Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
3 maswavleblis
wigni
grifminiWebulia saqarTvelos
ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da
sportis saministros mier 2018 wels.
ISBN 978-9941-30-054-7
ART 3
Teacher’s Book
Tbilisi, Georgia
www.sulakauri.ge
sarCevi
Sesavali .................................................................................................................................................. 5
axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis
wliuri programa.
III klasi – wlis bolos misaRwevi Sedegebi da maTi indikatorebi ....................................... 16
saxelmZRvanelos Sesatyvisoba erovnul saswavlo gegmasTan ............................................ 20
Sesavali
5
yy Semoqmedebis survili da unari;
yy sxvadasxva teqnikis gamoyenebis unari.
yy Teoriuli codnis praqtikulad gamoyenebis unari.
yy samuSaos Tanmimdevrobis dagegmvisa da Canafiqridan sasrul etapamde miyvanis unari.
saxelmZRvanelos struqtura
me-3 klasis saxelmZRvanelos kompleqtSi Sedis:
maswavleblis wigni;
moswavlis wigni;
maswavleblisTvis damxmare sailustracio masala danarTisa da eleqtronuli versiis saxiT.
maswavleblis wigni:
1. sarCevi
2. Sesavali
3. gakveTilebis scenarebi
4. cnobari
5. danarTi
moswavlis wigni:
sarCevi
Tematuri teqstebi ilustraciebiTa da aqtivobebis instruqciebiT
leqsikoni
Sesavali:
Sesavali Seicavs:
avtorebis xedvas dawyebiT klasebSi xelovnebis swavlebis Sesaxeb;
zogad informacias saxelmZRvanelos struqturis Sesaxeb;
praqtikul rCevebs;
moswavlis Sefasebis principebs.
cnobari Seicavs:
damatebiT sacnobaro informacias
danarTi:
Seicavs aqtivobebisTvis saWiro Targebsa da sxva damxmare masalas.
sailustracio masalis eleqtronuli versia
6
gakveTilebis scenarebi:
yoveli gakveTilis scenari Seicavs:
yy konkretuli gakveTilis miznebs, mosalodnel Sedegebsa da Sesabamis indikatorebs,
romelTa gaRviveba-ganviTarebasac uwyobs xels konkretuli gakveTili;
yy gakveTilze asaTvisebeli terminebis CamonaTvals;
yy vizualuri resursis CamonaTvals;
yy Temis Sesabamisi aqtivobisTvis saWiro masalisa da iaraRebis CamonaTvals, rac mas-
wavlebels saSualebas aZlevs winaswar gaafrTxilos moswavleebi, risi motana daW-
irdebaT momdevno gakveTilisTvis. aqtivobebisTvis SerCeulia xelmisawvdomi da
moswavleTaTvis usafrTxo masalisa da iaraRebis aucilebeli minimumi. maswavlebels
SeuZlia gaamdidros es CamonaTvali – gamoiyenos ufro mravalferovani masala, rac
ufro sainteresos gaxdis SemoqmedebiT process;
yy gakveTilis msvlelobis dawvrilebiT scenars;
yy aqtivobis detalur aRweras. yoveli aqtivoba amdidrebs, amyarebs gakveTilze miRe-
bul informacias. is aqtivobebi, romlebic saWiroeben gansakuTrebul miTiTebebs,
moswavlis wignSi mocemulia etapobrivi, ilustrirebuli instruqciebis saxiT;
yy gakveTilis TemasTan dakavSirebul savaraudo Semajamebel, saazrovno kiTxvebs,
romelic maswavlebels daexmareba moswavleTa miRwevebis SefasebaSi;
yy aqtiur internetbmulebs vizualuri masaliT, video- da fo-toinstruqciebiT.
moswavlis wigni:
sarCevi
7
cnobari
praqtikuli rCevebi:
1. sivrcis organizeba – aqtivobebis jgufuri, wyvilebSi da individualuri davalebebis
Sesruleba iTxovs saklaso sivrcis sxvadasxvanair organizebas. sasurvelia, xelovnebis mas-
wavlebels qondes sakuTari saklaso oTaxi – saxelosno, sadac mas saSualeba eqneba magidebi
daalagos ise, rogorc moiTxovs aqtivobis piroba.
swavlis, kvlevis da damoukidebeli azrovnebisaTvis saWiro unar-Cvevebis gasaviTareblad
maswavlebelma moswavleebs garkveuli Temis Tu aqtivobis Semdeg unda daavalos, konkretul
Temaze sakuTari SekiTxvebis werilobiT Camoyalibeba, romlebzec momdevno gakveTilze
moswavleebi da maswavlebeli erTad gascemen pasuxs. es TavisTavad warmoSobs diskusias,
romlis drosac moswavleebi Tavisuflad gamoTqvamen sakuTar azrs Tu ideas, warmoaCenen
codnas, gaimeoreben masalas, iswavlian msjelobas, azris Camoyalibebas, SeiZenen TviTda-
jerebulobas metyvelebisas. diskusiebze maswavlebeli ubiZgebs moswavleebs SekiTxvis
dasmisa da kiTxvaze pasuxis Ziebisaken. moswavleebis mier dasmuli SekiTxvebis SebrunebiT
maswavlebeli stimuls miscems maT damoukidebel azrovnebas, cnobismoyvareobas, kvlevas.
diskusiebi miaCvevs moswavleebs msjelobas, logikur azrovnebas. maswavlebeli ubiZgebs
moswavleebs Tamamad, sajarod gamoTqvan sakuTari azri, gamoxaton grZnobebi; diskusiebze
bavSvebi mieCvevian sazogadoebaSi miRebuli saubris normebis dacvas (xmis tembris, tonisa
da simaRlis regulirebas, saubrisas rigis dacvas, mosaubris mosmenas, sasaubro Temis
mimdevrobis dacvas).
2. moswavleTa pasuxismgeblobis gasaRviveblad, maswavlebels SeuZlia awarmoos sakuTari
blogi (eleqtronuli portfolio), romelzec sistematurad atvirTavs moswavleebis namu-
Sevrebis fotoebs. moswavleebs da mSoblebs mudmivad eqnebaT saSualeba blogis meSveobiT
Tvalyuri adevnon progress. rodesac moswavlem winaswar icis, rom namuSevars sxvebic
naxaven, meti pasuxismgeblobiT ekideba mas, raTa siamayis sagnad aqcios.
masala da iaraRebi:
maswavlebels xSirad SeiZleba Seeqmnas Casatarebeli aqtivobisTvis aucilebeli da mos-
wavleebis xelT arsebuli masalis Seusabamobis problema (mag, maswavlebels dagegmili aqvs
aswavlos moswavleebs ferebis Sezaveba, moswavleTa nawils ki mxolod flomasterebi aqvs
motanili). amitom sasurvelia, maswavlebelma uzrunvelyos klasSi masalis erTgvarovneba
– mSoblebTan winaswari molaparakebiT moimaragos saWiro masala da Seinaxos igi klasSi. Sesa-
bamisad, maswavlebels yovelTvis xelT eqneba dagegmili aqtivobisTvis saWiro resursebi
da moswavleebs ar mouwevT maTi Tan tareba.
8
radgan saRebavi swrafad ar Sreba da moswavle ver SeZlebs axali namuSevris sufTa
gverdze daxatvas ise, rom ar gaafuWos ukve Sesrulebuli namuSevari.
yy saxatavi rveulebi, SeZlebisdagvarad sqeli furclebiT, romlebic wylis saRebave-
bisgan ar deformirdeba.
yy feradi furclebi – sasurvelia, moswavleebs daurigdes im zomis da raodenobis
furclebi, rac saWiroa konkretuli aqtivobisTvis. maswavlebelma unda auxsnas
moswavleebs furclis ekonomiurad (kididan da ara Suidan) xmarebis aucilebloba.
yoveli aqtivobis Semdeg furclebis gamosayeneblad vargisi zomis narCenebi inaxeba
momdevno aqtivobebisTvis.
yy muyao – tkbileulis, parfiumeriis, wamlebis da sxva kolofebi, eleqtroteqnikis
SesafuTi yuTebi da sxva.
yy akvarelis saRebavebi.
yy guaSis saRebavebi – sasurvelia, yoveli aqtivobisTvis ganawiles plastmasis pali-
trebze (1 kolofi eyofa 20 moswavles). Tu moswavleebi pirdapir qilebidan ixmaren
saRebavs, qilebSi ferebi sxva feris saRebaviT daisvreba da saxmarad uvargisi gaxdeba).
yy palitrebi – yovel moswavles, saRebavebis Sesazaveblad unda qondes individualuri
palitra an erTjeradi plastmasis TefSi.
yy Rrubeli – sxvadasxva faqturis misaRebad.
yy funjebi – saRebavebiT saxatavad sasurvelia sqeli da wvrili mrgvali funjebiT
muSaoba; webosTvis ki SedarebiT uxeSi funjis gamoyeneba.
yy ubralo fanqari – rbili – 2–4B.
yy flomasterebi – (2 moswavleze 1 Sekvra) sasurvelia Calagdes WiqebSi.
yy feradi fanqrebi.
yy pastelis nakrebi
yy saxazavi – swori da samkuTxa.
yy makratlebi – blagvwveriani.
yy plastilini da/an Tixa (zog SemTxvevaSi SeiZleba Seicvalos mariliani comiT) + dafa
da plastilinis dana.
yy webo – qaRaldis sakancelario mSrali da Txevadi webo (martivi aplikaciisTvis),
TeTri emulsia (pva) kolaJisa da konstruirebisTvis (sasurvelia ganawildes patara,
Tavsaxurian qilebSi). (alternativa – saxameblis fqvilisgan moxarSuli webo).
yy wylis WurWeli funjebis gasarecxad – yovel moswavles individualurad.
yy saqaRaldeebi – yvela moswavles unda qondes sakuTari portfolio namuSevrebis
Sesanaxad. (SegiZliaT gadakecoT didi formati, dauweboT gverdiTa kideebi da gaa-
keTebinoT moswavleebs erTgvari `jibe~, romlis zedapirsac moxataven ise, rom gver-
digverd Calagebuli `jibeebidan~ advilad amoicnon da aiRon sakuTari.
yy winsafrebi da samklaurebi – garda imisa, rom icavs tansacmels saRebavis laqebisgan,
winsafari ganawyobs moswavleebs muSaobisTvis.
yy celofani – merxebis dasacavad saRebavis, plastilinis, webos laqebisgan.
yy saSleli, saTleli.
yy konkretuli aqtivobisTvis saWiro specifiuri masala: mag. xis wvetiani Cxirebi (kbilis
9
sawmendi), bambiani Cxirebi (yuris sawmendi), asanTis Rerebi. marcvleuli, qsovilebi,
Zafebi, Rilebi, mZivebi, foTlebi, girCebi, kenWebi...) – moswavleebs moaqvT saxlidan,
danarCeni masala ki sasurvelia, inaxebodes klasSi.
yy Tu klasSi ar aris onkani, maswavlebels mouwevs sufTa wylis momarageba, (raTa mos-
wavleebma xSirad gamocvalon funjis narecxi wyali, romelic male Savdeba, afuWebs
namuSevars da moswavleebma gakveTilis dros ar irbinon skolis derefanSi wylis
gamosacvlelad); aseve, maswavlebels dasWirdeba raime mozrdili WurWeli WuWyiani
wylis gadasaRvrelad.
sxva masala:
akrilis saRebavebi – radgan akrilis saRebavi swrafad Sreba da guaSisa da akvarelisgan
gansxvavebiT, mSrali wyalSi aRar ixsneba, misi gamoiyeneba mosaxerxebelia sxvadasxva nake-
Tobis SesaRebad (akrilis saRebavi SeiZleba Seicvalos pva weboSi gaxsnili guaSiT).
savarjiSo rveulebi
rveuli an ubis wignaki (sasurvelia ujrebiani furclebiT), romelSic moswavle gakveTi-
lis msvlelobis dros samaxsovrod Caiwers axal terminebs, saxelebs, saSinao davalebebs,
momdevno gakveTilisTvis mosatan masalas... gaakeTebs savarjiSoebs, Caxatavs patara eski-
zebs; eqskursiebze moswavleebi am rveulSi CainiSnaven STabeWdilebebs, gaCenil SekiTxvebs,
Caweren sakuTar mosazrebebs, gaakeTeben Canaxatebs; CainiSnaven referatebs mocemul Temaze,
daweren pasuxebs Semajamebel kiTxvebze da sxv.
savarjiSo rveulebis warmoeba daexmareba moswavleebs daimaxsovron da Seafason nanaxi
Tu Seswavlili, SeZlon azrebis da ideebis werilobiT gamoxatva, miaCvevs maT organizeb-
ulobas. rodesac maswavlebeli avalebs moswavleebs raime Temaze savarjiSo rveulebSi
sakuTari mosazrebis werilobiT gamoxatvas da Semdeg Canaweris klasis winaSe wakiTxvas, amiT
maswavlebeli moswavleebs aCvevs sajarod, Tamamad da gamarTulad sakuTari azris gamoTqmas.
drois organizeba:
imisTvis, rom gakveTilis dro mTlianad daeTmos aqtivobas, sasurvelia, moswavleebs
samuSao masala gamzadebuli daxvdeT gakveTilis dawyebisTvis.
10
drois mogebis mizniT, sasurvelia, gakveTilis dawyebamde, maswavlebelma dafaze Camow-
eros gakveTilis gegma – samuSaos Sesrulebis Tanmimdevroba da aqtivobis instruqciis
etapebi. aseve, Sesaswavli terminebi, saxelwodebebi da im xelovanebis saxelebi, romlebzec
iqneba saubari gakveTilis msvlelobis dros.
imisTvis, rom moswavlem kargad daimaxsovros axali terminebi, am asakSi TiToeul
gakveTilze maTi raodenoba ar unda aRematebodes 3-4-s. garda amisa, aucilebelia momdevno
gakveTilebze am terminebis xSiri xmareba, magram ara gamokiTxvis saxiT, aramed konteqstSi.
Tu maswavlebeli CaTvlis, rom aqtivobis Sesasruleblad moswavleebs SesaZloa gakveTi-
lis dro ar eyoT, mas SeuZlia Teoriuli informacia maT davalebis Sesrulebis procesSi
(xatvis, Zerwvis dros) miawodos.
p.s. moswavleebi unda mieCvion sakuTar namuSevarze warweris – saxelis, gvaris da TariRis
gakeTebas (ukana mxridan). rodesac moswavleebi akeTeben asls – ixataven, Zerwaven sxvis
nawarmoebebs, sakuTari saxelis gverdiT aucileblad unda daweron originali namuSevris
avtoris saxelic.
p.p.s. SevaxsenebT maswavlebels, wlis dasawyisSi da dasasruls daaxatinos moswavleebs
tradiciuli avtoportretebi `zrdis qronikis~ albomisTvis.
Sefaseba
me-3 klasSi mxolod ganmaviTarebeli Sefaseba gamoiyeneba. igi adgens TiToeuli moswavlis
ganviTarebis dinamikas da mimarTulia swavlis xarisxis gaumjobesebaze.
wlis bolos sagnis maswavlebeli klasis damrigebels gadascems moswavlis mokle weril-
obiT Sefasebas, romelSic daaxasiaTebs moswavles, aRniSnavs mis warmatebebs da miuTiTebs,
raSi sWirdeba moswavles daxmareba sakuTari SesaZleblobebis ukeT gamosavlenad.
moswavlis Sefasebis komponentebi
moswavleebi fasdebian erTnairi wonis mqone Semdegi sami komponentis mixedviT:
a) mimdinare saSinao davaleba;
b) mimdinare saklaso davaleba;
11
g) Semajamebeli davaleba.
Semajamebeli davalebis komponentSi savaldebuloa kompleqsuri, konteqstis mqone
davalebebis gamoyeneba (mag., proeqtSi monawileoba, kvlevis Catareba, namuSevris Seqmna,
moTxrobis Sedgena, monacemTa bazis Seqmna, konkretuli problemis gadaWra, savele-gasvliTi
samuSaos an saswavlo eqskursiis angariSis momzadeba da sxv.).
TiToeuli maswavlebeli kaTedras warudgens mis mier klasSi Catarebuli Semajamebeli
davalebebis dokumentacias: Semajamebeli davalebis nomeri, Semajamebeli davalebis piroba,
sagnis standartis is Sedegi/Sedegebi, romlis Sefasebasac emsaxureba konkretuli Sema-
jamebeli davaleba; kriteriumebi, romliTac Sefasdeba es davalebebi; aseve, moswavleebis
mier Sesrulebuli da maswavleblis mier Sefasebuli Semajamebeli davalebis ramdenime
nimuSi an Sesrulebuli Semajamebeli davalebis amsaxveli vizualuri masala.
Semajamebeli davalebebi
danarTSi gTavazobT or Semajamebel davalebas.
pirveli Semajamebeli davaleba unda Catardes proeqtis – `arqiteqtura~ dasasruls
(ix.: TviTSefasebis formebi).
meore Semajamebeli samuSaosTvis maswavlebelma winaswar unda SeurCios moswavleebs
reproduqciebi da misces vada prezentaciis mosamzadeblad. davaleba iTvaliswinebs
xelovnebis romelime cnobil namuSevarze saubars. klasis saerTo monacemebis mixedviT,
SemoTavazebuli savaraudo kriteriumebidan maswavlebels SeuZlia SearCios sami yvelaze
aqtualuri, radgan mesameklaselebs uWirT koncentracia met moTxovnaze. gTavazobT
savaraudo komentarebisa da rekomendaciebis nimuSebs, romlebic maswavlebels SeuZlia
Caasworos an Secvalos teqstSi dasmuli aqcentebi (ix.: danarTi).
12
gakveTilis/Temis bolos dasasmeli Semajamebeli
SekiTxvebi:
xelovnebis Sesaxeb:
yy ratom kideben adamianebi kedlebze suraTebs?
yy Tqven gikidiaT kedelze suraTi? ras grZnobT, rodesac mas uyurebT?
yy ratom arsebobs xelovnebis muzeumebi, galereebi, sagamofeno darbazebi?
yy ratom mogzauroben adamianebi ucxo qveynebSi xelovnebis Zeglebis da muzeumebis
sanaxavad?
yy risTvis aris saWiro xelovneba?
yy raSi gvexmareba xelovneba?
yy rogor SegviZlia gavaumjobesoT garemo (oTaxi, Senoba, ubani, qalaqi) xelovnebis
meSveobiT?
yy ras gviambobs xelovneba cxovrebis Sesaxeb?
yy rogori iqneboda samyaro xelovnebis gareSe?
yy saxviTi xelovnebis ra dargebi/Janrebi arsebobs? romeli mogwonT metad? romeli
mogwonT naklebad? ratom?
yy xelovnebis romel dargebs esaWiroeba mxatvris profesia?
yy romel arasaxelovnebo dargebs sWirdeba mxatvris profesia?
yy risTvis aris saWiro gamoyenebiTi xelovneba?
yy gamoyenebiTi xelovnebis ra dargebi arsebobs?
yy xelovnebiT dakavebuli adamiani Sromobs Tu erToba?
yy rogor xdebian xelovanebi?
yy ratom aris xelovneba ase gansxvavebuli sxvadasxva qveyanaSi?
yy SeiZleba xelovnebis nawarmoebi iyos uSno?
yy ras niSnavs SemoqmedebiToba?
yy rogor dagexmareba xelovneba sxva sagnebis swavlaSi?
yy rogor unda gamogadges sxva sagnebSi naswavli sakuTar SemoqmedebaSi? gqoniaT aseTi
SemTxveva?
13
yy ra gamocdileba dagexmara am namuSevris Seqmnisas?
yy risi codna dagWirda am namuSevarze muSaobisTvis?
yy ra unarebi dagWirda am namuSevarze muSaobisTvis?
yy namuSevris Seqmnisas, gaiTvaliswine megobrebis azri?
yy namuSevris Seqmnisas gaiTvaliswine maswavleblis rCeva?
yy am samuSaosTan dakavSirebiT, ras apirebdi? ra molodini gqonda?
yy gamogivida is, rasac apirebdi Tu raime Secvale?
yy ramdenad Seicvala Seni naxati Canafiqridan saboloo, dasrulebul namuSevramde?
ra Secvale da ratom?
yy Tavidan rom akeTebde, ras Secvlidi?
yy ra codna SeiZine muSaobis dasrulebisas?
yy ra unarebi SeiZine da ganiviTare am namuSevarze muSaobisas?
yy ra iyo muSaobisas yvelaze rTuli? advili?
yy ra gamogivida kargad, ra gagiWirda?
yy rogor Seafasebdi am namuSevars?
yy ginda, rom Seni namuSevari gamoifinos?
yy namuSevris Seqmnisas romeli etapi gixaria/gsiamovnebs yvelaze metad – procesi Tu
Sedegi? ratom?
gakveTilis/Temis Sesaxeb:
yy dagainteresaT dRevandelma Temam?
yy ra dagamaxsovrdaT dRevandeli gakveTilidan?
yy riTi gansxvavdeboda dRevandeli gakveTili sxva gakveTilebisgan?
yy gaqvT Tu ara SeniSvnebi gakveTilis msvlelobis Taobaze?
yy vin eTanxmeba klasis/megobris mosazrebas? vis aqvs gansxvavebuli azri? emTxveva Tu
ara Tqveni azri sxva mosazrebebs?
yy SegviZlia sxva kuTxiT SevxedoT am sakiTxs?
yy eTanxmebi Tu ara maswavleblis mosazrebas?
yy vinme xom ar daumatebda rames?
yy rogor SeiZleba gavigoT, sworia Tu ara Cveni azri?
yy ra dagexmaraT SemowmebaSi/am problemis gadaWraSi?
yy ra dagexmaraT damaxsovrebaSi/swavlaSi?
yy miubrundiT mewyviles da gauziareT, ra iswavleT dRevandel gakveTilze.
yy kidev ra gainteresebT amis Sesaxeb? miubrundiT Tqvens mewyviles da gauziareT Tqveni
interesi.
yy kidev ra informacia gvWirdeba?
yy kidev ra unarebi gvWirdeba?
yy me SevamCnie, rom... Tqven ra SeamCnieT?
14
cnobari:
ZiriTadi terminebi da maTi ganmarteba:
xelovnebis dargebi da saxeobebi: saxviTi xelovneba, dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba,
kino, Teatri, literatura, musika, qoreografia, arqiteqtura.
Janrebi:
portreti – adamianis an adamianTa jgufis gamosaxuleba.
peizaJi – bunebis an qalaqis xedi.
naturmorti – usulo sagnebis amsaxveli Janri.
yofiTi Janri – yoveldRiuri yofis amsaxveli Janri.
istoriuli Janri – istoriuli pirebisa da movlenebis amsaxveli Janri.
religiuri Janri – religiuri siuJetebisa da personaJebis amsaxveli Janri.
miTologiuri Janri – miTologiuri siuJetebisa da personaJebis amsaxveli Janri.
animalisturi Janri – cxovelebis amsaxveli Janri.
15
axali erovnuli saswavlo gegmiT gansazRvruli
saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis wliuri
programa
s.g.III.2. moswavlem unda SeZlos sxvadasxva masalisa da teqnikis gamoyenebis unaris gan-
viTareba da gaRrmaveba.
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:
1. mravalferovani masalisa da teqnikis gamoyenebiT qmnis peizaJebs, naturmortebs,
portretebs;
2. qmnis mcire plastikis nimuSebs, martiv kompoziciebs da konstruqciebs, sxvadasxva
nivTebs xelovnuri da bunebrivi masalis gamoyenebiT;
3. Zerwavs gamosaxulebebs Tixis, plastilinis da sxva saZerwi masalis gamoyenebiT;
4. qmnis garemoSi arsebuli gansxvavebuli faqturis imitacia/iluzias;
5. kompiuterul saxatav programaSi qmnis namuSevrebs (iyenebs sxvadasxva tipisa da sis-
qis xazs, konturs, fers; gamosaxavs organzomilebian formebs, martiv ornamentebs,
simetriul da asimetriul gamosaxulebebs).
16
1. erToblivi muSaobisas (RonisZiebaSi monawileoba, namuSevris Seqmna wyvilSi/jgufSi)
uziarebs Tanaklaselebs gansxvavebul mosazrebebs;
2. usmens da iTvaliswinebs maswavleblis instruqcias, rCevas/miTiTebas;
3. eleqtronulad ugzavnis sakuTar cifrul namuSevars rogorc Tanaklaselebs, ise
maswavlebels;
4. monawileobs saklaso da saskolo gamofenaSi, zeimSi da maT momzadebaSi;
5. mxars uWers da amxnevebs Tanaklaselebs sxvadasxva saswavlo RonisZiebis momzadebis,
Catarebisa Tu erToblivi namuSevris Seqmnisas.
17
da mxatvrul filmebze, eleqtronul saganmanaTleblo TamaSebze, ilustrirebul
wignebze da saubrobs, ratom moswons esa Tu is animaciuri Tu mxatvruli filmi, gmiri,
musika/simRera da ilustracia;
8. asaxelebs namuSevars, romelmac gansakuTrebuli STabeWdileba moaxdina samxatvro
galereaSi an muzeumSi yofnisas;
9. svams kiTxvebs namuSevarSi asaxuli sagnebis, adamianebisa da movlenebis Sesaxeb, sau-
brobs Sinaarsze, masSi gamoxatul ganwyobilebaze da miRebul STabeWdilebaze;
10. akavSirebs saxviTi xelovnebis nawarmoebis Sinaarss (mag., weliwadis droebi) sxva
sagnebSi naswavl masalasTan (mag., bunebismetyvelebis gakveTilze miRebul informa-
ciasTan, musikalur nawarmoebTan, romelic musikis gakveTilze moismina, qarTuli
literaturis nimuSebTan-leqsi, moTxroba da sxva).
Sinaarsi da rekomendaciebi
saxviTi xelovnebis ZiriTadi elementebi da principebi
elementebi:
xazi: sxvadasxva tipis da sisqis xazi, konturi.
aqtivobebi xaziT:
moswavle Canafiqris, guneba-ganwyobis da STabeWdilebebis gadmosacemad iyenebs sxva-
dasxva tipis xazs namuSevrebis Sesaqmnelad (cdilobs gadmosces xasiaTi msxvili, wvrili,
mrudi, gansxvavebuli sisqis konturiT da sxva).
feri: ZiriTadi da Sedgenili, civi da Tbili ferebi.
aqtivobebi feriT:
moswavle Canafiqris, guneba-ganwyobilebis (emociebis) (sixaruls, mowyenilobas, SiSs
da sxv.) gadmosacemad iyenebs ZiriTad, Sedgenil, civ da Tbil ferebs; gamoxatavs Sesabamisi
feriT weliwadis droebs, aminds, raime movlenas da sxva.
18
gamosaxulebebs, ornamentebs sxvadasxva tipisa da sisqis xazis, ZiriTadi da Sedgenili, civi
da Tbili ferebis, geometriuli da bunebrivi formebis gamoyenebiT da maTi monacvleobiT/
kombinaciebiT.
muqi da naTeli ferebis gamoyenebiT qmnis kontrastul gamosaxulebebs, SeiZleba gamoi-
yenos mxolod Savi da TeTri ferebi.
masala da iaraRi: fanqari (feradi, ubralo), pasteli, flomasteri, guaSi, akvareli, nax-
Siri, sangina, feradi qaRaldi, muyao, qsovili, plastilini, Tixa, bunebrivi da xelovnuri
masala (foToli, girCa, marcvleuli, niJara, mZivebi, lentebi da sxv.); funji, makrateli, webo;
maswavlebels SeuZlia gamoiyenos mis regionSi arsebuli bunebrivi resursi (mag., zRvispira
regionSi – niJara, kenWebi, mTis regionSi – girCa, xavsi, xis qerqi da sxv.).
savaraudo Temebi: `mxiaruli ardadegebi~, `zRvaze~, `mzis Casvla~, `wvimiani dRe~, `xedi
Cemi fanjridan~, `Semodgomis tye~, `saSobao saCuqari~, `gazafxuli movida~, `zRapruli
frinveli“, `TeatrSi~, `mogzauroba afrikaSi“, `junglebi~, `mogzauroba matarebliT/TviTm-
frinaviT~, `mogzauroba kosmosSi~, `ocnebis qalaqi~, Temebi sakuTari fantaziis mixedviT;
epizodebi da personaJebi mxatvruli literaturidan da sxv.
19
20
9. ruxi
2.ars longa
6. cisartyela
7. kontraJuri
Tema 2: mxatvroba
8. feri da ganwyoba
3. ferebis saxelebi
Temebi da gakveTilebi
1. ra aris Semoqmedeba?
1
1
1
2
1
1
2/3
2/3
saswa-
xangr-
drois
Zlivoba
X
X
X
X
X
X
X
X
X
1. moswavlem unda SeZlos saku-
Tari Canafiqris, guneba-ganwyobis
(emociebis) da/an garemoze dak-
virvebis Sedegad miRebuli STa-
beWdilebebis asaxva namuSevarSi
saxviTi xelovnebis elementebisa
da principebis gamoyenebiT.
X
X
X
X
X
2. moswavlem unda SeZlos sx-
vadasxva masalisa da teqnikis
gamoyenebis unaris ganviTareba da
gaRrmaveba.
SemoqmedebiToba da praqtika
X
selebTan TanamSromlobiT (wyvi-
lSi, gundSi) Seasrulos samuSao.
.4. moswavlem unda SeZlos indi-
vidualuri da erToblivi namu-
Sevris wardgena; azris gamoTqma
X
X
X
komunikacia da
interpretacia
gamoyenebiT.
5. moswavlem unda SeZlos saxviTi
da gamoyenebiTi xelovnebis dar-
gebis, zogierTi Janris gansxvaveba
X
erTmaneTisgan, maTi dakavSireba
aRqma
14. yviTeli 1 X X X
Tema 3: Janrebi
27. naturmorti 1 X X X
21
22
1 2 3 4 5
38. necke 1 X X
Tema 5: istoriebi
42. interviuobana 1 X X
44. matarebeli 1 X X X
46. animacia 1 X X
Tema 6: proeqti
47. arqiteqtura 8 X
Tema 7: dResAaswaulebi
48. Soba-dResaswauli 1 X X X
49. naZvisxe 1 X X X
50. faqtura 1 X X X
52. kalaTa 1 X
ra aris Semoqmedeba?
mizani:
wina wlis gamocdilebis gaxseneba;
mimdinare wlis miznebis dasaxva;
STabeWdilebis gaziarebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.III.1. – 1
s.g.III.3. – 2
s.g.III.4. – 2
s.g.III.5. – 3, 8
vizualuri masala:
ix. resursebSi
masala:
konusis formis `fiqris qudi~, farTo stikerebi (TiTos 2-2), saxatavi furceli, masala
moswavlis arCevanis mixedviT.
gakveTilis msvleloba:
25
bolo or kiTxvaze pasuxis gasacemad maswavlebeli yovel moswavles urigebs stikers.
ukana mxares moswavleebi aweren sakuTar saxelsa da gvars. maswavlebeli damatebiTi kiTx-
vebiT exmareba – ra gaxsovT ferebis, xazebis, formebis Sesaxeb? romelime xelovani Tu dag-
amaxsovrdaT da riTi? romeli teqnika mogewonaT yvelaze metad da a.S. Semdeg maswavlebeli
Seagrovebs pasuxian stikerebs, da foTlebiviT miakravs dafaze, winaswar daxatul `molod-
inebis xeze~ (SarSandeli gamocdilebisas qveda totebze, mimdinare wlis molodinebisas
– zeda totebze) da kiTxulobs xmamaRla (saxelisa da gvaris dasaxelebis gareSe. vinaobas
mxolod avtoris surviliT gaamxels). maswavlebeli akeTebs komentarebs moswavleebis
nawerebTan dakavSirebiT.
Semdeg maswavlebeli moswavleebs aZlevs saSinao davalebas da exmareba imis gaazrebaSi,
Tu ra SeiZleba CaiTvalos xelovnebasTan Sexebad.
aqtivoba:
moswavleebi rig-rigobiT, xelis aweviT irgeben `fiqris quds~ da msjeloben pirveli
kiTxvebis garSemo. Semdeg ixseneben da stikerebze weren, 1. – ra daamaxsovrdaT SarSandeli
gakveTilebidan; 2. – risi swavla surT wels.
saSinao davaleba:
moswavleebma unda daxaton naxati, romelzec asaxaven sazafxulo ardadegebze sakuTar
Sexebas xelovnebasTan – Zegli (arqiteqturuli Tu skulpturuli), romelic naxes; muzeum-
Si an speqtaklze Tu iyvnen, ra naxes; vinme xelovans Tu Sexvdnen da sxv. Semdeg gakveTilze
waradgenen naxats klasis winaSe (Tu xelovnebasTan Sexebis faqti ver gaixsenes, daxaton is,
ramac maTze STabeWdileba moaxdina).
26
ARS LONGA, VITA BREVIS
mizani:
erToblivi namuSevris Seqmna;
kontrastuli ferebiT martivi ornamentis Seqmnis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. III.1. – 3, 4, 5, 9.
s.g. III.3. – 1, 2, 5.
s.g. III.4. – 1, 3, 5, 6.
asaTvisebeli terminebi:
ornamenti, kontrastuli ferebi, konturi
masala:
erTi didi formati, A4 formatis furceli, ubralo fanqari, feradi flomasterebi,
msxvili Savi markeri, makrateli, webo.
vizualuri masala:
moswavleTa erToblivi namuSevris nimuSi
hipokrates portreti
gakveTilis msvleloba:
samuSaos Tanmimdevroba:
am gamonaTqvamSi 18 asoa da ori sasveni niSani. TiTo bavSvs TiTo aso ergeba. magram Tu
klasSi metni xarT, arc sxvebi darCebian usaqmod – isini ornamentuli CarCosTvis zolebs
daamzadeben.
winaswar gaixseneT, ra aris ornamenti – organuli an geometriuli formebis Tanmim-
devruli gameoreba. gaixseneT, ramdennairi ornamenti SegiZliaT gamosaxoT – koplebi,
zolebi (swori, talRovani, zigzagiseburi), kvadratebi, samkuTxedebi, fifqebi, ujredebi,
laqebi, yvavilebi da a.S.
yy gazomeT formati da gansazRvreT, A4 formatis qaRaldis sigrZis ra raodenobis
zolebia saWiro, rom formatis CarCo `Seikras~.
yy daWeriT A4 formatis qaRaldebi 4 Tanabar grZiv zolad, gamoTvlili raodenobis
mixedviT.
yy SeTanxmdiT asoebis zomaze (sigane, simaRle da sigane), rom frazis yvela aso Tana-
barzomieri iyos.
27
yy TeTr furcelze saxazaviT moniSneT asos zoma da daxateT `msuqani~ aso.
yy ubralo fanqriT daxateT asos/CarCos zolis SigniT sxvadasxva ornamenti. ecadeT,
Tqveni ornamenti gansxvavdebodes TanaklaselTa mier daxatuli ornamentebisgan.
Tu aucileblad iseTive ornamentis daxatva gsurT, ecadeT, ferebiT mainc gansx-
vavdebodes. ar aris aucilebeli, aso, romelic frazaSi meordeba, a, s da i, erTgvari
ornamentiT iyos Sevsebuli.
yy rodesac fanqriT ornamentis xatvas daasrulebT, dafereT isini flomasterebiT.
ecadeT, ornamenti xalisiani Seferilobisa iyos. Tu gsurT, rom ornamenti fonze
mkafiod ikiTxebodes, gamoiyeneT kontrastul ferTa wyvilebi: wiTeli-mwvane, narin-
jisferi-lurji, yviTeli-iisferi.
yy rodesac dafervas daasrulebT, SemoavleT asos konturs Savi msxvili markeri.
yy gamoWeriT aso makratliT.
yy daalageT asoebi didi zomis formatze ise, rom frazis sityvebi Tanabrad ganawildes
zedapirze.
yy daawebeT asoebi maTTvis SerCeul adgilebze.
yy formatis kideebze daawebeT ornamentiT Sevsebuli CarCos zolebi.
Tu gulmodgined imuSavebT, gpirdebiT, Tanaskolelebs didxans emaxsovrebaT saklaso
oTaxis kedelze gamofenili Tqveni namuSevarica da hipokrates es frazac.
aqtivoba:
moswavleebi xataven gamonaTqvamis asoebs da aformeben maT sxvadasxva ornamentebiT.
28
I Tema: mxatvroba
ferebis saxelebi
mizani:
feris saxelwodebis garemoSi arsebul ferebTan dakavSirebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.III.1. – 2, 5.
asaTvisebeli terminebi:
ferebis saxelwodebebi
masala:
dafa, saxatavi rveuli, feradi fanqrebi, ubralo fanqari.
vizualuri masala:
ferebis nimuSebi
mineralebis fotoebi
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi saxatav rveulSi qmnian ferTa cxrils – momcro ujrebSi xataven ferebs feris
borblis Tanmimdevrobis mixedviT ise, rom TiToeul feris sxvadasxva elfers ramdenime
ujra Seesabamebodes. aferadeben ujrebs da gverdiT miuweren saxelwodebas.
29
komiqsi; zRapari ferad laqebze
mizani:
saxviTi xelovnebis dargebis mravalferovnebis gacnobiereba
ambis naxatebiT gadmocemis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 3, 5.
s.g. III.5. – 7.
asaTvisebeli terminebi:
ilustracia,
komiqsi
masala:
zRapris teqsti amobeWdili (yovel moswavles)
saxatavi furclebi,
ubralo fanqrebi
feradi fanqrebi an flomasterebi
makrateli,
skoCi
stepleri
vizualuri masala:
komiqsebis nimuSebi
gakveTilis msvleloba:
30
-y ra gansxvavebaa komiqssa da ilustracias Soris?
literaturuli nawarmoebis ilustracia ar asaxavs siuJetis yvela moments da naxats
ar ukeTdeba warwerebi.
-y ra xerxiT gadmocemdnen adamianebi ambebs damwerlobis gamogonebamde?
garda zepirsityvieri gadmocemebisa, adamianebi ambebs xatavdnen.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs daasaxelon, ra komiqsebi ician, yavT Tu ara sayvareli
gmiri; da ikiTxavs, dauxatavT Tu ara komiqsis msgavsad raime ambavi.
maswavlebeli daurigebs moswavleebs furclebs, romlebzec zRaparia amobeWdili da
waukiTxavs maT teqsts:
31
yoveli naxati ixateba CarCoSi da ukeTdeba warwera.
warwerebi naxatebis qveS, an naxatebzeve, `RrubelSi~ unda Caiweros.
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, moufiqron ambavs saTauri da survilisamebr
daamaton an Secvalon ambis finali;
momdevno gakveTilze moswavleebma unda daxaton yda.
moswavleebi Tavad gadawyveten, Tu ra feris `ojaxebs~ daxataven.
aseve, Tavad gadawyveten, Tu ra masaliT Seasruleben namuSevars, Tumca, laqebi umjobe-
sia daixatos saRebavebiT, xolo sxva detalebi SeiZleba fanqrebiT an flomasterebiT
Sesruldes.
aqtivoba:
1 gakveTili
moswavleebi xataven zRapris ilustraciebs (SesaZloa, gakveTilze naxatebi daixatos
mxolod ubralo fanqriT, maTi gaferadeba ki moswavleebs saSinao davalebad mieceT)
2 gakveTili
moswavleebi moifiqreben zRapris saTaurs da daxataven ydas.
miaweren naxatebs teqsts da akinZaven wigns – komiqsi SeiZleba aikinZos rogorc wigni –
marao (skoCiT erTmaneTze gadabmuli furclebiT)
saSinao davaleba:
moswavleebi daxataven komiqss Temaze `erTi dRe Cemi cxovrebidan~.
32
cisartyela
mizani:
civi da Tbili ferebis garCevis unaris ganmtkiceba;
bunebaze dakvirvebis Sedegebis mxatvrobaSi asaxvis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. III.1. – 2, 3, 5.
asaTvisebeli terminebi:
speqtri
civi ferebi
Tbili ferebi
gama
masala:
saxatavi furclebi
saRebavebi, pastelis nakrebi an feradi fanqrebi
funji
wyali
vizualuri masala:
cisartyelas gamosaxuleba
cisartyelas gadidebuli monakveTi, romelzec Cans ferebis erTmaneTSi gadasvla
speqtris zoli gardamavali ferebiT
ferebis borbali
gakveTilis msvleloba:
me-17 saukunis ingliselma mecnierma isaak niutonma, romelic sinaTlis sxivis Tvisebebs
ikvlevda, aRmoaCina, rom Tu sinaTlis sxivs gamWvirvale SuSis sxeulSi gaatareb, igi Svid
sxvadasxva feris sxivad daiSleba. isaak niutonma aseT Svidfera sxivebs `speqtri~ uwoda.
rogor Cndeba cisartyela?
cisartyela Cndeba maSin, roca erTdroulad wvims da mzec anaTebs, haeri ki wvimis wveTeb-
iTaa gaJRenTili. mzis sxivi wvimis wveTebSi gavlisas pawawina gamWvirvale burTebis garsidan
Svid ferad airekleba.
caze erTmaneTis gverdiT mzes da cisartyelas danaxva SeuZlebelia, radgan imisTvis,
rom cisartyela davinaxoT, mze uknidan unda anaTebdes.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaixsenon da aRweron, Tu unaxiaT sadme msgavsi movlena.
– gaixseneT, ra TanmimdevrobiT arian ferebi dalagebuli cisartyelaSi da ra ferebi
33
aklia mas?
moswavleebi daasaxeleben cisartyelas (iisferi, lurji, cisferi, mwvane, yviTeli,
narinjisferi, wiTeli) ferebs da CamoTvlian im ferebs, romlebic aklia Svidfera speqtrs.
– ginaxavT cisartyela, romelic mwvane feriT iwyeba?
– ginaxavT cisartyela yavisferi, ruxi da Savi zolebiT?
rogori forma aqvs cisartyelas? ginaxavT oTxkuTxa an klaknili cisartyela?
daskvna:
yy cisartyela yovelTvis Svidferaa.
yy cisartyelas ferebi yovelTvis erTi TanmimdevrobiTaa dalagebuli cisartyela
yovelTvis rkalia.
yy cisartyelas rkalis gareTa mxare yovelTvis wiTelia, Sida rkali ki iisferi.
SexedeT cisartyelas gamosaxulebas da daakvirdiT, rogor gadadian ferebi erTmaneT-
Si. rogor TandaTan yviTldeba wiTeli feri, Semdeg yviTeli mwvandeba, mwvane cisfrdeba,
lurjdeba da bolos lurji nel-nela iisferi xdeba.
Tu cisartyelas ferebs wreze ganvaTavsebT, ra mouva iisfers?
iisferi gawiTldeba. maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ferebis borbals.
aqtivoba:
moswavleebi amoirCeven saxatav masalas da Seasruleben namuSevars.
damTavrebul namuSevrebze imsjeleben, Tu ra daxates, ras daarqmevdnen TavianT naxatebs,
rogor ganalages ferebi cisartyelaze, rame xom ar gamorCaT.
onlain cisartyelas gasaferadebeli:
https://www.thecolor.com/Coloring/Rainbows.aspx
34
kontraJuri
mizani:
gavacnoT moswavleebs kontraJuris movlena
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2, 3, 4, 7.
s.g. III.3 – 3, 4, 5.
s.g. III.5. – 9, 10.
asaTvisebeli terminebi:
fauna
flora
kontraJuri
silueti
gradacia
masala:
saxatavi furclebi
ubralo fanqari
akvarelis an guaSis saRebavebi
palitra
funji
wyali
vizualuri masala:
afrikis xedebi
afrikis cxovelebis gamosaxulebebi
gakveTilis msvleloba:
rodesac Cven vuyurebT raime sagans, romelic uknidan aris ganaTebuli, Cven am sagnis
detalebis garCeva gviWirs, radgan misi Cvenken mobrunebul mxares sinaTle ar xvdeba da igi
CrdilSi eqceva. magaliTad gaixseneT, Tu gadagiRiaT adamianis portreti oTaxSi, fanjris
fonze – am dros, fotoze adamianis Cabnelebul siluetze nakvTebi Camuqebuli da Znelad
aRsaqmelia. aseT ganaTebas kontraJuri ewodeba. `kontr~ frangulad sapirispiros, `Jur~
ki dRes niSnavs. kontraJuri dRis sawinaaRmdegos, anu Cabnelebuls niSnavs.
(SeniSvna maswavleblis^Tvis: `kontraJuri~ damkvidrebuli terminia foto-kinoxelovne-
baSi da mas ar aqvs qarTuli Sesatyvisi.)
yy kontraJurSi sinaTlis wyaro – mze an naTura sagans uknidan anaTebs da Cven mxolod
sagnis muq siluets vxedavT.
35
saxelmZRvaneloSi mocemuli suraTebi swored aseT ganaTebaSia gadaRebuli da daxatuli.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs mzis dabnelebis amsaxvel fotos da ikiTxavs, Tu ras
unda niSnavdes es suraTi, ra SeiZleba iyos masze gamosaxuli.
mzis dabneleba – bunebis iSviaTi movlenaa. igi warmoiSveba maSin, rodesac mTvare, dedami-
wis garSemo trialisas, mzesa da dedamiwis Soris xvdeba da mzis diskos mTlianad efareba.
am dros, mze mTvares uknidan anaTebs, amitom, mTvaris Cvenken moqceuli mxare sibneleSia.
-y ratom aris mTvare Savi?
-y SeiZleba vTqvaT, rom mTvare kontraJurSia?
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daaTvalieron kaspar devid fridrixis ferweruli
namuSevrebi da imsjelon, Tu ra aris gamosaxuli suraTebze, rogor ganwyobas gamoxataven
isini da ra xerxi ixmara mxatvarma am ganwyobis gamosaxatad.
(sasurvelia, maswavlebelma moswavleebs namuSevrebi aCvenos eleqtronuli resursidan,
monitorze).
aqtivoba:
masala:
saweri kalami da furceli
II gakveTili
peizaJi kontraJurSi
masala:
saxatavi furclebi
ubralo fanqari
akvarelis an guaSis saRebavebi
palitra
funji
wyali
maswavlebeli dasvams SekiTxvas:
-y ra suraTi gexatebaT Tvalwin, ra SegrZneba geuflebaT, ra gaxsendebaT, rodesac
gesmiT sityva `afrika~?
afrika dedamiwis yvelaze cxeli da yvelaze `brtyeli~ kontinentia. afrikaSi moedineba
yvelaze grZeli mdinare nilosi, afrikaSia dedamiwis yvelaze didi da cxeli udabno sahara,
afrikaSi mdebareobs udidesi tba – viqtoria, romlidanac iRebs saTaves mdinare nilosi.
36
afrika iTvleba kacobriobis samSoblod – swored afrikaSi warmoiSva adamiani.
dedamiwis mcenareul samyaros (safars) flora ewodeba, cxovelur samyaros ki fauna.
– daasaxeleT, afrikuli floris ramdenime magaliTi – rogori mcenareebi izrdeba afri-
kaSi? – kaqtusebi, palmebi, baobabebi.
– daasaxeleT afrikuli faunis warmomadgenlebi – romeli cxovelebi cxovroben afri-
kaSi? – lomebi, Jirafebi, spiloebi, martorqebi, maimunebi, TuTiyuSebi....
– afrikis xsenebaze, ra ferebi warmogidgebaT Tvalwin? – savaraudod moswavleebi daas-
axeleben Tbil ferebs – yviTels, narinjisfers, mwvanes....
dRes Cven davxatavT suraTs, romelsac davarqmevT `mzis Casvla afrikaSi~. mxatvrobis
romel Janrs miakuTvnebT aseTi dasaxelebis suraTs?
– es iqneba peizaJi.
-y ra ferisaa ca mzis Casvlisas? (mowiTalo, monarinjisfro).
-y riTi mivaxvedrebT mayurebels, rom suraTi afrikis peizaJs asaxavs?
(suraTze unda daixatos afrikis faunis an floris warmomadgenlebi – romelime cxoveli,
romelic mxolod afrikaSi binadrobs da mcenare, romelic afrikaSi izrdeba).
mze kaSkaSa yviTelia. rodesac Cven vuyurebT mzis Casvlas an mzis amosvlas, ca mzis garSe-
mo naTeli, Ria yviTeli ferisaa, mzisgan moSorebiT ki ufro da ufro wiTldeba. ferweraSi,
es movlena yviTeli da wiTeli ferebis gradaciiT SeiZleba gadmoices.
aqtivoba:
peizaJi `mzis Casvla afrikaSi~.
masala:
saxatavi furclebi
ubralo fanqari
akvarelis an guaSis saRebavebi
palitra
funji
saSinao davaleba:
moswavleebi telefonis am fotoaparatis saSualebiT gadaiReben cifrul suraTebs
kontraJurSi (bunebrivi da xelovnuri ganaTebiT).
moswavleebi daaTvaliereben ermaneTis namuSevrebs, gadaarCeven fotoebs da ufrose-
bis daxmarebiT atvirTaven maT kompiuterSi, virtualuri fotoalbomis Sesaqmnelad da
gasaziareblad.
37
feri da ganwyoba
mizani:
ferebis SezavebiT sasurveli Sedegis miReba
mxatvrobaze azris gamoxatvis da msjelobis unaris gamomuSaveba
Sedegi:
s.g. III.1 – 5
s.g. III.4 – 1, 2, 5, 6
asaTvisebeli terminebi:
ferTa gama
qromatuli
aqromatuli
masala:
saxatavi furclebi
guaSis saRebavebis 12-feriani nakrebi
palitra
funji
wyali
vizualuri masala:
vilhelm hamershoi
pol gogeni
gakveTilis msvleloba:
38
moswavleebi imsjeleben, Tu romeli mxatvrisTvis rogori ferTa gamaa damaxasiaTebeli.
yy xelovnebis gakveTilze, yvelas saRebavebis erTnairi nakrebi gaqvT. yvelani erTnairi
ferebiT sargeblobT, magram yoveli Tqvenganis namuSevrebis feradovneba gansxvave-
bulia. modiT, CavataroT cda da vnaxoT, vis rogori ferebi, ferTa rogori Sexameba
mogwonT.
aqtivoba:
saxatav furcelze saRebavebiT, usistemod dasviT feradi laqebi. mTlianad gaavseT
feradi laqebiT furceli.
ixmareT rogorc sufTa, ise Sezavebuli ferebi – moamzadeT TqvenTvis sasiamovno feris
saRebavebi – SeazaveT qilidan amoRebuli sxvadasxva saRebavi palitraze da saTadarigo
furcelze mosinjeT igi. Tu feri, romelsac Sezavebis Sedegad miiRebT ar mogewonaT, ar
ixmaroT igi.
moswavleebi Seadareben erTmaneTs damTavrebul namuSevrebs da imsjeleben, Tu vis ra
ferebi moswons, rogoria maTi namuSevris ferTa gama, ra ganwyobas gamoxatavs, asaxavs Tu
ara avtoris xasiaTs namuSevari da sxva.
saSinao davaleba:
moswavleebi amoirCeven saxelmZRvanelodan romelime ilustracias, daxataven mis asls,
calke furcelze ki, amoixataven sakuTar namuSevarSi naxmari ferebis nimuSebs – Seadgenen
namuSevris ferTa gamis palitras.
39
ruxi
mizani:
gavacnoT moswavleebs ruxis Tvisebebi
ferebis SezavebiT ruxi ferebis miRebis unari
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2, 3, 5.
asaTvisebeli terminebi:
aqromatuli
qromatuli
masala:
vizualuri masala:
ruxis 1. aqromatuli, 2. Tbili da 3. civi skala
gakveTilis msvleloba:
40
klasikur ruxad iTvleba feri, romelic TeTris da Savis toli raodenobis SereviT
miiReba.
daakvirdiT ruxis pirvel skalas – am skalas aqromatuli, anu ara feradi ewodeba.
skalaze pirveli ujra TeTria, bolo Savi, maT Soris ki sxvadasxva siZlieris ruxi feris
kvadratebia.
ruxis simuqe TeTri da Savi saRebavebis Tanafardobaze, anu proporciazea damokidebuli
– rac metia Savi, miT ufro muqia ruxi.
ra gansxvavebaa am sam skalas Soris?
samive ruxis gradacias warmoadgens im gansxvavebiT, rom meore skala Tbili ruxis gra-
daciaa, mesame ki civi.
pirveli skala aqromatulia, radgan masSi ruxis garda, aranairi sxva feri ar Cans. meore,
da mesame ki qromatulia, radgan civ da Tbil ruxSi Savis da TeTris garda, sxva fericaa
Setanili.
rogor miiReba Tbili ruxi?
– Sav da TeTr saRebavs, romelime Tbili feri – wiTeli, narinjisferi an yviTeli emateba.
ruxs civi JReradoba rom mieniWos, Sav da TeTr saRebavs civi ferebi – cisferi an lurji
emateba.
maswavlebeli SeekiTxeba moswavleebs:
-y ras gagonebTY es feri?
-y saRamo, moRrubluli ca, asfalti, nisli, wvima, nacari, mgeli, moxuci....
-y ra emocias iwvevs ruxi feri?
-y mSvidi, seriozuli, mowyenili, naRvliani, moridebuli, Zveli, sveli, saqmiani...
rux fers gaaCnia ramdenime saintereso Tviseba:
1. ruxis gverdiT, nebismieri sxva feri ufro Rrma da JReradi Cans. ruxi arbilebs STabe-
Wdilebas da masTan Sexamebuli feri arasdros ar yviris, ar xdeba momabezrebeli da
gamaRizianebeli.
2. ruxi, iseve, rogorc Savi, kargad gamoyofs formas. igi ar izidavs yuradRebas, amitom
mzera, yovelTvis ruxTan Sexamebul ferze an mis gverdiT mdebare obieqtze gadadis. am
Tvisebis gamo, mxatvrebi, xSirad, ruxs suraTebis gasaformeblad, CarCosa da suraTs
Soris fonad xmaroben.
3. erTi da igive ruxi muq fonze Ria Cans, Ria fonze ki muqi; sufTa ferebze – wiTelze,
lurjze, mwvaneze, yviTelze, iisferze ki fers icvlis, livlivebs:
41
rac ufro JReradia feradi foni ruxis garSemo, miT ufro Riziandeba, iZabeba Tvali,
rac ferTa cvalebadobis da livlivis efeqts iwvevs.
-y daakvirdiT el grekos suraTebs. romeli feri Warbobs maTze? mogwonT Tu ara? ratom?
aqtivoba 1:
moswavleebi saxelmZRvaneloSi mocemuli nimuSis mixedviT gaakeTeben ruxis aqromatul,
civ da Tbil skalebs.
aqtivoba 2:
moswavleebi Tanabari moamzadeben saSualo simuqis rux saRebavs da saxelmRvaneloSi
mocemuli nimuSis mixedviT gaakeTeben ferebis gantolebas.
aqtivoba 3:
moswavleebi fanqriT daxataven qalaqis or erTnair xeds.
pirvels gaaferadeben sxvadasxva simuqis da elferis ruxiT.
meores gaaferadeben sufTa ferebiT.
moswavleebi Seadareben namuSevrebs da imsjeleben, Tu ra gansxvavebaa maT Soris, rogor
ganwyobas gamoxataven isini da ratom.
42
dRe da Rame
mizani:
bunebaze dakvirvebis Sedegad, STabeWdilebis Sesabamisi ferebiT gamosaxvis unaris
ganviTareba.
Sedegi:
s.g. III.1. – 2, 3
s.g. III.2. – 1
masala:
1 Savi qaRaldi
makrateli
webo
ubralo fanqari
sigrZeze gaWrili 4 furceli / Suaze gaWrili 2 saxatavi furceli /
akvarelis saRebavebi
wyali
funji an Rrubeli
qaRaldis skoCi, romelic advilad Zvreba qaRalds
vizualuri masala:
mzis amosvlis da Casvlis amsaxveli fotoebi
mzis amosvlis da Casvlis amsaxveli ferweruli namuSevrebi:
klod mone `mzis amosvla~
iaponuri akvarelebi
gakveTilis msvleloba:
43
mzis Casvla ki ufro muq, Tbil, JRerad ferebTan. aseve gansxvavdeba erTmaneTisgan SuadRisa
da saRamos ganaTeba da feradovneba.
moswavleebi daaTvaliereben vinsent van gogis da utagava hiroSiges peizaJebs, imsjeleben,
Tu dRis romel monakveTs asaxaven isini da daasabuTeben, Tu ratom Tvlian ase.
-y warmoidgineT, ra ferebiT ganasxvavebdiT erTmaneTisgan dRe-Ramis oTx monakveTs.
-y daxateT dRe-Ramis sxvadasxva monakveTi xis siluetiT.
aqtivoba:
moswavleebi yavisfer an Sav furclebs mokecaven orjer, sigrZeze da siganeze. fanqriT
martivad, daxataven xis erT siluets, gamoWrian mas, da miRebul xis oTx erTnair siluets
daawebeben winaswar momzadebul fonebze.
foni:
imisTvis, rom furcelze CarCosTvis gankuTvnili adgili ar daisvaros saRebaviT saxatav
furclebis kideebze, winaswar moniSnul adgilze unda dawebdes qaRaldis skoCi, romelic
advilad cildeba qaRalds. aseve, mkrTalad, fanqriT moniSnul CarCos sazRvars dafervis
dros SeiZleba daefaros saTadarigo furceli.
furclebze funjiT an RrubeliT momzaddeba sxvadasxva feris foni:
dila
SuadRe
saRamo
Rame
rodesac foni SeSreba, moswavleebi moxsnian furclebidan skoCs da daawebeben suraTebs
gamoWrili xeebis siluetebs.
44
Semajamebeli gakveTili
gantoleba ferebiT
mizani:
ferebis Sezavebis codnis da unaris gamovlena
Sedegi:
s.g. III.1. – 5
s.g. III.3. – 2
masala:
moswavles buki
an amocanebis amobeWdili furclebi
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba 1:
maswavlebeli daurigebs moswavleebs furclebs ferebis gantolebis nimuSiT.
moswavleebma unda moZebnon Sesaferisi feri da gaaferadon ucnobi feris grafa.
pirvel blokSi moswavleebi amoxsnian amocanebs sami ZiriTadi feris (lurji – yviTeli,
wiTeli – yviTeli, lurji – wiTeli) Sezavebaze.
meore blokSi amocana garTuldeba da moswavleebi amoxsnian amocanebs Sedgenili ferebis
yavisferis, nacrisferis, cisferis, da vardisferis Sezavebaze.
45
mesame blokSi moswavleebi Tavad moifiqreben, romeli ferebis Sezaveba surT da
gaaferadeben yvela grafas.
46
weliwadis droebi
mizani:
bunebaze dakvirvebis Sedegis asaxvis unari
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 3, 5.
s.g. III.2. – 1.
s.g. III.4. – 1, 2.
asaTvisebeli terminebi:
sezoni
silueti
masala:
4 patara zomis (1/4) saxatavi furceli
imave zomis Txeli muyao an qaRaldi
saRebavebi
funji
Rrubeli
wyali
ubralo fanqari
Txeli muyao
makrateli
saSleli
gakveTilis msvleloba:
47
yvela is feri, romelic cecxls, mzes, sicxes, siTbos da zafxuls mogvagonebs, Tbil
ferebs miekuTvneba.
ferebi, romlebic sicives, yinvas, zamTars, wyals mogvagonebs, civ ferebs miekuTvneba.
yy kidev erTxel daakvirdiT ferebis speqtrs da CamoTvaleT, romeli ferebia Tbili
da romeli civi.
yy daakvirdiT pol gogenis or peizaJs da aRwereT, ra aris gamosaxuli da rogori fer-
ebiTaa Sesrulebuli es suraTebi.
maswavlebeli esaubreba moswavleebs weliwadis droebis Sesaxeb.
moswavleebi daaTvaliereben saxelmZRvaneloSi weliwadis droebis amsaxvel suraTebs.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, CamoTvalon, Tu ra niSnebiT varCevT erTmaneTisgan weli-
wadis droebs – rogor icvleba buneba, ra detalebi akldeba an emateba garemos weliwadis
sxvadasxva dros (mag. zamTarSi xeebs foTlebi ara aqvT, sxva dros ki, foTlebi sxvadasxva
ferisaa).
maswavlebeli ikiTxavs:
yy ra ferebiT daaxasiaTebdiT weliwadis yovel sezons? rogoria zamTris ferTa gama?
ra ferebi Warbobs zamTarSi civi Tu Tbili? ra ferisaa ca, xeebi... aseTive kiTxvebs
dausvams Semodgomis, gazafxulis da zafxulis dasaxasiaTeblad.
Semdeg maswavlebeli gaacnobs moswavleebs davalebis pirobas:
yy Cven dRes patara furclebze davxatavT or erTnair peizaJs, romlebzec weliwadis
Tbil da civ sezons gamovsaxavT.
imisTvis, rom peizaJebi erTnairi gamovides, calke, muyaoze daxateT da gamoWeriT sax-
lis da xis siluetebi. daalageT isini rigrigobiT saxatav furclebze, SemoavleT fanqriT
konturi. SeazaveT ferebi palitraze da dafereT foni RrubliT, Cafiqrebuli sezonis
Sesaferisi ferebiT sxva detalebi daxateT funjiT.
aqtivoba:
1. moswavleebi muyaos patara naWerze daxataven da gamoWrian saxlis da xis siluetebs.
siluetebi unda iyos imxela, rom patara furcelze kargad daetios.
2. orive saxatav furcelze mkrTalad gaavleben horizontis xazs.
3. moamzadeben palitraze saRebavebs,
4. daadeben pirvel saxatav furcels saxlis da xis siluetebs, fanqriT Semoavleben
maT konturs (imisTvis, rom Tu dafervis dros silueti gainZra, advilad daabrunon
pirvandel adgilze) da RrubliT daferaven suraTis fons weliwadis romelime erTi
sezonis Sesaferisi ferebiT.
5. moxsnian gamoWril siluetebs da daalageben maT meore furcelze iseve, rogorc pir-
vel furcelze edoT da daferaven fons meore sezonisTvis damaxasiaTebeli ferebiT.
6. saxlis da xis TeTrad darCenil siluetebs gaaferadeben da miuxataven maT Sesabamisi
sezonis niSnebs – (Tovli, yviTeli an mwvane foTlebi, yvavilebi).
48
moswavleebi ganixilaven damTavrebul namuSevrebs da imsjeleben, Tu ramdenad gamou-
vidaT Canafiqri, gamosaxavs Tu ara suraTi weliwadis im dros, romelic iyo Cafiqrebuli,
romeli namuSevari asaxavs Canafiqrs ukeT da ratom.
49
kompozicia foTlebiT
ferebis Sezaveba
mizani:
axali teqnikis aTviseba
ferebis Sezavebis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. 3.1. – 3, 5, 6, 8.
s.g. 3.2. – 1, 4.
asaTvisebeli terminebi:
konturi
masala:
sxvadasxva formis foTlebis amobeWdili nimuSi.
gamartivebuli varianti
vizualuri masala:
ferebis borbali
Semodgomis xedebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli esaubreba moswavleebs civ da Tbil ferebze – Seaxsenebs maT, rom Tbili
ferebi aris siTbos ferebi – yviTeli, wiTeli, narinjisferi, xolo civi ferebi – sicivis
ferebia – lurji, cisferi, iisferi, mwvane.
50
-y SexedeT ferebis borbals da moisazreT: romeli ferebi SeiZleba iyos civic da
Tbilic?
aqtivoba 1:
axla ki, daviwyoT foTlebis xatva.
yy palitraze daasxiT ferebi, SeazaveT da moimzadeT sxvadasxva tonalobis yviTeli,
wiTeli, mwvane saRebavi, Tu saWiroa, kidev daamzadeT Ria da muqi yavisferi saRebavi.
yy RrubeliT, patar-patara laqebiT, mTlianad dafareT, aaWreleT saxatavi furceli
sxvadasxva feriT.
51
yy manam furceli Sreba, nimuSidan gamoWeriT ramdenime sxvadasxva formis foToli.
yy gamoWrili foTlebi daadeT gamSral fons da muqi flomasteriT SemoxazeT maTi kon-
turi. daxateT rac SeiZleba bevri foToli, rom naxati miwaze Camocvenil foTlebs
daemsgavsos.
aqtivoba 2:
yy Rrubeli CaaweT erTdroulad ori-sami feris saRebavSi
yy gamoWril foTols ramdenjerme frTxilad daadeT Rrubeli ise, rom foToli mTli-
anad SeiRebos da Wreli gamovides.
yy foTlis Suaguls, SeuRebavi mxridan wausviT cota webo – foTlis kideebi unda darCes
mSralad
yy daawebeT foTlebi gamzadebul naxatze.
Sedegad, moswavleebis namuSevrebze dawebebuli foTlebi namdvilis STabeWdilebas
datoveben.
52
yviTeli
mizani:
kompoziciaSi obieqtis zomisa da feris Tanafardobis gacnobiereba
Sedegi:
s.g. III.3. – 1, 2.
s.g. III.4. – 1, 2.
s.g. III.5. – 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
kompozicia
masala:
naxevari Savi furceli
10X10 sm. yviTeli, mwvane, lurji da wiTeli furclebi
ubralo fanqari
makrateli
webo
vizualuri masala:
civi da Tbili interieris 2 foto
van gogis ferweruli namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ambobs:
– me dagisvamT SekiTxvas, romelic ecadeT uceb, daufiqreblad mipasuxoT, daasaxeleT
pirvelive sityva, romelic TavSi mogivaT:
– Tqveni azriT, ra ferisaa siTbo?
– ra ferisaa sinaTle?
– ra ferisaa sibnele?
– ra ferisaa sicive?
– ra ferisaa WuWyi?
– ra ferisaa sisufTave?
– ra ferisaa sixaruli?
– ra ferisaa dardi?
– me CamovTvli sxvadasxva fers, Tqven ki dafiqrdiT, ras gagonebT es feri – siTbos Tu
sicives, da xelis aweviT maCveneT, Tbili feri davasaxele Tu civi. SevTanxmdeT, rom marjvena
xelis aweviT Tbil fers maniSnebT, marcxena xelis aweviT ki civ fers.
53
maswavlebeli areulad asaxelebs ferebs – wiTeli, lurji, cisferi, yavisferi, nacris-
feri, yviTeli...
-y ras fiqrobT yviTel ferze? rogor daaxasiaTebdiT mas? ra SegrZnebebs, rogor azrebs
iwvevs TqvenSi yviTeli?
yviTeli aris sinaTlesTan yvelaze axlos mdgomi feri.
es feri yovelTvis sinaTlis da siTbos gancdas iwvevs adamianebSi, karg gunebaze gvayenebs.
gaixseneT, rogor uxaria Tvals, roca wvimian amindSi, moRuSul RrublebSi uceb mzis
yviTeli sxivi gamoanaTebs... Tu zamTris nacrisfer, uJmur dRes, yviTel SuSaSi gaixedebi,
maSinve karg gunebaze dadgebi, mogeCveneba, rom cotaTi daTba kidec.
aseTive simyudrovis, siTbos SegrZneba gviCndeba yviTlad SeRebil oTaxebSi. Turme,
bavSvebi yviTel oTaxebSi ufro xalisianebi, energiulebi xdebian da ukeT swavloben.
yviTeli `sufTa~feria. mas ar uyvars WuWyi – rogorc ki yviTels sxva feri ereva da WuW-
yiandeba an civdeba, igi usiamovno, xandaxan saZagel STabeWdilebas iwvevs.
meore mxriv, Tu rame sxva ferSi odnav yviTels gaurev, is feri ufro Tbili, sasiamovno,
cocxali da JReradi xdeba.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs van gogis ferwerul namuSevrebs da sTxovs maT
gamoTqvan azri am suraTebis Sesaxeb – daasaxelon, ra Janrisaa esa Tu is suraTi, ra STabe-
Wdileba SeeqmnaT, rogor ganwyobas gamoxataven suraTebi, romeli feri Warbobs, romelia
mTavari suraTebze.
ferweraSi yviTeli feri umal izidavs Tvals. sakmarisia tiloze sul patara yviTeli
laqa dasva, mzera umal mas miejaWveba.
kompoziciaSi yviTeli mZime feria – igi Tavis sikaSkaSiT gadawonis sxva ferebs.
CavataroT ramdenime cda da vnaxoT, rogor urTierTqmedebs yviTeli feris laqa sxva
ferebTan.
54
ferad qaRaldebze SemoxazeT da gamoWeriT sxvadasxva zomis wre, oTxkuTxedi da sam-
kuTxedi, daalageT es figurebi Sav qaRaldze ise, rom gawonasworebuli kompozicia miiRoT.
scadeT sxvadasxva kombinacia, gadaalageT figurebi, gadakveTeT isini, mouZebneT furcelze
saukeTeso adgili da daakvirdiT, rogor moqmedebs kompoziciur ganawilebaze figurebis
zoma da feri. SexedeT erTmaneTis kompoziciebs, mieciT erTmaneTs rCevebi, erTad gad-
awyviteT, Tu figurebis da ferebis rogori ganlagebaa TvalisTvis ufro sasiamovno.
aqtivoba 1:
moswavleebi ferad furclebze xeliT, ubralo fanqriT Semoxazaven da Semdeg gamoWrian
geometriul figurebs – ramdenime did da patara wres, samkuTxeds da oTxkuTxeds (maswav-
lebels SeuZlia urCios moswavleebs, figurebi daxaton mxolod erT furcelze, daalagon
furclebi erTmaneTze da ise gamoWran erTnairi figurebi da gaucvalon isini erTmaneTs
sxva figurebSi.)
gamoWrili figurebiT, Sav furcelze, aawyoben gawonasworebul abstraqtul kompozicias.
manam figurebi dawebdeba, moswavleebi daaTvaliereben erTmaneTis kompoziciebs, imsje-
leben, Tu romeli maTgania gawonasworebuli, romel ara da ratom, romeli figura gadawonis
kompozicias da ratom (feriT Tu zomiT), rogor jobia maTi ganlageba.
ganxilvis Semdeg daawebeben figurebs da kidev erTxel gadaxedaven erTmaneTis namu-
Sevrebs, amoarCeven ramdenimes da imsjeleben, Tu ratom daimsaxura am namuSevrebma maTi
yuradReba.
aqtivoba 2:
masala:
saxatavi furclebi
guaSis saRebavebi
palitra, funji, wyali
moswavleebi Caatareben cdas: yviTeli feris saRebavs Seureven sxva feris saRebavebs ,
mosinjaven maT saxatav furcelze da imsjeleben miRebul Sedegze - romeli ferebis Sezaveba
mouxda yviTel fers, da romeli ferebis damateba ar gamodga kargi.
saSinao davaleba:
moswavleebi daxataven peizaJs yviTeli feris yvavilebiT. davalebis mizania moswavleeb-
ma bevri sxvadasxva elferis yviTeli yvavili daxaton da mosinjon, Tu ra Sedegs miiReben
yviTeli saRebavis sxva ferebTan SezavebiT.
55
mxatvari da garemo
mizani:
xelovnebis nawarmoebSi ganwyobis amocnobis unaris ganviTareba;
namuSevarSi sxvadasxva ganwyobis, emociis asaxvis unaris ganviTareba;
vinsent van gogis SemoqmedebasTan gacnoba.
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 3, 5.
s.g. III.4. – 1, 2, 3, 4, 5, 6.
masala:
saxatavi rveuli da masala moswavlis arCevanis mixedviT.
vizualuri masala:
vinsent van gogis namuSevrebi
moxuci; ayvavebuli msxlis xe; irisebi; memaRaroe qalebi; wirvis Semdeg; naturmorti;
oleandra; avtoportreti.
gakveTilis msvleloba:
56
damatebiT, maswavlebels SeuZlia sTxovos moswavleebs, miakuTvnon van gogis nawarmoe-
bebi maTTvis cnobil Janrebs. es cota damabneveli kiTxvaa, radgan maTTvis naturmortica
da peizaJic sxvagvar suraTebTan asocirdeba. maswavlebeli ganumartavs, rom fexsacmeli
usulo sagania da es suraTic naturmortia, xolo `nuSis toti~ peizaJia, miuxedavad imisa,
rom aq bunebis xedi ar Cans.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra ferebiTa da gamosaxulebebiT SeiZleba sevdiani ganwyobis gadmocema?
yy ra ferebiTa da gamosaxulebebiT SeiZleba sasixarulo ganwyobis gadmocema?
yy Tqven ra mxatvruli xerxebiT moaxerxeT am ganwyobebis gadmocema sakuTar namu-
SevrebSi?
yy rogor gamogividaT?
yy rames xom ar SecvlidiT?
aqtivoba:
1. moswavleebi avseben T sqemas.
2. moswavleebi gayofen saxatavi rveulis furcels or nawilad. erTze xataven mxiarul
suraTs, meoreze – sevdians. Tu klasSi ver moaswreben, dasruleba saxlSi daevalebaT.
57
grafika da plakati
mizani:
vaswavloT moswavleebs ferweris da grafikis gansxvaveba,
gavacnoT moswavleebs grafikis erTerTi saxeobis, plakatis arsi da daniSnuleba
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2, 3, 6.
s.g. III.3. – 1.
s.g. III.4. – 1, 2.
s.g. III.5. – 1, 3.
masala:
saxatavi furclebi
feradi pastelebi
fanqari
makrateli
Savi flomasteri
didi zomis formatebi
mSrali webo
feradi furclebi
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
58
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs van gogis grafikuli da ferweruli suraTebis nimuSebs
da ityvis:
-y am suraTebis nawili, ferweras miekuTvneba, nawili ki grafikas. SegiZliaT Tu ara
amoicnoT, Tu romeli maTgania ferwera da romeli grafika?
-y ra niSniT ganasxvaveT erTmaneTisgan es ori dargi?
Semdeg, maswavlebeli aCvenebs moswavleebs van gogis or ferad grafikul namuSevars da
ikiTxavs, Tu romel dargs ekuTvnis es ori suraTi da ratom.
ferweras miekuTvneba is namuSevrebi, romlebSic mTavari elementi feria. isini Ses-
rulebulia feradi laqebiTa da monasmebiT, masalad ki, zeTis an temperis saRebavebia
gamoyenebuli.
grafikas miekuTvneba namuSevrebi, romlebSic mTavari elementi xazia, feri ki damxmare
saSualebas warmoadgens. grafikul namuSevrebs asruleben fanqriT, naxSiriT, kalmiT,
feradi pastelebiTa da wylis saRebavebiT.
– grafikis erT-erTi saxeobaa plakati. plakati naxatebisgan gansxvavebuli xerxebiT
iqmneba.
– SeadareT erTmaneTs plakatebi da grafikuli suraTebi. ra sxvaobas xedavT maT Soris?
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs ramdenime plakats da sTxovs maT aRweron, Tu ra
informacias gvatyobineben, ras mogviwodeben es suraTebi.
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs plakatis gakeTebas Temaze `Cveni Wreli samyaro~.
moswavleebi daiyofian jgufebad. yoveli jgufi gaakeTebs 1 plakats.
aqtivoba 1:
moswavleebi saxatav furcelze daxataven sxvadasxva cxovelis, frinvelis, Tevzis an
mweris konturul gamosaxulebebs.
saxatav furcels, meore mxridan, mTlianad dafaraven sxvadasxva feris patara zomis
laqebiT.
gamoWrian konturiT daxatul figurebs, da gaferadebuli mxridan, Savi flomasteriT
morTaven maT ornamentuli motivebiT.
aqtivoba 2:
masala:
I aqtivobaze gakeTebuli cxovelebis, frinvelebis, Tevzebis figurebi
didi formati
webo
fanqari
flomasterebi, saRebavebi an feradi qaRaldebi
makrateli
moswavleebi, pirvel aqtivobaze gakeTebuli cxovelebis, frinvelebis, Tevzebis fig-
urebiT gaakeTeben plakats `Cveni Wreli samyaro~:
59
erT did formatze, winaswar mofiqrebuli wesrigiT, daawebeben ferad figurebs.
Tu saWiroa, plakats daamateben naxatebs, mosarTavebs an ganmartebiT warwerebs.
plakats gaukeTeben saTaurs:
saTaurisTvis plakatze unda gamoiyos specialuri adgili.
saTauri unda Sesruldes didi asoebiT, romlebic SeiZleba daixatos, an gamoiWras feradi
qaRaldebisgan da dawebdes.
60
Strixi
mizani:
Strixebis arsis gageba,
StrixebiT xatvis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2, 3.
s.g. III.2. – 4.
asaTvisebeli terminebi:
Strixi
masala:
saxatavi furceli
ubralo fanqari
vizualuri masala:
vinsent van gogis, rembrandtis da albrext diureris naxatebi
gakveTilis msvleloba:
moswavleebma unda ipovon sxvaoba – orive Citi daxatulia, magram meore ufro hgavs
cocxals.
maswavlebeli ityvis:
– daakvirdiT am Citebs da amixseniT, ratom hgavs meore Citi ufro metad namdvils?
rogor moaxerxa es mxatvarma?
maswavleblis daxmarebiT, moswavleebi ipovian mizezs – pirveli Citi daxatulia mxolod
konturiT, meore Cits ki bumbuli aqvs daxatuli da amitom ufro hgavs namdvils.
61
rogor aris daxatuli bumbuli? ra saSualeba ixmara mxatvarma bumbulis dasaxatad?
pirveli Citi erTi mTliani xaziTaa daxatuli da frTebic aseTive usaxuri xazebiTaa
daxatuli, am Citis xatvisas, mxatvars ar gamouyenebia Strixebi. Citis gamosaxuleba brtye-
lia da sul ar hgavs cocxals.
meore Citi ki mrgvali da fumfulaa. misi bumbuli daxatulia mokle, wvrili, nazi xazebiT;
frTebi ufro sqeli, muqi da uxeSi xazebiT – Citis frTebic sinamdvileSi xom ufro uxeSi
bumbuliTaa dafaruli.
daakvirdiT, rogor aris daxatuli bumbuli – yoveli xazi im mimarTulebiTaa gavlebu-
li, ra mimarTulebiTac ezrdeba Cits bumbuli – gverdebze da frTebze bumbuli daxrili,
kudisken mimarTuli StrixebiTaa daxatuli, Tavze ki Strixebs sul sxva mimarTuleba aqvT.
daakvirdiT Cits da warmoidgineT, Strixebs sva mimarTuleba rom qondes, rogor gamosa-
xulebas miviRebdiT?
daakvirdiT naxatebs da miTxariT,
– ra mniSvneloba Strixebis mimarTulebas?
– rogor aRwerdiT TiToeul naxatSi gamoyenebul Strixebs?
– ra gamoxares mxatvrebma StrixebiT?
– rogor fiqrobT, ra gansxvavebaa Strixsa da konturs Soris?
– risi daxatva SeiZleba StrixebiT?
SegiZliaT, CamoayaliboT, ra yofila Strixebi?
exla ki, Cven TviTon gamovcadoT, Tu ra SeuZliaT Strixebs – daxateT rame cxoveli an
frinveli. ecadeT, ar gamoiyenoT konturi da ixmaroT mxolod Strixebi. SegiZliaT daxa-
toT rogorc CvenTvis nacnobi – fumfula kata, ekliani zRarbi, aseve rame ucnauri, Tqveni
gamogonili arsebac – gaburZgnuli, ekliani, bumbuliani....
aqtivoba:
moswavleebi daxataven StrixebiT cxovels.
62
eSeris mozaikuri samyaro
mizani:
furclis dakecvis, gamoWris da dawebebis dros sizustis dacvis unaris gamomuSaveba
Sedegi:
s.g. III.1. – 6, 8, 9.
asaTvisebeli terminebi:
optikuri iluzia
masala:
A4 zomis feradi furclebis naxevrebi (2 feri TiTo wyvils)
kvadratis formis saxatavi furceli
ubralo fanqari
saxazavi
makrateli
webo
skoCi
vizualuri resursi:
moric kornelis eSeris naxatebi
gakveTilis msvleloba:
63
daxatuli figurebis Tvisebebis Seswavla da kompiuteris daxmarebiT ageba imisa rasac
mxatvari xeliT, xeliTve daxazul badeSi xatavda.
mozaikis msgavs naxatebSi, mxatvarma gaacocxla geometriuli figurebi – geometriuli
formebidan `gamoCekili~ sxvadasxva cxovelis gamosaxuleba simetriulad mowesrigebul
naxatad aqcia. aseT naxatebs `metamorfozebi~ anu saxecvlileba, gardaqmna ewodeba.
mas Semdeg, rac moswavleebi daaTvaliereben eSeris naxatebs, maswavlebeli SeekiTxeba maT:
-y Tqveni azriT, mxatvrobis romel Janrs miekuTvneba eSeris naxatebi?
-y ra figurebia daxatuli naxatebze?
-y ratom ewodeba am naxatebs `metamorfozebi~?
-y ra aris ucnauri am naxatebSi?
aqtivoba:
moswavleebi muSaoben wyvilebad. wyvilebi gainawileben ferad qaRaldebs.
ferad qaRaldebs dakecaven saxelmZRvaneloSi mocemuli instruqciis daxmarebiT da
nakecebis mixedviT gamoWrian samkuTxedebs.
feradi samkuTxedebiT, mozaikis principiT, aewyoba da saxatav furcelze dawebdeba
ornamentuli motivi.
moswavleebi damTavrebul namuSevrebs erTmaneTs uknidan skoCebiT gadaawebeben da erT
mTlian namuSevrad akinZaven.
http://www.shodor.org/interactivate/activities/Tessellate/
64
leonardos igavi
mizani:
warmosaxvis unaris gaRviveba;
mosmenili ambis ilustrirebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.III.1. – 1.
s.g.III.4. – 1, 2, 4, 5, 6.
s.g.III.5. – 9
asaTvisebeli terminebi:
leonardo da vinCi
masala:
saxatavi furceli, feradi fanqrebi an flomasterebi.
vizualuri masala:
Sua saukuneebis gobelenebi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli winaswar eubneba moswavleebs, rom maT mosmenili ambis ilustracia unda
Seqmnan, anu daasuraTon.
-y ra aris ilustracia? – ilustracia raime teqstis ukeT gasagebad Seqmnili naxatia.
maswavlebeli ukiTxavs moswavleebs leonardo da vinCis igavs. aCvenebs Sua saukuneebis
gobelenebis (kedelze dasakidebeli naqsovi samSvenisi) ilustraciebs (parizi, klunis muzeu-
mi) da ekiTxeba, ra aris asaxuli maTze. maswavlebeli uxsnis, rom martorqa cxeni Sublze maRa-
li rqiT, romelsac zogjer likornad moixsenieben, zRapruli, gamogonili, fantastikuri
arsebaa. SesaZloa, moswavleebma gaixsenon, rom aseTi arseba hari poteris Tavgadasavlidan
axsovT. Sua saukuneebSi swamdaT, rom martorqa cxenis moTviniereba mxolod qalwulebs
SeeZloT, xolo Tu aRvirs gamosdebdi, mxolod oqrosas iCerebdnen.
Tu dro darCeba, maswavlebels SeuZlia Semdegi ram uambos moswavleebs:
– aseTi cxeni qarTveli mefis gerbzec iyo gamosaxuli. qarTl-kaxeTis ukanaskneli mefis,
giorgi me-12-is vaJi, cnobili qarTveli moRvawe ioane batoniSvili (bagrationi) werda, rom
daviT IV aRmaSeneblis gerbze (gerbi – sagvareulo, profesiuli an saxelmwifo ganmasxvave-
beli niSani simboluri gamosaxulebebiT) gamosaxuli iyo `cxeni rqosani~: `Rerbsa ama mefisa
SehsZines cxeni rqosani, romelic moipoa TviT mefeman, mimavalman martod tfilisidan
quTaiss saSenebelad... ixila mcxeTis iwroTa adgilTa Sina cxeni ese rqosani, dauZaxa mefe-
man... aRudva lagami wmindis giorgis cxenisa... cxeni igi esreTi iyo mkvircxl da mali, romel
65
erTs dRes adre mividis tfilisidgan quTais da munidgan qarTls da qarTlidan kaxeTs~.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Semdeg gakveTilze moitanon maTi sayvareli ilustri-
rebuli wigni, aCvenon megobrebs da isaubron, ratom moswonT es ilustraciebi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ras niSnavs ilustracia?
yy romeli wignis ilustracia mogwonT yvelaze metad?
yy romeli epizodi dagamaxsovrdaT yvelaze ukeT?
yy ram moaxdina STabeWdileba?
yy romeli epizodis ilustracia daxate?
yy ratom amoarCie es epizodi?
yy ise gamogivida, rogorc varaudobdi Tu raime sxvagvarad daxate? ratom?
yy yvelaze ukeT ra gamogivida sakuTar ilustraciaSi?
yy rames xom ar Secvlidi?
yy visi namuSevari mogwons yvelaze metad?
yy ras niSnavs gobeleni?
yy xelovnebis romel dargs miekuTvneba gobeleni?
aqtivoba:
moswavleebi warmosaxviT xataven leonardo da vinCis igavis ilustraciebs da warudgenen
klass – saubroben, Tu romeli epizodia asaxuli maT naxatze.
Semdeg gakveTilze moswavleebs moaqvT maTi sayvareli ilustrirebuli wigni, aCveneben
megobrebs da saubroben, ratom moswonT es ilustraciebi.
66
Txzuleba `sizmari~
mizani:
mxatvrobidan miRebuli STabeWdilebebis gaziarebis unari; warmosaxvis unaris ganvi-
Tareba.
Sedegi:
s.g.III.4. – 2, 4.
s.g.III.5. – 1, 2, 3, 9, 10.
masala:
furceli, kalami, cnobil mxatvarTa namuSevrebis reproduqciebi.
vizualuri masala:
iaponeli kinoreJisoris akira kurosavas filmis `sizmrebi~ Sesabamisi novelis (“yvavebi~)
bmuli: http://net.adjara.com/Movie/main?id=4455 1.03 wT-idan 1.13 wT-mde. filmi gaxmovanebulia
qarTulad;
cnobil mxatvarTa ferweruli namuSevrebis (sasurvelia, yofiTi Janris, Tumca, SesaZle-
belia sxva Janrebis nawarmoebebic) reproduqciebi (TiTo moswavles TiTo).
gakveTilis msvleloba:
67
2. ra grZnoba dageuflaT? ratom?
3. `gaRviZebis~ Semdeg miuTiTeT, sadauri da romeli mxatvris romeli Janris romeli
suraTi `dagsizmrebiaT~.
vigrZeni, rom. . . .
aqtivoba:
moswavleebi uyureben films, msjeloben da instruqciis mixedviT weren Txzulebas.
Semdeg gakveTilze isini xmamaRla kiTxuloben Txzulebebs da gamoTqvamen azrs erTmaneTis
nawerebis Sesaxeb.
68
II Tema: Janrebi
2 gakveTili
mizani:
xelovnebis nawarmoebis Sesaxeb msjelobis unaris ganviTareba; xelovnebis, rogorc
komunikaciis saSualebis gacnobierebisa da gamoyenebis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.III.1. – 1, 2, 6.
s.g.III.2. – 1
s.g.III.3. – 1, 2, 5.
s.g.III.4. – 2, 4, 5, 6.
s.g.III.5. – 2, 3, 9.
asaTvisebeli terminebi:
pleneri, molberti, yofiTi Janri
masala:
amobeWdili ilustraciebi, 4 tipis erTnairnaxatiani baraTebi, saweri furceli, kalami;
saxatavi furceli, feradi fanqrebi an flomasterebi.
vizualuri masala:
klod mone. `qali mzis qolgiT~:
eduard mane. `mones ojaxi maT baRSi arJanteiSi~:
ogiust renuari. `kamila mone da misi vaJi Jani maT baRSi arJanteiSi~.
ogiust renuari. `kamila mone da misi vaJi medouSi~:
gakveTilis msvleloba:
am gakveTilisTvis maswavlebelma oTxive ilustracia unda amobeWdos. sasurvelia, fera-
di. Tu ara, kargi xarisxis Sav-TeTri mainc (ix.: danarTi). aseT SemTxvevaSi, ferebze dasak-
virveblad, kompiuteris monitorze erTdroulad oTxive ilustracia unda ganTavsdes).
maswavlebelma winaswar, klasi oTx jgufad unda dayos. Sesabamisad, winaswarve gaamzados
moswavleTa raodenobis Sesabamisi, 4 tipis erTnairnaxatiani baraTebi. baraTebs daaxatos
TemasTan dakavSirebuli gamosaxulebebi, vTqvaT, qolga, marao, qaTami an mamali da Slapa.
pirobiTad, Tu klasSi 20 moswavlea, saWiroa 5-5 baraTi erTnairi naxatiT. SesaZlebelia amo-
canis gamartiveba – naxatebis nacvlad – 5-5 sxvadasxva feris baraTis darigeba an baraTebis
danomvra, magram naxatebi ufro saxaliso garemos Seqmnis. klasSi Semosvlisas maswavlebeli
bavSvebs sTxovs, magidaze ukuRma dayrili baraTebidan TiTo aiRon.
69
-y xeli awieT, vis SegxvdaT qolga? qolgianebi erTad dasxediT. vinc marao aiReT,
dajgufdiT da ase Semdeg. Tu yvelam ipova sakuTari jgufi, saqmes SevudgeT. modiT,
viTamaSoT `vin, sad, rodis~. yvela TamaSs wesebi sWirdeba, rom yvela daemorCilos da
areuloba ar iyos. Tu wesebs davarRvevT, TamaSi ar gamova, vinme gaRiziandeba da cud
xasiaTze dadgeba. Tu gvinda, rom am gakveTilidan yvela nasiamovnebi darCes, wesebi
unda davicvaT.
-y me dagirigebT ilustraciebs. TiTo jgufs TiTo namuSevari gergebaT. Tqven ki
suraTebs daakvirdebiT da dafaze Camowerili kiTxvebis mixedviT, pasuxebs moamza-
debT. gamarjvebuli is jgufi iqneba, romelic yvelaze srul, amomwurav pasuxebs
gascems. amisTvis 15 wuTi geZlevaT. me dros gamovTvli da rodesac taSs davukrav,
msjeloba daiwyeT. CurCuliT unda imsjeloT, rom jgufebma erTmaneTs xeli ar SeuSa-
loT. Semdegi taSi ukve saqmis Sewyvetis niSani iqneba (taSis nacvlad SesaZlebelia
zanzalakis aJRaruneba an sayvirSi Caberva, rac ufro saxalisos gaxdis TamaSs).
maswavlebeli moswavleebs urigebs oTxive ferweruli tilos ilustraciebs. ferebze
dasakvirveblad, kompiuteris monitorze erTdroulad oTxive ilustracia unda ganTavsdes).
dafaze winaswar Camowerilia kiTxvebi:
drois amuwurvis Semdeg maswavlebeli taSs ukravs da jgufebSi msjeloba wydeba. jgufis
wevrebi rigrigobiT pasuxoben kiTxvebs, rom yvelas mouwios raRacis Tqma. maswavlebeli
akontrolebs, rom moswavleebma saubari ar gaawyvetinon erTmaneTs. dasasruls, maswav-
lebeli ajamebs Sedegebs, ramdenad amomwuravi iyo maTi pasuxebi, raime xom ar gamorCaT
an arasworad gansazRvres. romelime jgufi xom ar xmaurobda da xels uSlida sxvebs da
a.S. sityvierad Seafasebs moswavleebis dakvirvebulobas, jgufSi muSaobas da samomavlo
rCevebs miscems.
moswavleebi kiTxuloben teqsts saxelmZRvaneloSi. maswavlebeli svams kiTxvebs:
-y Tqven romeli mxatvris namuSevari mogwonT metad? ratom?
-y rogor fiqrobT, eduard mane cdeboda Tu marTali iyo? Tu erT adamians namuSevari
ar moswons, es aucileblad imas niSnavs, rom cudia? (ara. sxvas SeiZleba moswondes).
-y saqme isaa, rom manamde zogierTi adamiani eduard manes naxatebsac iwunebda. magaliTad
cnobilia, rom mis erT-erT namuSevars gamofenis mnaxvelebi qolgebs da xeljoxebs
uRerebdnen, radgan ar moewonaT. rogor ggoniaT, sworad iqceodnen? Tu raime ar
mogvwons, SegviZlia vTqvaT, ratom ar mogvwons, magram sxvisi namuSevris gafuWeba
70
da aseTi sityvebiTa Tu saqcieliT dawuneba mas mxolod guls atkens. Tqvenc unda
gaufrTxildeT erTmaneTis namuSevrebs da Tu raime ar mogewonebaT, Tavazianad unda
urCioT, risi gamosworeba SeiZleba. ra moxdeba, Tanaklaselis naxati rom daWmuWnoT,
daxioT, raime miaxatoT? (ewyineba, gaibuteba, SeiZleba momavalSi TqvenTan megobroba
gauWirdes).
-y Tu SemTxveviT gaufuWebT namuSevars, ajobebs maSinve bodiSi mouxadoT da gamoswore-
baSi daexmaroT. maSin uTanxmoeba ar moxdeba da yvela bednieri iqneba. megobrulma,
keTilganwyobilma qcevam SeiZleba namuSevris gafuWebiT miyenebuli gulistkivili
gaaqarwylos.
-y ra moxdeboda, klod mones marTlac rom eTqva renuarisTvis, xatva ar icio? (renuars
ewyineboda, gaebuteboda. SesaZlebelia marTlac daenebebina Tavi xatvisTvis da am
SemTxvevis gamo, bevri kargi namuSevari aRar Seiqmneboda).
-y modiT, axla vnaxoT klod mones sxva namuSevrebi, sadac man meuRle kamila da vaJi,
Jani daxata.
maswavlebeli aTvalierebinebs moswavleebs damatebiT masalas eleqtronuli resursidan
da ekiTxeba:
-y ra SeityveT axali am ojaxis Sesaxeb? (maT lamazi da movlili baRi da saxli hqoniaT;
karg amindSi baRSi seirnobdnen; biWunas balaxze kotriali uyvarda; im dros qalebs
grZeli kabebi ecvaT da a.S.)
-y mogewonaT es baRi? ratom? Tqveni sacxovrebeli garemo hgavs mones ojaxisas Tu
gansxvavdeba? giyvarT balaxze kotriali? rogori ganwyoba SegiqmnaT am namuSevrebma?
-y rogor fiqrobT, es ferweruli tiloebi TqvenTvis nacnob romel Janrs miekuTvneba?
naturmorti SegviZlia gamovricxoT. ratom gamovricxavT naturmorts? ras asaxavs
naturmorti? – usulo sagnebs.
-y marTalia, ambavi peizaJis fonzea gamosaxuli, magram peizaJi ar aris. Tumca aq adami-
anebia daxatuli, magram arc portretia. maS ra Janria?
-y am Janrs yofiTi Janri ewodeba. yofiTi Janri adamianebis yoveldRiur cxovrebas
asaxavs.
aqtivoba:
moswavleebi msjeloben namuSevrebis Sesaxeb da Semdeg gakveTilze feradi fanqrebiT
xataven erTsa da imave xeds saklaso oTaxis fanjridan an gadian `plenerze~ (Ria cis qveS,
ezoSi) da xataven erTsa da imave xeds.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ras niSnavs molberti?
yy ras asaxavs yofiTi Janri?
yy ra aris pleneri?
yy ris SesaZleblobas iZleva plenerze xatva?
71
qalaqis peizaJi
mizani:
gavacnoT moswavleebs peizaJis erTerTi saxeoba – qalaqis peizaJi.
Sereuli teqnikiT namuSevris Seqmnis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. III.1. – 2, 3.
s.g. III.2. – 1, 4.
s.g. III.4. – 2, 3, 4.
s.g. III.5. – 1, 2.
asaTvisebeli terminebi:
peizaJi
urbanuli
faqtura
masala:
folebi
saxatavi furclebi
guaSis saRebavebi
funji
Rrubeli
wyali
palitra
vizualuri masala:
moris utrilos qalaqis peizaJebi
gakveTilis msvleloba:
72
anabeWdis Sesrulebis teqnika:
maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs, daxaton qalaqis xedi xeebiT.
xeebis dasaxatad ki gamoiyenon foTlebis anabeWdebi.
anabeWdis gasakeTeblad, foTlebs, ZarRviani mxridan, funjiT an RrubeliT unda waesvas
saRebavi.
saRebaviani foToli SeRebili mxridan daedos momzadebul fons.
aqtivoba:
moswavleebi saRebavebiT daxataven saxlebs, xolo saxlebis fonze, foTlebis anabeWd-
ebiT daxataven xeebs.
73
iaponuri peizaJi
mizani:
Sereuli masaliT muSaobis teqnikis aTviseba
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2, 3.
s.g. III.2. – 1, 4.
s.g. III.3. - 3
asaTvisebeli terminebi:
peizaJi, faqtura, imitacia, iluzia
masala:
muyao, an sqeli saxatavi (akvarelis) qaRaldi,
gazeTi (dasafenad),
webo pva,
webos funji,
qviSa,
msxvili marili
guaSi, wyali,
funji, fanqari.
vizualuri masala:
kacusika hokusais peizaJebi
gakveTilis msvleloba
74
– ras niSnavs es sami sityva?
moswavleebi imsjeleben am sityvebis mniSvnelobaze da maswavleblis daxmarebiT mivlen
daskvnamde, rom
imitacia niSnavs raimes mibaZvas, mimsgavsebas;
iluzia niSnavs moCvenebiT warmodgenas, raimes arasworad aRqmas;
faqtura ki niSnavs zedapiris Taviseburebas, mag. sipriales an xaoianobas.
aqtivoba:
maswavlebeli ambobs:
-y modiT, davxatoT peizaJi Tovliani mTebiT.
-y imisTvis, rom mayurebels Tovliani mTebis iluzia SevuqmnaT, gamoviyenoT marili,
miwis imitaciisTvis ki vixmaroT qviSa.
maswavlebeli gaacnobs moswavleebs namuSevris Seqmnis wesebs:
1. fanqriT ixateba eskizi.
2. saRebavebiT gaferaddeba naxatis is nawilebi, sadac miwa ar igulisxmeba.
3. mTebis Tovliani nawilebi SeiRebeba weboSi gazavebuli TeTri an cisferi saRebaviT
da manam saRebavi svelia, daeyreba mas marili.
4. naxatis im adgilebs, sadac miwa unda iyos, waesmeba webo da daeyreba qviSa.
5. amis mere, furceli unda gadmotrialdes da TiTebis nazi dartymiT, gazeTze, Camoi-
yaros zedmeti qviSa da marili.
roca namuSevari gaSreba, marili abrWyvialdeba da Tovlis iluzias Seqmnis, dawebebuli
qviSa ki miwis imitacia iqneba.
damatebiTi rCevebi:
gamSrali da dawebebuli qviSa SeiZleba gaferaddes guaSis saRebaviT.
aseTive teqnikiT ixmareba brinji, wiwibura, simindis fqvili, Cai, yviTeli yvavili, qinZis
marcvlebi da sxva fxvieri masala sxvadasxva feris da faqturis zedapiris misaRebad.
am teqnikiT SeiZleba kolofebis, boTlebis, Ria baraTebis, maketebis da sxva nivTebis
gaformeba.
75
zamTris peizaJi aRweriT
mizani:
suraTebis sityvierad aRweris unaris gamomuSaveba
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2, 5.
s.g. III.2. – 1.
s.g. III.4. – 1.
masala:
saweri furceli, fanqari
saxatavi furceli
akvarelis an guaSis saRebavebi
funji, wyali, plastmasis palitra
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ambobs:
-y daxuWeT Tvalebi, da warmoidgineT zamTris Tovliani, civi, moRuSuli dRe. ra fer-
ebiT daxatavdiT aseT suraTs?
-y axla ki, warmoidgineT zamTris Tovliani, civi, magram mziani dRe. ra ferebiT daxat-
avdiT am suraTs?
-y rogori ferebiT ganasxvavebT erTmaneTisgan am or suraTs da ra ferebi iqneba erT-
nairi?
dRes Cven davxatavT ornair zamTris peizaJs – erTze moRrubluli amindi iqneba gamosax-
uli, meoreze ki mziani oRond, manam xatvas SeudgebiT, gadawyviteT romeli peizaJis daxatva
gsurT da patara furclebze, sityvierad aRwereT naxati, romlis daxatvasac apirebT.
dawereT, ras daarqmevT namuSevars, ra iqneba masze gamosaxuli da ra ferebiT. daxatavT
Tu ara adamianebs an cxovelebs da Tu daxatavT, ras gaakeTeben isini Tqvens naxatebSi. Semdeg,
SeecadeT, zustad gaimeoroT naxatSi is, rac furcelzea aRwerili. naxatis aRweras ukan
daawereT Tqveni saxelebi, naxati ki, moniSneT raime saidumlo niSniT.
me wavikiTxav aRwerebs da Sevecdebi gamovicno, romeli naxatebi Seesabameba maT.
aqtivoba:
moswavleebi daweren fanqriT, furcelze suraTis aRweras, ris Semdegac, aRweris mixed-
viT, daxataven zamTris peizaJebs.
76
portreti da avtoportreti
mizani:
saxviTi xelovnebis Janrebis amocnobis unari
portretuli Janris Taviseburebebis da damaxasiaTebeli niSnebis gacnoba
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 3.
s.g. III.2. – 1.
s.g. III.4. – 2, 3, 4.
s.g. III.5. – 1, 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
portreti
avtoportreti
vertikaluri
kompozicia
masala:
2 saxatavi furceli
nebismieri saxatavi masala
vizualuri masala:
portretis, naturmortis, peizaJis amsaxveli baraTebi
firosmanis `gogo buStiT~, `meezove~, `meTevze~
cnobili mxatvrebis avtoportretebi
ramdenime, moswavleebis mier daxatuli adamianis gamosaxuleba
gakveTilis msvleloba:
77
-y rogor fiqrobT, am naxatebidan romelia portreti da romeli ara? ratom?
naxatze, romelsac portrets veZaxiT, yovelTvis gamosaxulia namdvili, ara mogonili
adamiani – adamiani, romelic sinamdvileSi arsebobda, and suraTi warmoadgens romelime
istoriuli piris warmosaxviT daxatul saxes.
am naxatebze, maswavlebeli aCvenebs bavSvebis mier daxatul adamianebs – Tqveni mogonili
adamianebia daxatuli amitom, es naxatebi ar aris portretebi.
mxatvrebi xSirad xataven sakuTar Tavs – aseT naxatebs avtoportrets veZaxiT.
aqtivoba:
dRes Cven davxatavT portretsac da avtoportretsac.
jer davxatoT avtoportreti. yoveli Tqvengani daxatavs sakuTar Tavs. ar aris aucile-
beli zusti msgavsebis gadmocema. dafiqrdiT, da gaixseneT, ra aris yoveli Tqvenganis
damaxasiaTebeli niSani – varcxniloba, Cacmuloba, xasiaTi;
naxatebs ukan daawereT Tqveni saxelebi, me ki Sevecdebi amovicno, Tu vin xatia naxatebze.
rodesac moswavleebi daxataven avtoportretebs, maswavlebeli etyvis:
-y axla ki, daxateT Cemi portreti.
maswavlebeli dgeba iseT adgilas, saidanac yvela moswavle mas kargad dainaxavs da ambobs:
-y SemomxedeT da kargad damakvirdiT, rogori varcxniloba maqvs, rogori gamometyvele-
ba, ra macvia... daxateT is mTavari niSnebi, romlebic me maxasiaTebs. xatvis dros xSirad
SemomxedeT xolme, rom raime ar gamogrCeT.
78
firosmanis portreti
mizani:
personaJis aRweris da warmosaxviT xatvis unaris ganviTareba,
xelovnebis nawarmoebebze msjelobis, maTi Sedarebis, garCevis, unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. III.4. – 2.
s.g. III.5. – 2, 7.
asaTvisebeli terminebi:
personaJi
vizualuri masala:
niko firosmanis `Tamar mefe~, `aktrisa margarita~ da `sona goraSvili ukravs akordeonze~
sxvadasxva mxatvris mier Sesrulebuli niko firosmanis portretebi.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ambobs:
-y ra aris portreti? – portreti saxviTi xelovnebis erTerTi ZiriTadi Janria. portre-
ti aris realurad arsebuli adamianis gamosaxuleba. es SeiZleba iyos fotosuraTi,
qandakeba an naxati. portreti SeiZleba gamosaxavdes erT an ramdenime adamians; por-
tretSi adamiani SeiZleba iyos gamosaxuli mTlianad, welamde, mxrebamde; arsebobs
cxenze Semjdari adamianis portretebic.
-y gaixseneT da daasaxeleT, romeli cnobili adamianebis portretebi kidia Cvens sko-
laSi?
-y kidev sad da visi portreti ginaxavT?
maswavlebeli moswavleebs aCvenebs niko firosmanis mier daxatul `Tamar mefis~, `SoTa
rusTavelis~ da `sona goraSvilis~ portretebs (ix. eleqtronuli resursi).
moswavleebi Seadareben da imsjeleben, ra xerxiT ganasxvavebs firosmani portretebs
– ra gansxvavebaa CacmulobaSi, ra detalebiT gvaCvenebs maT xasiaTs, riTi migvaniSnebs maT
warmomavlobaze mxatvari.
Semdeg moswavleebi daaTvaliereben da gaarCeven sxvadasxva mxatvris mier Sesrulebul
portretebs, romlebzec niko firosmania gamosaxuli.
imsjeleben, aris Tu ara msgavseba niko firosmanis fotoportretsa da avtoportrets
Soris, aris Tu ara msgavseba sxva mxatvrebis mier daxatul firosmanis portretebSi, gamoTq-
vamen azrs, Tu ra STabeWdileba SeeqmnaT mxatvarze misi portretebis naxvisas. rogor war-
moedginaT firosmani, manam mis portrets naxavdnen.
1916 wels TbilisSi `qarTvel xelovanTa sazogadoebis~ sxdoma moewyo.
sxdomaze firosmani miiwvies. mxatvari maSin 60 wlis iyo.
kinoreJisori mixeil Wiaureli, romelic am sxdomas eswreboda, igonebda:
79
`firosmanaSvili mxatvrebisgan moSorebiT ijda. agiwerT nikos garegnobas, gansakuTre-
biT saxes, romelic mas SesaniSnavi qonda. swornakvTebiani saxe gasxivosnebuli iyo didi Savi
TvalebiT, isini asxivebdnen sikeTesa da simSvides, misi Savi wveri da Tma, gadatkecili saxe,
qarTuli freskebis gamosaxulebas mogagonebdaT. araCveulebrivi da amave dros wynari iyo
firosmanaSvili~.
mxatvrebma sxdomaze firosmanis grafikuli portretebi gaakeTes. amis Taobaze Wiaure-
li werda: `arcerTi mxatvris monaxazs ar SeeZlo daeWira misi saxis STagonebuli gamome-
tyveleba~.
– qarTvelma mweralma revaz inaniSvilma moTxrobaSi `firosmani~, mxatvari ase aRwera
(maswavlebeli ukiTxavs moswavleebs amonarids revaz inaniSvilis moTxrobidan `firosmani~):
`...aseTi kaci iyo – maRali, xmel-xmeli, pirquSi, boxxmiani, da mainc damyoli. bavSvs rom
eTqva: arafris maqnisi ara xar, arafers ar warmoadgen am qveynisTviso, Tavze moferebiT
gadausvamda xels, CaeRimeboda da ase miugebda: marTali xar, mec bevrjer mifiqria amazeo.
megobar mxatvrebTan xom Semoparuli kaciviT iqceoda. Tu, ra Tqma unda, Jinis Wia ar hyavda
Semjdari. aravin ar icis misi daxlis ambavi. sardafi yovelTvis savse iyo muStriT, auracxeli
Rvino-arayi ismeboda, sardafis patrons ki, isev „xudoJnik nikalas“ rom eZaxdnen, yovelT-
vis erTi muxlebTan gamoberili „diaganalis“ Sarvali da satinis xalaTi ecva, yovelTvis
dabrecili CeqmebiT dadioda.
es kia – SabaT saRamos, roca sxva duqnebis Semosavali erTiaTad matulobda, firosmani
sul ar vaWrobda. maSin is mxrebSi moWmuWnul pijaks Semoicvamda, Ceqmebs vaqsiT gaapri-
alebinebda, Tmas daivarcxnida, ulvaSebs daipewavda da golovinis prospeqtze gavidoda.
midioda jibeebSi xelebCawyobili, mZimed, xveleb-xvelebiT, xan amas dauZaxebda sicocxlesa
da gamarjvebas, xan imas. Tu raRac saintereso ram iyo – qarTul TeatrSi an operaSi Seux-
vevda...~
maswavlebeli daavalebs moswavleebs, miRebuli STabeWdilebiT daxaton firosmanis
portreti.
aqtivoba:
moswavleebi daxataven niko firosmanis portrets.
80
naturmorti
mizani:
naturmortis JanrTan gacnoba;
naturmortis JanrSi namuSevris Seqmnis unari.
Sedegi:
s.g. III.1. – 2, 6.
s.g. III.2. – 1.
s.g. III.5. – 2, 3, 9.
asaTvisebeli terminebi:
naturmorti
masala:
saxatavi furceli, ubralo fanqari, saSleli, flomasterebi an feradi fanqrebi.
vizualuri masala:
Zveli egvipturi naturmorti
pompeis naturmortebi
edvard kolie
pol sezani
pol gogeni
anri matisi
niko firosmani
daviT kakabaZe
gakveTilis msvleloba:
81
maswavlebeli moswavleebTan erTad alagebs martiv naturmorts (erT rigSi daamwkrivebs
sagnebs) da bavSvebi iwyeben xatvas.
saSinao davalebad maswavlebels SeuZlia gaugzavnos moswavleebs pol sezanis natur-
mortebis onlain gasaferadebelis bmulebi, daavalos gaferadeba, Senaxva da maswavleblisT-
vis eleqtronulad gagzavna:
http://www.thecolor.com/Coloring/paul-cezanne-compotier-and-still-life.aspx
http://www.thecolor.com/Coloring/paul-cezanne-curtain-jug-and-fruit.aspx
http://www.thecolor.com/Coloring/paul-cezanne-still-life-with-curtain.aspx
aqtivoba:
moswavleebi xataven naturmorts.
82
surbaranis naturmortebi
mizani:
naturmortis JanrTan gacnoba;
naturidan xatvis unaris ganviTareba;
Suq-Crdilis, simetriis martivad asaxvis unaris SeZena;
xelovnebis nawarmoebze msjelobis unaris gaRviveba;
Sedegi:
s.g.III.1. – 2, 4, 5, 6, 8.
s.g.III.2. – 1.
s.g.III.5. – 1, 2, 3, 9.
asaTvisebeli terminebi:
naturmorti, naturidan xatva, menature, Suq-Crdili, kontrasti, simetria
masala:
Savi feris qaRaldi, TeTri saxatavi qaRaldi, pasteli, makrateli, webo.
vizualuri masala:
surbaranis naturmortebi
sqema:
https://www.thecolor.com/Coloring/francisco-de-zurbaran-cup-of-water-and-a-rose.aspx
gakveTilis msvleloba:
83
-y Suq-Crdili niSnavs sinaTlis wyarosgan ganaTebul da piriqiT, sinaTles mofarebul,
daCrdilul mxares. daakvirdiT, rogor gamohyofs surbarani sagnebis ganaTebul
adgilebs? – Ria feriT.
-y rogor aRniSnavs surbarani daCrdilul adgilebs? – muqi feriT.
-y rogoria simetriuli sagnebi? – simetriul sagnebSi simetriis RerZis orive mxares
forma meordeba, Tan zomebic igivea. simetriuli sagani RerZis mimarT Tanabarzo-
mieria.
-y zogierTi sityvis Sinaarss SesaZloa Tavadac mixvdeT teqstidan da ilustraciebidan
gamomdinare. magaliTad, ras niSnavs mkveTri Suq-Crdili? – es aris Zlier ganaTebuli
da Zlier daCrdiluli mxareebis dapirispireba.
-y natura bunebas niSnavs. am SemTxvevaSi, naturidan xatva niSnavs, rodesac sagans uyureb,
akvirdebi da ise xatav.
-y riT gansxvavdeba mexsierebiT an fantaziiT/warmosaxviT xatva naturidan xatvisgan?
roca mexsierebiT xatav, ixseneb nanaxs da ise xatav. roca fantaziiT anu warmosaxviT
qmni raimes, mas Tavad igoneb. naturidan xatvisas ki Sen win mdebare sagans akvirdebi
da ixatav.
davaleba:
modiT, axla SevqmnaT naturmorti fransisko de surbaranis stilSi.
samuSaos Tanmimdevroba:
maswavlebeli dafaze xatavs naturmortis ramdenime sagans – Wiqas, qilas, doqs, limons
an raime sxva xils. sTxovs romelime moswavles, gamovides dafasTan da am saganis gamosax-
ulebaze wyvetili xaziT gaavlos simetriis RerZi.
maswavlebeli kidev erTxel aCvenebs moswavleebs surbaranis naturmortebs da sTxovs
daakvirdnen, rogor nawildeba Suqi da Crdili. maswavlebeli uxsnis, rom sagnis simetriis
RerZis cali naxevari ganaTebulia, meore ki – daCrdiluli. ganaTebuli mxare unda gaafer-
adon Ria feris pasteliT, xolo daCrdiluli – muqi feris pasteliT. im SemTxvevaSi, Tu ar
gaqvT erTi feris Ria da muqi wyvilebi, SegiZliaT gamoiyenoT sxva wyvilebic. mag.:
Crdili/muqi Suqi/Ria
lurji cisferi
lurji mwvane
iisferi vardisferi
iisferi wiTeli
narinjisferi yviTeli
mwvane yviTeli
wiTeli yviTeli
84
qaRaldze ubralo fanqriT xataven simetriul sagans. Tu simetriis dacva ar gamouvaT, gaav-
leben naxatze simetriis RerZs, daakvirdebian, romeli naxevari ufro moswonT, gakecaven
qaRalds simetriis RerZis gaswvriv da makratliT gamoWrian sasurveli naxevris konturis
gayolebaze. am wesiT gamoWrian naturmortis yvela sagans.
cal naxevars gaaferadeben Ria feriT, meores – muqi feriT. maswavlebeli miuTiTebs
imaze, rom a) Tu pirvel saganze muqi marcxnivaa, xolo Ria feri – marjvniv, aseve unda iyos
danarCeni sagnebis gamosaxulebebzec, rom Seiqmnas iseTi STabeWdileba, TiTqos suraTSi Suqi
erTi mxridan Semodis. b). Tu WurWlis yelis Sida mxare Cans, aq ferebi piriqiT nawildeba.
roca naturmortis yvela sagani daferilia da gamoWrili, moswavleebi anawileben maT
Sav qaRaldze (fonze) da moZebnian sasurvel ganlagebas. SesaZloa, erTma saganma gadafaros
meore, roTac sivrcis STabeWdileba Seiqmneba. am SemTxvevaSi, win mdebare sagan ufro dabla
unda ganTavsdes, xolo ukan mdebare – ufro maRla.
rodesac sasurveli ganlageba mignebulia, moswavleebi awebeben gamosaxulebebs Sav fonze.
aqtivoba:
moswavleebi msjeloben fransisko de surbaranis naturmortebze, teqstSi naxmar ter-
minebze, xataven naturmortis sagnebs, aferadeben pasteliT, Wrian da akraven Savi feris
qaRaldze. Tu dro darCeba, msjeloben imis Sesaxeb, rom am gakveTilze maT miTiTebebis
mixedviT muSaoba mouxdaT. maTTvis es gamaRizianebeli iyo Tu ara? Semoqmedebisas Tavi-
sufleba urCevniaT Tu miTiTebebis Sesruleba? meores mxriv, miTiTebebis wyalobiT maT
aiTvises erT-erTi xerxi. sxva dros, Tu survili enebaT, am xerxs isev gamoiyeneben an Tav-
iseburad Secvlian.
saSinao davaleba:
sayvareli nivTebis amsaxveli naturmortis daxatva.
aseve, saSinao davalebad maswavlebels SeuZlia daurigos moswavleebs, surbaranis natur-
mortis daqseroqsebuli gasaferadebeli (ix.: danarTi) nimuSebi, an gaugzavnos maT onlain
gasaferadebelis bmuli, daavalos bukis saxatav programaSi naturmortis gaferadeba,
damaxsovreba da maswavleblisTvis namuSevris eleqtronulad gagzavna:
http://www.thecolor.com/Coloring/francisco-de-zurbaran-cup-of-water-and-a-rose.aspx
Semajamebeli kiTxvebi:
yy romeli mxatvris naturmortebs gavecaniT?
yy ras niSnavs naturmorti?
yy ras niSnavs naturidan xatva?
yy naturidan xatva girCevniaT, fantaziiT Tu mexsierebiT?
yy ras niSnavs simetria?
yy damisaxeleT simetriuli sagnebi.
yy rogor nawildeba Suq-Crdili saganze?
85
yy rogor gadmovceT daCrdiluli mxare?
yy mogwonT sakuTari namuSevari Tu ara? ratom?
yy ra mogwonT an ar mogwonT sakuTar namuSevarSi? ratom?
yy rogor SecvlidiT mas, xelaxla rom xatavdeT?
yy visi namuSevari mogwonT yvelaze metad da ratom?
86
yofiTi Janri
mizani:
yofiT JanrTan gacnoba;
yofiT JanrSi namuSevris Seqmnisa da wardgenis unarebis ganviTareba;
xelovnebis nawarmoebis Sesaxeb msjelobis unaris ganviTareba;
dimitri erisTavis SemoqmedebasTan gacnoba.
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2, 3.
s.g. III.2. – 1.
s.g. III.4. – 1, 2, 3, 4, 5, 6.
s.g. III.5. – 1, 2, 3, 9, 10.
asaTvisebeli terminebi:
yofiTi Janri
masala:
saxatavi furceli, feradi fanqrebi, saTleli, saSleli
vizualuri resursebi:
dimitri erisTAvis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
87
-y Tqven rogor daasaTaurebdiT am namuSevrebs?
maswavlebeli ganumartavs, rom yofiTi Janri mxolod quCis scenebi ar aris. am Janris
nawarmoebSi SeiZleba sxvagan – saxlSi an peizaJis fonze gaTamaSebuli scena iyos asaxuli.
mTavaria, rom suraTi adamianis yofa-cxovrebis Sesaxeb gviambobdes.
Semdeg moswavleebi qmnian naxats yofiT JanrSi – scenas sakuTari cxovrebidan. Tu klas-
Sive amas ver aswreben, SeuZliaT saxlSi daasrulon, saSinao davalebis saxiT. suraTs ukan,
sakuTar saxelTan, gvarTan da TariRTan erTad, unda miaweron: `yofiTi Janri~ da naxatis
saTauri. dasasruls, warudgenen klass namuSevrebs. jer gamoicnon, ra asaxes maTma mego-
brebma, gamoTqvan varaudi namuSevris saxelwodebis Sesaxeb. Semdeg ukve ganmarton sakuTari
namuSevrebis siuJetebi da gaamxilon sakuTari saTaurebi.
aqtivoba:
moswavleebi xataven yofiTi Janris suraTs – romelime epizods sakuTari cxovrebidan,
rac daamaxsovrdaT. Tu klasSi dasrulebas ver moaswreben, saxlSi ganagrZon.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy rogor fiqrobT, saidan mosdiT adamianebs STagoneba? saidan mogdiT STagoneba Tqven?
yy ras niSnavs yofiTi Janri?
yy dagixatavT adre namuSevari yofiT JanrSi?
yy ra aris saintereso yofiT JanrSi?
yy romeli qarTveli mxatvris Semoqmedebas gavecaniT dRes?
yy gamovida is, rasac apirebdiT Tu ara?
yy ra gamogividaT kargad?
yy aris iseTi ram, rac SegiZliaT SecvaloT ukeTesobisaken Tqvens namuSevrebSi?
yy ra iyo muSaobisas yvelaze rTuli? advili?
yy ra ferebi SearCieT dasaxatad da ratom?
yy qaRaldis rogori orientacia (horizontaluri Tu vertikaluri) airCieT da ratom?
yy miubrundiT mewyviles da gauziareT, ra iswavleT dRevandel gakveTilze?
88
ipove gansxvaveba
mizani:
saxviTi xelovnebis sxvadasxva dargis specifikis gacnobiereba;
erTsa da imave Temaze sxvadasxva dargSi Seqmnili nawarmoebebis Sedarebis unari;
sxvadasxva dargSi namuSevris Seqmnis unari;
Zveli egvipturi da berZnuli xelovnebis nawarmoebebTan gacnoba.
Sedegi:
s.g. III.2. – 3.
s.g. III.5. – 1, 3, 9.
masala:
saxatavi furceli, feradi fanqrebi, plastilini an Tixa.
vizualuri masala:
Zveli egvipte. mamakaci antilopaTi
Zveli saberZneTi. mamakaci xboTi
bizantiuri mozaika. mwyemsi keTili
gakveTilis msvleloba:
89
aqtivoba:
moswavleebi msjeloben mxatvrobisa da qandakebis saxviT SesaZleblobebze, qmnian or
namuSevars erTsa da imave Temaze – Zerwaven erTi feris plastiliniT an TixiT da xataven
feradi fanqrebiT (martivad, vTqvaT, xils; WurWels, romelime cxovels). Semdeg, sakuTari
namuSevrebis safuZvelze saubroben, Tu ra SesaZleblobebs iZleva TiToeuli dargi, ra
gansxvavebaa maT Soris.
90
III Tema: dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba
ornamentis istoria
mizani:
gavacnoT moswavleebs qvis xanis ornamentis nimuSebi
martivi elementebiT ornamentis daxatvis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. III.1. – 9.
asaTvisebeli terminebi:
ornamenti
neoliTi
Tilisma
masala:
saxatavi furclebi
fanqari
feradi fanqrebi
saSleli
vizualuri masala:
geometriuli ornamentebis nimuSebi neoliTis keramikaze
gakveTilis msvleloba:
qvis xana adamianis istoriis yvelaze didi periodia. ratom daerqva qvis xana? imitom, rom
am dros, adamianma iswavla qvis iaraRebis damzadeba.
ornamenti adamianis Semoqmedebis yvelaze Zveli saxeobaa, romelic warmoiSva maSin roca
adamianma daiwyo samuSao, sabrZolo iaraRebis da sayofacxovrebo nivTebis damzadeba.
napovnia uamravi, xazebiT galamazebuli qvis, Zvlis, xis nivTi, romelTa asaki 30 aTas welze
metia.
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs germaniaSi, vogelherdis gamoqvabulSi napovn leop-
ardis, lomis da mamontis miniaturul qandakebebs da gaamaxvilebs yuradRebas figurebis
xazebiT daseril monakveTebze. moswavleebi Seadareben am figurebs safrangeTSi, madelenis
gamoqvabulSi napovni bizonis figuras.
maswavlebeli ikiTxavs:
– SeiZleba Tu ara, bizonis figuraze gakeTebuli xazebi CaiTvalos ornamentad? – bizonis
91
figuraze xazebiT bizonis Tmebia gamosaxuli, amitom es xazebi ornamenti ar aris. leopardis
da mamontis figurebze ki ornamentia gamosaxuli, vinaidan xazebi ritmuladaa gamokveTili
ise, rom maTi gadakveTiT rombebi gamoisaxa.
mamonti bizoni
qvis xana Zalian didxans grZeldeboda. mis miwuruls, daaxlovebiT merve, meSvide
aTaswleuls, manam adamianebi brinjaos damuSavebas iswavlidnen, neoliTis xana ewodeba.
neoliTis xanaSi qvis iaraRebi ukve Zalian daxvewili da mravalferovani iyo. ukve gamogoni-
li iyo saqsovi dazga, adamianebma icodnen tansacmlis kerva, Tixis WurWlis keTeba. neoliTis
xanis Tixis nawarmi iseTi raodenobiTaa napovni, rom neoliTs, Tixis qoTnebis xanasac eZaxian.
savaraudod, pirveli ornamenti, romelmac Tixis WurWeli Seamko, WurWlis pirze, erT-
maneTisgan Tanabrad daSorebuli, ostatis frCxiliT Cawyletili Rrmulebi iyo. am Rrmulebs
aranairi daniSnuleba ar qonda – isini WurWels verafers Sematebdnen silamazis mets.
ornaments im Soreul droSi, mosarTavis garda, Tilismis daniSnulebac qonda – nivTebze
gamosaxuli wre, kvadrati, samkuTxedi, spirali, jvari da sxva niSnebi – is, rac Cven sagnis
gasalamazeblad daxatuli xazebi da figurebi gvgonia, patroni boroti Zalebisgan unda
daecva. amitom, Tilismas xandaxan nivTebis Tvalisgan dafarul adgilebzec axatavdnen
– WurWlis fskerze an mis SigniT, samkaulis, ukana mxareze. aseTive daniSnuleba qonda
tansacmlis mosarTavebs, romlebsac sayeloze, saxeloebsa da kabis boloze aTavsebdnen,
raTa adamianis sxeuli daculi yofiliyo uxilavi boroti Zalebisgan.
marTalia, yoveli kultura Tavisebur mniSvnelobas aZlevda ama Tu im niSans, arsebobs
geometriuli figurebiT gamoxatuli simboloebi, romlebsac adamianebi dedamiwis yvela
kuTxeSi da yvela droSi erTnairad aRiqvamen:
wre – samyaros, mzes, ciur sxeulebis simboloa;
oTxkuTxedi – miwis simbolo;
samkuTxedi – mTebs, xeebs aRniSnavs;
zigzagi da talRovani xazebi – elvas, wyals;
spiraluri formebi – mudmiv moZraobas, ganviTarebas, usasrulobas.
moswavleebi daaTvaliereben neoliTis xanis keramikuli WurWlis moxatulobis nimuSebs.
maswavlebeli auxsnis moswavleebs aqtivobis pirobebs: saxatavi furcelze, vertikalu-
rad daixateba nebismieri formis WurWlis konturi.
92
WurWeli unda moixatos geometriuli ornamentiT ise, rom neoliTis droindel moxat-
ulobas gavdes. (moswavleebs SeuZliaT ixelmZRvanelon saxelmZRvaneloSi mocemuli mag-
aliTebiT).
damTavrebuli namuSevrebiT SesaZloa gakeTdes eqspozicia an albomi saTauriT `neoli-
Tis keramika~.
aqtivoba:
moswavleebi fanqriT daxataven sxvadasxva formis keramikuli WurWlis konturs.
gaaformeben daxatul WurWels, neoliTis xanis ornamentebis msgavsi geometriuli fig-
urebiT da gaaferadeben maT.
moswavleebi daaTvaliereben damTavrebul namuSevrebs da imsjeleben, Tu ramdenad
SeZles amocanis Sesruleba – hgavs Tu ara maTi ornamentebi neoliTis epoqis ornamentebs,
mouxda Tu ara maTi WurWlis forma am ornamentebs da sxva.
93
portreti CarCoSi
mizani:
vaswavloT tradiciuli instrumentebis gareSe wris da ovalis daxatva
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2, 9.
s.g. III.2. -1.
asaTvisebeli terminebi:
ovali
wre
portreti
ornamenti
masala:
savarjiSo furclebi
saxatavi furclebi
ubralo fanqari
saSleli
sqeli Zafis ramdenime naWeri
2 Wikarti
feradi fanqrebi
vizualuri masala:
wris da ovalis daxatvis xerxebi
gakveTilis msvleloba:
94
-y xeliT, xelsawyos gareSe, swori wris daxatva Znelia. rodesac saWiroa lamazi, swori
wris daxatva, Cven mas farglis daxmarebiT vxatavT, magram rogor davxatoT wre, Tu
fargali ar gvaqvs?
-y furcelze unda davdoT mrgvali sagani da SemovxazoT igi fanqriT.
-y rogor moviqceT, Tu mrgvali sagani ar gvaqvs, an misi zoma ar gvawyobs? aseTi SemTx-
vevisTvis gaswavliT saintereso xerxs.
aqtivoba:
moswavleebi saxatav furclebze, instruqciis mixedviT, daxataven sxvadasxva zomis
mrgval da ovalur CarCoebs.
Caxataven CarCoebSi ojaxis wevrebis portretebs,
moxataven CarCoebs martivi ornamentiT.
95
berZnuli larnaki
mizani:
ornamentis daxatvis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. III.1. – 2, 8, 9.
asaTvisebeli terminebi:
simetria
masala:
Savi qaRaldi
stafilosferi 1/2 qaRaldi
fanqari
saSleli
Savi flomasteri
vizualuri masala:
berZnuli larnakebi
berZnuli ornamentebis nimuSi
gakveTilis msvleloba:
96
aqtivoba:
simetriuli formis misaRebad, moswavleebi mokecaven Suaze stafilosfer qaRalds
da daxataven naxevari larnakis konturs. larnakis centraluri RerZi qaRaldis mokecvis
adgils unda emTxveodes.
orad mokecil furcelze, daxatuli konturis mixedviT gamoWrian larnaks, gaSlian
furcels da daawebeben gamoWril larnaks Savi feris qaRaldze.
ubralo fanqriT moxataven larnaks berZnuli ornamentebis nimuSidan amorCeuli orna-
mentebiT. larnakis mucelze daxataven raime figurebis siluetebs. ornamentis konturebs
da figurebs gaaferadeben Savi flomasteriT.
saSinao davaleba:
moswavleebi gadaixataven berZnuli larnakebis konturul gamosaxulebebs da moxataven
maT.
97
mandala
mizani:
msoflios sxva kulturebTan gacnoba;
ornamentuli, centruli kompoziciis Seqmnis unaris ganviTareba;
cifruli teqnologiebis gamoyenebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.III.1. – 3, 4, 5, 6, 8, 9.
s.g.III.2. – 2.
s.g.III.3. – 2, 3.
asaTvisebeli terminebi:
mandala, centruli kompozicia
masala:
kompiuteri (grafikuli dizainis programa), sqemebi, feradi fanqrebi an flomasterebi.
vizualuri masala:
mandalas ramdenime martivi ilustracia da Sav-TeTri sqemebi.
gakveTilis msvleloba:
98
aqtivoba I:
cifruli teqnologiebis (grafikuli dizainis kompiuteruli programa) gamoyenebiT
moswavleebi qmnian mandalas gamosaxulebas.
instruqcia:
yy daxateT wre.
yy moZebneT centri.
yy centris garSemo kidev ramdenime wre daxateT.
yy wreebi Tanabari dacilebiT jvaredinad, Semdeg ki, meoTxedebad dayaviT.
yy jvris mklavebs Soris, gareTa wris kididan sapirispiro kidemde centris gavliT
gaavleT daxrili xazebi.
yy wreebs Soris areebi sxvadasxva geometriuli da mcenareuli ornamentiT SeavseT.
yy `CaasxiT~ feri TiToeul areSi.
yy daimaxsovreT namuSevari kompiuterSi sasurveli saTauriT (an sakuTari gvariT) da
eleqtronulad gaugzavneT maswavlebels, Tanaklasels da mSoblebs.
aqtivoba II:
aiReT raime wriuli sagani, dadeT saxatav qaRaldze da SemoxazeT. oTxad gadakecviT
moZebneT centri. centris garSemo kidev ramdenime wre daxateT. Semdeg wreebi Tanabari
dacilebiT jvaredinad (gadakecvis xazebis mixedviT) – meoTxedebad dayaviT. jvris mklavebs
Soris, gareTa wris erTi kididan sapirispiro kidemde centris gavliT gaavleT xazebi da
ase Semdeg. wreebs Soris areebi sxvadasxva geometriuli da mcenareuli ornamentiT SeavseT.
Semdeg gaaferadeT fanqrebiT an flomasterebiT.
aqtivoba III:
maswavlebels SeuZlia amobeWdos Sav-TeTri gasaferadebeli sqemebi da moswavleebs
daavalos gaferadeba garkveuli sistemis gaTvaliswinebiT.
mandalas sqemebi:
aqtivoba IV:
mandalas onlain gaferadeba, damaxsovreba, maswavleblisTvis gagzavna miTiTebuli
bmulebidan:
99
http://www.hellokids.com/r_262/coloring-pages/mandala-coloring-pages
https://colormandala.com/
http://mandalas.coloringcrew.com/
http://scrapcoloring.com/texts/mandala
http://www.morningkids.net/online-coloring-pages-638-en-mandalas.html
momdevno bmulze moswavles SeuZlia gayos saxatavi are orad (horizontalurad an ver-
tikalurad) an oTxad (amis funqcia erTvis menius). rasac cal mxares daxatavs, sarkiseburad
daixateba danarCen nawilebSic. aqve SesaZlebelia damaxsovreba da Semdeg eleqtronulad
gagzavnac:
http://www.abcya.com/mirror_paint.htm
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra aris mandala?
yy ra aris ornamenti?
yy rogor vipovoT wris centri?
yy mogwons sakuTari namuSevari?
yy kidev visi namuSevari mogwons da ratom?
100
lurji sufra
mizani:
qarTuli xalxuri tradiciuli mrewvelobis erT-erT dargTan (lurji sufra) gacnoba;
ornamentis xatvis unari.
Sedegi:
s.g.III.1. – 3, 6, 7, 8, 9.
s.g.III.5. – 1, 4, 5.
asaTvisebeli terminebi:
simetria, ritmi, medalioni, indigo, mani.
masala:
aqtivoba I:
saxatavi qaRaldi, ubralo fanqari, TeTri pasteli, lurji feris akvareli, funji, wyali,
winsafari, samklavurebi.
aqtivoba II:
(saSinao davaleba. gadasaRebia asli)
101
vizualuri masala:
lurji sufris nimuSebi.
gakveTilis msvleloba:
saSinao davalebad:
urigebs daqseroqsebul sqemas lurji sufris ornamentis ganmeorebadi elementebiT,
sadac zogi elementi gamotovebulia. moswavleebma is unda Seavson Sesabamisi ornamentiT.
Semdegi gakveTilisTvis, maswavlebeli aseve avalebs, moiZion informacia maT regionSi
gavrcelebuli, dekoratiul-gamoyenebiTi xelovnebis romelime dargis (qsova, qargva,
meTuneoba, xeze kveTa da sxv.) Sesaxeb da gaacnon Tanaklaselebs.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy akvarelis qaRaldis SuagulSi ubralo fanqriT mkrTalad SemoxazeT raime mrgvali
sagani, rom gamovides wre.
yy wris centrze mkrTalad gaavleT simetriis RerZi.
yy RerZis orsav mxares, ubralo fanqriT da aseve mkrTalad, Tanabrad gaanawileT lur-
ji sufrisTvis damaxasiaTebeli ornamentis martivi gamosaxulebebi. erideT wvril
detalebs. Tumca, msxvili gamosaxulebebis SigniT (vTqvaT, mani an Tevzi), SegiZliaT
moniSnoT koplebi.
yy qaRaldis kideebis gaswvriv ubralo fanqriTve moniSneT CarCo da Sig daxateT rome-
lime, ritmulad ganmeorebadi ornamenti – vTqvaT, yvavilebi.
yy gadaatareT fanqriT daxatul gamosaxulebebs TeTri zeTovani pasteli. radgan TeTr
pastels vxmarobT, is ar Cans. amitom, yuradRebiT gadaxedeT namuSevars – fanqriT
moniSnuli romelime adgili xom ar darCa pasteliT dauxatavi?
yy axla SegiZliaT lurji feris akvareliTa da funjiT daferoT mTeli zedapiri. Tam-
amad gadauareT TeTri pasteliT moniSnul naxatebs.
yy ra gamovida?
102
aqtivoba:
1. moswavleebi qmnian lurji sufris simetriul dizains tradiciuli ornamentuli
motivebiT.
2. (saSinao davaleba) maswavleblis mier darigebul qseroaslebze gamosaxul ornamentul
mwkrivSi moswavleebi Casvamen gamotovebul ornamentebs.
3. moswavleebma unda moiZion informacia maT regionSi gavrcelebuli, dekoratiul-ga-
moyenebiTi xelovnebis romelime dargis (qsova, qargva, meTuneoba, xeze kveTa da sxv.)
Sesaxeb da gaacnon Tanaklaselebs.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy xelovnebis romel dargs ganekuTvneba sufra?
yy ra feria indigo?
yy ra naxatebi gamoiyeneboda lurji sufris ornamentad?
yy saidan Semovida saqarTveloSi lurji sufris damzadebis wesi?
yy ras niSnavs ritmi?
yy ra forma aqvs medalions?
yy rogori forma aqvs mans?
yy ra gamogividaT kargad?
yy ras gamoasworebdiT, rom SegeZloT?
yy visi namuSevari mogwonT yvelaze metad? ratom?
yy gimuSaviaT adre am teqnikiT?
yy ra gaiTvaliswineT imdroindeli gamocdilebidan?
yy ratom ar daifera lurji akvareliT TeTri zeTovani pasteli?
yy ratom ar girCieT wvrili detalebis daxatva? (pasteli rbilia, male blagvdeba da
blagvi wveriT detalebi ar gamodis.)
103
noxi da fardagi
mizani:
vaswavloT moswavleebs ornamentis Semadgeneli elementebis amocnoba
Sedegi:
s.g. III.1. – 6, 8, 9.
s.g. III.4. – 3.
s.g. III.5. – 1
vizualuri masala:
1. qarTuli fardagis da noxis ramdenime nimuSi http://armuri.4forum.biz/t115-topic
2. fotoebze gamosaxuli fardagebis ornamentebis calkeuli elementebis nimuSebi
gakveTilis msvleloba:
104
ganaskvuli Zafebis boloebs erT simaRleze kreWen, amitomac aris noxi xaoiani.
fardagis mosaqsovad ki ferad Zafebs CarCoze daWimul bawars Soris win da ukan atareben.
noxi iatakze dasafenad ixmareba, fardagi ki kedelze Camosakidad. sityva fardagi far-
didan modis. fardags adre karebzec kidebdnen, sicivisgan Tavis dasacavad.
– xelovnebis romel dargs miakuTvnebdiT noxis da fardagis damzadebis xelovnebas?
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs noxis da fardagis nimuSebs da ikiTxavs:
– ra aris gamosaxuli fardagebis am nimuSebze?
– noxebi da fardagebi Semkulia ornamentebiT.
– ra elementebia gamoyenebuli ornamentebSi?
ornamentebSi gamoyenebulia geometriuli figurebi – samkuTxedebi, rombebi, wreebi,
jvrebi.
maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daakvirdnen fardagebze gamosaxul ornamentebs, da
yoveli fardagis ornamentis Semadgeneli mTavari detali amoixaton saxatav rveulSi.
Tu moswavleebs gauWirdebaT detalebis amocnoba, maswavlebeli aCvenebs am detalebs
saxelmZRvanelodan.
gakveTili 2
fardagis eskizi
mizani:
vaswavloT moswavleebs badeze ornamentis daxatva
formis, feris da ritmis SegrZnebis ganviTareba
wvrili detalebis guldasmiT daxatvis da gaferadebis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. III.1. – 6, 8, 9.
masala:
ujrebiani furceli
feradi furceli
ubralo fanqari
saxazavi
saSleli
feradi fanqrebi
makrateli
webo
asaTvisebeli terminebi:
naySi – moxatuloba, ornamenti
105
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi ujrebian furcelze Semoxazaven noxis perimetrs da moniSnaven ornamentebis
ganlagebis adgilebs.
badeSi Caxataven geometriuli figurebiT Sesrulebul simetriul ornaments.
gaaferadeben ornaments feradi fanqrebiT da daawebeben naxats ferad furclebze.
feradi furclis or, mopirdapire gverds CaWrian makratliT foCebis imitaciisTvis.
106
Calis Tojina (gobeleni)
mizani:
xelovnebis nawarmoebis realur cxovrebasTan dakavSirebis unaris ganviTareba;
moZraobaSi figuris asaxvis unaris ganviTareba;
SemoqmedebiTi azrovnebis ganviTareba;
fransisko goias Semoqmedebis gacnoba.
Sedegi:
s.g.III.1. – 1.
s.g.III.4. – 1, 2, 4, 5, 6.
s.g. III.5. – 3, 2, 9.
asaTvisebeli terminebi:
gobeleni, eskizi, yofiTi Janri.
masala:
saxatavi rveuli, feradi fanqrebi an flomasterebi.
vizualuri masala:
fransisko goias gobelenebis eskizebi
gakveTilis msvleloba:
107
- guaSis saRebaviT detalebis gadmocema rTulia – es gansakuTrebul sifrTxilesa da
sifaqizes moiTxovs, radgan monasmi Tu sqeli gamova, naxati SeiZleba gaidRabnos. ra masala
mogcemT SesaZleblobas, yvela detali gadmosceT?
maswavlebels mihyavs moswavleebi im azramde, rom feradi fanqrebiT an flomasterebiT
ukeT SeZleben detalebis daxatvas.
aqtivoba:
moswavleebi xataven maT sayvarel TamaSebs, romlebic sxvadasxva moZraobis asaxvas
moiTxovs.
saSinao davalebad maswavlebels SeuZlia misces fransisko goias `Calis Tojinis~ onlain
gasaferadebeli (ix. danarTi). palitra mocemulia marcxniv. moswavlem unda daawkapunos
ferze, Semdeg gasaferadebel areze da feri Caisxmeva. bmulze SesaZlebelia namuSevris Se-
naxva, gaziareba (eleqtronulad gagzavna), amobeWdva da xelaxla gaferadeba. maswavlebeli
unda daexmaros moswavles ufasod daregistrirebaSi da originalis ilustraciis moZebnaSi
internetiT, rom moswavlem ixelmZRvanelos ferebis SerCevisas.
108
necke
mizani:
gavacnoT moswavleebs iaponuri xelovnebis erTerTi dargi,
patara figurebis Zerwvis unaris ganviTareba
Sedegi:
s.g. 3.1. – 1
s.g. 3.2. – 3
asaTvisebeli terminebi:
necke – iaponuri miniaturuli qandakeba, Rili
kimono – iaponuri tradiciuli samosi
obi – kimonos qamari
masala:
plastilini
plastilinis dafa
plastilinis dana
wvrili Cxirebi
vizualuri masala:
iaponuri kimonos nimuSebi
neckes ramdenime gamosaxuleba
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi plastiliniT gamoZerwaven patara qandakebebs, romlebsac raime simbolur
mniSvnelobas mianiWeben (mag, simamacisTvis, SejibrSi gamarjvebisTvis, ukeT swavlisTvis
da sxva).
gakveTilis bolos, maswavlebeli gamokiTxavs moswavleebs, Tu ras gamoxataven, ra sim-
boluri mniSvneloba mianiWes TavianT gamoZerwil figurebs.
109
aplikacia – matisis zRva
mizani:
yy aplikaciis teqnikis SesaZleblobebis gacnobiereba,
yy aplikaciis Seqmnis unaris ganviTareba,
yy natifi motorikis ganviTareba,
Sedegi:
s.g.III.1. – 8, 9.
s.g.III.2. – 1.
s.g.III.3. – 1, 2.
asaTvisebeli terminebi:
fauna, flora, kontrasti, bunebrivi forma.
masala:
TeTri furceli (TiTo moswavles TiTo), 5 cali cisferi da 5 cali lurji feris a4 for-
matis qaRaldebi, ubralo fanqari, makrateli, webo, skoCi.
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli aCvenebs moswavleebs anri matisis jer erT namuSevars – `polinezia, zRva~
da sTxovs, amoicnon, ra aris gamosaxuli am dekoratiul kompoziciaze (ras agonebT es
formebi). savaraudod, moswavleebi amoicnoben wyalmcenareebs, meduzebs, Tevzebs, niJarebs;
SeniSnaven cisfer-lurj fons da daaskvnian, rom gamosaxulia zRva.
Semdeg maswavlebeli aCvenebs matisis meore namuSevars – `polinezia, ca~ da sTxovs, amoic-
non, ra aris gamosaxuli am dekoratiul kompoziciaze. savaraudod, moswavleebi amoicnoben
frinvelebs da daaskvnian, rom gamosaxulia ca.
Semdeg maswavlebeli sTxovs, waikiTxon teqsti saxelmZRvaneloSi da naxon, daemTxva Tu
ara maTi varaudi matisis namuSevrebis saTaurebs. Tu moswavleebma hkiTxes, sad aris poline-
zia, maswavlebeli auxsnis, rom polinezia aris avstraliis aRmosavleTiT, wynar okeaneSi
mdebare kunZulebis (1000-ze meti kunZuli) saxelwodeba.
sanam moswavleebi kiTxuloben teqsts, maswavlebeli dafaze xatavs matisis formebs –
wyalmcenareebs, meduzebs, Tevzebs da ekiTxeba:
-y rogoria es formebi? SeiZleba am formebs geometriuli vuwodoT? riT gansxvavdeba
matisis formebi geometriulisgan? – maT ar aqvT swori gverdebi da kuTxeebi. isini
110
uswormasworoa. kidev ra formebi iciT? – wre, oTxkuTxedi, samkuTxedi... matisi geo-
metriul formebs Zalian iSviaTad mimarTavda. mas ufro bunebrivi formebi moswonda.
maswavlebeli urigebs moswavleebs masalebs (TeTr furclebs, fanqrebsa da makratlebs)
da eubneba, rom TeTr furcelze ubralo fanqriT unda daxaton formebi da Semdeg gamoWran.
sanam moswavleebi formebs xataven da Wrian, maswavlebeli daalagebs magidaze cisfer da
lurj furclebs Wadrakuli wyobiT da skoCiT gadaabams erTmaneTs kideebiT. Semdeg moswav-
leebi magidazeve, ukve mza fonze alageben TeTr formebs da eZeben saukeTeso kompoziciur
gadawyvetas. roca formebis saukeTeso ganlageba mignebulia, wausvamen formebs webos ukana
mxares da daakraven maTTvis gansazRvrul adgilebze.
dasasruls, TeTri furclis kideebis narCenebze fanqriT xataven uswormasworo,
mcenareuli formis aSias, Wrian da awebeben fonis kideebze.
mza `xaliCas~ akraven stendze.
maswavlebeli ekiTxeba, moewonaT Tu ara saerTo saklaso namuSevari, xazs gausvams im
garemoebas, rom erToblivi ZalebiT saqme swrafad da saxalisod keTdeba da rom yvelas
Tanabrad miuZRvis wvlili am mSvenieri namuSevris SeqmnaSi.
aqtivoba:
moswavleebi Wrian bunebriv formebs da qmnian saerTo saklaso namuSevars aplikaciis
teqnikiT matisis stilSi.
saSinao davalebad – erTi furclis cal mxares daxaton bunebrivi, xolo meore mxares
– geometriuli formebi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra gansxvavebaa bunebriv da geometriul formebs Soris?
yy umetesad, ra saxis formebs iyenebda anri matisi?
yy riT gansxvavdeba marto muSaoba erTad muSaobisgan?
yy msgavsi proeqti rom marto erT adamians gaekeTebina, ra moxdeboda? (met dros waiReb-
da).
111
yy ra aris yvelaze kargi erTad muSaobaSi?
yy ra sirTulea erTad muSaobaSi?
yy ras niSnavs kontrasti da ra mxatvruli xerxebiT SeiZleba misi miRweva?
yy ra aris flora?
yy ra aris fauna?
112
IV Tema: istoriebi
pirveli mxatvrebi
mizani:
pirvelyofili adamianebis SemoqmedebasTan gacnoba;
xelovnebis nawarmoebis aRqmis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 4, 6.
s.g. III.2. – 2, 3.
s.g. III.5. – 3, 9.
asaTvisebeli terminebi:
arqeologi
masala:
muyaos naWrebi an Tixis firfitebi an fiqali qvis natexebi, carci, naxSiri, pasteli
(agurisferi da oqra).
vizualuri masala:
laskos, Soves, altamiras da sxva preistoriuli gamoqvabulebis naxatebi
moswavleebis namuSevrebi
gakveTilis msvleloba:
-y erT dros adamianebs egonaT, rom kacobriobis uZvelesi naxatebi Zvel egviptesa da
SuamdinareTSi Seiqmna. cota ucnauri ki iyo, rom pirveli nimuSebi ukve ase daxvewilad
da ostaturad gamoiyureboda, magram manamdeli nawarmoebebis Sesaxeb aravin araferi
icoda. me-19 saukunis meore naxevarSi erTmaneTs ramdenime gamaognebeli aRmoCena
mohyva da Tanac, skolis moswavleebis wyalobiT.
moswavleebi kiTxuloben teqsts an maswavlebeli uambobs maT aRmoCenis istoriebs. Tan,
aCvenebs moswavleebs gamoqvabulis kedlebze Sesrulebul, pirveli mxatvrebis namuSevrebs
(ilustraciebs eleqtronuli resursidan an virtualur turebs laskosa da altamiras
gamoqvabulebSi).
saxelmZRvaneloSi teqstis gacnobis Semdeg maswavlebeli ambobs:
-y warmoidgineT, rom bunebis wiaRSi xarT da xelT aranairi saRebavi da funji ar gagaCni-
aT. ra masalas gamoiyenebT, rom kldeze daxatoT?
moswavleebi gamoTqvamen mosazrebebs. maswavlebeli ityvis:
-y qimikosebma saRebavi Seiswavles da aRmoCnda, rom pirvelyofili adamianebi bunebriv
113
masalebs iyenebdnen – naxSirs, carcs, marganecs, Jangs, Tixas, mcenareebis wvens.
pirveli monadireebi saaTobiT akvirdebodnen cxovelebs da kargad icodnen maTi xasiaTi,
moZraobebi, agebuleba. swored am codnis wyalobiT, es naxatebi axlac cocxaliviT gamoi-
yureba. ra ewodeba Janrs, romelic cxovelebs asaxavs? – animalisturi. ra yofila saxviTi
xelovnebis yvelaze Zveli Janri? gamodis, rom animalisturi Janri uZvelesi yofila.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy vin arian arqeologebi?
yy ra exata gamoqvabulebis kedlebze?
yy romeli cxovelebi amoicani am naxatebze?
yy aris maT Soris TqvenTvis ucnobi cxovelis gamosaxuleba?
yy rogor fiqrobT, ratom xatavdnen pirvelyofili adamianebi marto cxovelebs?
yy ra masaliT xatavdnen pirvelyofili adamianebi?
yy ra sirTule aqvs uswormasworo zedapirze xatvas?
aqtivoba:
moswavleebi muyaos naWrebze, Tixis firfitebze an fiqal qvebze carciT, naxSiriT da
pasteliT xataven romelime cxovelis gamosaxulebas.
114
mzera SuamdinareTidan
mizani:
SuamdinareTis xelovnebasTan da qandakebis dargTan gacnoba; wvrili motoruli kun-
Tebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.III.1. – 8.
s.g.III.2. – 3.
s.g.III.5. – 1, 3, 9.
asaTvisebeli terminebi:
arqeologi, qandakeba
masala:
Tixa, saZerwi dafa, plastmasis saZerwi dana, winsafari, samklavurebi, rveuli, fanqari.
vizualuri masala:
Suamdinaruli qandakebebi
gakveTilis msvleloba:
115
-y SexedeT figuris Tavs gverdidan. ras gagonebT? – gadabrunebul rvians. gadabrunebu-
li, dawvenili rviani maradisobis simboloa. es uZvelesi qandakebebic ukve maradiulad
gveCveneba, magram isini ganadgurebis winaSe myofi, kulturuli memkvidreobis wiTel
wignSia Setanili. saqme isaa, rom siriis teritoriaze omi mimdinareobs. qalaqebi
ingreva da maTTan erTad, muzeumebSi daculi nivTebic nadgurdeba.
maswavlebeli urigebs moswavleebs masalebs (Tixis nacvlad SeiZleba ixmaroT plastilini
an mariliani comi (Tanabari wili fqvili, marili da wyali) da moxaton isini Txevadi webo
pva-narevi guaSiT).
samuSaos Tanmimdevroba:
yy gamoZerweT zaris forma.
yy odnav daabrtyeleT.
yy SegiZliaT xis CxiriT an plastilinis saZerwi daniT daitanoT brtyel zedapirze
xazovani ornamentebi
yy gamoZerweT rvianis forma da a) plastmasis saZerwi daniT gamoiyvaneT masze Tvalebis
konturebi an b) gamoWeriT Tvalis upeebi msxvili xvrelebis saxiT.
yy CaarWeT rvianis SuagulSi xis Cxiri
yy CamoacviT is zaris kenweros. xis Cxiri ar unda Candes. is saWiroa imisTvis, rom fig-
uras Tavi ar moZvres.
yy SegiZliaT saxlSi sTxovoT am formis namcxvris gamocxoba. Suamdinarelebi albaT
gabrazdebodnen, maTTvis xom es RvTaebisTvis Sesawiri qandakeba iyo. magram mas Sem-
deg didi dro gavida, qalRmerTi ninurta ukve istorias Cabarda. Cven mxolod im
moqandakeTa naxelavis saocar formas mivagebT pativs. maT xom mSvenivrad gadmosces
yovlismxedveli mzera.
aqtivoba:
moswavleebi TixiT Zerwaven Suamdinaruli Tvaladi kerpebis msgavs figurebs da Seamkoben
maT geometriuli ornamentiT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra aris qandakeba?
yy vin aRmoaCina es figurebi?
yy vin arian arqeologebi?
yy sad gadis am qandakebebSi simetriis xazi?
116
interviuobana
mizani:
komunikaciisa da interpretaciis unarebis ganviTareba;
berZnuli klasikis xelovnebasTan gacnoba.
Sedegi:
s.g. III.4. – 2, 4.
s.g. III.5. – 1, 9.
asaTvisebeli terminebi:
interviu, miTi, skulpturuli jgufi, dedani, asli, aTleti, proporcia.
vizualuri masala:
mironis qandakeba aTena da marsiusi
gakveTilis msvleloba:
maswavlebeli ambobs:
-y dRes Tqven Jurnalistebi iqnebiT, me – Zveli berZeni xelovani mironi. es `Cemi~ namu-
Sevaria (aCvenebs aTenasa da marsiusis skulpturuli jgufis fotos). Tqven SegiZli-
aT damisvaT kiTxvebi, me – gipasuxebT. kiTxva yvelam erTdroulad rom ar damisvaT,
mikrofoni dagvWirdeba (nebismieri sagani SeiZleba gaaTamaSoT, rogorc mikrofoni).
moswavleebi iwyeben azris gamoTqmas personaJebis vinaobisa da asaxuli situaciis,
viTarebis Sesaxeb. Semdeg iwyeba interviu.
SesaZlo kiTxvebi:
yy Tqven moqandake xarT?
yy saberZneTSi moqandakeebs kargad uxdian?
yy vin arian es adamianebi?
yy ras akeTeben?
yy ratom iqnevs es kaci xels?
yy ratom aris es kaci SiSveli?
yy ratom aqvs am kacs kudi?
yy am qals Tavze ra axuravs?
yy mere rogor gagrZelda es ambavi?
yy kidev ra namuSevrebi gaqvT?
yy ratom xarT cnobili?
yy Tqvens dros kidev romeli moqandake iyo cnobili?
117
mironi iyo Zv.w.-aR-iT V s-is berZeni moqandake, warmoSobiT qalaq elefTeridan. misi namu-
Sevrebi saberZneTSic cnobili iyo da mis farglebs gareTac. mironis erT-erTi namuSevari,
skulpturuli jgufi `aTena da marsiusi~ Zvel berZnul miTs asaxavs. miTi – Zveli xalxuri
Tqmulebaa samyaros warmoSobaze, RmerTebsa da gmirebze. skulptura – igive qandakebaa.
rogor fiqrobT, ras niSnavs skulpturuli jgufi? skulpturuli jgufi qandakebaa, rome-
lic erTze meti, erTmaneTTan dakavSirebuli figurisgan Sedgeba.
miTis mixedviT, sibrZnisa da omis qalRmerTma aTenam ormagi fleita gamoTala da daukra.
uceb sxva qalRmerTebis – afroditasa da heras damcinavi sicili moesma. wyalSi sakuTar
anarekls Caxeda da dainaxa, rom dakvris dros loyebi sasacilod ebereboda. gabrazda,
fleita gadaagdo da dawyevla is, vinc masze dakvras gabedavda. tyis kudianma satirma
(igive silenma) marsiusma fleita ipova da zed daukra. aTenam moixeda, rom enaxa, vin iyo is
urCi, romelic mis wyevlas ar daemorCila. marsiusi Secba, fleita daagdo da ukan daixia.
SeSinebuli, Tvals ver usworebda ganrisxebul qalRmerTs. swored es momentia asaxuli
skulpturul jgufSi.
personaJebi dganan, rogorc celqi moswavle da mkacri maswavlebeli. aTenas, rogorc omis
qalRmerTs, Tavze muzaradi axuravs. satiri (sileni) marsiusi ki, nawilobriv cxoveluri
bunebis tyis arsebaa, amitomac is SiSvelia, aqvs kudi da gaburZgnuli Tma. miTi gviambobs,
rom marsiusi ise daostatda fleitaze dakvraSi, rom SejibrSi TviT apoloni gamoiwvia. apo-
lonma daamarcxa marsiusi da sastikad dasaja (apolonis brZanebiT, marsiuss tyavi gaaZres,
magram maswavlebels SeuZlia gamotovos es dasasruli).
droTa ganmavlobaSi, qandakebis dedani anu is, rac mironma Seqmna, samwuxarod daikarga.
samagierod, moronis SemoqmedebiT aRtacebulma, Zvelma romaelma moqandakeebma maTi aslebi
gaakeTes anu, dednis msgavsi varianti gamoaqandakes. Cvenamde swored am aslebma moaRwia,
magram ara jgufis, aramed calkeuli da Tanac, Zlier dazianebuli figurebis saxiT, da isinic,
sxvadasxva qveynis muzeumebis koleqciebSi inaxeba. erTi uTavo aTena parizis luvrSia, erTi
Taviani – madridis prados muzeumSi. aTenas figura aRdgenilia germaniaSi, frankfurtis
muzeumSi daculi figuris mixedviT. aTenas Tavi aRdgenilia drezdenis muzeumSi daculi
Tavis mixedviT. marsiusis qandakeba inaxeba romSi, lateranas muzeumSi.
qandakebis Seqmnidan 7 saukunis Semdeg, Cv.w-aR-iT II saukuneSi romis imperiaSi, kerZod ki
saberZneTSi, cxovrobda geografi da mogzauri pavsaniusi, romelmac aRwera mironis mier
Seqmnili qandakeba `aTena da marsiusi~. am aRwerisa da sxva ramdenime gamosaxulebis (erTi –
keramikul WurWelzea, meore ki – monetaze) safuZvelze, xelovnebaTmcodneebma daakavSires
sxvadasxva muzeumSi mimofantuli, mironis es skulpturuli jgufi, xolo moqandakeebma,
misi aRdgena scades – erTad daayenes da nakluli kidurebic gamoaqandakes.
mironis kidev erTi ganTqmuli qandakebaa `badros mtyorcneli~ aTleti, romelic tri-
aldeba, rom badro mZlavrad moiqnios. dedani arc am qandakebisa SemorCa – mxolod romauli
aslebis wyalobiTaa cnobili. Tu daakvirdebiT, am qandakebaSi araCveulebrivadaa gad-
mocemuli navarjiSevi aTletis (sportsmenis) moZraoba, daxvewili proporciebi, kunTebi,
daWimuli ZarRvebic ki!
albaT dagainteresebT, rogor SeZlo mironma ase kargad adamianis anatomiisa (sxeulis
agebulebis) da proporciebis (sxeulis nawilebis zomebis Tanafardobis) Seswavla. saqme isaa,
118
rom olimpiur TamaSebSi qalebs ar hqondaT monawileobis ufleba. amitom, SemTxveviT maT
Soris qali rom ar Separuliyo (wesis miRebamde aseTi SemTxveva marTlac moxda), mamakacebi
SiSvlebi varjiSobdnen. Tanac, adamiani samyaros erT-erT ulamazes qmnilebad iTvleboda
da siSiSvle sulac ar iyo sircxvili. piriqiT, ase ukeT Canda aTletis ganviTarebuli kun-
Tebi, misi Rone da uZleveloba.
mironis Tanamedrove, aseve saxelganTqmuli moqandakeebi iyvnen fidiasi da poliklete.
planeta merkurize erT-erT kraters mironis saxeli daarqves.
saSinao davalebad maswavlebeli aZlevs am siuJetis daxatvas, oRond ara mironis skulp-
turuli jgufis, aramed ambis sakuTari interpretaciis, anu Tavad rogor warmoidgines es
miTi.
aqtivoba:
moswavleebi gamoTqvamen mosazrebebs, svamen kiTxvebs.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra SeityeT dRevandel gakveTilze?
yy ra aris skulptura?
yy ras niSnavs asli?
yy ra aris miTi?
yy ras niSnavs skulpturuli jgufi?
yy vin aris aTleti?
yy vin gamoaqandaka `aTenasa da marsiusis~ skulpturuli jgufi?
119
velaskesis infanta
mizani:
komunikaciis, interpretaciisa da xelovnebis konteqstSi aRqmis unarebis ganviTareba;
diego velaskesis SemoqmedebasTan gacnoba;
Sedegi:
s.g.III.4. – 4, 6.
s.g. III.5. – 9.
asaTvisebeli terminebi:
jgufuri portreti, infanta, meninebi.
vizualuri masala:
diego velaskesis ferweruli tilo `meninebi~. bmuli prados muzeumis oficialuri
veb-gverdidan saSualebas iZleva, gaadidoT gamosaxulebis esa Tu is detali.
gakveTilis msvleloba:
120
#9 – xelSi palitriTa da funjiT, maRali tilos ukan dgas Tavad mxatvari diego velaskesi
(mis mkerdze wiTeli jvaria gamosaxuli, jildo, romelic suraTis Seqmnidan 3 wlis Semdeg
miiRo. es jvari mogvianebiT, velaskesis gardacvalebis Semdeg, Tavad mefe filipe IV-em miux-
ata mxatvris portrets); 1
# 0-11 – sarkeSi infanta margaritas mSoblebis – mefe filipe IV-esa
da dedofal mariana avstrielis anarekli Cans (magram maswavlebeli amas odnav mogvianebiT,
inscenirebis Semdeg gaamxels).
121
is centrSi infantaa gamosaxuli, ratom hqvia suraTs `meninebi~? es kiTxva dRemde mraval
versias warmoSobs da suraTis erT-erT saidumlod rCeba.
aqtivoba:
moswavleebi msjeloben maswavleblis mier dasmuli kiTxvebis garSemo, akeTeben kom-
poziciis inscenirebas, gamoTqvamen varaudebs.
saSinao davaleba:
moswavleebma unda daweron patara moTxroba (rveulis naxevari an erTi gverdi) suraTis
gmirebisa da am konkretuli momentis Sesaxeb.
aseve, maswavlebels SeuZlia saSinao davalebad misces diego velaskesis `meninebis~
onlain gasaferadebeli. palitra mocemulia marcxniv. moswavlem unda daawkapunos ferze,
Semdeg gasaferadebel areze da feri Caisxmeva. bmulze SesaZlebelia namuSevris Senaxva,
gaziareba, amobeWdva da xelaxla gaferadeba. maswavlebeli unda daexmaros moswavles ufa-
sod daregistrirebaSi da originalis ilustraciis moZebnaSi internetiT, rom moswavlem
ixelmZRvanelos ferebis SerCevisas. bmuli:
http://www.thecolor.com/Coloring/diego-velasquez-the-maids-of-honor.aspx
Tu amis SesaZlebloba ar aris, maswavlebels SeuZlia gadaiRos gasaferadebeli sqemis
asli (ix.: danarTi) da gaatanos moswavleebs saxlSi.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy xelovnebis romel dargs miekuTvneba diego velaskesis `meninebi~?
yy romeli Janrebis elementebs Seicavs es ferweruli tilo? daasabuTeT.
yy sadauri iyo diego velaskesi?
yy moindomebdiT infanta margaritas adgilze yofnas? ratom?
122
matarebeli
mizani:
mSvenieris danaxvis da aRqmis unaris ganviTareba
aplikaciis teqnikis daufleba
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2.
s.g. III.2. – 2.
s.g. III.3. – 1, 2, 5.
masala:
feradi qaRaldebi
flomasterebi, makrateli, webo.
asaTvisebeli terminebi:
transporti, samgzavro, satvirTo,
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebma aplikaciiT unda gaakeTon matarebeli da gaamgzavron TavianTi ojaxebi
samogzaurod.
123
(klasSi moswavleTa raodenobidan gamomdinare, damzaddeba ramdenime 3-4 vagoniani
matarebeli). Sesabamisad, moswavleebi gaerTiandebian 3-4 kacian jgufebad. yoveli jgufi
daamzadebs erT matarebels orTqmavliT.
moswavleebi amoarCeven maTTvis sasurveli feris furcels orTqlmavlisTvis da vagonisT-
vis, maswavlebeli daurigebs maT TeTr, da SedarebiT momcro zomis Savi furclebis zolebs.
Sav furclebze daxataven wreebs da gamoWrian borblebs.
TeTr furclebze daxataven fanjrebs (romlebic zomiT da raodenobiT unda Caetios
vagonebSi), fanjrebSi Caxataven TavianTi ojaxis wevrebs.
orTqlmavlis fanjaraSi Caxataven memanqanes.
fanjrebs da borblebs daawebeben feradi qaRaldisgan gamoWril vagonebze. vagons daaw-
eren maTi ojaxis gvars (mag. CxeiZeebis ojaxi).
vagonebs Caabamen erTmaneTs muqi qaRaldis grZeli wvrili zoliT (relsi borblebis
ZirSi).
aseTive wvrili zoli dawebdeba vagonebis ukana mxridan, maTi gadabmis adgilas.
124
jadosnuri satrialo
mizani:
sakuTari xeliT saTamaSos Seqmnis unaris ganviTareba
SemoqmedebiTi unarebis ganviTareba
Sedegi:
s.g. 3.2 – 2
s.g. 3.5. – 7
asaTvisebeli terminebi:
multiplikacia
masala:
aqtivoba 1:
sqeli saxatavi furclis naxevari an muyaos naWeri
fargali an mrgvali sagani
saxazavi
fanqari
flomasteri
xis wvetiani Cxiri
makrateli
sqeli Zafi
gakveTilis msvleloba:
-y ra aris animacia?
laTinurad `anima~ sulia, `animare~ ki gacocxlebas niSnavs. am sityvidan warmoiSva sityva
animacia, romelsac dRes Cven naxat filmebs veZaxiT.
-y animaciis garda kidev ras veZaxiT naxat filmebs? – multfilmebs, an multiplikacias.
laTinur enaze `multi~ bevrs niSnavs, multiplikacia ki gamravlebas.
-y rogor fiqrobT, ra kavSiria naxat filmebs, gacocxlebas da gamravlebas Soris?
-y naxat filmebSi, naxatebi cocxlebiviT moZraoben amitom veZaxiT maT animacias.
-y imisTvis, rom naxatebi gacocxldes da personaJebma imoZraon, uamravi naxati unda
daixatos – yoveli naxati moZraobis erT patara monakveTs asaxavs.
animaciis xelovneba bevrad ufrosia kinoze, romlis gamogonebac animaciis damsaxurebaa.
SeiZleba CavTvaloT, rom animacia daibada maSin, rodesac mecnierebma SeamCnies adamianis
mxedvelobis erTi saintereso Tviseba – Turme, Cveni mxedveloba, mexsierebaSi inaxavs da
xedavs imas, rac ukve gaqra. es movlena Zalian cota xans, SeiZleba wamis meaTeds grZeldeba,
magram sakmarisia imisTvis, rom erTmaneTis miyolebiT, swrafad Secvlili suraTebi erT
125
mTlian, uwyvet ambad davinaxoT.
Cveni Tvalebis am Tvisebazea damyarebuli animacia, kino da televizia.
rodesac Cven multfilms an kinos vuyurebT, Cvens Tvalwin, wamSi 24 suraTi, igive kadri
garbis, Cveni Tvalebi ver aswreben cal-calke suraTebis da maTi monacvleobis danaxvas da
suraTebs erT mTlian, gadabmul moZraobad aRviqvamT.
taumatropi aris pirveli optikuri saTamaSo, romliTac iwyeba animaciis istoria. sity-
va taumatropi Sedgeba ori berZnuli sityvisgan – tauma – jadosnoba, da tropi – triali.
-y ras unda niSnavdes taumatropi? – jadosnur satrialos.
manam moswavleebi Seudgebian saTamaSos gakeTebas, mawavlebeli mouyveba maT taumatropis
gamogonebis istorias.
aqtivoba 1:
moswavleebi saxatav furcelze Semoxazaven wres.
saxazaviT ipovian diametrs da wrewirisgan 5-6 mm-is daSorebiT, erTmaneTis sapirispirod,
diametris aqeT-iqiT moniSnaven or-or wertils.
gamoWrian wres;
wvetiani CxiriT gaxvreten moniSnul wertilebs;
gamoWrili wris erT mxares, centrSi daxataven patara Cits, da gaaferadeben mas.
gadmoatrialeben wres vertikalurad, wris meore mxridan daxataven cariel galias.
galia imxela unda daixatos, rom Citi masSi Tavisuflad eteodes.
gauyrian wertilebSi Tanabari sigrZis Zafebs da gaunaskvaven maT boloebs.
maswavlebeli gaafrTxilebs moswavleebs, rom Tu wres horizontalurad gadmoatri-
aleben, galia ukuRma unda daixatos, raTa trialis dros, Citi galiaSi ukuRma ar `Cajdes~.
126
animacia
mizani:
gavacnoT moswavleebs animaciis teqnika
martivi animaciis daxatvis unari
Sedegi:
s.g. III.1. – 1.
asaTvisebeli terminebi:
kadri
faza
masala:
A4 saxatavi furclebi
fanqari
saSleli
makrateli
vizualuri masala:
Soves gamoqvabulis martorqa da lomebi
gakveTilis msvleloba:
127
maswavlebeli ikiTxavs, Tu ras unda niSnavdes saxelmZRvaneloSi mocemuli ilustracia
Citis gamosaxulebiT.
aqtivoba:
moswavleebi saxatav furclebs siganeze daWrian 6 viwro zolad da yovel zols gadake-
caven Suaze.
1. gadakecili furclis erT naxevarze, kidesTan daxataven gaRimebul saxes; meore nax-
evarze, ise, rom saxeebis mdebareoba daemTxves, daxataven mowyenil saxes.
2. gadakecili furclis zeda naxevars mWidrod, (Signidan gareT) daaxveven fanqarze da
swrafi moZraobiT aamoZraveben fanqarze daxveul furclis zols.
aseTive xerxiT moswavleebi daxataven kacunas, romelic zolis erT naxevarze xelebs
maRla wevs, meoreze ki dabla.
moswavleebi gasinjaven TavianT da megobrebis namuSevrebs, Sexedaven, gacocxlda, amoZra-
vda Tu ara maTi naxatebi, moifiqreben, da gauziareben erTmaneTs, kidev risi daxatva Seileba
da danarCen furclebze daxataven damoukideblad mofiqrebul ornaxatian siuJetebs.
saSinao davaleba:
moswavleebi damoukideblad daxataven da gaaferadeben orfazian animacias.
128
V Tema: proeqti
arqiteqtura
mizani:
arqiteqturis dargTan gacnoba;
nagebobis sivrcobrivi, samganzomilebiani formebisa da maTi Semamkobeli dekoratiuli
elementebis aRqmisa da samganzomilebiani modelirebis unarebis ganviTareba.
gakveTili I:
Sesavali arqiteqturis dargSi
Sedegi:
s.g. III.5. – 1, 3, 4, 5.
masala:
kompiuteri, skolis biblioTekaSi xelmisawvdomi wignebi arqiteqturaze.
gakveTilis msvleloba:
129
arqiteqtura
masala daniSnuleba
profesiebi
xe qva xidi saxli
130
20. hundertvaseris sacxovrebeli arqiteqtura 26. megruli oda
21. le korbuzies ronSanis notr-damis kapela 27. kanaduri Sale
22. frenk loid raitis gugenheimis muzeumi 28. franguli Sato
23. parizis pompidus centri 29. indielebis vigvami da tipi
24. qarTuli cixe-simagre 30. grenlandiuri iglu
25. qarTuli taZari 31. aziuri iurta
aqtivoba:
gakveTilis msvlelobisas moswavleebi msjeloben arqiteqturis dargis Sesaxeb, nanaxi da
adre cnobili arqiteqturuli Zeglebis, maTi daniSnulebis, masalisa da adgilmdebareobis
Sesaxeb. maT eZlevaT davaleba, moiZion informacia msoflioSi ganTqmuli romelime nage-
bobis Sesaxeb, gaugzavnon maswavlebels eleqtronulad, daxaton igi, da Semdeg gakveTilze
uambon Tanaklaselebs (2 wT-iani prezentacia) maT mierve Sesrulebuli naxatis CvenebiT.
gakveTili II:
virtualuri turi (msoflios cnobil arqiteqturul Zeglebze informaciis moZieba da
klaselebis winaSe wardgena)
Sedegi:
s.g. III.3. – 3.
s.g.III.4. – 1, 2, 4, 6.
s.g. III.5. – 3, 5.
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi warudgenen klaselebs moZiebul informacias. ilustracia moswavlis mier
unda iyos daxatuli. Semdeg – adgenen eqskursiaze qcevis wesebs.
131
gakveTili III:
SemecnebiTi eqskursia arqiteqturis Sesaswavlad
Sedegi:
s.g.III.1. – 2, 6, 7, 8, 9.
s.g. III.5. – 5.
masala:
Sesavsebi formebi da TviTSefasebis formebi ixileT danarTSi
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
eqskursiamZRolis mosmenis Semdeg moswavleebi moxerxebulad mokalaTdebian da gaa-
keTeben Canaxatebs da Canawerebs. dasasruls, avseben TviTSefasebis formas.
gakveTili IV:
fantaziiT plastilinis Senobis Zerwva
Sedegi:
s.g.III.1. – 1, 6, 8.
s.g. III.2. – 2, 3, 4.
masala:
feradi plastilinebi, saZerwi dafa, plastmasis dana.
aqtivoba:
moswavleebi fantaziiT Zerwaven plastilinis Senobebs.
132
gakveTili V:
fantaziiT kompiuteruli grafikuli dizainis programaSi Senobis xatva
Sedegi:
mimarTuleba: SemoqmedebiToba da praqtika
s.g.III.1. – 1.
s.g.III.2. – 5.
s.g.III.3. – 3.
vizualuri masala:
blogposti arqiteqturisa da dizainis Sesaxeb (el. resursebSi)
aqtivoba:
moswavleebi kompiuterSi, grafikuli dizainis programaSi xataven fantastikur Senobebs.
gakveTili VI:
mowveul arqiteqtorTan saubari
es gakveTili mxolod maswavleblis wignSi unda iyos. s.q.)
Sedegi:
komunikacia da interpretacia
s.g.III.3. – 1, 5.
s.g.III.4. – 2, 4.
s.g.III.5. – 3, 4, 5, 8, 9.
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi esaubrebian arqiteqtors, usvamen maT kiTxvebs, aCveneben sakuTar namu-
Sevrebs.
133
gakveTili VII:
arqiteqturuli saxelosno – sakuTari fantaziiT jgufebSi muyaos samganzomilebiani
arqiteqturuli modelebis Seqmna (savaraudod, am aqtivobas 2-3 gakveTili dasWirdeba)
Sedegi:
s.g.III.1. – 1, 3, 6, 8.
s.g.III.2. – 2. 4.
s.g.III.3. – 1, 2, 5.
asaTvisebeli terminebi:
arqiteqturuli proeqti, gegma, masStabi, modeli, fasadi, veranda.
masala:
muyao, qaRaldi, kolofebi, feradi qaRaldebi, makrateli, webo, stepleri, skoCi.
gakveTilis msvleloba:
134
dacvaSi – SesaZlebelia, maswavlebelma calkeuli detalebi cxeli webos pistoletiT dau-
webos (moswavleebi mas ar unda gaekaron, rom ar daiwvan).
jgufis wevrebi erT magidasTan dasxdebian da ideebs Camoweren erT furcelze. Semdeg
amoarCeven saukeTeso variants da Seudgebian muSaobas.
aqtivoba:
moswavleebi jgufebSi muSaoben proeqtebze – arqiteqturuli nagebobis muyaos, samgan-
zomilebiani modelis Seqmnaze. dasasruls, wardgenisTvis, jgufi adgens werils damkveTi-
sadmi, romelSic xsnis, rogor gaiTvaliswines maTi survilebi, ra masalisgan unda aSendes
Senoba da riT aris is gamorCeuli.
gakveTili VIII:
namuSevrebis wardgena
Sedegi:
s.g.III.4. – 1, 2, 3, 4, 5, 6.
masala:
moswavleebis mier Sesrulebuli naxatebi, naxazebi, samganzomilebiani modeli da werili
damkveTisadmi.
gakveTilis msvleloba:
aqtivoba:
moswavleebi waradgenen proeqts klaselebis da maswavleblis winaSe – kiTxuloben dam-
kveTisadmi daweril werils.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra aris arqiteqtura?
yy ra da ra tipis arqiteqturuli nagebobebi iciT? (funqciebi)
yy ra unda gaiTvaliswinos arqiteqtorma nagebobis daproeqtebamde?
yy saintereso iyo proeqtze muSaoba? ra iyo yvelaze saxaliso? yvelaze rTuli?
yy rogor daZlieT problemebi?
yy ra wvlili SeitaneT saerTo saqmeSi?
135
yy rogor SearCieT masala Tqveni nagebobisTvis?
yy damkveTis yvela moTxovna gaiTvaliswineT?
yy msoflios cnobili arqiteqturuli Zeglebidan romeli mogewonaT yvelaze metad da
ratom?
yy ra dargebis codna da unarebia saWiro arqiteqtorisTvis?
yy ra aris momxibvleli am profesiaSi?
yy momavalSi isurvebdiT arqiteqtorobas?
136
VI Tema: dResaswaulebi
Soba
mizani:
religiur JanrTan gacnoba;
Sereuli teqnikiT muSaobis unari;
namuSevarSi mTavaris gamoyofis mxatvruli xerxebis amocnobisa da sakuTar namuSevarSi
mTavaris gamoyofis unaris ganviTareba;
dResaswaulze xelovnebis namuSevriT reagirebis unaris ganviTareba.
Sedegi:
s.g.III.1. – 1, 3, 7, 8.
s.g.III.2. – 1.
s.g.III.5. – 2, 3, 9, 10.
masala:
saxatavi furceli, fanqari, akvarelis saRebavebi, funji, wyali, Savi da yviTeli feris
feradi qaRaldebi, makrateli, webo, winsafari, samklavurebi.
vizualuri masala:
fra beato anjeliko, `qristes Tayvaniscema~
duCo di buonisenia, `Soba~
bartolome esteban murilio, `Soba~
levan margiani, `Soba~
gakveTilis msvleloba:
137
-y italieli mxatvris, fra beato anjelikos namuSevarSi is centrSia, sxvebisgan gamo-
yofili. danarCenebi mis garSemo arian ganlagebulni da mas dascqerian.
-y asevea italieli duCo di buonisenias kompoziciaSi. qriste aqac centrSia, Sav fonze,
TeTr saxvevebSi. es kontrasti ufro mkafiod warmoaCens mis figuras. aqac, yvela
miskenaa mibrunebuli.
-y espanel bartolome esteban murilios ferweruli tilo Ramis wyvdiadSia Cafluli.
qristes figura TeTr safenze yvelaze ganaTebuli, kontrastuli laqaa. mariami, iosebi
da angelozebi TiTqos misgan mofenili kaSkaSa SuqiT naTdebian.
-y Tanamedrove qarTveli mxatvris levan margianis kompoziciaSi mwoliare RvTismSobe-
li leibis xasxasa wiTeli feriTaa aqcentirebuli. Cvilis pawawina sxeuli am alisfer
laqaze margalitis mZiviviT moCans. mis Tavze zecidan gadmosuli naTeli sveti suli
wmindas aRmniSvnelia.
-y Sesabamisad, SegviZlia vTqvaT, rom mxatvrebi mTavar gamosaxulebas meorexarisxo-
vanisgan gamoyofen (maswavlebeli dafaze Camowers):
yy centraluri mdebareobiT
yy feriT
yy ganaTebiT
-y kidev ra xerxiT SeiZleba gamovarCioT mTavari meorexarisxovanisagan?
maswavlebeli dafaze xatavs martiv kompozicias:
138
-y axla Tqvenc SeqmniT namuSevars qristes Sobis Temaze. namuSevarSi mTavaris gamoyofis
romelime an ramdenime xerxs gamoiyenebT. Tanac, Sereul teqnikasac gaecnobiT. ras
niSnavs Sereuli teqnika? – rodesac sxvadasxva masalis SereviT qmni namuSevars, es
Sereuli teqnikaa. dRes guaSiT davxatavT da aplikaciis teqnikas gamoviyenebT.
samuSaos Tanmimdevroba:
yy saxatavi furclis SuaSi dadeT raime mozrdili mrgvalZiriani sagani (Wiqa, qila..) da
ubralo fanqriT mkrTalad SemoavleT xazi.
yy lurji feris akvarelSi daasveleT funji da SemoatareT wres garSemo.
yy lurji wris am fenas garSemo SemoavleT kidev erTi wre lurji akvareliT. amave wreze
meored gadaatareT saRebaviani funji, rom Semdegi wre ufro muqi gamovides.
yy Semdegi, gareTa wre ukve sam fena akvarels moiTxovs, rom kidev ufro muqi iyos.
yy ase ganagrZeT, sanam kideebisken lurji Zalian ar gamuqdeba. ganapira wreebze meti
saRebavi ixmareT da rac SeiZleba, naklebi wyali. amisTvis funji dawureT xelsawmendze
an Wiqis kideze CamosmiT da ise CaaweT saRebavSi.
yy TeTri wris qveS, akvarelis saRebavis romelime muqi feriT (iisferi, iisferis da
lurjis nazavi an Savi) daxateT niadagi anu miwa. foni mzadaa.
yy sanam foni gaSreba, yviTeli feris qaRaldze ubralo fanqriT daxateT mozrdili
varskvlavi da gamoWeriT.
yy Savi feris qaRaldisgan gamoWeriT TiTis sisqis ori mogrZo da ori mokle zoli.
yy Savi furclis narCenze ubralo fanqriT daxateT akvnis, qalisa da mamakacis figure-
bis konturebi. ubralo fanqriT gasmuli xazi Sav furcelze iprialebs da sakmarisad
gamoCndeba, rom gamoWraT isini.
yy gamoWeriT daxatuli siluetebi. silueti aris sagnis formis mqone mTliani gamosax-
uleba. is Crdils an laqas hgavs.
yy Tqveni namuSevari ukve mSrali iqneba. niadagis zolze vertikalurad dadeT mokle
Savi zolebi. zed saxuraviviT, damrecad dadeT grZeli Savi zolebi. es TavSesafris
simetriuli gamosaxulebaa.
yy am gadaxurul TavSesafarSi aseve simetriulad, CasviT qalisa da mamakacis siluetebi.
maT Soris, simetriis RerZze, moaTavseT akvani.
yy TavSesafris saxuravis zeda kuTxeze daawebeT yviTeli varskvlavi.
yy daakvirdiT namuSevars da TqviT, ra da ra mxatvruli xerxebiTaa xazgasmuli Cvili
qristes gamosaxulebis mniSvneloba Tqvens namuSevarSi? (ganaTebiT, mdebareobiT).
aqtivoba:
Sereuli teqnikiT moswavleebi qmnian namuSevars qristes Sobis Temaze, romelSic mTa-
varis gamoyofis romelime an ramdenime xerxs gamoiyeneben.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra xerxebiT aris gamoyofili mTavari Tqvens namuSevarSi?
139
yy kidev ra xerxebiT SeiZleba mTavaris gamoyofa?
yy gimuSaviaT adre Sereuli teqnikiT?
yy ra gamogividaT yvelaze kargad Tqvens namuSevarSi?
yy ra ar gamogividaT kargad?
yy rogor SeZlebdiT amis gamosworebas, axla rom xatavdeT?
140
naZvis xe
mizani:
xelovnebis meSveobiT dResaswaulze reagirebis unaris ganviTareba; komunikaciisa da
TanamSromlobis unarebis ganviTareba;
dekoratiuli xelovnebis safuZvlebTan gacnoba;
sakuTari xeliT mosarTavis damzadebis unaris SeZena.
Sedegi:
s.g. III.1. – 1, 2, 6, 8.
s.g. III.2. – 4.
s.g. III.3. – 1, 2.
asaTvisebeli terminebi:
keltebi
masala:
erTi didi formatis qaRaldi, feradi qaRaldebi, webo, makrateli
vizualuri masala:
moswavleebis erToblivi namuSevari
gakveTilis msvleloba:
samuSaos Tanmimdevroba:
yy didi formatis qaRaldisgan gamoWeriT samkuTxedi.
yy SearCieT ferebi Tqveni naZvis xisTvis. vTqvaT, tradiciuli mwvane da wiTeli. es xom
kontrastul ferTa erT-erTi wyvilia da isini Zalian uxdebian erTmaneTs. sxva fer-
ebis gamoyenebac SegiZliaT.
yy aiReT am ferebi qaRaldebi da makratliT gamoWeriT farTo zolebi. Tu a4 formatis
141
qaRaldebs iyenebT, TiTo grZivi zolidan ori `toti~ gamova. ase rom, grZivi zolebi
SuaSi gaWeriT.
yy zoli frTxilad gaatareT fanqarsa da TiTs Soris (an makratlis blagv mxaresa da
TiTs Soris). is kululiviT daixveva.
yy wausviT webo zolis erT bolos da daawebeT didi formatidan gamoWril samkuTxeds,
sanam samkuTxedi aseTi `totebiT~ ar Seivseba.
yy kenwero SegiZliaT gansxvavebulad morToT, vTqvaT, bafTiT.
yy axla Tqveni naZvis xe mzadaa da bunebac ar dazaralda. gilocavT damdeg axal wels!
aqtivoba:
moswavleebi qmnian klasis saerTo dekoratiul naZvis xes.
142
faqtura
mizani:
saxviTi xelovnebis elementTan, faqturasTan gacnoba namuSevarSi gansxvavebuli faq-
turebis gamoyenebisa da aratradiciuli masalebiT muSaobis unarebis ganviTareba.
Sedegi:
s.g.III.1. – 1, 2, 7.
s.g.III.2. – 1, 4.
s.g.III.4. – 1, 3, 4, 6.
asaTvisebeli terminebi:
faqtura
masala:
Zveli vinilis firfita an muyaos naWeri, feradi plastilini, plastilinis dana an kbilis
sawmendi xis Cxiri, Cangali, savarcxeli.
gakveTilis msvleloba:
samuSaos Tanmimdevroba:
yy winaswar moifiqreT da warmoidgineT, ras xatavT.
yy myar zedapirze Tqvens mier mofiqrebuli kompoziciis mixedviT, dadeT Sesabamis
adgilze Sesabamisi feris plastilinis momcro naWrebi da TiTis daWeriT, neli moZ-
raobiT gagliseT isini zedapirze;
yy rodesac gamosaxulebebi formas SeiZens, SegiZliaT zemodan daamuSaoT isini nakawre-
biT (kbilis sawmendi xis CxirebiT, savarcxliT, CangliT, wvetiani sagniT, kalmistris
carieli budiT an plastilinis burTulebiT).
yy warudgineT klass Tqveni namuSevari.
aqtivoba:
moswavleebi qmnian plastilinis kompoziciebs da calkeul monakveTs aniWeben sxvadasxva
faqturas.
143
Semajamebeli kiTxvebi:
yy ra aris faqtura?
yy rogori faqturebi arsebobs?
yy rogor faqturul efeqts miaRwieT zedapiris damuSavebiT?
yy ra iaraRi gamoiyeneT?
yy es swored is efeqtia, risi miRebac gsurdaT Tu gansxvavebuli?
yy kidev ra sagnebis gamoyeneba SeiZleboda faqturis misaniWeblad?
yy raimes xom ar SecvlidiT Tqvens namuSevarSi?
yy ra gagiZneldaT?
yy kargad ra gamogividaT?
yy yvelaze metad visi namuSevari mogwonT da ratom?
yy raime rCevas xom ar miscemdiT Tqvens megobars mis namuSevarTan dakavSirebiT?
144
qalTa dRe
mizani:
natifi motorikis ganviTareba;
sakuTari xeliT suveniris damzadebis unari;
simetriuli namuSevris Seqmnis unari.
Sedegi:
s.g. III.1. – 6, 8, 9.
s.g. III.2. – 2, 3.
s.g. III.5. – 1, 3, 4.
asaTvisebeli terminebi:
suveniri, kuloni, iuveliri
masala:
Tixa, Txeli muyao an sqeli qaRaldi, saZerwi dafa, saZerwi dana, mavTulis patara naWeri,
winsafari, samklavurebi.
gakveTilis msvleloba:
sasurvelia, es gakveTili martis pirvel ricxvebSi – qalTa an dedis dRis win Catardes.
maswavlebeli Seaxsenebs moswavleebs im amagsa da mzrunvelobas, rasac axlobeli qalba-
tonebi maT mimarT yoveldRiurad iCenen. Cven yovel dRe da yovel jerze maT madlobas ar
vuxdiT, magram qalTa dRes sakuTari xeliT damzadebuli saCuqriT SegviZlia gamovxatoT
siyvaruli da madliereba.
-y samkaulis gasakeTeblad, masalad, dagvWirdeba Tixa. magram garda amisa, dagvWirdeba
simetriuli formis Seqmnis unari. ra aris simetria? – simetria aris Suagulis anu
RerZis mimarT gamosaxulebis Tanabrad ganawileba.
-y gaixseneT, ra aris bunebaSi simetriuli? – pepela, Wiamaia, guli, adamiani...
maswavlebeli dafaze daxatavs simetriul sagnebs. maswavlebeli sTxovs moswavleebs,
dafasTan gamovidnen da gaavlon simetriis xazebi, rom naTlad dainaxon simetriis RerZis
mimarT gamosaxulebis Tanabarzomiereba.
-y gulic simetriuli formisaa.
-y xelovnebis romel dargs miekuTvneba samkauli? – dekoratiul-gamoyenebiTi
xelovnebis dargs, radgan samkauls yoveldRiur cxovrebaSi iyeneben, atareben. Tu
es samkauli erTaderTia da xelovanis mieraa Seqmnili, is ukve xelovnebis nimuSia.
-y dRes Tqven sakuTari xeliT daamzadebT reliefur kulons – suvenirs, romelsac axlo-
bel qalbatonebs miarTmevT. gaxsovT, ra aris reliefi? – reliefi aris zedapiridan
amoburculi, moculobiTi gamosaxuleba.
145
samuSaos Tanmimdevroba:
yy Txeli muyaosgan an sqeli qaRaldisgan gamoWeriT kvadrati.
yy gakeceT Suaze da daxateT zed naxevari guli.
yy gamoWeriT konturis xazis gayolebaze da Semdeg gaSaleT. es Tqveni gulis Targi iqneba.
yy Tixis momcro naWeri gaabrtyeleT, daadeT zed muyaos Targi da saZerwi daniT gamoWer-
iT gulis forma.
yy saZerwi daniTve an wvetiani CxiriT zed amokawreT sityva `madloba, deda~ an `madloba,
bebo~ (an Tqveni sayvareli qalbatonis saxeli) da Tqveni saxeli.
yy mavTulis momcro naWers aukeceT boloebi da CaarWeT gulis TavSi. gadagliseT ise,
rom roca gaSreba, ar amosrialdes.
yy amoabruneT guli.
yy Tixis momcro naWrebi saZerw dafaze agoraveT da mieciT zonaris mogrZo forma. Semdeg
gaabrtyeleT, rogorc lenti.
yy daaxvieT es lenti, rom miiRoT vardis forma.
yy dadeT es vardi gulis formaze da ZirSi odnav gagliseT plastmasis daniT, rom fons
miekras.
yy SeavseT gulis forma amgvari vardebiT.
yy SegiZliaT moxatoT kuloni guaSis saRebavebiT.
roca naxelavi gaSreba, maswavlebels SeuZlia dafaros isini ufero laqiT.
aqtivoba:
moswavleebi Zerwaven gulis formis kulons vardebis formis moculobiTi dekoriT.
Semajamebeli kiTxvebi:
yy xelovnebis romel dargs miekuTvneba samkauli?
yy gaqvT raime suveniri, romelic raime adgils an adamians gaxsenebT?
yy ra qvia samkaulis dizaineris profesias?
146
kalaTa
mizani:
kalaTis dawnis teqnikis swavla
Sedegi:
s.g. III.2. – 2.
asaTvisebeli terminebi:
perimetri
masala:
feradi qaRaldebi
saxazavi
fanqari
makrateli
webo
qaRaldis skoCi
vizualuri masala:
nimuSi
gakveTilis msvleloba:
kalaTis gasakeTeblad moswavleebs daWirdebaT sami feris qaRaldi – ori feri mokle
zolebisTvis da mesame feris qaRaldi grZeli zolebisTvis, rac gauadvilebs maT furclis
gayrisas Wadrakuli Tanmimdevrobis dacvas.
aqtivoba:
moswavleebi, maswavleblis xelmZRvanelobiT, gaakeTeben dawnil kalaTas saaRdgomo
kvercxis Casadebad.
1. furclis mokle, horizontalur gverdebs moaWeri Tanabari, daaxlovebiT 1,5 sm siganis
zolebi. sul 8 zoli dagWirdeba.
147
2. feradi furclis SedarebiT grZel, vertikalur gverds moaWeri imave siganis 3-4 zoli
da droebiT gverdze gadade isini.
3. erTmaneTis gverdiT, horizontalurad daalage 4 mokle, sxvadasxva feris zoli, erT
sigrZeze gaaswore da qaRaldis skoCiT daamagre maTi boloebi magidaze. dalagebul
zolebze fanqriT moniSne Suaguli.
5. erTis gamotovebiT mokece Tavisufali boloebi, mTel perimetrze gauyare maT qaR-
aldis grZeli zoli, daawebe misi boloebi da sxva zolebTan Sexebis adgilebi.
148
cifruli naxati
mizani:
grafikuli dizainis programis aTviseba;
cifruli namuSevris Seqmnisa da eleqtronulad gagzavnis unarebis ganviTareba;
saxatavi saSualebebis Tvisebebis gacnobiereba.
Sedegi:
s.g. III.2. – 5.
s.g. III.3. – 2, 3.
masala:
kompiuteri, grafikuli dizainis programa, saxatavi furceli, flomasterebi.
vizualuri masala:
gakveTilis msvleloba:
149
moswavleebi adareben Sedegs da msjeloben, riTi sjobs kompiuteriT xatva -saSleli
ar tovebs kvals, gaferadebisas ar Cans Strixebi, gaferadeba xdeba erTi dawkapunebiTa da
feris CasxmiT, SegiZlia daayeno nebismieri feri, gaavlo swori xazi saxazavis gareSe, cvalo
da asworo naxati, gaadido detalebi. xeliT xatvisas – ukeT Cans mxatvris guneb-ganwyoba
da xasiaTi.
aqtivoba:
moswavleebi grafikuli dizainis programaSi qmnian naxats, inaxaven sasurveli saxeliT
(an sakuTari gvariT) da eleqtronulad ugzavnian maswavlebels, Tanaklasels da mSoblebs.
aseve, xataven imaves flomasterebiT da adareben am teqnikebis mxatvrul Taviseburebebs.
150
danarTi
151
fransisko goias sxva namuSevrebis gasaferadeblebi:
152
153
154
gakveTili: mandala
mandalas sqemebi (unda gadaiRoT asli)
155
gakveTili: lurji sufra
aqtivoba II:
156
gakveTili: naturmorti
pol sezanis gasaferadebeli naturmortebi
157
158
gakveTili : surbaranis naturmortebi
159
gakveTili: velaskesis infanta
160
proeqti: arqiteqtura
gakveTili III. eqskursia
vusmendi gids
xmadabla vsaubrobdi
mSvidad davdiodi
proeqti: arqiteqtura
gakveTili III. eqskursia
vusmendi gids
xmadabla vsaubrobdi
mSvidad davdiodi
161
proeqti: arqiteqtura
gakveTili III. eqskursia
samuSao forma:
moswavlis saxeli, gvari ____________________ TariRi ______
_________________________________________________
___________________________________________________
_________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________
me gamiCnda kiTxva:
162
proeqti: arqiteqtura
gakveTili VII – arqiteqturuli saxelosno
proeqti: arqiteqtura.
gakveTili VII – arqiteqturuli saxelosno
163
II Semajamebeli davaleba
Sedegebi:
s.g.III.4. – 2, 3, 4, 6.
s.g.III.5. – 1, 2, 3, 4, 9, 10.
Sefasebis nimuSi:
164
komentaris yy aRwerisas bevri ram gamogrCa.
nimuSi #3 yy momavalSi ecade, mTavariT daiwyo da damxmare detalebic aRniSno.
yy namuSevris mxatvruli xerxebidan aRniSne erTi da ar gixsenebia sxvebi.
yy momavalSi ufro yuradRebiT unda daaTvaliero namuSevari.
saTqmelis naTlad da gasagebad gadmocema
komentaris yoCaR, Sen gamarTulad da Tanmimdevrulad metyvelebdi. gemCneoda, rom
nimuSi #1 saxlSi gaivarjiSe da saTqmeli kargad icodi.
komentaris Sen saintereso cnobebi mogvawode, magram samomavlod, ecade ar Sey-
nimuSi #2 ovnde xolme Txrobisas. msmenels bezrdeba lodini.
komentaris CvenTvis gasagebi iyo, risi Tqma gsurda, magram ecade, sxva dros ar
nimuSi #3 ixmaro iseTi arafrismTqmeli sityvebi, rogoricaa `anu~, `xoda~ da a.S.
amaSi dagexmareba saxlSi ufrosebis an sarkis win gavarjiSeba.
sxeulis enis floba
komentaris momewona, rom akontrolebdi sxeulis moZraobas. Seni saxis gamometyvele-
nimuSi #1 bac Sesaferisad icvleboda imis mixedviT, Tu ras ambobdi.
165
ferebis amocana
166
ferebis amocana
167
ferebis skala
168
foTlebi
169
foTlebi
170
eSeris xvliki
171
aqtiuri bmulebi ist-is davalebebisTvis
gv. gakveTilis davaleba
saTauri
30 komiqsi SeniSvna: moswavleebs SeuZliaT, zRapris teqsti akrifon kompiuteris
32 ferad meSveobiT; amobeWdili da amoWrili teqsti daawebon naxatebis gver-
laqebze diT. http://kargiskola.ge/dawere/
38 feri da `feri da ganwyoba~saSinao davaleba 1: moswavleebi kompiuteris saxa-
ganwyoba tav programaSi (MS PAINT) `funjiT~, erTmaneTis gverdiT dasmuli
sxvadasxva feris koplebiTa da xazebiT daavseben saxatav ares. daak-
virdebian naxats da `saSleliT~ waSlian im adgilebs, sadac maTi azriT
feradi laqebi ar mouxda erTmaneTs. datoveben mxolod maTTvis sasia-
movno monakveTebs.
40 ruxi saSinao davaleba: iTamaSe ferebiT kompiuteris saxatavi progra-
mis (MS PAINT) daxmarebiT! daxate sxvadasxva feris didi forma. did
formebSi Caxate erTnairi ruxi feris momcro formebi da daakvirdi
Sedegs. gauziare Seni aRmoCenebi megobrebs.
53 yviTeli saSinao davaleba: moswavleebi kompiuteris saxatav programaSi (MS
PAINT) daxataven sxvadasxva feris laqebs, romlebsac zevidan `funjiT~
daadeben erTi da igive yviTeli feris momcro laqebs da daakvirde-
bian, romeli Sexameba mouxda yviTel fers, romelzea YyviTeli ufro
JReradi, romelze akiafda es feri da romeli feri ar mouxda, romel-
ma `SeWama~ yviTeli.
63 eSeris maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs mozaikuri naxatis kompiuter-
mozaikuri Si asawyob gasarTob bmuls, romelic saSualebas miscems maT, aawyon
samyaro eSeris naxatebis msgavsi kompoziciebi, rac maT mozaikuri wyobis
struqturis aRqmaSi Seuwyobs xels.
http://www.shodor.org/interactivate/activities/Tessellate/
http://www.mathcats.com/explore/tessellations/tesspeople.html
79 firosmanis maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs bmuls, sadac maT saSualeba
portreti eqnebaT, gaecnon niko firosmanis Semoqmedebas.
https://burusi.wordpress.com/art/pirosmani/
83 surbaranis maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs bmuls, sadac maT SeeZlebaT
natur- surbaranis cifruli naxatis gaferadeba.
mortebi http://www.thecolor.com/Coloring/francisco-de-zurbaran-cup-of-water-and-a-rose.aspx
99 mandala maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs bmuls, sadac maT SeeZlebaT
mandalas cifruli naxatis gaferadeba.
http://www.hellokids.com/r_699/coloring-pages/mandala-coloring-pages/manda-
las-for-beginners
http://www.hellokids.com/r_262/coloring-pages/mandala-coloring-pages
127 animacia maswavlebeli SesTavazebs moswavleebs bmuls, sadac maT SeeZlebaT
martivi animaciis daxatva.
http://www.abcya.com/animate.htm
172
173