Corderius;
Paris 1655;
Nachdruck der Edition von 1644.

14. 1677

Sancti Dionysii opera omnia;


edidit . Corderius, in: Maxima Bibliotheca veterum Patrum
et antiquorum scriptorum ecclesiasticorum, tomus secundus,
pp. 115 sqq.;
Lyon 1677;
Nachdruck der Edition von 1644.

Forschungsbericht

15. 1680

Sancii Dionysii opera omnia;


edidit P. Lansselius, in: Sanctorum bibliotheca Patrum primitivae Ecclesiae, pp. 97 sqq.;
Lyon 1680;
Nachdruck der Edition von 1615.

16. 1755

Sancti Dionysii opera omnia;


typis Antonii Zatta edidit B. Corderius;
Venedig 1755;
verbesserter und vermehrter Nachdruck der Editionen von
1634 und 1644;
nach den Hss Pa Pb PI Pn Pv Ub Wb Wd.

17. 1854

Sancti Dionysii opera omnia;


edidit . Corderius;
Brescia 1854;
Nachdruck der Edition von 1755.

18. 1857

Sancti Dionysii opera omnia;


edidit . Corderius, in: PG 3, coli. 120 sqq;
Paris 1857;
Nachdruck der Edition von 1755.

19. 1958

Sancti Dionysii De caelesti hierarchia;


edidit G. Heil, in: SC 58;
Paris 1958;
nach den Hss Oc Pa Pb Pc Pg Pj Pt Rb Vb Vv.

20. 1970

Sancti Dionysii De caelesti hierarchia;


edidit G. Heil, in: SC 58 bis;
Paris 1970;
Nachdruck der Edition von 1958.

1.2. VORAUSGEHENDE TEXTKRITISCHE STUDIEN

Die moderne Textkritik des CD beginnt mit den Studien Turturros in


den Jahren 1907 bis 1909 und konzentriert sich auf die Bestandsaufnahme
der Hss und ihr Verwandtschaftsverhltnis zueinander3.
Turturro nennt neben einigen lateinischen insgesamt bereits 61 griechische Hss, die das CD ganz oder teilweise berliefern4. Es sind die Codd5:
3
4
5

II trattato, Teile 1 und 2.


II trattato, Teil 1, S.99ff.
Hier und im folgenden werden die von den genannten Autoren verwendeten uneinheitlichen Siglen durch die der Patristischen Kommission, Arbeitsstelle Akademie der Wissenschaften zu Gttingen, Editionsprojekte CD und Scholien zum CD, ersetzt.

Einleitung in die Gesamtausgabe

Ay; Aq; Ar; As; At; Athos, Kloster Docheiariou, Cod. 27896; An; Ta;
Brssel, Bibliothque Royale, Cod. 901 (II. 1083)7; Fo; Fa; Fe; Fd; Fe; Ff;
Fg; Fj; Fn; Fb; Genf, Bibliothque Publique et Universitaire, Cod. Gr. 28;
La; Lb; Pa; Pb; Pc; Pd; Pe; Pf; Pg; Ph; Pj; Pk; PI; Pn; Po; Pp; Pq; Paris,
Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 1330; Pw; Px; Pr; Ps; Pt; Pu; Pv; Vu;
Vv; Vs; Vx; Ra; Rb; Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. C. 4 8 ; Rc; Rd; Tt;
Ua; Ub; Uc; Wb; Wc; Wd. Mit dieser umfangreichen Liste legt Turturro
den Grundstein fr alle weiteren Studien.
Thry, dessen Ziel darin besteht, den historischen Wert der Hs Pa und
die Bedeutung einer historischen Edition aufzuzeigen, fhrt an weiteren,
von Turturro nicht genannten Hss auf 9 : Ec; Xa; Mailand, Biblioteca
Ambrosiana, Cod. L. 88 sup.10; Ma; Mb; Me; Ja; Jb; Vb; Ve; Ve; Vm; Vt;
Ka; Ue. Thry erhht damit die Zahl der bekannten Hss auf 76.
An weiteren Hss nennen Heil11: Od; Oc; Oe; Ob; Oa sowie Va;
Scazzoso12: Na; Vo und Ud; Lilla 13 : Vr; Vq; Vn; Vd; Vj; Rom, Biblioteca
Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 375 u ; Vf; Vh; VI; Lc; Ld sowie
Le; Ritter 15 : Aa; Ac; Ae; Ah; Al; Eb; Kc; Ke; Pw und Wa.
Schlielich macht Lilla weitere 23 Hss namhaft16 und vergrert somit
die Zahl der bis dahin ffentlich vorgestellten Hss auf 13017: Zc; Zd; Xd;
Ze; Zf; Zg; Nc; Zh; Of; Rg; Re; Rf; Rh; Vz; Zj; Zk; ZI; Rom, Biblioteca
Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 220018; Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Barberin. Gr. 59119; Kb; Kd; Kf; Kg.
Die textkritischen Studien Turturros konzentrieren sich auf den Text
von DN in der berlieferung durch die acht Florentiner Hss Fa; Fe; Fd;
Fb; Fo; Ff; Fe und Fg. Fr diese konstatiert er folgende zweispaltige
berlieferung20:

Diese Sammelhs enthlt Exzerpte aus CH.


Es handelt sich um eine lateinische CD-Hs mit einer griechischen Exzerpten-Stereotype.
8 Auch diese Sammelhs enthlt Exzerpte.
' Recherches, S. 362 ff.
10 Diese Sammelhs bietet ein Exzerpt aus DN.
11 La Hirarchie Cleste, S. 1 ff.
12 Note, S. 222 ff.
13 Ricerche, S. 296 f.
14 Diese Hs berliefert Exzerpte und figuriert S. 11 sowie S. 88 unter dem Siglum Vg.
15 Stemmatisierungsversuche, S. 98.
16 Introduzione, S. 566 f.
17 Da Lilla 1 Hs nicht anfhrt, nennt er nur die Zahl 129.
18 Diese Sammelhs bietet Exzerpte aus CH.
19 Diese Hs berliefert einen Auszug aus DN.
20 II trattato, S. 111 ; das hier gebotene Schaubild ist gegenber Turturros Bild leicht
modifiziert.
6

Forschungsbericht

Auch Lilla untersucht die Textgestalt von DN. Fr die von ihm kollationierten 40 Hss kommt er zu folgendem Ergebnis 21 :
coi (Exemplar mit Marginalvarianten)

(mO
002

Grundlegende Kritik daran uert Ritter22: Bedenklich seien 1. die


willkrliche Hss-Auswahl23; 2. die unklare Verwendung des Begriffs Kon21
22
23

Ricerche, S. 355 sowie S. 386.


Stemmatisierungsversuche, S. 125 ff.
In der Tat richtet Lilla sein Hauptaugenmerk auf italienische Hss: von den 40 untersuchten
Codd. stammen 26 aus Rom und Florenz.

Einleitung in die Gesamtausgabe

tamination; denn schlielich mache Lilla nicht deutlich, da coi als Exemplar mit Marginalvarianten ein kontaminiertes Exemplar darstelle24; 3. die
Zweispaltigkeit des Stemmas, obwohl doch keine dieser zwei Familien
charakterisierende Textesmerkmale aufweise.
Der einzige Einordnungsversuch am Text der CH stammt von Heil25,
dessen Studien auf grundlegenden Vorarbeiten H. Langerbecks basieren26:

Ph"

Pk"

In einem unverffentlichten Gruppierungsversuch zur Textberlieferung der EH gelangt Heil27 zu folgendem Entwurf 28 :

24
25
26

27
28

Zum Alter dieser Marginalvarianten vgl. Lilla, Osservazioni, S. 194 ff.


La Hirarchie Cleste, S. 13 und 35.
Diese umfassen einen Wortindex und umfangreiche Hss-Untersuchungen (hsl.; Patristische Kommission, Arbeitsstelle Akademie der Wissenschaften zu Gttingen, sowie Privatbesitz E. Mhlenberg, Gttingen).
Hsl.; Patristische Kommission, Arbeitsstelle Akademie der Wissenschaften zu Gttingen.
Vgl. Ritter, Stemmatisierungsversuche, S. 130 f.

Forschungsbcricht

Pa
Pt
Fb

Ha

Fa

Mb Fx:

Rc Pn

Pb

Wc

Lc

Po

Le
Ps

Ua

Rd

Oe
Vf

Od

Wb
Fe

Vv
Ka
Ve

Pd

Vm

Pc

Ve
Wd

Pg

Ub

Pp

Va
Vu

Wa

Vd

Vj

Al
At

Ab

10

Einleitung in die Gesamtausgabe

Scazzoso untersucht die berlieferung der MTh an zweiundzwanzig


Hss italienischer Bibliotheken und vergleicht diese mit dem Text der Hs
Pa. Auch er stellt ein zweispaltiges Stemma vor2":

FaRcVcVeRaVuFe

FbVsUeUcVx

Dieses Schaubild Scazzosos basiert auf nur einem einzigen Trennfehler,


und zwar auf PG 3, 1048, 4 . Angesichts der
im Schaubild aufgezeigten Kontamination mu das Ergebnis fragwrdig
erscheinen.
Die Textkonstitution der Epp prft Ritter30. Seine Ergebnisse sind fr
die Distanzfunktionen 1, 2, 4 und 4a berzeugend31. Danach lassen sich
folgende 13 Gruppen aufzeigen32:

29
30
31

32

Note, S. 232 f.
Stemmatisierungsvcrsuche, S. 95 ff.
S. 110 f. Die Ergebnisse der Distanzfunktionen 3, 4b, 7, 8, 9a sowie 9b sind m. E. von
geringem Gewicht: Distanzfunktion 3 bercksichtigt neben wichtigen Varianten zustzlich Orthographies und Iotazismen, Distanzfunktion 4b Einkorrekturen der ersten Hand,
Distanzfunktion 7 Einkorrekturen von unbestimmter Hand, Distanzfunktion 8 bietet
dasselbe wie Distanzfunktion 7 zuzglich Iotazismen und Incerta, Distanzfunktion 9a
beachtet fr Epp 1 bis 6 und Ep 10 dieselben Phnomene wie Distanzfunktion 3 zuzglich
Satzzeichen-, Spiritus- und Akzentvarianten, Distanzfunktion 9b befolgt dasselbe wie
Distanzfunktion 9a fr die Briefe 7 bis 9. Es geben aber in der berlieferung des
CD Orthographica, Iotazismen, Satzzeichen-, Spiritus- und Akzentvarianten keinerlei
Aufschlsse ber Gruppenzugehrigkeit, da sie in der Mehrzahl der Flle auf den
Schreiber der Hs und nicht auf seine Vorlage zurckgehen, und auch Einkorrekturen
geben keine Ausknfte ber Textesverwandtschaften ursprungsmiger Art.
Die Schaubilder sind Rekonstruktionen nach der Liste Ritters (S. 110 f.).

11

Forschungsbericht

Jh.
9.
10.

Ii

- - 2 + 7

2+ 5

2+ 6

Pa

11.

12.
Me
13. ..
14. Ld

2 + 11

Fa

Rei
Po

Ub

<

Vr

Ah

1
1+6

11.

Aa

12.

13.

jh.
9.
10.
11.
12.
13.
14.

l
Oe

Va

Ka

Ve

Vs

Ae
Pf

VI

Ud

Wd

Ha
Jb

Pt
Le

Pb

Mb

Ue

Ac

Vm

Ps
Vf

Aq
Al
9

Jh.
9.
10.
11.

10

Ma
Vb

12.

Vv

Le

Wc

Pn
Ra

Ec

13.
14.
Kc

Wb

Wa

12

11
Jh.
9.
10.
11.
12.
13.

1
Pd

Pg
Vg

Jh.
9.
10.

Pc

13

6+ 7
Hb

Eb
Ve

Ke

Fb

Py
Ua

Uc

12

Einleitung in die Gesamtausgabe

Mit Ausnahme von Ritters Hss-Auswahl fallt bei allen genannten Einordnungsversuchen eine Zuflligkeit der Hss-Anzahl und Auswahl auf:
So. untersucht Turturro 8 Codd., Lilla 37, Heil zu CH 12, zu EH 42,
Scazzoso 22 "und Ritter 59.
Turturros Hss-Auswahl hat mit Lillas Wahl 7 Hss (Fa Fe Fd Fb Ff Fe
Fg), mit Heils lediglich 4 (Fb Fa Fe Fg), mit Scazzosos 3 (Fa Fe Fb), mit
Ritters nur 2 (Fa Fb) gemeinsam. Von Lillas Hss sind 22 mit denen Heils
identisch (Pc Vm Fg Oe Le Le Fa Fe Pt Od Vv Vd Vj Pa Pb Rd Fb Vf
Vu Ve Pg Pp), 10 mit jenen Scazzosos (Vv Vb Vo Rd Fa Ve Vu Fe Fb
Vs) und 19 mit denen Ritters (Fa Fb Le Ld Le Oc Oe Pa Pb Pc Pg Pt Va
Ve Vf VI Vm Vr Vs). Von Heils Hss stimmen immerhin 33 mit Ritters
Auswahl berein (Al Ec Fa Fb Ha Ja Ka Le Le Mb Oe Pa Pb Pc Pd Pg
Pn Po Ps Pt Re Ua Ub Va Ve Ve Vf Vm Vv Wa Wb Wc Wd).
Nachdenklich stimmt, da alle genannten Stemma-Entwrfe unterschiedliche Ergebnisse zeitigen. So ordnen Turturro und Heil die Hs
Fg, Turturro und Scazzoso die Hs Fe unterschiedlich ein. Von den 22
gemeinsamen Hss Heils und Lillas werden lediglich 6 gleich zugeordnet33:
Pg-Pp, Vd-Vj, Fa-Fc. Von den 10 gemeinsamen Hss Lillas und Scazzosos
werden nur Vv und Vb sowie Fa und Vo annhernd hnlich beurteilt. Von
den 19 gemeinsamen Hss Lillas und Ritters werden lediglich Pc-Vr, LdPg, Vl-Vs-Vc hnlich eingegliedert. Von den 33 gemeinsamen Hss Heils
und Ritters werden immerhin 20 hnlich zugeordnet: Fb-Ja, Ha-Le, VcKa-Wd, Lc-Wb-Wc, Mb-Pt, Pa-Rc-Fa-Po, Pg-Ub, Ps-Vf.
Angesichts dieses Befundes stellt Ritter die berechtigte Frage34, ob das
Gesamtcorpus, entgegen der bisherigen .communis opinio' der Herausgeber, eben doch nicht einheitlich berliefert wurde". Da sich jedoch die
Differenzen nicht nur aus Untersuchungen an verschiedenen Werken des
CD erklren, zeigen die oben angefhrten Stemmata Turturros und Lillas
zu DN mit den 7 gemeinsamen Hss Fa Fd Fe Fb Fg Ff und Fe: Von
diesen werden nur 2 gleich zugeordnet, nmlich Fa-Fc. Fa-Fd fhren
Turturro und Lilla auf eine gemeinsame Vorlage zurck, Lilla jedoch ber
einen Ast mehr fr Fa als Turturro. Die Beziehung der Hss Fb Ff Fe und
Fg wird jeweils unterschiedlich beurteilt.

33
14

Vgl. auch Ritter, Stemmatisierungsversuche, S. 131.


Stemmatisierungsversuche, S. 131. Ritter gibt ferner Bericht ber unverffentlichte Vorarbeiten der Patristischen Kommission, Arbeitsstelle Akademie der Wissenschaften zu
Gttingen, mit weiteren Stemmatisierungsversuchen (ebenda, S. 112 ff.).

Forschungsbericht

13

Auf eine einheitliche in-corpore-berlieferung der Schriften weist indessen nachdrcklich Suchla hin35. Sie macht aber darauf aufmerksam, da
eines von vier auffalligen berlieferungsmerkmalen des griechischen CD
die berlieferung von Editionsvarianten im Text des Corpus darstelle36,
und da der Hyparchetyp der griechischen berlieferung ein korrigiertes,
normiertes und kommentiertes Exemplar mit Doppellesarten sei, das eine
Art Edition mit Kommentar im modernen Sinne darstelle und somit
die Anwendung der Lachmannschen Methode schlechterdings unmglich
sei37. Die Unmglichkeit, fr DN, CH, EH, MTh und Epp Verwandtschaftsverhltnisse ursprungsmiger Art darzulegen38, fhrt demzufolge
zu bloen Gruppierungen auf Grund wesentlicher Varianten (sinnndernde
Varianten, Additionen, Collocationen und Omissionen) vor und nach der
Einkorrektur des Schreibers, wie sie Ritter in den Gruppen nach den
Distanzfunktionen 1, 2, 4 und 4a bietet39.

35
36
37
38

39

Eine Redaktion, S. 179 ff.


Ebenda, S. 184 ff.
Ebenda, S. 189 ff.
Da dies weder fr den Prolog noch die Scholien zum CD gilt, die in der Mehrzahl der
Flle keinerlei Durchkorrektur oder Einkorrektur erfahren haben, zeigt Suchla, Die
berlieferung, S. 182 ff., fr den Prolog, sowie Suchla, Die sogenannten MaximusScholien, S. 47 ff., fr einige Scholien. Genaueres wird die Edition von Scholien und
Prolog aufweisen, die B. R. Suchla im Auftrag der Akademie der Wissenschaften zu
Gttingen, Patristische Kommission, vorbereitet.
Vgl. oben, S. 10 f. Die Studie Sekundre Textpartitn von B. Brons stellt keine textkritische
Abhandlung dar, sondern ist ein Versuch, mittels Literarkritik Interpolationen des Textes
nachzuweisen. Da jedoch weder die syrische noch die griechische berlieferung Brons'
Thesen besttigt, mu sein Versuch als milungen betrachtet werden (vgl. dazu Suchla,
Eine Redaktion, S. 193, Anm.84).

2. DIREKTE BERLIEFERUNG
2.1. CORPUS-HANDSCHRIFTEN40

1.

Za

Alexandrien, Patriarchatsbibliothek, Cod. 123 (Moschonas);


Pergament; a. 1575;
Sammelhs; weder Mf. noch Phot.;
Richard, Rpertoire, Nr. 106, S. 81 f.;

2.

Ga

Athen, Nationalbibliothek, Cod. 2636;


Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
L. Politis, hsl. (freundlichst berlassen von Dr. P. G. Nicolopoulos, Direktor der Nationalbibliothek zu Athen); Richard,
Rpertoire, S. 211;

3.

Gb Athen, Nationalbibliothek, Cod. Metochii 642;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 444, Bd.V, S.203f.; Halkin, Catalogue, S. 178;

4.

Aq

Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 88 (3622);


Pergament; 13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd.I, S.328;

5.

Ar

Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 213 (3747);


Papier; 15. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd.I, S.363;

40

Als Corpus-Hss gelten im folgenden jene Codd., die alle Werke des Corpus, vollstndig
oder unvollstndig, berliefern, als mutilierte Corpus-Hss werden jene Codd. bezeichnet,
denen wenigstens ein Werk des Gesamtcorpus fehlt. Exzerpte, Katenen und Florilegien,
die Dionys bezeugen, werden in der berlieferungsgeschichte behandelt, die B. R. Suchla
im Auftrag der Akademie der Wissenschaften zu Gttingen, Patristische Kommission,
vorbereitet.

Direkte berlieferung

6.

As

Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 261 (3795);


Papier; 13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd. I, S. 387;

7.

At

Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 265 (3799);


Papier; 15. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd.I, S.390;

8.

Ah

Athos, Kloster Lauras, Cod. B' 66 (186);


Pergament; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 195, S.20f.;

9.

Aj

Athos, Kloster Lauras, Cod. B' 67 (187);


Pergament; 13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 195, S.21;

10.

Al

Athos, Kloster Lauras, Cod. H' 71 (726);


Papier; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 195, S. 113 f.;

11.

Zc

Athos, Kloster Lauras, Cod. ' 198 (1689);


Papier; 15. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 195, S.301;

12.

Aa

Athos, Kloster Vatopediou, Cod. 157;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 191, S.36;

13.

Ab

Athos, Kloster Vatopediou, Cod. 158;


Papier; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 191, S. 36;

15

16

Einleitung in die Gesamtausgabe

14.

Ac

Athos, Kloster Vatopediou, Cod. 159;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 191, S. 37;

15.

Ad

Athos, Kloster Vatopediou, Cod. 160;


Papier; a. 1389;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 191, S.37;

16.

Ae

Athos, Kloster Vatopediou, Cod. 161;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 191, S. 37;

17.

Ao

Athos, Kloster Xeropotamou, Cod. 190 (2523);


Papier; 15. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd.I, S. 211;

18.

Ta

Brescia, Biblioteca Queriniana, Cod. . IV. 3;


Papier; a. 1449;
Sammelhs; M f.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr.75, Bd.I, 1, S.244ff.;

19.

Ea

Escorial, Biblioteca de El Escorial, Cod. . III. 10;


Papier; 15. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 343, S.98f.; Nr. 344, S. 360 ff.;
Nr. 304, S. 349;

20.

Ec

Escorial, Biblioteca de El Escorial, Cod. Y. III. 7;


Pergament; 11. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 343, S. 433 f.; Nr. 304, S. 382; Andrs,
Catlogo, Bd. III, S. 62 ff.;

21.

Fe

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V. 19;


Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;

Direkte berlieferung

17

BN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 349, Bd. I, S. 41 ff.;
22.

Ff

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V. 26;


Papier; a. 1348;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 349, Bd.I, S.50ff.;

23.

Fg

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V. 32;


Papier; a. 1352;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr.349, Bd.I, S.56ff.;

24.

Zd

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. VII. 29;


Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 349, Bd. I, S. 289 f.;

25.

Fa

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Conventi Soppressi, Cod. 202;


Pergament; vor 886;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 353, S. 171;

26.

Fb

Florenz, Biblioteca Laurenziana, San Marco Florent., Cod.


686;

Pergament; 10. Jh.;


CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 353, S. 190;
27.

[28.
29.

Ha

Jerusalem, Patriarchatsbibliothek, Fonds ,


Cod. 23;
Pergament; 9. Jh.;
CD-Hs; Phot.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Hb Fassung 2 der Epp]
Richard, Rpertoire, Nr. 444, Bd. III, S.52ff.; Nr. 446, S. 13;
Hc

Jerusalem, Patriarchatsbibliothek, Fonds , Cod. 414;


Papier; 16./17. Jh.;
CD-Hs; weder Mf. noch Phot.;
Richard, Rpertoire, Nr.444, Bd.I, S.414;

18

Einleitung in die Gesamtausgabe

30.

Qa

Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Cod. Vulc. 52;


Papier; 15. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 516, S.346; Nr. 519, S.22f.;

31.

Lc

London, British Library, Additions, Cod. 18231;


Pergament; a. 972;
Sammelhs; Phot.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 528, S. 30; Nr. 542, S. 90 f.;

32.

Ld

London, British Library, Additions, Cod. 22350;


Pergament; 13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 528, S. 38; Nr. 543, S. 637;

33.

Le

London, British Library, Additions, Cod. 36821;


Pergament; 10./ll.Jh.;
CD-Hs; Phot.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 528, S.66f.; Nr. 548, S. 234 ff.;

34.

Lb

London, British Library, Ms. Harley 5678;


Papier; 15. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 526, Bd. III, S. 287;

35.

Xa

Mailand, Biblioteca Ambrosiana, Cod. H. 11 sup.;


Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 601, Bd.I, S. 500ff.;

36.

Xd

Mailand, Biblioteca Ambrosiana, Cod. M. 87 sup.;


Papier; a. 1307;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 601, Bd. II, S. 644 f.; Nr. 603a, S. 224;

37.

Ze

Modena, Biblioteca Estense, Cod. Gr. 45 (II. B. 8; . T. 9.8);


Papier; 14./15.Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 604, S. 411 f.; Samberger, Catalogi,
Bd.I, S.327f.;

Direkte berlieferung

19

38.

Zf

Modena, Biblioteca Estense, Cod. Gr. 190 (III. F. 12; . V.


8.14);
Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 604, S. 499 ff.; Samberger, Catalogi,
Bd. I, S. 415 ff.;

39.

Zg

Modena, Biblioteca Estense, Cod. Gr. 246 (III. G. 13; . V.


8.12);

Papier; 14. Jh.;


CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 604, S. 522 f.; Samberger, Catalogi,
Bd. I, S. 438 f.;
40.

Ma

Moskau, Staatliches Historisches Museum, Cod. 109 (Vladimir);


Pergament; 9. Jh.;
CD-Hs; Phot.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 611, S.49; Nr. 613, S. 104 f.;

41.

Mb Moskau, Staatliches Historisches Museum, Cod. 110 (Vladimir);


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Phot.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 611, S.49 f.; Nr. 613, S.105f.;

42.

Mc

43.

Md Moskau, Staatliches Historisches Museum, Cod. 112 (Vladimir);


Papier; 16. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 611, S. 164; Nr. 613, S. 107;

44.

Nc

Moskau, Staatliches Historisches Museum, Cod. 111 (Vladimir);


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Phot.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 611, S. 164; Nr. 613, S. 106;

Neapel, Biblioteca Nazionale Vittorio Emanuele III, Cod. II.


. 10;
Pergament; 13. Jh.;

20

Einleitung in die Gesamtausgabe

Sammelhs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 623, Bd. I, S. 28 f.; Nr. 622 f., S. 60 ff.;
45.

Na

Neapel, Biblioteca Nazionale Vittorio Emanuele III, Cod. II.


. 5;
Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 623, Bd. I, S. 114 ff.; Nr. 622 f.,
S. 136 ff.;

46.

Od Oxford, Bodleian Library, Ms. Canon. Gr. 97;


Pergament; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 651, Bd. III, S.91 f.;

47.

Oc

Oxford, Bodleian Library, Ms. E. D. Clarke 37;


Pergament; 12. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 654, S. 67 f.; Nr. 652, Bd. IV, S. 307 f.;

48.

Oe

Oxford, Bodleian Library, Corpus Christi College, Cod. 141;


Pergament; 12. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 659, Bd. II, 4, S.54f.;

49.

Zh

Oxford, Bodleian Library, Corpus Christi College, Cod. 163;


Pergament; 13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 659, Bd. II, 4, S. 68;

50.

Ob Oxford, Bodleian Library, Lincoln College, Cod. Gr. 14;


Pergament; 13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 659, Bd. I, 8, S. 10;

51.

Oa

Oxford, Bodleian Library, Magdalen College, Cod. Gr. 2;


Pergament; 13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 659, Bd. II, 2, S. 1 f.;

Direkte berlieferung

21

52.

Of

Oxford, Bodleian Library, Ms. D'Orville 113 (Auct. X. 1.4.11);


Papier; 15./6. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - MTh - Epp - DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 652, Bd. IV, S. 64 f.;

53.

Pb

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 438;


Pergament; a. 992;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd.I, S.48; Nr. 671, S.32; 97 f.;
Halkin, Manuscrits, S. 13;

54.

Pc

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 439;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 48; Nr. 671, S. 32;

55.

Pd

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 440;


Pergament; 11./12. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 48; Nr. 671, S. 32; Nr. 672,
S. 6 f.; Halkin, Manuscrits, S. 13;

56.

Pe

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 441;


Pergament; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd.I, S.48; Nr. 671, S.32;

57.

Pf

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 442;


Pergament; 12. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 48;

58.

Pg

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 443;


Pergament; a. 1272;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 48; Nr. 671, S. 32; Nr. 674,
S. 354 f.; Halkin, Manuscrits, S. 13 f.;

59.

Ph

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 444;


Papier; a. 1348;
CD-Hs; Mf.;

22

Einleitung in die Gesamtausgabe

CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd.I, S.48; Nr. 671, S.32;
60.

Pj

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 445;


Pergament; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 48; Nr. 671, S. 32;

61.

Pk

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 446;


Papier; 16. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr.58, Bd.I, S.48; Nr.671, S.32;

62.

PI

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 447;


Papier; 16. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 48;

63.

Pm Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 448;


Papier; a. 1299;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 49; Nr. 671, S. 32;

64.

Pn

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 933;


Pergament; 10. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 179; Nr. 671, S. 38;
Nr. 672, S. 53 f.; Halkin, Manuscrits, S. 92;

65.

Po

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 934;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr.58, Bd.I, S. 179; Nr.671, S.38; Halkin, Manuscrits, S. 92;

66.

Pp

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 935;


Pergament; 13. Jh.;
CD-Hs; Phot.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr.58, Bd.I, S. 179; Halkin, Manuscrits,
S. 92;

Direkte berlieferung

23

67.

Pq

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 936;


Papier; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 179;

68.

Pr

Paris, Bibliothque Nationale, Fonds Coislin, Cod. Gr. 85;


Papier; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 667, S.74f.; Nr. 668, S. 140; Nr. 58,
Bd. III, S. 129; Halkin, Manuscrits, S. 244;

69.

Ps

Paris, Bibliothque Nationale, Fonds Coislin, Cod. Gr. 86;


Pergament; 12. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 667, S. 75 f.; Nr. 668, S. 140 f.; Nr. 58,
Bd. III, S. 129; Nr. 671, S.51; Halkin, Manuscrits, S. 244;

70.

Pt

Paris, Bibliothque Nationale, Fonds Coislin, Cod. Gr. 253;


Pergament; 9./10. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 667, S. 231 f.; Nr. 668, S. 303 f.; Nr. 58,
Bd. III, S. 163; Halkin, Manuscrits, S. 262;

71.

Pu

Paris, Bibliothque Nationale, Fonds Coislin, Cod. Gr. 254;


Papier; 15. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 667, S.232f.; Nr. 668, S.304; Nr. 58,
Bd. III, S. 163;

72.

Pv

Paris, Bibliothque Nationale, Muse du Louvre, Cod. Ivoires


. 53 (78);
Pergament; a. 1408;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. III, S. 358;

73.

Py

Paris, Bibliothque Nationale, Supplment grec, Cod. 8;


Pergament; 12. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. III, S. 202; Nr. 671, S. 52;

24

Einleitung in die Gesamtausgabe

74.

Pw

Paris, Bibliothque Nationale, Supplment grec, Cod. 337;


Papier; 16. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. III, S. 250;

75.

Ja

Patmos, Johanneskloster, Cod. 51;


Pergament; 9./10. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 691, S.40f.;

76.

Jb

Patmos, Johanneskloster, Cod. 52;


Pergament; 10. Jh.;
CD-Hs; Phot.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 691, S.41;

77.

We Prag, Universittsbibliothek, Cod. (Raudnitz) VI. Fe. 1;


Pergament; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 53, S. 114 f.; Olivier-Mongier du Sorbier, Catalogue, S. 122 ff.;

78.

Rg

Rom, Biblioteca Angelica, Cod. Gr. 37;


Pergament; 12. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 743, Nr. 37; Samberger, Catalogi,
Bd. II, S. 80;

79.

Re

Rom, Biblioteca Angelica, Cod. Gr. 43;


Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 743, Nr. 43; Samberger, Catalogi,
Bd. II, S. 84 ff.;

80.

Rf

Rom, Biblioteca Angelica, Cod. Gr. 56;


Papier; 15. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 743, Nr. 56; Samberger, Catalogi,
Bd. II, S. 104;

Direkte berlieferung

25

81.

Rh

Rom, Biblioteca Angelica, Cod. Gr. 80;


Papier; a. 1500;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 743, Nr. 80; Samberger, Catalogi,
Bd. II, S. 126 f.;

82.

Va

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 207;


Papier; 15. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 719, S. 249 ff.;

83.

Vb

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 370;


Pergament; 9./10. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 720, S.59f.;

84.

Vc

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 371;


Pergament; ll./12.Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 720, S.61 f.;

85.

Vd

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 372;


Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 720, S.62ff.;

86.

Ve

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 373;


Pergament; 11./12. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - MTh - DN - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 720, S. 65;

87.

Vf

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 374;


Papier; 13. Jh.;
CD-Hs; Phot.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 720, S. 65 f.;

88.

Vh

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 376;


Papier; 14./15. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 720, S. 69 ff.;

26

Einleitung in die Gesamtausgabe

89.

Vj

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 377;


Papier; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - D N - E H - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 720, S.71 f.;

90.

VI

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 504;


Papier; a. 1105;
Sammelhs; Mf.;
CH - D N - E H - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 720, S. 338 ff.; Nr. 725, S.5f.;

91.

Vm Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 859;


Pergament; ll./12.Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - MTh - D N - E H - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 721, S. 424 ff.; Nr. 725, S. 82;

92.

Vo

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1525;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - E H - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 723, S. 80 ff.;

93.

Vz

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1787;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - E H - MTh - Epp;
Canart, Codices, S. 133 ff.;

94.

Zj

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1884;


Papier; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - E H - D N - MTh - Epp;
Canart, Codices, S. 133 ff.;

95.

Zk

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 2142;


Papier; 15. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
D N - CH - E H - MTh - Epp;
Gedruckter Katalog nicht vorhanden;

96.

ZI

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 2162;


Papier; 12./13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - E H - D N - MTh - Epp;
Lilla, Codices, S. 1 ff.;

Direkte berlieferung

27

97.

Vr

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 2249;


Pergament; 10./ll.Jh.;
Sammelhs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Lilla, Codices, S. 416 ff.;

98.

Zm Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Ottobonianus Gr.


126;

Papier; 17. Jh.;


Sammelhs; weder Mf. noch Phot.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 733, Nr. 126;
99.

Vu

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Palatinus Gr. 39;


Papier; 13./14. Jh.;
Sammelhs; Phot.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 734, S.21; Nr. 725, S.212;

100.

Vv

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Palatinus Gr. 123;


Pergament; 10. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - MTh - Epp - DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 734, S. 58;

101.

Vs

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Reginensis Suec.


Gr. 30;
Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 735, S. 23 f.;

102.

Vx

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Urbin. Gr. 5;


Papier; 17. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 739, S. 13 f.;

103.

Ra

Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. B. 55;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 75, Bd. II, S. 26 f.;

104.

Rb

Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. B. 80;


Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - MTh - EH - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 75, Bd. II, S.32f.;

28

Einleitung in die Gesamtausgabe

105.

Rc

Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. E. 29;


Pergament; 10. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 75, Bd. II, S. 111 ff.;

106.

Rd

Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. E. 61;


Papier; 13. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 75, Bd. II, S.125f.;

107.

Ka

Sinai, Katharinenkloster, Cod. 319;


Pergament; a. 1048;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 767, S.62f.; Nr. 769, S. 199 f.; S.618;
Nr. 773, S. 5; Kamil, Catalogue, S. 76;

108.

Kb Sinai, Katharinenkloster, Cod. 320;


Papier; 16. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 767, S. 63; Nr. 773, S. 5; Kamil, Catalogue, S. 76;

109.

Kc

Sinai, Katharinenkloster, Cod. 321;


Papier; a. 1329;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 767, S. 63; Nr. 773, S. 5; Kamil, Catalogue, S. 76;

110.

Kd

Sinai, Katharinenkloster, Cod. 322;


Papier; 14./15. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 767, S.63f.; Nr. 773, S. 5; Kamil,
Catalogue, S. 76;

111.

Ke

Sinai, Katharinenkloster, Cod. 323;


Papier; a. 1335;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 767, S. 64; Nr. 773, S. 5; Kamil, Catalogue, S. 76;

Direkte berlieferung

29

112.

Kf

Sinai, Katharinenkloster, Cod. 324;


Papier; a. 1543;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 767, S. 64; Nr. 773, S. 5; Kamil, Catalogue, S. 76;

113.

Ua

Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 142 (Zanetti);


Pergament; 13. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - MTh - EH - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 844, S.80f.; Nr. 854, S. 171; Mioni,
Codices, S. 201 f.;

114.

Ub Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 143 (Zanetti);


Pergament; 13. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 844, S. 81; Nr. 854, S. 171 f.; Nr. 845,
S. 88 f.; Mioni, Codices, S. 202 ff.;

115.

Uc

Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 144 (Zanetti);


Papier; 13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 844, S. 81; Mioni, Codices, S. 204 f.;

116.

Ud

Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 494 (Zanetti);


Papier; 13. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 844, S.258f.;

117.

Ue

Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod. 558 (Zanetti);


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 844, S. 294;

118.

Wb Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Cod. Theol. Gr. 65;


Pergament; 13./14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;

30

Einleitung in die Gesamtausgabe

DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 859, Bd.I, S.149f.; Nr. 862, Bd. III,
Sp. 184 ff.; Hunger-Kresten, Katalog, S. 122 f.;
119. Wc Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Cod. Theol. Gr.
110;

Pergament; 10. Jh.;


CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr.859, Bd.I, S. 191 f.; Nr.862, Bd.III,
Sp. 191 ff.; Hunger-Kresten-Hannick, Katalog, S.28ff.;
120. Wa Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Ms. Suppl. Gr. 1;
Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - MTh - DN - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 864, Sp. 91 ff.; Nr. 861, S. 11; Nr. 865a,
S. 15.

2.2. MUTILIERTE CORPUS-HANDSCHRIFTEN

121.

Ay

Athos, Kloster Chiliantariou, Cod. 229.8;


Papier; 15. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
EH - DN - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd.I, S.28f.;

122.

Ap

Athos, Kloster Dionysiou, Cod. 63 (3597);


Pergament; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - Ep VIII;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd.I, S.324;

123.

Ak

Athos, Kloster Lauras, Cod. ' 52 (292);


Pergament; 14. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
Epp VII; VIII; EH; DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 195, S. 39;

124.

Athos, Kloster Panteleemonos, Cod. 126 (5632);


Papier; 15. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - MTh;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd. II, S.296;

Direkte berlieferung

125.

Af

31

Athos, Kloster Vatopediou, Cod. 475;


Pergament; 13. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - EH - DN - MTh;
Richard, Rpertoire, Nr. 191, S. 95 f.;

126. Fe

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V. 11;


Papier; 15. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 349, Bd. I, Sp. 31 f.;

127.

Fd

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. V. 13;


Pergament; 11. Jh.;
CD-Hs; Phot.;
CH - EH - DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 349, Bd.I, S.32ff.;

128.

London, British Library, Cod. Phillipps 6214 (Loan 36: Fenwick Trust);
Papier; 15. Jh.;
CD-Hs; weder Mf. noch Phot.;
CH - DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 280; 284; 556; K. Nickau, Gttingen,
hsl. (freundlichst berlassen am 19.9.1983);

129.

Eg

Madrid, Biblioteca Nacional, Cod. 4592 (0 2 Miller);


Papier; 15. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
DN - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 569, S.56f.;

130.

Pa

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 437;


Pergament; a. 827;
CD-Hs; Phot.;
CH - EH - DN - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 47 f.;

131.

Vn

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1426;


Papier; a. 1534;
Sammelhs; Mf.;
DN - EH - MTh - Epp;
Gedruckter Katalog nicht vorhanden;

132.

Vq

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 1809;


Pergament; 10. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
EH - DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 725, S. 170; Canart, Codices, S. 173 ff.;

Einleitung in die Gesamtausgabe

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Ottobonianus Gr.


176;
Papier; 16. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 733, Nr. 176;
Sinai, Katharinenkloster, Cod. 325;
Papier; 16. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - EH - Ep IX;
Richard, Rpertoire, Nr. 767, S. 64; Nr. 773, S. 5; Kamil, Catalogue, S. 76;
Straburg, Bibliothque Nationale et Universitaire, Ms. 10;
Papier; 15./16. Jh.;
Sammelhs; Phot.;
CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 794, S. 26 f.; Nr. 61, Bd. 47, S.391;
Turin, Biblioteca Nazionale, Cod. . VI. 43 (durch Brand 1904
stark zerstrt);
Pergament; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
DN - CH - EH - MTh - Epp;
Richard, Rpertoire, Nr. 76, Bd. 28, S.32; Nr. 825, S. 486 f.;
Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Cod. Theol. Gr.
162;
Pergament; 12./13. Jh.;
CD-Hs; Mf.;
CH - DN - EH - Epp;
Hunger-Kresten-Hannick, Katalog, S. 248 ff.

2.3. VERLORENE CORPUS-HANDSCHRIFTEN

Cheltenham, Thirlestaine House, Cod. Phillipps 25075;


Papier; 16. Jh.;
CD-Hs;
Richard, Rpertoire, Nr. 51, Bd. V, S. 151;
Escorial, Biblioteca de El Escorial, Cod. . V. 14;
Pergament; 8./9. Jh.;
CD-Hs;
Andrs, Desaparecidos, S. 123 f.;

Direkte berlieferung

140.

Escorial, Biblioteca de El Escorial, Cod. I. IV. 9;


Papier;
CD-Hs;
CH - EH - MTh - DN - Epp;
Andrs, Desaparecidos, S. 217;

141.

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 1330;


Palimpsest; Mf.;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. II, S. 11 f.; Nr. 675, S. 760.

33

2.4. HANDSCHRIFTEN MIT EINZELNEN WERKEN

142.

Av

Athos, Kloster Panteleemonos, Cod. 802 (6309);


Papier; 16. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd. II, S.437;

143.

An

Athos, Kloster Pantokratoros, Cod. 234 (1268);


Pergament; 13. Jh.;
Sammelhs; weder Mf. noch Phot.;
CH; EH;
Richard, Rpertoire, Nr. 184, Bd.I, S. 112 f.;

144.

Athos, Kloster Prodromou, Cod. 3 (558);


Papier; a. 1709;
Sammelhs; weder M f. noch Phot.;
DN; MTh; Ep I;
Polites-Manusakas, Katlogoi, S. 236 ff.;

145.

Eb

Escorial, Biblioteca de El Escorial, Cod. T. III. 17;


Pergament; 10. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
Epp V i l i ; X;
Richard, Rpertoire, Nr. 343, S. 139; Nr. 344, S. 544 ff.; Nr. 345,
S. 356; Nr. 304, S. 355;

146.

Fo

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Conventi Soppressi, Cod. 104;


Pergament; 16. Jh.;
Einzelhs; Mf.;
DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 353, S. 153;

147.

Fj

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. VII. 35;


Papier; 13./14. Jh.;

34

Einleitung in die Gesamtausgabe

Sammelhs; Mf.;
Epp I; II; III; IV;
Richard, Rpertoire, Nr. 349, Bd. I, Sp. 295 ff.;
148.

Fn

Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod. XXXI. 37;


Papier; 14. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
CH;
Richard, Rpertoire, Nr. 349, Bd. II, Sp. 114ff.;

149.

Genf, Bibliothque Publique et Universitaire, Cod. Gr. 28;


Papier; a. 1464;
Sammelhs; weder Mf. noch Phot.;
DN;
Richard, Rpertoire, Nr. 87, S. 433;

150.

La

London, British Library, Ms. Harley 5624;


Papier; 11. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
Epp I; II; III; IV; V; VI; VII;
Richard, Rpertoire, Nr. 526, Bd. III, S. 282;

151.

Mnchen, Bayerische Staatsbibliothek, Cod. Gr. 533;


Papier; 15./16. Jh.;
Sammelhs; weder Mf. noch Phot.;
CH;
Richard, Rpertoire, Nr. 622, Bd. V, S. 823 f.;

152.

Oxford, Bodleian Library, Ms. Barocci 65;


Papier; 15./16. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
MTh; CH;
Richard, Rpertoire, Nr. 651, Sp.99Fff.;

153.

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 396;


Papier; 13. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
Ep X;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 41 f.;

154.

Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 967;


Papier; a. 1377;
Sammelhs; Mf.;
Ep X;
Richard, Rpertoire, Nr. 58, Bd. I, S. 187;

155.

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 899;


Papier; 16. Jh.;

Direkte berlieferung

35

Sammelhs; Mf.;
EpI;
Devreesse, Le Fonds, S. 153; 155;
156.

Vy

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Borgianus Gr. 22;


Pergament; 15. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
DN;
Richard, Repertoire, Nr. 730, S. 137 f.;

157.

Vt

Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Reginensis Suec.


Gr. 38;
Pergament; 11. Jh.;
Sammelhs; Mf.;
Epp Vili; VII; X;
Richard, Rpertoire, Nr. 735, S. 28 f.

3. BERLIEFERUNGSPHNOMENE
3.1. BEGINN UND CHARAKTERISTIKA DER BERLIEFERUNG

Die berlieferung beginnt mit einer Editio Variorum aus dem Umkreis
des Johannes von Scythopolis41 zwischen42 536 (Tod des Sergios) und
543/53. Sie weist vier Merkmale auf 43 :
1. Die in-corpore-berlieferung

der Schriften

Das CD besteht in seinen authentischen Teilen aus den Werken DN,


CH, EH, MTh, Epp. Diese Schriften zeigen eine sie verbindende Einheitlichkeit in Sprache und Inhalt. Das sorgfaltige Studium der sehr zahlreichen
Hss der griechischen berlieferung besttigt diesen Eindruck der Geschlossenheit durch die Form der berlieferung. Denn seit ihrem ersten
Auftreten im Jahr 827 werden die Schriften gemeinsam, d.h. jeweils
zusammen in einer Hs als homogenes, in sich geschlossenes Corpus berliefert.
Das Bestreben, die Werke eines orthodoxen Autors in einem Corpus
zusammenzuhalten, kennen wir aus der patristischen Literatur zur Genge.
Ein typisches Beispiel sind die Corpus-Bildungen von den Werken des
alexandrinischen Bischofs Athanasios44 und die von den Werken des pontischen Oberbischofs Basileios von Kaisareia45. Auffallend an der CorpusBildung der Werke des Dionys sind indessen drei Besonderheiten:
1. Die berlieferung der Schriften als geschlossenes Corpus ist von
allem Anfang an in smtlichen berlieferungszweigen bezeugt.
Wir kennen bersetzungen des CD ins Syrische, Lateinische, Altarmenische, Altgeorgische und Kirchenslavische46. Alle diese bersetzungszweige bezeugen die berlieferung der Schriften als geschlossenes Corpus.
Da Sergios 536 gestorben ist, mu die Corpus-Bildung schon vor 536
vorgenommen worden sein. Sie reicht also ungewhnlich nahe an die
Entstehungszeit des CD heran. Zum Vergleich beachte man, da die
Corpus-Bildungen von den Werken des Bischofs Athanasios erst gut
41
42
43
44
45
44

Vgl. Suchla, Eine Redaktion, S. 179 ff.


Ebenda, S. 189.
Vgl. zum folgenden Suchla, Eine Redaktion, passim.
Vgl. Opitz, Untersuchungen.
Vgl. Gribomont, Histoire, ferner Rudberg, tudes.
Siehe Suchla, Eine Redaktion, S. 181 f., sowie unten, Abschnitt 3.2., weiter Suchla, Die
sogenannten Maximus-Scholien, S. 35 ff.

37

berlieferungsphnomene

100 Jahre nach seinem Tod stattgefunden haben. Stiglmayr, dem diese
berlieferungsbesonderheit bewut war, zog daraus den Schlu, da die
Schriften des CD ,,a) von Anfang an den Namen des Areopagiten trugen,
b) alle gleichzeitig erschienen sind c) keine weitern Umformungen erlitten
haben" 47 . Stiglmayr hat somit eine weitere Besonderheit der CorpusBildung richtig erkannt:
2. Das griechische Corpus ist im Laufe der gesamten berlieferung
unangetastet geblieben.
Von den Werken des Athanasios wissen wir, da es . B. von seinen
dogmatischen Schriften mindestens drei Corpus-Bearbeitungen gegeben
hat: dem aus dem Ende des 5. Jh. antiochenisch-nestorianisch beeinfluten
Corpus wurde noch gegen Ende des 5. Jh. ein monophysitisch geprgtes
Corpus entgegengestellt, gegen Mitte des 6. Jh. dann entstand ein Gegencorpus der orthodoxen Kirche 48 . Das griechische CD ist demgegenber
nicht bearbeitet worden.
3. Fr die griechischen Schriften ist seit ihrem ersten Auftreten eine
konstante und ausschlieliche in-corpore-berlieferung bezeugt.
Zwar mu eine Corpus-Hs nicht immer Zeuge einer in-corpore-berlieferung sein, wie . B. die berlieferung des Gregor von Nyssa zeigt 49 ,
doch kommt dieser Fall in der berlieferung des griechischen CD nicht
vor. Smtliche Hss bezeugen eine in-corpore-berlieferung nicht nur der
Schriften des CD, sondern auch von Prolog und Scholien des Johannes
von Scythopolis 50 .
2. Die Reihenfolge der Schriften in der handschriftlichen

Uberlieferung

Mit Ausnahme von wenigen Hss bieten alle jene Codd., die das gesamte
CD vollstndig oder mit Lcken berliefern, die MTh als vorletztes, die
Epp als letztes Werk; die anderen drei Werke werden in den Kombinationen CH-EH-DN oder CH-DN-EH oder DN-CH-EH angeboten. Die EH
erscheint also stets nach der CH, sie steht aber immer vor der MTh. Die
griechische berlieferung bietet demnach von generell 120 verschiedenen
Mglichkeiten, die fnf Werke im CD anzuordnen 51 , nur die drei genannten Anordnungen mit der EH stets nach der CH und der MTh als

47
48
49
50

51

Stiglmayr, Das Aufkommen, S. 90.


Beck, berlieferungsgeschichte, S. 498 ff.
Ebenda, S. 500.
Vgl. Suchla, Die berlieferung, passim, sowie unten, S. 38ff. Der Hymnus
figuriert hingegen nicht als Teil des Corpus. Zu seiner berlieferung vgl. Sicherl,
Ein neuplatonischer Hymnus. Die Autorenfrage wird in der berlieferungsgeschichte
Behandlung finden.
Bekanntlich gibt es bei Elementen ! ( = 12345 ... ) Mglichkeiten der Anordnung (Permutationen"), hier demnach 5! - 1-2-3-4-5 = 120.

38

Einleitung in die Gesamtausgabe

vorletztes, den Epp als letztes Werk. Es ist einsichtig, da hier Zuflligkeit
der Anordnungen auszuschlieen ist.
In der syrischen berlieferung tradiert die Version des Sergios die
Werke in der Reihenfolge52 DN-CH-MTh-EH-Epp. Die Phocas-Redaktion
weist wie die griechische berlieferung die Reihenfolge CH-EH-DNMTh-Epp auf 53 , whrend die Kyriakos-Redaktion die bersetzung des
Phocas in der Reihenfolge der Sergios-Version geordnet hat54. Obwohl in
der chronologischen Abfolge der Werke offensichtlich die EH die letzte
Schrift des Areopagiten darstellt55, bieten lediglich die Hss Vm, Rb und
Ua die EH als letztes Werk vor den Epp.
3. Die berlieferung von Prolog und Scholien des Johannes von Scythopolis
%um griechischen CD im Rahmen der berlieferung des Corpus
Es gibt Hss der griechischen berlieferung, die gemeinsam mit der
syrischen Phocas-Tradition einheitlich ein und dasselbe Scholienwerk, nmlich eben die Scholien des Johannes von Scythopolis, tradieren. Dies zeigt
die folgende SynopseS6:
Migne Syr

185, 1
2
3
4
5
6
188, 1
2
3
4
5
6
189, 1
2
3

lacuna
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

52
5J
M
55
56

Syr
Syr
Syr

Syr
Syr
Syr
Syr
Syr
Syr

HA

MA

- FA

MA
MA
MA

FA
FA

MA
MA
MA
MA

FA
FA
FA
FA

MA
MA

FA
FA

PD

lacuna
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

Hornus, Le Corpus, S. 69.


Ebenda, S. 70.
Ebenda, S. 71 f.
Vgl. Suchla, Eine Redaktion, S. 183, Anm.31.
Vgl. Suchla, Die sogenannten Maximus-Scholien, S. 41 ff. Die Scholien werden nach
Migne, PG 4, Zahl der Spalte, Nummer des in dieser Spalte stehenden Scholions und,
wenn notwendig, Zeilenzahl dieses Scholions oder der entsprechenden Migne-Spalte
zitiert. Siehe weiter unten, 3.2. Die Hss-Siglen werden statt in Gro-Klein-Schreibung
durchgngig in Gro-Gro-Schreibung geboten.

39

berlieferungsphnomene
Migne Syr

192,

193,

196,

197,

200,

201,

204,

205,

4
5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
6
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
6
7
1
2
3
4
1
2

Syr
Syr

Syr, . 1 - 8
Syr
Syr

Syr

Syr
Syr
Syr
Syr
Syr, Z . 8 - 1 2

Syr
Syr
Syr
Syr
Syr, Z . l - 8
Syr
Syr

Syr, . 1 25
Syr
Syr

Syr
Syr

Syr
Syr

HA
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
iac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

MA

FA

MA
MA

FA
FA

MA
MA

FA
FA
FA

MA
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

FA
FA
FA
FA
FA
FA
FA

FA
FA
FA
FA
FA
FA
FA

FA
FA
FA

FA
FA

FA
FA

PD
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

40
Migne Syr
208, 1
2 Syr
3
4
5 Syr
6
7
209, 1 Syr
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11 Syr
212, 1
2
3 Syr
4
5 Syr
6 Syr, Z. 1 2
7
8 Syr
9
10 Syr
11
12
213, 1
2
3
4 Syr, Z. 1 17
5
6 Syr, Z. 1 - 4
7 Syr
8
9
216, 1 Syr
2 Syr
3 Syr
4
5
6 Syr
7 Syr
8

Einleitung in die Gesamtausgabe


-

HA
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

MA
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
MA
MA

FA

FA
FA
FA

FA
FA
FA

FA
FA

FA

FA
FA
FA
FA
FA
FA

FA
FA
FA
FA
FA
FA
FA
FA

FA
FA

PD
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
PD
PD
PD

PD
PD
PD

berlieferungsphnomene
Migne Syr
9
10
220, 1
2
3
4
221, 1
2
3
4
5
6
7
8
224, 1
2
3
4
5
6
7
225, 1
2
3
228, 1
2
3
229, 1
2
3
4
5
6
7
232, 1
2
3
233, 1
2
3
4
5
6
7
8
236, 1
2

Syr
Syr
Syr, Z. 18
Syr
Syr

Syr

Syr
Syr
Syr

Syr

HA
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
HA

41

MA

- FA

MA

FA

PD

MA
MA
MA

FA
FA
FA

PD
PD
PD

PD

PD

MA

FA
FA

PD
PD

PD

MA
MA

FA
FA

PD
PD
PD

MA

FA

PD

Syr, Z . l - 1 2
Syr

HA

MA

FA

PD,
Z. 2 3 - 2 8
PD

Syr

HA

MA

FA

PD

Syr

HA

MA

FA

PD

PD
Syr
Syr

HA

MA

FA

PD

Syr
Syr, Z . l - 3

HA
HA

MA
MA

FA
FA

PD
PD
PD

HA, Z . l - 3

MA

FA
FA

Syr

PD

42

Einleitung in die Gesamtausgabe

Migne Syr
3
4
5 Syr
6
7 Syt

8
9
10
237, 1
2
3
4
5
6
7

Syr

HA

MA

MA

HA

MA

FA

PD

: HA

: MA

; FA

! PD

FA
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

PD

HA

HA

HA
HA

MA
MA

2
3

Migne Syr
4 Syr
5
6 Syr
7
244, 1 Syr
2

HA

MA

HA

MA

HA
HA
HA

MA

HA
HA

MA
MA

HA

MA

3
4
5
6 Syr
7 Syr

8
9 Syr
245, 1

2
3
4
5

PD

FA
FA

3 Syr
241, 1

PD

HA
HA

9
10
240, 1

2 Syr

FA

FA
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

PD

PD
PD
PD

i-D
PD
PD

PD

berlieferungsphnomene
Migne - Syr
248, 1 Syr, . 5-22
2 Syr
3
4 Syr
249, 1
2 Syr
3 Syr
4 Syr
5
6 Syr
7 Syr
252, 1
2 Syr
3 Syr
4 Syr
5 Syr, Z. 1-3
6 Syr
7 Syr
253, 1 Syr, Z. 1-19
2
256, 1 Syr, Z.l-26
2 Syr
257, 1
2 Syr
3 Syr
4 Syr
5
6 Syr
7
260, 1
2 Syr
3 Syr
4 Syr
5 Syr
261, 1 Syr, Z. 1-7
2
3
4 Syr, . 1 - 4
5
6
264, 1 Syr, Z.2-17
2 Syr
3
4
5

43

- HA

- MA

- FA

HA
HA

MA
MA

HA

MA

HA
HA
HA

MA

HA

MA

HA
HA
HA
HA

MA
MA
MA
MA

HA
HA

MA
MA

HA
HA
HA

MA
MA
MA

HA

MA

HA
HA
HA
HA
HA

MA
MA
MA
MA

HA
HA

MA
MA

lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

44

Einleitung in die Gesamtausgabe

Migne -

Syr

HA

MA

6
7
265, 1 Syr

HA

lac
lac

HA

lac
lac
lac

MA

lac

5
6

lac
lac

7
8
9
10
11
12
13
14
15
268, 1
2
3

FA
lac

2
3
4 Syr

lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

lac
lac
lac
lac
lac
lac

lac
lac

lac

4 Syr

lac

MA

lac

269, 1 Syr
2

lac

MA

lac

lac
lac
lac

MA
MA

lac
lac

MA

lac
lac
lac

3
272, 1 Syr
2
3 Syr
4

lac
lac
lac

273, 1
2

lac
lac

3 Syr
276, 1 Syr
2
3

lac
lac
lac
lac
lac

4 Syr
277, 1 Syr, Z . 2 - 1 2
2
3

lac
lac
lac

lac

MA
MA

MA
MA

lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

4 Syr

lac

MA

lac

lac

MA

lac

280, 1 Syr
2 Syr

lac

MA

lac

lac

MA

lac

4 Syr, Z . l - 4 7

lac

lac
lac

MA

lac

45

berlieferungsphnomene
Mignc -

Syr

281, 1
2
3 Syr, . 1 - 1 0
4 Syr, . 1 33
284, 1
2
3 Syr, Z. 1 - 5

- HA

- MA

lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

285, 1
2
3 Syr
4

lac
lac
lac
lac

5
6 Syr
288, 1
2

lac
lac
lac
lac

FA
lac
lac

MA
MA

FA
FA

MA

FA

MA

FA

MA

FA

lac

lac

5 Syr, Z. 1 - 5
6

lac
lac

MA

FA

7 Syr

lac

MA

FA

8
9

lac
lac

MA

FA

MA

FA
FA

10
11
12
13 Syr
289, 1
2
3
4 Syr, Z. 1 - 5
292, 1
2 Syr

lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

3
4

lac
lac

5
6
7

lac
lac
lac

8 Syr
9

lac
lac

10
11 Syr, Z. 1 0 - 1 3
293, 1
2 Syr
3 Syr, Z. 520

MA

MA

FA

lac
lac

MA

FA

lac

MA

FA

lac
lac

46

Einleitung in die Gesamtausgabe

Migne - Syr
296, 1
2
3
4
5
297, 1
2
3
4
5
6
7
301, 1
2
3
4
5
6
7
8
304, 1
2
3
4
305, 1
2
3
4
5
6
7
8
9
308, 1
2
3
4
5
6
7
8
309, 1
2
3
4

Syr
Syr

Syr
Syr

Syr
Syr, Z. 1 - 8

Syr

Syr
Syr
Syr

Syr
Syr

Syr

Syr
Syr

Syr

Syr, Z. 1 15

- HA
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac

- MA

- FA

MA

FA

MA

FA
FA

MA
MA

FA
FA

MA

FA

MA
MA

FA

MA

FA

MA

FA

MA

FA

MA

FA

MA

FA

MA

FA

MA
MA

FA

47

berlieferungsphnomene
Migne Syr

312,

313,

316,

317,
320,

321,

324,
325,

328,
329,
332,

333,

5
6
1 Syr, . 6 - 1 5
2
3 Syr
1
2
3 Syr
1 Syr
2
3
4 Syr
1
1
2
3 Syr
1
2 Syr
3
4
5
1 Syr
2
1
2
3 Syr
4
5
6
7
1 Syr
2
1 Syr
2
1 Syr
2
3 Syr
4 Syr, Z . l - 7
5
6
7 Syr, Z. 1 17
1
2

- MA

- FA

MA

FA
FA
FA

MA

FA

MA
MA

FA

MA

FA

HA

MA

FA

HA

MA

FA

HA

MA

FA

HA

MA

FA

HA

MA

FA

HA

MA

FA

HA

MA

FA

HA

MA

FA

HA
HA

MA
MA

FA
FA

HA

MA

FA

HA
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
lac
HA

48

Einleitung in die Gesamtausgabe

Migne Syr

336,

337,

340,

341,

344,

345,

348,

3
4
1
2
3
4
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
1
2
3
1
2
3
1
2
3
4
5

HA

MA

FA

Syr, . 1 - 8

HA, Z . l - 3
HA

MA
MA

FA
FA

Syr, . 1 - 2 8

HA

MA

FA

Syr

HA

MA

FA

Syr

HA

MA

FA

Syr, . 1 - 1 3

HA

MA

FA

Syr
Syr

HA

MA

FA

Syr, Z. 1 9
Syr, . 1 - 2 0
Syr

HA
HA
HA

MA
MA
MA

FA
FA
FA

MA

FA

MA

FA

MA
MA

FA
FA

HA
HA

MA
MA

FA
FA

HA
HA
HA
HA

MA
MA
MA
MA

FA
FA
FA
FA

Syr, Z. 1 - 2 8

6 Syr
349, 1
2 Syr, Z. 47
3
4 Syr, Z. 1 - 1 6
5 Syr
352, 1
2 Syr, Z. 1 2 - 1 7
3 Syr
4

353, 1
2 Syr
3 Syr
4 Syr
5 Syr

HA
HA
HA

49

bellieferungsphnomene
- HA

- MA

- FA

. 2 - 8

HA
HA

MA
MA

FA
FA

. 1 - 3 6

HA

MA

FA

. 4 - 5
. 10-18

HA
HA
HA, Z . l - 3

MA
MA
MA

FA
FA

. 1 - 1 3
. 1 - 3 9

HA
HA

MA
MA

FA
FA

. 2 - 7
. 1 - 1 2

HA
HA

MA
MA

FA
FA

HA

MA

FA

Syr

HA

MA

FA

Syr

HA

MA

FA

Syr
Syr

HA
HA

MA
MA

FA
FA

Syr

HA

MA

Migne Syr
356, 1
2
3
4
5 Syr
6
7 Syr,
8 Syr
357, 1
2 Syr,
3
360, 1 Syr,
2 Syr,
3
4
5
6 Syr
7 Syr,
361, 1 Syr,
2
3 Syr,
364, 1 Syr,
2 Syr
3
365, 1
2
3
4
5 Syr
6

7
8

368, 1
2
3
4
5
6
7
8
369, 1
2
3
372, 1
2

50

Einleitung in die Gesamtausgabe

Migne Syr
3
373, 1
2
3
4
376, 1
2
3
4
5

384,

385,

388,

389,
392,

393,

HA

MA

- FA

Syr
Syr

HA
HA

MA
MA

FA
FA

Syr

HA

MA

FA

Syr, Z. 15

HA
HA
HA

MA
MA

FA
FA
FA

HA
HA, Z. 1 2 - 1 8
HA

MA
MA
MA

FA
FA
FA

HA
HA
HA

MA
MA
MA

FA
FA
FA

HA
HA

MA
MA

FA
FA

HA
HA

MA
MA

FA
FA

HA
HA

MA
MA

FA
FA

HA
HA

MA
MA

FA

HA
HA

MA

FA
FA

HA

MA

FA

6 Syr, Z . l - 1 2

377, 1
2
3
4
380, 1
2
3
381, 1

Syr
Syr
Syr, Z. 1 23

Syr, Z. 1 15
Syr
2 Syr
3
1
2
3 Syr, Z . l - 1 0
4 Syr
5
6 Syr, Z. 1 - 8
1 Syr
2 Syr, Z. 2 - 4
3 Syr
4 Syr, Z. 1 27
1
2
3
4 Syr, Z. 247
1
2
1
2
3 Syr
1 Syr, Z. 312
2
3
4
5 Syr

51

berlieferungsphnomene
Migne Syr
6
7
8
9
396, 1
2
3
4
5
397, 1
2
3
4
5

HA

- MA

- FA

Syr, . 1 - 1 0

HA

MA

FA

Syr

HA

MA

FA

Syr, . 1 - 6

HA

MA

FA

Syr

HA

MA

FA

Syr

HA

MA

FA

Syr

HA

MA

FA

Syr

HA

MA

FA

Syr, Z. 1 - 9

HA

MA

FA

HA

MA

FA

HA
HA

MA

FA
FA

Syr, . 1 - 6
Syr

HA
HA

MA

Syr

HA

MA

Syr, Z. 1 - 9
Syr, . 1 25

HA
HA

MA
MA

FA

Syr

HA

MA

FA

7
8
9
10
400, 1
2
3
4
5
6
7
8
401, 1
2
3
4
5

Syr, Z . 4 - 5

Syr

7
404, 1
2
3
4
5
6
7
405, 1
2
3
4

FA

52

Einleitung in die Gesamtausgabe

Migne - Syr
408, 1
2
3
4
409, 1
2
3
4
5
6
7
412, 1
2
3
4
413, 1
2
3
4
416, 1
2
3
4
5

- HA

- MA

- FA

Syr

HA

MA

FA

Syr
Syr, Z. 1 - 7
Syr, Z. 1 - 5

HA
HA
HA

MA
MA
MA

FA
FA
FA

Syr, Z. 1 - 3
Syr
Syr, Z. 1 - 4
Syr

HA

MA

FA

HA
HA

MA
MA

FA
FA

Syr

HA

MA

FA

Syr, Z. 7 - 1 6
Syr

HA

MA

FA

Syr
Syr
MA

Bemerkenswert ist nun weiter, da jede griechische Hs, die das gesamte
CD bezeugt, als Einleitung zu Beginn des Corpus den Prolog berliefert.
Um diesen Befund sichtbar zu machen, werden im folgenden exemplarisch die 37 ltesten Hss der berlieferung, d. h. die Hss vom Beginn der
berlieferung im Jahre 827 bis zum 11. Jh. einschlielich, die das gesamte
CD tradieren, diesbezglich kurz charakterisiert57:
Hs

Entstehungszeit

Pa

827

Fa

vor 886

Ha

9. Jh.

57

berlieferung Grnde fr das Fehlen der berdes Prologs lieferung des Prologs (falls der
ja nein
berlieferungsbefund negativ ist)

Eilabschrift minderer Qualitt

der Anfang der Hs ist mutiliert

Vgl. Suchla, Die berlieferung, passim.

berlieferungsphnomene

Hs

Entstehungszeit

53

berlieferung Grnde fr das Fehlen der berdes Prologs lieferung des Prologs (falls der
ja nein
berlieferungsbefund negativ ist)

Ja

9./10. Jh.

der Anfang der Hs ist mutiliert

Ma

9./IO. Jh.

Pt

9./10. Jh.

Vb

9./10. Jh.

Fb

10. Jh.

Jb

10. Jh.

der Anfang der Hs ist mutiliert

Lc

972

Pb

992

der Anfang der Hs ist mutiliert


(auch der Beginn von CH ist in
Unordnung geraten)

Pn

10. Jh.

Rc

10. Jh.

Vq

10. Jh.

die Hs ist stark zerstrt, so da


von EH nur die letzten und von
DN nur die ersten Kapitel berliefert sind

Vv

10. Jh.

Wc

10. Jh.

Le

10./11. Jh.

Mb

10./ll.Jh.

der Anfang der Hs ist mutiliert

Vr

10./II. Jh.

der Anfang der Hs ist mutiliert

Aa

11. Jh.

Ec

11. Jh.

Fd

11. Jh.

Ka

1048

Mc

11. Jh.

Oc

11. Jh.

Pc

11. Jh.

der Anfang der Hs ist mutiliert

Pd

11. Jh.

Po

11. Jh.

54

Einleitung in die Gesamtausgabe

Hs

Entstehungszeit

berlieferung Grnde fr das Fehlen der berdes Prologs lieferung des Prologs (falls der
ja nein
berlieferungsbefund negativ ist)

Ra

11. Jh.

Ub

11. Jh.

Ue

11. Jh.

Vo

11. Jh.

Vs

11. Jh.

Ve

11./12. Jh.

Ve

11./12. Jh.

VI

1105

Py

12. Jh.

der Anfang der Hs ist mutiliert

der Anfang der Hs ist mutiliert

Wir mssen aus diesem berlieferungsbefund schlieen, da die berlieferung des griechischen CD in der uns vorliegenden Form gleichzeitig mit
der berlieferung von Prolog und Scholien des Johannes von Scythopolis
im Rahmen einer gemeinsamen in-corpore-berlieferung eingesetzt hat.
4. Die berlieferung von Editionsvarianten im Text des Corpus
Die ltesten Hss des CD bieten von der Hand des ersten Schreibers alle
Varianten, und zwar entweder als interlineare oder marginale Varianten
oder als nachtrgliche Durchkorrekturen. Wenn Variae Lectiones der berlieferung von der Hand des Hauptkopisten der Hs sich nicht auf Abschreibefehler zurckfhren lassen, sondern wenn sie gleichwertige sachliche
oder stilistische Alternativen anbieten, dann nimmt die Forschung heute
zunchst einmal ohne weiteres Autoren Varianten an58.
Ohne erhaltenes Autograph ist die Annahme von Autorenvarianten
allerdings nicht exakt nachweisbar59. Da das Phnomen von Autoren Varianten indessen sicher hufiger anzutreffen ist, als man vermutet, da man
ohne Kenntnis des Autographs auf Grund des berlieferungsbefundes
aber zunchst immer Kontamination der Hss annehmen wrde, zeigt
58

59

Zu Autorenvarianten vgl. Pasquali, rez. Paul Maas, sowie Pasquali, Storia, ferner Stackmann, Mittelalterliche Texte; Hver, Theologia Mystica; Hver, Zum Stand; Reinsch,
Bemerkungen.
Vgl. Hver, Zum Stand, S. 134. Reinsch, Bemerkungen, S. 631 formuliert treffend: Das
Fehlen von Autographa bedeutet ..., da die letzte Stringenz des Beweises fehlt, und so
ist selbstverstndlich methodisch die grte Vorsicht geboten"; dort auch der Hinweis
auf Pasquali, Storia, S. XXI f.

berlieferungsphnomene

55

Hver an drei Autographen sptmittelalterlicher deutscher bersetzungen 60 . Unter diesen ist eine anonyme bersetzung der Hoheliedpredigten
des Bernhard von Clairvaux besonders eindrucksvoll, weil von 90 autographen interlinearen Doppellesarten die Abschreiber entweder die Doppellesarten oder selektiv das obere oder untere Wort oder auch beide Lesarten
nebeneinander bernommen haben 61 . Hver resmiert: Ohne Kenntnis
des Autographs wrde man aufgrund dieser berlieferung auf Kontamination innerhalb der Handschriften schlieen mssen, und nur die Kenntnis
der Autorvarianten lt die Aufstellung eines Stemmas zu" 62 . Es ist
daher ratsam, das Bestehen von Autorenvarianten unabhngig von der
vergleichenden Analyse der Varia Lectio und unvoreingenommen immer
dann anzunehmen, wenn die Schreiber der Hss echte Lesarten zusammen
mit zugehrigen gleichwertigen Varianten, d. h. Doppellesarten anbieten.
In der berlieferung des griechischen CD gibt es mehrere Hss, die
Doppellesarten 63 besonders deutlich bewahrt haben 64 . Daneben gibt es
aber keine Hs, die nicht erkennen lt, da sie auf einen Variantenkodex,
also auf eine Hs, die bereits Varianten enthielt, zurckgeht. Das haben
schon sehr frh und berzeugend Heil und Lilla nachgewiesen: Bereits
1958 machte Heil auf das Problem der Kontamination in der berlieferung
des CD aufmerksam 65 und bemerkte, da es Varianten und Korruptelen
gebe, die lter seien als die berlieferung 66 ; spter stellte er im Rahmen
seiner Vorbereitungen fr die Editio Critica Maior der Texte CH und EH
in unverffentlichten Aufzeichnungen zur berlieferung des CD 67 fest,
da die Hss Aa, Ah, Aj, Al, An, Aq, Ar, As, At, Ea, Ec, Eg, Fa, Fb, Fd, Fe,
Ff, Fg, Ga, Ha, Ja, Ka, Kc, Ke, Le, Le, Me, Na, Oc, Od, Oe, Pa, Pb, Pc, Pd,
Pf, Pk, PI, Pm, Pn, Po, Pq, Pr, Ps, Pt, Pu, Qa, Rb, Re, Ua, Ub, Uc, Ue, Va,
Vb, Ve, Vd, Ve, Vf, Vj, VI, Vs, Vu, Vv, Wa, Wb, Wc auf Variantenvorlage
zurckgehen bzw. vom Schreiber der Hs selbst durchkorrigiert sind. 1965
kam Lilla zu dem Ergebnis, da von den zwei von ihm festgestellten HssGruppen coi und C02 smtliche Mitglieder (!) der Familie (das sind die
Hss Pc, Vm, Vr, Fc(m 2 ), Fg - Oe, Vo, Le, Fd, Fa, Fe, Ob, Pt, Od - Lc,
Vq Vv, Vb, Fd(m2), Vd, Vj) auf eine Vorlage mit marginalen Varianten
zurckgehen 68 , und da ferner die Hss Ve, Pa, Va, Ff, Pb, Rd, Fb sowie

60
61
62
63
64
65
66
67
68

Hver, Zum Stand, S. 134.


Hver, ebenda.
Hver, ebenda.
Zum Phnomen der Doppellesarten vgl. Pasquali, rez. Paul Maas, S. 498 ff.
Vgl. Suchla, Die berlieferung, besonders die Tabellen 1 bis 4 sowie die Tafeln 1 bis 25.
Heil, La Hirarchie Cleste, S. 9, 13, 28, 42 ff.
Heil, ebenda, S. 48.
Patristische Kommission, Arbeitsstelle Akademie der Wissenschaften zu Gttingen.
Lilla, Ricerche, S. 305: l'esemplare da cui derivano tutti i codici della prima famiglia
(coi) deve avere contenuto delle varianti marginali".

56

Einleitung in die Gesamtausgabe

Vf, Fe, Vh der Familie <2 (das sind auer den genannten die Hss Fa(m2),
Vo(m2), Vu, VI, Oc, Vs, Oa, Vc, Vn, Ld, Pp, Pg) mit Familie coi kontaminiert sind69. Da nach Lilla Fa(m2) und Vo(m2) Abschriften von ebenfalls
kontaminierten Vorlagen sind, bleiben bei ihm als nicht kontaminierte Hss
von 43 kollationierten nur 10 (eben Vu, VI, Oc, Vs, Oa, Vc, Vn, Ld,
Pp, Pg) brig (!): Lillas Nachweise von Kontamination sind geradezu
erdrckend 70 . Die Kontamination ist allerdings verzweigter, als sie Lilla
beschrieben hat, denn die von Lilla als unkontaminiert bezeichneten Hss
der Familie a>2 sind ebenfalls kontaminiert 71 .
Angelegentlich seiner Einleitung zur Kirchengeschichte des Eusebius
weist Eduard Schwartz darauf hin, da die gemeinsamen Fehler aus
interlinearen und marginalen Glossemen und Zustzen erklrt werden
mssen, die von einem Exemplar aus sich verbreiteten" 72 . hnliches gilt
fr das griechische CD: Da seine gesamte berlieferung von allem Anfang
an echte Lesarten zusammen mit zugehrigen Varianten bezeugt, mssen
diese Doppellesarten auf ein gemeinsames Exemplar zurckgehen, das zum
Ausgangspunkt der berlieferung wurde. Dieses gemeinsame Exemplar
war ein Variantenkodex. Wir mssen davon ausgehen, da sein Schreiber
bewut eine Editio Variorum geschaffen hat. Er notierte Varianten interlinear oder marginal in sein Editionsexemplar, so da gewissermaen ein
d o p p e l t e r H y p a r c h e t y p entstanden ist. Dieser ist dem Umkreis des
Johannes von Scythopolis zuzuweisen, da mit ihm die berlieferung
von dessen Prolog und Scholien zum Corpus einsetzt. Er wurde zum
Publikationsexemplar, auf das das griechische CD in der uns vorliegenden
Form zurckgeht. Der redaktionelle Eingriff in den Text des CD mit der
Durchkorrektur von Wortbestand, Wortfolge und Wortlaut des Textes
des CD im Rahmen der Herstellung der Editio Variorum stellt eine
Kontamination des Textes dar, die erklrt, warum in der hsl. berlieferung
ausgesprochen wenige sinnentstellende oder sinnverndernde Varianten
vorkommen.
Der Hyparchetyp der griechischen berlieferung ist demnach ein korrigiertes, normiertes und kommentiertes Exemplar mit Doppellesarten, das
eine Art Edition mit Kommentar im modernen Sinne darstellt. Die Anwendung der Lachmannschen Methode ist somit schlechterdings unmglich.
Damit diese nmlich zufriedenstellende Ergebnisse bringt, mu die berlieferung u.a. 1. geschlossen sein, d.h. am Anfangspunkt der fr uns
berschaubaren Tradition mu ein einziger, fest umrissener Archetypus
stehen"; 2. ausschlielich vertikal verlaufen, jeder Abschreiber darf nur

69
70
71
72

Lilla, ebenda.
Lilla, Ricerche, vor allem S. 2 9 9 - 3 0 5 .
Das zeigt Suchla, Die berlieferung, Tabellen 1 bis 4.
Eusebius, S. CXLVI.

berlieferungsphnomene

57

den Text einer einzigen Vorlage wiedergeben" 73 . Beide Bedingungen sind


im Falle des griechischen CD nicht erfllt: am Anfang seiner berlieferung
in der uns vorliegenden Form steht ein unfester Hyparchetypus mit
Doppellesarten, auerdem verluft die berlieferung nicht ausschlielich
vertikal 74 . Die berlieferung des griechischen CD kann demnach nicht
mit Hilfe eines Stammbaums erfat werden.
K. Stackmann weist in seinem grundstzlichen Beitrag zu Methoden der
Edition altdeutscher Texte darauf hin, da es im Fall iterierender Varianten
und auch bei Prsumtivvarianten kaum mglich ist, den usus s c r i b e n d i
des Autors zu ermitteln"75. Nachdem nun Reinsch am Beispiel von autographen Autorenvarianten in byzantinischen Autorenhss sehr berzeugend
gezeigt hat, da zuweilen sogar der Autor selbst zwischen den von ihm
eigenhndig notierten Varianten nicht immer eindeutige Entscheidungen
trifft fr das, was er letztlich will" 76 , erscheint das Ringen um eine
objektive Entscheidung"77 im Falle gleichwertiger Doppellesarten nicht
mehr sinnvoll.
Die Recensio und Examinatio des griechischen CD fhren uns indessen
nicht nur bis zur kontaminierten Editio Variorum aus dem Umkreis des
Johannes von Scythopolis, sondern darber hinaus zur syrischen Version
des Sergios.
3.2. BERSETZUNGEN INS SYRISCHE

Es gibt zwei verschiedene syrische Versionen des CD78. Die ltere ist
die des Sergios, Archiatros von Rish'aina. Dieser ist im Jahre 536 in
Konstantinopel gestorben, seine syrische bersetzung des CD mu demnach bereits kurze Zeit nach der Abfassung des griechischen Originals
entstanden sein79. Die bersetzung des Sergios ist uns in der Handschrift
Sin Syr 52 aus dem 7./8. Jahrhundert berliefert80. Sie besitzt weder
Scholien noch Kommentare, enthlt aber das gesamte CD, und zwar in

73
74

75
76
77

78

79
80

Stackmann, Mittelalterliche Texte, S. 246.


Zur Verbreitung von Varianten des Archetypus bemerkte schon Pasquali: Sie haben
sich aber im Mittelalter nicht nur .vertikal', sondern auch .transversal' oder ,horizontal'
verbreitet, durch Kollation" (rez. Paul Maas, S. 499).
Stackmann, Mittelalterliche Texte, S. 258; Sperrung im Original.
Reinsch, Bemerkungen, S. 634 ff.
So bemerkt Hver, Zum Stand, S. 137, zu den Methoden der altgermanistischen Textkritik
beim Problem gleichwertiger Varianten, die altgermanistische Textkritik sehe sich nicht
in der Lage, eine objektive Entscheidung vorzunehmen".
Zu den syrischen Versionen des CD vgl. Hornus, Le Corpus; Wiener, Zur Handschriftenberlieferung; Strothmann, Das Sakrament.
Strothmann, Das Sakrament, Teil 2, S. XII.
Kamil, Catalogue, S. 153, Nr. 66.

58

Einleitung in die Gesamtausgabe

der Abfolge DN (ab NA 1, 115, 12 ), CH, MTh,


EH, Epp (bis Brief 6, PG 3, 1077, 4 ).
Die jngere Version ist eine bersetzung des Phocas Bar Sergios von
Edessa. Sie wurde vor 708 angefertigt81. Ihre beiden ltesten Hss 82 sind
London, British Museum 625 Add 12151 aus dem Jahr 804 und London,
British Museum 626 Add 12152 aus dem Jahr 837. Beide sind mit Prologen
und Scholien versehen83.

1. Die bersetzung des Sergios (Serg)


Serg weist den gleichen Textumfang wie die griechische berlieferung
auf und lt daher weder Einschbe noch Interpolationen in der griechischen Tradition erkennen84. Ferner reprsentiert sie keine von der griechischen Tradition abweichende Sonderberlieferung85. Ihre Textabweichungen beschrnken sich auf wenige bedeutsame Singulrlesarten, wie die
folgenden Beispiele zeigen86:
PG 3 121,17
396,7
400,6
473,26
476,24
533,7
556,26
158,1
166,12
13
16
216,15
228,10

: recte;
falso;
recte cum Phoc;
: falso;
: falso;
: falso;
recte cum Phoc;
falso;
recte;
recte;
: falso;
: falso;
: falso.

81

Strothmann, Das Sakrament, Teil 2, S. X I X f.

82

Wright, Catalogue, S. 493 ff. und 497 ff.

83

Phocas' bersetzung wurde 766/767 von Kyriakos Bar Shamauna bernommen (vgl.
Hornus, Le Corpus, S. 71 f.); daher sprechen wir von einer Phocas- und einer KyriakosRedaktion des syrischen CD.

84

Gegen Brons, Sekundre Textpartien, S. 99 ff.; vgl. oben, Anm. 39.

85

Fr zahlreiche Kollationen sowohl der Sergios- wie der Phocas-Versionen sowie freundliche Hinweise in Gesprchen und schriftlichen Antworten danken wir G . Wiener,
Gttingen. Ferner sind wir E. Mhlenberg, Gttingen, zu Dank verpflichtet, der uns
aus seinem Privatbesitz wertvolle Kollationen der Hs Sin Syr 52 von H. Langerbeck zur
Verfgung gestellt hat.

86

Hier und im folgenden in Rckbersetzung vom Syrischen ins Griechische.

berlieferungsphnomene

59

Ihre Varianten lassen sich keiner bestimmten Gruppe der griechischen


Hss zuordnen 87 . Das belegen die folgenden Beispiele:
397,41
436,15
45
476,26
505,39
508.8
151.2
173.3
12sq
178.9
10
190,1 sq

195,7
199,5
209.4 sq
212,18
219,13
221,3

falso cum Phoc et PaRc;


falso cum Pt(corr);
falso cum Phoc et Vv;
: falso cum PaRc;
: falso cum Pt(corr)PnFa;
: falso cum Phoc et Rc;
falso cum Phoc et Pa(e corr)FbVeVvVbLcLeWcPg;
: falso cum Phoc et Rc(e corr)PbFbVfVeVc
KaPg;
" y p om falso cum PtWc;
: falso cum VvVbFa;
om falso cum PaRc(corr)Pt(corr)Pn(corr)Fb(corr)Vv
VbLc(corr);
post 1 ' caput sextum inchoat et 1 ' 2
ante 190,3 NOv coll falso cum Phoc et PaRcPt
(corr)PnPbVe;
: falso cum VcKaPg;
: falso cum PbFbWc;
falso cum
Phoc et RcFaLc(e corr)LeWc;
falso cum Phoc et PbFb;
: falso cum Phoc et PaRcPtPnPbFaLc
(e corr);
? falso cum Phoc et PaPtPnPbFbVeFaLcLeWcVcKa.
2. Die bersetzung

des Phocas

(Phoc)

Zwar unterscheidet sich Phoc bersetzungstechnisch, d. h. lexikalisch


und stilistisch grundlegend von Serg, doch bietet auch sie keine von der
griechischen Tradition abweichende berlieferung. Wie Serg beschrnken
sich ihre Textabweichungen auf wenige Singulrlesarten, wie die folgenden
Beispiele zeigen:
400,6
433,44
437,28
477,2
485,4
536,24
556,26
87

recte cum Serg;


PG 3
falso;
... ... falso;
: falso;
falso;
' falso;
recte cum Serg;

Vgl. oben, S. 11, die Gruppen Ritters.

60
108,9
195.7
214.2

Einleitung in die Gesamtausgabe

: falso;
: falso;
: falso.

Die folgenden Varianten 2eigen, da auch Phoc wie Serg keiner bestimmten Hss-Gruppe der griechischen Tradition zugewiesen werden kann:
PG 3 372,16
373,17
376.3
396,47
48
397,41
400,20
404,24
432.4
436,6
45
440,41
473.19
476,23
481.4
481,30
36
484,40
500,33
508.8
52
536.1 sqq
557.20
33
129,16
138.5
151.2
173.3
184,13 sq
190,1 sq

209.4 sq

falso cum FaLc;


: falso cum PbVv;
... falso cum PnFbVv;
falso cum PaRc;
falso cum Pa;
falso cum Serg et PaRc;
falso cum PaRc;
om falso cum Pa Ve;
: falso cum PtPbFbVvVcKa;
Upo om falso cum Pb;
falso cum Serg et Vv;
falso cum PaRc;
: falso cum PaRcFbVcKa;
: falso cum PaFbVvLcVcKa;
falso cum Pb (corr);
: falso cum PaRcFbFa (corr);
falso cum PaRc;
: falso cum PaRcPbFb;
falso cum PaRcPt(corr)PnFa;
: falso cum Serg et Rc;
falso cum PaRcPt(corr)PnFbVvFdLc (e
corr);
- falso cum omnes codd;
falso cum Pa;
falso cum Pt(corr)FaVc (corr);
: falso cum PaRcPtPnPbFbVfVeVvVb
LcWcKaPg;
falso cum PbFb;
falso cum Serg et Pa(e corr)FbVeVvVbLcLeWcPg;
: falso cum Serg et Rc(e corr)PbFbVfVeVc
KaPg;
: falso cum PaRcPtPnFbVfVvVbWcPg;
post 1 nr' caput sextum inchoat et 1 ' 2
ante 190,3 coll falso cum Serg et PaRcPt
(corr)PnPbVe;
falso cum
Serg et RcFaLc(e corr)LeWc;

berlieferungsphnomene

212,18
217,4
219,13
221,3
228,10
230,10

61

falso cum Serg et PbFb;


' om falso cum PaRcVvVb;
: falso cum Serg et PaRcPtPnPbFaLc
(e corr);
falso cum Serg et PaPtPnPbFbVeFaLcLeWcVcKa;
: falso cum Vb;
om falso cum Vb.

3. Das Alter der in der Edit io Variorum bezeugten gleichwertigen Varianten

Sergios ist im Jahr 536 gestorben 88 . Seine bersetzung steht demnach


der Entstehungszeit des CD ungewhnlich nahe. Denn als Terminus
post quem der Entstehungszeit gelten gemeinsam die drei Daten 476
(Einfhrung des Credo-Gesangs in die Me-Liturgie durch Petrus Fullo),
482 (Erla des Henotikon unter Kaiser Zenon) und 485 (Tod des Proklos);
als Terminus ante quem gilt die Zeit zwischen 518 und 528, das ist die
Entstehungszeit des 3. Briefes an einen Abt Johannes, von Adversus
Apologiam Juliani und von Contra Additiones des Severos von Antiochien, der in diesen Werken das erste Mal die Schriften des CD erwhnt
und zitiert89. Die Editio Variorum wurde offenbar zwischen 536 und 543/
553 angefertigt 90 . Sie enthlt nicht nur Prolog und Scholien des Johannes
von Scythopolis zum CD, sondern fallt auch zeitlich mit ihrer Abfassung
zusammen91. Serg fhrt uns demnach ber die Editio Variorum hinaus
nher an das griechische Original heran. Somit kann Serg also auch
Auskunft ber das Alter der in der Editio Variorum bezeugten gleichwertigen Varianten geben. Dies gilt indessen lediglich bei Sinn-Varianten, nicht
bei Synonymen oder syntaktischen Varianten wie
129,14
174,18
176,2 sq
178,11
195,18
210,13
215,14

/ ' ;
/ ;
/ sowie / ;
/ ;
/ ' ;
/ ;
/ .

Da sich in Serg ebenfalls Varianten nachweisen lassen92, kann letztlich


nicht geklrt werden, ob die Editionsvarianten zugleich auch Entstehungs88
89
90
91
92

Sherwood, Sergius, S. 174.


Roques, Denys, Sp. 246 ff.
Vgl. Suchla, Eine Redaktion, S. 189.
Siehe Suchla, Die sogenannten Maximus-Scholien, S. 42.
Suchla, Eine Redaktion, S. 188 und ebenda, Anm. 55 f., ferner unten, 4.1. Zu den
folgenden Doppellesarten vgl. unten, die Textausgaben, sowie unten, 4.1. f.

62

Einleitung in die Gesamtausgabe

Varianten darstellen. Wir haben dennoch im Falle der Editionsvarianten


die durch Serg als alt bezeugten Lesarten in den Text aufgenommen, die
durch Serg nicht bezeugten, die jedoch nicht weniger alt sein knnen, in
den Apparatus criticus verwiesen. Serg sind wir lediglich nicht gefolgt in:
PG3 124,5
137,30
181,37
200,22
340,27
505,24
146,15

Serg;
mos Serg;
Serg;
Serg;
Serg;
Serg;
Serg.

Der mit Scholien ausgestatteten bersetzung des Phocas gehen drei


Prologe voraus: Prolog des Phocas93, Prolog des Johannes von Scythopolis, Prolog des Georgios von Konstantinopel94. In seinem Prolog erklrt
Phocas, da er einen griechischen Text des CD erhalten habe, der mit
Scholien des Johannes Scholasticus von Scythopolis versehen sei95. Phocas,
dessen Lebenszeit und somit bersetzungsttigkeit in das erste Drittel des
8. Jahrhunderts fallt96, gibt uns damit erstmalig den Hinweis sowohl auf
das Vorhandensein griechischer Scholien zum CD als auch auf ihren
Verfasser, nmlich den Johannes Scholasticus von Scythopolis, rund 200
Jahre nach dem Entstehen des griechischen CD und nach dem Wirken
des Johannes von Scythopolis. Phocas macht allerdings keine Angabe ber
das Alter oder die Anzahl seiner griechischen Vorlage(n). Dennoch ist
seiner Aussage eindeutig zu entnehmen, da seine bersetzung bei Kenntnisnahme der vorausgehenden syrischen bersetzung des Sergios auf eine
(oder mehrere) Vorlage(n) der griechischen Editio Variorum (mitsamt
Prolog und Scholien des Johannes von Scythopolis) zurckgeht. Dementsprechend lt sich auch eine Textstelle nachweisen, an der Lectio und
Variante nebeneinander in den Text geraten sind:
138,5

Phoc entscheidet sich in Abweichung von Serg fr folgende Editionsvarianten:

91

94
95

96

Wiener, Zur Handschriftenberlieferung, S. 198, Anm. 12, gibt den entscheidenden Text
der Einleitung des Phocas zu seiner bersetzung nach der Hs London, British Museum
625 Add. 12151, foil. l v , . 24, bis 2V, Z. 28, diplomatisch wieder.
Hornus, Le Corpus, S. 70.
Hornus, Le Corpus, S. 71 und ebenda, Anm. 7, nach der Hs London, British Museum
625 Add. 12151, foli. l v bis T .
Wiener, Zur Handschriftenberlieferung, S. 199, Anm. 14; Sherwood, Sergius, S. 117,
datiert die bersetzungsttigkeit des Phocas in die erste Hlfte des 8. Jh.s.

<
_C
J:

I
v>

O^

64

Einleitung in die Gesamtausgabe

p 3 373,17
109,11
111,4
136,10
146,15

Phoc;
Phoc;
Phoc;
Phoc;
, Phoc falso cum Serg, halten wir fr eine Verlesung
aus .
3.3. BERLIEFERUNGSVERLAUF

Den berlieferungsverlauf zeigt die Abbildung 97 auf S. 63.


Der Hyparchetypus Serg und der Hyparchetypus Graecus stellen gemeinsam den Text des Archetypus sicher. Bei der Constitutio Textus wurde
daher an den korrupt erscheinenden Stellen dem Hyparchetypus Serg
gegen die gesamte griechische Tradition gefolgt. Vgl.:
PG 3 121,17
400,6
166,12
13

97

recte;
recte cum Phoc;
recte;
recte.

Das Schaubild erfat neben Serg und Phoc die oben, 1.2., sowie unten, 4.3., aufgefhrten
Gruppen Ritters.

4. VARIANTENCHARAKTERISTIKA
4.1. QUALITT DES ARCHETYPS

Serg zeigt, da auch der Archetyp Varianten aufweist. Das belegen


Stellen wie (PG 3):
/ Hyp Graec: 140.41
Serg;
240,4
/ Hyp Graec:
Serg.
Dennoch lt sich nicht klren, ob die Editionsvarianten zugleich Varianten des Archetyps und mglicherweise auch Entstehungsvarianten
darstellen.
Der Archetyp weist einige wenige Verderbnisse auf;
in DN (NA 1):
221,3

Suchla: Arch (Serg cum Hyp Graec) falso;

in CH (PG
140,44
205,16
261,39

3):
Langerbeck: Arch (Serg cum Hyp Graec) falso;
Heil: Arch (Serg cum Hyp Graec) falso;
Heil: Arch (Serg cum
Hyp Graec) falso;
293,7 sq
Heil: Arch (Serg cum Hyp Graec) falso;
329,35
Heil: Arch (Serg cum Hyp Graec) falso;
in EH (PG 3):
373,13
Heil: Arch
(Serg cum Hyp Graec) falso;
392,27
Heil: , ' Arch (Serg
cum Hyp Graec) falso;
396.42
Heil: Arch (Serg cum Hyp
Graec) falso;
536,1
Heil: Arch (Serg cum Hyp Graec) falso;
Heil: Arch (Serg cum Hyp
2
Graec) falso.
4.2. QUALITT DES DOPPELTEN HYPARCHETYPS

Die Corruptelen des doppelten Hyparchetyps sind bereits zahlreicher


als die des Archetyps. Zu den genannten des Archetyps kommen hinzu

66

Einleitung in die Gesamtausgabe

in DN (NA 1):
166,12
13

Serg recte: Hyp


Graec falso;
Serg recte: Hyp
Graec falso;

in CH (PG 3):
121,17
328,27

Serg recte: Hyp Graec falso;


Serg recte: Hyp Graec falso;

in EH (PG 3):
400,6

Serg recte: vel Hyp


Graec falso.

Hyp Graec ist ein durchkorrigiertes, normiertes und kommentiertes


Exemplar 98 mit den folgenden interlinearen und (oder) marginalen Doppellesarten"
in DN (NA 1):
109,11
110,1
111,4
113,10
114,5
121,8
123,6
125,5
126,6
7
127,6
129,4
6
14
130,3
9
10
131,4
132,5
98

/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ' ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;

Vgl. dazu Suchla, Eine Redaktion, S. 184ff., vor allem die Tabellen 1 - 4 .
" Zu ihrer Anordnung im Text des CD vgl. ebenda, Tafeln 125; zu ihrer berlieferung
siehe die kritischen Apparate der nachfolgenden Editiones Criticae.

Variantencharakteristika

67

136.10
138.5
5
142.1
146.15
150.4
151.3
158.16
169.16
174,18
176.2 sq
178.11
187,7
190.6
195,18
209,1
4
210,13
212.13
215.14
224,13

/ ;
/ ;
/ ;
/ ';
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/';
/ ;
/ -;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;

230.15

/ ;

in CH (PG
124.5
137,30
140,41
141,20
144.11
145,9
25
168,5
181.12
37
200,22
205,38
209.17
18
212,37
237,32
240.4
257,25
260,4

3):
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
' / ;
uto / ';
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;

68
304,24
305.1
17
336,33
340.3
27

Einleitung in die Gesamtausgabe

/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;

in EH (PG 3):
373,17
376,46
377.8
400,22
401.4
424,32
425,13
27
428,32
429,12
16
433.2
436,37
473.19
477,6
481.21
484,28
501,4
505.24
46
533.9
561.25
564.20
565.22

/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;

in MTh (PG 3):


1000,11
21
1025,20
1033,15

/ ;
/ ;
/ ;
/ ;

in den (PG 3):


1069,4
12
15

/ ;
/ ;
/ ;

Variantencharakteristika

1072,27
1073,5
1085,27
1088,13
37
1092.39
1093,36
1096,7
1097,20
1105.40
1108,29
1117,24

69

/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
' / ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ ;
/ .

4.3. QUALITT DER VARIANTENTRGER U N D DAS VERHLTNIS


DER ZEUGEN Z U E I N A N D E R

Die 4.5. gebotene Gesamtkollation ausgewhlter Passagen (PG


3,684,20-41 ~ NA 1,142,9-143,8; PG 3,1072,3-29; 1073,3-1076,6)
bercksichtigt nur die Lesart vor jeglicher Korrektur und lt gerade
deshalb ganz klar erkennen, da die berlieferung variantenarm und
ausnahmslos kontaminiert ist. Die Qualitt der Variantentrger lt sich
daher nicht beschreiben.
Zur Verdeutlichung dieses berlieferungsphnomens seien im folgenden die dort figurierenden Varianten mit den sie bezeugenden Hss aufgefhrt:
684,20
20
20
20
20
21
21
22
22
23
23
23
23
24
24 sq
25
25
26

: ' AoFePkPsWeRgVfVzUb
coll post 21 Ad
AtAdZdLbPm
: Ma
: om Qa
coll post 21 Pj
: Zc Wa
: AdPm
: PmVv
: Ah
: LeJbWcFd
om Zg
: As
: ZdLb
: PfPa
: Pg
: TaFgXdZgMcOcPfPgPyVfZjVuPa
coll post 27 ZfPl

Einleitung in die Gesamtausgabe

27
27
27
28
29
29
29
29
30
30
30
30
31
31
31
32
32
33
33
33
34
34
35
35
35
36
37
37
37
37
37
38
38
38
38
39
39
39
39
40
40
40
40
41

: Wd
: Mb Pt
: Pm
: om Ja
: om Oc
Pa
: Zj Rd
: Le
prim: Ja om FeRg
irrrp: Le
alt: om PfPlJa
: Ta Fb Zg
: ' AcAoFePkPrPsWeRgVfVzUb
EcFgQaMbOdOcObPnPtZlRa
: XdZgPlPyVeZj
: Ph
: Ja
: om Pq
: Na Vf
Ma
: MbPt
: om VfPa
AhAjPfPoVbZkVvRcPa Vf
: Qa
: om PoZk
: AlFe
: Vu
o: om
: Fg Vf
usque ad 39 : om Ja
: Lb
: om Fg
: Pj
coll post 38 PhWd
: Zc LeJbWbFd
: Vz
: AtAdEaZdLbPmVbVvWa
: AqEcQaOdPbPnPtZlRaRd
: TaXdZg
: Pf Rg
: om Pm
: MaPcPhPnPrZjWcWa
: Zj
: XdZgPyVf

Varan tencharakteristka
1072,3
3
4
4
4
4
4
5
6
6
6
7
8
8
8
8 sq
8 sq
9
10
10
10
10
10
11

11
11
12
12
12
12
13
13
13
13
13
14
14
14
14
15

71

: ZjAh RaRcEcQa
: om PgPpZj
: RcUa om Uc
: om Ae
: Ma
yp: om Ao
: om PnPtRaUdHbQa
: Ja
: PkUd
: om Ha
coll post 6 Oc
oS: OdPbPjPnPtRfZjRaRdAqAhTaEcQa ZfPlPuPw
: XdZgOdPbPjPnPtPyRfZjRaRdAqAhTaEc ' Qa
: Vf
: om VeRcEc Vf
usque ad 9 : om NaPeReRhVoUcZc
alt usque ad 9 ': om RfZj
': ' Ja PdPmVbVdAtAlAdZd
: om Ze
prim: om Vu
: om ZjPa
: om Zd
: ' LdZeZfZhOaOfPePkPlPqPrPuPvPwReVcVlZkVv
RcGaArAsAlZcAaAbAe
: om Wd LcLeLbXdZgMaNcNaOdOcPbPcPd
PjPnPtPwJaJbRfRhVoZjVrRaRdUaUcUeWbWcGaAqAhAj
HaQa
: om OaPbGa
: Vb om Pb
: ' PsWeRgVzAoFe
: Ze
: ZfPlPw Fe

: om KaWdArAjZc
coll ante 12 Ja
: Vj
: LbPfVbVdVjVvWaAtZdHa
: ? LcOdPn Pj
: om VaVv
: LbVbVdVjWaAtEaZd
coll ante PgPp
: RhFb
: om LbPmVbVdWaAtAdZd
: Oc

Einleitung in die Gesamtausgabe

27
28
28
28
29

: Qa
: Pq Rh
: ! Pw Vd
: om NcWb Pw Ua coll ante
16 Oc
Vu
: Pj Wb
: PI Ze
: om Ja
: Pa
: Oe
: Pf
: Re om XdZgTa
: LbPmVbVdVjWaAtEaZd
: LbPmVdVjWaAtEaZd
: om Vm
: LbPmVbVdVjVuUbWa
: We Me ZhOf
: Aj
: Pf ' VmQa
': OdZlEcQa
alt: om Of LcOdPnPtRfZjRaEcQa
alt: om JaAqAd
: Pj
: Pm
: om Re
usque ad 27 : om NcWb
coll ante 26 Ja
: LcNaOdPbPnPtJaRfRhZjRaRcRdPaAqEcFb ' Qa
: om OdRhRaRcRdAqEcQa
: LcLbZeNcOcPcPePjPmPoPrVbVdVj
VmVoZkVrVvRcUaUcUeWbWaPaLaAtAhAjAlAdEaZd
: ' Ah
': VsFeFg
: om Of
: Zd
: VjZk

,3
3
4
4
4
4

: om Zg
coll post 4 AtAdEaZdLbPmVbVdVjVvWa
: om RfZj
coll ante 4 La
: Fg
: ' Oe

15
16
16
16
17
17
18
18
18
18
19
19
21
21
21
22
22
23
23
24
24
24
25
26
26
26
27
27
27
27

Variantencharakteristika

5
5
5
6
6
6
6
7
7
7
8
8
8
9
9
9
9
10
10
10
10
10
10
10 sq
11
11
12
12

12
12
13
13
13
13
13
15
15
15
15
15

73

: EcHbQaOdObPnRfZjZlRa
: Ja
: om Re
': GaGbAjVo Pr
: Wd
: Pr
: Pa
: om AtEaZdLbPmVbVdVjVvWa
: Pq om Ue
: Xa
: Gb
: We
: om Gb
: om QaPtRa
: Gb
: om Gb
: Ne
: om RfZj
: Ad
: Lb
: HbQa
: Zd
: Ff
Aq
: AhAbTaEcHbQaLdXdZgNcOdObPbPjPn
PoPtPy ReRfZj ZkZlRaRdWb
: Pc We Gb Al
: om AhAaQaPtRa
: GaGbArAsAhAlAaAbAcAeAoEcFeHbQaLdXdZf
McOd Oe Zh ObOaOfPe PfPg Pk PI Pn Pp Pq Pr Ps Pt Pu Pv Py We
Rg Re RfVc Ve VfVh VI Vm Vz j Zk ZI Vr Vu Ra Ka Ub Ud Ue Wd
La OTT' Zc
: TaFbJaRhVa
: Pg
: om Zg
: HbOb ' Pu
: Ja
" usque ad 14 : om Ja
: om NcWb
usque ad 15 alt: om Xd
: Aj om Pp
: om PoZkPa
alt: om Ae
: Of

74

Einleitung in die Gesamtausgabe

1076,1
1
2
2
4
4
4
4
4
4
4
5
5
6

: OdPn
Aq AhEcLcPnVrPa
: om Re
: Ec Fg
ante add Py
: om Ga
: Vf
: Zk
: om Aj
: FfXdPpPvPy Me
alt: Re
: Ld
: Fe
: om We

Maas definiert in der Textkritik Kontamination folgendermaen: Wenn


. B. von drei Zeugen y K manchmal y gegen K, manchmal K gegen
y, manchmal K y gegen einen Fehler gemeinsam haben, so sind , y
und untereinander kontaminiert" 100 . Da im Fall der berlieferung des
CD Kontamination tatschlich vorliegt, sei im folgenden an den oben
aufgelisteten 196 Belegstellen nachgewiesen 101 :
1.
Bindefehler:
684,22 :
Trennfehler:
Ad coll 684,20 post 21
Pm 684,27 :
40 : om

Vgl. dagegen
Bindefehler:
684,22 :
Trennfehler:
Pm wie oben
Vv 684,35
1072,13 :

100
101

Maas, Textkritik, S. 8.
Man vergleiche dazu unten, 4.5. Gesamtkollation ausgewhlter Passagen, ferner beachte
man die Tabellen 1, 2, 3 und 4 in Suchla, Eine Redaktion.

75

Varan tencharaktenstika

Dagegen siehe wiederum


Bindefehler:
1072,13 : om
Trennfehler:
Vv wie oben
Va 1073,12 :

Bindefehler:
684,24 :
Trennfehler:
Lb 684,37 :
1072,11 :
22 :
Zd 1072,9 ':
10 : om
28 :

Vgl. dagegen
Lb 1072,22 cum aliis praeter Zd
Zd 1072,9 cum aliis praeter Lb

Bindefehler:
684,24 sq :

TOUS

Trennfehler:
Pf 684,30 alt: om
40 :
1072,19 :
23 :
Pa 684,29
34 : om
1072,18 :
1073,6 :

76

Einleitung in die Gesamtausgabe

Vgl. dagegen
Bindefehler:
684,34 : om
Trennfehler:
Pa wie oben
Vf 684,33 :
37 :
1072,8 :
8 :
Dagegen siehe wiederum
Bindefehler:
1072,10 : om
Trennfehler:
Pa wie oben
Zj 684,29 : Cnrrp
40 :
Und dagegen schlielich
Bindefehler:
1072.3 :
Trennfehler:
Zj wie oben
Ah 684,23 ets:
35
1072,27 '
1073,12 : om
Bindefehler:
1072,8 alt usque ad 9 ': om
1073.4 : om
10 : om
Trennfehler:
Zj wie oben
Rf nicht vorhanden
Bindefehler:
684,26 coll post 27

PI

Trennfehler:
PI 684,30 alt: om
31 :
1072,18 :
Zf nicht vorhanden

Variantenchafakteristika

77

Vgl. dagegen
PI 684,30 alt: om cum aliis praeter Zf
31 : cum aliis praeter Zf
Bindefehler:
684,30 cb prim: om
Trennfehler:
Rg 684,40 :
Fe 684,36 :
1072,12 :
1076,5 :
Vgl. dagegen
Bindefehler:
684,36 :
Trennfehler:
Fe wie oben
Al 1072,12 :
1073,11 :

6.
Bindefehler:
684,34 :
27 : Pt Mb
Trennfehler:
Mb wie Bindefehler 684,27
Pt 684,39 :
1072,4 : om
24 alt:
1073,9 : om
12 : om
7.
Bindefehler:
684,35 : om

Zk

Trennfehler:
Zk 1072,10 : '
29 :
1073,12 : '
1076,4 :
Po nicht vorhanden

78

Einleitung in die Gesamtausgabe

Vgl. dagegen
Bindefehler:
1072,29 :
Trennfehler:
Zk wie oben
Vj 1072,13 :
13 :
14 :
21 :
21 :
22 :
8.
Bindefehler:
684,38 coll post 38

Wd

Trennfehler:
Wd 684,27 :
1072,11 : om
1073,6 :
12 : *
Ph nicht vorhanden

Vgl. dagegen
Wd 1073,12 : ' cum aliis praeter Ph

Bindefehler:
1072,4 :
Trennfehler:
Ua 1072,16 :
Re 1073,5 : om
1076,2 : om
4 alt:
Vgl. dagegen
Re 1072,3 cum RaEcQa
8 : om cum VeEc
27 cum aliis praeter Ua
27 : om cum aliis praeter Ua
Ua 1072,11 cum aliis praeter Rc

Variantencharakteristika

10.

Bindefehler:
1072,6 :
Trennfehler:
Pk 684,20 : '
31 : '
1072,10 : '
Ud 1072,4 : om
Vgl. aber
Pk 684,20
31
1072,10
Ud 1072,4

cum
cum
cum
cum

AoFePsWeRgVfVzUb
AcAoFePrPsWeRgVfVzUb
aliis praeter Ud
PnPtRaHbQa

11.
Bindefehler:
1072,14 :
Trennfehler:
Pg 1073,12 :
Pp 1073,15 : om
Pg

Pp

Vgl. dagegen
Pg 684,25 : cum aliis praeter Pp
Pp 1076,4 : cum aliis praeter Pg
12.
Bindefehler:
1072,14 : Cnrp
Trennfehler:
Fb 684,30 :
Rh 1072,11 :
27 : om

Vgl. aber
Rh 1072,11 cum aliis praeter Fb
27 : om cum aliis praeter Fb

80

Einleitung in die Gesamtausgabe

13.
Bindefehler:
1072,16
v: om
26 sq usque ad 27 : om
1073,13
: om
Trennfehler:
Wb 1072,17 :
Ne 1073,9 :

14.
Bindefehler:
1072,22 :
Trennfehler:
Of 1072,24 cos alt: om
28 : om
1073,15 :
Zh nicht vorhanden

Vgl. dagegen
Of 1073,12 : rrr' cum aliis praeter Zh

15.
Bindefehler:
1072,23 : '
Trennfehler:
Qa 684,20 : om
35 :
1072,15 :
Vm 1072,21 : om

Vgl. dagegen
Qa 684,31 cum aliis praeter Vm
39 : cum aliis praeter Vm
Vm 1072,27 : cum aliis praeter Qa

Varan tencharakceristika

Vgl. weiterhin
Bindefehler:
1073,10 :
Trennfehler:
Qa wie oben
Hb wie im folgenden

Dagegen siehe wiederum


Bindefehler:
1073,13 : om
Trennfehler:
Hb 1073,10 wie oben
Ob 684,31
1073,5 :
Hb

Doch siehe
Ob 684,31 cum aliis praeter Hb
1073,5 : cum aliis praeter Hb
16.

Bindefehler:
1073,11 :
Trennfehler:
Wc 1076,6 : om
Pc 1072,27 :

Vgl. dagegen
Wc 684,23 : cum aliis praeter Pc
Pc 1072,27 cum aliis praeter Wc
17.

Bindefehler:
1076,1 :
Trennfehler:
Pn 684,40 :
1072,4 : om
1076,1 :
Od 1072,24 ':
27 : om

82

Einleitung in die Gesamtausgabe

Vgl. dagegen
Pn 684,40; 1072,4; 1076,1 cum aliis praeter Od
Od 1072,24; 1072,27 cum aliis praeter Pn

18.

Bindefehler:
684,30 cbs alt: om
Trennfehler:
PI wie oben unter 4.
Pf wie oben unter 3.
J a 684,28 : om
30 prim:
32 :
37 usque ad 39 : om
1072,5 :
9 ': '

Vgl. dagegen
PI unter 4.
Pf unter 3.
J a 1072,11 cum aliis praeter PIPf
Dagegen siehe weiter

Bindefehler:
1072,24 alt: om
Trennfehler:
Ja wie oben
Ad wie oben unter 1.
Aq 1073,10 sq
1076,1

Aq

V
Ad

Vgl. weiter
Aq 684,39 6: cum aliis praeter JaAd
1072,7 : cum aliis praeter JaAd
8 : cum aliis praeter JaAd
27 : om cum aliis praeter JaAd

Variantencharakteristika

19.

Bindefehler:
684,39 :
1072,19 : om
Trennfehler:
Zg 684,23 : om
30 :
1073,3 : om
13 : om
Ta 684,30 :
Xd 1073,15 usque ad 15 : om

Vgl. dagegen
ZgXd 684,31 : cum aliis praeter Ta
41 : cum aliis praeter Ta
1072,11 cum aliis praeter Ta
Xd 1076,4 toOto: toOtov cum aliis praeter ZgTa
Ta 1072,7 cum aliis praeter ZgXd
1073,12 : cum aliis praeter ZgXd
20.
Bindefehler:
PgPp wie oben unter 11.
PgPpZj 1072,3
Trennfehler:
PgPp wie oben unter 11.
Zj 684,29 : co
40 :

Vgl. dagegen
Zj oben unter 3.
PgPp oben unter 11.
21.

Bindefehler:
1072,8 : om

Ec
Ve

Trennfehler:
Rc wie oben unter 9.
Ec 1076,2 : /
Ve 684,31 :

83

84

Einleitung in die Gesamtausgabe

Vgl. dagegen
Rc oben unter 9.
Ec 684,31 cum aliis praeter VeRc
39 : cum aliis praeter VeRc
1072,7 : cum aliis praeter VeRc
8 : cum aliis praeter VeRc
24 alt: cum aliis praeter VeRc
1073,5 :
RcEc 1072,3 : cum aliis praeter Ve
27 o: cum aliis praeter Ve
27 : om cum aliis praeter Ve
Ve 684,31 : cum aliis praeter EcRc
VeEc 1073,12 : ' cum aliis praeter Rc
22.
Bindefehler:
1072,11 : om
Trennfehler:
Pb 1072,11 : om
Ga 1076,4 : om
Oa 1073,12 : '
Pb

684,39 : cum aliis praeter GaOa


1072,7 : cum aliis praeter GaOa
8 : cum aliis praeter GaOa
27 o: cum aliis praeter GaOa
Ga 1073,6 ': cum aliis praeter OaPb
GaPb 1072,11 cum aliis praeter Oa
GaOa 1072,10 : ' cum aliis praeter Pb
1073,12 : ' cum aliis praeter Pb

23.
Bindefehler:
PIZf wie oben unter 4.
PlZfPw 1072,12 :
Trennfehler:
PIZf wie oben unter 4.
Pw 1072,16 :

16 :

Variantencharakteristika

85

Vgl. dagegen
PI oben unter 4. und 18.
PIZf 1073,12 : ' cum aliis praeter Pw
Pw 1072,11 cum aliis praeter PIZf

24.
x

Bindefehler:
OdPn wie oben unter 17.
OdPnLc 1072,13 :
s
Trennfehler:
OdPn wie oben unter 17.
Le 684,29 :
30 : '

Vgl. dagegen
Pn oben unter 17.
Od oben unter 17.
Lc 1072,27 : cum aliis praeter OdPn
LcPn 1076,1 : cum aliis praeter Od

25.

Bindefehler:
1072,28 ':

Fe

Fg

Trennfehler:
Fe wie oben unter 5.
Fg 684,37 :
38 : om
1073,4 :

Vgl. dagegen
Fe oben unter 5.
Fg 684,25 : cum aliis praeter FeVs
31 cum aliis praeter FeVs
26.

Bindefehler:
1073,9 kv : om
Trennfehler:
Q a wie oben unter 15.
Pt wie oben unter 6.
Ra nicht vorhanden
Qa

86

Einleitung in die Gesamtausgabe

Vgl. dagegen
Qa oben unter 15.
Pt oben unter 6.
RaQa 1072,3 : cum aliis praeter Pt
27 : om cum aliis praeter Pt
1073,5 : cum aliis praeter Pt
27.

Bindefehler:
PoZk wie oben unter 7.
PoZkPa 1073,15 : om
Trennfehler:
PoZk wie oben unter 7.
Pa wie oben unter 3.

Vgl. dagegen
PoZk oben unter 7.
Pa oben unter 3.
28.

Bindefehler:
684,23 :
Trennfehler:
Wc wie oben unter 16.
FdLeJb nicht vorhanden

Vgl. dagegen
Wc oben unter 16.
Wc 684,40 : cum aliis praeter LeJbFd
LeJbWc 1072,11 cum aliis praeter Fd
Siehe weiter

Bindefehler:
684,38 :
Trennfehler:
Wb wie oben unter 13.
FdLeJb wie oben

Variantencharakteristika

87

Dagegen siehe wiederum


Wb oben unter 13.
29.
Bindefehler:
ZgXd wie oben unter 19.
ZgXdVfPy 684,41 :
Trennfehler:
ZgXd wie oben unter 19.
Vf wie oben unter 3.
Py 1076,4 ante add

Vgl. dagegen
ZgXd oben unter 19.
Vf oben unter 3.
XdPy 1076,4 : cum aliis praeter ZgVf
XdVfPy 1073,12 : ' cum aliis praeter Zg
XdZgPy 684,31 : cum aliis praeter Vf
1072,8 : cum aliis praeter Vf
1073,11 : cum aliis praeter Vf
Diese 29 Beispiele mgen gengen. Sie zeigen deutlich, da die Textkritik methodisch nicht ber den Schritt hinausgelangt, schwankende und
profillose Gruppenbildungstendenzen aufzuzeigen, wie sie durch Ritter 102
vorgenommen worden sind.
Ritters Gruppen seien im folgenden um die Gesamtberlieferung ergnzt:
Gruppe 1: Pp Ff Pv; vgl. oben Nr. 11; 20; 684,25; 1076,4;
Aj Zk; vgl. oben Nr. 7; 27; 684,25; 684,35;
Ab; vgl. 1073,11.
Gruppe 2: Zh Of Ze Ph Pq Pr Ar As; vgl. oben Nr. 8; 1072,10; 1072,12;
1073,12;
Vu Rg Fe Fg Oc; vgl. oben Nr. 5; 25; 684,25; 684,31; 684,40.
Gruppe 3: Fd; vgl. oben Nr. 28.
Gruppe 4: Ga Gb Oa Rd Pj; vgl. oben Nr. 22; 684,39; 1072,7; 1072,8;
1072,27; 1073,6; 1073,11.
Gruppe 7: Ao Pk Vz We; vgl. 684,20; 684,31; 1072,12.
Gruppe 8: Ad Pm Lb Zd At Ea Vd V; vgl. oben Nr. 1; 684,20; 684,39;
1072,9; 1072,13; 1072,14; 1072,21; 1072,22; 1073,3; 1073,7.
11,2

Vgl. oben, S . U .

88

Einleitung in die Gesatntausgabe

Gruppe 9: Nc; vgl. oben Nr. 13.


Gruppe 10: Od Qa ZI Rf Zj; vgl. oben Nr. 17; 684,31; 684,39; 1072,4;
1072,7; 1072,8; 1072,24; 1072,27; 1073,5; 1073,11; 1073,12;
1076,1.
Gruppe 11: Ta Xd Zg; vgl. oben Nr. 19; 29; 684,25; 684,31; 1072,8;
1073,11; 1073,12; 1076,4.
Gruppe 12: Ob; vgl. oben Nr. 15.
Gruppe 13: Rh Na Pe Re Vo Zc; vgl. oben Nr. 12; 1072,8 sq; 1073,12.
Hinzu kommt eine weitere Gruppe:
Gruppe 14: Zf PI Pw Pu; vgl. oben Nr. 4; 23; 1072,7.
Unter Vorbehalt lassen sich die Ergnzungen schematisch folgendermaen einordnen:

- 2

Jh.
9.

2+5

2+7

2 + 6

Pa

10.

11.

Re

M c

12.

Fa

La

Po

2+11

Vr

Pc
Pd

u.
15.

Pg

Ub

Ppi

Aj
Zk

Pv

Ah Ab

Vg

Ff

1 + 6 -

Jh.
9.
10.

11.
12.
13.
Ud
14.
15.
16.

Jh.
9.
10.

11.
12.

13.
14.

Aa

Ka

Va

Oe
Zh

As
Of

Ze

Pq
M

Pf

VI

Rg

Wd

Vu
Ar

Jb

Vs

Vc Ae

Ph Pr

Ha

iOc
Vm

Fg Fe

89

Varan tencharakteristika

Pt

Pb
Aq

Gb

Mb

Rd

Ue

Oa
Pj

Ga

Al

Jh.
9.
10.
11.

Ac

12.

13.
14.
15.
16.

Vz
Ps

Vf

Wc
A
Pk

jh.
9.
10.
11.

Vv

VI)

Hss mit

der Paraphrasis Pachymerae

12.
13.
14.

Kc

15.

Wa

-L
Ad

Pm

16.

Jh.
9.

Ma

10.

Lc

11.
12.

13.
14.

Wb

Nc

Zd
Lb

Wc

At

..
Ea

Vd

Vj

90

Einleitung in die Gesamtausgabe


10

jh.
9.
10.

11.
12.

Pn
Ra

Ec

13.
14.
15.
16.

ZI
Od

Zj

Qa

Rf

11
Jh.

6+ 7

9.
10.

11.
12.

Eb

Py

13.
14.
15.
16.

Ve

Ua
Xd

Zg

Ta
12

Jh.
9.
10.

11.
12.

Hb

13.
14.

Ob

Ke

15.
13
Jh.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.

Fb
Vo
Uc
Na

Pe

Re
Zc

Rh

Variantencharakteristika

91

14

Zi

PI

Pu
Pw
4.4. CONSTITUTIO T E X T U S

Wie dargelegt wurde, ist eine methodisch einwandfreie Rekonstruktion


der 14 Variantentrger nicht mglich. Die Herausgeber haben sich daher
bemht, fr die Konstitution des Textes Hss zu whlen, die eine solide
Textgestalt bieten und mglichst alle auftretenden Varianten zeigen 103 .
Eine Begrndung der Auswahl im einzelnen bieten die Kurzprfationen
zu den jeweiligen Texten des Corpus.
Die Gesamtedition des CD enthlt zwei exemplarische Ausgaben: Der
Apparatus criticus von DN kennzeichnet die nachweisbaren Doppellesarten des Hyparchetypus Graecus durch einen Stern, um die Gleichwertigkeit der Varianten auch optisch hervorzuheben. Der Apparatus criticus
der Epp dokumentiert die komplette berlieferung des 9. bis 13./14. Jh.s
und rechtfertigt damit noch einmal implizit die selektive Hss-Wahl fr die
weiteren Texte des CD.
4.5. GESAMTKOLLATION AUSGEWHLTER PASSAGEN

Die folgende Gesamtkollation dreier ausgewhlter Passagen des CD


(PG 3,684,20-684,41 ~ NA 1,142,9-143,8; PG 3,1072,3-1072,29;
1073,3-1076,6) erfat 114 Hss 104 und hat das Ziel, dem Benutzer eine
Kontrollmglichkeit fr das oben unter 4.3. Dargebotene zu liefern. Sie
bercksichtigt weder Iotazismen noch Einkorrekturen jeglicher Art. Es
bedeuten:
= Bezeugung der Lesart;
I = der Text ist in der Hs nicht vorhanden;
[ ] = die Hs wurde nicht kollationiert.
103
104

Vgl. Maas, Textkritik, S. 31, vor allem aber Sthlin, Editionstechnik, S. 36 f.


Siehe Maas, Textkritik, S. 33: Und dann gilt es, rechtzeitig Schlu zu machen. .Alle
Handschriften sollen durchverglichen, und das Ergebnis vorgelegt werden ...; das kann
noch schlimmer werden als die Anbetung einer alleinseligmachenden Handschrift'".

II. DE DIVINIS NOMINIBUS

1. EINLEITUNG
1.1. ZUR E D I T I O N

1. Zur

Textkritik

Es wurden in den textkritischen Apparat nicht oder nur in besonderen


Fllen aufgenommen1:
1. orthographische Quisquillen, d.h. die rein graphischen Schwankungen, die Verwechselung der in der byzantinischen Zeit in phonetischer
Hinsicht identischen Zeichen"2. Zu nennen sind: bewegliches ; bewegliches v; Konsonantenwechsel (/); Assimilation von an den folgenden Konsonanten; Haplographie; Dittographie; yiyv/; Verwechselung
kurzer und langer Vokale (o/); Jotazismusphnomene (/; /; /)
und andere Phonetica (/; u/oi). Hierzu gehren ferner Akzent- und
Spiritusfehler (. B. der Wechsel von und ctCrro) sowie Fehler bei
Krasis und Elision.
2. wertlose Varianten sowie Sonderfehler. Damit das gesammelte Material
indessen nicht vllig verlorengeht und zur Einordnung neu aufgefundener
Handschriften verwendet werden kann, werden diese Varianten fr das
gesamte 1. Kapitel im Verzeichnis der Singulrlesarten des 1. Kapitels gesondert
nachgewiesen.
2. Zum Text
Bei der Herstellung des Textes von DN wurden aus 11 der in der
Einleitung zum Gesamtwerk3 dargestellten 14 Handschriften-Gruppen ein
oder mehrere Vertreter gewhlt: als Vertreter der Gruppe
1
2
3
4
5
7

PaRcFaPg,
VcKa,
Le,
Pb,
Pt,
Vf,

Vgl. O. Sthlin, Editionstechnik. Ratschlge fr die Anlage textkritischer Ausgaben,


Leipzig-Berlin 1914, S.83ff.
Derselbe, ebenda, S. 83.
Vgl. oben, Einleitung zum Gesamtwerk, 1.2., S. 11, sowie 4.3., S. 88 ff.

2
2
3

96
8
9
10
11
13

De Divinis Nominibus

VvVb,
LcWc,
Pn,
Ve,
Fb.

Auf Vertreter der Gruppen 6 und 12 wurde verzichtet, da die den Text
von DN berliefernden Handschriften Ue (fr Gruppe 6) und KeOb (fr
Gruppe 12) keine wertvollen Sonderlesarten berliefern und die weiteren
Gruppenangehrigen Al (fr Gruppe 6) und Hb (fr Gruppe 12) den Text
von DN nicht bieten. Von einem Vertreter der Gruppe 14 (mit den
Angehrigen ZfPlPwPu) wurde ebenfalls abgesehen, da ihre Mitglieder
ausnahmslos jngeren Datums sind und ebenfalls keine gewichtigen Sonderlesarten tradieren.
Die Anordnung
PaRc
PtPnPbFb
VfVe
VvVb
Fa
LcLeWc
VcKaPg
zeigt stellenweises Vorkommen gemeinsamer
Varianten dieser Handschriften, ohne da daraus stemmatische Schlsse
gezogen werden sollen. Sie ist also nur im Sinne des oben in der Einleitung
zum Gesamtwerk Dargebotenen zu verstehen.
und sowie alle weiteren Eigennamen werden gro,
hingegen , , sowie in Anlehnung an das Novum
Testamentum Graece (Nestle-Aland) durchgehend klein geschrieben.
Nicht normiert sind - und - ,
ferner die Endungen - und - sowie Varianten wie .
Doppellesarten werden im Apparatus Criticus durch einen hochgestellten Stern gekennzeichnet.
3. Zum Quellen- und

Testimonienapparat

Da das Corpus Dionysiacum auf eine umfassende platonische, aristotelische, biblische und christliche Tradition zurckgreift, erweist sich der
Verweis auf seine Quellen als uerst kompliziert. So stellt bereits Langerbeck treffend fest: Der Nachweis der literarischen oder auch nur gedanklichen Abhngigkeit zweier philosophischer Autoren zumal einer Zeit,
deren gesamter geistiger Inhalt irgendwie Philosophie ist, oder die doch
wenigstens diesen Inhalt nur in den Formeln einer in Jahrhunderten
ausgebildeten philosophischen Schulsprache auszudrcken vermag, lt
sich nicht durch Anhufung einiger oder auch zahlreicher Parallelen in
Einzelheiten des Ausdrucks und des scholastischen Beweises fhren. Voraussetzung fr einen solchen Nachweis ist zunchst die genaue Vergleichung der Gedankenrichtung im ganzen und die Prfung ihrer geistesgeschichtlichen Voraussetzungen. Laufen diese wie etwa bei einem sehr
bewuten Christen und einem nicht minder bewuten Platoniker auseinander, so ist vor allem die innere Notwendigkeit, die Echtheit des gesamten

Einleitung

97

Gedankenganges zu prfen. Sollte eine literarische Abhngigkeit entgegen


dem aus dieser Prfung gewonnenen wahrscheinlichen Bilde festgestellt
werden, so mten dafr schon ganz eindeutige Beweise: eine wirklich
einmalige Formulierung, eine ganz ungewhnliche Form der Argumentation und dergleichen beigebracht werden" 4 . Obwohl es nicht immer mglich ist, im Sinne Langerbecks zwischen Abhngigkeit und Allgemeingut
eines Gedankenganges zu entscheiden, streben die Quellenverweise dennoch eine breite Dokumentation an. Um den Traditionsreichtum des Textes
noch ber das im Apparat Dargebotene hinaus zu verdeutlichen, wurde
hufig auf entsprechende Sekundrliteratur verwiesen.
Quellen und Testimonien werden in einem Apparat gemeinsam aufgefhrt. Benannt werden zunchst die Vide-Verweise (fr Zitate; als Zitat
gilt jene Stelle, die in Kasus und Numerus mit dem Vorbild bereinstimmt),
danach folgen die Confer-Verweise (fr Anspielungen). Die Anordnung
beider Verweisarten beachtet das folgende Muster: 1. Werke des CD (zitiert
nach der Neuausgabe fr DN, ansonsten nach Migne-Spalte und SpaltenUnterteilung); 2. Scholiast (zitiert nach Migne-Spalte und Spalten-Zeile);
3. Bibel; 4. Klassische und patristische Autoren in chronologischer Abfolge
(werden mehrere Werke eines Autors genannt, geschieht dies in alphabetischer Anordnung der Werke); 5. Sekundrliteratur in alphabetischer Anordnung.
Da das auch heute noch unentbehrliche Werk Kochs (Pseudo-Dionysius
Areopagita) den Parmenides-Kommentar von Proklos nach der alten Ausgabe Cousins (Paris 1821, 1823 und 1827) zitiert, wurde auch hier auf
diese Ausgabe verwiesen.
Doppellesarten werden zweifach notiert.
Binnenzitate im Corpus sind auf Grund bewuter Formelhaftigkeit der
Sprache berraschend zahlreich. Um den Apparat nicht zu berlasten,
wurden sie daher nicht systematisch notiert. Aus Grnden der Vollstndigkeit werden sie jedoch im Verzeichnis der Binmn^itate gesondert aufgefhrt 5 .
1.2. VERZEICHNIS DER SINGULRLESARTEN DES ERSTEN ICAPITELS
(NEBST EINER AUFLISTUNG SMTLICHER ORTHOGRAPHISCHER
QUISQUILIEN UND WERTLOSER VARIANTEN)

107,2
3
108,2
3 sq

Pt
- 108,1 om Vb (add mg)
Ayois om Ve
Vf om Pt (add mg)

* Studien, S. 57 f.
5 Im Verzeichnis der Binnenzitate werden DN nach der Neuausgabe, die brigen Schriften
nach PG 3, Spalte und Spaltenzeile, zitiert.

98

De Divinis Nominibus

4
6
7
8
8 sq
9
10
109.1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
12
13
14 sq
15
110.2
3
4
5
6
9
11

12
13
14
15
16
17
18
19

Re
' RcFb om Pa (ss) Re
RcPnFb post ras 2 litt Re
Re (corr)
om Pa (add mg) coll
post Fb
Re
Pa (corr) Vb pro Fa (corr)
Fa
Fb corr in pro Re
Pn Vb om Pa (ss)
Pa Re
pro ser Pa Pn
(corr) Pa
pro Ve (corr mg) Fb
Re
Fb (corr mg) Fa
Pt
Pn
- 11 om Ve (ss)
PaRcVv (corr) Vb (corr) pro Onrp
Vb (corr) Re post Sv ras 3 litt Vb om Fb
Le
Pb Pb Pb Pa (corr)
e corr Le
post ras 3 litt Pa Pa
pro Pa
e corr Fb pro Pn (corr)
Vb (corr)
Vv om Pa (add mg)
Ve Pa om Vb (ss) Vb (corr)
PaPnFbVvFa ' Re RcVfFa
Pa Re Pt (corr) ' - 13 om Vb (add
mg)
' pro ' Le (corr) Vb Vv (corr)
corr in s lin Pa
Pa (corr s lin) ( Fb Pn (corr s lin)
FbVb (corr)
TV pro Fb PaPtPn (corr) FbPg Re
Re
Re (corr s lin)
Ve Re Pa (corr)
Re e corr Le

Einleitung

111,1
3 sq
6
7
8
9
10
11
12
13
14
16
17
112,1
2
3
4
5
7
8

9
10
12
13
14
113,1
2
3
5
9
11
13
114,1
2

99

Re
Pa Pb Re Re
Pa Re 5 om Pt RcVb
Pt
' om Ve
Re (corr s lin) VfFaLc Pb
PaRcVv (corr)
PnFbVbLc (corr) Pt om
Vf 5 Pb
Fb (e corr) Re
Re (corr) ' Vb
Pa (corr) Re (corr)
Fa (corr)
Re PnFb
Re e corr Fb Pa
Re Fa
om Pt (ss ) Re
VvVb e corr Re Re
Vb Fb Re pro Pa (corr s lin)
Re
om Vb (add s lin)
pro Vb (corr) Vv (corr) 8 om Vb (add mg)
Re post add , ,
Vb (e lin 7 usque
ad lin 8 intrus, sed del)
e corr Pa PtFbVv (corr) VbFaWc Fa
Re (corr) Re (corr) Vv (corr) Le (corr)
om Fb Fb (corr) PaRcPtPnVb
FaLcLeWc Pa
e corr Vv PaRc (e corr) Pn
Fb
Re (corr)
om Pn (corr s lin) Vv
Re (corr)
Le
Pt
om Le (add mg) Re
om Pa (ss) om Vv Fb (corr)
Vb Re Vf
tert om Pn

De Divinis Nominibus

4
5
6

7
8

9
10

,2
3
4
5
8

IO
12

13
14
15
16

17
18
19
',1
2
3
5
6
7
8

9
11
12

Pt (corr s lin) Re Pa
(corr s lin) <( pro ser Pa
scr e corr Re
tttois Pa
Pa
scr in ras Fb
Vb om Pa
PbVc (corr) Vb Vf
Pb pro Pa (corr)
PaFb
Pa Pb RcPnLcWc Fa om Fb Pa Re
(corr s lin)
scr in ras Pa Pa
PaFb
ulol o pro ulol Vb (corr)
scr c corr Lc
Re
t om Pa (add s lin) Re Vb pro
Ve
om Pt
RcPn (corr)
Pt
pro scr Pa (sed corr) Pa
^ Re Pb pro scr v Re (corr)
ReVv
Lc (e corr)
Re
Pt Fb Vv (corr) Pb
PaPnVv
' Re om Pb (add mg) Pa
Re
PaRcPtPnFbVvFa Vb (corr) Lc '
RcFbVv Pa
Vb (corr) Re quart 4 om Pn
(add s lin)
Pa
Vb
Pa Re
PaRcPtPnFbVvFa
pro alt Vf
pro prim scr ' Pt pro alt scr Re Re
Lc (corr)
PaPtVvLe (corr) alt om Pa (add s lin)

Einleitung

13
14
15
117,1
2
3
4
5
6 sq
7
8
11
12
13
14
15
16
17
118,1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
13
14
15
119,1
2

101

PaRcFbVv
Pa (corr) Ka
PtVfVeWcVcKa
pro Pa Pg Vf Fa
Vb Pt (corr) Re
Vb
PaVvLe Pn aCrr e corr Le
FbVv (corr)
om Pn
om Le Fb ol pro Fa pro
Ve
om Fb (add mg)
Pn Re Le (corr) VeVv
(corr) T PtVeVv (corr) RcVv
pro Vb Pb
Pt (corr)
pro Pa PnPbVvFaLe (corr) T pro Fb
PaPbVf VeVb (e corr) Le (e corr) WcVcKaPg
Re
T VeVv
pro Fb Pa (corr) Pn (corr)
Fa
- 118,1 om Pa (add mg)
PtPnVv (corr)
Re pro Ve Vb Vb
FbVvVbFaLc (corr) Le (corr)
om Vb (ss) RcVb (corr) Re
T' &V Ka Le (corr) pro Fb (corr)
Pa
PaPnFbVb 6 om Vb (add mg)
PtKa
Le (corr)
*H eras Ve coll post Vf PbFbVv
Le (corr)
Pt
Re om Pb (ss)
Re pro Vv Re
, coli Vf om Ve
om Pa (add mg; ser bis) pro
Vb (corr s lin)
pro Pa (corr)
Pb Le (corr)

De Divinis Nominibus

3
4
5

6
7

8
10
11
12
13

,1
2
3

4
5

6
7

8
9

10
11
13
14
15

16
,1
2
4

6
7

8
9

Fb (e corr) Re ser e corr


Le Re
Vb ser s lin Le
pro ser Pa (corr mg) Kai alt om Vf
RePt (e corr) Pn (e corr) PbFb (ser ) VfLcVcKa PtVvLc
(corr)
prim om Pa (add s lin)
PaFbFa om Pn (add s lin) , om Pt (add mg) Vb
pro Pa (corr s lin)
Vf
Vv (corr) Fa
pro Vf pro Re s coll Pg
pro Re
RcFbVvFaLc (corr) Le Re ; FbVb
(corr)
Fa
corr in s lin Pa , om
Pt (add mg; ser ) Fb (corr)
Pa (corr) prim om Pa (add mg)
' Vf pro Le (corr)
Pa PaRcPtFb (corr) Fa
Fb
Vf Le Vb (corr)
Vb
Vv RcPnVvVbFaLc (corr)
Fb
om Pn (corr s lin)
Vb (corr) om Vv Vv (corr s lin)
coll Le (corr) prim om Fa
PtVvLc (corr) Le (corr) pro Re Vv (corr)
Vb
Re (corr) omnes codd praeter Vv
Pn (corr) Pa
" Vf Le
Vv (corr) Le (corr) pro Fb ser
e corr Le
Fa Pa
coli Vf
Vb e corr Fb Pt Fb (corr)
Fa FbVvVb

Einleitung

10
11
12
14
15
16
17

103

: Pa
Re Vb
Re Fa Pa (corr)
coll Vf om Le
Vv
pro Vb (corr) RcPnFbVeVvFa
Vb (corr s lin) ser ras PbLc

1.3. VERZEICHNIS DER B I N N E N Z I T A T E

at : 144,6; 186,1; 195,3;


: 188,3; 198,23;
, , : 160,9 sq; 9,1104,22;
, & : 163,18; 176,16;
: 117,2; MTh 1025,8;
: 154,23 sq; 159,20; vgl. ferner
152,11; 153,14 sq; 154,9; 154,21; 158,14; 160,6; 160,7 sq; 162,6;
: 214,10 sq; 215,8;
: 114,2; CH 121,25;
, , : 119,7; 150,2sq;
: 196,6 sq; 197,14;
: 170,3; 201,20; CH 293,22; EH 473,33;
: 127,2 sq; 132,2; 134,2 sq; 146,15 sq;
: 130,5; EH 440,29;
: 112,14; EH 533,4;
: 117,13; 118,13 sq;
: 154,20 sq; 155,3 sq; 158,15;
: 212,17 sq; CH 121,20;
v : 154,21; 155,4; 158,14; 159,19;
: 191,14; 202,1;
' : 154,11; 155,5 sq;
: 108,10; MTh 1033,27; EP 8,1085,33;
: 152,2; 152,19 sq;
, : 155,3; 166,9;
' : 155,1; 155,9;
: 163,11; 163,20; 174,9;
: 189,11 sq; 9,1109,44;
: 155,8; 180,6; vgl. ferner 160,2;
: 191,5; 192,15;
(: 134,15; 147,9;
: 186,4 sq; CH 208,12;

104

De Divinis Nominibus

: 152,8; 198,7;
(: 144,15; CH 257,28;
: 212,9; 223,4;
: 146,7; EH 404,32;
: 134,9 sq; 150,7;
& : 179,15; 182,7;
: 152,8sq; 152,10sq; vgl. ferner 167,6;
167,10;
: 167,21; 209,15; vgl. ferner 177,14sq;
: 215,18; CH 200,18;
: 153,17 sq; 9,1108,10;
: 155,14 sq; 159,9 sq;
, : 168,11 sq;
178,18;
: 212,11 sq; CH 292,9;
: 116,9 sq; 132,4; vgl. ferner 108,6;
110,3;
v : 136,11 sq; 154,14; vgl. ferner 227,12; 228,19;
, : 155,12; 163,16;
: 155,3 sq; 168,12 sq;
: 222,7 sq; 228,20 sq; vgl. ferner 146,10 sq;
: 109,16; 115,17;
: 145,1; 162,11;
: 210,10 sq; 225,13;
: 117,16; 148,16; vgl. ferner 181,5 sq;
: 163,15 sq; 182,10; vgl. ferner
155,11 sq; 172,7 sq;
: 126,10; 135,14; vgl. ferner
112,8 sq;
:
107,3 sq; MTh 1033,25;
: 153,6; 158,17;
: 178,21; 206,9;
: 172,20; 206,14;
: 108,7; 110,2;
: 167,16 sq; 170,24; 171,11;
: 144,14 sq; 186,9; 186,10; CH 304,38; EH 373,42;
vgl. ferner EP 9,1109,34;
: 164,22; 174,18; 178,3; 178,19;
: 157,15 sq 158,11;
: 118,8; 230,3;
: 153,1 sq; 154,9sq;
: 164,12; 176,9;

Einleitung

: 205,6 sq; EH 476,3;


: 150,15; 169,8 sq;
: 193,2 sq; CH 177,23;
: 115,4; 168,17sq; CH 141,34
: 110,6; 117,4; CH 301,3;
: 179,11; EH 472,6; 516,7.

SIGLA CODICUM

Serg
Pa
Re
Pt
Pn
Pb
Fb
Vf
Ve
Vv
Vb
Fa
Le
Le
Wc
Vc
Ka
Pg

Sinai, Katharinenkloster, Cod. 52


Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 437
Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod. E. 29
Paris, Bibliothque Nationale, Fonds Coislin, Cod. Gr. 253
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 933
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 438
Florenz, Biblioteca Laurenziana, San Marco Florent., Cod. 686
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 374
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 373
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Palatinus Gr. 123
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 370
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Conventi Soppressi, Cod. 202
London, British Museum, Additions, Cod. 18231
London, British Museum, Additions, Cod. 36821
Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Cod. Theol. Gr. 110
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Vaticanus Gr. 371
Sinai, Katharinenkloster, Cod. 319
Paris, Bibliothque Nationale, Cod. Gr. 443
B. Cordier, ed. Sancti Dionysii Areopagitae De Divinis Nominibus,
verb, und verm. Nachdruck Venedig 1755, = PG 3, 585 sqq

107

TIMO0E

<>

<1> , , ses
, , . "

3 -: Cf DN 116,7; 122,11; 125,13sq; 130,15; 221,11; MTh


1032D; 1033 A sq; Schol 185,16-20
4 : Cf MTh
1025; 1032 sq; PI Cra 401 bsqq; Proci in Prm IV 40; VI 31; id theol plat I 29; IV 16
et al; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 9 sq; Muiz Rodrguez, Significado
5
: Cf Act 7,38; Rm 3,2; Hbr 5,12; I Ptr 4,11; Koch, Pseudo-Dionysius
Areopagita, pp38sqq
?: Cf DN 108,7 sq; 109,1; 110,4; 111,7;
111,12; 121,4; 124,18; 125,2sq; 125,11; CH 200C; 201 A; EH 372 A; 424C et al
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

lin 1 praem tit ' '


' PaRc (ante et post pinacem) PnPb (ser )
Vf (om ) Ve (post om () VbFa (post pinacem;
om ) Le (post pinacem; om ) Le (ante et post pinacem;
om ) Wc (post pinacem; om ); post tit add pinacem 13 capitulorum
PaRcPnPbVbLe; tit praem pinacem 13 capitulorum Vf (post pinacem 100 capitulorum)
Fa (om capp 8sqq) LcWc; text praem pinacem 13 capitulorum PtFbVc (ante pinacem
100 capp) Ka (ante pinacem 100 capp) Pg (ante pinacem 100 capp); tit praem pinacem
100 capp Vf (ante pinacem 13 capp); text praem pinacem 100 capp Ve (post pinacem
13 capp) Ka (post pinacem 13 capp) Pg (post pinacem 100 capp); text praem
. . Tis
FbVf (coll ante ); text praem
A Le
: om RcVfVvFaLcWc
1 sq usque ad om
PaPt (ante pinacem) Pn (ante pinacem) Pb (ante pinacem) Vb (ante pinacem; om )
VcPg
2 : om RcFb (coll ante A) VfVeLcLeWc
post add A PtPnPbVvVb
3 praem .
VeFa (coll A post
)
omnes codd:
5 : om Pa (add
mg) PtPn Vv

108

De Divinis Nominibus

, "
, '
see '
.


.
. ,
,

1 : Cf Schol 185,21-29
1 sqq Vide I Cor 2,4
2 : Cf
DN 109,3 () et al; Bellini, Teologia; Kattenbusch, Die Entstehung; Roques,
Note
3 sq Cf DN 218,14; Proci in Ale 51,15; 56,8 sqq; id in Prm V 27 et al; Koch,
Pseudo-Dionysius Areopagita, 120
6 sq : Cf DN
115,11 sq; Schol 185,30-32
6sqq Vide DN 110,2sqq; cf DN l l l , 3 s q q
7
! * : Cf DN 110,2; 180,10; 211,6; 229,10; 229,12 sq; CH
140 C sqq; 293 B; MTh 997 A sqq; Jes 45,15; Ph virt 215; Clem str V 71,3; 81,4-82,3;
Gr Naz or 28,7; 28,9; 28,12; 28,17; 31,22; 40,5; Gr Nyss beat 6 passim; id Eun I 368 sq;
372; 586; Chrys incomprehens I 188 sqq; III 60 sqq; IV passim; V passim; Max opuse
232 D; 249 B; AnastS viae dux II 2,4; J o D exp 8,14; 8,168 sq; 8,238 sq; id inst el 1,9;
id dialect fus 4,68 sq; Beierwaltes, Proklos, pp347sq; Corsini, Il trattato, pp 108116;
Scazzoso, Terminologia, p410sq; Vanneste, Le Mystre
7sq Cf DN 111,3 sqq;
121,4 sqq; CH 121 A et al; I Cor 4,6; Or princ IV 2,4; Eus e VII 5,2; VII 8,19; VII
16,7; VIII 12,22 et al
8 sq Cf DN 115,17 sq; CH 140 C sqq
9 *:
Cf Schol 185,33-188,9
: Cf Jones, The character; Krhe, Von der
Wesensart; Lossky, La thologie ngative; Roques, Symbolisme; Vanneste, Le Mystre,
ppl27sq; 155 sqq; Vlker, Kontemplation, pp 142 sqq
: Cf
Schol 188,10 sq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 Fb : om Vb (add mg) cett codd


: $ PaPt * Rc(corr in ) Pn(sed corr s lin)VfWc

: * PtPnPbFaLc(e corr)Le
*: om
PaRcVvVb VeWc
4 omnes codd praeter Fb: Fb
6
o - : Cf Radermacher, Neutestamentliche Grammatik, pp 171 sq
8 $:
Pa(sed corr s lin)PtPb
8sq Cf Lilla, Osservazioni, pp 125 sqq
9 Pt
(corr in s lin) Pn (corr in * s lin) Fa v: om PaVfVeLeWcVcKaPg
yvcoalas RcPt (scr yvcoala et adscr * s lin) Pn (scr et adscr
? s lin) FbVvVb Pb (sed scr in r) / Le (exp)
10
: * RcVbLc(sed corr)Wc

109

is

,
. y p
,

.
" SEE
,

,
.
,
,
,
,
v

1 : Cf Schol 188,1215
1 sq : Cf Schol
188,16-21
3 ?: Cf Schl 188,22-36
3sq Cf DN 194,7;
Rm 12,6; II Cor 3,14 sqq
4 : Cf Schol 188,37-39
5
: Cf Schol 188,40 48
: Cf Schol
189,1-3
7 "' yp : Cf Schol 189,4-19
lOsq Cf DN 110,9; 112,2;
126,17; 138,11 sq; 189,4sq; 189,8sq; 227,6sqq; CH 140Csqq; Proel inst 89sqq; Anast
S viae dux II 1,49
11 sqq Cf PI Prm 142a; Plot Enn V 3,4; 3,13; 3,17; Proci in Cra
29,21 sqq; 32,18 sqq; id theol plat III 7
12 Vide Prod theol plat III 7 ( 29,12)
13 Ivs - : Cf DN 112,11; 116,8sq; 122,13; Proel theol plat, III 7 (p30,4)
: Cf Schol 189,20-37
14sq - : Cf DN 118,2sqq;
119,10sq; MTh 1040Dsqq; Sap 14,21; Anast S viae dux II 2 , 4 - 6 ; id qu et resp 716C
15sq Cf DN 117,3sq; 182,18sq
16 : Cf DN 115,17;
126,16 sq; 147,4 sq; 163,20; 218,15; 223,12; Ep 1,1065 A; Ep 9,1109 C; PI R 509 b; Gr
Nyss Eun II 105; III 1,105; Proel theol plat II 4
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : VcKa om Wc
: 5 VfVePg; cf Lilla, Osservazioni,
127
9 : PtPb (sed corr)
11 * PaRc
(adscr mg) PtPnVvVbLc (corr in mg): * Re (scr
et adscr mg) FbVfVeFaLc (scr et adscr mg) Le WcKaPg
om Ve (add s lin) Pb; cf Lilla, Osservazioni, 127
16 : Pt (sed corr) Pn (corr s lin) PbFa; cf Lilla,
Osservazioni, 127

De Divinis Nominibus

110

.
<2> , ,

. yp
, , , s
.

,
.

, '
'
ses D

589 is


, '

ses e

3 - : Vide DN 108,6
3sq - : Vide DN 108,7 sq
4sq
cos ~ : Vide DN 111,11 sq; cf Sap 13,1 sqq; Rm 1,19 sq
5
, : Cf Schol 189,38-49
6 Cf Proci in Ale 100,4
7 sqq Cf Ps 145
(144),3; Mt 11,27; Rm 11,33; I Cor 2,11; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp45sq
7 : Cf DN 149,7; 194,1 sq; Col 1,15; I Tim 1,17; Hbr 11,27
8 :
Cf Rm 11,33
: Cf Rm 11,33; Eph 3,8
9 : Cf Schol
189,50-192,3; Proel inst 93; 150
11 O : Cf Schol 192,4sq
11 sqq Cf DN 115,4 sqq; EH 397 D
12 : Cf DN 115,9 sq; Schol
192,6-9
15 $: Cf Schol 192,10-15
16 sq vous: Cf Schol 192,16-25; PI Ap 37a
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : Pn (ser - et adscr s lin)


*
PaRcPt (corr in ) Pn (ser et corr in
s lin) PbVfVeLc (adscr mg) WcVcKaPg : * Pt (sed corr in
) Pn (adscr s lin) FaLc (ser et corr in mg) Fb Vv (sed corr) Vb (sed corr) Le
3
omnes codd (scr RcPn):
8 :
PaFbFaLc (sed corr) cb coni Lilla, Osservazioni, 128 :
Pa Pb (sed corr) Pt (sed corr s lin) Pn (sed
corr s lin)
15 TOUS: om Pa(add mg)Fb
17 :
VfVvLe
18 5: PaFb 5 FaLc (sed
corr s lin)

I. 1.2.3

111

' .
<3> /, ,
589
, ,
. '
'
,
. ,

, ,
589 c
'

I C f D N 111,5 sq; 142,10


3 Cf Prov 16,11 et al
3 sq Cf DN 215,5 sq; EH 373
4 / : Cf CH 124 A et al; PI Phdr 247a
yas : Cf PI
Phdr 246e
4sq voOv: Cf DN 108,8; 131,7; Schol 192,26-32
5
: Cf DN 112,1; 112,8sq; 117,12; 118,4sq; 122,3sq; 123,13sqq; 124,10sq;
126,10 sq; 135,13 sq; 200,6 sq; 215,3 sqq; 228,7 sq; CH 137 A et al; EH 376 D et al; Ep
2,1068 A; 1069 A; Schol 192,33-38; Neidl, Thearchia
6 - *: Cf
Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 133
6sq Cf DN 109,1 sq; 147,13 sqq;
7 sqq C f D N 146,13 sqq; 149,9 sqq; 150,1 sqq; Proci in Cra 32,18 sqq; Coomaraswamy,
Mediaeval aesthetic; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 230; Semmelroth, Das
ausstrahlende und emporziehende Licht; Semmelroth, Die Lehre
10 sq
: Cf CH 120; EH 436C; 561 A; Schol 192,39 - 4 1 ; Ruello, tude
II sq Vide DN 110,4sq; c f P s 18(17),29
12sqq C f D N 147,9sqq; 196,2sq et passim;
Gr Naz carm I, sectio 1,6,3 sq; id or 28,6; Anast S viae dux II 2,34
14 :
Cf Schol 192,42 - 45
17 : Cf CH 304 C; EH 397 C
17 sq
: Cf Schol 193,121
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : Re VcKaPg
4 * PaRcVf (adscr
mg) VvVbLcLe (ser et adscr mg) Wc: * PtPnPbFb Vf
(ser et adscr mg) FaLe (adscr mg)
Ve VcKaPg; cf Lilla, Osservazioni, ppl28sq
5 $:
PaPn(sed corr)FbFa
7 : om PtPnWc
p? : om
PtPnFa
: Ve (corr)
14 :
PtPnPbFa
16 : Re PtFb

112

De Divinis Nominibus


,

, , ,
5
.
589 D
<4> . , ,

.

, ,

1 : Cf CH 124A; 165 A; 200C; 209 A; 209C


: Cf
D N 116,15sq; 131,9sqq; 132,10sq; 136,13sq; 202,22sq; 210,10sq; 225,13; Ps 82,6
(81,6); Iren haer IV 38,4; Clem paed III 1,5; id str IV 149,8; VII 56,6; Or hom 6 in
Ex 5; id hom 8 in Ex 2; id J o X X 29; Gr Naz or 1,5; 4,124; Gr Nyss beat 7,1; Roques,
Denys, col 276; Semmelroth, Die Lehre, 25; Stiglmayr, Die Lehre, 249
2
: Cf D N 112,12 sq; 217,6 sqq; 219,14 sqq; 228,3 sqq; Gr Nyss anim
et res 9 3 B s q ; Semmelroth, Gottes berwesentliche Einheit
4 :
Cf Schol 193,22-26
5sq Cf D N 113,3sq; 182,17sqq; CH 177C; E p 8 , 1085Csq
7 sqq Cf D N 133,5 sqq; E p 4,1072 A sqq
8
7 Cf Sirach 18,13; Jes 49,15 et al
: Cf D N 111,9
9 ?: Cf D N 126,10; 135,14; 138,1 sq et passim;
Muiz Rodrguez, Nocin; Vlker, Kontemplation, pp 154 sqq
: Cf
Schol 193,27 - 29
- 113,9 : Vide Doct Patr, p69, s XIII
lOsqq
Cf Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 158; 230
11 : Cf D N
109,13; 229,6 sqq; Schol 193,30 - 4 3
11 sq Cf Horn, Note
12 : Cf Plot
Enn VI 9,5,38 sqq
12sq Cf D N 112,2; 228,17 sq; CH 120 ; 332 D; EH 424 C;
429 A; 533 A; Stiglmayr, Aszese, p l 9 2
13 : Cf Schol 193,44-196,16
14
13 sq Cf E H 429 C; 533 A; 533 D; 536 B; Gr Nyss anim et res 93
: Cf D N 115,3; Vlker, Kontemplation, pp54sqq
14sq : Cf Schol
196,17-22
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : corr in Pa (ser s lin) Le (ser mg) Wc


: om Vb(add mg)Vc
2 : Re
VvVb
3 : om Vb Wc
:
Pa om Re VvVb
5sq : om Vf coni Lilla,
Osservazioni, 129
6 : VfLc (sed corr s lin) Vb (e corr)

1.3.4

113

, 592
liti ,
, Trp
, ,

, ,
'

, ^
'

.

1 SC) Cf DN 126,14 sqq


2 fis : Cf Schol 196,23 - 27
Vide Eph
3,15; cf Mt 28,18
3 - : Cf DN 136,2sq; 136,11 sq; Plot Enn VI
8,20; Iamb myst VIII 3; Gr Naz or 28,16; Gr Nyss hom 6 in Cant 174,5 sqq; Proel inst
7, 8, 1 sq; 27 sq; 26, 30,10 sq; id theol plat II 4; Vlker, Kontemplation, 45
3sq
Cf DN 112,5sq; 117,11 sqq; 182,17sqq
4 : Cf Schol 196,28-34
5 Cf DN 152,20; 154,14; 185,20sq; 198,19sq; 202,17sq; 219,11 sq
7
: Cf Schol 196,35-47
9 ? : Cf EH 444 A; Ath Ar
1,28; 4,32; id syn 34,4; Bas Eun 1,23,13; Mod dorm 3309
:
Cf Schol 196,48-50
12 : Cf DN 135,5 sq; Schol 196,51 - 5 3

: Cf CH 121 A; EH 441 ; Ep 9,1103Bsqq; Schol 197,1-3; Bas


Spir 26,64; Rorem, Biblical and Liturgical Symbols, cc 36
13
: Cf DN 126,7sq; 131,3sq; CH 140C; 140D; 145C; 181 C; 196B;
201 A; EH 376 C; 404 C; 429 D; 441 B; 484 A; 513 C; 561 C; 568 A; MTh 997 A; Schol
197,4-15; Clem str VI 127,3; Or princ III 1,16; IV 2,2; IV 2,9; Koch, PseudoDionysius Areopagita, pp45; 106; Vlker, Kontemplation, 89
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : Rc(sed corr s lin)Vf


2 alt: VfVbLcVcKaPg
3 sq
: $ PtPnFa
5
: om PbVb(sed ss)Lc(sed add mg)Wc
8 : PaPt
: Pn (corr ex ) VfVe VcKaPg Wc
9
: ^ Re PtLc (ser , sed corr mg) $
PnPbVeFaLeWc
9 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 130
10 : Pa ko PtPn
(adscr s lin) FaLc(scr , sed corr mg)LeWc
* PaRcPn (ser
et adscr s lin) VeVbLc (corr in mg) Le (ser et adscr
mg) WcVcKaPg : VfVv * PtPn (adscr s lin) PbFbFaLc (scr
et adscr mg) Le (adscr mg)

52

De Divinis Nominibus

114

,




. ,
592 e ,
v
,

1 : Cf DN 115,8; 140,15; 144,5; 165,16; 166,1; 178,17; CH 121 Bsq et al; EH


373 A; 377 A; 429 A et al; MTh 1033 C; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 222;
Lossky, La notion
2 : Cf DN 109,2 sqq; CH
121 A sq; 121 D; 124 A; 137 A sq; 140 A sqq; 145 A; 180 C; 208 B; 304 D; 328 B; EH
373 A; 376 sq; 397 A; 432 B; 480 A; 501 B; 536 C; Ep 9,1104Bsqq; Schol 197,16-28;
Clem str V 46,1; V 51,1; Gr Nyss Eun II 239; id or dom 3,1148Dsq; Vlker,
Kontemplation, pp 92 sq
5 sqq Cf CH 121 B; 121 C; 124 A; 137 A; 328 A; EH 376 D;
Ep 9,1108C; 1112 A
6 : Cf Schol 197,29-32
7 Cf I
Cor 15,54
: Cf Schol 197,33-39
8 : Cf CH 333 A; EH
376 B; 392 A; 556 et al; PI Lg 747e; Gr Nyss or dom 4, 1165 C; id prof Cht 139,16;
Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, p24sq; Vlker, Kontemplation, 128
8sq
Vide I Thess 4,17
9 : Cf DN 118,4sq; 215,14; CH 180C;
205B; EH 440A; 485B; 513C; Ep 8,1084B; Schol 197,40-51; Mt 5,8; I Joh 3,2; Ape
22,4; Jo D trans 8,28 sqq
10 Cf DN 125,8; 156,17 sqq
11 Cf Mt 17,2; Me 9,3;
Le 9,32 sqq; I Thess 4,16 sq; Gr Nyss hom 1 in Cant 14,13 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

5 * PaPtPnPb (adscr mg) FbFaLcLeWc :


RcVf (adscr ) VvVb * Pb (ser et
adscr mg) Ve Vf (ser et
adscr mg) VcKaPg; cf Lilla, Osservazioni, 130
6
omnes codd praeter Fb: Fb
7 : VeLc (ser
et corr in s lin) Le (sed corr) Wc
8 : Ve
Pn (sed corr in ) Le (sed corr)
10
: FbVfVeLcLeWcVcKaPg
11 omnes codd:
: Re Pg VcKa

115

I. 4.5

15



. , ,
ulo .
, ,

'
,
^ ,



,
. Ei
,
.
< 5 > , !

1 : Cf CH 205 D; EH 404 C; 433 C; Ep 8,1097 A; Ep


9,1108A; Ep 10.1117B; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, p220, nota 1; Roques,
Le primat, ppllsq; Vlker, DasVollkommenheitsideal, pp44sqc|; 153 sqq; Vlker,
Der wahre Gnostiker, pp 524 sqq; Vlker, Kontemplation, pp66sqq
2sq Cf DN
156,17 sqq; Proel in Cra 110,5 sqq; id in Prm V 33; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
173
3 : Cf DN 211,17; 212,13; CH 121 C; 168 B; EH
400 B; Ep 2,1069 A; Schol 197,52-200,3; Vlker, Kontemplation, pp54sqq

: Cf DN 116,14 sqq
3 sqq Vide Le 20,36
7
: Cf DN 134,4; CH 140 A; 141 C; 200 C; 237 B; 333 A; EH 372 B; 428 A;
437 B; 472 D; 477 B; 480 B; 505 A; 568 D; MTh 997 B; Ep 9,1108 A; 1108C; Schol
200,4-10; Or Cels 3,80; id mart 13; Bas Spir 18,47,3
8 $: Cf DN 114,1
9 : Cf Schol 200,11 16
9sq : Cf DN 115,2 sq;
Clem exc Thdot 61,7; Hipp haer VIII 13,3; Or Jo I 25; Eus e th 1,8
11 ^
: Cf Schol 200,17 - 3 1
: Cf DN 108,6;
Schol 200,32- 35
12 Cf I Joh 4,12
13 : Cf Schol 200,36-201,2
16 Et ?: Cf Schol 2 0 1 , 3 - 7
17 sq Cf PI R 509b
19 sqq Cf DN
108,8 sq; 197,17 sqq; MTh c V passim; Epp 4 et 5 passim; PI Smp 211a; Plot Enn V
3,14; Proci in Prm VI 54sq; id inst 123; 129; 135; 160; id theol plat II 11; Koch,
Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 208 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

6 : PbFb
VvVb

VvVb

Fa

LcLeWc

10 : om VvVb

VcKaPg

19 :

592 d

593

116

De Divinis Nominibus


,
593
,
5
;
' , ,
, , , ' , , ,
. ' ,

,
.
, , ,
593 e - is

3 : Cf Schol 201,8-34
3sq Cf PI Prm 142a
4 :
Cf Schol 201,35 - 40
5 : Cf Schol 201,41 - 4 4
7 '
: Cf Schol 201,45 sq
: Cf DN 107,3
7sq Cf
Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 121; 209
7sqq Cf Plot Enn VI 8,11,5sqq
8 sq : Cf DN 229,9; CH 200 D; 201 A; 212 C; MTh 1033 A; Schol
76,40-77,7; Leont H monoph 1812B; Max ambig 1397C
9 : Cf Schol
201,47sq
10 : Cf Schol 201,49- 204,17
lOsqqCfCH
180 A sq
11 : Cf Plot Enn VI 7,35,21 sq; Koch,
Pseudo-Dionysius Areopagita, 174
14 o : Cf Schol 204,1835
Cf DN 230,9
15 Cf DN 131,4; 131,10sq
: Cf Schol 204,36 - 39
15 sq Cf DN 112,1; Proel inst 129; 135; 160; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
pp 159; 191
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 omnes codd:
:
Pa om Pt(add mg)coll post Vv
prim: om Pt (add
mg)
Pa
FaLcLe: PaRc (ser ) PtPn(e
corr)PbFbVfVeVvVbWcVcKaPg
3 alt: PaVbLeWc
tert:
LeWc
: ' VeLc
quart:
Re om Pn (add s lin)
4 prim: RcFbVb (corr s lin) FaLc (ser et corr
s lin) Le Wc o t ' Pa
alt: PaRcWc Fa
7 :
VvVb
8 : Re (ser et adscr s lin) Pt (scr
et adscr mg) PnVfVeVcKaPg; cf Lilla, Osservazioni, 131

' PaPtPnFbVfVeVvVbFaLeWc: PbVcKaPg Le


Re
9 VfVbVcKaPg : PaRcPt (scr '
) PnPbFbVeVvFaLcLeWc
prim: Vf
alt: Vf ' Ve
10 : om PaVvVb (add s lin)
: VvVbLc (scr e corr)
12
: PbFa
13 : PtPn (sed corr s lin)

117

,

,
, .
ouv ,
,
,
, ' , , ,
, , , , , , , ,
, , , , , , . 593 D
,
.
, , . ,
, ,

2 : Cf DN 125,16; 146,12; Schol 204,40-44; J o D exp 1,4


3sq Cf DN 111,12
4 : Cf Schol 204,45-205,4

: Vide DN 110,6
5 sqq Cf Plot Enn V 3,14,4 sqq; VI 7,36,7;
8,11,34 sq
8 : Cf Gr Nyss perf 188,7
' ? :
Cf Schol 205,5-15
10 : Cf DN 138,12
11 sq C f D N 148,12 sq; 182,18 sq
12 : Cf DN 120,3 sqq; 178,3 sqq; 181,7 sqq; 224,13 sqq et al; Schol
205,16 208,9; Brons, Pronoia
12 sq :
Cf DN 112,7 sqq; 118,2 sqq; 228,7 sqq; Ph praem 40; Prod theol plat III 7; Baur, Die
christliche Lehre, 191; Semmelroth, Die , 2; Semmelroth,
Gottes berwesentliche Einheit, p211
14 Vide Col 1,17; cf Rm 11,36
15 Cf
CH 177 C
15 sqq Cf DN 148,15 sqq; Prod inst 39
16 : Cf Schol
208,10-19
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

3 : Re VvVb
4 :
Pa (ser et adscr mg) Wc
5 : ' PtPbFa
6 : PtPnPb
: Pa (adscr
mg) Re (adscr mg) PbVv
8 , : PbFb
10
: om Pt (add mg) Pn coll post Vf Pt
12 : Pa (sed
corr s lin) Pt (sed corr) PnPbFb
13 : PbFb
16 :
PbFb
17 Pa (sed corr in ) Re (adscr mg)
Pt (corr () PbFbVeLcPg : Pa (corr ) Re (scr
et adscr mg) Pt (sed corr in ) PnVfVvVbFaLeWcVcKa

: ' PtVfVvVb

De Divinis Nominibus

118

.
<(6> ol
.
,

;
" ; .
" , ,
, ,
, ;
, '
, , , , ,

596 , , , , ,
, , ,
, , , , ,

596 a

2sq Cf DN 109,14sq; 111,6; 114,1 sqq


5sq Vide Gen 32,30; cf Jud 13,17
7
Vide Gen 32,30; Jud 13,18
8 : cf Ps 8,2
Vide Phil 2,9
9 sq Vide Eph 1,21
11 sq ' : Vide Ex 3,14
11 sqq Cf PG 3,603 sqq
: Vide Joh 8,12
: Vide Gen 28,13
12 : Vide Joh 11,25; 14,6
: Vide Joh 14,6
13 sq Cf DN 117,12 sq; 125,17; EH 373 A; PI Phdr 246e;
Proci in Ale 29,7 sq
14 : Cf Mt 19,17; Le 18,19
: Cf Cant 1,16
: Cf Hi 9,4; Rm 16,27
: Cf Jes 5,1
: Cf DN 224,4 sq;
Dt 10,17; Ps 50(49),1; 136(135),2
15 : Cf DN 224,4; Dt 10,17; Ps
136(135),3; Ape 17,14; 19,16
: Vide Dan 9,24; cf DN 224,3; 225,15;
Jes 6,3
: Cf Schol 2 0 8 , 2 0 - 2 8
crtcviov: Vide Bar 4,8; cf Jes 40,28;
Bar 4,10
: Cf Ex 3,14
15sq : Cf Eccl 3,11.14; Hbr 1,2
16 : Cf Gen 2,7; Hi 10,12; Joh 10,10; Act 17,25
: Vide Prov
8,1; cf I Cor 1,30
voOv: Vide Jes 40,13; Rm 11,34; I Cor 2,16
: Cf Joh

1,1

PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

4 : RcLe Fb VfVb (ser et adscr s lin)


5 :
Pa Pn om Vb (sed add mg)
6 : Re
VvVb
7 omnes codd praeter Fa Le (ser et adscr s lin)
Le: FaLc (adscr s lin) LeWc
: VvVb
7
omnes codd (Re ser ) praeter Pt: Pt TOUT'
8 prim: om Re (sed
add s lin) FbVvVb (coll ante , sed eras)
: om VvVb
11 Pa (ser ) Re (ser ) PtPnPbFbVeVbFaLcLeWc:
VfVvVcKaPg
13 omnes codd praeter PtPnFb: PnFb
Pt
14 PaRcPtPnPbFbVeVvVbFaLcLeWc: VfVcKaPg
15
: om Fa LcLe We

is

I. 5. 6. 7

119

, cos ,
, , ,
, , , , , ,
.
,
, , , , , ,
, , , , , ,
, ,
( 7 y ,
,
,

1 : Cf Num 16,5; Mt 7,23; Joh 10,14 sq; II Tim 2,19


: Cf Rm 11,33; Col 2,3
2 : Vide I Cor 1,24; cf II Cor 12,9; Ape
19,1
: Cf Ps 89(88),28; Joh 18,37; I Cor 10,13; Ape 1,5

: Cf DN 224,3; I Tim 6,15; Ape 17,14; 19,16
2sq :
Cf DN 214,10; Dan 7,9 sqq
3 : Cf Schol 208,29 sq; Ps 102(101),25; 28
: Cf Jac 1,17
: Vide Ex 15,2; Jes 52,10
:
Vide Jer 23,5; cf I Cor 1,30
4 : Cf I Cor 1,30
: Cf Jes
: Cf DN
40,5; 52,9 sq; Mt 1,21; Le 2,30; I Cor 1,30
208,8 sqq; Ps 86(85),8; 10; 147(146),5
5 : Cf DN 207,10sq; Schol
2 0 8 , 3 1 - 4 0 ; III Reg 19,12
voi: Cf Eph 3,4
: Cf Sap 7,27
6
: Cf I Cor 6,19 sq
: Cf Mt 28,18; Eph 3,15

: Cf DN 209,9; Ps 102(101),28; I Cor 12,6


7 Cf DN 150,2 sq
: Cf Joh 1,10
: Cf Sirach 43,12
: Cf Jes
66,22
: Cf Ps 113(112),4
: Cf Mal 3,20
8 : Cf
Ape 22,16
: Vide Dt 4,24; Mai 3,2
: Vide Ape 22,17; cf Joh 7,38
: Cf Ex
: Vide Ape 22,17; Joh 4,24
: Cf Hos 6,4; 14,6
13,21 sq; Hos 6,4
: Cf Ps 118(117),22
9 : Vide Ex 17,6; Num
20,8; 20,11; cf Ps 81 (80),17; I Cor 10,4
: Cf Sirach 43,27; I Cor
15,28
: Cf DN 117,3sq; 198,8
10
: Cf PI Phlb 27b
: Cf Schol 208,41 - 4 3
10 sq
Cf DN 118,2 sq
11 sqq Cf PI Ep 2,312e; Plot Enn I 7,1; Pera, S. Thomae Aquinatis
in librum, pp32sq
12 sq : Cf Schol 208,44 46
13sq
: Cf Schol 208,47 sq; vide I Cor 15,28
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 omnes codd praeter FaLe: FaLe


3 omnes
codd:
4 PtPnPbFa: cett codd
6 :
PnFaLc (sed corr) VcKaPg
8 Re (corr in al man
mg) Le : cett codd
12 : PtPn (sed corr)

596 c

De Divinis Nominibus

120

iv , 5% D ,
, , .
, 597 .

.
< 8 > yoOv
,
'
'

.
597

2 : Cf DN 144,14; Schol 209,1-19; PI Cra 401csq; Plot Enn V 5,5;


Proci in Ale 70,8; 199,3; 234,19; id in Cra 79,7 sqq; id in Prm V 163; VI 193; 243; id
inst 103; 154; 156; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp228sq
2sq Cf DN
148,8 sqq
4 : Cf DN 117,12
5 : Cf Schol 209,20-22
7sq Cf Ps 8,2sq; 10
9sqq Cf DN 210,12sqq; Ep 9,1104Bsqq
11
: Cf DN 210,12; 215,14; Schol 209,23-25; Num 24,3sq; Hi 4,12sqq; Jes 6;
Jer 1,11 sqq; E z l ; PI Phdr 250c; id Tht 152a; 152b; 160bsqq et al; Iamb Myst II 3;
10; Proci in Ale 142,3 sqq; 280,9
: Cf Schol 209,26- 32
12 :
Cf CH 181 A; EH 501 A; 501 C
14sq Cf Ez 1,26 sq
15 : Cf Ps
33(32),18
: Vide Jac 5,4
: Cf Dan 7,9
15sqq Cf PG 3,606sq
16 : Cf Ps 34(33),17
: Cf Hi 10,8
: Cf Ps 91(90),4
: Cf Ps 17(16),8; 91(90),4
: Cf Dt 33,27
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

I PbVfVeVvVbVcKa
Pa (corr in s lin) RcPt
(scr ) Pn (adscr man al s lin) Fb (scr ) FaLcLeWc :
Pa (sed corr in s lin) Pn (scr et man al adscr s lin)
PbVfVeVvVbVcKaPg; cf Lilla, Ricerche, 299
3 oO: RcPbFb
6 :
VfLc (sed corr s lin)
Re Pt (scr et mut
in s lin) PbVvVb (scr )
10 : PaLc (corr)
II : Pn (scr et man al adscr s lin)
Le (sed corr)
12 PtPnPb : PaRcFbVfVeVvVbFaLcLeWcVc(scr m)KaPg
13 : Re Le ( corr in
s lin)
14 omnes codd (Pa corr in ) praeter RcFbVf:
RcFbVf
15 : Pa Pt (sed corr in
() Pn (man al corr in s lin) PbFa
Ve VcKaPg

IS

I. 7.8

is

121

.
,
r .
, ,
,
tei ,
, ,

597 c
, ,
, .
, ,
> .
,
.
1 : Cf Ex 33,23
: Vide Ex 24,10
?: Cf Ape 14,14
: Cf Schol 209,33; Ps 89(88),5; Ez 1,26
: Cf Mt 26,27; I Cor 10,16
2 : Cf Prov 9,2; 9,5
3 ?: Cf DN 149,9; 211,9; 231,8;
CH 336A; MTh 1033Asq; Ep 9,1104B; 1113B; Schol 209,34sq; Proci in R I 85,7; 1
134,2 sq; II 204,7; Roques, Symbolisme; Rorem, Biblical and Liturgical Symbols;
Semmelroth, Die ; Vlker, Kontemplation, pp 84 sqq
4 Cf DN
108,6 sqq
5 Cf DN 125,4; 125,9
7 : Cf Schol 209,36 sq
8
: Cf CH 205 C; 240 C; 301 A; 332 B; EH 481 Bsq; 504 D; 505 A; 537 sq; Ep
8,1085 A; 1097
/ : Cf Schol 209,38
8sq : Cf
Schol 209,39-41; Me 4,9; 4,23; Act 7,51
10 : Cf MTh 1000 A; Schol
209,4247; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 123
12 : Cf Pera,
Denys
14 sqq Cf I Tim 6,20; II Tim 1,14; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
117sq
16 : Cf Rm 15,5sq; II Tim 2,25; Koch, Pseudo-Dionysius
Areopagita, 30
17 Cf DN 137,11
17 sq : Vide Ps 119(118),43;
cf II Tim 2,15
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 : Pa (corr in ) om Pt
8 * PaRc (adscr to
mg) PbFb (adscr mg) Vf (adscr mg)
VeVvVbLc (adscr mg) Le (ser et adscr mg) WcVcKaPg: *
PtPn (adscr mg) FaLc (ser et adscr mg) Le (adscr
mg) ; cf Lilla, Osservazioni, 132
10 omnes codd (adscr
vel mg RcPtPnFbVfVvVb):
12
VbLeWc
14 : Pt VvVb
15 : om VcKaPg
16
omnes codd ( Ka 6 Wc):
: PtPn VcKaPg
18 :
FbVfVcKaPg

122

De Divinis Nominibus

<.)
636 c

<1> , ,
.
,
; ,
.

, '

, , ,
. ,

,
637 ,
.
' , .
,

1 : Cf DN 125,21 sq; 126,15; 128,14; 143,11; 169,16; CH


140 C; Schol 209,49-212,13
: Cf DN 223,5 sq; Epiph haer 76,35,6 sqq;
Jo D exp 1,8
2 : Cf Schol 212,14 sq
3 : Cf DN 111,5;
Schol 212,16-18
4 Vide Mt 19,17
4sq Vide Me 10,18; Le 18,19
6TOTO-10
: Vide Doct Pair, p69, s XI
7 : Cf Schol 212,19-28; Iren
haer I 12,2; Cyr H catech 6,7
8 : Cf Schol 212,29 sq
11
: Cf DN 107,3
: Cf Schol 212,3133
13 : Cf DN 112,11 sq; D - S 172; D - S 188; D - S 75; Proci
inst 4; D - S 501; D - S 525
14 : Cf I Joh 5,7sq; D - S 172;
D - S 73
15 Vide Mt 20,15; cf Joh 10,11
15 sq Cf Ps 143(142),10; Schol 212,42
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

lin 1 praem .
Pa (add ante ) Rc (add ante ) Pt
(pro . ser ) PnPbFbVf (om ) VeVv (coll post
) Vb (om ) Fa (coll post ) LcLe (coll post ) We (om ) VcKaPg
1 : '
PtPnPbFa
2 RcPtPnVeVvVbFaLc
4 : Pt (corr ex
) PnPbVf(corr)FaLc
7 PtPnFa: cett codd
10
: PtPnPbFa(sed corr)Le (sed corr)
12 Pa :
om RcPtPnFbVvVbFaLcLeWc PbVfVeVcKaPg
14 ov om
PtPnFbVvVbFaLcLeWc
. om
PtPnFbVvVbFaLcLeWc
PaRcPbVfVVcKaPg:
Pa
14 sq PaRc Vf : PbVeVcKaPg; cf Lilla,
Osservazioni, 132

is

123

is

. '
' , ' ?
,
, , , !
, ;
,
" ,
, , ; 637
,
, ,
.
.
,
,
,
, , ,

I sq Vide Ex 3,14; cf DN 118,11 sq


3sq Vide Ape 1,4 et 1,8; cf Schol 212,34-41
4 Vide Ps 102(101),28
4sq Vide Joh 15,26
5 , : Cf
Schol 212,43-45
6 / : Cf DN 141,6; 192,19; Schol
212,46; D - S 188; D - S 531
7sq Vide Joh 5,21
8 Vide Joh 6,63
9sq
: Cf DN 128,10; 132,2; 229,8; Ep9,1104C; 1105 A; Schol 212,47-49;
D - S 125; D - S 44; D - S 163; D - S 188; D - S 76; D - S 525sq
10 : Cf
D - S 125; D - S 75 et al
lOsq Cf Ex 20,1 sq; Dt 5,6; Mt 7,21 sq; 8,2
11 sq Vide
II Cor 3,17; cf D - S 150; D - S 75 et al
13sqq C f D N 118,11; 118,14; 118,16
16
Vide I Cor 11,12; cf DN 148,12 sqq; 155,3sq
: Cf Schol 212,50
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : VfVcKaPg VvVb
2 : Pa
Le(sed corr)Wc
: FbVcKaPg; cf Lilla, Osservazioni, 132
3
om PaPbVvVbFaLcLe(sed ss)Wc
: PaPbFaLc (adscr mg)
Le (adscr s lin)
4 omnes codd (Pa om, sed add mg):
6
* PtPn (adscr mg) PbVb (ser
et adscr mg) Fa: * * PaRcPn (ser et adscr
mg) FbVfLe (ser , sed corr in )
VcKaPg VeVvVb (adscr mg) Le (adscr mg) Wc
Lc(e corr)Le (sed corr in ); cf Lilla, Osservazioni,
132
10 VfVe VcKaPg
11 PtVbLeVcPg:
PaRcFbVfVeVvFa(e corr)LcWcKa Pn (scr ) Pb
alt:
om VeFa
: Pa(scr s lin)Wc
16 RcPnFb: cett codd

alt: om VfVvVbLcLeWc

124

De Oivinis Nominibus

T '
, .
,
637 e , ,
.
, ,
, ,
.

,
.
,

.
637 D
<(2)
640 ,
, . Ei 1 Vide Col 1,16; cf Joh 1,3; Rm 11,36; Schol 212,51-213,4
1 sq Vide Col 1,17; cf
DN 183,16
2 Vide Ps 104(103),30
3 sq Vide Joh 10,30
4 Vide Joh 16,15
4sq Vide Joh 17,10
6 : Cf Schol 213,5
6 sqq Cf DN 132,1 sqq; D - S
188; DS 501
7 : Cf Schol 213,6 sq
:
Cf DN 130,5; Schol 213,8-13; Bellini, Teologia
7sq : Cf Schol
213,14-31
8 : Cf DN 185,21
9 : Cf Schol
213,32-35
10 sq Cf I Cot 2,11; II Cor 3,17
12 : Auetor quemdam
alium tractatum de trinitate edidisse videtur; cf 107,1 et al, ubi !
memorantur
16sq - : Cf Schol 213,3641; Gr Naz or 20,7;
33,16; Gr Nyss or dom 3,1109 ; Didym Trin 3,23; D - S 188; D - S 75; D - S 73; Max
myst 701 A
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 PaRcPtPnPbFa; coni Lilla, Osservazioni, 132


prim:
Pn(sed corr)PbFaLc (sed corr)
2 VbFa
3 :
Pa (sed corr mg) FbVcKaPg
6 : Pa ad glossam
adscr mg RcPtPnPbFbVfVvVb (e glossa
hue intrusum) VcKaPg
8 : Pa (corr in s lin) RcVfLc
(sed corr)
11 : Pt (adscr mg) LcLe (corr in s
lin) Wc FbVeVv (ser ) Vb(sed corr)VcKaPg
14 :
PaFb Re (ser ) PtPnPbVv(sed corr)
VbFaLcWc
: Pa(sed corr)PtPnVf(sed corr)VvFa
17 :
VvVb
VeVcKaPg: cett codd (Pa set ')
: corr
in s lin PtLcVc PaVeVvVbLeWcKaPg
17sq Cf Lilla,
Osservazioni, 133
18 FaLc (ser e corr) Le (sed corr in ) Wc:
cett codd

15

125

II. 1. 2. 3

20

, ' ,
,
;
,
, , ,
, ,
, '
.


.
<3> , , , , , ,
, ' ,
, , v, ,
, MOC

. " '

1 sq Cf Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 44


2 : Cf DN 118,13;
199,19; CH 145 A; 261 A; 329 C; MTh 997 A; Thdot Anc exp symb 23,1345 D; Leoni
Nest et Eut 1368D
2sq : Cf Schol 213,42-50
5sqq Cf
DN 127,7; D - S 188; D - S 75; D - S 73; D - S 501; D - S 531
8 Cf DN 114,10
: Cf Schol 213,51 sq
10 tv
9 Cf DN 121,5; 1 Clem 7,2 sq
: Cf DN 136,7 sqq; Schol 213,53 sq
11 : Cf DN
215,8sqq
: Cf DN 144,21; 185,21; 196,3
13sq Cf DN 107,3
13sqq
Cf DN 118,4sqq
15 sq : Cf Schol 216,1-8
16
: Cf DN 117,2
19 : Cf Schol 216,9-15
: Cf Ep
2,1068 A
21 ' : Cf Schol 216,16-27
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 : Pt(sed corr s lin)Pb


PnVeVvVbLcVcKaPg: cett
codd v; cf Lilla, Osservazioni, 133
5 * omnes codd (corr in
PaVb scr et adscr ' mg Re) : * Pa (sed corr in
) Re (adscr ' mg) Vb (sed corr in )
11 :
Vv FaLe
: Lc(corr mg)VcKa
12
: PaRcPt(corr s lin)LeWc
13 ov: om VvVb
15
: PaRc(corr s lin)Fb(corr s lin)VvLc (scr e corr)
19 :
TO PtPnPbFa
20 : PtPnPbFaVcKaPg
21
: corr in s lin Pa PtFbVeVbVc(sed corr)Ka

126

De Divinis Nominibus

' .
640 D
< 4 > , ,
, & ,
. , , '

(>
,
641 .

.

,
, ,
, , ,

1 : Cf DN 122,1
1 sq : Cf DN 113,6 sqq;
135,2sqq; 191,16sqq; 221,5; CH 181 ; 240D; 241 ; EH 393 A; 437 A; 441 A; 444A;
444C; 561 D; Ep 3,1069 B; Ep 4,1072B; Ep 8,1093D; Schol 216,28-30; Rm 8,35;
8,38sq; II Cor 5,14; Eph 1,9; Tit 3,4; Or J o VI 57; D - S 294; D - S 301; D - S 426
3sq Cf Schol 216,37-41; D - S 112; D - S 115; D - S 150; D - S 172; D - S 173; D - S
176; D - S 188; D - S 75; D - S 73
8 ? : Cf DN 113,13; CH
121 A; 140D; 180D; 196B; 240C; 321 A; EH 376Csq; 401 A; 404C; 432B; 441 B;
484A; 532D; 557C; 561 A; 561 Csq; 568A; Ep 9.1105D; 1108A; Schol 197,4sqq;
Clem str I 11,3; V 62,1; VI 61,3; VI 131,3sqq; VII 4,2; Gr Nyss Eun III 2,98;
Koch, Der pseudepigraphische Charakter, 395; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
pp 104 sqq
: Cf DN 141,11; Ep 9,1108 A; Schol 216,31 sq
8 sqq Cf DN 125,13 sqq; 125,19 sqq
9 : Cf Schol
216,33-36
14sqq Cf DN 128,8sqq; 135,10sqq
17 : Cf Schol
216,42 - 44
: Cf Schol 216,45 - 47
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

6 * PaRc (ser et adscr mg) Pt (ser et corr in s lin)


PnPbFbVf (corr ) VeVvVbFaLcLeWcPg : * Re (adscr mg) Pt
(corr in s lin) Vf(sed corr)VcKa
7 * omnes codd praeter PtPnPbFaLe
(scr et adscr man al s lin) : * PtPnPbFaLe (adscr
man al s lin)
8 tert: om Fb
10 : FbVcKaPg
Vf
14 : PbVb
15 :
VfLc (sed corr)
16 omnes codd:
17
VfLe (corr ex )
: Wc

is

127

II. 3. 4

is

, , , ,
, , ,
,
, ,
, vi
' - m
.

,
, ,

.
' ! ,

. mi c
, ,

1 : Cf Schol 216,48 220,2; Pera, S. Thomae Aquinatis in librum, 44


2 Cf MTh 1048
2sqq Cf D N 113,1; 128,9sq; 137,11 sq; Joh 10,30; 10,38; 14,9sqq;
17,21; I Cot l,10sqq; Athenag leg 10 passim; Iren haer III 6,2; D - S 112; Ath Ar 3,3;
Gr Naz ep 101,6; Aug Trin VI 10,12; IX 5; Max ambig 1053B; D - S 531 sq; J o D
exp 1,8; Deneffe, Perichoresis
4 12 : Vide Anast S viae
dux X X I V 2 4 - 3 3 ; cf Gr Naz carm II, sectio 2,1505; Leont Nest et Eut 1304Dsq
4 : Cf Schol 220,3 26
5 Cf Koch, Pseudo-Dionysius
Areopagita, 204
7 : Cf D N
125,6sq; 130,12sq; 137,7; D - S 112; D - S 115; Bas ep 38,4,67sqq; D - S 172sq; Gr
Naz or 28,1; 39,11; 42,16; D - S 188; D - S 75; D - S 73 (et distincte coniuncti et
coniuncti distincti)
8 sqq Cf Gr Naz or 31,14
13 sqq 15 :
Vide Anast S viae dux X X I V 5 2 - 5 5
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 prim: om PtPnPb
5 : ' PtPnPbFbVfVeFa
1 : PaRc (ser )
VcKaPg ' v Le (ser ' et add mg) Le Wc
6 : om Pa(add mg)PbFb

* Pa (ser mg) RcPtPnVvVbFaLcLe (adscr man al s lin) Wc: *


PbFb (ser ) VfVeVcKaPg
: Pa(e
corr)PtPnVfFaLeWc
10 : Pa Re
PtFa
: om PaRc
12 : VvLcKa(corr man al s lin)Pg
:
Pa (corr in s lin) VvLc (e corr)
13
: ' ! PaRcVvVb Ka
Pa (corr s lin)
Pt(corr s lin)VvVb
14 : PtPnPbFb
15 :
PtPnPbVfVeFaLcLe(sed corr)WcVcKaPg
: Pt (ser e corr) PbVfVe (scr ) LeWcVcKaPg Vb (corr)
16 : PtPnFa

128

De Divinis Nominibus


.
o
,
vois, ' 5

.
641 D
<5> " ,
, '
, '
.
uioO uio,
.

. is
644
, al

3 : Cf Schol 220,2738
5sq : Cf
Schol 220,39-47
6 : Cf DN 148,18; 166,4; 169,17; CH 240C; 340 A;
EH 373 C; 376 A; 400 C; 424 D; 432 C; 445 C; 480 A sq; 536 C; 565 A; Ep 9,1108 D;
Carroll, Participation
8sqq Cf DN 126,14 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
248sq
10 ?: Cf DN 123,9sq; Schol 220,48- 50
11 sq Cf
D - S 188; D - S 75
11 sqq Cf DN 132,1 sqq
12sq Cf Rm 15,6; D - S 112;
DS 44; D S 188 (Pattern ... non esse ipsum Filium ... Filium non esse Pattern)
13 : Cf DN 205,6; EH 377 A; 428 B; 485 B; 513 A; 553 C; 556 C; Ep 8,1097 D;
PI Lg 956a
14 : Cf DN 122,1
14 sq Cf Proci in Cra 53,9 sqq; 84,6 sqq;
id in Prm V 313; VI 14; VI 177; id theol plat I 21; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
pp78sq; 120
: Cf Schoi 221,1-29
14sqq Cf Proel in
Cra 53,9 sqq
15 : Cf DN 112,8sq
15 sqq Cf DN
135,13 sq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 VeWcKa : cett codd


LcLe (sed corr)
3 " omnes
codd praeter Fb: " Fb
v: om VvVb
4 :
PaFb(corr)VfVeVvLcLeWc (corr)
5 : Pa(scr e corr)RcPbFbVe vols
Le (corr in mg) 7 : Pa(sed corr)FbVb
Pb
10 : PtPnFa
11 PtPnLc (sed corr) Fa
14
ai: al VvVb
15 : VvFa (sed corr)
17 VfVb

129

II. 4. 5. 6

is

, , a i , a i , a l
, ' &
.

' '

,
' .

.
< 6 >
. ,
,
.
,

1 : Cf Hbr 1,3; Eus h e I 2,4; id d e 4,1,6; Gr Naz or 30,20,34


:
Cf Rm 6,23; II Cor 4,10; I Joh 5,11 et al; Eus d e 4,5,3; Sever I Tim 6,13 :
Cf CH 205 C; 321 A; EH 501 B; 568 A; Lc 21,15; I Cor 2,6 sq; 12,8; Eph 1,8; 1,17; Col
1,9
1 sqq Cf DN 128,6; 221,13 sqq; Schol 221,30-33; Proel inst 23; 101; 103; id
theol plat III passim; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 248, nota 1
6sq Cf
DN 185,4 sqq; Plot Enn VI 8,18
7 sqq Cf Schol 221,34sq; Proci in Prm V 71 sqq;
Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 247 sqq
12 : Cf Schol
221,36sq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 249
: Cf PI Tht 194 c
sqq
15 : Cf Schol 221,38 sq
16 : Cf PI Tht 194c
16 sq
: Cf Schol 221,40-42
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

I.cLeWc

VcKaPg

2 ' Fb
: VfVcKaPg
alt:
om Pn
4 * PaRc (adscr mg) FbVfVeVvVbLcWcVcKaPg
: * Re (ser et adscr mg) PtPnPbFaLe; cf Lilla, Osservazioni, 134
5 : VvVb
': ReVv
6
PaRc (ser ) VvVb: tv Pb cett codd
*
PaPtPnVeVvVbLc (adscr mg) Wc : * FaLc (ser et adscr
mg) Le Re (ser ) PbFbVfVcKaPg; cf Lilla, Osservazioni, 135
9 omnes codd (pro ser Re):

13 : PaVvVb ' Pt
:
Pt(corr)PbVvVb
: PaPt (corr) PnVv (corr) VbWc Pb (add s
lin) Ve
14 PaVvVbWc
omnes codd praeter FbLc:
FbLc
* PaPtPnVvVbFaLcLe (ser ' et adscr mg) Wc (ser ) :
'* RcPbVfVeLe (adscr mg) VcKaPg ' Fb; cf Lilla, Osservazioni,
ppl35sq
15 : VcKaPg
16 PaPn Ka
FaLeVc: cett codd

644 d

130

De Divinis Nominibus

644 c ,
. Ei
,
, .
' s

,
. '
,
^ ,
' , .
644 D ,
.
<7> ' ,
645 , is

5 : Cf Schol 221,43-45; 224,8-20


' : Cf Schol
221,46-224,7
5sq -6 : Vide Anast S viae dux XXIV 6 1 - 6 3 ;
cf DN 124,7; 133,5 sqq; 135,2 sqq; Joh 1,14; D - S 150; D - S 253
6sqq
8 : Vide Anast S viae dux XXIV 6 7 - 6 8
7sq Cf Ep 4.1072C
( ); D - S 159; D - S 257; D - S 301; Grillmeier, Gottmensch
8 sq
9 : Vide Anast S viae dux XXIV 74sq
9 el 10 : Vide
Anast S viae dux XXIV 84 sq
9 sqq Cf Anast S viae dux XVI 3 0 - 32
11
: Cf DN 135,5; Schol 224,21 - 2 3
:
15
Cf Joh 1,1; Ape 19,13; D - S 160; D - S 302
13 Cf DN 127,7
: Cf DN 107,3
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 : PaRc (corr mg)


3 : PbFb

prim: VvVb
* PaRc (adscr mg) PtPnVfVvVbFaLcLe (ser
et adscr mg) Wc: * Re (ser et adscr mg) PbFbVeLe (adscr mg) VcKaPg ; cf
Lilla, Osservazioni, 136
alt: om FbVfLcVcKaPg
9 :
PnFbVcKaPg
: Re
* PaRc (adscr mg)
PtPnPbVfVeVvVbLcLe (ser et adscr mg) Wc : * Re (ser
et adscr mg) FbFaLe (adscr mg) VcKaPg; cf Lilla,
Osservazioni, 136
10 * Re (ser et adscr mg) Pt
(mut in ) PbFb (adscr mg) VeFaLe (adscr mg) VcKaPg:
* PaRc (adscr mg) Pt (ser et mut in ; adscr
man al mg) Fb (scr et adscr mg) VfVvVbLcLe (scr
et adscr mg) Wc Pn; cf Lilla, Osservazioni, 136
11 Fb (scr ) LcWc: Pa (mut in ) ? RcPtPnPbFa
(mut in ) VvVb (mut in s lin) VfVeLeVcKaPg
:
om Pa (sed ss) VvVb ad scr mg RcPn

131

II. 6. 7

itc , , ,

,
.
, ,
. , lern
, . ,
,
.

, 645
.

1 sqq Cf Proel theol plat I 4; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 201


3
cs : Cf Schol 224,24 sq
4 : Cf D N 108,5; 115,9;
131,11; 132,5; Schol 224,26 34; Pera, S. Thomae Aquinatis in librum, p59
5sq
Cf D N 129,1; 136,7; 151,9; Proci inst 123
: Cf Schol 224,35-37
7 sqq Cf Prod in Prm IV 34; VI 36; id inst 121
8 : Cf Schol 224,38-50
: Cf D N 190,3 sqq
: Cf D N 180,8 sqq
: Cf D N 147,3 sqq;
149,9 sqq
: Cf D N 198,21 sqq
9 sq : Cf D N 116,15 sq;
202,22 sq; 210,10sq; 225,12sq; Max opuse 33 A
12 : Cf D N 112,1; CH 124 A;
208 C; E H 372 D; 373 A; 376 A sq; 376 D; 393 A; 404 A; 424 C; 429 D; 433 C; 436 C;
536 C
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : Pa Re PtPn
2 : om Pn
: om Pn (e lin 2 hue intrusum) PtFa
: Re
omnes codd praeter Pa: Pa
3
: Pa ad ser mg Re
4 * PaRc (adscr
mg) Pt (ser et adscr mg) Fb (ser et
adscr mg) Ve (adscr mg) VvVbLcLe (ser et adscr
mg) Wc: * Re (ser et adscr mg) PbFb (scr
mg) VfKaPg Pt (adscr mg) PnVe (scr
et adscr mg) FaLe (adscr mg) Ve; cf Lilla, Osservazioni, 136
5 : VvVb (corr man al s lin)
9 : Pt (adscr
mg) PnFaLe; cf Lilla, Osservazioni, 137
11 VfVvVb :
cett codd
PaLc (sed corr)
13 PbFbVe

PbFbVvVe

132

De Divinis Nominibus

, ,
, ,
, .
, .
<8> '' ' , 5
645 e
,
uiol
, ' , , ,


.
, '
, is

645 D . ' ,
,
. o

1 : Cf DN 124,8; 128,11 sq; 145,6; 150,1 sq; 151,9; 208,12; CH


260 D; EH 373 C; 480 A sq; Ep 9,1104 B; 1105 A; Schol 224,51-225,25; Eus e th 2,7
1 sqq Cf Joh 15,26; 1 Cor 2,12; D - S 150 ( cl ...
); D S 188 (ingenitus Pater, genitus Filius, non genitus Paracletus, sed
a Patre procedens [sine Filioque]); sed cf DS 75 (Spiritus Sanctus a Patre et Filio,
non factus nec creatus nec genitus, sed procedens); Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
163
2 Cf DN 123,9sq
2sq Cf MTh 1033 A; Ep 9,1105 A; Zach 4,3sqq; Jes
4,2; 11,1; Jer 23,5; Joh 1,9; 3,19; 8,12; 9,5; 12,46; Jac 1,17; Proci de mal sub 11,23 sq
3 : Cf Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
212
6 sqq Cf Eph 3,15
8 uio: Cf CH 293 ; Gen 17,7 sq;
Ps 82(81),6; I Cor 8,5; Gal 3,26
8sq ... : Cf DN 153,4; Schol
32,13-28
10 sqq Cf DN 113,2; 132,6 sq; Alex Al ep Alex 28 sq
14 :
Cf Schol 225,26-31
14 sqq Cf Proel inst 11; 28
15 sqq Cf Proel inst 98; id
theol plat V 39
19 Cf DN 175,18 sq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 omnes codd (ser Vb s lin):


5 * omnes codd (ser
Le) praeter PbFbVcKaPg: PbFbVcKaPg ; cf Lilla, Osservazioni,
137
: om VcKa
: om VbLeWc Pg
* PaRcPtPnVe
(adscr mg) VvVbLcWc : * PbFbVfVe (ser et adscr
mg) FaLeVcKaPg; cf Lilla, Osservazioni, 137
7 : Pa (corr in
) / VvVb (sed corr)
9 : Pa VvVb
12
: om PaRc(scr, sed eras)PtPnPbFbVvVbFaLe

II. 7. 8. 9

is

133

.
, , '
,
.
< 9 > ' "

.
, ,

,
.

,
- 648

1 Tis : Cf Schol 225,32-41


3sq Cf Proel inst 65
5
;: Cf Schol 225,42-228,7
5 sq : Cf CH 181 ;
9,1105 ; Eut conf 143 (
s , ); DS 290 sqq; DS 298;
DS 301 ( v , ,
, ); Max opuse 57 C
5 sqq Cf DN 113,6 sqq; 134,7 sqq;
135,2 sqq
7 Cf Tobit 12,15
7 sq : Cf DN 130,5 sqq;
D - S 293sqq; 301 sq
8sq Cf Ep 4,1072B; D - S 301; Sev Ant contra add 41; id
adv Apol 25; Sophr ep syn 3161 D; Cyr Trin 14,1152 A; Anast S capita c 4(8), f 185;
vide Anast S viae dux XIII 4,23; cf Jo D exp 4,13
9 sqq Cf Ep 4,1072 B; Mt
14,25 sqq; Me 6,48 sqq; Joh 6,19 sqq
11 sq Cf Max ambig 1052
13
: Cf Schol 228,8
: Cf DN 139,17 sq; 143,8; 160,15 sq; CH 200 D;
201 A; EH 392 A; 424 C; Schol 228,9-36; Langen, Die Schule; Rorem, Biblical and
Liturgical Symbols, pp 133 sqq; Sheldon-Williams, The ps-Dionysius
16 sq Cf PI
Tht 169b sq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : PtPnPbVf (adscr s lin) FaLc (corr in s lin)


3 : coll post
Pn post Vf post VvVb
Pa (sed corr)
Ve VcKaPg Vv
6 : ReVv (ser ) Vb
8 :
Vb Pt (ser ) PnFaLe; cf Lilla, Osservazioni,
138
: Re (corr) Vv (corr) PtPnFaLe; cf Lilla,
Osservazioni, 138
10 RcPtPnVfVvLcWcVcKa Ve; cf Lilla,
Osservazioni, 138
16 : VcKaPg

134

De Divinis Nominibus

a l a s o
,
,
.
, 5

64
( 1 0 ) uoG

,
, -
, ,
, ,

,
. is
, ,
64 D , , , , , .

1 sqq Cf DN 141,11 sq; PI Phdr 265asq; Arist E E 1214a; id ft (Rose) 15; Plot Enn
VI 9,4; Synes Dion 48a; Herrn in Phdr 87,16; Proci in Prm V 118; id in Ti I
113,16 sq; 156,32 sqq; 424,29 sq; II 89,16 sqq; id theol plat I 25; Koch, Pseudo-Dion ysius
Areopagita, pp 135 sqq; Pera, S. Thomae Aquinatis in librum, 61; Vlker, Kontemplation, 199
4sqq Cf DN 118,4sq; 120,11; 133,14; 139,18; 143,7sq
7
: Cf Schol 228,37-229,7; Proel inst 12
: Cf DN 133,5sq;
Pachymeres ad locum, PG 3,673
7 sqq Cf DN 136,9 sq; 228,19; Proel inst 69
10 sq Cf DN 226,8 sqq; Proel inst 24
11 sqq Cf DN 146,7; 162,8; 180,2 sq; EH
404C; 444C; 473C; Schol 48,24- 33; Plot Enn V 5,6; Proel inst 107; 122
14
: Cf DN 204,7; Schol 229,8 sq
15 : Cf DN
146,13 sqq; 147,9; Schol 229,10- 22; PI Lg 716c; Plot Enn V 5,4,13; Proel inst 117
15 sq Cf DN 216,2 sqq; Ps 55(54),20; 1 Cor 2,7; Proel inst 87
16sq Cf Schol
229,23-26; Eph 1,23; 3,19; Proel inst 131 17 sq Cf Proci inst 115; id theol plat I 3
PaRc

PtPnPbFb

VfVe VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 omnes codd praeter Pa: Pa (add TE S lin)


lin 7
praem ToO ' PaRcPtPnPbVbFa
FbVfVvLcLeWc
VeVcKaPg
7
Pt(sed corr)PnPbFa: cett codd
9 coll VcKaPg
:
VvVb
13 PaPtPnPbFa
: Le (corr)
omnes codd praeter PaFbVvLcLe: Pa(sed corr s lin)FbVvLcLe
(e corr)
16 : PaFb
: Re

PtPnPbFa

135

II. 9. 10.11

, .
"
, !
,
5 , o 649
,
' '
.

<11) .
64
.
,
, , .
is
,

I Cf Ep4,1072Asqq
2 ko : Cf Schol 229,27-33
2sqCfCH181C;
Tit 3,4
: Cf D - S 301 ( )
2 sqq Cf DN
113,6 sqq; 125,21 sqq; 130,5 sqq; 133,5 sqq; 134,7 sqq
5
: Cf DN 113,11 sq; 126,1; 130,11; CH 181 Bsqq; EH 441 B; 444 Asqq; Schol
229,34-42; Ath Ar 4,22; Cyr Nest 1,3; D - S 302
5sq Cf Or hom 2 in Lev 3;
Apoll corp et div 6
6 : Cf Phil 2,7
7 sqq Cf DN 113,11 sq;
130,7; 130,11; 133,11 sq; EH 444Asqq; Ep 4,1072Asqq; D - S 302; vide Anast S viae
dux XIII 4,8 sqq; cf id ib 4,21 sq; 4,46 sq; 9,46 sq; 9,83 sq
10 sqq Cf DN 125,5 sqq;
130,12sq; 137,8sqq; Max ambig 1289 A; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp27sq
II : Cf Schol 229,43-46
13 sqq Cf DN 112,8 sq; 126,10 sq; 128,15 sqq;
137,8sq
14 : Cf DN 112,9
16 : Cf DN 128,16sq;
Schol 229,47232,11; Proel inst 26sq passim; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
79
: Cf DN 128,16 sq; 136,14 sq; 218,10 sq; Iamb in Nie, 38;
Proci in Ale 61,8
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 ReVf; cf Lilla, Osservazioni, 138


omnes codd praeter
FbVfVeFaLeVcKaPg: tt FbVfVeFa(e corr)Le(e corr)VcKaPg
3 PbFb
; cf Lilla, Osservazioni, 139
4 : VeVvVb
7 : VeVvVb(scr
e corr)Wc
: PtPnPbLc (corr s lin)
8 PbLc
(corr)
: om PtPnPbVbFaVc
: om VfVeVcKaPg
9 :
Pa VfVeWeVcKaPg
13 PtPnPbFa (ser s lin)
Pb(corr s lin)Vb Pa Ve

omnes codd praeter PaPtPn: PaPt (add mg) Pn


15 :
LcLe(corr)Wc 16vvoPtPnFa PtPnPbVeVvVbFaLc
(e corr)
Vb(adscr mg)Vf
: om Pt(add s lin)PnFaLcLeWc

136

De Divinis Nominibus

. ,
,



649 e
. '
vi 1

. .
, , ,
.


,
649 D , ,
.

, ,
1 sqq Cf DN 112,4sqq; PI Prm 144e; Proel in Cra 53,9 sqq
6 vialt: Cf
Schol 232,12 17; Proel inst 98; id theol plat V 39; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
p81
7sqq Cf PI Prm 137c; 144c; 145c; 147b; 158a; Clem str V 81,5sq
lOsqq
Cf Clem paed I 71,1; Proel inst 13; id theol plat III 7 (p 29,24)
13 sqq Cf DN
131,9sqq; Proel in Cra 53,9sqq; 60,9sqq; 84,6sqq
14sqq Cf PI Prm 157a
16
TO : Cf Athenag leg 18,2; Clem exe Thdot 8,1; 36,2; Or princ
IV 4,1; Ath Ar 4,9 sq; id syn 41,8; Bas Eun 2,16,31; Gr Naz or 31,14; Gr Nyss ep III
22,21 sqq; Nonn par Jo 10,38; 14,11; Proel in Prm IV 115; id inst 124; J o D exp 1,8
17 : Cf Ath Ar 1,18; id ine 8,3
: Cf Didym Irin 2,4,8; Sophr
or 2,2; Max ep 13,532 A
18 ?: Cf DN 139,17sq; 140,3sq; 159,4;
193,10sq; 203,6sq; Ep 5,1073 A; Ep 7,1080B; Ep 9,1108B; 1112 A; Schol 232,18-22;
Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp49sqq; Scazzoso, I rapporti
19 sq Vide Mt
5,14; Joh 8,12
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 139


2 $ PnPb
1 : Pa VeVb
3 iv: om PtPnFa
4 PtPnPbFbFa
5 : PtPn(corr)FbVb
PbWc
6 : Pa (sed corr) Pt (corr
in ) PbVfVeVcKaPg
8 VfVeVcKaPg: cett codd v;
cf Lilla, Osservazioni, 140
10 * Pt(corr)PnFaLc (ser
et adscr mg) LeWc: * PaPt (ser e
corr) VvVbLc (corr in $ mg) , Rc (add
s ) PbFbVf (add ante et pro ser ) VeVcKaPg

: Pa(corr s lin}RcFb
16 : PtPnFa
Le
(corr)

is

11.11

137

,
,
, ' ,
, , ' 652
' .

.
'

,
, , '
,
.

1 sqq Vide I Cor 8,5 sq; cf Schol 232,23-233,6


5sqq Cf D - S 172; D - S 188;
D - S 75
7 : Cf Schol 2 3 3 , 7 - 1 6
8 -13
: Vide Doct Patr, 69, s XII
9 Cf DN 112,8 sq
11
: Cf DN 121,17; CH 181 D; 209 B; EH 445 C; 484 A; 485 B; Ep 8,1085 C;
Hipp Dan IV 31,5; Epiph haer 59,2,4 sq
12 : Cf DN 127,3
13 * : Cf DN 122,9 sq; Leont H monoph 1800 A
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

9 FbVbPg : Wc cett codd


11 omnes
codd praeter VfVeVcPg: to VfVeVcPg
12 omnes codd (Ve ser ):

138

De Divinis Nominibus

<IIL>
so

<1> , ,


. '
5
.
, . ,
,
, .
, .
'
.
680 e

1 sqq Cf DN 112,7 sqq; 143,9 sqq; 229,15 sqq


2sq Cf DN 139,13 sqq; CH 121 A;
EH 373 B; 428 C; MTh 997 A; Pachymeres ad locum, PG 3,1016 A; 1017 A; Clem str
VII 31,7; Gr Nyss hom 10 in Cant 294,14 sqq; id hom 12 in Cant 342,1 sqq; id or dom
1,1124 ; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp27sqq; Semmelroth, Die Lehre, 43
4 : Cf DN 138,13 sqq; EH 396 A; 425 sq; 473 A; 556 Csq; 557 B; 560 A;
560 D; 561 A; 561 C; 564 A; 564 D; Ep 8,1097 C; Gr Nyss or catech 123,11 sqq; Proel
in Ti I 207,15 sqq; des Places, Denys; Vlker, Kontemplation; pp67sqq
6sq Cf
Proel inst 142
7sqq Cf Proci in I 207,15sqq
9sq Cf D - S 75
12
* Cf DN 109,10sq; 110,9; 117,10; 154,17; 189,4sq; 189,8sq;
208,11; 226,11; 228,20; Ep 7,1081 A; Ps 90(89),2 sqq; 102(101),13 sqq; Min Fei Oct 18,8;
Clem str V 81; Gr Naz or 45,3; Gr Nyss hom 5 in Cant 157,20 sqq
13 ' ov
: Cf Schol 233,24-27
PaRc PtPnPbFb VfVe VvVb Fa LcLeWc VcKaPg
lin 1 praem . '
PaRcPtPn (om ( usque ad ,
sed add man al) PbFbVf (om ; pro ser ) VeVvVb (om
) Fa (coll post ) LcLe (coll post
) Wc (coll post ) VcKaPg
1 RcVf(e
corr)VvLc
2 : VvVb
3 PaRcPt(e
corr)VeVvVbLcLeWc
5 * PaRcFbFaLe (adscr mg): *
PtPnPb (ser ) VfVeVvVbLcLe (ser et adscr mg)
WcVcKaPg ; cf Lilla, Osservazioni, 141
* omnes codd
praeter PbFbFaLe (scr et adscr mg): * FaLe (adscr mg)
PbFb
5 sq v : FaLe (adscr mg)
8
PaPtPnFaLcLe(corr)Wc: cett codd v; cf Lilla, Osservazioni, 141
10
: PaVv om Vb (scr mg)
13 PaRcPtPnPb(corr)FaLc
Vf

III. 1. 2

is

139

, ei
,

, ,
'
. "

' , '
. " , 68od
,
, , , .

, '

.
<2> Kai , 6
"

. ,

,

1 sqq Cf Schol 233,28-31; Horn II 18sqq; PI R 616b sq; Gr Naz or 31,28; Gr Nyss
anim et res 89 A; Proel in Prm V 118; id in Ti I 206,4 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius
Areopagita, pp 184 sqq
5 sq Cf Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 187
6 sqq
Cf Clem str IV 152,2; Gr Nyss anim et res 89 A
7 : Cf Schol 233,32;
PI Lg 893b; Proel in Cra 51,9; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 188
13 sqq
Cf DN 138,2 sq; PI Ep 8,352esq; id Lg 893b; id Ti 27c; 48d; Proci in Ti I 214,17 sqq
17 sqq
14 : Cf Schol 233,33-49
17 : Cf Schol 233,50
Cf DN 133,13 sqq; 230,6 sqq
PaRc PtPnPbFb VfVe VvVb Fa LcLeWc VcKaPg
3 : Fa (corr) Le
4 Re VcKa
8
PaRcPtPnPbFa
10 Pa (ser )
RcPtPnPbFbVeVvVb(e corr)FaLcLeWc
11 PaRcPtPnFbVvVbFaLeWc
12 : PaVeVvVbLcLeWc Pt om Ka (sed add mg)
13
? RcVvVb
15 ; omnes codd:
17 Kai -143,8 :
exp Brons, Sekundre Textpartien, pp 110 sqq
19 cs coli VeWc
VcKaPg
20 omnes codd praeter PbFbFaLe: PbFb FaLe;
cf Lilla, Osservazioni, pp 141 sq
: Pt(e corr)Pn(e corr)VfVeVcKaPg
Fa; cf Lilla, Osservazioni, ppl41 sq
22 prim: om Pb

140

De Divinis Nominibus


,
TOUS ,
SEI . s
' vi
'
,
.
. '
. is
681 e , ;


, .
2
2 : Cf Schol 236,1
4 : Cf DN 159,4; 203,6 sq; Ep 5,1073 A;
Ep 7,1080 B; Ep 9,1108 B; 1112 A; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 51 $: Cf Schol 236,2-6
6 : Cf Schol 236,7-11; Koch, PseudoDionysius Areopagita, 54
6sqq Cf DN 143,6 sqq
7 : Cf Schol
236,12 - 1 5
8 Cf PI Phdr 250e; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 53 sq
14
: Cf Schol 236,16-18
15 Cf DN 114,1
15sq Vide Hbr 5,14; cf
Ep 9,1112A
17 : Cf Schol 236,19sq
18 : Cf Schol
236,21-28
PaRc PtPnPbFb VfVe VvVb Fa LcLeWc VcKaPg
1 omnes codd praeter VvVb: VvVb v; cf Lilla, Osservazioni,
142
: coll PbFbFaLeWc
:
Pt(corr)Pn(corr)Fb (corr) Vb
2 : FaLc (corr)
PaRcVvVb(e corr)FaLe: cett codd ; cf Lilla, Osservazioni, 142
4 omnes codd praeter Pb: Pb
5 :
FaLe (adscr mg)
7 Le (ser s lin) LeWc
8 :
Re ol VvVbFaLc (corr)
: Re
8sq Cf Lilla,
Osservazioni, 142
10 RcVvVb
12 :
Pa Re
13 : VePg
:
PtPnPb(corr)Fa
14 omnes codd praeter PaFbVb:
PaFb Vb
15 : Re ( exp) Vf Pb
( mut in ) Le
16 VfVePg
: Pa (e
corr) Re (e corr) Vb Wc
18 PnFa
20
VvVb

III. 2

141


'

. '
5 , , ,
d
, , ,
, , ,
, , , 684
, perro ,
. Kai
is ; , ,
. .

4sqq Cf J o D dorm II 18,49 sqq


6 : Cf DN 123,6; 192,19; Schol
236,29-33
: Cf CH 212C; 304A; Ep 8.1092B; Schol 236,28-32; Gr
Nyss hom 13 in Cant 388,21 sq; 390,22 sqq; id or catech 116,10; 144,4; 148,12; Sophr
or 2,32; Mod dorm 3284 ; Jo Eub concept BMV 15; J o Mon hymn Nie Myr 3
6sq Cf CH 181 ; Ep 8,1089 C; Trans BMV apud Tischendorf, pp95sqq; Bonaccorsi,
Vangeli, pp 260 sqq; de Santos Otero, Evangelios, pp 619 sqq; Halkin, BHG 1055 sqq;
Gonzalez, La dormicin; Grumel, L'apodosis; Haibach-Reinisch, Ein neuer Transitus
Mariae ; Jugie, La fte; Jugie, La mort; sed cf Gelzer,
7 : Cf Mt
13,55 sq; Me 3,31 sqq; 6,3; Gal 1,19; Cyr Ps 68,28
: Cf Mt 4,21; 27,56; Me
3,17; 5,37; 9,2; 14,33; 15,40
: Cf Mt 16,18 sq; Me 1,16 sqq; 3,16; Le 22,31 sqq;
Joh 21,15 sqq; Act 12,1 sqq; Gal 1,17 sq; 2,11 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
pp46; 163
8 : Cf Schol 236,34
10 : Cf
Schol 236,35-237,25; I Cor 1,25; II Cor 13,4sq ( ); Phil 2,6sq;
Hbr 5,7; Or hom 8 in Jer 9; Leont Nest et Eut 1344 C
11 : Cf DN
126,8
11 sq : Cf DN 158,19; 159,3 sqq; 194,13 sq; MTh
1000 A; Ep 9,1112 C
12 C f D N 134,1 sq
14 ?: Cf Schol 237,26-31;
Act 16,25; Eph 5,19; Col 3,16
PaRc PtPnPbFb VfVe VvVb Fa LcLeWc VcKaPg
2 : PtVf Pn VvVbFa (mut in s lin) Le
3 Re Vv Wc
: om PbFb
:
om PaLc (add s lin)
5 : Pa(corr)PbVvVb Pt (corr)
10
: Pa(corr)Pn(corr)Ve (adscr mg) Vb(e corr)Lc(e corr)Vc
(corr)
14 elvat omnes codd: elvai
17 PbVeVvWc

142

De Divinis Nominibus

684

<3>
,
' ,

, s
.
,
(!> .
^
,
,
584 e ,
.
,
is
,

3 : Cf CH 305 C
4 : Cf Did 15,1 sq; Clem eel 23
5 : Cf EH 377 A; 392 A; 396 B; 425 B; 429 Csq; 432Asqq; 441 C; 473 A;
476 D; 513 C
6 : Cf DN 193,10 sq
8 : Cf Schol 237,32
: Cf DN 199,21; 200,2; CH 304A; Ep 9.1112A
10
: Cf DN 111,1; CH 305 A; 305 D; Schol 237,33 sq; PI Lg 813c; Gr Thaum
pan or II 11,6; Ath ep Serap 1,20
12 : Cf Schol 237,35-39
13sqq
Cf Arist Metaph 980a; id EN 1094a
13 : Cf DN 179,13
14 Cf DN 157,20;
159,10; 159,16; 160,9; 160,16; 161,14; 162,2; Ep 8,1085 D; PI Phdr 248d
15
: Cf Schol 237,40-44
15 sq Cf Ps 131 (130),1; Gel Cyz h e II 21,22
PaRc PtPnPbFb VfVe VvVb Fa (post 7 defic; ine 167,3 )
VcKaPg

LcLeWc

1 * PaRc (adscr ' mg) PtVfVeVvVbLcLe (ser ' et adscr mg)


WcVcKaPg: '* Re (ser et adscr ' mg) PnPbFbFaLe (adscr mg)
; cf Lilla, Osservazioni, 143
alt: om VvVb
3 :
Pt Le (corr s lin)
: coni Lilla, Osservazioni, 143
6
: RcPtFbKa Pa
7 : Pt
PnFa (ser )
: VvVb (ser )
:
VvVb
8 : (e gl hue intrusum) Ka(e corr)Pg

> Pa (corr in ) Re (ser et adscr ' > mg) VfVcKaPg:


^ Pa(e corr)Rc (adscr ' mg) PtPnPbFb (ser
) VeVvVb (ser ) LcLeWc; cf Lilla, Osservazioni, 143
10
: Vb (e corr)
11 : Vv
12
: Pa(corr)Rc (ser et adscr '
mg)
: PaVfPg
14 : Pt

III. 3 - IV. 1

143

, , .

, Kai


, smd
.

<IV.)
<1 ) , ' ,
, , ,

1 sq Cf Col 3,16
: Cf Schol 237,45 sq
3 :
Cf Schol 237,47 sq
3sqq Cf DN 133,13 sqq
8 : Cf DN 140,6 sq;
140,9sq; 140,18; Max ambig 1053 D; 1281 C
: Cf DN 133,13; Schol 237,49sq
: Cf DN 138,1 sq; Ps 73(72),1;
9 : Cf Schol 237,52
118(117),1 sqq; Mt 19,17; Le 18,19
9sqq Cf DN 180,8sqq; 181,r S qq; 182,17sqq;
184,2 sqq; 229,10; 229,15; PI Chrm 163dsqq; id R 504esqq; id Ti 29esq; Prod in R I
267,4 sqq; Weertz, Die Gotteslehte
10 : Cf Schol 237,53-240,3
11
Cf DN 122,1 sq
12 : Cf Schol 240,4-6
PaRc PtPnPbFb VfVe VvVb LcLeWc VcKaPg
1 : PtPn
: Ve
3 :
Pt
4 prim: om Pa(add mg)Vf
Vf PaRcVvVbLc (e
corr)
5 : exp Lilla, Osservazioni, 144
6 : Le
7
: Vv (corr in ) Vb
: PtPnPb
: exp
Lilla, Osservazioni, 144
8 : PnWc
: Vf
lin
9 praem . , , , , , ,
PaRcPtPnPb (ser ) FbVf
(om ) VeVv (coll post ) Vb (om ) LcLe (coll
post ) Wc (coll post ; ser ) VcKaPg (om et
et usque ad )
9 PtPn (e corr)
12 : exp Lilla,
Osservazioni, 144 : Re (corr) Pt(corr)Pn : PbFbVfVeVvVbLcWc
: RcFb PtPn
: om Le

144

De Divinis Nominibus

. '
, '
,
. 5

693 e ,



696 .
,
,
is
' , ,
.
( ) ' al
696 , al
,
, al

, , at
, al
al 2

1 ' : Cf DN 187,17 sqq; Schol 240,7 - 2 6 ; PI R 507dsqq; Iamb


myst I 12; Gr Naz or 21,1; 28,30; Proci in Cra 98,1 sqq; id inst 122; 140; 189; Koch,
Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 236 sqq
1 sq o :
Cf Plot Enn IV 3,13,20; Semmelroth, Gottes ausstrahlendes Licht, pp487sq
3 sqq
Cf DN 147,2 sqq
6 sqq Cf CH, c VII, 205 sqq; c VIII, 237 sqq; c IX, 257 sqq;
284 D sqq
8 : Cf Schol 241,1
:
Cf DN 195,6 sq; PI Phd 66d sq; 67c; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 122
11
: Cf Schol 241,2 sq
12 Cf Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
pp 233 sq
13 sq : Cf DN 120,2; Schol 241,4-10
14
: Cf DN 148,8 sqq; EH 561 sq et al; Arist EN 11 I; III; X passim
18
' ?: Cf Schol 241,1137
: Cf Heracleon ap Or
Jo 13,60; Or princ I 6,2; Oecum Apoc 4,3 (p 69)
18 sqq Cf DN 186,1 sqq; 195,3 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

4 : Re (corr s lin et adscr ' mg) Fb


7 :
VfVe VcKaPg; cf Lilla, Osservazioni, 144
11 PbLc(e corr)Le
14 :
Pa om Le (add mg)
: om Pt(add mg)VvLe (add mg)
Pb
prim: Re (sed corr)
16 * em Lilla, Osservazioni,
144: ' RcPtVb ' cett codd
20 : Pa
(corr) PnPb Pt Vf We
21 : PaRcPnPbFbLe
: coni Lilla, Osservazioni, 144
: PaRcPnPbFbWc

IV. 1.2

is

20

145

,

.
' , , ,
,


.
696 c
'

, ?
'
*
, ,
.
, , ,

696 d

1 : Cf DN 153,11
1 sq Cf DN 162,10sq
2 v epl :
Cf Schol 241,3840; Roques, Denys, coli 259 sqq
4 : Cf CH
passim, praecipue CH 121 Asqq; 124 A; 136D; 145; 164Csq; EH 369 A; 372 A; 372C;
373 A sq et al; Roques, La notion; Roques, L'Univers dionysien, pp96sqq; Stiglmayr,
ber die Termini
al : Cf CH 208 A; 209 C; 240 C; Schol
2 4 1 , 4 1 - 4 9 ; Jes 6,6 sq
6 Cf DN 132,1
7sq Cf DN 169,20sq; CH 180 ; MTh
997 ; Schol 36,23 sqq; 241,50 sq; Or Cels 5,4; Gr Nyss hom 13 in Cant 390,17; Anast
S viae dux II 4,120 sqq; Et Gud 3,43 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp45;
131
9 v ?: Cf DN 170,4 sq; EH 428 C; Ep 8,1088 B; 1088 D; Bas hex 2,1
10 : Cf DN 115,3
al : Cf Schol 244,1 6
13 :
Cf CH 165 A; Clem paed I 1,1; Ath ep Aeg Lib 8,556 ; Gr Nyss hom 9 in Cant
279,2 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 60
14 : Cf DN 117,12;
138,2; 138,5; Ep 2,1068 A; 1069 A; Schol 2 4 4 , 7 - 1 1
14sq Cf DN 150,1 sq
17
: Cf DN 210,14 sq; Ep 9,1108 A; Schol 244,12; Roques, Denys, coli 259 sqq
18 : Cf Schol 2 4 4 , 1 3 - 1 5
19sqq Cf Gen l,30sq
20
: Cf Schol 2 4 4 , 1 6 - 23
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

5 VvVbLc (corr)
7 : VfLe
8 PtFb
(corr)
: PtPn
9 : Lc(e corr)LeWc
14 :
VfVcKaPg
15 : Re Lc(corr)Vc
20
: om Pa (sed ss)

146

De Divinis Nominibus


, .
,
'
.
5
697
( 3 ) , , ,
.

v .
, ,
v
.
697
<4> ' , , , , is
,

,
, , ' ' 2

4sq 6 : Cf Schol 244,24- 32


6 Cf DN 109,10 sq; Schol
244,33-39
6sqq Cf DN 134,11 sqq
7 : Cf DN 134,11 sq;
EH 404 C
8sq : Cf DN 193,5 sqq
10 sq
: Cf Schol 244,40-44; Arist Metaph 1005b; 1046a
10 sqq Cf DN 162,7 sq; PI R
509b; Arist EN 1098a; 1115b; id Metaph 1072a
13 Cf PI Prm 135d

: Cf Schol 244,45-245,18; Proci in Cra 97,28 sqq
13 sqq Cf DN 202,12 sqq
16 sqq Cf Gen l,14sqq; Ps 136(135),7 sqq
18 : Cf Schol
245,19-28; Gen 1,16; Ps 136(135),7
19 : Cf DN 202,14
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

2 coll VvVb
4 : PaPnVb
8 :
PaRc(corr)PnPbFbVvVbLc(e corr)LeWc
: PaRcPt
(corr)PnPb (corr) Ve; cf Lilla, Osservazioni, 145
9
VvVb
12 Pa(corr)Lc(e corr)Le(corr)Wc
13 : exp Lilla,
Osservazioni, 145
14 : Re
Pt(e corr)WcVcKaPg
omnes codd: vauos
:
PaPtPnVc (corr)
15 eupoia* VvVbVc (ser ? et adscr
s lin) KaPg: epeas PaRc (adscr oaas mg) WcVc (adscr s lin)
* Re (ser et adscr mg) PtPnPbFbVfVeLcLe ; cf Lilla,
Osservazioni, 145
16 : VvVb (ser )
Pa(corr)Pt
17
: Pt (corr)
20 &: Pt coni Lilla, Osservazioni, 146

147

IV. 2. 3. 4

.
Tis ' ;
. 697 c
v .
5

,

,
,
, ,
, 697 d

is . o ,
,
. '

1 : Cf Schol 245,29
2sq Cf DN 111,7sqq; 118,12; CH 121 D; 140C;
144 D; 301 D; MTh 1048 A; Gr Naz or 44,3; Vlker, Kontemplation, pp 210 sqq
2 sqq
Cf DN 144,3 sqq; 148,19; 187,17 sqq; CH 301 A sq; EH 445 A; 561 A; Ep 7,1081
3 sq : Cf DN 149,9 sqq; Ps 104(103),2; I Joh 1,5; Clem
ecl 21; Or Cels 6,66; Cyr H catech 6,9; Gr Naz or 44,3; Gr Nyss perf 184,21 sqq;
188,7
4 sq : Cf Schol 245,3044; Koch, Pseudo-Dionysius
Areopagita, 102
7 : Cf DN 180,2; 196,20sq; 203,2; 213,13; EH 425Bsq;
Proci de prov 65,10; id inst 152,11
8 : Cf Schol 245,45-49
9 Cf
DN 134,15 sq; 182,20 sq; 183,2; 183,5 sqq; 215,8 sqq
10 * Cf DN 134,14 sq;
Schol 245,50-248,2
12 : Cf DN 166,1; 167,5;
191,5; 195,17; 201,11 sq; CH 144B; 337 B; Schol 248,3-24; Plot Enn I 2,2; 1 4,3; V
3,9; VI 7,33; Herrn in Phdr 26,4 sq; Proci in Ale 272,2; id in Cra 29,21 sqq; id in Prm
V 145; V 203; VI 11; VI 120; id in R I 185,1; id inst 129; id theol plat I 29 ( 125,5 sq);
Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 195 sqq
13 sqq Cf CH 165 Dsq; 177 sqq;
209 A sqq; 240 C sqq; 300 C sqq; EH 369 D sqq; 376 C sqq; 437 D sqq; 444 D sqq;
480 sq; 504 C sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

1 Pa
2 T omnes codd praeter VcKaPg: T ' VcKaPg ;
cf Lilla, Osservazioni, 146
: PbFbVf
4 : Le
(adscr mg)
: Re
5 : PaPb
:
Pa(corr)PbFbVfVeLc(e corr)LeWcKaPg
13 : Pt
Fb coll ante 13 VvVb
15 : Re (corr) om Pt Vf
17
: vorrrctuo Pn

148

De Divinis Nominibus

TOO A , ,
.


. Kai , ', s
. ,
,
' .

, , ,
.
Kai , ,
700

is
, , ,
,
.

, , , 2

3 sqq Cf DN 187,17 sqq; 192,15 sqq; Schol 248,25-45


5sq Cf DN 134,15; 147,9;
Schol 248,46-50
6 corr tcm : Cf Schol 248,51-249,5; Gen 1,3 sqq;
1,14 sqq
7 : Cf CH 180 D; EH 501 C; 512 B; MTh 1000 C; Ep 8,1084
8 sqq Cf DN 117,16; 120,2; 180,4
9 * Cf DN 217,5
:
Cf DN 126,15; 126,17; 127,3; 128,10; Schol 249,6 sq
10 : Cf DN 120,3;
144,13; 152,21; 155,3; 159,2; 215,1; 219,5; CH 212D; Proel inst 148; J o D exp 1,1; 1,3
12sqq Cf DN 123,16sqq; Gen 1,4; Rm 11,36; I Cor 8,6; 11,12; Col l,16sq; Proel inst
25; 27sq; 133
13sq Cf DN 214,14sq; Proel in Ti I 445,9sqq; id inst 11; Max
ambig 1188C
15sqq Cf DN 117,15sqq; CH 177D; Schol 249,8-300; Proel inst 145;
Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp76sq
18 : Cf DN 128,6
19 sqq
Cf DN 147,2 sqq; CH 120 A; PI R 509b; Proel inst 5; 13; 17; 121; 146
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

7 PtPnPbFb VfVeLcLeWc
: Re VbLcLeWc

: coll ante 7 FbVf


: Re
12 :
Pa(corr s lin)Rc
15 : Pa(e corr)RcPtPnPbFbVvVbLcLe Ve Iv Wc

omnes codd:
16 : Pb (corr); cf Lilla, Osservazioni,
146
: Pa (corr) PbVb(scr mg)om Fb
18 :
Pa(corr)Pb (corr) PtPn (corr)
20 omnes codd (ser
s lin Vb) praeter VfVeVcKaPg: , VfVeVcKaPg ; cf Lilla,
Osservazioni, 146

149

IV. 4. 5

is

, .
, . Kai
7 c
. o ,

, '
, .
< 5 ) ' . 7OOD
,
, , &
,


,
7
, ,

.

I sq Cf DN 148,8sqq; Schol 249,31-35; PI Cra 409a


5sqq Cf Schol 249,36 - 4 1 ;
PI Lg 886d; 950d; Arist Ph 194b; Jul ep 111, pl90,10sqq; id or 4,131 Bsq; Proci in
Cra 74,5 sqq; id theol plat II 4; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 241 sq
7 sq
Vide Rm 1,20; cf Ep 9.1108B
8 tBio: Cf DN 113,10
9 teoAoyky:
Cf DN 121,3
9 sqq Cf DN 147,2 sqq; CH 140 C; PI R 507e; Plot Enn IV 3,17; V
1,6; VI 7,16; Or princ I 2,7; Beierwaltes, Lux intellegibilis; Coomaraswamy, Mediaeval
aesthetic; Fritz, Die Rolle des Nous; Jger, Nus
10 sq Cf Mt 19,17; Joh 8,12; I Joh
1,5
12 : Cf DN 150,8 sq; 199,14 sq; CH 180 B; EH 568 B; MTh
1048 A; Ep 8,1088 A; Proci in Ale 53,12; 224,4; 257,10; id in Prm IV 3; V 274 sq; V
312; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 123
13 sqq Cf Horn II E 127 sq; PI Ale
II 150d
14 : Cf Schol 249,42 - 4 4
18 Vide Le 7,47; cf Schol
249,45 - 4 8
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

I : Re (ser ) Vf
2 : (e gl hue intrusum) Pt
: Pa (e corr) Pt (corr in s lin) ser et adscr mg Le
10 : o n Pa (add mg) Ve Fb
: om Vc(add mg)Ka (add mg)
II : PtVfLeWcVcKaPg PbVeVb Fb Vv
14 omnes codd praeter PtPnPb: PtPnPbLe
(ser et adscr mg)
16 : FbVv
: VcKaPg
: coni Lilla, Osservazioni, 146
17
: Pa Pt
19 : VcKa

De Divinis Nominibus

150

< 6 >



701
.
,

v
, ,

.
701 e
< 7 >

l s q q Cf DN 144,6 sqq; 145,14 sq; CH 260 A sq; Ep 5,1073 A; Schol 249,49-252,13;


Iamb myst VIII 8; Sallust d et m, c VI; Gr Naz or 28,9; 40,5; Andr Cr or 7,952 C;
Areth Apoc 2,521 A; Pachymeres ad locum, PG 3,760 A
6 : Cf CH
121 A; 165 A; E H 433 A; 557 C; Sophr H triod 3972 C
: Cf MTh 997 A;
1025 A; Andr Cr or 7,949 C
8 : Cf Schol 252,14sq
:
Cf D N 149,2
8sqq Cf DN 148,8sqq; 149,12; 155,16
9 : Cf Schol
252,16-18
9sq : Cf DN 219,14 sq; MTh 1001 A;
Proci in Ale 39,17; 41,15; 143,1 sqq; 240,18; id in Prm IV 222; id inst 13; Koch, PseudoDionysius Areopagita, 174
11 : Cf Schol 252,19 sq; PI Phdr 274c
12 : Cf Schol 252,21 sq
15 : Cf Schol 252,23-32; Cant 1,16
15 sqq Cf D N 157,9 sqq; 160,1 sqq; CH 164 D; E H 513 B; PI Phlb 64esq; Arist Metaph
1078b; Plot Enn I 6; V 8; VI 7; Proel theol plat I 24; Grassi, Die Theorie; Koch,
Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 63 sqq
16 : Cf Ps 45(44),3
:
Vide I Joh 4,8; 4,16
: Cf Mt 3,17; 17,5; Me 1,11; Le 3,22; II Ptr 1,17
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

2 : PbFbVfVeLeWcVcKaPg; cf Lilla, Osservazioni,


ppl46sq
4 * PaRcFb (adscr mg) VfVeVvVbLc (scr
et corr in mg) WcVcKaPg : * PtPnPbFb (scr
et adscr mg) Le (corr in mg) Le; cf Lilla,
Osservazioni, 147
7 sq PaRcFb Ve VvVbLc(e corr)LeWcVc
KaPg: PtPbVf
Le (sed corr)
11 ITI: Rc(corr)om PtPnPbVb (add s lin)
13
: Pn (corr)
14 : Pa (corr in
) Re (corr in ) Pb (corr)
FbVv(corr)Lc
16 : om VbVf

is

151

IV. 6. 7

is

.
T vi
. y p
,
.
'

,
, , 7 d


, , , o,
, , o 704
, , ' ' '

.

' .

3 Cf DN 129,2sq
7sqq Cf DN 136,7; Ps 104(103),2
9sq Cf Eph 4,1; I Thess
2,12; I Ptt 2,9; PI Cra 416c; Plot Enn I 6; V 8; Proci in Aie 328,12; id theol plat I 18
(p87,4sq); I 24 (p 108,8); Herrn in Phdr 13,10sq
12sqq Vide PI Smp 211asq; cf
EH 397Dsqq; Pera, S. Thomae Aquinatis in librum, p p l l 5 s q
15sq '
: Cf Schol 252,33-46
16 Cf DN 132,1
18 sqq Cf Proel inst 124
19
: Cf Schol 252,47-253,11
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

1 : Pa Pt Fb
2
omnes codd: o coni Lilla, Osservazioni, 147

Pa(corr)RcPtPnPbVfVcKa: Pa(e corr)FbVeVvVbLcLeWcPg


: om
PtVb
3 * Pa (corr e ) Re (scr et adscr mg) et
cett codd praeter VvPtPn: * Pa (corr in ) Re (adscr mg)
PtPn om Vv
8 : Pt (corr)
Le (corr in s lin)
9 : Pt (corr) ' VvVb ' Le
/:
Pa VvVb
10 : om FbVvVbLc(add s lin)LeWc
:
Fb Ve Vb Le
12 : VcKaPg

quart: Pa
13 prim: LeVe (e corr)
alt:
Le Ve (e corr) Pg
14 : FbVeWVbLc (corr s lin) ' Vf; cf
Lilla, Osservazioni, 147
: coni Lilla, Osservazioni, 147
:
Vf (scr et adscr mg) Ve VcKaPg
15 : PaRcPtPnPbVfLc(corr
s lin)VcKaPg
: Rc(corr mg)PtPnVeLc om Pa (sed add mg)
Vf
16 : PaRc Pt

152

De Divinis Nominibus

,
at ,
, ,

- , s
, , ' .
704 ,
, ,
.
, v
, ,
.
.
al , ,
, , ai , , ai , is
ai , , ai
, ai , ai
,
704 e , ai
, ai 2
, ai , ai
, ai ai ai , ai

2 Cf D N 152,19 sq; 185,23; Prod thcol plat I 24 (p 107,5sqq)


3sq Cf D N 153,1 sqq;
154,24; 155,1 sqq; 180,2; 187,10sq; 198,16sq
4 Cf CH 144 A
4sq
: Cf D N 155,5; Schol 253,12-31
6 Cf D N 155,1; PI Prm 132d
8sq Cf
PI Smp 211b
10 v: Cf Schol 253,32-256,3
14 ai
: C f D N 182,19 sq; Schol 2 5 6 , 4 - 3 1
14 sq Cf D N 144,18 sq
15sqq Cf
D N 110,14; 112,13; 144,20sq; 145,1
17 : Cf D N 158,16; 161,4; Schol
196,23-27; Didym Trin 2,6,8; Proci inst 97; Andr Caes Apoc 247,14
:
Cf D N 158,18; 161,5; Proci inst 39; Aubin, Le problme
19 sq Cf D N 152,2; Proci
inst 103; id theol plat IV 2 ( 13,10 sqq)
22 sq Cf D N 153,4 sqq; 153,10 sqq;
154,7 sqq; Schol 256,32-257,6; Proci theol plat III 6 ( 27,6 sqq)
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

2 : om VvVb
5 : PbFbVv
7 : Re (e
corr) PtPnPbVfVvVb
9 : VcKaPg
10
coll PaRc
11 : VcKaPg
12 PaFbVfVvWcVc
KaPg
: Pb
13 : om PbLe Ve
Vb
14 : PtPnPb
tert: PtPnPb
16 :
Le
21 omnes codd praeter
Fb: Fb Vb

IV. 7. 8. 9

is

153

, .

.
< 8 >
, '
,
, ,
.
< 9 >


,


.
, ' , ,

I sqq Cf PI Prm 138b sqq; id Sph 250c; Arist Metaph 1072a sqq; id Ph 192b sqq; Proel
theol plat III 6 (p 25,7 sqq)
4 : Cf Schol 257,7 11; Arist Metaph
1072asqq; Herrn in Phdr 20,28sqq
4sqq Cf DN 132,7sqq; 152,22sq; 153,10sqq;
154,7sqq; 190,6; 191,12; 195,3sqq; 213,10sq; CH 205Bsq; 208Asqq; 212A; 237Dsq;
305 A; 336 A; 340 A; EH 481 A; PI Lg 716a; id Phdr 245c; 250b; id Sph 248dsq; Arist
Ph 192bsqq; 261bsqq; Or princ II 8,3; Gr Naz or 6,13; 28,31; 38,9; 41,11; Gr Nyss
Eun I 275; I 531; III 1; id perf 187,15 sqq; Proel in Cra 86,6 sqq; id in R II 149,4 sq;
id in Ti I 413,23 sqq; id theol plat II 4 (p 36,19 sqq); III 6 (p 26,18 sqq); VI 8sq;
Beierwaltes, Proklos, pp 207 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 83 sqq; Riggi,
II creazionismo; Roques, L'Univers dionysien, pp 85 sq; 203 sq; Semmelroth, Die Lehre,
44
6 : Cf CH 260 C; Proel theol plat VI 9; Herrn in Phdr 21,2 sqq
7
: Cf Arist Cael 268b; Archim Spir; Herrn in Phdr 20,32 sqq
10 sqq Cf
DN 152,22sq; 153,4sqq; 154,7sqq; 156,15sqq; 195,12sqq; Schol 257,12-19; PI Ti
40b sq; 47b sq; Plot Enn VI 9,8; Proel in Prm VI 112 sqq; id theol plat III 6 (p 27,6 sqq);
Herrn in Phdr 20,28 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 150 sqq
17
': Cf Schol 257,20-34
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

I : PtPn
2 : Re Le (corr)
:
coni Lilla, Osservazioni, pp 147 sqq
4 : Pa (corr)
Re (corr)
5 KaPg
6 omnes codd:
II : FbLc(e corr)LeWe Vb (corr)
12 : Pa(e corr)LeWc
Vb
14 : PbVe
17 omnes codd:

: Pa(corr)Rc
18 : Pa PbFb

704 d

70s

TOS

De Divinis Nominibus

154

.
' ,
, , , ,

5
.
<10)

70s e
.
. yp '
ai , ,
, ai
, ai , , ,
, ai , ai is
, , , , , ai ,
, , , oi , ai , ai
, , , , ,
705 D , , , , ,
, , . Kai

.
, ,
. Kai pa ' .

5sq Cf D N 142,14
7sqq Cf D N 111,12; 152,4sq; 152,22sq; 153,1 sqq; 153,4sqq;
212,16 sqq; 213,7 sqq; 213,15 sqq; Schol 257,3547
10 : Cf Schol
257,48-260,3
: Cf Schol 260,4sq
10sq Cf DN 148,12sqq
11 Vide Rm 11,36
11 sqq Cf DN 185,18 sqq
14 hi : C f Schol
260,6-24
17 , : Cf D N 138,12; 189,8 sq; PI Phlb 16c;
Arist Metaph 986asqq
ol : Cf D N 185,24; Schol 2 6 0 , 2 5 - 2 7
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

2 : exp Lilla, Osservazioni, 148


4 : PaPt(e corr)PbLc(e corr)LeWc
: Pa Pt I.c(e corr)Le (corr) Vv
V b
: exp Lilla, Osservazioni, 148
5 Ve VcKaPg
8
: PtPnPbFb
: VvVb Pg
9
: Pa
10 : ' o PtPnPbVb(e corr)Lc (corr)
: '
Pa ' RcPb Ve VcKaPg
11 els : eis VvVb
13 al alt: om PtPnPb
14 : Pa
16 : exp Lilla, Osservazioni, 148
:
Rc(corr)Lc(e corr)LeWc

155

IV. 9. 10

' ,
, , , ,
, . " 7
, ,
s ,
' ,
.
OUV ,
'

,
,
.
^ ,
is ' pt, ,
, , , ?os
.
'
, !
20 .

1 : Cf D N 152,6; Schol 260,28-40


3sq Cf I Cor 11,12
3sqq Cf DN 123,16; 151,19sq; 152,3sqq; 159,18sqq; 183,12sqq; Schol 260,41-261,4
5sq Vide Rm 11,36; cf Col l,16sq; DN 124,1 sq; 137,3sqq; 148,12sqq; CH 121 A
8
Vide D N 162,6 sq; cf Proci in Ale 328,14 sqq; 336,5 sqq
9sqq Cf DN 152,16 sqq;
158,16 sqq; 159,1 sqq; 161,3sqq; 226,2sqq; Schol 261,5-11; Proci in Ale 56,3 sq; Proel
in Cra 82,8 sqq; id in Prm IV 213; V 110; V 188; id inst 21; 97; 110; Koch, PseudoDionysius Areopagita, pp71sq
16 sq Ipcos : Cf DN 158,13 sqq;
158,19 sqq; 160,1 sqq; 215,7; Schol 269,30-51; Joh 3,16sq; 3,35; 5,20; 14,21 sqq; 15,9sq;
16,27; 17,23 sqq; I Joh 3,1; 4,7 sqq; PI Phdr 245b; id Smp 211b; Proci in Ale 30,7 sqq;
17 :
37,10 sq; id theol plat I 25; Herrn in Phdr 72,11 sqq
Cf Schol 261,12-23
20 : Cf D N 204,2 sqq; 225,14 sqq; Schol
261,24-26
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

1 : om Pa (add mg) Le (corr)


: coll post Vv
2 :
Pa(scr mg)LePg Pt(corr)Pn (ser ) Vv (ser )
: Pt(corr)Vv
3 ": om PtPn
: Re
(corr) (e lin 4 hue intrusum) VvVb
6 LeWc : cett
codd
10 : Pa
12 : om Pb (add mg)
alt:
Pa
12sq , : om RcPt(add mg)Fb (add mg)
16
alt: om PbFb
20 PaRcPbFb: cett codd

PtPnVeVbLcLeWcPg Pb

156

De Divinis Nominibus

<11) ! 708 e . " , ,


, . Kai
,
s
, ,
' ,

,
' . "


70s D .
,
. is
, ! al
al , '

.
709 , al 2

1 sq Cf DN 157,4 sqq; Schol 261,27-32; 268,30-51; Gr Nyss hom 13 in Cant 383,6 sqq;
Rist, A note; de Vogel, Amor; de Vogel, Greek cosmic love; Vlker, Kontemplation,
pp 59 sqq
2 " 10 : Vide Doct Patr, 138, s I; cf Ph
somn I 96 sqq; Clem str VII 96; Or hom 13 in Ex 2; Gr Naz or 30,1; id or 31,3; Gr
Nyss Eun III 1,33; Prod in Ale 30,5 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp66sqq
7 ' : Cf Schol 261,33-35
13 : Cf Schol 261,36-52
15 sqq Cf DN 115,2sq; 115,9sq; 116,3; 116,15sq; 153,10sqq; 198,12sqq; MTh 1001 A;
Schol 264,1-17; Proel theol plat I 25
18 Cf I Tim 6,16
20 sq
: Cf Schol 264,18-21
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

2 : Pn
: PtPnLc (corr mg)
5sq
: PtPn
7 : Pn
RcPtVfLcKa Fb Vv (ser ) Vb
8 Ve
9 : PtPnPb
11 :
PaPn (corr)
12 : Pg
Pa
alt:
coni Lilla, Osservazioni, 148
13 VeLc(e corr)LeWc
16
Re (ser ) PnFbLe : cett codd (ser e corr Pt)
16 sqq Cf Lilla,
Osservazioni, 148
17 omnes codd praeter Pb: Pb
18
Re: cett codd
19 omnes codd:
Pg:
cett codd
20 : Le (corr s lin)
PaPbFbVb
: PtPn (corr) Le

157

IV. 11. 12

, ol ,
. ,
.
,
s -
, , ,
, ,
.
<12) ? ' 709
.
.

. "
.
is ol
,
.
' ,

a

3 : Cf Schol 264,22
4sqq Cf DN 156,1 sqq
5 :
Cf Schol 264,25-27
5sqq Vide Prov 4,7 sqq; cf Or Cant 68,26 sq
9sq Cf
DN 150,15 sqq; 155,16 sq; 156,1 sq; 158,9 sqq; Schol 264,23 sq; Proci in Ale 30,5 sqq;
Stiglmayr, Das Aufkommen, pp 32 sqq
11 Vide Ign Rom VII 2; Anast S sermo III
4,64sq; cf Or Cant 71,25sq; Schol 264,28-41; 264,42-265,2

: Cf Schol 265,3-5
12sq Vide Sap 8,2; cf PI Phdr 249dsq; id R
508e; id Smp 180dsqq; 203c; 206d; 207a; 210asqq; Arist En 1158b; id MM 1208b; id
Metaph 1072b; Or Cant 69,1; Proci in Ale 35,5 sqq
13sq Vide PI Phdr 245b
15 sqq Cf Schol 265,6-9
18sqq Cf DN 158,7 sqq; 215,5sqq; Prov 7,18; 30,16;
Schol 265,10-13; PI Grg 463d; id Phdr 255dsq; Proci in Ale 33,16 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe VvVb

LcLeWc

VcKaPg

1 : Pa Re (ser ) Pt (e corr) Vf
5
Pa
7sq omnes codd praeter PtPnVb:
Pt(corr)Pn Vb
9 : om PtPn
11
VvVb Le (corr) Wc
13 : Fb PtPnVfVeLcLeWcVcKaPg VvVb
15
Fb Ve VvVbLcLeWcVcKaPg: PaRcPtPnPbVf
16 :
PbVcKaPg VePg Vf
FbLe (al man s lin)
20 : Pa Re

De Divinis Nominibus

158

709 c , ,
' .
.
/
- s
' .
' ,
, , ,
' .


709 D .

is
,
.
712
<13) "

3 : Cf Schol 265,14
3sqq Cf Or Cant 70,33; 71,22sqq
8sq
Cf Schol 265,15 sq; II Reg 1,26; Or Cant 68,12 sqq
9sqq Cf Anast S sermo III
6,19sqq
lOsq : Cf Schol 265,17sq
11 Cf DN 156,1 sq;
157,9 sq
12 : Cf CH 140
13 sqq Cf DN 155,16 sq
13 sq Cf
Schol 265,19 sq; Proci in Ale 53,4 sqq
15 : Cf Schol 265,21-23
16 sqq Cf DN 155,9 sqq
19 $: Cf DN 142,13 sq; 155,16 sq;
MTh 1000 A; Schol 265,24sq; Act 10,10; 11,5; 22,17; Ape 1,10; 4,2; 17,3; Max ambig
1249 B; Andr Cr or 12,1052 C; Beierwaltes, Piatonismus, ppl27sq; Horn, Amour;
Vlker, Kontemplation, pp 197 sqq
Serg PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

1 : Ve irl Serg coni


Lilla, Osservazioni, 149
omnes codd praeter PaRcFbVe: PaRcFbVe
2
: Pa Re
2 sq Cf Lilla, Osservazioni, 149
4
: Pa
5 omnes codd praeter PtWc: PtWc
; cf Lilla, Osservazioni, 149
7 : Pa Pn
8 :
coni Lilla, Osservazioni, 149
9 : om PtPnLc(add s lin)Le (add s lin
man al)
: - Rc(corr)PbVeVvVbLc(e corr)LeWcVcPg
11 omnes
codd praeter PaRc: PaRc
14 /: PaPn (corr)
VeVbLc (corr)
Re
14 sq 15
: om Pt(add mg)PnWcPg
16 * PaRc (ser et adscr
mg) VfVeVvVb (ser ) LcVcKaPg : * Re (ser et
adscr mg) PtPnPbFbLeWc
19 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 150

159

IV. 12.13

, .

.

5 , , ,
. ,
, ,
.
,
' m

" .
is

,
.

20 .

1 sqq Cf DN 155,9 sqq; Proel in Prm V 188; id inst 110


4 : Cf DN 136,18 sq
5 sq Vide Gal 2,20
6sq Cf DN 141,11 sq; MTh 1000 A; Schol 265,26 sq; II Cor
5,13; PI Phdr 249d sq; Proci in I 212,21 sqq
7 sq Cf II Cor 5,15
9 sq Cf Schol
265,28; PI Phdr 247c
9 sqq Cf DN 155,17 sqq; Max ambig 1413 A
10 sq Cf DN
155,15
11 : Cf DN 117,11 sqq
13 sq Cf DN 158,19 sq
14sq Cf
Schol 265,29 sq; Ex 20,5; 34,14; Dt 5,9; 6,15; Nah 1,2; Thdt qu 39 in Ex
18 sqq
Cf DN 148,12 sqq; 150,15 sqq; 154,23 sq; 155,3 sqq; 160,1 sqq; PI Smp 204c sq; 206a;
Proci in Ale 111,18 sq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

2 : 6 Lc(e corr)LeWc
3 : Lc(e corr)Le
6 ?: ;
PaRc (corr) Ve
: PaPt (corr)
7 : PbFb om Vb
: om Vb coni Lilla, Osservazioni, 150
: Pa Pb
10 Pa
: Pa
PtPnPbVfVeVvLc (corr)
11 : FbVbLc (corr in
14
: coni Lilla, Osservazioni, 150
: RcPb
15 sqq Cf Lilla, Osservazioni, ppl50sq
17 : PaPt(corr)Pn(corr)PbLc(e
corr)LeWc
Rc(corr)FbLcLe
: om PaLc (add mg) Re
(scr et adscr mg) PbFb 6 Pt(corr)Pn(corr s lin)VvVbLc(om, sed add
mg)LeWc coni Lilla, Osservazioni, ppl50sq
: coni Lilla,
Osservazioni, ppl50sq
alt: exp Lilla, Osservazioni, ppl50sq
18 :
Pa Le (corr) coni Lilla, Osservazioni, ppl50sq

160
712 c

D e Divinis Nominibus

< 1 4 ) T o
, ; y p
, .
, ,
.
,
' , '

, ,
, .

2 D
,
713
.
,

<

1 Cf Schol 265,31 - 4 2 ; Prov 4,6


: Vide Cant 2,7; 3,5; 3,10; 8,4; I Joh 4,16;
cf Cant 5,8
1 sqq Cf Max ambig 1260 sq
2 : Cf DN 155,8; 159,19;
162,6; 180,6 et al; Schol 265,43-268,4; Prov 4,6; Herrn in Phdr 72,11 sqq
:
3sq : Cf Schol
Cf Mt 17,5; Me 1,11; 9,7; Le 3,22; II Ptr 1,17
268,5-7
8 : Cf Schol 2 6 8 , 8 - 1 8
9 : Cf
DN 112,8sq
: Cf DN 155,14sqq; 213,7 sqq; Schol 268,19-28;
Max cap 1385 sq
: Cf DN 162,2; PI Lg 893b sqq; id Phdr 245c sqq;
Hornus, Quelques rflexions, 49
10 sq Cf DN 213,16 sqq; 214,13 sqq; Proel in
Prm VI 96; VI 101; id inst 31; 33; 116; 146; id theol plat IV 16; Koch, PseudoDionysius Areopagita, 82
15 sq Cf DN 133,13; Pera, S. Thomae Aquinatis in
librum, pp 153 sq
PaRc PtPnPbFb (post 14 defic; ine 162,8 )
VcKaPg

VfVe

VvVb

LcLeWc

3 : VvVb
: VeWc
4 : FbVfVeLc(e corr)Le(corr)Wc

: Pa Fb
: exp Lilla, Osservazioni, 151
5 omnes codd
praeter VvWc: om VvWc
5 sq : exp Lilla, Osservazioni,
152
6 Cf Lilla, Osservazioni, 152
: om Vv
:
om VbVcKa
: Lc(e corr)Le (corr)
alt: om VvVfVePg; cf
Lilla, Osservazioni, 152
7 : VvVbLcLe(corr)Wc
:
PaVf
: Pb (corr) Le (e corr)
: Pb(corr)Vv
8 prim: exp Lilla, Osservazioni, 152
prim: Le coni
Lilla, Osservazioni, 152
10 : Pa Pn
11
: ' PaVfLc (corr mg)
15 praem
Ve

is

IV. 14. 15. 16

is

161

< 1 5 ) Tv ,
,
, 7
' .
< 1 6 ) ' , at
, 7i3c
ai , '
,
.


,
, .

1 sqq Cf DN 144,19 sqq; 155,9 sqq; Schol 2 6 8 , 2 9 - 2 6 9 , 7 ; Plot Enn III 5; Proci in Ale
30,7sqq; 63,12sqq; id in Prm IV 213; V 110; id inst 15; 21; 97; Anabt S sermo III
6,19 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 69 sqq
6 Cf Herrn in Phdr 72,12 sq
6 sqq Cf Schol 269,8 27; Plot Enn III 5; Proci in Ale 30,8 sqq; Pachymeres ad locum,
PG 3 , 7 7 7 D
11 sqq Cf DN 128,11 sq; 155,16sq; 158,19; 162,1 sq; Plot Enn III 5;
Proci in Ale 30,8 sqq
13 sq Cf Proel in Ale 64,11 sq
14
?: Cf Pachymeres ad locum, PG 3,780 A
15 : Cf Schol
269,28-30
16 : Cf Schol 2 6 9 , 3 1 - 5 2
PaRc

PtPnPb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

lin 1 praem omnes codd (pro


ser Re)
2 : Pn(corr)VvVbWc
4 :
PaPn(corr s lin)Lc (eorr s lin); cf Lilla, Osservazioni, 152
lin 6 praem
omnes codd praeter LcKaPg
Le (add s lin)WcPg
Ka
6 ': Re Lc(e corr)Le
7 : PbVvVb
: VvVb om V f exp Lilla, Osservazioni, 153
8 omnes codd:
9 ': 'Pb
10 : Pt(corr)PbVvVb
11
: Pa Rc(corr)Pt(corr s lin)LcLeWc
: PaRcPb
12 : Vv V f PtPn
13 :
PtPbWc
omnes codd (e eorr Pt) praeter Le: Le

14 : Pt(cotr)Pn
15 : om Pb exp Lilla, Osservazioni, 153
16 : Le (eorr)

162

De Divinis Nominibus

713 D

"Aye ,

'
' '
.
< 1 8 )
716 , , ,
, ,
' ,
,

, ;

;

1 sqq Cf DN 155,16; 155,19sq; 160,9; 161,11 sq; Proel in Prm VI 96; VI 101; id inst
146
6 sqq Vide Sebast de mal sub I 2,1 sqq; cf DN 134,11 sq; 146,6 sqq; 146,10 sqq;
155,8; 160,1 sq; Schol 272,1-45; Proci in Ale lll,18sq
9sq
: Cf DN 170,12; Schol 272,46-49; Le 10,17; Ape 12,7 sqq
10 sqq Cf Apoc
En aeth 6sqq; Jub 5,1 sqq
13 : Cf Schol 272,50 55
14sqq
Cf Eecl 3,16 sqq; PI Chrm 163dsqq; id R 379c; 504esqq; Stoic 3,17 sqq; Ath ine 4,5;
Iren haer IV 37,1 sqq; Tert adv Marc II 6 sq; Or princ II 9,1 sqq; Plot Enn I 8; Lact
de ira D 13,9 sqq; Bas hex 2,4 sq; id hom 9 passim; Gr Nyss hom 5 in Eecl passim;
Adam dial 116,23sqq; Aug civ Dei XI 9; XI 17; XI 22; XIII 3; XIX 12sq; X X 2;
XXII 1; id conf VII 12(18); id ench 27; 96; 100; id ep 215; id lib arb I 4; III 12 sq; id
nat boni 4; 18; id ord 1 1; Proel de mal sub passim; id in Prm V 59 sqq; id in R I 37 sq;
I 97 sqq; II 89 sqq; id in Ti I 373 sqq; Max ambig 1332 A; J o D Man 1,13 sqq; Becca,
II problema; Corsini, Il trattato, ppl2sqq; Elorduy, El problema; Engelhardt, Die
angeblichen Schriften, I, 271; Erler, Proklos; Koch, Proklus; Langerbeck, Studien,
pp40sqq; Mhlenberg, Das Verstndnis; Mller, Dionysios, pp21sqq; Ramis, El
problema; Schrder, Plotins Abhandlung; Stiglmayr, Der Neuplatoniker Proclus; Volkmann-Schluck, Plotins Lehre
PaRc

PtPnPbFb (ine 8 )

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

lin 1 praem To omnes codd praeter RcPt


RcPt
3 : VvVb
:
Pb om Ve
: Pt(corr s lin)Pn
4 : *
Pa (ser .) Re els Vv
prim: VfVb(corr s
lin) Lc(corr s lin)
5 LeWc
6 Cf Lilla, Osservazioni, 153
7
: ' PaPt (corr)
8 : VcKa
: Re (corr)
PtPn
8 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 153
9 ': ' VvVb
12 omnes
codd praeter VfVeVcKaPg: Vf VeVcKaPg
:
PbVbLc (corr)
: Re Pt(corr)Pn(corr s
lin)VvVb

163

IV. 17. 18.19

is

, , (
; ,
; ,
; 7ib
,
;
<19> ,
^ , !
, o ,
. , 7i6c
, ,
. ,
. , , '
, * , .
, ,
,
, & ,
;
,
, ,
, , , 716d
.

2 : Cf Schol 272,56-273,23
2sqq Cf DN 112,5sq
4sqq Cf
9
DN 117,11 sqq
7sqq Cf Sebast de mal sub I 3,1 sq; I 3,10 sq
krnv : Cf Schol 273,24-26; Sebast de mal sub II 1,5
lOsq Vide Sebast
de mal sub II 1,3 sq
11 sqq Vide Sebast de mal sub II 2,7 sqq
15 sqq Cf DN
148,14sqq
17 : Cf Schol 273,27-31
18sq Vide Proel de
mal sub 2,22 sq
20 : Cf Schol 273,3254

: Cf DN 109,16
Pa (post 23 - defic; ine 172,10 - ) Re
VvVb LcLeWc VcKaPg

PtPnPbFb

VfVe

2 : VvVb
3 : VfLc(e corr)Le
:
PbFb(corr)Wc om Vb (add mg) Vf
7 : Pa PbVc
: Ve Ve
PtPnPbFbVeVvLe(corr)VcKa
9
Rc(e corr)PtPn(e cort)Fb(e cori)VvVb (ser ) VcKa
10 : Wc coni Lilla, Osservazioni, 154
oOre: ' PaRc VfVvVb
11 omnes codd:
12 omnes codd praeter Fb:
Fb
13 : Pn(corr s lin)Pb
17 : LeWc
VvVb
: LeWc
18 : om PbFb
21 : om VvVb ser e corr Pt
22 : om VvVbLc(exp)LeWc

164

De Divinis Nominibus

.
,
.
; . Et ,
v
717 .
.
o
,


.
, '
.
,
. " ov
.
717 , , '
. "
;
< ' .
<20) , , ,

1 sqq Cf Proci de mal sub 3,7 sqq


4 ouv : Cf Schol 276,1 42
5sq Cf Sebast de mal sub III l,4sq
11 sq Cf DN 206,14sq; 221,1; EH 441 B; 444B;
556 A; MTh 1040 D; Ep 8,1097 A; Ep 10,1117 B; Schol 276,43 sq; Clem q d s 14 passim;
Mac Aeg hom 2,1; 4,8; Gr Nyss anim et res 61 A; Proci de mal sub 4,13 sqq; Dor doct
1,4; Max carit 4,45; Vlker, Kontemplation, pp38sqq
13 sq Vide Sebast de mal
sub III 2,6 sq
15 sq Cf DN 168,15; Sebast de mal sub III 2,9 sqq
16 sq Vide
Sebast de mal sub III 2,15sq; cf PI Tht 176a
17 sqq Cf Schol 276,45-48;
276,49-277,4; 277,5-16; PI Phdr 245e; Proci de mal sub 5,8sqq; Sebast de mal sub
III 3,12 sqq
22 : Cf Schol 277,17 sq
22 sqq Cf Proci de mal sub 5,1 sqq
Re

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

LcLeWc

VcKaPg

2 : Pt(corr s lin)Pn
3 RcPbFbLe (
adscr mg man al): cett codd
omnes codd praeter VvVb:
VvVb ; cf Lilla, Osservazioni, 153
5 alt: Vv(corr)Vb
omnes codd (ser e corr Re) praeter VfVeVcKaPg: VfVeVcKaPg

7 RcVv
10 : PnVe
12 : PtPnPb
13 :
RcPtPnPbVvVb
16 ouv: Lc(e corr)Wc
17 :
om, sed add mg PtPnLc
coll Re
Pn
VvVb
18 : om Pn del Le
21 : RcVvVbLc (corr)
22 : fi Pt (sed del) Le

is

165

IV. 20

, '
.
, m c
, , ' ,
s , ,
' , , ,
, v v
.
,
.

, , , ,
717d
is . ,
,
s
,
, , , ,
20 .
720
,
,
2 : Cf DN 177,1
2sqq Cf Sebast de mal sub IV 5,15 sqq
5sqq Vide
Sebast de mal sub IV 5,27 sqq
8 : Cf Schol 277,19-23
12 sqq Vide
Sebast de mal sub IV 3,7 sqq
13 : Cf Schol 277,2446
16sqq Cf DN 181,1 sqq; 182,14sqq; 189,1; 198,23; 201,17sq; 219,21; Schol
277,47 - 280,3; Proci in Prm IV 56; id inst 140; id de mal sub 7,3 sqq
18 sqq Vide
Sebast de mal sub IV 3,15 sqq
Re PtPnPb (post 15 dfie; ine 166,1 ) Fb
VcKaPg

VfVe

VvVb

LcLeWc

1 ' em Lilla, Osservazioni, 154: tt' omnes codd (set ' Fb)
2 : VePg
omnes codd praeter FbVvWc: FbVvWc
3 :
Re PbVfVeLc(corr)VcKaPg
4 prim omnes codd (Re ser ) praeter
VbLcLeWc: VbLc (ser , sed corr mg) LeWc ; cf Lilla, Osservazioni,
154
alt: yp RcPbFb
7 : Wc exp Lilla,
Osservazioni, 154
8 : ? VvVb
: exp Lilla, Osservazioni,
154
8 sq : om VvVb
9 : coll
VvVb
10 : Pt(e corr)Pn(e corr)Lc (corr mg)
: Le
(sed corr)
: om VvVb
' coni
Lilla, Osservazioni, 155
11 omnes codd praeter PbFb: PbFb
12
: VvVbLc(e corr)LeWc
: Pt (corr)
13 : Pt(e
corr)Vf
16 : PtPn
17 FbVvLc : cett codd
(Le e corr)

166

De Divinis Nominibus

. Et
,
.
;
,
. -
.
720 , , , ' ,
, ' ,
.

,
. Kai .

,

1 : Cf DN 147,12; CH 145 ; Plot Enn VI 8,18 et al; Proel


inst 21 et al
: Cf Schol 280,414
1 sqq Vide Sebast de mal
sub IV 3,24 sqq; cf DN 128,6
5 Vide Eph 1,19
6 : Cf
DN 168,4; 172,8; 173,14; 175,5 sqq; 177,10; 180,5; 194,1; 203,16; 206,15; 206,21; CH
144 ; EH 404 ; MTh 1000 ; 1040D; Ep 1,1065 A; Schol 280,15-19; Arist Rh 1408a;
id Cat 12a sqq; id Metaph 1004b; Stoic 2,5; Proci de mal sub 7,25 sqq; id inst 57; Syrian
in Metaph 59,18sqq; 61,31 sqq; 67,39sqq; 110,19sqq
6 Vide Proci de mal sub 7,31
6 sqq Vide Sebast de mal sub IV 2,27 sqq
9 sqq Vide Sebast de mal sub IV 4,12 sqq;
cf Schol 280,20- 29
16sq : Cf Schol 280,30-281,29
SergRc PtPnPb (ine 1 ; post 7 defic; ine 15 ) Fb
VvVb LcLeWc VcKaPg

VfVe

4 : eras Pt om FbVvVb
: om FbVvVb Wc
6 :
PbFb Wc
7 : LeWc
9 eoli ReVe
10 * : om Pn(add s lin)Fb
Re
:
om Ve
RcPn(s lin)VfVbLcLeWc
12
Serg: Vb(corr s lin)WePg eett codd

Wc VcKaPg: $ cett codd


13 $ Serg:
cett codd
14 : PnVb
15 : eras RcPt
om FbVfVeLcVcKaPg
coll RcPtFbVfVeLcVcKaPg
RcPtPnVe
Pt(corr)PnVvVbLe
: PtPn (corr s lin)
VcPg VvVbl^
16 Pt(corr)Pn(corr s lin)VvVb
LeWc
Pt(corr s lin)VeLcWcPg : cett codd (Re ser )

is

167

IV. 20


. ,
,
, ' 720 c
5 .
Kai '
.

'
.
,
. "
, ' , '
, . ,
15 . 720 d
.
,
, '
.
20 , ' ,
. , , '
, , ' , 721

.

1 sq Cf PI Prm 141 d sq
3 : Cf Schol 2 8 1 , 3 0 - 3 3
4sqq
Vide Sebast de mal sub IV 5,4 sqq
5 : Cf DN 147,12; Proel in
Ale 99,13; 135,10
11 sq Vide Sebast de mal sub IV 3,1 sq
12 sqq Vide Sebast
de mal sub IV 5,21 sqq
13sq Vide Proel de mal sub 7,48; cf Schol 2 8 1 , 4 1 - 5 3
14 sqq Vide Sebast de mal sub IV 5,25 sqq
16 sqq Vide Sebast de mal sub IV
3,2sqq; cf Schol 281,54-284,39
21 Vide Proel de mal sub 8,16
21 sqq Vide
Sebast de mal sub IV 1,37 sqq
Re

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa (ine 3 )

LcLeWc

VcKaPg

2 : Pb FbVb (corr s lin)


4 PbFb : Ka (e
corr) cett codd
' : PtPn
6 VeFaLc (add
mg) LeWcVcKaPg
alt: om PtPn
9 ? : om PtFa (add
mg)
10 : VvVcKaPg (e lin 9 hue
intrusum) Fa
15 : om PtPn
16 : RcVe
Vb
19 20 : om Pb (add mg; pro ser ) Pg
19 : om Pn (add s lin)
: Wc
(alt) Fa
20
: Pb RcPtPnFa
alt: VvVb
24 :
VvVbWcVcKaPg

168

De Divinis Nominibus


. ,
, .
,
.
s
.
Ei ,
.
, T O , ,
721 .
. v .
721 e
<21 ) ' . Et
, ,
.
, is
. Et , ; Ei
, . O ,
,
. Ei , .
, 2
,
721 D . , .

1 sqq Cf Proci de mal sub 9,1 sqq; Sebast de mal sub IV 2,1 sqq
4 : Cf
DN 130,6; 133,8; 135,3; MTh 1033A; Ep 3.1069B; Ep 4,1072B; Schol 9 7 , 1 2 - 4 1 ;
2 8 4 , 4 0 - 4 3 ; Or Apoc 26; Ath gent 41,19 sq; Bas Spir 8,19,18
: Cf DN
166,6
4 s q Vide Sebast de mal sub IV 2,19 sq
5 : Cf DN
166,4; Schol 284,44 sq
5 sqq Vide Sebast de mal sub I V 4,4 sqq
9
: Cf Schol 2 8 4 , 4 6 - 2 8 5 , 7
9 sq Vide Proel de mal sub 9,13 sq
12 sqq
Cf Sebast de mal sub VI 1,1 sqq
14sqq Vide Sebast de mal sub V 1,11 sqq
15
: Cf DN 164,15 sq; Proci in Ti I 375,23 sqq
17
: Cf Schol 2 8 5 , 8 - 1 2
17sq Vide Mt 7,18
22 Cf DN 184,21 sqq;
215,20sq; 227,8sqq; 228,1; Schol 2 8 5 , 1 3 - 1 5 ; 4 0 8 , 1 8 - 40
Re

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 sq TOS : TOS R c F b
2 yaOo omnes codd praeter Fb:
F b
T 6 omnes codd:
4 :
VvVb
: VvVbPg
6 : VvVbWc
FbVfLcLeVcKaPg
8 : Vv
: We exp
Lilla, Osservazioni, 156
9 alt: V f V b
10
PnPbFbVfVeFaLc Le VcKaPg: Re (ser ) Pt(corr) VvVbWc ; cf Lilla,
Osservazioni, 156
15 : Pt (corr) Le (corr) Lilla, Osservazioni, 156
17 : Pb
19 : VvVb

169

IV. 20. 21.22


,
.
v
s . ,
. ,
.
724
.

. " ,
.
' . "
, , ,
is
. ,
, .
, , .
.
20
<22) ' . Et 724

, ' ,
1 : Cf Schol 285,16 29
1 sqq Vide Sebast de mal sub VI 1,9 sqq
3 : Cf Schol 285,30 sq
6 Cf Schol 285,32
8 sq Cf DN 217,5 sqq;
220,7 sqq; EH 437 A; Ps 29(28),11; Rm 15,33; II Cor 13,11; Phil 4,9; I Thess 5,23; II
Thess 3,16; Hbr 13,20; Gr Naz or 6,13
9sqq Cf Schol 285,33-288,2
11 sq
Vide Proci de mal sub 12,15 sq; Sebast de mal sub V l,13sq
11 sqq Cf Proci de
mal sub 12 sqq; Proci in Ti I 375,22 sq
13 sqq Vide Sebast de mal sub V 1,1 sqq
16 Cf DN 143,9 sqq; Schol 288,3 sq
: Cf DN 111,12
19 Vide Proci de
mal sub 13,26 sq; cf Schol 288,5; 288,6
20 sq Cf DN 145,7 sqq; CH 180 A sq;
273 A sq; Schol 288,7-9; 288,10-15; Proci de mal sub 14sq; Sebast de mal sub VII
1,1 sqq
22sqq Vide Sap 7,26; cf DN 147,2sq; 151,1; 192,12sq; CH 165 Asq; 177 C;
200 D; 205 B; 237 sq; 257 B; EH 397 A; 440 A; Schol 288,16-18; PI Cra 428e; Gr
Naz or 6,12
Re

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 tert: om PtPnPb (sed add)


4 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 156
8
VvVb
10 : VvVb
11
: om Fb
11 sq : exp Lilla, Osservazioni, 156
14
: exp Lilla, Osservazioni, 156
15 : om Pt(corr)Pn(corr s lin)VfFa
16 * RcPtPn (ser ) PbVfVeFa (ser ) Le (adscr mg)
WcVcKaPg : * FbVvVbLc (scr et adscr mg) Le
18
prim: VfVe VcKaPg

170

De Divinis Nominibus

, , ,
, , , , ,
,
, ,
. .
' .
ol
. 724 e , , '
,
.
<23) ' ol . ,

.
" ; ,
, ,
; , ,
724 D , . "
. ' , '
,
. , , ,
725 . ,
' .
4 sq : Cf DN 145,9
6 : Cf Schol 288,19-32

: Cf DN 177,10 sq; 179,4 sqq; CH 293 A; EH 404 A; 560 A; 560 C; 564 B;


Ep 8,1093D; 1096C; 1100C; Ep 9,1105B; Vlker, Kontemplation, pp26sqq; 34sqq
6 sqq Cf Proci de mal sub 17,12 sqq
7 sq Cf Schol 288,33-35
8sq
: Cf Schol 288,36-39
12 : Cf DN 162,9 sqq; 171,2; 172,18 sqq;
174,1 sq; 178,1 sq; 178,20; 191,13; EH 433D; Ep 8,1089B; 1097A; Schol 288,40sq;
Apoc En aeth 6 sqq; Jub 5,10; 10,5; Apoc Mos 16; 1 Qumrn s III 25 (Burrows
Qumrn ms s II fase 2)
12 sqq Vide Sebast de mal sub VIII 1,1 sqq; VIII 1,5 sqq;
cf Porph abst II 38 sqq; Iamb myst IV 7; Proci de mal sub 16sq
18sq "
: Cf Schol 288,42 - 4 4
19 ' : Cf Schol 288,45 sq
: Cf Schol 288,47-289,38
24 * : Cf Schol
289,39 sq
Re

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

13 : PnLeWc VvVb
13 sq
: exp Lilla, Osservazioni, 157
14 : VvVb
18
: coni Lilla, Osservazioni, 157
21 omnes codd
praeter PbFb: PbFb ; cf Lilla, Osservazioni, 157
22 :
Rc(corr)PtPnPbFbFaLeWcVcKa Pg; cf Lilla, Osservazioni, 157

is

171

IV. 22. 23

, .
oi ;
. , , 1
, ' , , ,
s ' , ,
. , , ,
;
" , ol , .
. , , o ,
. , o , ' 725
. o , '
.
.

is
.
" ; , ,
. " , ,
' . '
, ' .
. 725 c

2 ol : Cf Schol 289,41 - 4 7
: Cf DN 170,12
4
: Cf Schol 289,48 sq
5 >s : Cf Schol
289,50-292,3
5 sq Vide Judas 6
7 ?$: Cf Schol 292,4-7
8 sqq Vide Proci de mal sub 18,4sqq
9 OkoOv, et : Cf Schol 292,8 sq
9sq
: Cf DN 209,9 sqq; Schol 292,10 sq
13 : Cf Schol
292,12sq
14sq ?: Cf Schol 292,14-16
14sqq Cf Proci de mal
sub 18,13 sqq; id in R I 34,6 sqq; id inst 13 ( 16,3 sqq)
16 : Cf DN
172,2 sq; 172,9; 174,3; 178,21; 179,18; 206,9
17 sqq Cf Proci de mal sub 19,1 sqq;
vide Sebast de mal sub IX 1,7 sqq
18 : Cf Schol 292,17 sq
' : Cf Schol 292,19- 31
19 ' : Cf Schol
292,32-45
20 : Cf Schol 292,46-49
Re

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

3 VeFaLc (ss) LeWc: om cett codd


4 , ' : Pt(corr)PnFb
(corr)FaLc (corr) VvVb (pro ser )
: Re
7 : om
PtPn (add s lin)
10 : ? PtPn (ser ((?) VvVbLcLeVcKa
12
: Pb Fb
15 sq : VvWc Vb Le
(corr)
18 omnes codd praeter Fb: Fb ((

19 : VfVeVvLc
20 : Pb(corr)Fb
Le
: Le

172

De Divinis Nominibus

, , '
. , '
. , , '
, 5
.
" ,
.
)
. , ' .
.
725 D
<24) ; ,
728 , , '
. Et
, , is
' ;
.
.
, '
.
2

1 sq ' lern: Cf Schol 292,50


1 sqq Vide Sebast de mal sub VIII 3,1 sqq
4 : Cf Schol 292,51-293,12
8 sqq Cf DN 166,5 sqq; 171,14 sqq;Gr
Nyss hom 5 in Eccl 356,9 sqq
9sq : Cf Schol 2 9 3 , 1 3 - 1 8
10
: Cf Schol 2 9 3 , 1 9 - 3 9
12sqq Vide Sebast de mal sub I X 1,1 sqq;
cf Proel de mal sub 21,15 sqq; id de dec dub 38,6 sqq
14 sqq Cf Schol 293,40-296,6;
PI Grg 477b; id R 444e
18 sqq Vide Sebast de mal sub I X 1,14 sqq
19 :
Cf DN 170,12
v : Cf Schol 2 9 6 , 7 - 1 2
' :
Cf Schol 296,13
Pa (ine 10 - ) Re

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

5 . VvVb Wc
omnes codd praeter Fb: Fb
8
: exp Lilla, Osservazioni, 158
9 : () Pt
(e corr) Lc(corr mg)Ve
: coll
Wc
10 : PbFb (ser mg)
:
VfVeVbLcLeWcVcKaPg
12 : coll VvVb
PtPnFa:
cett codd ; cf Lilla, Osservazioni, 158
: Pa Pt(e corr)PnPbFaLcLe
13 prim omnes codd:
14 alt:
PtPn(corr)Fa; exp Lilla, Osservazioni, 158
15 : Rc(corr)PtPnPbVf
Ve VcKaPg
16 quart: om VeVvVbLc (add s lin)
17 :
Pa
18 alt: om Pb(add)VfVvVbLc ( exp) LeWc
19 v ,
' : , ' VvVb
: Pt

173

IV. 23. 24. 25. 26. 27

<25) ' . Et 72
,
, ,
,
5 , .
" ,
.
,
.

<26) ' . Et m c
, . '
, . "
, , .
, . "
is ,
.
<27) ' . 728 D
. , ' .
Et ,
20 . " ,

1 ' : Cf Schol 296,14-17


*Et : Cf Schol 296,18-21
1 sqq Vide Sebast de mal sub X 1,1 sqq
6sqq Cf DN 175,16sqq; 176,7sq; 177,10sqq;
179,11 sqq; vide Anast S capita VII 1,20 sqq; VII 1,59 sqq; VII 2,35 sq; IX 3,42 sqq; id
viae dux II 3,136 sq; II 5,128 sqq
7 sqq Cf Proci de mal sub 26,8 sq
10 Cf Schol
296,22-297,7; Pachymeres ad locum, PG 3,801 Csq
ol ?: Cf Schol
297,10-21
10 sqq Vide Sebast de mal sub XI 1,1 sqq; cf Proci de mal sub 27
11
: Cf Schol 297,8 sq
14 : Cf DN 166,6
17 sqq Vide
Sebast de mal sub XII 1,1 sqq; cf Schol 297,22-25; Plot Enn I 8,5; Proel de mal sub
28,9 sqq
20 : Cf Schol 297,26-33
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : FaLc
3 : Re (corr in ) PbFbVfVeVc
KaPg
4 : Re VvVbWc
5 :
RcPb(e corr)VfVvVb (e corr)
alt: Pb(corr)VbKa (e corr)

tert: VbKa (e corr)


9 omnes codd praeter PtPb: PtPb (sed
eras)
12 : Vf
: Le
12 sq
: om Pt We
13 prim: Pt(e corr)Pn (e corr) Pb
alt:
Pb
: om Wc
, : om Pa

alt: Pn (corr)
: Pa
13 sq
: om Pt
15 : VvVb
: Vf om Ve
18 :
VcKa
19 : Lc(e corr)LeWc
: Pa
alt:
om Pa
20 : FbPg
: om PaRcPt(corr s lin)Pn(corr s lin)VvVbFaLcLeWc

174

De Divinis Nominibus


. y p
.
729
< 2 8 ) ' , , '
. . Ei s
' ,
' ;
" ; y p ,
. , ,
,

,
.
,
729 ; " . IS
; "
; .
; , ,
.
, , 2
; .
1 : Cf Schol 2 9 7 , 3 4 - 3 6
2 : Cf DN 170,12

: Cf Schol 297,37
2sq Cf DN 169,20 sqq; 172,12 sqq; 173,17 sqq
3
: Cf DN 171,16
4sqq Cf Plot Enn I 8,3sqq; Proci de mal sub 30,3sqq;
vide Sebast de mal sub X V I 1,3 sqq
7 ' :
Cf Schol 297,38-300,28
14 sqq Cf PI Ti 49asqq; 50dsqq; 52dsqq; Proci de mal
sub 32,1 sqq
15 Vide Proci de mal sub 32,3 sq
16sq Vide Proci de mal sub
32,18 sq; Sebast de mal sub X V I 2,19 sq
18 sq Vide Sebast de mal sub X V I 2,23 sq;
cf Schol 3 0 0 , 2 9 - 5 1
20 sqq Vide Sebast de mal sub X V I 3,1 sqq; cf Proci de mal
sub 33,16 sqq
PaRc PtPnPbFb
175,10 )

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg (post 18 defic; ine

3 : Lc(e corr)Le (corr man al)


4 : TOI PbFb
,
COS : coll , PtPn
: Re Vf
5 VvVb:
Pa cett codd
7 : PnPbFa
9 : om PbFbVvVb
10 prim: Pa om Vb (add s lin)
12 prim: om FbVeLc (add mg)
14
omnes codd praeter VvVb: VvVb Re Lilla,
Osservazioni, 158
: PtPn
15 alt: om PaPt (add
s lin) Pn(add s lin)VvVbFaLcLe coll post We
16 : Pa
coll VeVcPg
18 *: Pa ' Re * PtPnFa om Wc
22
: Pa

IV. 27. 28. 29. 30

is

175

; , '
. ,
' ,
;
< 2 9 ) ' , 729 c
. ,
, ' , , '
. ,
.
< 3 0 ) ,
. ,
, ' ! .
Ei ,
; 732
;
. Et
, , ,
.

1 sq : Cf PI Ti 30a; lamb myst III 3; Proci de


mal sub 29,9 sq; id in Ale 125,16; id in Prm VI 23; id in R I 78,10
2sqq Vide
Sebast de mal sub XVI 6,3 sqq; cf EH 565 B; Proel de mal sub 36,20 sqq
5
: Cf DN 166,6; Schol 301,1 12
5 sqq Vide Sebast de mal
7 ' *: Cf Schol 301,13-15
8sq Vide
sub XVII 1,1 sqq
Proel de mal sub 38,14sq; Sebast de mal sub XVII l,4sqq
10 :
Cf Schol 301,16-19
10 sqq Cf PI R 379c; Proci de mal sub 40,2 sqq; 41,12 sq
11
: Cf Schol 301,20-27
11 sq Vide Proci de mal sub 42,19sq
12 ' : Cf Schol 301,28-33
13 El : Cf Schol
301,34- 38
13 sqq Cf Proci de mal sub 43,4 sqq
16 Vide Proci de mal sub 44,11
: Cf Schol 301,39-50
16sqq Cf Plot Enn V 9,10; Proci de
mal sub 44,11 sqq; Sebast de mal sub X X I 2,13 sqq
18 sq :
Cf DN 132,19; CH 301
18 sqq Cf PI Lg 896esqq; Proel de mal sub 45,1 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg (ine 10 )

1 : Pa
2 : Pa
5 : ora, sed
add s lin PnLc; cf Lilla, Osservazioni, 159
9 : PbVfVeLc(e
corr)VcKaPg PaRc
10 omnes codd praeter Pa: Pa

11 : om PaRc (add s lin)


12 al: om Pt (add s lin) Vf
13 Et omnes
codd praeter PbFbFaLe: El PbFbFaLc(e corr)Le
16 El omnes codd praeter
PbFb: El PbFb
17 : PaRcVe om Le
18 : PaRc
: VvVb Le (corr)

176

De Divinis Nominibus

, , ;
" , ,
; ! ,
; ; '*
, ' ; ' . s
! , . , al
732 ;
.
<31) . ,
.
, ' .
, '
.
, ,
, is
732 e , , .

1 sqq Vide Sebast de mal sub XXII 1,4 sqq; cf Proci de mal sub 45,4 sqq
3 E!
: Cf Schol 301,51-304,16
6 Et S : Cf Schol 304,17-23
6sqq
Cf Proci de mal sub 45,19sqq; 46,11 sqq; vide Sebast de mal sub XXII l,16sqq
7sq
Cf DN 173,6 sqq; Gr Nyss Pss titt 62,26 sqq et al; id hom 2 in Eccl 300,21 sqq; id hom
5 in Eccl 356,9 sqq
9sq Vide Proci de mal sub 47,3 sq
9 sqq Cf EH 441 A;
Schol 304,24- 41; PI R 379c; id Tht 176a; Arist EN 1106b; Ph ebr 26; Proci de mal
sub 47,13 sqq; id in 11 I 375,26 sq; id inst 13
10 sq : Cf Schol
304,42-48
12 : Cf DN 212,16 sqq; 213,7 sqq; EH 441 A
13
: Cf Schol 304,49-305,4
13sqq Vide Jo D Man 64,4sqq
14
: Cf Schol 305,57
14 sqq Vide Proci de mal sub 49,5 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : PtPnVbFa
: Pn Pb
VbVcKaPg
2 omnes codd: ; ?
*
RcPtPnPbFbVb(e corr)FaLc (corr in mg) : ' Pa * VfVeVvVb (mut in
) Le (ser et corr in mg) LeWcVcKaPg
3 * PaRcPtPnPbFbVb
(scr et adscr s lin) FaLc (corr in mg) : * VfVeVvVb (adscr
s lin) Le (scr et corr in mg) LeWcVcKaPg
4 : om Pt(add s
lin)PnVvVbFaLc(exp)Le
5 : PaRc om Vf
: Re
PtPnPbVfVeFaLcLeWcVcKaPg
alt: Lc(e corr)LeWc
: Pt(corr s lin)Vf ad scr mg Vb
9 prim: eras Pa
om Vb (add s lin)
13 : Re FaLc(e corr)LeWc; cf
Lilla, Osservazioni, 160
14 : coll VvVb
16 (: om
Pa
: VvVbLc (corr)

177

IV. 30. 31. 32

,
.
<32) '
. " ,
5 , ,
.
.
m D

.




is .
;
. 733
,

20 ;

1 : C f D N 113,7; 117,15; 127,3; 128,10; 128,13; 137,12; 165,2; 177,10; 182,20;


222,11; Drrie,
: C f D N 167,15 sq; 174,1 sq; Arist Metaph
1051a; Porph Sent 44; Gr Nyss hom 5 in Eccl 356,9 sqq; Proel in Prm V 59sqq; id in
R I 38,3 sqq; id de mal sub 50,2
3sq Vide Proel de mal sub 50,8 sq
3 sqq Cf
Sebast de mal sub X X I V 1,12 sqq
4 sqq Cf Proel de mal sub 50,13 sqq
5
: Cf Schol 305,8-14
7 Vide Proel de mal sub 50,17
7 sqq
Cf Proci de mal sub 50,29 sqq; Sebast de mal sub XXIV 2,1 sqq
10 :
C f D N 177,1
: C f D N 166,6
lOsqq C f D N 173,6sqq; Schol 305,15-26;
Plot Enn I 8,1; Proci de mal sub 51,6sqq; Sebast de mal sub X X V 3,1 sqq
11
: Cf DN 170,6; Schol 305,27-33
16 Cf Proci de mal sub 53,3; 54,9sq
16 sqq Vide Sebast de mal sub XXVI 4,1 sqq
17 sqq Cf PI Ti 86e; Proci de mal
sub 53,1 sqq
20 : Cf Schol 305,34-42
20 sqq Vide Sebast de
mal sub XXVII 3,1 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

4 : om VvVb
4 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 160
7 : PaRc
: om Pt(add mg)PnFa
13 : om Fb
16 : om VvVb
: om PaRc
18 : PaRcPtPnPbFbVeVvVbFaLcLeWc
19
: VfVcKaPg Re (corr) PbFb VvVb
alt: Pa
20 : PtPnVfVeVvVbFaLcKaPg
PaLe (corr in )
20 sq : om Re Fb
Pt (corr in ) PnFa(mg)LcLeWc

178

De Divinis Nominibus

. ,
, .
< 3 3 ) ; , ,
. ,
733 .
, ,
, ,
. '

.
,
,
.

' , '
733 e
.
< 3 4 ) , .
, . , '
. , , .
,
1 sq Cf DN 170,12 sqq; 172,12 sqq; 173,17 sqq
3
1 : Cf DN 170,12
Vide Sebast de mal sub X X V I I I 1,1 sq; cf Schol 305,43 sq
3 sqq Vide Sebast de
mal sub X X V I I I l,17sq; cf DN 117,11 sqq; 178,18; 220,20 sq; CH 177 C; Proci de mal
sub 58,1 sqq; id theol plat I 15
8 sqq Vide Sebast de mal sub XXVIII 2,1 sqq; cf
Schol 305,45-48
9 : Cf Schol 305,49 sq
11 sq o
: Cf Schol 305,51-308,17
12 : Cf Schol 308,18-21
12 sqq Cf CH 260 C sqq; EH 397 D sqq; 440 C sqq; Schol 308,22 sq; Gen 1,26; 4,7; Joel
2,12; Jer 29,13 sq; Ez 18; Plot Enn III 2,9; V 1,1
17 : Cf DN 114,1
18 sqq Vide Sebast de mal sub X X V I I I 6,1 sqq; cf DN 168,11; 178,3 sq
20 :
Cf DN 170,12
21 : Cf DN 171,16
: Cf Schol
308,24-28
PaRc PtPnPbFb VfVe VvVb
defic; ine 179,12 )

Fa

LcLeWc

VcKaPg (post 21

1 : PbFb
3 : om Rc(eras)Pt(eras)VfVeVcKaPg
4
omnes codd:
4 sq Cf Lilla, Osservazioni,
161
6 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 161
9 : VvVbFa
PbFbLcVe (ser )
9 sq : PaPn(corr s lin et mg)Fb(corr mg)VvVb
om Rc(add s lin)Pt(eras et corr mg)Lc (add mg)
11 * PtPnPbFb (ser
et adscr mg) VfVe (ser ) VvVbFaLcLeWcVcKaPg: *
Pa (ser ) Re ( exp)
: PaRcFbVvFaLcLe
(corr) Vf Pg
15 : Pa
16 :
Re Vf

is

179

IV. 32. 33. 34. 35


. , ' 733 d
. ,
. , .
s
0 5 )
73t
, ,
.

.
, ,

.
O , .
is , . Ei
,

. 73
, '
20

.

4 : Cf DN 170,6
5 sqq Vide Scbast de mal sub XXVIII 7,1 sqq; cf Schol
308,29-32; Le 12,47; Rm l,18sqq; 14,23
6sqq Cf DN 199,8sqq; CH 260C; EH
441 A; Me 4,16 sqq
7 Vide Mt 6,10; 7,21; 26,42; Le 12,47
9 Vide Ps 36(35),4
11 sqq Cf DN 173,6sqq
12 : Cf Schol 308,33-38
15 sq Cf Mt
6,8; 7,7 sqq; Jac 1,5
17 : Cf DN 170,6
18 : Cf DN 171,16
' : Cf Schol 308,39 43
19 :
Cf Roques, Denys, coll 259 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg (ine 12 )

1 : Pa Re
3 et Pt(e corr)PbFbVfLeWcVcKa: PnVeVvFaLc

: om PaRcVb (add mg)
4 :
om Pa
3 4 set e cort Vf
4 : PaRc
FbLeWc Le
9 : exp Lilla, Osservazioni, 162
: FaLc (corr mg)
11 : Pa
12 : exp
Lilla, Osservazioni, 162
: coni Stiglmayr, Der
Neuplatoniker Proclus, 744
12 sq : FbLe om Vb
15 : ouv PbFbVeVvVbWc
17 : Pt(corr)PnPbFbVvFaLc
(corr)
19 : Le (corr) adscr mg Re
21
> omnes codd praeter PaRc VcKaPg: PaRc (scr )
^> VcKaPg ; cf Lilla, Osservazioni, 162

180

De Divinis Nominibus

NOv ' ,
, ,
, , ,

,

, , .

<.>
816

<1 )
. ,
, , , ^

,
.

1 Cf PI Cra 412c; 422a


2 : Cf DN 147,7
: Cf DN 162,8
4
: Cf DN 117,12
Cf DN 112,5sq; 113,3sq; 116,11 sq; 122,1 sq;
143,11; 148,8 sqq et al
5 : Cf DN 166,6
5 sq Cf DN 155,8
8 sq Cf
DN 118,11 sq; 123,1 sq; 182,1 sq; 183,12sqq; Ex 3,14
9sqq Cf DN 108,6sqq;
131,5sqq; CH 140C; Schol 308,45-51
12 : Cf Schol
308,52 - 309,2
13 : Cf DN 112,8 sq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : PbFb adscr mg Re
: om Wc
4 sq
2 : Pa Le (corr in mg) om Vb
omnes codd (om, sed add s lin Re):
7 :
Pt coll post Le
: om VvVb
: coll post PtPn
lin 8 fjraem . vtos, v PaRcPtPnPbFbVf
(pro ser ) VeVvVb (om ) Fa (coll E post ) LcLe (post add ) Wc (coll post
; ser ) VcPg (om E); praem ,
. , Ka
8 : om VvVb
VvVb (ser ) Le (ser e corr) Le: cett codd
9
omnes codd praeter PbVeLeVcKaPg: PbVeLe(e corr)Vc
KaPg

181

IV. 35 - V. 1. 2

Kai y p

.
.
5 .
.
<2> c
.


, , ,
,
,

is .

,
, ' 816d
' - en
20 ,
.

1 yp : Cf DN 143,9sqq; Schol 309,3-12; Mt 19,17; Le


18,19
2 : Cf Schol 309,13-21
4sq Cf DN
190,3 sqq; Schol 309,22-38; Joh 5,26; 14,6
5 : Cf DN 193,5 sqq; Ps
147(146),5; Cletn str IV 156
7sq Cf DN 117,11 sqq; CH 140Csq; Schol 309,39sq
8 sqq Cf DN 108,6 sqq; Schol 309,41-44; 309,45-47; PI Prm 142a; id R 509b; Plot
Enn V 3,13; V 5,6; VI 9,3; Gt Naz or 28,4; 28,12
lOsq Cf Ps 18(17),12; 31(30),21;
81(80),8; Jes 45,15
11 sqq Cf DN 113,3sq; 117,11 sqq; 131,9sq; 183,12sqq;
221,13 sqq; CH 177 Csq; Prod in Prm VI; id theol plat I 15
14 sq
: Cf Schol 312,1-15
18 : Cf DN 112,8sq
19
: Cf Prod in Prm IV 87; id in R I 94,11; I 158,4; I 286,20; II 128,24
19sqq Cf DN 120,6sq; 122,6sqq; 138,1 sqq; Schol 312,16-27
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

4 : PaRc
5 : PaRc
alt: om PaVe
8 :
PaRcVvWc
9 : Pa
RcLc (corr)
RcVfVeVvVbPg: cett codd Lilla, Osservazioni,
ppl62sq
10 FbVfVeVvVbLeWcVcKaPg: cett
codd ; cf Lilla, Osservazioni, 163
11 omnes codd (Re scr
): Le (sed corr) Lilla, Osservazioni, ppl62sq
17
: Pa(corr s lin)FaLe
18 : Rc(corr)Fa
20 : RcPt(corr)PnPbFaLc (corr) Wc

182

De Divinis Nominibus

<3> '
,

;
en 5
.
'' ,
.

,


,
. , , ,
is
en e .
<4> , ,
.
,
, , , , 2
, ,

1 sqq Cf Schol 312,28-313,7; PI Sph 237asqq; 248esqq; Arist Metaph 1017asq; 1028b;
Plot Enn I 6,7; V 4,2; V 6,6; V 9,8; VI 6,8; Syrian in Metaph 46,37 sq; Proel in I
17,27 sqq; id inst 101 sq; Dodds, Proclus, pp 252 sq
3 sq Cf CH 205 sqq
4 sqq
Cf CH 181 A; 196 B; 200 Dsq; 240 Csq; 285 A; 332 B; EH 372 B; 376 B; 504 C; 537 C;
Ep 8,1092 B; Schol 313,8-20; Or princ I 6,2; Iamb myst VIII 8; Gr Naz or 28,31;
Prod inst 21; 36; 38; 125; 128; 132; 150
8sq : Cf Schol
313,21-27
14 sqq Cf Proel inst 150
17sqq Cf DN 112,2sqq; 113,3sq; 118,11 sqq;
122,1 sq; 154,11 sqq; CH 140C; 177C; 212C; 304C; 305Dsq; 321 A; MTh 1040D;
Schol 189,19-35; 313,28-316,23; Ex 3,14; Ph opif 4; 21; Clem str VI 152,3; Gr Nyss
beat 1,1; Proci in Cra 102,10 sqq; id in Prm VI 168; id in R I 279,1; id inst 12; 25; 39;
J o D exp 2,2
20 sq Cf DN 134,15 sq; 147,9; 215,8 sqq; 216,2 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : om PtPn
2 omnes codd praeter VeLcLeWcKaPg:
Lc(e corr)LeWcPg VeKa (e corr)
5 :
Pn
12 : PaRc
16 : PaRc (ser
) Pt(corr)VvVbFaLc(corr s lin)WcVcKaPg
17
PaRcPtPnPbFbVvVb: Vf ! 6 cett codd
18 : Lc(e
corr)Le (corr mg)
19 : PaPt(corr)PnVvVbFaLeWc; cf Lilla,
Osservazioni, 164
21 : VvVb

183

V. 3. 4. 5

, .

, 817d
. , '
5 .


, . '
o ,
, ,
.
<5> , e
. ! ,

, ,
, , ,
, ,
,
'
20 , , , , '
, , ' , 82

2 sqq Cf Arist Metaph 1013a; 1030a; 1032b


4 sqq Cf Ps 102(101)
5 sq Cf I Tim
1,17
7 sq Cf Schol 316,24-27; 316,28-38; 316,39-45; Ps 90(89); Ape 1,8; PI Prm
141dsq; Corsini, Il trattato, 102
lOsq Vide Ps 55 (54), 20; cf Gen 21,33; Rm
16,26sq
13 : Cf DN 160,10; 184,3sq; 186,9sq; 186,15; 189,7; Ep 9.1112C
15 sq Vide Col 1,17
16 Vide DN 124,1 sq; cf DN 155,3 sqq
18 sq Cf Schol
316,46-317,39
19sq Cf DN 190,3sqq; 193,5sqq; 211,13sqq; 221,13sqq
22sq
Cf DN 186,15 sqq; CH 140 C; Ph det 161; Gr Naz or 38,7
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

3 : PtPnPb(corr)FaLc (corr)
alt: om PaRc
4 : PbFb
: v Pn; cf Lilla, Osservazioni, 164
6 : PaRc(e corr)FaLc(e corr)Le
7 : Pa Re Vf
8 :
PaPt(e corr)FbVfVeVvVbVcKaPg
13 : Pa
Wc
18 : PaRc PtPn
20 :
Pa (ser ) Re VbPg
: coni Lilla, Osservazioni,
164
21 : om Pa Vv coni Lilla, Osservazioni, 164
:
Pt(corr)PnPb
22 ' : om Vv(add mg)Ve
: Pa

184

De Divinis Nominibus

, .

. yp
, '
, v
. ai
, .



820 e ,
,

,
. ,
.
<6>
.
820 D al

.

2 : Cf Schol 317,40-320,3
3 : Cf DN 183,13
7
: Cf DN 223,1 sqq; Brons, Gott und die Seienden, ppl44sqq
8
Kai Et : Cf Schol 320,4-10
8 sqq Cf DN 225,18; Schol
320,11-14; Proel inst 1 sqq; 18; 112; Carroll, Participation
18sq Cf Schol
320,15-321,14
20 : Cf Schol 321,15-27
21 Cf
Proci de dec dub 5,25 sq
21 sqq Cf DN 168,22; Plot Enn V 5,5
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 to: 0 Pt(corr)PbFb
2 : om Pa
: Pt
Ve Vb VvLc(e corr)Le (ser ; corr s lin) Wc
: v Fb (corr); cf Lilla, Osservazioni, 164
3 :
VcKa
4 : om PnLe (add mg man al )
Le (sed corr)
: Pt(corr)PnVvVbFaLc (corr)
6 ai :
VvVb
: PaRc
9sq : om PnVb (add s lin)
10
: om Le
11 : PaRc
11 sq Cf Lilla, Osservazioni,
165
13 sq PbVeVvLc (corr in mg) Le(e corr)VcKa:
FaLc (scr et corr in mg) Wc cett codd v;
cf Lilla, Osservazioni, 165
14 : om VvVb
: PaRc
17
: Pa(e corr)Rc
18 : PaPbFb
19 : om
PaRcPtPnFaLc(add mg)Pg

is

V. 5. 6. 7

185

, ,
, ' ,
.
2
5 ,
, ' ,
. , , , . ,
' ,
, , ' ,
.
<7> '
, 82t

is .

, ,
' , ,
20 , , , , ,
, , , , ,
, , , , ,
, , , , ,
, , 82 c
25 .

1 : Cf Schol 321,28-32
4sqq Ci DN 129,6sq; Schol
321,33-36; Plot Enn VI 8,18; Proci de dec dub 5,24sqq
5sq :
Cf Schol 321,37 - 39
12 Cf Schol 321,40 - 324,2
13 : Cf DN
218,20
16 sqq Cf PI R 514 sqq
18 : Cf Schol 324,3 - 48
21 : Cf DN 113,5; CH 273 A sq; EH 373 A; 537
: Cf DN 120,2;
125,8 sqq
: Cf DN 124,8
23 : Cf DN 152,2; 152,20; 198,18
24 us pos: Cf DN 154,17; 177,9; 202,9; 204,8; 211,17; 224,10; 228,20; CH 300 ; EH
400 A; 8,1088C; Schol 324,49-325,10
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : PaRcFbVvVbLc(corr)Wc PtPnFa
6
: RcPt(corr)PnPbFa
7 : Pt(corr s lin)FbVb(corr
s lin)Fa (corr s lin)
8 alt: PtPn Le om
VvVb
9 : om VvVb (add s lin)
: PnFa
VvVb(e corr)Lc (cotr)
10 : PbFb
16 5: $
VvVb
23 : om Vb (add mg) Pa

186

De Divinis Nominibus

<8> ai
al
' . Kai
ai
5
Kai ' ai
821 D ai ,
. Kai ai

m

.
,
aicovia .
824 . Kai , is
,

lsqq al : Cf DN 144,6sq; 195,3sq; Schol 240,27-54; 325,11-13;


PI Sph 248e sqq; Plot Enn V 4,2; V 9,5; VI 6,6 sq; Proci theol plat IV passim;
Beierwaltes, Proklos, pp89sqq
3 sqq Cf CH 205 sqq; 208 A sqq; 209 A sqq;
237 sqq; 257 sqq; 260 A sq; 273 A; 328 B; EH 373 Csq; 480 sq; PI Phlb 64c; id R
365c; Cyr H catech 6,6; Gr Naz or 28,4; 28,31; 31,29; 38,9 sq; 40,5; Gr Nyss anim et
res 133B; Proel de mal sub 14; id in Ale 139,5; id in R I 295,1 lsqq; id in Ti III
69,13 sq; Herrn in Phdr 93,9 sq
4 sq Cf CH 208 A; Plot Enn V 9,2,25; Proci de mal
sub 14,17 sq
5 sq : Cf Schol 325,14
8 : Cf Schol
325,1525
9 : Cf J o D dorm II 8,4sq
10 :
Cf DN 183,12sqq; 186,15
13sq Cf DN 216,3sqq; Ps 24(23),7
15sqq Cf DN
183,12sq; Schol 325,2629; Max ambig 1180D
16sq v :
Cf Schol 325,30-33
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : PaRc (corr s lin)


2 al: om PaRc (add s lin)
omnes
codd:
: PaRc
3 : Re (corr)
VvVb
: PaRc (corr s lin)
4 : FaLe(corr)Wc
7 : VvVb
11 : VcKaPg
14 :
VvVb
16 prim: om Vf
: Fb
: Pn (corr)
16 sq
, :
Pa v Re (sed corr s
lin) VvVb (pro ser )

, : om Ve
Cf Lilla, Osservazioni, 166

187

, , .

.

5 , '
.

.
, , ,
, 824
,
.
, , , , ,
is
.
Ei '


20 824 c
4 sq : Cf Schol 325,3439
4 sqq Cf Ep 9,1104 sqq
5sq : Cf Schol 325,40- 328,40; Ape 1,4; 1,8; PI Prm 141dsq
10 sq Cf DN 109,10 sq; MTh 1040 D; 1048 B; Ep 9,1112 C
13
: Cf DN 119,9; Schol 328,41-48
17 El ' ?: Cf DN
144,1 sqq; 147,2 sqq; 148,3sqq; 148,20sqq; Schol 328,49-329,12
19
: Cf Proel in Cra 112,11
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : Le (e corr)
: Wc
prim: Le (e corr)
1 sq
. k m : om PaRc (add
. ' al man; corr in )
2 :
PnFbVvVbWc
prim PaPbFb : om cett codd
: Pn (corr)
FaLcLe(corr)Wc
5 : Pb
6 :
RcVvVbLc
: VvVbLc (corr); cf Lilla, Osservazioni, 166
7 * RcPt (ser et corr in ) PnLc (corr in ):
Fa * cett codd
: coll post PaRc (ser ) Pt (ser
) PnPbVeFaWc
9 prim: Pa
prim: VvVb
prim:
om RcPt(add s lin)Fa (add s lin)
, : om Pt (add
mg; pro ser ) Fb
alt: PaPnVvVbFaLeWc
10
FbFaLcLeVcKa: cett codd ; cf Lilla, Osservazioni, 166
11 :
PaPtPnVvVbFa
11 sq : Re
13 : Pa
14 : PaRc (corr)
18 : PbFb
20 sqq Cf Lilla,
Osservazioni, 166

188

De Divinis Nominibus



,

, 5
.
,
, , '
.

824 D
<9> , o
.
825
, ' is
, ,
. ov
,

1 Cf Jes 53,2
3sqq Cf PI Ti 28a
6 sqq Cf DN 221,7 sqq; Schol 329,13-46;
329,47-332,3; Ex 25,9; 25,40; Ath gent 4,18sq; Just qu Chr 4; Sebast de mal sub IV
6,8 sqq
8 : Cf Ps 16(15),8 sqq; Act 2,25; Rm 8,29 sq; I Cor 2,7; Eph
1,5; Max ambig 1085 A; J o D exp 2,30
8 sqq Vide Sebast de mal sub IV 6,12 sqq
9 : Cf Ps 111(110),2; Eph 1,5; Max ambig 1085 A
11 sqq Cf Phil 4,3;
Clem str Vili 29,1 sq; Schol 329,13-46; Pachymeres ad locum, PG 3,848D; Brons,
Gott und die Seienden, 142 et ib, notae 268 sq; Koch, Das Klemenscitat; Pera, S.
Thomae Aquinatis in librum, 251; Sthlin, Clemens, pp XXVII; 225
12
Sl : Cf Schol 332,4- 21
14sq Vide Hos 13,4; cf Ex 25,40; Dt 4,19
15 sqq Cf Sap 13,5; Rm 1,20
18 sq : Cf DN 112,8sq;
113,3 sq; Schol 332,22-25
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 : FbVe
3 :
Fa Le (corr) VvVbLe (corr in
)
: PaPt(e corr)FbLc(corr)Wc RcPnFaLe
(corr s lin man al)
4 : PaRc (corr s lin)
: PaRc
(corr s lin)
alt omnes codd:
5 : Rc(e
corr)Pt(corr)PnFa
7 : PtPnFa
: Pt(corr)PnPbFa; cf Lilla,
Osservazioni, 167
9 ' : * Fb ' coni Lilla, Osservazioni, 167
10 : om VvVb
11 : RcPtPnFaLcLe
12 : om VvVb coll post
Wc
: Fb (corr) Ve
VvVbWc
: ov VcKa
18 : PaRc

189

V. 8. 9. 10

is




,
,
.
<10> MS
,
. vi yp,
,
?
'

.
,
,

2 Cf PI Ti 37c
2sqq Cf Schol 332,26-31; 332,32-40; PI Sph 267e; Plot Ean V
2,1,3 sq
5 : Cf DN 138,12
5sq : Cf Schol
332,41-46
7 sqq Cf DN 138,12; 187,1 sqq; 189,13; Ep 7,1081 A; Schol
332,50-333,16; Ps 90(89); 102(101); Min Fei Oct 18,8; Clem str V 81; Gr Naz ot
38,7 sq; or 45,3; Gr Nyss hom 5 in Cant 157,20 sqq; Proel inst 89 sqq et al; Max ambig
1188 A; Dodds, Proclus, pp 246 sqq; Lilla, The notion; Mhlenberg, Die Unendlichkeit
8 : Cf Schol 332,4749
12 sq - : Vide Ep
9,1109D; cf DN 208,5sq; 210,8; 213,7sq; 215,11 sq; CH 121 ; Ep 9,1109Bsqq; Schol
333,30-51; Proci in Prm VI 56
13 Cf PI Lg 715e
13 sq :
Cf Schol 333,52 - 336,2
14 sqq Cf DN 134,7 sqq; 215,8 sqq; Schol 336,3 - 9
17
: Cf DN 134,15; Schol 336,10 18
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : RcFa
4 : Pn
8 omnes codd praeter
VfVeVc: Vf(e corr)Ve Ve Lilla, Osservazioni, 167
9 :
coni Lilla, Osservazioni, 167
10 omnes codd praeter Re:
omnes codd: iv
13
' Re
11 Cf Lilla, Osservazioni, 167
: PbVePg
quart: VvVb
14 : om
PaVvVb
omnes codd:
15 : PaRcFbVvVb
(corr)LcLeWc
16 : PbFb
17 tert: om FaLc(exp)Le

190

De Divinis Nominibus

825 c ' ' .


.

<.)
856

<1 ) 6 ,
'
. Kai 5
856
' ,
, ' , '
.

1 sq Cf DN 215,8 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 37


3sqq Vide Joh
3,15sq; 5,24; 6,27; 6,40; I Joh 1,2; 5,11; cf DN 118,12; 123,6sqq; 131,8; 181,4sq;
183,19 sq; CH 140 C; Ps 30(29); Jes 25,8; 26,19; 1 Qumtn s III 19 sq (Burrows Qumrn
mss II fase 2); 1 Qumrn s IV 7sq (ib); Joh 1,4; 11,25; 14,6 et al; I Joh 1,1 sq; 5,11 sq
et al; Gr Nyss perf 188,7; Muner, , p p l l sqq; 32 sqq; 183 et al
6 :
CfDN 202,1 sq
: Cf DN 153,4sqq; 191,12; CH 205 C; 305
:
Cf Hipp fr 17 in Pr 11,30; Or exp in Pr 2,17; Gr Thaum ep Philagr 1108 A
7sq
Cf Jes 25,8; 26,19; Joh 3,15 sq
8 sqq Cf Joh 5,21; I Joh 5,12
10
ablas: Cf Schol 3 3 6 , 2 0 - 2 2
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

: Re (corr) Vb
1 : ouv Fb
Pg PaPn
1 sq post 1 * caput sextum inchoant et 1 "2
ante 3 coll PaRcPt(sed corr)PnPbVe
2 : Wc
lin
3 praem 5. PaRcPtPnPbFbVfVeVv ( 5 coll post )
Vb (om ) Fa (coll S post ) LcLeWc (coll S post
) VcKaPg (om S)
3 : PaPn (corr)
omnes codd:
4
: VvVb (corr in )
5 : V f coll post PtPnPbFa
: PtPn
6 omnes codd praeter PaRcPtPnFa:
PaRcPtPnFa
: om VvVb
* PaRcPtPnVfVeFaLcWcVkKaPg : * PbFbVvVbLe
: PbFbLc (corr)
7 : RcLc;
cf Lilla, Osservazioni, 168
alt: om PaRc
RcPtPnPbVvVbFaLcLeWc:
cett codd
8 Pb: PaRcVb (corr in )
Le (e corr) cett codd v; cf Lilla, Osservazioni, 168

191

V. 10 - VI. 1.2

Kai Itti t o , ,
,

.
5 , '
.
, ese c
.
()
' , .
^
,
' , '
is , - 856

4 : Cf Schol 336,23 52
5sq : Cf DN
147,12
6 sqq Cf Schol 337,1-15; Ps 104(103),29 sq
12 Cf DN 153,4 sqq; 190,6
13 Cf DN 170,12
15 : Cf Schol 337,16-35
15sq.Cf DN
205,8 sqq
16 : Cf DN 126,1 sq; 225,16; CH 120 B; Gr
Nyss beat 1,1; Proel inst 13; 119; 121; 126; 131
16sq Cf DN 120,2; CH 237C;
Vlker, Der wahre Gnostiker, pp 80 sq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : PbFb
: PaRc(corr)PnLc(corr)Wc
:
PaRc
: Pa (ser ) Re
2 omnes codd praeter
PbFbLe: PbFbLe (e corr) ; cf Lilla, Osservazioni, 168

: Fa Vf Le (e corr)
:
VfVcKaPg
3 : om Vf VvVb
alt: om
VvVb
: Pt(corr)PnFa
4 ai: om VvVb
6 : Pa
7
: (e lin 8 hue intrusum) PbFbVvVb Pa
: Rc(e corr)VvVb (e corr)
9 :
PbFbLe (e corr)
: Fb
: om VfLe (add
mg man al)
Ve(e corr)VvVb: cett codd
10 ,
: Pa , VfVb (om, sed add mg)
11
omnes codd praeter Vb: Vb
: Re
(corr mg)
12 : Re (corr) Fa
VeLc(e corr)LeWc
15 : Pa
VfVe (ser et adscr mg) VvVbVcKaPg PbFb PtPnLc
(corr in mg); cf Lilla, Osservazioni, 168

192

De Divinis Nominibus


, ,

,
.
5
857
' ,
,
. "
^
. , ,


. ^ ,
.
857
< 3 ) . is

,
'
.
2

lsqq Cf EH 552Dsqq; 565; Schol 337,36-39; Joh 5,28sq; 6,39sqq; 11,25sq; Act
24,15; I Cor 15 et al; I Clem 26,3; II Clem 9,1; Epiph haer 72,3,1; D - S 150 (
); 72; 76; GreshakeKremer, Resurrectio Mortuorum, pp 176 sqq
6
: Cf Schol 337,40 sq
9 : Cf Schol 337,42340,3;
Act 8,9 sqq; 8,18 sqq
11 sq : Cf Schol 340,4 8
15 sqq
Cf DN 148,3 sqq; Schol 340,9-24; Proci de dec dub 22,17 sqq; id inst 39; 145
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 : om Pb(add s lin)Fb
3 : Pt PnFa
: Pa Vb (corr)
: Ve (corr)
4 prim: om Fb
6 : om RcPt
prim: PaVb
8
: om PaPt(add mg)VvVb
: urr Re
9 : RcPtPnFa
ante praem Re : Pt ($
Vf
: ^ Re Vv (corr)
Pt(corr)PnFa
10 : Re PnVfLeWc
11 : om VfVcKaPg
: Pn (corr) Fa
18
: PbFb(corr)Wc
19 : Pa PnFbVvLc(e
corr)LeWc
prim: om PbFb
20 : Pa
21 :
PaRcFb VvVb
21 sqq Cf Lilla, Osservazioni, pp 169 sq

193

VI. 2. 3 - VII. 1

,
,
.

es7 c

<VII.)
5

<1> , ,
,
.
,
.
,

,
, '

5sqq Cf DN 118,14; 146,8sq; 181,5; 183,19sq; CH 140C; Gen 3,5; 3,22; Prov 1,20sqq;
3,19; 8,1 sqq; 9,1 sqq; 21,30; Hi 15,8; 28,1 sqq; Sap 6,1 sqq; 7,22 sqq; Sirach 1,8; 24,1 sqq;
Jer 10,12; Bar 3,9 sqq; Ez 28,1 sqq; Rtn 16,27; I Cor 1,25; Ape 7,12; Clem str IV 156,1;
Plot Enn V 8,4 sq; Gr Nyss perf 182,4 sqq
7 : Cf Schol
340,26 - 4 4
8 Vide Ps 147(146),5
lOsq Cf DN 136,18sq; 142,6; Schol 3 4 0 , 4 5 - 5 0
11 Vide I Cor 1,25
12sq Cf DN 149,9sqq
14sq Cf DN 197,17sqq; CH
140Csqq; MTh 1032Dsqq; Schol 340,51-341,35; 341,36 - 4 0 ; Proci in Prm VI 43sqq;
id theol plat II 5; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 208 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 omnes codd (Vf e corr):


tert: om Pt(add s
lin)PnLc(exp)Fa
2 RcPtPbVfVb (ser et adscr s lin)
FaLc (corr in ) VcKaPg: cett codd
:
VvVb
3 : PaPtPnFbVvVbLc(e corr)LeWc
4 :
Pt(corr)PnFa; cf Lilla, Osservazioni, 170
lin 5 praem .
;, , , , PaRcPtPnPbFbVfVeVv (coll
post ) Vb (om ) Fa (coll post ;) LcLe (coll
post ;) Wc (coll post ) VcKaPg (om )
5
: om VvVbLc(exp)LeWc
: RcPtPbFa Pn Le
(corr mg)
6 d>s alt: Pa o Re
9 prim: om FbVe
11 :
Pt(corr)Pn (ser )
13 : RcPtPnPbFa
Ve
: Re

ms

194

De Divinis Nominibus

.
865 ^
{. 5
(>(> .
' ,
'
^
. '
, ' ,
865 D , ' .
' , '
ees ,
. .
is

,
'

. - 2

1 Vide Hbf 11,27; cf Col 1,15; I Tim 1,17


1 sqq Cf CH 140 D; Proel theol plat II
6
2 Cf II Cor 12,4
3 Cf Hi 5,9; 9,10; Rm 11,33; Eph 3,8
5
v : Cf Schol 341,4147
: Cf I Cor 1,25
7 sqq
Cf DN 109,2 sqq; 113,12 sqq; CH 137 sqq; MTh 1000 A sq
8 : Cf Schol
341,48-51
10sq Vide Plot Enn VI 7,35,20
lOsqq Cf DN 108,4sq; Schol
344,1 15; Plot Enn VI 7,35; Proel theol plat I 3; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
158
13 sqq Cf DN 141,11 sq; MTh 1001 A; Rm 14,7 sq; II Cor 5,13; 5,15; Phil
1,23
16 : Cf Schol 344,16-39
19 sq Vide Col 2,3
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : Le(corr)<paai PtPnPbFaLc
2 : Fa Pg

: om PaRc
: om Le
5 :
VvVb
7 : Pt Le (corr mg)
8
: PnVb Ve VfLe PbLc
(corr in ) Fb We Vv
10
omnes codd:
12 omnes codd (ser Ka) praeter
Pa: Pa
13 : PaRcPt(corr s lin)PnFa
:
Pt(corr s lin)PnPbFa
14 : Pt(corr s lin)Pn
:
Pa
15 : VfVeVvVbLe RcPtPnPbFaLc(corr
s lin)KaPg
18 : Pa(e corr)FbFa
20 : om
FbVfVvVbFaLc(exp)LeVcKaPg ol Ve

195

VII. 1. 2

'
.
<2> 868
.
5
,
, , .



, , .


, m e
is iv , '
, . '
.
, , , '
, , , 20 .

3 sqq Cf DN 144,6sqq; 186,1 sqq; 219,5 sqq; CH 180 A; 205Bsqq; Schol 3 4 4 , 4 0 - 345,5;
345,6 sq; PI Prm 134c sqq; Proci de dec dub 65,12 sqq; id in Ale 31,8 sqq; id in I
351,20sqq; id inst 124; id theol plat I 21
4 : Cf Schol 3 4 5 , 8 - 1 8
6sq Cf DN 144,8
8 Kod crnv : Cf Schol 345,19-51
12sqq Cf DN
153,4sqq; 153,10sqq; 154,7 sqq; Schol 3 4 8 , 1 - 9 ; PI Phdt 247csq
17
: Cf DN 147,12
19 , ou : Cf Schol 3 4 8 , 1 0 - 1 6
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : om FbVvVb
4 alt: om VfVcKaPg
5 :
Pb
6 : Pt(corr)Vb
7 : Re (coir) Fb
Pa
: Pb
: RcPtPnFaLc (corr mg)
: VcKaPg
9 : PaVfVcKaPg
10 : PtVeFa VvLc(corr)Pg
: Re Pt(e corr)PbFbVf
:
t PaVf(corr)Vb (corr)
: Pa
omnes codd praeter
PaVe: Pa ( eras) Ve
11 : VfVcKaPg
13 : RcPt(corr)PnPbFaLc (corr)
14 omnes codd
praeter Pa: Pa
: RcPt(corr)PnPbFaLc (corr)
: Fa VcKa
:
18 * PaPbFbVfVeVv
(adscr ' mg) VbLeWcVcKaPg : om Pn ' * RcPtVv (ser et adscr
" mg) Fa ' Le (' exp)

196

De Divinis Nominibus

'

,
868 ;
5
;
.
869
' , .
' , '


' . "

,
' , tv' , is
. ,
.
, '
869 '
' , 2
'

3 : Cf DN 120,2
3 sq Cf CH 140 C
4 : Cf DN 193,5 sqq
:
Cf Jes 40,13; Rm 11,34
: Vide Joh 1,1 sq; cf DN 198,21 sqq
:
Vide Sus ' 42; cf I Cor 2,12
6sq Cf Joh 21,17
9 ' : Cf Schol
348,17-19
11 : Cf I Tim 6,16
12sqq Cf DN 155,16;
Proel inst 124; id theol plat IV 5
15 : Cf Schol
348,20-44
17 Vide Sus 35a (Sus ' 42)
19 : Cf Schol
348,45 sq
21 : Cf DN 147,7
: Cf Schol 348,47- 349,8
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : VvVbFaLc(e corr)LeWc
2 : coll
PtPnPbFa
: PaRcPt(corr)PnFa
3 alt: om
PtPnPbVb(add s lin)Lc (add s lin) Ve
4 omnes codd (add s lin Vb)
praeter VfVcKaPg: VfVcKaPg
7 : VvVb
10
: Pt(corr)Pn
12 VcKaPg : om cett codd
:
PaVfLc 14 : VvVb 15 : PbFbVvVbLc(e
corr)Le; cf Lilla, Osservazioni, 171
18 PbVfVvLc(e corr)LeWc:
cett codd
19 PbFbVfVvFaLc (corr in ) LeWc: cett codd
: PtPnFa
20 PbFbVe (ser et adscr mg) Le (ser
): PaVfVbWcVcKaPg RcPt (mut in () PnVe (adscr
' mg) VvFaLc (e corr)
21 : om VfVcKaPg

197

VII. 2. 3

v
.


5 .
,
v
,
.
U9 c

,
.
' .
,
.
is ' , '
.
<3> ,
.
, ,
20 , ' 869 D

1 : Cf Schol 349,9 sq
3sq Cf Proci de mal sub 61,19 sq
3 sqq Cf
Proci in Prm V 225; id inst 124
4sq Vide Proci de mal sub 61,21 sq
5 sqq Cf
DN 148,13; 175,10; 187,15 sq; 210,5 sq; 218,1 sq; 222,15
7 sq K :
Cf Schol 349,11-17
10 6 : Cf Schol 349,18sq
14sqq Cf Schol
349,20-40; Apoc En aeth 15,6; Ph sacrif 5; id somn I 135
17 sqq Cf DN 115,19sqq;
193,14sq; Schol 349,41 352,17; Proci theol plat II 5sq
19 :
Cf Schol 352,18sq
19sq Cf DN 108,6sqq; 229,12sqq; MTh 1032Dsqq
21
: Cf Schol 352,20-36
21 sq Cf Gen 1,26
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 PbWc : om cett codd; cf Lilla, Osservazioni, 171


6 : RcVvWc
7
omnes codd (ser Re):
PaRcPtFbVfVeLc:
cett codd
PaPnPbVf FaLc: cett codd
8 omnes codd
praeter Pt: Pt
9 : om Pa
10 :
PaRcPt(corr)PnPbVvVbFa
12 ' em Lilla, Osservazioni, 172: '
codd
13 yov: ov Pb
15 ye : FaLe
17 : oCrre Ve
oCrSv VvVb
18 prim: ' VcKaPg VeFaLc (e corr) ' VvVbLe (corr
in *) Wc; cf Lilla, Osservazioni, 172
: RcPt(corr)PnFa
19
: Pb
20 vov coll PnLc (corr s lin)

198

De Divinis Nominibus

872 a
.
.
.

,
. , ?
.
.
,
, .
'
72 , ,

.
, ,



.
872e
<4> ,
, '

4sqq Cf CH 140Csqq; MTh, cc I; II; III; V; Ep 1,1065 A; Schol 352,37-50; Prod in


Prm VI 43 sqq; id theol plat II 6
6 : Cf Schol 352,51 - 3 5 3 , 4
8
Vide I Cor 15,28
12sqq Cf DN 156,15sqq; 194,10sqq; Proel theol plat I 25
13
vov : Cf Schol 353,57
15sqq Cf CH 144; Schol
353,8-12; Ps 104(103),24; Prov 8,26sqq; Sap 7,18sqq; Proel inst 33; 112; 147; id theol
plat III 9; III 21; IV 2
18 : Cf DN 152,2
18 sq Cf Proel in Cra 86,27
20 : Cf D N 113,5
21 Vide Sap 18,15; Joh 1,1
21 sqq Cf DN 131,8;
165,17 sq; 196,4; CH 140 C; Schol 353,13-27
23 sq Vide Sap 7, 24; cf Prov 8,26 sq;
Sap 8,1; 8,3
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : PtPnFbVvVbFaLcLeWc PaRc (corr in )


2 6 : ? PaRcPnFa
4 : $ PaPtPnVeFaLe (corr s lin) * Re
(ser mg)
6 alt: PnPbLc (corr s lin)
7 : PaRc OT* VcKa
9 omnes codd praeter PaRc: PaRc
10 : VvVb
: om VvVb
11 : Fb
12 : Re Vv
omnes codd praeter PbVb: PbVb
15 :
PaFbFa

is

199

VII. 3. 4

, , ,
,
.
,
5 ,

.
Ei , 872 d
,

, ' .
, ,
.
is ,
, , , 873

.
1
20
2

2 Cf Proel inst 93; Dodds, Proclus, pp 248 sq


3 sq Otos 6 : Cf Schol
353,28-31
8sq Cf DN 149,12sqq; 150,8sqq; EH 552 Dsqq; Schol 353,32-356,18;
Clem str VI 102,1; VI 155,4; VII 40,3; Gr Nyss Eun II 93; Roques, L'Univers dionysien,
ppl29sq; Vlker, Kontemplation, pp43sqq; 67 sqq
9 : Cf Schol
356,19 sq
9 sqq Cf Schol 356,21; Ps 30(29),7; Rm 8,35 sqq; I Cor 16,13; Eph 4,13;
II Thess 2,15
13 sq Cf PI Phdr 249c sq
15 sq Cf Act 26,24
16 sqq Cf DN
149,12 sqq; PI Cra 405c
18sqq Cf DN 124,18sqq; 142,1 sqq; Ps 44(43),23; Rm 8,36;
Eph 4,13
20sq Cf Schol 356,22-24; Amph circ, 16D; Max opuse 169 A
PaRc

PtPnPbFb

VfVe VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

5 omnes codd ( PaFa) praeter PbFbWc:


PbFbWc v; cf Lilla, Osservazioni, 172
9 : PtPnPbVfVvVbFaLc(e
corr)LeWcVcKaPg
13 E: Pa
: VvVbLc(e corr)LeWcVcKaPg
14
: PtPnPbVfVeVvVbFaLcVcKaPg
15 : Vf
Le (corr mg)
16 6: PbFb
: Pt(corr)PnFa
17
RcVfVvVb; cf Lilla, Osservazioni, pp 172 sq
: Pa
VvVb
18 : om RcPt
19 : VeLc(e corr)LeVcKa(e corr)Pg
: VfVeVvVbLc(e corr)LeWcVcKaPg

200

De Divinis Nominibus

,
.

<.>
<1> '
889 e ol
, , , , s
.
,
.

.
; 1 ;

3sqq Cf DN 119,2sqq
4 : Vide I Cor 1,24; cf Schol 356,26 sq; Gr Nyss
perf 182,4 sqq; 188,7
: Vide Rm 3,5; cf Rm 1,17; I Cor 1,30; Gr Nyss
peri 188,7
: Cf Ps 35(34),3; 42(41),12 et al
5 : Cf I Cor
1,30; Gr Nyss perf 185,11 sqq
6 sqq Cf DN 159,12 sqq; 188,17 sq; Prod in Prm VI
215
9 Cf Schol 356,28-31; II Chron 20,6
9sq Cf Schol 356,32sq; Ps 24(23),10;
II Ptr 2,4; 2,11
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 RcVb
: PbFbVb VvVb (ser )

, om Pa
lin 3 praem
. , , , ,
PaRcPtPnPbFbVfVeVvVb (om et et ) Fa (coll
post ) LcLe (coll post ) Wc (coll
post ) Ve (coll post ) Ka (coll
post et add ) Pg (om )
8
: VeVv
: VvVb
FbVeVv
9 :
PaLc (corr)
10 Pt (mut in ) Pn (ser )
PbVeFaLc (corr in mg) cett codd ; cf Lilla, Osservazioni,
173
: om PaRc (add s lin)
11 : PtPnFaLc(corr mg)Le(corr)om
Ka
12 : om Ka PaPnPbFbFaLe Vb

201

VII. 4 - Vili. 1. 2. 3.4

<2> , v 889 d


'
s o ,


' 892
,


'
,
,
is .
.
<3> 1 892
, ,
, '
20 , , ,
.
<4> ,

I sqq Cf CH 237 D sq; PI R 429b sq


3 : Cf Schol 356,34-41
II : Cf Schol 356,42-357,14
l l s q
: Cf DN 147,12
17sqq Cf DN 141,9sq; 148,16sqq; 165,17sq; 192,16sq;
201,4; 214,5 sq; CH 177 Csq; Proci de dec dub 22,17 sqq; id inst 39; 145
20 Cf
Schol 357,15-17; 357,18-55; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, 107, nota 6
22 sqq Cf CH 237 sqq; Jub 2,2; Col 1,16; Hbt 1,14
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 PaRcPtPnPbVvVbFaLcLe (corr): cett codd


1 sqq Cf Lilla,
Osservazioni, ppl73sq
2 : Pt (corr)
: om Pa
Fb Vv
9 : om Pa
:
Pt(corr)PnFa (corr)
: Pa RcVb
10
Pa coll Pg
11 :
Pa Re (corr s lin)
12 : Pb (e corr)
14 : PaRc(corr)FbWc Vv om Vc(add s lin)Ka(add s lin)Pg
: Pb(corr)VvVb Pa
15 : om Pt (add mg) Fb(corr)Pg
16 prim: ' VbWcVcKaPg
: PtPn(corr)Vv(corr)Fa(corr)
VcKaPg Fb (corr)
alt Ve : ' Le (e corr) 0 VvVb oirr' Wc *
VcKaPg cett codd
17 * : RcPtPnPb Pa (mut in s lin)

202

De Divinis Nominibus


>
892 e

.
5
<5>




892 D

,
^ is
'

893

2


.

1 sq Cf DN 190,6
4 : Cf Schol 357,56-360,5
9 : Cf DN
185,24
10 : Cf Schol 3 6 0 , 6 - 1 1
11 : Cf
Proel inst 162 sqq
12 : Cf Schol 3 6 0 , 1 2 - 2 9
14
: Cf DN 112,8 sq
: Cf DN 146,19
15
: Cf Schol 3 6 0 , 3 0 - 3 3
18 : Cf DN 113,5 sq
20 sq
: Cf Schol 3 6 0 , 3 4 - 3 6
22sq Cf DN 112,1; 131,9sq; EH 376B; Schol
360,37 sq
PaRc PtPnPbFb
LcLeWc VcKaPg

Vf (post 10 ol- defic; ine 203,12 v ) Ve

VvVb

Fa

1 alt: FaLc(e corr)LeWc


3 : Pt(corr)VePg
3 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 174
4 omnes codd:
:
PaRc (corr)
5 : Pt coll PaRcPn
6
: Pa PnPb (corr) Re
7 :
PaRc
10 omnes codd (ser e corr Ve) praeter RcPg:
RcPg
15 ^: RcPt(corr)PnPbFaLc (corr)
17 :
PaRcPtPnFa
21 : Pb
22 :
PaRc(corr)Ve
23 : PaRc Pt(corr s lin)Pn

203

Vili. 4. 5. 6

. T

.
s
<6> Et , 893
' ;
. ^ ,

.
,
.
, ,
is , , & ,
. 893 c
,


20

.

, ,
25 ? , '

2 : Cf DN 147,7
4 : Cf Schol 360,39-41
5sqq Cf
Schol 360,42-361,3; Act 13,8 sqq
6sq Vide II Tim 2,13; cf DN 136,18sq; Hbr
6,18
12 Cf Schol 361,4-46
15 Cf Schol 361,47-55
16 : Cf DN
166,6
19 sq Cf I Cor 9,26
24 Cf I Tim 6,15
PaRc

PtPnPbFb

Vf (ine 12 tori) Ve

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

3
1 omnes codd (Re scr ): /
: om PaRc
alt: PtPb
: Re om VvVb
6 :
RcVbLc
: om PaRc
7 PaVvVbLc(cort)VcKaPg
8 :
VvVb
9 : Pt(corr)PnFa(corr s lin)Ve (corr)
Le (corr)
13 alt: om PaFbVe
14 : om PaRcPtPnFbVfVeVvFaLc (add s
lin)
: PaVb RcPtPnFbVvFaLcLeWc
15 :
VvVb
coli Le
19 : PaRc
: PnFa
21 : PaRc (corr)
23
: Pt(corr)PnPbVeFaLc(e corr)Wc
24 alt:
VvVbLc(e corr)LeWc Fa

204

De Divinis Nominibus

,

893 D
.
( 7 ) '

896
.


.
, ,
,


,
896 .
,

.

2sqq Cf DN 155,19sq; Plot Enn VI 4,9; Iamb myst V 23; Syrian in Metaph 187,8;
Proel inst 26sq
5sqq Vide Rm 1,17; 3,21 sq; II Cor 5,21; cf DN 109,4sqq; CH
164D; EH 372D; 373B; 432C; 561 D; Ep 8.1097B; Schol 361,56-364,6; Rm 3,5;
3,25 sq; 10,3; PI Lg 716a; 717d; id Phdr 247d; id R 352a; id Tht 176b; Clem prot I 6;
Or princ II 9,7; Plot Enn I 2,1; Ath dial Trin 1,18; Proci in R I 269,24 sqq
8 :
Cf DN 185,24
8sq Cf Sap 11,20
12 : Cf Schol 364,7-26
12 sqq Cf Ps 75(74),5 sq
15 Cf Schol 364,27
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : om PaPn (add mg, ser ) Fa (add mg)


RcPt
5 : om PbFbVb
5 sqq Cf Lilla, Osservazioni, ppl74sq
7 :
LeWc
9 : om PaRc Pt(corr)PnFaLc
: om VvVb
12
et: om VvVb
: VvVb
6: tetas Pt(corr)PnLc (corr)
Pa
: Pt(corr)Lc (corr)
13 Pt(corr)Pn
PbLc (e corr)
14 : PbFbVvVbWc
15 :
VfVcKaPg Ve; cf
Lilla, Osservazioni, 175
16 prim: om VvVb
17 :
PtPnPbFa
18 : PbVfVeLc(e corr)Le(e corr) VcKaPg
PaRc

15

205

Vili. 6. 7. 8. 9

<8> ' &v -


Crrr . v (
, , ,
, , 896 c
5
' .
, ,
. " ,
, ,
; " ,

() , ,
, , '
is ' .
<9> 896 D
.

-
, 897

1 Cf Schol 364,28 - 30; 364,31 - 365,2


2 sqq Cf DN 205,8 sqq; CH 332 D; EH 376 A;
433 C; Ph sacrif 129; Proci de dec dub 33,1 sqq
8 : Cf Schol
365,3-8
8 sqq Cf DN 191,15 sq; CH 340 A; EH 553 C; MTh 1025 B; Ep 8,1097 A;
Ep 10,1117 B; Plot Enn I 6,9; III 2,6 sqq
9 : Cf Schol
365,9-29
12 Cf Schol 365,30sq; 365,32
14sq : Cf Schol
365,33-36
16 : Vide Act 4,12; cf Jes 43,3; Rm 5,9; Just 1 apol 63,16;
Arist apol 15; Iren haer I 10,1; D - S 125; Ath ine 1,3; D - S 150
18sq Toi?
IBioTTpaylaj: Cf Schol 365,37 41
20 $ : Cf Schol
365,42-47
PaRc

PtPnPbFb

VfVe VvVb Fa

LcLeWc VcKaPg

1 >: Pa tv Re (cort s lin)


5 v: om PaFb
6 sq : Re
Pt (cort mg) coll VvVb
7 : FbPg
PaRc (corr)
8 VvVbWc : cett codd
Lilla, Osservazioni, 175
9 : Pa Pt(e
corr)VfVeVvVbLe(e corr)WcVcKa ; cf Lilla, Osservazioni, 175
13 :
FbLe (e corr) PtPnVvVbFaWc Le (corr ex )
Pa (ser ) RcVf (ser et adscr mg) VeVcKaPg (ser )
14 tqcv: Pa
17 prim: om VvVb; cf Lilla, Osservazioni, 176
20 :
Pa Re (corr)
21 : Pa

206

De Divinis Nominibus


'
^



.


, ' ,
, '
' ,

,

,

.

is

' , ' 2

3 Cf Schol 365,48-368,11
5 sq Cf D N 206,21 sq; 214,2
: Cf
Proci in R I 216,25; II 146,23 sqq
6 : Cf Schol 368,12 sq
7
: Cf Schol 368,14sq
9 : Cf D N 171,16
11
: Vide Rm 8,23; cf Jes 40,5; 52,10; Mt 1,21; 12,28; Le 2,30; 21,28; Rm
8,19 sqq; I Cot 1,30 et al
14 sq Cf D N 164,11 sq
15 : Cf D N 166,6
16 : Cf Schol 368,16
19 : Cf Schol 368,17 sq
21 sq
Cf D N 206,5 sq; Schol 368,19-24; 368,25-48; 368,49-53
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 176


2 : PbFb Ve
7 :
LcLeWcVcKaPg
: om PaVb (ss)
8 : Fb
VfVe Fa
8sq : s PaPb (corr)
9
omnes codd:
10 : VvVb
11
: Pt(corr)PnFa
alt Pt(eras)PnPbLc (exp) : om cett codd Lilla,
Osservazioni, 176
13 : Re ITI Ve
16 :
RcPt(corr)PnVc (corr) VvVb
: Vv (mut in
s lin) Vb
17 : PtPnFa
19 :
VeVb(corr s lin)Lc(corr)LeWc Pt(corr s lin)PnVvFa
,,

207

Vili. 9 - IX. 1

.
,
, , ' ,
.

897 c

<.>

< 1 >

, , ,
, .

6 : Cf Ps 86(85),10; 147(146),5; Jes 9,6


: Cf Jes 9,5
6 sqq Cf PI Prm
137c sqq; Ivnka, Der Aufbau, pp392sq
7 : Cf Ps 102(101),28; I Cor 12,6
: Cf Joh 14,16
: Cf Gen 1,26 sq; Ps 102(101),7
: Cf II
Chron 6,14; Jes 40,25; 46,5
8 : Cf Ps 29(28),10; Sap 7,23
: Cf Ps
82(81),1 sqq; Sap 7,22 sqq
dry: Cf CH 145 A; 165 A; EH 428 D;
476 A; MTh 1025B; Schol 368,55-369,14; Clem str VII 16,5; VII 29,6; Gr Nyss beat
6,1; Proci in Cra 15,27 sqq; id in Prm V 86; id theol plat I 29; Koch, Pseudo-Dionysius
Areopagita, pp 224 sqq
10 : Vide Ps 86(85),10; 147(146),5; cf Jes 9,6; Schol
369,15-20
v : Cf Ps 86(85),8sqq; 147(146),5; Jes 9,6
10sq aup
: Cf III Reg 19,12
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : PtVfWc
: RcPt(corr s lin)PnFa
5 :
PtPnFaLc (corr)
lin 6 praem . , , ,
, , , , PaRcPtPnPb (ser et post
add ) Fb (post ( add ) Vf (post add () Ve (om
, , ; ante add () Vv (coll post
; post add () Vb (om ) Fa (coll post
) Le (post add () Le (post add ; coll
post ) Wc (coll post ; post add )
VcKa (post add ) Pg (om ; post add )
6
: Re Pt(corr)PnVvVbFaLc(e corr)Le
8 omnes codd (PtFbKa ser ):
9 : PaRc

909

208

De Divinis Nominibus

. ,
. Kai , .
.
. 5
. .
909 e
<2>

, , -
,
, '


, . is
,
.
912
<3> '
.

1 : Cf Jes 9,5
tctts: Cf I Cor 12,6
1 sq Vide Ps 102(101),28
2
: Cf Joh 14,16
: Cf Ez 1,26 sq; Dan 10,6
3sq
Cf Gen 1,26 sq; Il Chron 6,14; Ps 102(101),7
4 sq Cf II Chron 6,14; Jes 40,25; 46,5
5 : Cf Ex 17,6
: Cf Sap 7,23
: Vide Bar
3,3; Dan 3,55; cf Mal 3,3
5 sq Cf DN 189,12 sq; Proci in Prm VI 56
6 Cf Sap
7,22; 7,24
8 Vide Ps 86(85),10; 147(146),5; cf Schol 369, 21-50; Jes 9,6
8sq
C f D N 136,7 sqq; 166,5 sqq; Proci inst 131
11 Cf DN 138,11 sq; 189,8 sq
12 Cf
DN 132,1
15 sqq Cf Schol 369,51-372,8
18 Cf Jes 9,5
19 Vide Sap 7,24
PaRc PtPnPbFb
ine 19 ()

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg (post 7 defic;

1 : Wc FbVe PaRc
TctCrrs:
PbFb RcVb (e corr)
: coni Lilla, Osservazioni, 177;
cf Lilla, Ricerche, 312
3 : LeWc
9 :
PaRcLe Le (corr)
omnes codd praeter PbFbVeLe:
Pb FbVeLe (e corr); cf Lilla, Osservazioni, 177
11 : om Vb(ss)Le;
cf Lilla, Osservazioni, 177
15 : PaRc
17 :
PaRc Fa (corr s lin) Le (e corr)
:
PnPbFbVvVbFaLc(e corr)Le
18 6: PaRcPtPnFaLc (e corr)
19
: Vv (corr) FaLc (corr) Fb

209

IX. 1.2. 3.4

is

,
.

,
, . 912
.
, , , , ,
.
<4> , , ' ,
, '
'
, , ,
^, , , , , , , , , 912 c
, ' , '

1 : Cf Pachymeres ad locum, PG 3,925 A sq


2
t : Cf Schol 372,9 - 1 6
3 sqq Vide Hbr 4,12; cf Schol 372,17 - 36
5 sq Vide Hbr 4,13
9sqq Cf D N 171,9 sq; Ps 102(101),28; I Cor 12,6; Proci in Ale
296,13 sq; 314,15 sq; id inst 142 sq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, pp 74sqq
14sqq Vide Anast S viae dux X X I I 3,29 sqq; cf Schol 372,37-373,5
15 sq '
Crrrp : Cf Schol 373,6 39
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 * PaRcPt (adscr mg) Pn (adscr mg) VfVeLcVc


KaPg: * Pt (scr et adscr mg) Pn (scr et adscr
mg) VvVbFa (scr ) LeWc (scr )
PbFb
omnes codd praeter FbVfVcKa: FbVfLc (sed corr
mg) VcKa
3 : PaFbVvVbWc scr et corr in mg
4 prim omnes codd praeter Fb: Fb
et adscr Le Le
* PaRcFbVfVeLc (adscr mg) VcKa (scr et corr in
s lin): * PtPnPbVvVbFaLc (scr et adscr mg)
LeWcKa (adscr s lin) Pg
4 sq omnes codd (scr
, sed corr Vv) praeter RcFaLcLe:
(e Novo Testamento hue intrusum) Re (pro scr ) FaLc (adscr
mg) LeWc
11 : Re (corr) PtPnFa
Pb
: PaRc om Ve
12 : PaRcPtPnVfVeFaLcLeWc
KaPg
15 : Pb Lc(e corr)Le(corr)Wc (corr)
' :
PaRc Ve
15 sq omnes codd (om Vf; e corr
Vb) praeter Pa: Pa ; cf Lilla, Osservazioni, 177

PtVb (e corr)

210

De Divinis Nominibus

v
' '
T O
,

s
.
912 D
<5> ,
'
'
-
.

913 , ' ,
. ,
, ' is

, ,
, ,
,
2
2 : Cf Schol 373,40 44
3 : Cf Schol
373,45-52
3sq Cf Proci in Ale 122,18; id inst 143
5sq
: Cf Schol 373,53-376,18
7 Cf Joh 14,16
7sq Vide I Cor 12,6; I Cor
15,28
7sqq Cf DN lll,12sqq; 131,9sq; 189,12sq; Schol 376,19-22; Proci in Prm
VI 56; Beierwaltes, Andersheit
12 sqq Cf DN 120,9 sqq; 215,14 sqq; Clem str V
35,6; Or hom 5 in Num 3; id hom 10 in Num 3; id hom 1 in Is 2
14 sqq Cf DN
145,17; Schol 376,23-26; Or Cant 63,31 sqq
16sqq Cf Schol 376,27- 30; Ph leg
all III 38; id migr Abr 12
20 sqq Cf CH 141 A sq; 144 B; 145 A sq; 328 C; 333 C;
336 A; 336 Csq; 337 Csq; Schol 376,31-34; Or princ IV 2,9; Gr Nyss Eun II 233 sq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

2 : PaRc
: Pb Fb
4 sq Cf Lilla, Osservazioni,
178
8 omnes codd praeter PaFb: Pa Fb
10 :
Re (corr) exp Lilla, Osservazioni, 178
: PbFb
$
: PaRc Fa ; Le
:
om Pt(add s lin)Fa
13 * PaRcPtPbFbVfVeLe (ser et adscr
man al mg) VcKaPg : * VvVbLe (adscr man al mg) Wc
PnFaLc
' : PaRcFbLeWc
14
omnes codd:
: PaRcFbVvVb(corr)Lc
(corr) Le Ve KaPg
15 : RcVf(corr)Lc (e
corr) Pt(corr s lin)Pn
: $ VvVb
16 : om VvVb
19
: VvVb
: Pt(corr)PnVeFa
:
Pa FbVv(e corr)We

IX. 4. 5. 6

.
is

211


.
, ^
, - 93
,
.
'
, .

,
tri .
<6> , one
,
. , ,
, '

.
.
, ,

3 sqq Vide Eph 3,18


2 : Cf Schol 376,35 41
4 : Cf DN 112,8sq
9 : Cf DN 121,3
lOsqq Cf
Schol 376,42 377,4; Proci in Cta 53,9 sqq; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
pp78 sq
13 sqq Cf Schol 3 7 7 , 5 - 1 6 ; Gen 1,26 sq; II Chron 6,14; Ps 102(101),7; PI
Prm 128e; 129a; 131a; 132dsq; 139e
15sqq Cf DN 212,9 sqq; 225,12sq; CH 164Dsq;
EH 376A; 473Bsq; Gen l,26sq; Jes 40,25sq; 46,5; Gr Nyss beat 1,1; 7,1; id perf
175,7 sq; Proci inst 32
17 : Cf DN 112,14; 115,3; CH
293 ; EH 477 A; 557 A; 561 D; Schol 377,17-31; 1 Cor 4,16; 11,1; Eph 5,1; I Thess
1,6; 2,14; II Thess 3,7; 3,9; Hbr 6,12; 13,7; III Joh 11; Schulz, Nachfolgen
:
Cf DN 185,24
18 sq Cf PI Tht 176b; Proci inst 31 sq; 35; id in Ti II 286,30 sqq; Il
298,27sqq
19sqq Cf Schol 377,32-48; Gen 1,26
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 Upa: iepo Re Ka
alt: om Lc(exp)LeWc
tert: PbFb
2 . om Fa
! : PaRc
3 : Pa VvVb
: Pa Pn
4 : Vv
Vb
8 PaRc
9 : PbFb
VfVe VcKaPg; cf Lilla, Osservazioni, 178 et DN 149,9
13 prim: PaRc
: exp Lilla, Osservazioni, ppl78sq
17 : PaPnPbFaLe om Vb
18 : PaFbVb Fa
19 omnes codd
praeter Ve: 6 Ve
: om Pt (corr) exp Lilla, Osservazioni, 179

212

De Divinis Nominibus

.
'
en D ,
.
,

916 .
.
< 7 > ;

, .
.
, ,

.
916

< 8 > ;

1 sqq Cf Schol 377,49-380,16


7 : Cf Schol 380,17-41
7sq
Cf DN 110,8 sqq
9 sq Cf II Chron 6,14; Jes 40,25; 46,5
13 C f D N 112,14
14
: Cf Schol 380,42
16 sq Cf PI Ti 42e
16 sqq Cf DN 153,1 sqq;
154,7sqq; 220,9sqq; CH 121 B; 212C; EH 437B; Schol 380,43-381,7; III Reg 8,30;
Judith 9,8; Ps 9,5; 29(28),10; Sap 7,23; Mal 3,3; Bar 3,3; Dan 3,55; Lit Bas, 329,1 sqq;
Lit Chrys, 329,1 sqq; Anast S viae dux XVII 13; Buckel, Die Gottesbezeichnungen
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 omnes codd praeter Pn: Pn


2sq Cf Lilla,
Osservazioni, 179
3 : RcPt(corr)PnPbVeVvVbFaWc
4 :
RcPtPnFbFaLcLe (corr) VvVb Pa
5
: PaRc
omnes codd (ser e corr Re) praeter PaVfPn:
Pa Vf Pn
7 : PaPn Re
9
RcPtPnLc (corr) Fa
10 omnes codd:
:
PbFbVvVbFaLeWc
11 : coni Lilla, Osservazioni, 179
: om PaRc
PnLc (corr mg)
: Re
: VvVb
PtWc: Pb cett codd (Le e corr)
13 * PaPt (ser
et adscr mg) VfVeVvVbLc (ser
et corr in mg) LeWcVcKaPg : * RcPt
(adscr mg) Pn (pro ser ) FaLc (corr in
mg) PbFb; cf Lilla, Osservazioni, ppl79sq
15 : PtPn(corr mg) FaLc (e corr)
omnes codd praeter PbFb: PbFb
17 :
PbLc (corr)
18 omnes codd praeter PbFb:
PbFb
18 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 180

is

213

IX. 6. 7. 8. 9. to



.
,
5 .
<9> , m e
; ;
, , ,
, , , ,


.
is
.
, 916d
,
,
2 ' .
< 1 0 ) - m
, ^

4sq Vide Col 1,17


7sq Cf Ps 18(17),10sq; Sap 7,22sqq; Hab 3,8
7 TI S14
: Vide Doct Patr 91, s XII; cf DN 112,7sqq; 147,4sqq; 153,4sqq; 154,7sqq;
160,9; 189,12sq; 210,7sqq; 212,16sqq; 215,8sqq; Ep 9,1109Csq; Schol 3 8 1 , 8 - 1 4 ;
381,15-49; 381,50-52; Ps 139(138),8; Arist Metaph 1072asqq; id Ph 200bsqq;
205a sqq; Plot Enn III 1,1,23 sq; VI 7,37,16; Proci in Ale 167,20; id inst 134; 142; 152;
Gersh, ?; Jeanneau, Jean Scot, pp 238 sq; Kaulbach, Der philosophische
Begriff; Meurers, Die Idee; Riggi, Il creazionismo
13 sq Cf Eph 4,6
15 sqq Cf
DN 153,4 sqq; 154,7 sqq; Schol 3 8 4 , 1 - 4 ; III Reg 19,11 sq; Mal 3,6
16
: Cf Schol 3 8 4 , 5 - 1 0
19 : Cf Schol 384,11-21
21 sqq
Cf DN 206,20 sqq; Proci in Ale 118,13; 119,1; 191,8 sqq; 326,6; id inst 122; 143; Koch,
Pseudo-Dionysius Areopagita, pp74sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

4 : PaRcPbFb
7 prim: om VcKa
9 : exp Lilla,
Osservazioni, 180
10 : FaLc(e corr)Wc
11 :
VfPg
13 : PtPnVfFaLcLe (corr)
14 : om FaLe
16 K i v s :
Re FaLe (corr)
19 Lc(e corr)LeWc
21
: Fb t o t ' PaPtPnPbVe t o Re (ser )
VfVvVbFaLcLeWc VcKaPg

214

De Divinis Nominibus

, '
, '
'
' '
,
, , , , ,
v
.

<.)
936 D

) "
.


( 937 e e - is

3 : Cf Schol 384,22-26
5 Cf Schol 384,27-41
7 sq Cf Schol
384,42-50
9 : Cf II Reg 7,8; II Cor 6,18; D - S 125; Epiph haer
72,3,1 et al
9sqq Cf DN 123,4; Schol 385,2-17; Or hom 3 in Gen 2
10
: Cf Dan 7,9 sqq
13 sq Cf Ep 9,1105 A; Plot Enn III 3,7
14 sq
Cf DN 148,13 sq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

4 : VvVbLc (corr)
5 : Pt (mut in
s lin) PnFaLc (e corr) Pt (mut ex ) VvVb
(scr ) Le (corr in ) Wc
: om Rc(add mg)Pt (add s lin)
coll Lc(sed corr)Wc
6 : PtPnPbVfFaLcLeWc
7
: Fa (corr s lin)
: Pa Re
(corr)
lin 9 praem I. ?, ,
PaRcPtPnPbFbVfVeVv (coll post ) Vb
(om ) Fa (coll I post ) LcLe (coll post )
Wc (coll post ) VcKaPg (om )
9 : om PaRc
11
: om VvVbLc(exp)LeWc
12 : PaRc
13 :
VvVb
omnes codd praeter RcPt: RcPt
14
: cf Lilla, Osservazioni, 181
: PaPtPnPbFa
15 Cf
Lilla, Osservazioni, 181

215

IX. 10 - . 1. 2

,

.

5

.
<2> 937
,


! '
.

is 1
,
,
, , , ' 937 c
20 ,

3sqq Cf DN 111,3sq; 148,10sq; 155,16sq; 157,18sqq; 202,17; PI Phdr 251dsq; id Phlb


46c; id R 490b; 574a; id Smp 206c; Clem prot XI 117,2; Bas hom in Ps 44 (43),4;
44(43),6; Gr Naz or 2,7; id or 4,71; Gr Nyss bapt diff 3
8 sqq Vide Dan 7,9 sqq;
cf DN 134,15 sq; 189,12 sqq; 213,7 sqq
10 : Cf Tit 1,2
: Cf Dan
7,9 sqq
: Cf Act 17,26
: Cf Jes 40,28; Bar 4,10
14 /
: Cf Dan 7,9
14sq / : Cf Schol 385,18-21; PI
Prm 140e sqq; Corsini, Il trattato, pp 100 sqq
14 sqq Cf DN 210,12 sqq
15 :
Cf Hbr 13,8
15 sq Vide I Joh 1,1
20 sq Cf DN 168,22; Schol 385,22-37
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

3 : RcPbFb
3 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 181
4 :
Fb
PtPnPbFa: Pa cett codd
Lilla, Osservazioni, 181
5 : Fb
7 Pt
(corr in ) PnFa: Pa cett codd
11 prim: om VvVb
: VvVb
14 * PaRcPt(e corr)Vf (adscr
mg) VvVb (corr in ) Lc(e corr)LeWc : * Pt (corr in ) PnPbFbVf
(scr et adscr mg) VeVb(e corr)FaLc (corr in ) VcKaPg;
cf Lilla, Osservazioni, 182
15 omnes codd praeter Fb:
Fb
: PtPn(corr)Fa
16 : Pa Re
17
: Pa (mut in ) Re (corr s lin)
Pt (corr s lin) PnPbVv
6: om FbVc (add s lin)

216

De Divinis Nominibus

.
<3> , ,
.
,
, , , s
. *
' '
, '
937 D .

.
,
. '
,
940 .
ts

, , ,
. , 2

2sq Cf Jes 40,28; Bar 4,10; Tit 1,2


2sqq Cf DN 182,20sq; 186,13sq; 189,14sqq;
190,3; 215,8 sqq; PI Prm 141a; Plot Enn II 1; III 7; Proci in Prm VI 229 sq; VII; id in
Ti III 25,30 sqq; id inst 34; 50 sq; 55
3 : Cf Schol
385,38-388,18
5 Vide Ps 24(23),7; 24(23),9
6 ?: Cf DN 147,9;
Jes 40,28; Bar 4,10
10 : Cf Tit 1,2
11 sqq Cf Schol 388,19-21; I Cor
15
13 yxpovo : Cf Schol 388,22-28; Ps 49(48),9 sq
14 :
Cf Ps 77(76),6; Rm 16,25; II Tim 1,9; Tit 1,2
: Cf Schol
388,29-33
16 : Cf Schol 388,34-389,37
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : VvVb
: Re Vf
(corr s lin) Vv Wc
3 omnes codd:
coll VvVb
4 : o VvVbFaLe(corr)Wc
Le (sed corr mg)
5 : Lilla, Osservazioni, 182
: om RcPn
8
: RcPnFa (corr)
9 Pt(e corr)VvVbPg :
cett codd
11 : VvVb
12 : PaRcPnFbVb (ser
) Pt(corr)Fa
13 : PnPbFbVe Fa
Vf
: PnFa
16 : Fb Vb
17 :
PaRc
: Pa(e corr)Rc
18 :
VvVb
: Pa VvVbLc(corr)Le (corr)

. 2. 3 - XI. 1

217

,

, '
. .

<.)
5

<1> " 948 d


.
.

949
. al yoOv
'

1 : Cf Eccl 3,11; 3,14; Hbt 1,2


2 Vide Dan 2,21
2sqq Cf DN
134,15 sq; 183,2 sqq; Ps 90(89); Ape 11,15
4 Vide Ps 145 (144), 13; cf Ps 41(40),14;
72(71),19; 89(88),53; 106(105),48; Thdt Trin 28,1189 A
5sqq Cf DN 112,2; 148,8 sqq;
169,7 sqq; EH 373 A sq; 397 C; 428 A; 428 C sqq; 437 A; 472 D; 477 A sq; 504 C; 532 D;
Schol 389,39-41; 389,42-50; Ps 72(71),7; Jes 9,5sq; 32,17sq; Rm 15,33; Col 3,15; I
Thess 5,23; Hbr 13,20 sq; Gr Nyss perf 183,19 sqq; 188,6; Semmelroth, Das ausstrahlende und emporziehende Licht, 229; Vlker, Kontemplation, pp 71 sqq
9 sq
: Cf Schol 392,17
10 al : Cf CH
200D; Schol 392,8-13
PaRc PtPnPbFb
224,1 )

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg (post 4 ' defic; ine

1 : om Fb
alt: Pg
3 : PbLc(e
corr)LeWc
4 ': om PaRcVvVb
lin 5 praem A. ,
, ( , ?
PaRc (ser A mg) Pt (om et post add ) Pn (om et
post add ) Pb (post add ; pro o t c o s ser ) Fb (pro
ser ) VfVe (pro A ser T) VvVb (om ; post add ; corr in
) Fa (om ; post add ; coll post ) Le (om
; post add ; om ante ) Le (coll post
) Wc (coll A post ) VcKa
6 : VvVb
: VvVb
9 : Pa om Fb
10 al: om Pa
: om
PaRcPtPnPbFbVfVeFaLc(add s lin)VcKa; cf Lilla, Osservazioni, 183
12 :
PaRc FbLeWc

218

De Divinis Nominibus

Trps
,


,
.
, , ,

,

949 ,
'
,
. '
'

.
949 e
( ) ,
'
, '

4 : Cf Schol 392,14-392,52
7 : Cf C H 181 ;
M T h 1048 A; E p 8,1085 C
7 s q Cf Schol 3 9 3 , 1 - 1 2
8 : Cf Act 1,23;
18,7; Col 4,11
: Cf D N 112,8sq
10sq Cf D N 135,16sqq
11 Cf
Schol 393,13 sq
12 : Cf Schol 393,15 sq
13 sq Cf D N 108,6
14sqq Cf D N 108,3sq; 108,9sqq; 109,16
15sq Cf Schol 3 9 3 , 1 7 - 1 9
16sq Cf
D N 139,17 sqq; 230,6 sqq
18 sq Cf D N 120,1; 169,8
20
: Cf D N 185,13; Schol 3 9 3 , 2 0 - 2 2
21 : Cf Schol 3 9 3 , 2 3 - 2 8
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKa

2 : om PaRc
: F b coni Lilla, Osservazioni, 183
3 ^:
PaLc (e corr) RcWc ; Pt (corr in ) PnFa coni
Lilla, Osservazioni, 183
: Pa - Re
Pn (corr s lin) Ve coni Lilla, Osservazioni,
183
5 : PaRcPnPbVeVvVbFaLc PtLe
7 sqq Cf
Lilla, Osservazioni, p p l 8 3 s q
10 prim omnes codd praeter Fb: F b

12 : Pa coll ante Pt
13 : VvVb (corr)
Wc
17 : Pt (corr) VvVb
18
: ? Re !$ Pt(e corr)Vb (corr) !$ Le (e
corr)
19 : PaRc VbWc

is

219

XI. 1. 2. 3

is

20

25


.


. '


. ' 949 d


. '
voqt , . 952
yp rrl




, , ,

,
'
' . 952
<3) , , ;

1 Cf Schol 393,29-42
5 Cf DN 148,10; Schol 393,43 sq
5sq Cf Schol
393,45-396,11
10 Cf Schol 396,12-17
12 : Cf DN 113,5
12sq
Cf Schol 396,18-20
16sqq Cf CH 181 A; 257 C; 273 sq; 328 A; 337 B; Schol
396,21-28; Proci in Aie 71,3 sqq; 158,3 sqq; id in Prm IV 56; IV 113; V 174; id inst
110; 148
18 Tais : Cf Schol 396,29-36
24 $ : Cf
Schol 396,37 - 50
25 Cf Schol 397,1 - 3
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKa

1 : PaRc Fb
2 ? : ; Pa $
Re coni Lilla, Osservazioni, 184
4 : Pt(corr)PnVfFa
Vv
8 PtPbFaLcLeWc: cett coda
13 te prim:
PaRc
alt: VvVb
: PaRcPtPnPbFaLc (e corr)
14
: om PaPn
17 : PaRcWc 6 PtPbFbFa
Pn
24 : PtPnFa
: om Pt(add s lin)PnWc
: Pa (ser ) PtPnFaLe

220

De Divinis Nominibus

.

, ,
, ,
. yp yoarc 5
952 e .
'



.
<4> ,
,
'
952 D - is

.
<5> Ei '
, ,
953 . T yp 2
. !

,

2 sq : Cf Schol 397,4-9
4sq Cf Schol 397,10-12
7 sq Cf
DN 117,12sq; 169,8sq
10 : Cf Schol 397,13sq
12sqq Cf DN
117,13 sqq; Schol 397,15-20; 397,21 sq
18sqq Cf DN 162,9sqq; Schol 397,23-28;
Pachymeres ad locum, PG 3,964 Csq
20 sq Cf DN 171,8 sq; 178,3 sq; Schol
397,29-39
23sqq Cf DN 164,7sqq; 167,6sqq; 171,17sqq; EH 440Csqq; Schol
397,40-45; 397,46-400,4; PI Grg 493dsqq; Ph ebr 75; Clem str II 111,3; Vlker,
Kontemplation, pp38sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKa

2 : o RcVb
: Pt(corr)PnPbVvVbFaLc (corr)
3 :
PaRcVfVeFa Pn; cf Lilla, Osservazioni, 185
4 : Re
Ve
: PbFbVvVbLcLeWc Ve
5
: PaRcPtPnFa
6 prim: PaRc
alt: Re om Vb (add mg)
8 : Pt(corr)Pn Le (corr)
:
FaLe
: RcFaLe
9 : PaVb
12 :
Re Pn
: PtPnFa
14 :
PaRcPtPnPbVeFaLc(corr mg)Wc
19 omnes codd:
:
om PbFbVv
: Pa 6 Re
22 : RcFa
: $
VvVbFa
23 Lc(e eorr)LeWc : cett codd

221

Xi. 3. 4. 5. 6

is



^
.
;
' ,
,

^ 953
' .

.
<6> '' ' ,
, , ,
, ,
, , , 953 c
' . ,
,

.

5 Cf Schol 400,5-10; Tit 3,4


: Cf DN 126,1 sq
6sq Cf Schol
400,11-17; 400,18- 20; Col 1,20
8 Vide I Cor 12,6; Eph 1,23; cf DN 119,13sq;
198,8; 210,7sq
8sq : Cf Rm 5,1; Eph 2,14sqq; Col 1,20; 3,15
11 : Cf DN 107,3; Schol 400,21-23
13sqq Cf DN
129,1; 181,11 sqq; 183,19sq; Schol 400,24 - 29; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita,
pp 16 sqq
20 sq : Cf Schol 400,30-41; 400,42 - 50
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKa

1 : PaFb Ka
: Pt(corr)PnLc (corr)
3
coni Su: Re Vf VvVb cett codd
4 Fb : cett codd
7 : PaRc
10 :
Vb om Wc
: Le (e corr)
'
omnes codd (pro ser PnPbFbVfVvVbLc(e corr)LeWcVcKa):

11 : VcKa
12 :
Vb (corr s lin) VfVeKa
:
PaRc
13 : PtFaWc Vb
15 omnes
codd (Fb ser ):
17 ' coli Ve (pro
alt ser t) VcKa
: om Pt(add s lin)Vb
18 sqq Cf Lilla, Osservazioni,
186
19 prim: om Pt(add s lin)Pn
20 : Re (corr)
PnFa
20 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 186

222

De Divinis Nominibus

,
.
, ,
; ,
, , ' . 5

,
953 D ,
, ,
, ,
, , , ,
, , . '
956 , 15

, , ,

5 : Cf Schol 400,51
6sqq Cf DN 181,16sqq; Jul ep 111, pl90,10sqq;
Ivnka, Plato Christianus, pp251 sq
11 : Cf Schol 401,1 sq
12 : Cf Schol 401,3 sq
13 Vide Dt 32,17; cf Dt 8,3 sqq
17
Cf Schol 401,25 - 4 4
: Cf Schol 401,5-24
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKa

1 : Pt Pn
2 : RcPt(cotr)Pn (mut in
) PbLc (corr s lin)
3 : PaRcPt (cort)
: Pt(corr s lin)Vb (corr s lin) Fb
4 : Fb
Ka (corr s lin) Wc
omnes codd praeter PaPbFb: om
Pa to PbFb
: Pa
Fb
6sq Cf Lilla, Osservazioni, ppl86sq
7 : PnFa ser e
corr Ve
8 omnes codd:
: exp Lilla,
Osservazioni, 187
omnes codd (ser e corr Re):
9 :
PaPtPnVfLc (corr) Re
: Pa
Vb
10 : Vf VvVb; cf Lilla, Osservazioni, 187
11 & omnes
codd praeter RcPnFaLc: RcPnFaLc (e corr)
12 :
VeVvVbLc (e corr) LeWc
13 omnes codd (ser e corr Re)
praeter PaFbVvVb: PaFbVvVb (scr mg)
14 omnes codd praeter
PbFb: ouv PbFb
17 : om PaRc
:
om PaRc Fb Le Vb; cf Lilla, Osservazioni,
187
18 sext omnes codd praeter Le: Le (e corr)

223

XI. 6

. ,
, ,
, .
; 5

- 956

,
to
,
, ,
'
.

3 : Cf Schol 401,45 sq
5 ? : Cf DN 122,1 sq; Schol
401,47-51; Ep 2,1068Asqq
10 : Cf DN 117,11 sqq;
Schol 401,52-404,2
11 : Cf Schol 404,3-19
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKa

1 RcVv: Pt (corr in ) Pn(corr s lin)PbLc (corr in )


cett codd
: (e lin 2 hue intrusum)
VvVb
2 prim: om Fb
: om PaRc
PtPnPbFb:
om Wc VfVe cett codd (Le e corr)
,
: om Wc
3 : om RcFb(add
mg)VvVbLc(exp)LeWc
: Le (exp)
5 : RcPtVvFa
PnFb (ser ) VbLc
6 : PaRc
7 sqq Cf Lilla,
Osservazioni, 188
8 : om Vf
tert: Vb
(corr)
9 : om Pa
10 : PaRcLc (e
corr)
13 omnes codd praeter Fa: Fa ; cf Lilla,
Osservazioni, 188
omnes codd praeter Pt: Pt

224

De Divinis Nominibus
<XIL>

' , , -
, , ,

969 '
. , ,
, , ,
.
< 2 > , ' ,
.
.
,
.
969 e .

3 Vide Dan 9,24; cf Jes 6,3


: Cf I Tim 6,15; Ape 17,14;
19,16
3sq Vide Ex 15,18; cf Ps 10,16(9,37)
4 : Cf Ps
136(135),3; I Tim 6,15; Ape 17,14; 19,16
4sq : Cf Ps 50(49),1;
136(135),2
7 : Cf Schol 404,21 24
8 :
Cf Jes 6; Mt 6,9
8sq Cf Et Gud 12,13 sqq
8sqq Cf Hbr 1,3; Gr Nyss beat 6
passim; Pachymeres ad locum, PG 3,973 A
9 : Cf Ex 15,18; 19,6; Num
23,21; I Chron 29,11 sq; Jes 24sqq; Mc 1,15
9sq Cf DN 185,24; CH 165 Asq;
168 A; 181 A; 237 C; 240 D; 260 B; 273 A; 285 A; 292 C sqq; 300 B; 301 C; 305 C; 332 B;
336 A; EH 373 A; 501 B; 504 C; 537 sq; Ep 8,1092 A; 1093 C; PI R 433b; 434c
10
: Cf Ps 110(109); Col 1,16
13 Cf Schol 404,25 sq
: Cf Gen
28,13; Ps 50(49),1; 136(135),2
13sqq Cf DN 117,11 sqq; 225,12sq; PI Cra 397csq;
409a; Iren haer IV 38,3; Eus e V 3,2; Bas ep 8,11,28 sqq; Gr Naz or 30,18; Gr Nyss
Eun II 149; II 585; Orion etym, 173,3 sq; Braun, Deus, pp30sq; Opelt, Etymologies,
532 sqq
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg (ine 1 )

lin 1 praem IB. you ycov, , ,


PaRcPtPn (pro ser ) PbFbVfVeVvVb (om ) Fa (coll
IB post 6e>v)JLcLe (coll IB post ) Wc (coll IB
post ) VcKaPg (om IB)
3 : PnVvVb
:
VvVb
3 sqq Cf Lilla, Osservazioni, 188
7 : PaRc
10 : PaPn (corr)
: PbFb
Pa
11 : PtVvWc
12 /: Pa
PbFbVv Pt
13 * Pt (ser et adscr mg) PbFbVfFaLc
(ser < et corr in mg) LeWc : * RePt (ser et adscr
mg) Pn ( ) Le (ser e corr) PaVvVb
VeVcKaPg
13 sqq Cf Lilla, Osservazioni, pp 188 sq

XII. 1.2. 3.4

is

20

225

-
.
< 3 >

.

,


, ,
,
.
< 4 >
,
' , .
' ,
,

. '

4sq : Cf Schol 404,27 - 2 9


4sqq Cf DN 180,3sqq; 219,14sq
7 sq Cf PI Phlb 52d; id Smp 211e
9 : Cf Schol 404,30-44
lOsq
Cf DN 191,9 sqq; 224,llsq
12 : Cf DN 117,12
12sq Cf DN 131,9sq;
224,13 sqq; CH 165 sqq; Plot Enn III 6,5; VI 9,7 sqq; Gr Naz or 38,7; 39,8
15
: Cf DN 155,20
: Cf Schol 404,47 - 4 0 5 , 4 ; Dan 9,24; Jes
6,3
20 : Cf Schol 404,45 sq
': Cf Lev 11,44; Mt 27,52;
I Thess 3,13; II Thess 1,10; Ape 16,6; 18,20
20 sq ' : Cf Schol
405,5-34
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg

1 : Pa Re
4 : PaRc
Pt(corr)PnPbLc (corr)
10 PbVfLe(e corr)VcKaPg
Ve
: PbFb
12 : PbFb
: om PaRc
13 omnes codd (Pa ser ) praeter
Fb: Fb ; cf Lilla, Osservazioni, 189
14 :
Pt(corr s lin)PnLc (e corr)
15 : VvVb (s lin)
16 : om Vb(sed add
s lin)Lc (add s lin)
17 : PaRc (corr ex )
Vv
: Lc(e corr)LeWc
: om VvVb
18 :
RcPt(corr)PnLc (corr mg)aaiXlCTCTa Fa
: Vb; cf Lilla, Osservazioni,
189
20 : Pa Pt om Vf
: om
Vf

%9 D
<m

972

226

De Divinis Nominibus


, ' !

,
.

<.)
977

<1 )

. ' , ,

.
.
o ' '
' ,
,

I : Cf I Ptr 2,9; Ape 5,10


: Cf Num 11,28 sq; Eph 6,5; Col 3,22; I
Tim 6,1
: C f P s 82(81),6; Joh 10,34 sq
2 sqq Cf DN 155,9 sqq; CH 165 A;
180 A; 205 C; 212 B; 240 C; 273 A; 304 A; E H 445 A; 501 A; Clem str I V 66,1; VII
9,2 sqq; Bas Spir 9,23; G r Naz or 6,13; 21,1; 28,1 sqq; 28,31; 31,14; 38,9; 41,11; Gr
Nyss Eun I 311; II 69; Proci in Cra 60,15sqq; id inst 12; 112; 146sq; 164; 204; id theol
plat II 4; Roques, L'Univers dionysien, pp73sqq; 107; 156 sqq; 208
3sq ?
: Cf Schol 4 0 5 , 3 5 - 3 7
6 Vide Proci in Aie 241,2; cf id in Aie 37,16
8 : Cf Mt 5,48; PI Phlb 67a
: Cf I Tim 2,5; PI Prm 137c sqq; id Phlb
14c sqq
9 sqq Cf D N 134,10 sq; Schol 4 0 5 , 3 9 - 4 8 ; Vlker, Kontemplation, pp 73 sqq
I I : Cf D N 138,12
13sq Cf D N 124,7 sq; 143,12sq; Proci in Aie 327,4sqq;
id inst 86; 152
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKaPg (post 5 defic)

1 : PnFb
: PaRc F b
Vb
2 : om VvVb
4 : VfLc(e corr)Le (corr)
lin
6 praem Pa I . RcPtPnPbFbVfVeVv
(coll post^ ) Vb (om ) Fa (coll I post )
LcLe (coll I post ) WcVcKa
6 : PtPnPb(corr)FbVvFa
LcLe(corr)Wc
: PaRc om Le (add s lin)
: om PtPn
7 t :
FbVbVc
: Vv PbFb (ser )
Wc
8 omnes codd (pro ser PaRcVb):
; cf Lilla, Osservazioni, 189
12 : F b
om FaWc
: PnFaLc (e corr)
13 omnes codd
praeter PbFbLcLeWc: PbFbLc(e corr) Le Wc v; cf Lilla, Osservazioni, 190

227

XII. 4 - XIII. 1. 2

. '
,

, ' - <>77 :
s .
<2> " ,
.
, '
,
,
. ,
. vi
,


is
,
,
.
,

6 sqq Cf DN 112,2; 122,1 sqq (c II passim); 168,22; CH 120Bsqq; EH 373 Csq; Schol
405,49 408,2; PI Prm 137c sqq; 144e; Proel inst 1 sqq; Brons, Gott und die Seienden,
pp 78 sqq
8 Cf Schol 408,3 - 1 7
11 Cf Schol 408,18 - 40
13 sqq Cf Schol
408,41-45; 408,46 -409,8; Max ambig 1313 A
16 Tais : Cf DN 112,8 sq
18 : Cf Schol 409,916
19 Kai aveu : Cf Schol
409,17-22
19 sq Cf Proel inst 5; id theol plat II 1 (p 12,20 sqq)
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKa

1 ' : au PaRcPtPnPbFbVfVeLc VvVb Wc


1 sqq Cf Lilla, Osservazioni,
190
3 : Re Fb(corr)Wc Vb
(corr)
6 : FaLc(e corr)Le
7 : PaRc
ferri :
Vv PaRcVe
10 : Pt(e
corr) VfVe VcKa VvVb; cf Lilla, Osservazioni, 190
: PaRc
: RcPtPnVvVbWcKa
12 omnes codd praeter PaRc: PaRc

: om PaRcPtPn(sed corr)FbVfVvVb
alt:
Le (corr mg)
13 : Re PaPnVeVv(e corr)Vb om Fb (add s lin)
16
: FbVfVvVb
17 : Pa Re Vb
: PaRc
:
Re PbFbWc; cf Lilla, Osservazioni, 190
17sq : om Vf
18 Pt(e corr)VcKa: Vf PbFbFaLeWc
PnVe PaRcVvVb Le ( exp); cf
Lilla, Osservazioni, pp 190 sq
19 omnes codd praeter FbWc:
FbWc

228

De Divinis Nominibus

. !
, .
980
<3> " , ,
. , 5
. y p
.
,

,
.
' , '
'
980 e . v
, vi, ' is
, , , .

,
,
, 2

1 Cf DN 168,22; Schol 409,23 - 28


3 Cf Schol 409,29 - 33
5 Cf Schol 409,34-41
7 : Cf DN 111,5; Schol 409,42 - 44
7sqq Cf DN 112,11 sq;
137,1 sqq
8 sq Vide I Cor 8,6; cf Eph 4,5 sq; I Tim 2,5
9 Vide I Cor 12,11 ; cf
Eph 4,4
12 sq Cf Schol 409,45-412,2
1 7 s q q C f D N 112,2; 112,13sq; 117,13sqq;
Gr Naz or 4,71; 44,8
18 sq : Cf Schol 412,341
20 :
Cf DN 185,24
20 sqq Cf DN 109,15; 206,20sqq; 218,3; Schol 412,42 - 44; Gr Naz
or 30,6
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

VvVb

Fa

LcLeWc

VcKa

1 : VvVb (ser ) FaLc(e corr)Le (corr)


3 Lc(e corr)Le : cett codd; cf Lilla, Osservazioni, 191
7 :
Pt Lc(corr mg)Ka (e corr)
8 : om VvVb
PaRc :
cett codd praeter VvVbLc VvVb
Le ( ante exp)
: VfVeVvVbLcLeVcKa
9 :
Pt(e corr)FbVeVvVbLcVcKa
: PaRc

: PaRc
10 : RcPnFaLe (corr) Vb (corr ex
)
11 : RcPt(e corr)PnPbFbVvFaLe Wc; cf
Lilla, Osservazioni, 191
12 : FbWc VfVeVcKa
13
8 omnes codd: om
17 : om PaRc
19 : om
PaRc
21 : om PtPn
: Pb Vb

229

XIII. 2. 3

v
v , v ,
. v 98 D

.

, , %
, , . ,


,
, ' .
,
^
. ,

2 CfSchol 412,45-48
3 s q q C f D N 168,22
6 sq Cf Schol 4 1 2 , 4 9 - 5 3 ; Pachymeres
ad locum, P G 3,992 D
6sqq Cf Max ambig 1188 A
8 s q Cf D N 112,7sqq;
115,19sqq; 116,7sqq; Schol 4 1 3 , 1 - 1 4
lOsqq Cf D N 109,16; 117,5sqq; 197,19sq;
Schol 4 1 3 , 1 5 - 3 1 ; PI Prm 142a; Proel theol plat II 6; II 10; Koch, Pseudo-Dionysius
Areopagita, p 2 1 2
15sqq Cf D N 138,1 sqq; 143,9sqq; CH 1 4 0 C s q q ; M T h lOOOAsqq
16 voev: Cf Schol 413,3255
17 : Cf
Schol 4 1 3 , 5 6 - 5 8
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

Vv (post 16

VOETV TI

defic) V b

Fa

LcLeWc

VcKa

2 v prim: om PaRcPt (add mg) Pn (adscr s lin)


:
PaRc
4 : T vo? PaRc
: PaRcPbFbWc
6 :
PaRc Vb
7 prim: PbFbWc
8 : PaRc
10
: PaRcPbFbVfWc
11 prim omnes codd praeter FbVbWc:
FbVbWc
alt: om VvVb
: Le (e corr)
:
om FbVvVbWc
12 : PaRcVfLcLeVcKa Lilla,
Osservazioni, 192
vov: VeFaLe
12 sq
: om Wc
13 : vov (e lin 12 hue
intrusum) PaRcPbVf(adscr mg)VeVcKa Le (corr mg); cf Lilla, Osservazioni,
192
: WcVcKa
15 : PtPnFa
16 omnes codd praeter PbFb: PbFb
17 : Pa RcPtPnVeFa

230

D e Divinis N o m i n i b u s

981 .
,
, ' ,
' .
981 e
<4> , ,
,
, ,
' ,
,
. ",
'
,
, .
,
981 D .
, ,



' , ' ,
984 . -

1 sqq Cf CH 141 ; 145 A; MTh 1000 ; Ep 4,1072 ; Schol 416,1 sq; PI Ep 2,312e;
313a; Anast S sermo III 6,40-43
3 Vide Phil 2,9
6 sqq Cf DN 139,17 sqq;
218,16sq; Schol 416,37; Koch, Pseudo-Dionysius Areopagita, ppOsq; Pera, S.
Thomae Aquinatis in librum, 374
15 Cf Schol 416,8-11
22 Cf PI Grg 470c;
id Pit 257b
PaRc

PtPnPbFb

VfVe

Vb

Fa

LcLeWc

VcKa

1 : Pa Re Pt
2 : RcVf PaPt(corr)PnPbFbVeVbFaLcLeWc
4 :
Re PtPnVbVcKa; cf Lilla, Osservazioni, 192
: PaRc
10 : om Vb
prim: om Le (add mg)
:
PnVfLc
11 Cf Lilla, Osservazioni, 192
12 : VfVe; cf Lilla,
Osservazioni, 193
13 : om Pt(add mg)Le (add mg)
14 :
Pa Re
alt: Vb Le (corr mg)
15 : Re
(corr) Le (e corr)
15sq ?* Pa RcPt (ser TOUS
et adscr v mg) FbVbLcLeWc :
* Pt (adscr mg) Pn Fa
PbVfVeVcKa; cf Lilla, Osservazioni, 193
16 : Re FbWc
: PnVb
prim:
om PtPnWc
21 ' prim: ' RcPtPnVeFa
' alt: ' RcPtPnVeFa

is

231

XIII. 3. 4

. Opqcs yp, ,
, cb
& os '
, . ' , , ,
' .
.

3 Cf Schol 416,12-15
416,19-24

4 Cf Schol 416,16-18

Pa (post 2 owros - defic) Re

PtPnPbFb

VfVe

7sq Cf DN 121,3; Schol

Vb

Fa

2 aTOs: FaLc om Wc
3 : VfVeKa
: Pt (corr s lin) PnFa

LcLeWc

VcKa

6 : om RcVb

VERZEICHNIS DER HANDSCHRIFTEN


NACH BIBLIOTHEKSORTEN

Alexandrien, Patriarchatsbibliothek, Cod.


123 (Za)
Athen, Nationalbibliothek, Cod.
2636 (Ga)
Metochii 642 (Gb)
Athos, Kloster Chiliantariou, Cod.
229.8 (Ay)
Athos, Kloster Dionysiou, Cod.
63 (3597) (Ap)
88 (3622) (Aq)
6; 11; 14;
213 (3747) (Ar)
261 (3795) (As)
265 (3799) (At)
6; 9; 15;
Athos, Kloster Docheiariou, Cod.
2789
Athos, Kloster Lauras, Cod.
B'66 (186) (Ah)
6; 11; 15; 55;
B'67 (187) (Aj)
15;
'52 (292) (Ak)
H'71 (726) (Al)
6; 9; 11; 12; 15;
9 8 (1689) (Zc)
Athos, Kloster Panteleemonos, Cod.
126 (5632)
802 (6309) (Av)
Athos, Kloster Pantokratoros, Cod.
234 (1268) (An)
Athos, Kloster Prodromou, Cod.
3 (558)
Athos, Kloster Vatopediou, Cod.
157 (Aa)
158 (Ab)
159 (Ac)
160 (Ad)
16; 69;
161 (Ae)
475 (Af)

14
14; 55; 71; 73; 74; 84; 87; 89
14; 73; 87; 89
6; 30

55; 70;
6;
6; 15;
55; 69;

71;
14;
55;
70;

72;
55;
69;
71;

73;
71;
71;
72;

74;
73;
73;
73;

82;
87;
87;
87;

30
89
88
88
89

6; 6 (6)
69; 70; 71; 72; 73; 74; 76; 88
55; 70; 71; 72; 73; 74; 87; 88
30
55; 70; 71; 72; 73; 77; 89; 96
6; 15; 69; 71; 73; 88; 90
30
33
6; 33; 55
33
6; 11; 15;
9;
6; 11;
70; 71; 72;
6;

53;
15;
16;
73;
11;

55;
71;
70;
74;
16;

71;
73;
73;
82;
71;

73;
87;
79;
87;
73;

88
88
89
89
88
31

234

Verzeichnis der Handschriften

Athos, Kloster Xeropotamou, Cod.


190 (2523) (Ao)
16; 69; 70; 71; 73; 79; 87; 89
Brescia, Biblioteca Queriniana, Cod.
A.IV.3 (Ta)
6; 16; 69; 70; 71; 72; 73; 83; 88; 90
Brssel, Bibliothque Royale, Cod.
901
6; 6 (7)
Cheltenham, Thirlestaine House, Cod.
Phillipps 25075
32
Escorial, Biblioteca de El Escorial, Cod.
..14
32
I.IV.9
33
..10 (Ea)
16; 55; 70; 71; 72; 73; 87; 89
T.III.17 (Eb)
6; 11; 33; 90
T.III.7 (Ec). . . . 6; 9; 11; 12; 16; 53; 55; 70; 71; 72; 73; 74; 78; 83; 84; 90
Florenz, Biblioteca Laurenziana, Cod.
V.11 (Fe)
6; 7; 9; 12; 31; 55
V.13 (Fd)
6; 7; 12; 31; 53; 55; 69; 86; 88
V.19 (Fe)
6; 7; 10; 12; 16; 55; 56; 69; 70; 71; 72; 73; 74; 77; 79;
85; 87; 88
V.26 (Ff)
6; 7; 12; 17; 55; 73; 74; 87; 88
V.32 (Fg)
6; 7; 9; 12; 17; 55; 69; 70; 72; 74; 85; 87; 88
VII.29 (Zd)
6; 17; 69; 70; 71; 72; 73; 75; 87; 89
VII.35 (Fj)
6; 33
XXXI.37 (Fn)
6; 10; 33
Conventi Soppressi 104 (Fo)
6; 7; 33
Conventi Soppressi 202 (Fa)
6; 7; 9; 10; 11; 12; 17; 3 8 - 5 2 ; 55;
56; 88; 95; 96; 98; 99; 100; 101; 102; 103
San Marco Florent. 686 (Fb) . . . . 3; 3 (1); 6; 7; 9; 10; 11; 12; 17; 53;
55; 70; 71; 72; 73; 79; 90; 96; 97; 98; 99; 100; 101; 102; 103
Genf, Bibliothque Publique et Universitaire, Cod.
Gr. 28
6; 34
Jerusalem, Patriarchatsbibliothek, Cod.
Fonds 23 (Ha; Hb) . . . 9; 11; 12; 17; 3 8 - 5 2 ; 55;
71; 73; 79; 81; 88; 90; 96
Fonds 414 (He)
17
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Cod.
Vulc. 52 (Qa). . . . 18; 55; 69; 70; 71; 72; 73; 78; 79; 80; 81; 85; 86; 88; 90
London, British Library, Cod.
625 Additions 12151
62 (93; 95); 63
626 Additions 12152 (Syr)
3 8 - 5 2 ; 63
Additions 18231 (Le). . . 6; 7; 9; 11; 12; 18; 53; 55; 70; 71; 72; 74; 85;
89; 95; 96; 98; 99; 100; 101; 102; 103
Additions 22350 (Ld)
6; 7; 11; 12; 18; 56; 71; 73; 74; 88
Additions 36821 (Le). . . 6; 7; 9; 11; 12; 18; 53; 55; 69; 70; 71; 86; 88;
95; 96; 99; 100; 101; 102; 103

Verzeichnis der Handschriften

235

Harley 5624 (La)


6; 11; 33; 72; 73; 88
Harley 5678 (Lb)
6; 18; 69; 70; 71; 72; 73; 75; 87; 89
Phillipps 6214
31
Madrid, Biblioteca Nacional, Cod.
4592 (0 2 Miller) (Eg)
31; 55
Mailand, Biblioteca Ambrosiana, Cod.
H . l l sup. (Xa)
6; 18; 73
L.88 sup
6; 6 (10)
M.87 sup. (Xd)
6; 18; 69; 70; 71; 72; 73; 74; 83; 87; 88; 90
Modena, Biblioteca Estense, Cod.
Gr. 45 (Ze)
6; 18; 71; 72; 87; 88
Gr. 190 (Zf)
6; 19; 69; 71; 73; 76; 77; 84; 85; 88; 91; 96
Gr. 246 (Zg)
6; 19; 69; 70; 72; 73; 83; 87; 88; 90
Moskau, Staatliches Historisches Museum, Cod.
109 (Vladimir) (Ma)
6; 11; 19; 3 8 - 5 2 ; 53; 69; 70; 71; 89
110 (Vladimir) (Mb)
6; 9; 11; 12; 19; 53; 70; 77; 89
111 (Vladimir) (Mc)
6; 11; 19; 53; 55; 69; 72; 73; 74; 88
112 (Vladimir) (Md)
19
Mnchen, Bayerische Staatsbibliothek, Cod.
34
Gr. 533
Neapel, Biblioteca Nazionale Vittorio Emanuele III, Cod.
II.A.IO (Ne)
6; 19; 71; 72; 73; 80; 88; 89
II.B.5 (Na)
6; 10; 20; 55; 70; 71; 72; 88; 90
Oxford, Bodleian Library, Ms.
Barocci 65
34
Canon. Gr. 97 (Od). . .6; 7; 8; 9; 12; 20; 55; 70; 71; 72; 73; 74; 81; 82;
85; 88; 90
E. D. Clarke 37 ( O c ) . . . . 5; 6; 7; 8; 11; 12; 20; 53; 55; 56; 69; 70; 71;
72; 87; 88
Corpus Christi College 141 (Oe) . . . 6; 7; 9; 11; 12; 20; 55; 72; 73; 88
Corpus Christi College 163 (Zh)
6; 20; 71; 72; 73; 80; 87; 88
Lincoln College Gr. 14 (Ob)
6; 7; 20; 55; 70; 73; 81; 88; 90; 96
Magdalen College Gr. 2 (Oa)
6; 7; 8; 20; 56; 71; 73; 84; 87; 89
D'Orville 113 (Of)
6; 21; 71; 72; 73; 80; 87; 88
Paris, Bibliothque Nationale, Cod.
Gr. 396
34
Gr. 437 (Pa)
3; 3 (1); 4; 5; 6; 7; 8; 9; 10; 11; 12; 31; 52; 55; 69;
70; 71; 72; 73; 74; 75; 76; 86; 88; 95; 96; 97; 98; 99; 100; 101; 102; 103
Gr. 438 (Pb) . . . . 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9; 11; 12; 21; 53; 55; 70; 71; 72; 73
84; 89; 95; 96; 98; 99; 100; 101; 102; 103
Gr. 439 (Pc) . . . 4; 5; 6; 7; 9; 11; 12; 21; 53; 55; 70; 71; 72; 73; 81; 88
Gr. 440 (Pd)
6; 9; 11; 12; 21; 3 8 - 4 2 ; 53; 55; 71; 88
Gr. 441 (Pe)
6; 21; 71; 72; 73; 88; 90
Gr. 442 (Pf)
6; 11; 21; 55; 69; 70; 71; 72; 73; 75; 82; 88

236

Verzeichnis der Handschriften

Gr. 443 (Pg) . . .5; 6; 7; 8; 9; 11; 12; 21; 56; 69; 71; 73; 79; 83; 88; 95;
96; 98; 101; 102
Gr. 444 (Ph)
4; 6; 8; 21; 70; 78; 87; 88
Gr. 445 (Pj)
5; 6; 8; 22; 69; 70; 71; 72; 73; 87; 89
Gr. 446 (Pk)
6; 8; 22; 55; 69; 70; 71; 73; 79; 87; 89
Gr. 447 (PI). . . .3; 4; 5; 6; 8; 22; 55; 69; 70; 71; 72; 73; 76; 77; 82; 84;
85; 88; 91; 96
Gr. 448 (Pm)
22; 55; 69; 70; 71; 72; 73; 74; 87; 89
Gr. 933 (Pn) . . .3; 4; 5; 6; 9; 11; 12; 22; 53; 55; 70; 71; 72; 73; 74; 79;
81; 82; 85; 90; 96; 97; 98; 99; 100; 101; 102; 103
Gr. 934 (Po)
6; 9; 11; 12; 22; 53; 55; 70; 72; 73; 77; 86; 88
Gr. 935 (Pp)
6; 7; 9; 12; 22; 56; 71; 73; 74; 79; 83; 87; 88
Gr. 936 (Pq)
6; 23; 55; 70; 71; 72; 73; 87; 88
Gr. 967
34
Gr. 1330
6; 33
Fonds Coislin Gr. 85 (Pr)
6; 23; 55; 70; 71; 72; 73; 79; 87; 88
Fonds Coislin Gr. 86 (Ps) . . . .9; 11; 12; 23; 55; 69; 70; 71; 73; 79; 89
Fonds Coislin Gr. 253 (Pt)
5; 6; 7; 8; 9; 11; 12; 23; 53; 55; 70;
71; 72; 73; 77; 79; 85; 86; 89; 95; 96; 97; 98; 99; 100; 101; 102; 103
Fonds Coislin Gr. 254 (Pu)
6; 23; 55; 71; 73; 88; 91; 96
Muse du Louvre, Ivoires A.53 (Pv) . 3; 4; 5; 6; 23; 71; 73; 74; 87; 88
Supplment grec 8 (Py)
11; 23; 54; 69; 70; 71; 73; 74; 87; 90
Supplment grec 337 (Pw)
6; 24; 71; 72; 84; 85; 88; 91; 96
Patmos, Johanneskloster, Cod.
51 (Ja)
6; 9; 11; 12; 24; 53; 55; 70; 71; 72; 73; 82; 90
52 (Jb)
6; 11; 24; 53; 69; 70; 71; 86; 88
Prag, Universittsbibliothek, Cod.
VI.Fe.l (We)
24; 69; 70; 71; 72; 73; 79; 87; 89
Rom, Biblioteca Angelica, Cod.
Gr. 37 (Rg)
6; 24; 69; 70; 71; 73; 77; 79; 87; 88
Gr. 43 (Re)
6; 24; 71; 72; 73; 88; 90
Gr. 56 (Rf)
6; 24; 71; 72; 73; 76; 88; 90
Gr. 80 (Rh)
6; 25; 71; 72; 73; 79; 88; 90
Rom, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod.
Vaticanus Gr. 207 (Va)
6; 7; 9; 11; 12; 25; 55; 71; 73; 75; 88
Vaticanus Gr. 370 (Vb). . . . 5; 6; 7; 10; 11; 12; 25; 53; 55; 70; 71; 72; 73;
89; 95; 96; 97; 98; 99; 100; 101; 102; 103
Vaticanus Gr. 371 ( V c ) . . . . 6; 7; 9; 10; 11; 12; 25; 54; 55; 56; 71; 73;
88; 95; 96; 98; 100; 101; 102
Vaticanus Gr. 372 (Vd)
6; 7; 9; 12; 25; 55; 71; 72; 73; 87; 89
Vaticanus Gr. 373 ( V e ) . . . .6; 9; 10; 11; 12; 25; 54; 55; 70; 71; 73; 78;
83; 84; 90; 96; 97; 98; 99; 100; 101; 103
Vaticanus Gr. 374 ( V f ) . . . . 6; 7; 9; 11; 12; 25; 55; 56; 69; 70; 71; 73;
74; 76; 79; 87; 89; 95; 96; 97; 98; 99; 100; 101; 102; 103

Verzeichnis der Handschriften

Vaticanus Gr. 375 (Vg)


Vaticanus Gr. 376 (Vh)
Vaticanus Gr. 377 (Vj)
6; 7; 9; 12
Vaticanus Gr. 504 (VI)
6; 7; 11
Vaticanus Gr. 859 (Vm) . . . . 6; 7; 9; 11
Vaticanus Gr. 899
Vaticanus Gr. 1426 (Vn)
Vaticanus Gr. 1525 (Vo) .6; 7; 10; 12; 26
Vaticanus Gr. 1787 (Vz)
6
Vaticanus Gr. 1809 (Vq)
Vaticanus Gr. 1884 (Zj)
6; 26; 69
Vaticanus Gr. 2142 (Zk) . . 6; 26; 70; 71
Vaticanus Gr. 2162 (ZI)
Vaticanus Gr. 2200
Vaticanus Gr. 2249 (Vr) . . . 6; 7; 11; 12
Barberinianus Gr. 591
Borgianus Gr. 22 (Vy)
Ottobonianus Gr. 126 (Zm)
Ottobonianus Gr. 176
Palatinus Gr. 39 (Vu)
6; 7; 9; 10;

.6; 6 (14);
. 6; 7; 25;
26; 55; 71 72; 73; 78;
12; 26; 54 55; 56; 71;
12; 26; 38 55; 72; 73;

237
11;
56;
87;
73;
80;

88
73
89
88
88
34
. . . .6; 7; 31; 56
54; 55; 56 71; 72; 73; 88; 90
26; 69; 70 71; 73; 79; 87; 89
. 6; 7; 31; 53; 55
70; 71; 72 73; 76; 83; 88; 90
72; 73; 74 77; 78; 86; 87; 88
. . . 6; 26 70; 72; 73; 88; 90
6; 6 (18)
27; 53; 55 71; 72; 73; 74; 88
6; 6 (19)
35
27
32
12; 27; 55; 56; 69; 70; 71; 72;
73; 87; 88
Palatinus Gr. 123 (Vv)
5; 6; 7; 9; 10; 11; 12; 27; 53; 55; 69; 70;
71; 72; 73; 74; 75; 89; 95; 96; 98; 99; 100; 101; 102; 103
Reginensis Suec. Gr. 30 (Vs) . . 6; 7; 10; 11; 12; 27; 54; 55; 56; 72; 85; 88
Reginensis Suec. Gr. 38 (Vt)
6; 35
Urbin. Gr. 5 (Vx)
6; 10; 27
Rom, Biblioteca Vallicelliana, Cod.
B.55 (Ra)
6; 10; 11; 27; 54; 70; 71; 72; 73; 78; 79; 85; 86; 90
B.80 (Rb)
5; 6; 10; 27; 38; 55
C. 4
6; 6 (8)
E.29 (Rc)
6; 8; 9; 10; 11; 12; 28; 53; 55; 70; 71; 72; 73; 74; 78;
83; 84; 88; 95; 96; 97; 98; 99; 100; 101; 102; 103
E.61 (Rd)
6; 7; 9; 10; 12; 28; 55; 70; 71; 72; 73; 87; 89
Sinai, Katharinenkloster, Cod.
319 (Ka)
6; 9; 11; 12; 28; 53; 55; 71; 73; 88; 95; 96; 101; 102
320 (Kb)
6; 28
321 (Kc)
6; 11; 28; 55; 89
322 (Kd)
6; 28
323 (Ke)
6; 11; 28; 55; 90; 96
324 (Kf)
6; 29
325 (Kg)
6; 32
Syrus 52
58 (85); 63
Straburg, Bibliothque Nationale et Universitaire, Ms.
10 (Px)
6; 32

238

Verzeichnis der Handschriften

Turin, Biblioteca Nazionale, Cod.


B.VI.43 (Tt)
6; 32
Venedig, Biblioteca Nazionale di San Marco, Cod.
142 (Zanetti) (Ua)
6; 9; 10; 11; 12; 29; 38; 55; 71; 72; 78; 90
143 (Zanetti) (Ub). . . 5; 6; 9; 10; 11; 12; 29; 54; 55; 69; 70; 72; 73; 79; 88
144 (Zanetti) (Uc)
6; 10; 11; 29; 55; 71; 72; 90
494 (Zanetti) (Ud)
6; 10; 11; 29; 71; 73; 79; 88
558 (Zanetti) (Ue)
6; 10; 11; 29; 54; 55; 71; 72; 73; 89; 96
Wien, sterreichische Nationalbibliothek, Cod.
Theol. Gr. 65 (Wb). . .4; 5; 6; 9; 11; 12; 29; 55; 71; 72; 73; 80; 86; 87; 89
Theol. Gr. 110 (Wc)
6; 9; 11; 12; 30; 53; 55; 69; 70; 71; 73; 74;
81; 86; 89; 95; 96; 99; 100; 101
Theol. Gr. 162 (Wd)
4; 5; 6; 9; 11; 12; 32; 70; 71; 73; 78; 88
Suppl. Gr. 1 (Wa)
6; 9; 11; 12; 30; 55; 69; 70; 71; 72; 73; 89
Weitere Indices folgen am Ende von Band 2

Passage 1 (684,20-

684,41):

Ga Gb Aq Ar As At Ah ) Al Zc

P G 3,684,20 sqq:
|5 ,

20

, -

21

22

et ? -

23

, , ;

24

25

26

27

20

: '

20

:
: coll post 21

20

20

: om

21

coll post

21

:
:

22

22

23

!:

23

23

: om

23

24

24

25

25

25

26

: coll post 27

27

27

:
:

27

Aa Ab Ac Ad Ae Ta Fa Ec Fe Ff Fg Zd Fa Fb Ha Qa Le Ld Le Lb Xa Xd Ze Zf Zg

X
X

X
X

Ma Mb Me [Md] Ne Na Od Oc Oe Zh Ob Oa Of Pb Pc Pd Pe Pf Pg Ph Pi Pk PI Pm Pn Po

X
X

X
X

X
X
X

X
X

Pp Pq Pr Ps

Pt [Pu] [Pv] Py [Pw] Ja J b We Rg Re [Rf] [Rh] [Va] Vb Ve [Vd] Ve Vf [Vh] r v j ]

VI Vm Vo Vz Z) Zk ZI Vr Vu Vv Vs Ra Re Rd Ka Ua Ub Uc Ud Ue Wb Wc Wa Fd Pa Wd

X
X

X
X

684,28 sqq:
,

28

Ga Gb Aq Ar As At Ah Ai Al Zc
28

29

, , -

30

31

, tya-

32

. -

33

voi,

34

: om

29

: om

29

29

:
:

29

30

prim: om
:

30

30

alt: om

30

:
:
:

31

: '

31

:
:

31

32

32

33

: om

33

:
:

33

34

: scr in corr

34

34

: om

Aa Ab Ac Ad Ae Ta Ea Ec Fe Ff Fg Zd Fa Fb Ha Qa Le Ld Le Lb Xa Xd Ze Zf Zg

Ma Mb Me [Md] Ne Na Od Oc Oe Zh Ob Oa Of Pb Pc Pd Pe Pf Pg Ph ) Pk PI Pm Po

Pp Pq Pr Ps Pt [Pu] [] Py [Pw] Ja

J b We Rg Re [Rf] [Rh] [Va] Vb Ve [Vd] Ve Vf [Vh] [Vj]

VI Vm Vo Vz ) Zk 1 Vr Vu Vv Vs Ra Re Rd Ka Ua Ub Uc Ud Ue Wb Wc Wa Fd Pa Wd

684,35 sqq:

Ga Gb Aq Ar As At Ah A) Al Zc

35

! , -

36

o ,

37

TOU

auTos ,

38

, Ta -

39

, vrco

40

;.

41

35

35

$:

35

: om

36

37

37

: om

37

:
:

37

usque ad 39 : om

37

38

: om

38

38

: coll post

38

:
:

39

39

39

: ;

39

40

:
:

40

: om

40

40

41

Aa Ab Ac Ad Ae Ta Ea Ec Fe Ff Fg Zd Fa Fb Ha Qa Le Ld Le Lb Xa Xd Ze Zf Zg

X
X
X

Ma Mb Me [Md] Ne Na Od Oc Oe Zh Ob Oa Of Pb Pc Pd Pe Pf Pg Ph Pi Pk PI Pm Pn Po

X
X

Pp Pq Pr Ps

Pt [Pu] [Pv] Py [Pw] J* Jb We Rg Re [Rf] [Rh] [Va] Vb Ve [Vd] Ve Vf [Vh] [V]

X
X
X

X
X
X

VI Vm Vo Vz Z j Zk

ZI

Vr Vu Vv Vs Ra Re Rd K a j U a Ub Uc Ud Ue w b | w c Wa Fd

Pa Wd

X
X

X
X

X
X

X
X

Passage 2

(1072,3-1072,29):

Le Ld Le Lb Xd Ze 7 Zg

1072,3 s q q :

, , ', ,

; O -

, '

' .

- ,

, ' -

:
:

: om

4
4

:
: om
: om

: om

: om

:
: in lit

:
:

: om
: coll post 6

:
:

:
: '

:
: om

8 sq usque ad 9 : om
8 sq alt usque ad 9 ': om
9

':
: '

Ma Mb Me Ne Na Od Oc e Zh Ob Oa Of Pb Pc Pd Pe Pf Pg [Ph] ) Pk

PI Pm Po

Pp Pq Pr

Ps

Pt Pu

Py Pw

>

Jb We Rg Re Rf Rh Va V b Ve Vd Ve V f Vh v VI

Vm Vo Vz Zi Zk 1 Vr Vu Vv Vs Ra Re Rd Ka Ua Ub Uc Ud Ue W b Wc Wa Pa Wd La Ga

G b A q A r As

At A h

Zc

Aa A b Ac A d A e Ta

Ea

Ec

Fe

Fg Zd Fb

Ha H b Qa

1072,10 sqq:

Le Ld Le Lb Xd Ze Zi Zg Ms

10

11

"

12

, ,

13

els

14

15

10

?: om

10

prim: om

10

: om

10

: om

10

: '

11

: om

11

: om

11

: om

11

:
: om

12

: '

12

12

12

:
:

12

: om

13

: coll ante 12 6

13

13

13

:
:

13

: om

14

14

14

14

: om

15

15

Mb Me Ne Na Od Oc Oe Zh Ob Oa Of Pb Pc Pd Pe Pf Pg [Ph] ) Pk PI Pm Po

Pp Pq Pr Ps Pt Pu Py Pw J* J b We Rg Re Rf Rh Va Vb Ve Vd Ve Vf Vh Vi V] Vm

Vo Vz Zj Zk Z1 Vr Vu Vv Vs Ra Re Rd Ka Ua Ub Uc Ud Ue W b Wc Wa Pa Wd La Ga

X
X

X
X

X
X

Gb Aq Ar As At Ah ) Zc Aa Ab Ac Ad Ae Ta Ea Ec Fe Fg Zd Fb Ha Hb Qa

1072,16 sqq:
-

Le Ld Le Lb Xd Ze Zf Zg Ma
16

$ - 17
, ' -

18

. Tis

19

; '

20

, 21
.

:
:
16 : els
:
16 :
;
: om
: coll ante 16
17 coll
17 :
:
18 :
:
18 : om
18 :
18 :
19 :
19 :
: om
21 :
21 :
21 : om
22 :
22 :
:
:

22

16

Mb Me Ne Na Od Oc Oe Zh Ob Oa Of Pb Pc Pd 1 Pe Pf Pg [Ph] Pi Pk

PI Pm Pn Po Pp

X
X
X

X
X

X
X
X

Pq Pr Ps Pt Pu Pv Py Pw J Jb We Rg Re Rf Rh Va Vb Ve Vd Ve Vf Vh Vi VI Vm

X
X
X
X

X
X

X
X

Vo Vz Zi Zk ZI Vi Vu Vv Vs Ra Re Rd Ka Ua Ub Uc Ud Ue Wb Wc Wa Pa Wd La Ga

X
X

X
X

Gb^Aq Ar As At Ah Aj Al Zc Aa Ab Ac Ad Ae Ao Ta Ea Ec Fe Fg Zd Fb Ha Hb Qa

X
X

1072,23 sqq:

Le Ld Le Lb Xd Ze Zf Zg Ma

yap, , ,

23

, '

24

25

26

, ,

27

' ,

28

29

23

23

:
: '

24

':

24

alt:
: om

24

alt: om

25

26

26

: om

26 sq usque ad 27 : om
27

: coll ante 26

27

o:
: OUT'

27

: om

27

27

: '

28

':

28

: om

28

29

Mb Me Ne Na Od Oc Oe Zh lob Oa Of Pb Pc Pd Pe Pf Pg [Ph] Pi Pk PI Pm Po

Pq Pr Ps Pt Pu Pv Py Pw J* Jb We Rg Re Rf Rh Va Vb Ve Vd Ve Vf Vh Vi VI Vm

X
X

X
X
X

X
X
X

!I

Vol Vz Zj Zk ZI Vr Vu Vv Vs Ra Re Rd Ka Ua Ub Uc Ud Ue Wb Wc Wa Pa Wd La Ga Gb

Aq Ar As At Ah Aj Al Zc Aa Ab Ac Ad Ae Ta Ea Ec Fe Fg Zd Fb Ha Hb Qa

Passage 3

(1073,3-1076,6):

Ga Gb Aq Ar As At Ah )

1073,3 s q q :
, -

, tv

, , ,

: legi non potest


: om

post 4 ? coll

: om

: coll ante

: '

: om

:
: '

: om

6
7

:
: om

7
7

:
: om
:

pqtv:

: om

: om

: om

Zc Aa Ab Ac Ad Ae Ta Ea Ec Fe Ff Fg Zd Fa Fb Ha Hb Qa Le Ld Le Lb Xa Xd Ze

Zf Zg Ma Mb Me [Md] Ne Na Od Oc Oe Zh Ob Oa Of Pb Pc Pd Pc Pf Pg [Ph] Pi Pk PI Pm

Pn Po Pq Pr

Ps Pt

Pu Py j j j b

We J Rg Re R f R h Va V b Ve Iva Ve V f V n V) V I

Vm Vo Vz Zk

ZI Vr Vu Vv Vs Ra Re Rd Ka Ua Ub Uc Ud Ue Wb Wc Wa Pa d La

1073,10 sqq:

Ga G b Aq Ar As At Ah

10

11

12
13

, yvo

14

rrp - -

15

10

: om

10

10

10

10

10

10 sq
11

11

:
:
:

12

: om

12

: '
: '

12

12

13

: om

13

TTp:

: irap'
13

: om

13

13

" usque ad 14 : om

15

usque ad alt: om

15

:
: om

15

: om

15

alt: om

15

;:

Zc Aa Ab Ac Ad Ae Ta Ea Ec Fe Ff

Fg za

Fa Fb Ha Hb Qa Le Ld Le Lb Xa Xd Ze

'

Zf Zg Ma Mb Me [Md] Ne Na Od Oc Oe Zh Ob Oa Of Pb Pc Pd Pe Pf Pg [Ph] Pi Pk PI Pm

Pn Po

Pq Pr Ps Pt Pu Py Ja Jb

We

Re Rf Rh Va V b Ve

va

Ve Vf Vh

Vj

VI Vm Vo Vz Zi Zk 1 Vr Vu Vv Vs Ra Re Rd Ka Ua Ub Uc Ud Ue Wb Wc Wa

1076,1 sqq:

1
1
2
2
4
4
4
4
4
4
4
5
5
6

Ga Gb Aq Ar As At Ah A| Al Zc

, -

, -

, cos ,

; .

: om
:
:
: ante add
: om
:
:
: om
:
:
alt:
:
:
: om

Aa Ab Ac Ad Ae Ao Ta Ea Ec Fe Ff Fg Zd Fa Fb Ha Hb Qa Le Ld Le Lb Xa xa Ze

Z f Z g Ma M b M c [ M d ] N c N a O d O c O e Zh O b O a O f

Pb

Pc

Pd

Pe

Pf

P g [Ph]

P|

Pk

PI P m

Pn Po Pq Pr

Ps Pt Pu Pv Py Ja Jb We

g Re Rf Rh Va Vb Ve Vd Ve Vf Vh Vj VI

X
X

Vm Vo Vz

Zk Z1 Vr Vu Vv Vs Ra Re Rd Ka Ua U b Uc Ud U e W b Wc Wa Pa Wd La

Das könnte Ihnen auch gefallen