Ein Wörterbuch Griechisch - Deutsch / Ένα λεξικό Ελληνικά - Γερμανικά

GRIECHISCH – DEUTSCH // ΕΛΛΗΝΙΚΑ – ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ
Stichwortsuche am zweckmäßigsten in Blockbuchstaben und mit vorangestelltem

Doppelpunkt (ohne Leerstelle zwischen Doppelpunkt und erstem Buchstaben)
Zum Beispiel:
:ΔΡΑΣΗ
:ΘΑΥΜΑ
:ΞΥΛΟ
Link zu den Stichwörtern, die mit dem Buchstaben

Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν
Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω
beginnen.
Α/α
(ΑΛΦΑ / ALFA)
:ΑΒΑΣΑΝΙΣΤΟΣ, -η, -ο
αβασάνιστος, -η, -ο
• Έπρεπε να το περιμένει άλλωστε πως ο πατέρας της δεν θα δεχόταν και τόσο
αβασάνιστα ένα τόσο παράλογο συμβάν. ° Sie hätte eigentlich damit rechnen müssen,
dass ihr Vater einen so absurden Vorfall [sc. das Verschwinden ihrer Schuhe in ihrem
Spitalszimmer] nicht ohne weiteres hinnehmen würde. [Einsicht, nachdem der Vater (als
Reaktion auf das Verschwinden) mit Geschrei, Protesten und Vorwürfen an Kranken-
schwestern und Putzfrauen das Spital in Aufruhr versetzt hat] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΒΓΟ, το
αβγό, το (auch: αυγό, το)
1. αβγό – αυγό:
Richtig ist lt. Καρζής, S 92 f., (mit näherer Begründung) und ebenso lt. ΛΜΠ die
Schreibweise: το αβγό
2. Grundbedeutung:
das Ei
3. κάθομαι στ’ αβγά μου

[bzw.]
κάτσε στ’ αβγά σου: κάτσε φρόνιμα, μην εκτίθεσαι σε κινδύνους, μην ασχολείσαι με
ξένες υποθέσεις· ιδίως, μην ασχολείσαι με τα κοινά, περιορίσου στα στενά
βιοποριστικά-οικογενειακά σου ενδιαφέροντα. Η μεταφορά από την κλώσσα που δεν
ενδιαφέρεται παρά μόνο για τα αυγά που κλωσσάει ακίνητη.
[Νίκος Σαραντάκος: Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων (dort verzeichnet in der Schreibweise:
"κάτσε στ’ αυγά σου")]
π.χ.:
• Φτάνει να κάτσει κι η Άννα στ’ αυγά της. ° Vorausgesetzt, dass sich (auch) Anna
~heraushält. [sc.: sich nicht in die Heiratspläne ihres Sohnes einmischt und die Ehe-
schließung zu vereiteln versucht]
4. σιγά τ’ αβγά: s. unter σιγά (Z 3)
:ΑΒΙΑΣΤΟΣ, -η, -ο
αβίαστος, -η, -ο
1. Grundbedeutungen:
ungezwungen, ungekünstelt; spontan
2. αβίαστο λάθος:
• Συχνά τα αβίαστα λάθη δεν οφείλονται σε ελλιπή τεχνική, αλλά στη θέση χτυπήματος.
° Nicht die mangelhafte Technik ist oft für den [GF: für die] unnötigen Fehler [bei Aus-
führung dieses Schlags im Tennisspiel] verantwortlich, sondern die Schlagposition.
[GF+DF aus: Scholl: Tennis]
:ΑΒΙΩΤΟΣ, -η, -ο
αβίωτος, -η, -ο
• Είχαν αρχίσει να του κάνουν την ζωή αβίωτη. ° Sie hatten angefangen, ihm [sc. Kara-
jan] das Leben [als Direktor der Wiener Staatsoper] unerträglich zu machen.
[Eigenübersetzung]
• "του ’καναν τα χρόνια χιόνια και το βίο αβίωτο" [Μ. Μπουρμπούλης: τραγούδι "Το παιδί από την
Κρήτη"]
:ΑΓΑΠΗ, η
αγάπη, η
1. Grundbedeutung: die Liebe
2. με αγάπη [als Widmung]:

• "Μ’ αγάπη, η Μελανί σου" ° "In Liebe – Deine Blackie [Melanie]" [Widmung auf einem
Foto] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
αγαπημένος, -η, -ο
1) geliebt:
• το πολυαγαπημένο μας σχολείο ° unsere heiß geliebte [wörtl.: viel geliebte] Schule
2) Lieblings-:
• το αγαπημένο του φαγητό ° seine Lieblingsspeise
• το αγαπημένο χρώμα της ° ihre Lieblingsfarbe
3) Bedeutungen iS von: "einander liebend (mögend / gern habend)" [etc.]:
• Τότε θα πρέπει να είναι πολύ αγαπη- Sie [sc. diese beiden Schwestern] dürften
μένες. – Εδώ είναι το περίεργο. Συνεχώς sich (= einander) also sehr ~gern haben.
μαλώνουν. [da sie alles gemeinsam unternehmen] –
[Erwiderung des Bekannten der zwei
Schwestern:] Das ist das Merkwürdige. Sie
streiten ständig (miteinander).
• Οι κοπέλες μεγαλώνουν αγαπημένες, αν Die Mädchen [siamesische Zwillinge]
και μερικές φορές η μία σηκώνει το χεράκι wachsen in gegenseitiger Liebe auf, ob-
της για να τραβήξει τα μαλλιά της άλλης, wohl manchmal die eine das Händchen
[...]. erhebt, um die andere an den Haaren zu
ziehen, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Ενώ ως τότε ήμασταν το πιο αγαπημένο Während wir bis dahin das ~liebendste
αντρόγυνο του κόσμου, ξαφνικά αρχίσαμε Ehepaar der Welt waren, begannen wir
να μαλώνουμε για ψύλλου πήδημα. (uns) plötzlich wegen einer jeden Kleinig-
keit zu streiten.
:ΑΓΑΠΩ
αγαπώ (-άς)
1. [allgemein]:
• Αν μ’ αγαπάς κι εσύ, λίγο έστω, μόνο λίγο, θα σ’ αφήσω, [...] Δεν είμ’ αυτός που
φοβάσαι, δεν θα σε πειράξω, [...] – αρκεί να μ’ αγαπάς κι εσύ ... να μ’ αγαπήσεις αν δεν
μ’ αγαπάς! ° Wenn auch du mich liebst, nur ein wenig, lasse ich dich los, […] Ich bin
nicht der, vor dem du Angst hast, ich tue dir nichts an, […] – es genügt, wenn auch du
mich liebst … wenn du mich lieben würdest, falls du mich jetzt nicht liebst!
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Kursivdruck und drei Punkte davor im jeweiligen Original]
2. αγαπιέμαι με (κάποιον):
• για την άλλη κόρη μου, [...], αυτήν που für meine andere Tochter, [...], für die, die
αγαπήθηκε κάποτε μ’ αυτόν einmal etwas mit diesem [Mann] hier hatte
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι όμως ο Γκαμπρήλ επέμενε [...] πως Doch Gabríl bestand […] darauf [sc. auf
αγαπιόταν με μια βουβή από χρόνια, [...] seiner Behauptung], dass er und eine
Stumme sich seit Jahren liebten, […]
• Καλά που δεν πρόλαβε η Ιουλίτσα της να Gut, dass ihre Ioulítsa nicht erwachsen
μεγαλώσει και ν’ αγαπηθεί κι αυτή με wurde [weil sie als Kind starb], sonst hätte
κάποιον, ν’ ατιμαστεί ... sie sich auch [wie ihre Mutter] in so einen
[wörtl.: in jemanden] verliebt [*] und auch
ihre Ehre verloren …
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte im
jeweiligen Original]
*[Anm.: möglicherweise aber eher zu ver-

stehen iS von: "sonst hätte sie sich auch
mit (irgend)jemandem etwas angefangen /
mit (irgend)jemandem etwas gehabt"]
3. αλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε: s. unter λόγια, τα (Z 8)
:ΑΓΑΡΜΠΟΣ, -η, -ο
άγαρμπος, -η, -ο
= plump, linkisch [etc.]:
• Κοίταξε το γιο της με καμάρι. Είχε ψηλώσει κι άλλο. Λιγάκι άγαρμπος έπρεπε να το
παραδεχτεί. Αλλά λεβέντης. ° Sie betrachtete ihren Sohn mit Stolz. Er war noch größer
geworden. Zwar ein bisschen linkisch, das musste sie zugeben. Aber ein prächtiger
Junge. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΑΓΓΑΡΕΙΑ, η
αγγαρεία, η
s. dazu Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 124:
Στις Ένοπλες Δυνάμεις, οι στρατιώτες, ναύτες και σμηνίτες, εκτελούν, κατά κανόνα εκ
περιτροπής, τις διάφορες εργασίες λ.χ. καθάρισμα τουαλέττας, κοινοχρήστων χώρων,
αποψίλωση, χόρτων [sic!], πλύσιμο καζανιών, που όλες λέγονται αγγαρείες.
:ΑΓΓΙΖΩ
αγγίζω
= berühren [etc.]:
a) [in räumlichem Sinne (wörtlich oder bildlich)]:
• αγωνία που άγγιζε την παραφροσύνη Angst, die an Wahnsinn grenzte [als Reak-
tion auf die heftigen Erdstöße]
• [...] ο Σιντ ένιωσε ότι είχε αγγίξει τη […] spürte Sid, dass er an einem bestimm-
συγκεκριμένη στιγμή κι ότι τώρα περνούσε ten Punkt angekommen war und nun zum
στην απέναντι όχθη. Το όριο που από τη anderen Ufer hinüberglitt. An der Grenze,
νηφαλιότητα περνάς στη μέθη. Με την auf der man vom Zustand der Nüchternheit
τελευταία γουλιά ουίσκυ το ξεπέρασε [...]. in den der Trunkenheit überwechselt. Mit
dem letzten Schluck Whisky passierte er
sie, […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• αφού μια τέτοια σκιά άγγιξε και σημάδεψε schließlich hatte solch ein Schatten einen
μια σεβαστή έκταση του νυχτερινού της beachtlichen Teil ihrer [= Julias] nächtli-
από-κοσμου chen Weltabgeschiedenheit gestreift und
seine Spuren hinterlassen
b) [in emotionalem Sinne]:

• Τον είχε αγγίξει αυτό που [...] ° Er war ergriffen von dem, was […] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΑΓΕΡΑΣ, ο
αγέρας, ο
[lt. ΛΜΠ und ΛΚΝ literarisch (bzw. lt. ΛΚΝ auch mündlich) für]: αέρας, ο
:ΑΓΙΑΖΙ, το
αγιάζι, το
• Κοντά τα χαράματα τον ξύπνησε τ’ αγιάζι. ° Im Morgengrauen weckte ihn die Kühle.
[sc. den Mann, der im Freien eingeschlafen war] // Kurz vor Tagesanbruch weckte ihn
die Morgenkälte. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΑΓΙΟΣ, ο
άγιος, ο
1. Bedeutung:
der Heilige
2. μα τον Άγιο: s. unter μα (Z 3)
3. Betonung:
• ο άγιός μας ° unser Heiliger
:ΑΓΙΟΣ, :ΑΓΙΑ, :ΑΓΙΟ [Adjektiv]

άγιος, άγια / αγία, άγιο
1. Bedeutung: heilig
2. Heiligennamen bei Ortsbezeichnungen (= Kirchenbezeichnungen):

zB.:
• ο Άγιος Κωνσταντίνος:
- Ο σταθμός των λεωφορείων βρίσκεται πίσω απ’ τον Άγιο Κωνσταντίνο κοντά στην
Ομόνοια. Είναι ευκολώτατο [= ευκολότατο] να τον βρήτε [= βρείτε]. Όταν φτάσετε στην
Ομόνοια, ρωτήστε πού είναι η οδός Αγίου Κωνσταντίνου. Την εκκλησία θα την ιδήτε
[= δείτε] αμέσως αριστερά. [Moser, S 113]
• ο Άγιος Νικόλαος (ο Αϊ Νικόλας):

- [...], σαν στεκόταν [η γιαγιά Σοφία] μπροστά στο εικονοστάσι του δωματίου της ή [...]
αν, σιγά-σιγά, έφθανε μέχρι την "άσπρη εκκλησία", όπως η ίδια "βάφτισε" τον Αϊ Νικόλα,
λόγω του χρώματος του εκκλησιαστικού κτηρίου! *
[Anm.: bezieht sich auf eine Kirche in einem nördlichen Stadtviertel Athens]
+ [im selben Zusammenhang]:
- [...] ο Σωκράτης έκανε τώρα παρέα με τον αδερφό του, το γαμπρό της τον Αριστείδη
και έτσι, καθώς [η γιαγιά Σοφία] τους έβλεπε κάποιες φορές μαζί στον Άγιο Νικόλαο,
καταλάβαινε πως εκεί τα πράγματα πήγαιναν αρκετά καλά. Δεν συνέβαινε, όμως, το ίδιο
με την Ευτέρπη. *
+ [im selben Zusammenhang]:
- [...] ήθελε [η γιαγιά Σοφία] να τη φέρει [την Ευτέρπη] κοντά στην ενορία του Αγίου
Νικολάου, γιατί η Ευτέρπη πήγαινε στην εκκλησία [μόνο] Χριστούγεννα και Πάσχα και
τίποτα περισσότερο! *
*[Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs]
• ο Άγιος Σπυρίδωνας:
Vgl. die Beschreibung einer Gegend des Piräus in einem Buch von Ηλίας Πετρόπουλος:
- τα όσα μου λες για τα μπουρδέλα που βρισκόντουσαν στο Γιαχνί-σοκάκι (…) δίπλα
στον Άγιο Σπυρίδωνα, όπου, στον κηπάκο μπρος στην εκκλησία, κυκλοφορούσαν μόλις
νύχτωνε διάφορες φτηνές καλντεριμιτζούδες, [...]
• ο Άγιος Διονύσιος:
- ήταν ψάλτης στον Άγιο Διονύσιο er war Vorsänger in der Ajios Dionysios
Kirche [in Athen]
[GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• η Αγία Ευαγγελίστρια:
- τη Μεγάλη Παρασκευή στην Αγία Ευαγγε- am Karfreitag [ging er immer in] die Kirche
λίστρια του Γενή Σεχήρ Agia Evangelistria in Yeni Sechir [in Klein-
asien]
[GF+DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus:
Kalimerhaba]
• η Αγια-Φωτεινή:
- Τράβηξα ίσια στην Αγια-Φωτεινή κι Ich eilte [als ich 1910 erstmals in die Stadt
άναψα στη χάρη της το κεράκι που μου Smyrna kam] geradewegs zur Hagia Photi-
παράγγειλε η μάνα μου. Κι ύστερα ni und zündete für sie die Kerze an, wie mir
καρφώθηκα να βλέπω και να μη χορταίνω meine Mutter aufgetragen hatte. Danach
το καμπαναριό. Είκοσι μέτρα μπόι, blickte ich wie gebannt auf den Glocken-
τέσσερα πατώματα, όλο μάρμαρο. [...] turm und konnte mich nicht sattsehen.
Μόλις άκουσα την καμπάνα της Αγια- Zwanzig Meter hoch, vier Stockwerke,
Φωτεινής να χτυπάει δώδεκα, τινάχτηκα. alles Marmor. […] Als ich die Glocke der
Hagia Photini zwölf schlagen hörte, fuhr ich
zusammen.
[GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
3. Heiligennamen bei Datums- bzw. Tagesbezeichnungen (zB.: της Αγίας Βαρβάρας):
• vgl. folgenden Dialog [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]:

- Είδες την Ιουλία σ’ ένα πηγάδι; Πότε; - Hast du Ioulía in der Nähe eines Brun-
- Της Αγίας Βαρβάρας. nens gesehen? Wann?
- Καλέ! Πώς θυμάσαι ότι ήταν της Αγίας - Am Tag der heiligen Warwára.
Βαρβάρας; - Nanu! Wie hast du dir das gemerkt, daß
- Γιόρταζε η τέτα.* es am Tag der heiligen Warwára war?
- Α, ναι, Βαρβάρα την έλεγαν. - Das war der Namenstag von Teta.**
- Ach ja, sie hieß Warwára.
*) Η γιαγιά του. [Fußnote im griech. Buch- **) [dazu eine erläuternde Fußnote im
text] deutschen Buchtext (S 741)]
weitere BSe:
• γιατί τ’ Αι-Δημητριού γίνονταν όλ’ οι γάμοι denn am Tag des Heiligen Dimitrios [im
Oktober] fanden alle Hochzeiten statt
• Άλλες φέστες και χαρές είχαμε του Αι- Andere Feste und Feiern hatten wir am
Γιάννη του Θεολόγου. Tag des Heiligen Johannes des Theolo-
gen. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Έτσι και ζύγωνε όμως ο Οχτώβρης, με το Wenn es aber Oktober wurde mit dem
μεγάλο πανηγύρι του Αι-Δημητριού, όλοι großen Festtag des Heiligen Dimitrios
γύριζαν στο χωριό. [Anm.: besser wohl: mit dem großen
Volksfest am Tag des Heiligen Dimitrios],
kehrten alle ins Dorf zurück.
• Μα όταν έφτανε το πανηγύρι της Αγια- Aber wenn das Fest der Heiligen Dreifaltig-
Τριάδας [...] keit [Anm.: besser wohl: das Fest am Tag
der Heiligen Dreifaltigkeit] kam [...]
• Ήταν οι μέρες του Αγίου Δημητρίου με το Es waren die Tage um das Fest des heili-
μικρό καλοκαιράκι τους ... gen Dhimítrios, im Oktober, der kleine spä-
te Sommer, wie es heißt …
[bzw.]
• Ήταν οι μέρες του Αγίου Δημητρίου όπως Es waren die Tage des heiligen Dhimítrios,
είπαμε, ενός γλυκού και μαλακού Οκτώβρη wie gesagt, ein sanfter und milder Oktober;
[...] […]
[GF+DF jeweils aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte
des ersten BS im jeweiligen Original]
[vgl. auch:]
• Τις προάλλες, Κωνσταντίνου και Ελένης, Σάββατο και να βρέχει με το τουλούμι, [...] °
Neulich, zum Namenstag von Konstantin und Elena, an einem regnerischen Samstag,
[…] [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
4. καλά και άγια: s. unter καλός, -ή, -ό (Z 5)
:ΑΓΚΑΛΙΑ, η
αγκαλιά, η
• Η Ευθαλίτσα έτρεξε στην αγκαλιά του πατέρα της, [...] ° Evthalítsa warf sich in die
Arme ihres Vaters, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τι περιμένει; Να φωνάξω "εδώ είμαι" και να πέσω στην αγκαλιά του; ° Was erwartet
er denn? Dass ich [vor Freude] "hier [bin ich]" schreie und ihm um den Hals falle?
[DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΑΓΚΑΛΙΑΖΩ
αγκαλιάζω
1. Grundbedeutung:
a) umarmen
b) den Arm [um jemanden] legen:
• Ο Βάγκαλης αγκάλιαζε τη Ρόζα όπως αγκάλιαζε τον Μάρκο, με τον ίδιο ακριβώς
τρόπο, απ’ το λαιμό, και φώναζε, "Μπάιρον και Σέλλεϋ, σύντροφοι στη βλασφημία [...]!"
° Um Rosa legte Vágalis seinen Arm, wie er ihn um Markos legte, genau auf dieselbe
Weise, er umhalste sie [= am Hals (legte er den Arm um sie)] und schrie [als eine Art
Parole]: "Byron und Shelley, Genossen in Blasphemie […]!" [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
Εργοστάσιο / Anm.: in den Büchern jeweils ohne Anführungszeichen]
2. verwandte Bedeutungen (sonstiges Umschlingen/Umfassen mit den Armen):

• Κάθισε σε μια γωνία σκυφτός πάνω στ’ άχυρα αγκαλιάζοντας τα γόνατά του. °
Er [= der Mann] kauerte sich [im Hühnerstall] in eine Ecke auf das Stroh und schlang
die Arme um seine Knie. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Κάθισα στα μαρμάρινα σκαλιά αγκαλιάζοντας τα γόνατά μου, [...] ° Ich hockte mich
auf die Marmorstufen, legte die Arme um die Knie und […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• "Σε μια ωρίτσα να με ξυπνήσεις", μουρμούρισε αγκαλιάζοντας το μαξιλάρι. ° "In einer

Stunde weckst du mich", murmelte sie, die Arme ums Kissen gelegt. [GF+DF aus:
Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο / Anm.: in den Büchern jeweils ohne Anführungszeichen]
• τα χέρια μου δεν έφταναν να τον αγκαλιάσω και γαντζωνόμουν από τη φαρδιά πέτσινη
ζώνη του ° meine Arme waren nicht lang genug, um ihn zu umfassen [sc. den
(erwachsenen) Reiter, der mich (Kind) hinter sich auf den Sattel des Pferdes gesetzt
hatte], und so klammerte ich mich [beim Ritt] an seinen breiten Ledergürtel
[GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
3. αγκαλιασμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΑΓΚΑΛΙΑΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
αγκαλιασμένος, -η, -ο
• περπατούσαμε στον Λυκαβηττό αγκαλιασμένοι ° wir [= ich (weibl.) und mein Freund]
gingen Arm in Arm auf dem Lykavittoshügel spazieren [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Προχωρούν δίπλα στη [μικρή] λίμνη αγκαλιασμένοι σφιχτά. ° Sie [sc. David und
Carmen] gehen eng umschlungen an dem kleinen See entlang. [DF+GF aus: Gaby Haupt-
mann: Suche …]
:ΑΓΝΑΝΤΕΥΩ
αγναντεύω
Zu den Bedeutungsunterschieden (bzw. -gemeinsamkeiten) der Begriffe αγναντεύω und
βλέπω (sowie κοιτάζω und παρατηρώ): s. unter βλέπω (Z 1)
:ΑΓΝΟΙΑ, η
άγνοια, η
1. Grundbedeutung:
die Unkenntnis, die Unwissenheit, das Unwissen
2. εν αγνοία [Anm.: Beachte die Betonung αγνοία !] ° (σε άγνοια) = χωρίς γνώση
[Κουτρούλης] – π.χ.:
• Όλα έγιναν εν αγνοία μου. [Κουτρούλης]
• εν αγνοία μου ° ohne mein Wissen [Pons online]
• εν αγνοία των γονέων του ° ohne das Wissen [Anm.: besser: ohne Wissen] seiner
Eltern [Pons online]
3. ερωτήσεις μερικής άγνοιας // ερωτήσεις ολικής άγνοιας:

s. unter ερώτηση, η
:ΑΓΝΟΩ
αγνοώ (-είς)
= [u.a.:] nicht(s) wissen (von) [iS von: in Unkenntnis sein] – z.B.:
• Αγνοούσε τι έκανα τις μέρες [...] που περνούσα μακριά της. Αυτό την εξόργιζε. Κάποτε
ανακάλυψε ένα δεσμό που κρατούσα μυστικό. [N. Mailer: Ένα Αμερικάνικο όνειρο]
• Η τύχη του οδηγού αγνοείται. ° Über das Schicksal des Fahrers [des Unfallautos] ist
im Moment nichts bekannt. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΓΟΡΙ, το
αγόρι, το
1) der Bub / der Junge:
• Το αγόρι κρατούσε κάτω από τη μασχάλη του μια μπάλα. ° Der Bub (Der Junge) hielt
einen (Fuß-)Ball unter seinem Arm.
2) der Sohn:
• Ο Τάκης έκανε αγόρι. ° Takis hat einen Sohn (einen Buben) bekommen.
[Anm.: synonym: Ο Τάκης απέκτησε έναν γιο. (° Takis hat einen Sohn bekommen.)]
• Στην Ελλάδα συνηθίζεται το πρώτο αγόρι να παίρνει το όνομα του εκ πατρός παππού.
° In Griechenland ist es üblich, dass der erst(geboren)e Sohn den Namen des Großva-
ters väterlicherseits bekommt.
3) [junger] Freund:
• Ποιος ξέρει γιατί δεν έχει αγόρι; Μπορεί και να είναι στρίγγλα. ° Wer weiß, warum sie
[= meine Mitschülerin Jenny] keinen Freund hat. Vielleicht ist sie ja ein richtiger
Drachen. [DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Πώς την ξέρατε την Άλισον; – [Antwort:] Ήμουν το πρώτο της αγόρι. ° How did you
know Alison? – I was her first boyfriend. [bzw.] Woher kennen Sie [meine Tochter]
Alison? – Ich war ihr erster Freund. [DF, EF + GF aus: Hornby: High Fidelity]
• "Έχω ένα αγόρι που με κυβερνά / και μονάχα εμένα αγαπά" [Σάββας Αξιώτης, τραγούδι "Έχω
ένα αγόρι"]
:ΑΓΟΡΟΚΟΡΙΤΣΟ, το
αγοροκόριτσο, το
• Επειδή υπήρξα αγοροκόριτσο, [...] ° Da ich ein burschikoses Mädchen war, [...]
[GF+DF aus: Όσες φορές]
• "μόρτικα κομμένα τα μαλλιά σου / σαν αγοροκόριτσο η μιλιά σου" [Γ. Μητσάκης: τραγούδι
"Βαλεντίνα"]
:ΑΓΡΙΜΙ, το
αγρίμι, το
• Αγρίμι είναι, άτακτη! ° Ein kleines Biest ist sie, ungezogen! [meine (7- bis 8-jährige)
Tochter] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΓΡΙΟΚΟΙΤΑΖΩ
αγριοκοιτάζω
• Ο αδερφός του Κοκκίδη τον αγριοκοίταξε. ° Kokkídis' Bruder warf ihm einen bösen
Blick zu. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΑΓΡΙΟΣ, -α, -ο
άγριος, -α, -ο
• Αιτία του άγριου ξυλοδαρμού ήταν [...]. Anlass für die schlimme Tracht Prügel [die
ich damals von meinem Vater bezog und
die dazu führte, das ich aus Nase und
Mund blutete] war […].
• πως θα τιμωρούσαν άγρια τις οικογένειες dass [...] die Familien, welche ihnen [= den
που τους είχαν δώσει άσυλο Besatzern] Zuflucht gewährt hatten, grau-
sam bestraft würden
• ρουφιάνευαν άγρια ο ένας τον άλλον στις [sie] denunzierten sich gegenseitig in
Αρχές übelster Weise bei den Behörden
[bzw.]
[…] [und sie] sich gegenseitig unablässig
bei der Behörde anzeigten
• [μια βραδιά] όπου ο θείος Νικόλαος είχε [ein Abend] an dem Onkel Nikólaos heftig
τσακωθεί άγρια με τον ανιψιό του mit seinem Neffen aneinandergeraten war
[Anm.: praktikable Übersetzungsalternati-

ve: an dem sich Onkel Nikólaos mit seinem
Neffen wüst gestritten hatte]
• Τέτοιος είν’ ο άνθρωπος, τη θέλει τη So ist der Mensch, er will Freude, auch
χαρά, σ’ όσο άγριες στιγμές κι αν wenn er in einer [noch so] furchtbaren Zeit
βρίσκεται. [zB. Kriegszeit, Zeit von Unruhen, Verfol-
gung etc.] lebt.
• γιατί ο χειμώνας εκείνος ήταν άγριος, όλο denn jener Winter war sehr rau, nur Eis
χιόνια και παγωνιές und Schnee [GF: Schnee und Eis]
[GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Μες στην άγρια νύχτα γίνονταν αυτά, Das passierte immer in tiefster Nacht,
όταν ο κόσμος ήθελε να ησυχάσει λίγο. wenn die Menschen sich zur Ruhe gelegt
hatten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΓΡΟΙΚΙΑ, η
αγροικία, η
• Ο ίδιος που έζησε τα περισσότερά του χρόνια σε μιαν αγροικία κάτασπρη αλλά με
κατάμαυρα παντζούρια και κατάμαυρες θύρες, [...]
[Γ. Μπαμπασάκης im Vorwort zum Buch "Ο άγνωστος Τόμας Μπέρνχαρντ" über
Thomas Bernhard und seinen Hof in Ohlsdorf]
:ΑΓΧΟΣ, το
άγχος, το
a) die Angst / die Beklemmung [Pons online] / ~die Anspannung / ~das Angstgefühl
b) der Stress [Euro-Wb, Pons online] / die Hektik [Euro-Wb]
2. έχω άγχος ° ich bin nervös:

• Έχω τρομερό άγχος, Βίλμα. – Κι εγώ, I'm so nervous, Wilma. – Me too, Betty.
Μπέτι. [bzw.]
Ich bin so nervös, Wilma. – Ich auch, Betty.
[Dialog kurz vor Beginn eines Gerichts-
verfahrens um die Adoption eines Kindes
durch Betty]
[GF, DF (jeweils Untertitel) + EF (Ton und Untertitel) aus
der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• Έχω λίγο άγχος. I'm a little nervous. [bzw.]

Ich bin etwas nervös. [weil ich jetzt mit den
Verbrechern in Kontakt treten werde, um
ihnen eine Falle zu stellen]
• Θεέ μου, σταμάτα πια. Δεν έχω καθόλου Oh, God, would you please lighten up? I'm
κέφι για κήρυγμα περί σύγχρονης κοινω- really not in the mood to hear a review of
νίας. – [Reaktion]: Τώρα τελευταία έχεις contemporary society again. – [Reaktion:]
πολύ άγχος. You've been very nervous lately.
[bzw.]
Oh Gott, kannst du nicht damit aufhören?
[sc.: mir von den Ungerechtigkeiten auf der
Welt zu erzählen] Ich bin wirklich nicht in
der Stimmung, mir wieder eine Kritik der
zeitgenössischen Gesellschaft anzuhören.
– [Reaktion:] Du bist in letzter Zeit ziemlich
nervös.
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF (Ton) aus
dem Film "Hannah und ihre Schwestern"]
:ΑΓΧΩΔΗΣ, -ης, -ες

αγχώδης, -ης, -ες
= hektisch [Euro-Wb / Eideneier, Bd. 3, S.210]
:ΑΓΩΝΙΑ, η
αγωνία, η
Bedeutungsübersicht:
1) die Angst
2) die Spannung [etc.] / die Anspannung / das [sehnsüchtige] Bangen
3) die Sorge / das bange Gefühl / das [besorgte] Bangen [etc.]
4) Sonstiges
1) die Angst:
• αγωνία που άγγιζε την παραφροσύνη Angst, die an Wahnsinn grenzte [als
Reaktion auf die heftigen Erdstöße]
• Αυτό το παιχνίδι των ίσκιων [...] μού Dieses [durch das Licht der flackernden
φέρνει μια μικρή αγωνία σα να κρύβει Kerze verursachte] Schattenspiel […] flößt
στ’ αλήθεια έναν κίντυνο [= κίνδυνο]. mir eine leise Angst ein, als ob es wirklich
eine Gefahr in sich berge.
[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Η Κλητία πάλι, μες στην αγωνία της να Klitia wiederum, in ihrer Angst, es [sc. das
μην την χάσει – όχι τουλάχιστον πριν Wiesel / την νυφίτσα] zu verlieren [indem
γυρίσει ο κυνηγός –, [...] es davonläuft] – vor allem bevor der Jäger
zurückkam –, …[sperrte das Tier in einem
Zimmer ein] [Anm: αγωνία ... να μην ... !]
• Μα ο Χριστόφορος τις ίδιες εκείνες Doch […] Christóphoros hegte zur gleichen
στιγμές ζούσε μια απ’ τις πιο παράξενες Stunde die merkwürdigsten Ängste seines
αγωνίες της ζωής του. Lebens. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2) die Spannung [etc.] / die Anspannung / das [sehnsüchtige] Bangen:

• μετά από μερικές στιγμές μεγάλης nach einigen Augenblicken großer
αγωνίας Spannung [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Και η σιωπή του την μάραινε, την γέμιζε Und sein Schweigen [iS von: Sich-nicht-
λύπη, αγωνία. bei-ihr-Melden] grämte sie, erfüllte sie mit
Trauer, mit banger Spannung.
• [...] και περίμεναν με αγωνία. Dort warteten sie gespannt.

• Περίμενα με αγωνία τι θα συνέβαινε στη Gespannt wartete ich darauf, was als
συνέχεια. Nächstes geschehen würde.
[Anm.: vgl. die zweite griechische Über- [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
setzung desselben deutschen Satzes:
Περίμενα με ανυπομονησία να δω τι θα
γίνει.]
• Την περίμενε πώς και πώς αυτή τη Sie hatte sich so auf dieses Treffen
συνάντηση, είχε τέτοια αγωνία. Και τώρα; gefreut, war so gespannt. Und jetzt? [jetzt
öffnete niemand auf ihr Klingeln]
• Έχω μεγάλη αγωνία να δω πώς ήσαστε Ich bin gespannt [anhand der alten Foto-
μικρός! grafie (die Sie mir zeigen wollen) zu se-
hen], wie Sie als kleiner Junge aussahen!
• η Κάρμεν κρατάει την ανάσα της από την Carmen hält vor Anspannung den Atem an
αγωνία [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• [...] και που κατόπι με αγωνίαν ήθελα. [...] und die ich danach mit Bangen
ersehnte. [GF+DF aus: K. Kavafis: Um zu bleiben]
3) die Sorge / das bange Gefühl / das [besorgte] Bangen [etc.]:

• Όμως έχω τόσο καιρό να λάβω νέα σας, Aber ich habe von Euch so lange keine
που έχω αρρωστήσει από την αγωνία. Nachricht, ich bin ganz krank vor Sorge.
[Zeilen aus einem Brief]
[DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• η αγωνία για το παπούτσι της ihre [wörtl.: die] Sorge um den [wörtl.:
ihren] Schuh [den sie trotz intensiver
Suche nicht finden konnte]
• ο πατέρας μου όλο αγωνία mein Vater in banger Erwartung [als er

frühmorgens aufbrach, um seine Lehrstelle
als Dreher anzutreten, ohne eine Vorstel-
lung zu haben, worin dessen Tätigkeit
bestand] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• για την μόνη αγωνία που βασίλευε μέσα über das einzige, bange, ihr Inneres be-
της herrschende Gefühl [sc.: ob sich der Mann,
den sie liebte, wieder bei ihr melden
würde] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τον ακολούθησα· είχα αγωνία, γιατί τι Ich ging mit ihm. [sc. mit dem Polizisten,
καλό μπορεί να περιμένει κανείς από der mir sagte, dass ich unverzüglich am
τέτοιες προσκλήσεις; Gendarmerieposten zu erscheinen hätte]
Ich war besorgt, denn was kann einer von
solch einer Einladung Gutes erwarten?
• Τις εβδομάδες του Νοέμβρη, η Κάτσι In den Novemberwochen hat [die in

ανέμενε με εντεινόμενη αγωνία κάποια Kanada lebende] Katzi mit steigender
είδηση από τη Βιέννη. Beunruhigung auf Nachrichten [von ihren
Eltern] aus Wien gewartet [zu denen die
Verbindung seit einiger Zeit abgerissen
war]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Ο Φραντς σίγουρα θα έχει αγωνία να Franz [= dein Mann] würde sich bestimmt
λάβει νέα σου. ängstigen, wenn er keine Nachricht [von
dir] bekommt [wie es dir gesundheitlich
geht]. [DF + GF (Untertitel) aus dem Film "Sissi"]
[Anm.: Wörtlich entspricht der griechische
Satz aufgrund seiner grammatikalischen
Struktur wohl eher einer Bedeutung wie:
"Franz wartet sicher mit (besorgtem) Ban-
gen (mit {besorgter} Ungeduld, …) auf
Nachricht von dir."]
4) Sonstiges:
• Κοιτάχτηκε με αγνωνία στο βαθύ Aufgeregt betrachtete sie sich im Halb-
μισοσκόταδο. dunkel darin [sc.: in dem Spiegel]. [bevor
sie den Mann ins Haus ließ, den sie so
sehnsüchtig erwartet hatte]
:ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΙ
αγωνίζομαι
1) kämpfen:
• Πρέπει να αγωνίζεται κανείς για τα ιδανικά του. ° Man muss für seine Ideale kämpfen.
• Ποτέ δεν έπαψαν ν’ αγωνίζονται άνθρωποι κατά της αδικίας και της καταπίεσης. °
Nie haben Menschen aufgehört, gegen Ungerechtigkeit und Unterdrückung zu
kämpfen.
2) sich verzweifelt bemühen, sich (ab)mühen [etc.]:
• Αγωνιζόμουν να φωνάξω, να βγάλω μια Ich bemühte mich verzweifelt, zu rufen,
κραυγή, [...]. Άνοιγα το στόμα και δεν einen Schrei auszustoßen, […]. Ich öffnete
έβγαινε η φωνή. den Mund, aber kein Schrei kam heraus
[wörtl.: und die Stimme kam nicht heraus].
• ένα φτερωτό, κολοβό γουρούνι που ein geflügeltes, verstümmeltes [und an der
αγωνίζεται να φτάσει στο παράθυρο και να Zimmerdecke dahinfliegendes] Schwein,
χαθεί στον ουρανό das verzweifelt das Fenster erreichen und
zum Himmel davonschweben möchte
• Ο συγγραφέας αγωνίζεται να προφτάσει Der Schriftsteller müht sich ab, die Zeit
το χρόνο, μια βδομάδα είναι μια ζωή, θα einzuholen, eine Woche ist ein Leben, es
πρέπει να μη χαθεί ούτε μια ώρα ούτε μια darf nicht eine Stunde, nicht ein Augenblick
στιγμή [,] βιάζεται και φοβάται [...] verloren sein, er eilt sich und fürchtet sich
[…]
[GF+DF aus: Κ. Μητροπούλου: Το μυθιστόρημα της
νύχτας]
• Αγωνίζονταν για το αποκλειστικό του Jede [der jungen Frauen (die um den
ενδιαφέρον, ή έστω για ένα "πώς τα πας;" Mann herum saßen)] mühte sich auf ihre
η καθεμιά με τον τρόπο της. Art um seine ausschließliche Aufmerksam-
keit, und sei es auch nur ein "Wie geht's
dir?". [die eine, indem sie immer wieder
seinen Blick suchte, zwei andere durch
lautes Kreischen, eine Dritte, indem sie
ihm etwas ins Ohr flüsterte und dabei seine
Schulter berührte]
:ΑΓΩΝΙΩ
αγωνιώ (-άς)
= sich fürchten, Angst haben; bangen:
• Φοβόταν πάλι, αγωνιούσε. Angst überfiel ihn wieder, er fürchtete sich.
• Αγωνιούσε μήπως τον περίμενε εκεί άλλη Er hatte Angst, dass ihn dort oben [am
έκπληξη. Dachboden] noch eine Überraschung
erwartete. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τα μεσαία στρώματα αγωνιούν για τη die Mittelschicht [der Bevölkerung] bangt

διατήρηση της εργασίας, του εισοδήματος um [die Bewahrung von] Arbeit, Einkom-
και της κοινωνικής τους θέσης men und Status [DF+GF aus: Lafontaine/Müller:
Globalisierung]
• μέρα με τη μέρα αγωνιούν Tag für Tag bangen sie

[GF+DF aus einem Gedicht in "Kalimerhaba"]
• και μόνο η σκέψη ότι η Μαριγώ τον und nur der Gedanke, dass Marighó
περίμενε κι αγωνιούσε bangend auf ihn wartete [veranlasste ihn,
im Schneegestöber weiterzugehen]
• "Τι ώρα είναι όλο κοιτάω / και αν θα ---

έρθεις αγωνιώ"
[Νίκος Λουκάς: τραγούδι "Τι περιμένω"]
:ΑΔΕΙΑΖΩ
αδειάζω
- leeren // ausleeren
- räumen
- leer werden
2. αδειάζω κάποιον = jemandem eine Abfuhr erteilen [sc.: negativ (abschlägig) auf sein
Anliegen reagieren]
z.B.:
• ο κ. Παυλόπουλος αδειάζει την κ. Κωνσταντοπούλου επισημαίνοντάς της ότι [...] °
Herr Pavlopoulos [= der griechische Staatspräsident] erteilt [in seinem offiziellen
Antwortschreiben] Frau Konstantopoulou [= der Parlamentspräsidentin] eine Abfuhr,
indem er sie darauf hinweist, dass …[er keine Möglichkeit besitze, ihrem Ansuchen
entsprechend zu handeln]
:ΑΔΙΑΚΡΙΤΑ – :ΑΔΙΑΚΡΙΤΩΣ
αδιάκριτα – αδιακρίτως
zum Bedeutungsunterschied s. Καλιόρης: Ιριδισμοί, S 51:
- αδιακρίτως = χωρίς διάκριση ("τους ετιμώρησε όλους αδιακρίτως")
- αδιάκριτα = χωρίς διακριτικότητα ("φέρθηκες αδιάκριτα")
s. auch Κριαράς: Τα πεντάλεπτά μου, S 92, u. Παπαζαφείρη 2, S 40
:ΑΔΙΑΝΟΗΤΟΣ, -η, -ο
αδιανόητος, -η, -ο
1) undenkbar, unvorstellbar*
2) unfassbar, unbegreiflich*, unverständlich [zB. jemandes Verhalten]
*[zB. die kolossale Größe des Weltalls]
:ΑΔΙΑΦΟΡΟΣ, -η, -ο
αδιάφορος, -η, -ο
αδιάφορο αν:
• Αδιάφορο αν [...], ή αν [...]. ° Dass […] oder dass […], spielte dabei [sc. für das im
Satz zuvor Erwähnte] keine Rolle. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΔΙΕΞΟΔΟ, το
αδιέξοδο, το
• [...] κι όλα αυτά φέρνουν σε αδιέξοδο την Άννα, που τελικά αυτοκτονεί. ["Ταχυδρόμος",
11.8.1983, σ. 81]
• "Για να μπεις σ' αυτόν τον κόσμο που ’χεις χάσει / που τον έζησες με λάθος συνταγή /
και στ’ αδιέξοδο αυτό σε έχει φέρει / στην ατζέντα σου να ψάχνεις για στοργή" [Γ. Ζήκας:
τραγούδι "Ατζέντα"]
:ΑΔΙΚΑ
άδικα
s. unter άδικος, -η, -ο
:ΑΔΙΚΟ+
αδικο+
• Η δική μου η μάνα έκανε δέκα εφτά [= δεκαεφτά] γέννες κι αδικογέρασε, σούρωσε. °
Meine Mutter machte siebzehn Entbindungen mit und alterte vorzeitig, bekam Falten.
• [...], φανταζόταν [...] τον εαυτό του να ματώνει και να πέφτει καταγής, αδικοχαμένος. °
[...], er sah […] sich [in Gedanken] selbst, wie er [im Gefolge des (mit Pistolen ausgetra-
genen) Duells] blutete und zu Boden stürzte, zu Unrecht zu Tode gekommen.
:ΑΔΙΚΟΣ, -η, -ο
άδικος, -η, -ο
a) ungerecht
b) unbegründet / grundlos / unnötigerweise / sinnlos [etc.]:
• η άδικη φοβία του seine unbegründete (grundlose) Phobie
• Και στην Φεβρωνία δεν είπε τίποτα, για Fewronía erzählte sie nichts davon, damit
να μην την βάλει σε πρόωρες κι ίσως diese nicht zu früh einen vielleicht unbe-
άδικες υποψίες. gründeten Verdacht schöpfte.
• Άδικα ανησυχούσα μη σκοντάψει: ήξερε Unnötigerweise (Grundlos / Unbegründet)

πολύ καλά πού βρισκόταν κάθε πέτρα. sorgte ich mich, dass er [= der Blinde] stol-
pert (= stolpern könnte): er wusste sehr
gut, wo [hier (in der Ausgrabungsstätte)]
jeder Stein lag.
[GF aus Β. Αλεξάκης: Η μητρική γλώσσα]
• το διπλό, τόσο άδικο και ωμό έγκλημα das doppelte, so sinnlose, rohe Verbre-
chen [sc. die Ermordung eines alten Ehe-
paares durch Viehdiebe]
• Κάνε κάτι, οτιδήποτε, για να σιγουρευτώ Tu etwas, ganz egal, was, damit ich sicher
ότι δεν είναι άδικο και μάταιο αυτό το sein kann, dass diese Reise nicht umsonst
ταξίδι. und vergeblich ist. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• χάθηκε άδικα σε μια συμπλοκή, σ’ ένα eines Abends wurde er bei einem Streit in
κέντρο διασκεδάσεως ένα βράδυ στην einem Vergnügungslokal in Lissabon um
Λισσαβώνα nichts und wieder nichts getötet
• Μη βουρκώνεις άδικα, δεν θα σε Nicht gleich weinen, ich werde nicht auf
μαλώσω, δεν ήρθα για να σε μαλώσω. dich [= mit dir] schimpfen, ich bin nicht ge-
kommen, um auf dich [= mit dir] zu
schimpfen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αφού έχασα δυο μέρες άδικα στο σπίτι, Nachdem ich zwei Tage im Haus vertrödelt
[...] […] hatte, […] [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
c) vergeblich:
• άδικος κόπος ° vergebliche Mühe [Eigenübersetzung]
• άδικες προσπάθειες ° vergebliche Bemühungen [Eigenübersetzung]
d) άδικα ([bzw.] αδίκως) ° [auch:] zu Unrecht:

• Κάποιοι – δίκαια ή άδικα – τον συσχέτισαν με τη συνωμοσία του Κολοκοτρώνη. °
Einige (Manche) brachten ihn – zu Recht (mit Recht) oder zu Unrecht – mit der Ver-
schwörung von Kolokotronis in Verbindung.
• Ένας νεαρός υπάλληλος κατηγορείται άδικα για σαμποτάζ. ° Einem jungen Ange-
stellten wird zu Unrecht Sabotage vorgeworfen.
• το θέμα του αδίκως κατηγορούμενου ° das Thema des zu Unrecht [eines Ver-
brechens] Beschuldigten [zB. in den Filmen Hitchcocks]
2. άδικα των αδίκων ° sozusagen wegen nichts und wieder nichts [gestorben sein]
:ΑΔΙΣΤΑΚΤΟΣ, -η, -ο
αδίστακτος, -η, -ο
• σφαγή αδίστακτη [...], αμείλικτη σφαγή ° ein rücksichtsloses Massaker […], [ein]
gnadenloses Massaker [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΑΔΟΚΙΜΟΣ, -η, -ο
αδόκιμος, -η, -ο
• το αδόκιμο στη δημοτική γλώσσα ρήμα "ψεύδεται" ° das in der Dimotiki(-Sprache)
ungebräuchliche (unübliche / nicht gängige) Verb "ψεύδεται" [statt "λέει ψέματα" (um
auszudrücken: "er lügt")]
:ΑΔΥΝΑΜΙΑ, η
αδυναμία, η
• η αδυναμία του ν’ αποκοπεί από τη γονεϊκή κυριαρχία και να γίνει ανεξάρτητος ° sein
Unvermögen, sich von der elterlichen Übermacht abzulösen und unabhängig zu werden
• η αδυναμία του Κάφκα να ζήσει ειρηνικά στη φύση ° Kafkas Unvermögen, friedlich in
der Natur zu leben [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΔΥΣΩΠΗΤΟΣ, -η, -ο
αδυσώπητος, -η, -ο
= gnadenlos / erbarmungslos
:ΑΕΡΑΣ, ο
αέρας, ο
a) die Luft
b) der Wind / ο άνεμος
2. τι αέρας φυσάει;
Δηλαδή είναι ευνοϊκές οι συνθήκες ή όχι για να επιχειρήσουμε κάτι. [Σιέττος:
Ανθολόγιον, σ. 120]
3. ποιος αέρας σ’ έφερε εδώ; = πώς, για ποιο λόγο ήρθες; (απευθύνεται σε άτομο που ο
ερχομός του ξαφνιάζει) [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Ποιος αγέρας σε φέρνει τέτοια ώρα στο βουνό; – Ένας κακός αγέρας, Μανολιό.
[Καζαντζάκης: Χριστός, S. 205, ca. Mitte]
• "Ένας άπονος αέρας μ’ έχει φέρει ως εδώ" [Μ. Ελευθερίου: τραγούδι "Ένας άπονος αέρας"]
[Anm.: s. auch die analoge Phrase "ποιος άνεμος σ’ έφερε εδώ;" (s. unter άνεμος, ο)]
4. παίρνω τον αέρα (κάποιου):

= του επιβάλλομαι [ΛΚΝ] // ελέγχω, επιβάλλομαι σε κάποιον [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Ο μικρός του γιος τού έχει πάρει τον αέρα! [ΛΜΠ]
• Άλλωστε οι Εγγλέζοι, το καταλαβαίνεις αυτό με την πρώτη ματιά, έχουνε πάρει

ολωνών τον αέρα μέσα στην πόλη. Επιβληθήκανε με τις μπόλικες λίρες τους [...]. Όλα
τους είναι μεγάλα. Το μπόι τους, τα παπούτσια τους, τ’ άλογά τους, τ’ αυτοκίνητά τους,
τα γλέντια τους, [...]. Τους βλέπεις που παιδεύουνται να φαν τα πολλά λεφτά τους και
δεν το καταφέρνουν. ° Die Engländer übrigens, das merkt man auf den ersten Blick,
haben in der Stadt [sc. im Thessaloniki zur Zeit des Ersten Weltkriegs (wo sich damals
Menschen aus aller Herren Länder aufhielten: Balkanbewohner, Westeuropäer, Chine-
sen, Inder etc.)] allen anderen den Rang abgelaufen. Mit ihren reichlichen Pfunden […]
haben sie sich durchgesetzt. Alles an ihnen ist groß: Ihr Wuchs, ihre Schuhe, ihre Pfer-
de, die Autos, die Feste […]. Man sieht, wie sie sich vergeblich bemühen, ihr vieles
Geld auszugeben. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΑΕΡΙΤΖΗΣ, ο
αεριτζής, ο
a) αυτός που παίρνει μέρος σε χαρτοπαικτικά παιχνίδια για λογαριασμό τρίτου (π.χ.
χαρτοπαικτικής λέσχης) ή εικονικά για να παρασύρει άλλους· αβανταδόρος
b) αυτός που συμμετέχει σε ύποπτες κερδοσκοπικές δραστηριότητες χωρίς να έχει και
να διαθέτει δικό του κεφάλαιο
[ΛΚΝ]
s. zur Bedeutung auch Νατσ., σ. 34
π.χ.:
• "Γέμισ’ ο κόσμος παπατζήδες, απάτες και αεριτζήδες" [Κ. Βίρβος: τραγούδι "Εδώ παπάς, εκεί
παπάς"]
:ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΕΑΣ, ο
αερομεταφορέας, ο
= das Luftfahrtunternehmen [iS von: Luftfahrtgesellschaft / Fluglinie] [GF+DF aus einem
Dokument der EU]
:ΑΖΗΜΙΩΤΟΣ, -η, -ο
αζημίωτος, -η, -ο
με το αζημίωτο ° χωρίς ζημιά, με κέρδος, με πληρωμή [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Με το αζημίωτο φυσικά! ° Gegen Bares natürlich! [sc. gegen Bezahlung / gegen Geld
(würde sie ihre Teilnahme an der Fernsehsendung anbieten)] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann:
Suche …]
:ΑΖΗΤΗΤΑ, τα
αζήτητα, τα
s. unter αζήτητος, -η, -ο
:ΑΖΗΤΗΤΟΣ, -η, -ο
αζήτητος, -η, -ο
τα αζήτητα:
• Από αύριο ο Πετράτος περνάει στα αζήτητα. ° Ab morgen ist Petratos [als (bisher
erfolgreicher) Fernsehreporter] abserviert und Schnee von gestern. [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• Η βίλλα του δικτάτορα παραμένει στα αζήτητα. Προσφέρεται και κανείς δεν την θέλει
να την αξιοποιήσει. ["Ελευθεροτυπία", 26.4.1983]
• Παντρεμένος εδώ και τέσσερα χρόνια, έχει βαρεθεί τη νεαρή γυναίκα του, την έχει
πετάξει στα "αζήτητα" ... ["Τα Νέα", 20.9.1986]
• "και το παραχαϊδεμένο κεφαλάκι μου έχει ρίξει την καρδιά μου στα αζήτητα" [Ε. Βιτάλη:
τραγούδι "Τώρα ξέρω ότι φταίω"]
:ΑΗΔΙΑ, η
αηδία, η
• Κι αυτή η αηδία που έτρωγε, κάτι σαν Und dieses eklige Zeug, das er [= der Pa-
πασατέμπος, σαν χοντρό καναβούρι, [...] pagei] fraß, so etwas wie Sonnenblumen-
kerne, wie dicke Hirsekörner, […]
[GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Τι αηδίες είναι αυτές; Was ist denn das für ein Schwachsinn?
[sc. dieser Text, den du mir da zu lesen
gegeben hast] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• [A:] Κάποιος μας παρακολουθεί. – [B:] [A:] Jemand beobachtet uns. – [Reaktion
Άσε τις αηδίες, [...]. der zweiten Person B:] Hör auf mit dem
Schwachsinn, […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Της άνοιξε την πόρτα κι εκείνη Er machte ihr die [Wohnungs-]Tür auf, und
προχώρησε κατευθείαν μέσα, χωρίς sie ging schnurstracks hinein, ohne Verle-
ντροπές κι αηδίες, σαν να έμπαινε σπίτι genheiten und solchen Schwachsinn, so
της. als ginge sie in ihre eigene Wohnung.
• Άσε τις αηδίες. Lass den Quatsch. [sc. frag mich nicht
nach solchen Dingen] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• σαχλός (-ή, -ό) μέχρι αηδίας albern, dass es ärger nicht (mehr) geht /
albern bis zum Geht-nicht-mehr
[Eigenübersetzung]
:ΑΗΧΟΣ, -η, -ο
άηχος, -η, -ο
άηχα σύμφωνα ° stimmlose Konsonanten:
Άηχα είναι τα σύμφωνα, κατά την παραγωγή των οποίων οι φωνητικές χορδές
παραμένουν ανοιχτές, ενώ δημιουργείται εμπόδιο στη ροή του αέρα κάπου στη
στοματική κοιλότητα, π.χ. στα ελληνικά το [s]. Aν οι φωνητικές χορδές πλησιάσουν
πολύ, αναγκαστικά πάλλονται από το ρεύμα του αέρα και παράγεται ήχος. Έτσι
παράγονται τα φωνήεντα και τα ηχηρά σύμφωνα, π.χ. στα ελληνικά το [z].
[Ε. Πετρούνιας: Nεοελληνική γραμματική και γραμματική ανάλυση, μέρος A',
Θεωρία. Θεσσαλονίκη: University Studio Press, 1984, σελ. 281]
:ΑΘΕΛΑ [bzw.] :ΑΘΕΛΟΣ, -η, -ο

άθελα [bzw.] άθελος, -η, -ο
[Anm.: Bei ΛΜΠ ist nur die Form άθελα – also das Adverb – verzeichnet, bei ΛΚΝ auch
ein entsprechendes Adjektiv (άθελος, -η, -ο).]
άθελά μου (σου, του, ...):

a) unabsichtlich / unbeabsichtigt / versehentlich [zB. eine Lampe umstoßen; einem
Hund auf den Schwanz treten]:
• Άθελά του πάτησε τη σκανδάλη [...] ° Unbeabsichtigt (Unabsichtlich / Ungewollt)
drückte er den Abzug [des Jagdgewehrs] ...[und tötete seinen Spielkameraden].
b) unwillkürlich:
• και ο Βίλλι άθελά του σκέφτηκε το ταξιδιωτικό γραφείο μιας επαρχιακής πόλης °
und Willi mußte unwillkürlich an das Reisebüro einer Provinzstadt denken [als er die
Landkarte Europas auf dem Schreibtisch liegen sah] [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
:ΑΘΛΙΟΣ, -α, -ο
άθλιος, -α, -ο
• οι μαύρες κι άθλιες ώρες ° die [infolge unangenehmer Ereignisse] finsteren, elenden
Stunden [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΙΓΛΗ (του) ΖΑΠΠΕΙΟΥ, η

Αίγλη (του) Ζαππείου, η
• η Νάντια Κωνσταντοπούλου [τραγουδίστρια] στην Αίγλη Ζαππείου με μακριά
φορέματα [...] να ερμηνεύει [...] τραγούδια του Τάκη Μωράκη ["Δίφωνο" Νο. 4, σ. 106]
• Der griechische Reisebüroverband startet in der kommenden Woche eine Reihe von
öffentlichen Diskussionen zu Fragen des Tourismus. Den Auftakt dazu macht am
7. Juni [2000] ab 15 Uhr ein Forum zum Thema "Transportmittel und Tourismus" im
Cafe "Aigli" neben der Zappion-Ausstellungshalle in Athen. [Athener Zeitung vom 2. Juni 2000]
• "για τη μνήμη του τοπίου, βρε / να κι η Αίγλη του Ζαππείου, βρε" [Λ. Νικολακόπουλου:
τραγούδι "Πάμε καπου"]
:ΑΙΜΑ, το
αίμα, το
1. το αίμα νερό δεν γίνεται:
• Το αίμα νερό δεν γίνεται. ° Blut ist dicker als Wasser. [gemeint im konkreten Fall: Sie
unterstützte ihren Bruder und hatte Mitleid mit ihm, so schwierig und nörglerisch er auch
war.] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. πίνω το αίμα: s. unter πίνω (Z 6)

3. φτύνω αίμα: s. unter φτύνω (Z 2)
4. ανάβουν τα αίματα: s. unter ανάβω (Z 3)
:ΑΪΝΤΕ
άιντε
s. άντε
:ΑΙΝΤΕ
richtig: ΑΪΝΤΕ
:ΑΙΣΘΗΜΑ, το
αίσθημα, το
1. Zum Zusammenhang zwischen den Begriffen αίσθημα und συναίσθημα:
- το αίσθημα είναι κάτι που καταλαβαίνουμε με τις αισθήσεις μας, όπως πείνα, δίψα ή
κούραση (λ.χ.: Αυτό το φάρμακο προκαλεί έντονο αίσθημα δίψας.)
[και]
- το αίσθημα είναι κάτι που νιώθουμε στην ψυχή μας (= συναίσθημα) (λ.χ.: Το παιχνίδι
δημιουργεί στα παιδιά αισθήματα χαράς και ικανοποίησης. / Έχει φιλικά αισθήματα για
σένα.)
[Anm.: vgl. auch:
το συναίσθημα είναι κάτι που νιώθουμε, όπως αγάπη, φόβο ή θυμό (= αίσθημα)
(λ.χ.: Η ζήλια είναι αφόρητο συναίσθημα. / Ως γιατρός έμαθα να ελέγχω τα
συναισθήματά μου.)]
[Α. Ιορδανίδου: Λεξικό της ελληνικής ως ξένης γλώσσας]
2. Zur Unterscheidung der Begriffe αίσθημα und αίσθηση:

Beispiele:
αίσθημα αίσθηση
• Όμως το βασανιστικό αίσθημα που • Ξαφνικά συνειδητοποίησα πως όλα αυτά
ένιωθα πως κάτι πολύτιμο είχε χαθεί δεν δεν υπήρχαν πια. Με κυρίευσε βίαια η
μπόρεσα να το διώξω. ° [...], aber das αίσθηση πως είχα υποστεί μια τρομαχτική
quälende Gefühl, etwas [für meine Identi- απώλεια. ° Plötzlich wusste ich, dass es
tät] Wichtiges verloren zu haben, ließ sich dies alles nicht mehr gab. Das Gefühl,
nicht verscheuchen. einen schrecklichen Verlust erlitten zu
[DF+GF aus: Haushofer: Die Wand] haben, überfiel mich mit Gewalt.
[DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Αυτή η σκέψη δημιούργησε μέσα μου

ένα αίσθημα κενότητας. ° Dieser Gedan-
ke ließ ein Gefühl der Leere in mir auf-
kommen.
3. έχω ένα αίσθημα (με κάποιον):

• "Με τον πατέρα σου κάποτε είχαμε ένα αίσθημα!" είπε η Αλεξάνδρα. [...] "Με τα μάτια
βέβαια – τότε τα μάτια είχαμε μόνο." ° "Dein Vater und ich, wir haben uns mal nahe-
gestanden!" sagte Alexandra. […] "Es blieb bei den Augen natürlich – damals gab es
nur die Augen." [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΙΣΘΗΣΗ, η
αίσθηση, η
1.1. προκαλώ αίσθηση:
• Η ανακάλυψη αυτή προκάλεσε μεγάλη αίσθηση. ° Diese [medizinische] Entdeckung
war eine ganz schöne Sensation. [GF + DF von (den beiden Sprachversionen) einer Internetseite]
• Αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι έχει έρθει ακόμη και ο δόκτωρ Σνόιτσλ. ° Als
Sensation gilt, dass sogar der Doktor Schneuzl [zu dem Begräbnis] gekommen ist.
1.2. κάνω αίσθηση:

• Καιρό μετά, ο αδελφός μου [...] έγραψε ένα δοκίμιο που έκανε αίσθηση. ° Später hat
mein Bruder [...] einen vielbeachteten Essay geschrieben. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
2. Zur Unterscheidung der Begriffe αίσθηση und αίσθημα: s. unter αίσθημα, το (Z 2)
:ΑΚΑΘΕΚΤΟΣ, -η, -ο
ακάθεκτος, -η, -ο
• Συνέχισε ακάθεκτη. ° Sie fuhr unbeirrt [mit ihren Vorhaltungen] fort. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• [...] κι ορμώ ακάθεκτος στην τραπεζαρία. ° […] und [ich (männl.)] stürme nun unauf-
haltsam ins Speisezimmer. [scherzhafte Feststellung als Ankündigung, nun mit dem
Essen beginnen zu wollen] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΑΚΑΘΟΡΙΣΤΟΣ, -η, -ο
ακαθόριστος, -η, -ο
• μια ακαθόριστη μελαγχολία ° eine diffuse Melancholie [hatte ihn befallen] [GF+DF aus:
Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟΣ, -η, -ο
ακατάλληλος, -η, -ο
κρίνεται ακατάλληλος (-η, -ο): s. unter κρίνω (Z 2)
:ΑΚΕΡΑΙΟΣ, -η/-α/-αία, -ο
ακέραιος, -η/-α/-αία, -ο
1. Grundbedeutung: ganz / vollständig:
• ακέραιες προτάσεις ° ganze (vollständige) Sätze [z.B.: "Εσείς, τι θέλετε λοιπόν;" statt:
"Λοιπόν;"]
2. στο ακέραιο ° εξ ολοκλήρου [ΛΚΝ] // vollständig [Pons online], zur Gänze:

• Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι θα εκπληρώσει στο ακέραιο όλες τις υποσχέσεις και τις
υποχρεώσεις του. ° Ich [männl.] bin absolut sicher, dass er alle seine Versprechen und
Verpflichtungen vollständig (zur Gänze) erfüllen wird. [Eigenübersetzung]
:ΑΚΙΝΗΤΟΣ, -η, -ο
ακίνητος, -η, -ο
μένω ακίνητος (-η, -ο): s. unter μένω (Z 3 c)
:ΑΚΟΜΑ
ακόμα (bzw. ακόμη)
1. ακόμα – ακόμη:
Vgl. dazu Μάνεσης, S. 63:
Για λόγους αισθητικής και κομψότητας, αλλά και αυθεντικότητας του νομικού λόγου,
ορισμένες λέξεις ή τύποι πρέπει να προτιμώνται, ως δοκιμότεροι, στα κείμενα της
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. [...] "ακόμη" (αντί "ακόμα"), [...]
2. Bedeutung allgemein:
a) noch:
• Ο Χριστόφορος αναρωτιόταν πόσα άραγε ακόμα θα του είχε κρύψει η Εύθα απ’ τις
πράξεις της. ° Christóphoros fragte sich, was [die bereits verstorbene] Evtha ihm noch
alles von ihren Unternehmungen verheimlicht haben mochte. [sc. über jene hinaus, von
der er soeben erfahren hat] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
b) noch immer /immer noch:

• Φαίνεται είναι ακόμα επίκαιρο. ° Es scheint, es ist noch immer aktuell. [sc. dieses
Buch von mir, das vor zehn Jahren erstmals veröffentlicht wurde und nun schon in
siebenter Auflage herauskommt]
c) außerdem / auch / weiters / ferner / ebenfalls:
• Ακόμη, ας μην ξεχνάμε πως [...] Wir dürfen außerdem nicht vergessen,
dass […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ακόμα βρήκα ένα πακετάκι τσάι, καπνό Ferner [sc. außer dem eben erwähnten
χύμα, μια μπουκάλα οινόπνευμα, παλιές Sack Mehl] fand ich [in der verlassenen
εφημερίδες και [...] Hütte] ein Päckchen Tee, Landtabak, eine
Flasche Spiritus, alte Zeitungen und […]
• Η Σώσω έλεγε "[...]". Ακόμη έλεγε "[...]". Sosso pflegte zu sagen: "[...]". Ebenfalls
sagte sie: "[…]". [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου:
Θάνατος μισθωτού]
3. ακόμα να [bzw.] ακόμη να:

σημαίνει πως κάτι δεν έχει γίνει [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Ο Νίκος ακόμα να έρθει. (= Ο Νίκος δεν έχει έρθει μέχρι αυτή την στιγμή.) [ΛΔΗ]
• Ακόμα να γράψεις το γράμμα; (= Δεν έχεις γράψει ακόμα το γράμμα;) [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Πέρασε μια ολόκληρη ώρα κι ακόμη να Eine volle Stunde verging, und Moody war
φανεί ο Μουντί. immer noch nicht gekommen.
[GF+DF aus: B. Mahmoody: Ποτέ χωρίς την κόρη μου]
• Η Αθηνά ακόμα να πεθάνει. Athina ist immer noch nicht gestorben.

[GF+DF aus: Βαμμ.]
• Ακόμα να πιάσει βροχή. Immer noch regnete es nicht. [= Es regne-

te immer noch nicht.]
• Εδώ άλλος μού άφησε δυο παντελόνια Da hat mir ein anderer [schon] vor Weih-
του από πριν τα Χριστούγεννα κι ακόμα να nachten zwei Hosen gebracht [wörtl.: hier
περάσει να τα πάρει! (= in meiner Schneiderwerkstätte) dage-
lassen] und sie immer noch nicht abgeholt!
• "Κι ακόμα να τελειώσει το μαύρο το ---

νυχτέρι / ο ξένος πάντα στην αυλή μας με
θηλειά και μαχαίρι / Κι ακόμα να περάσει
ετούτο το σκοτάδι / ακόμα η μάνα να
χορτάσει τα παιδιά της με χάδι"
[Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Θυμήσου"]
• "Στις εκκλησιές του έρωτα δεν άγιασε ---

κανείς / Κοντεύουνε μεσάνυχτα κι ακόμα να
φανείς" [Ν. Γκάτσος: τραγούδι "Κορίτσι της νύχτας"]
4. και πού ’σαι ακόμα: s. unter πού (Z 6.2)
:ΑΚΟΜΗ
s. ακόμα
:ΑΚΟΝΙΖΩ
ακονίζω
• Ακόνισε λιγάκι το μυαλό σου, ντε! ° Use your head, why don'cha? ° Streng mal
deinen Kopf 'n bißchen an, verstanden? [GF, EF + DF aus: Steinbeck: Früchte]
• "κι ακόνιζα παιδάκι πράμα τα νύχια μου και το μυαλό μου" [Χ. Αλεξίου: τραγούδι "Η μπαλάντα
της Ιφιγένειας"]
:ΑΚΟΥΜΠΩ
ακουμπώ (-άς)
1) berühren:
• Για την αποφυγή ζημιών, μην ακουμπάτε την οθόνη με μυτερά ή αιχμηρά αντικείμενα.
° Berühren Sie das Display nicht mit spitzen oder scharfkantigen Gegenständen, um
Beschädigungen zu vermeiden. [GF+DF aus der Bedienungsanleitung für einen Computer mit
"Touchscreen"]
2) legen:
• ακουμπώ τα χαρτονομίσματα πάνω στο τραπέζι ° die Banknoten auf den Tisch legen
• κάθομαι και ακουμπώ το χαρτί στο γραφείο ° ich setze mich (nieder) und lege das
(Blatt) Papier auf den Schreibtisch
3) (sich) lehnen:
• Η Σάφη-Λισάφη τότε [...] βόλευε το μικροσκοπικό σωματάκι της ανάμεσα στα πόδια
του, ακουμπούσε την ράχη της στο στέρνο του, [...]. ° Dann […] machte es sich Safi-
Lissafi mit ihrem winzig kleinen Körper zwischen seinen Beinen bequem, lehnte sich mit
dem Rücken an seine Brust, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΚΟΥΣΤΑ
ακουστά
έχω ακουστά: s. unter ακούω (Z 5)
:ΑΚΟΥΩ
ακούω
1. ακούς εκεί! ° na so was! [Wendt]
2. άκου! // άκου να ... ! // άκου να δεις! ([bzw.] ακούστε να δείτε!)

• Άκου! Stell dir das vor! [Das (eben Erwähnte) hat
mir die Lehrerin meiner Tochter ausrichten
lassen (sc.: dass ich mich mehr um sie
kümmern solle). Als ob ich daran schuld
wäre, dass sie ungepflegt in die Schule
geht.] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• άκου βλακεία so ein Quatsch [das, was er mir da vorhin

erzählt hat]
• Άκου να φορτωθείς με τη θέλησή σου Sich freiwillig so einen Klotz ans Bein
έναν τέτοιο μπελά! binden! [iS von: Du wirst dir doch nicht
freiwillig einen solchen Klotz ans Bein bin-
den. / Man bindet sich doch nicht freiwillig
einen solchen Klotz ans Bein] [Kommen-
tar/Warnung der Mutter gegenüber ihrem
Sohn, der seinen pflegebedürftigen Vater
daheim betreuen will] [DF+GF aus: Schulze:
Simple Storys]
• Άκου να δεις! Stell dir mal vor! [Ausruf des Erzählers,

nachdem er Folgendes berichtet hat: Im
Zuge unseres Streits hat er mich – einen
Mazedonier – "Βούλγαρος" genannt.]
• [...] αλλά ακούστε να δείτε, τηλεφώνησα [...] aber stellen Sie sich vor, ich habe
σε κάποιον και έρχεται κιόλας. einen [Mann] angerufen [der auf meine
Partnersuchanzeige geantwortet hatte],
und der kommt jetzt noch [zu mir]! [Mit-
teilung an die Nachbarin (via Telefon)]
3. ακούγεται ° [u.a.:] ertönen:
• "Τι θες εδώ;" ακούστηκε στριγγιά η φωνή της. ° "Was willst du hier?" ertönte krei-
schend ihre Stimme. [GF+DF aus: Ζατέλη: Και με το Φως]
4. πού ακούστηκε να ... :

• Τι ηλίθιος είσαι, πού ακούστηκε να χάσεις το δαχτυλίδι! ° Du bist vielleicht ein Idiot,
das gibt's doch nicht, dass du den Ring verloren hast! [GF+DF aus: Όσες φορές]
5. έχω ακουστά:
• στο καθιερωμένο δωμάτιο (για το οποίο μόνο ακουστά είχε ο ίδιος, δεν είχε ξαναμπεί)
° in dem seit eh und je dafür [sc. für eine bestimmte Zeremonie] bestimmten Zimmer
(er kannte es nur vom Hörensagen und war nie zuvor dort gewesen) [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
6. ακούω βερεσέ (κάτι) ([bzw.:] αυτά τ’ ακούω βερεσέ): s. unter βερεσέ
7. μην ακούς που ... : s. bzw. vgl. unter κοιτάζω / κοιτώ (Z 4) ("μην κοιτάς που ...")
:ΑΚΡΗ, η
άκρη, η
1. βγάζω άκρη // βρίσκω άκρη:
• δεν βγάζω (βρίσκω) άκρη (από) nicht daraus klug werden [Wendt]
• δεν βγάζω άκρη ich blicke nicht durch

• Πού να βγάλεις άκρη με τις γκόμενες! // Aus den Weibern soll einer schlau werden!
Με τις γκόμενες δε βγάζεις άκρη! [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• σ’ αυτό δε βγάζω άκρη εγώ daraus werde ich nicht schlau

[Pons online]
• Θα βρούμε άκρη. Wir werden mir diesem Problem schon

fertigwerden. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Άντε να βρεις άκρη. Da werde mal einer daraus schlau.

• Άντε τώρα να βρεις άκρη και να τα Wie soll man sich da [sc. in Anbetracht
συνδυάσεις έτσι που να βγάζουν νόημα. dieser verwirrenden Geschehnisse] noch
zurechtfinden und das Ganze in einen logi-
schen Zusammenhang bringen? [rhetori-
sche Frage eines Kriminalkommissars, der
Schwierigkeiten bei der Aufklärung eines
Mordfalls hat] [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Δεν έβγαζε άκρη. "Ζούμε σε εποχή Er wusste schließlich nicht mehr, was er
βαθιάς σύγχυσης", κατέληξε. glauben sollte [bezüglich der Moral Frank-
reichs und seiner Armee]. "Wir leben in
einer Zeit tiefer Konfusion", schloss er.
[GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο / Anm.: in den
Büchern jeweils ohne Anführungszeichen]
• δε θα βρεις (μιαν) άκρη du wirst dich nicht zurechtfinden (ausken-
nen) [in diesem ungeordneten Durcheinan-
der von Papieren] [Eigenübersetzung]
2. βγαίνει άκρη:
• Δεν βγήκε άκρη. ° Man einigte sich nicht. [sc.: Die zwei Streitparteien kamen in der
betreffenden Streitfrage zu keiner Lösung.] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. μέσες άκρες: s. unter μέση, η (Z 6)
:ΑΚΡΙΒΗΣ, -ής, -ές

ακριβής, -ής, -ές
1. Zum Bedeutungsunterschied ακριβής (-ής, -ές) – ακριβός (-ή, -ό):
s. Καλιόρης: Ιριδισμοί, S 52:
ακριβής = ορθός, με ακρίβεια
ακριβός = που έχει υψηλή τιμή ή αξία, πολύ αγαπητός, πολύτιμος
2. [Adverb]: ακριβώς [s. eigenes Stichwort]
:ΑΚΡΙΒΟΛΟΓΩ
ακριβολογώ (-είς)
• Μπαινόβγαινε πια από την είσοδο που βρισκόταν κάτω από τη σκάλα, αν και, για
ν’ ακριβολογούμε, σπάνια τον έβλεπε κανείς να μπαινοβγαίνει το χειμώνα. °
Fortan benutzte er nur noch die Tür unter der Treppe [um in seinem Haus ein und aus
zu gehen], obwohl man ihn während des Winters genau genommen kaum noch [GF:
selten] in seinem Haus ein und ausgehen [= ein und aus gehen] sah. [GF+DF aus:
Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΑΚΡΙΒΟΣ, -ή, -ό
ακριβός, -ή, -ό
1. Zum Bedeutungsunterschied ακριβός (-ή, -ό) – ακριβής (-ής, -ές):
s. unter ακριβής, -ής, -ές
2. [Adverb]: ακριβά
:ΑΚΡΙΒΩΣ
ακριβώς
1. Wortart:
Adverb von ακριβής, -ής, -ές (s. dort auch den Bedeutungsunterschied zu ακριβός, -ή,
-ό [samt Adverb ακριβά])
2. όχι ακριβώς [bzw.] δεν … ακριβώς:

• Φορούσαν και οι δυο παντελόνια, όταν Beide Schwestern trugen Hosen; damals
αυτό το είδος στις γυναίκες δεν ήταν [zu Beginn des 20. Jahrhunderts (im ländli-
ακριβώς ανεπίτρεπτο, μα άγνωστο, chen Griechenland)] war dieses Kleidungs-
αδιανόητο. stück für Frauen nicht direkt unerlaubt,
aber unbekannt, eigentlich unvorstellbar.
• Αλλά είναι αστείο όταν σκέφτομαι πως Aber es ist schon komisch, wenn ich so
[...]. Όχι αστείο ακριβώς. Είναι καφκικό. darüber nachsinne, dass [...]. Nicht direkt
komisch. Es ist kafkaesk.
• Η ίδια είχε αρχίσει να κρυώνει, [...] – δεν Sie selbst fing nun allmählich an zu frieren,
κρύωνε ακριβώς, μα [...] [...] – sie fror eigentlich nicht richtig, aber
[… (bei einem längeren Aufenthalt hier im
Freien würde sie sich womöglich eine
Erkältung holen)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Όχι ακριβώς! Das stimmt nicht ganz. [was Sie soeben

vermuteten] [GF+DF aus: Truffaut]
• Α … ήθελε. Δεν την φιλούσε ακριβώς. A ... er wollte [es nur]. Er hat sie genauge-
nommen nicht geküsst.
[Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
:ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΟΣ, -ή, -ό
ακτοπλοϊκός, -ή, -ό
[praktikable Übersetzungsmöglichkeit wohl]:
Binnenschiff(fahrt)s- ([de facto wohl auch iS von]: Fähr{en}-)
z.B.:
• Θεσσαλονίκη - Ηράκλειο σε 33 ώρες: δεν πρόκειται για κρουαζιέρα, αλλά για τη
διάρκεια του ακτοπλοϊκού δρομολογίου του πλοίου «Νταλιάνα», που είναι το γηραιότερο
πλοίο του στόλου των επιβατικών οχηματαγωγών. Η ηλικία του ξεπερνάει τα 35 χρόνια.
Το δρομολόγιο του «Νταλιάνα» ξεκινάει μεσάνυχτα Δευτέρας από το λιμάνι της
Θεσσαλονίκης και φθάνει στο Ηράκλειο, εάν δεν έχει καθυστέρηση, στις 4.10 το
απόγευμα της Τετάρτης. «Πιάνει» διαδοχικά στη Σκιάθο, στη Σκόπελο, στην Τήνο, στη
Μύκονο, στην Πάρο, στη Νάξο, στην Ίο, στη Σαντορίνη για να καταλήξει στην Κρήτη.
Δυστυχώς, δεν αποτελεί την εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα, αλλά τον ίδιο τον
κανόνα των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών της Βόρειας Ελλάδας.
Στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, τα πλοία που προσεγγίζουν έχουν μέσο όρο ηλικίας τα
30 χρόνια. Η λύση που υιοθέτησε το ΥΕΝ στο πρόβλημα του ακτοπλοϊκού αποκλεισμού
της Θεσσαλονίκης ήταν να χαρακτηρίσει ορισμένα δρομολόγια προς τη δεύτερη
μεγαλύτερη πόλη της χώρας ως δρομολόγια... άγονης γραμμής και να τα επιδοτήσει,
ώστε να προσελκύσει το ενδιαφέρον των εταιρειών. «Αντικαθιστούν τα γερασμένα
πλοία με καταμαράν στα δρομολόγια από Πειραιά και δρομολογούν αυτά τα σκαριά στη
Θεσσαλονίκη», λένε από το Επιμελητήριο της πόλης.
Είναι ενδεικτικό ότι η διαδρομή από τη Θεσσαλονίκη για τη Σκιάθο, που πέρυσι γινόταν
σε 2 ώρες με ένα μικρό καταμαράν, φέτος πραγματοποιείται σε 7 - 8 ώρες με το
«Νταλιάνα» και το «Δημητρούλα». Ένας ταξιδιώτης που θέλει να ταξιδέψει από τη
Θεσσαλονίκη για Σάμο θα χρειαστεί 15 ώρες, για Κω 19 ώρες και για Ρόδο 23 ώρες.
[...]
«Εκτός από τη Θεσσαλονίκη, τα νησιά του Βορείου Αιγαίου είναι τα πλέον αδικημένα
από πλευράς ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Λέσβος, Σαμοθράκη, Λήμνος, Χίος εξυπηρε-
τούνται κυρίως με παλιά πλοία, μεγάλης ηλικίας», αναφέρει η Γραμματέας Επιτροπής
Εμπορικής Ναυτιλίας του ΠΑΣΟΚ και βουλευτής Χίου Ελπίδα Τσουρή.
[aus einem Artikel in der Zeitung "Τα Νέα" vom 9.7.2007 mit der Überschrift "Η Θεσσαλονίκη στην άγονη
γραμμή"]
• Πολύωρες παραμένουν πολλές ακτοπλοϊκές συνδέσεις της χώρας

[Begleittext zu einer Graphik in der Zeitung "Τα Νέα" vom 9.7.2007, in der die
(überlangen) Fahrzeiten mit dem (Fähr-)Schiff von Thessaloniki (sowie Piräus
und Lavrio) zu diversen griechischen Inseln angegeben sind (zB. Thessaloniki –
Heraklion: 33 Stunden, Piräus – Limnos: 20 Stunden usw.)]
:ΑΚΤΟΠΛΟΙΚΟΣ, -ή, -ό
richtig: ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΟΣ, -ή, -ό
:ΑΛΑΝΑ, η
αλάνα, η
= ein großer, nicht gepflegter Platz [Eideneier, Bd. 3, S.110]
π.χ.
• "κι έγινες κείνο το πρωί κόκκινο κρίνο στην αλάνα" [Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Στην αλάνα"]
• "Να γίνει μια αλάνα να παίζουν τα παιδιά / και να πετάει σκουπίδια όλη η γειτονιά"
[Τ. Μουσαφίρης: τραγούδι "Η αλάνα"]
:ΑΛΑΤΙ, το
αλάτι, το
φάγαμε ψωμί κι αλάτι: s. unter ψωμί, το (Z 2)
:ΑΛΕΠΟΥΔΙΤΣΑ, η
αλεπουδίτσα, η
= der kleine Fuchs / das Füchslein
:ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ / :ΑΛΗ ΠΑΣΣΑΣ / :ΑΛΗ-ΠΑΣΑΣ / :ΑΛΗ-ΠΑΣΣΑΣ, ο

Αλή Πασάς [bzw.] Αλή πασάς [bzw.] Αλή Πασσάς [bzw.] Αλή πασσάς, ο
(+ Schreibweisen mit Bindestrich)
• Μήπως εδώ πέταξε την κυρα-Φροσύνη ο Αλή-πασσάς; – [Antwort:] Όχι, ρε
αγράμματε. Εκείνη η Γούλγη ήταν στα Γιάννενα. ° Hat Ali-Pascha vielleicht hier [sc.: in
diesen See hier namens Γούλγη (Ghoúlghi)] die Frau Phrossíni reingeworfen? – [Ant-
wort:] Nein doch, so was von ungebildet. Jener Ghoúlghi, der war bei Jánnina.
[Anm.: kein Betonungszeichen am Wort(teil) "κυρα-"]

[Zu der Buchstelle gibt es in der deutschen Fassung folgende Anmerkung
der Übersetzerinnen, betreffend Frau Phrossíni (S 719):
Nach der Legende Griechin im Harem von Ali-Pascha, dem Statthalter des
Sultans in Ioánnina, die wegen ihrer Haltung zugunsten der Griechen, am
Anfang des vorigen Jahrhunderts {Anm.: gemeint offenbar: am Anfang des
19. Jahrhunderts}, in dem See von Ioánnina (Jánnina) von ihm ertränkt
wurde oder sich selbst ertränkt haben soll.]
• Υπάρχει [σε αυτό το μαγέρικο (στα Γιάννενα)] επιπλέον μια λαϊκή γκραβούρα που
παριστάνει την άτυχη Κυρά Φροσύνη τη στιγμή που ένας στρατιώτης του Αλή Πασά την
πετάει στη λίμνη των Ιωαννίνων. Είναι και οι δύο σε μια βάρκα. Η Φροσύνη είναι δεμένη
χειροπόδαρα. [...] Η σκηνή διαδραματίζεται τη νύχτα. Στο βάθος του τοπίου διακρίνεται
η πανσέληνος. Νομίζω ότι ο Αλή Πασάς έδωσε εντολή να πνίξουν τη Φροσύνη επειδή
τον απώθησε. Ήταν τρελός μαζί της. [Β. Αλεξάκης: Η μητρική γλώσσα, σ. 230/oben + 231/unten]
• η ανταρσία του Αλή πασά της Ηπείρου εναντίον του σουλτάνου [Anm.: vermutl. 1820]
[Βακαλόπουλος, S. 158, ca. Mitte; S. 166, 2.Z.]
• "με καρδιά συντρίμι κλαίει ένας πασάς / κλαίει για τη Φροσύνη ο Αλή πασάς" +
" Τι παραφροσύνη έκανες, πασά / έπνιξες στη λίμνη τον τρελό σεβντά"
[Κώστας Βέργος: τραγούδι "Ο Αλή πασάς"]
:ΑΛΗΘΕΙΑ, η
αλήθεια, η
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2.1. η αλήθεια είναι ότι / πως ...
[bzw.]
2.2. είναι αλήθεια
3. μα την αλήθεια
4. [im Fragesatz]
5. [im Ausrufungssatz]
6. (για να πω) την πάσα αλήθεια
1. Grundbedeutung: die Wahrheit
2.1. η αλήθεια είναι ότι / πως ... :

a) Tatsache ist ... / es ist wahr, dass … [etc.]:
• Η αλήθεια είναι ότι δεν κάνεις για γιατρός. But the reality is, you are not cut out to be
a physician.
[bzw.]
…[Es steht Ihnen frei, Ihre Entlassung als
angehender Arzt aus unserem Spital als
unsachlich motiviert anzusehen.] Aber
Tatsache ist, Sie sind nicht geeignet für
den Arztberuf. [Untertitel]
[bzw.]
Aber der Sachverhalt ist der, dass Sie nicht
für den Arztberuf qualifiziert sind. [Ton]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus dem
Film "Patch Adams"]
• Η αλήθεια είναι πως όποια πέτρα και να Tatsache war, dass Lasaris und Moschos
σήκωνες, θα ’βρισκες από κάτω το Λάζαρη überall ihre Finger drin hatten.
ή το Μόσχο ή και τους δύο. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Η αλήθεια είναι πως η Μαναμεγάλη δεν Tatsächlich [iS von: Tatsache ist / Jeden-
ήταν στενή συγγενής μου. falls] war die Großmuhme [wie man sie
nannte] keine nahe Verwandte von mir.
• Μπορεί να αισθανθείτε την παρόρμηση You might have felt an urge to dismiss my
να απορρίψετε τα όσα γράφω ως words as hopelessly idealistic. Indeed, I
απελπιστικά ιδεαλιστικά. Η αλήθεια είναι myself was tempted to tone down my
ότι κι εγώ μπήκα στον πειρασμό να description, to make it more plausible,
μετριάσω την περιγραφή μου, να την κάνω more responsible, [...]. But such an
πιο αληθοφανή, πιο αξιόπιστη, [...]. Αλλά attenuation would not have been the truth.
μια τέτοια ασθενής εκδοχή δεν θα ήταν η [bzw.]
αλήθεια. Vielleicht wollten Sie meine Worte [in
diesem Buch] als hoffnungslos idealistisch
abtun. Ich selbst war auch versucht, meine
Beschreibung abzumildern, sie plausibler,
verantwortungsvoller zu machen, […]. Aber
eine solche Abschwächung wäre nicht die
Wahrheit gewesen.
[GF, EF und DF aus: Eisenstein]
• Η αλήθεια είναι πως και το γέρο μου τον Es ist wahr, dass die Leute [im Dorf] auch
σέβονταν ο κόσμος, [...]. meinen Vater achteten, […]
• Η αλήθεια είναι πως δε μας φάνηκε Um die Wahrheit zu sagen, es schien uns
αγγαρεία. keine Zwangsarbeit zu sein [iS von: es war
keine Schufterei für uns (sc. die Feldarbeit,
zu der wir eingeteilt waren)].
• Η αλήθεια είναι πως δεν έψαξα και πολύ. Ehrlich gesagt, habe ich auch nicht viel
danach gesucht. // Ehrlich gesagt, suchte
ich auch nicht lange danach.
• Η αλήθεια είναι πως τόνε λυπήθηκα. Ich muss gestehen, dass er [= der Mann]
mir leid tat.
b) eigentlich:
• Η αλήθεια είναι ότι ο κύριος Κούντσε δε Herr Kunze [= unser Informatiklehrer] heißt
λέγεται Κούντσε, αλλά Σούλτσε. Τον λέμε eigentlich gar nicht Kunze, sondern
Κούντσε στα κρυφά, γιατί μοιάζει με τον Schulze. Wir nennen ihn insgeheim nur
τραγουδιστή Χάιντς Ρούντολφ Κούντσε. alle so, weil er so aussieht wie der Sänger
Heinz Rudolf Kunze.
[DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Η αλήθεια είναι ότι τώρα μ’ αρέσει που ζω Eigentlich lebe ich jetzt gern im Wald […]
στο δάσος [...] [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Η αλήθεια είναι πως είχε φερθεί αρκετά Eigentlich hatte er [der Kater] sich halb-
καλά. wegs erträglich [iS von: friedlich] benom-
men [als ich ihm einen Holzschiefer aus
der Pfote entfernte].
• η αλήθεια είναι ότι δεν έχω και τόση eigentlich habe ich gar nicht soviel Lust
όρεξη [Pons]
c) Sonstiges:
• Έτσι συνέχισαν να περπατούν και να σκέφτονται, ενώ η αλήθεια ήταν ότι καμιά ολο-
κληρωμένη σκέψη δεν διέσχιζε το μυαλό τους. ° So fuhren sie damit fort, zu wandern
[= zu gehen] und nachzudenken, während ihnen in Wirklichkeit kein einziger abge-
schlossener Gedanke durch den Kopf ging. [GF+DF aus: Όσες φορές]
[bzw.]
2.2. είναι αλήθεια:
• [...] για να μιλήσει, με κάπως ρητορικό [...], um über […] zu sprechen, zugegebe-
τρόπο είναι αλήθεια, για [...]. nermaßen auf eine etwas rhetorische Wei-
se. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Μόλις άκουγε σφύριγμα, σήκωνε – μετά Sobald er [= der träge Hund] es pfeifen
βίας είν’ αλήθεια – το κεφάλι του, [...] hörte [= er einen Pfiff hörte], hob er – wenn
auch mühsam, wie man zugeben muss –
den Kopf, […]
[GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• και ρώτησε – μ’ ευγένεια, είν’ αλήθεια – [und er] fragte – sehr höflich, man muss es
"[...];" zugeben – "[…]?"
• Αυτά τα τελευταία, είν’ αλήθεια, με κρυφές Letzteres [machte er], versteht sich, mit
ματιές και φανερά χαμογελάκια. verstohlenen Blicken und demonstrativem
Lächeln. [sc. das Mustern des Zimmers
und der beiden Personen, bei denen er zu
Gast war]
• Αυτές οι ιδιοτροπίες, είν’ αλήθεια, κάπως Diese Sonderbarkeit [seiner Gattin] störte
τον πείραζαν τον Στέφανο. Stéfanos allerdings schon etwas. [im Un-
terschied zu anderen ihrer Eigenheiten, die
ihm nichts ausmachten]
3. μα την αλήθεια:
• αυτό μα την αλήθεια μπορούσε να του das konnte ihn wahrhaftig stundenlang
πάρει ώρες beschäftigen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Και αυτό μα την αλήθεια, δεν είναι τόσο Und das ist wahrlich keine so leichte Arbeit
εύκολη δουλειά. (Angelegenheit). [sc.: Musik zu schreiben,
die die breite Masse anspricht]
[Eigenübersetzung]
• Ήταν σωστό κελεπούρι. Μα την αλήθεια, Es war ein richtiger Glücksfall [dass dein
γιε μου. Τζάμπα το πήρε [το χτήμα]. Bruder das Grundstück so günstig erwer-
ben konnte]. Glaub mir, mein Sohn, er hat
es quasi umsonst bekommen.
4. [im Fragesatz]:
• Πού πάμε αλήθεια; Wohin fahren wir eigentlich? [Frage an den
Fahrer nach dem Einsteigen ins Auto]
• Γιατί αλήθεια μ’ αποφεύγεις; Warum meidest du mich eigentlich?

• Αισθανόταν μια πίεση, ένα βάρος στα Er spürte einen Druck an den Schläfen,
μηνίγγια, λες και του ζητούσαν να eine Schwere, als hätte man von ihm ver-
φανταστεί την μύτη ή το περπάτημα του langt, sich vorzustellen, wie Gottes Nase
Θεού. Πώς μπορεί αλήθεια να ήταν η μύτη aussieht oder sein Gang. Wie mochte
του Θεού, αν καταδεχόταν να ’χει μύτη eigentlich Gottes Nase aussehen, wenn
ένας Θεός, [...]; Gott geruhte, eine Nase zu haben, […]?
• Αλήθεια, σας είπα πως εκτός από τ’ άλλα Habe ich Ihnen überhaupt gesagt, dass ich
ενδιαφέροντά μου έχω και γνώσεις außer meinen anderen Interessen auch
αρχιτεκτονικής; Kenntnisse in Architektur habe?
[GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Η ζωή μου ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, Ich hatte ein sehr interessantes Leben,
αγαπητή μου Κάρμεν. Αλήθεια, μπορώ να liebe Carmen, ich darf Sie doch Carmen
σας λέω Κάρμεν; [= mit Ihrem Vornamen] nennen?
• Αλήθεια, τι να γίνεται αυτή η ψυχή; Apropos [weil ich sie (meine frühere Studi-
enkollegin) gerade erwähne]: wie mag es
dieser guten Seele wohl inzwischen ge-
hen? [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
5. [im Ausrufungssatz]:
• Να πιάνεις μ’ ένα βλέμμα την εικόνα του Mit einem Blick ein Weltbild erfassen, ist
κόσμου, αυτό είναι τέχνη. Πόσα πράγματα, Kunst. Wie viel doch in ein Auge hinein-
αλήθεια, χωράνε σ’ ένα μάτι! geht!
[bzw.] [DF + (synonyme) GF aus den Aphorismen von Karl
Kraus bzw. deren beiden Ausgaben in griechischer
• Να συλλάβει κανείς τον κόσμο με μια Übersetzung]
ματιά είναι τέχνη. Πόσα, αλήθεια, χωρούν

σ’ ένα μάτι!
• Αλήθεια, πόσο καθοριστικός είναι ο ρόλος Wie doch die Landschaft die körperliche
που παίζει το τοπίο στην σωματική διάπλα- Entwicklung [der dort lebenden Menschen]
ση! [...] bestimmt! […]
[DF+GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw. deren
griechischer Übersetzung durch Άγγελος Παρθένης]
6. (για να πω) την πάσα αλήθεια:

• Εγώ ξέρω την πάσα αλήθεια για το μωρό. ° Ich weiß die ganze Wahrheit über den
Säugling. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Γι’ αυτό είπα και γω, ας του πω την πάσαν αλήθεια [...] ° Deshalb hab ich mir auch
gesagt, erzähl ihm [= dem militärischen Vorgesetzten] am besten die ganze Wahrheit,
[…] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Κοντά στο χωριό μας είχαμε και τα ξακουστά αρχαία της Έφεσος· που, για να πω την
πάσα αλήθεια, δε μας πολυσκοτίζανε. ° In der Nähe unseres Ortes hatten wir die be-
rühmten Altertümer von Ephesus, worum wir uns, offen gestanden, nicht viel kümmer-
ten. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• "Να πω την πάσα αλήθεια / εφώναξε βοήθεια / μα πού να πάει, μα πού να πάει
κανείς" [Λευτέρης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Ο Νώντας"]
:ΑΛΗΤΑΚΙ, το
αλητάκι, το
• έπαιζε με τ’ άλλα παιδιά στο δρόμο, και τ’ άλλα παιδιά ήταν αλητάκια, ντυμένα με
μακριά, κουρελιασμένα βρακιά ° er spielte mit [den] anderen Kindern auf der Straße,
und die anderen Kinder waren kleine Streuner in langen zerlumpten Hosen [GF+DF aus:
Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• αλητάκια που γυρίζουν στους δρόμους ° Straßenjungen [DF+GF aus: Το ημερολόγιο της
Άννας Φρανκ]
• "Αλητάκι μου, σε σκέφτομαι συχνά / το κορμάκι μου να παίρνεις αγκαλιά"

[Φοίβος: τραγούδι "Αλητάκι μου"]
[Anm.: vgl. auch αλητάκος, ο, und αλητεία, η]
:ΑΛΗΤΑΚΟΣ, ο
αλητάκος, ο
• Ανεπιθύμητος, φαντάζομαι. Κανένας μπήτνικ, αλητάκος. ° Unerwünschter Typ wahr-
scheinlich. Taugenichts – Gammler – Rowdy? [GF+DF aus: A. Christie: Ξενοδοχείο Μπέρτραμ’ς]
[Anm.: vgl. auch αλητάκι, το, und αλητεία, η]
:ΑΛΗΤΕΙΑ, η
αλητεία, η
1. [als Bezeichnung von Verhaltensweisen]:
• Γύρισα λοιπόν στο δικό μου άνθρωπο, στη Ζυλιέτ, κάπως ντροπιασμένη για την
πολύωρη αλητεία μου. ° Ich [weibl.] kehrte also zurück zu meinem Menschen, zu
Juliette, etwas beschämt wegen meiner stundenlangen Herumtreiberei [in der Stadt].
2. [als Bezeichnung von Personen]:

• Ήταν ρέμπελος ο Γιάγκος, ήταν αλητεία, αλλά ξηγιόταν καλά. ° Jangos war ein
Gammelbruder, ein Strolch, aber man musste ihm zugestehen, dass er bei Raufereien
seinen Mann stand. [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
• "Η αγία αλητεία" [τίτλος μυθιστορήματος του Γιώργου Κάτου]
• "στη μεγάλη την πλατεία / η αγία, η αγία αλητεία" [Ηλίας Κατσούλης: τραγούδι "Μεγάλη πλατεία"]
:ΑΛΗΤΕΥΩ
αλητεύω
περιφέρομαι στους δρόμους ή περνώ πολλές ώρες σε διάφορους συχνά κακόφημους
χώρους, χωρίς πρόγραμμα και σοβαρή απασχόληση στην καθημερινή μου ζωή, ζω ζωή
αλήτη ή σαν αλήτης [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Aλήτευε στους δρόμους και ζητιάνευε. [ΛΚΝ]
• Παιδιά, χωρίς επίβλεψη, που αλητεύουν όλη τη μέρα. [ΛΚΝ]
• Aλήτευε τόσα χρόνια και δεν έχει περάσει ούτε ένα μάθημα. [ΛΚΝ]
:ΑΛΙΜΟΝΟ
αλίμονο (auch: αλλοίμονο)
1. αλίμονο – αλλοίμονο:
Lt. ΛΜΠ handle es sich bei αλλοίμονο um die ältere Schreibweise [s. S 1284] bzw. sei
aus etymologischen Gründen der Schreibweise αλίμονο der Vorzug zu geben [s. Seite
121]. Auch ΛΚΝ, Pons und Wendt verzeichnen (nur) die Schreibweise αλίμονο.
Mandeson verzeichnet beide Varianten (in den Formen αλίμονον und αλλοίμονον).
2. Übersetzungen:
a)
• [...], κι αλλοίμονο αν λείψει απ’ την ζωή [...], und es wäre schlimm, wenn in
μας αυτό το κράμα του νόστου και του unserem Leben diese Mischung aus Sehn-
άλγους. sucht und Schmerz [die das Zurückdenken
an die Kindheit in uns auslöst] fehlen
würde. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Χαρά σ’ αυτόν που θα προλάβει να Glücklich, wer sich rechtzeitig auf den
κάτσει στον θρόνο! Κι αλλοίμονο σ’ εκείνον Thron setzt! Und zu bedauern der, dem nur
που θα του μείνει το σκαμνί. der Schemel bleibt. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• αλίμονο um Himmels willen [nie hätte ich das ge-

macht, wenn ich gewusst hätte, welchen
Schaden ich damit meinem Freund zufüge]
• Μα έτσι κάνουν όλοι, αλλοίμονο, δεν So machen es doch alle [sc.: selber feig
πρέπει να δίνεις σημασία, να τα παίρνεις sein, aber sich über Andere, die mutlos
κατάκαρδα. sind, lustig machen], mein Gott! Du darfst
dich deswegen [sc. darüber, dass sie dich
verspotten] nicht aufregen, nimm dir doch
so was nicht zu Herzen.
• Αλλοίμονο όμως, [...] Aber wie furchtbar, […]

• πολλά τα παράθυρα, αλλοίμονο es gab, leider Gottes, viele Fenster

• Αλλοίμονο, το ξέρω ότι σε κουράζω, αλλά ~Leider – ich weiß (es), dass ich dich [mit
[...] meinen Geschichten] langweile, aber
...[bemühe dich, meine Lage zu verstehen].
[Eigenübersetzung]
• αλλοίμονο αν πλακώνουμε στο ξύλο wo kämen wir hin, wenn wir jeden, den wir
όποιον μας φαίνεται αχώνευτος unausstehlich finden, verprügeln würden
b)
• Να τη βγάλεις [περίπατο], αλίμονο! Κόρη Selbstverständlich, nimm sie mit! Schließ-
σου είναι. lich ist es [= sie] deine Tochter. [Reaktion
der alleinerziehenden Mutter auf den
Wunsch des zu Besuch kommenden
Kindesvaters, mit seiner Tochter einen
Spaziergang zu machen] [GF+DF aus: Βαμμ.]
3. Sonstiges:
• Αχ, αλίμονο από μας. [aus dem Film "Διακοπές στο Βιετνάμ"]
εκφράζει απόγνωση ("Μακάρι να μπορούσα να βρω έναν αντίστοιχο γαμπρό." /
"Δυστυχώς για μας, δεν έχουμε βρει κάτι αντίστοιχο." / "Είμαστε σε άσχημη
κατάσταση.") [Ελένη]
:ΑΛΙΣΒΕΡΙΣΙ, το
αλισβερίσι, το
= δοσοληψία (τουρκ. λέξη που θα πει "πάρε-δώσε") [Ανδρ. // Νατσ., σ. 42]
π.χ.:
• "Και πάνω που άρχιζα να ορίζω / ήρθε η αγάπη να με ορίσει / και μπλέχτηκα στο
αλισβερίσι / οι αγάπες μ’ έβαλαν στη μέση" [Χ. Αλεξίου: τραγούδι "Η μπαλάντα της Ιφιγένειας"]
:ΑΛΛΑΖΩ
αλλάζω
a) [etwas] (ver)ändern [transitiv]
b) sich (ver)ändern [reflexiv]
c) [etwas] wechseln [etc.]:
• η Αλίσια άλλαξε τέσσερις παραμάνες ° Alicia [junges Mädchen] hatte nacheinander
vier Kinderfrauen [= Kindermädchen] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
2. αλλάζω την τύχη:

• Οι Ούγγροι έχουν μόνο πέντε λεπτά για ν’ αλλάξουν την τύχη τους.
[Anm.: Satz bezieht sich auf ein Fußball-Länderspiel, in dem die Ungarn
mit 2:3 im Rückstand sind und bei dem in 5 Minuten die zweite Halbzeit
vorüber ist; unterliegen sie, so haben sie die Europameisterschaft
verloren]
3. αλλάζω χρώμα: ταράζομαι, συγχύζομαι (εννοείται πως λόγω ενός ισχυρού

συναισθήματος το πρόσωπό μου γίνεται κόκκινο ή ωχρό κτλ.) [ΛΔΗ]
[bzw.]:
άλλαξα χρώμα: κοκκίνισα από ταραχή ή από ντροπή [Εμμ.]
π.χ.:
• Μόλις την είδε (ξαφνικά μετά τόσα χρόνια) άλλαξε χρώμα. [ΛΔΗ]
• Μόλις μ’ αντίκρισε [η Φρόσω] άλλαξε δέκα χρώματα: κοκκίνισε, κιτρίνισε, πρασίνισε,

δεν ήξερε τι να πει, πώς ν’ αρχίσει. Μα εγώ [...] δεν ταράχτηκα καθόλου. ° Sobald sie
mich gewahr wurde, wechselte sie zehnmal die Farbe: Sie wurde rot, sie wurde gelb,
sie wurde grün, sie wußte nicht, was sie sagen sollte, wie sie beginnen sollte! Aber mich
[…] erschütterte gar nichts. [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
• "Σαν περνάς απ’ την πλατεία / σταματάνε τα αστεία / κι όλοι σε θαυμάζουνε. / Στη δική
σου γοητεία / άνθρωποι και καφενεία / χρώματα αλλάζουνε." [Γ. Κλεφτογιώργος: τραγούδι
"Πρώτη προβολή"]
4. άλλαξε ο Μανολιός κι έβαλε (και φόρεσε) τα ρούχα (του) αλλιώς: s. unter Μανολιός, ο
:ΑΛΛΕΠΑΛΛΗΛΟΣ, -η, -ο
αλλεπάλληλος, -η, -ο
= aufeinanderfolgend // wiederholt [Pons online; ebenso Wendt (alte Auflage)]
:ΑΛΛΙΩΣ
αλλιώς
1. Αν ήθελαν ας έκαναν κι αλλιώς! ° Wenn sie wollten, so konnten sie auch anders!
[GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών, S. 111, 9. Z. von unten, bzw. S. 119, 5. Z.]
2. έτσι κι αλλιώς: s. unter έτσι (Z 5)
3. άλλαξε ο Μανολιός και φόρεσε τα ρούχα (του) αλλιώς: s. unter Μανολιός, ο
:ΑΛΛΟ // :ΑΛΛΟΣ, -η, -ο

άλλο // άλλος, -η, -ο
Übersicht:
1. δεν ... άλλο
2. άλλο που δεν ήθελα [bzw.] άλλο που δε θέλω
3. άλλο τίποτα
4. όχι τίποτε άλλο: s. unter όχι (Z 10)
5.1. άλλο τόσο
5.2. άλλοι τόσοι / άλλες τόσες / άλλα τόσα (bzw. άλλος τόσος [usw.])
6. άλλο τούτο
7.1. κι άλλο [bzw.] 7.2. κι άλλα
8. άλλο ... κι άλλο ...
9. άλλος ...., άλλος ... [bzw.] άλλοι ..., άλλοι ... [etc.]
10. από την άλλη [bzw.] απ’ την άλλη
11. κάθε άλλο: s. unter κάθε (Z 4)

12. (το) δίχως άλλο: s. unter δίχως
13. αν μη τι άλλο: s. unter μην / μη (Z 7)
14. ό,τι άλλος (-η, -ο) ... [bzw.] ό,τι άλλοι (-ες, -α) … : s. unter ό,τι (Z 9)
15. εκτός των άλλων: s. unter εκτός
1. δεν ... άλλο ° nicht mehr / nicht länger:

• Δεν μπορώ να περιμένω άλλο. ° Ich kann nicht mehr (Ich kann nicht länger) warten.
• Δεν μένω άλλο εδώ. ° Ich bleibe nicht mehr (nicht länger) hier.
2. άλλο που δεν ήθελα: για την περίπτωση επιτυχίας του στόχου που έχει θέσει εκείνος
ο οποίος χρησιμοποιεί τη φράση [ΛΓΙΟ, σ. 74]
[bzw.]
άλλο που δε θέλω ° επιθυμώ κάτι πολύ [Εμμ.]
π.χ.:
• Άλλο που δεν ήθελα! Das wollte ich ja! [iS von: der eingetretene
Effekt war mir willkommen bzw. von mir
angestrebt]
[GF+DF aus: Καζαντζάκης: Ζορμπάς]
• Ο Ανέστης άλλο που δεν ήθελε. Etwas anderes hatte Anestis auch nicht im
Sinn. [sc.: Das, was seine Chefs von ihm
als Maßnahme verlangten, war auch seine
eigene Intention.]
• Όσα παιδιά πολυπερίσσευαν τα έβαζαν Man setzte die Kinder, die überhaupt nicht
πάνω στο άλογο – άλλο που δεν ήθελαν. mehr in den Rahmen passen wollten [sc.:
für die auf dem Foto kein Platz mehr war],
auf das Pferd – das war natürlich das
Schönste für sie. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. άλλο τίποτα:
• Από τέτοια ο Μπάρρυ άλλο τίποτα. ° I get this sort of stuff from Barry all the time. °
So was [wie das, was er eben sagte] muss ich mir von Barry dauernd anhören. [GF, EF +
DF aus: Hornby: High Fidelity]
• Άλλωστε φοβόταν μήπως ο Νίκος ανακαλύψει την αλήθεια για την Μπριγκίτε· και
μήπως κάνει φασαρία – γιατί από φασαρίες άλλο τίποτα, [...] ° Außerdem hatte er
Angst, Nikos könne in Bezug auf Brigitte die Wahrheit entdecken; und dass er vielleicht
Radau machen würde – denn Radau gab es schon mehr als genug; […] [GF+DF aus:
• Από λάθη βέβαια άλλο τίποτα. ° Von den Fehlern ganz zu schweigen. [GF+DF aus:
Βαμμ.]
5.1. άλλο τόσο ° ebenso /genauso [zB.: Ebenso (wie Theorie A) lehnt er auch Theorie
B ab.] [etc.]
z.B.:
• Όσο λαχταρούσα εγώ τον ύπνο, άλλο So wie mich nach dem Schlaf verlangte, so
τόσο λαχταρούσε αυτός την κουβέντα. [= ebenso sehr] sehnte er sich nach dem
Gespräch. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Μου πήρε ένα τέταρτο να τη διασχίσω [τη Ich brauchte eine Viertelstunde, um sie [=
γέφυρα], σέρνοντας αργά τα πόδια στις die Brücke] zu überqueren, weil ich die
πέτρινες πλάκες. Άλλο τόσο θα είχε Füße langsam über das Kopfsteinpflaster
χρειαστεί στην Γκερτ Μέρινγκ για να γράψει zog. Gerade so lange dürfte [die Autorin]
τα παρανοϊκά της σκουπίδια. Gert Meyrink gebraucht haben, um ihren
paranoiden Müll zu verfassen.
• Όσο μεγάλη ήταν η αγάπη του Ευγένιου Genauso groß wie Eugens Liebe zu den
για τους Stones, άλλο τόσο μεγάλη ήταν Stones [= für die Musik der Rolling Stones]
και η αντιπάθειά του για την τέκνο και για war seine Abneigung gegen Techno[-Mu-
καθετί που είχε σχέση μαζί της.* sik] und alles, was damit zusammenhing.
*) vgl. aber auch die gleichwertige Kon-

struktion mit άλλος τόσος (άλλη τόση /
άλλο τόσο) in der anderen GF:
Όσο μεγάλος ήταν ο θαυμασμός του

Όιγκεν για τους Stones, άλλη τόση ήταν η
αποστροφή του για οτιδήποτε σχετίζεται με
την τεχνολογία.
[Anm.: kein "μεγάλη" nach "άλλη τόση"]
[GF aus: Friedrich: Currywurst]
5.2. άλλοι τόσοι / άλλες τόσες / άλλα τόσα (bzw. άλλος τόσος [usw.]):
• Τρία αδέλφια της κι άλλα τόσα ξαδέλφια. Drei von Marighós [wörtl.: von ihren] Brü-
Κι αυτή επτά. Πήραν και τρία μεγάλα dern und ebenso viele Vettern. Mit ihr
φτυάρια κι άλλες τόσες αξίνες. zusammen sieben. [sc. sieben Personen
machten sich gemeinsam auf den Weg]
Sie nahmen auch drei große Spaten und
drei Spitzhacken mit. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• με τέσσερα-πέντε ζευγάρια λαστιχένια mit vier, fünf Paar Gummischuhen in der
παπούτσια στα χέρια τους, με άλλα τόσα Hand und ebenso vielen Kindern um sich
παιδιά γύρω τους herum [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• στοίβες βιβλίων για τη μετενσάρκωση κι Stöße von Büchern über Reinkarnation

άλλες τόσες με βιογραφίες και έργα του und ebenso viele mit Biographien und
Κάφκα Werken von Kafka [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Τον βρήκε κοντά σε λίγα πρόβατα κι άλλα Als sie dort [bei ihrem Bruder in den Ber-
τόσα σκυλιά να παίζει με περιπάθεια μια gen] ankam, saß er da mit einigen wenigen
φλογέρα. Schafen und genauso vielen Hunden und
blies inbrünstig seine [wörtl.: eine] Flöte.
• Κι άρχισαν να κατεβαίνουν τα παιδιά απ’ Und die Kinder stiegen mit viel Vorsicht
το κάρρο με πολλές προφυλάξεις κι άλλα und mit genausoviel Unsinn im Kopf aus
τόσα καμώματα, [...] dem Wagen, [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Διασχίζοντας άλλη τόση απ’ την Als sie noch einmal die gleiche Entfernung
απόσταση που είχαν ήδη κάνει, η ομίχλη [wie bisher] zurückgelegt hatten, begann
άρχισε να διαλύεται [...] der Nebel sich aufzulösen, […]
• Στη σοφίτα [...] κοιμήθηκα καμιά In der Mansarde […] verschlief ich an die
εικοσαριά ώρες. Άλλες τόσες ώρες zwanzig Stunden. Noch einmal so viele
περιφέρθηκα στα δωμάτια σαν Stunden wanderte ich [weibl.] durch die
νεκροζώντανη. Zimmer wie scheintot.
• Ο άνθρωπος τα άδειασε [= τα μήλα] απ’ Der Mann kippte alle Äpfel in einen Hen-
την αγκαλιά του σ’ ένα καλάθι, που το kelkorb, auf den er dann noch einmal so
γέμισε με άλλα τόσα. viele häufte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• για άλλα τόσα χρόνια für noch mal so viele Jahre

• [...] αν επιθυμούσε να πεθάνει πια ή να […], ob er [sc. der alte Mann] sich wünsch-
ζήσει άλλο τόσο te, nunmehr zu sterben oder noch einmal
so viele Jahre zu leben
• Τα περισσότερα [όνειρα] τα ξεχνώ. Μα Die meisten Träume vergesse ich. Aber es

έρχονται άλλα τόσα. kommen gleich doppelt so viele hinterher.
• "[...]" φώναζε [η Φεβρωνία] καρφώνοντας "[...]" rief Fewronía, die Augen (die doppelt
τα μάτια της στο ταβάνι (άλλα τόσα απ’ την so groß vom Schmerz waren) zur Decke
οδύνη τα μάτια της), [...] gerichtet, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πέρασε άλλη τόση νύχτα και [...] Tief in der Nacht, es war noch einmal
soviel Zeit vergangen [seitdem das zuvor
geschilderte Ereignis eingetreten war], […]
• είχαν να κάνουν ακόμη άλλη τόση sie hatten erst die halbe Strecke [ihres
απόσταση Fußmarsches nach Hause] zurückgelegt
• Χρόνια είχε να το δει αυτό το ρούχο, κι Sie hatte dieses Kleidungsstück jahrelang
άλλα τόσα να το φορέσει. nicht mehr gesehen, und noch länger nicht
angezogen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• σπίτια με πολλούς διαδρόμους και Häuser mit vielen Fluren, vielen Zimmern
κάμαρες, κι άλλα τόσα μυστικά κατατόπια und noch mehr heimlichen Winkeln und
Ecken [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τόση αυταπάρνηση για ένα φάντασμα; So viel Selbstverleugnung um eines Phan-

Τόση κι άλλη τόση. toms willen? So viel und noch mehr.
6. άλλο τούτο:
• Περνάμε τον κήπο. Φτάνουμε στ’ αρχοντικά. Άλλο τούτο. ° Wir gehen durch den
[prächtigen] Garten. Kommen zum Herrenhaus. Das ist erst mal was. [sehr hoch, viele
Zimmer] [GF+DF aus: Kalimerhaba (Erzählung "Ο καθρέφτης" von Ναπολέων Λαζάνης)]
7.1. κι άλλο:
• Έχει κι άλλο, μητέρα; ° Gibt es noch etwas, Mutter? [Frage von jemandem, der noch
nicht satt ist und eine weitere Portion will]
• αύριο η θερμοκρασία θα πέσει κι άλλο ° morgen wird die Temperatur noch (weiter)
fallen (= morgen wird es noch kälter [als heute] werden)
• Είχε ψηλώσει κι άλλο. ° Er [= ihr Sohn] war [seit dem letzten Treffen] noch größer
geworden (noch weiter gewachsen).
[bzw.]
7.2. κι άλλα:
• Αργότερα τις άκουσε να λένε κι άλλα: "[...]" ° Danach hörte sie noch mehr [was sich
die beiden Frauen erzählten]: "[…]" [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πες κι άλλα. ° Erzähl [mir] noch mehr. [über die Umstände meiner Taufe]
8. άλλο ... κι άλλο ... :

• Γιατί, βέβαια, άλλο να σου ραγίσει ένα ταβάνι κι άλλο να αφανίζεται ένα χάνι. °
° Denn es ist natürlich etwas anderes, ob [bloß] eine Zimmerdecke [durch das Erd-
beben] Risse bekommt oder ob eine Herberge zerstört wird. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
9. άλλος ...., άλλος ... [bzw.] άλλοι ..., άλλοι ... [etc.]:
• Άλλος είχε τον λύκο στην κοιλιά, άλλος Einer hatte den Wolf [= volkstümliche
στο στομάχι, άλλος στο κεφάλι, άλλος στο Bezeichnung für die Krankheit Krebs] im
στήθος. Bauch, ein anderer im Magen, wieder ein
anderer im Kopf, der nächste in der Brust.
• άλλα γλιστρώντας απ’ τα πλάγια [...], einige [Kinder ° παιδιά] ließen sich an den
άλλα πηδώντας σαν τόξα στην αγκαλιά του Seiten [vom Wagen/Karren] herab […],
πατέρα τους, κι άλλα κατ’ ευθείαν στην γή andere sprangen in hohem Bogen ihrem
Vater in die Arme, und wiederum andere
direkt auf die Erde [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Στην αρχή στέκονταν διακριτικά στις Anfangs standen sie [= die Besucher] rück-
σκάλες, άλλοι ακουμπώντας στα κάγκελλα, sichtsvoll an der Treppe, manche [von
άλλοι στον τοίχο, [...] ihnen] lehnten sich an das Geländer,
andere an die Wände, […]
10. από την άλλη [bzw.] απ’ την άλλη:

a)
• Η Πέρσα, απ’ την άλλη, ήταν [...] ° Persa wiederum war […] [Anm.: Mit dem Satz be-
ginnt die Beschreibung Persas, nachdem in den unmittelbar vorangehenden Sätzen
eine andere Frau – Ioulía – dargestellt worden war.] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
b)
• [...] και γύριζε το κεφάλι της από την άλλη. ° […] und [sie] drehte den Kopf weg.
[sobald jemand versuchte, sie zu fotografieren (weil sie das nicht leiden konnte)]
• Γύρισε το κεφάλι της απ’ την άλλη κι έκανε ένα μορφασμό. ° Sie wandte den Kopf zur
Seite und schnitt eine Fratze [Grimasse]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• με το κεφάλι του γυρισμένο από την άλλη ° mit abgewandtem Gesicht [GF: Kopf]
[schlüpfte er ins Bett] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΑΛΛΟΙΜΟΝΟ
αλλοίμονο
s. αλίμονο
:ΑΛΛΟΙΩΣ
αλλοιώς
ältere Schreibweise für αλλιώς [ΛΜΠ, σ. 1284]
:ΑΛΛΟΝΩΝ
αλλονών
vgl. αλλωνών (s. αλλουνού, αλληνής, αλλωνών / αλλουνών)
:ΑΛΛΟΠΑΡΜΕΝΟΣ, -η, -ο
αλλοπαρμένος, -η, -ο
= entrückt [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[bzw. auch]:
• Τα μάτια του, λιγότερο συναισθηματικά κι Seine Augen, weniger empfindsam und
αλλοπαρμένα από κείνα της κόρης του verloren als die Augen seiner Tochter
Ιουλίας, βούρκωναν όπως εκείνα. Ioulía, füllten sich mit Tränen [wie jene].
• μ’ ένα βλέμμα αλλοπαρμένο ihr Blick war nahezu wahnsinnig

• χλωμός κι αλλοπαρμένος, σαν να γύριζε bleich und benommen, als sei er vom
απ’ τον Άδη Hades gekommen [stand er vor unserer
Tür] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• "Τρελή κι αλλοπαρμένη / με σένα ---

μαγεμένη / δακρύζω και πονώ / φωνάζω
και γελώ"
[Μ. Ρασούλης: τραγούδι "Πες μου πώς γίνεται"]
:ΑΛΛΟΣ, -η, -ο
άλλος, -η, -ο
s. unter άλλο // άλλος, -η, -ο
:ΑΛΛΟΤΕ
άλλοτε
[Anm.: άλλοτε ist zu unterscheiden von άλλωστε !]
1) früher / einst [etc.]:

• Την εποχή εκείνη δεν παίζαμε πια χαρτιά Zu jener Zeit spielten wir nicht mehr so oft
τόσο συχνά όσο άλλοτε. Karten wie früher. [Eigenübersetzung]
• του λέγαμε εμείς κάποιες απ’ τις ιστορίες wir erzählten ihm jetzt einige von den
που μας διηγόταν άλλοτε Geschichten, die er uns einst erzählt hatte
• καταπράσινα άλλοτε ... θαμπά και einst ganz grün ... jetzt trüb und weißlich,
υπόλευκα τώρα όπως του προβάτου wie bei einem Schaf [sc. die Augen (° τα
μάτια) des alten Mannes]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte jeweils im
Original]
• όσο ποτέ άλλοτε wie nie(mals) zuvor / mehr denn je
2) dann [iS von: ein anderes Mal] // manchmal [etc.]:

• οι μοναχικοί κι άλλοτε ομαδικοί θρήνοι vereinzeltes und dann wieder mehrstimmi-
ges Heulen [von Wölfen war zu hören]
• Την κοίταζε τολμηρά, πότε σκληρά Er sah sie [= die junge Frau im Autobus]
άλλοτε πάλι παρακλητικά μέχρι που στο dreist an, einmal streng, dann wieder
τέλος πήγε και κάθησε δίπλα της. bittend, bis er sich schließlich neben sie
setzte.
• Άλλοτε πάλι, [...] [Oft lud sie ihren Bruder zu sich nach
Hause ein.] Dann wieder(um) [sc.: andere
Male] ... [besuchte sie ihren Onkel]
[Eigenübersetzung]
• Άλλοτε πάλι [...] Manchmal wiederum […] * // Andere Male
wieder […] **
*[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
**[GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Άλλοτε πάλι τον συμβούλευαν [...] Oder man riet ihm [alternativ zu den eben
erwähnten Ratschlägen], […]
3) άλλοτε ... άλλοτε ... ° mal … mal … / einmal ... das andere Mal ... [etc.]:
• Άλλοτε το ρίχνουμε στον καβγά κι άλλοτε Mal streiten wir [= Griechen und Türken]
στο χορό και στο τραγούδι. uns, mal tanzen und singen wir gemein-
sam.
[GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus:
Kalimerhaba]
• άλλοτε το λάστιχο παραήταν φαρδύ, einmal war [meiner Tante] der Gummi [der
άλλοτε πολύ στενό Strumpfhose] zu breit, das andere Mal [sc.
bei einem anderen Exemplar, das sie
probierte] zu eng [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Έτσι δέθηκε πάρα πολύ μ’ εμένα και με So schloss er [der kleine Kater] sich ganz
μεταχειριζόταν άλλοτε σαν υποκατάστατο an mich an und behandelte mich abwech-
της μάνας του κι άλλοτε σαν σύντροφό του selnd als Ersatzmutter oder Raufkumpan.
για να καβγαδίζει. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
4) Sonstiges:
• Όχι, όχι, δεν είμαι κακοδιάθετος απόψε. Nein, nein, ich [männl.] bin nicht unpässlich
Είμαι λιγότερο αισιόδοξος από άλλοτε [...] heute abend. Ich bin weniger optimistisch
als sonst, […]
:ΑΛΛΟΥΝΟΥ, :ΑΛΛΗΝΗΣ, :ΑΛΛΩΝΩΝ [bzw.] :ΑΛΛΟΥΝΩΝ

αλλουνού, αλληνής, αλλωνών [bzw.] αλλουνών
[Anm.: Χ. Δημητρακόπουλος: Για ποια Ελληνικά μιλάμε; σ. 40/41, lehnt die Ausdrücke
ab.]
= άλλου, άλλης, άλλων
π.χ.:
• Φάγαμε μαζί, κουβεντιάσαμε ώρες δίχως Wir [= griechische und russische Soldaten]
να καταλαβαίνει γρί ο ένας απ’ τη γλώσσα aßen zusammen und unterhielten uns
τ’ αλλουνού. stundenlang, ohne dass einer die Sprache
des anderen kannte.
• Είναι δικά σου αυτά τα τραγούδια; Είναι Sind das deine eigenen Lieder? (Oder)
αλλουνού; Sind es die Lieder von jemand Anderem?
[sc: hast du sie selbst oder hat sie jemand
Anderer geschrieben?]
• τα τραγούδια αλλονών [richtig wohl: die Lieder Anderer [sc. die von Αnderen
αλλωνών] geschriebenen Lieder]
:ΑΛΛΩΣΤΕ
άλλωστε
[Anm.: άλλωστε ist zu unterscheiden von άλλοτε !]
1. Begriffserläuterungen bzw. Umschreibungen in griechischer Sprache:
a) ΛΓΥΜ:
(επίρρ.): για να προσθέσουμε πληροφορία που ενισχύει ή εξηγεί αυτό που
προαναφέρθηκε = εξάλλου – π.χ.:
Δεν τους παρεξήγησα, άλλωστε τους γνωρίζω χρόνια.
b) ΛΚΝ:
α) σύνδεσμος αντιθετικός:
συνήθως ύστερα από τελεία ή άνω τελεία και στην αρχή ή κοντά στην αρχή της
πρότασης· εκφέρει το βασικό λόγο τον οποίο με ήπιο τόνο προσθέτει ο ομιλητής, για να
δικαιολογήσει ό,τι έχει αναφέρει στην προηγούμενη πρόταση // εξάλλου – π.χ.:
• Δεν πρόκειται να σας καθυστερήσω· άλλωστε είναι η ώρα περασμένη.
• Ξέρει καλά τη δουλειά του· άλλωστε δουλεύει στην ίδια θέση εδώ και είκοσι χρόνια.
• Δεν τους παρεξήγησα· και τους δύο άλλωστε τους γνωρίζω χρόνια.
β) ως επίρρημα: όπως άλλωστε ° βέβαια, φυσικά – Π.χ.:
Ήταν υπάκουη και πρόθυμη, όπως άλλωστε όλες οι γυναίκες του καιρού της.
2. konkrete Übersetzungen:
Übersicht:
a) schließlich (und endlich) / "ja" / doch
b) außerdem [iS von: überdies / zudem / vom eben Gesagten abgesehen]
c) übrigens [bzw.] im Übrigen
d) [sonstige Übersetzungen]
a) schließlich (und endlich) / "ja" / doch:

• Άλλωστε, αυτή με ζήτησε σε γάμο, αυτή Schließlich hat sie um meine Hand ange-
δικαιούται και να μου ζητήσει διαζύγιο. halten, also hat sie auch das Recht, die
Scheidung von mir zu verlangen.
• [...] ώστε δεν την ενδιέφεραν οι λεπτο- [...], dass sie nicht das Bedürfnis verspürte,
μέρειες. Άλλωστε είχε κι εκείνη τα δικά της seine Vergangenheit genauer zu durch-
μυστικά να κρύψει. leuchten. Schließlich gab es auch in ihrem
[eigenen] Leben Geheimnisse.
[GF+DF aus: Norwood: Γυναίκες που αγαπούν πολύ]
• Θα προχωρήσω και θα συναντήσω τον Ich gehe dem Josef entgegen! Ich sehe ja
Γιόζεφ. Άλλωστε θα καταλάβω ποιο δρόμο an den Schienen, wie ich gehen muss!
πρέπει να πάρω, γιατί θα ακολουθώ τις [GF+DF aus: Chr. Nöstlinger: Ιστορίες του Φραντς]
γραμμές του τραμ.

• Και βέβαια είναι επικίνδυνος, γι’ αυτό Na klar ist er gefährlich, deswegen lädt ihn
άλλωστε κανείς σας δεν τον βάζει πια ja auch keiner mehr von euch zu sich nach
εύκολα σπίτι του. Hause ein. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• μόνη σου το λες άλλωστε ότι πλήττεις du [weibl.] sagst ja selbst, dass du dich
langweilst [GF+DF aus: Schwaiger: Salz]
• Θα μπορούσε να εκραγεί μια βόμβα στο Eine Bombe könnte explodieren im Hotel.
ξενοδοχείο. Τώρα άλλωστε υπάρχουν Jetzt gibt es ja überall Bomben.
παντού βόμβες. [GF+DF aus: Schwaiger: Salz]
• Θα έπρεπε να του έχω περισσότερη Ich sollte mehr Vertrauen zu ihm haben
εμπιστοσύνη, άλλωστε ως τώρα του είχα. [meinte er], das hätte ich doch bisher
gehabt.
[GF+DF aus: Schwaiger: Salz]
• Οι σκύλοι είναι πιστοί, δίχως αμφιβολία. Kein Zweifel, der Hund ist treu. Aber sollen
Σημαίνει, όμως, αυτό ότι πρέπει να τους wir uns deshalb ein Beispiel an ihm neh-
έχουμε για παράδειγμα; Άλλωστε, είναι men? Er ist doch dem Menschen treu und
πιστοί στους ανθρώπους, όχι στα άλλα nicht dem Hund. [Aphorismus von Karl
σκυλιά. Kraus]
[Anm.: vgl. auch die Übersetzung durch griechischer Übersetzung durch Σπύρος Δοντάς]
Άγγελος Παρθένης:
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο σκύλος είναι
πιστός. Είμαστε όμως υποχρεωμένοι να
τον πάρουμε ως πρότυπο; Αφού είναι
πιστός στον άνθρωπο – κι όχι στο σκύλο.]
• Ο Λουξ είχε υποφέρει πολύ με την κακή Luchs [Hund] hatte unter meiner schlech-
μου κατάσταση. Ήταν άλλωστε τελείως ten [psychischen] Verfassung sehr gelitten.
εξαρτημένος από μένα. Er war ja völlig abhängig von mir.
• Δεν υπάρχει προσωπολατρία σ’ εμάς, Es gibt bei uns [sc.: in unserem Fanclub]
δεν είμαστε άλλωστε και παιδάκια. keinen Personenkult, wir sind ja keine
kleinen Kinder. [Eigenübersetzung]
• Ήμαστε φτωχοί σαν ποντίκια. Αλλά ο We were poor as rats. But my father had
πατέρας μου είχε φιλοδοξίες, ήμαστε, pretensions, North Irish Kellys, after all.
άλλωστε, οι Κέλλυ της Βόρειας Ιρλανδίας. [GF+EF aus: N. Mailer: Ένα Αμερικάνικο όνειρο]
• Δεν νομίζω ότι διάλεξα το κυπαρίσσι Ich glaube nicht, dass ich die Zypresse [als
επειδή φυτρώνει στα νεκροταφεία. Φυτρώ- Baumpflanzung in meinem Garten (in Grie-
νει άλλωστε παντού. Το ελληνικό τοπίο chenland)] ausgewählt habe, weil sie auf
είναι γεμάτο ελιές και κυπαρίσσια. den Friedhöfen wächst. Sie wächst ja über-
all. Die griechische Landschaft ist voller
Olivenbäume und Zypressen.
[Eigenübersetzung]
• Δεν βλέπω το ούτι σαν παραδοσιακό -----

όργανο, απλά είναι κάτι που εκφράζει
εμένα.
Δεν απορρίπτω, βέβαια, την παραδοσιακή
χρήση. Παίζουμε άλλωστε και παραδοσια-
κά κομμάτια.
b) außerdem
[iS von: überdies / zudem / vom eben Gesagten abgesehen]:
• Αντίθετα, την Ιουλία δεν την πείραζε να Hingegen [sc. im Gegensatz zu ihrem
ξανακούει μερικά απ’ αυτά που ήξερε. Όλο Vater] machte es Ioulía nichts aus, [im
και κάτι καινούργιο μάθαινε μες στα παλιά Unterricht in der Abendschule] einiges
– κι άλλωστε υπήρχαν κι άλλα που τ’ άκου- wieder zu hören, was sie bereits kannte.
γε για πρώτη φορά και την γοήτευαν. Es gab immer wieder etwas Neues, was
sie mitten in all dem Bekannten hinzulernte
– und außerdem gab es eine Menge
faszinierender Dinge, von denen sie ganz
und gar zum ersten Mal hörte.
• Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως [...] Wir dürfen außerdem nicht vergessen,
• Άλλωστε δεν ήθελε σε κανέναν να πει ή Außerdem wollte er es niemandem sagen,

να δείξει πως κάτι γυρεύει. wollte keinen merken lassen, dass er
etwas suchte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν πρέπει να στενοχωριόμαστε, είπες. Wir dürfen nicht traurig sein, sagtest du. Es
Δεν είναι λίγο ότι ζήσαμε τέτοιες μέρες [...] ist nicht wenig, dass wir diese Tage
Δεν είναι λίγο, βέβαια και δεν είναι λίγο, erleben durften. [...]
σου είπα. [...] Άλλωστε θα ξαναϊδωθούμε, Es ist nicht wenig, sicherlich ist es nicht
δε θα ξαναϊδωθούμε; σου είπα. wenig, sagte ich. [...] Außerdem sehen wir
uns wieder. Wir sehen uns doch wieder,
nicht wahr?, sagte ich.
[GF+DF aus: Β. Αλεξάκης: Τάλγκο]
• Άλλωστε, διάφορα υπομνήματα και Verschiedene Memoranden und Aufsätze

εκθέσεις [...] δείχνουν ότι [...] [...] zeigen außerdem, dass [...]
[DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• Άλλωστε πρέπει να κάνει οικονομία. Außerdem muss sie sparen.

[DF + (beide) GF aus: Schwaiger: Salz]
[Anm.: synonym (zweite Übersetzung
desselben deutschen Satzes):
Εξάλλου πρέπει να κάνει οικονομία.]
• Άλλωστε ήθελα να [...]. Außerdem wollte ich […]. [Nennung eines
[Anm.: synonym (zweite Übersetzung zweiten Grundes, der Anlass war, etwas
desselben deutschen Satzes): Bestimmtes zu tun]
Εξάλλου, ήθελα να {…}.]
[DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Άλλωστε δε θα εξαπατούσα πραγματικά Außerdem hinterging ich Chris nicht

τον Κρις με αυτόν τον τρόπο. wirklich damit.
Εξάλλου, δεν θα έκανα τίποτα πίσω απ’ την
πλάτη του Κρις.]
• Τι άλλο μένει να πω; Δεν έχω πια διάθε- Was bleibt zu sagen? Ich habe keine Lust
ση να εξιστορήσω πώς πέρασα τις τρεις mehr, zu erzählen, wie ich [...]. Ich war
εκείνες ώρες μόνη μου στη Βαρκελώνη. sehr unglücklich, reicht das nicht? Außer-
Ήμουν πολύ δυστυχισμένη, δε φτάνει dem, wie soll ich beschreiben, was ich
αυτό; Και πώς άλλωστε να περιγράψω fühlte, als ich [...]?
αυτό που ένιωσα όταν είδα από μακριά τη [GF+DF aus: Β. Αλεξάκης: Τάλγκο]
διαφήμιση των τσιγάρων Winston πάνω

απ’ το σταθμό;
c) übrigens [bzw.] im Übrigen:

• όνομα, άλλωστε, με το οποίο συνεόρταζε ein [Vor-]Name, der übrigens am selben
Tag gefeiert wurde wie ihr eigener
• ..., όπως και σήμερα άλλωστε, ... ..., auch heute übrigens noch, ...
[DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• Θυμήθηκα άλλωστε τον Ο’Κέισυ όταν, In [meinem Film] "The Birds" habe ich mich
στα "Πουλιά", [...] übrigens an O’Casey [= Autor des Stücks,
das einem von mir 1930 gedrehten Film
(von welchem gerade die Rede ist) zugrun-
delag] erinnert, wenn [...] [GF+DF aus: Truffaut]
• Το τραπεζάκι μας ήταν απομονωμένο, Unser Tischchen [im Lokal] stand für sich,
όπως άλλωστε κι όλα τ’ άλλα. wie übrigens auch die anderen.
• Μα ένοιωθε πολύ λίγο δυστυχισμένη Aber diese ihre Gabe oder Untugend [sc.
γι’ αυτό το προσόν ή ελάττωμά της – που, oft etwas vor sich hin zu murmeln] machte
άλλωστε, σπανιότατα αντιλαμβανόταν. sie keineswegs unglücklich – sie nahm sie
im übrigen selber nur selten wahr.
• Αυτή άλλωστε πίστευε πως αν είχε δύο Im übrigen war sie überzeugt, hätte sie
μάτια όπως ο Θωμάς, δεν θα την πείραζε zwei [solche] Augen wie Thomas, es würde
να τα δείχνει σε όλους! ihr gar nichts ausmachen, sie allen zu
zeigen! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
d) [sonstige Übersetzungen]:
• αυτή είναι άλλωστε η διαφορά ανάμεσα das ist halt der Unterschied zwischen Stadt
στην πόλη και την εξοχή und Land [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Δε με τρομάζουν λοιπόν τα ρούχα τους, So I'm not intimidated by the clothes, or by

ούτε το σπίτι, ούτε οι άνθρωποι – άλλωστε the house, or the people, and anyway the
οι άνθρωποι είναι τόσο ευγενικοί μαζί μου, people are so nice to me that […]
που [...] [bzw.]
Somit schüchtern mich weder die Kleidung
[der Gastgeber] noch das Haus [in dem wir
bei ihnen zu Besuch sind] oder die Leute
[selbst] ein, und überhaupt sind die Leute
so nett zu mir, dass […]
[GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• Όχι πως το ’ξερε ο μπαρμπα-Τζωρτζ, Nicht dass der alte George das gewusst
ούτε άλλωστε είχε και ρολόι. ΄Ετσι έτυχε, hätte [sc. dass die Balletschule vis-a-vis
που λέμε. um neun Uhr öffnete], er besaß nebenbei
ja auch gar keine Uhr. Es war purer Zufall,
sozusagen … [sc.: dass er genau um diese
Zeit auf die Veranda trat]
[GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ // Anm.: drei
Punkte der DF im Original]
• Με τα τελευταία φύλλα του φθινοπώρου Mit den letzten Herbstblättern büßte sie
έχανε αυτήν την δεινότητα – χάνονταν και diese Macht [gefährliche Schlangen auf
τα φίδια άλλωστε –, [...] sanfte Art zu töten] ein – aber dann waren
auch die Schlangen nicht mehr da –, […]
• Δεν έχω διάθεση να την διαβάσω [την Ich [Kriminalkommissar] bin nicht in der
έκθεση του ιατροδικαστή]. Τι να μου πει, Stimmung, ihn [sc. den Obduktionsbefund]
άλλωστε; Ό,τι είχαν ν’ αποκαλύψουν τα zu lesen. Was soll er mir denn Neues
πτώματα φαινόταν με γυμνό μάτι. sagen? Was die Leichen zu offenbaren
hatten, war mit bloßem Auge zu erkennen.
[GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Εκεί ίσχυε απαγόρευση εξόδου – άλλω- Es herrschte Ausgangssperre [auf der

στε πού να πήγαινες; Έβρεχε σχεδόν Kautschukplantage in Burma], und wohin
ατέρμονα. hätte man auch gehen sollen? Es regnete
fast ununterbrochen.
• Το ’πε και σ’ εμένα ο Σπεράντζας αυτό, Das hat er [Sperantzas] mir auch gesagt
αλλά εγώ δεν ήξερα τίποτα. Άλλωστε, δε [sc.: dass die bei meinem Fernsehsender
χρειαζόταν να ξέρω, της είχα απόλυτη beschäftigte Journalistin in einer Sendung
εμπιστοσύνη. einen Skandal aufdecken wollte], doch ich
wusste von nichts. Ich brauchte auch
nichts zu wissen, denn ich hatte volles
Vertrauen zu ihr. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Όμως τίποτα, η πόρτα δεν άνοιγε. Κι Doch [trotz des Lärms, den man vor dem
άλλωστε (έστησαν αυτί) τίποτα δεν ακου- Zimmer des Schlafenden machte] nichts,
γόταν από μέσα, κανένα σημείο ζωής ή die Tür ging nicht auf. [sc.: der Mann kam
αφυπνίσεως δεν έδινε ο [...]. nicht heraus] Auch [von] drinnen (sie
horchten an der Tür) war nichts zu hören,
der …[im Zimmer Schlafende] gab kein
Lebenszeichen, kein Zeichen des Erwa-
chens von sich. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Σε τρία-τέσσερα χρόνια θα τέλειωνε και η In drei, vier Jahren würde auch Theagenis
εφηβεία του Θεαγένη, για την οποία άλλω- jenem jugendlichen Alter entwachsen sein,
στε ελάχιστα έφτασαν ως τα χέρια μας, [...] von dem uns allerdings nur Geringfügiges
überliefert worden ist.
• Του είπε μια τιμή που δεν του φάνηκε Sie [= die Verkäuferin] nannte [ihm] einen
ασήμαντη (άλλωστε όλα στο στόμα της Preis, der ihm nicht unbedeutend erschien
γίνονταν σημαντικά) [...] (allerdings klang aus ihrem Munde alles
bedeutsam), […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Νερό όμως ήταν δύσκολο να βρει ο Wasser war für den alten George [der in
μπαρμπα-Τζωρτζ, άλλωστε ούτε που τον einer Dachwohnung ohne Fließwasser
ένοιαξε ποτέ, μια κι είχε διάφορες μπου- lebte] schon schwieriger aufzutreiben [als
κάλες με νερό, που κουβάλαγε από τα elektrischer Strom], was ihn jedoch nie
μαγαζιά, [...] besonders kümmerte, denn er hatte immer
mehrere Wasserflaschen, die er aus den
Geschäften bezog, […]
• Έπρεπε να το περιμένει άλλωστε πως ο Sie hätte eigentlich damit rechnen müssen,
πατέρας της δεν θα δεχόταν και τόσο dass ihr Vater einen so absurden Vorfall
αβασάνιστα ένα τόσο παράλογο συμβάν. [sc. das Verschwinden ihrer Schuhe in
ihrem Spitalszimmer (das sie selbst
veranlasst, aber nicht eingestanden hatte)]
nicht ohne weiteres hinnehmen würde.
• Δεν θα δεχόταν να τους τα πάρει, και Es kam [für ihn] nicht in Frage, ihnen das
μπορεί να μην έφταναν άλλωστε για τα abzuverlangen [sc.: sich von seinen
παπούτσια. Brüdern das wenige Geld zu leihen, das
sie bei sich hatten], und für die Schuhe [die
er seiner Tochter kaufen wollte] hätte es
ohnehin auch kaum gereicht.
• Ανεξάρτητα από το πότε ακριβώς γεννή- Unabhängig davon, wann ein Junge Ge-
θηκε το παιδί, ποια η ημερομηνία που burtstag hatte, an welchem Datum er das
έκλεινε τα δώδεκά του (που άλλωστε τότε zwölfte Lebensjahr vollendete (man nahm
δεν πρόσεχαν και πολύ, όπως σήμερα, es damals mit diesen Daten sowieso gar
αυτές τις ημερομηνίες – εκτός κι αν είχαν nicht so genau wie heute – es sei denn, sie
συμπέσει με κάτι σημαντικό ή σημαδιακό), fielen mit einem wichtigen oder einem ein-
η σφαγή γινόταν μόνο άνοιξη. schneidenden Ereignis zusammen), das
[für Zwölfjährige obligatorische] Schlachten
[eines Tieres] fand nur im Frühling statt.
:ΑΛΟΓΑΤΑ, τα
αλόγατα, τα
= τα άλογα [ΛΔΑ, σ.18]
:ΑΛΟΥΤΟΣ, -η, -ο
άλουτος, -η, -ο
= ungewaschen [Wendt (alte Auflage)]
:ΑΛΤ
αλτ
• Αλτ! Τις ει; [bzw.] Αλτ, τις ει; = Ποιος έρχεται εκεί;* ° ~Halt! Wer da? [Anordnung/Fra-
ge von Wachpersonal, z.B. beim Militär]
*[s. saek.gr/lockshistory]
:ΑΛΦΑΜΙΤΗΣ, ο
αλφαμίτης, ο (auch: Αλφαμίτης, ο)
στρατιώτης που υπηρετεί στην αστυνομία μιας μονάδας [ΛΚΡ] // (λαϊκ.) ο στρατιώτης
που φρουρεί την είσοδο στρατιωτικής μονάδας [ΛΜΠ] // (προφ.) στρατιώτης ή
υπαξιωματικός που υπηρετεί στην υπηρεσία ασφάλειας της μονάδας του [ΛΚΝ]
[zur Etymologie:]
αρχικά "Α.Μ." = "Αστυνομία Μονάδας" (= Polizeieinheit im Heer)
[s. Κ. Μουρσελάς: Βαμμ., dt. Ausgabe, Fußnote 44, bzw. ΛΚΡ]
π.χ.:
• ο αλφαμίτης φρουρός της πύλης του στρατοπέδου [ΛΚΝ]
• "Κάποιοι άγνωστοι τις νύχτες – χρόνια ισοβίτες / ψέλνουνε κάτι τραγούδια – Αγιασμένα
πια / στου Παράδεισου την Πύλη – σαν τους αλφαμίτες"
[Μάνος Ελευθερίου: τραγούδι "Στων αγγέλων τα μπουζούκια"]
:ΑΛΩΝΙ, το
αλώνι, το (bzw. αλωνάκι, το)
1) επίπεδος και συνήθ. κυκλικός χώρος που χρησιμοποιούνταν για το αλώνισμα των
σιτηρών [...] // 2) (μτφ., λαϊκότρ.) ονομασία διάφορων χώρων ή αντικειμένων συνήθ.
κυκλικού σχήματος [ΛΚΝ (dort auch BSe)]
s. auch:
• Έχουμε μπει στο οροπέδιο της Ανατολίας. [...] Σε ένα αλώνι μια γυναίκα ορθή πάνω
σε μια τάβλα κρατάει τα γκέμια, γυρίζει πίσω από το άλογο, αλωνίζει σιτάρι. Παραδίπλα
ο γέρος το πετάει ψηλά να χωρίσει το σπυρί από τ’ άχυρο. ° Wir hatten die Hochebene
Anatoliens erreicht. […] In einer Tenne steht eine Frau auf einem Brett. Sie hält die Zü-
gel des Pferdes und wird von ihm gezogen. Sie drischt Weizen. Nebenan wirft der Alte
den Weizen hoch, um die Spreu vom Weizen [wörtl.: das Korn vom Stroh] zu trennen.
[GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba (Beschreibung einer Reise durch die
Türkei von Μιλτιάδης Παπανάγνου)]
• "Θέλω να φάω σε σοφρά, να κάτσω σε κατώφλι,

Να πιω ρακί στον καφενέ, να βγω στ’ αλώνι τσάρκα."
[Ε. Αλεξίου: Anthologie II, S.197]
• "Εδώ είναι η Αργαλή [χωριό στον Πόντο]!" – Κατεβαίνουμε [από το ταξί], μα δε

βλέπουμε γύρω μας παρά μόνο ένα μικρό αλωνάκι που παρίστανε την πλατεία. Στο
κέντρο της δύο-τρία μεγάλα και πολύκλαδα πλατάνια. Στην απέναντι άκρη ένα καφενείο
και δύο-τρία σπίτια. [Χ. Σαμουηλίδης: Οδοιπορικό στον Πόντο, σ. 55]
• [...], πήραμε το δρόμο προς την πλατεία. [...] Στη μέση του "μεϊτανιού", στον ίσκιο των
πλατανιών του καφενείου, κάθονταν ένα γύρο 9-10 άντρες ηλικιωμένοι [...]. Μόλις
φτάσαμε [...] μας είπαν να καθήσουμε για να μας προσφέρουν τσάι. [...] Έτσι καθήσαμε
στις χαμηλές καρέκλες, είδος σκαμνιών, που μας έδωσαν, και κλείσαμε τον κύκλο στο
αλωνάκι του μεϊντανιού. [Χ. Σαμουηλίδης: Οδοιπορικό στον Πόντο, σ. 58]
• "Να περνάω καβαλάρης στο πλατύ τ’ αλώνι / και με τον Κολοκοτρώνη να ’πινα κρασί"
[Σώτια Τσώτου: τραγούδι "Να ’τανε το ’21"]
:ΑΛΩΝΙΖΩ
αλωνίζω
περιφέρομαι, πηγαίνω γρήγορα σε πολλά μέρη, (τρι)γυρίζω [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Αλώνισε όλο το χωριό ψάχνοντας να την ---
βρει. [ΛΔΗ]
• Αλωνίζουμε το κάστρο. [Wir (= zwei sechsjährige Buben)] Treiben
uns beim Kastell herum.
[GF+DF aus: Kalimerhaba (Erzählung "Ο καθρέφτης"
von Ναπολέων Λαζάνης)]
• ο Τέλης με τη μηχανάρα του αλώνιζε την Telis durchkämmte mit seiner schweren
Πελοπόννησο Maschine die Peloponnes
[GF+DF aus: Γ. Ρίτσος: Τι παράξενα πράματα]
• και κάποια Σαββατοκύριακα στην εξέδρα und an manchen Wochenenden saßen auf
κάθονταν σκάουτερ, που αλώνιζαν τη der Tribüne [des örtlichen Fußballplatzes]
χώρα σε αναζήτηση νεαρών ταλέντων Scouts, die das Land bereisten auf der
Suche nach jungen [Fußball-]Talenten
:ΑΜ
αμ
1. [allgemein]:
• Αν προδώσω την οργάνωση να δείτε που όλοι θα πουν "Αμ τι περίμενες, με τέτοιο
όνομα τι άλλο μπορούσε να κάνει". ° Sollte ich die [Geheim-]Organisation verraten,
dann werden Sie sehen, wie sie [alle] sagen: "Aber was willst du denn, mit einem sol-
chen Namen [sc. Πέτρος Εφιάλτης (Alptraum)], wie konnte er denn anders handeln."
2. αμ δε [bzw. ΛΔΟΡ: αμ’ δε] ° όχι, ποτέ [ΛΔΟΡ] // Irrtum! / denkste / von wegen
[Eigenübersetzungen] – [bzw.]:
• Βλέπουμε λοιπόν μπροστά μας ένα κτίριο Wir sehen [= sahen] vor uns ein ziemlich
σχεδόν ετοιμόρροπο. Αδερφέ μου, λέω, σε baufälliges Gebäude. Bruder, sage ich [iS
τρώγλη θα μας πάνε. Αμ δε. Θα το von: Mensch, dachte ich mir], man führt
πιστέψετε λοιπόν; Το ερείπιο αυτό ήταν uns in eine Spelunke. Ganz im Gegenteil.
μέσα σωστό παλάτι. Nehmt ihr [die ich euch diese Geschichte
erzähle] mir das wohl ab? Diese Ruine war
in ihrem Inneren ein wahrer Palast.
• "Είναι δύσκολο βέβαια, αλλά πρέπει "Es ist sehr [wörtl.: zwar] schwierig, aber
ν’ αρχίσεις να προσαρμόζεσαι." – "Αμ δε", du musst anfangen, dich [an die Lebens-
μουρμούρισε ο Μπατής. "Αμ δε. Θα τους umstände hier im Gefängnis] anzupassen."
τη σκάσω εγώ, θα ξεφύγω από τους – [Reaktion von Batis:] "Oh nein", murmel-
λογιστές, τους διευθυντές, [...]." te Batis. "Oh nein. Ich werde abhauen, ich
werde ihnen entwischen, den Buchhaltern,
den Direktoren, […]."
[GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού /
Anm.: In den zwei Büchern keine Anführungszeichen zur
Kennzeichnung der direkten Rede.]
:ΑΜΑ
άμα
1. Grundbedeutungen: [zukunftsbezogen]: wenn // [vergangenheitsbezogen]: als
2. άμα τη αφίξει ° με την άφιξη, τη στιγμή της άφιξης [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Άμα τη αφίξει του Προέδρου, συνέβη το απρόοπτο. [Κουτρούλης]
:ΑΜΑΚΑΤΖΗΣ, ο
αμακατζής, ο
= der Nassauer [Wendt (alte Auflage)]
:ΑΜΑΝ
αμάν
• Αμάν, βρε παιδί μου! Meine Güte! [Ausruf als ungehaltene
Reaktion auf eine unnötige, "dumme",
naive Frage]
• Αμάν, σταματήστε! Um Himmels willen, hört auf! [euch zu

attackieren und jetzt auch noch Messer zu
zücken] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Ωχ, αμάν, λέει κοιτάζοντας το ρολόι της. Du mein Schreck, sie schaut auf die Uhr
[und bemerkt dadurch, dass sie zu spät
dran ist]. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Αμάν! ~Oh Gott! / ~Um Gottes willen! / ~Oh
Schreck. [als Ausruf des Erschreckens
bzw. Entsetzens]
• Αμάν! Μη μου σπας τα νεύρα με τις Mann! Geh mir nicht auf den Geist mit
αρχαίες σου ταινίες! deinen Filmen, die schon hundert Jahre alt
sind! [Reaktion gegenüber einem Freund,
als dieser wieder einmal von alten Kino-
filmen schwärmt]
• Αμάν πια αυτή η επιφυλακτικότητά σου. Alter Zauderer! [= Du alter Zauderer!]

[spöttisch-scherzhafter Vorwurf an jeman-
den, der zögert bzw. Vorbehalte hat]
:ΑΜΑΝΤΕΥΤΟΣ, -η, -ο
αμάντευτος, -η, -ο
= nicht erraten, nicht vorausgesagt [Wendt (alte Auflage)]
:ΑΜΕ
αμέ
• Πάμε στο γκαράζ, να μου δείξεις πού το παρκάρει; – Αμέ. Έλα. ° Gehen wir mal in
die Garage, damit Sie mir zeigen können, wo er ihn [sc. den Wagen ° το αμάξι] immer
parkt? – [Antwort:] Na klar. Kommen Sie. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΑΜΕΙΛΙΚΤΟΣ, -η, -ο
αμείλικτος, -η, -ο
• σφαγή αδίστακτη [...], αμείλικτη σφαγή ° ein rücksichtsloses Massaker […], [ein]
gnadenloses Massaker [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΑΜΕΡΙΜΝΟΣ, -η, -ο
αμέριμνος, -η, -ο
• Καθώς δηλαδή προχώραγε ο Τρίστρομ αμέριμνος στον ήσυχο δρόμο, άκουσε [...] °
° Wie er [= Tristrom] so unbekümmert über die ruhige Straße schlenderte, hörte er [...]
:ΑΜΕΣΑ – :ΑΜΕΣΩΣ
άμεσα – αμέσως
Το "άμεσα" σημαίνει "απευθείας", χωρίς κάποια παρεμβολή, είναι δηλαδή τροπικό
επίρρημα, το αντίθετο του "έμμεσα", ενώ το "αμέσως" είναι χρονικό [επίρρημα] και
σημαίνει "πάραυτα", χωρίς καθυστέρηση, χωρίς αναβολή. [Μάνεσης, σ. 55]
:ΑΜΗΧΑΝΙΑ, η
αμηχανία, η
• με την αμηχανία που αισθάνονται οι άνθρωποι μόλις εξομολογηθούν κάτι μύχιο °
° in der [= mit der] Befangenheit, die die Menschen überkommt*, sobald sie etwas
Intimes gebeichtet haben [GF+DF aus: Όσες φορές]
*[Anm.: alternative Übersetzungsmöglichkeit: mit der Verlegenheit, die die

Menschen verspüren]
:ΑΜΗΧΑΝΟΣ, -η, -ο
αμήχανος, -η, -ο
• μπροστά σε αμήχανους θεατές ° [vor] einem ratlosen [Theater-]Publikum [treten die
Schauspieler auf] [DF+GF aus: Th. Bernhard: Der Stimmenimitator]
• Όταν έπιανε τον Τίγρη μια από τις κρίσεις του και χοροπηδούσε μέσα στην καλύβα, ο
Λουξ με κοίταζε με το βλέμμα του αμήχανου ενήλικα, που τα είχε ελαφρώς χαμένα και
δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί συνέβαινε αυτό το πράγμα. ° Wenn Tiger [= ein jun-
ger Kater] einen seiner Anfälle [iS von: Temperamentsausbrüche] erlitt und durch die
Hütte tobte, sah Luchs [= ein Hund] mich mit dem Blick eines ratlosen Erwachsenen an,
leicht irritiert und ohne Verständnis. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
:ΑΜΙΓΗΣ, -ής, -ές

αμιγής, -ής, -ές
• σε αμιγώς εθελοντική βάση ° auf rein freiwilliger Basis [fand das Ausfüllen der Frage-
bögen durch die Studienteilnehmer statt]
• Υπάρχουν ταινίες οι οποίες απευθύνονται σε ένα αμιγώς παιδικό κοινό και άλλες
ακόμη και σε ενήλικες [= ενηλίκους]. ° Es gibt Filme [sc. Zeichentrickfilme], die sich an
ein rein [= ausschließlich] kindliches Publikum wenden, und andere (wenden sich) auch
an Erwachsene. [Eigenübersetzung]
:ΑΜΙΓΩΣ
αμιγώς
[Adverb von αμιγής, -ής, -ές]
s. unter αμιγής, -ής, -ές
:ΑΜΥΝΑ, η
άμυνα, η
η "Εθνική Άμυνα":
• Θυμίζουν πολύ τις χρωματιστές λιθογραφίες που κόλλησε στους τοίχους η
"Πατριωτική Ένωσις", προσκαλώντας εθελοντές για το επαναστατικό κίνημα της
"Εθνικής Άμυνας". Είχαν για τίτλο το "ίτε παίδες Ελλήνων". ° Sie [sc. die drei Soldaten
mit Trompeten auf dem Hügel] erinnern sehr an jene farbigen Lithographien, welche die
"Vaterländische Vereinigung" an alle Wände geklebt hatte, um Freiwillige zu werben für
die revolutionäre Bewegung der "Nationalen Verteidigung". Sie trugen die Überschrift:
"Vorwärts, Kinder der Hellenen!" [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
s. auch Anmerkung in: Stratis Myrivilis: Das Leben im Grabe (S 465):

Als "Nationale Verteidigung" ist der militärisch-politische Coup bekannt, der 1917 zum
Eintritt des bis dahin noch kriegsneutralen Griechenlands in den Ersten Weltkrieg auf
Seiten der Entente-Mächte führte. Premierminister Venizelos, von König Konstantin I.
zum Rücktritt gezwungen, wollte den Entente-Mächten den gewünschten Zugang zu
Thessaloniki bzw. Makedonien erlauben, um dort eine weitere Front gegen die Mittel-
mächte aufzubauen. Zu diesem Zweck bildete sich ein Militärbündnis aus Freiwilligen,
Anhängern von Venizelos (Nationale Verteidigung), das zu einer Spaltung Griechen-
lands führte: Nordgriechenland, Kreta und die Ägäis-Inseln kämpften an der Seite der
Entente, nach dem Sturz des germanophilen Königs Konstantin I. im Juni 1917 dann
auch das gesamte Land, vereint unter der Regierung von Venizelos.
:ΑΜΦΙΑ, τα
άμφια, τα
• όταν εκείνος [= ο παπάς] έφτασε με τα καλά του άμφια ° als dieser [= der Priester] in
seinem besten Ornat erschien [um die Trauung vorzunehmen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΜΦΙΘΥΜΙΑ, η
αμφιθυμία, η
• Και πρέπει να σας πω ότι νιώθω αμφιθυμία απέναντι στην κριτική. Ποτέ δεν γίνεται
στην ώρα της και ποτέ δεν βλέπει μπροστά. ° Und ich muss [Ihnen] sagen, ich habe
auch der [Literatur-]Kritik gegenüber gespaltene Gefühle. Sie wird nie zum rechten
Zeitpunkt ausgeübt und blickt nicht nach vorne. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΝ
αν
1. [allgemein]:
• Κι αν ξαφνικά κι αυθόρμητα μου ήρθε να Und wenn mir auf einmal einfiel, [euch] von
σας πω για την Κριστιάν, είναι γιατί [...] Kristian zu erzählen, dann deshalb, weil
[…] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• [...], κι αν έζησε μαζί του μερικά χρόνια, [...], und wenn sie einige Jahre bei ihm [=
φροντίζοντάς τον κι υπομένοντάς τον, ήταν ihrem mürrischen Bruder] verbracht, für ihn
επειδή το ’φεραν έτσι οι περιστάσεις. gesorgt und ihn ertragen hatte, dann nur,
weil die Umstände es mit sich gebracht
hatten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι αν η Πέρσα την ακολούθησε, αν Persa folgte ihr zwar kurz [sc. der davon-
πρόλαβε δηλαδή να δει τις άκρες του laufenden Ioulía], konnte gerade noch
φουστανιού της να δέρνονται στα τελευταία sehen, wie der Saum ihres Kleides gegen
σκαλοπάτια, δεν μπόρεσε – όπως και την die letzten Stufen schlug, nicht aber – wie
άλλη φορά – να τρέξει πίσω της, να την beim vorigen Mal – hinter ihr herlaufen, sie
ρωτήσει ξεκάθαρα τι συμβαίνει. stellen und fragen, was los sei.
• Πέντε χρόνια μετά, χρόνια με αξέχαστες Fünf Jahre danach, Jahre, die unvergess-
βροχές και πλημμύρες αν θυμόμαστε, [...] liche Regenfälle und Überschwemmungen
gebracht hatten, wie wir uns erinnern, […]
• Αν την δεις πώς τρώει! Du hättest sie sehen sollen, wie sie isst!
[sc. mit wie viel Appetit, Freude etc.]
2. αν είναι να [bzw.] αν ήταν να: s. unter είμαι (Z 3)

4. αν όχι [bzw.] αν όχι και: s. unter όχι (Z 3)
5. [...] κι αν [...] [zum Ausdruck einer Betonung bzw. Hervorhebung]: s. unter και (Z 3)
:ΑΝΑΒΩ
ανάβω
1. ανάβω καρδιές:
• Η Ελένη ανάβει καρδιές. (= ξεσηκώνει ερωτικό πόθο) [Εμμ.]
2.1. ανάβω φωτιά (ή φωτιές) (σε κάποιον) (στην καρδιά): του δημιουργώ ένα έντονο
συναίσθημα· λέγεται συνήθως όταν πρόκειται για ερωτικό συναίσθημα [ΛΔΗ, σ. 415]
π.χ.:
• Ξετρελάθηκε ο κ. Νίκος! Μια νεαρή του άναψε φωτιά στην καρδιά! [ΛΔΗ]
2.2. ανάβω (ή βάζω) φωτιές (σε κάποιον): τον προτρέπω, τον ερεθίζω, τον παρακινώ
(να κάνει κάτι) [ΛΔΗ, σ. 415]
π.χ.:
• Του ανάψανε φωτιές να βάλει υποψηφιότητα για δήμαρχος. [ΛΔΗ]
• Αυτή δε μου άναψε φωτιές με το παιδί και άρχισα να ψάχνω; ° Hatte sie [sc. diese
Journalistin] mir [= dem im Mordfall ermittelnden Kommissar] nicht wegen des angebli-
chen Kindes [welches das Mordopfer ihrer Meinung nach gehabt haben soll] die Hölle
heiß gemacht, sodass ich anfing, wie verrückt zu suchen? [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
[vgl. auch]:
2.3. ανάβω (κάποιον):
• Τον θέλω. Και σίγουρα οφείλεται στο ότι είναι τόσο αποστασιοποιημένος. Με ανάβει.
Τελείως, απολύτως και με όλη μου τη δύναμη. ° Ich will ihn [= diesen Mann] haben.
Das liegt wohl daran, dass er sich so distanziert verhält, das turnt mich an. Total, völlig
und mit aller Macht. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
3. ανάβουν τα αίματα:
• Κηρύχτηκε ο Βαλκανικός πόλεμος του 12. Ανάψανε τα αίματα των Νεότουρκων. °
° Der Balkankrieg von 1912 wurde erklärt. Das Blut der jungen Türken [= der Jung-
türken] geriet in Wallung. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Του Δροσάκη το δεξί φρύδι άρχισε το χοροπηδητό, δείγμα πως ανάψανε τα αίματά
του. ° Die rechte Augenbraue von Drossakis begann zu zucken, ein Zeichen, daß sein
Blut in Wallung geriet. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΑΝΑΓΛΥΦΟΣ, -η, -ο
ανάγλυφος, -η, -ο
1) anschaulich, plastisch
2) hervorstechend, markant:
• το πιο ανάγλυφο στοιχείο του χαρακτήρα μου ° mein hervorstechendster Charakter-
zug [GF+DF aus dem "Tagebuch der Anna Frank"]
3) Sonstiges:
• οι μικρές ανάγλυφες κουκίδες στα κουμπιά των ορόφων ° die kleinen [und punktarti-
gen] Erhebungen an den Etagenknöpfen [der Aufzüge] [sc. die Orientierungshilfen in
Braille-Schrift] [DF+GF von diablog.eu]
:ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΟΜΑΙ
αναδεικνύομαι
s. unter αναδεικνύω / αναδείχνω
:ΑΝΑΔΕΙΚΝΥΩ / :ΑΝΑΔΕΙΧΝΩ
αναδεικνύω / αναδείχνω
1. [aktiv]: [u.a.]:
a) zur Geltung bringen, hervorheben
b) [weiters:]
• τα κείμενα που την αναδεικνύουν ως μεγάλη συγγραφέα ° die Texte, die sie als
große Schriftstellerin ausweisen [sind nicht ihre Romane, sondern ihre Briefe]
2. [passiv (= αναδεικνύομαι)]: [u.a.]:

a) zur Geltung kommen // deutlich werden:
• πολύχρωμα κεντημένες λουλουδάτες bunt gestickte Blumengirlanden [als Tisch-
γιρλάντες, που αναδεικνύονται πολύ καλά schmuck], das kommt auf der schwarz
πάνω στη μαύρη λακαρισμένη επιφάνεια lackierten Tischplatte gut zur Geltung
του τραπεζιού [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Με τις δύο πετρελαϊκές κρίσεις, στα μέσα Durch die zwei Ölkrisen, Mitte und Ende
και στα τέλη της δεκαετίας του '70, ανα- der 70er-Jahre, wurden die Probleme
δείχθηκαν τα προβλήματα που αντιμετωπί- deutlich, mit denen die Volkswirtschaften
ζουν οι εθνικές οικονομίες όταν εξαρτώνται konfrontiert sind, wenn sie von Rohstoff-
από εισαγωγές πρώτων υλών και ενέρ- und Energieimporten abhängig sind.
γειας. [bzw.]
Die beiden "Ölkrisen" Mitte und Ende der
siebziger Jahre haben verdeutlicht, welche
Probleme für eine Volkswirtschaft entste-
hen können, wenn sie von Rohstoff- und
Energielieferungen aus dem Ausland ab-
hängig ist.*
[DF (*) + GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
b) werden / hervorgehen (als):

• Oι εθνικιστές αναδείχθηκαν δεύτερο Die Nationalisten wurden bei den gestrigen
κόμμα στις χθεσινές εκλογές με 28,4%. Wahlen mit 28,4% zweite (= zweitstärkste)
Partei. / Die Nationalisten gingen bei [...]
als zweitstärkste Partei hervor.
[bzw. auch:]
• Για πρώτη φορά στην ιστορία της Zum ersten Mal in der Geschichte Öster-
Aυστρίας το ακροδεξιό εθνικιστικό Kόμμα reichs wird [aufgrund der gestrigen Wah-
των Eλευθέρων αναδεικνύεται στη δεύτερη len] die rechtsextreme nationalistische
ισχυρότερη πολιτική δύναμη της χώρας. Partei der Freiheitlichen [gemeint: FPÖ]
[Anm.: αναδεικνύεται στη] zur zweitstärksten politischen Kraft des
Landes.
:ΑΝΑΘΕΜΑ, το
ανάθεμα, το
1. ανάθεμα: ως κατάρα, για να εκφράσουμε την έντονη αγανάκτησή μας για κάτι που
μας έχει συμβεί ή για κάποιον που είναι ο αίτιος της δυστυχίας μας· αναθεματισμένος,
καταραμένος να είναι [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Ανάθεμα την ώρα που γεννήθηκα. [ΛΚΝ]
• Ανάθεμα την ώρα και τη στιγμή που τον γνώρισα. [ΛΚΝ]
• Aνάθεμά τον που με έβαλε να πουλήσω το σπίτι. [ΛΚΝ]
• Ανάθεμά σε! ["ΕΝΑ", 17.1.1985, S. 83]
• ανάθεμα / πανάθεμα ° damn / goddamn [GF+EF aus: T. Capote: Πρόγευμα στου Τίφανυ]
[bzw.]
2. (έκφρ.) π’ ανάθεμά σε (τον / με): για να δηλώσουμε δυσαρέσκεια, εκνευρισμό [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Bρε, π’ ανάθεμά σε, σταμάτα να φέρνεις συνεχώς αντιρρήσεις. [ΛΚΝ]
• Tι βλακεία έκανα π’ ανάθεμά με. [ΛΚΝ]
• Κανένας τους δε λέει να πολεμήσει μια σταλιά και για τη δικιά του τη λευτεριά,
π’ ανάθεμά την! ° Keiner von ihnen kommt auf den Gedanken, auch nur ein bisschen
für seine eigene verdammte Freiheit zu kämpfen! [Kritik an Soldaten, die sich wie
Sklaven zum Kriegsdienst für fremde Mächte bereit erklären, um vermeintlich für die
"Freiheit der Völker" zu kämpfen] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
[bzw.]
3. πανάθεμα:
επιφωνηματική λέξη που συντάσσεται με έναρθρη αιτιατική ονόματος ή συνηθέστερα
αντωνυμίας και εκφράζει την έντονη αγανάκτησή μας για κάτι που μας έχει συμβεί ή για
κάποιον που είναι ο αίτιος της δυστυχίας μας· αναθεματισμένος, καταραμένος να είναι
[ΛΚΝ (unter eigenem Stichwort "πανάθεμα")]
π.χ.:
• Πανάθεμα την ώρα και τη στιγμή που τον συνάντησα. [ΛΚΝ]
• Πανάθεμα την τύχη μου· μέρα καλή δεν είδα. [ΛΚΝ]
• [συνήθ. μαζί με πρόταση που δηλώνει μια αντίστοιχη ευχή ή επιθυμία]: Έλα εδώ,
πανάθεμά σε. [ΛΚΝ]
• Άννα, λύσε με, πανάθεμά σε. ["Ταχυδρόμος", 11.8.1983, S. 18]
[Anm.: λύσε με ° binde mich los (von dem Sessel, an dem du mich angebunden hast)]
• πανάθεμά με ° zum Teufel mit mir [Eideneier, Bd. 3, S. 89]
• ανάθεμα / πανάθεμα ° damn / goddamn [GF+EF aus: T. Capote: Πρόγευμα στου Τίφανυ]
:ΑΝΑΙΣΘΗΤΟΣ, -η, -ο
αναίσθητος, -η, -ο
[Anm.: αναίσθητος ist zu unterscheiden von ασυναίσθητος (= unwillkürlich, unbe-
wusst)!]
1) bewusstlos
2) gefühllos [iS von: ohne Gefühlsregungen, unsensibel]
:ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΩ
αναλαμβάνω
1. Grundbedeutung: übernehmen:
• αναλαμβάνω την υπεράσπιση ° [als Anwalt] die Verteidigung [des Angeklagten]
übernehmen
2. αναλαμβάνω να ... :
• Ο Σιδεράκης θ’ αναλάβει να [...]. ° Aufgabe von Siderakis [während des Aufstandes]
ist es [= wird es sein], […] zu […] [zB.: die Verteilung von Waffen und Munition zu orga-
nisieren]. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
3. αναλαμβάνω δράση: s. unter δράση, η (Z 2)
:ΑΝΑΛΟΓΙΑ, η
αναλογία, η
τηρουμένων των αναλογιών ° im Verhältnis (gesehen) / proportional (gesehen)
:ΑΝΑΛΥΣΗ, η
ανάλυση, η
σε τελευταία αναλύση:
• Σε τελευταία ανάλυση είναι άγρια [ζώα] κι επιθυμούν να μείνουν άγρια. ° Wenn man
es genau betrachtet, sind sie wild und wünschen es auch zu bleiben. [gemeint: Wölfe]
:ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ, η
αναμέτρηση, η
= die Kraftprobe [im metaphorischen Sinne]
:ΑΝΑΠΑΛΑΙΩΣΗ, η
αναπαλαίωση, η
zum Verhältnis der Begriffe αναπαλαίωση und ανάπλαση:
η αναπαλαίωση ιστορικών κτιρίων και η ανάπλαση πολύτιμων μνημείων
:ΑΝΑΠΛΑΣΗ, η
ανάπλαση, η
zum Verhältnis der Begriffe ανάπλαση und αναπαλαίωση:
η αναπαλαίωση ιστορικών κτιρίων και η ανάπλαση πολύτιμων μνημείων
:ΑΝΑΠΛΗΡΩΝΩ
αναπληρώνω
• Οι διαρθρωτικές αλλαγές δημιουργούν προβλήματα όταν η απώλεια θέσεων εργασίας
δεν αναπληρώνεται. ° Problematisch wird der [wirtschaftliche] Strukturwandel, wenn
der Verlust von Arbeitsplätzen nicht durch das Entstehen neuer Arbeitsplätze kompen-
siert wird. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
:ΑΝΑΠΝΟΗ, η
αναπνοή, η
a) der Atem:
• Κρατούσαν την αναπνοή τους. ° Sie hielten [aufgrund des großen Gestanks] ihren
Atem an.
b) die Atmung
2. η απόσταση αναπνοής:
s. unter απόσταση, η (Z 2)
:ΑΝΑΠΟΔΟΓΥΡΙΖΩ
αναποδογυρίζω
1) [transitiv]: umwerfen, umstoßen [zB. ein Glas] // umdrehen [zB. eine Tasse]
2) [intransitiv]: umfallen, umkippen [zB. ein Glas, eine Porzellanfigur, ein Sessel]
:ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ, η
αναπροσαρμογή, η
= die Umstellung, die Anpassung, die Neuausrichtung, die Neuorientierung, die Kurs-
korrektur [im metaphorischen Sinne] [etc.]
:ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΖΩ
αναπροσαρμόζω
= umstellen [zB. die Industrie auf die Erzeugung von Exportgütern]
:ΑΝΑΡΠΑΣΤΟΣ, -η, -ο
ανάρπαστος, -η, -ο
• [...], αλλά το μόνο προϊόν που έγινε ανάρπαστο ήταν [...]. Πουλήθηκαν γύρω στα
πεντακόσια κομμάτια. ° [...], doch das einzige Produkt, das wie warme Semmeln
wegging*, war […]. Davon verkauften sich zirka fünfhundert Stück. [GF+DF aus: Όσες φορές]
*[alternative Übersetzungsmöglichkeit: das reißenden Absatz fand]
:ΑΝΑΡΡΙΓΩ [bzw.] :ΑΝΑΡΙΓΩ

αναρριγώ (-είς) * [bzw.] αναριγώ **
*) so ΛΜΠ und OGE
**) so ΛΚΝ und Α. Ιορδανίδου (letztere mit der Konjugationsform -ώ / -άς)
• Η Ελένη αναρρίγησε. ° Eleni fröstelte. [GF+DF aus: 13 Schreiber schreiben]
• κι όλο το σώμα του σκίρτησε, αναρρίγησε ° und er begann vom Kopf bis zu den
Füßen zu zittern, er bebte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η ζεστασιά του ήλιου τούς έκανε κι αναρριγήσαν. ° And the sun's warmth made them
shiver. ° In der Sonnenwärme schauerten sie. [GF, EF + DF aus: Steinbeck: Früchte]
:ΑΝΑΡΡΙΧΤΟΣ, -η, -ο [bzw.] :ΑΝΑΡΙΧΤΟΣ, -η, -ο

ανάρριχτος, -η, -ο [und] αναρριχτός, -ή, -ό [ΛΜΠ]
[bzw.]
ανάριχτος, -η, -ο [und] αναριχτός, -ή, -ό [ΛΚΝ]
= αυτός που ρίχνεται πάνω και προς τα πίσω [ΛΜΠ] // (προφ.) ριγμένος [ΛΚΝ]
π.χ.:
• [...], μιαν πατατούκα αναριχτή στις πλάτες ° [...], hatte die Jacke nachlässig über die
Schulter hängen [GF+DF aus: Καζαντζάκης: Ζορμπάς]
• οι παλιοί μάγκες είχαν το σακάκι ανάρριχτο / αναρριχτό [ΛΜΠ]
• "Πού νά βρω ένα ζεϊμπέκικο γι’ ανάρριχτα σακάκια" [Λευτέρης Παπαδόπουλος: τραγούδι
"Πού νά βρω ένα ζεϊμπέκικο"]
:ΑΝΑΡΤΗΣΗ, η
ανάρτηση, η
• Λίγη ώρα μετά την ανάρτηση [του άρθρου μου] στο n-tv[.de], χτυπά το τηλέφωνο. °
Kurz nachdem mein Artikel bei n-tv.de online geht, klingelt [bei mir] das Telefon.
[GF (Übersetzung aus dem Deutschen) + DF von diablog.eu]
:ΑΝΑΡΤΩ
αναρτώ (-άς)
1. Grundbedeutung:
(λόγ.) κρεμώ κάτι από κάπου [ΛΚΝ] // κρεμώ (κάτι) από ψηλά, ώστε να είναι εμφανές
[ΛΜΠ] // aufhängen [Pons online] – π.χ.:
• Ζωγραφικοί πίνακες αναρτημένοι στους τοίχους. [ΛΚΝ]
2. [in Zusammnhang mit Veröffentlichungen im Internet]: hochladen / online stellen

[etc.]:
• Το κείμενο αυτό αναρτήθηκε το μεσημέρι του Σαββάτου, 20 Ιουνίου, στο n-tv[.de]. °
Dieser Text ist am Samstag, dem 20. Juni, gegen Mittag bei n-tv.de [sc. auf der Website
im Internet] erschienen. [GF (Übersetzung aus dem Deutschen) + DF von diablog.eu]
3. "αναρτήσατε" [Befehl in der Militärsprache]:

• σαν διατάξουν οι λόχοι "αναρτήσατε" ° sobald [für die Soldaten] der Befehl kommt:
"Gewehr über!" [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ
αναρωτιέμαι
• Κι αναρωτιόταν κάθε τόσο τι να θέλει εκείνο το φως επάνω, σ’ ένα μεγάλο παράθυρο
– το είχαν ξεχάσει; ° Und immer wieder rätselte sie, was dieses Licht hinter einem
großen Fenster bedeutete – hatte man es [abzudrehen] vergessen? [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΑΝΑΣΑΙΜΙΑ, η [bzw.] :ΑΝΑΣΑΜΙΑ, η

ανασαιμιά, η [bzw.] ανασαμιά, η
([bzw. bei Μυριβήλης: ανεσαμιά, η // ανεσεμιά, η)
= (ιδιωμ., λογοτ.) ανάσα [ΛΚΡ]
π.χ.:
• κάθε που κοντοστέκονταν ανασαιμιά να πάρει (Αθάνας) [ΛΚΡ]
• με βούταγε μέσα ως να κοπεί η ανασαμιά μου (Κόντογλου) [ΛΚΡ]
• Έφερε το πρόσωπό του πολύ κοντά στο δικό μου, έτσι που ’νιωθα την ανεσαμιά του
καυτερή στο μάγουλο. ° Er brachte sein Gesicht ganz nah an meines [um mir etwas
Vertrauliches zu erzählen], [so]dass ich seinen Atem heiß auf meiner Wange fühlte.
• [...] παίρνοντας μια βαθιάν ανεσεμιά ° [...] und [die Frau] schnappte tief nach Luft
• Ανασαίνει κανένας αχόρταγα και δυνατά, με μικρές απανωτές ανεσαμιές. [Στρ. Μυριβήλης:
Η ζωή εν τάφω, S. 265]
• Μες από [= Μέσ’ από] τα φύλλα του με το ουρανί χρώμα με φύσηξε θαλασσινός
μπάτης, ανεσαμιά του πεύκου, της βάγιας και της αρίγανης. ° Durch seine himmel-
blauen Blätter [sc. jene deines Briefes (= γράμμα) von der Insel Lesbos] sind der
Meereswind, der Pinienduft und der Geruch nach Lorbeer und Oregano bis zu mir
gedrungen. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• [...] να θολώνει με πυκνές ανασαιμιές [Μ. Πολυδούρη: Άπαντα, S. 280, 4. Z des letzten A.]
[vgl. auch]:
• "κορίτσι μου της άνοιξης, τι γλυκανασαιμιά" [Λευτέρης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Δεν ήταν από
σύννεφο"]
:ΑΝΑΣΤΕΝΑΡΗΣ, ο / :ΑΝΑΣΤΕΝΑΡΙΣΣΑ, η
αναστενάρης, ο / αναστενάρισσα, η
μέλος της ομάδας που κάνει πυροβασία στα αναστενάρια [ΛΚΝ]
[bzw.]
Pl.: οι αναστενάρηδες ° die Feuertänzer
(= eine Gruppe von Männern und Frauen, die am 21. Mai barfuß auf glühenden Kohlen
tanzen; sie tragen in der Hand eine Ikone, die ihnen dazu die Kraft gibt)
[Eideneier, Bd. 3, S.189]
π.χ.:
• "Σαν τον αναστενάρη / χορεύεις πάνω στο γυμνό μου το κορμί / φωτιές ανάβεις στη
μεγάλη μου στιγμή / με το φεγγάρι!" [Άκος Δασκαλόπουλος: τραγούδι "Σαν τον αναστενάρη"]
• "Αναστενάρισσα καρδιά / κλάψε γιατ’ είσαι φταίχτρα. / Τα πάντα εμπιστεύτηκες / σε

μιαν αγάπη ψεύτρα." (κ.λπ.) [Άγγελος Αξιώτης: τραγούδι "Αναστενάρισσα καρδιά μου"]
[vgl. aber auch:]

• Οι κρότοι σήμερα είναι πιο κοφτοί, διόλου μακρόσυρτοι, πιο μεταλλικοί, διόλου
αναστενάρηδες, πιο ρυθμικοί, [...] ° Die Töne sind heute härter, nicht gedehnt, sind
metallisch, nicht klagend, sind rhythmisch, [...] [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
:ΑΝΑΤΡΕΠΩ
ανατρέπω
• Καθημερινά αντιμετωπίζουμε γρίφους, περιπτώσεις δύσκολες που η πορεία τους
μπορεί να διαψεύσει τις γνώσεις μας, να ανατρέψει την καθιερωμένη θεραπεία. °
Täglich stehen wir [= die Ärzte] [medizinischen] Rätseln gegenüber, schwierigen Fällen,
deren Verlauf unser Wissen Lügen straft und die angewandte [wörtl.: übliche / etablier-
te] Therapie auf den Kopf stellt. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΑΝΑΦΕΡΟΜΑΙ
αναφέρομαι
1) erwähnt werden [etc.]:
• Στο κείμενο "Σκέψεις για μια συνολική πρόταση [...]", που εξέδωσε η εταιρεία BMW,
αναφέρεται ότι [...] ° So [= in diesem Sinne] heißt es in den "Überlegungen zu einem
Gesamt-Konzept […]" der Firma BMW, dass [….] [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
2) sich beziehen (σε / auf) [etc.]:

• Τα περισσότερα βιβλία αναφέρονταν στο Die meisten Bücher [die er besaß] handel-
Ισλάμ. ten vom Islam (beschäftigten sich mit dem
Islam).
• Ήδη ο Γιόζεφ Σουμπέτερ ασχολήθηκε Schon [der Wirtschaftswissenschaftler]
διεξοδικά με το ρόλο του επιχειρηματία και Joseph Schumpeter hat sich [in seinem
αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο ζήτημα της Werk] intensiv mit der Funktion des Unter-
καινοτομίας. nehmers auseinandergesetzt und ging in
diesem Zusammenhang besonders auf
das Thema [betriebliche] Innovationen ein.
[DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Είχε αναφερθεί και στη Βιρμανία, Er hatte auch von [seinem Kriegsdienst in]
δίνοντας φυσικά μόνο τις απολύτως Burma erzählt, natürlich nur das Nötigste,
απαραίτητες πληροφορίες, [...] […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Ποτέ δεν τη ρωτούσε για το παρελθόν της Er fragte sie [sc. seine Haushälterin Mimi]
ή την οικογένειά της, ούτε του έκανε auch nie nach ihrer Vergangenheit und
εντύπωση που η Μίμι δεν αναφερόταν ihrer Familie, und ihm fiel gar nicht auf,
ποτέ σχετικά. dass sie nichts [exakter wohl: nie etwas]
davon erzählte. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΑΝΑΦΕΡΩ
αναφέρω
αναφέρομαι: s. eigenes Stichwort
:ΑΝΑΦΙΛΗΤΟ, το
αναφιλητό, το
(meist im Plural: αναφιλητά, τα)
• τα αναφιλητά της ° ihr [Singular/weibl.] Schluchzen [Pons online]
• Στην πόρτα σου άκουσα σιγανά αναφυλλητά.* ° An deiner Tür hörte ich leises
Schluchzen. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Κοιμήθηκε μ’ αναφυλλητά και σε λίγο ο ύπνος έσβησε το παράπονό του.* ° Unter

Schluchzen ist es eingeschlafen [das Kind / το παιδί], aber [GF: und] bald hat der Schlaf
seinen Kummer ausgelöscht. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
*[Anm.: Die Schreibweise αναφυλλητά ist weder bei ΛΜΠ noch bei ΛΚΝ verzeichnet.]
:ΑΝΑΦΥΛΛΗΤΟ, το
αναφυλλητό, το
s. αναφιλητό, το
:ΑΝΕΒΑΖΩ
ανεβάζω
• Ακόμα σκιάχτρο την ανέβαζαν, σκιάχτρο την κατέβαζαν, ή το πολύ γεράκι. ° Vogel-
scheuche, immerzu Vogelscheuche, im besten Fall Falke. [nannten die zwei Männer
abschätzig die hässliche Frau] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως (Kursivschrift im Original)]
:ΑΝΕΜΕΛΟΣ, -η, -ο
ανέμελος, -η, -ο
• Οι ανέμελοι άνθρωποι σαν κι αυτήν [...] Unbeschwerte Menschen wie sie [sc. wie
dieses Mädchen] [...] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Για μερικές ανέμελες μέρες, τους ήταν Ein paar unbeschwerte Tage lang war
αδιάφορο τι τους περίμενε. ihnen [= den aus der eingekesselten Stadt
befreiten Soldaten] egal, was vor ihnen lag.
• Εκείνο το βράδυ ονειρεύτηκα τον Ίβο, την In jener Nacht träumte ich von Ivo, Dagmar
Ντάγκμαρ και τα παιδιά τους να κάνουν und ihren Kindern, wie sie als ausgelasse-
ποδήλατο σαν ανέμελοι συνομήλικοι. Ήταν ne Gleichaltrige radfuhren. Alle waren sie
παιδιά όλοι τους, [...]. [im Traum] Kinder, […]
• Ψευτοχαρούμενη. Ανέμελη σε λάθος Irgendwie gekünstelt fröhlich. Locker mit

νότα. einem falschen Unterton. [war ihm seine
Schwester heute vorgekommen]
:ΑΝΕΜΟΣ, ο
άνεμος, ο
1. Grundbedeutung:
der Wind
[Anm.: auch das Wort ο αέρας kann die Bedeutung "der Wind" haben]
2. στους πέντε ανέμους:

• Οι δικοί του είχαν κιόλας σκορπίσει στους πέντε ανέμους. [Anm.: πέντε, also fünf !] °
Die Seinen hatten sich damals schon in alle vier Winde zerstreut. // Seine Familie war
da schon in alle Winde verstreut. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
3. περί ανέμων και υδάτων:

• μιλώντας οι δύο άνδρες περί ανέμων και υδάτων ° die beiden Männer sprachen über
Gott und die Welt [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. ποιος άνεμος σ’ έφερε εδώ;

[Anm.: s. auch die analoge Phrase "ποιος αέρας σ’ έφερε εδώ;" (s. unter άερας, ο)]
• Κανένας δε θυμάται ποιος άνεμος μπορεί να έφερε αυτόν τον καλοντυμένο κύριο στο
Στόπσλεϋ. ° Kein Mensch erinnert sich mehr, was diesen gutgekleideten Mann [einen
amerikanischen Geschäftsmann] ausgerechnet nach Stopsley [eine kleine und arme
Ortschaft in Großbritannien] verschlagen hatte. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Ποιος άνεμος σ’ έφερε στην πόλη; – Ο οδοντογιατρός. ° Was hat dich in die Stadt
verschlagen? – [Antwort:] Der [erforderliche Besuch beim] Zahnarzt. [Eigenübersetzung]
• "Ποιος άνεμος καλός σε είχε φέρει / την άνοιξη ή κάποιο καλοκαίρι;" [Μ. Κατσαρός:
τραγούδι "Σ’ αγάπησα, μ’ αγάπησες"]
:ΑΝΕΡΑΣΤΟΣ, -η, -ο
ανέραστος, -η, -ο
• Αυτός δεν ήταν ικανός να ουρλιάξει. Ένα άθλιο έμβρυο. Ανέραστος. Ένα ανέραστο
έμβρυο. ° Der [sc. dieser Mann] war ja nicht fähig zu schreien. Ein erbärmlicher
Embryo. Verklemmt. Ein verklemmter Embryo. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟΣ, -η, -ο
ανερχόμενος, -η, -ο
• η ανερχόμενη Ασία ° das [wirtschaftlich] aufstrebende Asien
:ΑΝΕΣΗ, η
άνεση, η
• φοβάμαι το θάνατο επειδή δεν έχω ζήσει ακόμη, δεν έχω περιφερθεί με άνεση ως
εικόνα, [...] ° ich empfinde Angst vor dem Tod, weil ich noch nicht gelebt habe, mich
nicht ungezwungen als Bild umherbewegt habe [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Έτσι [...] κατάφερνε με περισσή άνεση να [...] ° So gelang es ihm etwa mühelos, [...]
:ΑΝΕΤΟΣ, -η, -ο
άνετος, -η, -ο
• οι άνετοι τρόποι του ° seine legere Art [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• μια κόρη του ξαναπαντρεύτηκε άνετα όταν χήρεψε ° eine seiner Töchter heiratete, als
sie Witwe wurde, ohne Bedenken wieder [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΝΕΥ
άνευ
• άνευ όρων και (άνευ) ορίων ° bedingungslos und grenzenlos
• άνευ προηγουμένου ° noch nie dagewesen / sondergleichen
:ΑΝΕΧΟΜΑΙ
ανέχομαι
= [u.a.] sich [etwas] gefallen lassen
:ΑΝΗΚΩ
ανήκω
• Ανήκει πλήρως στα βιβλία. ° Die Bücher [sc. das Lesen] sind sein ein und alles.
[GF+DF aus: K. Kavafis: Um zu bleiben, S 70/71]
:ΑΝΗΜΕΡΑ
ανήμερα
[temporales Adverb]
1. allgemein zur Bedeutung:
Το επίρρημα "ανήμερα", όταν απαντά χωρίς προσδιορισμό, όπως στη φράση "πήγαμε
και ήρθαμε ανήμερα", σημαίνει "την ίδια ημέρα". Το επίρρημα όμως τούτο απαντά
συχνότατα και με προσδιορισμό συνήθως ημέρας γιορτής, που εκφέρεται σε
ονομαστική ή σε γενική, λ.χ.: "ανήμερα τα Χριστούγεννα", "ανήμερα της Λαμπρής". Η
σημασία τού "ανήμερα" στις περιπτώσεις αυτές ποικίλλει κατά γλωσσικά ιδιώματα.
Σημαίνει ή "την ίδια ημέρα" της γιορτής ή "την επόμενη ημέρα" (της γιορτής πάντα) ή
"την προηγούμενη" από την ημέρα της γιορτής.
[aus einem Aufsatz von Εμμανουήλ Κριαράς]
2. Beispiele:
• Κατά το Δεκαπενταύγουστο – δεν καλοθυμάμαι αν ήτανε ανήμερα της Παναγιάς ή την
παραμονή – [...] ° Um den 15. August – ich erinnere mich nicht genau, war es am Tag
von Mariä Himmelfahrt oder am Vorabend – […] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• "Καταιγίδα" εκδηλώσεων σε ολόκληρο τον κόσμο την περασμένη Παρασκευή,

ανήμερα την επέτειο.*
• [...], ενώ ανήμερα της επετείου την περασμένη Παρασκευή με ενδιαφέρον ανεμένετο η
πρεμιέρα του "Ντον Τζιοβάνι" σε σκηνοθεσία Μίχαελ Χάνεκε στην Οπερα του
Παρισιού.*
*[Beide Sätze stammen aus einem Zeitungsartikel der Wochenzeitung "Το Βήμα"
vom Sonntag, 29. Jänner 2006, in Zusammenhang mit Veranstaltungen, die zum
250. Geburtstag Mozarts am (Freitag) 27. Jänner 2006 stattfanden.]
:ΑΝΘΡΩΠΑΚΙ, το [bzw.] :ΑΝΘΡΩΠΑΚΟΣ, ο

ανθρωπάκι, το [bzw.] ανθρωπάκος, ο
• Η Κάρμεν ζωγραφίζει ένα ανθρωπάκι στο Carmen malt [iS von: zeichnet] ein
σημειωματάριό της. Männchen auf ihren Notizblock. [während
sie telefoniert]
• Τι δουλειά είχαν οι αντάρτες να Warum hätten die Rebellen so ein kleines

σκοτώσουν αυτό το ανθρωπάκι; Würstchen töten sollen? [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Κάτω από το κοστούμι της χρησικαρπίας, Unter dem Anzug aus dem Kostümverleih
κρύβεται το ανθρωπάκι. Φοβισμένο, der Fernsehwelt verbirgt sich ein kleines
ανασφαλές. Würstchen. Ängstlich, verunsichert.
[Charakterisierung der Persönlichkeit eines
Fernsehmoderators] [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• έναν άντρα που ήξερε μερικά πράγματα einen Mann [Akk.], der ein paar Informatio-
γι’ αυτό το ανθρωπάκι, την Γκερτ Μέρινγκ nen über dieses arme Würstchen [Frau]
Gert Meyrink besaß [GF+DF aus: Όσες φορές]
• ένα σιχαμερό ανθρωπάκι ein widerwärtiger Schwächling

weitere BSe:
• [...] Αν είσαι υπεράνθρωπος. Αν όμως είσαι ένα συνηθισμένο, ένα απλό ανθρωπάκι
[...] [Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 38, 1.+ 2. Z.]
• βουλευτής είναι, δεν είναι κοινό ανθρωπάκι [Βασιλικός: Ζ, σ. 141]
• Κι ας είμαι ένας μικρός κι απλός ανθρωπάκος δίχως υπερφυσική δύναμη κι αντοχή.

[Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 39, 11.+ 10. Z. von unten]
• ο Γιάννης – αυτός ο ήσυχος κι αξιαγάπητος ανθρωπάκος [Anm.: ανθρωπάκος hier
also ohne negative Wertung] ["Ταχυδρόμος" v. 12.12.1985, S. 92]
• "Είμαι φτωχός κουρασμένος σκυφτός ανθρωπάκος" [Λευτέρης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Ο
ανθρωπάκος"]
• "[...] μπας κι όλοι εμείς τα κουρδισμένα ανθρωπάκια ξεκουρδιστούμε και βρεθούμε

αγκαλιά" [Λευτέρης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Κουρδισμένα ανθρωπάκια"]
• "Όλο ήθελες να παίρνεις και ποτέ δεν έδινες. / Ανθρωπάκι ήσουν πάντα κι ανθρωπάκι
έμεινες." [Διονύσης Τζεφρώνης: τραγούδι "Ανθρωπάκι"]
:ΑΝΘΡΩΠΟΣ, ο
άνθρωπος, ο
1. ο άνθρωπός μου:
• ο άνθρωπός τους, ο γνωστός, ο καθημερινός ° der ihnen so nahestehende Mensch,
der vertraute und alltägliche [gemeint ist der Ehemann bzw. Vater] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• Κάθεσαι κάπου με τον άνθρωπό σου. ° Man sitzt irgendwo mit dem geliebten
Menschen. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
2. άνθρωπέ μου:
• Μια αδυναμία, άνθρωπέ μου! Έχει μια Eine Schwäche, guter Mann! Sie hat eben
αδυναμία. eine Schwäche. [Antwort des Vaters auf
die neugierige Frage eines (ihm unbe-
kannten) Passanten, was denn seine
Tochter habe, weil sie so mager ist.]
• Συνήθως οι γυναίκες έσμιγαν τα φρύδια κι Gewöhnlich runzelten die Frauen die Stirn
έμοιαζαν να σκέφτονται: σε καλό σου, und schienen [über ihren Partner (mit dem
άνθρωπέ μου, πώς μ’ έφερες εδώ! Ω, εσύ sie hierher auf diesen steilen und rutschi-
φταις για όλα, κινδυνεύω εξαιτίας σου, τι gen Felsen über dem Meer gekommen
ανάποδος άνθρωπος. waren)] zu denken: Bist du denn noch bei
Trost, guter Mann, mich hierher zu bringen!
Pa[h], an allem bist doch nur du schuld,
deinetwegen bin ich in Gefahr, du über-
drehter Kerl. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Ησύχασε, άνθρωπέ μου, μην κάνεις έτσι. Beruhige dich, Mensch, reg dich nicht so
auf. [Worte, mit denen ein Fahrgast einen
Kutscher beschwichtigen will, der darüber
wütend ist, dass ihn ein Dritter mit falschen
Münzen bezahlt hat]
3. ανθρώπου μάτι [bzw.] μάτι ανθρώπου:

• [...], μήνες ολόκληρους, ώσπου δεν έμεινε μάτι ανθρώπου να μη με δει και να μη μάθει
την υπόθεσή μου. ° [...], über ganze Monate hinweg [war ich in diesen Büros vorstellig
gewesen], bis es dort keinen Menschen mehr gab, der mich nicht gesehen und von
meiner Angelegenheit [nicht] erfahren hätte. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Αν την έβλεπε ανθρώπου μάτι [...] ° Wenn sie ~jemand sehen würde, [...]
:ΑΝΙΣΧΥΡΟΣ, -η, -ο
ανίσχυρος, -η, -ο
[in Zusammenhang mit einer als verfassungswidrig erklärten Gesetzesbestimmung] =
ungültig
:ΑΝΟΙΓΩ
ανοίγω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. ανοίγω την καρδιά μου
3.1. ανοίγει η καρδιά μου
3.2. μου άνοιξε την καρδιά
4. ανοίγω τον δρόμο
5. ανοίγω χέρια / πόδια / δάχτυλα
6. o καιρός άνοιξε
7. ανοίγω το βήμα: s. unter βήμα, το (Z 2)
8. ανοίγω κουβέντα: s. unter κουβέντα, η (Z 3)
a) [etwas] öffnen / [etwas] aufmachen [transitiv]
b) sich öffnen / aufgehen [reflexiv]
2. ανοίγω την καρδιά μου: εκμυστηρεύομαι προσωπικά μου θέματα, εξομολογούμαι,
λέω τον πόνο μου [ΛΜΠ]
[bzw.]
ανοίγω σε κπ. την καρδιά μου: του εκμυστηρεύομαι κάτι [ΛΚΝ]
[bzw.]
του άνοιξα την καρδιά μου: του είπα τα μυστικά μου [Εμμ.]
3.1. ανοίγει η καρδιά μου: ανακουφίζομαι, χαίρομαι [...] [ΛΚΝ] – π.χ.:

• Aνοίγει η καρδιά μου κάθε φορά που τον βλέπω. [ΛΚΝ]
[bzw.]
ανοίγει η ψυχή μου: αποκτώ ευδιαθεσία [ΛΜΠ]
3.2. μου άνοιξε την καρδιά: με ευχαρίστησε […] [ΛΚΝ]

[bzw.]
μου άνοιξες την καρδιά: με έκανες να χαρώ [Εμμ.]
π.χ.:
• Tώρα μάλιστα, μ’ αυτά που μου είπε μου άνοιξε την καρδιά. [ΛΚΝ]
4. ανοίγω τον δρόμο:

• Ποιος ν’ ανοίξει τον δρόμο για να περάσει και η πιο μικρή πομπή; ° Wer könnte
[durch diese gewaltigen Schneemassen] einen Weg bahnen, und sei es für den kleins-
ten Trauerzug? [rhetorische Frage in Zusammenhang mit der Unmöglichkeit, in Anbe-
tracht der großen Schneemengen eine tote Frau zu bestatten] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
5. ανοίγω χέρια / πόδια / δάχτυλα:

• Και μπήκε μπροστά στα άλογα ανοίγοντας χέρια και πόδια – μετά κατέβασε τα χέρια
για να ψάξει πάλι στις τσέπες του. ° Und er stellte sich mit gespreizten Armen und
Beinen vor die Pferde [um die Kutsche am Wegfahren zu hindern] – dann senkte er die
Arme, um wieder in seinen Taschen zu wühlen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• δείχνοντας με δυο ανοιχτά δάχτυλα πότε το πάτωμα και πότε το ταβάνι ° und zeigte
mit zwei gespreizten Fingern mal zum Fußboden, mal zur Decke [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], του είπε ο γέρος δείχνοντας τις παλάμες του με τ’ ανοιχτά δάχτυλα. ° […], sagte
der Alte und zeigte ihm seine Handflächen mit den gespreizten Fingern.
6. o καιρός άνοιξε (= βελτιώθηκε) [Εμμ.]
:ΑΝΟΙΧΤΟΣ, -ή, -ό
ανοιχτός, -ή, -ό
ανοιχτά δάχτυλα: s. unter ανοίγω (Z 5) ("ανοίγω χέρια / πόδια / δάχτυλα")
:ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ, η
ανταπόκριση, η
1) die Erwiderung, die Resonanz:
• Ο έρωτάς της έμεινε χωρίς ανταπόκριση. ° Ihre Liebe blieb ohne Erwiderung.
• η ανταπόκριση του κοινού είναι ανεπαρκής ° die Resonanz der Öffentlichkeit [auf die
Medienberichte über Umweltschäden] ist unzureichend
2) der [journalistische] Bericht, die Reportage:
• Η ανταπόκρισή μου για τη συνάντηση αυτή δημοσιεύτηκε στις 28 Δεκεμβρίου 1971
στην Abendzeitung του Μονάχου υπό τον τίτλο: "[...]". ° Mein Bericht über diese
Begegnung [mit Thomas Bernhard auf seinem Bauernhof in Ohlsdorf] erschien am
28. Dezember 1971 in der Münchner "Abendzeitung" unter dem Titel: "[…]". [DF+GF aus:
André Müller im Gespräch mit Thomas Bernhard]
• οι ποδοσφαιρικές ανταποκρίσεις ° die Fußballreportagen / die Fußballberichte [in

Rundfunk und Fernsehen]
3) der Anschluss [öffentliches Verkehrsmittel, das die Weiterreise ermöglicht (bzw. die
mit einem solchen Verkehrsmittel hergestellte Verbindung)]:
• Το τρένο έχει καθυστέρηση και πρέπει να προλάβουμε την ανταπόκριση στη Ζυρίχη.
° Der Zug [mit dem wir unterwegs sind] hat Verspätung, und wir müssen den Anschluss
[sc. den Anschlusszug] in Zürich erreichen.
:ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ, το
αντάρτικο, το
1) der Partisanenkrieg:
• Ήταν τα χρόνια του αντάρτικου, [...] ° Es waren die Jahre des Partisanenkriegs, [...]
• Δεν τους έβγαζε στα βουνά, που έβραζε τ’ αντάρτικο. ° Jedenfalls hatte er sie [seine
Leute] nicht in die Berge gebracht, wo der Partisanenkrieg wütete. [Aussage bezieht
sich auf die Zeit der deutschen Besatzung Griechenlands] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
2) Partisanen- [sonstige Bedeutungen]:

• [...] κι ύστερα [...] και κανένα παλιό αντάρτικο, που βέβαια όλοι μας τα θυμόμαστε από
παιδιά ° […] und dann […] [sangen wir] auch noch einige alte Partisanenlieder [...], die
wir natürlich alle von Kindesbeinen an kennen [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΑΝΤΕ
άντε (bzw. άιντε)
1. άντε και ... : [praktikable Übersetzung:] höchstens / bestenfalls / allenfalls [iS von:
"das wäre schon das höchste der Gefühle"] – siehe z.B.:
• Ό,τι αιχμηρότερο υπήρχε ήταν η τσάπα της, άντε κι ένα καθρεφτάκι της Κλητίας. Μα
ποιος τολμούσε να την χαρακώσει με αυτά; ° Scharf war eigentlich nur ihr [= Evtha's]
Spaten, und höchstens ein kleiner Spiegel von Klitía. Wer würde es aber wagen, mit so
etwas in sie [sc. in Evtha] hineinzustechen? [um die Stelle, an der sie von der Gift-
schlange gebissen worden war, aufzuschneiden] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μέχρι τώρα ξέραμε ότι παιχνίδια μπορείς να παίξεις με το πληκτρολόγιο, το ποντίκι,

άντε και με κανένα joystick. Κάποια στιγμή εμφανίστηκαν και τα Virtual σκηνικά που
ήταν και είναι απλησίαστα για τον κοινό χρήστη. Τώρα όμως μάλλον είμαστε στο
κατώφλι μίας νέας "τρέλας"! [...] Σήμερα λοιπόν το μάτι μου έπεσε στη σελίδα των Aaron
και Adam Fothergill οι οποίοι ανάπτυξαν ένα πάρα πολύ πρωτότυπο τρόπο για να
παίζει κανείς παιχνίδια. Και είναι πρωτότυπο γιατί αντί να χρησιμοποιούμε το
πληκτρολόγιο, το ποντίκι ή κάποιο joystick, χρησιμοποιούμε την κάμερα μας και πιο
συγκεκριμένα την iSight ή οποιαδήποτε άλλη Firewire κάμερα. [aus einem Beitrag im Internet]
2. άντε να ... :
• Κάποιος "Ν" απειλούσε την Καραγιώργη. Irgendein N [sc. jemand, dessen Name mit
Είναι ένα στοιχείο, σύμφωνοι. Άντε όμως "N" beginnt] hat die [in der Folge ermorde-
να τον εντοπίσεις. Ψάχνουμε μέσα στον te] Karajorgi bedroht. Das ist ein Hinweis,
μισό ανδρικό πληθυσμό της Ελλάδας. ohne Frage. Wie sollen wir ihn jedoch aus-
findig machen? Da müssten wir die halbe
männliche Bevölkerung Griechenlands
durchforsten. [Kommentar des Polizeichefs
gegenüber seinem Untergebenen]
[GF+DF aus Μάρκαρης: Δελτίο]
• Φοβερές στιγμές. Άντε σε δυο λεπτά ν’ Ein schrecklicher Moment. Wie soll man so
αποφασίσεις ... etwas [Wichtiges, Kompliziertes] in zwei
Minuten entscheiden? [GF+DF aus: Βαμμ.]
[Anm.: drei Punkte im griech. Text im Original]
• [...] και άντε να με συγχωρέσει αν του τα [...] und wie sollte er mir je verzeihen, wenn
πω. ich ihm so was sagte? [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Κι αν κοιμότανε νωρίς και νερωμένος, θα Denn wenn er früh und nüchtern ins Bett
ξυπνούσε το πρωί κι άντε να περάσει η ginge, stünde er auch früh auf, und was
μέρα. sollte er dann mit dem ganzen Tag
anfangen? *
*[wörtlichere Übersetzungsalternative: "…

und wie sollte dann der (ganze) Tag verge-
hen?"]
• Άντε τώρα ν’ αντέξεις, να μη γίνεις Wie sollte ich das aushalten [sc. massive
καταδότης του φίλου σου. Drohungen und Ohrfeigen, damit ich die
Adresse meines Freundes preisgebe], wie
wird man da nicht zum Verräter seines
Freundes? [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Άντε τώρα να βρεις άκρη και να τα Wie soll man sich da [sc. in Anbetracht
συνδυάσεις έτσι που να βγάζουν νόημα. dieser verwirrenden Geschehnisse] noch
zurechtfinden und das Ganze in einen
logischen Zusammenhang bringen?
• Άντε να βρεις άκρη. Da werde mal einer daraus schlau.

• Άντε τώρα να βρεις πόσο κάνουν πέντε- Da soll man nun das herausfinden [iS von:
οι-πέντε! draufkommen], wieviel fünfmalfünf ist!
[denkt sich ein ratloses Kind, das im
Rahmen des Einmaleins-Abprüfens von
seinem Vater danach gefragt wurde]
• [...] και άντε μετά να παραμείνεις ο [...] und schaff dann mal [sc.: unter den
ελεύθερος σκοπευτής, όπως θα ήθελες. eben geschilderten schwierigen Umstän-
den], frei und unabhängig zu bleiben, wie
du es dir vorstellst. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Άντε, λοιπόν, ν’ αποδείξετε από μια Das machen Sie mir mal vor, wie Sie von
φωτογραφία ότι [...] einer Fotografie ausgehend beweisen
wollen, dass […] [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• [...], κι άντε μετά να γυρίσεις με τις […]; und dann sollst du dich noch [= dann
ατέλειωτες ουρές των αυτοκινήτων musst du dich noch] auf die Rückfahrt
[nach Athen] machen [sc. am Ende des
ohnedies an den Nerven zehrenden Auf-
enthalts am Land über das verlängerte
Wochenende], […] mit den endlos dahin-
kriechenden Autoschlangen
[bzw.]
[…]; und dann los, um zurückzufahren in
den endlosen Autoschlangen
• Αυτός είναι ο Λούης. Δε θα τον βρεις ποτέ Das war echt Luis. Du trafst ihn immer da,
εκεί που τον περιμένεις. Άντε τώρα να wo du ihn am wenigsten erwartetest. Das
φανταστείς ότι ο Λούης, που κανονικά το muss man sich mal vorstellen, dass Luis,
σπίτι του βρίσκεται στο Πέραμα – και όχι dessen Haus eigentlich in Perama lag –
σπίτι, η παράγκα του –, άντε να aber das war kein Haus, sondern eine
φανταστείς ότι εδώ, σ’ ένα κότερο Baracke –, wenn man sich also vorstellt,
εκατομμυρίων, σου σερβίρει καφέ. dass der einem auf so einer Luxusjacht
Kaffee anbot. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• το ασημικό που σκούριασε κι άντε να το das abgeblätterte Silber, das sich nicht
ξαναγυαλίσεις aufpolieren läßt [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τα ονόματα ... ένα, δύο, τρία, χίλια, Die Namen ... ein, zwei, drei, tausend
κάποτε τελειώνουν. Άντε όμως να Namen [gibt es], irgendwann ist es mit
τελειώσουν κι οι ψυχές. Μιλιούνια! ihnen zu Ende. Dass die Seelen aber zu
Ende gehen, darauf wartest du vergeblich.
Millionen und Abermillionen!
[Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
• [...] κι άντε να την πείσω. Die glaubt mir kein Wort! [sc. meine
Freundin (wenn ich ihr zu erklären versu-
che, dass mein Treffen mit einer anderen
Frau rein dienstliche Gründe hatte)]
• [...] ο φάκελος θα φύγει αύριο για τον […] die Akte wird morgen [von der Polizei]
εισαγγελέα, άντε να φάει κι αυτός δυο zum Staatsanwalt weitergeleitet, der
μέρες ώσπου να τον παραπέμψει σε höchstens zwei Tage braucht, um sie dem
τακτική ανάκριση. Untersuchungsrichter zuzustellen.
• Τα πίναν λοιπόν, χταποδάκι είχε Sie tranken also [nun (beide gemeinsam)],
ετοιμάσει ο Βασίλης, και ρακή με Wassili hatte Octapus vorbereitet, und
παστουρμά κουβάλησε ο Χιντίρ, κι άντε να Hidir steuerte Raki und Pasturma bei, und
φανταστεί κανένας τις ώρες που είχανε keiner wäre [= niemand wäre] auf den Ge-
φάει οι δυο τους μέχρι να τα βρούνε στα danken gekommen*, dass diese beiden
οικονομικά. stundenlange Verhandlungen über Finan-
zen [sc. über die Gewährung eines Kredits]
hinter sich hatten.
Kalimerhaba]
*[praktikable Übersetzungsalternativen wä-

ren wohl auch: "(und) kaum zu glauben" /
"und man konnte sich kaum vorstellen"]
3. άντε γεια ° tschüss dann [Pons online] // bye-bye *

*[GF + EF (Ton und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
:ΑΝΤΕΧΩ
αντέχω
όποιος αντέξει: s. unter όποιος, -α, -ο (Z 5)
:ΑΝΤΗΛΙΑ, η
αντηλιά, η
• Και το παντζούρι δεν έκλεινε καλά κι Und der Fensterladen schloss nicht dicht,
έμπαινε μια αντηλιά που χτυπούσε στον ein Sonnenstrahl kam [ins Zimmer] herein
πλαϊνό τοίχο και ξαναγύριζε πάνω του. und wurde von der Wand neben ihm [sc.
Ζέστη. dem Erzähler] reflektiert und fiel dann auf
ihn. Heiß war es.
• Τα ρολά ήταν κατεβασμένα μέχρι τη Die Rolläden waren halb geschlossen, das
μέση, το μαγαζί έβραζε μέσα στην αντηλιά. Lokal kochte [an diesem Sonntagmittag] in
der Sonnenhitze. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Στάθηκε στη σκιά, στο κούφωμα της Er blieb im Schatten stehen, im Türrahmen
πόρτας του αχυρώνα και περίμενε. [...] der Scheune, und wartete. […] Vor dem
Προφυλαγμένος από την αντηλιά, gleißenden Sonnenlicht geschützt, stellte
φαντάστηκε [...]. er sich vor, […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
weitere BSe:
• Μέσα στην άχνα της κάψας όλα τρεμουλιάζανε. [...] ήτανε ντάλα μεσημέρι. [...], η
αντηλιά απ’ την άσπρη πέτρα [του λατομείου] τον ζάλισε, έφτασε πάνω ξεθεωμένος, με
τη γλώσσα έξω.
• Μόλις ο ήλιος ανέβει ψηλά στον ορίζοντα, τυφλώνει η αντηλιά τόσο δυνατά πάνω στα
άσπρα μάρμαρα που σου πονάνε τα μάτια.
• "τα τραγούδια που σου ’μαθα κρύφ’ τα/ ζέστανέ τα σαν να ’ναι πουλιά / γιατί γέμισ’ ο
κόσμος με νύχτα / κι η ζωή μου αντηλιά" [Λευτέρης Παπαδοπουλος: τραγούδι "Καληνύχτα"]
:ΑΝΤΙΔΡΩ
αντιδρώ (-άς)
= [u.a.:] sich dagegen aussprechen
:ΑΝΤΙΘΕΤΑ
αντίθετα
= 1) im Gegenteil // 2) im Gegensatz dazu // 3) statt dessen * // 4) hingegen *
*[auch iS von]: allerdings / jedoch – vgl. z.B.:
Ο αυτισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί με πολλές μεθόδους. Κανένας σήμερα δεν μπορεί
να ισχυριστεί ότι "θεραπεύει" το αυτιστικό παιδί. Αντίθετα, μπορούμε να βελτιώσουμε
σημαντικά τις ικανότητές του και να του εξασφαλίσουμε πολλά πλεονεκτήματα ώστε να
ζήσει σαν τους άλλους, στο μέτρο του δυνατού.
:ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑΜΑΙ
αντικαθίσταμαι
Passivform von αντικαθιστώ
:ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΩ
αντικαθιστώ (-άς) (bzw. αντικατασταίνω)
1) ersetzen, austauschen:
• Ένας εμβολιασμός κατά της Νέας Γρίπης δεν αντικαθιστά τον εμβολιασμό κατά της
εποχικής γρίπης. ° Eine Impfung gegen die Neue Grippe [= "Schweinegrippe"] ersetzt
nicht die Impfung gegen die saisonale Grippe. [d.h. sie ist kein wirksamer Schutz gegen
Letztere]
• Τα άτομα αυτά θα έπρεπε ν’ αντικαταστήσουν το γάλα με το τυρί. ° Diese Personen
[sc. solche, die Milch nicht vertragen] sollten die Milch durch den Käse ersetzen.
• Μετά θα αντικαθίστανται με νέα διαβατήρια. ° Danach [sc. nach 10 Jahren] werden
sie [sc. die alten (Reise-)Pässe] durch neue Pässe ersetzt (werden) / gegen neue
Pässe ausgetauscht werden.
2) vertreten:
• Ο Αντιπρόεδρος αντικαθιστά τον Πρόεδρο, αν απουσιάζει ή βρίσκεται σε αδυναμία να
ασκήσει τα καθήκοντά του. ° Der Vizepräsident [des Gremiums] vertritt den Präsiden-
ten, wenn er (= dieser) abwesend ist oder nicht in der Lage ist, seine [Amts-]Pflichten
auszuüben.
• θα τον αντικαταστήσει ο Κώστας ° Kostas wird ihn vertreten [zB. als Urlaubsvertre-
tung]
• θα αντικατασταθεί από το Νίκο ° er wird von Nikos vertreten werden
Anhang:
Konjugation von αντικαθιστώ: vgl. jene von καθιστώ
mit folgenden Modifikationen der Konjugation des Passivs (αντικαθίσταμαι):
Stamm 2*:
αντικατα- -σταθείς -σταθεί -σταθούμε -σταθείτε -σταθούν
σταθώ
Aorist:
αντικατα- -στάθηκες -στάθηκε -σταθήκαμε -σταθήκατε -στάθηκαν
στάθηκα
Sonstiges:
παρακείμενος:
έχω αντικατασταθεί / έχεις αντικατασταθεί [usw.]
[bzw.**]
είμαι αντικατεστημένος*** (-η, -ο) / είσαι αντικατεστημένος*** (-η, -ο) [usw.]
**[mit Vermerk bei Ιορδανίδου (S 245): Οι β' τύποι (σπάνιας χρήσης) δεν είναι
πλήρως ισοδύναμοι με τους α', από άποψη σημασίας και σύνταξης.]
***[auch: αντικαταστημένος]
*) sc. Formen mit Stamm 2 (Aoriststamm) (mit vorangehendem θα, να, όταν, …)
:ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΙΝΩ
αντικατασταίνω
s. αντικαθιστώ
:ΑΝΤΙΚΡΙΖΩ [bzw.] :ΑΝΤΙΚΡΥΖΩ
αντικρίζω (auch: αντικρύζω)
• Στον καθρέφτη πάνω από το κομό αντίκρισε το είδωλό του, [...] ° Im Spiegel über der
Kommode erblickte er sein Bild, [...] [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
• Όταν κοίταξα από το παράθυρο, αντίκρισα ένα μικρό περίπτερο σ’ ένα γαλλικό
πάρκο. ° Als ich aus dem Fenster sah, erblickte ich einen kleinen Pavillon in einem
französischen Park. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
:ΑΝΤΙΚΡΙΣΜΑ, το
αντίκρισμα, το
1) der Anblick:
• στο αντίκρισμα του αίματος λιποθύμησε ° beim Anblick des Blutes wurde er ohn-
mächtig
2) die Deckung [zB. eines Schecks]
3) ~der Gegenwert [im übertragenen Sinn] / ~der erwünschte Effekt [etc.] // αυτό που
αντιστοιχεί ως στόχος ή αποτέλεσμα σε ορισμένη ενέργεια [ΛΚΝ]
z.B.
• θυσίες / υποσχέσεις / απειλές χωρίς αντίκρισμα [ΛΚΝ]
• [...], όταν έβλεπε τα χρόνια να περνούν κι αυτός να μένει ανεπάγγελτος, μ’ ένα

απολυτήριο γυμνασίου στην τσέπη, χωρίς αντίκρισμα. ° [...], wenn er daran dachte
[wörtl.: wenn er sah], dass die Jahre vergingen und er ohne Anstellung blieb, mit einem
Abitur in der Tasche, das ihm gar nichts brachte. // [...], wenn er daran dachte [wörtl.:
wenn er sah], dass die Jahre vergingen und er arbeitslos blieb, mit einem Abitur in der
Tasche, für das er keinerlei Verwendung hatte [iS von: für das es keinerlei Verwendung
gab]. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς] [Anm.: mögliche weitere Übersetzungs-
alternative: {…}, mit einem Abitur in der Tasche, das nichts wert war]
:ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΩ
αντιμετωπίζω
αντιμετωπίζω κάτι:
a) sich auseinandersetzen mit [zB. mit sich selbst und seinen Problemen] / angehen
[ein Problem] / sich stellen [zB. den eigenen Problemen] / etwas tun gegen ..., etwas
[zB. einem Problem] begegnen [mit entsprechenden Maßnahmen] / reagieren auf [zB.
auf Kritik] / umgehen mit etwas [zB. mit einem Problem, mit Kritik] / fertig werden
(können) mit etwas [zB. mit einem Problem] / [zB. einer Sache mit Verachtung]
gegenüberstehen / kämpfen [zB. mit einem Problem] [etc.]
zB.:
• Το σύστημα στην ιστορία του βρέθηκε συχνά μπροστά σε νέες προκλήσεις και τις
αντιμετώπισε επιτυχώς. ° Das System [sc. jenes der deutschen sozialen Sicherung]
war in seiner Geschichte immer wieder vor neue Herausforderungen gestellt und hat sie
[erfolgreich] bewältigt. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Στο σύστημα κοινωνικής ασφάλειας υπάρχουν προβλήματα χρηματοδότησης τα οποία

το κράτος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει. Ακόμη χειρότερα: μεγάλο μέρος των οικονομι-
κών δυσκολιών οφείλεται στο κράτος. ° Im [deutschen] System der sozialen Sicherung
gibt es Finanzierungsprobleme, die vom Staat nicht beherrscht werden. Noch schlim-
mer: Die finanziellen Engpässe sind sogar zum großen Teil von ihm verursacht. [DF+GF
aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
b) konfrontiert sein mit / zu tun haben mit / stehen vor [zB. vor bestimmten Problemen] /
ausgesetzt sein [zB. bestimmten Problemen] / unterkommen [zB. eine bestimmte Fall-
konstellation]
:ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ, η
αντιμετώπιση, η
= die Auseinandersetzung (mit / + Gen.) / der Umgang (mit / + Gen.) [zB. mit einem
Problem] etc.
:ΑΝΤΙΟ
αντίο
• Ευχαριστώ για την πρότασή σας, και πιθανότατα σύντομα να την ξανασυζητήσουμε.
Αντίο σας! ° Ich danke für Ihren Vorschlag und komme möglicherweise darauf zurück.
Auf Wiederhören! [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
[Anm.: Es handelt sich um die Schlussworte des Telefonats eine Rechtsanwalts,

der im Auftrag seines Klienten erstmals mit dessen Geschäftspartnerin telefo-
niert hat.]
• Και πάλι ευχαριστώ, και αντίο. ° Thank you again, and goodbye. ° Nochmals danke,
und auf Wiedersehen. [GF (Untertitel), EF + DF aus dem Film "Rivalen"]
[Anm.: Es handelt sich um die höfliche Verabschiedung einer jungen Frau von
einem jungen Mann nach ihrer ersten zufälligen, kurzen und förmlichen Begeg-
nung (bei der die beiden per Sie waren).]
:ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ, η
αντιπαράθεση, η
= die Auseinandersetzung / die Konfrontation
:ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗ, η
αντιπαροχή, η
• Πραγματικά [...] αγόρασε τότε [...] κάποιο Wirklich [...] kaufte er damals ein [...]
οικόπεδο στην Πολιτεία. [...] Έδωσε, Grundstück in Politia. [...] Ich kann mich
θυμάμαι, αντιπαροχή το οικόπεδο και πήρε noch gut daran erinnern, daß er sein
έναντι τα πρώτα τέσσερα διαμερίσματα. Grundstück einem Bauunternehmen für die
Πουλά σε λίγο τα δύο και, πριν καλά καλά Errichtung eines Wohnhauses überließ und
τελειώσει η πολυκατοικία, αγοράζει ένα dafür dann die vier ersten fertiggestellten
άλλο οικόπεδο στο Νέο Ψυχικό. Νέα Wohnungen bekam. Davon verkaufte er
αντιπαροχή και κει και να τος με νέα nach kurzer Zeit zwei, und, bevor das
διαμερίσματα. Haus noch ganz fertiggebaut war, hatte er
schon ein weiteres Grundstück in dem
Edelviertel Neo Psychiko gekauft. Hier
machte er genau dasselbe und gewann
wieder neue Wohnungen hinzu.
• Εδώ στην περιοχή μας όλοι δίνουν κάπου Hier in unserer Gegend bekommt man vom
σαράντα στα εκατό αντιπαροχή στα οικό- Bauunternehmer für sein Stück Land nach
πεδα κι αυτός ο αλήτης έριξε τη μάνα μου dessen Bebauung dann vierzig Prozent der
στο τριάντα στα εκατό. Wohnfläche als Gegenwert, und dieser
Lump hat meine Mutter auf dreißig Prozent
runtergedrückt. [GF+DF aus: Βαμμ.]
weitere BSe:
• Το καλό είναι να βρεθεί ένας εργολάβος, να το κάνει πολυκατοικία και να μας δώσει
αντιπαροχή από ένα, δυο διαμερίσματα. [Wunsch einer Frau bezüglich des Hauses,
dessen Eigentümerin (und Bewohnerin) sie gemeinsam mit anderen Familienangehöri-
gen ist] [Κ. Πρετεντέρης: Θεατρικά, σ. 227]
• Θα δίναμε το σπίτι αντιπαροχή. Θα χτιζόταν μια πολυκατοικία που κατά κάποιο τρόπο
θα μας έκανε κάπως πλούσιους, με τα μέτρα της εποχής. Το σπίτι θα γκρεμιζόταν και
στη θέση του "επιτέλους, να στηθεί ένα σύγχρονο μοντέρνο κτίριο, ..." [Γ. Ξανθούλης:
Το πεθαμένο λικέρ, S.138, letzter A.]
• [...] κατά την αντιπαροχή συμβαίνει κάτι ουσιωδέστερο από το να δίνεις ένα χάλασμα ή
ένα οικοπεδάκι για να αποκτήσεις ένα δυάρι, με μπιντέ ή άνευ· δίνεις έναν τρόπο ζωής,
με όσες αξίες τον υποστηρίζουν, για να υιοθετήσεις έναν καινούργιο, με τις δικές του
αξίες, τις "εκσυγχρονισμένες".
[Παντελής Μπουκάλας, in einem Aufsatz einer Zeitungsbeilage im Mai 2003, die das Athener Stadtviertel
Καισαριανή zum Thema hatte]
:ΑΝΤΡΟΠΑΡΕΑ, η
αντροπαρέα, η
= die Männerrunde / die Herrenrunde / die Herrengesellschaft [zB. auf einer Party]
:ΑΝΥΠΟΜΟΝΩ
ανυπομονώ (-είς)
• Πριν από σαράντα χρόνια περίπου, μια γυναίκα που ανυπομονούσε να γνωρίσει τον
κόσμο και να θυσιαστεί γι’ αυτόν διάλεξε το επάγγελμα της νοσοκόμας. ° Vor etwa
vierzig Jahren hatte eine Frau, die darauf brannte, die Welt kennenzulernen und sich ihr
zum Opfer zu bringen, den Beruf der Krankenschwester gewählt. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΝΥΠΟΠΤΟΣ, -η, -ο
ανύποπτος, -η, -ο
ΛΚΝ ΛΜΠ
που δεν του δημιουργείται η υπόνοια ότι αυτός που δεν του έχουν γεννηθεί
είναι δυνατό να συμβεί κάτι· ανυποψίαστος υποψίες, που δεν ξέρει τι πραγματικά
(σημασία a) συμβαίνει, τι έχει συμβεί ή τι πρόκειται να
π.χ.: συμβεί (συν.: ανυποψίαστος, απληροφόρη-
• H έκρηξη της βόμβας τραυμάτισε δύο τος // αντώνυμα: υποψιασμένος, ενήμερος)
ανύποπτους περαστικούς. π.χ.:
• Tου έδωσα τις πληροφορίες που ζήτησε, • επιτέθηκαν σε άοπλους χωρικούς την
εντελώς ανύποπτη για τις πραγματικές ώρα που εργάζονταν α[.....] στα χωράφια
προθέσεις του. τους
• Ο κόσμος είναι απληροφόρητος και γι’ • ανύποπτο θύμα
αυτό ανύποπτος για την πυρηνική απειλή.
• Bάδιζε ανύποπτα, όταν δέχτηκε την
επίθεση.
deutsche Übersetzungen:
[u.a.] ahnungslos [Pons // GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] // nichtsahnend [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως //
Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω] // unvermutet [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. σε ανύποπτο χρόνο:
σε στιγμή που ένα ζήτημα δεν έχει τεθεί [ΛΜΠ]
[bzw.:]
σε χρόνο που δεν περιμένουμε ότι θα συμβεί κάτι, που δεν είναι δυνατό να προ-
βλέψουμε κάτι, ώστε να συσχετίσουμε δύο γεγονότα [ΛΚΝ]
π.χ.:
• σωστά το είχε προβλέψει σε χρόνο ανύποπτο ° sie hatte es richtig vorausgesehen zu
einem Zeitpunkt, als noch nichts zu ahnen war [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Το βιβλίο του για το Μακεδονικό δημοσιεύθηκε σε ανύποπτο χρόνο· τρία χρόνια πριν
έρθει το θέμα στην επικαιρότητα. [ΛΜΠ]
• Oι δηλώσεις του έγιναν σε ανύποπτο χρόνο και δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι
εξυπηρετούσαν κάποιες σημερινές σκοπιμότητες. [ΛΚΝ]
• Εσύ άρχισες να διαδίδεις κακοήθεις φήμες για τον Γου, εσύ τον κατασκόπευες. Εσύ
[...] θα τρύπωσες στο ατελιέ του σε ανύποπτο χρόνο, πολύ πιθανόν όταν εκείνος
επιδιδόταν σε ένα από τα παροιμιώδη μεθύσια του! [R. van Gulik: Το μυστήριο του Λαβύρινθου,
S. 305] [Anm.: praktikable Übersetzung hier: ~"in einem unbeobachteten Moment (Zeit-
punkt)" ?]
• ρίχνουν σε ανύποπτο χρόνο βιβλία από τη βιβλιοθήκη ° in Momenten, wo wir es am
wenigsten erwarten, stoßen sie [sc. die beiden Katzen] Bücher aus der Bibliothek
• [...] με τις χειροβομβίδες που μείνανε απ’ τον πόλεμο θαμμένες χρόνια μες στα ξερό-
φυλλα. Τις βρίσκουν τώρα οι ανίδεοι, τις περιμαζεύουν, κι αυτές σκάζουν ξαφνικά,
σε χρόνο ανύποπτο, με απρόβλεπτες συνέπειες.* [Μηλιώνης: Καλαμάς]
*[Anm.: "σε χρόνο ανύποπτο" wurde in den beiden deutschen Fassungen

(unzulänglich) übersetzt mit: "in ungeahnter Zeit" bzw. "ohne dass man es
sich versieht"]
:ΑΝΥΠΟΣΤΑΤΟΣ, -η, -ο
ανυπόστατος, -η, -ο
= aus der Luft gegriffen [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΝΥΠΟΨΙΑΣΤΟΣ, -η, -ο
ανυποψίαστος, -η, -ο
ΛΚΝ ΛΜΠ
a) a)
aa) που δεν υποψιάζεται ότι μπορεί να ο ανύποπτος
συμβεί κάτι· ανύποπτος (αντώνυμο: υποψιασμένος)
π.χ.:
• Tους ακολούθησε ανυποψίαστος ότι του
είχαν στήσει παγίδα.
bb) που δε γνωρίζει τους κινδύνους, που

είναι άπειρος, αθώος
π.χ.:
• Παρέσυρε ανυποψίαστα παιδιά.
b) b)
που δεν έχει την απαιτούμενη γνώση και αυτός που δεν έχει ούτε τις στοιχειώδεις
εμπειρία σχετικά με κάποιο ζήτημα, ώστε γνώσεις ή τον στοιχειώδη προβληματισμό
να ευαισθητοποιηθεί και να κινητοποιηθεί, (για κάτι) (συν.: αδαής, άσχετος)
που δεν είναι υποψιασμένος π.χ.:
π.χ.: σε θέματα λογοτεχνίας είναι εντελώς
• Πολλοί είναι εντελώς ανυποψίαστοι για τις ανυποψίαστος
αλλαγές που συντελούνται στην κοινωνία
μας.
deutsche Übersetzung:
nichts ahnend [Pons online]
weitere BSe:
• Ήτανε ψυχές που πίναν ανυποψίαστες κάτω από τον ουρανό το νεράκι του Θεού. °
Für ihn [= für diesen Mann] waren es arglose Geschöpfe, die unter Gottes Himmel
dessen Wasser tranken. [sc. die Rebhühner, die er beim Trinken aus einer Wasser-
lache beobachtete] [wörtl.: Sie waren Geschöpfe, die arglos unter dem Himmel das
Wasser Gottes tranken.] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• ο πατρυιός της πάσχιζε […] να διακρίνει κάποια προειδοποίηση σε κάποια απ’ τα

τελευταία ανυποψίαστα λόγια της ° bemühte sich ihr Stiefvater, […] in ihren letzten
harmlosen Worten [vor ihrem Tod] irgendeine Warnung aufzuspüren [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• "Βολφ;" είπε ανυποψίαστος ο Μάρκος. "Ήξερα έναν Βολφ." ° "Wolf [heißt deine Cou-
sine]?" fragte Markos ohne Hintergedanken. "Ich kannte mal einen [Mann namens]
Wolf." [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο / Anm.: in den Büchern jeweils ohne Anführungszeichen]
• Πόσες ευτυχίες, ανυποψίαστα μεγάλες, μάς παραφυλάνε πίσω από τις κακοτυχιές της
ζωής. ° Wie viel Glück, wie viel ungeahnt großes Glück hinter den Schicksalsschlägen
des Lebens steckt. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΑΝΩ
άνω
άνω κάτω [bzw.] άνω-κάτω:
• Από κει κι ύστερα όλα ήρθαν άνω κάτω. ° Von da an ging es drunter und drüber. //
Seitdem geriet alles durcheinander. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Μα παραήταν δύσκολα τα χρόνια. Ένας σίφουνας που τα ’φερε όλα άνω-κάτω. °

Aber die Zeiten [GF: Jahre] waren in der Tat mehr als schwer. Wie wenn ein Wirbelwind
durch das Land gefegt wäre und alles durcheinander gebracht hätte. [GF+DF aus:
:ΑΞΙΑ, η
αξία, η
με την αξία μου:
• Είχα λοιπόν κερδίσει με την αξία μου τη δυνατότητα της αϋπνίας. ° Ich hatte mir also
aus eigener Fähigkeit die Möglichkeit der Schlaflosigkeit errungen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• "Εγώ με την αξία μου κι όχι με ξένες πλάτες / περήφανα περπάτησα μες στης ζωής τις
στράτες." + "Εγώ με την αξία μου, με το φιλότιμό μου / κρατάω πάντα στη ζωή ψηλά το
μέτωπό μου." [Χρήστος Κολοκοτρώνης: τραγούδι "Εγώ με την αξία μου"]
:ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ, η
αξιολόγηση, η
= die Beurteilung* / die Bewertung [zB. der Fähigkeiten eines Menschen, oder von
Unterlagen] / [englisch:] evaluation**
*[Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, S 200]
**[Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, S 191]
:ΑΞΙΟΛΟΓΩ
αξιολογώ (-είς)
= beurteilen / einstufen / bewerten
:ΑΞΙΟΧΡΕΟ, το
αξιόχρεο, το
= die Bonität / die Kreditwürdigkeit
:ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΣ, ο
αξιωματούχος, ο
[praktikable Übersetzung in manchen Fällen ev.:] der Verantwortliche
:ΑΞΙΩΝΩ
αξιώνω
1. [allgemein]:
απαιτώ κάτι που μου ανήκει δικαιωματικά [bzw.] έχω την παράλογη συνήθως
απαίτηση για κάτι [ΛΚΝ] // προβάλλω την αξίωση, απαιτώ (συν.: απαιτώ) [ΛΜΠ] //
fordern [Pons online]
π.χ.:
• Αξιώνω να με πληρώσεις για τη δουλειά που σου έκανα. [ΛΚΝ]
• Αξιώνω να μου ζητήσεις συγγνώμη. [ΛΚΝ]
• Αξιώνω πειθαρχία / υπακοή. [ΛΚΝ]
• Aξιώνουν να δουλεύουν λιγότερο και να πληρώνονται περισσότερο. [ΛΚΝ]
• αξιώνω να με ακούτε προσεκτικά, όταν μιλάω [ΛΜΠ]
2.
aa) με αξιώνει (κάποιος):
vgl. dazu die zweite Bedeutung von αξιώνω lt. ΛΚΝ:
θεωρώ κπ. άξιο για κάτι, κρίνω ότι του αξίζει κάτι
bzw. lt. ΛΜΠ:
[αξιώνω] σε φράσεις όπως "με αξίωσε ο Θεός" (+ να): με έκρινε ο Θεός άξιο, κατάφερα
π.χ.:
• αν μ’ αξιώσει ο Θεός να δω την κόρη μου παντρεμένη (= αν καταφέρω να δω την κόρη
μου παντρεμένη) [ΛΜΠ]
• Ο Θεός μ’ αξίωσε να γυρίσω στην πατρίδα. [ΛΚΝ]

• Nα μη μ’ αξιώσει ο Θεός να δω τέτοιο πράμα. [ΛΚΝ]
• Οι νοικοκυραίοι άμα βγαίνανε απ’ το σπίτι τους, κάνανε το σταυρό τους και
παρακαλούσανε το Θεό, κι έναν έναν όλους τους άγιους, να τους αξιώσουνε να
γυρίσουνε ζωντανοί το βράδυ. ° Die Hausväter schlugen, wenn sie von zu Hause
weggingen, ihr Kreuz und baten Gott und einen nach dem anderen alle übrigen Heili-
gen, es ihnen zu vergönnen, am Abend wieder lebend nach Hause zu kommen [und
nicht von den herumstreunenden Banden umgebracht zu werden]. [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
• Για τι άλλο σ’ αξίωσε ο Θεός; ° Was hat Gott noch mit dir vor? [rhetorische Frage]
b) αξιώνομαι ° έχω την τύχη να [ΛΚΝ]

π.χ.:
• Aξιώθηκε να έχει πολύ καλό σύντροφο. [ΛΚΝ]
• Aξιώθηκα να δω τα παιδιά μου αποκατεστημένα. [ΛΚΝ]
• Aξιώθηκα να γνωρίσω εγγόνια και δισέγγονα. [ΛΚΝ]
• Θα αξιωθώ άραγε να πάω να προσκυνήσω στους Aγίους Tόπους; (= θα καταφέρω,

θα μπορέσω;) [ΛΚΝ]
• Tόσον καιρό και δεν αξιώθηκα να έρθω να σε δω. (= δεν κατάφερα) [ΛΚΝ]
• αξιώθηκε να πάει στο Λονδίνο, που ήταν τ’ όνειρό του [ΛΜΠ]
weitere BSe:
• Και μια φορά που αξιώθηκε επιτέλους να Und als es ihr später einmal vergönnt
βρεθεί σ’ αυτό το λειβάδι με τον δεύτερο wurde [= {vom Schicksal} vergönnt war],
άνδρα της, [...] zusammen mit ihrem zweiten Mann auf
diese Wiese zu gehen, […]
• [...], εφ’ όσον ούτε αυτή είχε αξιωθεί να […], da [auch] ihr nicht vergönnt gewesen
γεννηθεί με βοστρύχους. war, mit schöngewelltem Haupt geboren
worden zu sein. [drehte sie sich seit Jahren
Locken mit einem heißen Eisenstab]
• Αλλά κι ο γέρος απ’ την μεριά του το ’χε Aber auch der Alte klagte darüber, dass er
παράπονο που έζησε τόσα χρόνια χωρίς so alt geworden und es ihm nicht vergönnt
ν’ αξιωθεί να δει ένα εγγόνι. worden war, ein Enkelkind zu sehen. [weil
seine Söhne kinderlos waren]
• Μια από τις πιο μεγάλες χαρές που Eine der größten Freuden, deren der
μπορεί ν’ αξιωθεί ο άνθρωπος στον κόσμο Mensch auf dieser Welt teilhaftig werden
τούτον είναι να ’ναι άνοιξη, να φυσάει kann (die dem Menschen auf dieser Welt
αλαφρό αγεράκι και ν’ αρμενίζεις στο vergönnt sein kann), ist, dass es Frühling
Αιγαίο. ist, eine leichte Brise weht und man in der
Ägäis segelt.
[GF: Νίκος Καζαντζάκης // DF: Eigenübersetzung]
• σαν να μην το αξιώθηκες ποτέ als wäre uns dieses Flüchtige nicht [wörtl.:
als wäre es (= das zuvor Erwähnte) dir
niemals] zugedacht gewesen [so schnell
verblasste bzw. entschwand es wieder]
• [...], κι αξιώθηκαν να μάθουν απ’ το […], und so [= weil die von einer Schlange
στόμα της τι έγινε: [...] gebissene Evtha wieder zu Bewusstsein
gekommen war] konnten sie endlich aus
Evthas eigenem Munde erfahren, was
geschehen war: […]
3. Sonstiges:
• Κανένα απ’ τα δυο παιδιά δεν αξίωσε να δώσει σημασία σε μια τέτοια ερώτηση. °
Keines der beiden Kinder hielt es für nötig, auf eine solche Frage zu antworten. [iS von:
sie waren nicht gewillt zu antworten; sie ignorierten die Frage] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΠΑΓΟΡΕΥΩ
απαγορεύω
"να απαγορεύσει" – "να απαγορέψει":
Die Form απαγορέψει ist lt. Μάνεσης, S. 64, abzulehnen. (Gleiches gilt seines
Erachtens für die Formen δημοσιέψει, αγορέψει u.a.)
Ιορδανίδου (Τα ρήματα της νέας ελληνικής) hält hingegen für "απαγορεύω" sowohl die
Form auf "-εψ-" als auch jene auf "-ευσ-" für anwendbar (für "δημοσιεύω" und
"αγορεύω" hingegen – in Einklang mit Μάνεσης – nur letztere).
:ΑΠΑΝΤΑ, τα
Άπαντα, τα
(Gen.: των Απάντων)
= Sämtliche Werke [zB. eines Schriftstellers]
:ΑΠΑΝΤΩ
απαντώ (-άς)
1. Grundbedeutung:
antworten – z.B.:
• απαντώ στην ερώτηση ° auf die Frage antworten (die Frage beantworten)
• Ο Κώστας δεν της απάντησε. ° Kostas antwortete ihr [auf die Frage] nicht.
• Φρανκ, μου υπόσχεσαι να μου απαντήσεις ειλικρινά σε κάτι που θέλω να σε
ρωτήσω; ° Frank, versprichst du mir, mir ehrlich auf etwas zu antworten, das ich dich
fragen möchte?
2. Spezialbedeutung (insbesondere in Zusammenhang mit der Sprachlehre):

απαντά * ° es steht / es tritt auf [zB. ein bestimmtes Adverb]
*[lt. ΛΚΝ auch (unzutreffend hingegen lt. ΛΜΠ): απαντάται]
z.B.:
• Το επίρρημα "ανήμερα", όταν απαντά χωρίς προσδιορισμό, όπως στη φράση "πήγαμε
και ήρθαμε ανήμερα", σημαίνει "την ίδια ημέρα". Το επίρρημα όμως τούτο απαντά
συχνότατα και με προσδιορισμό συνήθως ημέρας γιορτής, που εκφέρεται σε
ονομαστική ή σε γενική, λ.χ.: "ανήμερα τα Χριστούγεννα", "ανήμερα της Λαμπρής".
[aus einem Aufsatz von Εμμανουήλ Κριαράς]
• το όνομα Πλάτων απαντά σε πολλά σημεία αυτής της μελέτης [Δ.Ν. Μαρωνίτης: Το εγκόλπιο
της ορθής γραφής]
• μια λέξη που απαντά δύο φορές στον Όμηρο [ΛΜΠ]
• H λέξη αυτή απαντά / απαντάται συχνά στον Όμηρο. (= υπάρχει, εμφανίζεται) [ΛΚΝ]
[ebenso]:
• Die "bad jobs" [sc. schlecht bezahlte Jobs mit geringer sozialer Absicherung (in den
USA)] findet man hauptsächlich im Bereich der haushaltsbezogenen Dienstleistungen.
° Οι "bad jobs" απαντούν κυρίως στον τομέα της παροχής υπηρεσιών νοικοκυριού.
:ΑΠΑΝΩ
απάνω
s. επάνω
:ΑΠΑΞΙΩΝΩ
απαξιώνω
• απαξίωσε να του απαντήσει ° er hielt es für unter seiner Würde, ihm zu antworten
[Pons online]
• Ο Χριστόφορος απαξίωσε ν’ ασχοληθεί περισσότερο μαζί της. ° Christophoros

würdigte sie [sc. diese Frau] keiner weiteren Beachtung. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "Πού είναι ένα δικό μου;" ξαναρώτησε, απαξιώνοντας να πει παιδί. ° "Wo ist eins von
meinen?" fragte sie wieder, ließ sich nicht dazu herab, das Wort Kinder auszusprechen.
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: Das Wort "παιδί" steht im griech. Buchtext in Kursivdruck]
:ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟΣ, -η, -ο
απαράδεκτος, -η, -ο
• Το σέρβις είναι εδώ απαράδεκτο, θα παραπονεθώ στον μαιτρ. ° Der Service hier
[in diesem Hotel] ist miserabel* (unter jeder Kritik / unmöglich), ich werde mich beim
Empfangschef beschweren. [GF+DF(*) aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• απαράδεκτες καταστάσεις ° unerhörte Situationen [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος
μισθωτού]
:ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ, -η, -ο
απαραίτητος, -η, -ο
• Όχι [,] δεν είναι απαραίτητο. Μπορώ να φέρω μια σαλάτα του σεφ απ’ το Μακ
Ντόναλντς. ° Muss ja nicht sein. [als Reaktion auf die (rhetorische) Frage, ob es denn
– wie vorgeschlagen – unbedingt Pizza sein müsse, was man miteinander essen werde]
Ich kann auch einen Chef-Salat von Mc Donald's bringen. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann:
Suche …]
• "Μην ανοίξεις", η Μαργκώ μ’ εμπόδισε, αλλά δεν ήταν απαραίτητο, γιατί ακούσαμε τη
φωνή της μαμάς [...]. ° "Nicht öffnen", hielt Margot mich zurück, aber es war überflüs-
sig.* Wir hörten Mutter [...] [GF+DF aus: Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ]
*[sc.: es bestand kein Grund für Margots Vorsicht (weil ihre Befürchtung
– dass ein SS-Mann vor der Tür stehen könnte – nicht zutraf, wo doch
Mutter bereits an der Tür stand)]
:ΑΠΑΡΝΙΕΜΑΙ
απαρνιέμαι (bzw. απαρνούμαι)
= verzichten / aufgeben // entsagen:
• η αναζήτηση της διεθνούς ασφάλειας προϋποθέτει ότι κάθε κράτος θα απαρνηθεί
μέσα σε ορισμένα όρια, την ελευθερία δράσης του, δηλαδή την κυριαρχία του °
die Suche nach internationaler Sicherheit setzt voraus, dass jeder Staat innerhalb
gewisser Grenzen auf seine Handlungsfreiheit, also seine Souveränität verzichtet
(innerhalb gewisser Grenzen seine Handlungsfreiheit, also seine Souveränität aufgibt)
[indem er sich den Entscheidungen einer (noch zu gründenden) übernationalen
Einrichtung zur Schlichtung von zwischenstaatlichen Streitigkeiten unterwirft]
[Eigenübersetzung]
• απαρνούμαι τον κόσμο ° der Welt entsagen [Pons online (unter "entsagen")]
:ΑΠΑΡΝΟΥΜΑΙ
απαρνούμαι
s. απαρνιέμαι
:ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΙΜΟΤΗΤΑ, η
απασχολησιμότητα, η
• η απασχολησιμότητά τους ihre [= der Studierenden] Vermittelbarkeit
am Arbeitsmarkt
[bzw.]
[the] [student] employability

[GF (Übersetzung lt. Buch von Χρ. Κάτσικας), DF und EF
aus der Sorbonne-Erklärung europäischer Bildungs-
minister]
• για την προώθηση της κινητικότητας και zur Förderung der Mobilität und arbeits-
της απασχολησιμότητας των Ευρωπαίων marktbezogenen Qualifizierung seiner
πολιτών [= Europas] Bürger
[bzw.]
to promote citizens' mobility and

employability
aus der Bologna-Erklärung der europäischen Bildungs-
minister]
• με στόχο την προώθηση της mit dem Ziel, die arbeitsmarktrelevanten

απασχολησιμότητας των Ευρωπαίων Qualifikationen der europäischen Bürger
πολιτών zu fördern
[bzw.]
in order to promote European citizens'

employability
aus der Bologna-Erklärung der europäischen Bildungs-
minister]
• βελτίωση της απασχολησιμότητας και Verbesserung der Beschäftigungsfähigkeit

μείωση των ελλείψεων δεξιοτήτων und Reduzierung der Qualifikationsdefizite
[bzw.]
improving employability and reducing skills

gaps
aus einem Dokument des Europäischen Rates]
• για να καλλιεργηθεί η απασχολησιμότητα um [...] die Beschäftigungschancen [der

Hochschulabsolventen] zu fördern
[bzw.]
for fostering employability

aus dem Berliner Kommuniqué der europäischen Bil-
dungsminister]
:ΑΠΕΙΡΟΣ, -η, -ο
άπειρος, -η, -ο
• με άπειρη προσοχή ° ungemein vorsichtig [legte sie die Erbse auf die Löffelspitze]
:ΑΠΗΓΑΝΟΣ, ο
απήγανος, ο
Το φυτό αυτό με τα κίτρινα άνθη χάρισε ο Ερμής στον Οδυσσέα για να μπορέσει να
ξαναδώσει ανθρώπινη μορφή στους συντρόφους του τους οποίους η μάγισσα Κίρκη
είχε μεταμορφώσει σε γουρούνια. Τον Μεσαίωνα, οι άνθρωποι φύτευαν τον απήγανο σε
κάθε κήπο για να ξορκίζει το κακό μάτι.
[Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, σ. 64]
:ΑΠΙΘΑΝΟΣ, -η, -ο
απίθανος, -η, -ο
• Της Κάρμεν της έρχονται οι πιο απίθανες ιδέες. ° Carmen kommen die tollsten Ideen.
:ΑΠΛΑ – :ΑΠΛΩΣ
απλά – απλώς
zur Unterscheidung (zum Bedeutungsunterschied):
- απλώς = μονάχα / μόνο ("εγώ απλώς υποστήριξα ότι")
- απλά = με απλότητα / με απλόν τρόπο
[Καλιόρης: Ιριδισμοί, S 51, und Μάνεσης, S 55]
:ΑΠΟ
από
a) von // aus
b) durch
c) seit // ab
d) [in Verbindung mit dem Komparativ]: als
2. από εκείνους (-ες, -α) (που) ... / από αυτούς (-ές, -ά) (που) ... :
• από πίσω της ξεκινούσε μια μαρμάρινη hinter ihr [sc. hinter der Frau, die mich in
σκάλα από εκείνες που βλέπουμε στις der Diele ihrer Villa empfing] begann eine
σαπουνόπερες της τηλεόρασης Marmortreppe, wie man sie in Soap
Operas im Fernsehen sieht
• Ευτύχημα, από εκείνα που συμβαίνουν το Ein Glücksfall, wie er höchstens einmal im
πολύ μια φορά το χρόνο, ήταν για παρά- Jahr vorkam, war etwa […]
δειγμα [...] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• αφού τους χτύπησε κι ένα χαλάζι από und [als] auch noch ein Hagel auf sie
κείνα που πέφτουν μια φορά στις τρεις niedergeprasselt war, ein solcher Hagel,
γενιές wie er nur einmal in drei Generationen
vorkommt [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Είν’ από κείνους τους ανέμους που δεν Es ist so ein Wind, der nicht lange anhält,
κρατούν πολύ, μα θα πάρει και δέντρα στο er wird aber auf seinem Weg [infolge
διάβα του. seiner Stärke] Bäume ausreißen.
• Πεντέξι άντρες, από κείνους που βλέπει Ein paar Männer, von der Sorte, wie man
κανείς τις εργάσιμες μέρες στα ξενοδοχεία, sie an Werktagen in Hotels antrifft, Kauf-
έμποροι και πλασιέδες, σκοτώνανε την leute und Handelsvertreter, schlugen ihre
ώρα τους στην τηλεόραση. Zeit vor dem Fernseher [im Salon des Ho-
tels] tot. // Einige der Männer, die man
üblicherweise an den Werktagen in den
Hotels antrifft, Händler und Vertreter, […].
• [...] από κείνες τις πρώτες [θυγατέρες του […]; beide [= die zwei gerade erwähnten
Ησύχιου], τις διάσπαρτες, [...] Frauen] gehörten zu jenen ersten Kindern
[von Hesychios], den verstreuten Sünden
[von ihm], […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι ήταν τα μάτια μιας γάτας! Από κείνες Und es waren die Augen einer Katze! So
που στέλνει ο Διάβολος όταν βαριέται να einer Katze, wie der Teufel sie schickt [*],
πάει ο ίδιος. wenn er keine Lust hat, selber zu kommen.
*[Anm.: praktikable Übersetzungsalterna-

tive wäre auch: "Einer von denen, die der
Teufel schickt"]
• Στ’ αυτιά μας έφτανε κάποιο καλοκαιρινό Einer der aktuellen Sommerhits drang uns
τραγούδι της μόδας, απ’ αυτά που ακούς ins Ohr, wie sie im Urlaub an sämtlichen
σ’ όλα τα μέρη της γης στις διακοπές. Orten der Welt zu hören sind.
3. zum Ausdruck eines "(an)statt" (zur Bezeichnung einer Wandlung, die sich im Zeit-
ablauf vollzogen hat)
(Konstruktionen wie από + Substantiv im Nominativ [bzw.] από ... να ...):
• από προτεστάντης είχε βαφτιστεί er war protestantisch gewesen, hatte sich
ορθόδοξος dann orthodox taufen lassen
[GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• [...] και στράφηκε: τον είδε, από [...] und [sie] wandte sich [zu ihm] um: Er,
ξαπλωμένος που ήταν πριν με κλειστά der eben noch mit geschlossenen Augen
μάτια, να ’χει αθόρυβα ανασηκωθεί και [...] dalag [= dagelegen war], hatte sich jetzt
να ’ναι αυτός που ανέβαζε σιγά-σιγά το halb [richtig: lautlos] aufgerichtet und
φυτίλι της λάμπας drehte [...] den Docht der Lampe [den sie
zuvor heruntergeschraubt hatte] langsam
wieder hoch [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "Πολύ δεν θέλει ο άνθρωπος / από απλός ---

εισπράχτορας / να γίνει Ναπολέωντας / να
γίνει αυτοκράτορας"
+
"Πολύ δεν θέλει ο άνθρωπος / από μικρός
κι αδύναμος / να γίνει Μεγαλέξαντρος / να
γίνει παντοδύναμος"
[Βασίλης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Πολύ δεν θέλει ο
άνθρωπος"]
• "κι από τα χωριά της Δράμας βρέθηκες ---

σε τόπους που σαν του καπνού τα φύλλα
βλέπουν τους ανθρώπους"
[Φώντας Λάδης: τραγούδι "Μετανάστες"]
4. (έρχομαι) από δω: s. unter εδώ (Z 3)

5. από δω [bei Vorstellungen einer Person]: s. unter εδώ (Z 4)
6. από εκεί και πέρα ([bzw.] από κει και πέρα): s. unter εκεί (Z 5)
7. από μέσα: s. unter μέσα (Z 5)
:ΑΠΟΒΡΑΔΙΣ
αποβραδίς
([wohl unrichtig auch:] αποβραδύς)
= gegen Abend / abends [Mandeson]
[bzw.:] overnight [° über Nacht; während der Nacht] [OEG]
:ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
αποδοτικός, -ή, -ό
= rentabel [Euro-Wb] [bzw.] effizient / ertragreich / produktiv [Pons online]
:ΑΠΟΗΧΟΣ, ο
απόηχος, ο
• Τέλειωνε η γιορτή μα όχι κι ο απόηχός της. ° Das Fest war vorbei, nicht aber sein
Nachklang. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΠΟΘΥΜΩ
αποθυμώ (-άς)
σε (τον, …) αποθύμησα:
vgl. die bedeutungsgleichen Formen von επιθυμώ (-είς) ("επιθύμησα") (s. dazu επιθυμώ
[Z 2]) und von πεθυμώ (-άς) ("πεθύμησα")
π.χ.:
• "μια μέρα μόνο λείπεις και σ’ αποθύμησα" [Γ. Πάριος: τραγούδι "Σ’ αποθύμησα"]
:ΑΠΟΚΑΘΙΣΤΑΜΑΙ
αποκαθίσταμαι
Passivform von αποκαθιστώ
:ΑΠΟΚΑΘΙΣΤΩ
αποκαθιστώ (-άς) (bzw. αποκατασταίνω)
vgl. zwei gegensätzliche Grundbedeutungen:
1) wiederherstellen [einen erwünschten Zustand]
z.B.:
• αργά χθες το βράδυ η ΔΕΗ αποκατέστη- gestern am späten Abend stellte die ΔΕΗ
σε την ηλεκτροδότηση [griechische Elektrizitätsgesellschaft] die
Stromversorgung [nach den witterungsbe-
dingten Ausfällen] wieder her
• οι διπλωματικές τους σχέσεις έχουν ihre diplomatischen Beziehungen sind
αποκατασταθεί wiederhergestellt (wieder aufgenommen)
worden
2) beseitigen / beheben [einen Schaden] // gutmachen [ein Unrecht]

z.B.:
• αποκατέστησε αμέσως τη ζημιά που είχε er beseitigte (behob) sofort den Schaden,
προκαλέσει den er verursacht hatte
[GF aus ΛΜΠ (!)]
• Στις περισσότερες από τις περιοχές αυτές In den meisten dieser Gebiete [in denen
οι βλάβες αποκαταστάθηκαν σε διάστημα Stürme zur Beschädigung von Strom-
το πολύ 2-3 ωρών. kabeln (und damit in weiterer Folge zu
Stromausfällen) führten] wurden die Schä-
den in einem Zeitraum von höchstens 2-3
Stunden behoben.
• Το μείζον είναι να αποκατασταθεί η ζημιά Das Wichtigste ist, dass der Schaden und
και η αδικία που έγινε εις βάρος των das Unrecht, das es zu Lasten der Schüler
μαθητών. gegeben hat, beseitigt (gutgemacht) wird.
[Aussage eines Lehrerfunktionärs (und
damit verbundene Forderung nach Neu-
benotung sämtlicher Prüfungsarbeiten
durch andere Prüfer), nachdem die Mani-
pulation der Benotung einiger Prüfungs-
arbeiten bekannt geworden war]
Anhang:
Konjugation von αποκαθιστώ: vgl. jene von καθιστώ
mit folgenden Modifikationen der Konjugation des Passivs (αποκαθίσταμαι):
Stamm 2*:
αποκατα- -σταθείς -σταθεί -σταθούμε -σταθείτε -σταθούν
σταθώ
Aorist:
αποκατα- -στάθηκες -στάθηκε -σταθήκαμε -σταθήκατε -στάθηκαν
στάθηκα
Sonstiges:
έχω αποκατασταθεί / έχεις αποκατασταθεί [usw.]
[bzw.**]
είμαι αποκατεστημένος*** (-η, -ο) / είσαι αποκατεστημένος*** (-η, -ο) [usw.]
***[auch: αποκαταστημένος]
:ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΩ
αποκαλύπτω
= [u.a.:] erkennen lassen [iS von: enthüllen, zeigen, offenbaren]
:ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΙΝΩ
αποκατασταίνω
s. αποκαθιστώ
:ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, η
αποκατάσταση, η
vgl. zwei gegensätzliche Bedeutungen:
1) die Wiederherstellung [eines erwünschten Zustands]
z.B.:
• η αποκατάσταση της δημοκρατίας die Wiederherstellung der Demokratie
• η αποκατάσταση της υγείας die Wiederherstellung der Gesundheit
2) die Beseitigung / die Behebung [eines Schadens] // die Wiedergutmachung [eines

Übels]
z.B.:
• η αποκατάσταση των ελαττωμάτων του die Beseitigung (die Behebung) der Män-
οχήματος gel (Fehler) des Fahrzeuges [welche zB.
die Verkehrssicherheit beeinträchtigen,
übermäßig Lärm oder Abgase verursa-
chen, etc.]
• η επιτυχημένη εφαρμογή μεθόδων die erfolgreiche Anwendung von [psycho-
αποκατάστασης ψυχωτικών καταστάσεων therapeutischen] Methoden zur Behebung
(Beseitigung) psychotischer Zustände
:ΑΠΟΚΤΩ
αποκτώ (-άς)
Das Verb wird auch dann verwendet, wenn etwas nicht käuflich (oder im Tauschweg
etc.), sondern unentgeltlich erworben wird; so z.B. im folgenden Satz, in dem sich die
Erzählerin auf ein Buch bezieht, das ihr eine Großtante geschenkt hatte: Περάσανε πια
τρία χρόνια από τότε που απέκτησα αυτό το βιβλίο.
:ΑΠΟΛΟΓΗΤΗΣ, ο
απολογητής, ο
• Στο βάθος δεν είμαι παρά ένας απολογητής της τεμπελιάς. Δε μου καίγεται καρφί για
κανενός είδους δράση. ° Im Grunde genommen bin ich nichts als ein Verfechter der
Faulheit. Mir liegt überhaupt nichts an irgendeiner Art von Tätigkeit. [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
:ΑΠΟΜΑΚΡΟΣ, -η, -ο
απόμακρος, -η, -ο
1. Grundbedeutung: fern / entlegen / abgelegen
2. als Persönlichkeitsmerkmal:
• η Ιουλία, [...], η φοβισμένη, η δειλή, η απόμακρη ° Ioulía, […], die ängstliche, die
scheue, die verträumte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Το ύφος της ήταν απόμακρο. ° Sie [= die Frau] wirkte geistesabwesend. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
• Η Γκρέτε είναι απόμακρο κορίτσι, σχεδόν αυτιστικό. ° Grete […] ist ein zurückgezo-
genes, fast autistisches Mädchen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΠΟΜΕΝΩ
απομένω
1. Grundbedeutung:
verbleiben / übrig bleiben:
• Η Άννα μπορεί να κληρονομήσει ό,τι απομένει. ° Anna kann erben, was [von dem
Geldbetrag] übrig bleibt.
2. απομένω να [bzw.] απομένω + Adjektiv:

• Τους είπα την είδηση, απόμειναν να με Ich erzählte es ihnen [sc. die unerfreuliche
βλέπουν. Nachricht], und sie starrten mich an [vor
Betroffenheit].
• Τράβηξα το σεντόνι που το σκέπαζε από Ich hob das Laken, das ihn [= den Leich-
το κεφάλι ως τ’ άρβυλα κι απόμεινα να τόνε nam / το λείψανο] vom Kopf bis zu den
βλέπω. Militärschuhen bedeckte, und verharrte in
seiner [= des toten Kameraden] Betrach-
tung.
• Απόμεινα να το βλέπω [το λουλούδι] Fast erschreckt verharrte ich [männl.] in

σχεδόν τρομαγμένος. ihrer [= der Blume] Betrachtung.
• Έτσι απόμεινα να τρέμω μέσ’ από τη So [= infolgedessen] verharrte ich zitternd

φρίκη μου, [...] vor Entsetzen, […]
• απομένω άφωνος (-η, -ο) sprachlos sein [Pons online]
• Σαν τους είπε ο Πετρώφ τις τιμές [...] Als Petroff ihnen die Preise nannte, …[die
απόμειναν με ανοιχτό στόμα. sich mit dem Verkauf von Rosenöl erzielen
lassen], bekamen sie vor Staunen den
Mund nicht mehr zu.
[Anm.: alternative Übersetzung: … blieb
ihnen vor Staunen der Mund offen]
• Έκλεισαν το τηλέφωνο κι η Μπέμπα Sie legten auf, und Beba saß da, die Ell-
απόμεινε με τους αγκώνες στηριγμένους bogen auf den Schreibtisch gestützt.
στο γραφείο. [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• Ήταν ένας περίπατος ολότελα ήσυχος. Es war ein vollkommen schweigsamer

Μόνο μια στιγμή μάς τάραξε μια ρουκέτα. Marsch [den wir Soldaten in der Nacht auf
Απομείναμε αυτόματα πετρωμένοι χάμου der Ebene zurücklegten]. Nur einmal
[...], ώσπου να περάσει πάνουθέ μας η brachte uns eine Rakete durcheinander.
άσπρη φέξη της. Σαν κατάπιε η νύχτα αυτό Sogleich lagen wir wie versteinert auf der
το προδοτικό μάτι, σηκωθήκαμε πάλι Erde, […], bis der weiße Schein über uns
βουβά [...]. hinweg gefahren war. Als die Nacht dieses
verräterische Auge verschluckt hatte, stan-
den wir stumm [wieder] auf …[und mar-
schierten weiter].
[Anm.: weitere analoge Beispiele – mit "μένω" – s. unter μένω (Z 3)]
:ΑΠΟΠΟΙΟΥΜΑΙ
αποποιούμαι
= ausschlagen [zB. Hilfe, ein Angebot, eine Ernennung]
:ΑΠΟΡΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
απορημένος, -η, -ο
= verwundert, erstaunt:
• Ο Σωτήρης την κοίταξε απορημένος. Sotiris schaute sie verwundert an.
• Η Κάρμεν τον κοιτάζει απορημένη. Carmen schaut ihn erstaunt an.

:ΑΠΟΡΙΑ, η
απορία, η
1. Grundbedeutung: die Frage [etc.]:
• Καμιά άλλη απορία; ° Noch irgendwelche Unklarheiten? [Frage des Vorsitzenden am
Ende einer Besprechung] [GF+DF aus: Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Όταν πλησιάζω το τέλειο, τότε είναι που αρχίζω να αμφιβάλλω· οπότε χρειάζομαι
κάποιον, για να του λύνω όλες μου τις απορίες. ° Wenn ich der Vollendung nahe bin,
beginne ich erst zu zweifeln und da brauche ich dann einen, dem ich alle meine Fragen
beantworte. [Aphorismus von Karl Kraus]
[DF+GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw. deren griechischer Übersetzung durch Άγγελος Παρθένης]
• Για οποιαδήποτε ερώτηση ή απορία έχετε μπορείτε να επικοινωνήσετε στην διεύθυνση

info @ malliaris.gr [Anm.: Hinweis auf der Homepage von malliaris.gr in Zusammen-
hang mit den über das Internet vorgenommenen Bestellungen]
2. με απορία:
• κι έτσι εξακολούθησε να με κοιτάζει με απορία ° und so [= und daher] sah sie mich
weiter fragend an [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΠΟΡΡΟΦΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
απορροφημένος, -η, -ο
• Η κοπέλα είχε ακουμπήσει στο κούφωμα της πόρτας κι έμοιαζε απορροφημένη σε
σκέψεις. ° Die [junge] Frau hatte sich an den Türrahmen gelehnt und schien in Ge-
danken versunken zu sein. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Κι όταν τύχαινε να ’ναι τόσο απορροφημένη που να ξεχνάει να τινάξει την στάχτη, [...]
° Und wenn sie mal in Gedanken vertieft die Asche [der von ihr gerauchten Zigarette]
abzuschütteln vergaß, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τον έβρισκε πιο απορροφημένο στην Αφρική από κάθε άλλη φορά, τίποτ’ άλλο δεν τον
ενδιέφερε ° er [Stefanos] meinte [iS von: fand, hatte den Eindruck], er [= der von Afrika
erzählende Gaston] sei noch stärker von Afrika in Beschlag genommen [wörtl.: in Afrika
vertieft / versunken] als bisher, nichts anderem [als Afrika] galt sein Interesse [GF+DF
aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΑΠΟΡΡΟΦΩ
απορροφώ (-άς und -είς)
1. zum Verhältnis der Begriffe απορροφώ und ρουφώ: s. unter ρουφώ (Z 3)
2. απορροφημένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΑΠΟΡΩ
απορώ (-είς)
= sich wundern (με / über), staunen, sich fragen etc.:
• Απορούμε με τις ανακοινώσεις αυτές. Wir wundern uns über diese Ankündigun-
gen.
• απορούσε πώς την είχε υπερασπιστεί er wunderte sich [nunmehr] [über sich
όταν ο Βάγκαλης είχε πει [...] selbst], dass er sie [= Gitte] verteidigt hat-
[Anm.: πώς (mit Betonungszeichen) → ent- te, als Vágalis [abfällig über sie] gesagt
spricht hier offensichtlich einem "wieso"]
hatte […]
• [...], ήταν μια μεγάλη περιπέτεια – απορώ […], das war ein gewaltiges Abenteuer
πώς βγήκα ζωντανός. [das ich mit den Krokodilen erlebte, die
mich beinahe zerfleischt hätten] – ich weiß
nicht*, wie ich [männl.] da lebend heraus-
gekommen bin.
*[alternative Übersetzungsmöglichkeit:
ich frage mich]
• "Πότε;" απόρησε. "Wann [war das] denn?" fragte er verwun-
dert [seine Schwester].
• "Γιατί όχι αυτήν;" απόρησε ο Πέτρος. "Warum nicht diese?" [sc.: Warum meinst
du, dass ich diese Frau nicht heiraten
soll?] sagte Petros erstaunt.
• Είναι ν’ απορεί κανείς με [...] Man kann nur staunen (Man kann sich nur
wundern) über ... [zB.: über die Ansichten
der griechischen Sportfunktionäre etc.]
[Eigenübersetzung]
[Anm.: απορημένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort ]
:ΑΠΟΣΒΟΛΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
αποσβολωμένος, -η, -ο
• Είμαι αποσβολωμένος. Ich [männl.] bin verblüfft. [über die Ge-
schichte, die mir der Mann erzählt]
[GF (Übersetzung aus dem Deutschen) + DF von
diablog.eu]
• Έμεινα αποσβολωμένη για μερικά Ein paar Augenblicke lang war ich [weibl.]
δευτερόλεπτα. völlig perplex [über seine Ahnungslosig-
keit]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Ο νεαρός ρασοφόρος έμεινε αποσβολω- Der junge Soutanenträger [= Umschrei-

μένος, [...] bung für παπάς / Priester] war [vor Ver-
blüffung, Überraschung etc.] wie vom Blitz
getroffen, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εκείνος με αναγνωρίζει και μένει απο- Er erkennt mich und steht wie vom Donner
σβολωμένος· [...]. gerührt; [...] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Ο Βάσος έμεινε να τον κοιτά αποσβολω- Vassos sah ihn verdutzt an.
μένος. [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• η Λάουρα στέκεται εκεί αποσβολωμένη Laura steht völlig verdutzt da

:ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
αποσπασματικός, -ή, -ό
• η αποσπασματική αισθητική ° die fragmentarische Ästhetik [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΠΟΣΠΩ
αποσπώ (-άς)
= [u.a.]:
1) entlocken:
• Είναι η μόνη αξιόλογη πληροφορία, που μπόρεσα να αποσπάσω από την Ελένη. °
Das ist die einzige bedeutende Information, die ich Εleni entlocken konnte (…, die ich
aus Eleni herausbekommen konnte).
2) ernten / einheimsen [Kritik, Preise]:
• Μια ταινία, που απέσπασε εξαιρετικές κριτικές και "έσπασε" τα ταμεία! ° Ein Film, der
exzellente Kritiken einheimste (erntete) und ~ein Kassenschlager wurde!
3) erzielen / gewinnen / erreichen [Stimmen bzw. Stimmenanteile bei einer Wahl]:
• στην Καρινθία το ακροδεξιό εθνικιστικό Κόμμα των Ελευθέρων απέσπασε μόλις
17,4%, έναντι του 44,9% πριν από τέσσερα χρόνια ° in Kärnten erzielte (gewann / er-
reichte) die extrem rechte nationalistische Partei der Freiheitlichen [bei den Landtags-
wahlen 2013] nur (noch) 17,4% [der Stimmen], gegenüber 44,9% vor vier Jahren
:ΑΠΟΣΤΑΣΗ, η
απόσταση, η
1. Grundbedeutung:
der Abstand / die Entfernung / die Distanz
2. η απόσταση αναπνοής:
• κι αυτός μπόρεσε να περιεργαστεί από απόσταση αναπνοής τα απίθανα ενδύματά
τους από μαύρες γιδοπροβιές ° und er durfte seinerseits, aus nächster Nähe, ihre
[= der Männer] abenteuerliche schwarze Ziegenfellkleidung betrachten [GF+DF aus:
Ζατέλη: Φως]
3. εξ αποστάσεως ° από μακριά [ΛΚΝ] – π.χ.:

• Tον είδα εξ αποστάσεως. [ΛΚΝ]
• Tον γνωρίζω μόνο εξ αποστάσεως. (= δεν τον γνωρίζω προσωπικά) [ΛΚΝ]
:ΑΠΟΣΤΟΛΗ, η
αποστολή, η
1) die Aufgabe:
• Αποστολή της κυβέρνησης αυτής θα ήταν να λάβει τα απαραίτητα μέτρα ώστε να [...]
° Aufgabe dieser [neuen] Regierung wäre es gewesen, die (unbedingt) notwendigen
Maßnahmen zu ergreifen, sodass [...]
2) der Einsatz / die Mission [iS von: spezielle (und längerfristige) Tätigkeit]:
• έπειτα από σειρά αποστολών στο εξωτερικό ° nach einer Reihe von Auslands-
einsätzen (von Einsätzen im Ausland) [arbeitete der Angestellte wieder in der Konzern-
zentrale]
3) die Mission [iS von: offizielle Vertretungsbehörde]:
• οι καταλήψεις των ελληνικών διπλωματικών αποστολών από τους Κούρδους °
die Besetzungen der griechischen diplomatischen Missionen [= Botschaften, Konsulate]
durch die Kurden
4) der Versand [zB. einer Ware] // das Versenden [zB. einer E-Mail]:
• η ταχυδρομική αποστολή ° der Postversand [einer Ware (an Stelle ihres Verkaufs
unmittelbar im Geschäft)]
:ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ, το
αποτέλεσμα, το
1. Grundbedeutung:
das Ergebnis, das Resultat
2. με αποτέλεσμα να ... :
• όταν ο χρόνος εργασίας στη μια χώρα wenn die Arbeitszeiten in dem einen Land
αυξάνεται με αποτέλεσμα να ακολουθούν erhöht werden mit der Folge, dass die
οι ανταγωνιστές, τότε [...] anderen Konkurrenten nachziehen, dann
[…]
• Ακόμη δεν γνωρίζουν την απάντηση στο Sie [sc. die Experten] kennen noch nicht
ερώτημα γιατί νοσούν βαριά και οι υγιείς, die Antwort auf die Frage, warum [an der
με αποτέλεσμα να χάνουν ακόμη και τη Schweinegrippe] auch die Gesunden
ζωή τους. schwer erkranken, mit der Folge (mit dem
Ergebnis / mit der Konsequenz), dass sie
sogar ihr Leben verlieren [= an der Krank-
heit sterben].
• Ο τυπογράφος έχει κάμει πάρα πολλά Der (Buch-)Drucker hat [auf dieser Seite]
λάθη με αποτέλεσμα το κείμενο να μη δίνει sehr viele Fehler gemacht, mit der Folge
νόημα. (mit dem Ergebnis / mit der Konsequenz),
dass der Text keinen Sinn ergibt.
• Κοζάνη: "Δίπλωσε" και πάλι χθες το Kozani: Auch gestern hat sich zu Mittag
μεσημέρι νταλίκα με αποτέλεσμα να [durch den starken Schneefall] wieder ein
διακοπεί η κυκλοφορία περισσότερο από Sattelschlepper ~quergestellt, weshalb der
μιάμιση ώρα. Verkehr mehr als eineinhalb Stunden
unterbrochen war.
• [...], με αποτέλεσμα να τρέχω από πίσω [...], weshalb ich ihm [sc. dem von mir be-
του ακόμα πιο πολύ gehrten Mann] noch mehr nachlief [als
früher]
:ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
αποτελεσματικός, -ή, -ό
= effizient // wirkungsvoll:
• η κατανάλωση – μάλλον το αποτελεσματικότερο ναρκωτικό ° der Konsum – wohl die
wirkungsvollste Droge [der kapitalistischen Gesellschaft]
:ΑΠΟΤΡΕΠΩ
αποτρέπω
= a) [etwas] verhindern // b) [jemanden von etwas] abhalten / abbringen
:ΑΠΟΤΣΟΣ (ο) [bzw.] ΑΠΟΤΣΟΥ (στου)

Απότσος (ο) [bzw.] Απότσου (στου)
• Πριν από 12 χρόνια στη στοά της οδού Πανεπιστημίου 10, εκεί όπου επί χρόνια
λειτουργούσε το θρυλικό ουζερί "Απότσος", άνοιξε το Cellier Le Bistrot, ένα All Day Bar
Restaurant, που γρήγορα καθιερώθηκε ως σημείο συνάντησης για επιχειρηματίες,
πολιτικούς, δημοσιογράφους, ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών και πολλών,
που επέλεγαν το κέντρο για τις αγορές τους. Τα θλιβερά γεγονότα, ωστόσο, που βιώνει
συχνά το κέντρο της Αθήνας την τελευταία 3ετία, που οδήγησαν στην απαξίωσή του,
"παρέσυραν" στην καταστροφική ορμή τους και το Cellier Le Bistrot, που γνωστοποίησε
στην πελατεία του ότι θα σταματήσει οριστικά τη λειτουργία του την Τρίτη 28
Φεβρουαρίου [2012]. [www.xenianews.gr/news.php?id=9367 (21.2.2012)]
• Θύμιζε [δηλ. η εικόνα] παλιά αφίσα, σαν αυτές που βλέπουμε ακόμα και σήμερα στο
ουζερί του Απότσου, [...] ° Es [sc. das Bild an der Wand] erinnerte an ein altes Poster,
wie die, die wir auch heute noch in der Ouzerie von Apotsos sehen können, [...]
• Την λέξη αυτή μού την είπε ο Κατσίμπαλης, θαρρώ το ’68, που με τραπέζωνε κάθε
μεσημέρι στου Απότσου, γιατί ήμουν τότε μπατίρης του κερατά.
[aus einem Buch von Ηλίας Πετρόπουλος]
• "Παρελθόν, παρόν και μέλλον και τα ιδεολογικά σου / τα σουρώνεις με ουζάκι στου
Απότσου το μπαράκι" [Μ. Ρασούλης: τραγούδι "Κυκλοθυμικός καιρός"]
:ΑΠΟΥΣΙΑ, η
απουσία, η
1. Grundbedeutung:
die Abwesenheit / das Fehlen
2. βάζω απουσία:
• Ο κύριος Κούντζε έβαλε απουσία στην Τζένη. // Ο κύριος Κούντσε έβαλε στην Τζένη
απουσία. ° Herr Kunze [= der Klassenlehrer] trug Jenny [= die nicht zum Unterricht
erschienene Schülerin] als nicht anwesend ein. [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
3. εν τη απουσία μου ° όσο ήμουν απών / κατά την απουσία μου [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Δεν ξέρω τι έγινε εν τη απουσία μου. [ΛΚΝ]
[Anm.: εν τη !]
:ΑΠΟΦΑΣΗ, η
απόφαση, η
a) der Entschluss / die Entscheidung
b) der Beschluss [förmliche Entscheidung]:
• Σχεδόν όλες οι αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου στη θητεία του Μακρή λαμβά-
νονταν ομόφωνα. ° Fast alle Beschlüsse des Gemeinderates in (= während) der
Amtszeit von Makris [als Bürgermeister] wurden einstimmig gefasst.
c) das Urteil [Gerichtsentscheidung]
2. (το) παίρνω απόφαση:

hat zwei verschiedene Bedeutungen:
a) αποφασίζω – zB.:
• Πήρα απόφαση να μην ξαναμιλήσω.
• Το πήρε απόφαση να παραιτηθεί.
b) συνειδητοποιώ – zB.:
• Το πήρε απόφαση ότι δεν έχει τίποτε να περιμένει.
• Πάρ’ το απόφαση ότι η κατάσταση θα τραβήξει σε μάκρος.
[Anm.: Im Fall a Konstruktion mit να {«ως βουλητικό το ρήμα "αποφασίζω"
συντάσσεται με βουλητική πρόταση, που εισάγεται με το να»} // im Fall b
Konstruktion mit ότι {«"συνειδητοποιώ" είναι ρήμα γνωστικό»} – siehe Παπα-
ζαφείρη 2, Seite 16 bzw. 15, die am Ende ihres Artikels schreibt:
"Το πήρα κι εγώ απόφαση να μην το τραβήξω άλλο σε μάκρος και σταματώ."]*
*) vgl. aber auch:

• Αν τα είχε δει όλ’ αυτά να γίνονται με κάποιον άγνωστο [...], ίσως το ’παιρνε απόφαση
να μη γυρέψει τίποτα παραπάνω απ’ όσα της έδωσε το όνειρο – και δεν ήταν λίγα. °
° Wenn sie dies alles träumend mit einem Unbekannten erlebt hätte […], hätte sie es
vielleicht hingenommen, nicht mehr zu erwarten als das, was der Traum ihr gab – und
das war nicht wenig. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[Anm.: το ’παιρνε απόφαση να, obwohl offensichtlich ein Fall der Bedeutungs-
variante b!]
:ΑΠΟΦΑΣΙΖΩ
αποφασίζω
1. Bedeutungen:
- entscheiden
- beschließen
- sich entschließen, sich entscheiden
2. Übersetzungsbeispiele:
• Του μίλησε αόριστα για κάποιο θερινό σεμινάριο [...] που είχε αποφασίσει να παρα-
κολουθήσει. ° Sie erzählte ihm diffus etwas von einem Sommerseminar, […] an dem
sie teilnehmen wollte. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Τη νιώθεις πια τη στάση αυτών που τ’ αποφάσισαν να μην πάνε ποτέ στη Σκιάθο και
προτιμούν να την περιδιαβάζουν στις σελίδες του Παπαδιαμάντη. [Anm.: τ’ αποφάσι-
σαν] ° Man kann sie inzwischen ganz gut nachempfinden: die Haltung derer, die sich
ein für alle Mal entschieden haben, nie nach Skiathos zu fahren [weil ihnen die touristi-
sche Vermarktung der Insel nicht gefällt], und es vorziehen, die Insel auf Papadiaman-
tis' Buchseiten zu durchwandern. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
3. Beispiele für die falsche Verwendung (aus: Παπαζαφείρη 2, Seite 15) (Grund: δεν
πρόκειται για αποφάσεις):
• Αποφάσισε ότι δεν υπήρχε άλλη λύση.
Richtig: Είδε καθαρά ότι δεν υπήρχε άλλη λύση και αναγκάστηκε να τη δεχτεί.
• Μπορούμε ν’ αποφασίσουμε ότι οι υπαινιγμοί τους δεν αφορούσαν εμάς;
Richtig: Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι οι υπαινιγμοί τους δεν αφορούσαν εμάς;
• Αποφασίζει ότι θα απεμπλακεί από τα σχέδια της κυβέρνησης, μόνον αν πάει στις
ΗΠΑ.
Richtig: Πιστεύει ότι θα απεμπλακεί από τα σχέδια της κυβέρνησης [κλπ.]
:ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
αποφασιστικός, -ή, -ό
1. allgemein zur Bedeutung:
Έχουμε [...] επίθετα [...], τα οποία [...] χρησιμοποιούνται – συχνότατα – με λανθασμένη
έννοια. Αυτό, λοιπόν που συνήθως λέμε "αποφασιστικός" παράγοντας είναι
"αποφασιστικής σημασίας" παράγοντας ("αποφασιστικός" δεν σημαίνει καθοριστικός,
κρίσιμος, αλλά αυτός που είναι αποφασισμένος, που χαρακτηρίζεται από
αποφασιστικότητα).
[Α. Παππάς: Υπο-γλώσσια, S. 138 f. // anderer Meinung ΛΜΠ, wo (ohne kritische
Anmerkung) beide Bedeutungen angeführt werden]
2. Beispiele:
• Ο Ίγκορ συνέχισε να κατευθύνεται αποφασιστικά προς το μέρος του. ° Igor bewegte
sich [= ging] entschlossen weiter auf ihn [sc. auf den ihm den Weg versperrenden
Mann] zu. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΠΟΧΡΩΣΗ, η
απόχρωση, η
• [...], που ανάλογα με την περίσταση παίρνει μια απόχρωση δραματικότητας ή και
υπεροψίας ° […], den Umständen entsprechend mit einem dramatischen oder [auch]
einem hochmütigen Unterton [wird von älteren Personen oft die Bemerkung "unsere
Generation" gemacht] [sc. syntaktisch wörtlich: (…), die den Umständen entsprechend
einen dramatischen oder auch hochmütigen Unterton bekommt/annimmt]
[bzw.]
[…], wobei je nach Umständen mal eine gehörige Portion [Anm.: treffender Wohl: ein
Hauch von] Dramatik, [oder auch] mal eine gewisse Arroganz [in ihrer Bemerkung]
mitschwingt [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΑΠΟΨΕ
απόψε
• Οριστικά αποφασίστηκε γι’ απόψε στις δύο και τέταρτο. ° Sie [die militärische Groß-
offensive] ist nun endgültig auf heute Nacht, Viertel nach zwei, festgelegt [worden].
[Anm.: απόψε bedeutet also nicht nur: heute Abend]
:ΑΠΟΨΗ, η
άποψη, η
1. [allgemein]:
• Παραδέχομαι πως αυτή είναι μια άλλη άποψη για το ίδιο έργο. ° Ich gebe zu, dies [sc.
das, was du eben als Interpretation des von mir gedrehten Films gesagt hast] ist eine
andere Betrachtungsweise desselben Werkes.
2. από απόψεως (+ Gen.) ° nach Ansicht (+ Gen.) / vom Standpunkt ...(Gen.) aus
[Wendt]
:ΑΠΡΟΣΙΤΟΣ, -η, -ο
απρόσιτος, -η, -ο
• Μπορούσες να την αγαπήσεις, να τη θαυμάσεις από μακριά, αλλά όχι και να την
πλησιάσεις. Αυτό μου άρεσε. Οι απρόσιτοι άνθρωποι μ’ έκαναν να αισθάνομαι
αξιόλογη, όταν μου παραχωρούσαν το χρόνο και τη συντροφιά τους. ° Man konnte sie
[diese Frau] aus der Ferne lieben und bewundern, ihr aber nicht nahekommen. Mir ge-
fiel das. Wenn mir unnahbare Menschen ihre Zeit und ihre Gesellschaft widmeten, ga-
ben sie mir [weibl.] ein Gefühl von Bedeutung. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΠΡΟΧΩΡΗΤΟ, το
απροχώρητο, το
• Η κατάσταση έχει φθάσει / έφθασε στο απροχώρητο.* ° ~Die Situation ist nicht mehr
tragbar. / ~Die Situation ist untragbar (unerträglich) geworden.
*) Vgl. alternative Ausdrücke zur Artikulation von "εξάντληση ανοχής/υπομονής"
in: Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, S. 36:
Δεν πάει άλλο. / Δεν αντέχω άλλο! / Έχω φθάσει στα όριά μου. / Δεν πρόκειται να
συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. / Δεν μπορώ να ανεχτώ τίποτα παραπάνω. u.a.
:ΑΠΤΟΗΤΟΣ, -η, -ο
απτόητος, -η, -ο
• Ο σερβοβοσνιακός στρατός, απτόητος από το βομβαρδισμό αρμάτων του από
αεροσκάφη του NATO, κατέλαβε την Σρεμπρένιτσα. ° ~Unbeeindruckt (~Unbeirrt) von
der Bombardierung ihrer Panzer durch Flugzeuge der NATO, nahm die bosnisch-serbi-
sche Armee [sc. die Armee der bosnischen Serben] [die Stadt] Srebrenica ein.
:ΑΠΩΘΗΜΕΝΑ, τα
απωθημένα, τα
βγάζω τα απωθημένα μου:
εκφράζω όλες τις κρυφές απογοητεύσεις μου, δυσαρέσκειές μου, έχθρες μου, ορέξεις
μου κτλ. [ΛΔΗ]
:ΑΡΑΓΕ
άραγε
• Τι να είχε απογίνει άραγε; Ίσως ζούσε Was war wohl aus ihm [sc. diesem Mann]
ακόμη! geworden? Vielleicht lebte er noch!
• [...]: άραγε κάποιος είχε αγαπήσει κάποτε Hatte wohl irgendwann einmal jemand
τα πόδια αυτά, [...]; diese Beine [der alten Frau] geliebt, [...]?
• Πόση ώρα άραγε στέκεται εδώ, σκέφτηκε Wie lang mag sie [= Leopoldine] schon da-
ο Βίλλι, [...] stehen, dachte [der eben aufgewachte]
Willi, […]
[DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
• Και στις κηδείες άραγε πώς κάνουν; Und bei Beerdigungen, wie mögen sie da
[wohl] sprechen? [sc. die Menschen dieser
Region, die dazu neigen, bei zahlreichen
Wörtern Koseformen zu verwenden] [(rhe-
torische) Frage einer über diesen Sprach-
gebrauch verwunderten Ortsfremden]
• Πού να πηγαίνουν άραγε όλα αυτά τα Wo kommen all die Sünden nur hin, die die
αμαρτήματα, στα οποία υποπίπτει Menschheit täglich begeht? […]
καθημερινώς η ανθρωπότητα; [...] [DF+GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw. deren
• Για τη Σάμσα, απεναντίας, το γράψιμο Für [Grete] Samsa hingegen war das
ήταν ορθολογική επιλογή. Θα έγραφε Schreiben [sc. die Schriftstellerei] [anders
άραγε αν δεν είχε τα μέσα να αγοράσει als für Franz Kafka] eine rationale Wahl.
έναν υπερσύγχρονο υπολογιστή [...]; Θα Würde sie denn schreiben, wenn sie nicht
έγραφε δίχως την ωραία τζαμαρία με τα die Mittel hätte, sich einen hypermodernen
φυτά, [...]; Χωρίς τη γραμματέα που Computer zuzulegen […]? Würde sie
απαντάει στο τηλέφωνο [...]; schreiben ohne die schöne Glaswand mit
den Pflanzen […]? Ohne Sekretärin, die
das Telefon bedient, […]?
• Να βρίσκεται άραγε εδώ το κρυμμένο Befindet sich etwa hier [sc. in dem eben
θέμα της; Erwähnten] ihr [= der Schriftstellerin] ver-
borgenes Thema?* / Ob sich hier wohl (Ob
sich etwa hier) ihr verborgenes Thema be-
findet? [GF+DF (*) aus: Όσες φορές]
• Άραγε, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει Sollte die Europäische Union eine unter-
εξελιχθεί σε μια υποανάπτυκτη περιφέρεια, entwickelte und dermaßen verarmte
η οποία είναι τόσο φτωχή ώστε να μη Region geworden sein, dass sie nicht mehr
μπορεί να εξασφαλίσει τα γεράματα den Lebensabend derer sichern kann, die
εκείνων που αναλώθηκαν στη δουλειά; ihr ganzes Leben lang schwer gearbeitet
Είμαι βέβαιος ότι υπάρχει δυνατότητα να haben? [rhetorische Frage im Sinne von:
εξασφαλισθεί μια αξιοπρεπής σύνταξη για Ist denn die Europäische Union {…} gewor-
όλους, εάν επιβληθεί μεγαλύτερη φορο- den {…}?] Ich behaupte, dass sich eine an-
λογία στους εργοδότες. gemessene Rente für alle unter der Bedin-
gung gewährleisten lässt, dass die Kapital-
erträge stärker besteuert werden.
[GF+DF aus dem Protokoll einer Debatte im Europäi-
schen Parlament]
• Τι έκανε άραγε τους ανθρώπους να μου Was veranlasste die Menschen eigentlich,
μιλάνε; mit mir zu sprechen? [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΑΡΑΖΩ
αράζω
• Προς τι όλα τούτα τα ταξίδια; Γιατί να μην μπορεί ν’ αράξει κι αυτός; ° Wozu all diese
Reisen? Warum konnte nicht auch er endlich irgendwo Fuß fassen und zur Ruhe kom-
men? [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
:ΑΡΑΛΙΚΙ, το
αραλίκι, το
• Μια βόλτα στο Κολωνάκι δεν είναι ποτέ εύκολη υπόθεση. Τουλάχιστον όχι για εκείνους
που δεν έχουν καταφέρει ακόμα να τιθασεύσουν τις επιθυμίες τους και το... αρχέγονο
ένστικτο της κατανάλωσης και της διασκέδασης. Στον παράδεισο των αγορών για τα
γούστα τα καλά, με τα απαραίτητα καφέ να φέρνουν βόλτα την πλατεία και τα γύρω
στενάκια, το Κολωνάκι τραβάει τα βλέμματα των Αθηναίων, στο Ολυμπιακό καλοκαίρι
που ροκανίζει τις μέρες του. Αίθουσες τέχνης και φυσικά μουσεία θα βρείτε στο διάβα
σας σε τούτα εδώ τα μέρη, γιατί καλό το αραλίκι, αλλά και η κουλτούρα κουλτούρα!
[aus einer Reportage in der Zeitung "Τα Νέα", 24.8.2004]
:ΑΡΑΠΗΣ, ο / :ΑΡΑΠΙΝΑ, η
αράπης, ο / αραπίνα, η
1) ο αράπης (Pl.: οι αράπηδες [bzw.] οι αραπάδες):
• τον αράπη κι αν τον πλένεις, το σαπούνι σου χαλάς ° wenn du einen Neger weiß wa-
schen willst, zerstörst* du die Seife (Es ist sinnlos, den Charakter eines Mitmenschen
völlig verändern zu wollen.) [Grabner-Haider, S. 148]
*[Anm.: richtig: vergeudest (vgl. ΛΜΠ, S. 1953, Pkt. 15 von Stichwort "χαλώ")]
2) η αραπίνα:
• μια καινούργια υπηρέτρια, μια αραπίνα απ’ το Σουδάν ° eine neue Hausdienerin,
eine Schwarze aus dem Sudan [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΑΡΑΧΝΗ, η
αράχνη, η
οι αράχνες:
bedeutet nicht nur "die Spinnen", sondern auch: die Spinnweben
[s. dazu: Κ. Μουρσελάς: Βαμμένα κόκκινα μαλλιά, S. 178, 5. bis 9. Z. des 2. A.]
:ΑΡΓΑ
αργά
• αργά-αργά ° gemächlich [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΡΓΩ
αργώ (-είς)
• Δεν ήμουνα όμορφη [,] γι’ αυτό άργησα Ich [weibl.] war keine Schönheit, deshalb
να παντρευτώ και να κάνω παιδιά. habe ich erst spät geheiratet und Kinder
bekommen.
• άργησε πολύ κι αυτός ως παιδί να μιλήσει auch er hat als Kind (sehr) lange ge-
braucht, (um) zu sprechen (= bis er spre-
chen konnte) / auch er hat als Kind erst
sehr spät gesprochen (zu sprechen ange-
fangen)
• γι’ αυτό κι άργησε ν’ ακούσει τις φωνές deshalb hörte er auch erst später [iS von:
που ερχόντουσαν από την Γκόλντεν Στρητ nicht gleich / nicht sofort] die Stimmen aus
der Golden Street
• Εδώ στο Κάιρο αργούμε να μάθουμε τις Hier in Kairo [um das Jahr 1880] erfahren
εξελίξεις στον πολιτισμένο κόσμο. wir die Entwicklungen [in] der kultivierten
Welt mit Verspätung.
• Η Ιουλία [...] θ’ αργούσε μάλλον να χάσει Ioulía […] sollte ihre Sianka [= την σιάνκα
την δικιά της. (eine Art Alpdruck in der Kindheit)] recht
spät [sc. erst in eher fortgeschrittenem
Alter] verlieren. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μα όταν εκείνος αργούσε να φανεί, Wenn aber Gabríl [wörtl.: er] zu lange auf
πήγαινε η Λιλή και τον έβρισκε στο βουνό. sich warten ließ [sc. mit dem (üblichen) Be-
such bei seiner Schwester Lilí im Dorf],
ging Lilí auf den Berg [auf dem er lebte],
um ihn aufzusuchen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο Πακαλάκου άργησε λίγο ν’ απαντήσει. Pakalákou antwortete nicht sofort. Dann

Ύστερα είπε: "[...]". sagte er: "[…]". [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν άργησα να καταλάβω το γιατί. Ich merkte bald, warum [sc.: warum das so
gemacht worden war].
• Το μπουκάλι με το κρασί δεν άργησε να Die Weinflasche war bald geleert [= ausge-
αδειάσει, [...] trunken], […] [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
• Εκείνα βέβαια δεν άργησαν να φανούν Diese freilich [sc. die Vögel (= τα πουλιά),
πως ήταν βαλσαμωμένα. die aufgereiht auf dem Tisch standen] ent-
puppten sich bald als ausgestopft, einbal-
samiert. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΡΕΣΩ
αρέσω
• Σ’ όποιον αρέσω. ° Es ist mir egal, ob ich gefalle. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• "Σ’ όποιον αρέσουμε / για τους άλλους δεν θα μπορέσουμε" [Λ. Νικολακοπούλου: τραγούδι
"Σ’ όποιον αρέσουμε"]
-ΑΡΙΑ [bei Zahlen]

-αριά
Η κατάληξη -αριά, για αριθμούς πάνω από δέκα, σημαίνει "περίπου".
Χρησιμοποιείται για τους αριθμούς 10, 12, 15, 20, 25, 30, 35 κτλ. μέχρι 100, 150, 200,
300, 400, 500 κτλ. μέχρι 900. Για αριθμούς πάνω από 900 δεν χρησιμοποιείται. Το
τελευταίο φωνήεντο του αριθμού χάνεται, π.χ. δεκ-αριά, δωδεκ-αριά, δεκαπεντ-αριά,
εικοσ-αριά, ογδοντ-αριά, εκατονπενηντ-αριά, πεντακοσ-αριά.
Για το 100 λέγεται εκατοντ-αριά.
Το ποσό που δηλώνεται μ’ αυτόν τον τρόπο είναι ουσιαστικό θηλυκού γένους, που έχει
πάντοτε μπροστά του το άρθρο "μια" ή την αντωνυμία "καμιά" και δεν κλίνεται.
[ΛΔΗ, σ. 458]
Π.χ.:
• θυμήθηκε αμυδρά μια τέτοια βραδιά πριν από καμιά δεκαριά χρόνια ° er erinnerte
sich dunkel an einen ähnlichen Abend vor zirka zehn Jahren [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
Εργοστάσιο]
• από το δεύτερο αυτοκίνητο πηδάν κάτω καμιά δεκαπενταριά οπλισμένοι φαντάροι °

von dem zweiten [Last-]Wagen springen ungefähr fünfzehn bewaffnete Soldaten
[herunter] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Στη σοφίτα [...] κοιμήθηκα καμιά εικοσαριά ώρες. ° In der Mansarde […] verschlief ich
an die zwanzig Stunden. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Πόσος κόσμος ήταν στην συγκέντρωση; – Θα ήσαν καμιά διακοσαριά άτομα. [ΛΔΗ]
• Θα έρθουν πολλοί το Σάββατο το βράδυ στην γιορτή; – Υπολόγιζε να έρθουν καμιά

εικοσιπενταριά άτομα. [ΛΔΗ]
• Ο μεθυσμένος βγήκε απ’ την ταβέρνα, έκανε τρικλίζοντας μια δεκαριά βήματα και
κάθισε ύστερα σ’ έναν πάγκο που ανακάλυψε στην άκρη του πεζοδρόμιου. [ΛΔΗ]
:ΑΡΙΘΜΟΣ, ο
αριθμός, ο
Zum Verhältnis der Begriffe "αριθμός" und "νούμερο":
vgl. Μάνεσης, S. 63:
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. [...] "αριθμός" (όχι "νούμερο"), [...]
:ΑΡΙΣΤΟΚΡΑΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
αριστοκρατικός, -ή, -ό
1) aristokratisch
2) nobel, vornehm, edel:
• στο εστιατόριο ενός αριστοκρατικού ξενοδοχείου ° im Restaurant eines noblen (vor-
nehmen) Hotels
• στο Κολωνάκι, μια από τις πιο αριστοκρατικές συνοικίες της Αθήνας απέναντι από το
Λυκαβηττό ° in Kolonaki, einem der nobelsten (vornehmesten) Stadtviertel Athens
gegenüber dem Lykavittos
• τα αριστοκρατικά ποτήρια της σαμπάνιας ° die edlen Champagnergläser [DF+GF aus:
Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΑΡΚΩ [bzw.] :ΑΡΚΕΙ

αρκώ (-είς) [bzw.] αρκεί
1. Grundbedeutung: genügen, ausreichen
2. αρκεί να:
• Παθιαζόταν με τις λεπτομέρειες. Αρκεί να Sie besaß eine Leidenschaft für Details.
προσέξεις πώς διαλέχτηκαν οι κορνίζες Man muss nur darauf achten [iS von: das
των φωτογραφιών κι όλα τ’ άλλα αντικεί- sieht man schon daran], wie die Fotorähm-
μενα [...] chen und all die anderen Gegenstände [in
ihrer Wohnung] ausgewählt sind, […]
• Όμως αποφάσισαν [...] να πάνε όσο [...], [sie] beschlossen aber, so weit wie nur
γίνεται πιο μακριά. Αν είναι δυνατόν κοντά möglich zu fliehen. Am liebsten wollten sie
στο Θεό, στην άγρια φύση με τ’ άγρια in die Nähe Gottes, sie wollten in der Wild-
θηρία, αρκεί να μη συναντήσουν άνθρωπο. nis bleiben, nahe den wilden Tieren, nur
weit weg von den Menschen.
[GF+DF aus: Kalimerhaba (Text von Μίκης Θεοδωρά-
κης)]
• ήταν έτοιμη να του δώσει ό,τι βαστούσε [sie] war im Begriff, ihm das zu geben, was
στα χέρια της, ό,τι ακόμα της ζητούσε με τα sie in den Händen hielt, war bereit, ihm
καπρίτσια του, αρκεί να της έλεγε κάτι alles zu gewähren, was er durch sein
καθαρότερα [...] merkwürdiges Verhalten angedeutet haben
könnte [wörtl.: noch von ihr verlangte],
wenn er ihr nur deutlicher […] das sagte
[= sagen würde], worauf [wörtl.: etwas
sagte] […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. αρκούμαι ° sich begnügen (mit / σε):

• Η Άννα παρήγγειλε μια τεράστια μερίδα παγωτό, ενώ εγώ αρκέστηκα σε μια κόκα
κόλα λάιτ. ° Anna bestellte (sich) eine Riesenportion Eis, während ich mich mit einem
(Coca-)Cola light begnügte.
:ΑΡΜΕΝΑΚΙ, το
Αρμενάκι, το
• τα Αρμενάκια ° die [zwei] jungen Armenier
[bzw. (synonym):]
• τα Αρμενόπουλα ° die [zwei] Armenierjungen
[GF+DF jeweils aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΑΡΜΥΡΙΚΙ, το [bzw.] :ΑΛΜΥΡΙΚΙ, το

αρμυρίκι, το [bzw.] αλμυρίκι, το
= die Tamariske [Pflanzenart] [vgl. griech. und deutsche Wikipedia]
BSe:
• [...]· κάπου κάπου ένα αρμυρίκι, μια τούφα βούρλα, φαρμακεροί φλόμοι. °
° a) Hie und da stand ein wilder Feigenbaum, eine Tamarinde, einige Königskerzen,
Schilf. [bzw.] b) Hie und da stand eine Tamariske, ein Büschel Binsen, giftige Königs-
kerzen. [Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 37, ca. Mitte // DF 1: S. 26, ca. Mitte, bzw. DF 2: S. 29, 2.+3. Z.]
• Να, τ’ αρμυρίκια του γιαλού τα θλιβερά δεντράκια! [Μυρτιώτισσα: Άπαντα, S. 46 (Gedicht

"Ζάκυνθος")]
• "Θε μου, πώς περνούν τα χρόνια / σαν χρωματιστά μπαλόνια, / τα φιλιά και τ’ αρμυ-
ρίκια / που σκορπούν τα πιτσιρίκια" [Α. Δασκαλόπουλος: τραγούδι "Χρωματιστά μπαλόνια"]
:ΑΡΝΟΥΜΑΙ [bzw.] ΑΡΝΙΕΜΑΙ
αρνούμαι [bzw. (lt. ΛΜΠ alltagssprachlich)]: αρνιέμαι
a) ablehnen / zurückweisen:
• Ο Πέτρος αρνήθηκε το τσάι που του πρόσφερε η Μαρία. ° Petros lehnte den Tee [sc.
die Tasse Tee] ab, den ihm Maria anbot.
• Έβγαλε και της πρόσφερε τσιγάρο, μα η Μαρία αρνήθηκε. ° Er nahm eine Zigarette
heraus und bot sie ihr [= Maria] an, aber Maria lehnte ab.
• Μόνο λίγο νερό τής έδινε ένας υπηρέτης του κάθε πρωί και κάθε βράδυ, που εκείνη το
αρνιόταν πια για να πεθάνει μια ώρα αρχύτερα· μα της το έδιναν με το ζόρι. °
° Am Morgen und am Abend gab einer seiner Diener ihr [= der (mit dem Ziel ihrer Tö-
tung) an den Baum gebundenen Gefangenen] nur ein wenig Wasser, was sie, um
schneller zu sterben, zurückwies, jedoch vergeblich, man zwang sie, es zu trinken.
b) abstreiten / leugnen:
• το βράδυ η Μαρία θα τα αρνείται όλα ° am Abend [wenn ich sie zur Rede stelle] wird
Maria alles [was ich ihr vorwerfe] abstreiten (leugnen) [sc.: sie wird behaupten, es nicht
getan zu haben]
• αρνήθηκε κατηγορηματικά ότι τους είχε παραγγείλει ποτέ δύο φράκα ° er stritt ent-
schieden (energisch) ab, dass er bei ihnen [sc.: in der Schneiderei] jemals zwei Fracks
bestellt hatte
c) sich weigern:
• Αρνείται να πει οτιδήποτε στους δημοσιογράφους. ° Er weigert sich, den Journalisten
irgendetwas [über den Mordfall] zu sagen.
d) absagen [iS von: eine Einladung nicht annehmen]:
• Εάν μας προσκαλέσει σε δείπνο κάποιος που δεν συμπαθούμε, πρέπει να αρνηθούμε
αμέσως. ° Wenn uns jemand zum Abendessen einlädt, den wir nicht mögen, müssen
wir sofort absagen.
• Με κάλεσε ξανά ο Νίκος. Του αρνήθηκα πάλι. ° Nikos hat mich neuerlich [zum Essen]
eingeladen. Ich habe ihm wieder abgesagt. [weil ich ihn unsympathisch finde]
2. σε (τον / την ...) αρνούμαι:

• με τις γυναίκες που τον ήθελαν κι αυτός mit den Frauen, die nach ihm schmachte-
δεν τις αρνιόταν ten und die er nicht abwies
• "Κι αν την παράτησε ο άλλος;" ρώτησε ο "Und wenn der andere [Mann (dessent-
Γιακώβ. – "Δεν τον αρνήθηκε αυτή." wegen sie ledig geblieben ist)] sie ver-
schmäht hat?" fragte Jaków. – [Reaktion:]
"Dann hat sie ihn dennoch nicht verges-
sen." [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αρνούμενη βέβαια διά παντός και την Und natürlich schwor sie auch der Mutter-
Παναγία τους. gottes der [= ihrer] Herrschaften für immer
ab. [sc. die türkische Bedienstete, die im
Haus einer christlichen Familie arbeitete,
bisher – "neben" der moslemischen Re-
ligion – auch an die Muttergottes der
Christen geglaubt hatte und nun aufgrund
ihrer schlechten Erfahrungen mit der
Familie diesen Glauben aufgab]
• "Αν ήτανε να σ’ αρνηθώ / μια μέρα απ’ τη ---

ζωή μου / να σταύρωνα τα χέρια μου / και
να ’βγαινε η ψυχή μου"
[Στ. Κουγιουμτζής: τραγούδι "Αν ήτανε να σ’ αρνηθώ"]
• "Αρνήσου με / ξέρω πως σκέφτεσαι να ---

φύγεις / μακριά από μένα να ξεφύγεις /
να χωρίσουμε."
[Α. Βίσση: τραγούδι "Αχ δε μ’ αγαπάς"]
:ΑΡΠΑ-ΚΟΛΛΑ
άρπα-κόλλα (bzw. Schreibweise bei ΛΚΝ: άρπα κόλλα)
1. Worttyp:
undeklinierbares Substantiv (so Mackridge, S. 326: το άρπα-κόλλα, und ΛΜΠ: η άρπα-
κόλλα) bzw. Adverb (so ΛΚΝ, Pons online; ΛΜΠ verzeichnet eine Verwendung des
Substantivs als Adverb)
2. Bedeutung:
hurried and botched job/work [Mackridge, S. 326]
[botched work ° Flickwerk, Pfuscherei]
[bzw.]
κάνω κάτι (στο) άρπα-κόλλα ° etwas ganz schlampig machen [Pons online]
:ΑΡΧΗ, η
αρχή, η
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. από την αρχή
3.1. κατ’ αρχήν [bzw.] καταρχήν
3.2. κατ’ αρχάς
4. ευθύς εξ αρχής [bzw.] ευθύς εξαρχής: s. unter ευθύς (Adverb)
a) der Anfang (der Beginn)
b) das Prinzip
c) die Behörde
2. από την αρχή:

• [...], που έπρεπε [...] να δένει από την αρχή τα κορδόνια του ° […], der [...] seine
Schnürsenkel wieder ganz neu binden musste [GF+DF aus: Όσες φορές]
3.1. κατ’ αρχήν [bzw.] καταρχήν:

a) Bedeutung:
στα βασικά σημεία / κατά βάση (= im Prinzip / grundsätzlich [etc.])
Beachte: Nach überwiegender Meinung falsch ist die Verwendung in der Bedeutung:
στην αρχή / πρώτα / αρχικά (= zu Beginn, zunächst)
[vgl. etwa Παπαζαφείρη 1, S. 79, bzw. Χ. Ζαμπούνης: Savoir vivre, S. 198]
[ebenso Μάνεσης, S. 72]:
Συγχέεται [...] η έκφραση "κατ’ αρχήν" με την "κατ’ αρχάς": η πρώτη σημαίνει όμως
"βασικά", "στα κύρια σημεία" (en principe, γαλλικά), ενώ μόνον η δεύτερη σημαίνει
"εν πρώτοις", "αρχικά".
Anm.: Ε. Μαρινόπουλος: 100 γλωσσικά θέματα, S. 138 ff., hält die Verwendung
in der Bedeutung "στην αρχή / πρώτα / αρχικά" hingegen für zulässig – unge-
achtet dessen, dass auch er festhält, dass "κατ’ αρχήν" in der Juristensprache
die Bedeutung hat: "κατά βάσιν / κατά γενικόν κανόνα".
BS:
• Τα επιρρήματα στη δημοτική γλώσσα λήγουν κατ’ αρχήν σε "-α", πολλά όμως λήγουν,
κατά τον λόγιο τύπο, σε "-ως", ενώ άλλα χρησιμοποιούνται και με τους δύο τύπους.
=
Die Adverbien in der Dimotiki(-Sprache) enden grundsätzlich (im Prinzip / prinzipiell / im
Allgemeinen) auf "-α", viele enden aber, entsprechend der Katharevousa-Form [wörtl.:
der gelehrten Form], auf "-ως", während andere mit (= in) beiden Formen verwendet
werden. [GF: Α. Μάνεσης: Η νεοελληνική γλώσσα στη νομική επιστήμη]
b) Schreibweise:
• Lt. Μάνεσης sollte nur die Schreibweise "κατ’ αρχήν" (nicht: "καταρχήν") verwendet
werden (vgl. S 58 und 59).
• Anderer Meinung Α. Παππάς (Υπο-γλώσσια Β', S 97): " 'εξάλλου', 'εξίσου', 'εντέλει',
'κατεξοχήν', 'καταρχήν', κ.ά., δεν γράφονται στη δημοτική με δύο λέξεις, αλλά με μία".
3.2. κατ’ αρχάς ° στην αρχή, αρχικά [ΛΚΝ] // πρώτα πρώτα, αρχικά [ΛΜΠ] // zu
Beginn, zunächst (einmal), ursprünglich
[Anm.: κατ’ αρχάς ist zu unterscheiden von κατ’ αρχήν / καταρχήν (s. dazu näher
oben, Z 3.1)]
BS:
• Κατ’ αρχάς δημιουργήθηκε μεταξύ τους μια συμπάθεια που εξελίχθηκε σύντομα σε
δυνατή φιλία. ° Zunächst (einmal) (Zu Beginn / ursprünglich) entstand zwischen ihnen
eine Sympathie, die sich bald zu einer engen [wörtl.: starken] Freundschaft entwickelte.
[DF: Eigenübersetzung]
:ΑΡΧΗΓΙΛΙΚΙ, το
αρχηγιλίκι, το
= the post of leader [Mackridge, S. 321] // (λαϊκ.) το να είναι κανείς αρχηγός, η
αρχηγία [ΛΜΠ] // (προφ.) η εξουσία που ασκεί ο αρχηγός και το αξίωμά του [ΛΚΝ]
π.χ.:
• "τώρα το δρόμο μου τον βρήκα / γκρεμίστηκαν τ’ αρχηγιλίκια" [Χ. Αλεξίου: τραγούδι
"Η μπαλάντα της Ιφιγένειας"]
• weitere BSe s. zB. "Ντέφι" Nr. 11, S. 56, 2. Spalte // Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Πριν
από το τέρμα, S. 63, 9. Z.
:ΑΡΧΗΤΕΡΑ
αρχήτερα
s. αρχύτερα
:ΑΡΧΙΖΩ
αρχίζω
1.1. Grundbedeutung:
anfangen, beginnen
1.2. Umschreibungen für die Ausdrücke "anfangen" / "beginnen":

• Κάπως έτσι δύνανται να τελειώνουν Ungefähr so kann manch eine unglückliche
μερικοί άτυχοι έρωτες ή ν’ αρχίζουν άλλοι Liebe zu Ende gehen oder manch eine
πιο άτυχοι. andere, noch unglücklichere, ihren Anfang
nehmen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• κι όσες γυναίκες βρέθηκαν στο σπίτι und alle Frauen, die sich gerade im Haus
άρχισαν να ετοιμάζουν πανιά και να befanden, machten sich daran, Tücher zu
ζεσταίνουν νερό holen und Wasser zu kochen
• Παρ’ όλα αυτά, δεν πρέπει να θεωρήσου- Trotzdem [sc. trotz aller Probleme] darf
με ότι η Ένωση άρχισε να διαλύεται ή ότι [= soll(te)] man nicht meinen, dass die
βρίσκεται σε αδιέξοδο. [Europäische] Union im Begriff sei sich
aufzulösen, oder, dass sie sich in einer
Sackgasse befinde.
[GF+DF aus einem Aufsatz von Kostas Simitis]
• Έχω αρχίσει να γίνομαι άθεος, σκέφτηκε. Ich bin auf dem besten Weg [Anm.: Alter-
native: Ich bin auf dem Weg], Atheist zu
werden, dachte er.
• άρχισε να τρέχει σαν να την κυνηγούσαν sie rannte los, als wären zehn Hunde
δέκα σκυλιά hinter ihr her [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αυτός άρχισε να προσεύχεται δυνατά, [...] Er betet jetzt laut [und nicht mehr – wie
bisher – stumm] […]
• Ο αμαξάς, βρίσκοντας συμπάσχοντα, Der Kutscher wurde jetzt, da er einen

άρχισε να ηρεμεί. Leidensgenossen gefunden hatte, etwas
ruhiger. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αρχίσατε να συνεφέρνετε απ’ το χαράκω- Ihr [Soldaten auf Fronturlaub im Hinterland]

μα, βλέπω ... erholt euch langsam vom [Dienst im]
[Schützen-]Graben, sehe ich ...
[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // drei Punkte
jeweils im Original]
• Το μάτι του είχε αρχίσει πάλι ν’ αγριεύει. Sein Blick wurde langsam wieder wütend.
• έχει αρχίσει να εκνευρίζεται er [dieser Mann] wird schon langsam

[= schön langsam] nervös [provoziere ihn
deshalb nicht]
• Η Κάτριν άρχισε να μ’ εκνευρίζει. // Σιγά Allmählich nervte Kathrin mich.

σιγά η Κάτριν άρχιζε να με εκνευρίζει. [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Όταν άρχισε να καταλαβαίνει ότι [...] Als ihr allmählich klar wurde, dass […]
• μα [...] είχαν αρχίσει να τον μαθαίνουν doch allmählich kannten sie ihn nun [sc.
seine Wesensart] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• είχε αρχίσει να νιώθει μια ελαφριά er spürte allmählich einen leichten Wider-
δυσφορία willen [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Μερικές γυναίκες είχαν δουλειά σ’ εκείνο Einige Frauen hatten in dem Zimmer, in
το δωμάτιο κι άρχισαν να δυσφορούν με dem er [der Gast] untergebracht war [und
την αρχοντική του επιθυμία να κοιμηθεί ως jetzt (am Vormittag) noch immer schlief],
το μεσημέρι. etwas zu tun, und diese Feine-Herren-Art,
bis mittags zu schlafen, missfiel ihnen all-
mählich. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Και να που τα κατάφερε σιγά-σιγά, μόνη Aber [wörtl.: Und] siehe da, sie [die Frau]
της, να τους κάνει ν’ αρχίσουν να την schaffte es mit der Zeit, ganz allein, alle
ανέχονται, [...] dazu zu bringen, daß sie sie [= die Frau]
allmählich ertrugen […]
• Η Κλητία, με την απουσία τόσους μήνες Und während der langen Monate, in denen
του κυνηγού Μάρκου [...], άρχισε να χάνει der Jäger Markos nicht da war […], ließ
την μεγάλη έγνοια της για το χάνι, να Klitias Eifer in der Herberge allmählich
νοσταλγεί τις δουλειές στο σπίτι, να βρίσκει nach, sie sehnte sich zunehmend nach
κάθε τόσο προφάσεις για να μένει der Arbeit im Haus [sc. im Wohnhaus der
περισσότερο εκεί. Familie (außerhalb der Herberge)] und
fand immer wieder einen Vorwand, sich
dort länger aufzuhalten.
• [...], αφού γεγονός ήταν πως κάτι άρχιζε […], denn auf ihrem Kopf [wörtl. dort oben]
να διαφαίνεται εκεί πάνω: ένα αχνό και wurde tatsächlich nach und nach etwas
απαλό τρίχωμα sichtbar: ein seidenweicher, zarter Haar-
wuchs [bei dem Mädchen, dem aufgrund
einer Krankheit die Haare ausgefallen
waren] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τότε θ’ αρχίσω να ντύνομαι. Έτσι κι Dann will [iS: von: werde] ich mich mal
αλλιώς πολύ χρόνο δεν έχουμε. langsam umziehen. Viel Zeit ist sowieso
nicht mehr.
• [...] ώστε λίγο αργότερα [...] μου φάνηκε [...], dass es mir kurz danach […] so vor-
ότι αρχίζω να τρελαίνομαι. kam, als würde ich gleich verrückt.
• Για κοίτα έξω, μπορεί να άρχισε και να Schau doch mal raus, vielleicht schneit es
χιονίζει! ja schon!
• Μερικοί είχαν αρχίσει να μπαινοβγαίνουν Einige Leute gingen bereits ein und aus
στο μαγαζί και τους κοίταζαν σαν να μην [sc. in dem Wirtshaus, das zunächst noch
είχαν ξαναδεί πατέρα με κόρη. fast leer gewesen war] und starrten sie [sc.
Ioulía und ihren Vater] an, als hätten sie
noch nie einen Vater mit seiner Tochter
gesehen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Άρχισα να βαράω με την αξίνα. Ich drosch mit der Hacke drauflos.
[DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• τότε μπορεί να άρχιζε και κανένας λιθοβο- und dann könnte es sogar zu einer Steini-
λισμός gung kommen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• άρχισα να υποψιάζουμαι ...[μήπως ...] mir kam der Verdacht, […]

• Άρχισα να υποπτεύουμαι πως [...] In mir stieg der Verdacht auf, dass [...]
• και στον καφέ επάνω άρχισε μια und beim Kaffeetrinken [nach dem gemein-
ενδιαφέρουσα θεωρητική συζήτηση samen Mittagessen] entwickelte sich [zwi-
schen den beiden] eine sehr interessante
theoretische Diskussion
Kalimerhaba]
• [...] αρχίζει να έχει σιγά σιγά την αίσθηση sie bekommt langsam vorweihnachtliche
ότι πλησιάζουν τα Χριστούγεννα Gefühle [als sie die ersten Mandarinen in
diesem Herbst isst] [Anm.: αρχίζει να έχει
→ sie beginnt zu haben → sie bekommt]
• Σαν ξύπνιος έμπορας που ήτανε, άρχισε Als klugem Kaufmann wurde ihm [nun]
να καταλαβαίνει πως [...] klar, dass […] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• τότε που την βρήκαν καβάλλα σ’ ένα damals, als man sie [= Ioulía] rittlings auf
σκυλί και την έδειραν, και το σκυλί άρχισε einem Hund sitzend entdeckte und sie ver-
να τους γαβγίζει prügelte und daraufhin der Hund ([alterna-
tiv:], worauf der Hund) sie [= die Leute, die
Ioulía verprügelten] anbellte [weil er mit
Ioulía weiterspielen wollte]
[GF aus: Ζατέλη: Φως / DF: Eigenübersetzung]
[Anm.: In der Originalübersetzung wird das

Wort "άρχισε" nicht eigens wiedergegeben:
"damals, als man Ioulía rittlings auf einem
Hund entdeckte und sie verhaute und der
Hund bellte")]
1.3. Beispiele, wo "αρχίζω" im Deutschen nicht eigens wiedergegeben wird:

• Κι άρχισαν να κατεβαίνουν τα παιδιά Und die Kinder stiegen mit viel Vorsicht
απ’ το κάρρο με πολλές προφυλάξεις κι und mit genausoviel Unsinn im Kopf aus
άλλα τόσα καμώματα, [...] dem Wagen, [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι άρχισε, σε κάθε σπασμωδική εισπνοή Und bei jedem krampfhaften Einatmen von
του, να του δίνει ένα μικρό χαστούκι στο Thomas [wörtl.: von ihm] gab sie ihm [zum
μάγουλο. Bekämpfen seines Schluckaufs] einen
kleinen Klaps auf die Wange.
• Και η Κλητία λύθηκε στα γέλια κι άρχισε Und Klitia lachte und lachte und küsste
να φιλάει τον Θωμά, [...] Thomas, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "[...]", του είπε καθώς είχε καθήσει στο ° "[…]", sagte sie; sie hatte sich auf den
δάπεδο κι άρχιζε να του λύνει τα παπού- Fußboden gesetzt und band die Schnür-
τσια, τα κορδόνια, ενώ αυτός έβγαλε μόνος senkel seiner Schuhe auf, während er
του το άσπρο σακκάκι και γιλέκο seine weiße Jacke und seine Weste selbst
auszog [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• σήκωσε το χέρι του κι άρχισε να το κατε- er hob die Hand hoch und ließ sie [zur
βάζει όπου έβρισκε, το ίδιο άρχισαν να Züchtigung der Kinder, die um ihn herum-
κάνουν και οι μεγάλοι γυιοί ή παραγυιοί του standen] mal hier, mal dort herunterfallen,
auch seine älteren Söhne und Stiefsöhne
taten das gleiche [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. όλα αρχίζουν και τελειώνουν με ... :

• Αισθηματικά και τέτοια; Ούτε λόγος. Γι’ αυτόν όλα αρχίζουν και τελειώνουν με το κτήμα
του. ° Liebschaften? Niemals. Der Hof [sc. sein Bauernhof in Ohlsdorf] ist sein Ein und
Alles. [M.a.W.: Für ihn (= Thomas Bernhard) gibt es nur seinen Bauernhof.] [DF+GF aus:
André Müller im Gespräch mit Thomas Bernhard]
:ΑΡΧΙΤΕΡΑ
αρχίτερα
s. αρχύτερα
:ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙ, το
αρχονταρίκι, το
= der Empfangsraum [und zwar eines Klosters]
:ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
αρχοντικός, -ή, -ό
• το σπίτι [...] ήταν μεγάλο κι επιβλητικό, "αρχοντικό" θα το λέγανε σήμερα οι τουρίστες
των επαρχιών ° das Haus [...] war groß und eindrucksvoll, "herrschaftlich" würden es
heute die [in die Provinz] anreisenden Touristen nennen [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΑΡΧΥΤΕΡΑ
αρχύτερα
[επίρρημα] = πιο πριν, πιο μπροστά, πρωτύτερα [ΛΜΠ] // (λαϊκότρ.) νωρίτερα [ΛΚΝ]
// so schnell wie möglich [Μουρσελάς: Βαμμ.]
κυρίως στη φράση: μια ώρα αρχύτερα = όσο γίνεται νωρίτερα, το ταχύτερο δυνατό
[ΛΜΠ]
[bzw.]
συνήθ. στην έκφραση: μιαν ώρα αρχύτερα = όσο γίνεται πιο γρήγορα [ΛΚΝ]
π.χ.:
• ας ξεμπερδέψουμε μια ώρα αρχύτερα [ΛΜΠ]
• Θέλω να φύγω από δω μιαν ώρα αρχύτερα. [ΛΚΝ]
• Nα πεθάνω μιαν ώρα αρχύτερα, να ησυχάσω. [ΛΚΝ]
• Ας φύγουμε τώρα, για να ’μαστε μιαν ώρα αρχύτερα στο σπίτι, μην πιάσει καμιά
βροχή. [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Τα όσα άκουσα απ’ το Στεπάν με κάνανε Alles, was ich von Stepan [über die Ge-
ν’ αποφασίσω να φύγω μιαν ώρα αρχύ- fährlichkeit der Lage] gehört hatte, ließ
τερα. mich den Entschluss fassen, so früh [= so
bald] wie möglich zu fliehen.
• Μόνο λίγο νερό τής έδινε ένας υπηρέτης Am Morgen und am Abend gab einer
του κάθε πρωί και κάθε βράδυ, που εκείνη seiner Diener ihr [= der (mit dem Ziel ihrer
το αρνιόταν πια για να πεθάνει μια ώρα Tötung) an den Baum gebundenen Gefan-
αρχύτερα· μα της το έδιναν με το ζόρι. genen] nur ein wenig Wasser, was sie, um
schneller zu sterben, zurückwies, jedoch
vergeblich, man zwang sie, es zu trinken.
• "Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα / ας καθαρί- ---

σουμε μια ώρα αρχύτερα"
[Γεράσιμος Τσάκαλος: τραγούδι "Τι σήμερα, τι αύριο, τι
τώρα"]
:ΑΡΩΤΩ
αρωτώ (-άς)
= ρωτώ [s. zB. Σακελλαρίου]
π.χ.:
• [...] και δε σ’ αρώτησα πούθε είσαι ° […] und so habe ich [dich] noch nicht gefragt,
woher du kommst [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• "Τις μυγδαλιές αρώτησα / ωχ αμάν αμάν αμάναμ / ποιο άσπρο είν’ το πιο άσπρο"
[Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Αμάναμ"]
• Τι να μ’ αρωτήσει, ρε, εμένα; [Μ. Λουντέμης: Ο Γολγοθάς μιας ελπίδας, σ. 180]
• Τώρα, αρώτα το Σιακαβέλα. [Μ. Λουντέμης: Ο Γολγοθάς μιας ελπίδας, σ. 180]
:ΑΣ
ας
Übersicht:
1. [allgemein]:
a) zum Ausdruck eines Wunsches (bzw. Sehnens); einer Empfehlung bzw.
Ermunterung etc.; einer ermunternden Aufforderung
b) zum Ausdruck eines "egal" / "mag sein" / "ungeachtet dessen"
2. κι ας
3. ας είναι
4. ας είσαι καλά / ας είναι καλά: s. unter καλά (Z 1)
5. ας πούμε: s. unter λέω (Z 3.1)
1. [allgemein]:
a) zum Ausdruck eines Wunsches (bzw. Sehnens); einer Empfehlung bzw.
Ermunterung etc.; einer ermunternden Aufforderung:
• Ας ήσουν [...] Wärst du bloß […] [Ausdruck eines
Wunsches] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ω! ας ήτανε Θεός στον ουρανό, μονάχα Ach, wenn doch nur ein Gott im Himmel
για ν’ ακούσει τούτη την προσευκή [= wäre, nur um dieses eine Gebet [von mir]
προσευχή] μου [...] zu erhören, […]
• Ας του ’γραφε πια το γράμμα που περι- Wenn sie ihm doch endlich den Brief
μένει. Κάθε μέρα δεν κάνει άλλο παρά να schriebe, den er so erwartete [GF: den er
περιμένει αυτό το γράμμα. erwartet]. Jeden Tag tue er nichts anderes,
als auf den Brief zu warten [erzählte er].
• Σου ’ρχεται να κλαις, και συλλογιέσαι: "ας Du möchtest weinen [sc.: dir ist zum Wei-
ήτανε να πεθάνω να τελειώσει αυτό ...". nen zumute] und denkst: Ach, könnt ich
[doch bloß] sterben, damit das ein Ende
hat ... [sc. diese körperlichen Strapazen
etc.] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // drei
Punkte jeweils im Original]
• Ας ήταν [...] τούτη την ώρα να τα νιάζεται Möge sich jetzt [in diesem Moment] […]
[= νοιάζεται] μια άλλη μάνα τα δυο μου eine andere Mutter um meine beiden [(als
[αγόρια], σαν που νιάζουμαι [= νοιάζομαι] Soldaten an der Front stehenden) Söhne]
[ε]γώ τον ξένο στρατιώτη που μας φεύγει, kümmern, so wie ich mich um den fremden
[...]. Soldaten [den wir bei uns zu Gast haben]
kümmere, der uns morgen verlässt […].
[Anm.: "möge sich" iS von: "wenn sich
doch bloß" / "hoffentlich"]
• Ας μας συγχωρεθεί. Wir bitten deshalb um Nachsicht. [wörtl.: es

möge uns verziehen werden.]
• Ας περίμεναν λίγο καιρό ακόμα κι ας μην Man solle noch etwas warten und [die
την πίεζαν [την Ιουλία] σε τίποτα. kranke] Ioulía zu nichts drängen. [so lau-
tete der Ratschlag der Ärzte (gegenüber
Ioulías Familie)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] αλλά ποιος τάχα είναι αθώος; "Ο […] Aber wer ist denn [schon] unschuldig?
αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω." "Wer unter euch ohne Sünde ist, der werfe
Ας παρουσιαστεί κάποιος αναμάρτητος και den ersten Stein." Möge einer, der ohne
δέχομαι να με σκοτώσει. Sünde ist, erscheinen, und ich lasse mich
von ihm töten.
• Είναι η σειρά της απονιάς φαίνεται, ας Heute scheint wohl die Herzlosigkeit zu
μην περιμένω βοήθεια από κανέναν. herrschen, ich sollte lieber von niemandem
Hilfe erwarten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] – ας μην τα νομίζουμε απλοϊκά ή λίγα. […] – wir sollten das [was sie tun] nicht für
naiv halten, auch nicht geringschätzen.
• Ας μη στενοχωριόταν – [...] Die Sorge [sc.: die Sorge der Frau] war
überflüssig – […] [wörtl.: Hätte sie sich
doch nicht gesorgt]
• ας αρχίσουμε fangen wir an [Eigenübersetzung]
• ας καθίσουμε λίγο setzen wir uns (doch / mal) kurz hin

[Eigenübersetzung]
b) zum Ausdruck eines "egal" / "mag sein" / "ungeachtet dessen":

• Ας είναι και λίγο μεγαλύτερή σου! Ας Sie ist vielleicht etwas älter als du! Mag sie
αγαπάει και τον κυνηγό! auch den Jäger lieben! [ungeachtet all
dessen solltest du sie heiraten]
• Ω, ναι, ας μας βρουν, ας έρθουν να μας Ach ja, sollen sie uns doch finden, sollen
βρουν τώρα! sie doch jetzt kommen und uns finden! [es
macht mir nichts (bzw. es wäre mir gerade-
zu recht)] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Ας λέγανε ό,τι θέλανε. Sollten sie doch reden, was sie wollten.
[sc. die Leute im Dorf über das Verhalten
jener Frau] / Man mochte [= Mochten sie
doch] über sie sagen, was man wollte.
• [...] Κι ας μην τα ’βλεπαν με τα μάτια τους […] Mochten die Menschen es auch mit
– [...] eigenen Augen nie gesehen haben – […]
[sc.: das Blut (= τα αίματα) an den
Wänden] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. κι ας ° auch wenn / selbst wenn / obwohl:

• Δε νύσταζε κι ούτε ήταν κουρασμένος κι ας είχε κοιμηθεί μονάχα λίγες ώρες τη νύχτα.
° Er war nicht schläfrig, auch nicht erschöpft, obwohl er nur ein paar wenige Stunden
[in der Nacht] geschlafen hatte. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
3. ας είναι ° meinetwegen [Wendt]

[bzw.:]
• Μα πήρε άλλη στο τέλος – ας είναι. Πήρα Er hat aber zum Schluss eine andere zur
κι εγώ άλλον. Frau genommen [als mich (obwohl wir
einander einmal nahegestanden waren)] –
sei's drum. Ich habe auch einen anderen
geheiratet. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] Ας είναι. Θα έρθω τώρα αμέσως στο [...] Sei dem, wie ihm wolle. [= Sei dem
θέμα μας, γιατί ο χρόνος είναι πάντοτε {eben von mir Erwähnten}, wie ihm sei.] Ich
πολύτιμος. komme nun [sogleich] zu unserem Thema,
denn Zeit ist immer etwas Kostbares.
• "Ας είναι κι έτσι", υποχώρησε η "Mag sein" [dass es so ist, wie du behaup-
Φεβρωνία. test], gab Fewronía nach. ["Aber dennoch
…"] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[im selben Sinn:]

• "Ας!" είπε η Όλγα. "Und wenn schon!" sagte Olgha. [Ausdruck
[Anm.: bloßes "Ας!" – nicht "Ας είναι!"] der Gleichgültigkeit (iS von: "Egal" / "Das
spielt keine Rolle")] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΣΕ
άσε
s. unter αφήνω
:ΑΣΕΤΥΛΙΝΗ, η [bzw.] :ΑΣΕΤΙΛΙΝΗ, η

ασετυλίνη, η [bzw.] ασετιλίνη, η
• ο καστανάς της γωνίας χουχούλιαζε τα der Kastanienbrater an der Ecke wärmte
χέρια του γύρω στη λάμπα της ασετυλίνης sich die Hände an der Acetylenlampe
• μπροστά στη λάμπα ασετιλίνης ενός vor der Acetylenlampe eines Maronen-
γωνιακού καστανά verkäufers [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
• Μια λάμπα της ασετιλίνης με δυο άφτρες Eine Acetylenlampe mit doppeltem Docht
άναβε πάνω στο ξυλένιο τραπέζι. brannte auf dem hölzernen Tisch [im
Unterstand in einem Schützengraben im
1. Weltkrieg].
• Τα πρόσωπα, φωτισμένα από την ασετι- Die unrasierten Gesichter [der Soldaten im
λίνη, ήταν αξούριστα, άσπρα σαν από Unterstand in einem Schützengraben im
γύψο. 1. Weltkrieg], von der Acetylenlampe ange-
strahlt, waren weiß wie Gips.
• η άφθονη άσπρη φέξη της ασετιλίνης der grell [grelle] weiße Schein der Acety-
lenlampe [im Unterstand in einem Schüt-
zengraben im 1. Weltkrieg]
• "Σάββατο κι απόβραδο και ασετυλίνη / ---

στην Αριστοτέλους που γερνάς"
[Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Οδός Αριστοτέλους"]
:ΑΣΗΚΩΤΟΣ, -η, -ο
ασήκωτος, -η, -ο
1. [allgemein]:
• Όταν πηγαίναμε ύστερα στις κάμαρες, τις βρίσκαμε παγωμένες και μπαίναμε κάτω
από τις χοντρές βελέντζες, τις ασήκωτες, σκεπάζοντας το κεφάλι ως απάνω. °
Wenn wir dann in die Schlafräume gingen, waren sie eiskalt, und wir krochen unter die
dicken, bleischweren Wolldecken und zogen sie uns bis über den Kopf. [GF+DF aus:
• Σαλεύουμε αδιάκοπα κάτω απ’ τον ασήκωτον ίσκιο του θανάτου. ° Wir [= die Solda-
ten an der Front] bewegen uns ständig im bedrückenden Schatten des Todes.
2. [als Wesenszug eines Menschen]:

= πάρα πολύ σοβαρός, λιγομίλητος (λέγεται συνήθως για άντρες) [ΛΔΗ]
:ΑΣΗΜΙ
ασημί
[Neutrum]
= silbern / silbrig [als Farbe]
:ΑΣΙΚΗΣ, ο
ασίκης, ο
• Και κείνος έτσι μεγαλείο είναι. Αψηλόσωμος, μουστακαλής, ασίκης, μεγαλοκαμωμένος.
° Jener [sc. unser General] ist genauso prächtig [wie der Fantasiename, den wir Solda-
ten ihm gaben]. Hochgewachsen, schnurrbärtig, verwegen und breit. [GF+DF aus:
Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΑΣΙΚΙΚΟΣ, -η, -ο
ασίκικος, -η, -ο
• βάλαμε στο κεφάλι, ασίκικα γερτό προς τ’ αυτί, το γαλάζιο σκουφί της επανάστασης °
wir [= die Soldaten] setzten die blaue Mütze der Revolution verwegen über das Ohr
:ΑΣΟΔΥΟ, το
ασόδυο, το (bzw. ασσόδυο, το)
ζαριά στην οποία το ένα ζάρι δείχνει ένα και το άλλο δύο [ΛΚΝ (mit der Schreibweise
ασόδυο)]
π.χ.:
• Έφερα ένα ασόδυο. [ΛΚΝ]
• "Η μια ζαριά χειρότερη απ’ την άλλη / από τ’ ασσόδυο στα ντόρτια, στις διπλές"
[Κ. Βίρβος: τραγούδι "Η ζαριά"]
• "Έφτασ’ η ψυχή στο στόμα / μ’ ένα ασσόδυο ακόμα / απ’ τον κόσμο θα χαθώ."
[Κ. Βίρβος: τραγούδι "Ρίξε μια ζαριά καλή"]
• [weiteres BS]: Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Παιχνίδι χωρίς κανόνες, S. 23, 1. Z. des 2. A.
:ΑΣΟΡΤΙ
ασορτί
• Όταν καλοκαίριαζε, η δασκάλα των Wenn es Sommer wurde, trug meine
γερμανικών μου φορούσε κόκκινα γάντια, Deutschlehrerin stets rote Häkelhand-
πλεγμένα με βελονάκι, και ασορτί κραγιόν. schuhe und dazu passenden Lippenstift.
• τα ασορτί κοκκινωπά της παπούτσια ihre zum Kleid passenden roten Schuhe
• Έπινε το τσάι της από ένα κινέζικο Sie trank ihren Tee aus chinesischem
σερβίτσιο. Σ’ ένα πιατάκι με Μογγόλους Porzellan. Auf einem Tellerchen mit
πολεμιστές έλειωνε το βούτυρο. Στην mongolischen Kriegern schmolz die Butter.
ασορτί τσαγιέρα [...] Auf der dazugehörigen Teekanne […]
:ΑΣΟΣ, ο
άσος, ο (bzw. άσσος, ο)
1. Grundbedeutung:
das As [Spielkarte; metaphorisch für einen Menschen, der über eine besondere Fähig-
keit auf einem bestimmten Gebiet verfügt]
2. zur gleichnamigen Zigarettenmarke:

• Μου δίνετε παρακαλώ έναν Άσσο* φίλτρο; ° Would you please give me a [packet of]
"Ace" [i.e. Papastratos No.1] tipped? [Mackridge, S. 127 / eckige Klammern im Original]
*[in der griechischen Ausgabe (S. 204): έναν άσσο]

• Κάπνιζε, χρόνια τώρα, άσσο. ° Er rauchte nun schon seit Jahren Papastratos
No. 1.**
• Έπαιζε μ’ ένα πακέτο τσιγάρα άσσο στα χέρια. ° Er spielte mit einem Paket [= einer
Packung] Papastratos No. 1.**
**[GF+DF jeweils aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
:ΑΣΠΡΗ, η
άσπρη, η
= η ηρωίνη [ναρκωτικό] [ΛΔΑ, σ. 26 + σ. 48 // ΛΚΡ // ΛΚΝ]
:ΑΣΠΡΟΣ, -η, -ο
άσπρος, -η, -ο
1. άσπρη μέρα: χαρούμενη και ευτυχισμένη στιγμή [ΛΜΠ]
π.χ.:
• από τότε που χάσαμε τον πατέρα μας, δεν είδαμε άσπρη μέρα [ΛΜΠ]
[zur Herkunft des Ausdrucks s. Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 11]
2. δίνω άσπρη κόλλα: s. unter κόλλα, η (Z 3)
:ΑΣΣΟΔΥΟ, το
ασσόδυο, το
s. ασόδυο, το
:ΑΣΣΟΣ, ο
άσσος, ο
s. άσος, ο
:ΑΣΤΕΡΙ, το
αστέρι, το
• Ένα αστέρι ξεκόλλησε ξαφνικά απ’ τον ουρανό και πήγε και έπεσε πίσω απ’ το βουνό.
"Έπεσε ένα αστέρι", σιγοψιθύρισε ο δάσκαλος. "Κάνε, κυρ Αλέκο, μια ευχή",
σιγοψιθύρισε και το παιδί. [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Εμένα με νοιάζει, σ. 146]
:ΑΣΤΡΑΠΗ, η
αστραπή, η
1. Grundbedeutung:
der Blitz
2. έγινε αστραπή:
Το φαινόμενο της αστραπής είναι ακαριαίο. Μεταφορικά παρομοιάζομε κάποιον που
έγινε άφαντος με την αστραπή και λέμε ότι έγινε αστραπή [...], έφυγε τόσο γρήγορα που
δεν τον αντιληφθήκαμε. [Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 177]
:ΑΣΤΡΑΠΟΒΡΟΝΤΑ, τα
αστραπόβροντα, τα
= das Gewitter ("das Donnern und Blitzen")
π.χ.:
• "Καλύτερα γεράματα παρά αυτά τα νιάτα / γεμάτα απ’ αστραπόβροντα κι από καημούς
γεμάτα." [Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Δεν είναι κόσμος πια αυτός"]
:ΑΣΥΓΚΡΑΤΗΤΟΣ, -η, -ο
ασυγκράτητος, -η, -ο
• Εκείνα τα Χριστούγεννα, ο θείος Νικόλαος ήταν ασυγκράτητος: φαινόταν συνεπαρμέ-
νος από την ιδέα του Δηλιγιάννη να εκδώσει γραμματόσημα με θέμα τους Ολυμπιακούς:
"Τι φίλαθλον πνεύμα!" αναφώνησε. "Τι μεγαλειώδης εθνική ιδέα!" ° An jenen Weih-
nachtstagen [des Jahres 1895] war [Onkel] Nikólaos nicht zu halten [vor Enthusiasmus]:
er schien völlig überwältigt von [Ministerpräsident] Dilijánnis' Idee, Briefmarken zum
Thema der Olympiade herauszugeben: "Welcher Sportsgeist!" rief er aus. "Was für eine
grandiose nationale Idee!" [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• η Λυζέλ τού εξήγησε ποιος ήταν ο πατέρας της γελώντας ασυγκράτητα ° Lucelle
konnte sich kaum halten vor Lachen, als sie ihm erklärte, wer ihr Vater war [GF+DF aus:
:ΑΣΥΝΑΙΣΘΗΤΟΣ, -η, -ο
ασυναίσθητος, -η, -ο
[Anm.: ασυναίσθητος ist zu unterscheiden von αναίσθητος (= bewusstlos; ge-
fühllos)!]
= unwillkürlich / unbewusst:
• Ασυναίσθητα αυτός άπλωσε το χέρι του και [...] ° Unwillkürlich streckte er die Hand
aus und […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ασυναίσθητα, το χέρι του άνοιξε και το χαρτονόμισμα του ξέφυγε. ° Unwillkürlich

öffnete sich seine Hand, und die Banknote entsank ihr. [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
• Η Λία χαμογέλασε ασυναίσθητα. ° Lia lächelte unbewusst. [als der Arzt das Zimmer
betrat] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΑΣΥΡΜΑΤΟΣ, -η, -ο
ασύρματος, -η, -ο
• Τα στοιχεία αυτά μέσω ασύρματης επικοινωνίας μεταδίδονταν από το πλοίο [...] στη
ξηρά εκεί όπου βρισκόταν ο Η/Υ.
:ΑΣΥΣΤΟΛΟΣ, -η, -ο
ασύστολος, -η, -ο
• αντιγράφει ασύστολα ° sie [sc. diese Autorin] schreibt schamlos [von Franz Kafka] ab
• την συκοφαντούσαν ασύστολα ° schamlose Verleumdungen [sc.: sie verleumdeten

sie (= diese Frau) schamlos] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΑΣΦΑΛΩΣ
ασφαλώς
hat auch die (eng verwandten) Bedeutungen:
- selbstverständlich *
- natürlich (° of course) ** / ***
- zwar (° to be sure) [Anm.: gefolgt von: αλλά / trotzdem / but] ****
[Anm.: to be sure = sicherlich, gewiss, klar (s. Pons online Englisch-Deutsch)]
*[Pons] // **[GF (Untertitel), DF + EF (jeweils Ton und Untertitel) aus dem Film "Is' was, Doc?"] //
***[GF+DF aus: Όσες φορές] // ****[GF, EF und DF aus: Eisenstein]
:ΑΣΦΥΚΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
ασφυκτικός, -ή, -ό
ασφυκτικά γεμάτος (-η, -ο):
[praktikable Übersetzungen in bestimmten Fällen wohl]: zum Bersten voll / aus allen
Nähten platzend
:ΑΣΧΕΤΟΣ, -η, -ο
άσχετος, -η , -ο
1. [allgemein]:
• Εκεί δεν σε κατηγορεί κανένας ότι είσαι Da [sc.: dort in Texas] wirft dir keiner vor,
άσχετος ή ότι είσαι αποτυχημένος. dass du keine Ahnung hast oder ein
Versager bist.
• Οι γιατροί δεν ξέρουν τίποτα, [...]. Οι για- Die Ärzte haben keine Ahnung, […]. Die
τροί είναι άσχετοι. Μόνο να σε αρρωστή- Ärzte kennen sich nicht aus. Dich krank
σουν ξέρουν. machen, das ist das einzige, was sie
können. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• "Αφρική;" ρωτάει η Κάρμεν και προσθέτει, "Afrika? [sc.: Afrika ist auf diesen Bildern
για να μη φανεί και πάλι τόσο άσχετη: "Δυ- zu sehen?]" fragt Carmen und fügt, um
τική Αφρική, Τόγκο; Ή Καμερούν;" nicht schon wieder so unwissend zu wirken
[wie zuvor], hinzu: "Westafrika, Togo?
Oder Kamerun?"
• Ο Γκέοργκ Μπύχνερ, άσχετε! Μεγάλος Georg Büchner [ist gemeint], du Ahnungs-

συγγραφέας κι επαναστάτης! loser! Ein großer Schriftsteller und Revolu-
tionär! [tadelnde Reaktion gegenüber je-
mandem, der nicht weiß, wer Georg Büch-
ner war]
2. άσχετα με το ... :
• άσχετα με το τι θα πει ο Κρις ° egal was [mein Freund] Chris dazu sagt [werde ich
unserem Lehrer am Montag unsere Übeltat beichten] [DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
[bzw.]
άσχετο τώρα, αν ... ° egal, ob … [iS von: ungeachtet dessen, dass …] [GF+DF aus:
Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΑΣΧΗΜΟΣ, -η, -ο
άσχημος, -η, -ο
- hässlich
- schlecht; schlimm
2.1. τα πάω άσχημα: s. unter πάω (Z 13.3)
2.2. περνώ άσχημα: s. unter περνώ (Z 8.2)
:ΑΤΑΚΑ, η
ατάκα, η
[praktikable Übersetzung wohl:] das Bonmot
:ΑΤΑΚΤΟΣ, -η, -ο
άτακτος, -η, -ο
a) unordentlich; ungeordnet:
• Ο αδερφός μου είναι πολύ άτακτος. Τα παπούτσια του τα βγάζει και τα αφήνει στη
μέση. ° Mein Bruder ist sehr unordentlich. Er zieht seine Schuhe aus und lässt sie
(einfach) stehen. [sc.: er stellt sie nicht an ihren Platz]
b) ungezogen:
• πολύ ζωηρά, πολύ άτακτα παιδιά ° sehr lebhafte, sehr ungezogene Kinder
2. [in Zusammenhang mit Soldaten bzw. Truppen]: irregulär, unregelmäßig:

• από τον καιρό της διάλυσης των άτακτων στρατευμάτων ° seit der Auflösung der
irregulären Truppen [DF+GF aus: Ross]
• Γιατί το Ναύπλιο βούϊζε τότε σαν ένα μελίσσι. Εδώ ήταν τα λίγα υπολείμματα του
τακτικού ελληνικού στρατού που δημιούργησε ο Καποδίστριας. [...] Προσθέστε και μια
γαλλική κατοχή της πόλης [...], τα πληρώματα των πολεμικών καραβιών στην προκυ-
μαία, [...]. Μεγάλα πλήθη των άτακτων Ελλήνων πολεμιστών, [...], με όπλα στο σελάχι.
° Denn Nauplia wimmelte damals [Juli 1832] wie ein Bienenschwarm. Hier waren die
geringen Überreste der regelmäßigen griechischen Truppen, welche Kapodistrias
geschaffen hatte, […]; dazu eine französische Besatzung [der Stadt], […]; die Mann-
schaft[en] der Kriegsschiffe auf der Rhede, […]; [weiters] große Haufen irregulärer grie-
chischer Krieger, […], mit Waffen im Gürtel bespickt, […]. [DF+GF aus: Ross]
[bzw.]
• Μετά την άφιξη του βασιλιά και της Αντιβασιλείας, όλα τα άτακτα στρατεύματα είχαν
διαλυθεί. Ένα μέρος αυτών των τμημάτων στην πρώτη φάση, είχαν γίνει τακτικοί. °
Nach der Ankunft des Königs und der Regentschaft [in Griechenland (1833)] waren alle
unregelmäßigen Truppen aufgelöst worden; ein Teil der Mannschaften hatte sich für die
ersten Anfänge regelmäßigen Militärs anwerben lassen, […]. [DF+GF aus: Ross]
-ΑΤΙΚΟΣ, -η, -ο [bei Zeitbegriffen]

-άτικος, -η, -ο
• δευτεριάτικος, -η, -ο ° montäglicher, -e, -es / Montags-
• νυχτιάτικα ° nächtens / nachts / in der Nacht – zB.:
Και να που τώρα, ενώ ήταν ώρα να πάω να κοιμηθώ, με στέλναν έξω, νυχτιάτικα, ...
:ΑΤΙΜΟΣ, -η, -ο
άτιμος, -η, -ο
• το άτιμο αυτό γραφτό dieses schändliche Schreiben [sc. ein
Schreiben mit verleumderischem und
aufhetzendem Inhalt]
• με τέτοια άτιμα ψέματα mit solchen schändlichen Lügen

• [...] και να κλαίει για την καταραμένη [...] und [er] seine [wörtl.: die] verdammte
μοναξιά που τον έριξε "αυτή η άτιμη", η Einsamkeit beweinte, in die ihn "diese
γυναίκα του nichtswürdige" Frau gestürzt hatte
• Ούτε άτιμος είμαι ούτε ναμκιώρης. Ich [männl.] bin weder unredlich noch un-
dankbar. [daher möchte ich auch Verzugs-
zinsen für den von mir verspätet begliche-
nen Rechnungsbetrag bezahlen]
• Άτιμος δε στάθηκα ποτές μου και να το Unehrenhaft war ich [= euer Vater] nie [in
ξέρετε. meinem Leben], das sollt ihr wissen.
• Το άτιμο! Das verdammte Ding! [bezogen auf eine

Zigarette, die nach mehreren erfolglosen
Versuchen endlich zum Brennen gebracht
werden konnte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ο άτιμος der Nichtsnutz // der Bastard

[GF + beide DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
[Anm.: jeweils bezogen auf einen Hund,

und verwendet nicht eigentlich in abfälli-
gem, sondern eher in Sympathie aus-
drückendem Sinn, vergleichbar mit
"Lümmel, "Schlingel" etc.)]
• Μωρέ τον άτιμο, μεράκι! Mensch, konnte der verfluchte Kerl [zu
Tränen rührend] singen!
[Anm.: "τον άτιμο" / "der verfluchte Kerl"

bringt hier keine negative Wertung zum
Ausdruck, sondern bezeichnet vielmehr
einen (unbekannten) Mann, von dem nur
aus der Ferne die Stimme bzw. der bewe-
gende Gesang zu hören gewesen war]
:ΑΤΟΦΙΟΣ, -α, -ο
ατόφιος, -α, -ο
• Κι αυτό είναι το πολύ μεγάλο προσόν, να Und das ist die größte Gabe [die der
πετάει όλα τα άχρηστα και να κρατάει Erinnerung / dem Gedächtnis (° μνήμη)
ατόφιο το άρωμα των πραγμάτων. eigen ist], alles Unnütze wegzuwerfen und
unverfälscht das Aroma der Dinge
festzuhalten.
Kalimerhaba]
• Η απλότητά του (και της τέχνης του) δεν Seine [= des türkischen Dichters Nazim
είναι εμπρόθετα, φιλολογικά, σχηματικά Hikmet] Einfachheit (und die seiner Kunst)
"λαϊκιστική" ή "φιλολαϊκή" ([...]), μα ατόφια ist nicht künstlich, philologisch, formal
λαϊκή, απόλυτα γνήσια, όπως τη "volkstümelnd" oder "volksfreundlich"
συναντάμε [...] στον δικό μας ποιητή, το ([…]), sondern wirklich volksverbunden,
Βασίλη Ρώτα. unverfälscht, vollkommen echt, wie wir ihr
[…] bei unserem Dichter Vasilis Rotas
begegnen.
[GF+DF aus einem Text von Γιάννης Ρίτσος]
:ΑΤΥΧΗΜΑ, το
ατύχημα, το
Zum Bedeutungsunterschied δυστύχημα – ατύχημα [Καρζής, S 87 f.]:
Για το χαρακτηρισμό των δυσμενών συμβάντων σε πρόσωπα ή ζώα (όχι όμως και σε
πράματα) υπάρχουν δύο λέξεις:
- Το ατύχημα, για τις ελαφρότερες περιπτώσεις, και
- το δυστύχημα, για τις σοβαρότερες.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σύγχυση των δύο εννοιών και συχνά η λέξη
"ατύχημα" χρησιμοποιείται ακόμη και για περιστατικά θανατηφόρα, ενώ η λέξη
"δυστύχημα" τείνει να περιπέσει σε αχρησία. [...]
:ΑΤΥΧΗΣ, -ής, -ές

ατυχής, -ής, -ές
Zum Bedeutungsunterschied ατυχής – άτυχος:
a) Καλιόρης: Ιριδισμοί, S 52:
- ατυχής = άστοχος, αστόχαστος, άτοπος ("ατυχής ενέργεια", "ατυχής συμπεριφορά",
"το παράδειγμα είναι ατυχές")
- άτυχος = χωρίς τύχη
b) Αναγνωστοπούλου, S 75:
- ατυχής: λέγεται συνήθως για καταστάσεις και ενέργειες ("ατυχής σύμπτωση", "ατυχές
γεγονός", "ατυχές παράδειγμα")
- άτυχος: λέγεται για έμψυχα ("άτυχος άνθρωπος", "άτυχο παιδί")
c) (weitere) BSe:
• ύστερα από μια ατυχή ερωτική ιστορία που είχε ° nach einer unglücklichen Liebes-
geschichte [meines Bruders] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
[aber auch]:
• είχε δώσει τέλος στη ζωή του εξαιτίας ενός άτυχου έρωτα ° er hatte wegen einer un-
glücklichen Liebe (aus unglücklicher Liebe) seinem Leben ein Ende gesetzt
[Anm.: άτυχου!]
:ΑΤΥΧΟΣ, -η, -ο
άτυχος, -η, -ο
1. [allgemein]:
• μια ιδιαίτερα άτυχη και βασανισμένη γυναίκα ° eine besonders glücklose und gepei-
nigte Frau [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. Zum Bedeutungsunterschied άτυχος – ατυχής: s. unter ατυχής, -ής, -ές
:ΑΥΓΟ, το
αυγό, το
s. αβγό, το
:ΑΥΛΑΚΙ, το
αυλάκι, το
μπαίνει το νερό στ’ αυλάκι:
αρχίζει κάτι να λειτουργεί σωστά, να ακολουθεί τη σωστή πορεία [ΛΜΠ] – π.χ.:
• είναι χαρούμενη που το νερό μπαίνει στ’ αυλάκι ° sie ist froh, dass der Stein ins Rol-
len kommt [gemeint iS von: dass die Dinge jenen Verlauf zu nehmen beginnen, den sie
sich gewünscht hat] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΑΥΤΙ, το
αυτί, το
s. αφτί, το
:ΑΥΤΟΣ, -ή, -ό
αυτός, -ή, -ό
Übersicht:
1. τι είναι αυτά που λες;
2.1. (...) κι αυτός (-ή, -ό) [ohne Prädikat]
2.2. αυτός (-ή, -ό) κι αν [...] [zum Ausdruck einer Betonung bzw. Hervorhebung]
(insbesondere oft in der Form: αυτός (-ή, -ό) κι αν είναι [...])
3.1. είναι ένα και το αυτό
3.2. είναι το ίδιο και το αυτό
4. από αυτούς (-ές, -ά) που ... : s. unter από (Z 2)
5. Zur Unterscheidung zwischen αυτό und (ε)τούτο
6. Zur synonymen Verwendung von αυτός (-ή, -ό) und εκείνος (-η, -ο):
s. unter εκείνος, -η, -ο (Z 3)
7. και τι μ’ αυτό; s. unter τι (Z 4)
1. τι είναι αυτά που λες;

• "Άννα, τι είναι αυτά που λες;" φωνάζει "Anna, was redest du denn da?!"
έντρομη η μάνα. unterbricht sie die Mutter alarmiert.
• "Τι ’ναι αυτά, Μανόλη μου, που λες;" Της "Was sind denn das für Sachen, mein
φάνηκε απίστευτη όλη αυτή η ιστορία. lieber Manolis, die du mir da erzählst?"
[sagte sie zu ihm] Ihr kam die ganze
Geschichte unglaublich vor.
2.1. (...) κι αυτός (-ή, -ό) [ohne Prädikat]:

• Βραδιά κι αυτή! Yep, it was quite an evening.
[bzw.]
Ja [iS von: Ach], das war vielleicht 'n
Abend. [Ton]
[bzw.]
Was für ein Abend. [Untertitel]
[als (gedanklicher) Ausdruck der Frustrati-
on über den negativen Verlauf des Abends
(schlechtes Benehmen der Begleiterin
während des gemeinsamen Lokalbesuchs,
Streit mit ihr vor dem Auseinandergehen
usw.)]
Film "Hannah und ihre Schwestern"]
• Και την άφησες άθαφτη ... Ρεζιλίκι κι Und du hast sie [= deine Großmutter] allein
αυτό. gelassen, unbegraben … So eine Schan-
de.
Original]
• Πω πω, αδελφέ μου, τι δουλειά κι αυτή! Brother, what a job!
[bzw.]
Mannomann, was für ein Job! [sc.: was für
ein unangenehmer Job (den ich hier ver-
richten muss)] [Untertitel]
[bzw.]
Oh Bruder [iS von: Mensch], ist das 'n
blöder Job! [Ton]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus der
Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• Τι σύμπτωση κι αυτή! Was für ein Zufall!
• Τι γαϊδουριά κι αυτή του διευθυντή. Was ist das wieder für eine Eselei vom
Direktor.
2.2. αυτός (-ή, -ό) κι αν [...] [zum Ausdruck einer Betonung bzw. Hervorhebung]
(insbesondere oft in der Form: αυτός (-ή, -ό) κι αν είναι [...] ):
s. unter και (Z 3)
3.1. είναι ένα και το αυτό:

• Ξένο και κακό εξακολουθούν να είναι για μένα ένα και το αυτό. ° Fremd und böse
sind für mich noch immer ein und dasselbe. [D.h., was fremd für mich ist, empfinde ich
automatisch auch als böse.] [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
3.2. είναι το ίδιο και το αυτό:

• Ο Μάικλ Τζάκσον, ο πάπας ή ο Χίτλερ […] – για ένα παιδί είναι το ίδιο και το αυτό: μια
διασημότητα που έχει την περιέργεια να δει από κοντά. ° Michael Jackson, der Papst
oder Hitler [...] – das ist, bei Kindern, alles dasselbe: einen Star anschauen gehen. [sc.:
nur deshalb (und nicht aus ideologischen Gründen) besuchen Kinder deren Veranstal-
tungen] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
4. από αυτούς (-ές, -ά) που ... : s. unter από (Z 2)
5. Zur Unterscheidung zwischen αυτό und (ε)τούτο:

Καρζής, S 176:
Παρατηρείται καμιά φορά μια εννοιολογική σύγχυση κατά τη χρήση των δεικτικών
αντωνυμιών "αυτό" και "(ε)τούτο".
α) Όταν θέλουμε να υποδηλώσουμε κάτι μόλις προαναφερμένο χρησιμοποιούμε την
πρώτη:
Θα γίνουν αυξήσεις: αυτό δήλωσε ο υπουργός.
(Άρα, δεν είναι σωστό να γράφουμε: "Θα γίνουν αυξήσεις: τούτο δήλωσε ο υπουργός",
γιατί γι’ αυτή την περίπτωση υπάρχει μόνο "αυτό" και όχι "τούτο".)
β) Ενώ η δεύτερη είναι για να δείξουμε κάτι πολύ κοντινό:
Τούτο (ή – για περισσότερη έμφαση: τούτο-δω) είναι το σκυλί μου.
6. Zur synonymen Verwendung von αυτός (-ή, -ό) und εκείνος (-η, -ο):
s. unter εκείνος, -η, -ο (Z 3)
:ΑΥΤΟΥΣΙΟΣ, -α, -ο
αυτούσιος, -α, -ο
= unverändert [Pons online] / eins zu eins / so, wie er (sie/es) ist
π.χ.:
• η αυτούσια μεταφορά ° die unveränderte Übertragung / die Übertragung eins zu eins
[zB. eines Filmtitels: der Originaltitel wird in der fremdsprachigen Version des Films un-
übersetzt beibehalten] [Eigenübersetzung]
:ΑΦΕΝΤΙΚΟ, το
αφεντικό, το
zum Verhältnis der Begriffe αφεντικό und προϊστάμενος: s. unter προϊστάμενος, ο
:ΑΦΗΝΩ
αφήνω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. αφήνω κάποιον / κάτι
3. αφήνω να
4. αφήνω + Adjektiv
5. αφήνω από κοντά
6. αφήνω χρόνους
7. πού με αφήνεις;
8. αφήνομαι
9. άσε [allgemein]
10.1. άσε που ... [bzw.] αφήστε που ...
10.2. ας αφήσουμε που (πως) ...
10.3. αφήνω που (πως) ...
10.4. άσε ...
11. Άσ’ τα να πάνε!
12. Korrekte Schreibweise von "άσ’ τονε" (= lass ihn) [etc.]
13. αφήνω στη μέση: s. unter μέση, η (Z 2)

14. αφήνω να εννοηθεί: s. unter εννοώ (Z 4)
- lassen
- zulassen
- überlassen
- auslassen / loslassen
- verlassen
- hinterlassen
2. αφήνω κάποιον / κάτι:

• Τον άφησε για λίγο και [...] Sie wandte sich kurz von ihm [sc. ihrem
Sohn] ab …[und ging hinüber zu der
Wanne (die im selben Zimmer stand)]
• Τον άφησε και [...] Sie ging aus dem Zimmer [weil sie sich mir
ihrem Bruder nicht mehr länger unterhalten
wollte] und [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τους άφησε για λίγο λέγοντας πως θα der Arzt [wörtl.: er] ließ sie kurz allein [sc.
γυρνούσε με τον συνάδελφό του για τα seine Patientin und deren Vater (der ins
τελευταία Spital gekommen war, um sie abzuholen)],
er käme gleich wieder, sagte er, zusam-
men mit seinem Kollegen, zur letzten Be-
sprechung [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μετά τον άφησαν στην μέση της αυλής Dann ließen sie ihn [den Jungen] mitten im
για να πάνε να πιάσουν την κόρη τους. Hof stehen, um ihre Tochter einzufangen.
• αφού πληρώθηκε ο αμαξάς και τους nachdem der Kutscher entlohnt und weg-
άφησε gefahren war [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Καλά ... σ’ αφήνω τώρα, έτσι πέρασα. Nun gut … ich mache mich wieder auf den
Weg, bin nur kurz vorbeigekommen [hier in
deiner Werkstatt]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι άντε τώρα, σ’ αφήνω. So, nun muß ich gehen. [Schlussworte an

den Gesprächspartner am Ende einer (zu-
fälligen) Begegnung auf der Straße]
• αφήνω το βιβλίο ich lege das Buch [in dem ich geblättert
habe] aus der Hand * / zur Seite / beiseite
[DF (*) + GF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• ο μπαρμπα-Τζωρτζ άφησε το "Λιβάδι" der alte George unterbrach seine Arbeit an

der "Wiese" [= Titel des von ihm geschaffe-
nen Kunstwerks (Gemälde/Collage)] [um
seinem Freund zuzuhören]
• Αμέσως μετά άφησε το ταψί στο μέρος Gleich danach stellte er die Pfanne ab,
που έπρεπε να το αφήσει. dort, wo sie hingehörte.
• Όταν καθόταν στο τραπέζι, κανείς δεν Bei Tisch wagte niemand nach der Gabel
τολμούσε να πιάσει το πιρούνι του πριν zu greifen, bevor er die seine nicht in die
πιάσει εκείνος το δικό του, και μόλις Hand genommen hatte, und alle mußten,
εκείνος το άφηνε, έπρεπε να το αφήσουν kaum hatte er sie wieder hingelegt, es
όλοι, χόρτασαν δεν χόρτασαν. sofort auch tun, ob sie satt waren oder
nicht. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι έφυγε μαζί τους με το τσεκούρι ακόμα Und er ging [mit ihnen] los, die Axt noch in
στα χέρια του, που τ’ άφησε και το der Hand, er legte sie dreimal hin, hob sie
ξαναπήρε τρεις φορές – τελικά το άφησε, wieder auf – bis er sie schließlich im
το πέταξε τρέχοντας και φώναξε στην Laufen losließ, hinwarf und Ioulía zurief,
Ιουλία να το πάρει. sie solle sie aufheben.
• ο γέρος άφησε την μισάνοιχτη πόρτα – der Alte entfernte sich von der halboffenen
δυστυχώς για να μπει πιο μέσα Tür – leider, um weiter ins Zimmer herein-
zukommen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Της άφησε τον πίνακα στην πόρτα του Das [von ihm gemalte] Bild stellte er ihr [=
σπιτιού της με την αφιέρωση "[...]" seiner Nachbarin] vor die Haustür, mit
einer Widmung: "[…]"
• Ποιος κλέβει ένα παπούτσι κι αφήνει το Wer stiehlt schon einen Schuh und läßt
άλλο; den anderen liegen?
• Ώσπου ν’ ανοίξει ο μπαρμπα-Τζωρτζ ένα Bis der alte George [in seiner Dachkam-
αφημένο απ’ τον Μπιλ μπουκάλι ουίσκι, mer] eine von Bill dagelassene Flasche
δεν είπαν τίποτα. Whisky aufmachte, sprachen sie [= er und
Tristram] kein Wort.
• Στο μεταξύ ο Άντριαν είχε αφήσει τα Unterdessen hatte Adrian das Reisen auf-
ταξίδια και είχε πέσει με τα μούτρα στη gegeben und sich Hals über Kopf in die
δουλειά. Arbeit gestürzt. [GF+DF aus: Όσες φορές]
3. αφήνω να:
• δεν άφηνε να την πλησιάσει άνθρωπος [er hatte] keinem Menschen erlaubt, in ihre
[= seiner Frau] Nähe zu kommen
• Κι ο καιρός δεν τους άφηνε να την Und das Wetter ließ es nicht zu, dass man
θάψουν. sie [= die tote Frau] begrub.
• αφήνοντας γύρω τα φουστάνια της να τα ohne ihre Kleider zu raffen, ohne sich
πατούν οι άλλοι darum zu kümmern, ob man darauf trat
[kniete sie neben dem aufgebahrten Toten
nieder] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. αφήνω + Adjektiv:
• την άφηναν κατάπληκτη οι δικαιολογίες sie war verblüfft über seine Rechtfertigun-
του gen
• [...], που άφησε άφωνη την μεγάλη …[eine Äußerung der Tochter], die der
γυναίκα. erwachsenen Frau die Sprache verschlug.
• Το ενδιαφέρον της κυρα-Κούλας για [...] Frau Koulas [unerwartetes] Interesse an

τον άφηνε άναυδο. […] verschlug ihm die Sprache.
• Δεν θα τον άφηνε πιο έκθαμβο μια Ein rotes Meer oder ein roter Fluss hätten
κόκκινη θάλασσα ή ένα κόκκινο ποτάμι! ihn nicht mehr geblendet [iS von: tiefer be-
eindruckt] als dieses [knallrote] Kleid!
• σκοτώνει 2000 ανθρώπους και αφήνει sie [sc. die Flutwelle] tötet 2000 Menschen
χιλιάδες άλλους άστεγους und macht tausende weitere obdachlos
[Eigenübersetzung]
5. αφήνω από κοντά:

• Κι η γριά, που δεν την άφηνα [Anm.: entsprechend der DF: άφηνε] από κοντά, [...] °
Und die Alte wich nicht von ihrer Seite [wörtl.: die nicht von ihrer Seite wich] [sc. von der
Seite der anderen Frau] […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
6. αφήνω χρόνους ° φεύγω από τη ζωή / πεθαίνω [ΛΜΠ]

π.χ.:
• ο παππούς μάς άφησε χρόνους [ΛΜΠ]
• πρέπει και να ξυπνήσουν κάποτε ή να μας αφήσουν χρόνους ° sie [diese beiden im
Tiefschlaf liegenden Mädchen] müssen auch mal aufwachen oder das Zeitliche segnen
7. πού με αφήνεις;
• Χτυπούσαν τις πόρτες και γύρευαν ψωμί. Ό,τι είχαμε, τους δίναμε. Τι είχαμε κι εμείς;
Και τους ρωτούσαμε: "Εμάς πού μας αφήνετε;". ° Sie [sc. die durch unser Dorf
ziehenden, hungrigen Soldaten] klopften an die Türen [unserer Häuser] und wollten
Brot. Was wir hatten, gaben wir ihnen. Doch was hatten wir schon? Und so fragten wir
sie: "Und wir? Was soll aus uns werden?" [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
[Anm: Das "που" ist in dem (im polytonischen System gedruckten) Text mit
einem Zirkumflex (περισπωμένη) versehen ("ποῦ").]
• "Έφυγες και πού μ’ αφήνεις / ένα σπίτι πώς το κλείνεις;" [Χρήστος Κολοκοτρώνης: τραγούδι
"Έφυγες και πού μ’ αφήνεις"]
8. αφήνομαι:
• Είμαι άνθρωπος που κλαίω και γελώ εύκολα. Αφήνομαι. Δεν ντρέπομαι.
9. άσε [allgemein]:
• [A:] Κάποιος μας παρακολουθεί. – [B:] Άσε τις αηδίες, [...]. ° [A:] Jemand beobachtet
uns. – [Reaktion der zweiten Person B:] Hör auf mit dem Schwachsinn, […]. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
10.1. άσε που ... [bzw.] αφήστε που ...

10.2. ας αφήσουμε που (πως) ...
10.3. αφήνω που (πως) ...
= (ganz) abgesehen davon, dass ... / ganz zu schweigen davon, dass ...
[bzw.]
10.4. άσε ... = (ganz) abgesehen von ... / ganz zu schweigen von ...
11. Άσ’ τα να πάνε! ° άλλαξε συζήτηση / μην τα συζητάς! [Εμμ.]

[bzw. wohl in ähnlichem Sinne]:
• Κι ο θείος Αργύρης; – Ο Αργύρης, άσ’ τα. Τον έφαγαν σε μια ξιφομαχία, στα ξένα. °
Und Onkel Arjíris? [Was ist aus ihm geworden?] – [Antwort:] Mit Arjíris, das war
schlimm. Der ist bei einer Messerstecherei in der Fremde umgekommen. [GF+DF aus:
12. Korrekte Schreibweise von "άσ’ τονε" (= lass ihn) [etc.]:

• Άσ’ τονε. [Anm.: also kein Betonungszeichen am Wort "τονε"]
[ebenso:]
• Άσ’ τηνε.
[Schreibweise aus Κώστας Πρετεντέρης: Θεατρικά, S 392 bzw. 487 (wo die
Betonungszeichen nach dem polytonischen System gesetzt werden)]
:ΑΦΗΡΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
αφηρημένος, -η, -ο
• ο νεότερος άντρας [...] ξεφύλλιζε αφηρημένος τα βιβλία πάνω στο κομοδίνο ° der
jüngere Mann […] blätterte gedankenverloren in den Büchern auf dem Nachtschränk-
chen [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Ο Σωτήρης τον κοιτάξε αφηρημένα [...]. ° Sotiris sah ihn [= seinen Freund] geistesab-
wesend an […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Σώπασαν και κοιτάχτηκαν αφηρημένα. ° Sie [= die beiden Männer] schwiegen und
sahen einander abwesend an. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΑΦΙΣΤΑΜΑΙ
αφίσταμαι
(+ Gen.) (Vergangenheitsform: απέστην)
= abweichen (von), sich enthalten (+ Gen.) [Wendt (alte Auflage)]
:ΑΦΟΜΟΙΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
αφομοιωμένος, -η, -ο
s. unter αφομοιώνω
:ΑΦΟΜΟΙΩΝΩ
αφομοιώνω
• αποτέλεσμα μιας απόλυτα πια αφομοιωμένης τεχνικής εμπειρίας ° als Ergebnis einer
inzwischen vollkommen verinnerlichten technischen Erfahrung [GF+DF aus einem Text von
Γιάννης Ρίτσος (in "Kalimerhaba")]
• οι γονείς της Γκρέτε ανήκουν στην πρώτη γενιά αφομοιωμένων μεταναστών °

[…] gehören Gretes Eltern zur ersten Generation assimilierter Immigranten [GF+DF aus:
Όσες φορές]
:ΑΦΟΣΙΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
αφοσιωμένος, -η, -ο
• είμαι αφοσιωμένος (-η, -ο) (σε) ° ich hänge (an) [zB.: an meinem Beruf]
• η συνεργασία αφοσιωμένων ατόμων ° die Mitarbeit interessierter und engagierter
Menschen [an dem Projekt] [DF+GF von diablog.eu]
:ΑΦΟΣΙΩΝΟΜΑΙ
αφοσιώνομαι
1. Bedeutung:
στρέφω το αποκλειστικό μου ενδιαφέρον σε (κάποιον ή κάτι), δίνομαι ολοκληρωτικά
στην επίτευξη (ενός στόχου) [ΛΜΠ] – π.χ.:
• αφοσιώθηκε στην πολιτική μετά τον θάνατο τού άντρα της [ΛΜΠ]
• αφοσιώνομαι στα γράμματα / στην οικογένειά μου [ΛΜΠ]
2. αφοσιωμένος, -η, -ο:

s. eigenes Stichwort
:ΑΦΟΣΙΩΣΗ, η
αφοσίωση, η
= die Hingabe:
• είδα με τι αφοσίωση κι αφιλοκέρδεια τον περιποιήθηκε ° ich sah, mit welcher
Hingabe und Uneigennützigkeit sie ihn [sc. den Kranken] umsorgte (pflegte)
:ΑΦΟΤΟΥ
αφότου
[Konjunktion]
[Anm.: αφότου ist zu unterscheiden von αφού !]
= seitdem:
• Πέρασε μισός αιώνας αφότου πέθανε σε ηλικία μόλις 47 ετών ο Τζορτζ Οργουελ. °
Ein halbes Jahrhundert ist vergangen, seit(dem) George Orwell im Alter von nur 47
Jahren verstarb.
• Και βρίσκεις ότι, αφότου ήρθε ο Χριστός, διορθώθηκε ο κόσμος; ° Und findest du,
dass die Welt sich ~verbessert hat, seit(dem) Christus [in die Welt] kam?
:ΑΦΟΥ
αφού
[Konjunktion]
[Anm.: αφού ist zu unterscheiden von αφότου !]
1) [als zeitliche Konjunktion]: nachdem:

• αφού έφαγε, πήγε περίπατο nachdem er gegessen hatte, ging er spa-
zieren [GF aus ΛΜΠ]
2) [als kausale Konjunktion]:

• Γιατί τον ακολουθούσα, αφού όλα Warum folgte ich ihm, wo doch alles darauf
έδειχναν ότι φοβόμουν να τον συναντήσω; hinwies, dass ich Angst hatte, ihn zu tref-
fen? [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Το είπε χωρίς δισταγμό – και γιατί; αφού Sie sagte es ohne Zögern [nämlich, dass
δεν είχε δει άλλο μέρος για να το βρει es keinen schöneren Ort auf der Welt gebe
καλύτερο – [...] als diesen] – warum auch [hätte sie zögern
sollen]? Hatte sie doch noch keinen ande-
ren Ort gesehen, den sie hätte schöner
finden können –, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], αφού δεν τύχαινε συχνά να δει στα […], denn es kam nicht häufig vor, dass sie
μάτια τον αδελφό της ihrem Bruder in die Augen sehen konnte
• [...], αφού μια τέτοια σκιά άγγιξε και […]; schließlich hatte [kausal iS von: hatte
σημάδεψε μια σεβαστή έκταση του doch / wo doch … hatte] solch ein Schat-
νυχτερινού της από-κοσμου ten einen beachtlichen Teil ihrer [= Julias]
nächtlichen Weltabgeschiedenheit gestreift
und seine Spuren hinterlassen
• Αφού το ξέρεις, γιατί κλαις ακόμα; Wenn du es [iS von: wo du es doch ("eh")]
weißt, warum weinst du dann immer noch?
• Ε, πάρ’ το αφού σ’ το δίνει. Nun, nimm es, wenn sie es dir gibt. [Ein-
willigung/Aufforderung des Vaters, dass
die Tochter das ihr von einer fremdem
Frau angebotene Geschenk (sc. das
Täschchen ° το τσαντάκι) annimmt]
:ΑΦΡΑΓΚΟΣ, -η, -ο
άφραγκος, -η, -ο
• άφραγκος και μοναχός ° mutterseelenallein und ohne einen Pfennig [richtig: ohne
einen Pfennig und mutterseelenallein] [kam er nach Brüssel] [GF+DF aus: Σκούρτης:
Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Είσαι άφραγκη, ε; ° Du [weibl.] hast kein Geld [eingesteckt], hm? / Du bist blank, hm?
:ΑΦΤΙ, το
αφτί, το (auch: αυτί, το)
1. αφτί – αυτί:
Richtig ist lt. Καρζής, S 92 f., (mit näherer Begründung) und ebenso lt. ΛΜΠ die
Schreibweise: το αφτί
2. στήνω αφτί:
• Έστησε πάλι αυτί. Κάποιος σίγουρα ήτανε μέσα. ° Er [= der Mann] spitzte wieder die
Ohren. Irgend jemand musste da drinnen sein. [sc. in dem Zimmer, aus dem Geräusche
zu vernehmen waren] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΑΦΩΝΟΣ, -η, -ο
άφωνος, -η, -ο
• Ο Μάρκος έμεινε άφωνος. [bzw.] Ο Στέφανος έμεινε άφωνος. ° Markos war [vor Ver-
blüffung] sprachlos. [bzw.] Stéfanos blieb [vor Verblüffung] die Sprache weg.
[beide GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• έμειναν όλοι άφωνοι ° allen verschlug es die Rede [aus Befremden über das, was er
sagte] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΑΧΑΡΟΣ, -η, -ο
άχαρος, -η, -ο
• μια συμπαθής, αλλά άχαρη γυναίκα ° eine freundliche, aber unansehnliche Frau
:ΑΧΕΡΟΥΣΙΑ, η [bzw.] :ΑΧΑΙΡΟΥΣΙΑ, η

Αχερουσία, η (auch: Αχαιρουσία, η)
• Οι πρόγονοί μας έβαζαν στο στόμα του νεκρού ένα ασημένιο οβολό, για να το δώσει
σαν ναύλο στο Χάρο, που τον περνούσε στην Αχαιρουσία λίμνη και που από εκεί στον
άλλο κόσμο [στον Άδη]. [Νατσ., σ. 239]
• Κι ούτε μιλάς για τον Αχέροντα, που σήμερα τον διαβαίνουν οι τουρίστες, όταν
ταξιδεύουν με το πούλμαν Κέρκυρα – Αθήνα, κάπου εκεί στον κάμπο του Φαναριού, την
άλλοτε Αχερουσία, και [...] κοιτάζουν το φαράγγι, όπου ξεμπουκάρει το μυθικό ποτάμι
των νεκρών. ° Aber du sprichst nicht einmal [= gar nicht] über jenen Acheron, den heu-
te die Touristen überqueren, wenn sie auf der Buslinie Korfu-Athen einen Zwischenhalt
einlegen [GF: reisen], irgendwo in der Ebene von Fanari, dem ehemaligen Acherousia,
und [...] nun die Schlucht betrachten, aus welcher der sagenumwobene Fluss der Toten
herausströmt (wenn sie mit dem Korfu-Athen-Bus reisen, irgendwo dort im Phanari-Tal,
dem ehemaligen Acherussia, und [...] nun die Schlucht betrachten, wo der mythische
Strom der Toten entspringt). [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• "Φεύγει κάποιο τρένο / σ’ έρημο σταθμό / Φεύγει δίχως φρένο / δίχως αριθμό / Φτάνει
στην Ασία / στην Αχερουσία / κάθε μέρα και παντού / μακριά στο Κατμαντού" [Ν. Γκάτσος:
τραγούδι "Μακριά στο Κατμαντού"]
:ΑΧΛΑΔΑ, η
αχλάδα, η
• "πίσω έχει η αχλάδα την ουρά" ° "wer zuletzt lacht, lacht am besten" [GF+DF aus: Βαμμ.]
[Anm.: passender wäre wohl eine Übersetzung wie: "das dicke Ende kommt
noch" (sc. eine Warnung bzw. Skepsis/Pessimismus ausdrückend)]
:ΑΧΤΙ, το
άχτι, το
βγάζω το άχτι μου ° εκδικούμαι [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Tον έδειρε για να βγάλει το άχτι του. [ΛΚΝ]
• για να βγάλει το άχτι του ° um Rache [für durch die Türken erlittenes Unrecht] neh-
men zu können [wörtl.: um Rache zu nehmen] [wollte er unbedingt als Freiwilliger auf
Seiten der Griechen in den Krieg ziehen] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΑΨΗΦΩ
αψηφώ (-άς)
• Καμιά φορά τ’ αγριογούρουνα τα θέριζε η πείνα, αψηφούσαν τις φωτιές, ορμούσαν
στα καλαμπόκια κι άρχιζαν να ροκανίζουν. ° Hin und wieder plagte der Hunger die
Wildschweine, so dass [= sodass] sie sich vom Feuer [das auf den Feldern zu ihrer
Abwehr angezündet war] nicht schrecken ließen, die Maisfelder überfielen und
begannen, die [Mais-]Kolben abzufressen. // Bisweilen plagte der Hunger die Wild-
schweine so sehr, dass sie die Feuer links liegen ließen, über die Maisfelder herfielen
und begannen, die [Mais-]Kolben abzunagen. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΑΨΟΥ
αψού
= hatschi [Nieslaut]
:ΑΨΥΧΟΛΟΓΗΤΟΣ, -η, -ο
αψυχολόγητος, -η, -ο
= unklug
[Wendt (alte Ausgabe, deutsch-griech. Teil) // Euro-Wb (deutsch-griech. Teil) //
Pons (griech.-deutscher Teil) // Pons online]
π.χ.:
• "Αψυχολόγητα μου είπες να χωρίσουμε / αψυχολόγητα κι εγώ να φύγεις σ’ αφήσα. /
Τώρα πληρώνουμε το λάθος ν’ αγνοήσουμε / πόσο μ’ αγάπησες, πόσο σ’ αγάπησα."
[Γ. Πιας: τραγούδι "Αψυχολόγητα"]
Β/β
(ΒΗΤΑ / VITA)
:ΒΑΖΩ
βάζω
[Anm.: βάζω ist zu unterscheiden von βγάζω und von βγαίνω !]
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. als Ausdruck eines Hinzufügens, Beisteuerns etc.
3. βάζω μπρος
4. δεν τα βάζω κάτω [bzw.] (δεν) το βάζω κάτω
5. τα βάζω με
6. βάζω (κάποιον) να ...
7. βάζω κάποιον στο μάτι
8. με έβαλε στο χέρι
9. βάζω (τα) δύσκολα
10. και βάλε
11. βάλθηκα να ...
12. βάζω κάποιον στη μέση: s. unter μέση, η (Z 4)

13. βάζω κάτι στο (με το) μυαλό μου (στο {με το} κεφάλι μου / στον {με τον} νου μου)
[bzw.] το μυαλό μου (το κεφάλι μου / ο νους μου) βάζει κάτι: s. unter μυαλό, το (Z 2)
14. βάζω να πιω: s. unter πίνω (Z 2)
15. το βάζω στα πόδια: s. unter πόδι, το (Z 2)
a) setzen, legen, stellen
b) [Kleidung etc.] anziehen
2. als Ausdruck eines Hinzufügens, Beisteuerns etc.:

• Ποιος βάζει τα λεφτά για την ταινία; – Δυο Wer steuert das Geld für den Film bei?
φίλοι. (Wer bringt das Geld für den Film auf? /
Von wem kommt das Geld für den Film? /
Wer stellt das Geld für den Film zur Verfü-
gung?) [sc.: Wer finanziert den Film?] –
[Antwort:] Zwei Freunde. (Von zwei Freun-
den.)
• Θά ’ρθεις μαζί μας. Σου βάζω το εισιτή- You're coming with us. My treat. [Anm.: my
ριο. treat = das geht auf meine Rechnung / ich
lade Sie {bzw. dich} ein]
[bzw.]
Du kommst mit uns [ins Kino]. Ich zahle
[deine Eintrittskarte].
• Θα ήταν ωραίο αν βάζατε και λίγη κίνηση. It would be nice if you put some movement
into it, too.
[bzw.]
Es wär' nicht übel, wenn Sie da noch ein
bisschen Bewegung [in Ihren Gesangsauf-
tritt] reinbringen [= hineinbringen] würden.
[sc. Tanzbewegungen etc.] [Ton] [bzw.]
Es wäre schön, wenn Sie auch noch
Bewegung reinbrächten. [Untertitel]
3. βάζω μπρος ° starten [zB. einen Motor], in Gang setzen [etc.] – zB.:
• Η Άννα δυσκολευόταν να βάλει μπρος το αυτοκίνητό της. ° Anna hatte Schwierig-
keiten, ihr Auto zu starten (in Gang zu setzen / in Bewegung zu setzen).
• έβαλε μπρος τη μηχανή κι έπιασε το τιμόνι ° er startete (den Motor) und ergriff das
Lenkrad [seines Autos]
4. δεν τα βάζω κάτω ° δεν υποχωρώ / to face it out (° fest durchhalten, überwinden)
[bzw.] to keep one's end up (° durchhalten, nicht nachgeben)
[bzw.]
δεν το βάζω κάτω = επιμένω στις θέσεις μου [Εμμ.]
[bzw.]
το βάζω κάτω ° υποχωρώ [Εμμ.]
π.χ.:
• Δεν το βάζουμε όμως κάτω. ° Wir geben aber nicht auf. / Wir lassen uns aber nicht
unterkriegen (entmutigen). [trotz aller Enttäuschungen, die wir erlebt haben]
• Ένας πετυχημένος καλλιτέχνης δεν πρέπει να το βάζει κάτω. ° Ein Künstler, der
Erfolg hat, muss den Kopf nicht hängen lassen.
5. τα βάζω με:
• τα έβαζε διαρκώς με τους κομμουνιστές ° ständig schimpfte er [der polnische Patriot]
auf die Kommunisten [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Παρ’ όλα αυτά, η Τσίλυ όλη της τη ζωή τα ’βαζε με τον πρώτο της άνδρα, εκείνον τον
"ελεεινό τύπο", [...] ° Ihr Leben lang aber haderte [die vier Mal verheiratete] Cilly mit
ihrem ersten [früh verstorbenen] Mann, "dem gemeinen Kerl" [wie sie sagte], […]
6. βάζω (κάποιον) να ... :

• Μας βάλανε να γράψουμε μια έκθεση. ° Sie [sc. die Lehrer] ließen uns einen Aufsatz
schreiben. [iS von: sie verlangten von uns, dass wir einen Aufsatz schreiben]
• Μ’ έβαλε να καθίσω σ’ ένα κρεβάτι με υφαντό σκέπασμα, [...] ° Sie [die Frau] ließ
mich auf einem Bett mit gewebtem Überwurf Platz nehmen, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
7. βάζω κάποιον στο μάτι:

σκοπεύω να κάνω κάτι με ή σε αυτόν, π.χ. τον επιβουλεύομαι ή επιδιώκω την ερωτική
φιλία του ή τον διαλέγω για κάποιο αξίωμα κτλ. [ΛΔΗ, σ.216] // [praktikable Überset-
zung (so zB. auch in der Übersetzung von: Ζατέλη: Και με το φως του λύκου
επανέρχονται)]: es auf jemanden abgesehen haben
π.χ.:
• Τον έχουν βάλει στο μάτι οι γείτονες για γαμπρό τους. (= θέλουν να τον παντρέψουν
με την κόρη τους) [ΛΔΗ]
• Λέει, δεν την χωνεύει ο δάσκαλος και πως την έχει βάλει στο μάτι και γιαυτό δεν έχει
καλούς βαθμούς. [ΛΔΗ]
• Με είχε βάλει στο μάτι ο λοχίας και μου έκανε τη ζωή ποδήλατο. [ΛΔΗ]
• Έλα, πες μου την αλήθεια! Έχεις βάλει την Ελένη στο μάτι, δεν είν’ έτσι; (= επιδιώκεις
την ερωτική φιλία της) [ΛΔΗ]
8. με έβαλε στο χέρι = με εκμεταλλεύτηκε [Εμμ.]

9. βάζω (τα) δύσκολα:
• Μη μου βάζεις δύσκολα ... ° ~Frag mich nicht so schwierige Sachen.
[GF aus: Κ. Πρετεντέρης: Θεατρικά, σ. 78 // drei Punkte im Original]
[Anm.: Es handelt sich um die Reaktion von Jorgos auf die Forderung einer
Bekannten, endlich klarzustellen, ob sie oder eine zweite Frau Recht hat
(nachdem Jorgos in der vorangegangenen Unterhaltung abwechselnd einmal
der einen und einmal der anderen Recht gegeben hatte).]
• "μα μη μου βάζεις τα δύσκολα και σου δώσω άσπρη κόλλα"
[Τ. Μουσαφίρης: τραγούδι "Ο κουλτουριάρης"]
10. και βάλε:

• (πενήντα) και βάλε ° (fifty) and more ° (πενήντα) και πάνω [Mackridge, S. 356 (EF) bzw.
S. 483 (GF)]
• προ δεκαετίας και βάλε ° vor über zehn Jahren [war das gewesen] [DF+GF aus:
Menasse: Vienna]
• Πας για δέκα χρόνια και βάλε. ° Das [sc. diese Straftat] bringt Sie [eigentlich: dich] für
mindestens zehn Jahre hinter Gitter. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
11. βάλθηκα να ... :

a) I set about (doing something) [Mackridge, S. 356 (EF) bzw. S. 483 (GF)]
(set about ° anfangen, beginnen, sich anschicken {doing ° zu tun} //
set about to work ° sich daranmachen, darangehen)
π.χ.:
• Και βάλθηκε να μου εξηγεί ότι [...] Und er machte sich daran, mir zu erklären,
dass [...] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• [...] και βάλθηκε να διαλαλεί στα "παμπ" [...] und [er (= der erfolglose Künstler)] sich
και να πουλάει ...[τον πίνακα] dann daran machte, es [= sein neuestes
Kunstwerk] in den Pubs […] anzupreisen
und abzustoßen
• Η γιαγιά μου κούνησε το κεφάλι της και Meine Großmutter schüttelte den Kopf und
βάλθηκε να ψάχνει μια θέση όπου θα machte sich auf die Suche nach einem
μπορούσε ανενόχλητη να μαλάξει τα πόδια Plätzchen, an dem sie in Ruhe ihre Füße
της. massieren konnte.
• Κι εκεί [...] βάλθηκε να τον ρωτάει τι στα Und dort begann sie […] ihn auszufragen,
κομμάτια είναι αυτά που μηχανεύεται was er sich verdammt noch mal in ihrer
ερήμην της, και δεν σταμάτησε μέχρι που Abwesenheit ausgedacht hätte; sie hörte
έφεξε, [...]. nicht damit auf, bis der Tag anbrach, […]
• Χαλάρωσα την αγκαλιά. Το παιδί Ich lockerte die Umklammerung [mit der
βάλθηκε να τρέχει πανικόβλητο, ich das Kind umarmte]. Das Kind begann
γυρνώντας κάθε λίγο για να βεβαιωθεί ότι voller Panik fortzurennen und wandte
δεν το ακολουθώ. immer wieder den Kopf, um sich zu verge-
wissern, dass ich ihm auch nicht folgte.
• έκατσαν σε τρία μαξιλάρια και βάλθηκαν sie [= die drei Beobachter einer Gruppen-
να κοιτάζουν γύρω τους τα σουφρωμένα Psychotherapie] setzten sich auf drei
πρόσωπα Kissen und begannen die zerknirschten
Gesichter um sich herum zu betrachten
• Ύστερα βάλθηκε να μπαλώνει σώβρακα, Dann [sc. nach dem Bügeln] stürzte sie
φανέλες, τσουράπια. sich [sc. meine Mutter] auf das Stopfen von
Unterhosen, Unterhemden und Strümpfen.
• [...], βγήκε στη βεράντα, κοίταξε καλά τι [...], [er] trat auf den Balkon hinaus und sah
μπορούσε να ήτανε αυτό που έκανε το sich sorgfältig um, woher es [= das (stören-
θόρυβο [...] δεν κατέληξε σε τίποτα, μπήκε de) Geräusch] kommen mochte, […], aber
μέσα, έσβησε το φως και βάλθηκε να er fand wieder nichts, ging rein, machte
κοιμηθεί. Όμως του κάκου. Γιατί τώρα [...] das Licht aus und versuchte weiterzuschla-
fen. Vergeblich! Denn nun …[folgte dem
einen Geräusch ein weiteres]
• Αυτό μ’ έκαμε [= μ’ έκανε] από την πρώτη Das hat mich von Anfang an [schon vom
κιόλας μέρα να βαλθώ πεισμωμένα να ersten Tag an] bewogen, mich hartnäckig
μπω μέσα στο νόημα του γλωσσικού τους um das Verständnis [= das Verstehen]
ιδιώματος. ihres Dialekts [ihrer Sprache] zu bemühen.
• παρόλο που ο Τζωρτζ βάλθηκε να auch wenn George [in dem Londoner Pub,
χαιρετάει την παλιοπαρέα in dem er Stammgast war] die Runde
machte und die alten Kumpels begrüßte
[bzw. auch:]
b) ich setzte mir in den Kopf ... zu ...
[Eideneier, Neugriechisch ist gar nicht so schwer, Bd. II // ebenso: Μάρκαρης: Δελτίο]
π.χ.:
• Ακόμη και κείνη την ημέρα που η Selbst an jenem Tag, als Dorothy alles
Ντόροθυ είχε βαλθεί να τον τρελάνει, [...] daran setzte, ihn [= George] verrückt zu
machen, […]
:ΒΑΘΟΣ, το
βάθος, το
1. Umschreibungen für die Ausdrücke "Tiefe" bzw. "Hintergrund" (im räumlichen Sinn):
• στο βάθος της σπηλιάς im hinteren Teil der Höhle
• στο βάθος της μεγάλης αυλής zum hinteren Teil des großen Hofes
[blickte sie] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Από το βάθος του διαδρόμου ερχόταν Ein Schwarm von Leuten kam lachend und
ένα τσούρμο με γέλια και φωνές. laut redend vom hinteren Teil des Flures.
• διακρίνοντας στο βάθος μια φοιτήτρια als er [= der Professor] weit hinten [im
Krankenzimmer (unter den zahlreichen bei
der Visite anwesenden männlichen
Studenten)] eine Studentin ausmachte
• στο βάθος του ορίζοντα weit hinten am Horizont [ist der dunkle
Himmel über der Stadt durch Leucht-
schriften erhellt] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Ένα φέρρυ φαίνεται στο βάθος και καθώς In der Ferne taucht [am Meer] eine Fähre
πλησιάζει, [...] auf, und während sie sich nähert, […]
• Βλέπεις δέντρα, θάμνους και λιβάδια Man sieht fremde Bäume, Büsche und
ξένα, κάποιες φορές κάπου στο βάθος Wiesen, manchmal spielen in der Ferne
άνδρες παίζουν μπάλα [...] Männer Fußball […]
• Η Λία κοίταξε μέχρι πέρα στο βαθός, [...] Lia schaute [aus dem Fenster] bis weit in
die Ferne, […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Δεν άκουσε μια φωνή απ’ το βάθος που Er hörte nicht die Stimme, die ihn aus der
του μίλησε. Tiefe des Raumes anredete.
2. σε βάθος:
• μια σε βάθος ανταλλαγή απόψεων όσον αφορά [...] ° einen eingehenden Meinungs-
austausch über […] [Akk.] [GF+DF von der Webseite der EU]
3. Sonstiges:
• μια σπιρτόζα λεπτομέρεια που είχε βάθος ° eine spritzige Kleinigkeit, die Tiefgang
hatte [war dieser Aphorismus] [GF+DF aus: 13 Schreiber schreiben]
:ΒΑΘΟΥΛΩΤΟΣ, -ή, -ό
βαθουλωτός, -ή, -ό
• τα μικρά βαθουλωτά μάτια της ° ihre [kleinen] tiefliegenden Augen
:ΒΑΛΕΣ, ο
βαλές, ο
1. Grundbedeutung: der Bube [Spielkartenfigur] [auch: ο φάντης]
z.B.:
• βαλές σπαθί ° Kreuz-Bube (Treff-Bube) [Spielkarte]
• βαλές μπαστούνι ° Pik-Bube [Spielkarte]
2. κρεμάνε τους βαλέδες (bei Νατσ.: κρέμασαν το Φάντη):

α)
Ο Φάντης είναι το ενδέκατο φύλλο της τράπουλας, είναι η φιγούρα που τη λένε και βαλέ,
[...].
Όλα τα καφενεία τη Μεγάλη Βδομάδα και συγκεκριμένα από τη Μεγάλη Πέμπτη,
παίρνουν ένα παλιό χαρτί από μια τράπουλα με τη φιγούρα του Φάντη και το κρεμάνε σ’
ένα ψηλό μέρος ή πάνω στο κορδόνι του ηλεκτρικού, που κρέμεται η λάμπα στη μέση
του καφενείου. Αυτό το κρέμασμα του Φάντη σημαίνει, πως από εκείνη τη στιγμή δε
δίνουν χαρτιά για παίξιμο, παρά μετά την Ανάσταση.
Παλιότερα, στα χρόνια της Ιερής Εξέτασης, τιμωρούσαν με θάνατο της φωτιάς όσους
έπιαναν να παίζουν χαρτιά στη διάρκεια της Μεγάλης Βδομάδας.
Αλλά και δω στην Ελλάδα, στα παλιά χρόνια, φυλάκιζαν και αυτούς που έπαιζαν και τον
καταστηματάρχη, αν τους έδινε να παίξουν χαρτιά τη Μεγάλη Βδομάδα.
[Νατσ., σ. 299 (φράση "Κρέμασαν το Φάντη")]
[bzw.:]
β)
Η Μεγάλη Παρασκευή... Ακόμη και στα καφενεία, η βασίλισσα τράπουλα, με τα νάζια
και τα καμώματά της, τη μέρα αυτή εξαφανίζεται. Ο καφετζής τρυπάει έναν βαλέ, του
περνάει μια κλωστή και τον κρεμάει από τον μεσιανό γλόμπο του καταστήματος. Να τον
βλέπουν οι πάντες και να τους κόβεται μαχαίρι η σκέψη, πως υπάρχει ενδεχόμενο να
τους δοθεί η χάρις να παίξουν μια παρτίδα.
Νόμος αυστηρός ο κρεμασμένος βαλές. Που δεν τον παραβαίνει ούτε ο πιο
λυσσασμένος χαρτοπαίκτης! Κάθεται βλοσυρός σε μια γωνιά του καφενέ, πίνει τον
καφέ του και δεν ξέρει τι να κάνει τα άπραγα χέρια του. Θυμώνει, βέβαια, γι’ αυτή την
κατάσταση. Αλλά, μέσα του, ξέρει ότι αυτή τη μέρα δεν πρέπει να παίξει χαρτιά. Δεν
πρέπει ν’ απαρνηθεί τον Χριστό.
[Λευτέρης Παπαδόπουλος: "Ματιές", Τα Νέα, 3.5.2002]
:ΒΑΛΘΗΚΑ
βάλθηκα
s. unter βάζω (Z 11)
:ΒΑΛΙΤΣΑ, η
βαλίτσα, η
πάει μακριά η βαλίτσα:
για κάτι που παίρνει δυσανάλογα μεγάλες, κυρίως χρονικές, διαστάσεις [ΛΚΝ] // για
διαδικασία που φαίνεται να χρονίζει, να τραβάει σε μάκρος [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Θα πάει μακριά η βαλίτσα; = θα συνεχιστεί για πολύ αυτή η υπόθεση / η κατάσταση /
η ιστορία; [ΛΚΝ]
• Τι θα γίνει επιτέλους, θα πάει μακριά η βαλίτσα; Τρεις ώρες περιμένω! [ΛΜΠ]
:ΒΑΛΛΩ
βάλλω
= 1) (με όπλο) schießen // 2) (μτφ.: κάνω επίθεση με το λόγο μου) (jemanden/etwas)
angreifen [Pons online]
in diesem Sinne auch Παπαζαφείρη 2, Seite 66 (dort auch BSe):
Το ρήμα "βάλλω / βάλλομαι" της αρχαίας ελληνικής στη νέα γλώσσα το συναντούμε
απλό μόνο με τη σημασία
- τού "ρίχνω, χτυπώ από μακριά"
και μεταφορικώς με τη σημασία
- τού "καταφέρομαι εναντίον κάποιου, εκτοξεύω κατηγορίες εναντίον του, τα έχω μαζί
του".
:ΒΑΡΑΩ
βαράω (-άς)
(bzw. [lt. ΛΜΠ und Ιορδανίδου selten]: βαρώ [-άς])
• Οι σάλπιγγες βαρούσανε στριγγλιάρικα κι αντιπαθητικά. ° Die [militärischen] Trompe-
ten schmetterten schrill und unangenehm [zum Aufbruch]. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
:ΒΑΡΕΘΗΚΑ
βαρέθηκα
s. βαριέμαι
:ΒΑΡΙΕΜΑΙ
βαριέμαι
1. [allgemein]:
a) transitiv:
• Βαριόμουν θανάσιμα το διάβασμα, τ’ ομο- Das Lesen [dieses (konkreten) Buches]
λογώ· [...]. langweilte mich tödlich, ich gebe es zu;
[…]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Σε βαρέθηκα, το ξέρεις; Du gehst mir auf die Nerven, weißt du

das? [Reaktion auf eine lästige Frage]
• Βαριέμαι να τον ακούω· είναι τόσο Es langweilt mich, ihm zuzuhören; er ist so
ανιαρός ομιλητής! ein fader Redner!
[GF: ΛΜΠ* / DF: Eigenübersetzung]
*[Anm.: Bei ΛΜΠ unter "μετβ." ("μεταβατι-

κό") verzeichnet, also als Beispiel für die
transitive Verwendung von βαριέμαι!]
• Βαρέθηκε πια να πολεμά. Er sei es [mittlerweile / schon] leid zu
kämpfen. [sagte der desertierte Soldat]
• Στο τέλος βαρέθηκε και την παράτησε Schließlich verließ ihn die Lust, und er ließ
[την κιθάρα]. es sein [sc. das Spielen auf der Gitarre und
das Singen dazu]. // Schließlich verließ ihn
die Lust, und er hörte auf.
• βαριόταν να σηκωθεί er hatte keine Lust (er war zu faul) aufzu-

stehen [um sich ein Glas Limonade zu
holen] [Eigenübersetzung]
b) intransitiv:
• Ψάρευα όλο το πρωί, αλλά στο τέλος βαρέθηκα και τα παράτησα. [ΛΜΠ]
2. δε βαριέσαι ° was soll's 1) 3) / sei's drum 2) / auch egal 3) / ach was 4) / was macht's 4)
/ mach dir nichts draus 5) / na wenn schon 6)
1)
[GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι // Βαμμ.]
2)
[GF+DF aus: 13 Schreiber schreiben // Menasse: Vienna]
3)
4)
5)
[Pons online]
6)
[Eigenübersetzung]
:ΒΑΡΙΕΣΤΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
βαριεστημένος, -η, -ο
= lustlos [zB.: lustlos die angeordnete Arbeit verrichten]
:ΒΑΡΟΣ, το
βάρος, το
σε βάρος μου (σου, ...) [bzw.] εις βάρος μου (σου, ...) ° gegen:
• εκκρεμεί σε βάρος τους ποινική δίωξη ° gegen sie [sc. diese Personen] ist ein Straf-
verfahren anhängig
:ΒΑΡΥΣ, -ιά, -ύ
βαρύς, -ιά, -ύ
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. ο πολλά βαρύς
3. Verwendung in Zusammenhang mit meteorologischen Belangen, Temperatur etc.
4. βαριές κουβέντες // βαριά λόγια
5. μου έρχεται βαρύ
6. Deklination: s. Dokument "Grammatik"
1. Grundbedeutung: schwer
2. ο πολλά βαρύς:
- ο βαρύς ° άντρας (που είναι ή που κάνει πως είναι) σκληρός, σοβαρός, κτλ. * //
- πολλά ° πολύ [ΛΔΑ, σ. 50 bzw. 115]
*[vgl. auch]:
- βαρύς άντρας (άνθρωπος / τύπος) ° υπερβολικά σοβαρός και λιγόλογος
[ΛΔΗ, σ. 45]
- βαρύς άνθρωπος ° πολύ σοβαρός και αμίλητος [Εμμ.]
[bzw.]
"πολλά βαρύς": wer den starken Mann spielt (Der Ausdruck kommt aus der Kaffeezube-
reitung, wobei "πολλά βαρύς" bedeutet: "sehr stark".) **
**[Eideneier, Bd. 3, S. 224 (Erläuterung zur Überschrift eines Zeitungsartikels in
"Το Βήμα", die lautet: "Όταν ο «πολλά βαρύς» χάνει το βάρος …")]
BSe:
a) für die Verwendung in der (eben erläuterten) metaphorischen Bedeutung:
• "Όταν ο «πολλά βαρύς» χάνει το βάρος …" ***
• Ο παραδοσιακός ρόλος του άντρα, και μάλιστα του Έλληνα, του μεσογειακού, του
θερμόαιμου και θερμοκέφαλου, κλονίζεται συθέμελα. Ο άντρας "ο πολλά βαρύς" χάνει
βάρος. Η υπεράσπιση της "τιμής" της αδελφής, της αρραβωνιάρας, της συζύγου, με
αίμα και μαχαίρι, μπορεί να μην είναι πια δείγμα ανδρισμού, αλλά μια σκέτη πράξη βίας,
κατακριτέα και με ελεγχόμενα ελαφρυντικά. Ίσως αύριο μια πράξη ρετρό και κουτή.
Οι αποφάσεις του δεν είναι διαταγές για τον θηλυκό άνθρωπο. Δεν μπορεί να διατηρή-
σει τα προνόμια του αφέντη, την αυθεντία του αρσενικού, το κύρος του φαλλού. Το
αντρικό πρότυπο αλλάζει. [...] ***
***[Anm.: Überschrift und Auszüge eines Zeitungsartikels ("Το Βήμα", Juli 1983),
der sich mit dem Verlust der traditionellen Rolle des griechischen Mannes infolge
der Familienrechtsreform 1983 beschäftigt] [abgedruckt bei Eideneier, Bd. 3, S. 219 ff.]
• "Στον ίσκιο μιας παράγκας / κοιμήθηκε ένας μάγκας / μάγκας πολλά βαρύς. / Μα απ’
το πολύ το βάρος / εβούλιαξε ο κουμπάρος / και χάθηκε και χάθηκε στη γης."
[Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Ο Νώντας"]
• "Του άντρα του πολλά βαρύ / μην του μιλάτε το πρωί" [Ε. Θαλασσινός: τραγούδι "Του άντρα
του πολλά βαρύ"]
• "Το έτερό μου ήμισυ / έδειξε μια προτίμηση / επήγε μ’ άντρα σεβνταλή / ασήκωτο,
πολλά βαρύ / που σκουλαρίκι κρεμαστό φοράει στο δεξί αυτί." [Γιώργος Πιας: τραγούδι "Θεέ
μου μη χειρότερα"]
b) für die Verwendung im wörtlichen Sinn (gewichtsbezogen):

• Πολλά βαρύς ήταν ο βλοημένος, μας ξεθέωσε. ° Er war sehr schwer, der Ärmste. Er
hat uns völlig ausgepumpt. [Καζαντζάκης: Χριστός, S. 76, 10. Z. // DF: S. 69, 28. Z.]
• Και μια κουλούρα χοντρό σκοινί, γιατί ’ναι πολλά βαρύς ο τραγόπαπας κι ο κάπρος ο
Πατριαρχέας ° [...] und eine Rolle dickes Seil, denn der Teufelspriester und das Aas
Patriarcheas da sind schwer [Καζαντζάκης: Χριστός, S. 201 auf 202 // DF: S. 177, 7.+ 6. Z. von unten]
3. Verwendung in Zusammenhang mit meteorologischen Belangen, Temperatur etc.:

• Ο χειμώνας εκεί δεν ήταν πολύ βαρύς, δεν είχε χιόνια και παγωνιές, [...]. ° Der Winter
dort [in dieser Region] war nicht sehr streng, es gab keinen Schnee und keine Kälte,
[…] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η ζέστη εκεί μέσα ήταν βαριά, φορτωμένη μυρουδιές, [...] ° Die Hitze dort drinnen [in
der Großküche] war drückend, voller Gerüche, […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• βαρύς ουρανός = συννεφιασμένος [Εμμ.]
4. βαριές κουβέντες // βαριά λόγια:

• Το φόβο τους τον έκρυβαν, όσην ώρα ήταν μες στο πούλμαν, πίσω από μια ιδιαίτερα
ξεθαρρεμένη συμπεριφορά. Σ’ αυτό το κλίμα ακούστηκαν βαριές κουβέντες, όπως
"ληστρική πολιτική" και "γενοκτονία", [...]. ° Die [GF: Ihre] Angst überspielten sie [= die
in eine kommunistische Diktatur reisenden Männer] durch besonders forsches Gehabe,
solange sie in ihrem Bus saßen. Dabei fielen markige Worte von "Raubpolitik" und
"Völkermord" [der Kommunisten], […]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
5. μου έρχεται βαρύ:

• Της ήρθε βαρύ – μέσα σ’ όλα κι αυτό – [...] ° Sie war entsetzt – mitten in allem ande-
ren [sc.: zusätzlich zu all dem anderen Unglück] auch das noch [sc.: Zimmer, die von
Eindringlingen verwüstet worden waren] – […] * [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Και της ήρθε ακόμα πιο βαρύ: [...] ° Und das traf sie noch härter: [...] [sc. der Ver-
dacht, dass wohl ihre früheren Freundinnen die Übeltäterinnen der Verwüstungen
waren] * [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
*[Anm.: beide Passagen beziehen sich auf dieselbe Person und dieselbe Situation]
:ΒΑΡΩ
βαρώ (-άς)
s. βαράω
:ΒΑΣΑΝΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
βασανισμένος, -η, -ο
• Η ζωή του ήτανε βασανισμένη. ° Sein Leben war voller Qualen. [Flucht, Verfolgung,
Folterung etc.] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Η Κατίνα ήταν βασανισμένη κοπέλα. Δεν είχε γνωρίσει μάνα, πέθανε πάνω στη γέννα.
[...] ° Katina war ein Mädchen mit einem schweren Schicksal. Sie hatte ihre Mutter
nicht gekannt. Bei ihrer Geburt war sie gestorben. […] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΒΑΣΕΙ
βάσει
[Präposition (+ Genitiv)]
βάσει [bzw.] επί τη βάσει ° με βάση, βασιζόμενος σε, σύμφωνα με [Κουτρούλης]
π.χ.:
• Όλα έγιναν βάσει κανονισμού. [Κουτρούλης]
• Δεν μπορείς να τα εξετάζεις όλα επί τη βάσει του δικού σου συμφέροντος. [Κουτρούλης]
• βάσει λογικής: s. unter λογική, η
:ΒΑΣΗ, η
βάση, η
- die Grundlage, die Basis
- die (Militär-)Basis, der (Militär-)Stützpunkt
- die Base [in der Chemie]
2. δίνω βάση (σε):

• Δεν έδωσα βάση στη φήμη ετούτη. ° Ich gab nichts auf dieses Gerücht. [das jemand
verbreitete] [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
3. (κάτι) έχει βάση:

• Έτσι, αυτό που είπα προηγουμένως, [...] ίσως έχει κάποια βάση τελικά. ° So maybe
what I said before, […] maybe there's something in it after all. [bzw.] Also ist vielleicht
an dem, was ich eben [= vorhin] sagte, […] vielleicht ist da doch etwas dran. [iS von: ist
diese Überlegung vielleicht doch zutreffend bzw. plausibel / schlüssig] [DF, EF + GF aus:
Hornby: High Fidelity]
4. η βάση δεδομένων ° die Datenbank
:ΒΑΣΙΚΑ
βασικά
= im Wesentlichen / grundsätzlich / prinzipiell / im Grunde genommen
z.B.:
• Βασικά, οι άνθρωποι είναι πάντα έτοιμοι για επανάσταση, αλλά βρίσκονται σε δίλημμα
ανάμεσα σε μια σταθερότητα που προσφέρει μια υπάρχουσα κατάσταση και σε μια
αλλαγή προς το καλύτερο. ° Prinzipiell sind die Menschen immer bereit zur Revolution,
doch sie befinden sich in einem Dilemma: Einerseits die Beständigkeit, welche ein
Status quo bietet, andererseits eine Veränderung zum Besseren. [GF+DF aus: Αμπατζόγλου:
:ΒΑΣΤΩ
βαστώ (-άς)
- halten
- aushalten / ertragen
- zurückhalten
u.a.
2. μου βαστάει ° τολμάω (Σημαίνει ό,τι και "η καρδιά-μου βαστάει"* {παραλείπεται η
λέξη "καρδιά"}.) [ΛΔΗ, σ. 45]
*) (μου) βαστάει η καρδιά μου να κάνω κάτι ° μπορώ / αντέχω / έχω την δύναμη /
έχω το θάρρος για να κάνω κάτι [ΛΔΗ, σ. 147]
π.χ.:
• Σου βαστάει να πας τη νύχτα στην παραλία με τα πόδια; [ΛΔΗ, σ. 46]
• "Παίξε λοιπόν κι εσύ στα ζάρια, αν σου βαστάει, την αλήθεια." [Δ. Ιατρόπουλος: τραγούδι
"Της χαλιμάς τα παραμύθια"]
[Anm.: S. auch Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, S. 108, wo unter der

Überschrift "Πρό(σ)κληση για αναμέτρηση" die Phrase "Έλα, αν σου βαστάει!" verzeich-
net ist.]
:ΒΓΑΖΩ
βγάζω
[Anm.: βγάζω ist zu unterscheiden von βάζω und von βγαίνω !]
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. [in Zusammenhang mit der Namensgebung bzw. sonstigen
Zuschreibung von Bezeichnungen]
3.1. [in Zusammenhang mit Zeit(raum)angaben]
3.2. τη βγάζω
4. τη βγάζω καθαρή
5. τα βγάζω πέρα
6. βγάζω μια άδεια
7. κι όπου με βγάλει
8. Sonstiges
9. βγάζω από τη μέση: s. unter μέση, η (Z 5)

10. βγάζω από το μυαλό μου: s. unter μυαλό, το (Z 3)
11. βγάζω στη φόρα: s. unter φόρα, η (Z 3)
a) herausziehen [bzw.] hinausziehen
b) [Kleidung etc.] ausziehen
c) entfernen
d) [Fahrkarten, Eintrittskarten etc.] lösen
u.a.
2. [in Zusammenhang mit der Namensgebung bzw. sonstigen Zuschreibung von

Bezeichnungen]:
• Πώς λες να το βγάλουμε το μωρό; Να το Welchen Namen, meinst du, sollen wir
βγάλουμε Φελίξ; dem Baby geben? (Wie meinst du, sollen
wir das Baby taufen?) Sollen wir ihm den
Namen Felix geben? (Sollen wir es Felix
taufen?)
• Όλοι συνωμοτούσαν εναντίον του. Όλοι Alle hatten sich gegen ihn verschworen,
πήγαιναν να τον βγάλουν φαντασιόπληκτο. alle wollten ihn zum Märchenerzähler [der
sich einredete, überfallen worden zu sein]
stempeln. [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
• Οι άλλοι παν να με βγάλουν τρελό. Sie wollen mich als Verrückten hinstellen.
[GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
• Τρελό θα με βγάζει, την ξέρω. Sie [sc. meine Frau] wird mich für verrückt
erklären, ich kenne sie. [GF+DF aus: Βαμμ.]
3.1. [in Zusammenhang mit Zeit(raum)angaben]:

a) [materiell-existenzell] überstehen [etc.] // b) [mehr allgemein]: verbringen
Anm.: offenkundig gleichbedeutend mit "τη βγάζω" (s. dazu die folgende Z 3.2 und die
dortigen Beispiele)
3.2. τη βγάζω:
(λαϊκ.) περνώ τη ζωή μου [ΛΜΠ] – π.χ.:
• Εσύ πώς τη βγάζεις; [ΛΜΠ]
• τη βγάζω με ελάχιστα χρήματα [ΛΜΠ]
• τη βγάζω καλά [ΛΜΠ]
bzw. mögliche deutsche Übersetzungen:

a) [im materiellen bzw. im generell existenziellen Sinn]: mein Auslangen finden / aus-
kommen / über die Runden kommen [etc.] // [eine Zeit] überstehen [etc.] – zB.:
• [...] ρωτώντας τον πώς σκέφτεται να τη [...], dass er ihn fragte, wovon er leben
βγάλει, διότι "ούτε ΙΚΑ έχεις, ούτε σύνταξη wolle: "Du bist weder versichert, noch wirst
θα πάρεις [...]" du je eine Rente bekommen [...]"
• τη βγάζω sich durchschlagen [zB.: mit Betteln und

Schnorren] // sich über Wasser halten [zB.
durch die Ausübung unseriöser Jobs]
[GF + beide DF aus: Βαμμ.]
• Ο Ζήσης τρώει παγωτό καϊμάκι, ενώ εγώ Sissis [mit dem ich in der Konditorei sitze]
τη βγάζω σόδα. isst seinen Eisbecher, während ich mich
mit Sodawasser begnüge. [Anm.: kein "με"
vor "σόδα"]
• Μέχρι πότε θα τη βγάζει έτσι; Έτσι Wie lange will er denn so weitermachen?
ανεύθυνα, θέλω να πω. Πόσο θα κρατήσει. So verantwortungslos, meine ich. [sc.: ein
jedes Jobangebot ausschlagend, ohne
Krankenversicherung etc.]
[GF+DF aus: Βαμμ. / Anm.: Der dritte Satz der GF wurde
in der DF nicht übersetzt.]
bzw. offenkundig im gleichen Sinn, aber ohne "τη" vor "βγάζω":

• Και τούτο ακόμα το μικρό απόθεμα θα με Auch dieser kleine Vorrat [an Marmelade]
βοηθούσε να βγάλω το χειμώνα. sollte mir helfen, den Winter [den ich allein
auf der Almhütte verbringen musste] zu
überstehen.
• [...], ενώ τα δικά μας τα γεννήματα δε μας […], während unsere [eigenen] Erträge [sc.
έφταναν να βγάλουμε τη χρονιά. Ernteerträge (an Mais)] nicht für das ganze
Jahr ausreichten.
• [...] ότι θα βγάλουν κι αυτήν την χρονιά, … [den Ruf des Kuckucks im Frühling zu
ότι τους δίνει η ζωή άλλον έναν χρόνο hören, hielten die alten Menschen vergan-
gener Zeiten für ein gutes Omen, welches
bedeutete] dass auch sie in diesem Jahr
[Anm.: korrekt wäre die Übersetzung: dass
sie auch in diesem Jahr] am Leben bleiben
würden, dass das Leben ihnen noch ein
Jahr schenken würde
so auch:
• τη βγάζω (με) = I get by (with) [Mackridge, S. 356] [to get by = durchkommen]
b) [mehr im allgemeinen Sinn]: [Zeit] verbringen [etc.] – zB.:

• Έξι μήνες την έβγαλα στις φυλακές Sechs Monate hatte ich im Gefängnis von
Βούρλων. Vurla abgesessen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Τα περισσότερα βράδια τη βγάζαμε στο Most nights we used to mess around in the
πάρκο, λίγο πιο κάτω απ’ το σπίτι μου. park around the corner from my house.
[bzw.]
Die meisten Abende trieben wir [= meine
damalige Freundin und ich (sc. 12 bis
13-Jährige)] uns im Park bei mir zu Hause
um die Ecke rum.
• Χτες το απόγευμα, ως αργά το βράδυ, Gestern brachte ich den ganzen Abend bis
την έβγαλα στην κουζίνα. spät in die Nacht in der Küche zu.
bzw. offenkundig im gleichen Sinn, aber ohne "τη" vor "βγάζω":

• "Έριξα τ’ αμάξι μου σε μια τζαμαρία / "verbringen" / "zubringen"
κι έβγαλα τη νύχτα μου στην αστυνομία"
[Ν. Λουκάς: τραγούδι "Εγώ ο Στέλιος"]
• Υπήρχανε νύχτες, που ο Θοδωρής τις "verbringen" / "zubringen"

έβγαζε στο πεζοδρόμιο, έξω από το σπίτι,
γιατί είχε αργήσει και φοβόταν να μπει
μέσα. [Anm.: die Rede ist von einem 12-
jährigen Buben]
[Satz stammt aus einem Zeitungsartikel (zitiert bei
Eideneier, Bd. 3, S.144)]
4. τη βγάζω καθαρή ° ohne Schaden davonkommen [Eideneier, Bd. 3, S. 110]

[bzw.]
• [...], άλλοτε τη βγάζω καθαρή, κι άλλοτε μπαίνω μέσα, μα έχει ο θεός, γέλασε πλατιά ο
γέρος. ° [...], einmal mache ich meinen Schnitt, ein andermal lege ich drauf [bei
meinen Geschäften], aber Gott wird's schon richten, lachte der Alte breit. [GF+DF aus:
Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
5. τα βγάζω πέρα:
• και τέλος η Ανθώ αποφάσισε πως το und schließlich entschied Anthó, dass das
παιδί δεν είχε ανάγκη κανέναν, τα ’βγαζε Kind [sc. ihre Tochter] keine weitere [Kin-
πέρα μοναχό του derfrau (sc. dass es kein Kindermädchen
mehr)] brauchte [GF wörtl.: dass es nie-
manden brauchte], es kam allein zurecht
• όμως, υπήρχαν [...] που καταριούνταν es gab aber ...[auch Leute], die [den grie-
τον Τρικούπη κι ορκίζονταν πως ο Δηλι- chischen Ministerpräsidenten] Trikúpis ver-
γιάννης θα τα ’χε βγάλει πέρα καλύτερα, fluchten und schworen, Dilijánnis hätte es
πως δεν θα ’χε συμβεί η μεγάλη ξεφτίλα [als Staatsmann] besser hingekriegt, und
diese [GF wörtl.: die] große Schmach wäre
dann nicht eingetreten [nämlich, dass die
öffentliche Verwaltung des Landes unter
die Vormundschaft einer internationalen
Kommission gestellt wurde]
• ήμασταν φτωχοί, παλεύαμε για να τα wir [sc. die Familie] waren arm, wir hatten
βγάλουμε πέρα zu kämpfen [wörtl.: wir kämpften], um über
die Runden zu kommen
6. βγάζω μια άδεια:

αποκτώ μια άδεια από αρμόδιο πρόσωπο ή αρμόδια υπηρεσία [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Έβγαλες την άδεια για το σπίτι (= για το χτίσιμό του); [ΛΔΗ]
7. κι όπου με βγάλει:
• [...], ορμάς μέσα στη φωτιά κι όπου σε βγάλει. ° […], dann stürzt er sich [du dich] ins
Feuergefecht, ohne Rücksicht auf Verluste. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
8. Sonstiges:
• Θα σας βγάλει κερδισμένους! ° ~ Er [sc.: dieser Wagen] wird Sie zu Gewinnern
machen! [aus einer Werbeanzeige für einen Pkw]
• ΄Υστερα τον φόρτωσαν σ’ ένα βαπόρι ιταλικό να τον βγάλει στον Πειραιά, [...] °
Später verluden sie ihn [den kranken, in Konstantinopel lebenden Mann] auf ein
italienisches Schiff, das ihn in Piräus absetzen sollte. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΒΓΑΙΝΩ
βγαίνω
[Anm.: βγαίνω ist zu unterscheiden von βγάζω und von βάζω !]
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. κάτι μου βγαίνει ... (+ Adjektiv)
3. καλός (-ή, -ό) μου βγαίνει
4. μου βγήκε σε κακό
5. βγαίνω μπροστά
6. έτσι μου βγαίνει
7.1. τι βγαίνει;
[bzw.]
7.2. δεν βγαίνει τίποτα
8. βγαίνω φωτογραφία
9. βγαίνω στη ζωή
10. βγαίνω στη ζητιανιά
11. [bezogen auf Personen auf einem Schiff]
12. βγαίνει η ψυχή μου [bzw.] μου βγαίνει η ψυχή: s. unter ψυχή, η (Z 3)
13. βγαίνω στη φόρα: s. unter φόρα, η (Z 3)
14. βγαίνω στη μέση: s. unter μέση, η (Z 3.2)
Anhang: Konjugation
a) herausgehen [bzw.] hinausgehen, hervorkommen [etc.]
b) aussteigen
u.a.
2. κάτι μου βγαίνει ... (+ Adjektiv):

• Ο θείος μου είχε δικά του γράμματα να γράψει, που πάντα του έβγαιναν σύντομα και
στεγνά. ° Mein Onkel [der seinem Kollegen nicht bei der Abfassung von dessen Brie-
fen half] hatte selbst Briefe zu schreiben, die ihm immer kurz und trocken gerieten.
• Πολύ μακρύ του έβγαινε αυτό το ταξίδι απόψε. ° Sie wurde lang für ihn, diese Reise
heute abend. [metaphorisch iS von: seine Gedanken bzw. Erinnerungen führten ihn weit
in seine Kindheit zurück] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: του = τού]
3. καλός (-ή, -ό) μου βγαίνει:

• Αλλά κι η Πέρσα καλή είναι ... Σ’ το λέω, κι η Πέρσα καλή μάς βγαίνει, να την σέβεσαι
– [...] ° Aber auch Persa ist gut [sc.: ein guter Mensch] … Ich sage dir, auch mit Persa
[als Mitglied unserer Verwandtschaft] haben wir Glück, du musst sie achten – […]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / drei Punkte im jeweiligen Original]
4. μου βγήκε σε κακό ° το αποτέλεσμα ήταν δυσάρεστο για μένα [Εμμ.]
5. βγαίνω μπροστά ° [vor jemandem] auftauchen [etc.]:

• [...], γιατί βγήκε μπροστά μου ο Τούρκος [...], als [GF: weil] der türkische Hauptmann
λοχαγός που ήρθε για αιφνιδιασμό. Μόλις vor mir auftauchte, der überraschend zu
μ’ αντίκρισε φορτωμένο μ’ όλα κείνα τα einer Inspektion gekommen war. Als ich
καλά [...]. [männl.] ihm gegenüberstand [wörtl.: Als er
mich sah/erblickte], beladen mit all den
guten Sachen [sc. Lebensmitteln], […].
• Κατεβήκαμε και κρυφτήκαμε πίσω από Wir [Deserteure] stiegen [aus dem Zug]
κάτι στοιβαγμένες τραβέρσες. [...] Μα το aus und versteckten uns hinter aufgesta-
τρένο αργούσε και σε λίγο βγήκαν μπρο- pelten Schwellen. […] Aber die Abfahrt
στά μας δυο σουβαρήδες της στρατιωτικής [des Zuges] verzögerte sich, und kurze Zeit
αστυνομίας. danach tauchten vor uns zwei Männer der
Militärpolizei auf [und verlangten unsere
Ausweise].
• Πήγαν μια φορά στον Ξάνεμο να πάρουν Einmal seien sie [so erzählte er] nach
αγγούρια, τους βγήκε μπροστά ο μποστα- Xanemos gegangen, um Gurken zu holen,
ντζής, [...]. Είναι δικό μου το χτήμα, τους da stellte sich ihnen der Gemüsegärtner
λέει, το ’χω εγώ τώρα. […] in den Weg. Das ist mein Landstück,
sagte er zu ihnen, es gehört jetzt mir.
6. έτσι μου βγαίνει:

• Μπορεί, όταν είμαι στη δουλειά ή ίσως μαζί με άλλους ανθρώπους. Αλλά με σας τους
δυο, τον Ντέιβιντ κι εσένα, νομίζω πως είμαι μικρό κοριτσάκι. Δεν έχω ιδέα, πώς μου
βγαίνει έτσι! ° Mag sein [dass ich souverän und beherrscht bin (bzw. wirke)], wenn ich
im Geschäft bin, vielleicht auch anderen Leuten gegenüber. Aber bei euch beiden,
David und dir, komme ich mir vor wie ein kleines Mädchen. Ich weiß eigentlich über-
haupt nicht, was das auslöst [iS von: wodurch das ausgelöst wird]! [DF+GF aus: Gaby
Hauptmann: Suche …]
7.1. τι βγαίνει;
• Όμως τι βγαίνει μ’ αυτό; ° Aber was bringt das? [sc.: dass wir jetzt Fotos aus der Zeit
der Kindheit unseres Vaters sammeln] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
[bzw.]
7.2. δεν βγαίνει τίποτα:
• Πάμε να φύγουμε, είπα στο σύντροφό μου, γιατί όπως καταλαβαίνω τίποτα δε θα
βγει. ° "Komm lass uns gehen", sagte ich zu meinem Gefährten, "denn wie ich sehe,
ist nichts zu machen." [sc. die Frau hier reagiert nicht auf unsere Bitten, uns etwas Brot
und Wasser zu geben – sie will uns nicht helfen] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
8. βγαίνω φωτογραφία = φωτογραφίζομαι [Εμμ.]
9. βγαίνω στη ζωή:

• Τον ξέρω από δεκατριών χρονών, πριν βγω στη ζωή. ° Ich kenne ihn seit dem drei-
zehnten Lebensjahr, bevor ich ~ins Leben (hinaus) getreten bin.
10. βγαίνω στη ζητιανιά:

• Αν περνούσε η ώρα και δεν του έδιναν, έβγαινε στην ζητιανιά και τα ζητούσε ο ίδιος. °
Wenn es ihm zu lange dauerte [sc. das Warten am Seeufer, bis die Fischer Mitleid mit
ihm bekamen] und sie ihm [von sich aus] keine Fische [= ψάρια] gaben, verlegte er sich
aufs Betteln, bat sie selber um welche. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
11. [bezogen auf Personen auf einem Schiff]: an Land gehen:

• Στη Θεσσαλονίκη βγήκαμε ένα απόγεμα ύστερ’ από βροχή. Οι δρόμοι γλιστρούσανε
μουσκεμένοι [...]. ° In Thessaloniki gingen wir [= die auf einem Schiff beförderten Sol-
daten] an einem Nachmittag an Land. Die Straßen waren nach einem Regenguss nass
und glitschig, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
Anhang:
Konjugation:
Präsens βγαίνω βγαίνεις βγαίνει βγαίνουμε βγαίνετε βγαίνουν
Stamm 2* βγω βγεις βγει βγούμε βγείτε βγουν
Aorist βγήκα βγήκες βγήκε βγήκαμε βγήκατε βγήκαν
Paratatikos έβγαινα έβγαινες έβγαινε βγαίναμε βγαίνατε έβγαιναν
βγαίναν(ε)
Imp. I ** --- βγαίνε --- --- βγαίνετε ---
Imp. II ** --- βγες --- --- βγείτε ---
(+ έβγα) (+ βγέστε)
**) Imperativ mit Stamm 1 bzw. Stamm 2
:ΒΕΒΑΙΑ [bzw.] :ΒΕΒΑΙΩΣ

βέβαια [bzw.] βεβαίως
1) natürlich / klarerweise [etc.]:

• Οι υπάλληλοι της "Ολυμπιακής" δικαιούνται κάθε χρόνο ένα δωρεάν ταξίδι και βέβαια
επιλέγουν τις πιο μακρινές διαδρομές. ° Die Angestellten der [Fluggesellschaft]
"Ολυμπιακή" haben jedes Jahr Anspruch auf eine Gratisreise, und natürlich wählen sie
die weitesten Strecken. [Eigenübersetzung]
2) allerdings * // freilich:
*[GF (jeweils "βέβαια") + DF in: Ζατέλη: Φως // Σωτηροπούλου: Ζιγκ-ζαγκ // Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Εκεί, βέβαια, δεν υπήρχαν και πολλά να δει κανείς. ° Dort [sc. in dem Kasernenhof, in
den sie aus dem Fenster hinunterblickte] gab es freilich [iS von: allerdings / jedoch]
nicht viel zu sehen. [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
• Εκείνα βέβαια δεν άργησαν να φανούν πως ήταν βαλσαμωμένα. ° Diese freilich [sc.
die Vögel (= τα πουλιά), die aufgereiht auf dem Tisch standen und von deren Anblick
Ioulía im ersten Moment sehr beeindruckt war] entpuppten sich bald als ausgestopft,
einbalsamiert. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3) zwar [gefolgt von einem Satz mit μα bzw. όμως bzw. αλλά (= aber)] * // wohl [iS von:
zwar]:
*[GF (jeweils "βέβαια") + DF in: Ζατέλη: Φως // Haushofer: Die Wand // Menasse: Vienna]
• [...]· είχε βέβαια ένα κακό προαίσθημα, που ωστόσο δεν ήθελε να το πιστέψει αμέσως.
° […]; ihm ahnte wohl Schlimmes, das er doch nicht gleich glauben wollte. [DF+GF aus:
Schnitzler: Spiel]
4) ja [iS von: denn // schließlich (und endlich) / doch] [DF + GF (jeweils "βέβαια") in: Haushofer:
Die Wand // Schnitzler: Spiel]
5) Sonstiges:
• Βέβαια, αν κάθονταν εδώ στη θέση του ο Βίμμερ ή ο Γκράιζινγκ θα είχαν βρει σίγουρα
τη σωστή απάντηση, αυτοί είχαν τη δυνατότητα να τη βρουν. Ο ίδιος όμως, ο Βίλλι, ήταν
αναγκασμένος να σωπαίνει. ° Ja, wenn Wimmer oder Greising hier an seiner Stelle
gesessen wären, die hätten wohl die richtige Antwort gefunden und finden dürfen. Er
[hingegen], Willi, er musste schweigen. [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
:ΒΕΓΓΕΡΑ, η
βεγγέρα, η
= die Soiree, die Abendunterhaltung:
• στις βεγγέρες με τους υπαλλήλους της ελληνικής πρεσβείας ° auf den Soireen mit
den Angestellten der griechischen Botschaft [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• σ’ όλες τις βεγγέρες [...] έλεγαν πως [...] ° erzählten …[sie] auf sämtlichen Abend-
unterhaltungen, […] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΒΕΝΤΟΥΖΑ, η
βεντούζα, η
οι βεντούζες ° die Saugknöpfe / die Saugfüße [um einen Gegenstand auf einer glatten
Oberfläche zu befestigen]
:ΒΕΡΑΜΑΝ
βεραμάν [undeklinierbares Adjektiv]
= αυτός που έχει ανοιχτό πράσινο χρώμα [ΛΜΠ] // που το χρώμα του είναι ανοιχτό
πράσινο [ΛΚΝ]
[bzw.]
σε βεραμάν χρώμα: es handelt sich in etwa um die Farbe türkis / korall-grün [s. das Foto
des Hosenanzuges in "Εικόνες" v. 7.8.1985, S. 61]
π.χ.:
• βεραμάν μπλούζα / κουβέρτα / τοίχος [ΛΜΠ]
• Έβαψα τους τοίχους του δωματίου μου βεραμάν. [ΛΚΝ]
• Με τους γιούκους στοιβαγμένους στη γωνία της βεραμάν κρεβατοκάμαρας.

["Ένα" v. 17.1.1985, S. 41]
• "κι είσαι μέσα στα τσιμέντα σα λουλούδι βεραμάν" [Λ. Τεάζης: τραγούδι "Καληνύχτα κοριτσάκι"]
:ΒΕΡΓΟΥΛΑ, η
βεργούλα, η
δημ. μικρά, λεπτή βέργα ("το καρτεράει ο δάσκαλος με μια χρυσή βεργούλα") [ΛΔΤΚ]
:ΒΕΡΕΣΕ
βερεσέ
ακούω βερεσέ (κάτι): δεν λαμβάνω σοβαρά υπ’ όψιν μου (κάτι), δεν υπολογίζω (κάτι)
[ΛΜΠ]
[bzw.]
(αυτά) τ’ ακούω βερεσέ: χωρίς να τα παίρνω υπόψη, χωρίς να δίνω σημασία [ΛΚΝ]
[bzw.]
αυτά τ’ ακούω βερεσέ: δεν τα υπολογίζω [Εμμ.]
π.χ.:
• "αυτά που λες εγώ τ’ ακούω βερεσέ" [Γιώργος Γιαννακόπουλος: τραγούδι "Ο πασατέμπος"]
:ΒΗΜΑ, το
βήμα, το
a) der Schritt
b) die Tribüne
2. ανοίγω το βήμα:
• Στο δρόμο της επιστροφής [...] η Κάτσι άθελά της είχε ανοίξει το βήμα. ° Am Weg zu-
rück [vom Spaziergang nach Hause] […] war Katzi [Mädchen] unwillkürlich schneller
gegangen. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• όμως σου ’ρχεται ν’ ανοίξεις το βήμα ° trotzdem möchte [= würde] man am liebsten
den Schritt beschleunigen [um den Mann auf der anderen Straßenseite einzuholen und
ihn anzusprechen] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• "αλλ’ άνοιξε το βήμα σου να φτάσουμε στο τέρμα" [Γιαννίδης / Σακελλάριος / Χρ. Γιαννακόπου-
λος: τραγούδι "Το τραμ το τελευταίο"]
3. στα έξι βήματα:

• [...] γύρω από τις τρεις τσιμεντένιες βάσεις, όπου είταν στερεωμένα πάνω σε τρίποδα
τα οπλοπολυβόλα, σε αρκετά μεγάλη απόσταση από τον τοίχο, πολύ πιο μακριά εν
πάση περιπτώσει από τα έξη βήματα που λένε, [...] [S. 50, 13. bis 16. Z. von unten]*
[Anm.: es handelt sich um eine Beschreibung des "Σκοπευτήριο της
Καισαριανής", wo 1942 ein Freund des Erzählers hingerichtet wurde]
• [...] στημένος ο Νικήτας στα έξη βήματα (αν και νόμιζα πάντοτε και εξακολουθώ να
νομίζω ότι πρόκειται για σχήμα λόγου, κανείς δε μέτρησε τα βήματα και μένω με την
εντύπωση ότι θα πρέπει να είτανε περισσότερα, [...]) [S. 287, 7. bis 10. Z. von unten]*
• ο Νικήτας δε γελούσε, [...], στημένος εκεί στα έξη βήματα και έγινε η εκτέλεση και
έπεσε ο Νικήτας [S.199, 19.+ 20. Z.]*
• [weitere BSe: S. 289, 6.+7. Z., sowie S. 293, 6.+ 7. Z.]*
*[jeweils: Α. Αλεξάνδρου: Το κιβώτιο]
• Τα τραγούδια, που είπε ήταν ορισμένες προσωπικές του "επιτυχίες" και λαϊκά του
1960. Αυτά τα τελευταία – δήθεν για να κάνει κέφι – τα εκτέλεσε στα 6 βήματα. Άσε που
δεν έχει ο άνθρωπος καμμιά σχέση με το είδος! [Kritik am Sänger Φίλιππος Νικολάου]
["Ντέφι" Nr. 3, S. 39]
• "Ψάχνω τους πειρατικούς στα λαθραία κύματα / κι ακούω τους μοναχικούς να

στέλνουν s.o.s μηνύματα / σαν να τους έστησε ο καημός / σειρά στα έξι βήματα."
[Λ. Χαψιάδης: τραγούδι "Μ’ ένα τρανζίστορ συντροφιά"]
• vgl. auch das BS zur idiomatischen Wendung "στήνω στα έξι μέτρα" in:
"Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των εκφράσεων", S. 92
:ΒΗΣΙΓΟΤΘΟΙ, οι [bzw.] :ΒΙΣΙΓΟΤΘΟΙ, οι

Βησιγότθοι, οι (auch: Βισιγότθοι, οι)
Οι Βησιγότθοι υπήρξαν μαζί με τους Οστρογότθους οι δύο κύριοι κλάδοι του γερμανικού
φύλου των Γότθων. Από κοινού με άλλα βαρβαρικά φύλα απασχολούσαν με λεηλασίες
και μαζικές μεταναστεύσεις πληθυσμών την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατά την τελευταία
περίοδο της ζωής της, που έμεινε γνωστή στην ιστορία ως εποχή των Μεγάλων
Μεταναστεύσεων. [el.wikipedia.org]
π.χ.:
• Δεν είναι άνθρωπος τυχαίος [ο Αλάριχος]· και κρατιέται από παλιό γοτθικό γένος.
Αφότου έγινε, εδώ κ’ ένα χρόνο, βασιλεύς των Βισιγότθων, ... [Π. Κανελλόπουλος: Πέντε
Αθηναϊκοί διάλογοι, σ. 147 / (Dialog von 396 nach Chr.)]
• "Με μια πιρόγα φεύγεις και γυρίζεις / τις ώρες που αγριεύει η βροχή. / Στη γη των
Βησιγότθων αρμενίζεις / και σε κερδίζουν κήποι κρεμαστοί" [Άλκης Αλκαίος: τραγούδι
"Ερωτικό"]
:ΒΙΑ, η
βία, η
1. Grundbedeutung: die Gewalt:
• η βία κατά των παιδιών ° (die) Gewalt gegen (die) Kinder [als allgemeiner Missstand]
2. μόλις και μετά βίας ° nur schwer / nur mit Mühe / kaum – z.B.:
• Σε αντίθεση προς τη σάτιρα του Σουίφτ, η σάτιρα του Κράους είναι γεννημένη απ’ αυτή
καθαυτή τη γλώσσα και γι’ αυτό μόλις και μετά βίας μπορεί να μεταφραστεί σε μια ξένη.
° Im Gegensatz zu der Satire [Jonathan] Swifts ist sie [= die Satire von Karl Kraus] aus
der Sprache [als solcher] geboren, daher auch in eine andere Sprache kaum übersetz-
bar. [DF aus: Paul Schick: Karl Kraus; GF (Zitat der DF) aus: Karl Kraus: Ρήσεις και Αντιρρήσεις]
:ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, η
βιομηχανία, η
1) die Industrie [allgemein (insgesamt) – sc. nicht (nur) eine bestimmte Fabrik/Firma] –
zB.:
• Μια δύσκολη κατάσταση κυριαρχεί στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία.
2) die [konkrete] Fabrik/Firma / der [konkrete] Betrieb – zB.:

• οι δύο εταιρείες του γέρου, μια χημική βιομηχανία που παρήγαγε πίσσα και μια μικρή
βιομηχανία χάρτου στην ύπαιθρο ° die beiden Firmen des alten [Herrn] B., […] ein
chemischer Betrieb, der Teer herstellte, und eine kleine Papierfabrik am Land [DF+GF
aus: Menasse: Vienna]
• Η φιλοσοφία των αυτοκινητοβιομηχανιών της Ιαπωνίας είναι ότι [...]
:ΒΙΟΣ, ο
βίος, ο
[Anm.: ο βίος ist zu unterscheiden von: το βιος!]
1. Grundbedeutung: [gehoben bzw. in feststehenden Wendungen]: das Leben
2. βίος και πολιτεία:

Τη φράση αυτή τη λέμε, για να χαρακτηρίσουμε έναν άνθρωπο, που έζησε ζωή γεμάτη
περιπέτειες. [Νατσ., σ. 110] // Η φράση ["αυτός είναι βίος και πολιτεία"] λέγεται μετα-
φορικά για τη ζωή ανθρώπων που είδαν και έπαθαν πολλά. [Νατσ., σ. 96] // = ereig-
nisreiches Leben [Mandeson]
π.χ.:
• "Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά" [Roman von Νίκος Καζαντζάκης]
3. βίοι αγίων, οι:

• Η Εκκλησία λογόκρινε τα πρωταρχικά χριστιανικά κείμενα, ώστε να παρουσιάζουν το
ίδιο σενάριο (χωρίς αντιφάσεις) και να αποκρύπτουν, κατά το δυνατόν, αυτό που
πράγματι συνέβη. Τα Ευαγγέλια είναι μια δογματική κονσέρβα. Γιαυτό, έχουν μιαν
ιδιαίτερη σημασία τα Απόκρυφα Ευαγγέλια και διάφορες άλλες φυλλάδες (π.χ. οι βίοι
αγίων), όπου η δόνηση της λαϊκής φαντασίας κυριαρχεί. [aus einem Buch von Ηλίας
Πετρόπουλος]
:ΒΙΟΣ, το
βιος, το
= [lt. ΛΜΠ und ΛΚΝ volkstümlich:] das Vermögen, der Besitz
[Anm.: το βιος ist zu unterscheiden von: ο βίος!]
:ΒΙΣΜΑ, το
βίσμα, το
= der Stecker [den man in die Steckdose steckt]
:ΒΛΑΚΑΣ, ο
βλάκας, ο
• Μ’ ένα τσεκούρι ο βλάκας. ° Mit einem Beil [habe ich mir zwei Finger abgehackt], ich
Idiot. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: kein Beistrich vor "ο βλάκας"]
:ΒΛΑΜΜΕΝΟΣ, -η, -ο
βλαμμένος, -η, -ο
• Καλά, είσαι τελείως βλαμμένος! Du [männl.] bist ja total bekloppt! [weil du
auf eine solche Idee kommst]
• Είπε πως ο Ντόλλυ δεν ήταν βλαμμένος, Dolly [= sein Onkel] sei nicht beknackt,
ίσα ίσα πως ήταν ιδιοφυής. sondern im Gegenteil genial gewesen.
[sagte er] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Πού μ’ έφερε αυτή η μισότρελλη, η Wohin hat sie mich [da] geführt [sc.: was
βλαμμένη; für ein unwirtlicher Ort ist das hier (den sie
als Treffpunkt für unser Rendezvous be-
stimmt hat)], diese Halbirre, diese
Spinnerin? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τους βλαμμένους die Spinner [Akk.]

• Ήταν κι εκείνη η βλαμμένη στον θάλαμο Da war auch noch diese Gestörte von
Έντεκα που του δημιουργούσε όλο Zimmer elf [des Spitals], die ihm [= dem
προβλήματα. Krankenpfleger] nur Schwierigkeiten
machte. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΒΛΑΣΤΗΜΩ
βλαστημώ (-άς)
βλαστήμα τα!
(καθημ.) για να εκφραστεί έντονη στενοχώρια και απογοήτευση [ΛΜΠ]
π.χ.:
• και οι δυο κουβέντες που συνήθως έλεγε ήταν "βλαστήμα τα" ° und die zwei Worte,
die er gewöhnlich aussprach, waren "zum Kuckuck" [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "Ο λαός τραγούδι θέλει / φτάνουν τα προβλήματα. / Χόρεψε το τσιφτετέλι / κι όλα πια
βλαστήμα τα!" [Γ. Βρούβας, Γ. Παπαγιαννόπουλος: τραγούδι "Ο λαός τραγούδι θέλει"]
:ΒΛΕΜΜΑ, το
βλέμμα, το
• είχαν ένα σκοτεινό βλέμμα, σκοτεινό και προκλητικό ° sie [diese Männer] sahen alle
grimmig drein, grimmig und herausfordernd [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΒΛΕΠΩ
βλέπω
Übersicht:
1. Zu den Bedeutungsunterschieden (bzw. -gemeinsamkeiten) der Begriffe βλέπω –
κοιτάζω – παρατηρώ – αγναντεύω
2. βλέπεις, ... [bzw.] βλέπετε, ...
3. εμένα που με βλέπεις ([bzw.] εμένα που με βλέπετε)
4. μη με βλέπεις ... / μη με βλέπετε ...
5. σε βλέπω (κουρασμένο / σκεφτικό / αδύνατη ...)
6. να δεις
7. (και) πού να δεις / (και) πού να δείτε / (και) πού να δει
8.1. πώς τον (τη / το) έλεγαν να δεις [bzw.] πώς τον (τη / το) λέγαν(ε), να δεις [etc.]
8.2. στάσου να δεις
9. περνώ να σε (τον, την, ...) δω [bzw.] πάω να σε (τον, την, ...) δω [bzw.] έρχομαι να
σε (τον, την, ...) δω
10. δες με / δείτε με
11. δε βλέπω καλά [κάποιον]: s. unter καλά (Z 8)

12. είδα κι έπαθα: s. unter παθαίνω (Z 5)
13. τι να δω: s. unter τι (Z 6)
Anhang: Konjugation
1. Zu den Bedeutungsunterschieden (bzw. -gemeinsamkeiten) der Begriffe βλέπω –
κοιτάζω – παρατηρώ – αγναντεύω:
(βλέπω) έχω την ρίχνω το (βλέπω) με (βλέπω) (βλέπω)

τυχαία / ικανότητα βλέμμα ιδιαίτερο προσεκτικά από ψηλά /
σκόπιμα να ... τρόπο μακριά /
απέναντι
βλέπω + +
κοιτάζω + + +
παρατηρώ +
αγναντεύω +
Παραδείγματα χρήσεως των λέξεων:

• Είδε ένα πουλί.
• Βλέπεις με αυτά τα γυαλιά;
• Κοίταξε γύρω του και είδε το Γιώργο.
• Γιατί με κοιτάζεις έτσι;
• Παρατήρησε τις δύο εικόνες και βρες τις διαφορές.
• Του άρεσε να αγναντεύει το πέλαγος.
[Quelle: Αικατερίνη Μπακάκου-Ορφανού, in: Η Νέα Ελληνική ως ξένη γλώσσα (Προβλήματα διδασκαλίας), σ. 72]
2. βλέπεις, ... [bzw.] βλέπετε, ... ° you see [Mackridge, S. 342 (EF)]
["βλέπεις" wird (ebenso wie "ξέρεις") von Mackridge als Beispiel genannt für:
"κάποια «παραγεμίσματα» χωρίς πολύ ή και χωρίς καθόλου σημασιολογικό
περιεχόμενο" (s. S. 342 {EF} bzw. S. 467 {GF}]
konkrete Übersetzungen:
Übersicht:
a) ja [begründend bzw. schlussfolgernd, iS von: denn, nämlich] /

schließlich / weißt du (wissen Sie) / verstehst du (verstehen Sie) /
siehst du (sehen Sie) / ~schau (~schauen Sie) / nämlich
b) eben / "halt"
c) tja, ... / nun ja, … [als Einleitungs- bzw. Füllfloskel, wenn man
jemandem etwas erzählt]
a) ja [begründend bzw. schlussfolgernd, iS von: denn, nämlich] / schließlich /

weißt du (wissen Sie) / verstehst du (verstehen Sie) /
siehst du (sehen Sie) / ~schau (~schauen Sie) / nämlich:
• Μα δεν μου φτάνουν αυτά που έχω – δεν Ich habe aber nicht genug [Geld] bei mir
ήρθα βλέπεις ν’ αγοράσω άλογα, μόνο για [um dieses schöne Pferd zu kaufen] – ich
να τα δω. bin ja nicht zum Pferdekauf hierhergekom-
men [auf den Pferdemarkt], ich wollte sie
nur ansehen. [Erklärung von jemandem,
der sich von einem Verwandten Geld aus-
borgen möchte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Είναι κι αυτό από πάνω, βλέπεις. Das kommt ja noch dazu. [als weiteres
Negativum (zu den vorher erwähnten)]
• Ήταν σκοτάδι, βλέπεις. Es war ja dunkel.

• Καλοκαίρι, βλέπεις. Es war ja Sommer.

[Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 50, 13. Z. von unten // DF 1:
S. 37, 8. Z., bzw. DF 2: S. 42, 17. Z.]
• Τα σύνορα καθορίστηκαν σύντομα, ήταν Die Grenzen waren bald festgelegt, es ist
βλέπετε μια λιλιπούτια χώρα αυτή που ja nur ein winziges Land, das zu gründen
όφειλε να ιδρυθεί, ... war, ... [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• Βλέπετε, ζούμε δυο διαφορετικές ζωές, Wir leben ja zwei verschiedene Leben, [...]
[...] [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• Βλέπετε, έχω πάντα δίκιο. Ich habe ja immer recht.

• Βλέπεις πριν δεν είχα ιδέα – [...] Ich hatte ja vorher keine Ahnung gehabt –
[...] [DF+GF aus: 13 Schreiber schreiben]
• Δεν μπορώ, βλέπετε, να τους αφήσω να Ich kann sie [die auf das Taxi wartenden
στέκονται έξω. Personen] ja nicht draußen stehen lassen.
[deswegen erlaube ich ihnen, hier in
meiner Tankstellenkantine zu sitzen]
[Bemerkung des Tankwarts gegenüber
einem ankommenden Autofahrer]
• Βλέπεις, δε θέλω να κολλήσω για πάντα Schließlich will ich nicht ewig in unserem
στο πολιτιστικό κέντρο [= στο κέντρο Jugendheim [als Amateur-Discjockey]
νεότητας]. herumhängen. [deshalb habe ich mir be-
reits einen Künstlernamen ausgedacht,
unter dem ich später in richtigen Diskothe-
ken arbeiten möchte]
• Εγώ δεν είμαι, βλέπεις, από την πάστα Weißt du, ich bin nun mal nicht aus dem
που φκιάνουν τους ήρωες. Stoff, aus dem man Helden macht.
• [...]· έχασε βλέπεις τη μάνα του στη γέννα [...]; weißt du, er [sc. der kleine Hund] hat
και το ταΐζω εγώ. seine Mutter verloren bei der Geburt, und
ich ziehe ihn auf.
• Μα είναι, βλέπεις, κι αυτή η πείνα, η λέρα, Und weißt du, dann sind da auch noch [für
η πλήξη που ’ναι χειρότερη απ’ όλα, κ’ η mich als Soldaten im Schützengraben] der
μοναξιά! Hunger, der Schmutz und, am schlimms-
ten, die Langeweile und die Einsamkeit!
• Βλέπεις, δεν είμαι ο άνδρας της για να της Verstehst du, ich bin nicht ihr Mann und
το απαγορεύσω. kann es ihr [daher] nicht verbieten.
• Καθυστερήσαμε απόψε. Είναι κι η μπόρα Wir haben [mit unserer Autofahrt] Verspä-
βλέπεις. tung heute abend. Der Regen, verstehst du
…
[GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού // drei
• Δε σας πειράζει αυτό, ε; Βλέπετε Das [sc. dass ich auch Sie in Verdacht
γνωριζόμαστε τόσο λίγο και η εμπιστοσύνη hatte] macht Ihnen hoffentlich nichts aus,
είναι για τους παλιούς δοκιμασμένους oder? Sehen Sie, wir kennen uns [erst] so
φίλους. kurze Zeit, und das Vertrauen ist für die
alten, bewährten Freunde.
• Βλέπετε ήρθα χτες το βράδυ στο ίδρυμά Sehen Sie, ich bin gestern abend in Ihre
σας, δηλαδή στη φυλακή και τώρα που Anstalt gekommen, das heißt ins Gefäng-
ξύπνησα με ειδοποίησαν να παρουσιαστώ nis, und nun, als ich erwachte, benachrich-
στον Διευθυντή του Προσωπικού. tigte man mich, ich habe vor dem Perso-
naldirektor zu erscheinen. [Erläuterung
gegenüber der Sekretärin des Direktors,
warum der Ich-Erzähler mit dem Direktor
sprechen möchte]
• [...] κι έγινε δέκα φορές χειρότερος απ’ [...] und er wurde [in seinen Gaunereien]
ό,τι ήταν στη Θεσσαλονίκη. Η Αθήνα, zehnmal schlimmer, als er in Saloniki war.
βλέπεις, του ’δινε μεγαλύτερο πεδίο Athen gab ihm nämlich ein größeres Betä-
δράσεως. tigungsfeld [für seine Gaunereien].
[GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
• Θέλει, βλέπεις, να της γράψει ένα Er will ihr nämlich einen Brief schreiben.
γράμμα. // Βλέπεις, θέλει να της γράψει [deshalb möchte ich mit dir über die beiden
γράμμα. reden]
[DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Θέλω να χρησιμοποιήσω αυτό που θα Ich möchte das, was ich hier [in Ihrem
μάθω εδώ, για το άλλο μου χόμπι. Computerkurs] lerne, für mein anderes
Βλέπετε, κάθε Σάββατο έχω δικό μου Hobby nutzen. Ich habe nämlich meine
χορευτικό σόου! eigene Dancefloor-Show. Jeden Samstag!
setzung des zweiten und dritten deutschen
Satzes:
Έχω, ξέρετε, το δικό μου σόου με
χορευτική μουσική. Κάθε Σάββατο!]
b) eben / "halt":
• Έτσι είναι ο Μάικ, βλέπεις. So ist eben Maik.
• Βλέπεις, συμβαίνει κάθε τόσο. Es kommt eben immer wieder. [sc.: die
Schmerzen im Nacken]
• Μα είναι, βλέπεις, γυναίκες και γυναίκες, Aber es gibt eben Frauen und Frauen,
αφεντικό! Herr! [sc.: solche und solche Frauen
(unheilbringende und segensreiche)]
[GF+DF aus: Α. Εφταλιώτης: Μαρίνος Kοντάρας]
• Εδώ, βλέπεις, όλοι τούς γνωρίζουν Hier kennt eben jeder jeden.
όλους. [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• Ως διευθυντής σχολείου δεν είσαι, Als Schulleiter ist man halt keine Privat-
βλέπεις, ιδιώτης. person.
c) tja, ... / nun ja, …

[als Einleitungs- bzw. Füllfloskel, wenn man dem Anderen etwas erzählt]:
• [...] Βλέπεις, μπλέκεις σ’ ένα σωρό [...] Tja, du stürzt eine ganze Menge Leute
βάσανα ένα σωρό κόσμο. in eine ganze Menge Unannehmlichkeiten.
[DF+GF aus: Fallaci: Ein Mann]
• Βλέπεις, εκείνον τον καιρό ήθελα κι εγώ Tja, damals wollte ich ja auch noch Richter
να πάω για δικαστικός, [...] werden, [...] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Βλέπεις, θεωρεί ότι εκφράζει τη λαϊκή Nun ja, er [sc. dieser Reporter] meint, aus
συνείδηση. ihm spreche die Stimme des Volkes.
3. εμένα που με βλέπεις ([bzw.] εμένα που με βλέπετε):

εμφατ. αντί του "εγώ" [ΛΜΠ (beim Stichwort "που", S. 1474)] // so wahr ich hier stehe
[Eideneier, Bd. 3, S. 94] / ich, den du vor dir siehst (den ihr vor euch seht) [etc.]:
• Εμένα που με βλέπεις, γέννησα κι ανά- ---
θρεψα τρεις γιους και πέντε κόρες!
• Σου φαίνοντ’ απίστευτα, ε; Κι όμως φίλε "so wahr ich hier stehe"
μου κι όμως! Τά ’χω ζήσει, εμένα που με
βλέπεις. [Eideneier, Bd. 3, S. 91, ca. Mitte]
• Εμένα που με βλέπετε, μάρτυς μου ο Ich, den ihr hier seht, ich habe, Malakates
Μαλακατές, ξεκίνησα από το μηδέν, ist mein Zeuge, bei Null angefangen, mit
μ’ αυτά τα λίγα λεφτά που έφερα από την dem bißchen Geld, das ich aus Korea
Κορέα. heimgebracht habe. [und heute bin ich ein
erfolgreicher Unternehmer]
• Έχω ταξιδέψει στον μισό κόσμο, εμένα Ich habe die halbe Welt bereist, ich, den du
που με βλέπεις εδώ! hier vor dir siehst! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αυτός που τον βλέπαμε είχε δύο άλογα, Er, so wie wir ihn leibhaftig vor uns sahen,
[...]. [Anm.: αυτός – hier also Nominativ besaß [= besitze] sogar zwei Pferde, […].
und nicht Akkusativ] [bzw.]
Er, so wie wir ihn hier sahen, hatte [= ha-
be] zwei Pferde, […]. [erzählte er uns, um
Eindruck auf uns zu machen]
• "Εμένα που με βλέπετε / τα χρόνια μου ---

δεν έχω"
[Λ. Νικολακοπούλου: τραγούδι "Καημέ του κόσμου"]
[vgl. auch in ähnlichem Sinn]:

• Αυτά είναι που μου είπε στ’ όνειρο, όπως με βλέπεις και σε βλέπω. ° Das genau hat
sie [die Frau] mir im Traum gesagt, so wahr wir beide hier voreinander stehen.
4. μη με βλέπεις ... / μη με βλέπετε ... :

• Μη με βλέπεις ψύχραιμο. Εγώ τώρα βρίσκομαι στην τρέλα. ° Lassen Sie sich nicht
durch meine scheinbare Ruhe täuschen. Ich [männl.] tobe innerlich. [GF+DF aus: Βαμμ.]
5. σε βλέπω (κουρασμένο / σκεφτικό / αδύνατη ...):

• Θες να σου στρώσω, σε βλέπω Soll ich dir schon mal dein Bett machen,
κουρασμένο. ich finde, du [männl.] siehst müde aus.
• Σου λείπει ύπνος, σε είδα πολύ Du [männl.] musst mehr schlafen, ich finde,
κουρασμένο. du hast [bei unserem gestrigen Treffen]
sehr müde ausgesehen.
• Σε βλέπω σκεφτικό. Du [männl.] siehst nachdenklich aus.

• Την βλέπω πολύ αδύνατη, τι έχει; Die kommt mir aber sehr mager vor [sc.
das Mädchen (= deine Tochter), das hier
(zum ersten Mal) vor mir steht], was hat
sie? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[vgl. auch]:
• Σκεφτόταν συνεχώς τον Τόμας, πώς θα Er dachte dauernd an Thomas [den er jetzt
τον δει και τι θα πούνε κι αν έκανε καλά (erstmals) im Gefängnis besuchen würde],
που του πήρε πορτοκάλια και τσιγάρα. in welcher Verfassung er ihn wohl vorfin-
den, was er ihm wohl sagen würde und ob
er es richtig gemacht hatte, ihm Apfelsinen
und Zigaretten mitzubringen.
6. να δεις:
6.1. zur Betonung der Außergewöhnlichkeit bzw. Intensität dessen, was man beobach-
tet (hat):
• Να δεις πώς έκανε [η Μαρία]. Du hättest mal sehen sollen, wie [eifer-
süchtig / aggressiv] sich Maria aufgeführt
hat. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Να δεις εσύ τον Μπολάκη! Τροφοδότα- Du solltest Bolakis [griechischer Kaufmann
ρος του τούρκικου ασκεριού. Ξεχειλάει το in Konstantinopel zur Zeit des Ersten Welt-
χρυσάφι απ’ τα μπατζάκια του! Μίδας, ο kriegs] kennen! Lebensmittellieferant für
κερατάς! das türkische Heer. Aus seinen Waden
tropft das Gold! Ein echter Midas, der
Hund! [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Αλλά να δεις λαχτάρα, είπαν, όταν Da hätte man aber seinen Schrecken
υποψιάστηκε πως [...] sehen müssen, sagten sie, als er arg-
wöhnte, dass …[er heimlich beobachtet
wurde] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Να δεις χαμάμ, γούρνες όλο μάρμαρο και Was für ein [prächtiges] Bad [es in dieser
φίλντισι, μαλαματένια τάσια! Τα χάνεις! Villa gibt], die Bassins ganz aus Marmor
und Elfenbein, vergoldete Schüsseln. Du
kannst es nicht fassen!
• Και να δεις, θαρείς [= θαρρείς] πως αυτή Und weißt Du, es ist, als ob dieses ge-
η ομαδική σιωπή [...] είναι κάτιτις επι- meinsame Schweigen [der Soldaten im
κίντυνο [= επικίνδυνο], που απλώνεται Schützengraben] […] etwas Gefährliches
κρυφά [...] sei, das sich heimlich ausbreitet, […]
[Schilderung eines an der Front befindli-
chen Soldaten in einem Brief an seine
Freundin in der Heimat]
• Περιμέναμε άγρια και προσβλητικά λόγια. Wir waren auf wüste und beleidigende
Μα να δεις που δεν έγινε έτσι. Worte [unseres militärischen Vorgesetzten]
gefasst. Aber seltsamerweise geschah
nichts dergleichen.
• Να δεις εγώ τι έπαθα. [vermutl.:] Hör mal [wörtl.: Schau mal], was
m i r erst passiert ist.
6.2. να δεις που: zum Ausdruck der Gewissheit, dass etwas zutrifft ("bestimmt") oder in
Kürze stattfinden wird ("gleich"):
[Anm.: s. aber auch das BS unter Z 6.1 für eine Verwendung iS der dort genannten
Bedeutung]
• Χαιρετούσε έναν άντρα· να δεις που Sie [= die weinende Frau, die ich heute am
εκείνος φταίει για όλα. Flughafen gesehen habe] hat sich von
einem Mann verabschiedet; bestimmt ist
der an allem schuld.
• Να δεις που τώρα θα φύγει, Αλέκο. Du wirst sehen, gleich starten wir [sc.:
gleich wird das Flugzeug abheben],
Alekos. [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
• Να δεις που τώρα θα πέσει στην αγκαλιά Gleich wird sie ihm um den Hals fallen und
του και θα του πει, ότι [...]. ihm sagen, dass [...].
• Καλά το είχα καταλάβει εγώ, σκέφτεται η Hab ich's mir doch gedacht, denkt Carmen
Κάρμεν. Να δεις που θα το ακυρώσουν [als sie vom Anwaltsbüro ihres Kunden an-
τώρα. gerufen wird]. Jetzt wird [der Vertrag (° το
συμβόλαιο), den ich gestern mit ihm abge-
schlossen hatte] storniert. [denkt sie sich in
diesem Moment (während des Telefonats)]
7. (και) πού να δεις / (και) πού να δείτε / (και) πού να δει:

[Anm. 1: Dieses "που" war im polytonischen System mit einem
Zirkumflex (περισπωμένη) und nicht mit einem Akut (οξεία) oder einem
Gravis (βαρεία) versehen ("ποῦ" – s. etwa: Ζ. Ζατέλη: Και με το φως
του λύκου επανέρχονται, S 65, 2. Zeile // Δ. Σωτηρίου: Ματωμένα
χώματα, S 190, 11. Zeile)! Es handelt sich demnach um das Fragewort
"πού", das auch im monotonischen System ein Betonungszeichen zu
tragen hat. Nicht korrekt ist somit die Schreibweise που να δεις (που να
δείτε / που να δει). – Allgemein zur Bedeutung der Wendung "πού να"
s. unter πού (Z 3).]
[Anm. 2: Zu der (davon zu unterscheidenden) Wendung "που να" (also
"που" ohne Betonungszeichen) s. unter που (Z 4).]
• Θεούλη μου! Πού να δει ο Φρεντ την Oh, boy. Wait till Fred sees my new
καινούρια μου μπάλα [του μπόουλινγκ]. bowling ball.
[bzw.]
Oh, Mann. Wenn Fred erst meine neue
[tolle] Bowlingkugel sieht. [sc.: Er wird
staunen. / Er wird Augen machen.]
der Trickfilmserie "Familie Feuerstein" // Anm.: Beto-
nungszeichen am Wort "πού" im Untertitel-Original.]
• Πού να δεις εσύ Ρωμιούς πλούσιους στην Wenn du die reichen Griechen in Istanbul
Πόλη, να σαστίσει το μυαλό σου. Κάμαρες siehst [iS von: Wenn man {…} sieht / Du
το χρυσάφι! solltest mal {…} sehen], dann setzt dein
Verstand aus. Ganze Gewölbe voll Gold
[haben sie]! [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Μια φορά [...], πρόσθεσε κι αυτό: "Και Einmal [hatte sie …], ja, sie fügte hinzu:
πού να δείτε τι γίνεται όταν μιλάω μόνη!" "Wenn ihr nur wüsstet, wie das ist, wenn
Ήταν ίσως η μόνη φορά τότε που ich [weibl.] vor mich hin spreche!" Das war
συναισθάνθηκε τι γίνεται, και κάπως τα vielleicht das einzige Mal, wo ihr bewusst
’χασε, σκιάχτηκε. wurde, was da passierte [wenn sie – was
ihre Gewohnheit war – vor sich hin sprach],
und sie war etwas irritiert, verängstigt.
8.1. πώς τον (τη / το) έλεγαν να δεις [bzw.] πώς τον (τη / το) λέγαν(ε), να δεις [etc.]:
• κάθε φορά που ο αντίπαλος δεξιός sooft [in dem Fußballspiel] der gegnerische
επιθετικός, πώς τον έλεγαν να δεις ... Rechtsaußen, wie hieß der noch ...
[DF+GF aus: Menasse: Vienna // Anm.: drei Punkte
jeweils im Originaltext]
• Θυμάσαι εκείνη τη φοράδα – πώς τη Erinnerst du dich noch an die Stute – wie
λέγαν, να δεις; – Μόλλυ Ο Φλυν. hieß sie doch gleich? – Molly O'Flynn?
[GF+DF aus: A. Christie: Ξενοδοχείο Μπέρτραμ’ς]
[ebenso (weiteres Beispiel im selben Buch): S 96, 7.Z. //
DF: S 97 auf 98]
• "Απλά, πολύ απλά θα σου θυμίσω / ---

εκείνο το τραγούδι της βροχής / εκείνο –
πώς το λέγανε, να δεις;"
[Γ. Πάριος: τραγούδι "Μη μιλάς"]
[im selben Sinne]:

• Η μαμά μου, που σ’ όλα δίνει ψυχολογικές εξηγήσεις, λέει πως είμαι ... αχ! να δεις πώς
το λέει ... "κυκλοθυμικός", κάπως έτσι. [Λ. Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου: Σπίτι για πέντε // Anm.: drei
Punkte im Originaltext]
8.2. στάσου να δεις:

• Εγώ τελευταία φορά που είδα το Νίκο Das letzte Mal habe ich Nikos gesehen …
ήταν ... Στάσου να δεις ... Α, ναι, όταν είχα Moment mal … [= Wann war das bloß … /
πάει στο χρυσοχοείο του Γιώργου. Εκεί τον Wann war das gleich …] A, ja, als ich im
βρήκα. Juweliergeschäft von Jorgos gewesen bin.
Dort habe ich ihn getroffen.
[Eigenübersetzung]
[Anm.: drei Punkte im griech. Originaltext]
9. περνώ να σε (τον, την, ...) δω [bzw.] πάω να σε (τον, την, ...) δω [bzw.]
έρχομαι να σε (τον, την, ...) δω:
• πέρασα πριν λίγες μέρες να τον δω ° vor ein paar Tagen war ich bei ihm [GF+DF aus:
• Έρχονταν οι γυιοι του, οι κόρες του, οι φίλοι να τον δουν – [...] ° Seine Söhne, seine
Töchter, die Freunde kamen, um nach ihm [= dem Kranken] zu sehen – […] [GF+DF aus:
10. δες με / δείτε με:

• "Ορίστε, τώρα δες με, να με ξέρεις. Αυτή είμαι." Την κοίταξα. ° Bitte schön, sieh mich
[weibl.] nun an, damit du Bescheid weißt. Das bin ich." Ich sah sie an. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Δες με! ° Schau mich an! [wie gut ich gekleidet bin – das beantwortet deine Frage, ob
ich gut verdiene] [GF: Eideneier, Bd.3]
• Δείτε με! Δεν είμαι τόσο βαρετός όσο νομίζετε. Ξέρω να διασκεδάζω! ° Look at me!
I'm not as boring as you think I am! I know how to have fun! ° Seht her! Ich bin nicht so
langweilig, wie ihr denkt! Ich weiß, wie man sich amüsiert! [Botschaft, die jemand damit
aussenden möchte, dass er in einem Lokal (übertrieben) ausgelassen feiert] [GF, EF +
DF aus: Hornby: High Fidelity / Anm.: In der GF am Ende des 2. Satzes kein Rufzeichen.]
Anhang:
a) Konjugation des Aktivs:
Präsens βλέπω βλέπεις βλέπει βλέπουμε βλέπετε βλέπουν
Stamm 2* δω δεις δει δούμε δείτε δουν
Aorist είδα είδες είδε είδαμε είδατε είδαν
Paratatikos έβλεπα έβλεπες έβλεπε βλέπαμε βλέπατε έβλεπαν
(βλέπαν{ε})
Imp. I ** --- βλέπε --- --- βλέπετε ---
Imp. II ** --- δες --- --- δείτε ---
(+ δέστε)
Παρακείμ. έχω δει / έχεις δει [usw.]
b) Konjugation des Passivs:

Präsens:
βλέπομαι βλέπεσαι βλέπεται βλεπόμαστε βλέπεστε βλέπονται
Stamm 2*:
ιδωθώ ιδωθείς ιδωθεί ιδωθούμε ιδωθείτε ιδωθούν
Aorist:
ειδώθηκα ειδώθηκες ειδώθηκε ειδωθήκαμε ειδωθήκατε ειδώθηκαν
Paratatikos:
βλεπόμουν βλεπόσουν βλεπόταν βλεπόμασταν / βλεπόσασταν / βλέπονταν
βλεπόμαστε βλεπόσαστε
Imperativ I **:
--- --- --- --- βλέπεστε ---
Imperativ IΙ **:
--- --- --- --- ιδωθείτε ---
Sonstiges:
- παρακείμενος: έχω ιδωθεί / έχεις ιδωθεί [usw.]
- μετοχή (Partizip) παρακειμένου: ιδωμένος (-η, -ο)
**) Imperativ mit Stamm 1 (Präsensstamm) bzw. Stamm 2
:ΒΟΛΕΥΩ
βολεύω
1. βολεύω (κάτι / κάποιον):
• Η Ελένη πρέπει να τις βολέψει στην Eleni muss sie [sc. die Katzen ° τις γάτες
εξοχή. (um die ich mich derzeit in Wien kümme-
re)] am Land unterbringen.
[Eigenübersetzung]
• Η Σάφη-Λισάφη τότε [...] βόλευε το Dann […] machte es sich Safi-Lissafi mit
μικροσκοπικό σωματάκι της ανάμεσα στα ihrem winzig kleinen Körper zwischen
πόδια του, ακουμπούσε την ράχη της στο seinen Beinen bequem, lehnte sich mit
στέρνο του, [...]. dem Rücken an seine Brust, […]
2. με βολεύει:
• Ετούτη η αλλαγή τον βόλευε πολύ. Dieser Wechsel (Diese Veränderung) [sc.:
Übersiedlung vom Stadtviertel A ins Stadt-
viertel B] war ihm sehr recht (kam ihm sehr
gelegen / passte ihm sehr / sagte ihm sehr
zu). [weil er ganz in der Nähe seinen Ar-
beitsplatz hatte]
• Αν σας βολεύει, τότε να σας αφήσω Wenn Ihnen das recht ist (passt), dann
μπροστά στο γραφείο σας. setze ich Sie vor Ihrem Büro ab (lasse ich
Sie vor Ihrem Büro aussteigen). [und
nehme Sie bis dort hin in meinem Wagen
mit]
• δεν την βόλευε κι ιδιαίτερα με την κοιλιά das war mit ihrem Bauch auch alles andere
που είχε als bequem [für sie] gewesen [sc.: auf allen
Vieren am Boden zu kriechen]
3. τα βολεύω:
• δεν είναι εύκολο αλλά θα τα βολέψω es ist nicht leicht, aber ich werde das
schon schaffen [Pons online]
• Μπορούμε να τα βολέψουμε και χωρίς Wir können auch ohne dich zurechtkom-
εσένα! men! [Pons online]
• Ας τα βολέψουν μόνοι τους! Sollen sie doch selbst sehen, wie sie
zurechtkommen! [Pons online]
• Εσύ τα βόλεψες μια χαρά κι έβαλες σε Du hast das sehr gut hingekriegt und hast
γερμανική εταιρία τον ένα γιο σου και τον deinen einen Sohn in einer deutschen
άλλον στους σιδερόδρομους [...]. Gesellschaft untergebracht, den anderen
bei der Eisenbahn […] [wir hingegen
müssen uns damit abfinden, dass unsere
Söhne zum Kriegsdienst eingezogen
werden] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Στο μοντάζ κατάφερα να τα βολέψω όσο Bei der Montage habe ich das dann noch
περισσότερο γινόταν, τελικά όμως έκοψα einigermaßen hinbekommen [sc. den
τη σκηνή αυτή, [...]. Umstand, dass Paul Newman in dieser
[Anm.: hier: τα βολεύω + κατάφερα] Szene mit zu emotionalem Gesichts-
ausdruck und zu viel Kopfbewegungen
spielte], aber schließlich habe ich sie [= die
Szene] doch [aus dem Film] rausgetan,
[…] [GF+DF aus: Truffaut]
• Παράδες δεν είχαμε ούτε για εισιτήριο. Η Geld hatten wir [= mein Kamerad und ich]
Αννίκα τα βόλεψε μ’ ένα γνωστό της keins, noch nicht einmal für Fahrkarten.
σιδεροδρομικό, να πάρουμε το τρένο από Annika [= die Schwester meines Kamera-
την Πάνορμο και να κρυφτούμε στο den] organisierte mit einem ihrer Bekann-
στόπερο. ten, einem Eisenbahner, dass wir den Zug
von Panormo benutzen konnten. Wir
mussten uns aber im Bremserhäuschen
verstecken. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• πρέπει να τα βολέψουμε με 1000 ευρώ wir müssen mit 1000 Euro auskommen
[Pons online]
• Πώς να τα βολέψουν με τέτοιο μισθό; Wie sollen sie mit so einem Gehalt aus-
kommen / bei so einem Gehalt über die
Runden kommen? [Pons online]
4. βολεύομαι:
a) es sich bequem machen / es sich gemütlich machen:
• Ο Σπύρος προσπαθούσε να βολευτεί στην πολυθρόνα του. ° Spiros versuchte, es
sich in seinem Fauteuil bequem zu machen. [Eigenübersetzung]
• Κάθισε, παιδί μου, βολέψου και πες μου [...]. ° Setz dich (Nimm Platz), ~mein lieber
Freund, mach's dir gemütlich und erzähle mir ...[deine Eindrücke von ...].
[Eigenübersetzung]
b) unterkommen [Pons online]:

• Πού να βολευτούμε απόψε; ° Wo sollen wir heute Nacht unterkommen? [Pons online]
c) auskommen / über die Runden kommen // sich behelfen:

• με τα λεφτά που πήρε βολευτήκαμε ένα διάστημα ° mit dem Geld, das er [aus dem
Verkauf] bekam, kamen wir eine Zeitlang aus (über die Runden) [Eigenübersetzung]
• Όμως αυτή η σοφίτα [...] δεν είχε ούτε φως ούτε τουαλέτα, αλλά ούτε και νερό ... Από
φως βέβαια είχε βολευτεί ο μπαρμπα-Τζωρτζ βάζοντας ένα καλώδιο σαράντα μέτρα και
παρακαλώντας μια γριά στο διπλανό το κτήριο να τον αφήσει να "ηλεκτρίζεται" από μια
δικιά της πρίζα. ° Aber diese Dachkammer [in der der alte George wohnte] […] besaß
weder elektrisches Licht noch eine Toilette, nicht mal Wasser … Mit dem elektrischen
Licht hatte sich der alte George natürlich beholfen, indem er sich ein vierzig Meter lan-
ges Kabel besorgte und die Alte von nebenan bat, ihm doch einen ihrer Anschlüsse zur
"Elektrifizierung" zu überlassen. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ // Anm.: drei Punkte (nach
den Worten "νερό" bzw. "Wasser") im Original]
d) zufrieden sein (mit) / sich zufriedengeben (mit):

• Εσύ δε βολεύεσαι με τίποτα! ° Du bist aber auch mit nichts zufrieden! [Pons online]
• Αυτός βολεύεται με ό,τι να ’ναι. ° Er ist mit allem zufrieden. [Pons online]
:ΒΟΛΙΚΟΣ, -ή, -ό
βολικός, -ή, -ό
ο βολικός γάμος: s. unter γάμος, ο (Z 3)
:ΒΟΛΤΑ, η
βόλτα, η
• κάνω μια βόλτα (γύρω στο καμιόνι) ° (ein Mal) (um den Lastwagen) herumgehen
• παίρνω βόλτα (το μαγαζί) ° im Laden herumgehen [und sich alles anschauen]
• κόβω βόλτες (το τετράγωνο) ° (um den Häuserblock) herumfahren / Runden drehen
• φέρνω βόλτες τα μηχανουργεία ° ~von einer Werkstätte zur nächsten gehen [und wo
man eine geeignete Maschine entdeckt, diese kaufen]
[vgl. auch]:
• Ο Κουκούβης έκανε βόλτες μέσα στο δωμάτιο θυμωμένος και πικραμένος. ° Kukuvis
ging im Zimmer auf und ab, wütend und verbittert.
• Μαζί μας ήταν και μια μικρή στάρλετ που από μέρες μ’ έφερνε βόλτα να την χρησιμο-
ποιήσω σ’ ένα φιλμ για μια κοπέλα που [...]. ° Mit uns [auf der Reise] war auch ein
[kleines] Starlet, das mir [= Filmregisseur] seit Tagen nachlief, ich solle ihr eine Rolle
geben in einem Film, als Mädchen, das [...].
:ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΤΕΣ, οι
Βορειοελλαδίτες, οι
= οι κάτοικοι της Βόρειας Ελλάδας
[Anm.: Begriffe synonym verwendet in einem Artikel der Zeitung "Τα Νέα"]
:ΒΟΥΛΓΑΡΟΣ, ο
Βούλγαρος, ο
- lt. Wörterbuch von Μπαμπινιώτης:
"1. αυτός που γεννήθηκε στη Βουλγαρία ή κατάγεται από τη Βουλγαρία 2. (καταχρ. -
υβριστ.) ο οπαδός ή παίκτης ομάδας της Θεσσαλονίκης (κυρ. του Π.Α.Ο.Κ.)"
- lt. Wörterbuch der Athener Akademie:
"1. κάτοικος της Βουλγαρίας, και 2. μεταφ. άνθρωπος αγροίκος, βάρβαρος, απολίτιστος
ή ισχυρογνώμων, πείσμων, σύνηθ."
[Quelle: Beitrag in der Zeitung "Το Βήμα" vom 28.6.1998]
:ΒΟΥΝΟ, το
βουνό, το
1. Grundbedeutung: der Berg
2. "Berg" in Zusammenhang mit dem Partisanenkrieg:

• Δεν τους έβγαζε στα βουνά, που έβραζε τ’ αντάρτικο. ° Jedenfalls hatte er sie [seine
Leute] nicht in die Berge gebracht, wo der Partisanenkrieg wütete. [Aussage bezieht
sich auf die Zeit der deutschen Besatzung Griechenlands] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Ποιος από μας βγήκε στο βουνό, σαν το Χαρίση; [Anm.: στο βουνό – Singular] °
Wer von uns ist eigentlich als Partisan in die Berge gegangen, wie der [mutige] Charis-
sis? // Wer von uns ist denn wie Charissis in die Berge gegangen? [rhetorische Frage,
die sich auf die Zeit der deutschen Besatzung Griechenlands bezieht] [GF + (synonyme) DF
aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΒΟΥΡΚΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
βουρκωμένος, -η, -ο
s. unter βουρκώνω
:ΒΟΥΡΚΩΝΩ
βουρκώνω
• Τα μάτια της Ιουλίας βούρκωσαν. Ioulías Augen füllten sich mit Tränen.
• τα μάτια της βούρκωναν και ihre Augen füllten sich immer wieder mit
ξαναβούρκωναν Tränen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• την είδε να βουρκώνει πριν καν προλάβει er sah, wie ihr [= Ioulía] die Tränen in die
να σβήσει το χαμόγελο απ’ το στόμα της Augen traten, noch bevor das Lächeln auf
ihrem Mund erlosch [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τα μάτια του βουρκώνουν seine Augen werden feucht

• Η γυναίκα βούρκωσε, δε μας έδωσε όμως Die Augen der Frau wurden feucht [als wir
καμιά εξήγηση για την τόση λύπη της. ihr die Geschichte erzählten], sie gab uns
jedoch keine Erklärung für ihren großen
Schmerz. [DF+GF aus: Kalimerhaba]
• Βούρκωσε κι έσκυψε το κεφάλι. Seine [= des Soldaten] Augen füllten sich

mit Tränen, und er senkte den Kopf.
• Μη βουρκώνεις άδικα, δεν θα σε Nicht gleich weinen, ich werde nicht auf
μαλώσω, δεν ήρθα για να σε μαλώσω. dich [= mit dir] schimpfen, ich bin nicht ge-
kommen, um auf dich [= mit dir] zu
schimpfen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Σαν καθήσανε, η Θανάσω με Als sie sich gesetzt hatten, sagte Thanás-
βουρκωμένα μάτια μου είπε: "[...]" so mit Tränen in den Augen zu mir: "[…]"
Kalimerhaba]
• "[...]", είπε η Ιουλία βουρκωμένη "[…]", sagte Ioulía mit tränenfeuchten

Augen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΒΟΥΡΛΑ, τα
βούρλα, τα
• τα βούρλα ° die Sumpfgräser [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• νεαρά βούρλα ° Frühjahrsseegras [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[vgl. auch:]
• το βουρλοπίλαφο ° Seegraspilaf [eine Speise bestehend aus Reis, Aal, Rosinen,
Pflaumen und Früjahrsseegras] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΒΟΥΤΥΡΟΠΑΙΔΟ, το
βουτυρόπαιδο, το
• Τώρα τη θεσούλα σου την κατέχει κάποιο άλλο βουτυρόπαιδο, που ο παπάκης του
στηρίζει το Λαϊκό κόμμα. ° Jetzt nimmt den [richtig: deinen] Platz [iS von: (gute) berufli-
che Stelle] irgendein [anderes] Protektionskind ein, dessen Vater die [an der Macht be-
findliche] Volkspartei unterstützt. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΒΟΥΤΩ
βουτώ (-άς)
• κάθε πρωί ο Ίβο βούταγε από την κουζίνα ένα κομμάτι κολάτς ° jeden Morgen ließ
Ivo [aus der Küche] ein Stück Kolác [tschechische Süßspeise] […] mitgehen [das er
danach hinunterschlang] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΒΡΑΔΑΚΙ, το
βραδάκι, το
• Βραδάκι γυρίζω σπίτι. ° Am frühen Abend gehe ich nach Hause.
[GF+DF aus: Kalimerhaba (Erzählung "Ο καθρέφτης" von Ναπολέων Λαζάνης)]
• Ήταν βραδάκι, δεν επιτρέπονταν οι επισκέψεις στο θάλαμο. ° Es war am frühen

Abend, im [Spitals-]Zimmer waren [um diese Zeit] keine Besuche erlaubt.
• Το βραδάκι πήγα την αγελάδα στο στάβλο, την άρμεξα, [...] ° Gegen Abend brachte
ich die Kuh in den Stall, molk sie, [...] [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Ένα βραδάκι, θα ’ταν εφτά η ώρα, μπήκε στο μαγαζί ο Γιάννης.

• βραδάκι στις εννιά
:ΒΡΑΔΙ, το
βράδι, το (bzw. βράδυ, το)
1. zur Schreibweise [Καρζής, σ. 80]:

Μια αμφισβήτηση υπάρχει για τη γραφή της λέξης "βράδι" ή "βράδυ". Η σχολική
γραμματική (σελ. 97) προκρίνει το δεύτερο τύπο ("βράδυ"), αλλά μόνο για την
ονομαστική, ενώ όλες τις άλλες πτώσεις τις θέλει με "ι" (γιώτα).* Επειδή αυτή η
διαφοροποίηση δεν έχει νόημα και μόνο σύγχυση προκαλεί, προτιμότερο και ορθότερο
είναι ν’ ακολουθήσουμε μια ενιαία γραφή για όλες τις πτώσεις:
το βράδι – του βραδιού – τα βράδια – των βραδιών
Επομένως και:
η βραδιά – της βραδιάς – οι βραδιές **
βραδινός / βραδιάτικα / βραδιάζει **
*[Anm.: So auch ΛΜΠ, σ. 389 (το βράδυ – του βραδιού – των βραδιών):
Η γραφή με "ι" (κατά τα ουδέτερα λάδι, φίδι, ξίδι κ.ά.) δεν έχει ετυμολογική στήριξη.]
**[Anm.: So auch ΛΜΠ, σ. 389]
2. το βράδι βράδι (το βράδυ βράδυ):

• Το βράδυ βράδυ έμπαιναν σε κάποιο σινεμά, [...] ° Spätabends gingen sie ins Kino,
[...] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Το βράδυ βράδυ, ότι [Anm.: sic!] άρχιζε να σκοτεινιάζει, χτυπούσε στην πόρτα του
Φυσέκη ένας ζητιάνος. ° Abends, bei Einbruch der Dunkelheit, klopfte ein Bettler an
die Tür des Fisekis. [GF+DF aus: Α. Εφταλιώτης: Μαρίνος Kοντάρας]
• "Τρίτη προς το βράδυ βράδυ έπιασε ψηλή βροχή" [etc.] [Κ. Κωτούλας: τραγούδι "Ας ερχόσουν
κι ας βρεχόσουν"]
:ΒΡΑΔΙΑ, η
βραδιά, η
1. vgl. zur Schreibweise unter βράδι, το (Z 1)
2. η Καλή Βραδιά:
• Χριστούγεννα και Καλή Βραδιά μαζί μας. ° An Weihnachten und am Silvesterabend
besuchte er uns. [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
:ΒΡΑΔΙΑΖΩ
βραδιάζω
1. vgl. zur Schreibweise unter βράδι, το (Z 1)
2. zur Bedeutung:
a) αρχίζει να πέφτει η νύχτα // b) νυχτώνω [κυρίως για πορεία] // φτάνω με τον ερχομό
της νύχτας [ΛΓΙΟ]
:ΒΡΑΔΙΝΟΣ, -ή, -ό
βραδινός, -ή, -ό
vgl. zur Schreibweise unter βράδι, το (Z 1)
:ΒΡΑΔΥ, το
βράδυ, το
s. zur Schreibweise unter βράδι, το (Z 1)
:ΒΡΕ
βρε
s. unter ρε
:ΒΡΕΧΕΙ
βρέχει
s. βρέχω
:ΒΡΕΧΩ
βρέχω
a) nass machen
b) βρέχει = es regnet
2.1. βρέχει ο Θεός:

• Σαν μπαίναμε στα βαπόρια ..., ο Θεός άρχισε να βρέχει. ° Als wir [auf einem Boot
vom Hafen aus] zu den Schiffen fuhren, […], ließ der Himmel es regnen. [Anm.: keine
explizite Übersetzung von "άρχισε"] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Καλά, να βρέχει ο Θεός στη στεριά. Μα στη θάλασσα; Για ποιο λόγο βρέχει πάνω στη
θάλασσα; ° Dass es auf die Erde [sc. auf Festland] regnet, ist ja in Ordnung. Aber auf
das Meer? Aus welchem Grund regnet es bloß auf das Meer? [Anm.: στη στεριά / στη
θάλασσα] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
[bzw.]
2.2. βρέχει ο ουρανός [bzw.] βρέχει ο ουρανός (κάτι):
• Ο ουρανός έβρεχε, έβρεχε πολλές-πολλές χοντρές στάλες πάνω στη θάλασσα, [...] °
Der Himmel ließ viele dicke Tropfen auf das Meer regnen, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή
εν τάφω]
• Ο ουρανός απ’ έξω έβρεχε μολύβι και σίδερο. ° Vom Himmel [draußen (außerhalb
des Bunkers)] regnete es Blei und Eisen [von den Luftangriffen des Feindes]. [GF+DF
aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
3. μη βρέξει και μη στάξει (μη στάξει και μη βρέξει): zur Herkunft s. Νατσ., σ. 427
zur möglichen Übersetzung s. zB.:
• Η κυρα-Εκάβη την είχε μη στάξει και μη βρέξει, [...] ° Kira-Ekavi behandelte sie wie
ein rohes Ei, [...] [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
4. πέρα βρέχει:
gleichbedeutend mit:
Δε δίνει σημασία. / Δεν ιδρώνει το αυτί του. / Καρφί δεν του καίγεται. / Με γράφει στα
παλιά του τα παπούτσια. / Είναι σαν να μιλάς στον αέρα. / Από το ένα αυτί μπαίνουν και
από το άλλο βγαίνουν. ["Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των εκφράσεων", σ. 69]
π.χ.:
• Μήτσο, δεν θα ξαναπουλήσεις αγγούρια στα Σεπόλια. Τα Σεπόλια ανήκουν στο
Σταμάτη. Ο Μήτσος όμως πέρα βρέχει. ... Όχι ρε δε φεύγω. ["Ντέφι" Nr. 6, S. 7]
:ΒΡΙΣΚΩ
βρίσκω
Übersicht:
1. πάω να βρω (τον / την, ...) // έρχομαι και βρίσκω (τον / την, ...)
2.1. με βρίσκει (+ Zeitbegriff)
2.2. με βρίσκει (+ schicksalshaftes Ereignis)
3. τον (την / το) βρίσκω (να ...) [iS von: antreffen]
4. τα βρίσκω (με κάποιον)
5. τη βρίσκω
6. βρήκες να …
7. θα το βρω (από ...)
8. βρέθηκα:
8.1. Grundbedeutungen
8.2. zum Ausdrücken eines Sich-Befindens als Resultat eines Hingelangt-Seins
bzw. eines Herkommens, also einer Ortsveränderung
8.3. Sonstiges (incl. βρέθηκα να ...)
9. spezielle Formen:
9.1. ήβρα / ήβρες ...
9.2. θα (να, ας ...) έβρω (έβρεις, έβρει) [bzw.] θα (να, ας ...) εύρω (εύρεις, εύρει)
1. πάω να βρω (τον / την, ...) // έρχομαι και βρίσκω (τον / την, ...):
• Θα πάω να τον βρω. Ich gehe ihn suchen. [meinen seit zwei
Wochen verschwundenen Mann]
• Το άλλο πρωί [η Φεβρωνία] πήγε να βρει Am [nächsten] Morgen ging sie [= Fewro-
την Πέρσα και [...] την ρώτησε: [...] nía] zu Persa und […] fragte sie: […]
• κι η Μαραβίτα ερχόταν και τον έβρισκε und Marawita ging nachts heimlich zu ihm
κρυφά τα βράδια [sc. zu ihrem Liebhaber]
2.1. με βρίσκει (+ Zeitbegriff):

• Με 15 νέα βιβλία θα βρει τους μαθητές του δημοτικού, του γυμνασίου και του λυκείου,
η νέα σχολική χρονιά που αρχίζει το φθινόπωρο.
• "Στο αψηλότερο βουνό / χαράματα με βρήκαν / να λέω το τραγούδι μου που το ’πνιγε
ο καημός" [Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Τ’ αγαπώ και δεν το ξέρει"]
• "Και με βρήκε το χάραμα να μιλάω με σένα" [etc.] [Β. Καρράς: τραγούδι "Και με βρήκε το
χάραμα"]
2.2. με βρίσκει (+ schicksalshaftes Ereignis):

• άνθρωποι είμαστε [,] δεν ξέρεις τι μας wir [meine Familie und ich] sind auch nur
βρίσκει Menschen, man kann nie wissen, was
[einem] passiert // schließlich sind wir auch
nur Menschen, und man weiß nie, was
einem künftig so alles widerfahren kann
• [...] μήπως και τους έβρει κακό [...], damit ihnen kein Übel widerfährt
• Μπλεξίματα ηβρήκανε το μαύρο τον Verwicklungen kamen über die düstere

ντουνιά. Welt. [gemeint: die internationalen politi-
schen Vorgänge in Zusammenhang mit
dem Ausbruch des Ersten Weltkrieges]
• Κειό που μας βρήκε δε γιατρεύεται και Das, was [als Unheil] über uns gekommen
δεν ξαναγίνεται! ist, ist nicht zu heilen und wird nicht wieder
gut! [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
3. τον (την / το) βρίσκω (να ...) [iS von: antreffen]:

• Τον βρήκε κοντά σε λίγα πρόβατα κι άλλα Als sie dort [bei ihrem Bruder in den Ber-
τόσα σκυλιά να παίζει με περιπάθεια μια gen] ankam, saß er da mit einigen wenigen
φλογέρα. Schafen und genauso vielen Hunden und
blies inbrünstig seine [wörtl.: eine] Flöte.
• Ο Μπατής αιφνιδιάστηκε, γιατί [...] είχε Batis war überrascht [als er (zum ersten
φανταστεί τον προϊστάμενο κοντό, χοντρό, Mal) den Chef sah], denn er hatte sich […]
με λιγοστά μαλλιά και πεσμένα μάγουλα, den Chef klein, dick, mit schütterem Haar
αλλά αντίθετα τον βρήκε ψηλό, τεντωμένο und Hängebacken vorgestellt, doch der
σα λάστιχο και τόσο αδύνατο που τα war im Gegenteil groß, gespannt wie Elast,
κόκκαλα του προσώπου λες και θα und so dünn, dass die Knochen des Ge-
τρυπούσαν το δέρμα. sichts die Haut zu durchstoßen schienen.
• Η εκδρομή μας, που είχε αρχίσει τόσο Unser Ausflug, der so freundlich angefan-
χαρούμενα, μας έβρισκε στο τέλος να gen hatte, endete damit, dass wir beide
βαδίζουμε σιωπηλά και μονότονα. [sc. ich und mein Hund] schweigsam
dahintrotteten.
4. τα βρίσκω (με κάποιον) ° συμφωνώ, συμβιβάζομαι [ΛΔΗ]

π.χ.:
• Θέλεις να αγοράσεις το αυτοκίνητό μου; [...] Ε, τότε, μην σε νοιάζει για την τιμή. Θα τα
βρούμε. [ΛΔΗ]
• Όλο το απόγευμα διαφωνούσανε, τελικά τα βρήκανε. [ΛΔΗ]
• Δεν τα βρήκαν. ° ~Sie sind sich nicht einig geworden. / Sie haben ihre Meinungsver-
schiedenheiten nicht bereinigen können.
5. τη βρίσκω ° περνάω ωραία, ευχαριστιέμαι [ΑΓΝ, σ. 118]

• "Αφού σου λέω, δεν τη βρίσκω με τη ντίσκο / απ’ το καρνέ σου τ’ όνομά μου σβήσ’ το."
[Β. Τσιμπούλη: τραγούδι "Δεν τη βρίσκω με τη ντίσκο"]
• "Γιατί να μην μπορώ να πιω τελικά / αφού τη βρίσκω και περνώ καλά;" [Π. Μαθιέλλης:
τραγούδι "Δεν μπορείς να"]
6. βρήκες να … ; ° ausgerechnet (gerade) [jetzt, hier (etc.)] musst(est) du … ? [vor-

wurfsvolle rhetorische Frage]:
• Τι σταματάς; Τώρα βρήκες να Warum hörst du auf [mich zu küssen]? Ge-
σταματήσεις; rade jetzt hörst du auf? [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Τώρα βρήκες να πας τουαλέτα; Ausgerechnet (Gerade) jetzt [wo wir es so

eilig haben] musst(est) du auf die Toilette
gehen? [Eigenübersetzung]
• Εδώ βρήκες ν’ αδειάσεις την πίπα σου; Ausgerechnet (Gerade) da [am Waldbo-
den] musst du deine Pfeife ausleeren? [wo
du damit möglicherweise eine Waldbrand
verursachst] [Eigenübersetzung]
• Είσαι στα καλά σου; Σ’ αυτήν βρήκες να Bist du noch ganz dicht? Ausgerechnet der
το πεις; [= ihr (sc. Kathrin)] musst [= musstest] du
die Geschichte auf die Nase binden [= er-
zählen]? [DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
[im gleichen Sinne:]
• Τόσο το χειρότερο γι’ αυτόν και για τις Um so schlimmer [war der Umstand, als
γυναίκες που είχαν ψυχικά και μέσα σ’ Psychiater selbst in einer schlechten nerv-
όλους τους γιατρούς που κάναν lichen Verfassung zu sein] für ihn [den
ψυχανάλυση [...] αυτές βρίσκανε να πάνε Psychiater Bill] und die Damen mit den
στο φιλαράκι στο γιατρό τον Μπιλ. Psychosen, die sich unter all den Psychia-
tern [...] ausgerechnet Doktor Bill, den
Kumpel, aussuchten. [GF+DF aus: Σκούρτης:
• Κοίτα να δεις ποιος βρήκε να μιλήσει για Du musst gerade von Wahrheit reden! [sc.:
αλήθεια! Ausgerechnet du (Lügnerin) musst von
[Anm.: vgl. die zweite griechische Über- Wahrheit reden!]
setzung desselben deutschen Satzes: [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
Εσύ μιλάς για αλήθεια!]
7. θα το βρω (από ...):

• Να μου το θυμάσαι, απ’ αυτουνούς θα το βρούμε, όχι απ’ τον Τούρκο. ° Denk daran,
von ihnen [sc. von diesen Leuten (den Europäern)] kommt das Übel [für uns Griechen in
Kleinasien um 1910], nicht von den Türken. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Πρόσεξε, Ανέστη! Με πολλά κρίματα βαραίνεις την ψυχή σου. Θα τό ’βρεις απ’ το
Θεό. ° Nimm dich in Acht, Anestis! Mit wieviel Unrecht [Anm.: besser wohl: Mit vielen
Sünden] belädst du deine Seele. Gott wird es dir heimzahlen. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
8. βρέθηκα:
8.1. Grundbedeutungen (entsprechend dem Präsens "βρίσκομαι"):
a) wurde gefunden:
• πάνω του βρέθηκαν [...] ° bei ihm [sc. dem ertappten Einbrecher] wurden [...]
gefunden
b) befand sich / war [örtlich] [etc.]:
• βρέθηκαν στην κατοχή του ° sie [zB. die Gemälde] befanden sich in seinem Besitz
• όταν βρέθηκα για δύο χρόνια στην Αγγλία ° als ich zwei Jahre lang in England war
• Φτάνοντας εκεί ο ταξίαρχος βρέθηκε μπροστά σ’ ένα θέαμα εξωφρενικό και γελοίο. °
Als der Brigadegeneral dort ankam, bot sich ihm ein empörender [besser: absurder] und
lächerlicher Anblick. [GF+DF aus: Βαμμ.]
8.2. zum Ausdrücken eines Sich-Befindens als Resultat eines Hingelangt-Seins bzw.
eines Herkommens, also einer Ortsveränderung:
• Ο οδηγός [...] είπε πως δεν είχε ιδέα πώς Der […] Busfahrer wiederum behauptete
βρέθηκαν οι αποσκευές στο όχημά του. [gegenüber den Zöllnern], keine Ahnung zu
haben, wie die Gepäckstücke [mit den
geschmuggelten Waren] in seinen Bus
gelangt waren.
• Ψάχνοντας δρόμους να γυρίσουν, Sie [= die beiden Kinder, die sich am Berg
φωνάζοντας ό,τι τους ερχόταν στο στόμα, verlaufen hatten] suchten nach Wegen, die
βρέθηκαν στο γαλήνιο μέρος όπου φύλαγε zurückführten, riefen, was ihnen in den
τα πρόβατα του παππού τους ένας γέρος Sinn kam, und gelangten schließlich zu
βοσκός. einem friedlichen Platz, an dem ein alter
Hirte die Schafe ihres Großvaters hütete.
• Από τη Μασαχουσέτη βρέθηκε στη Aus Massachusetts war er [der Mann]

Ρωσία κι από κει στην Ευρώπη, [...]. nach Russland gelangt und von da nach
Europa, […]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Δεν ήθελα να μπω σε λεωφορείο, Einen [städtischen] Bus wollte ich nicht
προτιμούσα να περπατώ και να σκέφτομαι. nehmen [um zum Krankenhaus zu kom-
[...] Από την οδό Μοντγκελάς βρέθηκα men], es war mir lieber, zu Fuß zu gehen
στην Ντένινγκερ και άρχισα να βαδίζω und nachzudenken. […] Aus der Montge-
κυκλωτικά γύρω από την Κλινική, χωρίς να lasstraße kam ich in die Denningerstraße
βρίσκω την είσοδό της. und begann im Kreis um die Klinik zu
gehen, ohne den Eingang zu finden.
• Πώς βρέθηκε το κραγιόν μου στη βαλίτσα Wie ist mein Lippenstift in deinen Koffer
σου; (hinein)gekommen? (= Wie kommt mein
Lippenstift in deinen Koffer {hinein}?)
[Eigenübersetzung]
• Πώς βρέθηκε εδώ η φωτογραφία, Wie das Foto hierher gelangte, ist ein
μυστήριο. Rätsel. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Πώς βρέθηκα εδώ; Wie bin ich hierher geraten? [an diesen
Ort] [Eigenübersetzung]
• Πώς βρέθηκε αυτός στη φωτογραφία; Wie ist der denn auf das Bild gekommen?
[Ton] [bzw.] Wie kam er mit auf das Bild?
[Untertitel] [verblüffte (rhetorische) Frage
des Vaters beim Anblick des Fotos, das er
soeben von seiner Tochter gemacht hat,
auf dem aber auch das (Saurier-)Haustier
zu sehen ist]
[GF (Untertitel) + DF aus der Trickfilmserie "Familie
Feuerstein"]
• έτσι βρεθήκαμε στο σπίτι του Φώτη so landeten wir im Haus von Fotis
• έτσι βρέθηκα στις πηγές του Αχέροντα, so befand ich mich schließlich an den
στη Λάκα-Σούλι Quellen des [Flusses] Acheron im Laka-
Suli-Tal
[bzw.]
so verschlug es mich an die Quellen des
[Flusses] Acheron, nach Laka-Souli
• [...] και να πάρει ύστερα το τρένο για τη [...] und [er] dann den Zug [von Leningrad]
Μόσχα και από κει Οδησσό κι ύστερα – nach Moskau nahm, von da nach Odessa,
χωρίς ακριβώς να ξέρω πώς και τι – να um sich anschließend – wie und warum,
βρεθεί κουφέτο στις Βρυξέλλες, άφραγκος weiß ich auch nicht [genau] – muttersee-
και μοναχός lenallein und ohne einen Pfennig in Brüssel
wiederzufinden
• "Πώς κουνήθηκεν ο κόσμος / κι από τα ---

χωριά της Δράμας / βρέθηκες σε τόπους / ("gelangen" / "wiederfinden" [etc.])
που σαν του καπνού τα φύλλα / βλέπουν
τους ανθρώπους"
[Φ. Λάδης: τραγούδι "Μετανάστες"]
• [...]· δεδομένου ότι βρεθήκαμε εδώ, ότι ο […]; since we find ourselves here, are
Δημιουργός επέτρεψε σε όλους μας εξίσου manifestly here with equal permission of
να εμφανιστούμε εδώ, είναι προφανές ότι the Creator, it is manifest that no one can
κανείς δεν μπορεί να έχει αποκλειστικό have any exclusive right of ownership in
δικαίωμα ιδιοκτησίας της γης, [...] land, […]
[bzw.]
[…]; weil wir uns hier [auf Erden] befinden,
alle mit der gleichen Erlaubnis unseres
Schöpfers, ist es offensichtlich, dass
niemand hier [auf Erden] ein exklusives
Recht auf Landbesitz haben kann, […]
[GF, EF und DF aus: Eisenstein (in Zitierung eines Texts
aus einem Buch von Henry George)]
• Φυσικά δεν πρόφτασα ν’ απαντήσω και Ich schaffte es [natürlich] nicht, ihm [Kuku-
βρέθηκα σ’ ένα ταβερνάκι, μποστά σε δυο vis] eine Antwort zu geben [sc. auf seine
πιάτα μεζέδες που καταβρόχθιζε ο (auf der Straße gestellte) Frage, ob ich
Κουκούβης, χωρίς όμως να ρίχνει ούτε μια Lust hätte, mit ihm auf einen Imbiss und
ματιά στο φαΐ. ein Bier zu gehen], denn* schon befand ich
mich** in einer winzigen Taverne, vor mir
zwei Teller mit Appetithäppchen, die Kuku-
vis hinunterschlang, ohne jedoch nur einen
Blick aufs Essen zu werfen.
*[passendere Übersetzungsalternative:
"und"]
**[iS eines: fand ich mich … wieder / war
ich … gelangt / gelandet]
• Βρε, είπα, πού βρέθηκε και το δεύτερο Mensch, denke ich [= dachte ich mir (in
γαϊδούρι; diesem Moment)], wo kommt dieser zweite
Esel her [der dort auf dem Feld steht]?
• Πού βρέθηκε τόσος κόσμος; Wo kommen [plötzlich] so viele Leute her?

[die auf einmal alle um mich herumstehen]
[Eigenübersetzung]
8.3. Sonstiges (incl. βρέθηκα να ...):

• Βρέθηκα εντελώς απροετοίμαστος για μια Ich [männl.] war auf so ein Angebot über-
τέτοια πρόταση. haupt nicht gefasst. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Με το που άρχισε ο κόσμος να πλησιάζει, Beim Anmarsch [zum Freiluftkonzert] blieb

βρέθηκε ξαφνικά κολλημένη στη λάσπη, sie gleich mal im Sumpf stecken, verlor
έχασε το ένα παπούτσι και δεν μπορούσε einen ihrer Schuhe, konnte ihn nicht mehr
να το ξαναβρεί, γιατί την έσπρωχναν από zurückerobern, weil von hinten nachge-
πίσω, [...] drängelt wurde, […]
• Και τελικά με τον Αλβανό συγγραφέα Ι. Und schließlich stellte es sich heraus, dass
Κανταρέ [...] βρεθήκαμε παλιοί γνώριμοι, wir alte Vertraute waren, ich und der alba-
από τον καιρό ακόμα που ήμασταν παιδιά, nische Schriftsteller I. Kadare [...]; alte Ver-
και μάλιστα χωρίς να ’χουμε ποτέ traute schon aus der Zeit, als wir noch Kin-
συναντηθεί. der waren, und das, obwohl wir uns nie ge-
troffen hatten.
• Έστριψε σ’ ένα χορταριασμένο δρομάκι Er bog in einen schmalen, grasbewachse-

και βρέθηκε να περπατάει στη μέση ενός nen Weg ein, gelangte in ein ausgetrock-
ξεραμένου χείμαρρου. netes Flußbett und ging dort weiter.
• Τα δίδυμα βρέθηκαν να ζουν με τη Die Zwillingsmädchen fanden sich mit ihrer

μητέρα τους σε ένα στενό διαμέρισμα με Mutter [nach dem notwendig gewordenen
ενοίκιο. Auszug der drei Personen aus der großen
Villa, die sie bisher bewohnt hatten] in
einer engen Mietwohnung wieder. [DF+GF
aus: Menasse: Vienna]
• Παλιόρατσα του κερατά, που βρέθηκε ένα Einer von diesen lausigen Dreckskötern
πρωί να γλείφει τον μεθυσμένο μπαρμπα- [= Ein lausiger Drecksköter (war dieser
Τζωρτζ μπροστά στην πόρτα της μικρής eben erwähnte Hund)], der eines Morgens
αυλής του ακάλυπτου, όπου είχε πέσει [...]. den besoffenen alten George vor der Tür
zum kleinen Hinterhof abschleckte, wo der
[…] hingefallen war.
• Μια μέρα μοναχά, έτσι που βρέθηκε να Nur einmal, als er ein weißes Blatt Papier
κρατάει μια άσπρη κόλα χαρτί, [...] in der Hand hielt, [...]
• Τα πέταξε [αυτά τα λόγια] σ’ ένα Er warf diese [unfreundlichen] Worte einem

φουκαριάρη φαντάρο που βρέθηκε να ’ναι armen Kerl [GF: Soldaten] an den Kopf,
δίπλα του, [...] der zufällig neben ihm stand, […]
• "[...]" όλο μου έλεγε στην κηδεία της "[...]" sagte sie während der Beerdigung
Άννας, καθώς βρέθηκα, εντελώς τυχαία, να Annas ununterbrochen zu mir. Ich stand
είμαι δίπλα της. rein zufällig neben ihr. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Ύστερα βρέθηκαν όλοι να κάθονται στο Dann saßen sie später alle am Tisch, leere
τραπέζι μπροστά σε αδειανά πιάτα, [...] Teller vor sich, [...]
• Κανένας δε θυμάται ποιος άνεμος μπορεί Kein Mensch erinnert sich mehr, was
να έφερε αυτόν τον καλοντυμένο κύριο στο diesen gutgekleideten Mann [einen ameri-
Στόπσλεϋ· όπως και να ’χει, βρέθηκε να kanischen Geschäftsmann] ausgerechnet
κάθεται στο "Ντογκ εντ Νταγκ" και να πίνει nach Stopsley [eine kleine und arme Ort-
την μπίρα του, ενώ ο Μίστερ Μπούλντογκ schaft in Großbritannien] verschlagen hat-
έβγαζε έναν από τους περίφημους λόγους te, jedenfalls saß er zufällig da und trank
του. sein Bier, als Mister Bulldog im [Pub] "Dog
and Duck" eine seiner [berüchtigten politi-
schen] Reden schwang.
• Έτσι βρέθηκαν ο Χιντίρ με το Βασίλη να So [sc. aufgrund der eben geschilderten

τα πίνουν από νωρίς και νά ’ρθουν στο Umstände] ergab es sich, daß Hidir und
τσακίρ κέφι, [...]. Wassili seit dem frühen Abend zusammen
tranken und sich in eine bombige Stim-
mung versetzten.
Kalimerhaba]
• Όταν βρέθηκα να δουλεύω στην ~ Als ich bei [der Plattenfirma] Columbia
Κολούμπια [...] arbeitete, [...] [Eigenübersetzung]
• Τυχαία βρεθήκατε να κάνετε αυτό το Hat es sich zufällig ~ergeben, dass Sie
επάγγελμα; diesen Beruf ausüben? [Eigenübersetzung]
s. dazu Ιορδανίδου, S 226, Fußnote 2:
Στο λογοτεχν. κυρίως λόγο απαντώνται και οι τύποι ήβρα, ήβρες κτλ.*, θα έβρω, να
έβρω, έχω έβρει κτλ.**
*[Anm.: anstelle von βρήκα, βρήκες usw.]
**[Anm.: anstelle von θα βρω, να βρω, έχω βρει]
9.1. ήβρα / ήβρες ... :
• Δεν τον ήβρα πουθενά. ° Ich hab' ihn nirgendwo finden können. [sc. den Mann (den
ich in allen Kaffeehäusern gesucht hatte)] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• "Χρόνια η αναζήτηση τ’ όνομά σου γράφει να σε βρω, δε σ’ ήβρα πουθενά" [Κ. Κινδύνης:
τραγούδι "Αναφορές"]
• Ντύθηκα γλήγορα [= γρήγορα] και βγήκα. Σαν την ήβρα στην αυλή να με περιμένει σαν
πάντα [...] ° Ich zog mich schnell an und ging nach draußen. Als ich sie im Hof traf
[= antraf / vorfand], wo sie wie immer […] auf mich wartete, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης:
Η ζωή εν τάφω]
• Άνοιξε το ψυγείο, το ήβρε άδειο. ° Sie öffnete den Kühlschrank, sie fand ihn leer
(vor).
9.2. θα (να, ας ...) έβρω (έβρεις, έβρει) [bzw.] θα (να, ας ...) εύρω (εύρεις, εύρει):
• Έτσι θέλω να μ’ εύρει ο ερχόμενος χειμώνας, [...] ° So mag der kommende Winter
mich finden, [...] [GF+DF aus: Οδ. Ελύτης: Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου]
• "Ανηφοριές κατηφοριές / πέρασα για να σ’ έβρω χτες." [Ά. Δασκαλόπουλος: τραγούδι
"Ανηφοριές κατηφοριές"]
:ΒΡΟΧΗ, η
βροχή, η
• Οι ερωτήσεις πέφτουν βροχή. ° Die Fragen [der versammelten Journalisten] prasseln
auf mich nieder. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΒΥΘΙΖΩ
βυθίζω
• Βυθίστηκα στις σελίδες των νέων Τσέχων συγγραφέων, ψάχνοντας ονόματα ανδρών,
γυναικών, δρόμων, [...] ° Ich vertiefte mich in die [Buch-]Seiten der modernen tschechi-
schen Autoren, auf der Suche nach Namen von Männern, Frauen, Straßen, […]
Γ/γ
(ΓΑΜΜΑ /GAMMA)
:ΓΑΖΩΝΩ
γαζώνω
• ποιο οπλοπολυβόλο θα έστρεφε πρώτο κατά πάνω μου, ποια ριπή θα με γάζωνε -
ποια ριπή τον γάζωσε τον Χάρη [Α. Αλεξάνδρου: Το κιβώτιο, S 51, 3. bis 5. Z.]
• Τουφεκιές κι ομοβροντίες κάθε λίγο και λιγάκι γαζώνανε τη σιωπή. ° Schießerei

[gemeint wohl: Gewehrschüsse], Salven zerrissen jeden Augenblick die Stille.
:ΓΑΛΑΝΟΣ, -ή, -ό
γαλανός, -ή, -ό
• Αν και μοιάζαμε πολύ, σα δίδυμες, δεν είχα τα πράσινα μάτια της. [...] Εγώ είμαι
γαλανή. ° Obwohl wir [sc. meine Schwester und ich (weibl.)] einander sehr ähnlich
sahen, wie Zwillingsschwestern, hatte ich nicht ihre grünen Augen. [...] Ich habe
(hell-)blaue Augen. [GF aus: Δ. Μπουλούμπασης: Γκρατς, σ. 117 / DF: Eigenübersetzung]
:ΓΑΛΕΤΑ, η
γαλέτα, η
βεν. galeta: ξύλινος δίσκος στην κορφή των καταρτιών και του ιστού της σημαίας, το
επίμηλο της ηλακάτης του ιστού // είδος παξιμαδιού
[Quelle: Webseite über Καββαδίας mit "Μικρό Γλωσσάρι στο έργο του"]
:ΓΑΜΟΣ, ο
γάμος, ο
- die Hochzeit
- die Ehe
2. ζητώ γάμο:
• Δυστυχώς όλες του οι φιλενάδες, ύστερα από κάποιο διάστημα, ζητούσαν γάμο.
Εκείνος αρνιόταν. ° Dummerweise wollten alle seine Freundinnen immer gleich
heiraten. Er weigerte sich [stets]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
3. ο βολικός γάμος ° die Vernunftehe * / die Zweckehe [die aus rationalen Gründen
eingegangen wird] *[GF+DF aus: Hornby: High Fidelity (EF: the marriage of convenience)]
:ΓΑΜΠΡΟΣ, ο
γαμπρός, ο
1) der Bräutigam
2) der Schwiegersohn
3) der Schwager [und zwar: der Ehemann der Schwester] [Anm.: vgl.: κουνιάδος, ο]
:ΓΑΝΤΙ, το
γάντι, το
1. Grundbedeutung: der Handschuh
2. ταιριάζω γάντι:
• Η έννοια, που καταγράφει ο Δημητράκος, μου ταιριάζει γάντι. ° Die Bedeutung [des
Wortes "Sackgasse"], die im Dimitrakos-Wörterbuch angeführt wird, passt haargenau.
[DF+GF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΓΑΡΟΥΦΑΛΛΟ, το
γαρούφαλλο, το
vgl. γαρύφαλλο, το
:ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ, το [bzw.] :ΓΑΡΙΦΑΛΟ, το [bzw.] :ΓΑΡΥΦΑΛΟ, το

γαρύφαλλο, το [bzw.] γαρίφαλο, το [bzw.] γαρύφαλο, το
1. zur Schreibweise:
- το γαρύφαλλο [lt. ΛΜΠ die zu bevorzugende Schreibweise]
- το γαρίφαλο [ΛΚΝ, Wendt (deutsch-griechischer Teil) und Pons (griechisch-deutscher
Teil) // lt. ΛΜΠ die Schreibweise der Schulgrammatik]
- το γαρύφαλο [Wendt (griechisch-deutscher Teil) und Pons (deutsch-griechischer Teil)]
- weiters existiert die Form: το γαρούφαλλο
2. κόκκινο γαρύφαλλο:
• [...] όπως ο Μπελογιάννης* τρύπησε το θάνατο με ένα κόκκινο γαρύφαλλο. [Βασιλικός:
Ζ, S.182, 2.Z. des letzten A.]
*[Νίκος Μπελογιάννης: Kommunist, an dem 1952 ein Justizmord verübt wurde;

dazu Film aus dem Jahr 1980: "Der Mann mit der Nelke" von N. Tzimas (s. Kal-
paka / Dudek: Griechenland, S. 224 f.) // s. auch das Buch: "Ο άνθρωπος με το
γαρίφαλο" von Ανδρέας Κέδρος (Andre Kedros) über Μπελογιάννης, Verlag
Λιβάνης]
:ΓΑΤΑ, η
γάτα, η
1. Grundbedeutung: die Katze
2. ούτε γάτα ούτε ζημιά:

(δηλ. δεν φαίνεται ούτε η γάτα που έκανε τη ζημιά, αλλά ούτε και η ζημιά η ίδια)
σημαίνει πως έχουν καλυφτεί και ο φταίχτης και το φταίξιμό του [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Πληρώσανε ένα σωρό λεφτά και καλύψανε τον γιο τους, σαν μην έκανε τίποτα. Ούτε
γάτα ούτε ζημιά, δηλαδή. [ΛΔΗ]
:ΓΕΙΑ
γεια
1. γεια σου [als Abschiedsgruß]:
• Γεια σου! Γεια σου! ° Leb wohl! Leb wohl! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν θα μου πεις ένα γεια σου; ° Wirst [iS von: Willst] du mir nicht Lebewohl sagen?
[jetzt, wo ich abreise] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. άντε γεια:
• Άντε γεια λοιπόν, τα λέμε! // Άντε γεια! Τα λέμε! ° Dann tschüs, bis bald! [Verab-
schiedung zwischen zwei Jugendlichen am Telefon] [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich:
Currywurst]
3. με γεια [bzw.] με γεια σου:

• [X:] Έκοψα τα μαλλιά μου για ν’ αλλάξω λουκ. – [Reaktion von Y:] Με γεια! Σου πάνε
πολύ τα κοντά μαλλιά. *
• [X:] Πώς σου φαίνεται η καινούργια μου τσάντα; – [Antwort von Y:] Είναι απίθανη. Με
γεια! Από πού την αγόρασες; *
• [X:] Ξόδεψα όλα μου τα χρήματα. Αγόρασα ένα παντελόνι, δύο μπλούζες και ένα
ζευγάρι παπούτσια. – [Reaktion von Y:] Με γεια! Να ’σαι καλά κι ας ξοδεύεις.
*[jeweils: Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Ελληνικά με χειρονομίες και εκφράσεις, S 58 iVm 90]
• Πάντως, σου πάνε πολύ. Με γεια σου. ° Jedenfalls stehen sie dir prima. [sc. die
Stiefel, die du dir neu gekauft hast] Noch viel Spaß damit. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΓΕΙΤΟΝΑΚΙ, το
γειτονάκι, το
• Μετά την κηδεία [του άντρα μου], ξενοίκιασα το σπίτι – σε τρία δωμάτια πώς να ζήσεις
μόνη σου; [...], χάρισα σ’ ένα γειτονάκι μου τα έπιπλα, [...] [Μ. Τσιλιμίδης: Έχεις φχαριστηθεί
ποτέ σου νερό; σ. 90]
:ΓΕΙΤΟΝΑΣ, ο
γείτονας, ο
1. Bedeutung:
der Nachbar
2. Plural:
οι γείτονες [und] οι γειτόνοι * [Wendt]
*) Anm.: Strikt gegen die Verwendung der Form "οι γειτόνοι" ist Χαρίλαος
Δημητρακόπουλος (Για ποια Ελληνικά μιλάμε; σ. 23/24):
Οι αρχόντοι, οι γειτόνοι, οι γερόντοι (αντί οι άρχοντες, οι γείτονες, οι

γέροντες):
Πόσες φορές δεν έτυχε να τα ακούσουµε κι’ αυτά! Πρόκειται για

βλακώδεις τύπους, που οφείλονται σε σοβαρά γνωστικά ελλείµµατα.
Οι λέξεις αυτές και πιθανώς αρκετές άλλες προέρχονται από τριτόκλιτα
ονόµατα, τα οποία η άγνοια έχει εκλάβει ως ονόµατα της δευτέρας
κλίσεως, µε συνέπεια να επέρχεται η σύγχυσις.
Οι αρχικοί τους τύποι στον ενικό εννοείται αριθµό ήσαν "ο άρχων (τού
άρχοντος)", "ο γείτων (τού γείτονος)", "ο γέρων (τού γέροντος)", οι οποίοι
παρηλλάγησαν αργότερα στη Δηµοτική και προσέλαβαν τη µορφή
πρωτοκλίτων ονοµάτων, δηλαδή έγιναν "ο άρχοντας (τού -α)", "ο
γείτονας (τού -α)", "ο γέροντας (τού -α)", οπότε στον πληθυντικό αριθµό
σχηµατίζουν την ονοµαστική τους πτώσι εις "οι άρχοντες", "οι γείτονες",
"οι γέροντες" (όπως π.χ. ο ταµίας, οι ταµίες) και σε καµµία περίπτωσι
"οι αρχόντοι", "οι γειτόνοι", "οι γερόντοι", διότι τότε λογικά θα προήρχοντο
από τα δευτερόκλιτα ονόµατα "ο αρχόντος", "ο γειτόνος", "ο γερόντος",
τα οποία όµως τυγχάνουν παντελώς ανύπαρκτα.
:ΓΕΙΤΟΝΙΑ, η
γειτονιά, η
• δυο κορίτσια της γειτονιάς ° zwei Mädchen aus der Nachbarschaft [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• η γειτονιά του σταθμού ήταν γεμάτη Πακιστανούς ° das Viertel um den [Genfer]
Bahnhof war voller Pakistani [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΓΕΙΤΟΝΟΠΟΥΛΑ, η
γειτονοπούλα, η
• μια γειτονοπούλα ° ein Mädchen aus der Nachbarschaft [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου:
:ΓΕΛΑΚΙ, το
γελάκι, το
• Μίλαγε γρήγορα – έλεγε ο ταξιτζής – με πολλές χειρονομίες και πολλά γελάκια
ενδιάμεσα. ° Sie sprach sehr schnell, sagte der Taxifahrer [über seinen weiblichen
Fahrgast], mit viel Handbewegungen und dauerndem Kichern zwischendurch.
:ΓΕΛΑΣΤΟΣ, -ή, -ό
γελαστός, -ή, -ό
• ψηλός σαν δέντρο, και γελαστός ° hochgewachsen wie ein Baum und mit einem
Lachen im Gesicht [Beschreibung des Mannes auf der Fotografie] [GF+DF aus: Τριαντα-
φύλλου: Εργοστάσιο]
• [...], και τέλος να σταματάει η ματιά του – κάπως γελαστή – στα χαλάσματα απέναντι,
[...] ° Schließlich fiel sein Blick – die Spur eines Lächelns – auf die Trümmer, […]
:ΓΕΛΩ
γελώ (-άς)
• Αυτό το έλεγε η πρώτη γυναίκα μου, [...]. Τέλος πάντων – η δεύτερη ίσως, θα σας
γελάσω. ° Das [= den eben von mir erwähnten Aphorismus] pflegte meine erste Frau
zu sagen, […]. Wie auch immer – vielleicht war es auch die zweite [Frau], ich kann es
Ihnen nicht genau sagen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΓΕΜΑΤΟΣ, -η, -ο
γεμάτος, -η, -ο
• το σπίτι ήταν διώροφο, γεμάτο γύψινες παραστάσεις στην πρόσοψη ° das Haus hatte
zwei Stockwerke mit vielen Stuckfiguren an der Fassade [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΓΕΜΙΖΩ
γεμίζω
• πως οι δρόμοι [...] είχαν γεμίσει από dass die Wege [...] mit [von Wölfen] er-
πνιγμένα και μισοπνιγμένα αρνιά würgten oder halberwürgten Lämmern
übersät waren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο Λουξ είδε πως ήμουν άρρωστη και με Luchs [= mein Hund] sah, dass ich [weibl.]
γέμιζε με εκδηλώσεις αγάπης. krank war, und überschwemmte mich mit
Liebesbezeigungen.
• [...] και να τη γεμίσει φιλιά απ’ τα νύχια ως [...] und sie [= seine Frau] mit Küssen zu
την κορφή. bedecken von Kopf bis Fuß.
• Κάθε χρόνο ανεξαιρέτως γέμιζαν σύκα τα Seine [= des Feigenbaums] Zweige hingen
κλαδιά της [= της συκιάς]. jedes Jahr, ohne Ausnahme, voller Feigen.
:ΓΕΝΕΑ, η
γενεά, η
s. γενιά, η
:ΓΕΝΙΑ, η
γενιά, η (bzw. [in gehobener Sprache]: γενεά, η)
1. Grundbedeutung:
die Generation
2. χαμένη γενιά:
• τα δεινά που την καταστήσανε [τη γενιά αυτή] γενιά "ανάπηρη", "διαψευσμένη", "δια-
λυμένη" και, μ’ ένα λόγο, μια ακόμα "χαμένη γενιά" ° die Unbill […], die die betreffende
Generation zu einer "verkrüppelten", "betrogenen", "zerstörten", kurzum zu einer weite-
ren "verlorenen Generation" machte // die Schrecken […], die sie [= diese Generation]
zu einer "verkrüppelten", "betrogenen", "aufgelösten" Generation gemacht haben, kurz-
um zu einer weiteren "verlorenen Generation" [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
3. περνάω (κάποιον) γενεές δεκατέσσερεις:

μιλάω σε (κάποιον) πολύ επιθετικά, του προσάπτω κατηγορίες [ΛΜΠ]
[bzw.]
τον πέρασε γενεές δεκατέσσερις:
τον έβρισε πάρα πολύ [ΛΚΝ]
[Anm.: praktikable Übersetzungsmöglichkeiten:
~über jemanden herziehen / ~jemanden heruntermachen]
4. η γενιά του 1-1-4:

s. dazu unter ένας / μία (μια) / ένα (Z 2)
:ΓΕΝΙΚΟΣ, -ή, -ό
γενικός, -ή, -ό
1. Grundbedeutung: allgemein
2. σε γενικές γραμμές:
• Σε γενικές γραμμές, οι εργάτες συμπεριφέρονταν με πειθαρχία. ° Alles in allem [iS
von: im Großen und Ganzen / im Wesentlichen] verhielten sich die Arbeiter diszipliniert.
• Σε γενικές γραμμές, εκείνα τα πρώτα χρόνια ο πατέρας μου δε σκοτώθηκε στη

δουλειά. ° Insgesamt hat sich mein Vater in diesen ersten Jahren nicht überarbeitet [in
seinem Job]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
3. γενικά [bzw.] γενικώς ° allgemein // überhaupt
4. Sonstiges:
• Η γενική ιδέα ήταν, όπως πάντα, η ίδια: [...] ° Der Grundgedanke war der gleiche wie
immer: […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΓΕΝΙΚΩΣ
γενικώς
s. unter γενικός, -ή, -ό
:ΓΕΝΟΙΤΟ
γένοιτο
ο μη γένοιτο:
• Αυτό, για να γλιτώσει ελόγου του αν – ο Damit [sc.: Dies (tat er) deshalb, damit] er
μη γένοιτο – κανένα γερμανικό αεροπλάνο nichts abbekommt, falls – Gott verhüte –
έριχνε στον καταυλισμό του λόχου καμιά ein [feindliches] deutsches Flugzeug eine
μπόμπα. Bombe auf das Lager [der Kompanie]
werfen sollte.
• και σου ’ρχεται να παρακαλέσεις τον und [man] möchte den Toten [bei dem man
πεθαμένο μην τύχει, ο μη γένοιτο, και του Totenwache hält] fast bitten, dass es ihm
κατεβεί να σου κάνει κανένα χωρατό, um Himmelswillen nicht einfallen möge,
λογουχάρη [= λόγου χάρη] να σου βγάλει sich einen Scherz zu erlauben, etwa einem
τη γλώσσα die Zunge rauszustrecken
:ΓΕΝΟΣ, το
γένος, το
1) das [Menschen-]Geschlecht
2) die Gattung [in der Biologie]
3) das Geschlecht [in der Grammatik]:
• Η καθαρεύουσα μας έφερε μαζί της τη λέξη "ψήφος" σε γένος θηλυκό, κατευθείαν από
την αρχαία: "η ψήφος". Όμως, στο στόμα του λαού διατηρήθηκε μέχρι σήμερα η
μεσαιωνική εκδοχή της, σε γένος αρσενικό: "ο ψήφος". [Καρζής, σ. 89]
:ΓΕΡΝΩ (Ι) (= γέρνω)

γέρνω
[Anm.: γέρνω ist zu unterscheiden von γερνώ und von γυρνώ!]
1. zur Grammatik:
- Stamm II: να γείρω
- Aorist: έγειρα
- παρακείμενος: έχω γείρει
2. Bedeutung:
a) intransitiv:
• και το κεφάλι του έγειρε αποκαμωμένο κι und sein Kopf sank erschöpft, schwerelos,
αλαφρύ πάνω στο μαξιλάρι auf das Kissen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έστειλε ένα τελευταίο βλέμμα αποχαιρε- Einen letzten Abschiedsblick sandte er

τισμού στον νεκρό, που έγερνε ακίνητος dem Toten hin, der [sitzend] unbeweglich
στη γωνιά του καναπέ· [...]. in der Ecke des Diwans lehnte, […]
• Ο ανθυπολοχαγός Κάσντα [...] ήταν Der [tote] Leutnant Kasda […] lehnte
γερμένος στον μαύρο δερμάτινο καναπέ, [sitzend] in der dem Fenster zugewandten
στη γωνιά προς το μέρος του παραθύρου, Ecke des schwarzen Lederdiwans, die
με τα βλέφαρα μισόκλειστα και το κεφάλι Lider halb geschlossen, den Kopf auf die
σκυμμένο στο στήθος, το δεξί του χέρι κρε- Brust gesunken, schlaff hing der rechte
μόταν άτονο πάνω από το μπράτσο του Arm über die Lehne, […]
καναπέ, [...] [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
• Ο ήλιος πια είχε γείρει. Die Sonne war schon gesunken (war
schon untergegangen).
[GF aus einem Roman von Καζαντζάκης / DF: Eigenüber-
setzung]
b) transitiv:
• Κι έκατσε δίπλα του κι αυτός αμίλητος, Er setzte sich neben ihn [sc. neben seinen
έγειρε το κεφάλι του στον ώμο του σιωπη- Bruder Jim], ebenfalls schweigend, legte
λού του Τζιμ κι άρχισε να κλαίει [...] seinen Kopf auf die Schulter des stillen Jim
und begann […] zu weinen.
• Ήταν ένα παιδί ψηλό [...] κι έγερνε το Man sah [auf dem Foto] einen großge-
κεφάλι στον ώμο του ξένου. wachsenen […] jungen Mann, der den
Kopf an der [= an die] Schulter des
Fremden gelehnt hatte.
• Έγειρε πίσω το κεφάλι κι άρχισε να μιλάει Sie legte den Kopf zurück und begann in
με μικρές, ακανόνιστες φράσεις, γεμάτες kleinen, unregelmäßigen Sätzen voller
εικόνες. Bilder zu sprechen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΓΕΡΝΩ (ΙΙ) (= γερνώ)

γερνώ (-άς)
[Anm.: γερνώ ist zu unterscheiden von γέρνω und von γυρνώ!]
1. zur Grammatik:
- Stamm II: να γεράσω
- Aorist: γέρασα
- παρακείμενος: έχω γεράσει
2. Bedeutung:
alt werden / altern [Pons online]
:ΓΕΡΟΔΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο
γεροδεμένος, -η, -ο
• Μα οι χωροφυλάκοι [= οι χωροφύλακες], Die Gendarmen, zwei kräftige Burschen in
που είναι γεροδεμένα παλικάρια με nagelneuen Uniformen, halten ihn [= den
καινούργια στολή, τόνε βαστάνε γερά. Gefangenen] jedoch sicher. [sodass er
nicht hinfallen kann]
• Διαλέξανε τους πιο γεροδεμένους απ’ το Sie wählten die kräftigsten von uns [sc. von
τάγμα μας και τους στείλανε να δουλέψου- unserem Arbeitsbataillon] für den Tunnel-
νε στα τουνέλια. bau aus. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• γεροδεμένος άντρας ein Mann von kräftiger Statur

[Pons online]
• Γεροδεμένος, με άνεση κρατούσε στα ~Von kräftiger Statur, hielt er ~mühelos

χέρια τις δυο βαλίτσες του. seine beiden Koffer in den Händen.
[Eigenübersetzung]
• οι γεροδεμένοι αυτοί πρόσφυγες diese kraftstrotzenden Flüchtlinge [gemeint

sind Wölfe, die – durch Gewehrschüsse
aufgescheucht – in andere Gegenden
ziehen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Προσέξτε τι γεροδεμένος που είμαι. Sehen Sie nur, was für ein strammer Kerl
ich [auf diesem Foto aus meiner Jugend-
zeit] bin.
• Αυτός εδώ ήταν γύρω στα σαράντα, γα- Dieser […] hier war um die Vierzig, blau-
λανομάτης, ροδοπρόσωπος, γεροδεμένος, äugig, mit rosigem Gesicht, ein stattlicher
[...] Mann. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΓΕΥΟΜΑΙ
γεύομαι
• Μας ιστόρησε, για πρώτη φορά, τα όσα τράβηξε μικρός από τον πατέρα του. Πώς
ορφάνεψε και γεύτηκε την έχθρητα της μητριάς [...] ° Er erzählte uns zum ersten Mal,
was er alles als kleiner Bub durch seinen Vater auszustehen hatte, wie er als Halbwaise
auch die Feindseligkeit seiner Stiefmutter zu spüren bekam, [...] [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
:ΓΕΩΠΟΝΙΑ, η
γεωπονία, η
• σπούδασε Γεωπονία ° er studierte [in Berlin] Agrarwissenschaften [GF+DF aus:
Kalimerhaba]
:ΓΗ, η
γη, η
a) die Erde / die Welt [sc. der Planet Erde]
b) die Erde / der Boden
2. κατά γης [bzw.] καταγής:

• ο Γιάννης έφτυσε κατά γης ° Jannis spuckte auf den Boden
• "Σφιγγόταν ο ένας πλάι στον άλλο / και κάπου εφτυούσε [= έφτυνε] καταγής."
[Κώστας Βάρναλης: ποίημα "Οι μοιραίοι"]
3. zu den grammatikalischen Formen:

vgl. auch die Form η γης / τη γης / στη γης / από τη γης, zB. in Romanen von
Καζαντζάκης und in "Η ζωή εν τάφω" von Μυριβήλης
:ΓΙΑ
για
1. allgemein zur Verwendung:
Η πρόθεση "για" δηλώνει
- αιτία: "Τον προσέλαβαν για τις γνώσεις του."
- σκοπό: "Φεύγει για σπουδές."
- αναφορά: "Μιλήσαμε και γι’ αυτό το ζήτημα."
- παρομοίωση: "Τον πέρασαν για διαρρήκτη."
[Παπαζαφείρη 2, Seite 49]
2. για πού ° wohin

• Για πού το έβαλες τόσο βιαστικά; ° Wohin läufst (gehst) du so eilig?
3. για πότε:
για να δηλώσει ξαφνική, βιαστική ενέργεια, κίνηση κτλ. [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Για πότε εξαφανίστηκε, κανείς δεν πήρε είδηση. [ΛΚΝ]
[vgl. auch:]
• Για πότε αντικατέστησε την κάμερα με φωτογραφική μηχανή και ζήτησε από μια
κοπέλα [...] να φωτογραφηθεί μαζί του! ° Irgendwann tauschte er [sc. der (zunächst)
mit einer Videokamera filmende japanische Tourist] die Kamera gegen einen Foto-
apparat aus und bat ein Mädchen […], sich mit ihm fotografieren zu lassen! [GF+DF aus:
4. για τι άλλο:
• λόγω αποστάσεως ή δεν ξέρουμε για τι άλλο ° wegen der Entfernung oder aus
anderen, uns unbekannten Gründen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
5. Beispiele für die falsche Verwendung von για (aus: Παπαζαφείρη 2, Seite 48):
a) bei Zeitangaben:
• Για πόσους μήνες ήσουν άνεργος; // Richtig: Πόσους μήνες ήσουν άνεργος;
• Για πόσα χρόνια ζήσατε σ’ αυτό το σπίτι; // Richtig: Πόσα χρόνια ζήσατε σ’ αυτό το
σπίτι;
• Για πόση ώρα τον περίμενες; // Richtig: Πόση ώρα τον περίμενες;
• Συζήτησε για μία ώρα περίπου. // Richtig: Συζήτησε μία ώρα περίπου.
• Έζησε στην επαρχία για πολλά χρόνια. // Richtig: Έζησε στην επαρχία πολλά χρόνια.
• Δεν ξέρω για πόσο διάστημα θα μείνω. // Richtig: Δεν ξέρω πόσο διάστημα θα μείνω.
[so auch:]
• Σ’ αγαπώ για όλη μου τη ζωή. ° Ich werde dich mein ganzes Leben lieben. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
b) in Verbindung mit φορά:

• Για πρώτη φορά στη ζωή του έχει συγκεκριμένο στόχο. // Richtig: Πρώτη φορά στη
ζωή του ...
• Για τρίτη φορά επιχειρεί να δραπετεύσει. // Richtig: Τρίτη φορά επιχειρεί να ...
• Για τελευταία φορά τον είδα στη βιβλιοθήκη. // Richtig: Τελευταία φορά τον είδα ...
6. για να: s. eigenes Stichwort
7. για (τα) καλά: s. unter καλά (Z 3)
:ΓΙΑ ΝΑ
για να
a) [Νίκη]:
Ο σύνδεσμος "για να" εισάγει τελικές προτάσεις (που εκφράζουν σκοπό)* αλλά και
αποτελεσματικές ** / *** (που προφανώς εκφράζουν αποτέλεσμα).
π.χ.:
• "τα όνειρά μου στην πρωτεύουσα με στείλαν για να μιλάω πάντα χαμηλόφωνα"
[Π. Φαλάρας: τραγούδι "Με το Μπομπ Ντύλαν"]:
Εδώ, η πρόταση "για να μιλάω πάντα χαμηλόφωνα" είναι αποτελεσματική, δείχνει ποιο
είναι το αποτέλεσμα της κύριας πρότασης (η κύρια είναι "τα όνειρά μου στην
πρωτεύουσα με στείλαν").
• "κι εσύ γυρεύεις στα κανάλια να με κλείσεις για να μιλάω πάντα χαμηλόφωνα":
[Π. Φαλάρας: τραγούδι "Με το Μπομπ Ντύλαν"]:
Εδώ η πρόταση είναι τελική και εκφράζει σκοπό. (Θέλεις να με με κλείσεις στα κανάλια
επειδή θέλεις να πετύχεις να μιλάω πάντα χαμηλόφωνα.)
*[Σημ.: "τέλος" στα αρχαία σημαίνει σκοπός, γι’ αυτό και οι προτάσεις που
εκφράζουν σκοπό ονομάζονται τελικές.]
**[so auch Σιγαλός – s. S 218, Pkt. 27.12, lit. γ]
***[dazu weiteres BS:]
• Δεν ήταν τόσο πονηρός, για να μην τον καταλάβουμε. (αποτελεσματική πρόταση)
[Σιγαλός, S 229, Pkt. 27.29 lit. δ]
b)
aa) Zur (offenbar erst in neuerer Zeit üblich gewordenen) Verwendung von "για-να-
Sätzen" (für Πετρούνιας sind das anscheinend immer τελικές προτάσεις) anstelle von
(gleichsam "echten") "συμπερασματικές (αποτελεσματικές) προτάσεις" s. auch
Ευάγγελος Β. Πετρούνιας: Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα 27, 2007, σ. 351/352:
Ακολουθεί παρουσίαση των σημαντικότερων περιπτώσεων επίδρασης [των γαλλικών
και των αγγλικών] στη γραμματική δομή της νέας ελληνικής, με προσθήκη σε κάθε
περίπτωση της αντίστοιχης παλιότερης έκφρασης που τείνει ν’ αντικατασταθεί, αν αυτό
δέν έχει κιόλας συμβεί. [...]
[1] [....]
[5] Τελικές προτάσεις αντί για συμπερασματικές (αποτελεσματικές), [...] < αγγλ. "to",
"for" ...
α) Συμπερασματικές:
• "ένα στρώμα πάγου πολύ εύθραυστο για να περπατήσει κανείς επάνω του"· παλ.:
"τόσο που (έτσι που) δεν μπορεί..."
• "Εγκαταλείπουν το πατρικό σπίτι για να βρεθούν μόνες σε ένα αστικό περιβάλλον"
(δίσημο)· παλ.: "με αποτέλεσμα να...", "έτσι ώστε" + οριστική
• "Ένας τεράστιος σεισμός έσκισε το έδαφος και άφησε τα νερά των ποταμών να
περάσουν για να ενωθούν με τα νερά της Προποντίδας." [Ο σεισμός δέν το έκανε
επίτηδες!] [Anm.: Kommentierung in eckiger Klammer im Original]
bb) Weitere Fälle einer (für Πετρούνιας offenbar verfehlten) Verwendung von "για-να-
Sätzen") [s. Πετρούνιας, a.a.O., S 352]:
[5] Τελικές προτάσεις αντί για [...] αναφορικές, ή για σύνταξη κατά παράταξη (αντίθεση).
< αγγλ. "to", "for" ...
[...]
γ) Αναφορικές:
• "Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας κατασκευάστηκε απ’ τη Γαλλία στο Ιράκ, για να
βομβαρδιστεί αργότερα απ’ το Ισραήλ." < "to be bombed later …"· παλ.: που βομ-
βαρδίστηκε
δ) Παράταξη, αντίθεση:
• "Ο Μέγας Πέτρος, σε μία μόλις γενιά, μεταμόρφωσε τη Ρωσία σε μεγάλη δύναμη, για
να την αφήσει χωρίς διάδοχο για το θρόνο." [Σάν να ήτανε πραγματικά αυτός ο σκοπός
του!] [Anm.: Kommentierung in eckiger Klammer im Original]
• "Οι τιμές του πετρελαίου ήρθαν για να μείνουν."

c)
Weiters werden "αιτιολογικές προτάσεις" mit "για να" eingeleitet (vergleichbar: γιατί,
επειδή, διότι, αφού, μια και usw.). [vgl. Σιγαλός, S 216, Pkt. 27.4 lit. β]
z.B.:
• Για να τα θέλεις όλα δικά σου, εμείς βασανιζόμαστε συνέχεια. [Σιγαλός, S 216, Pkt. 27.5 lit. δ]
• Για να μην προσέχεις στο δρόμο, τράκαρες με το αυτοκίνητο. [Σιγαλός, S 229, Pkt. 27.29 lit. β]
2. weitere Beispiele:
• [...] Ωστόσο δεν είμαι κριτικός για να κάνω […] Gleichwohl [iS von: allerdings / jedoch]
σφαιρική αποτίμηση της σύγχρονης bin ich kein [Literatur-]Kritiker, so dass ich
λογοτεχνίας. eine Rundumeinschätzung der aktuellen
Literatur abgeben könnte.
• Γιαγιά δεν είχα γνωρίσει για να μου λέει Eine Großmutter hatte ich [in meiner Kind-
παραμύθια, κι η μάνα μου δεν είχε ποτέ heit] nicht gekannt, die mir Märchen erzäh-
καιρό για τέτοιες πολυτέλειες. len konnte [= erzählen hätte können], und
meine Mutter hatte keine Zeit für solchen
Luxus. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Αυτό είναι φάρμακο, για να μην πονάς. Das hier ist Medizin gegen deine Schmer-
zen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Βλέπεις, δεν είμαι ο άνδρας της για να της Verstehst du, ich bin nicht ihr Mann und
το απαγορεύσω. kann es ihr [daher] nicht verbieten.
• Δεν με ξέρετε για να κρίνετε. Ihr kennt mich nicht genug, um ein Urteil
fällen zu können.* / Ihr kennt mich nicht
und könnt daher kein Urteil fällen. **
[GF+DF (*) aus: Ζατέλη: Φως]
**[Anm.: Aus dem Zusammenhang ergibt

sich, dass die Sprecherin den Satz an zwei
Frauen richtet, mit denen sie bisher noch
nie Kontakt gehabt hatte und die nur einen
Streit zwischen ihr (= der Sprecherin) und
einer dritten Person mitgehört hatten.]
• Δεν είναι κατάρα, [...], το μυαλό για να το Es ist kein Fluch, [...], das Gehirn, wir
φοβόμαστε. brauchen es nicht zu fürchten.
• Μπορεί να περάσει ένας χρόνος για να Es kann sein, dass ein Jahr vergeht, bis
βρει κανείς ένα διαμέρισμα. man [in dieser Stadt] eine Wohnung findet.
[Eigenübersetzung]
• Για να σκεφτώ. ~Lass mich mal überlegen. / ~Da muss ich

mal überlegen (nachdenken). [Reaktion
zB. auf die Frage, was man vorgestern
gegessen habe] [Eigenübersetzung]
• Ωστόσο ο Χριστόφορος ζήτησε μια μέρα Christóphoros indessen bat eines Tages
απ’ τον Ζαχαρία να ράψει για τον βουβό Sacharías, einen richtigen Anzug für den
ένα κανονικό κοστούμι: για να το φοράει Stummen [einen Hirten] zu nähen, […];
όποτε κατέβαινε. den er dann, wenn er vom Berg in den Ort
herunterkam, anziehen sollte.
• μερίμνησε να υπάρχουν κι άλλοι εκεί sie sorgte auch dafür, dass einige Leute
κοντά, μάρτυρες για να δουν και ν’ sich in der Nähe befanden, Zeugen, die
ακούσουν mitsehen und mithören sollten
• Την άκουγαν με συγκατάβαση· δεν είχαν Man hörte ihr wohlwollend zu; ihre
γεννηθεί ακόμα τα δίδυμα εγγόνια της, ο Zwillingsenkel, Thomas und Safi-Lissafi,
Θωμάς και η Σάφη-Λισάφη, για να την waren noch nicht geboren [Anm.: und
ακούν με πραγματικό ενδιαφέρον, με wurden auch erst nach ihrem Tod gebo-
κατάνυξη. ren]; sie hätten ihr mit wirklichem Interesse
andächtig zugehört. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Το είπε χωρίς δισταγμό – και γιατί; αφού Sie sagte es ohne Zögern [nämlich, dass
δεν είχε δει άλλο μέρος για να το βρει es keinen schöneren Ort auf der Welt gebe
καλύτερο – [...] als diesen] – warum auch [hätte sie zö-
gern sollen]? Hatte sie doch noch keinen
anderen Ort gesehen, den sie hätte
schöner finden können –, […]
• Για να τηλεφωνεί η Λάουρα τόσες φορές Wenn Laura mehrmals […] anruft [sc.
[...], κάτι έχει συμβεί. mehrmals angerufen hat (ohne mich er-
reicht zu haben)], dann ist etwas passiert.
• Μπορεί ... Για να το λέτε έτσι, μπορεί. Wenn ihr das sagt, wird es schon stimmen.
[sc.: dass ich es gewesen sei, der euch
einmal diese Geschichte erzählt hat]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // drei Punkte der GF im
Original]
[Anm.: Das erste "μπορεί" wird in der

deutschen Übersetzung nicht wiedergege-
ben.]
• Σκέφτηκε: για να ’χει μια γυναίκα τέτοιο Er dachte: Wenn [wie das im Konkreten
όνομα και για να μη βρίσκεται άνδρας να der Fall ist] eine Frau einen solchen
την παντρευτεί, πού ξέρεις, ίσως δεχτεί να Namen hat [sc.: Μοίρα (= Schicksal)] und
πάρει εμένα. sich kein Mann für sie findet [ebenfalls ein
Faktum], wer weiß, vielleicht ist sie bereit,
mich zu nehmen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Για να ’χει το ένα μάτι καστανό και τ’ άλλο Wenn das eine Auge [des Jungen] braun
καταπράσινο, δύο πράγματα σημαίνει το ist und das andere knallgrün, dann kann
φαινόμενο: [...] dieses Phänomen zweierlei bedeuten [sc.:
das Phänomen, dass der Junge zwei
Augen unterschiedlicher Farbe hat, kann
zweierlei bedeuten]: […]
• Για να την χάσει τόσο γρήγορα εκείνη την Wenn er [= Kimon] sie so bald verloren
Χρυσάνθη, πριν δεκαπέντε-δεκάξι χρόνια hatte, diese Chryssanthe [sc. sein erste
(απ’ την Φεβρωνία τα είχε μάθει αυτά), δεν Ehefrau], vor fünfzehn, sechzehn Jahren
αποκλείεται να είχαν παντρευτεί πριν (das hatte sie [= Ioulía] von Fewronía
είκοσι χρόνια ακριβώς, δεν αποκλείεται να erfahren), wäre es nicht auszuschließen,
κυριολεκτούσε σε αυτό το σημείο ο daß die beiden genau vor zwanzig Jahren
αδελφός της, να μιλούσε πραγματικά για geheiratet hatten, es wäre nicht auszu-
κείνον. schließen, daß ihr [= Ioulías] Bruder das
nicht nur so gesagt hatte [als er ihr soeben
erzählt hatte, in seiner Schneiderwerkstatt
für einen Kunden vor zwanzig Jahren
einen Hochzeitsanzug genäht zu haben],
sondern tatsächlich von ihm [= von Kimon]
sprach. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τον καλούσαν λοιπόν στα καφενεία και Sie luden ihn [also] in die Kafenía ein,
τον κερνούσαν βαρύγλυκους καφέδες, spendierten ihm starken süßen Kaffee,
λουκούμια και μεθυστικές τιντούρες, για να loukoúmia und berauschende tintoúres [=
τον βλέπουν να τ’ αφανίζει όλα εν ριπή likörartige Getränke], und schauten zu, wie
οφθαλμού, μορφάζοντας ακατάσχετα και er alles blitzartig hinunterschluckte, dabei
χειρονομώντας, και μετά να τους κάνει ό,τι Grimassen schnitt, gestikulierte und dann
ζητούσαν, [...]. alles vorführte, was sie von ihm verlangten,
[…]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], ανασύρθηκε απ’ το πρόσωπο το […] das Leichentuch wurde [über Wunsch
σάβανο – για ν’ αποτραβηχτούν οι des Verlobten der Toten (der sie noch
περισσότεροι ή να στρέψουν αλλού τα einmal anschauen wollte)] vom Gesicht
μάτια τους. [der verkohlten Leiche] gezogen – die
meisten [der um den Sarg herumste-
henden Personen] wichen zurück oder
wandten den Blick ab.
[Anm.: "για να" leitet also hier einen Konse-

kutivsatz (αποτελεσματική πρόταση) ein,
sc. einen Nebensatz, der die Folge (Wir-
kung) des im Hauptsatz genannten Sach-
verhaltes nennt – ohne dass dies in der
deutschen Übersetzung explizit durch eine
Formulierung wie zB. "mit der Konse-
quenz, dass" zum Ausdruck gebracht
wird.]
• [...], κι από τον ένατο [μήνα] και μετά αυτή Als neun Monate [von Lilís Ausbildung zur
[= η Λιλή] τα έκανε όλα και η δασκάλα Hebamme] vergangen waren, machte sie
απλώς επέβλεπε, επεμβαίνοντας μόνο αν alles selbst, ihre Lehrerin sah nur zu,
ήταν μεγάλη ανάγκη. Για να γίνει κάποτε bereit, im Notfall einzugreifen. So sollte Lilí
[...] η πιο άξια μαμμή του καιρού της. eines Tages […] die tüchtigste Hebamme
ihrer Zeit werden. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Φάνηκαν και οι μαύροι λύκοι. Μα έπρεπε Auch tauchten [Anfang November] die
να περάσει ένας μήνας περίπου για να schwarzen Wölfe auf. Aber es sollte noch
δούνε τα ίχνη τους καθαρά και ν’ αρχίσουν ungefähr ein Monat vergehen, bis man ihre
όλοι να μιλούνε γι’ αυτούς. Spuren deutlich wahrnahm und alle über
sie zu sprechen begannen.
• Μπήκε στην συμπλοκή και η πεντάχρονη, Dann griff auch die Fünfjährige in das Ge-
[...]: άρχισε κι αυτή να χαστουκίζει δεξιά- rangel [zwischen der Sechsjährigen und
αριστερά, μέχρι που μάνιασαν και οι den von dieser geohrfeigten zwei vierjähri-
μικρότερες, ξύπνησαν, και δεν έμεινε πια gen Cousinen] ein, […]: Sie begann selbst
χέρι που να μη χαστουκίζει μάγουλο ... Για nach rechts und links Ohrfeigen auszutei-
να γίνουν στο τέλος μια κλαίουσα μάζα len, bis die Kleinen [= die beiden Vierjähri-
όλες μαζί πάνω στο κόκκινο κιλίμι. gen] auch durchdrehten, erwachten, und
nun gab es keine Hand mehr, die nicht auf
eine Backe traf … Bis schließlich alle [vier
Mädchen] ineinander verknäult, eine heu-
lende Masse, auf dem roten Teppich la-
gen.
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: Drei Punkte im
• Μα σιγά-σιγά [...] έφερναν μαζί τους κι Doch [...] brachten sie [= die Besucher (die
άλλους κι έφταναν ως την πόρτα της bisher rücksichtsvoll nur auf der Treppe
άρρωστης, για ν’ αρχίσουν να μπαίνουν gestanden hatten)] nach und nach noch
μερικοί και μέσα, [...] andere mit, und bald kamen sie alle bis an
die Tür der Kranken, einige traten sogar
ins Zimmer [*], […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
*[Anm.: praktikable Übersetzungsalternati-

ve wäre auch: "bis einige (schließlich)
sogar ins Zimmer traten"]
• [...] – αχ, ασφαλώς κοιμόταν για να […] – ach, sicher schlief sie noch, nur im
συμβαίνουν τέτοια! Schlaf konnte so etwas passieren! [d.h.:
Sie dachte sich (in Anbetracht der bedroh-
lichen Situation, mit der sie sich – am Bett
liegend – konfrontiert fühlte), dass sie wohl
noch nicht aufgewacht war und alles nur
ein (Alp-)Traum sein könne.]
• Μα μπορεί να μη γελούσαν αν ζούσε για Wäre sie noch am Leben und würde es
να τους το πει και σήμερα. [ihnen auch] heute sagen, würde [aber]
vielleicht keiner mehr [über sie] lachen.
:ΓΙΑΓΚΙΝΙ, το
γιαγκίνι, το
• Στο γιαγκίνι όπου άναψε ο πόλεμος Ins Feuer, das der Krieg entfacht hat,
μπαίνουμε τώρα και μεις. geraten jetzt auch wir. [Feststellung eines
Türken im Herbst 1914, aus Anlass des
Eintritts des Osmanischen Reiches in den
Ersten Weltkrieg]
• [...], Αύγουστο μήνα, μέσα στο γιαγκίνι [...], im August mitten in der Glut
της Ανατολής! Ο ήλιος στράγγιζε τα κορμιά Anatoliens [begann unser Marsch]. Die
μας. Sonne ließ unsere Körper austrocknen.
• Μα ο λόγος, που μπορεί να γιάνει ψυχές, Aber das Wort, das Seelen heilen kann,
μπορεί και ν’ ανάψει γιαγκίνι πιο γλήγορις kann [auch] Leidenschaften [hier konkret:
κι απ’ την μπαρούτη. fanatischen Hass] schneller entfachen als
Schießpulver.
• "Το γιαγκίνι – στο γιαγκίνι / κι όχι στην ---

ψυχή φωτιά / μια μου παίρνει, μια μου δίνει
/ η τρελή μου η καρδιά"
[Σμάρω Παπαδοπούλου / Άγης Γιαννόπουλος:
τραγούδι "Το γιαγκίνι – στο γιαγκίνι"]
:ΓΙΑΛΟΣ, ο
γιαλός, ο
1. Grundbedeutung:
a) το κομμάτι της ξηράς που εκτείνεται κατά μήκος της θάλασσας [ΛΚΝ] // der Strand
[Pons online], die Küste
π.χ.:
• Όλος ο κόσμος ήταν κάτω στο γιαλό. [ΛΚΝ]
b) το κομμάτι της θάλασσας που εκτείνεται κατά μήκος της ξηράς [ΛΚΝ] // das Meer
[Anm.: sc. jenes in Festlandsnähe] [Pons online]
π.χ.:
• Οι βαρκούλες αρμενίζουν στο γιαλό. [ΛΚΝ]
• Mπροστά στα μάτια τους απλωνόταν γαλάζιος ο γιαλός. [ΛΚΝ]
[bzw. (im selben Sinne) ΛΜΠ (in Kombination von a und b)]:
το τμήμα της ξηράς που βρίσκεται κατά μήκος της θάλασσας και (συνεκδ.) τα ρηχά νερά
2. κάνε το καλό και ρίξ’ το στον γιαλό: s. unter καλό, το (Z 6)
:ΓΙΑΝΝΑΚΙΑ, τα
γιαννάκια, τα
= αγύμναστοι νεοσύλλεκτοι / raw recruits (= unausgebildete Rekruten)
:ΓΙΑΝΝΗΣ, ο
Γιάννης, ο
1. τι ’χες Γιάννη, τι ’χα πάντα ([auch:] τι έχεις Γιάννη, τ’ είχα πάντα*):
(ως σχόλιο) για την παραμονή κάποιου στην ίδια κατάσταση, σε ό,τι είχε [ΛΜΠ] //
dieselbe alte Leier [GF(*) + DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
2. τ’ Αϊ-Γιάννη / [auch:] τ’ Αη-Γιάννη [etc.]:

• Τ’ Αι-Γιαννιού [= Τ’ Αϊ-Γιαννιού] γύριζε το βράδυ όλες τις γειτονιές, από φωτιά σε
φωτιά. ° Am Johannistag wanderte er gewöhnlich abends durch die ganze Nachbar-
schaft, von Feuer zu Feuer. // Am Abend des Johannistags zog er von Viertel zu Viertel,
von Feuer zu Feuer. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• s. Im Übrigen in der Datei Lexikon
:ΓΙΑΝΤΑ
γιάντα
= warum [Fragewort] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΓΙΑΤΙ
γιατί
a) [Fragewort]: warum?
b) [Konjunktion]: weil
Hinsichtlich der Verwendung als Konjunktion vgl. Μάνεσης, S. 63, der (bei juristischen
Texten) für den Gebrauch von διότι anstelle von γιατί eintritt:
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. [...] "διότι" (αντί του "γιατί" που χρησιμοποιείται μεν
και ως αιτιολογικό, αλλά βασικά είναι ερωτηματικό μόριο και ενδέχεται να προκαλέσει
ενίοτε ασάφειες), [...]
2. γιατί να (μη) ... ;

a) [iS eines: "warum soll(te) (nicht) …?" / d.h. als Frage, durch die der Fragende deren
Inhalt (bzw. dessen Verneinung) bekräftigt]:
• Γιατί να μη βγω με τον Πέτρο? Warum soll ich [denn] nicht mit Petros
ausgehen? [schließlich bin ich meinem
früheren Ehemann keine Rechenschaft
schuldig] [rhetorische Frage einer Frau an
sich selbst] [Eigenübersetzung]
• [...] – κι άλλωστε, γιατί να μην άναψε […]; außerdem, warum sollte nicht jemand
κάποιος μια μικρή λυχνία αφού πέρασε ο nach dem ersten Beben eine Öllampe
πρώτος σεισμός; wieder angezündet haben … [die dann
möglicherweise umfiel und so das Feuer
verursachte] [rhetorische Frage]
b) [iS eines "warum nur?" / d.h. als rhetorische Frage, durch die der Fragende sein
Unverständnis, seine Ratlosigkeit etc. hinsichtlich deren Inhalts ausdrückt]:
• Το αρνί, γιατί να το θυμάται κι αυτό τώρα; Das Lamm, warum musste er jetzt noch an
das Lamm denken? [bei dessen Schlach-
tung er kürzlich dabei war] [rhetorische
Frage] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Γιατί απόψε να νιώθω περισσότερο πως Warum spüre ich heute Abend besonders,
πέθανε ο Γιγάντης; Τον κλαίγω με καυτερά dass [mein Kamerad] Jigantis [vor kurzer
δάκρυα. Zeit] gestorben ist? [rhetorische Frage] Ich
weine heiße Tränen um ihn.
• Γιατί ν’ αφήνω τις ανασφάλειές μου να Why must I let my insecurities spoil every-
μου χαλάνε τα πάντα; thing?
[bzw.]
Warum muss ich mir nur durch meine Un-
sicherheit [sc. mangelndes Selbstvertrauen
etc.] alles verderben lassen? [Ton]
[bzw.]
Warum lasse ich mir durch meine Un-
sicherheit alles verderben? [Untertitel]
[rhetorische Frage]
• Γιατί να μην είσαι πιο καλός κι Warum bist du auch nicht liebevoller und
υπομονετικός μαζί μου; Γιατί να μη με geduldiger zu mir? Weshalb beschützt du
προστατεύεις όπως οι άλλοι άντρες τις mich nicht wie die anderen Männer ihre
γυναίκες τους; Κι εγώ γιατί να σε Frauen? Und ich, warum brauche ich dich
χρειάζομαι τόσο; eigentlich so sehr? [(rhetorische) Fragen,
die eine Frau (gedanklich) an ihren Mann
stellt] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• [...]· γιατί να μην της έδινε έστω μια […]; warum hatte Er [= Gott] ihr [= der Ver-
βαρειά αρρώστεια, ώστε να συνήθιζαν storbenen] nicht, ja, sogar eine schwere
στην ιδέα πως θα την χάσουν, [...]· γιατί να Krankheit gegeben, damit sich alle an den
την πάρει έτσι, απ’ την μια στιγμή στην Gedanken, dass sie nicht mehr dasein
άλλη, [...]; würde, hätten gewöhnen können, […];
warum hatte Er sie so, von einem Augen-
blick auf den anderen, zu sich genommen,
[…]? [rhetorische Fragen]
• Γιατί όμως ο φοροτεχνικός να μη γράφει Warum schreibt aber der Steuerberater

μόνος του τις επιστολές του; seine Briefe nicht selbst?
[Anm.: synonym (zweite Übersetzung des-

selben deutschen Satzes):
Γιατί όμως ο φοροτεχνικός δε γράφει
μόνος του τα γράμματά του;]
3. γιατί όχι και: s. unter όχι (Z 4)
:ΓΙΑΧΝΙ ΣΟΚΑΚΙ, το
Γιαχνί σοκάκι, το
• Με το προσωνύμιο "Πενηνταράκης" ή "Πενηνταράκιας" (πληθυντικός Πενηνταράκηδες)
χαρακτήριζαν προπολεμικά και λίγο μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Πειραιώτες
κάποιους αστυφύλακες που μετά τη βάρδιά τους αναλάμβαναν να διεκπεραιώνουν
ιδιωτικές υποθέσεις πολιτών (νόμιμες ή και παράνομες) [...]
Επειδή λοιπόν οι αστυφύλακες αυτοί αναλάμβαναν κάθε τέτοια υπόθεση έναντι αμοιβής
μόλις 50 λεπτών (της δραχμής) ή κοινώς λεγόμενο ένα "πενηνταράκι" εξ’ αυτού ονο-
μάσθηκαν και "πενηνταράκηδες".
Σύχναζαν δε κατά την ημέρα μεταξύ του σταθμού Πειραιά των Ε.Η.Σ. και του πλησίον
Σιδηροδρομικού Σταθμού Πειραιά Λιμένα των Σ.Ε.Κ., ακριβώς απέναντι από τα "λεμο-
νάδικα" όπως ονομαζόταν τότε η έναντι των Σιδηροδρομικών σταθμών παραλία του
λιμένα του Πειραιά. Το δε απόγευμα μέχρι αργά το βράδυ σύχναζαν στο "γιαχνί σοκάκι"
όπως ονομαζόταν τότε ο πρώτος παράλληλος δρόμος (πάροδος) της παραλιακής
μεταξύ της σημερινής οδού 2ας Μεραρχίας και του Ιερού Ναού Αγίου Σπυρίδωνα,
μήκους μόλις δύο οικοδομικών τετραγώνων, η σημερινή οδός Αγίου Σπυρίδωνα.
Η τούρκικη ονομασία "γιαχνί σοκάκι" οφειλόταν από το γεγονός ότι εκεί υπήρχαν πολλά
εστιατόρια, η δε λέξη σοκάκι είναι τουρκική (Sokak = δρόμος, οδός, sokaki = πάροδος).
[Quelle: el.wikipedia.org, άρθρο "Πενηνταράκης"]
• Αν έστριβα αριστερά στην Ακτή Μιαούλη, θα έφτανα στις "Μυκήνες". Προτίμησα να

πάω από τη Σπυρίδωνος, το Γιαχνί σοκάκι, όπως λεγόταν παλιά, να δω, υπήρχαν
ακόμα εκείνα τα ιμιτασιόν διώροφα νεοκλασικά, με τις πόρνες να λιάζονται στα
μπαλκόνια τους; ° Wenn ich links um die Ecke biegen würde, wäre ich an der Miaouli-
Küste [Anm.: richtig wohl: in der Miaoulis-Küsten-Strasse], beim "Mykene" [= ein Hotel
im Piräus]. Ich wollte lieber den Weg über die Spyridonosstraße bzw. Jachnigasse, wie
sie früher hieß, nehmen, da ich sehen wollte, ob die klassizistischen zweistöckigen
Gebäude noch standen, [...]. [GF+DF aus: Βαμμ., S. 451 // DF: S. 469]
• τα όσα μου λες για τα μπουρδέλα που βρισκόντουσαν στο Γιαχνί-σοκάκι (το λέγανε
έτσι από τις μυρουδιές των λαϊκών μαγειρείων) δίπλα στον Άγιο Σπυρίδωνα, όπου, στον
κηπάκο μπρος στην εκκλησία, κυκλοφορούσαν μόλις νύχτωνε διάφορες φτηνές καλντε-
ριμιτζούδες, [...]
[Beschreibung einer Gegend des Piräus in einem Buch von Ηλίας Πετρόπουλος]
• "Κλάψε τους μάγκες τους παλιούς μες στο Γιαχνί σοκάκι" [Σαράντης Τσιλιβερδής: τραγούδι
"Βαρβάκειο"]
• "Στον Πειραιά μεγάλωσα, μες στο Γιαχνί σοκάκι" [Κώστας Βίρβος: τραγούδι "Ο Πειραιώτης"]
:ΓΙΔΟΠΡΟΒΑΤΑ, τα
γιδοπρόβατα, τα
• με τα λιγοστά γιδοπρόβατα που του είχαν απομείνει ° mit den wenigen Schafen und
Ziegen, die ihm noch geblieben waren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΓΙΝΑΤΙ, το
γινάτι, το
Το γινάτι βγάζει μάτι. ° Die Sturheit geht ins Auge. (Seelisch und geistig unbewegliche
Menschen neigen dazu, sich selbst zu schädigen.) [Grabner-Haider, S. 148]
:ΓΙΝΟΜΑΙ
γίνομαι
Übersicht:
1. Zur Grammatik 6. και ό,τι γίνει

2. Grundbedeutungen 7. γίνεται [bzw.] δε γίνεται
3.1. τι γίνεσαι; (τι γίνεται; / ...) 8. πώς έγινε (και …);
[bzw.] 9. πώς έγινα;
3.2. τι γίνεται; 10. δεν ξέρω τι μου γίνεται
4. τι έγινε; 11. όσο γίνεται
5. τι θα γίνει 12. έγινε!
1. Zur Grammatik:
1.1. allgemein:
Präsens Formen mit Stamm 2 Aorist Paratatikos
(ενεστώτας) (Aoriststamm)
(θα, να, όταν, ας, ...)

γίνομαι γίνω έγινα γινόμουν(α)
γίνεσαι γίνεις έγινες γινόσουν(α)
γίνεται γίνει έγινε γινόταν(ε)
γινόμαστε γίνουμε γίναμε γινόμαστε / γινόμασταν
γίνεστε γίνετε γίνατε γινόσαστε / γινόσασταν
γίνονται γίνουν(ε) έγιναν / γίναν(ε) γίνονταν / γινόντουσαν
[Quelle: Ιορδανίδου, σ. 233]
1.2. spezielle Formen:

a) να (θα, …) γίνομε = να (θα, ...) γίνουμε [Ιορδανίδου, a.a.O.]
b) aa) γίνηκα (γίνηκες, ..., γινήκαν{ε} [und] γίνηκαν) *
[bzw.]
bb) γένηκα (γένηκες, ..., γενήκαν{ε} [und] γένηκαν)
= έγινα (έγινες, ..., έγιναν) [s. neurolingo.gr]
zB.:
• γενήκαμε [= γίναμε] [Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• γίνηκαν // γένηκαν // γενήκαν // γενήκανε [= έγιναν] [Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
c) aa) να (θα, ...) γενώ (γενείς, ...) *

[bzw.]
bb) να (θα, ...) γινώ (γινείς, ...) *
zB.:
• [...] για να γενείτε αετοί με βασιλικές φτερούγες, να πιείτε όλο τον ήλιο
που διψάσατε [...] [Ε. Αλεξίου: Anthologie II, S. 243, 24.+25. Z.]
*[dazu Ιορδανίδου, a.a.O., FN 3: Οι τύποι του αορ. γίνηκα και του συνοπτ.
μέλλ. {Anm: = θα γίνω} και αορ. υποτ. {Anm.: = να (όταν, ...) γίνω} γενώ /
γινώ (και προστ. γενείτε / γινείτε) είναι διαλεκτικοί και δε συνηθίζονται στην
κοινή νεοελληνική.]
d) θα γενότανε = [offensichtlich:] θα γινόταν [Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω, S. 281, vorletzte Z.]
a) werden
b) entstehen
b) stattfinden
3.1. τι γίνεσαι; (τι γίνεται; / ...):

ρωτάμε για την υγεία ή την κατάσταση ενός ανθρώπου [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Τι γίνεσαι; ° Wie geht es dir? [GF+DF aus: Moser, S 150]
• Τι γίνεστε; ° Wie geht's [Ihnen]? [GF+DF aus: Griechisch für die Reise (Berlitz)]
• Γεια σου, Κώστα! Τι γίνεσαι; Τι γίνεται η αδερφή σου; [ΛΔΗ]
• Τι γίνεσαι, βρε μάνα; Καλά είσαι; [Begrüßung der Mutter durch den Sohn bei dessen
Rückkehr von einem langen Auslandsaufenthalt]
• Αλήθεια, τι να γίνεται αυτή η ψυχή; ° Apropos [weil ich sie (meine frühere Studien-
kollegin) gerade erwähne]: wie mag es dieser guten Seele wohl inzwischen gehen?
[bzw.]
3.2. τι γίνεται;
• "Τι γίνεται;" έκανε ο πατέρας μου ακτινο- "Wie geht's?" strahlte mein Vater, wenn er
βολώντας, όταν ανακάλυπτε [...] τον Φρέντι […] Fredi Hals und seine Frau [in dem von
Χαλς με τη γυναίκα του: "Όλα μια χαρά;" ihm betretenen Restaurant] entdeckt hatte:
"Alles bestens?" [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• "Ω, γεια σου Ρομπ" μου λέει, [...]. "Τι γίνε- "Oh, hallo Rob", sagt sie [zu mir, als ich sie
ται;" – "Άσχημα, ευχαριστώ". anrufe], […]. "Wie geht's?" [fragt sie mich]
– "Schlecht, danke." [antworte ich]
[bzw.]
"Oh, hi, Rob," she says, […]. "How's it
going?" – "Bad, thanks."
[GF, DF + EF aus: Hornby: High Fidelity]
• Α, Λάουρα, χαίρομαι που σ’ ακούω. Τι Ach, Laura, wie schön [dass du mich an-
γίνεται; rufst]. Was gibt's? [Begrüßungsworte am
Telefon]
• [X:] Έι, φίλε. – [Y:] Τι γίνεται; [X:] Hallöchen. – [Y:] Na, was läuft denn
so? (Ton) [bzw.] [X:] He. – [Y:] Was gibt's?
[iS von: Was gibt's Neues? / Was tut sich
so?] (Untertitel)
[bzw.]
[X:] Hey, dude. – [Y:] Hey, what's goin' on?
[Begrüßungsdialog zwischen zwei Freun-
den in einem Lokal]
[GF (Untertitel), DF + EF (Untertitel) aus dem Film "Ange-
klagt"]
4. τι έγινε;
a) was macht es [schon aus] / wenn schon // was ist das Besondere daran:
• Κι αν το ξέρει [κανείς], τι έγινε; – Τίποτα. ° Und [auch] wenn man es weiß, was macht
es [schon aus]? – [Antwort]: Nichts. [sc.: Es ist nicht schlimm, es zu wissen.] [GF+DF aus:
• Και τι έγινε; ° Und wenn schon. [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• Και τι έγινε; ° Und was ist das Besondere daran? [sc.: das, was du mir erzählst, ist
nichts Außergewöhnliches] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
b) [als Floskel]:
Vgl. eine Anfrage im Forum von in-greece.de:
- Kann mir jemand sagen, was man am besten auf die Frage "Ti egine?" antwortet? Die
Mutter von meinem Freund fragt dies eigentlich jeden Tag standardmäßig, wenn ich sie
sehe und ich weiß keine passende Antwort. Kann man antworten "kala"? Oder lieber
"tipota"? Oder ganz was anderes?
Dazu folgende Antwort:
- "Ti egine", ist einfach eine Höflichkeits-Floskel, die so viel bedeutet, wie "alles klar",
oder "wie läuft's". Es ist weder eine Einladung zu einem Gespräch, noch eine Aufforde-
rung ausführlichen Bericht über dein Tun oder Befinden zu erstatten (genauso wenig
wie "ti kaneis"). Bei uns Griechen (ich bin gebürtige Griechin und in Griechenland auf-
gewachsen) sind solche Floskeln als Begrüßung üblich und die einzigen richtigen Ant-
worten darauf sind "kala" oder "mia chara" oder "ola entaksei" oder "ola kala. Kai esy?"
oder einfach lächeln und gleich nach dem Befinden des anderen fragen (esy pos eisai/ti
kaneis, usw.).
Es gibt allerdings Situationen, wo der Satz "ti egine" keine Floskel ist, sondern tatsäch-
lich "was ist passiert" bedeutet. Das kommt natürlich dann vor, wenn etwas tatsächlich
passiert ist und man es wissen will.
5. τι θα γίνει:
• και τον ρώτησε τι θα γίνει ° und [sie] fragte ihn, wie es nun [in dieser Angelegenheit]
weitergehen solle [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κιόλας έτρεμε η καρδιά μου από το κρύο. Όταν θα έσφιγγε ο χειμώνας, τι θα γινόταν;
° Mein Herz zitterte bereits jetzt vor Kälte. Wie sollte es erst werden, wenn der Winter
erst [alternativ: so] richtig anziehen würde? // Ich zitterte jetzt schon im tiefsten Inneren
vor Kälte. Wie sollte es denn werden, wenn der Winter erst richtig da wäre. [Anm.: mit
Punkt statt Fragezeichen am Satzende] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
6. και ό,τι γίνει:

• [...] – θα γεννούσε μόνη της, χωρίς βοήθεια, κι ό,τι γινόταν. ° […] – sie würde das
Kind allein kriegen [sagte sie], ohne Hilfe [einer Hebamme etc.], es komme, wie es
wolle. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
7. γίνεται [bzw.] δε γίνεται:

• Καμμιά λοιπόν ελπίδα [,] ναι, έτσι ήταν ο χαρακτήρας του, δε γινόταν τίποτα πια. °
Also keine Hoffnung, ja, so war sein Charakter, es ließ sich nicht mehr ändern.
8. πώς έγινε (και …);

• Πώς έγινε και δεν είναι πια τίποτε δικό μας; ° Wie kam es, dass uns nichts mehr [von
unserem früheren Besitz in diesem Dorf] gehört? [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
9. πώς έγινα;
• "Θεέ μου, πώς έγινες;" τον ρώτησε κοιτώντας τον στο φως του φαναριού της. °
"Gott, wie siehst du [denn] aus?" fragte sie, ihn im Licht ihrer Laterne betrachtend.
[sc.: so mitgenommen, elend, erschöpft etc.] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
10. δεν ξέρω τι μου γίνεται:

• μιλάει σαν μεθυσμένη, σαν να μην ξέρει τι της γίνεται ° [seit dem Tod ihrer Tochter]
rede[t] sie daher wie betrunken, als sei sie von Sinnen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
11. όσο γίνεται:
• "[...]" την ρώτησε ο Χριστόφορος προσπαθώντας ν’ αποφεύγει όσο γίνεται την όψη
της. ° "[…]" fragte Christophoros [die Frau] und vermied es, so gut er konnte, sie
anzusehen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
12. έγινε!
Συμφωνώ να κάνω αυτό που λες, δηλαδή αυτό που λες να κάνω, να το θεωρείς ήδη
πως έχει γίνει. [ΛΔΗ]
π.χ.:
• [Α:] Έλα αύριο στις οχτώ. – [Β:] Έγινε! ---
[ΛΔΗ]
• "Έγινε!" φώναξε ενθουσιασμένος ο Κρις. "Abgemacht!", rief Chris begeistert. [nach-

dem ich ihm vorgeschlagen hatte, den
nächsten Urlaub gemeinsam zu machen]
• Θα έρθω λοιπόν λίγο πριν τις δώδεκα να Dann hole ich dich [also] kurz vor zwölf im
σε πάρω από το γραφείο, έγινε; Büro ab, abgemacht?
• Έγινε. Mache ich. [Reaktion des Schülers auf die

Mahnung des Lehrers, sich in den nächs-
ten Monaten auf den Schulunterricht zu
konzentrieren (anstatt nur an das Hobby zu
denken)] [DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Τρέξε στο χασάπη. Δυο κιλά κρέας και Lauf zum Fleischer. Zwei Kilo Fleisch, und
γρήγορα. – Έγινε. Αμέσως. zwar schnell. – [Reaktion des Botenjun-
gen:] Wird gemacht. Sofort.
[GF+DF aus: Kalimerhaba (Erzählung "Ο καθρέφτης" von
Ναπολέων Λαζάνης)]
:ΓΙΝΩ (θα, να, ...)

γίνω (θα, να, ...)
s. γίνομαι
:ΓΙΟΥΝΙΣΕΞ
γιούνισεξ
• ένας υπάλληλος καταστήματος ρουχισμού γιούνισεξ
• "Και τώρα πια με ρούχα γιούνισεξ / σε βρίσκω σε ηλεκτρόνικα υπόγεια" [Φώντας Λάδης:
τραγούδι "Γενιά με τα φτερά σου ανοιχτά"]
:ΓΚΑΖΙ, το
γκάζι, το
ρίχνω τα γκάζια μου ° γκαζώνω, επιταχύνω [ΑΓΝ, σ. 24]
:ΓΚΑΦΑ, η
γκάφα, η
• Η Αυστρία, χάρη στις πολιτικές της γκάφες, κατάφερε να [...] ° Österreich hat durch
seine politischen Blamagen erreicht, daß […] [DF+GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw.
deren griechischer Übersetzung durch Άγγελος Παρθένης]
• Μήπως έκανα καμιά γκάφα; αναρωτήθηκε ο Σωτήρης. ° Bin ich vielleicht in irgendein
Fettnäpfchen getreten, fragte sich Sotiris. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΓΚΕΜΙ, το
γκέμι, το
• ο Ησύχιος [...] τράβηξε τα γκέμια για να σταματήσει το άλογο ° [der am Kutschbock
sitzende] Hesychios [...] straffte die Zügel, um das Pferd anzuhalten [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• Λίγο πριν καθήσει ο αμαξάς μπροστά και τραβήξει τα γκέμια, [...] ° Der Kutscher
wollte sich gerade vorne hinsetzen und die Zügel straffen [um mit der Kutsche los-
zufahren], […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΓΚΙΟΥΛΜΠΑΧΑΡ, η [bzw.] :ΓΚΙΟΥΛ-ΜΠΑΧΑΡ, η

Γκιουλμπαχάρ, η [bzw.] Γκιουλ-Μπαχάρ, η
Παραδίπλα [...] είναι [...] ο τάφος της πανέμορφης Μαρίας Γκιουλμπαχάρ, (ρόδο της
άνοιξης), γυναίκας του σουλτάνου Μπαγιαζίτ του 2ου, που κατά την παράδοση ήταν
Ελληνίδα και καταγόταν απ’ το χριστιανικό χωριό Λιβερά της Τραπεζούντας.
[Χ. Σαμουηλίδης: Οδοιπορικό στον Πόντο, S. 51, ca. Mitte; dort – S. 51 f. – auch eine kurze Wiedergabe der
Legende (detaillierte Darstellung in: "Ένα" vom 25. Mai 1994, S. 124 f.)]
:ΓΚΟΜΕΝΑ, η [bzw.] :ΓΚΟΜΕΝΟΣ, ο

γκόμενα, η [bzw.] γκόμενος, ο
1. Beispiele:
• Το καλύτερο θα είναι να αρχίσεις να μην Am besten fängst du damit an, sie nicht
τις αποκαλείς πια γκόμενες. Weiber zu nennen. [sc. wenn du bei
Frauen/Mädchen, die dir gefallen, Erfolg
haben willst]
• Γκόμενες! Μπορείς να μου πεις τι την Weiber! Kannst du mir sagen, was sie hat
έπιασε; [sc.: warum mich das Mädchen jetzt plötz-
lich stehen gelassen hat und weggegan-
gen ist]? [Frage eines Burschen an seinen
Schulkollegen]
• [...] πως έχει γκόμενα τρελή και [...(damit er stolz darauf sein konnte)], eine
παθιασμένη so verrückte und leidenschaftliche Braut zu
haben
[Anm.: "Braut" wird hier als umgangs-

sprachlicher Ausdruck für "Freundin / Ge-
liebte" verwendet und hat nicht die wörtli-
che Bedeutung "Vermählte".]
• αν έβλεπε τις ειδήσεις μαζί με κάποια wenn er sich die Nachrichten zusammen
γκόμενα mit irgendeiner Braut anschauen würde
[Anm.: "Braut" wird hier als umgangs-

sprachlicher Ausdruck für "Freundin / Ge-
liebte" verwendet und hat nicht die wörtli-
che Bedeutung "Vermählte".]
• κάποια από αυτές τις φοβερές γκόμενες eine von den [wörtl.: von diesen] Super-
με φάιλοφαξ κροκοδιλέ frauen mit den Filofax aus Kroko
• οι γκόμενες die Freundinnen

• τα προβλήματα που είχε με τον γκόμενό ihre Probleme mit dem [= ihrem] Liebhaber
της [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]

s. dazu Beiträge im Wordreference-Forum (Juni 2012)
[forum.wordreference.com/showthread.php?t=2441596]:
• Κατ’ αρχάς η λέξη στο αρσενικό και το θηλυκό είναι κατά βάση λέξη colloquial/slang
που χρησιμοποιείται πάντα στον προφορικό λόγο ή στον "πρόχειρο" γραπτό (facebook
comments, forum posts etc).
Ακόμα και έτσι θα έλεγα ότι το "βάρος" της, η ικανότητά της να προσβάλει ή να δείξει
περιφρόνηση, συνεχώς μειώνεται καθώς περνάν τα χρόνια. Θα έλεγα ότι τη δεκαετία
του '80 ήταν πολύ πιο "δυνατή" σαν έκφραση ενώ σήμερα άλλες λέξεις την έχουν
αντικαταστήσει σε αυτό τον ρόλο (μου ’ρχεται μία στο μυαλό αλλά δε θα την πω....).
Για παράδειγμα έχω ακούσει γνωστό μου να λέει στον 6χρονο γιό του "Λοιπόν αύριο θα
πας στο γκομενάκι και θα του πεις..." (βέβαια εδώ είναι το υποκοριστικό, αλλά you get
the idea)
Επίσης θα έλεγα ότι [...] το αρσενικό είναι πιο έντονο ως όρος από το θηλυκό.
Όμως χρησιμοποιείται συχνότατα από κοπέλες, ειδικά νέες, για να αναφερθούν στην
έννοια δεσμός. Όταν το λέει μια γυναίκα ακούγεται πιο "μάγκικο", δείχνει ότι αυτή η
κοπέλα means business, ότι δεν μασάει τα λόγια της... ["Tassos"]
• I'd also add that it has two meanings:

a) that the person to whom γκόμενος/-α refers is very beautiful/handsome (for guys) /
sexy... For example: Είναι πολύ γκόμενος = he's very handsome
b) it can also mean boyfriend (γκόμενος) or girlfriend (γκόμενα). In that case, referring to
our girlfriend as γκόμενα, can have the connotation that we don't take the relationship
as "romantic" or super-important. It also shows our masculinity and that we have the
upper hand. So, you'll see many guys that refer to their girlfriends as my γκόμενα when
she's not in front of them, but when she's with them in a company, then they'll refer to
her with different words as "η κοπέλα μου" etc.* Of course the same thing applies for
women, but as Tassos said it sounds even more... tough. So, when you hear a girl
saying "ο γκόμενός μου", you get the idea that she's a tough rather chick rather than a
sweetie. ["giannis321"]
*) [dazu "Tassos"]:
I am not so sure about that any more. In the 80's for sure. Now they may say it
even in front of one another.
• Για την ξεκάθαρα slang/colloquial έννοια της πολύ όμορφης και σέξι κοπέλας (= το a)
που αναφέρει ο Γιάννης προηγούμενα) – και όχι του δεσμού φυσικά – στη δεκαετία του
'80 το "γκόμενα" χρησιμοποιού[ν]ταν κατα κόρον και σχεδόν αποκλειστικά.
["Tassos"]
• Αν και νομίζω το θέμα εξαντλήθηκε, ως παλαιότερος ηλικιακά (έτσι νομίζω) θα ήθελα

να προσθέσω ότι σε παλαιότερες δεκαετίες η λέξη ήταν άκρως προσβλητική για τις
γυναίκες στις οποίες αναφερόταν. Σήμερα νομίζω ότι ελάχιστες γυναίκες
προσβάλλονται. Πολλές μάλιστα χρησιμοποιούν τη λέξη και για τον εαυτόν τους.
["Epicuros"]
In ähnlichem Sinne schon Beitrag vom Juli 2006
[forum.wordreference.com/showthread.php?t=193570&page=2] :
• We also have a quite rude way of refering to boyfriend/girlfriends, but you would never
use these to introduce someone, and it would also be rather rude to refer to your own
boyfriend/girlfriend this way. These are:
γκόμενος = boyfriend / γκόμενα = girlfriend
Generally using the above is sort of diminishing, as if referring to the relationship as
something insignificant / temporary / just physical.
In everyday life, the ones you would probably hear would be:
η κοπέλα μου = my girl / ο φίλος μου = my friend
["skatoulitsa"]
:ΓΚΡΕΜΙΖΩ
γκρεμίζω
• [...], έχασε την ισορροπία της και γκρεμίστηκε με το κεφάλι στη γη. ° [...] verlor ihr
Gleichgewicht [sc. die Küchenschabe, die am Finger saß] und fiel kopfüber zur Erde.
[GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
• Σήκωσε τα χέρια με το χαλινάρι ψηλά, έγειρε και γκρεμίστηκε από τ’ άλογο. °

Er [= der auf dem Pferd sitzende, angeschossene Soldat] hob die Hände mit den
Zügeln in die Luft, neigte sich zur Seite und stürzte vom Pferd. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή
εν τάφω]
• Τότες το δέντρο έτριζε πονεμένο σύρριζα, κατόπι έγερνε αργά και μεγαλόπρεπα και
γκρεμιζότανε, τσακίζοντας με το πέσιμό του όλα τα γειτονικά κλωνάρια που τύχαιναν
στο δρόμο του. ° Dann knirschte der Baum schmerzerfüllt bis zu den Wurzeln, neigte
sich langsam und erhaben und schlug zu Boden, auf seinem Sturz alle Äste mitneh-
mend, die in seinem Weg standen. [Beschreibung des Baumfällens im Wald] [GF+DF aus:
• Πρόσεχε μην γκρεμιστείς! Είναι πολύ ψηλά.

• "Κι όταν μ’ επισκέφτεσαι [...] / μάσκα βάζει η πίκρα μου να χαμογελάσει / φεύγεις και
γκρεμίζομαι στη γη." [Κ. Κινδύνης: τραγούδι "Τώρα ξέρω"]
:ΓΚΡΕΜΟΣ, ο
γκρεμός, ο
1.Grundbedeutung: der Abgrund
2. μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα:

• Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα, λοιπόν, για κείνους τους ανθρώπους, [...]. ° Diese
Menschen […] hatten [also] keine Wahl, kamen vom Regen in die Traufe. [GF+DF aus:
[Anm.: Treffender ist der erste der beiden die griechische Phrase
wiedergebenden Übersetzungsteile ("hatten keine Wahl"), da es sich
im gegebenen Zusammenhang um ein (wenn auch nicht frei zu wäh-
lendes) Entweder – Oder zweier für diese Menschen verhängnisvol-
ler Situationen handelt und nicht um deren Sowohl – Als auch in
Form einer zeitlichen Aufeinanderfolge (wie es die Phrase "vom Re-
gen in die Traufe kommen" suggeriert).]
:ΓΚΡΕΝΑ
γκρενά [undeklinierbares Adjektiv]
= που έχει απόχρωση σκούρου κόκκινου χρώματος [ΛΚΝ] – π.χ.:
• μια γκρενά μοκέτα ° ein kirschroter Teppichboden [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• σαν απότιστα γαρύφαλλα γκρενά [Κ. Κινδύνης: τραγούδι "Γαρύφαλλα γκρενά"]
:ΓΛΙΤΩΝΩ
γλιτώνω (bzw. γλυτώνω)
- Lt. ΛΜΠ lautet die korrekte Schreibweise γλυτώνω
- ΛΚΝ verzeichnet hingegen ausschließlich die Schreibweise γλιτώνω
2. Bedeutung:
a) entkommen / entgehen / entrinnen / loswerden:
• Μα κι αν γλίτωνα απ’ αυτόν, πόσες ώρες Aber selbst wenn ich ihm [meinem Verfol-
θ’ αργοπορούσα την εκτέλεσή μου; ger] [bei der Flucht] entkommen würde, wie
viele Stunden würde ich [damit] meine Hin-
richtung hinauszögern [können]?
[Eigenübersetzung]
• η Μαρία γλιτώνει παρά τρίχα το θάνατο Maria entgeht [nur] knapp [wörtl.: um ein
[Anm.: ohne "από"] Haar] dem Tod [Eigenübersetzung]
• Σκεφτόταν λοιπόν πως χωρίς τυπικά Er dachte [sc. hoffte] also, er könne ohne
προσόντα γλιτώνει από την υπαλληλική diese [richtig: ohne die förmlichen] Quali-
ζωή και του δίνεται η ευκαιρία ν’ ασχοληθεί fikationen [sc. ohne abgeschlossene mittle-
με τον κινηματογράφο. re Schulbildung] dem Leben eines Ange-
stellten entrinnen und hätte so Gelegen-
heit, sich [zB. als Regieassistent] mit dem
Kino zu beschäftigen.
• Μόνο ο πατέρας μου γλίτωσε στην Κατα- Nur mein Vater [Grieche] ist den Türken
στροφή απ’ τα χέρια των Τούρκων. [...] Οι während der kleinasiatischen Katastrophe
δικοί του πνίγηκαν όταν αναποδογύρισε το [1922] entkommen. […] Seine Angehörigen
καΐκι. starben, als das Boot [am Meer vor
Smyrna] kenterte.
Kalimerhaba]
• [...] κι έπειτα θυμήθηκε ότι σε δυο τρεις […], und danach erinnerte er sich daran,
μέρες θα το έδινε πίσω και θα γλίτωνε από dass er ihn [sc. den Vogel (= το πουλί),
τον μπελά. den ihm ein Bekannter vorübergehend
anvertraut hatte] in zwei, drei Tagen zu-
rückgeben würde und den ganzen Ärger
[den ihm der Vogel machte] los wäre.
• Γλίτωσες, πάντως ... Είσαι μόνη σου Du bist sie [= deine lästige Bettnachbarin
πάλι. hier im Spitalszimmer] jedenfalls los [weil
man sie auf eine andere Abteilung verlegt
hat] … Du bist wieder allein.
[GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ // Anm.: drei Punkte jeweils im
Original]
b) ersparen [jemandem etwas] / sich [etwas] ersparen:

• Ο καθηγητής θέλησε να μην κοινοποιήσει Der Professor hatte die Absicht, die Ab-
την απόρριψη για να τον γλιτώσει από ένα lehnung [der eingereichten Dissertation]
δημόσιο ρεζίλεμα. nicht (nach außen) bekanntzugeben, um
ihm [sc. dem Dissertanten] eine öffentliche
Blamage zu ersparen.
[Eigenübersetzung]
• θα γλιτώσει το ταξί er wird sich das Taxi ersparen [sc.: er

braucht sich kein Taxi zu nehmen] [wenn
ich ihn mit meinem Auto vom Bahnhof
abhole] [Eigenübersetzung]
• θα γλίτωναν το νοίκι sie würden sich die Miete ersparen [wenn

sie ein eigenes Haus bauen; wenn sie bei
ihrem Verwandten (umsonst) wohnen]
[Eigenübersetzung]
:ΓΛΥΚΟ+
γλυκο+
• γλυκοκοίταξε τη γυναίκα [του] ° er betrachtete voller Zärtlichkeit seine Frau [GF+DF aus:
Σωτηρίου: Χώματα]
:ΓΛΥΚΟΣ, -ιά, -ό
γλυκός, -ιά, -ό
1) süß
2) mild / sanft:
• ήταν ένας γλυκός Οκτώβρης, τα βράδια es war ein [klimatisch] milder Oktober,
όμως άλλαζε abends aber wurde es frischer [= kühler]
• Ήταν οι μέρες του Αγίου Δημητρίου όπως Es waren die Tage des heiligen Dhimítrios,
είπαμε, ενός γλυκού και μαλακού Οκτώβρη wie gesagt, ein sanfter und milder Oktober;
[...] […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] και τα μάτια του αντανακλούσαν μια […], und in seinen [= des Vaters] Augen
γλυκιά θαλπωρή επειδή τους είχε όλους schimmerte eine sanfte Wärme, weil alle
μαζεμένους γύρω του. [sc. seine ganze Familie] um ihn herum
versammelt waren. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• [...], αλλά της άρεσαν τα φιλιά του. […], aber ihr gefielen seine Küsse. Er
Φιλούσε γλυκά, [...] küsste sanft, […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Πιο γλυκά, πιο απαλά, πιο αργά. Sanfter, zarter, langsamer [wollte sie ge-
küsst werden]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Μερικοί χαμογελούσανε γλυκά. Einige [der am Flussufer sitzenden Män-

ner] lächelten sanft.
• Με κοίταζε γλυκά με τα υγρά της μάτια και Sie [sc. die Kuh Bella (η Μπέλα)] sah mich
[...] sanft aus feuchten Augen an und […]
3) Sonstiges:
• η γλυκιά κούραση die wohlige Mattigkeit
• Έπειτα απάντησε στα πιο γλυκά γερμανι- Dann antwortete er [= der alte türkische
κά που είχε ακούσει ποτέ του ο Αλεξάντερ: Mann] in dem liebenswürdigsten Deutsch,
"[...]" das Alexander je gehört hatte: "[…]"
[GF (Übersetzung aus dem Deutschen) + DF aus:
Kalimerhaba]
:ΓΛΥΚΥΤΑΤΟΣ, -η, -ο
γλυκύτατος, -η, -ο
• μ’ ένα γλυκύτατο χαμόγελο ° mit einem zuckersüßen Lächeln [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου:
:ΓΛΥΤΩΝΩ
γλυτώνω
s. γλιτώνω
:ΓΛΩΣΣΑ, η
γλώσσα, η
- die Zunge
- die Sprache
- die Scholle [Fisch]
2. καταπίνω τη γλώσσα μου:

• Ο Χριστόφορος κατάπινε την γλώσσα του. ° Christóphoros verschlug es die Sprache.
[vor Verblüffung über das, was er soeben erfahren hatte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ
γνώθι σαυτόν
= γνώρισε τον εαυτό σου / να πετύχεις την αυτογνωσία [ΛΤΣ]
Λέγεται στις περιπτώσεις που γίνεται αναφορά στη γνώση των αρετών και κακιών του
ανθρώπου, στη γνώση των προτερημάτων και των ελαττωμάτων του.
Το "γνώθι σαυτόν" αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις αρχές της αρχαίας ελληνικής
φιλοσοφίας. Η περίφημη αυτή φράση ήταν χαραγμένη στο μαντείο των Δελφών. [ΛΤΣ]
[Anm.: ähnlich (mit den Schreibweisen "γνώθι σαυτόν" und "γνώθι σεαυτόν" sowie mit
der Übersetzung "γνώριζε τον εαυτό σου"): Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 199/200]
π.χ.:
• Για να γίνεις ολοκληρωμένη προσωπικότητα, γνώθι σαυτόν. [ΛΤΣ]
:ΓΝΩΡΙΖΩ
γνωρίζω
a) kennen
b) wissen
c) Sonstiges:
• Το τραγούδι αυτό γνώρισε μεγάλη επιτυχία. ° Dieses Lied hatte großen Erfolg (wurde
ein großer Erfolg).
2. γνωρίζομαι (με κάποιον) ° (mit jemandem) bekannt sein / bekannt werden (= {je-
manden} kennen / kennenlernen):
• γνωρίζεται καλά με τον προϊστάμενο er ist mit dem Chef gut bekannt / er kennt
den Chef gut [iS von: er und der Chef ken-
nen einander gut] [deswegen hat er den
Job bekommen, obwohl er dafür nicht ge-
eignet ist]
• γνωρίζεται γρήγορα με τους διασημότε- er wird schnell [= (schon) nach kurzer Zeit]
ρους τραγουδιστές mit den berühmtesten Sängern bekannt /
er lernt schnell die berühmtesten Sänger
kennen
• Γνωρίστηκε μέσω της Άννας με την Über Anna wurde er mit Eleni bekannt. /
Ελένη. Über Anna lernte er Eleni kennen.
:ΓΝΩΣΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
γνωστικός, -ή, -ό
• η γνωστική θεραπεία ° die kognitive [Psycho-]Therapie
:ΓΟΝΑΤΙΣΤΟΣ, -ή, -ό
γονατιστός, -ή, -ό
• Κι έπεσε γονατιστός να προσευχηθεί στραμμένος προς τη Μέκκα. ° Und [er (der
Moslem)] sank auf die Knie, um nach Mekka gerichtet zu beten. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
:ΓΟΥΡΛΩΝΩ
γουρλώνω
• "Σόρρυ; ..." Γούρλωσε τα μάτια της σαν "Sorry…?" [sagte sie] [sc.: Ich habe auf-
να ήταν μέρος της προσπάθειας ν’ ακούσει grund der lauten Musik nicht verstanden,
καλύτερα. was du zu mir gesagt hast] Sie riss die
Augen weit auf, so als könne sie ihn
dadurch besser verstehen.
• "Αλήθεια;" Η Κάρμεν γουρλώνει τα μάτια. "Wirklich?" Carmen reißt die Augen auf
[vor Überraschung bzw. Begeisterung über
das, was ihr eben gesagt wurde].
• Τα [...] μάτια της γουρλώσανε, στρογγυλά Ihre [= der Frau] […] Augen weiteten sich
από την τρομάρα του θανάτου. in Todesschrecken kreisrund.
• το αγόρι κοίταζε με γουρλωμένα μάτια τα […] hat der Bub […] mit riesigen Augen auf
ερείπια die Trümmer [der durch die Bomben-
angriffe zerstörten Häuser] geschaut
• κοιτάζω (με γουρλωμένα μάτια) glotzen

[DF + GF (incl. Klammerpassus) aus dem Glossar für ein
Deutschlehrbuch von Klett]
:ΓΟΥΣΤΟ, το
γούστο, το
1. είναι στα γούστα μου ° ~es ist nach meinem Geschmack – zB.:
• Οι λαϊκοί οργανοπαίκτες δεν είναι ποτέ ευχαριστημένοι από τα όργανα που έχουν.
Ίσως αυτός είναι ένας λόγος που τους οδηγεί να τα φτιάχνουν οι ίδιοι. Τηρώντας
βασικές αναλογίες, το φτιάχνουν όσο μακρύ, όσο κοντό, όσο χοντρό θέλουν, να βγάζει
τον ήχο που θέλουν, να ’ναι στα γούστα τους.
2. έχει γούστο να ... :

Λέγεται ειρωνικά όταν υποψιάζεται κάποιος πως μπορεί να έχει γίνει κάτι το δυσάρεστο.
[ΛΔΗ]
π.χ.:
• Έχει γούστο να έχασα τα κλειδιά. [ΛΔΗ] ---
• Ωχ, δε βρίσκω τα κλειδιά μου. Έχει Ach, ich finde meine Schlüssel nicht. ~Das
γούστο να τα έχασα. hätte mir (hätte uns) noch gefehlt, dass ich
sie verloren habe. [Eigenübersetzung]
• Τρόμαξα! Έχει γούστο να! ... Αλλά όχι, Ich erschrak! Das hätte uns jetzt noch ge-
αποκλείεται. Για τίποτα στον κόσμο δε fehlt, wenn sie ... Aber nein, ausgeschlos-
θ’ αυτοκτονούσε η Μάρθα. sen. Martha würde sich um nichts in der
Welt umbringen.
[GF+DF aus: Βαμμ. // Anm.: drei Punkte im jeweiligen
Original]
• Έχει γούστο να μας πρόδωσε ο Φιόρε, Das wär ja noch schöner, wenn uns Fiore
σκέφτηκα, [...] [wegen des Abhörens britischer Sender]
verraten hätte [*], [dachte ich mir], [...]
[Befürchtung einer Griechin zur Zeit der
deutschen Besatzung]
*[zu verstehen iS von: Das hätte uns noch

gefehlt, dass uns Fiore verraten hat, ...]
• έχει γούστο να ’ρθει! (έχει την έννοια ότι it would be just [my etc.] luck if (s)he came
περιμένουμε κάτι που φοβόμαστε· πβ. (expressing apprehension: cf. "I hope (s)he
"ελπίζω να μην έρθει") doesn't come")
[Mackridge, S. 343 (EF) bzw. S. 468 (GF) // Anm.: sämt-
liche Klammern im jeweiligen Original]
[apprehension = Befürchtung, Besorgnis]
:ΓΡΑΜΜΑΤΑ, τα [als Pluralwort]

γράμματα, τα
• Είχε βγει ένας νόμος ν’ ανοίξουν Ein Gesetz war erlassen worden, das die
νυχτερινά σχολεία για κείνους, άνδρες ή Gründung von Abendschulen vorsah, für
γυναίκες, που δεν μπόρεσαν να μάθουν alle, Männer oder Frauen, die als Kinder
γράμματα μικροί. nicht lesen und schreiben gelernt hatten.
• Ένας απλός χτίστης είμαι – ούτε Ich bin ein einfacher Maurer – kann weder
γράμματα ξέρω ούτε πήγα να μάθω. lesen noch schreiben, noch bin ich hinge-
gangen, um es zu lernen.
• Τι να τα κάνουμε εμείς τα γράμματα; Was sollen wir [= alte Bauern] mit Lesen
und Schreiben? [wozu sollen wir es erler-
nen?] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• μια κι είχε την τύχη να ξέρει πέντε da sie das Glück hatte, etwas Lesen und
γράμματα Schreiben gelernt zu haben
• Αν έχεις μεράκι για γράμματα, πήγαινε και Wenn dein Herz es begehrt, das Lernen,
φέτος. dann geh auch dieses Jahr hin [sc.: in die
Abendschule]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] και τους είπε πως τα γράμματα […] und [er] ihnen gesagt habe, dass das
κάνουν καλό στον άνθρωπο Lernen dem Menschen guttue [und sie
daher die Abendschule besuchen sollten
(in der Lesen und Schreiben unterrichtet
wurde)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Φτάνουνε τα γράμματα, κόρη. Έλα μαζί Du hast genug gelernt, meine Tochter.
μου τώρα στο τσιφλίκι, να με βοηθήσεις. Jetzt kommst du [weg von der Schule] mit
mir aufs Gut und hilfst mir.
:ΓΡΑΜΜΑΤΙΟ, το
γραμμάτιο, το
= der Wechsel [Pons online, Langenscheidt online] / der Schuldschein [Pons online]
[Anm.: Zum Wesen des γραμμάτιο und zum Unterschied zwischen γραμμάτιο und
συναλλαγματική: s. unter συναλλαγματική, η]
:ΓΡΑΜΜΗ, η
γραμμή, η
1. Bedeutungen in Zusammenhang mit Telekommunikation:
a) die Leitung / b) die Verbindung / c) der Anschluss [beim Telefonieren]:
zB. [Beschwerden über das schlecht funktionierende Telefonsystem]:
• Κάνουμε μια προσπάθεια να πιάσουμε μια γραμμή και βρισκόμαστε σε "κενό".
• Καλείς, Πάρο, με τον αυτόματο και βγαίνει στη γραμμή το δελτίο για τα ...
εφημερεύοντα φαρμακεία!
• Μιλάς με κάποιον – ή κάποια – και ξαφνικά διαπιστώνεις ότι ένας τρίτος σου ... παίρνει
την γραμμή!
[weiters:]
• Πιάσανε κουβέντα μα γρήγορα διεπίστωσαν ότι κάποιοι άλλοι μπήκανε στη γραμμή.
• Μπλέξανε στην αρχή δυο γραμμές (μιας δεσποινίδας και ενός νεαρού).
2. Zum Verhältnis der Begriffe γραμμές und ράγες:

die Begriffe sind synomym [s. dazu näher unter ράγα, η]
3. σε γενικές γραμμές: s. unter γενικός, -ή, -ό (Z 2)
:ΓΡΑΦΙΚΟΣ, -ή, -ό
γραφικός, -ή, -ό
1) malerisch:
• Ξέρω έναν υπέροχο δρόμο για πεζοπορία. Τώρα που τελειώνει το φθινόπωρο είναι
πολύ γραφικός! ° Ich kenne einen wunderschönen Wanderweg, der jetzt im Spät-
herbst sehr malerisch ist! [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Η Πλάκα είναι μια παλιά και γραφική συνοικία στην Αθήνα, κοντά στην Ακρόπολη. °
° Die Plaka ist ein altes und malerisches Stadtviertel in Athen, in der Nähe der Akro-
polis.
2) [praktikable Übersetzung in Zusammenhang mit der Beschreibung von Personen
oder deren Verhalten:] skurril
vgl. zB.:
• Καλώς να έλθουν οι αγγλικοί όροι στα ελληνικά και με το καλό να τους δεχτούμε, αν
πράγματι η γλώσσα τούς έχει ανάγκη και τους αφομοιώνει ομαλά. Ασφαλώς και δεν
αποτελεί λύση να λέμε "γωνιαίο λάκτισμα" (αντί για κόρνερ), "ομιλόραμα" (αντί για τοκ
σόου), ή "αμφίψωμον" (αντί για σάντουιτς). Αν επιχειρούσαμε κάτι τέτοιο, θα
καταφέρναμε απλώς να γίνουμε γραφικοί. [Α. Παππάς, Υπο-γλώσσια, σ. 151]
• Είναι φοβερά δύσκολο να ερμηνεύσεις έναν άνθρωπο και δη ποιητή. Μπορείς βέβαια
να κρίνεις έναν ποιητή. Με κίνδυνο όμως να γίνεις και γραφικός κάποιες φορές
(αναφέρομαι στους Γαβριηλίδη και Δήμου). ["Ekostel" in einem Beitrag im Dalaras-Forum]
:ΓΡΑΦΤΟ, το
γραφτό, το
= η ανθρώπινη μοίρα [ΛΜΠ] // (οικ.) το πεπρωμένο, το μοιραίο, αυτό που προδια-
γράφει η μοίρα [ΛΚΝ]
π.χ.:
• αυτό ήταν δυστυχώς το γραφτό του [ΛΜΠ]
• Ήταν γραφτό του να πεθάνει νέος. [ΛΚΝ]
• Μην κλαις· ήταν γραφτό να γίνει ό,τι έγινε. [ΛΚΝ]
• Αφού σε όλους μας είναι γραφτό να πεθάνουμε μια μέρα [...] ° Nachdem (Da) ~es
unser aller Schicksal ist, eines Tages zu sterben [...]
:ΓΡΑΦΩ
γράφω
1. έγραψε! : χαρακτηρίζει ένα πολύ πετυχημένο αστείο ή φάση που θ’ αργήσει να
ξεχαστεί (συνών.: έσκισε! // μέτρησε!) [ΑΓΝ, σ. 186]
2. με γράφει στα παλιά του τα παπούτσια [bzw.] τα γράφω στα παλιά μου τα
παπούτσια: s. unter παπούτσι, το
:ΓΡΗΓΟΡΟΥΣΑ, η
Γρηγορούσα, η
Η Παναγία έχει πάρει διάφορες προσωνυμίες, από τους πιστούς: Ελευθερώτρια,
Γοργοεπίσκοπος, Γρηγορούσα, Ελεούσα και τόσα άλλα. [Νατσ., σ. 411]
π.χ.:
• "Παναγιά μου Γρηγορούσα / Παναγιά θαλασσινή" [Μ. Ελευθερίου: τραγούδι "Παναγιά μου
Γρηγορούσα"]
:ΓΥΑΛΑ, η
γυάλα, η
• μια γυάλα, μέσα στην οποία κολυμπούσε ένα χρυσόψαρο
• Θα το βάλω σε μια γυάλα, θα το ταΐζω, θα του αλλάζω το νερό του, θα το φροντίζω,
θα το ’χω συντροφιά. [δηλ. το ψάρι] [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Εμένα με νοιάζει, σ. 102]
• μια μικρή γυάλα του γλυκού ° a fruit jar ° ein Marmeladeglas [GF, EF + DF aus: Steinbeck:
Früchte]
:ΓΥΑΛΙ, το
γυαλί, το
1) das Glas [Material]
2) der (Fernseh-)Bildschirm / die "Mattscheibe" / das Fernsehen – z.B.:
• Ως τον Οκτώβριο, που βγήκαν όλα στο Bis Oktober, als alles ins Fernsehen kam /
γυαλί. auf den Bildschirm kam (= im Fernsehen
zu sehen war) [was er zuvor einer Reporte-
rin vor laufender Kamera über sein Privat-
leben erzählt hatte].
• Την έβγαλαν στο γυαλί, είπαν το όνομά Sie [die Sendungsverantwortlichen] brach-
της, δεν σκέπασαν καν το πρόσωπό της. ten (zeigten) sie im Fernsehen (brachten
sie auf den Bildschirm) [sc. die psychisch
kranke Frau], nannten ihren Namen, deck-
ten nicht einmal ihr Gesicht ab.
• "Ο γείτονας στο «γυαλί»" "Der Nachbar auf der «Mattscheibe»"
[wenn er zB. im Rahmen einer Reality-
Show im Fernsehen zu sehen ist]
[Überschrift in der Zeitung]
:ΓΥΑΛΙΖΩ
γυαλίζω
μου γυαλίζει (κάποιος / κάτι):
• Ή του γυάλισε η Πολυξένη τού μαστρο-Φώτη ή οι ελαιώνες της ή και τα δύο. °
° Entweder Polyxeni hatte es ihm angetan, dem Meister Fotis, oder ihre Olivenhaine
oder beides.* [deshalb heiratete er sie] / Entweder hatte es Meister Fotis auf Polyxeni
abgesehen, oder auf ihre Olivenhaine oder auf beides. / Entweder war [dem] Meister
Fotis Polyxeni ins Auge gestochen, oder ihre Olivenhaine oder beides. [GF + DF(*) aus:
Βαμμ.]
• "Από λάθος κι από σπόντα / ένας που δεν είχε φόντα / σαν χρυσό σού γυάλισε."
[Νίκος Λουκάς: τραγούδι "Από λάθος κι από σπόντα"]
:ΓΥΡΕΥΩ
γυρεύω
a) suchen
b) verlangen, wünschen; bitten [etc.]:
• Σαν τόνε ρώτησαν αν έχει να γυρέψει τίποτα, [...] ° Als sie ihn [den zum Tode Verur-
teilten] [kurz vor seiner Hinrichtung] fragen, ob er [noch] irgendeinen Wunsch habe, […]
• Κατόπι ρώτησαν τους καταδικασμένους αν έχουν να γυρέψουν ή να πουν τίποτα. °

Dann werden die [zum Tode] Verurteilten gefragt, ob sie noch irgendeinen Wunsch
äußern oder sonst etwas sagen wollen [bevor sie hingerichtet werden]. [GF+DF aus:
• Χαμογελούσε σα να γύρευε να τη συχωρέσουμε. ° Sie lächelte [uns an], als ob sie

bitte, dass wir ihr verzeihen. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
2. πάω γυρεύοντας ° επιζητώ / επιδιώκω [ΛΔΗ, σ. 288] // επιδιώκω (αφορμή για)
προστριβές [Mackridge, S. 485 (GF)] // I'm asking for trouble [Mackridge, S. 358 (EF)]
// ~(es) herausfordern / es darauf anlegen / es provozieren [bzw.] ~Streit suchen
π.χ.:
• Πας γυρεύοντας να βρεις τον μπελά σου. [ΛΔΗ]
• Πάει γυρεύοντας για καυγά. [ΛΔΗ]
• Η Ρουθ πάει γυρεύοντας μια καλή κλοτσιά στον πισινό. Είναι καιρός που πάει
γυρεύοντας. Θα τη φάει όπου να ’ναι. ° Ruthie's workin' up a kick in the pants. She
been workin' it up a long time. 'Bout due for it. ° Ruthie verdient schon lange mal 'ne
Tracht Prügel. Das ist bald fällig. [GF, EF und DF aus: Steinbeck: Früchte]
• Εντάξει, εντάξει, ίσως έπρεπε να ’χω πάρει τα μηνύματα. Ίσως και να πήγαινα
γυρεύοντας. ° OK, OK. Maybe I should have seen the signs. Maybe I was asking for it.
° Okay, okay. Vielleicht hätte ich die Zeichen erkennen sollen. Vielleicht habe ich es
provoziert [dass meine Freundin mich verlässt]. [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
3. τρέχα γύρευε:
s. unter τρέχω (Z 3)
:ΓΥΡΙΖΩ
γυρίζω
1. Grundbedeutungen (unter anderem):
a) sich umdrehen:
• η ίδια ούτε γύρισε να τους δει ° sie hatte sich nicht einmal nach ihnen [sc. nach der
Mutter und dem Bruder] umgedreht [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
b)
aa) herumziehen / sich herumtreiben [etc.]:
• Γυρίζει, σέρνεται απ’ το πρωί μέχρι το Sie [die Greisin in dem Heim für psychisch
βράδυ μέσα στη στενή αυλή [...] Kranke] wandert herum, schleppt sich vom
Morgen bis zum Abend durch diesen
[wörtl.: durch den] engen Hof […]
• Γύριζε όλη τη μέρα στους δρόμους, στην Sie trieb sich den ganzen Tag in den
παραλία, στο εμπορικό κέντρο, πρώτη Straßen herum, auf der Hafenpromenade,
φορά στη ζωή της ήταν τόσο ελεύθερη να im Einkaufszentrum, zum ersten Mal in
κάνει ό,τι θέλει. ihrem Leben war sie so frei, das zu tun,
was sie wollte. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Γύριζα από δω κι από κει. Ich habe mich [auf den Feldern etc.]
herumgetrieben, bin mal hierhin gekom-
men, mal dorthin. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[bzw.]
bb) γυρίζω + Akk. ° herumziehen in … / ziehen durch … / bereisen / gehen durch …
[etc.]:
• γυρίζει τον κόσμο er zieht in der Welt herum
• Από μικρός, λέει, γύριζε τον κόσμο, όχι Von Kindesbeinen an sei er um die Welt
για τον κόσμο, αλλά για να βλέπει τα gereist, erzählte er, nicht, um die Welt zu
τσίρκα του κόσμου. sehen, sondern um die Zirkusse der Welt
zu sehen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• άρχισε να γυρίζει μαζί της πόλεις και er zog mit ihr durch Städte und Dörfer,
χωριά, βουνά και λαγκάδια για να δίνει über Berge und durch Täler und gab
παραστάσεις [Theater-]Vorstellungen [GF+DF aus: Βαμμ.]
• γύρισε όλο τον κόσμο sie [bzw. er] hat die ganze Welt bereist
[Pons online]
• 2 χρόνια τώρα γυρίζουν την Ελλάδα και 2 Jahre bereisen sie jetzt (fahren sie jetzt
το εξωτερικό durch) Griechenland und das Ausland [um
Konzerte zu geben] [Eigenübersetzung]
• Ήτανε ναυτικός κι είχε γυρίσει θάλασσες Er war als Seemann über die Meere ge-
και πόρτα μεγάλα. fahren und hatte große Häfen gesehen.
• Το Πάσχα του ’43 η μάνα μου γύρισε όλο Ostern '43 [= 1943] klapperte meine Mutter
το χωριό, σπίτι το σπίτι, για να βρει ένα das ganze Dorf ab, Haus um Haus, um ein
αβγό, [...] Ei …[für mich] aufzutreiben.
[bzw.]
Ostern '43 hatte meine Mutter das ganze
Dorf abgeklappert, war von Haus zu Haus
gezogen, um am Ende mit einem […] Ei
zurückzukehren.
• Πήρε, λοιπόν, τον παπά και γυρίσανε Er [= der Bürgermeister] nahm also den
πόρτα πόρτα. Popen, und sie gingen [im Dorf] von Tür zu
Tür [um das erforderliche Geld zu sam-
meln]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Γύρισα το κτίριο μαζί με τον [...]. Mit [...] machte ich einen Rundgang durch
das Gebäude. [GF+DF aus: Kalimerhaba]
• γυρίζω λίγο το πάρκο ein bisschen ~durch den Park gehen
c) αλλάζω [μέσο ρήμα, συνήθως στον αόριστο] [ΛΔΗ]

π.χ.:
• ο άνεμος γύρισε / ο καιρός γύρισε / η κατάσταση γύρισε / τα πράγματα γυρίσανε [ΛΔΗ]
2. το γυρίζω σε:
• Ο πατέρας μου το γύρισε στα παρακαλετά. ° Mein Vater verlegte sich aufs Betteln [iS
von: Bitten]. [nachdem er zunächst erfolglos versucht hatte, durch Verbot seinen Sohn
von einem Vorhaben abzubringen] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Συζητήσαμε για την κατάσταση [...] και το γυρίσαμε στο τραγούδι [...]. ° Wir unterhiel-
ten uns über die politische Lage [GF: über die Lage] […] und wechselten dann zum
Gesang [sc. zum gemeinsamen Singen von Liedern] über […]. // Wir unterhielten uns
über die politische Lage […] und gingen dann zum Gesang über […]. [GF + (synonyme) DF
• [...] κι ύστερα το γύρισαν σε τραγούδια πιο τολμηρά. ° [...] und dann gingen sie [bei
ihrem Singen] zu [politisch] noch gewagteren Liedern über. // […] und [sie] begannen
dann, gewagtere Lieder anzustimmen. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
3. sonstige (spezielle) Bedeutungen:

• "Τους γύρισαν από διακοπές για να αλλάξουν βαθμολογίες" [Überschrift eines Zei-
tungsartikels im Juli] ° "Man holte sie [= einige Schulprofessoren/Prüfer] aus den
Ferien zurück, damit sie die Benotungen [bereits von ihnen bewerteter Prüfungs-
arbeiten] [nachträglich und missbräuchlich] abändern" (= "Zur Benotungsänderung aus
Ferien zurückgeholt")
[Anm.: vgl. dazu auch die Formulierung im Text des betreffenden Zeitungsarti-
kels:
[...] ορισμένοι βαθμολογητές κλήθηκαν να επιστρέψουν από τις διακοπές τους για
να αλλάξουν τις βαθμολογίες τους.]
:ΓΥΡΙΣΜΑ, το
γύρισμα, το
1. έχει ο καιρός γυρίσματα: s. unter καιρός, ο (Z 8)
2. Sonstiges:
• Τα γυρίσματα σαν έρθουν ξαφνικά, φέρνουνε καινούργιες συφορές. ° Umwälzungen
[politischer bzw. gesellschaftlicher Art], die plötzlich kommen, bringen neues Unglück.
:ΓΥΡΝΩ
γυρνώ (-άς)
[Anm.: γυρνώ ist zu unterscheiden von γερνώ und von γέρνω!]
1. zur Grammatik:
- Stamm II: να γυρίσω
- Aorist: γύρισα
- παρακείμενος: έχω γυρίσει
2. Bedeutung:
= γυρίζω [ΛΜΠ / ΛΚΝ]
π.χ.:
• "Κι αφού μου λες ότι σου φέρνω ατυχία / μάζεψ’ τα πράγματα και μη γυρνάς ξανά."
[Τ. Μουσαφίρης: τραγούδι "Και να σου πω και μια κουβέντα"]
• "Αχ, ψυχή μου, μάτια μου, ντέρτι μου / γύρνα, δεν μπορώ τη μοναξιά"
[Η. Φιλίππου: τραγούδι "Μ’ ένα τραγούδι πονεμένο"]
• "Βλέπεις έχω κάθε λόγο να γυρνώ στα περασμένα / αποκλείεται να ζήσω τώρα πια
χωρίς εσένα." [Χρ. Μπαλαμπανίδης: τραγούδι "Πρώτη νύχτα"]
• " Αυτό το βράδυ μη μ’ αφήνεις μόνο / σ’ ένα ναρκοπέδιο γυρνώ"

[Άλκης Αλκαίος: τραγούδι "Όσο κρατάει ένας καφές"]
• "Απόψε μόνος θα γυρνώ / και σε βαθύ ωκεανό ο πόνος θα με πάρει."

[Π. Φαλάρας: τραγούδι "Ένα κενό"]
• Θα γυρνούσατε αργά το βράδυ στους δρόμους. [Einwand eines besorgten Vaters ge-
gen den Wunsch seiner Tochter, zusammen mit ihren Freundinnen an den Abenden ins
Kino zu gehen]
:ΓΥΡΟΣ, ο
γύρος, ο
1.1. κάνω το γύρο [+ Gen.] ° I tour, I go round [Mackridge, S. 357]
zB.:
• η Νίνα έκανε τον γύρο της αποθήκης Nina ging um den Lagerschuppen herum
• κάθε πρωί στις έξι τους έβαζαν να κάνουν sie [sc. die Internatszöglinge] mussten
τρεις φορές το γύρο του σχολείου jeden Morgen um sechs dreimal um die
Schule rennen [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Έκανε το(ν) γύρο του κρεβατιού και Sie ging um das Bett herum [sc.: von der
άναψε το μικρό πορτατίφ στο κομοδίνο. einen Seite des Betts auf die andere] und
drehte die kleine Leselampe am Nacht-
kästchen auf. [Eigenübersetzung]
• Η πόρτα είναι απ’ την άλλη μεριά, πρέπει Die Türe [= der Eingang] ist auf der ande-
να κάνετε τον γύρο. ren Seite, ihr müsst [um das Gebäude]
herumgehen. [Eigenübersetzung]
• τα αυτοκίνητα που έκαναν το γύρο της die Autos, die in zielloser, kindischer Weise
πλατείας με άσκοπο, παιδιάστικο τρόπο Runden um den Platz fuhren
• Μπήκαμε σ’ ένα ταξί για να κάνουμε το Wir nahmen uns [in Athen] ein Taxi, um
γύρο της πόλης. eine Stadtrundfahrt zu machen.
• όλοι αυτοί έρχονταν απ’ τ’ ανατολικά της sie kamen [alle] von Osten und mussten
περιοχής κι έπρεπε να κάνουν τον μισό [entlang des Ufers (mit ihren Karren bzw.
γύρο της λίμνης για να φτάσουν στα Pferdegespannen)] den See halb umrun-
πρώτα σπίτια den, bis sie bei den ersten Häusern an-
langten [denn das Dorf war am Westufer
des Sees gelegen]
• Όπως ήταν επόμενο, η ιστορία έκανε το Wie nicht anders zu erwarten, machte die
γύρο της Γενεύης. Geschichte [sc. dieser Vorfall] in ganz Genf
die Runde. [GF+DF aus: Όσες φορές]
[bzw. im selben Sinn]:

1.2. κάνω ένα γύρο:
• Το βλέμμα του έκανε ένα γύρο και καρφώθηκε στον πατέρα. ° Sein Blick [sc. der des
Vogels im Käfig] machte eine Runde [über die anwesenden Personen] und heftete sich
an den Vater. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
2. φέρνω γύρους:
• και βλέπω το ζώο να φέρνει γύρους σαν παλαβό γύρω απ’ το δέντρο ° und [ich] se-
he, wie das Tier [Esel] wie verrückt um den Baum herum rennt [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τα αεροπλάνα τώρα έφερναν γύρους πάνω απ’ το νησί. ° Die Flugzeuge drehten
(zogen) jetzt Runden über der Insel.
[bzw. im selben Sinne]:
• Τα αεροπλάνα έφερναν τώρα τον τρίτο τους γύρο. ° Die Flugzeuge drehten (flogen)
jetzt ihre dritte Runde [über der Insel].
3. ένα γύρο ° (λαϊκότρ.) (επιρρηματική έκφραση) γύρω γύρω [ΛΚΝ]

π.χ.:
• Kάθονταν ένα γύρο. [ΛΚΝ]
• Κάθισαν οι γυναίκες ένα γύρο στους βράχους να περιμένουν. ° Die Mädchen [wörtl.:
Frauen] setzten sich in einem Kreis auf die Felsen und warteten. [GF+DF aus: Καζαντζάκης:
Χριστός]
• Σαν μπούνε μέσα στο "Αιγαίο", καθίζει [= κάθεται] στη μέση κι όλοι οι άλλοι πια ένα
γύρω του. ° Wenn sie in das "Ägäis" [= ein Kaffeehaus] kommen [sc. der General und
sein Gefolge], setzt er sich in die Mitte und die anderen in einem Kreis um ihn herum.
[Anm.: hier: "ένα γύρω"] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• δε χρειάστηκε παρά να κοιτάξει ένα γύρο με το βαρυπενθές ύφος του, κι αμέσως όλοι
του οι συνεργάτες σταμάτησαν τα τηλεφωνήματά τους ° [er] brauchte nur mit schick-
salsschwerer Miene um sich zu blicken, schon beendeten [alle] seine Mitarbeiter ihre
Telefongespräche [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• [...], πήραμε το δρόμο προς την πλατεία. [...] Στη μέση του "μεϊτανιού", στον ίσκιο των
πλατανιών του καφενείου, κάθονταν ένα γύρο 9-10 άντρες ηλικιωμένοι [...].
[Χ. Σαμουηλίδης: Οδοιπορικό στον Πόντο]
• οι καρέκλες ένα γύρω γεμάτες υπομονή ° die Stühle [stehen] geduldig in einer Runde
[Anm.: hier: "ένα γύρω"] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• "Ένα γύρο όλοι καθισμένοι / κι έγινε Βουλή ο καφενές" [Δ. Χατζηδιάκος: τραγούδι "Έγινε Βουλή
ο καφενές"]
4. [Speise]: das Gyros [Pons] [= an einem senkrecht stehenden Drehspieß gebratenes

Fleisch, von dem immer wieder die jeweils durchgegarte und gebräunte äußerste
Schicht in kleinen flachen Stücken abgeschnitten und serviert wird {Duden online}]
:ΓΥΡΩ
γύρω
1. από γύρω:
• Να μπω στο κάστρο δε θέλω. Τι να δω στο κάστρο. [...] Πάω από γύρω στη λίμνη. °
° Ins Kastell gehen will ich nicht. Was soll ich sehen im Kastell. […] Ich gehe außen
rum zum See. [GF+DF aus: Kalimerhaba (Erzählung "Ο καθρέφτης" von Ναπολέων Λαζάνης)]
2. γύρω γύρω όλοι:

• Ξαφνικά να σε που ξεφεύγεις στο φριχτό γύρω γύρω όλοι, [...] ° Plötzlich brachst du
aus dem fürchterlichen Karussel aus, [...] [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
3. ένα γύρω: vgl. unter γύρος, ο (Z 3) ("ένα γύρο")
:ΓΥΦΤΙΣΣΑ, η
γύφτισσα, η
γύφτισσα μέρα:
Die Bedeutung ist negativ, also "Scheiß Tag" oder "Tückischer Tag". Wenn jemand
diese Redewendung benutzt, dann war es kein guter Tag für ihn.
[Quelle: Elen im griech. Übersetzungsforum von pauker.at; Richtigkeit der Erläuterung bestätigt durch dimitriosm]
π.χ.:
• "Γύφτισσα μέρα, στο παλιό μουράγιο / βλέπω τη θάλασσα χωρίς κουράγιο"
[Ά. Δασκαλόπουλος: τραγούδι "Γύφτισσα μέρα"]
Δ/δ
(ΔΕΛΤΑ / DELTA)
:ΔΑ
δα
1. [allgemein]:
δα = συμπληρωματικό μόριο χωρίς συγκεκριμένη σημασία [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Αυτό δα μας έλειπε. [ΛΔΗ]
• Όχι δα! [ΛΔΗ] [Anm.: s. auch unter όχι (Z 8)]

• δεν ήταν δα πολύς καιρός ° es war noch gar nicht lange her [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν είναι δα τόσο απομακρυσμένες χρονικές στιγμές, αν το καλοσκεφτούμε. ° Wenn

man es recht bedenkt, sind das gar keine so weit voneinander entfernt liegenden Zeiten
[sc. das Ende des 19. und das Ende des 20. Jahrhunderts]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
2. τόσος (-η, -ο) δα:

a) mit Bezug unmittelbar auf ein Substantiv:
• Μέσα της δεν ξυπνάει ούτε μια τόση δα In ihr [= in Carmen] regt sich nicht der
σπιθίτσα πόθου, [...] kleinste Funke Lust, […]
• από μια τρυπίτσα τόση δα aus einem winzigen Löchlein

• ένα τόσο δα σιδεράκι σαν ρεβίθι τόνε ein winziges, erbsengroßes Stück Eisen
βρήκε hatte ihn [den Soldaten] [bei der Explosion]
getroffen
• ένα τόσο δα κίτρινο καναρίνι einen winzigen gelben Kanarienvogel

[Akk.] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Γιατί ένας τόσος δα κρότος φτάνει για να Denn das leiseste Geräusch genügt
[...] [= würde genügen], um …[dich (Soldaten
im Patrouillendienst an der Frontlinie) an
den Feind zu verraten]
• Ξύπνησε ξαφνιασμένος, άνοιξε τόσα δα Er war verwirrt [besser: überrascht] aufge-

τα παιδιάτικα μάτια του [...] wacht, hatte seine Kinderaugen weit aufge-
sperrt […]
[Anm.: Hier keine adjektivische, sondern
eine adverbiale Verwendung; weiters lt. DF
keine Verwendung in der Bedeutung "ein
bisschen", "ein klein wenig" oder Ähnli-
ches, sondern in der gegenteiligen.]
b) mit Bezug auf ein Substantiv plus Adjektiv:

• ήταν ένα τόσο δα μικρό κανελί σκυλί es war ein winziges zimtfarbenes Hünd-
chen [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• Είναι μια παπαρούνα. Μια τόση δα μεγά- Es ist eine Mohnblume. Eine stattliche,
λη, καλοθρεμμένη παπαρούνα. wohlgenährte Mohnblume.
:ΔΑΚΡΥ, το
δάκρυ, το
1. zur Rechtschreibung [Καρζής, σ. 79]:
Όπως ξέρουμε, όλα τα ουδέτερα ονόματα που τελειώνουν σε "ι" γράφονται με γιώτα
(όπως: αγόρι, καμίνι, ραβδί). Όμως, από τον κανόνα αυτόν εξαιρούνται και γράφονται
με "υ" τα: δάκρυ / δίχτυ / δόρυ / οξύ / στάχυ
Plural: τα δάκρυα
2. με παίρνουν τα δάκρυα:
• την πήραν τα δάκρυα ° sie brach in Tränen aus [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. χύνει μαύρα δάκρυα: s. unter μαύρος, -η, -ο
:ΔΑΚΡΥΖΩ
δακρύζω
• Κείνη δάκρυσε. Ihr [= der Frau] kamen die Tränen.
• γέροι που δάκρυζαν μες στην ανημπόρια den ohnmächtigen Alten standen die
τους Augen voller Tränen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η Ζυλιέτ έκλαψε πάλι για [...]. Από την Juliette weinte [in dieser konkreten
Ινδία πέρασε στη Σρι Λάνκα, συνεχίζοντας Situation] wieder über [...]. Von Indien fuhr
να δακρύζει με την ίδια ευκολία. Έκλαιγε sie nach Sri Lanka und vergoss weiterhin
για τα παιδιά που [...]. Έκλαιγε για τους mit derselben Leichtigkeit Tränen. Sie
σκύλους που [...]. Έκλαιγε για [...]. weinte über die Kinder, die […]. Sie weinte
über die Hunde, die […]. Sie weinte über
• Κι ούτε που μίλησε η Ζοζεφίνα. Μονάχα Und Josephine sagte nichts, sie weinte nur
δάκρυσε και χαμογέλασε. und lächelte.
• Ο Ζυλ όμως δάκρυσε απ’ τη χαρά του [...] Jules jedoch weinte vor Rührung [wörtl.:
vor Freude], […]
Anm.: δακρυσμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΔΑΚΡΥΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
δακρυσμένος, -η, -ο
• [...], όταν μια μέρα του είπε δακρυσμένη: "[...]" ° [...], als sie eines Tages unter Tränen
zu ihm sagte: "[...]" [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Ο Βάγκαλης έλεγε, δακρυσμένος, πως [...] ° Vágalis habe mit Tränen in den Augen
gesagt, […] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΔΑΚΤΥΛΙΟΣ, ο
δακτύλιος, ο
[Meldung in "Το Βήμα" vom 12.9.1993 unter der Überschrift: "Αύριο αρχίζει ο δακτύ-
λιος"]:
Επανέρχονται από αύριο οι περιορισμοί στην κυκλοφορία των ΙΧ αυτοκινήτων στο
κέντρο της Αθήνας. Τη Δευτέρα, πρώτη ημέρα εφαρμογής του δακτυλίου, θα κυκλο-
φορούν ελεύθερα τα ΙΧ αυτοκίνητα με μονό αριθμό κυκλοφορίας. Υπενθυμίζεται ότι ο
δακτύλιος ισχύει από τις 6.30 π.μ. ως τις 8 μ.μ., εκτός Σαββατοκύριακου και επίσημων
αργιών, ενώ την Παρασκευή η απαγόρευση ισχύει ως τις 3 μ.μ.
:ΔΑΝΕΙΖΩ
δανείζω
δανεισμένος (-η, -ο) – δανεικός (-ή, -ό):
zur Unterscheidung s. unter δανεικός, -ή, -ό
:ΔΑΝΕΙΚΟΣ, -ή, -ό
δανεικός, -ή, -ό
δανεικός (-ή, -ό) – δανεισμένος (-η, -ο):
- δανεικός [επίθετο]: υποδηλώνει πως κάποιος μου έχει δανείσει κάτι άτυπα,
υποδηλώνει ότι είναι μια προσφορά, λ.χ. από κάποιον φίλο (εναλλακτικά μπορεί να
χρησιμοποιηθεί και το "δανεισμένος")
- δανεισμένος [μετοχή]: τονίζει ότι εγώ έχω πάει και έχω ζητήσει κάτι (λ.χ. ένα βιβλίο στη
βιλιοθήκη), δηλαδή μια ενέργεια πολύ οργανωμένη και τυποποίημενη (δεν ταιριάζει το
"δανεικός")
[Ελένη]
:ΔΑΠΑΝΗ, η
δαπάνη, η
δημοσία δαπάνη ° με δημόσια δαπάνη, με έξοδα του δημοσίου [Κουτρούλης] – π.χ.:
• Η κηδεία του μεγάλου ποιητή έγινε δημοσία δαπάνη. [Κουτρούλης]
:ΔΑΧΤΥΛΟ, το
δάχτυλο, το
κρύβομαι πίσω από το δάχτυλό μου:
a) προσπαθώ να αποκρύψω την συμπεριφορά μου ή κάτι άλλο που φαίνεται καθαρά,
λέω φτηνές και απίστευτες δικαιολογίες [ΛΔΗ] // προσπαθώ αδέξια να αποκρύψω
κάτι ολοφάνερο [Εμμ.]
bzw.:
b) "ανάλογη λαϊκή φράση" zum Ausdruck "στρουθοκαμηλισμός" (= "Vogel-Strauß-
Politik") [s. Νατσ., σ. 476 ]
bzw.:
c) eine Schwäche bzw. begangene Übeltat auf ungeschickte, allen anderen offensichtli-
che Weise zu vertuschen suchen [AK, S.35]
π.χ.:
• [...] και στο σημείο αυτό θεωρώ καθήκον μου να προσθέσω κάτι που παρέλειψα,
ή μάλλον, για να μην κρύβουμαι πίσω απ’ το δάχτυλό μου, το λέω καθαρά πως η
παράλειψή μου ισοδυναμούσε με απόκρυψη γεγονότος. [Α. Αλεξάνδρου: Το κιβώτιο, σ. 120]
:ΔΕ [Konjunktion]
δε
[Konjunktion (σύνδεσμος) – zu unterscheiden vom Verneinungspartikel (αρνητικό μόριο)
"δεν" (bzw. "δε")!]
1. Bedeutung [ΛΜΠ]:
χρησιμοποιείται
1.1. (με αντιθετική ή εναντιωματική σημασία) για να συνδέσει όρους οι οποίοι
αντιδιαστέλλονται ο ένας προς τον άλλον – π.χ.:
• δεν μπορούμμε να στηριχτούμε σε κανέναν, γιατί ο μεν ένας τα παρουσιάζει όλα
ωραία και εύκολα, ο δε άλλος φέρνει την καταστροφή και την απελπισία
2.2. (συμπλεκτικά) για να συνδέσει ένα νέο στοιχείο με τα προηγούμενα – π.χ.:
• αποφασίστηκε η λήψη μέτρων για τον αυστηρότερο έλεγχο των καυσαερίων, από του
χρόνου δε θα απαγορευθεί εντελώς η κυκλοφορία αυτοκινήτων σε ορισμένους
κεντρικούς δρόμους
3.3. (με άλλους συνδέσμους χρονικούς, αιτιολογικούς, υποθετικούς) εμφατικά, για να
επιτείνει τη σημασία, τη λειτουργία των συνδέσμων – π.χ.:
• πάντα τον φοβόταν, επειδή δε τώρα τελευταία ήταν ιδιαίτερα απειλητικός, θεώρησε
καλό να πάρει τα μέτρα της
• καλό είναι να μην πίνεις, εάν δε πρόκειται να οδηγήσεις, ακόμα περισσότερο
2. Weiters zur Wortbedeutung sowie zur Notwendigkeit der klaren Unterscheidung

zwischen δε (Konjunktion) und δεν (Verneinungspartikel):
Μάνεσης, S. 23 f. und 24 f.:
Μία πρώτη παρατήρηση ως προς το αρνητικό μόριο "δεν". Η αντικατάστασή του από το
ακρωτηριασμένο "δε" ενδέχεται να επιφέρει είτε σύγχυση με το "δε" ως μεταβατικό ή
αντιθετικό σύνδεσμο ("μεν – δε") είτε την αχρήστευση του συνδεσμικού τούτου ζεύγους,
του οποίου η χρήση – παρά το λεγόμενο ότι "η δημοτική δεν το (ανα)γνωρίζει" ή "δεν το
χρειάζεται" – είναι όμως συχνή στην καθημερινή μας γλώσσα και την ποικίλλει.
[...]
[... ]Έτσι, στα μεταγλωττισμένα κείμενα του Συντάγματος και των κωδίκων είναι πάγια
και αποκλειστική η επιλογή και χρήση [...] του αρνητικού μορίου "δεν", ακέραιου
πάντοτε, χωρίς αποβολή του τελικού "-ν", [...], ενώ παράλληλα χρησιμοποιείται το μόριο
"δε" ως σύνδεσμος π.χ. μεταβατικός, για να αποφευχθεί η άκομψη επανάληψη του
"και": π.χ. "σε ορισμένη δε περιοχή" (άρθρο 11 § 2 Συντ.), "ανακαλείται δε αυτοδικαίως"
(άρθρο 53 § 3 Συντ.), "των δε εισαγγελέων" (άρθρο 87 § 3 Συντ.).
Vollständiger Wortlaut jener Verfassungsbestimmungen, auf die sich Μάνεσης in den

von ihm genannten Beispielen bezieht:
GF DF EF
Άρθρο 11 § 2
Μόνο στις δημόσιες υπαίθριες Nur öffentlichen Versammlungen unter The police may be present only at
συναθροίσεις μπορεί να παρίσταται η freiem Himmel darf die Polizei beiwoh- outdoor public assemblies. Outdoor
αστυνομία. Οι υπαίθριες συναθροίσεις nen. Die Versammlungen unter freiem assemblies may be prohibited by a
μπορούν να απαγορευτούν με Himmel können durch eine mit Gründen reasoned police authority decision, in
αιτιολογημένη απόφαση της αστυνομικής versehenen Entscheidung der Polizei- general if a serious threat to public
αρχής, γενικά, αν εξαιτίας τους επίκειται behörde verboten werden; dies gilt im security is imminent, and in a specific
σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια allgemeinen, wenn durch sie eine Gefahr area, if a serious disturbance of social
ασφάλεια, σε ορισμένη δε περιοχή, αν für die öffentliche Sicherheit bevorsteht, and economic life is threatened, as
απειλείται σοβαρή διατάραξη της und in einem bestimmten Ortsbereich, specified by law.
κοινωνικοοικονομικής ζωής, όπως νόμος wenn eine ernsthafte Störung des gesell-
ορίζει. schaftlichen und wirtschaftlichen Lebens
droht.
Άρθρο 53 § 3
Σε περίπτωση πολέμου η βουλευτική Im Kriegsfalle verlängert sich die Parla- In case of war, the parliamentary term
περίοδος παρατείνεται σε όλη τη διάρκειά mentsperiode auf die ganze Dauer des shall be extended for the entire duration
του. Αν η Βουλή έχει διαλυθεί, η Krieges. Ist das Parlament aufgelöst, thereof. If Parliament has been dissolved,
διενέργεια των εκλογών αναστέλλεται wird die Durchführung von Neuwahlen elections shall be postponed until the
εωσότου τελειώσει ο πόλεμος, bis zur Beendigung des Krieges vertagt; termination of the war and the Parliament
ανακαλείται δε αυτοδικαίως η Βουλή που bis dahin nimmt das aufgelöste Parla- dissolved shall be recalled ipso jure until
έχει διαλυθεί έως το τέλος του. ment seine Tätigkeit ipso iure wieder auf. that time.
Άρθρο 87 § 3
Η επιθεώρηση των τακτικών δικαστών Die Inspektion der ordentlichen Richter Regular judges shall be inspected by
ενεργείται από δικαστές ανώτερου wird von ranghöheren Richtern sowie von judges of a superior rank, as well as by
βαθμού καθώς και από τον Εισαγγελέα dem Staatsanwalt und den stellvertreten- the Public Prosecutor and the Deputy
και τους Αντεισαγγελείς του Αρείου den Staatsanwälten beim Areopag, die Prosecutor of the Supreme Civil and
Πάγου, των δε εισαγγελέων από Inspektion der Staatsanwälte von Rich- Criminal Court; Public Prosecutors shall
αρεοπαγίτες και εισαγγελείς ανώτερου tern am Areopag und ranghöheren be inspected by the Supreme Civil and
βαθμού, σύμφωνα με τους ορισμούς του Staatsanwälten nach Maßgabe der Ge- Criminal Court judges and Public
νόμου. setze durchgeführt. Prosecutors of a superior rank, as
specified by law.
3. weitere Beispiele:
• "[...]", προειδοποίησε άλλη μια φορά ο "[…]", mahnte der Oberleutnant Wimmer
λοχαγός [Βίμμερ] και τώρα αυτό αντήχησε nochmals, und nun klang es fast wie ein
σχεδόν σαν διαταγή. Ο δε αρχίατρος Befehl. Und der Regimentsarzt [Tugut]
συμπλήρωσε: "[...]" fügte hinzu: […]
• Η δε Μύρα φοβήθηκε πως [...] Mira wiederum fürchtete, […] [Anm.: In

den unmittelbar vorangehenden Sätzen
war von einer anderen Frau die Rede
gewesen.] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Φυσούσε κιόλας, και η Λιλή ούτως ή Es war auch sehr windig, und [die taube]
άλλως δεν άκουγε τίποτα – [...]. Ο δε Lilí hörte sowieso nichts – […]. Was
Χριστόφορος έτυχε να κοιμάται στο χάνι Christóphoros angeht, so übernachtete er
εκείνο το βράδυ. [an jenem Abend] zufällig in der Herberge.
• η δε φωνή της ικέτευε και μαζί απαιτούσε ihre Stimme war flehend und fordernd
zugleich [Anm.: also keine Übersetzung
des δε] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΔΕΔΟΜΕΝΟ, το
δεδομένο, το
• [...] και χαράμιζε, για τα δικά του δεδομένα, το χρόνο του ράβοντας. ° ...[und (er)]
vergeudete für seine Begriffe [= aus seiner Sicht / seine eigenen Maßstäbe zugrunde
legend] die Zeit und nähte. [d.h.: er musste – weil seine Bewerbung bei der Armee
wegen Untauglichkeit abgelehnt wurde – weiterhin als Schneiderlehrling arbeiten,
obwohl ihn das Schneiderhandwerk nicht im Geringsten interessierte] [DF+GF aus:
Menasse: Vienna]
• vgl. auch δεδομένος, -η, -ο
:ΔΕΔΟΜΕΝΟΣ, -η, -ο
δεδομένος, -η, -ο
1. [allgemein]:
• Γιατί το κορίτσι θα τον κάρφωνε, αυτό ήταν δεδομένο. ° Denn das Mädchen würde
ihn anschwärzen, soviel war sicher. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Οι δυσκολίες στην απάντηση του σερβίς είναι δεδομένες. ° Return-Schwierigkeiten

[sc. Schwierigkeiten beim Rückschlag des herankommenden Balls (= bei der Antwort
auf den Aufschlag des Gegners)] sind [bei einer falschen Körperhaltung des Tennis-
spielers] vorprogrammiert. [DF+GF aus: Scholl: Tennis]
2.1. με δεδομένο (-η, -ο) (+Akk.) // δεδομένου (-ης, -ου) (+ Gen.) // με το δεδομένο
(+ Gen.) ° angesichts (+ Gen.) // in Anbetracht (+ Gen.) // in Hinblick auf (+ Akk.) [etc.]:
π.χ.:
• Με δεδομένη τη μεγάλη ανεργία, [...] ° Angesichts (In Anbetracht) der hohen Arbeits-
losigkeit […]
• δεδομένης της μεγάλης ηλικίας ° angesichts (in Anbetracht) des hohen Alters [in dem
sie sich befanden, war ihnen kein Vorwurf für ihre Vergesslichkeit zu machen]
• δεδομένου του τόσου χρόνου ° angesichts (in Anbetracht / gemessen an) der vielen
Zeit [die zu seiner Ausarbeitung aufgewendet wurde, ist der Gesetzesentwurf sehr
unzulänglich]
[bzw.]
2.2. με (το) δεδομένο ότι / πως [...] [bzw.] δεδομένου ότι / πως [...] ° angesichts dessen
(angesichts des Umstandes), dass […] // in Anbetracht dessen (in Anbetracht des
Umstandes), dass […] // da [kausal iS von: angesichts der Tatsache, dass ... / weil] //
wenn man bedenkt, dass […]
:ΔΕΙΛΟΣ, -ή, -ό
δειλός, -ή, -ό
= 1) feig // 2) schüchtern
:ΔΕΙΝΑ, τα
δεινά, τα
= μεγάλα βάσανα, συμφορές [ΛΜΠ]
π.χ.:
• τα ξεχωριστά δεινά που τους βρήκαν αυτά τα χρόνια ° alle die Schicksalsschläge,
von denen sie in diesen Jahren getroffen worden waren [zB. Krankheit, Tod und Ver-
schwinden naher Angehöriger] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τα δεινά που την καταστήσανε [τη γενιά αυτή] [...] μια ακόμα "χαμένη γενιά" °
die Unbill […], die die betreffende Generation […] zu einer weiteren "verlorenen
Generation" machte // die Schrecken […], die sie [= diese Generation] […] zu einer
weiteren "verlorenen Generation" gemacht haben [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΔΕΙΝΟΣ, -ή, -ό
δεινός, -ή, -ό
• οι βουλευτές ήταν [...] δεινοί καπνιστές ° die Deputierten [= Abgeordneten] waren […]
große Raucher [DF+GF aus: Ross]
:ΔΕΙΧΝΩ
δείχνω
1) zeigen
2) aussehen [sc. "wirken" in optischer Hinsicht]:
• Δείχνεις κουρασμένος. Du [männl.] siehst müde aus.
• έκανε ό,τι μπορούσε για να δείχνει καλά sie tat, was sie konnte, um gut auszusehen
[sie trug teure Designerkleidung, schminkte
sich und ließ sich ihre Haare nach der letz-
ten Mode schneiden]
• δείχνει νεότερος απ’ όσο στις φωτο- er sieht [in Wirklichkeit] jünger aus als auf
γραφίες den Fotografien
• Ήταν μια γυναίκα γύρω στα τριάντα, αλλά Sie war eine Frau um die dreißig, aber sie
έδειχνε πολύ μεγαλύτερη. sah viel älter aus.
3) scheinen / wirken // darauf hindeuten [etc.]:

• Ο γιατρός Ότερνσλαγκ [...] έδειχνε τώρα Doktor Otternschlag [...] schien [jetzt] am
έτοιμος να αποκοιμηθεί. Einschlafen zu sein.
[Anm.: synonym (zweite Übersetzung [DF + (beide) GF aus: Baum: Hotel]
Ο γιατρός Όττερνσλαγκ [...] φαινόταν τώρα
πως ήταν έτοιμος να αποκοιμηθεί.]
• αυτός δεν έδειξε να κατάλαβε πως μπήκε er schien nicht gemerkt zu haben, dass
κάποιος jemand [ins Zimmer] hereingekommen war
[GF+DF aus: Ζατέλη:Φως]
• Η Λία έδειχνε ήσυχη, σχεδόν απαθής. Lia wirkte ruhig, fast apathisch.
• Ο Μπατής είχε τη γνώμη πως η Batis [der zum ersten Mal an einer
αναχώρηση έμοιαζε με διώξιμο αλλά Besprechung des Komitees teilgenommen
φαίνεται πως τα μέλη της επιτροπής ήταν hatte] hatte den Eindruck, die Verabschie-
συνηθισμένα, γιατί δεν έδειξαν να dung [durch den Vorsitzenden] gleiche
ενοχλήθηκαν. einem Hinauswurf, doch die Mitglieder des
Komitees schienen daran gewöhnt zu sein,
denn keiner zeigte sich betroffen.
• Όλα έδειχναν να κοιμούνται μέσα οι Allem Anschein nach schliefen die

άνθρωποι, σ’ αυτό όπως και στ’ άλλα Menschen in diesem Haus, wie in allen
σπίτια. Häusern. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[Anm.: "όλα έδειχναν να" iS von: "alles

deutete darauf hin, dass"]
• Όταν ήσουν μικρή, όλα έδειχναν πως θα Als du [weibl.] klein warst, deutete alles
γίνεις πολύ ευτυχισμένη. darauf hin (sah alles danach aus / sah es
ganz danach aus), dass du [einmal] sehr
glücklich werden wirst (= würdest).
• Το ύφος του έδειχνε ότι την έβλεπε για Er hatte [als er auf seine Mutter zuging, um
πρώτη φορά. ihr beim Aufstellen des Sonnenschirms zu
helfen] einen Gesichtsausdruck, als sähe
er sie zum ersten Mal. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΔΕΚΑΔΕΣ
δεκάδες
[als Adjektiv]:
• [...], ο Βάγκαλης στεκόταν ανάμεσα σε δεκάδες αποτσίγαρα· αν δεν ήταν δεκάδες,
ήταν τουλάχιστον δέκα. ° [...], stand Vágalis zwischen Dutzenden von Zigaretten-
kippen; und wenn es keine Dutzende waren, waren es doch mindestens zehn. [GF+DF
• τα δεκάδες φορτηγά που παραδίδουν εμπόρευμα και συνήθως παρκάρουν στη μέση
του δρόμου ° die dutzenden (die zig) Lastwagen, die Ware(n) liefern (zustellen) und
gewöhnlich mitten auf der Straße parken [Anm: τα δεκάδες φορτηγά !]
:ΔΕΚΑΤΡΙΑΡΙ, το
δεκατριάρι, το (το 13άρι)
= der "Dreizehner" [im Toto] [entspricht dem "Zwölfer" in Österreich - vgl. zB. Abbildung
und Text in "Τα Νέα" v. 26.9.1986, S.45]
:ΔΕΝ
δεν
Übersicht:
1. Schreibweisen "δεν" und "δε": zur Sinnhaftigkeit der konsequenten Verwen-
dung von "δεν"
2. είμαι (και) δεν είμαι [etc.]
3. δεν είναι ότι (που / πως) ... · είναι ότι (που / πως) ...
4. δεν ... να μη(ν) ...
5.1. (και) τι δεν ...
5.2. πόσος (-η, -ο) ... δεν ...
6. δεν [in der rhetorischen Frage, die einen Wunsch oder Vorschlag zum Aus-
druck bringt]
7. δεν έχω να ... [bzw.] δεν έχω πού (τι) να ... : s. unter έχω (Z 3.1 und 3.2)
8. δεν πά’ να ... / δεν πα να ... : s. unter πάω (Z 21)
1. Schreibweisen "δεν" und "δε": zur Sinnhaftigkeit der konsequenten Verwendung

von "δεν":
Μάνεσης, S. 23 f. und 24 f.:
Μία πρώτη παρατήρηση ως προς το αρνητικό μόριο "δεν". Η αντικατάστασή του από το
ακρωτηριασμένο "δε" ενδέχεται να επιφέρει είτε σύγχυση με το "δε" ως μεταβατικό ή
αντιθετικό σύνδεσμο ("μεν – δε") είτε την αχρήστευση του συνδεσμικού τούτου ζεύγους,
του οποίου η χρήση – [...] – είναι όμως συχνή στην καθημερινή μας γλώσσα και την
ποικίλλει.
[...]
[... ] Έτσι, στα μεταγλωττισμένα κείμενα του Συντάγματος και των κωδίκων είναι πάγια
και αποκλειστική η επιλογή και χρήση [...] του αρνητικού μορίου "δεν", ακέραιου
πάντοτε, χωρίς αποβολή του τελικού "-ν", [...]
2. είμαι (και) δεν είμαι [etc.]:

πλησιάζω ένα ανώτατο όριο που δίνεται αριθμητικά (εκφράζει προσέγγιση)
[ΛΔΗ, σ. 88 (bezogen auf die Form "είμαι δεν είμαι")]
[vgl. auch Κριαράς, σ. 631:
"και": συνδέει δύο ίδιες λέξεις ή φράσεις για έμφαση 1. {...}, 2. με ρήματα σε
αποφατική σύνδεση, α.) για να δείξει προσέγγιση, το περίπου:
το νερό φτάνει και δε φτάνει για δυο μέρες (= μόλις φτάνει)]
π.χ.:
• Είναι δεν είναι 20 χρόνων. (= είναι το ανώτερο 20 χρόνων) [ΛΔΗ]
• Ήσαν δεν ήσαν 15 άτομα στην αίθουσα. (= ήσαν το πολύ-πολύ 15 άτομα) [ΛΔΗ]
• ήταν δεν ήταν δέκα χρονών (s)he was only just ten years old
[Mackridge, S. 247]
• Ήταν δεν ήταν δεκαοχτώ χρονών. Sie [die Sängerin] war höchstens achtzehn
[Jahre alt]. [GF+DF aus: Kalimerhaba (jeweils
Übersetzung aus dem Türkischen)]
• μια ιδιαίτερα άτυχη και βασανισμένη eine besonders glücklose und gepeinigte
γυναίκα, που θα ’ταν δεν θα ’ταν τότε Frau, die damals [als sie starb] höchstens
τριάντα πέντε χρόνων fünfunddreißig Jahre alt war
• το μαυρομάλλικο μωρό του, θα ’ταν δε θα seinen schwarzhaarigen Säugling [Akk.],

’ταν ενός μηνός, [...] der kaum einen Monat alt sein dürfte, […]
Kalimerhaba]
• όλη η [...] ζωή της, αχ! Θε μου, ήταν δεν Ach Herz, dieses Leben [...], es währte
ήταν δευτερόλεφτο kaum eine Sekunde
• κι από τότε, πάει δεν πάει μια βδομάδα, seitdem, also seit knapp einer Woche, [...]
[...] [GF+DF aus: Β. Αλεξάκης: Τάλγκο]
• Ο πατέρας μου στα νιάτα του, είναι δεν Mein Vater, als junger Mann [ist auf dem
είναι 21 χρονών. Βρέθηκε στην Κρήτη το Foto zu sehen]. Keine 21 Jahre ist er [auf
καλοκαίρι του 1941. dem Foto] alt, damals auf Kreta, im Som-
mer 1941.
diablog.eu]
• Άλλος μίλησε για έναν χρόνο, εδώ κι έναν Einer sprach von einem Jahr, ja, seit einem
χρόνο, αν όχι και περισσότερο. Άλλος Jahr, wenn nicht länger. [soll der Verstor-
επέμενε πως είχε δεν είχε έναν χρόνο. bene an Migräne gelitten haben] Ein ande-
Άλλος για μερικούς μήνες μόνο. rer bestand darauf, dass es noch kein Jahr
war. Wieder ein anderer meinte, erst seit
einigen Monaten.
• Η Ευτέρπη είχε, δεν είχε πατήσει τα ---

τριανταπέντε, μα δεν της έδινες
παραπάνου από τριάντα.
[Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 249, 12. +13. Z.]
• μια παροιμία που πιάνει δεν πιάνει μια ---

αράδα [Anm.: das betreffende Sprichwort
ist ca. drei Viertel einer Zeile lang]
[Νατσ., S. 627]
• "Είσαι δεν είσαι δεκαεννέα* / κι έχεις *) du bist höchstens (kaum / keine // gera-
γεράσει πριν γίνεις νέα / είσαι δεν είσαι de erst) neunzehn
παιδί ακόμα** / πες μου, παιδί μου, τι θες **) du bist fast noch ein Kind
στο χώμα." [Βασίλης Παπαδόπουλος: τραγούδι
"Είσαι δεν είσαι δεκαεννέα"]
[bzw. in ähnlichem Sinne (ohne Zahlenangaben)]:

• Πατέρα δε γνώρισε. [...] Τη μητέρα της τη Einen Vater hatte sie nie gekannt. [...] An
θυμάται και δεν τη θυμάται. die Mutter kann sie sich kaum erinnern.
• Άκουγα και δεν άκουγα. Ich kriegte [von dem, was sie zu mir sag-
ten] schon kaum noch was mit. [so benom-
men war ich] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• [...], που όσο ζούσαν ήταν και δεν ήταν [...], die in ihrem Leben keine richtigen
άντρες, ήταν και δεν ήταν γυναίκες Männer, keine richtigen Frauen waren
• εκείνο το φιατάκι που χωρούσε δε ---

χωρούσε τον ιδιοκτήτη του
[Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Εμένα με νοιάζει, S.117]
• Ξαφνικά, φτάσαμε δε φτάσαμε στο ύψος Plötzlich, etwa in Höhe des Generals [sc.:
του Στρατηγού, βλέπω [...] als wir (Soldaten) beim Marschieren im
Rahmen der Parade etwa in Höhe des
Generals angelangt waren], sehe ich […]
3. δεν είναι ότι (που / πως) ... · είναι ότι (που / πως) ... :
[Anm.: "είναι που ..." (ohne vorangehendes "δεν είναι ..."): s. unter είμαι (Z 4)]
• Δεν ήταν ότι δεν καταλάβαινε, ήταν ότι ένιωθε ξένος – [...] ° Nicht [,] dass er nichts
verstanden hätte [von dem, was die Rednerin sagte], [aber] er fühlte sich fremd [auf der
politischen Versammlung, an der er teilnahm] – […] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Ο Χριστόφορος δεν ήταν πως δεν τον πίστευε ότι είδε τον κυνηγό· ήταν πως του είχε
κακοφανεί να φύγει έτσι ο κυνηγός. ° Christophoros glaubte dem Mann durchaus, dass
er den Jäger gesehen hatte, nur nahm er dem Jäger sein Verschwinden übel. [sc.: Das
Verschwinden des Jägers (ohne zuvor mit ihm – Christophoros – gesprochen zu haben)
– und nicht ein Misstrauen am Wahrheitsgehalt der Geschichte – war der Grund für
Christophoros' skeptischen Gesichtsausdruck, als ihm der Mann von seiner Begegnung
mit dem Jäger erzählte.] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Θέλω να κάνω παιδί. Αλλά στην εποχή μας αυτό δεν είναι εύκολο. Κι εγώ κι ο άντρας
μου δουλεύουμε. Δεν είναι ότι δε θα βρούμε χρόνο ή χρήματα για ν’ αναθρέψουμε ένα
δυο παιδιά. Είναι που αγωνιούμε για το πόσο σωστοί και ζεστοί γονείς μπορούμε να
φανούμε, σε δυο παιδιά που θα φέρουμε σ’ έναν κόσμο πολύπλοκο.
• "Δεν ήταν που τα σίδερα σου κλείναν τον αγέρα / ήταν που τέλειωνε η ζωή μέρα με
την ημέρα." [Μ. Μπουρμπούλης: τραγούδι "Ακροναυπλία"]
4. δεν ... να μη(ν) ... :

• δεν μπορώ να μη(ν) ... ° nicht umhin können, … zu ... / müssen … [etc.]
[BSe s. unter μπορώ (Z 4)]
[bzw. im selben Sinne:]
• δεν άντεξα να μην το κάνω ° I couldn't resist doing it [Mackridge, S. 246, BS 25]
[I cannot resist doing ° ich kann nicht umhin zu tun]
5.1. (και) τι δεν ... :

• Και τι δεν είπανε οι δυο τους! (είπανε δηλ. πάρα πολλά) [ΛΔΗ, σ. 376]
weitere BSe:
• Είπε και τι δεν είπε η Ιουλία. Was Julia nicht alles [an Vorwürfen etc.]
sagte. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Και τι δεν έβρισκες σε τούτα τα μαγαζιά! Und was konnte man nicht alles in diesen
Από παραδείσια φτερά για τα μαλλιά των Läden [der Stadt Smyrna] finden! Von
γυναικών, μέχρι σκαρπίνια για Σταχτο- Paradiesvogelflügeln für die Haare der
πούτες. Και παιχνίδια, όμορφα κουρντιστά Frauen bis zu Pantöffelchen für Aschen-
παιχνίδια! puttel und schöne Spielsachen, Spiel-
sachen zum Aufziehen.
• Και τι δε θα ’δινα να ’μουνα από μια μεριά Und was hätte ich dafür geben, wenn ich
να δω τη συνάντηση με τη μεγάλη της dabeigewesen wäre, um das Zusammen-
αντίπαλο. treffen [meiner Freundin] mit ihrer großen
Gegenspielerin zu erleben.
• Μικρές θλίψες [= θλίψεις] που τι δε Kleine Traurigkeiten [in der Kindheit], für
θα ’δινε κανένας να τις ξαναδοκιμάσει. die man [in späteren Jahren] wer weiß was
geben würde, um sie noch einmal zu
fühlen.
• Και τι δεν κάνει το χρήμα! Χαλά φιλίες, ~Was Geld nicht alles anstellt. Es macht
οικογένειες, χαρακτήρες. Freundschaften, Familien, Charakter(e)
kaputt. [Eigenübersetzung]
• Ειδικά με τον έναν πελάτη ακυρώνει το Dem einen Kunden sagt sie besonders
ραντεβού με πολύ κρύα καρδιά. Και τι δεν ungern [den vereinbarten Termin] ab. Was
σκαρφίστηκε για να τον καταφέρει. hat sie an dem herumgeschraubt [= ihn be-
arbeitet, ihm zugeredet etc.], bis sie ihn
endlich soweit hatte [dass er zum Ab-
schluss des Vertrages bereit war].
• Και τι δεν είχαν να θυμούνται από κείνη Es gab so vieles, was [sie] an diesen […]
την [...] πεταλούδα που χάθηκε μαζί με την Schmetterling erinnerte, der zusammen mit
φωνή του γυρολόγου ... der Stimme des Trödlers erloschen war.
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte des
griech. Texts im Original]
[bzw.]
5.2. πόσος (-η, -ο) ... δεν ... :
• Μου ’πε ακόμα – πόσες φορές δε μου Er sagte mir ferner – wie oft hat er mir das
το ’πε αυτό – [...] schon gesagt –, […]
• Από το νοικοκυρεμένο σου σαλονάκι Wie oft haben wir uns über ihn [= den Re-
πόσες φορές δεν τις χαρήκαμε [τις βροχές] gen] gefreut, hinter den Scheiben Deines
πίσω από τα τζάμια! gemütlichen [GF eher: gepflegten] kleinen
Zimmers stehend!
• Προσπαθεί να θυμηθεί, πότε ήταν. Της Sie überlegt, wann es war. …[Letzten
φαίνεται σαν να πέρασαν χρόνια. Πόσα Donnerstag.] Es kommt ihr vor, als seien
δεν έγιναν, πόσο γρήγορα μπορούν να seither Jahre vergangen. Was sich alles
πάρουν τα πράγματα μια νέα τροπή. ereignet hat, wie schnell doch die Dinge
eine neue Wendung bekommen können.
Anm.: Vgl. auch die bedeutungsgleiche Konstruktion ohne "δεν":

• Πόσες φορές βγήκαμε στο προπέτασμα. Κάθε νύχτα που άρχιζαν να αρμενίζουν οι
αστερισμοί πάνω από τα χαρακώματα [...], αραδιαζόμασταν και περιμέναμε. [...] Ποτέ
πια δεν ξανακούσαμε το τραγούδι. ° Wie viele Male sind wir raus [aus dem Unterstand
im Schützengraben] auf die Schanzen gegangen. Jede Nacht, wenn die Sterne über
den [Schützen-]Gräben hingen [GF: segelten] […], saßen wir dort in einer Reihe und
warteten [um das Lied, das wir in früheren Nächten aus der Ferne gehört hatten, wieder
zu vernehmen]. […] Das Lied haben wir aber nie mehr gehört. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή
εν τάφω]
6. δεν [in der rhetorischen Frage, die einen Wunsch oder Vorschlag zum Ausdruck
bringt]:
• Δεν κανονίζεις τη βάρδια σου για τη Kannst du es nicht schaukeln, dass du am
Δευτέρα, να πάμε την Κυριακή για ψάρεμα; Montag Wache hast? Wir könnten am
– [Antwort:] Δε γίνεται. Όχι, δε γίνεται. Sonntag angeln gehen. – [Antwort:] Geht
nicht. Nein, unmöglich.
• [...] Τι προτιμάς; – Δεν πάμε στο ...[Im Kino spielen sie einen Kriegsfilm,
κοινωνικό; πρότεινε ο Χριστοφίδης. einen Gesellschaftsfilm und ein Musical.]
Was passt dir? [sc. in welchen dieser Filme
möchtest du (= Christofidis) gehen?] –
[Antwort:] Wollen wir in den Gesellschafts-
film gehen? schlug Christofidis vor.
:ΔΕΝΩ
δένω
1. (transitive) Grundbedeutungen:
(etwas) binden (an) / anbinden / zubinden / verbinden [etc.]
2. Beispiele für die intransitive Verwendung:

• Φοράει ένα άσπρο μπικίνι με γαλάζιες ρίγες που δένει με σκοινιά στους γοφούς. °
° Sie trägt einen weißen Bikini mit hellblauen Streifen, der mit Bändern über den Hüften
zusammengehalten wird. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• στο σημείο όπου έδενε το ατμόπλοιο του Δούναβη από τη Βουδαπέστη ° an der
[Wiener] Anlegestelle des Donaudampfers aus Budapest [= an der Stelle, wo der
Donaudampfer aus Budapest anlegte] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
3. δένομαι (με κάποιον / κάτι):

• Είχα ακούσει πολλές φορές πως δένονται Es hieß ja immer [wörtl.: Ich hatte oft
πιο πολύ με το σπίτι στο οποίο ζουν παρά gehört], sie [sc. Katzen] hingen mehr am
μ’ έναν άνθρωπο. Haus [in dem sie leben] als an einem
Menschen. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Με τον καιρό [ο Τίγρης (γάτος)] έγινε η Mit der Zeit wurde er [sc. "Tiger" (Kater)]
γάτα μου, γιατί η μάνα του δεν ήθελε να meine Katze, weil seine Mutter nichts mehr
έχει καμιά σχέση μαζί του πια και ο Λουξ von ihm wissen wollte und Luchs [Hund]
δείλιαζε μπροστά στα κοφτερά του νύχια. seine scharfen Krallen scheute. So schloss
Έτσι δέθηκε πάρα πολύ μ’ εμένα και με er sich ganz an mich an und behandelte
μεταχειριζόταν άλλοτε σαν υποκατάστατο mich abwechselnd als Ersatzmutter oder
της μάνας του κι άλλοτε σαν σύντροφό του Raufkumpan.
για να καβγαδίζει. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
:ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ, η
δεοντολογία, η
= ~das moralisch Gebotene / der Anstand / die Moralgesetze / die Regeln des An-
stands etc. // ~das Standesethos
zB.:
• Σεβάστηκα τους κανόνες της ιατρικής δεοντολογίας και την ηθική και απέρριψα κάθε
πρόταση περί ευθανασίας ή άλλης παρόμοιας εγκληματικής πράξης. [Aussage eines
Arztes zum Thema Euthanasie]
:ΔΕΟΣ, το
δέος, το
συναίσθημα θαυμασμού, σεβασμού, συχνά και φόβου [ΛΓΥΜ]
π.χ.:
• Ένιωσαν δέος μέσα στον μεγαλοπρεπή ναό. [ΛΓΥΜ]
• Τα μωρά τους, όπως όλα τα νεογέννητα πλάσματα, έχουν κάτι τρομακτικό. Μπορεί να
είναι απλώς το δέος που νιώθει κανείς μπροστά στην παλιά ιστορία που ονομάζουμε
ζωή. ° Wie alle neugeborenen Geschöpfe haben ihre Babys [= ihre Jungen] [sc. jene
der Echsen] etwas Erschreckendes. Vielleicht ist es einfach der Schauer, den man vor
der alten Geschichte empfindet, die Leben heißt. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• [...] τα άνοιξε [τα μάτια] και τα κάρφωσε με δέος στην πόρτα ° [...] hatte er die Augen
geöffnet und sie ehrfurchtsvoll auf die Tür gerichtet [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΔΕΡΝΩ
δέρνω
• το παράπονο του μουσικού για τη φτώχεια που τον δέρνει ° die Klage des Musikers
über die Armut, die ihn ~quält
• είχαν φτάσει σε μια ημιέρημο που την έδερναν οι ανεμοδίνες ° sie waren [in Afrika] in
einer Steppe gelandet [wörtl.: in eine Halbwüste gelangt], die von Sandstürmen heim-
gesucht wurde [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΔΕΧΟΜΑΙ
δέχομαι
• [...] αλλά ποιος τάχα είναι αθώος; "Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω." Ας
παρουσιαστεί κάποιος αναμάρτητος και δέχομαι να με σκοτώσει. ° […] Aber wer ist
denn [schon] unschuldig? "Wer unter euch ohne Sünde ist, der werfe den ersten Stein."
Möge einer, der ohne Sünde ist, erscheinen, und ich lasse mich von ihm töten.
• Τα προηγούμενα χρόνια η Γερμανία δέχτηκε τη μαζική είσοδο [...] ξένων

εργαζομένων. ° Deutschland war in den vergangenen Jahren massiv vom Zustrom […]
ausländischer Arbeitskräfte betroffen. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
:ΔΗΘΕΝ
δήθεν
1. [als Adverb oder Adjektiv]:
• κι αυτές δήθεν τα μάλωναν sie [= die Frauen] […] gaben vor, sie [= die
Kinder (° τα παιδιά)] auszuschimpfen [sc.:
sie taten so, als ob sie die Kinder aus-
schimpfen würden / es war ihnen nicht
ernst mit dem Ausschimpfen]
• "[...];" τον ρωτούσε εκείνος, δήθεν πως "[...]?" fragte [ihn] der, tat so, als wisse er
δεν ήξερε. nichts. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• η μια γυναίκα έλεγε, δήθεν σιγανά για να eine dieser Frauen sagte gerade, vorgeb-
μην την ακούνε οι γύρω: ["..."] lich leise, damit die anderen sie nicht hör-
ten: ["…"] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "[...]" φώναξα δήθεν οργισμένος "[…]", rief ich [männl.] gespielt wütend
• "[...]" ρώτησε η Κάτριν δήθεν αδιάφορα. "[...]", fragte Kathrin gespielt unbeteiligt.
[bzw.] "[...]" είπε η Κάτριν δήθεν αδιάφορη. [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
[Anm.: αδιάφορα bzw. αδιάφορη]

• "Δήθεν αδιάφορα το τζάμι θα χτυπήσεις" ---
// "Δήθεν αδιάφορα θ’ ανοίγεις το συρτάρι"
[etc.]
[Ζαχαρίας Ρόχας: τραγούδι "Δήθεν αδιάφορα"]
• δήθεν τυχαία wie zufällig [würde ich zu den beiden hin-

gehen, die dort an der Bar stehen]
• το δήθεν πτώμα die vermeintliche Leiche [bei der sich

herausstellte, dass es sich in Wahrheit um
einen Scheintoten gehandelt hatte]
[DF+GF aus: André Müller im Gespräch mit Thomas
Bernhard]
• Έφτανε μια σταγόνα, μια λέξη τους, Eine winzige Kleinigkeit, ein einziges, ver-
δήθεν αθώα, για να [...] meintlich harmloses Wort [von ihnen] reich-
te schon aus, um […]
• το δήθεν άκακο "συμπαθών" das scheinbar harmlose Wort "Sympathi-

sant" [bzw.] das scheinbar harmlose Wort
"sympathisierend"
• Αν και πρόκειται για δήθεν επιχειρηματική Obwohl der Verkauf [von Boeing-Flugzeu-
ανταλλαγή του ιδιωτικού τομέα, [...] gen an chinesische Luftverkehrsgesell-
schaften] nach außen hin zwischen Unter-
nehmen der Privatwirtschaft abgewickelt
wurde, …[sind dessen Bedingungen von
der Zentralregierung in Peking festgelegt
worden]
[DF+GF aus: W. Greider: Endstation Globalisierung]
2. [hauptwörtlich]:
• Στην πραγματικότητα δεν είναι σοβαρός In Wahrheit ist er kein seriöser Geschäfts-
επιχειρηματίας, όπως θέλει να δείχνει, mann, wie er immer tut, sondern ein schä-
αλλά ένας ασυνείδητος απατεώνας και biger, gewissenloser Betrüger und Hoch-
δήθεν. stapler.
• "Τους περίπου και τους δήθεν / δεν τους ---

θέλω, ξέχασέ τους" // "Τους περίπου και
τους δήθεν / τους γυρίζω εγώ την πλάτη"
[Σπύρος Γιατράς: τραγούδι "Οι περίπου και οι δήθεν"]
:ΔΗΛΑΔΗ
δηλαδή
1) [u.a.] denn / etwa [im Fragesatz]:
• Ησυχάστε επιτέλους! Θέλετε δηλαδή να Beruhigen Sie sich endlich! [sc.: Hören Sie
’χουμε κι άλλες φασαρίες; auf zu schimpfen (etc.)!] Wollen Sie denn,
dass wir noch mehr ~Scherereien haben?
[Eigenübersetzung]
• Και δεν μου λες ... Αν μ’ αγαπάει κι αυτή, Und sag mal ... Wenn sie mich nun auch
θα μας μπεις δηλαδή εσύ εμπόδιο, επειδή liebt, willst du dich etwa dazwischenstellen
ο άνδρας σου δεν με χωνεύει; [sc. eine Beziehung zwischen ihr und mir
zu verhindern trachten], nur weil dein Mann
mich nicht ausstehen kann?
Original]
2) Sonstiges:
• Το περασμένο καλοκαίρι κάτι φίλοι – τι Im vergangenen Sommer bedrängten mich
φίλοι δηλαδή; Γνωστοί πες καλύτερα – μου einige Freunde – was heißt Freunde? Be-
γίνανε φόρτωμα να ταξιδέψω κι εγώ μαζί kannte, trifft es wohl eher –, zusammen mit
τους στις σοσιαλιστικές χώρες [...] ihnen in die sozialistischen Länder zu rei-
sen […]
[bzw.]
[…] – was heißt eigentlich Freunde, eher
Bekannte –, mit ihnen zusammen in die
sozialistischen Ländern zu fahren […]
• Δηλαδή τι; Θα παντρευτούν; Η Γιούλιε Wie bitte? Sie wollten [= wollen] heiraten?
εξόρκιζε το γιο της να μην παντρευτεί, [...] Julie beschwor ihren Sohn, nicht zu heira-
ten, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΔΗΜΟΦΙΛΙΑ, η
δημοφιλία, η
zur unzutreffenden Verwendung des Begriffs:
a) [Λευτέρης Παπαδόπουλος, "Τα Νέα", 19.1.2004]:
Ακούω, συνεχώς, στα τηλεπαράθυρα, τη λέξη «δημοφιλία». Πενήντα χρόνια δημοσιο-
γράφος δεν τη διάβασα, δεν την έγραψα και δεν την άκουσα ποτέ! Για μένα αυτή η λέξη
– όπως και για τον Μπαμπινιώτη, τον Δρομπαράκη [Anm.: sic!] και το «Λεξικό της
κοινής νεοελληνικής» – δεν υπάρχει. (Υπάρχει, όμως, για τον Κριαρά και το «Μείζον
ελληνικό Λεξικό»). Επειδή, λοιπόν, τα πράγματα είναι μπερδεμένα, γιατί δεν παρατάμε
τη «δημοφιλία», που φέρνει στην «αστυφιλία», τη «λυκοφιλία», την «αιμοφιλία» και άλλα
συναφή, χάριν της καθιερωμένης λέξης «δημοτικότητα»; Ψιλά γράμματα, βέβαια...
b) [Α. Παππάς, Υπο-γλώσσια Β', S. 168]:
Ένας πολιτικός, καλλιτέχνης, κ.λπ. μπορεί να είναι πράγματι δημοφιλής, αλλά αυτό δεν
σημαίνει και ότι έχει "δημοφιλία". […] [...], αν υπήρχε η λέξη δημοφιλία/λαοφιλία, θα
έπρεπε να σημαίνει όχι εκείνον που τον εκτιμά ο δήμος/λαός, αλλά εκείνον ο οποίος
αγαπά ιδιαίτερα τον δήμο/λαό.
:ΔΙΑ
διά
1. διά ζώσης ° by word of mouth [° mündlich / in mündlicher Form)] [magenta.gr]
2. διά παντός ° für immer
:ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ, η
διαδικασία, η
= [u.a.:] der Vorgang / der Prozess [Euro-Wb] // die Prozedur [Pons] // der Ablauf
:ΔΙΑΘΕΣΗ, η
διάθεση, η
a) die Stimmung, die Lust, die Laune, die Verfassung:
• Μου ήρθε η διάθεση να ζωγραφίσω. ° Ich bekam [in diesem Moment (als ich den
Bleistift vom Boden aufhob)] Lust zu zeichnen.
• φτιάχνω τη διάθεση (σε κάποιον): s. Z 2
b) die Bereitschaft [iS von: Bereitwilligkeit]
c) στη διάθεση = zur Verfügung [haben, stehen etc.]
d) der Absatz, der Vertrieb:
• η διάθεση των προϊόντων ° der Vertrieb (der Absatz) [iS von: der Verkauf] der
[erzeugten] Produkte
e) die Zurverfügungstellung, die Bereitstellung:
• η διάθεση πρόσθετων δημόσιων πόρων ° die Zurverfügungstellung (die Bereit-
stellung) zusätzlicher öffentlicher Mittel [zB. zur Finanzierung der Pensionen]
2. φτιάχνω τη διάθεση (σε κάποιον):

[Anm.: im selben Sinne: φτιάχνω το κέφι (s. unter κέφι, το [Z 2])]
• προσπαθούσε να του φτιάξει τη διάθεση ° sie [...] versuchte, ihn aufzuheitern
[sc.ihren bedrückten Ehemann] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Το άρωμά του μου έφτιαξε τη διάθεση [...] ° Sein Duft [jener des Tees (= το τσάι)]
heiterte mich auf [...] [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Κάθε φορά της έφτιαχνε τη διάθεση. Και τη χειρότερη μέρα. ° Jedesmal bereitete er
ihr gute Laune. [sc. der Arzt, wenn er zur Visite ins Zimmer kam] Auch an den schlech-
testen Tagen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ, η
διακίνηση, η
1) der Verkehr [iS von: Bewegung, Transfer (von Kapital, Wirtschaftsgütern etc.)]:
• η ελεύθερη διακίνηση (των) κεφαλαίων ° der freie Kapitalverkehr [zB. innerhalb der
EG-Staaten seit 1990]
2) der Vertrieb / der Verkauf [einer Ware] / der Handel [mit einer Ware]:
• η διακίνηση ναρκωτικών ° der Drogenhandel
• Η διακίνηση του κρέατος γίνεται από δύο βασικούς πόλους: από τη μία πλευρά
βρίσκονται τα γνωστά παραδοσιακά κρεοπωλεία και από την άλλη πλευρά αρκετές
αλυσίδες σουπερμάρκετ που συνήθως πουλάνε τυποποιημένο και συσκευασμένο
κρέας. [aus einem Artikel in der Zeitung "Το Βήμα" v. 12.10.2003 über den Fleisch-
konsum in Griechenland*]
*) vgl. auch die Überschrift dieses Zeitungsartikels:
"Όλη η αλήθεια για το κρέας
Τι και πόσο καταναλώνουμε, ποιοι παράγουν και ποιοι διακινούν τα προϊόντα"
:ΔΙΑΚΙΝΩ
διακινώ (-είς)
1) vertreiben / verkaufen [eine Ware] / handeln [mit einer Ware]:
• οι ίδιοι [οι κρεοπώλες] διαφημίζουν [...] πως τα κρέατα που διακινούν είναι εγχώριας
παραγωγής *
• Αρκετές μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ [...] διακινούν πλέον και νωπό τυποποιημένο
κρέας ενώ οι βιομηχανίες που το τυποποιούν είναι η Θράκη ΑΕ και η Kreta Farm ΑΕ. *
*[aus einem Artikel in der Zeitung "Το Βήμα" v. 12.10.2003 über den Fleisch-
konsum in Griechenland]
2) befördern / transportieren:
• με το Μετρό θα διακινούνται καθημερινά περίπου 450.000 επιβάτες ° mit der [neuen]
Metro werden täglich ungefähr 450.000 Fahrgäste befördert (transportiert) werden
:ΔΙΑΚΡΙΝΩ
διακρίνω
[(gegebenenfalls) übersetzbar mit:] sehen können / ausnehmen können [zB. im Nebel]
:ΔΙΑΜΟΝΗ, η
διαμονή, η
Zum Bedeutungsunterschied διαμονή – παραμονή [Αναγνωστοπούλου, σ. 64]:
- διαμονή:
αναφέρεται συνήθως σε μόνιμη εγκατάσταση και διαβίωση σε συγκεκριμένο τόπο
- παραμονή:
αναφέρεται συνήθως σε προσωρινή εγκατάσταση και διαβίωση σε συγκεκριμένο τόπο
____
→ Merkhilfe:
διαμονή bezeichnet den dauerhaften Aufenthalt an einem bestimmten Ort
παραμονή (= προσωρινή εγκατάσταση και διαβίωση) bezeichnet dem temporären
(begrenzten) Aufenthalt an einem bestimmten Ort
:ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΩ
διαμορφώνω
1. [aktiv]: [u.a.:] gestalten – zB.:
• ήμουν αποφασισμένη να διαμορφώσω τη ζωή μου όπως εγώ την ήθελα ° ich [weibl.]
war entschlossen, mein Leben (so) zu gestalten (einzurichten), wie i c h es wollte
2. [passiv (= διαμορφώνομαι)]:
a) sich herausbilden, sich herauskristallisieren, Gestalt (Form / Kontur) annehmen
b) [weiters]:
• Το ημερήσιο πρόγραμμα διαμορφώνεται ως εξής: ... ° Der Tagesablauf [in unserem
Kindergarten] gestaltet sich folgendermaßen: … [DF+GF aus: Hueber-Kita]
• Το κόστος διαμορφώνεται ως εξής: ... ° Die Kosten [für einen Platz in unserem
Kindergarten] setzen sich wie folgt zusammen: … [DF+GF aus: Hueber-Kita]
:ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ, η
διαμόρφωση, η
1) die Entstehung:
• το στάδιο διαμόρφωσης (1892-1910) ° die Entstehungsphase [der psychoanalyti-
schen Bewegung] (1892-1910)
2) die Gestaltung / das Gestalten [als politische bzw. gesellschaftliche Aufgabe]
3) Sonstiges:
• Ύστερα από την αρνητική [...] εξέλιξη της απασχόλησης στην Ελλάδα το 1999 και τη
διαμόρφωση του ποσοστού ανεργίας σε 12,4% το τελευταίο τρίμηνο του ίδιου έτους, [...]
° Nach der negativen […] Entwicklung der Beschäftigung in Griechenland 1999 und der
Erreichung einer Arbeitslosenquote von 12,4% im dritten Quartal gleichen Jahres […]
[GF aus einem Bericht der "Τραπέζα της Ελλάδος", DF: Übersetzung in der "Athener Zeitung"]
:ΔΙΑΝΟΙΑ, η
διάνοια, η
ούτε κατά διάνοια:
• καμία από τις μετέπειτα εργασίες του δεν έφτασε ούτε κατά διάνοια τη δημοσιότητα
που είχε πάρει το "[...]" ° keine seiner späteren Arbeiten erlangte auch nur annähernd*
die Aufmerksamkeit von "[…(Titel seiner ersten Forschungsarbeit)]" [DF+GF aus: Menasse:
Vienna] *[alternative Übersetzungsmöglichkeit: auch nur im Entferntesten]

• Κι αυτό ενώ δεν ήταν γερμανόφιλος ούτε κατά διάνοια. ° Dabei war er [ein Brite] kein
Freund der Deutschen, beileibe nicht. [aber dennoch sympathisierte er mit dem deut-
schen Antisemitismus der Nazizeit] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΔΙΑΠΛΕΚΟΜΕΝΟΣ, -η, -ο
διαπλεκόμενος, -η, -ο (με)
= verwoben (mit) / verflochten (mit) [zB. religiöse Vorstellungen mit dem gesellschaftli-
chen Leben der Menschen]
:ΔΙΑΣΚΕΔΑΖΩ
διασκεδάζω
a) [transitiv]: zerstreuen [Zweifel, Befürchtungen etc.]:
• [...], was meine Gewissensbisse ein bisschen zerstreute. ° [...], πράγμα που διασκέ-
δαζε λίγο τις τύψεις μου.
b) [transitiv]: [jemanden] unterhalten:
• δεν με διασκεδάζουν οι ταινίες με βία ° Filme mit Gewalt(szenen) unterhalten mich
nicht
c) sich unterhalten, sich vergnügen [sc. mit reflexiver Bedeutung im Deutschen]:
• τα Σαββατοκύριακα βγαίνουμε έξω να διασκεδάσουμε ° an den Wochenenden gehen
wir aus, um uns zu unterhalten
• διασκεδάζω προκειμένου να λησμονήσω τη λύπη μου [Definition des Ausdrucks
"ξεδίνω" in einem griech. Wörterbuch] ° ich vergnüge mich, um meinen Kummer zu
vergessen [Eigenübersetzung]
2.1. διασκεδάζω + Akk. (in Umkehr zu: με διασκεδάζει ο/η/το ...) = sich amüsieren über
// Spaß haben an [usw.]
z.B.:
• Σκέφτηκε ότι αν ήταν εδώ ο Σιντ, μπορεί Sie dachte, wenn Sid hier wäre, hätten sie
και να διασκέδαζαν την κατάσταση. sich über diese Situation hier vielleicht
sogar amüsiert. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• [...], μια κι όλοι οι άλλοι της παρέας [...], denn alle anderen aus der Clique
ήξεραν καλά – και το διασκέδαζαν – πως wussten natürlich genau und amüsierten
ποτέ δεν πλήρωσε ο μπαρμπα-Τζωρτζ sich darüber, dass der alte George diese
αυτές τις πέντε λίρες fünf Pfund pro Woche nie bezahlte [die er
als Mietzahlung versprochen hatte]
• Ψάχνω πολύ απλά έναν άντρα που να Ich suche ganz einfach einen Mann, der
έχει φαντασία, να του αρέσει η συζήτηση, phantasievoll ist, gern gute Gespräche
να διασκεδάζει τη ζωή [...] führt, der Spaß am Leben hat [...]
• Όλοι τον κοιτάζουν με γελαστά Alle [Arbeiter] blicken mit lächelnden

πρόσωπα, όλοι δείχνουν να διασκεδάζουν Gesichtern zu ihm auf, allen scheint die
τη δουλειά. Arbeit Spaß zu machen.
2.2. το διασκεδάζω = ευθυμώ, ευχαριστιέμαι με κτ. [aus einem gr. Wörterbuch] // sich amüsie-
ren [Pons online]
π.χ.:
• Σ’ εσένα μπορεί να φαίνεται ταλαιπωρία, αλλά τα παιδιά το διασκεδάζουν αφάνταστα
όταν πέφτει χιόνι. [aus einem gr. Wörterbuch]
• Η Μαρία το διασκέδασε πολύ όταν έπλυνε μόνη της τα χέρια της. ° Maria [Kindergar-
tenkind] hatte großen Spaß daran, sich [heute] selbstständig die Hände zu waschen.
[DF+GF aus: Hueber-Kita]
• Και κοιτάξτε να το διασκεδάσετε. ° Und schaut, dass ihr ~Spaß habt. / Und schaut,
dass ihr euch ~gut unterhält. [in der Zeit, in der ihr zusammen Urlaub macht]
[Eigenübersetzung]
:ΔΙΑΣΚΕΨΗ, η
διάσκεψη, η
= die Konferenz / die Tagung:
• η διάσκεψη κορυφής ° die Gipfelkonferenz [Anm.: auch: η συνδιάσκεψη κορυφής]
• η Διάσκεψη για την Ασφάλεια και (τη) Συνεργασία στην Ευρώπη (ΔΑΣΕ) °
die Konferenz über Sicherheit und Zusammenarbeit in Europa (KSZE)
s. auch bedeutungsverwandte oder -gleiche Begriffe wie:

συνδιάσκεψη, η / συνεδρία, η / συνεδρίαση, η / συνέδριο, το / συνέλευση, η / σύνοδος, η
/ σύσκεψη, η
:ΔΙΑΣΤΗΜΑ, το
διάστημα, το
a) der [räumliche] Abstand:
• in einem Abstand von drei Metern ° σε διάστημα τριών μέτρων
b) (auch: το χρονικό διάστημα): der Zeitraum, das Intervall, der [zeitliche] Abstand:
• Στο διάστημα 1993-1996 [...] ° Im Zeitraum 1993-1996 …[lag die Exportquote des
Landes zwischen 22 und 24%]
• ανά διαστήματα 5 δευτερολέπτων ° in Abständen (in Intervallen) von 5 Sekunden
[zB. einen Knopf drücken]
c) der Weltraum
2. για κάποιο διάστημα / για ένα διάστημα:

• και για κάποιο διάστημα – μέρες ήταν ή βδομάδες – συζούσαν οι μεν με τους δε με
τρόπο παράξενο και διόλου ατάραχο ° und einige Zeit – Tage oder Wochen – führten
diese und jene [zuvor Genannten] ein seltsames, alles andere als ruhiges Leben zu-
sammen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Για ένα διάστημα ήλπιζα ότι [...] ° (Für) eine Zeitlang (Einige Zeit) hoffte ich, dass […]
[Eigenübersetzung]
3. κατά διαστήματα: s. unter κατά
:ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΩ
διασφαλίζω
= sicherstellen / gewährleisten / garantieren
:ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ, η
διασφάλιση, η
= die Sicherung [zB. des Friedens]
:ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟΣ, -τέα, -τέο

διατηρητέος, -τέα, -τέο
= unter Denkmalschutz [Pons online] / denkmalgeschützt [Eigenübersetzung]
π.χ.:
• η διατηρητέα παλιά πόλη ° die unter Denkmalschutz stehende (die denkmalge-
schützte) Altstadt
• κτίρια που έχουν κριθεί διατηρητέα ° Gebäude, die für denkmalgeschützt erklärt
wurden (die unter Denkmalschutz gestellt wurden)
• Το κτίσμα αυτό πρέπει να σωθεί. [...] Η Κοινότητα ζητά, δύο χρόνια τώρα, την ανα-
παλαίωση του κτιρίου και την παραχώρησή του για πνευματικό κέντρο, αλλά δεν έχει
πάρει απάντηση. Απάντηση δεν έχει πάρει ούτε στο αίτημά της να χαρακτηριστεί
διατηρητέο το πανέμορφο αυτό κτίσμα.
:ΔΙΑΤΥΠΩΝΩ
διατυπώνω
Zu den Verwendungsunterschieden (bzw. -gemeinsamkeiten) der Begriffe διατυπώνω
und εκφράζω: s. unter εκφράζω
:ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ, η
διατύπωση, η
1) die Formulierung
2) die Formalität
s. auch die Definition für "οι διατυπώσεις": οι τυπικές ενέργειες που απαιτούνται για τη
διεκπεραίωση κάποιας υποθέσεως [Χ. Ζαμπούνης: Savoir vivre, σ. 196]
:ΔΙΑΦΕΥΓΩ
διαφεύγω
1) entgehen:
a) διαφεύγω + Akk. * ° (einer Sache) entgehen / entkommen [sc.: von etwas (Negati-
vem) verschont bleiben]
*[s. ΛΜΠ: {…} το "διαφεύγω" συντάσσεται με αιτιατική (πβ. διαφεύγω τον
κίνδυνο, τη σύλληψη κ.λπ.)]
zB.:
• ο δράστης διέφυγε τη σύλληψη ° der Täter entging der Verhaftung [GF aus ΛΜΠ]
• διαφεύγω την τιμωρία ° der Strafe entgehen [GF aus ΛΜΠ]
b) διαφεύγει την προσοχή μου ** ° es entgeht meiner Aufmerksamkeit

**[s. ΛΜΠ: "διαφεύγει της προσοχής"; Λανθασμένη χρήση. Το σωστό: "διαφεύγει
την προσοχή" // ΛΚΝ: σε λόγια σύνταξη: "διαφεύγει της προσοχής μου"]
zB.:
• το γεγονός διέφυγε την προσοχή μου ° das Ereignis ist meiner Aufmerksamkeit ent-
gangen [GF aus ΛΜΠ]
c) μου διαφεύγει ... ° mir entgeht … [iS von: ich übersehe ... / ich nehme nicht wahr]
zB.:
• σας διαφεύγει μια λεπτομέρεια σημαντική ° es entgeht Ihnen (= Sie übersehen) ein
wichtiges Detail [GF aus ΛΜΠ]
• Όλα τα παρακολουθεί, τίποτε δεν του διαφεύγει. ° Er beobachtet alles, nichts entgeht
ihm. [GF aus ΛΚΝ]
• Εγώ είδα κάτι που εκείνου τού διέφυγε. ° Ich habe etwas gesehen, das i h m ent-
gangen ist.
2) fliehen / entkommen [iS von: fliehen]:

• οι ληστές διέφυγαν στο εξωτερικό ° die Räuber flohen ins Ausland [GF aus ΛΜΠ]
• Οι κρατούμενοι κατάφεραν να διαφύγουν. ° Den Gefangenen gelang es zu fliehen (zu

entkommen). [GF aus ΛΚΝ]
3) entweichen / austreten [Gase, Flüssigkeiten etc.]:

• διέφυγαν δηλητηριώδη αέρια ° giftige Gase sind entwichen (ausgetreten) [GF aus ΛΜΠ]
• διέφυγε ραδιενέργεια από τον πυρηνικό σταθμό ° aus dem Atomkraftwerk ist Radio-
aktivität entwichen (ausgetreten) [GF aus ΛΜΠ]
:ΔΙΑΦΟΡΟΣ, -η, -ο
διάφορος, -η, -ο
1. Grundbedeutung: verschieden, divers:
• για διάφορους λόγους ° aus verschiedenen (aus diversen) Gründen
2. διάφορα [hauptwörtlich]:
• [...] λέγοντάς του διάφορα και βάζοντας [...], man erzählte ihm alles mögliche [um
συνέχεια μπίρα στο ποτήρι του. ihn zu trösten] und goss ihm dauernd Bier
ein. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• αυτό τον πεισματάρη που αργότερα diesen Sturkopf [...], der später noch aller-
συνέχισε να λέει διάφορα lei von sich gab [= sagte]
• Κι άρχισαν τώρα οι άλλοι να τον ρωτάνε Die anderen stellten Archibald [wörtl.: ihm]
διάφορα. jetzt allerlei Fragen.
• [...], ούτε βέβαια η μεγάλη Ιουλία, [...], [...], noch [= auch nicht] bei der großen
που εδώ και κάτι φεγγάρια είχε αρχίσει να Ioulía, […], die seit einigen Monden dies
ψελλίζει τα διάφορα ... und das zu stammeln begonnen hatte.
[Anm.: τα διάφορα!]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // drei Punkte am Ende des
griech. Texts im Original]
:ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ, -ή, -ό
διαχρονικός, -ή, -ό
= zeitlos:
• Το έργο του Μάνου Χατζιδάκι είναι διαχρονικό, γιατί δε στηρίζεται σε θέματα που ο
χρόνος τα φθείρει και δε βασίζεται στη λογική της μόδας και των εκάστοτε επιθυμιών
ενός ακροατηρίου το οποίο ζητάει μόνο από τη μουσική την εύκολη και ανώδυνη φυγή
από την πραγματικότητα [...].
• η διαχρονική σημασία τους στην πορεία της ανθρωπότητας ° ihre [sc. der antiken
Texte] zeitlose Bedeutung im [Entwicklungs-]Verlauf der Menschheit
:ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ, η
διαχρονικότητα, η
= die Zeitlosigkeit:
• η διαχρονικότητα των κομματιών του Τσιτσάνη ° die Zeitlosigkeit der Stücke [= Lie-
der] von Tsitsanis
:ΔΙΑΧΥΤΟΣ, -η, -ο
διάχυτος, -η, -ο
• υπάρχει [...] μια διάχυτη θλίψη στα χαρακτηριστικά ° es ist [...] eine unbestimmte
Trauer in den Gesichtszügen [des jungen Mannes auf dem Foto] [GF+DF aus:
:ΔΙΑΨΕΥΔΩ
διαψεύδω
1) dementieren:
• Εκπρόσωπος του Ναυτικού διαψεύδει Ein Vertreter der Marine dementiert offizi-
επισήμως ότι ναυτικοί έχουν χάσει τη ζωή ell, dass Seeleute [bei dem Schiffsunglück]
τους. ums Leben gekommen sind (= seien).
• Το βρετανικό υπουργείο Άμυνας Das britische Verteidigungsministerium
διέψευσε κατηγορηματικά χθες ότι [...] dementierte gestern entschieden [die
Behauptung], dass [...]
2) widerlegen / Lügen strafen:
• Κι ύστερα μου λες ότι πολλά έμαθες στη Und dann willst du mir weismachen, dass
Γερμανία. Ο Δρ. Μάτσαντεκ σε διαψεύδει. du viel in Deutschland gelernt hättest. [sc.
dass du (Türke) dein umfassendes Allge-
meinwissen erst durch deinen Aufenthalt in
Deutschland erworben hättest] Dr. Mazan-
tek [der einen Vortrag über das gute Bil-
dungssystem der Türkei hielt] widerlegt
deine Worte.
Kalimerhaba]
• Καθημερινά αντιμετωπίζουμε γρίφους, Täglich stehen wir [= die Ärzte] [medizini-

περιπτώσεις δύσκολες που η πορεία τους schen] Rätseln gegenüber, schwierigen
μπορεί να διαψεύσει τις γνώσεις μας, να Fällen, deren Verlauf unser Wissen Lügen
ανατρέψει την καθιερωμένη θεραπεία. straft und die angewandte [wörtl.: übliche /
etablierte] Therapie auf den Kopf stellt.
• η εμφάνισή μου διέψευδε τα λόγια μου meine [äußere] Erscheinung strafte die
[= meine] Worte [sc. meine Behauptung]
Lügen [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΔΙΕΘΝΗΣ, -ής, -ές

διεθνής, -ής, -ές
= international
Deklination:
Maskulinum + Neutrum
Femininum
Nom. διεθνής διεθνές
Gen. διεθνούς διεθνούς
Akk. διεθνή διεθνές
Vok. διεθνή * διεθνές
Nom. διεθνείς διεθνή

Gen. διεθνών διεθνών
Akk. διεθνείς διεθνή
Vok. διεθνείς διεθνή
*) Laut den Wörterbüchern von Pons und Stavropoulos hätte im Vokativ

die weibliche Form διεθνής (!) zu heißen (a. A. Σακελλαρίου).
Neurolingo verzeichnet als Vokativ für die weibliche und für die männliche
Form jeweils zwei Varianten: διεθνή und διεθνής.
:ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ, η
διεργασία, η
= ~der Vorgang [zB.: Vorgänge im Körper, die eine bestimmte Krankheit auslösen;
Vorgänge im Bereich der Universitäten, die zu Streiks etc. führen könnten]
:ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ, η
διευθέτηση, η
1) die Beilegung:
• η διευθέτηση της διαφοράς ° die Beilegung des Streits
• η διευθέτηση της κρίσης ° die Beilegung der Krise
2) die Regelung [etc]:
• οι βέλτιστες θεσμικές διευθετήσεις για το μέλλον ° the best institutional arrangements
for the future ° die optimalen institutionellen Strukturen [des europäischen Flugver-
kehrsmanagements] für die Zukunft [GF, EF+DF aus einem Weißbuch der EU]
• τα μειονεκτήματα των σημερινών διευθετήσεων ° the shortcomings of the present

arrangements ° die Mängel des derzeitigen Systems [des europäischen Flugverkehrs-
managements] [GF, EF+DF aus einem Weißbuch der EU]
:ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ, η
διευκόλυνση, η
1) die Erleichterung
2) die Vergünstigung – zB.:
• η φορολογική διευκόλυνση ° die Steuervergünstigung [Euro-Wb; Pons online]
:ΔΙΚΑΖΩ
δικάζω
1.1) [jemanden] vor Gericht stellen / [jemandem] den Prozess machen // [bzw. passiv
auch:] vor Gericht kommen / vor Gericht stehen [etc.]:
a) [aktiv]:
• τη συλλαμβάνουν, τη δικάζουν και την καταδικάζουν σε θάνατο ° man verhaftet sie,
man stellt sie vor Gericht, und man verurteilt sie zum Tode
• Τον δίκασαν, τον αθώωσαν. ° Man stellte ihn vor Gericht und sprach ihn frei. [GF+DF
b) [passiv (= δικάζομαι)]:
• δικάστηκε και αθωώθηκε ° sie wurde vor Gericht gestellt (sie kam vor Gericht / sie
stand vor Gericht) und wurde freigesprochen
• Αύριο δικάζεται ο κατηγορούμενος για ληστεία. ° Morgen steht der Angeklagte wegen
Raubes vor Gericht. (Morgen wird dem Angeklagten wegen Raubes der Prozess ge-
macht. / Morgen muss sich der Angeklagte wegen Raubes vor Gericht verantworten.)
• ο φαρμακοποιός πρόκειται να δικαστεί για φόνο εξ αμελείας ° der Apotheker muss
sich wahrscheinlich wegen fahrlässiger Tötung vor Gericht verantworten [DF+GF aus:
Th. Bernhard: Der Stimmenimitator]
1.2) [eine Rechtssache] verhandeln:

• Welche Richter werden werden den Fall verhandeln? ° Ποιοι δικαστές θα δικάσουν
την υπόθεση;
• Der Fall wird morgen [gerichtlich] verhandelt werden. ° Η υπόθεση θα δικαστεί αύριο.
2.1) [intransitiv*]: richten, urteilen:

*[Anm.: ΛΜΠ verzeichnet jedoch keine intransitive Verwendung von "δικάζω".]
• (Die) Richter müssen unparteiisch urteilen. ° Οι δικαστές πρέπει να δικάζουν αμερό-
ληπτα. [GF aus ΛΚΝ]
2.2) [transitiv]: richten / urteilen (über = Akk.):

• Und wer bist du, dass du über mich richtest (urteilst)? [wörtl.: richten / urteilen wirst] °
Και ποιος είσαι εσύ που θα με δικάσεις; [GF aus ΛΚΝ]
3) [jemanden] verurteilen (= καταδικάζω):

• Δικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών. ° er wurde zu zwei Jahren Haft verurteilt [GF aus
ΛΚΝ]
:ΔΙΚΑΙΟ, το
δίκαιο, το
[Anm.: το δίκαιο ist zu unterscheiden von: το δίκιο * und von: το δικαίωμα !]
*[zur Unterscheidung s. unten (Z 2)]
1. Bedeutung: das Recht [iS von: Gesamtheit der Rechtsvorschriften] – z.B.:

• το εργατικό δίκαιο ° das Arbeitsrecht
• το εμπορικό δίκαιο ° das Handelsrecht
• το ποινικό δίκαιο ° das Strafrecht
2. Zur Unterscheidung der Begriffe δίκαιο und δίκιο [Καλιόρης: Ιριδισμοί, S 50]:
- το δίκαιο = το σωστό κατά το ηθικό ή κοινωνικό δέον ("δεν είναι δίκαιο να τον εγκατα-
λείψεις"), την έννοια της θεσμοθετημένης δικαιοσύνης ("το δίκαιο απαιτεί"), το σύνολο
των κανόνων δικαίου ("το Ναυτικό Δίκαιο", "η επιστήμη του Δικαίου")
- το δίκιο = το δικαίωμα που έχω ("θα διεκδικήσω το δίκιο μου"), η ορθότητα των όσων
υποστηρίζω ("είχα δίκιο που έλεγα ότι ..."), κάποτε δε και την ιδέα της δικαιοσύνης
(«Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα, το δίκιο και τη λευτεριά») – και ακρότητες όπως "το
Ναυτικό δίκιο" είναι τόσο σπάνιες όσο και εκφράσεις του τύπου "με πνίγει το δίκαιό
μου", "δεν έχεις δίκαιο" κ.λπ.
:ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΑ, η
δικαιολογία, η
• Δε μου ήρθε καλύτερη δικαιολογία εκείνη τη στιγμή. ° Eine bessere Ausrede [für mein
Zuspätkommen] fiel mir in jenem Moment nicht ein. [als zu sagen, der vorangegangene
Kursunterricht hätte etwas länger als üblich gedauert (während ich in Wirklichkeit zu
spät von zu Hause weggegangen war)]
[Anm.: Der Ausdruck "δικαιολογία" wird hier also unzweifelhaft für etwas
verwendet, das man zum Verbergen der wahren Ursache ("για συγκάλυψη
της αληθινής αιτίας" {Pons}) behauptet, somit in der Bedeutung "Ausrede".]
• όσες δικαιολογίες κι αν βρουν ° egal, wie viele Ausflüchte sie auch finden [sie werden
(dennoch) immer mit ihrem Ich konfrontiert sein] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΔΙΚΑΙΩΜΑ, το
δικαίωμα, το
[Anm.: το δικαίωμα ist zu unterscheiden von: το δίκαιο und von: το δίκιο !]
1. Grundbedeutung: das Recht [iS von: der Rechtsanspruch, die Berechtigung]:

• Το δικαίωμα παραγράφεται [...]. ° Das Recht (Der Rechtsanspruch) verjährt ...[nach
fünf Jahren].
• το δικαίωμα (της) απεργίας ° das Streikrecht
• το δικαίωμα της ζωής // το δικαίωμα στη ζωή ° das Recht auf Leben
• Είναι δικαίωμά σου να [...] ° Es ist dein gutes Recht, dass ... [du andere Gedichte für
bedeutsam hältst als ich]
2. δίνω δικαίωμα ° ~(begründeten) Anlass [für Kritik, Spott usw.] geben/liefern

z.B.:
• [...], αλλά ο Πανούσης ΔΕΝ κάνει σάτιρα, απλά καταντάει κουραστικός. [...] Στην
περίπτωση Νταλάρα-Πανούση, δεν έχει ανάγκη ο Νταλάρας την ψευτοσάτιρα του
Πανούση για να προβληθεί, για να τον θυμηθεί ο κόσμος. Άσε που δεν έχει δώσει και
κανένα δικαίωμα. Αυτά αγαπητέ μου φίλε. *
• Κανείς δεν αμφισβητεί το ταλέντο του Νταλάρα. Ο Πανούσης δεν σατιρίζει τη λαμπρή
καριέρα του, αλλά την προσωπικότητά του. Το γεγονός ότι σου αρέσει πολύ ο
Νταλάρας σε κάνει να μην βλέπεις τα πράγματα αντικειμενικά. [...] Ας είμαστε
αντικειμενικοί, ο Νταλάρας δίνει δικαιώματα για να τον σατιρίζουν - απο τη στιγμή που
δεν έχει αφήσει εκπομπή για εκπομπή που να μην εμφανίζεται, αλλά και από τις
δηλώσεις του. Καλά τα λέει ο Τζιμάκος! *
*[Anm: Es handelt sich um Auszüge aus zwei aufeinanderfolgenden Blog-
Beiträgen betreffend die Auseinandersetzung Dalaras – Panousis]
• "για χατίρι σου δεν μπαίνω σε κυκλώματα / και στη φτώχεια μου δε δίνω δικαιώματα"
[Κ. Κινδύνης: τραγούδι "Ό,τι έχω και δεν έχω"]
:ΔΙΚΑΙΩΝΩ
δικαιώνω
• δικαίωσαν τη φήμη τους ° sie wurden ihrem [guten] Ruf gerecht [sc. die berühmten
Fußballspieler; indem sie in den letzten Spielen viele Tore schossen] [Eigenübersetzung]
• Εκεί δικαιωνόταν. ° Dort kam es [das Kind] zu seinem Recht. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Το γερμανικό σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων δικαιώθηκε στο παρελθόν. °

Das deutsche System der sozialen Sicherung hat sich in der Vergangenheit bewährt.
[bzw. ebenso]:
• Το υπάρχον σύστημα έχει δικαιωθεί στο παρελθόν, [...] ° Das [in Deutschland] vor-
handene Sozialsystem [GF: das vorhandene System] hat sich in der Vergangenheit
bewährt, […] [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Τούτη η φράση [...] μου φαινότανε τώρα δικαιωμένη από τα πράματα. ° Jetzt schien
er [mir] durch die Tatsachen bestätigt. [sc. dieser Satz (den mein Kamerad früher als
Behauptung geäußert und den ich damals vehement bestritten hatte)] [GF+DF aus:
:ΔΙΚΑΙΩΣΗ, η
δικαίωση, η
[praktikable Übersetzungsmöglichkeiten eventuell]:
1) die Bestätigung [zB. eines Verdachts] / das Recht-gehabt-Haben – zB.:
• δακρυσμένος μπρος στη δικαίωση των υποψιών του [Χ. Χονδρογιάννη: Είναι που δε χωρώ σε
ξένα όνειρα, σ. 106]
• vgl.auch:
Όλο με κατηγορούσε ότι δεν διαβάζω. Του την έφερα όμως. Πήρα 20 στη Φυσική και
τώρα δεν μπορεί να πει τίποτα. [Beispielssatz zur Erläuterung der Phrase "σου/του την
έφερα!", die unter den Überschriften "Ικανοποίηση" → "Μετά από δικαίωση") verzeich-
net ist] [Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, σ. 106]
2) ~das Sich-Lohnen / Sich-Auszahlen [zB. von Bemühungen] – zB.:

• Αποφάσισα να τους το ανακοινώσω για να τους δώσω τις πρώτες αποδείξεις
δικαίωσης των προσπαθειών μου. ° Ich beschloss, es ihnen [= meinen Eltern] mitzu-
teilen [sc. den Umstand, dass ich in der Firma befördert wurde], um ihnen die ersten
Beweise dafür zu geben, dass sich meine [Karriere-]Bemühungen ~gelohnt (~ausge-
zahlt) hatten. [GF: Χ. Χονδρογιάννη: Είναι που δε χωρώ σε ξένα όνειρα, σ. 125 / DF: Eigenübersetzung]
:ΔΙΚΗ, η
δίκη, η
περνώ (κάποιον) από δίκη:
• [...] και να με περάσουν κι από δίκη ° [...], dass sie mich vor ein Gericht stellen
:ΔΙΚΙΟ, το
δίκιο, το
[Anm.: το δίκιο ist zu unterscheiden von: το δίκαιο * und von: το δικαίωμα !]
*[zur Unterscheidung s. unter δίκαιο, το (Z 2)]
1. Grundbedeutung: das Recht [iS von: der Gerechtigkeit entsprechend; Recht im Ge-
gensatz zu Unrecht; die Richtigkeit darstellend]
zB.:
• έχεις δίκιο ° du hast Recht (alternativ: du hast recht)
• Ο Πέτρος τής δίνει δίκιο. ° Petros gibt ihr Recht (alternativ: gibt ihr recht). [iS von: er
stimmt ihrer Meinung zu]
2. με το δίκιο μου ° mit Recht (zu Recht) [iS von: gerechtfertigt] / mit gutem Grund:
• με το δίκιο τους ° mit Recht (zu Recht) [kritisieren sie den Gesetzesentwurf]
• έτσι υποθέταν όλοι και με το δίκιο τους ° so [= das] nahmen sie alle mit gutem Grund
an [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
3. με πνίγει το δίκιο (μου): όταν αδικείται κάποιος και δεν μπορεί να αντιδράσει [ΛΚΝ] //
για δικαιολογημένη αγανάκτηση [ΛΜΠ ] – π.χ.:
• φωνάζω, γιατί με πνίγει το δίκιο (μου) [ΛΜΠ]
:ΔΙΚΟΠΟΣ, -η, -ο
δίκοπος, -η, -ο
δίκοπο μαχαίρι: κάτι το δύσκολο, το προβληματικό, το επικίνδυνο· ένα επικίνδυνο
δίλημμα [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Είναι δίκοπο μαχαίρι για μένα να πάρω τώρα μια απόφαση. (= Όποια απόφαση και αν
πάρω, θα μου φέρει μεγάλα μειονεκτήματα που δεν θέλω.) [ΛΔΗ]
• Είναι δίκοπο μαχαίρι η φιλία της. (= προβληματική, δύσκολη) [ΛΔΗ]
:ΔΙΚΟΣ, -ή, -ό
δικός, -ή, -ό
1. [allgemein]: ο δικός μου (η δική μου / το δικό μου):
• Τη ρώτησα για τη ζωή της σ’ αυτό το μεγάλο σπίτι, υπονοώντας τη δική της μοναξιά. °
° Ich fragte sie nach ihrem Leben in diesem großen Haus, auf ihre eigene Einsamkeit
anspielend. [nachdem sie mich zuvor nach meiner Einsamkeit gefragt hatte]
2. ένας δικός μου (σου, ...) / μια δική μου (σου, ...) / ένα δικό μου (σου, ...):
• Εξ άλλου διέθετε μια δικιά του όσφρηση ή ακοή αν επρόκειτο να φανεί γυναίκα στον
ορίζοντα, [...] ° Er [dieser Mann] besaß außerdem einen besonderen Geruchssinn oder
ein eigenes Gehör dafür, dass eine Frau irgendwo in der Ferne auftauchen würde; […]
3.1. το δικό μου (σου, ...) [bzw.] τα δικά μου (σου, ...):
το δικό μου (ενν. θέλημα): οι επιθυμίες μου, αυτό που εγώ θέλω [ΛΜΠ]
• θέλω πάντα να γίνεται / να περνάει / να κάνω το δικό μου [ΛΜΠ]
• ας γίνει το δικό σας ° meinetwegen, wir machen, was ihr für richtig haltet [sc.: eurem
Wunsch entsprechend, möge der Leichnam eures Vaters obduziert werden, auch wenn
ich das nicht für sinnvoll erachte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Επέτρεψε σε μια γριούλα να κάνει τα δικά της. Είμαι ιδιότροπη, ξέρεις. ° Now, now,
you have to allow an old lady to have her way. I'm eccentric, you know. [Anm.: to have
one's way = seinen Willen bekommen, seinen Willen durchsetzen / if I had my way =
wenn es nach mir ginge] ° Nun, Sie müssen einer alten, kranken Frau wie mir schon
ein paar Eigenheiten* verzeihen. Ich bin nun mal ein wenig exzentrisch. [Ton] [bzw.] Sie
müssen einer alten Dame ihre kleinen Unarten* zugestehen. Ich bin exzentrisch. [Unter-
titel] [Reaktion der alten Dame auf die Klage ihrer Haushaltshilfe, dass sie für jeden
Artikel einzeln zum Einkaufen geschickt werde, anstatt alles gemeinsam besorgen zu
können] *[alternativ (wohl näher am englischen Original): ihren eigenen Willen, ihren
Eigensinn etc.] [GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
3.2. τα δικά μου (σου, ...):

• Αυτή που δεν μιλούσε πολύ-πολύ σε κανέναν για τα δικά της, ένοιωθε μια ακατανίκητη
σχεδόν ανάγκη ν’ ανοίξει τώρα την καρδιά της στον Πακαλάκου. ° Sie, die mit nieman-
dem allzuviel über ihre eigenen Angelegenheiten sprach, sie spürte jetzt ein fast unwi-
derstehliches Bedürfnis, Pakalákou ihr Herz auszuschütten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ήσασταν απορροφημένος στα δικά σας. Γι’ αυτό δεν ακούσατε τίποτα. ° Sie [männl.]
waren von Ihren eigenen Angelegenheiten in Beschlag genommen. Deshalb haben Sie
nichts gehört [von dem, was mir auf meiner Reise widerfahren ist]. [GF+DF aus: Τριαντα-
φύλλου: Εργοστάσιο]
4. και στα δικά σου/σας! :

ευχή από εγγάμους σε αγάμους να συνάψουν και αυτοί γάμο [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Άντε και στα δικά σας. – Αυτό λέω και εγώ. [Ton: Αυτό λέω κι εγώ, μητέρα.] Μόλις το
επιτρέψουν οι συνθήκες. ° May your time come, too! [Äußerung einer Frau (aus Anlass
der Heirat einer ihrer Töchter) zu dem Mann, der bereits seit längerer Zeit mit einer ihrer
anderen Töchter verlobt ist (die gerade das Zimmer verlässt)] – [Reaktion des ange-
sprochenen Mannes (also des künftigen Schwiegersohns):] That's my wish, too. As
soon as [financial] things get better.
[GF (Ton und Untertitel) + EF (Untertitel) aus dem Film "Διακοπές στο Βιετνάμ"]
5. οι δικοί μου ° [u.a.:] meine Eltern – z.B.:
• σε λίγο θα φύγω με τους δικούς μου ° ich fahre gleich mit meinen Eltern weg
[Anm.: vgl. die zweite griechische Übersetzung derselben deutschen Passage:
φεύγω αμέσως με τους γονείς μου]
6.1. (κάποιος / κάποια) είναι δικός μου (δική μου):

• κάποια πρώτα μου ξαδέρφια, που είναι και πολύ-πολύ δικά μου, σαν αδέρφια μου °
ein (bestimmter) Cousin und eine bestimmte Cousine (ersten Grades) von mir, die mir
sehr sehr nahestehen (mit denen ich ein sehr sehr enges Verhältnis habe / mit denen
ich mich sehr sehr verbunden fühle), (so) als ob sie meine Geschwister wären [gemeint
sind die beiden Kinder (Αντώνης und Σοφία) des Onkels der Ich-Erzählerin] [GF aus:
Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs / DF: Eigenübersetzung]
[im selben Sinne]:

6.2. κάνω (κάποιον / κάποια) δικό μου (δική μου):
• [...] με το γαμπρό της το Γρηγόρη, καθώς αυτόν ποτέ της, σ’ αυτά τα δύο και πλέον
χρόνια που πέρασαν, δεν μπόρεσε να τον κάνει δικό της. Ίσως γιατί δεν το ήθελε η ίδια!
Ίσως, όμως, γιατί και ο ίδιος ο Γρηγόρης δεν το επεδίωκε, [...]. ° […] mit ihrem Schwie-
gersohn Grigoris, da sie zu ihm in diesen mehr als zwei Jahren, die [seit seiner Heirat
mit ihrer Tochter] vergangen waren, niemals ein enges Verhältnis (ein Naheverhältnis /
eine Bindung) aufbauen konnte. Vielleicht, weil sie es selbst nicht wollte! Vielleicht aber,
weil es auch Grigoris selbst nicht anstrebte, […] [GF aus: Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα
ΑΤΜs / DF: Eigenübersetzung]
7. δική – δικιά:
Vgl. dazu Μάνεσης, S. 63 f.:
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. [...] "δική του" (αντί "δικιά του"), [...]
:ΔΙΜΟΥΤΣΟΥΝΗ, η
διμούτσουνη, η
πιστόλι με δύο κάννες [ΛΓΙΟ] [s. auch die Zeichnung in: Ηλ. Πετρόπουλος: Ρεμπέτικα
τραγούδια, σ. 96]
π.χ.:
• "πώς να σηκώσει χέρια / διμούτσουνη, μπεγλέρια" [Λευτέρης Παπαδόπουλος: τραγούδι
"Ο Νώντας"]
:ΔΙΝΩ
δίνω
Übersicht:
1. Zur Rechtschreibung
2. a) του δίνω
[bzw.] b) του ’δωσε / του ’δωκε
[bzw.] c) δίνε του
3.1. δώσ’ του // δώστε του
3.2. δώσ’ του και [bzw.] και δώσ’ του
4. a) δώσ’ τα
[bzw.] b) δώσ’ τα όλα μεγάλε!
5. του δίνω μια (μία)
6. (κάτι) δίνει και παίρνει
7.1. μου τη δίνει
7.2. μου τη δίνει (κάτι) στα νεύρα
8. δίνω δικαίωμα: s. unter δικαίωμα, το

9. δίνω ρέστα: s. unter ρέστα, τα (Z 2)
1. Zur Rechtschreibung:
Η ρίζα "δο"
- γράφεται με "ω" στον ενεργητικό αόριστο ("έδωσα") και στους χρόνους που γίνονται
από το θέμα του ("έδωσα", "δώσω", "δώσε")·
- ενώ γράφεται με "ο" στον παθητικό αόριστο ("δόθηκα") και παρακείμενο ("έχω δοθεί"),
και σε όλα τα παράγωγα ("δοσμένος", "δόση", δοσοληψία" κ.λπ.).
[Μ. Τριανταφυλλίδης, Νεοελληνική Γραμματική, zitiert in: Καρζής: Τα σωστά
ελληνικά, S 160, der jedoch auch die Formen "έδοσα", "θα δόσω" usw. mit
näherer Begründung als akzeptabel qualifiziert.]
2. a) του δίνω: αναχωρώ, φεύγω [εμφαντικά] [ΛΔΗ] – π.χ.:

• Την άλλη μέρα του ’δωσε για το βουνό. [ΛΔΗ]
• Δίνε του! [ΛΔΗ]
[bzw.]
b) του ’δωσε / του ’δωκε: φράση για κάποιον που αναχώρησε γρήγορα [Νατσ., σ. 147]
[bzw.]
c) δίνε του ° φύγε (όταν θέλουμε να διώξουμε κάποιον, του λέμε: "δίνε του")
[Νατσ., σ.147]
π.χ.:
• Να του δίνουμε. ° Let's get out of here. ° Verschwinden wir [von hier (aus diesem
fremden Garten)]. [bevor uns jemand entdeckt/erwischt] [GF, DF (jeweils Untertitel) + EF (Ton
und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• Άρνολντ. Έξω! Δίνε του! ° Arnold. Out! Beat it!* ° Arnold. Raus! [aus meinem
Garten] Verschwinde! **
• Μπορείς να του δίνεις κι εσύ, Άρνολντ. Μάζεψε τις εφημερίδες σου και φύγε. ° And
you can beat it too, Arnold.* Just pick up your papers and go. ° Und du kannst auch
[wie soeben Barney] verduften, Arnold [= Zeitungsausträger]. Nimm deine Zeitungen
und geh. **
*[Anm.: to beat it = sich verdrücken, verduften (Leo) / die Beine unter die Arme
nehmen (Pons) {bzw.} beat it! = hau ab! (Pons)]
**[GF, DF (jeweils Untertitel) + EF (Ton und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
3.1. δώσ’ του ([bzw.] δώστου) // δώστε του:

προτρεπτικό επιφώνημα που σημαίνει: εμπρός! / άρχισε (αρχίστε, ας αρχίσουμε) / ή:
συνέχισε (συνεχίστε, ας συνεχίσουμε) [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Δώστε του, μωρέ! [σε χορούς / σημαίνει: αρχίστε (ή ας αρχίσουμε) ή και συνεχίστε (ή
ας συνεχίσουμε) τον χορό] [ΛΔΗ]
• Δώσ’ του! [= άρχισε να παίζεις (για να αρχίσει να παίζει κάποιος ένα μουσικό όργανο)]
[ΛΔΗ]
• Δώσ’ του. ° Go for it. ° Leg los. [Untertitel] [bzw.] Na dann fang schon an. [Ton] [Auf-
forderung, mit dem Spiel am Flipperautomaten zu beginnen]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus dem Film "Angeklagt"]
• Δώσ’ του! [σε καυγάδες / σημαίνει: δώσ’ του ξύλο ή: ρίξου του, όρμησε πάνω του κτλ.]
[ΛΔΗ]
• Δώσ’ του κι άλλο, τον Βούλγαρο! Δώσ’ του, τον προδότη! ° Gib's ihm, dem Bulgaren!
Gib's dem Verräter! [sc.: Prügle ihn!] [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
3.2. δώσ’ του και [bzw.] και δώσ’ του ([bzw.] δώστου):
επίρρημα που σημαίνει: εξακολουθητικά, συνεχώς, επανειλημμένα [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Του είπε να σταματήσει να την πειράζει, ---
αλλ’ αυτός δώσ’ του και την πείραζε [δηλ.
εξακολουθούσε να την πειράζει] [ΛΔΗ]
• [...] και άρχισε να κλαίει. [...] Το ήπιε [...] und begann zu weinen. [...] Sie trank
[δηλ.: το τρίτο ποτηράκι] χωρίς αντίρρηση. [es] ohne Widerrede. Und schluchzte
Και δώστου να κλαίει. weiter. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Και δώστου, λέει, να πίνει ο Πέπας και Und weiter ging es mit der Trinkerei und
δώστου να χτυπιέται. der Jammerei [seitens Pepas'].
• Και δώσ’ του και χόρευε. Δώσ’ του και Und weiter ging sein Tanz [sc. jener des
τρέκλιζε. halbverrückten alten Mannes], und weiter
stolperte er [bei diesem Tanz] voran [= vor-
wärts].
• Και δώστου γέλια, και δώστου καρπαζές. Und los ging es mit Ohrfeigen und Geläch-
ter [GF: Gelächter und Ohrfeigen] [für bzw.
über den einfältigen Soldaten, der das Ge-
spött der Offiziere war].
• Δώστου λοιπόν να μας λέει ο Πέπας και Pepas redete, trank und weinte in einem
δώστου να πίνει και να κλαίει. fort. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Και δώστου κι έτρεχε το δάκρυο στα Wieder flossen [wie schon vorher] Tränen
πρόσωπα. über alle Gesichter.
• Η παγωνιά τρυπούσε τα κόκκαλα, κι Es war so kalt, dass die Knochen

αυτός δώστου να σαπουνίζει τον λαιμό και knackten, er aber seifte unverdrossen Hals
τα μπράτσα του με μια πράσινη πλάκα, [...] und Arme mit einem Stück grüner Seife
ein, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. a) δώσ’ τα: χρησιμοποιείται ως προτροπή/ειρωνεία κάποιου που κάνει τις παρακάτω

ενέργειες: χορεύει, βήχει, φτύνει [ΑΓΝ, σ. 172]
[bzw.]
b) δώσ’ τα όλα μεγάλε! : προχώρα και είμαι μαζί σου [ΑΓΝ, σ. 172]
5. του δίνω μια (μία):

[s. dazu (Erläuterung + Beispiele) ΛΔΗ, S. 227 f.]
weitere BSe:
• Τότε της έδωσε μία. Da hatte er ihr [= der Frau] eine runter-
gehauen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• περνώντας από το κρεβάτι του τού έδωσε sie schlug ihm im Vorbeigehen [an seinem
μία στο στόμα με την ανάστροφη του Bett] mit der flachen Hand auf den Mund
χεριού της [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Και του δίνει μια ο δεκανέας και τον Der Korporal zog ihm eins über und stieß
σπρώχνει. Με το σπρώξιμο, του πέφτουν ihn. Durch den Stoß fielen ihm Feuerzeug
και αναπτήρας και πακέτο. und Zigaretten hin. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Αν το ξαναδώ εκείνο εκεί, θα του δώσω Wenn ich den wieder erwische [sc.: diesen
μια με την πίπα και θα το ξαπλώσω κάτω! Vogel am Baum], versetze ich ihm einen
Hieb mit der Pfeife und lege ihn um!
• του έδωσα μια δυνατή με τον αγκώνα μου ich ~haute ihm mit dem Ellbogen ~eine
στα πλευρά του Feste in seine Rippen (hinein)
[Eigenübersetzung]
• σαν τη γελάδα που γεμίζει μια καρδάρα wie bei einer [= wie eine] Kuh, die zuerst
γάλα κι ύστερα του δίνει μια με το ποδάρι den Melkkübel voll Milch füllt und ihm dann
και το αναποδογυρίζει einen Tritt gibt und alles umwirft
[Anm.: μια καρδάρα – aber: του δίνει und [bzw.]
το αναποδογυρίζει (offensichtlich bezogen
wie bei einer [= wie eine] Kuh, die erst
auf "το γάλα")]
einen Melkkübel mit Milch füllt und ihn
dann mit einem Tritt wieder umwirft
• Η πόρτα [του διαμερίσματος] έχει ένα Θα του δώσεις μια και θα το σπάσεις.
τζαμάκι. Θα του δώσεις μια και θα το [Anleitung zum Eindringen in eine fremde
σπάσεις. Wohnung] [Κ. Πρετεντέρης: Θεατρικά, σ. 204]
• και συγχυσμένη έδωσε μια με το χέρι της und [sie] gab dem Fenster empört [über
στο παράθυρο das, was sie dahinter sah] einen Stoß
6. (κάτι) δίνει και παίρνει:

επικρατεί σε μεγάλο βαθμό, του γίνεται υπερβολική χρήση [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Το λαθρεμπόριο έδινε κι έπαιρνε στην κατοχή. [ΛΔΗ]
• Το κάπνισμα δίνει και παίρνει στον στρατό. [ΛΔΗ]
• Τα ραβασάκια δίνανε και παίρνανε στο σχολείο. [ΛΔΗ]
• Οι συζητήσεις δίνουν και παίρνουν. = γίνονται πολλές και συχνές συζητήσεις [Εμμ.]
weitere BSe:
• Οι συμβουλές έδιναν κι έπαιρναν. Ein Rat[schlag] folgte dem nächsten.
• Και το "αυτού" δίνει και παίρνει. Besonders das "dadort" [sc. die Verwen-
dung des Wortes "αυτού" / "dadort" anstel-
le von "εδώ" / "da"], das ist bei denen [ge-
meint: bei der Bevölkerung auf der Pelo-
ponnes] gang und gäbe.
• Είχαν και μια περίεργη, λίγο αστεία Auch hatten die Menschen hier [in dieser
προφορά, όπου τα υποκοριστικά έδιναν κι Region] eine merkwürdige, ein bisschen
έπαιρναν, κυρίως στα γυναικεία ονόματα. komische Aussprache und sparten nicht an
Verniedlichungsformen, vor allem bei den
weiblichen Vornamen.
7.1. μου τη δίνει:

a) μου αρέσει υπερβολικά [ΛΜΠ] – π.χ.:
• Μου τη δίνει αυτή η μουσική! Με φτειάχνει! [ΛΜΠ]
• Τελευταία μου την έχει δώσει το ρούμι με κόκα κόλα. ° In letzter Zeit stehe ich total
auf Rum-Cola. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Υπήρχε αυτό το τραγούδι στην τηλεόραση, ένα βίντεοκλίπ. [...] Της την έδινε. ° Es
gab diesen Song im Fernsehen, als Videoclip. […] Da stand sie [= Nina] total drauf.
[GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ // Anm.: βίντεοκλίπ, also zwei Betonungszeichen]
b) με εκνευρίζει [ΛΜΠ] – π.χ.:

• μου τη δίνει η φάτσα του [ΛΜΠ]
c) τρελαίνομαι [ΛΜΠ] – π.χ.:

• από την πολλή στενοχώρια τού την έδωσε και δεν ήξερε τι έλεγε [ΛΜΠ]
• [Α:] Πρέπει να συνέλθεις. Σου την έχει δώσει. – [Β:] Να συνέλθω; – [Α:] Ναι. – [Β:] Μου
την έχει δώσει; – [Α:] Ναι. ° [A:] […] du musst jetzt [nach der Trennung] mit dir selbst
wieder klarkommen. Du bist ja ganz verstört, bitte. – [B:] Ich muss mit mir selber klar-
kommen [findest du also]? – [A:] Ja. – [B:] Ich bin ganz verstört [findest du also]? – [A:]
Ja. [DF + GF (Untertitel) aus dem Film "Antares"]
7.2. μου τη δίνει (κάτι) στα νεύρα ° με εκνευρίζει (κάτι) [ΛΜΠ]

π.χ.:
• μου τη δίνει στα νεύρα αυτός ο θόρυβος [ΛΜΠ]
• Η καινούργια άρρωστη τής την έδινε στα νεύρα. ° Die neue Kranke [sc. neue Patien-
tin] [die jetzt neben ihr im Spitalszimmer lag] ging ihr auf die Nerven.
[GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ // Anm.: Betonungszeichen am Wort "της" im Original.]
:ΔΙΟΛΟΥ
διόλου
• Ο Ναζίμ Χικμέτ, δεν ήταν διόλου αυτό Nazim Hikmet ist [richtig: war] keineswegs
που αποκαλούμε "διανοούμενος". das, was wir einen "Intellektuellen"
nennen.
[GF+DF aus einem Text von Γιάννης Ρίτσος (in
"Kalimerhaba")]
• σε περιόδους διόλου ακύμαντες και in keineswegs windstillen oder [richtig: und]

ασκίαστες sonnigen Zeitläuften [iS von: in (politisch-
gesellschaftlich) keineswegs friedlichen
Zeiten] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• και για κάποιο διάστημα – μέρες ήταν ή und einige Zeit – Tage oder Wochen –
βδομάδες – συζούσαν οι μεν με τους δε με führten diese und jene [zuvor Genannten]
τρόπο παράξενο και διόλου ατάραχο ein seltsames, alles andere als ruhiges
Leben zusammen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Οι νέοι [...] κοιταχτήκανε. Χωρίς διόλου Die jungen Leute […] sahen sich an. Ohne
μίσος τώρα. jeglichen Hass jetzt.
Kalimerhaba]
• Απότομα, χωρίς διόλου να κοιτάξει το Plötzlich, ohne dem Soldaten auch nur ins
φαντάρο κατά πρόσωπο, του πέταξε στα Gesicht zu sehen, warf er ihm die Militär-
χέρια τη στολή. uniform in die Arme.
Kalimerhaba]
:ΔΙΟΤΙ
διότι
Zum Verhältnis der Ausdrücke "διότι" und "γιατί" vgl. Μάνεσης, S. 63:
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. [...] "διότι" (αντί του "γιατί" που χρησιμοποιείται μεν
και ως αιτιολογικό, αλλά βασικά είναι ερωτηματικό μόριο και ενδέχεται να προκαλέσει
ενίοτε ασάφειες), [...]
:ΔΙΠΛΑ, η (= δίπλα, η)
δίπλα, η
• οι ρυτίδες και οι δίπλες της ° die Falten [in ihrem Gesicht] und die Wülste [an ihrem
Hals] [sc. jenem der alten und dicken Frau]
:ΔΙΠΛΕΣ, οι (= διπλές, οι)

διπλές, οι
στο τάβλι και σε άλλα τυχερά παιχνίδια με ζάρια, όταν και τα δύο ζάρια που ρίχνει ο
παίχτης έχουν τον αριθμό δύο // δυάρες [ΛΚΝ]
:ΔΙΠΛΟΣ, -ή, -ό
διπλός, -ή, -ό
• ήταν διπλός απ’ τα πολλά ρούχα που φορούσε ° [er] wirkte durch die vielen Klei-
dungsstücke, in die er eingepackt war, doppelt so dick [wie er wirklich war] [GF+DF aus:
• δεν καθόταν εντελώς στο χώμα αλλά πάνω σ’ ένα διπλό κομμάτι μουσαμά, που το
άνοιξε και το μοιράστηκε πρόθυμα μαζί της ° er saß nicht direkt auf der Erde, sondern
auf einem zusammengelegten Stück Wachstuch, das er bereitwillig auseinanderfaltete,
damit sie [= die Frau] sich neben ihn setzen konnte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΔΙΠΛΟΤΥΠΙΑ, η [bzw.] :ΔΙΠΛΟΜΟΡΦΙΑ, η

διπλοτυπία, η [bzw.] διπλομορφία, η
s. dazu unter πολυτυπία / πολυμορφία, η
:ΔΙΠΛΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
διπλωμένος, -η, -ο
s. unter διπλώνω (insbesondere Z 2.2)
:ΔΙΠΛΩΝΩ
διπλώνω
1) [in Zusammenhang mit Papier oder Kleidungsstücken]: falten / zusammenfalten /
zusammenlegen:
• Δίπλωσε την εφημερίδα που την είχε Er faltete (Er legte) die Zeitung zusammen,
διαβάσει σχεδόν ολόκληρη. die er fast zur Gänze gelesen hatte.
• διπλώνω την πυτζάμα του ich falte (lege) sein Pyjama zusammen
• διπλώνω τα ρούχα die Wäsche [nach dem Waschen bzw.
Trocknen] zusammenlegen
• τα διπλωμένα ρούχα die [nach dem Waschen bzw. Trocknen]
zusammengelegte Wäsche
• βγάζει από την τσέπη του ένα διπλωμένο er nimmt aus seiner Tasche ein zusam-
χαρτί mengefaltetes Blatt Papier (einen zusam-
mengefalteten Zettel) [auf dem sich eine
Schriftprobe des gesuchten Kriminellen
befindet]
2) [in Zusammenhang mit einem Körper bzw. einer Körperpartie]:

2.1) διπλώνομαι [bzw.] διπλώνομαι στα δύο °
° sich biegen / sich (zusammen)krümmen // sich niederhocken [etc.]:
• Ο Μπέλα κι ο Αντράς διπλώνονται από τα Bela und Andras biegen sich vor Lachen.
γέλια. [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• [...], η άρρωστη είχε διπλωθεί στα δύο […], hatte sich die Kranke wie bei einem
σαν να την έπιασε κράμπα. Krampf zusammengekrümmt.
• διπλώθηκε στα δύο αηδιασμένη [Petra] krümmte sich vor Ekel

• "[...]", της είπε και διπλώθηκε στα γόνατά "[…]", sagte er und setzte sich auf die Fer-
του για να την έχει ακριβώς μπροστά του sen*, um sie [= seine Tochter] genau auf
και στο ίδιο ύψος (εκείνη καθόταν σ’ ένα gleicher Höhe vor sich zu haben (sie saß
σκαμνί). auf einem Hocker). [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
*[Anm.: alternative Übersetzungsmöglich-

keiten wären wohl etwa: "und hockte sich
nieder" / "und ging in die Knie"]
[bzw.]
2.2) διπλωμένος (-η, -ο) [bzw.] διπλωμένος (-η, -ο) στα δύο °
° gebückt / gekrümmt / (nieder)gebeugt / zusammengekauert [etc.]:
• Σέρνοντας τη γελάδα της, βήχοντας, Ihre Kuh hinter sich herziehend, hustend
διπλωμένη στα δυο, πήρε το μονοπάτι και und völlig gebeugt, schlug sie [= die alte
τράβηξε κατά το ρέμα, [...] Frau] den Weg zum Flussbett ein, […]
• Στην παραλία στεκόταν ένας άντρας που ----

φορούσε μπότες [...]· σίγουρα θα ήταν
κάποιος ψαράς. [...] Διπλωμένος στα δύο,
έσκαβε στην άμμο.
• Και ξαφνικά ανακαλύφτω [= ανακαλύπτω] Und plötzlich entdecke ich mit Erstaunen
με απορία τον εαυτό μου έτσιδα διπλωμέ- mich selber, zusammengekauert in einer
νον στα δυο μέσα σε μια σπηλιά, πάνω Höhle [sc. (als Soldat) in einer Nische
σ’ ένα άγριο βουνό της Σερβίας. eines Schützengrabens] hockend auf
einem öden Berg in Serbien.
• και τον είδαν όλοι οι άλλοι διπλωμένον und alle außer Ioulía [wörtl.: und alle ande-
στα γόνατά του, στην άκρη μιας καρυδιάς, ren] konnten sehen, wie er zusammenge-
να [...] kauert* am Fuß eines Nussbaums …[seuf-
zte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
*[Anm.: Aus dem Zusammenhang ergibt

sich, dass eine Hockposition gemeint ist.
Alternative Übersetzungsmöglichkeiten
wären also etwa: "wie er in der Hocke am
Fuß eines Nussbaums …" / "wie er am
Fuß eines Nussbaums hockend (= in
Hockstellung) …"]
• διπλωμένοι κάτω από μια γαϊδουριά unter [von ihnen getragene] Eselslasten
φόρτωμα σιδερικά και λογής σύνεργα της von Eisen und [allerlei] Mordwerkzeug
σφαγής gebeugt [haben die Soldaten (auf ihren
Märschen) ihre Jugend verbracht]
• είχε κλεισμένη ανάμεσα στα διπλωμένα er hielt die kleine Ioulía [= seine Tochter]
του γόνατα την μικρή Ιουλία zwischen seinen gebeugten Knien fest
• Η δε Φεβρωνία, διπλωμένη κι αυτή στα Und Fewronía, […], auch sie mit gebeug-
γόνατά της όπως εκείνος, [...] ten Knien [wie er], […]
• [...] κι είδε πάνω στο μεγάλο κρεβάτι δύο [...] und [er] sah auf dem großen Bett zwei
γυμνά γυναικεία πόδια διπλωμένα, κι angewinkelte nackte Frauenbeine, zusam-
ενωμένα και πίσω απ’ τα γόνατα δύο mengepresst, und hinter den Knien zwei
ήρεμα μάτια. [....] Η κοπέλα δεν έλεγε sanfte Augen. [.... (Schilderung weiteren
τίποτα. Καθόταν πάντα στην ίδια θέση και Geschehens)] Das Mädchen sagte nichts.
τον κοίταζε ήρεμα. Es saß immer noch in derselben Stellung
da und sah ihn sanft an.
:ΔΙΠΤΩΤΟΣ, -η, -ο
δίπτωτος, -η, -ο
s. unter μονόπτωτος, -η, -ο
:ΔΙΣ
δις
= δύο φορές
[Anm.: zu unterscheiden von "δισ." = Abkürzung für: δισεκατομμύρια]
:ΔΙΧΤΥ, το
δίχτυ, το
zur Rechtschreibung [Καρζής, σ. 79]:
Όπως ξέρουμε, όλα τα ουδέτερα ονόματα που τελειώνουν σε "ι" γράφονται με γιώτα
(όπως: αγόρι, καμίνι, ραβδί). Όμως, από τον κανόνα αυτόν εξαιρούνται και γράφονται
με "υ" τα: δάκρυ / δίχτυ / δόρυ / οξύ / στάχυ
Plural: τα δίχτυα
:ΔΙΧΩΣ
δίχως
(το) δίχως άλλο ° οπωσδήποτε, εξάπαντος [ΛΜΠ] // οπωσδήποτε, ανυπερθέτως
[ΛΚΝ*] // mit Sicherheit [iS von: sicherlich / bestimmt] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως*]
*[jeweils mit der Form "το δίχως άλλο"]
π.χ.:
• αφού είναι τόσο σοβαρή η κατάσταση, πρέπει (το) δίχως άλλο να συναντηθούμε
[ΛΜΠ]
• Aύριο, το δίχως άλλο, σε περιμένω. [ΛΚΝ]
[bzw. auch:]
• δίχως άλλο ° ohne weiteres [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
:ΔΙΩΞΗ, η
δίωξη, η
ασκώ δίωξη:
• Θ’ ασκήσω δίωξη στους άλλους. ° I want to prosecute the others. ° Ich [Staats-
anwältin] will die Anderen anklagen [die (ebenfalls) an der Straftat beteiligt waren].
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF (Ton) aus dem Film "Angeklagt"]
[Anm.: prosecute = {als juristischer Terminus}: strafrechtlich verfolgen]
:ΔΟΚΤΩΡ, ο [bzw.] :ΔΟΚΤΟΡΑΣ, ο

δόκτωρ, ο [bzw.] δόκτορας, ο
1. Zur Wortbedeutung:
a)
Ποια είναι η σημερινή σημασία της λέξης "δόκτωρ" ("δόκτορας", [...]); [...], η αρχική
σημασία της λέξης "doctor" [στην λατινική γλώσσα] ήταν διδάσκαλος. Αργότερα η λέξη
συνδέθηκε με την ιδιότητα του γιατρού. Και σήμερα ακόμα σε όλα τα ευρωπαϊκά και
αμερικανικά κράτη έτσι προσφωνούν τον γιατρό. Εδώ και αρκετές δεκαετίες όμως η
λέξη "δόκτωρ" αποτελεί τίτλο απονεμόμενο σε πτυχιούχους διαφόρων σχολών του
Πανεπιστημίου, οι οποίοι έχουν εκπονήσει και υποβάλει πρωτότυπη πραγματεία πάνω
σε ένα σχετικό με την επιστήμη τους θέμα (διατριβή επί διδακτορία). Στην περίπτωση
αυτή "δόκτωρ" και "διδάκτωρ" ταυτίζονται.
[Ε. Μαρινόπουλος: 100 γλωσσικά θέματα, σ. 104]
b)
Ο τίτλος του δόκτορος στην Αυστρία δεν υπονοεί υποχρεωτικά γιατρό αλλά κάποιον
διπλωματούχο ανώτατης σχολής και αποτελεί μέρος του ονόματος του δικαιούχου.
[Fußnote in der griechischen Übersetzung von Arthur Schnitzlers Erzählung
"Spiel im Morgengrauen" in Zusammenhang mit der Anrede eines Rechts-
anwalts mit "Herr Doktor" / "κύριε δόκτωρ" (Παιχνίδι τα χαράματα, S 33)]
2. Genitiv des Wortes "δόκτωρ":

Παλαιότερα οι Έλληνες καθαρευουσιάνοι έγραφαν: ο δόκτωρ, του δόκτωρος, [...]. Οι
νεότεροι γράφουν: ο δόκτωρ, του δόκτορος (κατά το κτήτωρ, κτήτορος / αυτοκράτωρ,
αυτοκράτορος κ.λπ.).
[Ε. Μαρινόπουλος: 100 γλωσσικά θέματα, σ. 103]
:ΔΟΞΑ, η
δόξα, η
1. δόξα σοι ° δόξα σε σένα [Κουτρούλης] – π.χ.:
• Δόξα σοι Κύριε δόξα σοι (= Δόξα σε σένα Κύριε δόξα σε σένα) [Κουτρούλης]
• Δόξα σοι ο Θεός (= Δόξα σε σένα Θεέ) ° δόξα νά ’χει ο Θεός, δόξα τω Θεώ
[Κουτρούλης]
2. δόξα τω Θεώ ° δόξα να έχει ο Θεός [Κουτρούλης] – π.χ.:
• Δόξα τω Θεώ είμαστε όλοι καλά. [Κουτρούλης]
:ΔΟΣΗ, η
δόση, η
a) die Dosis
b) die Rate
2. Beispiele für die Verwendung in der offenkundigen Bedeutung "η φορά":

• Στη Νο6 ταινία είναι φανερή η ωρίμανση του ήρωα του βιβλίου και αυτό το πνεύμα έχει
αποτυπωθεί απόλυτα στο πανί ενώ το τεχνικό μέρος ξεπερνάει την κριτική που δεν
κατέχει τα κινηματογραφικά μυστικά. Από τους suppοrting, αυτή τη δόση, καλύτερο
βρήκα τον Τζιμ Μπρόαντμπεντ, αν και επαναλαμβάνει το "νούμερο" που έκανε στο "Η
Παράσταση Μιας Ζωής του Μάικ Λι".
[Anm.: supporting actor = Darsteller in einer Nebenrolle]
[aus einem Kommentar (August 2009, www.yupi.gr) zum 6. Harry-Potter-Film]
• Σημαντικά μικρότερο έως ανύπαρκτο είναι, λένε, το ενδιαφέρον των Ελλήνων για τους
Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου. Καμία έκπληξη. Λίγο το ότι σε αυτή τη δόση δεν
είμαστε ο ομφαλός της γης, όπως προ τετραετίας, λίγο οι χάλια επιδόσεις της ελληνικής
αποστολής και ο Έλλην προτιμά να σνομπάρει τους αγώνες που ποτέ δεν κατάλαβε
ακριβώς γιατί έπρεπε να τους αγαπά. [aus einem Artikel vom 13.8.2008 in der Internet-Zeitschrift
in2life.gr]
• "Κι αυτή τη δόση σίγουρα / στον ύπνο δεν με πιάνεις." [Λούλα Παπαγιαννοπούλου: τραγούδι
"Πάλι τρέλα πουλάς"]
:ΔΟΥΛΕΙΑ, η (Ι) (= δουλειά, η)

δουλειά, η
[Anm.: η δουλειά ist zu unterscheiden von: η δουλεία!]
κλείνω τη δουλειά [bzw.] κλείνει η δουλειά: s. unter κλείνω (Z 3)
:ΔΟΥΛΕΙΑ, η (ΙΙ) (= δουλεία, η)

δουλεία, η
= die Sklaverei
[Anm.: η δουλεία ist zu unterscheiden von: η δουλειά!]
:ΔΟΥΛΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο
δουλεμένος, -η, -ο
• Και μιλάνε μια γλώσσα τόσο δουλεμένη, που είναι από μοναχή της όλο πνέμα ψιλό-
ψιλό, υπονοούμενα τσουχτερά και ειρωνεία φίνα. ° Und sie [sc. die Franzosen]
sprechen eine [so] ausgefeilte Sprache, die ganz von allein voller Esprit, beißender
Anspielungen und feiner Ironie ist. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΔΟΥΛΕΥΩ
δουλεύω
1. δουλεύω κάτι:
• Αν το δουλέψω λίγο ακόμα [,] θα γίνει τέλειο. ° Wenn ich noch ein klein wenig dran
feile, so wird er [sc. der von mir verfasste Text (= το κείμενο)] vollkommen sein.
2. με δουλεύεις:
• Με δουλεύεις; ° Hältst du mich zum Narren? / Nimmst du mich auf den Arm? [oder
meinst du es ernst?] [Ausdruck des Misstrauens bzw. der Verwunderung über jeman-
den, der bisher immer distanziert war und plötzlich durch persönliche Fragen Interesse
und Einfühlung bekundet]
• Μπράβο ... Συγχαρητήρια! – [Reaktion:] Μη με δουλεύεις. ° Toll … Herzlichen Glück-
wünsch! – [Reaktion:] Mach dich nicht lustig über mich. [indem du mir zu meinem neuen
schlechtbezahlten bzw. unattraktiven Job gratulierst] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ // Anm.: drei Punkte
3. δουλεμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΔΡΑΣΗ, η
δράση, η
a) die Aktivität / die Tätigkeit / das Handeln [etc.]
b) die Handlung [einer Erzählung, eines Theaterstücks, eines Films etc.]
2. αναλαμβάνω δράση:
• Πρέπει ν’ αναλάβουμε αμέσως δράση [...]. ° [...] wir müssen sofort zur Tat schreiten,
[...] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
3. η Άμεση Δράση ° die Bereitschaftspolizei [Pons online]
:ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΟ, το
δρομολόγιο, το
(bzw.: δρομολόγια, τα)
1) die Route [die ein Transportmittel befährt]:
• Το δρομολόγιο των 12 χιλιομέτρων έχει προ καιρού καθοριστεί. Από το υπουργείο
Εθνικής Άμυνας μέχρι το Σύνταγμα και από εκεί έως τα Σεπόλια. [Beschreibung der
Strecke, die von der Athener U-Bahn befahren werden wird]
2)
- die Fahrt [eines auf einer bestimmten Route verkehrenden Transportmittels]
- der Fahrbetrieb
- die Zugsfolge, Wagenfolge / das Intervall [in dem ein Transportmittel verkehrt]
- der Fahrplan [im Sinne der zuvor angeführten Begriffe]
z.B.:
• Οι μηχανές των συρμών θα μπαίνουν ---
μπροστά κάθε μέρα στις 5.30 το πρωί, ενώ
το τελευταίο δρομολόγιο θα ξεκινάει στις
12.30 το βράδυ.
[Anm.: gemeint sind die Betriebszeiten der
Athener U-Bahn]
• Τα δρομολόγια θα εκτελούνται από τις ---

5.30 το πρωί μέχρι τις 12 τα μεσάνυχτα.
[Anm.: gemeint sind die Betriebszeiten der
Athener U-Bahn]
• η επιμήκυνση των δρομολογίων της die Verlängerung des Fahrbetriebs (der

ΑΜΕΛ (μέχρι 00:15) Fahrten / der Betriebszeit) der ΑΜΕΛ [=
der Athener U-Bahn] (bis 00:15 Uhr)
• Έγινε πύκνωση δρομολογίων σε 13 Bei 13 [Autobus-]Linien [in Athen] erfolgte
γραμμές. eine Verdichtung der Intervalle (der Wa-
genfolgen / des Fahrbetriebs). [d.h. die
Intervalle wurden verkürzt]
• η πύκνωση (συχνότητα μέχρι 3,5 λεπτά) die Verdichtung (Intervalle bis 3,5 Minuten)
και επιμήκυνση του ωραρίου των und (die) Verlängerung der Zeiten des
δρομολογίων των ΗΣΑΠ (μέχρι 01:00) Fahrbetriebs der ΗΣΑΠ [= Stadtbahn
Athen – Piräus] (bis 1 Uhr)
• τα δρομολόγια γι’ αυτές τις περιοχές είναι die Intervalle (der Fahrbetrieb / die Wagen-
αυξημένα το Σαββατοκύριακο folgen / die Zugsfolgen) [der Autobusse,
Züge etc.] in diese Gebiete [sc. zu den
Strandbädern] sind (ist) am Wochenende
verstärkt (erhöht) [d.h. die Intervalle sind
verkürzt]
[ähnlich]:
• Οι δύο γραμμές θα λειτουργούν από Die zwei neuen [Autobus-]Linien werden
Δευτέρα έως Παρασκευή, ενώ η συχνότητα von Montag bis Freitag in Betrieb sein,
των δρομολογίων τους θα είναι κάθε 10 während [iS von: und] ihre Intervalle* 10
λεπτά. Minuten betragen werden.
*[wörtl.: "die Häufigkeit ihrer Fahrten / ihrer
Wagenfolgen / des Fahrbetriebs"]
• το θερινό δρομολόγιο der Sommerfahrplan

το χειμερινό δρομολόγιο der Winterfahrplan
[Pons online]
3) die [linienmäßige] Verbindung [zwischen zwei Orten durch ein Verkehrsmittel]:

• Η Ρόδος έχει πολύ συχνά αεροπορικά δρομολόγια από και προς την Αθήνα.
Υπάρχουν καθημερινά 3-5 πτήσεις με την "Ολυμπιακή" καθώς και 5 πτήσεις με την
"Aegean". Με Θεσσαλονίκη υπάρχει επίσης καθημερινή αεροπορική σύνδεση.
:ΔΡΟΜΟΣ, ο
δρόμος, ο
1. δρόμο παίρνω, δρόμο αφήνω °
° weitergehen [besonders Erzählweise im Märchen] [AK, S. 38] [bzw.]
ich mache mich auf den Weg [Eideneier, Bd. 3, S. 16]
[vgl. auch:]
• δρόμο έπαιρναν, δρόμο άφηναν, απομακρυνόμενα όλο και περισσότερο από την ήδη
ερημική περιοχή ° sie [die Kinder (= τα παιδιά) (die ein totes Pferd an einen anderen
Ort schleppen wollten)] nahmen mal diesen Weg, mal jenen und entfernten sich immer
weiter von der ohnehin öden Gegend [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η Όλγα και η Ευγενία λοιπόν [...] έπρεπε να φορτώνουν τα σφάγια σ’ ένα ξύλινο
κάρρο και να τα φέρνουν στο μαγαζί για πούλημα, παίρνοντας κι αφήνοντας ένα σωρό
δρόμους για να φτάσουν. ° Olgha und Evjenía mußten also […] das geschlachtete
Vieh auf einen Holzwagen laden und es durch viele Wege und Gassen hindurch zum
Verkauf in den Laden bringen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. μένω στους πέντε δρόμους: s. unter πέντε
3. ανοίγω τον δρόμο: s. unter ανοίγω (Z 4)
:ΔΡΥΜΟΣ, ο
δρυμός, ο
ο εθνικός δρυμός:
• Οι [δέκα] εθνικοί δρυμοί είναι δασικές περιοχές με ξεχωριστή σημασία και γι’ αυτό η
προστασία τους έχει κατοχυρωθεί με νόμους. [Νεοελληνική γλώσσα για το γυμνάσιο, τεύχος Α',
σ. 62]
:ΔΡΩΜΕΝΑ, τα
δρώμενα, τα
[praktikable Übersetzung:] das Geschehen [so auch: GF+DF in: Ζατέλη: Φως]
:ΔΥΝΑΜΗ, η
δύναμη, η
• Όμως σ’ εκείνο το συγκεκριμένο σημείο, όπου τα κύματα έσκαγαν με δύναμη, [...] °
° An diesem speziellen Punkt [der Küste] aber, gegen den die Wellen [des Meeres]
voller Wucht anbrandeten, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• κι αμέσως άρχισε να χτυπάει με δύναμη το τζάμι ° und [er] begann sofort feste gegen
die [Fenster-]Scheibe zu hämmern [= zu klopfen] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΔΥΝΑΜΙΚΟ, το
δυναμικό, το
το εργατικό δυναμικό: s. unter εργατικός, -ή, -ό (Z 2)
:ΔΥΝΑΤΟΣ, -ή, -ό
δυνατός, -ή, -ό
1. βάζω τα δυνατά μου ° mein Möglichstes tun / mein Bestes tun / sich alle Mühe
geben
[bzw. auch]:
• έβαλε τα δυνατά της και σύρθηκε ως εκεί ° sie [= die am Fußboden liegende Hoch-
schwangere] nahm ihre ganze Kraft zusammen und kroch bis dorthin [sc. zur Truhe]
2.1. αν είναι δυνατόν [bzw.] δεν είναι δυνατόν:

• Αν είναι δυνατόν! // Δεν είναι δυνατόν! Das darf doch nicht wahr sein! [Ausruf der
Fassungslosigkeit bzw. Überraschung]
• Αν είναι δυνατόν, να [...] Das darf doch nicht wahr sein, dass [...]
[bezeichnet Fassungslosigkeit bzw. Über-
raschung]
• αν είναι δυνατόν kaum zu glauben [als Ausdruck der Über-
raschung über ein unerwartetes Ereignis]
[bzw.]
das war unglaublich [als Ausdruck des Er-
staunens über ein ungewöhnliches Ereig-
nis]
[GF+DF jeweils aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] κι ήθελε να τον κατεβάσουν στην [...], und er bestand nun darauf, ihn [sc.
μεγάλη παραθαλάσσια πόλη και να του seinen toten Vater] in die große Stadt am
κάνουν, αν είναι δυνατόν, νεκροψία! Meer zu bringen, um dort [an ihm] eine
Obduktion, man stelle sich das vor,
machen zu lassen!
[vgl. auch:]
2.2. είναι δυνατόν να ...;
• Είναι δυνατόν να τα λες αυτά; Είναι δυνατόν να περνάει τέτοιο πράγμα απ’ τον νου
σου; ° Wie kannst du nur so etwas sagen [= behaupten]? Wie kannst du überhaupt auf
so eine Idee kommen? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΔΥΟ
δυο [bzw.] δύο
1. Grundbedeutung: zwei
2. και οι δύο [bzw.] και οι δυο ° beide / alle zwei
3. είμαστε οι δυο μας ° wir sind zu zweit / wir sind unter uns:
• όταν ήταν οι δυο τους πάντα έκανε κάποιο σχόλιο ° wenn sie [= die beiden Frauen]
unter sich waren, machte sie [= die eine der beiden] doch immer wieder eine Bemer-
kung [zu dem Thema, das der anderen unangenehm war] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
4. Verwendung nicht im wörtlichen Sinne von "zwei":

• [...] κι αντάλλαζαν δυο κουβέντες (εχθροί […], [sie] wechselten auch ein paar Worte
δεν ήταν), [...] [wenn sie einander zufällig auf der Straße
begegneten] (sie waren ja keine Feinde),
• Κι όταν άρχισα να συνέρχομαι μετά από And when I came round, after a couple of
δυο μήνες απελπισίας, [...] months of darkness, […] [bzw.]
Und als ich nach ein paar Monaten der
Finsternis [sc. der depressiven Stimmung]
wieder zu mir kam, […]
• Δρασκέλισε τον θολό Σβέχατ από μια Auf einer kleinen Brücke überschritt er den
μικρή γέφυρα και με δυο βήματα βρισκόταν trüben Schwechatbach, und nach wenigen
ήδη μπροστά στην ευρύχωρη [...] βεράντα Schritten schon stand er vor der geräumi-
του "Καφέ Σοπφ". gen […] Terrasse des Café Schopf.
• Τα τελευταία δυο χρόνια [...] Over the last couple of years […]
[bzw.]
In den letzten paar Jahren […]
• Για ένα δυο χρόνια στο τέλος της δεκαετί- For a couple of years, at the end of the
ας του ’80 δούλευα ως ντισκ τζόκεϊ σ’ ένα eighties, I was a DJ at a club in Kentish
κλαμπ στο Κέντις Τάουν. Town. [bzw.]
Ein paar Jahre lang, gegen Ende der
Achtziger, war ich DJ in einem Club in
Kentish Town.
5. κάνα δυο [bzw.] κανα-δυό (auch: κάνα-δυό / κάνα-δυο) [bzw.] καναδυό:

s. eigenes Stichwort
:ΔΥΣΚΟΛΕΥΩ
δυσκολεύω
1. με δυσκολεύει ° es macht es mir schwer / es macht es mir nicht leicht / es macht mir
zu schaffen / es setzt mir zu – zB.:
• Έπεσα στη θάλασσα. Το κύμα με δυσκόλευε. Κουνούσα αδέξια χέρια και ποδάρια. °
Ich sprang [absichtlich] ins Meer. Die Wellen machten mir zu schaffen. Ungeschickt
bewegte ich Hände und Füße. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Ένας κόμπος στο λαιμό με δυσκόλευε να μιλήσω. ° Ein Kloß im Hals machte mir das
das Reden schwer.
2. δυσκολεύομαι ° Mühe haben, sich schwertun [etc.]:

• τα ζώα δυσκολεύονταν να προχωρήσουν μέσα στο πλήθος ° die Tiere [sc. die den
Wagen ziehenden Esel] hatten Mühe (taten sich schwer), in der Menschenmenge [des
Marktes] voranzukommen
• Τον Θοδωρέλο δυσκολευτήκαμε να τον γνωρίσουμε. ° Wir hatten Mühe, Thodorelos
wiederzuerkennen. [der nun unrasiert, schmutzig, heruntergekommen etc. war] //
Thodorelos konnten wir nur mit Mühe wiedererkennen. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης:
Καλαμάς]
• Δυσκολεύτηκα να ’ρθω στα σύγκαλά μου. ° Es fiel mir [vor Erschöpfung] schwer,
meine fünf Sinne beieinander zu halten. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Δεν μπορώ να πω ότι πεινάσαμε στην Κατοχή, αλλά στους τελευταίους μήνες, πριν
αρχίσει ο θέρος, δυσκολευόμασταν πολύ. ° Ich kann nicht sagen, dass wir [= damals in
einem griechischen Dorf lebende Familie] während der [deutschen] Besatzungszeit ge-
hungert hätten, aber in den letzten Monaten, bevor die Ernte begann, hatten wir doch
große Schwierigkeiten. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΔΥΣΚΟΛΟΣ, -η, -ο
δύσκολος, -η, -ο
βάζω (τα) δύσκολα: s. unter βάζω (Z 9)
:ΔΥΣΤΥΧΗΜΑ, το
δυστύχημα, το
zur Unterscheidung δυστύχημα – ατύχημα: s. unter ατύχημα, το
:ΔΥΣΦΟΡΙΑ, η
δυσφορία, η
• [...] επαναλάμβανε με δυσφορία: "[...]" ° [...] wiederholte er verdrossen [immer wieder
den Satz]: "[...]" [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΔΥΣΦΟΡΩ
δυσφορώ (-είς)
• Μερικές γυναίκες είχαν δουλειά σ’ εκείνο το δωμάτιο κι άρχισαν να δυσφορούν με την
αρχοντική του επιθυμία να κοιμηθεί ως το μεσημέρι. ° Einige Frauen hatten in dem
Zimmer, in dem er [der Gast] untergebracht war [und jetzt (am Vormittag) noch immer
schlief], etwas zu tun, und diese Feine-Herren-Art, bis mittags zu schlafen, missfiel
ihnen allmählich. [deshalb ließen sie ihre Kinder am Gang vor seinem Zimmer Lärm
machen, um ihn auf diese Weise zum Aufwachen zu bringen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΔΥΩ
δύω
• όταν ο ήλιος έδυε ή είχε δύσει για καλά ° wenn die Sonne sich neigte oder ganz
untergegangen war [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΔΩΣΕ [bzw.] :ΔΩΣ’ // :ΔΩΣΤΕ

δώσε [bzw.] δώσ’ // δώστε
[Imperativ (Stamm II-Form) von δίνω]
• δώσ’ του // δώστε του: s. unter δίνω (Z 3.1)
• δώσ’ του και [bzw.] και δώσ’ του: s. unter δίνω (Z 3.2)
:ΔΩΣΤΟΥ
δώστου
= [korrekt:] δώσ’ του
[zur Bedeutung s. insbesondere δίνω (Z 3.1 und 3.2)]
Ε/ε
(ΕΨΙΛΟΝ / EPSILON)
:Ε
ε
Übersicht:
1. [allgemein]
2. ε και; [bzw.] ε και λοιπόν;
3. ε, ρε: s. unter ρε
4. έτσι ε; ([bzw.] έτσι, ε;): s. unter έτσι (Z 3)
1. [allgemein]:
• [X:] Μ’ αυτήν; – [Y:] Ε, ποιά; Δεν είχε κι [X:] Diese hier? [wörtl.: Mit dieser (Frau)?]
άλλη κουνιάδα. – [Y:] Na, welche denn sonst? Er hat[te]
keine andere Schwägerin.
• Της μίλησες; – [Antwort:] Ε, βέβαια. Hast du dich ihr erklärt [sc.: ihr von deinen
Gefühlen (für sie) erzählt]? – [A:] Na klar.
• Ε, καλά, αν το βλέπεις έτσι. Na ja, wenn du es so siehst. [sc.: unter

diesem Gesichtspunkt, den du eben er-
[Anm.: vgl. die zweite griechische Überset- wähnt hast, hat dein Standpunkt (doch)
zung desselben deutschen Satzes:
etwas für sich]
Καλά, εντάξει. Αν το βλέπεις έτσι.]
• Ε, λοιπόν αυτή η βεράντα [...] Na ja, also diese Veranda [...]

• νόμιζα πως όλα τα νεογέννητα ήταν ich glaubte, alle Neugeborenen sind schön
όμορφα – το δικό μας στο σπίτι ήταν ... ε, – in unserer Familie waren sie es auch …
έτσι κι έτσι, πάντως δεν σε τρόμαζε που nun ja, mehr oder weniger, man bekam
το ’βλεπες wenigstens bei keinem einen Schreck
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / Anm.: drei Punkte im
• [J:] "Μόνο αυτοί που έγιναν γαμπροί πριν [J:] "Sind nur solche, die vor zwanzig Jah-
είκοσι χρόνια είναι πελάτες σου;" τον ren geheiratet haben, deine Kunden?"
ρώτησε. [S:] "Ε, περίπου", είπε εκείνος. fragte sie ihn. [S:] "Tja, so ungefähr", sagte
"Κι αυτοί καμμιά φορά χάνονται". er. "Und auch sie verschwinden manch-
[J:] "Χάνονται;" [S:] "Ε ... ξέρω γω, χάνο- mal."
νται, κρύβονται, ποιος το ξέρει τι κάνουν". [J:] "Verschwinden?" [S:] "Tja … was weiß
ich, sie verschwinden, verstecken sich, wer
weiß, was sie tun." [Dialog zwischen Julia
(J) und ihrem Bruder, einem Schneider (S)]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / Anm.: drei Punkte im
• [Vater:] Μην απογοητεύεσαι, ο Θεός είναι Verlier nicht die Hoffnung, Gott ist groß!
μεγάλος! – [Tochter:] Τι μεγάλος; του ’λεγα. [sagte mein Vater zu mir] – Wieso groß?
– [Vater:] Ε, όταν πεθάνεις, κάτι θα γίνει! sagte ich. – Nun ja, wenn du tot bist, wird
μου έλεγε και χαμογελούσε κάτω απ’ τα es irgendwie werden! sagte er und lächelte
μουστάκια του. verschmitzt. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "Τι έγινε πάλι;" ρώτησε τον άλλον. "Ε ... "Was ist wieder passiert?" fragte sie [beun-
μην τα ψάχνεις. Άτομα σαν εσένα, σαν ruhigt] den anderen [der beiden Männer].
εμάς, δεν έχουν καμμιά σχέση, ας κρατιό- [Reaktion:] "Öh … lass lieber. Unsereiner
μαστε μακρυά", της είπε εκείνος. hat nichts damit zu tun, halten wir uns bes-
ser da heraus", sagte dieser.
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / drei Punkte im jeweiligen
Original]
• "Για σας το μόνο που ξέρω είναι ότι Von Ihnen [= der Lehrerin Laura] weiß ich
συνεχώς ταξιδεύετε και ότι θα σας άρεσε nur, dass Sie immer in der Welt herumflie-
να παίρνετε και τους μαθητές σας μαζί!" Η gen und Ihre Klasse am liebsten mitneh-
Λάουρα φέρνει τα μαύρα, κοντά μαλλιά της men würden!" Laura streicht ihre schwar-
πίσω. Γελάει: "Η ιπτάμενη αίθουσα διδα- zen, kurzen Haare zurück. Sie lacht: "Das
σκαλίας, ε; Ωραία θα ήταν!" fliegende Klassenzimmer, was? Ja, das
wäre toll." [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Δε σας πειράζει αυτό, ε; Βλέπετε γνωρι- Das [sc. dass ich auch Sie in Verdacht
ζόμαστε τόσο λίγο και η εμπιστοσύνη είναι hatte] macht Ihnen hoffentlich nichts aus,
για τους παλιούς δοκιμασμένους φίλους. oder? Sehen Sie, wir kennen uns [erst] so
kurze Zeit, und das Vertrauen ist für die
alten, bewährten Freunde.
• Δικό μας θα ’ναι, ε; Das ist doch [hoffentlich] eins von uns [und
keines des Feindes], nicht? [besorgte Fra-
ge eines Soldaten, betreffend ein Flugzeug
(= αεροπλάνο), das am Himmel zu hören
ist] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Αλλιώς, ξέρεις, ε; Στα υπόγεια. Wenn nicht [sc.: wenn ich meine Rechnung
nicht bezahlen kann], du weißt ja? In den
Keller. [wird man mich in diesem Fall zur
Strafe sperren]
"Δεν γνώρισες καμία;" Πνίγηκε απ’ τον "Hast du keine [Frau] kennengelernt?" Er
καπνό. "Ε;" επανέλαβε. – "Όχι." verschluckte sich am Rauch [seiner Ziga-
rette]. "Na?" wiederholte er. – [Antwort:]
Nein.
[GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο (Anm.: dort
jeweils ohne Anführungszeichen, aber teilweise Zeilen-
umbrüche)]
2. ε και; [bzw.] ε και λοιπόν;

• Ε, και; Άνθρωπος είναι κι αυτός. // Und? [iS von: Na und? Was hat es schon
Ε, και; Και οι καθηγητές άνθρωποι δεν zu bedeuten? (dass er Lehrer ist)] Das sind
είναι; doch auch nur Menschen. [weshalb ihm
durchaus das von mir vermutete Fehlver-
halten zuzutrauen ist.]
• Ε και; Εκατομμύρια άνθρωποι [...] Ja und? [sc.: Was haben diese Parallelen
schon zu bedeuten?] Hunderttausende
[wörtl.: Millionen] von Menschen …[tun
dasselbe, was Sie als auffällige Gemein-
samkeit zwischen dem Dichter Franz Kafka
und mir ansehen] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Κι όταν οι καλοθελητές το είπαν στην Und als Wohlmeinende dies Anthó erzähl-
Ανθώ, η Ανθώ απάντησε, Ε, λοιπόν; Ε, ten [sc. dass ihr Hausmädchen gesehen
λοιπόν! worden sei, wie sie mit einem Offizier aus-
ging], entgegnete Anthó: Und wenn
schon?* Und wenn schon!
*[Anm.: aufgrund des Fragezeichens wohl
passender: Na und?]
• "Ε, και λοιπόν; Τι είπαν για όλα αυτά οι "~Ja, und? (~Na, und?) [iS von: Sag
γονείς μας;" ρώτησε με κάποια αγωνία ο schon!] Was haben unsere Eltern zu all
Πέτρος. dem gesagt [als du es ihnen erzähltest]?"
fragte Petros [seine Schwester] mit einer
gewissen Besorgnis. [Eigenübersetzung]
:ΕΑΥΤΟΣ ΜΟΥ, ο
εαυτός μου, ο
1. Bedeutung:
a) (ich) selbst [iS von: meine eigene Person]:
• Ο εαυτός του τον τρόμαζε. ° Er war vor sich selbst erschrocken. [weil er so sehr die
Beherrschung verloren hatte] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
b) mein Ich [etc.]:

• Ήθελα να ξεκολλήσω από τον εαυτό μου και να περιπλανηθώ. ° Ich wollte von
meinem Ich loskommen und umherstreifen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Ίσως η έρευνά του να μην εξάντλησε ολόκληρον τον εαυτό του, ολόκληρον τον "αιώνιο
άνθρωπο". Ίσως να έμεινε στα πρώτα "γεωλογικά στρώματά" του, όμως [...] ° Mag
sein, dass sein [= des Dichters Nazim Hikmet] poetisches Forschen nicht seine ganze
Individualität ergründet hat, den ganzen "ewigen Menschen". Mag sein, dass er in den
[wörtl.: in seinen] ersten "geologischen Schichten" steckengeblieben ist, aber […]
c) ο παλιός καλός εαυτός μου:

• Μόλις όμως έβγαιναν έξω και βρίσκονταν ανάμεσα σε κόσμο, γινόταν πάλι ο παλιός
καλός εαυτός του: χωρατατζής, μπριόζος, [...], ένας διασκεδαστής. ° Aber sobald sie
ausgingen und unter Leuten waren, war er [sc. der zu Hause oft mürrische und in sich
gekehrte Mann] ganz der alte, witzig und sprühend, […], ein Entertainer. [DF+GF aus:
Menasse: Vienna]
2. zur Abstimmung des Verbs:

• Δυο τρεις φορές τσάκωσα τον εαυτό μου να θέλει να του δώσει μερικές καλές
συμβουλές ή να τον παροτρύνει να κάνει επιτέλους πράξη την απόφασή του.
[bzw. auch:]
• Έπιασα τον εαυτό μου να θέλω να του δώσω κάποιες καλές συμβουλές ή να του
ζητήσω να κάνει επιτέλους αυτό που είχε σχεδιάσει.
(° Ein paar Mal erwischte ich mich dabei, dass ich ihm [= meinem Freund Chris] ein
paar gute Ratschläge geben oder ihn auffordern wollte, doch nun endlich seinen Ent-
schluss in die Tat umzusetzen.)
3. zur offenkundig synonymen Verwendung von ο εαυτός μου und ο ίδιος μου ο
εαυτός:
Ήμουν οργισμένος με τον εαυτό μου. Ήμουν θυμωμένος με τον ίδιο μου τον
εαυτό.
° Ich [männl.] war auf mich selber wütend.
Μπορούσα να νιώσω πόσο πολύ πάλευε Ένιωθα πόσο πολύ πάλευε ο Κρις με τον
με τον εαυτό του ο Κρις. ίδιο του τον εαυτό.
° Ich konnte fühlen, wie sehr Chris [innerlich] mit sich kämpfte.
:ΕΒΓΑ, η
Έβγα, η [bzw.] ΕΒΓΑ, η
• Μπήκαν σε μια κοντινή ΕΒΓΑ και παράγγειλαν πορτοκαλάδες. ° Sie gingen in eine
Milchbar und bestellten Orangensaft. [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
• Ένα βράδυ [...] μου είπαν για μια ΕΒΓΑ στη γειτονιά τους που είχε απ’ έξω ένα μηχά-
νημα που έβγαζε αυτόματα ζεστά ποτά κι είχε και μια ταμπελίτσα που το ’γραφε.
Κι επειδή πήγαιναν και πίναν τα βράδια και τ’ αγαπούσαν το στέκι, μου ζήτησαν να
βγουν φωτογραφία εκεί κι αυτή να μπει ως εξώφυλλο. Πήγαμε το βράδυ με τον φωτο-
γράφο και βγήκε η φωτό που σχεδόν έγινε θρυλική. [Μανώλης Ρασούλης über Πάνος + Χάρης
Κατσιμίχας und deren (von ihm produzierte) Schallplatte "Ζεστά ποτά" und deren Cover]
• Απέναντι απ’ των Παίδων [= Kinderkrankenhaus] είχε μια Έβγα, έπαιρνα ένα
γιαουρτάκι, ένα κουλουράκι κ’ έτρωγα. [Κ. Γκρέυ: Αυτή είναι η ζωή μου, σ. 51]
• Πέρα δώθε και το καροτσάκι της ΕΒΓΑ με τα παγωτά. [Β. Μάστορη: Στο γυμνάσιο, σ. 134]
:ΕΒΓΑ, το
έβγα, το
• Στο έβγα του χωριού είδε […] ° Am Ausgang des Dorfes sah er […] [GF+DF aus:
• τα σκυλιά στάθηκαν στο έβγα του χωριού ° die Hunde waren am Außenrande des
Dorfes stehengeblieben [GF+DF aus: Καζαντζάκης: Χριστός]
:ΕΓΕΙΡΩ
εγείρω
(St. II = St. I / [Passivum:] να γερθ-)
= erheben / aufheben / errichten [Wendt]
:ΕΓΙΝΕ
έγινε
[als bestätigender/zustimmender Ausruf]
s. unter γίνομαι (Z 12)
:ΕΓΚΑΘΙΣΤΑΜΑΙ
εγκαθίσταμαι
Passivform von εγκαθιστώ
:ΕΓΚΑΘΙΣΤΩ
εγκαθιστώ (-άς) (bzw. εγκατασταίνω)
1) installieren:
• εγκαθιστάτε το Office XP ° Sie installieren [das Computer-Programm] Office XP [auf
einem Computer]
• εγκατέστησε ηλεκτρική κουζίνα ° er installierte einen elektrischen (Küchen-)Herd
2) [jemanden] einsetzen [als Erben; als Minister etc.]:
• τον εγκατέστησε κληρονόμο ° er setzte ihn als Erben ein
• τον εγκατέστησε υπουργό ° er setzte ihn als Minister ein
3.1) [jemanden] ansiedeln; [Raketen etc.] stationieren
3.2) [bzw. reflexiv (= εγκαθίσταμαι)]: sich ansiedeln, sich niederlassen
3.3) [jemanden] unterbringen [iS von: eine Unterkunft verschaffen]
Anhang:
Konjugation von εγκαθιστώ: vgl. jene von καθιστώ
mit folgenden Modifikationen der Konjugation des Passivs (εγκαθίσταμαι):
Stamm 2*:
εγκατασταθώ -σταθείς -σταθεί -σταθούμε -σταθείτε -σταθούν
Aorist:
εγκατα- -στάθηκες -στάθηκε -σταθήκαμε -σταθήκατε -στάθηκαν
στάθηκα
Sonstiges:
έχω εγκατασταθεί / έχεις εγκατασταθεί [usw.]
[bzw.**]
είμαι εγκατεστημένος*** (-η, -ο) / είσαι εγκατεστημένος*** (-η, -ο) [usw.]
***[auch: εγκαταστημένος]
:ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΙΝΩ
εγκατασταίνω
s. εγκαθιστώ
:ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, η
εγκυκλοπαίδεια, η * [bzw.] εγκυκλοπαιδεία, η **
(Gen. von εγκυκλοπαίδεια: της εγκυκλοπαίδειας)
= die Enzyklopädie / das Lexikon
*[Wendt (neue Auflage) / Pons / ΛΜΠ1) / ΛΚΝ / ΛΓΥΜ]
**[Wendt (alte Auflage) / ΛΜΠ1) / ΛΚΝ2)]
1)
[→ lt. ΛΜΠ kommen beide Betonungsvarianten in Frage]
2)
[mit dem Zusatz: "(σπάν.)"]
:ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ, το
εγχειρίδιο, το
= [u.a.] das Lehrbuch
π.χ.:
• το εγχειρίδιο της Ελληνικής: "Πλουτίζω τα Ελληνικά μου" (Θεσσαλονίκη 1983, Univer-
sity Studio Press)
• Τέτοιου είδους αντιμετώπιση των συνωνύμων δεν φαίνεται να υπάρχει στα εγχειρίδια
της Ελληνικής ως ξένης γλώσσας.
• Με έκπληξη διαπιστώνει κανείς σε παλαιότερα εγχειρίδια γλωσσών ότι το λεξιλόγιο
περιορίζεται σε έναν κατάλογο λέξεων, που καλείται ο μαθητής να μάθει ή να απο-
στηθίσει αποδίδοντάς τες στη μητρική του γλώσσα ή στη γλώσσα στόχο, δηλ. στην
προς εκμάθηση γλώσσα.
:ΕΓΩ
εγώ
1. εγώ είμαι εδώ: s. unter εδώ (Z 7)
2. είπα κι εγώ: s. unter λέω (Z 22)
:ΕΔΩ
εδώ
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. εδώ και … (+ Nennung eines Zeitraums)
3. (έρχομαι) από δω
4. από δω [bei Vorstellungen einer Person]
5. εδώ σε θέλω / εκεί σε θέλω
6. εδώ κι εκεί [etc.]
7. εγώ είμαι εδώ
8. εδώ που τα λέμε
9. εδώ πέρα: s. unter πέρα (Z 2)
1. Grundbedeutung:
hier
2. εδώ και … (+ Nennung eines Zeitraums):

a) [mit Verb im Präsens oder in einer Vergangenheitsform]: seit:
• ζει εδώ και μερικά χρόνια στη Βιέννη er lebt seit einigen Jahren in Wien
• παίζεται εδώ και 14 μέρες er [sc. der Film] wird seit 14 Tagen gespielt
• Τα περισσότερα φάρμακα έχουν λήξει Die meisten der Medikamente [in dieser
εδώ και καιρό. Schachtel] sind (schon) seit langem (lange)
abgelaufen.
• εδώ και μέρες δεν έχω φάει τίποτα ich habe seit Tagen nichts gegessen
• εδώ και μερικές βδομάδες δεν το seit einigen Wochen habe ich ihn nicht
φορούσα πια mehr getragen [sc.: den Ring = το δαχτυ-
λίδι]
b) [mit Verb in einer Vergangenheitsform]: vor:

• Εδώ και πενήντα χρόνια, σχεδόν μέρα Vor fünfzig Jahren, fast auf den Tag
προς μέρα, εκδιδόταν στο Παρίσι, στην genau, wurde in Paris, mitten während der
καρδιά της γερμανικής κατοχής, το "Είναι deutschen Besetzung, das [Buch] "Είναι
και το Μηδέν" του Σαρτρ. και το Μηδέν" von Sartre herausgebracht.
• Πολλά από τα κείμενα έχουν γραφτεί εδώ Viele der [in diesem Buch enthaltenen]
και αρκετά χρόνια. Texte sind vor etlichen Jahren geschrieben
worden.
• η γυναίκα που την είχε παντρευτεί εδώ die Frau, die er vor zehn Jahren geheiratet
και δέκα χρόνια hatte
• Εδώ και δυο χρόνια έχουν γυρίσει πια Vor mittlerweile zwei Jahren sind sie [aus
εδώ, στην πατρίδα. Deutschland] hierher, in die Heimat [sc.
nach Griechenland] zurückgekehrt.
• πήρε μετάθεση εδώ κι ένα μήνα στην er [der Polizist] ist vor einem Monat nach
Πρέβεζα Prevesa versetzt worden
• Οι παθολογίες των παιδιών άλλαξαν. ---
Εδώ και δέκα χρόνια περίπου, στο γραφείο
μου έβλεπα παιδιά ή εφήβους που είχαν
άγχος ή ακόμα και κατάθλιψη. Στην
αίθουσα αναμονής έβλεπα κυρίως
πρόσωπα φοβισμένα. [...] Σήμερα τα
παιδιά που βλέπω δείχνουν να διαθέτουν
ακλόνητη αυτοεκτίμηση, [...]
[Feststellungen einer Kinder- und Jugendpsychologin]
• Δεν έχω πια γονείς. Η μητέρα μου έχει Ich habe keine Eltern mehr. Meine Mutter
πεθάνει εδώ και οκτώ χρόνια, ο πατέρας ist vor acht Jahren gestorben (= ist seit
μου πέθανε πριν από πέντε χρόνια, ως acht Jahren tot), mein Vater starb vor fünf
αντισυνταγματάρχης στην Ουγγαρία. Jahren, als Oberstleutnant in Ungarn.
[GF aus: Schnitzler: Spiel, S. 70]
[Anm.: Die DF lautet in der Originalfas-

sung:
Ich habe keine Eltern mehr, meine Mutter
ist acht Jahre lang tot, mein Vater ist vor
fünf Jahren gestorben – als Oberstleutnant
in Ungarn.]
3. (έρχομαι) από δω:

• "Μη μιλάς, έλα από δω", ψιθύρισε κι έσπρωξε τον Θανάση προς το κοτέτσι. °
"Sei leise, komm hierher", flüsterte er und schob Thanassis zum Hühnerstall. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
4. από δω [bei Vorstellungen einer Person]:

• Από δω [bzw.: Απ’ εδώ] είναι ο Τάκης, ο άντρας μου. ° Das (hier) ist Takis, mein
Mann. [Frau stellt ihren Gatten vor, der neben ihr steht]
• Κι από δω ο Γιώργος. ° Und das (hier) ist Jorgos. [nachdem man jenem Menschen,
den man mit Jorgos bekannt macht, zuerst schon eine andere Person vorgestellt hatte]
5. εδώ σε θέλω / εκεί σε θέλω:
• Εδώ σε θέλω! a) Was hast du darauf zu entgegnen?
[bzw.] b) Was sagst du nun?
[Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S 46, 15. Z. von unten // DF 1: S
33, 16. Z. von unten, bzw. DF 2: S 38, 2. Z.]
• Το λοιπόν, με τι μοιάζει αυτό το κέντημα; Was stellt diese Stickerei [am Vorhang]
Εδώ σας θέλω. Μπορείτε να μου πείτε με dar? Bitte, hier zeigt sich's. Können Sie mir
τι μοιάζει αυτό το ωραίο κέντημα; sagen, was diese schöne Stickerei dar-
stellt? [Fragen an die übrigen Teilnehmer
einer Teerunde]
• [...] να δώσω το Γιουσουφάκι μου, αυτό Giousoufaki wegzugeben, würde ein wirk-
θα πει θυσία! Εδώ σε θέλω, Γιαννακό· liches Opfer sein, das allein. Giannakos,
μπορείς να το κάμεις; Όλα τ’ άλλα, αγέρας! kannst du das? Alles andere wiegt so leicht
wie Luft.
[Καζαντζάκης: Χριστός, S 281, 10. bis 12. Z. // DF: S 243,
11. bis 13. Z. von unten]
• Εδώ σε θέλω, Γιουσούφ. Das ist es eben, Jussuf. [nach dem Zu-
sammenhang wohl iS von: Das (was du
gerade als Frage aufgeworfen hast) ist
(eben) das Problem bzw. die Schwierigkeit
(weil es dafür keine überzeugende Antwort
/ Erklärung gibt). / Das ist eben die große
Frage.]
[Σωτηρίου: Χώματα, S 40, 4. Z. von unten // DF: S 30,
5. Z.]
• Κουράγιο, δάσκαλε! είπε από μέσα του ο ---
[Καζαντζάκης: Χριστός, S 379, 12. bis 14. Z. von unten //
Χατζη-Νικολής, εδώ σε θέλω! Δείξε πως in der DF nicht übersetzt]
είσαι αντάξιος απόγονος του Μέγα

Αλέξαντρου!
• Αμ βέβαια, εκεί σε θέλω. Εκεί σε θέλω, Ah, that's jest it. That's jest where it is.
που λέει ο λόγος. [Orwell: 1984, S 87, vorletzter A. // EF: S 71, 3.A.]
[Anm.: that's just it! = das ist es eben / das

ist es ja gerade!]
6. εδώ κι εκεί [etc.]:

• υπήρχαν ωστόσο θάμνοι εδώ και κει, μες in dieser Grube gab es aber auch hier und
στην λακκούβα da einige Büsche [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δάση ατέλειωτα, πυκνά, εδώ κι εκεί Endlose Wälder, dicht, hier und da noch
άλιωτο το χιόνι· [...]. Schneereste; [...].
• [...] από δερματίνη κακής ποιότητας, που […] aus billigem [Kunst-]Leder ...[war die
είχε σκιστεί εδώ κι εκεί. Aktenmappe hergestellt], das an einigen
Stellen eingerissen ist.
• Αναζητώντας την μέρες οκτώ εδώ και κει, Nachdem er sie [= seine vermisste Toch-
[...] ter] acht Tage lang hier und dort [iS von:
überall, landauf-landab] gesucht hatte, [...]
• Στο μεταξύ η Ιουλία [...] έβγαινε και Ioulía aber ging oft […] ins Freie, mal hier-
περπατούσε προς τα δω και προς τα κει, hin, mal dorthin, doch stets in Richtung der
με μια τάση πάντα προς τα χωράφια, [...] Felder, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], εντούτοις πάντα φεύγει, γυρίζει από [...], aber dabei [sc. trotz ihrer Suche nach
δω κι από κει, ψάχνοντας αυτό που [...] Halt im Leben und einer innigen Bezie-
έτσι και το βρει θα την πνίξει. hung] dauernd flieht und von einem [Mann]
zum anderen läuft, auf der Suche nach
etwas, das sie […] ersticken wird, wenn sie
es findet.
• Οι άντρες τρέχανε άσκοπα εδώ κι εκεί. Die Männer rannten ziellos [am Deck des
Kahns] hin und her.
• Το βλέμμα του φοβισμένο, ανήσυχο, Ängstlich, unruhig irrte sein Blick im Zim-
πλανήθηκε εδώ κι εκεί στο δωμάτιο, από mer hin und her – über den Tisch, zur
το τραπέζι ώς το κοίλωμα της σόμπας. Nische des Ofens.
• [...], καθώς τινάχτηκαν σαν σπίθες από […], und das [von ihm] gehackte Holz
δω κι από κει τα κομμάτια του ξύλου που sprang wie Funken nach allen Seiten.
έκοψε. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• κι όταν γυρνούσε, την έβρισκε [= την und jedesmal, wenn sie [= Fewronía] zu-
Ιουλία] μαραμένη εδώ κι εκεί rückkehrte, lag [die kranke und entkräftete]
Ioulía irgendwo wie dahingewelkt da
7. εγώ είμαι εδώ:

• Εγώ είμ’ εδώ. ° Verlass dich auf mich. [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
• "Αν με χρειαστείς, εγώ είμαι εδώ / να μην το σκεφτείς, να μη δειλιάσεις." [Ν. Λουκάς:
τραγούδι "Εγώ είμαι εδώ"]
8. εδώ που τα λέμε:

για να παρουσιάσω την πραγματικότητα όπως είναι [Εμμ.] // Σημαίνει περίπου "στην
πραγματικότητα", "η αλήθεια είναι πως ..." και εκφράζει παράλληλα μια μυστική αλήθεια
που δεν έχει ακόμα διαδοθεί. Ίσως αρχικά λεγόταν "εδώ (μόνο) να τα λέμε" και όχι προς
όλον τον κόσμο, επειδή ό,τι λέγεται είναι μυστικό. [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Όλοι ισχυρίζονται πως ο κ. Σγουρός είναι ---
πολύ πλούσιος. Κάποιος νομίζει: "Εδώ
που τα λέμε δεν είναι και πολύ πλούσιος."
[ΛΔΗ]
• Εδώ που τα λέμε ο Μήτσος δεν κάνει ---

γι’ αυτή την δουλειά. (Αλλά την ανάλαβε
επειδή γνωρίζεται καλά με τον προϊστά-
μενο.) [ΛΔΗ]
• Ο Κύριος ημών θα σου ξεγράψει Unser Herr [= Gott] wird dir mit einem
μονοκοντυλιάς τις αμαρτίες της ζωής σου Federstrich alle Sünden deines Lebens
... Αν και δω που τα λέμε, εγώ σε πιστεύω streichen [wenn du die gute Tat begehst,
Άγγελο εξ ουρανού ... um die ich dich bitte] … Obwohl … um
ehrlich zu sein, ich persönlich halte dich für
einen Engel des Himmels … [geäußert als
schmeichelnde Worte, um die angespro-
chene Person zu der guten Tat zu über-
reden]
[GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα // drei Punkte jeweils im
Original]
• Εδώ που τα λέμε, κατά βάθος ακόμα και Eigentlich gehört doch, Hand aufs Herz,
το Θιβέτ είναι κάτι που κάπως ανήκει και sogar Tibet irgendwie zu uns, [...]
σε μας· [...] [GF (Übersetzung aus dem Deutschen) + DF aus:
Kalimerhaba]
• Έτσι απόμεινα κείνο το χειμώνα στο So blieb ich in jenem Winter im Dorf. [wäh-
χωριό. Και δεν τα πέρασα άσκημα εδωνά rend die anderen jungen Männer zum Heer
που τα λέμε. [Anm.: εδωνά] einberufen wurden] Und es war wahrhaftig
keine schlechte Zeit, unter uns gesagt.
• Οι μουσικοί της φανφάρας, εδώ που τα Diese Militärmusiker sind eigentlich nichts
λέμε, είναι σκέτοι μουζικάντηδες, [...] weiter als einfache Dorfmusikanten.
• Αυτό, εδώ που τα λέμε, της έσωσε τη Das [sc. in die Schweiz übersiedelt zu sein]
ζωή, σκέφτηκε ο Βίκερλ [...] hat ihr übrigens das Leben gerettet, dachte
Vickerl […]
• [...], πράγμα διόλου αταίριαστο, εδώ που [...], was übrigens seinem Charakter und
τα λέμε, με το χαρακτήρα και το μετέπειτα seinem [späteren] Lebensweg gar nicht
βίο του. schlecht entsprochen hätte.
• αυτό, εδώ που τα λέμε, είναι και η das stimmt übrigens [sc. dass das Haus
αλήθεια, είναι ένα τεράστιο καταφύγιο, viel zu groß ist, um nur von zwei Personen
πάνω από τρεις ορόφους bewohnt zu werden], es ist ein riesiger
Bunker über drei Etagen
:ΕΘΝΙΚΟΣ, -ή, -ό
εθνικός, -ή, -ό
η "Εθνική Άμυνα": s. unter άμυνα, η
:ΕΙΔΟΣ, το
είδος, το
το μουσικό είδος ° die Musikrichtung – π.χ.:
• Δύσκολο έως αδύνατο να το κατατάξουμε σε κάποιο συγκεκριμένο μουσικό είδος. °
Schwierig bis unmöglich [ist es], sie [sc. diese CD (= το cd)] einer konkreten Musik-
richtung zuzuordnen.
:ΕΙΔΥΛΛΙΟ, το
ειδύλλιο, το
• για τη Γιούλιε [...] που μεγάλωσε το γιο von Julie [...], die ihren Sohn nach einer
της μονάχη, ύστερα από ένα άτυχο unglücklichen Romanze mit einem
ειδύλλιο με κάποιον Έλληνα Griechen ganz allein aufgezogen hatte
• μπορεί να συναντούσε μια κοπέλα, vielleicht würde er [an seinem neuen

μπορεί να άρχιζε κάποιο ειδύλλιο Arbeitsplatz] einer [jungen] Frau begegnen,
vielleicht würde er eine Affäre beginnen
• Ήταν η αρχή ενός πολύκροτου ειδυλλίου. Es war der Beginn einer aufsehenerregen-
den Affäre [zwischen der Frau und dem
(verheirateten) Mann].
• Και κάπως έτσι ξεκαθάρισε το ειδύλλιο ---

Γρηγόρη-Μαρίας [...]. Το αίσθημα γινόταν
μέρα με τη μέρα δυνατότερο, [...]. [...]
Ήθελε μάλιστα ο Γρηγόρης να το πάει και
λίγο παραπέρα και να της κάνει [= της
Μαρίας] και πρόταση γάμου, [...]. *
[Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs]
*[Anm.: Text bezogen auf die (nicht bloß oberflächliche und auf Dauerhaftigkeit
angelegte) Beziehung zwischen dem Studenten Γρηγόρης und der Studentin
Μαρία (die beide keine anderweitige Partnerbeziehung haben) → "ειδύλλιο" hat
hier also zweifelsfrei nicht die Bedeutung "Affäre".]
:ΕΙΜΑΙ
είμαι
Übersicht:
1. Zur Grammatik
2. είναι να / ήταν να:
a) [ohne Verneinung]
b) [mit Verneinung (δεν είναι να / δεν ήταν να)]
3. αν είναι να (αν ήταν να) // όταν είναι να (όταν ήταν να)
4. είναι που
5. τότε είναι που
6.1. είναι …[Substantiv/Plural] που
[bzw.]
6.2. είναι ... [quantifizierender Zeitbegriff (im Plural oder Singular)] που
7. είναι in Fragen nach Zeit oder Menge (wann? / wie lange? / wie viel? etc.)
8. πώς είσαι;
9. μου είσαι [+ Adjektiv] // μου είσαι σαν
10. είσαι για
11. είμαι με [+ Kleidungsstück]
12. ο/η/το …[Substantiv] είναι ...[Wiederholung des Substantivs]
13. είμαι (και) δεν είμαι: s. unter δεν (Z 2)

14. ...[Adjektiv] + που είμαι: s. unter που (Z 5)
15. είναι που είναι: s. unter που (Z 6)
16. και πού ’σαι [und] και πού ’σαι ακόμα: s. unter πού (Z 6.1 und 6.2)
17. τι είναι να: s. unter τι (Z 7)
18. τι σου είναι: s. unter τι (Z 8)
1. Zur Grammatik:
Präsens (Ενεστώτας): Παρατατικός:
είμαι ήμουν(α) * είμουν(α) **
είσαι ήσουν(α) * είσουν(α) **
είναι ήταν(ε) * είταν(ε) **
είμαστε ήμαστε / ήμασταν * είμαστε / είμασταν **
είστε / είσαστε ήσαστε / ήσασταν * είσαστε / είσασταν **
είναι ήταν(ε) / ήσαν(ε) * είταν(ε) **
*[Ιορδανίδου, S 246:]
Οι β' τύποι (και αυτοί με το τελικό "α" ή "ε") κυρίως στον προφορικό λόγο και στη
λογοτεχνία.
**[dazu Καρζής, S 139:]

Στον αιώνα μας, μερικοί δημοτικιστές επιχείρησαν να καθιερώσουν τη γραφή του
παρατατικού με "ει" ("είμουν", "είσουν" κλπ.) [...]. Η απόπειρα γνώρισε περιορισμένη
μόνο διάδοση και σήμερα πια, για χάρη της χρήσης μιας κοινής γλώσσας, σωστό θα
ήταν να εγκαταλειφτεί από τους λίγους που ακόμη επιμένουν σ’ αυτή.
(Anm.: Α. Παππάς [Υπο-γλώσσια Β', S. 117] hält im Paratatikos sogar ausschließlich
die Formen auf "η-" für korrekt.)
2. είναι να / ήταν να:

a) [ohne Verneinung]:
• Είναι (= πρόκειται) να φύγουμε αύριο. ---
[Σιγαλός, σ. 139]
• Πρώτη φορά ήταν να κάνει δώρο της ---
μικρής ο κ. Επαμεινώνδας. Δεν έκρινε,
λοιπόν, καθόλου σωστό να τσιγκουνευτεί:
[...]
[aus einem Buch von Δ. Ψαθάς, zitiert in
ΛΔΗ, σ. 418 / die Wendung "ήταν να κάνει"
wird erläutert als "θα έκανε"]
• Κ ά τ ι είναι για να γίνει που δε ματάγινε, Irgendwas wird geschehen, was noch nie
[...] geschehen ist.
[Anm.: hier: είναι για να] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω / Anm.: gesperr-
te bzw. kursive Schreibweise des ersten Wortes im
• Όλα, όσα ήταν να συμβούν, μπορούσε Alles, was [später (an Unheilvollem) tat-
κανείς να τα προβλέψει. sächlich] geschehen würde, war vorher-
zusehen.
[GF (vermutl. Übersetzung aus dem Deutschen) + DF
aus: Kalimerhaba]
• Ύστερ’ απ’ αυτό η απαντοχή γι’ αυτό που Darauf verdichtete sich die Erwartung
ήτανε να συμβεί πύκνωσε μέσα στον αέρα dessen [sc. des noch Unbekannten], was
πιο δυνατή, [...] kommen [sc. geschehen] würde, in der
Luft, […]
• Μαζί θα αντιμετώπιζαν ό,τι ήταν να γίνει. Zusammen würden sie sich allem entge-
genstellen, was auch geschehen mochte.
[dachte er sich] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει, ούτως ή Was [schicksalshaft] kommen muss,

άλλως. Είτε κλαιγόμαστε, είτε όχι! kommt sowieso. Ganz egal, ob man
grübelt oder nicht!
• Γινόταν ό,τι ήτανε να γίνει [...] Dann kam, was kommen musste [sc.: es
passierte das, was gewohnheitsmäßig
immer geschah und daher zu erwarten
war], [...]
• Στην αρχή ήταν να γίνει μηχανικός Zuerst sollte er Automechaniker werden.

αυτοκινήτων. [sc.: es war (ursprünglich) vorgesehen
(letztlich wurde er es aber nicht)]
• Κείνη τη μέρα είχαμε πρόχειρα στημένα An jenem Tag hatten wir [= die Soldaten]
τ’ αντίσκηνα [...], γιατ’ ήτανε να ξεσηκω- die Zelte nur provisorisch aufgeschlagen,
θούμε το ίδιο βράδυ για δρόμο. weil es am gleichen Abend weitergehen
[sc. der Marsch fortgesetzt werden] sollte.
• Ή ταν ή επί τας, είπε μέσα του. Ό,τι ήταν Sieg oder Tod, sagte er bei sich. Was ge-
να γίνει θα γίνει. [...] Την προηγούμενη schehen sollte, würde geschehen. […] In
νύχτα δεν είχε κλείσει μάτι βασανισμένος der vergangenen Nacht hatte er von Sor-
από τις σκοτούρες. [...] Ό,τι είναι να γίνει gen gequält kein Auge zugetan. […] Was
θα γίνει, ξανασκέφτηκε για να πάρει geschehen soll, wird geschehen, dachte er
δύναμη. noch einmal, um Kraft zu schöpfen.
• Το τρένο είναι να φύγει στις οκτώ Um acht Uhr soll der Zug fahren. Es ist
ακριβώς. Είναι τώρα οκτώ παρά δύο. zwei vor acht. [GF+DF aus: Truffaut]
• Είναι να φύγουμε την άλλη μέρα. Es ist der Abend vor unserer Abreise.
[GF+DF aus: Truffaut]
• Ήταν να φύγει για ένα μεγάλο ταξίδι. Er [der Seemann] stand kurz vor einer lan-
Κάπου ενάμιση χρόνο. gen Fahrt. Die sollte ungefähr eineinhalb
Jahre dauern. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• της κρατούσε συντροφιά, απομακρυνόταν er leistete ihr [sc. seiner kranken Tochter
απ’ το κρεββάτι όταν ήταν να μπει η ένεση im Spital] Gesellschaft, wich von ihrem Bett
nur, wenn sie [zwei mal täglich] die Spritze
bekommen musste [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], τον βασανίσανε κι ήταν να τόνε [...], sie folterten ihn und wollten ihn hän-
κρεμάσουνε. "Μου είχανε περάσει τη θηλιά gen. "Sie hatten mir [schon] die Schlinge
στο λαιμό. Κείνη τη στιγμή [...]" um den Hals gelegt. In diesem Augenblick
[...]" [kam zufällig ein Vorgesetzter vorbei
und gab den Befehl, mich wieder loszubin-
den und freizulassen]
• Ο λοχαγός, ξαγριεμένος έναντια στον Wütend über die Unvorsichtigkeit [des

απρόσεχτο μουλαρά, ήταν να τόνε Maultiertreibers gegenüber Ioannou],
καμπανίσει για καλά. wollte der Hauptmann den Maultiertreiber
[GF: ihn] gehörig zusammenstauchen.
[Doch Ioannou konnte es abwenden (in-
dem er dem Hauptmann versicherte, dass
durch die Unachtsamkeit nichts Ernstes
passiert sei).]
• Ήταν να πάει με τους άλλους στους Sie wollte mit den anderen zu den Hasen
λαγούς ... Γι’ αυτό δεν πήγε; [auf die Waldlichtung] gehen ... Ist sie des-
wegen [sc.: weil sie dir (auf die Felder) ge-
folgt ist] [letztlich doch] nicht mitgegangen?
Original]
• Ήταν να φύγουν δυο μέρες πριν οι Die Familien von Christóphoros hatten sich
οικογένειες του Χριστόφορου, έμειναν zwei Tage früher auf die Reise machen
όμως γιατί η Φεβρωνία δεν έβλεπε wollen, doch verzögerte sich das, weil
πουθενά τον βαφτισιμιό της. Fewronía ihren Patensohn nirgends finden
konnte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• σαν έμαθαν πως είναι να τους στείλουνε als …[die alten Musiker] erfuhren, dass
να παίξουν στα χαρακώματα της πρώτης man sie zum Aufspielen in die erste Linie
γραμμής, [...] [sc. in die Schützengräben der vordersten
Linie] schicken wolle [sc. dies vom Militär-
stab angeordnet worden war (was letztlich
aber nicht in die Tat umgesetzt wurde)],
[…]
• [...], σπίτι μείναμε τελικά. Ήταν να πάμε ---

στο Λυκαβηττό, αλλά με τη βροχή το
αναβάλαμε ... [Anm.: geplant war ein
Familienausflug auf den Lykavittos]
[Λ. Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου: Σπίτι για πέντε]
• Είναι να τους ζηλεύεις. Sie [= diese Menschen] sind zu beneiden.

• Ήτανε να χάνεις το νου σου. Den Verstand konnte man verlieren. [beim
Anblick dieser aufregenden Szenerie]
• Λίγο τρομοκρατημένο, λίγο τσαχπίνικο, Ein wenig verängstigt, ein wenig kokett, ja
σχεδόν αστείο, ήταν να το χαζεύεις με τις beinahe drollig [sc. die Amsel (το κοτσύφι),
ώρες. die im Winter immer im Garten herum-
hüpfte und an den Salatspitzen im Boden
pickte], konnte man ihr stundenlang zuse-
hen, […]. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Είναι να τους σπάσεις τα δόντια όλους Die Zähne sollte man* diesen Eseln [sc.
αυτούς τους γαϊδάρους, [...] den Philosophen] einschlagen, […] [weil
[Anm.: Der Akkusativ "τους γαϊδάρους" ist wohl der Fall sie so heuchlerisch und weltfremd sind]
einer grammatikalischen "ανακολουθία".]
*[alternative Übersetzung eventuell:

Die Zähne könnte man … (iS von: Die Zäh-
ne möchte man ihnen {am liebsten} …)]
• Ό,τι ήταν να μοιραστούμε στη ζωή μας το Alles, was wir in unserem Leben [als viele
μοιραστήκαμε. Jahre verheiratetes Ehepaar] miteinander
teilen konnten [iS von: alles, was es in
unserem Leben zu teilen gab], haben wir
geteilt.
Kalimerhaba]
• μια ελαφρώς πικρή γεύση για όλα αυτά ---
που ήταν να συμβούν και δεν έγιναν
b) [mit Verneinung (δεν είναι να / δεν ήταν να)]:

• Δε φάνηκε κανένας, μήτε σήμερα, ε; – Es ist niemand erschienen [sc.: kein
Κανένας. Δεν είναι να ’ρθούνε άλλοι. Tourist (an der Ausgrabungsstätte)], auch
heute nicht, eh? – [Antwort:] Niemand. Es
wird keiner mehr kommen. [da es bereits
Winter wird]
Kalimerhaba]
• Ήτανε μέρες που έλεγα πως μπα, δεν Es gab Tage, an denen ich dachte, dass
είναι να τελειώσει ποτές ετούτο το περπά- diese Lauferei [sc. dieses endlose Gehen
τημα. Θα γεράσω, έλεγα, περπατώντας bei den Fußmärschen (als Soldat)] ganz
ολοένα. bestimmt nie mehr aufhört [sc.: aufhören
wird]. Ich werde alt werden, dachte ich,
und immer noch marschieren.
• Αχ, κάθε μέρα και κάθε νύχτα απ’ αυτές Ach, jeder Tag und jede Nacht, die vorü-
που φεύγουν δεν είναι να μου ξανάρθει bergehen, sind für mich verloren, für immer
πια, δεν είναι να μου ξανάρθει ποτέ πια ... verloren … [sc.: wird (für mich) nicht wie-
derkommen, wird für mich niemals wieder-
kommen]
[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // drei Punkte
• Όταν ο γιατρός τού το ’πε πως δεν είναι Als der Arzt [es] ihm mitteilte, dass er nie
για να ξανάβρει το φως του, [...] mehr das Sonnenlicht sehen würde [= wer-
[Anm.: hier: δεν είναι για να] de] [wörtl.: dass er sein (Augen-)Licht nicht
wiederfinden wird (sc. dass er erblindet
ist)], […]
• "Δεν ήταν να ’σουνα και συ υπνοβάτης, "Hättest du denn nicht auch Schlafwandle-
βρε ζώον;" έλεγα της κόρης μου. rin sein können, du Kuh, ...?", sagte ich zu
meiner Tochter.
• Δεν ήταν δηλαδή να ’χω κι εγώ δυο δικά Hätte ich denn nicht wirklich auch zwei
μου δωμάτια να μην πληρώνω του κάθε eigene Zimmer haben können, damit ich
κερατά νοίκι; nicht an jeden Hahnrei Miete zahlen muss?
• Ως το μεσημέρι ο τόπος έβραζε, δεν ήταν Es wurde heißer, zu Mittag glühte der
να μείνεις άλλο. Strand, man konnte es nicht mehr aus-
halten.
• η άλλη δεν μιλούσε, τα φύλαγε όλα για die andere wiederum sprach nicht mehr,
τον εαυτό της – κι ό,τι δεν φύλαγε δεν ήταν behielt alles für sich – und was sie nicht für
για να τ’ ακούς sich behielt, das war kaum mitanzuhören
• Καλό παιδί ο Σωτήρης και τον αγαπώ. Ein guter Kerl [ist Sotiris], [und] ich mag
Όμως δεν είναι να του [ε]μπιστευτεί κανείς. ihn. Aber anvertrauen kann man ihm nichts
Όλο ανακεφαλάδες. [weshalb ich ihm mein Fischerboot nicht
überlasse]. Nichts als Unsinn [hat er] im
Kopf. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Δεν είναι να βλέπεις το Λάζαρη να πίνει Lasaris sollte man beim Kaffeetrinken
καφέ. wirklich nicht zuschauen.* [so unappetitlich
trank er ihn] [GF+DF aus: Βαμμ.]
*[bzw. wohl auch bzw. eher:

Man kann Lasaris beim Kaffeetrinken nicht
zuschauen. {ohne dass einen ekelt}]
• Ήθελα να παντρευτώ. Αλλά η μοίρα μού Ich wollte heiraten. Aber das Schicksal hat
έδειξε άλλο δρόμο. Δεν ήταν να γίνει. mir einen anderen Weg gezeigt. Es sollte
nicht sein.
• Ως το μεσημέρι ο τόπος έβραζε, δεν ήταν Es wurde heißer, zu Mittag glühte der
να μείνεις άλλο. Strand [vor Hitze], man konnte es nicht
mehr aushalten. // Bis zum Mittag wurde
die Hitze dann so glühend, dass es [am
Strand] kaum mehr auszuhalten war.
• σαν ένα νόημα πρωτοφανέρωτο, που δεν wie ein [noch] nie gehörter Begriff, den zu
ήταν να το χωρέσει μυαλό ανθρώπου fassen der menschliche Geist außerstande
ist * [durchfuhr uns das vom Militärrichter
ausgesprochene Wort "Tod(esurteil)"]
*[allenfalls alternativ: …, den der menschli-

che Geist nicht fassen kann]
• Δεν είχε απομείνει εκεί κανένας δικός μας Dort [sc. in unserem Dorf, das wir nach 40
– αλλά αυτά δεν είναι να τα κουβεντιάζεις. Jahren wieder besuchten] war niemand
von den Unseren übrig geblieben – aber
darüber spricht man lieber nicht.
[bzw.]
Von den Unsrigen war dort niemand mehr
übrig geblieben – aber darüber müssen wir
keine Worte verlieren. [iS von: darüber wird
nicht gern gesprochen / darüber vermeidet
man zu sprechen]
• Μαζί τους κι ο Ισμαήλ – όμως αυτά δεν Unter ihnen war auch Ismail [sc. unter den
είναι να τα θυμάσαι με κακία. Καμώματα Türkenkindern des albanischen Dorfs, die
των παιδιών, συνηθισμένα και στους umherziehende Bettler mit Steinen bewar-
δικούς μας τους μαχαλάδες. fen und die Hunde auf sie losließen] – aber
man sollte das jetzt im nachhinein nicht
allzu ernst nehmen; Unarten von Kindern,
die auch in unseren [sc. den griechischen]
Vierteln üblich waren.
[bzw.]
Unter ihnen war auch Ismail – aber es
wäre sicherlich unangebracht, mit Verbitte-
rung und Wut daran zu denken. Es han-
delte sich schlicht um Neckereien von Kin-
dern, die auch in unseren Vierteln üblich
waren.
c) αν είναι (ήταν) να // όταν είναι (ήταν) να: s. die folgende Z 3

d) ας ήταν να: s. BSe unter ας (Z 1)
3. αν είναι να (αν ήταν να) // όταν είναι να (όταν ήταν να):

• Αν είναι να φτάσουμε στην Αθήνα τα Wenn wir [mit dem Auto] in der Morgen-
ξημερώματα, πρέπει να βιαστούμε. dämmerung in Athen sein wollen (sollen),
müssen wir uns beeilen.
• Ήξερε πόσο εύκολα κάνει κανείς τα Er wusste, wie leicht es war, Kinder in die
παιδιά, αλλά και πόσο εύκολα μπορεί να τα Welt zu setzen, aber auch, wie leicht man
χάσει. Κι αν είναι να τα χάσει – από παιδιά sie verlieren kann [zB. wenn sie schwer
–, γιατί να τα κάνει; erkranken]. Und wenn man sie – schon im
Kindesalter – verlieren sollte, wozu setzte
man sie dann überhaupt erst in die Welt?
• Αν ήταν να με ρωτούσαν ποιος δρόμος Wenn sie mich fragen würden, welcher
πάει στον ουρανό, θ’ απαντούσα: ο πιο Weg in den Himmel führt, würde ich ant-
δύσκολος. worten: der schwierigste.
[GF aus: Καζαντζάκης: Χριστός // DF vermutl. aus der
deutschen Buchübersetzung]
• Ακόμα κι αν ήταν να μοιραστούν το Selbst wenn sie sich die Rechnung [für den
λογαριασμό, χαλάλι του. Tavernenbesuch] teilen würden [sc.: selbst
wenn sein Bekannter (der ihn zum gemein-
samen Besuch der Taverne animiert hatte)
nicht die ganze Rechnung bezahlen sollte],
das war die Sache [sc. das köstliche
Essen] wert. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Ο Μάρκος ένιωσε ρίγος. Αν ήτανε να Markos [in der Schweiz studierender Grie-
έρθει στην Ελλάδα για να πάει στο στρατό che, der über die Weihnachtsfeiertage
και στον πόλεμο, καλύτερα να μην ερχό- (1895) seine Familie in Athen besucht]
τανε ποτέ του. überlief ein Schauder [als er die Anderen
über einen möglichen Krieg mit den Türken
reden hörte]. Wenn er nach Griechenland
gekommen sein sollte, um zur Armee und
in den Krieg zu gehen, wäre er besser in
der Schweiz geblieben [GF: wäre er besser
nie (gar nicht erst) gekommen].
• Ποιο το όφελος να κάνω αυτή τη δουλειά, What's the point of me doing this job if I
αν είναι να περάσω τις διακοπές μου σε have to spend my holiday in a tent on the
αντίσκηνο στο νησί Γουάιτ; Isle of Wight? [bzw.]
Warum mache ich diesen [gut bezahlten]
Job [iS von: was bringt es, ihn auszuüben],
wenn ich meine Ferien in einem Zelt auf
der Insel Wight verbringen muss [anstatt
einen schönen Urlaub im Ausland zu ma-
chen]? [Begründung einer (britischen)
Rechtsanwältin gegenüber ihrem mittel-
losen Partner, warum sie auch für ihn den
gemeinsamen Urlaub (im Ausland) bezah-
len möchte]
• Και στο κάτω-κάτω ... αν ήταν να δώσεις Und schließlich … wenn du dein Herz
την καρδιά σου σ’ έναν άνδρα έτσι, άδικα schon [leichtfertiger- bzw. unnötigerweise]
των αδίκων, γιατί δεν μου το ’λεγες πριν einem Mann so für nichts und wieder
ξαναπαντρευτώ; nichts geben musstest [sc.: du dich in ihn
verlieben musstest (ohne dass dies von
ihm erwidert wird)], hättest du es mir doch
sagen können, bevor ich wieder heiratete!
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / Anm.: drei Punkte jeweils im
Original]
• Αν είναι να διαλέξω, τότε προτιμώ χίλιες Wenn ich wählen kann [zwischen den
φορές αυτό. beiden Alternativen], ist's mir so viel lieber.
• Αν είναι να ξαναγυρίσω, θα γυρίσω μόνη Wenn es mir [weibl.] beschieden ist, zu-
μου. rückzukommen [von der Reise, zu der ich
jetzt gerade aufbreche], dann komme ich
von selbst. [sucht also nicht nach mir]
• Αυτή [= η Ιουλία] πάντα έφευγε απ’ το Wenn ihre Mutter mal ein Huhn schlachten
σπίτι αν ήταν να σφάξει η μάνα της καμμιά wollte, lief Ioulía [immer] von zu Hause
κόττα. weg. [um sich den Anblick zu ersparen]
• Προφανώς, αν ήταν να μετατρέψουμε το Obviously, if we are to make money into

χρήμα σε κάτι ιερό, δεν αρκεί τίποτα something sacred, nothing less than a
λιγότερο από μία καθολική επανάσταση wholesale revolution in money will suffice,
στο χρήμα, μία μεταμόρφωση της βασικής a transformation of its essential nature.
του φύσης. [Anm.: are to = sollen]
[bzw.]
Wenn wir Geld in etwas Heiliges verwan-
deln wollen, wird es also einer gewaltigen
Revolution, einer Transformation der
grundlegenden Eigenschaften von Geld
bedürfen.
• Αν ήταν να με κάνει έτσι ο έρωτας, να Wenn die Liebe das aus mir machte [sc.:
μου ’λειπε το βύσσινο. wenn (möglicherweise) die Liebe daran
[Anm.: vgl. die zweite griechische Überset- Schuld sein sollte, dass ich mich in den
letzten Wochen so unbesonnen benom-
Αν ο έρωτας με έκανε έτσι, καλύτερα να
μου έλειπε.] men hatte], konnte ich gut darauf [sc. auf
die Liebe] verzichten.
• Αν δεν ήταν να φύγω στη Θεσσαλονίκη, Wenn ich [heute] nicht nach Saloniki fah-
θα την άφηνα να κοιμηθεί ακόμα. ren ~müsste (~würde), würde ich sie [=
meine Tochter (die gestern erst spät zu
Bett gegangen ist)] noch schlafen lassen.
[Eigenübersetzung]
• αν είναι να wenn es darum geht, dass ...

[Eideneier, Neugriechisch ist gar nicht so schwer, Bd. II]
In vergleichbarem Sinne mit "όταν":

• Στη μέση [...] ήταν ένα τραπέζι, όπου In der Mitte […] stand ein Tisch, an wel-
έπαιρνε θέση ένας υπουργός, όταν ήταν να chem einer der Minister Platz nahm, wenn
αγορεύσει ή να διαβάσει κάτι. er etwas vorzutragen oder Schriftstücke
vorzulegen [GF: oder etwas zu verlesen]
hatte. [DF+GF aus: Ross]
• Όταν όμως ήταν να πάει να επισκεφθεί Aber wenn es darum ging, das Grab seiner
τον τάφο των θετών γονιών του, [...] Pflegeeltern zu besuchen [= wenn das
Thema war, dass er (auf eigenen Wunsch)
deren Grab besuchte], [...] [dann legte er
andere Maßstäbe an]
4. είναι που:
[Anm. 1: "δεν είναι ότι/που/πως ... · είναι που/πως ...": s. unter δεν (Z 3)]
[Anm. 2: τότε είναι που: s. den folgenden eigenen Punkt]
• Είναι που τον έχω ανάγκη, αλλιώς ... (= δυστυχώς συμβαίνει να) [ΛΚΡ, S 420, linke Spalte,
Pkt. Δ.3]
(weitere) BSe:
• Είναι που δεν το βλέπω πουθενά αυτό το Es ist leider so, dass ich diese [von dir an-
"ηθικό μέρος". gesprochene] "moralische Seite" nirgends
erkennen kann. [sc. die Unmoral, die darin
liegen soll, dass ich Soldaten vorsätzlich
zur Desertion bzw. Dienstuntauglichkeit
verhelfe (wo sie doch ohnedies einen un-
rechten Krieg führen)]
• Είναι που τα καταγράφω όλα τόσο καλά Ich merke mir halt alles so schrecklich gut.
στο μυαλό μου. [DF+GF aus: I. Schulze: Simple Storys]
• "Είναι που δεν είμαι καλά", σκέφτηκε Ich bin eben nicht ganz gesund, dachte er
θλιβερά. traurig [als Erklärung für seine plötzliche
Übelkeit].
"Είναι γιατί δεν είμαι καλά", σκέφτηκε με
θλίψη.]
[DF + (beide) GF aus: Baum: Hotel]
5. τότε είναι που:

• Χμ, τότε είναι που θα το κάνουν φωλιά τους όλα τα φίδια. ° Hm – da werden sich
aber die Schlangen erst recht hier [am Acker] einnisten. [sc.: wenn du den Acker (= το
χωράφι) von nun an brach liegen lässt] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[bzw. ähnlich]:
• Όταν το χρήμα επιφορτίζεται με τον πρόσθετο ρόλο του μέσου αποθήκευσης είναι που
η επιθυμία μας γι’ αυτό γίνεται απεριόριστη. [Anm.: kein τότε vor είναι] ° It is when
money takes on the additional function of store-of-value that our desire for it becomes
unlimited. ° Wenn Geld aber zusätzlich [zu seiner primären Rolle als Tauschmittel] die
Funktion des Wertaufbewahrungsmittels annimmt, dann wird unsere Begierde danach
grenzenlos. [GF, EF und DF aus: Eisenstein]
6.1. είναι …[Substantiv/Plural] που:

a) es sind …, die …
b)* es gibt …, die … [etc.]:
*(oft auch in der Form: είναι κάτι ...[Substantiv/Plural] που)
ολοένα. bestimmt nie mehr aufhört. Ich werde alt
werden, dachte ich, und immer noch mar-
schieren.
• Είναι μέρες που ο πόνος του ποδαριού An manchen Tagen legt sich der Schmerz
μου καταλαγιάζει. Κ’ είναι μέρες που μου in meinem Bein. Aber es kommen [= es
’ρχεται να τσιρίζω από τον πόνο. gibt auch] Tage, an denen ich vor Schmerz
brüllen möchte [weil er wieder so stark
geworden ist].
• Είναι κάτι νύχτες τώρα τελευταία, που Es gibt neuerdings (manche) Nächte, in
ακούω πέδιλα στις πλάκες, [...] denen ich Sandalen auf den Platten (Flie-
sen) höre, […] // In manchen Nächten höre
ich neuerdings Sandalen über die Platten
schleifen, […]*
[GF + DF (*) aus: Οδ. Ελύτης: Ημερολόγιο ενός αθέατου
Απριλίου]
• Τούτη τη λέξη τη νιώθω και θα τη νοιώθω Dieses Wort [sc. επανάσταση / Revolution]
πάντα πολύ δυνατά. Είναι κάτι τέτοιες berührt mich und wird mich immer stark
λέξες [= λέξεις], που χτυπάνε στο κεφάλι berühren. Es gibt einige solche Worte, die
σα δυνατό σπίρτο. zu Kopf steigen wie ein starker Schnaps.
[Anm.: τη νιώθω και θα τη νοιώθω (!)] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Είναι κάτι ανθρώποι, γεννιούνται μονάχα Es gibt einige Menschen, die nur dazu
για να [...] geboren werden, …[zu …]
[Anm.: hier ohne "που" vor "γεννιούνται"] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
weitere BSe (aus Liedtexten):

• "Είναι κάτι βράδια, βράδια πικραμένα / που τα νιώθουν μόνο μάτια δακρυσμένα. /
Μοιάζουνε καράβια που ’ναι αραγμένα. / Κάτι τέτοια βράδια πόσο σε ζητώ!"
+ "Είναι κάτι νύχτες που θαρρείς πεθαίνεις / δε γυρνούν οι δείχτες και στα ίδια μένεις. /
Είναι κάτι νύχτες στα παλιά που γέρνεις. / Κάτι τέτοιες νύχτες πόσο σ’ αγαπώ!"
+ "Είναι κάτια βράδια που δεν τα αντέχεις, / λίγο φως γυρεύεις, μα σκοτάδια βλέπεις."
[Γ. Ρουβέλας: τραγούδι "Κάτι βράδια"]
• "Είναι κάτι στιγμές που σου πνίγουν τα στήθια / θέλεις χίλιες φορές να φωνάξεις
βοήθεια" [u.a.] [Γ. Καλαμίτσης: τραγούδι "Είναι κάτι στιγμές"]
• "Είναι κάτι λέξεις που ποτέ δεν λέγονται / κι αν τις ξεστομίσεις δεν ξαναμαζεύονται"
+ "Είναι κάτι λέξεις / που πληγές ανοίγουνε" [u.a.] [Νίκος Λουκάς: τραγούδι "Είναι κάτι λέξεις"]
• "Είναι κάτι χέρια που δεν έχουν μπέσα / που κρατούν μαχαίρια και ζητούν και ρέστα."
+ "Είναι κάτι χείλια που σκορπάνε φόβο / σου πουλάνε ζήλια, δεν κρατάνε λόγο."
[Ελένη Γιαννατσούλια: τραγούδι "Είναι κάτι μάτια"]
[bzw.]
6.2. είναι ... [quantifizierender Zeitbegriff (im Plural oder Singular)] που:
a) είναι + Verb in Vergangenheitsform
(bzw. ήταν + Verb in Vorvergangenheitsform)
[also unterschiedliche Zeitebenen in den beiden Satzteilen]
= es ist … her, dass … / vor … :
• Είναι μια βδομάδα που μας φέρανε μιαν Es ist jetzt eine Woche her, dass man uns
ομάδα καινούργιους για να [...] einige Neue [sc. neue Soldaten] [als Ver-
stärkung] brachte, um […]
• Πόσος καιρός είναι που πέθανε η Άννα; Wie lange ist es her, dass Anna gestorben
ist? [Eigenübersetzung]
• Ήτανε τρεις μέρες που ’χα δει στον ύπνο Vor drei Tagen hatte ich geträumt, dass
μου να [...] […] [sc.: Es war (damals) drei Tage her,
dass ich geträumt hatte, dass …]
b) είναι + Verb im Präsens
(bzw. ήταν + Verb im Paratatikos)
[also gleiche Zeitebenen in beiden Satzteilen]
= seit:
• Είναι δυο βδομάδες τώρα που μας προ- Seit zwei Wochen werden wir [Soldaten]
ετοιμάζουν για τη μεγάλη επιχείρηση. jetzt auf die große [Militär-]Operation vor-
bereitet. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Είναι τώρα τρεις μέρες που βρέχει Seit drei Tagen regnet es jetzt ohne Unter-
αδιάκοπα. lass. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Είναι μια βδομάδα τώρα που η ζωή μου Seit einer Woche schon plätschert mein
κυλά σαν μια κορδέλα νερό ανάμεσα στη Leben wie ein Rinnsal durch Wiesen [an-
χλόη. genehm, entspannend] dahin.
• Είναι τέσσερεις μέρες που έχουμε να Seit vier Tagen haben wir von Arvanitas,
πάρουμε ψωμί απ’ του Αρβανιτά το dem Bäcker, kein Brot mehr bekommen.
φούρνο.* [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
*[Anm.: hier also Kombination der Kons-

truktionen "είναι ... που" und "έχω να ..."]
• Άνοιξε το παράθυρο [...]. [...] Είδε τα Sie öffnete [an jenem Tag] das Fenster,
σύννεφα που έτρεχαν στον ουρανό, [...]. […]. […] Sie sah die rasenden Wolken [am
[...] Ήταν χρόνια που δε μιλούσε στο παρα- Himmel], […]. […] Sie sprach schon seit
στρατημένο παιδί της και είχε χάσει κάθε Jahren mit dem missratenen Kind [ihrem
ενδιαφέρον για τις περιπέτειές του. ** Sohn] nicht mehr und hatte jedes Interesse
an seinen Fährnissen verloren. **
**[Anm.: Der Tag, dessen Geschehen geschildert wird, liegt in der Vergangenheit. Des-
halb entspricht hier dem "είναι (χρόνια που ...)" ein "ήταν" (und dem "δε μιλάει" ein "δε
μιλούσε"), dem Präsens → Präsens also ein παρατατικός → παρατατικός (also gleiche
Zeitebenen in beiden Satzteilen).
Eine Alternativformulierung iS der Bedeutungsvariante a) wäre vermutlich:
Ήταν χρόνια που είχε μιλήσει στο παραστρατημένο παιδί της ... = Es war {damals (an
jenem Tag, von dem erzählt wird)} Jahre her, dass sie mit ihrem missratenen Kind ge-
sprochen hatte … – sc.: παρατατικός (Vergangenheitsform) → Plusquamperfekt (als
Vorvergangenheitsform) (also unterschiedliche Zeitebenen in den beiden Satzteilen)]
7. είναι in Fragen nach Zeit oder Menge (wann? / wie lange? / wie viel? etc.):
a) πότε είναι ... :
• Πότε είναι το πρώτο (τελευταίο / επόμενο) λεωφορείο για το Χαλάνδρι; ° Wann geht
(Wann fährt) der erste (letzte / nächste) Bus nach Chalandri?
b) πόση ώρα είναι ... :
• Πόση ώρα είναι η διαδρομή; ° Wie lange dauert die Fahrt? [zB. jene mit dem Linien-
bus]
c) πόσο είναι ... :
• Πόσο είναι το εισιτήριο για τη Λαμία; ° Wie viel kostet die [Bus-]Fahrkarte nach
Lamia?
8. πώς είσαι; ° wie geht es dir? – zB.:

• Πώς είσαι, Τάκη; – Ωραία. Εσύ; ° Wie geht's dir, Takis? – [Antwort:] Gut. (Und) Dir?
• Πώς είστε, κυρία Λέισι; – Ευχαριστώ, καλά. ° Wie geht es Ihnen, Mrs. Lacy? – [Ant-
wort:] Danke, gut.
Zum Verhältnis "πώς είσαι;" – "τι κάνεις;"

vgl. Νικ Χόρνμπυ: High Fidelity, μετάφραση: Σώτη Τριανταφύλλου, σ. 226:
"Πώς είσαι;" ρωτάει η Λιζ. Δε ρωτάει "τι κάνεις;", ρωτάει "πώς είσαι;", δηλαδή κάτι πιο
συμπονετικό και γεμάτο έγνοια.
Anm.: Es handelt sich um die Übersetzung / Wiedergabe folgender Passage der
englischen Originalfassung:
"How are you?" Liz asks, but it's the "How are you" which has an emphasis on
the "are", which makes the question sound meaningful and sympathetic.
9. μου είσαι [+ Adjektiv] // μου είσαι σαν:

a) als Ausdruck eines "du bist / du bedeutest für mich":
• Αιστάνουμαι [= Αισθάνομαι] κατάβαθα πόσο ακριβή μού είναι η κάθε στιγμή που
περνάει πάνωθέ μου. ° Ich spüre in meinem Innersten, wie kostbar mir jeder Augen-
blick [des Lebens] ist, der vorbeigleitet. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
b) als Ausdruck eines "du kommst mir vor" / "du erscheinst mir":
• Ξέρεις τάχα πόσο ευτυχισμένο μού είσαι, [...]; ° Weißt du [= kleine Muschel
(κοχυλάκι) am Strand] überhaupt, wie glücklich du mir vorkommst, […]? [GF+DF aus:
• Οι φαντάροι που περνοδιαβαίναν απ’ έξω μού ήτανε σαν πλάσματα ξένου κόσμου, [...]
° Die Soldaten, die draußen [vor dem Zelt, in dem ich lag] hin und her gingen, kamen
mir wie Wesen einer fremden Welt vor, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
10. είσαι για:

• είσαι για ξύλο ° du hast eine Tracht Prügel verdient [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
11. είμαι με [+ Kleidungsstück]:
• Ο άλλος ήταν με το σώβρακο και σιδέρωνε. ° Er [wörtl.: der Andere] stand in Unter-
hose da und bügelte. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
12. ο/η/το …[Substantiv] είναι ...[Wiederholung des Substantivs]:

• [...] πρόσωπα ανθρώπων που υπακούουν αφού ο κόσμος είναι κόσμος, [...] [Fallaci: Ein
Mann, GF: S. 310, 10.+11. Z. // DF {Anm.: hier (versehentlich?) nicht wiedergegeben!}: S. 334, 11.+12. Z. von unten]
:ΕΙΝΑΙ
είναι
s. είμαι
:ΕΙΡΜΟΣ, ο
ειρμός, ο
• "[...]" είπε η Λιλή, που είχε αρχίσει να χάνει τον ειρμό αυτής της συζήτησης °
"[…]" sagte Lilí [ohne Zusammenhang mit dem bisher Gesprochenen], die den Faden
dieses Gespräches zu verlieren drohte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ, το
εισιτήριο, το
- die Eintrittskarte
- die Fahrkarte
- das Ticket
2. με εισιτήριο ° gegen Eintritt [etwas darbieten/vorführen]

:ΕΙΣΠΡΑΤΤΩ
εισπράττω
1) einnehmen [Geldbeträge]:
• το κράτος θα εισπράξει σημαντικά ποσά από τους νέους φόρους ° der Staat wird
durch die neuen Steuern beträchtliche Beträge einnehmen
2) beziehen / erhalten [eine finanzielle Leistung]:
• οι απόφοιτοι των ΑΕΙ, οι οποίοι εισπράττουν μεγαλύτερο εισόδημα λόγω της
εκπαίδευσής τους ° die Absolventen der Hochschulen, die aufgrund ihrer Ausbildung
ein höheres Einkommen [als Absolventen von Berufsschulen] beziehen
• προμήθεια καθαρού ποσού 267 ευρώ, την οποία ο Πέτρος εισέπραξε κατά το πρώτο
τρίμηνο του 2005 ° eine Provision in Höhe von 267 Euro netto, die Petros [legal (als
Vermögensberater)] während des ersten Quartals 2005 bezog (erhielt)
3) [positive Reaktionen:] ernten / einheimsen [zB. Gutpunkte] / "kassieren":
• εισέπραττε ενθουσιώδη χειροκροτήματα ° sie erntete [mit ihren Auftritten als Pianis-
tin] begeisterten Applaus
4) [negative Reaktionen:] sich einhandeln / "kassieren":
• [...], εισπράττοντας αγκωνιές και βρισιές ° [...] und [ich] mir Püffe und Schimpfwörter
einhandelte [als ich den Menschen im Gedränge auf die Füße trat] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• είχα εισπράξει το ρεζίλεμα της ζωής μου ° ich hatte die Blamage meines Lebens
kassiert
:ΕΚ+ [bzw.] :ΕΞ+

εκ+ [bzw.] εξ+
Zur Bedeutung dieser Vorsilben s. Καλιόρης: Ιριδισμοί, S 48:
Ο "εκδημοκρατισμός" της παιδείας κάποτε αφορούσε το περιεχόμενο και την οργάνωση
των σπουδών, η δε "δημοκρατικοποίησή" της τη δυνατότητα προσβάσεως των πολλών.
Σήμερα η διάκριση τείνει να καταργηθεί, και άλλωστε, από δογματική προκατάληψη, δεν
αξιοποιούμε όσο θα μπορούσαμε τις εκφραστικές δυνατότητες, σημασιολογικές και
αισθητικές, που μας παρέχει η ευχέρεια να εναλλάσσουμε "εκ-" και "-ποίηση" στη
σύνθεση των λέξεων, όπως π.χ.
εξορθολογισμός (εξορθολόγιση, εκλογίκευση) – ορθολογικοποίηση
εκ(βιο)μηχάνιση – (βιο)μηχανοποίηση
εκφασισμός – φασιστικοποίηση
εκστρατιωτισμός – στρατιωτικοποίηση
εξατομικεύω – ατομικοποιώ
εξομαλύνω – ομαλοποιώ
εξαστίκευση (με την έννοια της αστυφιλίας), εξαστισμός – αστικοποίηση
εξελλήνιση και εξελληνισμός (κατά τη συνείδηση) – ελληνοποίηση (κατά την
υπηκοότητα)
εξιδανίκευση – ιδανικοποίηση
εκπραγμάτωση (chosification) – πραγμοποίηση (réification)
εξαρρενισμός – αρρενοποίηση
εξανθρώπιση – ανθρωποποίηση κ.λπ.
:ΕΚΑΤΟΜΒΗ, η
εκατόμβη, η
Ως εκατόμβη χαρακτηρίζουμε σήμερα έναν μεγάλο αριθμό ανθρωπίνων θυμάτων στους
πολέμους, στους σεισμούς, σε ναυάγια ή άλλες καταστροφές. [Σιέττος: Ανθολόγιον,
σ. 197] // (μτφ., συνήθως πληθ. [= πληθυντικός]) για μεγάλο αριθμό ανθρώπινων
θυμάτων πολέμου ή άλλης καταστροφής [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Οι βομβαρδισμοί προκάλεσαν εκατόμβες θυμάτων μεταξύ του άμαχου πληθυσμού.
[ΛΚΝ]
:ΕΚΑΤΟΣΤΑΡΑ, η
εκατοστάρα, η
s. κατοστάρα, η
:ΕΚΕΙ
εκεί
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. εκεί που
3. επάνω εκεί
4. κάπου εκεί [bzw.] κάπου κει
5. από εκεί και πέρα [bzw.] από κει και πέρα
6. εκεί πέρα: s. unter πέρα (Z 2)
7. πιο κει
8. (ε)κείνος (-η, -ο) κει
9. προς τα εκεί: s. unter προς

10. εκεί σε θέλω: s. unter εδώ (Z 5) ("εδώ σε θέλω")
11. αλλά μέχρι εκεί / μέχρι εκεί όμως: s. unter μέχρι (Z 2)
12. ως εκεί πάνω // ίσαμε εκεί πάνω: s. unter πάνω (Z 3)
1. Grundbedeutung:
dort
2. εκεί που ° a) ενώ / καθώς // b) εκεί όπου * [ΛΔΗ]

*[in diesem Sinne auch Σιγαλός, S 256]:
Το αναφορικό "που" χρησιμοποιείται [...] ως αναφορικό επίρρημα στη θέση του
"όπου". – Π.χ.: Στεκόμουν εκεί που έγινε το ατύχημα.
[Anm.: Folglich war dieses "που" (auch in der Bedeutung "εκεί που" = "εκεί όπου" =
"dort, wo …") im polytonischen System nicht mit einem Zirkumflex (περισπωμένη)
versehen (s. etwa: Ζ. Ζατέλη: Και με το φως του λύκου επανέρχονται, S 18, letzter
Satz des ersten Absatzes; ebenso S 88, 3. Zeile). Es trägt also im monotonischen
System kein Betonungszeichen!]
π.χ.:
• Δεν ήξερα πώς ν’ αρχίσω, αλλά τελικά, Ich wusste nicht, wie ich anfangen sollte,
εκεί που βαδίζαμε πλάι-πλάι, πήρα aber schließlich, als wir so nebeneinander
κουράγιο και τον ρώτησα: "Πού πάμε;". her marschierten, nahm ich meinen gan-
zen Mut zusammen (aber während wir so
nebeneinander her marschierten, nahm ich
schließlich meinen ganzen Mut zusam-
men) und fragte ihn: "Wohin gehen wir
denn?"
• αλλά εκεί που ήταν έτοιμοι να aber als sie heiraten wollten, ließ die
παντρευτούν, αυτή η κατεργάρα [η Μελανί] durchtriebene Blackie [Melanie] alles
το ’σκασε και πήγε στη Στοκχόλμη sausen und verschwand nach Stockholm
• Κι εκεί που λογάριαζε τι να κάνει με τη Und als sie gerade rätselte, was sie mit
ζωή της, πέθανε ξαφνικά η θεία της. ihrem Leben anstellen sollte, starb plötzlich
ihre Tante. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Και, μάλλον, τη λυπήθηκε ο μπαρμπα- [Dem alten] George tat sie [wohl] leid, die
Τζωρτζ τη φωνακλού την Κάθρην – εκεί laute Kathrine, während alle anderen sich
που όλοι σκάζανε στα γέλια, [...] vor Lachen [über sie] zerreißen wollten,
• Σκαλίζουν ατέλειωτα τις άπατες τσέπες Endlos wühlen sie [= die zwei kleinen
της μαντύας. Εκεί που θαρούσαν Kinder] in den bodenlosen Taschen
[= θαρρούσαν] πως τέλειωσαν, ξαφνικά meines [GF: des] Armeemantels herum.
ανακαλύφτουν [= ανακαλύπτουν] άλλη μία Wenn sie glauben [GF: glaubten], alle er-
[...]. forscht zu haben, entdecken sie plötzlich
eine neue […]. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
• Και πάλι εκεί που λες "πάει, πέθανε η Und dennoch, wenn man schon [in völliger
ψυχή", έρχεται μια στιγμή και ξαφνικά Resignation und Hoffnungslosigkeit] sagen
περνά μέσ’ από το σβησμένο μάτι μια möchte*: "Aus, die Seele ist abgestorben",
σπίθα, σαν ένα βέλος από φως που τρέχει [kommt ein Moment und es] zuckt plötzlich
βιαστικά. ein Funke durch die erloschenen Augen
wie ein schneller Lichtpfeil. [zB. dann,
wenn man (als Frontsoldat) einen Brief aus
der Heimat bekommt oder ein altes Lied
hört]
*[Anm.: Übersetzungsalternativen:
"wenn/während man gerade sagt" / "gera-
de, als man sagt"]
• Έκτοτε κάθε λαός στον τόπο του ---
ανέπτυξε την κουζίνα του. Την τοπική
κουζίνα του, θα έλεγα. Εκεί όμως που
πραγματικά έγινε μια γαστρονομική
επανάσταση ήταν όταν η Αικατερίνη των
Μεδίκων ως νύφη μετακόμισε στη Γαλλία
παίρνοντας μαζί της μαγείρους και
παραμαγείρους. Το πλούσιο και
πρόσφορο έδαφος της Γαλλίας αγκάλιασε
τις νέες τεχνικές και έτσι ανέπτυξε μια
πραγματικά σπουδαία σχολή
γαστρονομίας.
[Ηλίας Μαμαλάκης: Το Ημερολόγιο του Bon Viveur 2002]
[zur Übersetzung vgl. auch:]

Κι εκεί σου λέει που θα με φάει αυτός, ας τον ξεκάνω εγώ. Και τα ξέκανε όλα με μια
θηλειά. ° Und ehe er mich auffrisst [sc. der Wolf / ο λύκος (als Metapher für Schmerz,
Leid etc.)], hat er sich gedacht, mache ich ihm lieber den Garaus. Und er hat allem den
Garaus gemacht, allem, mit einem Strick. [sc. indem er sich erhängt hat]
[Anm.: auch hier "που" mit einem Akut als Betonungszeichen]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: kein Beistrich vor bzw. nach "σου λέει"]
3. επάνω εκεί (bzw. απάνω εκεί):

• Απάνω εκεί άνοιξε η πόρτα και πρόβαλε ο Γιάννης. ° ~Genau in diesem Moment [als
das eben Zitierte gesagt wurde] öffnete sich die Tür und Jannis erschien (kam herein).
[GF aus: Καζαντζάκης: Χριστός, S. 201]
4. κάπου εκεί [bzw.] κάπου κει:

• Όσο για τον Μπιλ, πήγε σε κάποιο συνέδριο ψυχιάτρων κάπου κει στην Καλιφόρνια,
[...] ° Was Bill betrifft, der war [von London] zu irgendeinem Psychiaterkongress gefah-
ren, irgendwo in Kalifornien, [...] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• [...], και κάπου εκεί ο Χριστόφορος άλλαξε σχέδια ° […], und ungefähr dann [sc. als
der Boden ausgehoben und die Fundamente für die Neuerrichtung der Herberge gelegt
waren] änderte Christophoros seine Pläne [und beschloss, statt der Herberge eine
Mühle zu errichten] [Anm.: "εκεί" hat hier also keine örtliche, sondern zeitliche Bedeu-
tung] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
5. από εκεί και πέρα [bzw.] από κει και πέρα:

• Από κει και πέρα ήταν εύκολο ν’ αλλοφρονήσεις. ° Von daher [iS von: in Anbetracht
dessen (sc. in Anbetracht der eben beschriebenen merkwürdigen Ausstattung des
fensterlosen Zimmers)] konnte man leicht den Verstand verlieren. [GF+DF aus: Όσες φορές]
6. εκεί πέρα: s. unter πέρα (Z 2)
7. πιο κει:
• κι ένα άλλο πιο κει να [...] ° und [ich sah] wie ein anderes [sc. zweites] Tier [= ζώο],
etwas weiter entfernt, [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
8. (ε)κείνος (-η, -ο) κει:

• "Έξω απ’ τη μόδα σ’ αγαπάω / μ’ εκείνον κει τον τρόπο τον παλιό" [Μ. Ρασούλης: τραγούδι
"Λένε η αγάπη"]
• "Αχ! τ’ ήταν, Θε μου, κείνο κει τ’ ατέλειωτο σκοτάδι

σ’ όλη τη διαδρομή,
μου ’φερνε μπρος στα μάτια μου τον άδη, όλο τον άδη,
τ’ απαίσιο το γυαλί!"
[Μυρτιώτισσα, Άπαντα, S. 202]
:ΕΚΕΙΝΟΣ, -η, -ο
εκείνος, -η, -ο (bzw. κείνος, -η, -ο)
1. [allgemein zur Übersetzung]:
• για έναν κυνηγό που κατεβαίνει [...] από κείνη την πλαγιά του βουνού μια φορά τον
χρόνο ° von einem Jäger […], der an diesem Hang dort den Berg herunterkommt,
einmal im Jahr [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ναι, ο Μπαρά ήταν λίγο τολμηρός αλλά τόσο συμπαθητικός. Κι εκείνη η γυναίκα του,
χρυσή καρδιά αλλά τόφαλος. ° Ja, Bara war ein bißchen dreist, aber so sympathisch.
Und seine [Ehe-]Frau, ein Herz aus Gold, aber was für ein Hünenweib. [GF+DF aus:
[Anm.: In diesem Fall hat "εκείνη" also nicht die Bedeutung eines expliziten
"diese" / "jene" und blieb in der deutschen Übertragung des Satzes unübersetzt.]
2. εκείνος (-η, -ο) – κείνος (-η, -ο):

Lt. Μάνεσης, S. 63, sollte zumindest in Rechtstexten nur die vollständige Form "εκείνος"
verwendet werden.
3. Zur synonymen Verwendung von εκείνος (-η, -ο) und αυτός (-ή, -ό):
Siehe z.B. Νίκος Α. Παπαδόπουλος (Συγκριτική μετάφραση) in Beurteilung verschiede-
ner griechischer Übersetzungen folgender deutscher (Halb-)Sätze:
a) "[…], sagte er":
Η μετάφραση 1 στη θέση της προσωπικής αντωνυμίας έβαλε τη λέξη "άντρας" [= "είπε ο
άντρας"], ενώ όλες οι υπόλοιπες χρησιμοποίησαν, ορθά, το "αυτός" ή "εκείνος" [= "είπε
αυτός" bzw. "είπε εκείνος"]. [Seite 153]
b) "Sie machte Licht.":
Όλες οι μεταφράσεις [= jeweils: "Άναψε το φως."] παρέλειψαν την προσωπική αντωνυ-
μία "sie" = "αυτή", "εκείνη". Έτσι ο αναγνώστης της μετάφρασης δεν πληροφορείται
ποιο είναι το υποκείμενο. [Seite 123]
c) "Sie sah, daß er sich Brot abgeschnitten hatte.":
Μόνον οι μεταφράσεις 1 και 5 [= "Είδε / Παρατήρησε πως εκείνος είχε κόψει ψωμί."]
μετέφρασαν την προσωπική αντωνυμία "er" = "εκείνος", "αυτός". [Seite 135]
d) "[…], antwortete sie":
Στη δεύτερη πρόταση η μετάφραση 1 στη θέση της αντωνυμίας "sie" = "αυτή" ή "εκείνη"
έβαλε τη λέξη "γυναίκα". [Seite 155]
(° Im zweiten Halbsatz [= "antwortete sie"] setzte die [griechische] Übersetzung 1
anstelle des Fürwortes "sie" = "αυτή" ή "εκείνη" das Wort "γυναίκα" [= "απάντησε η
γυναίκα"].)
Konkrete Beispiele:
BS 1:
"[...]", είπε αυτός και κοίταξε γύρω του "[...]", είπε εκείνος και κοίταξε γύρω στην
στην κουζίνα. κουζίνα.
° "[…]", sagte er und sah in der Küche umher.
[GF 1, GF 2 + DF aus: W. Borchert: Das Brot, wiedergegeben in: Νίκος Α. Παπαδόπουλος: Συγκριτική
μετάφραση, S. 152]
BS 2:
[...]: ο Σιρανό ντε Μπερζεράκ. Και αυτός [...]: ο Σιρανό ντε Μπερζεράκ. Κι εκείνος
έγραφε στο όνομα κάποιου άλλου τις είχε γράψει γράμματα γι’ αυτήν που
ερωτικές επιστολές στην κρυφή του αγαπούσε, χρησιμοποιώντας το όνομα
αγάπη. κάποιου άλλου.
° […]: Cyrano de Bergerac. Der hatte auch Briefe an seine Angebetete im Namen
eines anderen geschrieben. [so wie ich das jetzt vorhatte]
[GF 1, GF 2 + DF aus: Friedrich: Currywurst]
BS 3:
Ήθελα τουλάχιστον όσο κι αυτός να Κι εγώ ήθελα να πετύχει το σχέδιό μας,
πετύχει το σχέδιό μας. τουλάχιστον όσο κι εκείνος, αν όχι
παραπάνω.
° Ich wollte ja mindestens so [sehr] wie er [= mein Freund Chris], dass unser Plan
klappte.
BS 4:
Άλλωστε είχα μια πολύ καλύτερη δυνατό- Εξάλλου, μπορούσα να χρησιμοποιήσω
τητα: τον Κρις! Έπρεπε μονάχα να τον τον Κρις. Το μόνο που έπρεπε να κάνω,
πείσω να με αφήσει να γράψω εγώ τα ήταν να τον πείσω να γράφω εγώ τα
γράμματα γι’ αυτόν. γράμματα για ’κείνον.
° Außerdem hatte ich eine viel bessere Möglichkeit [um mit Jenny via Internet in Kon-
takt zu treten, ohne meine Identität preiszugeben]: Chris! Ich musste ihn nur über-
reden, die Briefe für ihn schreiben zu dürfen [und mich damit (in den E-Mails, die er
Jenny schicken wollte) als Chris ausgeben können].
4. από εκείνους (-ες, -α) που ... : s. unter από (Z 2)
5. ο ίδιος εκείνος ... (η ίδια εκείνη ... / το ίδιο εκείνο ...): s. unter ίδιος, -α, -ο (Z 6)
6. (ε)κείνος (-η, -ο) κει: s. unter εκεί (Z 8)
:ΕΚΚΡΕΜΩ
εκκρεμώ (-είς)
• [...] ζήτησε δάνειο απ’ την Εθνική· το δάνειο εκκρεμούσε – [...]. ° [...] hatte er einen
Kredit bei der Nationalbank beantragt; über den Kredit war noch nicht entschieden –
[…] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΕΚΛΕΠΤΥΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
εκλεπτυσμένος, -η, -ο
= a) subtil // b) raffiniert [beide DF und GF aus: Ditfurth: Lwg]
:ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ, η
εκμετάλλευση, η
Εκμετάλλευση ετυμολογικά σημαίνει "βγάλσιμο του μετάλλου" (απ’ το μετάλλευμα
που το περιέχει και που υπάρχει σε φυσική κατάσταση).
[Βασίλης Ραφαηλίδης: Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας, σ. 12]
:ΕΚΝΕΥΡΙΖΩ
εκνευρίζω
1. εκνευρίζομαι:
• εκνευριζόταν με το παραμικρό ° er regte sich über die kleinste Kleinigkeit auf [GF+DF
• Χωρίς λόγο ο Σιντ είχε αρχίσει να εκνευρίζεται. ° Grundlos regte sich Sid langsam auf
[iS von: er wurde langsam ungehalten]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• εκνευρίστηκε όταν [...] ° er wurde ärgerlich (ungehalten), als …[seine Schwester ihn
drängte, sich auch auf dem Familienfoto ablichten zu lassen]
2. εκνευρισμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΕΚΝΕΥΡΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
εκνευρισμένος, -η, -ο
= gereizt – zB.:
• απάντησε εκνευρισμένος ° er antwortete [am Telefon] gereizt [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• ήταν κουρασμένος κι εκνευρισμένος ° er war [als Folge des anstrengenden Tages]

müde und gereizt
:ΕΚΝΕΥΡΙΣΜΟΣ, ο
εκνευρισμός, ο
• [...] σαν αυτά να ήταν η αιτία του εκνευρισμού του. ° […], als seien die [sc. die Teller /
τα πιάτα] an seiner Gereiztheit schuld. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, η
εκπαίδευση, η
1. πρωτοβάθμια / δευτεροβάθμια / τριτοβάθμια εκπαίδευση:
- η πρωτοβάθμια εκπαίδευση: το Δημοτικό Σχολείο (6 – 11 χρονών)
- η δευτεροβάθμια εκπαίδευση:
-- το Γυμνάσιο (12 – 15 χρονών)
-- το Λύκειο (15 – 18 χρονών)
-- το Τ.Ε.Ε. (Τεχνολογικό Επαγγελματικό Εκπαιδευτήριο) (15 – 18 χρονών)
- η τριτοβάθμια εκπαίδευση:
-- το Πανεπιστήμιο
-- το Πολυτεχνείο
-- το ΤΕΙ (Τεχνολογικό Επαγγελματικό Ίδρυμα)
[Quelle: Griechisches Bildwörterbuch]
2. Begriffsunterscheidungen:
a) Zum Verhältnis der Begriffe εκπαίδευση und μόρφωση:
• Σχολείο: [...] Ο χώρος, όπου επιχειρείται η συστηματική μόρφωση και εκπαίδευση των
νέων. [Μ. Κεσσόπουλος: Εκθέσεις, Α' Γυμνασίου, 2007, σ. 69]
• Οι γονείς ελάχιστα ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση και την μόρφωση των παιδιών
τους.
[Anm.: εκπαίδευση bezeichnet also (in diesem Satz) vermutlich die Erziehung,
μόρφωση hingegen die Bildung bzw. Ausbildung]
b) Zum Verhältnis der Begriffe εκπαίδευση und παιδεία:

- Παιδεία: Η γενική ανάπτυξη και καλλιέργεια (πνευματική, ηθική, ψυχική, κοινωνική) του
ατόμου και της κοινωνίας.
- Εκπαίδευση: Η οργανωμένη και συστηματική παρέμβαση για τη σωματική και
ψυχοσωματική ανάπτυξη των ατόμων.
Η διαδικασία της μάθησης, της αγωγής, της καλλιέργειας του ατόμου.
[Μ. Κεσσόπουλος: Εκθέσεις, Α' Γυμνασίου, 2007, σ. 69]
BSe:
• Πολλά τα βιβλία, Ελλήνων συγγραφέων, για την εκπαίδευση και την παιδεία
γενικότερα.
• [...] για τις δαπάνες στους τομείς [...] της παιδείας και της επαγγελματικής εκπαίδευσης
° […] für [staatliche] Ausgaben in den Bereichen [...] Bildung und Ausbildung [DF+GF
aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
[aber auch]:
• Διστάζουν να ξοδέψουν για την παιδεία, όλοι όμως ξέρουμε πως οι δαπάνες για την
εκπαίδευση είναι οι πιο παραγωγικές επενδύσεις [...]
[Anm.: εκπαίδευση und παιδεία werden hier also synonym verwendet, iS von:
die Ausbildung, das Bildungswesen]
c) Zum Verhältnis der Begriffe εκπαίδευση und κατάρτιση:

• Eκπαίδευση και κατάρτιση για τη ζωή και την εργασία στην κοινωνία της γνώσης °
° Bildung und Ausbildung für das Leben und Arbeiten in der Wissensgesellschaft °
° Education and training for living and working in the knowledge society
[GF (Übersetzung lt. Buch von Χρ. Κάτσικας), DF + EF aus einem Dokument des Europäischen Rates]
:ΕΚΠΤΩΣΗ, η
έκπτωση, η
der Ausdruck bezeichnet steuerrechtlich sowohl Beträge, die von der Bemessungs-
grundlage (also etwa vom Einkommen) abgezogen werden und nicht zu versteuern sind
(also Steuerfreibeträge) (zB.: 15.000 δρχ. έκπτωση από το εισόδημα), als auch solche
Beträge, die von der ermittelten Steuer selbst abgezogen werden (also Steuerabsetz-
beträge) (zB.: 1.500 δρχ. έκπτωση από το φόρο).
:ΕΚΤΑΚΤΑ – :ΕΚΤΑΚΤΩΣ
έκτακτα – εκτάκτως
a) έκτακτα ° θαυμάσια, υπέροχα [ΛΜΠ] – π.χ.:
• Έκτακτα ήταν απόψε! Περάσαμε θαυμάσια. [ΛΜΠ]
b) εκτάκτως ° εκτός προγράμματος, χωρίς να προβλέπεται κανονικά [ΛΜΠ] – π.χ.:

• Εκτάκτως θα προβληθεί απόψε η ταινία "Η τελευταία γυναίκα"· η προγραμματισμένη
ταινία "Η έκλειψη" αναβάλλεται. [ΛΜΠ]
c) zum Bedeutungsunterschied:
Τα δύο επιρρήματα διαφέρουν στη σημασία. Λανθασμένα χρησιμοποιείται ενίοτε το
"έκτακτα" και με τη σημασία τού "εκτάκτως" ως δημοτικότερος (!) τύπος.
- Το "έκτακτα" σημαίνει "έξοχα, υπέροχα" ("Περάσαμε έκτακτα στο πάρτι τού Γιάννη·
όλοι έχουν να το λένε")·
- το "εκτάκτως" σημαίνει "ξαφνικά, απροσδόκητα" ("Οι γιατροί ειδοποιήθηκαν να λάβουν
μέρος εκτάκτως σ’ ένα συμβούλιο για έναν βαριά ασθενή").
[ΛΜΠ]
[zum Bedeutungsunterschied s. auch Παπαζαφείρη 2, Seite 57]
:ΕΚΤΕΛΩ
εκτελώ (-είς)
εκτελώ χρέη (+ Gen.): s. unter χρέος, το
:ΕΚΤΟΣ
εκτός
εκτός των άλλων ° abgesehen von allem anderen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΕΚΦΡΑΖΩ
εκφράζω
1. Grundbedeutung: ausdrücken
2. Zu den Verwendungsunterschieden (bzw. -gemeinsamkeiten) der Begriffe εκφράζω

und διατυπώνω:
άποψη αίτημα ενδια- συμπά- σκέψη δυσαρέ- επιθυμία
φέρον θεια σκεια
εκφράζω + + + ; + +
διατυπώνω + + +
Το σημείο (+) δηλώνει τους δυνατούς και αποδεκτούς συνδυασμούς. Επειδή

ακριβώς η συνδυαστική ιδιαιτερότητα των συνωνύμων λέξεων επιβάλλεται από τη
χρήση, δεν υπάρχει μερικές φορές απόλυτη ομοφωνία μεταξύ των ομιλητών ως
προς το θέμα αυτό. Στην περίπτωση αυτή αντί του σημείου (+) χρησιμοποιούμε το
ερωτηματικό (;).
:ΕΛΑ
έλα
s. unter έρχομαι
:ΕΛΑΦΡΟΛΑΪΚΑ, τα
ελαφρολαϊκά, τα
[griechische Liederkategorie]
:ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ, ο
ελληνισμός, ο
• ο μικρασιατικός ελληνισμός ° das kleinasiatische Griechentum [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
:ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΟ, το
ελληνόπουλο, το
= (οικ.) νεαρός Έλληνας [ΛΚΝ] // παιδί Ελλήνων γονέων [ΛΜΠ]
[bzw. Plural]:
τα ελληνόπουλα (Gen.: των ελληνόπουλων): για νεαρούς Έλληνες χωρίς διάκριση
φύλου [ΛΚΝ]
:ΕΛΛΙΠΗΣ, -ής, -ές

ελλιπής, -ής, -ές
1. Bedeutung:
mangelhaft [Pons online]
2. Zur Rechtschreibung [Καρζής, S. 118 f.]:

Παρατηρείται καμιά φορά ένα ορθογραφικό λάθος στο επίθετο "ελλιπής", που μερικοί το
γράφουν "ελλειπής". Το λάθος οφείλεται στο ότι, όλες οι άλλες λέξεις με την ίδια ρίζα
γράφονται πράγματι με "ει": "ελλείπω", "έλλειμμα", "έλλειψη", ακόμα και το επίθετο της
δημοτικής "λειψός", κάτι που παρασύρει και παραπλανάει. Ωστόσο, η σωστή
ορθογραφία είναι "ελλιπής" και όχι "ελλειπής".
:ΕΛΠΙΖΩ
ελπίζω
Zur offenbar synonymen Verwendung von ελπίζω ότι und ελπίζω να:
- Όμως εγώ ελπίζω ότι θα καταλάβει ποιος τα έγραψε στην πραγματικότητα. //
- Εγώ όμως ελπίζω να καταλάβει κάποια στιγμή ποιος τα έγραψε στην πραγματικότητα.
=
Aber ich [im Gegensatz zu meinen Freund] hoffe, sie [= Kathrin] merkt, wer sie in
Wirklichkeit geschrieben hat. [sc. die Briefe (= τα γράμματα bzw. τα μηνύματα)]
:ΕΜΜΟΝΗ, η
εμμονή, η
• η κοινωνία έχει εμμονή με την ασφάλεια ° die [westliche] Gesellschaft ist besessen
vom Wunsch nach Sicherheit (versessen auf Sicherheit / verrückt nach Sicherheit) / die
Gesellschaft hat einen Sicherheitswahn
:ΕΜΟΥ
εμού
• ο μοναδικός πελάτης πλην εμού ° der einzige Gast [in diesem Restaurant] außer mir
• πράττει τα πάντα υπέρ εμού ° er macht alles zu meinen Gunsten
• Από τους πιο αγαπημένους δίσκους εμού και της οικογένειάς μου, [...] ° Eine der
liebsten [Schall-]Platten (Eine der Lieblingsplatten) von mir und meiner Familie, […]
:ΕΜΠΕΡΙΣΤΑΤΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
εμπεριστατωμένος, -η, -ο
• Το 1981 δημοσιεύεται η "Νάντια" [του André Breton] σε μετάφραση Στέφανου
Κουμανούδη. Πρόκειται για μια έξοχη μετάφραση, που συνοδεύεται από μια σύντομη,
αλλά αρκετά εμπεριστατωμένη εισαγωγή του Νάνου Βαλαωρίτη. [Χρήστος Σαλταπήδας:
Μετάφραση και πιστότητα: το πνεύμα ή το γράμμα]
:ΕΜΠΟΔΙΟ, το
εμπόδιο, το
κάθε εμπόδιο σε καλό:
• Κάθε εμπόδιο σε καλό, είπε στον εαυτό της. ° Wer weiß, wozu es gut ist [dass ich
einen Schuh verloren habe], dachte sie. [Gefallen haben sie mir ohnedies nicht, und
mein Vater wird mir jetzt wohl ein neues Paar kaufen (müssen).] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΕΜΠΡΙΜΕ
εμπριμέ
• [...], φορώντας τα στενά εμπριμέ πουκάμισα που ήταν στη μόδα τότε ° [...], in diesen
schmalen, bunt bedruckten Blusen, wie sie damals Mode waren [sind die drei jungen
Frauen seinerzeit nach Athen gekommen] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΕΜΠΡΟΘΕΤΟΣ, -η, -ο
εμπρόθετος, -η, -ο
εμπρόθετο αντικείμενο, το:
Μερικές φορές το αντικείμενο εκφέρεται με τις προθέσεις "με", "σε", "από" + αιτιατική και
τότε ονομάζεται εμπρόθετο αντικείμενο. Π.χ.:
Δώσε λεφτά στο παιδί. // Δεν έμοιαζε με τον πατέρα του. // Ζήτησα απ’ αυτόν δίσκους.
:ΕΜΦΡΑΓΜΑ, το
έμφραγμα, το
1. Bedeutung:
der (Herz-)Infarkt
2. το έμφραγμα – το καρδιακό επεισόδιο / BSe für die synonyme Verwendung der

beiden Begriffe:
• zwei Meldungen über denselben Todesfall in zwei verschiedenen griechischen
Tageszeitungen:
α) Στην πόλη του, τη Θεσσαλονίκη άφησε την τελευταία του πνοή. Τα άσχημα
προμηνύματα ήρθαν την παραμονή των Χριστουγέννων όταν έπαθε έμφραγμα και
μεταφέρθηκε στην Εντατική Μονάδα του Νοσοκομείου Άγιος Λουκάς. Κι ενώ όλα
φαίνονταν πως κυλούν ομαλά, η καρδιά του δεν άντεξε κι έπαψε να χτυπά προχθές το
βράδυ.
β) Ο Χριστίδης υπέστη καρδιακό επεισόδιο την παραμονή των Χριστουγέννων και
εισήχθη σε ιδιωτική κλινική της Θεσσαλονίκης, όπου και έκανε επείγουσα επέμβαση.
Νέο όμως επεισόδιο το βράδυ της δεύτερης ημέρας των Χριστουγέννων απέβη μοιραίο.
• Satz aus einem medizinischen Artikel in einer griechischen Tageszeitung:
Σωτήρια για τη ζωή ενός ασθενή που έχει υποστεί έμφραγμα μπορεί να αποβεί η
μείωση της χοληστερόλης, καθώς μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη ενός δεύτερου
καρδιακού επεισοδίου.
vgl. auch die Überschrift des betreffenden Artikels:
"Η μείωση της χοληστερόλης, «ασπίδα» στο 2ο έμφραγμα"
:ΕΝ
εν
1. εν αγνοία: s. unter άγνοια, η
2. εν βρασμώ ψυχής ° σε ψυχική ταραχή, σε σύγχυση [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Διέπραξε το έγκλημα εν βρασμώ ψυχής. [Κουτρούλης]
3. εν γένει ° γενικά [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Ο καιρός της Αττικής είναι, εν γένει, αίθριος. [Κουτρούλης]
4. εν γνώσει ° σε γνώση, γνώστης, ξέροντας, γνωρίζοντας [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Είμαι εν γνώσει των συνεπειών των ενεργειών μου. [Κουτρούλης]
5. εν είδει ° με τη μορφή, σαν, ως (είδος = μορφή) [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της και περιφέρεται γύρω από τον Ήλιο εν
είδει στρόβου (= σαν σβούρα). [Κουτρούλης]
6. εν έτει ° στο έτος, τη χρονιά [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Εν έτει 2002 γίνονται τέτοια πράγματα! [Κουτρούλης]
7.1. εν καιρώ ° αργότερα, κάποτε (στο μέλλον) [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Θα τα πούμε εν καιρώ. [Κουτρούλης]
7.2. εν καιρώ ειρήνης ° σε καιρό ειρήνης, σε περίοδο ειρήνης, στην ειρήνη

7.3. εν καιρώ πολέμου ° σε καιρό πολέμου, σε περίοδο πολέμου, στον πόλεμο
7.4. εν καιρώ τω δέοντι ° όταν θα έρθει η κατάλληλη στιγμή [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Το ζήτημα που έθεσες θα συζητηθεί εν καιρώ τω δέοντι. [Κουτρούλης]
8. εν κατακλείδι ° τελειώνοντας, κλείνοντας (κατακλείδα = τελευταίο μέρος του λόγου,

επίλογος) [Κουτρούλης] – π.χ.:
• Εν κατακλείδι, όπως έχουν τα πράγματα, η λύση είναι δύσκολη. [Κουτρούλης]
9. εν λόγω ° ο περί ου ο λόγος, ο υπόψη [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Ο εν λόγω υπάλληλος είναι σε κανονική άδεια. [Κουτρούλης]
10. εν ολίγοις ° με λίγα (λόγια) / περιληπτικά / συνοπτικά / περιεκτικά [ΛΤΣ] – π.χ.:

• Αυτός ο άνθρωπος είναι εν ολίγοις ακατάλληλος για δάσκαλος. [ΛΤΣ]
• Εν ολίγοις, αυτά είχα να πω. [Κουτρούλης]
• Καταντούσε εν ολίγοις δυσβάστακτη για όλα τα παιδιά, ακόμα και για κάποιους
μεγάλους που [...] ° Kurz gesagt, alle fanden sie schließlich unerträglich, alle Kinder
und auch einige Erwachsene, die […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εν ολίγοις, [...] ° Kurz [iS von: zusammenfassend] gesagt, […] [GF+DF aus: W. Greider:
Endstation Globalisierung]
• [...], εν ολίγοις παρουσιάζοντας μια αξιοθρήνητη εικόνα αμηχανίας. ° [...], kurzum, er

war ein Bild [iS von: Anblick] betretenen Jammers. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
11. εν παρόδω ° (σε πάροδο) = σε παρένθεση, παρενθετικά [Κουτρούλης]
12. εν πλω: s. unter πλους, ο
13. εν πολλοίς:
a) με πολλά (λόγια) / αναλυτικά / διεξοδικά / λεπτομερώς / εκτενώς [ΛΤΣ] – π.χ.:
• Ο δημοσιογράφος κάλυψε το συμβάν εν πολλοίς. [ΛΤΣ]
[bzw.]
b) ανάμεσα σε πολλά (άλλα) [Κουτρούλης] – π.χ.:
• Εν πολλοίς, συνέβη και ένα ατύχημα. [Κουτρούλης]
c) Übersetzungsbeispiele:
• Ενώ η κοινωνιολογία της σύγχρονης While the sociology of contemporary
θρησκείας [...] έχει διερευνηθεί και έχει religion […] is reasonably well explored
τεκμηριωθεί επαρκώς, αυτός ο κόσμος της and documented, this psychotherapeutic
ψυχοθεραπείας [...] παραμένει εν πολλοίς world […] remains largely uncharted.
ανεξερεύνητος. [EF+GF aus: Gellner: Movement]
[Anm.: largely = größtenteils, weitgehend,

weithin, in hohem Maße (etc.)]
• [...] την αίσθηση που έχουμε πως όντως [...] the sense we have that there is indeed
υπάρχει κάτι μοιραίο, πως υφίσταται ένα a fatality, there is a pattern about the
σχέδιο σχετικά με τα γεγονότα που μας events which concern us, which we sense
αφορούν, το οποίο νοιώθουμε αλλά δεν but can’t greatly control, but which we can
μπορούμε εν πολλοίς να το ελέγξουμε, occasionally appease, propitiate and
αλλά το οποίο μπορούμε περιστασιακά να approach. [EF+GF aus: Gellner: Movement]
εξευμενίσουμε, να κατευνάσουμε και να [Anm.: greatly = sehr, in hohem Maße, be-

deutend, großartig (etc.)]
προσεγγίσουμε.
• ο άνθρωπος στην, εν πολλοίς, ασφαλή man in the rather extensive secure strata
κοινωνική διαστρωμάτωση των ανεπτυγμέ- of developed societies
νων κοινωνιών [EF+GF aus: Gellner: Movement]
[Anm. 1: extensive = weitreichend, ausge-

dehnt, umfangreich (etc.)]
[Anm. 2: "secure" gemeint im Sinne von:
sozial abgesichert, medizinisch versorgt
usw.]
• η σύζευξή τους, που εν πολλοίς έχει ihre Zweisamkeit [sc. das harmonische
αποτύχει eheliche Zusammenleben (meiner Eltern)],
die umfassend gescheitert ist
• Ο Freud ήταν, εν πολλοίς, το τέκνο και η Freud was in many ways the son, and the
φωνή μιας μικροαστικής εποχής, [...] voice, of a bourgeois age, [...]
[EF+GF aus: Gellner: Movement]
[Anm.: in many ways = in vielerlei Hinsicht]

• την πίσω όψη αυτής της εν πολλοίς die Rückseite [Akk.] dieses in mancherlei
περιώνυμης οικίας Hinsicht berühmten Hauses
• [...] ότι η καλή και στενή σχέση μας [...], dass unsere gute und liebevolle Bezie-
οφειλόταν εν πολλοίς στο γεγονός ότι [...] hung nicht zuletzt auch dadurch bedingt
[= darauf zurückzuführen] sei [= ist], dass
[…] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
14. εν προκειμένω ° επί του προκειμένου = σχετικά με αυτό που λέμε, σχετικά με το
θέμα μας [Κουτρούλης] – π.χ.:
• Εν προκειμένω, ποια είναι η γνώμη σου; [Κουτρούλης]
• Εν προκειμένω, το Συμβούλιο και η Επιτροπή καλούνται να [...] ° In diesem Zusam-

menhang werden der Rat und die Kommission aufgefordert, […] ° In this context, the
Council and the Commission are invited to […] [GF (Übersetzung lt. Buch von Χρ. Κάτσικας),
DF+EF aus einem Dokument des Europäischen Rates]
15. εν πρώτοις ° πρώτα-πρώτα, καταρχήν, καταρχάς [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Εν πρώτοις, εγώ δεν μίλησα σε σένα! [Κουτρούλης]
16. εν συνεχεία: s. unter συνέχεια, η (Z 4)
17. εν τέλει [bzw.] εντέλει ° a) στο τέλος, τελικά // b) για να τελειώνουμε [Κουτρούλης]
– π.χ.:
• Εν τέλει, αποδέχθηκε την ήττα του. [Κουτρούλης]
• Εντέλει, θά ’ρθεις ή όχι; [Κουτρούλης]
• Από εκεί τον μετέφεραν σε σανατόριο στο Γκροσγκμάιν και εντέλει στο Γκράφενχοφ. °
Er wurde dann [wörtl.: von dort] in ein Sanatorium nach Großgmain und schließlich
nach Grafenhof [Lungenheilstätte] überwiesen. [DF+GF aus: André Müller im Gespräch mit Thomas
Bernhard]
• "[...]", είπε εντέλει ο πατέρας μου, [...] ° "[...]", sagte mein Vater schließlich, [...]
• Πες μου τι έγινε εν τέλει με το Νταβίκο; – Τι θες να γίνει; ° Sag mir, was ist am Ende
mit Davikos passiert? – [A:] Was soll schon passiert sein? [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
:ΕΝΑΣ / :ΜΙΑ / :ΕΝΑ

ένας / μία (μια) / ένα
[unbestimmter Artikel und Zahlwort]
[Anm.: μία (μια) s. auch als eigenes Stichwort]
1.1. zur synonymen Verwendung von ένας (μία / ένα) und κανένας (καμιά / κανένα):
s. unter κανένας (Z 3.2)
1.2. zur synonymen Verwendung von ένας (μία / ένα) und κάποιος (-α / -ο):
s. unter κάποιος (Z 2.1)
2. ένας-ένας (μία-μία / ένα-ένα) ° einer (eine / eines) nach dem (der) anderen / der
Reihe nach jeder (jede / jedes) / der Reihe nach alle:
• Κοίταξε έναν-έναν τους καφενέδες [...] ° Er schaute der Reihe nach in alle Kaffehäu-
ser [auf der Suche nach seinem Bekannten], […] // […] überprüfte er der Reihe nach
jedes einzelne Kaffeehaus […] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
3. ένα-ένα-τέσσερα (1-1-4):
a) Grundlegend zur Bedeutung:
I.
[Quelle: Webseite des griech. Universitätslektors für Rechtsphilosophie und
Institutionentheorie Αριστείδης Ν. Χατζής:
http://www.phs.uoa.gr/~ahatzis/index_GR.html,
Besprechung der korrekten Bearbeitung eines Prüfungsthemas]:
Δυο λόγια για τα θέματα (τι ήθελα να μου γράψετε):

Θέμα 1ο:
Σύμφωνα με τον John Locke, όταν η κυβέρνηση παραβιάσει το κοινωνικό
συμβόλαιο επιχειρώντας να αποκτήσει απόλυτη εξουσία, οι πολίτες έχουν
το δικαίωμα να «επανακτήσουν την αρχική τους ελευθερία». Σε ποιο
δικαίωμα αναφέρεται ο Locke στο παραπάνω απόσπασμα; Πιστεύετε πως
ο John Austin θα αναγνώριζε στους πολίτες αυτό το δικαίωμα; Σε ποιο
άρθρο του Ελληνικού Συντάγματος υπάρχει αναφορά στο δικαίωμα αυτό;
Το άρθρο αυτό με ποιο «όνομα» έγινε γνωστό πριν από σαράντα περίπου
χρόνια και κάτω από ποιες ιστορικές συνθήκες; Αναλύστε εν συντομία τα
παραπάνω.
Εδώ θα έπρεπε να αναφερθείτε στο δικαίωμα της ανυπακοής ή δικαίωμα της

επανάστασης ή δικαίωμα της αντίστασης. Η θεωρία του Austin περί προσταγών δεν
είναι σε καμία περίπτωση συμβατή με το δικαίωμα στην ανυπακοή. Στο δικαίωμα αυτό
αναφέρεται το άρθρο 120 (παρ. 2-4) του Συντάγματος του 1975/1986/2001 και ιδιαίτερα
η 4η παράγραφος: «Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των
Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον
οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία».* Το άρθρο αυτό έγινε γνωστό πριν
το 1967 ως άρθρο 114 (ένα-ένα-τέσσερα) του Συντάγματος του 1952. Το Σύνταγμα του
1952 είχε 114 άρθρα και το τελευταίο από αυτά (το 114) αναφέρει: «Η τήρησις του
παρόντος Συντάγματος αφιερούται εις τον πατριωτισμόν των Ελλήνων».** Το άρθρο
αυτό έγινε το έμβλημα του ανένδοτου αγώνα που ακολούθησε τις εκλογές «βίας και
νοθείας» του 1961 και των διαδηλώσεων μετά το βασιλικό πραξικόπημα του Ιουλίου του
1965. Η δικτατορία των Συνταγματαρχών είναι μεταγενέστερη (1967-1974).
[Link: http://www.phs.uoa.gr/~ahatzis/intro_law_gr_2003_07_r.htm ]
*[Anm.: Deutsche Übersetzung des Artikels 120 Abs. 4 der Verfassung von 1975:
"(4) Die Einhaltung dieser Verfassung wird dem Patriotismus der Griechen anver-
traut; sie sind berechtigt und verpflichtet, gegen jeden, der es unternimmt, die
Verfassung mit Gewalt aufzulösen, mit allen Mitteln Widerstand zu leisten."
(Quelle: www.verfassungen.de {dort weitere Quellenangaben angeführt})]
**[Anm.: Deutsche Übersetzung des Artikels 114 der Verfassung von 1952:
"Artikel 114. Die Einhaltung dieser Verfassung wird dem Patriotismus der
Griechen anvertraut."
(Quelle: www.verfassungen.de {dort als Quellenangabe angeführt: P.C. Mayer-Tasch, Die Verfassungen
Europas, Kröner, 1966})]
II.
[vgl. auch:]
Για τον εορτασμό της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, ο Νίκος Δένδιας έκανε
την ακόλουθη δήλωση: «Η Ελληνική Δημοκρατία γιορτάζει την επέτειο της εξέγερσης
του Πολυτεχνείου. Η εξέγερση αυτή αποτελεί την κορυφαία στιγμή της αντιδικτατορικής
προσπάθειας και συνιστά μνημείο συμπεριφοράς των Ελλήνων γενικά και της νεολαίας,
ειδικότερα κατά την περίοδο της δικτατορίας. Θα ήθελα να θυμίσω ότι η υπεράσπιση
του Δημοκρατικού Πολιτεύματος και άρα η υποχρέωση αντίστασης στη δικτατορία, δεν
ήταν πολιτική επιλογή αλλά νομική υποχρέωση, όπως προβλεπόταν στο άρθρο 114 του
καταληθέντος Συντάγματος, του γνωστού ως "ένα ένα τέσσερα" που έλεγε επί λέξει: "η
τήρηση του παρόντος επαφίεται στον Πατριωτισμό των Ελλήνων". Πράξη Δημοκρατικού
Πατριωτισμού λοιπόν αποτελούσε η εξέγερση κατά της δικτατορίας, όπως πράξη
Δημοκρατικού Πατριωτισμού αποτελεί και σήμερα η ανάμνηση και ο γιορτασμός της.
Κέρκυρα 15/11/02 Νίκος Δένδιας
[Quelle: Internet]
b) Beispiele:
• Για τους ανθρώπους της ηλικίας μου, για όσους δηλαδή γεννήθηκαν γύρω στα μέσα
του αιώνα, οι προσδοκίες διαμορφώθηκαν από την έλλειψη δημοκρατίας. Πρωτοσυν-
ειδητοποιήσαμε την πολιτική μειράκια, στις διαδηλώσεις για το 15% στην Παιδεία το
1963 και για το "114" το 1965. Βιώσαμε για τα καλά την κατάργηση της δημοκρατίας
στα χρόνια της χούντας. [aus einem Artikel eines griechischen Universitätsprofessors für Geschichte]
• Δεν μπορείς να λες υποκείμενο εμένα, εσύ που φώναζες στα πεζοδρόμια 1-1-4.
[Βασιλικός: Ζ, S 554, letzter A. vor Pkt. 7]
• Η γενιά του 1-1-4. Ο Διονύσης Σαββόπουλος [...] και οι Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας
από τους σημαντικότερους τροβαδούρους της γενιάς τους. [Text zu Fotos (in einem Artikel über
das politische Lied) in "Δίφωνο" No. 5, S 95]
4. ένα το κρατούμενο: s. unter κρατούμενο, το
:ΕΝΔΙΑΦΕΡΩΝ, -ουσα, -ον

ενδιαφέρων, -ουσα, -ον
= interessant
Deklination:
Maskulinum Femininum Neutrum
Nom. ενδιαφέρων ενδιαφέρουσα ενδιαφέρον
Gen. ενδιαφέροντος ενδιαφέρουσας ενδιαφέροντος
Akk. ενδιαφέροντα ενδιαφέρουσα ενδιαφέρον
Nom. ενδιαφέροντες ενδιαφέρουσες ενδιαφέροντα

Gen. ενδιαφερόντων ενδιαφερουσών ενδιαφερόντων
Akk. ενδιαφέροντες ενδιαφέρουσες ενδιαφέροντα
:ΕΝΝΟΩ
εννοώ (-είς)
1. Grundbedeutung: meinen [etc.]:
• Καταλαβαίνεις τι εννοώ; – Όχι ακριβώς. ° Verstehst du, was ich meine? – [Antwort:]
Nicht ganz.
• Τι εννοούσατε όταν είπατε ότι [...]; ° Was haben Sie gemeint, als Sie sagten, dass
[...]?
• Ο Μάρκος ένιωσε πως το εννοούσε. ° Markos spürte, dass es ihm [Nikos] damit
Ernst war [sc. mit seiner Drohung].* / Markos spürte, dass er [Nikos] es ernst meinte
[als er die Drohung aussprach]. [GF + DF (*) aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
2. δεν εννοώ να ... :

• κι εκείνος δεν εννοούσε να σταθεί και να του πει: [...] ° der Feldhüter [wörtl.: er] aber
kam nicht auf den Gedanken, stehenzubleiben und ihm [= dem Jungen] zu sagen: […]
3. με εννοείς; / με εννοείτε;
• "Με εννοείτε;" ρωτούσε κάθε τόσο τον Στέφανο. "Σας εννοώ", απαντούσε ο Στέφανος.
° "Verstehen Sie mich?" [iS von: Ist Ihnen klar, was ich meine?] fragte er Stéfanos [im
Verlauf des Gesprächs] immer wieder. "Ich verstehe Sie", antwortete Stéfanos. [GF+DF
aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο / Anm.: in den Büchern jeweils ohne Anführungszeichen]
4. αφήνω να εννοηθεί:
• Το έχω αφήσει όμως να εννοηθεί, έτσι δεν είναι; ° Ich habe es aber durchblicken
lassen (zu verstehen gegeben / anklingen lassen / angedeutet) [sc.: dass Sie für mich
als Sekretärin unentbehrlich sind], nicht wahr? [auch wenn ich es Ihnen nie ausdrücklich
gesagt habe]
• Άφησε να εννοηθεί ότι δεν περιμένει τίποτα πια, κανέναν. ° Sie ließ durchblicken,
dass sie niemanden und nichts mehr erwarte. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΕΝΟΧΛΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
ενοχλημένος, -η, -ο
• "Αφού έχεις εμένα!" πετιέται ο Ντέιβιντ με "Du hast doch mich!" fällt [= wirft] David mit
ενοχλημένη έκφραση. gekränktem Gesichtsausdruck ein. [in
Reaktion, als seine Freundin gegenüber
ihrer Wohnungsnachbarin meint: "Was täte
ich hier ohne dich?"]
• Με ύφος ενοχλημένου κόκορα. Mit einem Ausdruck in der Stimme wie ein
beleidigter Gockel. [redete der unbekannte
Mann am anderen Ende der Telefon-
leitung] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Η Κάρμεν τον κοιτάζει ενοχλημένη. Carmen schaut ihn irritiert [ob seiner wider-
sprüchlichen Äußerungen] an.
• Οι αξιωματούχοι της εταιρείας που με Dem Mitarbeiter [wörtl.: den (führenden)

ξενάγησαν φαίνονταν ελαφρώς Mitarbeitern] des [chinesischen] Unterneh-
ενοχλημένοι από αυτή την πρωτόγονη mens, der mich [= einen Amerikaner]
μορφή της επιχείρησής τους. überall [in der ärmlichen Werkstätte]
herumführte, schien diese primitive Seite
[wörtl.: Gestalt] seiner Firma etwas peinlich
zu sein.
[GF+DF aus: W. Greider: Endstation Globalisierung]
:ΕΝΟΧΛΟΥΜΑΙ
ενοχλούμαι
• Ο δόκτωρ Σνόιτσλ ενοχλήθηκε, αλλά Der Doktor Schneuzl war erst verstimmt
αρνήθηκε να φέρει οποιαδήποτε αντίρρη- [über das Beharren seiner Eltern, mit ihm
ση. ein Lokal aufsuchen zu wollen, in dem er
Personen treffen würde, denen er gern aus
dem Weg gegangen wäre], versagte sich
aber jede Widerrede.
• Εκείνος όμως διαβάζει το βλέμμα μου και Er [aber] liest in meinem [mitleidsvollen]
ενοχλείται, γιατί δεν του πάει να τον Blick und ist davon unangenehm berührt,
λυπούνται. Το ρίχνει στο αστείο. denn es passt ihm ganz und gar nicht,
wenn man ihn bedauert. Er gibt dem
Gespräch eine scherzhafte Wendung.
• Ο Μπατής είχε τη γνώμη πως η Batis [der zum ersten Mal an einer Be-
αναχώρηση έμοιαζε με διώξιμο αλλά sprechung des Komitees teilgenommen
φαίνεται πως τα μέλη της επιτροπής ήταν hatte] hatte den Eindruck, die Verabschie-
συνηθισμένα, γιατί δεν έδειξαν να dung [durch den Vorsitzenden] gleiche
ενοχλήθηκαν. einem Hinauswurf, doch die Mitglieder des
Komitees schienen daran gewöhnt zu sein,
denn keiner zeigte sich betroffen.
• Θα πιείτε κάτι τότε; – Όχι, μην Dann trinken Sie [wenigstens] etwas?
ενοχλείστε, καλύτερα τίποτα. [wenn Sie (hier bei uns) schon nichts
essen wollen] – [Antwort:] Nein, machen
Sie sich keine Mühe, lieber nicht.
:ΕΝΟΧΛΩ
ενοχλώ (-είς)
ενοχλούμαι: s. als eigenes Stichwort
ενοχλημένος, -η, -ο: s. als eigenes Stichwort
:ΕΝΣΗΜΟ, το
ένσημο, το
• Οι ασφαλισμένοι του ΤΕΒΕ παρακαλούνται, προ της πληρωμής των ασφ/κών εισφο-
ρών σε εντεταλμένα όργανα του Ταμείου, να αναζητούν την επίδειξη της υπηρεσιακής
τους ταυτότητας. Η επικόλληση ενσήμων ισόποσης αξίας με τα χρήματα που κατα-
βάλλονται, στο βιβλιάριο εισφορών του ασφαλισμένου, ελέγχεται κατά την ώρα της
συναλλαγής από τον ίδιο τον ασφαλισμένο, απαγορευομένης ρητά της παράδοσης του
ασφαλιστικού βιβλιαρίου στα εντεταλμένα, για την είσπραξη των ασφ/κών εισφορών,
όργανα του Ταμείου. ["Ανακοίνωση / Τ.Ε.Β.Ε. / Διοικητής", in: Μεσημβρινή, 26 Νοεμβρίου 1993]
• [...] ρωτώντας τον πώς σκέφτεται να τη βγάλει, διότι "ούτε ΙΚΑ έχεις, ούτε σύνταξη θα
πάρεις – κολλάς ένσημα; –, ούτε [...]" ° [...], dass er ihn fragte, wovon er leben wolle:
"Du bist weder versichert noch wirst du je eine Rente bekommen – oder zahlst du
Rentenbeiträge? – noch […]" [GF+DF aus: Βαμμ.]
:ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ, η
ενσυναίσθηση, η
= die Empathie
:ΕΝΤΑΞΕΙ
εντάξει
• Γεια σας. Χαίρομαι πολύ που είμαστε εντάξει με το ραντεβού για τη συνάντησή μας. °
Guten Tag. Ich freue mich sehr, dass es mit dem Termin für unser Gespräch [wörtl.:
unser Treffen] geklappt hat. [als Einleitungsfloskel bei Antritt eines Vorstellungs-
geprächs] [GF (Übersetzung aus dem Deutschen) +DF aus: Hueber-Firma]
:ΕΝΤΑΞΗ, η
ένταξη, η
• Και βέβαια το κύριο κοινό στοιχείο των δύο δημάρχων ήταν η σταθερή ένταξή τους
στην Αριστερά. ° Und natürlich war die Hauptgemeinsamkeit der beiden Bürgermeister
ihre feste Verankerung in der [politischen] Linken (ihre beständige Zugehörigkeit zur
Linken). [Eigenübersetzung]
:ΕΝΤΑΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
εντατικός, -ή, -ό
• ρίχνοντας παράξενα εντατικές ματιές στην πρόσοψη και στα παράθυρα ° er warf
seltsam eindringliche Blicke auf die Fassade [des Hauses] und auf die Fenster
[Anm.: vgl. auch:

τον κοίταξε επίμονα και χαμογέλασε ° sie sah ihn [den Mann] durchdringend an
und lächelte {GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού} ]
:ΕΝΤΕΛΕΙ
εντέλει
s. unter εν ("εν τέλει")
:ΕΝΤΟΝΟΣ, -η, -ο
έντονος, -η, -ο
• Κι όπως ήταν έντονα μελαχροινός, [...] ° Und da er [= der Mann] sehr dunkelhäutig
war […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΕΝΤΥΠΩΣΗ, η
εντύπωση, η
1. Grundbedeutung:
der Eindruck
2. μου κάνει εντύπωση ° einen [bestimmten] Eindruck machen [bzw.] beeindrucken

[etc.]; auffallen:
• Θυμάστε κάποια ταινία που να σας έκανε Können Sie sich an einen Film erinnern,
ιδιαίτερη εντύπωση; der einen besonderen Eindruck auf Sie
machte (der Sie besonders beeindruckte)?
[Eigenübersetzung]
• Αυτό που μου έκανε την μεγαλύτερη Das, was auf mich den größten Eindruck
εντύπωση ήταν [...] machte (Das, was mich am meisten beein-
druckte), war [...] [Eigenübersetzung]
• και τους έκανε εντύπωση πώς ένα τόσο [und] sie wunderten sich sehr darüber [als
όμορφο και ηγεμονικό πτηνό, κυριολεκτικά sie (zum ersten Mal) einen Pfau sahen und
υπέροχο, είχε ένα κράξιμο τόσο δυσάρεστο schreien hörten], dass ein so schöner,
και κρύο herrschaftlicher, wirklich herrlicher Vogel
ein solch unangenehmes und kaltes
Kreischen von sich gab
• "Αυτό μου έκανε μεγάλη εντύπωση", "Ich fand das höchst bemerkenswert",
παρατήρησε αιχμηρά ο Γούνταρντ. kommentierte Woodard [= Boeing-Mana-
ger] spitz. [sc. den Umstand, dass Kanada
ein Transportflugzeug nicht von Boeing,
sondern vom Konkurrenten Airbus kaufte,
obwohl Boeing durch Verträge mit kanadi-
schen Zulieferunternehmen zur Förderung
der kanadischen Wirtschaft beitrug]
• Μου έκανε εντύπωση πως τα σκεύη για Es fiel mir auf, dass das [von mir in der
το γάλα, σε αντίθεση με τα μαγειρικά Almhütte vorgefundene] Milchgeschirr [sc.
σκεύη, ήταν πεντακάθαρα, [...]. Eimer und Tongefäße zur Käseerzeugung]
im Gegensatz zum Kochgeschirr peinlich
saubergehalten war, […].
• Ποτέ δεν τη ρωτούσε για το παρελθόν της Er fragte sie [sc. seine Haushälterin Mimi]
ή την οικογένειά της, ούτε του έκανε εντύ- auch nie nach ihrer Vergangenheit und
πωση που η Μίμι δεν αναφερόταν ποτέ ihrer Familie, und ihm fiel gar nicht auf,
σχετικά. dass sie nichts davon erzählte.
3. η δημιουργία εντυπώσεων ° die Stimmungsmache [zB. das Schlechtreden eines

Landes hinsichtlich seiner Eignung als attraktivem Wirtschaftsstandort] [DF+GF aus:
Lafontaine/Müller: Globalisierung]
:ΕΝΩ
ενώ
1) während [als Konjunktion]:
• Τον έβαλαν στο αυτοκίνητο και ενώ τον πήγαιναν στο νοσοκομείο πέθανε. °
Sie setzten ihn ins Auto, und während sie ihn ins Spital brachten (führten), starb er.
2) (sinngleiche bzw. -verwandte) Alternativen zur Übersetzung mit "während":

• [...], ενώ κάθε τόσο γυρνούσε τον λαιμό [… (sie rupfte dem geschlachteten Huhn
της αριστερά die Federn aus)]; sie drehte dabei immer
wieder den Kopf nach links
• Ο πληθυσμός των φυλακών στην In der Europäischen Union befinden sich

Ευρωπαϊκή Ένωση υπερβαίνει τα 607 000 über 607.000 Menschen in Haft, bei einer
άτομα, ενώ εκτιμάται ότι υπάρχει ετήσια [geschätzten] jährlichen Fluktuation von
κίνηση 860 000 φυλακισμένων. mehr als 860.000 Haftinsassen.
[DF+GF aus einer EU-Studie]
• [...], της άρεσε πάντα να μιλάει για τη [...], sie fand stets Gefallen daran, sich
διασπορά και την κρυφή δύναμη του über die Diaspora und die verborgene Kraft
εβραϊσμού, ενώ η διάλεξή της για τα κοινά des Judentums zu äußern, wobei ihre Ab-
σημεία Γερμανών και Εβραίων είναι ένα handlungen über die gemeinsamen Punkte
από τα ωραιότερα, τα πλέον ευθύβολα και von Deutschen und Juden zu den schöns-
απροσποίητα κείμενα που έχει γράψει. ten, treffendsten und ungekünsteltsten
Texten gehören, die sie verfasst hat.
3) obwohl / zwar:
• ενώ της υποσχέθηκες πως θα της obwohl du ihr versprochen hast, dass du
τηλεφωνήσεις, δεν της τηλεφώνησες sie anrufen wirst, hast du sie nicht angeru-
fen [Eigenübersetzung]
• Κι ενώ οι δρόμοι δεν είχαν λακκούβες, Und obwohl die Straßen keine Schlag-
[...], η Μερσεντές κλυδωνιζόταν στον άξονά löcher hatten, [...], schaukelte der Merce-
της. des über seiner Achse.
• Κι ενώ ήταν Δευτέρα, ημέρα άδειας του Und obwohl es Montag war, der freie Tag
προσωπικού, η Ζυλιέτ μ’ έστειλε να des [Haus-]Personals, schickte mich
φωνάξω τον Ντεντέ από το σπίτι του Juliette [= die Hausherrin] los, Dedé [= den
κήπου. Gärtner und Chauffeur] aus dem Garten-
haus zu holen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΕΝΩΠΙΟΣ, -α/-ος, -ο
ενώπιος, -α/-ος, -ο
[Anm.: weibliche Form auf -α (so ΛΚΝ) bzw. auf -ος (so ΛΜΠ)]
ενώπιος ενωπίω = ο ένας απέναντι στον άλλο· πρόσωπο με πρόσωπο [ΛΚΝ] // von
Angesicht zu Angesicht [Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΕΞ+
εξ+
Zur Bedeutung dieser Vorsilbe s. unter εκ+
:ΕΞΑΛΛΟΥ
εξάλλου (auch: εξ άλλου)
1. Umschreibung in griechischer Sprache:

α) σύνδεσμος αντιθετικός:
συνήθως ύστερα από τελεία ή άνω τελεία· βοηθάει τη μετάβαση του ομιλητή σε κάτι
ουσιαστικό που με κάπως έντονο τρόπο θέλει να αναφέρει, προκειμένου να
δικαιολογήσει ή να συμπληρώσει τα προηγούμενα // άλλωστε [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Δεν έχω να πω τίποτε· εξάλλου δεν καταλαβαίνω, γιατί πρέπει να απολογηθώ. [ΛΚΝ]
• Στη συγκέντρωση ήταν παρόντες όλοι οι αντιπρόσωποι· εξάλλου ήταν παρών και ο
αντιπρόεδρος του σωματείου, ο οποίος έκανε την ακόλουθη δήλωση. (επίσης, ακόμη)
[ΛΚΝ]
β) ως επίρρημα: βέβαια, ακριβώς [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Συμφώνησε μαζί μας, όπως εξάλλου όλοι τους. [ΛΚΝ]
2. konkrete Übersetzungen:
Übersicht:
a) außerdem
b) übrigens [bzw.] im Übrigen
c) "ja" / doch
d) auch [bzw.] ja auch
e) [sonstige Übersetzungen]
a) außerdem:
[so zB. als DF+GF in: Schwaiger: Salz / Schulze: Simple Storys /
weiters in der griechischen bzw. deutschen Fassung eines EuGH-Urteils]
zB.:
• Εξάλλου πρέπει να κάνει οικονομία. Außerdem muss sie sparen.
Άλλωστε πρέπει να κάνει οικονομία.]
• Εξάλλου, ήθελα να [...]. Außerdem wollte ich […]. [Nennung eines
[Anm.: synonym (zweite Übersetzung zweiten Grundes, der Anlass war, etwas
desselben deutschen Satzes): Bestimmtes zu tun]
Άλλωστε ήθελα να {…}.]
• Εξάλλου, δεν θα έκανα τίποτα πίσω απ’ Außerdem hinterging ich Chris nicht
την πλάτη του Κρις. wirklich damit.
Άλλωστε δε θα εξαπατούσα πραγματικά
τον Κρις με αυτόν τον τρόπο.]
b) übrigens* [bzw.] im Übrigen**

*[so z.B. als DF+GF in: Schwaiger: Salz / Haushofer: Die Wand / Schnitzler: Spiel /
Truffaut / Ζατέλη: Φως / Μιχαλοπούλου: Όσες φορές αντέξεις]
**[so z.B. in der griechischen bzw. deutschen Fassung eines EuGH-Urteils / als DF+GF
in: Ζατέλη: Φως]
c) "ja" / doch:
• Άφησα το μικρό ταύρο προς το παρόν να Ich ließ den [kleinen] Stier vorläufig trinken,
πίνει όσο γάλα ήθελε. Αυτό που είχε soviel er mochte. Es hing ja alles davon
σημασία εξάλλου ήταν να γίνει γρήγορα ab, dass er bald groß und stark wurde.
μεγάλος και δυνατός. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• ο θείος, εξάλλου, δεν ήξερε τίποτα για τις von den heimlichen Geldtransaktionen […]
μυστικές οικονομικές συναλλαγές [...] wusste mein Onkel ja nichts
• [...], ποιος ξέρει όμως αν όντως επρόκειτο […], aber wer weiß, ob das wirklich nur Un-
για ατυχήματα. Ο πάλαι ποτέ θυρωρός δεν fälle waren [die dem Herrn im Krieg pas-
ήταν εξάλλου εκεί, ήταν στην Ισπανία. siert sein sollen]. [dachte sich der ehemali-
ge Hausmeister] Der ehemalige Hausmeis-
ter war ja nicht dabeigewesen [damals],
sondern in Spanien.
• Σε βγάζουν στις ίδιες πλατείες, στα ίδια Sie [= die Straßen] brachten einen zu den
βασικά σημεία αναφοράς, όπως εξάλλου κι immer selben Plätzen, zu denselben
οι άνθρωποι. grundlegenden Bezugspunkten, wie es ja
auch die Menschen taten.
• [...] και ήλπιζε πως ο γιος του δε θα […], und er hoffte, seinem Sohn würde
πάθαινε ζημιά. Εξάλλου δεν του έλειπε kein Schaden erwachsen [sc. durch die
τίποτα του μικρού. Wunden, die er (= der Vater) durch das
Scheitern der ersten Ehe davongetragen
hatte]. Er hatte doch alles, der Kleine.
d) auch [bzw.] ja auch:

• Έτρεμα στη σκέψη της μέρας που [η Ich zitterte vor dem Tag, an dem sie [= die
γάτα] θα έβγαινε έξω. Δεν άργησε εξάλλου Katze] ins Freie gehen würde. Es dauerte
πολύ ν’ αρχίσει να παίζει με τη μητέρα της auch nicht lange, und sie spielte vor der
ή με τον Λουξ μπροστά από την καλύβα. Hütte mit ihrer Mutter oder mit [dem Hund]
Luchs. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Οι Βαντσούρας δικαιολογούνται γιατί Die Wantschuras entschuldigen sich dafür,

έχουν νοικιάσει σπίτι στη λίμνη, αν και δεν dass sie am See ein Haus gemietet haben,
τους κατηγόρησα, εξάλλου είμαι κι η ίδια ich [weibl.] habe es ihnen nicht vorgewor-
εδώ. fen, ich bin ja auch [auf Urlaub] da.
e) [sonstige Übersetzungen]:
• εξάλλου, ακόμα και να κάνω λάθος, and if I've got it all wrong, and they're just
ακόμα κι αν προσποιούνται, σκασίλα μου: acting, then who cares anyway, when the
είναι πολύ καλοί ηθοποιοί actors are this good?
[bzw.]
und falls ich es falsch verstanden habe und
sie [= unsere Gastgeber] [mit ihrer über-
zeugend wirkenden Freundlichkeit mir
gegenüber] nur schauspielern, wen küm-
mert's, wenn die Schauspieler so gut sind?
• Ο θείος Τομ δεν ήταν πότης σε καμιά Uncle Tom war kein Säufer, überhaupt
περίπτωση. Δεν είχε αρκετά χρήματα για nicht. Dazu hatte er gar nicht genug Geld.
να είναι, εξάλλου. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• κάτι στο χαμόγελό της (που σπάνια etwas in ihrem Lächeln (das allerdings sel-
το ’βλεπες εξ άλλου) ten aufleuchtete) [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μα ήταν στ’ αλήθεια ολιγαρκής αυτή η Sie war aber wirklich anspruchslos, diese
Μύρα, με τον τρόπο της εξ άλλου, και μόνο Mira, auf ihre Weise allerdings, und nur auf
τα πολύ αναγκαία την ενδιέφεραν. das Lebensnotwendigste bedacht.
:ΕΞΑΝΤΑΣ, ο
εξάντας, ο
όργανο γωνιομετρικό που προσδιορίζει με αστρονομικές παρατηρήσεις τις γεωγραφικές
συντεταγμένες της θέσης στην οποία βρίσκεται το πλοίο κατά τον πλού. Το όνομά του
οφείλεται στο γεγονός ότι διαθέτει βαθμολογική κλίμακα που εκπροσωπεί το 1/6 του
κύκλου. [Quelle: Webseite über Καββαδίας mit "Μικρό Γλωσσάρι στο έργο του"]
:ΕΞΑΡΓΥΡΩΝΩ
εξαργυρώνω
• Σε φαντάζομαι μάλιστα με τι τρόπο θα το εξαργυρώσεις αύριο, όταν θα βγεις στην
πολιτική. ° Ich versuche viel eher, mir vorzustellen, wie du später, wenn du in die
Politik gehst, daraus [sc. aus diesem Umstand] Kapital schlagen wirst. [GF+DF aus:
:ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΩ
εξασφαλίζω
= [u.a.:] verschaffen / verhelfen zu / gewähren
:ΕΞΕΓΕΡΣΗ, η
εξέγερση, η
= der Aufstand / die Revolte
:ΕΞΕΤΑΖΩ
εξετάζω
• πήρε από καταγής το παπούτσι της, το εξέτασε απ’ τις δυο μεριές ° er hob den
[wörtl.: ihren] Schuh auf, betrachtete ihn eingehend von beiden Seiten [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΕΞΕΤΑΣΗ, η
εξέταση, η
a) die Untersuchung:
• η εξέταση αίματος ° die Blutuntersuchung
• Πήγε στο νοσοκομείο για μια σειρά εξετάσεων. ° Er ging für eine Reihe von Unter-
suchungen ins Krankenhaus.
b) die Prüfung:
• γραπτή / προφορική εξέταση ° schriftliche / mündliche Prüfung
• η θεωρητική εξέταση ° die theoretische Prüfung [im Rahmen der Führerscheinprü-
fung]
• η ημέρα και ο τόπος διεξαγωγής της εξέτασης ° der Tag und der Ort der Durchfüh-
rung der Prüfung (= der Prüfungstag und Prüfungsort)
2. Zur Verwendung des Plurals ("οι εξετάσεις") zwecks Bezeichnung einer einzelnen
Prüfung:
Lt. ΛΚΝ bezeichnet der Plural (in Zusammenhang mit Prüfungen) ein "οργανωμένο
σύνολο εξετάσεων" (dort auch BSe). Pons online führt den Plural ("εξετάσεις") in der
Singularbedeutung "die Prüfung" (an Schulen oder Universitäten) an. Auch ΛΜΠ geht
davon aus, dass für eine einzelne Prüfung typischerweise der Plural verwendet wird.
- Vgl. folgende BSe, in denen sich der Plural auf eine einzelne Prüfung bezieht:
• περνώ στις εξετάσεις ° die Prüfung bestehen [Pons online]
• αποτυχαίνω στις εξετάσεις ° die Prüfung nicht bestehen, bei der Prüfung durchfallen
[Pons online]
• δίνω εξετάσεις ° an einer Prüfung teilnehmen [Pons online]
• γραπτές / προφορικές εξετάσεις ° schriftliche / mündliche Prüfung [Pons online]
[Anm.: ΛΚΝ verzeichnet diesbezüglich sowohl die Form im Singular als auch jene im
Plural]
- Vgl. weiters folgenden Passus, der eine synomyme Verwendung von Singular und
Plural zum Ausdruck bringt:
• Βρισκόμαστε στις αρχές του '83 και ο Πάνος ετοιμάζεται να δώσει εξετάσεις [στο
πανεπιστήμιο] για το τελευταίο του μάθημα, προκειμένου να πάρει το πτυχίο του! [...]
Ο Θανάσης [...] έχει ζητήσει να τον πληροφορήσουν για το αποτέλεσμα αυτής της
εξέτασης, με άκρα μυστικότητα, [...] [Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs]
:ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ, η
εξεταστική, η
= η εξεταστική περίοδος [σε πανεπιστήμιο] [Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs, σ. 87]
:ΕΞΕΥΤΕΛΙΖΩ
εξευτελίζω
• Έτσι που κάνετε θα μ’ εξευτελίσετε. ° So, wie ihr euch aufführt, macht ihr mich noch
total lächerlich. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
εξευτελιστικός, -ή, -ό
1. Grundbedeutung: entwürdigend / erniedrigend
2. η εξευτελιστική τιμή ° der Spottpreis / der Schleuderpreis:

• η μοναδική ευκαιρία να αγοράσει ένα τόπι από το καλύτερο ύφασμα σε εξευτελιστική
τιμή ° die unwiederbringliche Gelegenheit, einen Ballen besten Stoffs um einen Spott-
preis zu erwerben [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Ο πατέρας μου αρνήθηκε να παραδώσει το μόχθο του σε τέτοια ξευτελιστική τιμή. °

Mein Vater lehnte es ab, den Ertrag seiner Mühen [sc. seine Ernte an Rosinen] zu
solchem Schleuderpreis abzugeben [sc. zu solch einem niedrigen Preis, wie ihn die
Händler boten, an diese zu verkaufen]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΕΞΗ
έξη
s. έξι
:ΕΞΙ
έξι
Το αριθμητικό αυτό, που άλλοτε γραφόταν με "η" ("έξη"), σήμερα γράφεται με "ι".
[Καρζής, σ. 113]
2. στα έξι βήματα: s. unter βήμα, το (Z 3)
:ΕΞΟΝ
εξόν
= (λαϊκ.) εκτός [ΛΜΠ] // εκτός / εκτός αν [ΛΔΟΡ]
π.χ.:
• θα πάμε την Τετάρτη, εξόν αν βρέχει [ΛΜΠ]
• ήταν όλη η παρέα εξόν (από) τον Νίκο [ΛΜΠ]
• θα ταξιδέψω αύριο, εξόν και δεν έχει θέση στο αεροπλάνο [ΛΔΟΡ]
• Δεν άκουγα τίποτ’ άλλο εξόν τη φασαρία που κάναν οι ρόδες πάνω στον ατέλειωτο
στρατιωτικό δρόμο. ° Ich hörte nichts als den Lärm [= nichts außer dem Lärm], den die
Räder [des Karrens] auf der endlosen Heerstraße verursachten. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η
ζωή εν τάφω]
:ΕΞΟΡΚΙΖΩ
εξορκίζω
(+ Akk.)
[praktikable Übersetzungsmöglichkeit u.U.]: [einer Sache] den Schrecken nehmen [der
ihr anhaftet]
:ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΝΩ
εξουδετερώνω
• Τις εξουδετέρωνε, σπάνια, ένα γέλιο παιδικό. ° Selten nur brachte sie [sc. die Falten
(um seinen Mund) / τις ρυτίδες] ein kindliches Lachen zum Verschwinden. [GF+DF aus:
:ΕΞΟΥΘΕΝΩΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
εξουθενωτικός, -ή, -ό
• άρχισαν κάτι εξουθενωτικοί καβγάδες ° ~zermürbende Streitereien begannen
:ΕΞΥΠΗΡΕΤΩ
εξυπηρετώ (-είς)
• Θα εξυπηρετούσε πολύ. ° Das wäre eine große Hilfe.* / Das wäre sehr hilfreich (sehr
nützlich). [wenn Sie für Ihre Nachbarin (die ohnmächtig ins Spital gebracht werden soll)
ein paar Sachen einpacken würden] [DF (*) + GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΕΞΩΘΩ
εξωθώ (-είς)
εξωθώ στα άκρα ° ~[jemandes] Geduld überstrapazieren / ~[jemanden] provozieren:
• Σκέφτομαι πριν του απαντήσω, στο κάτω κάτω ασχολείται με την υπόθεση
περισσότερο ως φίλος παρά ως δικηγόρος, και τους φίλους σου, φαντάζομαι, δεν
πρέπει να τους εξωθείς στα άκρα. [Anm.: die Erzählerin überlegt, wie sie auf eine
belehrende Bemerkung eines befreundeten Rechtsanwaltes reagieren soll, der eine sie
betreffende Causa abwickelt] [Ε. Χουρμουζιάδου: Η ιδιαιτέρα, σ. 326]
:ΕΞΩΣΗ, η
έξωση, η
= die Kündigung [des Mieters] von Seiten des Vermieters [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
:ΕΞΩΦΡΕΝΙΚΟΣ, -ή, -ό
εξωφρενικός, -ή, -ό
[praktikable Übersetzungsmöglichkeit u.U.]: außerordentlich / extrem [etc.] – z.B.:
• Ο δεύτερος ήταν ένας Άραβας, ο Ελί. Ένα παιδί πολύ γλυκό και εξωφρενικά
ευαίσθητο, [...] ° Der zweite [Mann] war ein Araber, Eli. Ein sehr lieber und außer-
ordentlich (extrem / "furchtbar") sensibler Junge, […] [Eigenübersetzung]
• Εκείνον βέβαια τον έβρισκα εξωφρενικά βαρετό. ° Ihn [sc. Dimitris] selbst fand ich
allerdings entsetzlich langweilig. [Eigenübersetzung]
:ΕΠΑΝΩ
επάνω
1. επάνω – απάνω – πάνω:
- απάνω: λαϊκ. [ΛΜΠ] // προφ. [ΛΚΝ]
- πάνω: κυρίως όταν η προηγούμενη λέξη λήγει σε φωνήεν [ΛΚΝ]
s. zum Verhältnis επάνω – πάνω weiters Δ.Ν. Μαρωνίτης: Το εγκόλπιο της ορθής
γραφής, σ. 65 [Unterstreichungen nicht im Original]:
a) Όταν [= Μόνο όταν] το "επάνω" χρησιμοποιείται ως τοπικό επίρρημα, αντικαθίσταται
και με το "πάνω". Λέμε και γράφουμε:
• επάνω στο τραπέζι – αλλά και: πάνω στο τραπέζι
b) Όταν το "πάνω" δηλώνει αναφορά, χρόνο, ποσό, δεν αντικαθίσταται με το "επάνω".
Λέμε και γράφουμε:
• δούλεψε πάνω από τρεις ώρες (ποτέ: δούλεψε επάνω από τρεις ώρες)
• πάνω-κάτω (ποτέ: επάνω-κάτω)
2. επάνω εκεί: s. unter εκεί (Z 3)
:ΕΠΑΝΩΘΕΝ
επάνωθεν
= αποπάνω // επάνω // πιο πάνω, πιο ψηλά // [μτφ.] επικεφαλής [ΛΓΙΟ]
:ΕΠΑΡΚΕΙΑ, η
επάρκεια, η
• Οι εξετάσεις του Goethe-Institut είναι πολύ γνωστές παγκοσμίως και τα συνδεδεμένα
με αυτές πιστοποιητικά αναγνωρίζονται σε πολλές χώρες από εργοδότες και ανώτερα
εκπαιδευτικά ιδρύματα ως αποδεικτικό γλωσσικής επάρκειας. ° Die Prüfungen des
Goethe-Instituts haben weltweit einen hohen Bekanntheitsgrad und die damit verbunde-
nen Zertifikate werden von Arbeitgebern und weiterführenden Bildungseinrichtungen in
vielen Ländern als Qualifikationsnachweis angesehen. [GF+DF von der Webseite des Goethe-
Instituts (goethe.de)]
• τα πολυάριθμα επίπεδα επάρκειας ° [die] Vielzahl von Kompetenzniveaus [in Zusam-

menhang mit der Beherrschung einer Sprache] [GF+DF aus einer EU-Broschüre zum Thema
Fremdsprachen]
:ΕΠΑΡΚΗΣ, -ής, -ές

επαρκής, -ής, -ές
1) ausreichend / genügend
2) qualifiziert / kompetent
[bzw.]
(για πρόσωπα): που έχει τις απαραίτητες ικανότητες για κάτι [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Kρίθηκε επαρκής για τη θέση του διευθυντή. [ΛΚΝ]
• Συμπεραίνει, λοιπόν, κανείς το με πόσο μεγάλη δυσκολία ο μελετητής του έργου του
[= του Οδυσσέα Ελύτη], ακόμη και ένας επαρκής φιλόλογος, φτάνει στο σημείο να απο-
κρυπτογραφήσει την αρχιτεκτονική της ποίησής του. [Σαλταπήδας: ΓΜ, σ. 30]
• Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αναγκαία προϋπόθεση για ένα μεταφραστή ποιητικού
κειμένου είναι η επαρκέστατη γνώση της γλώσσας-πηγής και της πολιτιστικής της
παράδοσης, [...] [Σαλταπήδας: ΓΜ, σ. 20]
:ΕΠΑΡΣΗ, η
έπαρση, η
= die Arroganz
:ΕΠΕΙΤΑ
έπειτα
• Κι έπειτα, [...] ° Und abgesehen davon [iS von: außerdem / darüber hinaus], […]
:ΕΠΕΜΒΑΙΝΩ
επεμβαίνω
[Anm.: επεμβαίνω ist zu unterscheiden von επιβαίνω!]
1) eingreifen, einschreiten, intervenieren

2) sich einmischen
Anhang:
Konjugation:
[Quelle: Ιορδανίδου (S 257)]
Präsens Formen Aorist * Paratatikos
mit Stamm 2
(Aoriststamm)
(θα, να, όταν ...)

επεμβαίνω επέμβω 1) (επέμβηκα) 2) επενέβαινα
επεμβαίνεις επέμβεις (επέμβηκες) 2) επενέβαινες
2)
επεμβαίνει επέμβει επενέβη / (επέμβηκε) επενέβαινε
επεμβαίνουμε επέμβουμε (επεμβήκαμε) επεμβαίναμε
επεμβαίνετε επέμβετε (επεμβήκατε) επεμβαίνατε
επεμβαίνουν επέμβουν επενέβησαν / (επεμβή- επενέβαιναν /
κανε) 2) επεμβαίνανε
1) 2)
[bei neurolingo.gr [bei neurolingo.gr an
zusätzlich: Stelle der Form in
επεμβώ, επεμβείς, Klammer:
επεμβεί, επεμβούμε, επενέβηκα [u.a], επενέ-
επεμβείτε, επεμβούν] βηκες [u.a.], επενέβηκε,
επενέβηκαν]
*) [s. dazu Ιορδανίδου, σ. 257:

Επικρατούν οι λόγιοι τύποι του γ' προσώπου
σε "-έβη", "-έβησαν". Οι άλλοι τύποι ("επέμβη-
κα" κτλ.) είναι σπάνιοι {...}.
Imperativ (Stamm I) Imperativ (Stamm II)

Singular επέμβαινε ---
Plural επεμβαίνετε επέμβετε 3)
3)
[bei neurolingo.gr zusätzlich: επεμβείτε]
Sonstiges:
- παρακείμενος: έχω (έχεις, ...) επέμβει
- μετοχή (Partizip) ενεστώτα: επεμβαίνοντας
- μετοχή (Partizip) παρακειμένου: έχοντας επέμβει
:ΕΠΙ
επί
1. επί τούτου ° [vermutl.:] zu diesem Zweck / dafür
2. επί μέρους: s. επιμέρους

:ΕΠΙΒΑΙΝΩ
επιβαίνω
[Anm.: επιβαίνω ist zu unterscheiden von επεμβαίνω!]
1. Bedeutung:
= (αρχ.) είμαι επάνω ή μέσα σε (μεταφορικό μέσο) [ΛΜΠ] // (λόγ.) βρίσκομαι σε
κάποιο μεταφορικό μέσο, ταξιδεύω με αυτό [ΛΚΝ] // sich [in einem Verkehrsmittel]
befinden [zB. in einem Auto], sich an Bord befinden [auf einem Schiff oder Flugzeug];
unterwegs sein [in einem Auto, auf einem Motorrad etc.]
zB.:
• Στο πλοίο επιβαίνουν χίλια περίπου άτομα. [ΛΚΝ]
• στο λεωφορείο επέβαιναν 40 άτομα [ΛΜΠ]
• το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε η Μαρία, συγκρούστηκε με φορτηγό

• οι Ιωάννης Κ. και Νίκος Σ., που επέβαιναν στη μοτοσικλέτα είναι νεκροί
• το καράβι, που επέβαινε ο Νίκος, προσάραξε σε ξέρα
2. Zur Grammatik:
Das Verb wird wohl nur mit den Stamm-I-Formen (Präsens und Paratatikos) verwendet
[in diesem Sinne etwa ΛΚΝ]. Die etwa bei neurolingo.gr verzeichneten Stamm-II-For-
men (zB. {να, θα ...} επιβώ, επιβείς, [...] oder επέβη, επέβησαν [Aorist der 3. Person
Singular bzw. Plural]) scheinen in der Praxis keine Verwendung zu finden.
:ΕΠΙΒΑΛΛΩ
επιβάλλω
1. Grundbedeutungen u.a.:
a) durchsetzen
b) vorschreiben
c) aufzwingen
2. επιβάλλεται να ... :
• Επιβάλλεται, επομένως, να εξεταστεί αν [...] ° Es ist also zu prüfen, ob ...[diese Rege-
lung in den Anwendungsbereich des EG-Vertrages fällt] [DF+GF aus einem EuGH-Urteil]
:ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ-ΟΧΗΜΑΤΑΓΩΓΟ, το
επιβατηγό-οχηματαγωγό, το
(Pl.: τα επιβατηγά-οχηματαγωγά)
= ~ ein Schiff, das Personen und Autos befördert
:ΕΠΙΔΕΡΜΙΔΑ, η
επιδερμίδα, η
1) [allgemein]: die Haut:
• die blasse Haut ° η χλομή επιδερμίδα
2) [speziell bzw. fachsprachlich]: die Oberhaut / die Epidermis
[Anm.: s. dazu etwa folgende Feststellung im Aufsatz eines Hautarztes: Το
δέρμα από έξω προς τα μέσα παρουσιάζει την επιδερμίδα, το χόριο και το
υπόδερμα.]
:ΕΠΙΔΟΞΟΣ, -η, -ο
επίδοξος, -η, -ο
• αθώοι επίδοξοι Καπόνε της Βιέννης ° harmlose Wiener Möchtegern-Capones [sc.
Wiener Kleinkriminelle, die so sein wollten wie Al Capone] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΕΠΙΔΟΤΗΣΗ, η
επιδότηση, η
Zur Unterscheidung der Begriffe επιδότηση – επιχορήγηση:
Αναγνωστοπούλου, σ. 102:
a) επιδότηση: χρηματικό ποσό που καταβάλλεται από κρατικό φορέα σε ομάδες ή σε
ιδιώτες για την ανάπτυξη συγκεκριμένης δραστηριότητας – π.χ.:
• Για ορισμένα γεωργικά προϊόντα οι παραγωγοί παίρνουν πολύ μεγάλες επιδοτήσεις.
b) επιχορήγηση: χρηματικό ποσό που καταβάλλεται από το δημόσιο προϋπολογισμό σε
ιδρύματα, σε οργανισμούς και σε ιδιωτικές επιχειρήσεις για ενίσχυση του έργου και των
δραστηριοτήτων τους – π.χ.:
• Οι επιχορηγήσεις που δόθηκαν φέτος στα πανεπιστημιακά ιδρύματα διατέθηκαν για
τον εμπλουτισμό των βιβλιοθηκών τους.
weitere BSe:
• οι δαπάνες του προϋπολογισμού για επιδοτήσεις und επιχορηγήσεις
• οι επιδοτήσεις στη γεωργία
• οι επιχορηγήσεις στον ΟΓΑ και στο ΙΚΑ
:ΕΠΙΕΙΚΗΣ, -ής, -ές

επιεικής, -ής, -ές
• Το δωμάτιο στο οποίο βρισκόμασταν, μπορούσε επιεικώς να χαρακτηριστεί
παλαιοπωλείο. ° Das Zimmer, in dem wir uns befanden, konnte man wohlwollend als
Trödelladen bezeichnen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ, η
επιθεώρηση, η
1) [Druckschrift (Zeitung bzw. Zeitschrift)]: das Journal / das Magazin / die Rundschau /
die Revue:
• "Διεθνής Επιθεώρηση Ψυχανάλυσης" ° "Internationales Journal (Internationale Zeit-
schrift) für Psychoanalyse" (bzw. englischer Originaltitel: "The International Journal of
Psychoanalysis")
• η βρετανική εβδομαδιαία επιθεώρηση "Economist" ° das britische Wochenmagazin
(die britische Wochenzeitschrift) "Economist"
• "Επιθεώρηση της Φρανκφούρτης" ° "Frankfurter Rundschau" [Tageszeitung]
2) [Theaterveranstaltung]: die Revue
3) [Kontrolltätigkeit]: die Inspektion
:ΕΠΙΘΥΜΩ
επιθυμώ (-είς)
1. Grundbedeutung:
möchten, wünschen [iS von: etwas wollen / möchten]
2. σε (τον, …) επιθύμησα:
(bzw. ebenso: σε {τον, ...} έχω επιθυμήσει)
[Anm.: vgl. auch die bedeutungsgleichen Formen von πεθυμώ (-άς) ("πεθύμησα") und
von αποθυμώ (-άς) ("αποθύμησα")]
• Λοιπόν δε φαντάζεστε πόσο σας Also, ihr könnt euch nicht vorstellen, wie
επιθύμησα. sehr ich mich nach euch gesehnt habe.
[Feststellung beim Wiedersehen]
• Βρε παιδιά δεν ξέρετε πόσο επιθύμησα Kinder [iS von: Leute / Freunde], ihr wisst
την συντροφιά σας. nicht [= ihr könnt euch nicht vorstellen], wie
sehr ich nach eurer Gesellschaft gedürstet
habe. [Feststellung beim Wiedersehen]
• Σ’ επιθύμησα. – Κι εγώ. Ich vermisse dich. [jetzt, in der Gegenwart]
– Ich vermisse dich auch. [Dialog am Tele-
fon zwischen einer Frau und ihrem entführ-
ten Ehemann]
[GF+DF aus dem Film "Cadillac Man"]
• σχεδόν τον επεθύμησαν man vermisste ihn fast [als er jetzt nicht
[Anm.: hier: επεθύμησαν] mehr (wie früher) ins Dorf kam]
• Τηλεφωνεί στην κοπέλα, [...], ήθελε να He phones this girl up […], because he
της πει αντίο, να της πει ότι την έχει επι- wanted to say goodbye, and tell her that he
θυμήσει και να της ευχηθεί καλή τύχη. missed her, and to wish her good luck.
[bzw.]
Er ruft dieses Mädchen an, […], denn er
wollte ihr [nach Jahren] auf Wiedersehen
sagen und ihr sagen, dass er sie vermisst
habe, und ihr alles Gute wünschen. [er er-
reicht sie aber nicht, weil sie seit Langem
weggezogen ist]
[DF, EF + GF aus: Hornby: High Fidelity]
:ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ, η
επικράτηση, η
= [u.a.:] der Sieg [bei einer Wahl]
:ΕΠΙΚΡΑΤΩ
επικρατώ (-είς)
1) vorherrschen / überwiegen:
• Τη μια στιγμή επικρατούσε η υγρασία του σπιτιού, την άλλη με κέρδιζε η μυρωδιά του
καλοκαιριού που ερχόταν απ’ το φινιστρίνι. ° Im einen Moment [meiner schlaflosen
Nächte] überwog die Feuchtigkeit des Hauses, im anderen überwältigte mich der
Geruch des Sommers, der zur [Dach-]Luke hereindrang. [GF+DF aus: Όσες φορές]
2) sich durchsetzen [Pons / Euro-Wb] / besiegen, siegen, gewinnen [bei einer Wahl]:
• Ο Νόρμπερτ Χόφερ επικράτησε άνετα στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών
που διεξήχθησαν στις 24 Απριλίου. ° Norbert Hofer [Kandidat der FPÖ] setzte sich im
ersten Durchgang der [österreichischen] (Bundes-)Präsidentschaftswahl, die [besser:
der] am 24. April [2016] abgehalten wurde, klar durch. / Norbert Hofer gewann den
ersten Durchgang [...] deutlich / klar [sc. mit deutlichem Vorsprung].
• Οι Σοσιαλιστές επικράτησαν του Λαϊκού Κόμματος στις βουλευτικές εκλογές που
έγιναν χθες στην Ισπανία. ° Die Sozialisten setzten sich bei den Abgeordnetenwahlen,
die gestern in Spanien stattfanden, gegen die Volkspartei durch. / Die Sozialisten be-
siegten […] die Volkspartei. [sc.: die Sozialisten errangen die Mehrheit und verdrängten
(die bisher regierende) Volkspartei auf den zweiten Platz]
:ΕΠΙΛΟΓΗ, η
επιλογή, η
1) die Wahl (Auswahl)
2) die Entscheidung
:ΕΠΙΜΕΝΩ
επιμένω
• Μάταιο να επιμένουμε· [...] Es wäre sinnlos, weiter darauf zu behar-
ren; […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν πολυπίστεψα την εξήγηση που μου Ich glaubte seinen Erklärungen [wörtl.:
’δωκε, μα δεν επέμενα. seiner Erklärung] nicht so ganz, ließ es
aber gut sein [sc.: ich fragte nicht weiter
nach]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• ωστόσο επέμεναν ηρωικά sie machten dennoch heroisch weiter [sc.

die beiden Kinder versuchten weiter, den
schweren Gegenstand aus der Grube
heraufzuziehen, obwohl er sie immer
wieder nach unten zog]
• η Σώσω επέμενε να ρωτά Sosso fragte beharrlich weiter

• [...], γιατί επιμένετε να αγαπάτε την [...], weil Sie noch immer beharrlich die
αλήθεια. Wahrheit lieben.
• κι όταν η γυναίκα επέμενε να το διώχνει als die Frau es [= das Tier] aber weiter
[δηλ.: το ζώο (μια γάτα)] [sc.: weiterhin (obwohl sie es ohnedies
schon in eine beträchtliche Entfernung von
ihr vertrieben hatte)] wegjagen wollte
[indem sie mit dem Fuß aufstampfte und
gestikulierte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• η Ανθώ επέμενε πως ήθελε ακόμα τρεις Anthó [Schwangere] rechnete fest damit*,
βδομάδες για να γεννήσει dass ihr noch drei Wochen bis zur Geburt
blieben [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
war (fest) davon überzeugt]
:ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ [bzw.] :ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ

επιμέρους [bzw.] επί μέρους
1) Teil- // Einzel- / einzelner (-e, -es) / partiell:
• μετά τις επιμέρους επιτυχίες nach den Teilerfolgen [welche diese politi-
sche Bewegung erzielte]
• Μια εναρμόνιση σε αυτόν τον τομέα θα Eine Vereinheitlichung in diesem Bereich

ενίσχυε ως εκ τούτου και την επαφή και την würde daher auch den Kontakt und die
κατανόηση μεταξύ των επί μέρους κρατών Verständigung zwischen den einzelnen
μελών. Mitgliedstaaten [der EU] fördern.
[GF+DF aus dem Protokoll einer Debatte im EU-Parla-
ment]
• Η πολιτική συνεργασία εξαρτάται από τη Politische Zusammenarbeit richtet sich

σύμπτωση αντιλήψεων σε επιμέρους ζητή- nach inhaltlichen Übereinstimmungen in
ματα. Einzelfragen. [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• Σε χιλιάδες ομάδες [...] εξετάζουν οι In tausenden von Gruppen setzen sich

άνθρωποι επιμέρους απειλές με τρόπο Menschen [...] mit einzelnen Bedrohungen
ικανό μεν, αλλά κατακερματισμένο. so qualifiziert wie parzelliert auseinander.
• Ολόκληρο το σώμα αλλά και τα "einzelnen"

επιμέρους όργανα αναπτύσσονται [στη
βρεφική ηλικία (= το πρώτο περίπου έτος
της ζωής του ανθρώπου)] με πολύ
γρήγορους ρυθμούς.
• Σήμερα, δυστυχώς, ο όρος "παγκόσμια "einzelnen"
λογοτεχνία" ή τείνει να εξαφανιστεί ή να
περιοριστεί μονάχα στα κλασικά έργα των
επιμέρους εθνικών λογοτεχνιών.
[Χρήστος Σαλταπήδας: Μετάφραση και πιστότητα: το
πνεύμα ή το γράμμα, σ. 95]
• Η ανάλυση της γλώσσας έχει χαρακτήρα "einzelnen"

εννοιολογικό. Επιμένει δηλαδή στην εξέτα-
ση των εννοιών που είναι κοινές σε όλες τις
γλώσσες και όχι στα ιδιαίτερα μορφολογικά
χαρακτηριστικά της κάθε επιμέρους γλώσ-
σας. [Beschreibung des traditionellen Typs
von Grammatiken]
• Πολλές φορές διαπιστώνουμε ότι ένα "Teil-" / "partiell"
νοητικώς καθυστερημένο άτομο δεν
παρουσιάζει γενική καθυστέρηση, αλλά
ειδικές δυσκολίες σε μερικούς μόνο τομείς
της νοητικής αναπτύξεως. Ένα νοητικώς
καθυστερημένο άτομο π.χ. είναι δυνατό να
παρουσιάζει καθυστέρηση μόνο στις λει-
τουργίες που βασίζονται στις ακουστικές
παραστάσεις και όχι στις οπτικές. Πολλές
φορές τέτοιες επιμέρους ειδικές ανεπάρκει-
ες είναι δυνατό να μετριαστούν ή και
ν’ απαλειφθούν, ιδιαίτερα αν εντοπιστούν
έγκαιρα.
• Το ΙΤΡΑ ("Ιλλινόις Τεστ Ψυχογλωσσικών "einzelnen", "Einzel-", "Teil-"
Ικανοτήτων") αποτελείται από 12 επιμέ-
ρους τεστς.
• "Πείρα" είναι γενική έννοια. Σημαίνει τη "einzelnen", "Einzel-"
γνώση που αποκτά κανείς από πολλές
εμπειρίες, είναι η σύνθεση και το κατα-
στάλαγμα των επιμέρους εμπειριών.
• Η "λέξη" παύει να αποτελεί την κυρίαρχη "einzelnen", "Einzel-", "Teil-"
μονάδα της γραμματικής αναλύσεως και το
βάρος της εξετάσεως μετατοπίζεται τώρα
για πρώτη φορά στην "πρόταση". Αυτό
σημαίνει ότι έχουμε φτάσει σε μια περισσό-
τερο δυναμική/λειτουργική σύλληψη του
γραμματικού υλικού, σύμφωνα με την
οποία προβάλλεται κυρίως η δομή της
γλώσσας και όχι τα επιμέρους στοιχεία
που την αποτελούν. [Beschreibung des
moderneren Typs einer (griechischen)
Grammatik für den Schulunterricht]
2) ~angrenzend [?]
:ΕΠΙΜΟΝΟΣ, -η, -ο
επίμονος, -η, -ο
• τον κοίταξε επίμονα και χαμογέλασε ° sie sah ihn [den Mann] durchdringend an und
lächelte [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
[Anm.: vgl. auch:

ρίχνοντας παράξενα εντατικές ματιές στην πρόσοψη και στα παράθυρα ° er warf
seltsam eindringliche Blicke auf die Fassade [des Hauses] und auf die Fenster
{GF+DF aus: Ζατέλη: Φως} ]
:ΕΠΙΠΟΛΑΙΟΤΗΤΑ, η
επιπολαιότητα, η
• ο Νίκος είχε κάνει την επιπολαιότητα να πουλήσει το καφενείο ° Nikos war so leicht-
fertig (unbedacht / leichtsinnig) gewesen, [über Drängen seines Sohnes] das Kaffee-
haus zu verkaufen
:ΕΠΙΣΗΜΟΣ, -η, -ο
επίσημος, -η, -ο
1. Grundbedeutung: offiziell / förmlich [etc.]
2. η επίσημη αγαπημένη:
• [...], το Πάσχα του ίδιου χρόνου [1978] έγινε ο γάμος του Αντώνη Γεωργόπουλου,
δυνατού πλέον επιχειρηματία-οικονομολόγου, με την άλλοτε συμφοιτήτριά του, Ελένη
Σιδηροπούλου, από τη Χαλκίδα.
Η Ελένη, κατά δύο χρόνια μικρότερη του Αντώνη, [...] πήρε το πτυχίο τnς την άνοιξη του
’75. Στη συνέχεια εργάστηκε στο λογιστήριο βιομηχανίας χρωμάτων, έξω από τη Χαλκί-
δα, μέχρι το καλοκαίρι του ’77, οπότε και εντάχθηκε στο προσωπικό των λογιστικών
γραφείων του εκλεκτού της καρδιάς της, δηλαδή του Αντώνη Γεωργόπουλου, καθώς τον
γνώριζε και συνάμα τον θαύμαζε από τα μέσα της φοιτητικής της ζωής, λίγο πριν
εκείνος πάρει το πτυχίο του [τον Ιούλιο του 1972] και φύγει για την Ουαλία.
Τόσο κατά την παραμονή του στο Κάρντιφ, όσο και κατά τη διάρκεια της [στρατιωτικής]
θητείας του, ο Aντώνης επικοινωνούσε με την Ελένη, μέσω αλληλογραφίας, αλλά
αρκετές φoρές και τηλεφωνικά. Θα έλεγε κανείς ότι δεν τους συνέδεε απλά μία δυνατή
φιλία, αλλά από την αρχή αναπτυσσόταν ένα ισχυρό αίσθημα, που ήθελε τον καιρό του
για να καταλήξει στον έρωτα και στο γάμο. Κι αυτό, γιατί η Ελένη ήταν ένα άτομο χαμη-
λού προφίλ, ολιγομίλητο και με αργούς ρυθμούς στις αποφάσεις του. Τα χαρακτηριστι-
κά, όμως, αυτά, ήταν που άρεσαν στον Αντώνη, ο οποίος δεν ένιωθε την ανάγκη να
βιαστεί. Αισθανόταν, όμως, βέβαιος, ότι "όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου" η Ελένη
θα γινόταν γυναίκα του. Οι γονείς της Ελένης διατηρούσαν κατάστημα ηλεκτρικών ειδών
στο κέντρο της Χαλκίδας [...].
Κι επειδή, κατά την περίοδο αυτή, όλη η χώρα κινείται στον ρυθμό της "αλλαγής" του
Ανδρέα [Παπανδρέου], το ζεύγος Σιδηρόπουλου από τη Χαλκίδα, ετοιμάζεται να
περάσει από τον Γ. Μαύρο, "Ένωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις" στο ΠΑΣΟΚ. Και τότε
ακριβώς έρχεται η κόρη τους η Ελένη και γίνεται η επίσημη αγαπημένη του Αντώνη
Γεωργόπουλου και αυριανή του σύζυγος. [...] και η Ελένη [...] φέρνει τους δικούς της
γονείς Δεξιότερα, στον Καραμανλή.
[Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs, σ. 111/112]
:ΕΠΙΣΗΣ
επίσης
1. Übersetzungsalternativen zu "ebenfalls" / "gleichfalls":
weiters / darüber hinaus / außerdem* / zudem* / ebenso*
*[GF+DF aus: Όσες φορές]
2. Beispiele für die kumulative Verwendung von "επίσης" und "και":

• Είναι η εποχή που ωριμάζουν πολλά εύγευστα φρούτα, και οι αγρότες είναι
απασχολημένοι με τη συγκομιδή τους. Το φθινόπωρο ωριμάζουν επίσης και τα καρύδια,
τα φουντούκια και οι άλλοι ξηροί καρποί, [...]
• Υπάρχουν απότομες βραχώδεις ακτές, αλλά επίσης και αμμουδιές ή όρμοι με
χρωματιστά βότσαλα [...]
• Πολλά είδη ψαριών και άλλων ζωντανών οργανισμών ζουν στη θάλασσα γύρω από τις
ακτές της Ευρώπης. [...] Η θάλασσα είναι σημαντική επίσης και για τους ανθρώπους.
• Εν τω μεταξύ, στην Ευρώπη, οι επιστήμονες ανακάλυπταν όλο και περισσότερα
στοιχεία για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος. [...] Τον 18ο αιώνα οι
αναζητήσεις των ανθρώπων αφορούσαν επίσης και άλλα σημαντικά ζητήματα – όπως
με ποιον τρόπο θα πρέπει να κυβερνούνται οι χώρες και ποια δικαιώματα και
ελευθερίες θα πρέπει να έχουν οι άνθρωποι.
• Χάρη στον φθηνό χάλυβα, μπόρεσαν να κατασκευαστούν ουρανοξύστες, τεράστιες
γέφυρες, υπερωκεάνια, αυτοκίνητα, ψυγεία, αλλά επίσης και ισχυρά όπλα και βόμβες.
• Ο λόγος αυτός έπεισε τους ηγέτες όχι μόνο της Γαλλίας και της Γερμανίας αλλά επίσης
και του Βελγίου, της Ιταλίας, του Λουξεμβούργου και των Κάτω Χωρών, [...]
[sämtliche Beispiele aus einer Broschüre der EU]
:ΕΠΙΣΤΗΤΟ(Ν), το
επιστητό(ν), το
= das wissenschaftlich Erfassbare [Wendt]
:ΕΠΙΣΤΡΕΦΩ
επιστρέφω
a) [transitiv]: zurückgeben (-erstatten)
b) [intransitiv]: zurückkehren
2. Zum Bedeutungsunterschied der Begriffe επιστρέφω und ξαναέρχομαι:

- επιστρέφω = έρχομαι εκεί (γυρίζω εκεί) από όπου ξεκίνησα
- ξαναέρχομαι = έρχομαι πάλι (έρχομαι ξανά)
[Αικατερίνη Μπακάκου-Ορφανού, in: Η Νέα Ελληνική ως ξένη γλώσσα
(Προβλήματα διδασκαλίας), S. 72 bzw. S. 65]
:ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ
επιτέλους
1. Grundbedeutung:
endlich
2. weitere Bedeutungen:
• Χάθηκες, είπε ο Μπατής και σχεδόν αγκάλιασε τον Χριστοφίδη. Επιτέλους δεν είναι
απαραίτητο να γίνεις σοφός. Καιρός είναι να ζήσεις και λίγο σαν άνθρωπος με τους
φίλους σου. ° Du warst verschwunden, sagte Batis und war nahe daran, Christofidis zu
umarmen [vor Freude, ihn nach langer Zeit wiederzusehen]. Schließlich ist es nicht un-
bedingt nötig, dass du ein Weiser wirst. Es ist an der Zeit, dass du auch ein wenig wie
ein Mensch mit deinen Freunden zusammen lebst. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος
μισθωτού]
• Για ποιον λες επιτέλους; ° Von wem sprichst du eigentlich? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΙΑΣ, ο
επιτηδευματίας, ο
1)
Επιτηδευματίας, κατά το Π.Δ. 186/1992 θεωρείται "κάθε ημεδαπό ή αλλοδαπό φυσικό ή
νομικό πρόσωπο ή Κοινωνία του Αστικού Κώδικα που ασκεί δραστηριότητα στην
Ελλάδα και αποβλέπει στην απόκτηση εισοδήματος από εμπορική ή βιομηχανική ή
βιοτεχνική ή γεωργική επιχείρηση ή από ελευθέριο επάγγελμα ή από οποιαδήποτε άλλη
επιχείρηση (που) τηρεί, εκδίδει, παρέχει, ζητεί, λαμβάνει, υποβάλλει, διαφυλάσσει τα
βιβλία, τα στοιχεία, τις καταστάσεις και κάθε άλλο μέσο σχετικό με την τήρηση βιβλίων
και την έκδοση στοιχείων που ορίζονται από τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, κατά
περίπτωση".
Οι επιτηδευματίες, κατά το ίδιο Π.Δ., διακρίνονται ανάλογα με το αντικείμενο των
εργασιών τους:
α) Σε εκείνους που πωλούν αγαθά, χονδρικώς ή λιανικώς, αυτούσια ή έπειτα από
επεξεργασία, κατεργασία, συναρμολόγηση, διασκευή ή συσκευασία.
β) Σε εκείνους που παρέχουν υπηρεσίες.
γ) Σε εκείνους που πωλούν αγαθά και παρέχουν υπηρεσίες (μικτή δραστηριότητα).
["Ελευθεροτυπία", 7.11.2000, in einem Artikel über die Einführung neuer steuerrechtlicher Vorschriften für
επιτηδευματίες]
[vgl. im selben Artikel von "Ελευθεροτυπία" folgende Konkretisierung, betreffend die

επιτηδευματίες]:
800.000 επιτηδευματίες (έμποροι, βιοτέχνες, ελεύθεροι επαγγελματίες, μικρές αγροτικές
επιχειρήσεις κ.λπ.)
2) Pons online: der Gewerbetreibende
:ΕΠΙΦΥΛΑΚΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
επιφυλακτικός, -ή, -ό
= skeptisch * [bzw.] zurückhaltend **
*[Pons und Pons online (jeweils unter dem Stichwort "skeptisch")]
**[Pons und Pons online (jeweils unter dem Stichwort "επιφυλακτικός")]
π.χ.:
• "Λες;" με ρώτησε ο Κρις επιφυλακτικά. ° "Meinst du?", fragte [mich] Chris skeptisch.
[nachdem ich ihm gesagt hatte, dass er mit seinem Vorhaben sicherlich erfolgreich sein
würde] [DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
:ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ, η
επιχορήγηση, η
zur Unterscheidung der Begriffe επιχορήγηση – επιδότηση: s. unter επιδότηση, η
:ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
εποικοδομητικός, -ή, -ό
• ασκώ εποικοδομητική κριτική ° konstruktive Kritik üben
:ΕΠΟΜΕΝΗ, η (= επομένη, η)
επομένη, η
= der folgende Tag / der nächste Tag [etc.]:
• Η επομένη ήταν Κυριακή. ° Der folgende Tag war ein Sonntag. [DF+GF aus: Ross]
• ο Μάρκος έφυγε για τη Ζυρίχη την επομένη της κηδείας ° am Tag nach der Beerdi-
gung reiste Markos nach Zürich ab [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Το έχω μαζί μου από την επομένη που τελειώσαμε το σχολείο. ° Ich habe ihn [den
Vogel / το πουλί] einen Tag, nachdem wir mit der Schule fertig waren [= die Schule
absolviert hatten], zu mir genommen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
Anm.: Im selben Sinne:

η μεθεπομένη = der übernächste Tag:
• Τη μεθεπομένη έγινε η κηδεία. ° Am übernächsten Tag war die Beerdigung. [GF+DF
:ΕΠΟΜΕΝΟΣ, -η, -ο
επόμενος, -η, -ο
1. Grundbedeutungen: folgender, -e, -es / nächster, -e, -es
2. όπως ήταν επόμενο [bzw.] ήταν επόμενο να:

• Όπως ήταν επόμενο, η ιστορία έκανε το γύρο της Γενεύης. ° Wie nicht anders zu
erwarten, machte die Geschichte [sc. dieser Vorfall] in ganz Genf die Runde. [GF+DF
aus: Όσες φορές]
• Ήταν επόμενο να επηρεαστεί από [...] ° Wie zu erwarten, war er von […] beeindruckt
[wörtl.: beeinflusst], […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΕΠΟΧΗ, η
εποχή, η
της εποχής:
• ένα γνωστό σταυροδρόμι της εποχής ° damals [Ende des 19. Jahrhunderts] [war
diese Ortschaft] ein bekannter Verkehrsknotenpunkt [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΕΡΓΑΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
εργατικός, -ή, -ό
1. [allgemein]:
a) Arbeiter-
b) Arbeits-
c) arbeitsam
2. το εργατικό δυναμικό:
a) die Arbeitskräfte // das Arbeitskräftereservoir:
• Η έλλειψη εργατικού δυναμικού Der Mangel an Arbeitskräften [in Deutsch-
απειλούσε τότε να επηρεάσει αρνητικά την land] drohte damals [sc. in den 1960-er
οικονομική μεγέθυνση. und 70-er-Jahren] das Wirtschaftswachs-
tum negativ zu beeinflussen.
• Η κινδυνολογία των επιχειρηματιών ότι Die Drohung der Unternehmer mit einem
δήθεν υπάρχει παγκοσμίως ένα weltweit unerschöpflichen Reservoir an
ανεξάντλητο απόθεμα εργατικού δυναμικού Arbeitskräften […]
[...] [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Εργατικό δυναμικό: είναι πράγματι Ist das Arbeitskräftereservoir tatsächlich

ανεξάντλητο; unerschöpflich?
b) die Belegschaft:
• Το εργατικό δυναμικό της [= της Motorola] αυξανόταν με ταχύ ρυθμό και το 1995
έφτασε τις 142.000, αλλά στις Ηνωμένες Πολιτείες εργαζόταν μόνο το 56% αυτού του
δυναμικού.
:ΕΡΓΟ, το
έργο, το
- das Werk [iS von: etwas (durch Arbeit) Geschaffenes]
- das Stück [zB. Theaterstück]
- das Projekt
- die Aufgabe
2. το δημόσιο έργο:
• πήγε κατ’ ευθείαν στην Αίγυπτο, όπου [...] γίνονταν δημόσια έργα: εκχωματώσεις,
φράγματα, εθνικές οδοί ° er [Bauingenieur] ging direkt nach Ägypten, wo […] öffentli-
che Bauvorhaben ausgeführt wurden: Erdaushebungen, Staudämme, Nationalstraßen
• όλα τα δημόσια έργα ° alle öffentlichen Bauprojekte [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• ο Στέφανος τον συμπαθούσε [τον Τρικούπη] επειδή έκανε δημόσια έργα °

Stefanos schätzte ihn [den griech. Ministerpräsidenten Trikoupis], weil er Bauprojekte
durchführte [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• ο πατέρας μου είναι μηχανικός σε δημόσια έργα ° mein Vater ist Ingenieur im öffentli-
chen Bauwesen [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
3. ευχής έργο(ν): s. unter ευχή, η (Z 4)
:ΕΡΓΟΛΑΒΟΣ, ο
εργολάβος, ο
επαγγελματίας στον οποίο ανατίθεται η εκτέλεση συγκεκριμένων έργων, συνήθως
κατασκευαστικών [ΛΓΥΜ] // Εκείνος που αναλαμβάνει να παρακολουθεί το έργο μιας
οικοδομής, λέγεται εργολάβος. [Νατσ., σ. 266]
π.χ.:
• Το σπίτι είχε από καιρό παραδοθεί σε μια συμμορία εργολάβων και στην θέση του
υψώθηκε μια πολυκατοικία απ’ τις πιο φρικαλέες. ° Das Haus [das wir früher bewohnt
hatten] war seit längerer Zeit einer Bande von Bauunternehmern übergeben worden,
und an seiner Stelle erhob sich [nunmehr] eins der schauerlichsten Hochhäuser.
[DF+GF aus: Kalimerhaba]
• εργολάβος οικοδομών / τεχνικών έργων [ΛΓΥΜ]
[vgl. auch:]
• ένας υπεργολάβος ° ein Subunternehmer [zB. beim Bau des Kanals von Korinth]
:ΕΡΗΜΟΣ, -η, -ο
έρημος, -η, -ο
• ανέβηκε σ’ ένα ύψωμα, τα είδε όλα έρημα γύρω της ° [sie] stieg auf eine Anhöhe,
sah, dass rundumher alles einsam und verlassen war [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΕΡΜΑΙΟ, το
έρμαιο, το
• το πλοίο ήταν έρμαιο της θάλασσας ° das Schiff war ein Spielball des Meeres
[Pons online]
• Είναι ένα παιδί πολύ συμπαθητικό, παράξενο και περήφανο, κυριεμένο απ’ τη
φαντασία του, αφημένο έρμαιο στην αβουλία του. ° Er [= dieser Soldat] ist ein sehr
sympathischer, eigenartiger und stolzer Mensch [GF: Junge], von seiner Phantasie
beherrscht und seiner Unentschlossenheit ausgeliefert. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
-ΕΡΟΣ, ο / -ΕΡΗ, η / -ΕΡΟ, το [Superlativ]

-ερος, ο / -ερη, η / -ερο, το
Alternativen bzw. Ergänzungen zur Wiedergabe als "normalem" Superlativ in der
deutschen Übersetzung [wenn aus dem griechischen Originaltext kein (unmittelbarer)
Vergleichsmaßstab hervorgeht]: s. unter πιο (Z 1)
:ΕΡΧΟΜΑΙ
έρχομαι
Übersicht:
1. μου έρχεται να ...
2. μου έρχεται πολύ
3. [κάτι] έρχεται να ...
4. έλα να ... / ελάτε να ...
5. έλα [als Äußerung am Telefon]
6. έλα [als Äußerung des Staunens]
7. έλα τώρα
8. μα έλα που / έλα όμως που
9. έλα ντε!
10. έρχομαι και βρίσκω (τον / την, ...): s. unter βρίσκω (Z 1)

11. πάω κι έρχομαι: s. unter πάω (Z 22)
12. έρχεσαι (έρχεται, ...) στα λόγια μου: s. unter λόγια, τα (Z 6)
13. μου έρχεται βαρύ: s. unter βαρύς, -ιά, -ύ (Z 5)
1. μου έρχεται να ... :

• Όταν το σκέφτομαι, μου ’ρχεται να Wenn ich daran denke [sc. an das Un-
πεθάνω. glück, das passiert ist], möchte ich am
liebsten sterben. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Του ήρθε να σηκωθεί και να [...] Er wäre am liebsten aufgestanden, um […]

• Βλέποντας όλα τούτα, σου ’ρχεται να τ’ Wenn man all das [sc. all diese Waren im
αγοράσεις, τα ’χεις δεν τα ’χεις ανάγκη. Kaufhaus] sieht, möchte man sie am liebs-
ten kaufen (bekommt man Lust, sie zu
kaufen), ob man sie (nun) braucht oder
nicht. [Eigenübersetzung]
• Μου ήρθε να τους πω "Γεια σας, εδώ κι Ich hätte Lust gehabt [zu den beiden
εγώ!" Αρκέστηκα να τους παρατηρώ να Landsleuten im Eisenbahnwaggon] zu
μιλάνε, [...] sagen: "Grüß euch, ich bin auch da!" Statt
dessen begnügte ich mich damit mitzuver-
folgen, wie sie miteinander redeten […]
• Μου ερχόταν(ε) να [...] ~Am liebsten wäre ich / hätte ich ... [zB.: ...
wäre ich in ihr Zimmer gegangen und hätte
sie aufgefressen]. [so wütend war ich auf
sie] [Eigenübersetzung]
• Μα όταν το κατάλαβε, της ήρθε να Als sie es dann doch verstand [was mit
ουρλιάξει, να πάρει ένα ραβδί και [...] diesem Ausspruch gemeint war], hätte sie
fast losgebrüllt, hätte sie fast einen Stock
genommen und […]
• "[…]", σκέφτηκε και του ήρθε να βάλει τα "[…]", dachte er und war nahe daran, in
γέλια Lachen auszubrechen
• Του ήρθε να φωνάξει και φώναξε: "[...]" Ihm war [infolge des schmerzenden
Brennesselstichs] nach Schreien zumute,
und er schrie: "[…] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• γιατί κάτι τέτοιο της ήρθε να κάνει denn danach war ihr zumute [sc.: auf einen
Baum zu steigen und hinunterzuspringen]
• Μου ’ρθε να γελάσω. Ich musste lachen.

[DF + GF (gleichlautend in beiden griech. Übersetzun-
gen) aus: Friedrich: Currywurst]
• Του ήρθε να γελάσει. Er musste lachen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
bzw. im selben Sinne ohne "να ...":

• Καταπληκτικό: όταν έχεις κατάθλιψη, μπορείς να συμπεριφέρεσαι όσο άσχημα
σου ’ρχεται. ° It's brilliant, being depressed; you can behave as badly as you like. °
Es ist klasse, deprimiert zu sein, man kann sich so mies aufführen, wie man möchte.
2. μου έρχεται πολύ:

• αυτό πραγματικά της ερχόταν πολύ, την οχύρωνε μέσα στην πιο πικραμένη
αδιαλλαξία ° das war wirklich zu viel für sie [sc.: dass ihr Vater jetzt auch noch ein
drittes Mal geheiratet hatte], sie zog sich hinter einer Bastion grimmigster Unerbittlich-
keit zurück [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. [κάτι] έρχεται να ... :

• Στην εκπλήρωση αυτού του στόχου έρχεται να συμβάλλει το παρόν βιβλίο, [...] °
Dazu [sc. zur Erreichung dieses (eben erwähnten) Ziels] soll dieses Buch beitragen, […]
[DF+GF aus: Scholl: Tennis]
4. έλα να ... / ελάτε να ... :

• Ελάτε να σας τις δείξω [= τις φωτογραφίες]. ° Kommen Sie, ich zeige sie Ihnen [= die
Fotos]. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Ελάτε να σας δείξω [,] δεσποινίς Σώσω, είπε, μια φωτογραφία που ανακάλυψα χτες. °
Kommen Sie, Fräulein Sosso [sagte er], ich möchte Ihnen einige Fotos [richtig: ein Foto]
zeigen, die [richtig: das] ich gestern entdeckt habe. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος
μισθωτού]
5. έλα [als Äußerung am Telefon] ° hallo:

• "Έλα, εγώ είμαι" ξεκίνησε να λέει, ύστερα όμως το έκλεισε. ° "Hallo, ich bin's", begann
sie [auf den Anrufbeantworter des Angerufenen zu sprechen], legt[e] dann aber auf.
6. έλα [als Äußerung des Staunens]:

• "Έλα!" εντυπωσιάστηκε ο πατέρας της, "τόσο εύκολο ήταν;" ° "Echt wahr" [iS von: Na
so was! / Was du nicht sagst!], staunte ihr Vater [als ihm die Tochter erzählte, mit
welchem Ergebnis sie das Tennismatch gewonnen hatte], "so glatt?" [iS von: eindeutig /
deutlich] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
7. έλα τώρα:
• έλα τώρα, πες την αλήθεια komm schon/jetzt, sag die Wahrheit
[Pons online]
• Έλα τώρα, έχεις δύο παιδιά στο Οχάιο. ~Na komm schon / ~Jetzt komm schon /
~Hör mal, du hast zwei Kinder in Ohio. [die
brauchen dich] [Appell des Ehegatten an
das Verantwortungsbewusstsein seiner
Frau, die vor Erschöpfung aufgeben will.]
• οχ, έλα τώρα, πάψε ach hör schon auf [Ausdruck des Wider-
spruchs zu dem vom Gesprächspartner
Gesagten] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Οχ, έλα τώρα, Ρομπ. Για ποιους μας Oh, come on, Rob. What do you take us
περνάς; for? [bzw.]
Jetzt hör aber auf, Rob. Für was hältst du
uns [= einen Dritten und mich]? [Reaktion
auf eine Äußerung Robs, durch die man
sich für dumm verkauft fühlt]
• Έλα τώρα! Na hör mal! [Reaktion auf eine als verfehlt

empfundene Äußerung des anderen (ge-
folgt von der Darlegung des eigenen
Standpunkts)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έλα τώρα! ~Frag nicht so dumm! / ~Stell dich nicht so

naiv! / ~Jetzt mach aber einen Punkt! /
~Hör auf! [so etwas zu fragen bzw. zu
sagen]
• Έλα τώρα. Δεν είναι ανάγκη. Ich bitte dich. ("Aber geh.") Das [was Du
da (zu jemandes Gunsten) machen willst]
ist (doch) nicht nötig.
8. μα έλα που / έλα όμως που ° doch [entgegen meiner Vermutung (etc.)]:
• Έλεγα πως δε θα γυρίσει, μα έλα που ήρθε. ° I reckoned he wouldn't return, but
nevertheless he came. [Mackridge, S. 257, BS 26]
[to reckon ° (u.a.:) annehmen, der Meinung sein, vermuten, glauben]

• Στην πραγματικότητα, ο Πέτρος δεν κινδυνεύει καθόλου, έλα όμως που δεν το ξέρει. °
° In Wirklichkeit ist Petros überhaupt nicht in Gefahr, doch er weiß es nicht [d.h. er
glaubt, in Gefahr zu sein].
9. έλα ντε! : επιφώνημα που εκφράζει απορία· σημαίνει περίπου: δεν ξέρω, είναι
(όντως) ανεξήγητο, είναι (όντως) μυστήριο, είναι (όντως) αλλόκοτο κτλ. [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Μα πώς βρέθηκε εκεί τα μεσάνυχτα η Μαίρη; – [Reaktion:] Έλα ντε! [ΛΔΗ]
• Γιατί πάνε κάθε χρόνο στην Ρόδο αφού λένε πως είναι τόσο ακριβά και ούτε και τους
αρέσει; – [Reaktion:] Έλα ντε! [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• [...], προσπαθώντας πάλι να μιμηθεί – [...], wiederum in dem Versuch [mit ihrem
έλα ντε, ποιον; Text einen anderen Autor] zu imitieren –
na, wen wohl? [sc. es ist klar (nicht schwer
zu erraten), wenn sie imitieren will]
• Έλα ντε! Αυτό ψάχνω! Αυτό είναι που Da haben wir es ja!* Das will ich ja gerade
ψάχνω! wissen! Das suche ich doch [herauszufin-
den]! [Reaktion auf die Frage, ob (nach
Ansicht des Befragten) Alternative A oder
Alternative B zutreffe]
*[eine mögliche Übersetzung wäre wohl

auch: ~Genau das frage ich mich eben
(eben auch / eben selbst)!]
:ΕΡΧΟΜΟΣ, ο
ερχομός, ο
• Με τον ερχομό του χειμώνα [...] ° Mit dem Einzug des Winters [...] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• Με τον ερχομό του καλοκαιριού [...] ° Als es Sommer wurde, […] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΕΡΩΤΑΣ, ο
έρωτας, ο
• Έρωτες που θα φέρουν άλλους έρωτες, Liebesbeziehungen, die andere Liebesbe-
ανεκπλήρωτους πάντα, [...]. Έρωτες που ziehungen hervorbringen werden, immer
θα γεννήσουν αναστεναγμούς, βιβλία, unerfüllt[e], […]. Liebesbeziehungen, die
τραγούδια, [...] Seufzer, Bücher, Lieder gebären werden,
[…] [GF+DF aus: Όσες φορές]

• άκουγε γύρω του ένα σωρό λαχταριστές aus seiner Umgebung hörte er eine Fülle
ιστορίες για έρωτες περαστικούς και πάθη verzehrender Geschichten über flüchtige
μανιασμένα Liebesaffären und besessene Leiden-
schaften [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• "Εγώ αγαπώ πολύ τον Τάκη." – [Reakti- ---

on:] "Δεν μ’ ενδιαφέρουν οι έρωτές σου."
:ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΑΚΙ, το
ερωτευμενάκι, το
vgl. dazu die Erläuterung aus Anlass einer Übersetzung des Liedtexts "Ερωτευμενάκι"
(Νίκος Καρβέλας) ins Englische:
Ερωτευμενάκι is not a real word. It's a nonce-usage of a word created by the lyrics
writer. Its meaning is the one who is in love and it's in a diminutive form so "little in-love
one". [Quelle: www.cucumis.org/tafsiri_67_t/angalia-tafsiri_v_41751.html]
:ΕΡΩΤΗΣΗ, η
ερώτηση, η
ερωτήσεις μερικής άγνοιας // ερωτήσεις ολικής άγνοιας:

- ερωτήσεις μερικής άγνοιας = W-Fragen ("Wie heißt du?" / "Wo wohnst du?")
- ερωτήσεις ολικής άγνοιας = Ja / Nein-Fragen ("Heißt du Andreas?" / "Wohnst du in
Berlin?" / "Kommst du aus Spanien?")
[GF + DF (incl. Fragenbeispiele) aus einem griechischen Deutsch-Lehrbuch (Schulbuch)]
Definition:
- Στις ερωτήσεις μερικής άγνοιας (σε αντιδιαστολή με τις ερωτήσεις ολικής άγνοιας) η
ζητούμενη πληροφορία δεν αφορά το σύνολο των πληροφοριών που περιέχει μια
πρόταση, αλλά ο ομιλητής προϋποθέτει ότι ισχύει ολόκληρη η πρόταση εκτός από το
συστατικό της για το οποίο ρωτά. Με άλλα λόγια μια ερώτηση του τύπου "ποιος ήρθε;"
προϋποθέτει ότι κάποιος ήρθε και αναζητεί ποιος είναι αυτός και η ερώτηση "πού
πήγατε;" προϋποθέτει ότι κάπου πήγατε και ρωτά για τον τόπο.
Ως εκ τούτου, η κατάλληλη απάντηση σε μια τέτοια ερώτηση δεν μπορεί ποτέ να είναι
ένα "ναι" ή ένα "όχι" – ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν ισχύει καν η προϋπόθεση
του ομιλητή.
- Στις ερωτήσεις ολικής άγνοιας (σε αντιδιαστολή με τις ερωτήσεις μερικής άγνοιας) η
ζητούμενη πληροφορία αφορά το σύνολο των πληροφοριών που περιέχει μια πρόταση.
Με άλλα λόγια με μια τέτοια ερώτηση ζητούμε επιβεβαίωση του κατά πόσο το
περιεχόμενο της πρότασης αληθεύει, ισχύει ή είναι αποδεκτό συνολικά.
Ως εκ τούτου, η κατάλληλη απάντηση σε μια τέτοια ερώτηση μπορεί άνετα να είναι ένα
"ναι" ή ένα "όχι".
[http://www2.media.uoa.gr/language/grammar/details.php?id=86]
[http://www2.media.uoa.gr/language/grammar/details.php?id=85]
:ΕΣΚΑΛΟΠ, το
εσκαλόπ, το
Τα εσκαλόπ είναι κομμάτια κρέατος ή κοτόπουλου που τα κάνουμε, με τη βοήθεια του
μπάτη, λεπτά π.χ. το σνίτσελ είναι εσκαλόπ. Καλό είναι να μην κόβουμε πολύ λεπτές τις
φέτες του κρέατος πριν τις χτυπήσουμε γιατί έτσι καταστρέφονται οι ίνες και γίνονται
σκληρές κατά το μαγείρεμα. Τα εσκαλόπ γίνονται από μοσχαρίσιο ή χοιρινό φιλέτο, από
άπαχο μοσχαράκι γάλακτος ή από το φιλέτο στήθους των πουλερικών.
[Website thefoodproject.gr]
[bzw.]
εσκαλόπ = Schnitzel [Griechisch für die Reise (Berlitz)]
:ΕΣΤΩ
έστω
1. [allgemein]:
• Ποιος είχε τον καιρό ή την διάθεση να Wer hatte Zeit und [wörtl.: oder] Lust, eine
πάει κόντρα σε μια τέτοια δήλωση, ή έστω solche Erklärung [= Behauptung] zu bean-
να μην την πιστέψει; Κανείς. standen oder auch nur [hinsichtlich ihres
Wahrheitgehalts] anzuzweifeln? Niemand.
• σκισμένα τα προικιά που φύλαγε για τις die Mitgift ihrer Töchter (jedenfalls derjeni-
κόρες της (για όποια έστω απ’ αυτές gen, die am Leben bleiben würde) [war] in
επιζούσε) Fetzen gerissen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ήταν ίσως η μόνη φορά τότε – μια απ’ τις Das war vielleicht das einzige Mal – oder
ελάχιστες έστω – που [...] fast das einzige* –, wo [= dass] […]
*[alternative Übersetzungsmöglichkeiten:
oder zumindest / oder jedenfalls eines der
wenigen Male]
• Γιατί αίφνης άρχισαν να πέφτουν επι- Denn plötzlich flossen, wenngleich winzige,
δοτήσεις, έστω μικρές, [...] Subventionen […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Έστω κι αυτό ... δεν αποκλείεται. Meinetwegen [auch das (sc.: mag sein,
dass man im Moment des Todes nicht das
von mir vermutete, sondern das eben von
dir erwähnte Szenario vor sich hat)] … es
ist nicht auszuschließen.
Original]
• Μα έστω· [...]. Aber sei es darum [iS von: macht (aber)

nichts]: […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. έστω κι αν ° sei es auch / wenn auch / selbst wenn / mag (mochte) auch
:ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ, -ή, -ό
εσωτερικός, -ή, -ό
1. Grundbedeutung: innerer, -e, -es [bzw.] Innen-
2. ο εσωτερικός / η εσωτερική:
• είμαι εσωτερική στο σχολείο ° ich [weibl.] lebe im [iS von: in einem] Internat [GF+DF
• Η Λυζέλ είναι εσωτερική στο παρθεναγωγείο "Les colombes". ° Lucelle geht ins
Internat [in das Mädchenheim*] "Les Colombes". *[Anm.: so die Übersetzung von
"παρθεναγωγείο" an anderer Stelle] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Όταν τον είχαν βάλει εσωτερικό σε σχολείο σ’ ένα νησί, [...] ° Als sie [= seine Eltern]
ihn auf einer Insel ins Internat gesteckt hatten, […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
-ΕΤΗΣ, ο / -ΕΤΕΙΣ, οι
-ετής, ο / -ετείς, οι
• οι πρωτοετείς / δευτεροετείς / τριτοετείς / τεταρτοετείς (φοιτητές) °
° die Studenten im ersten / zweiten / dritten / vierten (Studien-)Jahr
:ΕΤΟΙΜΑΖΩ
ετοιμάζω
a) vorbereiten
b) (zu)bereiten [zB. eine Mahlzeit]
c) [Koffer] packen
2. ετοιμάζομαι να:
• ετοιμάζεται να ανάψει τσιγάρο er ist im Begriff, (sich) eine Zigarette
anzuzünden [Eigenübersetzung]
• βλέμμα παιδιού που ετοιμάζεται να κάνει der Blick [wie der] eines Kindes, das gleich
κουταμάρες Faxen macht [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Το σώμα του είχε παράξενη κλίση, λες κι Sein Körper [= jener des über den Strand
ετοιμαζόταν να σωριαστεί στα βότσαλα. gehenden Mannes (auf dem Foto)] hatte
eine eigenartige Neigung, als würde er
gleich auf den Kieseln zusammenbrechen.
• όταν ετοιμαζόταν να ξαπλώσει πάλι als er sich gerade wieder [zum Sonnen]
hinlegen wollte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ετοιμαζόταν να πάει να ξαπλώσει, όταν Sie wollte gerade ins Bett gehen, als sie
άκουσε ένα θόρυβο στην πόρτα. ein Geräusch an der Tür hörte. / Gerade
als sie ins Bett gehen wollte, hörte sie ein
Geräusch an der Tür.*
[DF (*) + GF aus: Menasse: Vienna]
• Ετοιμαζόταν να σηκώσει το κλουβί και να Er wollte den [am Boden hingestellten]

ξεκινήσει πάλι, όταν [...]. [Vogel-]Käfig gerade hochheben und
weitergehen, als […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Αυτόν ειδικά, τον αδιαμφισβήτητο εθνικό Und ausgerechnet diesen unumstrittenen

ευεργέτη Φέλιξ Πόπελνικ, που ετοιμαζόταν, [nationalen] Wohltäter Felix Popelnik, der
μετά θάνατον, να ανακηρυχθεί άγιος, [...] dabei war, posthum zu einem Heiligen zu
werden, […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Ετοιμαζόντουσαν να βγούνε έξω, να Sie machten sich gerade fertig zum Aus-
ψωνίσουν τίποτα φαγώσιμα για το gehen, um fürs Wochenende ein paar
Σαββατοκύριακο, όταν ξαφνικά η Έμα [...] Lebensmittel einzukaufen, als Emma
plötzlich […] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-
Τζωρτζ]
• Κι ήρθε μια στιγμή που η κοπέλα είχε Dann kam ein Moment, wo das Mädchen
αγριέψει κι ετοιμαζόταν να ξεσκίσει αυτό wütend wurde und drauf und dran war, sich
τον τάχα φίλο της, [...] auf ihren angeblichen Freund zu stürzen
[sc. auf den Psychotherapeuten, der im
Rahmen der therapeutischen Sitzung die
Rolle ihres Freundes übernommen hatte],
:ΕΤΟΙΜΟΣ, -η, -ο
έτοιμος, -η, -ο
έτοιμος (-η, -ο) να:
[wörtl.: etwas sagte (= sagen würde)], […]
• της φάνηκε έτοιμος να τρέξει er war im Begriff loszulaufen, so schien es

ihr [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έσκυψε πάνω της κρατώντας το λάστιχο, Er [sc. der Krankenpfleger] beugte sich
έτοιμος να δέσει το μπράτσο της. über sie [sc. die Patientin], hielt den Stau-
schlauch in der Hand und wollte ihr den
Arm abbinden [um die Blutabnahme durch-
zuführen]. [doch die Patientin sprang aus
dem Bett und lief aus dem Zimmer]
• μια πόρτα έτοιμη να σκορπίσει eine Türe [sc. eine verwitterte Holztüre],
die in Auflösung begriffen war
• Ο πατέρας περιφερόταν όλο νεύρα στο Völlig nervös drehte der Vater Runden im
δωμάτιο της κλινικής, έτοιμος να εκραγεί. Klinikzimmer [in dem seine Frau lag] und
war kurz davor * zu explodieren. [GF+DF
aus: Ζιγκ-ζαγκ]

ve wäre auch: "nahe daran"]
• "[...]" σκεφτόταν έντρομη η Φεβρωνία, "[...]" dachte Fewronía in großer Angst,
έτοιμη να μπήξει τα κλάματα kurz davor *, in Tränen auszubrechen

ve wäre auch: "nahe daran"]
• Η Κάρμεν βγάζει την κάλτσα έτοιμη να Carmen ist den Tränen nahe, reißt den
κλάψει. [eine Laufmasche aufweisenden] Strumpf
[von ihrem Bein] herunter. [DF+GF aus: Gaby
• "[...]" ψιθύρισε ο θείος Χούγκο, έτοιμος να "[…]", flüsterte der Hugo-Onkel, den
αναλυθεί σε δάκρυα Tränen nahe [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• η ατμόσφαιρα πάντως ήταν τεταμένη, die Luft [sc. die Atmosphäre zwischen den
έτοιμη να πετάξει σπίθες miteinander streitenden Personen] war
jedenfalls geladen, gleich würden Funken
sprühen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• το πρόσωπό της έλαμπε κι έμοιαζε έτοιμη ihr Gesicht strahlte, und sie sah aus, als
να γελάσει wollte sie gleich loslachen
• φαινόταν τώρα πως ήταν έτοιμος να [er] schien [jetzt] am Einschlafen zu sein
αποκοιμηθεί [DF + beide GF aus: Baum: Hotel]
[bzw. synonym]
έδειχνε τώρα έτοιμος να αποκοιμηθεί
• Ήμουν έτοιμη να βάλω τα κλάματα και Ich [weibl.] hätte fast geweint und wollte
δεν ήθελα να το καταλάβεις. nicht, dass du es merkst. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
• αλλά έτοιμα να σκάσουν [τα παιδιά] απ’ aber vor [unterdrücktem] Lachen fast
την φιμωμένη ανάγκη τους για γέλια platzend [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• είχε μια κοιλιά έτοιμη να σκάσει σαν [sie hatte] einen Bauch wie einen Ballon,
φούσκα zum Bersten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ, η
ετοιμότητα, η
= [u.a.] die Geistesgegenwart [welche zB. ein Mann zeigt, der durch seinen roten
Pullover die Aufmerksamkeit eines Stiers ablenkt, der im Begriff ist, ein Kind anzu-
greifen] [DF+GF aus: Th. Bernhard: Der Stimmenimitator]
:ΕΤΟΥΤΟΣ, -η, -ο
ετούτος, -η, -ο
s. τούτος, -η, -ο
:ΕΤΣΙ
έτσι
Übersicht:
1. [allgemein]: so [+ sinnverwandte Formulierungen]
2. έτσι; [als Fragewort]
3. έτσι ε; ([bzw.] έτσι, ε;)
4. έτσι και (+ Verb)
5. έτσι κι αλλιώς
6. έτσι κι έτσι
7. έτσι όπως
8. έτσι που
9. έτσι ξαφνικά
10. έτσι μπράβο: s. unter μπράβο

11. ώστε έτσι: s. unter ώστε
1. [allgemein]: so [+ sinnverwandte Formulierungen]:

a) [iS von: auf diese Weise]:
• Έτσι μπορεί κανείς να μείνει εντελώς So kann man völlig anonym bleiben. [sc.:
ανώνυμος. indem man an einem Chat im Internet
teilnimmt]
• [...] Έτσι κι όταν γεννήθηκε ο Θωμάς, [...] […] Als Thomas geboren wurde, war es
auch so. [sc.: es geschah (bei seiner Ge-
burt) das Gleiche, das seinerzeit – aus
einem anderen Anlass – passierte (und
das soeben geschildert wurde)]
• Έτσι, Τετάρτη χαράματα, φόρεσα το χακί So kam es, dass ich am Mittwoch in aller
μου παντελόνι, [...]. Herrgottsfrühe meine khakifarbene [Solda-
ten-]Hose anzog, […]
• Πάντα έτσι λένε. Πάντα λένε πως ο τρίτος They always say that. They always, always
άνθρωπος δεν παίζει κανένα ρόλο. say that it's nothing to do with anyone else.
[bzw.]
Das sagen sie immer [sc. Frauen, die sich
von ihrem Partner trennen]. Sie sagen
immer, immer, dass es nichts mit jemand
anderem zu tun habe [dass sie sich tren-
nen].
• Έτσι νομίζω κι εγώ. Das glaube [= meine / finde] ich auch.

b) [iS von: somit, also, folglich]:

• Έτσι, αυτά τα [...] φρούτα αφθονούσαν Diese Frucht […] war also in jenen Tagen
εκείνες τις ημέρες, [...] in Hülle und Fülle vorhanden, […] *
*[Schlussfolgerung aus der Aussage des

vorangegangenen Satzes]
• Έτσι, όταν τα χτυπούσαν πολλές βροχές Wenn also die Kirschen [= τα κεράσια] zu
[...] viel Regen bekommen hatten […] *
*[Schlussfolgerung aus der Aussage des

vorangegangenen Satzes]
• Έτσι, να ’μαστε πάλι κυλισμένοι στην Da sind wir also wieder in dem Trichter der
κουλέθρα του κόκκινου μύλου. [...] Είμαστε blutroten Mühle. [...] Wir sind wieder im
πάλι στα χαρακώματα. Graben. [Kommentar eines Soldaten nach
der Rückkehr von einem kurzen Front-
urlaub in die Schützengräben]
c) [iS von: nur so, einfach so, spontan, plötzlich]:

• Και τι σχέση έχει αυτό μ’ εμάς; – Δεν Und was hat das [was du mir da erzählst]
ξέρω, έτσι μου ήρθε. mit uns zu tun? – [Antwort:] Ich weiß nicht,
es ist mir nur so eingefallen. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
• Καλά ... σ’ αφήνω τώρα, έτσι πέρασα. Nun gut … ich mache mich wieder auf den
Weg, bin nur kurz vorbeigekommen [hier in
deiner Werkstatt]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Στις δέκα το πρωί σήμερα [...] είχαμε μιαν Heute Vormittag um zehn […] hatten wir
ανεπιθύμητην επίσκεψη. einen unerwünschten Besuch.
Έτσι του κατέβηκε του Μπαλαφάρα να [General] Balafaras war es plötzlich einge-
πάρει το επιτελείο του και νά ’ρθει να fallen, seinen Stab um sich zu scharen und
επιθεωρήσει τον τομέα. den [Front-]Abschnitt zu inspizieren.
2. έτσι; [als Fragewort]:

• Πάντως τώρα πρέπει να προσέχετε. Δεν πρέπει να ξαναγίνει ποτέ πια τέτοιο λάθος.
Έτσι; ° Auf jeden Fall, Sie müssen sich jetzt vorsehen. Ein solcher Irrtum darf sich
unter gar keinen Umständen wiederholen. Klar?
3. έτσι ε; ([bzw.] έτσι, ε;):

a) ~Ach ja? [bzw.: Ach nein?] Findest Du? (Meinst Du?) [usw.] [zum Ausdruck des
Zweifels an bzw. der Nichtübereinstimmung mit der Meinung eines anderen (iS von:
"Da bin ich aber anderer Meinung")]
[aber auch:]
b) Ach so?* / So? Hm.** / Aha.*** / Soso. **** / ~Tatsächlich? [als neutrale Reaktion auf
die Aussage eines anderen (ohne damit Zweifel oder Nichtübereinstimmung auszu-
drücken)]
* / ***[DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
**[GF + DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
****[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
BSe:
• Έλα, Γιώργο, μην φέρνεις αντίρρηση. ---
Είσαι ο πιο κατάλληλος να μιλήσεις στον
προϊστάμενο για την υπόθεσή μας. –
[Reaktion von Jorgos:] Έτσι ε; Εγώ δηλαδή
πρέπει να βγάλω τα κάστανα απ’ την
φωτιά.
• Δεν είμαι κλέφτης. – [Reaktion des I ain't no thief. – No? You stole a bottle of
Anderen]: Έτσι ε; Την προπερασμένη milk [...] night before last.
νύχτα έκλεψες ένα μπουκάλι γάλα. [bzw.]
Ich bin kein Dieb. – Nein? Du hast 'ne
Flasche Milch gestohlen [...] vorletzte
Nacht.
[GF, EF + DF aus: Steinbeck: Früchte]
• Λέει πως δεν τον ενδιαφέρει να βγάλει ---

λεφτά απ’ αυτή την υπόθεση. – [Reaktion:]
Έτσι ε; Πες του, αυτά αλλού να τα πουλάει!
• Και ο Βάλλνερ [καθηγητής στο Γκρατς] δε ---
σας χωνεύει [δηλ. τους Έλληνες] από τότε
που έχασε γιο στην Κρήτη. – [Reaktion
eines Griechen]: Έτσι ε; Και τι πήγε να
κάνει ο Βάλλνερ τζούνιορ στην Κρήτη το
1941, μου λες; Να κόψει τριαντάφυλλα; Γι’
αυτό έπεσε με αλεξίπτωτο;
[Δ. Μπουλούμπασης: Γκρατς – Η αποικία του ήλιου]
Ο γέρος χαμογελά όλος ευτυχία. [...] "Έτσι Mein Vater [wörtl.: Der Alte] lächelt voller
ε;" λέει [...]. "Έτσι ε;" Ο γέρος μου λέγει Glück [als ihm der Briefträger den Brief
πάντα "έτσι ε;" σε κάθε τι, που θα του πεις. übergibt]. […] "Soso", sagt er …[zum Brief-
träger, der meint, dass der Brief wohl von
seinen (als Soldaten an der Front stehen-
den) Söhnen kommen werde]. "Soso?"
Mein Alter [= mein Vater] antwortet immer
"Soso" auf alles, was man ihm sagt.
4. έτσι και (+ Verb [gegebenenfalls Stamm II]) ° wenn / sobald:

• Και τα σύκα είναι ευαίσθητα πράματα. Und Feigen sind eine empfindliche Ware.
Έτσι και δεν τα συντηρήσεις βρομούν, σαν Wenn man nicht aufpasst, stinken sie wie
τα ψάρια. Fische. [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
• Έτσι και δεν ήμουν εγώ εκεί να τον Wenn ich nicht dort gewesen wäre, um ihn
συγκρατήσω, θα είχε καθαρίσει και την zurückzuhalten, hätte er Polyxeni umge-
Πολυξένη. Μου χρωστά τη ζωή της. bracht. Sie verdankt mir ihr Leben.
• Μόνο σε μια ερώτηση έπρεπε να Nur eine Frage musste er beantworten,

απαντήσει, έτσι κι έπεφτε πάνω στους sobald er an die Richtigen geriet: [...]
κατάλληλους ανθρώπους: [...] [GF+DF aus: 13 Schreiber schreiben]
• Της αγάπης τον καημό / όποιος ξέρει ν’ ---

αγαπάει / στην καρδιά του τον κρατάει / μια
ζωή κρυφό. / Έτσι και τον μάθει άλλος /
ίσως γίνει πιο μεγάλος / γιατί ο κόσμος δεν
χρωστά / να σου φέρεται σωστά.
[Λ. Χαψιάδης: τραγούδι "Της αγάπης ο καημός"]
5. έτσι κι αλλιώς ° a) ohnedies, ohnehin // b) ~wie auch immer, ~wie dem auch sei,
~jedenfalls:
• [...] Έτσι κι αλλιώς, αυτά ήταν τα προσόντα μου. ° [...] At any rate, such were my
parts. [N. Mailer: Ένα Αμερικάνικο όνειρο, S. 22, 11. Z. von unten // EF: S. 23, 17. Z.]
6. έτσι κι έτσι:
• νόμιζα πως όλα τα νεογέννητα ήταν όμορφα – το δικό μας στο σπίτι ήταν ... ε, έτσι κι
έτσι, πάντως δεν σε τρόμαζε που το ’βλεπες ° ich glaubte, alle Neugeborenen sind
schön – in unserer Familie waren sie es auch … nun ja, mehr oder weniger, man be-
kam wenigstens bei keinem einen Schreck [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / Anm.: drei Punkte im
7. έτσι όπως:
[Anm.: ähnlich: έτσι που – s. unten (Z 8)]
• Έτσι όπως είναι μισοπαγωμένα δεν σου So halb aufgetaut sehen sie nicht gerade
ανοίγουν και την όρεξη. appetitanregend aus [sc. die Tintenfisch-
stücke (° τα καλαμαράκια), die aus der
(angetauten) Tiefkühlverpackung zum
Braten in die Pfanne gelegt wurden].
• Γύρισε να δει, έτσι όπως ήταν πεσμένος, So bäuchlings auf dem Boden liegend,
πού βρισκόταν η μάνα τους, [...] hatte er den Kopf gedreht, um zu sehen,
wo die [wörtl.: ihre] Mutter steckte, […]
• Για δεύτερο γαϊδούρι το πέρασα, έτσι Ich [männl.] habe es für einen zweiten Esel
όπως ήμουν μισοκοιμισμένος. gehalten [sc. das Tier (= το ζώο), das ich
dort in einiger Entfernung stehen sah], so
im Halbschlaf. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ήταν όμορφα έτσι όπως διέσχιζε Es war hübsch [für ihn], so im Fiaker durch
ολοταχώς τη μικρή πόλη με την άμαξα. das Städtchen zu sausen.
• Έτσι όπως κοίταζα την Μπέλα, ξαφνικά Wie ich so auf [die Kuh] Bella hinsah, war
όλα ξεκαθάρισαν μέσα μου. mir plötzlich alles ganz klar.
• [...] κι έτσι όπως είχαν σταθεί κατά ύψος […], und wie sie sich so der Größe nach
έμοιαζαν, πράγματι, με σκαλοπάτια. aufgestellt hatten, sahen sie [= die drei
Mädchen (auf dem Foto)] wirklich wie eine
Treppenleiter aus. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Έτσι όπως βάδιζα στα γνώριμα Während ich so auf den vertrauten Steigen
μονοπάτια, ξέκοψαν οι πρώτες νιφάδες και dahinschritt, lösten sich die ersten
έπεσαν αργά και αθόρυβα κάτω. [Schnee-]Flocken und sanken ganz
langsam und still nieder.
• Κι έτσι όπως πλακώθηκαν ο ένας με τον Und während sie [die drei Geschwister]
άλλον, έτσι όπως πετάχτηκε και η Εύθα dort unten [sc. am Fußboden] übereinan-
από κάπου να πάει να δει κι αυτή, [...], derfielen und während auch […] Evtha
βρέθηκε αυτός, [...], να μη θέλει ούτε μισό plötzlich hochschoss und ebenfalls hin-
βήμα για να πηδήσει έξω απ’ την πόρτα. rannte [um die Schlange zu sehen],
Και πήδησε. brauchte er, […], nur einen halben Schritt,
um durch die Tür hinauszuspringen. Und
er sprang hinaus. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μια μέρα, έτσι όπως τέλειωσε μόνος του Eines Tages, als er einen großen Teil des
ένα μεγάλο τμήμα του αγρού και φόρεσε Feldes allein gemäht hatte und schweiß-
ιδρωμένος το σακκάκι του, αισθάνθηκε ένα triefend seine Jacke auszog [Anm.: richtig
περίεργο βάρος, ένα φούσκωμα στην μια wohl: anzog], kam sie ihm seltsam schwer
τσέπη, κι έβαλε το χέρι του: έπιασε κάτι vor; eine Tasche war ausgebeult, er steck-
μαλακό· [...] te die Hand hinein, da war etwas Weiches;
• Αλλά με τόση λίγη [αξιοπρέπεια] Weniger würdevoll aber [wörtl.: Aber mit so
οπισθοχώρησε έτσι όπως όρμησαν εκείνοι wenig (Würde)] trat er zurück, als jene
σφοδροί κι αλαλάζοντες μες στην τάξη, [...], ungestüm und brüllend, […], ins Klassen-
[που οι γυναίκες χτυπήθηκαν απ’ τα γέλια zimmer stürmten […]
...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Την άλλη φορά μάλιστα που ήρθε να με Das nächste Mal, als sie zu mir kam,
δει, μετά από κάνα-δυο μήνες, έτσι όπως ungefähr zwei Monate danach, habe ich
έσκυψε να μπει στην καλύβα [μου], της sogar zu ihr gesagt, als sie sich bückte, um
λέω: [...] in meine Hütte zu treten: […]
• Ο γίγαντας την είχε κρύψει εντελώς, έτσι Der Riese [sc. mein sehr groß gewachse-
όπως είχε γυρίσει προς το μέρος μου. ner Klassenkollege] hatte sie [sc. die
[Anm.: vgl. die zweite griechische Über- Schülerin] vollständig verdeckt, als er sich
zu mir umgedreht hatte.
Ο ψηλός την κάλυψε εντελώς, όταν γύρισε
προς το μέρος μου.]
• Από τα τοιχώματα, έτσι όπως ψαχουλεύω Beim Vorantasten [im dunklen Schützen-
βαδίζοντας, πέφτουν μεγάλα κομμάτια graben] fallen von den [feuchten] Wänden
λασπωμένοι βόλοι. große, lehmige Klumpen Erde.
• το πίστεψε κι ο ίδιος έτσι όπως το φώναξε beim Rufen hatte er es selbst geglaubt
[sc.: dass dort eine tote Schlange lag
(obwohl das nicht zutraf und er mit dem
Ausruf nur seine Geschwister erschrecken
wollte)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Φοβόταν στον δρόμο μην ο αέρας το Auf dem Heimweg dachte sie voller Angst,
πήρε έτσι όπως φυσούσε ... dass das Blatt [Papier / ° το χαρτί] bei
diesem Wind weggeweht wäre [= worden
sein könnte] … [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κάτι τον ανάγκαζε να κυλιέται συνέχεια, κι Irgend etwas zwang ihn [= (den Hund)
έτσι όπως κινούνταν, φαινόταν πολύ Luchs ° τον Λουξ], sich immerfort [am
αδέξιος και αστείος. Gras] zu wälzen, und er sah dabei sehr
ungeschickt und komisch aus.
• σε μια απ’ τις ξένες αυλές, εκείνες που in einem jener fremden [sc. nicht zum
έμοιαζαν με κρύα χαμάμ έτσι όπως έπεφτε eigenen Haus gehörenden] Höfe, die,
το σκοτάδι μαζί με ομίχλη sobald die Dunkelheit zusammen mit dem
Nebel herabsank, einem [kalten] Dampf-
bad ähnelten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Και έτσι όπως σε βλέπω, [...] Und wenn ich dich so anschaue [iS von:
so, wie du aussiehst (sc.: bei dem männli-
chen Körperbau, den du hast)], [...]
• Δεν ήμουν σίγουρη αν θα κατάφερνα να Ich [weibl.] war nicht sicher, ob es mir
την αναγνωρίσω, έτσι όπως θα ήταν gelingen würde sie zu erkennen [sc. die
τυλιγμένη στο τσαντόρ της. Frau, mit der ich unlängst (im Haus) ge-
sprochen hatte und die dabei unverhüllt
war], ~wenn sie [iS von: in Anbetracht
dessen, dass sie / weil sie doch (jedenfalls)
/ wo sie doch (jedenfalls)] in ihren Tscha-
dor gehüllt sein würde (= wird). [sc. bei
unserem geplanten Treffen auf einer
Straße in Teheran] [Eigenübersetzung]
• Έτσι όπως έχει το κεφάλι στραμμένο στο Da er den Kopf in der Seitenlage hält,
πλάι, ξεπροβάλλουν ξεκάθαρα μύες και treten Muskeln und Sehnen [an seinem
τένοντες. Hals] deutlich hervor.
• Τα μάτια τους, έτσι όπως έμειναν απαθή, Die Augen der Ziegen blieben apathisch,
ασπροπράσινα σαν άγουρα σταφύλια, της weißlich grün wie unreife Trauben, sie
θύμισαν τα μάτια του γέρου στο όνειρο. erinnerten Fewronia an die Augen des
Alten im Traum. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
8. έτσι που:
[Anm.: ähnlich: έτσι όπως – s. oben (Z 7)]
a) so […] wie // sonstige Formulierungen, die dem Sinn nach ein "angesichts", "in
Anbetracht", "da" [etc.] zum Ausdruck bringen:
• Έτσι που κάνετε θα μ’ εξευτελίσετε. So, wie ihr euch aufführt, macht ihr mich
noch total lächerlich. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• [...] λίγη προσπάθεια αρκούσε έτσι που […], eine kleine Anstrengung hätte genügt
ήταν μικρή και κοκαλιάρα. [wörtl.: genügte] [um ein Grab für Nina
auszuheben], so klein und knochig wie sie
war. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Θα πάθεις ηλίαση έτσι που τριγυρνάς. Du wirst einen Sonnenstich bekommen, so

wie du (= wenn du so) herumläufst.
[Eigenübersetzung]
• Ο ίδιος, έτσι που ήταν, ντροπαλός και Er selbst, so wie er war, von klein auf ver-
γεμάτος ανασφάλειες από μικρός, ποτέ του schämt und unsicher, hätte [wörtl.: hat]
δεν τολμούσε να φλερτάρει ανοιχτά καμιά sich nie getraut, offen mit einer Frau zu flir-
γυναίκα. ten. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• [...] κι έτσι που έπαιρνε καθημερινά το […], und da er diese [wörtl.: seine] Medizin
φάρμακό του, όλα έδειχναν πως [...] täglich einnahm, schien alles darauf hinzu-
deuten, dass [...(diese Krankheit ihn ver-
schonen würde)]
• [...], ο Στέφανος τη λυπήθηκε έτσι […]; Stéfanos hatte Mitleid mit ihr [= dem
μικρούλα που ήτανε και σαν χαμένη. neuen Dienstmädchen], sie wirkte noch so
blutjung. Und so verloren.
[praktikable Übersetzungsalternative:
{…}; Stéfanos hatte Mitleid mit ihr, weil sie
noch so blutjung war und so verloren wirk-
te.]
• Έτσι που το τρένο άνοιγε τις πόρτες του Der Zug hielt an jeder Station, und die
σ’ όλους τους σταθμούς, τα βαγόνια Abteile [wörtl.: die Waggons] wurden
γέμιζαν ασφυκτικά [...]. [damit] immer voller.
• Έτσι που ήταν εξαντλημένοι, δεν υπήρχε Es bestand keine Gefahr, dass sie sich in
κίνδυνος να προσπαθήσουν να ihrer ermatteten Verfassung* zu weit weg
απομακρυνθούν. wagen würden. [sc. der Stier (° ο ταύρος)
und eine Kuh]
so ermattet, wie sie waren]
• "Τι γνώμη έχεις για τον Μπραμς;" τη "Was hältst du eigentlich von Brahms?"
ρώτησε. – "Για τον Μπραμς; Έτσι που μου fragte er sie. – [Reaktion:] "Von Brahms?
το λες ξαφνικά ..." Τον κοίταξε σαστισμένη. Wenn du mich das jetzt so plötzlich fragst
…" Sie sah ihn verblüfft an.
[GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ (drei Punkte jeweils im Original)]
• Έτσι που μικρομεγάλωναν οι φλόγες της Im Rhythmus der aufflackernden Flammen

λάμπας, οι σκιές μετατοπίζονταν πάνω στα [der Acetylenlampe] tanzten die Schatten
λείψανα. [sc. unsere Schatten] auf den [beiden]
Toten [die neben uns aufgebahrt waren]
hin und her.
b) wie … (so) / als / wenn … (so):

• Κι έτσι που τον έβλεπα τώρα [...], έλεγα Und wie ich ihn so [...] vor mir sah, schien
πως είχε καμουφλαριστεί σε κάρβουνο, er sich als Kohle getarnt zu haben, schien
είχε γίνει κάρβουνο, [...] er ganz zu Kohle geworden, [...]
• Υπήρχε κάποιο μυστήριο, μια κρυφή Es gab irgendein Geheimnis, einen ver-
χάρη στη στάση της έτσι που στεκόταν steckten Charme in ihrer [= dieser Frau]
ακίνητη και συγκεντρωμένη στον εαυτό [Körper-]Haltung, wie sie so regungslos
της. dastand und auf sich selbst konzentriert
war. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Ύστερα γύρισε σε μένα. Τα μάτια της με Dann wandte sie sich mir zu. Ihre Augen
τρόμαξαν έτσι που με κοίταξαν μέσα στο erschreckten mich, wie sie mich im
σκοτάδι. Dunkeln ansah. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Μια μέρα μοναχά, έτσι που βρέθηκε να Nur einmal, als er ein weißes Blatt Papier
κρατάει μια άσπρη κόλα χαρτί, [...] in der Hand hielt, [...]
• Έτσι που κάθουμαι [= κάθομαι] τις Wenn ich [Soldat] in den langen Stunden
μακριές ώρες σκεβρωμένος πάνω στα zusammengekauert auf den groben Bohlen
χοντροσάνιδα, έρχουνται [= έρχονται] και [im Schützengraben] hocke, bedrängen
κυριεύουν την ψυχή μου ένα σωρό eine Menge trübseliger Gedanken meine
λυπητερές ιδέες. Seele.
• Έτσι που γύρισε το κεφάλι είδε ένα φως. ---

• Έτσι που κοιτούσε μπροστά του τού ---
φάνηκε πως έβλεπε φύλλα και κλαδιά
δέντρων.
9. έτσι ξαφνικά:
• Κυττάζομαι στον καθρέφτη και το βλέπω έτσι ξαφνικά. Πάνω απ’ το γέρικο σώμα μου.
Τ’ άσπρα μαλλιά. Πάνω κι απάνω μου το βλέπω το βουνό. ° Ich schaue mich im Spie-
gel an und ganz plötzlich sehe ich ihn. Über meinem alten Körper. Die weißen Haare.
Oben und über mir sehe ich ihn, den Berg. [GF+DF aus: Kalimerhaba (Erzählung "Ο καθρέφτης" von
• Στο κάτω κάτω είναι αναίδεια να έρχεται έτσι ξαφνικά. ° Ist sowieso schon eine
Frechheit [von meinem Freund], einfach so [sc.: unangekündigt] aufzukreuzen.
• Έτσι ξαφνικά, εντελώς απροσδόκητα, την Κυριακή το βράδυ σταμάτησε η καρδιά του
γλωσσολόγου και καθηγητή [...] Τάσου Χριστίδη. Στην πόλη του, τη Θεσσαλονίκη
άφησε την τελευταία του πνοή. Τα άσχημα προμηνύματα ήρθαν την παραμονή των
Χριστουγέννων όταν έπαθε έμφραγμα και μεταφέρθηκε στην Εντατική Μονάδα του
Νοσοκομείου Άγιος Λουκάς. Κι ενώ όλα φαίνονταν πως κυλούν ομαλά, η καρδιά του δεν
άντεξε κι έπαψε να χτυπά προχθές το βράδυ.
[Anm. 1: Es handelt sich um die ersten vier Sätze eines Nachrufs in einer griechi-
schen Tageszeitung (Überschrift: "Πέθανε ο γλωσσολόγος Τάσος Χριστίδης").]
:ΕΤΥΧΕ
έτυχε
s. τυχαίνω
:ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ, η
Ευαγγελίστρια, η
• το Νεκροταφείο της Ευαγγελίστριας ° der Evangelistria-Friedhof [offensichtlich in
Saloniki] [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
:ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ, η
ευαισθησία, η
• Δείγμα και τούτο της αρρενωπής, φυσιολογικής και, κατά βάθος, παιδικής ευαισθησίας
του. ° Auch das ein Zeichen für seine [= des Dichters Nazim Hikmet] männliche, natür-
liche und im Grunde kindliche Sensibilität. [GF+DF aus einem Text von Γιάννης Ρίτσος über Hikmet
(in "Kalimerhaba")]
:ΕΥΑΛΩΤΟΣ, -η, -ο
ευάλωτος, -η, -ο (σε)
1) empfänglich (für):
• και ήταν πολύ λιγότερο ευάλωτη στην προπαγάνδα του Κόμματος ° and [she was] far
less susceptible to Party propaganda [Anm.: susceptible (to) = empfänglich, zugäng-
lich, aufnahmefähig (für)] [GF+EF aus: G. Orwell: 1984]
2) anfällig (für):
• όλες οι μονοκαλλιέργειες είναι εξαιρετικά ευάλωτες στα παράσιτα ° alle Monokulturen
sind extrem anfällig für Parasiten
• Οι μεγάλες πόλεις είναι πάντα ευάλωτες στις βόμβες. Τα αυτοκίνητα πρέπει να
κινούνται. Τα κτίρια δεν μπορεί να γίνουν φρούρια. ° Die Großstädte sind immer an-
fällig für Bomben [sc. Bombenanschläge (durch Terroristen)]. Die Autos müssen in
Bewegung sein. Die Gebäude können keine Festungen werden.
3) verwundbar / verletzbar:
• Γι’ αυτήν την μεγάλη Ιουλία λοιπόν – που κατά έναν δυσεξήγητο τρόπο έδειχνε πιο
ευάλωτη κι ανυπεράσπιστη απ’ την μικρή –, [...] ° Wegen der großen [= erwachsenen]
Ioulía also – die in unerklärlicher Weise verwundbarer und schutzloser zu sein schien
als die Kleine [Ioulía] – […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν είμαι τόσο ευάλωτος όσο όταν με απέρριψαν η Άλισον ή η Τσάρλι. ° I'm not as
vulnerable as I was when Alison or Charlie dumped* me, […] ° Ich [männl.] bin nicht
mehr so verletzbar wie damals, als Alison oder Charlie [sc. meine seinerzeitigen Part-
nerinnen] mich zum Teufel schickten, […] [weshalb es mich nicht sehr trifft, wenn (auch)
du mich jetzt verlässt] *[Anm.: to dump sb. = jdn. verlassen / jdm. den Laufpass geben
/ mit jdm. Schluss machen] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
:ΕΥΘΥΣ [Adverb]
ευθύς
[Adverb – zu unterscheiden vom Adjektiv ευθύς, -εία, -ύ]
ευθύς εξ αρχής [bzw.] ευθύς εξαρχής ° από την πρώτη κιόλας στιγμή [ΛΜΠ] //
αμέσως απ’ την αρχή / απευθείας απ’ την αρχή [ΛΤΣ]
:ΕΥΚΑΙΡΙΑ, η
ευκαιρία, η
1. βρήκα (την) ευκαιρία να ... ° ich ergriff (ich nutzte) die Gelegenheit, … zu … :
• "[...];" βρήκε την ευκαιρία να ρωτήσει ένας "[…]?" ergriff ein fünfter oder sechster aus
πέμπτος ή έκτος της μεγάλης παρέας [...]. der großen Zahl von Menschen […] die
Gelegenheit zu fragen. [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• Φαινόταν πολύ απορροφημένη κι ο Σιντ Sie [= Julia] wirkte [iS von: schien] ganz
σύρθηκε πίσω της, βρήκε την ευκαιρία να vertieft [darin, dem Papagei ihren Namen
πλησιάσει κι άλλο λίγο και να την σφίξει beizubringen], und Sid rutschte hinter sie,
πάνω του. er nutzte die Gelegenheit, ihr noch näher-
zukommen und sie fest an sich zu drücken.
• [...], ενώ ο μικρός βρήκε ευκαιρία να [...], während der Kleinere [der zwei Brü-
βασανίσει το ντάκελ κάτω απ’ το τραπέζι. der] die Gelegenheit [sc. Streiterei der
anderen Kartenspieler] nützte, unter dem
Tisch den Dackel zu quälen.
2.1. με την ευκαιρία:

• Με την ευκαιρία, θα ήθελα να διευκρινίσω εδώ ότι [...] ° Bei dieser Gelegenheit
möchte ich hier klarstellen, dass […] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
2.2. επ’ ευκαιρία [bzw.] επί τη ευκαιρία ° a) με αφορμή, εκμεταλλευόμενος την

περίσταση / b) αλήθεια, μιας και το ’φερε η κουβέντα [Κουτρούλης]
π.χ.:
• Επ’ ευκαιρία της συνάντησης κάναμε και μια βόλτα στην πλατεία. [Κουτρούλης]
• Επί τη ευκαιρία, πες μου τι έγινε με εκείνη την περίπτωση. [Κουτρούλης]
:ΕΥΚΟΛΟΣ, -η, -ο
εύκολος, -η, -ο
έχω εύκολο (-η, -ο):
• Έχετε εύκολο κανένα ρούχο για τον κύριο; ° Haben Sie für ihn [wörtl: für den Herren
(der jetzt von uns Sanitätern ins Spital gebracht wird)] ein Kleidungsstück griffbereit?
:ΕΥΚΤΑΙΟΣ, -α, -ο
ευκταίος, -α, -ο
= wünschenswert [Pons online / Wendt (alte Auflage)]
:ΕΥΛΑΒΙΚΟΣ, -ή, -ό
ευλαβικός, -ή, -ό
• κοίταζε ευλαβικά κι από κάποια απόσταση το είδωλό της σ’ ένα μικρό στρόγγυλο
καθρεφτάκι ° andächtig betrachtete sie, aus einer gewissen Entfernung, ihr Gesicht in
einem kleinen runden Spiegel [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• την παράξενη, ευλαβική σχεδόν ακινησία ° die seltsame, beinah ehrfurchtsvolle Un-
gerührtheit [Akk.] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΕΥΛΟΓΟΣ, -η, -ο
εύλογος, -η, -ο
1. [Adjektiv]:
a) einleuchtend, plausibel, schlüssig:
• για την εύλογη αιτία ότι [...] ° aus dem einleuchtenden (plausiblen) Grund, dass [...]
• Μέχρι σήμερα δεν υπήρξαν εύλογες εναλλακτικές προτάσεις [...] ° Schlüssige
Alternativen …[zum Umlageverfahren in der Pensionsversicherung] konnten bisher
noch nicht vorgelegt werden. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
b) angemessen:
• το μέγεθος των προσπαθειών που πρέπει να καταβληθούν προκειμένου οι στόχοι να
επιτευχθούν σε εύλογο χρονικό διάστημα ° der Umfang der Anstrengungen, die
unternommen werden müssen, um die Ziele binnen einer angemessenen Zeit zu
erreichen [GF aus einem Bericht der "Τραπέζα της Ελλάδος", DF: Übersetzung in der "Athener Zeitung"]
2. εύλογα [Adverb]: verständlicherweise // folgerichtig * *[DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΕΥΠΩΛΗΤΟΣ, -η, -ο
ευπώλητος, -η, -ο
• Ποια βιβλία είναι ευπώλητα; ° Was sind die "Bestseller" [in Ihrer Buchhandlung]? [sc.:
Welche Bücher verkaufen sich am besten?] [DF+GF von diablog.eu]
[Anm.: ευπώλητος (-η, -ο) ist zu unterscheiden von: ευυπόληπτος (-η, -ο) !]
:ΕΥΡΩ, το
ευρώ, το
= der Euro
το ευρώ – το εύρο:
s. dazu ΛΜΠ, S 696
:ΕΥΡΩ (:ΕΥΡΕΙΣ, :ΕΥΡΕΙ) (θα, να, ...)

εύρω (εύρεις, εύρει) (θα, να, ...)
s. unter βρίσκω (letzte Z)
:ΕΥΤΥΧΗΣ, -ής, -ές

ευτυχής, -ής, -ές
ευτυχής (-ής, -ές) – ευτυχισμένος (-η, -ο):
Zur Unterscheidung s. Καλιόρης: Ιριδισμοί, S 52:
- ευτυχής: έχει χαρακτήρα συμβατικότερο, εθιμοτυπικό, και γι’ αυτό περισσότερο
επιφανειακό ("ευτυχής για τη γνωριμία")
- ευτυχισμένος: είναι ουσιαστικότερο, βιωματικότερο, γνησιότερο
:ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
ευτυχισμένος, -η, -ο
ευτυχισμένος (-η, -ο) – ευτυχής (-ής, -ές):
zur Unterscheidung s. unter ευτυχής, -ής, -ές
:ΕΥΥΠΟΛΗΠΤΟΣ, -η, -ο
ευυπόληπτος (-η, -ο)
= hoch geschätzt [Wendt] // geachtet [Pons online] // angesehen [Eigenüberset-
zung] – zB.:
• ευυπόληπτος πολίτης [ΛΚΝ]
• ευυπόληπτη οικογένεια [ΛΚΝ]
• ευυπόληπτο μέλος της κοινωνίας [ΛΚΝ]
[Anm.: ευυπόληπτος (-η, -ο) ist zu unterscheiden von ευπώλητος (-η, -ο) !]
:ΕΥΧΑΡΙΣΤΑ – :ΕΥΧΑΡΙΣΤΩΣ
ευχάριστα – ευχαρίστως
- ευχάριστα: κάτι δημιουργεί ευχάριστη ψυχική διάθεση, δίνει χαρά, όχι πλήξη
- ευχαρίστως: με προθυμία, μ’ όλη μου την καρδιά
:ΕΥΧΕΡΕΙΑ, η
ευχέρεια, η
• έμπαινε μέσα με πρωτοφανή ευχέρεια er betrat es mit einer unerhörten Selbstver-
ständlichkeit [sc. ein jedes Haus, das ihm
bekannt war oder auch nur bekannt vor-
kam] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο φιλόδοξος στόχος της ΕΕ είναι να Und sie [= die EU] hat sich ein ehrgeiziges
έχουν οι πολίτες της τη δυνατότητα να Ziel gesetzt: Sie möchte erreichen [wörtl.:
μιλούν με ευχέρεια δύο γλώσσες εκτός από Das ehrgeizige Ziel der EU ist], dass die
τη μητρική τους γλώσσα. EU-Bürger neben ihrer Muttersprache zwei
weitere Sprachen fließend sprechen.
[GF+DF aus einer Broschüre der EU]
• μπορεί να εκφράζεται αυθόρμητα, με [er] kann sich spontan, sehr flüssig und
μεγάλη ευχέρεια και ακρίβεια genau ausdrücken [sc. jemand, der eine
Fremdsprache auf Niveaustufe C2 des
europäischen Referenzrahmens be-
herrscht]
[GF+DF von der Webseite des Goethe-Instituts
(goethe.de)]
• Το κράτος διαθέτει εξαιρετικά περιορισμέ- Der [deutsche] Staat verfügt [infolge hoher
νη ευχέρεια δημοσιονομικών κινήσεων. Zinsausgaben] nur noch über äußerst ge-
ringe finanzpolitische Handlungsspielräu-
me. [in der GF wörtl.: … einen außerge-
wöhnlich geringen/beschränkten Spielraum
für fiskalische/finanzpolitische Handlungen
/ Maßnahmen]
[DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung (Anm.:
"nur noch" in der GF unübersetzt)]
:ΕΥΧΗ, η
ευχή, η
1. κάνω μιαν ευχή [bzw.] κάνω την ευχή (να ...):
• για να κάνουμε μιαν ευχή με το ηλιοβασίλεμα ° um uns genau bei Sonnenuntergang
etwas zu wünschen [gingen meine Töchter und ich abends oft zur Mole des Hafens]
[GF (Übersetzung Niki Eideneiers aus dem Deutschen) + DF aus einem Text in "Kalimerhaba"]
• Στο τέλος έκανε συνέχεια την ευχή να πάει τουλάχιστον μέχρι τη Βενετία [...] ° Am
Ende hatte er den wiederholt vorgebrachten Wunsch, wenigstens nach Venedig zu
fahren, [...] [GF+DF aus: Th. Bernhard: Wittgensteins Neffe]
2. ευχή in der Bedeutung "Glückwunsch", "Gratulation":

• Τις πιο θερμές κι εγκάρδιες ευχές μου για την απόφασή σου, Λάουρα! Το ευχόμουν
απ’ τα βάθη της καρδιάς μου, να πάρεις αυτήν την απόφαση! ° Meinen allerherzlichs-
ten Glückwunsch zu Ihrem Entschluss, Laura! [das Kind zu behalten (und nicht abzu-
treiben)] Ich habe es mir von Herzen gewünscht, dass Sie so entscheiden würden!
3. Fragewort + στην ευχή:

• [...], εκείνη ακόμη αναρωτιόταν τι στην […], fragte sie [= die Analphabetin] sich
ευχή μπορεί να είναι αυτό το στρόγγυλο immer noch, was zum Teufel* dieses runde
άδειο αυγό που ζωγράφιζε στον πίνακα ο Ei sein konnte, das der Lehrer auf die Tafel
δάσκαλος zeichnete [sc. der Buchstabe "O"]

ven wären auch:
"was um alles in der Welt" bzw. "was denn
nur"]
• Ποιος στην ευχή είν’ αυτός ο Little Walter; Who the hell's Little Walter? [bzw.]
Wer zum Teufel ist Little Walter? [sc. der
(mir unbekannte) Musiker, von dem du mir
eine CD geschenkt hast]
• τις ερωτήσεις για το πού στην ευχή die Fragen [Akk.], wo um Gottes willen* er
κρυβόταν τόσες ώρες, [...] sich so lange versteckt habe [sc. der eben
zurückgekehrte zwölfjährige Sohn]

ven wären auch:
"wo um alles in der Welt" bzw. "wo er sich
denn nur"]
• Και τι στην ευχή, γιατί ο κύριος γενικός Ja, mein Gott, warum bekommt der Herr
διευθυντής έχει δωμάτιο κι εγώ δεν έχω; Generaldirektor ein Zimmer und ich nicht?
[Frage/Unmutsäußerung gegenüber dem
[Anm.: synonym (zweite Übersetzung des- Hotelportier]
selben deutschen Satzes): [DF + (beide) GF aus: Baum: Hotel]
Και γιατί διάβολε ο κ. Γενικός Διευθυντής
να έχει δωμάτιο κι όχι εγώ;]
• Μα τι στην ευχή κάνεις με τους σοσιαλδη- Du lieber Gott, was treibst du denn bei den
μοκράτες; Sozialdemokraten? [iS von: Wieso enga-
gierst du dich bei ihnen?]
4. ευχής έργο(ν):
• Θα ήταν ευχής έργο να αναπτυχθούν και πάλι μικρά καταστήματα λιανικής πώλησης
που θα συμπληρώνουν ή και θα αντικαταστήσουν εν μέρει τα μεγάλα πολυκατα-
στήματα. ° [...] wünschenswert wäre es, dass [...] wieder kleine Einzelhandelsgeschäf-
te entstehen, die zumindest teilweise die großen Kaufhäuser […] ergänzen oder sogar
ersetzen. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• μα αυτό θα ’ταν ευχής έργον ° aber das wäre wirklich eine Gnade Gottes gewesen
• Ήταν ευχής έργο που δεν ήμουν πια αναγκασμένη να ακούω τον άνεμο και να κοιτάζω
τις ανάλαφρες νιφάδες που έπεφταν έξω από το παράθυρο. ° Es war [für mich (weibl.)]
eine Wohltat, den Wind nicht mehr hören zu müssen [der bisher geweht hatte] und [statt
dessen] den leichten [Schnee-]Flocken zuzusehen, die am Fenster vorüberschwebten.
5. δι’ ευχών:
• "Δι’ ευχών των αγίων πατέρων ..." [es handelt sich um eine Sequenz aus einem Gebet
– s. Β. Μάστορη: Στο γυμνάσιο, S. 41, 13. Z.]
6. να πάρει η ευχή: s. unter παίρνω (Z 11)
:ΕΦΑΠΑΞ [Adverb, allenfalls Adjektiv]

εφάπαξ
1) (επίρρημα) για ποσό ή ποσότητα που δίνεται ή που χρησιμοποιείται μόνο μία φορά ή
μόνο σε μία δόση [ΛΚΝ] // μόνο μία φορά, σε μία δόση [ΛΓΥΜ] // (als) Einmal-
zahlung / in einem Betrag [Eigenübersetzung]
π.χ.:
• O φόρος θα καταβληθεί εφάπαξ, με την υπογραφή των συμβολαίων. [ΛΚΝ]
• Tην εισφορά μπορείς να την πληρώσεις εφάπαξ ή με δόσεις. [ΛΚΝ]
• Έδωσαν το ποσό σε δόσεις και όχι εφάπαξ. [ΛΓΥΜ]
2) (ως επίθετο):
π.χ.:
• Απαιτείται η εφάπαξ καταβολή του ποσού. [ΛΓΥΜ]
• Kαταργήθηκε η εφάπαξ εισφορά για τα ακίνητα. [ΛΓΥΜ]
• Σε περίπτωση απευθείας πρόσβασης στις διασυνδέσεις paysafecard, χρεώνονται

επιπρόσθετα τα εφάπαξ τέλη εγκατάστασης (Setup Fee), ύψους 700 ευρώ, καθώς και
μία μηνιαία συνδρομή (Running Fee), ύψους 70 ευρώ για τη χρήση. ° Bei direktem Zu-
griff auf die paysafecard Schnittstellen fallen zusätzlich die einmalige Einrichtungsge-
bühr (Setup Fee) von 700 Euro und eine Monatsgebühr (Running Fee) von 70 Euro für
die Nutzung an. [Information für Händler, die das Zahlungssystem von "Paysafe" an-
wenden wollen] [GF+DF von der Paysafe-Seite im Internet]
:ΕΦΑΠΑΞ, το
εφάπαξ, το
βοήθημα που δίνεται σε υπάλληλο, αμέσως μόλις αποχωρήσει από την υπηρεσία του
και συνταξιοδοτηθεί [ΛΚΝ] // χρηματικό ποσό που δίνεται σε δημόσιο υπάλληλο που
συνταξιοδοτείται [ΛΓΥΜ] // die Abfertigung [Geldleistung aus Anlass der Beendigung
eines Dienstverhältnisses] [Eigenübersetzung]
π.χ.:
• Mε το εφάπαξ αγόρασε οικόπεδο. [ΛΚΝ]
• Δεν μπορείς να πάρεις δύο εφάπαξ, από δύο ασφαλιστικά ταμεία. [ΛΚΝ]
• αν αποφάσιζε να αποχωρήσει, θα ’παιρνε, εκτός απ’ τη σύνταξη, κι ένα εφάπαξ κάπου

σαράντα χιλιάδες δραχμές ° falls er sich entschließen würde [als Bediensteter der
Stadtverwaltung] auszuscheiden, würde er, außer der Pension, auch (noch) eine
Abfertigung von ungefähr vierzigtausend Drachmen bekommen [Eigenübersetzung]
:ΕΦΑΡΜΟΣΤΟΣ, -ή, -ό
εφαρμοστός, -ή, -ό
• ένα τριπλό εφαρμοστό κολλιέ με βαθυγάλανες πέρλες ° eine dreifache, enganlie-
gende Kette aus dunkelblauen Perlen [trug die Frau um ihrem Hals] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΕΦΕΞΗΣ
εφεξής
(auch: εφ’ εξής)
• [...] με οδήγησε στη σοφίτα, όπου μπορούσα να μείνω εφεξής. ° [...] führte sie mich in
die Mansarde, wo ich in Zukunft* (von nun an) wohnen konnte. [GF + DF (*) aus: Όσες φορές]
:ΕΦΗΒΙΚΟΣ, -ή, -ό
εφηβικός, -ή, -ό
• σ’ όλη τη διάρκεια των εφηβικών μας χρόνων ° während unserer ganzen Teenager-
jahre (Teenagerzeit)
:ΕΦΗΒΟΣ, ο / :ΕΦΗΒΗ, η
έφηβος, ο / έφηβη, η
• από κάποιον έφηβο ανιψιό της ° von einem [ihrer] halbwüchsigen Neffen [GF+DF aus:
• με μια παρέα εφήβων ° mit einer Gruppe Halbwüchsiger [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• [...] πως αυτή η γενιά εφήβων χόρευε πιο άγρια και μοναχικά ° […], dass diese
Generation von Jugendlichen wilder und einsamer [in der Diskothek] tanzte [als
seinerzeit wir] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• είχα την επιδερμίδα έφηβης ° ich hatte die Haut einer Halbwüchsigen [GF+DF aus: Όσες
φορές]
• παλιομοδίτικα ημερολόγια για έφηβες ° altmodische Tagebücher für junge Mädchen

:ΕΦΗΣΥΧΑΖΩ
εφησυχάζω
"Εφησυχάζω" σημαίνει "είμαι ήσυχος", "αναπαύομαι", "βρίσκομαι σε ηρεμία". Έχει την
ίδια σημασία με το αρχαίο ρήμα "ησυχάζω". Δηλώνει δηλαδή ότι το υποκείμενο
βρίσκεται σε μια ουδέτερη κατάσταση. Το υποκείμενο ούτε ενεργεί ούτε παθαίνει. [...]
Άρα η δήλωση της ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης ότι "οι θετικές αυτές εξελίξεις
(στον τομέα του πληθωρισμού) δεν μας εφησυχάζουν" είναι προφανώς εσφαλμένη
γλωσσικώς, διότι το ρήμα εφησυχάζω δεν είναι ενεργητικό [Anm.: gemeint wohl iS von:
δεν είναι μεταβατικό] και συνεπώς δεν μπορεί να έχει αντικείμενο, όπως στην παρα-
πάνω φράση είναι η προσωπική αντωνυμία "μας". Η ορθή διατύπωση θα ήταν: "οι
θετικές εξελίξεις δεν μας επιτρέπουν να εφησυχάζουμε".
[Ε. Μαρινόπουλος: 100 γλωσσικά θέματα, σ. 144/144]
:ΕΦΗΣΥΧΑΣΜΟΣ, ο
εφησυχασμός, ο
• Το σύνθημα "ούτε πανικός ούτε εφησυχασμός" αποτελεί ασφαλώς τον καλύτερο
οδηγό για την αντιμετώπιση του κινδύνου της γρίπης των πτηνών. ° Das Motto "weder
Panik noch ~Verharmlosung (~Bagatellisierung)" stellt sicher die beste ~Leitlinie dar,
um der Gefahr der Vogelgrippe zu begegnen. [Eigenübersetzung]
:ΕΦΟΣΟΝ [bzw.] :ΕΦ’ ΟΣΟΝ

εφόσον [bzw.] εφ’ όσον
1) falls / im Fall, dass ... / für den Fall, dass ... / sofern // vorausgesetzt, dass ... :
• Εφόσον το θεωρήσετε σκόπιμο, μπορείτε να [...] ° Falls Sie das [im Rahmen des von
Ihnen erteilten Sprachunterrichts] für zweckmäßig halten, können Sie […]
[Anm.: εφόσον + Stamm II !]
2) da / angesichts der Tatsache, dass ... / weil / wo doch:
• Εφόσον σύντομα θα αποχωρήσω, θα ήθελα να σας ζητήσω τη συστατική επιστολή
μου. ° Da ich bald [aus dem Unternehmen] weggehen (ausscheiden) werde, möchte
ich Sie um mein Dienstzeugnis bitten.
• Αδύνατο να ξέρεις οτιδήποτε, εφόσον δεν ήσουν μαζί μας. ° Unmöglich, dass du
(irgend)etwas [darüber] weißt, wo du doch nicht mit uns (dabei) warst.
• Παρ’ όλο που δεν θέλει να ξαναζήσει μέσα στο λαό του [δηλ. τους Κούρδους],
εφ’ όσον, όπως λέει ο ίδιος [,] έμαθε να εκτιμά το περιβάλλον καλλιεργημένων
ανθρώπων, τον απασχολεί, τόσο πολύ το μέλλον των Κούρδων του.
:ΕΦΤΑΝΗΣΑ, τα
Εφτάνησα, τα
= die Ionischen Inseln [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΕΧΩ
έχω
Übersicht:
1. subjektloses έχει (+ Akkusativ) 14. έχει ο Θεός [bzw.] έχει ο θεός *
2. έχω (έχεις ...) να ... (+ Zeitangabe) 15. το ’χει η μοίρα μου (σου, ...) *
[bzw.] έχω να ... από ... 16. το έχω σε κακό να ... [bzw.] το ’χω σε
3.1. δεν έχω να … κακό *
[bzw.] 17. το έχω σε καλό *
3.2. δεν έχω πού (τι) να ... 18. τα έχω καλά με *
4. τον έχω για ... 19. δεν έχω τίποτα με ... *
5. τον έχω σαν ... 20. δεν το έχω σε τίποτα (για τίποτα) να ... *
6. το έχω καμάρι (τιμή, ...) 21. έχω περί πολλού (κάποιον)
7. πάνω απ’ όλα έχω ... 22. έχει καλώς *
8. με τον (την / το) ... που έχω *[Verweis zu anderer Stelle des Wörter-
buchs]
9. τα έχω με κάποιον
10. έχουμε και λέμε
11. πόσον καιρό έχεις ...
12. αυτά έχει [bzw.] αυτά τα έχει ο (η / το)
... [π.χ. η ζωή]
13. [κάτι] έχει ώρες (μήνες, χρόνια, ...)
1. subjektloses έχει (+ Akkusativ) ° es gibt:
• Συγγνώμη, πού έχει πιάτσα για ταξί; Verzeihung, wo gibt es (hier) einen Taxi-
standplatz?
• Νομίζω πως έχει έναν καλό δρόμο εκεί. Ich glaube, dort [vorne] gibt es eine gute
Straße [auf der wir fahren könnten].
• Στην εξώπορτά μας έχει έναν τέτοιον. An unserer Haustür gibt es so einen. [sc.:
einen solchen Türanklopfer, wie du ihn
eben beschrieben hast]
• Έχει όμορφες γυναίκες στο χωριό σου; Gibt es hübsche Frauen in deinem Dorf?
• Γυναικεία ενδύματα έχει στην μπουτίκ Damenbekleidung gibt es in der Boutique
"Bell". "Bell" [zu kaufen].
2. έχω (έχεις ...) να ... (+ Zeitangabe) * ° seit … nicht (mehr) [zeitraumbezogen]

*(auch in der Form: έχω {έχεις ...} να ... εδώ και ...)
[bzw.]
έχω να ... από ... ° seit ... nicht (mehr) [zeitpunktbezogen]
zB.:
zeitraumbezogen:
• Έχω 15 ώρες να φάω. Ich habe seit 15 Stunden nicht(s) (mehr)
gegessen.
• Έχω να την δω δέκα μήνες. Ich habe sie [sc. Eleni] seit zehn Monaten
nicht (mehr) gesehen.
• Πόσες μέρες έχεις να ξεκουραστείς; Seit wie viel Tagen hast du dich nicht
(mehr) ausgeruht?
• Καιρό είχαμε να γράψουμε για τον Seit langem hatten wir [in unserer Zeitung]
Κάραγιαν. nichts mehr über Karajan geschrieben.
• Έχεις να τηλεφωνήσεις εδώ και δυο Du hast [mich] seit zwei Wochen nicht
βδομάδες. mehr angerufen.
zeitpunktbezogen:
• Έχω να φάω από προχτές. Ich habe seit vorgestern nicht(s) mehr
gegessen.
• Έχω να δω τον Πέτρο από το 1984. Ich habe Petros seit 1984 nicht mehr
gesehen.
• Ο άντρας μου έχει να έρθει σπίτι από Mein Mann ist seit gestern nicht mehr nach
χτες. Hause gekommen.
3.1. δεν έχω να … :

• Δεν είχε να πληρώσει το νοίκι του. Er hatte nichts (= kein Geld), um seine
Miete zu bezahlen. / Er konnte seine Miete
nicht bezahlen.
• Δεν πήγαινε στο καφενείο, γιατί δεν είχε Er ging nicht ins Kaffeehaus, weil er nichts
να πληρώσει τον καφέ. Δεν είχε λεφτά να hatte [= kein Geld hatte], um den Kaffee zu
[...] bezahlen (…, weil er den Kaffee nicht
bezahlen konnte). Er hatte kein Geld, um
[...]
• Κάνει τον πλούσιο και δεν έχει να Er spielt den Reichen, und dabei kann er
αγοράσει τα απαραίτητα. sich nicht (einmal) das Nötigste kaufen (=
leisten) (… und dabei hat er nichts [= kein
Geld], um sich das Nötigste zu kaufen).
• αν δεν είχαν πράγματι να πάνε πουθενά if they really had nowhere else to go and
αλλού και να κάνουν τίποτ’ άλλο nothing else to do // wenn sie [die beiden
jungen Männer] wirklich nicht wussten wo-
hin [sc.: keinen anderen Ort hatten, wo sie
hingehen konnten] und nichts anderes zu
tun hatten [und deshalb immer in meinen
Laden kamen]
[bzw.]
3.2. δεν έχω πού (τι) να ... :
• γι’ αυτούς που δεν έχουν πού να πάνε für die, die nicht wissen, wo sie hin sollen
[wenn in der Nacht die Pubs schließen]
• Δεν είχα πού να πάω. Ich konnte nirgendwo hingehen. / Ich hatte
nichts, wo ich hingehen konnte. / Ich
wusste nicht, wohin (ich sollte). (= Ich hatte
keinen Ort, wo ich hingehen – und bleiben
– konnte.) [nachdem meine Eltern mir
gesagt hatten, ich dürfe nicht mehr in
ihrem Haus wohnen] [Eigenübersetzungen]
• Γιατί η ψυχή μου σκιρτάει απόψε, Denn meine Seele brodelt heute Abend
πλούσια και χαρούμενη ανάβρα. Κι ας μην wie eine reiche, fröhliche Quelle, auch
έχει πού να δώσει τα νερά της και τα wenn sie nicht weiß, wem sie ihre Wasser
τραγούδια της. und Lieder spenden soll.
• κι όταν δεν είχαν τι να λένε wenn sie sich aber nichts zu erzählen hat-
ten [sc.: wenn sie sich (ausnahmsweise)
keine Geschichten erzählten]
• Δεν έχουν τι να ντυθούν. Sie haben [aufgrund ihrer Armut] nichts

anzuziehen (nichts zum Anziehen).
4. τον έχω για ... : θεωρώ / νομίζω πως είναι ... [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Στο χωριό του τον είχανε για τρελό. [ΛΔΗ]
• Ναι, πέθανε! Γιατί σου φαίνεται παράξενο; Για αθάνατο τον είχες; [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• [...] η Ιουλία, η κουνιάδα μου. Που την [...] Ioulía […], meine Schwägerin. Die wir
έχουμε για πεθαμένη κι είναι ακόμα alle für tot halten und die noch lebt.
ζωντανή. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Σ’ έχει για αμαρτωλή. She thinks you're a sinner. [bzw.]

Sie denkt jetzt, Sie sind 'ne Sünderin.
• Το είχαν πάντα για καλό σημάδι. Sie [= unsere Vorfahren] hielten es immer
für ein gutes Zeichen [wenn sie im Frühling
die Stimme des Kuckucks hörten].
• Πες μου, το ’χεις γι’ αμαρτία να χορεύω Well, do you think dancin' an' play-actin' is
και να παίζω θέατρο, [...]; sins [...]? [bzw.]
Mutter, glaubst du, dass Tanzen und Thea-
terspielen Sünde ist [...]?
5. τον έχω σαν ... : είναι για μένα σαν ... / τον μεταχειρίζομαι σαν ... / τον αγαπώ σαν ...
(συνήθως: σαν αδερφό, αδερφή, πατέρα, μητέρα / σπανιότερα: θεό, θεά) [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Τον Πάνο τον έχω σαν αδερφό μου. [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Ο Μαρίνος την είχε σα μάνα το Marinos behandelte sie [sc. die junge Frau,
πρωτογέννητό της. die er liebte] wie eine Mutter ihr Erstgebo-
renes.
• Να την έχεις σαν τα μάτια σου, [...], ούτε Achte auf sie [sc. auf deine Mutter] wie auf
δέκα σακκιά χρυσάφι δεν αξίζουν όσο μια deinen Augapfel, […], zehn Säcke Gold
μάνα. sind nicht so viel wert wie eine Mutter.
• [...], που το ’χε σαν τα μάτια της […], die sie wie ihren Augapfel hütete [sc.
die Tinktur (° το υγρό)]
• Τον είχα σαν μικρό παιδί και βασιλιά μες ---

στο τσαρδί.
[Ε. Παπαγιαννοπούλου: τραγούδι "Μου σπάσανε τον
μπαγλαμά"]
[im gleichen Sinne]:

• Η Γούλγη μ’ έκανε άνθρωπο. Ξέρεις πώς μ’ έχουν τα πεθερικά μου εδώ; Στα πού-
πουλα! ° Ghoúlghi [= der Ort, wo ich jetzt lebe] hat aus mir einen Menschen gemacht.
Weißt du, wie meine Schwiegereltern mich hier behandeln? Auf Händen tragen sie
mich! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
6. το έχω καμάρι (τιμή, ...):

• Ποτέ δεν ξέχασε την τέχνη του ο Ζυλ, το ’χε μάλιστα καμάρι, [...] ° Jules hegte und
pflegte die Erinnerung an seine technischen Fähigkeiten [sc. an seinen früheren Beruf
als Fernsehmechaniker], er war sogar stolz darauf […] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-
Τζωρτζ] [Anm.: "το ’χε" und nicht "την είχε"!]

• Από πότε το ’χεις τιμή σου να ’σαι Οθωμανός; ° Seit wann ist es für dich [sc. einen
kleinasiatischen Griechen zu Beginn des 20. Jahrhunderts] eine Ehre, ein Osmane
[sc. ein Staatsangehöriger des Osmanischen Reiches] zu sein? [rhetorische Frage
gegenüber jemandem, der plötzlich eine patriotische Einstellung gegenüber dem
Osmanischen Reich bekundet] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
7. πάνω απ’ όλα έχω ... :

• Ίσως πάνω απ’ όλα είχε την κιθάρα του. ° Perhaps he prized his guitar the most. *
[GF+EF aus: T. Capote: Πρόγευμα στου Τίφανυ]
*(= Vielleicht am meisten [von seinem Hab und Gut] ~bedeutete ihm seine Gitarre.)
8. με τον (την / το) ... που έχω:

• δεν την βόλευε κι ιδιαίτερα με την κοιλιά που είχε ° das war mit ihrem [großen] Bauch
auch alles andere als bequem [für sie] gewesen [sc.: auf allen Vieren am Boden zu
kriechen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
9. τα έχω με κάποιον:
hat zwei verschiedene Bedeutungen:
a) είμαι ενοχλημένος, θυμωμένος με κάποιον [ΛΚΡ] – z.B.:
• τα έχει με όλο τον κόσμο [ΛΚΡ]
• τα έχει μαζί μου ° ~ er/sie hat etwas gegen mich (weil ° γιατί)
• Τα είχε με τις γυναίκες, τις θεωρούσε όλες υποκρίτριες. [δηλ. ο Κώστας]
b) έχω ερωτική σχέση με κάποιον [ΛΚΡ] – z.B.:
• τα έχει με την κόρη του αφεντικού του [ΛΚΡ]
• Τα είχαμε δυο χρόνια, [...] ° We went out for two years, […] ° Wir [sc. dieses Mäd-
chen und ich] gingen zwei Jahre miteinander, […] [Anm.: to go out with sb. = mit je-
mandem gehen] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• Ποιος ξέρει γιατί δεν τα έχει με κανέναν. Ίσως να είναι πραγματική δράκαινα. °
Wer weiß, warum sie [= Jenny] keinen Freund hat. Vielleicht ist sie ja ein richtiger
Drachen. [DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
[Anm.: "τα έχω" (με κάποιον) ist zu unterscheiden von "τα έχω καλά" (με κάποιον) –
s. zu Letzterem unter καλά (Z 12.2)]
10. έχουμε και λέμε:

όταν αρχίζουμε να λογαριάζουμε ή να απαριθμούμε [ΛΚΡ]
[bzw.:]
για περιπτώσεις στις οποίες ανακεφαλαιώνουμε ή ξεκινούμε μια συζήτηση [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Λοιπόν, έχουμε και λέμε: Τόσα τα έσοδα, τόσα τα έξοδα ... [ΛΜΠ]
• Λοιπόν, έχουμε και λέμε, Γιώργη. Παίρνουμε εφτακόσια εβδομήντα μάρκα καθαρά στο
χέρι. Πόσα θα στείλεις κάτω; [Anm.: die Rede ist vom Geldbetrag, den die griech. Gast-
arbeiter in Deutschland von ihren Löhnen in die Heimatdörfer schicken wollen]
[Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Παιχνίδι χωρίς κανόνες]
11. πόσον καιρό έχεις ... ; ° πόσον καιρό είσαι ... ;

[Sprachlehrbuch "Επικοινωνήστε ελληνικά"]
π.χ.:
• Πόσον καιρό έχεις στην Αθήνα; – [Antwort:] Έχω τρεις μήνες. [Sprachlehrbuch "Επικοινω-
νήστε ελληνικά"]
• Πόσον καιρό έχεις στην Ελλάδα; – [Antwort:] Δύο χρόνια περίπου. [Sprachlehrbuch
"Επικοινωνήστε ελληνικά"]
12. αυτά έχει [bzw.] αυτά τα έχει ο (η / το) ... [π.χ. η ζωή]:
• Αυτά έχει η ζωή. ° Das bringt das Leben (halt) so mit sich. / So ist das (im) Leben
(halt einmal). / Das ist das Leben.* [Kommentierung eines widrigen Umstandes]
[GF + DF (*) aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Αυτά τάχει [= τα ’χει = τα έχει] ο στρατός. Όλοι μας τα υποφέραμε. ° Das bringt das
Heer [sc. der Militärdienst] (halt) so mit sich. (So ist das {halt einmal} beim Heer.) Wir
alle haben das mitgemacht. [sc. diese Strapazen, Quälereien etc.]
13. [κάτι] έχει ώρες (μήνες, χρόνια, ...) :

• Έχει λέει χρόνια η δικτατορία. Τώρα θα Es heißt, die Diktatur ist schon seit Jahren
φύγει. Θά ’ρθει καινούρια κυβέρνηση. da. Jetzt wird sie gehen. Eine neue Regie-
rung wird kommen.
14. έχει ο Θεός [bzw.] έχει ο θεός: s. unter θεός, ο (Z 1)

15. το ’χει η μοίρα μου (σου, ...): s. unter μοίρα, η (Z 3.1)
16. το έχω σε κακό να ... [bzw.] το ’χω σε κακό: s. unter κακό, το (Z 1)
17. το έχω σε καλό: s. unter καλό, το (Z 3)
18. τα έχω καλά (με): s. unter καλά (Z 12.2)
19. δεν έχω τίποτα με ... : s. unter τίποτα (Z 5)
20. δεν το έχω σε τίποτα (για τίποτα) να ... : s. unter τίποτα (Z 6)
21. έχω περί πολλού (κάποιον): s. unter περί (Z 3)
22. έχει καλώς: s. unter καλώς
Ζ/ζ
(ΖΗΤΑ / SITA)
:ΖΑΛΟΓΓΟ, το
Ζάλογγο, το
1. οι γυναίκες του Ζαλόγγου:
Ζάλογγο: Dorf und Kloster nördlich der Stadt Prevesa. 1803 stürzte sich eine große
Zahl von Frauen vom Klosterfelsen in den Tod, um nicht in die Hände der albanischen
Truppen zu fallen.
[s. näher: K. Tachtsis: Dreimal unter der Haube (DF), S. 252]
[Erwähnung im Text: Ταχτσής: Στεφάνι, S. 214 // DF: S. 173]
[bzw. (teilweise anders)]:

Der Name des Bergs Zalongo im Westen des griechischen Festlands ist legendär
wegen eines Massenselbstmordes von Frauen im Dezember 1808. Im Kampf zwischen
den aufständischen Sulioten (ein kriegerischer, albanischsprachiger Stamm) und dem
örtlichen Statthalter Ali Pascha wurden mehrere suliotische Frauen und einige Kinder in
einem Kloster umzingelt; um der Schmach der Gefangenschaft zu entgehen, warfen sie
sich in die Schlucht – der populären Legende nach tanzend.
[Anmerkung in: Stratis Myrivilis: Das Leben im Grabe (S 465 f.)]
2. ο χορός του Ζαλόγγου (έκφραση): επικίνδυνο παιχνίδι, αδιέξοδη κατάσταση

[ΑΓΝ, σ. 189]
:ΖΑΡΩΝΩ
ζαρώνω
• η χελώνα που είχε ζαρώσει στη γωνία του δωματίου ° die Schildkröte, die sich in die
Zimmerecke verkrochen hatte [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΖΑΧΑΡΕΝΙΑ, η
ζαχαρένια, η
χρησιμοποιείται συνήθως στη φράση: "δεν χαλάω την ζαχαρένια μου" και σημαίνει:
δεν χαλάω την καλή μου διάθεση, δεν σκοτίζομαι, δεν πιέζω τον εαυτόν μου, είμαι
ξέγνοιαστος και αναπαυτικός άνθρωπος [ΛΔΗ]
π.χ.:
• μη χαλνάς τη ζαχαρένια σου ° halte dich nicht darüber auf [sc. über den sprachlichen
Fehler, den ich soeben gemacht habe] [Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 205, 4.Z. // DF 1: S. 162, 2.Z.,
bzw. DF 2: S. 196, 11. Z.]
• μη χαλνάς τη ζαχαρένια σου ° Nur ruhig Blut! [beschwichtigende Äußerung zu jeman-

dem, der über einen Pistolenschuss erschrocken ist] [Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 211, 8.Z. // DF 1:
S. 166, 23. Z., bzw. DF 2: S. 201, 11. Z. von unten ]
:ΖΕΣΤΗ, η
ζέστη, η
ούτε κρύο ούτε ζέστη: s. unter κρύο, το (Z 2)
:ΖΗΛΕΙΑ, η
ζήλεια, η
s. ζήλια, η
:ΖΗΛΕΥΩ
ζηλεύω
"Είναι προτιμότερο να σε ζηλεύουν παρά να σε λυπούνται." [Leitspruch, der aus dem
Altertum stammt – s. näher zur Herkunft: Νατσ., σ. 563]
:ΖΗΛΙΑ, η
ζήλια, η (bzw. ζήλεια, η)
- ζήλια [ΛΜΠ, ΛΚΝ, Pons, Langenscheidt]
[bzw.]
- ζήλεια [Ζατέλη: Φως // δίσκος "Η ζωή μου κύκλους κάνει"]
2. Bedeutungen:
- die Eifersucht
- der Neid
:ΖΗΛΟΣ, ο
ζήλος, ο
1. Grundbedeutung: der Eifer
2. με ζήλο ° engagiert [iS von: entschieden, mit Eifer (zB. jemanden engagiert unter-
stützen)]
:ΖΗΤΗΜΑ, το
ζήτημα, το
είναι ζήτημα αν ... :
• Είναι ζήτημα αν θα φάω δυο φορές όλες κι όλες από τα φαγητά που μου ετοίμασε. °
Wenn's hochkommt, esse ich insgesamt vielleicht zweimal von all den Speisen, die sie
[sc. meine Frau] mir [für die Zeit ihrer mehrtägigen Abwesenheit] vorbereitet hat.
:ΖΗΤΙΑΝΕΥΩ
ζητιανεύω
ζητιανεύω + Akk. ° betteln um
:ΖΗΤΙΑΝΙΑ, η
ζητιανιά, η
βγαίνω στη ζητιανιά: s. unter βγαίνω (Z 10)
:ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ, το
ζητούμενο, το
το ζητούμενο είναι ... ° es geht darum, … [iS von: wesentlich ist ... / das, worauf es
ankommt, ist …]:
• Το ζητούμενο είναι να δημιουργηθούν Es geht darum, heute …[durch eine ent-
σήμερα οι προϋποθέσεις για [...]. sprechende Politik] die Weichen dafür zu
stellen [GF wörtl.: die Voraussetzungen zu
schaffen (für)], …[dass die Konkurrenzfä-
higkeit der deutschen Wirtschaft langfristig
gesichert wird und Arbeitsplätze geschaf-
fen werden]. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller:
Globalisierung]
• Το ζητούμενο πρώτα απ’ όλα είναι να Zunächst geht es darum, eine ausreichen-
υπάρξει επάρκεια θέσεων μαθητείας. de Zahl an Ausbildungsplätzen [sc. Lehr-
stellen] sicherzustellen. [DF+GF aus:
• Το κατεξοχήν ζητούμενο από μια Bei der Schaffung einer ökologischen

οικολογική οικονομία της αγοράς είναι Marktwirtschaft geht es also in erster Linie
επομένως να δημιουργηθεί ευχέρεια darum, Freiräume für einen wirklich selbst
αποφάσεων για έναν τρόπο ζωής που θα gewählten Lebensstil zu schaffen.
τον επιλέγουμε οι ίδιοι. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Το ζητούμενο δεν είναι τόσο η παραίτηση Dabei [sc. bei einer umweltbewussten
από τη χρήση όσο η αποδοτικότητα της Verhaltensänderung von Unternehmern
χρήσης των πρώτων υλών και της und Konsumenten] geht es weniger darum,
ενέργειας. Verzicht zu leisten als vielmehr darum,
Energie und Rohstoffe wirksamer einzu-
setzen. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller:
Globalisierung]
:ΖΥΜΩΣΗ, η
ζύμωση, η
• αποτέλεσμα υποθέτουμε κάποιων παλιότερων επιδρομών και ζυμώσεων °
eine Folge, nehmen wir an, von [früheren] Übergriffen und Umwälzungen [ist der Um-
stand, dass es im Nordgriechenland des beginnenden 20. Jahrhunderts viele ältere
Menschen gab, die slawische Dialekte sprachen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η Πετρούπολη είναι το κέντρο των πολιτικών ζυμώσεων της Ρωσίας. Μεγαλούπολη,

πόλη που βράζει! ° [Sankt] Petersburg ist [gegen Ende des 19. Jahrhunderts] das Zen-
trum des politischen Aufbruchs in Russland. Eine Großstadt, eine brodelnde Stadt!
:ΖΩ
ζω (-εις)
a) [intransitiv]: leben
b) [transitiv]: erleben
2. ζω κάποιον:
• Δεν παντρεύτηκα γιατί έχω να ζήσω τη γριά μου και τέσσερεις αδερφάδες – αδύνατα
πράματα [...]. ° Ich [männl.] habe nicht geheiratet, weil ich meine alte Mutter und vier
Schwestern unterhalten [= für sie (materiell) sorgen] muss – schwache Geschöpfe […].
3. να ζει κανείς ή να μη ζει ° "to be or not to be" (από τον "Άμλετ" του Σαίξπηρ)
[Νατσ., σ. 620]
4. ζει και βασιλεύει:

• το έθιμο ζούσε και βασίλευε ° der Brauch blieb lebendig und stark [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
5. να ζήσεις [bzw.] να μας ζήσεις:

• Να ζήσεις. ° Mögest du lange leben. [Wunsch / Ausdruck der Sympathie (im konkre-
ten Fall ausgesprochen gegenüber einem 17-Jährigen)] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος
μισθωτού]
• Ήχησαν τα τραγούδια σου σε λιόφυτα βουνά σε κόλπους με συκιές / Κι έλεγα να μας

ζήσεις / [...] ° Auf Bergen mit Olivenhainen, in Buchten mit Feigenbäumen ließ ich
deine [= Mikis Theodorakis'] Lieder erschallen / Hoch sollst du leben, sagte ich / […]
[GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus einem Gedicht in: Kalimerhaba]
6. Sonstiges:
• Ο νονός σου δεν είναι καλά. Ίσως δεν ζήσει! Έχει κάτι στο συκώτι του, λένε οι γιατροί.
° Deinem Patenonkel geht es nicht gut. Vielleicht lebt er nicht mehr lange! Er hat etwas
an der Leber, sagen die Ärzte. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΖΩΗ, η
ζωή, η
ζωή να έχεις (ζωή να ’χεις) ° (ευχή:) να ζήσεις [ΛΚΡ]
π.χ.:
• Δεν ήξερα τι να του πω. Ζωή να ’χουν ήταν τρεις νοματέοι. ... ° Ich wusste nicht, was
ich ihm sagen sollte. Guter Gott, es waren drei Personen. [Ταχτσής: Στεφάνι, S. 113, 6.+ 7.Z. //
DF: S. 91, 14.+ 15.Z. von unten]
:ΖΩΝΩ
ζώνω
[Anm.: ζώνω ist zu unterscheiden von σώζω / σώνω (s. σώζω bzw. σώνω)!]
1) [einen Gürtel, ein Seil etc.] umbinden; umschnallen:

• Έζωσε ένα σκοινί στη μέση του και κατέβηκε στο πηγάδι. ° Er band ein Seil um seine
Taille (= Er band sich ein Seil um) und stieg in den Brunnen hinunter.
• έζωσε το σπαθί του ° er schnallte sein Schwert um (= er schnallte sich sein Schwert
um)
• Ζώστηκε το σπαθί. ° Er schnallte sich das Schwert um.
2) umzingeln, einkreisen [etc.]:
• Οι φλόγες έζωσαν από παντού το σπίτι. ° Die Flammen umzingelten von allen Seiten
[wörtl.: von überall] das Haus.
• Ο εχθρός είχε ζώσει το στρατόπεδο από παντού. ° Der Feind hatte das Lager von
allen Seiten [wörtl.: von überall] umzingelt (eingekreist / umstellt).
:ΖΩΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
ζωτικός, -ή, -ό
[praktikable Übersetzungen:]
a) existenziell [zB.: von existenzieller Bedeutung sein]
b) entscheidend:
• θα καταγράφονται ζωτικές πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο ο άνθρωπος επι-
δρά στον πλανήτη, αλλά και για τον τρόπο που η φύση αντιδρά σε τέτοιες ενέργειες °
es werden [mit diesen Geräten] entscheidende Informationen über die Art und Weise
aufgezeichnet werden, mit der der Mensch auf den Planeten [= die Erde] einwirkt, aber
auch über die Art und Weise, wie die Natur auf solche Handlungen reagiert
Η/η
(HTA / ITA)
:Η (= ή) [Konjunktion]
ή
1. Grundbedeutung: oder
2.1. ή ... ή ... ° entweder ... oder ...
2.2. ή ταν ή επί τας:

• Ή ταν ή επί τας, είπε μέσα του. Ό,τι ήταν να γίνει θα γίνει. ° Sieg oder Tod, sagte er
bei sich. Was geschehen sollte, würde geschehen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Σπαρτιάτης. Ή ταν ή επί τας, στη ζωή του. Πάντα. ° Spartaner [war er von seiner
Mentalität her]. Er kämpft bis aufs Blut. So ist er immer. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Εκατό φορές πήγα να πω ή ταν ή επί τας, φεύγω. Εκατό φορές έμενα εκεί, μετέωρος,
άβουλος. ° Hundertmal hatte ich gesagt: entweder als Sieger leben oder ruhmreich
sterben, ich gehe [sc.: ich verlasse meine Frau und den gemeinsamen Haushalt].
Hundertmal war ich geblieben, unentschieden, willenlos. [GF+DF aus: Βαμμ.]
:ΗΒΡΑ (:ΗΒΡΕΣ, ...)

ήβρα (ήβρες, ...)
s. unter βρίσκω (letzte Z)
:ΗΔΟΝΙΚΟΣ, -ή, -ό
ηδονικός, -ή, -ό
• ηδονικές στιγμές του παρελθόντος ° lustvolle Momente ihrer [wörtl.: der] Vergangen-
heit [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΗΘΙΚΗ, η
ηθική, η
Zum Verhältnis der Begriffe ηθική und ήθος:
s. dazu Βασίλης Ραφαηλίδης: Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας:
- Η υπερβολική φροντίδα για τη "βασιλεία των ουρανών" αφήνει ελεύθερο το πεδίο
δράσης των βασιλέων επί της Γης, καθώς και όλων των βασιλικών ή μη καθαρμάτων. Ο
καθένας στο βασίλειό του, λοιπόν, κι ο φτωχός στο δικό του εις τους ουρανούς, ένθ’
απέδρα πάσα οδύνη, λύπη και στεναγμός. Παρά ταύτα, παρά δηλαδή τις θεϊκά
κατοχυρωμένες ηθικές απαγορεύσεις, η ανηθικότητα δεν έλλειψε ποτέ από τη Γη.
Ευτυχώς, γιατί οι ηθικοί άνθρωποι εκτός από διαρκώς τρομαγμένοι εξαιτίας της
ύπαρξης της κόλασης, είναι και βαθύτατα ανήθικοι στο βάθος βάθος. Διότι εξαρτούν την
ηθικότητά τους από το αόρατο μαστίγιο του Θεού, κι όχι από το ήθος, δηλαδή τη βαθιά
και βιωματική κατανόηση της αξίας και της σημασίας του καλού εν τω κόσμω, που το
πράττει κανείς χωρίς να περιμένει καμιά ανταμοιβή στον άλλο κόσμο, έτσι, γιατί είναι
όντως καλός, κι όχι γιατί του είπε ο παπάς της ενορίας πως πρέπει να είναι καλός, για
να πάρει το βραβείο στους ουρανούς, ως αριστεύσας μαθητής επί της Γης! [σ. 42]
- [...] Η τεράστια δύναμη της μάζας, που την τρέμουν οι πάντες, έχει τη ρίζα της σ’ αυτή
την προσωρινή έστω κατάργηση της καταναγκαστικής ηθικής, που όπως είπαμε δεν
πρέπει να συγχέεται με το ήθος, δηλαδή με τη βιωματική και αυθόρμητη ηθικότητα, που
δεν στηρίζεται στην ποινή και την τιμωρία. Μπορούμε να μιλάμε για το ήθος μιας
ομάδας ανθρώπων [...], ποτέ όμως για την ηθική της ομάδας. Διότι η ομάδα, όταν δρα,
ξεχνά αυτομάτως τις καταναγκαστικές ηθικές απαγορεύσεις. Κατά κάποιον τρόπο,
απελευθερώνεται από την έξωθεν επιβεβλημένη ηθική, και δείχνει το πραγματικό και
ουσιαστικό ήθος της – αν βέβαια αυτό υπάρχει στα άτομα που αποτελούν την ομάδα.
Αν δεν υπάρχει... χαιρετίσματα στην εξουσία! Που αυτή κι αν είναι ανήθικη! (Κάθε
εξουσία είναι εξ ορισμού ανήθικη. Η "καλή εξουσία" υπάρχει μόνο στον Παράδεισο).
[σ. 43]
:ΗΘΟΣ, το
ήθος, το
Zum Verhältnis der Begriffe ήθος und ηθική: s. unter ηθική, η
:ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ, ο
Ηλεκτρικός, ο
(= ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος): die Athener Stadtbahn (die nach Piräus führt)
:ΗΛΙ
ηλί
Ηλί, Ηλί, λιμά σαβαχθανί (auch: Ηλί, Ηλί, λαμά σαβαχθανί *):
Τα λόγια του Ιησού πριν παραδώσει το πνεύμα του πάνω στο σταυρό. Φράση που
σημαίνει στα Αραμαϊκά: "Θεέ μου, Θεέ μου, ίνα τι με εγκατέλειπες;". [Νατσ., σ. 224]
*[s. Καζαντζάκης: Χριστός, S. 78, 13.+14. Z.]
:ΗΛΙΚΙΑ, η
ηλικία, η
• η μικρότερη αδελφή της Χρυσάνθης, που θα ’χε τώρα λίγο παραπάνω απ’ την ηλικία
της Ιουλίας ° Chryssanthes jüngere Schwester, die jetzt ein wenig älter als Ioulía sein
musste [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Όταν πέρασαν το όριο της μέσης ηλικίας, [...] ° Als die beiden [GF: als sie] ihre
Lebensmitte überschritten hatten, […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΗΛΙΟΣ, ο
ήλιος, ο
δεν έχει στον ήλιο μοίρα [bzw.] ζητώ στον ήλιο μοίρα: s. unter μοίρα, η (Z 2)
:ΗΜΑΡΤΟΝ
ήμαρτον
(= a) αμάρτησα / έκανα παράπτωμα // b) μετανοώ / έλεος / συγγνώμη [ΛΤΣ]):
- Χρησιμοποιείται, όπως και παλαιότερα, ως επιφώνημα και φανερώνει μεταμέλεια και
ψυχική συντριβή. [ΛΤΣ]
[bzw.]
- Απαρχαιωμένο επιφώνημα (το βρίσκουμε σε παραμύθια και μυθιστορήματα),
σημαίνει: αμάρτησα (έκανα έγκλημα, κακούργημα ή άλλο μεγάλο παράπτωμα) και γι’
αυτό ζητάω έλεος και οίκτο [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Ήμαρτον, Παναγιά μου, [...] ° Ich habe gesündigt, Panajia, [...] [Καζαντζάκης: Ζορμπάς,
S. 70, 11.Z. von unten // DF 1: S. 53, 11. Z., bzw. DF 2: S. 62, 14. Z. (dort mit Satzende nach "Panajia")]
• [...] – ήμαρτον, Θε μου! – [...] ° […] – Gott verzeihe mir – […] [Καζαντζάκης: Χριστός,
S. 273, 16. Z. von unten // DF: S. 237, 12 .Z.]
:ΗΜΑΣ
ημάς
(τα) καθ’ ήμας: s. unter καθ’ (Z 1)
:ΗΜΕΡΑ, η
ημέρα, η
s. μέρα, η
:ΗΜΙΦΟΡΤΗΓΟ, το
ημιφορτηγό, το
= a) (κλειστό αυτοκίνητο) der Transporter / b) (με εξωτερική πλατφόρμα, για δύο
επιβάτες) der Pickup [Pons online] // der Lieferwagen [Eideneier, Bd. 3, S.16] //
der Pickup [Σωτηροπούλου: Ζιγκ-ζαγκ στις νεραντζιές]
:ΗΣΥΧΟΣ, -η, -ο
ήσυχος, -η, -ο
ήσυχα κι ωραία:
• Τίποτα δε θα κάνεις. [...] Εμείς θα γυρίσουμε ήσυχα κι ωραία πίσω στην ταβέρνα [...].
Αύριο, φιλαράκο. ° Garnix wirst du tun. [Reaktion auf die Ankündigung des Freundes,
jetzt eine Veranstaltung von Ausländern stören zu wollen] […] Wir gehn schön brav zu-
rück in die Kneipe […]. Morgen, Freundchen [werden wir Ausländer attackieren].
[GF (Übersetzung aus dem Deutschen) + DF aus: Kalimerhaba]
• "Ήσυχα, ήσυχα κι ωραία / τι δύσκολο να κάνουμε παρέα. / Ήσυχα, ήσυχα, μωρό μου,
εγώ δεν τα ’χω βρει με τον καιρό μου." [Α. Ανδρικάκης: τραγούδι "Ήσυχα κι ωραία"]
:ΗΧΕΙΟ, το
ηχείο, το
= die Lautsprecherbox
vgl. die Beschreibung eines Radiorecorders: "2 ηχεία – 4 μεγάφωνα"
:ΗΧΗΡΟΣ, -ή, -ό
ηχηρός, -ή, -ό
ηχηρά σύμφωνα ° stimmhafte Konsonanten
[Anm.: zur Begriffsbestimmung s. unter άηχος, -η, -ο ("άηχα σύμφωνα")]
:ΗΧΟΡΡΥΠΑΝΣΗ, η [bzw.] :ΗΧΟΡΥΠΑΝΣΗ, η

ηχορρύπανση, η [bzw.] ηχορύπανση, η
- η ηχορρύπανση [ΛΜΠ]
- η ηχορύπανση [ΛΚΝ]
2. Bedeutung / Begriffsinhalt: der Lärm

vgl. folgenden Abschnitt in Κ. Αμπελιώτης κ.ά.: Οικιακή Οικονομία (Β' Γυμνασίου), σ. 89:
Η ηχορρύπανση στο αστικό περιβάλλον:
Μια χαρακτηριστική επίπτωση του αστικού τρόπου ζωής είναι ο θόρυβος ή
ηχορρύπανση. Η ηχορρύπανση υποβαθμίζει την ποιότητα της ζωής των κατοίκων των
μεγάλων πόλεων σε πολύ μεγάλο βαθμό. Οι σημαντικότερες πηγές θορύβου στις
πόλεις είναι τα μέσα μεταφοράς (π.χ. αυτοκίνητα, μηχανάκια και αεροπλάνα), [...], οι
βιομηχανίες και ορισμένες ψυχαγωγικές δραστηριότητες (π.χ. υπαίθρια κέντρα
διασκέδασης). [...] Ο θόρυβος δημιουργεί προβλήματα στο ακουστικό σύστημα των
ανθρώπων, άγχος και εκνευρισμό.
Θ/θ
(ΘΗΤΑ / THITA)
:ΘΑ
θα
1) Ausdruck eines in der Zukunft liegenden Geschehens ("wird")
2) Konjunktiv ("würde" etc.)
3) sollen / müssen / zu … haben [Gebot, Erfordernis, Anforderung]
4) sollen / sollte [iS von: beabsichtigt (gewesen) sein]
5) sollte / würde [etc.] [als Schilderung dessen, was (aus der Perspektive der
Vergangenheit) in der Zukunft (tatsächlich) passierte]
6) wahrscheinlich / wohl [etc.] // sicher(lich) / muss (wohl) [etc.]
7.1) möchten / wollen
7.2) [höflich fragend-auffordernd iS von: möchten, wollen]: würden
8) Fälle, in denen es unübersetzt bleibt
9) Sonstiges
Übersetzungsbeispiele:
1) Ausdruck eines in der Zukunft liegenden Geschehens ("wird"):

• Θα εμβολιαστώ και εγώ τις επόμενες Auch ich werde mich in den nächsten
ημέρες. Tagen [gegen die neue Grippe] impfen
lassen.
• Απόψε θα δειπνήσουμε στο σπίτι του Heute (Abend) werden wir bei Jorgos zu
Γιώργου. Abend essen.
• Θα σας πάρουμε από το αεροδρόμιο. Wir werden Sie vom Flughafen abholen.
2) Konjunktiv ("würde" etc.):

• θα τρόμαζε αν δεν ήμουν εκεί να την sie [= meine 10-jährige Tochter] würde
πάρω Angst haben, wenn ich nicht dort wäre [sc.
beim vereinbarten Treffpunkt], um sie ab-
zuholen
• Εσύ στη θέση μου θα είχες άραγε Hättest d u denn an meiner Stelle anders
ενεργήσει διαφορετικά; gehandelt?
3) sollen / müssen / zu … haben [Gebot, Erfordernis, Anforderung]:

• [A:] Πόσο κοστίζει ένα μονόκλινο δωμάτιο "müssen" / "sollen" / "haben"
με δικό του λουτρό στο ξενοδοχείο σας; –
[H:] Δυο χιλιάδες δραχμές την ημέρα. –
[A:] Θα πληρώσουμε μπροστά; – [H:] Όχι,
στο τέλος (της παραμονής σας), αλλά να
μας πείτε πόσες μέρες θέλετε να μείνετε.
[Dialog zwischen A und einem Hotel (H)]
• του έδιναν δηλαδή κάποιες ωφέλιμες das heißt, man gab ihm [= dem zwölfjähri-
συμβουλές και οδηγίες για το πώς θα gen Jungen, der nach alter Tradition erst-
χειριστεί το μαχαίρι, πώς θ’ αγκαλιάσει τον mals ein Tier schlachten musste] einige
μικρό λαιμό και σε ποιο σημείο ακριβώς θα nützliche Ratschläge und Anweisungen,
χτυπήσει wie er das Messer handhaben und wie er
den kleinen Hals [des Tieres] umfassen
musste und an welchem Punkt genau er
zustechen sollte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πολλές φορές έστελναν το παιδί στα Häufig versuchte man, den Jungen [der
άκρα λέγοντάς του: "Θα παίρνεις φόρα nach alter Tradition als Zwölfjähriger erst-
από μέσα σου, θα σκέφτεσαι: αυτό το αρνί mals ein Lamm schlachten musste] zum
μού έφαγε την μάνα και τον πατέρα, [...]" Äußersten zu treiben [indem man ihm als
Vorbereitung auf das Schlachten sagte]:
"Du musst innerlich Anlauf nehmen, dir
vorstellen: Dieses Lamm da, das hat meine
Mutter und meinen Vater gefressen […]"
• Οι ανώτατες επαγγελματικές σχολές και Fachhochschulen und Universitäten sollten

τα πανεπιστήμια θα πρέπει να ausgebaut und für beruflich Qualifizierte
αναπτυχθούν και να ανοίξουν τις πόρτες geöffnet werden. Für sie müssen spezielle
τους για επαγγελματίες στους οποίους θα Studiengänge und Kurse mit Abschlüssen
προσφέρονται ειδικά προγράμματα angeboten werden, die den beruflichen
σπουδών και κύκλοι μαθημάτων που θα Aufstieg ermöglichen.
δίνουν τη δυνατότητα επαγγελματικής [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
ανόδου.
• Αυτό [= το τέλος της πορείας] το κανονίζει Das [sc. das Ende des Fußmarsches, den
η "Ημερησία Διαταγή". Θα περπατάς ως die Soldaten zurücklegen müssen] be-
εκεί που ορίζει Αυτή. [Anm.: Αυτή] stimmt der "Tagesbefehl". Man hat so weit
zu marschieren, wie dieser festlegt.
• Σχετικά τώρα με τη διδασκαλία της Νέας Was nun den Unterricht des Neugriechi-
Ελληνικής ως ξένης γλώσσας μερικά από schen als Fremdsprache betrifft, sind eini-
τα ερωτήματα που τίθενται είναι τα εξής: ge Fragen, die sich stellen, folgende: […]
[...] Πώς θα οργανωθεί ένα πρόγραμμα, το Wie soll (Wie muss) ein [Sprach-]Kurs
οποίο θα καλύπτει τις ανάγκες όσο το δυ- organisiert (gestaltet) werden, der die Be-
νατόν μεγαλύτερου αριθμού σπουδαστών; dürfnisse einer möglichst großen Zahl von
Lernenden (von Kursteilnehmern) ab-
decken soll*?
*[Anm.: "soll" kann hier auch im Sinne
eines Beabsichtigt-Seins interpretiert
werden.]
• Χρειαζόταν έναν εφιάλτη μέσα στον Sie brauchte einen Alptraum, in dem sie
οποίο θα ζούσε τυραννισμένη, ένα βαθύ unter Qualen leben konnte, einen tiefen
καθημερινό πόνο, ο οποίος θα παρουσίαζε täglichen Schmerz, der qualitative Unter-
ποιοτικές διαφορές από τον πονοκέφαλο. schiede zu Kopfschmerzen aufweisen soll-
Και τον βρήκε στο γράψιμο, [...]. te. Und sie fand ihn im Schreiben [sc. in
der Schriftstellerei], […]
4) sollen / sollte [iS von: beabsichtigt (gewesen) sein]:

• Η επιτροπή ζητάει τη δημιουργία ενός Die Versammlung fordert [...] einen welt-
παγκόσμιου ταμείου [...]. Με τα χρήματα weiten Fonds. Mit dem Geld sollen Auf-
αυτά θα χρηματοδοτηθούν προγράμματα forstungsprogramme finanziert werden.
αναδάσωσης. [Anm.: DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• το σχέδιο Μπαίηκερ, που το 1985 θα der Baker-Plan, der 1985 [...] die Schul-
παρείχε διέξοδο από την κρίση της υπερ- denkrise bewältigen sollte und scheiterte
χρέωσης [...] και απέτυχε [Anm.: DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• Σχετικά τώρα με τη διδασκαλία της Νέας Was nun den Unterricht des Neugriechi-
Ελληνικής ως ξένης γλώσσας μερικά από schen als Fremdsprache betrifft, sind eini-
τα ερωτήματα που τίθενται είναι τα εξής: ge Fragen, die sich stellen, folgende: […]
[...] Πώς θα οργανωθεί ένα πρόγραμμα, το Wie soll (Wie muss) ein [Sprach-]Kurs
οποίο θα καλύπτει τις ανάγκες όσο το δυ- organisiert (gestaltet) werden, der die Be-
νατόν μεγαλύτερου αριθμού σπουδαστών; dürfnisse einer möglichst großen Zahl von
Lernenden (von Kursteilnehmern) ab-
decken soll*?
*[Anm.: "soll" kann hier auch im Sinne
eines Erfordernisses (einer Anforderung)
interpretiert werden.]
5) sollte / würde [etc.]

[als Schilderung dessen, was (aus der Perspektive der Vergangenheit) in der Zukunft
(tatsächlich) passierte]:
• Του τα είπε όλα, όλα εκτός απ’ το πώς Er erzählte dem Feldhüter [wörtl.: ihm]
γλύτωσε απ’ τα μικρότερα αδέλφια του – alles, nur nicht, wie er seinen jüngeren
αυτό θα το ’λεγε μόνο στον αγιογράφο, Brüdern entkommen war – das sollte er
χρόνια μετά. erst Jahre später dem Ikonenmaler erzäh-
len. [iS von: das erzählte er erst Jahre
später dem Ikonenmaler]
• Πολλά δεν θα θυμόταν απ’ τις σκηνές An vieles, was sich in diesem Saal abspiel-
που ακολούθησαν σ’ αυτήν την αίθουσα. te, sollte sie sich später nicht mehr erin-
nern. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο Θεαγένης δεν θα θυμόταν καθημερινά In den darauffolgenden Jahren, als ihn alle
στα χρόνια που ακολούθησαν, όταν όλοι schon Hesychios nannten* und die Frauen
θα τον φώναζαν Ησύχιο κι όλες οι γυναίκες nach ihm schmachteten*, sollte Theagenis
θα έλειωναν γι’ αυτόν, τις μαύρες κι άθλιες sich keineswegs immer nur an die finste-
ώρες που πέρασε εκείνη την ημέρα, [...]. ren, elenden Stunden erinnern, die er an
Δεν θα τις κρατούσε σαν κειμήλια ούτε θα jenem Tag erlebt hatte, […]. Er sollte diese
ριγούσε κάθε τόσο απ’ την κρυάδα τους – Stunden weder als heilige Kostbarkeiten
η μνήμη λένε έχει βοηθό την λήθη. aufbewahren noch wegen ihrer Kälte er-
schaudern – der Erinnerung Helfer, sagt
man, ist das Vergessen.
*[hier also Wiedergabe der griech. Verben
mit θα überhaupt nur als gewöhnlicher
Indikativ]
• Ο χειμώνας περνούσε κι όσο ήταν ζεστή Der Winter ging allmählich vorbei, und
η πληγή πονούσε και φώναζε [ο Χριστόφο- Christophoros klagte weiterhin, solange die
ρος], μα θα πονούσε κι άλλο όταν θα Wunde noch frisch war, sein Leid laut
κρύωνε λίγο. heraus. Er sollte noch mehr leiden, als sie
etwas vernarbte*.
*[Wiedergabe der griech. Wendung "θα
κρύωνε" also überhaupt nur als gewöhn-
licher Indikativ]
• Πράγματι, θα χρειαζόταν να περάσει In der Tat, es hat noch einige Zeit verge-
κάποιος καιρός για να συνηθίσουν στην hen müssen [m.a.W.: es sollte (noch) eini-
ιδέα πως χάνι δεν υπάρχει πια. ge Zeit vergehen müssen (dauern)], bis sie
sich an die Vorstellung gewöhnen konnten,
dass es [nach dem verheerenden Feuer]
keine Herberge mehr gab.
[Anm.: Hier also Wiedergabe des θα-Halb-
satzes im Deutschen mit dem Indikativ.]
6) wahrscheinlich / wohl [etc.] // sicher(lich) / muss (wohl) [etc.]:

• θα με περιμένει τόσες ώρες, λείπω απ’ το sie [= meine Frau] wartet wahrscheinlich
πρωί schon seit Stunden, ich bin seit heute früh
weg [von zu Hause]
• θα βιάζονται έτσι για καμμιά διαθήκη die haben es wohl so eilig wegen eines
Testaments [sc.: um irgendeine Testa-
mentseröffnung nicht zu versäumen]
• Θ’ αστειεύεσαι. Du machst wohl Witze.* (Du scherzt wohl.)

[als Ausdruck, dass man die Äußerung der
anderen Person nicht ernst nimmt]
[bzw.]
You gotta be kidding.
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF (*) (Unter-
titel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• Έφυγε κιόλας. Θα πήγε στην καρυδιά. Er ist schon weg. Er wird wohl zum Nuss-
baum gegangen sein.
• Φοιτητές θα ήταν. Es waren wohl [iS von: es waren wahr-

scheinlich] Studenten.
• Η ώρα μια την νύχτα θάτανε, ή μιάμισυ. Ein Uhr in der Nacht war es wohl oder halb
zwei.
• η νεοφερμένη – που δεν θα ’ταν πάνω die Neue – die wohl nicht älter als zehn
από δέκα ετών Jahre war [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Γλίστρησα μπροστά στην πόρτα. Θα Ich bin vor der Tür ausgeglitten. Ich muss
πρέπει να χτύπησα ... mich wohl gestoßen haben [und daher den
Riss in meiner Lippe haben] …
[GF+DF aus: Όσες φορές / Anm.: drei Punkte jeweils im
Original]
• ακόμα θα τους μάλωνε wahrscheinlich schimpfte er immer noch

auf sie [sc. der Mann, der vom Fenster aus
zu sehen war, wie er lebhaft gestikulierend
und wütend auf seine Söhne einredete]
• Πολλές φορές θα ’κλαιγε και σαν απόμενε Wahrscheinlich weinte er auch oft, wenn er
ολομόναχός του. allein war. [sc. nicht nur dann, wenn er
mich besuchte]
• εκεί που θα είχαν τα ζώα ή κάποια [dort] wo man wohl das Vieh hielt, vielleicht
αποθήκη war da aber auch ein Abstellraum
• Θα τον φώναξε λοιπόν μαζί της κάποια So hatte ihn eines Tages offenbar auch Lilí
μέρα και η Λιλή, και πήγε. gerufen, und er war zu ihr gelaufen.
• δεν το ’χε ξαναπεί, θα ’ταν και γι’ αυτήν das hatte sie noch nie gesagt, es war
καινούργιο offenbar auch für sie selbst neu
• ψάλτης θα ήταν κάποτε sicher war er mal Kirchensänger [in Anbe-

tracht dessen, wie schön seine Stimme
klingt] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έτσι κι εκείνοι θ’ αφουγκράζονταν το So haben auch die Menschen im Ort

λαμπρό πανδαιμόνιο, όταν [...] [wörtl.: auch jene] sicherlich das grandiose
Pandämonium auch dann noch vernom-
men, als […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Θα ’ταν κιόλας δεκαπέντε χρόνων η Klitia muss [wohl] schon fünfzehn Jahre alt
Κλητία, είχε [....] gewesen sein [als das eben Erwähnte ge-
schah], [denn] sie hatte […]
• Θα ’τανε η ώρα δώδεκα και πέντε πάνω Es muss so gegen fünf nach zwölf gewe-
κάτω, όταν μπήκε η Πέμελα [...] sen sein, als Pamela reinkam, […]
• Θα πήγε στο χάνι. Er wird [wohl] zur Herberge gegangen

sein. [sc. der Mann, der hier nicht anzu-
treffen ist] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έφυγε. Θα πήγε πολύ νωρίς για κυνήγι. Er ist weg. [sc.: nicht im Haus] Er muss
[wohl] sehr früh auf die Jagd gegangen
sein. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• η μικρότερη αδελφή της Χρυσάνθης, που Chryssanthes jüngere Schwester, die jetzt
θα ’χε τώρα λίγο παραπάνω απ’ την ηλικία ein wenig älter als Ioulía sein musste
της Ιουλίας [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Στο σπίτι σας στην Αθήνα θα είχες In eurem Haus in Athen hattest du [als
σίγουρα στο προσκεφάλι σου το εικόνισμα Kind] diese Ikone bestimmt über deinem
αυτό. Κι αν όχι στο δικό σου, σίγουρα στης Bett hängen. Und wenn nicht über deinem,
μητέρας ή στης γιαγιάς σου το προσκεφάλι dann hing bestimmt über dem deiner Mut-
θα ήταν ένας μικρούλης Ιησούς. ter oder deiner Großmutter ein Jesulein.
[Anm.: hier "θα είχες" bzw. "θα ήταν"
jeweils verstärkt durch "σίγουρα"]
Kalimerhaba]
mit denselben Bedeutungen (bei Geschehnissen, die in der Vorvergangenheit stattge-

funden haben):
θα είχα (είχες, είχε, ...) (+ απαρέμφατο):
• Στις κουζίνες δεν υπήρχε ψυχή. [...], οι In der [Groß-]Küche war keine Menschen-
γυναίκες θα είχαν βγει στο προαύλιο να seele. […], die [in der Küche arbeitenden]
ξεσκάσουν. Frauen waren wahrscheinlich auf den Vor-
platz gegangen, um eine Pause zu
machen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Θα ’χαν πάει επίσκεψη στα πατρικά τους Wahrscheinlich waren sie in ihre Eltern-
σπίτια ή σε παλιές φιλενάδες τους. häuser gegangen oder bei alten Freundin-
nen zu Besuch. [und deshalb (an diesem
Abend damals) nicht zu Hause]
• [...] εμφανίστηκαν οι σφιχτοί λευκοί της [...] kamen ihre festen weißen Schenkel
μηροί, τους οποίους χιλιάδες φορές θα είχε zum Vorschein, in die Ivo wohl tausendmal
δαγκώσει απαλά ο Ίβο, όπως το συνήθιζε. sanft gebissen haben musste, wie er es
immer tat. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• "[...]", του είπε, κι ήξερε πως το παιδί θα "[…]", sagte sie [zu dem Jungen], obgleich
είχε δει την κατσίκα, θα την είχε ταΐσει sie wußte, daß der Junge die Ziege be-
όπως κάθε βράδυ. stimmt gesehen, sie wie jeden Abend ge-
füttert hatte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Θα ’χαν τυλίξει οι αράχνες τους τοίχους Bestimmt waren die Wände des Hauses
του σπιτιού με τα κατάκλειστα παντζούρια, mit den [fest] geschlossenen Fensterläden
όπου ο πατέρας σου [...] θα ’χε περάσει von Spinnweben überzogen. Hier […] hat
εδώ [...] έστω και λίγες καλές μέρες. dein [verstorbener] Vater sicherlich ein
paar schöne Tage verlebt, […].
Kalimerhaba]
• Ο Χριστόφορος αναρωτιόταν πόσα άραγε Christóphoros fragte sich, was [die bereits
ακόμα θα του είχε κρύψει η Εύθα απ’ τις verstorbene] Evtha ihm noch alles von
πράξεις της. ihren Unternehmungen verheimlicht haben
mochte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν υπήρχε βέβαια καμιά προοπτική να Es bestand ja keine Aussicht, wieder

βρω πάλι κάπου λίγο αλεύρι. Αν ήταν irgendwo Mehl zu finden. Wenn es noch
ακόμα σε κάποια από τις καλύβες, θα είχε welches in einer der Hütten gab, war es
χαλάσει από καιρό ή θα το είχαν φάει τα längst verdorben oder von den Mäusen
ποντίκια. aufgefressen.
[Anm.: Die GF interpretiert die DF als Aus-
sage mit einem impliziten "wohl", "sicher-
lich" etc.]
7.1) möchten / wollen:

• Θα προσθέσω το εξής. [...] Dem [eben von mir Dargelegten] möchte
ich noch Folgendes [sc. ein weiteres Argu-
ment] hinzufügen. […]
[GF+DF aus einem Schlussantrag eines Generalanwalts
am EuGH]
[Anm.: Die EF lautet: I would add the

following point.]
• Από τις πολλές άλλες απόψεις που έχουν Aus der weiteren Vielfalt der Meinungen,
διατυπωθεί για το θέμα, θα αναφέρω την die über das Thema veröffentlicht [ge-
κοινή τοποθέτηση των υπουργών Οικονο- äußert] worden sind, möchte ich die ge-
μίας της Γαλλίας και της Γερμανίας. Κατ’ meinsame Erklärung der Wirtschaftsminis-
αυτούς, [...] ter Frankreichs und Deutschlands zitieren
[erwähnen]. Ihnen zufolge […]
• Ωστόσο θα επιμείνω εδώ. Trotzdem möchte ich weiter dabei bleiben.

[sc.: Sie weiter (im Rahmen unseres Inter-
views) zu diesem Thema befragen]
• Θα πω μόνο ετούτο: [...] Ich will nur dies sagen [iS von: Nur so viel
(als Erläuterung zur Beschreibung meiner
Situation)]: […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Δεν θα διαφωνήσω μαζί σας. Ωστόσο [...] Ich will Ihnen nicht widersprechen. [iS von:
Mag sein, dass Ihre (eben getätigte) Aus-
sage zutreffend ist.] Gleichwohl [iS von:
allerdings / jedoch] […] [bin ich keine Ex-
pertin, um zu dem Thema eine fundierte
Meinung abgeben zu können]
• Δεν θα μου πεις κι εμένα να ξέρω; Willst du es mir nicht sagen [was passiert
ist], damit ich es auch weiß?
• Μα πώς θα τα φοράς; [...] Θα περπατάς Aber wie willst du [weibl.] sie denn tragen?
ξυπόλυτη και θα τα κρατάς στα χέρια; [sc. die Sandalen (° τα πέδιλα), die du un-
bedingt haben möchtest, obwohl sie dir viel
zu groß sind und aus denen du daher
immer herausrutschen würdest] […] Willst
du barfuß laufen und sie in der Hand tra-
gen? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ξέχασες; Κάτι θα μου ’λεγες σήμερα. Γι’ Hast du es vergessen? Du wolltest mir
αυτό δε μ’ έφερες εδω; – Δεν το ξέχασα. heute etwas sagen. Hast du mich [denn
Πώς να το ξεχάσω; Κείνο που θα σου ’λεγα nicht] deshalb hierher gebracht? – [Ant-
το ξέρεις από καιρό. wort:] Ich habe es nicht vergessen. Wie
könnte ich es vergessen? Was ich dir sa-
gen wollte, das weißt du schon lange.
• Ο Γιασίν κι εγώ κατευθύναμε τα ζώα μας Yasin und ich ritten zum Markt. Wir wollten
προς την αγορά. Θα αγοράζαμε καπνό, für [...] kleine Gastgeschenke wie Tabak,
κονιάκ, γλυκά, ζάχαρη και κάτι τέτοια Kognak, Süßspeisen und Bonbons kaufen.
μικροδωράκια για [...]. [GF + DF aus: Kalimerhaba (jeweils Übersetzung aus
dem Türkischen)]
• Μου χρωστάς ακόμα 5 δολάρια από την You still owe me $ 5 [Ton: five bucks] from
προηγούμενη φορά που θα γινόσουν the last time you was gonna be a million-
εκατομμυριούχος. aire.
[bzw.]
Du schuldest mir noch $ 5 vom letzten Mal,
als du Millionär werden wolltest. [Untertitel]
[bzw. (Ton)]:
Du schuldest mir noch 5 Dollar vom letzten
Mal, als du glaubtest, du würdest Millionär.
[ironischer Kommentar zu jemandem, der
sich (neuerlich) als baldiger Millionär fühlt
(ohne es beim letzten Mal geworden zu
sein)]
• Ήταν η Σάφη-Λισάφη που τον ακολου- Es war Safi-Lissáfi, die ihm [in ein paar
θούσε και θα πήγαινε όπου πήγαινε εκεί- Schritten Abstand] folgte, die hingehen
νος. wollte, wohin er hinging [= ging].
7.2) [höflich fragend-auffordernd iS von: möchten, wollen]: würden:

• Φρεντ, θα ταΐσεις την Πεμπλς το χυλό Fred, would you feed Pebbles her mush?
της; Πάντα τρώει όλο της το φαγητό με She always cleans her bowl up for you.
σένα. [bzw.]
Fred, würdest du [unserer kleinen Tochter]
Pebbles ihren Brei [mit dem Löffel] geben?
[iS von: Sei doch so gut und gib Pebbles
ihren Brei.] Bei dir isst sie immer alles auf.
• Θα μας αφηγηθείτε τι συνέβη; Would you please recount for us what
happened?
[bzw.]
Würden Sie uns bitte nochmal schildern,
was [an jenem Abend] geschah? [Ton]
[bzw.]
Würden Sie uns bitte schildern, was dort
passierte? [Untertitel]
[Frage/Aufforderung der Staatsanwältin an
einen Zeugen in einem Gerichtsverfahren]
Film "Angeklagt"]
• Θα ελευθερώσετε, παρακαλώ, λίγο το Würden Sie [= Patient/in] bitte kurz Ihren
αριστερό σας χέρι για τη μέτρηση της linken Arm zum Blutdruckmessen frei-
πίεσης; machen? / Machen Sie bitte kurz Ihren
linken Arm zum Blutdruckmessen frei?
8) Fälle, in denen es unübersetzt bleibt:

• Έχει το χρώμα του μελιού και φλογίζεται σαν παπαρούνα κάθε φορά που θα την
καλημερίσω. ° Sie [sc. diese junge Frau] hat einen honigfarbenen Teint und erglüht
jedes Mal wie eine Mohnblume, wenn ich ihr Guten Tag sage. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή
εν τάφω]
• εμείς απλώς θα ξαναπούμε πως [...] ° wir begnügen uns also damit, noch einmal zu
sagen, dass […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
9) Sonstiges:
• Στην έξοδο [...] θα εφαρμόζαμε ένα σακί Beim Ausgang [der Höhle] […] wollten wir
[...], και μέσα στην τρύπα της σπηλιάς einen Sack […] anbringen, […], und im
θ’ ανάβαμε τη φωτιά. Eingang des Fuchsbaus in der Höhle woll-
ten wir [das] Feuer legen. [Schilderung
eines Plans]
[bzw.]
Der Plan sah vor, am Ausgang […] einen
[…] Sack […] anzubringen, und am Ein-
gang des Fuchsbaus in der Höhle [das]
Feuer zu legen.
• Μα εσύ δε θα τον ειδοποιούσες; I thought you were going to ring him?

[bzw.]
Ich dachte, du [= du (betont)] wolltest ihn
anrufen? * [um ihm unser Kommen anzu-
kündigen] / Aber wolltest / solltest [verein-
barungsgemäß] nicht du ihn anrufen/ver-
ständigen? / Aber war nicht vorgesehen,
dass du ihn anrufst/verständigst? [verwun-
derte Frage, als zwei Personen den Be-
treffenden nicht vorfinden und feststellen,
dass keine der beiden ihn verständigt hat]
[GF, EF (Kursivdruck im Original) + DF (*) aus: Hornby:
High Fidelity]
[...], κι εκείνη ήθελε να κάνει αυτό που […], und es drängte sie zu tun, was
έπρεπε, να του πει το ύστατο αντίο, όμως angemessen war, [ihm] die letzte Ehre zu
πώς στο καλό θα συλλυπόταν τη χήρα, erweisen [sc. zu seinem Begräbnis zu
πώς θα την αντίκριζε, εκείνη, που δεν την kommen], aber wie um alles in der Welt
ήξερε, εκείνη που φάνταζε στα μάτια της sollte sie der Witwe kondolieren, wie
σαν βασίλισσα και που τόσα χρόνια τη konnte sie ihr entgegentreten, ihr, die sie
ζήλευε όσο καμιά άλλη γυναίκα στον nicht kannte, die sie sich vorstellte als eine
κόσμο; Königin, die sie so lange beneidet hatte
wie keine andere Frau der Welt? [aus
dieser Angst vor der Begegnung mit der
Witwe war sie unsicher, ob sie zum Be-
gräbnis gehen sollte oder nicht]
• Γυναίκες που έβαλαν τα κλάματα σε μια Frauen, die in einer Behörde in Tränen
δημόσια υπηρεσία, περιέγραφαν τα μικρά ausgebrochen waren, schilderten [in ihren
εχθρικά μάτια της υπαλλήλου με λόγια που Leserbriefen an Zeitungen] die [kleinen]
θα χρησιμοποιούσε ο Φραντς Κάφκα. feindseligen Augen der Angestellten in
Worten, wie sie Franz Kafka hätte ge-
braucht haben können.
• Κοιτούσε [η γυναίκα] από το τζάμι του Sie [die Frau] spähte [von außen] durch die
συνοδηγού, προσπαθώντας να διακρίνει τα Beifahrerscheibe [des Taxis] und versuchte
χείλη του ταξιτζή, που θα χωρίζονταν zu erkennen, ob sich vielleicht die Lippen
ελαφρά για να προφέρουν το πολυπόθητο des Taxifahrers etwas öffneten, um das
"ναι". berühmte [besser wohl: das heißersehnte]
"Ja" [auf ihre Frage, ob er nach Pangrati
fahre] auszusprechen [sodass sie einstei-
gen und mitfahren könnte].
• φέρνοντάς της πίττες, κομπόστες και und sie brachten ihr [= der noch kranken
γλυκίσματα, που θα καλόπιαναν την ήδη Ioulia] Pita, Kompott und Kuchen, zur Be-
υποχωρούσα ασθένεια και θα βοηθούσαν sänftigung der bereits auf dem Rückzug
στην ανάρρωση befindlichen Krankheit und zur Beschleu-
nigung der Genesung
• Όσον αφορά αυτές τις μικροαδυναμίες Was seine kleinen Vorlieben anbelangt,
του ήσαν οι εξής: Κάθε Κυριακή πρωί θα sind folgende zu nennen: Jeden Sonntag-
πήγαινε στην εκκλησία να εκκλησιασθεί. morgen besuchte er die Kirche, um der
[...] Την πρώτη Παρασκευή κάθε μηνός θα Messe beizuwohnen. […] An jedem ersten
πήγαινε στο "χαμάμι του" [...]. Freitag eines Monats ging er ins [richtig: in
sein] "Hamam" [= Dampfbad], […]
Kalimerhaba]
[Anm.: θα + Paratatikos drückt also hier ein
in der Vergangenheit stattgefundenes,
tatsächliches Geschehen aus.]
• Εάν η κυρία Κατίνα [...] έπαιρνε ένα Wenn die Frau Katina [...] einmal einen
γράμμα από την κουνιάδα της [...], κι αυτή Brief ihrer Schwägerin [...] bekam, lief auch
στο νονό μου θα ερχόταν, τον Αντίοχο, να sie sogleich zu meinem Patenonkel
της το διαβάσει και να της γράψει και δυο Antiochos [den Gelehrten im Dorf], damit
λόγια. er ihn ihr vorlese und für sie einige Worte
an die werte Schwägerin schreibe.
Kalimerhaba]
[Anm.: θα + Paratatikos drückt also hier ein
in der Vergangenheit stattgefundenes,
tatsächliches Geschehen aus.]
• θα πρέπει να [bzw.] θα έπρεπε να: s. unter πρέπει (Z 3)
:ΘΑΒΩ
θάβω
• Θεία, εσύ θα μας θάψεις όλους. ° Tante, du wirst uns noch alle überleben. [und nicht
bald sterben, wie du prophezeist] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΘΑΛΑΣΣΑ, η
θάλασσα, η
τα κάνω θάλασσα:
• Τα είχα κάνει όλα θάλασσα! ° Alles hatte ich [durch meine Dummheit / Unbedacht-
samkeit] vermasselt! [DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
:ΘΑΝ
θαν
= θα:
• Θαν ακούγω τους αγορίστικους τόνους της [= της φωνής σου] και θάναι [= θα ’ναι] σαν
ν’ ακούγω μια γάργαρη φλέβα νερού, [...] ° Ich werde ihre [= deiner Stimme] knaben-
haften Töne hören, als hörte ich eine sprudelnde Wasserader, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης:
• "[...] κι εμείς θαν το γλεντήσουμε το βράδυ, [...]" [Κ. Καρυωτάκης: Ποιήματα, σ. 16]
• "Αν ζητήσεις να πεθάνω και να πέσω στον γκρεμό / ευχαρίστως θαν το κάνω για να
δεις πως σ’ αγαπώ." [Θ. Άγγελος: τραγούδι "Εσύ ό,τι πεις"]
:ΘΑΝΑΣΙΜΟΣ, -η, -ο
θανάσιμος, -η, -ο
1. Grundbedeutung:
tödlich
2. μισώ θανάσιμα:
• Οι φαντάροι τούς μισούν θανάσιμα γιατί κρατούν με μπαμπεσιά τα ελληνικά
Δωδεκάνησα. ° Unsere Leute [sc. die griechischen Soldaten] hassen sie [sc. die
Italiener] auf den Tod, weil sie den griechischen Dodekanes voll Hinterlist besetzt
halten. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΘΑΥΜΑ, το
θαύμα, το
• Η Εύθα – ένα θαύμα πώς δεν έπεσε απ’ τις σκάλες – έτρεξε στο χάνι. ° Evtha – wie
durch ein Wunder fiel sie nicht die Treppen herunter – lief in die Herberge. [GF+DF aus:
[Anm.: πώς – also mit Betonungszeichen (sc. im Original Zirkumflex / περισπωμένη)!]
:ΘΕ ΝΑ
θε να (ebenso: θενά)
= θα / πρόκειται να
[ΛΜΠ, S. 1170, Pkt. 18, bzw. S. 750 // ΛΓΙΟ, S. 732 (unter "θέλω", Pkt. 7): θε να = θα]
1. Beispiele:
• όταν θε να ’ρθει η άνοιξη [ΛΜΠ]
• "Μου δωσ’ ο πλάστης την καρδιά / πίσω θε να την πάρει" [Α. Δασκαλόπουλος: τραγούδι "Μου
δωσ’ ο πλάστης την καρδιά"]
• " Όταν πέσει το βραδάκι / θε να πάω στον ταρσανά." [Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Έλα πάρε
με"]
• "Δυο γυροβολιές θα φέρω κι ύστερα θε να σ’ το πω: Μ’ έκανες, ζωή, και μοιάζω
ψάρι έξω απ’ το νερό." [Β. Τσιμπούλη: τραγούδι "Μ’ έκανες, ζωή, και μοιάζω"]
• für weitere BSe s. die Gedichte "Εκείνη η μέρα", "Βρέφος νεογέννητο", "Αποχαιρετι-
στήριο" in: Ε. Αλεξίου: Anthologie II, S. 69 f., 100, 224 f.; ebenso das Gedicht "Στον
Κωστή Παλαμά" in: Κ. Παπά: Σ’ ένα γυμνάσιο θηλέων, S. 328 f.
2. Zur Herkunft:
Siehe Ε. Μαρινόπουλος: 100 γλωσσικά θέματα, S. 121 f. (im Rahmen der Erläuterung
der Entstehung der Partikel "θα" aus "θέλω να"):
Πώς προέκυψε το "θα"; Όχι βέβαια τυχαία. Προέρχεται από το ρήμα θέλω και τον τελικό
σύνδεσμο να. [...] Η έννοια του μέλλοντος υπάρχει στο ρήμα "θέλω" (= επιθυμώ, ποθώ,
σκοπεύω κ.λπ.), αφού η επιθυμία αφορά στο μέλλον και όχι στο παρελθόν.
[...]
Οι δημοτικιστές το "θέλω" το συντάσσουν με υποτακτική: Π.χ. θέλω να πάω, θέλω να
κάνω, θέλεις να μελετήσεις κ.λπ. Αυτό το θέλω να με την πάροδο του χρόνου άλλαζε
συνεχώς μορφή. Λειτούργησε το γλωσσικό φαινόμενο της απλοποίησης. Αρχικά με
αποκοπή της δεύτερης συλλαβής του ρήματος μεταμορφώθηκε και έγινε θε’ να και
αργότερα με διπλή συγκοπή του "ε" και του "ν" έγινε θα. Πρόκειται δηλαδή για σειρά
βιαίων "χειρουργικών" επεμβάσεων του λαού πάνω στο θέλω να που κατέληξε στο θα.
Ίσως έχετε προσέξει ότι σε ορισμένα μέρη της Ελλάδας ακόμα και σήμερα λένε "θε να
πάω" αντί του δοκίμου "θα πάω".
:ΘΕΛΗΜΑ, το
θέλημα, το
• έκαναν θελήματα, δούλευαν λούστροι κι εφημεριδοπώλες ° ...[sie waren Straßen-
jungen], die Botendienste übernahmen und als Schuhputzer und Zeitungsverkäufer
arbeiteten [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• έστειλε ένα παιδί που έκανε θελήματα να της δώσει ένα σημείωμα ° er sandte einen
Jungen, der Botendienste übernahm, mit einem Brief [wörtl.: einer Nachricht] zu ihr
• Χρειάζομαι κάποια να μου ψωνίζει και να κάνει θελήματα. ° I need somebody to do

my shopping and run little errands for me. [Anm.: errand = Botengang, Besorgung] °
Ich [= gehbehinderte Frau] brauche jemanden [Anm.: gesucht wird eine Frau], der für
mich einkauft und Botengänge übernimmt. [Untertitel] [bzw.] Ich brauche also jeman-
den, der für mich einkaufen geht und kleine Besorgungen für mich macht. [Ton]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• Αυτές τις μέρες μού υποσχέθηκαν μια θέση βοηθού σε κινηματογραφικό συνεργείο,
κάτι μεταξύ γκαρσονιού και παιδιού για θελήματα με τον τίτλο πέμπτος βοηθός σκηνο-
θέτου. ° Dieser Tage hat man mir [= einem soeben aus dem Wehrdienst entlassenen
jungen Mann] die Stelle eines Assistenten in einem Filmstudio angeboten, etwas zwi-
schen Kellner und Botenjunge im Rang eines fünften Regieassistenten. [GF+DF aus:
:ΘΕΛΩ
θέλω
Übersicht:
1. [...], αν θέλεις / [...], αν θέλετε
2. πού θες να ... [bzw.] τι θες να ... [bzw.] πώς θες να ...
3.1. τι ήθελα να ...; [bzw.] τι ήθελα και ...;
3.2. τι το ήθελα;
4. τι τα θες ([bzw.] τι τα θέλεις)
5. δεν θέλει πολύ [bzw.] δεν θέλει πολλά [bzw.] θέλω [+ Ausdruck der Geringfügigkeit]
6. θέλοντας και μη
7. Verwendung von θέλω zur Wiedergabe von "sollen" (eines Dritten)
8. εδώ σε θέλω [bzw.] εκεί σε θέλω: s. unter εδώ (Z 5)

9. άλλο που δεν ήθελα [bzw.] άλλο που δε θέλω: s. unter άλλο (Z 2)
10. κι ό,τι θες: s. unter ό,τι (Z 10)
11. τα θέλεις και τα παθαίνεις: s. unter παθαίνω (Z 3)
1. [...], αν θέλεις / [...], αν θέλετε:

= bitte / sei(d) so gut:
• Ακολουθείστε [richtig wohl: Ακολουθήστε] If you'd just follow me …
με, αν θέλετε … [bzw.]
Wenn Sie mir bitte folgen wollen … [Ton]
[bzw.] Wenn Sie [mir] bitte folgen würden
… [Untertitel]
[Worte, mit denen Kongressteilnehmer
vom Gastgeber zu einem Gebäude geführt
werden]
Film "Patch Adams" (drei Punkte jeweils im Untertitel-
Original)]
• Λάβε το υπόψη σου, αν θέλεις! [...], nimm das doch bitte zur Kenntnis!
• Αν θέλεις βάλε και το κορίτσι να μου κάνει Sei so gut und sag dem Mädchen, es
έναν καφέ, [...] möchte mir [deinem Gast] einen Kaffee
kochen, […]
2. πού θες να ... [bzw.] τι θες να ... [bzw.] πώς θες να ... :
• "Πού ήσουν;" την ρώτησε [...]. – "Πού "Wo warst du?" fragte er […]. – "Wo ich
ήμουν, πού θες να ήμουν;" απαντούσε μες war, wo soll ich schon gewesen sein?"
στην ταραχή της η Κλητία. "Εδώ – [...]" antwortete Klitia erregt. "Hier – […]"
• Πού θες να ξέρω; Woher soll ich das wissen? [Reaktion auf
eine Frage, die man nicht beantworten
kann] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Πες μου τι έγινε εν τέλει με το Νταβίκο; – Sag mir, was ist am Ende mit Davikos pas-
Τι θες να γίνει; siert? – [A:] Was soll schon passiert sein?
• Τι έγινε στο χάνι όσο έλειπα; – Τι θες να Was war hier in der Herberge, während ich
γίνει, τα συνηθισμένα ... weg war? – [Antwort:] Was soll hier gewe-
sen sein? Das Übliche …
Original]
• Και η μάινα τι κάνει; – Τι θες να κάνει; Μια Und wie geht's dem Beo [sc. dem bei dir
χαρά είναι. untergebrachten Vogel]? – [Antwort]: Wie
soll es ihm schon gehen? Dem geht's
prima. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Το είδες κι αυτό στον ύπνο σου – πώς Du hast es [Anm.: richtig: auch das] doch
ήθελες να το δουν και κείνοι; [nur] im Traum gesehen – wie sollten es
denn die anderen [die du danach gefragt
hast] auch gesehen haben?
3.1. τι ήθελα να ...; [bzw.] τι ήθελα και ...; ° wieso? (warum?) (überhaupt / bloß [etc.]):
• Τι ήθελα εγώ ο ηλίθιος να του τα πω; Wieso habe ich Idiot ihm das überhaupt
erzählt? [rhetorische Frage, Selbstvorwurf]
• Τι ήθελα και της άνοιγα τέτοια κουβέντα; Warum hatte ich überhaupt so ein Ge-
spräch [mit ihr] angefangen? [rhetorische
Frage] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Τι ήθελα και την πήρα μαζί μου; Warum habe ich sie [sc. meine Tochter]
bloß mitgenommen [auf die Reise]? [rheto-
rische Frage der Mutter, als sie sieht, wie
ungezogen die Tochter ist]
[DF + GF (Untertitel) aus dem Film "Sissi"]
• Τι θέλατε και με στείλατε; Εγώ, δεν ήθελα Wieso haben Sie mich bloß da hinge-
να πάω. Εσείς με στείλατε με το στανιό. schickt? Ich wollte ja gar nicht. Sie haben
mich dazu genötigt. [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• Τι ήθελε και το πέταξε τέτοια ώρα; Μ’ Warum musste sie das ausgerechnet jetzt
έκαψε. sagen? Sie stellte mich vor allen bloß.
[bzw.]
3.2. τι το ήθελα;
• Τι το ’θελε; ° Did he have to do that? ° [praktikable Übersetzung:] War das nötig
(von ihm)? [rhetorische Frage, bezogen auf ein Verhalten des Betreffenden, durch das
dieser der fragenden Person und deren Familie (unbeabsichtigt) einen Nachteil zuge-
fügt hat] [GF (Ton und Untertitel) + EF (Untertitel) aus dem Film "Διακοπές στο Βιετνάμ"]
4. τι τα θες ([bzw.] τι τα θέλεις):

(ενίοτε συμπληρωτέον: τι τα γυρεύεις)
εισάγει συμπερασματικές προτάσεις και σημαίνει περίπου: η αλήθεια είναι ότι ...
[ΛΔΗ, σ. 113]
[bzw.]
τι τα θες, τι τα γυρεύεις ° όπως κι αν έχει το πράγμα / έτσι κι αλλιώς [ΛΓΙΟ, σ. 732]
π.χ.:
• Τι τα θες, τι τα γυρεύεις: Η ζωή είναι ---
ομορφότερη όταν κανένας είναι νέος. [ΛΔΗ]
• Τι τα θες: Η μόρφωση έχει μεγάλη αξία. ---

[ΛΔΗ]
• "Τι τα θες, τι τα θες, πάντα έτσι είν’ η ζωή ---

/ θα γελάς ή θα κλαις βράδυ και πρωί"
[Ε. Παπαγιαννοπούλου: τραγούδι "Είμαστε αλάνια"]
• "Χωρίσαμε γελώντας στη Σταδίου / κι ---

ύστερα από λίγο, τι τα θες, / εσύ ξανά ένας
σκλάβος του γραφείου / κι εγώ λυγμός
στης πόλης τις στοές."
[Άλκης Αλκαίος: τραγούδι "Είπαμε να μη χαθούμε"]
• Τι τα θες, [...] Was soll's, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τι τα θες, αφεντικό, πενήντα χρόνια Was soll's, Herr, fünfzig Jahre lebten sie so
έζησαν έτσι αγαπημένα, κι έτσι πεθάνανε in Liebe, und heute starben sie.
σήμερα. [GF+DF aus: Α. Εφταλιώτης: Μαρίνος Kοντάρας]
• Ο πατέρας της το είχε πει κιόλας καθαρά Ihr Vater hatte es ihren Geschwistern
στ’ αδέλφια της: "Σκέφτομαι να πάρω schon gesagt: "Ich habe vor, auf meine
αυτήν την Πέρσα στα γεράματά μου ... Η alten Tage diese Persa zur Frau zu neh-
μοναξιά, τι τα θέλετε, δεν είναι όμορφη για men … Alleinsein, das ist nun mal so, ist
κανέναν. [...]" keine gute Sache, für niemanden. […]"
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte nach
"μου" bzw. nach "nehmen" im jeweiligen Original]
• Τέλειωσε τώρα δα από δυσεντερία. Τι τα Er [sc. dieser Soldat] ist gerade an Dys-
θέλεις. Το φυτικό λίπος και τα παστωμένα enterie gestorben. Nichts zu machen.* Das
κρέατα κάνουνε θραύση. Pflanzenfett und das Pökelfleisch richten
eine heillose Verwüstung an [d.h. sie
führen bei vielen Soldaten zu tödlichen
Darmerkrankungen]. [Äußerung eines
Arztes in einem Feldlazarett]
*[praktikable Übersetzungsmöglichkeit
wäre wohl auch: Was kann (Was soll) man
machen.]
• Θεούλη μου, και τι δε θα ’κανα με δυο [...] Well, it ain't yourn, an' it ain't gonna be
γουρούνια! – [Reaktion des Anderen:] Τι τα yourn. [bzw.]
θες, δεν είναι δικά μας και ούτε θα γίνουν [...] Tja, aber es gehört nicht dir, und es
ποτέ δικά μας. wird auch nie dir gehören.
• "Κι αγόρασες ψωμί του φούρνου!", είπε η [...] Well, we was awful hungry. Worked all
μητέρα με μια μομφή στον τόνο της φωνής night long. [bzw.]
της. – [Reaktion des Gatten, der das Brot [...] Ja, wir haben schrecklichen Hunger
gebracht und dafür das letzte Geld ausge- gehabt. Wir haben die ganze Nacht
geben hat:] "Τι τα θες, είμαστε ψόφιοι της gearbeitet.
πείνας. Δουλεύαμε όλη νύχτα." [GF, EF + DF aus: Steinbeck: Früchte]
• Τι τα θέλεις, είναι ωραίο να σε λιβανίζουν. Ich bin auch nur ein Mensch, und es tut
gut, beweihräuchert zu werden. [daher
freuen mich die Schmeicheleien meiner
Frau] [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• τι τα θέλεις und letzten Endes [Wendt]
5. δεν θέλει πολύ [bzw.] δεν θέλει πολλά [bzw.] θέλω [+ Ausdruck der Geringfügigkeit]:
• Δε θέλει πολύ για να χάσεις κάτι στο Wie leicht kann unterwegs was wegkom-
δρόμο. men. [wenn ein Paket schlecht verschnürt
ist] [DF+GF aus: Erich Kästner: Fabian]
• Δε θέλει πολύ να συμβεί κάτι. Wie leicht (Wie schnell) kann etwas pas-
sieren. [sei daher nicht so leichtsinnig,
wildfremde Menschen bei dir übernachten
zu lassen] [Eigenübersetzung]
• Δεν θέλει πολλά ο άνθρωπος για να τα Der Mensch braucht nicht viel, um den
χάσει ή για να ξεπεράσει την δυστυχία του Verstand zu verlieren, aber ebensowenig,
βιώνοντάς την εξ ολοκλήρου. um sein Unglück zu überwinden, wenn er
es bis ins tiefste durchlebt.
• Πολύ δεν θέλει ο άνθρωπος / από απλός ---

εισπράχτορας / να γίνει Ναπολέωντας, να
γίνει αυτοκράτορας. //
Πολύ δεν θέλει ο άνθρωπος / από μικρός
κι αδύναμος / να γίνει Μεγαλέξαντρος, να
γίνει παντοδύναμος.
[Βασίλης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Πολύ δεν θέλει ο
άνθρωπος"]
• πάντως είναι αλήθεια πως μια σπίθα an muss aber zugeben, dass für sie alle,
ήθελαν κι αυτοί όλοι, αυτή η δίχως άκρη für diese Familie ohne Grenzen [sc. diese
οικογένεια, για να φουντώσει στους große, unüberschaubare Familie], ein
κόλπους της η διχόνοια, να διαταραχτεί η Funken genügte, und schon entzündete
περίφημη ισορροπία [...] sich in ihrer Mitte die Zwietracht, geriet ihr
berühmtes Gleichgewicht aus den Fugen
6. θέλοντας και μη ° είτε θέλεις είτε όχι / θες δεν θες [ΛΤΣ] – π.χ.:
• Θέλοντας και μη αναγκάστηκε να παραιτηθεί. [ΛΤΣ]
• Καθένας ξέρει πως θέλοντας και μη θα παίξει το ρόλο του. ° Jeder [der Soldaten
unserer Einheit] weiß, dass er [bei der bevorstehenden Militäroperation] seine Rolle
spielen wird, ob er will oder nicht. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
7. Verwendung von θέλω zur Wiedergabe von "sollen" (eines Dritten):

• ρώτησε το αγοράκι αν ήθελε να του την ανεβάσει πάνω ° er [der Mann auf der
Straße] fragte den kleinen Jungen [am Fenster im fünften Stock], ob er ihn ihm
hinaufbringen solle [sc. den Ball (= την μπάλα), der auf die Straße gefallen war]
• θέλω να είναι Κυριακή ° ein Sonntag soll es sein [wörtl.: ich will, dass es ein Sonntag
ist] [sc.: der Tag, an dem ich einmal sterben werde]
:ΘΕΜΑ, το
θέμα, το
- das Thema
- die Angelegenheit
- [in der Musik]: der Satz [als Abschnitt eines längeren Instrumentalstücks]
- [in der Sprachwissenschaft]: der Stamm [eines Wortes]
2. δεν υπάρχει θέμα:

• Δεν υπάρχει θέμα. Θα του το πω όταν τον ξαναδώ. ° No problem at all. I'll tell him
next time I see him. ° Überhaupt kein Problem [dir diesen Gefallen zu tun, sc. es ihm
zu sagen]. Ich erzähl's ihm, sobald ich ihn [wieder] sehe. [GF, EF + DF aus: Hornby: High
Fidelity]
:ΘΕΟΔΙΚΙΑ, η
θεοδικία, η
= die Theodizee:
Το αρχαίο πρόβλημα της θεοδικίας παραμένει άλυτο: Αν ο Θεός είναι παντοδύναμος και
πανάγαθος πώς εξηγείται η παρουσία του κακού και του πόνου στον κόσμο; Δεν θέλει
να τα απαλείψει ή δεν μπορεί; [Ν. Δήμου: Καθημερινά Κυριακάτικα, σ. 147]
:ΘΕΟΣ, ο
Θεός, ο [bzw.] θεός, ο
1. έχει ο Θεός [bzw.] έχει ο θεός:
παρηγορητική φράση προς κάποιον που βρίσκεται σε δύσκολη θέση, ιδίως οικονομική·
ο Θεός μεριμνά για όλους, άρα δεν θα σε αφήσει να χαθείς. [Νίκος Σαραντάκος: Το αλφαβητάρι
των ιδιωματικών εκφράσεων]
[bzw.]
στερεότυπη φράση που υπογραμμίζει μια ελπίδα προς κάτι το καλύτερο [ΛΔΗ]
[bzw.]
Wendung, mit der man (einem anderen bzw. sich selbst) Hoffnung einflößen (Mut zu-
sprechen) will [s. das BS in "Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των εκφράσεων", σ. 48]
π.χ.:
• Πώς πήγανε οι δουλειές; – Όχι και τόσο καλά, αλλά ... έχει ο Θεός. (δηλ. ελπίζουμε
στο μέλλον να κάνουμε καλύτερες δουλειές) [Anm.: drei Punkte im Original] [ΛΔΗ]
• Έχει ο Θεός και για μας. (δηλ. θα έρθουν και για μας καλύτεροι καιροί) [ΛΔΗ]
• Πώς είναι σήμερα ο (άρρωστος) άντρας σου; – Καθόλου καλά! Είμαι πολύ λυπημένη.
– Μην λυπάσαι! Έχει ο Θεός. [ΛΔΗ]
• η Ψυχή της Βυζαντινής Φύσεως σοι die Seele der byzantinischen Natur flüstert
ψιθυρίζει "Έχει ο Θεός" dir zu: "Gott wird's schon richten"
[GF+DF aus einer Erzählung von Κωνσταντίνος Καβάφης
(abgedruckt in "Kalimerhaba")]
• [...], άλλοτε τη βγάζω καθαρή, κι άλλοτε [...], einmal mache ich meinen Schnitt, ein
μπαίνω μέσα, μα έχει ο θεός, γέλασε andermal lege ich drauf [bei meinen Ge-
πλατιά ο γέρος. schäften], aber Gott wird's schon richten,
lachte der Alte breit.
2. δεν έχεις το θεό σου:

• Δεν έχεις το θεό σου. ° Du hast vielleicht Nerven. [tadelnde Reaktion auf eine Äuße-
rung, die eine leichtfertige, unverantwortliche Einstellung zum Ausdruck bringt] [GF+DF
3. για όνομα του Θεού ° um Himmels willen [BSe s. unter Himmel, der (Z 2.2, lit. b)]
4. ένας Θεός ξέρει [bzw.] ένας θεός ξέρει:

[...], αλλά [...] είχε έξοδο κάθε Κυριακή, κι […], [sie (die Bedienstete)] habe aber je-
ένας θεός ήξερε πού πήγαινε – μια κοπέλα den Sonntag Ausgang [hieß es], und weiß
μόνη. Gott, wohin sie dann ging – als alleinste-
hende junge Frau.
• Ένας Θεός ξέρει πού είχε βρει η Κάτσι το Der Himmel weiß, woher Katzi noch den
μυαλό, τα χρήματα και την ευκαιρία να Kopf, das Geld und die Gelegenheit für
πάρει δώρα. Geschenke gehabt hat.
• ο άνθρωπος κάνει, ένας Θεός ξέρει, da fährt so ein Mann weiß der Himmel wie
πόσα χιλιόμετρα για να παρακολουθήσει viele Kilometer, um an einem Seminar
ένα σεμινάριο teilzunehmen
• Ένας Θεός ξέρει τι θα λέει αυτός ο [...] Weiß der Kuckuck, was [...] Wiedemann in
Βίντερμαν [richtig: Βίντεμαν] στο κλαμπ seinem Rotary-Club so [über mich] erzählt.
των ροταριανών. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
5. μα το Θεό: s. unter μα (Z 3)
6. βρέχει ο Θεός: s. unter βρέχω (Z 2.1)
7. ο θεός να έχει καλά (κάποιον): s. unter καλά (Z 15)
:ΘΕΡΕΤΡΟ, το
θέρετρο, το
• der weltbekannte (international bekannte) Urlaubsort (Ferienort) Puket in Thailand °
το διεθνούς φήμης θέρετρο Πούκετ της Ταϊλάνδης
[Anm.: τo θέρετρο ist zu unterscheiden von: το φέρετρο (= der Sarg)!]
:ΘΕΡΙΖΩ
θερίζω
a) [intransitiv]: grassieren, wüten:
[Anm.: ΛΜΠ verzeichnet allerdings nur eine transitive Verwendung]
• ... [άτομα], που είχαν αυτή τη γρίπη που … [Personen], die die jetzt gerade in Linz
θερίζει τον τελευταίο καιρό στην περιοχή grassierende Grippe gehabt haben
[Anm.: In der GF wird der Ortsname (Linz)
bereits in einem vorangehenden Satzteil
erwähnt.]
[DF+GF aus: Th. Bernhard: Der Stimmenimitator]
• [...], η φυματίωση θερίζει στην εποχή μας! […], in unserer Zeit wütet eben die Tuber-
Όπως θέριζε παλιότερα η χολέρα. kulose! Wie früher die Cholera [wütete].
b) [transitiv]:
• Καμιά φορά τ’ αγριογούρουνα τα θέριζε η Hin und wieder plagte der Hunger die
πείνα, αψηφούσαν τις φωτιές, ορμούσαν Wildschweine, so dass [= sodass] sie sich
στα καλαμπόκια κι άρχιζαν να ροκανίζουν. vom Feuer nicht schrecken ließen, die
Maisfelder überfielen und begannen, die
[Mais-]Kolben abzufressen.
• Αρρώστιες κάθε λογής [...] θερίζανε το Krankheiten aller Art [unter den Soldaten]
στρατό. […] dezimierten das Heer.
:ΘΕΡΜΟΑΙΜΟΣ, -η, -ο
θερμόαιμος, -η, -ο
• κάποιοι θερμόαιμοι ° einige Hitzköpfe [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΘΕΣ
θες
= θέλεις
[s. θέλω ]
:ΘΕΣΗ, η
θέση, η
der Platz, die Stelle, die Lage, die Position, die Stellung, der Standpunkt u.a.
2. παίρνω θέση:
a) Stellung nehmen:
• παίρνει θέση στο θέμα ° er nimmt zum Thema Stellung
b) Platz nehmen:
• έπειτα πήραν κι εκείνοι θέση στο τραπέζι ° dann nahmen auch sie am Tisch Platz
3. παίρνω μια θέση:

• Ο Καραμπάτης έπαιρνε πάντα θέσεις που χρειάζονταν ετοιμότητα, αποφασιστικότητα
και ευθύβολο πιστόλι. ° Karambatis [Kommandant der Sicherheitspolizei] hatte immer
Posten inne, die Geistesgegenwart, Entschlossenheit und eine treffsichere Pistole erfor-
derten. [GF+DF aus: Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
4. είμαι σε θέση ° in der Lage sein, imstande sein:

• όλο και περισσότεροι άνθρωποι είναι σε θέση να ικανοποιούν όλο και περισσότερες
ανάγκες ° immer mehr Menschen sind [heute in der westlichen Welt] in der Lage (im-
stande), immer mehr Bedürfnisse zu befriedigen
5.1. βάζω στη θέση του (κάτι):

• Ένας λοχίας θέλησε να βάλει τα πράματα στη θέση τους: "[...]" ° Ein Feldwebel wollte
die [behaupteten] Dinge richtig stellen [und sagte]: "[…]" [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
[bzw.]
5.2. βάζω στη θέση του (κάποιον):
• Τότε βγήκε ο διευθυντής και μ’ ευγενικό τρόπο τούς έβαλε στη θέση τους. Έτσι η
δουλειά συνεχίστηκε ομαλά μέχρι το μεσημέρι. ° Dann erschien der Direktor, der sie
[sc. die heftig miteinander (über Nicht-Dienstliches) diskutierenden Angestellten] höflich
zurechtwies. So ging die Arbeit normal weiter bis am Mittag. [GF+DF aus: Αμπατζόγλου:
6. μένω στη θέση μου:

• μα ο αμαξάς είχε μείνει στην θέση του ° der Kutscher aber rührte sich nicht vom Fleck
:ΘΕΤΩ
θέτω
setzen, legen, stellen
2. [in Bezug auf Äußerungen]:

• Η ίδια το θέτει αλλιώς: "[...]" ° Sie selbst [sc. die Frau, deren psychische Verfassung
ich deute] stellt es anders dar [indem sie (über sich) sagt]: "[…]" [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΘΟΛΟΣ, -ή, -ό
θολός, -ή, -ό
- trübe
- verschwommen
2.1. ψαρεύουν στα θολά:

φράση που χρησιμοποιείται για κείνους, που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν για δικό
τους συμφέρον το θόρυβο, τις ταραχές, τις ανωμαλίες [Νατσ., σ.579]
[bzw.]
ψαρεύει στα θολά:
ασχολείται περί υπόπτους υποθέσεις [ΛΔΤΚ]
[bzw.]
2.2. ψαρεύω σε θολά νερά:
αναμειγνύομαι σε ύποπτες καταστάσεις ή ενεργώ και συμπεριφέρομαι κακόπιστα,
ύπουλα, δόλια [ΛΜΠ] // προσπαθώ να αποκομίσω προσωπικά οφέλη από μια
κατάσταση όπου επικρατεί σύγχυση και αβεβαιότητα [ΛΚΝ] // im Trüben fischen
[Pons online]
[bzw.]
ψαρεύει σε θολά νερά ° der fischt im trüben Wasser (Manche lieben es, in undurch-
sichtigen Geschäften ihren Gewinn zu machen.) [Grabner-Haider, S. 150]
:ΘΟΛΩΝΩ
θολώνω
• Τα μάτια της θόλωσαν από νοσταλγία. ° Vor Nostalgie stiegen ihr [= der alten Frau]
Tränen in die Augen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΘΡΗΣΚΕΙΑ, η
θρησκεία, η
Begriffsbestimmung:
Αν θέλαμε να δώσουμε έναν ορισμό της θρησκείας, θα λέγαμε ότι είναι ένα σύστημα
διδασκαλίας και πίστης (μη επαληθεύσιμης) στην ύπαρξη υπερφυσικών δυνάμεων:
πνευμάτων, αγγέλων, δαιμόνων και κυρίως στην ύπαρξη ενός ανωτάτου όντος (ή
όντων) παντοδύναμου και αθάνατου που δημιούργησε τον κόσμο, και που οφείλουμε
να το σεβόμαστε, να το λατρεύουμε και να κάνουμε προς τιμή του ιεροτελεστίες. Αυτό το
υπερτέλειο ον έχει ειδική σχέση με τον άνθρωπο, προνοεί γι’ αυτόν και αποφασίζει για
την μεταθανάτια τύχη του (μέσω των γηίνων αντιπροσώπων του: των ιερέων).
[...] Συστατικά στοιχεία της θρησκείας λοιπόν είναι α) οι δοξασίες (δόγματα) που απο-
τείνονται στην πίστη και όχι στον ορθό λόγο, β) οι μυστηριακές τελετουργίες, και γ) οι
ηθικοί θεσμοί που αποβλέπουν σε πρακτικές εφαρμογές και διαμορφώνουν μια
ορισμένη συμπεριφορά (διαγωγή) σύμφωνη με το πνεύμα και το ήθος της κάθε
θρησκείας.
[Ιάσων Ευαγγέλου: Το θρησκευτικό φαινόμενο, σ. 11+12]
:ΘΡΗΣΚΕΥΜΑ, το
θρήσκευμα, το
Begriffsbestimmung:
Θρήσκευμα είναι οι δοξασίες, οι πίστεις, οι λατρευτικοί τύποι και οι ηθικοδιδασκαλίες
μιας θρησκείας. [Ιάσων Ευαγγέλου: Το θρησκευτικό αδιέξοδο, σ. 13]
:ΘΡΗΣΚΟΛΗΠΤΟΣ, -η, -ο
θρησκόληπτος, -η, -ο
• Μήπως είναι κανένας θρησκόληπτος; Μήπως είναι μέλος καμιάς μυστικής αίρεσης; °
Ist er etwa ein religiöser Fanatiker? In irgendeiner dubiosen Sekte [Mitglied]? [DF+GF
aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΘΥΜΑΜΑΙ
θυμάμαι
[Anm.: θυμάμαι ist zu unterscheiden von θυμίζω!]
1) sich erinnern (können) / noch [bzw.: nicht mehr] wissen / eine Erinnerung haben /
in Erinnerung haben:
• Με θυμάσαι; του λέω. Πώς δεν σε Kannst du dich an mich erinnern, sage ich
θυμάμαι, μου λέει. zu ihm. Natürlich kann ich mich an dich er-
innern, sagt er zu mir. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ήταν ένας χειμώνας χωρίς προηγούμενο, Einen solchen Winter hatte es noch nicht
κανείς δεν θυμόταν τέτοια χιόνια. gegeben, niemand konnte sich an solche
Schneemassen erinnern.
• πού και πότε ακριβώς, αυτό δεν wo und wann das [genau] war [dass sie
μπορούσε να το θυμηθεί diesen Mann schon einmal gesehen hatte],
daran konnte sie sich nicht erinnern
• Πού τα θυμάστε όλα αυτά εσείς; Τι μνήμη Wie könnt ihr euch an das alles [wovon ihr
έχετε! mir gerade erzählt] erinnern? Was für ein
Gedächtnis! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Θυμάσαι τι μου είπες; Weißt du noch, was du da[mals] zu mir

gesagt hast? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Θυμάσαι τι μου χρωστάς; Weißt du noch, was [sc.: wie viel (Geld)] du
mir schuldest? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Είναι ανάποδη αυτή η κατσίκα, έχει Sie ist frech, diese Ziege, sie hat sich
ξαναλυθεί δυο φορές, δεν θυμάσαι; schon zweimal losgerissen, weißt du das
nicht mehr? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μα δε θυμάμαι ακριβώς. Ich weiß es nicht mehr genau. [in welchem

Jahr dieses Ereignis stattfand]
• Η Ζυλιέτ [...] ήταν ακόμη πιο μικροκαμω- Juliette […] war noch zierlicher, als ich es
μένη απ’ όσο θυμόμουν. in Erinnerung hatte. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• διότι δεν πρόλαβε να την δει καλά ούτε denn er hatte kaum Zeit gehabt, sie richtig
και την θυμόταν τέλεια anzusehen [so schnell war sie wieder
verschwunden], und hatte auch keine
deutliche Erinnerung mehr an sie [sc. von
einer Begegnung, die sie früher einmal
gehabt hatten] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εγώ σε θυμάμαι πάντα όπως τότε που Ich habe dich immer so in Erinnerung wie
παντρευτήκαμε. damals [= wie du damals warst], als wir
heirateten. [sc. schlank und anmutig]
• Πέντε χρόνια μετά, χρόνια με αξέχαστες Fünf Jahre danach, Jahre, die unvergessli-
βροχές και πλημμύρες αν θυμόμαστε, [...] che Regenfälle und Überschwemmungen
gebracht hatten, wie wir uns erinnern, […]
2) einfallen:
• Και θυμήθηκε κάτι ιστορίες που τους Und ihm fielen einige Geschichten ein, die
έλεγε η ίδια [...] sie selbst [sc. die Mutter] ihnen erzählte
hatte, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Θυμήθηκε ότι κάποιον αντάμωσε ερχόμε- Ihr fiel ein, dass sie vorhin, auf dem Weg
νη εδώ, πριν από λίγο, [...] hierher, jemanden getroffen hatte, […]
• Και καλά που θυμήθηκε να το πει αυτό. Und es war gut, dass ihr das einfiel.
[= dass sie daran gedacht hatte, das (eben
von ihr Gesagte) zu erwähnen]
• Ευτυχώς, θυμήθηκε η Φεβρωνία, ήταν Glücklicherweise war er [sc. ihr Mann] [ja
πεθαμένος. schon längst] tot, fiel Fewronia ein.
• Και γιατί δεν ήρθατε νωρίτερα; Τώρα το Und warum seid ihr nicht früher [zu mir]
θυμηθήκατε; Πώς να φτάσουμε ως τις gekommen? Ist euch das erst jetzt einge-
πέντε στην Δεκατεσσάρα; fallen? Wie soll man das schaffen, schon
um fünf in [der Ortschaft] Dhekatessára zu
sein? [rhetorische Fragen des Kutschers
an zwei Frauen, die ihn drängen, sie unbe-
dingt bis zu diesem Zeitpunkt in diese
Ortschaft zu bringen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3) denken (müssen) (an):

• Θα μας θυμάσαι πάντα, όπου να ’σαι; Wirst du immer an uns denken, wo du
auch bist? [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• "για να με θυμάσαι πάντα" "damit Du immer an mich denkst" [Wid-

mung auf einem Kärtchen, das zusammen
mit einem Geschenk (Brieftasche) über-
geben wird]
• κι αμέσως [...] θυμήθηκε την μάνα του την und plötzlich […] musste er an seine Mut-
Εύθα ter Evtha denken [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έκανε ό,τι έκανε, όλο εκείνες θυμόταν! Er konnte machen, was er wollte, dauernd
musste er an sie denken! [sc. an die
beiden Frauen, die ihn bestohlen hatten]
• Το αρνί, γιατί να το θυμάται κι αυτό τώρα; Das Lamm, warum musste er jetzt noch an
das Lamm denken? [bei dessen Schlach-
tung er kürzlich dabei war] [rhetorische
Frage] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Παιδί μου, Βαρβάρα, οι στρατιωτικοί, να Mein Kind, Varvara, die Militärs, denke
μου το θυμηθείς, είναι οι σωτήρες του daran, sind die Retter der Nation. [Behaup-
έθνους! tung eines Generals gegenüber seiner
Nichte]
• Να μου το θυμάσαι, απ’ αυτουνούς θα το Denk daran, von ihnen [sc. von diesen
βρούμε, όχι απ’ τον Τούρκο. Leuten (den Europäern)] kommt das Übel
[für uns Griechen in Kleinasien um 1910],
nicht von den Türken.
:ΘΥΜΗΤΑΡΙ, το
θυμητάρι, το
• Είναι ένα γερό γερμανικό κασελάκι του στρατού, [...], που ’χα πετάξει μέσα ένα σωρό
θυμητάρια του πολέμου. ° Es ist ein fester [sc. robuster] deutscher Militärkoffer [sc.
eine Art Kiste, eine kleine Truhe], […], in den ich einen Haufen Erinnerungsstücke aus
dem Krieg geworfen hatte. [zB. einen Säbel, einen Helm, eine Gasmaske, Fotografien,
Tagebücher, den Entlassungsschein etc.] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• "Σαν φαρμάκι πίνω τη γλύκα του χτες / ζω με θυμητάρια από άγιες στιγμές." [Τάκης
Καρνάτσος: τραγούδι "Όχι δεν θα κλάψω"]
:ΘΥΜΙΖΩ
θυμίζω
1. zum Bedeutungsunterschied zwischen θυμίζω und θυμάμαι:
a) θυμίζω ° [jemanden an etwas] erinnern [= jemandem etwas in Erinnerung rufen]
b) θυμάμαι ° sich erinnern (können) [= (etwas) in Erinnerung haben]
[bzw. weitere, ähnliche Bedeutungen (s. unter θυμάμαι)]
2. zur Grammatik:
θυμίζω σε κάποιον κάτι ° jemanden an etwas erinnern
Die grammatikalische Konstruktion im Griechischen entspricht also der deutschen
Formulierung "jemandem etwas in Erinnerung rufen".
BSe:
• η χώρα μού θυμίζει το Μεξικό ° das Land erinnert mich an Mexiko
• Μου θύμισε τις υποχρεώσεις μου. ° Er erinnerte mich an meine Verpflichtungen.
• Μη μου τη θυμίζεις. ° Erinnere mich nicht an sie. [sc. an Maria]
• [...] του φίλου μου τού Κανταρέ, που με το βιβλίο του μού θύμισε αυτά κι άλλα πολλά.
° [...] meines Freundes [Ismail] Kadare, der mir mit seinem […] Buch all das und vieles
andere mehr in Erinnerung rief. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΘΥΜΙΚΟ, το
θυμικό, το
= das Gemüt
zB.:
• Για το λόγο αυτό δεν σκεφτόμαστε μόνο με το μυαλό και με τη λογική, αλλά και με το
θυμικό. ° Deshalb [sc. aus dem eben erwähnten Grund] denken wir [= die Griechen]
nicht nur mit dem Kopf und dem Verstand, sondern auch mit dem Gemüt. [DF + GF
(Übersetzung aus dem Deutschen) von Nikos Dimou (Interview in: "Der Spiegel")]
• Πάντα και η πιο απλή λέξη σε μία γλώσσα δεν βρίσκει την ακριβή αντιστοιχία της σε
μία άλλη, με αποτέλεσμα οι συνειρμοί που δημιουργούνται στο θυμικό του αναγνώστη
να είναι διαφορετικοί. ° Stets findet auch das einfachste Wort (in) einer Sprache nicht
seine [= keine] exakte Entsprechung in einer anderen [Sprache], sodass die Assoziati-
onen, die im Gemüt des Lesers [von Original einerseits und Übersetzung andererseits]
[in Zusammenhang mit diesem Wort bzw. dessen Übersetzung] entstehen, unterschied-
lich sind. [GF aus: Σαλταπήδας: ΓΜ / DF: Eigenübersetzung]
:ΘΥΜΩΝΩ
θυμώνω
• "Γιατί μόλις θυμήθηκα ότι στις 12 πρέπει "Weil ich [= Carmen] um zwölf Uhr bei
να είμαι στους γονείς μου!" Την κοιτάζει με meinen Eltern sein muss, fällt mit gerade
ένα βλέμμα, που δείχνει ολοκάθαρα τι ein!" [deshalb habe ich jetzt nicht mehr viel
σκέφτεται. "Μη θυμώνεις, Ντέιβιντ. Ήταν Zeit für ein Zusammensein mit dir] Er [=
κανονισμένο πριν το γράμμα σου. Μπορείς David] schaut sie mit einem Blick an, der
όμως ευχαρίστως να έρθεις μαζί!" […] offen zeigt, was er denkt. "Nicht böse sein,
"Αλήθεια. Είναι καλοί άνθρωποι". – "Μη David. Es war so abgemacht, noch vor
μου θυμώνεις, Κάρμεν, αλλά εγώ μαζί σου deinem Brief! Du kannst ja gerne mitkom-
ήθελα να είμαι. [...]" men!" […] "Ehrlich. Die beiden sind nett!" –
"Sei mir nicht böse, Carmen, aber ich will
mit dir zusammensein. […]".
• Αφού με είχε πιέσει να φάω και είχε Wenn [= Da] sie mich so zum Essen
θυμώσει με την ανορεξία μου, της άξιζε να drängte [= gedrängt hatte] und sich über
[...] meine Appetitlosigkeit ärgerte [= geärgert
hatte], geschah es ihr ja ganz recht, dass
• Αυτό με θύμωσε, [...] Das [sc. dieses Verhalten der Frau] brach-
te mich auf [Anm.: und zwar innerlich –
ohne es mir nach außen anmerken zu
lassen], [...] [GF+DF aus: Όσες φορές]
Ι/ι
(ΓΙΩΤΑ / JOTA)
:ΙΔΕΑ, η
ιδέα, η
• Η γενική ιδέα ήταν, όπως πάντα, η ίδια: [...] ° Der Grundgedanke war der gleiche wie
immer: […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Και κοίταζαν με μια ιδέα φόβου τον Γκαμπρήλ, [...] ° Und [sie] schauten Gabríl – ein
Hauch [= mit einem Hauch] von Angst in den Augen – zu, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
-ΙΔΗΣ
-ίδης
αρχαία ελληνική κατάληξη, που σημαίνει "γιος τού ..." (π.χ. Αλεξανδρίδης = υιός του
Αλεξάνδρου) [Ε. Μαρινόπουλος: 100 γλωσσικά θέματα, σ. 63]
:ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΣ, -η, -ο
ιδιαίτερος, -η, -ο
• δεν την βόλευε κι ιδιαίτερα με την κοιλιά που είχε ° das war mit ihrem Bauch auch
alles andere als bequem [für sie] gewesen [sc.: auf allen Vieren am Boden zu kriechen]
:ΙΔΙΟΣ, -α, -ο
ίδιος, -α, -ο
Übersicht:
1. zur offenkundig synonymen Verwendung von ο ίδιος und μόνος μου (in
der Bedeutung: ich selbst)
2. ο ίδιος ο ... (η ίδια η ... / το ίδιο το ...)
3. ίδιος (-α, -ο) με ... [bzw.] ίδιος (-α, -ο) + Gen.
4. τα ίδια και τα ίδια
5. ίδια κι όμοια / ίσα κι όμοια / ίσια κι όμοια
6. ο ίδιος εκείνος ... (η ίδια εκείνη ... / το ίδιο εκείνο ...)
7. είναι το ίδιο και το αυτό: s. unter αυτός, -ή, -ό (Z 3.2)
1. zur offenkundig synonymen Verwendung von ο ίδιος und μόνος μου (in der Bedeu-
tung: ich selbst):
Τότε θα μπορεί να σου πει η ίδια πού και Έτσι θα μπορούσε να σου πει μόνη της
πότε θέλει να σε συναντήσει. πού και πότε θα ήθελε να βρεθείτε.
° Dann kann sie dir selber sagen, wo und wann sie sich mit dir treffen will. [sc.: wenn
du ihr die Möglichkeit gibst, dass sie einen eigenen Brief an dich schreibt, anstatt dass
du ihr in deiner Nachricht an sie gleich ein Treffen vorschlägst])
2. ο ίδιος ο ... (η ίδια η ... / το ίδιο το ...):

• Έπειτα, ο ίδιος ο τίτλος του δεύτερου βιβλίου σου δεν αποτελεί ένδειξη ασέβειας προς
τον Τσέχο συγγραφέα [...]; ° Stellt denn [Anm.: besser wohl: außerdem] nicht schon
der Titel deines zweiten Buches an sich [der jenem eines Werks von Kafka ähnelt] eine
Respektlosigkeit gegenüber dem tschechischen Schriftsteller dar […]? [Vorhalt an einen
Autor, nachdem zuvor die Ähnlichkeit von Motiven und die Gleichartigkeit von Sätzen
seines Buches mit solchen in jenem von Kafka gerügt worden war] [GF+DF aus: Όσες
φορές]
3. ίδιος (-α, -ο) με ... [bzw.] ίδιος (-α, -ο) + Gen. :

• ένα χαμόγελο ατσαλάκωτο, ίδιο με τη στολή του ° ein Lächeln so knitterfrei wie seine
Uniform [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• ίδιο το χαμόγελο του πατέρα της ° das gleiche Lächeln wie bei ihrem Vater [= wie ihr
Vater es hatte (war ihr eigen)] [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
4. τα ίδια και τα ίδια: για πράγματα που συμβαίνουν ξανά και ξανά [ΛΓΙΟ] – π.χ.:
• λέγοντας συνεχώς τα ίδια και τα ίδια
• Σίγουρα θα σ’ έχω κουράσει με τα ίδια και τα ίδια που σου λέω κάθε μέρα.
5. ίδια κι όμοια / ίσα κι όμοια / ίσια κι όμοια:

• Αγοράκια και κοριτσάκια έπαιζαν στο δρόμο [στη Σαμψούντα (Τουρκία)], ίδια κι όμοια
όπως στους δικούς μας μαχαλάδες στην Ελλάδα. [Χ. Σαμουηλίδης: Οδοιπορικό στον Πόντο,
σ. 120]
• Πώς ήταν δυνατόν να είναι [τα "αρχοντορεμπέτικα"] ίσα κι όμοια με τα λαϊκά

τραγούδια!! [Κ. Μυλωνάς: Ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, Bd. 3, S. 251]
[Anm.: Μυλωνάς übt Kritik an den "αρχοντορεμπέτικα", die er als billige

Nachahmung der λαϊκά τραγούδια ansieht.]
• Δεν έπρεπε να πάω να μείνω μαζί τους [τους παρτιζάνους] σα να ’μουν ίσα κι όμοια
μ’ αυτούς. [...], είναι ήρωες του λαού. Άλλοι άνθρωποι αυτοί, άλλος εγώ. [Ι. Καμπανέλλης:
Μαουτχάουζεν, S. 222, 8. Z]
[Anm.: Selbstvorwurf eines Italieners, der nach der Befreiung Mauthausens in

das Konzentrationslager gekommen war und dort von seinen – im Lager inhaf-
tiert gewesenen – Landsleuten (Partisanen) mit Ablehnung empfangen wurde]
• Δεν της απάντησα. Την κοίταξα μόνο λοξά. Μπορεί να ’ρθα στο κατώφλι σου
παλιογύναικο, είπα με το νου μου, αλλά μη σου περνάει η ιδέα πως είμαστε ίσια κι
όμοια. ° Ich antwortete ihr nicht. Ich guckte sie nur schief an. […] Ich mag wohl an
deine Schwelle gekommen sein, du liederliches Frauenzimmer, sagte ich bei mir, aber
komm ja nicht auf die Idee, wir seien ein und dasselbe. [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
[Anm.: Zum Ausdruck gebracht werden soll wohl in etwa Folgendes: "Auch wenn
ich zu dir gekommen bin – bilde dir nicht ein, dass wir beide (gesellschaftlich bzw.
von unserem Charakter bzw. Wesen her) auf derselben Stufe stehen." (betreffend
in diesem Fall zwei Frauen)]
[ähnlich auch]:
• Τους μιλούσε σαν να ’ταν κιόλας μεγάλοι. Τους μιλούσε με τέτοια σοβαρότητα, σαν να
ήταν όλοι τους όμοιοι κι ίσοι. Στα κορίτσια σαν να ’ταν γυναίκες και στ’ αγόρια σαν
να ’ταν άντρες σαν εκείνον. Όλοι τον λάτρευαν. [Β. Μάστορη: Στο γυμνάσιο, S. 38]
[Anm.: Die Rede ist von einem Gymnasiallehrer und seinem Umgang mit den
Schüler(inne)n.]
6. ο ίδιος εκείνος ... (η ίδια εκείνη ... / το ίδιο εκείνο ...):

• το ίδιο εκείνο καλοκαίρι ° in ebendiesem Sommer [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΙΕΡΕΑΣ, ο
ιερέας, ο
Die Begriffe παπάς und ιερέας werden von Ζ. Ζατέλη ("Και με το φως του λύκου
επανέρχονται") synonym verwendet (in Zusammenhang mit einem Begräbnis in
Nordgriechenland, Anfang des 20. Jahrhunderts). (DF jeweils: der Priester)
:ΙΕΡΟΣ, -ή/-ά, -ό
ιερός, -ή/-ά, -ό
• η Ιερά Οδός (Gen.: της Ιεράς Οδού / Ακκ.: την Ιερά Οδό)
• η Ιερά Σύνοδος (Gen.: της Ιεράς Συνόδου)
:ΙΛΙΟΥ ΜΕΛΑΘΡΟΝ, το
Ιλίου Μέλαθρον, το
[Anm.: Ιλίου !]
(Gen.: του Ιλίου Μελάθρου)
historisches Gebäude in der Πανεπιστημίου in Athen (το "χωρίς αμφιβολία ωραιότερο
νεοκλασικό κτίριο της Αθήνας που χτίστηκε ως οικία του Σλήμαν τον 19ο αιώνα")
:ΙΝΔΙΚΟΤΡΟΠΟΣ, -η, -ο [bzw.] :ΙΝΔΟΠΡΕΠΗΣ, -ής, -ές

ινδικότροπος, -η, -ο [bzw.] ινδοπρεπής, -ής, -ές
[...] Γι’ αυτό γράφει [ο Χρήστος Κολοκοτρώνης] το "Ινδιάνα μου, γλυκιά (Έλμπι)", (1958),
που μελοποίησε ο Βασίλης Καραπατάκης και ερμήνευσε ο τσιγγάνος τραγουδιστής [= ο
Μανώλης Αγγελόπουλος]. Κι αυτό είναι, πιθανότατα, το πρώτο ινδικότροπο ελληνικό
τραγούδι.
Εμπνευσμένος από τις μελωδίες μιας ινδικής ταινίας, που είχε τον ελληνικό τίτλο
"Μαγκάλα", ο Στράτος Ατταλίδης έφτιαξε το ελληνικό ομώνυμο τραγούδι. Η "Μαγκάλα"
του Ατταλίδη (1958) αποτέλεσε το μεγάλο σουξέ, το μεγάλο μπαμ, που εκτόξευσε τον
Μανώλη Αγγελόπουλο ψηλά, στο δισκογραφικό στερέωμα. [...] Το ινδικότροπο ή
ινδοπρεπές τραγούδι είχε πια γεννηθεί.
Η μεγάλη επιτυχία της "Μαγκάλα" εντυπωσίασε τον Στέλιο Καζαντζίδη και τον έκανε να
θέλει κι αυτός μιαν ανάλογη ή μεγαλύτερη επιτυχία. Επιστράτευσε, λοιπόν, την Ευτυχία
Παπαγιαννοπούλου για τους στίχους και τον Θόδωρο Δερβενιώτη για τη μουσική κι έτσι
γεννήθηκε η θρυλική "Μαντουβάλα" (Μάρτης 1959), το καλλιτεχνικό αριστούργημα του
ινδικότροπου τραγουδιού [...].
[Ν. Γεωργιάδης / Τ. Ραχματουλίνα: Ο Θόδωρος Δερβενιώτης και το μετεμφυλιακό
τραγούδι, σ. 156/157 // (Unterstreichungen nicht im Original)]
:ΙΠΠΟΔΡΟΜΟΣ, ο
Ιππόδρομος, ο
(Gen.: του Ιπποδρόμου)
der Pferderennplatz in Athen (angesiedelt zumindest bis Mitte der 80-er Jahre im
Stadtteil Καλλιθέα)
:ΙΣΑ
ίσα
ίσα ίσα (που) [bzw.] ίσα-ίσα (που):
1) gerade (eben) noch / ~gerade, dass / genau / ~kaum (dass)
Anm.: auch: ίσα που (bzw. ίσα ώστε)
zB.:
• Ίσα ίσα που πρόφτασα να του δώσω το Ich konnte ihm gerade eben noch den
χιλιάρικο την ώρα που έμπαινε στο ταξί με Tausender zustecken, da stieg er schon
τη Σοφία. mit Sofia ins Taxi. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Είχαμε προλάβει λοιπόν ίσα ίσα. Wir hatten es also noch gerade rechtzeitig
geschafft. * / Wir waren also gerade noch
zurechtgekommen. [denn kaum waren wir
ins Klassenzimmer getreten und hatten
uns niedergesetzt, kam auch schon der
Professor herein (und der Unterricht be-
gann)] [DF (*) + GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Σε μια ώρα. Νομίζω ότι προλαβαίνουμε In einer Stunde [ist der Termin]. Ich glaube,
ίσα ίσα. dass wir ~gerade (noch) zurechtkommen.
[Eigenübersetzung]
• Το σπίτι που έμεναν ήταν κι αυτό δικό Das Haus, in dem sie wohnten, gehörte ihr
της, όπως και τα λεφτά που ζούσανε, μια κι [= Tristrams Frau] ebenso wie das Geld,
ο Τρίστρομ έβγαζε πια μονάχα από τα von dem sie lebten, denn Tristram verdien-
βιβλία του, δηλαδή ίσα ίσα για να πίνει. te [nach dem Aufgeben seines Bürojobs] ja
nur noch sein Autorenhonorar, also gerade
mal so viel, um ab und zu einen zu heben.
• Κείνη τη στιγμή ίσα-ίσα ακούστηκε [...] η In genau diesem Augenblick [als er sich
άγρια κραξιά του Ταμία. daranmachte, das Briefkuvert mit seinem
Taschenmesser zu öffnen] erscholl […]
das wilde Geschrei des Hauptmanns [sc.
des Zahlmeisters].
• εξήντα μέτρα λάστιχο, που έφτανε ίσα ίσα sechzig Meter Gummischlauch [...], die
από την πόρτα της σοφίτας ως κάτω στην genau von der Dachkammertür bis [hinun-
έξοδο απ’ τη μικρή αυλή ter] zum Ausgang in den kleinen Hof reich-
ten [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• [...], με τα πρώτα βήματα που έκανε, [...], merkte ich an ihrem Gang, dass sie [=
κατάλαβα πως ήταν κουτσή. Ίσα ίσα που Litsa] hinkte. Kaum merklich, aber doch,
φαινόταν βέβαια, αλλά, ναι, ήταν κουτσή. sie hinkte. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• [...], έβγαινε στο δρόμο, έσκυβε το κεφάλι [...], [er] ging auf die Straße [hinaus], ließ
του κάτω χαμηλά και προχώραγε αργά den Kopf runterhängen und bewegte sich
αργά, ίσα που κουνιόταν. so langsam vorwärts, dass er kaum von
[Anm.: hier nur ein "ίσα"] der Stelle kam. [Beschreibung des übli-
chen Morgenspaziergangs eines Hundes]
• Η πλάτη μου πονούσε από το σκύψιμο, Der [= Mein] Rücken schmerzte vom
μ’ έναν πόνο σχεδόν ευχάριστο, ίσα τόσο Bücken, aber er schmerzte angenehm,
ώστε να νιώθω πως έχω και μια πλάτη. gerade so viel, dass ich merkte, dass ich
überhaupt einen Rücken hatte.
2) (ganz) im Gegenteil [bzw.] ~geradezu [etc.]:

• [...], αλλά θα πρέπει να σας πω [...] πως [...], aber ich muss [euch] sagen [...], dass
ποτέ ο Μπιλ δεν άκουσε παράπονο Bill [Psychiater] nie die geringste Be-
κανένα. Ίσα ίσα, η μια πελάτισσα έστελνε schwerde [wegen seiner merkwürdigen
άλλη κι όλες γιατρευόντουσαν. Therapiemethode] zu Ohren kam. Im
Gegenteil – eine Patientin schickte die
andere zu ihm, und alle wurden sie kuriert.
• αφού τέτοιες ώρες οι άνθρωποι δεν έχουν denn in solchen Stunden [sc. bei Begräb-
τον νου τους στα κλειδωμένα ντουλάπια, nissen bzw. den Familientreffen danach]
τ’ ανοίγουν ίσα-ίσα και μοιράζουν τα haben die Erwachsenen etwas anderes im
φυλαγμένα για να βρεθούν στις ψυχές Sinn, als die Schränke [in denen sich die
Süßigkeiten (= τα γλυκά) befinden] abzu-
schließen, im Gegenteil, sie machen sie
auf und verteilen das Eingemachte, zur
Labung der Seelen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ίσα-ίσα, [...] Ganz im Gegenteil, […]

• Δε χρειάζεται να διευθύνετε. Ίσα, ίσα που Es ist nicht nötig, dass Sie führen [sc.: eine
δεν πρέπει να διευθύνετε. Εσείς θα είστε Führungsrolle übernehmen (wie Sie be-
υπεράνω της διοικήσεως. Ένα μυθικό fürchten)]. Im Gegenteil, Sie dürfen nicht
πρόσωπο. dirigieren. Sie werden über der Führung
[Anm.: Beistrich zwischen den beiden stehen. Eine mythische Figur.
"ίσα"] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Ίσα ίσα που ο μπαρμπα-Τζωρτζ κι η Der alte George und Dorothy gingen sogar
Ντόροθυ πηγαίνανε συχνά σ’ αυτό το sehr oft [richtig: sogar oft] in diesen Pub,
"παμπ", [...] […] [Feststellung, nachdem der Erzähler
zuvor betont hatte, dass er die Geschichte
darüber, wie die beiden in dem Pub eines
Abends erstmals miteinander ins Gespräch
kamen, keinesfalls als eine Fügung des
Schicksals darstellen wolle (es also nichts
Besonderes war, dass sie sich dort irgend-
wann einmal kennenlernen würden)]
• Όχι πως δεν τον αγαπούσα [τον πατέρα ---

μου]. Ίσα ίσα που τον λάτρευα. Μόνο ...
:ΙΣΑΜΕ
ίσαμε
• Ένα σιδεράκι ίσαμε μπιζέλι. ° Ein Eisensplitter so groß wie eine Erbse [= nicht größer
als eine Erbse]. [hat den Soldaten getötet] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
Κ/κ
(ΚΑΠΠΑ / KAPPA)
:ΚΑΒΟΥΡΑΣ, ο
κάβουρας, ο
1. Grundbedeutung: der Krebs [Tierart]
2. σαν τον κάβουρα:

• Σαν τον κάβουρα προχωρεί; ° Im [sc. Bloß im] Schneckentempo [geht er weiter]?
[der Bau der neuen Eisenbahnstrecke] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΚΑΔΕΝΑ, η
καδένα, η
= a) αλυσίδα που χρησιμοποιείται ως κόσμημα στο λαιμό ή στο χέρι * // b) η αλυσίδα
σε ρολόι τσέπης [ΛΚΝ]
*) π.χ.: Σταυρός με χρυσή καδένα. [ΛΚΝ]
:ΚΑΗΜΟΣ, ο
καημός, ο
1. griechische Definitionen:
ΛΚΡ ΛΚΝ ΛΜΠ
a) λύπη που προέρχεται a) μεγάλη στενοχώρια που a) η έντονη λύπη, ο
από απραγματοποίητη διαρκεί πολύ και που προ- ψυχικός πόνος
επιθυμία καλεί μεγάλη ψυχική φθορά
π.χ. π.χ. π.χ.
• το είχε μεγάλο καημό που • Mεγάλος / αβάσταχτος / • έχει μεγάλο καημό που
δε σπούδασε αγιάτρευτος / κρυφός δεν πέρασε το παιδί στις
καημός. εξετάσεις
• Tον γέρασαν οι καημοί και • έχει τον καημό τού γιου
τα βάσανα. της, που έφυγε στα ξένα
___________ • βαρύς / αβάσταχτος ο
με γενική που δηλώνει την καημός τής ξενιτειάς
αιτία που προκαλεί τον
καημό:
• Tον έφαγε ο καημός του
παιδιού του.
• Πολλοί ποιητές
τραγούδησαν τους καημούς
της θάλασσας.
b) έντονη επιθυμία b) μεγάλη επιθυμία που b) το όνειρο, η επιθυμία

μένει για μεγάλο διάστημα που μένει απραγματο-
ανεκπλήρωτη, συνήθ. σε ποίητη (συν.: λαχτάρα,
εκφράσεις: πόθος, επιθυμία, έρωτας)
- το έχω καημό *
- μου φεύγει ο καημός:
όταν πραγματοποιείται
κάποια επιθυμία μου **
π.χ. *) π.χ. π.χ.
• ο καημός του ήταν να • Tο ’χει καημό να ταξιδέψει • καημό το ’χω να το δω
πεθάνει στην πατρίδα του στα Iεροσόλυμα. αυτό το παιδί να διαβάζει
• Kαημό το ’χω να με (δεν διαβάζει ποτέ)
βοηθήσεις μια φορά. • αυτή η γυναίκα ήταν ο
**) π.χ. καημός του τόσα χρόνια
• Tου αγόρασα το ποδή-
λατο για να του φύγει ο
καημός.
c) η βαθιά λαχτάρα, η
έντονη και βασανιστική
επιθυμία
π.χ.
• μεγάλο καημό τού άναψε
η ματιά της
• γρήγορα του ’φυγε ο
καημός για τα ταξίδια
• κρυφός καημός
2. zur Wiedergabe im Deutschen:

Kavafis gibt hier [in dieser Gedichtstelle], wie an vielen anderen Stellen, einem Gefühl
Ausdruck, das man mit unter das von Seferis als unübersetzbar bezeichnete Wort vom
καημός της Ρωμιοσύνης fassen könnte, was so etwas wie "Schmerz, unerfüllte Sehn-
sucht des Griechentums" – des Griechentums mit seiner großen verlorenen Vergangen-
heit – bedeutet.
[Hans-Christian Günther: Giorgos Seferis (Ein Dichter der griechischen Gegen-
wart und Vergangenheit), Seite 39 (in Zusammenhang mit der Kommentierung
eines Gedichts von Kavafis)]
BSe:
a) sehnlicher Wunsch / Sehnsucht:
• είχε καημό να σπουδάσει ένα του γιο αρχαιολόγο ° er hatte den sehnlichen Wunsch,
einen seiner Söhne Archäologie studieren zu lassen [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
• "Ο καημός του Αιγαίου" ° "Sehnsucht nach der Ägäis" [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω (Kapitelüberschrift)]
+
• Ώρες-ώρες κάθουμαι [= κάθομαι] και αναρωτιέμαι: Πώς μπόρεσα τόσον καιρό και ζω
δίχως την ελληνική θάλασσα. Ο καημός του Αιγαίου είναι τούτη η γλυκιά αρρώστια που
με μαραζώνει. ° Manchmal frage ich mich: wie habe ich es nur schon so lange ausge-
halten ohne das griechische Meer? Sehnsucht nach der Ägäis heißt die süße Krankheit,
die mich verzehrt. [Feststellung eines aus Lesbos stammenden, in den mazedonischen
Bergen eingesetzten Soldaten] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Ο καημός του ήλιου μάς έφαγε! ° Die Sehnsucht nach der Sonne hat uns ins Verder-
ben gestürzt, […]. [sc.: unser Bedürfnis nach Sonnenlicht hat uns dazu veranlasst, uns
in die Nähe des Eingangs unseres Unterstandes im Schützengraben zu begeben, wo-
durch wir durch den Einschlag der feindlichen Rakete teils verletzt, teils getötet wurden]
b) Kummer:
• Τρώγεται μονάχος με τον καημό του που του ’χει σκάψει το κοκαλιάρικο μούτρο
πιότερο παρά η δυστυχία του χαρακώματος. ° Er [dieser Soldat] verzehrt sich ganz
allein in seinem Kummer [sc. ohne mit seinen Kameraden darüber zu reden und ohne
mehr als nötig Kontakt mit ihnen zu pflegen], der sich tiefer in sein knochiges Gesicht
gegraben hat als das Elend des [Schützen-]Grabens. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΚΑΘ’
καθ’
= κατά (μπροστά από λέξη που παλαιότερα είχε δασεία) [ΛΜΠ]
1.1. καθ’ ημάς (συνήθως με άρθρο: "η καθ’ ημάς" {= η δική μας, η ελληνική} στη φράση
"η καθ’ ημάς ανατολή" κ.ά.) = σύμφωνα με μας, κατά τα δικά μας [ΛΤΣ] – π.χ.:
• Ανάλογα γεγονότα υπάρχουν και στην καθ’ ημάς ιστορία. [ΛΤΣ]
[bzw.]
1.2. τα καθ’ ημάς = τα δικά μας, οι υποθέσεις που μας αφορούν [ΛΜΠ] – π.χ.:
• ας έρθουμε τώρα και στα καθ’ ημάς [ΛΜΠ]
2. καθ’ όλα = ως προς όλα (εννοείται: τα θέματα) [ΛΤΣ]

π.χ.:
• Είναι καθ’ όλα κύριος. [ΛΤΣ] ---
• ένας καθ’ όλα τζέντλεμαν ein In-jeder-Hinsicht-Gentleman * / ein
Gentleman durch und durch
[GF + DF(*) aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• το να πετάς το γάντι αποτελεί μια καθ’ den Handschuh zu werfen [sc. jemanden
όλα ευγενή συνήθεια zum Duell zu fordern] [,] stelle eine über-
aus edle Sitte dar [behauptete er]
• [...], που λειτουργεί έναν παιδικό σταθμό, [… eine diplomierte Kindergärtnerin], die
καθ’ όλα νόμιμο, [...] auf völlig legale Weise einen Kindergarten
leitet [= betreibt], […] [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• το καθ’ όλα εξαντλημένο, ρημαγμένο και ihr völlig erschöpftes, vom Weinen zerstör-
άμορφο απ’ το κλάμα πρόσωπό της tes, entstelltes Gesicht
3. καθ’ όλον (-η, -ο) + Zeitbegriff:

• καθ’ όλο το έτος ° das ganze Jahr über [Pons online]
• καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου ° während des ganzen Jahres [Eigenübersetzung]
• καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας ° während des ganzen Tages [landeten Militärhub-
schrauber auf dem Flugplatz] [Eigenübersetzung]
4. καθ’ (ε)αυτόν, -ήν, -ό: s. eigenes Stichwort
:ΚΑΘ’ (Ε)ΑΥΤΟΝ, -ήν, -ό / :ΚΑΘ(Ε)ΑΥΤΟ // :ΚΑΘΑΥΤΟΝ, -ήν, -ό [bzw.] :ΚΑΘΕΑΥΤΟΝ, -ήν, -ό

καθ’ (ε)αυτόν, -ήν, -ό // καθ(ε)αυτό
[bzw. (wohl mehr oder weniger synonym):]
καθαυτόν, -ήν, -ό [bzw.] καθεαυτόν, -ήν, -ό (με το "αυτός, -ή, -ό" μπροστά)
A)
καθ’ (ε)αυτόν, -ήν, -ό // καθ(ε)αυτό
= ο ίδιος, αυτός ακριβώς (και όχι άλλος) [ΛΜΠ, unter dem Stichwort "εαυτός, ο", S 544]
1. Zur korrekten Verwendung:

siehe ΛΜΠ, unter dem Stichwort "εαυτός, ο", S 544:
Το "καθεαυτός / καθαυτός" (που είναι στην πραγματικότητα: κατά + αιτ., "κατά εαυτόν" >
"καθ’ εαυτόν / καθαυτόν", κατά + "εαυτούς" > "καθ’ εαυτούς / καθαυτούς" κ.ά.)
χρησιμοποιείται σε αιτιατική πτώση, που συμφωνεί σε γένος και αριθμό με τη λέξη στην
οποία αναφέρεται:
"Η υπόθεση καθ’ εαυτήν δεν ενδιαφέρει την εταιρεία" / "Τα πρόσωπα καθ’ εαυτά είναι
απολύτως σεβαστά, όμως ..." / Τους επιχειρηματίες καθ’ εαυτούς δεν τους συμφέρει να
αντιδικήσουν με το δημόσιο στην περίπτωση αυτή".
2. Alternative Formulierungen:
siehe ΛΜΠ, unter dem Stichwort "εαυτός, ο", S 544:
a)
Σε απλούστερη διατύπωση τέτοιες φράσεις μπορούν να αναδιατυπωθούν με την
αντωνυμία "ο ίδιος ο ...":
"Η ίδια η υπόθεση ..." / "Τα ίδια τα πρόσωπα ..." / "Τους ίδιους τους επιχειρηματίες ..."
b)
Αντί της λογιότερης χρήσης τού "καθεαυτός" (σε αιτιατική) μπορεί να χρησιμοποιηθεί και
ο άκλιτος επιρρηματικός τύπος "καθ(ε)αυτό" (μπροστά από το όνομα):
"Τους καθαυτό επιχειρηματίες ..." / "Η καθαυτό υπόθεση ..." / "Τα καθαυτό πρόσωπα
...".
Είναι λανθασμένη η χρήση "καθαυτού" αντί του "καθαυτό": "Τους καθαυτού επιχειρη-
ματίες ..."!
3. praktische BSe:
• ασχοληθήκαμε με τις αιτίες, με τις συνέπειές του, αλλά ποτέ με το θέμα καθ’ εαυτό
[ΛΜΠ]
• αυτή καθαυτήν η μετανάστευση συνεπάγεται προβλήματα [ΛΜΠ] [Anm: "καθαυτήν",

ohne Apostroph !]
• Ο φάκελος είναι απλωμένος μπροστά του, κομμένος στα δυο. Στα δεξιά του ο καθαυτό
φάκελος με τις φωτογραφίες και τις καταστάσεις της Καραγιώργη, στ’ αριστερά του ο
γαλάζιος με τις φωτοτυπίες από το αρχείο μας. ° Der Aktenordner liegt aufgeschlagen
vor ihm [sc. dem Polizeichef], als sei er in zwei Hälften zerfallen. Rechts befinden sich
die eigentlichen Unterlagen mit Karajorgis Fotografien und Aufstellungen, links liegt die
blaue Mappe mit den Fotokopien aus unserem Archiv. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
B)
καθαυτόν, -ήν, -ό [bzw.] καθεαυτόν, -ήν, -ό (με το "αυτός, -ή, -ό" μπροστά)
= μόνος, ξεχωριστός (ως αυτοτελής ενότητα, ως κάτι το ξεχωριστό), χωρίς να συν-
υπολογίζονται συνδέσεις ή εξαρτήσεις (συσχετίσεις) [ΛΜΠ (eigenes Stichwort, S 805]
1. Zur korrekten Verwendung:

vgl. Μάνεσης, S. 72 (im selben Sinne wie schon oben ΛΜΠ, betreffend die Formen mit
Apostroph ["καθ’ (ε)αυτόν, -ήν, -ό"]):
Λανθασμένες είναι [...] οι εκφράσεις:
"οι θεσμοί καθαυτοί" (αντί: "καθαυτούς"),
"ο νόμος αυτός καθ(ε)αυτός" (αντί: "καθ(ε)αυτόν"),
"η αντιμετώπιση του κατηγορούμενου, αυτού καθ(ε)αυτού" (ενώ η ορθή διατύπωση
είναι: "αυτού καθ(ε)αυτόν", διότι εν προκειμένω η πρόθεση "κατά" συντάσσεται με
αιτιατική),
ομοίως το ορθό είναι: "της διαδικασίας αυτής καθ(ε)αυτήν" (όχι "καθ(ε)αυτής") ή "του
γεγονότος αυτού καθ(ε)αυτό" (όχι "καθ(ε)αυτού").
2. praktische BSe:
• αυτό καθαυτό το γεγονός αρκεί για να πεισθούμε [ΛΜΠ]
• αυτή καθαυτήν η δήλωση δεν έχει τη σημασία που εκ των υστέρων τής αποδόθηκε
[ΛΜΠ]
• αυτός καθαυτόν ο άνθρωπος ουδέποτε ενόχλησε· είναι το περιβάλλον του, που είναι
αντιπαθές [ΛΜΠ]
• η ομοιότητα καθαυτή ° die Ähnlichkeit [im Aussehen der Geschwister] als solche
:ΚΑΘΑΡΕΥΩΝ, -ουσα, -ον

καθαρεύων, -ουσα, -ον
Der Ausdruck wird verwendet von Α. Μάνεσης: Η νεοελληνική γλώσσα στη νομική
επιστήμη (offenkundig zur adjektivischen Umschreibung der Formulierung "της
καθαρεύουσας" / "που σχετίζεται με την καθαρεύουσα"). – Siehe:
• Καθαρεύοντα στοιχεία που υπάρχουν στον νομικό λόγο υπό μορφή επιρρημάτων και
προθέσεων δημιουργούν ενίοτε προβλήματα, τα οποία δεν πρέπει να υποτιμώνται.
• εισήχθη, προήχθη, διεξήχθη, [...] (όλα με κατάληξη "-η", και όχι με "-ει", όπως το
διαπράττουν οι συγχέοντες την αντικατασταθείσα με "-ει" καθαρεύουσα κατάληξη "-η"
της υποτακτικής).
:ΚΑΘΑΡΙΖΩ
καθαρίζω
• Η συνεργασία ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ δεν απέδωσε και ο υποψήφιος της Ν.Δ. καθάρισε με
την πρώτη. *
• Ο εκλεκτός [= υποψήφιος] της Ν.Δ. καθάρισε με την πρώτη και άνετα. *
*[jeweils der Kommentar zum Ergebnis der Wahlen in einem νομός Griechen-
lands, bei denen der Kandidat der Νέα Δημοκρατία ohne Stichwahl (im ersten
Wahlgang) die absolute Mehrheit erzielte, damit zum νομάρχης gewählt wurde,
und der Kandidat des Wahlbündnisses ΠΑΣΟΚ – ΣΥΝ unterlag]
:ΚΑΘΑΡΟΣ, -ή, -ό
καθαρός, -ή, -ό
a) sauber
b) klar
c) netto [bzw.] Netto-:
• χίλια οκτακόσια μάρκα καθαρά ° tausendachthundert Mark netto [Einkommenshöhe]
• η καθαρή τιμή ° der Nettopreis [einer Ware]
• τα καθαρά εισοδήματα ° die Nettoeinkommen
2. τη βγάζω καθαρή: s. unter βγάζω (Z 4)
:ΚΑΘΕ
κάθε
1. Grundbedeutung:
jeder, -e, -es
2. κάθε πότε ° πόσο συχνά [ΛΔΗ] // wie oft [Pons]

π.χ.:
• Κάθε πότε πηγαίνεις στο θέατρο; [ΛΔΗ]
3. κάθε τόσο ° επανειλημμένα [ΛΔΗ] // every so often* [Mackridge, S.176] // immer

wieder // wiederholt
*[every so often ° sehr oft / unzählige Male / immer wieder – [bzw.:]
hin und wieder / regelmäßig]
zB.:
• Στον Λουξ δεν άρεσε καθόλου αυτό. Κάθε Luchs [meinem Hund] gefiel das gar nicht
τόσο ερχόταν προς το μέρος μου και με [sc.: dass ich so viel schlief]. Immer wieder
σκουντούσε με τη μουσούδα του. kam er zu mir und stieß mich mit der
Schnauze an.
• Κι άλλο δεν έκανε παρά να περιφέρεται Sie tat nichts, wanderte nur durch die
στις άδειες κάμαρες του σπιτιού, leeren Räume des Hauses, halb ange-
μισόγδυτη, σταματώντας κάθε τόσο kleidet, und blieb immer wieder vor dem
μπροστά στον καθρέφτη, [...]. Spiegel stehen, […].
• Βλέπεις, συμβαίνει κάθε τόσο. Es kommt eben immer wieder. [sc.: die
Schmerzen im Nacken]
• κάθε τόσο σηκωνόταν κι έκανε μερικά er stand […] immer wieder [von seinem
βήματα για να ξεμουδιάσει Platz im Warteraum des Spitals] auf, um
sich die Füße zu vertreten
• Στις δημοκρατίες, όπου η κυβέρνηση In einer Demokratie [GF wörtl.: In den

πρέπει κάθε τόσο να επιβεβαιώνεται Demokratien], in der die Regierung sich
εκλογικά, [...] immer wieder zur Wahl stellen muss [sc.
durch Wahlen bestätigt werden muss], […]
• έτσι έπρεπε να κάνει κάθε τόσο er musste das immer wieder machen
• [...], γιατί κάθε τόσο έκανε μια προσπά- […], denn er unternahm wiederholt den
θεια να [...] Versuch, […] zu […]
4. κάθε άλλο ° (ganz) im Gegenteil // keineswegs [etc.]

zB.:
• [...], ο θείος μου απέφυγε να φέρει τα [...], hatte es mein Onkel vermieden, seine
ξαδέλφια μου προ τετελεσμένου. Κάθε Söhne [= meine Cousins] vor vollendete
άλλο, [...], τους ζήτησε την άδειά τους. Tatsachen zu stellen. Im Gegenteil, […],
fragte er sie um Erlaubnis [für sein Vorha-
ben]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• "Και ο γιος σας;" ρώτησε ο επιθεωρητής, "Und Ihr Sohn", fragte der [Kriminal-]Kom-
"μήπως αυτός έχει κάτι εναντίον της missar, "hat der vielleicht etwas gegen Ihre
πελατείας σας;" – "Κάθε άλλο", αναστέναξε Kundschaft [sc. kommunistische Sportler
ο πατέρας μου κοκκινίζοντας, "είναι aus Osteuropa]?" – "Ganz im Gegenteil",
συμπαθούντας ... ξέρετε". seufzte mein Vater errötend, "er hat Sym-
pathien [für den Kommunismus], Sie wis-
sen schon."
[DF+GF aus: Menasse: Vienna // drei Punkte der GF im
Original]
• κι αφού [...] η μικρή Ιουλία δεν έδειχνε ν’ und weil […] die kleine Ioulía von diesem
απογοητεύεται ή να πανικοβάλλεται από Unterschied weder enttäuscht noch von
τούτη την διαφορά (κάθε άλλο: [...]) Panik ergriffen zu sein schien (ganz im
Gegenteil, […])
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: runde Klammern
• Αυτό δεν σήμαινε ασφαλώς πως [...] – Das heißt [= Das bedeutete] sicherlich
κάθε άλλο. nicht, dass […] – keineswegs.
• Αν κατάλαβα καλά, με κατηγορείτε ως Wenn ich es recht verstehe, bezichtigen

αντιγραφέα; – Κάθε άλλο, κυρία Σάμσα, με Sie mich des Plagiats? – [Antwort:] Aber
παρεξηγήσατε. nicht im mindesten, Frau Samsa, Sie
haben mich missverstanden.
5. με κάθε ... :
• Το περιέγραψε με κάθε ειλικρίνεια και χωρίς πολλές υπερβολές. ° Sie beschrieb es
[sc. das Gespenst (° το φάντασμα), das sie gesehen zu haben meinte] ganz ehrlich und
gar nicht so übertrieben. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
6. κάθε λίγο // κάθε λίγο και λιγάκι: s. unter λίγο (Z 3)
:ΚΑΘΕΚΑΣΤΑ, τα
καθέκαστα, τα
= die Einzelheiten [Pons online]
:ΚΑΘΕΣΤΩΣ, το
καθεστώς, το
(Gen.: του καθεστώτος // Pl.: τα καθεστώτα / Gen.: των καθεστώτων)
1) das Regime
2) [weitere Bedeutungen]:
• Σήμερα ζούμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που απαρτίζεται από χώρες με δημοκρατικά
καθεστώτα. ° Heute leben wir in der Europäischen Union, die aus Ländern mit demo-
kratischer Verfassung besteht. [GF+DF aus: Πέτρος Μάρκαρης προς Θόδωρο Αγγελόπουλο]
• die (Gesamtheit der) Regelungen / das Regelungssystem [zB. für die Maut auf der
Brennerautobahn]
:ΚΑΘΕΤΙ
καθετί
[αντωνυμία (Pronomen)]
= κάθε πράγμα, οτιδήποτε [ΛΜΠ (BSe s. unten)]
[bzw. differenziert ΛΚΝ]:
a) χωρίς άρθρο: κάθε πράγμα, οτιδήποτε [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Καθετί που λαχταρά το έχει. [ΛΚΝ]
• καθετί που δεν καταλαβαίνει το αντιμετωπίζει με καχυποψία [ΛΜΠ]
• Θαυμάζει καθετί ελληνικό. [ΛΚΝ] [Anm.: kein "το" vor "ελληνικό"]

• αγαπά καθετί το ελληνικό [ΛΜΠ]
• αγαπάει καθετί το γαλλικό ° er liebt alles Französische [Pons online]

• Tους αγαπούσε περισσότερο από καθετί στον κόσμο. [ΛΚΝ]
b) με άρθρο: όλα τα πράγματα, τα πάντα [ΛΚΝ]
π.χ.:
• (Tο) καθετί σ’ αυτό το σπίτι είναι καλόγουστο. [ΛΚΝ]
• Tο αγαθό της ελευθερίας είναι ανώτερο από το καθετί. (= ανώτερο από όλα, το
ανώτατο αγαθό) [ΛΚΝ]
• τον ενοχλεί το καθετί ° alles stört ihn [Pons online]
:ΚΑΘΗΛΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
καθηλωμένος, -η, -ο
• όταν έμεινε ακίνητη, καθηλωμένη απ’ τον τρόμο ° wenn sie [= die Frau] reglos, starr
vor Angst dasteht [wörtl.: als sie … dastand] [GF+DF aus: Truffaut]
• έμενε καθηλωμένο εκεί ° er [der Vogel / το πουλί] blieb wie angewurzelt [dort] sitzen
[sc. er flog nicht (aus Scheu) davon] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΑΘΗΛΩΝΩ
καθηλώνω
• Γύρισε κι είδε μια γυναίκα στα μαύρα, Er drehte sich um und sah eine Frau in
τίποτα πιο κοινό εκ πρώτης όψεως, κι Schwarz, eigentlich nichts Ungewöhn-
όμως τον καθήλωσε. liches, und dennoch ließ ihr Anblick ihn
erstarren. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• […], που την καθήλωνε στην πιο […(die Apathie)], die sie [= die Frau] in der
προστατευμένη γωνιά της κάμαρας sichersten Zimmerecke wie festgenagelt
verharren ließ [anstatt ihrem bedrängten
Sohn zu Hilfe zu eilen]
• Μια σκέψη περνάει από το μυαλό μου και Ein Gedanke geht mir durch den Kopf, der
με καθηλώνει. mich nicht wieder loslässt.
• καθηλωμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΚΑΘΙΕΡΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
καθιερωμένος, -η ,-ο
1) üblich [etc.]:
• αντίθετα από την καθιερωμένη συνήθεια ° entgegen der üblichen Gepflogenheit
(Gewohnheit) [Eigenübersetzung]
• Οι λύκοι όχι με τον καθιερωμένο φόρτο, όχι απαραιτήτως ως εχθροί, μα [...] ° Die
Wölfe, nicht mit dem üblichen schlechten Leumund, der ihnen vorausgeht, nicht unbe-
dingt als Feinde, sondern […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• στο καθιερωμένο δωμάτιο ° in dem seit eh und je dafür [sc. für eine bestimmte Zere-
monie] bestimmten Zimmer [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2) etabliert:
• οι καθιερωμένες εταιρείες ° die [am Markt] etablierten Firmen (= Unternehmen)
[Eigenübersetzung]
:ΚΑΘΙΕΡΩΝΩ
καθιερώνω
καθιερωμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΚΑΘΙΖΩ
καθίζω
Bedeutung:
a) Regelfall:
[transitiv]: [jemanden (also einen Dritten!)] setzen
(vgl. etwa die Grunddefinition bei ΛΚΝ: βάζω κάποιον ή τον βοηθώ να καθίσει / gleich-
artig ΛΜΠ)
[Vgl. in diesem Zusammenhang auch Ιορδανίδου, S 363, zum Verhältnis der
Verben καθίζω und κάθομαι:
Άλλοτε είχαν την ίδια έννοια, {...}. Σήμερα το "καθίζω" περιορίζεται στην έννοια
"βάζω κάποιον να καθίσει".]
zB.:
• Εάν έχουμε παιδί και υπάρχει έλλειψη Wenn wir [bei der Fahrt in der U-Bahn, im
θέσεων, το καθίζουμε στα πόδια μας. Bus etc.] ein Kind (dabei)haben und es
einen Mangel an [freien] Plätzen gibt, set-
zen wir es auf unseren Schoß. [Benimm-
regel]
b) Sonderfall:
Volkstümlich wird "καθίζω" auch (weiterhin) in der Bedeutung "sich setzen" / "sich nie-
dersetzen" ("κάθομαι") verwendet. Siehe dazu ΛΚΝ: "καθίζω: [...] 2. (λαϊκότρ.) κάθομαι"
zB.:
• Σαν μπούνε μέσα στο "Αιγαίο", καθίζει Wenn sie in das "Ägäis" [= ein Kaffeehaus]
[= κάθεται] στη μέση κι όλοι οι άλλοι πια kommen [sc. der General und sein Gefol-
ένα γύρω του. ge], setzt er sich in die Mitte und die ande-
ren in einem Kreis um ihn herum.
:ΚΑΘΙΣΤΑΜΑΙ
καθίσταμαι
Passivform von καθιστώ
:ΚΑΘΙΣΤΩ
καθιστώ (-άς)
1) [Aktiv:] machen:
• η στάση του τον καθιστά ύποπτο ° seine Einstellung macht ihn verdächtig
• Είναι τελείως λάθος, όταν οι μεταφραστές του Kafka επεμβαίνουν στη στίξη του
πρωτοτύπου, προκειμένου να καταστήσουν το κείμενο πιο ευανάγνωστο. ° Es ist völlig
falsch, wenn die [griechischen] Übersetzer Kafkas in die Interpunktion des Originals ein-
greifen [sc.: diese in der Übersetzung modifizieren], um den Text leichter lesbar zu
machen.
• ο Γιάννης κατέστησε σαφές ότι [...] ° Jannis machte [in seiner Rede] klar (deutlich),
dass [...]
2) [Passiv (= καθίσταμαι)]:
a) gemacht werden:
• η αύξηση αυτή, που καθίσταται δυνατή μέσω [...] ° diese Erhöhung, die durch [...]
möglich gemacht (ermöglicht) wird
b) werden:
• καθίσταται εξαρτώμενος από την αγορά των αγαθών ° sie [sc. die bisher selbstver-
sorgende Bevölkerung / ο πληθυσμός] wird abhängig vom Kauf der Güter
• το αεροπλάνο έχει καταστεί το ασφαλέστερο συγκοινωνιακό μέσο ° das Flugzeug ist
das sicherste Verkehrsmittel geworden
• έχει καταστεί σαφές (= έγινε σαφές) ότι [...] ° es ist klar (deutlich) geworden, dass [...]
[GF (incl. Erläuterung in Klammern) aus ΛΚΝ]
Anhang:
Präsens:
καθιστώ καθιστάς καθιστά καθιστούμε / καθιστάτε καθιστούν
καθιστάμε
Stamm 2*:
καταστήσω καταστήσεις καταστήσει καταστήσουμε καταστήσετε καταστήσουν
Aorist:
κατέστησα κατέστησες κατέστησε καταστήσαμε καταστήσατε κατέστησαν /
καταστήσαν
Paratatikos:
καθιστούσα καθιστούσες καθιστούσε καθιστούσαμε καθιστούσατε καθιστούσαν
Imperativ I **:
--- --- --- --- καθιστάτε ---
Imperativ IΙ **:
--- κατάστησε --- --- καταστήστε / ---
καταστήσετε
Sonstiges:
- παρακείμενος: έχω καταστήσει / έχεις καταστήσει [usw.]
- μετοχή (Partizip) ενεστώτα: καθιστώντας
- μετοχή (Partizip) παρακειμένου: έχοντας καταστήσει

Präsens:
καθίσταμαι καθίστασαι καθίσταται (καθιστάμεθα) (καθίστασθε) καθίστανται
Stamm 2*:
καταστώ 1) καταστείς καταστεί καταστούμε καταστείτε καταστούν
1)
(bei neurolingo.gr alternativ auch: κατασταθώ / κατασταθείς [usw.])
Aorist:
--- --- κατέστη / --- --- κατέστησαν 2) /
καταστάθηκε καταστάθηκαν 3)
2) 3)
[so Ιορδανίδου (S 271) und ΛΚΝ] // [so neurolingo.gr]
Paratatikos:
--- --- καθίστατο --- --- καθίσταντο
Imperativ I **:
--- --- --- --- (καθίστασθε) ---
Imperativ IΙ **:
--- κατάστησου --- --- καταστείτε 4) ---
4)
(bei neurolingo.gr alternativ auch: κατασταθείτε)
Sonstiges:
- παρακείμενος: έχω καταστεί / έχεις καταστεί [usw.] 5)
5)
(bei neurolingo.gr alternativ auch: έχω κατασταθεί / έχεις κατασταθεί [usw.])
- μετοχή (Partizip) ενεστώτα: καθιστάμενος, -η, -ο
- μετοχή (Partizip) παρακειμένου: κατεστημένος, -η, -ο
:ΚΑΘΟΛΙΚΟΣ, -ή, -ό
καθολικός, -ή, -ό
1) katholisch
2) allgemein / umfassend:
• [...] και παρακίνησαν τον άνθρωπο κάθε εποχής στον καθολικό του αγώνα για την
ελευθερία του ° [...] und den Menschen in jeder Epoche zu einem umfassenden Kampf
für seine Freiheit getrieben haben [GF+DF aus einem Text von Γιάννης Ρίτσος]
:ΚΑΘΟΛΟΥ
καθόλου
[επίρρημα / Adverb]
1) [gegebenenfalls mit Verneinung]: überhaupt nicht / ganz und gar nicht / nicht im
Mindesten / wirklich nicht [etc.]
zB.:
• Κάποιοι δεν πήγαν καθόλου για ύπνο. Manche (Einige) gingen überhaupt nicht
schlafen. [sondern feierten die ganze
Nacht] [Eigenübersetzung]
• Δεν αισθάνεται καθόλου κουρασμένη, Sie fühlt sich kein bisschen müde, eher im
μάλλον το αντίθετο: ευδιάθετη, σε Gegenteil: Aufgekratzt, überdreht.
υπερένταση. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• [...] πως η ιδιοσυγκρασία του Βολφ δεν […], dass Wolfs Mentalität alles andere als
ήτανε καθόλου γερμανική deutsch war
• Θεέ μου, σταμάτα πια. Δεν έχω καθόλου Oh, God, would you please lighten up? I'm
κέφι για κήρυγμα περί σύγχρονης κοινω- really not in the mood to hear a review of
νίας. contemporary society again.
[bzw.]
Oh Gott, kannst du nicht damit aufhören?
[sc.: mir von den Ungerechtigkeiten auf der
Welt zu erzählen] Ich bin wirklich nicht in
der Stimmung, mir wieder eine Kritik der
zeitgenössischen Gesellschaft anzuhören.
[DF (Ton), EF (Ton und Untertitel) + GF (Untertitel) aus
• Δεν ξέρω αν παίζεις ή είσαι σοβαρός – Ich weiß manchmal nicht, ob du [männl.]
κάτι ώρες δεν το ξέρω καθόλου. spielst oder ob du es ernst meinst – ich
weiß es manchmal wirklich nicht.
• Δεν είναι καθόλου άσχημο. Das ist aber wirklich nicht schlecht. [sc. die
eben von Ihnen (Hitchcock) erzählte Hand-
lung eines Ihrer (nicht realisierten) Filmpro-
jekte] [GF+DF aus: Truffaut]
• [...], ενώ οι Γάλλοι κι οι Βρετανοί δεν […]; während [anders als die Griechen] die
έδειχναν καθόλου υπομονή, κι οι Ιταλοί Franzosen und Briten keinerlei* Geduld
έδειχναν λίγη [mit den Einheimischen in Afrika] aufbrach-
ten, [und] die Italiener nur wenig
*[Anm.: Übersetzungsalternative:
überhaupt keine]
• Όλο το χειμώνα δεν αρρώστησα Den ganzen Winter hindurch wurde ich nie
καθόλου. krank. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• [...] και πόσο παράξενο ήταν που έμοιαζε […] und wie merkwürdig es war, dass er
να τον ξέρει από πάντα χωρίς να τον ξέρει ihn [= seinen Studienkollegen] schon
καθόλου. immer zu kennen schien, ohne ihn [jedoch]
im geringsten zu kennen.
• Ακολουθήστε με, αλλά μην κάνετε Folgt mir, aber macht ja keinen Lärm,
καθόλου φασαρία, θα φύγουν! sonst laufen sie [= die Hasen] weg!
• Αλλά ο Ρασκόλνικοφ δεν κουνήθηκε Aber Raskolnikov rührte sich nicht vom
καθόλου. Fleck. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• δεν πήγε καθόλου στο Αζ-Ζαμαλίκ er setzte keinen Fuß nach [= in das Kairoer
Stadtviertel] As-Zamalik
• Μερικές πέστροφες βρίσκονταν στο τέλμα Ein paar Forellen standen in den Tümpeln
χωρίς να κινούνται σχεδόν καθόλου. und bewegten sich kaum [sc. fast über-
haupt nicht]. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
2) Sonstiges:
• Αν έχεις καθόλου ελεύθερο χρόνο ... ° Well, if you have some free time …? [Ton und
Untertitel] [bzw.] Hast du etwas Zeit …? [Untertitel] [bzw.] Wenn du vielleicht etwas Zeit
hast …? [gesprochen in fragendem Tonfall] [Ton (SZ selbst)] [gemeint: "… dann nehme
ich dein Angebot gerne an, mir (den Weg zu) eine(r) Buchhandlung zu zeigen, die sich
hier in der Nähe befindet]
[DF, EF + GF (Untertitel) aus dem Film "Hannah und ihre Schwestern" (drei Punkte jeweils im Original)]
:ΚΑΘΟΜΑΙ
κάθομαι
Übersicht:
1. zur Grammatik
2. Grundbedeutungen
3. Ausdruck eines Bleibens, Verharrens, Untätigseins etc.
4. κάθομαι φρόνιμα [bzw.] κάθομαι καλά
5.1. κάθομαι και ...
5.2. vergleichbare Beispiele mit κάθομαι να ...
6. όχι, θα κάτσω να σκάσω! : s. unter όχι (Z 9)
Anhang: Konjugation
1. zur Grammatik:
- Stamm II: να καθίσω ([bzw.] να καθήσω) [und] να κάτσω
- Aorist: κάθισα ([bzw.] κάθησα) [und] έκατσα
[s. ausführlich die Konjugation im Anhang ]
a) sitzen
b) sich (nieder)setzen
3. Ausdruck eines Bleibens, Verharrens, Untätigseins etc.:

3.1. = παραμένω / μένω / κατοικώ / στέκομαι / είμαι [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Πόσο θα κάτσεις (= παραμείνεις) στην Αθήνα; [ΛΔΗ]
• Κάτσε (= μείνε) να φάμε. [ΛΔΗ]
• Κάτσε ήσυχα. [ΛΔΗ]
• κάθομαι φρόνιμα [bzw.] κάθομαι καλά [s. unten als eigenen Punkt]
weitere BSe:
• Κάτσε, πού πας; Warte, wo willst du hin? [Zuruf an den
Freund, der plötzlich ohne Ankündigung
das Lokal verlässt, in dem man sich ge-
meinsam aufhält] [GF+DF aus: Σκούρτης:
• Δεν είναι τίποτα σοβαρό. Είστε όμως Es ist nichts Ernstes. Sie [männl.] sind
πολύ κρυωμένος. Καθήστε [= Καθίστε] στο aber sehr erkältet. Bleiben Sie heute im
κρεβάτι σήμερα. Bett. [Information und Ratschlag des
Arztes nach der Untersuchung des Kran-
ken]
[GF aus: Moser, S 164/165 (mit der Erläuterung: καθήστε
στο κρεβάτι = bleiben Sie im Bett) / DF: Eigenüberset-
zung]
• [...] γιατί κάθονται ουρά […] warum sie Schlange standen [= ste-
hen] [sc. die Menschen am Fahrkarten-
schalter der U-Bahn-Station] [GF+DF aus:
Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Δεν μπορώ να κάτσω εδώ όλη νύχτα. Ich kann nicht die ganze Nacht hier [auf
der Straße im Regen] herumstehen. [da ich
morgen ausgeruht sein muss] [Wir müssen
also mangels Taxis zu Fuß zum Hotel ge-
hen.]
[Anm.: "... να κάτσω" bezeichnet hier un-
zweifelhaft ein Stehen und kein Sitzen]
• Μην κάθεσαι έτσι. Βοήθησέ τον να βγει. Well, don't just stand there. Help him out.
[bzw.]
Dann steh nicht nur rum [und lach scha-
denfroh]. Hilf ihm raus. [sc. dem Dino-
saurier, der sich abmüht, um mit einem
großen Knochen durch die Tür hinaus in
den Garten zu kommen]
[Anm.: Aufforderung richtet sich an eine im
Zimmer stehende (nicht sitzende!) Person]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF (Untertitel)
aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• Επιτέλους, [...], τώρα μπορώ να κάθομαι Endlich [habe ich die Schule absolviert],
όλη μέρα. […], jetzt kann ich den ganzen Tag lang zu
Hause bleiben.
• [...], αν και τα λεφτά [...] ίσως να αρκού- […], selbst wenn [= obwohl] das Geld […]
σαν για να κάθεται χωρίς να κάνει τίποτα. [auf seinem Bankkonto] möglicherweise
dafür gereicht hätte, ohne Arbeit einfach
vor sich hin zu leben. [so wollte er dennoch
einen Job annehmen]
• Τι κάθεσαι; Worauf wartest du noch? [Handle endlich]

[bzw.]
3.2. κάτσε (ή: κάθησε) [συνήθως με το μόριο "για"] ° [u.a.:] περίμενε / στάσου /
συγκρατήσου / αναλογίσου / μην είσαι ανυπόμονος / μην είσαι βιαστικός / ηρέμησε /
σταμάτησε να μιλάς [ΛΔΗ]
π.χ. :
• Κάτσε, Μαρία! Σιγά-σιγά. Δεν νομίζω ότι έχεις δίκιο. [ΛΔΗ]
• Για κάτσε, Γιώργο. Μην τα θέλεις όλα δικά σου. [ΛΔΗ]
• Κάτσε να σου μιλήσω. [ΛΔΗ]
• Ε! Μαίρη! Κάτσε να μιλήσει και κανένας άλλος. [ΛΔΗ]
• κάτσε φρόνιμα [bzw.] κάτσε καλά [s. unten im Rahmen des eigenen Punkts κάθομαι
φρόνιμα bzw. κάθομαι καλά]
4. κάθομαι φρόνιμα [bzw.] κάθομαι καλά:

• κάθομαι φρόνιμα Ruhe geben [iS von: nicht lästig, unruhig
etc. sein (zB. ein kleines Kind)]
• Κάτσε φρόνιμα. Nimm doch Vernunft an!
• Στην συνέχεια η Λιλή κάθησε φρόνιμα. Von da an war Lilí ganz brav.
• με την προϋπόθεση βέβαια να κάτσω wenn ich [= seine Ehefrau] brav bin und
φρόνιμα και να δείξω καλή θέληση guten Willens
• Κάτσε φρόνιμα γιατί [...] Sei brav, sonst […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κάτσε καλά, Μπέλα, αλλιώς δρόμο για το Bela, benimm dich, oder wir fahren sofort
σπίτι! nach Hause! [Ermahnung eines Vaters
gegenüber dem Sohn, der im Eissalon
kreischend die Schuhe einer Frau am
Nachbartisch als hässlich kritisiert]
[in ähnlichem Sinne]:

• Κάτσε ήσυχα κι άκου τη μουσική. ° Calm down and listen to the music. [bzw.] Beruhi-
ge dich [iS von: rede nicht so viel] und hör die die Musik an [die hier in dem Lokal gera-
de (live) gespielt wird]. [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
5.1. κάθομαι και ... : Εισάγει δηλώσεις σημαντικών πράξεων· τονίζει την ενέργεια του
ρήματος που ακολουθεί [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Το ποδήλατο δεν φτιάχνεται. Είναι παλιό ---
και πολύ χαλασμένο. Μην κάθεσαι και
κουράζεσαι άδικα. [ΛΔΗ]
• Όταν έμαθε τα δυσάρεστα νέα, έφυγε ---

γρήγορα απ’ το σπίτι και πήγε σε φίλους
του. Την άλλη μέρα όμως κάθησε και
σκέφτηκε τι θα έκανε. [ΛΔΗ]
• μην κάθεσαι και το πολυσκέφτεσαι denk nicht so lange darüber nach

[Pons online]
• Στην αρχή, έτσι λέει η ιστορία, κάθονταν Zuerst, so geht die Mär, sahen sie [= die
και παρακολουθούσαν το παιχνίδι. Μετά, Männer, die Tennis spielen lernen wollten]
δανείστηκαν ρακέτες, "έμπαιναν μέσα" [...] eine Weile [dem Tennisspiel im Club] zu.
και απλώς το δοκίμασαν. Dann borgten sie sich Schläger aus, "liefen
ein" [= betraten den Tennsiplatz des Clubs]
[…] und probierten es einfach.
• Κάθησε και του είπε όλη την αλήθεια. ---

[ΛΔΗ]
• Κάθομαι τότε κι εγώ και του γράφω ένα ---

γράμμα. [ΛΔΗ]
• Συνταξιούχος, κάθισε με υπομονή και Als Rentner machte er sich geduldig daran,
κοπίασε να γράψει με τα λίγα γραμματάκια mit seinen einfachen Worten aufzuschrei-
του, τα όσα είδαν τα μάτια του εξήντα τόσα ben, was seine Augen in mehr als sechzig
χρόνια. Jahren gesehen hatten.
• Είναι κάπως ανατριχιαστικό άμα καθίσεις Es ist irgendwie schauderhaft, wenn man
και το σκεφτείς. ~so darüber nachdenkt. [Eigenübersetzung]
• Τούτη τη στιγμή που κάθουμαι [= κάθο- Jetzt, da ich hier diese [traurigen] Ereignis-
μαι] κι ανιστορώ αυτά τα λυπητερά περι- se erzähle [sc. niederschreibe], […] *
στατικά, [...] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Ώρες-ώρες κάθουμαι [= κάθομαι] και Manchmal frage ich mich: […] *

αναρωτιέμαι: [...] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Χτες καθόμουν και την κοίταζα χωρίς να Gestern habe ich sie [sc. die Frau] beob-
το φαντάζεται. achtet, ohne dass sie es ahnte. *
• Όταν η νυχτοπορεία γίνεται με αστρο- Wenn der Nachtmarsch [von uns Soldaten]
φεγγιά, ο ουρανός κάθεται και μας κοιτάζει bei Sternenschein stattfindet, schaut [uns]
σοβαρά και στοχαστικά με τα μιλιούνια der Himmel aus seinen Millionen Augen
μάτια του, [...] ernst und nachdenklich zu, […] *
*["κάθομαι" (etc.) bleibt hier also unübersetzt]
[bzw.]
5.2. vergleichbare Beispiele mit κάθομαι να ... :
• Πρέπει να ξέρετε ότι μία γυναίκα ποτέ δεν Sie müssen wissen, dass eine Frau nie-
μπορεί να πιστέψει ότι ένας άνδρας θα mals glauben kann, dass ein Mann sich ihr
κάτσει να μαγειρέψει για το χατίρι της. Αν zuliebe ~hinstellen und kochen wird. Wenn
λοιπόν το κάνετε, […] Sie es also tun, […] [Eigenübersetzung]
• Πας καλά; Ήταν ανάγκη να καθίσεις να Bist du noch ganz dicht? Ausgerechnet der
πεις όλη την ιστορία ειδικά σ’ αυτήν; [= ihr (sc. Kathrin)] musst [= musstest] du
[Anm.: vgl. die zweite griechische Überset- die Geschichte auf die Nase binden [= er-
zung derselben deutschen Sätze:
zählen]?
Είσαι στα καλά σου; Σ’ αυτήν βρήκες να το
πεις;] [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Δεν είναι δυνατόν να κάθεσαι και να Da kann man doch nicht einfach zu-
βλέπεις. schauen. [sondern man muss etwas gegen
diesen Völkermord unternehmen]
• Οι άνθρωποι δεν έκατσαν να εξετάσουν Niemand [unter den Chinesen] machte sich
τις ιδεολογικές αντιθέσεις· [...]. die Mühe, den ideologischen Widerspruch
darin [sc. in der von der politischen Füh-
rung Chinas ausgegebenen Parole] zu
untersuchen, […].
• Γιατί ποτέ δεν είχα κάτσει να το σκεφτώ Weil ich mir darüber noch nie richtig Ge-
σοβαρά. Για ποιο λόγο να κάτσει κανείς να danken gemacht habe. Wozu soll man
σκεφτεί για πράγματα, που έτσι κι αλλιώς auch über Dinge nachdenken, die sowieso
λειτουργούν; funktionieren. [Anm. zum zweiten Satz: am
Satzende kein Fragezeichen]
Anhang:
Konjugation:
Präsens:
κάθομαι κάθεσαι κάθεται καθόμαστε κάθεστε κάθονται
Stamm 2*:
καθίσω 1) / καθίσεις 1) / καθίσει 1) / καθίσουμε 1) / καθίσετε 1) / καθίσουν 1) /
κάτσω κάτσεις κάτσει κάτσουμε κάτσετε κάτσουν
1)
[Die Schreibweise "καθίσω" ("καθίσεις", ...) verzeichnen Ιορδανίδου (S 272),
Σακελλαρίου (S 1010) und neurolingo.gr; in diesem Sinne auch Μπαμπινιώτης (S 808),
Langenscheidt und Pons.
Anzutreffen ist auch die (veraltete?) Schreibweise "καθήσω" ("καθήσεις", ...), etwa im
Lehrbuch von Moser-Philtsou; im Sinne dieser Schreibweise auch Καρζής, Τα σωστά
ελληνικά, S 156.]
Aorist:
κάθισα 2) / κάθισες / κάθισε / καθίσαμε / καθίσατε / κάθισαν /
έκατσα έκατσες έκατσε κάτσαμε κάτσατε έκατσαν
2)
[bzw. Schreibweise κάθησα (κάθησες, ...) – s. Fußnote 1]
Paratatikos:
καθόμουν καθόσουν καθόταν καθόμασταν / καθόσασταν / κάθονταν
καθόμαστε καθόσαστε
Imperativ I **:
--- --- --- --- κάθεστε ---
Imperativ IΙ **:
--- κάθισε 3) / --- --- καθίστε 3) / ---
κάτσε κάτσετε
3)
[bzw. Schreibweise κάθησε // καθήστε – s. Fußnote 1]
Sonstiges:
- παρακείμενος: έχω (έχεις, ...) καθίσει 4) / έχω (έχεις, ...) κάτσει
4)
[bzw. Schreibweise καθήσει – s. Fußnote 1]
- μετοχή (Partizip) ενεστώτα: ---
- μετοχή (Partizip) παρακειμένου: καθισμένος (-η, -ο) 5)
5)
[bzw. Schreibweise καθησμένος – s. Fußnote 1]
:ΚΑΘΟΜΙΛΟΥΜΕΝΗ, η
καθομιλουμένη, η
= die Umgangssprache [Pons online; Langenscheidt online]
:ΚΑΘΥΣΤΕΡΩ
καθυστερώ (-είς)
1) sich verspäten
2) sich verzögern
3) [jemanden] aufhalten
:ΚΑΘΩΣ
καθώς
1) wie / όπως
2) als [zeitlich]
3) während / im Verlauf / beim [+ hauptwörtlich gebrauchtes Verb] / wenn
4) da / weil / denn
5) καθώς περνούσε (+ Zeitangabe) ° im Laufe / im Verlauf
6) Sonstiges
1) wie / όπως:
• καθώς ξέρετε ° wie Sie wissen
• καθώς είμαι (+ Adjektiv): vgl. "όπως είμαι (+ Adjektiv)" (s. unter όπως, Z 2)
2) als [zeitlich]:
• Αυτό άλλαξε απότομα, καθώς άνοιξε η Das änderte sich schlagartig, als die Tür
πόρτα και [...]. aufging und […].
setzung derselben deutschen Passage:
Αυτό άλλαξε από τη μια στιγμή στην άλλη,
όταν άνοιξε η πόρτα και {…}.]
• Καθώς τ’ αμάξι ξεκίνησε η Μαρία είπε: Als der Wagen losfuhr, sagte Maria: […]
[...] [Eigenübersetzung]
• Αργότερα εκείνο το βράδυ, καθώς ήταν Als er später an diesem Abend in seinem
ξαπλωμένος στο κρεβάτι του, άκουγε τους Bett lag, hörte er die Geräusche aus dem
ήχους από το διπλανό δωμάτιο. Zimmer nebenan.
3) während / im Verlauf / beim [+ hauptwörtlich gebrauchtes Verb] / wenn:

• Καθώς περίμενε το λεωφορείο ξανάφερε Während er auf den Bus wartete, rief er
στο νου του τις σκηνές του απογεύματος. sich die Szenen des Nachmittags wieder
ins Bewusstsein. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Καθώς μιλούσαμε ακούστηκαν από Während wir miteinander sprachen, war

μακριά μπερδεμένες φωνές και ποδο- entferntes Stimmengewirr und Getrampel
βολητά. zu hören. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Καθώς ετοιμάζει το βραδινό του, τραγου- Während er sein Abendessen zubereitet,

δάει. singt er. [Eigenübersetzung]
• Μια γυναίκα που καθώς χόρευε, σκόρπιζε Eine Frau, die – wenn (während) sie tanzte
τριγύρω της στην ατμόσφαιρα το άρωμα – um sich herum den Duft der weißen
της λευκής αζαλέας. Azalee verbreitete. / Eine Frau, die beim
Tanzen um sich herum den Duft […]
verbreitete. [Eigenübersetzung]
• δεξιά καθώς έμπαινες στην πόρτα wenn man bei der Tür hineinkam, rechts /
beim Hineinkommen bei der Tür, rechts
[stand eine Bank] [Eigenübersetzung]
• Καθώς το πιάνεις στα χέρια σου, κολλάει Wenn (Sobald) du es in die Hand nimmst
στα δάχτυλά σου απάνω ένα στρώμα από [sc. das Brot = το ψωμί], […..]
μαυροκίτρινο ζυμάρι. Η ίδια αυτή η γλίνα [Eigenübersetzung]
κολλάει κι απάνω στον ουρανίσκο σου,

καθώς το καταπίνεις μπουκιά μπουκιά.
• Καθώς η επέμβαση προχωρούσε, έγινε Im Verlauf der Operation [sc. des chirurgi-
φανερό ότι [...] schen Eingriffs] [wörtl.: Während die
Operation voranschritt,] wurde deutlich,
dass […] [Eigenübersetzung]
4) da / weil / denn:
• Καθώς ήτανε Αύγουστος, βρίσκαμε πού Da es August war, fanden wir [auf unserer
και πού φρούτα στους μπαξέδες. Flucht] hie und da Früchte in den Gemüse-
gärten. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Καθώς είχε τραβηχτεί η κουβέρτα προς Da die Decke herunter gerutscht war,
τα κάτω, έβλεπα τώρα την κοιλιά της. konnte ich jetzt ihren [= Marthas] Bauch
sehen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Στην πρώτη φάση του πολέμου είναι In der ersten Phase des Krieges [der USA
βέβαιο ότι θα έχει ευρεία υποστήριξη, gegen den Irak] wird er [sc. der amerikani-
καθώς σε τέτοιες περιστάσεις ο λαός sche Präsident] mit Sicherheit breite Unter-
συσπειρώνεται γύρω από τον πρόεδρο. stützung [in der US-Bevölkerung] haben,
weil sich in solchen Situationen das Volk
um den Präsidenten schart.
[Eigenübersetzung]
• Καθώς μάλιστα είναι και εξαίρετος αφηγη- Und da er zudem [sc. zusätzlich zum Um-
τής, κρεμιόμαστε από το στόμα του, [...] stand, dass er viel erlebt hat] ein vorzügli-
cher Erzähler ist, hängen wir wie gebannt
an seinen Lippen [wenn er uns über seine
Abenteuer berichtet], […]
[bzw. in ähnlichem Sinne]:

• καθώς μάλιστα είχε [...] zumal sie […] hatte
• Καθώς δεν περίμενα ότι θα ήταν κανείς "da"

ξύπνιος, είχα κατεβεί από το δωμάτιό μου
[στην κουζίνα] φορώντας μόνο τα εσώρου-
χα.
• Μα μόλις έφυγε, κι έπρεπε να φύγει "da", "weil"
καθώς την επομένη στις εφτά έπρεπε να
σηκωθεί, [...]
• Δεν άκουγα την ταραγμένη θάλασσα, κι "da"
έτσι, καθώς το βουητό της δεν έφτανε
στ’ αυτία μου, ένιωθα τη γαλήνη να
πλημμυρίζει τις σκέψεις μου.
• Από τον περασμένο Οκτώβριο οι Τούρκοι Seit vergangenem Oktober drängten die
πίεζαν τη Συρία για τον Οτζαλάν. Οι Türken Syrien wegen Öcalan. [sc.: Druck,
πιέσεις απέδωσαν, καθώς ο Οτζαλάν ihm nicht länger Unterschlupf zu gewäh-
εγκαταλείπει τη Δαμασκό. ren] Der Druck hatte Erfolg, denn Öcalan
verlässt [in der Folge] Damaskus.
[Eigenübersetzung]
5) καθώς περνούσε (+ Zeitangabe) ° im Laufe / im Verlauf:

• καθώς περνούσε το απόγευμα, ο Πέτρος im Laufe des Nachmittags schaffte es
κατάφερε να [...] Petros, […]
• Καθώς περνούσε η ημέρα [...] Im Laufe des Tages … [ließ seine Stim-
mung nach]
• Καθώς περνούσαν οι μέρες ο Μουντί Im Verlauf der Tage schien Moody immer
σταδιακά άρχισε να ξεχνά την ύπαρξή μας. mehr zu vergessen, dass Mahtab und ich
auch noch da waren.
6) Sonstiges:
• Φέτος για πρώτη φορά επισκέφτηκα την έκθεση με το σχολείο μου, καθώς τα
προηγούμενα χρόνια πήγαινα μαζί με τους γονείς μου. ° Heuer besuchte ich die
[Buch-]Ausstellung zum ersten Mal mit meiner Schule, während ich in den voran-
gegangenen Jahren (immer) mit meinen Eltern hingegangen bin. [Eigenübersetzung]
• Ο Μάρκος σκεφτόταν περισσότερο τα λίγα που του είχε πει η Μπριγκίτε για τον
Βάγκαλη, καθώς και την ίδια την Μπριγκίτε· αναρωτιόταν τι θα συνέβαινε αν [...] °
Markos dachte eher an das wenige, was ihm Brigitte über Vágalis erzählt hatte, als an
sie selbst; er fragte sich, was passieren würde, wenn […] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργο-
στάσιο] [Anm.: hier also Verwendung von καθώς als Vergleichspartikel ("περισσότερο ...
καθώς ...")!]
:ΚΑΙ
και
Übersicht:
1. Grundbedeutungen // Zu seinen verschiedenen Bedeutungen
2. Fallgruppen, in denen es weder "und" noch "auch" bedeutet [allgemein]:
a) [in Sätzen mit einer Verneinung]:
aa) [nicht] gerade / [nicht] ganz / [nicht] allzu / noch gar [nicht] [usw.]
bb) ja / doch [… nicht / kein] [iS von: letztlich, schließlich und endlich]
b) noch / sogar [usw.]
c) (und) dabei [iS von: und das, obwohl]
d) [als Konjunktion]:
aa) dass
bb) γιατί (= denn)
e) [Sonstige Bedeutungen]
f) [Fälle, in denen es unübersetzt bleibt bzw. bloß betonenden Charakter hat]
3. [...] κι αν [...] [zum Ausdruck einer Betonung bzw. Hervorhebung]
insbesondere in der Form: αυτός κι αν είναι [...]
4. …[Zeitspanne ausdrückendes Substantiv] και ...[Wiederholung des Substantivs]
5. και που
a) und
b) auch
c) και … και ... = sowohl ... als auch ...
Zu seinen verschiedenen Bedeutungen s. Mackridge, S 240 ff. (EF) bzw. S 343 ff. (GF);
weiters (hinsichtlich seiner Bedeutungen als Konjunktion) Σιγαλός, S 189 f. (samt
weiteren Beispielen in Übung 25.9 auf Seite 197).
2. Fallgruppen, in denen es weder "und" noch "auch" bedeutet [allgemein]:
a) [in Sätzen mit einer Verneinung]:

aa) [nicht] gerade / [nicht] ganz / [nicht] allzu / noch gar [nicht] [usw.]:
• Δε μένουμε και σε μικρή πόλη. // Wir leben nicht gerade in einer Kleinstadt.
Δε ζούμε και σε καμιά πολύ μικρή πόλη. [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Δεν είναι και σπουδαία πόλη, σκέφτηκε. Nicht gerade eine aufregende Stadt [ist
das], dachte er [während er aus dem
Hotelfenster sah].
• Δεν ήταν κι άσχημος, σκέφτηκε κοιτά- Nicht gerade hässlich [bin ich], dachte er
ζοντας τον καθρέφτη. und betrachtete sich im Spiegel.
• και η ερώτηση της αδελφής του δεν ήταν und die Frage seiner Schwester [wann er
και τόσο λεπτή denn (endlich) wieder abzureisen gedenke]
war nicht gerade taktvoll
• Έτσι όπως είναι μισοπαγωμένα δεν σου So halb aufgetaut sehen sie nicht gerade
ανοίγουν και την όρεξη. appetitanregend aus [sc. die Tintenfisch-
stücke (= τα καλαμαράκια), die aus der
(angetauten) Tiefkühlverpackung zum
Braten in die Pfanne gelegt wurden].
• [...], και δεν χάρηκε και πολύ που τον είδε […], und sie war alles andere als begeis-
απροειδοποίητα μπροστά της. tert*, ihn [= ihren Bruder] unangemeldet
vor sich zu sehen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]

ve wäre auch: "und sie war nicht gerade
erfreut"]
• Η Ιουλία τον βάφτισε αντικοινωνικό και Julia stempelte ihn als gesellschaftsfeind-
επικίνδυνο. "Όχι και επικίνδυνος", είπα lich und gefährlich ab. "Gefährlich ja nun
εγώ. nicht gerade", widersprach ich ihr.
• Παλιότερα – δηλαδή όχι και πολύ παλιά, Früher – das heißt, so viel früher nun auch
είκοσι πέντε χρόνια πιο πριν – [...] wieder nicht, gerade einmal vor fünfund-
zwanzig Jahren – […]
[bzw.]
Vor einiger Zeit – [das heißt,] so ewig
lange ist es ja nun auch wieder nicht her,
vor fünfundzwanzig Jahren – […]
• Στο κάτω-κάτω, δε θα περάσεις κι άσκη- Im Endeffekt geht's dir im Gefängnis gar

μα στη φυλακή. Θα ’χεις το κρεβάτι σου, nicht schlecht. Da hast du dein eigenes
τρία φαγητά τη μέρα, όλα χαρισμένα από Bett, dreimal Essen am Tag, und alles
το κράτος. gratis. [Feststellungen eines Kriminal-
kommissars gegenüber einem Verdächti-
gen, um diesen zu einem Geständnis zu
motivieren] [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Δεν είχε κι άδικο, [...] Sie hatte nicht ganz unrecht [mit ihrer
Prophezeiung (dass die Menschen mit
zunehmender Verbreitung des Radios
nicht mehr miteinander reden und nur noch
hören würden)]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν μου φαίνονται και πολύ σοβαροί Ich kann sie nicht ganz ernst nehmen,
άνθρωποι. diese Menschen [der Region hier, die dazu
neigen, bei unzähligen Wörtern eine ver-
niedlichende Koseform zu verwenden].
• Κάτι σας έχω αναφέρει – δεν είμαι και Erwähnt hab ich es wohl schon [weiter
σίγουρος και βαριέμαι να γυρίζω πίσω – oben im Text], ich bin nicht ganz sicher,
μιλώντας για την Ντόροθυ, [...] hab aber auch keine Lust zurückzublättern
– als ich über Dorothy sprach, […]
• Μα απ’ τα λόγια και τις χειρονομίες των Aber aus den Worten und Gesten der
κυρίων αυτών δεν κατάλαβε και πολλά Herren wurde er nicht recht schlau.
πράγματα. [DF + GF (Übersetzung aus dem Deutschen) aus:
Kalimerhaba]
• μα κάτι του έλεγε πως απ’ το στόμα της doch andererseits wusste er genau, dass
Ιουλίας δεν θα μάθαινε και πολλά er aus Ioulías Mund nicht allzuviel erfahren
würde [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αλλά δεν ήθελε να το δείχνει και πολύ. Er wollte es sich aber nicht allzusehr an-
merken lassen. [sc.: wie enttäuscht er war]
• [...] κι αναγκάστηκε να παραδεχτεί πως ο […] und er musste sich eingestehen, dass
θάνατος των γονιών του δεν τον είχε ταρά- ihn der Tod seiner Eltern gar nicht so heftig
ξει και πολύ. [*] erschüttert hatte.

ve wäre auch: "nicht sonderlich"]
• κάνοντας πως δεν τον αφορούσαν και und [er] tat so, als ginge ihn alles, was er
πολύ αυτά που έλεγε ή αυτά που σκόπευε sagte oder noch zu sagen beabsichtigte,
να πει gar nicht so sehr [*] an

ve wäre auch: "nicht sonderlich (viel)"]
• αλλά ο Βάγκαλης δεν φάνηκε να ενδιαφέ- doch Vágalis schien sich nicht sonderlich
ρεται και τόσο: [...] dafür zu interessieren [was sein Ge-
sprächspartner erzählte]: […]
• Δεν έχει περάσει και τόσος καιρός από το Ihr Dinner mit Stefan ist noch gar nicht so
δείπνο της με τον Στέφαν. lange her. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• κι έχοντας φτάσει πια σ’ ένα όριο που δεν und an einer Grenze angelangt, wo kaum
λογάριαζε και πολλά noch etwas sie anging [= kümmerte]
bb) ja / doch [… nicht / kein] [iS von: letztlich, schließlich und endlich]:
• "Μήπως την αφήσαμε;" [Reaktion:] "Ε, "Haben wir sie [= Ioulía] womöglich [irrtüm-
δεν είναι και μικρή να την τραβάμε απ’ το lich] zu Hause zurückgelassen?" [sodass
χέρι ..." sie deshalb hier jetzt nicht zu sehen ist]
[Reaktion:] "Nun, sie ist ja kein Kind, das
man an die Hand nimmt …"
Original]
• Έραβα πολύ άσχημα κι αδέξια, αλλά δε Ich nähte sehr schlecht und ohne jedes
χρειαζόταν να κάνω και κανένα αριστούρ- Geschick, aber es musste ja kein Meister-
γημα. werk werden.
• Θα γίνουμε ψαράδες εκεί που πάμε, δεν Wir werden dort Fischer sein, dort, wo wir
είναι κι άσχημα. [als Flüchtlinge] hingehen, [das] ist ja nicht
so schlimm. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ε, δεν ήταν και παράλογη η απορία σου! ~Aber (~Also) deine Frage war ja (war
doch) gar nicht unsinnig [wie du gemeint
hast]! [GF aus einer E-Mail von Χριστίνα Χ.]
• Δεν θα μπορεί να μας ακολουθεί και για Er [sc. der Autofahrer hinter uns] wird uns
πάντα. ja nicht ewig folgen.
• κι έρριχνε πότε-πότε μια ματιά έξω απ’ το dabei warf er ab und zu einen Blick durch
τζάμι γιατί δεν τον άφηνε κι εντελώς αδιά- das Fenster, denn was sich dort drüben
φορο η ιστορία abspielte, ließ ihn doch nicht ganz gleich-
gültig [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
b) noch / sogar [usw.]:

• Την Κάτριν τη γνωρίζω περισσότερο και Kathrin kenne ich noch länger als [meinen
από τον Κρις. alten Freund] Chris.
• [...], που όλα τα αφιέρωνε "Στο φιλαράκι [...(Gedichte ° ποιήματα)], die er alle
μας τον Τόμας, που είναι πιο άγιος κι απ’ "unserem Freund Thomas, der noch heili-
τον Ζενέ". ger ist als der heilige Genet" widmete.
• Μπορεί στο βάθος να ήταν και όμορφος. Vielleicht sah er im Grunde sogar gut aus.
Αν δε φορούσε γυαλιά. Αν δεν είχε πεταχτά Wenn er nur nicht diese Brille tragen
αυτιά. würde. Wenn er keine Segelohren hätte.
• Σήμερα μπορεί και να του μιλούσε. Να Vielleicht würde er heute sogar mit ihm
του τα έλεγε όλα. reden können. Ihm alles sagen.
c) (und) dabei [iS von: und das, obwohl]:

• Όχι, δεν πέρασε. Ούτε σε δυο μέρες ούτε Nein, er ist nicht gekommen. [um sich die
σε δώδεκα. Κι άφησα όλα τα άλλα για να Jacke, die ich (Schneider) ihm so dringend
φτιάξω το σακκάκι του … umnähen sollte, wieder abzuholen] Nicht
nach zwei Tagen, nicht nach zwölf. Dabei
habe ich alles andere liegen lassen, um
seine Jacke fertigzumachen …
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / Anm.: drei Punkte im jeweili-
gen Original]
• "Δεν είσαι με τα καλά σου", μου λέει, "Dir geht's wohl nicht gut", sagt sie, "du
"χρωστάς της Μιχαλούς, κι είσαι και δια- hast ja 'nen Vogel [solch unsinnige Be-
βασμένη!" fürchtungen zu hegen], und dabei bist du
doch gebildet!"
• Και είσαι και αθλητής ... • Und dabei bist du doch Sportler. [und
machst so ungern Spaziergänge] / Und so
jemand ist Sportler.
[Anm.: drei Punkte der GF im Original]
d) [als Konjunktion]:
aa) dass:
• Τι έκαμες και σε πετάξανε έξω; Was hast du gemacht (angestellt), dass sie
dich [aus dem Klassenzimmer] hinausge-
worfen haben? [Frage an die am Gang
stehende Schülerin] [Eigenübersetzung]
• Δεν ξέρω τι της έφταιξα και καθόλου δεν Was habe ich ihr getan, dass sie mich
με χωνεύει. nicht ausstehen kann?
• Ποιος ήταν κι έφυγε τόσο γρήγορα; Wer war das, dass er so schnell wieder
[aus dem Zimmer] gegangen ist?
bb) γιατί (= denn):

• Μη με ενοχλήσετε και (= γιατί) έχω δουλειά. * [Σιγαλός, S 190]
• Μη μου μιλάς και (= γιατί) είμαι εκνευρισμένη. * [Σιγαλός, S 197 + S 293]
*[Erläuterung s. Σιγαλός, S 190]
e) [Sonstige Bedeutungen]:
• Η πλάτη μου πονούσε από το σκύψιμο, Der [= Mein] Rücken schmerzte vom
μ’ έναν πόνο σχεδόν ευχάριστο, ίσα τόσο Bücken, aber er schmerzte angenehm,
ώστε να νιώθω πως έχω και μια πλάτη. gerade so viel, dass ich merkte, dass ich
überhaupt einen Rücken hatte.
• Μην το ξανασκέφτεστε. Καλά είναι κι έτσι. Bleiben Sie dabei [wie Sie die Zeitungs-
annonce formuliert haben]. Das ist schon
gut so. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
f) [Fälle, in denen es unübersetzt bleibt bzw. bloß betonenden Charakter hat]:

• "Δεν είναι έτσι", της λέω. – "Φυσικά και "Das [was du behauptest] stimmt nicht",
είναι έτσι." sage ich [zu ihr]. – [Reaktion:] "Natürlich
stimmt es." [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• Τέλειωνε η γιορτή μα όχι κι ο απόηχός Das Fest war vorbei, nicht aber sein Nach-
της. klang. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μια αγγλίδα δημοσιογράφος έγραψε για ---

το "Ψυχώ" [ταινία του Hitchcock] ότι ήταν
έργο ενός καλλιεργημένου βάρβαρου.
Ίσως και να ’χει δίκιο, τι λέτε κι εσείς;
[Aussagen bzw. Frage von Alfred Hitchcock, in seinem
Gespräch mit Francois Truffaut]
• Τι λες κι εσύ; Was meinst du dazu? [sc. zu dem, was ich

dir eben erzählt habe]
[Anm.: Frage richtet sich an die einzige
Person, die anwesend ist und welcher der
Fragesteller überhaupt die Geschichte
erzählt hat]
• Ευτυχώς που υπάρχεις κι εσύ. Ein Glück, dass es dich gibt.

• Έγινα πια τόσο δημοφιλής, ώστε όποιος Ich bin schon so populär, dass einer, der
με βρίζει, γίνεται δημοφιλέστερος κι από mich beschimpft, populärer wird als ich.
μένα. [Aphorismus von Karl Kraus]
[Anm.: vgl. auch die Übersetzung durch [DF + GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw.
Σπύρος Δοντάς: deren griechischer Übersetzung durch Άγγελος
Παρθένης]
Είμαι ήδη τόσο δημοφιλής, ώστε όποιος με
βρίζει γίνεται δημοφιλέστερος από εμένα.]
• σε μια εποχή σαν και τη δική μας in einer Zeit wie der unseren [sc. wie der
heutigen]
• Ξέρεις, δεν το ’χω και μεγάλη όρεξη. Weißt du, ich habe keine große Lust dazu.
[sc.: mit dir jetzt Ball zu spielen]
• Είχε κι αυτή τα χρονάκια της. Sie [sc. die Frau, die den Kinderwagen
über den Platz schob] war nicht mehr die
jüngste.
[Anm.: Es handelt sich um eine Feststel-
lung über die einzige Person, von der in
der Geschichte bisher die Rede war. Die
Wendung "κι αυτή" dient hier also nicht zur
Hervorhebung der betreffenden Frau oder
zum Ausdruck eines "auch" iS von: "eben-
so wie die Andere(n)".]
Kalimerhaba]
• Κι αν η Πέρσα την ακολούθησε, αν πρό- Persa folgte ihr zwar kurz [sc. der davon-
λαβε δηλαδή να δει τις άκρες του φουστα- laufenden Ioulía], konnte gerade noch
νιού της να δέρνονται στα τελευταία σκαλο- sehen, wie der Saum ihres Kleides gegen
πάτια, δεν μπόρεσε – όπως και την άλλη die letzten Stufen schlug, nicht aber – wie
φορά – να τρέξει πίσω της, να την ρωτήσει beim vorigen Mal – hinter ihr herlaufen, sie
ξεκάθαρα τι συμβαίνει. stellen und fragen, was los sei.
[Anm.: "και" bleibt hier also unübersetzt
und dürfte keinesfalls mit "auch" wieder-
gegeben werden!]
• Ο σοβιετικός υπουργός Εξωτερικών Α. ---

Γκρομίκο κάλεσε και πάλι τον πρόεδρο
Ρήγκαν να εγκαταλείψει τα σχέδια για τον
"Πόλεμο των άστρων", [...]
[erster Satz eines Zeitungsartikels mit der
Überschrift: "Ο Γκρομίκο καλεί πάλι τον
Ρήγκαν να εγκαταλείψει τα σχέδιά του". (in
der Überschrift also kein "και")]
3. [...] κι αν [...] [zum Ausdruck einer Betonung bzw. Hervorhebung]

insbesondere in der Form:
αυτός κι αν είναι [...]: ιδιότητα (συνήθως κακή) σε μεγάλο βαθμό
[ΛΚΡ, S 420, linke Spalte, Pkt. Ε.5]
π.χ.:
• αυτός κι αν είναι επιπόλαιος [ΛΚΡ]
• αυτό κι αν είναι ανοησία (= είναι και παραείναι) [ΛΚΡ]
weitere BSe:
• Αυτή κι αν είναι φωνή! That's what I call a voice!
[bzw.]
Das nenne ich eine Stimme!
[bewundernde Feststellung von jemandem,
der einen Anderen singen hört]
• Αυτό κι αν είναι ευχάριστο νέο ... ~Na das ist (aber) eine erfreuliche Nach-
[Reaktion von Thanasis P. im Dalaras- richt. / ~ (Na) das nenne ich eine erfreuli-
Forum auf die Mitteilung eines anderen
che Nachricht. / ~ (Na) wenn das keine
Forumsmitglieds, wonach ein Dalaras-Kon-
zert im Piräus mit Laika und Rebetiko-Lie- erfreuliche Nachricht ist. / ~Was für eine
dern angekündigt sei]
erfreuliche Nachricht.
• Αυτό το παιδί κι αν τρώει. Hey, that kid can eat.
[bzw.]
He, das Kind kann [aber] essen.
[erstaunte Feststellung betreffend ein Kind,
das einen besonders großen Bissen ver-
schlingt]
• Το γκρι είναι μόδα. Τα διαφανή είναι *) Das Kind {sc. ein Kind zu haben} – das
μόδα. Οι μπλε, μοβ και πορτοκαλιές ist erst recht Mode. [Δάφνη]
τούφες στα μαλλιά είναι και αυτές μόδα.

[...] Μόδα είναι και τα κακόγουστα αθλητικά
παπούτσια με τις παραφουσκωμένες
σόλες. [...] Ο γάμος είναι μόδα. Το παιδί –
αυτό κι αν είναι μόδα.*
Με ή χωρίς σύζυγο. Μόδα είναι η μόδα.
[…]
• Αυτή κι αν ήταν... επιτυχία. Οι "χειρουργι- ---
κοί" βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ πέτυχαν χθες
το ακατόρθωτο: να εκτελέσουν εκείνους,
τους οποίους υποτίθεται ότι προστατεύουν!
[ironischer Kommentar in einem Zeitungs-
artikel zu einem "missglückten" Bomben-
angriff der NATO, bei dem sie Albaner
tötete, obwohl sie diesen mit ihren Luft-
angriffen (auf Serbien) helfen zu wollen
behauptet]
• Αυτό κι αν είναι επίδειξη μόρφωσης! Welch ein Aufgebot von Bildung!
[Anm. 1: αυτό !] [DF + GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw.
deren griechischer Übersetzung durch Σπύρος Δοντάς]
[Anm. 2: vgl. auch die Übersetzung durch
Άγγελος Παρθένης:
Μα τι εντυπωσιακή επίδειξη κουλτούρας!]
• Αυτή κι αν είναι σύγχυση μύθων! Was ist denn das für ein mythologischer
Wirrwarr?* [Der Gott des Handels wurde
[Anm.: vgl. auch die Übersetzung durch zum Gott des Krieges und umgekehrt.]
Άγγελος Παρθένης: [DF + GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw.
Μα τι μπέρδεμα της μυθολογίας είν’ αυτό;] deren griechischer Übersetzung durch Σπύρος Δοντάς]
*[Wörtlich entspräche der griechischen

Übersetzung in etwa die deutsche Formu-
lierung: ~Na das ist (vielleicht) ein Durch-
einander der Mythen!]
• Κι αυτήν την κλέψανε; – Αυτήν κι αν την Haben sie die [sc. diese Frau] auch ausge-
κλέψανε. raubt? – [A:] Da kannst du Gift drauf neh-
men. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Εκεί κι αν έχει λεφτά! Da sitzt richtig Geld! [gemeint: in diesem

(zuvor erwähnten) Unternehmen]
• Είναι λιποτάχτης. Αν τον αφήσουμε να Er ist Deserteur. Wenn wir ihn in dieser
τριγυρνάει με τούτη τη στολή θα τον τσα- Aufmachung herumlaufen lassen, werden
κώσουν. Εσύ έχεις κι αν έχεις αντρικά sie ihn fangen. Du [weibl.] hast genug
ρούχα. Άιντε, μη σκέφτεσαι. Männerkleidung. Auf, überleg nicht lang.
[gib ihm etwas davon zum Anziehen]
4. …[Zeitspanne ausdrückendes Substantiv] και ...[Wiederholung des Substantivs]:

• τις αϋπνίες σας νύχτες και νύχτες [mit] Ihrer nächtelangen Schlaflosigkeit
• Τέτοιον γιο είχε χρόνια και χρόνια να So einen [bedeutenden] Sohn [wie Mustafa
γεννήσει Τούρκισσα μάνα. Kemal (= Atatürk)] hat [= hatte] lange Jahre
keine türkische Mutter auf die Welt ge-
bracht. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Για "κράτος της πλάκας" μιλάω σ’ αυτή τη ---

στήλη, χρόνια και χρόνια. Ελπίζοντας ότι,
με το γράφε – γράφε, κάτι μπορεί να γίνει,
κάτι μπορεί να βελτιωθεί, ίσως, κάποτε, σε
τούτο τον δύσμοιρο τόπο.
[Λευτέρης Παπαδόπουλος in seiner Kolumne "Ματιές" in
"Τα Νέα"]
5. και που ° μόλο που / και ας [etc.] [vgl. Σιγαλός, S 223, Pkt. 27.20]
π.χ.:
• Και που του έκανε συνέχεια υποδείξεις, τίποτα δεν κατάφερε. [Σιγαλός, S 235, 3. Zeile]
:ΚΑΙΑΔΑΣ, ο
Καιάδας, ο
s. zB. Νατσ., σ. 238 // Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 145
:ΚΑΙΓΩ
vgl. καίω
:ΚΑΙΡΟΣ, ο
καιρός, ο
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. σε λίγο καιρό
3. από καιρό
4. μετά από καιρό
5. από καιρό σε καιρό
6. κατά καιρούς
7. πάει καιρός που ...
8. έχει ο καιρός γυρίσματα [bzw.] έχουν οι καιροί γυρίσματα
9. κάνει (άσχημο / καλό) καιρό
10. του καλού καιρού
11. όσο περνά ο καιρός: s. unter περνώ (Z 6)
12. τα φέρνει ο καιρός: s. unter φέρνω (Z 4.2)
13. δεν χάνω τον καιρό μου: s. unter χάνω (Z 3)
14. πόσον καιρό έχεις ... ; s. unter έχω (Z 11)
15. ο καιρός άνοιξε: s. unter ανοίγω (Z 6)
16. εν καιρώ: s. unter εν
a) die Zeit
b) das Wetter
2. σε λίγο καιρό ° kurz darauf [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. από καιρό ° (schon) längst / seit langer Zeit / seit langem / schon lange / seit gerau-
mer Zeit / seit längerem
4. μετά από καιρό ° nach einiger Zeit [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
5. από καιρό σε καιρό ° von Zeit zu Zeit * / hin und wieder **

*[Pons online] / **[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
6. κατά καιρούς ° von Zeit zu Zeit 1) / zeitweise 2) / zeitweilig 3) / zuweilen 4) / gelegent-

lich / hin und wieder / dann und wann / manchmal / occasionally 5)7) / from time to time 6)
/ sometimes 7) [usw.]
1) 2) 3) 4)
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] / [Wendt] / [GF+DF aus: Kalimerhaba] / [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel] /
5) / 6) 7)
[EF+GF aus: G. Orwell: 1984] / [EF+GF aus: Gellner: Movement]
zB.:
• κατά καιρούς διενέξεις gelegentliche Auseinandersetzungen
• το ύψος των ελάχιστων συντάξεων για die Höhe der Mindestrenten für Menschen,
όσους υπήρξαν τουλάχιστον κατά καιρούς die zumindest zeitweise in ihrem Leben
εργαζόμενοι erwerbstätig waren
• Ε, λοιπόν, έχω εργασθεί κατά καιρούς σ’ Also, ich habe eine Zeitlang in Architektur-
αρχιτεκτονικά γραφεία κι έμαθα πολλά. büros gearbeitet und vieles gelernt.
• Μελέτησα όλες τις σχετικές σημειώσεις Ich studierte erneut alle entsprechenden
που είχα κρατήσει κατά καιρούς, [...] Notizen, die ich mir im Laufe der Zeit
darüber gemacht hatte, […]
• κατά καιρούς ή ακόμη και συχνά occasionally or even frequently

[EF+GF aus: Gellner: Movement]
• όλοι οι άνθρωποι κατά καιρούς ψεύδονται

• Κατά καιρούς λέω στον εαυτό μου ότι
πρέπει να [...].
• Πέρα απ’ τις διάφορες εκδηλώσεις που
κάνει κατά καιρούς ο σύνδεσμος, φροντίζει passende Übersetzung jeweils:
να ...
• η δυσοσμία που ακόμα και τώρα κατά "gelegentlich", "zeitweise", "hin und wie-
καιρούς εμφανίζεται der", "manchmal" "zuweilen", …
• ελάχιστοι είναι οι κατά καιρούς
επισκέπτες [betreffend die Besucher eines
entlegenen Klosters]
• Βεβαίως, λόγους δεν έχουμε να μη
θέλουμε το καλό της "Ολυμπιακής
Αεροπορίας", ασχέτως του αν κατά
καιρούς και όχι λίγες φορές, μας
προξένησε ταλαιπωρία.
7. πάει καιρός που ... :

• Τσακωθήκαμε [η Μαριλένα κι εγώ]. Μου έβαλε, μια νύχτα, κάτι τρομερές φωνές!
Ξύπνησε την πολυκατοικία! Πάει καιρός βέβαια που παραπονιέται επειδή βγαίνω με
τους φοιτητές μου, επειδή εξακολουθώ να δίνω λεφτά στη Νίκη, αλλά διαμαρτυρόταν
χαμηλόφωνα. Ξαφνικά, άλλαξε. Με έχεσε! [GF aus: Β. Αλεξάκης: Η μητρική γλώσσα]
[Anm.: "πάει καιρός που ..." hat hier also nicht die Bedeutung "es ist lange her,
dass …" (und inzwischen vorüber), sondern "(schon) seit langem …" (und auch
heute noch)]
8. έχει ο καιρός γυρίσματα [bzw. (s. ΛΔΗ)] έχουν οι καιροί γυρίσματα:

Η φράση λέγεται μετά από ή για περιόδους ευτυχίας ή δυστυχίας, ακμής ή παρακμής,
πλούτου ή φτώχειας κτλ. και δηλώνει πως ευτυχία και δυστυχία κτλ. εναλλάσσονται στη
ζωή των ανθρώπων. [ΛΔΗ] // οι περιστάσεις αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου
[Εμμ.]
9. κάνει (άσχημο / καλό) καιρό:
• Τι καιρό κάνει; ° Wie ist das Wetter? / Was ist für ein Wetter?
• κάνει άσχημο καιρό ° das Wetter ist schlecht
• αν κάνει καλό καιρό ° wenn gutes (schönes) Wetter ist / wenn es schön ist
• Σας έκανε καλό καιρό στην Ιταλία;* – Ναι, είχε πολλή ζέστη. ° Hatten Sie schönes
Wetter in Italien? – [Antwort:] Ja, es war sehr warm.
*[Anm.: es handelt sich um die griech. Übersetzung des folgenden Satzes aus
D. du Maurier's "Rebecca": "Did you have fine weather in Italy?"]
10. του καλού καιρού:

• Και το να σπαράζει έτσι πίσω απ’ τον αδελφό της, [...], κι αυτός να παίζει του καλού
καιρού, της ήταν ανυπόφορο. ° Sich hinter ihrem Bruder, […], so wälzen und zucken
zu müssen, während er seelenruhig die Flöte blies [wörtl.: (er) spielt(e)], war ihr uner-
träglich. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΑΙΩ
καίω
[Anm.: statt καίω auch (wohl nur selten): καίγω (verzeichnet zB. bei ΛΜΠ und ΛΚΝ,
nicht aber bei Ιορδανίδου und neurolingo.gr)]
1. [allgemein]:
a) transitiv:
• Περπατάω, ο ήλιος καίει την πλάτη μου. Ich gehe weiter [durch die Wüste], die
Sonne versengt meinen Rücken.
b) intransitiv:
• Άπλωσε δίπλα το χέρι της κι άνοιξε λίγο Sie [die Frau] streckte die Hand aus und
το παράθυρο. Δροσερή η νύχτα μεσούντος öffnete ein wenig das Fenster. Kühl war die
Ιουλίου, αυτή όμως έκαιγε, ήθελε λίγον Nacht, obschon es Mitte Juli war, sie aber
αέρα. glühte, sie brauchte etwas Luft.
• τα μάγουλά της, που μόλις σκοτείνιαζε ihre Wangen [sc. die des an Fieber leiden-
ζεσταίνονταν και σε λίγο άρχιζαν να den Mädchens], die, sobald es dunkelte,
κοκκινίζουν και να καίνε heiß wurden, um sich dann rot zu färben,
ja zu glühen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. καίω (κάποιον): [u.a.:] τον φέρνω σε δύσκολη, σε πολύ δυσάρεστη θέση / του
προξενώ μεγάλες ζημιές / τον εξοντώνω, τον καταστρέφω [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Μ’ έκαψες, μ’ αυτό που έκανες. [ΛΔΗ]
• Ο νόμος αυτός βοηθάει τις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά τις μικρές τις καίει. [ΛΔΗ]
• μ’ έκαψες ° du hast mich ruiniert [Eideneier, Bd. 3, S. 94]
3. με καίει αυτό το θέμα ° με απασχολεί έντονα [Εμμ.]

[bzw.:]
αυτό είναι θέμα που καίει ° που έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον [Εμμ.]
[wohl auch in diesem Sinne]:
• "[...]" της είπε μ’ ένα πρόσωπο γεμάτο απληστία, σαν να κατεχόταν από άλλα
πράγματα, εντελώς διάφορα απ’ αυτά που τους απασχολούσαν τώρα και τους
έκαιγαν. ° "[...]" sagte er [zu seiner Frau], den Blick, das Gesicht voller Gier, als
wäre er von etwas besessen, das nichts mit all dem zu tun hatte, was sie jetzt beide
beschäftigte und ihnen den Atem nahm. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. καίγομαι (για) να ... :

• Καίγεται, για να μάθει λεπτομέρειες. ° δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον ή περιέργεια [Εμμ.]
• Καιγόταν να τον ρωτήσει! ° Sie brannte darauf, ihn [danach] zu fragen! [GF+DF aus:
5. το ’καψαν:
• Text einer Zeitungsmeldung mit der Überschrift: "Το ’καψαν στη Ρώμη":
Οπαδοί της Ρόμα "γιόρτασαν" το βράδυ της Τετάρτης, στους δρόμους της Ρώμης, την
ήττα της Γιουβέντους, στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης, από το
Αμβόυργο. Αμέσως μετά την λήξη του τελικού, οι "τιφόζι" της πρωταθλήτριας Ρόμα,
βγήκαν στους δρόμους με τ' αυτοκίνητά τους και "κορνάριζαν" δυνατά κι έβριζαν χυδαία
την Γιουβέντους.
• θα το κάψουμε ° ausgelassen feiern werden [AK, S. 52]
Anhang:
Präsens καίω καις καίει καίμε καίτε καίνε
(+ καιν)
Stamm 2* κάψω κάψεις κάψει κάψουμε κάψετε κάψουν(ε)
Aorist έκαψα έκαψες έκαψε κάψαμε κάψατε έκαψαν
(+ κάψαν{ε})
Paratatikos έκαιγα έκαιγες έκαιγε καίγαμε καίγατε έκαιγαν
(+ καίγαν{ε})
Imp. I ** --- καίγε --- --- καίτε ---
Imp. II ** --- κάψε --- --- κάψτε ---
Παρακείμ. έχω κάψει / έχεις κάψει [usw.]

Präsens καίγομαι καίγεσαι καίγεται καιγόμαστε καίγεστε καίγονται
Stamm 2* καώ καείς καεί καούμε καείτε καούν(ε)
Aorist κάηκα κάηκες κάηκε καήκαμε καήκατε κάηκαν
(+ καήκαν{ε})
Paratatikos καιγόμουν καιγόσουν καιγόταν καιγόμασταν καιγόσασταν καίγονταν
(-μαστε) (-σαστε)
Imp. I ** --- --- --- --- καίγεστε ---
Imp. II ** --- κάψου --- --- καείτε ---
Παρακείμ. έχω καεί / έχεις καεί [usw.]
:ΚΑΚΗΝ
κακήν
κακήν κακώς: s. unter κακός, -ή, -ό (Z 3)
:ΚΑΚΟ, το
κακό, το
1. το έχω σε κακό να ... [bzw.] το ’χω σε κακό ° θεωρώ κάτι κακό για μένα / έχω μια
κακή προαίσθηση όταν ... / Λέγεται και όταν επικρατεί μια δεισιδαιμονία. [ΛΔΗ, σ.
129] // το θεωρώ κακοτυχία, κακό οιωνό [ΛΜΠ] // θεωρώ κάτι κακό οιωνό [ΛΚΡ] //
το θεωρώ κακό σημάδι [Εμμ.] // etwas als schlechtes Zeichen (Omen) auslegen [AK,
S. 44]
π.χ.:
• Το έχω σε κακό να μην πάω το Πάσχα στην εκκλησία. [ΛΔΗ]
• Το έχω σε κακό να αφήνω ψαλίδι ανοιγμένο πάνω σε τραπέζι. [ΛΔΗ]
• Μα γιατί κατσούφιασε απότομα η κυρά-Μαρίκα; – [Αntwort:] Επειδή χύθηκε το αλάτι·

το ’χει πολύ σε κακό. [ΛΔΗ]
• "Σ’ αγαπώ γιατ’ είσαι πικραμένο και να κλάψεις το ’χεις σε κακό" [Λ. Παπαδόπουλος:
τραγούδι "Κυριακή βραδάκι"]
2. θέλω το κακό σου (του, ...):

• Εγώ μόνο το κακό του δεν ήθελα. – [Reaktion:] Δεν λέει πως ήθελες το κακό του, λέει
πως [...] ° Alles, nur nichts Böses wollte ich ihm. – [Reaktion:] Er sagt nicht, dass du
ihm Böses wolltest, er sagt [lediglich], dass […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. πηγαίνω από το κακό στο χειρότερο ° διαρκώς επιδεινώνομαι [ΛΜΠ] – π.χ.:

• απ’ το κακό στο χειρότερο πάει ° es wird immer schlimmer [mit meinen Kopfschmer-
zen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έτσι, η νηματουργία της οικογένειας Αγαθοκλή πήγαινε απ’ το κακό στο χειρότερο. °
So kam die Spinnerei der Familie Agathoklís immer weiter herunter. [und ging schließ-
lich bankrott] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
4. παράγινε το κακό:
• Και μην το πάρεις σαν ρατσιστικό σχόλιο εκ μέρους μου, απλώς εδώ παράγινε το κακό
... ° Das soll jetzt nicht rassistisch klingen [wenn ich sage, dass man hier in diesem
Stadtviertel keinen Einheimischen mehr antrifft], aber hier ist es wirklich zu viel. [sc.:
hier gibt es (meines Erachtens) einfach zu viele Ausländer] [DF+GF aus: Menasse: Vienna /
drei Punkte der GF im Original]
:ΚΑΚΟΣ, -ή, -ό
κακός, -ή, -ό
1. Grundbedeutung: schlecht
2. έχω τις κακές μου:

• Στο τέλος του ’82 η Ανθώ έγινε σαράντα χρονών κι είχε τις κακές της. ° Ende 1882
wurde Anthó vierzig Jahre alt und war düsterster Stimmung [weil sie das Älterwerden
deprimierte]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
3. κακήν κακώς [αρχαϊστική έκφραση]:

a) με άσχημο τρόπο / άσχημα [ΛΤΣ] [bzw.] με βίαιο ή άσχημο τρόπο [ΛΚΡ, σ.634] //
με κακό τρόπο [ΛΔΗ, σ. 128] // με πολύ άσχημο τρόπο [bzw.] με τον χειρότερο, τον πιο
ανάρμοστο τρόπο, διά της βίας [ΛΜΠ]
b) όπως όπως / με δυσκολία [ΛΤΣ]
[vgl. auch die Übersetzung bei AK, S. 53, sowie bei Pons, S. 624: mehr schlecht
als recht]
BSe:
• Με την απεργία των λεωφορείων φθάσαμε κακήν κακώς στο σπίτι μας. [ΛΤΣ]
• Έφυγε κακήν κακώς. (αν π.χ. τον διώξανε δέρνοντάς τον) [ΛΔΗ]
• τον έδιωξε κακήν κακώς [ΛΜΠ]
• Μα κι όσα έζησαν, πήγαν όλα [...] κακήν κακώς. ° Aber auch die [Kinder], die am
Leben blieben, gingen alle […] elend zugrunde. * [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
*[Anm.: L. wurde von einem Karren überfahren; Th. stieg auf einen rostigen
Nagel und bekam Tetanus; I. verübte Selbstmord; A. starb an Tuberkulose]
• Θα το πάρω [το πτυχίο] – κακήν-κακώς, [...], αλλά θα το πάρω. ° Das kriege [iS von:
mache / schaffe] ich noch [mein Diplom] – mehr schlecht als recht, […], aber das wird
schon. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• κακήν-κακώς ° mehr schlecht als recht [hatte der Zwölfjährige die (psychischen)
Strapazen überstanden] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. κακά τα ψέματα: s. unter ψέμα, το (Z 2)

5. της κακιάς ώρας: s. unter ώρα, η (Z 21)
6. το κακό: s. eigenes Stichwort
:ΚΑΛΑ
καλά
Übersicht:
11. (δεν) πάω καλά
1. ας είσαι καλά / ας είναι καλά
12.1. τα πάω καλά (με)
2. να ’σαι καλά / να είσαι καλά
12.2. τα έχω καλά (με)
3. για τα καλά [bzw.] για καλά
13.1. πας καλά;
4. καλά-καλά [bzw.] καλά καλά [in Sätzen
13.2. είσαι με τα καλά σου; [bzw.]
mit δεν, πριν etc.]
είσαι στα καλά σου;
5. πάλι καλά που ...
13.3. δεν είσαι με τα καλά σου [bzw.]
6. καλά (το) έλεγα [bzw.] καλά (το) είπα
δεν είσαι στα καλά σου
7. καλά του κάνω
14. δεν είμαστε καλά
8. δε βλέπω καλά (κάποιον)
15. ο θεός να έχει καλά (κάποιον)
9. τι καλά
16. καλά, ... [bzw.] μα καλά, … [in (rhetori-
10. πάει καλά!
schen) Fragen und Ausrufungssätzen]
17. καλά να πάθω: s. unter παθαίνω (Z 2)
18. περνώ καλά: s. unter περνώ (Z 8.2)
19. Sonstiges
1. ας είσαι καλά / ας είναι καλά:

• Ας είναι καλά τα κορίτσια της γειτονιάς, Zum Glück kamen die Nachbarmädchen,
που την αγαπούσαν, και πήγανε μια μια die sie gern hatten, eine nach der anderen
και της έταξαν, πως [...] zu ihr und versprachen, […]
• ας είναι καλά εκείνοι οι αμερικάνοι και η gesegnet seien diese Amerikaner und
Κορέα που μου άνοιξαν τα μάτια Korea, welche mir die Augen geöffnet
haben
• Ωσότου, ας είναι καλά ο Μανολιός, ας […] bis Gott, dank eurer Hilfe, mir die
είσαι καλά, παπα-Φώτη μου, ο Θεός μού Augen öffnete und mich sehend werden
άνοιξε τα μάτια, κι είδα· [...] ließ [GF+DF aus: Καζαντζάκης: Χριστός]
• ένας κρεμανταλάς ασουλούπωτος, που ein unförmiger Hüne [war dieser Oberfeld-
κάπνιζε ολοένα – ας είναι καλά τα πακέτα webel], der dank der Zigaretten[packun-
των "μη καπνιζόντων" του λόχου – [...] gen] der Nichtraucher unserer [GF: der]
Kompanie ständig paffte [= rauchte]
• "Μα μια μέρα, ας είσαι καλά, Γιαννακό "Doch eines Tages kam glücklicherweise
μου ..." Έπιασε το χέρι του Γιαννακού [...] Giannakos …" Er ergriff Giannakos' Hand
[…] [GF+DF aus: Καζαντζάκης: Χριστός]
• ας είναι καλά ο Ζορμπάς sei bedankt dafür, Sorbas!

2. να ’σαι καλά / να είσαι καλά:

• Χαίρομαι πολύ που σας ξαναβλέπω! – It's so nice to have you back with us. –
[Reaktion:] Να ’σαι καλά, Χανς. Thank you, Hans.
[bzw.]
Wie schön, dass wir Sie wieder bei uns
haben! – Danke, Hans.
[Dialog zwischen dem Hotelportier Hans
und dem neu angekommenen Hotelgast]
[GF (Untertitel), DF + EF (jeweils Ton und Untertitel) aus
dem Film "Is' was, Doc?"]
• Να ’σαι καλά για τη φιλοξενία! Vielen Dank für deine Gastfreundschaft!

[Worte beim Abschied]
• "Να ’σαι καλά", λέει πνιχτά. "Ich dank' dir" [für deine guten, freund-
schaftlichen Worte], sagte [GF: sagt] er
erstickt [= mit erstickter Stimme]. [als Re-
aktion auf den unterstützenden Zuspruch
seines Kriegskameraden]
• Δίνεις ψωμί σε φτωχούς φαμελίτες, Du verschaffst armen Familienvätern Brot.

να ’σαι καλά! Gott segne dich.
• Να ’σαι καλά, Μιχελή μου, και στον κόσμο Möge es dir wohl ergehen, Michelis, in
τούτον και στον αιώνιο. dieser und in der kommenden Welt.
[GF+DF aus: Καζαντζάκης: Χριστός]
• Καλά, πρέπει να φύγω τώρα. Να είσαι Gut, ich muss jetzt gehen. Mach's gut. Ich
καλά. Ελπίζω να ξαναϊδωθούμε πάλι hoffe, dass wir uns bald wieder sehen
γρήγορα. werden.
[GF+DF aus dem Strokes-Sprachkurs für Neugriechisch]
• "Να ’σαι καλά, Μάρτιν", είπε ο πατέρας "Mach's gut, Martin", sagte mein Vater. [als
μου. Verabschiedung] [DF+GF aus: Schulze: Simple
Storys]
• Να ’σαι καλά που με θυμήθηκες. ~Nett von dir (~Schön / ~Danke), dass du
an mich gedacht hast. [Eigenübersetzung]
3. για τα καλά ° δυνατά / εντατικά / πάρα πολύ καλά / εντελώς [ΛΔΗ] [bzw.]
για (τα) καλά [για καλά / για τα καλά] ° πάρα πολύ / με ένταση [ΛΜΠ, σ. 420]
π.χ.:
• Βρέχει για τα καλά. [ΛΔΗ] ---
• Το γλέντι άναψε για τα καλά. [ΛΔΗ] ---
• Πώς τα περάσατε; – [Αntwort:] Α, πολύ ---
ωραία: Φάγαμε, ήπιαμε, συζητήσαμε,
χορέψαμε για τα καλά! [ΛΔΗ]
• Δεν διαφωνήσανε απλώς. Μαλώσανε για ---

τα καλά. [ΛΔΗ]
• όταν η Ντάνυ μαύριζε για τα καλά wenn Danny richtig braun wurde
• σαν χειμώνιαζε για καλά wenn es richtig Winter wurde

• Κι όταν μπήκε για τα καλά η άνοιξη κι οι Und als der Frühling so richtig eingezogen
καλοκαιρίες, [...] war und das schöne Wetter beständiger
wurde, […] // Und als es wirklich Frühling
wurde und das schöne Wetter beständiger,
[…]
• τρόμαξα για τα καλά ich war richtig erschrocken

[Pons online]
• Συνερχόταν αριά και πού, αλλά Er [= der dösende Flugzeugpassagier]

ξανάβρισκε αμέσως τον ύπνο του, erwachte nur selten und fand dann schnell
παίρνοντας παράδειγμα απ’ τους wieder in den Schlaf zurück, angesteckt
διπλανούς του. Για τα καλά ξύπνησε von den Umsitzenden. Er wurde erst [...]
μόνον, όταν [...] wieder wirklich wach, als …[die Maschine
am Zielflughafen aufsetzte].
Kalimerhaba]
• όταν ο ήλιος έδυε ή είχε δύσει για καλά wenn die Sonne sich neigte oder ganz
untergegangen war
• και σκοτείνιασε για καλά ο νους του und in seiner Seele wurde es ganz finster
• Ναι, καμιά σχέση δεν είχαν ο Άρτσιμπαλ Nein, sie hatten nichts gemein, Archibald
κι ο Ζυλ, ίσως μονάχα το ότι και οι δυο und Jules, höchstens, dass sie beide
τους χάσαν κάποτε τα μυαλά τους για irgendwann gründlich den Verstand verlo-
καλά. ren hatten [wörtl.: verloren].
• τα αυτοκίνητα μπροστά μου έχουν die Autos vor mir [in der Kolonne] sind
κολλήσει για τα καλά [jetzt] ~(so) richtig (~wirklich / ~völlig)
steckengeblieben [nachdem schon zuvor
der Verkehr im Stau nur schleppend
vorwärtsgekommen war]
• Όσο για το στόμα τους, αυτό – [...] – είχε [...], ihre Lippen blieben – […] – fest ge-
φράξει για καλά. schlossen. [d.h.: sie sprachen (vor
Schreck, Angst etc.) kein Wort] [GF+DF aus:
• τρομάζοντας για καλά τους δυο γέρους was […] die beiden alten Totengräber […]
νεκροθάφτες furchtbar erschreckte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο λοχαγός [...] ήταν να τόνε καμπανίσει […], wollte der Hauptmann den Maultier-
για καλά. treiber [GF: ihn] [wegen dessen Unacht-
samkeit] gehörig zusammenstauchen.
• Ξεφτίλισε τον Ερνστ για τα καλά, Er hat Ernst runtergeputzt, nach Strich und
μπροστά σε όλους. Faden, vor allen. [DF+GF aus: Schulze: Simple
Storys]
[Anm.: praktikable (Rück-)Übersetzungs-

alternative:
Er hat Ernst vor allen ordentlich runterge-
putzt.]
• ναι, κάνει κιόλας κρύο για τα καλά ja, kalt ist es schon ganz schön
[DF+GF (von Νίκος Α. Παπαδόπουλος) aus: W. Borchert:
Das Brot, wiedergegeben in: Νίκος Α. Παπαδόπουλος:
Συγκριτική μετάφραση, S. 248 (dort auch alternative
Übersetzungen)]
• Σίγουρα θα ’μαι ζαλισμένος για καλά, [...] Sicher bin ich [männl.] [derzeit] ganz schön
beschwipst, …[dass ich solchen Unsinn
rede]
• Ο Φρίντριχ τα ’χε κοπανήσει για τα καλά. Friedrich hat ja ganz schön einen geladen.
[sc.: er ist ja ganz schön betrunken]
[Anm.: praktikable (Rück-)Übersetzungs-

alternative:
Friedrich hat ja ordentlich einen geladen.]
• Και ξημέρωσε το άλλο πρωί, ξημέρωσε Die Nacht verging, der Morgen zog schon
για καλά, [...] mächtig herauf, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• σαν να παγιδεύτηκε για καλά als wäre sie regelrecht in die Falle gegan-
gen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ο Τρίστρομ ντράπηκε βέβαια και Tristram schämte sich natürlich und wurde
κοκκίνισε για τα καλά puterrot dabei [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-
Τζωρτζ]
• ώσπου να ιδρώσει για καλά bis ihr der Schweiß aus allen Poren brach
[tanzte sie und schüttelte sie sich]
4. καλά-καλά [bzw.] καλά καλά [in Sätzen mit δεν, πριν etc.] ° τελείως / εντελώς /
σωστά [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Δεν είχε καλά-καλά ξυπνήσει, όταν ---
κάποιος χτύπησε το κουδούνι. [ΛΔΗ]
• Μα εσύ δεν είσαι καλά-καλά ούτε είκοσι ---

ετών και θέλεις να παντρευτείς; [ΛΔΗ]
• Πριν καλά-καλά μου εξηγήσει, άρχισε να ---

με βρίζει. [ΛΔΗ]
• Μα ο Χριστόφορος [...] δεν έδειξε να Aber Christophoros wurde nicht so [über-

θυμώνει υπερβολικά, ούτε καλά-καλά να mäßig] ärgerlich, […], er war auch nicht so
εκπλήσσεται. recht erstaunt. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εκείνες οι γυναίκες ... Ήρθαν σαν Diese Weiber da, die zogen hier vorbei wie
σίφουνες, ούτε καλά-καλά τις είδαμε. der Sturmwind, wir haben sie nicht mal
richtig gesehen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• δεν είχε προλάβει να δει καλά-καλά πώς er war noch nicht dazu gekommen, auf der
ήταν η Ελβετία στο χάρτη, τι σχήμα είχε κι Landkarte richtig nachzusehen, wie die
αν υπήρχαν λίμνες Schweiz aussah, welche Form sie hatte
und ob es dort [= in der Schweiz] Seen gab
• τα αυτοκίνητα που ξεκινούν πριν καλά die Autos, die schon anfahren, bevor die
καλά ανάψει το πράσινο Ampel richtig auf Grün springt
• μα καλά-καλά δεν υπάρχει για μένα dabei gibt es aber nicht einmal für mich in
κρεββάτι στο ξένο σπίτι diesem fremden Haus ein richtiges Bett
[wie soll ich es da schaffen, auch noch für
ihn einen Schlafplatz zu finden]
• Το άλογο βάδιζε πολύ σιγά και πριν Das Pferd ging sehr langsam, und kaum
καλά-καλά περάσει την έξω πόρτα, war es durch das Tor, brach es zusam-
σωριάστηκε. men. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πριν καλά καλά αναρρώσει η γάτα, Kaum war die Katze wieder halbwegs
αρρώστησα εγώ. gesund, überfiel mich eine Krankheit.
• Και κείνον ούτε καλά-καλά τον ήξερα, Und den [sc. meinen ersten Ehemann]
ούτε καλά-καλά ήξερα πόσο τον ήθελα ή kannte ich ja kaum, ich wusste kaum, ob
πόσο με ήθελε εκείνος – οι δικοί μας μας und wie weit ich ihn wollte oder wie weit er
πάντρεψαν. mich wollte – unsere Familien haben uns
verheiratet. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν το είχε πει καλά καλά και η Τζένη Kaum hatte er das gesagt, erschien Jenny
εμφανίστηκε στην πόρτα της τάξης. an der Klassentür.
• Δεν έχει κλείσει καλά καλά η Ελβίρα την Kaum hat Elvira die Tür hinter sich ge-
πόρτα και η Λάουρα γυρίζει προς τη μεριά schlossen [= das Zimmer verlassen], dreht
της Κάρμεν και [...] sich Laura zu Carmen um und […]
• Δεν έχει προλάβει καλά καλά να κατε- Sie hat kaum [den Telefonhörer] aufgelegt,
βάσει τ’ ακουστικό και ξαναχτυπάει. da klingelt es wieder.
• Όμως, δεν προλάβαιναν καλά καλά Doch kaum war eröffnet, kaum waren
ν’ ανοίξουν, δεν περνούσαν καλά καλά einige Monate vergangen, machten sie
μερικοί μήνες και ξανάκλειναν. [= die Restaurants] wieder dicht.
• Το χριστουγεννιάτικο δώρο μου καλά- Mein Weihnachtsgeld hat nicht ganz ge-
καλά δεν έφτασε [...]. reicht [um den Ski-Urlaub zu finanzieren],
…[weshalb ich auch auf das laufende Mo-
natsgehalt zurückgreifen musste].
5. πάλι καλά που ... :

Σημαίνει παρ’ όλο το κακό που έγινε και επειδή αποφεύχτηκε ένα μεγαλύτερο κακό,
επικρατεί μια ανεκτή, ενσυγκρίσει με το κακό που θα μπορούσε να είχε γίνει, καλή
κατάσταση. [ΛΔΗ] // wenigstens (etwas, dass) ... / zumindest ... / nur gut, dass ... /
immerhin ... / man muss froh sein, dass ... / zum Glück ...
π.χ.:
• (Έγινε ένα ατύχημα και ο οδηγός του αυτοκίνητου βρίσκεται τραυματισμένος στο
νοσοκομείο. Ένας φίλος-του λέει:) Πάλι καλά που δεν σκοτώθηκε. [ΛΔΗ]
• (Κάποιος που πιστεύει πως είναι αθώος έχασε μια δίκη και πρέπει να πληρώσει ένα
βαρύ πρόστιμο. Για να αυτοπαρηγορηθεί λέει:) Πάλι καλά που δεν με κλείσανε και στην
φυλακή. [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Πάλι καλά που δεν θρηνούμε και ζωές. Wir haben [als Folge des Erdbebens]
wenigstens keine Toten zu beklagen.
[sondern nur (größere) materielle Schäden]
• Πάλι καλά που ο Φρέντερικ είχε αυτήν Nur gut, dass Frederic [und nicht ich] heute
την ιδέα απόψε! Abend auf so eine Idee gekommen ist!
• Τον πατέρα μου ήδη τον ενοχλούσε που Meinem Vater reichte es schon [iS von:
κάπνιζαν ακατάπαυστα, πριν, μετά, πάλι schon das war Anlass für sein Missfallen],
καλά που συγκρατήθηκαν κατά τη διάρκεια dass sie [einige Begräbnisteilnehmer] stän-
της τελετής στο κρεματόριο. dig rauchten, vorher, nachher, gerade,
dass sie es sich während der Abschieds-
feier im Krematorium verkniffen.
6. καλά (το) έλεγα [bzw.] καλά (το) είπα:

• Καλά έλεγα πως δεν έχεις καθόλου Ich hatte recht, als ich sagte, du habest
φαντασία και δεν ξέρεις να λες ψέματα. keine Phantasie und wissest nicht zu
lügen.
• Η πεθερά μου καλά είπε: με την δεύτερη Meine Schwiegermutter hatte schon recht:
θα σ’ αρέσει. Beim zweiten Mal mag man es. [sc.: das
Rauchen einer Zigarette]
• Ήρθες! Καλά το ’λεγα εγώ πως θα ’ρθεις! Du bist [also tatsächlich] gekommen! Ich
habe [also] Recht gehabt (mit meiner Ver-
mutung / Annahme / Ansicht / Überzeu-
gung etc.), dass du kommen würdest!
[Eigenübersetzung]
• Εγώ καλά έλεγα να γίνεις μοδίστρα. Ich [deine Mutter] habe Recht gehabt (mit
meiner Ansicht / Überzeugung etc.), dass
du Schneiderin werden [und nicht ins Gym-
nasium gehen] sollst. / ~Ich war mit gutem
Grund der Ansicht, dass du Schneiderin
werden sollst. [denn jetzt gehst du noch
nicht einmal zwei Wochen ins Gymnasium
und spielst bereits die Altkluge]
[Eigenübersetzung]
• Καλά μας είπε ο Στέλιος να φύγουμε, Stelios hat Recht gehabt (mit seinem Rat-
αλλά εμείς δεν τον ακούσαμε. schlag an uns), dass wir weggehen sollten,
aber wir haben nicht auf ihn gehört.
[Eigenübersetzung]
[vgl. auch:]
• Καλά το λες […] ° Das ist schon richtig [was du da sagst], …[aber …] [GF+DF aus:
7. καλά του κάνω (καλά τού κάνω):

του φέρομαι όπως του αρμόζει, ενεργώ όπως πρέπει απέναντί του [ΛΜΠ, σ. 816]
π.χ.:
• Καλά τού έκανε και τον χαστούκισε! Εγώ ---
στη θέση της θα του είχα σπάσει το κεφάλι!
[ΛΜΠ]
• Κι αν τον συλλάβουν κι ανακαλύψουν ότι Und wenn sie ihn festnehmen und raus-
το πήρε πράγματι εκείνος και τον κλείσουν kriegen, dass tatsächlich er es genommen
στη στρούγκα; – [Αntwort:] Καλά θα του [= gestohlen] hat [sc. das Collier], und sie
κάνουν. ihn ins Kittchen sperren? – [Antwort:]
Recht geschieht’s ihm.
• Καλά της έκανες. Geschieht ihr ganz recht.* / ~Und Recht

hast du damit gehabt. [sc.: sie (entgegen
deiner ursprünglichen Zusagen) nicht zu
heiraten] [GF+DF (*) aus: Βαμμ.]
• Εμ, καλά δεν του έκανα; ~Habe ich nicht Recht gehabt damit? /
~Habe ich denn nicht richtig gehandelt?
[sc.: meinen Klassenkollegen zu verprü-
geln – wo er doch so frech zu mir ist] [rhe-
torische Frage] [GF: B. Μάστορη: Στο γυμνάσιο]
• καλά τους κάνει ~Recht hat er damit [sc. mein Vater – da-
mit, dass er die Burschen auf der Straße
verprügelt] [GF: B. Μάστορη: Στο γυμνάσιο]
• Και καλά του ’καναν την Πρωταπριλιά. ~Und Recht haben sie damit gehabt, ihn
(mit einem Scherz) in den April zu
schicken. [GF: B. Μάστορη: Στο γυμνάσιο]
8. δε βλέπω καλά (κάποιον):

• Δε βλέπω καλά τη μητριά μου. Της τη δίνει ο γέρος. Κουράστηκε. ° Ich mache mir
Sorgen um meine Stiefmutter. Ihr geht der Alte auf die Nerven. Sie hat keinen Bock
mehr. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Προσγειώσου, γιατί δε σε βλέπω καλά. ° Komm endlich auf den Boden der Tatsa-
chen. Sonst sehe ich schwarz für dich. [GF+DF aus: Βαμμ.]
9. τι καλά:
• Αχ, τι καλά, μπορεί και νά ’ρθει! ° Ach, wie schön, er wird vielleicht kommen! [sc. der
Mann, auf den ich warte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
10. πάει καλά! ° σύμφωνοι! [ΛΠΑ] [bzw.] immerhin [DF+GF aus: Menasse: Vienna (Anm.: hier
ohne Rufzeichen und als Teil eines Satzes)]
11. (δεν) πάω καλά:

• Ο Δροσάκης δεν πήγαινε καλά. Τον έκαιγε δυνατός πυρετός. Ήτανε ξαπλωμένος, δυο
κρεβάτια πιο μακριά από μένα. ° Drossakis [= verwundeter Soldat in einem Lazarett]
ging es nicht gut. Er glühte vor hohem Fieber. Er lag zwei Betten von mir entfernt.
12.1. τα πάω καλά (με) ° sich gut verstehen (mit) [etc.]:

• οι δυο τους τα πάνε καλά die beiden verstehen sich gut
[Pons online]
• Κι αυτό τον καιρό δεν τα πάτε και τόσο And you're not getting on too well with him
καλά; at the moment? [bzw.]
Und Sie verstehen sich derzeit nicht be-
sonders gut mit ihm [sc. mit Ihrem Mann]?
• δεν τα πάει καλά με το αφεντικό του er kommt mit seinem Chef nicht gut zu-
recht [Pons online]
• Τα πάτε καλά με τον Ίαν; Is it working out with Ian? [Anm.: to work
out = laufen / gut laufen] [bzw.]
Läuft es gut mit Ian? [sc. zwischen dir und
deinem neuen Freund Ian]
[bzw.]
12.2. τα έχω καλά (με):
• Γι’ αυτό όλοι σχεδόν οι αξιωματικοί κάνουν ό,τι μπορούν για να τα ’χουνε καλά μαζί
του. ° Darum [sc. weil er der Neffe des Generals ist und dessen Vertrauen genießt]
versuchen fast alle Offiziere sich gut mit ihm [sc. mit diesem Hauptmann] zu stellen.
13.1. πας καλά;

[bzw.]
13.2. είσαι με τα καλά σου; [bzw.] είσαι στα καλά σου;
=
Geht's dir noch gut? // Bist du noch ganz dicht im Kopf? // Hast du sie noch alle? //
Tickst du noch richtig?
zB.:
• Συγνώμη; Πας καλά; Νομίζεις ότι θα Entschuldigen [soll ich mich bei ihr
τρέξω πίσω της; (empfiehlst du mir)]? Geht's dir noch gut?
[bzw. (zweite Übersetzung)] Meinst du, ich laufe ihr nach?
• "Να της ζητήσω συγγνώμη; Είσαι με τα [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
καλά σου; Να τρέξω δηλαδή από πίσω

της;"
• "Ρε συ! Πας καλά;" του έβαλα τις φωνές. "Mensch! Bist du noch ganz dicht im
"Τι κάνεις;" Kopf?", fuhr ich ihn an. [als er mir seinen
[bzw. (zweite Übersetzung)] Ellbogen in die Rippen stieß] "Was soll
• "Είσαι με τα καλά σου, ρε;" του φώναξα. das?"
"Γιατί σκουντάς;" [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Πας καλά; Ήταν ανάγκη να καθίσεις να Bist du noch ganz dicht? Ausgerechnet der
πεις όλη την ιστορία ειδικά σ’ αυτήν; [= ihr (sc. Kathrin)] musst [= musstest] du
[bzw. (zweite Übersetzung)] die Geschichte auf die Nase binden [= er-
• Είσαι στα καλά σου; Σ’ αυτήν βρήκες να zählen]?
το πεις; [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Πας καλά; Bist du noch ganz dicht? [Kritik am Fehl-

[bzw. (zweite Übersetzung)] verhalten des Αnderen]
• Είσαι στα καλά σου; [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Πάει καλά; Όπου χτυπήσει αυτός, δε Ist die noch ganz dicht? [dass sie uns
φυτρώνει πια χορτάρι! empfiehlt, unseren (aggressiven) Klassen-
[bzw. (zweite Übersetzung)] kollegen zur Rede zu stellen] Wo der hin-
• Είναι στα καλά της; Όποιον βαράει αυτός, schlägt, wächst kein Gras mehr!
μένει στον τόπο! [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Πας καλά; Hast du sie noch alle? [Kritik an einer

[bzw. (zweite Übersetzung)] unqualifizierten Bemerkung des Anderen]
• Είσαι με τα καλά σου; [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Σε πρόσβαλα; Πας καλά; Beleidigt [soll ich dich haben (wie du be-
[bzw. (zweite Übersetzung)] hauptest)]? Tickst du noch richtig?
• Σε πρόσβαλα; Είσαι με τα καλά σου; [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
[bzw.]
13.3. δεν είσαι με τα καλά σου [bzw.] δεν είσαι στα καλά σου:
• "Δεν είσαι με τα καλά σου", μου λέει, "Dir geht's wohl nicht gut", sagt sie, "du
"χρωστάς της Μιχαλούς, κι είσαι και hast ja 'nen Vogel [solch unsinnige Be-
διαβασμένη!" fürchtungen zu hegen], und dabei bist du
doch gebildet!"
• Νομίζω ότι δεν είσαι στα καλά σου. Ich glaube, du bist von Sinnen. [im selben
Sinne wie "δεν είσαι με τα καλά σου": du
hast sie nicht alle / du bist nicht ganz dicht
im Kopf / du tickst nicht richtig usw. (weil
du von mir eine Formulierung für einen
Brief erwartest, die es nicht gibt)]
• Δεν είναι στα καλά του. Er ist nicht ganz bei Trost.
• δεν είναι στα καλά της sie ist nicht recht gescheit // sie hat […]
nicht alle beisammen [sc. diese unglück-
selige junge Frau]
14. δεν είμαστε καλά:

• Δεν είμαστε καλά! ° Das darf ja nicht wahr sein! [Ausdruck des Unmuts bzw. der
Empörung über die als unzutreffend bzw. absurd erachteten Behauptungen und
Vorwürfe einer anderen Person] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
15. ο θεός να έχει καλά (κάποιον):

• ο θεός να σε έχει καλά ° Gott möge dich schützen [Schlussworte in einem Brief]
16. καλά, ... [bzw.] μα καλά, … [in (rhetorischen) Fragen und Ausrufungssätzen]:
• Καλά, χαζός είσαι; Sag mal, bist du [männl.] blöd? [spöttische
Frage der Gesprächspartnerin an jeman-
den, der nicht versteht, worauf sie mit dem,
was sie ihm erzählt, hinauswill]
• Καλά, σοβαρολογείτε; Ή τρελλαθήκατε Sagt mal, ist das euer Ernst? [sc. dieser
και μου τα λέτε αυτά; Unsinn, den ihr da redet] Oder seid ihr
verrückt geworden, mir so etwas zu
sagen? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κόρη σου, φίλε μου, κι αυτή; Καλά, πόσες Ist sie auch eine deiner Töchter, mein
κόρες έχεις; Freund, sag mal, wie viele Töchter hast
du? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Καλά, κοιμόσουν; Ja, hast du denn geschlafen? [ironische

Frage an jemanden, der erst im Nach-
hinein bemerkt, dass er mit Falschgeld
bezahlt wurde] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Καλά, είσαι τελείως βλαμμένος! Και μόνο Du [männl.] bist ja total bekloppt! Allein der
η σκέψη είναι εντελώς παρανοϊκή! Gedanke [den du hegst] ist schon vollkom-
men hirnrissig!
• Μα καλά, […] ~Na sag einmal, […] [Ausruf, der Erstau-

nen, Befremden, Tadel etc. über das in der
Folge Erwähnte zum Ausdruck bringt]
17. καλά να πάθω: s. unter παθαίνω (Z 2)
18. περνώ καλά: s. unter περνώ (Z 8.2)
19. Sonstiges:
• Καλά τους γύρω-γύρω. Τον Κολάκογλου, πώς τον έπεισες; ° Das glaube ich gerne,
dass du die Leute in seinem Umfeld überzeugt hast. Doch wie hast du es geschafft,
Kolakoglous Vertrauen [sc.: das Vertrauen von Kolakoglou selbst] zu gewinnen?
:ΚΑΛΑΜΑΣ, ο
Καλαμάς, ο
ο μεγαλύτερος (σε μήκος) ποταμός της Ηπείρου και ο έβδομος μεγαλύτερος της
Ελλάδας [Quelle: griechische Wikipedia]
π.χ.:
• και δούλευαν τα πολυβόλα ως πέρα, ως τον Καλαμά ° und die Maschinengewehre
beschossen die ganze Gegend bis drüben, bis zum Fluss Kalamas *
• […] όπως άλλοτε χώριζε ο Καλαμάς εδεσίτες κι ελασίτες ° […] so wie einst der
Kalamas die Nationalen und die Linken voneinander getrennt hatte *
*[GF+DF jeweils aus: Χρ. Μηλιώνης: Καλαμάς κι Αχέροντας]
• "Στον τοίχο σκουριασμένο το κλειδί / δεν ήρθε ούτε θά ’ρθει το παιδί, / στον ποταμό
τον Καλαμά / ξεψύχησε να πολεμά" [Πυθαγόρας: τραγούδι "Σκουριασμένο το κλειδί"]
:ΚΑΛΑΜΩΝ (η)
Καλαμών (η)
• [aus einem Artikel auf agronews.gr vom Jänner 2013 mit der Überschrift:
"Σώζει την παρτίδα η Καλαμών, 'βυθίζονται' πράσινη και κονσερβολιά"]:
Δύο όψεις παρουσιάζει η εγχώρια αγορά της επιτραπέζιας ελιάς τη φετινή σεζόν, με τις
τιμές της πράσινης και της κονσερβολιάς να βρίσκονται σε επίπεδα που δεν καλύπτουν
ούτε το κόστος παραγωγής, τη στιγμή που η ζήτηση στην Καλαμών παραμένει αυξη-
μένη και οι τιμές της είναι σημαντικά υψηλότερες.
Η διαφοροποίηση αυτή αποδίδεται στο γεγονός πως η διεθνής αγορά είναι ελλειμματική
στη συγκεκριμένη ποικιλία, [...]. Αυτή τη στιγμή οι παραγωγοί έχουν ολοκληρώσει τη
συγκομιδή της ελιάς Καλαμών σε όλη τη χώρα και σταδιακά θα αρχίσουν να διοχε-
τεύουν το προϊόν τους στην αγορά, [...].
[...] Όσον αφορά τις ελιές Καλαμών που προέρχονται από άλλες περιοχές, [...]
• Η ζήτηση για την Καλαμών από τη διεθνή αγορά παραμένει σε υψηλά επίπεδα [,]
γεγονός που προμηνύει ικανοποιητικές τιμές. [aus obigem Artikel auf agronews.gr]
• Φανταστείτε τον εαυτό σας που πριν από μερικά χρόνια αγόραζε από τον μπακάλη
της γειτονιάς [πάντα] τα ίδια μακαρόνια, το ίδιο γάλα Nestle, τις ίδιες ελιές «Καλαμών».
:ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ
καλησπέρα
Zur Verwendungszeit:
• λέγεται μετά τις 3 – 4 το απόγευμα (αλλά και "καλημέρα" αυτή την ώρα δεν είναι
λάθος) [Ελένη]
• s. zum Thema auch auch den ausführlichen Artikel "Αν δεν πέσει ο ήλιος, καλησπέρα
δεν σας λέω!" von Νίκος Σαραντάκος (+ Kommentare)
[sarantakos.wordpress.com/2012/07/16/kalispera]:
[...] Το έναυσμα για το άρθρο το πήρα ακούγοντας μια εκπομπή σε έναν ραδιοσταθμό,
ένα μεσημέρι Κυριακής, όπου ένας προσκεκλημένος είπε “καλημέρα” και ο
παρουσιαστής του απάντησε “καλησπέρα”. Ήταν μετά τις 12 το μεσημέρι, ίσως 2 ή 3,
όχι αργότερα πάντως. Δεν το σχολίασαν περισσότερο, αλλά με εντυπωσίασε. Φυσικά
δεν είναι η πρώτη φορά που ακούω σε δελτία ειδήσεων ή σε τηλεφωνήματα από
εταιρείες, τον χαιρετισμό “καλησπέρα” σε ώρες όπου εγώ θα έλεγα σαφώς “καλημέρα”,
οπότε το άρθρο θα μπορούσε να έχει γραφτεί και πολύ νωρίτερα.
Ωστόσο, αν και μπορεί να κάνω λάθος [...] έχω την αίσθηση ότι η "μεσημεριανή
καλησπέρα" είναι σχετικά καινούργιο φαινόμενο, των τελευταίων δεκαετιών. Παλιότερα,
ας πούμε τις δεκαετίες του 1970-1980, η ανάμνησή μου είναι πως ο συνήθης
χαιρετισμός, από το πρωί που ξυπνούσαμε ως την ώρα που άρχιζε να πέφτει ο ήλιος,
ήταν "καλημέρα". Για να πεις "καλησπέρα" έπρεπε να σουρουπώνει ή τουλάχιστον να
έχουν περάσει κάμποσες ώρες από το μεσημεριανό φαγητό (και τον απαραίτητο
παλιότερα μεσημεριανό υπνάκο). Στον μικρόκοσμο της οικογένειάς μου και του κύκλου
των φίλων μου έτσι (θυμάμαι να) λέγαμε.
[....]
Θα μου πείτε, αν δεν λέμε καλησπέρα από τις 12.01 (ή έστω από τις 1), τι λέμε; Για
μένα, δεν υπάρχει δίλημμα. Όταν θα σας συναντήσω στις 2 ή στις 3 το μεσημέρι θα σας
πω "καλημέρα". Το ίδιο λέω και στο τηλέφωνο, κι αν με διορθώσει κανείς και μου πει με
ύφος "καλησπέρα" θα… του κόψω την καλημέρα. Παρομοίως, αν σας υποδεχτώ στις 1
τα μεσάνυχτα, “καλησπέρα” θα σας πω. Για να πω "καλημέρα" πρέπει να έχω
ξυπνήσει, άρα πρέπει πρώτα να έχω κοιμηθεί.
Πείτε με παλιομοδίτη, αλλά: αν δεν πέσει ο ήλιος, καλησπέρα δεν σας λέω!
:ΚΑΛΟ, το
καλό, το
Übersicht:
1.1. με το καλό [= με ήπιο τρόπο κ.λπ.]
1.2. με το καλό [Wunsch bzw. Ausdruck der Hoffnung/Erwartung]
2.1. στο καλό [als Worte bei der Verabschiedung]
2.2. στο καλό [im Anschluss an Fragewörter wie τι oder πού]
3. το έχω σε καλό [bzw.] δεν το ’χω σε καλό
4. από καλό
5. (μπα) σε καλό μου (σου, ...)
6. κάνε το καλό και ρίξ’ το στον γιαλό
[bzw.]
7.2. δεν είσαι με τα καλά σου [bzw.] δεν είσαι στα καλά σου
s. unter καλά (Z 13) (zusammen mit "πας καλά;")
1.1. με το καλό [= με ήπιο τρόπο κ.λπ.]:

με ήπιο τρόπο, ήρεμα, με το μαλακό [ΛΜΠ]
π.χ.:
• προσπάθησε να τον πείσει με το καλό, αλλά τίποτα [ΛΜΠ]
• αν τον πάρεις με το καλό, ίσως σε ακούσει [ΛΜΠ] *

*[vgl.]: τον πήρα με το καλό = του μίλησα με ήπιο τρόπο [Εμμ.]
weitere BSe:
• Αν έπρεπε να πάτε σχολείο και δεν Wenn ihr in die Schule musstet und das
σηκωνόσασταν με το καλό, πώς έπρεπε να gute Zureden nichts nützte und ihr gar
σας ξυπνήσω; nicht aufstehen wolltet, wie sollte ich [= die
Mutter] euch [da] sonst wachkriegen [als
durch unsanftes Rütteln]?
• Προσπάθησα να τον πείσω με το καλό. Ich habe versucht, ihn mit Güte zu über-
Δυστυχώς δεν έπαιρνε από λόγια. Έτσι, zeugen. Leider haben die Worte bei ihm
ομολογώ πως αναγκάστηκα να φτάσω στη nichts gefruchtet. So war ich gezwungen,
βία. ich gebe es zu, zur Gewalt zu greifen.
1.2. με το καλό [Wunsch bzw. Ausdruck der Hoffnung/Erwartung]:
(ευχή) Σημαίνει, ό,τι πρόκειται να γίνει, να γίνει καλά, όπως προβλέπεται και χωρίς
δυσάρεστα επεισόδια. [ΛΔΗ] // ως ευχή για οτιδήποτε πρόκειται να τελεστεί σύντομα και
ιδ. για γάμο [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Πότε με το καλό έρχεται ο Γιώργος; [ΛΔΗ]
• [Α:] Φεύγω για το Μόναχο. – [Β:] Με το καλό να πας και με το καλό να γυρίσεις και
καλή αντάμωση! [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• [...], ένα και μόνο σας εύχομαι, με το καλό [...], und ich wünsche euch nur das eine
να πάτε στα σπίτια σας. [für eure (weitere) Flucht aus dem Straf-
lager in euer Heimatdorf], dass ihr gut nach
Hause kommt.
• Λοιπόν, και τον άλλο μήνα με το καλό, Also bis zum nächsten Monat, wenn Gott
μπαρμπα-Δημήτρη. will, Barba-Dimitris. [Worte bei der Verab-
schiedung]
[GF+DF aus: Η. Βενέζης: Οι γλάροι]
• [...], σαν θα γυρίσω κάποτες με το καλό […], wenn ich [= Soldat], so Gott will, ein-
mal [auf meine Heimatinsel] zurückkomme
[iS von: zurückkommen werde/sollte]
• Γιατί τα μεγαλώνεις τα πράγματα; Μια Warum übertreibst du wieder? Wenn wir

δυο ώρες μετά την δύση, με το καλό, θα Glück haben, sind wir kurz nach Sonnen-
είμαστε στο Σοροβίτς. untergang in Sorovic. [Reaktion des Sohns
gegenüber der Mutter, die darüber besorgt
ist, dass er abends (mit einem Freund)
vom Hof wegreitet]
[GF+DF aus: Kalimerhaba (jeweils Übersetzung aus dem
Türkischen)]
• Σαν τελειώσει με το καλό ο πόλεμος, θα Wenn der Krieg endlich vorbei ist [= vorbei
[...] sein wird], werden [wir …]
2.1. στο καλό [als Worte bei der Verabschiedung]:

• "Στο καλό! Φρέντι, Άνικο και η εταιρεία" ° "Leb wohl! Fredi, Aniko und Firma" [Text
auf der Kranzschleife bei einem Begräbnis] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Φύγε, Ογδοντάκη, άμε στο καλό! ° Flieh, Ogdontakis, und mach's gut! [Worte des
Fluchthelfers, als er für Ogdontakis das Gefängnistor öffnet] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Στο καλό, κυρία [...] ° Alles Gute, Frau [...] [Worte bei der Verabschiedung] [DF+GF
aus: Hueber-Pflege]
• Να πας στο καλό, πατριωτάκι. Και καλή τύχη. ° Geh mit Gott, Landsmann. Und viel
Glück. [Worte der Verabschiedung] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
2.2. στο καλό [im Anschluss an Fragewörter wie τι oder πού]:

• Πού στο καλό ήσαστε; Wo habt ihr bloß gesteckt?
• Μα τι στο καλό συμβαίνει; Was ist denn bloß los?

• Τι στο καλό μ’ έπιασε αυτές τις τελευταίες Welcher Teufel hatte mich nur in den
βδομάδες; letzten Wochen geritten? [dass ich mich so
unbesonnen benahm]
• Ναι, αλλά τι στο καλό θα γύρευε ένα Aber was, um alles in der Welt, sollte ein
κορίτσι σαν την Τζένη, μ’ έναν φούσκα σαν [so hübsches] Mädchen wie Jenny mit mir
κι εμένα; Klops [= dickem Jungen] anfangen? [rheto-
rische Frage]
• Πού στο καλό θα φτάσουμε; Ανθρωπο- Wo, um Himmels willen werden wir enden?
φάγοι εγινήκαμε; Sind wir Menschenfresser geworden?
[rhetorische Fragen als Ausdruck des
Entsetzens über die Verrohung der
Menschen seit dem Kriegsausbruch]
• Πού στο καλό τα πετύχαινε [τα τσιγάρα] Wo zum Teufel hatte er [= dieser einfache
όταν ο ίδιος ο συνταγματάρχης δεν είχε Soldat] sie her [sc. diese teuren Zigaret-
γόπα να φουμάρει! ten], wo selbst der Oberst noch nicht
einmal einen Glimmstengel zum Rauchen
hatte! [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Ένα δυο πραγματάκια θα τα έθετα There's [Ton: in etwa: There's maybe] one
διαφορετικά, αλλά τι στο καλό; Ήταν κατα- or two things I would do differently myself,
πληκτικό. but who cares? It was fabulous.
[bzw.]
Εs gibt vielleicht ein oder zwei Dinge [an
dem von dir verfassten Drehbuch, das du
mir soeben vorgelesen hast], die ich viel-
leicht anders machen würde, aber wen
kümmert das schon? Ich fand's einfach
fabelhaft.
[GF (Untertitel), EF (Untertitel) + DF (Ton) aus dem Film
"Hannah und ihre Schwestern"]
3. το έχω σε καλό: το θεωρώ καλό σημάδι [Εμμ.]

[bzw.]
δεν το ’χω σε καλό: θεωρώ αρνητικό οιωνό [ΛΜΠ, σ. 823]
π.χ.:
• δεν το ’χω σε καλό, όταν βλέπω τέτοια όνειρα [ΛΜΠ]
4. από καλό:
• δεν το κάνει από καλό ούτε επειδή του αρέσει ° […(wenn jemand tobt)], tut der das
nicht, weil es ihm richtig scheint oder weil es ihm so gefällt [sondern weil er leidet]
5. (μπα) σε καλό μου (σου, ...):

για να εκφραστεί απορία, έκπληξη (συχνά με επιτιμητικό ύφος) [ΛΜΠ, σ. 822]
[Anm.: ΛΜΠ erwähnt außerdem eine zweite Bedeutung (samt BS):
λέγεται μετά από χασμουρητό – π.χ.:
• (Μπα) σε καλό μου, τι έπαθα σήμερα και χασμουριέμαι συνέχεια;
Wohl in diesem bzw. einem verwandten Sinne auch die Definition von "Μπα σε
καλό σου!" bei Εμμ. (samt BSe):
για το μετριασμό μιας δυσάρεστης εντύπωσης – π.χ.:
• Μπα σε καλό σου, τι βήχας είναι αυτός!
• Μπα σε καλό σου, τι είναι αυτό που μας λες! {Anm.: BS passt wohl eher zu der
"Hauptdefinition" bei ΛΜΠ}]
π.χ.:
• Μπα σε καλό σου! Τι ώρα είναι αυτή που ---
παίρνεις τηλέφωνο; [ΛΜΠ, σ. 822]
• Συνήθως οι γυναίκες έσμιγαν τα φρύδια κι Gewöhnlich runzelten die Frauen die Stirn
έμοιαζαν να σκέφτονται: σε καλό σου, und schienen [über ihren Partner (mit dem
άνθρωπέ μου, πώς μ’ έφερες εδώ! Ω, εσύ sie hierher auf diesen steilen und rutschi-
φταις για όλα, κινδυνεύω εξαιτίας σου, τι gen Felsen über dem Meer gekommen
ανάποδος άνθρωπος. waren)] zu denken: Bist du denn noch bei
Trost, guter Mann, mich hierher zu bringen!
Pa[h], an allem bist doch nur du schuld,
deinetwegen bin ich in Gefahr, du über-
drehter Kerl. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• "Μπα, μπα σε καλό σου, γιόκα μου! Μα τι "Ach was, mein Söhnchen! Was du nur
σου κόλλησε από τότες που ’ρθες, παιδί hast, seit du [vom Militär] zurück bist [mein
μου;" έλεγε η γριά. Kind/Junge]" meinte die Alte [sc. die Mut-
ter]. [gegenüber ihrem Sohn, der gereizt
wissen will, was sie und ihre Schwieger-
tochter untereinander zu flüstern haben]
• Μπα, σε καλό μας, είπε ο καπετάνιος· [...] "Oha", rief der Kapetan, "Gott steh uns bei!
[...]"
[Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 293, 14. Z. von unten // DF 1:
S. 234, 4. Z. / DF 2: unübersetzt (vgl. S. 283, 21. Z.]
• "Θυμάσαι, Ρήνη μου, στην Κατοχή που ---
παίζαμε εδώ απ’ έξω, μωρά πράματα, και
μπούκαραν οι Γερμανοί;" – "Σε καλό σου,
χριστιανή μου! Πού τη θυμήθηκες εκείνη τη
λαχτάρα;"
[Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Πριν από το τέρμα, S. 136]
• Μπα σε καλό του! ---

[Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Παιχνίδι χωρίς κανόνες, S. 66,
19. Z]
6. κάνε το καλό και ρίξ’ το στον γιαλό:

κάνε μια καλή πράξη χωρίς να περιμένεις ανταμοιβή [ΛΜΠ, σ. 421] //
tu das Gute und streu es in das Meer (Wenn wir unseren Mitmenschen Gutes tun, dann
sollen wir nicht lauthals darüber berichten.) [Grabner-Haider, S. 144]
[bzw. auch:]
Wenn du etwas Gutes tust, dann prahle nicht damit. [Grabner-Haider, S. 172]
:ΚΑΛΟ+ [als Vorsilbe eines Verbs]

καλο+
• Κατά το Δεκαπενταύγουστο – δεν Um den 15. August – ich erinnere mich
καλοθυμάμαι αν ήτανε ανήμερα της nicht genau, war es am Tag von Mariä
Παναγιάς ή την παραμονή – [...] Himmelfahrt oder am Vorabend – […]
• Δεν καλοθυμάμαι τον Στέφαν, θυμάμαι An Stefan [= einen Bekannten aus der
μόνο πως [...] Kindheit] erinnere ich mich nicht besonders
gut, ich weiß [von damals] nur noch, dass
er […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• ο Χριστόφορος την καλοκοίταξε Christophoros sah sie [sc. seine Tochter]

aufmerksam an [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• η Ανθώ ήταν μια κόρη νηματουργού που Anthó war eine Spinnereibesitzerstochter,
είχε καλοπαντρευτεί die eine gute Partie gemacht hatte
• Δεν είναι δα τόσο απομακρυσμένες Wenn man es recht bedenkt, sind das gar
χρονικές στιγμές, αν το καλοσκεφτούμε. keine so weit voneinander entfernt liegen-
den Zeiten [sc. das Ende des 19. und das
Ende des 20. Jahrhunderts].
καλομελετώ: s. eigenes Stichwort
:ΚΑΛΟΚΑΙΡΑΚΙ, το
καλοκαιράκι, το
• Ήταν οι μέρες του Αγίου Δημητρίου με το μικρό καλοκαιράκι τους ... ° Es waren die
Tage um das Fest des heiligen Dhimítrios, im Oktober, der kleine späte Sommer, wie es
heißt … [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
:ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΣ, -ή, -ό
καλοκαιρινός, -ή, -ό
κάνω (κάτι) καλοκαιρινό: (αργκό) επιφέρω σε (κάτι) πλήρη αναστάτωση ή το
καταστρέφω τελείως [ΛΜΠ] – π.χ.:
• μπήκαν κλέφτες και μου έκαναν το σπίτι καλοκαιρινό [ΛΜΠ]
:ΚΑΛΟΜΕΛΕΤΩ
καλομελετώ (-άς)
καλομελέτα κι έρχεται:
να σκέφτεσαι αισιόδοξα και γρήγορα θα πραγματοποιηθούν οι επιθυμίες σου [ΛΜΠ] //
όταν αντιμετωπίζει κάποιος κτ. αισιόδοξα, δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα για αίσια
έκβαση [ΛΚΝ] // zeige Zuversicht und er kommt (Mit einer positiven Einstellung zur
Zukunft erreichen wir mehr als mit einer pessimistischen Sicht der Dinge.) [Grabner-
Haider, S. 179] // s. auch ΛΔΗ, S. 130
:ΚΑΛΟΣ, -ή, -ό
καλός, -ή, -ό
[Anm.: als eigene Stichwörter s. καλά, καλώς sowie το καλό]
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. καλέ!
3. καλέ (-ή, -ό) μου ... [als Anrede]
4. ο καλός μου
5. καλά και άγια
6. μια και καλή
7. από την καλή
8. είμαι στις καλές μου

[bzw.]
9.2. δεν είσαι με τα καλά σου [bzw.] δεν είσαι στα καλά σου:
s. unter καλά (Z 13) (zusammen mit "πας καλά;")
10. με το καλό // στο καλό // το έχω σε καλό // από καλό // (μπα) σε καλό μου (σου, ...):
s. jeweils unter καλό, το
11. του καλού καιρού: s. unter καιρός, ο (Z 10)
1. Grundbedeutung:
gut
2. καλέ!
προσφωνητικό μόριο, που χρησιμοποιείται συνήθως απ’ τις γυναίκες, χωρίς να έχει
οπωσδήποτε την σημασία του "καλός", για προσφωνήσεις κάθε είδους, ανεξάρτητα
απ’ το φύλο [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Καλέ Μαρία, τι σου είπε ο Γιώργος; [ΛΔΗ]
• Άφησέ με, καλέ μαμά! Θέλω τώρα να ετοιμαστώ για την γιορτή. [ΛΔΗ]
• Καλέ κ. Γιώργο, τι πράγματα είν’ αυτά που λέτε; [ΛΔΗ]

weitere BSe:
• Μαντάμ Φωφώ! Πού ’σαι καλέ; Madame Fofo! Wo bist du, meine Liebe?
[Ausruf bzw. Frage beim Betreten ihrer
Villa] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Όταν συναντούσε κάποιο φίλο της, σε Wenn sie auf der Straße oder im Kaufhaus
δρόμο ή σε μαγαζί, τον αγκάλιαζε από [besser: im Laden] einen ihrer Freunde
μακριά, φώναζε δυνατά "τι κάνεις, καλέ", traf, umarmte sie ihn schon von weitem,
[...] schrie laut: "Wie geht's, Junge", […]
• Καλέ! Πώς θυμάσαι ότι ήταν της Αγίας Nanu! Wie hast du dir das gemerkt, dass
Βαρβάρας; es am Tag der heiligen Warwára war [dass
du Julia gesehen hast]?
• έλα καλέ ach komm

[GF+DF: Übersetzungsforum von pauker.at]
3. καλέ (-ή, -ό) μου ... [als Anrede]:

• καλέ μου φίλε ° lieber Freund [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
4. ο καλός μου:
• την άγνωστη γυναίκα η οποία [...] έκοψε βιολέτες και τις πρόσφερε στον καλό της °
die unbekannte Frau [Akk.] […], die […] Levkojen pflückte, um sie ihrem Liebsten zu
bringen [GF+DF aus: Όσες φορές]
5. καλά και άγια:

• όλα καλά και άγια, [...] ° ~alles gut und schön, …[aber] / ~alles recht und schön,
…[aber]
• Καλά κι άγια αυτά που λες, μα δε γίνουνται. ° ~Gut und schön [ist das], was du sagst,
aber es ist nicht zu verwirklichen. [GF aus einem Roman von Καζαντζάκης]
6. μια και καλή ° ein für allemal [iS von: dauerhaft / für immer] [DF+GF aus: Gaby
7. από την καλή:

• [...], και σήμερα της έδειχνε από την καλή πόσο πικρή και κοφτερή ήταν η γλώσσα
τους. ° [...], und die ihr heute [mit ihren bösen Kommentaren] gründlich gezeigt hatte
[sc. ihre Verwandte], wie ätzend, wie scharf die Zungen [der Frauen] hier [in diesem
Dorf] waren. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
8. είμαι στις καλές μου ° είμαι ευδιάθετος / έχω τάση να φέρομαι ευνοϊκά προς τον
καθένα [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Είναι στις καλές του απόψε ο (βιομήχανος) κ. Ζώρας. Σκορπάει δώρα και φιλο-
φρονήσεις παντού. [ΛΔΗ]
• Σήμερα πες του πατέρα σου να σου αγοράσει το φουστάνι. Σήμερα είναι στις καλές
του. [ΛΔΗ]
• Μην μιλήσεις σήμερα στον κ. προϊστάμενο. Δεν είναι στις καλές του και θα σε
αποπάρει. [ΛΔΗ]
:ΚΑΛΟΣΥΝΗ, η
καλοσύνη, η
(zuweilen auch: καλωσύνη, η)
καλοσύνη – καλωσύνη:
Zutreffender (und gebräuchlicher) ist lt. Καρζής, S 94, die Schreibweise: η καλοσύνη.
Ebenso erachtet ΛΜΠ die Schreibweise καλοσύνη als korrekt und καλωσύνη als eine
ältere Form (s. S 1284).
ΛΚΝ und Pons online verzeichnen ausschließlich die Schreibweise καλοσύνη.
:ΚΑΛΟΥΠΙ, το
καλούπι, το
• [...] και του ’ρθε καλούπι. ° [...], und es [= er] passte zu ihm wie angegossen [sc. der
Phantasiename, den wir Soldaten dem General gaben]. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΚΑΛΥΠΤΩ
καλύπτω
1) bedecken
2) [in Zusammenhang mit Kosten bzw. Zahlungen]: bestreiten / aufkommen (für)
3) [in Zusammenhang mit dem Verhalten von Personen]: [jemanden] decken, schützen
[etc.]:
• θα την καλύψει σε όλα ° er wird sich immer vor sie [sc. vor seine Tochter] stellen
4) [in Zusammenhang mit dem Inhalt von Texten]: behandeln [iS von: abhandeln, sich
mit etwas beschäftigen] – zB.:
• ο τρόπος με τον οποίο ο γερμανικός die Art (und Weise), mit der die deutsche
τύπος καλύπτει το ρόλο της Ελλάδας στην Presse die Rolle Griechenlands in der
κρίση [Finanz- bzw. Schulden-] Krise behandelt
(abhandelt) [sc.: darüber berichtet]
• Οι διάλογοι και τα κείμενα που έχουν Die Dialoge und Texte, die [für dieses
γραφτεί καλύπτουν καθημερινές καταστά- Griechisch-Sprachlehrbuch] geschrieben
σεις, θέματα που αφορούν τον ελληνικό wurden, behandeln Alltagssituationen,
πολιτισμό, αλλά και θέματα που απασχο- Themen, die die griechische Kultur betref-
λούν τον περισσότερο κόσμο σήμερα. fen, aber auch Themen, die heute die
meisten Leute beschäftigen [wie zB. Um-
weltverschmutzung, Verkehrsprobleme,
Rauchen].
• Εν συνεχεία, συνήθως ακολουθούν ένας Anschließend [an die jeweilige Lektion des
ή περισσότεροι πίνακες γραμματικής, όπου Sprachlehrbuchs] folgen gewöhnlich eine
αναλύονται τα γραμματικά φαινόμενα που oder mehrere Grammatik-Tabellen, in
καλύπτει ο διάλογος ή το κείμενο. denen die grammatikalischen Phänomene
analysiert werden, die der Dialog oder Text
[der betreffenden Lektion] behandelt.
:ΚΑΛΥΤΕΡΑ
καλύτερα
• Και καλύτερα να μην πεις της μητέρας σου πού πας. ° Und sag deiner Mutter lieber
(besser) nicht, wo du hingehst. [Eigenübersetzung]
• Θα ήθελες καλύτερα να είσαι στο κάστρο, όταν έρθει ο Στέφαν; Θέλεις να το

κανονίσω; ° Möchtest du denn [lieber] im Schloss sein, wenn Stefan [ins Schloss]
kommt? Soll ich das irgendwie veranlassen? [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΚΑΛΥΨΗ, η
κάλυψη, η
= [u.a.] die [mediale] Berichterstattung:
• η δημοσιογραφική κάλυψη της κρίσης ° die (journalistische) Berichterstattung [zB. in
deutschen Zeitungen] über die Krise [sc. über die griechische Finanz- und Wirtschafts-
krise] [Anm.: im weiteren Textverlauf auch Verwendung des Ausdrucks "κάλυψη" ohne
voranstehendes "δημοσιογραφική"]
• Επιλέξαμε συνειδητά να αποφύγουμε την τρέχουσα πολιτική κάλυψη. ° Wir haben
uns dabei [sc. bei der Gestaltung unserer Website zum Zweck des deutsch-griechi-
schen Dialogs] bewusst gegen eine aktuelle Politikberichterstattung entschieden.
[DF+GF von diablog.eu]
• Θέλουμε να ανοίξουμε έναν δίαυλο διαλόγου για τους ανθρώπους που μέχρι τώρα
εξαρτιόνταν από την κάλυψη των συμβατικών μέσων ενημέρωσης. ° Wir möchten [mit
unserer Website] einen Dialogkanal erschließen für Menschen, die bislang auf die
Berichterstattung in den Mainstream-Medien angewiesen waren. [DF+GF von diablog.eu]
:ΚΑΛΩ
καλώ (-είς)
- rufen
- anrufen
- einladen
- auffordern
- vorladen; einberufen
2. καλεί το τηλέφωνο [bzw.] καλεί η γραμμή:

• Το τηλέφωνο του σπιτιού της καλούσε όλη την Κυριακή χωρίς κανείς να το σηκώνει. °
Das Telefon bei ihr zu Hause läutete den ganzen Sonntag, ohne dass jemand abhob.
[Eigenübersetzung]
• Η γραμμή καλούσε συνεχώς, αλλά η Μαρία δεν απαντούσε. Και ήταν τότε έτοιμη να
κατεβάσει το ακουστικό, καθώς πίστεψε ότι θα έλειπε από το σπίτι. ° Es läutete die
ganze Zeit [am anderen Ende der Leitung] [als die Mutter ihre Tochter Maria anrief],
aber Maria hob nicht ab. Und sie [die Mutter] war dann kurz davor, den Hörer aufzule-
gen, weil sie glaubte, sie [Maria] würde nicht zu Hause sein. [aber schließlich war doch
die Stimme der Tochter zu hören] [Eigenübersetzung]
3. (κάποιος) καλείται να ... :

• Εκτός αυτού η οικονομική πολιτική καλείται να εξασφαλίσει υψηλό ρυθμό οικονομικής
μεγέθυνσης και υψηλό επίπεδο απασχόλησης. ° Darüber hinaus ist es Aufgabe der
Wirtschaftspolitik, für ein hohes Wirtschaftswachstum und einen hohen Beschäftigungs-
stand zu sorgen. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Το κράτος καλείται να θέσει το κανονιστικό πλαίσιο για το οικονομικό σύστημα που
επιθυμεί η μεγάλη πλειονότητα των Γερμανών: την κοινωνική οικονομία της αγοράς. °
Er [= der Staat] muss den ordnungspolitischen Rahmen für das wirtschaftliche System
setzen, das die überragende Mehrheit der Deutschen favorisiert: Die soziale Markt-
wirtschaft. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
Anhang:
Konjugation des Passivs:
Präsens:
καλούμαι καλείσαι καλείται καλούμαστε καλείστε καλούνται
Stamm 2
[sc. Formen mit Stamm 2 (Aoriststamm) (mit vorangehendem θα, να, όταν, …)]
Variante 1:
καλεστώ καλεστείς καλεστεί καλεστούμε καλεστείτε καλεστούν
Variante 2:
κληθώ κληθείς κληθεί κληθούμε κληθείτε κληθούν
Aorist
Variante 1:
καλέστηκα καλέστηκες καλέστηκε καλεστήκαμε καλεστήκατε καλέστηκαν
Variante 2:
κλήθηκα κλήθηκες κλήθηκε κληθήκαμε κληθήκατε κλήθηκαν
Paratatikos:
--- --- --- καλούνταν / --- καλούνταν /
(ε)καλείτο (ε)καλούντο
Sonstiges:
- παρακείμενος:
Variante 1: έχω καλεστεί / έχεις καλεστεί [usw.]
Variante 2: έχω κληθεί / έχεις κληθεί [usw.]
- μετοχή (Partizip) ενεστώτα: καλούμενος (-η, -ο)
- μετοχή (Partizip) παρακειμένου: (lt. Ιορδανίδου nur für Variante 1): καλεσμένος (-η, -ο)
Zum Bedeutungsunterschied zwischen Variante 1 und Variante 2 siehe Ιορδανίδου,

S 363:
Οι τύποι "καλέστηκα" ("να καλεστώ" κτλ.) και "καλεσμένος" χρησιμοποιούνται κυρίως με
την έννοια "προσκαλούμαι", ενώ οι τύποι "κλήθηκα" ("να κληθώ" κτλ.) με την έννοια
"μου ζητούν να παρευρεθώ σε κάτι, να κάνω κάτι" κτλ., π.χ. "κλήθηκε ο μάρτυρας να
καταθέσει στο δικαστήριο".
:ΚΑΛΩΣ
καλώς
έχει καλώς ° μάλιστα / εντάξει / όπως συμφωνήθηκε [ΛΤΣ] // a) εντάξει, όλα καλά / b)
σύμφωνοι, δεκτόν [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Έχει καλώς· θα είμαι εκεί στην ώρα μου. [ΛΤΣ]
• έχει καλώς ως εδώ [ΛΜΠ (als BS zur dortigen lit .a)]
• αν μπορείς να έρθεις τώρα, έχει καλώς, αλλιώς να σε περιμένω [ΛΜΠ (als BS zur dortigen
lit. b)]
• Την έσπρωξα μέχρι τη μέση στην υποδοχή και είπα ότι αν κυλήσει μόνη της έχει
καλώς, αν όχι δεν θα τη στείλω. ° Ich schob sie [= die (Ansichts-)Karte ° την κάρτα] bis
zur Hälfte durch den Schlitz [des Briefkastens] und sagte mir, wenn sie von selbst
hineinfällt, ist es gut, wenn nicht, schicke ich sie nicht ab. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΑΛΩΣΥΝΗ, η
καλωσύνη, η
vgl. καλοσύνη, η
:ΚΑΜΑΚΙ, το
καμάκι, το
• Βλέπετε, είχα βαρεθεί αυτό το συνεχές αντρικό καμάκι. ° Sehen Sie [iS von: Wissen
Sie], ich hatte diese ewige Anmache der Männer [= durch die Männer] satt. [DF+GF aus:
• Μέχρι τώρα δεν ήμουν ποτέ παρών, όταν έκανε καμάκι σε ένα κορίτσι, όπως έλεγε.
[bzw.]
Μέχρι τώρα, δεν ήμουν ποτέ παρών, όταν καμάκωνε κορίτσι, όπως συνήθιζε να λέει. °
° Bisher war ich [männl.] noch nie dabei gewesen, wenn er ein Mädchen "anbaggerte",
wie er sagte. [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
:ΚΑΜΑΚΩΝΩ
καμακώνω
s. unter καμάκι, το
:ΚΑΜΑΡΑ, η (Ι) (= κάμαρα, η) / :ΚΑΜΑΡΗ, η

κάμαρα, η / κάμαρη, η
• άνθρωποι που δεν έβαλαν ούτε ξένη γάτα Menschen, die nie in ihrem Leben auch nur
στην κάμαρά τους eine fremde Katze in ihre Stube gelassen
hatten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η κάμαρα ήταν πτωχική και πρόστυχη, Das Zimmer war elend und ärmlich, […]
[...] [GF+DF aus: K. Kavafis: Um zu bleiben]
• σπίτια με πολλούς διαδρόμους και Häuser mit vielen Fluren, vielen Zimmern
κάμαρες [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• οι άδειες κάμαρες του σπιτιού die leeren Räume des Hauses

• στο δικό μας λοιπόν το σπίτι επιτάξανε τις in unserem [zweistöckigen] Haus hatten
απάνω κάμαρες sie [= die Soldaten] also die oberen Räume
in Beschlag genommen [= requiriert]
• Εγώ θα σου χτίσω παλάτι με σαράντα Ich werde dir einen Palast mit vierzig Zim-
κάμαρες και θα σου γεμίσω μπινιάδες με mern bauen und die [richtig: und dir] Tru-
μαλάματα κι ασήμια. hen mit Gold und Silber füllen.
[Anm.: Der Begriff "κάμαρα" bzw. "κάμαρη"

bezeichnet also offensichtlich auch große
Räume.]
• η κάμαρη das Zimmer

[GF+DF aus: K. Kavafis: Um zu bleiben]
• [...] και μ’ οδηγούσε στην κάμαρή μου […] und [er] mich [= Gast in seinem Haus]
in mein Zimmer führte
• ο αγέρας της κάμαρης θα μυρίζει ώριμα die Luft in der Stube wird nach reifen
φρούτα Früchten riechen
• Στην κάμαρη που τήνε λέγανε μπουφέ In dem Saal [in der palastartigen Villa], den
ήταν στρωμένα τραπέζια μακριά σαν sie Büffet nennen [wörtl.: nannten], waren
σιδερόδρομοι. gedeckte Tische, lang wie eine
Eisenbahnstrecke.
[Anm.: Der Begriff "κάμαρα" bzw. "κάμαρη"

bezeichnet also offensichtlich auch große
Räume.]
:ΚΑΜΑΡΑ, η (ΙΙ) (= καμάρα, η [bzw.] Καμάρα, η)

καμάρα, η [bzw.] Καμάρα, η
1. η καμάρα ° die Arkade / der Bogen [in der Architektur]:
• Το μικρό σπίτι βρίσκεται ενσωματωμένο σε μια σειρά 20 περίπου μεσαιωνικών
σπιτιών, [...]. Μια καμάρα σε όλο τους το μήκος προστατεύει τις εισόδους και τα μαγαζιά
που βρίσκονται από κάτω της. [...] Μια πλατιά πέτρινη σκάλα, που εκτείνεται σε όλο το
μπροστινό τμήμα της σειράς των σπιτιών συνδέει τη στοά με το δρόμο. ° Das schmale
Haus gehört zu einer mittelalterlichen Häuserzeile von etwa zwanzig Häusern, […]. Eine
Arkade läuft daran entlang, schützt die darunter liegenden Eingänge und Geschäfte.
[…] Vor der ganzen Zeile verläuft eine breite Steintreppe, die die Arkade mit der Straße
verbindet. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
2. η Καμάρα = η Αψίδα του Γαλερίου* [Triumphbogen des Galerius] (στη Θεσσαλονίκη)

*[im selben Artikel auch gelesen: του Γαλέριου]
:ΚΑΜΑΡΑΚΙ, το [bzw.] :ΚΑΜΑΡΟΥΛΑ, η

καμαράκι, το [bzw.] καμαρούλα, η
= das Kämmerlein / das Stübchen / die kleine Stube:
• [...] και μοιράστηκε μαζύ [= μαζί] μου φιλόξενα το καμαράκι του ° […] und [der] sein
Kämmerlein gastlich mit mir teilte [sc. mich darin übernachten ließ] [DF+GF aus: Ross]
• ένα ταπεινό καφενεδάκι με ένα σανιδωτό μπαλκόνι και από πίσω του λίγα ασβεστω-
μένα καμαράκια ° ein bescheidenes Kaffeehäuschen mit einem bretternen Balkon und
dahinter einem paar geweißten Stübchen [auf der Insel Hydra im Jahr 1832]
[DF+GF aus: Ross]
• Κάθεσαι κάπου με τον άνθρωπό σου. Κάθεσαι μαζί του μέσα σε μια καμαρούλα που
δεν είναι κανείς άλλος από τους δυο σας [...] ° Man sitzt irgendwo mit dem geliebten
Menschen. Man sitzt mit ihm in einer kleinen Stube, in der sonst niemand ist; […]
:ΚΑΜΑΡΙ, το
καμάρι, το
το έχω καμάρι: s. unter έχω (Z 6)
:ΚΑΜΠΑΡΕ, το
καμπαρέ, το
• [...] πως χορεύει τα Σαββατοκύριακα σε κάποιο καμπαρέ εκείνο τον ανατολίτικο χορό,
που, αν δεν κάνω λάθος, τον λένε "μπέλυ ντανς". ° [...], dass sie jetzt am Wochenende
in einem Nachtklub auftritt, mit diesem orientalischen Tanz, den man, glaub ich, Bauch-
tanz nennt. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΚΑΜΠΟΣΟΣ, -η, -ο
κάμποσος, -η, -ο (auch [lt. ΛΚΝ: προφ.]: καμπόσος, -η, -ο)
1. Definition:
κυρίως σε επιθετική χρήση με την οποία δηλώνουμε αόριστα ποσότητα αρκετή αλλά όχι
πολύ μεγάλη [ΛΚΝ] // αυτός που υπάρχει σε αρκετό, ικανοποιητικό βαθμό [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Πέρασε από τότε κάμποσος καιρός. [ΛΚΝ]
• Έζησε κάμποσα χρόνια στην Aμερική. [ΛΚΝ]
• Έχουμε κάμποσο δρόμο ακόμα. [ΛΚΝ]
• Ήρθαν κάμποσα παιδιά στη γιορτή. [ΛΚΝ]
• Ήταν καμπόσοι μαζεμένοι στην πλατεία, όλοι νέοι. [ΛΚΝ]
• διαθέτει κάμποσα χρήματα [ΛΜΠ]
a) bei Mengenangaben (generell):
• μαζί με κάμποσα πρόβατα zusammen mit einigen Schafen
• Κάμποσοι τραγουδούσανε σατιρικά Einige [der im Boot sitzenden Soldaten]

τραγούδια του νησιού. sangen Spottlieder von der Insel.
• Χτυπήσαμε κάμποσες φορές. Wir klopften einige Male [an der Tür] an.
• Αφού χασμουρήθηκε κάμποσες φορές Nachdem er etliche Male gegähnt [...]

[...] hatte, [...] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Ναι, κι εγώ έχω συμμετάσχει κάμποσες Ja, so was Ähnliches habe ich auch etliche
φορές σε κάτι παρόμοιο [...] Male mitgemacht [sc. daran teilgenom-
men], […]
• Ναι, ναι, ξέρω. Μου το έχεις ήδη πει Ja, ja, ich weiß. Das habe ich jetzt schon
κάμποσες φορές. ein paar Mal von dir gehört.
• ύστερα κοιτάχτηκαν για κάμποσες στιγμές dann sahen sie [= die beiden Männer] sich
αμίλητοι gegenseitig ein paar Augenblicke schwei-
gend an [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Είχε κάμποσους υπαλλήλους. Er [sc. ein Apotheker (mit zwei Standorten

in einer kleinen Ortschaft)] hatte mehrere
Angestellte. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• μια άλλη χήρα, την Πηνελόπη, που είχε κι eine andere Witwe, Penelope [Akk.], […],
αυτή κάμποσα παιδιά die ihrerseits eine Menge Kinder hatte
• ο Χριστόφορος κάμποσα είδε κι άκουσε Christóphoros sah und hörte so allerlei

• Παραλίγο να ανεβούν στα χείλη του και Noch mancherlei wollte sich auf seine
κάμποσα άλλα, [...] Lippen drängen [= wollte er sagen], […]
• Αυτό το τραγούδι δεν το ξέρω, και ξέρω Das Lied [das du da singst] kenne ich
κάμποσα. nicht, und ich kenne so manches.
• Είναι κάμποση διαδρομή με τα πόδια. Es ist ein ganz schöner [= ein ganz schön
weiter] Weg zu Fuß.
b) bei Zeitangaben:
• Ήμασταν εκεί κάμποση ώρα όταν μπήκε Wir waren schon eine Weile dort [sc. in
ένα κορίτσι. dem Lokal], als sie [sc. das Mädchen]
reinkam.
[bzw.]
We had been there for a while when this
girl walked in.
aus dem Film "Angeklagt"]
• Για κάμποση ώρα κάναμε σχέδια για [...] Eine Weile schmiedeten wir Pläne für […]
[Anm.: vgl. die zweite griechische Überset- [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
Για λίγη ώρα κάναμε σχέδια για {…}]
• Έμεινε κάμποση ώρα αμίλητος. Nun hörte er eine Weile mit dem Reden
auf.
Kalimerhaba]
• Και κάθε φορά το κοιτάζουν [το ρολόι] Und jedes Mal [wenn sie auf ihre Uhr
κάμποσην ώρα. schauen] lassen sie ihren Blick eine
geraume Weile darauf ruhen.
• Έμεινε κάμποση ώρα έτσι. Ώσπου μπήκε So [in dieser Position] blieb er einige Zeit
στη σοφίτα ο Ρασκόλνικοφ. sitzen. Bis Raskolnikov in die Dachkammer
kam. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Ύστερ’ από κάμποσον καιρό, σαν Nach einiger Zeit werden die Menschen es
κουραστούνε να σκοτώνουνται [= σκοτώ- leid sein [wörtl.: wenn die Menschen es
νονται] οι ανθρώποι, θα πάψει ο πόλεμος, leid sein werden], sich gegenseitig umzu-
[...] bringen, und der Krieg wird aufhören, […]
• [...], ώσπου ένα βράδυ συνέβη κάτι [...] [...], bis eines Abends etwas passierte [...],
που τον έκανε ν’ αλλάξει στέκι για das ihn [= den alten George] dazu bewog,
κάμποσο καιρό. eine Zeitlang die Kneipe zu wechseln.
• [...]· τουλάχιστον για κάμποσο καιρό είχε […], und er hatte es wenigstens eine
ζήσει έτσι ωραία. Zeitlang so gut.
• "[...]", είπε η Ιουλία αφού περίμενε "[...]", sagte Ioulía, nachdem sie eine Weile
κάμποσο ακόμα. gewartet hatte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΑΜΩΜΑΤΑ, τα
καμώματα, τα
• [...], και τα νεύρα της Φεβρωνίας έσπαζαν μέρα με την ημέρα, δεν άντεχε καμώματα
ούτε από μικρούς ούτε από μεγάλους. ° […], und Fewronías Nerven wurden von Tag
zu Tag dünner, sie konnte solche Witze [iS von: Spielchen / (üble) Scherze] weder von
Kleinen noch von Erwachsenen ertragen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // vollständiger Satz s. unter
νάζι, το]
• Φαίνεται πως η ιστορία μας τελείωσε πολιτισμένα, χωρίς δάκρυα, παρακάλια κι άλλα
τέτοια καμώματα. ° Es sieht so aus, als wäre unsere Geschichte [= unsere Beziehung]
zivilisiert zu Ende gegangen, ohne Tränen, Bitten und anderes derartiges Getue.
• όλο λυγεράδα και καμώματα, όλο παράπονο και νάζι ° voller Eleganz und Getue,
voller Klage und Koketterie [war das Wechselspiel dieser Flötentöne] [GF+DF aus:
:ΚΑΝ
καν
• και με το τρίτο [τσιγάρο] έκλεισαν πάλι τα μάτια της πριν καν το τελειώσει ° [und] bei
der dritten [Zigarette (die sie drehte)] fielen ihr wieder die Augen zu, noch bevor sie sie
fertiggedreht hatte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "[...]", μουρμούρισε, προτού καν προλάβω να τον χαιρετήσω. ° "[…]", brummte er,
bevor ich auch nur die Möglichkeit hatte, ihn zu begrüßen. [DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
:ΚΑΝΑ
κάνα
1) = κανένα
2) Ausdruck κανα-δυό [bzw.] κάνα δυο [etc.]: s. eigenes Stichwort
:ΚΑΝΑ-ΔΥΟ [bzw.] :ΚΑΝΑ ΔΥΟ [bzw.] :ΚΑΝΑΔΥΟ

κανα-δυό (auch: κάνα-δυό / κάνα-δυο) [bzw.] κάνα δυο [bzw.] καναδυό
Übersicht:
1) ein paar / einige [etc.]
2) ein bis zwei [etc.]
3) ungefähr zwei / etwa zwei
1) ein paar / einige [etc.]:

• Κάνα δυο πελάτες μάς κοίταξαν και χαμο- Ein paar Gäste [im Café] sahen uns an und
γέλασαν. lächelten. [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• Έρχονταν για καναδυό μέρες, έφευγαν κι Sie sind immer nur ein paar Tage hierge-
έκαναν μια εβδομάδα να φανούν. wesen, dann waren sie wieder eine Woche
lang weg. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Κάνα δυο μήνες. Ein paar Monate. [bin ich jetzt mit diesem
Mädchen zusammen] // A couple of
months. [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• Έτσι μου είπε πριν κάνα-δυο μήνες. So [= Das] hat er vor ein paar Monaten zu
mir gesagt. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• σε καναδυό χρόνια in ein paar Jahren [GF+DF aus: Μάρκαρης:

Δελτίο]
• Βγήκαμε καναδυό φορές. Wir sind ein paarmal [miteinander] ausge-

gangen. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• σε κάνα-δυο ώρες in ein paar Stunden

• [...], και κάνα-δυο ακόμα συγγενείς. […], sowie noch ein paar Verwandte.
• κάνα-δυο φορές einige Male [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
bzw. im gleichen Sinne:

• είχε κάνα δυο φορές κάνει σχόλια πάνω [er] hatte das eine oder andere Mal Be-
σε αυτά [τα άρθρα] merkungen dazu gemacht [sc. zu den von
seinem Cousin gelegentlich verfassten
Artikeln] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Κανά δυο πραγματάκια όμως σίγουρα θα Aber das eine oder andere Stückl wirst [du]
θες να διαλέξεις να πάρεις. Σκέψου τα dir doch aussuchen wollen [wenn du schon
παιδιά σου. nicht zu meinem Universalerben eingesetzt
[Anm.: Κανά !] werden möchtest]. Denk an deine Kinder.
vgl. auch:
• Κι όταν καμιά φορά σταμάταγε [να βρέχει] Und selbst wenn es für ein paar Stunden
για καμιά δυο ώρες [...] aufhörte [zu regnen] […]
[Anm.: καμιά δυο !] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
2) ein bis zwei [etc.]:

• Συνήθως ερχόταν στις εννιά κι έμενε Normalerweise kam sie immer um neun
καναδυό ώρες. und blieb ein bis zwei Stunden.
• Είναι τώρα λίγος καιρός, κάνα-δυο μήνες. Es ist nicht lange her [dieses Ereignis],
vielleicht ein oder zwei Monate.
bzw. in ähnlichem Sinne:

• Έλεγα να ’ρθω από κει. Για κανα-δυο I was thinkin' maybe I'd drive out. Maybe
βδομάδες. I'd come out for a week or so.
[bzw.]
Ich hab' nur gedacht, vielleicht fahr ich zu
dir, vielleicht komm ich für 'ne Woche oder
so. [Ton]
[bzw.]
Ich dachte, ich komme mal [bei dir] vorbei.
Für eine Woche oder so. [Untertitel]
Film "Angeklagt"]
3) ungefähr zwei / etwa zwei:

• μετά από κάνα-δυο μήνες ungefähr zwei Monate danach
• πριν κάνα-δυο χρόνια vor ungefähr zwei Jahren

• κάνα δυο ώρες αργότερα etwa zwei Stunden später

:ΚΑΝΕΙΣ
κανείς
a) man:
• Έχει κανείς την εντύπωση πως [...] ° Man hat den Eindruck, dass [...]
b)* jemand:
• Γνωρίζει κανείς [...]; ° Weiß jemand [...]? [bei Fragen, zB. in einer Schulklasse / zB.:
Weiß jemand, wie die Hauptstadt Portugals heißt?]
c)* [mit Verneinung]: niemand:
• Κανείς να μη μάθει τίποτα! ° Niemand soll etwas erfahren! [zB. vom Schatzfund]
*) [alternativ zu κανένας]
2. Sonstiges:
• Beispiel (aus Μυρτιώτισσα, Άπαντα, S 291), in dem κανείς (anstatt des üblichen
κανένας) zur Wiedergabe der Bedeutung "kein(er)" (Adjektiv) verwendet wird:
Το δάσος έγινε για μένα σαν ίδρυμα φιλανθρωπικό. Με περιμαζεύει, με προστατεύει, με
βοηθεί να εργαστώ με τη θεϊκή του ηρεμία. Κανείς θόρυβος μέσα κει. Πού και πού ένα
δέντρο που τρίζει, [...].
• s. im Übrigen κανένας (κανείς) / καμία / κανένα
:ΚΑΝΕΝΑΣ (:ΚΑΝΕΙΣ) / :ΚΑΜΙΑ / :ΚΑΝΕΝΑ

κανένας (κανείς) / καμία (καμιά) / κανένα
Gesamtübersicht:
1. Bedeutung in Sätzen mit einer Verneinung
2. Übersetzungen in Sätzen ohne Verneinung
3.1. zur Verwendung als bloßem Füllwort (das weggelassen werden kann)
3.2. zur synonymen Verwendung von κανένας (καμιά / κανένα) und ένας (μία / ένα)
3.3. zur synonymen Verwendung von κανένας (καμιά / κανένα) und κάποιος (-α / -ο)
4. Allgemeines zur Verwendung von κανένας (καμιά / κανένα) in der Bedeutung "einer /
eine / ein" (ohne nachfolgendes Substantiv)
5. zur Verstärkung einer Verneinung gegenüber einem bloßen "δεν" + Substantiv
6. καμμία (καμμιά) – καμία (καμιά) / zur Schreibweise mit einem oder zwei "μ"
1. Bedeutung in Sätzen mit einer Verneinung:

keiner [bzw.] niemand / keine / kein
2. Übersetzungen in Sätzen ohne Verneinung:

Übersicht:
a) einer (eine, ein) [bzw.] irgendeiner (-eine, -ein) [etc…]
b) einige / ein paar / der (die, das) eine oder andere
c) mal / manchmal [etc.]
d) [in Zusammenhang mit Zeit- oder Mengenangaben]: ungefähr / etwa [etc.]
a) einer (eine, ein) [bzw.] irgendeiner (-eine, -ein) [etc…]:

• Την κοιτούσαν, λες και ήταν καμιά Die haben sie [= die neue Mitschülerin]
εξωγήινη. angeglotzt, als wäre sie eine Außerirdi-
sche.
• όποτε κι όπου ξεσπούσε καμμιά πυρκα- wann und wo auch immer ein Feuer aus-
γιά brach [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Άσ’ τους καθρέφτες [...] και πάρε κανένα Lass doch die Spiegel jetzt [sc.: trag sie
παιδί μαζί σου! nicht aus dem Haus, um sie vor dem Erd-
beben zu retten], […], nimm ein Kind [sc.
eines aus unserer großen Familie] mit! [sc.:
aus dem Haus ins Freie]
• [...], ενώ αναρωτιόμουν μήπως ο φίλος […], während ich [in Anbetracht des Un-
μου είχε πάθει καμιά ηλίαση στις διακοπές. sinns, den er redete] überlegte, ob mein
Freund sich möglicherweise einen Sonnen-
stich eingefangen hatte.
Συγγνώμη, υπάρχει καμιά ταβέρνα εδώ Verzeihung, gibt es hier in der Nähe
κοντά; (irgend)eine Taverne?
[Anm.: synonym: Συγγνώμη, υπάρχει
κάποια ταβέρνα εδώ κοντά;]
• […] κι έψαξε για κανέναν γνωστό ή […] und [er] machte sich auf die Suche
συγχωριανό του nach irgendeinem Bekannten oder irgend
jemandem aus seinem Ort [um sich Geld
auszuborgen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ποιος ξέρει, λες να την πάει σε καμιά Wer weiß, wenn er mit ihr in so eine einsa-
μοναχική καλύβα στο δάσος; me Hütte irgendwo im Wald fährt?
• Γιατί, καλά να έπιανε κάνα πινέλο. Sicher, er [= der Maler, dem oft langweilig
Έρχονταν όμως [...] εκείνες οι καταραμένες war] könnte den* Pinsel in die Hand neh-
μέρες, που [...] [Anm.: κάνα] men… Aber es gab da […] diese ver-
dammten Tage, an denen …[er unfähig
war, einen Pinselstrich zu setzen, den
Geruch der Farben nicht ertrug usw.]
*[passende Übersetzungsmöglichkeit auch:
"einen"]
[GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ // drei Punkte
(nach dem Wort "nehmen") im deutschen Originaltext]
• "Άσε", λέει ο Ντέιβιντ. [...] Θα φέρει από "Lass nur", sagt David [am Telefon] [du
την ψησταριά στη γωνία κανένα κοτόπουλο brauchst nicht nachzusehen, ob du noch
και κόκκινο κρασί. Κάπως θα τα βολέψουν. etwas zu essen zu Hause hast, wenn ich
dich jetzt besuchen komme]. Er […] bringt
von der Braterei um die Ecke einfach
Hähnchen und Rotwein mit. Irgendwie wird
das schon passen.
b) einige / ein paar / der (die, das) eine oder andere:

• [...] και, επιτέλους, να πούμε και κανένα […] [und] um anschließend das eine oder
τραγούδι andere Lied zu singen [trafen wir uns bei
einem gemeinsamen Freund]
• [...] κι ύστερα [...] και κανένα παλιό […] und dann […] [sangen wir] auch noch
αντάρτικο einige alte Partisanenlieder
• αυγά να πούμε ή κιτσάπ ή καμιά μπίρα Eier zum Beispiel oder Ketchup oder ein
paar Flaschen Bier [würde er in dem Laden
kaufen]
c) mal / manchmal [etc.]:

• Παίρνω για να δω, ξέρεις, αν είσαι Just phoning up to see, well, to see if
εντάξει. Πάρε μας κάνα τηλέφωνο. you're OK. Give us a ring sometime.
[Anm.: κάνα] [bzw.]
Wollte nur mal hören, ob du, na ja, ob du
okay bist. Ruf uns mal an. [auf den Anruf-
beantworter gesprochene Nachricht]
• Με φωνάζει και τον βοηθάω. Μαζεύω Er ruft mich und ich helfe ihm [sc. meinem
κανένα πεσμένο φύλλο. Κανένα κλαράκι. Freund, der als Gärtner bei der Gemeinde
Περνάω τη μέρα μου. arbeitet]. Ich sammle mal ein abgefallenes
Blatt ein. Mal ein Zweiglein. Vertreibe mir
den Tag.
• πότε-πότε […] κυνηγούσαν και κανένα ab und zu jagten sie [= die Katzen] auch
ποντίκι mal eine Maus [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Θα περάσουμε όμορφα. Θα κονομούμε Wir werden uns gut mit ihm verstehen. Und
και κάνα τσιγάρο. [Anm.: κάνα] auf diese Weise mal zu einer Zigarette
kommen. [sc. indem er sie uns spendiert].
• [...], να το κατοικούν οι κάργες πια, και […], nur Raben gab es da [jetzt noch] und
καμμιά κουκουβάγια τις νύχτες. nachts manchmal eine Eule. [sc. im Fens-
ter (= το παράθυρο) des verfallenen
Hauses] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
d) [in Zusammenhang mit Zeit- oder Mengenangaben]: ungefähr / etwa [etc.]:

• Μου το ’πε πριν καμμιά βδομάδα, τόσο. Es muss ungefähr vor einer Woche gewe-
sen sein, als er [mir] das sagte.
• Η Λόρα με ξαναπαίρνει σε καμιά ώρα. Laura calls back an hour or so later. [bzw.]
Laura ruft [mich] etwa eine Stunde später
zurück.
• Ήρθε σε καμιάν ώρα ζωηρός, κάπως Nach etwa einer Stunde kam er, er war
νευρικός. lebhaft und irgendwie nervös.
• Παρ’ όλ’ αυτά υπολογίζει ότι θα πρέπει να Trotzdem gibt sie ihm [...] etwa fünf Minu-
εμφανιστεί σε κανένα πεντάλεπτο, [...]. ten, bis er hier erscheinen müsste.
• Μια φορά, ένας πελάτης [...] έπαιξε για Einmal kickte einer der Kunden […] mit
καμιά ώρα μπάλα με τον αδελφό μου έξω meinem Bruder fast eine Stunde im Hof vor
στην αυλή [...] dem Geschäft […]
• Η ταβέρνα ήταν κανένα χιλιόμετρο έξω Die Taverne befand sich gut einen Kilome-
από την πόλη. ter vor der Stadt.
3.1. zur Verwendung als bloßem Füllwort (das weggelassen werden kann):
BS 1:
Vgl. den gesprochenen Text mit den Untertiteln des folgenden Satzes:
a) Αν θες κάνα ουισκάκι, σήμερα είμαστε b) Αν θες ουισκάκι, σήμερα έχουμε.
φουλ. [gesprochen] [Untertitel]
[Anm.: kein "κάνα" vor "ουισκάκι"]
° If you want a whiskey, we have plenty today.
BS 2:
a) [...], ενώ αναρωτιόμουν μήπως ο φίλος b) [...], ενώ προσπαθούσα να καταλάβω
μου είχε πάθει καμιά ηλίαση στις διακο- μήπως ο φίλος μου είχε πάθει ηλίαση.
πές. [Anm.: kein "καμιά" vor "ηλίαση"]
° […], während ich [in Anbetracht des Unsinns, den er redete] überlegte, ob mein
Freund sich möglicherweise einen Sonnenstich eingefangen hatte.
3.2. zur synonymen Verwendung von κανένας (καμιά / κανένα) und ένας (μία / ένα):
BSe:
a) Φαντάζομαι ότι θα διάβασε και κανένα b) Είναι πολύ πιθανό να έχει διαβάσει
απ’ τα μηνύματά μας. μάλιστα και ένα από τα γράμματά μας.
° Möglicherweise hat er sogar einen unserer Briefe [= eine der E-Mails, die wir Jenny
geschrieben hatten] gelesen.
a) Ακούμπησε τη βαλίτσα, περίμενε b) Ακούμπησε κάτω την βαλίτσα, περίμενε

κανένα πουρμπουάρ, δεν πήρε τίποτε, για ένα φιλοδώρημα που δεν ήρθε [...]
[...]
° [Er (= der Hotelpage)] stellte den Koffer ab [den er in das Zimmer des Gasts getragen
hatte], wartete auf Trinkgeld, bekam keins …[und verließ das Zimmer]
[DF + (synonyme) GF aus: Baum: Hotel]
3.3. zur synonymen Verwendung von κανένας (καμιά / κανένα) und κάποιος (-α / -ο):
BS 1:
a) Το είπατε σε κανέναν άλλον; b) Ή το έχετε πει σε κάποιον άλλο;
° Oder habt ihr es jemand anderem erzählt?
BS 2:
a) Ο κύριος περιμένει δυο μέρες τώρα b) Ο κύριος περιμένει δύο μέρες μήπως
ν’ αδειάσει κανένα δωμάτιό μας. αδειάσει κάποιο δωμάτιο σ’ εμάς.
° Der Herr wartet seit zwei Tagen auf ein freies Zimmer bei uns [= hier in unserem
Hotel].
BS 3:
Συγγνώμη, υπάρχει καμιά ταβέρνα εδώ b) Συγγνώμη, υπάρχει κάποια ταβέρνα
κοντά; εδώ κοντά;
[Anm.: Nicht hingegen: Συγγνώμη, υπάρχει μια ταβέρνα εδώ κοντά;]
[Quelle: Ελένη]
weitere BSe:
• Μήπως κοίταζες καμμιά άλλη τον Vielleicht hast du in letzter Zeit dein Auge
τελευταίο καιρό και η Κλητία το ’χε auf eine andere geworfen [sc.: auf eine
καταλάβει; [...] Έχω πολλές κόρες, πιο andere Frau], und Klitia [= deine Verlobte
πολλές κι απ’ τις πληγές του Φαραώ – (und meine Stieftochter)] hat es gemerkt?
μήπως το μάτι σου ήταν σε κάποια άλλη […] Ich habe viele Töchter, mehr als die
[...]; Plagen Pharaos – hast du womöglich dein
Auge auf eine andere geworfen […]?
• Τύχαινε μέσα στον κόσμο που ---

μπαινόβγαινε να βρουν παλιές γνωριμίες.
Ο Βάσος κανέναν υπάλληλο φαρμακαπο-
θήκης, ο Σπύρος κάποιον ομογενή της
Αμερικής.
[Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• Όπως, ας πούμε, καμιά κούκλα που την Wie zum Beispiel diese Puppe, die er
έκανε δώρο στη Σαρλότ ή κάποιο Charlotte geschenkt hatte, oder diesen
καθρεφτάκι που μ’ αυτό έκανε πλάκα kleinen Taschenspiegel, mit dem er dann
ύστερα στον Ζυλ. Jules ärgerte.
• Έφερναν βόλτα τα μηχανουργεία, κι ---

όποτε το μάτι τους τσάκωνε κάποιον τόρνο
της αρεσκείας τους, καμιά πρέσα λαχτα-
ριστή, ορμούσαν και τα τριγύριζαν, [...]
[Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• Και σπίτι να μην έχετε, κάτι άλλο θα ---

βρεθεί να βάλετε ενέχυρο, κάποιο αντικεί-
μενο αξίας, κανένα χαρτί χρηματιστηρίου,
ας πούμε.
• Υπάρχει τίποτα που θέλεις να πεις πριν ---
φύγεις; Κάποιο μήνυμα; Καμιά ερώτηση;
Zur synonymen Verwendung vgl. auch:

A) ΛΔΗ, σ. 139:
α) Σε θετικές ερωτηματικές προτάσεις (χωρίς "δεν") το "κανένας" σημαίνει "κάποιος". –
Π.χ.:
- Περιμένει κανένας στον διάδρομο;
- Σε ρώτησα το πρωί, αν με ζήτησε κανένας και μου είπες όχι.
β) Χωρίς "δεν" [το "κανένας/ καμιά / κανένα"] σημαίνει γενικά "ο άνθρωπος" ή κάτι που
δεν είναι ορισμένο. – Π.χ.:
- Ό,τι και όσο να διαβάσει κανένας, ποτέ δεν θα τα μάθει όλα.
- Έλα καμιά μέρα απ’ το σπίτι, να μας επισκεφτείς.
- Μην αφήνεις το ποδήλατο στον δρόμο. Θα το κλέψει κανένας.
B) [in gleichem Sinne] Σιγαλός, σ. 176:
Θετική σημασία έχουν [οι αόριστες αντωνυμίες "κανείς / καμία / κανένα"] όταν
βρίσκονται σε καταφατικές ή ερωτηματικές προτάσεις και σημαίνουν "κάποιος, -α, -ο". –
Π.χ.:
- Με ζήτησε κανείς στο τηλέφωνο;
4. Allgemeines zur Verwendung von κανένας (καμιά / κανένα) in der Bedeutung "einer /
eine / ein" (ohne nachfolgendes Substantiv):
Diese erfolgt nur in Fragesätzen (oder in verneinenden Sätzen, dort iS von: "keiner /
keine / kein"). – z.B.:
• Υπάρχει κανένα (Υπάρχει κάποιο) καινούργιο εστιατόριο εδώ κοντά; – [Antwort:] Ναι,
υπάρχει ένα. (oder alternativ: Ναι, υπάρχει κάποιο.) / Nicht hingegen: Ναι, υπάρχει
κανένα.
[Quelle: Ελένη]
[Anm.: Folgt dem "κανένας" ("καμιά / κανένα") ein Substantiv nach, gilt diese Einschrän-
kung hingegen nicht. – z.B.:
• Θα κοιτάξω στην αποθήκη. Ίσως έχει μείνει κανένα αντίτυπο. ° Ich werde im Lager
nachschauen. Vielleicht ist noch ein Exemplar {der Schallplatte, die Sie kaufen möch-
ten} übrig (da).]
5. zur Verstärkung einer Verneinung gegenüber einem bloßen "δεν" + Substantiv:

• [...] πως στο κάτω κάτω δεν είχε το δικαίωμα αυτή η καταραμένη η ξανθιά να μπει στο
δικό του το μοναχικό παιχνίδι, δεν είχε κανένα – φώναξε – δικαίωμα να του χαμογελάσει
[...] ° […], dass diese verdammte Blonde gar kein Recht dazu habe, sich in sein einsa-
mes eigenes Spiel zu mischen; sie besitze nicht das geringste Recht, schrie er, ihn an-
zulächeln, […] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
6. καμμία (καμμιά) – καμία (καμιά) / zur Schreibweise mit einem oder zwei "μ":
Lt. ΛΜΠ ist (mit näherer Begründung) die Schreibweise "καμιά" (bzw. "καμία") korrekt.
Anderer Meinung Μάνεσης, S. 65 f.:
Εξ άλλου, δοκιμότερα είναι τα: [...], "καμμία" (αντί "καμία" ή "καμιά") που είναι το
ετυμολογικά ορθό ("καν-ένας, καν-μία, καν-ένα")· ανάλογη "απλοποίηση", δηλ. μη
αφομοίωση του "-ν", θα ήταν το "συμαθητής" (με ένα "μι") αντί του "συμμαθητής"
(= "συνμαθητής"), ομοίως "συμόρφωση" (αντί "συμμόρφωση") ή "συγνώμη" (αντί
"συγγνώμη") κ.ο.κ.
:ΚΑΝΟΝΙΖΩ
κανονίζω
• Δεν κανονίζεις τη βάρδια σου για τη Δευτέρα, να πάμε την Κυριακή για ψάρεμα; –
[Antwort:] Δε γίνεται. Όχι, δε γίνεται. ° Kannst du es nicht schaukeln, dass du am
Montag Wache hast? Wir könnten am Sonntag angeln gehen. – [Antwort:] Geht nicht.
Nein, unmöglich. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΚΑΝΟΝΙΚΟΣ, -ή, -ό
κανονικός, -ή, -ό
1) regulär / "normal" / [Adverb:] normalerweise:
• κανονική διάρκεια αγώνα // κανονική διάρκεια παιχνιδιού ° reguläre Spieldauer /
reguläre Spielzeit [zB.: 90 Minuten bei einem Fußballspiel]
2) regelrecht / richtig:
• Αυτό είναι κανονικό μουσείο. ° Das ist ein regelrechtes (richtiges) Museum. / Das ist
das reinste Museum. [sc.: so wie du deine Wohnung hier ausgestattet hast]
• αυτός άνδρας κανονικός, αυτή μικρή ακόμα ° er ein richtiger Mann, sie noch ein
kleines Mädchen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μύριζαν αίμα, μύριζαν κανονικά αίμα. Τα ρούχα, τα μαλλιά τους, το δέρμα τους. °
Sie rochen nach Blut, sie rochen richtig nach Blut. [sc. die zwei auf der Schulbank
sitzenden Schwestern, die zu Hause für die Fleischerei ihres Vaters immer das Vieh
schlachteten] Die Kleider, ihr Haar, ihre Haut. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΑΝΩ
κάνω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen 10. όπως και να το κάνεις [bzw.] όπως και
2. [in Verbindung mit Zeitspannen] να το κάνουμε
3. [nach einem Satz in direkter Rede] 11. κάνω πέρα
4. κάνω πως (ότι) 12. κάνω πίσω
5.1. κάνω να ... (Ι) 13. την κάνω
5.2. κάνω να ... (ΙΙ) 14. κάνει + Wetter- bzw. Witterungsangabe
5.3. σε (τον / την, ...) κάνω να ... [bzw.] (im Akk.)
σε (τον / την, ...) κάνω και ... 15. κάνε τι θα κάνεις
6.1. τι να τον (την / το / ...) κάνω
6.2. τι να μου κάνει ο (η / το / ...) 16. μου κάνει καρδιά: s. unter καρδιά, η
7. κάνε να ... (Z 2)
8. δεν κάνει 17. κάνω φτερά: s. unter φτερό, το (Z 2)
9. δεν κάνω για ...
a) machen / tun
b)
aa) sich verhalten / sich benehmen [etc.]:
• Και το παιδί έκανε όπως έβλεπε να Und der Junge verhielt sich so, wie er es
κάνουν οι σεμνοί και μετριόφρονες: δεν bei sittsamen und bescheidenen Leuten
είπε τίποτα. gesehen hatte: er sagte nichts.
• Η Πέρσα, βλέποντάς την με τσιγάρο στα Als Persa sie [= die noch nicht lange rau-
δάχτυλα, της συνέστησε να προσέχει λίγο, chende Fewronía] mit der Zigarette in der
να μην κάνει σαν αρχάρια άπληστη. Hand erblickte, riet sie ihr, damit sparsam
umzugehen [sc. nicht zu viel zu rauchen],
sich nicht wie eine gierige Anfängerin zu
verhalten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έλα, μην κάνεις σαν μωρό. Komm, benimm dich nicht (führ dich nicht
auf) wie ein Baby (wie ein kleines Kind).
[Eigenübersetzung]
• Ο Πάνος μόλις μας είδε, έκανε σαν Als Panos uns sah, war er außer sich vor
τρελός. Freude. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
[Anm.: wörtliche Übersetzung: benahm er

sich (gebärdete er sich) wie ein Verrückter]
bb) κάνω έτσι ° "sich so anstellen" [= sich deplatziert usw. verhalten] [etc.]:
• [...] και μου είπες ότι αν κάνω έτσι δεν θα […] und [du zu] mir gesagt hast, dass ich
γίνω ποτέ άντρας niemals ein Mann würde, wenn ich mich so
anstelle [sc. wenn ich nicht imstande bin,
eine Zigarette richtig zu rauchen]
• Πώς να στο πω Γιώργο μου, αυτός ο Wie soll ich dir das erklären, Jorgos, dieser
άνθρωπος με πάει στην καταστροφή. Στην Mensch [von dem ich dir erzähle] führt
καταστροφή σού λέω ... – [Reaktion von mich in die Katastrophe. In die Katastro-
Γιώργος:] Μην κάνεις έτσι, χρυσή μου, [...], phe, sage ich dir … – [Reaktion von Jor-
μην κάνεις έτσι [,] θα σου περάσει. gos:] Stell dich nicht so an, mein Gold-
schatz, […], stell dich nicht so an, das wird
vorbeigehen.
[GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού / drei
• "Τι κάνετ’ έτσι!" είπα σε κάτι φίλους μου "Was stellt ihr euch so an!" sagte ich zu
που τα βάψανε μαύρα. einigen meiner Freunde, die das Ganze
schwarz sahen [= die schwarzmalten]. [sc.
die aufgrund von Zeitungsmeldungen zu
Unrecht befürchteten, dass wir bald als
Soldaten eingezogen werden würden]
• Ησύχασε, άνθρωπέ μου, μην κάνεις έτσι. Beruhige dich, Mensch, reg dich nicht so
auf. [Worte, mit denen ein Fahrgast einen
Kutscher beschwichtigen will, der darüber
wütend ist, dass ihn ein Dritter mit falschen
Münzen bezahlt hat] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "Πάμε και θα ξανάρθουμε, μην κάνεις "Wir kommen wieder, wir gehen und kom-
έτσι", της έλεγε [ο Χριστόφορος], καθώς men aber wieder, beruhige dich", sagte
εκείνη έκλαιγε και τον έσφιγγε απ’ το μανίκι Christóphoros zu ihr [die sie zurückließen],
ή σφούγγιζε τα μάτια της στην άκρη απ’ το denn sie hielt ihn am Ärmel fest, weinte
ζωνάρι του. und wischte sich die Augen am Zipfel des
Tuches ab, das er um die Taille gewickelt
trug. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τι κάνεις έτσι; Όταν παντρευτείς, όλα θα Was hast du denn? [wohl ungefähr iS von:
σιάξουν. Wieso bist du denn so unzufrieden mit
deinem Leben? / Wieso haderst du denn
so mit deinem Schicksal?] Wenn du erst
mal heiratest, dann kommen die Dinge ins
Lot. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. [in Verbindung mit Zeitspannen]: brauchen [= (an Zeit) benötigen] [etc.]:

• Σε παρακαλώ, άσε με να ξανατηλε- Bitte, lass mich noch einmal telefonieren,
φωνήσω, θα κάνω μόνο ένα λεπτό. ich werde nur eine Minute brauchen.
• Κάναμε μόνο 40 λεπτά. Wir haben nur 40 Minuten [für den Flug]
gebraucht.
• Έκανα είκοσι χρόνια να καταλάβω πως Ich habe zwanzig Jahre gebraucht, um zu
[...] verstehen, dass [...]
• Τέσσερα χρόνια έκανες να βγάλεις τον Vier Jahre hast du gebraucht, um die neue
καινούργιο δίσκο. Platte herauszubringen.
• όταν έκανε μέρες να βγει κι ήξερε πως wenn sie mehrere Tage das Haus nicht
αυτός την έψαχνε πάνω και κάτω verließ, wohlwissend, dass er hier und dort
nach ihr suchte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. [nach einem Satz in direkter Rede]: sagen / meinen [iS von: sagen]:
• "Τι με κοιτάς έτσι" έκανε. "Was siehst du mich so an?" sagte er.
• "Τρελλάθηκες;" έκανε η αδελφή του. "Bist du verrückt geworden?" sagte seine

Schwester. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έλα κατά δω, Φεβρωνούλα, μου κάνει, Komm mal her, Fewronoúla, sagt sie [zu
[...] mir], […]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / Anm.: keine Anführungs-
zeichen, aber in der Sache Wiedergabe einer direkten
Rede]
• "Άφησε, αγά μου" του κάνει, "[...]" "Lass, mein Herr", sagte [wörtl.: sagt] er zu
ihm, "[...]" [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• "Τι πίνεις; [...]" επέμεινε ο Πέτρος [...]. – "Was trinkst du denn? […]" beharrte Petros
"Αψέντι!" έκανε η Φεβρωνία. […]. – [Antwort:] "Absinth!" sagte
Fewronía. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "Πολύ ευγενικό" έκανε η Τσίλυ [...] "Sehr liebenswürdig [dass Sie verhindert
haben, dass durch meine Ungeschicklich-
keit die Kaffeekanne umfällt]", sagte die
Cilly […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• "[...]" έκανε με πείσμα η αδελφή μου. "[…]", sagte meine Schwester trotzig.
• "Πρέπει να φύγω τώρα" έκανε και "Ich muss jetzt gehen", meinte er und
σηκώθηκε. stand auf.
• "Ωραία που μας μίλησες τόσο "Schön, dass du uns so ausführlich von
λεπτομερώς για το πάθος σου με τα deiner Computerleidenschaft erzählt hast",
κομπιούτερ" έκανε ο κύριος Κούντζε. meinte Herr Kunze.
• "Ε, ας με πετάξει έξω" έκανε επιπόλαια ο "Dann schmeißt er mich eben raus",
Κρις. meinte Chris leichthin. [auf meine Frage,
ob er keine Angst davor habe, vom Lehrer
aus der Arbeitsgruppe geschmissen zu
werden, wenn er sich nicht an dessen
Anweisungen hält]
4. κάνω πως (ότι) ° so tun als ob:

• Οι μουσικοί έκαναν ότι παίζουν αλλά δεν Die Musiker taten so, als ob sie spielen
έπαιζαν. Ακουγόταν το μαγνητόφωνο με το (würden), aber sie spielten nicht. Zu hören
play back. war das Tonband mit dem Playback.
• σ’ έβλεπε στο δρόμο κι έκανε πως δεν σε sie sah dich (= einen) auf der Straße und
γνώριζε tat so, als ob sie dich (= einen) nicht kenne
(= kennen würde)
• έκανα πως δεν τον είδα ich tat (so), als ob ich ihn nicht sähe
(sehen würde)
5.1. κάνω να ... (Ι) ° wollen [= im Begriff sein] [etc.]:

• Ο Κρις έκανε να τρέξει πίσω της, όμως Chris wollte ihr [= Jenny] nachrennen, blieb
μετά κοντοστάθηκε πάλι. dann aber doch noch einmal stehen.
• [...] κι έκανε να πετάξει τα παπούτσια του und [sie] wollte mit den Schuhen von
Θεαγένη επάνω τους. Μα δεν τα πέταξε Theagenis nach ihnen [sc. den Buben]
γιατί λυπόταν τα παπούτσια είπε, όχι τα werfen. Sie warf sie aber nicht, weil sie ihr
κεφάλια τους [...] leid täten, sagte sie, die Schuhe, nicht die
Köpfe der Jungen […]
• Η Λάουρα κάνει να βγει έξω, η Κάρμεν Laura will hinauslaufen [aus dem Zimmer],
όμως την κρατάει γρήγορα πίσω. Carmen hält sie [aber] schnell zurück.
• Κάνει να σηκωθεί και χτυπά ελαφρά το Er will [in dem niedrigen Stollen] aufstehen
κεφάλι στο χώμα. [sc. sich aufrichten] und schlägt mit dem
Kopf leicht ans Erdreich.
• Και μόλις κάνει να σηκωθεί να φύγει από • Sobald der andere aber [GF: Und sobald
κοντά σου, […] er] Anstalten macht aufzustehen [von
seinem Platz] und wegzugehen [aus dem
Zimmer (in dem du mit ihm sitzt)] […] […
ist es für dich unmöglich, dich länger zu
konzentrieren]
• Ανασηκώθηκα· αυθόρμητα έκανα να τη Ich richtete mich hoch; spontan ergriff mich
φιλήσω. [...] Αμέσως μετά, η ευτυχία der Drang, sie [aus Freude über die von ihr
καταλάγιασε, [...] überbrachte gute Nachricht] zu küssen.
[…] Gleich darauf legte sich das Glück
wieder, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Έκανε να μπει μέσα, όταν [...] ~Er war gerade dabei, [in das Auto] einzu-
steigen, als […] / ~Er wollte gerade einstei-
gen, als […]
• Και κάνοντας να φύγει, ρώτησε αν υπάρ- Und bereits im Gehen fragte er [am Schal-
χουν άλλοι Έλληνες σπουδαστές. ter der Züricher Hochschule, an der er sich
soeben eingeschrieben hatte], ob es denn
noch andere griechische Studenten gäbe.
5.2. κάνω να ... (ΙΙ) [in Verbindung mit Zeitspannen] ° brauchen [= (an Zeit) benötigen],
um ... [BSe s. oben (Z 2)]
5.3. σε (τον / την, ...) κάνω να ... [bzw.] σε (τον / την, ...) κάνω και ... :
• με την μελαγχολική ελπίδα να τον in der melancholischen Hoffnung, wir
κάνουμε ίσως να πει κάτι ακόμα würden ihn [= den Sterbenden] vielleicht
dazu bringen, doch noch etwas zu sagen
• Έκανε τον Αρίστο και του ξέρασε τα Er [= Luis] brachte Aristos dazu, ihm [=
πάντα. Luis] alles zu verraten. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• είχαν και τον Πακαλάκου να τους κάνει να auch Pakalákou [hatten sie], der sie alle
γελούν ή να θυμώνουν zum Lachen brachte oder ärgerte
• πεθαίνεις από περιέργεια ν’ ανακαλύψεις man stirbt vor Neugierde zu entdecken,

τι έκανε έναν κριτικό να βγει από τα ρούχα was einen Kritiker so in Rage gebracht hat
του [sc.: weshalb er eine (so) negative Rezen-
sion über ein Buch geschrieben hat] [und
man möchte deshalb das Buch lesen]
• [...], ώσπου ένα βράδυ συνέβη κάτι [...] [...], bis eines Abends etwas passierte [...],
που τον έκανε ν’ αλλάξει στέκι για das ihn [= den alten George] dazu bewog,
κάμποσο καιρό. eine Zeitlang die Kneipe zu wechseln.
• Αυτό μ’ έκαμε [= μ’ έκανε] από την πρώτη Das hat mich von Anfang an [schon vom
κιόλας μέρα να [...] ersten Tag an] bewogen, …[mich um das
Verstehen der von ihnen gesprochenen
Sprache zu bemühen]
• Η στάση του μ’ έκανε να τον λυπηθώ, [...] Seine [gekrümmte Sitz-]Haltung [während
er schlief] rief mein Mitgefühl hervor, […]
• Τα γεμάτα αγαθοσύνη μάτια του και τ’ [...], seine gütigen Augen [sc. jene des
άσπρα, αραιά γένια του σε κάνανε να τον armen Taglöhners] und sein weißer
συμπαθήσεις. schütterer Bart erweckten Mitgefühl.
• κι αν [αυτά τα μάτια] δεν την έκαναν να und wenn diese Augen [des betreffendes
νοιώθει όπως με τα γαλανά του Κίμωνα, Mannes] auch nicht das gleiche Gefühl in
[...] ihr [= in Ioulía] weckten wie Kimons blaue
Augen, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], που τον εκάνε να νιώθει ότι όλος ο [...], die ihm das Gefühl gab, die ganze
κόσμος μπορεί να γίνει σπίτι του. Welt könne sein Zuhause werden.
• ένα χαμόγελο εντελώς δικό της, που ein Lächeln [schenkte sie ihm], das ihr
ωστόσο τον έκανε να νοιώσει μοναδικός eigen war, ihm aber das Gefühl gab, er sei
der einzige [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Οι απρόσιτοι άνθρωποι μ’ έκαναν να Wenn mir unnahbare Menschen ihre Zeit

αισθάνομαι αξιόλογη, όταν μου παρα- und ihre Gesellschaft widmeten, gaben sie
χωρούσαν το χρόνο και τη συντροφιά τους. mir [weibl.] ein Gefühl von Bedeutung.
• Τα χέρια και τα ποδάρια του, πολύ Seine Hände und Beine, die verglichen mit
αδύνατα ανάλογα με το σώμα, τον κάνανε seinem Körper zu dünn waren, ließen ihn
να μοιάζει με βάτραχο. [sc. diesen Mann] wie einen Frosch aus-
sehen. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Οι δρόμοι που μου έδειχνε ήταν θολοί και Die Straßen [im metaphorischen Sinn], die
αβέβαιοι. Αυτό τους έκανε να μοιάζουν er mir zeigte, waren verschwommen und
ακόμη περισσότερο με τους πραγματικούς ungewiss. Das ließ sie in noch stärkerem
δρόμους. Maße den wirklichen Straßen gleichen.
• Τα όσα άκουσα απ’ το Στεπάν με κάνανε Alles, was ich von Stepan [über die Ge-
ν’ αποφασίσω να φύγω μιαν ώρα fährlichkeit der Lage] gehört hatte, ließ
αρχύτερα. mich den Entschluss fassen, so früh [= so
bald] wie möglich zu fliehen.
• Με κυνήγησε αλλά εγώ τον έκανα να Er hat mich gejagt, aber ich habe es ge-
χάσει τα ίχνη μου [...]. schafft, ihn von meiner Spur abzubringen,
[…]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Είχε ένα αδύνατο, νευρικό πρόσωπο που Sie hatte ein schmales, nervöses Gesicht,
η έντονη έκφρασή του το έκανε να φαίνεται das sehr ausdrucksstark war und dadurch
κάπως άγριο κάτω από τα σκούρα unter den dunklen, verwuschelten Haaren
ακατάστατα μαλλιά. irgendwie wild aussah.
• Η αρρώστια της με είχε κάνει να τη βάλω Durch ihr Unglück [sc. ihre Krankheit] war
τόσο πολύ στην καρδιά μου, που [...]. sie [sc. die Katze / η γάτα] mir so sehr ans
Herz gewachsen, dass [...].
• Ένα καμπανιστό γέλιο τού ηύφρανε όλο Ein Lachen, laut wie ein Glocke, schüttelte
το σώμα κι έκανε κάποιους περαστικούς να auf die angenehmste Weise seinen ganzen
σταματήσουν ή να πλησιάσουν. Körper, so dass einige Vorübergehende
stehenblieben oder näher kamen.
[Anm.: praktikable Übersetzungsalternative

wäre auch:
"… schüttelte auf die angenehmste Weise
seinen ganzen Körper und veranlasste
einige Vorübergehende, stehenzubleiben
oder näher zu kommen."]
• πράγμα που τους έκανε να κοιτούν woraufhin die Leute [wörtl.: sie] noch mehr
περισσότερο […] guckten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Είδα κι έπαθα να τον κάνω να καταλάβει Ich hatte meine liebe Not, ihm [= meinem
πως [...] Vater] klarzumachen, dass […]
• μ’ έκανες και σε πίστεψα you made me believe you (= μ’ έκανες να

σε πιστέψω) [Mackridge, S. 242, BS 15]
• Με κάνεις κ’ ανησυχώ, Άννα. Du beunruhigst mich, Anna. [wörtl.: Du

bringst mich dazu, beunruhigt zu sein.] [mit
dem was du mir erzählst]
[in vergleichbarem Sinne auch]:

• τίποτα δεν θα την έκανε σαν εκείνες [dass sie (= Fewronía)] durch nichts so
hätte werden können wie die anderen
[Frauen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
6.1. τι να τον (την / το / ...) κάνω:

• Τι να τα κάνουμε τα φλογοβόλα, όταν μας Was helfen uns die Flammenwerfer, wenn
τελειώνουν τα σπίρτα! die Zündhölzchen ausgehen! [Aphorismus
von Karl Kraus]
• τι να το κάνεις was hat man schon davon

6.2. τι να μου κάνει ο (η / το / ...):

• Αυτοί είχανε πολεμοφόδια όσα θέλανε. Sie [sc. die Feinde] hatten Waffen, so viel
Είχανε κι αεροπλάνα. Τι να σου κάνει η sie wollten. Sie hatten auch Flugzeuge.
δική μας αντρειά με μόνη την ξιφολόγχη! Was konnte da unser Mut mit dem Bajonett
[dagegen] ausrichten?
• Τι να της κάνουν τα έρμα τα ζώα; Was können ihr [= der Gelähmten] die
armen Tiere [schon] helfen? [sc. die Ha-
sen, die sie dort auf der Wiese spielen
sieht] [Was bringt es also, dass wir sie zu
dieser Wiese getragen haben, damit sie
den Hasen zusehen kann?]
• Και τι να μου κάνουν τα δάχτυλα; Μ’ Und was soll ich mit seinen Fingern?
αυτόν θα ζήσω ή με τα δάχτυλά του; Werde ich mit ihm oder mit seinen Fingern
leben? [Reaktion von Frauen gegenüber
Persa, die ihren griesgrämigen und
schwierigen, aber mit flinken Fingern
virtuos Akkordeon spielenden Bruder
verheiraten möchte]
• Τι να σου κάνει η δύστυχη, δεν είναι στα Zu was soll mir [wörtl.: soll dir (iS von: soll
καλά της. einem)] die Unglückselige schon zunutze
sein [sc. das Mädchen, das mich (Reisig-
verkäuferin/Bettlerin) immer begleitet], sie
hat doch nicht alle beisammen.
• Τι να σου κάνει κι η ειρήνη όταν Was nützt einem der Frieden, wenn man
ξεσπιτώνεσαι ... von Haus und Hof vertrieben wird …
[skeptischer Kommentar eines Flüchtlings,
dem erklärt wird, dass an seinem (künfti-
gen) Zufluchtsort Frieden herrsche]
Original]
• Το σώμα του είχε χαθεί, τα ρούχα Er [= der früher stattliche Mann] war [infol-
κρέμονταν επάνω του – [...] Είχε λειώσει, ge seiner Krankheit] ganz vom Fleisch ge-
μόνο τα μάτια φαίνονταν πως ήταν ακόμα fallen, seine Kleider hingen nur so an ihm
δικά του. Μα τι να σου κάνουν μόνο τα herunter – […] Er war dahingeschmolzen,
μάτια; nur noch die Augen waren wie seine Au-
gen. Aber was nützt das, nur zwei Augen
[wörtl.: nur die Augen]?
• Μα ένα παγούρι νερό στις εικοσιτέσσε- Aber was ist schon eine [Feld-]Flasche
ρεις ώρες τι να σου κάνει. Έτσι το νίψιμο Wasser in vierundzwanzig Stunden [als die
και κάθε λογής πάστρα καταργήθηκαν από jedem Soldaten zugeteilte Ration]. Deshalb
τη μέρα που ήρθαμ’ εδώ πάνω. sind, seit wir hier [an der Front] angekom-
men sind, das Waschen und jegliche Art
von Reinigung entfallen.
• Αγία μου Αναστασία, είπα, εσύ που O Heilige Anastasía mein, sagte ich. Du,
προφήτεψες την καταστροφή μου, δε die mir meinen Ruin vorhergesagt hast,
μπορούσες και να την αποτρέψεις; Μα τι konntest du ihn nicht auch abwenden?
να σου κάνει κι η αγία, [...], τι να σου κάνει Aber was soll schon die Heilige für dich
κι ο θεός ο ίδιος. Με προειδοποίησαν. Από tun, […], was soll schon Gott selbst für dich
μένα εξηρτάτο ν’ ανοίξω τα μάτια μου και tun. Sie haben mich vorgewarnt. Von mir
να λάβω τα μέτρα μου. hing es ab, die Augen zu öffnen und meine
Maßnahmen zu treffen.
• Ποιος μπορεί να έχει την απαίτηση μιας Wem kann man hier einen Auftrag zumu-
ανάθεσης, τι να σου κάνει εδώ μια απο- ten, was hier ausrichten mit einer Mission!
στολή! [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• Τι να σου κάνει, άνθρωπος είναι! What can you expect of him? He's only
human.
[GF+EF aus: OGE (Stichwort "άνθρωπος")]
• Μετά απ’ αυτά, το να βρεθεί ένας τρίτος Nach alldem [sc.: zwei Ehen mit Männern,
σύζυγος γι’ αυτήν χωρίς να ’χει πατέρα deren Vater noch lebte] vermisste sie es
σχεδόν της κακοφάνηκε. "Τι να σου κάνω", bei ihrem dritten Gatten, keinen Schwie-
της είπε ο Χριστόφορος, "ήρθες αφού gervater zu haben. "Ich kann nichts dafür",
ορφάνεψα ... Δέκα χρόνια πριν αν sagte Christóphoros, "du bist gekommen,
βρισκόμασταν, θα σου γνώριζα και τον als ich schon verwaist war … Hätten wir
πατέρα του πατέρα μου!" uns zehn Jahre früher getroffen, hätte ich
dir meinen Vater und meines Vaters Vater
vorstellen können!" [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ένα κορίτσι απ’ την Τουρκία παρομοιάζει Ein türkisches Mädchen [sc.: meine Toch-
ένα ελληνικό χωριό με το δικό μου, ter] verglich [besser: vergleicht] ein griechi-
τουρκικό χωριό. Ε, αυτό είναι κι αν είναι το sches Dorf mit meinem türkischen Dorf.
άκρον άωτον της αδιαντροπιάς. Τι να σου Also, das ist doch eine bodenlose Unver-
κάνουν όμως κι αυτά! Παιδιά που schämtheit. Ist [aber] klar*, diese Kinder,
μεγάλωσαν στη Γερμανία, πού να ’χουν die in Deutschland [als Sohn eines türki-
ιδέα περί τουρκικής κουλτούρας και περί schen Gastarbeiters] aufgewachsen sind,
ελληνικών βάναυσων ηθών. haben keine Ahnung von der türkischen
Kultur und von der griechischen Brutalität.
*[praktikable Rückübersetzung aus dem
Griechischen wäre wohl auch:
Aber was will (was kann / was soll) man
schon von ihnen (= diesen Kindern) erwar-
ten!]
[GF (Übersetzung von Niki Eideneier aus dem
Deutschen) + DF aus: Kalimerhaba]
7. κάνε να ... :
• Θεέ μου, κάνε να μην πεθάνει, προσεύχεται η Κάρμεν σιγανά [...] ° Lieber Gott, lass
sie [= die ohnmächtige Frau] nicht sterben, betet Carmen leise […] [DF+GF aus: Gaby
8. δεν κάνει:
• το να τρως τόσο λίγο δεν κάνει ° dass du so wenig isst, ist nicht gut [GF+DF aus: Moser,
S 137]
• Πώς να κατέβω, Γιώργη μου; Θα ξυπνήσουν οι γονιοί μου, δεν κάνει … ° Wie soll ich
[zu dir auf die Straße] hinunterkommen, mein Jorgis? Ich würde meine Eltern auf-
wecken, es geht nicht … [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα / drei Punkte jeweils im Original]
9. δεν κάνω για ... :

• […] αλλά δεν κάνω για τόσο μεγάλο ρόλο. […], doch ich eigne mich nicht für eine so
Δεν είμαι σε θέση να διευθύνω. wichtige Rolle [wie Sie sie mir (im Rahmen
der geplanten Revolution) übertragen
wollen]. Ich bin nicht imstande, zu führen.
• Η γυναίκα του κάθισε μπροστά με τον Die Frau [des Großvaters] konnte man
οδηγό, δεν έκανε για εκείνη η καρότσα, [vorne] beim Fahrer [des Pritschenwagens]
εξακολουθούσε πάντα να είναι μια κυρία. unterbringen, für sie wäre das nichts ge-
wesen auf der Pritsche hinten [sitzen zu
müssen], sie war noch immer eine Dame.
10. όπως και να το κάνεις [bzw.] όπως και να το κάνουμε:

• όπως και να το κάνεις, [...] wie man es auch dreht und wendet // es ist
einfach so, […]
[bzw.]
wie man's [auch] dreht und wendet, […]
• [...], αφού, όπως και να το κάνουμε, [...] […]! [Und das (eben Erwähnte) geschah
deshalb] Da es nun mal so ist, dass …[To-
te keine Nahrung mehr benötigen]
• αλλοιώς – όπως και να το κάνουμε – θα sonst hätte sie nun doch gefroren [sc.
κρύωνε wenn sie beim kühlen Herbstwetter die
Sandalen ohne Wollsocken getragen hätte]
[Anm.: "doch" iS von: obwohl sie – vom
Tragen der Wollsocken abgesehen – die
Kälte ignorierte und tagaus tagein diese
ihre Lieblingssandalen verwendete, bis es
richtig Winter wurde]
• Πρέπει να ρωτήσει την Λάουρα. Η Dann muss sie [= Carmen (die sich soeben
Λάουρα όπως και να το κάνουμε είναι πιο an der Hand verletzt hat)] eben doch Laura
επιδέξια στο νοικοκυριό. fragen [ob sie ihr beim Kochen hilft]. Laura
stellt sich im Haushalt ohnehin geschickter
an. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
11. κάνω πέρα:

• τον έκανα πέρα ° διέκοψα τις σχέσεις μαζί του [Εμμ.]
• τον έκανε πέρα και ξανάβαζε το μαξιλάρι ανάμεσά τους ° sie schubste ihn weg [sc.
ihren Bruder] und legte das Kissen wieder zwischen sich und ihn [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] και πάλευε να κάνει πέρα κάθε αντίπαλο ° [...] und [diese wirtschaftliche Macht-
gruppe] jetzt darum kämpfte, jede Konkurrenz auszuschalten [um ungehinderten Markt-
zugang zu haben] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
12. κάνω πίσω ° υποχωρώ [Εμμ.] – π.χ.:

• Αυτή τη φορά δε θα κάνω πίσω. ° Diesmal werde ich nicht klein beigeben. [GF+DF aus:
• Ξέρω τα σχέδιά τους αλλά δεν κάνω πίσω. ° Ich weiß, was sie [gegen mich] vorha-
ben, aber ich weiche nicht zurück. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
13. την κάνω ° το σκάω, φεύγω, αποσύρομαι [ΑΓΝ, σ. 72]
14. κάνει + Wetter- bzw. Witterungsangabe (im Akk.):

• Έκανε πολύ κρύο. ° Es war sehr kalt. [Witterung]
• Έκανε λιακάδα. ° Die Sonne schien. [als ich die Schiffsreise machte]
• κάνει άσχημο καιρό ° das Wetter ist schlecht
• αν κάνει καλό καιρό ° wenn gutes (schönes) Wetter ist / wenn es schön ist
• Τι καιρό κάνει; ° Wie ist das Wetter? / Was ist für ein Wetter?
• Σας έκανε καλό καιρό στην Ιταλία;* – Ναι, είχε πολλή ζέστη. ° Hatten Sie schönes
Wetter in Italien? – [Antwort:] Ja, es war sehr warm.
*[Anm.: es handelt sich um die griech. Übersetzung des folgenden Satzes aus
D. du Maurier's "Rebecca": Did you have fine weather in Italy?]
• Μας έκανε όμως και σήμερα μια πολύ ωραία μέρα. ° Aber ein [wettermäßig] herrli-
cher Tag war das [heute] wieder.* / Aber einen wunderschönen (einen herrlichen) Tag
hatten wir heute wieder. [DF (*) +GF aus: Menasse: Vienna]
15. κάνε τι θα κάνεις:

• Κάνε τι θα κάνεις ν’ ανταμώσουμε. ° Tu dein möglichstes, dass wir uns treffen
können. [Appell/Bitte in einem Brief] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΚΑΠΗΛΕΙΟ, το
καπηλειό, το
= die Kneipe * // die Taverne **
[bzw.] τα καπηλειά ° die Kaschemmen **
*[GF+DF aus: Α. Εφταλιώτης: Μαρίνος Kοντάρας]
**[GF+DF jeweils aus: K. Kavafis: Um zu bleiben]
:ΚΑΠΙΤΟΝΕ
καπιτονέ
• η καπιτονέ ρόμπα ° der gesteppte Schlafrock [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΚΑΠΝΟΣ, ο
καπνός, ο
1. zur Verwendung des Plurals:
• Τρεις μέρες έβγαιναν καπνοί απ’ τα ερείπια. ° Drei Tage lang stieg der Rauch aus
den Trümmern [des abgebrannten Hauses]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. πίνω καπνό: s. unter πίνω (Z 4)
:ΚΑΠΟΙΟΣ, -α, -ο
κάποιος, -α, -ο
Übersicht:
1. Grundübersetzungen im Singular:
a) einer, eine, ein ([bzw. bei Verneinung]: keiner, keine, kein)
b) ein gewisser, eine gewisse, ein gewisses // etwas [iS von: ein bisschen] [etc.]
c) irgendein, -e
d) [hauptwörtlich]: jemand / irgendjemand
2.1. zur synonymen Verwendung von κάποιος (-α / -ο)* und ένας (μία / ένα)
*[in der Bedeutung "einer / eine / ein"]
2.2. zur synonymen Verwendung von κάποιος (-α, -ο)** und κανένας (καμιά / κανένα):
**[in den Bedeutungen "einer / eine / ein" sowie "(irgend)jemand"]
3. Übersetzungen im Plural
4. όλο και κάποιος (-α, -ο): s. unter όλο (Z 4.1)
1. Grundübersetzungen im Singular:
a) einer, eine, ein ([bzw. bei Verneinung]: keiner, keine, kein):
• Από κάποια λάμπα ίσως που έμεινε Vielleicht durch eine noch brennende Lam-
αναμμένη, παρ’ ότι πίστευαν πως τις pe [war das Feuer verursacht worden] –
έσβησαν όλες, [...] obwohl man glaubte, alle Lampen gelöscht
zu haben –, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• …[ένα λειβάδι] που, μικρή, [η Εύθα] το eine Wiese, die Evtha, als sie klein war,
έβλεπε κι από κάποιο παράθυρο του auch aus einem Fenster ihres Eltern-
πατρικού της σπιτιού hauses hatte sehen können
• [...], αλλά το ίδιο δεν ήθελε να της πάρει [...], aber genausowenig wollte sie [=
κάποια άλλη την θέση. Και παντού έβλεπε Fewronía], dass eine andere ihren Platz
άλλες. einnahm. Und überall sah sie "andere".
• και κάποιος τους την ρώτησε σε μια und einer von ihnen fragte sie [dann
στιγμή αν [...] irgendwann], ob [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ρωτούσαν και περίμεναν στ’ αλήθεια να Sie [= die Frauen] fragten und erwarteten
μάθουν κάποιο μυστικό, κάποια μέθοδο wirklich ein Geheimnis zu erfahren, irgend-
άγνωστη σ’ αυτές, [...] eine ihnen unbekannte Methode; […]
[Anm.: ein Geheimnis / irgendeine … Me-
thode]
• Δεν διέκρινε κάποια συνοχή στις Sie konnte in seinen Fragen [die er ihr
ερωτήσεις του. stellte] keinen Zusammenhang erkennen.
b) ein gewisser, eine gewisse, ein gewisses // etwas [iS von: ein bisschen] [etc.]:
• κοίταζε ευλαβικά κι από κάποια andächtig betrachtete sie, aus einer ge-
απόσταση το είδωλό της σ’ ένα μικρό wissen Entfernung, ihr Gesicht in einem
στρόγγυλο καθρεφτάκι kleinen runden Spiegel
• Ο νους της, με κάποια καθυστέρηση, Ihr fiel, mit einer gewissen Verzögerung,
πήγε στον κυνηγό. der Jäger ein. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• από κάποια στιγμή κι έπειτα von einem bestimmten Augenblick an

• Ο Ντέιβιντ ακολουθεί σε κάποια David folgt [Carmen] mit etwas Abstand.

απόσταση. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• η Λιλή χαμογελούσε με κάποια περι- Lilí lächelte etwas verächtlich [wörtl.: mit
φρόνηση γι’ αυτήν την κοινή κατάσταση einer gewissen Verachtung] angesichts
einer solch banalen Situation
• και συμπλήρωσε με κάποια πίκρα: "[...]" und fügte [ihrer Frage] etwas bitter hin-
zu: "[...]" [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο μπαρμπα-Τζωρτζ ένιωσε τότε μια Der alte George fühlte sich danach auf
κάποια ερημιά. [Anm.: μια κάποια] einmal etwas einsam.
• λέγανε με κάποια καυστικότητα so sagte man etwas bissig

• [...] με κάποια θλίψη. …[sagte er] leicht wehmütig.

• [του είπε] με κάποιο φόβο στα μάτια της in ihrem Blick war ein wenig Angst
• Του φαινόταν το μοναδικό πράγμα που Es [= der Umstand, dass seine Frau im
είχε κάποια σημασία. Sterben lag] schien ihm die einzige Sache,
die irgendwie von Bedeutung war.
• Κι αφού περίμενε δυο τρεις στιγμές – όχι […] und [er (der die ganze Zeit geredet
για απάντηση, αλλά έτσι για να γίνει και hatte)] fügte, nachdem er ein paar Augen-
κάποια σιωπή – πρόσθεσε: "[...]" blicke gewartet hatte (nicht um Antwort [auf
seine Frage] zu bekommen, sondern damit
mal kurz Schweigen herrschte), hinzu:
"[…]" [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
c) irgendein, -e:
• Όσο για τον Μπιλ, πήγε σε κάποιο Was Bill betrifft, der war [von London] zu
συνέδριο ψυχιάτρων κάπου κει στην irgendeinem Psychiaterkongress gefahren,
Καλιφόρνια, [...] irgendwo in Kalifornien, [...]
• ψάχνοντας να διακρίνει στην πρόσοψη während er nach so vielen Tagen Abwe-

του οίκου του κάποια αλλαγή μετά από senheit an der Fassade seines Hauses
τόσες μέρες που έλειψε irgendeine Veränderung zu entdecken
versuchte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• από κάποιον λεπτοπόδαρο αδελφό της von irgendeinem schmalfüßigen Bruder

[waren vermutlich die Stiefletten, die sie
trug] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ο πατρυιός της πάσχιζε […] να διακρίνει bemühte sich ihr Stiefvater, […] in ihren
κάποια προειδοποίηση σε κάποια απ’ τα letzten harmlosen Worten [vor ihrem Tod]
τελευταία ανυποψίαστα λόγια της irgendeine Warnung aufzuspüren
• Ρωτούσαν και περίμεναν στ’ αλήθεια να Sie [= die Frauen] fragten und erwarteten
μάθουν κάποιο μυστικό, κάποια μέθοδο wirklich ein Geheimnis zu erfahren, irgend-
άγνωστη σ’ αυτές, [...] eine ihnen unbekannte Methode; […]
[Anm.: ein Geheimnis / irgendeine … Me-
thode]
• Η εργασία που ανέθεσε στους φοιτητές Die [vom Dozenten im Geschichts-Seminar

του ήταν μέσα στις επόμενες εβδομάδες να gestellte] Aufgabe für die Studenten war, in
φέρουν μαζί τους μια κάποια προφορική der folgenden Woche [GF: in den folgen-
πηγή και να την παρουσιάσουν. den Wochen] irgendeine mündliche Quelle
[Anm.: μια κάποια] [als Träger geschichtlicher Überlieferung]
mitzubringen und vorzustellen.
• ιστορίες που συνέβηκαν σε κάποιους μια Geschichten, die irgendwann [wörtl.: zu

κάποια εποχή [Anm.: μια κάποια] irgendeiner Zeit] irgend jemandem wider-
fahren waren

• [...] όμως τώρα είναι που γίνεται […], aber er [= dieser Hund] gewinnt erst
προσωπικότητα, νωρίτερα ήταν κι αυτός jetzt an Persönlichkeit, vorher war er nur
ένας κάποιος σκύλος. ein gewöhnlicher Hund.
[Anm.: ένας κάποιος] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• είχε έρθει σε κάποιες Απόκριες sie war einmal zum Karneval in den Ort
gekommen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
d) [hauptwörtlich]: jemand / irgendjemand:

• Το βρήκα μέσα στο δωμάτιό μου. Ich fand sie in meinem Zimmer [sc. die
Κάποιος πρέπει να το έβαλε εκεί. Schachtel (° το κουτί) mit Süßigkeiten].
Jemand muss sie dort hingelegt haben.
2.1. zur synonymen Verwendung von κάποιος (-α / -ο)* und ένας (μία / ένα):
*[in der Bedeutung "einer / eine / ein"]
BS 1:
a) κάποιος απ’ τους παλιούς διευθυντές b) ένας από τους παλιότερους διευθυντές
του σχολείου μας του σχολείου μας
° einer der früheren Direktoren unserer Schule [hatte irgendwann die Idee, einen
Schulchor zu gründen]
weiteres BS:
• λες και μπορούσε από ’να φύσημα ή από als könnte das Tuch [das das Gesicht des
κάποιο άγγιγμα να φύγει το πανί Toten bedeckte] durch einen Windstoß
oder eine Berührung gelüftet […] werden
2.2. zur synonymen Verwendung von κάποιος (-α, -ο)** und κανένας (καμιά / κανένα):
**[in den Bedeutungen "einer / eine / ein" sowie "(irgend)jemand"]
3. Übersetzungen im Plural:
• κάποιοι αναγνώστες των γραμμών αυτών manche (einige) Leser dieser Zeilen
[werden den besprochenen Film schon
gesehen haben] [Eigenübersetzung]
• τα επακόλουθα κάποιων γεγονότων που die Auswirkungen mancher darauffolgen-

ακολούθησαν der Ereignisse [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• δεν έπαιρναν εκείνα τα χρώματα που sie [= die Worte der Frau] nahmen nicht
παίρνουν ξαφνικά κάποια γοργοπόδαρα jene Färbung an, die manche flinke Wol-
σύννεφα και κάνουν όλον τον ουρανό ken plötzlich annehmen, um im Nu den
μαύρο όσο να πεις κύμινο ganzen Himmel zu verfinstern
• Κάθε δέκατος Έλληνας έχει ζήσει κάποια Jeder zehnte Grieche hat einige Jahre bei
χρόνια εδώ, κοντά μας. uns [= in Deutschland] gelebt.
[DF+GF aus: Kalimerhaba (griech. Übersetzung von Niki
Eideneier)]
• για τις ωραίες παιδικές κατασκηνώσεις von den schönen Jugendlagern [erzählte
που την είχαν στείλει κάποια καλοκαίρια sie oft], auf die sie [als Kind] einige
Sommer lang geschickt worden war
• Είχαν έρθει για την κηδεία και κάποιοι Zur Beerdigung waren auch einige Ver-
συγγενείς από τον πρώτο άνδρα της wandte von Evthas erstem Mann gekom-
Εύθας. men. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κάποιες γυναίκες του ρίχνουν κλεφτές Einige Damen schauen ihm [= dem Mann]
ματιές. verstohlen nach. [während er durch die
Tischreihen des Cafés geht]
• είπαν για κάποιες αμυγδαλιές που einige Mandelbäume hätten es auch wirk-
γελάστηκαν κι άνθισαν απ’ την μια μέρα lich geglaubt [sc.: dass schon der Frühling
στην άλλη da wäre, als (im Winter) die Sonne hervor-
kam und ein leichter Wind wehte], erzählte
man, und wären über Nacht aufgeblüht
• κάποιους απ’ τους νεώτερους γυιους του einige seiner jüngeren Söhne [Akk.]
• "Ησυχία!" ούρλιαξε ο κύριος Κούντσε, "Ruhe!", brüllte Herr Kunze [= unser Leh-
όταν κάποιοι άρχισαν να χαχανίζουν. rer], als einige [der Schüler und Schülerin-
[Anm.: vgl. die zweite griechische Überset- nen] es wagten, leise zu kichern.
zung desselben deutschen Satzes: [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
"Ησυχία!" γκάριξε ο κύριος Κούντζε, καθώς
μερικοί τόλμησαν να χαχανίσουν σιγανά.]
• κάποιοι φίλοι του Κίμωνα ein paar Freunde von Kimon
• όταν αντάμωσαν σε άλλο μέρος κάποιους als sie […] woanders ein paar [jüngere]
νεώτερους άνδρες Männer trafen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• κι όταν αυτή, η Λιλή, το εγκατέλειψε για und [als] sie, Lilí, das Haus [° το σπίτι] für
κάποιες ώρες ein paar Stunden verlassen hatte [wurde
es von Eindringlingen verwüstet]
• μα κάποιες απ’ τις γυναίκες aber einige [der] Frauen

• εφ’ όσον ήξερε και κάποια γαλλικά da er ein paar Worte Französisch konnte
• η έκταση της λέσχης είναι κάποια εκτάρια das Areal des S.C. [...] [sc. des Sportclubs]
μεγάλη ist mehrere Hektar groß
• Έχει το παιδί σας κάποιες αλλεργίες ή Hat Ihr Kind irgendwelche Allergien oder
ασθένειες; Krankheiten? [DF+GF aus: Hueber-Kita]
• Και σε μερικούς απ’ αυτούς, [...], τους Und einige [von ihnen (sc. von den Erd-
παραστάθηκαν λένε κάποια εξέχοντα bebenopfern im Dorf)], […], bekamen eine
πρόσωπα της διπλανής μεγάλης πόλης, gewisse Unterstützung, so hieß es, von
ίσως κι ολόκληρης της χώρας, κάποιοι verschiedenen hochgestellten Personen
ευεργέτες τέλος πάντων ή και κρατικοί aus der benachbarten großen Stadt, viel-
λειτουργοί. leicht auch aus dem ganzen Land, jeden-
falls von irgendwelchen Wohltätern oder
auch durch staatliche Einrichtungen.
• με την ελπίδα πως, στον γυρισμό, θα τον in der Hoffnung, dass ihm auf dem Rück-
βοηθούσαν κάποια σημάδια, κάποιοι weg irgendwelche Zeichen helfen würden,
θάμνοι, κάποιοι άσπροι κι ύστερα μαύροι jenes Haus [wieder] zu finden, irgendwel-
χωματόδρομοι να ξαναβρεί εκείνο το σπίτι che Büsche, irgendwelche erst helle, dann
dunkle Landwege [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ιστορίες που συνέβηκαν σε κάποιους μια Geschichten, die irgendwann irgend

κάποια εποχή jemandem widerfahren waren
• για κείνη την γραμμή στον ορίζοντα, που, von jener [durch den Sturm im Wald ge-
από κάποια ψηλά σημεία, την έβλεπαν schlagenen] Schneise, die zum Horizont
τόσο καθαρή [...], όσο [...] hinführte, [und] die von bestimmten* Anhö-
hen [so] klar [...] zu sehen war wie […]
*[praktikable Übersetzungsalternative:
von manchen]
• του θύμιζαν ίσως κάποιες αδικίες sie [seine Söhne] erinnerten ihn vielleicht
an manch eine Ungerechtigkeit
• Δυστυχώς, υποσχέθηκα σε κάποιους Ich kann leider nicht [hier bleiben], ich
συγγενείς μου να πάω να τους δω την habe Verwandten von mir versprochen, sie
Πρωτοχρονιά. am Neujahrstag zu besuchen.
[Anm.: κάποιους bleibt hier also unüber-

setzt]
• σε μια άλλη ιστορία, με θέμα κάποια in einer anderen Geschichte […], die von
παράξενα δάχτυλα seltsamen Fingern handelt
[Anm.: κάποια bleibt hier also unübersetzt]

• αυτές οι ράχες [...] ελευθερώνονταν από diese Rückenlehnen [der Holzbänke]
κάποια μάνταλα εκ δεξιών κι αριστερών wurden …[im Bedarfsfall] aus rechts und
links angebrachten Halterungen gelöst
[Anm.: κάποια bleibt hier also unübersetzt]
:ΚΑΠΟΤΕ
κάποτε
1) einmal [in der Vergangenheit oder Zukunft]:
• Εργάστηκα κάποτε, για βιοποριστικούς λόγους, ως [...] ° Ich arbeitete (früher) einmal,
um meinen Lebensunterhalt zu verdienen (um Geld zu verdienen), als …[Redakteur bei
einer unbedeutenden Zeitung]
2) irgendwann (einmal) [in der Vergangenheit oder Zukunft]:
• Ο πύργος κάηκε κάποτε. ° Der Turm [der an dieser Stelle der Stadt gestanden war]
ist irgendwann abgebrannt.
• Αποφάσισα να το συγκρατήσω, ίσως μου χρειαστεί κάποτε. ° Ich beschloss, sie mir
zu merken [sc. die Nummer 166 (° το νούμερο 166) = die Notrufnummer der Rettung in
Athen], vielleicht brauche ich sie irgendwann (einmal).
3) manchmal:
• Η πραγματικότητα ξεπερνά κάποτε και την πιο τολμηρή φαντασία. ° Die Wirklichkeit
übertrifft manchmal auch die kühnste Fantasie (Vorstellung).
• Ο Γιάννης είναι κάποτε λίγο αφηρημένος. ° Jannis ist manchmal ein bisschen zer-
streut.
:ΚΑΠΟΥ
κάπου
a) irgendwo // irgendwohin
b) [mit Zeit- oder Mengenangaben]: etwa / ungefähr:
• κάπου εννιά μήνες μετά ° etwa neun Monate später [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• κάπου δυο μέρες ° ungefähr zwei Tage lang [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
c) irgendwie:
• Κάπου, για έναν ακαθόριστο λόγο, του έχει εμπιστοσύνη. ° Irgendwie, aus einem un-
erfindlichen Grund heraus, hat sie Vertrauen zu ihm. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Ξέρεις, κάπου μαζί σου αισθάνομαι τόσο ώριμη. Όχι γριά, αυτό όχι, αλλά κατα-
σταλαγμένη. ° Weißt du, irgendwie komme ich [weibl.] mir neben dir so gestanden vor.
Nicht alt, nein, das nicht, aber so reif. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
2. κάπου σε (τον, ...) ξέρω:

• Κάπου τον ξέρω, κάπου τον έχω συναντήσει, [...] ° Irgendwoher kenne ich ihn,
irgendwo habe ich ihn [schon einmal] getroffen, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Ρε, κάπου τον ξέρω αυτόν, κάπου τον έχω ξαναδεί. ° Mensch, den kenne ich doch
von irgendwoher, irgendwo habe ich den doch schon mal gesehen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• "Κάπου τον ξέρω, κάπου τον ξέρω", και ξαφνικά θυμήθηκε. ° "Den kenne ich doch,
den kenne ich doch" [murmelte er], und plötzlich erinnerte er sich [um wen es sich han-
delte]. [GF+DF aus: Βαμμ.]
3. κάπου-κάπου ° hin und wieder / ab und zu
4. κάπου εκεί: s. unter εκεί (Z 4)
:ΚΑΠΩΣ
κάπως
1) irgendwie:
• Sei es mit dem Zug, sei es mit dem Autobus, irgendwie müssen wir von hier weg(kom-
men)! ° Είτε με τρένο είτε με λεωφορείο, κάπως πρέπει να φύγουμε από ’δώ!
2) einigermaßen / halbwegs:
• Είχαν καταφέρει να νοικιάσουν κάπως φθηνά το δωμάτιο. ° Sie hatten es fertigge-
bracht, das Zimmer einigermaßen (halbwegs) billig zu mieten.
3) etwas, ein bisschen [Wendt] / leicht [etc.]:
• Μετά απ’ αυτό ένιωσα κάπως καλύτερα. Danach ging es mir etwas besser.
• Σε κάποιες περιπτώσεις πάλι, αγόρια Auch kam es manchmal vor, dass von der
αδικημένα από την φύση, κάπως καθυ- Natur benachteiligte, geistig etwas zurück-
στερημένα στον νου [...] gebliebene Jungen […]
• και κάπως τα ’χασε, σκιάχτηκε und sie war etwas irritiert, verängstigt
• με πόδια κάπως ανοιχτά die Beine etwas gespreizt

• Η Γιούλιε έστρωσε το τραπέζι με Julie deckte den Tisch mit ernsten, leicht
σοβαρές, κάπως επιδεικτικές κινήσεις. demonstrativen Bewegungen.
• με […] πολύ τονισμένα ζυγωματικά και mit […] stark betonten Wangenknochen
κάπως γαμψή μύτη und einer leicht gebogenen Nase
• [...], και τέλος να σταματάει η ματιά του – Schließlich fiel sein Blick – die Spur eines
κάπως γελαστή – στα χαλάσματα Lächelns – auf die Trümmer, […]
απέναντι, [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΑΡΑ+ [Vorsilbe]
καρα+
= τρομερά / πολύ [συνήθως με αρνητική σημασία] [Δάφνη] //
α' συνθετικό λέξεων που επιτείνει τη σημασία του β' συνθετικού (π.χ. καράβλαχος)
(καρα: στα τούρκικα = μαύρος) [ΑΓΝ, σ. 187]
π.χ.:
• καρατσεκάρω ° ελέγχω υπερβολικά [ΑΓΝ, σ. 132]
• οι καρακαλλόνες (καρά + καλλονή) ° υπερβολικά καλλονές, πολύ όμορφες γυναίκες

[ΑΓΝ, σ. 159]
:ΚΑΡΑΝΤΙ, το
καραντί, το
δημ. ναυτ. σφοδρός σάλος της θαλάσσης εξακολουθών και μετά την κατάπαυσιν του
ανέμου, ισχυρά αποθαλασσία [ΛΔΤΚ]
[bzw.:]
σκαμπανέβασμα του καραβιού εξαιτίας θαλασσοταραχής που συνεχίζεται και μετά την
παύση του ανέμου, φουσκοθαλασσιά
:ΚΑΡΓΑ
κάργα
• Νεκροί, κάργα πεθαμένοι [...] ° Tote, haufenweise Verstorbene […] [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
:ΚΑΡΔΙΑ, η
καρδιά, η
1. με τι καρδιά:
• Με τι καρδιά να πάω να το πω του Woher soll ich den Mut nehmen, das
Δημήτρη μου; Dimitris zu erzählen?
• αμηχανούσαν από πριν οι γυναίκες πώς die Frauen waren schon jetzt ratlos: Wie
θα τα βάλουν τέτοια ρούχα στο νερό, με τι sollte man es übers Herz bringen, solche
καρδιά [edlen] Kleider [wie der Junge sie bei
seiner ersten, festlichen Schlachtung eines
Tieres tragen wird] ins Wasser zu stecken
[um sie zu reinigen]?
• Με τι καρδιά λοιπόν να γράψεις, όταν ~Woher soll man also die Kraft nehmen zu
έχεις βαθιά συνειδητοποιήσει την αχρηστία schreiben [sc.: als Schriftsteller tätig zu
σου; sein], wenn man sich seine Nutzlosigkeit
tief bewusst gemacht hat?
[GF: Βασιλικός: Ζ, σ. 15]
• "Με τι καρδιά να σ’ αποχαιρετήσω / με τι ---

καρδιά τραγούδι να σου πω" +
"Με τι καρδιά τα μάτια σου ν’ αφήσω / με τι
καρδιά τον κόσμο ν’ αρνηθώ"
[Ν. Γκάτσος: τραγούδι "Με τι καρδιά τον κόσμο ν’
αρνηθώ"]
2. μου κάνει καρδιά:

• Και πώς της έκανε καρδιά; ° Und wie hat sie das übers Herz gebracht? [sc.: ihrem
Mann nachzuspionieren, ob er anderen Frauen schöne Augen macht, während ihre
kleine Tochter todkrank zu Hause lag] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• αν του κάνει κανενός καρδιά ° wenn einer [= jemand] es übers Herz bringt [GF+DF aus:
3. έξω καρδιά:
• Η Τσίλυ ήταν ομιλητική και έξω καρδιά άνθρωπος. ° Cilly war so redselig wie offen-
herzig. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
4. με το χέρι στην καρδιά ° με απόλυτη ειλικρίνεια [ΛΚΝ] // mit aller Ehrlichkeit [GF+DF
aus einer griechisch-deutschen Publikation] / ehrlichen Herzens [Eigenübersetzung]
5. ανοίγω την καρδιά μου (σε κάποιον): s. unter ανοίγω (Z 2)

6. ανοίγει η καρδιά μου [bzw.] μου άνοιξε(ς) την καρδιά: s. unter ανοίγω (Z 3)
7. πεθαίνω απ’ την καρδιά μου: s. unter πεθαίνω
:ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ, -ή, -ό
καρδιακός, -ή, -ό
το καρδιακό επεισόδιο: BSe für die synonyme Verwendung mit dem Ausdruck "το
έμφραγμα": s. unter έμφραγμα, το
:ΚΑΡΕ, το
καρέ, το
• το σκούρο καστανό καρέ της λαμποκοπά μεταξένιο με μια λάμψη μαονιού ° ihr
[Isabellas] dunkelbrauner Pagenkopf glänzt seidig mit einem Schimmer von Mahagoni
• Μια ψηλή, λεπτή γυναίκα με σκούρο καστανό καρέ έρχεται προς το μέρος της. ° Eine
hochgewachsene, schlanke Frau mit dunkelbraunem Pagenschnitt kommt auf sie zu.
:ΚΑΡΝΑΓΙΟ, το
καρνάγιο, το
= das Trockendock [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΚΑΡΤΑ, η
κάρτα, η
1. Grundbedeutung:
die Karte [zB. Kreditkarte, Kundenkarte, Klubkarte, Grüne Karte {Aufenthaltsdokument},
Glückwunschkarte etc.]
2. χτυπώ κάρτα:
• Εμείς, δε χτυπάμε κάρτα. Wir arbeiten hier [in diesem Unternehmen]
nicht mit Stechuhren. [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• Κυρίως το ’βαλε στα πόδια […] όταν τον Sondern er haute [hauptsächlich deshalb]
υποχρέωσαν να χτυπά κάρτα. Εκείνη την dort ab [sc.: er gab seinen Job als Amts-
εποχή άρχισαν όλα τα υπουργεία [...] να wart im Ministerium auf], als sie ihn ver-
βάζουν αυτά τα αναθεματισμένα ρολόγια pflichten wollten, diese verfluchten Stech-
παρουσίας. uhren zu benutzen. Damals fingen alle
Ministerien an Stechuhren einzuführen.
• η σκέψη ότι πρέπει να χτυπήσεις κάρτα der Gedanke an die Stechuhr

• Σήμερα το πρωί ξέχασα να χτυπήσω την Ich habe heute Morgen vergessen einzu-
κάρτα στην είσοδο. Τι να κάνω; stempeln. Was soll ich tun?
[Anm.: hier "την κάρτα"] [GF+DF aus: Hueber-Firma]
• Zum Rauchen [= um eine Rauchpause zu Για να καπνίσεις πρέπει να χτυπήσεις

machen] musst du ausstempeln. κάρτα. [DF+GF aus: Hueber-Handel]
S. auch die Beschreibung in: Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Παιχνίδι χωρίς κανόνες, Seite

85/86:
• Οι παλιοί τρέχουν βιαστικά να προκάνουν να χτυπήσουν κάρτα.* [...] Μπροστά τους
ένα τεράστιο ρολόι. Δίπλα στο ρολόι είναι θήκες με κάρτες, που γράφουν τ’ όνομα του
καθενός. [...] "Παίρνουμε την κάρτα και τη βάζουμε στη θήκη κάτω απ’ το ρολόι. Μόλις
την πιέσουμε λίγο, γράφεται αυτόματα απάνω στην κάρτα η ώρα που ήρθαμε. Το ίδιο
κάνουμε και το απόγευμα που σχολάμε."
*[Anm: die Rede ist von Fabriksarbeitern zu Arbeitsbeginn in der Früh]
3. ανοίγω κάρτα (ή αλλιώς: ανοίγω προηγούμενα):

[έκφραση στη γλώσσα της φυλακής:] κάνω κάτι που ενοχλεί και περιμένω να υποστώ
τις συνέπειες της πράξεώς μου (η κάρτα = η πρόκληση προβλημάτων/αναταραχών)
[Αγγελική Καρδαρά: Φυλακή και γλώσσα (διδακτορική διατριβή)]
π.χ.:
• "Αυτόν άμα πάει Λάρισα θα τον σκίσουν. Έχει ανοίξει κάρτα." = Εάν πάει στη φυλακή
της Λάρισας, θα αντιμετωπίσει πολύ σοβαρά προβλήματα (θα κινδυνεύσει ακόμα και η
ζωή του από τους συγκρατούμενούς του), εξαιτίας παρεξηγήσεων που έχει προκαλέσει.
(Πρέπει να σημειωθεί ότι συχνές είναι οι παρεξηγήσεις ανάμεσα στους κρατούμενους
διαφόρων φυλακών, γι’ αυτό όλες αυτές οι φράσεις είναι πολύ διαδεδομένες.) [Αγγελική
Καρδαρά: Φυλακή και γλώσσα (διδακτορική διατριβή)]
• "Κι άμα θες με εμέ ν’ ανοίξεις κάρτα / πρόσεχε μην πας κοψοχρονιά" [Ελένη Φωτάκη:
τραγούδι "Κατοστάρικα"]
:ΚΑΡΤΕΡΙ, το
καρτέρι, το
στήνω καρτέρι ° sich auf die Lauer legen [zB. um abzuwarten, bis jemand, an dem
man sich rächen möchte, vorbeigeht, und ihm dann einen Streich zu spielen] [in
diesem Sinne auch die griech. Definition in: ΛΔΗ, S 358]
:ΚΑΡΦΙ, το
καρφί, το
μια στο καρφί και μια στο πέταλο ° τη μια παινεύω και την άλλη κατηγορώ [Εμμ.]
:ΚΑΡΦΩΝΩ
καρφώνω
• του καρφώθηκε η αλλόκοτη υποψία, η ελπίδα μάλλον, ότι [...] ° in ihm hatte sich die
aberwitzige Vermutung, ja die Hoffnung festgesetzt, dass […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αυτή η ιδέα τού καρφώθηκε σα να ’ναι πια όλος ο σκοπός της ζωής του. ° Dieser
Gedanke hat sich bei ihm so festgesetzt, als sei das nunmehr sein einziger Lebens-
inhalt. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Καθώς το τραίνο άρχισε να ασθμαίνει, το αγόρι έμεινε καρφωμένο στη θέση του, [...] °
Als der [zur Abfahrt bereite] Zug zu fauchen begann, blieb der Junge wie angewurzelt
an seinem Platz [am Bahnsteig vor dem Waggon] stehen, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ, η
Κασσάνδρα, η
Κασσάνδρα ονομάζομε οποιονδήποτε άντρα ή γυναίκα που προλέγει τον ερχομό
κάποιου κακού. Η Κασσάνδρα ήταν κόρη του Πριάμου, βασιλιά της Τροίας, που είχε το
χάρισμα να προφητεύει. Επειδή όμως δεν κράτησε τον λόγο της στον Απόλλωνα,
εκείνος την τιμώρησε με το να μην την πιστεύει κανείς.
[...]
Λέγεται μεταφορικά για όσους προβλέπουν ό,τι θα γίνει, μα που κανείς δεν ακούει τις
συστάσεις τους, ή και γενικά για γυναίκες ή άντρες προφήτες.
[Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 104/105]
:ΚΑΤΑ
κατά
1. κατά διαστήματα ° zeitweise [iS von: hin und wieder; manchmal]
2. κατά περιόδους ° zeitweise [iS von: hin und wieder; nicht regelmäßig] [zB.: eine
Berufstätigkeit nur zeitweise ausüben]
3. κατά καιρούς: s. unter καιρός, ο (Z 6)
4. κατά κύριο λόγο ° in erster Linie / im Wesentlichen / hauptsächlich / primär / vor

allem
zB.:
• Ηθοποιός; Τραγουδίστρια; Πολιτικός; Τι απ’ όλα ήταν κατά κύριο λόγο; ° Schauspie-
lerin? Sängerin? Politiker(in)? Was von allem war sie [sc. Melina Merkouri] in erster
Linie (primär)?
• οι Έλληνες λέγοντας "μουσική" εννοούν κατά κύριο λόγο "τραγούδι"
5. κατά τι:
• διαφέρει κατά τι! ° es weicht ein wenig ab / es besteht ein kleiner Unterschied
[Mandeson]
• "Και δεν πέρασε", είπε με πίκρα ο ένας απ’ τους άλλους δυο – κατά τι το ρώτησε. °
° "Und er ist [entgegen seiner Ankündigung] nicht gekommen", sagte einer der beiden
anderen bitter – es klang wie eine Frage. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
6. κατά περίπτωση: s. unter περίπτωση, η (Z 3)
7. κατ’ αρχήν: s. unter αρχή, η (Z 3.1)
8. κατ’ αρχάς: s. unter αρχή, η (Z 3.2)
:ΚΑΤΑΒΑΛΛΩ
καταβάλλω
= [u.a.:] entrichten [zB. Steuern; Miete]
:ΚΑΤΑΒΕΒΛΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
καταβεβλημένος, -η, -ο
• ήμουν πολύ καταβεβλημένη για να ich [weibl.] war viel zu matt, um zu grübeln
αρχίσω να βυθίζομαι σε σκέψεις [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• ο διευθυντής [...], κάτωχρος και φανερά verkündete Direktor [...] kreidebleich und
καταβεβλημένος, ανακοίνωσε στα sichtlich niedergeschlagen über die Fern-
τηλεοπτικά κανάλια ότι [...] sehkanäle, dass […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Σύρθηκα στο παράθυρο, καταβεβλημένη Ich [weibl.] schleppte mich niedergedrückt

από την αϋπνία και την απογοήτευση. von Schlaflosigkeit und Enttäuschung zum
Fenster. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΑΤΑΒΟΛΗ, η
1) die Zahlung / die Entrichtung:
• η καταβολή χρηματικής εγγύησης τριών εκατομμυρίων δραχμών ° die Zahlung einer
Kaution von drei Millionen Drachmen [als Auflage für die Entlassung des Verdächtigen
aus der Untersuchungshaft]
2) οι καταβολές ° die Wurzeln / die Ursprünge:
• ούτε ο Freud ούτε ο Gellner είχαν ιδιαίτερη συναισθηματική ταύτιση με τα αποκλειστι-
κώς Εβραϊκά ζητήματα, αν και αναγνώριζαν τον αντίκτυπο των Εβραϊκών τους κατα-
βολών στις απόψεις τους ° neither Freud nor Gellner had much empathy for narrow
Jewish concerns, though they noted the impact of their Jewish roots on their outlook
[EF+GF aus dem Vorwort zu: Gellner: Movement]
• Αν και ο Gellner γράφει ως αμείλικτος επικριτής τού Freud, αυτοί οι δύο φαινομενικά
διαφορετικοί στοχαστές διέθεταν παρόμοιες καταβολές και ήσαν συγγενή πνεύματα. °
Although Gellner writes as an implacable critic of Freud, these two ostensibly different
thinkers also shared similar origins and were kindred spirits. [EF+GF aus dem Vorwort zu:
Gellner: Movement]
:ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ, η
καταγγελία, η
οι καταγγελίες ° die Anschuldigungen [zB. betreffend Unregelmäßigkeiten bei Auftrags-
vergaben]
:ΚΑΤΑΓΗΣ
καταγής
[Adverb]
s. unter γη, η
:ΚΑΤΑΔΕΧΟΜΑΙ
καταδέχομαι
1) καταδέχομαι να ° geruhen [Wendt] / die Güte haben / sich herablassen / würdigen
zB.:
• Θα μπορούσε να είναι η μητέρα στην Sie [= diese Frau] hätte die Mutter der Fa-
οικογένεια με τις σκηνές. Αλλά πάλι, δεν θα milie mit den Zelten sein können. Anderer-
καταδεχόταν να κοιμηθεί στον κήπο. seits hätte sie sich nie dazu herabgelas-
sen, in einem Zelt [wörtl.: im Garten] zu
schlafen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Δεν καταδέχτηκε ν’ απαντήσει. Sie ließ sich zu keiner Antwort [auf die an
sie gerichtete Frage] herab.
• Μερικοί τον κοίταξαν χωρίς να κατα- Einige sahen ihn an, ohne ihn einer Ant-
δεχτούν ν’ απαντήσουν. wort [auf seine Frage] zu würdigen.
• Και πάλι εκείνη δεν καταδέχτηκε να μας Und wieder würdigte sie [= Jenny] uns
ρίξει ούτε μια ματιά. keines Blickes.
• [...], χωρίς να καταδεχτεί να μου ρίξει ούτε …[Sie begrüßte meinen Freund], ohne
μια ματιά. mich auch nur eines Blickes zu würdigen.

2) δεν καταδέχομαι + Akk. [ohne "να] ° (jemanden / etwas) verschmähen; sich (für
etwas) nicht hergeben, sich (für etwas) zu gut sein:
• Θαρείς [= Θαρρείς] πως [ο Χάρος] δεν Man könnte fast meinen, er [= der Tod]
καταδέχεται έναν άνθρωπο που [...] verschmähe einen Menschen [wie mich],
der …[sich verängstigt im Unterstand
zusammenkauert (während die Granaten
über ihm vorbeisausen, ohne jedoch bei
ihm einzuschlagen)]
• Ούτε οι Γερμανοί δεν το καταδέχτηκαν [το Selbst (Sogar) die Deutschen [sc. die
σπίτι μου]. deutschen Besatzungstruppen] haben es
verschmäht [sc. mein Haus]. [d.h. sie ha-
ben mein Haus, das am Rand des Dorfes
gelegen war, nicht niedergebrannt (wie sie
es mit den anderen Häusern der Ortschaft
gemacht haben)]
• ήταν έτοιμοι για κάθε δουλειά, ακόμα και sie [diese ausländischen Männer in Grie-
για κείνες που ο Έλληνας δεν τις καταδε- chenland] waren zu jeder Arbeit bereit,
χόταν sogar zu jenen [Arbeiten], für die sich ein
Grieche nicht hergab (für die sich ein Grie-
che zu gut war)
:ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ, η
καταιγίδα, η
1. Grundbedeutung: das Gewitter
2. Sonstiges:
Der Begriff dürfte nicht nur "das Gewitter" (mit Blitz und Donner) bezeichnen, sondern
auch
- wolkenbruchartige Regenfälle (s. nachfolgende BSe a und b) bzw.
- "das (massive) Unwetter" (bestehend aus solchen Regenfällen und Stürmen) (s. BS
c):
a) Αυτό το σύστημα* προκάλεσε καταιγίδες ιδιαίτερα ισχυρής έντασης. Αλλά το κύριο
χαρακτηριστικό του ήταν οι θυελλώδεις ανέμοι.
*[Anm.: Gemeint ist ein Tiefdrucksystem, das Ende Dezember 1999 in Frank-
reich, Deutschland und anderen Teilen Mitteleuropas zu heftigen Stürmen und
Regenfällen führte.]
b) Κύρια χαρακτηριστικά αυτής της κακοκαιρίας [= dieses/dieser Unwetter(s)] θα είναι οι
θυελλώδεις άνεμοι και οι καταιγίδες.
[Anm: Es handelt sich um die Prognose des Wetters in Nordgriechenland für die
Tage nach den oben erwähnten Unwettern in Mittel- und Westeuropa.]
c) Η Δυτική και η Κεντρική Ευρώπη προσπαθούσαν χθες να συνέλθουν μετά τις
πρωτοφανούς σφοδρότητας χριστουγεννιάτικες καταιγίδες που άφησαν πίσω τους
τουλάχιστον 60 νεκρούς. [Zeitungsmeldung in "Τα Νέα" vom 28. Dez. 1999]
[Anm.: In österr. Zeitungen hieß es im selben Zusammenhang:

"Sturmtief forderte mindestens 60 Menschenleben" bzw.: "Mehr als 70 [sic]
Menschen fielen dem Orkan zum Opfer". (Es handelte sich vor allem um
Personen, die durch umstürzende Bäume, teils auch um solche, die durch
Ertrinken in hochwasserführenden Flüssen etc. getötet wurden.)
Vgl. auch die Meldung in "Τα Νέα" am Tag zuvor:
"Καταρρακτώδεις βροχές και πρωτοφανείς θυελλώδεις άνεμοι που έπνεαν
με ταχύτητα έως και 200 χλμ/ώρα έπληξαν το Σαββατοκύριακο των
Χριστουγέννων τη Γαλλία, την Ελβετία και τη Γερμανία σκοτώνοντας
τουλάχιστον 37 ανθρώπους."]
:ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΑ, η
κατακλείδα, η
εν κατακλείδι: s. unter εν
:ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟΣ, -η, -ο
κατακόρυφος, -η, -ο
• Αλλά το κέφι της έπεσε πάλι. Κατακόρυφα. ° Aber ihre gute Laune sackte rasch aufs
neue ab. Im Sturzflug. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΩ
καταλαβαίνω
[Anm.: καταλαβαίνω ist zu unterscheiden von καταλαμβάνω!]
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. κατάλαβες; / καταλάβατε
3. όπως καταλαβαίνεις, ... / όπως καταλαβαίνετε, …
4. τι καταλαβαίνω;
5. καταλαβαίνω – καταλαμβάνω / Konjugationsunterschiede
a) verstehen
b) bemerken:
• Οι ώρες περνούσαν δίχως να το καταλαβαίνουμε. ° Die Stunden vergingen, ohne
dass wir es bemerk(t)en. [so vertieft waren wir in unsere Unterhaltung]
• Δεν μπορούσα να μιλήσω, θα καταλάβαινες από τη φωνή μου ότι έκλαιγα. ° Ich
konnte nicht sprechen, [denn] du hättest an meiner Stimme bemerkt, dass ich weinte.
c) sonstige Ausdrücke des Wahrnehmens:
• Κοντά τα χαράματα τον ξύπνησε τ’ αγιάζι. Στην αρχή δεν καταλάβαινε τίποτε, [...]. °
Kurz vor Tagesanbruch weckte ihn die Morgenkälte [sc. den Mann, der im Freien einge-
schlafen war]. Zuerst war er noch ganz verwirrt; […]. // Im Morgengrauen weckte ihn die
Kühle. Zuerst war er ganz verstört, [...]. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
2. κατάλαβες; / καταλάβατε;
• [...] Καταλάβατε; ° […] Verstehen Sie? [was ich (mit dem eben Gesagten) meine]
[im selben Sinne als Antwort]:

• "Μάλιστα, κατάλαβα", είπε ο Μπατής. ° "Jawohl, verstehe", sagte Batis. [GF+DF aus:
3. όπως καταλαβαίνεις, ... / όπως καταλαβαίνετε, … °

° wie du dir denken (vorstellen) kannst, … / wie ihr euch denken (vorstellen) könnt, …
4. τι καταλαβαίνω; ° (οικ.) τι κέρδος έχω, σε τι ωφελούμαι (από κάτι) [ΛΜΠ] // Was

habe ich davon? / Was bringt mir das?
z.B.:
• και τι κατάλαβες τώρα που τσακωθήκατε; [ΛΜΠ]
• τι θα καταλάβω δηλαδή, αν φτάσω ένα τέταρτο νωρίτερα; [ΛΜΠ]

• Κι ύστερα, τι καταλαβαίνω; ° Und hernach? Was habe ich davon? [GF+DF aus:
Καζαντζάκης: Ζορμπάς]
• Αν σκοτώσετε τον Πέτρο, τι θα καταλάβετε; Θα σας κλείσουν μέσα για χρόνια κι αυτό
βέβαια, δεν πρόκειται να βοηθήσει σε τίποτα την Άννα [= jene Frau, die verschwunden
ist und wegen deren Verschwinden ihr jetzt an Jannis Rache nehmen wollt].
• "Πες μου τι θα καταλάβεις / στον παράδεισο κι αν πας / μοναχός σου αν κοιμάσαι,
καλέ / μοναχός σου αν ξυπνάς." [Μ. Μπουρμπούλης: τραγούδι "Πες μου τι θα καταλάβεις"]
• "Και τι κατάλαβα και τι κατάλαβα; / Ούτε μια νύχτα το κορμί σου δε μετάλαβα."
[Γ. Πάριος: τραγούδι "Και τι κατάλαβα"]
5. καταλαβαίνω – καταλαμβάνω / Konjugationsunterschiede:
Präsens Formen Aorist Paratatikos

(ενεστώτας) mit Stamm 2
(Aoriststamm)

καταλαβαίνω καταλαβαίνω καταλάβω κατάλαβα καταλάβαινα
καταλαβαίνεις καταλάβεις κατάλαβες καταλάβαινες
καταλαβαίνει καταλάβει κατάλαβε καταλάβαινε
καταλαβαίνουμε καταλάβουμε καταλάβαμε καταλαβαίναμε

καταλαβαίνετε καταλάβετε καταλάβατε καταλαβαίνατε
καταλαβαίνουν καταλάβουν κατάλαβαν καταλάβαιναν /
καταλαβαίνανε
καταλαμβάνω καταλαμβάνω καταλάβω * κατέλαβα καταλάμβανα
καταλαμβάνεις καταλάβεις * κατέλαβες καταλάμβανες
καταλαμβάνει usw. * κατέλαβε καταλάμβανε
καταλαμβάνουμε καταλάβαμε * καταλαμβάναμε

καταλαμβάνετε καταλάβατε * καταλαμβάνατε
καταλαμβάνουν κατέλαβαν καταλάμβαναν /
καταλαμβάνανε
*) wie bei *) wie bei
καταλαβαίνω! καταλαβαίνω!
Imperativ (Stamm I) Imperativ (Stamm II)

καταλαβαίνω καταλάβαινε κατάλαβε
καταλαβαίνετε καταλάβετε
καταλαμβάνω καταλάμβανε κατάλαβε *

καταλαμβάνετε καταλάβετε *
*) wie bei καταλαβαίνω!
:ΚΑΤΑΛΑΜΒΑΝΩ
καταλαμβάνω
[Anm.: καταλαμβάνω ist zu unterscheiden von καταλαβαίνω!]
1. Grundbedeutung:
a) [aktiv]: besetzen / einnehmen
b) [passiv]: [auch:] erfasst werden / ergriffen werden (von)
2. καταλαμβάνω – καταλαβαίνω / Konjugationsunterschiede:

s. unter καταλαβαίνω (letzte Z)
:ΚΑΤΑΛΗΓΩ
καταλήγω
1.1. Grundbedeutung: enden:
• Alle meine Bemühungen endeten in einem Misserfolg. ° Όλες οι προσπάθειές μου
κατέληξαν σε αποτυχία.
• "[…]", κατέληξε. ° "[…]", sagte er zum Schluss [wörtl.: endete er]. [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
[bzw. (in verwandtem Sinne zu 1.1)]:

1.2. καταλήγω σε ° münden in
[bzw.]
1.3. καταλήγω να:
• To Δίκτυο ασκεί μια περίεργη έλξη που Das Netz [= Internet] übt [auf manche
εξελίσσεται σε εθισμό και καταλήγει να γίνει Menschen] eine merkwürdige Anziehung
μανία. aus, die sich zu einer Gewöhnung ent-
wickelt und schließlich zur Sucht wird.
[Eigenübersetzung]
• Και γιατί καταλήξατε να γίνετε σκηνογρά- Und warum sind Sie schließlich Bühnen-
φος; bildner geworden? [nachdem Sie zunächst
Maler waren] [Eigenübersetzung]
• Καταλήξαμε να πίνουμε μέχρι να σκοτει- Schließlich [= nachdem mir die Gastgebe-

νιάσει, [...] rin immer wieder nachgeschenkt und mich
zum Trinken ermuntert hatte] tranken wir
[Wodka] bis zum Einbruch der Dunkelheit,
2. θέλω να καταλήξω (bzw. σκοπεύω να καταλήξω) ° hinauswollen [auf etwas]:

• Βλέπω πού θέλετε να καταλήξετε. ° Ich sehe, worauf Sie hinauswollen. [sc.: ich er-
kenne, was Sie mit Ihrer Drohung bezwecken; bzw.: was Sie mit ihrer Frage meinen]
• Εμάντευσα αμέσως ότι εκεί σκόπευες να καταλήξεις. ° Ich habe (= hatte) sofort erra-
ten, dass du [mit der zuvor gestellten Frage] darauf hinauswolltest. [sc. auf das, was du
soeben angesprochen hast]
3.1. καταλήγω στο συμπέρασμα ° zum Schluss (= zur Schlussfolgerung) kommen:

• Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγουν ειδικοί Zu diesem Schluss (Zu dieser Schluss-
από επτά χώρες, που [...] folgerung) kommen (gelangen) Experten
aus sieben Ländern, die [...]
• Είχε καταλήξει λοιπόν στο συμπέρασμα Er war also zum Schluss (zur Schluss-
πως [...] folgerung) gekommen (gelangt), dass [...]
• Αυτή η θεωρία καταλήγει με μεγάλη Diese Theorie [gemeint: die Psychoana-
ευκολία σε πρόωρα συμπεράσματα. lyse] kommt mit großer Leichtigkeit zu vor-
eiligen Schlüssen (Schlussfolgerungen).
[bzw. auch nur:]

3.2. καταλήγω ° zu einem Schluss (= zu einer Schlussfolgerung / zu einem Urteil)
kommen / sich ein Urteil bilden / sich eine Meinung bilden // sich entscheiden:
• Όταν γραφόταν αυτό το κείμενο, το ΚΚΕ Als dieser Text [von mir] geschrieben wur-
"δεν είχε καταλήξει".* Αλλά μόλις οι Σοβιε- de [1989/90], hatte sich die KKE [Kommu-
τικοί "κατέληξαν" σχετικά με την εισβολή ότι nistische Partei Griechenlands] "[noch]
επρόκειτο για λάθος, τότε και οι δικοί μας kein Urteil gebildet" [sc. betreffend den Ein-
κατέληξαν ότι επρόκειτο για λάθος! marsch der Sowjettruppen in der Tsche-
*[Anm.: Bezugnahme des Verfassers auf choslowakei 1968]. Aber sobald sich die
eine in seinem Text zuvor wiedergegebene
Sowjets [danach] bezüglich des Ein-
(gleichfalls den Einmarsch von 1968 be-
treffende) Formulierung des damaligen marschs das "Urteil bildeten", dass es sich
Mitglieds des Politbüros der KKE, Aleka
um einen Fehler gehandelt hatte, (da)
Papariga, in einem Zeitungsinterview vom
Dezember 1989: {...}, η δε κυρία Παπαρή- kamen auch die Unsrigen [sc. die griechi-
γα "πραγματικά δεν έχει καταλήξει" και {…}]
schen Kommunisten] zum Urteil (zum
Schluss), dass es sich um einen Fehler
gehandelt hatte!
[Kritik des Verfassers (Ευτύχης Μπιτσά-
κης) an der späten Einsicht der KKE]
• Ποιο σπίτι θα αγοράσετε τελικά; – Δεν Welches Haus werdet ihr letztlich kaufen?
καταλήξαμε ακόμη. – [Antwort:] Wir haben uns noch nicht ent-
schieden. [GF aus ΛΚΝ]
:ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ, ο
κατάλογος, ο
1. Bedeutungen:
- die Liste
- der Katalog
- die Speisekarte (auch: ο κατάλογος φαγητών)
2. Zum Verhältnis der Begriffe "κατάλογος" und "λίστα":

vgl. Μάνεσης, S. 63:
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. [...] "κατάλογος" (όχι η νεωτερικά αποκαλούμενη
ευρωελληνιστί "λίστα"!), [...]
:ΚΑΤΑΝΤΩ
καταντώ (-άς)
• [...], γιατί ένας έξυπνος άνθρωπος δεν καταντάει να [...]. ° [...], würde doch ein intelli-
genter Mensch nie und nimmer so tief sinken, […] zu […]. [sc.: sein Leben lang einen so
anspruchslosen Beruf auszuüben] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΚΑΤΑΝΥΞΗ, η
κατάνυξη, η
= die Andacht [Pons (deutsch-griechischer Teil)]
• με κατάνυξη ° andächtig * / mit Andacht [zuhören] [GF + DF (*) aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΑΤΑΠΙΝΩ
καταπίνω
καταπίνω τη γλώσσα μου: s. unter γλώσσα, η (Z 2)
:ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟΣ, -η, -ο
καταπληκτικός, -ή, -ό
[Anm.: καταπληκτικός ist zu unterscheiden von κατάπληκτος !]
= fantastisch, großartig [etc.]:

• Καταπληκτική ιδέα! ° Eine großartige (hervorragende / glänzende) Idee!
:ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΟΣ, -η, -ο
κατάπληκτος, -η, -ο
[Anm.: κατάπληκτος ist zu unterscheiden von καταπληκτικός !]
= verblüfft [etc.]:
• την άφηναν κατάπληκτη οι δικαιολογίες του ° sie war verblüfft über seine Rechtferti-
gungen [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• Μόλις μ’ αντίκρισε φορτωμένο μ’ όλα κείνα τα καλά έμεινε κατάπληκτος. ° Als ich
[männl.] ihm gegenüberstand [wörtl.: Als er mich sah/erblickte], beladen mit all den
guten Sachen [sc. Lebensmitteln], verschlug es ihm die Sprache. [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
:ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, η
κατάρτιση, η
1. Bedeutungen:
a) die Ausbildung [s. dazu auch Z 2]
b) die Ausarbeitung, die Erstellung, die Erarbeitung:
• η λαϊκή συμμετοχή στην κατάρτιση του προγράμματος αντιρρύπανσης ° die Mitwir-
kung des Volkes bei der Ausarbeitung des Anti(umwelt)verschmutzungs-Programms
2.1. Zum Verhältnis der Begriffe κατάρτιση und μόρφωση:

• Η μόρφωση και η κατάρτιση των εργαζομένων πρέπει να βελτιώνονται διαρκώς. °
Bildung und Ausbildung der [in Unternehmen] Beschäftigten müssen ständig verbessert
werden. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
2.2. Zum Verhältnis der Begriffe κατάρτιση und εκπαίδευση: s. unter εκπαίδευση, η
:ΚΑΤΑΡΧΗΝ
καταρχήν
s. unter αρχή, η (Z 3.1)
:ΚΑΤΑΣΤΑΛΑΖΩ
κατασταλάζω
• Πρέπει να κατασταλάξει ακόμη. ° [Er] Muss noch ziehen. [sc. der gekochte Tee in der
Kanne] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Από τότε που πέθανε η μικρή Ιουλία, άλλη μια εγγονή του, σ’ αυτήν την ασχολία
καταστάλαζε μέρα με την ημέρα. ° Seit die kleine Ioulía, eine [weitere] seiner Enkelin-
nen, gestorben war, verging kein Tag, an dem er sich nicht dieser Beschäftigung [sc.
Bastelarbeiten] hingegeben hätte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
κατασταλτικός, -ή, -ό
• τα κατασταλτικά μέτρα ενάντια στους διαδηλωτές ° die repressiven Maßnahmen
gegenüber den Demonstranten [GF+DF aus dem Protokoll einer Debatte im Europäischen Parlament]
:ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, η
κατάσταση, η
1. Grundbedeutung: die Situation, die Lage; der Zustand
2. η κατάσταση των πραγμάτων [bzw.] η κατάσταση πραγμάτων ° der Stand der

Dinge, die Sachlage [iS von: die (aktuelle) Lage, die (aktuelle) Situation]:
• αυτή ήταν περίπου η κατάσταση των πραγμάτων ° das war ungefähr der Stand der
Dinge (die Sachlage) [sc. die politische Situation (als wir in dem Land ankamen)]
3. η κατάσταση έκτακτης ανάγκης ° der Ausnahmezustand [der über ein Land in einer
Krisenzeit verhängt wird]
4. η κατάσταση ετοιμότητας:
a) die Alarmbereitschaft:
• Οι στρατιωτικές βάσεις σ’ ολόκληρη τη χώρα τίθενται σε κατάσταση ύψιστης [bzw.
auch: υψίστης] ετοιμότητας. ° Die Militärbasen im ganzen Land werden in höchste
Alarmbereitschaft versetzt.
b) der Standby-Modus (Stand-by-Modus) [von Elektrogeräten]
5. η κατάσταση συναγερμού ° der Alarmzustand:

• τα νοσοκομεία τέθηκαν σε κατάσταση συναγερμού ° die Spitäler wurden [nach der
Großkatastrophe] in Alarmzustand versetzt
6. η οικογενειακή κατάσταση ° der Familienstand [sc. ledig, verheiratet; Anzahl der

Kinder, etc.]
:ΚΑΤΑΣΤΗΣΩ (θα, να, ...)

καταστήσω (θα, να, ...)
s. καθιστώ
:ΚΑΤΑΣΤΩ (θα, να, ...)

καταστώ (-είς) (θα, να, ...)
s. καθιστώ
:ΚΑΤΑΤΑΞΗ, η
κατάταξη, η
= [u.a.:] ~der (Wehr-)Dienstantritt
π.χ.:
• Πρώτη κλήση για κατάταξη. [....] Δεύτερη κλήση για κατάταξη. [...] Αν η στρατολογία
δεν θεωρήσει σκόπιμο να καλέσει και τρίτη φορά προς κατάταξη τον ανυπότακτο, [...]
[Quelle: Ούτε μια ώρα στο στρατό]
:ΚΑΤΑΤΑΣΣΩ
κατατάσσω
κατατάσσομαι ° [u.a.:] in die Armee eintreten [Pons online] / den (Wehr-)Dienst antre-
ten / der Einberufung zum (Wehr-)Dienst Folge leisten
π.χ.:
• Υπάρχουν δύο στάσεις αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα: Αυτή των θρησκευτικών
αντιρρησιών (Μαρτύρων του Ιεχωβά) που κατατάσσονται όταν κληθούν, αλλά αμέσως
μετά αρνούνται να εκτελέσουν οποιαδήποτε διαταγή (να πάρουν όπλο, να ντυθούν και
να χαιρετούν στρατιωτικά κ.λπ.). [...] Οι μη θρησκευτικοί αρνητές έχουν ακολουθήσει την
οδό της "ανυποταξίας", [...]. [Quelle: Ούτε μια ώρα στο στρατό]
:ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ, το
καταφύγιο, το
= der Unterschlupf
[Wendt // Pons // Pons online (jeweils nur im deutsch-griechischen Teil)]
:ΚΑΤΑΦΩΡΟΣ, -η, -ο
κατάφωρος, -η, -ο
= unverhohlen [Pons online] / eklatant
zB.:
• συμφωνίες που κατάφωρα παραβιάζουν τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς °
Vereinbarungen […], die eklatant gegen die Regeln [des freien Marktes (des freien
Marktzugangs)] verstießen [wörtl.: verstoßen] [DF+GF aus: W. Greider: Endstation Globalisierung]
:ΚΑΤΑΧΩΡΙΖΩ [bzw.] :ΚΑΤΑΧΩΡΩ

καταχωρίζω [bzw.] καταχωρώ (-είς)
1. [Bedeutung]: eintragen, registrieren // eingeben [zB. ein Passwort in den Computer;
einen Suchbegriff in eine Internet-Suchmaschine]
2. καταχωρίζω – καταχωρώ:
- Lt. Καρζής, S 161, ist καταχωρώ die sprachgeschichtlich zwar falsche, aber im
Sprachgebrauch üblich gewordene Form, die (deshalb) in der Verwendung gegenüber
καταχωρίζω bevorzugt werden sollte (s. näher Καρζής, a.a.O.).
- Hingegen sollte ΛΜΠ (demzufolge es auch gewisse Bedeutungsunterschiede
zwischen den beiden Wörtern gebe) (jedenfalls grundsätzlich) die Form καταχωρίζω
verwendet werden.
- Ebenso ΛΔΟΡ: Το ρήμα "καταχωρίζω" είναι το ορθό αντί του "καταχωρώ" (αρχ.) που
σημαίνει παραχωρώ, υποχωρώ.
:ΚΑΤΕΒΑΖΩ
κατεβάζω
1. Grundbedeutung:
heruntergeben, -holen, -bringen [etc.]
2. [beim Gebrauch eines Gegenstands als Schlagobjekt etc.]:

• ο θείος μου σήκωσε την ομπρέλα του και την κατέβασε με όλη του τη δύναμη πάνω
στους ώμους του μεθυσμένου, μία, δύο, τρεις φορές ° mein Onkel [hat] den Schirm
[sc. seinen Regenschirm] gehoben und ihn mit aller Kraft auf die Schultern des [eine
Reihe vor ihm stehenden] Betrunkenen niedersausen lassen, einmal, zweimal, dreimal
:ΚΑΤΕΒΑΙΝΩ
κατεβαίνω
BSe zur Übersetzung von κατεβαίνω im Sinne von "hinunterfahren, -kommen" usw.:
• Αποκλείεται, απάντησε, έχει χρόνια να Ausgeschlossen [dass ich ihn aus Grie-
κατέβει στην Ελλάδα. Μου φάνηκε ενδιαφέ- chenland kennen würde], erwiderte er [sc.
ρον το ρήμα του: κατεβαίνω στην Ελλάδα, der Grieche, den ich in München kennen-
όπως σε μια τσουλήθρα. lerne], er sei jahrelang nicht mehr in Grie-
chenland unten gewesen. Dieser Ausdruck
schien mir bemerkenswert: in Griechen-
land unten, wie am Ende einer Rutsche.
• Τέτοιες μέρες που κατέβαιναν οι χωριάτες In diesen Tagen, wo die Bauern [aus den
να πουλήσουνε τη σοδειά τους, οι εμπόροι umliegenden Dörfern nach Smyrna]
δεν κλείνανε. kamen, um ihre Ernte zu verkaufen,
schlossen die Händler [in Smyrna] ihre
Geschäfte über Mittag nicht.
• Είκοσι χρόνια κατεβαίνω στη Σμύρνη και Zwanzig Jahre [= seit zwanzig Jahren]
δεν πάτησα σε θέατρο [...] komme ich [aus meinem Dorf] nach
Smyrna [um hier meine Ernte zu verkau-
fen], und ich ging [hier] in kein Theater […]
• Ομορφοστολισμένες κυράδες κατεβαίνα- Feinangezogene Damen fuhren in ihren

νε με τις καρότσες τους για τις Λέσχες, [...]. Karossen [abends in Smyrna (1910)] in die
Klubs, […] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΚΑΤΕΣΤΗ // :ΚΑΤΕΣΤΗΣΑΝ
κατέστη // κατέστησαν
s. καθιστώ
:ΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΟ, το
κατεστημένο, το
= das Establishment [Pons online]
[bzw. praktikable Übersetzung in bestimmten Fällen:] ~das Herrschaftssystem – vgl.:
• Οι νέοι μεταφέρουν στην γλωσσική τους επικοινωνία τα κύρια χαρακτηριστικά της
στάσεώς τους προς το κοινωνικό, ηθικό και πολιτικοϊδεολογικό κατεστημένο: την
αμφισβήτηση, την διαμαρτυρία, την ανυποχώρητη και ασυμβίβαστη αντίθεσή τους προς
τις περισσότερες από τις καθιερωμένες συμβατικές αρχές, δομές και θεσμούς.
:ΚΑΤΕΥΘΥΝΩ
κατευθύνω
κατευθύνομαι (προς / σε) ° lossteuern (auf) / zusteuern (auf) / zugehen (auf) [etc.] [zB.
auf den Ausgang eines Büros; auf den Lieblingstisch im Restaurant] // unterwegs sein
(zu)
z.B.:
• κατευθύνεται προς την έξοδο sie geht zur Tür [sc. zum Ausgang des
Restaurants (um es zu verlassen)]
• κατευθύνεται προς την γκαρνταρόμπα er geht zur Garderobe [des Restaurants

(um von dort die Mäntel zu holen)]
• Ο Ντέιβιντ παίρνει τις βαλίτσες και David nimmt die Koffer, geht in Richtung
κατευθύνεται προς την έξοδο. Ausgang [des Flughafens].
• αγόρασα την εφημερίδα και κατευθύνθη- [ich] kaufte mir die Zeitung und ging wieder
κα στον Αγγλικό Κήπο πάλι in Richtung Englischer Garten [in Mün-
chen] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Ο Ίγκορ συνέχισε να κατευθύνεται απο- Igor bewegte sich [= ging] entschlossen

φασιστικά προς το μέρος του. weiter auf ihn [sc. auf den ihm den Weg
versperrenden Mann] zu.
• Σύντομα οι πενθούντες κατευθύνονται […], und schon bald [sc. nach der kurzen
προς τα αμάξια τους και τον ίδιο προορι- Begräbniszeremonie] streben die Trauer-
σμό: "κάτω". gäste ihren Autos und demselben Ziel zu:
runter [sc.: zu ihrem Tennisclub].
• το δεξαμενόπλοιο που κατευθυνόταν στο der [Öl-]Tanker, der zur persischen Insel
περσικό νησί Δαράκ Darak unterwegs war (..., der am Weg zur
persischen Insel Darak war)
[Eigenübersetzung]
im selben Sinne (ohne προς / σε):

• έρχεσαι από κάπου, κατευθύνεσαι κάπου man kommt von irgendwoher, ist zu einem
αλλού anderen Ziel unterwegs [und wartet in der
Halle des Transitflughafens eine Weile auf
das Umsteigen] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑ, το
κατηγόρημα, το
= das Prädikat
[Anm.: vgl.: το κατηγορούμενο = das Prädikativ(um), das Prädikatsnomen]
:ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ, το
κατηγορούμενο, το
= das Prädikativ(um), das Prädikatsnomen
[Anm.: vgl.: το κατηγόρημα = das Prädikat]
:ΚΑΤΙ
κάτι
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. και κάτι [nach Zeitangaben]
3. όλο και κάτι: s. unter όλο (Z 4.2)
4. κάτι + Substantiv im Plural
1. Grundbedeutung: etwas
2. και κάτι [nach Zeitangaben]:

• δύο χρόνια και κάτι από τον θάνατο της Φεβρωνίας ° gut zwei Jahre nach Fewronías
Tod [ereignete sich dieser Vorfall] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι ευτυχώς, σε μια ώρα και κάτι από τη Λευκωσία υψώνεται το Τρόοδος. ° Glück-
licherweise erhebt sich schon [= nur] eine gute Fahrtstunde von Nikosia entfernt das
Troodos-Gebirge. [DF+GF von diablog.eu]
• "Χθες μεσάνυχτα και κάτι κατηφόρισα / στην μικρή την πλατεΐτσα που σε γνώρισα"
[Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Το άγαλμα"]
3. όλο και κάτι: s. unter όλο (Z 4.2)
4. κάτι + Substantiv im Plural:

A) Bedeutungsübersicht:
a) ein paar / einige
b) irgendwelche
c) gewisse / bestimmte / manche [etc.]
d) so [+ Eigenschaftswort]
e) [zur Hervorhebung (der Intensität) des nachfolgenden Substantivs]
f) Beispiele, in denen es unübersetzt bleibt
B) Übersetzungsbeispiele:
[Anm.: Beispiele für "είναι κάτι ...[Substantiv/Plural] που" s. auch unter είμαι (Z 6.1)]
a) ein paar / einige:

• κάτι μέρες πριν απ’ αυτό ein paar Tage davor
• πήγαιναν κάτι μέρες vor ein paar Tagen [war das geschehen]
[= es war ein paar Tage her]
• Κάτι φίλοι μου μας πήγαν σ’ ένα σπίτι Ein paar Freunde von mir brachten uns zu
όπου [...] einem Haus, wo […]
• Έχω και κάτι άλλες φωτογραφίες. Ich habe noch ein paar andere Fotos. [als
jene, die Sie schon gesehen haben]
• Περιττό ακόμη να μιλήσω και για τα Es ist auch überflüssig, die Witze und
ανέκδοτα και τα σχόλια που κάνανε κάτι Bemerkungen wiederzugeben, die einige
τύποι, κάτι ανόητοι απόστρατοι [...] Typen machten, irgendwelche dummen
Veteranen […]
• Το κτίσιμο κράτησε τέσσερα χρόνια και Bis der Bau fertiggestellt war, dauerte es
κάτι μήνες. vier Jahre und einige Monate.
• κάτι χρόνια αργότερα einige Jahre darauf

• μα αργότερα, όταν άρχισε να κάνει κάτι später aber, nachdem ihr ein paar Unge-
ασυναρτησίες στους λογαριασμούς reimtheiten [bei ihren Berechnungen]
unterlaufen waren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
έλεγε η ίδια για την μητρική αγάπη αλλά sie selbst [sc. die Mutter] ihnen erzählte
και για την μητρική απονιά – κάτι φοβερές hatte, von Mutterliebe, aber auch von
ιστορίες. mütterlicher Herzlosigkeit – grausame
Geschichten*. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
*[das zweite "κάτι" bleibt also unübersetzt]

• Μένανε μονάχα κάτι λιγοστοί φύλακες. Es blieben nur einige wenige Wächter [im
Dorf]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• ξεκίνησε από κάτι ανεπαίσθητες δονήσεις begonnen hatte es mit einigen kaum merk-
το προηγούμενο βράδυ lichen, kleinen Erdstößen am Vorabend
• Τούτη τη λέξη τη νιώθω και θα τη νοιώθω Dieses Wort [sc. επανάσταση / Revolution]
πάντα πολύ δυνατά. Είναι κάτι τέτοιες berührt mich und wird mich immer stark
λέξες [= λέξεις], που χτυπάνε στο κεφάλι berühren. Es gibt einige solche Worte, die
σα δυνατό σπίρτο. zu Kopf steigen wie ein starker Schnaps.
[Anm.: τη νιώθω και θα τη νοιώθω (!)] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
b) irgendwelche:
• Δίπλα του το Φίλιπς. Έπαιζε κάτι λαϊκά. Das Philipsradio stand in Reichweite. Es
liefen irgendwelche Schnulzen.
• κόκκινα πρώιμα μηλαράκια, που είχε rote kleine Frühäpfel, die er von irgend-
κλέψει από κάτι μηλιές πιο πέρα welchen [Apfel-]Bäumen dort in der Nähe
geklaut […] hatte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• επειδή το πρόσβαλε ο πατέρας του με weil sein Vater ihn [= den Jungen (° το
κάτι λόγια παιδί)] durch irgendwelche Reden gekränkt
hatte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Περιττό ακόμη να μιλήσω και για τα Es ist auch überflüssig, die Witze und
ανέκδοτα και τα σχόλια που κάνανε κάτι Bemerkungen wiederzugeben, die einige
τύποι, κάτι ανόητοι απόστρατοι [...] Typen machten, irgendwelche dummen
Veteranen […]
• πηδάει από τον πίσω τοίχο μέσα σε κάτι er springt über die hintere Mauer in irgend-
χαλάσματα welche Ruinen
• Η Λυδία μίλαγε για κάτι πουλιά που Lydia redete von irgendwelchen Vögeln,
χρειάζονται μόνο πενήντα ώρες από την die nur fünfzig Stunden von Alaska nach
Αλάσκα για τη Χαβάη. Hawaii brauchen.
c) gewisse / bestimmte / manche [etc.]:

• Μου θυμίζει κάτι πίνακες, που δείχνουν So wie auf gewissen Gemälden aus dem
τους οπλαρχηγούς στην αυλή του Όθωνα, 19. Jahrhundert die Anführer von Frei-
[...] schärlerverbänden aus dem griechischen
Befreiungskrieg am Hofe König Ottos I. […]
• Κάτι ίσκιοι, κάτι υποψίες, κάτι αμφιβολίες Gewisse Schatten, gewisse Verdächtigun-
παίζανε κάτω απ’ τα ματόκλαδά τους. gen, gewisse Zweifel lauerten [wörtl.: spiel-
ten] unter ihren [= der beiden Frauen] [Au-
gen-]Lidern.
• Κάτι τέτοιους ηθοποιούς τούς μισούσα. Diese Art Schauspieler war es, die ich
hasste. [GF+DF aus: Truffaut]
• Είναι κάτι νύχτες τώρα τελευταία, που In manchen Nächten höre ich neuerdings
ακούω πέδιλα στις πλάκες, [...] Sandalen über die Platten schleifen, […]
[GF+DF aus: Οδ. Ελύτης: Ημερολόγιο ενός αθέατου
Απριλίου]
• [...], και κάτι ώρες να λάμπει και να […], in manchen Stunden aber strahlte und
ζεσταίνει σαν να έμπαινε από τώρα η wärmte sie [= die Sonne] so stark, als
άνοιξη wollte der Frühling bereits Einzug halten
• Αυτό σκεφτόταν κάτι στιγμές. So etwas ging ihr manchmal* durch den
Kopf. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
*) [Übersetzungsalternative:
in manchen Momenten]
• μια και κάτι ξαφνικές στιγμές περνούσε denn manchmal* erschien ganz plötzlich
φευγαλέα απ’ το βλέμμα της ένας σπασμός ein flüchtiges Flackern in ihrem Blick
*) [Übersetzungsalternative:
in manchen plötzlichen Momenten]
• κάτι στιγμές κυρίως besonders in bestimmten Augenblicken
d) so [+ Eigenschaftswort]:
• φτιάχνει μόνο κάτι περίεργα ξυλόγλυπτα, er [dieser Tischler] arbeitet einzig an so
για το κέφι του seltsamen Holzskulpturen, zu seinem
eigenen Vergnügen [GF+DF aus: Βαμμ.]
• τα μάτια τους τα ρίχνουν παντού κάτι so eingebildete Schnösel wie dieser Herr
ψωροπερήφανοι σαν του λόγου του … die werfen auf alles ein Auge
deutschen Original]
e) [zur Hervorhebung (der Intensität) des nachfolgenden Substantivs]:

• [...], γυρνούν και με κοιτούν με κάτι μάτια! […], sie [sc. die Tiere im Stall] gucken mich
Φοβάμαι να πλησιάσω μη φάω καμμιά mit solchen Augen an! Ich habe Angst, in
κλωτσιά. ihre Nähe zu gehen und womöglich einen
Tritt zu bekommen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "[...]" του είπε και – νάαα, άνοιξε κάτι "[...]" sagte sie und – machte sooo große
μάτια Augen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μας μελάνιαζες με τα νύχια σου! ... Ε, ρε, Lauter blaue Flecke bekamen wir! [wenn
κάτι τσιμπιές που τρώγαμε! du uns als Kind am Morgen mit Kniffen
wachgerüttelt hast, damit wir aufstehen
und in die Schule gehen] … Mensch, das
waren Kniffe, sage ich dir!
Original]
• κάνεις κάτι ερωτήσεις! du stellst vielleicht Fragen! [Pons online]
f) Beispiele, in denen es unübersetzt bleibt:

• Είχε κάτι μάτια κλαμένα και μια φωνή Er hatte verweinte Augen und eine hohe
ψιλή που έσπαζε σαν το χαλάζι. Stimme, die wie Hagel klirrte.
• Μιλούσαν κάτι παράξενα γερμανικά. Sie [diese Frauen] sprachen ein komisches
Deutsch. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Τις μισεί κάτι τέτοιες ερωτήσεις. Sie hasst solche Fragen [wie jene Frage,
die er ihr gerade gestellt hat].
[DF+GF aus: Gaby Ηauptmann: Suche …]
• Έπειτα από κάτι τέτοιες νύχτες, ο νους Nach solchen Nächten waren ihre Gedan-
της έτρεχε πάντα στον πατέρα της. ken stets bei ihrem Vater.
• ίσως γιατί μόνο από κάτι τέτοια πρόσωπα vielleicht, weil sie nur [noch] von solchen
περίμενε πια λίγη παρηγοριά ή κατανόηση Menschen ein wenig Trost oder Verständ-
nis erwarten konnte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
έλεγε η ίδια για την μητρική αγάπη αλλά sie selbst [sc. die Mutter] ihnen erzählte
και για την μητρική απονιά – κάτι φοβερές hatte, von Mutterliebe, aber auch von
ιστορίες. mütterlicher Herzlosigkeit – grausame
Geschichten*. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
*[das zweite "κάτι" bleibt also unübersetzt]

• της έριχναν μέσ’ από τα τζάμια κάτι sie warfen ihr hinter den Scheiben
νυσταγμένες ματιές schläfrige Blicke zu
• με κάτι δάχτυλα σαν μαλακά κι ευλύγιστα mit Fingern wie weiche, gelenkige Haken
τσιγγέλια [nahm die Frau dem Baby das Essen aus
dem Mund] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ο Χριστόφορος τους έρριχνε κάτι πλάγια Christophoros warf ihnen schiefe Blicke zu
βλέμματα [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], που καθόταν τώρα σαν κάτι ήσυχες […], das jetzt so dasaß [sc. das Mädchen],
γάτες όταν αναπολούν το παρελθόν τους wie friedliche Katzen dasitzen, wenn sie
ως αγριόγατες von ihrer Vergangenheit als Wildkatzen
träumen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η Άννα πήγε εκδρομή με κάτι φίλους και Anna macht mit Freunden einen Ausflug
γυρίζει απόψε. und kommt erst am Abend wieder zurück.
• Προέκυψαν κάτι καινούρια στοιχεία [...]. Es sind neue Hinweise aufgetaucht, […].
:ΚΑΤΟΙΚΙΑ, η
κατοικία, η
= [u.a.:] das Heim [iS von: das Zuhause, die Wohnstätte]
:ΚΑΤΟΠΙΝ [bzw.] :ΚΑΤΟΠΙ

κατόπιν [bzw.] κατόπι
1. Grundbedeutung: nachher, danach
2. κατόπιν εορτής:
Συνηθισμένη φράση που τη χρησιμοποιούμε, όταν βρισκόμαστε σε τελειωμένα γεγονό-
τα ή, όταν χάνουμε την ευκαιρία. [Νατσ., σ. 276] // [ironisch:] zu spät [Pons online]
3. παίρνω στο κατόπι (κάποιον):

• Τον παίρνω στο κατόπι. Με πάει κοντά στη λίμνη. ° Ich folge ihm auf dem Fuße [als
mein Chef mich auffordert, mit ihm mitzukommen]. Er bringt mich in die Nähe vom See.
:ΚΑΤΟΣΤΑΡΑ, η
κατοστάρα, η (εκατοστάρα, η)
(wohl nur umgangssprachlich verwendeter) Ausdruck für: εκατό χιλιάρικα (= "hundert
Tausender", sc. hunderttausend Drachmen)
:ΚΑΤΟΧΥΡΩΝΩ
κατοχυρώνω
[praktikable Übersetzung in juristischen Zusammenhängen:] gewährleisten / garantieren
[zB. ein Recht]
:ΚΑΤΣΕ
κάτσε
[Imperativ (Du-Form) von κάθομαι]
1. Grundbedeutung: setz dich / nimm Platz
2. κάτσε [in der Bedeutung "warte" etc.]: s. unter κάθομαι (Z 3)
3. κάτσε φρόνιμα [bzw.] κάτσε καλά: s. unter κάθομαι (Z 4, "κάθομαι φρόνιμα" /

"κάθομαι καλά")
:ΚΑΤΩ
κάτω
• τα μαλλιά της μέχρι κάτω ° ihre bis auf die Hüften fallenden Haare [GF+DF aus: Βαμμ.]
• σε μια πάροδο λίγο πιο κάτω απ’ το μετρό ° in einer kleinen Nebenstraße, kurz hinter
der U-Bahn-Station [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Τα περισσότερα βράδια τη βγάζαμε στο πάρκο, λίγο πιο κάτω απ’ το σπίτι μου. °
Most nights we used to mess around in the park around the corner from my house. °
Die meisten Abende trieben wir [= meine damalige Freundin und ich (sc. 12 bis 13-Jäh-
rige)] uns im Park bei mir zu Hause um die Ecke rum. [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• από μια οικοδομή πιο κάτω ° von einer nahen Baustelle [beschaffte er sich eine alte
Dachrinne] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΚΑΥΣΩΝΑΣ, ο
καύσωνας, ο
griechische Definition:
Έχουμε καύσωνα, με την επιστημονική έννοια του όρου, όταν πληρούνται οι εξής τρεις
προϋποθέσεις: η θερμοκρασία ξεπερνάει τους 39 Κελσίου, διατηρείται στα ίδια υψηλά
επίπεδα τουλάχιστον για σαράντα οκτώ ώρες, δηλαδή δύο μερόνυχτα, και η χαμηλότε-
ρη θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της νύχτας δεν πέφτει κάτω από τους 28 Κελσίου, κάτι
που συμβαίνει πολύ σπάνια στη χώρα μας.
[Feststellung eines griechischen Meteorologen, zitiert in "Τα Νέα" v. 26.6.2007]
:ΚΑΦΕ-ΣΑΝΤΑΝ, το
καφέ-σαντάν, το
(παλαιότ.) λαϊκό κέντρο διασκεδάσεως με ευρωπαϊκή μουσική, στο οποίο οι θεατές
μπορούσαν να τρώνε και να πίνουν ακούγοντας κυρ. γυναίκες (σαντέζες) να
τραγουδούν και να χορεύουν [ΛΜΠ]
π.χ.:
• "Στο καφέ-σαντάν, στο καφέ-σαντάν / οι σαντέζες με μαγεύουν όταν τραγουδάν" [etc.]
[Τ. Μουσαφίρης: τραγούδι "Καφέ-σαντάν"]
• [...], έκανε μια βόλτα στα καφέ σαντάν, από το Παρίσι ίσαμε το Μπερούτι, [...] °
[…] machte er einen Abstecher in die Kabaretts von Paris bis nach Beirut, […]
[Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S.49, 15. Z. von unten // DF 1: S. 36, 16. Z., bzw. DF 2: S. 41, 12. Z.]
:ΚΑΦΕΝΕΙΟ, το
καφενείο, το
Zum Bedeutungsunterschied zwischen (ελληνικό) καφενείο und (γαλλικό) καφέ:
[Χρήστος Σαλταπήδας: Μετάφραση και πιστότητα: το πνεύμα ή το γράμμα, σ. 125/126]:
Στο παρακάτω απόσπασμα του Camus γίνεται μνεία για το πολυσύχναστο κέντρο της
πόλης του Αλγερίου και για τον τόπο συνάντησης των Γάλλων αποίκων:
"Le voyageur encore […]. Le meilleur endroit pour s'en aviser est la terrasse du
café des Facultés, rue Michelet, […]."
Στο συγκεκριμένο παράθεμα γίνεται λόγος και για τα γαλλικά καφέ του Αλγερίου. Θα
ήταν αδιανόητο, αν ο Έλληνας μεταφραστής αυτά τα καφέ τα απέδιδε ως "καφενεία".
Ανάμεσα σε αυτά τα δύο δεν υπάρχει ισοδυναμία, γιατί, ως γνωστόν, άλλη είναι η
πελατεία και άλλος ο τρόπος λειτουργίας μεταξύ των γαλλικών καφέ και των ελληνικών
καφενείων, όπου στα τελευταία η πελατεία απαρτίζεται αποκλειστικά και μόνο από
άρρενες και γίνεται χρήση τυχερών παιχνιδίων.
:ΚΑΦΕΤΖΟΥ, η
καφετζού, η
(Pl.: οι καφετζούδες)
= die Wahrsagerin, die aus dem Kaffeesud liest
:ΚΑΨΟΥΡΑ, η
καψούρα, η
= das Verknalltsein:
• Τη μέρα πριν απ’ το ραντεβού μου με την Καρολάιν, αναπτύσσω όλα τα κλασικά
συμπτώματα της καψούρας: πόνος στο στομάχι, παρατεταμένη αφηρημάδα, αδυναμία
να θυμηθώ το πρόσωπό της. ° The day before I'm supposed to be meeting Caroline
for a drink, I develop all the textbook symptoms of a crush: nervous stomach, long
periods spent daydreaming, an inability to remember what she looks like. [Anm.: to have
a crush on sb. = in jdn. verknallt sein] [bzw.] Einen Tag, bevor ich mich mit Caroline auf
den verabredeten Drink treffen soll, enwickle ich alle klassischen Symptome des Ver-
knalltseins: nervöser Magen, lange Tagträumereien, völliges Unvermögen, mich an ihr
Aussehen zu erinnern. [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
:ΚΑΨΟΥΡΗΣ, ο
καψούρης, ο
• "Είμαι καψούρης!" – "Με ποιαν;" – "Με την Μαρία που μένει πάνω από το βενζινάδικο.
Δε θα στόλεγα μα έχε χάρη που με καψούρεψε το τραγούδι. Τους κερατάδες κάτι
καψούρικα που βγάζουνε! Doors έχεις ακούσει; Κι αυτοί όλο καψούρικα βγάζουνε! Ο
Morrison φοβερός!" [Anm.: έχε χάρη !] [aus: "Ντέφι" Nr. 1 oder 2 ?]
:ΚΑΨΩΝΙ, το
καψώνι, το
= die Schikane [Euro-Wb]
κάνω καψώνια σε ° schikanieren [Euro-Wb]
:ΚΕΙ
κει
(προφ.) = εκεί, συχνά όταν η προηγούμενη λέξη τελειώνει σε "a", "o", "e" [ΛΚΝ]
s. im Übrigen unter εκεί
:ΚΕΙΝΟΣ, -η, -ο
κείνος, -η, -ο
s. εκείνος, -η, -ο
:ΚΕΙΤΟΜΑΙ
κείτομαι
κείτεται / κειτούμαστε / κείτουνται ° er liegt / wir liegen / sie liegen
[griechische Formen aus: Στρ. Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω, S. 82 bzw. 89]
:ΚΕΛΕΥΣΜΑ, το
κέλευσμα, το
= der Befehl; [metaphorisch:] der Ruf [Wendt (alte Auflage)]
:ΚΕΝΤΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
κεντημένος, -η, -ο
s. unter κεντώ
:ΚΕΝΤΩ
κεντώ (-άς)
1. Grundbedeutung: sticken; besticken
2. Sonstiges:
• σπαθιά με πολύτιμους λίθους κεντημένους στη θήκη ° Schwerter mit edelsteinbesetz-
ten Scheiden [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΕΡΑΣΙ, το
κεράσι, το
• Όπου ακούς πολλά κεράσια, κράτα μικρό καλάθι. [Sprichwort] ° Wenn du von vielen
Kirschen reden hörst, nimm einen kleinen Korb. [Anm.: kein "για" nach "ακούς"] [GF+DF
[Anm.: Bedeutung ungefähr: Erwarte dir nicht zu viel (Sei skeptisch), wenn
jemand viel verspricht (groß redet.]
:ΚΕΡΔΙΖΩ
κερδίζω
a) gewinnen, siegen
b) [jemanden] besiegen
c) [Geld] verdienen
2. aus den Grundbedeutungen abgeleitete Übersetzungen:

• Είχα λοιπόν κερδίσει με την αξία μου τη δυνατότητα της αϋπνίας. ° Ich hatte mir also
aus eigener Fähigkeit die Möglichkeit der Schlaflosigkeit errungen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Τη μια στιγμή επικρατούσε η υγρασία του σπιτιού, την άλλη με κέρδιζε η μυρωδιά του
καλοκαιριού που ερχόταν απ’ το φινιστρίνι. ° Im einen Moment [meiner schlaflosen
Nächte] überwog die Feuchtigkeit des Hauses, im anderen überwältigte mich der
Geruch des Sommers, der zur [Dach-]Luke hereindrang. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΕΦΑΛΑΙΟ, το (Ι) (= κεφάλαιο, το)

κεφάλαιο, το
1) das Kapital [Vermögenswert]
2) das Kapitel [Buchabschnitt]
[Anm.: το κεφάλαιο ist zu unterscheiden von: το κεφαλαίο!]
:ΚΕΦΑΛΑΙΟ, το (ΙΙ) (= κεφαλαίο, το)

κεφαλαίο, το
= der Großbuchstabe
[Anm.: το κεφαλαίο ist zu unterscheiden von: το κεφάλαιο!]
:ΚΕΦΑΛΙ, το
κεφάλι, το
1. Grundbedeutung: der Kopf
2. σκύβω κεφάλι:
• χώρια που ο Τόμας δεν έσκυβε κεφάλι ° abgesehen davon, dass Thomas sich nicht
unterkriegen ließ [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
3. τρώω το κεφάλι μου (auch: σπάζω το κεφάλι μου):

αποτυχαίνω / παθαίνω μεγάλη ζημιά ή κακό [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Μη μ’ αναγκάζεις, γιατί θα φας το κεφάλι σου, και το φταίξιμο θα ’ναι δικό σου. °
Zwinge mich nicht zum Äußersten, denn Du bringst Dich um Kopf und Kragen, und die
Schuld liegt einzig und allein bei Dir. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
4. κόβω το κεφάλι μου:

• Κόβω το κεφάλι μου! ° Da kannst du Gift drauf nehmen! [z.B.: dass er versuchen
wird, sich an mir zu rächen] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
5. κακό του κεφαλιού του:

• [...] Κι όσοι δεν συμμορφώνονται, κακό του κεφαλιού τους κάνουν. ° […] Die [der
Warnungstafel] Zuwiderhandelnden haben es sich selbst zuzuschreiben.
[Anm.: vgl. auch die Übersetzung durch Σπύρος Δοντάς:

Όσοι το αγνοούν {το προειδοποιητικό σήμα} δεν πρέπει να κατηγορούν παρά
μόνο τον εαυτό τους.]
:ΚΕΦΑΤΟΣ, -η, -ο
κεφάτος, -η, -ο
• "[…]" της απάντησε κεφάτος. ° "[…]" hatte er ihr vergnügt geantwortet. [GF+DF aus:
• Ήμασταν ένας δημιουργικός κεφάτος λαός [...] ° Wir waren ein schöpferisches und
vergnügtes Volk [...] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΚΕΦΙ, το
κέφι, το
a) die gute Laune, die gute Stimmung [etc.]
b) die Lust [auf etwas]
2. φτιάχνω το κέφι (σε κάποιον):

[Anm.: im selben Sinne: φτιάχνω τη διάθεση (s. unter διάθεση, η {Z 2})]
• Περίμενε τον συμμαθητή του να έρθει για Er [= der frustrierte Sotiris] hatte auf seinen
να του φτιάξει το κέφι. Mitschüler gewartet, damit er seine [= Soti-
ris'] gute Laune wiederherstellte.
• Είσαι τρομερός, μου έφτιαξες το κέφι. Du [männl.] bist echt klasse, deinetwegen
[iS von: durch dich] habe ich jetzt wieder
gute Laune. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Καλός ο πατέρας μου. Πάντα καλός ήταν. Er ist gut, mein Vater. Er war immer gut.
Τ’ αρέσει να μου φτιάνει το κέφι. Es gefällt ihm, mich aufzumuntern.
• Και βγάλαμε λεφτά! Αυτό μου φτιάχνει And we all made money! That always
πάντα το κέφι. makes me feel good. [bzw.]
Und wir haben alle Geld verdient [mit dem
kleinen Konzert, das ich heute gegeben
habe]! So was stimmt mich immer fröhlich!
3. κάνω κέφι (+ Akk.) ° Lust haben (auf) [etc.]:

• Να σου τη στείλω [την κασέτα]; Ή κάνεις κέφι ένα ποτό; ° Shall I send it [= the tape]
to you? Or do you fancy a drink? [Anm.: to fancy sth. = (u.a.) Lust auf etwas haben]
[bzw.] Soll ich es [= das Tape] dir schicken [sc. die Kassette, die ich für dich aufgenom-
men habe]? Oder wollen wir was trinken gehen? [sc. Oder hast du Lust (, dass wir uns)
auf ein Getränk (treffen)?] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• [...], αλλά στο βάθος του χάρηκε που μια κοπελάρα σαν την Τζο έδειξε μέσα στο μπαρ
και στην παλιοπαρέα πως πολύ τον κάνει κέφι και τα παρόμοια. ° [...], aber irgendwo
tief in seinem Inneren gefiel es ihm auch, dass ein Mädchen wie Jo mitten in der Kneipe
und vor der ganzen Clique [mit ihren leidenschaftlichen Küssen] zeigte, wie [= wie sehr]
sie auf ihn stand und so. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
4. είμαι σε κέφια:
• Στις δώδεκα ήρθε ο παππούς μου. Ήταν σε μεγάλα κέφια. ° Um zwölf kam mein
Großvater. Er war bester Laune. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΚΙΒΩΤΟΣ, η
κιβωτός, η
1. Grundbedeutung: die Arche
2. zur metaphorischen Verwendung des Ausdrucks:

• "Μια κιβωτός για τους πρόσφυγες" [Überschrift eines Artikels über den Athener Stadt-
teil Καισαριανή in seiner Funktion als Ansiedlungsort für kleinasiatische Flüchtlinge in
den Jahren 1922/23]
:ΚΙΓΚΛΙΔΩΜΑ, το
κιγκλίδωμα, το
= a) das Geländer // b) das Gitter
:ΚΙΝΗΜΑ, το
κίνημα, το
a) die Bewegung [als Zusammenschluss von Personen] – zB.:
• Έλαβε ενεργό μέρος στο αντιστασιακό κίνημα. [Satz aus einer Kurzbiographie des
Dichters Γιάννης Ρίτσος]
b) der Putsch
2. Spezialbedeutung (auch: το Κίνημα):

• Αλλά μόλις ξεκουμπίστηκαν οι Γερμανοί κι έφυγαν, γύρισε αμέσως στην Αθήνα και
φυσικά έμπλεξε πάλι με το ΕΑΜ: [...] Άλλοτε συμπαθούσα κι εγώ το ΕΑΜ, αλλά
σιγά-σιγά κατάλαβα [...] τι λύκος κρυβόταν κάτω απ’ την αθώα προβιά του αρνιού. [...]
Κι όταν ξέσπασε ύστερα το κίνημα, κι άρχισαν να μαζεύουν όμηρους όπως άλλοτε οι
Γερμανοί, και να σφάζουν τον κοσμάκη με κονσερβοκούτια [...] ξεσπάθωνα και του τα
’λεγα χύμα. "[...] Ο Λένιν σας δίδαξε να μη σέβεστε τίποτα και να μη φείδεσθε ούτε τη
μάνα σας!" [Absatz von S. 283 auf S. 284]*
• "[...] Να το δεις", του ’λεγα, "[...], μ’ αυτά τα αίσχη που κάνετε θ’ αποξενωθείτε από
πολύ κοσμάκη και θ’ αποτύχει το κίνημα, και θα πάει δυστυχώς άδικα των αδίκων τόσο
αίμα. [...]" [S. 285, 9. bis 12. Z. des mittleren A.]*
• [...] πρόσθεσε: "Αλλ’ αν μας χτυπήσουν οι Εγγλέζοι, θα σε θεωρήσω υπεύθυνη, και θα

εκτελέσω τον ξάδερφό σου στο κρεβάτι του!" [S. 290, 6. bis 8. Z. von unten] [...] Οι Εγγλέζοι
μπορεί να μάθαιναν από κανέναν άλλο πως οι ελασίτες είχαν μπει στην κλινική, και να
τους χτυπούσαν. [...] Κομμουνιστή-ξεκομμουνιστή, θα τον εκτελούσε χωρίς τον παρα-
μικρό δισταγμό. Γι’ αυτούς τους ανθρώπους η επιτυχία του κινήματος είχε μεγαλύτερη
σημασία από έναν κομμουνιστή διανοούμενο με σπασμένο πόδι. [S. 291, 2. bis 8. Z.]*
• Ως τότε δεν είχαμε νιώσει ακόμα ειρήνη. Πριν προλάβουμε να χαρούμε που
ξεκουμπίστηκαν οι Γερμανοί, άρχισε το κίνημα. [S. 295, 6. bis 8. Z. des unteren A.]*
*[alle Passagen aus: Κ. Ταχτσής: Το τρίτο στεφάνι (GF) // DF: s. S. 227 ff. – der
Ausdruck "κίνημα" wird jeweils mit "Aufstand" übersetzt]
• Οι τελευταίοι πόλεμοι, η Κατοχή, το Κίνημα, ο εμφύλιος σπαραγμός, οι παθιασμένες
ιδεολογικές διαφορές μέσα στην ίδια οικογένεια δημιούργησαν δραματικές συνθήκες
ζωής για τις περισσότερες οικογένειες [...]. [Κ. Παπά: Σ’ ένα γυμνάσιο θηλέων, σ. 200]
• "Στη γειτονιά που μένω / βρέχει όλες τις μέρες / κι οι τοίχ’ είν’ όλο σφαίρες / από το
Κίνημα." [Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Τα ένσημα του ΙΚΑ"]
:ΚΙΝΗΣΗ, η
κίνηση, η
1) die Bewegung
2) der Verkehr
3) das Treiben, der Betrieb [iS von: Treiben] [etc.]
zB.:
• Τρεις γέροι κάθονταν σ’ ένα παγκάκι Drei alte Männer saßen auf einer Bank,
χωρίς να μιλάνε και χάζευαν την κίνηση ohne zu sprechen, und starrten auf das
γύρω από τις βάρκες, το άκρον άωτον της Treiben bei den Booten [am Meeresufer],
ευτυχίας. das vollkommene Glück.
• Στεκόταν παράμερα από το τσούρμο Er [sc. der Krankenpfleger] stand steif

κορδωμένος. Παρακολουθούσε την κίνηση. etwas abseits des Pulks [aus Ärzten, Kran-
kenschwestern und Studenten, die an der
Visite im Spitalszimmer beteiligt waren]. Er
beobachtete das Geschehen.
• Υπήρχε μεγάλη κίνηση. Γυναίκες [...] Es war viel los [am Hauptplatz des Dor-
προχωρούσαν βιαστικές κόβοντας δρόμο fes].* Frauen […] gingen mit eiligen Schrit-
ανάμεσα στα τραπέζια του μοναδικού ten und kürzten den Weg ab, indem sie
ζαχαροπλαστείου [...]. Γύρω τους τα zwischen den Tischen des einzigen Cafés
γκαρσόνια πηγαινοέρχονταν ιδρωμένα hindurchgingen, […]. Um sie herum kamen
φωνάζοντας μεταξύ τους τις παραγγελίες, und gingen die verschwitzten Kellner und
ενώ ο ιδιοκτήτης [...] έδινε εντολές στον riefen sich gegenseitig die Bestellungen
αέρα. zu, während der Besitzer […] seine Anwei-
sungen in die Luft gab.
*) [Übersetzungsalternative: Es war (Es

herrschte) viel (großer) Betrieb.]
Μεγάλη ήταν η κίνηση στο γραφείο του Es war (Es herrschte) viel (reger) Betrieb
Διευθυντή, όταν έφτασε εκεί ο Γιώργος. (Es war viel los) im Büro des [Polizei-]Di-
rektors, als Jorgos dort eintraf. [sc.: viele
Telefonanrufe, viele Besucher etc.]
[Eigenübersetzung]
4) der Zug [beim Schachspiel]

5) die Fluktuation:
• Ο πληθυσμός των φυλακών στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπερβαίνει τα 607 000 άτομα,
ενώ εκτιμάται ότι υπάρχει ετήσια κίνηση 860 000 φυλακισμένων. ° In der Europäischen
Union befinden sich über 607 000 Menschen in Haft, bei einer [geschätzten] jährlichen
Fluktuation von mehr als 860 000 Haftinsassen. [DF+GF aus einer EU-Studie]
:ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ, η
κινητοποίηση, η
• vgl. zum Begriffsinhalt:
Οι κινητοποιήσεις αυτές [με άξονα τα περιβαλλοντικά προβλήματα] περιελάμβαναν
διαδηλώσεις, απεργίες, δημόσιες συζητήσεις, προπαγάνδιση αιτημάτων και ιδεών μέσω
των τοπικών μέσων ενημέρωσης και ούτω καθεξής. ["Διαβάζω", αρ. 318, σ. 75]
• οι κινητοποιήσεις εναντίον του πολέμου ° die Demonstrationen (die Kundgebungen)
gegen den Krieg [konkret: den Krieg der USA gegen den Irak 2003] [Eigenübersetzung]
[Anm.: Der Ausdruck κινητοποιήσεις wird im konkreten Zeitungsartikel offenkun-

dig synonym mit dem Begriff διαδηλώσεις verwendet.]
:ΚΙΝΩ
κινώ (-είς)
• Αν δεν κινηθούμε εμείς που περιπλανηθήκαμε τόσο στην αφρικανική ήπειρο, αυτή θα
παραμείνει θύμα της ευρωπαϊκής απληστίας. ° Wenn wir [Forschungsreisende etc.],
die wir im afrikanischen Erdteil so viel herumzigeuner[te]n, nichts unternehmen* [gegen
Sklaverei etc.], wird er weiter von den Europäern ausgebeutet werden [wörtl.: wird er
Opfer der europäischen Habgier bleiben]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
*[mögliche Übersetzungsalternativen: nicht aktiv werden / uns nicht engagieren]

• Δε θέλουμε να κινηθούμε, χωρίς να το ξέρετε. ° Wir [= die Polizei] wollten [GF: wol-
len] nicht ohne Ihr Wissen in Aktion treten. [durch Einvernahmen, Verhaftungen etc.]
:ΚΙΟΛΑΣ
κιόλας
1) schon, bereits:
• Ήταν κιόλας περασμένες έξι. ° Es war schon (bereits) sieben [Uhr] vorbei.
• Την πρώτη κιόλας μέρα έμαθα ότι [...] ° Schon (Bereits) am ersten Tag erfuhr ich,
dass [...]
2) auch / darüber hinaus / zudem / auch noch [etc.]:
• Και σαν να μην έφτανε αυτό, είχε πάρει κιόλας γερό κρύωμα, [...] ° Und als ob das
nicht schon [schlimm] genug wäre [dass er am nächsten Tag früh aufstehen musste,
um in die Stadt zu fahren], hatte er sich zudem eine deftige Erkältung eingehandelt, […]
// Und als ob das nicht schon gereicht hätte, hatte er sich auch noch eine schwere
Erkältung zugezogen, […] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• καθώς χειμώνιαζε κιόλας ° zumal es Winter wurde [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΙΧ, το
κιχ, το
• Κιχ δεν πρόλαβα να βγάλω, σκεφτόταν ο Σωτήρης αργότερα. ° Keinen Mucks konnte
ich machen [iS von: kein Wort bin ich dazugekommen, zu sagen (so viel hat mein Be-
kannter geredet, und so schnell ist er dann wieder gegangen)], dachte Sotiris später.
:ΚΛΑΔΑΚΙ, το
κλαδάκι, το
= das Zweiglein, der kleine Zweig:
• ένα μικρό ξερό κλαδάκι ° ein kleines trockenes Zweiglein [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] μπορούσε να λυγίσει ξαφνικά σαν κλαδάκι ° […] konnte [...] plötzlich so biegsam
werden wie ein kleiner Zweig [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΛΕΙΔΙ, το
κλειδί, το
1. Grundbedeutung: der Schlüssel
2. φηλί κλειδί [bzw.] φηλί-κλειδί: s. unter φηλί, το
:ΚΛΕΙΔΩΝΩ
κλειδώνω
1. Grundbedeutung: zusperren, versperren, abschließen:
• Έκλεισα την πόρτα, κλείδωσα κι έχωσα το κλειδί στην τσέπη μου. ° Ich machte die
Tür zu (Ich schloss die Tür), sperrte zu (schloss ab) und steckte den Schlüssel in meine
Tasche.
2. κλειδώνω τα χέρια / τα δάχτυλα:

• κλειδώνω τα χέρια πίσω στο σβέρκο ° ich verschränke die Hände im Nacken
• κλείδωσε τα δάχτυλα κάτω από το πλούσιο στήθος ° sie verschränkte ihre [GF: die]
Finger unter der üppigen Brust [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• κλειδώνει τα κοκαλιάρικα χέρια στο γόνατο ° er umschließt mit seinen klobigen

[richtig: knochigen] Händen die Knie [GF: das Knie] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• είχε κλειδωμένα τα ροζάρικα χέρια γύρω στα γόνατα ° er hatte seine [GF: die]
schwieligen Hände um die Knie gelegt [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΚΛΕΙΝΩ
κλείνω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. vereinbaren / abmachen // reservieren
3. κλείνω τη δουλειά [bzw.] κλείνει η δουλειά
4. [in Verbindung mit Zeit- bzw. Altersangaben]
5. κλείνει / κλείνουν [in Zusammenhang mit Straßen (bzw. anderen Verkehrswegen)]
- schließen, zumachen // [transitiv:] schließen, zugehen [zB. eine Tür, ein Fenster]
- beschließen, beenden
- abdrehen, ausschalten
2. vereinbaren / abmachen // reservieren:

• Δεν είναι ανάγκη να κλείσεις ραντεβού Es ist nicht nötig, im Vorhinein einen Ter-
από πριν. Έτσι κι αλλιώς, τα παιδιά θα min zu vereinbaren. [wenn man die kleinen
είναι εκεί και θα παίζουν. Rock-Gruppen im Aufnahmestudio inter-
viewen will] Die Burschen sind sowieso
dort und spielen. [Eigenübersetzung]
• Έχω να κουβαλήσω τις τούρτες. Να Ich habe [als Vorbereitung für die am
δώσω τα τελευταία καλέσματα. Να βρω και Abend stattfindende Hochzeit der Tochter
τους γύφτους. Να τους κλείσω καλή τιμή meines Chefs] die Torten zu tragen. Die
για το βράδυ. letzten Einladungen zu vergeben. Noch die
Zigeuner zu finden [die als Musiker auftre-
ten werden]. Einen guten Preis mit ihnen
für abends abzumachen.
• Πρέπει να κλείσετε οπωσδήποτε τραπέζι. Sie müssen [in diesem beliebten Restau-
rant] auf jeden Fall einen Tisch reservie-
ren. [Eigenübersetzung]
3. κλείνω τη δουλειά [bzw.] κλείνει η δουλειά:

• εκεί ο πατέρας μου έκλεινε τις δουλειές dort [sc. im Hafenamt] schloss mein Vater
seine Geschäfte ab
• "και του 'Τσάντα' του Βασιλειάδη / θα του ---

λες πώς κλείνονται οι δουλειές"
[Μ. Ελευθερίου: τραγούδι "Στην Ευτυχία Παπαγιαννοπού-
λου"]
• Ο Χιντίρ περίμενε την άλλη εβδομάδα τη Hidir erwartete Jasmine die nächste
Γιασμίν, όταν θα έκλεινε τη δουλειά με την Woche, wenn das Geschäft mit der Filiale
αντιπροσωπεία. Και η δουλειά θα έκλεινε unter Dach und Fach wäre [= sein würde].
στα σίγουρα, γιατί τώρα ήταν ο Βασίλης Und das Geschäft war sicher, denn nun
στη μέση και το δάνειο θα δινόταν σίγουρα. war Wassili für den Kredit zuständig, den
[Anm.: im ersten Satz: όταν θα έκλεινε τη er [= Hidir] beantragt hatte.
δουλειά (Akkusativ), hingegen im zweiten [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus:
Satz: η δουλειά θα έκλεινε στα σίγουρα Kalimerhaba]
(Nominativ)]
4. [in Verbindung mit Zeit- bzw. Altersangaben]:

• Δεν είχε κλείσει χρόνος ακόμα που είχαν Es war noch kein Jahr vergangen, seit die
φύγει οι Γερμανοί [...] Deutschen [als Besatzungssoldaten] abge-
zogen waren [...]
• "Σαν απόψε, κλείνει χρόνος / που έφυγες, ---

που έφυγες και είμαι μόνος."
[Ε. Παπαγιαννοπούλου: τραγούδι "Σαν σήμερα
χωρίσαμε"]
• Είκοσι Δεκεμβρίου σήμερα είναι το μνη- Heute ist der zwanzigste Dezember, der
μόσυνό της. Κλείνει ένα χρόνο. Tag ihrer Gedenkfeier. Ihr Todestag jährt
[Anm.: ένα χρόνο – Akkusativ!] sich zum ersten Mal.
[bzw.]
Der zwanzigste Dezember ist heute, ihr
Todestag. Ein Jahr ist nun vergangen.
ο
• πριν κλείσουν τον 5 χρόνο της ζωής vor Beendigung ihres 5. Lebensjahres
τους [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• [...] ετούτοι εδώ πρέπει να είχαν κλείσει […] mussten die [= diese zwei jungen
τα είκοσι Leute] hier die Zwanzig überschritten [...]
haben [GF+DF aus: Όσες φορές]
• δεν κλείσαμε ούτε πέντε χρόνια παντρε- wir waren nicht einmal fünf Jahre (lang)
μένοι κι αρρώστησε verheiratet, und er [sc. mein Ehemann]
wurde krank [Eigenübersetzung]
• "Απόψε κλείσαμε ένα χρόνο χωρισμένοι" ---

[Λ. Νικολακοπούλου: τραγούδι "Επέτειος"]
5. κλείνει / κλείνουν [in Zusammenhang mit Straßen (bzw. anderen Verkehrswegen)] °

° gesperrt sein (werden):
• Η οδός Σίνα, στο τμήμα της από την Die Sina-Straße wird in ihrem Abschnitt
Πανεπιστημίου ως την Ακαδημίας, κλείνει von der Panepistimiou bis zur Akadimias(-
οριστικά για τα Ι.Χ. αυτοκίνητα. Straße) endgültig für (Privat-)Pkws ge-
sperrt. [und darf nur mehr von städtischen
Autobussen benützt werden]
• Κατά την περίοδο των μεγάλων χιονο- Während der Zeit der großen Schneefälle
πτώσεων, ορισμένοι αυχένες κλείνουν είτε sind bestimmte [Alpen-]Pässe entweder
πρόσκαιρα είτε σε όλη τη διάρκεια της χει- vorübergehend oder während der ganzen
μερινής περιόδου. Winterzeit gesperrt.
• Έκλεισε και πάλι χθες το βράδυ ο εναέρι- Gestern Abend wurde neuerlich der Luft-
ος χώρος των ΗΠΑ για τα επιβατηγά αερο- raum der (über den) USA für die Passa-
σκάφη ξένων αεροπορικών εταιρειών. gierflugzeuge ausländischer Fluggesell-
schaften gesperrt.
:ΚΛΗΘΗΚΑ
κλήθηκα
s. καλώ
:ΚΛΗΘΩ (θα, να, ...)

κληθώ (-είς) (θα, να, ...)
s. καλώ
:ΚΛΙΜΑΚΑ, η
κλίμακα, η
= [u.a.:]
1) das Ausmaß / der Umfang / der Maßstab / die Größenordnung [etc.]:
• σε μικρότερη κλίμακα in kleinerem Ausmaß (Umfang / Maßstab)
[als er habe auch ich ständig Reisen unter-
nommen – sc.: er in ganz Europa, ich
innerhalb Österreichs]
• μία μεγάλης κλίμακας έρευνα του 2002 eine große Umfrage aus dem Jahr 2002
[bzw.]
a large 2002 survey
• η διενέργεια μεγάλης κλίμακας umfassende Strukturverbesserungen

διαρθρωτικών βελτιώσεων [wörtl.: die Durchführung struktureller Ver-
besserungen großen Umfangs (großen
Ausmaßes)]
[bzw.]
comprehensive structural improvements
[GF (Übersetzung lt. Buch von Χρ. Κάτσικας), DF + EF
• τη δυνατότητα μιας τεχνολογικής die Chance [Akk.] einer breit angelegten
επίθεσης ευρείας κλίμακας technologischen Offensive
2) die Ebene / das Niveau / der Maßstab [etc.]:

• μια απαρχή για περισσότερη ισότητα σε ein Anfang (Ausgangspunkt) für mehr
παγκόσμια κλίμακα Gleichheit auf weltweiter Ebene (auf welt-
weitem Niveau / in weltweitem Maßstab /
weltweit)
• [...] και παρέχουν πληροφορίες ουσιαστι- Sie [sc. die in den europäischen Ländern
κής σημασίας για την περιγραφή και την durchgeführten nationalen Forschungs-
κατανόηση του αντίκτυπου των παράνο- arbeiten zur Drogenproblematik] dienen
μων ναρκωτικών σε εθνική κλίμακα. der Ermittlung von Daten für die Beschrei-
bung und das Verständnis der landeswei-
ten Auswirkungen illegaler Drogen* (der
Auswirkungen illegaler Drogen auf nationa-
ler Ebene / auf nationalem Niveau).
[GF (*) + DF aus einer Publikation der EU]
• Κατά κάποιον τρόπο η Ζυλιέτ έγινε In gewisser Weise wurde Juliette zur
ηρωίδα, αλλά σε μια άλλη κλίμακα μικρών, Heldin, aber auf einem anderen Niveau*,
ποταπών πραγμάτων. dem der kleinen, niederträchtigen Dinge.
aber auf einer anderen Ebene]
:ΚΛΙΜΑΚΩΝΩ
κλιμακώνω
κλιμακώνομαι:
1) sich zuspitzen* / eskalieren** / sich verschärfen / sich ausweiten
*[Pons online (deutsch-griechischer Teil)]
**[Pons online (beide Übersetzungsteile)]
2) gestaffelt werden [bzw.] gestaffelt sein
:ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ, η
κλιμάκωση, η
1) die Zuspitzung* / die Eskalation** / die Ausweitung** / die Verschärfung
*[Pons online (deutsch-griechischer Teil)]
**[Pons online (griechisch-deutscher Teil)]
2) die Staffelung [zB. der Gehälter nach Dienstjahren]
:ΚΛΟΥΒΑ, η
κλούβα, η
• μας φόρτωσαν σε μια κλούβα ° wir [sc. die Verhafteten] wurden in einen der Polizei-
busse verfrachtet [und ins nächste Haftlokal transportiert] [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
:ΚΟΒΩ
κόβω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. κόβω εισιτήρια / αποδείξεις / τιμολόγια κτλ.
3. [in Zusammenhang mit Wegstrecken]
4. [ένα φαγητό] κόβει
5. [als Ausdruck von Ermüdung etc.]:
a) κάτι μου κόβει ένα μέρος του σώματός μου (π.χ. πόδια, χέρια, ώμους, μέση κτλ.)
b) κόβομαι
c) κομμένος, -η, -ο
6. κόβω το κεφάλι μου: s. unter κεφάλι, το (Z 4)
7. κόψε το(ν) λαιμό σου!: s. unter λαιμός, ο (Z 3)
8. κόφ’ το! / κόψ’ το!
9. Sonstiges
- [etwas] schneiden; abschneiden // [intransitiv:] schneiden [zB. ein Messer]
- abbrechen [zB. einen Zweig]; pflücken [zB. eine Blume]; fällen [zB. einen Baum]
- sich [etwas] abgewöhnen
u.a.
2. κόβω εισιτήρια / αποδείξεις / τιμολόγια κτλ. ° πουλάω, εκδίδω [ΛΔΗ]

(zum Ursprung der Wendung s. ΛΔΗ, σ. 167)
π.χ.:
• είχε κόψει μόνο πέντε κλήσεις ° er [sc. der Verkehrspolizist] hatte nur fünf Strafman-
date ausgestellt ("verteilt")
• Κόψτε μου ένα εισιτήριο σαν αυτά που δίνετε στους ξένους. [Aufforderung eines grie-
chischen Besuchers an der Kasse eines (griechischen) Museums, weil er es ungerecht
findet, dass Griechen dort freien Zutritt haben, während Ausländer für die Eintrittskarte
bezahlen müssen] [GF aus: Β. Αλεξάκης: Η μητρική γλώσσα]
3. [in Zusammenhang mit Wegstrecken]:

• για να κόψουν δρόμο ° um den Weg abzukürzen / um eine Abkürzung zu nehmen /
um einen "Abschneider" zu machen [gingen sie über das Feld]
• Έκοψαν μέσ’ απ’ τα ξυλάδικα [...] και χώθηκαν σ’ ένα στενό σοκάκι, λησμονημένο. °
Sie nahmen die Abkürzung durch das Areal mit den Holzlagern [...] und verschwanden
in einer engen gottverlassenen Gasse. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
4. [ένα φαγητό] κόβει ° ξινίζει, χαλάει, δεν πετυχαίνει (η ετοιμασία του) [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Το γάλα έκοψε παρόλο που το είχα στο ψυγείο. [ΛΔΗ]
• Η μαγιονέζα δεν μου πέτυχε. Έκοψε. [ΛΔΗ]
• Το αυγολέμονο πρέπει να το ανακατεύεις συνεχώς όταν το ετοιμάζεις, αλλιώς κόβει.

[ΛΔΗ]
5. [als Ausdruck von Ermüdung etc.]:

a) κάτι μου κόβει ένα μέρος του σώματός μου (π.χ. πόδια, χέρια, ώμους, μέση
κτλ.) ° μου το κουράζει [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Η ορθοστασία απ’ το πρωί μου ’κοψε τα πόδια. [ΛΔΗ]
• Ήταν πολύ βαρύ το κιβώτιο: Μας έκοψε τα χέρια. [ΛΔΗ]
• Η κόρη υποχώρησε· το βλέμμα του στρατιώτη της έκοβε τα πόδια. Κάθησε στο ντιβάνι
[...]. ° Die Tochter wich zurück; der Blick des Soldaten ließ ihre Knie weich werden [vor
Angst]. Sie setzte sich aufs Sofa, […]. [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus:
Kalimerhaba]
b) κόβομαι (ενισχυμένο: κατακόβομαι) ° κουράζομαι / καταπονούμαι / κάνω κάτι

με μεγάλο ζήλο [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Κοπήκανε τα πόδια μου απ’ την ορθοστασία. [ΛΔΗ]
• Μας κοπήκανε τα χέρια να κουβαλάμε όλη την ημέρα νερό. [ΛΔΗ]
• Η Μαρία κατακόπηκε να περιποιηθεί τους επισκέπτες της. [ΛΔΗ]

c) κομμένος, -η, -ο ° κουρασμένος / καταπονημένος / χωρίς την κανονική
δύναμή του [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Γεια σου, Αργύρη! Κομμένο σε βλέπω σήμερα. – [Reaktion:] Ναι, έχω κουραστεί πολύ.
[ΛΔΗ]
• και [με] μελανούς κύκλους κάτω απ’ τα κομμένα μάτια ° [und] mit dunklen Ringen
unter den müden Augen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μα τα μάτια της ήταν κομμένα, σα να ’χε κλάψει· ένα σκούρο γαλάζιο στεφάνι τα
περίζωνε. ° Aber die Augen waren matt, als ob sie geweint habe, es lagen dunkel-
blaue Ringe unter ihnen. [Καζαντζάκης: Χριστός, S 139 // DF: S 123]
• τα γόνατά του ήταν κομμένα, το κεφάλι του έκαιγε ° seine Knie waren weich, sein
Kopf brannte [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
6. κόβω το κεφάλι μου: s. unter κεφάλι, το (Z 4)
7. κόψε το(ν) λαιμό σου!: s. unter λαιμός, ο (Z 3)
8. κόφ’ το! / κόψ’ το! ° (οικ.) σταμάτα (να κάνεις ή να λες αυτό που κάνεις ή λες) [ΛΜΠ]
// hör auf damit / Schluss damit
9. Sonstiges:
• η μοίρα του έκοψε τη ζωή του στα 19 του χρόνια ° [Umschreibung für:] er starb mit 19
Jahren (im Alter von 19 Jahren)
• Καθόλου δεν της κόβει! ° Die [sc.: diese Frau] kapiert gar nichts! [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• τους κομμένους δρόμους ° die mit dem Lineal gezogenen Straßen [Athens] [Akk.]
:ΚΟΙΝΟ, το
κοινό, το
- die Öffentlichkeit
- das Publikum
- die Gemeinsamkeit:
• Είχαμε πολλά κοινά οι δυο μας. ° Wir beide hatten viele Gemeinsamkeiten (viel ge-
meinsam).
2. το πλατύ κοινό ° die Allgemeinheit [Euro-Wb]
3. το αναγνωστικό κοινό ° die Leserschaft / der Leserkreis
:ΚΟΙΝΟΣ, -ή, -ό
κοινός, -ή, -ό
1. Bedeutungen allgemein:
a) gemeinsam
b) öffentlich
c) gewöhnlich
d) Sonstiges:
• ο κοινός νους ° der gesunde Menschenverstand [Pons online]
• η κοινή γνώμη ° a) die öffentliche Meinung // b) die Öffentlichkeit

• το πιο κοινό είδος ° die [in einer bestimmten Region] am häufigsten vertretene
Gattung von Lebewesen // die [in einer bestimmten Region] am häufigsten verbreitete
Spezies [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
2. κοινώς:
• Φρύνος λοιπόν, κοινώς ζιάμπα, [...] ° Die Kröte also, im Volksmund auch Siamba
genannt, [...] // Die Kröte also, gemeinhin Siamba genannt, […] [GF + (synonyme) DF aus:
:ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ, -ή, -ό
κοινωνικός, -ή, -ό
a) gesellschaftlich
b) sozial [bzw.] Sozial-
2. το κοινωνικό σύνολο ° die Allgemeinheit
:ΚΟΙΝΩΣ
κοινώς
s. unter κοινός, -ή, -ό (Z 2)
:ΚΟΙΤΑΖΩ
κοιτάζω (bzw.) κοιτώ (-άς)
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. κοίτα(ξε) να δεις, ...
3.1. κοίτα [+ Substantiv] (incl. κοίτα πράγματα)
3.2. για κοίτα
3.3. κοίτα πώς ...
4. μην κοιτάς που ...
5. κοιτάζω πώς να ...
6. Zu den Bedeutungsunterschieden (bzw. -gemeinsamkeiten) der Begriffe
κοιτάζω und βλέπω (sowie παρατηρώ und αγναντεύω): s. unter βλέπω (Z 1)
7. μένω να κοιτάζω [bzw.] μένω κοιτάζοντας: s. unter μένω (Z 3 e)
1. Grundbedeutung:
anschauen, betrachten
2. κοίτα(ξε) να δεις, ... :

a) ~ Hör mal, … (Schau mal, …) / Pass mal auf, … [etc.] [einleitende Floskel, um den
Angesprochenen zum aufmerksamen Zuhören etc. zu veranlassen] – zB.:
• Κοίτα να δεις, δεν ξαναδέχομαι προσβολές. ° Jetzt hör mal gut zu. Ich nehme deine
Beleidigungen nicht mehr hin. [GF+DF aus: Βαμμ.]
[bzw. in gleichem Sinne]:

• Και κοίτα να σου πω ... ° Und hör mir [mal] zu … [als Einleitung für belehrende bzw.
warnende Worte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
b) hört, hört:
• Κοίτα να δεις! σκέφτεται η Κάρμεν. ° Hört, hört, denkt Carmen. [als (nicht artikulierte)
ironische Reaktion darauf, was ihre Gesprächspartnerin soeben erwähnte] [DF+GF aus:
3.1. κοίτα [+ Substantiv] (incl. κοίτα πράγματα):

• "Κοίτα πράγματα!" λέει η Λάουρα εντυ- "Donnerwetter." Laura ist beeindruckt
πωσιασμένη. "Θα ήθελα πολύ να ξέρω, [darüber, dass sich bei ihrer Ankunft beim
πώς λειτουργεί εδώ το σύστημα ασφα- Schlosspark das Tor von selbst öffnet].
λείας!" "Ich würde wirklich mal gern wissen, wie
das Sicherheitssystem hier funktioniert!"
• Κοίτα κάτι παράξενα πράματα που Was passieren doch für befremdliche Din-
γίνονται στον ντουνιά, σκεφτόμουνα με ge auf der Welt, dachte ich voll Abscheu.
αηδία. [als ich sah, wie der Händler die mittel-
losen Bauern beim Abwiegen der Ware
betrog] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Κοίτα ταλαιπωρίες με τον κύριο Γρανιώτη ~Na das sind Scherereien [die Sie (= Elli)]
... [Anm.: drei Punkte im Original] mit Herrn Graniotis [haben]. [ironisch-mit-
fühlende Feststellung als Reaktion auf eine
entsprechende Schilderung Ellis]
[Eigenübersetzung]
• Κοίτα θράσος! ~Na das ist eine Unverschämtheit! / ~Na

du bist (vielleicht) unverschämt! [als (nicht
wirklich tadelnd gemeinte) Reaktion auf
eine freche Bemerkung des anderen]
[Eigenübersetzung]
[bzw.]
3.2. για κοίτα:
• βάζοντας τώρα – για κοίτα – μπροστά diesmal setzte er – na so was – vor jedes
από κάθε λέξη κι ένα "τα" [Plural-]Wort [das er ausrief] ein "die" [sc.
den bestimmten Artikel]
• Για κοίτα τι μας περίμενε απόψε ... Να Wer hätte das gedacht, was uns heute hier
δούμε λύκους! [richtig: heute Abend/Nacht] widerfahren ist
... Wölfe zu sehen!
Original]
[bzw.]
3.3. κοίτα πώς ... :
• Κοίτα πώς αλλάζουν οι καιροί. Wie sich die Zeiten doch ändern können.
[ironische Feststellung zu jemandem, der
seine frühere Meinung grundlegend ge-
ändert hat]
4. μην κοιτάς που ... :
(im selben Sinne: μην ακούς που ...)
= ~ es hat nichts zu sagen, dass … / es hat nichts zu bedeuten, dass … / es ist ohne
Belang, dass … [etc.] – zB.:
• "Πονάω, πονάω, πονάω! / Μην κοιτάς που δεν το δείχνω / μην κοιτάς που δεν μιλάω. /
Πονάω, πονάω, πονάω! / Βασανίζομαι για σένα / γιατί ακόμα σ’ αγαπάω." [Σπύρος Γιατράς:
τραγούδι "Πονάω"]
• "Μην κοιτάς που ζω / και μην ακούς που τραγουδάω, πονάω. / Είμ’ ένας αητός / που
σπαρταρά στη φυλακή." [Anm.: hier in offensichtlich gleicher Bedeutung wie "μην
κοιτάς που" auch: "μην ακούς που"] [Σώτια Τσώτου: τραγούδι "Μην ακούς που τραγουδώ"]
• [...], πως μην κοιτάς, λέγανε, που δε βγαίνει την ημέρα από το σπίτι του. Είναι ταχτική,
για να μη δίνει στόχο. Τις νύχτες όμως [...] αυτός ανταμώνει με [...]. ° [...] Lasst euch
nicht [davon] täuschen, sagten sie, dass er tagsüber nicht aus dem Hause gehe. Das
sei pure Taktik, um keine Aufmerksamkeit auf sich zu ziehen. In den Nächten aber […]
treffe er […] mit …[seinen Gesinnungsgenossen zu Beratungen] zusammen, […].
[bzw.]
[…], es sei nichts Besonderes [iS von: es habe nichts zu bedeuten / es sei ohne Be-
lang], dass er tagsüber nicht aus dem Haus gehe. Das sei Taktik, um nicht die Aufmerk-
samkeit auf sich zu lenken. Denn nachts […] treffe er mit […] zusammen, […].
[Anm.: vgl. im selben Sinne weiters: μη με βλέπεις – zB.:

• Μη με βλέπεις ψύχραιμο. Εγώ τώρα βρίσκομαι στην τρέλα. ° Lassen Sie sich nicht
durch meine scheinbare Ruhe täuschen. Ich {männl.} tobe innerlich. {GF+DF aus: Βαμμ.} ]
5. κοιτάζω πώς να ... :

• παρ’ όλα αυτά όλοι κοίταζαν πώς να μείνουν όσο το δυνατόν μακριά από τον κύριο
Σιντόφσκι ° aber alle waren bemüht [iS von: waren darauf bedacht / trachteten], dem
Herrn Schidowski so weit wie möglich aus dem Weg zu gehen [iS von: den Um-
gang/Kontakt mit ihm zu meiden] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΚΟΙΤΩ
κοιτώ (-άς)
s. κοιτάζω
:ΚΟΚΑΛΑΚΙ, το [bzw.] :ΚΟΚΚΑΛΑΚΙ, το

κοκαλάκι, το [bzw.] κοκκαλάκι, το
1) mit "Knochen" sinnverwandte Ausdrücke:
• [...] ήρθε με τις πρώτες λιακάδες. Ύστερα από τόσες μέρες βαρυχειμωνιάς, ο τόπος
φωτίστηκε, το κοκαλάκι των ανθρώπων πήρε να ζεσταίνεται, [...]. ° […] kam mit den
ersten Sonnenstrahlen. Nun, nach so vielen Tagen winterlicher Düsternis, leuchtete die
Welt, die Sonne wärmte die Gebeine der Menschen; […]. [GF+DF aus: Κουμανταρέας:
Βιοτεχνία υαλικών]
• Μπήκε ο Δημητρός στο καφενείο και ζεστάθηκε το κοκαλάκι του. Όξω είχε λυσσάξει ο
βοριάς, [...] [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Παιχνίδι χωρίς κανόνες]
2) die (Haar-)Spange:
• το κοκαλάκι των μαλλιών με τις χήνες ° die [von mir als junges Mädchen getragene]
Haarspange mit den Gänsen [GF+DF aus: Όσες φορές]
• φορούσαν κοκαλάκια στα μαλλιά ° [sie (= die beiden 8-9-jährigen Mädchen)] trugen
Spangen im Haar [GF+DF aus: Όσες φορές]
3) Sonstiges:
• "Τα λευκά τα κοκκαλάκια / που ’χουν γύρω-γύρω βούλες / τα ζεσταίνω τα βραδάκια /
και κρυώνω τις αυγούλες." + " Ο σφυγμός μου ανεβαίνει / πριν τα ρίξω στο τραπέζι"
[Τ. Μουσαφίρης: τραγούδι "Τα λευκά τα κοκκαλάκια"]
[Anm. 1: {Χριστίνα}: Λοιπόν κατ’ αρχήν να σου εξηγήσω τι σημαίνουν εκείνοι οι

στίχοι με τα κοκκαλάκια. Ξέρω ότι άργησα, αλλά εγώ δεν μπορούσα να
φανταστώ τι ήταν και τελικά ρώτησα και είναι τα ζάρια!!!!]
[Anm. 2: vgl. auch: το κόκκαλο = το ζάρι
{Quelle: ένα "λεξικό με χαρακτηριστικές λέξεις του υποκόσμου" ("Απο εγχειρίδιο της Ελληνικής
Αστυνομίας") του George Karavas, anekdota.dyndns.org/jotd4/0240.html} ]
:ΚΟΚΑΛΟ, το [bzw.] :ΚΟΚΚΑΛΟ, το

κόκαλο, το [bzw.] κόκκαλο, το
1. σπάει κόκαλα:
• Το χιούμορ του σπάει κόκαλα. Μπλακ, very μπλακ. ° Sein Humor dringt durch Mark
und Bein. Black, very black. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
2. στέκομαι κόκαλο:
• Η κυρία [...] πλησίασε το λοχαγό που στεκότανε κόκαλο, [...] ° Die Dame […] schritt
auf den Hauptmann zu, der wie versteinert dastand, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
3. Sonstiges:
s. und vgl. auch κοκαλάκι, το
:ΚΟΚΚΙΝΟΣ, -η, -ο
κόκκινος, -η, -ο
1. πιάσε κόκκινο:
αν δύο άνθρωποι λένε κάτι ταυτόχρονα, ο ένας λέει στον άλλον: για να μη μαλώσουμε =
πιάσε κόκκινο
2. η Κόκκινη Μηλιά:
Σύμφωνα με το θρύλο και τις ελληνικές παραδόσεις, θα διώξουμε τον Τούρκο στην
"Κόκκινη Μηλιά", όταν σηκωθεί από τον τάφο του ο μαρμαρωμένος βασιλιάς,
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και θα μπει στην Κωνσταντινούπολη. Η Κόκκινη Μηλιά
ταυτίζεται με το Μονοδέντρι, μυθικό τόπο, κάπου στα όρια της Περσίας ή πιθανώς στη
Μέκκα. [Νατσ., σ. 286]
(s. auch: "ο μαρμαρωμένος βασιλιάς" [unter μαρμαρωμένος, -η, -ο ])
:ΚΟΚΟΡΙ, το
κοκόρι, το
= ο κόκορας [ΛΜΠ] – π.χ.:
• τα κοκόρια άρχισαν να λαλούν ° die Hähne begannen zu krähen [GF+DF aus:
Καζαντζάκης: Χριστός]
• Επιτέλους, λάλησαν τα κοκόρια, [...] ° At last the roosters crowed, […] ° Schließlich
krähten […] die Hähne, […] [GF, EF + DF aus: Steinbeck: Früchte]
:ΚΟΚΟΣ, ο
Κοκός, ο
spöttische Bezeichnung für den in London lebenden früheren griechischen König,
Κωνσταντίνος Γλύξμπουργκ
:ΚΟΛΛΑ, η [bzw.] :ΚΟΛΑ, η

κόλλα, η [bzw.] κόλα, η
- η κόλλα [ΛΜΠ // Wendt // Pons]
- η κόλα [ΛΚΝ]
a) das Blatt [Papier] / der Bogen [Papier]
b) der Klebstoff
3. δίνω άσπρη κόλα: (έκφρ.) δε γράφω τίποτε σε διαγώνισμα [ΛΚΝ]

[im selben Sinn:]
δίνω λευκή κόλ(λ)α:
π.χ.:
• Αύριο πρέπει να δώσεις ένα σοβαρό διαγώνισμα. Αν δεν κοιμηθείς νωρίς, θα δώσεις
λευκή κόλλα. ° Du musst morgen eine schwere ~Prüfungsarbeit schreiben (machen).
Wenn du [heute] nicht früh schläfst [= schlafen gehst], wirst du "ein weißes [sc. leeres]
Blatt abgeben" [= ~nichts zusammenbringen].
:ΚΟΛΛΑΝ, το [bzw.] :ΚΟΛΑΝ, το

κολλάν, το [bzw.] κολάν, το
- το κολλάν [ΛΜΠ]
- το κολάν [ΛΚΝ // Pons]
2. Bedeutung:
a) die Leggings // b) die Gymnastikhose // c) die Strumpfhose [Pons online]
zB.:
• Στέκεται όρθια στην κουζίνα φορώντας ένα χοντρό κολλάν κι ένα φούτερ [...] °
In dicken Leggin[g]s und Sweatshirt steht Carmen in der Küche [...] [DF+GF aus: Gaby
:ΚΟΛΛΕΓΙΑ, η
κολλεγιά, η
• κρυφή κολλεγιά ° heimliche Kumpanei *
• μισόξενη και μισογύνικη κολλεγιά ° fremden- und frauenfeindliche Kumpanei *
*[DF+GF jeweils aus: Ditfurth: Lwg]
:ΚΟΛΛΗΤΟΣ, -ή, -ό
κολλητός, -ή, -ό
1. [Adjektiv]:
• Φορούσε μαύρο στενό παντελόνι, μαύρο κολλητό μπλουζάκι [...] ° Sie trug eine
schwarze, enge Hose, ein schwarzes, enganliegendes Shirt, […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• το κολλητό, μαύρο φόρεμα ° das hautenge, schwarze Kleid [DF+GF aus: Friedrich:
Currywurst]
2. [in hauptwörtlicher Verwendung]:
• [...], η καλύτερη φίλη της. Η κολλητή της στο σχολείο, σ’ όλες τις τάξεις. ° […], ihre
beste Freundin. Ihre Busenfreundin in der Schule, in allen Klassen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΚΟΛΛΩ
κολλώ (-άς)
a) kleben [als Tätigkeit]; ankleben; aufkleben:
• κολλώ το χερούλι στην παλιά καφετιέρα ° den [abgebrochenen] Henkel (Griff) an die
alte Kaffekanne ankleben
b) kleben [iS von: angeklebt sein]; sich festsetzen:
• η διαπεραστική μυρωδιά της κουζίνας, που ακόμα και λίγο να κάτσει κανείς, κολλάει
στα ρούχα ° der penetrante Küchengeruch, der sich, auch wenn man (nur) kurz [im
Lokal] sitzt, in der Kleidung festsetzt [wörtl.: der … an der Kleidung klebt]
c) anstecken [mit einer Krankheit] [sowie:] angesteckt werden / sich anstecken
2. Ausdrücke für "kleben" im übertragenen Sinn:

a) [für die Tätigkeit "kleben"]:
aa) pressen:
• κόλλησε και τα δύο χέρια πάνω στο στόμα ° er presste beide Hände auf den Mund
bb) anhängen:
• Είχε απαλή φωνή, ρωτούσε για τα μαθήματα και σε κάθε φράση κόλλαγε τη λέξη
"μομπιέ". ° Sie [= meine Patentante] hatte eine weiche Stimme, fragte [mich] nach der
Schule und hing an jeden Satz das Wort "mombié" an. [GF+DF aus: Όσες φορές]
b) [für "kleben" iS von "angeklebt sein"]: stecken bleiben:

• Κάποια λεωφορεία είχαν κολλήσει στο χιόνι κι είχαν μπλοκάρει το δρόμο. °
Einige Autobusse waren im Schnee stecken geblieben und hatten die Straße blockiert.
3.1. (κάτι) δεν κολλάει:

• Μέσα στη σπηλιά του βρήκα παστό ελάφι και τώρα το τρώω. Αλλά κάτι δεν κόλλαγε,
το σουβλάκι δεν θύμιζε παστό ελάφι [...]. ° In seiner Höhle habe ich gepökelten Hirsch
gefunden, den ich jetzt esse. [Phantasievorstellung eine Mädchens] Aber irgend etwas
passte nicht ins Bild, das Souvlaki [das sie in der Realität aß] erinnerte nicht an gepö-
kelten Hirsch, […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• "Κάτι δεν κόλλαγε στις τόσες απουσίες / κι είπα να ψάξω για καλό και για κακό"
[Σμαρούλα Μαραγκουδάκη: τραγούδι "Α ρε μαφία"]
[bzw.]
3.2. Konstruktion mit πού κολλάει:
• Δεν κατάλαβα πού κολλούσε αυτό. ° Ich begriff nicht, was das sollte. [sc. die hoch-
näsige Antwort meiner Gastgeberin auf eine Frage von mir] [GF+DF aus: Όσες φορές]
4. κόλλα το! ° a) ~Bravo! / ~Super! [iS von: Gut gemacht!] // b) ~Abgemacht!

Vgl. dazu die (gleichartigen) Abbildungen und Beschreibungen der entsprechenden
Handbewegung bei Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά:
a) auf S 90 (verzeichnet unter der Überschrift "Επιδοκιμασία"):
Σηκώνουμε το χέρι μας και χτυπάμε με την παλάμη μας την παλάμη του συνομιλητή
μας. – Π.χ.:
• Κόλλα το! Ωραία τα κατάφερες.
Ένας άλλος τρόπος για να δείξουμε ότι επιδοκιμάζουμε ή υποστηρίζουμε με θέρμη και
ενθουσιασμό κάτι ή κάποιον είναι η χειραψία. Επίσης μπορούμε να εκδηλώσουμε την
επιδοκιμασία μας και με το χειροκρότημα.
Άλλες εκφράσεις:
- Μπράβο!
- Αυτός είσαι!
b) auf S 148 (verzeichnet unter der Überschrift "Συμφωνία")]:
Χτυπάμε την παλάμη μας στην παλάμη του συνομιλητή μας για επισφράγιση μιας
συμφωνίας. – Π.χ.:
• Θα πάμε για ορειβασία τον Ιούνιο, αμέσως μετά από τις σχολικές εξετάσεις. – Εντάξει.
Κόλλα το! Ο κόσμος να χαλάσει θα πάμε.
Ένας άλλος τρόπος για να επισφραγίσουμε μια συμφωνία είναι η χειραψία.
:ΚΟΜΒΙΚΟΣ, -ή, -ό
κομβικός, -ή, -ό
• Το νεκροταφείο έμοιαζε να είναι κομβικό σημείο του ταξιδιού για τον πατέρα μου, [...].
° Der Friedhof schien für meinen Vater ein zentraler Punkt dieser Reise [von Österreich
nach England] zu sein, […]. [weshalb ich dagegen war, ihm den Friedhofsbesuch vorzu-
enthalten] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΚΟΜΜΑΤΙ, το
κομμάτι, το
1. Grundbedeutung: das Stück
2. γίνομαι κομμάτια:
• Αυτή είναι η γυναίκα για την οποία έγινα κομμάτια, η γυναίκα που μου κατέστρεψε τη
ζωή, [...] ° This is the woman who broke my heart, ruined my life, […] ° Das ist die
Frau, die mir das Herz gebrochen, mein Leben zerstört hat, […] [GF, EF + DF aus: Hornby:
High Fidelity]
3. στα κομμάτια [und] πάει στα κομμάτια:

• Το ότι θα πεθάνω το ξέρω στο κάτω- Dass ich sterben muss, das weiß ich
κάτω, πάει στα κομμάτια ... Αλλά τι schließlich, da kann man ja nichts machen
βλέπουμε εκείνη την στιγμή; … Aber was sehen wir in dem Augenblick
[unseres Todes]?
Original]
• Κι εκεί [...] βάλθηκε να τον ρωτάει τι στα Und dort begann sie […] ihn auszufragen,
κομμάτια είναι αυτά που μηχανεύεται was er sich verdammt noch mal in ihrer
ερήμην της, [...]. Abwesenheit ausgedacht hätte; […]
:ΚΟΜΜΕΝΟΣ, -η, -ο
κομμένος, -η, -ο
s. unter κόβω
:ΚΟΜΠΙΝΑ, η
κομπίνα, η
• οι κομπίνες ° die Gaunereien [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
:ΚΟΜΠΛΑΡΩ
κομπλάρω
• Ο Μπάρρυ κομπλάρει τον Ντικ σε τέτοιο βαθμό που ο Ντικ σπάνια ανοίγει το στόμα
του όταν ο Μπάρρυ βρίσκεται στο μαγαζί. ° Barry intimidates Dick, to the extent that
Dick rarely says a word when Barry is in the shop. ° Barry schüchtert Dick ein [durch
seine unfreundliche, verletzende Art ihm gegenüber]. So sehr, dass Dick kaum ein Wort
sagt, wenn Barry im Laden ist. [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
:ΚΟΜΠΟΣ, ο
κόμπος, ο
1. Grundbedeutung: der Knoten:
• ο κόμπος ° der Knoten [zB. in einem Schiffstau]
• ο κόμπος της γραβάτας ° der Krawattenknoten (der Krawattenknopf)
• Ένας κόμπος δέθηκε στην καρδιά μου. ° Es schnürte mir das Herz ab. [vor Gemüts-
bewegung bzw. Mitleid] [wörtl.: Ein Knoten band sich um mein Herz.] [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
2. ο κόμπος έφτασε στο χτένι ([bzw.] έφτασε ο κόμπος στο χτένι):

η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο [ΛΜΠ]
[bzw.]
das Wasser steht mir bis zum Hals [iS von: ich bin in einer existenzbedrohenden Not-
lage] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[bzw.]
jetzt, wo der kritische Moment gekommen ist [als Übersetzung von: τώρα που έφτασε ο
κόμπος στο χτένι] [Pons]
[bzw.]
things came to a head [OGE] [Anm.: to come to a head = sich zuspitzen]
[bzw.]
έφτασε η ώρα που η βία θα λύσει το ζήτημα [Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 110]
:ΚΟΝΔΥΛΙ, το
κονδύλι, το
• κονδύλια δηλαδή που προέρχονταν από το φορολογούμενο πολίτη ° Gelder also, die
vom sprichwörtlichen Steuerzahler stammten [sc. Subventionen der Stadt Wien an
einen Sportclub] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• τα κονδύλια του Σχεδίου Μάρσαλ ° [die] Marshallgelder [sc. die Gelder aus dem
Marshallplan] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Η τράπεζα διαχειριζόταν σημαντικά κονδύλια του Σχεδίου Μάρσαλ. ° Die […] Bank
[im Österreich der Nachkriegszeit] verwaltete beträchtliche Teile der Marshallgelder [sc.
der Gelder aus dem Marshallplan]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΚΟΝΤΑ
κοντά
1. από κοντά:
• Πρώτος κουνήθηκε ο Σιέμος. Κι από κοντά οι άλλοι. ° Als erster rührte sich Siemos.
[sc. als erster von jenen, die zögernd an der Tür des verlassenen Hauses standen,
machte er sich daran, dieses zu betreten] Die anderen folgten ihm auf den Fuß. //
Der erste, der sich aufraffte [das verlassene Haus zu betreten], war Siemos. Und die
anderen ihm auf den Fersen. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• αφήνω από κοντά: s. unter αφήνω (Z 5)
2. [mit zeitlicher Bedeutung]:

• κοντά στο τέλος ° kurz vor dem Ende [des Ereignisses] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου:
• ο Μπατής είχε ξυπνήσει κοντά στα χαράματα ° Batis war kurz vor dem Morgen-
grauen aufgewacht [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• το πρωί, κοντά στις δέκα, ξύπνησε ευτυχισμένος ° am Morgen, gegen 10 Uhr, wachte
er froh auf [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
3. [Spezialbedeutung]: σχεδόν / περίπου / το πολύ-πολύ (πλησιάζοντας ένα πάνω όριο)

[ΛΔΗ]
π.χ.:
• Ήσαν εκεί κοντά 30 άτομα. [ΛΔΗ]
• Θα είναι κοντά 50 χρόνων. [ΛΔΗ]
• Θα ξοδέψανε κοντά στο εκατομμύριο στην εκδρομή τους. [ΛΔΗ]
• μια γυναίκα κοντά πενήντα χρονών ° eine Frau um die fünfzig [GF+DF aus: Αμπατζόγλου:
4. κοντά μου (σου, του, ...):

• ο Χριστόφορος, που ξαφνικά, ενώ την Christophoros, der ihr [sc. seiner kleinen
κάλεσε με το δάχτυλό του νά ’ρθει κοντά Tochter] mit dem Finger winkte, sie solle
τους, πήγε αυτός προς το μέρος της και zu ihm [richtig: zu ihnen] kommen, dann
της είπε σιγανά να μη φοβάται aber plötzlich selbst zu ihr hinging und ihr
zuflüsterte, sie solle keine Angst haben
• Πολύ κοντά τους βρισκόταν η Γκρέτε Ganz in ihrer Nähe [sc. der eben erwähn-
Σάμσα, [...] ten Personen] befand sich Grete Samsa,
[...] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΟΝΤΕΥΩ
κοντεύω
• Ξεκινήσαμε επαναστάσεις και κοντεύουμε να γίνουμε παραμυθάδες που αναμασάνε
ηδονικές στιγμές του παρελθόντος. ° Wir haben Revolutionen angefangen und sind
bald nur noch Märchenerzähler, die lustvolle Momente ihrer Vergangenheit wieder-
käuen. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΚΟΝΤΟΣΤΕΚΟΜΑΙ [bzw.] :ΚΟΝΤΟΣΤΕΚΩ

κοντοστέκομαι [bzw.] κοντοστέκω
• Ένας άντρας [...] κοντοστάθηκε και τον Ein Mann […] blieb kurz stehen und sah
κοίταξε επιτιμητικά. ihn tadelnd an. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• μόνο κοντοστεκόταν πότε-πότε για να nur blieb er ab und zu kurz stehen, um zu

βήξει husten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μονάχα σαν έφτασε στην πόρτα του Erst vor Rosas Wohnungstür [zu der er
σπιτιού της Ρόζας κοντοστάθηκε. Για μια hastig gelaufen war] hielt er kurz an. Nur
στιγμή. Ύστερα έσπρωξε απαλά την πόρτα für einen Moment. Dann öffnete er sachte
και μπήκε στο ένα και μοναδικό δωμάτιο die Tür und trat in den einen und einzigen
[...] Raum der Wohnung, […]
:ΚΟΝΤΡΑ
κόντρα
1. πηγαίνω κόντρα: αντιστέκομαι, φέρνω αντιρρήσεις, εναντιώνομαι [ΛΜΠ]
[bzw.]
μου πάει κόντρα: μου εναντιώνεται· λέει ή κάνει αντίθετα απ’ ό,τι εγώ, συνήθως
συνειδητά και κατ’ εξακολούθηση [ΛΚΝ]
π.χ.:
• ό,τι κι αν πω, μου πάει κόντρα! [ΛΜΠ]
2. το κόντρα πλακέ: s. κοντραπλακέ, το
:ΚΟΝΤΡΑΠΛΑΚΕ, το
κοντραπλακέ, το
(bzw. Schreibweise bei ΛΚΝ: κόντρα πλακέ, το)
• ανάμεσα στα δύο δοκιμαστήρια από κοντραπλακέ ° zwischen den beiden Umkleide-
kabinen [des Textilgeschäfts] aus Preßspanplatten [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΚΟΠΑΝΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
κοπανισμένος, -η, -ο
s. unter κοπανώ // κοπανίζω (Z 4)
:ΚΟΠΑΝΩ // :ΚΟΠΑΝΙΖΩ
κοπανώ (-άς) // κοπανίζω
1. κοπανώ (bzw. κοπανάω) – κοπανίζω:
- Ιορδανίδου (S 365), in Zusammenhang mit dem Begriff "κοπανάω":
Ο τύπος "κοπανίζω" (...) δε χρησιμοποιείται πια στην κοινή νεοελληνική. Έχει επιβιώσει
η μετοχή "κοπανισμένος" και το επίθετο "κοπανιστός".
- ΛΚΝ weist beide Begriffe mit gesonderten Begriffsinhalten aus, setzt sie aber in Teil-
bedeutungen gleich. ΛΜΠ verzeichnet gänzlich getrennte Begriffsinhalte.
- ΛΔΟΡ unterscheidet nicht zwischen den beiden Begriffen, sondern führt beide mit
gemeinsamem Begriffsinhalt an.
2. την κοπανάω ° φεύγω (μυστικά) / δραπετεύω [ΛΔΗ]

π.χ.:
• Πού είν’ ο Βασίλης; Δεν είπε πως θα βάψει το τραπέζι; – [A:] Βαρέθηκε και την
κοπάνησε. [ΛΔΗ]
• Σάμπως θα παρατήσω την δουλειά και θα την κοπανήσω για την παραλία (για
μπάνιο)! [ΛΔΗ]
3. τα κοπανάω ° πίνω πάρα πολύ [ΑΓΝ, σ. 41]
4. κοπανισμένος, -η, -ο:

• ένα μείγμα από μέλι, λινάρι, κοπανισμένη ρίζα πεντάφυλλου, κοπανισμένη πιπερόριζα
και κοπανισμένα αμύγδαλα ° eine Mischung aus Honig, Lein, zerstoßener Galgant-
wurzel, zerstoßener Ingwerwurzel und zerhackten Mandeln [DF+GF aus: Gaby Hauptmann:
Suche …]
:ΚΟΡΑΚΙ, το
κοράκι, το
= der Rabe [Pons online // ebenso: Όσες φορές]
[aber auch]:
• Τα κοράκια πέφτουν κράζοντας στο ξέφωτο και καταλύουν πάνω στα πεύκα. ° Die
Krähen fallen schreiend in die Lichtung ein und lassen sich auf den Fichten nieder.
[als BS s. auch]:
• πέφτουνε σαν τα κοράκια ["Ντέφι", Nr. 11, S 61, 2. Spalte/unten]
:ΚΟΡΙΤΣΑΚΙ, το
κοριτσάκι, το
• Μη σε νοιάζει, κοριτσάκι μου, [...] ° Sei unbesorgt, mein liebes Mädchen, [...] [DF+GF
:ΚΟΡΙΤΣΙ, το
κορίτσι, το
κορίτσι πράγμα: s. unter πράγμα, το (Z 2.1)
:ΚΟΡΟΪΔΕΥΩ
κοροϊδεύω
• Σε κορόιδεψαν. Man hat dich zum Narren gehalten.
• Με κοροϊδεύεις; Willst du mich verulken? [mit der völlig

unglaubwürdigen Behauptung, die du
soeben aufgestellt hast]
• Ο μπαρμπα-Τζωρτζ, ο Μπιλ και ο [...] Der alte George, Bill und [...] hörten
παρακολουθούσαν τάχα σοβαροί, αλλά scheinbar ernsthaft zu [was sich die Teil-
κρυφά σκουντιόντουσαν και γελούσαν nehmer an der Gruppen-Psychotherapie
μέσα απ’ τα δόντια τους, γιατί έτσι και τους über ihre jeweiligen Beziehungsprobleme
έπαιρναν χαμπάρι πως κορόιδευαν, μπο- erzählten], heimlich aber stießen sie sich
ρούσαν και να τους λιντσάρουν. an und lachten sich innerlich halb tot, hätte
man sie nämlich dabei ertappt, dass sie
sich lustig machten, wären sie [von den
Therapieteilnehmern] möglicherweise ge-
lyncht worden.
• […], που με κορόιδεψε. […], dass sie [Anna] mich an der Nase
herumgeführt hatte. [sc.: mir (jahrelang)
etwas (Wesentliches) verschwiegen, mir
nicht die Wahrheit gesagt hatte]
• το ’χε μάλιστα καμάρι πως κανείς ποτέ und [er] sogar stolz darauf war, dass ihn
δεν τον είχε κοροϊδέψει dabei noch keiner hereingelegt hatte [sc.:
dass er es immer erkannt hatte, wenn ihm
jemand ein anderes (qualitativ schlechte-
res) Getränk als Whisky der Marke "John-
nie Walker" vorzusetzen versucht hatte]
• [...] κι όλη η παλιοπαρέα [...] τον während [wörtl.: und] die ganze Bande [sc.
κορόιδευε πίσω από την πλάτη του die Runde der Pub-Besucher] […] ihn
hinter seinem Rücken auslachte [weil er
nicht merkte, dass ihm der Barmann ein
anderes Getränk als das von ihm ge-
wünschte serviert hatte]
:ΚΟΡΟΙΔΕΥΩ
richtig: ΚΟΡΟΪΔΕΥΩ
:ΚΟΡΟΪΔΟ, το
κορόιδο, το
• "Κορόιδο Μουσολίνι" [Titel eines Spottlieds auf Mussolini in Griechenland nach dem
Einmarsch der italienischen Truppen (1940)] ° "Witzfigur Mussolini" // "Lächerlicher
Mussolini" [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΚΟΡΟΙΔΟ, το
richtig: ΚΟΡΟΪΔΟ, το
:ΚΟΡΟΝΑ, η
κορόνα, η
s. κορώνα, η
:ΚΟΡΩΝΑ, η
κορώνα, η (bzw. κορόνα, η)
1) die Krone [eines Herrschers]
2) die Krone [Währung]
3) [in Zusammenhang mit Gesangsinterpretationen etc.]:
• εκείνα ακριβώς τα [...] ισχυρά σαν κορώνες σκουξίματα ° genau dieses […] sich bis
zu Koloraturen steigernde Winseln [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΟΣΜΑΚΗΣ, ο
κοσμάκης, ο
= die kleinen Leute [im Gegensatz zu Reichen, Großbürgern etc.] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΚΟΣΜΟΣ, ο
κόσμος, ο
a) die Welt
b) die Leute
2. του κόσμου [Adjektiv] ° ~ eine (Un-)Menge / jede Menge / alle möglichen [etc.]
π.χ.:
• Δώσαμε του κόσμου τα λεφτά για ν’ αγο- Wir haben ~eine (Un-)Menge Geld ausge-
ράσουμε το τροχόσπιτο. geben, um den Wohnwagen zu kaufen.
• δουλεύει μέρα-νύχτα, βγάζει του κόσμου er arbeitet Tag und Nacht, verdient jede
τα λεφτά Menge Geld
• […] που βγάζουνε του κόσμου τα λεφτά […], die jede Menge Geld machen [sc.
Ärzte und Ingenieure]
• Σκέφτηκα μ’ απελπισία πως θα ξόδευα Verzweifelt dachte ich daran, dass ich
του κόσμου τα λεφτά [...]. einen Haufen Geld würde ausgeben
müssen, […].
• Όλα αυτά κοστίσανε του κόσμου τα All das [sc. die Ski-Ausrüstung meiner
λεφτά. Tochter] hat eine Unsumme gekostet. //
All das hat ein Vermögen gekostet.
• [...] άρχισαν να την κυνηγούν και να την dann rannten sie hinter ihr her und über-
περιλούζουν με του κόσμου τα λόγια schütteten sie mit allen möglichen Aus-
drücken [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δε σου λέω, είχε κι αυτός [...] του κόσμου Ich will es nicht bestreiten, auch dieser
τα ελαττώματα. […(Mann)] hatte alle möglichen Fehler.
• Ένας αγόρασε κάποτε σε σκλαβοπάζαρο ---

ένα δούλο μαύρο. Νομίζοντας, όμως, πως
το χρώμα του αυτό είναι από την απλυσιά,
άρχισε να χαλάει του κόσμου τα σαπούνια,
για να τον ασπρίσει. Βέβαια, δεν έκανε
τίποτα. [Νατσ., σ. 519]
• Η μητέρα είχε του κόσμου τις δουλειές.

Δεν είχε καιρό ν’ απαντήσει.
[Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Εμένα με νοιάζει, S. 107]
3. χαλάει ο κόσμος:
γίνεται μεγάλη αναταραχή, θόρυβος ή καταστροφή [ΛΚΝ] // υπάρχει μεγάλη
αναστάτωση [ΛΜΠ] // γίνεται κάτι το κακό, π.χ. πόλεμος, φωτιά, πλημμύρα, δυνατή
βροχή, φουρτούνα, θύελλα, μεγάλος θόρυβος, μεγάλη διαδήλωση κτλ. [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Έξω χαλάει ο κόσμος από τους διαδηλω- ---
τές / το τουφεκίδι / τη βροχή. [ΛΚΝ]
• Έβρεξε χτες εδώ; – [Αntwort:] Χάλασ’ ο ---

κόσμος! [ΛΔΗ]
• Τι έγινε την Κυριακή στην Λάρισα; – [Αnt- ---

wort:] Διαδήλωση για το ποδόσφαιρο που
χάλασ’ ο κόσμος. [ΛΔΗ]
• Τα Σάββατα το μεσημέρι χαλάει ο κόσμος Samstag zu Mittag ist die Hölle los in
στο Κολωνάκι. Kolonaki. [GF+DF aus: 13 Schreiber schreiben]
• Τις πρωινές ώρες προπάντω[ν] χαλά ο Besonders in den Morgenstunden ist der
κόσμος. Teufel los. [d.h. dann ist der feindliche
Artilleriebeschuss unserer Schützengräben
besonders heftig]
• "Έξω χαλάει ο κόσμος, δεν ακούς;" Πραγ- "Draußen ist die Hölle los. Hörst du nicht?"
ματικά μαζί με το θόρυβο της κουρασμένης Tatsächlich, in den Lärm des müden [Auto-
μηχανής του αυτοκινήτου ερχόταν το χτύ- ]Motors mischten sich das Trommeln des
πημα της βροχής πάνω στη στέγη κι οι Regens, der aufs Dach schlug, und der
εκρήξεις των κεραυνών. Οι αστραπές Donner. Die Blitze schossen vor dem klei-
περνούσαν απ’ το μικρό σιδερόφρακτο nen vergitterten Fenster [des Polizeiautos]
παράθυρο [...] vorbei, […]
-ΚΟΣΟΙ / -ΚΟΣΕΣ / -ΚΟΣΑ

-κόσοι / -κόσες / -κόσα
= -κόσιοι / -κόσιες / -κόσια:
- διακόσα = διακόσια
- τρακόσα = τριακόσια
- τετρακόσα = τετρακόσια
[usw. / s. ΛΔΑ, S 15 + S 19]
s. auch die folgenden BSe:
• διακόσα μίλια ° two hundred miles ° zweihundert Meilen *
• διακόσες πενήντα χιλιάδες, τρακόσες χιλιάδες άνθρωποι °
° zweihundertfünfzigtausend, dreihunderttausend Menschen *
• μάζεψε τρακόσους μπεκρήδες ° er hat sich dreihundert Säufer zusammengeholt *
*[GF+DF bzw. EF jeweils aus: Steinbeck: Früchte]
• της έδωσα τρακόσες δραχμές ° ich gab ihr dreihundert Drachmen
:ΚΟΣΤΙΖΩ
κοστίζω
μου κοστίζει ° es trifft mich (schwer / hart) / es schmerzt mich / es geht mir zu Herzen
[etc.] – zB.:
• Του κόστισε ο θάνατος της μητέρας του.
• Της κόστισε πολύ που την παράτησε ο άντρας της.
• Το ’χανε για σίγουρο πως θα πετύχει ο γιος τους στις εξετάσεις και τους κοστίζει τώρα
(που δεν πέτυχε).
• Αυτό τού κόστισε πολύ. ° Das hat ihn sehr getroffen. [dass das Mädchen beim An-
blick seiner abgenützten Schuhe nichts mehr mit ihm zu tun haben wollte und ihres
Weges ging] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Δεν πίστευα ότι ο αποχωρισμός θα μου κόστιζε τόσο. ° Ich habe nicht gedacht, dass
mir der Abschied [von diesem Land] so zu Herzen gehen (so schwer fallen) würde.
[Eigenübersetzung]
• μου κόστισε πολύ που έφυγα από το Παρίσι ° es schmerzte mich sehr, Paris [nach
dem Ende der dort absolvierten Ausbildung] wieder zu verlassen [Eigenübersetzung]
• και η αίσθηση ότι κανείς δεν τον θυμόταν, κανείς δεν τον υπολόγιζε, του κόστιζε
αφάνταστα ° und das Gefühl, dass keiner an ihn dachte, niemand ihn zur Kenntnis
nahm, setzte ihm furchtbar zu [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΟΣΤΟΣ, το
κόστος, το
(κάτι) έχει κόστος:
• Προπάντων έχει κόστος σε οικονομική μεγέθυνση και σε απασχόληση. ° Vor allem
aber kostet sie [sc. diese verfehlte Wirtschaftspolitik] Wachstum und Beschäftigung.
:ΚΟΤΣΙΑ, τα
κότσια, τα
• Και μάλιστα να μην έχει ούτε τα κότσια να σε κοιτάξει στα μάτια. ° Und hat dabei nicht
mal den Mumm, dir ins Gesicht zu sehn. [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• και μόνο όσοι απ’ αυτούς είχαν τα κότσια για μια πορεία μες στους πάγους ° und nur
die [von ihnen (sc. von den Angehörigen der Toten)], die beherzt genug waren, einen
solchen Marsch durch die vereiste Landschaft zu unternehmen [gingen zu ihrer Bei-
setzung] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΟΥΒΕΝΤΑ, η
κουβέντα, η
a) das Wort
b) die Unterhaltung [iS von: Gespräch]
2.1. χωρίς δεύτερη κουβέντα:

• Έτσι όλοι το παραδέχτηκαν χωρίς δεύτερη κουβέντα πως ο στρατηγός μας είναι ο
Μπαλαφάρας. ° So nahmen denn alle [von uns Soldaten] widerspruchslos* hin, dass
unser General Balafaras hieße [sc. dass er von uns mit diesem Fantasienamen be-
zeichnet wurde]. *[ev. passender: ohne (weitere) Debatte] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
2.2. (κάτι) δεν παίρνει δεύτερη κουβέντα:

• Ο φίλος του τον είχε προσκαλέσει, αυτό δεν έπαιρνε δεύτερη κουβέντα. °
Sein Freund hatte ihn eingeladen [zu dem Tavernenbesuch (und würde deshalb auch
die Rechnung bezahlen)], daran gab es nichts zu rütteln. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
3. ανοίγω κουβέντα:
• Ο ένας [...] μού άνοιξε κουβέντα. ° Einer von ihnen [sc. von den drei Männern] […]
fing mit mir ein Gespräch an. // Der eine von ihnen […] begann eine Unterhaltung mit
mir. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
4. μια κουβέντα είναι:

• Κι όταν έπιασε η άνοιξη [...] όλα είχαν τελειώσει. ∫ Μια κουβέντα είναι πως είχαν
τελειώσει. Ξανάρθανε οι Ιταλοί, [...]. ° Und als der Frühling […] anbrach, da war alles
zu Ende. ∫ Es sagt sich leicht, dass alles zu Ende war. Tatsächlich [sc.: in Wahrheit]
kehrten die Italiener wieder zurück [sc. die italienischen Soldaten, die zunächst unser
griechisches Dorf besetzt hatten und im Winter wieder aus ihm abgezogen waren], […].
// Und als der Frühling kam […] war alles zuende. ∫ Und doch war es nicht wirklich
zuende. Die Italiener kamen wieder, […]. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς // Anm.: in
den Originalen jeweils Zeilenumbruch (Absatzwechsel) zwischen erstem und zweitem Satz]
5. βαριές κουβέντες:
s. unter βαρύς, -ιά, -ύ (Z 4)
:ΚΟΥΚΟΥΕΣ, ο
Κουκουές, ο
= member of the KKE [Mackridge, S. 331]
:ΚΟΥΚΟΥΡΙΚΟΥ, το
κουκουρίκου, το
• [...] όπως καμπυλώνεται ο λαιμός του κόκορα λίγο πριν βγάλει το "κουκουρίκου" του.
[Κ. Παπά: Σ’ ένα γυμνάσιο θηλέων, σ. 357]
:ΚΟΥΛΤΟΥΡΙΑΡΗΣ, ο
κουλτουριάρης, ο
• Κουλτουριάρης, κατάλαβα ... ° Kultur-Schickimicki [bist du (da du dir im Fernsehen
nur die Nachrichten ansiehst)], verstehe … [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ // Anm.: drei Punkte jeweils im
Original]
:ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ, η / :ΚΟΥΜΠΟΥΡΙ, το
κουμπούρα, η / κουμπούρι, το
= πιστόλι παλαιού τύπου [ΛΜΠ]
s. auch Νατσ., S. 243 f. sowie S. 526, 6. bis 9. Z.
:ΚΟΥΜΠΟΥΡΙΑ, η
κουμπουριά, η
= ο πυροβολισμός από πιστόλι (συν.: πιστολιά) [ΛΜΠ]
:ΚΟΥΝΙΑΔΑ, η
κουνιάδα, η
= die Schwägerin [und zwar: die Schwester des Ehepartners (sc. des Ehemanns oder
der Ehefrau)]
[Anm.: vgl.: νύφη, η (Z 1c)]
:ΚΟΥΝΙΑΔΟΣ, ο
κουνιάδος, ο
= der Schwager [und zwar: der Bruder des Ehepartners (sc. des Ehemanns oder der
Ehefrau)]
[Anm.: vgl.: γαμπρός, ο (lit. c)]
:ΚΟΥΝΩ
κουνώ (-άς)
• "Έι! ... Έι! ..." του φώναξε κουνώντας πολλές φορές το χέρι του, κι εκείνος ευαρε-
στήθηκε κάποτε να κουνήσει μια φορά το δικό του. ° "He! … He! …" habe [wörtl.: hat]
er, ihm mit dem Arm zuwinkend, [aus der Entfernung] gerufen, und irgendwann habe
[wörtl.: hat] sich jener [sc. der andere Mann] herabgelassen, auch seinen Arm einmal zu
schwenken. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΟΥΡΝΙΑΖΩ
κουρνιάζω
• πάντως η γάτα έχει κουρνιάσει στην αγκαλιά της ° die Katze hat sich jedenfalls in ihre
[= der Frau] Arme gekuschelt [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• είχαν κουρνιάσει και τα δυο κάτω απ’ την καρέκλα της ° beide Tiere [Hund und Katze]
lagen zusammengerollt unter ihrem [= Fewronías] Stuhl [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΟΥΡΣΑ, η
κούρσα, η
• μια εξαθέσια μαύρη κούρσα ° eine riesige [wörtl.: sechssitzige] schwarze Limousine
:ΚΟΥΤΟΥΚΙ, το
κουτούκι, το
• γιατί εκτός που ξέρει όλες τις ταβέρνες, από κοσμικές και "στέκια" μέχρι κουτούκια, [...]
° denn abgesehen davon, dass er sämtliche Tavernen [in Athen (bzw. in seinem Athe-
ner Stadtviertel)] kennt, von den feineren Lokalen über die "Treffpunkte" bis hin zu den
Kellerspelunken, [...] // weil er nicht nur alle Tavernen kennt, von den feinsten über die
Kneipen bis hin zu den Spelunken, […] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Έτσι, κάποιο βράδυ, τον καιρό της δικτατορίας, καταφύγαμε σ’ ένα κουτούκι στα Κάτω
Πατήσια, [...] ° Und so kam es, dass wird uns eines Abends in der Zeit der Militärdikta-
tur in eine Kellertaverne in Kato Patisia verzogen, […] // So landeten wir an einem
Abend [in der Zeit der Militärdiktatur] in einer Spelunke in Kato Patissia, […]
:ΚΟΥΤΟΧΟΡΤΟ, το
κουτόχορτο, το
δεν τρώω κουτόχορτο ([bzw. auch:] δεν τρώω άχυρο) ° δεν είμαι κουτός [Εμμ.] //
intelligent (gescheit) sein / nicht leicht hereingelegt werden können / nicht auf den Kopf
gefallen sein [AK, S. 21]
BS s. in: "Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των εκφράσεων", σ. 97
:ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΗΣ, ο
κουτσαβάκης, ο
Κάποτε τρομοκρατούσαν την Αθήνα οι κουτσαβάκηδες, γνωστοί παλικαράδες, οι οποίοι
άφηναν να σέρνεται επιδεικτικά στο χώμα η μία άκρη του ζωναριού και αλίμονο στον
περαστικό που θα τύχαινε να τους πατήσει το λυμένο ζωνάρι.
[Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, S. 109]
:ΚΟΥΤΣΟΣ, -ή, -ό
κουτσός, -ή, -ό
1. Grundbedeutung: lahm, hinkend
2. κουτσά-στραβά ° μ’ όλες τις μικρές δυνάμεις / πρόχειρα / όπως-όπως [ΛΔΗ]
Συνήθως λέγεται: κουτσά-στραβά τα βολεύω ή τα καταφέρνω ή κάνω κάτι το συγκεκρι-
μένο, δηλ. κατορθώνω κάπως να επιτύχω κάτι χρησιμοποιώντας πρόχειρα ή ελλιπή
μέσα. [ΛΔΗ] // [praktikable Übersetzung:] mit Müh und Not / mit Ach und Krach
π.χ.:
• Όταν ήρθανε εδώ δεν είχανε σπίτι να μένουνε, αλλά σιγά-σιγά, κουτσά-στραβά τα
βολέψανε. [ΛΔΗ]
• Κουτσά-στραβά αγοράσανε αυτοκίνητο οι γείτονες. (δηλ. με οικονομίες και ίσως και

δάνεια αγοράσανε ένα φτηνό αυτοκίνητο) [ΛΔΗ]
• Κουτσά-στραβά πήρε το δίπλωμά του ο Γιάννης. (δηλ. οι σπουδές του δεν ήσαν τόσο
κανονικές όσο των περισσότερων άλλων φοιτητών, επειδή π.χ. αναγκαζόταν να τις
διακόπτει για να δουλεύει και να κερδίζει χρήματα ή επειδή δεν είχε πάντα καλές
επιδόσεις και δεν είχε πτυχία [Anm.: gemeint wohl: επιτυχία] στις εξετάσεις κτλ., αλλά
παρ’ όλ’ αυτά κατόρθωσε να περατώσει τις σπουδές του) [ΛΔΗ]
• κουτσά στραβά το τελείωσε ° er hat es mit Ach und Krach beendet [Pons online]
3. η κουτσή Μαρία:
• ένα τουριστικό ταξίδι, απ’ αυτά που κι η κουτσή Μαρία σήμερα δε δυσκολεύεται να
κάνει ° eine touristische Reise, von denen, die sich heute [= heutzutage] selbst die
Hausfrau von nebenan nicht scheuen würde anzutreten // eine organisierte Reise, wie
für Herrn und Frau Jedermann [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΚΟΦ’ ΤΟ
κόφ’ το
s. unter κόβω (Z 8)
:ΚΟΦΤΗΣ, ο
κόφτης, ο
= άνδρας που έχει πολλές ερωτικές επιτυχίες / μεγάλος κατακτητής γυναικών [ΛΔΑ]
π.χ.:
• "Αχ, βρε κόφτη, βρε τσαχπίνη / δεν το κρύβω, θα σ’ το πω / η λαχτάρα σου με πίνει /
για τα σένα θα κοπώ" [Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Έλα πάρε με"]
:ΚΡΑΤΟΣ, το
κράτος, το
1. Grundbedeutung: der Staat
2. κατά κράτος:
• ηττήθηκε κατά κράτος από μία αντίπαλο που το παίξιμό της ήταν εμφανώς κατώτερο
από της αδελφής μου ° [sie (sc. meine Schwester)] verlor [das Tennisturnier] haus-
hoch gegen eine spielerisch deutlich unterlegene Gegnerin [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟ, το
κρατούμενο, το
ένα το κρατούμενο:
Bedeutung:
- για κάτι που πρέπει να το έχουμε υπόψη ή να μην το λησμονήσουμε [ΛΚΡ, σ. 762]
- για κάτι που πρέπει να το έχουμε υπόψη [ΛΚΝ]
- για δεδομένο που κατά την πορεία μιας συστηματικής διερευνήσεως και επεξεργασίας
στοιχείων απομονώνεται ως ιδιαίτερα σημαντικό για την απόδειξη ή ενίσχυση μιας
θέσεως [ΛΜΠ]
π.χ.
• Δεν ξέρει από μαγαζί: έρχεται πελάτης, δεν τον καλωσορίζει: ένα το κρατούμενο! Μετά
τον σερβίρει βαριεστημένα ... [ΛΜΠ / Anm.: drei Punkte im Original]
• "Η αστυνομία μού έφερε τα πράγματά του – ένα το κρατούμενο." Όρθωσε τον αντίχει-
ρά της. "Δεύτερον, βρήκα το γράμμα στην ταξιδιωτική του τσάντα, δίχως γραμματόση-
μο. […]" ° "Die Polizei hat mir seine Sachen gegeben, ad eins." Sie stellte ihren rech-
ten Daumen auf. "Ad zwei, ich hab den Brief in seiner Reisetasche gefunden, nicht fran-
kiert. […]" [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• s. "ΕΝΑ" Nr. 43 v. 25.10.1984, S. 11

• s. auch "Ντέφι" Nr. 9, S. 22, linke Spalte, oben ("Ένα κρατούμενο.")
:ΚΡΑΤΩ
κρατώ (-άς und -είς)
1. Πώς είναι ο μπαμπάς; – Κρατάει ακόμα. ° Wie geht es [dem schwerkranken] Vater?
– [A:] Noch hält er durch. [GF+DF aus: B. Mahmoody: Ποτέ χωρίς την κόρη μου]
2. "Ας κρατήσουν οι χοροί" [Titel des Σαββόπουλος-Liedes] bedeutet:

"Sollen/mögen die Tänze (hoffentlich/ruhig) weitergehen/anhalten".
[Quelle: Dimitris im Gotohellas-Forum]
:ΚΡΕΒΑΤΙ, το
κρεβάτι, το
zur Schreibweise:
- κρεβάτι [ΛΜΠ, ΛΚΝ, Pons online]
- κρεββάτι [Ζατέλη: Φως]
:ΚΡΕΜΑΖΩ
κρεμάζω
Μερικές φορές αντί του ρήματος "κρεμώ" χρησιμοποιείται ο τύπος "κρεμάζω". [ΛΜΠ]
:ΚΡΕΜΟΜΑΙ
κρέμομαι
1. zur Grammatik:
- intransitives Verb (ρήμα αμετάβατο)
- wird nur im Präsens und im Paratatikos verwendet
[Quelle: ΛΜΠ]
2. Bedeutung:
[Anm.: Zur Unterscheidung zwischen κρέμομαι, κρεμώ und κρεμιέμαι: s. unter κρεμώ
(Z 2)]
2.1. είμαι στερεωμένος σε σταθερό σημείο ψηλά και αιωρούμαι – π.χ.:
• το φωτιστικό κρέμεται από το ταβάνι
2.2. (μτφ.) εξαρτώμαι από κάποιον παράγοντα – π.χ.:
• όλοι κρεμόμαστε από σένα
Φράσεις (μτφ.):
a) κρέμομαι / κρεμιέμαι από τον λαιμό (κάποιου):
αποθέτω σε κάποιον κάθε ελπίδα μου, βασίζομαι ολοκληρωτικά σε αυτόν – π.χ.:
• μια οικογένεια κρέμεται απ’ τον λαιμό του, για να ζήσει
b) κρέμομαι από το στόμα / τα χείλη (κάποιου):
είμαι γοητευμένος από τον τρόπο που μιλάει κάποιος, έχω στρέψει όλη μου την
προσοχή στα λόγια κάποιου, αποδίδω μεγάλη σημασία σε ό,τι λέει – π.χ.:
• όλοι κρέμονταν από το στόμα τού καθηγητή την ώρα που εξηγούσε τα θέματα των
εξετάσεων
• *)
c) κρέμομαι από μια κλωστή:
βρίσκομαι σε κρίσιμη κατάσταση – π.χ.:
• η υγεία του / η ζωή του κρέμεται από μία κλωστή
[Quelle: ΛΜΠ]
*) weitere einschlägige BSe:

• Κι όλοι κρεμόντουσαν από τα μεθυσμένα Alle [im Lokal] hingen an seinen betrunke-
χείλη του. nen Lippen [als er das Gedicht rezitierte].
• αλλά μόλις άνοιξε το στόμα του κι όλοι als er aber den Mund öffnete und alle an
κρεμάστηκαν απ’ αυτό ** seinen Lippen hingen [Anm.: weil sie
seinen Namen erfahren wollten (den er
ihnen jetzt zu sagen beabsichtigte)]
• "Δάσκαλε" έκανε παρακαλεστικά ο ---

Σβαρνιάς. "Τι λέει, μωρέ, αυτός [ο
Αντώνης]; Έχει δίκιο;" – Όλοι κρεμάστηκαν
απ’ τα χείλη του Δασκάλου. **
[Μ. Λουντέμης: Ο Γολγοθάς μιας ελπίδας, σ. 51]
**) [Anm.: Hier (vermutl. grammatikalisch unrichtig) abgeleitet nicht von κρέμομαι, son-
dern von κρεμώ!]
im gleichen Sinne:
• Όλη τη νύχτα [ο Άρης] κρεμόταν απ’ τα ---
μάτια του [δηλ. του Γιάννη] περιμένοντας ν’
αρχίσει κείνος [να μιλά]. Γιατί σώπαινε [ο
Γιάννης];
[Μ. Λουντέμης: Οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος, σ. 293]
• "και σ’ ένα βράδυ γυρισμού / στα μάτια ---

σου κρεμάστηκα"
[Τ. Θωμαΐδου: τραγούδι "Έμεινες όνειρο"]
[Anm.: Hier (grammatikalisch unrichtig?)

abgeleitet nicht von κρέμομαι, sondern von
κρεμώ!]
:ΚΡΕΜΩ
κρεμώ (-άς)
1. zur Grammatik:
- Form mit Stamm II: να (θα,…) κρεμάσω
- Aorist: κρέμασα
- Paratatikos: κρεμούσα
- passive und reflexive Form: κρεμιέμαι
-- Form mit Stamm II: να (θα, …) κρεμαστώ (κρεμαστείς, κρεμαστεί, ...)
-- Aorist: κρεμάστηκα
-- Paratatikos: κρεμιόμουν
[Quelle: Σακελλαρίου, S. 1045 f.]
2. Zur Unterscheidung zwischen κρεμώ, κρεμιέμαι und κρέμομαι:

dazu (durchwegs ähnlich) ΛΜΠ (S 963) und Ιορδανίδου (S 365):
ΛΜΠ Ιορδανίδου
a) Το ρήμα "κρεμώ" έχει μεταβατική χρήση a) ---
(παίρνει αντικείμενο), π.χ.:
• κρεμώ τον πίνακα στον τοίχο
• κρεμώ τα ρούχα στη[ν] ντουλάπα
b) Το "κρεμιέμαι" [μεσοπαθητικός τύπος b) Το "κρεμιέμαι" σημαίνει κυρίως "με

του "κρεμώ"] σημαίνει "κρατιέμαι ή κρεμάει κάποιος κάπου" * / απαγχονίζομαι.
πιάνομαι από κάπου, ώστε να μην *) π.χ.:
ακουμπώ/στηρίζομαι στο έδαφος", π.χ.: • το πολύφωτο κρεμιέται συνήθως πάνω
• κρεμιέμαι στο μονόζυγο από το τραπέζι της τραπεζαρίας
• το μενταγιόν κρεμιέται σε μια αλυσίδα
c) Το "κρέμομαι" διαφέρει στη σημασία και c) Το "κρέμομαι" σημαίνει "είμαι στερεω-

την προέλευσή του από το "κρεμιέμαι" και μένος ή στηρίζομαι κάπου από το πάνω
σημαίνει "αιωρούμαι πιασμένος ή στερεω- μέρος" ** / αιωρούμαι / βασίζομαι σε
μένος από κάπου", π.χ.: κάποιον ή κάτι ολοκληρωτικά, εξαρτώμαι.
• το φωτιστικό κρέμεται από το ταβάνι **) π.χ.:
• (μτφ.) κρέμομαι από τα χείλη κάποιου • το πολύφωτο κρέμεται πάνω στο ταβάνι
3. κρεμώ – κρεμάζω:
Μερικές φορές αντί του ρήματος "κρεμώ" χρησιμοποιείται ο τύπος "κρεμάζω". [ΛΜΠ]
:ΚΡΙΜΑ [bzw.] ΚΡΙΜΑ, το

κρίμα [bzw.] κρίμα, το
Ι. [Verwendung als Adverb bzw. Ausruf]:
1) schade [bzw.] leider
2) schlimm:
• κρίμα για το παιδί της κυρίας Σ. // κρίμα για την κυρία ° schlimm für das [minderjähri-
ge] Kind von Frau S. [dass seine Mutter (an Tuberkulose) verstorben ist] // schlimm für
die Dame [sc. für die Mutter (dass sie an Tuberkulose sterben musste)]
II. το κρίμα ° die Sünde; das Unrecht [iS von: unrechte Handlung]
:ΚΡΙΝΑΚΙ, το
κρινάκι, το
• Φορούσε μακρύ φόρεμα με κρινάκια, καπέλο με πλαστικά φραγκοστάφυλα. ° Sie trug
ein langes Kleid mit Lilienblüten, einen Hut mit Plastikweintrauben. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΡΙΝΩ
κρίνω
a) urteilen
b) beurteilen
c) halten / erachten / befinden (für / als)
d) entscheiden [iS von: ausschlaggebend sein (für)]
2. κρίνεται ακατάλληλος (-η, -ο):

• Το 64 % των κτιρίων στις σεισμόπληκτες περιοχές κρίθηκαν ακατάλληλα (για να
κατοικηθούν) και θα πρέπει να κατεδαφιστούν.
[aus einem Zeitungsartikel nach dem Erdbeben in Kalamata von 1986 /
die Überschrift des Artikels lautet: "Κατεδαφιστέα η μισή Καλαμάτα"]
• 37.155 κτίρια ελέχθησαν* στην Αθήνα και το 50% κρίθηκε ακατάλληλο, ενώ οι κάτοικοι
διαμαρτύρονται για τον τρόπο ελέγχου. Στο μεταξύ οι σεισμοπαθείς δεν παίρνουν τα
αναγκαία λόγω γραφειοκρατίας. [Zeitungsmeldung nach einem Erdbeben in Athen]
*[vermutl. Druckfehler – richtig wohl: ελέγχθησαν]
• "Εκτός σχεδίου έχτισες με υλικά λαθραία / γι’ αυτό και η αγάπη σου κρίνεται
ακατάλληλη και κατεδαφιστέα." [Λ. Χαψιάδης: τραγούδι "Δεν έχω χώρο ελεύθερο"]
:ΚΡΙΣ ΚΡΑΦΤ, το [bzw.] :ΚΡΙΣ-ΚΡΑΦΤ, το

κρις κραφτ, το [bzw.] κρις-κραφτ, το
• σαν μηχανή κρις κραφτ ° wie ein Motorboot [hörte sich das Geräusch dieses Rasen-
mähers an] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΚΡΙΣΙΜΟΣ, -η, -ο
κρίσιμος, -η , -ο
1) kritisch [iS von: krisenhaft]:
• Τέσσερις από τους τραυματίες βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση, και η ζωή τους
κινδυνεύει. ° Vier der Verletzten befinden sich in kritischem Zustand und schweben in
Lebensgefahr.
2) entscheidend / wichtig:
• Αλλά την κρίσιμη στιγμή [...] Aber im entscheidenden Moment […]
• Η επανάσταση εξελίσσεται αφ’ εαυτής. Die Revolution läuft von allein. Dieser
Αυτό το σημείο είναι κρίσιμο για να Punkt ist entscheidend für das Verständnis
εξηγηθούν οι άναρχες ενέργειες, [...]. ihrer anarchischen Kräfte […]
• Ο Ουίλκι έκανε την κρίσιμη σύνδεση, Willkie hat [in seinem Buch] die entschei-
αρκετά ριζοσπαστική στην εποχή του, dende Verbindung zwischen dem europäi-
μεταξύ της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας και schen Kolonialismus und der Rassentren-
του αμερικανικού συστήματος των ρατσι- nung in Amerika bereits gesehen, was für
στικών διακρίσεων. seine Zeit ausgesprochen radikal war.
• με την κρίσιμη διαφορά παρά ταύτα ότι mit dem entscheidenden Unterschied
[...] allerdings, dass […]
• μια κρίσιμη ερώτηση eine wichtige Frage

• Ο Τζον Κέρι προηγείται στις περισσότε- John Kerry [demokratischer Kandidat] liegt
ρες από τις κρίσιμες Πολιτείες. [bei den US-Präsidentschaftswahlen] in
den meisten der [wahl-]entscheidenden
[US-]Bundesstaaten [derzeit] in Führung
(voran). [Eigenübersetzung]
:ΚΡΟΥΣΤΑ, τα
κρουστά, τα
dazu zählen zB.:
τύμπανα, ντέφια, ντραμς, τουμπελέκια, κόνγκας, πόγκος
:ΚΡΥΒΩ
κρύβω
• Μα δεν έκρυβαν κιόλας την ικανοποίησή τους, την χαρά θα λέγαμε, [...] ° Doch sie
machten auch aus ihrer Genugtuung, ja aus ihrer Freude kein Hehl, […] [GF+DF aus:
• πασχίζοντας να κρύψει την κοιλιά της που δεν κρυβόταν πια, όπως και τα χρόνια της
° dabei bemühte sie sich, ihren Bauch zu verbergen, der sich nicht mehr verbergen
ließ, ebensowenig wie ihre Jahre [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΡΥΟ, το
κρύο, το
1. Grundbedeutung: die Kälte
[bzw.]
• κάνει κρύο ° es ist kalt
2. ούτε κρύο ούτε ζέστη:

• Ούτε κρύο ούτε ζέστη. ° Es ließ ihn kalt. [sc. der Anblick der schrecklichen Szenen,
die er am Bildschirm sah] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
3. (έμεινε) στα κρύα του λουτρού: s. unter λουτρό, το

[Anm.: ΛΜΠ verzeichnet den Ausdruck "στα κρύα του λουτρού" unter "κρύο, το",
ΛΚΝ sowohl unter "κρύο, το" als auch unter "κρύος, -α, -ο".]
:ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΝΟΣ, -η, -ο
κρυστάλλινος, -η, -ο
• σε μια κρυστάλλινη πόρτα ° zu einer Glastüre [gingen sie hin] [GF+DF aus: Π. Αμπατζό-
γλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΚΡΥΣΤΑΛΛΟ, το
κρύσταλλο, το
1) der Kristall
2) das Glas [bzw.] Platten, Scheiben etc. aus Glas:

• Η φυλακή – εξήντα πατώματα κρύσταλλο Das Gefängnis – sechzig Stockwerke Glas
κι ατσάλι – [...] und Stahl – […]
• [...] με τα δύο [...] παιδιά της, που όταν […] mit ihren beiden […] Kindern, die,
μπήξουν τις φωνές σπάνε κρύσταλλα wenn sie schreien, Glas zerspringen las-
[Anm.: κρύσταλλα – Plural!] sen können [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• ένα τραπεζάκι επίσης μεταλλικό με ein Tischchen, ebenfalls [wie die Sessel]
κρύσταλλα aus Metall, mit Glasplatte [stand im Warte-
[Anm.: κρύσταλλα – Plural!] zimmer]
• Η κοπέλα πέρασε σ’ ένα γραφείο με Das Mädchen [stand von seinem Schreib-
θαμπά κρύσταλλα στην πόρτα. tisch auf und] ging zu einem Büro, dessen
[Anm.: κρύσταλλα – Plural!] Türe eine Milchglasscheibe hatte.
• [...] και στον Άγιο Ματθία, που καθρεφτί- […] und [zu] der Sankt-Matthias-Kirche [in
ζεται στα φουμέ κρύσταλλα του Χίλτον Budapest], die sich in den Rauchglasfens-
tern des Hilton spiegelt
• Το φως ερχόταν απ’ τα μεγάλα Das Licht kam von den großen Fenstern*
κρύσταλλα των φωταγωγών [...] der Lichtschächte […]
*[Anm.: zu verstehen wohl iS von: Glas-
flächen / Glasscheiben]
3) [(sonstige) Objekte aus (Kristall-)Glas]:

[vgl. (Duden): das Kristall = stark glänzendes, meist geschliffenes Glas (von
bestimmter chemischer Zusammensetzung), zB.: "eine Schale aus Kristall"]
• στην περίφημη Βάτσι Ούτσα, στον εμπορικό δρόμο με τα κρύσταλλα, τις φαγιάντσες
και τις φωτογραφικές μηχανές ° auf der berühmten Vatci Utca [in Budapest], der Ein-
kaufsstraße mit den Kristallwaren, den Fayencen und den Fotoapparaten [GF+DF aus:
:ΚΤΥΠΩ
κτυπώ (-άς)
s. χτυπώ
:ΚΥΒΕΛΕΙΑ, τα
Κυβέλεια, τα
[u.a.:] Name eines (alten) Kinos in Thessaloniki (στην περιοχή του Νοσοκομείου
Ιπποκράτειο) [s. Στρ. Σιμιτζής: Κάποτε στη Θεσσαλονίκη, σ. 122]
:ΚΥΒΕΛΗ, η
Κυβέλη, η
1) Φρυγική θεά [βλ. Λ. Ζωγράφου: Αντιγνώση, S. 152/unten + 153]
2) ηθοποιός και θιασάρχης:
Η Κυβέλη (1888-1978), ηθοποιός και θιασάρχης, κυριάρχησε, μαζί με τη μεγάλη της
αντίζηλο, την Κοτοπούλη, στην εποχή του βεντετισμού, στο πρώτο μισό του εικοστού
αιώνα. Στα χρόνια του εθνικού διχασμού το κοινό ήταν διχασμένο όχι μόνο πολιτικά,
αλλά και καλλιτεχνικά. Δεδομένου μάλιστα ότι η Μαρίκα ήταν βασιλόφρων και η Κυβέλη
βενιζελική, οι «οπαδοί» ένιωθαν την υποχρέωση να επεκτείνουν την πολιτική επιλογή
τους και στον καλλιτεχνικό τομέα. ["Τα Νέα", 10 Δεκεμβρίου 1999]
:ΚΥΚΛΟΣ, ο
κύκλος, ο
κάνω κύκλο // φέρνω κύκλο:
• το μαύρο πουλί που έκανε κύκλους πάνω από το κεφάλι του ° der schwarze Vogel,
der über seinem Kopf kreiste [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• έναν κίρκο που έκανε κύκλους πάνω από το δάσος ° einen Bussard [Akk.], der seine
Runden über dem Wald zog [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• μόνο τα μάτια του έφερναν ανήσυχους κύκλους ° nur seine Augen rollten unruhig
[gemeint: jene von einem Vogel (° το πουλί)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΥΚΛΩΜΑ, το
κύκλωμα, το
• Δεν είναι όμως εύκολο να εντοπίσεις κάποιον, που μέσα στη φυλακή μπήκε σε κυκλώ-
ματα και βρίσκει εύκολα καταφύγιο. ° Es ist jedoch nicht einfach, jemanden [im Zuge
einer Polizeifahndung] aufzuspüren, der im Gefängnis in gewisse Cliquen Eingang ge-
funden hat und [nach seiner Haftentlassung] daraufhin überall Unterschlupf findet.
• Δεν επεδίωξα να είμαι μέσα στα κυκλώματα, ήθελα να παραμείνω ένας έντιμος παρα-
τηρητής. ° Ich wollte nicht am Klüngel teilhaben, ich wollte ein ehrlicher Beobachter
bleiben. [GF+DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
:ΚΥΛΙΕΜΑΙ
κυλιέμαι
1) sich wälzen
2) sich herumtreiben [etc.]:

• [...] και κυλιέσαι στους καφενέδες …[und bist einer von denen, die sich] in
den Kaffeehäusern herumtreiben
• Άρχισε να κυλιέται στα καφενεία της Er begann, sich in Kaffeehäusern am

Ομόνοιας. Omónia rumzudrücken.
• Ο άλλος πάλι ζει στην ίδια πόλη με μας, Der andere wiederum [sc. unser zweiter
μα τι ωφελεί που τον βλέπουμε στη χάση Sohn (im Gegensatz zum ersten)] lebt in
και στη φέξη; Ποιος ξέρει πού κυλιέται, σε derselben Stadt mit uns. Aber was nützt
τι στρώματα χαραμίζει τα νιάτα του και την das, wenn wir ihn nur alle Jubeljahre
ομορφιά του! einmal sehen? Wer weiß, wo er sich
rumtreibt, auf welcher Lagerstatt er seine
Jugend und seine Schönheit vergeudet!
:ΚΥΛΩ
κυλώ (-άς)
a) fließen [etc.]:
• το ποτάμι που κυλούσε ήρεμα ° der Fluss [sc. die Donau in Budapest], der ruhig
dahinströmte // der Fluss, der ruhig dahintrieb [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
b) verstreichen / vergehen / seinen Lauf nehmen [etc.]:

• στα εννιά χρόνια που κύλησαν ανάμεσα in den neun Jahren, die zwischen den zwei
στους δυο δίσκους του Sinatra Platten Sinatras verstrichen (vergangen)
sind [Eigenübersetzung]
• Αυτό ήταν, τώρα πρέπει να τον Das war es: Jetzt muss ich ihn heiraten
παντρευτώ και να τον ακολουθώ για und ihm für immer nachfolgen, […], alle
πάντα, [...], πάνε όλες οι δυνατότητες, όλες Möglichkeiten, alle Gelegenheiten sind aus
οι ευκαιρίες, η ζωή θα κυλάει έτσι, χωρίς und vorbei, so nimmt das Leben seinen
μεγάλες αλλαγές, [...]. Lauf [richtig: so wird das Leben seinen
Lauf nehmen], ohne große Veränderun-
gen, […]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Η ζωή κυλούσε πιο αργά τότε. Das Leben lief damals [als ich ein Kind
war] noch langsamer ab.
2. κυλιέμαι: s. eigenes Stichwort
:ΚΥΝΗΓΩ
κυνηγώ (-άς)
• [...] ότι ο Μπίσμαρκ τους κυνηγούσε αλύπητα ° [...], dass Bismarck sie [= die Sozial-
demokraten] unerbittlich verfolgte [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• άρχισε να τρέχει σαν να την κυνηγούσαν δέκα σκυλιά ° sie rannte los, als wären zehn
Hunde hinter ihr her [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], κι ωστόσο γεμάτη τρόμο κοιτούσε πίσω της μήπως πάλι, σαν χθες, την κυνηγού-
σαν οι άλλες. ° […]; dennoch sah sie sich voller Angst ständig um, ob nicht die ande-
ren Frauen hinter ihr her wären, wie gestern. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΚΥΡΑ, η
κυρά, η
(Pl.: οι κυράδες)
1. [Bedeutung allgemein]:
(λαϊκ.)
a) γυναίκα (κυρίως παντρεμένη)· το "κυρά" προτάσσεται είτε του μικρού της ονόματος
είτε προσηγορικού ουσιαστικού, το οποίο δηλώνει το επάγγελμά της ή το επάγγελμα
τού συζύγου της (συν.: κυρία) – π.χ.:
• τι κάνεις, κυρά Βαγγελία; [ΛΜΠ]
• κυρά δασκάλα / δημαρχίνα [ΛΜΠ]
• weitere BSe s. Pkt. 2

b) (ειδικότ.) έγγαμη γυναίκα (που ανήκει σε ανώτερη κοινωνική και οικονομική τάξη και
στην οποία αποδίδεται ιδιαίτερος σεβασμός) (συν.: αφέντρα, αφέντισσα, αρχόντισσα) –
π.χ.:
• την πήρε παρακόρη και την έκανε κυρά [ΛΜΠ]
• κυρά κι αρχόντισσα [ΛΜΠ]
c) η κυρία τού σπιτιού, σε αντιδιαστολή προς το υπηρετικό προσωπικό (συν.: κυρία,

σύζυγος, οικοδέσποινα, δέσποινα) – π.χ.:
• είναι μέσα η κυρά σου; [ΛΜΠ]
• πήγαινε να μου φωνάξεις την κυρά σου [ΛΜΠ]

d) […]
e) […]
[Quelle: ΛΜΠ]
2.1. κυρά plus weiblicher Vorname [bzw.] κυρά- / κυρα- plus weiblicher Vorname
[bzw.]
2.2. plus männlicher Vorname mit der Endung -αινα an Stelle der männlichen Endung:
[s. dazu Moser, S 153:
Mit κυρά werden die Frauen aus dem Volke angesprochen, in Verbindung
mit ihrem Vornamen. So: κυρά Μαρία, κυρά Ελένη usw. Umgekehrt werden
die verheirateten Städterinnen von den Bäuerinnen mit κυρά und dem Vor-
namen ihres Mannes angesprochen, dem die weibliche Endung -αινα an
Stelle der männlichen Endung {hin}zugefügt wird. So wird eine Frau, deren
Mann den Vornamen Γιάννης hat, mit κυρά Γιάνν-αινα angeredet.]
• Κ’ η κυρά Λένη σηκώνει το κεφάλι της [...] ---

κι ο ίσκιος του χεριού τής κυρά Λένης είναι
ένα μπιστόλι [...]
[aus: Γ.Ρίτσος: "Οι γειτονιές του κόσμου"]
[Anm.: im Genitiv: "της κυρά", also ohne

Sigma!]
• Πήγα πρώτος στο στούντιο [...] και είπα ---
της κυρά Λένης που είχε τον μπουφέ:
"Κυρά Λένη, φτιάξε μου έναν καφέ πικρό
[...]."
[Anm.: im Genitiv: "της κυρά", also ohne
Sigma!]
• ο μοναχογιός της έρμης της κυρα-Λένης der einzige Sohn der armen Kyra Leni
[Anm.: kein Betonungszeichen am [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
Wort(teil) "κυρα-"]
• "Στην τηλεόραση το βράδυ η κυρά-Λένη / ---
κοιτώντας σίριαλ θα κλάψει από συγκίνη-
ση." [Π. Φαλάρας: τραγούδι "Επαρχία 1978"]
• Μα γιατί κατσούφιασε απότομα η κυρά- ---

Μαρίκα; – [Α:] Επειδή χύθηκε το αλάτι· το
’χει πολύ σε κακό. [ΛΔΗ]
• Μήπως εδώ πέταξε την κυρα-Φροσύνη ο Hat Ali-Pascha vielleicht hier [sc.: in diesen
Αλή-πασσάς; – Όχι, ρε αγράμματε. Εκείνη See hier namens Γούλγη (Ghoúlghi)] die
η Γούλγη ήταν στα Γιάννενα. Frau Phrossíni reingeworfen? – [Antwort:]
[Anm.: kein Betonungszeichen am Nein doch, so was von ungebildet. Jener
Ghoúlghi, der war bei Jánnina.
• Η κυρα-Εκάβη την είχε μη στάξει και μη Kira-Ekavi behandelte sie wie ein rohes Ei,
βρέξει, ... …
[Anm.: kein Betonungszeichen am [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
" Κυρα-Γιώργαινα, ο Γιώργος σου πού ---

πάει;"
[Πυθαγόρας: τραγούδι "Κυρα-Γιώργαινα"]
:ΚΥΡΑ-
κυρά- [bzw.] κυρα-
s. unter κυρά, η (Z 2)
:ΚΥΡΗΣ, ο
κύρης, ο
• Ο κύρης μου κάθουνταν χάμω, στη μέση της αυλής, [...] ° Mein Vater saß auf der
Erde mitten im Hofe […] [GF+DF aus: Καζαντζάκης: Ζορμπάς]
• Και πώς [...] ο κύρης σου [...] ° Und wieso hat dein Vater [...] [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
• "Μα τώρα που ’γινες αφέντρα της καρδιάς μου / και πήρες τ’ όνομα του κύρη μου,
κυρά [...]" [Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Σαν του γιαλού τα κύματα"]
:ΚΥΡΙΕΥΩ
κυριεύω
• Ξαφνικά συνειδητοποίησα πως όλα αυτά Plötzlich wusste ich, dass es dies alles
δεν υπήρχαν πια. Με κυρίευσε βίαια η nicht mehr gab. Das Gefühl, einen
αίσθηση πως είχα υποστεί μια τρομαχτική schrecklichen Verlust erlitten zu haben,
απώλεια. überfiel mich mit Gewalt.
• και όταν κοιμόμουν, τον κυρίευε καμιά und wenn ich schlief, wurde er [= mein
φορά ο φόβος και με ξυπνούσε Hund] manchmal von Angst befallen und
weckte mich
• μην τ’ αφήνεις να σε κυριεύει lass dich nicht davon unterkriegen [sc. von
dem, was sie dir angetan haben, bzw. von
deiner Verzweiflung darüber]
:ΚΥΡΙΛΕ
κυριλέ
1. Wortart: επίθετο (άκλιτο) (και επίρρημα)
2. Bedeutung:
- (λαϊκ.) αυτός που αρμόζει σε κύριο, που χαρακτηρίζεται από επισημότητα, σοβαρό-
τητα ή πολυτέλεια (συν.: αστικός, καθωσπρέπει) // (ως επίρρ.) με τρόπο που ταιριάζει
σε κύριο, σε ευκατάστατο και συντηρητικό αστό (συν.: επίσημα, καθωσπρέπει) [ΛΜΠ]
- για άνθρωπο, ντύσιμο, χώρο κτλ. που θέλουμε να τον χαρακτηρίσουμε ως πολύ
καθώς πρέπει ή προσεγμένο [ΛΚΝ]
- άτομο ντυμένο με αστική δυτικοευρωπαϊκού τύπου ευπρέπεια και με "καθώς πρέπει"
συμπεριφορά [ΛΠΑ]
π.χ.:
• κυριλέ ντύσιμο / εμφάνιση / συμπεριφορά // μαγαζί [ΛΜΠ]
• ντύσιμο / εστιατόριο κυριλέ [ΛΚΝ]
• ντύνεται πολύ κυριλέ [ΛΜΠ]
• Πάμε να φύγουμε από εδώ μέσα· είναι πολύ κυριλέ. [ΛΚΝ]
• Σήμερα μας ήρθε κυριλέ. = ήρθε ντυμένος με κοστούμι και γραβάτα [ΛΠΑ]
• "Εγώ είμαι μια γυναίκα κυριλέ / μ’ αρέσουνε τα λούσα, τ’ αμαξάκια" [Μ. Ρασούλης: τραγούδι
"Τι θες απ’ τη ζωή μου, νεαρέ"]
• Αντιπαθούσε τη στάση ζωής με θεό το αυτοκίνητο. Λάτρευε το ποδήλατο, τον

συγκινούσε μια χιλιάρα μηχανή. Το αυτοκίνητο όμως το θεωρούσε "κυριλέ" και
αντιστεκόταν στο να αγοράσει. [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Πριν από το τέρμα, S. 155/156]
• Φίρμες κυριλέ σβήσανε, και τσογλάνια του δρόμου γίνανε είδωλα ... ["Ντέφι" Nr. 7, S. 36,
1. Spalte]
• … και τελικά μας είπαν ότι δεν υπάρχει τίποτα εκτός από ντισκοτέκ, που είναι πιο
κυριλέ, επειδή είναι κάπως ακριβές. ["Ντέφι" Nr. 8, S. 66, 1. Spalte]
:ΚΥΡΙΟΣ, ο
κύριος, ο
• Κύριε των δυνάμεων, [...]! ° Allmächtiger Herr, [...]! [als Anrede Gottes beim Gebet]
:ΚΥΡΙΟΣ, -α, -ο
κύριος, -α, -ο
κατά κύριο λόγο: s. unter κατά (Z 4)
:ΚΥΡΙΩΣ
κυρίως
• Αφού [...], αφού [...], κι αφού, κυρίως, [...] ° Da [...], da [überdies] [...], und weil, das
war das Wichtigste, […] [Aufzählung von drei Gründen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
Λ/λ
(ΛΑΜΔΑ / LAMDA)
:ΛΑΒΡΑΚΙ, το
λαβράκι, το
a) ψάρι [...]
b) (μτφ.) μεγάλη και ανέλπιστη επιτυχία· κυρίως στη φράση "πιάνω / βγάζω λαβράκι":
ανακαλύπτω κάτι σημαντικό· (για δημοσιογράφο) βγάζω σημαντική είδηση [ΛΜΠ] –
π.χ.:
• ο ρεπόρτερ έπιασε λαβράκι: βρήκε τον άνθρωπο-κλειδί στην υπόθεση τού φόνου
[ΛΜΠ]
• ο δημοσιογράφος έβγαλε λαβράκι από τη συζήτηση με τον υπουργό [ΛΜΠ]
[bzw.]
"πέτυχε λαβράκι": Έκανε, δηλαδή, δημοσιογραφική επιτυχία. Πέτυχε σπουδαία είδηση.
[...] Υπάρχουν, επίσης, οι φράσεις:
"αυτό είναι λαβράκι", όταν θέλουμε να πούμε ότι είναι όμορφο ή τις κοπέλες που
περνούν από μπροστά σου και τις βρίσκεις ωραίες, με όμορφο σώμα, τις αποκαλείς
"λαβράκι". Κάτι παρόμοιο με το "μπαρμπουνάρα μου" κλπ.
[Νατσ., σ. 423 (dort auch Informationen zur Herkunft)]
:ΛΑΔΙ, το
λάδι, το
1. Grundbedeutung:
das Öl [sc. Speiseöl bzw. Maschinenöl]
2. τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι, έξι το λαδόξιδο (παροιμία):

σε περιπτώσεις στις οποίες κάποιος κάνει σκόπιμα λανθασμένους λογαριασμούς, για
να αποκομίσει παράνομα κέρδη [ΛΜΠ, σ. 1810]
[bzw.]
τρεις το λάδι, τρεις το ξίδι (κι έξι το λαδόξιδο):
για ενέργειες σκόπιμα λανθασμένες, που αποβλέπουν σε εξαπάτηση κάποιου [ΛΚΝ]
3. φάε λάδι κι έλα βράδυ!

a) για τις αφροδισιακές ιδιότητες που αποδίδονται στο ελαιόλαδο [ΛΜΠ]
oder
b) Το απόφθεγμα "Φάε λάδι και έλα βράδυ" δεν υπονοεί καμιά σεξουαλικότητα· απο-
βλέπει στην προστασία από το μεθύσι. Με άλλα λόγια: "Φάε κανένα λαδερό και έλα να
τα πιούμε". Και τούτο επειδή το λαδάκι κάθεται πάνω στο οινόπνευμα και μεθάς
λιγότερο. [Ηλίας Μαμαλάκης: Το Ημερολόγιο του Bon Viveur 2002]
:ΛΑΔΙΑ, η
λαδιά, η
- δόλια, πλάγια και συνήθ. απροσδόκητη ενέργεια σε βάρος κάποιου, βρομοδουλειά
[ΛΚΝ]
- (καθημ.) πράξη που δεν είναι σύμφωνη με τους ηθικούς κανόνες ή/και με τον νόμο
[ΛΜΠ]
- επιλήψιμη ενέργεια, ατιμία [ΛΔΟΡ]
- μου έκανε μια λαδιά: έκανε μια ύπουλη ενέργεια σε βάρος μου [Εμμ.]
π.χ.:
• Δεν περίμενα από σένα (να μου κάνεις) τέτοια λαδιά. [ΛΚΝ]
• την έχει κάνει τη λαδιά του, γι’ αυτό έχει τέτοιο ένοχο ύφος [ΛΜΠ]
:ΛΑΖΑΝΙΑ, τα
λαζάνια, τα
είδος ζυμαρικού καμωμένου με πλατιές λουρίδες ζύμης [ΛΔΟΡ]
:ΛΑΘΕ ΒΙΩΣΑΣ
λάθε βιώσας
Ζήσε και μη φαίνεσαι δίδασκε ο Επίκουρος (341-270 π.Χ.), ο οποίος πίστευε πως ο
σοφός άνθρωπος θα προσπαθήσει να ζήσει απαρατήρητος, μακριά από τον κόσμο, για
να μην έχει διόλου εχθρούς.
[...]
[...] η ρήση ανήκει στον Επίκουρο και την είχαν υιοθετήσει όλοι οι μεταγενέστεροι
Επικούρειοι πιστεύοντας ότι οι σπουδαίοι άνθρωποι όφειλαν σε συνθήκες παρακμής,
σαν αυτές που επικρατούσαν κατά τους αυτοκρατορικούς Ρωμαϊκούς χρόνους, να ζουν
αθόρυβα και ν’ απέχουν από τα κοινά.
[...]
Κι ο Ιουλιανός γράφει: "Και θ’ ακολουθήσει την σοφή συμβουλή του γιου του Νεοκλή –
που ήταν πατέρας του Επικούρου – που λέει: «να ζης στην αφάνεια»".
[Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 74+75]
:ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ, ο
λαϊκισμός, ο
= der Populismus
[bzw.]
η συστηματική κολακεία των ελαττωμάτων του λαού, καθώς και η υιοθέτηση επιχειρη-
μάτων ή θέσεων που τον ευχαριστούν, χωρίς όμως να τον ωφελούν, με σκοπό την
εξασφάλιση της εύνοιάς του
[Άρης Γιαβρής: 500 αναγκαίοι ορισμοί (weitgehend übernommen aus ΛΜΠ)]
:ΛΑΙΚΙΣΜΟΣ, ο
richtig: ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ, ο
:ΛΑΪΚΟΣ, -ή, -ό
λαϊκός, -ή, -ό
= Volks- / volkstümlich
:ΛΑΙΚΟΣ, -ή, -ό
richtig: ΛΑΪΚΟΣ, -ή, -ό
:ΛΑΙΜΟΣ, ο
λαιμός, ο
1. Grundbedeutung: der Hals
2. παίρνω (κάποιον) στο λαιμό μου:
• Ωχ, μας κυκλώνουν – πήρα στον λαιμό μου κι αυτό το αθώο πλάσμα. ° Mein Gott,
die [Räuber] umzingeln uns jetzt [und werden uns ausrauben und töten] – und ich habe
auch dieses unschuldige Wesen [sc. meinen kleinen Sohn] auf dem Gewissen. [weil ich
ihn hierher in diese verlassene Gegend mitgenommen habe] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πήρε τον κόσμο στο λαιμό του. ° Er [sc. dieser Hauptmann] hat die Männer [sc. die
ihm unterstellten Soldaten] auf dem Gewissen. [iS von: erst ist (aufgrund des von ihm
gegebenen Befehls) für ihren Tod verantwortlich] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
3. κόψε το λαιμό σου! (bzw. bei ΛΜΠ: κόψε τον λαιμό σου!):
βρες τη λύση μόνος σου, χωρίς να με εμπλέκεις [ΛΜΠ] // sieh selbst zu, wie du
zurechtkommst! [Pons online] // sieh zu, wie du klarkommst! [dt. Übersetzung eines
gr. Comics]
:ΛΑΜΑΡΙΝΑ, η
λαμαρίνα, η
1. allgemein:
• άκουγε μονάχα το νερό στη λαμαρίνα ° er hörte nur das Wasser [sc. das Trommeln
des Regens] auf dem Blechdach [des Autos, in dem er saß] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου:
• τη μύτη κολλημένη στη λαμαρίνα ° die Nase [Akk.] dicht am Blechbelag [der Rutsche
im Park, über die ich hinunterrutschte] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• αφού βέβαια πρώτα βρήκε μια λαμαρίνα και τη λύγισε στο μάκρος, σαν αυλάκι °
natürlich erst nachdem er ein Eisenblech gesucht und zu einem Abflussrohr gebogen
hatte [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
2. zur Spezialbedeutung bei Καββαδίας:

βεν. lamarin: λεπτό μεταλλικό έλασμα // αρρώστια που προσβάλλει και τρελαίνει τις
γάτες στα φορτηγά πλοία
:ΛΑΜΟΓΙΑ, η
λαμόγια, η
[ΛΚΝ] μόνο στη φράση "την κάνω λαμόγια": φεύγω, ξεφεύγω ή δεν
παρουσιάζομαι κάπου, π.χ.:
• Tον περίμενα τόση ώρα κι αυτός την έκανε λαμόγια.
[ΛΠΑ, σ. 286] την κάνω λαμόγια:
α) εξαπατώ κάποιον / συμπεριφέρομαι όπως ο λαμόγιας, ο
αβανταδόρος
π.χ.:
• Μου την έκανε λαμόγια στη μοιρασιά.
β)
• Μου την έκανε λαμόγια στο ραντεβού. = δεν ήρθε
[weiters (ΛΠΑ, σ. 728)]:
την κάνουμε λαμόγια: φεύγουμε για να κρυφτούμε
[ΑΓΝ, σ. 149] την κάνω λαμόγια: αποτυγχάνω // αποχωρώ
[weiters]:
[η] λαμογιά (Betonung auf der letzten Silbe!):
εξαπάτηση κάποιου / συμπεριφορά αβανταδόρου
[Α. Στουγιαννίδης: stougiannidis.gr/hypoglossal/30.htm]
:ΛΑΜΟΓΙΑΣ, ο [bzw.] :ΛΑΜΟΓΙΟ, το

λαμόγιας, ο [bzw.] λαμόγιο, το
1. Begriffsinhalt:
- Ο λαμόγιας ή (το) λαμόγιο είναι ο μετερχόμενος παράνομα ή και ανήθικα μέσα για να
πετύχει κάποιο στόχο.
[Quelle: Α. Στουγιαννίδης: stougiannidis.gr/hypoglossal/30.htm]
- ο αβανταδόρος [ΛΠΑ, σ. 286]*
[ebenso: Eintrag in einem "λεξικό με χαρακτηριστικές λέξεις του υποκόσμου"
("Απο εγχειρίδιο της Ελληνικής Αστυνομίας") του George Karavas,
anekdota.dyndns.org/jotd4/0240.html]*
- ο δειλός, η κότα [ΑΓΝ, σ. 176]*
*[angeführt wird jeweils nur die Form "ο λαμόγιας"]
π.χ.:
• Ρε Μανόλη, ακόμα δεν έβαλες μυαλό; Και κράχτης έγινες, ρε αθεόφοβε; Λαμόγιας; °
° Manolis, bist du immer noch nicht schlauer geworden? Spielst du jetzt schon den
Lockvogel? Den Handlanger des Schwindels? [GF+DF aus: Βαμμ.]
[Anm.: Die Rede ist von jemandem, der von einem Straßenhändler zum Schein
das von ihm angepriesene Fleckputzmittel kauft, um so die Passanten zum Kauf
zu animieren.]
2. ergänzend zur Form "το λαμόγιο":
[sarantakos.com/language/kotsanologio20.html]:
Στη στήλη "Πρόσωπα και προσωπεία" στην τελευταία σελίδα της Ελευθεροτυπίας,
διαβάζω ένα ρεπορτάζ στο οποίο καταγγέλλονται δυτικοί έμποροι έργων τέχνης επειδή
αγοράζουν, για ένα κομμάτι ψωμί, έργα λαϊκής τέχνης από Αβορίγινες καλλιτέχνες της
Αυστραλίας και στη συνέχεια βέβαια τα μοσχοπουλάνε, πενήντα φορές πάνω από την
τιμή αγοράς τους. Και σε ένα σημείο αγανακτεί ο δημοσιογράφος με όσα ο ίδιος εκθέτει,
και ξεσπάει, εντός παρενθέσεως και με πλάγια γράμματα: "Δεν λείπει από πουθενά
αυτή η σιχαμερή συνωμοταξία των λαμογίων, ρε γαμώτο;"
Σε όσα σούρνει στα λαμόγια ο καλός δημοσιογράφος, είμαστε μαζί του. Στα γλωσσικά,
διαφωνούμε και αγανακτούμε εμείς με τη σειρά μας. Διότι, καλέ μου άνθρωπε, το
"λαμόγιο" είναι λέξη λαϊκή1), έστω κι αν έχει γίνει της μόδας, δεν μπορεί να της φοράς
ημίψηλο! Τα λαμόγια, των λαμόγιων, όπως τα ψώνια, των ψώνιων. Θα μπορούσε να
υποστηρίξει κανείς εναλλακτικά τύπο "των λαμογιών", έστω κι αν στη χρήση έχει
καθιερωθεί πια "των λαμόγιων". Όμως ο τύπος "των λαμογίων", όπως υπαγόρευσε
στον καλό δημοσιογράφο ο δαίμονας του ευπρεπισμού, είναι τερατώδης διότι
προϋποθέτει τύπο "το λαμόγιον, του λαμογίου" και προφορά τετρασύλλαβη. Μόνο έτσι
μπορεί να σταθεί τύπος "λαμογίων" σαν να λέγαμε "ρετσίνα Μεσογείων" ή "γραβιέρα
Ανωγείων".
1)
Βέβαια, η εντύπωσή μου είναι ότι η γνήσια λαϊκή λέξη είναι "η λαμόγια", από
την έκφραση "την έκανε λαμόγια" και ότι μόνο την τελευταία περίπου δεκαετία
που έγινε της μόδας η λέξη και πέρασε από την αργκό στη δηθενική γλώσσα,
μόνο τότε πλάστηκε "το λαμόγιο".
:ΛΑΣΠΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
λασπωμένος, -η, -ο
• στο λασπωμένο χώμα ° auf den schlammigen Boden [der Straße im Wald] [GF+DF aus:
:ΛΑΣΤΙΧΕΝΙΟΣ, -α, -ο
λαστιχένιος, -α, -ο
= Gummi+:
• η λαστιχένια μπάλα ° der Gummiball [zB. als Hundespielzeug]
• η λαστιχένια βάρκα ° das Gummiboot [für Kinder]
• τα λαστιχένια γάντια ° die Gummihandschuhe
• οι λαστιχένιες μπότες ° die Gummistiefel
• [...] και η ζαλάδα ερχόταν ελαφριά, σαν πάχνη. Η σκάλα τότε κλυδωνιζόταν, γινόταν
λαστιχένια. Δυο τρία παιδιά τον βαστούσαν· [...] [Βασιλικός: Ζ, S. 178, 2. bis 4. Z.]
:ΛΑΤΡΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο
λατρεμένος, -η, -ο
• ο λατρεμένος σκύλος της ° ihr [von ihr] über alles geliebter Hund [DF+GF aus: Menasse:
Vienna]
:ΛΑΤΡΕΥΩ
λατρεύω
• Την λατρεύει την κόρη του. ° Er liebt seine Tochter abgöttisch. [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• κάτι τέτοιες στιγμές, τον λάτρευα τον αδελφό μου ° in solchen Momenten liebte ich
meinen Bruder innig [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Η μητέρα μου λατρεύει το τουρνουά Μάσερλ. ° Meine Mutter liebt das Mascherl-
turnier [sc. ein (jährlich veranstaltetes) Tennisturnier]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Η Κάρμεν λατρεύει αυτήν την ατμόσφαιρα του αποχαιρετισμού και της χαράς της
αντάμωσης, της βιασύνης, αλλά και της ανίας, όταν η αναμονή παρατραβάει. ° Car-
men liebt [auf Flughäfen] die Atmosphäre von Abschied und Wiedersehensfreude, von
Hektik und, bei langen Aufenthalten, von Langeweile. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΛΑΧΑΙΝΩ
λαχαίνω
[üblicherweise unpersönlich in der 3. Person verwendet (λαχαίνει)]
(St. II: να λάχει // Aorist: έλαχε // Paratatikos: λάχαινε)
1. Bedeutung (allgemein):
(λαϊκ.) τυχαίνω [ΛΜΠ]
π.χ.:
• του ’λαχε μεγάλη συμφορά τώρα στα ---
γεράματα [ΛΜΠ]
• Σου ’χει λάχει να μην έχεις να φας και να ---

μη σε νοιάζεται κανείς; [ΛΜΠ]
• άμα λάχει αν τύχει, αν συμβεί [ΛΜΠ] // falls es so

kommt [Pons online]
• έλαχε να τον γνωρίζει er kannte ihn zufällig [Pons online]
• Σα μας λάχαινε στο δρόμο κάνα χωράφι Wenn wir [Soldaten] unterwegs [zufällig] an
με φρέσκα [...] καλαμπόκια ή πιπεριές, ein Feld mit frischem Mais oder Paprika-
τ’ αφανίζαμε πέρα για πέρα. schoten kamen, wurde es [von uns] restlos
geplündert.
• τα δόντια τους, σα λάχει να ’χουνε ihre Zähne, sofern sie welche haben
• Ν[ο]ιάζεται μη λάχει και σκεβρώσει η Er sorgt sich [= ist besorgt], dass sein Boot
βάρκα του. sich verziehen könnte. [weil es (in seiner
Abwesenheit) schon so lange an Land
liegt]
• Από κει πάνω τα παλιά χρόνια οι In alten Zeiten haben die Türmer des
βαρδιατόροι του χωριού φυλάγαν ένα Dorfes von dort oben [sc. von dem alten
γύρω [= ένα γύρο] τη θάλασσα [...], μη Wachturm] [ringsum] auf das Meer ge-
λάχει και φανεί κανένα κουρσάρικο. späht, […], ob vielleicht ein Korsarenschiff
auftaucht.
2. όποιος (-α, -ο) λάχει // ό,τι λάχει:

• Τι περιμένεις από τις γυναίκες; Να κάνουν Was hat man von den Weibern zu erwar-
παιδιά με όποιον λάχει. ten? Dass sie mit dem ersten besten Kin-
der kriegen.
• Ζήτω ο Στάλιν, ζήτω ο Χίτλερ, ζήτω ο Es lebe Stalin, es lebe Hitler, es lebe
Νίξον, ζήτω όποιος λάχει. Nixon, es lebe wer gerade daherkommt.
• Κι ύστερα θα πιάσω άλλους πέντε, Und danach werde ich mir fünf weitere
όποιους λάχει. (Personen) greifen [um sie aufzuhängen],
~die Nächstbesten / ~irgendwelche belie-
bige. [GF aus einem Roman von Καζαντζάκης]
• Ρωτάει έτσι με αγωνία όποιονε λάχει So [wie eben beschrieben] fragt er [mit
κοντά του. Bangen] jeden, der zufällig in seiner Nähe
ist. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• [...], έκοβα πάντα κι ένα λουλούδι – ό,τι […], ich [männl.] schnitt mir [auch] immer
λάχαινε γαρούφαλο, τζιράνι, κατιφέ –, το irgendeine Blume ab – was ich gerade
’βαζα στ’ αφτί και τραβούσα στητός για erwischte, eine Nelke, Zinnerarie, Samt-
σεργιάνι. blume –, steckte sie hinters Ohr und zog
schnurstracks los zur Promenade.
:ΛΑΧΕΙ
λάχει (θα, να, όταν, ας ...)
s. λαχαίνω
:ΛΕΒΕΝΤΗΣ, ο
λεβέντης, ο
It means something like "a stout fellow". It's a word that means that someone is a stout,
all around good guy, proud, honourable, friendly, manly etc. ["ireney" im Wordreference-Forum]
π.χ.:
• Κοίταξε το γιο της με καμάρι. Είχε ψηλώσει κι άλλο. Λιγάκι άγαρμπος έπρεπε να το
παραδεχτεί. Αλλά λεβέντης. ° Sie betrachtete ihren Sohn mit Stolz. Er war noch größer
geworden. Zwar ein bisschen linkisch, das musste sie zugeben. Aber ein prächtiger
Junge. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Λεβέντης σ’ όλα του. ° Er war in allem ein ganzer Kerl. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
[vgl. auch]:
• ο Πρόεδρος ήταν ένας λεβεντάνθρωπος, ψηλός, γεροδεμένος, [...] ° der Ortsvor-
steher war ein Prachtkerl, groß, stramm, […] // der Ortsvorsteher war ein richtiger
Prachtkerl, von großem Wuchs und kräftiger Statur […] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης:
Καλαμάς]
:ΛΕΒΕΝΤΙΚΟΣ, -η, -ο
λεβέντικος, -η, -ο
• Με όλη την αυτοπεποίθηση που μου ’δινε το λεβέντικο ντύσιμό μου, [...] ° Bei allem
Selbstvertrauen, das mir meine flotte Garderobe verlieh, […] // Bei allem Selbstvertrau-
en, das mir mein forscher Aufzug gab, […] [sc.: khakifarbene Offiziershose, grünes Sei-
denhemd, Militärstiefel] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΛΕΓΕΙΝ
λέγειν
- τρόπος του λέγειν: s. unter τρόπος, ο (Z 7)
:ΛΕΓΩ
λέγω
s. λέω
:ΛΕΖΑΝΤΑ, η
λεζάντα, η
1) σύντομο επεξηγηματικό κείμενο, που μπαίνει σε έντυπο κάτω από μια εικόνα, μια
φωτογραφία, ένα σχέδιο και αναφέρεται στο περιεχόμενό τους. [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Λεζάντες για το χάρτη: [...] ° Bildunterschriften für die Karte: […] [sc.: Die Texte unter
den beiden (Land-)Karten (lauten): …] [DF+GF von der Webseite der EU]
• χρειάζονταν μονάχα μερικές λεζάντες ° es fehlten nur noch einige Bildunterschriften

[für die Fertigstellung des Buchs über Afrika] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
2) (λαϊκ.) ενέργεια επίδειξης, κοινωνικής προβολής [ΛΚΝ]

π.χ.:
• κάνω λεζάντα = επιδεικνύομαι [ΛΚΝ]
• Αυτός φαινότανε ότι αγαπούσε το λαϊκό τραγούδι. [...] επισκεφτόταν τους καλλιτέχνες
στα μαγαζιά τους, τους άκουγε, τους έκανε λεζάντες, τους έστελνε λουλούδια. ["Ντέφι"
Nr. 7, S. 19]
:ΛΕΙΤΟΥΡΓΩ
λειτουργώ (-είς)
= [u.a.]:
1) operieren / tätig sein [zB. ein Unternehmen auf einem bestimmten Auslandsmarkt]
2) sich auswirken – s. zB.:
• Όλα τα "περιφερειακά" – και το κάπνισμα, και το ποτό, και τα λουλούδια, και ο χορός
ακόμα – λειτουργούν εις βάρος της ακρόασης. ° Das ganze "Beiwerk" – sowohl das
Rauchen als auch das Trinken als auch die Blumen [sc.: das Blumenwerfen], auch das
Tanzen – wirkt sich für das Zuhören nachteilig aus (geht zu Lasten des Zuhörens / be-
einträchtigt das Zuhören). [Dalaras über Auftritte von Sängern in "νυχτερινά μαγαζιά"]
:ΛΕΙΩΝΩ
λειώνω
s. λιώνω
:ΛΕΠΤΟ, το
λεπτό, το
a) die Minute
b) der Cent [Untereinheit des Euro]:
• Τα ρέστα σας. Πέντε ευρώ και σαράντα λεπτά. ° Ihr Retourgeld. Fünf Euro und
vierzig Cent. [Worte des Verkäufers zum Kunden beim Bezahlen]
2. Verwendung in der Bedeutung "Augenblick", "Moment":

• Ο πατέρας μου πήρε την μπάλα. Ένας από την αντίπαλη ομάδα, μεγαλύτερος,
όρμησε καταπάνω του. [...] Ο πατέρας μου κοντοστάθηκε ένα λεπτό κι ύστερα έκανε μια
κομψή ντρίμπλα γύρω από το [...] πόδι του αντιπάλου του, [...] ° Mein Vater bekam
den Ball. Ein Gegner [= ein Spieler der gegnerischen Mannschaft], ein älterer Junge,
rannte auf ihn zu. […] Mein Vater wartete einen Augenblick, dann schob er den Ball
elegant um das […] Spielbein des anderen herum, […] [Beschreibung eine Spielszene
bei einem Fußballspiel] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Για ένα λεπτό. Αυτά δεν είναι τα γυαλιά μου. ° Hey, wait a minute. These aren't mine.
° He, Moment mal. Das ist nicht meine [Brille]. [verblüffte Bemerkung (zu sich selbst),
als jemand realisiert, dass er eine fremde Brille trägt]
[Anm.: "λεπτό" / "minute" / "Moment" hat hier also keine zeitliche Bedeutung,
sondern artikuliert das plötzliche und überraschende Bewusstwerden eines
bisher nicht erkannten Umstandes]
[GF, DF (jeweils Untertitel) + EF (Ton und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• μισό λεπτό ακόμα ° einen kleinen Moment noch [Pons online]
• Μισό λεπτό αργότερα [...] ° Einen Moment später […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
[bzw. im selben Sinne die Verwendung von "λεπτάκι"]:

• Μισό λεπτάκι. Δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. [...] ° Moment mal. Ist [gemeint:
Das ist] nicht so. [iS von: So (ganz) ist das nicht. / Das stimmt so nicht.] […]
[Anm.: Es handelt sich um den Einwand eines griech. Politikers in einer Fern-
sehdiskussion als Reaktion auf eine Behauptung eines Journalisten. "Moment"
hat hier also keine zeitliche Bedeutung, sondern artikuliert einen Einwand /
Widerspruch.]
[GF (Ton): Worte des griech. Politikers; DF (Ton): Übersetzung durch die Simultandolmetscherin]
:ΛΕΤΡΙΣΜΟΣ, ο
λετρισμός, ο
dazu ΛΜΠ (Stichwort "αντιλεξισμός"):
ο αντιλεξισμός: λογοτεχνικό ρεύμα που εμφανίστηκε κυρίως στη Γαλλία, έχοντας ως
βάση την άποψη ότι η ποίηση είναι υπόθεση συνδυασμού ήχων και οπτικής διάταξης
των γραμμάτων, χωρίς να προκύπτει συγκεκριμένο νόημα / συν.: λετρισμός
(Ετυμολογία: Απόδοση στην Ελλην. τού γαλλικού lettrisme.)
:ΛΕΥΚΟΣ, -ή, -ό
λευκός, -ή, -ό
1. λευκός θάνατος ° τα ναρκωτικά [Εμμ.]
2. λευκή νύχτα:
• Δεν κατάφερα να κοιμηθώ. Ήταν η πρώτη από μια σειρά λευκές νύχτες. ° Es gelang
mir nicht einzuschlafen. Es war die erste aus einer Reihe schlafloser Nächte. [GF+DF aus:
:ΛΕΩ
λέω ([bzw.] λέγω)
Übersicht:
1. λεώ να ... 24. για να μην πούμε ότι ...
2. λέω (πως/ότι) 25. να σου πω / να σας πω
3.1. ας πούμε 26. πού να σ’ τα λέω [bzw.] πού να σου
3.2. να πούμε λέω (πού να σας λέω)
4. δε λέω (bzw. auch: δε σου λέω) 27. αυτό να λέγεται
5.1. πες πως [bzw.] πες ότι 28. αυτό να μου πεις
5.2. πες [im Sinne von: πες πως / πες ότι] 29. εμένα μου λες; [bzw.] εμένα μου λες!
5.3. πες [bei numerischen Größen] 30. δε λες τίποτα
6. πες ... πες ... 31. τι μου λες!
7. θα έλεγε κανείς ... / θα έλεγες (πως/ότι) 32. τη λέω
8. θα λέγαμε 33. μου τη λες
9. λέει [bzw.] λένε [bzw.] λένε πως [bzw.]
όπως λένε 34. εδώ που τα λέμε *
10. σου λέει 35. κι ύστερα λές (λέει, ...) *
11. που λες 36. τι είναι αυτά που λες *
12. που λέμε [bzw.] που λένε 37. σαν να λέμε *
13. που λέει ο λόγος 38. πώς τον (τη/το) λέγανε, να δεις [etc.] *
14. [...] λέει! [als (bejahende) Reaktion auf 39. πώς το είπες / είπατε (αυτό); [bzw.]
eine Ja-/Nein-Frage] πώς το ’πες (αυτό); / πώς το ’πατε (αυτό); *
15.1. τα λέμε [als Floskel bei der Verab- 40. το σωστό να λέγεται *
schiedung] 41. ωραία τα λες *
15.2. τα λέμε [Sonstiges] 42. ναι, σου λέω *
16. να μη με λένε ... 43. και πάει λέγοντας *
17. λέγε λέγε / πες πες
*[Verweis zu anderer Stelle des Wörter-
18. ό,τι θες λέγε [bzw.] λέγε ό,τι θες
buchs]
19. ό,τι πεις (εσύ)
20. (όπως) είπαμε
21. ποιος σου είπε / ποιος σας είπε (ähn-
lich: ποιος το είπε)
22. είπα κι εγώ!
23. μη μου πεις (τώρα) ότι ... / μη μου πείτε
(τώρα) ότι ...
1. λέω να ... :
[u.a.]:
a) σκοπεύω [ΛΜΠ (S 1002, Z 36)] // σκέφτομαι, σχεδιάζω, προτίθεμαι να κάνω
μια ενέργεια [ΛΚΝ*] // εξετάζω τις δυνατότητες, σχεδιάζω, σκέπτομαι [ΛΔΗ*] //
vorhaben / möchten / denken (glauben) [iS von: sich zu etwas entschließen; be-
absichtigen] / denken [iS von: sich etwas als Szenario vorstellen, etwas als Idee,
Plan, Wunsch haben]
*[als eine der Bedeutungserklärungen für "λέω" (ohne ausdrückliche
Erwähnung als "λέω να")]
π.χ.:
• λέω να πάω διακοπές στη Σάμο [ΛΜΠ] ---
• Λέω να κάνω ένα ταξίδι / να πάω σινεμά. ---
[ΛΚΝ]
• Είπα να μη μιλήσω αλλά αναγκάστηκα. ---

[ΛΚΝ]
• Το καλοκαίρι λέω να πάω στην Αμερική. ---

[ΛΔΗ]
• Τι θα κάνεις το βράδυ; – [Α:] Λέω να πάω ---

σε κανέναν κινηματογράφο. [ΛΔΗ]
• λέγαμε να περιμένουμε ως το χειμώνα wir hatten uns vorgenommen, bis zum

Winter zu warten
• Είπαμε χτες να κάμουμε αυτό το ταξίδι με Gestern haben wir uns, meine Freundin
τη φίλη μου, και να που ήρθαμε. und ich, diesen Ausflug vorgenommen,
und da sind wir!
• Ελβίρα, λέω τώρα να πάω πάνω, να Elvira, ich denke (ich glaube), ich gehe
κάνω ένα μπάνιο, να ξαπλώσω, να jetzt hinauf [sc. aus Ihrer Wohnung (in der
διαβάσω τα καινούρια γράμματα και να ich gerade zu Besuch bin) in meine], neh-
σκεφτώ για τον εαυτό μου. me ein Bad, lege mich hin, lese die neuen
Briefe [die ich bekommen habe] und denke
über mich (selbst) nach.
[GF aus der Übersetzung von: Gaby Hauptmann: Suche
… / DF: Eigenübersetzung; in der deutschen Originalfas-
sung beginnt der Satz wie folgt: "Ich glaube, Elvira, ich
gehe jetzt hoch, nehme ein Bad, …"]
• Γέρος είναι και δε λέει να τα βάλει κάτου Er ist schon alt, denkt aber nicht ans Auf-
[= κάτω]. hören [mit seiner Arbeit als Schiffsbauer].
• Κανένας τους δε λέει να πολεμήσει μια Keiner von ihnen kommt auf den Gedan-
σταλιά και για τη δικιά του τη λευτεριά, ken, auch nur ein bisschen für seine eige-
π’ ανάθεμά την! ne verdammte Freiheit zu kämpfen! [Kritik
an Soldaten, die sich wie Sklaven zum
Kriegsdienst für fremde Mächte bereit
erklären, um vermeintlich für die "Freiheit
der Völker" zu kämpfen]
• Όχι, δεν θέλω λεφτά. Απλά σκεφτόμουν ...* Έλεγα να ’ρθω από κει. Για κανα-δυο
βδομάδες. [...] Όχι, δεν έχω μπλέξει, μαμά. Απλά έλεγα ...** – [Mutter:] Φεύγω.
° No, I don't need any money. I was just thinkin' …* I was thinkin' maybe I'd drive out.
Maybe I'd come out for a week or so. […] No. I'm not in any trouble, Ma. I just figured
…** – [Mutter:] I'm goin' away.
° Nein, ich brauch kein Geld [sc.: das ist nicht der Grund meines Anrufs, Mutter]. Ich
hab nur gedacht …* Ich hab' nur gedacht, vielleicht fahr ich zu dir, vielleicht komm ich
für 'ne Woche oder so. […] Nein, ich hab keine Probleme, Ma. Ich hab nur gedacht, ich
könnte …** – [Mutter:] Ich fahre weg. [Ton]
[bzw.]
° Nein, ich brauch kein Geld. Ich hab nur gedacht …* Ich dachte, ich komme mal [bei
dir] vorbei. Für eine Woche oder so. […] Nein, das nicht [sc.: ich haben keinen Ärger,
Mutter]. Ich dachte nur …** – [Mutter:] Ich fahre weg. [Untertitel]
*[Zögern] / **[Unterbrechung durch die Mutter]

[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus dem Film "Angeklagt" / Anm.: drei Punkte bei * und ** im
jeweiligen Untertitel-Original]
b) αποφασίζω [ΛΚΝ*]
π.χ.:
• Είπα να ξεχάσω τα παλιά. [ΛΚΝ] ---
• Είπα να φανώ ευγενικός. [ΛΚΝ] ---
• πέρσι [...] είπαμε να πάμε κι εμείς στη letztes Jahr beschlossen auch wir, nach
Ρόδο Rhodos [auf Urlaub] zu fahren // letztes
Jahr […] fassten wir den Entschluss, auch
mal nach Rhodos zu reisen
[weiteres BS (ohne να)]:

• Εγώ θα συμφωνήσω με ό,τι πείτε εσείς. [ΛΚΝ]
c) προτείνω [ΛΔΗ*]
π.χ.:
• Εγώ λέω να φύγουμε αύριο. [ΛΔΗ]
d) [in Fragesätzen]: meinen:

• Θέλω να παίξεις στην ομάδα του Ich möchte, dass du in der Schulmann-
σχολείου. – Λέτε να τα καταφέρω; schaft spielst. – [Frage des Angesproche-
nen:] Meinen Sie, dass ich es schaffe?
[Eigenübersetzung]
• Λέτε να την σκότωσε κανένα ναρκωτικό; Meinen Sie, dass (irgend)eine Droge sie
– Μπορεί. [sc. diese Frau] umgebracht hat? – [Ant-
wort:] Kann sein. [Eigenübersetzung]
2. λέω (πως / ότι) ° νομίζω [ΛΔΗ*] [bzw.] υποψιάζομαι [ΛΔΗ*] // meinen / denken /
annehmen [etc.]
*[als eine der Bedeutungserklärungen für "λέω" (ohne ausdrückliche Erwähnung
als "λέω πως" oder "λέω ότι")]
π.χ.:
• Τι λες; Να του τηλεφωνήσουμε ή μήπως κοιμάται; [ΛΔΗ**]
• Εγώ λέω πως οι σημερινοί νέοι έχουν υπερβολικά μεγάλες ελευθερίες. [ΛΔΗ**]
• Όχι, δεν φοβάμαι. Γιατί να φοβάμαι; Πρώτη φορά λες πως οδηγώ αυτοκίνητο μέσα
στην Αθήνα; [ΛΔΗ**]
• Α, εσύ ήσουν στο διπλανό δωμάτιο! Και εγώ έλεγα πως ήταν η Μαρία. [ΛΔΗ**]
• Μάλλον θα έχουν έρθει τώρα. – [Reaktion:] Λες; [ΛΔΗ***]
• Εγώ λέω πως αυτός την έχει κάνει την παλιοδουλειά. [ΛΔΗ***]
**[als BS für die Bedeutung "νομίζω"]

***[als BS für die Bedeutung "υποψιάζομαι"]
weitere BSe:
• "Λες;" με ρώτησε ο Κρις επιφυλακτικά. "Meinst du?" fragte mich Chris skeptisch.
[nachdem ich ihm gesagt hatte, dass er mit
seinem Vorhaben sicherlich erfolgreich
sein würde] [Eigenübersetzung]
• Γι’ αυτό λέμε πως ίσως φέρθηκαν με Deshalb meinen wir, dass jene beiden
περιττή αφέλεια ή προφύλαξη εκείνες οι Frauen sich [vielleicht] unnötig naiv oder
γυναίκες, όταν [...] übervorsichtig verhalten haben, als sie […]
ολοένα. Και σα σταματήσω, θα ’ναι για να bestimmt nie mehr aufhört. Ich werde alt
πεθάνω. werden, dachte ich, und immer noch mar-
schieren. Und wenn ich anhalte, wird es
sein, um zu sterben.
• Κι είπαμε: να που θα γίνει καλά το Wir dachten [als wir die leichte Besserung
κορίτσι, [...]. ihres Leidens wahrnahmen]: Na bitte, die
Kleine wird doch wieder gesund, […] [in
Wahrheit starb sie jedoch wenig später]
• ποιος να το ’λεγε was niemand ahnen konnte [iS von: wer

hätte das geahnt / wer hätte das ahnen
können] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έλεγα πως δε θα γυρίσει, μα έλα που I reckoned he wouldn't return, but never-
ήρθε. theless he came. [Mackridge, S. 257, BS 26]
[Anm.: to reckon = (u.a.:) annehmen, der

Meinung sein, vermuten, glauben]
• Είχαμε βγει περίπατο μαζί [δηλ. το αγόρι ---
κι εγώ]. Μα σε μια στιγμή μ’ άφησε κι
έφυγε. Έλεγα ότι θα ήταν έδω. – [Reakti-
on:] Όχι, δε φάνηκε.
• Τα πόδια μου λύθηκαν. Έλεγα πως θα Meine Beine versagten. Ich war am Zu-
σωριαστώ. Έπρεπε να γυρίσω. Ο πυρετός sammenbrechen. Ich musste zurück. Das
με ξαναβρήκε· δεν άντεχα άλλο. Fieber überfiel mich wieder; ich konnte
nicht mehr. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Κι έτσι που τον έβλεπα τώρα [...], έλεγα Und wie ich ihn so [...] vor mir sah, schien
πως είχε καμουφλαριστεί σε κάρβουνο, er sich als Kohle getarnt zu haben, schien
είχε γίνει κάρβουνο, [...] er ganz zu Kohle geworden, [...]
3.1. ας πούμε:
a) sagen wir [etc.] / zum Beispiel [etc.]:
• [...] – κι αυτό, ανάλογα σε ποια περίοδο [...] – [und das] je nachdem, in welcher
βρισκότανε, ας πούμε του "λαδιού", του Phase [seiner Tätigkeit als Maler] er
"μελανιού" ή την τελευταία του "γυαλιού". gerade steckte, also, sagen wir mal, der
"Öl"-, der "Tusche"- oder der jüngsten
"Glas"-Phase.
• μετά μια γλάστρα ή ίσως και δυο dann noch einen Blumentopf, vielleicht
γλάστρες, ή τέσσερις ας πούμε, [...] auch zwei, oder sagen wir vier, […] [würde
er auf die Terrasse stellen]
• [...], θα γράψω λοιπόν το 17ον έτος της Einverstanden, wenn ich [also] das sieb-
ηλικίας σας και μήνα Αύγουστον, ας πούμε zehnte Altersjahr [in das Protokoll mit Ihren
12ην Αυγούστου. Συμφωνείτε; biographischen Daten] schreibe und,
sagen wir, den 12. August? [als (beliebig
angenommenes) Datum, zu dem das
Ereignis – mutmaßlich – stattgefunden hat]
• Αυτό συνέβαινε σε τακτά χρονικά Das geschah in regelmäßigen Zeitabstän-

διαστήματα, κάθε δύο λεπτά ας πούμε, [...] den, zirka alle zwei Minuten, […]
• Γίνονται και πλάκες διάφορες. Όπως, ας Manchmal wird es sogar richtig lustig. Wie
πούμε, εκείνη με την παντρεμένη που [...] zum Beispiel die Sache mit der verheirate-
ten Frau, die […]
• Ήξερε ας πούμε δυο γυναίκες στην Er kannte zum Beispiel zwei Frauen in der
γειτονιά [...] Nachbarschaft […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έμπαιναν όμως κι άλλα πρόσωπα, Es kamen aber auch andere, ruhigere Leu-
ήρεμα, όπως (,) ας πούμε (,) κείνη η te [in den Waggon] rein, wie beispielsweise
μελαχρινή μαθητριούλα, [...] dieses dunkelhaarige Schulmädchen, […]
[Anm.: Die Beistriche vor und nach den Worten "ας [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
πούμε" stehen nur in einer älteren Auflage des Buches.]
b) sozusagen:
• σαν ευχαριστία ας πούμε για το βραβείο sozusagen als Dank für den [mir verliehe-
nen] Preis [hielt ich eine kleine Ansprache]
[DF+GF aus: Th. Bernhard: Wittgensteins Neffe]
• η άλλη κόρη της, η ξεχασμένη ας πούμε, ihre andere Tochter [...], [...] die vergesse-
[...] ne sozusagen; [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] αυτά τα βρέφη, τις αμαρτίες του ας […] diese Babys [Akk.], seine fleischgewor-
πούμε ενσαρκωμένες, [...] denen Sünden sozusagen, […] [sc. seine
Kinder] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3.2. να πούμε ° zum Beispiel:

• αυγά να πούμε ή κιτσάπ ή καμιά μπίρα ° Eier zum Beispiel oder Ketchup oder ein
paar Flaschen Bier [würde er in dem Laden kaufen] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Όπως εκείνη τη φορά, να πούμε, που [...] ° Wie das eine Mal zum Beispiel, als [...]
4. δε λέω (bzw. auch: δε σου λέω) ° sicher / gewiss / das will ich nicht bestreiten /
keine Frage [mit nachfolgendem einschränkendem "aber", "doch" etc.]
z.B.:
• Δε λέω, μιλούμε την ίδια γλώσσα, μα δεν Sure, they talk the same language, but
είναι σαν κι εμάς. they ain't the same.
[bzw.]
Sicher, sie sprechen dieselbe Sprache wie
wir, aber sie sind ganz anders wie wir.
• Δε σου λέω, είχε κει [= εκεί] κάτι γριές [...]. Gewiss, da waren auch einige alte Weiber
[...] Όμως [...] dabei, […]. […] Doch …[es gab auch
etliche junge Frauen dort] [GF+DF aus:
• Έχει ταλέντο, δε λέω. [...] Αλλά [...] Er hat Talent, das will ich nicht bestreiten.
[...] Doch [...] [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
• Δε σου λέω, είχε κι αυτός [...] του κόσμου Ich will es nicht bestreiten, auch dieser [...
τα ελαττώματα: [...]. Αλλά [...] (Mann)] hatte alle möglichen Fehler: [...].
Doch [...]
5.1. πες πως [bzw.] πες ότι:

• Πες ότι εγώ είμαι η Τζένη. ° Stell dir vor, ich [= dein Freund Philipp] wäre Jenny. [und
zeige mir (spiel mit mir durch), wie du dich bei ihr für dein Fehlverhalten entschuldigen
wirst]
[Anm.: vgl. die zweite griechische Übersetzung desselben deutschen Satzes:
Φαντάσου λοιπόν ότι εγώ είμαι η Τζένη.]
5.2. πες [im Sinne von: πες πως / πες ότι]:

• Εδώ πέρα όλα είναι τα ίδια. Κουραστικά, απαράλλαχτα, σιωπηλά και τρομερά. Ο
χρόνος έχει σταθεί, η γης δε γυρίζει πια. [...] Οι μέρες δεν έχουνε πια όνομα. Δεν έχει
γιορτές. Δεν έχει, πες, μέρες και νύχτες. ° Hier ist alles gleich. Ermüdend, gleichförmig,
still und furchtbar. Die Zeit ist stehengeblieben, die Erde dreht sich nicht mehr. […] Die
Tage haben keine Namen mehr. Es gibt keine Feiertage mehr [Anm.: in der GF kein
"πια" / "mehr"]. Als gäbe es weder Tag noch Nacht.* [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Μόνο ο επιλοχίας γελά λιγάκι, υποχρεωτικά, πειθαρχικά πες. ° Nur der Oberfeld-
webel lacht notgedrungen ein bisschen [über den Witz, den sein Vorgesetzter gemacht
hat], sozusagen aus Gehorsam.** [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
*[praktikable Übersetzungsalternative eventuell: {…} Es gibt gleichsam keine

Tage und Nächte (mehr).]
**[praktikable Übersetzungsalternative eventuell: {…}, gleichsam aus Gehor-
sam.]
5.3. πες [bei numerischen Größen] ° υπολόγισε [ΛΚΝ] – π.χ.:

• Ξόδεψα ενενήντα εννιά χιλιάδες, πες εκατό. [ΛΚΝ]
• 9,60 φιορίνια, πες είκοσι δραχμές δικές μας ° 9,60 Forint [ist der Preis dieser
Packung ungarischer Zigaretten], also 20 griechische Drachmen // 9,60 Forint, also
ungefähr 20 griechische Drachmen [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
6. πες ... πες ... :

• Πες από [...], πες από [...]. ° Sei es, weil […], sei es wegen […]. [Nennung verschie-
dener alternativer Ursachen] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
7. θα έλεγε κανείς ... / θα έλεγες (πως / ότι) ° man könnte meinen, (dass) ... / man
hätte meinen können, (dass) ... [= es schien (so), als ob ... / es war, als ob ...] [etc.]:
• Πρόσεξα αμέσως πόσο παράξενα ήταν Mir fiel gleich auf, wie seltsam ihre Augen
τα μάτια της. Ψεύτικα, θα ’λεγες. Σαν [sc. jene dieser Frau] waren. Künstlich,
κάποιος να τα είχε κόψει από φωτογραφία hätte man meinen können. Als hätte sie
ελαφιού και να τα είχε μοντάρει jemand aus dem Foto eines Waldtiers
δεξιοτεχνικά στο πρόσωπό της. ausgeschnitten und geschickt in ihr
Gesicht montiert. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Γινόταν μεγάλος σαματάς, μάχονταν τα Ein wahnsinniges Getöse [infolge der

κουδούνια τους θα ’λεγες παρά εκείνοι οι Rauferei von vier Männern, die an einem
ίδιοι, [...] Faschingsumzug teilgenommen hatten und
deshalb mit Glocken behängt waren], man
würde meinen, ihre Glocken kämpften,
nicht sie selbst. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• εκείνη η έκφραση που ήταν ein [Gesichts-]Ausdruck [voller Trauer],

συγκεντρωμένη σε μια θανάσιμη θα ’λεγες der, so würde man meinen, nur einem
σκέψη Todesgedanken entspringen konnte
• Θα έλεγες ότι παρακαλούσαν να συμβεί Man hatte [wenn man diese Mädchen an-
κάτι, [...]. sah] den Eindruck, sie beteten [= baten]
darum, dass etwas passierte, […]
• Θα ’λεγες ότι [η Πράγα] είχε χτιστεί για να Man hatte fast den Eindruck, es [Prag] sei
περπατηθεί από κείνον. nur zu dem Zweck erbaut worden, dass er
[= Franz Kafka] darin herumlaufen konnte.
[so sehr drehte sich in der Stadt alles um
ihn] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• και το στόμα του να κινείται αδιάκοπα σε und seine Lippen bewegten sich unabläs-
μια νοερή, θα ’λεγες, προσευχή sig, wie in stummem Gebet
[vgl. auch]:
• Το χέρι τ’ αγοριού κοντότρεμε. Έλεγες Die Hand des Buben [in der er das Messer
πως θα πετάξει όπου να ’ναι το μαχαίρι και hielt] zitterte. Es sah so aus, als wolle er
θα βάλει τα κλάματα. Όμως δεν το ’κανε. das Messer auf der Stelle fortwerfen und in
[Anm.: kein "θα" vor "έλεγες"] Tränen ausbrechen. Aber er tat es nicht.
8. θα λέγαμε:
• Μα ο γέρος ήταν ομιλητικός εκείνες τις Doch an jenem Tag [wörtl.: in jenen Tagen]
μέρες και σε πλήρη, θα λέγαμε, επαφή με war der Alte gesprächig, und man kann
το περιβάλλον. sagen, er nahm seine Umgebung voll
wahr. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μα δεν έκρυβαν κιόλας την ικανοποίησή Doch sie machten auch aus ihrer Genug-
τους, την χαρά θα λέγαμε, [...] tuung, ja aus ihrer Freude kein Hehl, […]
9. λέει [bzw.] λένε [bzw.] λένε πως [bzw.] όπως λένε:

[Anm.: zu "λέει" s. auch Γιάννης Βελούδης: Από τη σημασιολογία της ελληνικής
γλώσσας, S. 79 f.:
Προφανώς, συμπληρώνει ο Dahl {Tense and Aspect Systems, 1985}, «οι πιο
πολλές γλώσσες έχουν κάποιο τρόπο να δηλώσουν ότι κάτι έχει γίνει γνωστό
από ακούσματα, π.χ. με δομές όπως το "be said to" στα αγγλικά, το "soll" στα
γερμανικά, ή το "lär" στα σουηδικά. Αυτές {...} χρησιμοποιούνται κανονικά μόνο
όταν ο ομιλητής θέλει να τονίσει ότι δεν ασπάζεται πλήρως την αλήθεια του
περιεχομένου της πρότασής του.»
Ανάλογη, μπορούμε να προσθέσουμε και εμείς, είναι η χρήση του παρενθετικού
"λέει" στα νέα ελληνικά. Παρεμβάλλοντάς το, π.χ., στο εκφώνημά του "Είναι,
λέει, απότομος και μισογύνης."
ο ομιλητής αποφεύγει να αναλάβει την ευθύνη της αλήθειας των δεδομένων του·
κατά κάποιον τρόπο, νίπτει τας χείρας του ως προς την εγκυρότητα, την
ακρίβεια, τη σοβαρότητα κτλ. της πληροφορίας που διακινεί.]
• Σε κάποιες περιπτώσεις πάλι, αγόρια Auch kam es manchmal vor, dass von der
αδικημένα από την φύση, κάπως Natur benachteiligte, geistig etwas zurück-
καθυστερημένα στον νου, [...], μετά απ’ gebliebene Jungen, […], sich nach dieser
αυτήν την πράξη πήραν λέει το επάνω Tat [sc. dem ersten Schlachten eines
τους και κανείς δεν τόλμησε να Lamms] "machten", wie es hieß, und nie-
ξαναγελάσει μαζί τους. mand es seitdem wagte, über sie herzu-
ziehen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι από τότε λέει πρέπει και να γελούν οι Und seitdem [sc. seit dieser in Form eines
άνθρωποι στις κηδείες, αλλοιώς δεν Märchens überlieferten Episode] müssen
γίνεται. die Menschen bei Beerdigungen auch
lachen, heißt es, es geht nicht anders.
• που, αντί για φούντες στα καπέλλα τους, an ihren Hüten trugen sie [sc. die Reiter
είχαν λέει ουρές από αλεπούδες aus den Karpathen] anstelle von Troddeln,
so hieß es, Fuchsschwänze
• Χόρτασε λένε ο κοσμάκης. Da konnte arm und reich satt werden [sc.
mit den von dieser Sesam-Ölmühle herge-
stellten Produkten], wie es hieß.
• έτσι έπρεπε λέει να γίνει es müsse eben sein [dass die Kranke als
Therapie so viele Spritzen bekommt], hieß
es [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Και σε μερικούς απ’ αυτούς, [...], τους Und einige [von ihnen (sc. von den Erd-
παραστάθηκαν λένε κάποια εξέχοντα bebenopfern im Dorf)], […], bekamen eine
• Αν τα φαντάσματα δεν έχουν λένε ίσκιο ή Wenn Gespenster, wie es heißt, keinen
είδωλο, η Φεβρωνία την ώρα εκείνη δεν Schatten oder kein Spiegelbild haben,
ήταν καν φάντασμα. dann war Fewronia zu jener Stunde nicht
einmal ein Gespenst. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] – λένε πως για ό,τι δεν μιλάς όσο ζεις, […] – es heißt, worüber man zu Lebzeiten
το ακούς όταν πεθαίνεις. nicht spricht, das bekommt man als Toter
zu hören. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Χρειάζονται λένε εννιά μήνες για να Wir brauchen [iS von: der Mensch braucht
βγούμε απ’ την γητειά ενός νεκρού. / man braucht], sagt man, neun Monate,
bis wir aus dem Bannkreis eines Toten
herausgetreten sind. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• μα εκείνος ήταν λένε και χαιρέκακος dieser Mann aber, so sagte man, hatte
obendrein noch seinen Spaß daran [sc.:
am Töten der Schlangen]
• Κι ο κυνηγός ξαναήρθε αλλά μόνο την Und der Jäger kam zurück. Aber erst am
επαύριο, σαν φάντασμα πάνω στο άλογό nächsten Tag, wie ein Gespenst, auf
του, την ώρα της ταφής της. Ήταν λένε η seinem Pferd, zu der Stunde, als man sie
πιο υποβλητική, η πιο ανήσυχη στιγμή: [...] [seine Verlobte] begrub. Es war, erzählte
man, der erhabenste, der dramatischste
Augenblick: […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τα έβγαζε λένε στην αυλή και τα ’δερνε sie brachte sie [= die Kinder (° τα παιδιά)]
αλύπητα in den Hof, erzählte man, und schlug sie
erbarmungslos [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] που τον ήξεραν όλοι ως "Θωμά-του- …[ein alter Mann], der […] als der
Νταίμονα", γιατί στα νειάτα του, λένε, "Teufels-Thomás" bekannt war, weil er in
χρησιμοποιούσε για κακούς σκοπούς τα seiner Jugend, wie man erzählte, seine
πολύ γαλανά και διαπεραστικά μάτια του sehr blauen und durchdringenden Augen
zu üblen Zwecken benutzt hatte
• Μια φορά, λένε, που του φέρανε μια Einmal hatte man ihm [= dem Sattler], so
πάλλευκη φοράδα να της πάρει μέτρα για wird erzählt, eine schneeweiße Stute zum
σαμάρι, ο Απόστολος έκλεισε τα μάτια, [...] Maßnehmen für einen Sattel gebracht, und
Apostolos hatte die Augen zugemacht, […]
• Τους είχαν δει λένε κάποιοι να κάθονται Man hatte gesehen, so wurde erzählt, wie
δίπλα-δίπλα σε μια ραχούλα ή σ’ ένα μικρό sie [= die beiden Geschwister] an einem
βράχο [...] kleinen Hang oder auf einem kleinen
Felsen beieinandersaßen, […]
• [...], μοιάζει με τις κινήσεις και τ’ […], sie [sc. diese Familie] erinnert an ein
απρόοπτα ενός πολυμήχανου παιχνιδιού, listenreiches Spiel mit verwickelten Zügen
ενός σχεδίου από εκείνα που την σύλληψή und Überraschungen, an einen Plan von
τους λένε την χρωστούν στο Διάβολο. jener Art, wie man ihn dem Teufel zu-
Βέβαια λένε ακόμα πως στα δεκαοκτώ του schreibt. Es heißt natürlich auch, dass
και ο Διάβολος είναι όμορφος. selbst der Teufel mit achtzehn Jahren
schön ist. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μα η ίδια μ’ ένα ψαλίδι πήγε και τα ’κοψε Sie [selbst] hatte ihr Haar [= τα μαλλιά της ]
πριν λίγες μέρες, γιατί λέει την εμπόδιζαν, aber einige Tage zuvor mit der Schere ab-
της έμπαιναν στα μάτια. geschnitten, angeblich, weil sie sie störten,
ihr in die Augen fielen.
• είχε, λέει, να πληρώσει νοίκι έξι μήνες κι er soll sechs Monate keine Miete mehr
ούτε σκόπευε ποτέ του να πληρώσει gezahlt haben und hatte wohl auch nicht
vor, sie je zu bezahlen [weshalb man ihn
aus der Wohnung warf]
• [...] κρατώντας ένα ντοσιέ με παιδικές [...], unter dem Arm einen Ordner mit Kin-
ζωγραφιές παραμάσχαλα, όπου τα derzeichnungen, in dem gleichsam* die
γράμματα ζωντανεύουν, λέει, και Buchstaben lebendig werden und sich ge-
ξιφομαχούν μεταξύ τους. genseitig aufspießen.
*[Das eingeschobene "λέει" wird hier also

im Sinne der Bedeutung des "θα έλεγε
κανείς" / "θα έλεγες" übersetzt.]
• Κι έμαθα λέει πως το ρουφάς κι εσύ το Und ich habe gehört, du ziehst auch am
τσιγαριλίκι ... σ’ το επέτρεψε ο πατέρας Glimmstengel [sc.: du rauchst] … dein
σου. Vater soll es dir erlaubt haben.
[Anm.: hier also keine Übersetzung des
"λέει"]
Original]
• Στη Ρώμη που λέτε, είπε ο σκηνοθέτης In Rom also, sagte der Regisseur Kukuvis,
Κουκούβης, γυρίζαμε από ένα μεγάλο sind wir von einer langen Fahrt mit dem
περίπατο με τ’ αμάξι. Είχαμε πάει να Wagen heimgekommen. Wir hatten die
θαυμάσουμε λέει, τη βίλλα Αντριάνα, τ’ Villa Adriana, die Kaiserpaläste bewundert.
ανάκτορα των αυτοκρατόρων. [Anm.: hier also keine Übersetzung des
"λέει"]
[vgl. auch]:
• Έχασε όμως ένα γιο του, που, όπως έλεγαν, ήταν διάνοια [...]. ° Er [= mein Großva-
ter] verlor jedoch einen Sohn, der, wie es hieß, hochbegabt war, […]
[GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
10. σου λέει:

• Σου λέει: "αυτή δεν έχει καλό σκοπό". (Με την έννοια: "Θα σκέφτηκε μέσα του ότι αυτή
δεν έχει καλό σκοπό".)
[Anm.: Der Satz (samt Erläuterung in Klammer) wird als Beispiel für die Verwen-
dung folgenden sprachlichen Mittels angeführt, das im gesprochenen Griechisch
das Erzählte lebendiger und interessanter machen soll: "Ευθύς και όχι πλάγιος
λόγος, ακόμα και για την έκφραση της σκέψης κάποιου που δεν είναι ο ίδιος ο
ομιλητής". (Als weiteres BS dafür ist u.a. erwähnt: "Του λέω: Αν δεν φύγεις...")]
[Μ. Κακριδή-Ferrari und Δ. Χειλά-Μαρκοπούλου, in: Η Νέα Ελληνική ως ξένη
γλώσσα (Προβλήματα διδασκαλίας), S 31]
weitere BSe:
• Κι εκεί σου λέει που θα με φάει αυτός, ας Und ehe er mich auffrisst [sc. der Wolf °ο
τον ξεκάνω εγώ. Και τα ξέκανε όλα με μια λύκος (als Metapher für Schmerz, Leid
θηλειά. etc.)], hat er sich gedacht, mache ich ihm
[Anm. 1: σου trägt ein Betonungszeichen / lieber den Garaus. Und er hat allem den
Anm. 2: kein Beistrich vor bzw. nach "σου
Garaus gemacht, allem, mit einem Strick.
λέει"]
[sc. indem er sich erhängt hat]
• Στους καφενέδες γινότανε κάθε βράδυ In den Cafés [in den von Griechen be-
πρωτοφανέρωτος συνωστισμός· wohnten Dörfern Kleinasiens] gab es jeden
μαζεύονταν ρεσπέρηδες, μαστόροι, Abend ein noch nie dagewesenes Gedrän-
επαγγελματίες, δημογερόντοι, παπάδες και ge [als das Osmanische Reich 1914 in den
σιγοκουβεντιάζανε. Άσκημα τα νέα. Το Krieg eintrat]; es versammelten sich
τούρκικο γκουβέρνο δεν είχε μπιστοσύνη – Bauern, Handwerker, Gewerbetreibende,
σου λέει – στους χριστιανούς· τους Gemeindevorsteher und Popen und unter-
στράτευε όλους, μα όπλο δεν τους έδινε, μ’ hielten sich leise. Scheußlich die Neuigkei-
ούδε στολή. ten. Die türkische Regierung hatte kein
Vertrauen – so sagte man – zu ihren christ-
lichen Untertanen; sie zog alle ein, gab
ihnen aber keine Waffen und keine Uni-
form. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Στ’ Αμελέ Ταμπούρια, σου λέει, τους In dem [richtig wohl: In den] amele taburu
βασανίζουνε χειρότερα κι απ’ το [= Arbeitsbataillone in der Armee des
χειρότερον οχτρό. Osmanischen Reichs], berichtet man,
quälen sie die Leute schlimmer als beim
[besser wohl: als den] ärgsten Feind.
11. που λες ° μάθε το / άκου / λοιπόν [ΛΚΡ, σ.1141] // εισαγωγικό διηγήσεων, στην
θέση του "λοιπόν" [ΛΔΗ]
Η φράση "που λες" χρησιμοποιείται στον κοινό καθημερινό λόγο, με τη σημασία
"λοιπόν, "έτσι" ("so", "well"), για να συνδέσει μια έκφραση (° an utterance) με μια
προηγούμενη ή για να στρέψει τη συζήτηση σε καινούριο θέμα.
[Mackridge, S. 258 (EF) bzw. S. 364 (GF)]
BSe:
• Που λες, Γιάννη, εκείνο το καλοκαίρι δεν ---
θα το ξεχάσω ποτέ. [ΛΔΗ]
• Πάω, που λες, και τι να δω! [ΛΚΡ, σ. 1141] ---

• Και μόλις έβγαλε το κομπόδεμά του να Und als er das Ersparte rausholte und
πληρώσει, πάω που λες και του πιάνω zahlen wollte, da bin ich näher gekommen,
μαλακά το χέρι. sage ich euch, bin näher gekommen und
habe ihn sanft am Arm gefasst.
• Έπρεπε να τον έβλεπες. Ήθελε δεν Du hättest ihn sehen sollen. Ob er wollte
ήθελε, που λες, έβγαλε και μου τα ’δωσε. oder nicht, sage ich dir, er musste das
Geld rausrücken und mir geben.
• Που λες ο νέος γενικός την ξέρει την Der neue Generaldirektor [des Gefängnis-
δουλειά του, είπε ο χοντρός φύλακας. ses] versteht seine Arbeit, sag ich dir, sag-
te der dicke Wächter [zu seinem Kollegen].
• Βρήκα που λέτε ένα τραπέζι και Ich fand also einen Tisch und sank auf den
σωριάστηκα. Stuhl. [Teil der Schilderung eines (frühe-
ren) Tavernenbesuches]
• Στη Ρώμη που λέτε, είπε ο σκηνοθέτης In Rom also, sagte der Regisseur Kukuvis,
Κουκούβης, γυρίζαμε από ένα μεγάλο sind wir von einer langen Fahrt mit dem
περίπατο με τ’ αμάξι. Είχαμε πάει να Wagen heimgekommen. Wir hatten die
θαυμάσουμε λέει, τη βίλλα Αντριάνα, τ’ Villa Adriana, die Kaiserpaläste bewundert.
ανάκτορα των αυτοκρατόρων. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Αυτή καθόταν, που λέτε, σοβαρά Sie saß also da, sehr ernst, […]
σοβαρά, [...] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Που λες λοιπόν Μπατή, αν θυμάμαι καλά Also, Batis, wenn ich mich recht erinnere,
είχαμε μείνει στον Κουκούβη. sind wir [vorhin in unserem Gespräch (das
[Anm.: In diesem Satz also kombinierte durch Kaffeekochen usw. kurzzeitig unter-
Verwendung von "που λες" und "λοιπόν".]
brochen wurde)] bei Kukuvis [sc.: beim
Reden über unseren Kollegen Kukuvis]
stehengeblieben.
• Λοιπόν που λες, είπε ο Χριστοφίδης, τη Also, sagte Christofidis, in jenem Jahr ging
χρονιά εκείνη, κάποια Κυριακή, κατέβηκα ich eines Sonntagmorgens zu den Trödler-
ένα πρωί στα παλιατζίδικα. läden.
[Anm.: In diesem Satz also kombinierte [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Που λες λοιπόν, συνέχισε ο Μπατής Also, fuhr Batis fort, und nahm einen
πίνοντας μια μεγάλη γουλιά, έχω σπουδαία großen Schluck, ich habe wichtige Neuig-
νέα. keiten.
[Anm.: In diesem Satz also kombinierte [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Είσαι λοιπόν περίεργος να μάθεις. Ναι, Du [männl.] bist also neugierig [von mir die
που λες, δεν έγινε τίποτα το συνταρακτικό Fortsetzung der Geschichte zu hören]. Ja,
φυσικά. nun, es passierte nichts Weltbewegendes,
natürlich.
• Που λες, μια μέρα, μας δώσανε να φάμε Well, one day they give us some beans
χαλασμένα φασόλια. that was sour.
[bzw.]
Na, eines Tages haben sie uns Bohnen
gegeben, und die waren sauer.
• Οι φαντάροι, που λες, γεμίσαν τα An' the men – well, they raised their sights
ντουφέκια, ... ... [bzw.]
Und die Leute – ja, die haben angelegt ...
12. που λέμε [bzw.] που λένε:
• Από νωρίς τα πίναν ο Χιντίρ με το Βασίλη Seit dem frühen Abend tranken Hidir mit
κι είχαν έρθει στο τσακίρ κέφι που λέμε. Wassili zusammen [,] und die Stimmung
war bombig, wie man so sagt.
Kalimerhaba]
• [...], άλλωστε στο βάθος το μισούσε ο Abgesehen davon hasste der alte George
μπαρμπα-Τζωρτζ το χρήμα, το ξέσκιζε που das Geld im Innersten, er warf es zum
λέμε κι όποτε του ’πεφτε στα χέρια, το Fenster raus, wie man so sagt, und was
χαντάκωνε. ihm in die Hände fiel, brachte er durch.
• [...], καθένας με την τύχη του, που λένε. […], jeder hat sein Bündel zu tragen, wie
man so sagt.
[GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ] // Anm.: drei
• Αυτά κι άλλα παρόμοια όταν ακόμα οι Das und ähnliches mehr passierte, als die
δυο τους ήταν μικροί, αθώα πλάσματα που beiden [Geschwister] noch klein, sozusa-
λέμε. gen noch unschuldige Wesen waren.
• Η εποχή εκείνη ήταν η εποχή του Χαμίτη Jene Ära [sc. jene Epoche des Osmani-
που λένε, [...]. schen Reichs (als mein Onkel in Kleinasien
zur Schule ging)] war die sogenannte Ära
Hamits, [...].
Kalimerhaba]
13. που λέει ο λόγος ° wie man so sagt * // sozusagen **

*[GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι, und ebenso aus: Ζατέλη: Φως]
**[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[vgl. auch:]
• Μόνη ξανά η Ιουλία κατηφόρισε προς το καμαράκι που έλεγε η άλλη, το σπιτάκι που
έλεγαν άλλοι, [...] ° Ioulía, wieder allein, stieg zum Kämmerchen, wie die Frau es [so-
eben im Gespräch mit ihr] genannt hatte, hinunter, zum Häuschen, wie es sonst hieß
[sc. das Beinhaus des Friedhofs], […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως (Kursivdruck jeweils im Original)]
14. [...] λέει! [als (bejahende) Reaktion auf eine Ja-/Nein-Frage]:

για έντονη επιβεβαίωση πράγματος που έχει λεχθεί προηγουμένως [ΛΜΠ (Z 40 beim
Stichwort "λέγω")] – π.χ.:
• Ήταν σωστή η κίνησή μου αυτή; – [Antwort:] Σωστή, λέει! (= πάρα πολύ σωστή) [ΛΜΠ
(incl. der Erläuterung in Klammer)]
• Ήταν ωραία η θεατρική παράσταση; – [Antwort:] Ωραία λέει! (= πολύ καλή) [ΛΚΝ (incl.
der Erläuterung in Klammer)]
• Θα πας στο συνέδριο; – [Antwort:] Αν θα πάω λέει! (= οπωσδήποτε θα πάω) [ΛΚΝ (incl.
• Θέλω μερικά απ’ αυτά που έχουν; Αν θέλω, λέει! Θέλω το ότι έχουν γνώμη για
πράγματα που δεν ξέρω, θέλω τα λεφτά τους, τα ρούχα τους, [...]. ° Do I want some of
what they've got? You bet.* I want their opinions, I want their money, I want their
clothes, […]. ° Will ich [iS von: hätte ich gern] irgendwas von dem, was sie haben
[sc. die (etablierten) Gäste der Party, an der ich teilnehme]? [Frage an mich selbst] Aber
immer.* Ich will ihre Meinungen [sc. ihre Fähigkeit, Meinungen über Dinge zu haben,
von denen ich nichts verstehe], ich will ihr Geld, ich will ihre Klamotten, […]. ** [GF, EF +
*[Anm. 1: you bet! = na und ob! / allerdings! / klarer Fall! / aber sicher! / logo /
worauf du dich verlassen kannst! / das kann ich dir flüstern! {alle DF aus Pons online}]
**[Anm. 2: "λέει" wird also auch dann verwendet, wenn es sich nicht um die Ant-
wort auf eine Frage handelt, die real von einer dritten Person gestellt wurde,
sondern wenn man sie sich selbst in Gedanken stellt (und beantwortet).]
15.1. τα λέμε [als Floskel bei der Verabschiedung]:

• Μια χαρά είναι. Τα λέμε. Passt genau! [dass du mich heute Abend
(erst) gegen neun Uhr besuchen kommen
kannst] Bis dann! [Schlussworte am Tele-
fon]
[DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche … / Anm.: Ruf-
zeichen in der DF, Punkte in der GF]
• Τα λέμε, λοιπόν! Also dann, bis gleich! [Verabschiedung am
Telefon, nachdem zuvor ein persönliches
Treffen (für denselben Tag) ausgemacht
worden war]
• Άντε γεια λοιπόν, τα λέμε! Dann tschüs, bis bald! [Verabschiedung
[bzw.] zwischen zwei Jugendlichen am Telefon]
• Άντε γεια! Τα λέμε! [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Θα μου δώσει, εννοείται, κρυφή χαρά αν Wenn ich weiß, dass Sie gegen Ende März
μάθω πως θα ’ρθείτε κατά τα τέλη του kommen, freue ich mich insgeheim, selbst-
Μάρτη. [...] Τα λέμε, λοιπόν, κατά τα τέλη verständlich. […] Wir sehen uns [also] ge-
του Μάρτη – αν ζούμε! gen Ende März, wenn wir noch leben! [aus
einem Brief Thomas Bernhards an André
Müller]
[DF+GF aus: André Müller im Gespräch mit Thomas
Bernhard]
15.2. τα λέμε [Sonstiges]:

• Μα παραήταν δύσκολα τα χρόνια. Ένας σίφουνας που τα ’φερε όλα άνω-κάτω. Τι να
τα λέμε. ° Aber die Jahre waren mehr als schwierig. Als wenn ein Taifun durch das
Land gefegt wäre. Wozu weiter darüber reden. // Aber die Zeiten waren in der Tat mehr
als schwer. Wie wenn ein Wirbelwind durch das Land gefegt wäre und alles durchein-
ander gebracht hätte. Was soll man noch darüber reden? [Anm.: (nur) hier mit Frage-
zeichen am Satzende] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
16. να μη με λένε ... :

• [...] και αν δεν [...], να μη με λένε Μανολό- [...], und wenn nicht ...[das von mir Prophe-
πουλο. zeite eintrifft], dann will ich nicht Manolopu-
los heißen. [Aussage des Ich-Erzählers,
der Manolopulos heißt] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Θα έχω τα χρήματα που χρειάζομαι μέχρι I'll have enough money […] by the end of
το τέλος της βδομάδας ... αλλιώς να μη με the week … or my name isn't Miss […].
λένε δεσποινίς [...]. [bzw.]
Ende der Woche habe ich [mit meinem
Gelegenheitsjob] genug Geld […] [für den
Kauf des Geschenks verdient], so wahr ich
Mrs. […] heiße*.
*[bzw. (wörtlichere) Übersetzungsalterna-
tiven in umgekehrter Formulierung:
oder mein Name ist nicht Mrs. {…} / oder
ich will nicht Mrs. {…} heißen]

der Trickfilmserie "Familie Feuerstein" // drei Punkte
außerhalb der eckigen Klammer jeweils im Untertitel-
Original von GF und EF]
17. λέγε λέγε / πες πες: με φορτικές παρακλήσεις, παραινέσεις, κ.τ.ό. [ΛΚΡ, σ. 795] //
για επίμονες συστάσεις, συμβουλές, παρακλήσεις κτλ. [ΛΚΝ]
[im selben Sinne]:
• Λέγε, λέγε, μου ’φαγε τ’ αφτιά. (= με κούρασε με τις ενοχλητικές παρακλήσεις του)
[Εμμ.]
• Λέγε λέγε (ή: πες πες) τον κατάφερα. (= τον έπεισα με τις επίμονες προτροπές μου)
[Εμμ.]
(weitere) BSe:
• πες πες τον κατάφερε [ΛΚΡ, σ. 795] ---
[bzw.]
• Λέγε λέγε τον καταφέραμε. [ΛΚΝ] ---
• Πες πες τον έπεισε να συμφωνήσει. ---
[ΛΚΝ]
• Με το λέγε-λέγε μάλιστα έπεισε και τον Er redete so lange auf seinen jüngeren
μικρότερο αδελφό του, και πλέον το Bruder ein, bis er ihn überredet hatte, und
ήθελαν αμφότεροι, [...]. nun wollten es beide [sc.: dass der Leich-
nam ihres Vaters zur Obduktion in die
Stadt gebracht wird], […].
• Λέγε λέγε στη Βαρκελώνη, τι ανα- Bei unseren endlosen Gesprächen in

καλύψαμε; Ότι [...] Barcelona, was haben wir da nicht alles
entdeckt: zum Beispiel, dass [...]
[vgl. auch:]
• Αλλά τίποτα. Το μόνο που καταφέρνει [...], aber der ganze Effekt [der heiß-kalten
είναι να ψιλοτουρτουρίζει, παρ’ όλο το Wechseldusche, die Carmen nimmt, um
τρίψε-τρίψε. einen klaren Kopf zu bekommen] ist, dass
sie selbst nach heftigem Abrubbeln noch
leise vor sich hinbibbert.
• Για "κράτος της πλάκας" μιλάω σ’ αυτή τη ---

στήλη, χρόνια και χρόνια. Ελπίζοντας ότι,
με το γράφε - γράφε, κάτι μπορεί να γίνει,
κάτι μπορεί να βελτιωθεί, ίσως, κάποτε, σε
τούτο τον δύσμοιρο τόπο.
[Λευτ. Παπαδόπουλος in seiner Kolumne "Ματιές" in "Τα
Νέα"]
18. ό,τι θες λέγε [bzw.] λέγε ό,τι θες:

• Ό,τι θες λέγε· [...] ° Glaub' mir: [...] [Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S.100, 1.Z. // DF 1: S. 77, 11.Z., bzw.
DF 2: S. 91, 7.Z von unten ]
• "λέγε ό,τι θες, λέγε / εγώ θα σ’ αγαπώ" [Σπύρος Γιατράς: τραγούδι "Λέγε ό,τι θες"]
19. ό,τι πεις (εσύ): για δήλωση απόλυτης συμφωνίας [ΛΚΡ, S. 795, linke Spalte, ca.
Mitte] – π.χ.:
• Ό,τι πεις εσύ. Whatever you say.
[bzw.]
Wir werden ja sehen. [Ton]
[bzw.]
Wie Sie meinen. [Untertitel]
[Reaktion einer Staatsanwältin auf den
Vorhalt ihrer Kollegen, wonach die von ihr
für den Prozess vorgesehenen Zeugen
nicht erscheinen würden oder nutzlos
seien]
[Anm.: Gespräch wird in der GF per Du
und in der DF per Sie geführt]
Film "Angeklagt"]
• [Α:] Τι λες, το ξαναγράφουμε; – [Β:] Καλά! [A:] Sollen wir ihn nicht lieber noch einmal
Καλά! Ό,τι πεις! Μεγάλε, εσύ είσαι ο ειδι- schreiben? [sc.: den Brief (= το γράμμα),
κός! den du da konzipiert hast und an Jenny
[bzw.] schicken willst] – [Reaktion von B:] Okay,
• [Α:] Δεν είναι καλύτερα να της ξαναγρά- okay! Alles, was du willst. [= Wie du
ψουμε; – [Β:] Οκέι, οκέι! Ό,τι πεις. Εσύ meinst.] Du bist der Experte, Alter!
είσαι ο ειδικός εδώ, δικέ μου! [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Ό,τι πεις. Wie du meinst. [Eigenübersetzung]
[geäußert zB., wenn jemand nicht auf

einen Ratschlag hören will und darauf
beharrt, etwas zu tun, obwohl es ihm
schaden könnte]
• [A:] Αυτές είναι οι ηφαιστειογενείς [A:] These are my igneous Tambulu rocks.
μπαλίτσες μου. – [B:] Καλά, ό,τι πείτε. – [B:] Yes, of course they are.
[bzw.]
[A:] Das [in dieser Reisetasche] ist meine
[Eruptiv-]Gesteinskollektion. – [B:] Ja,
selbstverständlich. [als Zustimmung aus
Höflichkeit, bzw. um Person A nicht zu rei-
zen (ohne deren Äußerung ernst zu neh-
men bzw. ohne zu wissen, worum es sich
dabei handelt bzw. ob es sich tatsächlich in
der Tasche befindet)]
[GF (Untertitel), DF + EF (jeweils Ton und Untertitel) aus
dem Film "Is' was, Doc?"]
20. (όπως) είπαμε:

• Ήταν οι μέρες του Αγίου Δημητρίου όπως είπαμε, ενός γλυκού και μαλακού Οκτώβρη
[...] ° Es waren die Tage des heiligen Dhimítrios, wie gesagt, ein sanfter und milder
Oktober; […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• είπαμε, αφού κατηγορήθηκα ότι τον αντέγραψα, δικαιούμαι να τον τσιτάρω και
επισήμως ° wie ich schon sagte: Nachdem man mir vorgeworfen hat, von ihm [= Franz
Kafka] abgeschrieben zu haben, habe ich doch nun das Recht, ihn auch offiziell zu zi-
tieren [GF+DF aus: Όσες φορές]
[Anm.: είπαμε – also Plural – auch dann, wenn eine Einzelperson (ohne Abspra-
che mit Anderen) etwas gesagt (auch iS von: schriftlich festgehalten) hatte und
sie darauf nun wiederholend Bezug nimmt]
21. ποιος σου είπε / ποιος σας είπε (ähnlich: ποιος το είπε):
• Ποιος σας είπε πως μιλάω μόνη μου; Μιλάω και θα μιλάω όσο να πεθάνω με την
αδελφή μου! ° Wie kommt ihr darauf [iS von: wieso behauptet ihr], dass ich allein vor
mich hin spreche? Ich spreche mit meiner [verstorbenen] Schwester, und ich werde es
bis an mein Lebensende tun. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
22. είπα κι εγώ!

για να δηλωθεί ότι δεν θα μπορούσε να έχει συμβεί κάτι που λέγεται ότι συνέβη (χωρίς
να έχει συμβεί τελικά) [ΛΜΠ, σ. 1002]
[bzw.:]
για κάτι που δεν περιμένουμε να συμβεί [ΛΚΝ]
[bzw.:]
συνήθως ειρωνικά, για να δηλωθεί ότι ποτέ δε θα μπορούσε να συμβεί κάτι, είναι
αταίριαστο και απρεπές [ΛΚΡ, S. 794, 2. Spalte, unten]
BSe:
• "Είπα κι εγώ! Είναι δυνατόν να εγκατέλειψε ο Πέτρος το σχολείο, ενώ ήταν τόσο καλός
μαθητής!" [ΛΜΠ]
• Ώστε με πίστεψες τελικά; Eίπα κι εγώ! [ΛΚΝ]
• [Α:] Αλήθεια, Σμιθ παλιόφιλε, δε φαντάζομαι να έχεις κανένα ξυραφάκι να μου δώσεις;
– [Σ:] Ούτε ένα, [...] – [Α:] Α, καλά – είπα κι εγώ, μήπως ήμουν τυχερός και είχες
κανένα. °
° [A:] By the way, Smith old boy, I suppose you haven't got any razor blades you can let
me have? – [S:] Not one, [...] – [A:] Ah, well – just thought I'd ask you, old boy.
[G. Orwell: 1984, GF: S. 66, unter der Mitte // EF: S. 53, unter der Mitte]
23. μη μου πεις (τώρα) ότι ... / μη μου πείτε (τώρα) ότι ... :
• [X:] Σήμερα; [...] Μα, είμαι ήδη ξαπλωμένη στον καναπέ με οικιακή περιβολή. – [Y:] Μη
μου πείτε τώρα ότι είστε από κείνες, που πρέπει να είναι πάντα στην τρίχα ... °
° [X:] Heute [wollen Sie mich noch treffen]? [...] Ich [weibl.] liege aber schon im Feier-
abendlook auf der Couch. – [Y (= der Gesprächspartner am Telefon):] Sagen Sie bloß,
Sie sind so eine, die sich immer zurechtmachen muss …?
[DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche … // Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
• Μη μου πεις ότι θα μείνουν σ’ εμάς! ° Doch nicht zu uns? [sc.: Deine Verwandten
werden doch (hoffentlich) nicht zu uns kommen (= bei uns wohnen), wenn sie morgen
unsere Stadt besuchen?] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
24. για να μην πούμε ότι ... ° [praktikable Übersetzung:] (ganz) abgesehen davon,
dass ... / ganz zu schweigen davon, dass ... // [vgl. auch:] man muss allerdings
sagen, dass … * *[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
25. να σου πω / να σας πω:

• Να σου πω, μου τηλεφώνησε ο Ντέηβιντ. Oh, listen. David called me up.
[bzw.]
Hör mal. David hat mich angerufen. [Unter-
titel] [bzw.] Übrigens, David hat mich ange-
rufen. [Ton]
[Mitteilung im Verlauf einer Unterhaltung
während des Gehens auf der Straße –
ohne engen Zusammenhang mit dem un-
mittelbar zuvor Gesprochenen, und eher
beiläufig (ohne besonderen Nachdruck)
geäußert]
• [...], εκείνος έβγαλε ξαφνικά το πορτοφόλι [...], [er] plötzlich sein Portemonnaie her-
του, σκούντηξε τον πατέρα μου και του vornestelte, meinem Vater den Ellbogen in
είπε: "Να σου πω, σου χρωστάω ένα die Seite stieß und halblaut sagte: "Du, ich
κατοστάρικο". schuld dir noch an Hunderter."
• Να σας πω, ... Also, ... [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
26. πού να σ’ τα λέω [bzw.] πού να σου λέω (πού να σας λέω):
για κάτι που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον [ΛΜΠ*] // εισαγωγικά σε μια αφήγηση με
απροσδόκητα ευχάριστη και ενδιαφέρουσα έκβαση για τον ομιλητή αλλά και για τον
ακροατή [ΛΚΝ**]
*[verzeichnet in der Form: πού να σ’ τα λέω! (mit Rufzeichen)]
**[verzeichnet in der Form: πού να σ’ / σας τα λέω]
π.χ.:
• Πού να σ’ τα λέω, φίλε! Χθες γνώρισα σ’ ένα πάρτι την κόρη του υπουργού. [ΛΜΠ]
• (Και) Πού να σ’ τα λέω! Η Μιμή δεν του μιλάει πια! ° You won't believe this, but Mimi
is not speaking to him any more [Holton, S 404 (GF) bzw. S 425 (EF)]
[Anm.: In der englischen Ausgabe steht nach dem Wort "λέω" statt des Rufzei-
chens ein Fragezeichen und nach πια keinerlei Satzzeichen.]
• Γκάτσος (δήθεν μελοδραματικά): Πού να σου λέω, Μάνο, τι τράβηξα χτες ...
Χατζιδάκις (δήθεν αναστατωμένος): Τι τράβηξες; Τι συνέβη;
Γκάτσος: Έπεσε η Αγαθή με το ποδήλατο και την έτρεχα στα νοσοκομεία.
[Beginn eines Dialogs zwischen Νίκος Γκάτσος und Μάνος Χατζιδάκις, zitiert in: Α. Δημητρούκα: Πουλάμε τη
ζωή χρεώνουμε τον θάνατο, σ. 153 // drei Punkte im Original]
[Anm.: allgemein zu "πού να ..." s. unter πού (Z 3)]
27. αυτό να λέγεται:

• Είναι όλα τόσο περίπλοκα. – Αυτό να λέγεται. ° Es ist alles so verzwickt. – [Reaktion
der Gesprächspartnerin auf diese Feststellung:] Das kann man wohl sagen. [DF+GF aus:
Friedrich: Currywurst]
28. αυτό να μου πεις:
• Αυτό να μου πεις. ° You're right! [als bestätigend-zustimmende Bemerkung zu dem,
was der Gesprächspartner soeben gesagt hatte] [GF (Ton und Untertitel) + EF (Untertitel) aus dem
Film "Διακοπές στο Βιετνάμ"]
• "Αυτό να μου πεις", είπε η Φεβρωνία. ° "Da hast du recht" [sc.: mit diesem Einwand
gegen das von mir zuvor Erwähnte; also iS der Wendung: "stimmt auch wieder", mit der
man zum Ausdruck bringt, dass einen das Argument des anderen überzeugt hat und
man den eigenen ursprünglichen Standpunkt revidiert], sagte Fewronía. [GF+DF aus:
29. εμένα μου λες; [bzw.] εμένα μου λες!

ΛΜΠ ΛΚΝ ΛΚΡ ΛΔΗ
(εμένα μου λες;) (εμένα μου λες!) (εμένα μου λες!) (εμένα μου λες;)
a) σε περιπτώσεις a) έχω αντίρρηση συνήθως ειρωνικά, a) εκφράζει
αμφιβολίας για κάτι σ’ αυτά που λες, όταν δηλώνει κανείς αμφιβολία, σχεδόν
ή αν θα γίνει κάτι αμφιβάλλω πολύ με έμφαση ότι άρνηση· ειρωνικό
γνωρίζει καλά το "ναι" (εννοώντας
θέμα από πριν ή ότι "όχι")
π.χ. π.χ. διαφωνεί με όσα π.χ.
"Όλοι δεσμεύονται Eμένα μου λες ότι ειπώθηκαν ή δεν τα "Ο γιος σου είναι
πως θα ενισχύσουν τακτοποίησες την πιστεύει πολύ ευγενής." – Ο
οικονομικά τους υπόθεση; Δε σε πατέρας του τον
πολυτέκνους." – πιστεύω. ξέρει όμως
"Εμένα μου λες;" καλύτερα και
απαντάει: "Εμένα
μου λες;"*
b) εγώ ξέρω b) είναι περιττό να b) ειρωνικά: μην
καλύτερα αυτό που τα λες, τα ξέρω μου το λες, το ξέρω
μου λες (εννοεί όμως "ξέρω
το αντίθετο")
π.χ. [keine BSe] [keine BSe]
Εμένα μου λες!
Έχω περάσει εγώ
τόσα και τόσα με
την υγεία μου και
ξέρω από νοσο-
κομεία!
*) Δηλαδή: Όχι, δεν μπορεί να θεωρηθεί ο γιος μου ευγενής, δεν είναι ευγενής.
(weiteres) BS:
• Εμένα μου λες! ° He's telling us! ° Wem sagt er das! [Ton] [bzw.] Hört, hört. [Unter-
titel] [Reaktion auf eine Feststellung, deren Inhalt dem (bzw. den Adressaten) ohnedies
bekannt ist bzw. deren Zutreffen durch diese Reaktion voll bestätigt wird] [GF (Untertitel),
EF (Ton und Untertitel) + DF aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
*[Anm.: you're telling me! ° wem sagst du das! (Pons)]
30. δε λες τίποτα: (έκφρ.) ως επαύξηση σε ό,τι λέχθηκε προηγουμένως [ΛΚΝ] //

[praktikable Übersetzungen]: …[groß, betrunken, gut …] ist (gar) kein Ausdruck /
(na) und wie / (das) kann man wohl sagen
π.χ.:
• Ψηλός; Δε λες τίποτα· δυο μέτρα και βάλε είναι! [ΛΚΝ]
• Ήπιε; Δε λες τίποτα· σκνίπα έγινε! [ΛΚΝ]
• Παίρνει κανέναν καλό; – [Antwort:] Καλό δεν λες τίποτα. ° Is he any good? [sc. der
Mann, den deine Chefin heiraten wird] – [Antwort:] He's more than good!
[bzw. auch in der Form: δε(ν) θα πεις τίποτα]:

• Δεν είναι χαριτωμένο; – Δεν θα πεις τίποτα. ° Isn't that cute? – I'll say.* ° Ist das
nicht niedlich? – [Reaktion:] Und wie. [Dialog zwischen zwei Müttern, die ihren beiden
kleinen Kindern beim Spielen zuschauen] *[Anm.: I'll say! = und wie! / das kann man
wohl sagen! {Pons online}]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF (Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• Νομίζω ότι η Πεμπλς ερωτεύτηκε τον Μπαμ-Μπαμ. – Δεν θα πεις τίποτα. Τον
ακολουθεί έξω στην αυλή. ° I think Pebbles has a crush on Bamm-Bamm. – I'll say.*
She's following him out into the yard. ° Ich glaube, Pebbles ist in Bamm-Bamm ver-
knallt. – [Reaktion:] Kann man wohl sagen. Sie folgt ihm [krabbelnd] in den Garten
[hinaus]. [amüsierter Dialog zwischen zwei Müttern, die ihren beiden spielenden Klein-
kindern zuschauen] *[Anm.: I'll say! = und wie! / das kann man wohl sagen! {Pons online}]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF (Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
31. τι μου λες!

• έλα, τι μου λες! ° was du nicht sagst (na geh* / aber geh / na so was) [Ausdruck der
Überraschung über die vom Gesprächspartner eben berichtete Neuigkeit]
[DF (*) +GF aus: Menasse: Vienna]
32. τη λέω ° κάνω τον άγριο [ΑΓΝ, σ. 148]
33. μου τη λες ° με προσβάλλεις, με θίγεις [ΑΓΝ, σ. 178]
34. εδώ που τα λέμε: s. unter εδώ (Z 8)

35. κι ύστερα λές (λέει, ...): s. unter ύστερα
36. τι είναι αυτά που λες: s. unter αυτός, -ή, -ό (Z 1)
37. σαν να λέμε: s. unter σαν (Z 3)
38. πώς τον (τη / το) λέγανε, να δεις [etc.]: s. unter βλέπω (Z 8.1)
39. πώς το είπες / είπατε (αυτό); [bzw.] πώς το ’πες (αυτό); / πώς το ’πατε (αυτό);
s. unter πώς (Z 8)
40. το σωστό να λέγεται: s. unter σωστός, -ή, -ό
41. ωραία τα λες: s. unter ωραίος, -α, -ο
42. ναι, σου λέω: s. unter ναι
43. και πάει λέγοντας: s. unter πάω (Z 20)
:ΛΕΩΦΟΡΟΣ, η
λεωφόρος, η
[praktikable Übersetzung (wenn ohne Verbindung mit einem konkreten Straßennamen
verwendet)]: die [städtische] Hauptverkehrsstraße
:ΛΙΓΗΡΑΣ, ο
Λίγηρας, ο
= die Loire [Fluss in Frankreich]
:ΛΙΓΟ
λίγο
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. σε λίγο
3.1. κάθε λίγο
3.2. κάθε λίγο και λιγάκι
4. λίγο-λίγο
5. λίγο-πολύ
6. παρά λίγο
7. λίγο + Adjektiv
8. λίγο το έχεις [bzw.] λίγο το ’χεις
9. λίγο είναι
- wenig, ein bisschen [etc.] [Adverb] [BSe s. unter Z 7 ("λίγο + Adjektiv")]
- kurz [Adverb]
2. σε λίγο:
a) [zukunftsbezogen]: in Kürze / bald [wird …]
b) [vergangenheits- bzw. gegenwartsbezogen]: kurz darauf / kurz danach / nach kurzer
Zeit / wenig später / bald (danach):
• Σε λίγο μπαίνει στο μαγαζί η Μαρία. ° Kurz darauf (Kurz danach / ...) kommt Maria in
den Laden herein.
3.1. κάθε λίγο ° alle Augenblicke [Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
[bzw.]
3.2. κάθε λίγο και λιγάκι ° immer wieder [Pons online] // alle Augenblicke [Μυριβήλης: Η ζωή
εν τάφω]
4. λίγο-λίγο ° nach und nach, allmählich
5. λίγο-πολύ ° mehr oder weniger
6. παρά λίγο [bzw. παραλίγο] ° beinahe, fast
7. λίγο + Adjektiv:
• Ναι, ο Μπαρά ήταν λίγο τολμηρός αλλά Ja, Bara war ein bisschen dreist [sc.: ein
τόσο συμπαθητικός. wenig aufdringlich (gegenüber Frauen)],
aber so sympathisch.
• Γιατί αφελής σημαίνει λίγο Denn naiv [sein] heißt nur wenig voreinge-
προκατειλημμένος (κανείς μας δεν είναι nommen sein (keiner von uns ist ganz frei
καθόλου) ... von Vorurteilen) ...
[GF+DF aus: 13 Schreiber schreiben]
• μυρίζομαι: (μεταφορικά) αντιλαμβάνομαι ---

κάτι που είναι λίγο φανερό, που δεν
φαίνεται εύκολα
[Α. Δημητρίου: Λεξικό Νεοελληνισμών]
• Ακόμα και ύστερα από αυτήν την λίγο Auch nach diesem wenig geglückten
επιτυχημένη συνάντηση [...] Zusammensein […]
• Μα ένοιωθε πολύ λίγο δυστυχισμένη γι’ Aber diese ihre Gabe oder Untugend [sc.
αυτό το προσόν ή ελάττωμά της – που, oft etwas vor sich hin zu murmeln] machte
άλλωστε, σπανιότατα αντιλαμβανόταν. sie keineswegs unglücklich – sie nahm sie
im übrigen selber nur selten wahr.
• Επειδή ήμουνα λοιπόν, λίγο ανεπτυγμένο ---

κοριτσάκι και λίγο όμορφο κορίτσι, αυτή η
οικογένεια που με πήρε, μούβαλε κάτι
μουτζούρες στα μούτρα κ’ ένα φακιολάκι
για να γίνω άσχημο, [...] *
[Κ. Γκρέυ: Αυτή είναι η ζωή μου, S. 19]
*[vgl. dazu auch:

Δώδεκα χρονώ πρέπει να ήμουνα.
Ήμουνα, όμως, αναπτυγμένο παιδάκι,
αναπτυγμένο κορίτσι, ... {a.a.O., S. 25}]
8. λίγο το έχεις [bzw.] λίγο το ’χεις:

• Μου τα ’φερε όλα μαζί, φίδια, Sie [= meine verstorbene Mutter] tischt mir
βαρκάρηδες, τραγούδια, για να δει ως πού alles auf einmal auf [sc. in dem Alptraum,
θ’ αντέξω. Είχαμε και τον θάνατο του ξένου den ich soeben hatte], Schlangen, Boots-
χθες, λίγο το ’χεις; männer, Lieder, um mich auf die Probe zu
stellen, um zu sehen, wieviel ich ertragen
kann. Und auch der Tod des Gastes ges-
tern, keine Kleinigkeit, nicht wahr? [Selbst-
gespräch einer Frau, die aus einem Alp-
traum erwacht ist (den sie ihrer Mutter zu-
schreibt) und in deren Herberge am Vortag
ein Gast starb] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Και λίγο το ’χεις να μην ελέγχεται κανείς Und hältst du es für eine Kleinigkeit, wenn
απ’ την συνείδησή του; einem Verstand und Gewissen nichts sa-
gen? [rhetorische Frage an jemanden, der
für das Fehlverhalten einer dritten Person
diesen Umstand (also eine Art mangelnde
Einsichtsfähigkeit in das Unrecht des eige-
nen Verhaltens) entschuldigend ins Treffen
geführt hat] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ενώ δεν τρώω περισσότερο (ίσα-ίσα, ---

προσέχω) τα κιλά μου ανεβαίνουν σταθερά
προς το μάξιμουμ. Θυμήθηκα τον
ευφυέστατο Διονύση Ρώμα. Όταν τον
ρώτησαν κάποτε γιατί ήταν κατηφής,
απάντησε: "Λίγο το έχεις να είσαι, κοντός,
χοντρός και Βαλκάνιος;"
[Anm.: Beistrich nach "είσαι" im Original]
[Νίκος Δήμου, "Επίκαιρα" (auf seiner Homepage)]
• Λίγο το ’χεις να μην μπορείς να πεις μια [vermutl.:] ~Man ist arm dran, wenn man
κουβέντα μαζί μ’ αυτόν που μοιράζεσαι το kein Wort mit dem reden kann, mit dem
δωμάτιο! man das Zimmer teilt. [weil er eine andere
Sprache spricht]
[Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Παιχνίδι χωρίς κανόνες, S. 79]
9. λίγο είναι:
• Δεν κάνει άλλη δουλειά η προκομμένη, Die Gute tut wirklich den ganzen Tag
όλο πλένεται. Δυο φορές την ημέρα και nichts anderes, als sich zu waschen [iS
λίγο είναι. Όλο βρύσες και νερά τρέχουν. von: zu baden]. Mindestens zweimal am
Tag. Das Wasser läuft die ganze Zeit.
• Αυτός λοιπόν ο γερο-Χριστόφορος, που Dieser alte Christóphoros also, den unver-
λίγο θα ’ναι να τον πούμε αιωνόβιο, gänglich zu nennen nicht genug wäre [an-
υπήρχε όπως τα δέντρα. gesichts des hohen Alters, das er erreicht
hatte], lebte dahin wie die Bäume.
:ΛΙΓΟΣ, -η, -ο
λίγος, -η, -ο
a) wenig
b) λίγοι (-ες, -α) ° [auch:] ein paar, einige:
• έμεινε λίγα βράδια στο χάνι er übernachtete ein paar Tage in der
Herberge [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Σκοπεύουμε να περάσουμε λίγες ημέρες Wir haben vor, ein paar Tage am Land zu
στην εξοχή. verbringen. [Eigenübersetzung]
• τις τελευταίες λίγες μέρες for the last few days [bzw.] die letzten paar
Tage [= in den letzten paar Tagen]
• ο Χριστόφορος έβγαλε και του έδωσε λίγα Christophoros holte einige Münzen aus
κέρματα einer Tasche und gab sie dem Mann
• λίγα ρούχα και μια ζώνη του βρίσκονταν auf einem Stuhl lagen einige Kleidungs-
πάνω σε μια καρέκλα stücke von ihm und ein Gürtel
2. απ’ τους λίγους (απ’ τις λίγες / απ’ τα λίγα):

Λέγεται συνήθως για ανθρώπους με πολύ καλές επιδόσεις σε έναν τομέα (τέχνη,
επιστήμη κτλ.) ή και για ηθικά πολύ καλούς ανθρώπους. [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Ο θείος μου είναι γιατρός απ’ τους λίγους. (= Ο θείος μου είναι ένας πάρα πολύ καλός
γιατρός· λίγοι γιατροί είναι τόσο καλοί σαν αυτόν.) [ΛΔΗ]
• Ο Θεόφιλος για μένα είναι ζωγράφος απ’ τους λίγους. [ΛΔΗ]
• Ο Πανώριας ήταν παλικάρι απ’ τα λίγα. [ΛΔΗ]
• Η Βάσω είναι χορεύτρια απ’ τις λίγες. [ΛΔΗ]
• χαρτοπαίκτης απ’ τους λίγους ° ein Kartenspieler, wie es kaum einen zweiten gab
• Με λίγα λόγια, δηλαδή, ο μπαρμπα-Τζωρτζ κι ο Ψόφος ήταν ζευγάρι απ’ τα λίγα που
εμφανίστηκαν ποτέ στο Σάουθ Κένσινγκτον. ° Mit einem Wort [also]: Der alte George
und Krächzer [= sein Hund] bildeten das ungewöhnlichste Paar, das je in High-Kensing-
ton aufgetaucht war. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
3. λίγο: s. eigenes Stichwort
:ΛΙΓΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
λιγωμένος, -η, -ο [bzw.] ξελιγωμένος, -η, -ο
• τα λιγωμένα [του] βλέμματα seine gierig lechzenden Blicke [mit denen
er auf das Essen starrte, das jemand
neben ihm verzehrte]
• Μου ’ρθε ζαλάδα. Το στόμα μου γέμισε Mir [männl.] wurde schwindelig [vor körper-
σάλιο. Γύρισα και τον κοίταξα ξελιγωμένος. licher Schwäche, Hunger und Verlangen
Άπλωσα το χέρι μου στο σουβλάκι. (als ich den Fleischspieß sah, den der
Koch vor mir auf den Tisch legte)]. Mein
Mund füllte sich mit Speichel. Ich drehte
mich um und betrachtete das Essen [Anm.:
im Original wohl: ihn (= den Koch)] mit
Heißhunger. Ich streckte meine Hand aus
nach dem Spieß.
• ήμασταν ξελιγωμένοι απ’ την πείνα wir waren fix und fertig vor lauter Hunger
:ΛΙΓΩΝΩ
λιγώνω [bzw.] ξελιγώνω
Συνήθως ενισχύονται με την προσυλλαβή "ξε-": ξελιγώνω (+ ξελιγώνομαι)
λιγώνω ° ταλαιπωρώ, καταπονώ, κουράζω, κάνω κάποιον να λιποθυμήσει
λιγώνομαι ° ταλαιπωρούμαι, καταπονούμαι, κουράζομαι, λιποθυμώ [ΛΔΗ]
π.χ. [sämtliche BSe: ΛΔΗ]:
• Μας ξελίγωσε, ώσπου να μας το πει.
• Με ξελίγωσε στην πολυλογία.
• Μην αφήσεις και τα τρία παιδιά με την γιαγιά. Θα την ξελιγώσουν.
• Ξελιγώθηκα απ’ την (ή: στην) πείνα.
• Πώς τα περάσατε στην εκδρομή; Χαρήκατε την φύση; – [Αntwort:] Την χαρήκαμε την
φύση, αλλά ξελιγωθήκαμε στον ποδαρόδρομο.
• Ξελιγώθηκα να κουβαλάω κάρβουνα απ’ το υπόγειο.
[bzw. auch]:
• Χτες βράδυ, λίγωσα με τη μυρωδιά των γιαφκάδωνε, άπλωσα το χέρι κι άρπαξα [...]
δυο τρεις και τις έχαψα. ° Gestern abend wurde ich schwach durch den Duft der [Brot-]
Fladen [Fachbezeichnung: γιαφκάδες], streckte meine Hand aus und nahm mir [uner-
laubterweise] …[aus dem Tornister meines Zellengenossen] zwei, drei davon und ver-
schlang sie. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
Anm.: λιγωμένος, -η, -ο (ξελιγωμένος, -η, -ο): s. eigenes Stichwort
:ΛΙΜΑΝΙΩΤΙΚΟΣ, -η, -ο
λιμανιώτικος, -η, -ο
• λιμανιώτικες ταβέρνες ° Hafentavernen [GF aus einem Roman von Καζαντζάκης]
:ΛΙΜΟΣ, ο
λιμός, ο
= die Hungersnot
[Anm.: ο λιμός ist zu unterscheiden von: ο λοιμός (= die Seuche)!]
:ΛΙΝΙΑ, η
λίνια, η
ιταλ. linea: η γραμμή του Ισημερινού, κατ’ επέκτασιν και του τροπικού
:ΛΙΝΟΣ, -ή, -ό
λινός, -ή, -ό
• φορούσε λινό, τσαλακωμένο κοστούμι er trug einen zerknitterten Leinenanzug
• σκουπίζοντας το στόμα τους σε λινές den Mund [= sich ihren Mund] mit [wörtl.:
πετσέτες auf] Leinenservietten abwischend
• νταντελένια λινά πετσετάκια Leinenservietten mit Spitzen

• Ξάπλωσα στο κρεβάτι, σκεπάστηκα και ---

με μια λινή κουβέρτα, και πρέπει αμέσως
να αποκοιμήθηκα.
:ΛΙΠΑΣΜΑ, το
λίπασμα, το
• [...], και να βλέπεις μέσα απ’ αυτά όλο το λιμάνι, μέχρι τον Προλιμένα. [...] Στο βάθος
κάτι τεράστια φουγάρα. Τα Λιπάσματα και τα Τσιμέντα Ηρακλής. ° [...], und durch die
Fensterchen konnte man den ganzen Hafen bis zum Prolimenas sehen. [...] Ganz
hinten riesige Schornsteine. Dünger und Zement Herakles. [Beschreibung der Aussicht
aus einem Haus in Piräus] [GF+DF aus: Βαμμ.]
:ΛΙΣΤΑ, η
λίστα, η
Zum Verhältnis der Begriffe "λίστα" und "κατάλογος" s. unter κατάλογος, ο
:ΛΙΩΝΩ
λιώνω ([bzw.] λειώνω)
- λιώνω [ΛΚΝ und Pons online // lt. ΛΜΠ die Schreibweise der Schulgrammatik]
- λειώνω [lt. ΛΜΠ die zu bevorzugende Schreibweise]
2. zur Bedeutung:
a) transitive Verwendung:
• Παρακαλεί το λοχαγό [...]. Γιατί τότες δα είναι που θα τόνε λιώσει ο Γιωργαλάς. °
Er fleht den Hauptmann [sc. seinen Vorgesetzten] an, …[er möge Jorgalas nicht dafür
bestrafen, dass dieser ihn (seinen Kameraden) fürchterlich verprügelt hatte]. Denn dann
würde Jorgalas ihn erst recht fertigmachen. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
b) intransitive Verwendung:
• [...] και να τον έβλεπε να λειώνει στα ποδαράκια της, όπως τόσα χρόνια έλειωνε αυτή
στα δικά του. ° […] und ihn zu ihren Füßen schmachten zu lassen [wörtl.: zu sehen],
wie sie seit Jahren vor den seinen schmachtete. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τη λυπόταν που έλιωνε μέρα με τη μέρα ° es griff ihm ans Herz, dass sie [= seine
todkranke Frau] von Tag zu Tag weniger wurde [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΛΟΓΑΡΙΑΖΩ
λογαριάζω
• Auf ihre [= der beiden Töchter] Manieren, ja, und auf ihre Tugend wurde geachtet, da
verstand der Patriarch [sc. der patriarchalische Vater] keinen Spaß. Aber ob sie Bega-
bungen zeigten oder Träume hatten, das interessierte keinen. ° Δινόταν βεβαίως
προσοχή στους τρόπους τους και στην ηθική τους – εκεί ο πατέρας δε σήκωνε αστεία.
Αν όμως είχαν ταλέντα ή όνειρα, αυτό δεν το λογάριαζε κανείς. [DF+GF aus: Menasse:
Vienna]
:ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ, ο
λογαριασμός, ο
1. είδη λογαριασμού (στην τράπεζα):
όψεως / ταμιευτηρίου / προθεσμίας / συναλλάγματος
2. ανοίγω λογαριασμό:
• Πέθανε σαν ήρωας κι αυτό χαλυβδώνει τις ψυχές μας. Ανοίγουμε έναν καινούργιο
λογαριασμό με τους Γερμανοϊταλούς. Έχουμε υποχρέωση να εντείνουμε τις δυνάμεις
μας, να καταφέρουμε όσο γίνεται περισσότερα θανάσιμα πλήγματα στον εχθρό,
βοηθώντας έτσι στην απελευθέρωση της πατρίδας μας. [Worte einer griechischen
Widerstandskämpferin im Zweiten Weltkrieg] ["Βεντέτα" Nr. 1013, S. 60]
3. για λογαριασμό + Gen. (bzw. για λογαριασμό μου / σου / ...):

a) für:
• Τον Ιούνιο του 1999 στην Μπολόνια οι 15 Im Juni 1999 unterzeichnen in Bologna die
υπουργοί Παιδείας της Ε.Ε. μαζί με τις υπό 15 Bildungsminister der EU zusammen mit
σύνδεση χώρες – συνολικά 29 υπουργοί, den künftigen Partnerländern – insgesamt
με τον Γεράσιμο Αρσένη για λογαριασμό 29 Minister, mit (darunter) Gerasimos
της Ελλάδας – υπογράφουν κοινή Arsenis für Griechenland – eine gemein-
διακήρυξη [...] same Erklärung […]
• Ντρέπομαι για λογαριασμό του. Ich schäme mich für ihn. [sc.: für sein
schlechtes Benehmen im Restaurant]
• Η σοσιαλδημοκρατική αντιπολίτευση δια- Die sozialdemokratische Opposition [der
μαρτύρεται για τις υπερεξουσίες που Türkei] protestiert wegen der ~Machtfülle,
διεκδικεί για λογαριασμό του ο προέδρος die der Präsident der Türkei, Özal, für sich
της Τουρκίας Οζάλ. beansprucht.
b) über / betreffend:
• Είχε να της πει πολλά σημαντικά Er [sc. ein Freund von Jannis] hatte ihr [sc.
πράγματα για λογαριασμό του Γιάννη. der Verlobten von Jannis] viele wichtige
Dinge über Jannis (Jannis betreffend) zu
sagen.
• Σύμφωνα με τις πληροφορίες που Den Informationen zufolge, die ich [= der
συγκέντρωσα για λογαριασμό της [...] Privatdetektiv] [in Ihrem Auftrag] über sie
(sie betreffend) [sc. Ihre voraussichtliche
Verlobte] gesammelt habe, [...]
:ΛΟΓΙΑ, τα
λόγια, τα
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. χάνω τα λόγια μου
3. μετρώ τα λόγια μου
4. μασώ τα λόγια μου
5. δεν παίρνω από λόγια
6. έρχεσαι (έρχεται, ...) στα λόγια μου
7. τα πολλά τα λόγια είναι φτώχεια
8. άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε
9. βαριά λόγια: s. unter βαρύς, -ιά, -ύ (Z 4)
1. Grundbedeutung: die Worte
2. χάνω τα λόγια μου:

a)
• "Γύρνα, κοίτα με στα μάτια όταν σου "Dreh dich um, sieh mir in die Augen, wenn
μιλώ!" Μα μόλις της έκανε ο Θωμάς την ich mit dir rede!" [forderte die Mutter] Kaum
χάρι, έχανε τα λόγια της. aber tat ihr Thomas den Gefallen, verhas-
pelte sie sich.
• Αλλά είναι αλήθεια ότι, όταν είσαι Aber wenn du vor mir stehst, weiß ich nicht
μπροστά μου, χάνω τα λόγια μου. mehr, was ich rede. [so fasziniert bin ich
[Anm.: vgl. die zweite griechische Überset- von deinem Anblick]
Όμως όταν είσαι μπροστά μου, δεν ξέρω
πια τι λέω.]
• " Όταν με κοιτάς, τα λόγια χάνω" ---
[Βασίλης Γιαννόπουλος: τραγούδι "Mi amor"]
b)
• Μη χάνεις τα λόγια σου. Spar dir deine Worte. [denn wir lassen uns
nicht zum dem überreden, worum du uns
bittest (weil das zu gefährlich ist)]
3. μετρώ τα λόγια μου:

είμαι προσεχτικός στις εκφράσεις μου [Εμμ.] // μιλάω με περίσκεψη / μιλάω αφού
σκεφτώ πρώτα καλά [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Οι φαντάροι δε μετρούσανε πια τα λόγια Die Soldaten wogen ihre Worte nicht mehr
τους. Φωνάζανε: "Βαρεθήκαμε να ab. Sie riefen: "Wir haben das Kriegführen
πολεμούμε!" satt!" [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
[bzw. im selben Sinn:]

• "[...]" του αποκρίθηκα, μετρώντας τις "[…]", antwortete ich ihm, meine Worte
κουβέντες μου, […] genau abwägend [sc. darauf bedacht, ihn
durch meine Worte nicht zu verstimmen
bzw. zu provozieren, mir durch meine
Äußerung nicht zu schaden etc.], […]
4. μασώ τα λόγια μου:

• "Υπήρχε μια υπόνοια, αλλά δεν επι- "Es gab einen Verdacht [dass Sie an
βεβαιώθηκε ακόμη ..." μάσησε εκείνος τα dieser Krankheit leiden], aber er hat sich
λόγια του. noch nicht bestätigt …", druckste er [= der
Arzt] herum [als er der betroffenen Patien-
tin davon erzählte].
Original]
• Ο Γιάννης δεν μασάει τα λόγια του. Giannis ~nimmt sich kein Blatt vor den
Mund. / Giannis ~hält mit seiner Meinung
nicht hinter dem Berg. [sc.: er äußert
unverhohlen, unverblümt, offen seine
Meinung]
5. δεν παίρνω από λόγια:

• Την τελευταία στιγμή είχε προσπαθήσει Im letzten Moment hatte er noch versucht,
να το αναβάλει [το ταξίδι] κι είχε τηλε- alles [sc. die Reise in sein Heimatdorf]
φωνήσει στο χωριό αλλά η κυρα-Κούλα abzusagen und hatte im Dorf angerufen,
δεν έπαιρνε από λόγια. aber Frau Koula [= seine Mutter] ließ nicht
mit sich reden. [daher musste er hinfahren]
• Προσπάθησα να τον πείσω με το καλό. Ich habe versucht, ihn mit Güte zu über-
Δυστυχώς δεν έπαιρνε από λόγια. Έτσι, zeugen. Leider haben die Worte bei ihm
ομολογώ πως αναγκάστηκα να φτάσω στη nichts gefruchtet. So war ich gezwungen,
βία. ich gebe es zu, zur Gewalt zu greifen.
6. έρχεσαι (έρχεται, ...) στα λόγια μου:

• Έρχεσαι στα λόγια μου. ° Du sprichst mir aus der Seele. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
7. τα πολλά τα λόγια είναι φτώχεια:

η φλυαρία έχει αρνητικό αποτέλεσμα [Εμμ.]
π.χ.:
• Τα πολλά λόγια είναι φτώχια. ° ~Das viele Herumreden bringt nichts (führt zu nichts).
[wir müssen jetzt handeln] [GF: Α. Αλεξάνδρου: Το κιβώτιο, S. 49, 4.Z. // S. 68, 2.A., 1.Z.]
• Και λίγα λόγια ... γιατί τα λόγια είναι φτώχεια. [Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 347, 5. Z.]
8. άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε:

όταν υπάρχει ασυνεννοησία, άλλα λέει ο ένας και άλλα ο άλλος ή όταν κάποιος
αποφεύγει να μιλήσει για το θέμα που συζητείται [ΛΜΠ] // άλλες κουβέντες για να μην
τσακωθούμε [Νατσ., σ. 44] // ας αλλάξουμε συζήτηση [ΛΚΝ]
:ΛΟΓΙΚΗ, η
λογική, η
βάσει λογικής:
• Μπορεί ο Νασίφ Μόρις να μην έχει ξεπεράσει πλήρως το πρόβλημα στο δικέφαλο του
ποδιού του, ωστόσο αναμένεται να είναι μέλος της Νότιας Αφρικής για το ματς με την
Ουγκάντα στις 10 του μηνός. Έχει επιλεγεί και το να αναβληθεί το ταξίδι για ιατρικούς
λόγους, δεν θεωρείται πιθανό. Αν τα πράγματα πάνε βάσει λογικής, τότε ο 23χρονος θα
πάει να συναντήσει τους συμπατριώτες του μετά το ματς της Κυριακής.
[von einer griech. Internet-Seite mit Fußballberichterstattung]
[bzw.:]
• Όλα αυτά που ανέφερα είναι μερικά στοιχεία που δείχνουν ότι η ομάδα μας έχει
μηδαμινές ελπίδες να κερδίσει το ματς. Παρόλα αυτά εγώ προσωπικά θέλω από την
ομάδα μου να πάει στην Ιταλία να παίξει καλά και να φύγει από τον θεσμό με ψηλά το
κεφάλι. Και τέλος μετά την λήξη του ματς αν όλα έχουν πάει βάση λογικής, να κάτσουν
κάποιοι κάτω και να σκεφτούν τι χρειάζεται επιτέλους αυτή η ομάδα για να πάει καλά
στην Ευρώπη. [Anm.: wohl unrichtigerweise "βάση λογικής" !]
[Beitrag in einem Forum über die Fußballmannschaft Ολυμπιακός]
:ΛΟΓΙΚΟΣ, ο
λογικός, ο
• μα οι άνθρωποι τα κοίταζαν [τα ζώα] όπως κοιτάει ένας λογικός κάποιον που παρα-
φέρεται ° aber die Menschen sahen die [vor dem nahenden Erdbeben unruhigen und
sich merkwürdig verhaltenden] Tiere an wie jemand, der, selbst bei Verstand, einen
ansieht, der von Sinnen ist [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] και ο πόντος λογικά μας ανήκει. ° […] und der Punkt sollte Ihnen [GF: uns] gehö-
ren. [d.h. bei einer Reaktion auf den entgegenkommenden Ball (beim Tennisspiel) in
der (eben) beschriebenen Weise ist anzunehmen, dass man damit erfolgreich ist und
einen Punkt gegenüber dem gegnerischen Spieler erzielt] [Anm.: "λογικά" hat hier also
ungefähr die Bedeutung von "κανονικά" = "normalerweise" // "eigentlich"] [GF+DF aus:
Scholl: Tennis]
:ΛΟΓΟΣ, ο
λόγος, ο
a) der Grund (Pl.: οι λόγοι)
b) die Rede [die jemand hält] (Pl.: οι λόγοι)
c) das Wort [allgemein] (Pl.: die Worte / τα λόγια)
d) das Wort [das jemand ergreift; das man jemandem gibt bzw. das man hält]
e) die Sprache [iS von: der Sprachgebrauch etc.] [s. dazu Z 3]
2. ο (ορθός) λόγος:
• Η "ratio" [...] δεν είναι τίποτε άλλο παρά η μετάφραση στα λατινικά της αρχαίας
ελληνικής λέξης "λόγος". Και μάλιστα της αριστοτελικής εκδοχής της - δηλαδή του
"ορθού λόγου". [Νίκος Δήμου: Απολογία ενός ανθέλληνα, σ. 22]
• Δεν μπορώ να φανταστώ ούτε έναν Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (πόσο μάλλον ένα
Σύνταγμα) που να αγνοεί τον ορθό λόγο και να βασίζεται στο συναίσθημα ή στη
διαίσθηση. [Νίκος Δήμου: Απολογία ενός ανθέλληνα, σ. 23/24]
3. [als sprachwissenschaftlicher Begriff]:

a) Definition:
Ο λόγος είναι η έκφραση με λόγια ή με κείμενο, του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου,
δηλαδή των σκέψεων, των ιδεών, των διανοημάτων, των επιθυμιών, των συγκινήσεων
και των συναισθημάτων του. Ο λόγος διακρίνεται σε:
α) προφορικό, που γίνεται με την ανθρώπινη ομιλία μέσω των φθόγγων,
β) γραπτό, που γίνεται με την καταγραφή του μέσω των γραμμάτων.
[bzw.:]
Σημαίνει τη σκέψη και την έκφρασή της με λέξεις. Είδη του: ο γραπτός και ο προφορικός
λόγος. [Ρεπόυσης, σ. 15]
b) Beispiele zur Verwendung des Begriffs:
• Η νομική γλώσσα και ιδίως η γραπτή, όπως και γενικά ο γραπτός λόγος, δεν είναι
απλή αποτύπωση του προφορικού λόγου. [Α. Μάνεσης: Η νεοελληνική γλώσσα στη νομική
επιστήμη, 1999, S. 66]
• Παρ’ όλα αυτά, όπως ξέρουν πολύ καλά όλοι οι διδάσκοντες και οι διδασκόμενοι, [το
ποιόν ενεργείας] αποτελεί ένα από τα δυσκολότερα κεφάλαια της Γραμματικής και είναι
αυτό που συχνότερα από κάθε τι άλλο προδίδει το μη φυσικό ομιλητή, ακόμα κι όταν
δεν υπάρχει ίχνος ξενικής προφοράς ή άλλων ανωμαλιών στο λόγο. [Αμαλία Μόζερ:
Το ποιόν ενεργείας ή (άπ)οψη του ρήματος της Ελληνικής (Aufsatz)]
c) praktikable Übersetzungen:
der Sprachgebrauch / die Sprache [iS von: der Sprachgebrauch] / der Ausdruck [iS von:
die Ausdrucksform / der Sprachgebrauch] / das [geschriebene / gesprochene] Wort
[iS von: der Sprachgebrauch] – zB.:
• με τόσο καθαρό και απλό λόγο ° in sehr [wörtl.: mit so] klarer und einfacher Sprache
[drückt der Autor dieses Romans in seinem Buch die Gefühle aus] [DF+GF von diablog.eu]
4. δεν μου πέφτει λόγος:

• Εμένα δε μου πέφτει λόγος. ° Das geht mich nichts an. [ich bin nicht berechtigt, durch
das Fenster die Nachbarn in den gegenüberliegenden Wohnungen zu beobachten]
5. του λόγου μου (σου / του [κτλ.]) ° εγώ (εσύ / αυτός [κτλ.]) [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Του λόγου σου ποιος είσαι; [ΛΔΗ]
• Του λόγου σας, κυρ-Μανόλη, πότε ήρθατε; [ΛΔΗ]
6. παίρνω τον λόγο μου πίσω: s. unter παίρνω (Z 1e)

7. που λέει ο λόγος: s. unter λέω (Z 13)
8. κατά κύριο λόγο: s. unter κατά (Z 4)
:ΛΟΙΜΟΣ, ο
λοιμός, ο
= die Seuche
[Anm.: ο λοιμός ist zu unterscheiden von: ο λιμός (= die Hungersnot)!]
:ΛΟΙΠΟΝ
λοιπόν
1. Grundbedeutung: also
2. [in Fragensätzen allenfalls]: denn – z.B.:

• Τι κάνετε, λοιπόν, Ελβίρα; ° Wie geht es Ihnen denn, Elvira? [DF+GF aus: Gaby Haupt-
mann: Suche …]
• Κλαις; Τι έγινε λοιπόν; ° Du weinst? Was ist denn passiert?

• Ποιος ήταν λοιπόν; ° Wer war es denn [mit dem du gerade telefoniert hast]?
3. και λοιπόν; [bzw.] ε, και λοιπόν;

a) na und? [iS von: es ist bedeutungslos]:
• Και λοιπόν; Δεν είναι και τόσο σπουδαίο αυτό που μου είπες. ° Na und? Das ist nicht
so wichtig (bedeutsam), was du mir [gerade] gesagt hast.
b) ja, und? / na, und? [als erwartungsvolle Aufforderung weiterzusprechen]:
• "Ε, και λοιπόν; Τι είπαν για όλα αυτά οι γονείς μας;" ρώτησε με κάποια αγωνία ο
Πέτρος. ° "~Ja, und? (~Na, und?) [iS von: Sag schon!] Was haben unsere Eltern zu all
dem gesagt [als du es ihnen erzähltest]?" fragte Petros [seine Schwester] mit einer
gewissen Besorgnis.
:ΛΟΞΟΣ, -ή, -ό
λοξός, -ή, -ό
• κι άρχισαν [...] και να ρίχνουν λοξές ματιές σ’ εμένα ° und fingen an [...(zu tuscheln)],
und warfen schiefe Blicke auf mich [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "[...]", σκεφτόταν ο Ησύχιος ρίχνοντας κάθε τόσο λοξές ματιές γύρω του, στα παιδιά
του [...] ° "[...]", dachte Hesychios, verstohlen auf seine Kinder blickend, [...] [GF+DF aus:
:ΛΟΥΖΩ
λούζω
• το μισό δωμάτιο το έλουζε ο πρωινός das halbe Zimmer wurde vom morgend-
ήλιος lichen Sonnenschein durchflutet
• Ο διάδρομος [...] λουζόταν στο φως. Der Flur …[der Krankenhausabteilung] war
in Licht getaucht. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Κρύος ιδρώτας μ’ έλουσε. Kalter Schweiß lief mir [vor Angst] den
Rücken runter. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• αδημονούσε, την έλουζε ένα αίσθημα jedesmal verspürte sie eine bange Span-
νοσταλγίας και φόβου nung, ein Gefühl voller Sehnsucht und
Angst [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[Anm.: praktikable Übersetzungsalternative

von "την έλουζε ένα αίσθημα ..." wäre
auch: "es überkam sie ein Gefühl …"]
Anm.: λουσμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΛΟΥΛΑΣ, ο
λουλάς, ο
• Εδώ παρασκεύαζε ο Χατζής το χασίς και ετοιμαζόνταν οι λουλάδες και οι ναργκιλέδες.
[aus der Beschreibung eines "τεκές" in "Ντέφι" Nr. 6, S.14]
• "… ανάψτε τους λουλάδες να μαστουριάσουμε μαζί ..."
[aus einem χασικλίδικο von Τσιτσάνης, zitiert in "Ντέφι" Nr. 5, S.64, letzte Spalte]
:ΛΟΥΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
λουσμένος, -η, -ο
[praktikable Übersetzung in entsprechenden Zusammenhängen eventuell]:
getaucht (in / σε) // gebettet (in / σε) [im übertragenen Sinne]
:ΛΟΥΤΡΟ, το
λουτρό, το
έμεινε στα κρύα του λουτρού:
Φράση που τη λέμε για εκείνους που είναι βέβαιοι για την καλή έκβαση μιας υπόθεσης –
κυρίως αισθηματικής – και την τελευταία στιγμή τα χάνουν όλα. / Τη λέμε για κάποιον
που οι επιθυμίες του έμειναν ανεκπλήρωτες - ανικανοποίητες από την αρχή. [Νατσ.,
σ. 184 + 185] // διαψεύστηκαν οι προσδοκίες του [Εμμ.]
:ΛΥΓΙΖΩ
λυγίζω
• Πικράθηκα, αλλά δε λύγισα. ° Ich habe viele Enttäuschungen erlebt, aber ich habe
mich nicht gebeugt. [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
• Τα γόνατά μου λύγισαν και έπρεπε να κρατηθώ γερά μέχρι να μου περάσει η σύντομη
αυτή κρίση αδυναμίας. ° Die Knie wurden mir weich, und ich musste mich festhalten,
bis der kleine Schwächeanfall vorbeiging. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
:ΛΥΚΕΙΟ, το
λύκειο, το
• Η Λία έπιασε φιλία μ’ έναν μεγαλύτερο από την δευτέρα λυκείου [...]. ° Lia befreunde-
te sich mit einem älteren Jungen aus der zweiten Oberschulklasse […] [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
:ΛΥΝΩ
λύνω
1. λύνει και δένει:
Τη φράση τη μεταχειριζόμαστε μεταφορικά, για να χαρακτηρίσουμε κάποιον ότι έχει
μεγάλη δύναμη (εξουσία), είτε επίσημα είτε ανεπίσημα· φανερά δηλ. ή από τα
παρασκήνια.
[Νατσ., σ. 142 // ähnlich ΛΤΣ, σ. 90 (betr. die Phrase "δεσμείν και λύειν")]
π.χ.:
• [...], γιατί για να λύνει και να δένει εδώ μέσα η Καραγιώργη από κάπου ψηλά
κρατούσε, [...] ° Denn dass die Karajorgi [Journalistin] hier im Sender [für den sie
arbeitete] tun und lassen konnte, was sie wollte, deutet darauf hin, dass sie Protektion
von höchster Stelle genoss. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
2. λύνω τα μαλλιά:
• τα βράδια στην ντισκοτέκ του νησιού άρχισε να λύνει τα μαλλιά της ° an den Abenden
in der Inseldiskothek begann sie ihr Haar offen zu tragen [das sie sonst immer zu einem
Knoten zusammengedreht hatte] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Τα μαλλιά της [= της Πηνελόπης] ήταν πιασμένα με μια κορδέλα. [...] Φύγαμε από το
εστιατόριο τα μεσάνυχτα. Έλυσε τα μαλλιά της και τα τίναξε δεξιά κι αριστερά.
3. Sonstiges:
• Τα πόδια μου λύθηκαν. Έλεγα πως θα σωριαστώ. Έπρεπε να γυρίσω. Ο πυρετός με
ξαναβρήκε· δεν άντεχα άλλο. ° Meine Beine versagten. Ich war am Zusammenbre-
chen. Ich musste zurück. Das Fieber überfiel mich wieder; ich konnte nicht mehr.
• και βγήκε με λυμένα γόνατα ° und [er] ging mit weichen Knien [aus dem Zimmer]
hinaus [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι εγώ λυνόμουν στα γέλια. ° Und ich lachte mich halbtot. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΛΥΠΗΣΗ, η
λύπηση, η
= ~ der Kummer / das Mitleid / das Bedauern [etc.]
zB.:
• κουνώντας το κεφάλι με λύπηση
:ΛΥΣΣΑ, η
λύσσα, η
• η λύσσα ° die rasende Wut [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Όσοι αποτυγχάνουν παταγωδώς, αρνούνται με λύσσα τις οφειλές τους. ° Alle, die
spektakulär scheitern, verleugnen blindwütig ihre Verpflichtungen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΛΥΣΣΑΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
λυσσασμένος, -η, -ο
• Ωστόσο, οι πιο λυσσασμένοι οχτροί μας στάθηκαν οι Τούρκοι λιποτάχτες. ° Doch
unsere erbittertsten Feinde waren die türkischen Deserteure. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΛΥΤΟΣ, -ή, -ό
λυτός, -ή, -ό
• Όσο είναι μέσα στο αμπρί τα μάτια τους είναι λυτά. ° Solange sie [= die Kriegsgefan-
genen] im Unterstand sind, sind ihre Augen nicht verbunden. [während man sie ihnen
am Weg dorthin und wieder hinaus mit Tüchern etc. verbindet] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η
ζωή εν τάφω]
Μ/μ
(ΜΥ / MI)
:ΜΑ
μα
1. Grundbedeutung: aber
2. μα + Wiederholung des vorangegangenen Wortes:

• κι εσύ είχες έναν πονοκέφαλο … μα έναν und du hattest Kopfschmerzen … solche
πονοκέφαλο, που σου ’πεφτε ό,τι έπιανες Kopfschmerzen, dass dir alles, was du
στα χέρια angefasst hast, aus der Hand fiel
Original]
• Γυρίζει το λοιπό ξαγριεμένος και τους Tobend kommt er zurück [sc. der französi-
περνά γαλλικά ένα λούσιμο, μα ένα sche Vorgesetzte der griechischen Solda-
λούσιμο! Πιάνει κιόλας έναν από το γιακά ten] und verabreicht ihnen auf Französisch
και τόνε σέρνει, να σηκωθεί. eine Dusche [sc. eine heftige Zurechtwei-
sung], aber was für eine! Er packt sogar
einen am Kragen und zieht ihn hoch.
• εκτός του ότι δεν έχουν κανένα, μα ganz abgesehen von jeglichem Nutzen
κανένα προσωπικό ώφελος [Anm.: richtig [sc.: ganz abgesehen vom Fehlen jegli-
wohl: όφελος] chen (jedweden) persönlichen
Nutzens/Vorteils (für die Vereinsmitglieder
aus ihrer Vereinstätigkeit)]
Kalimerhaba]
• [...] και δε θά ’ρθουν ποτέ, μα ποτέ πια [...], und sie [sc. die bösen Geister]
πίσω. kommen nie und nimmermehr zurück.
Kalimerhaba]
• Πόσα μα πόσα σκουτιά δεν μπάλωσε στη Wieviel Unterzeug [= Unterwäsche] hatte
ζωή της! sie [= meine Mutter] in ihrem Leben ge-
flickt! [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
3. μα τον Άγιο / μα το Θεό / μα το Χριστό [etc.]:

• Να μου πεις για τα κορίτσα, να σ’ Wenn du aber von den Mädchen sprichst
εννοήσω. Μα τον Άγιο! Τι αφράτο πράμα [sc. von der Anmut der Mädchen, die man
είν’ τούτο; Τι θηλυκά του Σατανά, in dieser Region sieht], dann stimme ich dir
ζυμωμένα με βούτυρο και ζάχαρη; zu. Bei Gott! Was für eine appetitliche Er-
scheinung ist das? Was für Satansweiber,
Zuckerpüppchen aus Butter und Honig!
• Τον ζήλευα, μα το Χριστό! Έμοιαζε τόσο Bei Gott, ich beneidete ihn [sc. den Toten]!
σίγουρος. Er schien so sicher!
• [...] πως υποφέρνει [= υποφέρει] από ...[er erzählte uns], dass er schon vier
έναν κάλο τέσσερα χρόνια. Ναι, μα το Θεό, Jahre an einem Hühnerauge leide, [ja]
τέσσερα ολάκερα χρόνια, [...] wahrhaftig vier Jahre, […]
• Να, μα τον άη-Νικόλα, ως εδωνά μού Beim Heiligen Nikolas, der [= dieser Mann,
ήρθε να με πάρουν τα δάκρυα. den wir vorhin singen hörten] treibt einem
die Tränen in die Augen … [so bewegend
war seine Stimme bzw. sein Gesang]
[Anm.: Aussage eines Fischers – vermutl.
deshalb seine Bezugnahme auf den Heili-
gen Nikolas als Schutzpatron der Seeleute]
[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // Anm.: drei
• "Τι γίνεται, μα το Θεό!" απορούσαν "Du lieber Himmel, wie ist es bloß mög-
κάποιοι, [...] lich!" staunten manche Leute [über die
unglaublichen Fähigkeiten dieses Mannes],
4. μα καλά: s. unter καλά (Z 16)

5. μα την αλήθεια: s. unter αλήθεια, η (Z 3)
:ΜΑΓΕΙΡΕΥΤΑ, τα
μαγειρευτά, τα
= Gekochtes aus Topf oder Backofen [lt. abgebildeter Speisekarte z.B. ντολμαδάκια,
φασολάκια, μουσακάς, παστίτσιο, στιφάδο, γιουβέτσι]
[Langenscheidt-Lehrbuch "Καλημέρα (Griechisch für Anfänger)"]
Anm.: vgl. auch: "της ώρας" (s. unter ώρα, η [Z 19])
:ΜΑΓΕΡΙΚΟ, το
μαγέρικο, το
= die Garküche [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
vgl. die Beschreibung eines μαγέρικο (in Γιάννενα) durch Β. Αλεξάκης im Buch:
Η μητρική γλώσσα, S. 229 (vier letzte Zeilen) / 230 (1. bis 7. Zeile)
:ΜΑΓΙΚΟΣ, -ή, -ό
μαγικός, -ή, -ό
1. [allgemein]:
• Να ήταν μαγικό το κάστανο και της εμφύσησε την απάντηση με τρόπο ανάλογο; °
Ging von der Marone Zauberkraft aus, gab sie Klitia [die sie in der Hand hielt und
betrachtete] die richtige Antwort [auf die Rechenaufgabe] ein? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• μ’ έναν μαγικό τρόπο ° auf geheimnisvolle Weise [funktionieren die Beine der über-
müdeten, seit Stunden marschierenden Soldaten immer noch] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή
εν τάφω]
2. μαγική εικόνα: σκίτσο μέσα στο οποίο υπάρχει ένα δεύτερο, το οποίο πρέπει να
ανακαλύψουμε [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Έβγαλα από τον τοίχο τη σελίδα με το έψιλον κεφαλαίο γραμμένο στη μηχανή, και την
ακούμπησα στο τραπέζι. [...] Παρατήρησα αρκετή ώρα το έψιλον, προσπαθώντας να
διακρίνω μια άλλη μορφή μέσα από τη δική του. Το κοίταξα όπως κοίταζα παιδί τις
μαγικές εικόνες, αλλά δεν ανακάλυψα τίποτε. [Β. Αλεξάκης: Η μητρική γλώσσα]
• "Χάνεσαι σαν μπόρα περαστική, σαν εικόνα μαγική." [Ρόνη Σοφού: τραγούδι "Επιφυλακή"]
:ΜΑΓΙΣΣΑ, η
• Αλλά, εκεί κάπου πριν από τα Χριστούγεννα [του 1975], καθώς αναμενόταν η κάθοδος
της Μαρίας [από τα Γιάννενα] στην Αθήνα για τις γιορτές, η Ευτέρπη [= η μάνα της
(στην Αθήνα)] είχε τη φαεινή ιδέα να τρέξει σε χαρτορίχτρες και καφετζούδες, να μάθει
για την κόρη της και το μέλλον της με το λεγάμενό της, όπως συνήθιζε να τον λέει [τον
Γρηγόρη (τον φίλο της Μαρίας)]. Και αμέσως μετά, το τράβηξε πιο πολύ το σχοινί,
καθώς οδήγησε τα βήματά της σε μάγισσες, για να γνωρίσει εκ του ασφαλούς, μήπως
αυτό το "φασιστόπαιδο" [= ο Γρηγόρης] μάγεψε την κόρη της, [...]. Και ώ του θαύματος,
όλες οι "ειδικές" αποφαίνονταν ότι τα παιδιά αγαπιούνται, πως δεν υπάρχουν μάγια και
ότι όλα θα έχουν αίσιο τέλος! [Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs]
:ΜΑΓΚΑΣ, ο
μάγκας, ο
• Είμαι αξιοθαύμαστος. Μου βγάζω το καπέλο. Ρομπ, παιδί μου, είσαι μάγκας. °
I've got to admire myself, really. I've got to take my own hat off and say to myself, "Rob,
you're one cool character." ° Ich muss mich wirklich selbst bewundern [für mein souve-
ränes Verhalten]. Ich muss vor mir selbst den Hut ziehen und zu mir sagen: "Rob, du
bist schon ein cooler Hund." [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
:ΜΑΓΚΙΩΡΟΣ, ο [bzw.] :ΜΑΓΚΙΟΡΟΣ, ο

μαγκιώρος, ο [bzw.] μαγκιόρος, ο
Η λέξη είναι ιταλική και παράγεται από το "ματζόρε" (maggiore) που θα πει μεγαλύτε-
ρος, ανώτερος. Μ’ αυτή την τελευταία έννοια τη χρησιμοποιεί ο λαός, όταν θέλει να
μιλήσει για την "καπατσοσύνη" γενικά ή για κάποια ιδιαίτερη ικανότητα ενός ανθρώπου.
[Νατσ., σ. 168]
:ΜΑΔΙΑΜ (η)
Μαδιάμ (η)
τα έκανε γης Μαδιάμ: zur Herkunft s. Νατσ., σ. 484
:ΜΑΖΙ
μαζί
a) zusammen [etc.]:
• Πάμε να φάμε μαζί; ° Gehen wir [heute Abend] zusammen (miteinander) essen?
• Η Μαρία ξέρει ότι το σχέδιο το σκεφτήκαμε μαζί. ° Maria weiß, dass wir [= du und ich]
uns den Plan zusammen (gemeinsam) ausgedacht haben.
• Μιλάτε πολύ και όλοι μαζί. Δεν καταλαβαίνω τι λέτε. ° Ihr redet (zu) viel und alle zu-
sammen / alle gleichzeitig. Ich verstehe nicht, was ihr sagt.
b) [gefolgt von Personalpronomen oder der Präposition "με"]:
[Anm.: Lt. ΛΚΝ steht das Adverb "μαζί" diesfalls an Stelle einer Präposition.]
aa) (zusammen) mit:
• έλα μαζί μου ° komm mit mir
• Ήρθε μαζί με τον Κώστα. ° Er kam (zusammen) mit Kostas.
• έβγαινα μαζί της ° ich ging mit ihr aus
bb) bei [mir, dir, …]:
• Τι λέει ο γιατρός; – Είναι ακόμα μαζί της. ° Was sagt der Arzt [über den Zustand der
Kranken]? – [A:] Er ist noch bei ihr. [sc. im Zimmer nebenan, in dem sie liegt]
• ένα διάστημα έμενε μαζί της ° eine Zeitlang wohnte sie bei ihr [sc. bei ihrer Tante]
• έχω μαζί μου είκοσι σελίνια ° ich habe zwanzig Schilling bei mir
c) (mit) dabei:
• Ήταν και η αδελφή σας μαζί. ° Auch Ihre Schwester war (mit) dabei (war mit). [als Sie
das Ministerium aufsuchten]
• "Και μεις μαζί" ° "(Auch) wir (sind) dabei" [Parole, mit der man seine Unterstützung
bzw. Mitwirkung zum Ausdruck bringt]
2. μαζί και:
• τότε μαζευόντουσαν στην αυλή μας όλη η παρέα τους, μαζί κι ο Παυλάκος, κι εκείνος
με το μούσι, ο Σταμούλης ° dann versammelte sich in unserem Hof die [GF: ihre]
ganze Gesellschaft, darunter auch Pavlakos und der mit dem Kinnbart, Stamoulis //
[…], unter ihnen auch Pavlos und der mit dem Bart, Stamulis [GF + (synonyme) DF aus:
• μαζί και το καλάθι ° den Korb [in dem sich die Äpfel befinden] gibt es umsonst [Fest-
stellung eines Obsthändlers beim Anbieten der Äpfel] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΑΖΩ
μάζω
(Stamm II: να μάσω / Aorist: έμασα [Quelle: ΛΔΤΚ])*
*[Anm.: Vgl. auch ΛΚΝ und ΛΜΠ: Dort wird (unter dem Stichwort μαζεύω) das Wort
"έμασα" als volkstümliche Form des Aorists von μαζεύω verzeichnet; ΛΚΝ führt
außerdem das Wort "μάσει" als volkstümliche Form des απαρέμφατο von μαζεύω
an (also zB. "έχω μάσει" an Stelle von "έχω μαζέψει" etc.).]
= (δημ.) συναθροίζω, συνάγω [ΛΔΤΚ]

π.χ.:
• πάω να μάσω ελιές [ΛΔΤΚ] ---
• έμασα από τον κήπο λουλούδια [ΛΔΤΚ] ---
• Πίσω από το άγαλμα ξέρω θα κρυφτείς / ---
Κι απ’ το πάρκο δίπλα του λουλούδια θα
σου μάσω / Να σου στρώσω [,] αγάπη μου
[,] για να κοιμηθείς.
[Νίκος Αναγνωστάκης: τραγούδι "Ο Λευτέρης"]
• Πήγα να μάσω λίγα ξύλα και τους είδα. Ich war Holzsammeln und habe sie [die
beiden] gesehen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ανεβαίνεις σε κλαδί σαν τον σπίνο για να Du steigst auf 'n hohen Ast, wenn du den
μιλήσεις [...], κι αυτοί από κάτω περιμένουν Mund aufmachst, wie der Specht […], und
να πέσεις, να μάσουν τα λοφία σου. die unten warten nur, dass du fällst, um
deine prachtvollen Federn aufzusammeln.
• ήταν ένα τσούρμο παιδιά εκεί που da war ein ganzer Schwarm von Kindern
περίμεναν να τ’ ακούσουν [το όνομα] για [in der Kirche, in der deine Taufe stattfand],
να τρέξουν να το πουν και στο σπίτι σου, die auf den Namen warteten – [… (auf den
να μάσουν δεκάρες du getauft werden solltest)] –, um dann zu
euch nach Hause zu rennen, den Namen
zu verkünden und dafür ein paar Münzen
zu bekommen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΑΘΑΙΝΩ
μαθαίνω
a) lernen
b) erfahren
c) beibringen
d) sich gewöhnen
2. σε (τον / την ...) έμαθα:

• την είχα μάθει πια ich kannte sie mittlerweile zur Genüge
• Την είχε μάθει τη μάνα της τόσα χρόνια. Sie kannte ihre Mutter aus vielen Jahren
zur Genüge.
• Μ’ έμαθε πια. Er [sc. mein Ehemann] weiß, wie ich bin.

• Δε μ’ έμαθες ακόμη, Μαρία; Kennst du mich (immer) noch nicht, Maria?

[rhetorische Frage; gemeint zB. iS von: Du
solltest inzwischen wissen, dass ich auf
deine Tricks nicht hereinfalle]
[Eigenübersetzung]
3. μάθε το:
• Στο λέγω φανερά, με σένα δεν μπορώ να περπατώ. Ένας άλλος, μάθε το, με ζητεί. °
° Ganz offen sag ich dir, ich kann nicht mehr mit dir zusammensein. Daß du es weißt,
ein andrer will mich. [GF+DF aus: K. Kavafis: Um zu bleiben, S 88/91]
4. για να μάθω:
• Ορίστε για να μάθουν. ° That'd serve them right. ° Das [sc. das ihnen (als Folge
ihres Verhaltens) Widerfahrene] geschähe [bzw. geschieht] ihnen recht.* / Das würde
[bzw. wird] ihnen eine Lehre sein. [GF, EF + DF (*) aus: Hornby: High Fidelity]
5. μαθημένα τα βουνά απ’ τα χιόνια: s. unter μαθημένος, -η, -ο
:ΜΑΘΕΣ
μαθές
Συμπληρωματικό μόριο χωρίς κανένα συγκεκριμένο νόημα πια. Μπορεί να παρα-
λείπεται, το νόημα δεν αλλάζει. Χρησιμοποιείται συνήθως σε ερωτηματικές προτάσεις.
Ίσως παλαιότερα να είχε σημασία προστακτικής (όπως δες, πες κτλ.), δηλαδή σήμαινε
"μάθε πως", π.χ. "έχω μαθές εγώ λεφτά;" ("Μάθε πως δεν έχω λεφτά.") [ΛΔΗ]
Π.χ.:
• Κάνει μαθές ο κόσμος τέτοια πράγματα; [ΛΔΗ]
• Λένε μαθές τα καλά παιδιά τέτοια λόγια; [ΛΔΗ]
• Μα γιατί δεν μπορεί να κοιμηθεί; – Τον αφήνουν μαθές ήσυχο οι κόρες του και η
γυναίκα του; [ΛΔΗ]
:ΜΑΘΕΥΟΜΑΙ
μαθεύομαι
= sich herumsprechen / bekannt werden [ein Umstand oder ein Ereignis]
:ΜΑΘΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
μαθημένος, -η, -ο
μαθημένα τα βουνά απ’ τα χιόνια:
idiomatische Wendung ("συνηθίσαμε πια") [s. "Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των
εκφράσεων", S. 67]
zB.:
• "Φέρνω άσκημα μαντάτα." – "Καλώς να ορίσουν· μαθημένα είναι τα βουνά από χιόνια,
λέγε." ° "Ich komme mit traurigen Nachrichten." – "Sie sind willkommen. Die Berge
sind Schnee gewöhnt. Komm nur heraus damit!" [GF+DF aus: Καζαντζάκης: Χριστός]
:ΜΑΙΡΑΚΙ (το)
Μαιράκι (το)
• Μαιράκι, όταν μου ζήτησες να γράψω το βιογραφικό σου, συνειδητοποίησα ότι ήταν
αδύνατο να εκφράσω όσα σκέφτομαι για σένα. Η φιλία μας ήταν και παραμένει δυνατή.
Πάντα δίπλα μου με το φωτεινό σου χαμόγελο, για να με διασκεδάσεις και να με
συμβουλεύσεις. [...]
[Eintragung auf einer Webseite im Internet, gerichtet an eine Frau mit dem
Vornamen Μαίρη]
:ΜΑΚΑΡΙ
μακάρι
1) [bezogen auf einen noch realisierbaren Wunsch]:
• Μακάρι τώρα να βάλει μυαλό. ° Hoffentlich wird er jetzt [durch seine bevorstehende
Heirat] vernünftig.
2) [bezogen auf einen (zumindest derzeit) nicht bzw. auf einen nicht mehr realisierbaren
Wunsch]:
• Μακάρι να ήξερα να παίζω πιάνο! ° Könnte ich doch nur Klavier spielen! / Wenn ich
doch nur Klavier spielen könnte! [Pons online]
• Μακάρι να είχα ξαναπάει σε κηδεία. ° I wish I'd been to a funeral before. [bzw.] Ich
wünschte [= ich würde mir wünschen], ich wäre schon mal auf einer Beerdigung gewe-
sen. [sodass jene, zu der ich jetzt gehen werde, nicht die erste wäre] [GF, EF + DF aus:
Hornby: High Fidelity]
:ΜΑΚΑΡΙΖΩ
μακαρίζω
• [...] τι κρύβεται πίσω απ’ το πέπλο του μέλλοντος, για το οποίο η λαίδη Χάμιλτον
συνήθιζε να λέει "μηδένα προ του τέλους μακάριζε". ° […], was hinter dem Schleier der
Zukunft verborgen ist, von der die Lady Hamilton zu sagen pflegte, man soll den Tag
nicht vor dem Abend loben. [DF+GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw. deren griechischer Über-
setzung durch Άγγελος Παρθένης]
:ΜΑΚΟ
μακό, το [bzw.] μακό [Adjektiv]
1. Definition:
ΛΚΝ (μακό, το) ΛΜΠ (μακό, το)
A) Α)
α) είδος πλεχτού βαμβακερού υφάσματος α) λεπτό βαμβακερό ύφασμα
– π.χ.:
• μπλουζάκι / παντελόνι / φούστα από μακό
β) (επέκτ.) ρούχο από μακό – π.χ.: β) (συνεκδ.) ρούχο, συνήθως μπλούζα,

• Φοράει ένα άσπρο μακό. από αυτό το ύφασμα – π.χ.:
• λευκό / κοντομάνικο μακό
B) (ως επίθετο) – π.χ.: Β) (ως επίθετο για ρούχα):

• ένα μακό φουστάνι / πουκάμισο (= από ο κατασκευασμένος από το παραπάνω
μακό ύφασμα) ύφασμα – π.χ.:
• μακό μπλούζα / φόρεμα
2. Übersetzungen:
• Η Ντάγκμαρ φορούσε μια φούστα φάκελο Dagmar trug einen Wickelrock und einen
κι ένα κόκκινο μακό που την έκανε να roten Sweater, der sie blasser wirken ließ,
φαίνεται πιο χλομή απ’ ό,τι ήταν. als sie war. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• το μακό μπλουζάκι das T-Shirt

[Pons online // GF auch in einem griechischen Bildwörter-
buch]
• Φορούσες πέτσινα μπουφάν και μακό You wore leather jackets and T-shirts, and
μπλουζάκια όπως κι εγώ. so did I. [bzw.]
Du hast [damals (immer)] Lederjacke und
T-Shirts getragen, und ich auch.
• αγόρασα επίσης μακό μπλουζάκια außerdem kaufte ich T-Shirts

• σορτς, μακό μπλούζες με γιακά Shorts und Polohemden [trugen die Kinder
in dieser Stadt] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΜΑΚΡΙΑ
μακριά
• Κοιτούσαν μακριά με ανήσυχο βλέμμα. ° Mit unruhigem Blick sahen sie [= diese im
Kaffeehaus sitzenden Personen] in die Ferne. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• σαν ένας θόρυβος που τον ακούς από πολύ μακριά ° wie ein Geräusch [das man]
aus weiter Ferne [hört] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΜΑΚΡΙΝΟΣ, -ή, -ό
μακρινός, -ή, -ό
• το ξέρεις από το μακρινό βράδυ που εξέταζες τα φύλλα του κισσού ° du weißt es seit
dem lange zurückliegenden Abend, als du die Efeublätter untersuchtest [GF+DF aus: Όσες
φορές]
:ΜΑΚΡΟΣΤΕΝΟΣ, -η, -ο
μακρόστενος, -η, -ο
• κι από την άλλη πλευρά της ταράτσας μια μακρόστενη κουζίνα-πλυσταριό ° und auf
der anderen Seite der Terrasse ein schmaler, langer Raum, Küche und Waschküche in
einem [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Τα μακρόστενα τραπέζια του νεκροτομείου ήταν γεμάτα. ° Die länglichen Tische des
Leichenschauhauses waren voll [mit Toten]. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΜΑΚΡΟΣΥΡΤΟΣ, -η, -ο
μακρόσυρτος, -η, -ο
• μακρόσυρτα φωνήεντα, όπως ναίαιαι και όοοοχι ° langgezogene Vokale wie jaaa und
neiiin [die Art, wie das Mädchen am Telefon sprach] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος
μισθωτού]
• μ’ ένα μακρόσυρτο σοβαρό τραγούδι ° mit ernstem, langgezogenem Lied [wörtl.: mit
einem langgezogenen, ernsten Lied] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΜΑΚΡΥΣ, -ιά, -ύ
μακρύς, -ιά, -ύ
1. Grundbedeutung: lang [zeitlich, räumlich]
2. το μακρύ του – το κοντό του:

• ο ένας είπε το μακρύ του και ο άλλος το κοντό του ° jeder gab seinen Senf dazu
[Mandeson]
• Καθένας έλεγε το μακρύ του και το κοντό του. ° Jeder gab lang und breit seine
Meinung zum Besten. [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
:ΜΑΛΑ
μάλα [Adverb]
τα μάλα ° σε μεγάλο βαθμό / πάρα πολύ [ΛΜΠ] – π.χ.:
• ευχαριστώ τα μάλα [ΛΜΠ]
• [...] ο αδελφός μου τα προηγούμενα χρόνια είχε υποφέρει τα μάλα. ° [...] hatte mein
Bruder in den Jahren davor Höllenqualen gelitten. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΜΑΛΙΣΤΑ
μάλιστα
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. überdies / zudem / noch dazu [wo …] / zumal / gar / besonders [etc.]
3. και μάλιστα (zuweilen auch ohne vorangehendes και)
4. [mit vorangehendem verneinenden Satz]: erst recht nicht / schon gar nicht
5. τώρα μάλιστα
6. sonstige Übersetzungen
7. Fälle, in denen es unübersetzt bleibt
a) jawohl:
• Μάλιστα, κύριε προϊστάμενε. ° Jawohl, Herr Chef. [im konkreten Fall: Anrede eines
Bibliotheksangestellten gegenüber seinem Vorgesetzen]
b) sogar:
• αυτή η ασθένεια που καταστρέφει την ποιότητα της ζωής σας – ίσως μάλιστα και την
ίδια τη ζωή σας ° diese Krankheit, die Ihre Lebensqualität zerstört – vielleicht sogar
auch Ihr Leben selbst
2. überdies / zudem / noch dazu [wo …] / zumal / gar / besonders [etc.]:

[sc. Ausdrücke, die ein Mehr bzw. eine Hervorhebung bezüglich des davor Erwähnten
zum Ausdruck bringen (ohne einem unmittelbaren "sogar" zu entsprechen)]:
• κι απ’ τ’ αυτιά της να κρέμονται δυο und an ihren Ohren baumelten zwei grüne,
πράσινα περίλαμπρα σκουλαρίκια, σε herrlich glitzernde Ohrgehänge, die über-
σχήμα μάλιστα αστραπής: δυο λοξά Ζ dies die Form von Blitzen hatten: zwei
schräge Z [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ένα τέτοιο βράδυ τσακωμού – και Eines Abends nach einem solchen Krach –
μάλιστα Μεγάλο Σάββατο – [...] obendrein war es Karsamstag – […]
• Υπερβολικά υψηλοί μισθοί μειώνουν την Zu hohe Löhne schwächen auch die Wett-
ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Εάν bewerbsfähigkeit der Unternehmen. Kön-
μάλιστα οι επιχειρήσεις μπορούν να μετα- nen sie [= die Unternehmen] die Lohnerhö-
κυλήσουν τις αυξήσεις μέσω των τιμών, hungen zudem über die Preise weiterge-
τότε έχουμε αύξηση του πληθωρισμού και ben, steigt das Preisniveau [die Inflation]:
οι μισθωτοί δεν έχουν πραγματικό εισοδη- Die Beschäftigten haben keinen realen
ματικό όφελος. Einkommensvorteil.
• Καθώς μάλιστα είναι και εξαίρετος αφηγη- Und da er zudem [sc. zusätzlich zum Um-
τής, κρεμιόμαστε από το στόμα του, [...] stand, dass er viel erlebt hat] ein vorzügli-
cher Erzähler ist, hängen wir wie gebannt
an seinen Lippen [wenn er uns über seine
Abenteuer berichtet], […]
• καθώς μάλιστα είχε [...] zumal sie […] hatte

• Τώρα μάλιστα θυμήθηκε μια λεπτομέρεια Nun erinnerte er sich auch an eine Kleinig-
που χθες είχε περάσει τελικά απαρατήρη- keit, die ihm gestern überhaupt nicht auf-
τη. gefallen war.
• Και τώρα μάλιστα μου ήρθε και μια ιδέα: Und ich habe auch gleich noch eine Idee:
[...] […] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Ξέρω πολύ καλά πόσο δύσκολο είναι για Mit ist bewusst, wie schwer es vielen fällt,
πολλούς να ξεπεράσουν την εθνική τους ihr nationales Empfinden zu überwinden.
συναίσθηση. Για τους σωβινιστές, μάλιστα, Den Chauvinisten ist es gar völlig unmög-
αυτό είναι τελείως αδύνατο. lich.
Kalimerhaba]
• μόλις η γυναίκα τον κοίταζε στα μάτια – verwandelte er sich, sobald eine Frau ihm
και μάλιστα τον ξανακοίταζε – γινόταν [...] in die Augen sah – es gar zum zweitenmal
άλλος άνθρωπος tat –, in einen anderen [sc. liebenswürdi-
gen, zuvorkommenden] Menschen
• από την άλλη όμως του άρεσε να andererseits aber verfolgte er gespannt
παρακολουθεί την αλλόκοτη σκιά της στον dieses seltsame Schattenspiel [der alten
απέναντι τοίχο, μάλιστα τον μαγνήτιζε αυτή Frau] an der Wand gegenüber, ja es zog
η προσπάθεια κάποιου που ήξερε πως [...] ihn fast magnetisch an, diese Lebens-
anstrengung von jemandem der wusste,
dass […]
• εμείς οι άντρες και μάλιστα στην ηλικία wir Männer, besonders [jene] in meinem
μου, έχουμε [...] Alter, haben [...]
• Όταν παίζαμε πάνω στα τείχη και μάλιστα Wenn wir [als Kinder] auf den Mauern
όταν ήμασταν [μόνο] λίγοι, [...]. spielten, und besonders dann, wenn wir
nur wenige waren, […].
aus: Kalimerhaba]
• Αφήνω βέβαια πως αυτές οι πέντε λίρες Ich muss wohl nicht erwähnen, dass diese
δεν υπήρχαν [...]. Τώρα τελευταία μάλιστα fünf Pfund [die der mittellose George
που έλειπε ταξίδι [...] ο Μπιλ, που πάντα wöchentlich an Miete zahlen hätte sollen]
άδειαζε την τσέπη του στον μπαρμπα- nie vorhanden waren, […]. Besonders jetzt
Τζωρτζ, τα πράγματα είχαν γίνει δύσκολα [in letzter Zeit], wo […] Bill verreist war, der
πολύ. dem alten George immer seinen letzten
Pfennig gegeben hatte, waren harte Zeiten
für ihn [= für George] angebrochen.
• Ορισμένοι μάλιστα κάτοικοι της συνοικίας Besonders manche Bewohner des Stadt-
έβλεπαν με μίσος, μοχθηρία και θυμό τους teils betrachteten diese Menschen [...] mit
ανθρώπους αυτούς, [...]. Hass, Neid und Wut.
aus: Kalimerhaba]
• Απλώς με τον καιρό το συνήθισε, το Sie hatte sich nur mit der Zeit daran ge-
δέχτηκε τέλος πάντων – σκεπτόμενη wöhnt, sich damit abgefunden [es aber
μάλιστα και τα υπόλοιπα αδέλφια της, που, nicht verziehen (dass ihr Vater nach dem
μένοντας στην ορφάνια από τόσο μικρά, Tod seiner Frau wieder geheiratet hatte)] –
είχαν ανάγκη από μια μητρική ή vor allem wegen ihrer Geschwister, die, so
παραμητρική φροντίδα. jung verwaist, mütterliche oder stiefmütter-
liche Fürsorge brauchten.
3. και μάλιστα (zuweilen auch ohne vorangehendes και):

a) und zwar:
• Αν δεν σου παραχωρούσαν το διαβατήριο και μάλιστα εγκαίρως, [...] ° Wenn sie dir
nicht den (Reise-)Pass ~ausstellen [wörtl.: gewähren] würden, und zwar rechtzeitig,
...[würde es einen Skandal geben]
• Κανονιές, [...]! Από κείνες μάλιστα που ρίχνουν οι βαρβάτοι.* ° Kanonenschläge, […]!
Und zwar solche, wie diese Mannskerle sie rausschießen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] θα είχαμε, συνυπολογίζοντας μάλιστα και την αύξηση της παραγωγικότητας, πάνω
από ένα εκατομμύριο περισσότερες θέσεις εργασίας.* ° [...] würden wir über mehr als
eine Million zusätzlicher Arbeitsplätze verfügen, und zwar unter Berücksichtigung von
Produktivitätsgewinnen. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
*[Anm.: hier "μάλιστα" ohne vorangehendes "και"]

• weitere BSe s. unter zwar (Z 2) im deutsch-griechischen Wörterbuch
b) (und) dann [iS von: außerdem]:
S. dazu Νίκος Α. Παπαδόπουλος: Συγκριτική μετάφραση, S. 251:
Το [γερμανικό] επίρρημα "dann" έχει τέσσερις έννοιες: α. [...] και δ. την έννοια του "και
επιπρόσθετα", "και μάλιστα", "κι ακόμα", "και πέρα από αυτό"
π.χ.:
• και μάλιστα μην ξεχάσεις και το πακέτο [Νίκος Α. Παπαδόπουλος: Συγκριτική μετάφραση, S. 251]
4. [mit vorangehendem verneinenden Satz]: erst recht nicht / schon gar nicht
[wörtl.: ~noch dazu]
5. τώρα μάλιστα:
• Τώρα μάλιστα! ... Αν παραδεχόταν τη θρησκεία σου ... ° Ach so [ist das]! ... Wenn sie
deine Religion akzeptierte [nur dann würdest du (Türke) eine Beziehung mit einer Grie-
chin eingehen] ... [Reaktion, mit der die Relativität der vom türkischen Gesprächspart-
ner bekundeten Bereitschaft, eine solche Beziehung einzugehen, hervorgehoben wird]
[GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba / Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
6. sonstige Übersetzungen:
• Μάλιστα, τώρα είναι εντάξει. So, jetzt habe ich es. [als Bestätigung,
dass man den vom Gesprächspartner am
Telefon buchstabierten Namen und die von
ihm genannte Telefonnummer erfolgreich
notiert hat]
• Η μαμά κι ο μπαμπάς μου με συμπαθούν My mum and dad like me more when I
περισσότερο όταν είμαι με κάποια, αισθά- have someone, and they seem more
νονται μάλιστα πιο άνετα. comfortable; […]. [bzw.]
Meine Mum und mein Dad mögen mich
mehr, wenn ich jemanden habe [sc. wenn
ich eine Partnerin habe], und sie wirken
entspannter.
• Θα ήταν κουραστικό για μένα να μετα- Es war mühsam für mich [= Es würde müh-
φέρω από εκεί κάθε μέρα το χόρτο σε δύο sam für mich sein], das Heu von dort [sc.
στάβλους· για τον ταύρο μάλιστα η αλλαγή aus der Dachkammer] jeden Tag in zwei
σήμαινε εξορία στο ψύχος και στο σκοτάδι. Ställe zu tragen, und für [den] Stier bedeu-
Όμως δεν είχα άλλη επιλογή. tete die Umstellung [sc. die Übersiedlung
in den anderen Stall] eine Verbannung in
Kälte und Dunkelheit. Aber ich hatte keine
Wahl. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Θέλησα να τρέξω προς την αντίθετη Ich wollte in der Gegenrichtung zum
κατεύθυνση της πορείας και προσπάθησα [Demonstrations-]Zug weglaufen und
μάλιστα να βγάλω το κασκόλ από την versuchte dabei, meinen Schal aus der
τσάντα. Tasche zu zerren [um mich durch ihn vor
dem Tränengas zu schützen].
diablog.eu]
• Η φωτογραφία είναι πρόσφατη [,] μετά Das Foto [das ich Ihnen hier zeige] ist neu,
από μια συνάντησή μας. Μάλιστα πρόκει- aufgenommen nach einem Treffen [zwi-
ται να γίνουν σημαντικές μεταβολές στη schen dem Generaldirektor und mir]. Es
διοίκηση και απ’ ό,τι κατάλαβα με προορί- sollen übrigens bedeutende Veränderun-
ζουν για μεγάλη θέση. gen in der Leitung vorgenommen werden,
und soweit ich verstanden habe, hat man
mich für einen hohen Posten vorgesehen.
• Μείνανε για δυο στιγμές έτσι αμίλητοι, ο Ein paar Momente blieben [= verharrten]
ένας να περιεργάζεται τον άλλον – μάλιστα sie so, wortlos, der eine den anderen neu-
ο Τζωρτζ σκέφτηκε να μπει στα γρήγορα, gierig musternd [sc. George vom Fenster
να βάλει ένα γυαλί στον πίνακα – αλλά, seiner Dachkammer aus das unten im Hof
ξάφνου, το γερόντιο μίλησε και είπε "[...]". stehende alte Männchen und umgekehrt].
George wollte sich schon eilig [vom Fens-
ter] zurückziehen und ein paar Glassplitter
aufs Bild setzen [sc. seine künstlerische
Betätigung (Anfertigung von Collagen aus
Glasstückchen auf Leinwand) fortsetzen],
da fing das Männchen plötzlich an zu
sprechen. "[…]."
7. Fälle, in denen es unübersetzt bleibt:

• Προσπάθησα να του ανταποδώσω ό,τι Ich versuchte, als er [= mein Mann] krank
έκανε για μένα όταν αρρώστησε. Τα τελευ- wurde, mich für das zu revanchieren, was
ταία, μάλιστα, χρόνια τον είχα κατάκοιτο. er [an Gutem] für mich getan hatte. In
Ούτε έγραφα, ούτε δραστηριότητες είχα, seinen letzten Jahren war er bettlägerig.
[...]. Ένιωθα ότι με είχε ανάγκη. Weder schrieb ich [= Schriftstellerin]
irgendetwas noch hatte ich andere Akti-
vitäten, […]. Ich fühlte, dass er mich
brauchte.
Kalimerhaba]
• Ο Μπατής σκεφτόταν πως η Σώσω είχε Batis dachte, dass Sosso oftmals recht
δίκιο πολλές φορές, ιδιαίτερα μάλιστα όταν hatte, besonders dann, wenn sie die klei-
εξηγούσε τις μικροαδυναμίες των ανθρώ- nen Schwächen der Menschen kommen-
πων. tierte.
:ΜΑΛΛΙ, το
μαλλί, το
a) das Haar [iS von: Gesamtheit der Haare] (auch: τα μαλλιά)
b) die Wolle
2. πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένος:

• Ο γελασμένος άνθρωπος βημάτιζε πάνω-κάτω σαν θηρίο στο κλουβί, το φυσούσε και
δεν κρύωνε που πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένος. ° Der geprellte Mann [sc. ein
Kutscher, der nachträglich entdeckt, dass er mit falschen Münzen bezahlt worden war]
ging auf und ab wie ein Löwe im Käfig, er konnte es nicht fassen, dass man ihn so
übers Ohr gehauen hatte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΑΛΛΟΝ
μάλλον
1) wahrscheinlich / vermutlich / wohl:
• πρόκειται μάλλον για εμπρησμό es handelt sich [bei dem Feuer] wahr-
scheinlich um Brandstiftung
• Δεν ξέρω αν είναι αλήθεια. Μάλλον, Ich weiß nicht, ob es wahr ist. Aber wahr-
όμως. scheinlich [ja].
• η κατανάλωση – μάλλον το der Konsum – wohl die wirkungsvollste
αποτελεσματικότερο ναρκωτικό Droge [der kapitalistischen Gesellschaft]
2) eigentlich / besser gesagt / vielmehr:

• Στην αυλή περίμενε ένας χωροφύλακας, Im Hof wartete ein Gendarm, eigentlich ein
ένας φίλος του πατέρα της μάλλον που Freund ihres Vaters, der in den letzten
έκανε τα τελευταία χρόνια χρέη Jahren die Pflichten eines Gendarms aus-
χωροφύλακα [...] übte; […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• μα τώρα, απ’ την έκπληξη, απ’ την diesmal aber, bei einer solchen Überra-
άγνωστη συγκίνηση ή μάλλον υποψία που schung, bei diesem für sie neuen Gefühls-
την κυρίευσε, [...] ausbruch oder vielmehr bei dem Verdacht,
der in ihr aufstieg, […]
• Το πρόβλημά μου είναι, ή μάλλον ήταν Mein Problem ist, oder besser gesagt war
ως τα σήμερα, [...] bis heute, […]
• Ίσως ή μάλλον ασφαλώς θα είστε σε Vielleicht – oder vielmehr (oder besser
περισσότερες ανέσεις συνηθισμένος. gesagt) sicher – werden Sie [Herr …] an
mehr Komfort gewöhnt sein. [als Sie hier in
meinem bescheidenen Haus vorfinden]
3) eher [iS von: mehr] / mehr:

• οι κωμωδίες παρουσιάζουν σήμερα die Komödien [dieser Dichter des 18. Jahr-
ιστορικό μάλλον παρά σκηνικό ενδιαφέρον hunderts] sind heute eher (mehr) von histo-
rischem als von szenischem (bühnenmäßi-
gem) Interesse
• εμβατήρια γραμμένα μάλλον για χορευτές Märsche, geschrieben eher für Tänzer als
παρά για στρατιώτες für Soldaten
4) recht [iS von: ziemlich, eher] / ziemlich:

• Η Ιουλία [...] θ’ αργούσε μάλλον να χάσει Ioulía […] sollte ihre Sianka [= την σιάνκα
την δικιά της. (eine Art Alpdruck in der Kindheit)] recht
spät [sc. erst in eher fortgeschrittenem
Alter] verlieren. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ο Στέφανος γινόταν σιγά-σιγά ένας Stéfanos wurde allmählich ein ziemlich gut
μάλλον ωραίος γέρος aussehender älterer Mann
• αυτό μάλλον είναι σίγουρο das ist sogar ziemlich sicher

5) πόσο μάλλον:
a) [in bejahenden Sätzen]: erst recht / umso mehr
[vgl. auch]:
- πόσο μάλλον που ° zumal * / (dies) um so mehr, als **
*[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
**[GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
- πόσο μάλλον αφού ° zumal [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
b) [in verneinenden Sätzen]: erst recht nicht / schon gar nicht / umso weniger / ge-
schweige denn
:ΜΑΝΑ, η
μάνα, η
1. Grundbedeutung: die Mutter
2. μάνα μου ° [auch:] meine Süße // mein Schätzchen [Vokativ / Anrede der Partnerin
oder als lockere Anrede einer weiblichen Bekannten] [GF+DF jeweils aus: Βαμμ.]
3. είμαι μάνα σε ... :

• [...] είναι μαζί τους ο λοχίας Κωστούλας. Αυτός είναι μάνα στο ψαλίδι ... ° [Keine
Sorge.] Feldwebel Kostoulas ist ja bei ihnen. [sc. bei den Soldaten, die den Stachel-
draht bei der feindlichen Linie mit Drahtscheren durchschneiden und dann in den
feindlichen Schützengraben eindringen sollen] Der kann mit der Schere umgehen …
[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // Anm.: drei Punkte am Ende des zweiten Satzes jeweils im Original]
• "Κι αν δεν τη βρω στη Λάρισα / γραμμή για Σαλονίκη / που είναι μάνα στις πενιές / για
γλέντι και ξενύχτι." [Σία Ροζάκη: τραγούδι "Λάρισα – Σαλονίκη"]
:ΜΑΝΙΑ, η
μανία, η
1. [allgemein]:
• εξαιτίας της μανίας της για τη λεπτομέρεια ° aus [= wegen] ihrer Versessenheit auf
Details [zB. in der Gestaltung ihrer Wohnungseinrichtung] [GF+DF aus: Όσες φορές]
2. με μανία:
• Μασουλούσε με μανία φρυγανιές. Sie kaute wie besessen Zwieback.
• βλέπει με μανία όλες τις νέες κινηματο- [sie] sieht sich wie besessen [Anm.: Über-
γραφικές ταινίες setzungsalternative wäre wohl auch: mit
Leidenschaft] alle neuen Kinofilme an
• γράφει με μανία άγρια er [= der Schriftsteller] schreibt mit wilder

Besessenheit
[GF+DF aus: Κ. Μητροπούλου: Το μυθιστόρημα της
νύχτας]
• Στο τέλος ξύναμε με μανία ο ένας την Zum Schluss kratzten wir uns gegenseitig
πλάτη του άλλου. wie wild den Rücken. [GF+DF aus: Όσες φορές]
3. μανία που την έχεις:

• Σουλάτσερνε [ο Ευγένιος] στην αυλή και τραγουδούσε σα νάσκιζε ξύλα. Άλλο που δεν
ήθελε ο Άρης για να γίνει βαποράκι. Μανία που την έχουν όλοι οι φάλτσοι να
τραγουδούνε! "Δε σταματάς αυτή τη μουσική ...", του φωνάζει απ’ το παράθυρο.
• Μανία που την έχεις [,] μαμά [,] να [...] [Κ. Πρετεντέρης: Θεατρικά, σ. 117]
:ΜΑΝΟΛΙΟΣ, ο
Μανολιός, ο (auch: Μανωλιός, ο)
άλλαξε ο Μανολιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς (so bei ΛΚΡ, ΛΚΝ, ΛΜΠ und Εμμ.)
(bzw. bei Νατσ.: άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα αλλιώς
bzw. bei ΛΔΤΚ: άλλαξε ο Μανολιός και φόρεσε τα ρούχ’ αλλιώς)
Bedeutung:
για επιφανειακή μόνο αλλαγή των πραγμάτων [ΛΚΡ, σ. 56] //
για επιφανειακή και όχι ουσιαστική αλλαγή [ΛΚΝ] //
για περιπτώσεις στις οποίες η αλλαγή είναι μόνο επιφανειακή και όχι ουσίας [ΛΜΠ] //
έγιναν αλλαγές, όμως ήταν επουσιώδεις [Εμμ.] //
επί των κατ’ επίφασιν μόνον μεταβαλλομένων [ΛΔΤΚ]
[zur Herkunft der Redewendung s. Νατσ., σ. 45]
π.χ.:
• η δικτατορία προσπάθησε να πείσει ότι προχωρεί σε εκδημοκρατισμό, αλλά ήταν
φανερό ότι άλλαξε ο Μανολιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς [ΛΜΠ]
:ΜΑΝΟΥΛΑ, η
μανούλα, η
ο επιδέξιος, ο ικανός, αυτός που ξέρει να επιδιορθώνει ή να κατασκευάζει κάτι κτλ.
Λέγεται συνήθως "είμαι μανούλα σε κάτι". [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Ο Γιάννης είναι μανούλα στα μαστορέματα. (= ξέρει να φτιάχνει τοίχους, μάντρες,
ντουλάπια, ράφια, πλακόστρωτα κτλ.) [ΛΔΗ]
:ΜΑΝΩΛΙΟΣ, ο
Μανωλιός, ο
s. Μανολιός, ο
:ΜΑΠΑ, η
μάπα, η
τρώω στη μάπα:
ανέχομαι, πρέπει να υποστώ κάποιον/κάτι [ΑΓΝ, σ. 150] // για κπ. ή κάτι ενοχλητικό ή
δυσάρεστο που το(ν) έχουμε βαρεθεί [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Πόσον καιρό ακόμα θα τρώμε στη μάπα αυτόν το βλάκα; [ΛΚΝ]
:ΜΑΡΑΖΩΝΩ
μαραζώνω
• οι πιο ικανοί μαράζωναν στα εργοστάσια της Γερμανίας και στα ορυχεία °
die Tüchtigsten [aus diesem griechischen Dorf] verkümmerten in den Fabriken Deutsch-
lands und in den Bergwerken [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΜΑΡΙΑ, η
η κουτσή Μαρία: s. unter κουτσός, -ή, -ό (Z 3)
:ΜΑΡΙΚΑΚΙ (το)
Μαρικάκι (το)
Koseform des Namens "Μαρία" (vgl. das Lied "Το Μαρικάκι" [Σπανός/Λ.Παπαδόπου-
λος], das in einer Rundfunksendung mit Liedern zum Namen "Μαρία" gespielt wurde)
:ΜΑΡΚΟΝΗΣ, ο
μαρκόνης, ο
ασυρματιστής (εκ του ονόματος του εφευρέτη του ασυρμάτου)
:ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
μαρμαρωμένος, -η, -ο
ο μαρμαρωμένος βασιλιάς (= Κωνσταντίνος Παλαιολόγος – ο τελευταίος αυτοκρατόρας
του Βυζαντίου*):
βλ. Νατσ., σ. 384 (s. auch: "η Κόκκινη Μηλιά" [unter κόκκινος, -η, -ο ])
*) er ist der Sage nach bei der Eroberung Konstantinopels durch die Türken ver-
steinert (zu Marmor erstarrt)
s. auch Anmerkung in: Stratis Myrivilis: Das Leben im Grabe (S 463):
Konstantinos XI. Palaiologos war der letzte Kaiser (1448-1453) des Oströmischen
(Byzantinischen) Reichs. Er starb bei der Verteidigung Konstantinopels. Die Legende,
sein Leichnam sei nie gefunden worden, er sei zu Marmor erstarrt und warte auf einen
günstigen Moment, um Konstantinopel zurückzuerobern – eine Verarbeitung der weit
verbreiteten mittelalterlichen Sage vom römischen Endkaiser – wurde erst später zu
einem griechischen Nationalmythos; das Wappen der Palaiologen-Dynastie war der
zweiköpfige Adler [= ο δικέφαλος].
:ΜΑΡΣΑΡΩ
μαρσάρω
= to rev up [Mackridge, S. 315]
[rev up the engine = den Motor auf Touren bringen]
:ΜΑΣΩ (Ι) (= μασώ)

μασώ (-άς)
1. Grundbedeutung: kauen
2. μασώ τα λόγια μου: s. unter λόγια, τα (Z 4)
:ΜΑΣΩ (ΙΙ) (= μάσω) (θα, να, ...)

μάσω (θα, να, ...)
s. μάζω
:ΜΑΤΑΙΟΣ, -α/-η, -ο
μάταιος, -α/-η, -ο
• Μάταιο να επιμένουμε· [...] ° Es wäre sinnlos, weiter darauf zu beharren; […] [GF+DF
aus: Ζατέλη: Φως]
• ο φόβος εκείνος ήταν μάταιος ° diese Furcht (diese Befürchtung) war unbegründet
("unnötig")
• μάταιη σπατάλη ° unnötige (unnütze / sinnlose) Verschwendung [zB.: etwas zu
kaufen, mit dem man überhaupt nichts anfangen kann]
:ΜΑΤΑΙΩΝΩ
ματαιώνω
1) vereiteln
2) absagen
:ΜΑΤΙ, το
μάτι, το
1. παίρνω τα μάτια μου:
ετοιμάζομαι να φύγω για πολύ μακριά λόγω μεγάλης λύπης ή απογοήτευσης κτλ. /
φεύγω απογοητευμένος, λυπημένος – συνήθως λέγεται: παίρνω τα μάτια μου και
φεύγω [ΛΔΗ, σ. 217]
[im gleichen Sinne:]
επήρα τα μάτια μου / πήρα των οματιών μου:
λαϊκή έκφραση που χρησιμοποιείται με τη σημασία: απογοητεύτηκα, απαύδησα και
"πήρα τα μάτια μου κι έφυγα" [Νατσ., σ. 197 (dort auch Informationen zur Herkunft)]
[bzw.:] παίρνω των ομματιών μου ° meine Siebensachen packen
(ομμάτια = ältere Form für μάτια) [Eideneier, Bd. 3, S. 145]
2. τα μάτια σου δεκατέσσερα:
• Συνέχισαν εν τούτοις να έχουν τα μάτια τους δεκατέσσερα. ° Dennoch lauerten sie
weiter mit Argusaugen.
• πρέπει νάχεις κάθε στιγμή τα μάτια σου δεκατέσσερα ° du musst jeden Augenblick
(ständig) ~aufpassen (auf der Hut sein) [GF: Τ. Λειβαδίτης: Το εκκρεμές, S. 81, 3+4. Zeile]
3. δεν έχω μάτια να τον δω:

τον ντρέπομαι [Εμμ., σ. 372] // δεν μπορώ να τον αντικρίσω, γιατί τον ντρέπομαι
[ΛΔΗ, σ. 217]
[vgl. auch:]
δεν έχει πρόσωπο να τον δει ° από ντροπή δεν μπορεί να τον αντικρίσει [Εμμ., σ.382]
[vgl. weiters:]
• Το άλλο πρωί, οι δυο φίλοι δεν είχαν χέρια να σηκώσουν, μάτια ν’ ανοίξουν. °
Am anderen Morgen [als sie nach unruhigen Träumen aufwachten] vermochten die
beiden Freunde ihre Hände nicht zu heben, ihre Augen nicht aufzutun. [GF+DF aus:
4.1. βλέπω με καλό μάτι // παίρνω με καλό μάτι:

για ευνοϊκή διάθεση [ΛΚΝ]
π.χ.:
• [...], και τον εποικισμό των ξένων δεν τον έβλεπε με καλό μάτι. ° […] und [welches
(sc. ein bestimmtes Gremium im Athen der 1830er-Jahre)] die Ansiedelung von Frem-
den […] nicht gern sah. [DF+GF aus: Ross]
• Την αποστολή Χιλλ την έβλεπαν αρχικά στην Αθήνα με καλό μάτι για πολλά χρόνια. °
Damals [GF: Ursprünglich] war die Hill'sche Mission [sc. die missionarische Tätigkeit
des Amerikaners Hill und seiner Frau in Athen (die für die anglikanische Kirche warben
und eine Schule errichtet hatten)] in Athen noch gerne gesehen, und blieb es noch viele
Jahre. [wohingegen es später Anfeindungen seitens des griechischen Klerus gab]
[DF+GF aus: Ross]
• Εκείνο τον άνθρωπο δεν τον πήρα απ’ την αρχή με καλό μάτι. [...] Δεν τον πήρα με
καλό μάτι. ° Dieser Mensch gefiel mir von Anfang an nicht. […] Er gefiel mir nicht.
[bzw.]
4.2. βλέπω με κακό μάτι // παίρνω με κακό μάτι:
για δυσμενή διάθεση [ΛΚΝ]
5. iS von: βλέμμα / ματιά = Blick:

• Η Τρυγόνα κοιτούσε με το μάτι χαμένο, λίγο πιο άγριο τώρα. ° Trygona starrte mit
verlorenem und nunmehr auch etwas wilder wirkendem Blick vor sich hin. [GF+DF aus:
6. βάζω κάποιον στο μάτι: s. unter βάζω (Z 7)

7. κομμένα μάτια: s. unter κόβω (Z 5c)
8. το γινάτι βγάζει μάτι: s. unter γινάτι, το
:ΜΑΥΡΟΣ, -η, -ο
μαύρος, -η, -ο
1. [allgemein]:
• οι μαύρες κι άθλιες ώρες ° die [infolge unangenehmer Ereignisse] finsteren, elenden
Stunden [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η καρδιά μου σήμερα είναι μαύρη. ° είμαι πολύ στενοχωρημένος [Εμμ.]
2. χύνει μαύρα δάκρυα:

Την φράση [...] την λέμε για κάποιον που είναι απαρηγόρητος από την συμφορά που
τον βρήκε. [Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 188]
3. έχω τις μαύρες μου:

• "Έχω τις μαύρες μου ..." Ήταν η φωνή του Θανάση. ° "Ich bin schlecht drauf …" Es
war Thanassis' Stimme [die das am Telefon sagte]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ // Anm.: drei Punkte
4. μαύρη, η ° το χασίσι [ΛΔΑ, σ. 26 // ΛΚΡ, σ. 845]

[bzw.:]
μαύρο, το ° το χασίσι [ΛΚΡ, σ. 845, letzte Z.]
:ΜΕ
με
[Präposition]
[Anm.: Die Präposition "με" ist zu unterscheiden vom gleichlautenden Personalprono-
men (= "mich").]
a) mit
b) bis:
• δύο με τρεις φορές την ημέρα ° zwei bis drei Mal am Tag
• Θερμοκρασία στα νησιά, 26 με 31 βαθμοί Κελσίου. ° Temperatur auf den Inseln,
26 bis 31 Grad Celsius. [Wetterbericht]
2. speziellere Bedeutungen (bzw. Umschreibungen der Grundbedeutungen):

• Με τον ερχομό του καλοκαιριού [...] ° Als es Sommer wurde, […] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• Συνδεθήκαμε με μια φιλία, που κράτησε σαράντα χρόνια. ° Wir waren (miteinander)
durch eine Freundschaft verbunden, die vierzig Jahre bestand. [Eigenübersetzung]
• Πάντως, με όλα αυτά που μου ’λεγε και με όλα που άκουγα για κείνον, έβγαλα τελικά
το συμπέρασμα πως o Ντούλιας δεν ήταν άνθρωπος σαν τους άλλους. °
Am Ende kam ich jedenfalls zu dem Ergebnis, dass Doulias aufgrund dessen, was er
mir so alles erzählt und was ich von anderen über ihn gehört hatte, kein Mensch wie
jeder andere war. [Anm.: bessere Wortstellung wäre wohl: Am Ende kam ich jedenfalls
aufgrund dessen, was er {…}, zu dem Ergebnis, dass Doulias kein Mensch wie jeder
andere war.] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Άφησα το ξενοδοχείο, νοίκιασα ένα σπίτι με το μήνα. ° Ich ließ das Hotel [= zog aus
dem Hotel aus], mietete monatsweise ein Haus. [GF+DF aus: Όσες φορές]
3.1. με τον (την / το) ... να ... :

s. unter να (Ι) (Z 4)
[bzw.]
3.2. με τον (την / το) … + Partizip:
• Δεν μπορώ να γυρίσω πίσω με όλα τα καλύτερα παιδιά σκοτωμένα. Δε θέλω να ζήσω
με τους προδότες. ° Ich kann nicht zurückkehren, wo [doch] die Besten [sc. die Kampf-
gefährten] alle umgebracht worden sind. Ich will nicht mit den Verrätern leben. [GF+DF
aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΜΕΓΑΛΕΙΟ, το
μεγαλείο, το
σε όλο μου (σου, ...) το μεγαλείο:
• Η Λάουρα σε όλο της το μεγαλείο. ° Laura, wie sie leibt und lebt. [Feststellung nach
der Beschreibung ihrer Kleidung] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΜΕΓΑΛΟΔΕΙΧΝΩ
μεγαλοδείχνω
• Σ’ εμάς μικροδείχνεις, σ’ αυτούς μεγαλοδείχνεις – πόσο είσαι; ° Uns kommst du
jünger vor, diesen [Leuten] hier erscheinst du älter – wie alt bist du eigentlich? [GF+DF
:ΜΕΓΑΛΟΣ, -η, -ο
μεγάλος, -η, -ο
μεγάλε! [επιφώνημα]: έκφραση θαυμασμού, αποδοχής και ένδειξης σεβασμού
[ΑΓΝ, σ. 177]
:ΜΕΓΑΣ (μεγάλη, μέγα)

μέγας (μεγάλη, μέγα)
μέγας και πολύς:
Συνηθισμένη φράση για έναν άνθρωπο, που έγινε δυνατός, ισχυρός, παράγοντας, που
"λύνει και δένει". [Νατσ., σ. 329]
:ΜΕΘΟΔΕΥΩ
μεθοδεύω
• Ποιανού μυαλό τις είχε επινοήσει και μεθοδεύσει έτσι – και για ποιο λόγο; ° Wer hatte
sich so etwas ausgedacht [wörtl.: … sie sich ausgedacht (sc. die{se} Gaben = τις προσ-
φορές)] und es arrangiert – und aus welchem Grund? [gemeint ist das rätselhafte Auf-
tauchen zweier Pfaue, prächtiger Blumen in verzierten Töpfen, eines schönen Pferdes
usw. in einem Garten] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΕΙΖΟΝ
μείζον
s. μείζων, -ων, -ον
:ΜΕΙΖΩΝ, -ων, -ον

μείζων, -ων, -ον
Bedeutungen (samt Beispielen):
1.
a) μεγαλύτερος b) (λογ. [= λογική]) c) σημαντικότερος [ΛΚΝ]
[ΛΚΝ / ΛΜΠ] μεγαλύτερος σε
εννοιολογικό πλάτος
[ΛΚΝ]
π.χ.: π.χ.: π.χ.:
• η μείζων περιοχή Aθηνών / • μείζων όρος / πρόταση • μείζονες τέχνες (= η
Θεσσαλονίκης (= η ευρύτερη) ενός συλλογισμού (= ο ποίηση, η ζωγραφική και
[ΛΚΝ] πρώτος, αυτός που η γλυπτική) [ΛΚΝ]
• η μείζων αντιπολίτευση (= η περιέχει το γενικό
αξιωματική αντιπολίτευση) κανόνα) [ΛΚΝ]*
[ΛΚΝ]
• μείζων εκλογική περιφέρεια
*) [vgl. auch ΛΜΠ]:
[ΛΚΝ / ΛΜΠ] [Anm.: Definition s. ΛΜΠ]
η μείζων πρόταση
(Φιλος.): η βασική πρό-
ταση συλλογισμού, στην
οποία στηρίζονται οι υπό-
λοιπες
2.
πολύ σημαντικός [ΛΚΝ] // αυτός που έχει εξαιρετική σπουδαιότητα (συν.: σημαντικός,
σοβαρός, κύριος) [ΛΜΠ]
π.χ.:
• μείζον θέμα [ΛΚΝ]
• μείζον πρόβλημα / ζήτημα [ΛΜΠ]
• Ορισμένες χώρες κατονόμασαν τους περιορισμένους πόρους που διατίθενται για την
έρευνα που σχετίζεται με τα ναρκωτικά ως μείζον κώλυμα. ° Einige Länder nannten
die begrenzten verfügbaren Mittel für drogenspezifische Forschungsarbeiten als
wesentliches Hemmnis [für die Durchführung solcher Forschungsarbeiten]. °
° Several countries identified the limited funding available for drug-related research as
a major constraint.
[GF, DF + EF aus einer Publikation der EU]
• Η πολιτική για τα ναρκωτικά έχει αναχθεί σε μείζον ζήτημα για το 2008. ° Der Dro-
genpolitik kommt im Jahr 2008 zwangsläufig eine wichtige Rolle zu. ° Drug policy is
set to be an important issue in 2008.
• Καίτοι [ο Τόμας Μπέρνχαρντ] εκκίνησε ως ποιητής, καίτοι πλέον θεωρείται μείζων

δραματουργός, εκεί που όντως διέπρεψε ήταν ο πεζός λόγος.
[Γ. Μπαμπασάκης im Vorwort zum Buch "Ο άγνωστος Τόμας Μπέρνχαρντ"]
• Σίγουρα, τα βαθύτερα αίτια του μεταφραστικού εγχειρήματος* δύο μειζόνων ποιητών

του βεληνεκούς του Σεφέρη και του Ελύτη είναι [...]
*[= η μετάφραση της «Αποκάλυψης» του Ιωάννη από τους δύο ποιητές]
[Σαλταπήδας: ΓΜ, σ. 154]
• (έκφρ.) κατά μείζονα λόγο (= κυρίως [ΛΚΝ] // πολύ περισσότερο [ΛΜΠ])
3. (μουσική)
Dur [Wendt] // για χαρακτηρισμό ενός από τους δύο βασικούς συνδυασμούς των
μουσικών τόνων [ΛΚΝ]
π.χ.
• μείζων τόνος / τρόπος* / συγχορδία* / κλίμακα* [ΛΚΝ]
*[Anm.: unmittelbare Definitionen s. ΛΜΠ]

• μείζον διάστημα [ΛΚΝ]
vgl. auch Κριαράς (Τα πεντάλεπτά μου, σ. 134/135):

μείζων = μεγαλύτερος / ευρύτερος / πλατύτερος
"μείζων" sollte lt. Kriaras nicht verwendet werden
:ΜΕΛΑΜΨΟΣ, -ή, -ό
μελαμψός, -ή, -ό (bzw. μελαψός, -ή, -ό)
• ένας μελαψός άντρας ° ein dunkelhäutiger Mann [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΜΕΛΑΝΟΣ, -ή, -ό
μελανός, -ή, -ό
• τα μελανά σύννεφα ° die blauschwarzen [Gewitter-]Wolken [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΕΛΑΧΡΙΝΟΣ, -ή, -ό
μελαχρινός, -ή, -ό (auch: μελαχροινός, -ή, -ό *)
*[Anm.: Schreibweise bei ΛΜΠ und ΛΚΝ nicht verzeichnet]
1) [iS von]: dunkler Teint / dunkle Hautfarbe [etc.]:

• ένας ψηλός μελαχρινός άντρας ein [großer,] dunkelhäutiger Mann
• Ψηλός, μελαχρινός, γεροδεμένος. Großgewachsen, dunkelhäutig, kräftig

gebaut. [sc. Jannis] [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• Κι όπως ήταν έντονα μελαχροινός, [...] Und da er [= ein Mann] sehr dunkelhäutig
war […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ο μελαχρινός αξιωματικός γυρίζει der Offizier mit dem dunklen Teint dreht
sich um
• κείνο τον αψηλό μελαχροινό φοιτητή με jenen hochgewachsenen Studenten mit

το μακρουλό πρόσωπο και τα φουντωμένα dem schmalen Gesicht, dunklen Teint und
μαλλιά buschigen Haar
• Ήταν όλοι τους όμορφα μελαχρινά παιδιά Es [sc. die Soldaten, die dort saßen] waren
της Ιταλίας, με ολόμαυρα μαλλιά και [alle] hübsche Söhne Italiens mit dunklem
στόματα παιδιάτικα. Teint, pechschwarzen Haaren und kindli-
chen Mündern.
• έχει ένα μικρό μελαχρινό πρόσωπο [δηλ. ---

το κορίτσι] [Κατίνα Παπά: Σ’ ένα γυμνάσιο θηλέων]
• [...] βγήκε η γυναίκα του. Μια μελαχρινή ---

με κατάμαυρα μαλλιά.
[Β. Μάστορη: Στο γυμνάσιο]
• Δε φαίνεται Ελληνίδα. Πολύ μαυρομάλλα ---

και μαυρομάτα. Δικιά σας [= Περσίδα] είναι;
[...] Ήταν όρθιος δίπλα στο μπιλιάρδο, που
έπαιζε η άγνωστη μελαχρινή.
[Δ. Μπουλούμπασης: Γκρατς, σ. 134/135]
• ένα όμορφο, μελαχρινό κοριτσόπουλο με ein schönes, brünettes [sic!] Mädchen mit
μακριά, χυτά, μαύρα μαλλιά langem schwarzem, herabfallendem Haar
2) [in der Bedeutung]: schwarze Haarfarbe:

• Τότε ρώτησε εκείνη παιχνιδιάρικα αν η Nun erkundigte sie sich scherzhaft, ob das
δεσποινίς Κέσνερ ήταν ξανθή, καστανή ή Fräulein Keßner blond oder braun oder
μελαχρινή. schwarz sei.
• μια μελαχρινή κοπέλα με λευκό μαντήλι eine dunkelhaarige junge Frau mit einem
στα μαλλιά και κόκκινο ριχτό φόρεμα weißen Tuch über dem Haar und einem
roten, weit fallenden Kleid [Beschreibung
einer gemalten Madonna]
• κοκκινομάλλες / ξανθιές / καστανές / Rothaarige / Blonde / Brünette / Schwarz-

μελαχρινές haarige [sc.: Frauen]
[Anm.: aufgrund einer entsprechenden
Fotografie eindeutig!]
• [ebenso (eindeutig): Fallaci: Ein Mann, GF: S. 280, 9. Z. iVm S. 279, 5. Z. von unten //
DF: S. 304, 9. Z.]
3) [in der Bedeutung]: dunkelhaarig:

• Βαρβάρα λέγανε μια παλιά μου φιλενάδα, Eine alte Freundin von mir hat auch Varva-
πάνε χρόνια, έτσι μελαχρινή σαν κι εσένα ra geheißen, es ist schon Jahre her, sie
και μεστωμένη. war so dunkelhaarig wie du und reif.
• Ήταν ένα μελαχροινό κορίτσι. Es war ein dunkelhaariges Mädchen.

• Η Γιάννα ήταν καστανή. Η αδελφή της Janna war brünett. Ihre Schwester ist
είναι μελαχρινή, αλλά τα μαλλιά της έχουν dunkelhaarig, doch an den Wurzeln
αρχίσει να ασπρίζουν στις ρίζες. verfärben sich die Haare bereits weiß.
• Ένας μελαχροινός Ισπανός, γύρω στα [...], ein dunkelhaariger, etwa dreißigjähri-
τριάντα, με μουστάκια. ger, schnurrbärtiger Spanier.
• η μελαχρινή κοπέλα the dark-haired girl

[G. Orwell: 1984, GF: S. 22 // EF: S.15]
• η [...] μελαχρινούλα δεξιά του ---

ποδοσφαιριστή, [...], και η ξανθούλα
αριστερά, [...]
[Beschreibung zu einem Schwarzweißfoto
in einer Zeitung, auf dem in der Mitte ein
Fußballspieler, rechts von ihm eine dunkel-
haarige junge Frau und links von ihm eine
junge Frau mit hellen Haaren zu sehen
sind]
4) [in der Bedeutung]: "dunkler Typ" [allgemein]:

• είναι η ιστορία μιας μελαχροινής (μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια, μαύρα κατσαρά μαλλιά)
[Β. Αλεξάκης, Δί. Νο. 6, σ. 27]
• κοίταζες πού και πού την κοπέλα, μια μελαχρινή με κοντά μαλλιά ° du schautest ab
und zu das Mädchen an, ein dunkler Typ mit kurzem Haar [GF+DF aus: Β. Αλεξάκης: Τάλγκο]
5) Übersetzung in der Bedeutung "brünettes Haar":

• θυμούμαι μονάχα πως η μια ήταν ξανθή κι η άλλη μελαχρινή ° ich weiß nur noch,
dass die eine [Frau] blond, die andere brünett war [GF+DF aus: Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 104 //
DF 1: S. 80, 12. Z von unten, bzw. DF 2: S. 96, 8. Z.]
• Ποια; Μια μελαχροινή; ° Welche [Frau meinst du]? Eine Brünette? [GF+DF aus:
:ΜΕΛΑΧΡΟΙΝΟΣ, -ή, -ό
μελαχροινός, -ή, -ό
s. μελαχρινός, -ή, -ό
:ΜΕΛΑΨΟΣ, -ή, -ό
μελαψός, -ή, -ό
s. μελαμψός, -ή, -ό
:ΜΕΛΕΙ
μέλει
• Για τον εαυτό της δεν την έμελε· την έμελε μόνο για τα παιδιά. ° Um sich selbst mach-
te sie sich keine Sorgen [sc.: es kümmerte sie nicht, wenn sie (Lehrerin) versetzt wür-
de]; sie machte sich nur Sorgen um die Kinder [sc. ihre Schülerinnen]. [Eigenübersetzung]
• Μη σε μέλει, μη σε μέλει, ξεκουράσου τώρα. ° Mach dir keine Sorgen, mach dir keine
Sorgen, ruh dich jetzt aus. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΕΛΙΣΤΑΛΑΚΤΟΣ, -η, -ο
μελιστάλακτος, -η, -ο
s. μελιστάλαχτος, -η, -ο
:ΜΕΛΙΣΤΑΛΑΧΤΟΣ, -η, -ο
μελιστάλαχτος, -η, -ο (bzw. μελιστάλακτος, -η, -ο *)
*[Anm.: Schreibweise bei ΛΚΝ verzeichnet, nicht aber bei ΛΜΠ]
• "[...]", ζητούσε να μάθει μελιστάλαχτα ° "[...]", fragte sie zuckersüß [DF+GF aus: Menasse:
Vienna]
:ΜΕΜΙΑΣ
μεμιάς
• Και ξάφνου αποδεικνύεται μεμιάς ότι όλα ήταν λάθος. ° Und plötzlich stellt sich mit
einem Mal (schlagartig / ~über Nacht) heraus, dass alles falsch war.
:ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
μεμονωμένος, -η, -ο
= vereinzelt / Einzel- / einmalig [iS von: kein weiteres Mal]
:ΜΕΝ
μεν
ναι μεν ° (es stimmt) zwar [BSe s. unter ναι]
:ΜΕΝΟΥ, το
μενού, το
1) das Menü
2) die Speisekarte [synonym: ο κατάλογος (φαγητών)]
[bzw. (iS von Z 2)]: το μενού πρωινού = die Frühstückskarte [im Hotelrestaurant]
:ΜΕΝΤΙΟΥΜ, το
μέντιουμ, το
(Pl.: τα μέντιουμ)
= das "Medium" [das Karten legt, hypnotisiert etc.]
:ΜΕΝΩ
μένω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. [Spezialbedeutung]: sein [bzw.] werden
3. [Spezialbedeutung]:
daliegen [bzw.] dasitzen [bzw.] dastehen [bzw. sonstige Ausdrücke des Verharrens,
Sich-nicht-Bewegens, Stillstands, Mangels etc.]:
a) μένω κατάπληκτος (έκπληκτος / άφωνος / αποσβολωμένος [etc.])
b) μένω με ανοιχτό (το) στόμα [bzw.] μένω με το στόμα ανοιχτό
c) μένω ακίνητος (-η, -ο)
d) μένω in Kombination mit sonstigen Adjektiven
e) μένω να κοιτάζω [bzw.] μένω κοιτάζοντας
f) μένω alleinstehend [bzw.] μένω έτσι [bzw.] μένω με
4. έχω μείνει [κάπου] [Verweis auf die Situation vor einer Unterbrechung]
5. μένει να γίνει
6. μένω στον τόπο: s. unter τόπος, ο (Z 4)
a) bleiben [bzw. Umschreibungen]:
• Στο τραπέζι είχαν μείνει δυο μικρά πιάτα με αγγούρι και ελιές. ° Auf dem Tisch
standen noch zwei kleine Teller mit Gurke und Oliven. [davon abgesehen waren die
Speisen aufgegessen bzw. das Geschirr abgeräumt] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
b) wohnen:
• Ο άνδρας που έμενε από πάνω μας πέθανε. ° Der Mann, der [im Stockwerk] über
uns wohnte, ist gestorben.
2. [Spezialbedeutung]: sein [bzw.] werden:

[Vgl. dazu auch ΛΔΗ, S 221 f.: Φράσεις με μερικά επίθετα που σημαίνουν ψυχικές
καταστάσεις (όπως έκπληκτος, άναυδος, απελπισμένος, θλιμμένος κτλ.) και με το
"μένω" σημαίνουν περιέρχομαι στην αντίστοιχη ψυχική κατάσταση. – Π.χ.: "μένω
άναυδος" κτλ.]
• Είχε μείνει στην κυριολεξία άφωνη. Sie war [vor Verblüffung] im wahrsten
Sinne des Wortes sprachlos.
• Η Κάρμεν έχει μείνει άναυδη. Δεν μπορεί Carmen ist sprachlos. Sie kann es nicht
να το πιστέψει. glauben [was sie da gerade von ihrer
Freundin hört]. / Carmen staunt. Nicht zu
fassen.*
[DF (*) + GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Έμεινα αποσβολωμένη για μερικά Ein paar Augenblicke lang war ich [weibl.]
δευτερόλεπτα. völlig perplex [über seine Ahnungslosig-
keit]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Πολύ απογοητευμένοι μείναμε από την Sehr enttäuscht waren wir von der Insze-
σκηνοθεσία. nierung (Regie) [dieser Opernaufführung].
• Μείνατε ικανοποιημένος από την Άννα; Waren Sie [= Regisseur] mit Anna [sc.
ihrer schauspielerischen Leistung in dem
von Ihnen gedrehten Film] zufrieden?
• Έμεινα για λίγο αναίσθητος. Ich [männl.] war kurz bewusstlos.
• η Μαρία έμεινε έγκυος Maria wurde schwanger
• Το παιδί έμεινε ορφανό σε ηλικία 9 ετών. Das Kind wurde im Alter von 9 Jahren
Waise.
• χιλιάδες άνθρωποι έχουν μείνει άστεγοι tausende Menschen sind [durch das Erd-
beben] obdachlos geworden
3. [Spezialbedeutung]:
daliegen [bzw.] dasitzen [bzw.] dastehen [bzw. sonstige Ausdrücke des Verharrens,
Sich-nicht-Bewegens, Stillstands, Mangels etc.]:
a) μένω κατάπληκτος (έκπληκτος / άφωνος / αποσβολωμένος [etc.]):

• Μόλις μ’ αντίκρισε φορτωμένο μ’ όλα Als ich [männl.] ihm gegenüberstand
κείνα τα καλά έμεινε κατάπληκτος. [wörtl.: Als er mich sah/erblickte], beladen
mit all den guten Sachen [sc. Lebens-
mitteln], verschlug es ihm die Sprache.
• [...], έμεινε έκπληκτος κι άφωνος. [...], verschlug es ihm erst mal vor Über-
raschung die Sprache.
• Ο νεαρός ρασοφόρος έμεινε Der junge Soutanenträger [= Umschrei-

αποσβολωμένος, [...] bung für παπάς ° Priester] war [vor Ver-
blüffung, Überraschung etc.] wie vom Blitz
getroffen, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
Anm.:
vgl. auch oben die Übersetzungen mit "sein" (zB.: έχω μείνει άφωνος / άναυδος ° ich bin
sprachlos // έμεινα αποσβολωμένος ° ich war völlig perplex)
b) μένω με ανοιχτό (το) στόμα [bzw.] μένω με το στόμα ανοιχτό:

• θα μείνεις μ’ ανοιχτό το στόμα mit [vor Erstaunen] offenem Mund wirst du
dastehen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εμείς είχαμε μείνει με το στόμα ανοιχτό. Wir saßen mit [vor Erstaunen] offenem
Mund da. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Έμεινα μ’ ανοιχτό το στόμα. Mir blieb [vor Erstaunen etc.] der Mund
offenstehen. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Ο Κρις την κοιτούσε κι έμεινε μ’ ανοιχτό Chris starrte Jenny mit offenem Mund
στόμα, όταν απομακρυνόταν σαν οπτασία. nach, als sie [nachdem sie kurz mit ihm
[Anm.: vgl. die zweite griechische Über- geredet hatte] den Gang entlangschwebte.
Ο Κρις έμεινε να κοιτάζει την Τζένη με
ανοιχτό το στόμα, καθώς εκείνη προ-
χώρησε κατά μήκος του διαδρόμου.]
c) μένω ακίνητος (-η, -ο):

• Έμεινα ακίνητος, με την καραβάνα στο Ich stand regungslos da, mit dem Koch-
χέρι, [...] geschirr in der Hand, […] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Κάθεται πάλι στην καρέκλα και μένει Sie setzt sich wieder auf den Stuhl und
ακίνητη. verharrt regungslos. [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• Η γάτα έμεινε ακίνητη. Die Katze rührte sich nicht.

d) μένω in Kombination mit sonstigen Adjektiven:

• Τη στιγμή που μείναμε αγκαλιασμένες και In dem Augenblick, als wir [= zwei Frauen]
ακίνητες στη μέση του δωματίου, ένιωσα da so umschlungen und regungslos mitten
ότι [...] im Zimmer standen, fühlte ich, dass [...]
• Ο Βίλχελμ αναστέναξε ελαφρά, έμεινε για Wilhelm seufzte leicht, sann eine Weile
λίγο συλλογισμένος και ύστερα ετοιμάστη- nach, dann machte er sich eilig zum
κε βιαστικά για να βγει. Gehen fertig.
• Ο Μάρκος έμεινε αμίλητος και την κοιτού- Markos blickte sie [= seine Schwester]
σε. sprachlos an. [iS von: er sagte nichts und
blickte sie (nur) an]
• Για λίγο έμεινε διστακτικός αλλά μετά Für kurze Zeit blieb er unschlüssig [am
άρχισε να εξετάζει προσεχτικά τα τοιχώ- Ende des Korridors] stehen, [aber] dann
ματα. begann er vorsichtig das Mauerwerk zu
untersuchen.
• Η κοπέλα τον κοίταξε [...] κι έμεινε Die junge Frau schaute ihn an […] und
δισταχτική στο κατώφλι. blieb zögernd auf der Schwelle stehen.
e) μένω να κοιτάζω [bzw.] μένω κοιτάζοντας:

• Ο Ντελόπουλος μένει να με κοιτάζει. Delopoulos starrt mich an.
• Συγκέντρωσα όλο μου το θάρρος και Ich nahm all meinen Mut zusammen und
έριξα μια ματιά στον Κρις. Όμως εκείνος sah zu [meinem Mitschüler] Chris. Doch
είχε μείνει να κοιτάζει σαν παγωμένος der starrte nur wie eingefroren in Richtung
προς το μέρος του Κούντζε, όπως και οι Kunze [= unserem Lehrer], so wie die
άλλοι. anderen [Klassenkollegen] auch.
setzung desselben zweiten deutschen
Satzes:
Εκείνος όμως κοιτούσε σαν μαρμαρω-
μένος τον Κούντσε – όπως δηλαδή και οι
υπόλοιποι.]
• Ο Κρις έμεινε να κοιτάζει την Τζένη με Chris starrte Jenny mit offenem Mund
ανοιχτό το στόμα, καθώς εκείνη προ- nach, als sie [nachdem sie kurz mit ihm
χώρησε κατά μήκος του διαδρόμου. geredet hatte] den Gang entlangschwebte.
Ο Κρις την κοιτούσε κι έμεινε μ’ ανοιχτό
στόμα, όταν απομακρυνόταν σαν οπτασία.]
• Ο Βάσος έμεινε να τον κοιτά αποσβολω- Vassos sah ihn verdutzt an.
μένος. [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• Ο πατέρας μου έμεινε ώρα να κοιτάζει Mein Vater sah sich diesen [GF: den] Ein-
την εγγραφή. trag [im Personenstandsregister] lange an.
• Έμεινα να κοιτάζω για ώρα το ακουστικό, Ich sah den [Telefon-]Hörer noch eine
αφού είχα κλείσει το τηλέφωνο. ganze Weile an, nachdem ich ihn aufgelegt
[Anm.: vgl. die zweite griechische Über- hatte.
Αφού έκλεισα το τηλέφωνο, το κοιτούσα
ακόμη για ώρα.]
• Έμεινα να κοιτάζω τον καθηγητή μας της Ich [männl.] sah meinem Musiklehrer [der
μουσικής σαστισμένος. sich entfernte, nachdem er mich getadelt
[bzw. (zweite Übersetzung)] hatte] fassungslos nach.
• Είχα μείνει και κοιτούσα το μουσικό μας [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
που έφευγε.
• Ο Βλάσης δεν άκουγε, δεν μίλαγε. Έμενε Vlassis [krank im Bett liegend] hörte nicht,
κοιτάζοντάς την σα να ’ταν μια γυναίκα sprach nicht. Er sah sie [= seine Frau] nur
ξένη που είχε σκύψει επάνω του. an, als wäre sie eine fremde Frau, die sich
über ihn gebeugt hatte.
• Η Μπέμπα δεν σάλευε· έμενε κοιτάζοντας Beba rührte sich nicht; sie lag da [im Bett
στον αντικρινό τοίχο ένα κάντρο ... des Spitalszimmers] und starrte auf ein
Bild an der Wand gegenüber …
• [...] κι αφήνοντάς τον να τρέμει μπροστά [...], und [sie] ließ ihn [= Tristram] zitternd
στον καθρέφτη έφυγε. Ο Τρίστρομ έμεινε vor dem Spiegel stehen [und ging einkau-
για δυο στιγμές να κοιτάζει τον ιδρώτα του, fen]. Tristram blieb eine Zeitlang so stehen
που κύλαγε πάνω στο κόκκινο σημάδι [στο und beobachtete, wie ihm der Schweiß am
λαιμό του]. Hals über das rote Mal lief.
f) μένω alleinstehend [bzw.] μένω έτσι [bzw.] μένω με:

• ο αρχιφύλακας κοίταξε τον μπαρμπα- der Sergeant musterte den alten George
Τζωρτζ από πάνω ως κάτω – έμεινε για vom Scheitel bis zur Sohle, ließ seine
μια στιγμή στα γεμάτα από μπογιές [...] Augen einen Moment auf seinen von Farbe
δάχτυλά του – [...] […] verschmierten Fingern ruhen, […]
• έμεναν ώρες ολόκληρες, κοιτάζοντάς την ganze Stunden taten sie nichts, als ihr in
στα μάτια die Augen zu sehen
• Το χέρι του, καθώς στράφηκε πιάνοντας Die Hand, auf der [richtig wohl: auf die] er
την πέτρα, έμεινε έτσι. sich beim Umdrehen stützte, verharrte auf
dem Stein. [sc. ein Stein, auf dem er saß]
• Μένει έτσι για λίγη ώρα, μετά [...] So [= in dieser Körperhaltung] verharrt er
kurz, dann [...]
• Έμεινε μ’ ένα παπούτσι η Ιουλία. Ioulía hatte jetzt nur noch einen Schuh. [da
ihr jemand soeben den anderen wegge-
nommen, ihn in die Tasche gesteckt und
sich damit entfernt hatte]
• Έμεινε να παραμιλάει ψάχνοντας ένα Er blieb dort stehen, murmelte vor sich hin
πούπουλο, ένα μεγάλο πούπουλο, [...] und suchte [in seinen Hosentaschen] nach
einer Feder, nach einer großen Feder, […]
• Κάποτε, η Μπέμπα άφηνε το περιοδικό Irgendwann ließ Beba das Magazin [das
να κυλήσει στο πάτωμα κι έκλεινε το φως. sie angeschaut hatte] zu Boden fallen und
Έμενε ο Βλάσης με το βιβλίο löschte das Licht. Vlassis lag da [im Bett
ακουμπισμένο στο στήθος. des Hotelzimmers] mit dem Buch [das er
gelesen hatte] auf der Brust.
• Ο Κοκκίδης έμεινε με το άδειο ποτήρι του Kokkídis saß verblüfft [über die Worte sei-
κονιάκ στο χέρι. nes Gesprächspartners] mit dem leeren
Cognacglas in der Hand da.
• Από τον καιρό που ο Βλάσης ξανα- Nachdem Vlassis einen Rückfall erlitten
κύλησε, έμενε όλη μέρα με τα βιβλία του hatte, saß er den ganzen Tag da, seine
αφημένα στα γόνατα, ανοιχτά στη σελίδα Bücher auf den Knien, die Seite aufge-
που τα είχε εγκαταλείψει. schlagen, bei der er zu lesen aufgehört
hatte.
• Πενγκ, το ακουστικό πέφτει πάνω στη Peng, der [Telefon-]Hörer [des Gesprächs-
βάση, η Κάρμεν μένει με το δικό της partners am anderen Ende der Leitung]
ακουστικό στο χέρι. fällt auf die Gabel, Carmen sitzt mit ihrem
in der Hand da.
• Όμως όλοι είχαν μείνει με την κίνηση Rundum waren alle [vor Erstaunen bzw.
κομμένη στη μέση – το ποτήρι μετέωρο Faszination] mitten in der Bewegung er-
μπροστά στα χείλη ή μια κουβέντα starrt, das Glas knapp vor dem Mund, den
μισοτελειωμένη – και κοίταζαν αχόρταγα begonnenen Satz nur halb ausgesprochen,
αυτά τα τρία ζωντανά κορμιά [...]. und blickten gierig auf diese drei lebens-
frischen Körper [der Frauen, die gerade
das Lokal betreten hatten], […].
ebenso:
• Έκλεισαν το τηλέφωνο κι η Μπέμπα Sie legten auf, und Beba saß da, die Ell-
απόμεινε με τους αγκώνες στηριγμένους bogen auf den Schreibtisch gestützt.
στο γραφείο. [Anm.: απόμεινε] [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
4. έχω μείνει [κάπου] [Verweis auf die Situation vor einer Unterbrechung]:
• Πού είχαμε μείνει; ° Wo waren wir stehengeblieben? [sc.: in unserer Unterhaltung,
bevor wir unterbrochen wurden]
• […] και κάθε τόσο σκεφτόταν να γυρίσει στο σπίτι και να συνεχίσει με τη Λυζέλ από
εκεί που είχαν μείνει. ° [...] und immer wieder fiel ihn der Gedanke an [= kam ihm der
Gedanke], nach Hause zurückzukehren und mit Lucelle [hinsichtlich ihrer gemeinsamen
Beziehung bzw. weiteren Lebensplanung] da weiterzumachen, wo sie aufgehört hat-
ten*. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
*[Anm.: Statt "aufgehört hatten" eventuell treffender: "gestanden hatten" (da es

zumindest von Seiten Lucelles kein Aufhören bzw. Abbrechen aus eigener Initia-
tive gegeben hatte).]
5. μένει να γίνει ° ausstehen / ausständig sein:

• Υπενθυμίζω εδώ πως [...] αυτή η περιβόητη κουβέντα για το νοίκι ακόμα έμενε να γίνει
κι ούτε θα γινότανε ποτέ αν δε συνέβαινε αυτό το γεγονός με τη χορεύτρια, [...] °
Ich erinnere hier daran, dass [...] die berühmte Diskussion um die Miete [zu diesem
Zeitpunkt] immer noch ausstand und wohl auch [später] nie stattgefunden hätte, wenn
nicht diese Sache mit der Tänzerin passiert wäre, […] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΜΕΡΑ, η
μέρα, η (bzw. ημέρα, η)
1. μέρα με τη μέρα [bzw.] μέρα με την ημέρα:

a) von Tag zu Tag [etc.] [iS von: mit jedem Tag zunehmend]:
• [...], και μέρα με τη μέρα γίνονταν όλο και [...] und [sie (= die Krähen / τα κοράκια)]
πιο οκνηρά. wurden von Tag zu Tag fauler.
• [...], και τα νεύρα της Φεβρωνίας έσπαζαν […], und Fewronías Nerven wurden von
μέρα με την ημέρα, δεν άντεχε καμώματα Tag zu Tag dünner, sie konnte solche
ούτε από μικρούς ούτε από μεγάλους. Witze [iS von: Spielchen / (üble) Scherze]
weder von Kleinen noch von Erwachsenen
ertragen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Νιώθω μέρα με τη μέρα πιο δυνατή τη Jeden Tag spüre ich stärkeres [seelisches]
σώψυχη ανάγκη να [...] Verlangen, […] zu […]
• αυτή ξέπεφτε μέρα με την ημέρα sie selber [Fewronía] verfiel immer mehr
b) Tag für Tag [etc.] [iS von: (regelmäßig) jeden Tag]:

• Μέρα με την ημέρα η Κάτσι έβλεπε τα Tag für Tag sah Katzi [Patientin in einem
φύλλα των δέντρων να πέφτουν μέχρι που Sanatorium] den Blättern beim Fallen zu,
όλα έμειναν γυμνά. so lange, bis alle Bäume kahl waren.
• Από τότε που πέθανε η μικρή Ιουλία, Seit die kleine Ioulía, eine [weitere] seiner
άλλη μια εγγονή του, σ’ αυτήν την ασχολία Enkelinnen, gestorben war, verging kein
καταστάλαζε μέρα με την ημέρα. Tag, an dem er sich nicht dieser Beschäfti-
gung [sc. Bastelarbeiten] hingegeben
hätte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. μέρα παρά μέρα: s. unter παρά

3. άσπρη μέρα: s. unter άσπρος, -η, -ο
4. γύφτισσα μέρα: s. unter γύφτισσα, η
5. περνώ τη μέρα μου: s. unter περνώ (Z 5)
6. πλήρης ημερών: s. unter πλήρης, -ης, -ες
:ΜΕΡΑΚΙ, το
μεράκι, το
• Αν έχεις μεράκι για γράμματα, πήγαινε και φέτος. ° Wenn dein Herz es begehrt, das
Lernen, dann geh auch dieses Jahr hin. [sc.: in die Abendschule] [Ratschlag des Vaters
an seine Tochter] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΕΡΑΚΛΗΣ, ο
μερακλής, ο
• μερακλής άνθρωπος ° [ein] prachtvoller Mensch // [ein] toller Kerl [war der Verstorbe-
ne] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΜΕΡΙΑ, η
μεριά, η
1. Konstruktionen von μεριά mit der Präposition από:
a) allgemein:
• Πήγαινα από τη δεξιά μεριά του δρόμου Ich ging immer auf der rechten Straßen-
για να μη μου ξεφύγει καμιά πινακίδα. seite, um keinen Wegweiser zu verpassen.
• Τοποθετούσε όλες τις καρέκλες από τη Er stellte [im Kaffeehaus] alle Stühle auf
μια μεριά, με τους ναργιλέδες, κι από την die eine Seite, mit den Wasserpfeifen, und
άλλη τα τραπεζάκια με τα τάβλια. auf die andere die Tischchen mit den Tavli-
Brettern. [GF aus: Καζαντζάκης: Χριστός]
• γύρισε απ’ την άλλη μεριά το πρόσωπό [er] wandte das Gesicht zur Seite [wörtl.: er
του drehte sein Gesicht auf die andere Seite]
b) να ’μαι (να ’μουν) από μια μεριά (από καμιά μεριά):

• Και τι δε θα ’δινα να ’μουνα από μια μεριά Und was hätte ich dafür geben, wenn ich
να δω τη συνάντηση με τη μεγάλη της dabeigewesen wäre, um das Zusammen-
αντίπαλο. treffen [meiner Freundin] mit ihrer großen
Gegenspielerin zu erleben.
• Έπρεπε να ’σουν από μια μεριά να δεις Du hättest dabeisein sollen und die Visage
τα μούτρα του Θόδωρου όταν τους είδε. von Thodoros sehen, als er sie erblickte.
• "Να ’μαι από καμιά μεριά, όταν στερέψει ---

η βρύση / να δω, μωρέ, με τι καρδιά θα
φύγεις απ’ τη ζήση"
[Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Να ’μαι από καμιά μεριά"]
2. μεριά in Verbindung mit geographischen Angaben ° aus Richtung / in Richtung [etc.]:

• αμερικάνικα βομβαρδιστικά που έρχονταν amerikanische Bomber [1945 u.a. das KZ
απ’ τη μεριά της Γαλλίας Mauthausen überfliegend], die aus Rich-
tung Frankreich kamen
[Eigenübersetzung]
• Κατόπι άκουσα πάλι τη φωνή. Κάτι μου Dann hörte ich die Stimme wieder. Sie
’λεγε από μακριά κι ερχόταν από το sagte irgendetwas [aus der Ferne zu mir]
χάλασμα μεριά. und kam aus der Richtung der Ruine.
• [...] και του είπε να την πάει στο Σέφερντ [...] und [sie] sagte [zum Londoner Taxi-
Μπους. Στο δρόμο όμως άλλαξε lenker], sie wolle nach Shepherd's Bush.
κατεύθυνση και τον έστειλε μεριά Γκρην Während der Fahrt änderte sie [= die Be-
Παρκ, [...]. nützerin des Taxis] jedoch die Adresse,
ließ ihn [= den Taxilenker] in Richtung
Green Park fahren […].
• Βγήκε στο πεζοδρόμιο του Κεντρικού Er ging [vom Bahnsteig] hinaus auf den
Σταθμού, απ’ τη μεριά της λίμνης – [...] – Bürgersteig vor dem [Züricher] Hauptbahn-
και περίμενε όρθιος ανάμεσα στις βαλίτσες hof, zur Seeseite hin – […] –, und blieb
του, [...]. wartend zwischen den [GF: seinen] Koffern
stehen, […].
• Το σωτήριον έτος 1985 αποφάσισα να Im Jahre 1985 wollte ich in die Türkei nicht
μην πάω στην Τουρκία από Βουλγαρία wie üblich über Bulgarien fahren, sondern
μεριά, ως συνήθως, αλλά μέσω Ελλάδας. über Griechenland.
Kalimerhaba]
:ΜΕΡΙΚΟΣ, -ή, -ό
μερικός, -ή, -ό
• Τέτοιες οικογένειες δεν υπήρχαν πολλές Solche Familien waren im Ort zwar nicht
σ’ εκείνο το μέρος, πάντως υπήρχαν zahlreich, es gab aber doch einige.
μερικές. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• πριν από μερικούς μήνες, στις 5 vor einigen Monaten, am 5. Februar, […]
Φεβρουαρίου, [...] [geschrieben in einer Zeitung vom 18. Juli
desselben Jahres] [Eigenübersetzung]

:ΜΕΡΟΝΥΧΤΟ, το
μερόνυχτο, το
• Πέντε μερόνυχτα η διαδρομή Σμύρνη – Άγκυρα. ° Fünf Tage und Nächte dauerte die
Fahrt Smyrna – Ankara. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Στα γεγονότα του Πολυτεχνείου τον χάσαμε τρία μερόνυχτα. ° Während der Ereignis-
se am Polytechnikum verloren wir ihn drei volle Tage aus den Augen. [GF+DF aus:
• Έχουμε καύσωνα, με την επιστημονική έννοια του όρου, όταν πληρούνται οι εξής τρεις
προϋποθέσεις: η θερμοκρασία ξεπερνάει τους 39 Κελσίου, διατηρείται στα ίδια υψηλά
επίπεδα τουλάχιστον για σαράντα οκτώ ώρες, δηλαδή δύο μερόνυχτα, και [...]
:ΜΕΡΟΣ, το
μέρος, το
a) der Teil
b) die Seite
c) [räumlich-geographisch]: der Ort [etc.]:
• από την Έρικα που ταξίδευε σε εξωτικά μέρη ° von Erika, die an exotische Orte ge-
reist war [GF+DF aus: Όσες φορές]
2. προς το μέρος μου (σου, του ...):

• ανάπνευσα βαθιά και άρχισα να περπατώ ich holte tief Luft und begann auf ihn
προς το μέρος του zuzugehen [GF+DF aus: Όσες φορές]
• ο Χριστόφορος, που ξαφνικά, ενώ την Christophoros, der ihr [sc. seiner kleinen
κάλεσε με το δάχτυλό του νά ’ρθει κοντά Tochter] mit dem Finger winkte, sie solle
τους, πήγε αυτός προς το μέρος της και zu ihm [richtig: zu ihnen] kommen, dann
της είπε σιγανά να μη φοβάται aber plötzlich selbst zu ihr hinging und ihr
zuflüsterte, sie solle keine Angst haben
• Συνάμα σηκώθηκε και προχώρησε Er stand gleichzeitig auf und kam träge auf
νωθρά προς το μέρος της. sie zu. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πλησιάζοντας προς το μέρος τους Als ich auf die beiden [Personen] zuging,
παρατήρησα ότι [...] bemerkte ich, dass […]
• Εκείνος κοίταζε προς το μέρος της σαν να Er sah in ihre Richtung [sc. in Richtung der
μην πίστευε πως είναι αυτή. sich ihm nähernden Frau], als könne er
nicht glauben, dass sie es war.
• Κι αν τύχαινε καμμιά φορά να γυρίσει Wenn er [= der Mann] sich zufällig in ihre
προς το μέρος της, [...] [= Ioulías] Richtung drehte, […]
Zur synonymen Verwendung von "προς το μέρος του" und "προς αυτόν":
a) [...] συναντήθηκε [ο Κρ.] με τον γιατρό b) [...] συνάντησε [ο Κρ.] τον γιατρό
Ότερνσλαγκ, ο οποίος έστρεψε προς το Όττερνσλαγκ, που έστρεψε προς αυτόν,
μέρος του την κατεστραμμένη πλευρά μ’ ερωτηματικό ύφος, το κατατρυπημένο
του προσώπου του [...] μέρος του προσώπου του
° […], traf er [= Kringelein] auf Herrn Doktor Otternschlag, der ihm die zerschossene
Seite seines Gesichtes fragend zuwandte
[DF+ (synonyme) GF aus: Baum: Hotel]
3. εκ μέρους μου (σου, του ...) ° εξ ονόματος, κατ’ εντολήν μου (σου, του ...), ως αντι-
πρόσωπος ή με σύστασή μου (σου, του ...)
[ΛΜΠ (unter Verwendung von "κάποιου" anstelle von "μου, σου, του")]
π.χ.:
• και τέλος τής είπε – μιλώντας και εκ und [er] sagte [zu ihr] schließlich – auch im
μέρους τού συναδέλφου του – [...] Namen seines Kollegen – […]
• "[...];" την ρώτησε η Φεβρωνία εκ μέρους "[...]?" fragte [sie] Fewronía für alle ande-
όλων όσων άκουγαν. ren, die schweigend zuhörten.
• Ο άντρας [...] αρνήθηκε εκ μέρους όλων, Der Mann [...] lehnte dies stellvertretend für
[...] alle ab, [...] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Πήγαινε στο γραφείο του εκ μέρους μου· Geh über meine Empfehlung in sein Büro
είμαι σίγουρος ότι θα σε εξυπηρετήσει [sc.: Geh in sein Büro und berufe dich auf
αμέσως. mich]; ich [männl.] bin sicher, dass er dir
sofort weiterhelfen wird. [Eigenübersetzung]
4. επί μέρους: s. επιμέρους
:ΜΕΣΑ
μέσα
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. μέσα σε
3.1. μέσα μου (σου / του / ...)
[bzw.]
3.2. από μέσα μου (σου / του / ...)
4. μέσα από
5. από μέσα
6. είμαι μέσα
7. Zur Verwendung und korrekten Schreibweise von μες (στο / στη / …)
- drinnen
- hinein
2. μέσα σε:
a) in
b) innerhalb
c) auf:
• Παρά λίγο δυστύχημα. Ανόητη κοπέλα! Να τρέχει έτσι ξαφνικά μέσα στο δρόμο. °
Beinahe ein Unfall. Unvernünftiges Mädchen! So plötzlich [vom Gehsteig] auf die
Straße zu laufen [dass es fast von einem Auto niedergestoßen wird].
d) während:
• Γνωριστήκαμε μέσα στη χούντα και μέσα στη χούντα συνεργαστήκαμε για πρώτη
φορά στη δεύτερη ταινία σου, τις "Μέρες του ’36". Ήταν δύσκολοι καιροί, [...] °
Wir [= ich, Petros Markaris, und du, Thodoros Aggelopoulos] haben uns während der
[Zeit der griechischen] Militärjunta kennengelernt und in diesen Jahren [wörtl.: während
der Militärjunta] zum ersten Mal zusammengearbeitet, an "Tage von ’36" – das war dein
zweiter Film. Es waren schwierige Zeiten, [...] [GF+DF aus: Πέτρος Μάρκαρης προς Θόδωρο
Αγγελόπουλο]
3.1. μέσα μου (σου / του / ...):

• Αλλά μέσα της ξέρει ότι είναι πια πολύ αργά. ° Aber innerlich weiß sie, dass es
bereits zu spät ist. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
[bzw.]
3.2. από μέσα μου (σου / του / ...) ° με την σκέψη μου [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Λέω κάτι από μέσα μου. [δηλ. το σκέπτομαι (χωρίς να μιλάω)] [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Στάθηκε αποκαμωμένος στην αποβάθρα Erschöpft stand er [in der fremden Stadt]
[...] και είπε από μέσα του: "Τώρα αρχίζει η auf dem Bahnsteig […] und sagte sich:
ζωή μου." "Jetzt beginnt mein Leben."
• έλεγε πως έκανε ευχές από μέσα της sie sagte, sie spreche dabei innerlich Wün-
sche aus [sc. wenn sie im Hof stand, leise
summte und eine Münze in die Luft warf]
• Από μέσα του, ο Στέφανος διασκέδαζε. Insgeheim [sc.: ohne es zu zeigen] hatte
Stéfanos seinen Spaß [an der Situation].
• Ο Στέφανος παραδέχτηκε από μέσα του Stéfanos gestand sich insgeheim ein, dass
πως ενδιαφερόταν για την πολιτική περισ- er sich mehr für die Politik interessierte, als
σότερο απ’ όσο δήλωνε. er nach außen erkennen ließ.
• Τώρα, περπατούσε δίπλα στο θείο μου, Während er [= mein Vater] nun neben mei-
που τον έβριζε από μέσα του – ο θείος μου nem Onkel ging, der ihn im Stillen verfluch-
εξάλλου ποτέ δε μίλαγε πολύ, [...] te – mein Onkel hat nie viel gesprochen,
• "[...]", πρόσθεσε από μέσα του. "[…]", setzte [= fügte] er bei sich [sc. in Ge-
danken / ohne es auszusprechen] hinzu.
• "[...]" σκεφτόταν ο Στέφανος και γελούσε "[...]", dachte Stéfanos und grinste in sich
από μέσα του. hinein. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
4. μέσα από:
a) aus [heraus]:
• ο καπνός που ανεβαίνει μέσα από το δάσος ° der Rauch, der aus dem Wald aufsteigt
b) durch [hindurch]:
• Το τρένο περνούσε μέσα από ένα χωριό. ° Der Zug fuhr durch ein Dorf.
c) durch [mittels] *:
• μέσα από τις διασυνδέσεις που είχε με [...] ° durch die Verbindungen (Beziehungen /
Kontakte), die er zu ...[anderen Anwälten] hatte [konnte er mich in einer Kanzlei unter-
bringen]
*) zu Verwendung von "μέσα από" an Stelle von "μέσω" (bzw. "διά"):
- ablehnend Α. Παππάς: Υπο-γλώσσια, S. 51 f.:
Πολύ συχνά το "μέσα" υποκαθιστά – ή μάλλον, νομίζουμε ότι υποκαθιστά – το
"μέσω" των παλαιοτέρων. Με άλλα λόγια, αντί να χρησιμοποιείται μόνο με την
έννοια του "εντός" (μέσα στο σπίτι, μέσα σ’ ένα σακούλι, κ.ο.κ.), η χρήση του
επεκτείνεται σε φράσεις όπως "καλλιεργήθηκε πνευματικά μέσα από τη μουσι-
κή", αντί για το σωστό "μέσω της μουσικής" [...], ή έστω "με τη βοήθεια της μου-
σικής". Ακραίο όσο και ενδεικτικό παράδειγμα βάρβαρης διατύπωσης αποτελεί,
έτσι, η φράση "μέσα από τη ρύθμιση που αναμένεται να γίνει μέσα στον επόμενο
μήνα", αντί για το ορθό όσο και απλούστατο "με τη ρύθμιση που αναμένεται να
γίνει τον επόμενο μήνα".
- anderer Meinung Χριστίνα Χονδρογιάννη:
Εγώ εξακολουθώ να μην πιστεύω ότι είναι λάθος, μια που η γλώσσα εξελίσσεται
πάντα, οι λέξεις αποκτούν καινούριες χρήσεις και έννοιες και ούτως ή άλλως το
επίρρημα του μέσα στην δημοτική δεν είναι πια μέσω αλλά μέσα. Όχι πως και το
"μέσω της μουσικής" για παράδειγμα δεν χρησιμοποιείται, όπως πολλά απομει-
νάρια της καθαρεύουσας, αλλά, όσο κι αν δυσκολεύει κάποιους (κι εμένα ενίοτε),
η δημοτική έχει προχωρήσει απλουστεύοντας πολλούς λεξικούς τύπους. Ίσως
να αφαιρεί ενίοτε από τον πλούτο της γλώσσας, όμως κάθε γλωσσολογική αλλα-
γή εκφράζει και την εξέλιξη μιας κουλτούρας κι αυτό, μας αρέσει δεν μας αρέσει,
κανείς δεν μπορεί να το εμποδίσει, όσο κι αν αντιδρά.
- so auch ΛΜΠ, σ. 1081:
Εκτός από τη σημασία "τής θέσης σε ορισμένο τόπο" ("μέσα στην αυλή") και
"της τοποθέτησης σε ορισμένο χρόνο" ("μέσα στο 1997"), το "μέσα" μαζί με το
"από", το "μέσ’ από" δηλώνει ό,τι το παλαιότερο "διά": "το πετύχαμε μέσ’ από
πολλούς κόπους και βάσανα", "μόνο μέσ’ από μια τέτοια διαδικασία μπορεί να
κατοχυρωθεί η εγκυρότητα τού έργου". Το (λογιότερο) "μέσω" χρησιμοποιείται
επίσης με τη σημασία τού "διά" για τόπο κυρίως, αλλά και για τρόπο: "Πηγαίνεις
εκεί μέσω Κομοτηνής", "το κατόρθωσε μέσω πολλών δυσκολιών".
5. από μέσα:
a) von innen
b) [beim Tragen von Kleidungsstücken]: darunter:
• Δε φόραγε τίποτα από μέσα. ° Sie trug nichts darunter. / Sie hatte nichts darunter an.
[sc. unter dem Nachthemd]
• Πρέπει να της πλέξω ένα χοντρό πουλόβερ να βάζει από μέσα. ° Ich muss ihr einen
dicken Pullover stricken, den sie darunter [sc. unter dem dünnen Mantel] anziehen kann
(soll).
c) Sonstiges:
• από μέσα μου (σου / του): s. oben (Z 3.2)
6. είμαι μέσα ° dabei sein [iS von: mitmachen, hingehen etc.]:

• Είσαι μέσα ή είσαι έξω, Ρομπ; ° […], are you in or out, Rob? [Anm.: to be in at sth. =
bei etw. dabei sein] ° […], bist du dabei oder nicht, Rob? [sc.: Kommst du zu meiner
Party am nächsten Wochenende (oder nicht)?] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
7. Zur Verwendung und korrekten Schreibweise von μες (στο / στη / …):
Όταν το επίρρημα "μέσα" ακολουθιέται από σύμφωνο, το γράφουμε, κατ’ εξαίρεση, με
τελικό σίγμα (= ς) και χωρίς απόστροφο. Π.χ.: Μες στη ζωή πολλά συμβαίνουν.
[Anm.: Όταν όμως το "μέσα" ακολουθιέται από φωνήεν, τότε γίνεται κανονική έκθλιψη.
Π.χ.: Μέσ’ από ταλαιπωρίες, επιβιώσαμε.]
[Καρζής, S 71 f.]
:ΜΕΣΗ, η
μέση, η
a) die Mitte
b) die Taille
2. αφήνω στη μέση:

• Άννα, σε παρακαλώ, μην αφήνεις τα Anna, bitte lass die Bücher nicht (einfach)
βιβλία στη μέση. Βάλ’ τα αμέσως στη liegen [sc. am Tisch bzw. im Zimmer]. Stell
βιβλιοθήκη, στη θέση τους. sie gleich in die Bibliothek [iS von: Regal],
an ihren Platz. [Eigenübersetzung]
• Ο αδερφός μου είναι πολύ άτακτος. Τα Mein Bruder ist sehr unordentlich. Er zieht
παπούτσια του τα βγάζει και τα αφήνει στη seine Schuhe aus und lässt sie (einfach)
μέση. stehen. [sc.: er stellt sie nicht an ihren
Platz] [Eigenübersetzung]
• αφήνω μια δουλειά στη μέση ° αφήνω ---

μια δουλειά μισοτελειωμένη [Εμμ.]
• άφηνε τις δουλειές της στην μέση sie ließ [häufig] ihre Arbeit halberledigt
liegen [um einer Verwandten zuzusehen,
wie sie mit den Kindern spielte]
• ο αδελφός της λοιπόν της είπε πως ihr Bruder [= ein Schneider] also sagte [zu
έπρεπε να γυρίσει στο μαγαζί του, άφησε ihr], er müsse zurück in seinen Laden, ein
ένα μανίκι στην μέση Ärmel sei nur halbfertig genäht
• "[...]", είπε σαν να συνέχιζε μια κουβέντα "[…]", sagte er, als würde er ein Gespräch
που είχαν αφήσει στη μέση. fortsetzen, das sie unterbrochen hatten.
• Πήρα μια σειρά μαθημάτων Η/Υ, αλλά τα Ich habe eine Reihe von Computerstunden
άφησα στη μέση. genommen [= ~einen Computerkurs be-
gonnen], aber damit (wieder) aufgehört
(aber es {wieder} abgebrochen / aber es
{wieder} aufgegeben / aber es {wieder}
bleiben gelassen).
[Eigenübersetzung]
in ähnlichem Sinne wie "αφήνω στη μέση" auch:

• φωνές πολλές, βλαστήμιες και viele Stimmen, Flüche und flüchtige Umar-
αγκαλιάσματα που ξέμεναν στη μέση mungen [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
3.1. μπαίνω στη μέση:

a) παρουσιάζομαι απρόσμενα (κυρίως ως εμπόδιο) / b) παρεμβαίνω σε ζήτημα που δεν
με αφορά άμεσα / c) παρεμβάλλομαι ως μεσολαβητής [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Μέχρι σήμερα τα πράγματα ήταν Bis zu diesem Tag hatten die Dinge noch
διαφορετικά. Το παιχνίδι το ’παιζε μόνος anders ausgesehen. Er hatte das Spiel [sc.
του, όποτε ήθελε κι όπως ήθελε. Τώρα Flirtversuche bei der Blonden] alleine ge-
όμως έμπαιναν στη μέση κι οι αντιδράσεις spielt, wann und wie er wollte. Jetzt aber
της ξανθιάς. kamen auch die Reaktionen der Blonden
[in Form ihrer Erwiderung seiner Flirt-
versuche] ins Spiel.
3.2. βγαίνω στη μέση:

προκύπτω, παρουσιάζομαι απρόσμενα (κυρίως ως εμπόδιο) [ΛΜΠ] – π.χ.:
• κι άλλο πρόβλημα βγήκε στη μέση [ΛΜΠ]
• Βγήκαν στη μέση ένα σωρό παράξενες ιστορίες. ° Dabei [sc. bei der Untersuchung
der ungewöhnlichen Vorfälle in unserer Kompanie] kamen eine Menge seltsamer
Geschichten an den Tag. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
4. βάζω κάποιον στη μέση:

(φρ.) περικυκλώ, περιζώνω, ζώνω τινά· κ. μτφ. τον φέρω εις στενόχωρον θέσιν ή τον
κάμνω να αμφιταλαντεύεται (δημ.τραγ. "καινούργια αγάπη και παλιά με βάλανε στη
μέση") [ΛΔΤΚ, unter βάνω, Pkt. 11]
π.χ.:
• Ο πατέρας και ο θείος μου [...] την έβαλαν στη μέση, πιάνοντάς την ο ένας από δεξιά
κι ο άλλος από αριστερά. ° Mein Vater und mein Onkel [...] nahmen sie [sc. meine
Tante] in die Mitte, links und rechts untergehakt. [um sie so – gegen ihren Widerstand –
aus dem Raum hinauszuschleifen] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
5. βγάζω από τη μέση:

• Με φοβούνται κι έχουν αποφασίσει να με βγάλουν απ’ τη μέση. ° Sie fürchten mich
und haben beschlossen, mich aus dem Weg zu räumen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
6. μέσες άκρες:
• Και μέσες άκρες το κατάφερνε. ° Das gelang ihr so recht und schlecht. [sc. beim
Sprechen ihren groben Dialekt zu verbergen] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Τη μια μέρα είσαι καλά, μέσες άκρες καλά. Και την άλλη, το ένα μετά το άλλο, τα
όργανα σε εγκαταλείπουν. ° Den einen Tag geht es dir gut, den Umständen entspre-
chend* gut. Den [= Am] nächsten Tag lassen dich die inneren Organe im Stich, eines
nach dem anderen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
*[praktikable Übersetzungsalternativen wären wohl: "im Großen und Ganzen" //

"einigermaßen"]
:ΜΕΣΟΛΑΒΩ
μεσολαβώ (-είς)
• Δύσκολο να μαντεύσουν τι προηγήθηκε, τι μεσολάβησε. ° Es war schwer [für sie] zu
erraten, was vorausgegangen und was inzwischen geschehen war. [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΜΕΤΑ
μετά
1.1. Grundbedeutungen:
a) [Präposition]: nach
b) [Adverb]: danach, nachher
1.2. μετά oder μετά από (als Präposition)?:
nur vor einem Fürwort steht "μετά από" – z.B.:
• μετά τρία εξάμηνα διέκοψα τις σπουδές ° nach drei Semestern habe ich das Studium
abgebrochen
• μετά το δυστύχημα ° nach dem Unfall
• μετά από μας ° nach uns *
• μετά από κείνον και τη μητέρα του ° nach ihm und seiner Mutter *
*["μετά από", da ein Fürwort nachfolgt]
2. zur richtigen Verwendung:

μετά steht als Präposition
- vor einem Zahlwort oder
- vor einem Nomen (Adjektiv bzw. Substantiv) mit vorangehendem Artikel oder
- vor einem Fürwort (dann: μετά από).
Folgt ein Nomen ohne vorangehenden Artikel, darf nicht μετά verwendet werden,
sondern es muss auf "ύστερα από" bzw. "έπειτα από" zurückgegriffen werden (zB.:
ύστερα από μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις = nach langjährigen Verhandlungen)
[Quellenangabe s. unter dem Stichwort nach (Z 1) im deutsch-griechischen Wörterbuch]
3. Sonderbedeutungen von μετά (als Präposition):

a) in der Katharevousa: μετά + Gen. ° μαζί με
[s. Παπαζαφείρη 2, S. 62]
b) vgl. weiters die Bedeutung με / μαζί με in folgenden Beispielen:
μετά μένα / μετά σένα / κεφτέδες μετά πολλή σάλτσα
[ΛΔΑ, σ. 22]
:ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗ, η
μετακίνηση, η
= die Fortbewegung
:ΜΕΤΑΚΙΝΟΥΜΑΙ
μετακινούμαι
= [u.a.] rücken
:ΜΕΤΑΛΛΙΟ, το
μετάλλιο, το
= die Medaille
[Anm.: vgl.: το μέταλλο = das Metall]
:ΜΕΤΑΛΛΟ, το
μέταλλο, το
= das Metall
[Anm.: vgl.: το μετάλλιο = die Medaille]
:ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ, το
μεταναστευτικό, το
= die Migrationsproblematik [GF+DF aus: Πέτρος Μάρκαρης προς Θόδωρο Αγγελόπουλο]
:ΜΕΤΑΝΙΩΝΩ
μετανιώνω
(auch: μετανοιώνω)
a) bereuen
b) es sich anders überlegen:
• Στο τέλος Ιουλίου, ο Μάρκος σκέφτηκε να πάει στην Αθήνα να δει την αδερφή του [...].
Αλλά την τελευταία στιγμή μετάνιωσε και δεν πήγε, [...]. ° Ende Juni [richtig: Juli] kam
Markos die Idee, seine Schwester in Athen zu besuchen […]. Aber im letzten Moment
überlegte er es sich anders und fuhr nicht […]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Η Ανθώ σκέφτηκε να τρέξει από πίσω του να τον συγκρατήσει, αλλά μετάνιωσε. °
Anthó erwog, ihm hinterherzulaufen und ihn zurückzuhalten [sc. ihren die Feier vorzeitig
verlassenden Bruder], doch dann überlegte sie es sich anders. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
• και η κοκκινομάλλα μετάνοιωσε την τελευταία στιγμή και δεν πήγε ° und die Rot-
haarige überlegte sich es in letzter Minute anders und ging schließlich nicht [mit den
übrigen Personen] mit [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ, η
μεταπολίτευση, η
(auch: Μεταπολίτευση, η)
πολύ σοβαρή πολιτική μεταβολή και ιδίως αλλαγή του πολιτεύματος σε μια χώρα [ΛΚΝ]
2. Zur Verwendung des Begriffs speziell in Zusammenhang mit dem Übergang von der
Militärdiktatur zur Demokratie in Griechenland 1974:
a) vgl. folgenden Passus im Artikel über Konstantinos Karamanlis in der deutschen
Wikipedia:
"In seiner Amtszeit [als Premierminister] von 1974 bis 1980 gelang ihm [= Karamanlis]
der Übergang von der Militärdiktatur zur Demokratie, die "politische Wende" (griechisch
μεταπολίτευση – "Metapolitefsi"), was ihm große internationale Anerkennung einbrach-
te."
b) Es handelt sich
- um ~die Rückkehr zur Demokratie nach dem Ende der griechischen Militärdikatur
1974 [zeitpunktbezogen auf das Jahr 1974] – vgl. etwa:
• μετά τη μεταπολίτευση του 1974
• Δίσκος που κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 1975, σχεδόν ενάμισι χρόνο μετά τη
μεταπολίτευση και ακριβώς την εποχή που το ρεμπέτικο τραγούδι είχε αρχίσει να
επανέρχεται σε πρώτο πλάνο.
• Το 1977 ήδη έχουν περάσει τρία χρόνια από τη μεταπολίτευση και τα πράγματα
έχουν ηρεμήσει (φαινομενικά τουλάχιστον) στην Ελλάδα, [...]
• Η πτώση της δικτατορίας μετρά μόλις λίγους μήνες την εποχή που εκδίδεται η
πρώτη δισκογραφική δουλειά του Σταύρου Ξαρχάκου μετά τη μεταπολίτευση
(Δεκέμβριος 1974). [Anm.: gemeint der Liederzyklus "Νυν και αεί"]
bzw.
- um ~die Zeit (die Monate bzw. Jahre) nach dem Ende der griechischen Militärdiktatur
im Jahre 1974 [zeitraumbezogen] – vgl. etwa:
• Οι πρώτοι μήνες της μεταπολίτευσης βρίσκουν όλη την Ελλάδα να τρέχει στα
γήπεδα και στα θέατρα για να ακούσει "τα τραγούδια της λευτεριάς" έπειτα από
επτά χρόνια στο σκοτάδι.
:ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ, -ή, -ό
μεταπτυχιακός, -ή, -ό
s. unter προπτυχιακός, -ή, -ό
:ΜΕΤΕΡΙΖΙ, το
μετερίζι, το
= das Bollwerk / die Bastion [Pons online] :
• Η λογική είναι το πιο αδύνατο μετερίζι μπροστά στις έξαλλες και ακατανίκητες
ενέργειες της ψυχής και της φαντασίας. ° Der Verstand ist das schwächste Bollwerk
gegen die zügellosen und unbezwingbaren Kräfte der Seele und der Phantasie. [GF+DF
:ΜΕΤΕΡΧΟΜΑΙ
μετέρχομαι
1) ausüben (επάγγελμα)
2) anwenden (χρησιμοποιώ, εφαρμόζω)
[Pons online]
:ΜΕΤΟΙΚΟΣ, ο
μέτοικος, ο
Όλοι οι ξένοι που ήταν μόνιμα εγκατεστημένοι στην [αρχαία] Αθήνα σαν τραπεζίτες,
έμποροι, βιομήχανοι κ.λπ. λέγονταν μέτοικοι. Οι μέτοικοι δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα
ούτε μπορούσαν να αποκτήσουν ακίνητη περιουσία. Καθένας πλήρωνε τακτικό ετήσιο
φόρο το μετοίκιον. [Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 33]
Οι μέτοικοι [...] ήταν εκ του νόμου υποχρεωμένοι να έχουν κάποιον Αθηναίο πολίτη ο
οποίος να τους έχει υπό την προστασία του. [Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 94]
:ΜΕΤΡΟ, το (Ι) (= μέτρο, το)

μέτρο, το
[Anm.: το μέτρο ist zu unterscheiden von: το μετρό!]
a) das Maß
b) die Maßnahme
c) der Meter
2. zur Deklination bei Maßangaben:

• ένα μεγάλο φίδι σαράντα μέτρα βγαίνει ° eine große Schlange von vierzig Metern
[Länge] kommt heraus [Anm.: μέτρα ]
3. στα μέτρα μου (σου, ...):

• Το σακάκι ήταν φαρδύ, τα πουκάμισα στα Das Sakko war zu weit, die Hemden
μέτρα μου. passten [mir]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Κάθε Πρόγραμμα Συντήρησης είναι Jedes ~Wartungsprogramm ist an Ihre

προσαρμοσμένο στα δικά σας μέτρα ... ~Bedürfnisse [wörtl.: Maße] angepasst …
[Anm.: Satz stammt aus einer Werbeanzei- [Eigenübersetzung]
ge für Autos der Marke Opel]
• Μια ζωή ήθελε να με φέρει στα μέτρα της. Schon immer wollte sie [sc. meine Frau]
mich ihren Vorstellungen entsprechend
ändern. [GF+DF aus: Βαμμ.]
4. μέτρα και σταθμά:

• Γιατί δύο μέτρα και δύο σταθμά; ° Warum wird mit zweierlei Maß gemessen? [bildlich
iS von: Warum erfolgt eine ungerechtfertigte Ungleichbehandlung (und damit Bevorzu-
gung bzw. Benachteiligung)?] [GF+DF aus: Μαύρη Βίβλος της Κατοχής]
• Πρέπει να υπάρχουν ίδια μέτρα και σταθμά για όλες τις περιπτώσεις και να κατα-
δικάζονται όλα τα διεθνή εγκλήματα και παραβάσεις. ° Es muss für alle Fälle [von
Völkerrechtsverletzungen] ~der gleiche Maßstab angelegt werden [sc.: unabhängig, ob
der Übeltäter eine Großmacht oder ein international geächtetes Land ist], und es müs-
sen alle internationalen Verbrechen und Verstöße verurteilt werden. [Eigenübersetzung]
:ΜΕΤΡΟ, το (ΙΙ) (= μετρό, το)

μετρό, το
= die U-Bahn
[Anm.: το μετρό ist zu unterscheiden von: το μέτρο!]
μετρώ (-άς)
:ΜΕΤΡΩ
a) messen
b) zählen
2. Spezialbedeutung:
"μετρώ" hat zuweilen wohl nicht so sehr die Bedeutung des tatsächlichen Zählens (bzw.
Messens), sondern mehr des Wahrnehmens, des Vorfindens, des Konfrontiert-Seins
(von bzw. mit einem größeren Ausmaß bestimmter Dinge oder auch Gefühle)
zB.:
• Γυρίζοντας, νωρίς, το βράδυ στο σπίτι του, ο Παπαλάμπρου μετρούσε πόρτες
κλειστές.
Στο δρόμο του πρώτα. Το γραφείο Σιγανού, κλειστό. Το εμπορικό του Αλβέρτου,
ερειπωμένο – [...] – το μαγαζί του Μήτσου σφραγισμένο ... Παραπέρα άρχιζαν τα
θεόκλειστα σπίτια. Κατοικημένα κι ακατοίκητα. [...] Κάθε κλειστό σπίτι είχε την ιστορία
του. […] [Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 357, erster A.]
• Γυρίζω και μετρώ με απελπισία το ασήκωτο ημισφαίριο του μακεδονίτικου ουρανού,

να κατεβαίνει ένα γύρω [= ένα γύρο] ολούθε, [...] [Feststellung eines in den mazedoni-
schen Bergen eingesetzten Soldaten aus Lesbos, der sich nach der Ägäis sehnt]
[Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
[Anm.: In der DF konventionell übersetzt mit: "Ich drehe mich um und messe mit
den Augen verzweifelt die schwere Halbkugel des mazedonischen Himmels ab,
{…}". (Der Passus "να κατεβαίνει ένα γύρω ολούθε" blieb unübersetzt.)]
• "και μετράω φυλακές και στα μάτια φόβους / αδειανές τις αγκαλιές κι όλο παρανόμους"
[Νίκος Λουκάς: τραγούδι "Εγώ είμαι ο κόσμος"]
3. μέτρησε! :
χαρακτηρίζει ένα πολύ πετυχημένο αστείο ή φάση που θ’ αργήσει να ξεχαστεί (συνών.:
έγραψε! // έσκισε!) [ΑΓΝ, σ. 188]
4. μετρώ τα λόγια μου: s. unter λόγια, τα (Z 3)
5. Zur Bildung des Passivs:

Für sie gibt es zwei Varianten (so etwa ΛΜΠ):
- Variante a: μετριέμαι
Deklination [s. etwa Ιορδανίδου]: μετριέμαι (-ιέσαι, -ιέται, -ιόμαστε, -ιέστε, -ιούνται)
- Variante b: μετρούμαι
Deklination*: μετρούμαι (µετρείσαι, µετρείται, µετρούµεθα, µετρείσθε, µετρούνται)
*[s. Χ. Δημητρακόπουλος: Για ποια Ελληνικά μιλάμε; σ. 51 / Die in der 3. Person
Singular bzw. Plural zuweilen verwendeten Formen "μετράται" bzw. "μετρώνται"
qualifiziert er als falsch.]
:ΜΕΤΩΝΥΜΙΑ, η
μετωνυμία, η
- σχήμα λόγου, κατά το οποίο αντί για τη λέξη που απαιτείται χρησιμοποιείται άλλη, με
την οποία υπάρχει στενή σχέση, π.χ. "στέγη" αντί "σπίτι", "τάφος" αντί "θάνατος" κ.λπ.
[ΛΜΠ]
- σχήμα λόγου κατά το οποίο μια έννοια εκφράζεται με λέξη που δηλώνει άλλη έννοια, η
οποία όμως έχει σχέση στενά με την πρώτη, π.χ. ο δημιουργός με το δημιούργημά του,
το περιέχον με το περιεχόμενο, το αφηρημένο με το συγκεκριμένο· [...], π.χ. "Όμηρος"
αντί "ομηρικά ποιήματα", "Aθήνα” αντί "Aθηναίοι" [ΛΚΝ]
Vgl. auch den Ausdruck μετωνυμικό σχήμα, verwendet von Σαλταπήδας (ΓΜ, S 61) in
Kommentierung der französischen Übersetzung der Verszeile "Δρασκελίζοντας αμπέλια
θάλασσες" in einem Elytis-Gedicht:
Στα ελληνικά η γειτνίαση των λέξεων "αμπέλια" και "θάλασσες" οφείλεται είτε σε
παρατακτική σύνταξη, έτσι ώστε να έχουμε την απόλυτη ταύτιση των δύο ουσιαστικών
είτε στη χρήση ενός μετωνυμικού σχήματος, σύμφωνα με το οποίο έχουμε "αμπέλια σαν
θάλασσες" και "θάλασσες σαν αμπέλια". Εδώ ο Levesque [= ο μεταφραστής] δεν
διάλεξε ούτε το ένα ούτε το άλλο και μετέφρασε "Δρασκελίζοντας τους ωκεανούς των
αμπελιών" ("Enjambant des océans de vignes").
:ΜΕΧΡΙ
μέχρι
1. Zur Unterscheidung von μέχρι που einerseits und μέχρι να (bzw. bei Καρζής: μέχρι
που να) andererseits:
Μπαμπινιώτης, S 1101:
μέχρι που: μέχρι να:
α) για την εισαγωγή δευτερεύουσας για την εισαγωγή δευτερεύουσας χρονικής

πρότασης, που δηλώνει πότε στο προτάσεως, που δηλώνει πότε
παρελθόν ολοκληρώθηκε η πράξη που ολοκληρώνεται η πράξη που εκφράζει η
εκφράζει η πρόταση από την οποία πρόταση από την οποία εξαρτάται (συν.
εξαρτάται (συν.: "ώσπου", "ωσότου") "ώσπου να", "ωσότου")
π.χ.: π.χ.:
• Ήμουν δυστυχισμένος, μέχρι που σε • Καθίσαμε στο υπόστεγο, μέχρι να
ξαναβρήκα. περάσει η μπόρα.
*)
β) για την εισαγωγή πρότασης που
δηλώνει εμφατικά το σημείο ώς το οποίο
έχει φθάσει ή θα φθάσει (κάποιος / κάτι)
π.χ.:
• Χρησιμοποίησαν κάθε αθέμιτο μέσο, για
να με πολεμήσουν· μέχρι που διέδωσαν
ότι είμαι ετοιμοθάνατος!
*) s. aber auch Καρζής, S 179, für den "μέχρι να" (ohne "που") offenbar nicht zulässig
ist:
Η πρόθεση [Anm.: hier wohl: ο σύνδεσμος] "μέχρι", σε μερικές περιπτώσεις πρέπει
ν’ ακολουθιέται από το μόριο "που" – το οποίο, ωστόσο, από λάθος συμβαίνει να
παραλείπεται. Δηλαδή:
- Κουράστηκε μέχρι που να μάθει σωστά ελληνικά. (και όχι: "μέχρι να μάθει")
Το ακόλουθο παράδειγμα δείχνει ανάγλυφα την ανάγκη του "που" μετά το "μέχρι":
- Η αγωνία της κράτησε μέχρι που τον είδε.
Άρα και:
- Η αγωνία της κράτησε μέχρι που να τον δεί. (και όχι: "μέχρι να τον δει")
BS:
• Μέχρι να ξανασηκώσω το κεφάλι μου άνοιξε η γη και την κατάπιε. ° Bis ich den Kopf
wieder hob, hatte die Erde sich aufgetan und sie verschlungen [sc. jene Frau, die ge-
rade zuvor noch vor mir stehen gestanden war]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
2. αλλά μέχρι εκεί / μέχρι εκεί όμως:

• [...], το πολύ πολύ να μάθω να [...], αλλά μέχρι εκεί. ° […], höchstens lerne ich noch,
[…] zu […], aber das war es dann schon [sc.: mehr Möglichkeiten oder Chancen hatte
ich in meinem Leben nicht mehr zu erwarten]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Εφ’ όσον ο στόχος του cd είναι η διασκέδαση, μπορούμε να πούμε πως οι

συντελεστές του πέτυχαν διάνα. Επενδύοντας στην εμπορικότητα, δημιούργησαν
τραγούδια που δύσκολα θα ακούμε μετά από 2-3 χρόνια, σίγουρα όμως θα τα
αναζητούμε τουλάχιστον το φετινό καλοκαίρι. Δροσερά κομμάτια, "εύπεπτα", ικανά να
διώχνουν από το μυαλό μας έννοιες και προβλήματα, ότι πρέπει για να περνάμε καλά
και να χορεύουμε μ’ αυτά. Μέχρι εκεί όμως ...*
[aus der Rezension einer CD mit Γιώργος Λεμπέσης]
*[Anm.: praktikable Übersetzungsmöglichkeit für "μέχρι εκεί όμως": "aber nicht mehr"]
3. μέχρι ενός (bzw. ΛΚΝ: μέχρις ενός) ° bis auf den letzten Mann ["Sensagent" Online-
Übersetzungen] // ως τον τελευταίο [ΛΚΝ] // όλοι ανεξαιρέτως ["Sensagent" Online-
Übersetzungen]
π.χ.:
• Oι υπερασπιστές του φυλακίου σκοτώθηκαν όλοι μέχρις ενός. [ΛΚΝ]
• Αυτοί, όλοι χάθηκαν μέχρι ενός ποδοπατημένοι από τα άλογα και σφαγμένοι από τους
Θεσσαλούς. [Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 43]
4. Fälle, in denen μέχρι kein eigentliches "bis" ausdrückt, sondern in Zusammenhang

mit Bewegungsvorgängen (mehr) ein "nach", "auf (etwas zu)", "(irgendwo) hin" bezeich-
net:
• O Kριγκελάιν πήγε μέχρι το παράθυρο και κοίταξε έξω. ° Kringelein ging ans Fenster
[seines Hotelzimmers] und sah hinaus.
[Anm.: vgl. die zweite Übersetzung desselben deutschen Satzes:
O Kρινγκελάιν πήγε στο παράθυρο και κοίταξε έξω.]
• Σκοπεύω επίσης να πάω μέχρι το Παρίσι, [...] ° [Ich] [in Berlin aufhältig] beabsichtige,
auch nach Paris zu fahren, […]
Σκοπεύω να πάω επίσης στο Παρίσι, {...}]
• [...] και μ’ αυτά τα χρήματα έκανα το ταξίδι μέχρι εδώ, για να [...] ° […] und [ich] bin
mit dem Geld hierher [sc. (von Sachsen) nach Berlin] gefahren, um …[mich medizinisch
untersuchen zu lassen] [DF+GF aus: Baum: Hotel]
• Δεν ταξίδεψα μέχρι εδώ γι’ αυτό. ° Dazu bin ich nicht hergefahren [nach Berlin]. [sc.
um in einem so armseligen Hotelzimmer zu wohnen. Ich werde ausziehen].
Δεν έκανα όλο αυτό το ταξίδι για τούτο δω.]
:ΜΗ
μη
s. μην
:ΜΗΔΕΙΣ, -δεμία, -δέν

μηδείς, -δεμία, -δέν
μηδέν άγαν:
Τίποτε το υπερβολικό έλεγε ένα Δελφικό ρητό που αποδίδεται στο Χίλωνα. [...] Το
απόφθεγμα "τίποτε το υπερβολικό" μας συμβουλεύει να τηρούμε το ορθό μέτρο σ’ όλα
τα πράγματα και να μην προβαίνουμε σε ανέκκλητες τοποθετήσεις για τα ανθρώπινα
πράγματα, [...]. [Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 54/55]
:ΜΗΚΟΣ, το
μήκος, το
• Σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης [...] ° ~Auf der ganzen Welt (Überall auf der
Welt) […] [haben sich die Menschen daran gewöhnt, von Gewalt umgeben zu sein]
• Απ’ ό,τι φαίνεται είμαι η μοναδική γυναίκα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη που [...] °
Anscheinend bin ich die einzige Frau weit und breit, die […] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann:
Suche …]
:ΜΗΛΟ, το
μήλο, το
1. Grundbedeutung: der Apfel
καθένα από τα δύο κυρτά και προεξέχοντα τμήματα των παρειών κάτω από τους
κροτάφους [ΛΜΠ] – π.χ.:
• τα άτομα που ανήκουν στη μογγολική φυλή, έχουν πεταχτά μήλα [ΛΜΠ]
• οι φίλοι του Λούμπο [...] θαύμαζαν με κλεφτές ματιές τα σλάβικα μήλα στο πρόσωπο
της μάνας μου ° Lubos Freunde bewunderten verstohlen die slawischen Wangen-
knochen meiner Mutter [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΜΗΝ [bzw.] :ΜΗ

μην [bzw.] μη
Übersicht:
1. Wortart
2. Zur Unterscheidung μην – μη
3. Bedeutung u.a.: για να μην
4. μη(ν) nach Verben (bzw. Hauptwörtern), die Befürchtung, Besorgnis, Verdacht
etc. ausdrücken
5. Verwendung in Aufforderungssätzen
6. [lt. ΛΜΠ volkstümlich:] Verwendung in (direkten) Fragesätzen
7. αν μη τι άλλο
8. μην τυχόν (και) ... : s. unter τυχόν (Z 2)
1. Wortart:
αρνητικό μόριο που συνάπτεται με ρηματικούς και ονοματικούς τύπους [ΛΜΠ]
2. Zur Unterscheidung μην – μη:

a) [allgemeine Regel]:
"μην" πριν από φωνήεν ή από τα σύμφωνα κ, π, τ, ξ, ψ
b) [Spezialfall 1]:
λαϊκ., μόνο ως "μην": για να εισαγάγει ευθεία ερώτηση, οπότε φανερώνει απορία,
ενδοιασμό ή και προσδοκία τού υποκειμένου – π.χ.:
• μην είδες τον Γιώργο;
• μην τυχόν βαρέθηκες και θέλεις να πηγαίνουμε;
c) [Spezialfall 3]:
μόνο ως "μη", με ονοματικούς τύπους: αντιστρέφει την έννοια τής λέξεως με την οποία
συνεκφέρεται, δηλώνοντας την άρνησή της – π.χ:
• μη ανανέωση τής εγγραφής συνεπάγεται διαγραφή από τα μητρώα
• μη ευσυνείδητος
• μη έμπειρος
• μη κατέχων τα πράγματα
• τα σταθμευμένα ή μη αυτοκίνητα
[Quelle: ΛΜΠ]
3. Bedeutung u.a.: για να μην ("όπου το «για» ή και το «να» παραλείπονται") [ΛΔΗ,
σ. 226]
π.χ.:
• Φύγε, καλύτερα, μην μετανοήσεις. (= για να μην μετανοήσεις) [ΛΔΗ]
• Φόρεσε το παλτό σου, μην αρρωστήσεις. [ΛΔΗ]
• Δεν θέλει, λέει, να πάει με τα πόδια, να μην κουραστεί. [ΛΔΗ]
• Θα πάρει ταξί, να μην αργήσει. [ΛΔΗ]
• Πάψε τώρα (για να) μην φας καμιά και δεις τον ουρανό σφοντύλι! [ΛΔΗ, σ. 368]
• άπλωσε το χέρι του, προσεχτικά, μην την ξυπνήσει ° vorsichtig, um sie nicht aufzu-
wecken, streckte er seine Hand aus
4. μη(ν) nach Verben (bzw. Hauptwörtern), die Befürchtung, Besorgnis, Verdacht etc.
ausdrücken:
[μην / μη] με ρήματα ή εκφράσεις που σημαίνουν φόβο, στενοχώρια, υποψία κ.λπ.,
αντικαθιστά το "μήπως" και δηλώνει φόβο, φροντίδα, ενδοιασμό [ΛΜΠ]
[bzw.:]
[μην / μη] εισάγει δευτερεύουσες ενδοιαστικές προτάσεις· μήπως [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Κράτησα την αναπνοή μου από το φόβο μην προδοθώ από την ανάσα μου. ° Ich
hielt die Luft an, aus Angst, ich würde mich durch mein Atmen verraten.
Σταμάτησα ν’ αναπνέω, απ’ το φόβο μου μήπως με προδώσει η αναπνοή μου.
• ν[ο]ιάζεται μη σκεβρώσει η βάρκα του εκεί κάτου [= κάτω] στο νησί ° er sorgt sich
[= ist besorgt], dass sich dort unten auf der Insel sein Boot verziehen könnte [weil es (in
seiner Abwesenheit) schon so lange an Land liegt] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• ο φόβος της μη χάσει τον Ησύχιο ° ihre Angst, Hesychios [= ihren Ehemann] zu ver-
lieren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• φοβάμαι μη μoυ κρύβεις την αλήθεια [ΛΜΠ]
• το έσκασε από φόβο μην τη χτυπήσουν [ΛΜΠ]
• Φοβάται μη δεν ξαναγυρίσουν. [Anm.: μη δεν *] [ΛΚΝ]
*[vgl. Mackridge (GF), S 415: {...}, αν εισάγεται με το "μη" αρνητική πρόταση, η

άρνηση που περιέχεται σ’ αυτήν είναι "δεν".]
• Φοβάται να μην κρυώσουν. [Anm.: να μην!] [ΛΚΝ]
• Έχω αγωνία να μη δεν προλάβω το τρένο. [Anm.: να μη δεν!] [ΛΚΝ]
weitere BSe:
• s. unter φοβάμαι (Z 3)
5. Verwendung in Aufforderungssätzen:
• Μη σε πικραίνουν αυτά ... Du darfst darüber nicht traurig sein.
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte der GF im
Original]
6. [lt. ΛΜΠ volkstümlich:] Verwendung in (direkten) Fragesätzen:

• Μη φάνηκε ο Χαρίσης ο ταμπάκος; – Ist vielleicht Charissis, der Gerber, hier [in
[απάντηση:] Δεν τον είδαμαν [= είδαμε]. dem Wirtshaus] aufgetaucht? – [Antwort:]
Haben ihn nicht gesehen.
• Άρχισε να με τρώει η έγνοια. Τι να ’παθε; Die Sorge um ihn [sc. um meinen von Fie-
Μην κόλλησε την άγνωστη αρρώστια; Και berkrämpfen geschüttelten Freund] ließ
τι να του κάνω; Πώς να τον ανακουφίσω; mich nicht los. Was hat er? Ob er sich an
der unbekannten Krankheit angesteckt
hat? Und was kann ich für ihn tun? Wie
kann ich ihm Linderung verschaffen?
• Τι έχεις, [...], Σεφκιέτ; Μην είναι άρρωστος Was hast du, [...], Sevket [dass du so be-
ο πατέρας, η μάνα σου; Μην έλαχε τίποτις drückt bist]? Es ist doch nicht dein Vater
σακατλίκι στα ζωντανά σας; krank oder deine Mutter? Es gibt doch
keine Seuche bei dem [= bei eurem] Vieh?
• Και μήπως δεν προσπάθησε να τη ~ "denn nicht …" / ~ "etwa nicht …"
"βελτιώσει"; Λίγες φορές την έβγαλε έξω
από την τάξη; Λίγες φορές τη σήκωσε
ορθή στο δίωρο μάθημα των Αρχαίων; Μη
δε μεταχειρίστηκε και τις γραπτές τιμωρίες;
Δεν την υποχρέωσε να γράψει εκατό φορές
"ειμί αυθάδης και αναιδής" [...]; [rhetori-
sche Fragen eines Lehrers bezüglich einer
noch immer ungezogenen Schülerin]
[Κατίνα Παπά: Σ’ ένα γυμνάσιο θηλέων, σ. 24]
7. αν μη τι άλλο:
ΛΚΝ ΛΜΠ ΛΤΣ
πάντως, με πρόταση ή όρο πέρα από οτιδήποτε άλλο**, αν όχι τίποτε άλλο
πρότασης, για να εκφράσει αν όχι τίποτε άλλο
ο ομιλητής την παρήγορη
διαπίστωση της παρουσίας
κάποιου, τουλάχιστον
θετικού, στοιχείου *
π.χ.: π.χ.: π.χ.:
• Mπορέσαμε, αν μη τι άλλο, • θα προτιμήσω αυτή τη • Αν μη τι άλλο, φέρθηκε
(τουλάχιστο) να ευαισθητο- δουλειά· αν μη τι άλλο, θα ανάρμοστα στον καλύτερό
ποιήσουμε την κοινή γνώμη. βγάζω περισσότερα λεφτά του φίλο.
(= έχει και άλλα θετικά, αλλά
αυτό είναι το σημαντικό-
τερο)
*) [Anm.: entspricht damit deutschen Ausdrücken wie: zumindest, wenigstens,

immerhin, jedenfalls, wenn schon sonst nichts]
**) [Anm.: entspricht damit deutschen Ausdrücken wie: vor allem (auch), insbesondere]
(weitere) BSe:
• Το βρίσκει πραγματικά απαίσιο. Αλλά και Sie findet es [= diesen Umstand] wirklich
το θέμα που έχουν πιάσει το βρίσκει αν μη fürchterlich. Aber sie findet das Thema hier
τι άλλο εξίσου απαίσιο, […] [= über das sie zu sprechen begonnen
haben] mindestens ebenso fürchterlich,
[…] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• [...], αν μη τι άλλο, με το να [...] [ob sie … sich wirklich freuen durfte], sei
es auch nur darüber, dass […]
• Την Πέρσα όμως την αντάμωνε συχνά η Doch mit Persa kam Fewronía oft zusam-
Φεβρωνία – αν μη τι άλλο, πήγαινε για να men – schon weil sie sie um etwas Tabak
της ζητήσει καπνό [...] bitten wollte […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Όταν ζήτησα τη γνώμη του A. J. Ayer When I consulted A. J. Ayer about this* –
σχετικά μ’ αυτό – ο οποίος αν μη τι άλλο who after all had studied in Vienna at the
σπούδαζε στη Βιέννη εκείνη την εποχή – time – [...] [EF+GF aus: Gellner: Movement]
[...] *[Anm. 1: Gemeint ist ein (dem Fragesteller

von dritter Seite berichtetes) Vorkommnis
an der Wiener Universität in der Zwischen-
kriegszeit, über das er von Ayer Näheres
erfahren möchte.]
[Anm. 2: after all = schließlich, immerhin]
:ΜΗΝΑΣ, ο
μήνας, ο
με το μήνα:
• Άφησα το ξενοδοχείο, νοίκιασα ένα σπίτι με το μήνα. ° Ich ließ das Hotel [= zog aus
dem Hotel aus], mietete monatsweise ein Haus. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΜΗΠΩΣ
μήπως (auch: μήπως και)
1) (dass) … könnte(n) / (dass) … (womöglich) würde(n) // vielleicht (könnte/n) [etc.]
2) für den Fall, dass … / falls … [etc.]
3) ob (nicht) etwa / ob (nicht) vielleicht / ob nicht [etc.]
4) damit nicht (womöglich) / dass nicht (womöglich) [etc.]
5) [in Fragesätzen]: vielleicht / etwa / denn / ob … wohl
1) (dass) … könnte(n) / (dass) … (womöglich) würde(n) //

vielleicht (könnte/n) [etc.]:
• Υποψιάστηκε μήπως ήταν αυτός, μα δεν Sie hatte den Verdacht, er könnte es sein
ήταν σίγουρη για τίποτα. [sc.: der Mann, der dort stand, könnte jener
sein, dem sie schon neulich begegnet war],
sie war sich dessen aber nicht sicher.
• [...], έχοντας ταυτόχρονα την αγωνία [...], wobei sie sich gleichzeitig ängstigte,
μήπως και ξυπνήσει το παιδί κι έρθει στην ihr Sohn [wörtl.: das Kind] könne [= könnte]
κουζίνα. aufwachen und in die Küche kommen.
• Ζούμε γεμάτες ενοχές για τις αδυναμίες Wir [Frauen] leben voller Schuldgefühle
μας και φοβόμαστε μήπως οι άλλοι τις ανα- wegen unserer Schwächen und fürchten,
καλύψουν. die Anderen könnten sie [sc. die Schwä-
chen] entdecken.
• Φοβάται, μήπως της έρθει, τώρα στο Er fürchtet, dass sie jetzt, am Ende [sc.: wo
τέλος, κι αλλάξει τη διαθήκη. sie im Sterben liegt], auf die Idee kommen
könnte, das [ihn als Erben einsetzende]
Testament abzuändern.
• Έλεγα ότι φοβόμουν για κείνον, ότι Ich sagte [damals], dass ich Angst um ihn
φοβόμουν μήπως τραυματιστεί ή σκοτωθεί. hatte [wegen seiner drohenden Einberu-
Στην πραγματικότητα, εκείνο που fung zum Kriegsdienst in Vietnam], dass
φοβόμουν ήταν μήπως ωρίμαζε μακριά ich fürchtete, er könnte verletzt oder getö-
μου και δε με είχε πια ανάγκη. tet werden. In Wirklichkeit war das, was ich
[Anm. 1: τραυματιστεί und σκοτωθεί, aber fürchtete, dass er fern von mir (womöglich)
ωρίμαζε // Anm. 2: kein θα vor ωρίμαζε
erwachsen werden [wörtl.: reifen] und mich
und με είχε]
nicht mehr brauchen könnte (würde).
• Σταμάτησα ν’ αναπνέω, απ’ το φόβο μου Ich hielt die Luft an, aus Angst, ich würde
μήπως με προδώσει η αναπνοή μου. mich durch mein Atmen verraten.
Κράτησα την αναπνοή μου από το φόβο
μην προδοθώ από την ανάσα μου.]
• Δεν μπορούσε πια κανείς να τον φωνάξει Man konnte ihn nicht mehr rufen, ohne
χωρίς να σκεφτεί μήπως τον άφηνε στον fürchten zu müssen, dass er womöglich
τόπο. auf der Stelle tot umfallen würde.
[Anm.: kein "θα" vor "τον άφηνε"] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Απ’ το παράθυρο του συνοδηγού η Carmen schaut angestrengt aus ...[dem

Κάρμεν κοιτάζει με αγωνία προς το σπίτι, rechten] Seitenfenster [ihres Autos] zum
μήπως και ανακαλύψει τίποτα. Haus [dessen Besitzer sie interessiert].
Vielleicht kann sie ja etwas entdecken.
• αλλά του μπήκε η ιδέα μήπως υπάρχουν doch er kam auf die Idee, es könnten viel-
άλλοι λόγοι leicht andere Gründe [für dein Verhalten]
vorhanden sein
• Κάποτε πήρε μια σαρανταοκτάωρη άδεια Irgendwann bekam er [der Soldat] dann
κι αποφάσισε να κατέβει στην πόλη της einen zweitägigen Urlaub, und er be-
κοπέλας μήπως και καταφέρει να την schloß, [von der Kaserne] in die Stadt, wo
συναντήσει στην πλατεία. das Mädchen wohnte, zu fahren; vielleicht
gelänge es ihm, sie auf dem Platz zu
treffen.
• Άνοιξα την εγκυκλοπαίδεια στο λήμμα Ich schlug die Enzyklopädie beim Stichwort
Πράγα, μήπως μου έρθει καμιά ιδέα. Prag auf, um eventuell dadurch auf eine
Idee zu kommen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Αφού την άφηνε πάντα να πέσει πρώτη, Er ließ sie [= seine Frau Emma] immer
προσπαθούσε ν’ απασχοληθεί με zuerst ins Bett gehen und versuchte, sich
διάφορες άχρηστες δουλειές μήπως κι mit verschiedenen unnützen Arbeiten zu
αποκοιμηθεί η Έμα. Αλλά του κάκου. beschäftigen, in der Hoffnung, sie [Emma]
schliefe ein – [aber] vergeblich.
• Ανοιγόκλεισα τα μάτια [μου], να δω Ich machte meine Augen zu und wieder
μήπως ήταν κάτι παροδικό, μια κρίση της auf in der Hoffnung, dass es wieder vorbei-
στιγμής. Μπα! Εκεί, να μη μου περνά, να ging, nur eine vorübergehende Krise war.
επιμένει. Von wegen! Es war da, ging nicht vorbei,
war hartnäckig. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• δε σκέφτηκαν μήπως δεν επιστρέψουν sie [sc. die Menschen, die die Insel verlas-
sen mussten, auf der sie gelebt hatten]
dachten nicht, es gäbe keine Wiederkehr
[sc.: sie rechneten nicht damit, dass sie
möglicherweise nicht mehr zurückkehren
würden]
Kalimerhaba]
2) für den Fall, dass … / falls … [etc.]:

• Αφήνουμε τα κλειδιά του διαμερίσματος ---
στον διαχειριστή ή σε φίλο μας γείτονα,
μήπως υπάρξει περίπτωση ανάγκης.
[Ratschlag zur Reisevorbereitung]
• Γύρω στις δέκα το βράδυ κάθισα πίσω Gegen zehn Uhr abends setzte ich mich an
από την εξώπορτά μας, μήπως και unsere Wohnungstür, falls Friedrich [dem
κατέβαινε ο Φρίντριχ με το γάτο του. ich etwas sagen musste] mit dem Kater
[aus dem dritten Stock] herunterkäme.
[DF+GF aus: I.Schulze: Simple Storys]
• Δεν ξέρω αν θα ’ρθει ή όχι, εσύ όμως Ich weiß nicht, ob er kommen wird oder
πρέπει να ετοιμάσεις κάτι μήπως κι έρθει. nicht, aber du solltest [wörtl.: musst] etwas
[zur Bewirtung] vorbereiten, falls (für den
Fall, dass) er (doch) kommen sollte.
Anm.: vgl. im selben Sinne auch Sätze mit "μπας και":

• [...] μπας και ξέραμε κανέναν […] für den Fall, dass wir irgendjemand
kennen würden
• [...], να πηγαίνει στις πληροφορίες και να […], [wie sie] zur Information [= zum Aus-
τον φωνάζει μέσα απ’ τα μεγάφωνα, μπας kunftsschalter des Bahnhofs] lief und ihn
και πήγε σ’ άλλη αποβάθρα [...] über Lautsprecher ausrufen ließ, vielleicht
hatte er ja den Bahnsteig verwechselt [und
war deshalb nicht am vereinbarten Treff-
punkt erschienen], […]
3) ob (nicht) etwa / ob (nicht) vielleicht / ob nicht [etc.]:

• Η Μπέμπα κατέβηκε [...] να δει μήπως κι Beba stieg [aus dem plötzlich stehenge-
είχε σωθεί η μπαταρία. bliebenen Auto] aus, um […] nachzusehen,
ob etwa die Batterie leer wäre.
• περίμενε λίγο μήπως αλλάξει γνώμη er wartete eine Weile, ob sie [sc. seine
εκείνη και τον θελήσει Mutter] ihre Meinung ändern und ihm
etwas auftragen [iS von: anschaffen] würde
• [...] σήκωνα το βλέμμα και επιθεωρούσα ° […] hob ich die Augen [vom Stadtplan]
τριγύρω, μήπως εμφανιστεί ο Ίβο ξαφνικά. und blickte mich um, ob vielleicht Ivo
plötzlich auftauchte. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• [...], κι ωστόσο γεμάτη τρόμο κοιτούσε […]; dennoch sah sie sich voller Angst
πίσω της μήπως πάλι, σαν χθες, την ständig um, ob nicht die anderen Frauen
κυνηγούσαν οι άλλες. hinter ihr her wären, wie gestern.
• Κοίταξα γύρω μου μήπως και Ich sah mich um, ob ich Jenny irgendwo
ανακάλυπτα πουθενά την Τζένη. entdecken konnte.
[bzw.] [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Κοίταξα γύρω μου, μήπως μπορούσα να

ανακαλύψω πουθενά την Τζένι.
• [...] και κοίταξα πάλι γύρω μου, μήπως το […] und sah mich wieder um, ob es auch
είχε ακούσει κανένας άλλος. niemand mitbekommen hatte. [was meine
[bzw.] Schulkollegin soeben abschätzig zu mir
• [...] και κοίταξα [πάλι] γύρω μου μήπως gesagt hatte]
το είχε ακούσει κανείς. [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• [...], κοιτάζει όμως πρώτα, μήπως [...], schaut aber erst nach [= blickt sich
βρίσκεται κανένας μπάτλερ εκεί κοντά: [...] aber erst um (bevor sie ihm die vertrauli-
che Frage stellt)], ob sich auch kein Butler
in ihrer Nähe befindet [der mithören könn-
te]: […] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
4) damit nicht (womöglich) / dass nicht (womöglich) [etc.]:
• [...] και οι συνάδελφοι με έκρυβαν το […], und meine [Journalisten-]Kollegen
βράδυ, μήπως δολοφονηθώ από versteckten mich abends, damit ich nicht
παρακρατικούς. von den Beauftragten des Parakratos [=
des "Staates im Staat"] meuchlings ermor-
det würde.
Kalimerhaba]
[Anm.: Der mit μήπως beginnende Satzteil
ist also wohl in folgendem Sinne zu verste-
hen: "für den Fall, dass die Beauftragten
des Parakratos mich zu ermorden versu-
chen würden (versuchen sollten)"]
• […] και την έσπρωξε απαλά μήπως και [...] und [er] schob sie [= seine Frau] sacht
ζαλιστεί από το άρωμα του κορμιού της. von sich weg, aus Angst, er würde von
dem Duft ihres Körpers schwindelig
werden. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
5) [in Fragesätzen]: vielleicht / etwa / denn / ob … wohl:

• Και ποιος είναι ο αρχηγός της Und wer ist der Führer der Organisation?
οργανώσεως; Ή μήπως δεν πρέπει να το Oder darf ich das vielleicht noch nicht
μάθω ακόμα; – [Antwort:] Όχι, όχι, το erfahren? – Nein, nein, ganz im Gegenteil.
αντίθετο μάλιστα. Οφείλετε να το ξέρετε. Sie müssen es erfahren.
• Μήπως ο Γαβριελάτος είναι ένας κοντός Ist Gavrielatos etwa ein Kleiner, Schmäch-
αδύνατος; – [Antwort:] Ναι, ναι, τον ξέρετε; tiger? – Ja, genau, kennen Sie ihn?
• Μήπως την προόριζε για τρίτη γυναίκα Ob er sie wohl zu seiner dritten Frau
του; auserkoren hatte? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο γλάρος είναι αρκετός σα σύμβολο. Die Möwe als Symbol [am Plakat] reicht.
Μήπως τάχα δεν το βλέπουν όλοι πως Sieht denn nicht jeder, dass sie fliegt? [Ich
πετάει; brauche also nicht auch noch durch einen
[Anm.: hier also: μήπως τάχα] Text zu erläutern, dass sie Freiheit symbo-
lisiert]
:ΜΗΧΑΝΑΚΙ, το
μηχανάκι, το
= das Moped [Pons online]
:ΜΙΑ
μία [bzw.] μια
1. μια και ° αφού [ΛΔΗ] / επειδή [ΛΔΗ] // da * / weil ** / denn * /
denn schließlich **
*[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
**[GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
2. μια και δυο ° ohne einen Moment zu zögern * / kurzentschlossen **

*[GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
**[GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
[bzw.:]
και μια και δυο ° gesagt getan [Eideneier, Bd. 3, S. 82]
3. μια δυο [φορές]:

• Θυμάμαι που η Λόρα πήγε μια δυο φορές επάνω να τον δει. ° I remember Laura
going up to see him a couple of times. ° Mir fällt ein, dass Laura ein paarmal zu ihm
hochgegangen ist. [sc. zu dem im Stochwerk über uns wohnenden Nachbarn] [GF, EF +
4. μια και καλή: s. unter καλός, -ή, -ό (Z 6)
5. μια που ° μια και / αφού / επειδή [ΛΔΗ]
6. δεν έχω μία:

• Ποιος όμως θα πληρώσει τα λύτρα; Το κράτος; [...] Η πόλη; Η Φρανκφούρτη δεν έχει
μία, το Έσσεν [Anm.: richtig wohl: η Έσση] το ίδιο [...]. ° Wer aber wird das Lösegeld
[an den Geiselnehmer] bezahlen? Der Staat? […] Die Stadt? Frankfurt ist pleite,
Hessen auch, […]. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• "Μα ’γώ ’μαι αισιόδοξος και ζω με ψυχραιμία / και τις καλές και τις κακές / κι όταν δεν
έχω μία." [Νίκος Λουκάς: τραγούδι "Εγώ είμαι αισιόδοξος"]
:ΜΙΚΡΟΔΕΙΧΝΩ
μικροδείχνω
• Σ’ εμάς μικροδείχνεις, σ’ αυτούς μεγαλοδείχνεις – πόσο είσαι; ° Uns kommst du
jünger vor, diesen [Leuten] hier erscheinst du älter – wie alt bist du eigentlich? [GF+DF
:ΜΙΚΡΟΚΑΜΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
μικροκαμωμένος, -η, -ο
• Η Ζυλιέτ [...] ήταν ακόμη πιο μικροκαμωμένη απ’ όσο θυμόμουν. ° Juliette […] war
noch zierlicher, als ich es in Erinnerung hatte. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΜΙΚΡΟΥΛΑ, η
μικρούλα, η
• η μικρούλα ° das Mäderl / das kleine Mädchen [im konkreten Text: eine 2-Jährige]
• κι αν ο Μπιλ είχε καμιά γυναίκα από κείνες με τα ψυχικά ή καμιά μικρούλα που [...] °
und wenn Bill Damenbesuch hatte, eine von diesen Frauen mit Psychosen [besser: mit
psychischen Problemen/Störungen] oder irgendein junges Ding, das […] [GF+DF aus:
:ΜΙΞΑΡΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
μιξαρισμένος, -η, -ο
• Διπλό cd που σας προσφέρει στιγμές από "live" εμφανίσεις του Στέλιου Ρόκκου.
Συγκεκριμένα πρόκειται για ζωντανές ηχογραφήσεις από τo "Ab Fab" (2/98) και την
"Πύλη Αξιού" (11/98) στη Θεσσαλονίκη καθώς και από το "Bio Bio" (7/99). [...] Το cd
είναι διπλό και τα τραγούδια σε συνεχή ροή (μιξαρισμένα).
[aus einer CD-Besprechung von musiccorner.gr]
• Όσον αφορά [...] τα τραγούδια ακούγονται μιξαρισμένα και όχι ολόκληρα.
[aus einer CD-Besprechung von musiccorner.gr, betreffend zwei CDs (die 27
bzw. 21 Lieder umfassen)]
:ΜΙΣΘΩΤΗΣ, ο
μισθωτής, ο
= 1) der Mieter // 2) der Pächter
[Anm.: ο μισθωτής ist zu unterscheiden von: ο μισθωτός (= die Arbeitskraft, der
Beschäftigte, der Arbeitnehmer)!]
:ΜΙΣΘΩΤΟΣ, ο
μισθωτός, ο
= die Arbeitskraft, der Beschäftigte, der Arbeitnehmer
[Anm.: ο μισθωτός ist zu unterscheiden von: ο μισθωτής (= der Mieter [bzw.] der
Pächter)!]
:ΜΙΣΟ+
μισο+ [bzw.] μισό+
[als Vorsilbe]
• Είχαμε μισοσυμφωνήσει στα βασικά. ° Über die wesentlichen Dinge hatten wir uns
also mehr oder weniger geeinigt. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• μισόγιομος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort

• τα μισόλογα: s. eigenes Stichwort
:ΜΙΣΟΓΙΟΜΟΣ, -η, -ο
μισόγιομος, -η, -ο
• ένα μισόγιομο φεγγάρι φώτιζε τους θάμνους ° ein "halbvoller" Mond [= vermutl.: der
Halbmond] erleuchtete die Sträucher
:ΜΙΣΟΛΟΓΑ, τα
μισόλογα, τα
• κάτι μισόλογα, κάτι ματιές ανάμεσα νύφη και πεθερά ° Andeutungen, [sowie] gewisse
Blicke zwischen Schwiegertochter und Schwiegermutter [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
:ΜΙΣΟΣ, το
μίσος, το
BS für die Verwendung im Plural ("τα μίση"):
• Όλοι οι άνθρωποι ήταν ευτυχισμένοι. Δεν υπήρχαν πόλεμοι, μίση και πάθη ούτε
πλούσιοι και φτωχοί. [Νατσ., S. 405]
:ΜΙΣΟΣ, -ή, -ό
μισός, -ή, -ό
1. στα μισά:
• Στα μισά της λεωφόρου που στολισμένη από πλατάνια και φλαμουριές, [...] °
Auf halber Höhe der von Platanen und Linden gesäumten Straße, […] [GF+DF aus: Fallaci:
Ein Mann]
2. οι μισοί ... οι μισοί ... :
• καθώς οι μισοί μιλούσαν γι’ άλλα πράγματα και οι μισοί σώπαιναν γύρω απ’ το
τραπέζι ° während die einen über etwas ganz anderes [als Ioulía] sprachen und die
anderen in Schweigen versunken um den Tisch saßen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. και μισός / και μισή / και μισό:

• Ένας βλάκας και μισός, αυτό ήταν, [...]. ° Ein Vollidiot, das war er, […]. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
• ένα […] και μισό, γι’ αυτό την έδειρε ° eine […(Charakterisierung mit einer gering-
schätzig-beleidigenden Bezeichnung)] und sonst nichts [sei diese Frau], deshalb habe
er sie verprügelt [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΙΣΩ
μισώ (-είς)
μισώ θανάσιμα: s. unter θανάσιμος, -η, -ο (Z 2)
:ΜΝΗΜΗ, η
μνήμη, η
• ανακατεύοντας τώρα και παιδικές μνήμες απ’ την άλλη κόρη της, την Ροδάνθη °
jetzt auch Erinnerungen aus der Kindheit ihrer anderen Tochter, Rodanthe, mit allem
anderen [was sie insbesondere über ihre verstorbene zweite Tochter, Ioulía, erzählte]
mischend [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Στην ανεκτίμητη μνήμη του πατέρα μου. ° Dem unschätzbaren Gedenken an meinen
Vater. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως (Widmung am Beginn des Buches)]
• Εις μνήμην του/της [...] // Στη μνήμη του/της [...] ° In memoriam …[Name]
:ΜΝΗΜΟΝΙΟ, το
μνημόνιο, το
= das Sparpaket * / das Hilfspaket *
*[das Griechenland im Zuge seiner Finanzkrise von den Geldgebern verordnet wurde]
[GF als Übersetzung beider deutscher Ausdrücke, die von einer Abgeordneten
des deutschen Parlaments in einer Rede gebraucht wurden]
:ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ, το
μνημόσυνο, το
(Gen.: του μνημοσύνου [bzw.] του μνημόσυνου)
1. Bedeutung:
a) ιερή ακολουθία που γίνεται για την ανάπαυση της ψυχής ενός νεκρού [ΛΚΝ] //
(εκκλησ.) δέηση που επαναλαμβάνεται κατά τακτά χρονικά διαστήματα από τον θάνατο
ενός προσώπου για την ανάπαυση της ψυχής του [ΛΜΠ] // die Seelenmesse [Pons
online]
π.χ.:
• Tο μνημόσυνο κανονικά γίνεται σαράντα μέρες, ένα χρόνο και τρία χρόνια ύστερα από
το θάνατο. [ΛΚΝ]
• κάνω / τελώ το μνημόσυνο του πατέρα μου [ΛΜΠ]
b) ομαδική εκδήλωση που γίνεται για να τιμηθεί η μνήμη μιας προσωπικότητας [ΛΚΝ] //
συγκέντρωση εις μνήμην σημαντικού προσώπου, στη διάρκεια της οποίας πλέκεται το
εγκώμιο για τη ζωή και την προσφορά του [ΛΜΠ] // die Gedenkveranstaltung [Eigen-
übersetzung]
π.χ.:
• φιλολογικό μνημόσυνο του Kωστή Παλαμά / του Οδυσσέα Ελύτη [ΛΚΝ]
• πολιτικό μνημόσυνο του Bενιζέλου [ΛΚΝ]
2. Zur unrichtigen Verwendung von "μνημόσυνο" in der Bedeutung "επέτειος":

s. Χρήστος Σαλταπήδας: Οι γαλλικές μεταφράσεις του έργου του Οδυσσέα Ελύτη,
S 47/48:
Για το πώς συγχέουν οι ξένοι την ελληνική λέξη "επέτειος" με την έννοια του
μνημόσυνου διαφωτιστικά είναι όλα αυτά, τα οποία αναφέρει ο Κώστας Γεωργουσό-
πουλος σε μία επιφυλλίδα του στα "Νέα" (19-8-2000, ένθετο "Πρόσωπα-21ος αιώνας",
σ. 46):
"Πριν από σαράντα χρόνια πολύ νέος (φευ!) βρέθηκα στην Ολλανδία, όπου είχα την
τύχη να συναντήσω και να συνομιλήσω με τον αείμνηστο Ολλανδό νεοελληνιστή και
αρχαιολόγο Γκέραρντ Μπλάνκεν. Ο Μπλάνκεν δίδασκε Νέα Ελληνικά στο Ρότερνταμ και
την Ουτρέχτη και την εποχή εκείνη (1961) κυκλοφορούσε ο β' τόμος με τη μετάφρασή
του των Απάντων του Καβάφη. Σε μια από τις επισκέψεις μου στο γραφείο του,
μάλιστα, είχε έρθει φρεσκοτυπωμένη μια παρτίδα τόμων από το τυπογραφείο. Είχε
λοιπόν την καλοσύνη να μου αφιερώσει ένα βιβλίο και με άνεση πήρε τον στυλογράφο
του και έγραψε στον «Κύριο τάδε, τάδε μνημόσυνο της αντάμωσής μας στο
Ρότερνταμ». Ενώ φυσούσε τη μελάνη να στεγνώσει έπιασε με τον κανθό του ματιού του
ένα αδιόρατο ειρωνικό χαμόγελο στα χείλη μου. Πρέπει να πω ότι τις προηγούμενες
ημέρες συχνά είχε εξαπολύσει ιερεμιάδες εναντίον της ελληνικής εκπαίδευσης, που
άφηνε αγράμματα τα Ελληνόπουλα (πού να ζούσε τώρα!). Γύρισε λοιπόν και μου είπε:
«Γιατί χαμογελάτε, έκανα πάλι κανένα λάθος στα ελληνικά;», «Γραμματικό και
συντακτικό λάθος κανένα, κύριε καθηγητά», του είπα, «αλλά πείτε μου, παρακαλώ, σας
μυρίζει τίποτα η λέξη “μνημόσυνο”;», «τι να μου μυρίζει», είπε απορημένος, «λιβάνι»
του είπα. «Ξέρετε», συνέχισα, «η λέξη μνημόσυνο πράγματι σημαίνει μνήμη, ανάμνηση,
θύμηση, αλλά στα νέα ελληνικά έχει πλέον ειδική σημασία, σημαίνει ανάμνηση, θύμηση
νεκρών, προσφιλών τεθνεώτων». Γέλασε πικρά και είπε «έχετε δίκιο, αν μια γλώσσα
δεν σου μυρίζει και δεν την γεύεσαι, δεν την γνωρίζεις σε βάθος. Εν τέλει δεν την
κατέχεις. Εγώ, παρ’ όλο που έζησα χρόνια στην Ελλάδα ως εταίρος της Γαλλικής
Αρχαιολογικής Σχολής δεν μυρίζομαι ακόμη τις λέξεις σας."
:ΜΟΒΟΡΟΣ, -α, -ο
μοβόρος, -α, -ο
= αιμοβόρος, -α, -ο [ΛΚΡ, σ. 887]
:ΜΟΙΡΑ, η
μοίρα, η
a) das Schicksal
b) (der) Grad [zur Messung eines Winkels]
2.1. δεν έχει στον ήλιο μοίρα: για άνθρωπο φτωχό και απροστάτευτο [Εμμ.]
π.χ.:
• Φαίνεται πως τη νύχτα διάβαιναν και κάτι γριούλες, που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα και
πήγαιναν να ζητιανέψουν. ° Wie es scheint, gingen nächtens auch einige alte Weib-
lein, die keinen Platz an der Sonne hatten, zum Betteln hinüber [in die Dörfer auf der
anderen Seite der Grenze]. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• "Αύριο σκορπίζουμε σαν πουλιά στην κοσμοπλημμύρα / σαν τους πρόσφυγες που δεν
έχουνε μες στον ήλιο μοίρα." [Μ. Μπουρμπούλης: τραγούδι "Μια παρέα είμαστε"]
[bzw.]
2.2. ζητώ στον ήλιο μοίρα ° ~nach einem glücklichen Leben streben
3.1. το ’χει η μοίρα μου: μου συμβαίνει συχνά / δεν μπορώ να το αποφύγω
[ΛΜΠ, σ. 1119]
π.χ.:
• Και πόσοι δε δοκιμάσανε [να νικήσουν τη Ρωσία] [...]. Τώρα έρχεται η σειρά του
Χίτλερ. [...] Το θλιβερό [...] είναι ότι θα χαθούν τόσες ανθρώπινες ζωές, [...], όχι μόνον
απ’ το βόλι κι απ’ τη φωτιά, μα κι απ’ τη σφαγή και την πείνα. Σπίτια, αγαθά – καρπός
τόσου ιερού μόχθου. Η πατρίδα μας [= η Ελλάδα] θα πληρώσει κι αυτή ένα απ’ τα
βαρύτερα μερτικά. Το ’χει η μοίρα της κι η γεωγραφική της θέση. [Μ. Λουντέμης: Ο Γολγοθάς
μιας ελπίδας, σ. 137]
• "Κι αν το ’χει η μοίρα μας να μας ματώνει / είμαστε μόνοι αλλά είμαστε μαζί" [Λ. Τεάζης:
τραγούδι "Είμαστε μόνοι"]
• "Κυριακή με πρωτοβρόχι / κι η δική μου μοίρα το ’χει" [Μ. Ελευθερίου: τραγούδι "Κυριακή"]
[vgl. auch:]
3.2. το ’χει το ριζικό μας: είναι γραμμένο, καθορισμένο από τη μοίρα [ΛΚΝ]
[bzw.] το ’χει το ριζικό μου [φράση]: αυτή είναι η μοίρα μου [ΛΚΡ, σ. 1198]
π.χ.:
• Όποιος αγαπήσει τη Σοφία, πεθαίνει· το ’χει το ριζικό της. ° Wer Sophia liebt, muss
sterben; so will es ihr Schicksal. [Feststellung, nachdem Sophia zwei Mal ihre Verlobten
im Krieg verloren hatte] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• το ’χε το ριζικό του να πεθάνει νέος ° it was his destiny (he was destined / he was
fated) to die young [OGE, S. 770]
4. λέω τη μοίρα (σου, του, ...):

• Όταν η Μουμπαντέ του είπε τη μοίρα του, με λεπτομέρειες πολλές, [...] ° Als Mübade
ihm [durch Lesen in seinen Handflächen] sein Schicksal voraussagte, in vielen Einzel-
heiten, […] [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
5. το φέρνει (τα φέρνει) η μοίρα: s. unter φέρνω (Z 4.1)
6. Sonstiges:
• ο άλλος είναι πάντα σε χειρότερη μοίρα ° der andere [Kranke] ist stets schlimmer
dran [meint man, wenn man an derselben Krankheit wie er leidet] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΟΙΡΑΙΝΩ
μοιραίνω
(Stamm II: να μοιράνω)
(λαϊκ.) (για τις Μοίρες) προδιαγράφω την πορεία κάποιου τη στιγμή τής γεννήσεώς του,
καθορίζω το πεπρωμένο του [ΛΜΠ] // δίνω σε κάποιον τα αγαθά της ζωής / ευλογώ
[ΛΓΙΟ]
π.χ.:
• (παροιμ.) "η μάννα γεννάει, μα δεν μοιραίνει" [ΛΜΠ]
• "[...] εσύ μιας μοίρας άπονης να γίνεις παιγνιδάκι!

Όχι! δεν το χωράει ο νους! Εκείνη με στοργή
σε μοίρανε με χίλια δυο χαρίσματα και δώρα,
σε πρόσεχε, σε δούλευε με τέτοια υποταγή,
και ξάφνου πέφτει απάνω σου σαν κεραυνός και μπόρα;"
[Μυρτιώτισσα, Άπαντα, S. 98 (Gedicht "Πώς")]
• "Τα τρένα που φύγαν αγάπες μού πήρανε. / Αγάπες και κλαίνε, ποια μοίρα τις
μοίρανε;" [Β. Γκούφας + Β. Ανδρεόπουλος: τραγούδι "Τα τρένα που φύγαν"]
:ΜΟΙΡΑΙΟΣ, -α, -ο
μοιραίος, -α, -ο
1) fatal, verhängnisvoll; schicksalhaft:
• το σίγουρο όμως είναι ότι έχασε τη σημαντική περιουσία του σε μια μοιραία
αλληλουχία από λανθασμένες επενδύσεις, φαλιρισμένες επιχειρήσεις και ατυχείς
αγορές και πωλήσεις μετοχών ° aber es steht fest, dass er sein beträchtliches Vermö-
gen in einer fatalen Kette von Fehlinvestitionen, Firmenpleiten und ungünstigen Aktien-
käufen und -verkäufen verspielt hat [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• εκείνη τη μοιραία βραδιά ° an diesem verhängnisvollen Abend [DF+GF aus: Menasse:
Vienna]
2) unweigerlich, unausweichlich [etc.]:

• κάτι παρόμοιο μ’ αυτό που θα πρέπει να etwas Ähnliches wie das, was der Walfisch
νιώθει η φάλαινα όταν εκτοξεύει νερό στον fühlen muss, wenn er in hohem Bogen
αέρα, γνωρίζοντας ότι μοιραία θα Wasser ausspuckt, in dem Wissen, dass
επιστρέψει στην πλάτη της es unweigerlich wieder auf seinem Rücken
landet [GF+DF aus: Όσες φορές]
• [...] ότι ο Ίβο έρχεται από αλλού και στο [...], dass Ivo von einem anderen Ort kam
αλλού, μοιραία, θα επιστρέψει. [wörtl.: kommt] und unweigerlich auch an
diesen anderen Ort zurückkehren würde
[wörtl.: wird]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Σε μερικούς μήνες ξαναγύρισε μοιραία Ein paar Monate später [sc. nachdem sie
στα παλιά παπούτσια, στο συγκρατημένο aus Indien in die Schweiz zurückgekom-
εαυτό της. men war] kehrte sie unausweichlich [von
den in Indien gekauften Pantoffeln] in die
alten Schuhe zurück, in ihr reserviertes Ich.
• στήριζε το χέρι στο φρύδι, το οποίο sie stützte [auf diesem Foto] die Hand an
μοιραία ανέβαινε προς τα πάνω die Augenbraue, die automatisch nach
τσιτώνοντας το μισό πρόσωπο oben ging und dabei das halbe Gesicht
mitzog [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα χωρίζει Ein Autounfall scheidet das Leben

μοιραία τη ζωή σε πριν και μετά. unwiderruflich in ein Vorher und Nachher.
:ΜΟΛΙΣ
μόλις
1) als gerade [bzw.] gerade als
2) soeben / (gerade) eben / gerade erst
3.1) sobald / kaum (dass) / gleich nach [etc.]
3.2) αμέσως μόλις = sofort wenn [bzw.] sofort als / sobald
4) erst [iS von: nicht früher]
5) kaum / fast nicht
[Anm.: ausgedrückt auch durch "μόλις που" bzw. "μόλις και"]
6) knapp / gerade (noch) / nur / gerade mal [etc.]
[Anm.: ausgedrückt auch durch "μόλις που" bzw. "μόλις και" bzw. "μόλις να"]
7) noch
1) als gerade [bzw.] gerade als:

• Εκείνο όμως το ξημέρωμα, τέσσερις το An jenem Morgen aber, um vier Uhr früh,
πρωί, και μόλις βρέθηκε ο μπαρμπα- als er [= der alte George] gerade die Rue
Τζωρτζ στη Ρυ Πιγκάλ, κατεύθυνση προς Pigalle in Richtung Metro Rue Montmartre
το μετρό της Ρυ Μονμάρτ, άρχισαν να ging, begannen die ersten Schneeflocken
πέφτουν οι πρώτες νιφάδες του χιονιού, zu fallen, […]
[...]
2) soeben / (gerade) eben / gerade (erst):

[s. Σιγαλός, S 91 f.: Το επίρρημα "μόλις" μπορεί να σημαίνει ό,τι και οι φράσεις
"λίγο πριν" / "τώρα δα"]
• Ο ήλιος μόλις είχε ανατείλει. Die Sonne war (so)eben aufgegangen.
[GF: Σιγαλός, S 92]
• Είχε μόλις απολυθεί απ’ το στρατό, πριν Er war soeben aus der Armee entlassen
μερικές μέρες [,] αλλά ακόμα δεν είχε βρει worden, vor ein paar Tagen, aber er hatte
δουλειά. noch keine Arbeit gefunden.
• Ήταν έξι χρονών τότε, μόλις είχε φτάσει Er war damals sechs Jahre alt, gerade aus
στη Γερμανία από την Τσεχοσλοβακία, [...] der Tschechoslowakei nach Deutschland
gekommen, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Είχα μόλις γνωριστεί με τη Σμύρνη και Gerade erst hatte ich Smyrna kennenge-
μου φαινότανε πως γεννήθηκα κι έζησα lernt [nämlich heute die Stadt zum ersten
εδώ τα δεκάξι χρόνια της ζωής μου. Mal besucht und durchstreift], und schon
kam es mir vor, als sei ich hier geboren
und hätte die sechzehn Jahre meines
Lebens hier verbracht.
3.1) sobald / kaum (dass) / gleich nach [etc.]:

• Μόλις φύγουν όλοι θα ψάξω. Sobald alle weggehen, werde ich suchen.
[Anm.: hier also μόλις + Stamm II]
• Μόλις ο φύλακας έκλεισε την πόρτα [,] η Kaum hatte der Wächter die Türe hinter
Σώσω πετάχτηκε από το μπάνιο. sich zugetan [und die Wohnung verlassen],
schoß Sosso aus dem Bad.
• Λοιπόν, μόλις καθήσαμε, ήρθε το Also, kaum hatten wir uns [im Lokal an
γκαρσόνι [...] και μας έφερε σαμπάνια και einen Tisch] gesetzt, kam der Garcon […]
φρούτα. und servierte [uns] Champagner und
Früchte.
• [...], αλλά μόλις έριξε έξω μια ματιά, Aber kaum hatte er einen ersten Blick aus
ξαφνικά ο θόρυβος σταμάτησε. dem Fenster geworfen, hörte das Ge-
räusch [plötzlich] auf.
• "Γύρνα, κοίτα με στα μάτια όταν σου "Dreh dich um, sieh mir in die Augen, wenn
μιλώ!" Μα μόλις της έκανε ο Θωμάς την ich mit dir rede!" [forderte die Mutter] Kaum
χάρι, έχανε τα λόγια της. aber tat ihr Thomas den Gefallen, ver-
haspelte sie sich. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εκείνη εξαφανίστηκε μόλις αυτός σήκωσε Sie verschwand sofort [vom Fenster],
το χέρι του να την χαιρετήσει [...] kaum dass er die Hand zum Gruß erhoben
hatte […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], όπως με πληροφόρησε ο Πρόεδρος, […] so erklärte mir der Ortsvorsteher,

σχεδόν μόλις διάβηκα το κατώφλι του kaum dass ich die Schwelle [seines Hau-
[Anm.: hier: σχεδόν μόλις] ses] überschritten hatte // […] wie mir der
Ortsvorsteher erklärte, kaum dass ich über
die Schwelle seines Hauses trat
• Μόλις σε γέννησε [η μάνα σου], την πήρε Gleich nach deiner Geburt hat Gott sie
ο Θεός. [= deine Mutter] zu sich genommen.
• κείνη η μελαχρινή μαθητριούλα, που dieses dunkelhaarige Schulmädchen, das

μόλις μπήκε [στο τρένο] απ’ τη μια πόρτα, durch die eine Tür in den Zug stieg und
πήγε γρήγορα απέναντι στην άλλη sofort zur gegenüberliegenden weiterging
3.2) αμέσως μόλις = sofort wenn [bzw.] sofort als / sobald:

• Και ενημέρωσέ με αμέσως μόλις μάθεις Und gib mir sofort (gleich) Bescheid, wenn
κάτι! du etwas erfährst! / Und gib mir Bescheid,
[Anm.: hier also μόλις + Stamm II] sobald du etwas erfährst!
• Θα σας ενημερώσω αμέσως μόλις θα Ich geben Ihnen sofort Bescheid, wenn ich
έχω τακτοποιήσει το θέμα. das erledigt habe.
[GF+DF aus: Hueber-Firma]
• Τα δυο μεγαλύτερα αδέρφια μου έπιασαν Meine zwei älteren Brüder gingen sofort
δουλειά αμέσως μόλις τέλειωσαν το arbeiten, als sie mit der Schule fertig
σχολείο. waren. / Meine zwei älteren Brüder gingen
arbeiten, sobald sie mit der Schule fertig
waren.
im selben Sinne: μόλις ..., αμέσως ... :

• Μόλις κατεβήκαμε απ’ το λεωφορείο, Als wir aus dem Autobus ausgestiegen
ψάξαμε αμέσως για ξενοδοχείο. waren [wörtl.: ausstiegen], suchten wir
gleich (sofort) nach einem Hotel. / Sobald
wir aus dem Autobus ausgestiegen waren,
suchten wir nach einem Hotel.
4) erst [iS von: nicht früher]:

• Το "Dance Theatre" είναι μια σχετικά νέα Das "Dance Theatre" ist eine relativ junge
ομάδα χορευτών – μόλις το 1969 έδωσε Tanzgruppe – erst 1969 gab sie zum
για πρώτη φορά σειρά παραστάσεων. ersten Mal eine Reihe von Vorstellungen.
5) kaum / fast nicht:

[Anm.: ausgedrückt auch durch "μόλις που" bzw. "μόλις και"]
• Μουρμουρίζει. Μόλις ακούγεται. Sie [sc. die Frau] murmelt. Sie ist kaum
(fast nicht) zu hören [= (akustisch) zu ver-
stehen]).
• η Άννα μόλις που μπορούσε να Anna konnte sich kaum zurückhalten [vor
συγκρατηθεί Ungeduld, Vorfreude etc.]
• Μόλις και καταλάβαινες τι έλεγε. Du hast (= Man hat) kaum verstanden, was
sie sagte. [so schlecht sprach sie Deutsch]
6) knapp / gerade (noch) / nur / gerade mal [etc.]:

[Anm.: ausgedrückt auch durch "μόλις που" bzw. "μόλις και" bzw. "μόλις να"]
• το εισόδημά τους βρίσκεται μόλις πάνω ihr Einkommen liegt knapp über dem
από το όριο της φτώχειας Armutsgrenzwert [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• η επικράτηση με μόλις 46 ψήφους der [Wahl-]Sieg des grünen Kandidaten [=

διαφορά του πράσινου υποψήφιου στον des Pasok-Kandidaten] [bei der Bürger-
Τύρναβο meisterwahl] in Tyrnavos mit gerade (mit
nur) 46 Stimmen Unterschied
• νικητές ήταν οι "πράσινοι", ο υποψήφιος Sieger [bei den Bürgermeisterwahlen in
των οποίων επικράτησε με διαφορά μόλις Edessa] waren die "Grünen" [= die Pasok],
248 ψήφων deren Kandidat mit einem Vorsprung
[wörtl.: Unterschied] von nur 248 Stimmen
gewann
• με 3 μόλις κλικ mit nur 3 (Maus-)Klicks [gelangen Sie zu
der Webseite, auf der Sie für unser Projekt
stimmen können]
• Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμα- Im OECD-Vergleich liegt Deutschland mit
νίας βρίσκεται μόλις στην έκτη θέση μεταξύ einem Anteil der Forschungsausgaben am
των χωρών του ΟΟΣΑ, δαπανώντας για Bruttosozialprodukt von 2,34 Prozent nur
έρευνα μόνο το 2,34% του ΑΕΠ. an sechster Stelle.
• Το καράβι απ’ την Τεργέστη άργησε πολύ Das Schiff aus Triest hatte [bei der Ankunft
κι ο Μάρκος μόλις που πρόλαβε το "Ελλάς" im Piräus] große Verspätung, und Markos
για την Αλεξάνδρεια. erreichte [deshalb] die "Hellas" [sc. das
Schiff zur Weiterfahrt] nach Alexandria nur
ganz knapp.
• Τη μεγαλύτερη αύξηση [στις τιμές της "knapp", "gerade"

ατμοσφαιρικής ρύπανσης] είχε η συγκέ-
ντρωση του καπνού, που έφτασε τα 251
μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, με όριο
επιφυλακής υπηρεσιών τα 250 μικρογραμ-
μάρια. Μόλις, δηλαδή, που ξεπέρασε το
όριο.
• Η μητέρα κοίταξε το νερό. Μόλις ήταν έξι Ma looked down at the water. It was only
ίντσες πιο χαμηλά απ’ το πάτωμα του six inches down from the floor by now.
βαγονιού. [bzw.]
Mutter blickte hinunter ins [steigende]
Wasser [der Überschwemmung]. Es war
nur noch fünfzehn Zentimeter vom Boden
entfernt.
• τα γόνατά της μόλις και ξεχώριζαν κάτω ihre Knie sahen gerade noch unter den
από τις μπούκλες Locken hervor [so lang waren die (bis unter
die Taille reichenden) Haare des Mäd-
chens] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Κοιτάζω το ρολόι μου, έχω μόλις δύο Ein Blick auf die Uhr sagt mir, dass ich
λεπτά. gerade noch zwei Minuten Zeit habe. [bis
zum Beginn der Nachrichtensendung, die
ich unbedingt sehen will] [GF+DF aus:
• [...], ο Ντέιβιντ μόλις που προλαβαίνει να [...], David kann ihn [= seinen großen
τον εμποδίσει να πηδήξει από πάνω του Hund] gerade noch davon abbringen, über
και να πεταχτεί έξω. den Fahrersitz [aus dem Auto] ins Freie zu
springen. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Ξαφνικά έπεσε στην αγκαλιά μου. Μόλις Plötzlich fiel sie [= Jenny] mir um den Hals.
που είχα προλάβει να σηκωθώ. Έσφιγγα Ich hatte gerade noch Zeit aufzustehen.
πάνω μου την Τζένυ και της χάιδευα τα Ich hielt Jenny fest und streichelte ihr
μαλλιά. Ο αριστερός μου ώμος έγινε übers Haar. Meine linke Schulter wurde
μούσκεμα. [von ihren Tränen] feucht.
• Τέσσερις παρά είκοσι, μόλις και Wenn es zwanzig vor vier ist, dann komme
προλαβαίνω να πάω στην Έκθεση. ich gerade noch zurecht, bis zum Messe-
gelände. [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• Να τι είχε συμβεί πριν τρία μόλις χρόνια: Folgendes hatte sich vor gerade drei
[...] Jahren zugetragen: […]
• Μπροστά στον καθρέφτη τα έκοψα κοντά Vor dem Spiegel schnitt ich es kurz [sc.
[τα μαλλιά μου], έτσι που μόλις να mein Haar], dass es gerade die Ohren be-
σκεπάζουν τα αυτιά μου· [...]. deckte, […]. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Είναι εκνευριστικό να διαβάζω όλη νύχτα Es ist frustrierend. Ich lerne die ganze
και μόλις να τα καταφέρω. Nacht [für die Prüfung] und komme [trotz-
dem nur] mit Ach und Krach so durch.
[Ton] [bzw.]
Es frustriert mich, jede Nacht zu lernen,
und dann [trotzdem nur] gerade so durch-
zukommen. [Untertitel]
[GF (Untertitel) + DF aus dem Film "Patch Adams"]
• [...], που μόλις κρατιόταν στην θέα […], dass sie sich [nur] mit Mühe zurück-
κάποιας πέτρας να μην την πάρει και hielt, nicht den ersten besten Stein zu er-
λιανίσει μ’ αυτήν το κεφάλι της! greifen und sich damit den Schädel einzu-
schlagen! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο Βάγκαλης [...] άρχισε να βήχει τόσο Vágalis [= der kranke Mitbewohner im Ne-
σπαραχτικά που ο Μάρκος μόλις συγκρα- benzimmer] […] begann […] so krampf-
τήθηκε και δεν όρμησε στο διπλανό δωμά- haft* zu husten, dass sich Markos nur
τιο. mühsam zurückhalten konnte, ins Neben-
zimmer zu stürmen [= gerade noch zurück-
halten konnte und nicht ins Nebenzimmer
stürmte].
*[richtig wohl: herzzerreißend / mitleiderre-

gend]
7) noch:
• Μόλις το προηγούμενο βράδυ τούς είχε Noch am Vorabend [vor ihrem Tod] hatte
φτιάξει δυο μεγάλες κολοκυθόπιττες με Evtha [wörtl.: hatte sie] […] für sie alle zwei
ζάχαρη, [...] große süße Kürbis-Pitas gebacken […]
• Στην κηδεία ενός ξυλοκόπου [...], με τον Beim Begräbnis eines Holzknechts […], mit
οποίο μόλις πριν τρεις ημέρες καθόμασταν welchem wir drei Tage vorher noch im
μαζί στην ταβέρνα [...] Gasthaus zusammen gewesen waren […]
• [...], βαθύτερα από όσο θα θεωρούσε ο […], tiefer [war er nun gesunken], als er
ίδιος δυνατό μόλις πριν από λίγες ώρες. [selbst] es noch vor wenigen Stunden für
möglich gehalten hätte.
• Μόλις πριν από τέσσερις δεκαετίες, οι Noch vor vierzig Jahren galt es als unmög-
μεταμοσχεύσεις ήπατος ήταν αδιανόητες. lich, eine Leber zu verpflanzen. Selbst in
Ακόμη και στη δεκαετία του 1970, το den 70er Jahren überlebten nur etwa 30
ποσοστό επιβίωσης ήταν χαμηλό, περίπου Prozent eine solche Operation. Heute hin-
30 τοις εκατό. Σήμερα, όμως, οι μετα- gegen gehören Lebertransplantationen zur
μοσχεύσεις ήπατος είναι υπόθεση medizinischen Routine, und die Erfolgs-
ρουτίνας και έχουν πολύ υψηλότερο quote liegt wesentlich höher.
ποσοστό επιτυχίας. [GF+DF aus einem Aufsatz im Internet]
• Λίγες μόλις ημέρες πριν από τη Noch wenige Tage vor seiner Ermordung
δολοφονία του, είχε [...] hatte er […] [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
:ΜΟΛΥΝΣΗ, η
μόλυνση, η
zum Verhältnis der Begriffe μόλυνση und ρύπανση: s. unter ρύπανση, η
:ΜΟΝΑΚΡΙΒΟΣ, -η, -ο
μονάκριβος, -η, -ο
• κοίταζε τον μονάκριβο γυιο του ° [er] blickte auf seinen geliebten Sohn [GF+DF aus:
:ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ, το
μοναστήρι, το
1. Grundbedeutung:
das Kloster
2. το μοναστήρι να ’ν’ καλά!

για να τονιστεί με έμφαση ότι κανείς δεν είναι αναντικατάστατος, ότι μπορούμε να τα
καταφέρουμε και χωρίς αυτόν [ΛΜΠ] // no-one is indispensable * [OEG]
*[Anm.: indispensable = απαραίτητος (bzw.) unentbehrlich, unerlässlich, unab-
kömmlich]
π.χ.:
• Κι επειδή μ’ εγκατέλειψε αυτός, δεν μπορώ εγώ να βρω άλλον άντρα; Το μοναστήρι
να ’ν’ καλά! [ΛΜΠ]
• "Προχώρησε στην αλλαγή και ξέχνα το στραπάτσο / το μοναστήρι να ’ν’ καλά κι από
γυναίκες μάτσο." [Άγγελος Αξιώτης: τραγούδι "Προχώρησε στην αλλαγή"]
:ΜΟΝΑΧΙΚΟΣ, -ή, -ό
μοναχικός, -ή, -ό
• βρίσκονται σε ένα μοναχικό παρκάκι στο δάσος ° sie stehen [mit ihrem Auto] auf
einem einsamen Waldparkplatz [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Ήταν ο χειρότερος μαθητής, ο πιο μοναχικός άνθρωπος του κόσμου. ° Er war der
schlechteste Schüler [der Klasse], der einsamste Mensch der Welt. [GF+DF aus: Όσες
φορές]
• ένα παιδί ντροπαλό και μοναχικό ° ein schüchternes und einsiedlerisches Kind
:ΜΟΝΟ
μόνο
1. μόνο ... δεν ... :
• […] μόνο την ποθητή ηρεμία δεν έφερε […] brachte er […] alles andere als die er-
hoffte Ruhe [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• νόσος με τέτοιο όνομα (που μόνο νόσο eine Krankheit mit einem solchen Namen
δεν θυμίζει) (der an alles, nur nicht an Krankheit den-
ken lässt) [weil im Namen der Ausdruck
λάμψη (= Glanz) steckt]
• Μόνο τον αδελφό της δεν είχε σκεφτεί. An ihren Bruder [als Täter] hatte er als
einzigen nicht gedacht.
2. μόνο που δεν … :

• Τον είχε μελανιάσει στο ξύλο μ’ ένα Sie hatte ihn mit einem Ledergürtel seines
δερμάτινο ζωνάρι του πατέρα του – μόνο Vaters grün und blau geprügelt – es fehlte
που δεν τον κρέμασε ανάποδα. nur, dass sie ihn an den Füßen aufgehängt
hätte [m.a.W.: gerade, dass sie ihn nicht
(auch noch) an den Füßen aufgehängt
hatte]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η μάνα της μόνο που δεν της έδωσε ένα Ihre Mutter hätte ihr beinah eine Ohrfeige
χαστούκι. gegeben. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εγώ εσένα μόνο που δεν σε βύζαξα [.] Und das mir, die ich dir bis auf die Mutter-
milch alles gegeben habe ...
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / (drei Punkte im deutschen
Original)]
• Τα μάτια του Ησύχιου την κοίταξαν Hesychios sah sie mit verzeifelten, bedeu-
απελπισμένα, εκφραστικά, μόνο φωνή που tungsvollen Augen an, die alles sagten,
δεν είχαν. auch ohne Worte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. μόνο να μην ... :

• πετάει παντελόνι, πουλόβερ και εσώρουχα στο καλάθι των άπλυτων, μόνο να μην τα
βλέπει μπροστά της ° [sie] wirft Hose und Pullover samt Unterwäsche in den Wäsche-
korb, nur weg [damit], aus dem Blickfeld [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
4. και όχι μόνο: s. unter όχι (Z 2)
:ΜΟΝΟΜΙΑΣ
μονομιάς
1) auf einmal [iS von: in einem / zusammen (und nicht schrittweise)]:
• όλα μονομιάς ° alles auf einmal / alles in einem (Zug) [zB.: zerstören] [und nicht
schrittweise]
• και μια φορά που πεινούσα πολύ, τα έφαγα μεμιάς και τα τρία ° und als ich einmal
sehr hungrig war, aß ich (sie) alle drei auf einmal (auf) [sc. die (drei) Äpfel (= τα μήλα),
die mir noch übriggeblieben waren]
2) auf einmal [iS von: plötzlich] [etc.]:

• μονομιάς πετάχτηκε όρθιος και άρχισε να φωνάζει ° auf einmal sprang er auf und
begann zu schreien
• Και μονομιάς θαν [= θα] [...] ° Und sogleich werden …[wir beginnen, … zu …]
• Το βέβαιο είναι πως αυτός ο "παραδειγματισμός" έπιασε τόπο. Οι λιποταξίες κόπηκαν

μονομιάς. ° Fest steht allerdings, dass diese "exemplarische Maßnahme" [sc. Todes-
urteil gegen drei Deserteure durch ein Kriegsgericht und ihre Hinrichtung] Wirkung
zeigte. Die Desertionen hörten mit einem Schlag auf. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Δικές της φωτογραφίες τις έσκιζε μονομιάς, προτού προλάβει κάποιος να την
εμποδίσει. ° Bilder [= Fotos] von sich zerriss sie blitzschnell, bevor man sie daran
hindern konnte. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΜΟΝΟΠΤΩΤΟΣ, -η, -ο
μονόπτωτος, -η, -ο
Μονόπτωτα ονομάζονται τα μεταβατικά ρήματα που δέχονται ένα αντικείμενο, το οποίο
βρίσκεται σε αιτιατική (συνήθως) ή σε γενική (σπανιότερα). Π.χ.:
Έφαγα κρέας χτες το βράδυ. // Μου μίλησε πολύ άσχημα.
vgl.: δίπτωτος, -η, -ο: Δίπτωτα ονομάζονται τα μεταβατικά ρήματα που δέχονται
δύο αντικείμενα που βρίσκονται:
α) και τα δύο σε αιτιατική (π.χ.: Με ρώτησε κάτι. / Διδάσκει το μαθητή χημεία.) ή
β) το ένα σε γενική και το άλλο σε αιτιατική (π.χ.: Αυτός σου άλλαξε τα μυαλά.)
[Σιγαλός, σ. 123 + 124]
:ΜΟΝΟΣ, -η, -ο
μόνος, -η, -ο
1. ο μόνος / η μόνο / το μόνο ° der (die / das) einzige:

• νομίζω είναι ο μόνος στιχουργός στο έργο ich glaube, er [sc. Gatsos] ist der einzige
του οποίου η φύση παίζει τόσο σημαντικό (Lied-)Textdichter, in dessen Werk die
ρόλο Natur eine so bedeutende Rolle spielt
• Είναι η μόνη συμφωνία όπου ο ίδιος ο Sie [sc. die "Pastorale"] ist die einzige
Μπετόβεν έβαλε σε κάθε της θέμα τίτλους. Symphonie, wo Beethoven selbst jedem
ihrer Sätze Titel gab.
• Το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που δεν έχει Die KKE ist die einzige Partei, die keinen
λόγο να φοβάται τις εκλογές. Grund hat, die Wahlen zu fürchten.
• η μόνη που συνεχίζει να τον εμπιστεύεται die Einzige, die ihm weiterhin vertraut, ist
είναι η γυναίκα του seine Frau
2. μόνος (-η) μου ( ... / μόνος του / μόνη της / μόνο του / ...):
a) allein [iS von: ohne Anwesenheit bzw. Begleitung Dritter]:
• Πηγαίνω μόνος μου στον κινηματογράφο. ° Ich [männl.] gehe allein ins Kino. [nach-
dem mein Freund mir abgesagt hat]
b) selbst / allein [iS von: ohne (praktische) Mitwirkung, Hilfe etc. Dritter / persönlich]:
• das kleine Kind wäscht sich selbst [alternativ: allein] ° το παιδάκι πλένεται μόνο του
[GF+DF aus: Moser, S 115]
• με αξεσουάρ που μπορώ να φτιάξω μόνος μου ° mit Zubehör [zB. Schmuck], das ich
(mir) selbst machen (anfertigen) kann
• ο κλέφτης, που μόνος του τηλεφώνησε στην αστυνομία να έρθει να τον συλλάβει °
der Dieb, der selbst bei der Polizei anrief, damit sie ihn verhaften kommt
[Anm.: zur offenkundig synonymen Verwendung von μόνος μου und ο ίδιος (in der
Bedeutung: ich selbst): s. unter ίδιος, -α, -ο (Z 1)]
c) von mir aus / (von) selbst [iS von: aus eigener Initiative / ohne Inspiration, Druck etc.
durch Dritte]:
• το έκανα μόνη μου χωρίς να μου το πει κανείς ° ich [weibl.] habe es von mir aus
getan, ohne dass es mir jemand sagte [GF+DF aus: Moser, S 115]
• η μητέρα μας το σκέφτηκε αυτό μόνη της ° unsere Mutter kam selbst (von sich aus)
auf diesen Gedanken [GF + DF (beide Varianten) aus: Moser, S 115]
• μόνος του πήρε όλη την ευθύνη επάνω του ° von sich aus nahm er die ganze Verant-
wortung auf sich [GF+DF aus: Moser, S 115]
• το πράγμα εννοείται μόνο του ° die Sache versteht sich von selbst (= von sich aus)
[GF + DF (incl. Erläuterung in Klammer) aus: Moser, S 115]
2.2. [in Zusammenhang mit Verben wie sprechen, lächeln etc.]:

• "[...]", είπε η Λία μόνη της "[…]", sagte Lia zu sich selbst
• χαμογελώντας μόνος του vor sich hin lächelnd, allein, [bezogen auf
einen Mann] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Χαμογελάει μόνη της και ανοίγει την Sie lächelt vor sich hin und öffnet ihre
πόρτα του γραφείου [της]. Bürotüre.
• "[…]" ψιθύρισε μόνη της "[…]" flüsterte sie vor sich hin
• "[...]" μουρμούρισε η Φεβρωνία μόνη της. "[...]" murmelte Fewronía vor sich hin.
2.3. από μόνος μου (μόνη μου / μόνο μου):

• Η νοσταλγία από μόνη της, είναι η πιο Heimweh an sich ist die seichteste
ρηχή ανθρώπινη αντίδραση. menschliche Reaktion.
• Η ιστορία με τη χορεύτρια τη Μελανί μ’ Die Geschichte mit Blackie [= Melanie], der

έχει μπερδέψει αρκετά. Από μόνη της είναι Tänzerin, hat mich reichlich verwirrt. Die
ξεκάθαρη, όμως θα μπορούσα να την είχα Sache selbst ist sonnenklar, aber ich hätte
αρχίσει πολύ πιο πριν, πράγμα που δεν sie schon längst erzählen sollen. Warum
έκανα, δεν ξέρω γιατί. ich es nicht tat, weiß ich selber nicht.
• Από μόνος του κι αυτός μια ολόκληρη Er selbst [= dieser Geschichtenerzähler

ζωή. und -schreiber] war ebenfalls eine Ge-
schichte für sich.
:ΜΟΝΤΑΖ, το
μοντάζ, το
= der Schnitt [eines Films] [GF+DF aus: Truffaut]
:ΜΟΡΙΑΣ, ο
Μοριάς, ο ([bzw.] Μωριάς, ο)
= η Πελοπόννησος
ο Γέρος του Μοριά = ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης [βλ. λ.χ. Νατσ., σ. 228]
:ΜΟΡΤΗΣ, ο
μόρτης, ο
1. Bedeutung:
άνθρωπος τού δρόμου, αυτός που ζει με ύποπτους ή ανέντιμους τρόπους (συν.:
αλήτης, αλάνι, χαμίνι, μάγκας) [ΛΜΠ]
2. Zur Etymologie:
Στην πανούκλα της Αθήνας (νομίζω στα τέλη του 19ου αιώνα ή στις αρχές του 20ού)
κανένας δεν τολμούσε να θάψει τα πτώματα και να τα σκεπάει με ασβέστη. Τότε η
πολιτεία επιστράτευσε όσους "μάγκες" είχαν ξεγραμμένη έτσι κι αλλιώς τη ζωή τους, και
τους έκανε σκαφτιάδες-νεκροθάφτες γιά τους πανουκλιασμένους. Από τη συνάφειά τους
λοιπόν με το θάνατο (morte), τους ονόμασαν "μόρτες".
Σ’ ό,τι αφορά την εννοιολογική διαφορά ανάμεσα στον μόρτη και τον μάγκα, ο μόρτης
είναι ένας ... θανατηφόρος (και γι αυτό πιό ερωτικός) μάγκας. "Μόρτη θέλω κι ας
πεθάνω να φουμάρει και το μαύρο".
[Κώστας Φέρρης, Beitrag vom 8.11.2004 im Rebetiko-Forum]
:ΜΟΡΦΩΣΗ, η
μόρφωση, η
Zum Verhältnis der Begriffe μόρφωση und κατάρτιση: s. unter κατάρτιση, η (Z 2.1)
Zum Verhältnis der Begriffe μόρφωση und εκπαίδευση: s. unter εκπαίδευση, η
:ΜΟΣΤΡΑΡΩ
μοστράρω
(ιταλ.) δημ. επιδεικνύω, εμφανίζω, οιονεί εν προθήκη, σε μόστρα [ΛΔΤΚ] // (οικ.)
εκθέτω, επιδεικνύω κάτι [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Mοστράρισε τα καινούρια του παπούτσια. [ΛΚΝ]
• "Σε κάθε βήμα και στροφή με τσάντες αγαπητικοί μοστράρουν το εγώ τους."
[Νίκος Λουκάς: τραγούδι "Όλοι γίναμε εξουσία"]
:ΜΟΥ
μου
Verwendung von "μου" bei Anreden:
• Φίλε μου Γιώργο, [...] ° Jorgos, lieber Freund […] [Briefbeginn]
• Νίκη μου [...] ° Meine liebe Niki, [...] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Λοιπόν φίλοι μου, σας κάλεσα εδώ απόψε για [...] ° Also, meine lieben Freunde, ich
habe euch heute abend hergebeten wegen […] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΜΟΥΔΙΑΖΩ
μουδιάζω
• κούνησε τον δεξί του ώμο σαν να είχε er bewegte seine rechte Schulter, als sei
μουδιάσει sie eingeschlafen [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Είχα μουδιάσει ολόκληρος. Mein [männl.] ganzer Körper war wie abge-
storben.
[GF+DF aus: Μαύρη Βίβλος της Κατοχής]
• Ο κόσμος μούδιασε. Die Leute erstarrten. [als sie die Nachricht

vom Kriegseintritt ihres Landes hörten]
• Σφυρίγματα, γέλια ακούστηκαν από Pfeifen, Gelächter war überall zu hören. In

παντού. Η μουδιασμένη φανταρία die erstarrte Mannschaft [sc. Gruppe von
αναδεύτηκε· [...]. Soldaten] war wieder Leben gekommen;
[…]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Ο Αρσένης, [...], που τόσην ώρα Arsenis, [...], der lange wie ein betäubter
καθότανε σαν μουδιασμένη μαϊμού, [...] Affe dagesessen hatte, […]
• Το σαγόνι της ήταν ακόμα μουδιασμένο. Ihr Mund [wörtl.: ihr Kiefer] war noch immer
ganz taub [von den Schlägen, die ihr der
Mann versetzt hatte]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Τα χέρια ήτανε μουδιασμένα απ’ το Die Arme [der Soldaten] waren vom Prä-
"παρουσιάστε". sentieren [sc. vom vorangegangenen lan-
gen Strammstehen mit dem Gewehr in der
Hand] taub.
:ΜΟΥΔΙΑΣΜΑ, το
μούδιασμα, το
• Ένα μούδιασμα στο στομάχι [...]. ° Ein taubes Gefühl im Magen […]. [GF+DF aus:
Ζιγκ ζαγκ]
:ΜΟΥΔΙΑΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
μουδιασμένος, -η, -ο
s. unter μουδιάζω
:ΜΟΥΝΤΖΑ, η
μούντζα, η
s. unter φάσκελο, το
:ΜΟΥΡΑΓΙΟ, το
μουράγιο, το
1) der Hafendamm [Pons online] // die Mole [Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω] *
*[Anm.: zur offenkundig synonymen Verwendung der Ausdrücke "μουράγιο" und
"προκυμαία" (in der DF jeweils mit "Mole" übersetzt) s. das einschlägige BS
unter προκυμαία, η]
2) die Uferpromenade:
• Περπατάμε πλάι στ’ όμορφο ποτάμι που Wir marschierten [GF: marschieren] [in der
τρέχει μέσα στην πολιτεία, σκοτεινό. [...] Nacht] an dem schönen Strom entlang, der
Τρέχει ήσυχα ανάμεσα σε δυο απέραντες dunkel durch die Stadt fließt. […] Er floss
δεντροστοιχίες από ακακίες. [...] Εδώ [GF: fließt] gemächlich zwischen zwei end-
πάνω στις πλάκες τού μουράγιου θα losen Reihen von Akazien dahin. […] Hier
πέρασε πολλές φορές η κοπέλα με τις über diese [Platten der] Uferpromenade
σοκολάτες. * wird das Mädchen mit der Schokolade oft
gegangen sein. *
*[Anm.: Die Beschreibung bezieht sich auf den mazedonischen Ort Bitola (Μοναστήρι)
mit dem ihn durchfließenden Fluss Dragor (Δραγόρας), also auf keinen Hafen und keine
Hafenstadt.]
:ΜΟΥΣΙ, το
μούσι, το
= der Kinnbart [Pons online] // μικρό γένι που καλύπτει μόνο το σαγόνι τού άνδρα
[ΛΜΠ] // κοντό και περιποιημένο γένι που καλύπτει το πιγούνι [ΛΚΝ]
in diesem Sinne zB.:
• Άκουσα Ρώσους αιχμάλωτους να μιλάνε Ich hörte russische Kriegsgefangene von
για ένανε αρχηγό με μούσι, Λένι, κάπως einem [Anführer] mit einem Bärtchen
έτσι τ’ όνομά του. sprechen, (Leni [= Lenin], so ungefähr war
sein Name).*
*[Anm.: Der Halbsatz in runder Klammer

fehlt in der DF.]
vgl. aber auch folgende – offenbar unzutreffende – Übersetzungen mit "Vollbart":

• Με το ύφος που το λες θα έπρεπε So wie du das sagst [sc. diese Selbstver-
τουλάχιστον να έχεις βγάλει μούσι. ständlichkeit als Sensation schilderst],
müsstest du wenigstens einen Vollbart
bekommen haben [iS von: könnte man
mindestens meinen, dir wäre – als Frau –
ein Bart gewachsen]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Θα με αναγνωρίσετε εύκολα, είμαι 1.96, Sie erkennen mich leicht [= Sie werden
έχω καράφλα και μούσι. mich leicht erkennen], ich bin einssechs-
undneunzig, habe Glatze und Vollbart.
vgl. jedoch ebenso:

• Το οπτικό "highlight" του δίσκου ["Μια χαρά, μια καημός"] είναι βεβαίως η φωτογραφία
του Καρβέλα στο οπισθόφυλλο με μακρύ σγουρό μαλλί, μούσι (!) και γραβάτα!
[Τάσος Κριτσιώλης in seiner Kolumne "Ένας δίσκος ήρθε απ’ τα παλιά"]
:ΜΠΑ
μπα
1. μπα! [allgemein]:
a) ach was! [als Ausdruck der Geringschätzung der Äußerung des Anderen]:
• Μπα, δεν το ξέρεις αυτό ... ° Ach was, das weißt du nicht [= das kann man nicht
wissen] … [Einwand gegenüber jemandem, der meint, dass man einander nie wieder-
sehen werde] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // drei Punkte jeweils im Original]
b) von wegen! / aber woher (denn)! [iS von: "Denkste!"] [bzw. ähnliche Ausdrücke der
Verneinung]:
• Ανοιγόκλεισα τα μάτια [μου], να δω Ich machte meine Augen zu und wieder
μήπως ήταν κάτι παροδικό, μια κρίση της auf in der Hoffnung, dass es wieder vorbei-
στιγμής. Μπα! Εκεί, να μη μου περνά, να ging, nur eine vorübergehende Krise war.
επιμένει. Von wegen! Es war da, ging nicht vorbei,
war hartnäckig. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Και; Σερφάρισες καθόλου στο ίντερνετ; – Und? Bist du schon mal im Internet herum-
[Antwort:] Μπα! Αφού δεν επιτρέπεται. Ο gesurft? – [Antwort:] Nee! Das dürfen wir
Κούντζε μας το δήλωσε ρητά. doch nicht. Das hat der Kunze [= unser
[bzw.] Lehrer] ausdrücklich gesagt.
• Και; Σερφάρισες στο internet; – [Antwort:] [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
Μπα, όχι! Ο Κούντσε μάς είπε να μην

κάνουμε αυτό το λάθος.
• Αλλά μπα. Aber weit gefehlt! [= es kam ganz anders,
als von den Leuten angenommen wurde]
c) nanu! / (na) so was! [etc.] [Ausdruck der Verblüffung bzw. Verwunderung]:

• "Μπα!" έκανε αυτός [= ο Χριστόφορος], "Nanu!" wunderte sich Christóphoros [als
[...] ihm ein Ring gezeigt wurde, in den ein
Buchstabe eingraviert war, dessen Bedeu-
tung er sich nicht erklären konnte], […]
• "Μπα", σκέφτηκε, "φόρεσα το σακκάκι "So was", dachte er, "habe ich eine fremde
κάποιου άλλου;" Jacke angezogen?" [Verwunderung eines
Zehnjährigen, der in der Jackentasche
einen Beutel mit Tabak vorfindet]
• Στην οδό Θηβών μένω. – Α μπα; Έχω μια Ich wohne in der Thebenstraße. – [Reakti-
φίλη που μένει εκεί, στο 42. on:] ~Echt? (~Tatsächlich? / ~Wirklich? /
~Na so was!) Ich habe eine Freundin, die
dort wohnt, auf (Nummer) 42.
2. (μπα) σε καλό μου (σου, ...): s. unter καλό, το (Z 5)
:ΜΠΑΓΛΑΜΑΣ, ο
μπαγλαμάς, ο
(Pl.: οι μπαγλαμάδες)
[Musikinstrument]: μουσικό όργανο με τρεις χορδές που μοιάζει με μπουζούκι, αλλά
είναι πιο μικρό [ΛΚΝ]
[Anm.: o μπαγλαμάς ist zu unterscheiden von: ο μπακλαβάς!]
:ΜΠΑΖΑ, η
μπάζα, η
• χάρη στη δική μου μεσολάβηση, εσείς, αυτή τη στιγμή, κάνετε γερή μπάζα ° durch
meine Vermittlung [eines neuen Kunden für Ihr Versicherungsbüro] kassieren Sie ja
jetzt ganz gut ab [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΜΠΑΪΛΝΤΙΖΩ
μπαϊλντίζω
• Αλλά μια κι η Τζο είχε μπαϊλντίσει απ’ […] ° Aber Jo hatte von […] die Schnauze voll,
[…] [wörtl.: Aber weil Jo …] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΜΠΑΙΛΝΤΙΖΩ
richtig: ΜΠΑΪΛΝΤΙΖΩ
:ΜΠΑΙΝΩ
μπαίνω
1. μπαίνει (+ Monats- oder Jahreszeitenangabe):
• Έρχεται χειμώνας. Άνοιξη. Μπαίνει το καλοκαίρι. ° Es kommt der Winter. Frühling.
Der Sommer fängt an. [GF+DF aus: Kalimerhaba (Erzählung "Ο καθρέφτης" von Ναπολέων Λαζάνης)]
2. μπαίνω μέσα σου (του, ...):

• Γι’ αυτό πρέπει να μπούμε μέσα τους, να διασχίσουμε το πέλαγο της ανθρωπότητας. °
° That's why we have to dive into people, wade into the sea of humanity. [Ton und Un-
tertitel] ° Und deshalb [sc. um sowohl den Patienten als auch seine Krankheit behan-
deln zu können] müssen wir [= die Ärzte] uns in den Menschen [sc. in unsere Patienten]
vertiefen und durch ein Meer von Humanität waten. [Ton] [bzw.] Deshalb müssen wir in
sie [= in unsere Patienten] eintauchen, im Menschenmeer waten. [Untertitel]
[GF (Untertitel), EF + DF aus dem Film "Patch Adams"]
3. μπαίνω σε κυκλώματα: s. unter κύκλωμα, το

4. μπαίνω στη μέση: s. unter μέση, η (Z 3.1)
:ΜΠΑΚΑΚΟΣ (o) [bzw.] :ΜΠΑΚΑΚΟΥ (στου)

Μπακάκος (ο) [bzw.] Μπακάκου (στου)
Vgl. zum Lied "Δέκα χόνια στου Μπακάκου" (μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος, στίχοι:
Θοδωρής Γκόνης, ερμηνεία: Γεράσιμος Ανδρέατος, 1998):
1.
Τι απέγινε το ραντεβού "στου Μπακάκου";
Αν κάποτε όλοι οι δρόμοι οδηγούσαν στη Ρώμη, στις αρχές του περασμένου αιώνα και
μέχρι και τη δεκαετία του ’90 όλοι οι δρόμοι της Αθήνας οδηγούσαν στην πλατεία
Ομονοίας και πιο συγκεκριμένα στου Μπακάκου. Το φαρμακείο που ίδρυσε ο Πέτρος
Μπακάκος το 1917 με το χημικό Ανδρέα Σακαλή εξελίχθηκε σε διαχρονικό σημείο ανα-
φοράς για τους κατοίκους της πρωτεύουσας, καθώς, μολονότι το κτίριό του δεν είχε
κάποιο ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ή ιστορικό ενδιαφέρον, βρισκόταν σε κομβική θέση και
έφτασε να εξυπηρετεί ημερησίως 4.500 - 5.000 ανθρώπους στα τέλη της δεκαετίας του
’50. Ετσι, παλιοί και νέοι Αθηναίοι, αλλά και επισκέπτες της πόλης, έδιναν εκεί τα ραντε-
βού τους. Τα πράγματα άλλαξαν με την έναρξη λειτουργίας του μετρό και την ανάπλαση
της πλατείας. Οι σταθμοί του νέου συγκοινωνιακού μέσου σταδιακά κέρδισαν την προ-
τίμηση μεγάλης μερίδας πολιτών ως τόποι συνάντησης, ενώ πριν από λίγα χρόνια το
πασίγνωστο φαρμακείο μετακόμισε μερικά μέτρα μακρύτερα, στις αρχές της οδού Αγίου
Κωνσταντίνου, και τη θέση του πήρε κατάστημα μεγάλης αλυσίδας ρούχων.
Από το πάλαι ποτέ «ραντεβού στου Μπακάκου», σήμερα όλο και περισσότεροι πολίτες
λένε «ραντεβού στο μετρό». Μάλιστα, όσοι κινούνται στο κέντρο δείχνουν ιδιαίτερη προ-
τίμηση στο σταθμό του Συντάγματος, ο οποίος έδωσε ακόμα μεγαλύτερη ζωή στην εκεί
πλατεία και αποτελεί αφετηρία ανθρώπων κάθε ηλικίας για διαδρομές στην Αθήνα τις
καθημερινές και τα Σαββατοκύριακα.
«Είναι γεγονός ότι πλέον εδώ δίνουμε ραντεβού, αφού είναι το κεντρικότερο σημείο της
πόλης», μας είπε χαρακτηριστικά η φοιτήτρια Ηλιάνα Αδαμάκη, την οποία συναντήσαμε
στην πλατεία Συντάγματος ενώ περίμενε ένα φίλο της. «Το μετρό και η στάση που κάνει
βοηθούν, αφού από το Σύνταγμα κάποιος μπορεί να πάει σε οποιοδήποτε σημείο της
Αθήνας. Από εδώ ξεκινούν η αγορά, τα καταστήματα, αλλά και τα καφέ… Με την παρέα
μου συναντιόμαστε στην πλατεία, έξω από το σταθμό, για να καταλήξουμε στο Θησείο,
στου Ψυρρή και στο Γκάζι», πρόσθεσε.
«Κολλημένος» με το σταθμό μετρό του Συντάγματος εμφανίστηκε για τους ίδιους

λόγους και ο Νίκος Λέγγας: «Οταν κάποιος θέλει να δώσει ραντεβού στην Αθήνα, το
στάνταρ σημείο είναι αυτό. Συνήθως οι βραδινές βόλτες μας ξεκινούν από εδώ».
Αν το Σύνταγμα συγκεντρώνει την προτίμηση της νέας γενιάς, αρκετοί μεγαλύτεροι σε
ηλικία «αντιστέκονται», συνεχίζοντας να κανονίζουν συναντήσεις στην Ομόνοια και τα
πέριξ της πλατείας.
«Ολα τα ραντεβού μας, θυμάμαι, τα δίναμε στου Μπακάκου. Ακόμη και σήμερα που έχει
μετακομίσει πιο κάτω, όταν δίνω ραντεβού λέω “στου Μπακάκου” και όλοι καταλαβαί-
νουμε», μας ανέφερε χαρακτηριστικά η κ. Ευγενία Φραπασχαλάκη, που περίμενε την
παρέα της στην Ομόνοια.
Οπως επισήμανε, «αυτό εδώ ήταν το πιο γνωστό μέρος της πόλης, το πιο κεντρικό,
ειδικά τα προηγούμενα χρόνια. Σε μικρή απόσταση βρίσκονταν τα πιο μεγάλα κατα-
στήματα, τα πρώτα πολυκαταστήματα – Μινιόν, Κατράντζος. Σήμερα τα πράγματα
έχουν αλλάξει. Η αγορά της πόλης έχει μεταφερθεί».
Η κ. Φραπασχαλάκη δηλώνει απογοητευμένη από τη σημερινή εικόνα της Ομόνοιας.

«Παλιά ήταν όμορφη, με το σιντριβάνι της… Μπορούσες να κάνεις τα ψώνια σου, αλλά
και να πιεις καφέ στα ωραία ζαχαροπλαστεία που υπήρχαν. Σήμερα δεν νιώθεις την ίδια
ασφάλεια».
Στο ίδιος μήκος κύματος και ο κ. Δημήτρης Λούριας, που βρέθηκε στην πρωτεύουσα
από την Ελασσόνα. Μας μίλησε έξω από το γωνιακό κατάστημα ρούχων που
διαδέχτηκε το φαρμακείο του Μπακάκου.
«Οταν έρχομαι στην Αθήνα εξακολουθώ να δίνω τα ραντεβού μου εδώ. Τις περασμένες
δεκαετίες όλοι οι επαρχιώτες είχαμε ως σημείο αναφοράς τον Μπακάκο, αφού δεν
υπήρχε Αθηναίος που να μη γνωρίζει πού είναι, εν αντιθέσει με εμάς, που φτάναμε σε
μεγάλη πόλη και δεν γνωρίζαμε πώς να κινηθούμε».
Οι παλιοί Αθηναίοι θυμούνται με νοσταλγία την πλατεία Ομονοίας των περασμένων

δεκαετιών: το σιντριβάνι, τον τροχονόμο που φρόντιζε για την υποχρεωτική κυκλική
πορεία… Ενας εξ αυτών, ο κ. Λεωνίδας Χρηστάκης, αναφέρει: «Στην Ομόνοια, έξω από
τον Μπακάκο, συγκεντρώνονταν κυρίως οι ενδομετανάστες, χωρίς αυτό να αποκλείει
και τους Αθηναίους, που έδιναν εκεί το ραντεβού τους προκειμένου να πάνε για ψώνια ή
πολλές φορές για να συναντηθούν με κάποιον συγγενή που ερχόταν από την επαρχία».
Ο συνεχιστής της παράδοσης του κεντρικού φαρμακείου κ. Γιώργος Μπακάκος ξεδι-

πλώνει τις αναμνήσεις της οικογένειας: «Το φαρμακείο μας αποτελούσε και αποτελεί
σημείο συνάντησης γιατί ήταν, και είναι, εύκολα αναγνωρίσιμο και προσβάσιμο λόγω
του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου και προσφέρει εγγυημένη ποιότητα, υπεύθυνη εξυπηρέ-
τηση και τεράστια ποικιλία προϊόντων σχετιζόμενων με την υγεία και την ομορφιά. Οι
επισκέπτες από την επαρχία το καθιέρωσαν ως εύκολο σημείο συνάντησης και υπο-
δοχής συγχωριανών και συγγενών, ίσως γιατί το ΚΤΕΛ βρισκόταν τότε στην Αγίου
Κωνσταντίνου». Ο κ. Μπακάκος κάνει ξεχωριστή μνεία στις προσωπικότητες που έχουν
περάσει από το ιστορικό πατάρι του φαρμακείου, όπως οι Αλ. Παπαναστασίου, Αλ.
Διομήδης, Π. Τσιμπιδάρος, Χ. Ψαρρός, Θ. Κουτούπης και άλλοι πολιτικοί, ενώ οι
πελάτες έβλεπαν συχνά να περνούν οι Ζ. Παπαντωνίου, Δ. Λαμπράκης, Γ. Γρυπάρης
και Κ. Θεοτόκης. «Λόγω της διαπροσωπικής σχέσης του φαρμακοποιού με τους
πελάτες, το φαρμακείο θυμίζει τα παλιά καφενεία». Εκτός από το φαρμακείο Μπακάκου,
υπήρχαν και άλλα σημεία γύρω από τον κυκλικό κόμβο της Ομόνοιας στα οποία
συναντιούνταν οι Αθηναίοι.
Ο κ. Χρηστάκης εξιστορεί: «Ενας άλλος χώρος ήταν το ζαχαροπλαστείο-γαλακτοπωλείο

του Μπερνίτσα, στη γωνία Πανεπιστημίου και Πατησίων, που μάλιστα είχε τηλέφωνο
από το 1910. Εκλεισε το 1965. Ο Μπερνίτσας ήταν πρόεδρος των βιοτεχνών Ελλάδας.
Στο κατάστημά του δεν σου επέτρεπαν να αφήσεις τα μπαγκάζια σου και ήταν κυρίως
τόπος συνάντησης εργατών και προοδευτικών, για την εποχή, ανθρώπων. Επίσης,
δημοφιλής τόπος ραντεβού ήταν το καφενείο “Νέον”, όπου έχει μάλιστα ζωγραφίσει ο
Τσαρούχης. Κυκλοφορούσε η φήμη πως ήταν και τόπος για ερωτικές συναντήσεις,
αφού δεν ήταν λίγοι οι Αθηναίοι που πήγαιναν εκεί γνωρίζοντας πως συγκέντρωνε τους
νεαρούς που έρχονταν από την επαρχία αναζητώντας καλύτερη τύχη. Εκεί παίχτηκε για
πρώτη φορά στην Ελλάδα σκάκι.
Υπήρχε και η εναλλακτική λύση για όσους είχαν περισσότερα χρήματα. Αυτοί πήγαιναν
στο καφενείο του ξενοδοχείου “Μέγας Αλέξανδρος”. Ο ιδιοκτήτης του επέτρεπε στους
θαμώνες να αφήνουν τα μπαγκάζια τους, ελπίζοντας βέβαια ότι μετά τη μικρή αυτή
εξυπηρέτηση θα γίνονταν πελάτες και σε κάποιο από τα δωμάτια».
[Quelle: madata.gr, 11 Νοεμβρίου 2007, http://www.madata.gr/greece/athens/9220.html]
2.
• [...], σκέφτομαι όταν εξακολουθώ να βλέπω συγκεντρωμένο πλήθος κάθε απόγευμα
Σαββάτου μπροστά στην Καμάρα*. Όχι, δεν ξεκινάνε για πορεία. Σκόρπιοι άνθρωποι
περιμένουν να ζευγαρώσουν στο ραντεβού που δίνεται εκεί, χρόνια τώρα. Η Καμάρα
είναι το αντίστοιχο του Μπακάκου στην Ομόνοια. […]
[Άσπα Πάσσιου in: Δίφωνο Νο. 7, σ. 170]
*[Anm.: Mit Καμάρα ist der Triumphbogen des Galerius in Thessaloniki gemeint]
:ΜΠΑΚΛΑΒΑΣ, ο
μπακλαβάς, ο
[Süßspeise]: γλυκό ταψιού καμωμένο από φύλλα ζύμης και καρύδια και περιχυμένο με
σιρόπι [ΛΚΝ]
[Anm.: o μπακλαβάς ist zu unterscheiden von: ο μπαγλαμάς!]
:ΜΠΑΛΑ, η
μπάλα, η
(κάτι) με παίρνει μπάλα [bzw.] με παίρνει η μπάλα:
• Στην έξοδο την [= τη Μπέμπα] πήρε Beim Ausgang [des Gebäudes] übernah-
μπάλα ο κόσμος, την έσυρε μέσα από men sie die Leute wie einen Ball, man
σουβλατζίδικα, τη ζούληξε σε zerrte sie in Suvlaki-Bratereien, man
συγκεντρώσεις νεαρών που συζητούσαν drückte sie in Versammlungen junger
για ποδόσφαιρο, της έδωσε μια σπρωξιά Kerle, die über Fußball diskutierten, sie
να κατεβεί τις κυλιόμενες του Ηλεκτρικού, wurde die Rolltreppen zur U-Bahn hinun-
[...] tergestoßen, […]
• Μόλις ανοίγει την πόρτα, για να βγει, την Sobald sie die Tür öffnet, wird sie von einer
σπρώχνουν πίσω και μπουκάρουν μέσα Menschenwoge [sc. den wartenden Jour-
όλοι μαζί. Είχα βάλει απέξω φρουρό, έναν nalisten] wieder in den Raum zurückge-
αστυφύλακα, αλλά τον παίρνει κι αυτόν η drängt. Ich [Kriminalkommissar] hatte vor
μπάλα και βρίσκεται μέσα στο δωμάτιο. der Tür einen Wachmann aufstellen las-
sen, doch nun wird auch er in den Raum
gespült. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Τη θυμάται σαν πρωτόρθε στο χωριό με ---

τη μάνα της, φεύγοντας από της πόλης την
ανέχεια· τέτοια εποχή ακριβώς πριν ένα
χρόνο, τέτοια εποχή, που μέστωναν τα
στάχυα, ήρθε απ’ την πόλη, όπως τόσος
κοσμάκης, που παίρνει σβάρνα τα
χωράφια και τα χωριά, κουβαλώντας
πράματα που δεν μασσιούνται, ρούχα κ’
έπιπλα, να βρει μ’ αυτά βοσκή να φάει –
κοσμάκης που παίρνει μπάλα τα χωριά
σαν τα μαντρωμένα γίδια, όταν τ’ αμολάνε
ξάφνου σε λειβάδι.
[Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S.105]
• Γιατί βέβαια στο ΥΠΠΟ [Υπουργείο ---
Πολιτισμού] μόλις πήγα [ως υπουργός]
βρήκα ένα χάος. Το υπουργείο ήταν
ανοργάνωτο. Ανοργάνωτο δραματικά.
Λυπάμαι που το λέω και παίρνει ίσως η
μπάλα και κάποια αγαπητά πρόσωπα,
αλλά ήταν ένα ανοργάνωτο υπουργείο.
[Θάνος Μικρούτσικος, "Δίφωνο", Νο. 6, σ. 50]
• Και τότε η Ευγενία σηκώθηκε χωρίς Und dann richtete sich, unaufgefordert,
κανείς να της το ζητήσει, πιάστηκε απ’ το Evjenía auf, klammerte sich am Holz fest,
ξύλο δίπλα της και βγάζοντας το μισό της lehnte den Oberkörper weit aus dem [von
σώμα έξω απ’ το κάρρο, καθώς την einem Pferd gezogenen] Wagen, und
έπαιρνε σαν μπάλλα η κατηφόρα, φώναξε während sie mit ihm zusammen auf dem
με απίστευτη δύναμη: "[...]" abschüssigen Weg schon wie ein Ball da-
hinrollte, rief sie mit unglaublicher Kraft:
"[…]" [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΠΑΡΑΚΙ, το
μπαράκι, το
1) die Kneipe * / das "Beisel" // die kleine Bar * [als Lokal]
*[GF+DF jeweils aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
2) die kleine Bar [zB. im Wohnzimmer] (die "Hausbar")
:ΜΠΑΡΜΠΑ-
μπαρμπα-
- Auch im Nominativ lautet sie "μπαρμπα" (und nicht "μπαρμπας").
- Am Ausdruck wird kein Betonungszeichen gesetzt (s. nachfolgende BSe).
• Μια μέρα [...] μπήκε ο μπαρμπα-Τζωρτζ Eines Tages […] zog der alte George in
σε μια σοφίτα. Κι έμεινε.* eine Dachkammer. Und da blieb er. *
• Θα σας πω ιστορίες μυθικές του Ich erzähl euch sagenhafte Stories vom
μπαρμπα-Τζωρτζ.* alten George. *
*[Anm. 1: kein Betonungszeichen am Wort(teil) "μπαρμπα"

Anm. 2: Schreibweise im polytonischen System: "μπαρμπα-Τζώρτζ",
also Betonungszeichen (nur) am Wort(teil) "Τζωρτζ"]
• την ιστορία [...] που μου τη διηγήθηκε die Geschichte [Akk.] […], die mir einmal
κάποτε ένας γέρος Σκιαθίτης, ο μπαρμπα- ein alter Mann aus Skiathos, Väterchen
Οδυσσέας ** Odysseas, erzählt hat // die Geschichte
[…], die mir einmal ein alter Mann aus
Skiathos, Barba-Odysseas, erzählte
**[Anm.: Schreibweise im griechischen Text (gedruckt im polytonischen System):

(gleichfalls) "μπαρμπα-Οδυσσέας", also ohne Betonungszeichen am (Wort)teil
"μπαρμπα"]
:ΜΠΑΡΟΒΙΑ, η
μπαρόβια, η
weibliche Form zu μπαρόβιος, ο
:ΜΠΑΡΟΒΙΟΣ, ο
μπαρόβιος, ο
= άτομο που περνάει τα βράδια του πίνοντας στα μπαρ [ΛΠΑ]
π.χ.:
• Μέχρι τότε [ο θείος Ανέστης] νυκτόβιος, μπαρόβιος, καμπαρόβιος, πορνόβιος, [...] °
Vorher war er Nachtschwärmer, Barbesucher, Clubgänger, Bordellbesucher gewesen,
[…] [GF+DF aus: Βαμμ.]
:ΜΠΑΣ ΚΑΙ
μπας και
= (προφορ.-καθημ.) μήπως [ΛΜΠ] // μήπως και / μήπως (χρησιμοποιείται μόνο σε
ερωτήσεις με την σημασία του ίσως) [ΛΔΗ]
π.χ.:
• θα του τηλεφωνήσω, μπας και τον πετύχω [ΛΜΠ]
• Μπας και με κοροϊδεύεις; Περίεργα μου φαίνονται αυτά που λες! [ΛΜΠ]
• Μπας κι έφυγε και δεν μας το είπε; [ΛΔΗ]
• Γιατί έφυγε; Μπας και θύμωσε; [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• [...] μπας και ξέραμε κανέναν […] für den Fall, dass wir irgendjemand
kennen würden
• [...], να πηγαίνει στις πληροφορίες και να […], [wie sie] zur Information [= zum Aus-
τον φωνάζει μέσα απ’ τα μεγάφωνα, μπας kunftsschalter des Bahnhofs] lief und ihn
και πήγε σ’ άλλη αποβάθρα [...] über Lautsprecher ausrufen ließ, vielleicht
hatte er ja den Bahnsteig verwechselt [und
war deshalb nicht am vereinbarten Treff-
punkt erschienen], […]
• [...] που τις πέταγε συνεχώς στο δάπεδο, [...] die er dauernd auf den Boden [seines
μπας και τις πατήσουνε οι κατσαρίδες και Zimmers] warf [sc. seine Zigarettenkippen
ψοφήσουν. = τις γόπες του], könnte ja sein, dass die
Kakerlaken drüberkrochen und krepierten.
vgl. im Übrigen μήπως
:ΜΠΑΣΟΣ, -α, -ο
μπάσος, -α, -ο
• με τη σταθερή μπάσα φωνή του ° mit seiner tiefen, festen [GF: festen, tiefen] Stimme
[sagte der Soldat: …] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• "[...];", με ρώτησε με μια φωνή τραχιά, μπάσα. ° "[...]?", fragte er mich mit einer
rauen, tiefen Stimme. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Η φωνή της [δηλ. της Άννας (μιας τραγουδίστριας)] ζεστή και λίγο μπάσα, με μια
βραχνάδα ερωτική, ... [Anm.: λίγο μπάσα]
• Μιλούσε σκυφτός, μαυριδερός, με φωνή μπάσα.
:ΜΠΑΣΤΟΥΝΙ, το
μπαστούνι, το
- der Stock [Spazierstock, Gehstock etc.]
- der Schläger [Sportgerät, zB. Golfschläger]
- das (österreichisch auch: die) Pik [Spielkartenfarbe]
2. τα βρήκε μπαστούνια:
φράση που τη λέμε για εκείνους που βρίσκουν εμπόδια στις δουλειές τους [Νατσ.,
σ. 483]
3. σαν φάντης μπαστούνι (βγαίνω, έρχομαι κλπ.): s. unter φάντης, ο (Z 2)
:ΜΠΑΤΣΟΣ, ο
μπάτσος, ο
= der Bulle [Slang für: der Polizist]
:ΜΠΑΦΙΑΖΩ
μπαφιάζω
= πλήττω [ΛΔΗ] // ζαλίζομαι, αποβλακώνομαι [ΛΔΑ]
π.χ.:
• Ράβω απ’ το πρωί. Θα βγω τώρα λίγο έξω, θα πάω στην φιλενάδα μου, γιατί
μπάφιασα! [ΛΔΗ]
:ΜΠΕΛΑΣ, ο
μπελάς, ο
• Τώρα ξέρετε σε τι μπελάδες μας βάζετε! ° Wissen Sie eigentlich, in was für eine
Klemme Sie uns jetzt bringen! [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
:ΜΠΙΖΑΡΩ
μπιζάρω
= da capo rufen [Wendt]
:ΜΠΙΝΙΑΡΗΣ, ο [bzw.] :ΜΠΙΝΑΡΗΣ, ο

μπινιάρης, ο [bzw.] μπινάρης, ο
= δίδυμος (λατιν. binarius) [ΛΓΟΥ]
:ΜΠΙΣΤΡΟ, το
μπιστρό, το
= παριζιάνικο μπαρ (γαλλ. bistrot) [ΛΓΟΥ]
:ΜΠΙΧΛΙΜΠΙΔΙ, το
μπιχλιμπίδι, το
• κανένα μπιχλιμπίδι για τον λαιμό τους ° irgendeinen Klunker für ihren [sc. der Frauen]
Hals [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΜΠΛΕΚΩ
μπλέκω
….
2. als Verb zur Beschreibung eines persönlichen Verhaltens:
2.1. μπλέκω σε ... [bzw.] με ... :

a) [intransitiv]*:
*[diesfalls auch Verwendung des Passivs: μπλέκομαι σε / με]
aa) sich einlassen auf (mit) … / sich verstricken in … / hineingeraten in … [etc.]:
• έμπλεξε με αλήτες er hat sich mit ~Strolchen eingelassen
• το μόνο που ήθελε να μάθει ήταν τι γι- er wollte nur hören [= erfahren], was in
νόταν στη Ρωσία, σε τι περιπέτειες είχε Russland [politisch] vor sich ging, auf
μπλέξει ο Βάγκαλης welche Abenteuer sich Vágalis [während
seines dortigen Aufenthalts] eingelassen
hatte [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Δεν έπρεπε με τίποτε να μπλεχτώ σε μια Ich hätte mich nie auf so ein Unternehmen
τέτοια ιστορία. einlassen dürfen.
• αν δεν μπλεκόταν στο κυνήγι φαντασμά- wenn sie sich nicht in die Jagd nach Ge-
των spenstern verstrickt hätte
bb) [lt. ΛΜΠ abwertend:] mit jemandem ein [Liebes-]Verhältnis anfangen [etc.]
• Δεν είχα καμιά πρόθεση να μπλεχτώ μαζί της. ° Ich hatte keinerlei Absicht, mit ihr ein
Verhältnis anzufangen / mich ~(auf eine Affäre) mit ihr einzulassen / mir mit ihr ~etwas
anzufangen.
b) [transitiv (= μπλέκω κάποιον σε ...)]: (jemanden) (in etwas) verwickeln / hineinziehen
[etc.]
• Μην μπλέξεις τους γονείς σου σ’ αυτή την Verwickle deine Eltern nicht in diese Ange-
υπόθεση. legenheit. / Zieh deine Eltern nicht in die-
sen Angelegenheit hinein.
• Σε ωραία κατάσταση μ’ έμπλεξες. Da hast du mir ja was [Schönes] einge-
brockt [sc.: mich in eine missliche Lage
gebracht]. [wörtl.: In eine schöne Situation
(Lage) hast du mich verwickelt.] [(scherz-
hafter) Vorwurf]
[DF+GF aus: Hauptmann: Suche …]
2.2. μπλέκω alleinstehend (ohne "σε" oder "με"):

a) [intransitiv]: in Schwierigkeiten kommen / Schwierigkeiten (Unannehmlichkeiten /
Ärger) bekommen [etc.]:
• Μην πας, θα μπλέξεις. Geh nicht, du wirst in Schwierigkeiten
kommen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Ξέρεις πόσο μπορείς να μπλέξεις Weißt du, wie viel Unannehmlichkeiten

γι’ αυτό; (Ärger) du deshalb bekommen kannst? [sc.
durch dieses Verhalten, mit dem du gegen
die Schulordnung verstößt] [sie werden
dich nachsitzen lassen usw.]
• Έχω μπλέξει άσχημα. – Τι σόι μπλέξιμο; Ich bin in argen Schwierigkeiten (habe
mächtigen Ärger). – [Frage des Ge-
sprächspartners:] Was für eine Art von
Schwierigkeiten (Ärger) [sind/ist das]?
• Έχεις μπλέξει; – Όχι, δεν έχω μπλέξει, You're in trouble? ([Ton vermutl.:] You're in
μαμά. trouble, right?) – [Antwort der Tochter:] No.
I'm not in any trouble, Ma.
[bzw.]
Du hast Probleme, stimmt's? – Nein, ich
hab keine Probleme, Ma. [Ton]
[bzw.]
Hast du Ärger? – Nein, das nicht. [Untert.]
Film "Angeklagt"]
• Πώς έμπλεξα έτσι; In was [sc. in was für eine missliche Lage]
bin ich da nur hineingeschlittert? [rhetori-
sche Frage] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Μήπως αυτός ο Ρενάτο έχει και κάποιο Vielleicht hat dieser Renato irgendwo
δίκιο που φοβάται μην μπλέξει; recht, wenn er fürchtet, in Schwierigkeiten
zu geraten? [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Μη ρωτήσεις τίποτα. Να μην μπλέξεις Frag nichts. Man darf da halt nicht reinge-
είναι. raten.
[GF+DF aus: Βαμμ., S. 140, 9.Z. von unten // DF: S. 146,
13.Z.]
b) [transitiv (= μπλέκω κάποιον)]: (jemanden) in Schwierigkeiten bringen / (jemandem)

Schwierigkeiten (Unannehmlichkeiten / Ärger) bereiten [etc.]:
• Πώς μ’ έμπλεξες έτσι; In was hast du mich da bloß hineingezo-
gen? [sc.: in welch unangenehme Ge-
schichte/Situation] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• μ’ έμπλεξες άσχημα da hast du mich vielleicht in etwas hinein-

gezogen [sc. in eine unangenehme Ge-
schichte/Situation] [Vorwurf / Klage]
:ΜΠΛΟΚΟ, το
μπλόκο, το
Vgl. dazu die Beschreibung der polizeilichen Suche nach Deserteuren aus einem Ar-
beitsbataillon für griechische Wehrpflichtige im Osmanischen Reich zur Zeit des Ersten
Weltkrieges. Gesucht wird im Heimatdorf der Deserteure in Kleinasien:
• Τα βράδια, όταν γίνονταν μπλόκα, οι τρεις γιοι του Κοσμά σερνόντανε από λαγούμια
και υπονόμους και ξεφεύγανε τη σύλληψη. Η μάνα τους, τότε, άνοιγε την πόρτα,
σταύρωνε τα χέρια στο στήθος, μη λάχει και χοροπηδήσουν από τρεμούλα, και
περίμενε τους αστυνόμους.
- "Ψάχτε όπου θέλετε", έκανε ψύχραιμα και αδιάφορα.
- "Πού κρύβονται οι γιοι σου;"
- "Σάματις ξέρω; Λόγο θα μου δώσουνε!"
- "Θα τους πιάσουμε! [...] Και τότε, να, μπροστά στα μάτια σου θα τους σφάξουμε! Να το
ξέρεις ..."
Ύστερα φεύγανε οι τζανταρμάδες [DF: die Gendarmen] βρίζοντας. Η καρδιά της
χτυπούσε να σπάσει, ίδρωνε, πάγωνε. Όταν έβλεπε τα παιδιά της να ξαναγυρίζουνε
στο σπίτι, την έπιανε το παράπονο, σιγόκλαιγε, γονάτιζε κι έκανε την προσευχή της.
[Σωτηρίου: Χώματα (GF: S. 92 / DF: S. 67 – Übersetzung des Wortes "μπλόκα",
wohl unexakt, mit "Ausgangssperre"]
• Τα βράδια με τα μπλόκα ήταν όλο τρόμο. Όταν οι χωροφυλάκοι και οι σουβαρήδες
[DF: die Landgendarmen und die Nachtwächter] πιάνανε λιποτάχτη, τον δέρνανε, τον
βασανίζανε και καμιά φορά τον σκοτώνανε.
[Σωτηρίου: Χώματα (GF: S. 93 / DF: S. 67 – Übersetzung des Wortes "μπλόκα"
mit "Haussuchungen")]
[weitere BSe]:
• [...], πέντε ώρες με τα πόδια, από μονοπάτι σε μονοπάτι κι από ρουμάνι σε ρουμάνι,
για να μην πέσουμε σε γερμανικά μπλόκα. ° […]; dazu ging ich fünf Stunden zu Fuß
[sc. um (in der Zeit der deutschen Besatzung in Griechenland) von meinem Dorf ins
Gymnasium zu kommen], schmale Pfade suchend und möglichst im Dickicht, um nicht
in die deutschen Absperrungen zu gelangen. // […], wozu ich einen fünfstündigen
Fußmarsch auf mich nehmen musste, der, an den deutschen Absperrungen vorbei,
über schmale Pfade und durch dichtes Dickicht führte. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης:
Καλαμάς]
• a) 7 Μαρτίου 1944: Στην Καισαριανή το πρώτο Μπλόκο. ° 7. März 1944: In

Kaissariani wird die erste Straßenblockade [durch die deutsche Besatzungsmacht]
durchgeführt. *
b) 7 Αυγούστου 1944: Μπλόκο στον Βύρωνα. ° 7. August 1944: In Athen findet [durch
die deutsche Besatzungsmacht] eine Straßenabsperrung im Vorort Vyronos statt. *
c) 17 Αυγούστου 1944: Μπλόκο της Κοκκινιάς. […] Σε δεύτερο μπλόκο συλλαμβάνουν
στην Κοκκινιά 4000, εκτελούν 140 και στέλνουν στη Γερμανία 1200 ομήρους. °
17. August 1944: Straßenblockade in Kokkinia. […] Bei einer zweiten Straßenblockade
in Kokkinia werden 4000 festgenommen. 140 werden erschossen und 1200 Gefangene
nach Deutschland deportiert. *
*[DF+GF jeweils aus: Μαύρη Βίβλος της Κατοχής / Schwarzbuch der Besatzung, Athen 2006, σ. 79 / 87 / 88
/ für Details s. Datei Lexikon]
:ΜΠΛΟΥΖΑ, η
μπλούζα, η
• σορτς, μακό μπλούζες με γιακά ° Shorts und Polohemden [trugen die Kinder in dieser
Stadt] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• vgl. auch μπλουζάκι, το
:ΜΠΛΟΥΖΑΚΙ, το
μπλουζάκι, το
= das T-Shirt / das Shirt / das Sweatshirt
z.B.:
• ρίχνει πάνω του ένα μπλουζάκι και [er] streift sich ein T-Shirt über und geht
βγαίνει από την κρεβατοκάμαρα aus dem Schlafzimmer
• Παρά την εποχή φοράει ένα κοντομάνικο Er trägt trotz der Jahreszeit ein ärmelloses
μπλουζάκι [...] T-Shirt [...]
• Φορούσε μαύρο στενό παντελόνι, μαύρο Sie trug eine schwarze, enge Hose, ein
κολλητό μπλουζάκι [...] schwarzes, enganliegendes Shirt, […]
• κόκκινο πόλο μπλουζάκι και ein rotes Poloshirt und helle Leinenhosen
ανοιχτόχρωμο λινό παντελόνι [trug der Mann]
• ένα μπλουζάκι που κρέμεται ανελέητα ein Sweatshirt, das erbarmungslos um ihn
επάνω του [= um den Mann (sc. seinen Körper)]
herumschlabbert
ebenso:
το μακό μπλουζάκι = das T-Shirt [Pons // GF auch in einem griechischen Bildwörter-
buch] [BSe s. unter μακό (Z 2)]
:ΜΠΟΓΙΑ, η
μπογιά, η
(δεν) περνάει η μπογιά μου (σου, ...):
συνήθως αρνητικά: δεν περνάει η μπογιά μου = δεν είμαι επίκαιρος, δεν εντυπωσιάζω,
δεν ισχύω, παρακμάζω [ΛΔΗ]
[bzw.]
δεν περνάει η μπογιά του = δεν έχει πια κανένα κύρος, είναι ξεπερασμένος [ΛΔΑ]
(zur Herkunft s. Νατσ., S 140)
Π.χ.:
• Η ηθοποιός αυτή γέρασε. Δεν περνάει πια η μπογιά της (= δεν εντυπωσιάζει πια
κανέναν, παράκμασε). [ΛΔΗ]
• Οι ιδέες αυτές είναι απαρχαιωμένες. Δεν περνάει η μπογιά τους (= δεν ισχύουν, δεν τις
ασπάζεται κανένας). [ΛΔΗ]
• [...] Έτσι εκεί που "δεν περνά η μπογιά" των εντομοκτόνων (δηλ. κήποι, βεράντες,
σπίτια μ’ ανοιχτά παράθυρα κλπ) η Anti-Insect είναι ίσως η λύση. [aus einer Werbe-
anzeige für eine Glühlampe, deren Licht Insekten (Mücken) fernhält und die zB. für die
Veranda empfohlen wird]
:ΜΠΟΛΙΚΟΣ, -η, -ο
μπόλικος, -η, -ο
• Μπόλικος Κίρκεγκωρ και Κροπότκιν. ° Jede Menge Kierkegaard und Kropotkin. [sc.
Bücher dieser Autoren (standen in den Bücherregalen)] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ, η
μπομπονιέρα, η
- μικρή ποσότητα από κουφέτα ειδικά συσκευασμένα που μοιράζεται στους
καλεσμένους σε γάμους ή σε βαφτίσια [ΛΚΝ]
- s. auch Anmerkung in: Stratis Myrivilis: Das Leben im Grabe (S 466):
Die "Bonbonnieren" sind in Tüll gewickelte und in Zuckerguss umhüllte Mandeln und
traditionelles Hochzeitsgeschenk der Eheleute an die Gäste.
:ΜΠΟΡΕΙ
μπορεί
s. μπορώ
:ΜΠΟΡΝΤΟ
μπορντό
• φορούσε ένα μπορντό φόρεμα ° sie trug ein bordeauxrotes Kleid [GF+DF aus: Όσες
φορές]
:ΜΠΟΡΩ
μπορώ (-είς)
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. μπορεί να … [bzw.] μπορεί και να ...
3. δεν μπορεί [ohne nachfolgendes να …]
4. δεν μπορώ να μη(ν) ...
5. όσο μπορώ
6. zur synonymen Verwendung von μπορούσε und θα μπορούσε für den Konjunktiv
"könnte"
- können
- dürfen
2. μπορεί να … [bzw.] μπορεί και να ... :

a) möglicherweise; vielleicht; unter Umständen; kann sein, dass …; mag (mochte)
auch … [etc.]
b) zwar; auch wenn
zB:
ad a):
• Αλλά μπορεί και να μίλησε στις άλλες Möglicherweise hatte sie [aber auch]
γυναίκες μέσα, μπορεί κάτι να είπαν ή να drinnen mit den anderen Frauen gespro-
έκαναν εκείνες που [...] chen, möglicherweise hatten die etwas ge-
sagt oder getan und damit […]
• Αχ, τι καλά, μπορεί και νά ’ρθει! Ach, wie schön, er wird vielleicht kommen!
[sc. der Mann, auf den ich warte]
• εκείνη [τη στιγμή] ακριβώς που σκέφτηκε [genau in dem Augenblick] als der alte
ο μπαρμπα-Τζωρτζ ότι μπορεί οι λεμονιές George nämlich daran dachte, dass die
να άνθιζαν και να ’βγαζαν λεμόνια όταν Zitronenbäume [die er besaß] vielleicht erst
αυτός θα ’χε πεθάνει blühten und Zitronen trügen [= blühen und
Zitronen tragen würden], wenn er [= der
alte George] schon tot war
• Και μπορεί – όσο να έφτανε – να μη Aber [wörtl.: Und] vielleicht würde sie –
φοβόταν πια. wäre sie erst einmal dort angekommen [sc.
beim Haus jenes Mannes] – keine Angst
mehr haben. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• μπορεί αυτή να μην ήταν η πιο όμορφη, sie war vielleicht nicht die Schönste, sie
ήταν όμως πολύ άξια war aber sehr tüchtig [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ο πατέρας της μπορεί να το ’μαθε απ’ mochte ihr Vater auch unter den ersten
τους πρώτους αλλά όχι κι αυτή, όχι κι ο gewesen sein, die davon erfahren hatten,
περισσότερος κόσμος sie selbst und die meisten Leute im Ort
wussten nichts davon [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τότε μπορεί να άρχιζε και κανένας und dann [= in diesem Fall] könnte es so-
λιθοβολισμός gar zu einer Steinigung kommen
έπαιρναν χαμπάρι πως κορόιδευαν, erzählten], heimlich aber stießen sie sich
μπορούσαν και να τους λιντσάρουν. an und lachten sich innerlich halb tot, hätte
[Anm.: hier "μπορούσαν και να"] man sie nämlich dabei ertappt, dass sie
lyncht worden.
bzw. mit Verneinung:

• δεν μπορεί να υπέφεραν άλλο που τις sie [= die vor Stunden geschlachteten
έσφαξαν Hühner (= οι κότες)] konnten unmöglich
noch daran leiden, dass man sie ge-
schlachtet hatte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
ad b):
• Μπορεί να ’χα το σπίτι, αλλά ήταν Mir gehörte zwar das Haus, aber es war
υποθηκευμένο. mit einer Hypothek belastet.
• Την Κλητία; Από πού κι ως πού; Η Κλητία An Klitia [erinnert dich Ioulia]? Wieso
με την Ιουλία μπορεί να είχαν την ίδια denn? Klitia und Ioulia haben zwar die
μάνα, δεν είχαν όμως ούτε μια τρίχα όμοια. gleiche Mutter gehabt, doch nicht ein
einziges gleiches Haar.
• [...], ώσπου η φήμη άρχισε ώρα με την […], so [weil es einer dem anderen weiter-
ώρα να φουντώνει – μπορεί να την erzählte] schwoll das Gerücht von Stunde
διέψευδαν, αλλά εκείνη φούντωνε, όπως zu Stunde an – auch wenn es mehrmals
φουντώνει μια φωτιά με το αντίθετο αεράκι dementiert wurde, loderte es wie ein Feuer
–, [...] durch einen leichten Gegenwind auf.
3. δεν μπορεί [ohne nachfolgendes να …] =

= [er/sie/es] muss (ja / doch) … [bzw.] [sie] müssen (ja / doch) … [etc.]
[sc.: es kann nicht anders sein, als dass … / ausgeschlossen (unmöglich), dass es
anders ist, als dass …]:
• Γιατί, δεν μπορεί, κάποτες θα ξεθυμάνει Denn irgendwann muss diese Krise, die
τούτη η κακιά κρίση που περνάει η ανθρώ- das menschliche Gewissen durchlebt [sc.
πινη συνείδηση [...] Krieg, Verrohung etc.], ja verebben, […]
• Κάποτε, δεν μπορεί, θα πάρει τέλος Irgendwann müsse ja auch dieser Krieg
ετούτος ο πόλεμος. [GF: müsse ja dieser Krieg] zu Ende ge-
hen. [meinte er]
• [...] και σκεφτόμουν πως δεν μπορεί, […] und ich dachte, dass man ihm [diesem
κάπου θα ’ναι κι εκείνου το άγαλμα Dichter] bestimmt auch irgendwo ein Denk-
στημένο mal aufgestellt hatte
[bzw.]
[…] und ich dachte, dass es nicht anders
sein könnte, als dass irgendwo auch sein
Denkmal anzutreffen [GF: aufgestellt] wäre
• " Θα έρθει λέω, δεν μπορεί, θα έρθει ---

αργότερα" [Π. Φαλάρας: τραγούδι "Χωρίς εσένα"]
4. δεν μπορώ να μη(ν) ... = nicht umhin können, … zu ... / müssen … [etc.]
zB.:
• κι οι γυιοί του που τον έβλεπαν δεν bei diesem Anblick [ihres Vaters] konnten
μπόρεσαν να μην σκεφτούν: [...] seine Söhne nicht umhin zu denken: […]
• ο Στέφανος δεν μπόρεσε να μη σκεφτεί a) Stéfanos konnte sich des Gedankens

πως [...] nicht erwehren, dass […]
[bzw.]
b) Stéfanos kam unwillkürlich der Gedan-
ke, dass […]
[GF + beide DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Μα αν έπρεπε να τον παρομοιάσουν και Aber wenn sie ihn [sc. diesen merkwürdi-
με άλλα πράγματα, δεν μπορούσαν να μη gen Jäger] mit jemanden hätten verglei-
θυμηθούν πως [...]. chen sollen, dann wären sie nicht umhin
gekommen, daran zu denken, dass …
[auch der Tod oft in Gestalt eines Jägers
erscheint]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ντρεπόταν από ένστικτο και τα μάτια της Sie schämte sich instinktiv [den fremden
ξεστράτιζαν, [...] μα κιόλας δεν μπορούσε Mann anzublicken], und ihre Augen irrten
να μη βλέπει έναν μικρό ασημένιο δίσκο woandershin, […] doch konnte sie es auch
που λαμπύριζε ανάμεσα στα μακριά μαυρι- nicht vermeiden, auf eine kleine silbrige
δερά του δάχτυλα, ένα κατακαίνουργιο Scheibe zu blicken, die zwischen seinen
νόμισμα που το ’παιζε σαν καθρεφτάκι langen bräunlichen Fingern glänzte, eine
στον ήλιο για να την ζαλίσει, [...] funkelnagelneue Münze, die er wie einen
kleinen Spiegel in der Sonne hin und her
bewegte, um Ioulía [wörtl.: um sie]
schwindlig zu machen, […]
• Ο λοχίας δεν μπόρεσε να μη χαμογελά- Der Feldwebel konnte ein Lächeln nicht
σει, οι φαντάροι σκάσανε στα γέλια, [...] unterdrücken, die Soldaten brachen in
schallendes Gelächter aus, […]
• δεν μπορώ να μην πάω I can't avoid going

[Mackridge, S.246, BS 24]
• Αποχαυνωμένος ο Χριστόφορος δεν Wie benommen musste Christóphoros an

μπορούσε να μη θυμάται τα λόγια εκείνου die Worte jenes Schurken denken, der […]
του αχρείου που [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• δεν μπορώ να μη σ’ το ρωτήσω κι αυτό heute muss ich dich auch danach fragen
σήμερα [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πρέπει να ομολογήσω, ότι από τη στιγμή Ich muss gestehen, nachdem mir Carmen
που μου το είπε η Κάρμεν, δεν μπορούσα dies erzählt hatte [sc. dass Sie und ich
να μην κάνω κάτι για να σας γνωρίσω. diese Gemeinsamkeit haben], musste ich
Sie einfach kennenlernen.
• Μα εκείνη δεν μπορούσε να μην Sie aber konnte immer noch nicht aufhö-
τυραννιέται ακόμα. ren, sich selbst zu quälen.
• δεν μπορώ να μη … sich (etwas) nicht verkneifen können

[zB. Wendt]
[im selben Sinne:]

• Μπορούσε να μην αγαπήσει κανείς μια τέτοια γάτα; ° Musste man eine solche [rei-
zende] Katze nicht lieben? [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
[Anm.: alternative Übersetzungsmöglichkeit: War es möglich, eine solche Katze

nicht zu lieben?]
5. όσο μπορώ: a) solange ich kann // b) so gut ich kann / so gut es geht:
• Τους βοηθήσαμε όσο μπορούσαμε. ° Wir halfen ihnen [bei ihrer Arbeit], so gut wir
konnten. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
6. zur synonymen Verwendung von μπορούσε und θα μπορούσε für den Konjunktiv
"könnte":
- Überschrift eines Zeitungsartikels: "Νικολούδης: Μόνο η Λίβερπουλ μπορούσε …"
[Anm.: kein "θα" vor "μπορούσε" // drei Punkte im Original]
- Beginn des Texts des zugehörigen Artikels:
"Μόνο η Λίβερπουλ θα μπορούσε να κοντράρει το Αμβούργο, όπως τουλάχιστον έπαιξε
[το Αμβόυργο] στον τελικό." Αυτό υποστήριξε ο Τ. Νικολόυδης σε δηλώσεις που μας
έκανε χτες για το παιγνίδι [Αμβόυργο – Γιουβέντους] της Τετάρτης. [...] "Κατά τη γνώμη
μου [το Αμβόυργο] πλησίασε το τέλειο ποδόσφαιρο."
weitere BSe:
• Μπορούσαμε φυσικά να βρούμε μια Freilich hätten wir wohl etwas besser woh-
καλύτερη κατοικία, αν μας το επιτρέπανε nen [GF wörtl.: eine bessere Wohnung/Un-
τα οικονομικά μας. terkunft finden] können, wenn unsere
Oekonomie [= unsere finanzielle Lage] es
erlaubt hätte. [DF+GF aus: Ross]
• Ναι, ήταν πράγματι σειρήνα. Μπορούσε Ja, sie [diese Frau] war wirklich eine Sire-
να βουλιάξει στο βρώμικο ποτάμι. Απλώς ne. Sie hätte sich in den schmutzigen
δεν τολμούσε. Fluss stürzen können. [so unglücklich war
sie] Nur wagte sie es nicht.
• Αυτή τη στιγμή ήρθε το σοκ της αυτογνω- ---
σίας. Θα ερχόταν ούτως ή άλλως, απλώς η
κρίση το έφερε πιο γρήγορα. Ήρθε όμως.
Ευτυχώς ή δυστυχώς, η χώρα [= η Ελλά-
δα] δεν θα χρεοκοπήσει τυπικά, ούτε θα
βγει από το ευρώ γιατί δεν μας αφήνουν –
προς το παρόν – οι εταίροι μας για δικούς
τους λόγους. Μολονότι μπορούσαν να μας
οδηγήσουν εκεί με τις προβλεπόμενες από
την Συνθήκη ποινές, δεν το κάνουν γιατί
αυτό θα σήμαινε σοβαρή αποσταθεροποί-
ηση της Ευρωζώνης και του χρηματοπι-
στωτικού της συστήματος.
[aus einer Rede des griechischen Politikers Αλέκος
Παπαδόπουλους im April 2010 in Zusammenhang mit der
griechischen Finanzkrise, veröffentlicht auf dessen
Homepage]
:ΜΠΟΥΚΑΛΙ, το [bzw.] :ΜΠΟΥΚΑΛΑ, η

μπουκάλι, το [bzw.] μπουκάλα, η
1. το μπουκάλι – η μπουκάλα:
η μπουκάλα = το μεγάλο μπουκάλι [ΛΜΠ]
2. Beispiele:
• Ώσπου ν’ ανοίξει ο μπαρμπα-Τζωρτζ ένα αφημένο απ’ τον Μπιλ μπουκάλι ουίσκι, δεν
είπαν τίποτα. [...] Τότε πήρε την μπουκάλα το ουίσκι, ήπιε κάμποσο, [...] ° Bis der alte
George eine von Bill dagelassene Flasche Whisky aufmachte, sprachen sie [= er und
Tristram] kein Wort. […] Er nahm [dann] die Flasche Whisky, trank etwas, [...] *
[Anm.: η μπουκάλα und το μπουκάλι sind hier also synoyme Ausdrücke.]

• Κι ενώ έβγαζε από την τσέπη του το μπουκάλι το κονιάκ, [...] ° Und während er die
Cognacflasche aus der Tasche zog, [...] * [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
*[Anm.: "το" vor "κονιάκ" bzw. vor "ουίσκι"!]
:ΜΠΟΥΡΛΟΤΟ, το
μπουρλότο, το
Η καταστροφή από πυρκαγιά. Από την κοινή ονομασία των "πυρπολικών". (Eνετ.
Burloto, ιταλ. Brulotto = το πυρπολικό πλοίο). Η λέξη χρησιμοποιείται και στην έκφραση
"έγινε μπουρλότο", δηλαδή θύμωσε πολύ, έγινε "έξω φρενών", καθώς και στη φράση
"θα του βάλω μπουρλότο". [Νατσ., σ. 351 (unter der Überschrift "μπουρλότο – έβαλε
μπουρλότο")]
:ΜΠΟΥΦΑΝ, το
μπουφάν, το
= die Jacke* // das Blouson** / die Windjacke**
*[DF+GF aus: Friedrich: Currywurst // Gaby Hauptmann: Suche …]
**[vgl. zB. die Photos in "Γυναίκα" v. 26.12.1984, S. 68 f.]
• ένας νεαρός άντρας με ένα καφέ δερμάτινο μπουφάν καταμουσκεμένο ° ein junger
Mann in einer [vom Regen] völlig durchnässten braunen Lederjacke ***
• είναι ένα σκούρο καφέ μπουφάν από λείο δέρμα ° es ist ein dunkelbrauner Glatt-
lederblouson ***
***[DF+GF jeweils aus: Gaby Hauptmann: Suche … // beide Textstellen beziehen sich auf dasselbe Kleidungsstück]
:ΜΠΟΥΧΤΙΖΩ
μπουχτίζω
= βαριέμαι κάτι (κάποιον) // δεν αντέχω πια κάτι (κάποιον) [ΑΓΝ, σ. 48]
π.χ.:
• είχα μπουχτίσει από τη βροχή ° ich hatte bis zum Hals genug davon [sc. vom (tage-
langen) Regen] [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Δεν αντέχω άλλο πια. Μπούχτισα. [ΑΓΝ]
:ΜΠΡΑΒΟ
μπράβο
• έτσι μπράβο ° so ist es gut [Ausdruck des Lobs für jemanden, der solche (Tanz-)Be-
wegungen macht, die man von ihm sehen möchte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έτσι μπράβο ... ° Na gut so! [Ausdruck der Anerkennung bzw. Genugtuung darüber,
dass sich die Soldaten beim Fronturlaub im Hinterland vom Dienst im Schützengraben
zu erholen beginnen] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // drei Punkte der GF im Original]
• Έτσι, μπράβο! ° Ganz genau, so ist es! [Ausdruck der Zustimmung zu dem, was der
Andere gerade gesagt hat] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΜΠΡΑΣΕΛΕ, το
μπρασελέ, το
1) das Uhrband [zB. aus Leder; aus Stahl]
2) das Armband [zB. aus Perlen]
:ΜΠΡΟΣΤΑ
μπροστά
1. μπροστά σε:
a) vor:
• το καθρεφτάκι που του έβαλαν μπροστά der kleine Spiegel, den sie ihm vor den
στο στόμα Mund hielten [um zu überprüfen, ob er
noch atmete]
• Κι ο εγγονός [...] πήγε μπροστά του, Und der Enkel […] stellte sich vor ihn [sc.
έσκυψε πολύ κοντά στο πρόσωπό του και vor den Großvater], beugte sich ganz nah
του είπε δυνατά κι ευδιάκριτα: [...] zu seinem Gesicht hinunter und sagte laut
und deutlich: […]
b) im Vergleich zu / angesichts / gegenüber:

• Τι είναι, τάχα, η Κωνσταντινούπολη Was ist denn Konstantinopel [in Bezug auf
μπροστά στην Αθήνα; Schönheit, Glanz, kulturellen Wert etc.] im
Vergleich zu Athen (angesichts von Athen /
gegenüber Athen)? [gemeint ist, dass
Konstantinopel Athen nachstehe]
• μεσήλικες όλοι και μεγαλύτεροι, άνδρες alle waren im mittleren oder im höheren
όσο και γυναίκες, που μπροστά του Alter, Männer und auch Frauen, die sich
ένοιωθαν παιδιά, χθεσινοί ihm gegenüber wie Kinder fühlten, wie
gestern Geborene [weil er ein uralter Mann
war] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. Zum Unterschied zwischen "μπροστά" und "παραπέρα":

Το μπροστά με το παραπέρα είναι πολύ παρόμοια, αλλά υπάρχει μια έμφαση κίνησης
στην λέξη παραπέρα. Ενώ το μπροστά δείχνει κατεύθυνση, το παραπέρα δείχνει και
κίνηση προς τα εκεί. [Χριστίνα Χ.]
:ΜΥΑΛΟ, το
μυαλό, το
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. βάζω κάτι στο μυαλό μου (στο κεφάλι μου / στον νου μου) [bzw.]
βάζω κάτι με το μυαλό μου (με τον νου μου)
[bzw. ebenso:] το μυαλό μου (το κεφάλι μου / ο νους μου) βάζει κάτι
3. βγάζω από το μυαλό μου
4. μου περνάει από το μυαλό
5. τι σου είναι το μυαλό: s. unter τι (Z 8)
6. Sonstiges
- der Kopf [als Sitz von Gehirn, Bewusstsein, Verstand etc.], das Hirn, der Sinn [iS von:
Bewusstsein]
- der Verstand
2. βάζω κάτι στο μυαλό μου (στο κεφάλι μου / στον νου μου) [bzw.]
βάζω κάτι με το μυαλό μου (με τον νου μου)
[bzw. ebenso:]
το μυαλό μου (το κεφάλι μου / ο νους μου) βάζει κάτι:
διανοούμαι, σκέπτομαι, υποθέτω, έχω υπ’ όψη μου [ΛΔΗ, S 242 bzw. 243 bzw. 253]
π.χ.:
• Επειδή αργούσε, ανησυχούσα και το μυαλό μου έβαλε κακό (δηλ. σκέφτηκα ή
υπόθεσα πως θα έχει συμβεί κανένα κακό). [ΛΔΗ, σ. 242]
• Στην έκθεση (λουλουδιών) υπήρχανε κάθε λογής λουλούδια: Μικρά, μεγάλα, άσπρα,
κόκκινα, μπλε, μονόχρωμα, πολύχρωμα και ό,τι άλλο βάλει το μυαλό σου. [ΛΔΗ, σ. 242]
• Είναι πολύ ζηλιάρα η Καίτη. Πάντοτε βάζει στο μυαλό της, πως ο Γιώργος την απατάει.
[ΛΔΗ, σ. 243]
• Όταν βάλει αυτός κάτι στον νου του, ο κόσμος να χαλάσει, θα το κάνει! [ΛΔΗ, σ. 243]
• Βάλ’ το αυτό που θα σου πω τώρα καλά στο νου σου: Άλλη φορά δεν θα κάνεις παρέα
με αυτόν τον νεαρό! [ΛΔΗ, σ. 253]
• Δεν είχα βάλλει [Anm.: sic!] ποτέ στο κεφάλι μου πως θα έκανα σήμερα αυτή την
δουλειά για να κερδίζω λεφτά. [ΛΔΗ, σ. 243]
• Πολύ φοβάται η μητέρα τους. Λίγο να αργήσουν τα παιδιά της ή ο άντρας της, βάζει
κακό με τον νου της (δηλ. υποθέτει πως τους συνέβη κάποιο κακό). [ΛΔΗ, σ. 253]
weitere BSe:
• Δεν ξέρω αν τόνε βάζει ο νους σου κείνο Ich weiß nicht, ob Du Dich noch an jenen
τον κοντόπαχο αξιωματικό με την τσιτω- dicklichen, stämmigen Offizier mit dem
μένη κοιλιά, που καθότανε στο Κιόσκι. strammen Bauch erinnern kannst, der in
Kioski wohnt [GF: wohnte].
• Βάλε με το νου σου ένα κομπολόι από Stell Dir [zur Veranschaulichung meiner
άσπρες και μαύρες χάντρες, [...] Situation] ein Komboloi aus weißen und
schwarzen Perlen vor, […]
• Μα κείνο που έβαζε ο νους δεν ήτανε Aber das, was sich unser Geist [an
τίποτα μπροστά σε κείνο που μας περί- Schrecklichem] ausmalte, war nichts ver-
μενε. glichen mit dem, was uns [tatsächlich] er-
wartete [= bevorstand].
3. βγάζω από το μυαλό μου:

• Σου ορκίζομαι, δεν τα βγάζω απ’ το μυαλό μου. ° Ich schwör's dir, es geht mir nicht
mehr aus dem Kopf. [sc. das Erlebte] [GF+DF aus: Όσες φορές]
4. μου περνάει από το μυαλό:

• Ποτέ δε μου πέρασε απ’ το μυαλό ότι [...] ° It never occurred to me that […] ° Ich
kam nie auf den Gedanken, dass […]* / Mir kam nie der Gedanke, dass […] / Mir kam
nie in den Sinn, dass […] [Anm.: sth. occurs to someone = etwas kommt jemandem in
den Sinn] [GF, EF + DF (*) aus: Hornby: High Fidelity]
• Δεν θα προλάβω να γεράσω, της πέρασε ξαφνικά από το μυαλό. ° Ich werde es nicht
schaffen, alt zu werden, ging es ihr [= der Schwerkranken] plötzlich durch den Kopf.
5. τι σου είναι το μυαλό: s. unter τι (Z 8)
6. Sonstiges:
• Τι γυναίκα! Ώριμη, ωραία, με τα μυαλά της τετρακόσια. ° Was für eine Frau! Reif,
schön, ~blitzgescheit. [Eigenübersetzung]
:ΜΥΓΑ, η
μύγα, η
1. Grundbedeutung: die Fliege
2. δεν σηκώνω μύγα στο σπαθί μου ° δεν ανέχομαι άδικες κατηγορίες, πολλά-πολλά
[ΑΓΝ, σ. 171]
[bzw. (ähnlich)]:
• Μύγα δε θέλω να καθίσει στο σπαθί μου. ° a) Meine Ehre muss wiederhergestellt
werden. [bzw.] b) Ich lasse das nicht auf mir sitzen. [gesagt von jemandem, der von
ihm unvorsichtigerweise ausgegebenes Geld seines Freundes diesem unbedingt
zurückzahlen will]
[Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S 208, 13.+12. Z. von unten // DF 1: S 164, 6. Z., bzw. DF 2: S 198, 3. Z.
von unten]
:ΜΥΤΗ, η
μύτη, η
1. Grundbedeutung: die Nase
2. φυσώ τη μύτη μου ° sich die Nase putzen
3. σκάω μύτη: s. unter σκάζω (Z 4.1)
:ΜΩΡΕ
μωρέ
= Mensch [so die dt. Übersetzung des Ausdrucks in "Το τρίτο στεφάνι" von
Κ. Ταχτσής]
Το "μωρέ" είναι πολύ πιο ανεπίσημο από το "αγαπημένε". Είναι μάλλον μια ναζιάρικη
έκφραση, μια έκφραση μεγάλης οικειότητας.
[Χριστίνα Χ., in Zusammenhang mit der Wendung "Όχου, μωρέ παππού!"]
:ΜΩΡΙΑΣ, ο
Μωριάς, ο
s. Μοριάς, ο
Ν/ν
(ΝΥ / NI)
:ΝΑ
gehe zu:
ΝΑ (Ι) [Konjunktion]
ΝΑ (ΙΙ) [Partikel]
:ΝΑ (Ι) [Konjunktion]

να (Ι)
Übersicht:
1. Beispiele für die Bedeutung "sollen" etc.
2. weitere Beispiele (allgemein) für die Wiedergabe im Deutschen:
a) in Aussage-, Aufforderungs- und Wunschsätzen
b) in Fragesätzen
3. Beispiele (allgemein), in denen es im Deutschen nicht wiedergegeben wird
4. με τον (την / το) ... να ...
6. να σου πω / να σας πω: s. unter λέω (Z 25)
7. Sonstiges
1. Beispiele für die Bedeutung "sollen" etc.:

• να έρθει ° er soll kommen
• να τον ρωτήσει ° er/sie soll ihn fragen
• Αυτά να τα γράψεις. ° Das musst du aufschreiben. [sc. das, was du uns gerade
erzählt hast (weil es so spannend und interessant ist)] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Να το πάρω; ° Soll ich es nehmen?

• Τι να κάνω; ° Was soll ich tun?
2. weitere Beispiele (allgemein) für die Wiedergabe im Deutschen:
a) in Aussage-, Aufforderungs- und Wunschsätzen:

[Anm.: für Sätze mit der Konstruktion "με τον (την / το) ... να …" s. einen eigenen
Abschnitt unten (Z 3)]
• Δεν υπήρχε παρά ένας τρόπος να σωθεί. Es gab nur einen Weg [für ihn], um sich zu
retten.
• "Τι κάθεσαι εδώ πέρα και σαπίζεις / εδώ "[…] / Hier ist kein Platz zum Verweilen."
δεν έχει τόπο να σταθείς" [aus einer Übersetzung des Kougioumtzis-Liedtexts im
Dalaras-Forum]
• αισθάνθηκε το όνειρο να φεύγει sie spürte, wie der Traum verflog
• ένιωσε χέρια να τον ανασηκώνουν er [= der Stürzende] spürte, wie ihn Hände
aufrichteten (er spürte Hände, die ihn auf-
richteten) [Eigenübersetzung]
• Είδε και την μικρή Ιουλία στο κρεββάτι της Sie [= Fewronía] sah auch die kleine Ioulía
να την κοιτάει ανήσυχα μέσ’ απ’ τα in ihrem Bett, die sie aus den Decken
σκεπάσματά της, [...] heraus besorgt ansah, […]
• Όπως κάθε έξι ή δώδεκα μήνες καλούσαν So, wie sie auch alle sechs oder zwölf
έναν κουρέα στο μεγάλο σπίτι να τους Monate einen Friseur in das große Haus
κουρέψει όλους στην σειρά, μικρούς και kommen ließen, der ihnen allen, alt und
μεγάλους [...] jung, der Reihe nach die Haare schnitt […]
• Και δίπλα της ο Λούης να μην ξέρει τι να Und neben ihr [stand] Luis, der nicht
κάνει. wusste, was er tun sollte. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Υπήρχανε στιγμές που έπαιζε τραγούδια Es gab Momente, in denen er [auf der
να αναρωτιέσαι πού τα είχε μάθει. Gitarre] Lieder spielte, bei denen man sich
fragte, wo er sie gelernt hatte.
[Eigenübersetzung]
• Όμως ο Ζακ την είχε στήσει εξεπίτηδες, Aber Jacques hatte sie absichtlich dorthin
για να τη λαχταρίσει – όπως και τη bestellt*, damit sie ihn vermisste – und sie
λαχτάρισε, αφήνοντάς την μες στον κόσμο vermisste ihn wirklich, so in der Menge
και στο τρελό το πήγαιν’ έλα του σταθμού, allein gelassen**, in diesem verrückten
να κοιτάζει από τη μια κι απ’ την άλλη Bahnhofsgewirr, wo sie [praktikable Über-
είσοδο, να πηγαίνει στις πληροφορίες και setzungsalternative: wie sie so] abwech-
να τον φωνάζει μέσα απ’ τα μεγάφωνα, selnd den einen, dann den anderen Ein-
μπας και πήγε σ’ άλλη αποβάθρα και τέλος gang beobachtete, zur Information lief und
να μένει μονάχη της η Τζο σ’ ένα παγκάκι ihn über Lautsprecher ausrufen ließ, viel-
και να κοιτάζει τις γραμμές έτοιμη κι leicht hatte er ja den Bahnsteig verwech-
απελπισμένη να πέσει και να σκοτωθεί. selt, und schließlich allein auf einer Bank
saß und die Schienen anstarrte, auf dem
Sprung, sich verzweifelt unter einen Zug zu
werfen.
*[Anm.: Eine bessere Übersetzung wäre

wohl:
{…} hatte sie absichtlich dort (am Bahnhof)
warten lassen (ohne zum vereinbarten
Treffen zu erscheinen)]
**[Anm.: Eine bessere Übersetzung wäre

wohl:
"{…}, um ihr einen Schrecken einzujagen –
was ihm auch tatsächlich gelang, indem er
sie in der Menge allein ließ, {…}"]
• [...] και η μικρή Πετρούλα έμεινε στους Und die kleine Petroula blieb nun [nach
πέντε δρόμους να την δείχνουν όλοι με το dem Selbstmord ihrer Mutter] einsam und
δάχτυλο. allein ihrem Schicksal überlassen, und alle
zeigten mit dem Finger auf sie.
• Μια σταλιά παιδί και να σε κάνουν νουνά! So ein kleines Kind und dann [schon]
[Tauf-]Patin werden [müssen]! [weil
niemand Anderer dafür zur Verfügung ist]
• Ένας χαφιές να περνά και να τον Wenn ein einziger Spitzel hier vorbei-
ακούσει, μετακομίζετε οικογενειακά για τη kommt und das [wörtl.: und ihn] hört, dann
Γυάρο. könnt ihr gleich alle zusammen nach Jaros
[= Verbannungsinsel] ziehen.
• Είμαι που είμαι χαρακτηρισμένος, να βγει Ich war sowieso schon [als Kommunist]
κι από πάνω ότι διαφώτιζα ένα φιλήσυχο gebrandmarkt, wenn jetzt noch heraus-
πολίτη σαν τον Πέπα; kommen würde, dass ich einen friedlieben-
den Bürger wie Pepas [mit linker Propa-
ganda] aufgeklärt hätte? [dann wäre ich
endgültig verloren] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Να ’ναι Πρωτομαγιά και να πέφτει μέρα Stell dir vor, es ist der Erste Mai und er fällt
Τρίτη, σημαίνει τέσσερις μέρες αργία γεμά- auf einen Dienstag. Das sind vier volle
τες, μαζί με την παρέμβλητη Δευτέρα, [...]. freie Tage, zusammen mit dem dazwi-
schenliegenden Montag, […].
[bzw.]
Angenommen, der Erste Mai fällt auf einen
Dienstag. Das bedeutet ganze vier freie
Tage, den Brückenmontag eingeschlos-
sen, […].
• "Να ονειρεύεσαι, να αγωνίζεσαι, να "Träumen, Kämpfen, Verwirklichen"

πραγματοποιείς" [Titel eines Buchs von Jutta Ditfurth]
[es handelt sich um die Übersetzung des deutschen
Buchtitels]
• Το καλοκαίρι δύσκολα. Ιδρώνω Im Sommer – schwierig [die warme Woll-
ξαναϊδρώνω. Τι να κάνω. Δουλειά να jacke beim Ein- und Ausladen der Karren
υπάρχει. zu tragen]. Ich schwitze und schwitze. Was
soll ich machen. Hauptsache Arbeit haben.
• Τουλάχιστον να κοιμηθεί μια ώρα, μισή Könnte er wenigstens eine halbe Stunde
ώρα ... [richtig: eine Stunde] schlafen, eine halbe
Stunde nur … [iS von: er wünschte, er
hätte die Möglichkeit, wenigstens eine
Stunde, eine halbe Stunde zu schlafen]
[Anm.: να κοιμηθεί (und nicht: να
κοιμόταν)]
[GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού // drei
• Να φαινόταν κανείς άλλος! ~Wenn (jetzt) jemand Anderer [sc.: ein
anderes Auto] auftauchen würde! [gäbe es
einen Unfall – weil wir auf der schmalen
Straße so schnell unterwegs sind] / ~Jetzt
sollte jemand Anderer [sc.: ein anderes
Auto] auftauchen! [das wäre eine Katastro-
phe]
• "Τα κόκκινα σταφύλια να τα τρυγήσουμε. "Rote Trauben sind zum Keltern da.
Τα όμορφα κορίτσια να τα φιλήσουμε!" Schöne Mädchen sind zum Küssen da."
[Verse aus einem Lied]
[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // Anm.: Ruf-
zeichen nur am Ende des zweiten Satzes der GF]
b) in Fragesätzen:
aa) ohne zusätzlichen Fragewort (allenfalls in Kombination mit "άραγε"):
aaa) ob wohl? / etwa? [etc.]:
• Να κοιμάσαι; Δεν τολμώ να χτυπήσω. Ob du wohl schläfst? Ich wage nicht [an
deiner Haustür] zu klopfen.
• Κάποιος χτυπούσε την εξώπορτα. Να Jemand schlug die Haustür zu. Ob (wohl)
είχε γυρίσει η Μαρία; Maria [von der Arbeit] nach Hause gekom-
men war? [Eigenübersetzung]
• Και πάλι στις άχρονες ώρες. Να πάγωσε Wieder in den Stunden der Zeitlosigkeit. Ist
ακόμα κι ο χρόνος; etwa auch die Zeit erforen?
Kalimerhaba]
• Να ήταν μια σύμπτωση; Να ήταν ένας War es Zufall? [sc.: dass Klitia das richtige
τόσο εύκολος και βολικός πολλαπλα- Ergebnis der Multiplikation 36 x 14 so
σιασμός; Να ήταν μαγικό το κάστανο και schnell nennen konnte] War es eine so
της εμφύσησε την απάντηση με τρόπο leichte, einfache Multiplikation? Ging von
ανάλογο; Ή μήπως είχε κρυφά χαρίσματα der Marone Zauberkraft aus, gab sie Klitia
η Κλητία, που κανείς δεν τα υποπτευόταν; [die sie in der Hand hielt und betrachtete]
die richtige Antwort ein? Oder hatte wo-
möglich Klitia eine heimliche, ungeahnte
Begabung? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[Anm.: Hier also Wiedergabe des "να"

durch Formulierung von rhetorischen Fra-
gen, die einem fragenden "ob es (wohl)? /
etwa? / denn?" entsprechen.]
• Να ήταν άραγε το ίδιο ανυπόμονος όταν Ob er [wohl] schon so ungeduldig war, als
[...]; [...]? [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Να βρίσκεται άραγε εδώ το κρυμμένο Befindet sich etwa hier [sc. in dem eben
θέμα της; Erwähnten] ihr [= der Schriftstellerin] ver-
borgenes Thema?* / Ob sich hier wohl (Ob
sich etwa hier) ihr verborgenes Thema be-
findet? [GF+DF (*) aus: Όσες φορές]
• Να χρησιμοποιούσαν άραγε κασετόφω- Ob sie [= die Muezzins] Kassettengeräte

να, αν τύχαινε να είναι βραχνιασμένοι; [zum Gebetsruf] benutzten, wenn sie ein-
mal schwer erkältet waren? [als Gedanke
formulierte Frage]
Kalimerhaba]
• Να ήταν σύμπτωση ή τον είχαν ακούσει War das nun Zufall, oder hatten sie ihn
που ερχόταν; kommen hören?
• Να πηδούσε το φράχτη και να περνούσε Sollte er über den Zaun klettern und die
το χέρσο μέρος σαν ορειβάτης; [dahinterliegende] Karststrecke wie ein
Bergsteiger überwinden? [fragte er sich
(gedanklich)]
Kalimerhaba]
bbb) [in Fragen um Erlaubnis]: darf ich? / kann ich?

• Darf (Kann) ich dich etwas fragen? [als Να σε ρωτήσω κάτι;
Vorbemerkung, wenn man eine (bestim-
mte) Frage stellen möchte]
• Darf (Kann) ich mir das [kurz] ausborgen? Να το δανειστώ αυτό; – Βεβαίως.
– [Antwort:] Natürlich.
• Darf (Kann) ich Ihr Telefon benützen? Να χρησιμοποιήσω το τηλέφωνό σας;
[höfliche Frage an der Tür eines Fremden,
vor dessen Haus man eine Autopanne
hatte]
bb) mit zusätzlichem Fragewort (und allenfalls in Kombination mit "άραγε"):

• Πού να πήγε ο κουμπάρος; Wo ist bloß der Trauzeuge hingegangen?
[ich sehe ihn hier nirgends]
• Πού να ’ναι το ψαλίδι; – Ακριβώς από Wo ist nur die Schere? – [Antwort:] Direkt
πίσω σου. hinter dir.
[bzw.]
Where did those scissors get to? – Right
behind you.
• Ένα ελικόπτερο για μακρινές διαδρομές. Ein Hubschrauber für Langstreckenflüge
Πού να θέλει να πάει; [ist die Forderung des Geiselnehmers]. Wo
kann er nur hinwollen?
• Πού να πηγαίνουν άραγε όλα αυτά τα Wo kommen all die Sünden nur hin, die die
αμαρτήματα, στα οποία υποπίπτει Menschheit täglich begeht? […]
καθημερινώς η ανθρωπότητα; [...] [DF+GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw. deren
• Τι να κάνει τώρα ο Στέφαν; Θα τον έχουν Wie es [dem entführten] Stefan jetzt wohl
δεμένο; Τι να σκέφτεται; gehen mag? Ob er gefesselt ist? Woran er
wohl denkt?
• Συλλογιούμαι πόσοι ανθρώποι [= άνθρω- Ich überlege, wie viele Menschen wohl wie
ποι], πόσα μερόνυχτα να δούλεψαν εδώ viele Tage und Nächte hier drin [in diesem
μέσα για να [...]. Unterstand im Schützengraben] gearbeitet
haben mögen, um …[diesen Schutzbereich
für uns Soldaten zu bauen].
• Πόσοι άνθρωποι να έχουν κοιμηθεί στο Wie viele Menschen mochten schon unter
σεντόνι αυτό; [richtig: auf] diesem Laken [des Hotelbetts]
geschlafen haben? [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Πώς να ήταν ο Σελίμ; [...] Να είχε ασπρί- Wie würde Selim [den er (erstmals seit
σει στο μεταξύ ο Σελίμ και να ’χε γίνει σαν vielen Jahren) in Kürze treffen würde] aus-
τον κύριο απέναντι, αυτόν με το μαύρο sehen? […] Vielleicht war Selim inzwi-
κουστούμι; [...] Να γέρασε άραγε ο Σελίμ schen so grau wie der Mann da drüben,
και στην υπόστασή του; Να ’χε χάσει το der im schwarzen Anzug? […] War Selim
κέφι του και να καθόταν πια απαθής στους im Wesen gealtert? Hatte er resigniert, saß
καφενέδες; er apathisch im [türkischen] Männercafé?
Kalimerhaba]
• Τι να καταλάβεις εσύ από αυτά ... Was verstehst du denn davon? [Reaktion
[Anm.: drei Punkte im Original // kein Fragezeichen am einer Frau auf die spöttische Kritik ihres
Satzende]
Mannes an den von ihr gekauften Bildern]
3. Beispiele (allgemein), in denen es im Deutschen nicht wiedergegeben wird:

• Ο Νίκος από δίπλα να τρέμει από το Nikos neben mir zitterte vor Angst.
φόβο του. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• "Αντώνη μου, κάνε υπομονή, είσαι "Mein lieber Antonis, warte damit noch ein
μεθυσμένος τώρα" να του λέει η Χαρούλα. wenig, du bist jetzt betrunken", sagte
Charoula zu ihm. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Εσύ όλο να δικαιώνεις το φίλο σου, αλλά Du rechtfertigst deinen Freund ununter-
ποτέ δεν κάθισες να σκεφτείς και να ανα- brochen, aber du hast dir nie überlegt und
ρωτηθείς γιατί δεν κατάφερε τίποτα στη dich gewundert, warum er nichts im Leben
ζωή του, γιατί είναι μια νούλα. fertiggebracht hat, warum er eine Null ist.
• Όλο τζαμάκια τζαμάκια, και να βλέπεις Überall Fensterchen, und durch die
μέσα απ’ αυτά όλο το λιμάνι. Fensterchen konnte man den ganzen
Hafen sehen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Να τρέχει και συ να τη βλέπεις και να Sie lief, und wenn man sie ansah, wurde
λιγώνεσαι. einem ganz anders. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Τα μάτια του έσκυψαν πάλι στα χαρτιά, Er sah wieder auf seine Papiere, in seiner
στο χέρι του το τσιγάρο να καίει. Hand glomm die Zigarette.
• η μια [στιγμή] μετά την άλλη, η μια πάνω einer [= ein Augenblick] nach dem anderen
στην άλλη, μοναχικές και αβυσσαλέες oder einer auf dem anderen, einzeln und
[στιγμές], κι εσύ να ζεις, να ζεις και να bodenlos, und du lebst, lebst und ekelst
σιχαίνεσαι, όμως να μη θέλεις να πεθάνεις dich, willst aber nicht sterben
• εμφανιζόταν ξαφνικά μέσα στη νύχτα, [er] tauchte plötzlich mitten in der Nacht
έπινε κι άμα δεν πήγαινε η ώρα έξι το πρωί auf, trank und ging, bevor es nicht sechs
και να ’ναι υγρός απ’ το πιοτό, δεν πήγαινε Uhr morgens und er besoffen war, nicht
για ύπνο schlafen
[Anm.: s. auch Beispiele im folgenden Abschnitt "με τον (την / το) ... να …"]
4. με τον (την / το) ... να ... :

• Πόσες σκέψεις και εικόνες [...] περνούσαν Wie viele Gedanken und Bilder [...] gingen
με ρυθμό εξαντλητικό από το νου [του], ihm in erschöpfendem Rhythmus durch
όπως είχε ξαπλώσει με το φακό δίπλα να den Kopf, als er sich hingelegt hatte,
φωτίζει το υγρό χώμα. neben sich die Taschenlampe, welche die
feuchte Erde beleuchtete.
• μια σόμπα πετρελαίου στη μέση της ein Ölofen in der Mitte des Raumes,
αίθουσας, με τα μπουριά της να ανεβαί- dessen Rohre bis zur Decke gingen
νουν στο ταβάνι [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Κι εν τούτοις – με τα χέρια της πάντα να Dennoch – während ihre [= Fewronías]

ζητούν και ν’ απωθούν τα ίδια πράγματα –, Hände ununterbrochen nach etwas griffen
τα [...] περιστατικά με την μικρή Ιουλία δεν und es gleich wieder wegstießen – fanden
έπαιρναν τέλος στο στόμα της. die […] Episoden aus dem Leben der
kleinen Ioulía [sc. das Erzählen dieser
Episoden aus Fewronías Mund] kein Ende.
• Έτσι πέρασε τ’ απόγευμα μέχρι την ώρα So verging der Nachmittag, bis es Zeit zum
του φαγητού, καπνίζοντας χωρίς διακοπή, Essen wurde; er [= Batis] rauchte ununter-
με τη Σώσω να ρίχνει παρακλητικές ή brochen, während Sosso [die Antworten
άγριες ματιές [,] και μετά ο Μπατής πάντα auf ihre Fragen bekommen wollte] ihm
αμίλητος έπεσε για ύπνο. bittende oder wilde Blicke zuwarf, und
dann fiel Batis, immer noch stumm, in
Schlaf.
• Όλη μέρα στο κρεβάτι με τις μύγες να Wir lagen den ganzen Tag auf dem Bett,
πετούν. während die Fliegen (um uns herum) flo-
gen. / Wir lagen den ganzen Tag auf dem
Bett, um uns herum summten die Fliegen.*
[GF + DF (*) aus: Όσες φορές]
• Κάπνιζε δίπλα του αμίλητη, με το στομάχι Schweigend rauchte sie an seiner Seite,
της να γουργουρίζει πότε-πότε στην während ihr Magen ab und zu in der Stille
ησυχία, [...] knurrte, [...] / Schweigend rauchte sie an
seiner Seite, nur ihr Magen knurrte ab und
zu in der Stille, [...]*
[GF + DF (*) aus: Ζατέλη: Φως]
• κι ύστερα ο μπαρμπα-Τζωρτζ απλωνόταν und dann machte sich der alte George
στο "Λιβάδι [...]", με τον Ψόφο να παρακο- über die "Wiese […]" her [d.h. er arbeitete
λουθεί κάθε του κίνηση an seiner Collage (die diesen Titel trug)
weiter], wobei Krächzer [= sein Hund] jede
Bewegung [von ihm] verfolgte
• Το forehand-slice εκτελείται με ανάλογο Der Vorhand-Slice [spezielle Schlagtechnik

τρόπο, με τον κορμό να στρίβει και αυτός beim Tennis] wird analog [zum Rückhand-
προς την κατεύθυνση του χτυπήματος. Slice] durchgeführt, wobei sich der Ober-
körper in Schlagrichtung mitdreht.
• Στεκόμουν εκεί, με τις δυο μου παλάμες Ich stand, beide Handflächen an die Wand
να πιέζουν πάνω στον τοίχο και το βλέμμα gepresst, und starrte hinüber.
μου να κοιτάζει πέρα, [...]. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Και μετά θυμήθηκε πάλι τα παιδιά της και Dann dachte sie wieder an ihre Kinder und
κοίταξε γύρω της με τα μαλλιά να της σκε- sah sich um. Das Haar fiel ihr über die
πάζουν τα μάτια και μ’ ένα βλέμμα από Augen, ihr Blick darunter war furchterre-
κάτω που γεννούσε φόβο. gend.
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: kein Beistrich vor "με
τα μαλλιά να ..."]
• Ένα βράδυ μπήκε με μια αναμμένη Eines Abends kam Ioulía [wörtl.: kam sie]
λαμπάδα, κρύβοντας με την παλάμη της mit einer großen brennenden Kerze herein,
την φλόγα να μη σβήσει, και μ’ ένα μαύρο die Flamme mit der Hand abschirmend,
ανδρικό καπέλλο να σκεπάζει το μισό της damit sie nicht erlosch, ihr Gesicht war zur
πρόσωπο. Hälfte durch einen Männerhut verdeckt.
6. να σου πω / να σας πω: s. unter λέω (Z 25)
7. Sonstiges:
• [Α:] Τι κάνεις; Πού είσαι; Δουλεύεις πουθενά; – [Β:] Όχι, τίποτα δεν υπάρχει. – [Α:] Βρε,
να μη σε βρω τρεις-τέσσερις μέρες πριν! – [Β:] Γιατί, τι θα γινόταν; – [Α:] Θα σε έβαζα
κάπου σε θέση γραφείου. – [Β:] Βρε, βρες μου δουλειά κι ας είναι και εργάτης. [Dialog
zwischen A und B, als sie sich Anfang der 1950-er Jahre in Athen zufällig nach langer
Zeit wieder begegnen]
:ΝΑ (ΙΙ) [Partikel]

να (ΙΙ)
Übersicht:
1. Funktion bzw. Bedeutung
2. Beispiele für die Wiedergabe im Deutschen:
2.1. να + τι / γιατί / πώς [etc.]
2.2. να που
2.3. να in absoluter Verwendung
2.4. να + Fürwort im Akkusativ // να + Person(enbezeichnung) (im Nominativ)
2.5. να σου: s. unten (Z 3)
3. να σου
4. να τα μας!
5. να και εσύ!
1. Funktion bzw. Bedeutung:

[Quelle incl. BSe: ΛΜΠ]
συν. π.χ.
A) έχει δεικτική σημασία και ιδού, δες εδώ, κοίταξε, • Να με κι εγώ!
συντάσσεται συχνότερα αυτού, εκεί, πάρε, λάβε, • Να η Λίζα!
α) με αδύνατο τύπο ορίστε • να με τώρα μόνος να
αντωνυμίας σε αιτιατική περπατώ στους δρόμους
β) με ουσιαστικό σε • να το σπίτι που σου έλεγα
ονομαστική • να τα λέφτα που σου
ή γ) με συνδυασμό και των χρωστάω
δύο πτώσεων
B) (ειδικότ.) με την ίδια πάρε, ορίστε • Να! Πάρε το κομμάτι σου

σημασία συντάσσεται και • να, πιες κι εσύ λιγάκι
απολύτως, οπότε ακολουθεί
κύρια πρόταση
C) (ειδικότ.) με την ίδια ιδού • να σου, που λες, τον

σημασία συντάσσεται και με βλέπω να έρχεται κατά
γεν. προσωπική ή χαριστική πάνω μου
• να μου κι εμένα, να σου κι
εσένα (.....)
D) [....]
2. Beispiele für die Wiedergabe im Deutschen:

2.1. να + τι / γιατί / πώς [etc.]:
• Και να τι είδε αυτήν την φορά: [...] Und diesmal sah sie Folgendes: […]
• Να τι είχε συμβεί: [...] Folgendes war geschehen: [...]

• Να τι είχε συμβεί πριν τρία μόλις χρόνια: Folgendes hatte sich vor gerade drei
[...] Jahren zugetragen: […]
• Να τι πήγαινε στραβά στη διαφήμιση με Das war es, was bei der Tupperware-
τα τάπεργουερ: η αχρησία, η απουσία reklame schiefgelaufen war: der fehlende
ανθρώπων. Gebrauch [der Gegenstände], die Abwe-
senheit von Menschen.
• Να, γιατί [...] Das war also der Grund, warum […]
• "Να, γιατί τον αγαπώ", συνέχισε η Σώσω, "Ja, darum liebe ich ihn", fuhr Sosso fort,
"γιατί ποτέ δε μου έδωσε την εντύπωση "weil er mir nie den Eindruck vermittelt hat,
πως είναι δικός μου". er gehöre mir".
[GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού /
Anm.: In den zwei Büchern keine Anführungszeichen zur
Kennzeichnung der direkten Rede.]
• Και να, πώς είχε γίνει η ιστορία. Folgendermaßen war die Geschichte pas-
[Anm.: Beistrich nach "να", Punkt am Satz- siert: […]
ende] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
[Anm.: Übersetzungsalternative:
Und so (So) war die Geschichte passiert:
{…}]
• Με λίγα λόγια να πώς έγινε αυτή η Nun, in kurzen Worten [beschrieben] ist
αλλόκοτη ιστορία: [...] diese sonderbare Geschichte folgender-
maßen passiert: […]
• Να πώς λέμε "Καλημέρα" ή "Γεια σας" σε So sagt man "Guten Morgen" oder "Guten
μια δωδεκάδα από αυτές τις γλώσσες. […] Tag" in einem guten Dutzend dieser Spra-
chen: […] [es folgt eine entsprechende
Liste] [GF+DF aus einer Broschüre der EU]
• Να πώς λέμε, για παράδειγμα, "Καλημέ- Hier [sc. in der folgenden Liste] siehst du,
ρα" ή "Γεια σας", σε ορισμένες από τις wie man [zum Beispiel] "Guten Morgen"
γλώσσες αυτές. […] oder "Guten Tag" in einigen der europäi-
schen [wörtl.: in einigen dieser] Sprachen
sagt: […] [GF+DF aus einer Broschüre der EU]
2.2. να που:
• Να που ωφελεί σε κάτι κι ο εκνευρισμός. Der Ärger ist also doch zu etwas nütze.
[Anm.: Praktikable Übersetzung wäre im
Zusammenhang, in dem der Satz steht, an
Stelle von "also doch" wohl ebenso: "also
auch".]
• Να λοιπόν που έγινε κι αυτό, σκεφτόταν ο Jetzt ist also auch das geschehen, dachte
Μπατής. Batis.
• Να που δεν χρειάστηκε να την βρεις: Siehst du, du musstest sie gar nicht erst
βρέθηκε μόνη της. finden [sc.: eine Frau für mich (wie du mir
versprochen hattest)]: Sie hat sich von
selbst gefunden. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι είπαμε: να που θα γίνει καλά το Wir dachten [als wir die leichte Besserung
κορίτσι, [...]. ihres Leidens wahrnahmen]: Na bitte, die
Kleine wird doch wieder gesund, […]
• Να όμως που η θεά Τύχη ήρθε να του Und [richtig: Aber] siehe da, es erschien
χαρίσει ξαφνικά το όνειρο των παιδικών die Göttin Tyche [metaphorisch iS von: das
του χρόνων. Schicksal war ihm gewogen] und gewährte
ihm [plötzlich] die Erfüllung seines Kind-
heitstraumes.
• Και να που τα κατάφερε σιγά-σιγά, [...] Aber [wörtl.: Und] siehe da, sie schaffte es
mit der Zeit, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], και να τώρα που [...] […], und, sieh da, jetzt […] [Anm.: drückt
aus, dass etwas Unerwartetes, vom
Üblichen Abweichendes passiert ist]
• Και να που ξαφνικά έγινε μεγάλη ταραχή Jetzt brach plötzlich ein ungeheurer Auf-
– [...] ruhr los, [...]
• Ο Μαρκολσχάιμερ δεν μπορεί να μην Marckolsheimer muss lachen: hat* seine

γελάσει: να που η κόρη του έδωσε σ’ αυτόν [kleine] Tochter diesem netten Pächter
τον συμπαθητικό σουβλατζή κι ένα όνομα: [eines Imbissladens] doch [soeben spon-
Πομ Φριτς. tan] einen [Spitz-]Namen gegeben: Pomm
Fritz.
*[Formulierungsalternative: da hat]
Kalimerhaba]
• Μέχρι χθες όλοι πιστεύαμε πως ιδιαιτέρα Bis gestern glaubten wir alle, die
θα γίνει η Προκατέου και να που σήμερα Prokateou würde seine Sekretärin werden,
μας κάλεσε σε τραπέζι. Καταλαβαίνεις τι θα und da lädt er uns heute zum Essen ein.
πει αυτό; Τη θέση την παίρνω εγώ. Αν Verstehst du, was das bedeutet? Ich [und
πάμε βέβαια. nicht sie] werde die Stelle bekommen.
Wenn wir hingehen, natürlich.
2.3. να in absoluter Verwendung:

• Να και μια άλλη [φωτογραφία]. Hier noch eine andere [Fotografie].
• Πάντως σας μοιάζει. Να, τα μάτια είναι Auf jeden Fall, er gleicht Ihnen [sc. der 18-
ίδια όπως και τότε κι έχετε το ίδιο jährige Bursch, als der Sie auf diesem
χαμόγελο. alten Foto hier zu sehen sind]. Da, die
Augen sind gleich wie damals, und Sie
haben dasselbe Lächeln.
• Να, κοιτάξτε κι αυτή τη φωτογραφία. Da, schauen Sie sich auch dieses Foto an.
• Να, τώρα έκοβαν το τρίτο [νύχι]. Da, jetzt wurde der dritte Nagel abge-
schnitten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Να και μια αράχνη μπροστά του, [...] Sieh mal, eine Spinne, direkt vor ihm, […]
• και τότε ο περαστικός θα τυλίξει το und da[nn] wird der Passant seinen [= des
αριστερό του χέρι, να, έτσι, στο λαιμό του Wächters] linken Arm, seht her, so, um den
φύλακα Hals des Wächters legen [um ihn außer
Gefecht zu setzen]
• Να, σκεφτόταν, οι ιθαγενείς εδώ δεν Sieh an, dachte er, die Eingeborenen hier
έχουν [...] [in Somaliland] haben gar nicht …[die
dicken Lippen, wie sie für andere Völker in
Afrika typisch sind]
• "Τι;" την είχε ρωτήσει εκείνη. "Να, αυτά "Was [schreibst du in deine Hefte]?" hatte
που συμβαίνουν, που νοιώθουμε", είπε η diese gefragt. "Nun ja, was geschieht, was
Ιουλία. wir fühlen", hatte Ioulía gesagt [= geant-
wortet]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τι εννοείς; – Να, ότι αυτό που εσύ Wie meinst du das [was du eben gesagt
θεωρείς άκακο παιχνίδι, μπορεί από έναν hast]? – [Antwort:] Nun, dass das, was du
άντρα να ερμηνευθεί ως πρόκληση! [Carmen] als harmloses Spiel ansiehst,
von einem Mann schon als eine Aufforde-
rung verstanden werden kann!
• Γι’ αυτό να σας πω μια άλλη ιστορία. Να, Deshalb will ich Ihnen eine andere Ge-
τι θα λέγατε για το άσυλο και τη γριά schichte erzählen. Nun, was würden Sie
Λαμπρινάκη; über das Asyl [sc.: das Asylheim für psy-
chisch Kranke] und die alte Lambrinakis
sagen? [nämlich über die diesbezügliche
Geschichte, die ich Ihnen jetzt erzählen
werde]
• Όχι πως ήταν ζευγαράκι αυτοί οι δυο. Nicht dass die beiden [ein] Pärchen gewe-
Αλλά να, είχανε ταιριάξει τα χνότα τους. sen wären. Sie hatten sich einfach zusam-
mengetan.
2.4. να + Fürwort im Akkusativ // να + Person(enbezeichnung) (im Nominativ):

• Να την πάλι τη δακρυσμένη γυναίκα, είπα Da ist sie ja wieder, die tränenüberströmte
μέσα μου. Frau, sagte ich zu mir selbst.
• Και φτάνουμε στο σπίτι [σας] και, πριν Und wir kommen bei euch zu Hause an,
φτάσουμε, να την η μια γιαγιά σου στον sind noch nicht richtig drin, und da steht sie
δρόμο ... schon, die eine Großmutter von dir,
draußen auf der Straße …
Original]
[vgl. auch die (wiederholende) Beschrei-

bung derselben Situation, einige Sätze
weiter:
Φτάνουμε που λες στο σπίτι [σας], και να
την η γιαγιά σου στον δρόμο. ° Wir kom-
men also bei euch zu Hause an, und deine
Großmutter, sie kommt uns schon auf der
Straße entgegen.]
• Και μετά το όνειρο, να την που ξεκινούσε Und nach dem Traum [den sie hatte], da
πάλι για τα χαλάσματα – φορά δεύτερη. machte sie sich wieder auf, hin zu den
Trümmern – zum zweiten Mal.
2.5. να σου: s. unten (Z 3)
3. να σου:
s. dazu die Erläuterung folgender Wendung bei ΛΚΝ:
εκεί που (με οριστική παρατατικού) να σου (και) (με οριστική αορίστου ή ενεστώτα):
σε διηγήσεις για να δοθεί με ζωντάνια μια απροσδόκητη και αιφνίδια εμφάνιση
π.χ.:
• Εκεί που προχωρούσαμε, να σου και εμφανίζεται μπροστά μας ένας πελώριος
σκύλος. [ΛΚΝ]
• Εκεί που διάβαζα, να σου ένα όνομα που μ’ έκανε να αναπηδήσω. [ΛΚΝ]
weitere BSe (für να σου):

• Και ξάφνου, να σου κι ένα λυκάκι, [...] Und da taucht plötzlich auch ein Wolfs-
junges auf [nachdem zuvor schon ein
großer Wolf gesichtet worden war], [...]
• Και να σου τον τον μπαρμπα-Τζωρτζ Bis zum Nachmittag [desselben Tages, an
μέχρι τ’ απόγευμα να ’χει μετακομίσει όλα dem der unterstandslose George eine leer-
του τα πράγματα, [...]. stehende Dachkammer entdeckt hatte] war
George bereits mit seinen ganzen Sachen
[in diese Dachkammer] umgezogen, […].
[Anm.: Schreibweise und Betonungszei-
chen im polytonisch gedruckten Text:
"Καί νάσου τον τόν μπαρμπα-Τζώρτζ {...}"
– also kein Betonungszeichen am ersten
"τον"]
4. να τα μας!
(φρ.) δηλώνει έκπληξη ή/και δυσαρέσκεια για κάτι άκαιρο ή αναπάντεχο και δυσάρεστο
[ΛΜΠ]
π.χ.:
• Να τα μας! Πάνω που είχα ηρεμήσει, ξαναχτύπησε το τηλέφωνο! [ΛΜΠ]
5. να και εσύ!
Phrase, die wohl dem deutschen Ausruf "ätsch" entspricht, also Spott in Kombination
mit Schadenfreude ausdrückt.
BS:
• Να μην ξαναμιλήσουμε στη Μαρία. Πάμε να παίξουμε μόνες μας. (Και απευθυνόμενη
στη Μαρία) Να και εσύ!
[Quelle: Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, S. 116, wo die Phrase
"Να και εσύ!" unter der Überschrift "Κοροϊδία" in Zusammenhang mit dem spötti-
schen Herausstrecken der Zunge, wie es vor allem unter Kindern üblich ist, ver-
zeichnet wird.]
:ΝΑΖΙ, ο
ναζί, ο
(Pl.: οι ναζί)
= der Nazi
[Anm.: o ναζί ist zu unterscheiden von: το νάζι !]
:ΝΑΖΙ, το
νάζι, το
(Pl.: τα νάζια)
[Anm.: τo νάζι ist zu unterscheiden von: ο ναζί !]
Νάζια είναι τα καμώματα, νάζια κάνουν οι γυναίκες και τα μωρά, όταν παριστάνουν ας
πούμε χαδιάρικα πως δεν θέλουν, αλλά μάλλον θέλουν και προσπαθούν να αυξήσουν
την προσοχή που τους δίνεις, όταν ζητάνε προσοχή και μιλάνε χαδιάρικα σαν γάτες ...
δύσκολο να το εξηγήσω πιο περιγραφικά μου φαίνεται! Είναι μια παιχνιδιάρικη
συμπεριφορά, μάλλον τρυφερή. ("σπιλχεν" μου είπε κάποιος φίλος μου ελβετός πως
λέγεται, αλλά βέβαια μην με ρωτήσεις πώς γράφεται αυτό! Ελπίζω να κατάλαβες ποια
λέξη είναι) [Χριστίνα Χ.]
BSe:
• "Είναι καλοκαίρι και σκοτώνομαι στην "Es ist Sommer, ich bringe mich um vor
δουλειά – τα νάζια άσ’ τα για τον χειμώνα", lauter Arbeit – diese Spielchen kannst du
της είπε. Γιατί νόμιζε πως η Ιουλία το ’κανε dir ruhig für später, für den Winter aufspa-
για να τους τρομάξει (κι άλλες φορές τούς ren", sagte sie. [sc. Fewronía zu ihrer
είχε κάνει τέτοια: παρίστανε την τυφλή, την Tochter Ioulía, die beim Spielen mit ande-
χωλή, την μουγγή ...), και τα νεύρα της ren Mädchen plötzlich umgefallen war, von
Φεβρωνίας έσπαζαν μέρα με την ημέρα, diesen gestützt nach Hause gebracht
δεν άντεχε καμώματα ούτε από μικρούς wurde und dort wieder umfiel] Denn sie
ούτε από μεγάλους. glaubte, dass Ioulía ihnen etwas vormach-
te, um sie zu erschrecken (sie hatte ihnen
schon oft so etwas vorgemacht: Sie spielte
die Blinde, die Hinkende, die Stumme …),
und Fewronías Nerven wurden von Tag zu
Tag dünner, sie konnte solche Witze weder
von Kleinen noch von Erwachsenen ertra-
gen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• όλο λυγεράδα και καμώματα, όλο παρά- voller Eleganz und Getue, voller Klage und
πονο και νάζι Koketterie [war das Wechselspiel dieser
Flötentöne] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
• Όταν σου μιλούσε το κορίτσι κατέβαζε με Wenn das [18-jährige] Mädchen mit dir
νάζι τα μάτια και σου θύμιζε πως είσαι sprach, dann schlug es kokett [wörtl.: mit
άντρας. Koketterie] die Augen nieder und du erin-
nertest dich daran [richtig: und sie erinner-
te dich daran], dass du ein Mann warst.
• "[...]", της είπε σιγανά, όλο νόημα, νάζι και "[…]", sagte sie [zu ihr] leise, bedeutungs-
παράπονο μαζί voll, kokett [wörtl.: voll Koketterie] und
schmollend zugleich [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΝΑΙ
ναι
1. ναι μεν ° (es stimmt) zwar:
• Ναι μεν δεχόταν από τους φίλους του άνδρα της διαρκώς φιλοφρονήσεις, αλλά δεν
εμπιστευόταν κανέναν τους, και κυρίως τον άνδρα της, καιρό τώρα. ° Zwar bekam sie
von den Freunden ihres Mannes ständig Komplimente, doch sie traute ihnen allen,
ihrem Mann vor allem, schon lange nicht mehr über den Weg. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Γιατί ναι μεν [...] όμως [...] ° [Denn] Es stimmt zwar, ...[dass …], aber […] [GF+DF aus:
2. ναι, σου λέω: άκουσε και πίστεψε στα λεγόμενά μου [ΑΓΝ, σ. 178]
:ΝΑΝ
ναν
• Να ’ρθω το βράδυ ναν τα πούμε; ° Soll ich am Abend kommen, damit wir miteinander
reden?
• [...] για ναν το ζήσουμ’ όλοι. [Κ. Καρυωτάκης: Ποιήματα, σ. 16]
:ΝΑΥΛΟΣ, ο
ναύλος, ο
φορτίο πληρωμένο γιά μεταφορά // το αντίτιμο φόρτωσης ή μεταφοράς
:ΝΕΑ, τα
νέα, τα
s. unter νέο, το
:ΝΕΚΡΟΣΗΜΟ, το
νεκρόσημο, το
= die Todesanzeige:
Το νεκρόσημο ή κηδειόσημο ή αγγελτήριο θανάτου ή αγγελτήριο κηδείας είναι μία
ειδικού τύπου ανακοίνωση που επικολλάται σε εμφανές δημόσιο σημείο και με την
οποία ειδοποιούνται οι περαστικοί για την κηδεία κάποιου ανθρώπου ή την
επιμνημόσυνη δέηση (μνημόσυνο) που θα τελεστεί υπέρ αυτού.
[Quelle: griechische Wikipedia]
:ΝΕΜΕΑ, η
Νεμέα, η
• Άδειασε, λοιπόν, τρία ποτήρια κρασί Νεμέας [...] ° Er leerte also drei Gläser Nemeas-
wein [...] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Έβλεπα να τρέχει η ρετσίνα Νεμέας του Πέπα, κίτρινη κίτρινη, [...] ° Ich sah, wie
Pepas' [= Tavernenwirt] Nemeas-Retsina [aus den Fässern] herausfloss, ganz gelb, [...]
• Στους αμπελώνες που βρίσκονται κοντά στη μυθική περιοχή της Αρχαίας Νεμέας,
γίνεται η επιλογή των καλύτερων σταφυλιών της φημισμένης ποικιλίας "Αγιωργίτικο".
[aus einer Produktpräsentation des Weines "Select Nemea" in "ENA" v. 25.5.1994]
:ΝΕΝΙΚΗΚΑΜΕΝ
νενικήκαμεν
= νικήσαμε [zur Herkunft s. Νατσ., σ. 360]
:ΝΕΟ, το
νέο, το
• Ευχάριστα και δυσάρεστα τα νέα από την Πάτρα. Το δυσάρεστο νέο είναι [...] °
Erfreulich und unerfreulich (sind) die Neuigkeiten (die Nachrichten) aus Patras. Die
unerfreuliche Neuigkeit (Nachricht) ist [...]
• Ο αστυνόμος τού έλεγε τα τελευταία νέα του Στέλιου. ° Der Polizist erzählte ihm [sc.
Petros] die letzten Neuigkeiten über [den in die Provinz versetzten] Stelios.
• [...] ο Μητσιάς, που του τηλεφωνούσε [του Γκάτσου] κάθε μέρα μόνο και μόνο για να
του πει ένα γεια, [...], κι ας κατέληγε το τηλεφώνημα [...] σε μια τόσο απλή στιχομυθία:
"Τι νέα, κύριε Γκάτσο;"
"Τίποτα, Μανώλη. Εσύ, κανένα νέο;"
"Κανένα, κύριε Γκάτσο!"
[Α. Δημητρούκα: Πουλάμε τη ζωή χρεώνουμε τον θάνατο]
:ΝΕΟΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ, ο / :ΝΕΟΔΗΜΟΚΡΑΤΙΣΣΑ, η
Νεοδημοκράτης, ο * / Νεοδημοκράτισσα, η
*(Pl.: οι Νεοδημοκράτες / Gen.: των Νεοδημοκρατών)
= der Anhänger bzw. Funktionär der [griechischen Partei] Νέα Δημοκρατία /
die Anhängerin bzw. Funktionärin der [griechischen Partei] Νέα Δημοκρατία
:ΝΕΡΟ, το
νερό, το
1. Grundbedeutung:
das Wasser
2. βάζω νερό στο κρασί μου: συμβιβάζομαι είτε υποχωρώντας ενμέρει είτε παρα-
χωρώντας κάτι· αλλάζω στάση, αλλάζω αντιλήψεις, γίνομαι διαλλακτικότερος
[ΛΔΗ, σ. 250]
3. πάω με τα νερά του: ενεργώ σύμφωνα με το χαρακτήρα του [Εμμ.]
4. βγάζω (κάποιον) από τα νέρα του:

• Το ομολογώ, με βγάλατε λίγο απ’ τα νερά μου. Ποτέ μέχρι τώρα δεν είδα τον εαυτό
μου σαν μάγισσα. ° Ich gebe zu, Sie haben mich [mit Ihrer Bemerkung, ich hätte
Hexenaugen] etwas aus der Fassung gebracht. Ich habe mich bisher nie als Hexe
gesehen. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
5. πίνω το νερό της λησμονιάς:

Στα αρχαία τα χρόνια υπήρχε η πρόληψη πως οι νεκροί, μόλις έφθαναν στον Κάτω
Κόσμο, έπιναν το νερό της Λήθης και ξεχνούσαν καθετί που είχε σχέση με τον Επάνω
Κόσμο. [Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 98]
6. πίνω νερό (σε ...): s. unter πίνω (Z 5)
:ΝΕΣΤΟΡΑΣ, ο [bzw.] :ΝΕΣΤΩΡ, ο

Νέστορας, ο [bzw.] Νέστωρ, ο
Ο Νέστορας ήταν ο γεροντότερος και ο πιο σοφός από όλους τους Έλληνες που είχαν
εκστρατεύσει στην Τροία, όπως λέει ο Όμηρος (Ιλιάδα, [...]).
Λέγεται για σοφό γέρο ή για τον πιο ηλικιωμένο και σεβαστό από μια ομάδα ανθρώπων.
[Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 173]
επίσης: ανδρικό όνομα
:ΝΕΥΡΑ, τα
νεύρα, τα
1. έχω νεύρα [bzw.] έχω τα νεύρα μου:
• Ένιωθα κουρασμένη και είχα πολλά Ich [weibl.] fühlte mich müde und gereizt,
νεύρα· [...]. […]. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Θα ’χει τα νεύρα του επειδή τον Er [= der diensthabende Arzt] wird gereizt
ξυπνήσαμε. sein, weil wir ihn geweckt haben.
• Κάθε τόσο μ’ έπιανε σκοτοδίνη, έχανα το Ich bekam dauernd dieses Schwindel-
φως μου. Δεν είναι τίποτα, μου έλεγαν, gefühl, mir wurde schwarz vor Augen. Das
έχεις τα νεύρα σου, θα σου περάσει. ist nichts Schlimmes, sagten sie mir [im
Spital], du bist bloß überreizt, das geht
schon vorbei. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Είχε τα νευράκια του, έψαχνε να βρει την Er [= der Hund] war ein bisschen gereizt,
πιο δροσερή γωνιά και κάθε τόσο γάβγιζε er suchte [in der Mittagshitze] nach dem
από βαριεστημάρα. kühlsten Winkel, und ab und zu bellte er
gelangweilt. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
2. μου τη δίνει (κάτι) στα νεύρα: s. unter δίνω (Z 7.2)
:ΝΕΥΡΙΑΖΩ
νευριάζω
1. [transitiv]:
• Έψαχνε θορύβους να τον νευριάσουν για να πεταχτεί έξαλλος. ° Er suchte nach Ge-
räuschen, die ihn nervös machten, um dann außer sich zu geraten und hochzufahren.
2. [intransitiv]:
• Έπρεπε να νευριάσει για να μας δείρει, να βρει αιτία για να νευριάσει. ° Er [= unser
Vater] musste sich über irgend etwas aufregen, damit er uns schlagen konnte, er
musste einen Grund finden, um sich aufzuregen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ, το
νηπιαγωγείο, το
zum Unterschied zwischen νηπιαγωγείο und παιδικός σταθμός:
- παιδικός σταθμός: für Kinder von 3 bis 5 1/2 Jahren; und zwar mit Betreuung von
7 Uhr früh bis 4 Uhr nachmittags
- νηπιαγωγείο: für Kinder von 3 Jahren bis zum Volksschuleintritt; aber mit Betreuung
für weniger Stunden als ein παιδικός σταθμός
[Näheres s. "Γυναίκα" v. 26.12.1984, S.32]
:ΝΙΩΘΩ
νιώθω ([bzw.] νοιώθω)
a) spüren, empfinden, fühlen
b) sich fühlen
2. νιώθω (νοιώθω) κάποιον:

• Με νοιώθει ο κακομοίρης. Θέλει να με διασκεδάσει. Μου λέει μια ιστορία. ° Er fühlt mit
mir, der Arme [sc. mein Vater, der mich während meines Wehrdiensts in der Kaserne
besucht]. Er will mich unterhalten. Erzählt mir eine Geschichte. [GF+DF aus: Kalimerhaba
(Erzählung "Ο καθρέφτης" von Ναπολέων Λαζάνης)]
:ΝΟΕΡΟΣ, -ή, -ό
νοερός, -ή, -ό
• "[...]", απάντησε νοερά ο πατέρας της Ιουλίας ° "[...]", beantwortete in Gedanken der
Vater der großen Ioulía die Frage [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΝΟΗΜΑ, το
νόημα, το
a) der Sinn; die Bedeutung:
• το νόημα της ζωής ° der Sinn des Lebens
• το νόημα μιας λέξης ° die Bedeutung eines Wortes
b) das Zeichen [als Signal dienende Hand- oder Kopfbewegung]:
• Η Άννα έκανε νόημα στον οδηγό να σταθεί. ° Anna gab dem Lenker [des vorüber-
fahrenden Autos] ein Zeichen, damit er stehen bleibt. [weil sie eine Panne hat]
2. με νόημα:
• "[...]" είπε με νόημα. "[...]", sagte er bedeutungsvoll […].
• "[...]", του λέει ο Βασίλης με νόημα. "[...]", entgegnet Wassili tiefsinnig.

Kalimerhaba]
• και κούναγαν με νόημα το κεφάλι und [man] schüttelte vielsagend den Kopf
• [...], όπως έλεγε ο παππούς [μου] [...], wie mein Großvater mit vielsagend
σηκώνοντας με νόημα το φρύδι. gehobenen Augenbrauen erzählte.
:ΝΟΙΑΖΕΙ
νοιάζει
1. με νοιάζει:
με απασχολεί κάτι ή κάποιος, με ενδιαφέρει ή και μου προκαλεί την έγνοια· με μέλει
[ΛΚΝ]
π.χ.:
• Tι σε νοιάζει τι θα πει ο κόσμος; [ΛΚΝ]
• Δε με νοιάζουν τα ξένα προβλήματα. [ΛΚΝ]
• Δε με νοιάζει (το) πού θα πας / για κανέναν / για τίποτα. (° αδιαφορώ) [ΛΚΝ]
• Αλλά χωρίς χρώμα τα έλεγε, χωρίς ψυχή, σαν να μην την ένοιαζε πραγματικά ούτε για
τον πατέρα της ούτε για τον αδελφό της. ° Sie sagte das aber mit farbloser Stimme,
seelenlos, als würde weder ihr Vater noch ihr Bruder sie in Wirklichkeit etwas angehen.
2. (να) μη σε νοιάζει:
• Μη σε νοιάζει, κοριτσάκι μου, [...] ° Sei unbesorgt, mein liebes Mädchen, [...]
• Mη σε νοιάζει, όλα θα ταχτοποιηθούν. [ΛΚΝ]
• μη σε νοιάζει για [...] ° μην ανησυχείς για [...] ° mach dir keine Sorgen wegen [...]
[(synonyme) GF + DF aus: Schwaiger: Salz]
• Nα μη σε νοιάζει τι κάνω εγώ! [ΛΚΝ]
:ΝΟΙΩΘΩ
νοιώθω
s. νιώθω
:ΝΟΜΑΡΧΗΣ, ο
νομάρχης, ο
= der Vorsteher eines νομός
:ΝΟΜΙΣΜΑ, το
νόμισμα, το
1) die Währung:
• το κοινό Ευρωπαϊκό νόμισμα, το ευρώ ° die gemeinsame europäische Währung, der
Euro
• το εθνικό νόμισμα ° die Landeswährung [wörtl.: die nationale Währung]
2) die Münze:
• ένα νόμισμα των δυο ριάλ ° eine [iranische] Zwei-Rial-Münze
:ΝΟΜΟΣ, ο (Ι) (= νόμος, ο)

νόμος, ο
[Anm.: ο νόμος ist zu unterscheiden von: ο νομός!]
= das Gesetz
:ΝΟΜΟΣ, ο (ΙΙ) (= νομός, ο)

νομός, ο
[Anm.: ο νομός ist zu unterscheiden von: ο νόμος!]
Bezeichnung einer griechischen Verwaltungseinheit ("Verwaltungsbezirk", "Präfektur")
:ΝΟΜΟΤΕΛΕΙΑ, η
νομοτέλεια, η
• υπάρχει κρυμμένη νομοτέλεια στην αναμονή ° es gibt eine geheime Gesetzmäßigkeit
im Warten [= wenn man (auf jemanden) wartet] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΝΟΥΜΕΡΟ, το
νούμερο, το
1. Zum Verhältnis der Begriffe "νούμερο" und "αριθμός":
s. unter αριθμός, ο
2. γίνομαι νούμερο ° ξεφτιλίζομαι [ΑΓΝ, σ. 171]

[vgl. auch:]
• Όλοι τον κοίταζαν σαν να ήταν νούμερο. ° Alle [Mitreisenden] schauten ihn [sc. den
Autobusfahrgast mit seinem großen Vogelkäfig] an wie eine Lachnummer. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
:ΝΟΥΣ, ο
νους, ο
- der Kopf [als Sitz von Gehirn, Bewusstsein, Verstand etc.], der Sinn [iS von: Bewusst-
sein]
- der Verstand
2. ο κοινός νους ° der gesunde Menschenverstand [Pons online]
3. φέρνω στο νου:

• Καθώς περίμενε το λεωφορείο ξανάφερε στο νου του τις σκηνές του απογεύματος. °
Während er auf den Bus wartete, rief er sich die Szenen des Nachmittags wieder ins
Bewusstsein. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
4. έχω στο(ν) νου [bzw.] έχω κατά νουν:

a) beabsichtigen, im Sinn haben, vorhaben [etc.]:
(für "έχω στο{ν} νου" sowie für "έχω κατά νουv" lt. ΛΜΠ und ΛΚΝ)
• Έχω στο νου μου να του γράψω. ° Ich beabsichtige, ihm zu schreiben. [GF aus ΛΚΝ]
• έχω στον νου (έχω κατά νουν) να σας επισκεφθώ σύντομα ° ich beabsichtige, euch
bald zu besuchen [GF aus ΛΜΠ]
• θα σας εξηγήσω πώς θα δράσουμε· κάτι έχω στον νου / έχω κατά νουν ° ich werde
euch erklären wie wir vorgehen werden; ~ich habe (schon) etwas im Sinn / ~mir
schwebt (schon) etwas vor [GF aus ΛΜΠ]
b) bedenken, im Auge haben, beachten [etc.]:

(für "έχω κατά νουv" lt. ΛΚΝ)
• Θα πρέπει πάντοτε να έχετε κατά νου ότι οι Έλληνες από την αρχαιότητα χαρακτη-
ρίζονταν "παιδιά" από τους αιγύπτιους σοφούς. ° Sie müssen immer bedenken, dass
die Griechen schon in der Antike von den ägyptischen Weisen als "Kinder" bezeichnet
wurden. [DF + GF (Übersetzung aus dem Deutschen) von Nikos Dimou (Interview in: "Der Spiegel")]
c) denken an (jemanden / etwas):

(für "έχω στο νου μου" lt. ΛΚΝ)
• Σε είχα στο νου μου όλη την ημέρα. ° Ich habe den ganzen Tag an dich gedacht.
[GF aus ΛΚΝ]
Überblick über die entsprechenden Definitionen in ΛΜΠ und ΛΚΝ:

ΛΜΠ ΛΚΝ
έχω στον νου / έχω κατά a) έχω στο νου μου b) έχω κατά νουv
νουν (κάτι)
= σκέπτομαι να, έχω σκοπό = σκέφτομαι κάποιον ή κάτι = σκοπεύω να ή το έχω
να κάνω (κάτι) ή σκοπεύω να… υπόψη μου
π.χ. π.χ.
• έχω στον νου / έχω κατά • Σε είχα στο νου μου όλη ---
νουν να σας επισκεφθώ την ημέρα.
σύντομα • Έχω στο νου μου να του
• θα σας εξηγήσω πώς θα γράψω.
δράσουμε· κάτι έχω στον
νου / έχω κατά νουν
5.1. βάζω κάτι στον νου μου / βάζω κάτι με τον νου μου:
[bzw. ebenso]
5.2. ο νους μου βάζει κάτι:
s. unter μυαλό, το (Z 2)
:ΝΤΑΗΛΙΚΙ, το
νταηλίκι, το
= die Kraftprotzerei [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΝΤΑΛΙΚΕΡΗΣ, ο
νταλικέρης, ο
(Pl.: οι νταλικέρηδες)
= der Lenker einer νταλίκα [sc. der Lenker eines großen Lkw] / ~der Fernfahrer
:ΝΤΑΝ
νταν
• [...] όπως το κουδούνι κάνει νταν στο αυτί ° [...], so wie der Glockenton ins Ohr dringt
• Το μεγάλο ρολόι της κυρα-Φθημιάς κάτω στο χολ – νταν! νταν! – χτύπησε έξι η ώρα. Η
καμπάνα της εκκλησιάς ταυτόχρονα – νταν! νταν! – θύμιζε πως όπου να ’ναι θ’ άρχιζε ο
εσπερινός. [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Εμένα με νοιάζει]
:ΝΤΕ
ντε
1. [allgemein]:
συμπληρωματικό μόριο χωρίς συγκεκριμένη σημασία [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Καλά ντε! Μην φωνάζεις! Ακούσαμε. [ΛΔΗ]
• Άκου ντε, να σου πω! [ΛΔΗ]
• Μα άκουσε ντε πρώτα τι λέμε. [ΛΔΗ]
2. έλα ντε!: s. unter έρχομαι (Z 9)
:ΝΤΕΛΑΠΑΡΩ [bzw.] :ΝΤΕΡΑΠΑΡΩ

ντελαπάρω [bzw.] ντεραπάρω
= schleudern [zB. ein Auto]:
• συχνά το αυτοκίνητο ντελαπάριζε στον πάγο ° oft schleuderte das Auto auf dem Eis
• ντελαπάροντας ° schleudernd [zB. ein Auto]
:ΝΤΕΛΙΚΑΤΟΣ, -η, -ο
ντελικάτος, -η, -ο
• τα ντελικάτα, μικρά δάχτυλα του θείου μου έμαθαν γρήγορα να δουλεύουν τα
υφάσματα και τις μηχανές ° die zarten kleinen Finger meines Onkels hatten schnell
gelernt, mit den Stoffen und den Maschinen [in der Schneiderwerkstatt, wo er als
Lehrling arbeitete] umzugehen [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• τα μακριά λεπτά δάχτυλα [...], με κλειδώσεις πεταχτές αλλά ντελικάτες ° ihre langen,
schlanken Finger [...], mit herausstehenden, aber zartknochigen Gelenken [GF+DF aus:
:ΝΤΟΡΤΙΑ, τα
ντόρτια, τα
= σε παιχνίδι με ζάρια, η περίπτωση που και τα δύο ζάρια δείχνουν τέσσερα //
[συνεκδ.] αποτυχία, ζημιά [ΛΓΙΟ]
:ΝΤΟΥΚΟΥ
ντούκου
[Adverb]
περνάω (στο) ντούκου ° αποσιωπώ κάτι [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Περιπτώσεις που δεν μπορούν να περάσουν ντούκου. [ΛΚΝ]
• Άξιο προσοχής είναι το νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις καταναλωτικές ενώσεις που
ψηφίστηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη Βουλή με το νομοσχέδιο Σημίτη για την
προστασία του καταναλωτή. Αν και επιδοκιμάστηκε απ’ όλα τα κόμματα της αντι-
πολίτευσης, το νομοσχέδιο πέρασε σχεδόν "στο ντούκου", καθώς την προσοχή όλων
τράβηξαν η επαναφορά της απαγόρευσης των διαφημίσεων παιδικών παιχνιδιών και
[...] ["Ποντίκι", 25 Οκτωβρίου 1994]
• Γεια σου ρε Πανουσόπουλε! Κι ας σε πέρασαν ντούκου οι εφημερίδες και οι κριτικοί.

[Anm.: Πανουσόπουλος ist ein Filmregisseur] ["Ντέφι" Nr. 1, S. 23, unten]
• Μια πρώτη προσπάθεια [...] είχε ατυχήσει τόσο πολύ στην ορχήστρα, που πέρασε
(πριν 10 χρόνια περίπου) στο ντούκου. ["Ντέφι" Nr. 2, S. 65, mittlere Spalte, unten]
:ΝΤΥΝΩ
ντύνω
- ντύνω ° [jemanden (= jemandem Kleidung)] anziehen
- ντύνομαι ° sich anziehen
2. ντύνομαι + Kleidungsstück (im Akkusativ):

• ντυθήκαμε τη στολή ° wir [= die Soldaten] legten die Uniform an [GF+DF aus: Μυριβήλης:
:ΝΥΦΗ, η
νύφη, η
a) die Braut
b) die Schwiegertochter
c) die Schwägerin [und zwar: die Ehefrau des Bruders] [Anm.: vgl.: κουνιάδα, η]
2. πληρώνω τη νύφη:
• γιατί εμείς πληρώνουμε την νύφη τόσα χρόνια ° denn wir alle zahlen schon seit
Jahren die Zeche [sc.: uns treffen schon seit Jahren die negativen Folgen (deines
Verhaltens); wir sind schon seit Jahren die Leidtragenden (deines Verhaltens)]
:ΝΥΧΤΑ, η
νύχτα, η
1. σε μια νύχτα ° ξαφνικά [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Όλα άλλαξαν σε μια νύχτα. [ΛΚΝ]
2. ο κόσμος της νύχτας: όσοι εργάζονται, διασκεδάζουν ή ασκούν ύποπτες ή

παράνομες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της νύχτας [ΛΚΝ]
3. λευκή νύχτα: s. unter λευκός, -ή, -ό
4. περνώ τη νύχτα μου: s. unter περνώ (Z 5)
:ΝΥΧΤΕΡΙΝΟ, το
νυχτερινό, το
s. unter νυχτερινός, -ή, -ό (Z 2)
:ΝΥΧΤΕΡΙΝΟΣ, -ή, -ό
νυχτερινός, -ή, -ό
1. Grundbedeutung:
nächtlich; abendlich
2. το νυχτερινό (γυμνάσιο) ° die Abendschule [Eideneier, Bd. 3, S.162]
[bzw.]
το νυχτερινό σχολείο ° die Abendschule [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys // ebenso: Ζατέλη:
Φως]
π.χ.:
• Τότε [...] τη μέρα έκανα το χαμάλη και το βράδυ σπούδαζα στο νυχτερινό. ° Damals
[...] machte ich tagsüber den Lastträger, und nachts lernte ich auf der Abendschule.
:ΝΥΧΤΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
νυχτωμένος, -η, -ο
• βράχοι της νυχτωμένης θάλασσας ° Klippen des nächtlichen Meeres *
• μέσα στα νυχτωμένα μάτια σου ° in deinen dunklen Augen *
*[GF+DF jeweils aus: Βασιλικός: Ζ]
:ΝΩΡΙΣ
νωρίς
1. Grundbedeutung: früh
2. από νωρίς:
• Από νωρίς τα πίναν ο Χιντίρ με το Βασίλη κι είχαν έρθει στο τσακίρ κέφι που λέμε. °
Seit dem frühen Abend tranken Hidir mit Wassili zusammen [,] und die Stimmung war
bombig, wie man so sagt. [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
3. όσο είναι νωρίς ° ~solange noch Zeit dazu ist / ~rechtzeitig
Ξ/ξ
(ΞΙ / XI)
:ΞΑΛΑΦΡΩΝΩ
ξαλαφρώνω
• Η πρώτη μου φροντίδα ήτανε να ξαλαφρώσω τη μάνα και την αδερφή στις αγροτικές
δουλειές. ° Mein erster Gedanke [besser wohl: Mein größtes Anliegen] war, meine
Mutter und meine Schwester bei der Feldarbeit zu entlasten. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Αντίς να ξαλαφρώσω που μίλησα για την Ενταβιέ, μ’ έπιασε στενοχώρια, [...]. °
Anstatt, dass mir über [= durch] das Sprechen von Adviye [= jene Frau, die ich nicht
heiraten durfte] das Herz leichter wurde, wurde es noch schwerer […]. [GF+DF aus:
:ΞΑΝΑ
ξανά
a) wieder
b) noch einmal:
• θα το δοκιμάσω ξανά ° ich werde es noch einmal versuchen [Pons online]
• πες το ξανά ° sag es noch einmal

• σφίξανε ξανά τα χέρια ° sie schüttelten sich (= einander) noch einmal die Hand (die
Hände)
2. ξανά mit Verb in Vergangenheitsform:

a) Grundbedeutungen (s. oben)
b) [gegebenenfalls]:
aa) [ohne Verneinung]: schon einmal / schon:
• αν κάποιος από τους δύο υπήρξε ξανά παντρεμένος ° wenn jemand von den beiden
[die heiraten wollen] schon (schon einmal) verheiratet war
• Δεν ξέρω αν ποτέ ξανά βρέθηκα σε τέτοια θέση. ° Ich weiß nicht, ob ich schon jemals
in einer solchen Lage war [wie ich jetzt bin].
bb) [mit Verneinung]: noch nie:
• Στη 40χρονη επαγγελματική μου πορεία δεν έχω δει ξανά τέτοια περίπτωση γέννησης
βρέφους τόσο μεγάλου με φυσιολογικό τοκετό. ° In meiner 40jährigen Berufslaufbahn
habe ich [Gynäkologe] noch nie einen derartigen Fall der Geburt eines so großen [sc.
6,2 Kilo schweren] Säuglings mit (= auf dem Weg) einer natürlichen Entbindung [sc.
ohne Kaiserschnitt] gesehen.
[Anm.: vgl. – mit denselben Bedeutungen wie aa) und bb) – auch die Beispiele unter
ξανα+ (Z 1)]
:ΞΑΝΑ+
ξανα+
1. ξανα- mit Verb in Vergangenheitsform (έχω/είχα ξανα- [bzw.] ξανα-[Aorist]):

1.1. ohne Verneinung: schon einmal:
• Το ξαναείπα, [...] Ich habe es [zuvor] schon einmal gesagt:
[...] [Eigenübersetzung]
• Ρε, κάπου τον ξέρω αυτόν, κάπου τον Mensch, den kenne ich doch von irgend-
έχω ξαναδεί. woher, irgendwo habe ich den doch schon
mal gesehen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• αυτό το ξανάπε από καιρό, από πριν das [was sie soeben sagte] hat sie schon
πεθάνει το κορίτσι mal früher gesagt, noch vor dem Tod der
Kleinen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
1.2. mit Verneinung: noch nie:

• δεν είχαν ξαναδεί παγώνια παρά σε Pfauen hatten sie, außer auf Bildern, noch
ζωγραφιές nie gesehen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν την έχω ξαναδεί τόσο ευτυχισμένη Ich habe sie [= Anna] noch nie so glücklich
όσο τώρα. gesehen wie jetzt. [Eigenübersetzung]
• Είπα πράγματα που δεν τα είχα ξαναπεί. Ich habe [dir jetzt] Dinge erzählt, die ich
noch nie [zuvor] erzählt hatte.
[Eigenübersetzung]
• Δεν σ’ είχα ξαναδεί παρά εκείνη την Ich hatte dich vorher nie gesehen, nur [=
ημέρα. erst] an jenem Tag. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[Anm.: ohne "noch" vor "nie"]

bzw. im selben Sinne:
• Δεν το ’χε ξανασκεφτεί ποτέ του. Dieser Gedanke kam ihm zum ersten Mal.
2. …[Verb] και ξανα-[Wiederholung des Verbs]:

• "[...]", έλεγε και ξανάλεγε, [...] "[...]", sagte sie sich unentwegt, [...]
• "[...]" έλεγε και ξανάλεγε. [...], wiederholte er immer wieder.

• Χωρίς να βγάλει άχνα η Νίνα έλεγε και Ohne einen Hauch von sich zu geben,
ξανάλεγε το όνομά του. nannte Nina immer und immer wieder
seinen Namen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Γιατί εκείνο το βράδυ του ζεστού Ιούνη Denn an jenem warmen Juniabend [...]
[...] ήπιαν μαζί και ξαναήπιαν, βγήκαν μετά hatten sie [in der Bar] [gemeinsam] einen
στους δρόμους και περπάτησαν, [...] nach dem anderen gehoben, waren dann
durch die Straßen gelaufen, […]
bzw. ebenso ohne "και":

• Το διαβάζω, το ξαναδιαβάζω και χορτασμό δεν έχει. ° Ich lese ihn [= den Brief von dir
/ το γράμμα σου] wieder und immer wieder und kann nicht genug kriegen. [GF+DF aus:
• Πίνεις, πίνεις, ξαναπίνεις για να σβήσει ο σεβντάς […] [Λ. Χαψιάδης: τραγούδι "Τα ποτήρια της
παρηγοριάς"]
:ΞΑΠΛΩΝΩ
ξαπλώνω
a) [transitiv]: (jemanden/etwas) legen [sc. in eine liegende Position bringen]:
• Τον ξάπλωσαν στον καναπέ. ° Sie legten ihn [sc. den Toten] auf das Sofa.
• Ξαπλώστε το θύμα ανάσκελα. ° Legen Sie das [Unfall-]Opfer auf den Rücken.
[Anleitung für Erste Hilfe]
b) [reflexiv]: sich legen:
• ο σκύλος ξαπλώνει δίπλα στα πόδια μου ° der Hund legt sich neben meine Füße
• ξάπλωσαν στα χόρτα ° sie legten sich ins Gras [in einem Athener Park]
• Ξαπλώστε ανάσκελα στο πάτωμα. ° Legen Sie sich am Rücken auf den Boden.
[Anleitung für eine Turnübung]
c) [intransitiv]: liegen:
• σε μια άλλη γωνιά ξαπλώνει μια γυναίκα ° in einer anderen Ecke liegt eine [schla-
fende] Frau
• Το θύμα, μισοαναίσθητο, ξάπλωνε πάνω στην άσφαλτο. ° Das Opfer [sc. der ver-
prügelte Mann] lag, halb bewusstlos, auf dem Asphalt.
2. είμαι ξαπλωμένος (-η, -ο) ° liegen:

• Είναι ξαπλωμένος σε φορείο. ° Er [der Verletzte] liegt auf einer Tragbahre.
• το βράδυ, όταν είμαι ξαπλωμένη στο κρεβάτι μου, [...] ° am Abend, wenn ich [weibl.]
in meinem Bett liege, [...]
3. zur kombinierten Verwendung der Begriffe ξαπλώνω und κείτομαι:

• Ξαπλωμένος στο κρεβάτι του, ντυμένος με τα ρούχα, κειτόταν ο Γιάννης.
:ΞΑΦΝΙΑΖΩ
ξαφνιάζω
• "Ποιο παιδί;" ξαφνιάστηκε εκείνη [= η Πέρσα]. ° "Was für ein Kind?" staunte Persa.
:ΞΑΦΝΙΚΑ
ξαφνικά
1. Grundbedeutung: plötzlich
2. του ’ρθε ξαφνικά!

Verzeichnet bei Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, S. 68, als Alternativ-
ausdruck zu dem (unter der Überschrift "Απρόσμενο" angeführten) Wort "κατακούτελα"
(bzw. zu der entsprechenden Handbewegung), wobei "κατακούτελα" so erläutert wird:
Χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να δηλώσουμε ότι κάτι (έρωτας, θάνατος, αποτυχία
κ.λπ.) ήρθε ξαφνικά και μας αιφνιδίασε.
Weitere im Buch genannte Alternativausdrücke:
Του την έδωσε (Του ’ρθε) κατακούτελα!* / Τον χτύπησε κατακέφαλα!
*) Dazu als Beispiel angeführt: Με το που την είδε, του την έδωσε κατακούτελα.
Δεν τον έχω ξαναδεί τόσο πολύ ερωτευμένο.
3. έτσι ξαφνικά: s. unter έτσι (Z 9)
:ΞΕ+
ξε+
a) έξω // b) πολύ // c) εντελώς [ΛΔΑ, σ. 28]
zB.:
ξεπορτίζω // ξετρελαίνω // ξεπουλώ [ΛΔΑ, σ. 28]
2. Substantiv + Wiederholung des Substantivs unter Voranstellung von ξε-:

• Τύψεις, ξετύψεις, όλα ξεχάστηκαν όταν την είδε να μπαίνει στο διαμέρισμά του. °
Schlechtes Gewissen hin, schlechtes Gewissen her, alles [was er zuvor an Gewissens-
bissen gehabt hatte] war vergessen, als er sie [= die Frau, mit der er sich verabredet
hatte] in seine Wohnung kommen sah. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΞΕΒΙΔΩΝΩ
ξεβιδώνω
• [...], για να ξεβιδωθείτε στις καλοκαιρινές πίστες ["ΚΑΙ" v. 8. Aug.1990, S. 36]
:ΞΕΔΙΝΩ
ξεδίνω
= διασκεδάζω προκειμένου να λησμονήσω τη λύπη μου / ψυχαγωγούμαι / το ρίχνω
έξω [ΛΓΙΟ]
π.χ.:
• Μπήκα σ’ ένα καφενείο να ξεδώσω. ° Ich setzte mich in ein Kaffeehaus, um alle
Sorgen hinter mir zu lassen. [DF+GF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΞΕΚΑΡΔΙΖΟΜΑΙ
ξεκαρδίζομαι
• ξεκαρδίζομαι στα γέλια ° sich totlachen [Pons online; Langenscheidt online]
• "[...]" πρόσθεσε ξεκαρδισμένος. ° "[...]" setzte er [= fügte er dem zuvor Gesagten] aus
vollem Hals lachend hinzu. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΞΕΚΑΡΔΙΣΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
ξεκαρδιστικός, -ή, -ό
• Sie lachte [als sie vom Tod ihrer Angehörigen erzählte], als sei der Tod etwas zum
Totlachen. ° Γελούσε λες κι ο θάνατος ήταν κάτι ξεκαρδιστικό. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
• μια ξεκαρδιστική κωμωδία ° eine zwerchfellerschütternde [Film-]Komödie [GF+DF aus:
:ΞΕΚΙΝΩ
ξεκινώ (-άς)
a) beginnen
b) aufbrechen, starten [usw.]
2. για [...] το ξεκίνησα και βγήκε [...]:

• Για πλαστικό το ξεκινήσαμε και βγήκε μουσταλευριά. ° It was supposed to be plastic
and it's like jelly! [Feststellung eines Chemikers über das Ergebnis seines Experiments,
mit dem er eine neue Plastikart erzeugen wollte]
[Anm.: "ξεκινήσαμε" zu verstehen im Sinne von: "ξεκίνησα"]
[vgl. auch die synonyme Formulierung (gebraucht von derselben Person, bezo-
gen auf denselben Sachverhalt):
Για πλαστικό το πήγαινα και μου βγήκε μουσταλευριά. ° I was trying to make
plastic and it came out a jelly!]
:ΞΕΚΟΒΩ
ξεκόβω
ξεκόβω από … ° brechen mit … [zB. mit einem Menschen; mit einer bestimmten Art
von Politik; mit seiner eigenen Vergangenheit]
:ΞΕΛΙΓΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
ξελιγωμένος, -η, -ο
s. λιγωμένος, -η, -ο
:ΞΕΛΙΓΩΝΩ
ξελιγώνω
s. λιγώνω
:ΞΕΝΕΡΩΤΟΣ, -η, -ο
ξενέρωτος, -η, -ο
• Τους σχολαστικούς και τους ξενέρωτους δεν τους αντέχω. ° Pedanten und Spießer
kann ich nicht leiden. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΞΕΝΙΚΟΣ, -ή, -ό
ξενικός, -ή, -ό
• αυτή η γυναίκα με το ξενικό πρόσωπο ° diese Frau mit dem fremdartigen Gesicht
:ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο
ξενιτεμένος, -η, -ο
= αυτός που ζει σε ξένη χώρα, μακριά από την πατρίδα του [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Στον Ποταμό [= Dorf auf der Insel Κύθηρα] έβλεπες μόνο γέρους, γυναίκες και παιδιά,
οι περισσότεροι άντρες ήταν στην Αυστραλία. Κάθε Κυριακή, θυμάμαι, ερχόταν ο
ταχυδρόμος και μοίραζε δέματα των ξενιτεμένων στις οικογένειές τους.
• Με την επιστροφή των ξενιτεμένων παλικαριών γινόντουσαν και πολλοί γάμοι. [Der
Satz bezieht sich auf griechische Seeleute und Händler, die (im 19. und zu Beginn des
20. Jahrhunderts) mit ihren Schiffen vom Pilion aus monate- oder jahrelang nach Euro-
pa, Russland Kleinasien, Alexandria usw. gereist waren, um dort die Waren (Stoffe,
Früchte etc.) zu verkaufen und dann wieder auf den Pilion zurückkamen und hier heira-
teten.]
:ΞΕΝΥΧΤΙ, το
ξενύχτι, το
τα ξενύχτια ° die langen Nächte * // die schlaflosen Nächte **
**[GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
:ΞΕΝΥΧΤΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
ξενυχτισμένος, -η, -ο
• είχε βλέμμα ξενυχτισμένου ° er hatte den Blick eines Übernächtigten [GF+DF aus: Όσες
φορές]
:ΞΕΝΥΧΤΩ
ξενυχτώ (-άς)
1) [intransitiv]:
• ξενυχτώ ° sich die Nächte um die Ohren schlagen [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
• Ξενυχτούσαν [ο Λολό και ο Νίκος] μόνο και μόνο για να μην αφήσουν μόνο τον Μάρκο
με τη Λυζέλ, [...]. Γύρω στις δύο το πρωί, ο Λολό αποκοιμήθηκε στην καρέκλα κι ο Νίκος
πήγε στο δωμάτιό του να κοιμηθεί κι αυτός. ° Sie [sc. Lolo und Nikos (Party-Gastgeber
in ihrer Wohnung)] hielten sich lediglich weiter wach, um Markos nicht mit Lucelle allein
[iS von: unbeaufsichtigt] zu lassen […]. Gegen zwei Uhr morgens schlummerte Lolo auf
dem Stuhl ein, und Nikos ging auch in sein Zimmer schlafen. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
• [...] κατάλαβε πως πρόκειται για μια γριά που πάσχει από άσθμα και τη φαντάστηκε
αμέσως κάπου σ’ ένα διπλανό κρεβάτι να ξενυχτάει ακουμπισμένη πάνω σε τρία
μαξιλάρια, [...] ° […] wurde ihm auch klar, dass es sich [bei der Herkunft des
Keuchens, das er von seinem Balkon aus hörte] um eine alte Frau handeln musste
[wörtl.: handelte], die unter Asthma litt, und er stellte sich augenblicklich vor, wie sie
irgendwo nebenan in einem Bett mit drei Kissen unter dem Rücken schlaflos dalag, […]
2) [transitiv]:
• όταν ξενύχτησα τη μάνα μου ° als ich bei meiner Mutter Nachtwachen hielt
• οι δικοί του καθίσανε γύρω στο φέρετρο να τον ξενυχτίσουν* ° seine Angehörigen
setzten sich im Kreis um den Sarg, um bei dem Toten Nachtwache zu halten // seine
Angehörigen saßen um den Sarg, um mit dem Toten die Nacht zu verbringen
*[Anm.: Zur Schreibweise "(να) ξενυχτίσουν" vgl. ΛΜΠ, wonach bei bestimmten
Bedeutungen (wie etwa "Nachtwache bei einem Toten halten") das Verb auch in
der Form ξενυχτίζω verwendet wird.]
:ΞΕΠΕΡΝΩ
ξεπερνώ (-άς)
ξεπερνώ + Zeit(raum)angabe:
• Ορισμένες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταβάλλουν επιδοτήσεις για την αντι-
κατάσταση αυτοκινήτων που έχουν ξεπεράσει τη δεκαετία με καινούργια. ° Einige
Mitgliedsländer der Europäischen Gemeinschaft [GF: Union] zahlten [GF: zahlen]
Verschrottungsprämien, wenn ein mindestens zehn Jahre altes Auto durch ein neues
ersetzt wurde. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
:ΞΕΠΡΟΒΑΛΛΩ
ξεπροβάλλω
= auftauchen / erscheinen / zum Vorschein kommen / hervortreten [etc.] – z.B.:
• ο ήλιος ξεπρόβαλε μέσα απ’ τα σύννεφα die Sonne kam zwischen den Wolken
hervor [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Έτσι όπως έχει το κεφάλι στραμμένο στο Da er den Kopf in der Seitenlage hält,
πλάι, ξεπροβάλλουν ξεκάθαρα μύες και treten Muskeln und Sehnen [an seinem
τένοντες. Hals] deutlich hervor.
• τα αυτιά [= αφτιά] που ξεπρόβαλλαν κάτω die Ohren [auf dem Foto der Frau], die
απ’ τα ίσια κατάμαυρα μαλλιά unter dem glatten, tiefschwarzen Haar
hervorsahen [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΞΕΡΟΒΟΡΙ, το
ξεροβόρι, το
• ένα παγωμένο ξεροβόρι ° ein eisiger trockener Nordwind [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
:ΞΕΡΟΝΗΣΙ, το
ξερονήσι, το
= βραχώδης και άγονη νησίδα [so die Umschreibung in einem Kreuzworträtsel]
:ΞΕΡΟΠΙΝΩ
ξεροπίνω
πίνω κρασί (ή άλλο οινοπνευματώδες ποτό) χωρίς παράλληλα – όπως κανονικά
συνηθίζεται – να τρώω κάτι [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Οι τουρίστες ξεροπίνουν, ενώ εμείς οι Έλληνες πίνουμε μόνο στο φαγητό τους. [ΛΔΗ]
[vgl. auch:]
• Φέρε μας και κανένα μεζεδάκι! Το ούζο ξερό θα το πιούμε; [ΛΔΗ]
:ΞΕΡΟΣ, -ή, -ό
ξερός, -ή, -ό
1. Grundbedeutung: trocken
Μερικές φορές σημαίνει "μόνος", συνήθως όταν πρόκειται για τρόφιμα. [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Τρία ξερά μήλα μας έφερε και τίποτ’ άλλο. (= μόνο τρία μήλα) [ΛΔΗ]
• Το ψητό ξερό θα το φάμε; – [Α:] Όχι, βρε παιδιά! Θα έχουμε πατάτες, σαλάτες,
σκορδαλιά ... Όρεξη μόνο να έχετε! [ΛΔΗ]
• Φέρε μας και κανένα μεζεδάκι! Το ούζο ξερό θα το πιούμε; [ΛΔΗ]
:ΞΕΡΩ
ξέρω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. ξέρεις, ... [bzw.] ξέρετε, ...
3. να ξέρεις
4. ξέρω από
5. ξέρω κι εγώ [bzw.] πού να ξέρω (κι εγώ)
6. ξέρεις τι είναι να …
7. κάτι ξέρει ο/η ...
8. Sonstiges
a) wissen
b) kennen
c) können [iS von: etwas davon verstehen / es gelernt haben / es beherrschen]
2. ξέρεις, ... [bzw.] ξέρετε, ... ° you know [Mackridge, S. 342 (EF)]
["ξέρεις" wird (ebenso wie "βλέπεις") von Mackridge als Beispiel genannt für:
"κάποια «παραγεμίσματα» χωρίς πολύ ή και χωρίς καθόλου σημασιολογικό
περιεχόμενο" (s. S. 342 {EF} bzw. S. 467 {GF}]
[übersetzbar mit:]
~weißt du, … ([bzw.] ~wissen Sie, …) [als Einleitungs- bzw. Füllfloskel, wenn man
jemandem etwas erzählt] / nämlich:
• Ξέρεις, είναι σαν να [...] ~Weißt du, es ist (so), als ob […]
• Είμαι, ξέρετε, αστυνομικός. ~Wissen Sie, ich bin Polizist.
• Για σκέψου λιγάκι! Μόνο που εγώ δε θα Überleg mal [warum ich (= Jenny) mich auf
σκεφτόμουν και πάρα πολύ. Δεν είσαι, den E-Mail-Kontakt mit dir eingelassen
ξέρεις, και το μοναδικό αγόρι στον κόσμο. habe]! Nur würde ich nicht zu lange über-
[bzw.] legen. Du bist nämlich nicht der einzige
Για σκέψου λίγο! Όχι όμως πολύ. Ξέρεις, Junge auf der Welt. [sc.: Es gibt auch
δεν είσαι ο μόνος στον κόσμο. andere, für die ich mich interessieren
könnte.] [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich:
Currywurst]
• Θέλω να χρησιμοποιήσω αυτό που θα Ich möchte das, was ich hier [in Ihrem
μάθω εδώ, για το άλλο μου χόμπι. Έχω, Computerkurs] lerne, für mein anderes
ξέρετε, το δικό μου σόου με χορευτική Hobby nutzen. Ich habe nämlich meine
μουσική. Κάθε Σάββατο! eigene Dancefloor-Show. Jeden Samstag!
setzung des zweiten und dritten deutschen
Satzes:
Βλέπετε, κάθε Σάββατο έχω δικό μου
χορευτικό σόου!]
3. να ξέρεις:
• Να ξέρεις πως […] ° Du musst wissen, […] [Einleitungsfloskel zu einer belehrenden
bzw. informierenden Aussage] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. ξέρω από ° etwas verstehen von / sich gut auskennen mit:

• ήξερε από ένστικτα κι ανθρώπους ° sie kannte sich gut aus mit Instinkten und
Menschen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
5. ξέρω κι εγώ [bzw.] πού να ξέρω (κι εγώ):

• Και πού τον είχες κρυμμένο αυτόν τον νου τόσα χρόνια; – Ξέρω κι εγώ πού τον είχα; °
Und wo hast [= hattest] du dieses Denken [iS von: deinen (großen) Verstand] so viele
Jahre versteckt? – [Antwort:] Was weiß ich, wo ich es versteckt habe [= hatte]? [GF+DF
aus: Ζατέλη: Φως / Anm.: Sowohl in der GF als auch in der DF steht nach dem Antwortsatz ein Fragezeichen.]
• "Πού να ξέρω", είπα. // "Πού να ξέρω κι εγώ" είπα. ° "Was weiß ich", sagte ich. [als
Reaktion auf eine mir unangenehme Frage meines Schulkollegen (wieso unser Lehrer
über eine bestimmte Information verfügen konnte)] [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich:
Currywurst]
6. ξέρεις τι είναι να … :
• Ξέρεις τι είναι να ’χεις φτάσει σε μια τέτοια απόφαση, και πάνω που ορμάς, να σε
κόψουν; ° Weißt du, wie es ist [sc. wie schrecklich etc.], wenn du dich endlich zu der
Entscheidung [dich umzubringen] durchgerungen hast und in dem Moment, wo du es
ausführen willst, aufgehalten [= daran gehindert] wirst? [GF+DF aus: Βαμμ.]
• "Ξέρεις τι ’ναι να μην έχεις ένα φίλο / ξέρεις τι ’ναι να κοιμάσαι νηστικός / ξέρεις τι ’ναι
να μαραίνεσαι σαν φύλλο / και να είσαι πάντα εσύ ο βολικός"
+ "Ξέρεις τι ’ναι να ’χεις τρύπιο παντελόνι / ξέρεις τι’ ναι να σε δέρνει ο χιονιάς / ξέρεις τι
’ναι να κοιμάσαι σε βαγόνι / κι από πάνω να σε δέρνει κι ο ντουνιάς"
[Τάσος Οικονόμου: τραγούδι "Πού θα πάει, πού θα βγει"]
7. κάτι ξέρει ο/η ... :

• Αφήστε τα πρόβατα στους τσοπάνους, κάτι ήξερε ο πατέρας του. Ο καθένας τη
δουλειά του. ° Hirte, bleib bei deinen Schafen, gar nicht so dumm, sein Vater [der
diesen Ausspruch oft gebrauchte]. Jeder soll sich um seine eigenen Angelegenheiten
kümmern. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
8. Sonstiges:
• Δεν μπόρεσα να ετοιμαστώ εγκαίρως! Και να ’ξερε κανείς πως ήδη το χειμώνα έκανα
σχέδια, να πάω κάπου το ερχόμενο καλοκαίρι. ° Ich konnte mich nicht rechtzeitig
darauf [= auf die Reise] vorbereiten. Dabei hatte ich seit Winter den Plan, im Sommer
irgendwohin zu fahren. [Anm.: Beistrich nach dem Wort "σχέδια" !] [GF (Übersetzung Niki
Eideneiers aus dem Deutschen) + DF aus einem Text in "Kalimerhaba"]
:ΞΕΣΚΙΖΩ
ξεσκίζω
• Κι ήρθε μια στιγμή που η κοπέλα είχε αγριέψει κι ετοιμαζόταν να ξεσκίσει αυτό τον
τάχα φίλο της, [...] ° Dann kam ein Moment, wo das Mädchen wütend wurde und drauf
und dran war, sich auf ihren angeblichen Freund zu stürzen [sc. auf den Psychothera-
peuten, der im Rahmen der therapeutischen Sitzung die Rolle ihres Freundes über-
nommen hatte], [...] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΞΕΣΠΑΖΩ
ξεσπάζω
s. ξεσπώ
:ΞΕΣΠΩ
ξεσπώ (-άς) [bzw.] ξεσπάω (-άς) [bzw.] ξεσπάζω
[Anm.: Die Form "ξεσπάζω" ist bei ΛΜΠ, nicht aber bei ΛΚΝ verzeichnet.]
• "Ανυπόφορα όλα, ανυπόφορα έγιναν "Unerträglich, alles ist unerträglich ge-
όλα!" ξέσπασε. worden!" brach es aus ihr heraus.
• "[...]" ξέσπασε ο θείος μου στο φίλο "[...]", hatte mein Onkel den befreundeten
δικηγόρο, που δεν έφταιγε σε τίποτα Rechtsanwalt angekeift, der nichts dafür
konnte [für die Rechtslage, über die sich
mein Onkel empörte]
• Άλλα έφταιγαν, σ’ αυτήν ξεσπούσα. Was auch immer mich geärgert hat, an ihr
[= meiner Mutter] habe ich meine Wut aus-
gelassen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Βουβός καιρός, δεν θέλει να ξεσπάσει. Ein Wetter wie Blei, ein stummes Wetter,
es will sich nicht entladen. [Feststellung
beim Anblick des mit reglosen, schweren
Gewitterwolken bedeckten finsteren
Himmels] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΞΕΣΤΟΜΙΖΩ
ξεστομίζω
• γνωρίζω πειρασμούς που δεν τολμώ να ξεστομίσω ° ich kenne Versuchungen, die
ich nicht auszusprechen (nicht zu äußern) wage
:ΞΕΤΡΕΛΑΙΝΩ
ξετρελαίνω
• Εκείνο που ξετρέλανε την Τζούλια ήταν τα γεμιστά της κυρα-Κούλας. ° Richtig be-
geistert war Julia [im Rahmen des Abendessens] von Frau Koulas gefüllten Tomaten.
• Τον ξετρέλαινε η ιδέα να εκνευρίσει τους Ελβετούς. ° Er [= der in Zürich lebende und
studierende Grieche] war ganz versessen auf die Idee, den Schweizern eins auszuwi-
schen [bzw: den Schweizern auf die Nerven zu fallen]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
:ΞΕΤΥΛΑ
ξετύλα
• Αλλά η τσέπη του είναι αδειανή. "Ψάξε καλά", μας λέει. Ξύνομε τη ραφή καλά, και
βρίσκομε ένα σβώλο, ως ένα ρεβυθάκι μπόι. "Τώρα ξετύλα", λέει. Γιατί δεν έχει εκείνος
χέρια. Και ξετυλίγαμε και ήτανε ένα λυωμένο τσιγαρόχαρτο. [Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 33, 1.
bis 4. Z.]
:ΞΕΥΤΙΛΑ, η
ξευτίλα, η (bzw. ξεφτίλα, η)
• Γιατί, βέβαια, μεγαλύτερη ξευτίλα γι’ αυτόν που πίνει είναι ακριβώς να τον απο-
καλύψεις κάλπη στο ποτό, [...] ° Denn die größte Schande für einen Trinker ist es
natürlich, wenn er mit den Getränken reingelegt wird [sc.: ihm ein anderes (qualitativ
schlechteres) als das von ihm gewünschte Getränk vorgesetzt wird, ohne dass er es
(beim Trinken) bemerkt], […] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Αυτή η ξεφτίλα. ° Diese Erniedrigung. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• η μεγάλη ξεφτίλα ° diese [GF wörtl.: die] große Schmach [nämlich, dass die öffentli-
che Verwaltung des Landes unter die Vormundschaft einer internationalen Kommission
gestellt wurde] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΞΕΥΤΙΛΙΖΩ
ξευτιλίζω (bzw. ξεφτιλίζω)
(lt. ΛΚΝ auch: ξεφτελίζω)
• Ξεφτίλισε τον Ερνστ για τα καλά, μπροστά σε όλους. ° Er hat Ernst runtergeputzt,
nach Strich und Faden, vor allen. [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
:ΞΕΦΟΒΑΜΑΙ
ξεφοβάμαι
• Ο Αλιμπέρης ξεφοβήθηκε τις οβίδες. ° Aliberis verlernt[e] die Furcht vor Granaten.
:ΞΕΦΟΡΤΩΝΩ
ξεφορτώνω
in intransitiver Verwendung: entladen werden:
• Πέρα στο βάθος, ξεφόρτωνε ένα καμιόνι. ° Weiter hinten wurde ein Lastwagen entla-
den. [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
:ΞΕΦΤΙΛΑ, η
ξεφτίλα, η
s. ξευτίλα, η
:ΞΕΦΤΙΛΙΖΩ
ξεφτιλίζω
s. ξευτιλίζω
:ΞΕΧΝΙΕΜΑΙ
ξεχνιέμαι
1. Grundbedeutung:
vergessen werden
abschalten / sich entspannen / sich ablenken / auf andere Gedanken kommen [etc.] //
in Gedanken versunken sein / sich in Gedanken verlieren:
• Όταν θέλω να ξεχαστώ, να ηρεμήσω, Wenn ich abschalten und ein bisschen
πηγαίνω και τους βρίσκω. ausspannen will, dann gehe ich sie
besuchen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Όταν ξεχαστείς, […] Wenn du dich entspannst, […]

• [...] και προσπαθώντας να ξεχαστεί με […], und versuchte sich abzulenken [von
αυτά που έβλεπε γύρω του. seiner Wut auf die Frauen, die ihn zuvor
bestohlen hatten], indem er sich überall
[am Jahrmarkt] umsah [sc.: sich alles
ansah]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [Α:] Όχι, όχι ο ήλιος. Με ενοχλεί, με κάνει Nein, nicht die Sonne. Sie stört mich, sie
κι αποξεχνιέμαι. – [Β:] Μα αυτό ακριβώς lenkt mich ab. – Aber gerade die Ablen-
χρειάζεσαι, να ξεχαστείς λιγάκι. Εμπρός, kung ist es, was du brauchst! Komm, lass
πάμε μια βόλτα. uns einen Spaziergang machen.
[DF+GF aus: Fallaci: Ein Mann]
• Ο Μαλίνα θα θέλει να βγει μαζί μου, να με Malina wird mit mir ausgehen wollen, mich
κάνει να ξεχαστώ, [...] ablenken wollen, […]
• Για να ξεχαστούν και μια φορά λίγο. Damit sie mal auf andere Gedanken kom-
men. [schenkte er seinen Eltern eine Reise
ins Ausland]
• Θέλω να πω κάτι που να την κάνει να Ich möchte [ihr] etwas erzählen, was sie
ξεχαστεί. auf andere Gedanken bringt.
• Ξέχασα όμως, ξεχάστηκα. Doch vergaß ich es [ihn danach zu fragen],

ich war in meinen Gedanken versunken.
• Πάντως ξεχάστηκα μισοξαπλωμένη, [...]. Jedenfalls verlor ich [weibl.] mich so im

Κι έτσι άργησα να πάω στο "Galaxy". Liegen ziemlich in Gedanken […]. Und so
ging ich erst spät ins Galaxy.
• Πού είναι η Μαρία; – [Antwort:] Δεν ξέρω! ---

Κάπου θα ξεχάστηκε.
:ΞΕΧΝΩ
ξεχνώ (-άς)
ξεχνιέμαι: s. eigenes Stichwort
:ΞΕΧΩΡΙΖΩ
ξεχωρίζω
• Από μακριά ξεχώριζε η χαμηλή, πολύχρωμη τέντα του "Μεντράνο". ° Schon von
weitem konnte man das niedrige, bunte Zelt des Zirkus Medrano erkennen. [GF+DF aus:
• ύστερα ξεχώρισε μια θλιβερή φωνή ° dann machte er einen klagenden Laut aus
[sc. der Mann, der sich in der Natur aufhielt] // dann vernahm er einen traurigen Laut
• Απ’ τ’ αδέρφια μου ξεχώριζα το Γιώργη· αυτός με καταλάβαινε πριν ανοίξω το στόμα
μου και συμφωνούσε πάντα μαζί μου. ° Von meinen Geschwistern stand mir Jorgis am
nächsten; er verstand mich, bevor ich meinen Mund aufmachte und war immer einer
Meinung mit mir. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Τι λέει [το γράμμα] δεν ξέρω. Είδα πως η λογοκρισία το ξεχώρισε κι απ’ αυτό
συμπεραίνω πως κάτι το παράνομο γράφει. ° Was [in dem Brief] drin steht, weiß ich
nicht. Ich sah, dass die Zensur ihn aussortiert hat, und daraus entnahm [= folgerte] ich,
dass etwas Ungesetzliches darin steht. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΞΕΧΩΡΙΣΤΟΣ, -ή, -ό
ξεχωριστός, -ή, -ό
1) besonderer, -e, -es:

• Ήθελε να προσφέρει στον Αλέκο ένα ξεχωριστό δώρο. ° Er wollte Alekos ein beson-
deres Geschenk machen.
• Το δημοτικό τραγούδι κατέχει μια ξεχωριστή θέση στη νέα ελληνική λογοτεχνία. °
Das δημοτικό τραγούδι nimmt einen besonderen Platz in der neuen griechischen
Literatur ein.
2) getrennt:
• οι λόγοι που το ζευγάρι πήρε την απόφαση να ακολουθήσει ξεχωριστούς δρόμους °
die Gründe, warum sich das Paar entschlossen hat, getrennte Wege zu gehen [= sich
scheiden zu lassen]
• κανένα απ’ αυτά τα θέματα δεν μπορεί να ερευνηθεί ξεχωριστά απ’ τα άλλα ° keines
dieser Themen kann getrennt (isoliert / losgelöst) von den anderen untersucht werden
• Πληρώνετε ξεχωριστά; ° Zahlen Sie getrennt? [sc. getrennte Rechnung] [Frage des
Kellners an einen Mann und eine Frau]
3) ein eigener (eine eigene, ein eigenes):

• ξεχωριστό βιβλίο ° ein eigenes Buch [könnte man über diese großartige Symphonie
schreiben]
:ΞΗΓΙΕΜΑΙ
ξηγιέμαι
1. ξηγιέμαι καλά:
• Ήταν ρέμπελος ο Γιάγκος, ήταν αλητεία, αλλά ξηγιόταν καλά. ° Jangos war ein
Gammelbruder, ein Strolch, aber man musste ihm zugestehen, dass er bei Raufereien
seinen Mann stand. [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
2. diverse Wendungen (aus dem Wortschatz der Jugendlichen) [alle ΑΓΝ, σ. 141]:
- ξηγιέμαι κορδόνι ° συμπεριφέρομαι ειλικρινά
- ξηγιέται γυαλί ° συμπεριφέρεται άψογα
- ξηγιέσαι σκουλαρίκια ° συμπεριφέρεσαι σκάρτα
- ξηγιέμαι αλμυρό φυστίκι ° φέρομαι σε κάποιον βίαια, τον κακοποιώ με τα χέρια ή με
τα λόγια
- ξηγήθηκα κάστανο ° φέρθηκα δίκαια, σωστά
:ΞΗΜΕΡΩΜΑ, το [bzw.] :ΞΗΜΕΡΩΜΑΤΑ, τα

ξημέρωμα, το [bzw.] ξημερώματα, τα
• κάποιο ξημέρωμα ° eines frühen Morgens [griff er zum Telefon und rief sie an]
• το ξημέρωμα της 3ης Ιουλίου 1956 ° bei Tagesanbruch des 3. Juli 1956 [wurde sie
geboren] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• προχτές τα ξημερώματα ° vorgestern im Morgengrauen [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
• χτες τα ξημερώματα ο Γιάννης έφτασε με ταξί στις 4.55 στην οδό Καραϊσκάκη
• στη (στις) 1.30 τα ξημερώματα // από τις 2 τα ξημερώματα // στις 3.30 τα
ξημερώματα
:ΞΗΜΕΡΩΝΕΙ
ξημερώνει
• μισούσε το φως της μέρας που ξημέρωνε ° sie hasste das Licht des anbrechenden
Tages [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• Είναι σχεδόν πέντε. Ξημερώνει Σάββατο.
:ΞΗΡΟΣ, -ή/-ά, -ό
ξηρός, -ή/-ά, -ό
οι ξηροί καρποί: dazu zählen: τα φιστίκια, τα καρύδια, τα φουντούκια, τα αμύγδαλα, ο
πασατέμπος, τα στραγάλια
:ΞΙΝΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
ξινισμένος, -η, -ο
• [...], απάντησε ο αδερφός, ξινισμένος. ° [...], versetzte [erwiderte] der Bruder pikiert.
:ΞΟΡΚΙ, το
ξόρκι, το
• ένα ξόρκι εναντίον της μοναξιάς ° eine Beschwörungsformel gegen die Einsamkeit
:ΞΟΡΚΙΖΩ
ξορκίζω
s. εξορκίζω
:ΞΥΛΟ, το
ξύλο, το
1. Grundbedeutung: das Holz
2. το τίμιο ξύλο:
a) ein Stück Holz aus dem Kreuz Christi, das als Amulett gilt [Eideneier, Bd. 3, S. 194]:
• Τίμιο ξύλο ίσως; Βάζω στοίχημα πως είναι ένα σταυρουδάκι με τίμιο ξύλο. Σου
το ’ραψε στο χιτώνιο η μητέρα σου τη βραδιά που μπαρκάραμε. ° Gar [wörtl.: Vielleicht
(ist es)] eine Reliquie? [sc. das Amulett (= το φυλαχτό), das du bei dir hast] Ich wette, es
ist ein kleines Kreuz mit einem Splitter vom Heiligen Kreuz. Deine Mutter hat es dir in
die Jacke genäht, an jenem Abend, bevor wir [als Soldaten bei der Mobilmachung] an
Bord [des Schiffes] gingen. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Γίνεται γνωστό ότι έχουν συλληφθεί στην Πάτρα και τη Χαλκίδα τα μέλη της σπείρας
που έκλεψε από την ιερά μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου 'Ορους ανεκτίμητους
θησαυρούς της θρησκείας και της ιστορίας μας (χρυσή κασετίνα και Τίμιο ξύλο, δώρα
του αυτοκράτορα του Βυζαντίου Νικηφόρου Φωκά καθώς και άλλα πολύτιμα
αντικείμενα). [Zeitungsmeldung]
b) das Edelholz:
• Έχω μια βίλλα στην Κηφισσιά, 450 εκατομμύρια μου ’χουν στοιχίσει μόνο τα
κουφώματα, όλα από Τίμιο ξύλο. [Anm.: Τίμιο !] ["Ντέφι" Nr.11]
3. iS von "Prügel" bzw. verwandten Bedeutungen:

3.1. [allgemein]:
• είσαι για ξύλο du hast eine Tracht Prügel verdient
• Τα πρώτα χρόνια [...] έτρωγε συνέχεια In den ersten [Schul-]Jahren [...] wurde er
ξύλο. [von seinen Klassenkameraden] ständig
verprügelt. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Τη μοναδική φορά που ο αδελφός μου Als mein Bruder ein einziges Mal [zu Hau-
προσπάθησε να μιλήσει για το σχολείο και se] von der Schule zu sprechen versuchte
το ξύλο που έτρωγε εκεί, [...] und von den Prügeln, die er dort [von
seinen Mitschülern] bekam, […]
• γιατί εδώ έτρωγε ξύλο weil er [= der herumstreunende Hund] da
[= an dieser Stelle des Stadtviertels]
meistens Prügel bezog
• για να σπάσει κάποιον στο ξύλο um jemanden zusammenzuschlagen [= da-

mit er jemanden …] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Γι’ αυτό [...] σχεδόν με χαρά μου Deshalb habe ich fast mit Freude vernom-
τ’ άκουσα πως χτες [...] ένας από τους men, […], dass ihn gestern einer der [GF:
συντρόφους του, [...], τον έσπασε στο einer seiner] Kameraden, […], fürchterlich
ξύλο. verprügelt habe.
• Τον είχε μελανιάσει στο ξύλο μ’ ένα Sie hatte ihn mit einem Ledergürtel seines
δερμάτινο ζωνάρι του πατέρα του. Vaters grün und blau geprügelt.
• [...] κάποιος δήμιος έλεγε πως τον είχε [...] sagte irgendein Henker, er habe ihn
τσακίσει στο ξύλο. [sc. diesen Mann] halbtot geschlagen.
[bzw.]
3.2. έφαγε (το) ξύλο της χρονιάς: βλ. Νατσ., σ. 206
• Πάντως, αυτό που θυμάται περισσότερο από εκείνα τα χρόνια ο Δερβενιώτης είναι ο
σκληρός τρόπος που αντιμετώπιζαν οι καθηγητές τους μαθητές. Μια μέρα, στο μάθημα
των Αρχαίων Ελληνικών, ο Περισοράτης του ζήτησε να μεταφράσει ένα κομμάτι απ’ το
βιβλίο "Κύρου Ανάβασις" [...]. "Ο Δαρείος ... εκέλευσε τω παίδε αμφοτέρω παρείναι ..."
(Ο Δαρείος παρακάλεσε και τα δυο παιδιά να είναι κοντά του.) Κι επειδή το "εκέλευσε"
το μετάφρασε "παρακάλεσε", έφαγε το ξύλο της χρονιάς του. "Βρε αγράμματε", του είπε
ο Περισοράτης, "ο πατέρας ποτέ δεν παρακαλεί τα παιδιά του. Ο πατέρας τα
διατάσσει!" [Ν. Γεωργιάδης / Τ. Ραχματουλίνα: Ο Θόδωρος Δερβενιώτης και το μετεμφυλιακό τραγούδι]
• Οι μαθητές όμως [...] δεν μπορούσαν να τα προφέρουν [τα σύμφωνα], όπως έπρεπε.
Φυσικά, το αποτέλεσμα ήταν να τρώνε ξύλο της χρονιάς τους. [Νατσ., S. 159, 6.-8. Z.]
• "Έλα να φας το ξύλο της χρονιάς σου" [Titel eines im Sept. 1980 in einem Athener Kino gezeigten
Films]
[vgl. auch]:
τρώω της χρονιάς μου [Anm.: ohne den Zusatz "(το) ξύλο"!]: δέρνομαι άγρια (τρώω το
ξύλο μιας χρονιάς μαζεμένο!) [ΛΔΗ, σ. 435]
:ΞΥΠΝΩ
ξυπνώ (-άς)
1) [transitiv]: wecken, aufwecken
2) [intransitiv]: aufwachen
3) [intransitiv]: aufstehen:
• Πρέπει να ξυπνήσω νωρίς το πρωί. ° Ich muss morgen früh zeitig aufstehen. [und
verlasse daher jetzt die Party] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΞΥΡΑΦΙ, το
ξυράφι, το
"... γιατί κρατάμε στο ξυράφι ισορροπία": vgl. dazu Νατσ., σ. 198 ("Επί ξυρού ακμής")
:ΞΥΣΤΑ
ξυστά
• έφτασαν στο προαύλιο, πέρασαν ξυστά απ’ τους τοίχους, ανέβηκαν τις σκάλες, [...] °
sie [die Männer] kamen in den Schulhof, schlichen dicht an der Mauer entlang, stiegen
die Treppen hinauf, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
Ο/ο
(ΟΜΙΚΡΟΝ / OMIKRON)
:ΟΔΗΓΟΣ, ο
οδηγός, ο
• Η Γιούλιε χρησιμοποιούσε τη δική της γλώσσα, αλλά με οδηγό μερικές λέξεις [...]
μπορούσα να καταλάβω τι εννοούσε. ° Julie benutzte ihre eigene Sprache, aber
anhand einiger [von ihr gebrauchter] Wörter […] war mir begreiflich, was sie meinte.
:ΟΘΝΕΙΟΣ, -α, -ο
οθνείος, -α, -ο
= fremd(ländisch) [Wendt (alte Auflage)]
:ΟΙΚΟΔΟΜΗ, η
οικοδομή, η
• πήρε από μια οικοδομή πιο κάτω δυο κομμάτια παλιάς σωλήνας ° besorgte er sich
von einer nahen Baustelle zwei Stücke einer alten Regenrinne [GF+DF aus: Σκούρτης:
:ΟΛΙΓΟΙΣ
ολίγοις
εν ολίγοις: s. unter εν
:ΟΛΟ
όλο
[Adverb]
Übersicht:
1. όλο + Verb [bzw.] όλο και + Verb
2. όλο + Substantiv
3. όλο και + Adjektiv oder Adverb im Komparativ
4.1. όλο και κάποιος (-α, -ο)
4.2. όλο και κάτι
1. όλο + Verb [bzw.] όλο και + Verb ° ständig, dauernd, ununterbrochen [etc.] (+ Verb):
• όλο μιλούσε [er] redete ununterbrochen // er redete
ohne Unterlass
• όλο έπινε νερό κι όλο ίδρωνε er trank immerzu Wasser, und immerzu
schwitzte er
• Όμως όλο και έφταναν κι άλλα βαπόρια. Aber dauernd kamen [entgegen der Vor-
hersage] weitere Schiffe [in den Hafen von
Piräus].
Kalimerhaba]
• Γιατί όλο και τον θυμόντουσαν τον Τόμας. Denn sie dachten dauernd an Thomas
[= ihren im Gefängnis sitzenden Freund].
• Αν δεν τον έβρισκε – όλο και Wenn er ihn [bei seinem morgendlichen
ξενοκοιμόταν αυτός ο κατεργάρης – Spaziergang] jedoch nicht fand [= nicht zu
συνέχιζε τη βόλτα του, [...]. Hause antraf], der gerissene Hund schlief
ja dauernd anderswo, setzte er seine
Runde […] fort.
[ähnlich]:
• σαν ήταν νέος, το λοιπόν, ο μπαρμπα- als er also jung war, glaubte der alte
Τζωρτζ, όλο και πίστευε σε θεούς και George fest an Götter und Mammon
μαμωνάδες [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
2. όλο + Substantiv ° γεμάτος με, έχοντας κάτι σε μεγάλο βαθμό [ΛΔΗ]

[Anm.: "όλο" hat hier die Funktion eines Adjektivs (s. ΛΜΠ)]
π.χ.:
• Μόλις το έμαθε πήγε όλο χαρά και του το ---
είπε. [ΛΔΗ]
• Όλο γκρίνια είν’ αυτή η γυναίκα ---

(= γκρινιάζει συχνά). [ΛΔΗ]
• Νέοι και νέες όλο χάρη κι ομορφιά ---

χορεύανε στην πλατεία. [ΛΔΗ]
• [...] βγάζοντας αναστεναγμούς όλο [...] und (er) stieß angstvolle Seufzer aus.
αγωνία. [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
• γιατί ο χειμώνας εκείνος ήταν άγριος, όλο denn jener Winter war sehr rauh, nur Eis
χιόνια και παγωνιές und Schnee [GF: Schnee und Eis]
[bzw.]
denn der Winter in jenem Jahr war sehr
rau, mit viel Schnee und großer Kälte
• το στόμα σου σφραγίζεται από μια πίκρα dein Mund verschlossen in herzzerreißen-
όλο σπαραγμό der Bitterkeit [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
• Ο Χατζησταυρής στεκότανε καταμεσής Chatzistavris [= Rosinen- und Feigenhänd-

και ζύγιαζε, όλο φροντίδα. ler] stand mitten drin [in seinem Laden] und
war ganz mit dem Abwiegen beschäftigt.
δωμάτιο της κλινικής, έτοιμος να εκραγεί. Klinikzimmer [in dem seine Frau lag] und
war kurz davor zu explodieren.
• όλο κέφι quietschvergnügt [war der Vogel]
• Τι αγναντεύεις, [...]; Όλο λίσβας και Wonach hältst du Ausschau, […]? [Frage
κοντοράχια. an den Gast, der aus dem Fenster in die
Landschaft schaut] Da gibt's nichts als
Geröll und Hügelland.
3. όλο και + Adjektiv oder Adverb im Komparativ ° immer + Komparativ:

• όλο και πιο συχνά ° immer häufiger / immer öfter
• με όλο και μεγαλύτερη ταχύτητα ° mit immer größerer Geschwindigkeit
• όλο και περισσότεροι άνθρωποι ° immer mehr Menschen
4.1. όλο και κάποιος (-α, -ο) ° (immer) irgendjemand / (immer) irgendwer:
• Κανείς δεν γνωρίζει τους στίχους;;; Αν κάποιος τους γνωρίζει, παρακαλώ να τους
στείλει. Όλο και κάποιος θα τους ξέρει ... [Wiederholende, zweite Anfrage einer
Griechin in einem Internet-Forum, betreffend einen von ihr gesuchten Liedtext] [Anm.:
drei Punkte im Original]
• Φίλος του Γκάτσου και όλης της παρέας, [ο Τσαρλς Χάλντεμαν] περνούσε πολύ συχνά
από του Φλόκα, παίρνοντας πάντα μόνο έναν σκέτο καφέ φίλτρου χωρίς γάλα, τον
γνωστό black coffee, που όλο και κάποιος τού τον κερνούσε. [Α. Δημητρούκα: Πουλάμε τη ζωή
χρεώνουμε τον θάνατο / Betonungszeichen am "τού" im (monotonisch gedruckten) Original]
• Τα τραγούδια είναι όλα πολύ καλά και γνωστά, ίσως όμως και πολυτραγουδισμένα ...
Ειδικά αυτά τα έρημα "Να μ’ αγαπάς" και "Όμορφη πόλη" [του Μ. Θεοδωράκη] τελευταία
όλο και κάποιος τα συμπεριλαμβάνει στο CD του. [aus der Besprechung einer CD von
Καλλιόπη Βέττα] [Quelle: musiccorner.gr / drei Punkte im Original]
• Κάθε τόσο όλο και κάποιος αυτοσχεδίαζε μια ευχή. Συνήθως αυτός ο κάποιος ήταν ο
Γιάννης, που [...] [aus der Beschreibung einer Geburtstagsfeier von ca. 5 Personen auf
der Dachterrasse eines Hauses in Athen] [aus dem Buch von Ντίνος Γιώτης: "e-mail"]
• Ν’ αρχίσει τις κλάψες για το ’να και για τ’ άλλο; Να [...] αρχίσει να διαολοστέλνει τον
εαυτό της, που είχε σταματήσει τη Φιλοσοφική [...]; Μέχρι τώρα θα ’χε τελειώσει μια
χαρά κ’ ίσως να ήταν κιόλας κάπου διορισμένη, όλο και κάποιο καλό παλικάρι θα
’βρισκε στον κύκλο της, θα ’στηνε κι αυτή το σπιτικό της, μέσα σε μιαν ήρεμη ζωή θα
ζούσε [...] [Γ. Κάτος: Η αγία αλητεία]
• Και όσο κι αν θέλει να ξεχάσει κανείς τι τον περιμένει από τον Σεπτέμβριο, όλο και
κάποιος θα του το υπενθυμίζει. [betreffend die Situation der Anfang September aus den
Ferien zurückkommenden Athener] ["Το Βήμα" vom 18.7.1993]
• "Σε κάθε βήμα και στροφή / όλο και κάποιος θα βρεθεί / για να μας πάρει κάτι." [Νίκος
Λουκάς: τραγούδι "Όλοι γίναμε εξουσία"]
4.2. όλο και κάτι ° immer (irgend)etwas:

• όλο και κάτι μένει και σε σταμπάρει irgendwas bleibt immer an einem hängen
[auch wenn sich Gerüchte (von denen man
betroffen ist) als unwahr herausstellen]
• Αντίθετα, την Ιουλία δεν την πείραζε να Hingegen [sc. im Gegensatz zu ihrem
ξανακούει μερικά απ’ αυτά που ήξερε. Όλο Vater] machte es Ioulía nichts aus, [im
και κάτι καινούργιο μάθαινε μες στα παλιά. Unterricht in der Abendschule] einiges
wieder zu hören, was sie bereits kannte.
Es gab immer wieder etwas Neues, was
sie mitten in all dem Bekannten hinzu-
lernte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κάντε υπομονή καναδυό μέρες, όλο και Fassen Sie sich ein, zwei Tage in Geduld,
κάτι θα βρεθεί. dann wird schon etwas für Sie abfallen.
[Kommentar eines Kriminalbeamten ge-
genüber einem neugierigen Journalisten,
der Informationen über einen Mordfall be-
kommen möchte] [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
bzw.:
• Όλο και κάτι θα βρει για να μην κάνει μια Ständig findet er [= unser Chef] irgend-
χάρη. einen Grund, um uns einen Gefallen zu
verweigern.
[Anm.: "όλο και κάτι" hier also übersetzt mit
"ständig … irgendeinen …"]
:ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ, το
ολοκαύτωμα, το
Ολοκαύτωμα σημαίνει θυσία. Η θυσία είναι αρχαιότατη συνήθεια [...]
[...] Τα ζώα σφάζονταν πάνω στον βωμό και τα σπλάχνα τους καίονταν, ενώ το
υπόλοιπο μέρος έτρωγαν οι θυσιάζοντες, μετά την θυσία, σε γιορταστικό γεύμα.
Στις περιπτώσεις που δεν έκαιγαν μόνο τα σπλάχνα αλλά ολόκληρο το σφάγιο
ονόμαζαν την θυσία ολοκαύτωμα.
[...]
Στην νεοελληνική γλώσσα ολοκαύτωμα λέμε μεταφορικά την ολοκληρωτική θυσία
ιδιαίτερα μάλιστα εκείνη που γίνεται για χάρη υψηλών ιδανικών, λ.χ. Το ολοκαύτωμα
του Αρκαδίου.
[Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 181/182]
:ΟΛΟΚΛΗΡΟΣ, -η, -ο
ολόκληρος, -η, -ο
• Υπολόγιζε πως θα έπαιρνε μέρες ολόκληρες. ° Er schätzte, es würden Tage sein
[= es würde Tage dauern (bis nach einem Ende der heftigen Regenfälle das Wasser
nicht mehr von den Bäumen tropfen würde)]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
ολοκληρωτικός, -ή, -ό
• η ολοκληρωτική πυρκαγιά του 1917 ° die alles vernichtende Feuersbrunst von 1917
[in Thessaloniki] [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
:ΟΛΟΜΟΝΑΧΟΣ, -η, -ο
ολομόναχος, -η, -ο
= mutterseelenallein [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΟΛΟΣ, -η, -ο
όλος, -η, -ο
1. όλοι κι όλοι (όλες κι όλες / όλα κι όλα) ° μόνο [ΛΔΗ]
Λέγεται όταν δίνεται αριθμητικά ένα μικρό ποσό. Ο ενικός είναι σπάνιος. [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Ο Καβάφης έγραψε όλα κι όλα 154 ποιήματα. [ΛΔΗ]
• Στην συγκέντρωση ήσαν 550 περίπου άντρες κι όλες κι όλες 15 γυναίκες. [ΛΔΗ]
• Λέει πως με όλους κι όλους 3 εργάτες θα φτιάξει την γέφυρα σε ένα χρόνο. [ΛΔΗ]
• Δεν πρόκειται για ψηλό κτίριο. Το ύψος του είναι όλο κι όλο 5 μέτρα. [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Μα οι σκηνές αυτές είναι όλες κι όλες Aber das [sc. diese gehaltvollen Szenen]
τρεις. sind insgesamt nur* drei Szenen [im gan-
zen Film].
*) [Übersetzungsalternativen:
das sind gerade mal / das sind nicht mehr
als]
• έξι όλες κι όλες δηλαδή, από τις είκοσι nur sechs also**, von den neunundzwanzig
εννιά [γυναίκες] που είχε η τάξη [Frauen] aus der Klasse [waren zum Unter-
richt erschienen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
**) [Übersetzungsalternativen:
also gerade mal sechs / also nicht mehr als
sechs]
• Αυτοί ήταν όλοι κι όλοι οι προορισμοί που Die hatte man [= er] kriegen können [sc.
μπορούσε να πάρει. (ein Visum für) Shanghai, Panama und
Tanger als Zielorte], sonst nichts. [= es gab
keinen anderen Ort, für den ein Visum er-
teilt worden wäre]
2. με τα όλα μου (σου / του ...) ° σωστός, άψογος, όπως πρέπει [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Είναι κυρία με τα όλα της. [ΛΔΗ]
• Ήταν παλικάρι με τα όλα του. [ΛΔΗ]
• Έγινε γάμος με τα όλα του. (παρόλο που οι οικογένειες των νεόνυμφων είναι φτωχές)
[ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Κυρία με τα όλα της. Sie war eine Frau mit allem drum und dran.
• Γυναίκα με τα όλα της. Das war dir vielleicht eine Frau. Mit allem,
was dazugehört.
[bzw.]
Eine Frau war sie, mit allem Drum und
Dran, was dazugehört.
[Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 108, 3.+4.Z. des 2.A. // DF 1:
S. 83, 15.+16.Z. von unten, bzw. DF 2: S. 99, 7.+8.Z. von
unten]
• Μόλις τόνε δεις, [...], θαμάζεις [= θαυμά- Wenn man ihn sieht […], ist man voller
ζεις]. Μάλιστα! Αυτό είναι ένας Στρατηγός Bewunderung. Jawohl, das ist mal ein
με τα ούλα [= με τα όλα] του! General, wie er im Buche steht!
• Ένας εξυπνάκιας με τα όλα του δηλαδή. Ein richtiger Besserwisser eben.
• Την ίδια στιγμή είδε το γέρο Βέργο [...] να ---

βγαίνει από το σπίτι του ντυμένος γιορτε-
ρά, με το καπέλο του, το κασκόλ του, με τα
όλα του.
[Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 329, 7.bis 9. Z.]
3. όλο τον .. / όλη την ... / όλο το ... [als Zeitbestimmung]:

• Κι έρχονταν όλο τ’ απόγευμα τα παιδιά της να την δουν. ° Am Nachmittag kamen
immer wieder ihre Kinder, um sie zu sehen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. ένας (μια, ένα) ... μέσα σε όλους (-ες, -α):

• μια ιστορία μέσα σ’ όλες που θα πω είναι κι αυτή ° es ist [auch das] nur eine Ge-
schichte von vielen, die ich hier [in diesem Buch] erzähle [ich will ihr also keine beson-
dere Bedeutung beimessen, ihr kein besonderes Gewicht geben] [GF+DF aus: Σκούρτης:
5. καθ’ όλα: s. unter καθ’ (Z 2)
:ΟΛΟΝΩΝ
ολονών
(auch: ολονώνε)
= όλων [sc. Genitiv/Plural]
Χ. Δημητρακόπουλος: Για ποια Ελληνικά μιλάμε; σ. 40/41, lehnt den Ausdruck ab.
:ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ, η
ομογένεια, η
= ~ die Gemeinde (die Gesamtheit) der Griechen (bzw. der griechisch-stämmigen
Bevölkerung) im Ausland (zB. in den USA)
:ΟΜΟΓΕΝΗΣ, ο
ομογενής, ο
(Pl.: οι ομογενείς)
= ~ der Auslandsgrieche; der griechische Landsmann, der im Ausland lebt
:ΟΜΟΛΟΓΙΑ, η
ομολογία, η
• ο Στέφανος, ένας κατά γενική ομολογία ήπιος άνθρωπος ° Stéfanos, der überein-
stimmend [iS von: von denen, die ihn kannten] als gemäßigter [iS von: besonnener]
Mensch angesehen wurde [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΟΜΟΡΦΟΣ, -η, -ο
όμορφος, -η, -ο
1. όμορφα είμαι ° es schön haben [an einem bestimmten Ort]:
• "Τι όμορφα που είμαστε εδώ" συνεχίζει ο πατέρας μου· "σαν να βρισκόμαστε στον
κήπο μας" συμπληρώνει μέσα από τη ρέμβη της η μητέρα μου. ° "Wie schön wir es
hier [im Tennisclub] haben", sagt mein Vater [weiters], "wie unser eigener Garten", sinnt
meine Mutter. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Τι όμορφα που είσαι εδώ! ° Wie schön du es hier [auf Madeira] hast! / Schön hast du
es hier! [Feststellung einer Besucherin (bezogen auf den Reiz der Landschaft etc.)]
[Anm.: είσαι !]
[Anm.: im gleichen Sinne: ωραία είμαι (s. unter ωραίος, -α, -ο, letzte Z)]
2. όμορφα κι αγαπημένα:
• και κινήσαμε όμορφα κι αγαπημένα να γυρίσουμε στο σπίτι ° und setzten uns in
schönster Eintracht in Bewegung, um nach Hause zu gehen [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
3. περνώ όμορφα: s. unter περνώ (Z 8.1)
:ΟΜΩΣ
όμως
1. Grundbedeutung: aber / jedoch
2. κι όμως:
a) und dennoch / dennoch / aber trotzdem / trotzdem [GF und alle DF aus: Ζατέλη: Φως]
[bzw.:]
• Απ’ το ’58 [...] δεν είχε αλλάξει τίποτα. Κι όμως είχε: [...] ° Seit 1858 [...] hatte sich [in
der Stadt] nichts verändert [meinte er]. Es war aber doch nicht so: […] [GF+DF aus:
b) und dabei:
• Και όμως ήταν ο ευγενικότερος απ’ όλους τους άντρες μες στο λόχο. ° Und dabei war
er der freundlichste von allen [Männern] in der Kompanie. [ausgerechnet er starb bei
dem Raketenangriff] [Anm: hier Schreibweise: "και όμως"] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
:ΟΝΕΙΡΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο
ονειρεμένος, -η, -ο
• ο ονειρεμένος πρίγκιπας του παραμυθιού ° der erträumte [sc. (als Partner) herbei-
gesehnte] Märchenprinz [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Βλέποντας λοιπόν τον μπαρμπα-Τζωρτζ να δίνει αυτά τα ονειρεμένα πράγματα στον

Ζυλ, [...] ° Als Charlotte also sah, wie der alte George Jules die heißbegehrten Dinge
gab, […] [sc. einen Schreibblock und einen Kugelschreiber, was sich der Clochard Jules
sehnlich gewünscht hatte, um sich als Schriftsteller betätigen zu können] [GF+DF aus:
:ΟΝΕΙΡΙΚΟΣ, -ή, -ό
ονειρικός, -ή, -ό
• αυτό το μισοβλακώδες, μισοονειρικό χαμόγελο ° dieses halb dümmliche, halb
träumerische Lächeln [GF+DF aus: Όσες φορές]
• η Κλητία, που, μόλις μπήκε εκεί μέσα, βρήκε μια δροσιά και μια γαλήνη ονειρική °
Klitia, die, als sie in dieses Zimmer trat, von einer Frische umfangen wurde, von einer
Ruhe wie im Traum [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "Ονειρικός τρομοκράτης" [Titel einen griechischen Buches] ° "Terrorist im Traum"

:ΟΝΟΜΑ, το
όνομα, το
1. έχω το όνομά μου ° είναι η ημέρα της ονομαστικής μου γιορτής, γιορτάζω [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Πότε έχεις τ’ όνομά σου, Λευτέρη; [ΛΔΗ]
2. όνομα και πράγμα [bzw.] όνομα και πράμα:

• Οδυσσέας όνομα και πράμα. ° Den Namen Odysseas trug er [= dieser weit gereiste
Seemann, mit dem ich mich unterhielt] wahrlich nicht von ungefähr. // Den Namen
Odysseas trug er zu Recht. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
3. για όνομα του Θεού: s. unter Θεός, ο (Z 3)
4. [als grammatikalischer Begriff]:

Κάθε λέξη που δηλώνει πρόσωπο, ζώο, πράγμα ή αφηρημένη έννοια (ουσιαστικό) ή
προσδιορίζει άλλη ανάλογη λέξη αποδίδοντάς της ιδιότητα (επίθετο). [ΛΜΠ]
(= das Nomen)
:ΟΠΑ
όπα
1. [allgemein zur Verwendung]:
Όπα is an exclamation used in the following situations:
a) when someone makes a sudden and abrupt move
b) when said in a commanding tone, to order someone to stop
c) to show surprise
d) during traditional (usually) dances, in order to show that someone is having a good
time, enjoys what he/she sees/does
["ireney" im Wordreference-Forum]
2. στα όπα όπα:

• Τη γυναίκα που αγαπώ, την έχω στα όπα όπα! ° Eine Frau, die ich liebe, trage ich
auf Händen [metaphorisch iS von: für die mache ich alles / die verwöhne ich total]!
:ΟΠΕΡΑΤΕΡ, ο
οπερατέρ, ο
= der Kameramann
:ΟΠΟΙΟΣ, -α, -ο (Ι) (= όποιος, -α, -ο)

όποιος, -α, -ο
[Anm.: όποιος, -α, -ο ist zu unterscheiden von ο οποίος / η οποία / το οποίο !]
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. Zur Verwendung von "όποιον" iS von: "αυτόν που"
3. όποιος (-α, -ο) κι αν
4. ο όποιος / η όποια / το όποιο
(sc. όποιος, -α, -ο mit vorangestelltem bestimmten Artikel)
5. όποιος + Verb mit Stamm II (und Fehlen eines Hauptsatzes, von dem der
Relativsatz abhängen könnte)
6. όποιος (-α, -ο) λάχει: s. unter λαχαίνω (Z 2)
wer [Relativpronomen] // jeder (der) [etc.]:
• Όποιος συμφωνεί, να σηκώσει το χέρι! Wer dafür ist [sc.: für meinen Vorschlag],
soll die Hand heben!
• όποιος βάλει τα περισσότερα γκολ wer die meisten Tore schießt, gewinnt
κερδίζει [Anm.: βάλει – also Stamm II !] [beim Fußball-, Handball-, Basketballspiel
etc.]
• Σε ποια ζυγαριά να τη ζυγίσουμε; – Σε Auf welcher Waage soll man sie [sc. Litera-
όποια θέλετε εσείς … tur = λογοτεχνία] wiegen? [Gegenfrage
einer Schriftstellerin auf die Frage, ob ihrer
Meinung nach heute bedeutende Literatur
geschrieben werde] – [Antwort:] Auf wel-
cher Sie wollen ...
Original]
• Ο Χικμέτ, διέθετε μια καταπληχτική άνεση Hikmet [türkischer Dichter] besaß eine
σ’ όποιο περιβάλλον, μπροστά στο erstaunliche Ruhe in jedem Umfeld – vor
πλήθος, μπροστά στους λίγους, μπροστά großen Menschenmassen, vor Wenigen,
στους φίλους, [...], μπροστά στη νύχτα ή bei Freunden, […], in der Nacht oder unter
στον ήλιο, σ’ όποια χώρα, σ’ όποιο ταξίδι, der Sonne, in jedem Land, auf jeder Reise,
[...]. […]. [GF+DF aus einem Text von Γιάννης Ρίτσος]
• "[...]", όπως έλεγε ο Θωμάς σ’ όποιον "[…]", sagte Thomás zu jedem, der von der
από τον κάτω κόσμο ανέβαινε προς τα κει Welt dort unten [sc. aus dem Tal] zu ihnen
[auf den Berg] heraufstieg
• τσακίστε όποιον θέλει μερίδα απ’ το schlagt jeden zusammen, der ein Stück
μοσχαράκι vom [geschlachteten] Kalb will
• πρώτη πήγαινε στα μπαρ και τελευταία sie kam als erste in die Bars und ging als
έφευγε, παίρνοντας μαζί της όποιον άντρα letzte, wobei sie jeden Mann mitnahm, der
είχε απομείνει ρέστος gerade übriggeblieben war
• διανομή του μοσχαριού σε ίσες μερίδες μ’ Verteilung des [geschlachteten] Kalbs in

έπαθλο την καλύτερη μερίδα σ’ όποιον gleichen Portionen, und das beste Stück
αποδείξει με τη δουλειά του πως είναι ο als Preis für den, der durch seine Arbeit
καλύτερος beweist, dass er der beste ist
• σκισμένα τα προικιά που φύλαγε για τις die Mitgift ihrer Töchter (jedenfalls derjeni-
κόρες της (για όποια έστω απ’ αυτές gen, die am Leben bleiben würde) [war] in
επιζούσε) Fetzen gerissen
• όποιες ξένες παντρεύονταν εκεί, έπρεπε alle [dort (= in dieser Ortschaft)] aus
[...] anderen Orten angeheirateten Frauen
[mussten …] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
weitere BSe s. im folgenden Pkt. 2
2. Zur Verwendung von "όποιον" iS von: "αυτόν που":

• Όποιον κερδίζει τον εκτιμούν πολύ. ° ~Den, der gewinnt, schätzt man sehr.
[Anm. 1: όποιον - also Akk.! (zu verstehen somit iS von: "αυτόν που κερδίζει ...")]
[Anm. 2: Der griech. Satz stammt von Παπαζαφείρη (aus dem Buch Λάθη στη
χρήση της γλώσσας μας) und dient als Ersatz für den (hinsichtlich der Konstruk-
tion χαίρω + Gen.) grammatikalisch falschen Satz: "Όποιος κερδίσει χαίρει
μεγάλης εκτίμησης."]
[ebenso:]
• Πάντοτε ευχαριστούμε όποιον μας κρατήσει την πόρτα για να περάσουμε. ° Immer
danken wir [iS von: dankt man] dem, der uns die Tür [des Aufzugs] aufhält (damit wir
einsteigen können). [Benimmregel]
[Anm. 1: όποιον - also Akk. (zu verstehen somit iS von: "αυτόν που μας κρατά
...")]
[Anm. 2: κρατήσει, also Stamm II !]
weitere BS:
• αλλοίμονο αν πλακώνουμε στο ξύλο wo kämen wir hin, wenn wir jeden, den wir
όποιον μας φαίνεται αχώνευτος unausstehlich finden, verprügeln würden
• Όποιον βαράει αυτός, μένει στον τόπο! Wo der hinschlägt [iS von: wenn dieser
(kräftige) Bursch zuschlägt], wächst kein
Gras mehr!
3. όποιος (-α, -ο) κι αν:
• όποιος κι αν έσφαξε το αρνί egal, wer das Lamm geschlachtet hat
• σ’ ένα έργο, όποιο κι αν είναι, πρέπει να in einem [Theater-]Stück, gleichgültig

γίνεται ευδιάκριτο το πνεύμα του αιώνα του welchem, muss der Geist seines Jahrhun-
derts klar erkennbar werden (deutlich
werden)
• Κάθε δάνειο, για όποιο σκοπό κι αν Jeder Kredit, gleichgültig, wofür er gege-
δόθηκε, [...] ben wurde, [...]
4. ο όποιος / η όποια / το όποιο

(sc. όποιος, -α, -ο mit vorangestelltem bestimmten Artikel):
a) welcher (-e, -es) auch immer, jedweder (-e, -es) // allfällig, etwaig:
BS mit Erläuterung:
• για να παρακάμψουν τις όποιες πιθανότητες να κολλήσει κάπου η υιοθεσία ... °
° in order to evade whatever possibilities [there might be] that the adoption might get
bogged down somewhere ...
Το "τις" θα μπορούσε να εξαλειφθεί και, μετά από τη λέξη "πιθανότητες", να
χρησιμοποιηθεί η λέξη "υπάρχουν" και να σχηματιστεί έτσι μια ακόμα
πρόταση· το αναφορικό "όποιες" εδώ δεν είναι παρά ένα ισοδύναμο του
επίθετου "ενδεχόμενες" ή του άκλιτου "τυχόν" ("possible", "contingent").
[Mackridge, S. 263 (EF) bzw. S. 370 (GF), BS 4]
weitere BSe:
• Ωστόσο, το χαρακτηριστικότερο στην Dennoch, das Charakteristische an [der
Δεκατεσσάρα δεν ήταν η όποια πανήγυρις Ortschaft] Dhekatessára war weder ein
ή ζωοπανήγυρις, απ’ αυτές που γίνονταν Fest, welches auch immer, noch der Vieh-
και σε πολλά άλλα μέρη, σε διάφορες markt, das gab es so ähnlich auch an
εποχές του χρόνου. vielen anderen Orten und zu verschiede-
nen Jahreszeiten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τα όποια κάλλη της ihre […] Reize, welche auch immer es

waren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Για νέους [...] καθώς και για [...] ενήλικες, Für […] Jugendliche sowie […] Erwachse-
οι οποίοι για τους όποιους λόγους δεν ne, die – aus welchen Gründen auch im-
μπορούν ή δεν θέλουν να συμμετάσχουν mer – keine Bildungsmaßnahme durch-
σε μέτρα επαγγελματικής εκπαίδευσης, [...] laufen können oder wollen, […]
• μα πιο εύκολο της ήταν να λυτρωθεί απ’ doch würde sie sich leichter von den Vor-
τις κατηγόριες – τις όποιες κατηγόριες, würfen befreien können – welchen Vorwür-
έστω και πρόσκαιρα – με το να [...] fen auch immer [,] und sei es auch nur
vorübergehend –, wenn sie […]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / Anm.: κατηγόριες!]
• [...] είχαν δημιουργήσει την πεποίθηση ότι […] ließen den Eindruck entstehen, dass
οι όποιες δυσκολίες εύκολα ξεπερνιούνται. jedwede Schwierigkeiten leicht zu über-
winden seien.
• τις αντιδράσεις κατά της όποιας μεταβίβα- den Widerstand [GF: die Widerstände]
σης εξουσιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση [Akk.] gegen jedwede Übertragung von
Kompetenzen [Befugnissen] an die Euro-
päische Union
b) ~gewisse / ~manche / ~einige / ~diverse [etc.]:

• Δυστυχώς, όμως, στη δίγλωσση μετά- Leider scheinen aber in der zweisprachi-
φραση [= δίγλωσση έκδοση] του Levesque gen Übersetzung [= zweisprachigen Aus-
παρουσιάζονται κάποια ορθογραφικά gabe] von Levesque* manche (einige)
λάθη, κυρίως όσον αφορά το γαλλικό Rechtschreibfehler auf, vor allem, was den
κείμενο. Αυτό εξηγείται, γιατί η μετάφρασή französischen Text betrifft. Das ist erklär-
του τυπώθηκε στην Ελλάδα, με απο- lich, weil seine Übersetzung in Griechen-
τέλεσμα ο δαίμων του τυπογραφείου να land gedruckt wurde, mit der Konsequenz,
έχει αφήσει κάποια ίχνη στο κείμενο. Γι’ dass der Druckfehlerteufel manche (einige
αυτό το λόγο παραθέτουμε το γαλλικό / gewisse) Spuren im Text hinterlassen hat.
κείμενο του Levesque έχοντας διορθώσει Aus diesem Grund zitieren wir den franzö-
τα όποια ορθογραφικά λάθη, όπως για sischen Text von Levesque, nachdem wir
παράδειγμα οι λέξεις "gazouillis", "arôme", ~diverse (~manche / ~einige / ~die beste-
"ténèbre", κ.λπ. henden) Rechtschreibfehler korrigiert ha-
ben, wie zum Beispiel die Wörter
"gazouillis", "arôme", "ténèbre" usw.
*) [sc. in dem Buch mit der französischen
Übersetzung griechischer Elytis-Gedichte
durch Robert Levesque, in welchem Über-
setzung und Originaltext abgedruckt sind]
[GF aus: Σαλταπήδας: ΓΜ, σ. 155/156 // DF: Eigenüber-
setzung]
• η μεταφραστική μέθοδος του Ελύτη, η die Übersetzungsmethode Elytis', die trotz
οποία, παρά τις όποιες ελευθερίες, ~gewisser (~diverser / ~mancher)* Frei-
χαρακτηρίζεται από μία σχετική πιστότητα heiten von einer relativen Treue zum origi-
στο πρωτότυπο ξένο κείμενο nalen fremd(sprachig)en Text gekenn-
zeichnet ist
[GF aus: Σαλταπήδας: ΓΜ, σ. 32 / DF: Eigenübersetzung]
*) [vgl. die zwei Sätze weiter im selben

Zusammenhang getroffene Feststellung:
ακόμη και εκεί που υπάρχουν κάποιες
επιβαλλόμενες ελευθερίες, η πιστότητα της
μετάφρασης δεν αμφισβητείται καθόλου]
• Από εκείνο το σημείο κι έπειτα, φρόντισε Von nun an sollte [im Geschäft] alles so
ώστε όλα να παραμείνουν πάνω κάτω ίδια, weitergehen [wie zu diesem Zeitpunkt], die
στις όποιες μικροαλλαγές και κρίσεις δεν paar kleineren Veränderungen und Krisen
έδωσε ποτέ αξιοσημείωτες διαστάσεις. wurden [vom Geschäftsinhaber] so klein
wie möglich gehalten.
5. όποιος + Verb mit Stamm II (und Fehlen eines Hauptsatzes, von dem der Relativsatz
abhängen könnte):
• Τρέχανε όλοι πίσω από το λεωφορείο και όποιος προλάβει [εννοείται: "ν’ ανεβεί,
ανέβαινε"]. ° They all ran after the bus and whoever could catch it [caught it].*
[bzw. die gleichartige Konstruktion mit "όπου":]
• Απλώστε εμπρός τα μπράτσα και όπου φτάσουν. ° Stretch forth your arms and [take]
whatever they reach.*
*[Beide BSe in: Mackridge, S.306 (EF) bzw. S.423 (GF) / (dort auch grammatikalische Erläuterung) / (eckige
Klammern jeweils im Original)]
• Οι Ες-Ες όμως κάμανε αυτή την πορεία σωτηρίας ένα είδος "όποιος αντέξει".
[Ι. Καμπανέλλης: Μαουτχάουζεν, S.244, 7.+6.Z. von unten]
• Ο Δάντης [...] εξακολουθεί απτόητος να καλλιεργεί την εικόνα του ροκ σταρ. Το "λουκ"
γίνεται όλο και πιο σκληρό. Τον λόγο πλέον έχουν οι ηλεκτρικές κιθάρες, οι λαρυγγισμοί,
τα μισόκλειστα μάτια ... κι όποιος αντέξει. [Beschreibung des Musikers Χρ. Δάντης, in: Δίφωνο, Νο. 7,
σ. 106 // Anm.: drei Punkte im Original]
:ΟΠΟΙΟΣ, -α, -ο (ΙΙ) (= ο οποίος, η οποία, το οποίο)

ο οποίος / η οποία / το οποίο
[Anm.: ο οποίος / η οποία / το οποίο ist zu unterscheiden von όποιος, -α, -ο !]
1. Grundbedeutung:
welcher (-e / -es) // der (die / das) [Relativpronomen]
2. mit wiederholend nachgestelltem Substantiv ° besagter, -e, -es … :

• Από χθες και σήμερα όλη μέρα ο Προκόπης Παυλόπουλος βρίσκεται για επίσημη
επίσκεψη στη Σαουδική Αραβία, έπειτα από πρόσκληση του βασιλιά (με το σύντομο
όνομα!) Σαλμάν μπιν Αμπντούλ Αζίζ αλ Σαούντ. Τον οποίο βασιλιά συνάντησε χθες και
συζήτησαν για την οικονομική συνεργασία της Ελλάδας με τη Σαουδική Αραβία [...]. °
° Seit gestern und heute den ganzen Tag befindet sich Prokopis Pavlopoulos [griech.
Staatspräsident] zu einem offiziellen Besuch in Saudi-Arabien, über Einladung des
Königs (mit dem kurzen Namen!) Salman bin Abdul Aziz al Saud. Besagten König traf
er gestern, und man diskutierte über die wirtschaftliche Kooperation Griechenlands mit
Saudi-Arabien […]. [Eigenübersetzung]
:ΟΠΟΙΟΣΔΗΠΟΤΕ / :ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ / :ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ

οποιοσδήποτε / οποιαδήποτε / οποιοδήποτε
1) irgendein // [bzw. Plural:] irgendwelche:
• Όταν μια μητέρα, για οποιονδήποτε λόγο, Wenn eine Mutter, aus irgendeinem Grund
[...] (aus welchem Grund auch immer), ...[ihr
Kind vernachlässigt, ...]
• Κανένας από τους παλαιούς δημιουργούς Keiner der alten Schöpfer des Rebetiko
του ρεμπέτικου δεν μπορούσε να μας konnte uns irgendeine Auskunft über diese
δώσει οποιαδήποτε πληροφορία για το Person [sc. einen bestimmten Rebetiko-
πρόσωπο αυτό. Musiker] geben.
• [...], άρχισαν να πέφτουν οι πρώτες νιφά- [...], begannen die ersten Schneeflocken
δες του χιονιού, αλλά όχι οι οποιεσδήποτε zu fallen, [aber] nicht irgendwelche, son-
νιφάδες, παρά οι πρώτες της χρονιάς και dern die ersten des Jahres, und noch im
του Οκτώβρη. Oktober.
2) (irgendein/e) beliebiger, -e, -es [etc.]:

• Ας πάρουμε ως παράδειγμα μια οποιαδή- Nehmen wir als Beispiel (irgend)eine belie-
ποτε γυναίκα. bige (eine x-beliebige) Frau.
• Εξασφαλίζουν θέση σε οποιοδήποτε Sie [sc. diese Vorbereitungskurse] sichern
Αγγλικό πανεπιστήμιο. einen Platz auf einer beliebigen (auf jeder
beliebigen) englischen Universität.
• [...], εκειδά στο δάπεδο της κουζίνας – [...], auf diesem Küchenboden – der natür-
που θα μπορούσε βέβαια να ήταν η lich [in der Fantasie] auch irgendein x-be-
οποιαδήποτε ακροθαλασσιά. liebiger Strand hätte sein können.
• Τώρα πια μπορώ να επιστρέψω σ’ ένα Nun kann ich zurückkehren in ein beliebi-
οποιοδήποτε σπίτι. ges Haus. [GF+DF aus: Όσες φορές]
3.1) jeder, -e, -es [iS von: jedweder, -e, -es / jeder (-e, -es) beliebige / irgendein(e)] (der,
die, das):
• Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα ή Jede (Jedwede) Ähnlichkeit mit Personen
καταστάσεις, είναι εντελώς συμπτωματική. oder Zuständen (= Begebenheiten) ist rein
(völlig) zufällig. [Hinweis bei Filmen oder
Erzählungen]
• με οποιοδήποτε καιρό bei jedem Wetter [stehen sie dort und
warten]
• θα μπορούσα να βάλω οποιοδήποτε ich könnte jede Wette eingehen [so sicher
στοίχημα bin ich mir dessen]
• Την εμπιστευόταν και τη χρειαζόταν Er vertraute ihr, und er brauchte sie mehr
περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. als jeden (mehr als irgendjemand) Ande-
ren.
• Οποιοσδήποτε χαζός θα καταλάβαινε ότι Any fool could see there was going to be
κάτι θα πάει στραβά. trouble. [bzw.]
Jeder Idiot hätte sehen können, dass es [in
dieser Situation] Ärger geben würde.
• Στις ασκήσεις αυτές μπορείτε να χρησιμο- Bei diesen Übungen [mit dem Tennisball]
ποιήσετε οποιαδήποτε λαβή νιώθετε να können Sie jeden Griff [sc. jeden Modus
σας βολεύει. beim Halten des Tennisschlägers] verwen-
den, der Ihnen zusagt [wörtl.: bei dem Sie
spüren, dass er Ihnen angenehm / bequem
ist].
[Anm.: Kein "που" vor "νιώθετε"!]
3.2) welche(r/s) auch immer / egal, welche(r/s):

• για όλους όσοι, με οποιαδήποτε ιδιότητα, für all jene [Personen], die – in welcher
συμμετέχουν στο καθήκον της εκπόνησης Eigenschaft auch immer – an der Ausar-
κανονιστικών πράξεων στο πλαίσιο των beitung normativer Akte in den Organen
οργάνων [der EU (Parlament, Rat, Kommission)]
beteiligt sind
[GF+DF aus einer EU-Broschüre]
• Οποιαδήποτε επιστήμη και αν σπουδάσει Egal, welche Wissenschaft man studiert

κανείς και οποιοδήποτε επάγγελμα και αν und welchen Beruf man ausübt, die (eine)
ασκήσει, η καλή γνώση της γλώσσας είναι gute Kenntnis der [Mutter-]Sprache ist
απαραίτητη. unabdingbar. / Welche Wissenschaft auch
[Anm.: hier also: οποιαδήποτε ... κι αν ...] immer man studiert und welchen Beruf
auch immer man ausübt, […].
4) Sonstiges:
• Η επανάσταση οπωσδήποτε γίνεται Die [= Eine] Revolution findet [...] auf jeden
μονάχα τη στιγμή που η οποιαδήποτε Fall erst in dem Moment statt, wo die je-
κατάσταση είναι ανυπόφορη και εξοντωτική weilige Situation unerträglich und für die
για την πλειοψηφία. Mehrheit vernichtend wird.
:ΟΠΟΤΕ (Ι) (= όποτε)

όποτε
[Anm.: όποτε ist zu unterscheiden von οπότε !]
Ο χρονικός σύνδεσμος "όποτε" σημαίνει "κάθε φορά που", αλλά τίθεται και στη θέση
του αοριστολογικού "όταν" (= οποιαδήποτε στιγμή). [Σιγαλός, S 254] – z.B.:
• όποτε κάρφωνε τα μάτια του στην κλειστή jedesmal, wenn er den Blick auf die ge-
πόρτα ή σε κάποιο παράθυρο schlossene Tür oder auf ein Fenster hef-
tete [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Γράφω την πτυχιακή – όποτε μπορώ, Ich schreibe an der Diplomarbeit – ich sitze
κάθομαι και γράφω. daran, sooft ich kann.
• όποτε θα το επιθυμούσαμε, σε όποια sooft wir es nur wünschten [= wünschen

στιγμή το είχαμε ανάγκη würden], jederzeit, wenn uns der Sinn da-
nach stand [würde er uns sicher seine Ge-
schichten erzählen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• όποτε μου μίλησε γι’ αυτό sooft er mit mir darüber sprach / immer
wenn er mit mir darüber sprach
[GF aus: Ζατέλη: Φως]
[Anm.: "μίλησε", also Aorist!]
• Μεγαλώνοντας δεν είχαν πια το προνόμιο Als sie älter wurden, hatten sie nicht mehr
να κοιμούνται στο ίδιο κρεββάτι όποτε das Privileg, im gleichen Bett zu schlafen,
αντάμωναν. wenn sie sich trafen. [sc.: die zwei (ge-
trennt aufwachsenden) Geschwister]
• Μπορείτε να φέρετε την ασθενή όποτε Sie können die Kranke herbringen [sc.: in
θέλετε. mein (Spitals-)Zimmer verlegen], wann Sie
wollen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• στις επόμενες εκλογές, όποτε κι αν γίνουν bei den nächsten [Parlaments-]Wahlen,

αυτές wann auch immer diese stattfinden (wer-
den)
:ΟΠΟΤΕ (ΙΙ) (= οπότε)

οπότε
[Anm.: οπότε ist zu unterscheiden von όποτε !]
1) worauf / woraufhin // dann [zeitlich] / και τότε / τότε
2) so [iS von: somit / daher] / und so [iS von: somit / daher] / (und) somit / (und)
daher / sodass / also / folglich / infolgedesssen / das heißt / womit / dann [iS von:
diesfalls] / in diesem Fall / diesfalls
3) als / όταν
4) (gegebenfalls) Ersatz für "στην οποία / στις οποίες" etc. (iS von: "όπου")
1) worauf [Wendt + Euro-Wb] / woraufhin //

dann [zeitlich] / και τότε* / τότε [Σιγαλός, S. 254]:
*[synonym – s. zB. "Ντέφι" Nr.3, S.29, erster A. von Pkt. 2.]
• Με το που ανοίξαμε την πόρτα της κάβας, Als wir die Tür zum Weinkeller aufmach-
πετιέται ξαφνικά κατά πάνω μας ένας ten, sprang uns eine riesige Maus entge-
τεράστιος ποντικός, οπότε η Ιουλία βάζει gen, woraufhin Julia einen Angstschrei
τις φωνές και πέφτει επάνω μου. ausstieß und sich in meine Arme stürzte.
• Η θερινή ώρα αρχίζει σε όλη την Ευρώπη Die Sommerzeit beginnt in ganz Europa
στις 28 Μαρτίου 2004, οπότε τα ρολόγια am 28. März 2004, dann werden die Uhren
γυρίζουν μία ώρα μπροστά, και τελειώνει eine Stunde vorgedreht (vorgestellt), und
στις 31 Οκτωβρίου 2004, οπότε τα ρολόγια sie endet am 31. Oktober 2004, dann wer-
γυρίζουν μία ώρα πίσω. den die Uhren eine Stunde zurückgedreht
(zurückgestellt).
[GF von der Webseite der EU / DF: Eigenübersetzung]
• Όταν πλησιάζω το τέλειο, τότε είναι που Wenn ich der Vollendung nahe bin, begin-
αρχίζω να αμφιβάλλω· οπότε χρειάζομαι ne ich erst zu zweifeln und da brauche ich
κάποιον, για να του λύνω όλες μου τις dann einen, dem ich alle meine Fragen be-
απορίες. antworte. [Aphorismus von Karl Kraus]
[DF + GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw.
deren griechischer Übersetzung durch Άγγελος
Παρθένης]
• Τα λέμε αύριο. Οπότε και θα δούμε τι θα Bis morgen. Dann werden wir ~ja sehen,
κάνουμε. [Σιγαλός, S. 254] was wir tun (werden). [Eigenübersetzung]
• Έπειτα ο Σέργιος μάς έβαλε να παίξουμε Nachher ließ uns Sergios bis elf (Uhr)
[...] σκραμπλ ώς τις έντεκα, οπότε μας Scrabble spielen, dann schickte er uns
έστειλε για ύπνο. schlafen. [Eigenübersetzung]
2) so [iS von: somit / daher] ** / und so [iS von: somit / daher] ** / (und) somit /
(und) daher / sodass / also / folglich / infolgedessen *** / das heißt **** / womit /
dann [iS von: diesfalls] / in diesem Fall / diesfalls / ***** :
**[zB. als DF+GF in: Ζατέλη: Φως]
***[zB. als DF+GF in: Όσες φορές]
****[vgl. auch die Übersetzung bei Mackridge:] i.e. [= das heißt]
[S. 328, letzter A., 4. Z. (EF) bzw. S. 448, letzter A., 5.Z. (GF)]
*****[vgl. auch die Übersetzung bei Mackridge:] in which case
[S. 299 (EF) bzw. S. 415 (GF), jeweils im Absatz nach den BSen 1,2,3]
• Όπως ξέρεις όμως, όταν ο Λιακόπουλος Wie du inzwischen weißt, versteht man
βρίσκεται εν βρασμώ ψυχής, δεν καταλα- [akustisch] nicht, was Liakopulos sagt,
βαίνει κανείς τι λέει, οπότε έπεφταν στο wenn er aufgebracht ist, und somit waren
κενό οι βρισιές του. seine Schimpfworte ziemlich sinnlos.
• Aύριο πραγματοποιείται άλλη μια γενική Es gibt morgen in Frankreich einen weite-
απεργία στη Γαλλία, οπότε τα τρένα δεν θα ren Generalstreik, sodass keine Züge hier-
μπορέσουν να αφιχθούν στην πόλη. her [sc. nach Straßburg] verkehren wer-
den.
[GF+DF aus dem Protokoll einer Debatte im Europäi-
schen Parlament]
• Αλλά αυτό ήταν χθες το βράδυ, οπότε Aber das war schon gestern abend [dass
πάει, πέρασε. sie mich angerufen hat, um mit mir essen
zu gehen], also passé.
• Αλλά κοιμάται η μαμά, οπότε πρέπει να Aber Mama schläft, ihr müsst also die Nä-
καρφώνετε πολύ ήσυχα. gel sehr leise einschlagen. [um sie nicht
aufzuwecken]
• Οι πρωινοί επιβάτες ήταν σκυθρωποί, Die morgendlichen Fahrgäste [in der
οπότε προτιμούσα να κοιτάζω το χάρτη με U-Bahn] waren brummig, also konzentrier-
τις διαδρομές του μετρό, [...] te ich mich lieber auf den [über der auto-
matischen Tür aufgeklebten] U-Bahn-Plan,
• τα ακριβά δάνεια από τη Δύση – οπότε τα die teuren Kredite aus dem Westen [hätte
προβλήματα της χώρας θα οξύνονταν Kuba annehmen können] – dann [= dies-
δραματικά falls] hätten sich die Probleme des Landes
[...] dramatisch verschärft
• Ή η κοπέλα μιλάει στα λουλούδια, οπότε Entweder redet das Mädchen mit den Blu-
τρελάθηκε, ή υπάρχει κάποιος συνομιλητής men, dann [= diesfalls] hat sie den Ver-
που δεν τον βλέπουμε. stand verloren, oder es gibt [hinter den
Blumen] einen Gesprächspartner, den man
nicht sieht. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Εκτός, πρόσθεσε, αν χρειαζόταν να πάει Außer wenn es sich als nötig erweisen
ώς τη Ζανζιβάρη, οπότε θ’ αργούσε ακόμα solle, dass er bis Sansibar reiste [= reisen
μερικούς μήνες. müsse], dann [= diesfalls] werde er erst ein
paar Monate später [und nicht schon in
einem Jahr] [zurück-]kommen [fügte er hin-
zu]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Στη Γερμανία κάποτε έγινε ένας διαγωνι- "sodass", "womit", "folglich", …

σμός για να προσλάβουν σε μια ορχήστρα
ένα δεύτερο φαγκότο. Πήγαν 17 ενδιαφε-
ρόμενοι, έπαιξαν όλοι άψογα, αλλά δεν
προσέλαβαν κανέναν γιατί η ποιότητα του
ήχου τους δεν ήταν του επιπέδου του πρώ-
του φαγκοτίστα, οπότε οι δύο ήχοι δεν θα
έδεναν.
• Η καθαρεύουσα γράφει: "από κριτικής "sodass", "folglich", "also", …
πλευράς", η δημοτική τις προθέσεις και τα
επιρρήματα τα συντάσσει με αιτιατική,
οπότε θα πούμε: "από κριτική πλευρά ...".
• Δυστυχώς, ο Άκης κατέστρεψε τη διαθή- "also", "somit"
κη που βρήκε στο σπίτι. Οπότε δεν υπάρ-
χει πλέον απόδειξη. [δηλ.: απόδειξη ότι η
Μαρία και ο Νίκος είναι οι νόμιμοι κληρο-
νόμοι]
• Στατιστικές, άλλοτε επίσημες, οπότε αδιά- "(und) somit", "(und) daher"
φορες και ψυχρές, κι άλλοτε "παράνομες"
σκληρές και αποκαλυπτικές, δείχνουν [...]
• Μικρή ένσταση για τους στίχους που σε "also", "daher"
μερικά τραγούδια [του CD] είναι αρκετά
απλοϊκοί και επαναλαμβανόμενοι. Ωστόσο
πιστεύω πως στη συγκεκριμένη δουλειά ο
σκοπός ήταν η μουσική και όχι τόσο ο
στίχος, οπότε μη θεωρήσετε την παρα-
πάνω παρατήρηση σαν σημαντικό μειο-
νέκτημα. [aus einer CD-Besprechung]
Κάποια στιγμή θα πρέπει να ξεκαθαρίσου- "dann" [= diesfalls]
με τι γίνεται με την κλίση του αρχαίου Δω-
δεκάθεου, [...]. Ή, λοιπόν, η Άρτεμη/της
Άρτεμης, ή η Άρτεμις/της Αρτέμιδος· [...].
Όσο για το ποιο από τα δυο [...] είναι προ-
τιμότερο, νομίζω ότι ο τύπος η Άρτεμη/της
Άρτεμης κάνει μια χαρά τη δουλειά του.
Μοναδική εξαίρεση, ίσως, όταν αναφερό-
μαστε σε αρχαία μνημεία ή έργα τέχνης,
οπότε είναι λογικό να τα μνημονεύουμε με
την ιστορική τους ονομασία.
[Α. Παππάς: Υπο-γλώσσια Β', S. 67 f.]
• Κτίρια σαν τον Παρθενώνα είναι από τα ….

πρώτα πράγματα που έμαθα όταν άρχισα
να σπουδάζω αρχιτεκτονική. Οπότε, το να
σκέφτομαι ότι σχεδιάζω ένα κτίριο στους
πρόποδες του Παρθενώνα είναι συναρπα-
στικό.
3) als / όταν [ΛΚΡ]*:

• από την Πέμπτη, 8 Ιουλίου, οπότε ανακοινώθηκαν τα τηλέφωνα του [καινούργιου]
νοσοκομείου
• εργάζεται ως δημόσιος υπάλληλος μέχρι το 1969, οπότε τον απολύει η χούντα
• Μιλάμε για το "τραγούδι του ’60", μια περίοδο δηλαδή [...] που το τέρμα της τοποθετεί-
ται (λίγο σχηματικά) το ’74, οπότε πέφτει η χούντα και αρχίζει και μια αλλόφρων "πολιτι-
κοποίηση" και στο τραγούδι.
• Βλέπαμε τηλεόραση, οπότε ξαφνικά κόπηκε το ρεύμα.
*) In diesem Sinne auch Α. Παππάς: Υπο-γλώσσια, S. 41 f.:
Επίσης μια άλλη καλή λύση, η οποία ορισμένες φορές βοηθάει να αποφύγουμε
την αλυσίδα των αναφορικών "που", είναι η χρήση του "όπου" και του "οπότε" –
ορθότερων, εφόσον πρόκειται για αναφορά με τοπικό ή χρονικό, αντίστοιχα,
χαρακτήρα. Μάλιστα, τόσο το "όπου" όσο και το "οπότε" δεν είναι μόνο χρήσιμα
αντίδοτα στον ελλοχεύοντα "πουπουδισμό", αλλά συχνά και πιο ακριβή από το
γενικής χρήσεως και κάπως ουδέτερο "που". Έτσι, λ.χ., είναι όχι μόνο εφικτό
αλλά και επιβεβλημένο να αποφεύγουμε φράσεις όπως
- "Πλημμύρισαν σπίτια στη Χίο που {όπου} έβρεξε πολύ" (λες και έβρεξε ... η
Χίος),
- "Έψαχναν για μέρος που {όπου} θα μπορούσαν να φάνε" (λες και είχαν κατά
νου να φάνε ... το μέρος),
- "Στην αίθουσα που {όπου} έπαιζαν χαρτιά",
- "Κατά τον Μεσαίωνα, που {οπότε, ή έστω όταν} η έννοια του έθνους ήταν
ακόμη στα σπάργανα",
- "Στο 25 λεπτό, που {οπότε} ο Βαζέχα έδωσε το προβάδισμα στον Παναθηναϊ-
κό".
4) (gegebenenfalls) Ersatz für "στην οποία / στις οποίες" etc. (iS von: "όπου"):
• BS 1:
Βεβαίως και είναι κατά βάση σωστός ο κανόνας ότι πριν από το "που" πρέπει να υπάρ-
χει κόμμα. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες / στις
οποίες / όπου / οπότε {ιδού μια περίπτωση με 4(!) εναλλακτικές διατυπώσεις αντί για
ένα ακόμη άχαρο και άχρωμο "που"} το κόμμα πριν από το "που" είναι λάθος, κι αυτές
είναι κυρίως φράσεις του τύπου [...]. [Α. Παππάς: Υπο-γλώσσια, S. 42]
• BS 2:
[Erläuterung von vier Fällen, in denen – über den Anwendungsbereich der bekannten
Grundregel hinaus – beim männlichen Artikel immer das "τελικό -ν" gesetzt werden
sollte:]
1. Όταν [...]
2. Μια δεύτερη περίπτωση οπότε το ουσιαστικό "ζητάει" από μόνο του το "ν" στο άρθρο
είναι οι λέξεις που [...].
3. Τρίτη περίπτωση οπότε – κατά τη γνώμη μου, πάντα – η προσθήκη του "ν" επιβάλλε-
ται ανεξάρτητα από το αρχικό γράμμα της λέξης που ακολουθεί, είναι όταν πρόκειται για
... έμψυχο (άνθρωπο, αλλά και ζώο, θα τολμούσα να πω). [...]
4. Τέταρτη και τελευταία περίπτωση "προσθήκης" του "ν" είναι όταν πρόκειται για μήνες
(...), για αιώνες (...), για ιστορικά γεγονότα ή ιστορικές περιόδους (…), [...].
[Α. Παππάς: Υπο-γλώσσια, S. 55 ff.]
:ΟΠΟΥ
όπου
1. όπου να ’ναι ° gleich [iS von: in Kürze, sofort, jeden Moment, demnächst] / bald
[etc.]:
• Όπου να ’ναι θα βρέξει. ° Es wird gleich regnen. [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• Φεύγει κι αυτός ο χρόνος όπου να ’ναι. ° Auch dieses Jahr geht bald zu Ende. [Aus-
sage am Weihnachtsabend] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] πως όπου να ’ναι θα τον μπαγλαρώσουν και θα χάσει τη δουλειά του ° [...], dass
es nur eine Frage der Zeit sei, bis man ihn [den regelmäßigen und kämpferischen Teil-
nehmer an Demonstrationen] einbuchten und er seine Arbeit verlieren würde //
[…], dass es nicht mehr lange dauern würde, bis man ihn fassen [iS von: festnehmen]
und er seine Arbeit verlieren würde [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
2. όπου + Verb mit Stamm II (und Fehlen eines Hauptsatzes, von dem der Relativsatz
abhängen könnte):
• Απλώστε εμπρός τα μπράτσα και όπου φτάσουν. ° Stretch forth your arms and [take]
whatever they reach. [BS in: Mackridge, S.306 (EF) bzw. S.423 (GF) / (dort auch grammatikalische
Erläuterung) / (eckige Klammer im Original)]
• Όπου φύγει φύγει, σκέφτεται, [...] ° Nichts wie weg [von hier], denkt sie, [...] [DF+GF
• [...], ορμάς μέσα στη φωτιά κι όπου σε βγάλει. ° […], dann stürzt er sich [du dich] ins
Feuergefecht, ohne Rücksicht auf Verluste. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
[Anm.: s. auch die gleichartige Konstruktion mit "όποιος" (s. unter όποιος, -α, -ο, Z 5)]
3. Beispiele für die (legitime) Verwendung von "όπου" an Stelle von που:
• Στα Χανιά, όπου πήγα, συνάντησα έναν παλιό μου φίλο.
• Δεν είναι μακριά η μέρα όπου η δημοτική θα επικρατήσει εντελώς στο δικαστικό χώρο.
• Στις περιπτώσεις όπου ο φίλος μου έχει μια στενοχώρια σ’ εμένα καταφεύγει.
[alle BSe aus: Κριαράς: Τα πεντάλεπτά μου, σ. 86]
[Anm.: s. auch die folgende Z]
4. Verwendung iS von: στον οποίο / στην οποία / στο οποίο:

• Το κείμενο όπου βασίστηκε το έργο. [Παπαζαφείρη, σ. 68]
• Αρνήθηκε να πάρει μέρος στο διάλογο όπου προσκλήθηκε. [Παπαζαφείρη, σ. 68]
• Βεβαίως και είναι κατά βάση σωστός ο κανόνας ότι πριν από το "που" πρέπει να
υπάρχει κόμμα. Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες /
στις οποίες / όπου / οπότε {ιδού μια περίπτωση με 4(!) εναλλακτικές διατυπώσεις αντί
για ένα ακόμη άχαρο και άχρωμο "που"} το κόμμα πριν από το "που" είναι λάθος, κι
αυτές είναι κυρίως φράσεις του τύπου [...]. [Α. Παππάς: Υπο-γλώσσια, S. 42]
• Από πραγματολογική άποψη στις θάλασσες του Βορρά, όπου και αναφέρεται το
ταξιδιωτικό κείμενο του Καμύ [= Camus], είναι σύνηθες φαινόμενο κοπάδια από ελάφια
(καριμπού) να διασχίζουν αποστάσεις κολυμπώντας στα παγωμένα νερά των περιοχών
αυτών. [Χρήστος Σαλταπήδας: Μετάφραση και πιστότητα: το πνεύμα ή το γράμμα, σ. 132]
5. απ’ όπου κι αν το δούμε:

• Ήταν ένα συμβάν ιστορικό, απ’ όπου κι αν το δούμε. ° Wie man es auch betrachtet,
es war ein historisches Ereignis. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
6. Spezialbedeutungen:
a) offenbar Verwendung iS von: ~επειδή / γιατί / μια και:
• [...] τη φράση του Camus "des soirées véritablement athéniennes", που αποδίδεται
στα ελληνικά [= στην ελληνική μετάφραση του βιβλίου του Camus] ως "ήταν βραδιές
πραγματικά αθηναϊκές". Πρόκειται για μία κλασική περίπτωση ψευδόφιλης λέξης (faux-
amis), όπου εδώ δεν έχουμε αθηναϊκές νύχτες, αλλά βραδιές λαμπρές και γιορτινές.
[Χρήστος Σαλταπήδας: Μετάφραση και πιστότητα: το πνεύμα ή το γράμμα, σ. 126]
• [...] γίνεται λόγος και για τα γαλλικά καφέ του Αλγερίου. Θα ήταν αδιανόητο, αν ο
Έλληνας μεταφραστής αυτά τα καφέ τα απέδιδε ως "καφενεία". Ανάμεσα σε αυτά τα
δύο δεν υπάρχει ισοδυναμία, γιατί, ως γνωστόν, άλλη είναι η πελατεία και άλλος ο
τρόπος λειτουργίας μεταξύ των γαλλικών καφέ και των ελληνικών καφενείων, όπου στα
τελευταία η πελατεία απαρτίζεται αποκλειστικά και μόνο από άρρενες και γίνεται χρήση
τυχερών παιχνιδίων. [Χρήστος Σαλταπήδας: Μετάφραση και πιστότητα: το πνεύμα ή το γράμμα, σ. 125/126]
b) worauf [iS von: infolgedessen]:

• Ίσως τότε [...] να ζωγράφισε στον πατέρα του ένα ταμπλό αυτοκινήτου, [...], όπου
εκείνος αυτοστιγμεί τον πήρε και τον πήγε στο μηχανικό αυτοκινήτων του διπλανού
σπιτιού. ° Vielleicht hat er damals [...] seinem Vater [...] ein Armaturenbrett aufge-
zeichnet, worauf dieser ihn zum Automechaniker im nächsten Hinterhof schleppte [um
ihm dort eine Stelle als Mechnikerlehrling zu verschaffen]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Ο πατέρας μου είπε κάτι για "αχαριστία" και [...], όπου ο αδελφός μου φαίνεται πως
[...] ° Mein Vater sagte irgend etwas von "undankbar" und [...], worauf mein Bruder […]
offenbar […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
7. κι όπου με βγάλει: s. unter βγάζω (Z 7)
:ΟΠΩΣ
όπως
Übersicht:
1.1. Grundbedeutung
1.2. weitere Bedeutungen allgemein
2. όπως είμαι (+ Adjektiv)
3. όπως in Verbindung mit einer Verneinung
4. όπως και να ’χει (το πράγμα)
5. όπως κι αν είναι, ...
6. όπως είμαι (+ Verb)
7. όπως-όπως [bzw.] όπως όπως
8. Verb + όπως και + Verbwiederholung (in Vergangenheitsform)
9. όπως και να το κάνεις (bzw. όπως και να το κάνουμε): s. unter κάνω (Z 10)
10. έτσι όπως: s. unter έτσι (Z 7)
11. zur (gleichwertigen) Verwendung von όπως und σαν (και) (als Vergleichs-
partikel): s. unter σαν (Z 6)
1.1. Grundbedeutung:
wie – zB.:
• wie du willst ° όπως θέλεις
• εκεί τα πονηρά πνεύματα, όπως θα ’λεγε η Εύθα, νίκησαν ° da [= in diesem Moment]
obsiegten, wie Evtha gesagt hätte, die bösen Geister [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
1.2. weitere Bedeutungen allgemein:

a) als / während [etc.] // ενώ, καθώς [ΛΜΠ*] // καθώς [ΛΚΝ*]
*[Anm.: Lt. ΛΜΠ handelt es sich bei όπως in diesem Fall um eine Konjunktion
(σύνδεσμος) mit zeitlicher Bedeutung; lt. ΛΚΝ hingegen um ein Adverb
(επίρρημα), das einen zeitlichen Nebensatz einleitet.]
• Πόσες σκέψεις και εικόνες [...] περνούσαν Wie viele Gedanken und Bilder [...] gingen
με ρυθμό εξαντλητικό από το νου [του], ihm in erschöpfendem Rhythmus durch
όπως είχε ξαπλώσει με το φακό δίπλα να den Kopf, als er sich hingelegt hatte,
φωτίζει το υγρό χώμα. neben sich die Taschenlampe, welche die
feuchte Erde beleuchtete.
• Όπως παρατηρούσα το μεγάλο, κατη- Während ich die große, steile Wiese
φορικό λιβάδι, έχασα εντελώς το θάρρος betrachtete, wurde ich ganz mutlos.
μου. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Όπως περνούσε ο χειμώνας, οι ενοχλή- Im Lauf des Winters ließen die [körperli-
σεις υποχώρησαν λίγο και το καλοκαίρι chen] Beschwerden ein wenig nach und
ξανάρχισαν πάλι. stellten sich erst im Sommer wieder ein.
[Anm.: für ähnliche BSe vgl. "έτσι όπως" (s. unter έτσι, Z 7)]
b) (in Kombination mit "είμαι" und einem Adjektiv): da / weil [s. Z 2]
2. όπως είμαι (+ Adjektiv) ° da, weil [etc.] // επειδή [ΛΜΠ*]:

*[Anm.: Lt. ΛΜΠ handelt es sich bei όπως in diesem Fall ("χαρακτηρισμός +
όπως") um eine Konjunktion (σύνδεσμος).]
• άρρωστος όπως ήμουν, δεν μπορούσα da ich krank war [wörtl.: krank, wie ich
να βγω μέσα στη βροχή war], konnte ich nicht hinaus in den Regen
gehen [GF aus ΛΜΠ / DF: Eigenübersetzung]
• Πήγε χωρίς δικηγόρο στον Ανακριτή. Er ging ohne Anwalt zum Untersuchungs-
Όπως η ανάκριση είναι μυστική δεν ξέρω richter. Da die Einvernahme geheim (nicht-
ακόμα τι είπε. öffentlich) ist, weiß ich noch nicht, was er
sagte. [Eigenübersetzung]
• Κι όπως είναι κουφός απ’ το ένα αυτί Und da er auf einem Ohr taub ist, hörte er
[= αφτί], δεν άκουσε ούτε τις σειρήνες. nicht einmal die Sirenen.
[Eigenübersetzung]
• Κι όπως ήταν έντονα μελαχροινός, με Und da er sehr dunkelhäutig war und zwei
μάτια υγρά και κατάμαυρα [...], έκανε την feuchte pechschwarze Augen hatte, [...],
αδελφή του – καστανόχρωμη γενικώς – να wirkte seine Schwester neben ihm – in
φαίνεται δίπλα του ξανθιά ή μάλλον Wirklichkeit brünett – wie blond, ja beinah
ρούσσα. fuchsrot. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• το κατέβασε γρήγορα, κι όπως ήταν sie drehte ihn [= den kleinen Spiegel / το
κάτοπτρο κι απ’ τις δυο όψεις και το μισό καθρεφτάκι] rasch nach unten, und da es
δωμάτιο το έλουζε ο πρωινός ήλιος, ένα ein doppelseitiger Spiegel war und das
τόπι όλο φως κι άπειρη σιγαλιά πήδησε halbe Zimmer vom morgendlichen Sonnen-
απ’ το ταβάνι στο πάτωμα schein durchflutet wurde, sprang ein klei-
ner Ball aus Licht unendlich still von der
Decke auf den Boden herab
• Τον εξαντλούσε η τόση αναμονή. Γιατί Und er [war] erschöpft von soviel Warten
κιόλας μονάχος όπως ήταν για ώρες, [im Kaffeehaus (auf den Mann, mit dem er
άρχισαν να τον καταλαμβάνουν σκέψεις verabredet war)]. So ganz allein seit Stun-
οχληρές της παραστρατημένης του ζωής. den, ertappt er sich bei störenden Gedan-
ken, dass er ganz falsch gelebt.
• αυτό που για κείνον ήταν το υπέρτατο, [das, was] für ihn das Allerhöchste [war],
ενώ για κείνη μια στιγμιαία και λυπηρή für sie aber, die gefangen war in anderen
προσφυγή στα μάταια, δέσμια όπως ήταν Gesichten [= Trugbildern, Visionen], ein
κάποιων άλλων ενοράσεων kurzes und betrübliches Abschweifen ins
Eitle und Vergebliche
• τότε που πέρασε από πάνω της – ξαπλω- damals, als eine Schildkröte über sie [sc.
μένη ανάσκελα όπως ήταν, μισοκοιμισμέ- über Ioulía] – sie lag halbschlafend auf
νη, σ’ ένα χωράφι – μια χελώνα dem Rücken auf einem Feld – kletterte
[Anm.: für ähnliche BSe vgl. "έτσι όπως" (s. unter έτσι, Z 7)]
3. όπως in Verbindung mit einer Verneinung:

(= wörtl.: wie {auch} nicht …)
• γιατί δεν τον διαλέγει κανείς τον τόπο που γεννήθηκε, όπως δε διαλέγει τη μάνα του
και τον πατέρα του ° schließlich kann sich niemand seinen Geburtsort auswählen,
ebenso wenig, wie er sich seine Mutter und seinen Vater auswählen kann [GF+DF aus:
• πασχίζοντας να κρύψει την κοιλιά της που δεν κρυβόταν πια, όπως και τα χρόνια της
° dabei bemühte sie sich, ihren Bauch zu verbergen, der sich nicht mehr verbergen
ließ, ebensowenig wie ihre Jahre [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. όπως και να ’χει (το πράγμα):

a) jedenfalls / auf jeden Fall:
• Όπως και να ’χει, δεν πρόκειται για Jedenfalls [ist das] kein gewöhnlicher
συνηθισμένο άνθρωπο, σκέφτεται η Mensch, befindet Carmen [aufgrund des
Κάρμεν [...] Studiums seiner Handschrift auf dem
Kuvert] […]
• Θα μείνω εδώ όπως και να ’χει μέχρι Ich werde jedenfalls bis 18 Uhr hier [im
τις 6. Büro] sein.
• Θα το κάνουμε όπως και να ’χει, και Das machen wir auf jeden Fall [sc. eine
χωρίς την εντολή του Στέφαν. Reise zu Silvester], auch ohne Auftrag von
Stefan [sc.: auch dann, wenn du von Ste-
fan den (Bau-)Auftrag nicht bekommen
solltest (und wir daher weniger Geld zur
Verfügung haben)].
b) immerhin:
• Όχι, ευχαριστώ, δε θέλω να ζαλιστώ. Nein, danke [ich will nichts Alkoholisches
Είναι όπως και να ’χει η πρώτη φορά, που trinken], ich möchte einen klaren Kopf
βγαίνω ραντεβού με συνάδελφο! behalten. Es ist immerhin das erste Mal,
dass ich mich mit einem [Berufs-]Kollegen
[zu einem Rendezvous] treffe!
• [...] και προσπαθεί να πνίξει το πρώτο, [...] und [sie] muss nun doch den ersten,
μικρό χασμουρητό. Όπως και να ’χει το kleinen Gähner unterdrücken. Immerhin
πράγμα δεν έχει κοιμηθεί μια νύχτα hat sie eine schlaflose Nacht hinter sich,
ολόκληρη και τώρα κοντεύει πάλι δέκα η und es geht jetzt auch wieder auf zehn Uhr
ώρα. zu.
• Όπως και να ’χει, μας βοήθησε. Immerhin hat sie [Annie] uns geholfen. [wir
sollten ihr gegenüber (daher) nicht egois-
tisch sein]
[bzw.]
After all, she did help us.
5. όπως κι αν είναι, ... ° wie dem auch sei, … / wie auch immer, …
6. όπως είμαι (+ Verb) ° χωρίς προηγουμένως να ετοιμαστώ, να ντυθώ ανάλογα

[ΛΚΝ] – π.χ.:
• Έλα όπως είσαι. [ΛΚΝ]
• Πάμε όπως είμαστε να τον βρούμε! ° Fahren wir gleich zu ihm! [DF+GF aus: André Müller
im Gespräch mit Thomas Bernhard]
7. όπως-όπως [bzw.] όπως όπως ° με τρόπο τυχαίο, πρόχειρο, χωρίς ιδιαίτερη

φροντίδα [ΛΜΠ] // πρόχειρα [ΛΚΝ] // ~so irgendwie / notdürftig / provisorisch:
• Οι άλλοι βολευτήκαμε όπως-όπως σε καρέκλες και σκαμπώ. ° Wir anderen [die wir
nicht auf den Fauteuils Platz nehmen konnten] machten es uns mehr schlecht als recht
auf den Stühlen und Hockern bequem. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• το σπίτι που το ’χαν επισκευάσει όπως-όπως μετά τη φωτιά ° das Haus, das sie nach
dem Brand notdürftig wieder hergerichtet hatten [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
8. Verb + όπως και + Verbwiederholung (in Vergangenheitsform):

• Όμως ο Ζακ την είχε στήσει εξεπίτηδες, για να τη λαχταρίσει – όπως και τη λαχτάρισε,
αφήνοντάς την μες στον κόσμο και στο τρελό το πήγαιν’ έλα του σταθμού, [...] ° Aber
Jacques hatte sie absichtlich dorthin bestellt *, damit sie ihn vermisste – und sie ver-
misste ihn wirklich, so in der Menge allein gelassen **, in diesem verrückten Bahnhofs-
gewirr, […] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
*[Anm.: Eine bessere Übersetzung wäre wohl:

{…} hatte sie absichtlich dort (am Bahnhof) warten lassen (ohne zum vereinbar-
ten Treffen zu erscheinen)]
**[Anm.: Eine bessere Übersetzung wäre wohl:
"{…}, um ihr einen Schrecken einzujagen – was ihm auch tatsächlich gelang,
indem er sie in der Menge allein ließ, {…}"]
:ΟΡΓΗ, η
οργή, η
1. Grundbedeutung:
der Zorn, die Wut
2. στην οργή [als Ausdruck von Unmut] ° zum Teufel / verdammt noch mal:
• Τι στην οργή γίνεται εδώ; [sc.: Warum herrscht hier in diesem Raum ein solcher Tru-
bel?] ° What the hell is this? ° Was zum Teufel soll das? [DF, EF (jeweils Ton und Untertitel)
+ GF (Untertitel) aus dem Film "Patch Adams"]
• [...] και να δει τη Ζιζέλ, Συζέλ, όπως στην οργή και να ’ταν το όνομα – καταριόταν τον
γραφικό χαρακτήρα του Βολφ. ° […] und [um] nach Giselle, Suselle zu sehen, wie
verdammt noch mal sie eben hieß [wörtl.: der Name (von ihr) war] – er verfluchte Wolfs
Schrift [sc. dessen Handschrift, die so undeutlich war, dass er den Namen nicht entzif-
fern konnte]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
3. δίνω τόπο στην οργή: s. unter τόπος, ο (Z 3)
:ΟΡΓΩΝΩ
οργώνω
1) pflügen:
• Αιώνες οργώνουμε την ίδια γη, μαζεύουμε ελιές από τα ίδια δέντρα. ° Jahrhunderte-
lang pflügen wir [= Griechen und Türken] dieselbe Erde, ernten Oliven von denselben
Bäumen. [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
2) [metaphorisch]: durchkämmen:
• πολεμικά καράβια οργώνουν το Αιγαίο ° Militärschiffe durchkämmen die Ägäis
:ΟΡΙΑΚΟΣ, -ή, -ό
οριακός, -ή, -ό
1) Rand-:
• Όλες αυτές οι ταραχές είναι οριακά γεγονότα [...] ° Unruhen dieser Art sind nur Rand-
ereignisse […] [GF+DF aus: W. Greider: Endstation Globalisierung]
2) marginal:
• Οριακή ήταν η αύξηση της αποχής: από το 18% ανέβηκε στο 19,7%. ° Marginal war
die Erhöhung (des Ausmaßes) der Wahlenthaltung [zwischen erstem und zweitem
Wahlgang]: von 18% stieg sie auf 19,7%.
3) knapp:
• με οριακή πλειοψηφία ° mit einer knappen Mehrheit [wurde der Beschluss gefasst]
• οριακή η νίκη ° knapp (war) der Sieg [des Pasok-Kandidaten bei der Bürgermeister-
Stichwahl] [sc.: 50,4% der Stimmen (gegenüber 49,6% für den Konkurrenten)]
:ΟΡΙΕΝΤΑΛ
οριεντάλ
• έκανε οριεντάλ χορό // χόρευε και κάτι οριεντάλ ["Ντέφι" Nr. 8, S. 24]
:ΟΣΑ
όσα
1. όσα-όσα: s. unter όσος, -η, -ο (Z 3)
2. όσα πάνε κι όσα έρθουν: s. unter όσος, -η, -ο (Z 4)
:ΟΣΟ
όσο
Übersicht:
1. Bedeutungen allgemein
2. όσο και
3. όσο και να [bzw.] όσο κι αν // όσος (-η, -ο) κι αν
4. όσο δεν ...
5. όσο να [bzw.] όσο που
6. όσο να ’ναι
7. όσο πάω ... [bzw.] όσο πάω και ... [+ Verb]
8. όσο zum Ausdruck einer Steigerung ("je mehr", "je näher", "je länger" etc.)
9. όσο-όσο [bzw.] όσο κι όσο
10. όσο είναι νωρίς: s. unter νωρίς
11. όσο μπορώ: s. unter μπορώ (Z 5)
12. όσο πρέπει: s. unter πρέπει (Z 4)
a) solange:
• Μείνε όσο θέλεις. Bleib, solange du willst.
• Μπορούν να κοιμούνται όσο τους Sie können schlafen, solange sie mögen
γουστάρει. (solange es ihnen gefällt).
• Όσο οι άσχημες καιρικές συνθήκες δεν Solange die schlechten Wetterverhältnisse
καταστρέφουν τη σοδειά μου, δε θα nicht meine Ernte [an Kartoffeln] vernich-
πεθάνω από την πείνα. ten, werde ich nicht verhungern.
b) als / während [etc.]:

• την περίοδο 1950-1973, όσο η γερμανική zwischen 1950 und 1973, als die deutsche
οικονομία μεγεθυνόταν διαρκώς και Wirtschaft stetig wuchs und Arbeitsplätze
δημιουργούνταν νέες θέσεις εργασίας, [...] geschaffen wurden, […] [DF+GF aus:
• Ο Κουκούβης γελούσε όσο τα έλεγε και Kukuvis lachte, während er mir das [in der
ζήτησε κι άλλη μπύρα. Taverne sitzend] erzählte, und bestellte
noch ein Bier.
• Και όσο ο Άρνολντ σκέφτεται την And while Arnold is thinking up an answer
απάντηση, εγώ λέω να πηγαίνω. to that one, I'll be on my way.
[bzw.]
Und während sich Arnold darauf [sc. auf
deine (eben gestellte) Frage] eine Antwort
überlegt, bin ich schon weg [iS von: ich
gehe jetzt].
• Όπου και να πήγαινε ο Κάιζερ, τον χαιρε- Wo der Kaiser sich sehen ließ, wurde er
τούσαν τιμητικά. Όσο όμως πλησίαζε η mit Ehrfurcht begrüßt; aber sowie der zwei-
δεύτερη άμαξα με τον αρχιδούκα φον te Wagen mit dem Herzoge von Modena
Μοντένα, οι άνθρωποι ξαναφορούσαν τα nahte, bedeckte das Publikum [als Zeichen
καπέλλα [= καπέλα] τους και μένανε des Protestes] schnell das Haupt wieder
βουβοί. und blieb stumm. [DF+GF aus: Ross]
• Κάτω από τα σκαλοπάτια του εξώστη "während" (?)

στεκόταν ένας άνδρας [...]. "Εξω, πήγαινε
έξω από δω, άθλιο υποκείμενο, να μη
φωνάξω τη Χωροφυλακή, να ’ρχεσαι σε
ξένο σπίτι, παλιάνθρωπε." [είπε η Ασπασία
στον Ιταλό] Ο Ιταλός υποχωρούσε όσο
εκείνη αγρίευε, βέβαιος πια πως έκανε
λάθος το σπίτι. Η Ασπασία τον
ακολούθησε απειλητική κι έκλεισε πίσω του
τη σιδερένια πόρτα του κήπου.
[Λ. Ζωγράφου: Η αγάπη άργησε μια μέρα, σ. 80]
c) so viel (so klein / so groß [etc.]) wie … :

• Αυτά τα φορέματα κοστίζουν όσο μια Diese [exklusiven] Kleider kosten so viel
λιμουζίνα. wie eine Limousine.
• Η διαχείριση ενός μεγάλου έργου κοστίζει Die Verwaltung eines großen Projekts
στην Τράπεζα περίπου όσο και ενός kostet der [Welt-]Bank ungefähr so viel
μικρού. (ungefähr dasselbe) wie (die) eines
kleinen. [Anm.: hier όσο και]
• Τα εργαλεία της παρέμβασης θα πρέπει Die [staatlichen] Instrumente dafür [sc. für
να επιλεγούν σύμφωνα με την αρχή regelnde Eingriffe im Interesse der Um-
"αγόρα όσο είναι δυνατόν, κρατικός weltpolitik] sind nach dem Motto "So viel
έλεγχος όσο είναι αναγκαίο". Markt wie möglich, so viel staatliche Kon-
[Anm.: αναγκαίο – nicht: αναγκαίος] trolle wie nötig" auszuwählen.
• την είχε πλησιάσει όσο έπρεπε και την er hatte sich ihr, soviel wie nötig [Anm.:
κοίταζε στο πρόσωπο gemeint wohl: um sie (bzw. ihr Gesicht)
betrachten zu können], genähert, sah ihr
nun direkt ins Gesicht
• Υπήρχαν οι πολύ μικρές χελώνες, όσο Da gab es [bei den aus Nussschalen als
και το μικρότερο καρύδι, οι μεσαίες ή λίγο Bastelarbeit hergestellten Schildkröten] die
μεγαλύτερες, και υπήρχαν και οι πολύ winzig kleinen Schildkröten, die so klein
μεγάλες, οι μάνες. waren wie die kleinste Nuss, die mittleren
oder etwas größeren, und es gab auch die
ganz großen, die Mütter.
[Anm.: hier όσο και]
d) ~όταν / wenn [etc.]:

• Όσο σκέφτομαι, πόσα σου οφείλω, Wenn ich überlege, was ich dir alles zu
Κάρμεν, τότε δεν ξέρω πια πότε θα verdanken habe, Carmen, dann weiß ich
μπορέσω να σου τα ανταποδώσω! überhaupt nicht, wie ich das jemals wieder-
gutmachen [iS von: deine Wohltaten erwi-
dern] soll!
• [...], αφού όσο αυξάνουν οι τιμές των […], denn bei höheren Energie- und Roh-
πρώτων υλών και της ενέργειας, οι επι- stoffpreisen [= wenn die Energie- und
χειρήσεις και οι καταναλωτές αποκτούν Rohstoffpreise steigen] besteht sowohl für
κίνητρα για οικολογική συμπεριφορά. die Wirtschaft wie auch für die Verbraucher
ein Anreiz, sich umweltschonend [nämlich
energiesparend] zu verhalten.
2. όσο και:
• η Πέρσα το φοβήθηκε, όσο και το was Persa befürchtete und zugleich
ευχήθηκε wünschte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "[…]", του είπε σκυθρωπά (όσο και "[…]", sagte einer von ihnen düster (und
μελοδραματικά) ένας απ’ αυτούς ebenso melodramatisch) zu ihm
• βάζα με ρίζες, σπόρους και υγρά πολύτι- da standen Gläser voller Wurzeln, Samen,
μα, όσο κι επικίνδυνα, [...] Körner und ebenso wertvolle wie gefährli-
che Tinkturen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. όσο και να [bzw.] όσο κι αν // όσος (-η, -ο) κι αν:

• Κι όσο κι αν την ικέτευσε ακόμα η [Und] So sehr Fewronía sie auch anflehte,
Φεβρωνία, η Πέρσα αρνήθηκε να δώσει sie [= Persa] weigerte sich, ihr die Arznei
αυτό το φάρμακο. zu geben. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• και τέτοιες επιθυμίες, όσο απροσδόκητες und Wünsche wie dieser, mögen sie auch
ή ανεξήγητες κι αν είναι, δεν πρέπει να noch so unerwartet und [wörtl.: oder]
μένουν ανεκπλήρωτες unerklärlich sein, dürfen nicht unerfüllt
bleiben [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• όση δουλειά κι αν είχε mochte sie auch noch so viel Arbeit haben
[immer fand sie Zeit, ein paar Worte mit
ihren Bekannten zu wechseln]
• όσες χειρονομίες και μορφασμούς κι αν auch wenn sie noch so viele Gesten und
επεστράτευαν Grimassen produzierten [immer versuchten
sie unwillkürlich auch durch Laute mit der
stummen Frau zu kommunizieren]
• Όσες σκοτούρες κι αν τριβέλιζαν το Wenn auch [noch so] viele Sorgen unser
μυαλό μας, το κέφι δε μας απόλειπε. Hirn zermarterten, an Vergnügen [gemeint:
an guter Laune] fehlte es uns nicht.
• όσες δικαιολογίες κι αν βρουν egal, wie viele Ausflüchte sie auch finden
[sie werden (dennoch) immer mit ihrem Ich
konfrontiert sein] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• [...], την οποία πάντα σεβόταν και συμπο- [...]; denn sie [= Ioulía] achtete und be-
νούσε [η Ιουλία], όσο κι αν εκείνη [= η dauerte Fewronía, obwohl diese sie in
Φεβρωνία], τον τελευταίο καιρό [...], την letzter Zeit […] ziemlich vernachlässigt
είχε αρκετά παραμελήσει και δεν της hatte, nicht wie früher mit ihr sprach und
μιλούσε όπως παλιά, ούτε και την παρα- sie auch nicht zum Sprechen ermunterte.
κινούσε να μιλήσει. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• όσο κι αν τραβούσε εκείνα τα φωνήεντα trotz jener langgezogenen Vokale [hatte

seine Stimme nichts Durchdringendes,
Gellendes] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Τέτοιος είν’ ο άνθρωπος, τη θέλει τη So ist der Mensch, er will Freude, auch
χαρά, σ’ όσο άγριες στιγμές κι αν wenn er in einer [noch so] furchtbaren Zeit
βρίσκεται. [zB. Kriegszeit, Zeit von Unruhen, Verfol-
gung etc.] lebt. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Σε μερικές περιπτώσεις η διαστρέβλωση ---

του πρωτοτύπου πραγματοποιείται, όταν ο
μεταφραστής επιλέγει ένα τελείως διαφο-
ρετικό ύφος. Όσο και αν δεν λαμβάνεται
υπόψη η γνωστή φράση του Buffon "Το
ύφος είναι ο άνθρωπος" ("Le style, c'est l'
homme"), εντούτοις δεν έχει καθόλου χάσει
τη διαχρονική της αξία. Πώς είναι, λοιπόν,
δυνατόν κάποιες μεταφράσεις του Kafka να
περιέχουν στοιχεία γλωσσικού εκλυρισμού;
Ας μην ξεχνάμε ότι "αυτό που σίγουρα δεν
άρεσε στον Κάφκα είναι ο εκλυρισμός του
μυθιστορηματικού πεζού λόγου".
[Χρήστος Σαλταπήδας: Μετάφραση και πιστότητα: το
πνεύμα ή το γράμμα, σ. 75/76]
4. όσο δεν ... :

• Τον σεβόταν όσο δε φαντάζεσαι. ° Unvorstellbar, was für einen Respekt er vor ihm
hatte. [GF+DF aus: Βαμμ.]
5. όσο να [bzw.] όσο που ° bis / ehe [etc.]:

• Το ίδιο είπε και η Ιουλία, βουρκώνοντας Dasselbe sagte auch Ioulía, die Augen
σχεδόν από αγωνία όσο να φτάσει κι η beinah feucht vor Spannung, bis sie an die
δική της σειρά, [...] Reihe kam, […]
• Όσο να μπουν στο σπίτι, έπεσαν κιόλας Ehe sie das Haus erreichten, fielen schon
οι πρώτες χοντρές στάλες [...] die ersten dicken [Regen-]Tropfen, […]
• [... ] και μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα – όσο […] und innerhalb von Sekunden – ehe
να καταλάβουν οι άλλοι τι γίνεται και να man es überhaupt gemerkt hatte [was ge-
σταματήσουν οι ζουρνάδες – [...] schah] und die Trommeln jäh aufhörten –
• [...], κι όσο να φτάσει, όσο ν’ ανέβει ένα- Bis sie dort [= im ersten Stock des Hauses]
ένα εκείνα τα σκαλοπάτια [...], έμεινε το angekommen war, bis sie diese Stufen,
στήθος της δίχως ανάσα. eine nach der anderen, hinaufgestiegen
war […], war sie ganz außer Atem.
• Κοιμήθηκε όσο να φτάσουν. Als sie ankamen, war sie eingeschlafen.

• Και μπορεί – όσο να έφτανε – να μη Aber [wörtl.: Und] vielleicht würde sie –
φοβόταν πια. wäre sie erst einmal dort angekommen [sc.
beim Haus jenes Mannes] – keine Angst
mehr haben. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• στο διάστημα όσο να φέρουν τον αδελφό während [wörtl.: im Zeitraum bis] man ihren
της απ’ το βουνό Bruder vom Berg herunterholte [half die
Schwester einer Frau bei deren Arbeit]
• Όσο που ήρθε μια τρίτη μ’ ένα μεγάλο Bis eine dritte Frau [hinzu] kam, mit einer
ψαλίδι στο χέρι της. großen Schere in der Hand.
6. όσο να ’ναι ° immerhin:

• Όσο να ’ναι εδώ μέσα [στη φυλακή] έχω Immerhin habe ich hier Zeit und bin vor
καιρό και δεν κινδυνεύω από τις ενέδρες seinen Nachstellungen sicher.
του [δηλ. του πατέρα μου]. [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• Ο Ερνστ κι εγώ δεν μιλούσαμε πολύ, Ernst und ich sprachen nicht viel [mitein-
αλλά όσο να ’ναι περισσότερο απ’ ό,τι τους ander], aber immerhin mehr als in den
τελευταίους μήνες. letzten Monaten.
[DF+GF aus: Schulze: Simple Stories]
• [...], πόσο μάλλον που μετά δυο μέρες [...], zumal er nach zwei Tagen entdeckte,
ανακάλυψε πως πίσω από μια πόρτα [...] dass hinter einer Tür […] eine Veranda
βρισκόταν μια βεράντα – ίσως πιο βρώμι- war; vielleicht noch ein bisschen dreckiger
κια λιγάκι απ’ το παλιοδωμάτιο, αλλά όσο als das alte Zimmer [besser wohl: das
να ’ναι ήτανε μια βεράντα, δηλαδή τ’ απο- schäbige / das miese Zimmer], aber
κορύφωμα. immerhin eine Veranda, also der absolute
Gipfel [an Wohnkomfort (für den mittel-
losen Bewohner der Dachkammer)].
[allgemeine Erläuterung des Ausdrucks "όσο (και) να ’ναι": s. ΛΔΗ, S. 268 f.]
7. όσο πάω ... [bzw.] όσο πάω και ... [+ Verb] ° συνεχώς· περνώντας ο καιρός,
αποκτώντας μεγαλύτερη ηλικία [ΛΔΗ, σ. 269 (unter Anführung der Variante mit "και")]
// immer / ~nach und nach / ~allmählich / ~mit der Zeit [jeweils + Komparativ]
π.χ.:
• Αυτή η γυναίκα όσο πάει και χοντραίνει. (δηλ. περνώντας ο καιρός χοντραίνει,
χοντραίνει συνεχώς) [ΛΔΗ]
• Τι κάνει η κόρη τους; – [Απάντηση:] Όσο πάει κι ομορφαίνει! [ΛΔΗ]
• Γερό είν’ ακόμα το αυτοκίνητο, αλλ’ όσο πάει και παλιώνει και μας κοστίζει πολύ. [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Οι Ρώσοι όσο παν γίνονται πιο αστοί. * Die Russen werden mit der Zeit immer
bürgerlicher. [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
• Όσο πας, χειροτερεύεις. * Es wird immer schlimmer mit dir. [sc.: mit
deinen Persönlichkeitsmängeln]
• Τώρα σ’ αυτή την πλευρά του υπογείου In diesem Flügel des Untergeschoßes
το φως όσο πήγαινε και ελαττωνόταν, [...]. wurde das Licht mit der Zeit immer
schwächer, [...]
• [...] και όσο πήγαινε μεγάλωνε, δυνάμωνε [Und] Mit der Zeit wuchs es, wurde größer
και γινόταν αγωνία. * [GF: wurde stärker] und wurde zu Angst.
[sc. dieses unbestimmte, zunächst winzige
Etwas]
• Και μια μέρα [...] βγήκε ένας άνεμος που Und eines Tages […] stieg ein böiger Wind
όσο πήγαινε δυνάμωνε. * auf, der nicht nachlassen wollte, sondern
immer stärker wurde. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εξήντα ψυχές [= Seelen, iS von: Einwoh- ---

ner] έχουν απομείνει στο Σούλι και όσο
πάνε λιγοστεύουν. *
*[also ohne "και" nach "πας", "πάνε" etc.]
8. όσο zum Ausdruck einer Steigerung ("je mehr", "je näher", "je länger" etc.):
8.1. όσο [ohne Komparativ] …, τόσο [mit oder ohne Komparativ] … :
• Όσο ζυγώναμε τ’ ανθρώπινο κοπάδι, Je näher wir der Menschenschar kamen,
τόσο τ’ αφτί μας ξεδιάκρινε ένα λυπητερό desto deutlicher unterschieden [= vernah-
θρήνο, [...]. men] unsere Ohren ein trauriges Weh-
klagen, […]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Όσο πλησίαζε η στιγμή που θ’ άκουγε το Je näher [immer an den Abenden] der
κλειδί στην πόρτα, τόσο μάνιαζε και τόσο Moment rückte, wo der Schlüssel im
γέμιζε με μίσος για την Έμα. Schloss zu hören wäre [= zu hören sein
würde] [weil seine Frau Emma von der
Arbeit nach Hause kam], um so rasender
wurde er und um so hasserfüllter gegen
Emma. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Κι όσο έφτανε, τόσο σιγάνευε το βήμα Je näher er [dem Eingangstor des Gebäu-
του. des] kam, um so langsamer wurde sein
Schritt. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• [...] Γιατί όσο συλλογιέται ο στρατιώτης […] Denn je mehr der Soldat nachdenkt,
τόσο τού φεύγει η πίστη. desto schneller verliert er den Glauben [an
die Sinnhaftigkeit des Krieges].
• Γιατί όσο περνούσε ο καιρός κι όσο Denn je mehr Zeit verstrich und je häufiger
πληθαίναν οι στιγμές [...], τόσο πιο πολύ ο diese Augenblicke wurden […], um so
μπαρμπα-Τζωρτζ ζωγράφιζε σαν besessener malte er [= der alte George].
μανιακός. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
[Anm.: zu "όσο περνά ο καιρός" // "όσο

περνούν οι μέρες" (etc.) s. ähnliche BSe
unter περνώ (Z 6)]
• Όσο αυτή η ερώτηση επαναλαμβανόταν Je regelmäßiger sich diese Frage [seiner
κάθε μέρα – εκτός Σαββάτου και Κυριακής Frau Emma] [ob er seinen Roman schon
που δε δούλευε η Έμα – τόσο ο Τρίστρομ fertig geschrieben habe] wiederholte (täg-
ήταν ανίκανος να γράψει και μια λέξη. lich, außer Samstag und Sonntag, wenn
Emma nicht arbeitete), um so unfähiger
wurde Tristram, auch nur eine einzige Zeile
[wörtl.: ein Wort] zu schreiben.
• Η Ιουλία δεν μπορούσε να ρωτήσει Ioulía war nicht in der Lage, noch mehr zu
περισσότερα – όσο η φαντασία της έτρεχε fragen – ihre Phantasie konnte zwar sehr
πολλές φορές, τόσο η γλώσσα της γινόταν oft rasen, doch ihre Zunge erlahmte, wenn
κόμπος όταν, για κάποια πράγματα, es darauf ankam, über bestimmte Dinge zu
έπρεπε να μιλήσει. sprechen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Όσο έβλεπα το θαυμασμό της, τόσο πιο Je mehr Bewunderung ich bei ihr sah [über
παραμυθάς γινόμουνα. die Geschichten, die ich ihr erzählte], desto
mehr Erzählungen erfand ich.
• Όσο δεν έλεγε να σταματήσει, τόσο πιο Je länger er [= der Schüler] redete, desto
ανήσυχος κουνιόταν ο κύριος Κούντσε unruhiger rutschte Herr Kunze [= der
πέρα-δώθε πάνω από την καρέκλα του. Lehrer] auf seinem Stuhl herum.
Όσο περισσότερο μιλούσε, τόσο πιο
ανήσυχα κουνιόταν στην καρέκλα του ο
κύριος Κούντζε.]
• Όσο τα πράματα δεν πηγαίνανε καλά στο Je schlechter es an der Front [sc. am
μέτωπο, τόσο οι διαδόσεις στο νοσοκομείο Kriegsschauplatz] stand, desto mehr
οργιάζανε. feierten die Gerüchte im Lazarett Orgien.
• κι όσο έβλεπαν τα γράμματα πάνω στον und während sie [= die Schüler der Abend-
μαύρο πίνακα, τόσο έβλεπαν και το schule] auf die Buchstaben an der schwar-
φεγγάρι απ’ τα παράθυρα να τους γνέφει zen Tafel schauten, konnten sie durch die
περίεργα, απατηλά Fenster auch den Mond sehen, der ihnen
seltsame, trügerische Zeichen machte
[bzw.]
8.2. όσο [ohne Komparativ] … + zweiter Halbsatz [mit oder ohne Komparativ]
ohne τόσο:
• Όσο το σκεφτόμουν, βούλιαζα περισσό- Je länger ich darüber nachdachte, desto
τερο. griesgrämiger wurde ich.
[GF+DF aus: Μάρκαρης: Νυχτερινό δελτίο]
• Όσο περνάει ο καιρός είναι και καλύτεροι. Je mehr Zeit vergeht, desto besser sind
[Anm.: zu "όσο περνά ο καιρός" // "όσο sie. (= Mit der Zeit / Mit fortschreitender
περνούν οι μέρες" (etc.) s. ähnliche BSe
Zeit / Im Laufe der Zeit sind [= werden] sie
unter περνώ (Z 6)]
{immer} besser.) [sc. die Musiker dieser
Band]
• Όσο πλησίαζε η ώρα του ραντεβού τον Je näher die Stunde der Verabredung
έπιανε τεταρταίος. rückte, desto stärker schlotterten ihm die
Knie. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Όσο πλησίαζε το μεσημέρι, ο ήλιος Je näher der Mittag rückte, desto heftiger
χτυπούσε κάθετα το πλακόστρωτο. schien die Sonne auf das Pflaster herab.
• Αυτή η γυναίκα έχει μια λάμψη, που Diese Frau hat eine Ausstrahlung, die sie
σχεδόν τη βλέπει, και που δυναμώνει όσο [= Carmen] fast körperlich spürt und die
κάθονται έτσι η μια απέναντι στην άλλη. stärker wird, je länger sie [= Carmen und
diese Frau] sich gegenübersitzen.
• Μια μούγκα, που γινόταν αβάσταχτη όσο Eine Stummheit [sc. eine Schweigsamkeit
λιγόστευαν οι ελπίδες να φανεί [ο Χαρί- unter den Gästen des Kaffehauses], die
σης]. umso unerträglicher wurde, je mehr die
Hoffnung auf sein [= Charissis'] Erscheinen
schwand.
[bzw.]
Eine Stille, die in dem Maße unerträglich
wurde, wie die Hoffnung auf sein Erschei-
nen schwand.
• Όσο αξιοποιούνται τα οικονομικά πλεο- Werden die wirtschaftlichen Vorteile von

νεκτήματα προϊόντων μακράς διάρκειας Langzeitprodukten [sc. langlebigen Pro-
[...] ένα μέρος της σημερινής παραγωγής dukten] zunehmend …[durch ihren ver-
προϊόντων μιας χρήσης θα εκλείπει. mehrten Kauf und Gebrauch] genutzt,
entfällt ein Teil der heutigen Wegwerf-
produktion.
[Anm.: Dem "je mehr" entspricht hier ein

"(werden) … zunehmend … genutzt" (iS
von: "wenn … zunehmend genutzt wer-
den").]
9. όσο-όσο [bzw.] όσο κι όσο:

πουλάω (ή δίνω ή προσφέρω κτλ.) ή αγοράζω κάτι ή πληρώνω κάτι όσο-όσο: πουλάω
ή αγοράζω κάτι χωρίς να έχω ορίσει μία τιμή. Υποδηλώνει την διάθεση του πωλητή να
πουλήσει κάτι πολύ φτηνά ή του αγοραστή να αγοράσει κάτι πολύ ακριβά. [ΛΔΗ]
Π.χ.:
• Είχανε μεγάλη ανάγκη από λεφτά και γιαυτό πουλήσανε το οικόπεδο όσο-όσο. [ΛΔΗ]
• Να αγοράσουμε αυτοκίνητο, αλλά με μια λογική τιμή, όχι όσο κι όσο. [ΛΔΗ]
• Πληρώνω όσο-όσο γι’ αυτό το άλογο! [ΛΔΗ]
• Μερικά πράγματα θα τα πλήρωνε κανείς όσο-όσο, δε νομίζετε; ° Für manche Dinge

zahlt man gerne, was immer sie auch kosten mögen, meinen Sie nicht? * // Manche
Dinge bezahlt man gern, so teuer sie auch sein mögen, oder nicht? * // Für manche
Dinge würde man jeden Preis zahlen (wäre man jeden Preis zu zahlen bereit), meinen
Sie nicht? ** *[GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς] // **[Eigenübersetzung]
• Πήγαν λαχανιασμένες στον πρώτο αμαξά, τον πλήρωσαν όσο-όσο και του είπαν πως
ως τις πέντε το απόγευμα έπρεπε να βρίσκονται στην Δεκατεσσάρα, [...]. ° Atemlos
liefen sie [= die beiden Frauen] zum ersten Fuhrmann [= Kutscher (der vor der Herber-
ge stand)], sagten, koste-es-was-es-wolle, sie müssten am Nachmittag bis fünf Uhr in
[der Ortschaft] Dhekatessára sein, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΟΣΟΝΟΥΠΩ
οσονούπω
[Adverb]
= in Kürze 1) / bald 1) / demnächst 2)
1) [Pons online (Benutzereinträge)] // 2) [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΟΣΟΣ, -η, -ο
όσος, -η, -ο
1. [allgemein]:
• μια απόσταση όση απ’ την μεσόπορτα του σπιτιού τους στα χαλάσματα ° in einer
Entfernung [wörtl.: eine Entfernung], die etwa der von der mittleren Tür ihres Hauses bis
zu den Trümmern entsprach [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• μ’ όση ευκολία τής επέτρεπε η προχωρημένη εγκυμοσύνη της ° so gewandt, wie es

ihre fortgeschrittene Schwangerschaft erlaubte [schwenkte sie die Laterne] [GF+DF aus:
2. όσος (-η, -ο) κι αν: s. (gemeinsam mit "όσο κι αν") unter όσο (Z 3)
3. όσα-όσα ° zu Schleuderpreisen [Wendt]

vgl. im selben Sinne auch: όσο-όσο [bzw.] όσο κι όσο (s. unter όσο, Z 9)
4. όσα πάνε κι όσα έρθουν:

εκφράζει ανεμελιά, αφροντισιά [ΛΔΗ, σ. 291 (dort auch BS)] // για ανθρώπους που
ξοδεύουν χρήματα απερίσκεφτα ή που ενεργούν χωρίς μέθοδο και τάξη [Εμμ., σ. 377]
// για όσους ενεργούν άσκοπα και απρογραμμάτιστα [Εμμ., σ. 361] // [vgl. auch die
Übersetzung:] die Dinge so hinnehmen, wie sie vom Schicksal bestimmt sind ("wie's
kommt, so kommt's") [AK, S. 109]
5. όσο: s. eigenes Stichwort
:ΟΤΑΝ
όταν
1. Bedeutungen:
a) als:
• Όταν βρήκα μια φορεσιά και πλύθηκα και ντύθηκα, η γριά με κοίταξε καλά καλά.
"Συνέφερες", είπε. "Για δες, μια χαρά παλικαράκι!" ° Als ich [im Schrank] einen Anzug
gefunden, mich gewaschen und angezogen hatte, betrachtete mich die Alte sorgfältig.
"Du hast dich herausgemacht [iS von: du hast jetzt wieder eine gepflegte äußere Er-
scheinung]", sagte sie, "sieh da, ein stolzer junger Mann!" [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
[Anm.: όταν drückt hier also ein "als" im Sinne eines "nachdem" aus.]
b) [dann] wenn
2. απ’ όταν:
• Ζάρια δεν έμαθε ποτέ [η μητέρα μου], αλλά απ’ όταν έβαλαν στη λέσχη σάουνα, έγινε
πέρα από τενίστρια και μια ενθουσιώδης επισκέπτρια της σάουνας. ° Das Würfeln [sc.
das Würfelspiel] erlernte sie [= meine Mutter] nie, aber nachdem am S.C.S. [sc. im Ten-
nisclub] auch eine Sauna eingebaut worden war, wurde sie außerdem [sc. zusätzlich
zur Tennisspielerin] eine begeisterte Saunistin. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΟΤΙ
ότι
[σύνδεσμος / Konjunktion]
= dass
[Anm.: ότι ist zu unterscheiden von ό,τι !]
:Ο,ΤΙ
ό,τι
[Anm.: ό,τι ist zu unterscheiden von ότι !]
Übersicht:
1. [zum Worttyp]
2. [Bedeutung allgemein]
3. ό,τι κι αν [bzw.] ό,τι και να
4. ό,τι + Substantiv
5. ό,τι + Eigenschaftswort im Komparativ
6. ό,τι πρέπει
7. ό,τι (bzw. auch: ό,τι και) in hauptwörtlicher Verwendung
8. απ’ ό,τι [bzw.] από ό,τι
9. ό,τι άλλος (-η, -ο) ... [bzw.] ό,τι άλλοι (-ες, -α) …
10. κι ό,τι θες
11. ό,τι πεις (εσύ): s. unter λέω (Z 19)
12. Sonstiges
1. [zum Worttyp]:
grammatikalisch handelt es sich um eine αναφορική αντωνυμία (αναφορικό) [= Relativ-
pronomen] [s. Καρζής, S. 51, und Μαρινόπουλος: 100 γλωσσικά θέματα, S. 27 f.]
(Das "Komma" zwischen "ό" und "τι" heißt υποδιαστολή.)
2. [Bedeutung allgemein]: alles, was … [bzw.] (das,) was … :

a) alles, was … :
• Ένιωσε ξένη, βαθύτατα ξένη προς ό,τι Sie fühlte sich fremd, zutiefst fremd gegen-
την περιέβαλλε. über allem, was sie umgab.
• σας το υπόσχομαι σε ό,τι έχω ιερό ότι [...] ich verspreche (es) Ihnen bei allem, was
mir heilig ist, dass [...] [Eigenübersetzung]
b) "ό,τι" heißt jedenfalls nicht immer "alles, was …", sondern gegebenenfalls bloß
"(das,) was …" – siehe zB.:
• Αρνιόταν ό,τι υποστήριζε η αδελφή του· Er bestritt das, was seine Schwester be-
για την ακρίβεια τ’ αρνιόταν όλα, [...] hauptete, ja, er bestritt alles; […]
• Ό,τι λέγεται δεν μπορούμε να το γράφομε Was gesagt (gesprochen) wird, können wir
πάντα. nicht immer schreiben. [GF: Feststellung
von Εμμ. Κριαράς in Zusammenhang mit
der Unterschiedlichkeit von gesprochenem
und geschriebenem Griechisch]
[Eigenübersetzung]
c) Zur zweifachen Bedeutung "das, was …" und "alles, was …" vgl. auch:
[= sagen würde], worauf [wörtl.: etwas
sagte] […]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως (Unterstreichungen nicht im
Original)]
3. ό,τι κι αν [bzw.] ό,τι και να:

• [...] Ό,τι κι αν μου τάξουν, όσα χρήματα και να μου δώσουν. ° …[In dieser Stadt trete
ich nie mehr wieder (als Sänger) auf.] Egal, was man mir verspricht, egal, wie viel Geld
man mir gibt. / Was man mir auch verspricht, wie viel Geld man mir auch gibt.
4. ό,τι + Substantiv:
a) [mit Substantiv im Singular]: jede(r/s) …, der (die/das) … :
• Και, πέρα από τα βιβλία του σχολείου, τι Und was lesen Sie, außer den Schul-
άλλο διαβάζετε; – Ό,τι βιβλίο ή εφημερίδα ή büchern, noch? – [Antwort:] Jedes Buch
περιοδικό πέσει στα χέρια μου. oder jede Zeitung oder Zeitschrift, das/die
mir in die Hände fällt. [Eigenübersetzung]
[Anm.: ό,τι entspricht hier also einem όποιο

/ όποια bzw. οποιοδήποτε / οποιαδήποτε]
b) [mit Substantiv im Plural]: alle …, die … [etc.]:

• Το κέρδιζε [το φαγητό της] μες στο σπίτι Sie verdiente ihr Essen im Haus des
του Χριστόφορου κάνοντας ό,τι δουλειές Christóphoros, indem sie alle Arbeiten ver-
τής έδιναν, [...] richtete, die man ihr auftrug, […] [GF+DF
• καταπολεμάμε την πυρκαγιά με ό,τι μέσα wir bekämpfen [bis zum Eintreffen der
διαθέτουμε, πυροσβεστήρες κ.λπ. Feuerwehr] den Brand mit allen Mitteln, die
wir zur Verfügung haben, Feuerlöscher
usw. [Eigenübersetzung]
• σημειώνετε ό,τι λέξεις δεν καταλαβαίνετε notiert (all) die Wörter (alle Wörter), die ihr
nicht versteht [Aufforderung des Lehrers
an seine Schülerinnen] [Eigenübersetzung]
• έπαιρναν ό,τι τρόφιμα κι αγαθά sie nahmen Lebensmittel und so viel Besitz
μπορούσαν να πάρουν und Habe mit [*], wie sie schleppen konn-
ten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
*[Anm.: korrekt wäre: sie nahmen so viel

Lebensmittel und (so viel) Besitz und Habe
mit]
5. ό,τι + Eigenschaftswort im Komparativ:

ό,τι καλύτερο / ωραιότερο / εκλεκτότερο ° αυτό το οποίο είναι το πιο καλό, ωραίο και
εκλεκτό [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Τα "προβάδικα" είναι ό,τι καλύτερο γι’ αυτά τα μικρά γκρουπ – έχουν τον ηχολήπτη
τους, τα σωστά τους μηχανήματα, σε τιμές προσιτές. ° Die "προβάδικα" [= kleine billige
Probenräume] sind genau das Richtige (sind ideal) für diese kleinen [Musik-]Gruppen –
sie haben ihren Tonmeister, ihre richtigen Geräte, zu erschwinglichen Preisen. [Eigen-
übersetzung]
• "Είσαι ό,τι καλύτερο έχω μες στη ζωή μου." [Φωτεινή Δούρου: τραγούδι "Είσαι ό,τι έχω"]
• Aυτό το βιβλίο είναι ό,τι πιο τελευταίο έχει γραφτεί γι’ αυτό το θέμα. [ΛΚΝ]
6. ό,τι πρέπει ° genau das Richtige / genau richtig / ideal:

• φαίνεται να είναι ό,τι πρέπει για μένα es [sc. dieses Lehrbuch] scheint genau das
Richtige (scheint ideal) für mich zu sein
[denn es verlangt keine Vorkenntnisse]
[Eigenübersetzung]
• Ό,τι έπρεπε για τη λήξη του καβγά. Genau das Richtige [war es] für ein Ende
des Streits (= um den Streit zu beenden).
[sc.: das Servieren des duftenden Essens]
[Eigenübersetzung]
• Πεθύμησα ένα δωμάτιο. [...] Να Ich wünschte mir [durchnässt vom Regen
στεγνώσω τα μαλλιά μου, να βγάλω τα und mit geschwollenen Füßen] ein Zimmer.
βρεγμένα. Ένα κρεβάτι θα ήταν ό,τι […] Um mir die Haare zu trocknen, die
πρέπει. nassen Sachen auszuziehen. Ein Bett
wäre genau das Richtige.
• Την είπε "νυφίτσα", ό,τι έπρεπε. Μα [...]. "Schwiegertöchterlein" [so nannte sie (=
eine Frau) ihre (mir gegenüber bösartige
und ungerechte) Schwiegertochter], nun
gut, das war genau richtig*, aber […].
*[dazu folgende Fußnote in der DF:
Wortspiel von "nyfi" = Schwiegertochter
und der Diminutivform "nyfítsa", was Wie-
sel, Nagetier bedeutet.]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: Die Worte "νυφίτσα"
und "Schwiegertöchterlein" stehen in den Buchtexten
nicht unter Anführungszeichen, sondern in Kursivdruck.]
7. ό,τι (bzw. auch: ό,τι και) in hauptwörtlicher Verwendung ° das Gleiche wie ... :
• Τη ρώτησα τι ήθελε να πιει. "Ό,τι κι εσύ", Ich fragte sie, was sie trinken möchte. "Das
είπε η Άννα. Gleiche wie du", sagte Anna.
• Να μου παραγγείλεις ό,τι παραγγείλεις Bestell für mich [in der Küche der Taverne]
για σένα. das Gleiche, was du für dich bestellst
[Anm.: ό,τι παραγγείλεις – also Stamm II !] (= das Gleiche wie für dich).
• Μας έδωσε ό,τι και στους άλλους. Er gab uns das Gleiche wie den Anderen.
• Για μένα ο Στέλιος ήταν ό,τι το αλκοόλ για Für mich war Stelios [= mein Verlobter] das
τη μητέρα μου: ένα ναρκωτικό χωρίς το Gleiche wie der Alkohol für meine Mutter:
οποίο δεν μπορούσα να ζήσω. eine Droge, ohne die ich nicht leben
konnte.
• Το επίρρημα "μόλις" μπορεί να σημαίνει Das Adverb "μόλις" kann [neben anderen
ό,τι και οι φράσεις "λίγο πριν", "τώρα δα". Bedeutungen] das Gleiche bedeuten wie
die Ausdrücke "λίγο πριν", "τώρα δα".
8. απ’ ό,τι [bzw.] από ό,τι:

a) als [Vergleichspartikel nach dem Komparativ]:
• Η πρόβα πήγε πολύ καλύτερα απ’ ό,τι την τελευταία φορά. ° Die Probe [unseres
Chors] klappte [diesmal] viel besser als letztes Mal.
• Ο Γιώργος μοιάζει περισσότερο στον πατέρα του απ’ ό,τι ο Αντώνης. ° Jorgos ähnelt
mehr seinem Vater als [sein Bruder] Andonis [dies tut].
b) απ’ ό,τι ξέρω ° soweit ich weiß
9. ό,τι άλλος (-η, -ο) ... [bzw.] ό,τι άλλοι (-ες, -α) … :
• Οι καρέκλες και τα σκαμνιά κι ό,τι άλλο "σκληρό" αντικείμενο απαγορεύεται. °
Stühle, Hocker und sonstige "harte" Gegenstände waren [wörtl.: sind] [bei dieser Form
der Psychotherapie] verboten. [deshalb saßen alle Teilnehmer auf Kissen am Boden]
[GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ // Anm.: απαγορεύεται (Singular!)]
• Του έδιναν [...] κι ό,τι άλλα μικροαντικείμενα κρυφής ή εμφανούς αξίας διέθεταν. °
Sie boten ihm […(Aufzählung verschiedener Objekte)] und was sie sonst an Kleinkram
von verborgenem oder erkennbarem Wert besaßen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
10. κι ό,τι θες:

• Γύρισε και με είπε ... Βούλγαρο, Σέρβο κι ό,τι θες. ° Der sah mich [= einen Mazedoni-
er] an und sagte [in beleidigender Absicht] Bulgare zu mir, Serbe, ich weiß nicht mehr,
was noch alles. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / drei Punkte im Original]
11. ό,τι πεις (εσύ): s. unter λέω (Z 19)
12. Sonstiges:
• Έκανε ό,τι έκανε, όλο εκείνες θυμόταν! ° Er konnte machen, was er wollte, dauernd
musste er an sie denken! [sc. an die beiden Frauen, die ihn bestohlen hatten]
:ΟΥΖΕΡΙ, το / :ΟΥΖΑΔΙΚΟ, το
ουζερί, το / ουζάδικο, το
[synonym]
= das ~Ouso-Lokal
:ΟΥΖΟ, το
ούζο, το
Zum Unterschied zwischen τσίπουρο und ούζο:
Εκεί βέβαια [στα τσιπουράδικα του Τυρνάβου] αρωματίζουν το τσίπουρο με γλυκάνισο
και προσομοιάζει με ούζο, πλην δεν είναι ούζο. Πώς θα το ξεχωρίσετε; Ρίξτε νερό μέσα·
αν γίνει γαλακτώδες τότε πρόκειται περί ούζου, αν μείνει διάφανο είναι τσίπουρο. Η
βασική διαφορά μεταξύ των δύο ποτών είναι ότι το μεν ούζο προέρχεται από απόσταξη
καθαρού οινοπνεύματος ενώ τα τσίπουρα παράγονται από απόσταξη στεμφύλων που
πρώτα έχουν οινοποιηθεί.
[Ηλίας Μαμαλάκης: Το Ημερολόγιο του Bon Viveur 2002]
:ΟΥΡΑΝΟΣ, ο
ουρανός, ο
βαρύς ουρανός = συννεφιασμένος [Εμμ.]
:ΟΥΡΙ, το
ουρί, το
(Plural: τα ουρί)
= γυναίκα του μωαμεθανικού παραδείσου (αραβ. huri) [Ανδρ.]
:ΟΥΣΙΑ, η
ουσία, η
das Wesen, die Substanz; der Stoff [etc.]
2. στην ουσία ° im Grunde (genommen) / de facto / im Kern
:ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
ουσιαστικά
1) praktisch / de facto:
• ουσιαστικά σε μια νύχτα ° praktisch über Nacht [wurde aus diesem chinesischen
Provinzstädtchen ein Industriezentrum] [DF+GF aus: W. Greider: Endstation Globalisierung]
• αυτές οι εκδρομές διέφεραν ουσιαστικά σε κάθε λεπτομέρεια από εκείνες του

παρελθόντος ° diese Ausflüge unterschieden sich praktisch in jedem Detail von jenen
der Vergangenheit [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• 21 κράτη είναι ουσιαστικά χρεοκοπημένα. ° 21 Staaten sind de facto (praktisch)

bankrott.
• Ήταν ουσιαστικά παράνομα. ° Sie [sc. die Gewerkschaften = τα συνδικάτα] waren
de facto illegal.
2) im Wesentlichen / im Prinzip / im Kern / im Großen und Ganzen:
• ο νόμος οργανώνει ουσιαστικά απαλλοτρίωση χωρίς την παροχή αποζημιώσεως °
das Gesetz regelt im wesentlichen eine Enteignung ohne Gewährung einer Entschä-
digung [DF+GF aus einem EuGH-Urteil]
• Τα επαγγελματικά σας προβλήματα έχουν βρει, ουσιαστικά τουλάχιστο, τη λύση τους.
:ΟΥΤΕ
ούτε
Übersicht:
1.1. Grundbedeutungen
1.2. Zur Verwendung von "δεν" (bzw. "μην") in Sätzen mit "ούτε"
2. Verwendung iS von "nicht" ("δεν") bzw. "gar nicht (mehr)" [etc.]
3. ούτε που
1.1. Grundbedeutungen (allenfalls in Verbindung mit "δεν" bzw. "μην" [s. dazu Z 1.2]):
a) auch nicht / ebensowenig [etc.] // (bzw.: auch nichts // auch niemand)
• Ούτε σπίτι ήθελα όμως να πάω. [Um ins Konzert zu gehen, dafür war es zu
[vgl. die zweite griechische Übersetzung spät (denn das hatte bereits begonnen).]
desselben deutschen Satzes:
Aber ich wollte auch nicht nach Hause
Όμως δεν ήθελα να πάω και στο σπίτι.]
gehen.
• Ούτε αυτό το κτίριο υπάρχει πια. Auch dieses Gebäude existiert (= steht)
nicht mehr. [Eigenübersetzung]
• Ούτε και μένα δεν υπολόγιζε πια. Auch m i c h beachtete sie nicht mehr.
[Eigenübersetzung]
• Ο ερωτευμένος δεν διαβάζει. Ούτε ο Der Verliebte liest nicht [sc.: liest keine
ετοιμοθάνατος. Bücher]. Der Sterbende ebensowenig.
• διότι δεν πρόλαβε να την δει καλά ούτε denn er hatte kaum Zeit gehabt, sie richtig
και την θυμόταν τέλεια anzusehen [so schnell war sie wieder ver-
schwunden], und hatte auch keine deutli-
che Erinnerung mehr an sie [sc. von einer
Begegnung, die sie früher einmal gehabt
hatten] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• πού και πότε ακριβώς, αυτό δεν wo und wann das [genau] war [dass sie
μπορούσε να το θυμηθεί, μα κι ούτε την diesen Mann schon einmal gesehen hatte],
απασχόλησε ιδιαίτερα daran konnte sie sich nicht erinnern, aber
das beschäftigte sie auch nicht besonders
• Γιατί πάνε κάθε χρόνο στην Ρόδο αφού ---

λένε πως είναι τόσο ακριβά και ούτε και
τους αρέσει; [ΛΔΗ, σ. 254]
[Anm.: και ούτε και ...]
b) nicht einmal / [ohne] auch nur:

• Η Άννα δεν έστειλε ούτε μια κάρτα. Anna hat nicht einmal eine Karte [zum
Geburtstag] geschickt.
• Δε θα με γνώριζε ούτε η μάνα μου. Nicht einmal meine Mutter hätte mich er-
kannt. [so gut war ich verkleidet]
• Ούτε να φάει δεν μπορεί κανείς εδώ Nicht einmal essen kann man da herinnen.
μέσα. [sc. in diesem Restaurant – weil man
dauernd durch Blumen-, Losverkäufer etc.
gestört wird]
• Έχω φάει τόσα πολλά μπισκότα που δεν Ich habe so viele Kekse gegessen, dass
αντέχω ούτε να τα βλέπω πια! ich sie nicht einmal mehr sehen kann!
• Είναι φίλος σας; – Ούτε γνωστός μου. Ist er ein Freund von Ihnen? – [Antwort:]
Nicht einmal ein Bekannter (von mir).
• [...] χωρίς να πούνε ούτε καληνύχτα. ...[Sie gingen nach dem gemeinsamen
Kinobesuch auseinander], ohne auch nur
gute Nacht zu sagen.
1.2. Zur Verwendung von "δεν" (bzw. "μην") in Sätzen mit "ούτε":
Όταν υπάρχει "ούτε" πριν από ρήμα, δεύτερο αρνητικό μόριο ("δεν" ή "μην") κανονικά
δεν προστίθεται, αλλά και δεν αποκλείεται· όταν όμως το "ούτε" είναι μετά από το ρήμα,
πρέπει υποχρεωτικά να υπάρχει άλλο ένα αρνητικό. [Mackridge, GF, S. 350]
BSe:
- Konstellation 1 ("ούτε" steht vor dem Verb):
Variante 1: Ούτε εγώ είπα τίποτα. (= Auch i c h sagte nichts.)
Variante 2: Ούτε και μένα δεν υπολόγιζε πια. (= Auch m i c h beachtete sie nicht mehr.)
- Konstellation 2 ("ούτε" steht nach dem Verb):
Δε μ’ αρέσει ούτε μένα να [...] (= Auch m i r gefällt es nicht, dass [...]
2. Verwendung iS von "nicht" ("δεν") bzw. "gar nicht (mehr)" [etc.]:

• Όσο για τον πατέρα μου, ήταν υπάλληλος Was meinen Vater betrifft, der war Ange-
στον Οργανισμό Λιμένος κι ούτε είχαμε stellter beim Hafenamt, und wir hatten
καμιά σχέση με όλους αυτούς τους nicht die geringste Beziehung zu all diesen
Περικλήδες και τους Επαμεινώνδες. Periklis und Epaminondas [von denen Sie
sprechen].
• Ο Πατσιφάς διάλεγε [τα τραγούδια], [...]. ---

Τα τραγούδια του Σπανού πρώτα απ’ όλα.
Το "Χριστινάκι", [...]. Αλλά και τ’ άλλα που
ούτε τάχω πει ποτέ μου από τότε.
[Καίτη Χωματά, ένθετο του CD "Τα τραγούδια της Καίτης
Χωματά"]
• Τι έλεγα; Ούτε θυμάμαι. Was redete ich da[mals] nur? [in meiner
Trunkenheit] Ich erinnere mich gar nicht
mehr an alles. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Του άφησε ένα πιάτο φαγητό, τον έφτυσε Sie stellte ihm [= ihrem Mann] einen Teller
και έφυγε. Ούτε με είδε. Essen hin, spuckte ihn an und ging. Mich
sah sie gar nicht. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• [...]. Κι ούτε ξαναπάτησε στο τελωνείο. [...], und [er] betrat nie wieder das Büro [im
Zollamt]. [wo er bis zu diesem Tag gearbei-
tet hatte]
3. ούτε που:
• Κι ούτε που μίλησε η Ζοζεφίνα. Μονάχα Und Josephine sagte nichts, sie weinte nur
δάκρυσε και χαμογέλασε. und lächelte.
• [...], η Έμα γύρισε σπίτι κι ούτε που του [...], kam Emma abends nach Hause und
είπε τίποτα. sprach kein Wort mit ihm.
• Διαφορετικά ούτε που θα ακουγόταν. Anders [als durch Schreien] hätte er sich
[in dem Gebrüll, das im Zimmer herrschte]
kaum Gehör verschafft [= verschaffen kön-
nen]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Ο θυρωρός του νοσοκομείου ούτε που με Der Krankenhausportier schaut mich gar
κοιτάζει, καθώς περνάω από το θυρωρείο nicht an, wie ich so gesund an der Loge
εντελώς υγιής. vorbeigehe.
[DF+GF aus: Schwaiger: Salz]
• Πριν δυο βδομάδες ούτε που τον ήξερε Vor zwei Wochen hat sie David noch gar
τον Ντέιβιντ, και τώρα δεν μπορεί να nicht gekannt, und jetzt kann sie es sich
φανταστεί τον εαυτό της χωρίς αυτόν. ohne ihn überhaupt nicht mehr vorstellen.
• Οι δυο νοσοκόμες ούτε που νοιάζονταν Die zwei Krankenschwestern kümmerten

αν τις ακολουθούσε και τι σκέψεις έκανε. sich überhaupt nicht darum, ob er ihnen
folgte, was ihm durch den Kopf ging.
• Δεν πρέπει να είχε περάσει πολύς Nach kurzer Zeit wusste ich nicht mehr,
καιρός, μα εγώ είχα χάσει πια την αίσθηση welcher Wochentag es war, welcher Monat
του χρόνου κι ούτε που ενδιαφερόμουν να [...], und es interessierte mich auch nicht.
μάθω τι μέρα της εβδομάδας ήταν ή τι Alles, was ich wollte, war, meine Tochter
μήνας [...]. Το μόνο που ήθελα ήταν να sehen.
ξαναδώ την κόρη μου. [GF+DF aus: B.Mahmoody: Ποτέ χωρίς την κόρη μου]
:ΟΥΤΙ, το
ούτι, το
(Plural: τα ούτια)
[arabisches Musikinstrument]
:ΟΦΕΛΟΣ, το
όφελος, το
• Ποιο τ’ όφελος να [...] ° Was für einen Zweck hat es, [...] zu [...] [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
:ΟΧΙ
όχι
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. και όχι μόνο
3. αν όχι ... [bzw.] αν όχι και ...
4. γιατί όχι και ...
5. όχι και ... [ohne vorangehendes "αν" oder "γιατί"]
6. όχι πως δεν ...
7. όχι που ...
8. όχι δα
9. όχι, θα κάτσω να σκάσω!
10. όχι τίποτε άλλο
11. όχι για άλλο λόγο, αλλά ...
12. in der Funktion eines "ούτε" (bzw. "όχι μόνο" [etc.])
a) nein
b) nicht [ohne Verbindung mit einem Verb (bzw. diesem nachgestellt)]:
• Warum nicht? Γιατί όχι;
• [Α:] Σ’ αρέσουν τα ψάρια; – [Β:] Ναι. – [A:] Schmeckt dir Fisch? – [B:] Ja. –
[Α:] Εμένα όχι. [A:] Mir nicht.
• Κι αυτή το κατάλαβε; – Ελπίζω όχι. Und sie hat es bemerkt? [dass du sie be-
obachtetest] – [Antwort:] Ich hoffe nicht.
• όχι μόνο ..., αλλά και ... nicht nur …, sondern auch …
c) [in Verbindung mit Substantiven]: kein(e):

• Μη, όχι βούτυρο! ° Nicht, keine Butter [auf meinen Toast streichen]!
• "όχι νέοι φόροι" ° "keine neuen Steuern" [politische Parole]
2. και όχι μόνο:

a) und nicht nur das [etc.] [zum Verweis auf Elemente, Vorkommnisse etc., die
zum zuvor Gesagten (formal-quantitativ) hinzutreten]
[bzw.]
b) aa) ~(und) mehr als das [zum Verweis auf eine (qualitative) Intensität, die das
zuvor Gesagte übersteigt] // bb) und wie! / ~keine Frage [zum Verweis auf eine
(qualitative) Intensität, die dem zuvor Gesagten innewohnt]
BSe:
• Η παρούσα σύγκλιση πολλών κρίσεων The present convergence of crises – in
στο χρήμα, την ενέργεια, την εκπαίδευση, money, energy, education, health, water,
την υγεία, το νερό, τη γη, το κλίμα, την soil, climate, politics, the environment, and
πολιτική, το περιβάλλον, και όχι μόνο – [...] more – […]
[bzw.]
Die heutige Konvergenz der Krisen (Geld-,
Energie-, Erziehungs-, Gesundheits-, Was-
ser-, Boden-, Klima-, Politik- und Umwelt-
krise etc.) […]
• Τις άφηνε να λένε. Κι όχι μόνο· καμμιά Sie ließ sie [sc. die (warnenden) Stimmen
φορά απαντούσε κιόλας: "[...]" = τις φωνές] reden. Und nicht nur das;
manchmal antwortete sie sogar: "[…]"
• Νησιώτικα τραγούδια και ... όχι μόνο ~"und mehr als das" [bezogen wohl nicht
περιλαμβάνει το νέο cd της Στέλλας allein auf den formal-quantitativen Um-
Κονιτοπούλου. Το "Ταξίδι στην Ελλάδα" stand, dass auf der CD außer Inselliedern
περιέχει παραδοσιακά τραγούδια από κάθε auch noch Lieder anderer Regionen ent-
γωνιά της χώρας μας. Από Κρήτη, Δωδε- halten sind, sondern auch bezogen auf die
κάνησα, Κυκλάδες, Θράκη, Βόρεια Ελλάδα (daraus resultierende, über Insellieder
κι ακόμη από τη Σμύρνη και την Κύπρο. hinausgehende) Vielfalt an Klängen, Stil-
[aus einer CD-Besprechung / drei Punkte im Original] richtungen etc., die es auf der CD gibt, also
auf ein substanziell-qualitatives Element]
• Φαίνεται να τον έχεις πάρει στα σοβαρά Du scheinst mit der Rolle [künftig Mutter zu
το ρόλο! – Κι όχι μόνο. sein] schon gut klar zu kommen! – [Reakti-
on:] Und wie!
• Και η Ευτέρπη για τα παιδιά ήταν ικανή Und Efterpi [überzeugte politische Linke]
να κάνει τα πάντα! Ακόμα και τη διαγραφή war imstande, alles für die [= ihre] Kinder
της να ζητήσει από την ΕΔΑ Καλλιθέας! zu tun! Sogar [um des häuslichen Friedens
Και όχι μόνο! willen] ihre Streichung [sc. ihren Austritt]
aus der [linken Partei] EDA (von) Kallithea
zu beantragen! ~Keine Frage!
[GF aus: Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs,
σ. 43 / DF: Eigenübersetzung]
• Και τότε ένα δάκρυ χαράς, υπέρμετρης ---
χαράς κύλισε στο μάγουλο της μαμάς
Ευτέρπης. [...]. [...] τόσο μεγάλο [το δάκρυ]
για να διώξει τα Αριστερά ιδεολογήματα
της Ευτέρπης και να την παραδώσει σε μία
άλλη αστική κοινωνία που ανοιγόταν
μπροστά της· γι’ αυτήν και για την οικο-
γένειά της! Και όχι μόνο!
[Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs, σ. 47]
"Να με παιδεύεις και να μην το μετανιώνω / ---

να κινδυνεύω και ποτέ να μην γλιτώνω / να
μη ρωτάω πώς και τι / να σ' αγαπάω σαν
τρελή / και όχι μόνο."
[Ελένη Γιαννατσούλια: τραγούδι "Και όχι μόνο"]
3. αν όχι ... [bzw.] αν όχι και ... :

a) [mit Bezugnahme auf einen vorangehenden Satzteil]: wenn nicht (gar) [etc.]:
• Είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να [...] Es ist schwierig, wenn nicht (gar / sogar)
unmöglich, [...] zu [...]
[Eigenübersetzung]
• Η έκταση του αριστερού βραχίονα αντί- Das Ausstrecken des linken Armes dem
θετα προς την μπάλα [...] δεν αποτελεί Ball entgegen …[beim Ausholen zum
κάποια "ιδιοτροπία" των καλών παικτών Schlag] ist [GF: bildet] keine "Eigenart" der
forehand, αλλά μία σαφέστατη βοήθεια, guten Vorhandspieler [beim Tennis], son-
αν όχι την προϋπόθεση για το ιδανικό dern eine eindeutige Hilfe, wenn nicht gar
χτύπημα. die Voraussetzung zum optimalen Schlag.
• τα ρούχα ή τα παπούτσια που φορούσε, den Anzug oder die Schuhe, die er trug,
αν όχι και τ’ ακριβά του δάχτυλα wenn nicht gar seine kostbaren Finger
[würde man ihm (= Akkordeonspieler)
möglicherweise stehlen (fürchtete er)] *
• [...] ή έβαζαν στο μάτι μωρά που […] oder [als die bissigen Schlangen] es
θήλαζαν, αν όχι και τις γυναίκες που τα auf Säuglinge, wenn nicht gar auf die Frau-
θήλαζαν en, die sie stillten, abgesehen hatten *
• Μόνο τα μάτια της είχαν πάρει μια σκο- Nur ihre Augen hatten jetzt einen düsteren
τεινή έκφραση φόβου, δυσπιστίας, αν όχι Ausdruck von Angst, von Misstrauen, wenn
και τρέλλας, [...] nicht von Wahn, […] *
• Άλλος μίλησε για έναν χρόνο, εδώ κι έναν Einer sprach von einem Jahr, ja, seit einem
χρόνο, αν όχι και περισσότερο. Άλλος Jahr, wenn nicht länger. [soll der Verstor-
επέμενε πως είχε δεν είχε έναν χρόνο. bene an Migräne gelitten haben] Ein ande-
Άλλος για μερικούς μήνες μόνο. rer bestand darauf, dass es noch kein Jahr
war. Wieder ein anderer meinte, erst seit
einigen Monaten. *
• [...], ενώ η Εύθα είχε άλλους τρόπους, Evtha hingegen gab ihnen [sc. den Schlan-
ταχύτερους, αν όχι και γλυκύτερους, να gen] auf andere, schnellere, vielleicht so-
τους χαρίζει τον θάνατο. gar [alternativ: wenn nicht (gar)] süßere Art
den Tod. *
• τα λένε συχνότερα και μάλλον συμφω- sie [die beiden Brüder] reden häufiger [als
νούν στα περισσότερα (αν όχι σε όλα!) früher] miteinander und stimmen in den
meisten Belangen (wenn nicht {gar} in
allen!) wohl überein
[Eigenübersetzung]
• Αντίθετα σε μία διαδεδομένη άποψη ότι Entgegen einer verbreiteten Meinung, dass
για το χτύπημα topspin μπορούμε – αν όχι zum Topspinschlag [= einer bestimmten
πρέπει – να πάρουμε φόρα "καθυστερη- Schlagart im Tennis] verspätet ausgeholt
μένα", [...] werden kann, ja sogar soll, […]
• [...], αυτό της φάνηκε περίεργο, αν όχι και […], das kam ihr allerdings etwas seltsam,
λίγο ύποπτο. ja bedenklich vor. *
• η ανθρωπότητα είναι σπανίως, αν όχι die Menschheit ist selten, wenn überhaupt
ποτέ, [...] (jemals) [wörtl.: wenn nicht (gar) niemals],
[…] [Eigenübersetzung]
*[GF+DF jeweils aus: Ζατέλη: Φως]
b) [mit Bezugnahme auf einen nachfolgenden Satzteil (der Ausdrücke wie όμως,
αλλά etc. enthält)]: wenn (schon / auch) nicht, …[so doch …]:
• αμφότεροι διαπιστώνουν ότι το μέλλον beide [sc. die beiden ca. 60-jährigen Brü-
διαγράφεται ζοφερό, αν όχι για τους ίδιους, der] stellen fest, dass sich die Zukunft
σίγουρα όμως για τα παιδιά τους düster abzeichnet, wenn auch (wenn
schon) nicht für sie selbst, so doch gewiss
für ihre Kinder
• Επιτέλους θα πραγματοποιήσω το μεγά- Endlich werde ich meinen großen Lebens-
λο όνειρο της ζωής μου να σας γνωρίσω traum verwirklichen, Sie persönlich ken-
από κοντά. Ας ελπίσω ότι και για σας nenzulernen. Ich will hoffen, dass unsere
θα ’ναι αν όχι όνειρο η συνάντησή μας, Begegnung auch für Sie, wenn (schon)
αλλά χαρά. kein Traum, so doch (wenigstens) eine
Freude sein wird.
4. γιατί όχι και ... :

a) [eigentliche Bedeutung]: warum nicht auch …
b) [zweifelhafte Verwendung in der Bedeutung]: ~und auch / ~[ebenso] wie auch /
~όπως και:
[Anm.: Lt. Eleni ist der Gebrauch von "γιατί όχι και" in dieser Bedeutung falsch!]
BSe [alle aus: Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs]
• Και τώρα, που η Ευτέρπη είχε όνειρα για το Θανάση της – γιατί όχι και για τη Μαρία
της – όνειρα που σχετίζονταν με την [αριστερή] ιδεολογία της και τη μετάδοσή της στα
δυο της βλαστάρια [= στα δυο παιδιά της (Θανάση και Μαρία)], [...]
• Μόλις τώρα [το Σεπτέμβρη του 1975], ο Αντώνης [...] ανακάλυπτε έναν άλλον κόσμο,
άγνωστο γι’ αυτόν (γιατί όχι και για την οικογένειά του ολόκληρη), τον κόσμο της
φρέσκιας δημοκρατίας, που είχε ένα χρόνο και δύο μήνες που ξεκίνησε να οργανώνεται
[δηλαδή μετά την πτώση της χούντας].
• [...] ο συγκεκριμένος ιδιοκτήτης [...] διέθεσε τις δύο μεζονέτες σε ιδιαίτερα ικανοποιη-
τική τιμή στον Αριστείδη, με τον οποίο συνδεόταν επαγγελματικά, γιατί όχι και φιλικά.
• Αυτά ειπώθηκαν [...] στην αρχή της κουβέντας των τριών παιδιών [σημ.: όλα γύρω
στα 25], επειδή τα [πολιτικά] γεγονότα [...] καθόριζαν και τις συζητήσεις μεταξύ των
νέων (γιατί όχι, και των μεγάλων) στα στέκια τους, εκεί που έπιναν τον καφέ ή το ποτό
τους ή γευμάτιζαν και δειπνούσαν παρεΐστικα, [...]
[Anm.: hier mit Beistrich zwischen "όχι" und "και"]
• [...] να τα πουν [ο Αντώνης και ο Θανάσης, 25 χρονών] για τελευταία φορά, πριν
πάρουν [μετά τις σπουδές τους] το δρόμο για τη στρατιωτική τους θητεία, κάτι που το
έβλεπαν σαν "αναγκαίο κακό" ή κάπως έτσι, καθώς βιάζονταν "ν’ ανοίξουν πανιά" για
δουλειές, επαγγελματική αποκατάσταση και γιατί όχι, και οικογενειακή μαζί ή λίγο
αργότερα, αφού τα κορίτσια τους μάλλον τα είχαν και οι δυο τους διαλέξει και τους
περίμεναν με αφοσίωση και ευχάριστη προσμονή συνάμα.
[Anm.: hier mit Beistrich zwischen "όχι" und "και"]
• [...] γνώρισε [ο Αντώνης] τη γυναίκα της ζωής του, τη Μαρία [...]. Η Μαρία ήταν οικιακή
βοηθός σε μια πλούσια οικογένεια στα Πατήσια. Στο σπίτι αυτής της οικογένειας, που
ήταν σωστό αρχοντικό, πήγαινε ο Αντώνης [= ξυλουργός] για δουλειές μαστορικές και
έτσι προέκυψε και η γνωριμία, γιατί όχι και ο έρωτας!
Αντώνης και Μαρία [...] απόχτησαν τρία παιδιά· [...].
• Και καθώς [...] επικρατούσε ησυχία στο σαλόνι, γιατί όχι και αμηχανία στο ανδρόγυνο
[= Ευτέρπη και Σωκράτης], πρώτη αποφάσισε να μιλήσει η Ευτέρπη: "[...]"
• [...] αυτός, ο εικοσιπεντάρης Αντώνης [...], επέλεξε να μείνει μακριά από τις σειρήνες
της νέας μεταπολιτευτικής πολιτικής, αλλά και αδιάφορος για μία θέση στο Δημόσιο ή
γιατί όχι και μία θέση, εκ του ασφαλούς, στην επιχείρηση του πατέρα Αριστείδη!
• [...] Αντώνης και Θανάσης ήταν "τύπος και υπογραμμός" [= "Musterstudenten", vor-
bildliche Studenten] μέχρι και την τελευταία ημέρα των σπουδών τους· γιατί όχι και
μέχρι την ορκωμοσία τους! [Anm.: ορκωμοσία = Sponsion/Promotion (Verleihung des
Diploms über den Studienabschluss)]
• [...] και όταν ο Σωκράτης βρέθηκε υπάλληλος στη ΔΕΗ, με πολύ καλές παροχές, γιατί
όχι και απρόσμενες, η Ευτέρπη [= η σύζυγός του], το πρώτο που αποφάσισε να κάνει
ήταν να σταματήσει από το παπουτσάδικο [εργαζόταν σε μία βιοτεχνία υποδημάτων]
και να ασχοληθεί με τα [δύο] παιδιά της.
• Δεν του καλοπήγε του Αριστείδη η δικτατορία των συνταγματαρχών [1967-1974]· κι ας
ήταν άνθρωπος της "λαϊκής Δεξιάς". Κι αυτό, γιατί πίστευε ότι μια στρατιωτική δικτατο-
ρία μόνο κακό θα μπορούσε να κάνει στην παράταξή του· γιατί όχι και στην πατρίδα
του; [Anm.: hier mit Fragezeichen am Satzende]
• [...] του εμπόρου των πάσης φύσεως οικοδομικών υλικών, από καρφιά και πρόκες
μέχρι τα καλύτερα και ακριβότερα μπάνια της Ευρώπης (γιατί όχι και του κόσμου;).
[Anm. 1: gemeint ist ein Athener Baumaterialienhändler mit ca. 15 Beschäftigten] /
[Anm. 2: Fragezeichen am Ende des Passus in der Klammer]
5. όχι και ... [ohne vorangehendes "αν" oder "γιατί"]:

• Παλιότερα – δηλαδή όχι και πολύ παλιά, Früher – das heißt, so viel früher nun auch
είκοσι πέντε χρόνια πιο πριν – [...] wieder nicht, gerade einmal vor fünfund-
zwanzig Jahren – […]
[GF + DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Έβρισκα πως τα πρόσωπά τους είχαν Und mir kam es so vor, als seien ihre
πραγματικά κάτι το κοκκινωπό, όμως πάλι Gesichter [sc. jene der albanischen Dorf-
όχι και μεγάλη διαφορά. bewohner] tatsächlich etwas rötlicher als
unsere [sc. als jene der Griechen] [GF
wörtl.: als hätten ihre Gesichter tatsächlich
etwas Rötliches], [aber] andererseits war
der Unterschied gewiss nicht groß.
• [...] κι έλεγε στον Στέφανο, "[...] Η Ελλάδα [...] und [sie] sagte zu [ihrem Mann] Stéfa-
είναι η ζητιάνα της Ευρώπης!" Ο Στέφανος nos: "[…] Griechenland ist das Bettelweib
σκεφτόταν, "Ε, όχι και της Ευρώπης" – δεν von Europa!" Stéfanos dachte: "aber doch
θεωρούσε την Ελλάδα Ευρώπη. Ευρώπη nicht von Europa" – er sah Griechenland
ήταν η Λυών, το Μόναχο, η Βιέννη. [...] Δεν nicht als Europa an. Europa, das war [für
ήταν τα άθλια σοκάκια της Αθήνας, και τα ihn] Lyon, München, Wien. […] Nicht die
πανηγύρια [...]. Athener Elendsgässchen und die Volks-
feste […].
• Μπορούσες να την αγαπήσεις, να τη Man konnte sie [diese Frau] aus der Ferne
θαυμάσεις από μακριά, αλλά όχι και να την lieben und bewundern, ihr aber nicht nahe-
πλησιάσεις. kommen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
6. όχι πως δεν ... :

• Όχι πως δεν υπάρχουν Ευρωπαίοι σε όλες τις χώρες, που νοιάζονται για τους
πρόσφυγες, αλλά αυτή είναι μια μειοψηφία. ° Es gibt (zwar) durchaus in allen Ländern
Europäer [wörtl.: Nicht, dass es keine Europäer in allen Ländern gibt], die sich um die
Flüchtlinge kümmern, aber das ist eine Minderheit. [Eigenübersetzung]
• Όχι πως δεν διέφεραν απ’ τους δικούς της, […], μα σε τέτοιες στιγμές όλοι ίδιοι
γίνονται, συρφετός και αγέλη. ° Sie [sc. die Söhne ihres Mannes aus dessen erster
Ehe] waren zwar bestimmt anders geartet als ihre eigenen Jungen [= Söhne], […], aber
in solchen Augenblicken, da wurden sie alle gleich, zur Herde und zur Horde. [GF+DF
7. όχι που ... :

• Να τον φάει το μαύρο φίδι, όχι που θα του κάνω εγώ τη νοσοκόμα. ° Soll ihn doch
der Teufel holen, das fehlte noch, dass ich die Krankenschwester für ihn spiele.
[Unmutsäußerung eines Offiziersburschen über seinen Vorgesetzten, der ihn heißes
Wasser für Kompressen holen lässt] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• [...], όχι που θα με πουν μητρυιά! ° [...], und da soll einer noch wagen, mich Stiefmut-
ter zu nennen! [iS von: Die werden mich nicht mehr (abschätzig) "Stiefmutter" nennen
(wie sie das bisher getan haben)! (jetzt, wo ich ihnen bewiesen habe, dass ich auch
meine eigenen Kinder (und nicht nur meine Stiefkinder) schlage) / Denen werde ich es
abgewöhnen, mich Stiefmutter zu nennen!] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: Kursivdruck im
Original]
8. όχι δα:
• Όχι δα! ° ~Aber nein! [als Ausdruck des Widerspruchs gegenüber einer vom Ge-
sprächspartner erhobenen Behauptung]
9. όχι, θα κάτσω να σκάσω! : (έκφρ.) για να δηλώσουμε ότι κάτι δε μας ενδιαφέρει,
δε μας στενοχωρεί καθόλου [ΛΚΝ]
10. όχι τίποτε άλλο:

• Κι όχι τίποτ’ άλλο, αλλά [...] ° Und es wäre auch nichts dabei [dass du dieses Mäd-
chen sicherlich heiraten würdest (wenn sich die Gelegenheit dazu böte)], aber ...[deine
eifersüchtige Schwester würde sich darüber ärgern] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[bzw. (in offensichtlich anderer Bedeutung)]:

• Αν είναι δυνατόν! Αυτό είναι από τα άγραφα! Και όχι τίποτα άλλο, εγώ που πίστευα
ότι, ο Θανάσης μου, μπήκε μια χαρά σε δρόμο σωστής σοσιαλιστικής αναζήτησης,
όπως πρέπει να είναι ένας σύγχρονος Αριστερός. [Ausdruck des Unmuts der politisch
links stehenden Mutter über ihren Sohn Thanasis, weil dieser (ihrer Einschätzung nach)
im Gespräch mit seinem (rechts stehenden) Cousin eher dessen Positionen übernom-
men als ihm gegenüber die eigenen Positionen vertreten hat] [Κ. Αποστολόπουλος: Όταν
στέρεψαν τα ΑΤΜs, σ. 55 / Beistriche vor und nach "ο Θανάσης μου" im Original]
11. όχι για άλλο λόγο, αλλά ... :

• [...] – όχι γι’ άλλο λόγο, αλλά μόνο που το λέγαν εκείνοι. ° […] – nicht aus einem
tieferen Grund [hatte ich mich geärgert], sondern nur, weil es von ihnen kam [= sie es
waren, die das sagten]. // […], und dies aus keinem anderen Grund als dem, dass
gerade sie mich darauf hingewiesen hatten. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• [...], κι όχι για άλλο λόγο, αλλά για να μη [...] ° […], und sei es nur aus dem Grund [sc.
zu dem Zweck], nicht [...] [sc.: nicht völlig in Vergessenheit zu geraten] [GF + (gleichlautend
beide) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
12. in der Funktion eines "ούτε" (bzw. "όχι μόνο" [etc.]):

[Anm.: Es handelt sich wohl um jenes "όχι", dessen Funktion ΛΜΠ (S 1305)
so beschreibt: για την κλιμάκωση της άρνησης, und zu dem folgendes Bei-
spiel angeführt wird:
Αν σε ξαναδώ μπροστά μου, όχι ο πατέρας σου, όχι η αστυνομία, ούτε ο
Θεός ο ίδιος δεν σε σώζει!]
• Όχι λίρα δεν πρασίνιζε, αλλά ούτε πένα Kein Pfund grünte, und kein Penny klim-
δεν κουδούνιζε στις τσέπες του. perte in seiner Tasche. [sc.: er war völlig
blank, er hatte überhaupt kein Geld]
• Έρχονταν όμως [...] εκείνες οι καταραμέ- Aber es gab da […] diese verdammten
νες μέρες, που δεν μπορούσε όχι να βάλει Tage, an denen er [der Maler] weder einen
πινελιά, αλλά ούτε ν’ αντέξει τη βρώμα των Pinsel anfassen [richtig: einen Pinselstrich
χρωμάτων ούτε να ρίξει μια ματιά στον setzen] konnte noch den Geruch der Far-
ξεραμένο μουσαμά ή στο τελάρο [...]. ben aushielt und einen Blick auf die trocke-
ne Leinwand und die Staffelei werfen
mochte […].
• [...], αλλά κάτι άλλο, όχι σπάνιο, ούτε [...], sondern etwas anderes, das weder
πολύτιμο, αλλ’ όμως ένα δώρο selten noch teuer ist und doch ein Ge-
schenk
:ΟΧΤΑΡΙ, το
οχτάρι, το
= σύνολο από οχτώ ομοειδείς μονάδες
1α. (οικ.) για χρηματικό ποσό – π.χ.:
• Έδωσα ένα οχτάρι (χιλιάδες / εκατομμύρια κτλ.).
β. για βαθμολογία – π.χ.:
• Πήρε ένα οχτάρι (= ένα οχτώ).
2. χαρτί της τράπουλας που έχει τον αριθμό οχτώ και τον αντίστοιχο αριθμό των
διακριτικών της ομάδας του
3. (ως επίθ.) για τυποποιημένο μέγεθος – π.χ.:
• Kλειδί / καρφί οχτάρι.
• Γράμματα οχτάρια.
4. παραπάτημα σε σχήμα περίπου ζικ ζακ – π.χ.:
• Πώς λες ότι δεν είσαι μεθυσμένος, αφού, όταν περπατάς, κάνεις οχτάρια;
[zur Gänze aus: ΛΚΝ]
:ΟΨΕΤΑΙ
όψεται
ας όψεται: s. unter όψομαι
:ΟΨΗ, η
όψη, η
a) das Aussehen:
• Τα ρομπότ στο έργο του Γιάννη δεν ξεχωρίζουν καθόλου στην όψη, την ομιλία και τις
κινήσεις από τους ανθρώπους. ° Die Roboter im [Theater-]Stück von Jannis unter-
scheiden sich im Aussehen, im Reden (Sprechen) und den Bewegungen überhaupt
nicht von den Menschen.
b) die Seite [eines Objekts]:
• η πίσω όψη ° die Rückseite [zB. eines Formulars; einer Kreditkarte]
c) [als sprachwissenschaftlicher Begriff]: η όψη του ρήματος [bzw.] η ρηματική όψη °
der (Verbal-)Aspekt (auch als "Aktionsart{en}" bezeichnet)
2.1. εκ πρώτης όψεως ° auf den ersten Blick
2.2. εξ όψεως ° vom Sehen (her):

• Μέχρι τώρα τον γνώριζα μόνο εξ όψεως. ° Bisher kannte ich ihn [sc. Petros] nur vom
Sehen.
3. υπ’ όψη [bzw.] υπ’ όψιν: s. υπόψη
:ΟΨΟΜΑΙ
όψομαι
= τιμωρούμαι για τις αμαρτίες μου (στις φρ. "να όψεσαι", "ας όψεται") [Ανδρ.]
ας όψεται ° ας δει // η ευθύνη στον (στην ...) // το κρίμα στον (στην ...) // φταίει ο (η
...) [ΛΤΣ, σ. 68 (dort auch nähere grammatikalische Erläuterungen)] // για κάποιον που
θεωρείται ο φταίχτης, ο υπαίτιος για δυσάρεστη κατάσταση [ΛΜΠ]
[bzw.]
ας / να όψεται [und] ας / να όψεσαι: ας έχει(ς) επίγνωση του κακού που έκανε(ς) και ας
τιμωρηθεί(ς) από το Θεό [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Το νησί μας είναι παρατημένο στη μοίρα του· ας όψονται οι βουλευτές μας, που μας
θυμούνται μόνο στις εκλογές! [ΛΜΠ]
• Ας όψεται η υπηρεσία που άργησε να μας ειδοποιήσει. [ΛΤΣ]
• "Η καρδιά μου ας όψεται που σ’ αγαπάει ακόμα" [Πυθαγόρας: τραγούδι Η καρδιά μου ας όψεται"]
[zu ας όψεται s. auch Νατσ., σ. 86]
Π/π
(ΠΙ / PI)
:ΠΑ
πα [bzw.] πά
1. πά σε ... :
• πά στα βουνά [Ν. Καζαντζάκης / Ι. Κακριδής: Ομήρου Ιλιάδα, μετάφραση, Αθήνα
1955 – zitiert in ΛΔΗ, S 448, letzte Zeile, mit der Erläuterung: πά = πάνω)
[Anm.: πά mit Betonungszeichen]
2. δεν πά’ να ... / δεν πα να ... : s. unter πάω (Z 21)
:ΠΑΘΑΙΝΩ
παθαίνω
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. καλά να πάθω (πάθεις, πάθει, ...)
3. τα θέλεις και τα παθαίνεις
4. αυτά παθαίνεις όταν ...
5. είδα κι έπαθα
6. τι πήγα να πάθω
7. πώς το ’παθα
8. παθαίνω πλάκα: s. unter πλάκα, η
1. Grundbedeutung:
erleiden
2. καλά να πάθω (πάθεις, πάθει, ...) ° recht geschieht mir (dir, ihm, …) / das geschieht
mir (dir, ihm, …) recht
3. τα θέλεις και τα παθαίνεις ° du willst es (ja) so / du willst es (ja) nicht anders / du

forderst es heraus [Vorwurf (bzw. Drohung), wonach sich jemand die ihn treffenden
negativen Konsequenzen durch sein eigenes Verhalten selbst zuzuschreiben habe]
4. αυτά παθαίνεις όταν ... ° das hat man davon, dass ...
5. είδα κι έπαθα:
• Είδα κι έπαθα να τον κάνω να καταλάβει Ich hatte meine liebe Not*, ihm [= meinem
πως [...] Vater] klarzumachen, dass […]
*[praktikable Übersetzungsalternative wäre

auch: "Ich hatte alle Mühe"]
• Είδαν και πάθανε να του δώσουν να Es kostete sie allerhand Mühe, ihm klar-
καταλάβει πως [...] zumachen, dass […]
• Το κύπελλο του θείου Τομ είδαν κι έπα- Der Darts-Pokal von Uncle Tom hatte nur
θαν να το χωρέσουν στο ναυτικό του σάκο, mit Müh und Not in seinen Seesack ge-
[...] passt [sc. in den Seesack des Buben, dem
Uncle Tom zum Abschied diesen Pokal
geschenkt hatte], […]
6. τι πήγα να πάθω:
• Τι πήγες να πάθεις, χρυσέ μου. Έπεσες σε κανίβαλους. ° Was ist dir da zugestoßen,
mein Goldschatz. Du bist unter die Kannibalen geraten. [(scherzhafte) Reaktion auf die
Schilderung des Partners, der am Morgen eine Geflügelfarm besucht hatte, in der den
Hühnern die Überreste des geschlachteten Geflügels verfüttert werden] [GF+DF aus:
7. πώς το ’παθα:
• Πώς το ’παθε ο κύριος Δήμαρχος ... ° Was mag bloß in den Herrn Bürgermeister
gefahren sein? [dass er endlich für ein ordentliches Funktionieren der Straßenlaternen
gesorgt hat] [Äußerung des Erstaunens darüber, das die Beleuchtung plötzlich (im
Gegensatz zu bisher) funktioniert] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // Anm.: drei Punkte der GF
im Original]
• Τον λυπήθηκαν (πώς το ’παθαν;) και του φώναξαν: "[...]" ° Er tat ihnen leid (kaum zu
glauben!), sie riefen ihm zu: "[…]" [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
vgl. in diesem Sinne auch die Erläuterungen zur Wendung "πώς το έπαθε κάποιος (και
έκανε κάτι)", in: ΛΔΗ, S. 273
:ΠΑΘΙΑΡΙΚΟΣ, -η, -ο
παθιάρικος, -η, -ο
= ο γεμάτος πάθος και συγκίνηση [ΛΓΙΟ] – π.χ.:
• "Να πούμε και παθιάρικα, πικρά παραπονιάρικα / απ’ αυτά που λεν πιωμένοι όλοι οι
ερωτευμένοι." [Χρήστος Ρουχίτσας: τραγούδι "Απόψε όσοι δεν πονούν"]
:ΠΑΙΔΕΙΑ, η
παιδεία, η
1. Zu Begriff und Wesen [Quelle: Μ. Κεσσόπουλος: Εκθέσεις, Α' Γυμνασίου, 2007,
σ. 69/70]:
- Παιδεία:
Η γενική ανάπτυξη και καλλιέργεια (πνευματική, ηθική, ψυχική, κοινωνική) του ατόμου
και της κοινωνίας.
[vgl.: Εκπαίδευση: Η οργανωμένη και συστηματική παρέμβαση για τη σωματική
και ψυχοσωματική ανάπτυξη των ατόμων.
Η διαδικασία της μάθησης, της αγωγής, της καλλιέργειας του ατόμου.]
- Φορείς παιδείας:
Οικογένεια / Σχολείο / Εκκλησία / Πολιτεία / Κοινωνικό περιβάλλον / Μέσα μαζικής
ενημέρωσης / Συναναστροφές και κοινωνικές επαφές / Επαγγελματική ομάδα /
Πολιτισμικές διαδικασίες
- Έργο και σκοποί παιδείας:
Η μετάδοση γνώσεων / Η πνευματική καλλιέργεια / Η διαμόρφωση χαρακτήρα και
προσωπικότητας / Η αξιοποίηση ικανοτήτων και δεξιοτήτων / Η ομαδική
κοινωνικοποίηση / Η επαγγελματική αποκατάσταση
- Μορφές παιδείας:
Ανθρωπιστική / Επαγγελματική / Κοινωνική / Εθνική / Εγκυκλοπαιδική / Καλλιτεχνική
- Μέσα παιδείας:
Διδασκαλία / Εκπαίδευση / Εξάσκηση / Παράδειγμα (βιβλία, εποπτικά μέσα,
εγκαταστάσεις, περιβάλλον κ.α.)
2. "Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία": s. unter ψωμί, το
:ΠΑΙΔΕΥΩ
παιδεύω
• Τους βλέπεις που παιδεύουνται [= παιδεύονται] να φαν τα πολλά λεφτά τους και δεν
το καταφέρνουν. ° Man sieht, wie sie sich vergeblich bemühen, ihr vieles Geld auszu-
geben. [sc. die Engländer im Thessaloniki zur Zeit des Ersten Weltkriegs] [GF+DF aus:
• Παιδεύτηκα για να βρω τη "Νέα Μέρα", αλλά τελικά τα κατάφερα. ° Ich hatte ziemlich
zu tun, die [Zeitung] "Néa Méra" zu finden [sc.: sie (an einem Kiosk) zu bekommen /
aufzutreiben], schließlich glückte es mir aber doch. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΠΑΙΔΙ, το
παιδί, το
1. Grundbedeutung:
das Kind
2.1. als alltagssprachliche Charakterisierung junger Menschen jenseits des Kindes-

alters:
• Ήταν γεμάτο παιδιά, αγόρια και κορίτσια με μπικίνι, ριγμένα ανέμελα στις πλαστικές
καρέκλες κάτω από την κληματαριά. ° Sie [= die kleine Taverne / το ταβερνάκι] war
voller junger Leute, Jungen und Mädchen im Bikini, die sich [sic!] unbekümmert auf den
Plastikstühlen unter den Ranken der Weinlaube lümmelten. // Sie wimmelte von
Jugendlichen, Jungen und Mädchen im Bikini, die sich unbekümmert auf den Plastik-
stühlen unter der Weinlaube fläzten. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
2.2. als alltagssprachliche Charakterisierung von (sonstigen) Personen jenseits des

Kindesalters:
• Ήταν καλό παιδί κι ας είχε τις παραξενιές Es [= Er] war ein netter Kerl, und wenn er
του, [...]. auch seine Macken hatte, […].
• Γεια σας παιδιά! Hallo Leute! [Pons]
• Δε γίνεται, παιδιά. Das geht nicht, Freunde. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Το τι είδα εκεί μέσα, βρε παιδιά, [...] Was ich dort drinnen erblickte, Jungs,
…[lässt sich nicht beschreiben] [Anrede
eines Soldaten gegenüber seinen Kame-
raden]
• γιατί εσείς παιδιά μου, [...] denn ihr, meine Lieben, […] [Anrede eines
Fabrikanten (mit leicht belehrend-ironi-
schem Unterton) gegenüber zwei mit ihm
befreundeten Kleinunternehmern]
3. παιδί πράγμα: s. unter πράγμα, το (Z 2.2)
:ΠΑΙΔΙΚΟΣ, -ή, -ό
παιδικός, -ή, -ό
ο παιδικός σταθμός: s. unter νηπιαγωγείο, το
:ΠΑΙΔΟΜΑΝΙ, το
παιδομάνι, το
• Παραδίπλα έπαιζε το παιδομάνι, όλο φωνές και φασαρία. ° Gleich daneben spielte
die Kinderschar mit Lärm und Geschrei. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΠΑΙΖΩ
παίζω
1. παίζω + Akk. :
a) [Schach, Karten, Fußball, ein Instrument etc.] spielen:
• παίζω σκάκι ° Schach spielen
• όλο ποδόσφαιρο παίζουνε ° sie spielen dauernd Fußball
b) spielen mit [sc. herumspielen mit]:

• παίζει νευρικά το κομπολόι του er spielt nervös mit seinem Komboloi
• Άρχισα να παίζω νευρικά τα δάχτυλά Ich begann nervös mit meinen Fingern zu
μου. spielen (herumzuspielen).
[im gleichen Sinn]:

• μια δυστυχία ασήκωτη, μεγάλη σα eine unstillbare Traurigkeit, groß wie ein
θάλασσα, που μ’ έπαιζε καρυδότσεφλο στα Meer, das mich auf seinen Wellen wie eine
κύματά της Nussschale hin und her warf [wörtl.: …,
das mit mir ~als (~wie mit einer) Nuss-
schale auf seinen Wellen spielte]
c) spielen mit / aufs Spiel setzen [also iS von: riskieren]:

• παίζουν τη ζωή τους sie spielen [bei dieser Aktion] mit ihrem
Leben / sie setzen ihr Leben aufs Spiel*
[weil sie riskieren, dabei vom Feind ent-
deckt und beschossen zu werden]
[GF + DF (*) aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Έπαιζε συνέχεια τη ζωή του. Er spielte ständig mit seinem Leben. [weil
er sich immer in gefährliche Situationen
begab]
d) spielen um:
• Οι γυναίκες παίζουν τον τίτλο στην Αθήνα. ° Die Frauen spielen in Athen um den
Titel.
2.1. παίζεται / παίζονται ° [u.a.:] auf dem Spiel stehen [etc.]:

• Εδώ παίζεται η τύχη της πατρίδας. Hier [in diesem Krieg] ging [richtig: geht] es
um das Schicksal des Vaterlandes.
• εδώ παίζονται πολλά es steht viel auf dem Spiel [Pons]
• Και τελικά ήταν αδιανόητο πως εκείνος θα Und es war doch undenkbar, daß der [=
μπορούσε να του αρνηθεί τη βοήθειά του, sein Onkel] ihm [= dem Neffen] seine Hilfe
όταν παιζόταν πραγματικά η σταδιοδρομία, verweigern könnte [d.h. dem Neffen das
η ύπαρξη, η ζωή, ναι, εντελώς απλά η ζωή Geld nicht zur Verfügung stellen würde,
του ανιψιού του, [...]. das dieser dringend zur Begleichung von
Spielschulden benötigte], wenn tatsächlich
die Karriere, die Existenz, das Leben, ja,
ganz einfach das Leben des Neffen […]
auf dem Spiel stand.
• Όλα, τα πάντα παίζονται τώρα για μένα, Alles, alles steht für mich [mit der pünkt-
όχι μόνον η ύπαρξή μου ως αξιωματικού. lichen Rückzahlung meiner Spielschuld]
Τι θα γίνω, τι άλλο μπορώ πια να αρχίσω; auf dem Spiel, nicht nur meine Existenz als
Αφού τίποτε άλλο δεν έχω μάθει, [...]. Offizier. Was soll ich, was kann ich denn
anderes anfangen? Ich hab' ja sonst nichts
gelernt, […].
• Η Μαρίνα κατάλαβε πως αυτή τη στιγμή Marina [Gymnasiallehrerin] begriff, dass in

παιζότανε η τύχη της. diesem Augenblick [sc. Konfrontation mit
dem Schulinspektor vor versammelter
Klasse] ~ihr (künftiges) Schicksal auf dem
Spiel stand.
[GF: Κατίνα Παπά: Σ’ ένα γυμνάσιο θηλέων, σ.134]
• στην καθαυτό παράσταση, όπου bei der glanzvollen [Zirkus-]Aufführung

παίζονταν όλα για όλα [Anm.: in der GF: bei der Aufführung selbst
(im Gegensatz zur Probe)], wenn es wirk-
lich um alles ging [sc. wo die geprobten
Akrobatiknummern auch ohne Seile und
Sicherheitsnetze gelingen mussten]
[bzw.]
2.2. παίζει ° [u.a.:] auf dem Spiel stehen [etc.]:
• Ο Κάρλο Αντσελότι, που παίζει κι αυτός [vermutl.:] Carlo Ancelotti [Trainer der in
το μέλλον του αύριο, [...] letzter Zeit erfolglosen italienischen Fuß-
ballmannschaft Juventus], ~um dessen
Zukunft [als Trainer] es gleichfalls morgen
geht [wenn Juventus gegen eine griechi-
sche Mannschaft spielen wird], […].
3. το παίζω κάτι ° παριστάνω, θεωρώ τον εαυτόν μου πως είναι κάτι, υποκρίνομαι πως
είμαι κάτι [ΛΔΗ]
[bzw.]
το παίζω ° υποδύομαι κάτι που σχεδόν είμαι και προσπαθώ σκληρά να γίνω, αλλά
χωρίς να έχω τα προσόντα [ΑΓΝ, σ. 149]
π.χ.:
• Ο τάδε το παίζει σκληρός, ανένδοτος, φιλόσοφος, πλούσιος, ωραίος, έξυπνος,
γυναικάς, κτλ. [ΛΔΗ]
4. δεν παίζεται, μεγάλε:

έκφραση που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια όμορφη κατάσταση, κάτι πολύ
όμορφο (λ.χ. μια ωραία γυναίκα) [ΑΓΝ, σ. 171/172]
5. δεν είναι παίξε-γέλασε ([bzw.] δεν είναι παίξε γέλασε) ° es ist keine Kleinigkeit
[Moser*, S 119] / es ist kein Kinderspiel [Pons online*] [etc.]:
*[GF jeweils in der Variante ohne Bindestrich zwischen "παίξε" und "γέλασε"]
π.χ.:
• Φυσικά και επαναστατεί το στομάχι μου. Δεν είναι παίξε-γέλασε να ταρακουνιέσαι μες
στη θάλασσα πάνω κάτω! ° Natürlich rebelliert mein Magen. Es ist keine Kleinigkeit
(Es ist kein Spaß / Es ist kein Vergnügen / Es ist nicht lustig), [bei einer Schiff- bzw.
Bootsfahrt] auf dem Meer ~hin- und hergeschaukelt zu werden! [Eigenübersetzung]
• δέκα χιλιάδες ψήφοι "εις προσοχήν" δεν είναι βέβαια παίξε γέλασε ° zehntausend
Wählerstimmen in Reih und Glied [in Habachtstellung] sind natürlich kein Pappenstiel
[ironische Bemerkung in Zusammenhang mit einem Abgeordneten, der in die Nähe der
Front gereist ist und dort den angetretenen Soldaten in einer Rede beteuert, dass er
sich freue, sie zu sehen] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
6. μου παίζει τον παπ(π)ά: s. unter παππάς, ο
:ΠΑΙΞΕ // :ΠΑΙΞΤΕ
παίξε // παίξτε
[Imperativ (Stamm II-Form) von παίζω ]
:ΠΑΙΡΝΩ
παίρνω
[Anm.: παίρνω ist zu unterscheiden von περνώ!]
Übersicht:
1. παίρνω πίσω 11. που να πάρει [bzw.] να πάρει [bzw.]
2. παίρνω από πίσω να πάρει η ευχή
3. με παίρνει από κάτω
4. παίρνω κάτω 12. με παίρνουν τα χρόνια *
5. με παίρνει ...[ο ύπνος, το παράπονο, ...] 13. (κάτι) με παίρνει μπάλα [bzw.]
6. τον παίρνω [bezogen auf eine Perso- με παίρνει η μπάλα *
nenwahl] 14. (το) παίρνω απόφαση *
7. δε με παίρνει 15. δεν παίρνω από λόγια *
8. δε με παίρνει η ώρα 16. παίρνω με καλό (με κακό) μάτι *
9.1. όσο παίρνει 17. παίρνω στο κατόπι *
9.2. μέχρι εκεί που δεν παίρνει 18. παίρνω πόδι *
10. παίρνω (κάτι από κάποιον) [bezogen 19. πάρ’ τα να μη σ’ τα χρωστάω *
auf Eigenschaften, Wesenszüge etc.] *[Verweis zu anderer Stelle des Wörter-
buchs]
1. παίρνω πίσω ° [u.a.:]

a) wiederhaben / zurückbekommen
b) zurückholen
c) wieder (weg)nehmen:
• Γιατί, ρε γαμότο, όταν γίνεται κάτι ωραίο ---
δε συνεχίζεται επ’ άπειρον; Γιατί σου δίνει
ο Θεός τη χαρά κι έπειτα σου την παίρνει
πίσω; [Γ. Κάτος: Η αγία αλητεία]
• Έχω κουραστεί να μου τα παίρνουν όλα Ich bin müde davon, dass mir doch alles
πίσω. [was mir teuer ist] wieder [vom Schicksal]
genommen wird.
• Τον τσάκισαν στο ξύλο και του πήραν Sie verprügelten ihn [= den Gewinner beim
πίσω τα κέρδη του με τη βία. gemeinsamen Kartenspiel] mit Nachdruck
und nahmen ihm seine Gewinne mit Ge-
walt wieder ab.
• Μου πήρε πίσω το τσεκούρι και προ- Er nahm mir die Axt [mit der ich ihm bei der
σπάθησε ν’ αποτελειώσει το κόψιμο του Holzarbeit half] wieder aus der Hand und
κούτσουρου. mühte sich ab, das Spalten des Holz-
stumpfes zu Ende zu bringen.
• Όταν πλήρωνε τους εργάτες που ---

χρησιμοποιούσε, τους έλεγε να καθίσουν
κάτω από τη σκιά ενός ορισμένου δέντρου
και εκεί, αναγκάζοντάς τους να παίξουν τα
ζάρια, τους έπαιρνε πίσω αυτά που τους
είχε δώσει.
d) zurückerobern [etc.]:
• Στο σχολείο, στην Istanbul, μας In der Schule in Istanbul haben sie uns
διηγούνταν τρομακτικές ιστορίες για τον [Türken] nur Schauermärchen erzählt über
Έλληνα εχθρό. Πως περιμένετε μονάχα den griechischen Feind. Dass ihr [Grie-
την κατάλληλη στιγμή για να πάρετε πίσω chen] nur auf den günstigen Augenblick
την Πόλη. warten würdet, um Konstantinopel zurück-
zuerobern.
Kalimerhaba]
• Έγραφα "Κάτω οι βασιλιάδες, ζήτω ο Ich schrieb [als Kind in Aydin mit Kreide an
Βενιζέλος". Πίστευα στη "Μεγάλη Ιδέα", Hauseingänge] "Nieder mit den Königen,
περίμενα να πάρουμε την Πόλη πίσω, [...]. es lebe Veniselos". Ich glaubte an die
"Große Idee", ich wartete darauf, Konstan-
tinopel zurückzugewinnen, […]
[Διδώ Σωτηρίου in einem Interview, GF+DF aus:
Kalimerhaba]
• [...] κι αργότερα το δάσος θα φτάσει μέχρι [...], und später wird der Wald bis zur Wand
τον τοίχο και θα πάρει πίσω τη γη που του vordringen und sich das Land zurück-
έκλεψε ο άνθρωπος. erobern, das ihm der Mensch geraubt hat.
• 1631: Ο εκλέκτορας της Σαξονίας ---

παραβιάζει τα σύνορα της Βοημίας και
παίρνει την Πράγα (15 Νοεμβρίου). 1632:
Ο Βάλλενσταϊν ξαναπαίρνει πίσω τη
Βοημία, νικάει τους Σάξονες.
e) παίρνω τον λόγο μου πίσω ° θεωρώ ως άκυρα όσα είπα / λέω πως δεν ισχύουν
όσα είπα [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Σου είπα πως δεν θέλω να σε ξαναδώ επειδή ήμουν θυμωμένος. Με συγχωρείς,
παίρνω τον λόγο μου πίσω. [ΛΔΗ]
f) Sonstiges:
• Πήραν πίσω το μονοπάτι. ° Sie gingen den Weg (Pfad) [den sie gekommen waren]
(wieder) zurück. [GF aus einem Roman von Καζαντζάκης]
2. παίρνω από πίσω:

• και τα παιδιά [...] την έπαιρναν από πίσω und die Kinder [...] liefen hinter ihr [= hinter
der Frau] her [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Φεύγω τώρα, μη με παίρνεις από πίσω. Ich geh jetzt, lauf mir nicht ständig nach.
• μας είδε στο σταυροδρόμι και μας πήρε er hat uns an der Kreuzung gesehen und
από πίσω ist uns hinterhergefahren [Pons]
• τους πήρε από πίσω er ging ihnen nach / er folgte ihnen [be-
merkt oder unbemerkt]
3. με παίρνει από κάτω:

• Μα δεν σκόπευε κιόλας να το αφήσει να τον πάρει από κάτω. ° Doch war es wieder-
um nicht seine Art, sich unterkriegen zu lassen [von diesem widrigen Umstand].
• Βάστα Ρομπ. Μην την αφήσεις να σε πάρει από κάτω. ° Hold on, Rob. Don't let her
get to you. [Anm.: to get to sb. = jdn. in Mitleidenschaft ziehen (Pons) / jmdm. auf den
Geist gehen (Leo)] ° Halt dich zurück, Rob. Lass dir von ihr [sc. von deiner Mutter mit
ihren provokanten Äußerungen] nicht auf die Nerven gehen. [innerer Monolog Robs]
• με πήρε από κάτω η χιονοστιβάδα ° ich bin unter die Lawine gekommen [DF+GF aus:
Bachmann: Malina]
4. παίρνω κάτω:
κατεβάζω πανί ή σημαία // διοπτεύω
5. με παίρνει ... [ο ύπνος, το παράπονο usw.]:

• Κάθεται δίπλα μου και με χαϊδεύει απαλά. [Sie (= meine Mutter)] Setzt sich neben
Με παίρνει ο ύπνος. mich [an mein Krankenbett] und streichelt
mich sanft. Der Schlaf übermannt mich.
• Την κοπέλα την πήρε το παράπονο. Der Kummer überwältigte das Mädchen.
• [...] και με πήρε η συγκίνηση. […], und Bewegung [iS von: Rührung, Mit-
gefühl] überkam mich.
• Και βουλιαγμένη σ’ εκείνο το παμπάλαιο Und so, in der uralten Matratze versunken,
στρώμα, τυλιγμένη μ’ ένα μεγάλο σεντόνι, in ein großes Laken eingewickelt, […], so
[...], ήρθε σαν άλλος κυνηγός ο ύπνος και fand sie ein anderer Jäger [als der, auf den
την πήρε. sie wartete], der Schlaf – und nahm sie in
seine Arme. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
bzw. in ähnlichem Sinne:

• Συνεχίζουμε. Μαζεύουμε γαλατσίδες. Wir gehen weiter. Sammeln Gänsedisteln.
Τρώμε τις ρίζες. Καρύδια πεσμένα. Μούρα. Essen die Wurzeln. Runtergefallene Wal-
Κούμπλα. Μας παίρνει μεσημέρι. nüsse. Maulbeeren. Pflaumen. Darüber
wird es Mittag.
6. τον παίρνω [bezogen auf eine Personenwahl]:

• [...] για να βλέπουν μόνο εκείνοι τον κυνηγό που κατεβαίνει μια φορά τον χρόνο και
διαλέγει την πιο όμορφη και την παίρνει! ° […] damit nur sie den Jäger sehen können,
der einmal im Jahr den Berg herunterreitet und die Schönste erwählt und sie zur Frau
nimmt! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
7. δε με παίρνει ° δε μου επιτρέπεται, δεν μπορώ να κάνω κάτι [ΛΚΝ]

π.χ.:
• Υπάρχουν πάνω και πριν από μένα δεκάδες άτομα που έχουν πραγματικά μοχθήσει
και ψάξει για το ρεμπέτικο ή για το μπλουζ. [...] πολλοί άνθρωποι έχουν αφιερώσει μια
ζωή στο ψάξιμο. Δεν έχω καμία πρόθεση να τους "βγω από αριστερά", γιατί εκτός των
άλλων δεν "με παίρνει" κιόλας. ["Δίφωνο", Νο. 4, σ. 71]
8. δε με παίρνει η ώρα ° δεν έχω αρκετό χρόνο [Εμμ.]

[bzw.]
• [...] ή αν θα γυρνούσε πίσω όσο ακόμα τον έπαιρνε η ώρα ° […] oder [ob er] umkeh-
ren sollte, solange es noch Zeit dazu war [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
9.1. όσο παίρνει:

• Καλόκαρδος όσο παίρνει, πρόθυμος όσο κανείς. ° Grenzenlos gutmütig und hilfs-
bereit wie sonst keiner [war dieser Mann]. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
[bzw.]
9.2. μέχρι εκεί που δεν παίρνει:
• Μα πες μου, πρέπει να διασυρθεί κανείς μέχρι εκεί που δεν παίρνει για να γίνει
διάσημος; ° Aber sag mal, muss denn jemand bis zum Gehtnichtmehr verleumdet
werden, damit er berühmt wird? [GF+DF aus: Όσες φορές]
10. παίρνω (κάτι από κάποιον) [bezogen auf Eigenschaften, Wesenszüge etc.]:
• Θέλεις να ξέρεις αν το βαφτιστήρι σου έχει πάρει κάτι από σένα; Ας πούμε την
εκτίμηση για τα πράγματα που καταστρέφονται κι αντέχουν; ° Möchtest du wissen, ob
dir dein Taufkind [in irgendetwas] nachgeschlagen ist? Zum Beispiel in der Wertschät-
zung von Dingen, die zugrunde gehen und doch noch halten? [GF+DF aus: Όσες φορές]
11. που να πάρει [bzw.] να πάρει [bzw.] να πάρει η ευχή:

[Anm.: Zur Schreibweise des "που":
Korrekt ist offensichtlich die Schreibweise des "που" ohne Betonungszeichen
– vgl. dazu etwa ΛΚΡ, S 1141, wo die Phrase "που να πάρει (η οργή)!" unter
dem Stichwort "που" angeführt ist. (Ohne Betonungszeichen – abgesehen von
einer Ausnahme – auch die Schreibweise in den nachfolgenden Beispielen.)]
• Που να πάρει, πόσα ξέρεις. Donnerwetter [iS von: erstaunlich / ich bin
verblüfft], was du alles weißt.
• Που να πάρει, τόσο νέος, σκέφτεται η Donnerwetter, so jung [ist dieser Mann],
Κάρμεν και του ρίχνει μια δεύτερη ματιά. denkt Carmen [als sie sein Alter erfährt]
und wirft einen zweiten Blick auf ihn.
• Να πάρει! Oh, brother!

[bzw.]
Oh, Mann! [Untertitel] ([bzw. Ton]: So was
kann's nicht geben!) [Ausruf aus Verblüf-
fung bis Unglauben über das eben Gese-
hene]
• Που να πάρει, δεν έχουμε ελπίδα να Verflixt, wir haben [aufgrund der von der
μάθουμε. Polizei verhängten Auskunftssperre] gar
keine Chance, Informationen zu bekom-
men. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Και ψωμί, σκέφτεται βγαίνοντας, που να Und Brot [muss ich ebenfalls ins Zimmer
πάρει, ξέχασα τις μπαγκέτες, το ψωμί που tragen], denkt sie, während sie [in die
παράγγειλα! Küche] hinausgeht, verdammt, ich habe
die Baguettes, das bestellte Stangenbrot
vergessen!
• "Και στ’ αλήθεια δε θα το πεις πουθενά;" "Und du erzählst es wirklich nicht weiter
θέλησα να βεβαιωθώ για άλλη μια φορά. – [was ich dir anvertrauen möchte]?", verge-
"Όχι, που να πάρει! Πόσες φορές να στο wisserte ich mich noch einmal. – [Reakti-
πω;" on:] "Nein, zum Kuckuck! Wie oft soll ich
[dir] das noch sagen?"
• Έ, πού νά πάρει ... The hell with it.

[Anm.: πού in diesem Beispiel mit Beto- [bzw.]
nungszeichen!]
Ach, geh zum Teufel!
• Να πάρει! Mist! [bzw.] So ein Mist! [als Ausruf des

Unmuts über einen plötzlich entdeckten
widrigen Umstand, der die Ausführung
eines Plans verhindert]
[beide DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Να πάρει! Mist! [als Ausruf des Unmuts über ein

[Anm.: vgl. die zweite griechische Über- Missgeschick]
setzung desselben deutschen Ausrufs: [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
Γαμώ το!]
• Να πάρει η ευχή! Πού είναι το μπαλάκι; Doggone it! [Anm.: = Verdammt noch mal!]
Where's that ball?
[bzw.]
Verdammt! Wo ist dieser Ball? [sc. der
Tischtennisball, ohne den wir jetzt nicht
spielen können]
12. με παίρνουν τα χρόνια: s. unter χρόνια, τα (Z 2)

13. (κάτι) με παίρνει μπάλα [bzw.] με παίρνει η μπάλα: s. unter μπάλα, η
14. (το) παίρνω απόφαση: s. unter απόφαση, η
15. δεν παίρνω από λόγια: s. unter λόγια, τα (Z 5)
16. παίρνω με καλό (με κακό) μάτι: s. unter μάτι, το (Z 4)
17. παίρνω στο κατόπι: s. unter κατόπι(ν)
18. παίρνω πόδι: s. unter πόδι, το (Z 5)
19. πάρ’ τα να μη σ’ τα χρωστάω: s. unter χρωστώ (Z 3)
:ΠΑΙΧΤΕ
παίχτε
= παίξτε ° spielt [Imperativ (Stamm II-Form) von παίζω]
:ΠΑΛΑΙ
πάλαι
πάλαι ποτέ ° κάποτε στο παρελθόν / παλαιότερα / σε κάποια εποχή στο παρελθόν
[ΛΤΣ] – π.χ.:
• Ο δικηγόρος αυτός ήταν πάλαι ποτέ συνήγορός μου. [ΛΤΣ]
• τα αίτια της εξαθλίωσης του πάλαι ποτέ πλούσιου νησιού ° die Ursachen der Ver-
elendung der einstmals reichen Insel [Madagaskar] [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• το χάνι πάλαι ποτέ ° einst die Herberge [war dieses Gebäude später eine Sesam-
mühle] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΑΛΑΜΑΚΙΑ, τα
παλαμάκια, τα
• Μια παρέα αντρών και γυναικών χειροκροτούσαν τον πατέρα μου που χόρευε
[ζεϊμπέκικο]. Γύρω του σχημάτιζαν έναν κύκλο. [...] Ο Γιώργος καθόταν γονατιστός στο
ξύλινο παρκέ και κρατούσε το ρυθμό χτυπώντας παλαμάκια.
:ΠΑΛΕΥΩ
παλεύω
1. παλεύω να:
[praktikable Übersetzungsmöglichkeiten:] mit allen Kräften trachten, … zu … / ringen
um … / sich anstrengen, … zu … / sich (große) Mühe geben, … zu …
zB.:
• [...] καθώς πάλευε να τρυπήσει το φελλό με το παμπάλαιο εργαλείο. ° […], wie er
sich abmühte, um das uralte Werkzeug [sc. den alten Flaschenöffner] in den Korken
[der Weinflasche] zu bohren. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
2. το παλεύω:
• Το παλέψατε; ° Haben Sie es versucht? [sich in Benehmen und Aussehen an die
ländliche Bevölkerung Ohlsdorfs anzupassen] [DF+GF aus: André Müller im Gespräch mit Thomas
Bernhard]
• [Ερώτηση:] Τραγουδάτε 33 χρόνια [...] Είπατε ποτέ "μωρέ, θα τα παρατήσω"; –

[Απάντηση της Βίκυς Μοσχολιού:] [...] Για φαντάσου να τα παρατήσω κι εγώ και
κα’να δυο-τρεις άλλοι, τι θα γίνει; [...] Πρώτα απ’ όλα είμαι πολύ νέα γυναίκα, είμαι 52
χρονών. Όχι, όσο μπορώ να το παλέψω, θα το παλέψω ... Όχι να το παλέψω, δεν το
παλεύω: Αρέσω. Και σκηνικά και φωνητικά. [Δίφωνο Νο. 7, σ. 50]
[vgl. auch]:
• τους πάλευαν πράγματα ανέκφραστα ° Unsagbares rang mit ihnen [sc. mit den
beiden Männern, die zusammen saßen und über Sterben, Tod etc. philosophierten]
:ΠΑΛΙ
πάλι
1. Grundbedeutung:
wieder
2. weitere Bedeutungen allgemein:

a) dennoch / trotzdem [etc.] // genauso / auch / genauso gut [iS von: in gleicher Weise]
[bzw.: πάλι δεν = dennoch nicht / trotzdem nicht / genauso wenig]
zB.:
• Εγώ, κι όλο το καρότσι του να ’τρωγα, "dennoch", "trotzdem"
πάλι στέκα θα έμενα. [Gedanken eines
Mädchens, das nicht zunimmt – beim
Vorbeikommen eines Süßwarenverkäufers
mit seinem Karren]
[Β. Μάστορη: Στο γυμνάσιο, S. 134]
• Και να μην είχες πάρει το μπάρμπα μου, Und auch wenn du nicht meinen Onkel
πάλι θα ερχόμουνα. Εμείς είμαστε παλιοί [zum Ehemann] genommen hättest, ich
φίλοι. würde dich dennoch (trotzdem / genauso)
besuchen kommen. Wir [zwei] sind alte
Freunde. [Eigenübersetzung]
• Αλλά και πάλι της ήταν δύσκολο να το Aber sie konnte es dennoch kaum glau-
πιστέψει. ben. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αλλά και πάλι είναι καλύτερα από [...] Aber [das ist] immer noch besser als […]
• Αν έχασε η θεία τα μπλε της πέδιλα, θα Wenn die Tante ihre blauen Sandalen
κλαίει όλη νύχτα. Αν δεν τα έχασε, πάλι θα verloren hat [= haben sollte], dann weint
κλαίει! sie die ganze Nacht. Wenn sie sie nicht
verloren hat, dann weint sie auch!
• Καλά λοιπόν· δε θα σου δώσω τον Also gut, aber ich werde dir nicht Anthi-
Άνθιμο τον αναγνώστη, θα σου δώσω mos, den Vorleser [und künftigen Pfarrer],
όμως τον Αντρέα το διάκο· πάλι παπαδία sondern Andreas, den Diakon [als Ehegat-
θα γένεις· θέλεις; ten] geben; da wirst du genauso gut Pfar-
rersfrau; willst du? [sagt ein Vater zu seiner
Tochter, die unbedingt Frau eines Pfarrers
werden will und (nur) deshalb ihren Vater
um die Einwilligung zur Heirat von Anthi-
mos gebeten hatte (den der Vater aber
nicht zum Schwiegersohn möchte)]
[GF+DF aus: Γ. Ξενόπουλος: Η Σουζάννα του παπά]
b) wiederum // auch [+ Nennung einer Alternative] // andererseits:

• Εκείνοι πάλι [...] Sie wiederum [iS von: sie ihrerseits (in
Gegenüberstellung zu jener Person, von
der soeben die Rede war)] […]
• Άλλοτε πάλι […] Manchmal wiederum […]

• Ο αδελφός μου πάλι είχε σοκαριστεί τόσο Mein Bruder wiederum war […] so scho-
[...], ώστε [...] ckiert, dass er […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Γιατί [...] άνοιξαν το στόμα τους σε μια Warum hatten ...[diese Menschen] vor [sc.
άγνωστη Ελληνίδα; Ίσως ακριβώς επειδή gegenüber] einer unbekannten Griechin [=
ήμουν άγνωστη, [...]. Ίσως, πάλι, επειδή mir] den Mund aufgetan? Vielleicht gerade
[...]. weil ich unbekannt war, […]? Vielleicht
aber auch, weil […]? [Erwähnung einer
alternativen Vermutung]
[GF+DF aus: Όσες φορές // Anm.: Satz 2 und 3 enden in
der GF mit einem Punkt, in der DF mit einem Fragezei-
chen.]
• Ίσως πάλι […] Vielleicht […] auch […] [Erwähnung einer
dritten alternativen Vermutung, nachdem
zuvor zwei andere (im Griechischen mit
den Wendungen: "ίσως και να …" und "ή
μπορεί να …") angeführt worden waren]
• Έβρισκα πως τα πρόσωπά τους είχαν Und mir kam es so vor, als seien ihre
πραγματικά κάτι το κοκκινωπό, όμως πάλι Gesichter [sc. jene der albanischen Dorf-
όχι και μεγάλη διαφορά. bewohner] tatsächlich etwas rötlicher als
unsere [sc. als jene der Griechen] [GF
wörtl.: als hätten ihre Gesichter tatsächlich
etwas Rötliches], [aber] andererseits war
der Unterschied gewiss nicht groß.
• Θα μπορούσε να είναι η μητέρα στην Sie [= diese Frau] hätte die Mutter der Fa-
οικογένεια με τις σκηνές. Αλλά πάλι, δεν θα milie mit den Zelten sein können. Anderer-
καταδεχόταν να κοιμηθεί στον κήπο. seits hätte sie sich nie dazu herabgelas-
sen, in einem Zelt [wörtl.: im Garten] zu
schlafen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
c) Sonstiges:
• Πώς ήταν πάλι το όνομα; ° Wie war der Name noch mal (noch gleich)? [Nachfrage
am Telefon (wenn man den Namen nicht verstanden hat)] [DF ("noch mal") + GF aus: Hueber-
Handel]
3. [...] και πάλι [...] [mit Wiederholung des vor "και πάλι" stehenden Wortes]:
• όταν τα πάντα είναι ζήτημα τιμών και πάλι τιμών, [...] ° wenn […] es [im Wirtschafts-
leben] nur noch um den Preis geht, […] [GF+DF aus: W. Greider: Endstation Globalisierung]
4. πάλι καλά που ... : s. unter καλά (Z 5)
:ΠΑΛΙΑΤΖΙΔΙΚΟ, το
παλιατζίδικο, το
(bzw. auch: το παλιατζήδικο [so die (alleinige) Schreibweise bei ΛΜΠ])
• [...] τη χρονιά εκείνη, κάποια Κυριακή, κατέβηκα ένα πρωί στα παλιατζίδικα. Χάζευα
λοιπόν τις αποθήκες με τα μεταχειρισμένα βιβλία κι ύστερα από λίγο διάλεξα τέσσερα
πέντε και πήγα να πληρώσω. ° [...] in jenem Jahr ging ich eines Sonntagmorgens zu
den Trödlerläden. Ich sah mich [also] in den Stapeln von gebrauchten Büchern um und
wählte nach einiger Zeit vier, fünf aus und wollte bezahlen. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου:
:ΠΑΛΙΚΑΡΙ, το
παλικάρι, το
s. παλληκάρι, το
:ΠΑΛΙΝΩΡΙΟ, το
παλινώριο, το
όργανο με το οποίο βρισκόταν παλιότερα το αζιμούθιο του ήλιου, με συνδυασμό της
ώρας, της ηλιακής κλίσης και του πλάτους
:ΠΑΛΙΟ-
παλιο- [bzw.] παλιό-
• Ένας άνθρωπος σ’ αυτό το παλιόσπιτο Ist denn kein Mensch in diesem verfluchten
δεν υπάρχει; Haus? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• παλιοκομμούνι bloody Commie [Mackridge, S. 325]
[bloody ° verdammt, verflucht]

• για δυο παλιονομίσματα wegen zwei dämlicher Münzen [führst du
dich auf wie ein Verrückter (sc.: weil man
dich hereingelegt hat, indem man dich mit
falschen Münzen bezahlt hat)]
• μια παλιογυναίκα σαν κι αυτήν eine Schlampe [wie sie]

• Με τρόμαξες, παλιόγατα, φύγε από δω! Du böse Katze, du hast mich erschreckt,
verschwinde! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• έπιναν παλιόκρασο [wo sie (= die Clochards) dann] Fusel

tranken [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΠΑΛΙΟΣ, -ά, -ό
παλιός, -ά, -ό
1. από παλιά ° von alters her [iS von: schon seit jeher / schon sehr lange] [GF+DF aus:
2. (από τα / στα) παλιά χρόνια [bzw.] (τις) παλιές ημέρες:

• Η Δεκατεσσάρα ήταν ένα γνωστό Dhekatessára [Ortschaft] war seit alters
σταυροδρόμι απ’ τα πολύ παλιά χρόνια. her ein bekannter Verkehrsknotenpunkt.
• Στα παλιά τα χρόνια υπήρχε ένας Vor langer, langer Zeit lebte ein großer
μεγάλος φιλόσοφος. Philosoph [sc. Aristoteles].
Kalimerhaba]
• στα πολύ παλιά χρόνια vor langer, langer Zeit // in uralten Zeiten
[GF + beide DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Παλιότερα, στα χρόνια της Ιερής Εξέτα- ---

σης, τιμωρούσαν με θάνατο της φωτιάς
όσους έπιαναν να παίζουν χαρτιά στη
διάρκεια της Μεγάλης Βδομάδας.
Αλλά και δω στην Ελλάδα, στα παλιά
χρόνια, φυλάκιζαν και αυτούς που έπαιζαν
και τον καταστηματάρχη, αν τους έδινε να
παίξουν χαρτιά τη Μεγάλη Βδομάδα.
[Νατσ., σ. 299]
• Είχε να τη δει από κείνες τις παλιές Seit den Tagen damals in Brüssel hatte er
ημέρες στις Βρυξέλλες. sie nicht mehr gesehen.
:ΠΑΛΛΗΚΑΡΙ, το
παλληκάρι, το (bzw. παλικάρι, το)
1. Zur Schreibweise:
[...] υποστηρίζω ότι η ιστορική γραφή των λέξεων πρέπει να διατηρηθεί, διότι συνδέει
την νεοελληνική με την αρχαία ελληνική γλώσσα. Παράδειγμα. Σήμερα οι Έλληνες
γράφουν "παλικάρι" και όχι "παλληκάρι", όπως το προτιμά ο γράφων. Και ο λόγος είναι
απλός: αν ο μαθητής ιδεί την λέξη παλληκάρι, θα καταλάβει ότι αυτή προέρχεται από
την λέξη παλληκάριον και αυτή από την αρχαία ελληνική λέξη πάλληξ – πάλληκος. Αλλά
αν διαβάσει την λέξη παλικάρι, ίσως δεν θα αντιληφθεί ότι προέρχεται από την λέξη
πάλληξ. [Ε. Μαρινόπουλος: 100 γλωσσικά θέματα, σ. 161]
a) [iS von: junger Mann, Bursche]:
• Είναι δυο γέροι, ένα παλικάρι, πεντέξη Es sind zwei Greise, ein junger Mann, fünf,
γυναίκες κι ένα σωρό μωρά. sechs Frauen und eine ganze Kinderschar
[anwesend].
• ένα παλληκάρι ταπεινής καταγωγής einen jungen Mann von bescheidener Her-
kunft [liebte sie] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μισή δωδεκάδα μεγάλα φορτηγά βαπό- Ein halbes Dutzend großer Frachtschiffe.
ρια. Και το φορτιό [= φορτίο] παλικάρια. Ihre Fracht: junge Männer [sc. Soldaten,
die von ihrer Heimatinsel an die Front ge-
bracht werden].
• Μα οι χωροφυλάκοι [= οι χωροφύλακες], Die Gendarmen, zwei kräftige Burschen in

που είναι γεροδεμένα παλικάρια με και- nagelneuen Uniformen, halten ihn [= den
νούργια στολή, τόνε βαστάνε γερά. Gefangenen] jedoch sicher. [sodass er
nicht hinfallen kann]
• ένα όμορφο παλληκάρι ein schöner Jüngling [GF + DF (Übersetzung

aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
b) [iS von: tapferer junger Mann / Held]:

• Ποια θα ’ναι η μέρα [...] που θά ’ρθουν τα Wann kommt der Tag, [...], an dem meine
παλικάρια μου γερά κι όμορφα σαν που tapferen Jungen [sc. meine beiden Söhne]
τα ’δωσα; gesund und hübsch [aus dem Krieg] zu-
rückkommen, [so] wie ich sie fortgegeben
habe? [rhetorische Frage einer Mutter]
• Ο Σβίγγος δεν είναι καθόλου παλικάρι, μα Svingos [Soldat in meiner Einheit] ist abso-
[...] lut kein Held, aber …[er unternimmt diese
lebensgefährliche Aktion, weil er damit
etwas Geld dazuverdienen kann]
:ΠΑΛΛΙΝΩΡΙΟ, το
παλλινώριο, το
s. παλινώριο, το
:ΠΑΝΑΓΙΑ, η
Παναγία, η [bzw. (lt. ΛΜΠ λαϊκ.)] Παναγιά, η
• "Παναγία μου", ξεφεύγει της Κάρμεν. "Τι, βρέχει;" ° "Du meine Güte", entfährt es
Carmen [beim Anblick des völlig durchnässten Besuchers]. "Regnet es etwa?"
:ΠΑΝΑΘΕΜΑ
πανάθεμα
[επιφωνηματική λέξη]
s. unter ανάθεμα, το (Z 3)
:ΠΑΝΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ, -η, -ο
πανανθρώπινος, -η, -ο
• πανανθρώπινες ιδιότητες ° allgemeinmenschliche Eigenschaften [GF+DF aus: Όσες
φορές]
:ΠΑΝΔΑΙΣΙΑ, η
πανδαισία, η
• πανδαισία χρωμάτων και ήχων ° (eine) Farben- und Klangpracht
:ΠΑΝΕ
πάνε
= [u.a.:] geh [Imperativ] (s. unter πάω, Z 25)
:ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ, το
πανεπιστήμιο, το
1. Bedeutung: die Universität
2. Zum Verhältnis der Begriffe πανεπιστήμιο – σχολή – τμήμα:

• [...] και είχαν άλλα δύο μικρότερα παιδιά, κορίτσια κι αυτά, που σπούδαζαν τώρα στο
πανεπιστήμιο της Αθήνας, το ένα στο βιολογικό και το άλλο στο χημικό τμήμα της
Σχολής Θετικών Επιστημών [Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs]
:ΠΑΝΤΑ
πάντα
1. πάντα – πάντοτε:
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. [...] "πάντοτε" (αντί "πάντα"), [...]
2. Übersetzungsalternativen zu "immer" (bzw. zu einem bloßen "immer"):

a) schon immer:
• Αυτό ήταν το είδος του συναισθηματικού τραγουδιού που πάντα σιχαινόταν. ° Das
war die Art von Schnulzen, die ihn schon immer angewidert hatten. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
b) noch immer / nach wie vor [etc.]:

• Ο Αλιμπέρης στεκότανε πάντα "εις Aliberis [Soldat] stand noch immer stramm
προσοχήν" με τα αθώα μάτια του ολόισα [nachdem er zu reden aufgehört hatte],
στον κ. λοχαγό. seine harmlosen Augen auf den [Herrn]
Hauptmann gerichtet.
• Είμαστε πάντα στην ίδια δεκαετία ’50-’60. Wir sind noch immer (nach wie vor) im
Το 1954, η Μαρίκα Νίνου λέει ένα τραγούδι selben Jahrzehnt 1950-1960. (Im Jahr)
του Βασίλη Τσιτσάνη, τη "Ζαΐρα". 1954 singt Marika Ninou ein Lied von Vasi-
lis Tsitsanis, die "Zaira". [Anm.: GF: erster
und zweiter Satz eines neuen Kapitels in
einem Buch, in dem bereits im vorange-
gangenen Kapitel über dieses Jahrzehnt
erzählt wurde]
[DF: Eigenübersetzung]
• "[...]", είπε [...] η νεαρή γυναίκα, σκυμμένη "[...]", sagte [...] die junge Frau, nach wie
πάντα στις γλάστρες της vor über ihre Blumentöpfe gebückt
• Μιλά μες στα δόντια, τυλίγοντας πάντα: Ohne seine Arbeit [sc. das Wickeln des
"[...]" Verbandes am Körper des Verwundeten]
zu unterbrechen, sagt er [= der Sanitäter]
mir durch die Zähne [zwischen denen er
eine Sicherheitsnadel hält]: "[…]"
:ΠΑΝΤΟΤΕ
πάντοτε
πάντοτε – πάντα: s. unter πάντα (Z 1)
:ΠΑΝΩ
πάνω
1. πάνω σε:
• Πάνω στον πανικό της κάνει δύο In ihrer Panik macht sie zwei tödliche
θανάσιμα σφάλματα. Fehler. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Πάνω στην τρομάρα μου, άρπαξα μια Vor lauter Schreck nahm ich einen Stein
πέτρα και την πέταξα κατά πάνω του. und warf ihn nach dem Wolf.
• Πάνω στους τέσσερις [μήνες] [...] Als vier Monate vergangen waren, […]
• Και πάνω στο μήνα [...] Aber [wörtl.: Und] nach einem Monat […]
• Πάνω στη βδομάδα όταν πήγα να Als es nach einer Woche ans Auszahlen
πλερωθώ, είπα στον κύριο [...]: [meines Lohns] ging, sagte ich zu Herrn
[...]: "[…]" [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• πάνω στην ώρα: s. unter ώρα, η (Z 12)
2. πάνω από:
• τα χωριουδάκια μάς κοιτάνε πάνω από τους λόφους τους ° winzige Dörfer schauen
uns von ihren Hügeln herab nach [als wir uns mit dem Schiff von der Insel entfernen]
3. ως εκεί πάνω // ίσαμε εκεί πάνω:

• Δεκαπέντε ζεϊμπέκια ως εκεί πάνω [...] ° Fünfzehn [türkische] Milizionäre, alles
riesige Kerle, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Μπήκανε δυο ίσαμ’ εκεί πάνου, [...]. ° Dann drangen zwei riesige Kerle [in meinen
Unterstand im Schützengraben] ein …[und nahmen ihn für sich in Beschlag] [GF+DF aus:
4. zum Verhältnis der Begriffe πάνω – επάνω – απάνω:

s. unter επάνω (Z 1)
:ΠΑΝΩΘΕ
πάνωθε
• Το στερέωμα απλώνεται πάνωθέ μου. ° Über mir erstreckt sich das Firmament.
[während ich in der sternenklaren Nacht am Rücken im Freien liege] [GF+DF aus:
• "Το φεγγάρι πάνωθέ μου / ασημένιo τάλιρο" [Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Το φεγγάρι πάνθωέ
μου"]
• vgl. im Übrigen επάνωθεν
:ΠΑΠΑΡΟΥΝΑ, η
παπαρούνα, η
= die Mohnblume:
• Ήταν ένας λόφος άλικος από τις παπαρούνες. ° Es war an einem [GF: Es war ein]
Hügel, scharlachrot von Mohnblumen. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΠΑΠΑΣ, ο (Ι) (= πάπας, ο)

πάπας, ο
= der Papst
[Anm.: ο πάπας ist zu unterscheiden von: ο παπάς (= der Pfarrer / Priester / Pope) !]
:ΠΑΠΑΣ, ο (ΙΙ) (= παπάς, ο)

παπάς, ο
(bzw. παππάς, ο)
= der Pfarrer / der Priester / der Pope
s. näher: παππάς, ο
[Anm.: ο παπ(π)άς ist zu unterscheiden von: ο πάπας (= der Papst)!]
:ΠΑΠΟΥΤΣΙ, το
παπούτσι, το
με γράφει στα παλιά του τα παπούτσια [bzw.] τα γράφω στα παλιά μου τα παπούτσια:
a) gleichbedeutend mit:
Δε δίνει σημασία. / Δεν ιδρώνει το αυτί του. / Καρφί δεν του καίγεται. / Πέρα βρέχει. /
Είναι σαν να μιλάς στον αέρα. / Από το ένα αυτί μπαίνουν και από το άλλο βγαίνουν.
b) gleichbedeutend mit: τ’ ακούω βερεσέ (δεν τα προσέχω [αυτά που λες] κι ούτε με
ενδιαφέρουν, γιατί πιστεύω πως είναι παραμύθια και βλακείες)
["Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των εκφράσεων", S. 69 f.]
[zur Herkunft s. Νατσ., S 534 (ganz oben)]
:ΠΑΠΠΑΣ, ο [bzw.] :ΠΑΠΑΣ, ο

παππάς, ο [bzw.] παπάς, ο
[Anm.: ο παπ(π)άς ist zu unterscheiden von: ο πάπας (= der Papst)!]
1. Zur Schreibweise:
- ο παππάς [so etwa (mit ausführlicher Begründung) ΛΜΠ und Langenscheidt online]
- ο παπάς [so etwa ΛΚΝ und Pons online]
2. Grundbedeutung: der Pfarrer [Pons online und Langenscheidt online] / der Priester /
der Pope:
[Anm.: Die Begriffe παπάς und ιερέας werden von Ζ. Ζατέλη ("Και με το φως του λύκου
επανέρχονται") synonym verwendet (in Zusammenhang mit einem Begräbnis in
Nordgriechenland, Anfang des 20. Jahrhunderts). (DF jeweils: der Priester)]
• η μικρότερη του παπά ° die Jüngste [sc. die jüngste Tochter] des Popen [aus einem
griechischen Dorf (zur Zeit des 1. Weltkriegs) ] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
- der König / ο ρήγας [beim Kartenspiel]
- Bezeichnung eines Trickspiels mit Karten [s. näher etwa ΛΜΠ]
4. μου παίζει τον παπά ° με κοροϊδεύει / με εξαπατά [ΛΓΙΟ]

• Έλα, πες μου την αλήθεια, μίλα μου με ειλικρίνεια και μην προσπαθείς να με
ξεγελάσεις. Μη μου παίζεις τον παπά, γιατί μ’ αυτά τα κόλπα δε με ξεγελάς εμένα.
Δεν πιστεύω τα παραμύθια που μου αραδιάζεις τόση ώρα. ["Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των
:ΠΑΠΠΟΣ, ο
πάππος, ο
1. [Bedeutung]: ο παππούς [ΛΜΠ]
2. πάππου προς πάππου:

• Πάππου προς πάππου λέγανε για [...] ° Seit Urväterzeiten wurde erzählt, dass […]
:ΠΑΡΑ (Ι) (= πάρα)

πάρα
[Anm.: πάρα ist zu unterscheiden von παρά !]
πάρα πολύ (αργά, ...) ° (ganz) besonders (langsam, …)
:ΠΑΡΑ (ΙΙ) (= παρά)

παρά
[Anm.: παρά ist zu unterscheiden von πάρα !]
1. παρά ταύτα ° παρ’ όλα αυτά / όμως / ωστόσο / εντούτοις [ΛΤΣ]
2. μέρα παρά μέρα ° κάθε δεύτερη μέρα [ΛΔΗ] – π.χ.:

• Δεν ξυρίζομαι κάθε μέρα, αλλά μέρα παρά μέρα. [ΛΔΗ]
• τα μαθήματα ήταν τρεις φορές την εβδομάδα, μέρα παρά μέρα ° der Unterricht fand
dreimal in der Woche statt, jeden zweiten Tag [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. δεν ... παρά ... :

• Δεν υπήρχε παρά ένας τρόπος να σωθεί. ° Es gab nur einen Weg [für ihn], um sich
zu retten.
• [...], και που η ύπαρξή της δεν ήταν παρά μια λεπτομέρεια, μια αφορμή. ° […], wobei
ihre Existenz nicht mehr war als ein Detail, ein Anlass. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΑΡΑ+ [als Vorsilbe eines Verbs]

παρα+
1. [Verb] και παρα-[Wiederholung des Verbs]:
• Δεν τίθεται πλέον ζήτημα εξάλλου. – Τίθεται και παρατίθεται. ° Die Frage stellt sich
doch gar nicht mehr. – [Reaktion des Gesprächspartners:] Sie stellt sich sehr wohl.
• Μα στην σκέψη ότι αυτός ο άνθρωπος [...] υπήρχε και παραϋπήρχε [...] ° Aber bei
dem Gedanken, dass dieser Mensch […] existierte, sehr wohl existierte […] [und nicht
bloß eine Figur im Traum war] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εμάς μας νοιάζει και μας παρανοιάζει. ° Uns macht das doch etwas aus, sehr sogar.
2. s. im Übrigen die Einzelbegriffe (παραδέχομαι, παραείμαι etc.)
:ΠΑΡΑΒΡΙΣΚΟΜΑΙ
παραβρίσκομαι
s. παρευρίσκομαι
:ΠΑΡΑΓΙΝΟΜΑΙ
παραγίνομαι
παράγινε το κακό: s. unter κακό, το (Z 4)
:ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ, ο
παράγοντας, ο
• ποδοσφαιρικοί παράγοντες από τα χρόνια της δόξας ° Persönlichkeiten des Fußballs
aus den Tagen des Ruhmes [der Fußballmannschaften] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΠΑΡΑΔΕΧΟΜΑΙ
παραδέχομαι
a) akzeptieren:
• Με παραδεχόταν όπως ήμουν και ποτέ δε θέλησε να με αλλάξει. ° Er [= mein Ehe-
mann] akzeptierte mich (so) wie ich war und wollte mich nie ändern.
b) zugeben:
• Παραδέξου το. ° Gib es zu. [es hat dir Spaß gemacht].
επαινώ, αναγνωρίζω επαινώντας, κρίνω πολύ θετικά [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Μπράβο, Δημήτρη! Τώρα σε παραδέχομαι (π.χ. για το πολύ καλό σου παίξιμο). [ΛΔΗ]
• Αν τα καταφέρεις θα σε παραδεχτώ. [ΛΔΗ]
:ΠΑΡΑΔΙΠΛΑΝΟΣ, -ή, -ό
παραδιπλανός, -ή, -ό
• πήγε στο άλλο σπίτι, το παραδιπλανό, [...] ° [sie] ging in das andere Haus, in das
übernächste, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΑΡΑΕΙΜΑΙ
παραείμαι
• Έπρεπε όμως να παραδεχτεί ότι ο Θανάσης παραήταν ευαίσθητος. ° Er musste aber
einräumen, dass Thanassis übertrieben sensibel war. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• [...] πως η ιδιοσυγκρασία του Βολφ δεν ήτανε καθόλου γερμανική – ή πως παραήτανε
γερμανική σαν εκείνων των ρομαντικών ποιητών που εκστασιάζονταν μπροστά στη
φύση. ° […], dass Wolfs Mentalität [mit seiner Euphorie für die Natur] alles andere als
deutsch war – oder dass sie übertrieben deutsch war wie die der romantischen Dichter,
die angesichts der Natur in Verzückung gerieten. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΠΑΡΑΚΑΤΩ
παρακάτω
• Τα παρακάτω τα θυμόταν μπερδεμένα, γιατί έγιναν πολύ γρήγορα. ° An das, was
folgte, konnte er sich nur ungenau erinnern, denn es ging alles sehr schnell. // An das
Weitere konnte er sich nur ungenau erinnern, weil alles sehr schnell ging. [GF + (synony-
me) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΠΑΡΑΚΙΝΩ
παρακινώ (-είς)
= animieren / ermuntern [zB. jemanden zum Sprechen; jemanden dazu, seinen Betrieb
zu erweitern, um aus der Armut herauszukommen]
:ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑ, τα
παραλειπόμενα, τα
για τα παραλειπόμενα: [praktikable Übersetzung ev.:] als Lückenbüßer
:ΠΑΡΑΛΙΑΚΗ, η
Παραλιακή, η [bzw.] παραλιακή, η
= η παραλιακή λεωφόρος [Küstenstraße von Athen zu den meistfrequentierten
Stränden Attikas / an ihr liegen zB. Γλυφάδα, η μαρίνα του Αλίμου, ο όρμος του
Φαλήρου]
:ΠΑΡΑΜΙΛΩ
παραμιλώ (-άς)
• Όλη νύχτα ο Γκολής καιγότανε στον Die ganze Nacht lag [der kranke] Golis
πυρετό, πάλευε, παραμιλούσε. glühend im Fieber, er war unruhig, redete
wirr. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Ζήτησε νερό. Παραμιλούσε! Er [= der fiebernde Kranke] verlangte nach

Wasser. Er sprach wirres Zeug.
• [...] Παραμιλώντας μια μέρα έτσι, πήγε και [….] So vor sich hin redend, suchte sie
βρήκε την Πέρσα. [= Fewronía] eines Tages Persa auf.
• Καθόταν ήσυχα για ώρα πολλή στο Sie [= die Frau] saß längere Zeit still an der
κατώφλι της αυλής, κι αντί να κοιτάζει κατά Schwelle des Hofes, und statt auf die
το δρόμο [...], αυτή στραμμένη έριχνε Straße zu blicken [...], wandte sie sich [um]
κλεφτές ματιές προς το δικό μας σπίτι und warf heimliche Blicke auf unser Haus,
παραμιλώντας σιγανά. während sie leise vor sich hin sprach.
[GF+DF aus: Kalimerhaba]
:ΠΑΡΑΜΟΝΗ, η
παραμονή, η
a) der Aufenthalt:
[Anm.: zur Unterscheidung παραμονή – διαμονή: s. unter διαμονή, η]
• Η παραμονή του στο εξωτερικό θα διαρκέσει δύο εβδομάδες. ° Sein Aufenthalt im
Ausland (sein Auslandsaufenthalt) wird zwei Wochen dauern.
• Ο συνολικός χρόνος μετάβασης και παραμονής στην τράπεζα είναι 15 λεπτά. °
Die Gesamtzeit des Weges (zur Bank) und des Aufenthalts auf der Bank [zwecks
Einzahlung etc.] beträgt 15 Minuten.
b) der Verbleib:
• η παραμονή της χώρας στην Ένωση ° der Verbleib des Landes in der [Europäi-
schen] Union [als Gegenstück zum Austritt]
2.1. [in Zusammenhang mit Festtagen oder Ereignissen]:

a) [allgemein]: der Vorabend [etc.]:
• την παραμονή ενός αγώνα ° am Vorabend eines Spiels / am Abend [bzw.] am Tag
vor einem Spiel [wollte der Fußballer immer seine Ruhe haben]
b) [speziell]:
• η παραμονή (των) Χριστουγέννων ° der Heilige Abend [24. Dezember]
• η παραμονή (της) Πρωτοχρονιάς [bzw. verkürzt auch:] η παραμονή °
der/das Silvester
[bzw. auch]:
2.2. [in Zusammenhang mit Festtagen oder Ereignissen]: παραμονές (+ Gen.):
• Η Ιουλία θυμόταν μια φορά, πριν τέσσερα Ioulía konnte sich entsinnen, wie einmal,
ή πέντε χρόνια, παραμονές του Πάσχα, vor vier oder fünf Jahren, kurz vor Ostern,
που [...] […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• παραμονές Χριστουγέννων, βρήκαν κι einige Tage vor Weihnachten fanden sie

ένα καλάθι με φρούτα του καιρού [in ihrem Garten] einen Korb, der mit
Früchten der Jahreszeit gefüllt war
[aber auch:] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], που επισκέφτηκε, παραμονές […], der Stéfanos am Heiligabend auf-

Χριστουγέννων, τον Στέφανο suchte
[Anm.: vgl. dazu auch die ähnlich gelagerte

Unschärfe der Zeitbestimmung bei Ver-
wendung des Adverbs ανήμερα]
• Μόλις το 1960 η διεθνοποίηση του Erst 1960 knüpfte die Internationalisierung

εμπορίου έφτασε το επίπεδο στο οποίο des Handels [sc. das Ausmaß der Exporte]
βρισκόταν τις παραμονές του πρώτου wieder an das Niveau der Zeit unmittelbar
παγκοσμίου πολέμου. vor dem ersten Weltkrieg an.
• Ακόμα δεν ήταν Απόκριες, παραμονές Der Karneval hatte noch nicht begonnen,
μόνο, μα εκείνοι τα φόρεσαν κιόλας κι es war noch ein paar Tage zu früh, sie
ήρθαν μ’ αυτά στο σχολείο. aber [sc. die Männer des Dorfes] hatten
ihre Glocken [° τα κουδούνια (= traditionel-
le Faschingskostümierung)] schon umge-
hängt und waren damit in die Schule ge-
kommen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΑΡΑΠΕΡΑ
παραπέρα
1. Zur Übersetzung ins Deutsche: s. (gemeinsam mit "πιο πέρα") unter πέρα (Z 1)
2. Zum Unterschied zwischen "παραπέρα" und "μπροστά": s. unter μπροστά (Z 2)
:ΠΑΡΑΠΗΓΜΑ, το
παράπηγμα, το
• Και η Φεβρωνία, ψάχνοντας κάτι σ’ ένα παράπηγμα πίσω απ’ το σπίτι, ανάμεσα σε
ξύλα και κασσόνια, [...] ° Auch Fewronía, die in einem Schuppen hinter dem Haus
zwischen Holz und Kisten nach etwas suchte, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΑΡΑΠΟΝΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο
παραπονεμένος, -η, -ο
• "[...];" φώναζε παραπονεμένη η χελώνα. ° "…[Warum lasst ihr mich nicht von dem
Toten Abschied nehmen]?" rief klagend die Schildkröte [im Märchen]. [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΠΑΡΑΠΟΝΟ, το
παράπονο, το
1. [allgemein]:
• Κοιμήθηκε μ’ αναφυλλητά [= αναφιλητά] Unter Schluchzen ist es eingeschlafen [das
και σε λίγο ο ύπνος έσβησε το παράπονό Kind / το παιδί], aber [GF: und] bald hat der
του. Schlaf seinen Kummer ausgelöscht.
• [...] και μουρμούρισε όλο παράπονο: "[...]" […] und sie murmelte voller Kummer: "[…]
• φωνές βραχνές, [...], σπασμένες απ’ το heisere [...] Stimmen [der singenden Män-
παράπονο ner], gebrochen vom Kummer [über den
Tod des gemeinsamen Freundes]
[bzw.]
heisere Stimmen, […], gebrochen von der
Traurigkeit
• Τα παράπονά της είναι πως [...] Sie klagt darüber, dass ...[du ihr gegenüber
immer verschlossen warst, am Abend oft
nicht daheim warst usw.]
• αυτός δεν έχει παραπόνο er hätte [= habe] keinen Grund zum Klagen
[Anm.: παράπονο – Singular] [sagte er] [sc. keinen Grund, sich (über
sein Leben bzw. seine Schwiegertöchter
etc.) zu beklagen] // er hatte keine Klagen
• Αλλά κι ο γέρος απ’ την μεριά του το ’χε Aber auch der Alte klagte darüber, dass er
παράπονο που έζησε τόσα χρόνια χωρίς so alt geworden und es ihm nicht vergönnt
ν’ αξιωθεί να δει ένα εγγόνι. worden war, ein Enkelkind zu sehen. [weil
seine Söhne kinderlos waren]
• Ο άνδρας μου το ’χει παράπονο που [...] Mein Mann kann es immer noch nicht ver-
winden, dass […(du damals vom drohen-
den Unglück gewusst hast, ihn aber nicht
davor gewarnt hast)]
• Απ’ το πρωί που ξύπνησε είχε αυτό το Schon als er heute morgen wach gewor-
παράπονο. den war, hatte er dieses bedrückende Ge-
fühl verspürt. [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
2. το έχω παράπονο που ... : s. oben (unter Z 1)
3. με παίρνει το παράπονο [bzw.] με πιάνει το παράπονο: s. unter παίρνω (Z 5) [bzw.]

πιάνω (Z 2)
:ΠΑΡΑΣΕΡΝΩ
s. παρασύρω
:ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ, τα
παρασκήνια, τα
στα παρασκήνια ° hinter der Bühne ([engl.: backstage]) // hinter den Kulissen
:ΠΑΡΑΣΥΡΩ
παρασύρω ([bzw. volkstümlich:] παρασέρνω)
• Όχι ... Δεν ήταν δυνατό ... Η φαντασία την παράσερνε ... ° Nein ... Nicht möglich
[dass schon wieder an der Tür geklopft wurde (wie die Frau zu hören vermeinte)] ... Ihre
Phantasie ging mit ihr durch … [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba // drei
:ΠΑΡΑΤΑΙΡΟΣ, -η, -ο
παράταιρος, -η, -ο
= unpassend [zB. die Empfehlung, in einer Zeit der Technisierung und der rationalen
Weltsicht Märchen zu lesen] / deplatziert:
• Ο Ρομπέρ φαινόταν παράταιρος: παρ’ όλο που ήταν μονάχα είκοσι πέντε χρονών,
έμοιαζε με μεσόκοπο ευπατρίδη – [...] ° Robert machte [auf der Party der Studenten]
einen deplatzierten Eindruck: Obwohl er erst fünfundzwanzig war, wirkte er wie ein
Aristokrat mittleren Alters – […] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΠΑΡΑΤΗΡΩ
παρατηρώ (-είς)
Zu den Bedeutungsunterschieden (bzw. -gemeinsamkeiten) der Begriffe παρατηρώ und
βλέπω (sowie κοιτάζω und αγναντεύω): s. unter βλέπω (Z 1)
:ΠΑΡΑΤΩ
παρατώ (-άς)
δεν με παρατάς! ° άφησέ με ήσυχο / μη με ενοχλείς [ΛΜΠ]
• [...], δε μας απαρατάς μ’ αυτήνα τη Μαρίτσα. Δε λες και για καμιάν άλλη, [...]. °
[...], kannst du uns nicht mit dieser Maritsa verschonen [sc. mit der Geschichte über
Maritsa, von der du uns doch ohnedies schon so oft erzählt hast]. Kannst du uns nicht
von einer anderen Frau sprechen, […]. [Anm.: απαρατάς] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Μωρ’ δε μας παρατάς, άνθρωπέ μου, έκανε νευριασμένος ο Πέτρος και παίρνοντας
βιαστικά μια τελευταία γουλιά απ’ τον καφέ του βγήκε στην παραλία. [Unmutsäußerung
und Beschreibung der Reaktion von Petros, der in einem Café in Saloniki von einem am
Nebentisch sitzenden Betrunkenen belästigt wird] [Γ. Κάτος: Η αγία αλητεία]
[Anm: Verwendung von μας (παρατάς), obwohl sich Petros ohne Begleitperson
im Café befindet und somit nur er (unmittelbar) Betroffener ist.]
[bzw. in gleicher Bedeutung]:

παράτα μας:
• "Άει παράτα μας", του απάντησα στα ελληνικά. ° "Lass mich in Ruhe", antwortete ich
ihm auf Griechisch [sc. dem Mann in Budapest, der mich auf der Straße ansprach, weil
er Dollars von mir kaufen wollte]. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
[Anm.: Verwendung von "μας", obwohl sich der Ich-Erzähler allein (sc. ohne
Begleitperson) am Ort des Geschehens befindet und somit auch nur er von dem
anderen Mann angesprochen wurde.]
:ΠΑΡΕΑ, η
παρέα, η
• η παρέα του παραμυθά του Τρίστρομ την ηρέμησε ° die Gegenwart des Märchen-
onkels Tristram beruhigte sie [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• έκανε καλή παρέα με δυο απ’ τις πολύ νεώτερές της θυγατέρες του Ησύχιου °
sie verstand sich sehr gut mit zwei viel jüngeren Töchtern von Hesychios [GF+DF aus:
:ΠΑΡΕΞΗΓΩ
παρεξηγώ (-είς)
• Μη με παρεξηγείς [,] θείε. ° Sei mir nicht bös, Onkel. [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
• Πρέπει να πάω, αλλιώς θα παρεξηγηθούν. ° Ich muss [sie besuchen] fahren, weil sie
sonst noch beleidigt sind. [wo ich doch schon zweimal ihre Einladung ausgeschlagen
habe] [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
:ΠΑΡΕΥΡΙΣΚΟΜΑΙ
παρευρίσκομαι (bzw. παραβρίσκομαι)
παρευρίσκομαι (παραβρίσκομαι) – παρίσταμαι:
Tο ρήμα "παρευρίσκομαι" ή "παραβρίσκομαι" δηλώνει (λόγω της προθέσεως) το
παρεπόμενο, το τυχαίο, το περιστασιακό της καταστάσεως. Δηλαδή σημαίνει ότι είμαι
παρών τυχαίως και όχι ειδικώς. Ένας υπουργός δεν παραβρίσκεται απλώς αλλά
ειδικώς παρίσταται.
Oι συντάκτες των πολιτικών ειδήσεων χρησιμοποιούν συχνά το ρήμα "παραβρίσκομαι"
αντί του ρήματος "παρίσταμαι", π.χ.:
"Στη σύσκεψη της οικονομικής επιτροπής παραβρέθηκαν οι υπουργοί ..." – αντί
"παρέστησαν"
[Quelle: Internet (Ακαδημία Αθηνών – Δελτίο επιστημονικής ορολογίας και
νεολογισμών, Τεύχος 6)]
:ΠΑΡΙΣΙ, το
Παρίσι, το
Verwendung im Plural (τα Παρίσια):
• [...] δεν υπάρχει ελπίδα να βάλουμε ούτε μια δεκάρα στην άκρη, όχι για Λονδίνα και
Παρίσια, [...] ° Nicht mal jetzt […] besteht die Hoffnung […], daß wir auch nur einen
Sechser auf die hohe Kante legen könnten, nicht für Londons und Parise, […] [Text
bezieht sich auf den Mangel an Geld für (Urlaubs-)Reisen] [Ταχτσής: Στεφάνι, S. 303, ca. Mitte //
DF: S. 243, ca. Mitte]
• "Ε, ρε να ’χα φράγκα να ’κανα το μάγκα / στα χρυσάφια να σε ντύσω / κι από τα

Πατήσια ίσια στα Παρίσια / όσο θες να σε γλεντήσω." [Γ. Πάριος ή Σ. Παπά: τραγούδι "Ε και να ’χα
φράγκα"]
:ΠΑΡΙΣΤΑΜΑΙ
παρίσταμαι
zum (leichten) Bedeutungsunterschied gegenüber παρευρίσκομαι: s. παρευρίσκομαι
:ΠΑΡΟΡΜΗΣΗ, η
παρόρμηση, η
• Είχα για λίγο την έντονη παρόρμηση να [...] ° Kurzzeitig hatte ich den intensiven
Drang, […] zu […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΠΑΡΟΤΡΥΝΩ
παροτρύνω
1) [jemandem] zureden
2) animieren / ermuntern [zB. durch Werbeslogans die Konsumenten zum Kauf einer
Ware]
:ΠΑΡΟΧΗ, η
παροχή, η
• η παροχή υπηρεσιών ° das Erbringen (die Erbringung) von Dienstleistungen
:ΠΑΡΤΗ, η
πάρτη, η
για (την) πάρτη μου:
a) για το προσωπικό μου συμφέρον [ΛΜΠ] – π.χ.:
• πρώτα θα φροντίσω για (την) πάρτη μου και μετά για τους άλλους [ΛΜΠ]
b) για μένα, σε σχέση ή αναφορικά με μένα [ΛΜΠ] – π.χ.:

• μη στενοχωριέσαι για πάρτη μου [ΛΜΠ]
:ΠΑΡΩΘΩ
παρωθώ (-είς)
= aufhetzen, anstacheln [Wendt (alte Auflage)]
:ΠΑΣΟ, το
πάσο, το
1. πάω πάσο ° παραιτούμαι, υποχωρώ [ΛΠΑ] // υποχωρώ, δεν επιμένω, δεν
συμμετέχω, απέχω (από την γλώσσα των χαρτοπαικτών) [ΛΔΗ] // nicht mitmachen
(bei = σε) [Wendt]
π.χ.:
• Εγώ πάω πάσο, δεν μπορώ (να έρθω μαζί σας στην εκδρομή αύριο γιατί είμαι
άρρωστος). [ΛΔΗ]
2. με το πάσο μου:
• Το είχε αρχίσει [το αριστούργημά του] ο μπαρμπα-Τζωρτζ πριν έξι μήνες και το
δούλευε σιγά σιγά με το πάσο του, [...] ° [Der alte] George [Maler] hatte vor sechs
Monaten damit begonnen [sc. mit seinem Meisterwerk] und arbeitete ganz gemächlich
daran, […] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΠΑΣΟΚΟΣ, ο // :ΠΑΣΟΚΤΖΗΣ, ο
Πασόκος, ο // Πασοκτζής, ο
(Pl.: οι Πασόκοι [bzw.] οι Πασοκτζήδες // Gen.: των Πασόκων [bzw.] των Πασοκτζήδων)
[Anm.: Schreibweise jeweils auch mit kleinem Anfangsbuchstaben]
= der Anhänger bzw. Funktionär der [griechischen Partei] ΠΑΣΟΚ
:ΠΑΣΤΕΛΙ, το
παστέλι, το
• τη γεύση από παστέλι που πουλάν στους σταθμούς ° den Geschmack von Pastelli,
jener Süßigkeit aus Sesam und Honig, die sie auf den Bahnhöfen verkaufen [GF+DF aus:
:ΠΑΣΤΟΥΡΜΑΣ, ο
παστουρμάς, ο
• Χρόνια αγόραζα παστουρμά από τον πλανόδιο πωλητή που έστηνε το τεζιάκι του
δίπλα σ’ αυτόν τον τοίχο του [...] νεκροταφείου. ° Jahrelang habe ich von dem
Straßenverkäufer an der Mauer des […] Friedhofs "Pastirma"* gekauft. [Erinnerung
eines Istanbulers, der nach langer Zeit wieder durch jenes Stadtviertel geht, in dem er
aufgewachsen ist] [DF+GF aus: Kalimerhaba]
*[Anm.: Der türkische Ausdruck "Pastirma" wird in einer Fußnote so erläutert:

"stark gewürztes, getrocknetes oder geräuchertes Kamel- oder Rindfleisch"]
:ΠΑΤΑΡΙ, το
πατάρι, το
1) der Dachboden [DF+GF aus: Bachmann: Malina // Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω] [bzw.:]
der Dachspeicher [DF+GF aus: Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ]
2) the platform ° das Podium [aus Holzbrettern gemacht; auf das man Hausrat legen
und auf das man sich selbst draufsetzen kann] [nähere Beschreibung s. J. Steinbeck: Τα σταφύλια
της οργής]
3) die [Sitz-]Bank:
• Μπροστά από ένα τραπεζάκι, στο βάθος, απάνω σε σανιδένιο πατάρι, θρόνιαζαν οι
προύχοντες του χωριού. ° An einem kleinen Tisch im Hintergrund [des Kaffeehauses]
thronten auf einer hölzernen Bank die Notablen des Dorfes. [GF+DF aus: Καζαντζάκης:
Ζορμπάς]
:ΠΑΤΡΙΩΤΑΚΙ, το
πατριωτάκι, το
s. unter πατριώτης, ο
:ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ, ο
πατριώτης, ο
1) der Patriot
2.1) der Landsmann:
• "Dollars; Dollars;", με ρώτησε [...]. Δολλάρια ήθελε ν’ αγοράσει. [...] "Άει παράτα μας",
του απάντησα στα ελληνικά. "Ρε, πατριωτάκι είσαι;", έκανε εκείνος και μου χούφτωσε το
χέρι. [...] πιάσαμε κουβέντα. [...] "Ο λόφος της Ελευθερίας", μου είπε ο πατριώτης. °
° "Dollars? Dollars?", fragte er mich […]. Er wollte Dollars kaufen. [sc. jener Mann, der
mich (Tourist aus Griechenland) in Budapest mit diesen Worten ansprach] […] "Lass
mich in Ruhe", antwortete ich ihm auf Griechisch. "Hey, bist du ein Landsmann?", ent-
gegnete er ebenfalls auf Griechisch und ergriff meine Hand. […] wir fingen zu plaudern
an. […] "Der Freiheitshügel [ist dort zu sehen]", klärte mich der Landsmann auf.
[Anm.: (ο) πατριώτης und (το) πατριωτάκι werden hier also synonym verwendet.]
2.2) [als Bezeichnung für eine aus derselben (engeren) Region stammende Person]:
• Ο καπετάνιος ήταν πατριώτης μου, αλλά είχε κάπου σαράντα χρόνια να πατήσει στο
νησί. ° Der Kapitän [des Schiffs (auf dem ich in Amerika angeheuert hatte)] stammte
aus dem gleichen Dorf* wie ich, hatte aber seit ungefähr vierzig Jahren keinen Fuß
mehr auf die Insel gesetzt. // Der Kapitän war ein Landsmann* von mir, aber er hatte
seit […]. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
*[Anm.: Da es im Text um die Insel (sc. Σκιάθος) als solche geht und ein konkre-
tes Dorf gar nicht vorkommt, wäre wohl eine Übersetzung wie folgende passen-
der: "… stammte von derselben Insel wie ich".]
[im selben Sinne: το πατριωτάκι]:
• Είν’ εκεί ο διευθυντής και κάτι νοσοκόμοι, όλοι πατριωτάκια. ° Der Leiter und einige
Krankenpfleger [des griechischen Feldlazaretts nahe der Front in den mazedonischen
Bergen] sind [so wie ich] aus Lesbos. [d.h. sie kommen aus meiner Heimatregion]
:ΠΑΤΩ
πατώ (-άς)
a) (κάτι): (auf etwas) treten (steigen) / (auf etwas) "draufsteigen":
• Η Άννα ενώ χόρευε, πάτησε ένα καρφί. Ο γιατρός τής έδεσε το τραύμα. ° Anna ist,
während sie tanzte, auf einen Nagel gestiegen (getreten). Der Arzt verband ihr die
Wunde.
b) (σε): (etwas) betreten [etc.]:
• όταν ο πρώτος άνθρωπος πάτησε στο φεγγάρι στα τέλη της δεκαετίας του ’60 °
als Ende der 60er-Jahre der erste Mensch den Mond betrat
• είχε κάπου σαράντα χρόνια να πατήσει στο νησί ° er hatte seit ungefähr vierzig
Jahren keinen Fuß mehr auf die Insel gesetzt [von der er stammte] [GF+DF aus: Μηλιώνης:
Καλαμάς]
c) [am Boden] auftreten:

• Και τότες δεν ακούς παρά τ’ αμέτρητα άρβυλα, που πατάνε βαριά, άρρυθμα, [...] °
Und dann hört man nichts mehr als die unzähligen Militärschuhe [der marschierenden
Soldaten], die schwer und unrhythmisch auftreten, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
d) (κάποιον): (jemanden) überfahren ("niederführen")

e) [einen Knopf, eine Taste etc.] drücken
f) [einen Eid] brechen
2. την πάτησα ° εξαπατήθηκα, ζημιώθηκα κτλ. από αφέλεια, επιπολαιότητα, απροσεξία

κτλ. [ΛΚΝ] // ich bin [auf etwas] hereingefallen / ich habe draufgezahlt / ich bin herein-
gelegt worden
:ΠΑΤΩΜΑ, το
πάτωμα, το
1) das Stockwerk
2) der Boden [zB. der Bretterboden eines Zimmers]
:ΠΑΥΩ
παύω
• ο Θωμάς έπαψε να τινάζεται περίτρομος wenn Thomas seinen Namen hörte, sprang
όπως άλλοτε στο άκουσμα του ονόματός er nicht mehr in panischem Schrecken auf
του [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η Ιουλία έπαψε να κοιτάει ή ν’ ακούει. Ioulía sah und hörte nicht mehr hin.
• είχε πάψει από καιρό να χρησιμοποιεί [...] er verwendete längst nicht mehr [...]
• Κι όλες αυτές τις καρδιές ήθελα να τις Und diese ganzen Herzen wollte ich dazu
κάνω να πάψουν να οργίζονται και να bringen, dass sie nicht mehr in Aufruhr
χτυπούν, τουλάχιστον τόσο κοντά μου. gerieten und pochten, zumindest nicht so
dicht bei mir. [GF+DF aus: Όσες φορές]
[Anm.: zur möglichen Übersetzung eines griechischen Verbs mit der Grundbedeutung
"aufhören" vgl. auch σταματώ ]
:ΠΑΩ [bzw.] :ΠΗΓΑΙΝΩ

πάω [bzw.] πηγαίνω
Übersicht:
1. Zur Grammatik 16. πού θα πάει; [bzw.] πού θα μου πάει;
2.1. πάω να … (Ι) [etc.] [+ Aussagesatz im Futur]
2.2. πάω να … (ΙI) 17. πού θα πάω αν ...
2.3. πάω να … (ΙII) 18. πάει πολύ
3. πάμε να ... [ermunternde Aufforderung] 19. πόσο πάει;
4. πάω και ... 20. και πάει λέγοντας
5. πάω για ... 21. δεν πά’ να ... / δεν πα να ...
6. πάω από ... 22. πάω κι έρχομαι
7. πάει / πηγαίνει [in Zusammenhang mit 23. με πάει και με φέρνει
Zeitbestimmungen] 24. πηγαίνω σε … [bei einer Formulierung
8. πάει (πάνε) ... που ... [unter Angabe bzw. Wortwahl]
eines Zeitraums] 25. πάνε [als Imperativ]
9. πάει [bzw.] πάνε [zum Ausdruck eines
Verlusts bzw. Endes] 26. πάω να βρω *
10.1. μου πάει (Ι) 27. πού πήγε ο/η/το ...; *
10.2. μου πάει (ΙΙ) 28. πάω γυρεύοντας *
11. σε (τον / την / …) πάω [bzw.] πάω 29. πάω πάσο *
κάποιον (-α) 30. πάει καλά! *
12. πάω με (κάποιον) 31. (δεν) πάω καλά *
13.1. πώς πας; [bzw.] πώς τα πας; [bzw.] 32. πας καλά; *
πώς πάει; [als Frage nach dem Befinden] 33. πάω χαμένος (-η, -ο) *
13.2. πώς πάω; // τα πας ... [als Äußerung 34. κάτι πάει χαμένο *
zu Leistungseigenschaften] 35. Άσ’ τα να πάνε! *
13.3. τα πάω καλά (άσχημα [etc.]) (με) *[Verweis zu anderer Stelle des Wörter-
buchs]
14. πού το πας;
15. για [...] το πήγαινα και μου βγήκε [...]
1. Zur Grammatik:
Präsens (Ενεστώτας)** Παρατατικός Αόριστος

πάω / πηγαίνω πήγαινα πήγα
πας / πηγαίνεις πήγαινες πήγες
πάει / πηγαίνει πήγαινε πήγε
πάμε / πηγαίνουμε πηγαίναμε πήγαμε
πάτε / πηγαίνετε πηγαίνατε πήγατε
πάνε (παν*) / πηγαίνουν πήγαιναν / πηγαίναν(ε)* πήγαν(ε)*
(πηγαίνουνε*)
Formen mit Stamm 1 Formen mit Stamm 2

(Präsensstamm) (Aoriststamm)
(θα, να, όταν, ...) (θα, να, όταν, ...)
πηγαίνω πάω
πηγαίνεις πας
πηγαίνει πάει
πηγαίνουμε πάμε
πηγαίνετε πάτε
πηγαίνουν(ε)* πάνε / παν*
[Quelle: Ιορδανίδου, σ. 304]
*[Ιορδανίδου, S 304]:
Οι β' τύποι (και αυτοί με το τελικό "ε") κυρίως στον προφορικό λόγο και στη
λογοτεχνία.
**[Ιορδανίδου, S 304]:
Οι τύποι "πάω" και "πηγαίνω" δεν έχουν πάντοτε την ίδια σημασία.
[bzw. S. 372]:
"πάω" – "πηγαίνω": δεν αντιστοιχούν πάντοτε οι δύο τύποι στις ίδιες σημασίες.
Το "πάω" χρησιμοποιείται σε πολλές εκφράσεις, όπως: "πάω για ...", "πάω να
...", "πάω χαμένος", "πού θα πάει", "πάει να πει", "πάει κι έρχεται" κτλ.
2.1. πάω να … (Ι) ° προσπαθώ να ... / επιχειρώ να ... [ΛΔΗ, σ. 288]

π.χ.:
• Πήγε να πει κάτι, αλλά δεν κατάφερε να πει τίποτα. [ΛΔΗ]
• Μα τι πας να κάνεις; [ΛΔΗ]
• Μην πας τώρα να κρυφτείς! [ΛΔΗ]
• Εγώ ο κακομοίρης πήγα να τους χωρίσω, αλλά βρήκα τον μπελά μου. [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• [...] κι όταν ετοιμάζονταν να φύγουν, πήγα [...] und als sie [die beiden Großmütter]
να φύγω πιο μπροστά. Αλλά μ’ έπιασε απ’ dann gingen [wörtl.: sich bereit machten zu
τον αγκώνα η μάνα μου, με σαβούρντισε gehen], wollte ich schnell weglaufen. Aber
εκεί που είχαμε τα ζώα κι άρχισε να με meine Mutter packte mich an den Ellen-
δέρνει. bogen, zerrte mich dorthin, wo das Vieh
war, und fing an, mich zu verhauen.
• [...] που γινόταν ακόμα πιο παράξενη και […], der noch seltsamer und düsterer wirk-
σκοτεινή [= η μυρουδιά] όταν πήγαιναν να te [sc. der Geruch (an ihrer Kleidung, ihrer
την πνίξουν με κάποιο αιθέριο έλαιο Haut etc.)], wenn sie ihn mal durch ein
ätherisches Öl zu überdecken versuchten
2.2. πάω να ... (ΙΙ) ° κοντεύω να ... / παρά λίγο να ... [ΛΔΗ, σ. 288]
π.χ.:
• Μόλις τ’ άκουσα πήγα να τρελαθώ. [ΛΔΗ]
• Το ’μαθε (= το πολύ δυσάρεστο νέο) και πήγε να πεθάνει. [ΛΔΗ]
• Πήγε να σκάσει απ’ το κακό της! [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• πάω να χάσω το μυαλό μου ich bin nahe daran, meinen Verstand zu
verlieren [GF+DF aus: Moser, S 480]
[Anm.: Übersetzungsalternative:
ich bin kurz davor, meinen Verstand zu
verlieren]
• κι αυτή τη στιγμή πάω να χάσω το νου und im Augenblick bin ich dabei, vor Er-
μου από την απορία staunen den Verstand zu verlieren
• [...] και πήγε να της στραμπουλήξει το […], und er hätte ihr beinah den Arm aus-
χέρι. Του ξέφυγε, […] gerenkt. Sie entkam ihm mit knapper Not,
• [...], όπως πήγε να προτείνει ο […], wie Christóphoros es beinah vorge-

Χριστόφορος. schlagen hätte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• το φονικό που πήγε να γίνει der Mord, der beinahe geschehen wäre
[nämlich wenn der Angegriffene dem Axt-
hieb des Täters nicht rechtzeitig auswei-
chen hätte können]
• εδώ πήγε να πει "μου φάνηκε", αλλά δεν hier [= an dieser Stelle seiner Schilderung]
το ’πε wollte er "glaube ich" [wörtl.: "es kam mir
(so) vor"] sagen [= er war nahe daran, es
zu sagen], sagte es aber nicht
• Το φθινόπωρο πάει να τελειώσει, τα Der Herbst ging [richtig: geht] dem Ende
βράδια έγιναν ψυχρά. zu, die Abende wurden kühl.
Kalimerhaba]
• Η καρδιά του πήγαινε να σπάσει. Sein Herz schlug zum Zerspringen. [vor
freudiger Erregung] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]

ven wären:
Sein Herz war nahe daran zu zerspringen.
/ Sein Herz drohte zu zerspringen.]
2.3. πάω να ... (ΙΙΙ) [als Ausdruck des Weggehens, um etwas Bestimmtes zu machen]:
• Πάω να τον φέρω. Ich hole ihn. [sc. meinen Freund, der
draußen im Garten (vor dem Haus, in dem
wir uns gerade befinden) wartet]
• Μήπως πάει να φέρει τα κλειδιά; Vielleicht holt er die Schlüssel (geht er die
Schlüssel holen)? [sc. der Polizist, der
eben zur Zellentür kam und gleich wieder
wegging]
• Θα πάω εγώ να κοιτάξω. Jetzt gehe [auch] ich mal nachsehen. [ob
es hier irgendwo einen Flaschenöffner gibt]
• "Πήγα να βγάλω τους φακούς, με "Ich habe meine Kontaktlinsen herausge-

τσούζουν τα μάτια μου", είπε η Τζούλια nommen, sonst brennen mir die Augen",
γυρίζοντας στο δωμάτιο. sagte Julia, als sie [aus dem Badezimmer]
ins Zimmer zurückkam. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
3. πάμε να ... [ermunternde Aufforderung]:

• πάμε να φύγουμε ° komm, wir gehen [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ] // lass uns gehen [GF+DF
4. πάω και ... :

σημαίνει περίπου "πασχίζω να ...", "φροντίζω να ..."· υπογραμμίζει την δυναμικότητα
μιας ενέργειας [ΛΔΗ, σ. 288]
π.χ.:
• Ο Τάκης πήγε και διάδωσε πως ο Νίκος φταίει (= φρόντισε να διαδώσει πως ...). [ΛΔΗ]
• Τι ανόητοι αυτοί οι άνθρωποι! Πήγανε και γκρεμίσανε την ωραία παλιά εκκλησία και
φτιάξανε στην θέση της αυτή την νέα, την τόσο άσχημη! [ΛΔΗ]
5. πάω για ... ° [u.a.:] επιδιώκω να γίνω ... [ΛΔΗ, σ. 288]

π.χ.:
• πάω για γαμπρός, νύφη, κουμπάρος, γιατρός, δάσκαλος κτλ. [ΛΔΗ]
• Πάει για καθηγητής πανεπιστημίου τώρα ο Κυριάκος. [ΛΔΗ]
6. πάω από ... ° πεθαίνω από [ΛΔΗ, σ. 287] – π.χ.:

• Πήγε από καρκίνο. [ΛΔΗ]
• Κανένας δεν το περίμενε, να πάει από γρίπη. [ΛΔΗ]
• Από τι πήγε ο παππούς; – [Α:] Από γεράματα. [ΛΔΗ]
• Όποιος χριστιανός πάει από Τούρκου χέρι, αγιάζει και τραβάει ίσια στον παράδεισο. °
Jeder Christ, der durch die Hand eines Türken stirbt, ist heilig und geht geradewegs ins
Paradies. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
7. πάει / πηγαίνει [in Zusammenhang mit Zeitbestimmungen]:

[Anm.: allgemeine Erläuterung der Wendungen "η ώρα πάει ..." und "η ώρα πήγε ..."
s. unter ώρα, η (Z 2)]
• πήγε πέντε η ώρα ° έφτασε ... ---
[Εμμ., σ. 379]
• πήγε τρεις η ώρα es ist schon drei Uhr [Pons]
• Η ώρα πήγε εφτάμιση ώσπου να φτάσω Es war bereits halb acht, als ich nach
σπίτι. Hause kam. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Στο μεταξύ έχει πάει οχτώ και εικο- Mittlerweile ist es bereits fünf vor halb
σιπέντε, αλλά δεν έχω καμιά διάθεση neun, doch ich bin nicht in der Stimmung,
ν’ ακούσω ειδήσεις. die Nachrichtensendung einzuschalten.
• Χθες πήγε δύο η ώρα μέχρι να τα κατα- Es war zwei Uhr gestern, bis sie endlich in
φέρει επιτέλους να πέσει στο κρεβάτι. ihrem Bett war [= schlafen ging].
• Μέχρι να σηκωθεί, με τα χίλια ζόρια, έχει Es ist Viertel nach sieben, als sie sich end-
πάει 7 και τέταρτο. …[Μπαίνει στο ντους lich aus dem Bett quält [nachdem schon
...] um sieben Uhr der Wecker geläutet hatte.]
• Εν τω μεταξύ είχε πάει έξι ή εξίμισι. Inzwischen war es sechs oder halb sieben
[Uhr] geworden.
• Όταν κοίταξα το ρολόι μου, δεν είχε πάει Als ich auf die Uhr sah, war es noch nicht
ακόμα ούτε καν μεσημέρι. einmal Mittag.
• Πήγε εννιά η ώρα. Ο θερμός αέρας Es wurde neun Uhr. Der Föhn rüttelte am
πλανιόταν στο ταβάνι [...] Dach [des Stalls], [...]
• Και σαν πήγε μεσημέρι, [...] Als es Mittag wurde, […]

• Είχε πάει πολύ αργά. Es war spät geworden.

• Η ώρα έχει πάει επτά και αποφασίζω να Bald ist sieben Uhr, und ich beschließe,
τα κλείσω και να πάω σπίτι. [mit meiner Arbeit] Schluss zu machen und
nach Hause zu fahren. [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• Κοιτάζει το ρολόι. Έχει πάει οκτώμισι. Η Sie schaut auf die Uhr. Immerhin schon
ώρα περνάει. bald halb neun. Die Zeit läuft [sc.: der
relevante Zeitpunkt naht].
• πηγαίνει μεσημέρι Mittag ist nahe / es ist gleich Mittag

[Mandeson, S 1083]
• Πήγαν μεσάνυχτα – και τον περίμενεν Gleich Mitternacht – und [er] wartete noch
ακόμη. Πήγεν η ώρα μιάμισυ· είχε αδειάσει immer [auf ihn]. Es ging schon auf halb
το καφενείον ολοτελώς σχεδόν. zwei. Leer, ganz gähnend leer das
Kafeníon.
8. πάει (πάνε) ... που ... [unter Angabe eines Zeitraums]:

a) [mit Verb in der Vergangenheitsform]: es ist … her, dass … :
• Πάει πάνω από μια δεκαετία που έφυγα Es ist über ein Jahrzehnt her, dass ich aus
από την Ελλάδα. Griechenland weggegangen bin.
• Πάει ένας χρόνος που έχω σταματήσει. Es ist ein Jahr her, dass ich aufgehört
habe [beim Fernsehen zu arbeiten].
• Δεν πάει πολύς καιρός που ο γιατρός ο Es ist gar nicht so lange her, dass Doktor
Μπιλ ήταν άνθρωπος με σπίτι, με γυναίκα Bill jemand war, der Haus, Frau und zwei
και με δύο παιδιά. Kinder besaß.
b) [mit Verb im Präsens]: seit:

• Πάει ένας χρόνος που ’μαι καθαρή. Seit einem Jahr nehme ich [weibl.] keine
Drogen.* / Seit einem Jahr bin ich clean.
[DF (*) + GF (Untertitel) aus dem Film "Hannah und ihre
Schwestern"]
• "Πάει καιρός που το φεγγάρι δεν περνάει ---
απο δω"
[Σαράντης Αλιβιζάτος: τραγούδι "Αννούλα του χιονιά" ]
c) vgl. weiters:
Πάει καιρός που δεν κάθομαι μπροστά στη[ν] τηλεόραση, αλλάζοντας κανάλια για να
βρω κάτι. °
° It's been ages since I sat in front of the TV, just changing channels to find some-
thing. °
° Es ist ewig her, dass ich vor dem Fernseher gesessen habe und dauernd umgeschal-
tet habe, um was zu finden. [Ton]
[bzw.] Ich bin schon lange nicht mehr am Fernseher gesessen und habe hin und her
geschaltet. [Untertitel]
[Anm.: που δεν κάθομαι (= "{schon} seit langer Zeit sitze ich nicht {mehr} vor
dem Fernseher …")]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus dem Film "Hannah und ihre Schwestern"]
9. πάει [bzw.] πάνε [zum Ausdruck eines Verlusts bzw. Endes (s. auch Erläuterung und
Beispiele in ΛΔΗ, σ. 287)]:
• "Πάει ... πάει ..." "Dahin ... dahin ..." // "Dahin ... dahinge-
gangen …" [Ausruf einer Frau, in Bezug-
nahme auf ihren kürzlich verstorbenen
Mann]
[GF + beide DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte
jeweils im Originaltext]
• Σκέφτομαι θα πεθάνει. Πάει. Φεύγει. Θα Ich denke [als ich in das Gesicht meines
τον χάσω. Vaters schaue]: Er wird sterben. Es ist
vorbei. Er geht. Ich werde ihn verlieren.
• Πάει ο Νίκος. Nikos lebt nicht mehr. [Antwort auf die
Frage, wo Nikos sei]
• Πάει η γιαγιά μου. Έφυγε. Meine Großmutter ist fort. Sie ist gegan-
gen. [Worte am Tag ihres Begräbnisses]
• Πάει κι αυτός. Das war sein Ende. [abschließende Äuße-
rung eines Gerichtsmediziners, der zum
Todesfall einer Einzelperson (Herzversa-
gen) gerufen wurde – also kein Bezug zu
anderen Toten bzw. Todesfällen; somit
drücken die Worte "κι αυτός" kein "auch er"
aus] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Πάει αυτή, τα ’παιξε, σκέφτηκε ο Um die [= um diese Frau] ist es jetzt ge-
Σωτήρης. schehen, die ist durchgedreht [sc.: verrückt
geworden], dachte Sotiris.
• Ένιωθα κομμένος στα δυο. Πάει και το Ich [männl.] fühlte mich wie in der Mitte
σχέδιό μου να φύγουμε με καΐκι για τα durchgeschnitten. [als sich herausstellte,
νησιά. dass wir über keine Ersparnisse mehr ver-
fügten] Mein Plan, dass wir mit einem Kaiki
[aus Kleinasien] zu den [griechischen] In-
seln flüchten, war dahin.
• Αυτό ήταν, τώρα πρέπει να τον Das war es: Jetzt muss ich ihn heiraten
παντρευτώ και να τον ακολουθώ για und ihm für immer nachfolgen, […], alle
πάντα, [...], πάνε όλες οι δυνατότητες, όλες Möglichkeiten, alle Gelegenheiten sind aus
οι ευκαιρίες, η ζωή θα κυλάει έτσι, χωρίς und vorbei, so nimmt das Leben seinen
μεγάλες αλλαγές, [...]. Lauf [richtig: so wird das Leben seinen
Lauf nehmen], ohne große Veränderun-
gen, […]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Το κομπόδεμα που ήξερες, πάει. Όλα τα Unsere Ersparnisse, von denen du weißt,
μετρητά και τα φλουριά τα δώκαμε στο sind verbraucht. Alle Ersparnisse [richtig:
καπάρο. das ganze Bargeld] und Golddukaten ga-
ben wir zur Anzahlung [für den Erwerb
eines Grundstücks].
• Τι να δω από μένα. Πάει. Γέρασα. Was soll ich an mir schon sehen [wenn ich
mich in den Spiegel schaue]. Es ist vorbei.
Ich bin alt geworden.
• Πάει, άρχιζε η ζωή με [...]. Aus ist es [sc.: das war's / es gibt keine
Möglichkeiten und Chancen mehr für
mich], das Leben mit ….[einem ungelieb-
ten Mann als Partner] hat begonnen.
• Πάει αυτό, το μάθαμε, καιρός να δούμε Das war's, das kenn ich jetzt [sc. diese
τίποτα καινούργιο. Arbeit], wird Zeit, was Neues anzufangen
[sc. einen neuen Job zu beginnen].
• Πάνε εκείνες οι εποχές, περάσανε, [...]. Diese Zeiten sind passé, […].
[bzw.]
Those days are gone, […].
• Αλλά αυτό ήταν χθες το βράδυ, οπότε Aber das war schon gestern abend [dass
πάει, πέρασε. sie mich angerufen hat, um mit mir essen
zu gehen], also passé.
• Πάει αυτό, τελείωσε! Damit ist Schluss. / Das hat sich aufgehört.
/ Das ist vorbei. [sc.: (mit) diese(r) Ge-
wohnheit]
• Παν οι χαμάλες. Οι παλιοί οι χαμάληδες Vorbei ist's mit den Karren [mit denen
βγήκαν στη σύνταξη. Ήρθαν φορτηγά. bisher am Markt die Waren transportiert
wurden]. Die alten Träger sind in Rente
gegangen. Es kamen Lastwagen.
• Πάει το ταξίδι, φτάσαμε. Τ’ ωραίο νησάκι ---
νάτο! [Beginn eines Gedichts von Κωστής πάει το ταξίδι = vorbei ist die Reise
Παλαμάς] [GF+DF aus: Moser, S 156]
• Πάει το όνειρο να γίνει πυργοδέσποινα. Aus der Traum [Carmens] von der
Schlossherrin! [da der Schlossbesitzer sich
für eine andere Frau als Partnerin ent-
schieden hat]
• Αν πάω με την επανάσταση κι αποτύχει, Bin ich für die Revolution, und sie miss-
πάνε όλοι οι κόποι μου, χάθηκα [,] κατα- lingt, waren all meine Mühen vergeblich,
στράφηκα. und ich bin zerstört.
• Και ξαφνικά η Ντόροθυ χάθηκε. [...] Κι Und plötzlich war [seine Freundin] Dorothy
όταν τον ρωτούσανε τι έγινε η Ντόροθυ [...] verschwunden. […] Und wenn man ihn
τούς έλεγε πως "πάει, χάθηκε" κι έπινε fragte, was aus Dorothy […] geworden sei,
στην υγειά της. antwortete er: "Auf und davon" und trank
auf ihr Wohl.
• Κάποιος που έχασε μια δίκη και πρέπει ---

να πληρώσει ένα μεγάλο πρόστιμο ανα-
φωνεί: "Πο, πο, πο!! Πάω χαμένος!" (ή
"πάει, χάθηκα!") [ΛΔΗ, σ. 419]
[Anm. 1: "πάει, χάθηκα!" – nicht "πάω,

χάθηκα!"]
[Anm. 2: Der Satz dient im ΛΔΗ als Bei-
spiel für die Verwendung des Ausdrucks
"πάω χαμένος", dessen metaphorische
Bedeutung so erläutert wird: παθαίνω
μεγάλη ζημιά, τιμωρούμαι αυστηρά.]
πάει(,) τρελάθηκα: s. unter τρελαίνω
10.1. μου πάει (Ι):

• Είναι η μόνη γυναίκα που σου πάει. Sie ist die einzige Frau, die zu dir passt.
• Δεν της πάω και πολύ βέβαια, σύμφωνοι. Ich passe zugegebenermaßen nicht be-
[...] Εσύ – ναι, της πας. sonders gut zu ihr [sc.: zu Martha]. […] Du
ja, du passt zu ihr. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Σου πάει αυτό το χρώμα. ° σου ταιριάζει ---

[Εμμ.]
• εδώ πάνω ο αέρας τού πήγαινε ihm bekam die Luft dort oben [wörtl.: hier
oben (sc. am Berg)] gut
10.2. μου πάει (ΙΙ):

• Εκείνος όμως διαβάζει το βλέμμα μου και Er [aber] liest in meinem [mitleidsvollen]
ενοχλείται, γιατί δεν του πάει να τον Blick und ist davon unangenehm berührt,
λυπούνται. Το ρίχνει στο αστείο. denn es passt ihm ganz und gar nicht,
wenn man ihn bedauert. Er gibt dem
Gespräch eine scherzhafte Wendung.
• Έπειτα δε μου πάει ν’ αφήσω τον αδερφό Schließlich [iS von: weiters, außerdem]
μου. Θέλω να ’μαι μαζί [= μαζί του], θέλω bringe ich es auch nicht fertig*, meinen
να ’μαι [ε]δώ, [...]. Bruder zu verlassen [mit dem ich hier Mili-
tärdienst versehe]. Ich möchte mit ihm zu-
sammen sein, ich möchte hier sein, […].
[und will mich auch aus diesem Grund
nicht an einen anderen Dienstort versetzen
lassen] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
*[Anm.: Übersetzungsalternative eventuell:

Schließlich (= Außerdem) mag ich es
nicht / sagt es mir nicht zu / ist es mir nicht
recht, …]
11. σε (τον / την / …) πάω

[bzw.]
πάω κάποιον (-α) ° μου αρέσει κάποιος (-α) [ΑΓΝ, σ. 32]
π.χ.:
• Εξάλλου, υπήρχαν ένα σωρό κορίτσια που πήγαιναν τον Κρις. ° Außerdem gab es
viele Mädchen, die auf Chris standen.
Κι έπειτα υπήρχαν πολλά κορίτσια που τους άρεσε ο Κρις.]
• Είσαι και εντάξει άτομο, σε πάμε! [ΑΓΝ, σ. 32]
• "Μην ανησυχείς, δε σε παρεξηγώ / εγώ τα λάθη σου τα πάω." [Ν. Καρβέλας: τραγούδι "Το
ωραιότερο πλάσμα"]
12. πάω με (κάποιον):

• Με Ελληνίδα θα πήγαινες; – Αν παραδε- Würdest du mit einer Griechin gehen [iS
χόταν τη θρησκεία μου ... γιατί όχι ... von: dich auf eine Beziehung mit ihr ein-
lassen]? [Frage eines Griechen an einen
Türken] – [Antwort:] Wenn sie meine reli-
giöse Überzeugung [sc. den Islam] akzep-
tieren würde …, warum nicht?
Kalimerhaba / Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
• Ο πατέρας πέθανε, η Χρυσούλα πεινού- Der Vater starb, Chrissula litt Hunger, die
σε, η μάνα πεινούσε, η Χρυσούλα πήγαινε Mutter litt Hunger, Chrissula ging mit
με γέρους, μ’ αλκοολικούς, αλήτες. Greisen, mit Alkoholikern, mit Pennern.
• ο φόβος των κοριτσιών που πήγαιναν με [die] Angst der Mädchen, die mit verheira-
παντρεμένους teten Männern liiert waren [vor Racheakten
der betrogenen Ehefrauen]
• Μου φαίνεται απίστευτο ότι σ’ άφησα για I can't believe I left you for him.
να πάω μαζί του. [bzw.]
Ich kann [rückblickend] gar nicht glauben,
dass ich dich [seinerzeit] seinetwegen ver-
lassen habe [GF wörtl.: verlassen habe,
um mit ihm zu gehen (= mit ihm eine Be-
ziehung zu führen)].
• Τι θα κάνετε τότε; Θα πάτε με άλλον; Was würden Sie da machen [sc.: wenn Sie
(weibl.) mit Ihrem Partner nicht auf Ihre
Rechnung kommen]? Fremdgehen?
• Γιατί να πάει με άλλη, ένας άντρας που Warum sollte ein Mann, der Sie [zur Part-
έχει εσάς; nerin] hat, fremdgehen?
• [M:] Θεέ μου. Ξενο-φιλήθηκες απόψε; – [M:] Good God. Have you been kissed
[F:] [kein griechischer Untertitel] – [M:] Ναι, tonight? – [F:] No. – [M:] Oh, yes, you
έχω δίκιο. Πήγες με άλλον. have. You've been with someone!
[bzw.]
° [M:] Großer Gott. Bist du heute Abend
geküsst worden? – [F:] Nein. – [M:] Doch,
du bist geküsst worden. Du warst mit je-
mandem zusammen!
[Dialog zwischen einem Mann (M) und
seiner Frau (F), als er ihr Gesicht bzw. die
Lippen aus der Nähe betrachtet (und fest-
stellt, dass sie errötet).]
• Ο νους μου πηγαίνει στο κακό, ότι I just leap to the worst conclusion, that he's
πηγαίνει με άλλη ... seeing someone else or …
[bzw.]
Automatisch ziehe ich die schlimmsten
Schlussfolgerungen. ([Zwischenfrage der
Gesprächspartnerin:] Zum Beispiel?) Na
dass er sich mit irgendjemandem anders
trifft, oder so was. [Ton]
[bzw.]
Ich nehme gleich das Schlimmste an, dass
er eine andere hat … [Untertitel]
[Äußerung einer Frau (gegenüber ihrer
Schwester), deren Mann in letzter Zeit
distanziert und launisch ist, aber beteuert,
dass alles in Ordnung sei.]
[GF (Untertitel), EF (Untertitel) + DF aus dem Film
"Hannah und ihre Schwestern" // Anm.: drei Punkte
jeweils im Orginal der Untertitel]
13.1. πώς πας; [bzw.] πώς τα πας; [bzw.] πώς πάει; [als Frage nach dem Befinden]:
• Πώς πας, Πεμπλς; - How's everything, Pebbles?* [bzw.]
Wie geht’s dir, Pebbles? [Untertitel] [bzw.]
[bzw. ebenso]: Na, wie geht's dir denn so, Pebbles? [Ton]
• Πώς πάει, Πεμπλς; - How's everything, Pebbles?* [bzw.]
Wie geht’s dir, Pebbles? [Untertitel]
*[Anm.: how's everything = wie steht's?
{Pons}]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF jeweils aus
• πώς πάει; wie geht's? [Pons online]
• Αγωνίζονταν για το αποκλειστικό του Jede [der jungen Frauen (die um den
ενδιαφέρον, ή έστω για ένα "πώς τα πας;" Mann herum saßen)] mühte sich auf ihre
η καθεμιά με τον τρόπο της. Art [zB. durch Blicke, Zuflüstern, leichte
Berührungen] um seine ausschließliche
Aufmerksamkeit, und sei es auch nur ein
"Wie geht's dir?". [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Πώς τα πας με τις μελέτες σου; Wie geht's dir mit deinen Studien? / Wie
läuft es (für dich) mit deinen Studien? [ge-
meint zB.: mit der Arbeit an deiner Disser-
tation]
13.2. πώς πάω; // τα πας ... [als Äußerung zu Leistungseigenschaften]:

• Πώς πάμε; – Περίφημα! ° How's this? – Splendid. ° Wie ist das? [iS von: Wie
machen wir uns? / Wie sind wir? / Wie machen wir das?] [Frage zweier Personen, die
gerade eine Gymnastikübung absolvieren, an ihren Fitnesstrainer] – [Antwort:] Hervor-
ragend! [GF, DF (jeweils Untertitel) + EF (Ton und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• Τα πάτε περίφημα. Λίγο πιο γρήγορα τώρα. ° You're doing fine. A little faster, now. °
Das macht ihr gut. Jetzt etwas schneller. [Lob und Aufforderung des Fitnesstrainers
betreffend zwei Personen, die unter seiner Anleitung gerade eine Gymnastikübung
absolvieren] [GF, DF (jeweils Untertitel) + EF (Ton und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
13.3. τα πάω καλά (άσχημα [etc.]) (με):

• Τα πάτε καλά; ° Läuft es gut zwischen euch [sc. zwischen dir und deinem neuen
Partner]?
[bzw.]
• Τα πάτε τόσο άσχημα; ° Läuft es so schlecht zwischen euch [sc. zwischen dir und
deinem neuen Partner]? [dass du nicht darüber reden möchtest]
• Με το μαγαζί καλά τα πάμε μέχρι στιγμής. ° Mit dem Laden läuft es bisher gut für
uns. / Mit unserem Laden läuft es bisher gut.
• [Anm.: s. auch weitere BSe für "τα πάω καλά" unter καλά (Z 12.1)]
14. πού το πας; ° ποιες είναι οι προθέσεις σου; [Εμμ.]

π.χ.:
• Πού το πας, Άννα; – Πουθενά. ° Worauf willst du hinaus, Anna? [= Welchen Hinter-
gedanken hast du? / Was bezweckst du? (mit dieser – eben gestellten – Frage)] – [Ant-
wort:] Auf nichts. [will ich mit dieser Frage hinaus]
• Δεν είχα ιδέα πού το πήγαινε. ° Ich hatte keine Ahnung, worauf er hinauswollte [mit
dem, was er sagte].
15. για [...] το πήγαινα και μου βγήκε [...]:

• Για πλαστικό το πήγαινα και μου βγήκε μουσταλευριά. ° I was trying to make plastic
and it came out a jelly! [Feststellung eines Chemikers über das Ergebnis seines Experi-
ments, mit dem er eine neue Plastikart erzeugen wollte]
[vgl. auch die synonyme Formulierung (gebraucht von derselben Person, bezo-
gen auf denselben Sachverhalt):
Για πλαστικό το ξεκινήσαμε και βγήκε μουσταλευριά. ° It was supposed to be
plastic and it's like jelly!]
16. πού θα πάει; [bzw.] πού θα μου πάει; [etc.] [+ Aussagesatz im Futur]:
s. dazu ΛΚΝ:
- πού θα πάει (θα έρθουν και καλύτερες μέρες) = δε θα αργήσει, κάποτε (σύντομα) θα
συμβεί
[bzw.]
- πού θα (μου) πας; = δε θα ξεφύγεις, ό,τι κι αν κάνεις
s. weiters ΛΔΗ, σ. 290, in Erläuterung folgender Wendungen:
πού θα μου πας (θα μου πάει / πάτε / πάνε) bzw. πού θα μας πας (θα μας πάει / πάτε /
πάνε) bzw. πού θα του πας κτλ.:
Χρησιμοποιείται ως εισαγωγή μιας πρότασης σε χρόνο μέλλοντα, που ακολουθεί /
σημαίνει την επιμονή στην αποπεράτωση κάποιου έργου ή ενέργειας. Σαν να είναι κάτι
που δεν μπορεί να διαφύγει (πού θα πάει;).
Π.χ.:
• Κάποιος, μετά από δύο ανεπιτυχείς προσπάθειες, δηλώνει πως θα συνεχίσει τις
προσπάθειές του για την απόκτηση διπλώματος ιατρικής: Πού θα μου πάει; Θα το πάρω
το δίπλωμα!
• Ένας άλλος που συναντάει δυσκολίες στην κατασκευή ενός σπιτιού δηλώνει πως
οπωσδήποτε θα φτιάξει το σπίτι που άρχισε: Πού θα μου πάει; Σε ένα, σε δύο, σε τρία
χρόνια θα το έχω φτιάξει!
• Πού θα μου πάει; Θα την γράψω την συλλογή των ιδιωτισμών!
• Πού θα μας πάει; Θα το ανοίξουμε το πηγάδι.
• Πού θα του πάει; λέει: Θα βρει ποιος τον συκοφάντησε.
weitere BSe:
• "Δεν είμαι εξουσιομανής! ... Αλλά πού θα πάει; ... Μέχρι το 2004 θα ’χω θεραπευτεί!
..." ° "Ich bin nicht machthungrig! … Aber was soll's? Bis zum Jahr 2004 werde ich
geheilt sein! …"
[Anm. 1: Übersetzungsalternativen zu "Aber was soll's?" wären eventuell:
"Aber es wird schon: ..." / "Aber es kommt schon noch: …"
Anm. 2: Es handelt sich um den Text in einer Karikatur der Zeitung "Τα Νέα",
die in der Athener Zeitung (AZ) vom 8.6.2001 (samt deutscher Übersetzung)
wiedergegeben ist. Der Text ist dem damaligen Ministerpräsideten Kostas
Simitis in den Mund gelegt, der vor einem Spiegel steht und sich selbst mit
einem Stethoskop abhorcht. (sämtliche Auslassungspunkte und Satzzeichen
im Original // GF im Original in Blockbuchstaben und daher ohne Betonungs-
zeichen)
In einem Artikel derselben Ausgabe der AZ wird über Simitis u.a. Folgendes
berichtet (Überschrift des Artikels: "Simitis kündigt Rückzug nach 2004 an"):
"Auf die Frage, ob er auch nach 2004 {Anm.: Jahr des Ablaufs der Legislatur-
periode} noch zur Verfügung stehen werde, meinte der Ministerpräsident: 'Ich
bin kein machthungriger Mensch, der an seinem Sessel klebt.' Er habe nicht
die Absicht, ewig präsent zu sein und werde die Nachfolgefrage von sich aus
nach den kommenden Parlamentswahlen {Anm.: regulär 2004} urgieren." ]
• "Μη φοβάσαι, μην κλαις / πού θα πάει, να λες, και θα μας χαμογελάσει." [Βασίλης
Παπαδόπουλος: τραγούδι "Αυτοί που πρέπει να μιλήσουν"]
• Πού θα πάει, πού θα πάει πού θα βγει, θα τελειώσουν και οι εκλείψεις, παλιοζωή!
Κάπως έτσι περνά ο καιρός, και κάνετε υπομονή και ξανά υπομονή … Τα δύσκολα
τελειώνουν όπου να ’ναι, χαλαρώστε και απολαύστε το! [Anm.: Es handelt sich um den
Text eines Horoskops auf einer Internet-Seite (drei Punkte im Original)]
• "Πού θα πάει, πού θα πάει, πού θα βγει / Θα γυρίσεις και για μας παλιοζωή" [Τάσος
Οικονόμου: τραγούδι "Πού θα πάει, πού θα βγει" ("Πού θα πάει, πού")]
[S. dazu auch die Kommentierung auf einer Internet-Seite:

"Που θα πάει που" ρωτάει ο Γιάννης Πάριος σε ένα τραγούδι που έγινε
επιτυχία πολλές δεκαετίες πριν. [...]
Αυτό που είναι λυπηρό, είναι πως το τραγούδι αυτό είναι σήμερα πιο επίκαιρο
από ποτέ, καθώς αυξάνονται συνέχεια οι συνάνθρωποί μας που ζουν στην
απόλυτη φτώχεια και στερούνται όλα αυτά που οι περισσότεροι από μας
θεωρούν δεδομένα: τροφή, στέγη, ρούχα και φίλους.
Είναι φυσικό να μη[ν] μπορεί να ανθίσει ο έρωτας στην καρδιά ενός ανθρώπου
που κοιμάται νηστικός με τρύπιο παντελόνι και κοιμάται όπου βρει. Ωστόσο η
ελπίδα υπάρχει, και όπως λέει ο στίχος: Που θα πάει, που θα βγει, θα γυρίσεις
και για μας παλιοζωή.]
17. πού θα πάω αν ... :

• Σσς! Πού θα πάμε αν μας ακούσει ο πατέρας της! ° Schsch! [= Leise (reden)!] Wenn
ihr Vater uns hört [sc.: wenn er hört, was wir hier über seine Tochter reden], dann
gnade Gott! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
18. πάει πολύ:

είναι υπερβολικό, υπερβαίνει τα όρια του ανεκτού [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Δυο φορές η ίδια λέξη "απάντηση" [,] "[να] Zweimal dasselbe Wort [im selben Satz
απαντήσεις" πήγαινε πολύ. (des Briefes, den er schrieb)], "Antwort",
"antworte", das war zuviel. [deshalb ersetz-
te er es an einer der beiden Stellen durch
einen anderen Ausdruck]
• Τώρα μάλλον πρέπει να σας πω πώς Jetzt [= im folgenden Kapitel des Buches]
πέθανε ο Ρασκόλνικοφ [...]. Όμως sollte ich [euch] vielleicht berichten, wie
σκέφτομαι πως μια και μόλις σας ανέφερα Raskolnikov starb […]. Andererseits, über-
το θάνατο τον λυπηρό της Τζέραλντιν, πάει leg ich mir gerade, habe ich [euch] eben
πολύ να συνεχίσω και με δεύτερο. Γι’ αυτό [= im vorigen Kapitel] vom traurigen Tod
βρίσκω προτιμότερο [...]. Geraldines erzählt, und es wäre vielleicht
ein bisschen zuviel des Guten, jetzt mit
dem zweiten fortzufahren [= mit (einer
Geschichte von) einem zweiten Todesfall].
Ich meine [daher], es wäre vorteilhafter,
…[statt dessen mit einer anderen Ge-
schichte weiterzumachen].
• Α, όχι, αυτό πέφτει πολύ. [...] Όχι, πάει Aa, nein, das geht zu weit! […] Nein, das
πολύ, δεν γίνεται. geht zu weit, das geht nun wirklich nicht.
[sc.: Du kannst doch einem Menschen, der
dich liebt und dem du die Hoffnung
nimmst, indem du ihm mitteilst, dass du mit
ihm nichts zu tun haben willst, nicht auch
noch schreiben, dass du ihm viel Glück für
seine Zukunft wünschst]
19. πόσο πάει; ° wie viel kostet (es)? / wie viel macht (es)?
[Anm.: "πάω" hat hier (als alltagssprachlicher Ausdruck) folgende Bedeutung:
έχω συγκεκριμένη αξία ή κόστος, ανέρχομαι σε συγκεκριμένη τιμή (συν.: αξίζω,
στοιχίζω, κοστίζω) {ΛΜΠ, Stichwort "πηγαίνω", Z 14}]
π.χ.:
• Πόσο πάει αυτό το σακάκι; [ΛΜΠ]
• Πόσο πάει το άτομο; = Πόσο κοστίζει για το κάθε άτομο; (π.χ. μια επίσκεψη στο
εστιατόριο, ένα εισιτήριο, η είσοδος στο μουσείο κ.λπ.) [Ελένη]
20. και πάει λέγοντας ° und so weiter und so fort [Eideneier, Bd. 3, S. 58 bzw. 61] //
in diesem Sinne auch ΛΔΗ, S. 290 f.: Σημαίνει πως κάτι επαναλαμβάνεται με ορισμένο
τρόπο (αντιστοιχεί στο λόγιο "και ούτω καθ’ εξής").
21. δεν πά’ να ... / δεν πα να ... ° das ist mir egal, wenn … [Eideneier, Bd. 3, S. 169] //
soll (er [etc.]) doch … // [etc.]
In diesem Sinne auch ΛΔΗ, σ. 289:
δεν πας να, δεν πάει να, δεν πάτε να, δεν πάνε να ... :
μερικές φορές σημαίνει "ας"· η προφορά συνήθως για όλα τα
πρόσωπα είναι: δεν πα να …
[Anm.: s. aber auch Beispiele unten aus ΛΔΗ (mit "δεν πας" und
"δεν πάνε") bzw. aus Μυριβήλης (mit "δεν πάει")]
• Δεν πά’ να κοιμηθεί και με το πηλήκιο! Soll er doch mit seiner Uniformmütze
schlafen! [was kümmert uns denn das]
• Δεν πα να ’ταν τσατισμένος ο Κρις. Sollte Chris doch ruhig sauer [auf mich]
[Anm.: vgl. die zweite griechische Über- sein. [es kümmerte mich nicht]
Ας νευρίαζε όσο ήθελε ο Κρις.]
• Ένα ποντίκι τραγανίζει γαλέτα μέσα στο Eine Maus knabbert am Zwieback in
γελιό μου. Δεν πάει, λέω, να τραγανίζει meinem Tornister. Ach, soll sie doch
ώσπου να βαρεθεί ... knabbern, solange sie will …
[Anm.: hier also: δεν πάει] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // Anm.: drei
• Δεν πα να τον τράβαγε από το μανίκι η Seine Frau Aleka konnte ihn noch so sehr
γυναίκα του, η Αλέκα, δεν πα να του έλεγε am Ärmel ziehen und ihm sagen, dass die
"θα πάνε χαμένα τα εισιτήρια", ανένδοτος ο Eintrittskarten [für das Theater] verfielen,
Λούης. Luis blieb dabei [lieber den Zirkus besu-
chen zu wollen]. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Δεν πα να νευρίαζε η μάνα μου, δεν πα Da konnte sich meine Mutter aufregen wie
να του φώναζε να σηκωθεί [...], τίποτα sie wollte, ihn anschnauzen, er solle gefäl-
εκείνος, [...]. ligst aufstehen […]. Er beachtete sie gar
nicht, […]. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• "Δεν πα’ να γίνει πόλεμος, και τι με ---

νοιάζει εμένα; / Εγώ δεν έχω τίποτα και τα
’χω όλα λυμένα." [κ.λπ.]
[Τ. Μουσαφίρης: τραγούδι "Δεν πα’ να γίνει πόλεμος"]
• " Δεν πα’ να πας, δεν πα’ να πας όπου σ’ ---

αρέσει κι αγαπάς. / Δεν θα το βάλω έννοια
μου, δεν σκάει η ζαχαρένια μου."
[Μ. Μπιζάνη: τραγούδι "Δεν πα’ να πας"]
weitere BSe:
• Μη φωνάζεις, θα μας ακούσουν οι γείτονες! – [Reaktion dessen, der schreit:] Δεν πά’
να μας ακούσουν! [Eideneier, Bd. 3, S.166]
• Ο κόσμος λέει πως εσύ φταις. – [Reaktion:] Δεν πάει να λέει (δεν πάνε να λένε). Δεν
με ενδιαφέρει! [ΛΔΗ]
• Δεν πας να λες ό,τι θέλεις. Δεν σε πιστεύω. [ΛΔΗ]
• Τα παιδιά βλέπουν πολύ τηλεόραση. Δεν κάνει! – [Reaktion:] Δεν πάνε να βλέπουν
όσο θέλουν. Δεν πειράζει! [ΛΔΗ]
22. πάω κι έρχομαι:

a) hin und her gehen [bzw.] sich hin und her bewegen; herumgehen, herumlaufen:
• Είναι μπαρούτι [ο λοχαγός]. Πάει κι έρχεται σιωπηλός, τα χέρια πίσω, ψηλά το σαγόνι.
Ξαφνικά σταματά μπροστά του [= μπροστά στο Γιωργαλά] και ρωτά απότομα: [...] °
Der Hauptmann kocht vor Wut. Mit erhobenem Kinn, die Hände auf dem Rücken, geht
er schweigend hin und her [in seinem Unterstand im Schützengraben]. Plötzlich bleibt
er vor Jorgalas stehen und fragt unvermittelt: […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Το κεφάλι του είναι κρεμασμένο μπρος, πάει κι έρχεται δεξιά-ζερβά. ° Sein Kopf [sc.
jener des Gefangenen, der (unter den Armen gehalten) von zwei Polizisten vorgeführt
wird] hängt über der Brust und schaukelt hin und her. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• κι ούτε ντρεπόταν που το ’κανε αυτό, πήγαινε κι ερχόταν μες στο σπίτι με τη λάσπη
στο κεφάλι ° sie fand es überhaupt nicht peinlich [sich ihr Haar mit einer schlamm-
artigen Substanz zu färben (die sie nach dem Eintrocknen ausspülte)], sie lief mit dem
Schlamm auf dem Kopf im ganzen Haus herum [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
b) (σε περίπτωση σεισμού) ταρακουνιέμαι, σείομαι, πηγαίνω πέρα-δώθε [ΛΜΠ (bei

Stichwort "έρχομαι"]
23. με πάει και με φέρνει:

• "Μας πήγε και μας έφερε", ψέλλισε ένας κάτωχρος. ° "Das hat uns ganz schön hin
und her geschaukelt", stotterte einer, kreidebleich. [nach dem starken Erdbeben]
24. πηγαίνω σε … [bei einer Formulierung bzw. Wortwahl]:

• Το "ακόμα και" πήγαινε στο ότι [...] ° Das "sogar" [sc. die Verwendung des Wortes in
der Behauptung, dass er "sogar dazu zu dumm" sei] bezog sich darauf, dass […] [d.h.:
sie hing damit zusammen / sie war darauf zurückzuführen / sie hatte ihren Ursprung
darin, dass …] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
25. πάνε [als Imperativ] ° geh – zB.:

• Πάνε ρώτα έναν Ιντιάνο [= Ινδό], έναν Κινέζο. Όλοι αυτοί οι σκλάβοι θα σου πουν
μ’ ένα στόμα πως πολεμάν για την "ελευθερία των λαών". ° Frag mal [wörtl.: Geh (und)
frag] einen Inder, einen Chinesen [die in der britischen bzw. französischen Armee im
1. Weltkrieg Dienst tun]. Alle diese Sklaven würden einem [wörtl.: werden dir] einmütig
erklären, dass sie für die "Freiheit der Völker" kämpfen. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
• "Πάνε να πεις στη μάνα μου τα ρούχα μου να δώσει"

+ "Πάνε να πεις στους φίλους μου να μη με περιμένουν"
[Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Πάνε να πεις"]
• "Γιατρέ δεν θέλω γιατρικό και πάνε στη δουλειά σου / και πες και στη μανούλα μου να
κλάψει πιο πικρά." [Λ. Παπαδόπουλος: τραγούδι "Τ’ αγαπώ και δεν το ξέρει"]
26. πάω να βρω: s. unter βρίσκω (Z 1)

27. πού πήγε ο/η/το ...; s. unter πού (Z 4)
28. πάω γυρεύοντας: s. unter γυρεύω
29. πάω πάσο: s. unter πάσο, το
30. πάει καλά! s. unter καλά (Z 10)
31. (δεν) πάω καλά: s. unter καλά (Z 11)
32. πας καλά; s. unter καλά (Z 13)
33. πάω χαμένος (-η, -ο): s. unter χαμένος, -η, -ο (Z 2)
34. κάτι πάει χαμένο: s. unter χαμένος, -η, -ο (Z 3)
35. Άσ’ τα να πάνε! s. unter αφήνω (Z 11)
:ΠΕΘΑΙΝΩ
πεθαίνω
1) [wörtliche Bedeutung]:
• ο Ρασκόλνικοφ πέθανε ξαφνικά απ’ την καρδιά του ° Raskolnikov starb ganz plötzlich
an Herzversagen [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
2) [metaphorisch]:
• Την ίδια στιγμή πέθαινε σχεδόν από ευγνωμοσύνη όταν κάποιος έκανε κάτι γι’ αυτόν.
° Gleichzeitig [iS von: andererseits] überschlug er sich fast vor Dankbarkeit, wenn
jemand etwas für ihn tat. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΠΕΘΥΜΩ
πεθυμώ (-άς)
σε (τον, ...) πεθύμησα:
[Anm.: vgl. auch die bedeutungsgleichen Formen von επιθυμώ (-είς) ("επιθύμησα")
(s. dazu επιθυμώ {Z 2}) und von αποθυμώ (-άς) ("αποθύμησα")]
• Ρε, τον Κωσταντή! Σε πεθύμησα. Mensch Kostantis! Du hast mir [während
der Zeit deiner Abwesenheit] gefehlt.
• Σε πεθύμησα, μάτια μου, το ξέρεις; Weißt du, dass ich mich nach dir gesehnt
habe, mein Lieber?
• και ξαφνικά πεθύμησε το ωραίο του und er sehnte sich plötzlich nach seiner
διαμερισματάκι που τον περίμενε ήσυχο schönen, kleinen Wohnung, die ruhig und
και καθαρό sauber auf ihn wartete
:ΠΕΙΘΩ
πείθω
• Η Ζυλιέτ πείστηκε ότι η Ιβάνα είχε επιστρέψει στον κόσμο ως σκύλα [...]. […] Ήταν
φανερό ότι χρειαζόταν φαρμακευτική περίθαλψη επειγόντως. ° Juliette war fest davon
überzeugt, Ivana [= eine verstorbene Frau] sei auf die Welt zurückgekehrt, als Hündin,
[…]. […] Es war offensichtlich, dass sie dringendst ärztlichen Beistand benötigte.
:ΠΕΙΝΩ
πεινώ (-άς)
• Φάε ένα μήλο, δεν πείνασες; Iss einen Apfel, hast du noch keinen Hun-
ger? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], έχουμε κι αλμυρές σαρδέλλες, και […], wir haben auch Sardellen mit und
τυρί, δεν πείνασες; Τι ρωτώ; Θα πείνασες. Käse, hast du noch keinen Hunger? Was
frage ich denn? Du hast bestimmt Hunger.
• Όταν πεινάσει, όταν ζητήσει μόνη της να Wenn sie Hunger bekommt, wenn sie nach
φάει, σημαίνει πως αναλαμβάνει πάλι Essen verlangt, dann heißt es, dass sie [=
δυνάμεις. die Kranke] wieder zu Kräften kommt.
• Και ζήτησε μέσ’ απ’ τα δόντια της μια Zwischen den Zähnen stieß sie die Bitte
άλλη λεμονάδα. Και να της φέρουν να φάει, nach mehr Zitronensaft hervor. Auch etwas
πείνασε. zu essen solle man ihr bringen, sie habe
Hunger bekommen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πείνασες; [...] Καλά τ’ άκουσα; Είπε Du hast Hunger bekommen? […] Habe ich
πείνασα; Έχει μήνες να πεινάσει! richtig gehört? Hat sie gesagt, sie habe
Hunger bekommen? Seit Monaten hat sie
keinen Hunger gehabt.
• [...] πεινάς; Πείνασες πολύ; [...] hast du Hunger? Bist [du] sehr hungrig
geworden? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΕΙΡΑΖΩ
πειράζω
δε θα πείραζε (να ...) ° es könnte nichts schaden (… zu …) [iS von: es wäre sinnvoll,
wünschenswert]
:ΠΕΙΡΑΤΙΚΟ, το
πειρατικό, το
= a) καράβι πειρατή // b) αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης που χρησιμοποιείται παράνομα
σαν ταξί [ΛΓΙΟ] – π.χ.:
• Γυρίσαμε στο Γαλατά με ταξί της συγκοινωνίας, πολύ φτηνό. "Ντολμούς" το λένε οι
Τούρκοι και είναι κάτι σαν τα δικά μας "πειρατικά". [Χ. Σαμουηλίδης: Οδοιπορικό στον Πόντο, σ. 20]
:ΠΕΛΩΡΙΟΣ, -α, -ο
πελώριος, -α, -ο
Zu den Verwendungsunterschieden (bzw. -gemeinsamkeiten) der Begriffe πελώριος
und τεράστιος: s. unter τεράστιος, -α, -ο
:ΠΕΝΙΑ, η
πενιά, η
= Saitenschlag - Lied [Eideneider, Bd.3, S.158]
:ΠΕΝΤΑΡΑ, η
πεντάρα, η
Η πεντάρα ήταν το μεταλλικό νόμισμα που άξιζε πέντε λεφτά (η δραχμή έχει εκατό
λεφτά). Ήταν, δηλαδή, το πιο μικρό νόμισμα, που το εξετόπισε από το έτος 1969-70 ο
πληθωρισμός. [Νατσ., σ. 131/132]
:ΠΕΝΤΕ
πέντε
μένω στους πέντε δρόμους:
• [...] και η μικρή Πετρούλα έμεινε στους πέντε δρόμους να την δείχνουν όλοι με το
δάχτυλο. ° Und die kleine Petroula blieb nun [nach dem Selbstmord ihrer Mutter]
einsam und allein ihrem Schicksal überlassen, und alle zeigten mit dem Finger auf sie.
:ΠΕΝΤΟΧΙΛΙΑΡΟ, το
πεντοχίλιαρο, το
= der 5000-Drachmen-[Geld-]Schein
:ΠΕΠΑΙΔΕΥΜΕΝΟΣ, -η, -ο
πεπαιδευμένος, -η, -ο
= gebildet [Wendt (alte Auflage)]
:ΠΕΡΑ
πέρα
Übersicht:
1. πέρα [bzw.] (λίγο) πιο πέρα [bzw.] παραπέρα
[zur Bezeichung einer Richtung bzw. Lage (bzw. allenfalls im zeitlichen Sinne)]
2. εδώ πέρα // εκεί πέρα
4. πέρα από ...
5. πέρα-δώθε [bzw.] το πέρα-δώθε
6. πέρα βρέχει: s. unter βρέχω (Z 4)
7. τα βγάζω πέρα: s. unter βγάζω (Z 5)
8. κάνω πέρα: s. unter κάνω (Z 11)
1. πέρα [bzw.] (λίγο) πιο πέρα [bzw.] παραπέρα

[zur Bezeichung einer Richtung bzw. Lage (bzw. allenfalls im zeitlichen Sinne)]:
BSe für πέρα:
• Μα όταν ζήτησε κάτι περισσότερο, ένα Als er aber etwas mehr verlangte [als nur
αληθινό φιλί, εκείνη τινάχτηκε πέρα [...] (wie von ihr geduldet) den Arm um ihre
Hüfte zu legen und ihr Haar zu küssen],
einen richtigen Kuss, da sprang sie zur
Seite […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τις τραβούσε μια-μια απ’ την πλέξη, τις er zog sie eine nach der anderen aus dem
τίναζε πέρα Strickzeug [sc. die Stricknadeln = τις
βελόνες], schleuderte sie in die Ecke [iS
von: in (irgend)eine Ecke]
• Ο φαντάρος που […] κοιτάζει πέρα, Der eine Soldat, der […] in die Ferne blickt,
βουβός, […]. stumm, […]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• από το Μακρυνόρος και πέρα οι πλαγιές der Makrynoros und die weiter entfernten
ήταν κάτασπρες Hänge waren schon ganz weiß [vom
Schnee] // ab dem Makrynoros waren
sämtliche Berghänge ausnahmslos in
prächtiges Weiß gehüllt
BSe für πιο πέρα:

• Κοντά της […] έμειναν τρία παιδιά […], ο […] standen bei Klitia [wörtl.: bei ihr] nur
Ζαχαρίας και λιγοστοί άνδρες πιο πέρα noch drei Kinder […], […] Sacharias und
που συζητούσαν ακόμα για το συμβάν. etwas abseits ein paar Männer, die immer
noch über das Ereignis sprachen. [GF+DF
• […], πήρε το μολύβι και το χαρτί απ’ τα […], nahm aus seiner Hand den Bleistift
δικά του [χέρια] και πήγε πιο πέρα να βάλει und das Papier und ging etwas beiseite,
την υπογραφή της. um ihre Unterschrift darauf zu setzen.
• Τα παιδιά συνέχιζαν να παίζουν πιο Ein Stück weiter [im selben Park (in dem
πέρα. ich im Gras saß)] spielten die Kinder immer
noch. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Αρχικά [...] βρέθηκαν σ’ ένα μέρος με […] befanden sie sich zunächst auf einem
ακακίες γύρω από ένα πηγάδι, και πιο Platz mit Akazienbäumen, die einen Brun-
πέρα, γύρω απ’ τις ακακίες, υψώνονταν nen umstanden. Etwas weiter entfernt
κάτι υπόλευκοι καπνισμένοι τοίχοι δίχως ragten um die Akazien herum weißliche,
παράθυρα. verräucherte Wände ohne Fenster auf.
• Ένα αγόρι στεκόταν λίγο πιο πέρα δίπλα Ein Junge stand etwas weiter weg neben
στο περίπτερο και χάζευε τη θάλασσα. dem Kiosk und starrte auf das Meer.
• λίγα σπίτια πιο πέρα einige Häuser weiter [sc.: von dem ihren
entfernt] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• και του έδειξε με το [...] χέρι της το αντί- und [sie] zeigte mit ihrer […] Hand auf das
σκηνο μπροστά στα βράχια, κάμποσο πιο Zelt, etwas weiter neben den Felsen, […]
πέρα, [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μα ο κυνηγός, […], βρέθηκε πολύ πιο Doch der Jäger [auf den er zugehen (und
πέρα. den er etwas fragen) wollte] sei [wörtl.: ist
(war)] plötzlich, […], ein ganzes Stück wei-
ter weg gewesen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κοίταξε λίγο πιο πέρα ένα καροτσάκι που Er schaute [aus der Telefonzelle] zu einem
πουλούσε μαλλί της γριάς. Wagen, der ein Stück weiter Zuckerwatte
verkaufte. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• λίγο πιο πέρα από τις παραλίες με τις nur ein kleines Stück von den Stränden mit
ομπρέλες και τα κοκτέιλ ihren Sonnenschirmen und Cocktails ent-
fernt
[GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) von
diablog.eu]
• Λίγα μέτρα πιο πέρα καθόταν η παρέα Ein paar Meter weiter drüben saß die
του σκηνοθέτη. Gruppe des Regisseurs. [GF+DF aus: Όσες
φορές]
• η οδός Ασκληπιού ήταν ένας χωματόδρο- die Asklipioustraße bestand nur aus Lehm,
μος, και πιο πέρα άρχιζαν τα χωράφια und weiter hinten begannen die Felder
• Ένα άλλο αυτοκίνητο [...] σταμάτησε λίγο Ein anderes Auto […] hielt ein Stück weiter
πιο πέρα. vorne an. [dessen Fahrer bemerkt hatte,
dass mein Auto wegen einer Panne am
Straßenrand stand] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• αυτός κυνηγούσε ό,τι του έρριχναν εκείνοι er kroch irgendeinem Gegenstand hinter-
στο πάτωμα – κι όποτε το πλησίαζε, το her, den man vor ihn [auf den Boden] warf
κλωτσούσαν πιο πέρα – und wegstieß, sobald er sich ihm näherte
• Πιο πέρα από την κουζίνα ήταν η αποθή- Hinter der Küche waren der Abstellraum,
κη, ο καμπινές και μετά ο κήπος. die Toilette und dahinter der Garten.
• κόκκινα πρώιμα μηλαράκια, που είχε rote kleine Frühäpfel, die er von irgend-
κλέψει από κάτι μηλιές πιο πέρα welchen [Apfel-]Bäumen dort in der Nähe
geklaut […] hatte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Είδε και το άλογο πιο πέρα, αναγνώρισε Dann hatte er auch das Pferd in der Nähe
τον κυνηγό. gesehen und den Jäger erkannt. [GF+DF
• [...], ενώ λίγο πιο πέρα έβοσκαν τα πρό- In der Nähe grasten die Schafe und dösten
βατα και νύσταζαν οι σκύλοι. die Hunde. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
BSe für παραπέρα:

• Να πάω παραπέρα; Soll ich etwas wegrücken? [damit dich der
Rauch meiner Zigarette nicht stört]
[Anm: Aus dem Zusammenhang ist zwei-

felsfrei erkennbar, dass es sich um neben-
einander sitzende (und nicht stehende)
Personen handelt.]
• Πάνω στα βράχια όμως, και παραπέρα, Oben auf den Felsen aber, und noch
πάνω στα ξερόχορτα, ήταν απλωμένα weiter dahinter, da lagen, auf dem trocke-
νήματα κι υφάσματα [...] nen Gras [zum Verkauf] ausgebreitet, Gar-
ne und Stoffe […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] και να βλέπει τα παιδιά που έπαιζαν […] und betrachtete, wie die Kinder in der
παραπέρα Nähe spielten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• κάθησε σ’ ένα σαμάρι που ήταν ακουμπι- er setzte sich auf einen Sattel, der in der
σμένο παραπέρα, πάνω στο έδαφος Nähe auf dem Boden abgestellt war
vgl. auch die Verwendung im zeitlichen Sinne:

• Είχαν περάσει κιόλας είκοσι μέρες από Es waren schon zwanzig Tage seit jenem
κείνο το βροχερό (και στεγνό πιο πέρα) regnerischen (und später dann trockenen)
πρωινό που [...] Morgen vergangen, an dem […]
2. εδώ πέρα // εκεί πέρα:

• Τι όμορφα που είναι εδώ (πέρα)! Wie hübsch ist es hier!
(πέρα dient zur Verstärkung von εδώ) [GF+DF aus: Moser, S 151 (incl. "πέρα" in Klammer und
• Είναι μουρλοί οι άνθρωποι εδώ πέρα. Die sind ein bisschen verrückt, die Leute
hier [sc. in diesem Ort]. [Feststellung von
neu Zugewanderten] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εδώ πέρα όλα είναι τα ίδια. Κουραστικά, Hier ist alles gleich. Ermüdend, gleichför-
απαράλλαχτα, σιωπηλά και τρομερά. mig, still und furchtbar. [Situationsbeschrei-
bung durch einen Soldaten in einem Brief
(ohne Bezugnahme auf einen konkreten
Aufenthaltsort)]
• Τι στέκεσαι εκεί πέρα; Wieso bleibst du dort (da) stehen? [Frage

eines Mannes, der sich zu seiner Frau um-
dreht, die wegen Müdigkeit nicht mehr mit
ihm weitergeht (und die Kreuzung über-
quert), sondern einige Schritte hinter ihm
(an der Ampel) stehen geblieben ist]
4. πέρα από ... :

a) neben [iS von: zusätzlich zu] …* / abgesehen von [iS von: zusätzlich zu] ...** / außer
[iS von: zusätzlich zu] … / zusätzlich zu …*** / über … hinaus [Ausdruck zur Aneinan-
derreihung mehrerer Umstände, Gründe, Argumente etc.]:
*[DF+GF aus: Menasse: Vienna] // **[GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς] // ***[GF + DF (Übersetzung aus
dem Griechischen) aus einer Fernsehdokumentation über Griechenland]
• ένιωθε πως υπάρχουν κι άλλα πράγματα στη ζωή πέρα απ’ τη ζέστη και τη σκόνη °
er spürte, dass es im Leben noch andere Dinge gab außer Hitze und Staub [deshalb
wollte er seinen Arbeitseinsatz in Ägypten beenden und von dort weggehen] [GF+DF aus:
b) von ... abgesehen / außer … / bis auf ... [iS von: wenn man davon absieht (dass …) /
ausgenommen … / mit Ausnahme von …] [DF+GF jeweils aus: Menasse: Vienna]
c) [örtlich]: jenseits [etc.]:

• για κείνο το νεκροταφείο, πέρα από το δασάκι με τις ακακίες και τα κυπαρίσσια °
den Friedhof [Akk.] jenseits des Wäldchens mit den Akazien und Zypressen //
jenen Friedhof [Akk.] hinter dem Wäldchen mit den Akazien und den Zypressen
• πέρα απ’ τα ξυλάδικα έχει το σπίτι του ° sein Haus kommt [wörtl.: hat er] nach den
Holzlagern [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
5. πέρα-δώθε [bzw.] το πέρα-δώθε:

[Anm.: Schreibweise bei ΛΚΝ: ohne Bindestrich]
• τα πέρα-δώθε στην Κόρινθο του είχαν γίνει μεγάλο βάρος ° die [regelmäßigen] Fahr-
ten [von Athen] nach Korinth und zurück waren ihm zu einer großen Last geworden
:ΠΕΡΑΣΤΙΚΟΣ, ο
περαστικός, ο
• Όταν ο Βάγκαλης γύρισε στη Ζυρίχη έμεινε μονάχα λίγες μέρες, έμοιαζε περαστικός
απ’ το ίδιο του το σπίτι. ° Als Vágalis [nach mehreren Monaten Abwesenheit] nach
Zürich [= seinen Studienort] zurückkam, blieb er nur ein paar Tage, er wirkte in seinen
eigenen vier Wänden nur wie ein Durchreisender. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• [...] και κάποιοι μακρινοί συγγενείς περαστικοί από Αθήνα. ° […] und irgendwelche
entfernte Verwandte, wenn sie auf der Durchreise in Athen waren. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΠΕΡΒΑΖΙ, το
περβάζι, το
= das Fensterbrett [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann / Ζατέλη: Φως / Σωτηρίου: Χώματα]
zB.:
• Το μάτι μου σεργιανούσε στις αραδιασμένες στο περβάζι γλάστρες, [...]. ° Mein Blick
wanderte über die Blumentöpfe, die auf dem Fensterbrett aufgereiht standen, […].
• είπε να βάλουν το καναρίνι της πάνω στο περβάζι ° [sie] sagte, man solle ihr den
[GF: ihren] Kanarienvogel [im Käfig] aufs Fensterbrett stellen [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
[bzw.]
• Το στομάχι του έμοιαζε με τσιμεντένιο περβάζι. ° Der [= Sein] Bauch fühlte sich an
wie ein Fenstersims aus Beton. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΠΕΡΙ
περί
a) [Präposition mit Genitiv]:
aa) über, von [iS von: betreffend, mit dem Thema]:
• οι απόψεις του περί πολιτικής ° seine Ansichten über Politik
• ένα άρθρο περί υπνωτισμού ° ein [Zeitschriften-]Artikel über Hypnose
• Μα η Ελένη δεν είχε τις ίδιες ιδέες περί ευτυχίας που έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι.
° Aber Eleni hatte nicht die gleichen Vorstellungen von Glück [= Glücklichsein], die die
meisten Menschen haben.
bb) [in Kombination mit πρόκειται]: um [ihn; wen/was …] [etc.]:
• ο γιος μου, περί αυτού πρόκειται, [...] ° mein Sohn, um ihn geht es [in der geschilder-
ten Angelegenheit], [...]
• Δεν κατάλαβα αμέσως περί ποίου πρόκειται. ° Ich habe nicht sofort verstanden, um
wen es sich handelt. [sc. bei diesem "Nikos", von dem die Rede war]
• Τι να πω γι’ αυτό; Δεν μπορώ να πω τίποτα, γιατί δεν ξέρω περί τίνος πρόκειται. °
Was soll ich darüber (dazu) sagen? Ich kann nichts sagen, weil ich nicht weiß, um was
(= worum) es geht.
b) [Präposition mit Akkusativ]:

aa) [+ Zahlen- bzw. Zeitpunktangaben]: um (… herum) / zirka / ungefähr:
• περί τις πεντακόσιες δραχμές ° um die 500 Drachmen
• τρεις εστίες φωτιάς που απείχαν μεταξύ τους περί τα 100 μέτρα ° drei Feuerherde,
die um die 100 Meter voneinander entfernt waren [zB. bei einem Großbrand]
• περί τα 150 είδη πουλιών ° um die 150 Vogelarten
• περί τα μεσάνυχτα ° um Mitternacht herum
bb) um (… herum) [räumlich]
cc) über, von [iS von: betreffend, mit dem Thema]:
• μελέτη περί την αστρονομία ° eine Studie über (die) Astronomie [GF aus ΛΜΠ]
2. τα περί (+ Gen.):
• ο θείος ισχυριζόταν πως όταν πεθάνει θα γίνει χώμα και πως τα περί παραδείσου και
κολάσεως είναι φούμαρα ° der Onkel erklärte, er werde mit seinem Tod zu Erde und
das Gerede über Hölle und Paradies [GF: über Paradies und Hölle] sei dummes
Geschwätz [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
3. έχω περί πολλού (κάποιον): τον θεωρώ πολύ σπουδαίο και αξιόλογο, τον θαυμάζω
και τον υπολογίζω [ΛΚΝ (in der Schreibweise: "έχω κπ. περί πολλού")]
:ΠΕΡΙΟΔΟΣ, η
περίοδος, η
1. [als Begriff der Grammatik]:
Gegenüberstellung περίοδος – πρόταση:
Περίοδος Πρόταση
Το τμήμα γραπτού λόγου που περιλαμβά- α) Τμήμα του λόγου που αποτελείται από
νεται μεταξύ δύο διαδοχικών τελειών. ένα ονοματικό μέρος (σε ρόλο υποκειμέ-
[ΛΜΠ] νου) και ένα ρηματικό μέρος (σε ρόλο
κατηγορήματος)· (ειδικότερα:) το τμήμα
λόγου που έχει ως συντακτικό πυρήνα ένα
ρήμα. //
β) (καταχρηστικά:) Το τμήμα γραπτού
κειμένου που περιλαμβάνεται ανάμεσα σε
δύο τελείες· ορθότερα: "περίοδος".
[ΛΜΠ]
Η περίοδος είναι το τμήμα του γραπτού Η πρόταση είναι η βασική μονάδα του
λόγου που εκφράζει ένα ολοκληρωμένο λόγου· είναι μια οργανωμένη ομάδα
νόημα, αποτελείται από μία ή περισσότε- λέξεων που εκφράζει ένα μόνο νόημα,
ρες προτάσεις και καταλήγει σε τελεία ή σε αυτοτελές και πλήρες, με σύντομη
ισοδύναμα σημεία στίξης (ερωτηματικό, συνήθως διατύπωση.
θαυμαστικό, αποσιωπητικά) ή βρίσκεται Π.χ.: Αύριο θα πάμε τάξιδι στην Κρήτη.
ανάμεσα σε δύο τελείες ή ανάμεσα σε [Σιγαλός, σ. 10]
συνδυασμούς των ισοδύναμων σημείων Όλες οι προτάσεις που συμπίπτουν με μια
στίξης. περίοδο (ή ημιπερίοδο) είναι κύριες.

Π.χ.: Καθόμουν στη στάση και περίμενα
το λεωφορείο για την Αθήνα.
[Σιγαλός, σ. 9-10]
Οργανική μονάδα του λόγου που εκφράζει Οργανωμένη ομάδα λέξεων που εκφράζει
ένα κύριο και ολοκληρωμένο νόημα. Στο μόνο ένα νόημα.
γραπτό λόγο, στο τέλος της παίρνει τελεία [Ρεπούσης, σ. 17]
ή ερωτηματικό (= ερωτηματική περίοδος)

ή θαυμαστικό (= επιφωνηματική περίο-
δος).
Η απλή περίοδος εκφράζει ένα μόνο νόη-
μα (π.χ.: "Το χρυσάφι είναι μέταλλο."), η
σύνθετη περίοδος αποτελείται από δυο ή
περισσότερες προτάσεις (σύνταξη σε
παράταξη) και εκφράζει δυο ή περισσό-
τερα νοήματα.
[Ρεπούσης, σ. 17]
2. κατά περιόδους: s. unter κατά
:ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ, η
περιπέτεια, η
• "Τα Ένστικτα και οι Περιπέτειές τους" ° "Triebe und Triebschicksale" [Buch von Freud
aus 1915]
:ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ, η
περιπλάνηση, η
= der Streifzug [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΠΕΡΙΠΟΥ
περίπου
1. Grundbedeutung: etwa, ungefähr [etc.]:
• σχηματίζοντας ένα χι με τους δυο δείκτες της, έναν σταυρό περίπου ° [sie] bildete mit
den Zeigefingern ein X, so etwas wie ein Kreuz [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. weitere Bedeutung: fast [iS von: so etwas Ähnliches wie …]:

• μια τέτοια γυναίκα, που έφτασε σε ηλικία μυθική περίπου ° eine solche Frau, die ein
fast mythisches Alter erreicht hatte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• μια κατάσταση περίπου τραυματική ° ein fast traumatischer Zustand [GF+DF aus:
:ΠΕΡΙΠΤΕΡΑΣ, ο / :ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΥΧΟΣ, ο
περιπτεράς, ο / περιπτερούχος, ο
= der Inhaber eines περίπτερο
:ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ, η
περίπτωση, η
1. Grundbedeutung: der Fall
2.1. υπάρχει περίπτωση ([bzw.] υπάρχει η περίπτωση) ° es kann sein / es ist möglich
[iS von: denkbar] [etc.]:
• Υπάρχει η περίπτωση να μην τον τραβάς Es kann sein (Es ist möglich / Es ist denk-
εσύ σα γυναίκα. bar), dass du ihn [in deiner Eigenschaft] als
Frau nicht anziehst.
• Υπάρχει περίπτωση να είναι αυτός ο Kann es sein (Ist es möglich / Ist es denk-
δολοφόνος των δύο δημοσιογράφων; bar), dass er der Mörder der zwei Journa-
listen ist?
[bzw.]
2.2. δεν υπάρχει περίπτωση ° es ist ausgeschlossen / es ist nicht denkbar / es kommt
nicht in Frage [etc.]:
• Δεν υπάρχει περίπτωση να αφήσω τη Es ist ausgeschlossen (Kommt nicht in
Μαρία να παντρευτεί αυτόν. Frage), dass ich [meine Tochter] Maria den
heiraten lasse (= dass ich Maria erlaube,
den zu heiraten). [Eigenübersetzung]
• Το Ισραήλ ωστόσο έχει δηλώσει εξαρχής Doch Israel hat von Anfang an erklärt, dass
[...] πως δεν υπάρχει περίπτωση να δια- es ausgeschlossen ist (dass es nicht in
πραγματευτεί με τη Χεζμπολά, που αξιώνει Frage kommt), dass es mit der [militanten
να αφεθούν ελεύθεροι Λιβανέζοι και Moslemorganisation] Hisbollah verhandelt
Παλαιστίνιοι κρατούμενοι στις ισραηλινές (dass es keinesfalls / dass es bestimmt
φυλακές. nicht mit der Hisbollah verhandelt), die for-
dert, dass libanesische und palästinensi-
sche Gefangene in israelischen Gefäng-
nissen [im Austausch gegen zwei von ihr
entführte israelische Soldaten] frei gelas-
sen werden. [Eigenübersetzung]
• Δεν υπάρχει περίπτωση, Κρις. Keine Chance, Chris. [auch wenn du mich
noch so sehr darum bittest – ich tue dir
diesen Gefallen nicht]
• Δεν υπάρχει περίπτωση να δεχτούμε τις Wir [sc. die Gewerkschaft] können die [an
απαιτήσεις της εταιρείας. die Belegschaft gerichteten] Forderungen
des Unternehmens auf keinen Fall akzep-
tieren.
3. κατά περίπτωση:
a) im jeweiligen Fall / jeweils:
• του αρμόδιου κατά περίπτωση υπουργού ° des im jeweiligen Fall (des jeweils) zu-
ständigen Ministers [Genitiv]
b) gegebenenfalls:
• σε υποψήφιες προς ένταξη χώρες και, κατά περίπτωση, σε χώρες της ευρωπαϊκής
πολιτικής γειτνίασης ° in den Kandidatenländern [für einen EU-Beitritt] und gegebe-
nenfalls auch in den Ländern, die in die Europäische Nachbarschaftspolitik eingebun-
den sind [GF+DF aus einer EU-Publikation]
4. εν πάση περιπτώσει ° auf jeden Fall [Pons] // wie dem auch sei [Σωτηροπούλου:
Ζιγκ-ζαγκ]
:ΠΕΡΙΣΣΕΥΩ
περισσεύω
• η ανάσα δεν περισσεύει για τραγούδι ° der Atem [der seit Stunden marschierenden
Soldaten] reicht nicht auch noch zum Singen [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• τους περισσεύει ° das haben sie reichlich [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ευτυχώς δε δοκίμασε ποτέ να ανοίξει το χρώμα των μαλλιών της με βαφές – για κάτι
τέτοιο είτε της έλειπε η τόλμη είτε της περίσσευε το καλό γούστο. ° Zum Glück hat sie
[meine Mutter] nie versucht, ihre Haare heller zu färben, dazu war sie entweder zu feig
oder doch zu geschmackssicher. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΠΕΡΙΣΣΟΣ, -ή, -ό
περισσός, -ή, -ό
• Έτσι [...] κατάφερνε με περισσή άνεση να [...] ° So gelang es ihm etwa mühelos, [...]
• vgl. auch περιττός, -ή, -ό
:ΠΕΡΙΣΤΑΣΗ, η
περίσταση, η
1. [allgemein:]
der Anlass / die Gelegenheit / die Situation
2. είμαι στο ύψος των περιστάσεων:

• Όσο πλησίαζε η ώρα του ραντεβού τον έπιανε τεταρταίος. Φοβόταν ότι δεν θα ήταν
στο ύψος των περιστάσεων. Πρώτη φορά κοπέλα έμπαινε στο σπίτι του. ° Je näher
die Stunde der Verabredung rückte, desto stärker schlotterten ihm die Knie. Er befürch-
tete, den Dingen nicht gewachsen zu sein. Zum ersten Mal kam eine junge Frau zu ihm
nach Hause. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΠΕΡΙΤΡΟΠΗ, η
περιτροπή, η
εκ περιτροπής ° κατά διαδοχή, ο ένας μετά τον άλλον, εναλλάξ [ΛΚΝ] / abwechselnd –
π.χ.:
• Eκ περιτροπής κυκλοφορία των αυτοκινήτων με μονό και ζυγό αριθμό κυκλοφορίας.
[ΛΚΝ]
• [...], όπου και το χειμώνα έβρισκε μια ολόκληρη παρέα από μανάδες που πρόσεχαν εκ
περιτροπής τα παιδιά ° [...], wo sich auch im Winter eine Runde Mütter traf [wörtl.: wo
sie (die Frau) auch im Winter eine ganze Runde von Müttern vorfand /antraf], die dort
abwechselnd [die] Kinder betreute [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΠΕΡΙΤΤΟΣ, -ή, -ό
περιττός, -ή, -ό
• Γι’ αυτό λέμε πως ίσως φέρθηκαν με περιττή αφέλεια ή προφύλαξη εκείνες οι γυναίκες,
όταν [...] ° Deshalb meinen wir, dass jene beiden Frauen sich [vielleicht] unnötig naiv
oder übervorsichtig verhalten haben, als sie […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• vgl. auch περισσός, -ή, -ό
:ΠΕΡΙΦΕΡΟΜΑΙ
περιφέρομαι
1) [passive Verwendung]:
• Το φέρετρο με τη σορό του Προέδρου της Der Sarg mit dem Leichnam des venezola-
Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες περιφέρεται nischen Präsidenten Hugo Chavez wird
στους δρόμους του Καράκας. [auf einem Auto] durch die Straßen von
Caracas geführt. [iS von: in den Straßen
herumgeführt (damit die Bevölkerung vom
Toten Abschied nehmen kann)]
2) [reflexive Verwendung]:
• Περπατάει μέχρι να νυχτώσει, άσκοπα Bis zum Einbruch der Nacht ist sie unter-
και βιαστικά. Περιφέρεται χωρίς σκοπό wegs, ziellos und hastig. Ohne Bestim-
σ’ ένα μακρύ δρόμο και τις καθέτους που mung streift sie durch eine lange Straße
τον τέμνουν ακατάστατα. und über die Querstraßen, die sie unregel-
mäßig schneiden. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Στη σοφίτα [...] κοιμήθηκα καμιά εικοσα- In der Mansarde […] verschlief ich [weibl.]
ριά ώρες. Άλλες τόσες ώρες περιφέρθηκα an die zwanzig Stunden. Noch einmal so
στα δωμάτια σαν νεκροζώντανη. viele Stunden wanderte ich durch die Zim-
mer wie scheintot. [GF+DF aus: Όσες φορές]
δωμάτιο της κλινικής, [...] Klinikzimmer [in dem seine Frau lag] […]
• Κι άλλο δεν έκανε παρά να περιφέρεται Sie tat nichts, wanderte nur durch die lee-
στις άδειες κάμαρες του σπιτιού, μισόγδυ- ren Räume des Hauses, halb angekleidet,
τη, σταματώντας κάθε τόσο μπροστά στον und blieb immer wieder vor dem Spiegel
καθρέφτη, [...]. stehen, […].
• Ο Λουξ περιφερόταν στενοχωρημένος. Luchs [Hund] schlich traurig umher.

:ΠΕΡΜΑΓΓΑΝΑΤ(Ο), το
περμαγγανάτ(ο), το
(auch: περμαγκανάτ / περμαγκανάντ)
s. dazu in der Datei Lexikon
:ΠΕΡΝΟΔΙΑΒΑΙΝΩ
περνοδιαβαίνω
• Οι φαντάροι που περνοδιαβαίναν απ’ έξω μού ήτανε σαν πλάσματα ξένου κόσμου, [...]
° Die Soldaten, die draußen [vor dem Zelt, in dem ich lag] hin und her gingen, kamen
mir wie Wesen einer fremden Welt vor, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΠΕΡΝΩ
περνώ (-άς)
[Anm.: περνώ ist zu unterscheiden von παίρνω!]
Übersicht:
1. Grundbedeutungen 10. περνάει από το χέρι μου *
2. μου περνάει (κάτι) 11. μου περνάει από το μυαλό *
3. δε θα του περάσει 12. πέρασε η ώρα *
4. δεν περνά ο (η, το) ... *[Verweis zu anderer Stelle des Wörter-
5. περνώ τη μέρα μου / τη νύχτα μου buchs]
6. όσο περνά ο καιρός // όσο περνούν οι 13. Sonstiges
μέρες [etc.]
7. ...[Zeitangabe] που μας πέρασε
8.1. περνώ ωραία / περνώ όμορφα [etc.]
8.2. περνώ καλά // περνώ άσχημα
9.1. περνώ (κάποιον) για [bzw.] περνώ
(κάποιον) + Akk.
9.2. τι το πέρασες εδώ
a) passieren, vorbeigehen, vorbeifahren [etc.]
b) vergehen [Zeit]
c) überschreiten
d) durchmachen
2. μου περνάει (κάτι): παύει να με απασχολεί ή να με ενοχλεί (κάτι) [ΛΜΠ]

π.χ.:
• μου πέρασε ο πονοκέφαλος [ΛΜΠ]
• την πείραξε αυτό που της είπες, αλλά θα της περάσει [ΛΜΠ]
weitere BSe:
• Κάθε τόσο μ’ έπιανε σκοτοδίνη, έχανα το Ich bekam dauernd dieses Schwindel-
φως μου. Δεν είναι τίποτα, μου έλεγαν, gefühl, mir wurde schwarz vor Augen. Das
έχεις τα νεύρα σου, θα σου περάσει. ist nichts Schlimmes, sagten sie mir [im
Spital], du bist bloß überreizt, das geht
schon vorbei. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• [...] να σου περάσει. […], damit du es [sc. das Bauchweh] los

wirst. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ποτέ δε θα της περάσει η στενοχώρια, Niemals wird sie ihren Kummer überwin-
ποτέ. den können, niemals. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Έλπιζε πως θα της περνούσε – [...]. Sie würde schon darüber hinwegkommen
[sc. über ihr Hadern mit dem Älterwerden]
[wörtl.: Er hoffte, sie (= seine Frau) würde
…] – […].
• για μερικές [παραξενιές] είχε θυμώσει μα einiges [sc.: einige Eigenheiten (seines
του πέρασε Freundes)] hatte ihn geärgert, aber nur
vorübergehend [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Είσαι πολύ νέα, Άννα, θα σου περάσει, Du bist sehr jung, Anna, ~du wirst es
θα δεις. Θα χρειαστεί καιρός, αλλά θα überwinden (~es wird vergehen) [sc.
περάσει. den/der Liebeskummer], du wirst sehen.
Es wird Zeit brauchen, aber es wird
vorübergehen.
3. δε θα του περάσει: δε θα γίνει αυτό που θέλει [ΛΚΝ] – π.χ.:

• Έχουμε να κάνουμε μ’ έναν απατεώνα, μα δεν θα του περάσει. ° We're up against a
clever crook, but he's not getting away with it.* ° Da haben wir es mit einem gerisse-
nen Gauner zu tun, aber damit [sc. mit seinem Verhalten bzw. seinen Tricks] kommt er
bei mir nicht durch. [GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF (Ton) aus der Trickfilmserie "Familie
Feuerstein"]
*[Anm.: to get away with sth. ° mit etwas durchkommen (succeed) {Pons}]
4. δεν περνά ο (η, το) ... :

• "Δεν περνάει ο φασισμός!" ° "Dem Faschismus keinen Platz!" [Βασιλικός: Ζ, S. 183, 8. Z.
von unten // DF: S. 58, 2. Z.]
5. περνώ τη μέρα μου / τη νύχτα μου:

• Με φωνάζει και τον βοηθάω. Μαζεύω Er ruft mich und ich helfe ihm [sc. meinem
κανένα πεσμένο φύλλο. Κανένα κλαράκι. Freund, der als Gärtner bei der Gemeinde
Περνάω τη μέρα μου. arbeitet]. Ich sammle mal ein abgefallenes
Blatt ein. Mal ein Zweiglein. Vertreibe mir
den Tag.
• περνούσε τη μέρα της ξαπλωμένη σε μια sie [die Kreuzfahrttouristin] lag den ganzen
σεζλόνγκ μέσα στο λιοπύρι Tag in einem Liegestuhl in der prallen
Sonne [und ließ es sich gutgehen]
• Ρίγησε στην σκέψη τού να περνούσε όλη Es grauste Theagenis [wörtl.: Er schauder-
την νύχτα του πάνω σ’ εκείνη την te] bei dem Gedanken, dass er die ganze
δαμασκηνιά, [...]! Nacht auf jenem Pflaumenbaum hätte
sitzen […] müssen! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δε θα μπορούσα να περάσω αλλιώς τη I wouldn' be able to get through this night

νύχτα μου. no other way. [bzw.] Ich weiß nicht, wie
ich die Nacht sonst hinter mich bringen
soll. [GF, EF + DF aus: Steinbeck: Früchte]
• Θα περάσει τη νύχτα της στο σπιτάκι της She's spending the night down at the
παραλίας, φαντάζομαι. cottage I expect.
[GF+EF aus: D. du Maurier: Ρεβέκκα]
• ένα [...] χωριό, όπου πήγαμε, για να ---

περάσουμε τη νύχτα μας.
[Φ. Πουκεβίλ: Ταξίδι στη Δυτική Μακεδονία, S. 73]
6. όσο περνά ο καιρός // όσο περνούν οι μέρες [etc.]:

• Γιατί όσο περνούσε ο καιρός κι όσο Denn je mehr Zeit verstrich und je häufiger
πληθαίναν οι στιγμές [...], τόσο πιο πολύ ο diese Augenblicke wurden […], um so
μπαρμπα-Τζωρτζ ζωγράφιζε σαν besessener malte er [= der alte George].
μανιακός. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Ο Τάκης μ’ αγαπάει δυο χρόνια τώρα, και Takis liebt mich jetzt zwei Jahre, und je
όσο περνά ο καιρός τόσο πιο δυνατή mehr Zeit vergeht, desto stärker wird seine
γίνεται η αγάπη του. Liebe (= und im Laufe der Zeit / und mit
der Zeit wird seine Liebe immer stärker).
• Όσο περνάει ο καιρός είναι και καλύτεροι. Je mehr Zeit vergeht, desto besser sind
sie. (= Mit der Zeit / Mit fortschreitender
Zeit / Im Laufe der Zeit sind [= werden] sie
{immer} besser.) [sc. die Musiker dieser
Band]
• όσο περνούσε ο καιρός τον αγαπούσε im Lauf der Zeit liebte er ihn [= seinen
περισσότερο Vater] immer mehr
[Anm.: kein "όλο (και)" oder "ολοένα (και)" [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
vor "περισσότερο"]
• Στην αρχή θαρούσα [= θαρρούσα] πως Anfangs [sc. zu Beginn meines Soldaten-
θα συνηθίσω στην ακαθαρσία. Μα όσο daseins an der Front] glaubte ich, dass ich
περνούν οι μέρες ολοένα και πιότερο με mich an den Dreck [sc. den Schmutz, die
πειράζει. Unsauberkeit] gewöhnen würde. Aber je
mehr Tage vergehen, desto stärker stört es
[= er] mich.
7. ...[Zeitangabe] που μας πέρασε:

• η χρονιά που μας πέρασε ° ~das vergangene Jahr [geschrieben in einer Zeitschrift
im Juni]
8.1. περνώ ωραία / περνώ όμορφα [etc.]:

• Περάσατε ωραία στις διακοπές; ° Hatten Sie einen schönen Urlaub? [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
• Περνούσαν ωστόσο πολύ όμορφα [...]. ° Sie [= der Mann und seine Frau] hatten
jedoch eine [sehr] schöne Zeit zusammen, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• συμφωνούμε ότι περάσαμε ευχάριστα κι ότι πρέπει να ξαναϊδωθούμε σύντομα °

we agree that we've had a nice time, and that we'll do it again soon ° wir [= meine
Bekannte und ich] sind uns [bei der Verabschiedung nach dem gemeinsamen Pizza-
Essen] einig, dass wir einen netten Abend hatten und dass wir das bald wiederholen
müssen [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• Και περνάμε μια χαρά. ° And we have a nice time. ° Und wir [beide] haben einen
netten Abend. [beim Besuch des Pop-Konzerts, zu dem wir uns verabredet hatten]
8.2. περνώ καλά // περνώ άσχημα:

• Να περάσεις καλά, Μπέτι. – Κι εσύ, Μπάρνι. Θα τα πούμε το βράδυ. ° Have a good
day, Betty. – You too, Barney. See you tonight. ° Hab einen schönen Tag, Betty. – Du
auch, Barney. Bis heute Abend. [Dialog eines Ehepaars bei der Verabschiedung, wenn
der Mann am Morgen in die Arbeit geht] [GF, DF (jeweils Untertitel) + EF (Ton und Untertitel) aus der
• Μόλις περάσαμε καλά. ° We've just had a nice time. ° Wir [beide] hatten gerade
einen netten Abend. [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
[bzw. auch (mit ausdrücklicher Nennung des betreffenden Zeitraums)]:

• Περνάς καλά τη μέρα σου; ° Are you having a good day? ° Hast du einen schönen
Tag? [Frage der Anruferin an jemanden, der Geburtstag hat] [GF, EF + DF aus: Hornby: High
Fidelity]
• Ο ταξιτζής μάς ρωτάει αν περάσαμε καλά τη μέρα μας, [...] ° The taxi driver asks us if
we've had a good day, […] ° Der Taxifahrer fragt uns [= seine beiden Fahrgäste], ob
wir einen schönen Tag gehabt haben, […] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• Πέρασα άσχημα όλη αυτή την εβδομάδα. ° I've had a bad week. ° Ich hatte [psy-
chisch-mental] eine schlechte Woche. [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
9.1. περνώ (κάποιον) για [bzw.] περνώ (κάποιον) + Akk. ° (jemanden) für … halten:
• τον περνούν για τρελό ° sie halten ihn [fälschlich] für einen Verrückten
• Είσαι ... Ελληνίδα; Και γω σε πέρασα για Αμερικανίδα! ° Du bist [wie ich an deiner
Aussprache höre] Griechin? Und ich hab' dich für eine Amerikanerin gehalten!
• Ο Γιώργος τον πέρασε πραγματικό Αλβανό. ° Jorgos hielt ihn [sc. Stelios] für einen
wirklichen ("richtigen") Albaner. [obwohl sich Stelios nur als solcher ausgab]
9.2. τι το πέρασες εδώ:
• Τι το πέρασες εδώ, ξενοδοχείο; ° What do you think this is, a hotel? ° Was glaubst
du, was das hier ist, ein Hotel? [Ton] [bzw.] Meinst du, wir sind hier im Hotel? [Untertitel]
[Unmutsäußerung des Hausherrn gegenüber seinem Gast, der ihn aufweckt, um ihn um
ein Glas Wasser zu bitten] [GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus der Trickfilmserie "Familie
Feuerstein"]
• Και τι το πέρασες εδώ; Ξενοδοχείο; Όποτε θέλεις να έρχεσαι και να φεύγεις; [aus einer
(im Internet veröffentlichten) Erzählung]
10. περνάει από το χέρι μου: s. unter χέρι, το (Z 2)
11. μου περνάει από το μυαλό: s. unter μυαλό, το (Z 4)
12. πέρασε η ώρα: s. unter ώρα, η (Z 17)
13. Sonstiges:
• Δε μου τα περνάς εμένα αυτά! ° Das [was du da eben behauptet hast] ~kannst du mir
nicht erzählen (nicht weismachen)! [sc.: das glaube ich dir nicht] [GF aus einem Kasantsakis-
Roman]
:ΠΕΣ // :ΠΕΣΤΕ [bzw.] :ΠΕΙΤΕ

πες // πέστε [bzw.] πείτε
[Imperativ (Stamm II-Form) von λέω]
s. unter λέω
:ΠΕΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
πεσμένος, -η, -ο
• Γύρισε να δει, έτσι όπως ήταν πεσμένος, πού βρισκόταν η μάνα τους, [...] ° So
bäuchlings auf dem Boden liegend, hatte er den Kopf gedreht, um zu sehen, wo die
[wörtl.: ihre] Mutter steckte, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• φαρδιούς πεσμένους ώμους ° breite, hängende Schultern [Akk.] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• κάτω από τα πεσμένα άσπρα μουστάκια ° unter dem herabhängenden weißen

Schnurrbart [lächelte das Gesicht dieses Mannes] [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• πεσμένα μάγουλα ° Hängebacken [GF+DF aus: Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΠΕΤΑΧΤΟΣ, -ή, -ό
πεταχτός, -ή, -ό
• έσκυψε κι έστειλε ένα πεταχτό φιλί στο πουλί ° er bückte sich und warf dem Vogel [im
Käfig] […] ein Küsschen zu [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Μόνο το στόμα τον ενδιέφερε σ’ αυτό το πρόσωπο, αυτά τα μικρά, πεταχτά χείλη, [...]
° In diesem Gesicht [der jungen Frau] interessierte ihn nur der Mund, diese kleinen,
aufgeworfenen Lippen, […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΠΕΤΡΑ, η
πέτρα, η
1. ρίχνω πέτρα πίσω μου:
φεύγω από ένα μέρος με πρόθεση να μην γυρίσω ποτέ πίσω και ξεχνάω όλα τα
δυσάρεστα που μου συνέβησαν εκεί και όλους τους ανθρώπους που γνώρισα εκεί.
Συνήθως λέγεται: Θα φύγω και θα ρίξω πέτρα πίσω μου. [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Α, δεν μπορώ πια να ζήσω άλλο εδώ, με τους θόρυβους, τα καυσαέρια, τους νευρωτι-
κούς ανθρώπους γύρω μου, σ’ αυτό το αφύσικο περιβάλλον ... Θα φύγω και θα ρίξω
πέτρα πίσω μου. [Anm.: θόρυβους !] [ΛΔΗ]
[bzw.]
ρίχνω μαύρη πέτρα πίσω μου ° φεύγω οριστικά από ένα μέρος [Εμμ.] // alle Brücken
hinter sich abbrechen (jede Verbindung mit seinem bisherigen Leben, seinem bisheri-
gen Verwandten- bzw. Bekanntenkreis endgültig lösen) [AK, S.107]
π.χ.:
• αυτός, τουλάχιστον, έφυγε απ’ το σπίτι του, έριξε μαύρη πέτρα, ζει σαν φτωχός ενώ θα
μπορούσε να ζει σαν πλόυσιος ° er ist [anders als ich] zumindest von zu Hause [von
seinem Elternhaus] weggegangen, hat die Brücken hinter sich abgebrochen, lebt wie
ein Armer, während er wie ein Reicher leben könnte [Anm.: hier kein "πίσω του" nach
"πέτρα"] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• s. in diesem Sinne auch: Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Παιχνίδι χωρίς κανόνες, S. 70 (die

drei letzten Absätze) + 71
2. όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, από κάτω θα τον βρεις: για άνθρωπο που ανακατεύεται
σε όλα [Εμμ.] – π.χ.:
• Η αλήθεια είναι πως όποια πέτρα και να σήκωνες, θα ’βρισκες από κάτω το Λάζαρη ή
το Μόσχο ή και τους δύο. ° Tatsache war, dass Lasaris und Moschos überall ihre Fin-
ger drin hatten. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• [praktikable Übersetzung wohl auch (so vermutl. auch in: Ζατέλη: Φως)]:
auf Schritt und Tritt
:ΠΕΤΡΑΧΗΛΙ, το
πετραχήλι, το
• έβαλε το πετραχήλι του ο παπάς, έκαμε τον αγιασμό ° Der Pope legt seine Stola an
und vollzieht die Weihe. *
• ο παπα-Στέφανος πέρασε τα πετραχήλια του ° der Pope Stephanos legte die Stola
an *
*[GF+DF jeweils aus: Καζαντζάκης: Ζορμπάς]
• Βάζει το πετραχήλι του και τους παντρεύει. ° Er [der (orthodoxe) Pfarrer] legt seine
Stola um und traut sie. [GF+DF aus: Α. Εφταλιώτης: Μαρίνος Kοντάρας]
• ο παπάς με το πετραχήλι ° der Pope im Messgewand // der [orthodoxe] Priester in

seiner Stola [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΠΕΤΣΕΤΑΚΙ, το
πετσετάκι, το
= the doily (= das Deckchen, die Tellerunterlage)
[bzw.:]
• χάρτινα πετσετάκια ° paper napkins ° Papierservietten [GF, EF + DF aus: Steinbeck:
Früchte]
:ΠΕΤΥΧΑΙΝΩ
πετυχαίνω
πετυχαίνω (κάποιον):
• Ένα απόσπερο τον πέτυχα την ώρα που έκανε την προσευχή του. Έτσι
ανεκούρκουδα γερμένος με το μέτωπο ακουμπισμένο στο χώμα. Από μακριά
ακουγόταν η φωνή του μουεζίνη· [...]. ° Eines Abends kam ich zufällig dazu, als er
[= mein (moslemischer) Dienstherr] sein Gebet verrichtete. Mit untergeschlagenen
Beinen neigte er sich, bis seine Stirn den Boden berührte. Von weitem hörte man die
Stimme des Muezzins; […] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΠΕΤΩ
πετώ (-άς)
a) fliegen
b) werfen
c) wegwerfen
d) πέταγομαι: springen
2. Verwendung in der Bedeutung "fliegen" im übertragenen Sinn:

• Όταν βγήκα έξω πετούσα από χαρά. ° Als ich [aus dem Laden] nach draußen kam,
war ich außer mir vor Freude. [darüber, dass mich der Ladenbesitzer angestellt hatte]
3. Bezeichnung einer Artikulationstätigkeit:

• Η Γιούλιε [...] συνέχισε έτσι, πετώντας όσες λέξεις της έρχονταν στο νου, [...] ° Julie
[...] machte so [mit dem Reden] weiter, sie stieß alle Wörter, die ihr in den Sinn kamen,
aus, [...] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• κάποια στιγμή η μητέρα μου πέταξε μάλιστα τη φράση "[...]" ° irgendwann ließ meine
Mutter [im Gespräch] sogar die Formulierung "[...]" fallen [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
4. [alltagssprachlich:] Bezeichnung einer Beförderungsleistung (sc.: jemand an einen

gewünschten Ort bringen):
(καθημ.) μεταφέρω (κάποιον) στον προορισμό του με μεταφορικό μέσο [ΛΜΠ] // (οικ.)
μεταφέρω κάποιον κάπου κοντά και στα γρήγορα (με όχημα) [ΛΚΝ]
π.χ.:
• πάρε ένα ταξί να σε πετάξει μέχρι την πλατεία [ΛΜΠ]
• με πετάς μέχρι το γραφείο; [ΛΜΠ]
• Πέταξέ με ως το σπίτι· εδώ παρακάτω μένω. [ΛΚΝ]
• Ίσως με πετάξουν μέχρι το ινστιτούτο αισθητικής. ° Maybe they'll give me a lift to the
beauty parlor.* ° Vielleicht nehmen sie mich bis zum Kosmetiksalon mit. [sc. meine
Tochter und ihr Bräutigam (die jetzt mit dem Auto wegfahren werden)] [GF, DF (jeweils
Untertitel) + EF (Ton und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
*[Anm.: to give a lift to sb. / to give sb. a lift ° jdn (im Auto) mitnehmen (Pons)]
:ΠΕΦΤΩ
πέφτω
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. πέφτω σε / πέφτω (ε)πάνω σε
3. πέφτω από
4. πέφτω μπροστά σου (του, ...)
5. πέφτω έξω
6. πέφτω χαμηλά
7. πέφτω / πέφτω για ύπνο / πέφτω να κοιμηθώ
8. (κάτι / κάποιος) μου πέφτει + Eigenschaft:
8.1. (κάτι / κάποιος) μου πέφτει λίγο / λίγος
8.2. (κάτι / κάποιος) μου πέφτει πολύ / πολύς
8.3. (κάτι) μου πέφτει βαρύ
8.4. (κάτι / κάποιος) μου πέφτει μεγάλο / μεγάλος
9. την πέφτω (σε)
10. πέφτω στα πόδια: s. unter πόδι, το (Z 4)

11. δεν μου πέφτει λόγος: s. unter λόγος, ο (Z 4)
12. πέφτει σύρμα: s. unter σύρμα, το (Z 2)
13. πέφτει σήμα: s. unter σήμα, το
14. πεσμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
1. Grundbedeutung: fallen
2. πέφτω σε / πέφτω (ε)πάνω σε:

a) [auf etwas im wörtlichen Sinne stoßen]:
• Το αυτοκίνητο έπεσε πάνω στο δέντρο. Das Auto fuhr gegen den Baum. [Pons]
• [...] κι εκείνη έπεσε πάνω στο φορτηγάκι She drove her car into my truck.
μου. [bzw.]
[…] und sie fährt [= fuhr] mir [mit ihrem
Auto] [absichtlich] in den [= in meinen]
[Klein-]Laster.
dem Film "Angeklagt"]
• [...] αναγκάζοντας ταξί και λεωφορεία ν’ [...] und nötigte Taxis und Busse, [als Aus-
ανέβουν στα πεζοδρόμια ή να πέσουν σε weichmanöver] auf den Bürgersteig hoch-
στήλες ηλεκτρικού zufahren oder Strommasten zu rammen
• Δεν είχε προσέξει κι έπεσε πάνω σε μια Er hatte nicht aufgepasst und war gegen
κολόνα. eine Säule gelaufen. [Pons]
• Έχω πέσει πάνω στο ηλεκτροφόρο Ich bin gegen den elektrischen Stachel-
σύρμα. draht gelaufen. [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• έπεσαν επάνω στην αμαξοστοιχία πέντε …[dass] fünf Kühe […] in unseren Schnell-
αγελάδες zug gelaufen sind [und zerstückelt wurden]
• Ο Ταχίρ πέφτει πάνω στο τραπέζι [...] Tahir stößt gegen ein Tischbein, […]
• Σηκώνομαι να πάω στο μπάνιο, εκείνη I get up to go to the loo, she says she'll
θέλει να μου δείξει πού είναι, πέφτουμε ο show me, we bump into each other, […]
ένας πάνω στον άλλον, [...] [Anm.: to bump into sb. = mit jdm. zusam-
menstoßen] [bzw.]
Ich stehe [vom Sofa (in ihrer Wohnung)]
auf, um aufs Klo zu gehen, sie sagt, sie
würde es mir zeigen, wir stoßen [unbeab-
sichtigt] zusammen, […]
b) [auf etwas bzw. jemanden im übertragenen Sinne stoßen]:

• έπεσα σε μια αγγελία που [...] ich stieß auf eine Anzeige, die […]
[Pons]
• Κατά τη διάρκεια των ερευνών του [...], ο Im Zuge seiner …[historischen] Studien
αδελφός μου σύντομα έπεσε πάνω σε έναν stieß mein Bruder bald auf einen Bankier
τραπεζίτη που έφερε το όνομά μας και ο unseres Namens, der in einem lang ver-
οποίος σε κάποιον περασμένο αιώνα είχε gangenen Jahrhundert eine Bank in Ale-
ιδρύσει μια τράπεζα στην Αλεξάνδρεια. xandria begründet hatte. [DF+GF aus: Menasse:
Vienna]
• Μόνο σε μια ερώτηση έπρεπε να Nur eine Frage musste er beantworten,

απαντήσει, έτσι κι έπεφτε πάνω στους sobald er an die Richtigen geriet: […]
κατάλληλους ανθρώπους: [...] [GF+DF aus: 13 Schreiber schreiben]
• Τι πήγες να πάθεις, χρυσέ μου. Έπεσες Was ist dir da zugestoßen, mein Gold-
σε κανίβαλους. schatz. Du bist unter die Kannibalen gera-
ten. [(scherzhafte) Reaktion auf die Schil-
derung des Partners, der am Morgen eine
Geflügelfarm besucht hatte, in der den
Hühnern die Überreste des geschlachteten
Geflügels verfüttert werden]
• Για κακή μας τύχη πέσαμε σ’ έναν Zu unserem Pech hatten wir [als wir in ein
μισότρελο ταξιτζή που [...] Taxi stiegen] einen halbverrückten Taxi-
fahrer erwischt [*], der […]
*[praktikable Übersetzungsalternative wäre

auch:
"Zu unserem Pech waren wir an einen
halbverrückten Taxifahrer geraten"]
• Έπεσα σ’ έναν συνάδελφό μου. Ich traf zufällig einen Kollegen.
[Pons]
• Όπως το θέλησε η τύχη, το τέρας έπεσε Wie es das Schicksal wollte, lief uns das
πάνω μας, καθώς [...] Monster [= ein unsympathischer Schul-
[bzw.] kollege] über den Weg, als […]
Το ’θελε η μοίρα μας να πέσουμε πάνω [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
στο τέρας, καθώς [...]

• Δεν κινδύνευε να πέσει πάνω σε κανέναν Da [sc. wenn er nicht den Lift nahm, son-
Καλότυχο. dern die Stiegen benützte] bestand keine
Gefahr, irgendeinem Kalotychos [= der
Chefarzt des Spitals] in die Arme zu laufen.
• Έπεσε κατευθείαν πάνω στον Βίλι [...]. Sie lief […] Willy [beim Verlassen des
Lokals] direkt in die Arme.
• Μια μέρα, ξεκινώντας πρωί για τη Eines Tages, als sie früh (in der Früh) zur
δουλειά, ο πρώτος άνθρωπος που έπεσαν Arbeit aufbrachen, war der erste Mensch,
επάνω ήτανε παπάς. dem sie [auf der Straße] begegneten (auf
den sie trafen / auf den sie stießen / der
ihnen über den Weg lief), ein Pope (Pfar-
rer).
• Του φαινόταν πως είχε πέσει ναυαγός σε Es kam ihm vor, als wäre er als Schiff-
άγνωστο νησί [...] brüchiger an einer unbekannten Insel
gestrandet […]
c) sich werfen über / sich stürzen auf / herfallen über:

• Κι έπεσαν πάνω της με οδυρμούς. Und wehklagend warfen sie sich über [die
tote] Marighó. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• πέφτανε όλοι απάνω μου alle stürzten sich auf mich / alle fielen über
mich her [um mich um Zigaretten anzubet-
teln; um mich zu bitten, wieder einen Ball
zu veranstalten] [Eigenübersetzung]

• Έπεσαν και οι τρεις πάνω του να κάνει Sie [sein Onkel und zwei Bekannte] rede-
δωρεά για την επισκευή του Σταδίου: Τόσα ten zu dritt auf ihn ein, er müsse unbedingt
χρήματα σου άφησε ο πατέρας σου! Να eine Schenkung [= Spende] zur Wieder-
βοηθήσεις την Ελλάδα! herstellung des [Athener] Stadions ma-
chen: Dein Vater hat dir so viel Geld hinter-
lassen! Du musst [dem bankrotten] Grie-
chenland unter die Arme greifen!
3. πέφτω από ° sich stürzen von … :

• Αν καμιά φορά της πω, γεια χαρά Wenn ich ihr [= meiner Frau] eines Tages
χωρίζουμε, θα πέσει απ’ το μπαλκόνι. sagen würde, tschüss, wir trennen uns,
würde sie sich vom Balkon stürzen.
• Αλλά η Ζακλίν [...] στο τέλος της Aber Jacqueline […] brachte sich am Ende
βδομάδας αυτοκτόνησε, πέφτοντας με το dieser Woche um, indem sie sich kopfüber
κεφάλι απ’ τη βεράντα κάτω στο von der Veranda [neben der Dachkammer]
πλακόστρωτο της Σάρον Στρητ. auf die Sharon Street [hinunter-]stürzte.
4. πέφτω μπροστά σου (του, ...):

• "[…]", του είπε πέφτοντας μπροστά του, αγκαλιάζοντάς τον απ’ τα γόνατα, […] °
"[…]", sagte sie und warf sich, seine Knie umfassend, vor ihm nieder, […] [GF+DF aus:
5. πέφτω έξω ° κάνω λάθος (σε έναν υπολογισμό μου) / δεν επαληθεύονται οι
προβλέψεις μου / δεν πραγματοποιούνται οι προσδοκίες μου [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Από την άλλη, είχα πέσει πολλές φορές έξω με καθηγητές. ° Andererseits hatte ich
mich schon öfter in Lehrern [sc. in der Einschätzung ihrer Persönlichkeit] getäuscht.
• Δεν έπεσα έξω. ° Ich lag nicht falsch. [mit meiner Vermutung] [GF+DF aus: Βαμμ.]
6. πέφτω χαμηλά:
• Οι λαοί (εκείνοι) που [...], ποτέ (τους) δεν θα πέσουν τόσο χαμηλά, ώστε να [...]. ° Die
Völker, die …[noch den Fetisch anbeten], werden nie so tief sinken, …[in der Ware eine
Seele zu vermuten]. [DF+GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw. deren griechischen Übersetzungen
durch Άγγελος Παρθένης und Σπύρος Δοντάς]
7. πέφτω / πέφτω για ύπνο / πέφτω να κοιμηθώ:

• Νωρίς, όπως πάντα, πέσαμε. Όμως ο ύπνος μας ήταν ανήσυχος και κομμένος. °
Früh wie immer gingen wir zu Bett. Aber unser Schlaf war unruhig und oft unterbrochen.
• Πέσε κοιμήσου! ° Geh schlafen! [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Έφαγα κι έπεσα για ύπνο.

• Χτες έπεσε να κοιμηθεί στις πέντε το πρωί.
8. (κάτι / κάποιος) μου πέφτει + Eigenschaft:

(μου πέφτει = είναι για μένα [Begriffserläuterung aus: Ιστορίες σε απλά ελληνικά] )
8.1. (κάτι / κάποιος) μου πέφτει λίγο / λίγος:

δεν είναι αρκετό για μένα (επειδή π.χ. δικαιούμαι να έχω ή να λάβω περισσότερο)
[ΛΔΗ*] // δεν μου αρκεί (κάποιος/κάτι) [ΛΜΠ**]
*(bezogen auf die Formulierung "κάτι μου πέφτει λίγο")
**(bezogen auf die Formulierung "μου πέφτει λίγο")
π.χ.:
• της πέφτει λίγο αυτό το πόσο·θέλει περισσότερα [ΛΜΠ]
• Ένας εστιάτορας θέλει να προσλάβει μια καθαρίστρια και προσφέρει σε μια γυναίκα
γι’ αυτό 4000 δρχ. την ημέρα. Αυτή λέει: "4000 δρχ. την ημέρα μου πέφτει λίγο (ή: μου
πέφτουν λίγα)." [ΛΔΗ]
• Λίγο σου πέφτει τέτοιο σπίτι και διαμαρτύρεσαι; [ΛΜΠ (BS mit Verweis auf die üblicherweise
ironische Verwendung der Phrase)]
• Λίγη του πέφτει τέτοια γυναίκα; Αυτός δεν πιάνει δεκάρα μπροστά της! [ΛΜΠ]
• Και εντάξει, αυτός έχει κι ένα πτυχίο, έχει διαβάσει και κάποια πράγματα, αλλά της
πέφτει λίγος. ° Er [= Liakopulos] mag vielleicht Akademiker und belesen sein, aber
er verdient Martha nicht. [bzw. eigentlich: aber sie (Martha) hat sich etwas Besseres
verdient / aber er ist nicht genug (er ist nichts / er ist zu wenig) für sie] [GF+DF aus: Βαμμ.]
8.2. (κάτι / κάποιος) μου πέφτει πολύ / πολύς:

(κάτι) είναι ανώτερο από την αξία ή [...] τις προσδοκίες μου [ΛΜΠ*] // δε μου αξίζει
[ΛΚΝ**] // [bezogen auf die Formulierung "πολύ του πέφτει":] δεν του αξίζει / είναι
υπερβολικά πολύ γι’ αυτόν [ΛΚΡ]
*(bezogen auf die Formulierung "μου πέφτει πολύ {κάτι}")
**(bezogen auf die Formulierung "πολύ μου πέφτει")
π.χ.:
• πολύ του πέφτει να κάνουμε τέτοιες θυσίες για χάρη του [ΛΚΡ]
• Δε συμφωνείς ότι αυτός ο άνδρας της [Anm.: τής] πέφτει πολύς; [GF aus einem gr. Wörter-
buch]
• Η Τσάρλι δεν ήταν για τα κιλά μου: ήταν πολύ όμορφη, πολύ έξυπνη και σπιρτόζα, και
γενικά μου έπεφτε πολλή. Εγώ τι είμαι; Μέτριος. Μεσαίων βαρών. ° Charlie was out of
my class: too pretty, too smart, too witty, too much. What am I? Average. A middle-
weight. ° Charlie [= meine frühere kurzzeitige Freundin] war eine Klasse zu hoch für
mich [Anm.: bildliche Bezugnahme auf die Gewichtsklassen beim Boxsport]: [sie war] zu
hübsch, zu smart, zu geistreich, zu viel [an Qualität (verglichen mit mir)]. Was bin ich?
Durchschnitt. Ein Mittelgewicht. [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• Πολύ1) του πέφτει η γυναίκα που παντρεύτηκε. [ΛΚΝ]
• Πολύ1) του πέφτει [η Μάρθα] του Λιακόπουλου. ° Für Liakopulos ist sie [= Martha] viel
zu schade. [sc.: eine Frau wie Martha verdient er nicht] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Μπορεί να γράψει κανείς ένα ολόκληρο βιβλίο γύρω από μια μηδαμινότητα, τη στιγμή
που μια αράδα μόνο θα της έπεφτε κιόλας πολύ1). ° Man kann über eine Null ein Buch
schreiben, der man mit einer Zeile zu viel Ehre erwiese. [DF+GF aus den Aphorismen von Karl
Kraus bzw. deren griechischer Übersetzung durch Άγγελος Παρθένης]

1)
[Anm.: "πολύ" (und nicht "πολλή"), trotz Bezug auf ein Femininum (η γυναίκα,
η Μάρθα, η αράδα)]
[vgl. auch (wohl in ähnlichem Sinne)]:
πέφτει πολύ (ohne vorangehendes μου, σου, …):
• Α, όχι, αυτό πέφτει πολύ. [...] Όχι, πάει πολύ, δεν γίνεται. ° Aa, nein, das geht zu
weit! […] Nein, das geht zu weit, das geht nun wirklich nicht. [sc.: Du kannst doch einem
Menschen, der dich liebt und dem du die Hoffnung nimmst, indem du ihm mitteilst, dass
du mit ihm nichts zu tun haben willst, nicht auch noch schreiben, dass du ihm viel Glück
für seine Zukunft wünschst] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
8.3. (κάτι) μου πέφτει βαρύ:

(κάτι) είναι ανώτερο από [...] τις δυνάμεις μου, τις προσδοκίες μου [ΛΜΠ*] // με πιέζει,
με στενοχωρεί, μου είναι δύσκολο [ΛΔΗ**]
*(bezogen auf die Formulierung "μου πέφτει βαρύ {κάτι}")
**(bezogen auf die Formulierung "κάτι μου έρχεται {ή πέφτει} βαρύ")
π.χ.:
• το καθήκον που μου αναθέσατε μου πέφτει βαρύ [ΛΜΠ]
8.4. (κάτι / κάποιος) μου πέφτει μεγάλο / μεγάλος:

• Τι να θέλει το κορίτσι απ’ αυτόν; Καμιά ερωτική περιπέτεια; Μπα. Δεν μπορεί. Της
πέφτει πολύ μεγάλος. Αυτή είναι, δεν είναι είκοσι δύο χρονών. (μου πέφτει = είναι για
μένα) [Satz und Begriffserläuterung aus: Ιστορίες σε απλά ελληνικά]
9. την πέφτω (σε) ° φλερτάρω κάποιον (-α) / παρενοχλώ σεξουαλικά [ΑΓΝ, σ. 101]
π.χ.:
• Μην την πέφτεις σε όποια συναντάς στο bar. [ΑΓΝ]
• Πώς τολμάει [...] να την πέφτει στην Τζένη! ° Wie kann ...[diese armselige Figur
(= Eugen)] es wagen, sich an Jenny heranzumachen! [indem er sie zu einem Rendez-
vous trifft]
Καλά, πώς τόλμησε {...} να πλησιάσει την Τζένη!]
• Και δε σου την έπεσε, Τζένη; ° Und angemacht hat er dich auch nicht, Jenny? [sc.: Er
hat dich auch nicht (plump) umworben / mit dir (plump) zu flirten versucht? / Er ist dir
auch nicht (verbal) zu nahe getreten (als er sich jetzt mit dir getroffen und unterhalten
hat)?]
Τζένη, ούτε καμάκι σου ’κανε;]
• [...], τη μεθάει [= την κοπέλα], την πηγαίνει σπίτι του και της την πέφτει. ° […], [he]
gets her drunk [= the girl], and makes a move on her when he takes her home. ° […],
[er] sie betrunken macht und ihr auf die Pelle rückt, als er sie nach Hause bringt. [Anm.:
to make a move on sb. = (umgangssprachlich) jmdn. anmachen] [GF, EF + DF aus: Hornby:
High Fidelity]
:ΠΕΦΩΤΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
πεφωτισμένος, -η, -ο
= aufgeklärt [Wendt (alte Auflage)]
:ΠΗΓΑΔΑΚΙ, το
πηγαδάκι, το
στήνουμε πηγαδάκι: mehrere Leute stehen (im Kreis) zusammen und unterhalten sich
[AK, S.108] – in diesem Sinne zB.:
• Η ομάδα των γιατρών εμφανίστηκε στην άλλη άκρη του διαδρόμου μπροστά στο
γραφείο και περίμενε σε πηγαδάκι. ° Die Ärzte erschienen am anderen Ende des Gan-
ges vor dem Arztzimmer und warteten in einem kleinen Grüppchen [bis der Professor
herauskam]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Ανοίγαν πηγαδάκια οι μετανάστες, λέγαν τα βάσανά τους, καλαμπούριζαν, μάλωναν,

πειράζονταν. [Anm.: die Rede ist von Gastarbeitern, die sich am Bahnhof von Köln mit
Landsleuten treffen] [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Παιχνίδι χωρίς κανόνες, S.105]
• Στα πηγαδάκια που στήνονται καθημερινά, εδώ στα παγκάκια, δίπλα στο Ζάππειο
Μέγαρο, δεν υπάρχει ημερήσια διάταξη για συζητήσεις. [Satz aus einem Artikel betref-
fend die täglichen Diskussionsrunden von Pensionisten etc. im Ζάππειο-Park]
["Εικόνες" v. 7.8.1985, S. 15]
• Η συνεδρίαση του Χρηματιστηρίου μόλις τελείωσε. Ο κατήφορος των τιμών των

μετοχών, μόνιμη κατάσταση. Στην είσοδο της αίθουσας συνεδριάσεων έχει σχηματιστεί
ένα πηγαδάκι από καμιά δεκαριά άτομα, που συζητούν έντονα. ["ΕΝΑ" v. 17.1.1985, S. 26]
:ΠΗΓΑΙΝΩ
πηγαίνω
s. πάω
:ΠΗΔΩ
πηδώ (-άς)
a) springen:
• πηδώ στο νερό ° ins Wasser springen
• πηδώ από τη στέγη ° vom Dach springen
• H γάτα πήδηξε πάνω στο τραπέζι. ° Die Katze sprang auf den Tisch.
b) überspringen:
• Ξαναδιάβασέ το, γιατί πήδηξες μια σειρά. ° Lies es nochmals, denn du hast eine
Zeile übersprungen.
• Όσα κεφάλαια του βιβλίου δε σε ενδιαφέρουν, πήδα τα. ° Überspring alle Kapitel des
Buchs, die dich nicht interessieren.
2. als Vulgärausdruck:
συνουσιάζομαι, γαμώ (το ενεργ. κυρίως με υποκείμενο αρσενικό ζώο ή άνθρωπο, το
παθ. κυρίως με υποκείμενο θηλ.) [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Aυτή τη γυναίκα δεν κατάφερε τελικά να την πηδήξει. [ΛΚΝ]
• Πηδιέται με πολλούς άντρες. [ΛΚΝ]
• Πηδήχτηκαν στην αμμουδιά. (= έκαναν έρωτα) [ΛΚΝ]
• [Frau:] Τι θες τέλος πάντων; – [Mann:] Να πηδήξω.*

• [Mann:] Μοιάζω με κάποιον που πληρώνει για να πηδήξει; Σου φαίνομαι να πληρώνω
για να πηδάω; *
• [Mann zur früheren Partnerin:] Μου την έδωσε γιατί δεν ήθελες να πηδηχτούμε. – [Re-
aktion der Frau:] Κουράστηκα να πηδιέμαι επειδή το θες εσύ.*
*[GF (Untertitel) aus dem Film "Antares"]
:ΠΗΧΤΟΣ, -ή, -ό
πηχτός, -ή, -ό
• Μα σαν έφτασε εκεί αιστάνθηκε να πνίγεται. Ο αέρας ήταν πηχτός, φλομωμένος απ’
τα παράταιρα αρώματα και τους καπνούς. [Anm.: die Rede ist von der schlechten Luft
in einem Theater nach dem Ende einer Vorstellung] [Μ. Λουντέμης: Οι κερασιές ..., σ. 298]
• Ξάφνου βαρύς, πηχτός αγέρας τυραννίας, αισχρής δουλείας σκοτάδι πλακώσανε και
πνίξανε το φως του κόσμου. [Ε. Αλεξίου: Anthologie II, S. 73]
:ΠΙ, το
πι, το
στο πι και φι ° γρήγορα / αμέσως [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Πήγε και γύρισε στο πι και φι. [ΛΔΗ]
• τα έσφαζαν στο πι και φι ° sie schlachteten im Handumdrehen […(die Schafe)]

:ΠΙΑ
πια
(bzw. πλέον)
1) (τώρα) πια ° inzwischen / mittlerweile / nun(mehr) / jetzt // dann / von da an
2) schon / bereits
3) noch [bzw. allenfalls:] nur noch / nur mehr [etc.]
4) Sonstiges
1) (τώρα) πια ° inzwischen / mittlerweile / nun(mehr) / jetzt // dann / von da an:

• Η μέση επιβάρυνση της Γης με Die radioaktive Durchschnittsbelastung der
ραδιενέργεια [...] βρίσκεται πια σε Erde […] liegt inzwischen in krebserregen-
καρκινογόνα ύψη. den Höhen. [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• αποτέλεσμα μιας απόλυτα πια als Ergebnis einer inzwischen vollkommen

αφομοιωμένης τεχνικής εμπειρίας verinnerlichten technischen Erfahrung
[GF+DF aus einem Text von Γιάννης Ρίτσος (in
"Kalimerhaba")]
• αυτά τα δάνεια […] αποτελούν τώρα πια diese …[besonderen] Kredite machen
το μεγαλύτερο μέρος των δανείων inzwischen den Hauptteil aller Kredite aus
• η Γκρέτε, μαθήτρια γυμνασίου πια, [...] Grete, inzwischen Gymnasiastin, [...]

• την είχα μάθει πια ich kannte sie mittlerweile zur Genüge
[Anm.: GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
• "[...]", είπε η Φεβρωνία που, όλα πια, "[...]", sagte Fewronía, die mittlerweile alles
γύρω απ’ τον καημό της τα ’βλεπε να auf den eigenen Kummer bezog.
στριφογυρίζουν. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αγαπητέ πατέρα, περάσανε πια τρία Lieber Vater, nun sind drei Jahre vergan-
χρόνια από τότε που απέκτησα αυτό το gen, seitdem ich dieses […] Buch besitze.
βιβλίο. [GF+DF aus: Kalimerhaba]
• Υπήρχε πλέον ο κυνηγός, σίγουρα Es gab ihn nunmehr [im Gegensatz zu

υπήρχε, μα τον περισσότερο καιρό έλειπε. früher], den Jäger, es gab ihn sicherlich,
aber er war die meiste Zeit nicht da.
• […] αν επιθυμούσε να πεθάνει πια ή να […], ob er [sc. der alte Mann] sich wünsch-
ζήσει άλλο τόσο te, nunmehr zu sterben oder noch einmal
so viele Jahre zu leben
• Όταν έφτασε κοντύτερα, πίσω του πια, Als sie näher kam, nunmehr hinter ihm
πέντε βήματα τους χώριζαν, είδε […] stand, nur fünf Schritte trennten sie von-
einander, sah sie […]
• Γιατί ο Τρίστρομ πήγαινε πια κάθε βράδυ Denn Tristram besuchte jetzt jeden Abend
και την έβλεπε στην πίστα, αλλά [...] den Nachtklub, um sie [= Lisa] auf der
Bühne zu sehen, aber […]
• Έπρεπε πλέον ν’ ασχοληθώ με την Ich hatte mich ihrem Fall jetzt mit Feststel-
περίπτωσή της διαπιστώνοντας και όχι lungen und nicht mit Mitleid zuzuwenden.
ελεώντας. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Οδηγούσα και μοτοσικλέτα με "σάιντ- Ich fuhr auch Motorrad mit einem Beiwa-
καρ". Ύστερα έμαθε ο Κώστας και gen. Danach (= Später) lernte Kostas
οδηγούσε πια αυτός. [mein Mann] (fahren), und jetzt / und nun-
mehr (und dann / und von da an) fuhr (=
lenkte) er.
2) schon / bereits:
• Έγινα πια τόσο δημοφιλής, ώστε όποιος Ich bin schon so populär, daß einer, der
με βρίζει, γίνεται δημοφιλέστερος κι από mich beschimpft, populärer wird als ich.
μένα. [Aphorismus von Karl Kraus]
[Anm.: vgl. auch die Übersetzung durch [DF + GF aus den Aphorismen von Karl Kraus bzw.
deren griechischer Übersetzung durch Άγγελος
Σπύρος Δοντάς: Παρθένης]
Είμαι ήδη τόσο δημοφιλής, ώστε όποιος με
βρίζει γίνεται δημοφιλέστερος από εμένα.]
• Αργά το βράδυ, αφού κάποιοι είχαν πια Spät am Abend, nachdem manche [der
φύγει, ήρθαν ο Νίκος και η Μαρία. Gäste] schon gegangen waren, kamen
Nikos und Maria.
• αργότερα, όταν πια ήταν γιατρός, [...] später, als er schon Arzt war, ...[spielte er
als Hobby immer noch Klavier]
• Αφού πια όλοι χάσαμε την ελπίδα [,] ας Nachdem bereits wir alle die Hoffnung auf-
την κρατήσει ο Μπατής. gegeben haben, soll wenigstens Batis sie
behalten.
3) noch
[bzw. in Verbindung mit Ausdrücken des Mangels,
wie ελάχιστα (-ος, -η, -ο) / λίγος (- η, -ο)]:
nur noch [wenige (etc.)] / nur mehr [wenige (etc.)] / (kaum) noch / (kaum) mehr:
• Ως πότε πια, συλλογιζόταν, ως πότε αυτή Wie lange noch? grübelte er. Wie lange
η ζωή; noch dieses [armselige] Leben?
• Σα να μπορούσανε πια να τον ενοχλούν Als ob ihn [den Toten] eine schiefsitzende
ένα ζευγάρι στραβοβαλμένα ματογυάλια. Brille noch stören könnte. [so widersinnig
rückte ich ihm seine verrutschte Brille
zurecht]
• Και η δημοκρατία συνιστά πια μόνο μια Und Demokratie ist nur noch eine schöne
ωραία ιδέα. Idee. [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• Στην ίδια την Ιαπωνία το δάσος βροχής Japans eigener Regenwald bedeckt nur
καλύπτει τώρα πια μόνο 3,9% του noch 3,9% der Landesfläche.
εδάφους. [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
της, όπως και τα λεφτά που ζούσανε, μια κι [= Tristrams Frau] ebenso wie das Geld,
ο Τρίστρομ έβγαζε πια μονάχα από τα von dem sie lebten, denn Tristram verdien-
βιβλία του, δηλαδή ίσα ίσα για να πίνει. te [nach dem Aufgeben seines Bürojobs] ja
nur noch sein Autorenhonorar, also gerade
mal so viel, um ab und zu einen zu heben.
• [...] κι ύστερα πια θα έμενε μονάχα το [...], [dann (wenn alle Wände mit Bildern
ταβάνι. behängt sein würden)] bliebe nur noch die
Decke [zum Aufhängen von Bildern] übrig.
• Είχαν αρχίσει να αραιώνουν και οι παρέες Auch die Runden (Zusammenkünfte) mit
με τους φίλους. Μόνο στου Βασίλη πια, den Freunden begannen selten zu werden.
κάπου κάπου, γινόταν κανένα πληκτικό Nur bei Vasilis fand noch hin und wieder
συναπάντημα. (irgend)ein langweiliges Treffen statt.
• στο απάνω πάτωμα του σπιτιού σπάνια in das obere Stockwerk des Hauses gin-
ανεβαίναμε πια gen wir nur mehr (nur noch*) selten hinauf
[GF + DF (*) aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• και σπάνια πλέον χάριζε κανένα und nur mehr (und nur noch*) selten
τριαντάφυλλο σε μια όμορφη δεσποινίδα schenkte er einer hübschen jungen Dame
eine Rose
• όμως η μητέρα της τη φρόντιζε ελάχιστα aber ihre Mutter kümmerte sich kaum noch
πια um sie * / aber ihre Mutter kümmerte sich
kaum mehr um sie / aber ihre Mutter küm-
merte sich nur mehr (nur noch) (ganz)
wenig um sie
[DF (*) + GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Είδα ότι στην κόκα-κόλα μου είχαν Ich stellte fest, dass es in meiner Cola nur
απομείνει ελάχιστες πια φυσαλίδες. // noch sehr wenige Blasen gab. [die Kohlen-
Διαπίστωσα ότι στην κόκα κόλα μου säure also bereits weitgehend verraucht
υπήρχαν πια πολύ λίγες φυσαλίδες. war]
• Αν και το φως του ήλιου έπεφτε πια Obgleich die Sonne [infolge starker Bewöl-
αμυδρό στο δάσος, η φοβερή καμπάνα του kung bei bevorstehendem Gewitter] nur
καύσωνα κρεμόταν ακόμα πάνω από το noch als diffuses Licht über dem Wald lag,
ξέφωτο. hing die schreckliche Hitzeglocke noch
immer über der Lichtung.
4) Sonstiges:
• Ωω, σταματήστε πια εσείς οι δύο! Ach, hört's doch auf [zu streiten], ihr zwei!
• Όταν φτάσανε στο ποτάμι, έκανε ακόμα Zu der Zeit, da sie den Fluss erreicht hat-
κρύο. Εδώ και μερικές μέρες, ο καιρός είχε ten, war es noch kalt gewesen. Nach eini-
στρώσει. Άνοιξη πια! gen Tagen hatte sich das Wetter beruhigt.
Endlich Frühling!
[GF+DF aus: Α. Σαμαράκης: Το ποτάμι]
• Θέλω να γυρίσω πια κοντά σου, κοντά Ich will endlich [vom Kriegsdienst als Sol-
στη Λέσβο, κοντά στ’ αγαπημένα μας τα dat (hier in Makedonien)] zurückkehren zu
πράματα. Dir, nach Lesbos, zu unseren geliebten
Dingen.
• Όσο για το πώς τον κλάψανε οι φίλοι τον Was das anbelangt, wie die Freunde um
Ρασκόλνικοφ, αυτό πια είναι κάτι που δεν Raskolnikov trauerten [von dessen Tod
μπορώ να σας το πω. euch ich soeben erzählt habe], das ist nun
wirklich etwas, was ich [euch] nicht erzäh-
len kann.
• Ναι. Πόση ώρα χρειάζεται πια για να Ja. [die beiden (die ein Baby adoptieren
υιοθετήσεις ένα μωρό; wollen) sind schon seit über einer Stunde
bei der zuständigen Beamtin der Fürsorge-
behörde] Wie lange kann es [denn] schon
dauern, ein Baby zu adoptieren? [iS von:
Es kann doch nicht so lange dauern, …]
[bzw.]
Yeah. How long does it take to adopt a
baby, anyhow?
[GF, DF (jeweils Untertitel) und EF (Ton und Untertitel)
[Anm.: zu "anyhow" vgl. leo.org: What is
the use anyhow? ° Was nützt das schon?]
:ΠΙΑΝΩ
πιάνω
- ergreifen, fassen, packen
- angreifen, anfassen
- erwischen, (zu) fassen (bekommen) [zB. einen Dieb]
- fangen [zB. einen Fisch]
- [Platz] einnehmen [iS von: innehaben bzw. beanspruchen]
- [passiv/reflexiv (= πιάνομαι)]: sich festhalten, sich anhalten
u.a.
1.2. weitere Bedeutungen allgemein:

a) [einen Rundfunksender etc.] empfangen, hereinbekommen
b) εννοώ / καταλαβαίνω [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Αυτές τις φιλοσοφίες δεν μπορώ να τις πιάσω. [ΛΔΗ]
• Τι είπες; Δεν το ’πιασα. [ΛΔΗ]
2. με πιάνει ...[το παράπονο, μια χαρά, μια βροχή, το κρασί etc.]:

• [...], την έπιανε το παράπονο, σιγόκλαιγε, [...], überkam sie [= die Mutter] der Kum-
γονάτιζε κι έκανε την προσευχή της. mer, und sie weinte leise vor sich hin, knie-
te nieder und betete.
• μ’ έπιασε μια ξαφνική χαρά mich erfasste plötzlich Freude

• Χαχάνιζε όλο και πιο φωναχτά, έτσι που Sie [die Frau] lachte unentwegt und immer
σ’ έπιανε φόβος να την ακούς. schrecklicher, so dass man das Fürchten
bekam, wenn man sie hörte.
• Δεν με πιάνει ύπνος, Φρεντ. I can't sleep, Fred.
[Anm.: kein Artikel vor "ύπνος"] [bzw.]
Ich kann nicht [ein]schlafen, Fred.
[GF (Untertitel), EF+DF (jeweils Ton und Untertitel) aus
• την άλλη νύχτα μ’ έπιασε μια ψιλή κι in der folgenden Nacht geriet ich in einen
επίμονη βροχή feinen Dauerregen
• αν την έπιανε καμμιά ξαφνική μπόρα wenn sie [sc. die Frau] von einem plötzli-
chen Unwetter überrascht wurde
• Ο ηθοποιός Έλρηφ, που αμέσως τον Der Schauspieler Elrief, dem der Wein
έπιανε το κρασί, [...] sofort zu Kopf stieg, […]
3. πιάνω σπίτι:
• όταν οι Βολφ γύρισαν από την Υεμένη, έπιασαν σπίτι στο Ζάμαλεκ ° als die Wolfs
[= Herr und Frau Wolf] aus dem Jemen [nach Kairo] zurückkehrten, bezogen sie ein
Haus in [dem Stadtteil] Samalek [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
4. πιάνομαι ° [u.a.] μουδιάζει ή γίνεται δυσκίνητο ή πονάει ένα μεγάλο μέρος του
σώματός μου [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Πιάστηκα απ’ την μέση και κάτω. [ΛΔΗ]
• Κουράστηκα πολύ και σήμερα είμαι στο κρεβάτι, πιασμένος (μου πονάνε χέρια και
πόδια και δεν μπορώ να περπατήσω). [ΛΔΗ]
[bzw.]
πιάνεται ένα μέρος του σώματός μου (π.χ. το χέρι μου, το πόδι μου, ο σβέρκος μου
κτλ.) ° μουδιάζει ή γίνεται δυσκίνητο ή πονάει [ΛΔΗ]
π.χ.:
• πιάστηκε η μέση μου ° (ελαφριά) ich habe mir den Rücken verspannt / (για τα καλά)
ich habe einen Hexenschuss [Pons]
• Πιαστήκανε τα χέρια μου απ’ το σκάψιμο. [ΛΔΗ]
• Πιάστηκε η μέση του απ’ την ορθοστασία. [ΛΔΗ]
• Μην κατεβάσεις μόνος σου τα πράγματα στο υπόγειο. Θα πιαστούν τα πόδια σου!
[ΛΔΗ]
5. (κάτι) πιάνει τόπο: s. unter τόπος, ο (Z 2)
6. πιάσε κόκκινο: s. unter κόκκινος, -η, -ο
:ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑ, η
πιθανότητα, η
1. Grundbedeutung: die Wahrscheinlichkeit
2. υπάρχει πιθανότητα ° es kann sein / es ist möglich [iS von: denkbar] [etc.]:
• Υπάρχει πιθανότητα να καθυστερήσουμε πάνω από 30 λεπτά; ° Kann es sein (Kann
es passieren / Besteht die Möglichkeit [iS von: die Eventualität]), dass wir uns [mit der
Landung des Flugzeugs] mehr als 30 Minuten verspäten (werden)? [besorgte Frage des
Passagiers an die Stewardess]
• weitere BSe s. unter können (Z 2c)
3. Sonstiges:
• [...], όταν εκείνη τον ρώτησε ντροπαλά πώς έβλεπε ο θείος μου την πιθανότητα να την
υιοθετήσει. ° [...] [der Sonntag], an dem sie ihn [= meinen Onkel] dann scheu fragte, ob
er sich vorstellen könne, sie zu adoptieren. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΠΙΚΡΑΙΝΩ
πικραίνω
• Μπορεί να πικράθηκα, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι εγκατέλειψα τις θέσεις μου. °
Mag sein, dass ich enttäuscht wurde, aber das bedeutet nicht, dass ich meine Einstel-
lung[en] aufgegeben habe. *
• Πικράθηκα, αλλά δε λύγισα. ° Ich habe viele Enttäuschungen erlebt, aber ich habe
mich nicht gebeugt. *
*[Anm.: Beide Sätze stammen aus demselben Text und beschreiben dieselbe
Situation.]
[GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) jeweils aus: Kalimerhaba]
:ΠΙΚΡΑΜΕΝΟΣ, -η, -ο
πικραμένος, -η, -ο
• οι γυναίκες που περάσανε πικραμένη ζωή ° die Frauen [...], die ein schweres Leben
hinter sich haben [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΠΙΝΩ
πίνω
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. βάζω να πιω
3. τα πίνω
4. πίνω καπνό
5. πίνω νερό (σε ...)
6. πίνω το αίμα
Anhang: Konjugation (des Aktivs)
1. Grundbedeutung:
trinken
2. βάζω να πιω:
• Έβαλε βιαστικά να πιει από το [...] σλίβοβιτς [...]. ° Sie [meine Mutter] schenkte sich
rasch vom […] Sliwowitz nach […]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
3. τα πίνω ° πίνω οινοπνευματώδη ποτά [ΛΔΗ] – π.χ.:

• Άργησε χτες πάλι ο θείος να έρθει σπίτι. Με κάποιον θα τα ’πινε. [ΛΔΗ]
• Πάμ’ απόψε να τα πιούμε! [ΛΔΗ]
• Τότες ερχόταν στην κάμαρά μου και μου ζητούσε να τα πιούμε μαζί. ° […]; dann
[sc.: immer wenn er (= mein Zimmerwirt) leicht betrunken war] kam er zu mir [GF: in
mein Zimmer / in meine Kammer] hinauf und forderte mich auf, mit ihm zu zechen.
[DF+GF aus: Ross]
4. πίνω καπνό:
• Η δε Φεβρωνία [...] άρχισε κι αυτή να πίνει καπνό, δηλαδή να καπνίζει, [...] ° Was
Fewronía angeht, so begann sie [iS von: gewöhnte sie sich an] […] zu qualmen, das
heißt zu rauchen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Kursivdruck der GF im Original]
5. πίνω νερό (σε ...):

• Έλεγε, έλεγε ... Πως θα τη χάσω κι αυτή [= τη Χαρούλα], όπως τη Μάρθα, πως την
πολιορκεί κόσμος και κοσμάκης, μέχρι ένας εφοπλιστής πίνει νερό στ’ όνομά της, πως
αυτή αρνείται γιατί ελπίζει ακόμα σε μένα, [...] ° Er redete und redete … Dass ich auch
sie verlieren würde, wie Martha, dass viele Männer hinter ihr her seien, dass sogar ein
Reeder sie überaus schätze, dass sie seine Angebote ausschlage, weil sie noch immer
auf mich hoffe, […] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Ούτε καν στον Ντελόπουλο, που έπινε νερό στ’ όνομά της. ° Auch nicht zu [ihrem
Vorgesetzen] Delopoulos, der auf sie schwor. [erzählte die Journalistin von ihren
jeweiligen aktuellen Recherchen] [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
6. πίνω το αίμα:
• Το γεγονός ότι ο πατέρας μου δεν έπινε το αίμα των εργατικών μαζών όπως οι
πατεράδες κάποιων γιων βιομηχάνων της Βιέννης, [...] ° Die Tatsache, dass mein
Vater [mit seiner Tätigkeit] keine Scharen von Arbeitern ausbeutete wie die Väter
einiger Wiener Industriellensöhne, […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
Anhang:
Konjugation (des Aktivs):
Präsens πίνω πίνεις πίνει πίνουμε πίνετε πίνουν
Stamm 2* πιω πιεις πιει πιούμε πιείτε πιουν
Aorist ήπια ήπιες ήπιε ήπιαμε ήπιατε ήπιαν
Paratatikos έπινα έπινες έπινε πίναμε πίνατε έπιναν
(+ πίναν{ε})
Imp. I ** --- πίνε --- --- πίνετε ---
Imp. II ** --- πιες --- --- πιείτε ---
(+ πιέ{σ}τε)
Παρακείμ. έχω πιει / έχεις πιει [usw.]
:ΠΙΟ
πιο
1. ο (η / το) πιο ... (bzw.: o -ερος / η -ερη / το -ερο) [Superlativ]:
Alternativen bzw. Ergänzungen zur Wiedergabe als "normalem" Superlativ in der
deutschen Übersetzung [wenn aus dem griechischen Originaltext kein (unmittelbarer)
Vergleichsmaßstab hervorgeht]:
• γιατί ήταν το πιο ξερό κι αγύριστο κεφάλι denn er [wörtl.: jener Mensch] war der
εκείνος ο άνθρωπος sturste und härteste Kopf, den man sich
denken konnte
• το έγραψε με τον πιο μυστικό και πολυμή- hatte sie es auf eine besonders einfalls-
χανο τρόπο reiche, versteckte Weise getan [wörtl.:
geschrieben] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], ο οποίος απεικόνισε με το χαρακτη- Jener Maler hat mit einem äußerst charak-
ριστικότερο ζωγραφικό πίνακα την παρά- tervollen Gemälde die Übergabe der Stadt
δοση της πόλης [...] ...[vom türkischen an den griechischen
Kommandanten] festgehalten.
Kalimerhaba]
• [...] και να του δίνουν την μεγαλύτερη […] und ihm damit das größte Glück auf
ευτυχία. Erden zu schenken. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], ό,τι προξενούσε το μεγαλύτερο και […], lautes, herzzerreißendes Gelächter

πιο σπαραξικάρδιο γέλιο. hervorrufend.* [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
*[Anm.: In der deutschen Übersetzung also

keine Wiedergabe des Superlativs.]
2. πιο πολύ: s. unter πολύ (Z 3)
3. Zur Verwendung von πλέον in der Bedeutung πιο: s. unter πλέον
:ΠΙΣΣΑ, η
πίσσα, η
1. Grundbedeutung: der Teer / das Pech
2. [in adjektivischer Verwendung]: pechschwarz:

• Ο ουρανός πίσσα και η λίμνη θεοσκότεινη. ° Der [nächtliche] Himmel pechschwarz
und der See stockduster. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΠΙΣΤΕΥΩ
πιστεύω
1. [allgemein]:
1.1. πιστεύω + Akk.:
a) jemandem glauben
b) [auch:] glauben an:
• Όποιος βλέπει αυτή την ταινία, καταλαβαίνει πολύ καλά πως την πιστεύατε όταν τη
γυρίζατε. ° Es ist eindeutig, wenn man den Film sieht, dass Sie [= Hitchcock] an ihn
geglaubt haben, während Sie ihn drehten. [GF+DF aus: Truffaut]
1.2. πιστεύω σε ° glauben an:

• Ο πατέρας μου πιστεύει στο Θεό. ° Mein Vater glaubt an Gott.
• Δεν πιστεύω σε υπερφυσικά φαινόμενα. ° Ich glaube nicht an übersinnliche (überna-
türliche) Phänomene (Erscheinungen).
2. πού πιστεύεις; ° woran glaubst du?

• Εσύ πού πιστεύεις? Δηλαδή πιστεύεις στον Θεό των Ορθοδόξων? Πιστεύεις στον
Αλλάχ? (και μη μου πεις οτι το ίδιο είναι, μόνο η ονομασία αλλάζει γιατί όταν το ακούω
αυτό γελάω) Πιστεύεις στο τίποτα? Πιστεύεις στον Βούδα? Πού ακριβώς πιστεύεις? *
[aus einem Beitrag in einem Internet-Forum]
• Και εσύ δηλαδή πού πιστεύεις; Στο θεό; Σε ποιο θεό; Δεν έχει όνομα ο θεός σου; Η
λέξη θεός είναι επίθετο φίλτατε και όχι ουσιαστικό. Δεν μπορείς να πεις ο θεός παρά
μόνο ο θεός Γιαχβέ, ο θεός Άρης κ.ο.κ. * [aus einem Beitrag in einem Internet-Forum]
*[Anm.: jeweils: πού πιστεύεις]
3. δεν το πιστεύω [als Ausdruck der Überraschung, Verblüffung etc.]:

• "Δεν το πιστεύω!" άνοιξε το στόμα της η Τζούλια. [...] "Αυτό δεν το πιστεύω!" ξαναείπε
η Τζούλια. ° "Das darf nicht wahr sein!" [Ausruf der Überraschung bzw. Verblüffung]
Julia sperrte den Mund auf. […] "Das darf doch wohl nicht wahr sein!" sagte Julia noch
einmal. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• "Δεν το πιστεύω", είπε. ° "Das gibt es doch nicht", sagte er. [als Ausdruck des Erstau-
nens bzw. der Verblüffung über das eben Gehörte] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
5. θέλω να (το) πιστεύω:

• Θέλω να το πιστεύω. ° [Das] Will ich doch meinen. [dass es (wie Sie gerade sagten)
nett war, mich kennenzulernen] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
6. αν θες το πιστεύεις:
• Ο Λούης, αν θες το πιστεύεις, συγκινήθηκε. Παραλίγο να δακρύσει. ° Luis, ob du es
glaubst oder nicht, war richtig gerührt. Beinahe hätte er geweint. [GF+DF aus: Βαμμ.]
7. Sonstiges:
• πολυπιστεύω: s. unter πολυ+
:ΠΙΣΤΗ, η
πίστη, η
1.1. Grundbedeutung: der Glaube
1.2. Definition:
Πίστη (θρησκευτική) είναι η παραδοχή κάποιας "αλήθειας" που δεν στηρίζεται στην
προσωπική μας γνώση και εμπειρία, αλλά σε ξένη "αυθεντία". Η αυθεντία αυτή είναι
κάποια Ιερά Γραφή "θεόπνευστος" που εκφράζει τον λόγο του θεού ή των προφητών ή
των αγίων της θρησκείας ή είναι η Εκκλησία της θρησκείας, που διατυπώνει τη
διδασκαλία των Πατέρων και Ιερέων της.
[Ιάσων Ευαγγέλου: Το θρησκευτικό φαινόμενο, σ. 45]
2. μα την πίστη μου:

• Όμορφη κοπέλα, μα την πίστη μου. Τσουρέκα πρώτης. ° Ein schönes Weib [GF:
Mädchen], bei Gott. Ein wahrer Leckerbissen. [Kommentierung beim Anblick eines
Fotos der Betreffenden] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• verdammt ° μα την πίστη μου [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ, η
πιστοποίηση, η
• για την αξιολόγηση, διασφάλιση και πιστοποίηση της ποιότητας ° [Mechanismen] für
die Bewertung, die Gewährleistung und die Zertifizierung von [= der] Qualität [von
Hochschulausbildung] ° for the evaluation, assurance and certification of quality
[GF (Übersetzung lt. Buch von Χρ. Κάτσικας), DF + EF aus einem Dokument des Europäischen Rates]
:ΠΙΣΤΟΣ, -ή, -ό
πιστός, -ή, -ό
a) treu
b) gläubig
2. όσοι πιστοί προσέλθετε:

"die, die gläubig […] sind, sollen kommen"
Dieser Spruch wird am Ende des griechischen Gottesdienstes gesagt, um die Gläubi-
gen, die vorher an der Beichte teilgenommen haben, aufzufordern, an der Kommunion
teilzunehmen. Es kann auch als eine Art Aufforderung gemeint sein – egal, in welchem
Bereich sie angewendet wird; es soll bedeuten: Nur die, die reines Gewissen oder die
Courage haben, können an der Sache teilnehmen.
[Quelle: Makis im griech. Übersetzungsforum von pauker.at]
s. auch ΛΤΣ, σ. 326
:ΠΙΣΩ
πίσω
a) hinten:
• εκεί πίσω έχει μια τρύπα στο σύρμα ° dort hinten gibt es ein Loch im Zaun [wörtl.: im
Draht (des Zauns)]
b) [(meist) in Verbindung mit einem Verb]: zurück:
• Ο Πέτρος μού ζητά πίσω τα λεφτά που μου είχε δανείσει. ° Petros verlangt (fordert)
das Geld von mir zurück, das er mir geliehen hatte.
2. πίσω από [bzw.] πίσω μου (σου, ...):

a) [Grundbedeutung]: hinter [Präposition]:
• πίσω από την πόρτα ° hinter der Tür
• πίσω από ένα αλεξίσφαιρο τζάμι ° hinter einer kugelsicheren Scheibe
• Μόνο αφού άκουσα τη φωνή πίσω μου, [...] ° Erst nachdem ich die Stimme hinter mir
gehört hatte, […]
b) Sonstiges:
• Αυτά γράφει [...] ο Ησύχιος [...] πίσω από μια ασπρόμαυρη μακρόστενη φωτογραφία
[...] ° Geschrieben [sc. das eben Zitierte] von Hesychios […] auf die Rückseite einer
länglichen schwarzweißen Photographie […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• αλλά η Αλίσια είχε μεγαλώσει και δεν ήταν πρέπον να κρέμεται πίσω από ένα ποδή-
λατο ° aber Alicia war herangewachsen, und es war nicht schicklich, wenn sie hinten
auf einem Fahrrad hing [sc. als Mitfahrerin hinten (am Gepäcksträger) saß] [GF+DF aus:
3. από πίσω:
a) von hinten
b) dahinter:
• Ο Νίκος είδε ένα ψυγείο της Coca Cola και κρύφτηκε από πίσω. ° Nikos sah [am
Gelände der Tankstelle] einen Kühlschrank von Coca Cola und versteckte sich dahinter.
c) Sonstiges:
aa) τρέχω από πίσω ° nachlaufen, hinterherlaufen
bb) παίρνω από πίσω ° nachlaufen (-fahren), hinterherlaufen (-fahren) [etc.]
[BSe s. unter παίρνω (Z 2)]
4. πίσω + Substantiv ° hinterer, -e, -es [Adjektiv] [bzw.] Hinter-:

• το πίσω κάθισμα ° der hintere Sitz (der Rücksitz) [des Autos]
• η πίσω δεξιά ρόδα του τρακτέρ ° das hintere rechte Rad (= das rechte Hinterrad) des
Traktors
5. κάνω πίσω: s. unter κάνω (Z 12)

6. παίρνω πίσω: s. unter παίρνω (Z 1)
:ΠΛΑΚΑ, η
πλάκα, η
1. παθαίνω πλάκα [bzw.] παθαίνω την πλάκα μου [bzw.] παθαίνω την πλάκα της ζωής
μου:
• Έπαθα την πλάκα μου. Ich kam aus dem Staunen nicht mehr raus.
[als ich sah, wie elegant, charmant etc.
Charoula geworden war] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Η Τζένη μ’ έβγαλε απ’ τη δύσκολη θέση. Jenny nahm mir die Entscheidung ab [wie
Όταν κοίταξα την οθόνη, έπαθα την πλάκα ich mein nächstes Mail an sie formulieren
μου. sollte]. Als ich auf den [Computer-]Bild-
schirm sah, dachte ich, mich trifft der
Schlag. [sc. vor Überraschung, Staunen
etc., denn ich sah, dass von ihr eine E-Mail
eingetroffen war]
• Την ίδια πλάκα είχα πάθει κι εγώ, όταν Genauso verdattert [wie Stelios] war [auch]
την πρωτοείδα. ich gewesen, als ich sie [Maria] zum ersten
Mal sah. [sc. verdattert darüber, wie sehr
sie ihrer Tante ähnlich schaut]
• Και τι κοπέλα! Και μορφωμένη και Und was für eine [junge] Frau [das war, die
μοντέρνα, η κυρα-Κούλα θα πάθαινε την Sotiris besuchen kam]! Sowohl gebildet als
πλάκα της αν την έβλεπε. auch modern, Frau Koula [= Sotiris' Mutter]
wäre glatt von den Socken, wenn sie sie
sehen würde. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
weitere BSe:
• Με τον Αλ Γκορ γνωρίστηκαν στο σχολείο όταν εκείνη ήταν 16 χρόνων. Έβγαινε, τότε,
με άλλο αγόρι, αλλά μόλις, λέει, είδε τον Αλ έπαθε την πλάκα της ζωής της και τον
ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα. Είναι παντρεμένοι εδώ και 30 χρόνια και έχουν μια κόρη.
[aus einem Bericht über Mary Gore, Ehefrau des US-Präsidentschaftskandidaten des
Jahres 2000, Al Gore]
• Να ’ναι καλά ο φίλος μου ο Πέρης [...], που στο πάρτυ που έκανε το περιοδικό του
πριν από λίγο καιρό, μου ’δωσε αυτό το καταπληκτικό cd-ακι! Έχω πάθει την πλάκα
μου με αυτούς τους Καναδούς! Garage punk έτσι όπως πρέπει να παίζεται! [...] Στο
κάτω-κάτω, όταν μιλάμε για garage, δεν θέλουμε κάτι παραπάνω από αυτά! 12
διαμαντάκια προορισμένα για το soundtrack του επόμενου party σας. Μην το αφήσετε
να σας ξεφύγει! [Kommentierung der CD einer kanadischen Musikgruppe in einer
griech. Musikzeitschrift]
• Έπαθα πλάκα, τέτοιο ωραίο δωμάτιο δεν έχω ξαναδεί.
["Ντέφι" Nr. 11, S. 10, 1.Z. (vgl. auch mehrere weitere Stellen in diesem Βιτάλη-
Interview, insbes. S. 9, vorletzter Absatz)]
2. έχω πλάκα:
• Αυτό θα είχε μεγάλη πλάκα, έτσι; ° Wäre das nicht komisch [iS von: erheiternd; lustig]
gewesen? [GF+DF aus: Truffaut]
• Δεν αντέχω, έχεις πολλή πλάκα. ° You're so funny, I can't stand it. ° Du bist so ko-
misch [iS von: lustig, witzig], das halt' ich nicht aus. [Ton] [bzw.] Du bist so wahnsinnig
witzig. [Untertitel] [GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus dem Film "Angeklagt"]
3. σπάω πλάκα:
• Στο μάθημα της γυμναστικής, οι συμμαθητές του έσπαγαν πλάκα απλώνοντας
ύπουλα το πόδι τους έτσι που να [τον] κάνουν [...] να σκοντάφτει, [...] ° Im Turnunter-
richt machten sich seine Mitschüler einen Spaß daraus, …[ihn] über ihre hinterlistig
ausgestreckten Füße stolpern zu lassen, […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΠΛΑΚΩΝΩ
πλακώνω
1. [allgemein]:
• Τα σύγνεφα [...] κατεβήκανε τόσο χαμηλά που μας πλάκωναν την καρδιά. ° Die Wol-
ken [...] hingen so tief, dass sie uns das Herz zusammendrückten. [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
• [...] και πλακώσαν οι γυναίκες από τα σκούρα διαμερίσματα να γιατρευτούνε ° […]

und die Frauen aus den sonnenlosen Appartements kamen in Scharen [zu dem be-
rühmten Psychiater], um sich behandeln zu lassen [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
2. πλακώνομαι [als Ausdruck in der Sprache der Jugendlichen] ° κάνω κάτι υπερ-
βολικά [ΑΓΝ, σ. 143] – π.χ.:
• Πλακώθηκα στα σφηνάκια. [ΑΓΝ]
:ΠΛΑΝΙΕΜΑΙ
πλανιέμαι (auch: πλανώμαι)
• Το βλέμμα του φοβισμένο, ανήσυχο, πλανήθηκε εδώ κι εκεί στο δωμάτιο, από το
τραπέζι ώς το κοίλωμα της σόμπας. ° Ängstlich, unruhig irrte sein Blick im Zimmer hin
und her – über den Tisch, zur Nische des Ofens. [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
• Ο Ρόμπερτ [...] άφησε τώρα [πάλι] το βλέμμα του να πλανηθεί στο δωμάτιο. ° Robert
[…] ließ nun den Blick wieder im Zimmer umherschweifen. [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
• [...] και αμήχανος άφησε το βλέμμα του να πλανηθεί ολόγυρα. ° [...] und [er] ließ das
Auge unsicher in der Runde schweifen. [DF+GF aus: Schnitzler: Spiel]
:ΠΛΑΝΟ, το
πλάνο, το
1. [in der Filmsprache]:
a) die Einstellung:
• Κάθε πλάνο, που διαρκεί από τρία μέχρι Jede Einstellung eines Films, von drei bis
δέκα δευτερόλεπτα, είναι μια πληρο- sechs [sic!] Sekunden Dauer, ist eine
φόρηση που δίνουμε στο κοινό. Information für den Zuschauer. *
• Στο πρώτο πλάνο της ταινίας βλέπουμε Die erste Einstellung des Films ist der Kopf
το κεφάλι ενός ξανθού κοριτσιού που eines blonden Mädchens. Sie schreit. *
ουρλιάζει.
• το τελευταίο πλάνο κάθε σκηνής die letzte Einstellung jeder Szene [dieses
Films] *
b) die Aufnahme [bzw. verwandte Begriffe]:

• οι οπερατέρ και οι φωτογράφοι έχουν die Kameraleute und die Fotografen haben
συγκεκριμένο χρόνο στη διάθεσή τους για [bei der Berichterstattung über Gerichtsver-
να τραβήξουν πλάνα ή φωτογραφίες handlungen] eine konkrete [beschränkte]
Zeit zu ihrer Verfügung, um (Film-)Aufnah-
men oder Fotos zu machen [danach
herrscht Film- bzw. Fotografierverbot]
[Eigenübersetzung]
• κινηματογραφώντας μια φορά όλη τη erst drehen sie die ganze Szene in der
σκηνή σε γενικό πλάνο, άλλη μια φορά σε Totale, dann halbnah und schließlich in
κοντινό πλάνο, άλλη μια σε γκρο πλαν Großaufnahmen *
• δυο τρία κοντινά πλάνα των κατασκόπων zwei[-drei] Nahaufnahmen von den Spio-
nen *
c) das Bild / das Bildfeld:

• Τα πλάνα στην τηλεόραση έδειχναν [...] Die Bilder (Die Aufnahmen) im Fernsehen
(Die Fernsehbilder / Die Fernsehaufnah-
men) zeigten …[Menschen, die vor der
Flutwelle auf die Hausdächer geflüchtet
waren] [Eigenübersetzung]
• [...] μια μικροκαμωμένη γριούλα, που […] geht [während unserer Filmaufnah-
μάζευε κοχύλια, περνάει μέσ’ από το men] eine kleine Alte, die Muscheln ge-
πλάνο κοιτάζοντας κατάφατσα το φακό. sammelt hat, [ungeplant] durchs Bild und
schaut direkt in die Kamera. *
• μια καμπίνα, την οποία είχα τοποθετήσει eine Kabine außerhalb des Bildfeldes [sc.
έξω απ’ το πλάνο eine Kabine, die vom Regisseur bei den
Film-Dreharbeiten außerhalb des Bildes
(sc. für die Zuschauer nicht sichtbar) auf-
gestellt worden war] *
d) Sonstiges:
• το γενικό πλάνο ° die Totale * [sc. die Gesamtansicht (eines Raums, eines Gebäu-
des, eines Fahrzeugs etc.) in einer Filmszene (und nicht bloß ein Ausschnitt)]
*[GF+DF jeweils aus: Truffaut]
2. σε πρώτο / σε δεύτερο πλάνο:

• Είναι πολύ λογικό στα τραγούδια να είναι Es ist ganz logisch, dass bei den Liedern
η φωνή σε πρώτο πλάνο και η μουσική σε [im Gegensatz zu Instrumentalnummern
δεύτερο. etc.] die Stimme [des Sängers] an erster
Stelle steht (im Vordergrund steht) und die
Musik [sc. die Orchesterbegleitung, die
Instrumentierung etc.] an zweiter (im Hin-
tergrund).
• Εάν η μουσική βρίσκεται σε δεύτερο Wenn die Musik in den Hintergrund rückt
πλάνο [...] (zweitrangig wird), […] [zB.: gegenüber
den Show-Effekten]
:ΠΛΑΝΩ
πλανώ (-άς)
zur passiven Form πλανιέμαι (bzw. πλανώμαι) s. eigenes Stichwort
:ΠΛΑΤΑΝΟΣ, ο
πλάτανος, ο
• ο γερο-πλάτανος ° die alte Platane [GF+DF aus: Καζαντζάκης: Χριστός]
• Ο ξενιτεμένος από την πατρίδα, πάντα θυμάται με πόνο το γερο-Πλάτανο της πλατείας
του χωριού του κι όποιον πατριώτη του συναντήσει να πηγαίνει στο χωριό τους του λέει:
"χαιρέτα μου τον Πλάτανο". [Νατσ., σ. 571]
:ΠΛΑΤΕΙΑ, η
πλατεία, η
1. πάμε πλατεία;
έκφραση/πρόταση που δηλώνει την επιθυμία κάποιου να πάει σε ένα μέρος να
διασκεδάσει και το προτείνει στην παρέα του [ΑΓΝ, σ. 58]
[s. zu dem Ausdruck auch Α. Παππάς, Υπο-γλώσσια Β', S. 151 (ursprünglich "Το
Βήμα", 25.1.2004):
Πριν από μερικά χρόνια, από την εκπομπή "Δέκα μικροί Μήτσοι" του Λάκη
Λαζόπουλου είχε λανσαριστεί, και κατ’ επέκτασιν είχε μετατραπεί σε κοινότατο
καλαμπούρι, η φράση "πάμε πλατεία". Εκτός από την προφανή επιδίωξή της να
σατιρίσει την ταύτιση της λέξης πλατεία με την πλατεία Κολωνακίου, η
συγκεκριμένη φράση παρουσίαζε ενδιαφέρον – κατά τη γνώμη μου, τουλάχιστον –
και ως επιτυχημένη αποτύπωση της τάσης να παραλείπεται το άρθρο σε ανάλογες,
γεωγραφικού/τοπικού χαρακτήρα διατυπώσεις. {…} ("από Θήβα τηλεφωνώ",
"παίρνουμε από Αρτα", "αύριο πάω Λαμία", ...).]
2. Πλατεία Αβησσυνίας:
• Η περιοχή του Μοναστηρακίου είναι τουριστική και συνάμα παραδοσιακή. [...] Στη
μέση περίπου της οδού Ηφαίστου βρίσκεται η γραφική και όμορφη πλατεία Αβησσυνίας
με τα πολλά όμορφα παραδοσιακά παλαιοπωλεία που πωλούν παλιά έπιπλα,
νομίσματα, γκραβούρες, πίνακες και γενικά ό,τι θυμίζει την παλιά καλή Αθήνα. Στη
γραφικότερη πλατεία του κέντρου της Αθήνας μπορούμε να συναντήσουμε υπαίθριους
παλαιοπώλες που διαλαλούν τα εμπορεύματά τους και ειδικά την Κυριακή όπου εδώ και
πολλές δεκαετίες διοργανώνεται το καθιερωμένο Κυριακάτικο Παζάρι.
[Quelle: www.fleamarket-monastiraki.gr/]
• Η πλατεία Αβησσυνίας, γνωστή ακόμη στους μεγαλύτερους ως Γιουρουσούμ [Anm.:

richtig wohl: Γιουσουρούμ], λόγο [Anm.: richtig wohl: λόγω] του παραδοσιακού
Κυριακάτικου παζαριού που για πολλές δεκαετίες πραγματοποιούνταν, συγκεντρώνει τη
μεγαλύτερη εμπορική κίνηση της περιοχής. Εδώ μπορείτε να βρείτε κυριολεκτικά τα
πάντα. Παλιά, καινούρια και μεταχειρισμένα είδη. Αντίκες, έπιπλα, πίνακες ζωγραφικής,
οικοσκευές, μουσικά όργανα, ενδύματα, υποδήματα και γενικά ό,τι μπορείτε να
φανταστείτε. Μπορεί το παζάρι να καταργήθηκε, όμως η πλατεία Αβησσυνίας έχει
συνδέσει το όνομά της με αυτό.
[Quelle: www.holiday.gr/gr/page.php?page_id=659]
:ΠΛΑΤΗ, η
πλάτη, η
έχω πλάτες:
έχω έναν ή και πολλούς ανθρώπους που με βοηθάνε, με υποστηρίζουν ή και με
καλύπτουν (συνήθως μυστικά) [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Πώς τον ανέχονται στην εταιρεία αυτόν τον νεαρό; Αυτός δεν προσφέρει σχεδόν
τίποτα και συχνά ούτε και έρχεται στο γραφείο. – [Antwort:] Δεν καταλαβαίνεις; Έχει
πλάτες! [ΛΔΗ]
• είχε γερές πλάτες ° er genoss Protektion von höchster Stelle [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
:ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ, η
πλειοψηφία, η
Falsch ist lt. Μάνεσης, S. 72, die Verwendung des Begriffs zB. in folgenden Wendun-
gen:
"πλειοψηφία των περιπτώσεων", "πλειοψηφία των λαμβανόμενων μέτρων", "πλειο-
ψηφία των δημοσίων οργανισμών", "πλειοψηφία του Τύπου", "οι γάμοι είναι στην
πλειοψηφία τους θρησκευτικοί"
Begründung: "[...] ούτε οι περιπτώσεις ούτε τα μέτρα ούτε οι οργανισμοί ούτε ο Τύπος
ούτε οι γάμοι ψηφίζουν!"
:ΠΛΕΙΣΤΟΝ
πλείστον
ως επί το πλείστον [bzw.] κατά το πλείστον: s. unter πλείστος, -η, -ο (Z 2)
:ΠΛΕΙΣΤΟΣ, -η, -ο
πλείστος, -η, -ο
1. [allgemein]:
a) zahlreich, sehr viel [Wendt] // (λόγ.) πάρα πολύς ως προς τον αριθμό, την ποσότη-
τα [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Έθεσαν πλείστα θέματα προς συζήτηση. [ΛΚΝ]
• Πρέπει να αντιμετωπιστούν πλείστα προβλήματα. [ΛΚΝ]
b) ο περισσότερος [ΛΚΝ] – π.χ.:

• Στις πλείστες των περιπτώσεων αντέδρασε σωστά. [ΛΚΝ]
• οι πλείστοι ° die meisten [GF+DF aus: Wendt]
2. ως επί το πλείστον [bzw.] κατά το πλείστον [bzw.] το πλείστον:

a) meistens [Wendt] // τις περισσότερες φορές, συχνότατα [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Tα βράδια, ως επί το πλείστον, μένει ξύπνιος ως αργά. [ΛΚΝ]
b) weit(est)gehend / überwiegend / größtenteils / zum größten Teil [Eigenübersetzun-

gen] // κατά το μεγαλύτερο μέρος, ποσοστό [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Οι τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα είναι, ως επί το πλείστον, Ευρωπαίοι. [ΛΚΝ]
3. πλείστοι όσοι (πλείστες όσες, πλείστα όσα) ° πάρα πολλοί [ΛΚΝ*] [bzw.] πολλοί
και διάφοροι (πολλά και διάφορα) [ΛΜΠ**]
*[unter Nennung der Form πλείστοι όσοι]
**[unter Nennung der Formen πλείστοι όσοι und πλείστα όστα]
π.χ.:
• Aκούστηκαν πλείστα όσα εναντίον του. [ΛΚΝ]
• πλείστοι όσοι εκδηλώνουν κατά καιρούς ενδιαφέρον για την τουριστική αξιοποίηση της
περιοχής μας [ΛΜΠ]
• πλείστα όσα παράδοξα συμβαίνουν στην κοινωνία μας [ΛΜΠ]
:ΠΛΕΟΝ
πλέον
1) Verwendung in der Bedeutung πιο:

• Η πλέον καυτή ημέρα θα είναι η αυριανή. ° Der heißeste Tag [im Rahmen der
derzeitigen Hitzewelle (mit Temperaturen über 40 Grad)] wird morgen sein.
2) Verwendung in der Bedeutung πια:

• όταν πλέον φοιτούν στο σχολείο wenn sie schon die Schule besuchen
(schon in die Schule gehen) [sc. Kinder,
weil sie das 6. Lebensjahr erreicht haben]
• πλέον jetzt [iS von: mittlerweile, nunmehr
(= anders als früher)]
• Υπήρχε πλέον ο κυνηγός, σίγουρα Es gab ihn nunmehr [im Gegensatz zu

υπήρχε, μα τον περισσότερο καιρό έλειπε. früher], den Jäger, es gab ihn sicherlich,
aber er war die meiste Zeit nicht da.
• και σπάνια πλέον χάριζε κανένα und nur mehr (und nur noch*) selten
τριαντάφυλλο σε μια όμορφη δεσποινίδα schenkte er einer hübschen jungen Dame
eine Rose
• Όλα πλέον περιστρέφονταν γύρω από το Es ging nur noch um das Kind. [sc.: Die
παιδί. Aufmerksamkeit (der Familie) galt nur noch
dem Kind.] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
s. im Übrigen πια
3) … και πλέον ° mehr als ... / über ... [+ numerisch bestimmte Quantität]:
• επί 30 και πλέον χρόνια ° mehr als 30 Jahre lang / über 30 Jahre lang [= seit mehr
als (seit über) 30 Jahren] [ist er Journalist]
• [...] τερματίστηκε πριν από 50 και πλέον χρόνια ° ...[die Herrschaft des NS-Regimes]
ging vor mehr als 50 Jahren (vor über 50 Jahren) zu Ende
• Ο Μότσαρτ άφησε στις επόμενες γενεές ένα μουσικό κληροδότημα 600 και πλέον
μουσικών έργων. ° Mozart hinterließ den nachfolgenden Generationen ein
musikalisches Vermächtnis von mehr als (von über) 600 Musikwerken.
:ΠΛΗΝ
πλην
1) [Präposition mit Gen.]: außer [Pons online, Wendt]:
• σε όλες τις χώρες της ΕΕ πλην του Ηνωμένου Βασιλείου ° in allen EU-Ländern außer
(ausgenommen) dem Vereinigten Königreich
2.1) [Konjunktion]: aber, jedoch [Wendt]:
• Σίγουρα θα σας κοστίσει ακριβότερα· πλην θα είστε ξεκούραστοι. ° Sicher wird es Sie
teurer kommen [die Party durch ein Catering-Service organisieren zu lassen, als dies
selbst zu tun]; aber Sie werden ausgeruht sein [weil Sie sich die Arbeit und den Stress
ersparen].
2.2) πλην όμως ° αλλά [ΛΤΣ] / aber, doch [Pons online] – π.χ.:
• Έκοψε το ποτό, πλην όμως, όχι για πολύ. [ΛΤΣ]
• πλην όμως δεν ήθελε να μιλήσει στην αδελφή του την Πέρσα, να της ζητήσει κάποια
βοήθεια ° er wollte aber nicht mit seiner Schwester, mit Persa, darüber sprechen, sie
um Hilfe bitten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3) [Adverb]: minus [Mathematik] [Pons online, Wendt]:

• Λέει ότι στην εξίσωση βγάζει αποτέλεσμα πλην ένα. ° Er sagt, dass er bei der Glei-
chung als Ergebnis minus eins herausbekommt.
• κάποια απόκλιση η οποία όμως δεν ξεπερνά το συν-πλην 5% ° eine (gewisse)
Abweichung, die aber plus-minus 5% nicht überschreitet
:ΠΛΗΡΗΣ, -ης, -ες

πλήρης, -ης, -ες
- voll
- vollständig
2. πλήρης (-ης, -ες) ημερών / ετών ° σε πολύ μεγάλη ηλικία [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Έφυγε πλήρης ημερών. ° Er [= der Verstorbene] hat ein gesegnetes Alter erreicht.
:ΠΛΗΡΟΦΟΡΩ
πληροφορώ (-είς)
1. Grundbedeutung:
informieren
2. πληροφορούμαι:
• Όταν πληροφορήθηκα τις παρατηρήσεις του κ. Αγοραστή, [...] ° Als ich von den Be-
merkungen des Hrn. Agorastis erfuhr, […] / Als ich von den Bemerkungen des Hrn.
Agorastis benachrichtigt (informiert) wurde, […] / Als mir die Bemerkungen des Hrn.
Agorastis mitgeteilt wurden, […]
:ΠΛΗΡΩΝΩ
πληρώνω
1. πληρώνω τα σπασμένα: s. unter σπάζω (Z 2)
2. πληρώνω τη νύφη: s. unter νύφη, η (Z 2)
:ΠΛΗΣΙΑΖΩ
πλησιάζω
1) [iS von: sich (einer Person oder Sache) nähern]:
• πλησίασε ένας κύριος και … ein Herr näherte sich und ...
[Anm.: intransitiv] [Pons online // drei Punkte im Original]
• με πλησίασε er/sie näherte sich mir [Pons online]
[Anm.: transitiv]
• Για ώρες μετά δεν ήθελαν [οι γάτες] να τις Für mehrere Stunden [danach] durfte nie-
πλησιάσει όχι ποντίκι μα ούτε άνθρωπος. mand in ihre [= der Katzen] Nähe kommen,
weder Mensch noch Maus.
• δεν άφηνε να την πλησιάσει άνθρωπος [er hatte] keinem Menschen erlaubt, in ihre
[= seiner Frau] Nähe zu kommen
• δεν άφησα ούτε πουλί να σε πλησιάσει ich habe nicht einmal einen Vogel in die
[= deine] Nähe kommen lassen [damit du
ungestört bist] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Φοβάμαι να πλησιάσω μη φάω καμμιά Ich habe Angst, in ihre Nähe zu gehen [sc.
κλωτσιά. in die Nähe der Tiere im Stall] und womög-
lich einen Tritt zu bekommen.
• μόλις τον πλησίαζες ή του χαμογελούσες sobald jemand sich ihm zuwandte, ihn
ή πήγαινες να του πεις κάτι anlächelte oder ihm etwas sagen wollte
• Πλησίασε πιο κοντά στον καθρέφτη και Sie ging näher zum Spiegel und betrachte-
κοιτάχτηκε. te sich. [Anm.: στον καθρέφτη]
• Πλησίασε λίγο πιο κοντά του, [...] Sie kam [= trat] ein wenig näher [auf ihn
zu], […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πλησιάζοντας προς το μέρος τους παρα- Als ich auf die beiden [Personen] zuging,
τήρησα ότι [...] bemerkte ich, dass […]
2) [iS von: (zeitlich) nahen / näher rücken / bevorstehen]:

• όσο πλησίαζε η μέρα τους, τόσο και πιο je näher ihr Tag rückte [sc. der Tag, an
θερμά παρακαλούσαν να [...] dem sie (die Buben) zwölf Jahre alt wurden
und erstmals ein Tier schlachten mussten],
um so inständiger beteten (sie), […(darum,
es möge …)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΛΗΤΤΩ
πλήττω
1) treffen [Kugel, Blitz etc.] / heimsuchen [etc.]:
• Από τους 18 πυροβολισμούς που έριξαν Von den 18 Schüssen, die die Täter abga-
οι δράστες, έξι σφαίρες έπληξαν τον Πέτρο. ben (abfeuerten), trafen 6 Kugeln Petros.
• [...] όταν τον έπληξε κεραυνός και τον [...], als ihn ein Blitz traf und (ihn) schwer
τραυμάτισε βαριά. verletzte.
• στον τελευταίο σεισμό που έπληξε το bei dem letzten Erdbeben, das Bukarest
Βουκουρέστι heimgesucht hat
• εξαιτίας της καταιγίδας, που έπληττε wegen des Gewitters, das um diese Uhr-
εκείνη την ώρα την πόλη zeit über der Stadt niederging [konnte das
Flugzeug nicht, wie geplant, um 20.45 Uhr
in Saloniki landen]
2) sich langweilen:
• ποτέ δεν πλήττεις με τον Γιάννη mit Jannis langweilst du dich (= langweilt
man sich) nie(mals)
• Δεν πλήξατε βλέποντας τόσο πολλές Haben Sie sich nicht gelangweilt, als Sie
ασήμαντες ταινίες; so viele unbedeutende Filme sahen?
:ΠΛΟΚΗ, η
πλοκή, η
Zum Verhältnis der (offenbar nahezu synonymen) Begriffe πλοκή und υπόθεση:
• Η κυρίαρχη τάση που χαρακτηρίζει το γαλλικό θέατρο από το 1950 μέχρι σήμερα, είναι
αυτή που εκφράζεται μέσα από τις αναζητήσεις του περίφημου νέου θεάτρου ή αλλιώς
αντι-θεάτρου. [...] Οι κριτικοί το χαρακτήρισαν ως αντι-θέατρο ([...]), γιατί εντυπωσιάστη-
καν από όλα εκείνα τα στοιχεία που το απομακρύνουν από το συνηθισμένο παραδοσια-
κό θέατρο: 1. Δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη πλοκή και ο αναγνώστης δεν μπορεί να
αφηγηθεί εύκολα την υπόθεση του έργου. 2. [...]
[Χρήστος Σαλταπήδας: Μετάφραση και πιστότητα: το πνεύμα ή το γράμμα]
:ΠΛΟΥΣ, ο
πλους, ο
εν πλω ° κατά τον πλου, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού με καράβι [ΛΚΝ] // κατά τον
πλου, κατά τη διάρκεια της πλεύσης, πλέοντας [Κουτρούλης]
zB.:
• Εν πλω προς Περαιά. (= Πλέοντας προς τον Πειραιά.) [Κουτρούλης]
• Το συμβάν έγινε εν πλω. [Κουτρούλης]
• Εν πλω, 21 Μαρτίου 2002 (= Όντας σε πλοίο, 21 Μαρτίου 2002) (σε επιστολή)

• "Συνάντηση εν πλω Μομπούτου – Καμπίλα" [Überschrift einer Zeitungsmeldung*]

*[Anm.: In dieser heißt es unter anderem:
Ο πρόεδρος του Ζαΐρ Μομπούτου Σέσε Σέκο και ο ηγέτης των ανταρτών Λοράν
Καμπίλα ετοιμάζονταν χθες για απευθείας συνομιλίες πάνω σ’ ένα πλοίο.]
• "Καπετάνιος πέθανε εν πλω" [Überschrift einer Zeitungsmeldung**]
**[Anm.: In dieser heißt es unter anderem:
{...} πέθανε ξαφνικά στην γέφυρα του μότορσιπ "Λαμπρινή", κατά το ταξίδι του
από την Χίο στο Βόλο ο καπετάνιος του Κώστας Σκαμάγκας, 66 χρόνων,
κάτοικος Βόλου.]
:ΠΛΩ
πλω
εν πλω: s. unter πλους, ο
:ΠΝΙΓΩ
πνίγω
• σ’ έπνιγε η ζέστη του Αυγούστου ° die drückende Augusthitze war unerträglich // die
Augusthitze war drückend heiß [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Ακριβώς δίπλα στα χαλάσματα περνούσε ένας σπασμένος φράχτης με ξύλινους
πασάλους πνιγμένος στις άγριες πικροδάφνες [...] ° Direkt neben den Trümmern war
ein kaputter Holzzaun, von wilden Oleanderbüschen überwuchert, […] [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
:ΠΝΙΧΤΟΣ, -ή, -ό
πνιχτός, -ή, -ό
• Ο θόρυβος ήταν πνιχτός, σα βόμβος από μελίσσι. ° Der Lärm [im Kesselraum] war
gedämpft, wie das Summen einer Biene. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Κι ένα πνιχτό φτεροκόπημα. ° Ein dumpfer Flügelschlag. [war zu hören] [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
• […] φωνάζοντας πνιχτά: "[…]" ° Mit erstickter Stimme rief er: "[…] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΠΝΟΗ, η
πνοή, η
• ως την ημέρα που [...] άφησε την τελευταία της πνοή ° bis zu dem Tag [...], als sie
[…] ihren letzten Atemzug tat [= bis zu dem Tag, als sie (sc. die alte Frau) starb] [DF+GF
aus: Kalimerhaba]
• για να δώσουν πνοή σ’ αυτές τις ιστορίες ° [Personen (die für dieses Buch ausge-
wählt wurden)] um diese Geschichten [die wir erzählen] mit Leben zu erfüllen
:ΠΟΔΑΡΟΔΡΟΜΟΣ, ο
ποδαρόδρομος, ο
• ποδαρόδρομο δεν ήθελε, κρύο σπίτι δεν ήθελε ° zu Fuß gehen wollte sie nicht, eine
kalte Wohnung wollte sie nicht [GF+DF aus: Βαμμ.]
• ποδαρόδρομο ° zu Fuß [GF+DF aus: Γ. Ρίτσος: Τι παράξενα πράματα]
• Μέρες γιορτών και πρέπει να ψωνίσω δώρα για τη γυναίκα και τις κόρες μου. Μια
χειμωνιάτικη λιακάδα και η γιορταστική Αθήνα έχουν φτιάξει το κέφι μου και θέλω πριν
από τον ποδαρόδρομό μου – από βιτρίνας εις βιτρίνα – να πιω έναν καφέ στα
τραπεζάκια της Πλατείας Κολωνακίου, [...]. ["ΕΝΑ" v. 17.1.1985, S. 41]
:ΠΟΔΗΛΑΤΟ, το
ποδήλατο, το
1. Grundbedeutung: das Fahrrad
2. το θαλάσσιο ποδήλατο ° das Tretboot
3. κάνω σε κάποιον τη ζωή ποδήλατο: τον βασανίζω, τον ταλαιπωρώ [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Με είχε βάλει στο μάτι ο λοχίας και μου έκανε τη ζωή ποδήλατο. [ΛΔΗ]
:ΠΟΔΙ, το
πόδι, το
1. Grundbedeutung: der Fuß; das Bein
2. το βάζω στα πόδια:

• το ’βαλε στα πόδια ° [er] rannte weg [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[bzw.]:
• το ’βαλε στα πόδια ° [sie] rannte, Hals über Kopf, weg [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. βρίσκομαι μέσα στα πόδια (κάποιου) // μπαίνω στα πόδια (κάποιου) [etc.]:
• Ευτυχώς τόσο για το σκηνοθέτη, όσο και για το τεχνικό και το καλλιτεχνικό προσωπι-
κό, ο αποψινός συγγραφέας δεν είχε τις συνήθειες των άλλων συναδέλφων του, [...] να
βρίσκεται συνεχώς μέσ’ στα πόδια των ηθοποιών και να τους μεταδίδει την νευρικότητά
του. [Text bezieht sich auf die Situation im Theater am Abend einer Uraufführung]
[Μ. Λουντέμης: Οι κερασιές ..., σ. 296]
• Πήγαινε κάτσε σε μια γωνιά μαζί με τα εγγόνια σου! Μην μπαίνεις στα πόδια μας, μας
εμποδίζεις! ° Geh und setz dich in eine Ecke mit deinen Enkelkindern! Lauf uns nicht
vor den Füßen herum, du bist uns im Wege! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: kein "και" vor
"κάτσε"]
• και το παιδί [...] κρύφτηκε ολόκληρο μες στα πόδια της ° und das Kind […] verkroch
sich [vor Schreck] ganz zwischen ihren [= seiner Mutter] Beinen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. πέφτω στα πόδια:

• Θα έπεφταν στα πόδια μου. [bzw.] Θα μου πέφτανε στα πόδια. ° Sie [= die Frauen]
würden mir zu Füßen liegen [wenn ich so viel Charme hätte wie du].
5. παίρνω πόδι: φεύγω, με διώχνουν από κάπου [ΛΚΝ] – π.χ.:

• Να πεις του Φίλιπ, αν μας ξαναφήσει στα κρύα του λουτρού, θα πάρει πόδι! [bzw.]
Και να πεις στον Φίλιπ ότι αν μας ξανακρεμάσει σε συναυλία, θα πάρει πόδι!
° Und sag Philipp [der als Mitglied des Chors dessen heutigem Konzert unentschuldigt
ferngeblieben ist], wenn er uns noch einmal bei einem Konzert hängen lässt, fliegt er
raus! [Feststellung des Chorleiters] [(synonyme) GF + DF aus: Friedrich: Currywurst]
:ΠΟΙΟΣ, -α, -ο
ποιος, -α, -ο
- wer [Fragepronomen]
- welcher, -e, -es [Fragepronomen]
2. ποιος και ποιος:

• κανείς δεν ξέρει ποιος και ποιος ψωνίζει από μας ° wer genau hier [in unserem
Geschäft] einkauft [dass es zB. Sportler aus Osteuropa sind], weiß doch keiner
3. ποιος τη χάρη σου!: s. unter χάρη, η (Z 3)
4. ποιος σου είπε / ποιος σας είπε (ähnlich: ποιος το είπε): s. unter λέω (Z 21)
:ΠΟΛΕΜΙΟΣ, ο
πολέμιος, ο
= der Gegner:
• Οι οπαδοί και οι πολέμιοί του συμφωνούν τουλάχιστον σε ένα σημείο: [...] ° Seine
[= Freuds] Anhänger und seine Gegner sind sich zumindest in einem Punkt einig: […]
• λάτρεις της Ελλάδας και πολέμιούς της [Anm.: λάτρεις !] ° Verehrer [Akk.] und
Gegner (Feinde) [Akk.] Griechenlands
:ΠΟΛΗ, η
πόλη, η
1) die Stadt [allgemein]
2) η Πόλη ° Konstantinopel
:ΠΟΛΙΤΕΙΑ, η
πολιτεία, η
1) der Bundesstaat:
• η Πολιτεία [bzw.] η πολιτεία ° der [US-]Bundesstaat / der Staat [der USA] [zB. Kalifor-
nien, Texas usw.]
• η Πολιτεία Παρά ° der [brasilianische] Bundesstaat Pará
2) die Stadt:
[Anm.: synonym verwendet mit "η πόλη" – so gelesen zB. bezüglich Budapest]
• Το Παρίσι είναι από τις πολιτείες εκείνες που θα μου μένουν πάντα αξέχαστες. °
Paris gehört zu jenen Städten, die mir immer unvergesslich bleiben werden.
• Νύχτα μπήκαμε στο Μοναστήρι. Και νύχτα βγήκαμε. Είναι μια μεγάλη πολιτεία
σέρβικη, που οι κάτοικοί της είναι Έλληνες. ° Es war Nacht, als wir [= griechische
Soldaten im 1. Weltkrieg] in Monastiri [= Bitola (heute zweitgrößte Stadt von "Fyrom" /
Mazedonien)] eintrafen, und Nacht, als wir es verließen. Monastiri ist eine große Stadt
in Serbien, deren Einwohner […] Griechen sind. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
3) das Gemeinwesen (EF: the polity) [GF, EF und DF aus: Eisenstein]
:ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ, το
πολίτευμα, το
= ~das Staatswesen – zB.:
• [...] αν δεν συνέβαινε το δημοκρατικό πολίτευμα να στηρίζεται ακριβώς επάνω στην
κρίση και στη γνώμη της πλειοψηφίας αυτής.
:ΠΟΛΙΤΙΚΑ, τα
πολιτικά, τα
1) das Zivil (= die Zivilkleidung):
• Ποιος ήταν ο νέος με τα πολιτικά; ° Wer war der junge Mann [dort] in Zivil? [sc. jener,
der keine Uniform trägt]
• ο Καραμπάτης που φορούσε πολιτικά και καθόταν δίπλα στον οδηγό ° Karabatis [ein
Sicherheitsoffizier], der Zivil trug und [im Auto] neben dem Fahrer saß
2) das Politische / die politischen Themen [etc.]:
• Με τον περιπτερά δεν κουβέντιασα ποτέ πολιτικά. ° Mit dem Periptero-Inhaber habe
ich mich niemals über Politisches (über Politik / über politische Themen) unterhalten.
:ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ, -ή, -ό (Ι) (= πολιτικός, -ή, -ό)

πολιτικός, -ή, -ό
[Anm.: πολιτικός, -ή, -ό ist zu unterscheiden von πολίτικος, -η, -ο !]
a) politisch:
• πολιτικά κόμματα ° politische Parteien
• πολιτικές συζητήσεις ° politische Diskussionen
b) zivil [bzw.] Zivil- [iS von: nicht-militärisch bzw. nicht kirchlich / nicht-klerikal]:
• o πολιτικός γάμος ° die Zivilehe
• η πολιτική αεροπορία ° die Zivilluftfahrt [im Gegensatz zur Militärluftfahrt]
c) [in der Rechtssprache (den Bürger bzw. dessen Angelegenheiten betreffend)]:
• η πολιτική δικονομία ° die Zivilprozessordnung
• το πολιτικό δικαστήριο ° das Zivilgericht [im Gegensatz zum Strafgericht]
d) [Sonstiges]:
• o πολιτικός μηχανικός ° der Zivilingenieur
• η πολιτική οικονομία ° die Volkswirtschaft(slehre) [Wissenschaft]
2. τα πολιτικά: s. eigenes Stichwort
:ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ, -η, -ο (ΙΙ) (= πολίτικος, -η, -ο)

πολίτικος, -η, -ο
[Anm.: πολίτικος, -η, -ο ist zu unterscheiden von πολιτικός, -ή, -ό !]
= που προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη, που ανήκει ή που αναφέρεται σ’ αυτήν
[ΛΚΝ] // αυτός [-ή, -ό] που προέρχεται από την Κωνσταντινούπολη (Πόλη) ή σχετίζεται
με την πόλη, τους κατοίκους και τις παραδόσεις τους [ΛΜΠ]
π.χ.:
• πολίτικη κουζίνα [ΛΜΠ]
• πολίτικα γλυκά [ΛΚΝ]
• πολίτικα τραγούδια [ΛΚΝ]
:ΠΟΛΛΑ
πολλά
s. πολλοί, -ές, -ά
:ΠΟΛΛΟΙ, -ές, -ά
πολλοί, -ές, -ά
- [Adjektiv]: viele
- [hauptwörtlich]: viele, viel(es) [bzw. (alternative Schreibweise)] Viele, Viel(es)
2. για τους πολλούς:

• Η είδηση αυτή ίσως δε σημαίνει τίποτα για τους πολλούς. Όμως [...] ° Diese Nach-
richt [vom Tod des relativ unbekannten Fußballspielers] bedeutet ~für die meisten (für
die breite Masse / für Viele) vielleicht nichts. Aber […]
3. με τα πολλά ° ~mit viel Mühe // ~mit Ach und Krach / ~mit Müh und Not [etc.]:
• Με τα πολλά κατάλαβα. ° Nach langem Hin und Her [im Dialog zwischen uns] ging
mir ein Licht auf [und ich verstand, welche Person das war, nach der er mich fragte].
4. χωρίς πολλά-πολλά ° mir nichts, dir nichts [verdächtigten sie ihre Halbbrüder der
Brandstiftung] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΟΛΛΟΙΣ
πολλοίς
εν πολλοίς: s. unter εν
:ΠΟΛΛΟΣΤΟΣ, -ή, -ό
πολλοστός, -ή, -ό
για πολλοστή φορά ° zum x-ten Mal [Pons] / zum wiederholten Mal [Ζατέλη: Φως]
:ΠΟΛΥ [Adverb]
πολύ
a) sehr // viel (bzw.: zu viel):
• είμαστε πολύ ευτυχισμένοι ° wir sind sehr glücklich
• Διαβάζω πολύ, διάβαζα ανέκαθεν πολύ. ° Ich lese viel, ich habe schon immer viel
gelesen.
• Καπνίζω πολύ. ° Ich rauche viel.
• δουλεύεις πολύ, τρως λίγο ° du arbeitest (zu) viel (und) isst (zu) wenig
b) [zeitlich]: lange:
• πολύ πριν από την Επανάσταση του 1821 ° lange vor der Revolution von 1821
• Δεν έμεινα πολύ. ° Ich bin nicht lange geblieben. [sc. bei dem Kranken auf Besuch]
2. vor Substantiven:
• ήταν ένας πολύ γκρινιάρης ° er meckerte gern * / er war ein großer Nörgler [GF+DF (*)
• Είμαστε πολύ πουριτανοί. ° Wir [sc. die Griechen] sind große Puritaner.
• μόνο οι πολύ δικοί της ° nur die nächsten Angehörigen [kamen zu ihrem Begräbnis]
• Ήταν κι ο Χριστοδούλου πολύ φίλος μου, όπως και ο Ζαμπέτας. ° Auch [Dimitris]
Christodoulou war ein enger (guter) Freund von mir [= Grigoris Bithikotsis], ebenso wie
[Jorgos] Zambetas.
• Γίναμε πολύ φίλοι. ° Wir [sc. Takis und ich] wurden enge (gute) Freunde.
3. πιο πολύ:
• Όλα με τρομάζουν αυτές τις μέρες, και πιο πολύ σήμερα. ° Alles erschreckt mich in
diesen Tagen, vor allem heute [wo ein Sturm tobt]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. πολύ-πολύ:
• Αυτή που δεν μιλούσε πολύ-πολύ σε κανέναν για τα δικά της, ένοιωθε μια ακατανίκητη
σχεδόν ανάγκη ν’ ανοίξει τώρα την καρδιά της στον Πακαλάκου. ° Sie, die mit nieman-
dem allzuviel über ihre eigenen Angelegenheiten sprach, sie spürte jetzt ein fast unwi-
derstehliches Bedürfnis, Pakalákou ihr Herz auszuschütten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΟΛΥ+ [als Vorsilbe eines Verbs]

πολυ+
• Δεν πολυκαταλαβαίνω. Ich verstehe nicht ganz. [was Sie mit dem
Gesagten ausdrücken wollen / meinen]
• Δεν τα πολυκαταλαβαίνω [τα γράμματα]. Ich verstehe sie nicht recht. / Ich verstehe
nicht viel von ihnen. [bezogen auf franzö-
sisch geschriebene Briefe; da ich nicht gut
Französisch kann]
• Άρχισε να μου λέει πράγματα τα οποία Er begann mir Dinge zu erzählen, die ich
δεν πολυκατάλαβα. nicht (so) recht (die ich nicht ganz) ver-
stand.
• Δεν πολυπίστεψα την εξήγηση που μου Ich glaubte seinen Erklärungen [wörtl.:
’δωκε, μα δεν επέμενα. seiner Erklärung] nicht so ganz, ließ es
aber gut sein [sc.: ich fragte nicht weiter
nach]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• αυτό δεν το έχω πολυσκεφτεί ich habe mir darüber noch keine rechten
Gedanken gemacht
:ΠΟΛΥΘΡΟΝΑ, η
πολυθρόνα, η
• Κάθισαν, ο Θανάσης στη μοναδική Sie setzten sich, Thanassis auf den einzi-
πολυθρόνα κι ο Σωτήρης σε μια καρέκλα. gen Sessel und Sotiris auf einen Stuhl.
• Στην αίθουσα αναμονής υπήρχαν Im Wartezimmer gab es Metallsessel mit

μεταλλικές πολυθρόνες με γυαλιστερό einem glänzenden [dunkelfarbigen] Plastik-
σκουρόχρωμο κάλυμμα από πλαστικό, [...]. bezug, […]
• έγειρε την πολυθρόνα, όσο πήγαινε πιο er klappte den Stuhl [sc. einen Camping-
πίσω, και την έκανε κρεβάτι stuhl] ganz zurück und machte ihn [so] zu
einem Bett [Eigenübersetzung]
• η κουνιστή πολυθρόνα der Schaukelstuhl

• η ψάθινη πολυθρόνα der Korbsessel
:ΠΟΛΥΣ, :ΠΟΛΛΗ, :ΠΟΛΥ [Adjektiv]

πολύς, πολλή, πολύ
= viel
zB.:
• Ήπιε δυο φλυτζάνια τσάι με πολλή ζάχαρη. ° Er trank zwei Tassen Tee mit viel
Zucker.
• έβαλες πολύ αλάτι στο φαγητό ° du hast (zu) viel Salz ins Essen gegeben
πολύ [Adverb]: s. als eigenes Stichwort
πολλοί, -ές, -ά: s. als eigenes Stichwort
:ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ, η
πολυτέλεια, η
έχω την πολυτέλεια (+ Gen.) ° sich etwas erlauben (sich etwas leisten) können [zB.:
Passivität und Rückzug in Anbetracht der Weltlage]
:ΠΟΛΥΤΥΠΙΑ, η [bzw.] :ΠΟΛΥΜΟΡΦΙΑ, η

πολυτυπία, η [bzw.] πολυμορφία, η
s. dazu Χρίστος Τσολάκης / Σοφία Τσολάκη: Από τα ρήματα στα ρήματα, σ. 17 + σ. 20:
Συχνά στην Κοινή Νεοελληνική γλώσσα ακούγονται ή γράφονται διπλά και, κάποτε,
πολλαπλά ισοδύναμα γλωσσικά στοιχεία. Το γλωσσικό αυτό φαινόμενο ονομάζεται
Διπλοτυπία ή Διπλομορφία, όταν τα γλωσσικά στοιχεία (οι τύποι, οι μορφές της λέξης)
είναι δύο:
πράγμα – πράμα / δένουμε – δένομε
και
Πολυτυπία ή Πολυμορφία, όταν τα γλωσσικά στοιχεία είναι πολλά:
αγαπιόνταν – αγαπιόντουσαν – αγαπιόντανε – αγαπιόσαντε κτλ.
Τα γλωσσικά αυτά στοιχεία είναι:

• Φωνητικοί τύποι της ίδιας λέξης:
φασόλι – φασούλι / ηγούμενος – γούμενος / σχολείο – σχολειό /
αγωνίσθηκα – αγωνίστηκα / έφθασε – έφτασε /
Μυτιληναίος – Μυτιληνιός
• Σύνθετες λέξεις:
καρδιοχτύπι – χτυποκάρδι
• Διπλές λέξεις για το ίδιο πράγμα:
κόκορας – πετεινός / παντζάρι – κοκκινογούλι / ανάκτορο – παλάτι /
οικία – σπίτι
• Μορφολογικοί τύποι:
πραματευτές – πραματευτάδες / ήμαστε – ήμασταν /
της πόλεως – της πόλης / παρηγορούμαι – παρηγοριέμαι
• Διπλό γένος:
ο κρίνος – το κρίνο / οι βράχοι – τα βράχια
• Συντακτικές εκφράσεις:
σου δίνω – σε δίνω / μου αρέσει – με αρέσει
:ΠΟΝΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο
πονεμένος, -η, -ο
• πατούσε τώρα τον πονεμένο κρόταφο sie drückte [jetzt] die eine Hand auf die
[infolge des Sturzes und des Aufpralls auf
einem Blumentopf] schmerzende Schläfe
• στο πονεμένο κεφαλάκι σου auf deinem leidgeprüften Köpfchen [sc.

jenem eines kleinen Mädchens, dem auf-
grund einer Krankheit die Haare ausgefal-
len waren] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• τα πονεμένα χαρακτηριστικά die schmerzgezeichneten Gesichtszüge

• ο πονεμένος άνθρωπος der gemarterte [iS von: geplagte / von Leid

heimgesuchte] Mensch
• μέσα στο πονεμένο μου μυαλό in mein gepeinigtes Gehirn [hinein]

• ως τα πονεμένα κόκαλα bis zu den [durch Fußmärsche und Strapa-

zen] geschundenen Knochen [durchdrang
mich dieses Gefühl des Jammers]
• Καλή κοπέλλα είναι, πονεμένη, εργατική. Ein gutes Mädchen ist sie, hat viel durch-
gemacht, ist tüchtig. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• κάποιες άτεκνες πονεμένες γυναίκες manch[e] kinderlose, [deshalb] unglückli-
che Frau[en] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• το αργό πονεμένο τραγούδι das langgezogene, schmerzvolle Lied

• είναι μια ολόκληρη ιστορία, πονεμένη και das ist eine Geschichte für sich, leidvoll
δακρύβρεχτη und tränenreich
• κι η φωνή του ήταν μαλακιά, πονεμένη und seine Stimme war sanft, voller Kum-
mer [als er das sagte]
• Τον κοίταξε παράξενα, πονεμένα, [...]. Sie warf ihm nur einen befremdeten Blick
zu, voller Schmerz, [...].
• Τότες το δέντρο έτριζε πονεμένο σύρριζα, Dann knirschte der Baum schmerzerfüllt
κατόπι έγερνε αργά και μεγαλόπρεπα και bis zu den Wurzeln, neigte sich langsam
γκρεμιζότανε, [...] und erhaben und schlug zu Boden, […]
[Beschreibung des Baumfällens]
:ΠΟΝΗΡΟΣ, -ή, -ό
πονηρός, -ή, -ό
1. Grundbedeutung: schlau / listig
(καθημ.) αυτός που αναφέρεται στον έρωτα με άσεμνο τρόπο [ΛΜΠ] (συν.: άσεμνος) //
~unanständig / ~anzüglich / ~frivol:
π.χ.:
• την πλησίασε με πονηρούς σκοπούς [ΛΜΠ]
• Δεν κάνουν τίποτε πονηρό! Απλώς συναντιούνται και τα λένε. [ΛΜΠ]
• πονηρό ανέκδοτο [ΛΜΠ]
• μα συνάμα καταλάβαινε πως εκείνα τα γέλια του Πακαλάκου [...] είχαν κάποιο λόγο,
κάποια πονηρή θύμηση ° zugleich aber begriff sie, dass jenes Lachen, das [der geistig
etwas zurückgebliebene und oft grundlos lachende] Pakalákou […] ausgestoßen hatte
[…(immer wenn davon die Rede war, wie er früher einmal Ioulía gesehen hatte)], einen
Grund gehabt hatte, eine nicht ganz so harmlose Erinnerung war [denn er hatte damals
mitangesehen, wie Ioulía von einem Mann geküsst wurde] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. οι ημέρες είναι πονηρές:

Τη φράση τη μεταχειριζόμαστε, όταν θέλουμε να πούμε σε κάποιον ή σε κάποιους ότι
πρέπει να προσέξουν. [Νατσ., σ. 36]
[bzw.]
(μτφ.) η χρονική περίοδος που είναι γεμάτη σκάνδαλα, εξαιτίας κάποιου επικρατούντος
κακού *
*[ΛΤΣ, σ. 29, betreffend die analoge altgriechische Phrase "αι ημέραι πονηραί
εισι" (= οι ημέρες είναι ύπουλες) / dort auch Angabe einer Bibelstelle als Her-
kunftsquelle]
π.χ.:
• Αυξήθηκαν τα κρούσματα χρηματισμού των υπαλλήλων· αι ημέραι πονηραί εισι. [ΛΤΣ]
:ΠΟΝΩ
πονώ (-άς und [selten] -είς)
1)
a) Schmerzen haben (αισθάνομαι πόνο):
• Οι άρρωστοι δεν πονάνε.
• Λες να πονέσω; ° Meinst du, ich werde Schmerzen haben? [wenn der Arzt den Ver-
band an meiner Hand wechselt]
• Πού πονάς; – Πονώ στο στομάχι / στην πλάτη.
b) [in Zusammenhang mit Körperteilen oder Organen, die mit Schmerz behaftet sind,
bzw. mit Vorgängen, die auf Körperteile oder Organe (oder auf das Gemüt) einwirken]:
aa) wehtun / schmerzen / Schmerzen verursachen:
• πονάει το χέρι μου / το στομάχι μου
• το χαλασμένο δόντι πονά
• Λες να πονάει πολύ; ° Meinst du, es wird sehr wehtun? [sc. das Wechseln des Ver-
bandes an meiner Hand]
bb) μου [bzw.*] με πονά(ει) / πονεί ... = mir tut … weh / mich schmerzt:
*[s. ΛΜΠ, S. 1469, sowie Moser-Philtsou, Lehrbuch, S. 163]
• Μου πονάει το κεφάλι. [Σιγαλός, σ. 140]
• μου [bzw.] με πονά(ει) το κεφάλι μου / η κοιλιά μου / η καρδιά μου
• μου [bzw.] με πονούν τα πόδια μου
• Ο χαμός του με πόνεσε. ° Sein Tod [sc. der meines Vaters] schmerzte mich.
c) leiden [psychisch; großen Kummer empfinden]:

• πόνεσα πολύ, όταν έμαθα το θάνατό του
2) [jemandem] wehtun (προκαλώ πόνο σε κάποιον) [körperlich oder psychisch]:

• Μη μου σφίγγεις το χέρι τόσο δυνατά! Με πονάς!
• Σε πονάει η ένεση;
• Η αχαριστία του με πόνεσε βαθιά.
• Με πονάει να βλέπω τη γυναίκα που αγάπησα με άλλον. [= "Es" (sc. der Umstand) tut
mir weh, …]
3)
a) [mit jemandem] mitfühlen / Mitleid haben (αισθάνομαι συμπόνια):
• Την πονάω την καημένη, μα τι να της κάνω;
• Δεν πονά καθόλου τους γέρους γονείς του.
• Κανείς δεν πόνεσε για μένα· μόνος μου τα πέρασα όλα. [Anm.: hier πονώ + για]
b) an etwas hängen (αισθάνομαι ιδιαίτερη αγάπη ή ενδιαφέρον για κάποιον ή κάτι / έχω
συναισθηματική σχέση με κάτι / s. auch ΛΔΗ: "πονάω" μερικές φορές σημαίνει
αγαπάω, λαχταράω, πεθυμάω):
• Όσο σκληρός κι αν είναι με τους γονείς του, κατά βάθος τούς πονάει.
• Το πονώ το χωριό μου· τόσα χρόνια έζησα εκεί!
• Την πονά τη δουλειά του!
• Ο (ξενιτεμένος) Θανάσης πονάει πολύ το σπίτι του. [ΛΔΗ]
• Δεν μας πονάει πια ο Αντώνης! Μας ξέχασε. [ΛΔΗ]
:ΠΟΠΟ
πόπο! [bzw.] ποπό!
s. πώπω / πωπώ
:ΠΟΡΤΑ, η
πόρτα, η
τρώω πόρτα: δεν με αφήνει ο πορτιέρης να μπω στο μαγαζί [ΑΓΝ, σ. 59]
π.χ.:
• Όχι, δεν τρώμε πόρτα, γιατί πάντα κάποιος από την παρέα είναι γνωστός του
πορτιέρη. [ΑΓΝ]
:ΠΟΡΤΟ, το
πόρτο, το
= το λιμάνι [ΛΜΠ / ΛΚΝ]
:ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ, η
πορτοκαλιά, η
• Είναι κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια, λεβέντες! Έτσι να κάνω, βρήκα
συντάκτες! Γεμάτος ο κόσμος από αθλητικούς συντάκτες! [Äußerung des Direktors einer
Zeitung, dem soeben die (Sport-)Redakteure davongelaufen sind] [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη:
Πριν από το τέρμα, S. 73]
:ΠΟΣΟΣ, -η, -ο
πόσος, -η, -ο
1. [allgemein]:
• Θεέ μου τι ευτυχισμένη εποχή, πόσα όνειρα κι ελπίδες μέσα στην αθλιότητα. Πόσα
σχέδια για το μέλλον. Πώς χάθηκαν όλα αυτά; ° Mein Gott, was für eine glückliche Zeit
[meine Kindheit war], wie viele Träume und Hoffnungen inmitten des Elends. Wie viele
Zukunftspläne. Wie konnte dies alles untergehen? [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος
μισθωτού]
2. πόσοι και πόσοι (πόσες και πόσες / πόσα και πόσα):

• Πόσες και πόσες θύμησες πάνω σε τούτα Ungezählte Erinnerungen hingen an
τα πραματάκια. diesen [im Zimmer aufbewahrten] Dingen.
• Πόσες και πόσες φορές, έλεγε με παρά- Und wie oft, klagte mein Vater [...], hätten
πονο [...] ο πατέρας μου, δεν άκουγαν οι die beiden [= er und sein Onkel] ...[dann
δυο τους [...] den Jubel über ein weiteres gefallenes Tor]
gehört [während sie leichtfertigerweise das
Stadion bereits vor dem Ende des Fußball-
spiels verlassen hatten]
• Ο παππούς δεν ήταν κανένας ήρωας, Der Opa war kein Held, der war ein Wahn-
ήταν απλά παλαβός, έλεγαν αργότερα sinniger, hieß es viel später in meiner Fa-
στην οικογένειά μου, [...]. Κι όμως, πόσα milie [...]. Trotzdem, was der alles gemacht
και πόσα δεν έκανε στον πόλεμο, hat im Krieg, raunte man in meiner Familie
ψιθύριζαν στην οικογένειά μου [...] […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Πόσους και πόσους αθώους πολίτες δεν ---

έπιασαν [το γερμανικό Φρουραρχείο, τα
Ες-Ες, η Γκεστάπο και οι Έλληνες
συνεργάτες τους] και τους έσπασαν στο
ξύλο για να ομολογήσουν!
[Ξ. Φιλέρης: Οι σαλταδόροι του Βύρωνα, σ. 119]
[vgl. im selben Sinne]:

• Πόσα μα πόσα σκουτιά δεν μπάλωσε στη ζωή της! ° Wieviel Unterzeug [= Unterwä-
sche] hatte sie [= meine Mutter] in ihrem Leben geflickt! [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
3. πόσος (-η, -ο) ... δεν ... : s. unter δεν (Z 5.2) bzw. oben (Z 2) (hinsichtlich "πόσοι και
πόσοι ... δεν ...")
4. πόσο μάλλον: s. unter μάλλον (Z 5)
5. πόσο πάει; s. unter πάω (Z 19)
:ΠΟΤΑΜΙ, το
ποτάμι, το
1. το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω:
Redewendung, die etwa folgende Bedeutung hat: ~Die Zeit lässt sich nicht zurück-
drehen. / ~Was vergangen ist, ist endgültig vorüber.
2. το σιγανό ποτάμι:
• Από σιγανό ποτάμι μακριά τα ρούχα σου! ° Stille Wasser sind tief. [GF+DF aus:
Καζαντζάκης: Χριστός]
:ΠΟΤΕ (Ι) (= πότε)

πότε
[Anm.: πότε ist zu unterscheiden von ποτέ !]
1. Grundbedeutung: wann [Fragewort]
2. πότε-πότε ° ab und zu / hin und wieder
3. πότε …, πότε … ° einmal …, dann wieder … * // mal …, mal … **

*[GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο] // **[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. "πότε θα" in Verbindung mit Ausdrücken wie "περιμένω": bis [etc.]:

• [...], ύστερα την έστησε απ’ έξω και περίμενε τέσσερις ώρες πότε θα φάει η ξανθιά,
πότε θα κάνει τον μπιντέ της, πότε θα βαφτεί και θα ντυθεί, για να ξαναβγεί κατά τις
εννιά το βράδυ, να κατέβει πάλι στον υπόγειο, να βγει στο σταθμό του Πικαντίλυ [...] °
° [dass er dann (in der Absicht, der Blonden nachzuspionieren)] draußen [vor ihrer
Haustür] gestanden und vier Stunden [ohne ihr Wissen] auf sie gewartet habe, bis sie
gegessen, sich gewaschen, geschminkt und angezogen habe und gegen neun Uhr
abends ausgegangen [besser: wieder aus dem Haus gegangen] sei, wieder zur U-Bahn
runtergestiegen und am Piccadilly ausgestiegen sei, […] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-
Τζωρτζ]
• [...], περιμένοντας πότε θα δω μια ξανθιά από κάποιο σούπερ μάρκετ ° [...], während
ich nur darauf warte, wann ich eine gewisse Blonde von einem gewissen Supermarkt
wiedersehen kann [besser: während ich (nur) darauf warte, dass ich eine Blonde aus
einem (bestimmten) Supermarkt {in dem sie Verkäuferin ist} sehen werde {weil ich am
Abend mit ihr verabredet bin}] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
5. κάθε πότε: s. unter κάθε (Z 2)

6. για πότε: s. unter για (Z 3)
:ΠΟΤΕ (ΙΙ) (= ποτέ)

ποτέ
[Anm.: ποτέ ist zu unterscheiden von πότε !]
1. Worttyp: Adverb / επίρρημα
2. Bedeutung:
a) jemals
b) [mit Verneinung:] nie / niemals
3. πάλαι ποτέ: s. unter πάλαι
:ΠΟΥ
gehe zu:
ΠΟΥ (Ι) (= που)
ΠΟΥ (ΙΙ) (= πού)
:ΠΟΥ (Ι)
που
[Anm.: που ist zu unterscheiden von πού !]
Übersicht:
7. είναι που: s. unter είμαι (Z 4)
1. Worttyp
8. που λες: s. unter λέω (Z 11)
2. Bedeutungen unter anderem
9. που λέμε [bzw.] που λένε: s. unter λέω
3. (weitere) BSe zur Funktion als Relativ-
(Z 12)
pronomen
10. εκεί που: s. unter εκεί (Z 2)
4. που να / που να μην
11. έτσι που: s. unter έτσι (Z 8)
5. ...[Adjektiv] + που είμαι
12. και που: s. unter και (Z 5)
6. είναι που είναι [bzw. allgemein:] Verb +
που + Verbwiederholung
1. Worttyp:
a) Konjunktion / σύνδεσμος (BS: Δε χαίρεσαι που θα τον δεις;)
b) Relativpronomen / αναφορική αντωνυμία (BS: Aυτό το ξέρει ο Πέτρος, που είναι
γείτονάς μου.)
c) Adverb / επίρρημα (BS: Ωραία που είναι η ζωή!)
[Quelle: ΛΚΝ]
2. Bedeutungen unter anderem:
a) dass:
• Με κολάκευε που είχε προτιμήσει εμένα. ° Es schmeichelte mir, dass er mir den Vor-
zug gegeben hatte. [sc.: mich – und nicht eine meiner Freundinnen – geheiratet hatte]
b) sodass:
• Απόμεινε στον τόπο ασάλευτος πολλήν Lange blieb es still [sc. die Geräusche in
ώρα, που άρχισα να συλλογιέμαι μήπως der Dunkelheit, die mutmaßlich von einem
γελάστηκα. sich nähernden feindlichen Soldaten aus-
gingen, waren nicht mehr zu hören], so
dass [= sodass] ich schon glaubte, mich
getäuscht zu haben [und gar kein feindli-
cher Soldat in der Nähe war].
• [...] – κι είχε μια άγρια θλίψη, μια παγωνιά […] – der Anblick eines solchen Reiters
τρεις φορές σαν τον θάνατο να βλέπεις [sc. des an das Pferd gebundenen Toten]
τέτοιον καβαλλάρη, που μερικές γυναίκες war so schauderhaft und traurig, dreimal
έσκουσαν κι έσυραν μοιρολόγια κι ας τους so kalt wie der Tod selbst, dass einige
ήταν ξένος κι άγνωστος. Frauen aufheulten und die Totenklage an-
stimmten, auch wenn der [tote] Mann ihnen
ein Unbekannter, ein Fremder war. [wörtl.:
und einen solchen Reiter zu sehen, hatte
eine wilde Traurigkeit an sich, eine dreimal
so große Eiseskälte wie der Tod, sodass
einige Frauen …]
• Η Ραλλού ξέσπασε σ’ ένα δυνατό χαχα- ---

νητό, που η κυρία Μαρίκα ήρθε απ’ την
κουζίνα να δει τι στο καλό συμβαίνει.
• Ρίτσος: Τι παράξενα πράματα, S.12, 7.Z, sowie S.112, 7.Z. von unten // DF: S.98, 8.Z.
von unten, sowie S.166, 6.Z.
c) weil:
• Ούτε τον είδε να υποφέρει και να ’χει πληγωθεί στον ανδρισμό του, που η αδερφή του
πέρασε στο πανεπιστήμιο κι αυτός κατάφερε μονάχα να μπει σε μια τεχνική σχολή.
[Eideneier, Bd.3, S. 223, letzter Satz des 4.A.]
• έλα δω που σε θέλω ° come here, I want you [Mackridge, S. 255 (EF) bzw. S. 361 (GF), BS 10]
• δεν φαντάζομαι να ζηλεύεις που σου μιλώ και λίγο για τις άλλες ° ich hoffe, du bist
nicht eifersüchtig [wörtl.: ich nehme nicht an, dass du eifersüchtig bist], weil ich dir auch
ein bisschen was von den anderen [Frauen] erzähle [dich ich in meinem Leben hatte]
d) dadurch, dass … / indem:

• σου κάνω χάρη που σε μεταφέρω ° I'm doing you a favour by transporting you
[Mackridge, S. 255 (EF) bzw. S. 361 (GF), BS 9]
e) als / wie:
• Γιατί δεν απαντούσες που σε φώναζα; Warum hast du nicht geantwortet, als/wie
ich dich gerufen habe?
• Τους άκουσα που γύρισαν πριν λίγη ώρα. Ich habe sie [bzw. ihre Schritte] gehört, wie
sie vor kurzem [hierher ins Hotel] zurück-
gekommen sind.
• Μπροστά δεν ήσαστε που μου ’πε να Wart ihr (denn) nicht dabei, als er mir
πάω στη Σαλονίκη; sagte, ich soll(e) nach Saloniki fahren?
[rhetorische Frage iS von: Ihr wart doch
dabei, als …]
f) wenn:
• Και ποιος τοίχος ν’ ασπριστεί, που ο Und wie sollte man eine Wand weißen,
ασβέστης ήταν πέτρα και οι τοίχοι γυαλιά; wenn [infolge Vereisung] der Kalk wie
Stein und die Wände wie Glas waren?
• Ο άλλος πάλι ζει στην ίδια πόλη με μας, Der andere wiederum [sc. unser zweiter
μα τι ωφελεί που τον βλέπουμε στη χάση Sohn (im Gegensatz zum ersten)] lebt in
και στη φέξη; Ποιος ξέρει πού κυλιέται, σε derselben Stadt mit uns. Aber was nützt
τι στρώματα χαραμίζει τα νιάτα του και την das, wenn wir ihn nur alle Jubeljahre ein-
ομορφιά του! mal sehen? Wer weiß, wo er sich rum-
treibt, auf welcher Lagerstatt er seine
Jugend und seine Schönheit vergeudet!
g) was für ein(e) // ein(e) solche(r) [etc.] [Betonung der Intensität]:
• Μια πίκρα που έχουν τα μάτια αυτής της Was für eine Bitterkeit immer in ihren
κοπέλας! Μονίμως! Augen lag! *
• Μια πίκρα που είχαν, μια θλίψη! Es lag eine solche Bitterkeit in ihnen [sc.:
in ihren Augen], eine solche Trauer! *
• Μια πίκρα που είχαν τα μάτια του! Was für traurige Augen er hatte! *
• Πω! Πω! Μια λύπη που μ’ έπιασε. Mann, oh Mann, ich wurde [aufgrund die-
ser überraschenden und frustrierenden
Nachricht] unglaublich traurig.
• Α, ρε ξάδελφε, μητέρα που την έχεις και Ach, Mensch Vetter, du hast vielleicht eine
συ. [ungastliche] Mutter.* [sie bietet mir nicht
einmal etwas zu trinken an]
*[GF+DF jeweils aus: Βαμμ.]
h) Sonstiges:
• Τρεις μέρες είχαν περάσει που την έφεραν πίσω στο πατρικό της κι ακόμα εκεί την
είχαν. ° Drei Tage waren vergangen, seit [die tote] Marighó [wörtl.: sie] in ihr Eltern-
haus zurückgebracht worden war, und sie lag immer noch da. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• και λίγο αργότερα που είχε χωρίσει από έναν Άραβα ° und kurz nachdem sie sich
von einem Araber getrennt hatte [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ] [Anm.: "που" hat
hier also offenbar die Funktion von "από τότε που" / "από τη στιγμή που"]
• "[...]", που θα ’λεγε ο Παπαδιαμάντης. ° "[…]", wie Papadiamantis (Papadiamandis)
gesagt hätte. [sc.: "…", wie es der Dichter Alexandros Papadiamandis (1851-1911)
(poetisch) ausgedrückt hätte (vermutl. iS von: es tatsächlich in einem seiner Gedichte
ausgedrückt hat)] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• σχεδόν "ανεπαισθήτως" που θα ’λεγε ο ποιητής ° fast "unmerklich", wie der Dichter
sagen würde [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• [...], έτσι ακριβώς που έκανε με τα μάτια της και τα μαλλιά της. ° So hielt sie es auch
mit ihren Augen und Haaren. * / Genauso, wie sie es auch mit ihren Augen und (ihren)
Haaren machte. [sc. sie vernachlässigte deren Pflege – so wie jene ihrer Fingernägel]
[GF+DF (*) aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ // Anm.: kein "το" vor "έκανε"]
3. (weitere) BSe zur Funktion als Relativpronomen:

της, όπως και τα λεφτά που ζούσανε, [...] [= seiner Frau] ebenso wie das Geld, von
dem sie lebten, […]
• ο Βάγκαλης φαινόταν να πάσχει απ’ αυτή Vágalis schien an dieser Melancholie zu

τη μελαγχολία, αυτή που έγραφε στο βιβλίο leiden, von der Burton in seinem Buch [GF:
ο Μπέρτον in dem Buch] schrieb [sc.: Robert Burton:
"Anatomie der Melancholie"]
• Το λόφο του Στράνη και τ’ Ακρωτήρι, που Den Strani-Hügel und das Akrotiri [Kap
λέγαμε, τα φύλαξαν για την ώρα οι Akrotiri] [auf Zakynthos], von denen oben
Ζακυνθινοί νόμπιλοι που τα κατέχουν· [...]. [in diesem (von mir geschriebenen) Text]
die Rede war, konnten die zakynthischen
Nobili, die sie besitzen, bis auf weiteres
[vor der touristischen Nutzbarmachung]
bewahren; […].
[GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς // Kursivdruck der DF
im Original]
• [...] Πως απαντούσε σε ερωτήσεις που σε […] Dass er auf Fragen [des Arztes, betref-
κανονικές συνθήκες απαντάνε οι γονείς και fend den kranken Mitbewohner] antworte-
οι σύζυγοι. te, die unter normalen Umständen Eltern
und Ehepartner beantworteten*.
*[Anm.: vgl. in alternativer Formulierung:
…, auf die unter normalen Umständen
Eltern und Ehepartner antwor(te)ten].
[Anm.: "που" entspricht hier also einem

"στις οποίες"]
• "Και τώρα τι κάνουμε;" ρώτησε ο Θανά- "Und was machen wir jetzt?" fragte Tha-
σης. "Εσύ, να μου πεις", είπε ο Σωτήρης με nassis [ratlos]. "Das will ich von dir hören",
κακία. Εσύ που μου είχες υποσχεθεί sagte Sotiris boshaft. Du hast mir doch das
λαγούς και πετραχήλια, σκέφτηκε αλλά δεν Blaue vom Himmel versprochen, dachte er,
το είπε. aber er sagte es nicht.
4. που να / που να μην:

[Anm.: zu unterscheiden von: πού να (s. unter πού [Z 3])]
a) verwendet zur Einleitung von Relativsätzen (αναφορικές προτάσεις):
S. dazu Σιγαλός, S 237 f.:
Οι αναφορικές προτάσεις [...] εκφέρονται με: [...] υποτακτική, όταν δηλώνουν κάτι το
ενδεχόμενο – π.χ.:
Θέλετε ένα αυτοκίνητο που να έχει κόκκινο χρώμα;
[weitere Bse:]
• Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μη θέλει το καλό σου. [Σιγαλός, S 240]
• Βρήκα έναν τρόπο, που να λύνει άμεσα το πρόβλημά σου. ["αναφορική αποτελεσμα-
τική πρόταση" – Σιγαλός, S 239]
• Δεν υπάρχει παιδί που να μην αγαπάει το νερό. ° Es gibt kein Kind, das nicht das
Wasser liebt.
• Δεν περνάει βραδιά που να μην πω ένα αστείο. ° Es vergeht kein Abend, an dem ich
nicht einen Witz erzähle.
b) verwendet zur Einleitung von "αποτελεσματικές (συμπερασματικές) προτάσεις" – hat
in diesem Fall dieselbe Bedeutung wie: ώστε να / για να [etc.] [vgl. Σιγαλός, S 218, Pkt.
27.12]
z.B.:
• Θα σου φτιάξω ένα γλυκό, που να γλείφεις τα δάχτυλά σου. [Σιγαλός, S 244, Satz 40, iVm
S 298]
c) verwendet zur Einleitung von "παραχωρητικές προτάσεις" – hat in diesem Fall diesel-
be Bedeutung wie: και αν / και να / ας … και [etc.] [vgl. Σιγαλός, S 223, Pkt. 27.20]
z.B.:
• Δε θα του κάνω τη χάρη, που να χαλάσει τον κόσμο από τις φωνές. [Σιγαλός, S 235,
4. Zeile]
d) Verwendung von "που" als "ευχετικό ή επιφωνηματικό μόριο" [vgl. Σιγαλός, S 256,
lit. κγ, Pkt. 4]
[bzw.]
Οι ευχές και οι κατάρες είναι δυνατόν να εισάγονται με το "μακάρι να"* ή με το "που να"
ή απλώς με τα μόρια της υποτακτικής "να" ή "ας"**. [Holton (GF), S 404]
*) π.χ.:
• Μακάρι να γίνει καλά! = May s/he get well!
**) π.χ.:
• Να/Ας τον δω κι ας πεθάνω! = May I see him and then I don't mind if I die!
• Ας/Να τέλειωνε πια αυτός ο χειμώνας! = If only this winter would come to an
end!
[alle 3 BSe aus: Holton, S 404 (GF) bzw. S 425 f. (EF)]
z.B.:
• Που να μη σε είχα συναντήσει ποτέ! Would that I had never met you / or:
I wish I had never met you!
[Holton, S 404 (GF) bzw. S 425 (EF)]
• Βρε που να χαθεί το παλιόπαιδο! I wish that bloody kid would get lost!
[Holton, S 404 (GF) bzw. S 426 (EF)]
• Σταμάτα που να χαρείς. [Σιγαλός, S 256] ---

• Πού* να σας έβλεπα τώρα να σας πω Wenn ich euch jetzt [doch nur] sehen wür-
τουλάχιστον "γεια σου" στην γλώσσα σας de und euch mindestens in eurer Sprache
και να σας χαιρετήσω! [sc. Griechisch] einmal "Jássu!" sagen
*[Anm.: Richtig wäre wohl "που" anstelle könnte! [Ausdruck eines Wunsches]
von "πού".] [GF+DF aus: Kalimerhaba (Originaltext türkisch)]
[bzw. in verwandtem Sinne]:

Το "που" με ή χωρίς το επιφώνημα "μπα" ("μπα που ...") χρησιμοποιείται ως εισαγωγικό
μόριο καταρών. [ΛΔΗ, σ. 318]
z.B.:
• (Μπα) που να μην σώσεις! [ΛΔΗ]
• (Μπα) που να σκάσεις! [ΛΔΗ]
• (Μπα) που να σε δω να κρέμεσαι! [ΛΔΗ]
• (Μπα) που να σου βγει το ξόδι. [ΛΔΗ]
• (Μπα) που να μη σε βρει ο (καινούριος) Χρόνος! [ΛΔΗ]
5. ...[Adjektiv] + που είμαι:

• Τι ηλίθια που είμαι. ° Bin ich [weibl.] blöd. [Selbstvorwurf] [DF+GF aus: Schulze: Simple
Storys]
• Θεέ μου, τι όμορφη που είναι! ° Mein Gott, ist die schön! [sc.: diese Frau] [DF+GF aus:
Schulze: Simple Storys]
• Ποπό, καυτός που είναι! ° Mann, ist der heiß! [sc. der Kaffee / ο καφές] [DF+GF aus:
Schulze: Simple Storys]
6. είναι που είναι [bzw. allgemein:] Verb + που + Verbwiederholung:

• Ήταν που ήταν παράξενος, τώρα τους Er war ohnehin ein sonderbarer Mann, jetzt
έγινε και επίφοβος. [nach dem jüngsten Vorkommnis] flößte er
ihnen auch noch Angst ein.
• "Θα με περάσουν γι’ άπονη", σκέφτηκε, "Man wird mich für herzlos halten", dachte
"έχω που έχω το όνομα ..." sie, "ich bin sowieso verschrien …"
Original]
• [...] πως [...] ήταν που ήταν καταδικασμέ- […], dass er [= der zum Tode verurteilte
νος από την αρρώστια. Häftling, der jetzt auch an einem typhus-
artigen Fieber leidet] …[selbst wenn man
ihn nicht hinrichten würde] schon [= schon
allein / ohnehin] durch seine Krankheit ver-
urteilt sei.
• Αν έχεις μεράκι για γράμματα, πήγαινε και Wenn dein Herz es begehrt, das Lernen,
φέτος. Μεγάλωσες που μεγάλωσες. dann geh auch dieses Jahr hin [sc.: in die
Abendschule]. [Ratschlag des Vaters an
seine Tochter] Erwachsen bist du ja.
• Μας ληστεύουν που μας ληστεύουν με τα Uns wird für Medikamente und für Spritzen
φάρμακα και τις ενέσεις – δεν είν’ ανάγκη auch das letzte aus der Tasche gezogen –
να μας κλέβουν και τα παπούτσια! da müssen uns nicht auch noch die Schu-
he gestohlen werden! [Unmutsäußerung
eines Mannes darüber, dass die Schuhe
seiner Tochter während ihres Spitalsauf-
enthalts verschwunden sind]
:ΠΟΥ (ΙΙ) (= πού)

πού
[Anm.: πού ist zu unterscheiden von που !]
Übersicht:
1. Worttyp und Grundbedeutung
2. weitere Bedeutungen
3. πού να ...
4. πού πήγε ο/η/το …;
5. από πού κι ως πού
6.1. και πού ’σαι
6.2. και πού ’σαι ακόμα
7. για πού: s. unter s. unter για (Z 2)
8. πού θες να ... : s. unter θέλω (Z 2)
1. Worttyp und Grundbedeutung: Fragewort (sc. Frageadverb): wo? // wohin?
από πού, από ποιον, πώς, πώς συμβαίνει να ... [ΛΔΗ, σ. 319]
π.χ.:
• Πού το ξέρεις, πως δεν θά ’ρθει; [ΛΔΗ]
• Πού να τα βρω, τόσα λεφτά; [ΛΔΗ]
• Πού να παντρευτείς, μωρέ; Εσύ δεν μπορείς καλά-καλά να συντηρήσεις τον εαυτό
σου. [ΛΔΗ]
• Πού το ’μαθες εσύ πως αρρεβωνιάστηκε η Μαρίκα; [ΛΔΗ]
• Πού τα θυμάστε όλα αυτά εσείς; Τι μνήμη έχετε! ° Wie könnt ihr euch an das alles
[wovon ihr mir gerade erzählt] erinnern? Was für ein Gedächtnis! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[vgl. in diesem Zusammenhang auch]:

• Πού θες να ξέρω! ° Wie soll ich das wissen! [was du mich da fragst] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• Πού θες να ξέρω ότι […]; ° Woher sollte ich wissen, dass […]? [DF+GF aus: Friedrich:
Currywurst]
3. πού να ... :
[Anm.: zu unterscheiden von: που να (s. unter που [Z 4])]
[weitere Anm.: Behandelt wird im Folgenden die spezielle Funktion des "πού να"
(als einer Art Redewendung). Zum Gebrauch von "πού να" in herkömmlichen
Fragesätzen (z.B. "Πού να είναι;"): s. Beispiele unter να (Ι) (Z 2b, bb).]
Erläuterung 1:
σημαίνει πως κάτι ως αδύνατο δεν γίνεται [ΛΔΗ, σ. 319]
π.χ.:
• Μετά το τηλεφώνημα του Γιώργου, πού να κοιμηθώ εγώ; (= ήταν αδύνατο να κοιμηθώ)
[ΛΔΗ]
• Εγώ πάντοτε του έλεγα πως αυτές οι δουλειές που κάνει δεν είναι σωστές, αλλ’ αυτός
πού να ακούσει; (= ήταν αδύνατο να ακούσει, δεν άκουσε) [ΛΔΗ]
• Τον φοβέρισε, μα πού να συνετιστεί αυτός. [ΛΔΗ]
• Οι πιότεροι δοκίμαζαν να φύγουν από Die meisten [Kameraden] versuchten, aus

τ’ αμπρί μου. [...] Μα πού να ξεμυτίσεις στο meinem Unterstand zu fliehen [als sich
χαράκωμα. Ήτανε σίγουρη αυτοχτονία dieser immer mehr mit feindlichem Tränen-
[= αυτοκτονία]. Ο ουρανός απ’ έξω έβρεχε gas füllte]. […] Aber unmöglich, die Nase in
μολύβι και σίδερο. Οι εγκαιροφλεγείς περί- den [Schützen-]Graben rauszustrecken.
μεναν τους φαντάρους να ξελακήσουν από Das war sicherer Selbstmord. Vom Himmel
τ’ αμπριά για να τους βαρέσουν κατακέ- regnete es Blei und Eisen [von den Luftan-
φαλα. griffen des Feindes]. Die Zeitzündergrana-
[Anm. 1: Das "που" (des 2. Satzes) ist in ten [des Feindes] warteten nur darauf,
dem im polytonischen System gedruckten
dass die Soldaten aus den Unterständen
griechischen Text mit einem Zirkumflex
(περισπωμένη) versehen ("ποῦ").] herauskamen, um sie von oben zu be-
[Anm. 2: kein Fragezeichen (sondern schießen.
Punkt) nach "χαράκωμα"]
[wohl in diesem Sinne auch:]

• οι ώρες περνούσαν κι αυτή πού να φύγει! (= δεν έλεγε να φύγει) [ΛΚΡ, σ. 1142]
• πού να φανταστείς ότι ... (= δεν ήταν δυνατό να φανταστείς) [ΛΚΡ, σ. 1142]
[bzw.]
Erläuterung 2:
Υπάρχουν [...] επιφωνηματικές δομές που εισάγονται με την ερωτηματική λέξη "πού"
ακολουθούμενη από μια "να"-πρόταση η οποία εκφράζει κάποιου είδους έκπληξη.
Αυτές οι δομές είναι συνήθως ισοδύναμες του "δε θα το πιστέψεις, αλλά ...".
[Holton, S 403 (GF)]
π.χ.:
• (Και) Πού να σ’ τα λέω! Η Μιμή δεν του μιλάει πια! ° You won't believe this, but Mimi
is not speaking to him any more [Holton, S 404 (GF) bzw. S 425 (EF)]
[Anm.: In der englischen Ausgabe steht nach dem Wort "λέω" statt des Rufzei-
chens ein Fragezeichen und nach πια keinerlei Satzzeichen.]
[Anm.: speziell zu "πού να σ’ τα λέω" (bzw. "πού να σου/σας λέω") s. auch unter λέω
(Z 26)]
Weitere Beispiele:
• Θυμάσαι ποιος το ’λεγε αυτό; Πού να Weißt du noch, wer das gesungen hat?
θυμάσαι. Wie kannst du das wissen. [iS von: Wie
solltest du das wissen. (Du warst damals ja
noch gar nicht auf der Welt.)]
[Anm.: Kein Fragezeichen (sondern Punkt)

nach dem zweiten Satz (in DF und GF).]
• Κι εκείνη η γυναίκα του, χρυσή καρδιά Und seine [Ehe-]Frau, ein Herz aus Gold,
αλλά τόφαλος. Που να κάνει ο άνθρωπος aber was für ein Hünenweib. Dass der
έρωτα μαζί της. Mann mit ihr Liebe machen konnte.
[Anm.: Dieses "που" ist in dem im polytonischen System [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
gedruckten griechischen Text (wohl irrtümlich) nicht mit
einem Zirkumflex (περισπωμένη), sondern (wie das
Relativpronomen που) mit einem Gravis (βαρεία)
versehen.]
• Πού να βγάλεις άκρη με τις γκόμενες! Aus den Weibern soll einer schlau werden!
Με τις γκόμενες δε βγάζεις άκρη!]
• Εμένα πού να σ’ αφήσει η μάνα σου να Deine Mutter hätte niemals zugelassen,
με δεις. dass wir uns sehen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
[Anm.: Der Satz endet mit keinem Frage-

zeichen, sondern einem Punkt.]
• [...] – γιατί πού να τρέχει ο καθένας …[Die große Familie ließ zwei Mal im Jahr
χωριστά για κούρεμα – [...] einen Friseur ins Haus kommen, der allen
hintereinander die Haare schnitt] – [denn]
es wäre unsinnig gewesen, einzeln zum
Haareschneiden aus dem Haus zu gehen
– […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν πειράζει, με πιάνει ένα ρίγος και μόνο Macht nichts [dass du mir die Geschichte
που την βλέπω [= την σταύρωση] – πού ν’ nicht vorlesen willst, die du zu diesem un-
ακούσω και την ιστορία της! heimlichen Bild von der Kreuzigung Christi
geschrieben hast], mich graust es beim
bloßen Anblick – wenn ich auch noch die
Geschichte davon hören müsste!
• Δεν είχε κι άδικο, μα πού να έβλεπε και Sie hatte nicht ganz unrecht. [sc. die alte
την κινούμενη απονέκρωση μέσα στα Frau, die meinte, dass mit der Verbreitung
σπίτια. des Radios die Menschen kaum mehr
miteinander reden und fast nur noch hören
würden] Was hätte sie wohl gesagt, wenn
sie erst in jedem Haus die bewegten Bilder
der Abgestorbenheit [gemeint offenbar:
das Fernsehen] erlebt hätte …
deutschen Original]
• Η Κάρμεν κρυφογελάει. Πού να ξέρατε ... Carmen grinst [über die Ahnungslosen].
[Anm.: πού in dem (im monotonischen Wenn ihr wüsstet ...
System) gedruckten Text ausdrücklich mit [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche … // Anm.: drei
Betonungszeichen.] Punkte jeweils im Original]
• (και) πού να δεις / (και) πού να δείτε / (και) πού να δει: s. unter βλέπω (Z 7)
4. πού πήγε ο/η/το …; ° was ist aus dem/der … geworden? [als rhetorische Frage,
wenn man früheren angenehmen Zuständen oder Eigenschaften nachtrauert]
5. από πού κι ως πού:

• [...] – κι απορούσαν πώς μπόρεσαν να […] – und sie wunderten sich, überhaupt
σκεφτούν κάτι τέτοιο, από πού κι ως πού! auf so einen Gedanken gekommen zu
sein, wie denn nur! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• από πού κι ως πού wie kam er eigentlich darauf? [sc. auf eine
solch aberwitzige Vermutung und Hoff-
nung] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Από πού κι ως πού ο Κάφκα; Ίσως Wie kam ich überhaupt auf Kafka? [sc.:
επειδή ολόκληρη η Πράγα είχε διαποτιστεί Wieso träumte ich von ihm?] Vielleicht, weil
από την παρουσία του. ganz Prag [= die Stadt, in der ich mich auf-
hielt] von seiner Gegenwart durchtränkt
war. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Την Κλητία; Από πού κι ως πού; Η Κλητία An Klitia [erinnert dich Ioulia]? Wieso
με την Ιουλία μπορεί να είχαν την ίδια denn? Klitia und Ioulia haben zwar die
μάνα, δεν είχαν όμως ούτε μια τρίχα όμοια. gleiche Mutter gehabt, doch nicht ein
einziges gleiches Haar.
• Από πού κι ως πού το αυτοκίνητο; Wozu also das Auto? [sc.: Wozu wollte sie
mir das Auto abkaufen (wo sie doch ge-
wohnt war, zu Fuß zu gehen oder mit dem
Rad zu fahren)?] [GF+DF aus: Όσες φορές]
6.1. και πού ’σαι:

[gefolgt von Wunsch bzw. Auftrag, Mahnung, Ratschlag, mahnendem Hinweis etc.]
[Anm.: πάντα: "και πού ’σαι" και όχι "και πού είσαι" (Ελένη)]
= πρόσεχε → θέλουμε να επιστήσουμε σε κάποιον την προσοχή για αυτό που πρόκειται
να του πούμε μετά ("άκου τι θα σου πω τώρα") [Ελένη]
[Anm.: zur Bedeutung des πού (= "wo"):
Θέλεις να επιστήσεις σε κάποιον την προσοχή, ενώ αυτός σκέφτεται κάτι άλλο → "Πού
είσαι; Να είσαι εδώ τώρα που σου μιλάω" (Ελένη)]
BS 1:
[Dialog zwischen Αντώνης (der sich auf den Weg vom elterlichen Haus ins Athener
Stadtzentrum macht) und seiner Mutter Παναγιώτα]:
- Και οι δουλειές δεν περιμένουν, μητέρα! Πρέπει να γίνονται με την ώρα τους! Κατάλα-
βες; είπε ο Αντώνης φεύγοντας [...].
- Α! Και πού ’σαι! φώναξε η Παναγιώτα. Και συνέχισε:
- Πες του πατέρα σου, αν μπορέσει, αργά το μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα, να ’ρθει να
φάμε παρέα. [...] Πες του ότι θα του φτιάξω μια ωραία χορτόπιτα, που του αρέσει, μιας
και σήμερα έμεινα στο σπίτι!
[Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs, σ. 48 / Betonungszeichen am Wort "πού" im Original]
BS 2:
[Dialog zwischen Γιαγίλος und seinem Freund Πέτρος, der sich vorübergehend von
seiner Frau trennen und nach Deutschland reisen wird]:
- Αλήθεια... στη γυναίκα σου το ’πες [πως θα φύγεις στη Γερμανία]; τον ρώτησε μ’
ενδιαφέρον ο Γιαγίλος καθώς έκαναν να χωρίσουν.
- Ακόμα τίποτα... Θα της το πω όμως τώρα που θα γυρίσει [στο σπίτι].
- Και πού ’σαι, φρόνιμα ε, τον συμβούλεψε ο Γιαγίλος.*
- Ναι μωρέ, εντάξει, τον καθησύχασε ο Πέτρος. Τι διάολο... Τόσον καιρό έκανα
υπομονή, τώρα στο τέλος θα τα σκατώσω;
- Έτσι μπράβο, του είπε μαλακά ο φίλος του, [...]
*[Anm.: Dieses "που" ist in dem im polytonischen System gedruckten grie-
chischen Text mit einem Zirkumflex (περισπωμένη) versehen ("ποῦ").]
[Γ. Κάτος: Η αγία αλητεία, σ. 24 / drei Punkte jeweils im Original]
BS 3:
[Dialog zwischen Taxilenker (T) und Mädchen (Κ) beim Einladen der "μπομπονιέρες"
ins Taxi]:
Τ: Εδώ βάλ’ τες. Θα τις προσέχω εγώ [τις μπομπονιέρες].
Κ: Α, και πού ’σαι; Μετρημένες τις έχω, έτσι;
[(Ton) aus dem Film: "Διακοπές στο Βιετνάμ"]
6.2. και πού ’σαι ακόμα ° [vermutl.]: ~und wart nur ab (du wirst schon sehen), da
kommt noch mehr (das ist noch nicht alles) [Prophezeiung, dass in Zukunft verstärkt ein
(positives oder negatives) Phänomen auftreten wird, das bereits derzeit existiert] – z.B.:
• "[...] Κι αυτά όλα ανεβάζουν στα ύψη το πολιτικό θερμόμετρο! Πας σε γάμο και οι
κουβέντες πάνε προς τα πολιτικά. Ακόμα και σε κηδείες και μνημόσυνα [...] και ο
κόσμος τις ίδιες πολιτικές συζητήσεις ακολουθεί! Για όνομα του Θεού! Και πού ’σαι
ακόμα!" Αυτά έλεγε, σε κάποια στιγμή, ο Αριστείδης στη γυναίκα του, [....] [Feststellung
bei einer griechischen Hochzeitsfeier im Jahr 1978, bezogen auf die verschärfte politi-
sche Auseinandersetzung zwischen Anhängern von Rechtsparteien (wie Νέα Δημοκρα-
τία) und Linksparteien (wie ΠΑΣΟΚ)] [Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs, σ. 117 (mit
Zeilenumbruch vor "Αυτά έλεγε ...") / Anm.: Betonungszeichen am Wort "πού" im Original]
:ΠΟΥΛΜΑΝΑΚΙ, το
πουλμανάκι, το
• μέσα στο νοικιασμένο πουλμανάκι που τη μετέφερε από τη μια πόλη στην άλλη ° in
dem gemieteten Kleinbus, der sie von einer Stadt in die andere transportierte [GF+DF aus:
:ΠΟΥΛΩ
πουλώ (-άς)
1. Zur Unterscheidung der Formen πουλώ (-άς) und πωλώ (-είς):
"Πωλώ": απαντάται σε επίσημο ύφος λόγου και σε στερεότυπες εκφράσεις, κυρίως στην
παθητική φωνή ("πωλείται", "πωλούνται", σε αγγελίες πώλησης κτλ.). Περισσότερο
διαδεδομένο είναι το ρήμα "πουλάω".
[Ιορδανίδου, σ. 375 (in gleichem Sinne die Vermerke bei ΛΜΠ und ΛΚΝ)]
2. με πουλάς:
als idiomatische Wendung mit den Bedeutungen:
a) ~du hast mich "stehengelassen" (versetzt) [und bist zu unserem vereinbarten Treffen
nicht erschienen] / με στήνεις *
π.χ.:
• Και δεν πειράζει αν τον πούλησε σήμερα. Μια φορά έγινε. Υπήρχε σοβαρός λόγος. °
Und es machte auch nichts, wenn [= dass] er ihn [= einen Freund] heute versetzt hatte
[sc. ihm mitgeteilt hatte, sich heute nicht mit ihm zu treffen, obwohl dieser ihn darum
gebeten hatte]. Es war nur ein Mal. Dafür gab es einen wichtigen Grund. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
b) ~du verrätst mich [zB. an den Feind] / με καρφώνεις *

*[s. dazu das jeweilige Beispiel in: "Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των
εκφράσεων", S.87 ("με πουλά Ι") und S.88 ("με πουλά ΙΙ")]
3. πουλώ (κάτι σε κάποιον): προσπαθώ να εμφανιστώ ως κάτι που δεν είμαι ή να

εμφανίσω κάτι ως κάτι που δεν είναι [ΑΓΝ, σ. 143]
π.χ.:
• Σε ποιον τα πουλάς αυτά; ° Wem willst du das weismachen, he? [rhetorische Frage
an jemanden, der Unglaubwürdiges erzählt] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• πουλώ τρέλα: s. unter τρέλα, η (Z 2)
:ΠΡΑΓΜΑ, το
πράγμα, το
1. άλλο πράγμα:
Χρησιμοποιείται ως ενισχυτικό μιας ιδιότητας ή μεγεθυντικό· μπορεί να χρησιμοποιηθεί
και επιφωνηματικά και να εκφράζει θαυμασμό. Συνήθως λέγεται: κάτι ή κάποιος είναι
άλλο πράγμα, έχει δηλ. σε ασύγκριτα μεγαλύτερο βαθμό μια ιδιότητα. [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Όλα τα παιδιά είναι ζωηρά αλλά ο Θύμιος είναι άλλο πράγμα. (είναι δηλ. ασύγκριτα
πιο ζωηρός απ’ τ’ άλλα παιδιά, είναι υπερβολικά ζωηρός) [ΛΔΗ]
• Αυτό το κακό που μας βρήκε είναι άλλο πράγμα. (είναι πολύ μεγάλο κακό) [ΛΔΗ]
• Η φιλενάδα της Μαρίας είναι πάρα πολύ όμορφη. Άλλο πράγμα! [ΛΔΗ]
• με μια κακία άλλο πράγμα ° mit ausgesuchter Bosheit [warf das weinende Baby
seiner Mutter eine Orange ins Gesicht] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Οι Πόντιοι είναι ξεροκέφαλοι. Αυτός παιδί μου άλλο πράμα. ° Die Pontier sind dick-
köpfig. Der [= dieser konkrete Pontier], mein Kind, nochmal soviel.* [GF+DF aus: Kalimerhaba
(Erzählung "Ο καθρέφτης" von Ναπολέων Λαζάνης)]
*[praktikable Übersetzungsalternative: "Der, mein Kind, ganz besonders."]
2.1. κορίτσι πράγμα:

σαν κορίτσι που είμαι (που είσαι, που είναι), κορίτσι όντας [ΛΔΗ]
[bzw.]
2.2.
λέγεται και παιδί πράγμα (σπάνια "αγόρι πράγμα") [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Εσύ κορίτσι (παιδί) πράγμα, επιτρέπεται να καπνίζεις; [ΛΔΗ]
• Κορίτσι πράγμα η Μαρία, πώς θα πάει μόνη της στην Θεσσαλονίκη; [ΛΔΗ]
• Μα πώς γίνεται, εσείς κορίτσια πράγματα, να μην χορεύετε; [ΛΔΗ]
• Παιδί πράμα, βλέπεις, [...] ° a) Du siehst, was für ein grüner Junge ich noch war: […]
[bzw.] b) Ein Halbwüchsiger noch, […] [Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 24, 1. Z. // DF 1: S. 14 auf 15, bzw.
DF 2: S. 14, 6. Z. von unten]
[bzw. analog]:
2.3. μωρό-πράμα:
• Στο 42 τής τσάκισαν τα πόδια με τα χέρια τους οι εχθροί. Ήταν τριώ χρονώ
μωρό-πράμα. [Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 59]
3. εκ των πραγμάτων ° de facto [Νατσ., σ. 600]
4. κοίτα πράγματα: s. unter κοιτάζω / κοιτώ (Z 3.1)

[in ähnlichem Sinne]:
• "Για φαντάσου", μουρμούριζε η μάνα μου, "κάτι πράγματα που συμβαίνουν ..." ° "Ja,
stell dir vor", murmelte meine Mutter, "Sachen gibt’s." [Reaktion auf eine (von ihr nicht
erst genommene) Märchen-Geschichte, die ihr ein kleines Mädchen erzählt] [DF+GF aus:
Menasse: Vienna // Anm.: drei Punkte der GF im Original]
:ΠΡΑΓΜΑΤΙ
πράγματι
1) tatsächlich:
a) [iS von: wirklich, ehrlich, im Ernst, in der Tat; wie behauptet etc.]:
• Ξέρεις τι; Υπάρχει πράγματι ένα βιβλιοπωλείο εδώ κοντά. ° Weißt du was? Es gibt
hier in der Nähe tatsächlich (wirklich) [wie von dir vermutet] eine Buchhandlung. [Reak-
tion, wenn einem dies (entgegen der ursprünglichen Annahme und Behauptung) plötz-
lich einfällt)]
b) [iS von: in Wahrheit (= anders, als behauptet)]:
• Επίσης, παρατηρούμε ότι το ρήμα "μελανουργώ" του Ελύτη δεν αποδίδεται σωστά στη
μετάφραση. Πράγματι, η λέξη "gâchis" σημαίνει κυρίως κάτι το μπερδεμένο και το
ακατάστατο και συνεπώς, δεν έχει καμία σχέση με εκείνες τις κακές, "μελανές" πράξεις
του ανθρώπου, για τις οποίες πρέπει κανείς να ντρέπεται. ° Außerdem stellen wir fest,
dass das Verb "μελανουργώ" [in einem Gedicht] von Elytis in der [französischen] Über-
setzung [dieses Gedichts] nicht richtig wiedergegeben wird. Tatsächlich (In Wahrheit)
bezeichnet das [in der französischen Übersetzung verwendete] Wort "gâchis" haupt-
sächlich etwas Verworrenes und Unordentliches und hat folglich keinerlei Bezug zu
jenen bösen, "μελανές" (finsteren) Handlungen des Menschen, für die man sich schä-
men muss [und von denen im griechischen Original die Rede ist]. [GF aus: Σαλταπήδας: ΓΜ]
2) nämlich:
• Λαμβάνοντας υπόψη τη γενική οικονομία της οδηγίας, στον όρο "Untergang" πρέπει
να δοθεί η έννοια του τυχαίου συμβάντος, όπως στο κείμενο των άλλων γλωσσών.
Πράγματι, εάν ως "Untergang" νοείτο κάθε οριστική απώλεια – υπαίτια ή ανυπαίτια –, η
έτερη περίπτωση της απώλειας λόγω ανωτέρας βίας θα έχανε, σε μεγάλο βαθμό, κάθε
αυτόνομη σημασία. Πράγματι, η απώλεια λόγω ανωτέρας βίας συνοδεύεται στις
περισσότερες περιπτώσεις από την καταστροφή ("Untergang") του προϊόντος. °
° Unter Berücksichtigung des Regelungskontexts [der betreffenden EU-Richtlinie] ist es
angebracht, den [deutschsprachigen] Begriff des Untergangs wie in anderen Sprachfas-
sungen im Sinne von Zufall zu verstehen. Wäre unter dem Begriff des Untergangs näm-
lich jeder endgültige Verlust zu verstehen – sei er verschuldet oder nicht –, so verlöre
der Fall des Verlusts durch höhere Gewalt daneben weitgehend seine eigenständige
Bedeutung. Der Verlust durch höhere Gewalt geht nämlich in den meisten Fällen mit
dem Untergang der Ware einher.
[GF+DF aus einem Schlussantrag eines Generalanwalts am EuGH]
• [...], μα η κατάσταση άλλαξε. Μετέφερα πράγματι εδώ, μέσω Τραπέζης, όλες τις
οικονομίες μου. ° […], dass aber andere Voraussetzungen [iS von: Verhältnisse]
eingetreten sind. Ich habe nämlich meine gesamten Ersparnisse von der Bank hierher
[nach Berlin] überweisen lassen [...]
[Anm.: vgl. die zweite griechische Übersetzung desselben deutschen Passus:
{...} αλλά πως η κατάσταση έχει αλλάξει. Στην πραγματικότητα μετέφερα εδώ,
μέσω τραπέζης, όλες μου τις οικονομίες {...}]
[DF + beide GF aus: Baum: Hotel]
:ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, η
πραγματικότητα, η
στην πραγματικότητα:
a) in (der) Wirklichkeit:
• στην πραγματικότητα ° in der Wirklichkeit [im Gegensatz zum Film, zum Theater etc.]
• Υπάρχουν πολλοί καθρέφτες, που κάνουν τον χώρο να φαίνεται πολύ μεγαλύτερος
από ό,τι είναι στην πραγματικότητα. ° Es gibt [in dieser Bar] viele Spiegel, die den
Raum viel größer aussehen (erscheinen) lassen, als er in Wirklichkeit ist.
b) eigentlich [= in Wirklichkeit / in Wahrheit]:
• Ο κύριος Κούντζε δεν ονομάζεται στην πραγματικότητα Κούντζε, αλλά Σούλτσε. Τον
λέμε όλοι κρυφά Κούντζε, επειδή μοιάζει σαν τον τραγουδιστή Χάιντς Ρούντολφ
Κούντζε. ° Herr Kunze [= unser Informatiklehrer] heißt eigentlich gar nicht Kunze,
sondern Schulze. Wir nennen ihn [nur] insgeheim alle Kunze, weil er so aussieht wie
der Sänger Heinz Rudolf Kunze.
• Ήταν απλώς μια πρόφαση. Στην πραγματικότητα ήθελα να σε ρωτήσω κάτι τελείως
διαφορετικό. ° Das war bloß ein Vorwand. [sc. die Frage, dich dir gestellt hatte]
Eigentlich (In Wahrheit) wollte ich dich etwas ganz anderes fragen.
c) nämlich:
• [...] αλλά πως η κατάσταση έχει αλλάξει. Στην πραγματικότητα μετέφερα εδώ, μέσω
τραπέζης, όλες μου τις οικονομίες [...] ° […], dass aber andere Voraussetzungen [iS
von: Verhältnisse] eingetreten sind. Ich habe nämlich meine gesamten Ersparnisse von
der Bank hierher [nach Berlin] überweisen lassen [...]
[Anm.: vgl. die zweite griechische Übersetzung desselben deutschen Passus:
{...}, μα η κατάσταση άλλαξε. Μετέφερα πράγματι εδώ, μέσω Τραπέζης, όλες τις
οικονομίες μου.]
[DF + beide GF aus: Baum: Hotel]
:ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ, το
πρακτορείο, το
• Πίνοντας τσάι στο πρακτορείο της Αντάλιας, ρώτησε τον μηχανολόγο. ° Beim Tee auf
dem Busbahnhof von Antalya fragte er den Ingenieur. [GF (Übersetzung aus dem Deutschen von
Niki Eideneier) + DF aus: Kalimerhaba]
• Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα κλαριντζήδικα βρίσκονται γύρω απ’ την Ομόνοια.
Για τους επαρχιώτες, Αθήνα ήταν η πλατεία και τα πέριξ. Ήταν και τα πρακτορεία των
λεωφορείων εκεί τριγύρω και τα καφενεία τους ... ["Ντέφι" Nr. 8, S. 42]
• Από το Μεσολόγγι έφευγα για την Αθήνα κάθε Σάββατο με το απογευματινό δρομο-
λόγιο [...]
Έτσι λοιπόν, αν ο καιρός ήταν καλός, έφτανα στο πρακτορείο του Κηφισού στις οχτώ το
βράδυ του Σαββάτου κι αμέσως έπαιρνα ταξί για την Κυψέλη, [...]. [...] Τα Σάββατα που
ο καιρός δεν ήτανε καλός έφτανα στον Κηφισό μετά τις εννιά και τότε ο Νίκος [Γκάτσος]
με περίμενε με τον κύριο Σπύρο. [...]
Μετά από μερικές εβδομάδες σταμάτησε να με περιμένει στο βρόμικο και παγερό
πρακτορείο, γιατί είχα μάθει πια τη διαδρομή για την Κυψέλη, κυρίως όμως γιατί εκείνος
δεν άντεχε να βλέπει την ίδια μιζέρια, την ίδια χωριατιά ανθρώπων που
εξακολουθούσαν να καταφτάνουν από την επαρχία με καλάθια και σακούλες,
φωνάζοντας μεταξύ τους και φτύνοντας παντού, όπως θυμόταν να γίνεται από
ιδρύσεως σταθμών λεωφορείων και τρένων. Κι έλεγε τότε: "Όσα χρόνια και να
περάσουν, η νοοτροπία του Έλληνα δεν αλλάζει". Κι έγραφε αργότερα:
"Το πρακτορείο / θολό και κρύο / κάποιοι μιλάνε για παράξενες βροχές / και το ταξίδι /
σαν άγριο φίδι / γεμίζει φόβο τις αδύνατες ψυχές."
[Α. Δημητρούκα: Πουλάμε τη ζωή χρεώνουμε τον θάνατο, σσ. 88, 89 + 91]
• ένα πρακτορείο εφημερίδων ° a newsagent ° ein Zeitschriftenladen [zB. in einer

typischen englischen Vorstadt] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
:ΠΡΑΜΑ, το
πράμα, το
s. πράγμα, το
:ΠΡΕΖΟΝΙ, το
πρεζόνι, το
= der Junkie [Pons online] // der Fixer [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΠΡΕΠΕΙ
πρέπει
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2.1. Zur gleichwertigen Verwendung von "έπρεπε να" und "θα έπρεπε να"
2.2. Zur gleichwertigen Verwendung von "πρέπει να" und "θα πρέπει να"
3. θα πρέπει να [bzw.] θα έπρεπε να
4. όσο πρέπει
5. πρέπει να μην [als Alternative zu: δεν πρέπει να]
6. ό,τι πρέπει: s. unter ό,τι (Z 6)
a) müssen
b) sollen:
• Πολύ συλλογίστηκα αν πρέπει να σου γράψω αυτά που [...]. ° Lange habe ich mir
überlegt, ob ich Dir schreiben sollte, was …[mir gestern passiert ist]. [Beginn eines
Briefes] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
c) dürfen:
• Ο χορευτής, πρόσθεσε, δεν πρέπει ποτέ να σκέφτεται το χορό όση ώρα βρίσκεται στη
σκηνή, πρέπει απλώς να χορεύει. ° Der [Ballett-]Tänzer, meinte er, dürfe, während er
tanzt, niemals an seinen Tanz [sc. an die (Kompliziertheit der) Tanzschritte] denken, er
dürfe nur tanzen, sonst nichts. [GF+DF aus Th. Bernhard: Der Stimmenimitator]
2.1. Zur gleichwertigen Verwendung von "έπρεπε να" und "θα έπρεπε να":
Siehe dazu die folgenden Übersetzungen des deutschen Satzes "Du hättest Schuhe
anziehen sollen." und die Kommentierung durch Νίκος Α. Παπαδόπουλος in: Συγκριτική
μετάφραση, S. 170 f.:
- Θα ’πρεπε να είχες φορέσει τα παπούτσια σου. [Μ1 = Μετάφραση 1]
- Έπρεπε να είχες βάλει τα παπούτσια σου. [M2]
- Έπρεπε να βάλης [= βάλεις] παπούτσια. [Μ4]
- Έπρεπε να βάλεις κάτι στα πόδια. [Μ7]
- Θα ’πρεπε να είχες φορέσει παπούτσια. [= der Übersetzungsvorschlag von Ν.
Παπαδόπουλος]
"Du hättest anziehen sollen", υποτακτική, που εμφανίζει μεγάλη δυσκολία στους ξένους
χρήστες της γερμανικής γλώσσας, μόνο από τη Μ1 μεταφράστηκε σωστά με το "θα
’πρεπε". Όλες οι υπόλοιπες το μετέφρασαν με οριστική ("έπρεπε"). [...]
Μόνο οι Μ1 και Μ2 απέδωσαν σωστά το χρόνο του "hättest anziehen sollen" (vollende-
te Vergangenheit) με υπερσυντέλικο.
[bzw. ebenso:]
2.2. Zur gleichwertigen Verwendung von "πρέπει να" und "θα πρέπει να":
z.B.:
• Φαντάζομαι πως πρέπει να είναι θαυμάσιο! ° Φαντάζομαι πως θα πρέπει να είναι
υπέροχα ... ° So etwas denke ich mir wundervoll* / Das muss wundervoll sein (, stelle
ich mir vor) [sc. jedes Jahr zu verreisen, Urlaub in Capri und St. Moritz zu machen usw.]
[DF (*) + synonyme GF aus: Baum: Hotel // Anm.: drei Punkte nach "υπέροχα" im Original]
• Κοίταξα αυτό που θα πρέπει να έβλεπε κι εκείνος έξω απ’ το παράθυρο: το ποτάμι
μισοκρυμμένο από θάμνους σχίνων. ° Ich schaute auf das, was er [= Franz Kafka]
ebenfalls aus dem Fenster [dieses Hauses, in dem er seine Bücher geschrieben hatte]
gesehen haben muss: den Fluss, halb hinter Sträuchern verborgen.**
• Τα δυο παιδιά πρέπει να δούλευαν εκεί, γιατί έμοιαζαν επαγγελματίες, πολύ σίγουροι
για τις κινήσεις τους. ° Die beiden jungen Leute [die ich in der Bar gerade tanzen sah]
mussten wohl dort arbeiten [iS von: schienen wohl dort (als Tanzpaar) zu arbeiten],
denn sie wirkten professionell, ihrer [Tanz-]Bewegungen äußerst sicher.**
**[GF+DF jeweils aus: Όσες φορές]
3. θα πρέπει να [bzw.] θα έπρεπε να:

a) Verwendung im gleichen Sinne wie "πρέπει" (in den Bedeutungen "müssen" bzw.
"sollen") – also zum Ausdruck einer Forderung, eines Gebots bzw. Erfordernisses:
• Τα πλαίσια που θέτει το κράτος θα Staatliche Rahmensetzung [für eine um-
πρέπει να έχουν μακροπρόθεσμη ισχύ. weltverträgliche Marktwirtschaft] muss
Μόνο έτσι υπάρχει η ασφάλεια του langfristig gültig sein. Nur dann besteht die
σχεδιασμού που [την] χρειάζονται [...]. Planungssicherheit, welche …[Wirtschaft
Πρώτα απ’ όλα θα πρέπει το ισχύον und Konsumenten für ihr Handeln] benöti-
νομοθετικό πλαίσιο να απλουστευτεί και να gen. Zunächst muss das bestehende Ord-
απαλλαγεί από περιττές διατάξεις. nungsrecht [auf dem Gebiet des Umwelt-
schutzes] entschlackt und vereinfacht wer-
den. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Θα πρέπει να πηγαίνω, είπε, άργησα. Ich werde langsam gehen müssen, ich bin
spät dran, sagte er [nachdem er einen
Blick auf die Uhr geworfen hatte].
[bzw.]
• Θα πρέπει να φύγω, είπε ο Μπατής. Μια Ich muss gehen, sagte Batis. An einem
άλλη μέρα μού λες τη συνέχεια. anderen Tag erzählst du mir weiter.
[GF+DF jeweils aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος
μισθωτού]
• Λυπάμαι, αλλά σ’ αυτό το σημείο θα In diesem Punkt muss ich Ihnen leider
πρέπει να σας φέρω αντίρρηση. widersprechen. [wörtl.: Tut mir leid, aber
…]
[GF+DF aus: Hueber-Firma]
• Όπου η κρατική παρέμβαση έχει περι- Staatlicher Interventionismus ist dort abzu-
βαλλοντικά ανεπιθύμητες επιπτώσεις θα bauen, wo er umweltpolitisch unerwünsch-
πρέπει να καταργηθεί. te Folgen hat.
• Στο φορολογικό δίκαιο θα πρέπει να Im Steuerrecht sind zumindest die wich-

καταργηθούν τουλάχιστον οι σημαντικότε- tigsten Steuervergünstigungen [GF: Befrei-
ρες απαλλαγές για δραστηριότητες που ungen] für umweltbelastende Tätigkeiten
επιβαρύνουν το περιβάλλον. abzubauen.
• Έτσι θα πρέπει να συμφωνήσει κανείς με Insofern ist dem ehemaligen amerikani-

τον πρώην Αμερικανό υπουργό Εργασίας, schen Arbeitsminister Robert B. Reich,
τον Robert B. Reich, ότι [...] darin zuzustimmen, dass […]
• Ναι. [Αφού] Θα πρέπει να ακούγεται όσο Ja. [sc.: Ja, es muss sein, dass ich mit so
το δυνατόν πιο αληθινό. hoher Stimme spreche.] Es soll doch
möglichst echt wirken. [wenn ich (= Philipp)
das Mädchen Jenny nachmache]
b) wie a, aber gemildert – mehr im Sinne einer Empfehlung oder eines Wunsches
("müsste" / "sollte"):
• Μεσοπρόθεσμα χρειάζονται ειδικοί Mittelfristig bedarf es umweltorientierter
περιβαλλοντικοί φόροι [...]. Στο επόμενο Sonderabgaben […]. In einem weiteren
βήμα θα πρέπει να καταργηθούν οι Schritt müssten umweltschädigende
περιβαλλοντικά επιβλαβείς επιδοτήσεις. Subventionen abgebaut […] werden.
• Οι φόροι που επιβαρύνουν το πετρέλαιο, Die Steuern auf Mineralöl, Gas und Strom
το αέριο ή το ηλεκτρικό ρεύμα θα πρέπει sollten schrittweise über einen Zeitraum
να αυξηθούν βαθμιαία μέσα σε δέκα von zehn Jahren […] erhöht werden. [Vor-
χρόνια. schlag für eine Maßnahme in Rahmen
einer ökologischen Steurereform]
• τα βιογραφικά σημειώματα θα πρέπει να die Lebensläufe sollten gesendet werden

αποστέλλονται: [...] (an): ...[es folgt die Anschrift der Firma]
[Stellenausschreibung in einer Zeitung]
• Αναμφίβολα θα έπρεπε να επιδιωχθεί μια Zweifellos sollte [bei der Einführung von
διεθνής εναρμόνιση, [...] Ökosteuern] ein international abgestimm-
tes Verhalten angestrebt werden, […]
• Ίσως θα έπρεπε να μείνω. Vielleicht sollte ich bleiben. [und nicht, wie
üblich, in meinen Klub gehen]
Gesamtbeispiel für die Bedeutungen a) und b):

Το σύστημα επαγγελματικής μετεκπαίδευσης στη Γερμανία θα πρέπει να προσαρμοστεί

ακόμη περισσότερο στις αυξανόμενες απαιτήσεις για απόκτηση προσόντων.
Παράλληλα, με εντατικότερη και αποτελεσματικότερη μετεκπαίδευση στην επιχείρηση,
θα πρέπει και οι ανάλογοι δημόσιοι θεσμοί να προσανατολιστούν περισσότερο στη
μάθηση παράλληλα με την άσκηση του επαγγέλματος. Οι ανώτατες επαγγελματικές
σχολές και τα πανεπιστήμια θα πρέπει να αναπτυχθούν και να ανοίξουν τις πόρτες τους
για επαγγελματίες στους οποίους θα προσφέρονται ειδικά προγράμματα σπουδών και
κύκλοι μαθημάτων που θα δίνουν τη δυνατότητα επαγγελματικής ανόδου. Η συνεργασία
επιχειρήσεων, επαγγελματικών σχολών και φορέων της μετεκπαίδευσης θα πρέπει να
ενταθεί.
Das Weiterbildungssystem in Deutschland muss noch mehr als bisher auf die steigen-
den Qualifikationsanforderungen der Beschäftigten zugeschnitten werden. Neben einer
verstärkten und effizienteren betrieblichen Weiterbildung sind die öffentlichen Institutio-
nen stärker auf das berufsbegleitende oder nebenberufliche Lernen auszurichten. Fach-
hochschulen und Universitäten sollten ausgebaut und für beruflich Qualifizierte geöffnet
werden. Für sie müssen spezielle Studiengänge und Kurse mit Abschlüssen angeboten
werden, die den beruflichen Aufstieg ermöglichen. Die Zusammenarbeit von Unterneh-
men, Berufsschulen und Weiterbildungsträgern ist zu intensivieren.
c) Ausdruck einer Annahme bzw. Vermutung darüber, was wohl (mit großer Wahr-
scheinlichkeit, zuweilen fast mit Gewissheit)
- geschehen ist (mit nachfolgendem Verb in einer Vergangenheitsform) bzw.
- (gegenwärtig) geschieht bzw.
- in der Zukunft geschehen wird
(mit oder ohne Verwendung eines expliziten "muss", oft ergänzt bzw. überhaupt alterna-
tiv ausgedrückt durch ein "wohl", "offenbar", "doch" etc.):
• Την αναζήτησα παντού στην καλύβα, Ich suchte sie [= die Katze / τη γάτα]
αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Θα πρέπει να überall in der Hütte, aber erfolglos. Sie
πήδησε από το παράθυρο ενώ εγώ musste [wohl], während ich schlief, aus
κοιμόμουν. dem Fenster gesprungen sein.
• Το μήνυμα δεν ήταν από μας! Θα πρέπει Die Nachricht [= das E-Mail (in dem Jenny
αυτό το ραντεβού να της το ζήτησε um ein Treffen ersucht wurde)] war über-
κάποιος, τον οποίο δε γνωρίζουμε! haupt nicht von uns! Es muss sie [= Jenny]
jemand um dieses Treffen gebeten haben,
den wir nicht kennen!
• Γλίστρησα μπροστά στην πόρτα. Θα Ich bin vor der Tür ausgeglitten. Ich muss
πρέπει να χτύπησα ... mich wohl gestoßen haben [und daher den
Riss in meiner Lippe haben] …
Original]
• Και πόσες φορές την ημέρα έπαιρνε Und wie oft am Tag er [sc. Ihr Freund] [bei
τηλέφωνο. Θα πρέπει να σας έκανε πολύ Ihnen (als Zeichen seiner Zuneigung)] an-
ευτυχισμένη! rief. Das muss Sie [weibl.] doch sehr glück-
lich gemacht haben!
• Έβλεπα την Τζένη να χορεύει και μετά να Ich sah [vor meinem geistigen Auge die
με προσπερνάει χωρίς να μου δίνει Szene wieder], wie Jenny tanzte und wie
σημασία, παρ’ όλο που θα πρέπει τελικά sie dann an mir vorbeiging ohne mich zu
να με είχε δει. beachten, obwohl sie mich doch gesehen
[bzw. auch:] haben musste.
Την είδα [= την Τζένη] να χορεύει και [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
ύστερα να περνάει από δίπλα μου, χωρίς [Anm.: "θα πρέπει να" und "έπρεπε να"
werden hier also in gleicher Bedeutung
να μου δίνει σημασία, παρ’ όλο που verwendet.]
έπρεπε να με είχε δει.
• Αρχικά το παιχνίδι τους θα πρέπει να Das [sc. ihre Art des Tennisspiels] hat
έμοιαζε πολύ παράξενο, [...] anfangs wohl [iS von: wahrscheinlich] sehr
merkwürdig ausgesehen, […]
• Ζαλιζόμουν, θα πρέπει να μου είχε πέσει Mir war schwindelig, der Blutdruck war
η πίεση. offenbar ganz nach unten gefallen.
• Θα πρέπει να βρισκόμουν στην πιο Ich befand mich [in diesem Hotel] offenbar
αναρχική γωνιά της Γενεύης. in der anarchischsten Ecke Genfs.
• Θα πρέπει δε να περπατούσε πολύ αργά, Er bewegte sich offenbar sehr langsam

ή και να μην περπατούσε πια καθόλου, oder überhaupt nicht [mehr], denn seine
γιατί η φωνή του έμοιαζε να ’ρχεται απ’ το Stimme schien jetzt immer von derselben
ίδιο πάντα σημείο. Stelle her zu kommen.
• Θα έπρεπε να πέρασαν την νύχτα στο Anscheinend hatten sie [sc. die Soldaten,
Σοροβίτς και να ξεκίνησαν νωρίς το πρωί. die wir in der Morgendämmerung ein paar
Schritte von uns entfernt gehen sahen] die
Nacht in Sorovic verbracht und nahmen
von dort aus [jetzt (am frühen Morgen)]
wieder ihren Weg auf.
[GF+DF aus: Kalimerhaba (jeweils Übersetzung aus dem
Türkischen)]
• Θα πρέπει να είναι κανείς γεννημένος για Man musste wohl dazu geboren sein. [sc.
κάτι τέτοιο. dazu, am Töten eines Tieres Freude zu
finden] [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Θα πρέπει να παραδεχτείς ότι η Τζένη Du musst doch wohl zugeben, dass Jenny
είναι ωραία. gut aussieht.
• Θα πρέπει να με θεωρεί εντελώς ηλίθιο! Die muss mich ja für einen kompletten Idio-
ten halten. [wenn ich ihr einen Brief mit
dem Text schicke, den du da konzipert
hast]
• Αυτή η τέχνη θα πρέπει να υπάρχει μόνο Diese Kunstfertigkeit [beim Schuheputzen]

στο Taksim! gibt es, glaube ich, nur auf dem Taksim
[sc. bei den Schuhputzern am Taksim-
Platz in Istanbul]. [GF+DF aus: Kalimerhaba]
• Το καλοκαίρι θα έπρεπε να ζήσω πάλι Im Sommer würde ich wohl wieder fast
σχεδόν αποκλειστικά με κρέας και γάλα. ausschließlich von Fleisch und Milch leben
müssen [da ich mit meinem spärlichen
Erdäpfelvorrat sparsam umgehen musste].
[Feststellung/Prognose im Februar]
4. όσο πρέπει:
• Φοβάμαι ακόμα πως δε με νοιάζει όσο Ich befürchte [auch], dass mich das, was
πρέπει τι θα πάθουν οι άλλοι. die anderen erdulden [werden], nicht so
interessiert, wie es sollte.
• την είχε πλησιάσει όσο έπρεπε και την er hatte sich ihr, soviel wie nötig [Anm.:
κοίταζε στο πρόσωπο gemeint wohl: um sie (bzw. ihr Gesicht)
betrachten zu können], genähert, sah ihr
nun direkt ins Gesicht
• [...] γιατί τον χτύπησαν περισσότερο απ’ …[Er wird sterben], weil man ihn [beim
όσο έπρεπε. Έγινε λάθος κι έτσι δε θα Verhör] stärker als nötig geschlagen hat.
μιλήσει. Es ist ein Fehler passiert, und so wird er
[der Gefolterte] nicht [mehr] reden [kön-
nen]. [Feststellung des Untersuchungs-
richters]
• [...] γλυκιές κι όσο πρέπει ξινούτσικες. […], mild und ein wenig säuerlich im Ge-
schmack, genau richtig. [sc. die Arti-
schocken / οι αγγινάρες]
5. πρέπει να μην [als Alternative zu: δεν πρέπει να]:

• κι έπρεπε αυτές οι ενώσεις να μην κρεμιούνται στο κενό, αλλά ν’ ακουμπούν στα
σκαλοπάτια για να μη χτυπιούνται από την πίεση και σπάσουν ° und diese Verbin-
dungsstücke [des provisorisch geflickten Wasserschlauchs] durften nicht im Leeren
hängen [zB. aus einem Fenster], sondern mussten auf den Stufen liegen, damit sie
nicht vom Wasserdruck platzten [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Είναι της παλιάς σχολής ο κ. Νίκος. Γι’ αυτό και δεν βρίσκει γυναίκα να παντρευτεί.
Πρέπει λέει να μην είχε σχέσεις πριν τον γάμο της. [ΛΔΗ, σ. 369]
:ΠΡΕΣΒΕΥΤΗΣ, ο
πρεσβευτής, ο
zur Unterscheidung πρεσβευτής – πρέσβης (πρέσβυς): s. unter πρέσβης, ο
:ΠΡΕΣΒΗΣ, ο [bzw.] :ΠΡΕΣΒΥΣ, ο

πρέσβης, ο [bzw.] πρέσβυς, ο
Zur Unterscheidung πρέσβης (πρέσβυς) – πρεσβευτής:
s. Χ. Ζαμπούνης: Savoir vivre, σ. 200:
"Πρέσβυς" κατά τον βαθμό, "πρεσβευτής" κατά την ιδιότητα και την αποστολή:
- Ο πρεσβευτής είναι ο διαπιστευμένος σε μια χώρα διπλωματικός εκπρόσωπος μιας
άλλης χώρας.
- Πρέσβυς είναι ο ανώτατος, ο καταληκτικός βαθμός των μόνιμων διπλωματικών
υπαλλήλων. Αντιστοιχεί στον βαθμό του διευθυντή σε άλλα υπουργεία.
Οι πρέσβεις υπηρετούν ως πρεσβευτές, ενώ οι πρεσβευτές δεν είναι πάντοτε πρέσβεις.
[vgl. aber auch die folgenden Stellen, an denen "πρέσβης" (jeweils mit "η") offenkundig
sehr wohl als Bezeichnung für die Funktion verwendet wird]:
• Πώς απευθυνόμεθα: [...] 9) Πρέσβης (ευρισκόμενος στο εξωτερικό):
Γραπτώς: Προς την Αυτού Εξοχότητα, τον Πρέσβη της Ελλάδος, κύριο ...
Προφορικώς: Κύριε ή κυρία Πρέσβη ...
[Χ. Ζαμπούνης: Savoir vivre, σ. 205]
• Διαπιστευμένοι στην Ελλάδα Ξένοι Πρέσβεις [Χ. Ζαμπούνης: Savoir vivre, σ. 207]
:ΠΡΗΖΩ
πρήζω
• Ρε συ! Μη με πρήζεις με τις ταινίες σου που είναι εκατό χρονών! ° Mann! Geh mir
nicht auf den Geist mit deinen Filmen, die schon hundert Jahre alt sind! [Reaktion
gegenüber einem Freund, als dieser wieder einmal von alten Kinofilmen schwärmt]
Αμάν! Μη μου σπας τα νεύρα με τις αρχαίες σου ταινίες!]
:ΠΡΙΜΑ
πρίμα
• Πρίμα τα πάμε. ° Es geht gut. [iS von: es läuft wie geplant] [GF+DF aus: Καζαντζάκης:
Χριστός]
:ΠΡΙΝ
πριν
• αλλά και πριν αρρωστήσει ° aber auch als sie noch nicht krank war [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• "[...]", τον παρακάλεσε με κάποια ψυχραιμία ο Χριστόφορος, πριν την έχανε και
θύμωνε. ° "[…]", bat ihn Christóphoros, der zwar noch eine gewisse Ruhe bewahrte,
aber kurz davor war, sie zu verlieren und wütend zu werden. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΡΙΝ Η (= πριν ή)
πριν ή
• Πριν ή προλάβω να δώσω απάντησιν με επρόλαβεν ο Στρατηγός [...] ° Bevor ich ihm
antworten konnte, kam der General mir zuvor […] [Βασιλικός: Ζ, S. 426, 1.Z. // DF: S. 297 auf 298]
• μου απηγόρευσαν την παραχώρησιν της αιθούσης πριν ή καταστεί ικανή ίνα δεχθεί
κόσμον ° sie haben mir untersagt, meinen Saal zu vermieten, solange er nicht den
erforderlichen Sicherheitsbestimmungen entspricht [Βασιλικός: Ζ, S. 162, 2.+ 3.Z. // DF: S. 38]
:ΠΡΟΒΑΛΛΩ
προβάλλω
1) zum Vorschein kommen / hervortreten / erscheinen
2) ins Treffen führen [Behauptungen, Argumente]
3) Sonstiges:
• Στην οθόνη προβάλλονταν άδειοι διάδρομοι. ° Auf dem Bildschirm [beim Infor-
mationsschalter im Eingangsbereich des Spitals] waren leere Korridore zu sehen.
:ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ, ο
προβληματισμός, ο
• τέτοιους προβληματισμούς ° solche Fragestellungen [Akk.] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΠΡΟΒΟΛΗ, η
προβολή, η
= [u.a.:] die Ausstrahlung [zB. einer Serie im Fernsehen]
:ΠΡΟΔΙΝΩ [bzw.] :ΠΡΟΔΙΔΩ

προδίνω [bzw.] προδίδω
zur Rechtschreibung:
να προδώσω // να προδοθώ
:ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ, η
προηγουμένη, η
• Την προηγουμένη όμως των εγκαινίων [του ξενοδοχείου], [...] ° An dem Tag vor der
Eröffnung des Hotels [aber] […] [GF+DF aus: Th. Bernhard: Der Stimmenimitator]
:ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ, το
προηγούμενο, το
1. χωρίς προηγούμενο // άνευ προηγουμένου [etc.]:
• Ήταν ένας χειμώνας χωρίς προηγούμενο, κανείς δεν θυμόταν τέτοια χιόνια. ° Einen
solchen Winter hatte es noch nicht gegeben, niemand konnte sich an solche Schnee-
massen erinnern. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• άνευ προηγουμένου ° noch nie dagewesen / sondergleichen

• σε έκταση που ξεπερνούσε κάθε προηγούμενο ° in einem nie gekannten Maße
[= Ausmaß] [kam es damals in Österreich zu einer Spaltung der öffentlichen Meinung]
2. στα προηγούμενα ° zuvor [an früherer Stelle (in einem Text) etwas erwähnt, berich-
tet, gesagt haben]:
π.χ. [jeweils aus Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs]:
• Και όπως έχουμε αναφέρει στα προηγούμενα, [...].
• Και όπως αναφέραμε και στα προηγούμενα, [...].
• [...], όπως είπαμε και στα προηγούμενα, [...]
• [...] και αναφέρθηκε και στα προηγούμενα.
:ΠΡΟΘΕΣΗ, η
πρόθεση, η
1) die Absicht:
• Δεν είχα την πρόθεση να τον προσβάλω. ° Ich hatte nicht die Absicht, ihn zu beleidi-
gen.
• καλές / κακές προθέσεις ° gute / böse Absichten
2) [als sprachwissenschaftlicher Begriff]: die Präposition (das Verhältniswort / [lt. Duden
österreichisch bzw. sonst veraltet]: das Vorwort) [zB.: για, από, με, σε // für, von, mit,
auf]
3) die Prothese
:ΠΡΟΘΥΡΑ, τα
πρόθυρα, τα
στα πρόθυρα:
• […], στα πρόθυρα της εξουθένωσης. ° ["…" (sagte sie)], einem [psychischen] Zusam-
menbruch nahe. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΡΟΪΟΝ, το
προϊόν, το
(Pl.: τα προϊόντα)
= das Produkt
:ΠΡΟΙΟΝ, το
richtig: ΠΡΟΪΟΝ, το
:ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ, ο
προϊστάμενος, ο
zum Verhältnis der Begriffe προϊστάμενος und αφεντικό:
προϊστάμενος wird als Bezeichnung für den Chef (Vorgesetzten) bei Berufen mit geisti-
ger Tätigkeit verwendet, αφεντικό hingegen z.B. bei einem Ladeninhaber etc. [Χαρά]
:ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΟΣ, ο
richtig: ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ, ο
:ΠΡΟΪΩΝ, -ούσα, -όν
προϊών, -ούσα, -όν
= fortschreitend [Wendt (alte Auflage)]
προϊόντος του χρόνου ° mit der Zeit [Wendt (alte Auflage)]
:ΠΡΟΙΩΝ, -ούσα, -όν

richtig: ΠΡΟΪΩΝ, -ούσα, -όν
:ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ
προκειμένου
1. zu Herkunft und Bedeutung:
[Holton, S 271 (GF) bzw. S 274 f. (EF)]:
"Προκειμένου" προέρχεται από το απρόσωπο ρήμα "πρόκειται". Χρησιμοποιείται
Ι. με την πρόθεση "για" και σημαίνει "όσον αφορά"
(π.χ.: Προκειμένου για ζώα που ζουν στα δάση ... = As far as animals that live in forests
are concerned …)
ενώ
ΙΙ. η σημασία με το "να" είναι δύσκολο να οριστεί επακριβώς:
α) Μπορεί να σημαίνει "μπροστά στην προοπτική να"
(π.χ.: Προκειμένου να τα χάσει όλα, προτίμησε να συμβιβαστεί. = Faced with the
prospect of losing everything, he/she preferred to compromise.)
ή
β) μπορεί να εκφράζει σκοπό
(π.χ.: Προθυμοποιήθηκαν να με διορίσουν, προκειμένου να με ξεχρεώσουν. = They
showed themselves eager to appoint me {i.e. give me a job}, with a view to [= zum
Zwecke / in der Absicht] getting me out of debt.).
2. Beispiele für die Bedeutung "damit / um zu":

• Ο εκπρόσωπος του προέδρου Γέλτσιν ---
κατηγόρησε τους πολιτικούς του αντι-
πάλους ότι χρησιμοποιούν το χρόνο που
τους δίνεται στα μαζικά μέσα ενημέρωσης,
προκειμένου να κάνουν χονδροειδείς επι-
θέσεις εναντίον της κυβέρνησης και να
δημιουργήσουν πολιτική αστάθεια.
• Είστε ιδιοκτήτης και θέλετε να Sind Sie [Wohnungs-]Eigentümer und
[εκ]μισθώσετε το διαμέρισμά σας, wollen Sie Ihre Etagenwohnung vermieten,
προκειμένου να έχετε ένα σταθερό ετήσιο um ein festes jährliches Einkommen zu
εισόδημα; haben?
• Η Νικαράγουα είναι αποφασισμένη για Nikaragua ist zu allem entschlossen, um
όλα προκειμένου να διατηρήσει την εθνική seine nationale Unabhängigkeit zu be-
της ανεξαρτησία. wahren.
• Ο Γιάννης θα έρθει αύριο μόνο για δυο ---
μέρες, προκειμένου να εξετασθεί από τους
γιατρούς.
• Έκανε τα πάντα προκειμένου να με δει. Sie tat alles, [nur] um mich zu sehen.
:ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΩ
προκειμένω
εν προκειμένω: s. unter εν
:ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ
πρόκειται
(Vergangenheitsform: επρόκειτο)
1. πρόκειται / πρόκειται για ° sich handeln (um) [etc.]:

• Περί τίνος πρόκειται; Worum handelt es sich? / Worum geht's?
[sc.: In welcher Angelegenheit wollen Sie
mit mir sprechen?]
• Είδε ότι επρόκειτο για ένα μεταλλικό Er sah, dass es sich [bei dem, was am
αντικείμενο. Boden glänzte] um einen metallischen
Gegenstand handelte.
2. πρόκειται να:
a) werden [Ausdruck zukünftigen Geschehens]:
• Δεν πρόκειται να σ’ αφήσω μονάχη σου! Ich werde dich [weibl.] [zB.: heute Abend]
nicht allein lassen!
• φανταζόταν ότι από στιγμή σε στιγμή sie hatte das Gefühl, jeden Moment be-
πρόκειται να λιποθυμήσει wusstlos zu werden [sc.: sie hatte das Ge-
fühl, sie werde jeden Moment bewusstlos
werden] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Δεν επρόκειτο ν’ ανεβεί επάνω. Er werde (würde) nicht hinaufgehen. [son-

dern unten (an der Haustür) warten] [nahm
er sich vor]
• ο Πέτρος είπε στους εκδρομείς πως • Petros sagte zu den Ausflüglern [die ihn
επρόκειτο να πηδήξει από κει ψηλά έτσι am Felsvorsprung stehen sahen], dass er
όπως ήταν (von hier oben) hinunterspringen werde /
würde, so wie er war [mit Trachtenkleidung
und Hut]
• Κι αν τα μάτια του δεν ήταν τόσο γαλανά Und wären seine Augen nicht so blau ge-
που να ξεχωρίζουν αναγκαστικά απ’ όλα τ’ wesen, dass sie sich zwangsläufig von
άλλα, μάτια ή πράγματα, δεν επρόκειτο να allen anderen Augen, ja von allen Dingen
θυμηθεί ότι ... unterschieden, hätte sie [= Ioulía] sich
überhaupt nicht erinnern können, dass
…[sie diesen Mann schon einmal gesehen
hatte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
b) sollen [bzw.] sollte:

aa) sollen [iS von: vorgesehen sein, beabsichtigt sein]:
• Τοποθετήστε τη σελίδα που πρόκειται να Legen Sie die Seite, die gescannt werden
σαρωθεί στο εσωτερικό του σαρωτή. soll, (die zu scannende Seite) in das Innere
des Scanners.
• Κάθε φυτό πρέπει να επιλέγεται με Jede Pflanze [sc. Heilpflanze] muss mit
γνώμονα τον σκοπό για τον οποίο dem Zweck als Richtschnur ausgewählt
πρόκειται να χρησιμοποιηθεί. werden, für den sie [beabsichtigtermaßen]
verwendet werden soll.
bb) sollte / hätte sollen [iS von: ursprünglich geplant gewesen sein; bzw. iS von:
es hat sich (nachträglich) gezeigt, dass ...]:
• Αντί για τον Ανδρέα, αρχικά, επρόκειτο Statt Andreas sollte ursprünglich Jorgos
να παίξει ο Γιώργος. [die Rolle des Detektivs in dem Film]
spielen. [da dessen Gagenforderung aber
zu hoch war, entschied man sich für
Andreas]
• Η δίκη του επρόκειτο να γίνει χτες, αλλά Sein Prozess sollte gestern stattfinden
αναβλήθηκε λόγω της αποχής των (hätte gestern stattfinden sollen), aber
δικηγόρων. wegen des Streiks der Rechtsanwälte
wurde er verschoben.
• Τα πενηντάχρονά του ήταν τα τελευταία Sein ~"Fünzigster" war der letzte Geburts-
γενέθλια που επρόκειτο να γιορτάσει. tag, den er feiern sollte. [kurz danach starb
er]
:ΠΡΟΚΟΒΩ
προκόβω
• ο μόνος απ’ όλο το σόι που πρόκοψε οικονομικά ° der einzige in der ganzen Sippe,
der es finanziell zu etwas gebracht hatte [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
:ΠΡΟΚΥΜΑΙΑ, η
προκυμαία, η
1) der Kai [Pons online] // die Mole:
• Αντί να βλέπεις τις πέτρινες προκυμαίες Statt der […] steinernen Quais [= Kais], die
της Τεργέστης που μόλις είχαμε αφήσει, wir in Triest verlassen [hatten], war hier
εδώ έβλεπες μια ανώμαλη παραλία [...] [= auf der Insel Hydra des Jahres 1832]
der natürliche unebene Strand, […]
[DF+GF aus: Ross]
• Σ’ είδα πάλι τη νύχτα να περνάς με το Ich habe auch Dich wieder [in meinen
βιαστικό σου περπάτημα σ’ όλο το μάκρος Gedanken] gesehen, wie Du in der Nacht
της προκυμαίας. [...] Οι βάρκες όλες είναι mit Deinem eiligen Schritt die ganze Mole
αραγμένες. Οι βάρκες της Μυτιλήνης! Μια entlanggegangen bist. […] Die Boote lagen
μεγάλη σειρά που ολοένα κυματίζεται. [...] [GF: liegen] aufgereiht an ihren Tauen. Die
Κάθουνται [= Κάθονται] δεμένες στο Boote von Mytilene! Eine lange Kette, die
μουράγιο η μια δίπλα στην άλλη, πελώρια ständig hin und her schaukelt. […] Sie
ασπροπούλια του γιαλού [...]. * hocken dort [angebunden] nebeneinander
an der Mole wie große weiße Strandvögel,
[…]. *
*[Anm.: Die Ausdrücke "προκυμαία" und "μουράγιο" werden hier also offensichtlich
synonym verwendet und in der DF jeweils mit "Mole" übersetzt.]
2) die Strandpromenade:
• κάθισα σ’ ένα παγκάκι της προκυμαίας ° ich setzte mich auf eine Bank an der See-
promenade [des Genfer Sees] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΠΡΟΛΑΒΑΙΝΩ [bzw.] :ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΩ

προλαβαίνω [bzw.] προλαμβάνω
I. Bedeutungsübersicht:
1) a) [auf festgesetzte Termine bezogen]: rechtzeitig [iS von: pünktlich] da (dort) sein /
zurechtkommen [iS von: pünktlich sein] // erreichen [ein Verkehrsmittel]
b) einholen
2) dazukommen / es (rechtzeitig) schaffen / können //

erleben [iS von: noch am Leben sein]
[+ sinnverwandte Formulierungen]
3) a) verhüten / verhindern
b) zuvorkommen / schneller sein [+ sinnverwandte Formulierungen]
4) [sonstige Übersetzungen]
II. Übersetzungsbeispiele:
1)
a) [auf festgesetzte Termine bezogen]:
rechtzeitig [iS von: pünktlich] da (dort) sein / zurechtkommen [iS von: pünktlich sein] //
erreichen [ein Verkehrsmittel]:
• Ευτυχώς, πρόλαβα· η παράσταση δεν Zum Glück bin ich rechtzeitig da (zum
έχει αρχίσει ακόμη. Glück bin ich zurechtgekommen); die
Vorstellung hat noch nicht begonnen.
• Ήθελε να πάει νωρίτερα για να προλάβει Ursprünglich hatte er eher [sc. nicht erst zu
τη γιορτή της Αλίσιας στις 16 Δεκεμβρίου, Weihnachten] [von Zürich nach Athen] fah-
όμως δεν κατάφερε να φύγει τόσο νωρίς. ren wollen, um rechtzeitig zu Alicias Na-
menstag am 16. Dezember da zu sein,
aber er schaffte die frühere Abreise nicht.
• Είχαμε προλάβει λοιπόν ίσα ίσα. Wir waren also gerade noch zurechtge-
kommen. (Wir hatten es also noch gerade
rechtzeitig geschafft.*) [denn kaum waren
wir ins Klassenzimmer getreten und hatten
Professor herein (und der Unterricht be-
gann)]
[DF (*) + GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Τέσσερις παρά είκοσι, μόλις και προλα- Wenn es zwanzig vor vier ist, dann komme
βαίνω να πάω στην Έκθεση. ich gerade noch zurecht, bis zum Messe-
gelände. [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• Έτρεχαν να προλάβουν την πτήση για το Sie eilten, um den Flug nach Miami zu
Μαϊάμι. erreichen.
• Είπε κάτι, πως έπρεπε να προλάβει τον Er sagte etwas, [nämlich] dass er die
υπόγειο, και σηκώθηκε να φύγει. U-Bahn erreichen (erwischen) müsse,
und stand auf um zu gehen.
• Δεν πρόλαβα το λεωφορείο. Επομένως Ich habe den Autobus nicht erreicht (nicht
θα φύγω με τα πόδια. erwischt). Also werde ich zu Fuß wegge-
hen.
b) einholen
2) dazukommen / es (rechtzeitig) schaffen / können //

erleben [iS von: noch am Leben sein]
[+ sinnverwandte Formulierungen]:
• Δεν πρόλαβε να τελειώσει ο Γιάννης κι Jannis kam nicht dazu, den Satz zu been-
ακούστηκε μια πιστολιά [...] κι ύστερα και den, als [...] ein Schuss zu hören war und
δεύτερη. kurz danach ein zweiter.
• Δεν θα προλάβω να γεράσω, της πέρασε Ich werde es nicht schaffen, alt zu werden,
ξαφνικά από το μυαλό. ging es ihr [= der Schwerkranken] plötzlich
durch den Kopf. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Είχαμε προλάβει λοιπόν ίσα ίσα. Wir hatten es also noch gerade rechtzeitig
geschafft.* / Wir waren also gerade noch
zurechtgekommen. [denn kaum waren wir
ins Klassenzimmer getreten und hatten
Professor herein (und der Unterricht
begann)]
[DF (*) + GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Ευτυχώς που την πρόλαβα. Zum Glück war ich schneller als sie [sc. als
meine Tochter]. [und konnte im letzten Mo-
ment verhindern, dass sie meine Lieblings-
CD herschenkt]
Kalimerhaba]
• Ο άνθρωπός μας (πατέρας με κάθε Der uns so nahestehende Mensch (Vater
έννοια) πέθανε αρκετά ήσυχα, in jedem Sinne) starb verhältnismäßig
αργοσβήνοντας επί τριάντα οκτώ ημέρες, sanft, schwand in achtunddreißig Tagen
[...]. [...] Τον προλάβαμε σ’ εκείνες τις langsam dahin, […]. […] Wir waren
τριάντα οκτώ τελευταίες μέρες που δεν rechtzeitig da und blieben während jener
έλεγε πια τίποτα, [...]. achtunddreißig Tage, in denen er nicht
mehr sprach, bei ihm; […].
[Anm.: Der deutsche Passus "und blieben

{…} bei ihm" ist wohl weniger dem Wort
προλάβαμε zuzuordnen, sondern ergibt
sich eher als (freie) Übersetzung des
griechischen Folgetexts.]
• Χαρά σ’ αυτόν που θα προλάβει να Glücklich, wer sich rechtzeitig auf den
κάτσει στον θρόνο! Thron setzt! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Είχε προλάβει να σκεφτεί όχι μόνο την Er hatte nicht nur rechtzeitig an ein ge-
κοινή ζωή, αλλά και τον κοινό θάνατο. meinsames Leben [mit seiner Geliebten],
sondern auch an einen gemeinsamen Tod
gedacht. [indem er in seinem Testament
Vorsorge für die Art ihrer Bestattung getrof-
fen hatte – bevor sie unerwartet bei einem
Unfall gemeinsam den Tod fanden (und
dann entsprechend seiner testamentari-
schen Verfügung beigesetzt wurden)]
• Ο λοχαγός πρόλαβε, μόλις είδε τον Als der Hauptmann [den General] Balafa-
Μπαλαφάρα, και διάταξε τους άντρες να ras kommen sah, konnte er den Leuten
τρυπώσουν όλοι στ’ αμπριά. noch rechtzeitig befehlen, [zu ihrem eige-
nen Schutz] in die Unterstände zu krie-
chen.
• το πάθος που τους είχε φέρει κοντά και die Leidenschaft, die sie [sc. diesen Mann
δεν πρόλαβε να δοκιμαστεί στις πολεμο- und diese Frau] zusammengeführt hatte
χαρείς συνθήκες της καθημερινότητας und der [aufgrund des unerwarteten Unfall-
todes der beiden] nicht die Zeit gegeben
war, sie unter den kriegsähnlichen Bedin-
gungen des Alltags auf die Probe zu stel-
len [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Προλαβαίνω να δω μερικούς τίτλους στα Ich habe Gelegenheit, verstohlen einige

κλεφτά, καθώς εκείνη ετοιμάζει τσάι. Titel [der im Regal stehen Bücher] aufzu-
nehmen [= zu sehen], während sie [= mei-
ne Gastgeberin] Tee bereitet.
• Τίποτα από αυτά δεν πρόλαβε να συμβεί. Es gab keine Gelegenheit mehr für etwas
Derartiges [sc. für all das eben Genannte
(zu geschehen)]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Όταν μας άφησε ο κύριος Κούντσε, Als Herr Kunze [= der Lehrer] uns [am
περίμενα ότι ο Κρις θα πεταγόταν πάνω, Ende der Unterrichtsstunde] entließ, hatte
για να προλάβει να βγει από την αίθουσα ich erwartet, dass Chris [von seinem Platz]
πριν την Τζένη. aufsprang, um vor Jenny aus dem Raum
zu kommen.
[Anm.: Bei einer Rückübersetzung aus

dem Griechischen entspräche dem "(για
να) προλάβει" wohl am besten eine Formu-
lierung wie "um noch vor Jenny aus dem
Raum zu kommen" oder "um Jenny beim
Verlassen des Raums zuvorzukommen".]
• με την τέταρτη φλόγα πρόλαβε να το beim vierten Aufflammen [des Feuersteins]
ανάψει gelang es ihr [= Fewronía], die Zigarette [=
το τσιγάρο] anzuzünden [nachdem drei Mal
zuvor die Flamme nur kurz hochgekom-
men und gleich wieder erloschen war]
• [...] των χωρικών, που δεν μπορούσαν να […] der Bauern, die sich nicht zu erklären
εξηγήσουν πώς προλάβαιναν ν’ ανάψουν wussten [= sich nicht erklären konnten],
τόσες φωτιές wie es ihnen [= den feindlichen Soldaten]
gelang, so viele Feuer zu legen
[bzw.]
[…] der Bauern, die sich nicht zu erklären
wussten, wie man derartig viele Feuer
legen konnte
• Πήγαινε μόνος του για κάλαντα σε όσα Er zog immer [sc. jedes Jahr am Neujahrs-
σπίτια προλάβαινε, [...] tag] ganz allein herum, um die Kálanda [=
Neujahrslieder] zu singen, und ging von
Haus zu Haus, solange er nur konnte.
• Ο Σιντ πρόλαβε να τη δει να πλησιάζει τα Sid konnte sehen, wie sie auf das Gelän-
κάγκελα [...] der [der Veranda] zuging, […]
• Σιγά, δεν προλαβαίνω να γράφω. Langsam [sc.: langsamer sprechen], ich

kann nicht (so schnell) mitschreiben (ich
komme nicht mit / ich komme mit dem
Schreiben nicht nach). [Aufforderung an
jemanden, dessen Äußerungen notiert
werden sollen] [Eigenübersetzung]
• Νομίζω ότι κατέβασα το ακουστικό, Ich glaube, ich hatte den [Telefon-]Hörer
προτού ([synonym:] πριν) προλάβει η aufgelegt, bevor Kathrin darauf [sc. auf
Κάτριν να απαντήσει. mein hastiges "Tschüss, bis bald!"] ant-
worten konnte.
• "Δεν το πιστεύω" είπε, έκανε μεταβολή "Das glaube ich kaum", sagte sie, drehte
και έφυγε, προτού προλάβω να τη ρωτήσω sich um und ging weg, bevor ich sie fragen
τι εννοούσε. konnte, was sie damit gemeint hatte.
• Προτού προλάβω να αποτελειώσω τη Noch ehe ich den Gedanken zu Ende den-
σκέψη μου, ο Κρις το είχε ήδη πιάσει. // ken konnte, hatte Chris schon kapiert.
Πριν προλάβω να το σκεφτώ καλά-καλά, ο [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
Κρις είχε καταλάβει τι έτρεχε.

• τον μάζεψε πριν προλάβει να της ξεφύγει [sie] packte ihn, bevor er ihr entkommen
konnte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πριν ή προλάβω να δώσω απάντησιν με Bevor ich ihm antworten konnte, kam der
επρόλαβεν ο Στρατηγός [...] General mir zuvor […]
• [...], ο Ντέιβιντ μόλις που προλαβαίνει να [...], David kann ihn [= seinen großen
τον εμποδίσει να πηδήξει από πάνω του Hund] gerade noch davon abbringen, über
και να πεταχτεί έξω. den Fahrersitz [aus dem Auto] ins Freie zu
springen.
• Και μέχρι να με ξυπνήσει ένας βλοσυρός Und bis mich [auf einer Parkbank schla-
αστυνομικός [...], πρόλαβα να δω έναν fend] ein grimmiger Polizist […] weckte,
εφιάλτη με πρωταγωνιστές τον Ίβο και τη hatte ich noch einen Alptraum gehabt, mit
Ζυλιέτ. Ivo und Juliette in der Hauptrolle.
• Πάντως την είδαν όλοι, πρόλαβαν να την Jedenfalls haben alle sie gesehen [sc. die
δουν, πέρασε ανάμεσα απ’ τα πόδια τους Spinne ° την αράχνη], haben alle sie noch
μάλιστα. sehen können [bevor sie blitzartig ver-
schwand], sie ist sogar zwischen ihren
Beinen hindurchgelaufen.
• [...] και γλιστράει με τις δερμάτινες σόλες […] und [sie] rutscht mit ihren Ledersohlen
της. Αυτή τη φορά προλαβαίνει να [auf den feuchten Stufen] aus. Diesmal [sc.
κρατηθεί, [...] anders als letztes Mal (als sie hinfiel)] kann
sie sich gerade noch fangen, […]
• Κι αν η Πέρσα την ακολούθησε, αν Persa folgte ihr zwar kurz [sc. der davon-
πρόλαβε δηλαδή να δει τις άκρες του laufenden Ioulía], konnte gerade noch
φουστανιού της να δέρνονται στα τελευταία sehen, wie der Saum ihres Kleides gegen
σκαλοπάτια, δεν μπόρεσε – [...] – να τρέξει die letzten Stufen schlug, nicht aber – […]
πίσω της, να την ρωτήσει ξεκάθαρα τι – hinter ihr herlaufen, sie stellen und
συμβαίνει. fragen, was los sei.
• Και πριν προλάβει εκείνος να ρωτήσει Doch [wörtl.: Und] noch bevor er weitere
άλλα, τον φώναξε κάποιος πελάτης [...] Fragen stellen konnte, wurde er von einem
Kunden gerufen, […]
• πριν προλάβει να πάει ο Ησύχιος noch bevor Hesychios hatte [weg]gehen

können [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• την είδε να βουρκώνει πριν καν προλάβει er sah, wie ihr [= Ioulía] die Tränen in die
να σβήσει το χαμόγελο απ’ το στόμα της Augen traten, noch bevor das Lächeln auf
ihrem Mund erlosch
• "[...]", μουρμούρισε, προτού καν "[…]", brummte er, bevor ich auch nur die
προλάβω να τον χαιρετήσω. Möglichkeit hatte, ihn zu begrüßen.
• Πρόλαβε και μου ’στειλε κρυφά ένα Es war ihr gelungen, mir heimlich einen
γράμμα όλο αγάπη. Brief zu schicken, voller Liebe.
• Έβγαλαν λοιπόν την πρώτη κόρη τους So gaben sie ihrer ersten Tochter den
Ιουλία, την βάφτισε η θεία της Ιουλία, Namen Ioulia, ihre Tante Ioulia wurde ihre
πρόλαβαν και τα βαφτίσια της μες στον Patin, und es gelang ihnen, auch die Taufe
Ιούλιο. noch im Juli zu feiern.
• Κάνε, Θεέ μου, να την προλάβω Gott, hilf mir, lass sie [= meine sterbende
ζωντανή. Mutter] noch so lange leben, bis ich zurück
bin. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έτσι γύρισε στην Εύθα και την πρόλαβε So konnte sie schnell zu [der sterbenden]
ζωντανή. Evtha zurücklaufen und fand sie noch
lebend vor. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• έψαχνε το μαχαιράκι της για ν’ ανοίξει το sie hatte […] nach ihrem Messerchen ge-
φίδι να βγάλει το πουλί απ’ τον λαιμό του, sucht, um die [tote] Schlange aufzuschlit-
ίσως το προλάβαινε, και δεν έβρισκε το zen und den [von ihr gefressenen] Vogel
μαχαίρι aus ihrem Hals herauszuholen – vielleicht
lebte er noch –, hatte aber das Messer
nicht gefunden [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κάτι σαν να είχε στον νου της, σαν να Sie hatte wohl etwas vor, sie lief nicht, um
έτρεχε όχι για να γλυτώσει απ’ τον σεισμό sich vor dem Erdbeben zu retten, sondern
αλλά για να πάει κάπου, να προλάβει. um noch irgendwo hinzukommen, hätte
man meinen können.
• Για την Πέρσα δεν χρειαζόταν να [τον] Nach Persa [sc.: betreffend Persas Schick-
ρωτήσουμε πολλά γιατί την προλάβαμε, sal] brauchten wir ihn [= den alten Mann]
έφτασε ως τις ημέρες μας, [...]. nicht viel zu fragen, denn wir haben sie
noch gekannt, ihr Lebensweg hat sie bis in
unsere Tage geführt. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• απ’ την γιαγιά του Εύθα (που δεν την [von] seine[r] Großmutter Evtha (die er
πρόλαβε) nicht gekannt hatte)
• ένας άνθρωπος που πρόλαβε να δει με ein Mann [erzählte mir diese Geschichte],
τα μάτια του τον Παπαδιαμάντη der Papadiamantis (Papadiamandis) noch
mit eigenen Augen gesehen hat [sc. den
griechischen Dichter Alexandros Papadia-
mandis (1851-1911)]
• Δεν εννοούμε πως είχε προλάβει να Wir meinen damit [sc. mit dem eben Ge-
πουλήσει τα παπούτσια σε άλλη Ιουλία, μα sagten] nicht, dass er [= der Schuhhändler]
[...] die Schuhe [die Christophoros nun seiner
Tochter Ioulia kaufen wollte] schon einer
anderen Ioulia [= jemand Anderem] ver-
kauft hätte, sondern […]
• Ξαφνικά φούντωσε μέσα του η επιθυμία Plötzlich stieg der starke Wunsch in ihm
να τρέξει να την προλάβει και να την hoch, hinter ihr herzulaufen [= ihr nachzu-
καρυδώσει στη μέση του δρόμου. laufen] und sie mitten auf der Straße zu
erwürgen.
• θα τα τινάζει κανένας πατέρας ή θειος ein Vater oder ein Onkel soll [iS von: wird
τους και τρέχουν να προλάβουν τα μερίδια wohl] gleich ins Gras beißen, und sie wol-
len schnell hin, um das Erbteil nicht zu ver-
passen [Vermutung über den Grund der
überstürzten Abreise von zwei Frauen]
• Προφανώς το ξανασκέφτηκε και δεν Wahrscheinlich hatte sie es sich doch noch
αγόρασε κόκα κόλα ή απλώς δεν την anders überlegt und sich [entgegen ihrer
πρόλαβα. Ankündigung] keine Cola gekauft oder ich
hatte sie [einfach] verpasst. [sc. Kathrin,
von der ich gehofft hatte, sie hier beim
Büffet unserer Schule anzutreffen, um mit
ihr (unangekündigt) zu reden, die aber
jetzt, als ich herkam, nicht (mehr) da war]
• Γυρίζω το κεφάλι μου και προλαβαίνω να Ich wende den Kopf und erhasche den
δω τη λάμψη από ένα καφεκόκκινο Schimmer eines rotbraunen Felles.
τρίχωμα. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• ο Χριστόφορος πήρε όσους απ’ τους Christophoros […] holte einige seiner
γυιους του δεν πρόλαβαν να το σκάσουν Söhne, die noch nicht mit ihren Frauen das
με τις γυναίκες τους Weite gesucht hatten [sc. die noch nicht
vor dem Erdbeben aus dem Haus auf die
Felder geflüchtet waren]
• Εγώ την άλλη δεν την ξέρω, δεν την Ich kenne die andere nicht [sc. deine ande-
πρόλαβα – σου μιλώ για τούτη. re (mittlerweile verstorbene) Tochter], ich
war damals noch nicht hier [sc. in diesem
Land bzw. Ort (angesiedelt)] – ich spreche
von dieser Tochter. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν του είπες πως δεν προλαβαίνω Haben Sie [wörtl.: Hast du] ihm [= dem
τώρα; Θα χάσουμε το πλοίο. Arzt] nicht gesagt, dass ich jetzt keine Zeit
habe [mich von ihm untersuchen zu
lassen]? Wir versäumen doch das Schiff
[mit dem wir von Kerkyra nach Athen
reisen wollen].
• Κόμισσα, ένα λεπτό. – [Reaktion:] Δεν Gräfin […], einen Augenblick, bitte. [ich
προλαβαίνω. muss Ihnen etwas mitteilen] – [Reaktion:]
Ich habe keine Zeit. [denn die Kaiserin
erwartet mich und ich bin daher in größter
Eile]
• χωρίς να προλάβει ή να σκεφτεί να χτίσει und hatte dabei weder die Zeit gehabt
εκεί κάποιο σπίτι noch daran gedacht, dort ein Haus zu
bauen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• διότι δεν πρόλαβε να την δει καλά denn er hatte kaum Zeit gehabt, sie richtig
anzusehen [so schnell war sie wieder ver-
schwunden] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "Δεν θα προλάβουμε να μάθουμε τα "Die Zeit wird nicht reichen [gemeint: die
μυστικά της." Πρόλαβαν όμως, στον Zeit, die wir uns hier an diesem See auf-
ενάμιση περίπου μήνα που έμειναν εκεί, να halten werden], um seine [= des Sees ° της
δουν πώς ψάρευαν με τα καλάμια τους οι λίμνης] Geheimnisse zu erfahren." [Pro-
λιμνίσιοι, πώς παντρεύονταν και πέθαιναν phezeiung eines der als Flüchtling vorüber-
με την ίδια συνοδεία από καλαμένιες gehend Zugereisten] Die Zeit reichte aber
πίπιζες, [...] doch während der etwa anderthalb Mona-
te, die sie da verbrachten, um zu sehen,
wie die Menschen am See mit Reusen aus
Schilfrohr Fische fingen, wie sie ihre Hoch-
zeiten feierten und zu Grabe getragen wur-
den mit der immer gleichen Begleitung von
Schilfrohrflöten, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν έχει προλάβει η Κάρμεν να φτάσει Carmen ist kaum im Büro, da ist Laura
στο γραφείο, ξανατηλεφωνεί η Λάουρα. schon wieder am Telefon [= da ruft Laura
schon wieder an].
• Δεν προλάβαμε να ξεκινήσουμε κι ένας Kaum hatten wir [= eine Gruppe von
κόσμος εξαγριωμένος, διψασμένος για Kriegsgefangenen] uns in Bewegung
εκδίκηση, έπεσε πάνω μας με ξύλα, gesetzt, als sich der aufgestachelte und
πέτρες, σίδερα. rachsüchtige Mob auf uns stürzte, mit
Stöcken, Steinen und Eisenstangen.
• Δεν πρόλαβε να πάρει ανάσα και να με Ich ließ ihm kaum Zeit, Luft zu holen und
καλημερίσει και του πέταξα το νέο: "[...]" mich zu begrüßen und platzte mit meiner
Neuigkeit heraus: "[…]"
• Δεν πρόλαβε να περπατήσει αυτός ο Er hatte kaum begonnen zu laufen [iS von:
Χριστόδουλος κι ένα άλλο αγόρι ξεκίνησε laufen gelernt], dieser Christodhoulos
για την "αυλή των θαυμάτων". [Kleinkind], und schon stellte sich ein
anderer [= weiterer] Junge auf dem "Hof
der Wunder" ein [sc.: ein weiterer Junge
wurde dort geboren]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], και ξανάπιανε για λίγο την τσάπα. […], und [er] griff für eine Weile [wieder]
Δεν προλάβαιναν να τον δουν πώς σκάβει nach dem Spaten. Kaum hatte man ihn
και να τος πάλι κοντά στο παιδί του να το aber graben gesehen, war er wieder weg,
ρωτάει αν θέλει νερό. bei dem [= bei seinem] Kind, und fragte, ob
es etwas Wasser haben wolle [als Vor-
wand, damit er sich vor der Feldarbeit
drücken konnte]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν προλάβαμε καλά-καλά να καθίσουμε Kaum hatten wir uns [auf der Schulbank]
και μπήκε ο κύριος Κούντσε, ο καθηγητής hingesetzt, kam auch schon Herr Kunze,
της πληροφορικής. unser Informatiklehrer [in die Klasse
herein].
• ο άνδρας ούτε πρόλαβε να δει καλά-καλά der Mann hatte kaum etwas bemerkt [so
schnell war der Vorgang abgelaufen]
• Η Ιουλία δεν πρόλαβε ν’ απαντήσει. Aber Ioulía [wörtl.: Ioulía] konnte nicht
mehr antworten. [es kam etwas dazwi-
schen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Γι’ αυτά που δεν πρόλαβε να ζήσει; Ή γι’ Über das, was sie [= die Tote] nicht mehr
αυτά που έζησε; erleben konnte? Oder über das, was sie
erlebt hatte? [worüber soll man mehr
klagen?] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], σαν να ’θελε κάτι να πιάσει ή να …[der Finger auf der Brust des Toten war
βγάλει από κει – ή να πει σε κάποιον. Δεν etwas angehoben und gekrümmt], als hätte
πρόλαβε. er etwas fangen oder herausziehen wollen
– oder jemandem etwas sagen. Das hatte
er nicht mehr gekonnt.
• Μα ο Θεαγένης δεν πρόλαβε ποτέ να Aber Theagenis hat nicht mehr erfahren
μάθει γιατί του είπε αυτήν την ιστορία. können, warum sie ihm diese Geschichte
erzählt hatte. [denn sie wurden in ihrer
Unterhaltung durch andere Ereignisse
unterbrochen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν πρόλαβε να μοιραστεί μαζί του την Sie hatte ihre Sorge um den [verlorenen]
αγωνία για το παπούτσι της, να ζητήσει την Schuh nicht mit ihm teilen, ihn nicht um
βοήθειά του, [...] Hilfe bitten können [weil er das Zimmer
schon wieder verlassen hatte], […]
• […] σκαμπίλισε από δυο φορές εκείνα τα […] ohrfeigte sie die beiden länglichen
μακρόστενα κεφάλια που δεν πρόλαβαν ν’ Köpfe [der Ziegen] je zweimal, bevor die
αμυνθούν Tiere sich hätten wehren können
• Κι αν δεν την ξαναδώ ζωντανή; Αν δεν Und wenn sie [= meine sterbende Mutter]
προλάβω να της ζητήσω συγγνώμη που dann [bei meiner Rückkehr] nicht mehr
χθες βράδυ μάλωσα μαζί της; lebt? Wenn ich sie nun nicht mehr um Ver-
zeihung bitten kann, wo ich doch gestern
[Abend] mit ihr gestritten habe?
• Το πήραν [= το ψαλίδι] απ’ τα χέρια του Sie nahmen Theagenis die Schere weg,
Θεαγένη που το ’χε μαζέψει και πρόλαβε der sie aufgehoben und dabei noch hatte
να το περιεργαστεί λίγο, να δει μονάχα merken können, wie schwer und verrostet
πόσο βαρύ και σκουριασμένο ήταν. sie war. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πολλά [αγόρια] ασφαλώς δεν πρόλαβαν Vielen [Jungen] freilich war es nicht ver-
να γίνουν δώδεκα. gönnt, zwölf [Jahre alt] zu werden.
• να νοσταλγείς ό,τι δεν πρόλαβε να wenn man sich nach dem zurücksehnt, wo-
νοσταλγήσει nach sich zu sehnen ihm [= dem verstorbe-
nen Kind] nicht vergönnt war
• Δεν πρόλαβαν να το χαρούν για πολύ, Die Freude [am neuen Haus] währte nur
πέθαναν. [Anm.: το = το σπίτι] Το χάρηκαν eine Weile [m.a.W.: währte nicht lange],
όμως άλλοι. und dann starben sie. Immerhin, andere
haben sich daran freuen können.
• Καμμιά φορά δε, όταν εκείνο [= το παιδί] Manchmal, wenn er [= der kleine Sohn] in
εμφανιζόταν στην πόρτα επειδή δεν είχε der Tür auftauchte, weil sie ihn noch nicht
προλάβει [η μητέρα] να το καλέσει, του gerufen hatte [sc.: weil er ihrem Ruf zuvor-
έλεγε: [...] gekommen war], sagte sie sogar: […]
• Δεν θα προλάβω. Δεν θα προλάβω την Ich werde es nicht mehr erleben. Ich werde
ηλεκτρική επανάσταση. Δεν θα προλάβω die elektrische Revolution nicht erleben.
τις τηλεπικοινωνίες. Ich werde die Telekommunikation nicht
erleben. [Gedanken eines Ingenieurs, ca.
1885]
• ο Στέφανος δεν πρόλαβε την εποχή της Stéfanos erlebte die große Auswande-
μεγάλης μετανάστευσης rungswelle [der Griechen nach Amerika]
nicht mehr [weil er schon zuvor starb]
• Όλ’ αυτά δεν τα πρόλαβε η Μαρία. All das hat Maria nicht (mehr) erlebt. [weil
sie schon zuvor gestorben war]
3)
a) verhüten / verhindern:
• Όλη η Σκώτλαντ Γυαρντ θα κινητοποιηθεί Ganz Scotland Yard wird mobilisiert (auf-
για να προλάβει το κακό. geboten) werden, um das Unglück [dass
der Mörder noch einmal zuschlägt] zu
verhindern.
• Προκειμένου να προλάβουν να συμβεί το Um ein neues Unglück [Anm.: in der GF:
χειρότερο [...], τα ξαδέλφια μου συμ- Um das Schlimmste] zu verhindern […],
φώνησαν μαζί της να [...] vereinbarten meine Vettern mit ihr, dass
• μπορούσαν να προλάβουν την τραγωδία sie hätten die Tragödie verhindern (der
[Anm.: kein "θα" vor "μπορούσαν" !] Tragödie zuvorkommen) können
• [...] για να προλάβει να μη σωριαστεί. ... [sie ließ sich mit letzter Kraft auf den
[Anm.: να μη !] Sessel fallen], um zu verhindern, dass sie
zusammenbricht.
• Μα πρέπει κάτι να γίνει, να προληφθούν Aber es muss etwas geschehen, damit das
τα χειρότερα. Schlimmste verhindert wird. [bezogen auf
gewalttätige Ausschreitungen]
b) zuvorkommen / schneller sein [+ sinnverwandte Formulierungen]:

• "Δεν του μίλησα, έμπαινε στο γραφείο "Ich habe nicht mit ihm gesprochen, er
του", πρόσθεσε για να προλάβει την ging in sein Zimmer", fügte er hinzu, um
ερώτηση. der Frage [ob er mit ihm geredet habe]
zuvorzukommen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Πριν ή προλάβω να δώσω απάντησιν με Bevor ich ihm antworten konnte, kam der
επρόλαβεν ο Στρατηγός [...] General mir zuvor […]
• "Πού είναι το μωρό; Δεν το φέρατε;" "Und das Baby, wo ist es? Habt ihr es nicht
ρώτησε ο Ησύχιος τον Κίμωνα. "Το ένα mitgebracht?" fragte Hesychios Kimon.
κοιμάται στο σπίτι", πρόλαβε ν’ απαντήσει "Das eine Baby schläft zu Hause", kam
η Ευθαλίτσα, "και τ’ άλλο είναι εδώ!" Evthalítsa ihm zuvor, "das andere ist hier!"
• την πρόλαβε όμως der Jäger [wörtl.: er] war aber schneller [als
das Wiesel (° η νυφίτσα), das er eingefan-
gen hatte und das ihm jetzt beinahe wieder
entwischt wäre] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "[...];" πρόλαβε την ερώτηση της Ιουλίας "[...]?" stellte schnell einer von Ioulías Nef-
ένας ανιψιός της. fen die Frage, die sie selber stellen wollte.
*[Anm.: prägnantere Übersetzungen wären

wohl:
"{…}?" kam einer von Ioulías Neffen einer
entsprechenden Frage von ihr zuvor. //
"{…}?" nahm einer von Ioulías Neffen eine
entsprechende Frage von ihr vorweg.]
• "Και λοιπόν ..." έκανε ο Χριστόφορος. "Nun, also …" [sagte Christophoros]. "[…]",
"[...]", πρόλαβε να του πει [η γυναίκα], fiel sie ihm ins Wort. "[…]"
"[...]". [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι ο ίδιος ο Χριστόφορος σκεφτόταν να Christophoros hatte auch hingewollt [sc.

πάει, μα τον πρόλαβε ο ερχομός του φίλου zum Viehmarkt (in einem anderen Ort)],
του με τους δυο γυιους του. aber die Ankunft seines Freundes und
seiner [dessen zwei] Söhne kam ihm da-
zwischen. [sc.: er musste sich jetzt um
diese Personen kümmern, die ihn besu-
chen gekommen waren, und konnte des-
halb nicht wegfahren]
4) [sonstige Übersetzungen]:
• και πράγματι, εκείνο τον Αύγουστο, δεν und in der Tat kamen sie in jenem August
προλάβαιναν να μαζεύουν μανιτάρια και να kaum damit nach, die Pilze zu sammeln
τ’ αποξηραίνουν για τις χειμωνιάτικες und für die Wintersuppen zu trocknen [so
σούπες viele Pilze wuchsen in diesem Monat]
• [...], δεν προλαβαίνει να τρέχει με το ταξί […], hetzt er [= der frühere Lehrer] [nun-
από Χαλάντρι σε Κυψέλη και να παραδίνει mehr] mit dem Taxi von Chalandri nach
μαθήματα. Kypseli und zurück, um Privatstunden zu
geben.
[bzw.]
[…], ist er fast rund um die Uhr mit dem
Taxi zwischen Chalandri nach [= und]
Kypseli unterwegs, um Privatunterricht zu
erteilen.
• μα στο μεταξύ η Εύθα δεν προλάβαινε να während Evtha aus deren Köfferchen
βγάζει απ’ το βαλιτσάκι της [= της Λιλής] nacheinander eine Menge zierlicher Ge-
άγνωστα λεπτεπίλεπτα αντικείμενα genstände, wie sie sie noch nie gesehen
hatte, herausholte [eigentlich: aber Evtha
holte … heraus] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[Anm.: "δεν προλάβαινε να …" hat hier

also ungefähr die Bedeutung: "sie kam
(gar) nicht nach mit …", sc. mit dem
Herausholen der Gegenstände (so viele
davon waren in dem Köfferchen)]
• [...], του είχαν προλάβει τα νέα οι […], die Kollegen hatten ihn [nach seiner
συνάδελφοι. Rückkehr an den Arbeitsplatz] mit den
letzten Neuigkeiten versorgt.
:ΠΡΟΜΗΘΕΥΩ
προμηθεύω
Lt. Παπαζαφείρη 2, Seite 157, hat προμηθεύω nur die Bedeutung "(jemandem etwas)
liefern", nicht hingegen "(jemanden mit etwas) beliefern". ("beliefern" = εφοδιάζω)
(zur richtigen und falschen Verwendung von προμηθεύω s. Beispiele unter den Stich-
wörtern liefern [Z 1a] und beliefern [Z 3] im deutsch-griechischen Wörterbuch)
:ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΣ, -ή, -ό
προπτυχιακός, -ή, -ό
Zu den Begriffen προπτυχιακός (-ή, -ό) und μεταπτυχιακός (-ή, -ό):
a) Vorbemerkung (Definition des Begriffs πτυχίο; weitere Diplome):
- "Πτυχίο" είναι το ελληνικό όνομα για το δίπλωμα επιπέδου bachelor. Συνήθως διαρκεί
τέσσερα έτη πλήρους φοίτησης και φέρει 240 πιστωτικές μονάδες (ECTS: European
Credit Transfer System).
- Η διάρθρωση των διπλωμάτων βασίζεται σε δύο κύριους κύκλους [σπουδών], με τον
πρώτο κύκλο να οδηγεί στο πρώτο δίπλωμα (πτυχίο), το δεύτερο κύκλο να οδηγεί στο
δεύτερο δίπλωμα (μεταπτυχιακό δίπλωμα εξειδίκευσης [Anm.: = Master]) και στο τρίτο
δίπλωμα (διδακτορικό δίπλωμα).
[Quelle: "Προς τον ευρωπαϊκό χώρο ανώτατης εκπαίδευσης – H Διαδικασία της Mπολόνιας" (Bericht des
griech. Bildungsministeriums), 2005, zitiert in: Κάτσικας: Χώρος, S 49 bzw. 51]
b) s. folgenden Auszug (hinsichtlich eines der festgelegten Ziele) aus der Bologna-
Εrklärung der Europäischen Bildungsminister, 1999:
[Unterstreichungen der GF nicht im Original]
Υιοθέτηση ενός συστήματος σπουδών που θα στηρίζεται βασικά σε δύο κύριους

κύκλους σπουδών, ένα προπτυχιακό και ένα μεταπτυχιακό. Η πρόσβαση στον δεύτερο
κύκλο θα προϋποθέτει την επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών του πρώτου κύκλου, οι
οποίες θα διαρκούν τουλάχιστον τρία χρόνια. Ο τίτλος σπουδών που θα χορηγείται μετά
τον πρώτο κύκλο σπουδών θα αναγνωρίζεται στην Ευρωπαϊκή αγορά εργασίας ως
ικανό επαγγελματικό προσόν. Ο δεύτερος κύκλος θα πρέπει να οδηγεί στο
μεταπτυχιακό δίπλωμα (master) ή/και στο διδακτορικό δίπλωμα, όπως ήδη συμβαίνει
σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες.
Einführung eines Systems, das sich im wesentlichen auf zwei Hauptzyklen stützt: einen
Zyklus bis zum ersten Abschluß (undergraduate) und einen Zyklus nach dem ersten
Abschluß (graduate). Regelvoraussetzung für die Zulassung zum zweiten Zyklus ist der
erfolgreiche Abschluß des ersten Studienzyklus, der mindestens drei Jahre dauert. Der
nach dem ersten Zyklus erworbene Abschluß attestiert eine für den europäischen
Arbeitsmarkt relevante Qualifikationsebene. Der zweite Zyklus sollte, wie in vielen
europäischen Ländern, mit dem Master und/oder der Promotion abschließen.
Adoption of a system essentially based on two main cycles, undergraduate and

graduate. Access to the second cycle shall require successful completion of first cycle
studies, lasting a minimum of three years. The degree awarded after the first cycle shall
also be relevant to the European labour market as an appropriate level of qualification.
The second cycle should lead to the master and/or doctorate degree as in many
European countries.
s. dazu weiters folgende Auszüge aus:

Διονύσης Κλάδης: Η Διακήρυξη της Μπολώνιας και η πορεία από την Μπολώνια στην
Πράγα (Κείμενα – Σχόλια – Ανάλυση), 2000:
[Unterstreichungen nicht im Original]
1.
Η Διακήρυξη της Μπολώνιας αναφέρεται σε ένα σύστημα με δύο κύκλους σπουδών,
ένα προπτυχιακό και ένα μεταπτυχιακό, στο οποίο ο προπτυχιακός κύκλος σπουδών
θα μπορεί να ολοκληρώνεται με ένα τίτλο σπουδών που θα προκύπτει από σπουδές
διάρκειας τριών τουλάχιστον ετών και ο οποίος θα αναγνωρίζεται στην Ευρωπαϊκή
αγορά εργασίας ως ικανό επαγγελματικό προσόν. Ο δε μεταπτυχιακός κύκλος
σπουδών θα οδηγεί στη λήψη δύο τίτλων σπουδών, του χαμηλότερου που θα είναι το
αντίστοιχο του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (master) που χορηγούν ήδη τα
Ελληνικά Πανεπιστήμια και του υψηλότερου που θα είναι το αντίστοιχο του
Διδακτορικού Διπλώματος. Η λήψη του Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης δεν θα
αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη του Διδακτορικού Διπλώματος, αλλά η λήψη του
τίτλου σπουδών του πρώτου κύκλου (προπτυχιακού) θα αποτελεί προϋπόθεση για την
πρόσβαση στον δεύτερο κύκλο σπουδών (μεταπτυχιακό).
2.
Η Διακήρυξη της Μπολώνιας έχει στο επίκεντρό της έξι σημεία:
[...]
• Τη διαμόρφωση ενός κοινού πλαισίου ανώτατων σπουδών που θα περιέχει ένα
πρώτο κύκλο σπουδών (προπτυχιακό) με ορατή συνάφεια προς την ευρωπαϊκή αγορά
εργασίας και με ελάχιστη διάρκεια τριών ετών, και ένα δεύτερο κύκλο σπουδών
(μεταπτυχιακό) που θα οδηγεί σε ένα ή και σε δύο τίτλους σπουδών (master και
διδακτορικό) για την παρακολούθηση του οποίου προϋπόθεση είναι η ολοκλήρωση του
πρώτου κύκλου σπουδών.
Στην Ελλάδα, το τελευταίο σημείο είναι το μόνο που έχει αποτελέσει αντικείμενο
συζήτησης σχετικά με τη Διακήρυξη της Μπολώνιας. Και μάλιστα, πρόκειται για μία
συζήτηση που αποτελεί προέκταση της αντίστοιχης συζήτησης που είχε ακολουθήσει τη
Διακήρυξη της Σορβόννης που είχε υπογραφεί από τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο,
την Ιταλία και τη Γερμανία το 1998. Συνηθίζεται δε να παρουσιάζεται με την περίπου
συνθηματική μορφή "Σύστημα 3-5-8", υπονοώντας ένα σύστημα σπουδών που περιέχει
ένα βασικό προπτυχιακό πανεπιστημιακό τίτλο σπουδών (bachelor) που χορηγείται
ύστερα από σπουδές διάρκειας 3 ετών, ένα πρώτο μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών
(master) που χορηγείται ύστερα από πρόσθετες σπουδές διάρκειας 2 ακόμη ετών, και,
τέλος, ένα δεύτερο μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών (διδακτορικό δίπλωμα) που χορηγείται
ύστερα από 3 ακόμα χρόνια. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι οι συζητήσεις στην Ελλάδα
γίνονται συνήθως με βάση την αυτονόητη για όλους παραδοχή ότι πρόκειται για ένα
σύστημα το οποίο επιδιώκει να επιβάλει στην Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Ένωση (ή κάποιο
Διευθυντήριό της).
Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. Κανένας δεν προσπαθεί να επιβάλει

κάτι στην Ελλάδα. Και πολύ περισσότερο η Ευρωπαϊκή Ένωση ή κάποιο Διευθυντήριο.
[...]
Αλλά και σε ό,τι αφορά το σύστημα των τίτλων σπουδών, τα πράγματα είναι πολύ
διαφορετικά. Στη Διακήρυξη της Μπολώνιας δεν υπάρχει καμία αναφορά σε αριθμητικά
στοιχεία του τύπου "3-5-8". Η μόνη αναφορά που υπάρχει αφορά τον βασικό τίτλο
σπουδών (bachelor) του πρώτου πανεπιστημιακού κύκλου σπουδών (προπτυχιακού), ο
οποίος ορίζεται ότι θα χορηγείται ύστερα από σπουδές που θα διαρκούν τουλάχιστον 3
χρόνια. Ούτε υποχρεωτικότητα της διάρκειας των 3 ετών προβλέπεται, ούτε όμως και
αποκλείεται η ύπαρξη και δεύτερου προπτυχιακού τίτλου σπουδών, και μάλιστα χωρίς ο
πρώτος τίτλος σπουδών να αποτελεί προϋπόθεση για τον δεύτερο. Σε ό,τι αφορά δε
τον δεύτερο κύκλο σπουδών (μεταπτυχιακό), δεν υπάρχει καμία απολύτως αναφορά σε
χρονικούς περιορισμούς για τη χορήγηση είτε του master είτε του διδακτορικού
διπλώματος. Οι όποιες σχετικές αναφορές υπήρχαν στο αρχικό κείμενο της Διακήρυξης
της Μπολώνιας απαλείφθηκαν τελικά ύστερα από επιμονή και της Ελλάδας.
[Anm.: Im Text von Κλάδης auch noch weitere Bezugnahmen auf das Thema.]
c) zur Dauer des ersten Zyklus s. auch: Κάτσικας: Χώρος, S 74/75:

[...] οι σπουδές, [...], θα μετριούνται με πιστωτικές μονάδες και όχι με ακαδημαϊκά έτη.
Όπως τονίστηκε επανειλημμένα προοπτικά η αξία των σπουδών στο νέο μοντέλο δεν
υπολογίζεται στη βάση της διάρκειάς τους, αλλά στη βάση των πιστωτικών μονάδων
που θα συγκεντρώνονται μέσα από αυτές. Έτσι, ακόμη και αν οι προπτυχιακές σπουδές
παραμείνουν στη χώρα μας προσωρινά τετραετείς, στην ουσία εξισώνονται (...) με τις
τρίχρονες, τύπου bachelor, σπουδές των ξένων πανεπιστημίων.
:ΠΡΟΣ
προς
προς τα εκεί [bzw.] προς τα κει:
• Γύρισε τον λαιμό της προς τα κει που της έδειξε πριν η Αλεξάνδρα. ° Sie drehte den
Kopf in die Richtung, in die Alexandra vorhin gezeigt hatte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΡΟΣΒΑΛΛΩ
προσβάλλω
προσβάλλομαι από ° erkranken (an)
:ΠΡΟΣΓΕΙΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
προσγειωμένος, -η, -ο
• γιατί, κατά τα άλλα, είναι προσγειωμένος άνθρωπος ° denn sonst [= vom eben Er-
wähnten abgesehen] sei sie ein Mensch mit Realitätssinn [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Δεν ήταν καθόλου προσγειωμένος, πετούσε μονίμως στα σύννεφα, γι’ αυτό και
απέτυχε σαν βιομήχανος. ° Er [mein Vater] stand überhaupt nicht mit beiden Füßen
auf der Erde, sondern schwebte in den Wolken, deshalb scheiterte er auch als Unter-
nehmer. [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
:ΠΡΟΣΓΕΙΩΝΩ
προσγειώνω
προσγειωμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΩ
προσδιορίζω
• Ποιές ήσαν αυτές, δεν μπορούσε να προσδιορίσει με ακρίβεια. ° Welche [Therapie-
formen / μορφές θεραπείας] das waren (= sind), konnte er nicht genau angeben.
:ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, η
προσέγγιση, η
= [u.a.] der Ansatz [den jemand für seine Beschäftigung mit einem Problem bzw.
dessen Lösung(sversuch) wählt]
:ΠΡΟΣΕΧΩ
προσέχω
• του είπε να προσέχει την υγρασία ° [sie] sagte [zu ihm (der auf dem feuchten Boden
saß)], er solle sich vor der Nässe in acht nehmen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Προσέχοντας να μην κάνει θόρυβο, η Νίνα πλησίασε τον άνδρα από πίσω. ° Vorsich-
tig, ohne Lärm zu machen, näherte sich Nina dem Mann von hinten. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΠΡΟΣΙΔΙΑΖΩ
προσιδιάζω
= passen (εις / zu) // eigen sein [Wendt (alte Auflage)]
:ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
προσκολλημένος, -η, -ο
= fixiert (σε / auf) [zB. eine Frau auf einen bestimmten Mann]
:ΠΡΟΣΠΕΡΝΩ
προσπερνώ (-άς)
1.1) vorbeigehen, vorbeifahren (an / Akk.):
• Μια γυναίκα γυρίζει και με κοιτάζει με απορία αφού πρώτα με έχει προσπεράσει. °
Eine Frau dreht sich um und schaut mich verwundert an, nachdem sie zunächst an mir
vorbeigegangen war.
• Κοντοστάθηκα και περίμενα μέχρι να μας προσπεράσουν οι άλλοι. ° Ich blieb stehen
und wartete, bis die anderen an uns vorbeigegangen waren. [erst dann begann ich mit
Kathrin zu sprechen]
Σταμάτησα και περίμενα να περάσουν οι άλλοι από δίπλα μας.]
1.2) überholen:
• Οδηγούμε δεξιά, προσπερνάμε από αριστερά. ° Wir fahren rechts, wir überholen
(von) links. (= Rechts fahren, links überholen.) [Verkehrsregel für Autobahnbenützer]
2) [jemanden / etwas] übergehen / ignorieren:
• προσπέρασε το αγενές σχόλιο του δημοσιογράφου ° er überging (er ignorierte) den
unhöflichen Kommentar des Journalisten
:ΠΡΟΣΤΥΧΟΣ, -η, -ο
πρόστυχος, -η, -ο
• [...] κάποιος Φραντσέζος καπνίζει μια πίπα που μυρίζει πρόστυχο καπνό ° […] raucht
irgendein Franzose [im Schützengraben] seine Pfeife, die nach billigem Tabak riecht
• Η κάμαρα ήταν πτωχική και πρόστυχη, [...] ° Das Zimmer war elend und ärmlich, […]
[GF+DF aus: K. Kavafis: Um zu bleiben, S. 24/27]
• Μέσα στα πρόστυχα μάτια του διάβαζα κιόλας: [...] ° In seinen [des Mannes] vulgären
Augen stand bereits zu lesen [wörtl.: las ich bereits]: […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
:ΠΡΟΣΦΑΤΑ
πρόσφατα
= neulich, jüngst, vor kurzem [etc.]:
• αυτήν την αδυναμία την είχε αποκτήσει σχετικά πρόσφατα ° dies [= diese Schwäche]
hatte sie sich vor nicht allzu langer Zeit angewöhnt [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• μια γυναίκα που σχετικά πρόσφατα είχε χηρέψει απ’ τον άνδρα της ° eine Frau, die
verhältnismäßig kurz davor ihren Mann verloren hatte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΠΡΟΣΦΑΤΟΣ, -η, -ο
πρόσφατος, -η, -ο
= aktueller (-e, es), neuester (-e, -es), jüngster (-e, -es):
• η φωτογραφία είναι πρόσφατη ° das Foto ist aktuell [iS: jüngst aufgenommen, neu]
• Δεύτερο πρόσφατο παράδειγμα: [...] ° (Ein) Zweites aktuelles [sc. aus der letzten Zeit
stammendes] Beispiel [welches das Problem illustriert]: […]
• ένα φύλλο χαρτιού με μια σχετικά πρόσφατη ημερομηνία πάνω-πάνω ° ein Blatt
Papier […] mit einem, am oberen Rand notierten, verhältnismäßig neuen [iS von:
aktuellen] Datum [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• πρόσφατη νομολογία ° jüngste (neueste) Rechtsprechung [zB. des Europäischen

Gerichtshofes]
[Anm.: πρόσφατα: s. eigenes Stichwort ]
:ΠΡΟΣΦΕΡΩ
προσφέρω
[Anm.: προσφέρω ist zu unterscheiden von προφέρω !]
1) bieten
2) anbieten
3) entgegenbringen [zB. Gastfreundschaft], darbieten [iS von: entgegenbringen]
:ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ, η
προσφυγιά, η
1) die [fluchtbedingte] Verbannung:
• Τώρα, εδώ και 3 χρόνια τα όπλα ξεκουράζονταν και οι πρόσφυγες Αθηναίοι είχαν, εν
μέρει, γυρίσει στην πόλη τους, [...]. [...] Οι ντόπιοι Αθηναίοι, καταστραμμένοι απ’ τον
πόλεμο και την πολύχρονη προσφυγιά, μένανε [τώρα] στα ερείπια της περιουσίας τους.
° Jetzt ruhten die Waffen seit drei Jahren, und die flüchtigen [= aus ihrer Stadt geflohe-
nen] Athener hatten sich zum Teil wieder in ihrer Stadt eingefunden, […]. […] Die einge-
borenen Athener, durch den Krieg [sc. den Unabhängigkeitskrieg der Griechen gegen
die Türken] und die [kriegs- und damit fluchtbedingte] mehrjährige Verbannung verarmt,
siedelten sich soeben auf den Trümmern ihrer Habe wieder an. [Beschreibung der
Situation in Athen im Jahr 1832] [DF+GF aus: Ross]
2) die [Gesamtheit der] Flüchtlinge:

• Όλη η προσφυγιά μαζεύτηκε στις μεγάλες πόλεις. [ΛΚΝ]
:ΠΡΟΣΧΗΜΑ, το
πρόσχημα, το
κρατώ τα προσχήματα // τηρώ τα προσχήματα:
• κρατούσε έτσι τα προσχήματα ° so wahrte sie den Schein [sc. die arme Frau, indem
sie Reisig gegen ein Stück Brot verkaufte, um nicht als Bettlerin dazustehen] [GF+DF
• απλώς τηρούνταν κάποια προσχήματα ° man wahrte nur irgendwie den Schein [ohne
substanziell das zu tun, was nach alter Sitte geboten gewesen wäre] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
:ΠΡΟΣΩ
πρόσω
πρόσω ολοταχώς:
• Πρόσω ολοταχώς. ° All engines ahead full. [Ton und Untertitel] ° Maschinen volle
Kraft voraus. [Untertitel] [bzw.] Maschinen äußerste Kraft voraus. [Ton] [Befehl des
Schiffskapitäns] [GF (Untertitel), EF + DF aus dem Film "Die Caine war ihr Schicksal"]
:ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ, τα
προσωπικά, τα
• τα προσωπικά του ° seine privaten Sorgen [GF+DF aus: Β. Βασιλικό: Ζ]
:ΠΡΟΤΑΣΗ, η
πρόταση, η
1. Bedeutungen:
a) der Vorschlag
b) [Begriff der Grammatik]: der Satz [s. auch Z 2]:
• der Hauptsatz // der Nebensatz ° η κύρια πρόταση // η δευτερεύουσα πρόταση
• der Fragesatz ° η ερωτηματική πρόταση
c) [in bestimmten Fällen]: der Antrag:
• η πρόταση γάμου ° der Heiratsantrag
• η πρόταση δυσπιστίας ° der Misstrauensantrag [zB. gegenüber der Regierung]
2. zu πρόταση als Begriff der Grammatik:

Zum Verhältnis der Begriffe πρόταση und περίοδος: s. die Gegenüberstellung unter
περίοδος, η
Zum Verhältnis der Begriffe πρόταση und φράση: s. unter φράση, η
:ΠΡΟΤΡΟΠΗ, η
προτροπή, η
• Παλιά, στην Κυψέλη, τα παιδιά φιλούσαν τα χέρια των παπάδων με προτροπή των
μανάδων τους. ° In Kipseli küssten früher die Kinder auf Geheiß ihrer Mütter immer
den Popen die Hand. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΠΡΟΥΧΟΝΤΑΣ, ο
προύχοντας, ο
• είναι προύχων* της πόλεως ° er [dieser Mann] gehört zu den Honoratioren der Stadt
*[Anm.: Die Form προύχων ist bei ΛΜΠ und ΛΚΝ nicht verzeichnet.]
:ΠΡΟΦΕΡΩ
προφέρω
[Anm.: προφέρω ist zu unterscheiden von προσφέρω !]
= aussprechen [iS von: artikulieren / lautlich wiedergeben]:
• Οι λέξεις "ψηλή" και "ψιλή" προφέρονται το ίδιο, έχουν όμως διαφορετική σημασία. °
Die Wörter "ψηλή" und "ψιλή" werden gleich ausgesprochen, haben aber unterschied-
liche Bedeutung.
:ΠΡΟΦΙΛ, το
προφίλ, το
χαμηλό προφίλ:
• Χαμηλό προφίλ θα υποχρεωθούν να κρατήσουν οι Αμερικανοί που βρίσκονται στη
Μέση Ανατολή, τη μέρα των προεδρικών εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες, εξαιτίας
των έντονων αντιαμερικανικών αισθημάτων, που έχουν πάρει διαστάσεις τον τελευταίο
καιρό. Στο Μπαχρέιν, η αμερικανική πρεσβεία ακύρωσε τη δεξίωση που είχε οργανώσει
για το σημερινό βράδυ των εκλογών. Άλλες τρεις αμερικανικές πρεσβείες στη Μέση
Ανατολή ανακοίνωσαν ότι οι γιορτές που οργάνωσαν γι’ απόψε θα είναι πιο διακριτικές
από ό,τι το 1996. Στο Ισραήλ δεν θα γίνει καμία δημόσια εκδήλωση. Το ίδιο και στην
Ιορδανία, [...]. Στο Άμπου Ντάμπι των Ενωμένων Αραβικών Εμιράτων θα γίνει μικρή
εκδήλωση με λίγους προσκεκλημένους. [...]
[Artikel in "Τα Νέα" (Überschrift: "Διακριτικά στη Μ. Ανατολή"), 7.11.2000
(Vorabend der US-Präsidentenwahl)]
:ΠΡΟΦΤΑΙΝΩ [bzw.] :ΠΡΟΦΤΑΝΩ

προφταίνω [bzw.] προφτάνω
• Πρόφτασα και βρήκα τη μάσκα μου ψάχνοντας στα στραβά, με τα μάτια σφιχτά
κλεισμένα. ° Mit zugekniffenen Augen blind [im Tränengasnebel] herumtastend, gelang
es mir schließlich, meine Gasmaske zu finden. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΠΡΟΧΩΡΩ
προχωρώ (-άς und -είς)
1. [allgemein]:
a) als Ausdruck eines (räumlichen) Bewegungsvorgangs (nach vorwärts) bzw. dessen
Fortsetzung:
• Βρίσκομαι στην καρδιά της ερήμου και Ich befinde mich im Herzen der Wüste und
προχωράω. gehe weiter. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Προχώρησε στο ασβεστωμένο δρομάκι Er ging auf dem schmalen, gekalkten Weg
ανάμεσα στις γλάστρες με τους βασιλικούς. zwischen den Basilikumtöpfen weiter.
• Κατέβηκε από το πεζοδρόμιο και Sie trat vom Bürgersteig herunter und
προχώρησε στην άσφαλτο. setzte ihren Weg auf dem Asphalt fort.
• [...], έβγαινε στο δρόμο, έσκυβε το κεφάλι [...], [er] ging auf die Straße [hinaus], ließ
του κάτω χαμηλά και προχώραγε αργά den Kopf runterhängen und bewegte sich
αργά, ίσα που κουνιόταν. so langsam vorwärts, dass er kaum von
der Stelle kam. [Beschreibung des übli-
chen Morgenspaziergangs eines Hundes]
• Και αφού προχωρήσαμε λίγο, πήρε το Und schon nach ein paar Schritten nahm
χέρι μου, [...]. sie meine Hand, [...].
[Anm.: vgl. die zweite griech. Übersetzung [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
desselben deutschen Halbsatzes:
Μετά από λίγα βήματα κιόλας, κράτησε το
χέρι μου, {...}. ]
• Ο Σωτήρης προχώρησε ένα βήμα. Sotiris ging einen Schritt vor.
• Ο Θεαγένης προχώρησε λίγο μπροστά. Theagenis machte einen kleinen Schritt

[Anm.: hier also: προχωρώ μπροστά] vor. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι όταν προχώρησε λίγο στο άδειο Und als sie schon ein Stück durch den
περιβόλι και γύρισε το κεφάλι της, [...] [leeren] Garten gegangen war und zurück-
schaute, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο Μπατής προχωρούσε τα χαράματα στο Im Morgengrauen ging Batis durch den

μεγάλο λευκό διάδρομο. breiten, weißen Korridor.
• Καθώς προχωρούσα στο διάδρομο [...] Als ich den Flur entlangging, […]
• Προχωρούν δίπλα στη [μικρή] λίμνη Sie gehen eng umschlungen an dem
αγκαλιασμένοι σφιχτά. kleinen See entlang.
• Προχωρούσε σε μια παραλία με γκρίζα Er schritt über einen Strand mit grauen
βότσαλα, φορώντας πολύ ακριβά Kieseln und trug extrem teure Mokassins
μοκασίνια και ριγέ παντελόνι! und eine gestreifte Hose! [Beschreibung
eines Fotos] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• [...] καθώς τον είδε να προχωρεί προς το […], als sie sah, wie er auf sie zuging.
μέρος της. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• ο Ίβο προχωράει σκυφτός, όπως Ivo geht wie gewöhnlich gebeugt vor sich
συνήθως, κοιτάζοντας τα παπούτσια του, hin, den Blick auf die Schuhe gesenkt, be-
φορώντας ένα κακοραμμένο ελαφρύ kleidet mit einem schlecht geschneiderten
σακάκι Sommerjackett [GF+DF aus: Όσες φορές]
• προχωρούσε ήσυχη δίπλα μου sie [= die Kuh Bella (° η Μπέλα)] schritt
ruhig an meiner Seite dahin [als ich sie (an
einem Strick angebunden) auf die Alm
führte] [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Ακόμα κι ο Λουξ προχωρούσε από πίσω Selbst Luchs [Hund] trabte unmutig [iS
μου λες και βαριόταν· φαινόταν σαν να είχε von: lustlos] hinter mir her und schien von
παραλύσει από την κούραση. lähmender Müdigkeit befallen.
• Της άνοιξε την πόρτα κι εκείνη Er machte ihr die [Wohnungs-]Tür auf, und
προχώρησε κατευθείαν μέσα, χωρίς sie ging schnurstracks hinein, ohne Verle-
ντροπές κι αηδίες, σαν να έμπαινε σπίτι genheiten und solchen Schwachsinn, so
της. als ginge sie in ihre eigene Wohnung.
• Η Ιουλία [...] προχώρησε προς τις σκάλες. Ioulía […] ging zur Treppe.
• Η Σώσω σηκώθηκε και προχώρησε για Sosso stand [vom Sessel] auf und ging zur
την πόρτα. Türe.
• Η Ιουλία [...] έκανε πως δεν είδε τον Ioulía […] tat so, als sähe sie den Blau-
γαλανομάτη κοντά στα ξύλα και äugigen [Mann] neben dem Holzhaufen
προχώρησε να μπει στο σπίτι. nicht, und wollte ins Haus gehen.
• Υπήρχε μεγάλη κίνηση. Γυναίκες [...] Es war viel los [am Hauptplatz des Dorfes].
προχωρούσαν βιαστικές κόβοντας δρόμο Frauen […] gingen mit eiligen Schritten
ανάμεσα στα τραπέζια του μοναδικού und kürzten den Weg ab, indem sie
ζαχαροπλαστείου [...]. zwischen den Tischen des einzigen Cafés
hindurchgingen, […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Μόλις προχωρούσανε δυο μέτρα απ’ την Kaum hatten sie sich ein paar Schritte von
πόρτα του σούπερ μάρκετ, [...] dem Supermarkt entfernt [den sie gerade
verlassen hatten], [...]
b) als Ausdruck des Weitergehens / des (weiteren) Ablaufs eines Vorganges:

• Καθώς η διήγησή του προχωρούσε, [...] Im Lauf seines Berichts [sc.: während er
weiter (seine Geschichte) erzählte] [...]
2. προχωρώ σε [in übertragener Bedeutung]:

a) vornehmen / durchführen [zB. die Versendung bestellter Waren]
b) übergehen zu [zB. zu einer neuen Methodik bei der Bekämpfung des Drogenpro-
blems]
:ΠΡΟΩΘΩ
προωθώ (-είς)
= vorantreiben [Pons online] / unterstützen / hinarbeiten (auf)
:ΠΡΩΗΝ
πρώην
1. Zum Bedeutungsunterschied zwischen πρώην und τέως:
[Καρζής, S 174 // im gleichen Sinne Μπαμπινιώτης, S 1782]
Το επίρρημα "πρώην" χαρακτηρίζει παλιότερη ιδιότητα του προσώπου που αφορά, ενώ
το επίρρημα "τέως" χαρακτηρίζει ιδιότητα εντελώς πρόσφατη. Δηλαδή:
- Ο πρώην υπουργός παιδείας είναι κάποιος που κάποτε υπήρξε υπουργός παιδείας.
Ενώ:
- Ο τέως υπουργός παιδείας είναι ο αμέσως προηγούμενος του σημερινού.
2. Zur richtigen Wortstellung von πρώην (sowie τέως) bei Verwendung in Kombination
mit Nationalitätsbezeichnungen [Καρζής, S 174 f.]:
Παρατηρείται καμιά φορά στον Τύπο ένα λάθος αρκετά κωμικό. Διαβάζουμε:
"Ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός κ. τάδε ..." // "Η τέως Αμερικανίδα αντιπρόσωπος
στον ΟΗΕ κα δείνα ..."
Φυσικά, οι άνθρωποι δεν είναι ούτε "πρώην Βρετανοί", ούτε "τέως Αμερικανίδες". Η
σωστή γραφή είναι:
• Ο Βρετανός πρώην πρωθυπουργός κ. τάδε ...
• Η Αμερικανίδα τέως αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ κα δείνα ...
:ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ, η
πρωτεύουσα, η
(Pl.: οι πρωτεύουσες / Gen.: των πρωτευουσών)
= die Hauptstadt
:ΠΡΩΤΟ+ [als Vorsilbe eines Verbs]

πρωτο+
• Κι αφού πείστηκε πια, δεν ήξερε ποιον απ’ τους δυο να πρωτομισήσει. ° Und als sie
sich nun [von der Untreue ihres Ehegatten] überzeugt hatte, wusste sie nicht, welchen
[= wen] von beiden [= ihren Mann oder dessen Geliebte] sie mehr hassen sollte.
:ΠΡΩΤΟΒΡΟΧΙ, το
πρωτοβρόχι, το
• Το πρωτοβρόχι στο νησί μας ... ° Herbstregen auf unserer Insel [sc. auf Lesbos] …
[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // drei Punkte jeweils im Original]
:ΠΡΩΤΟΙΣ
πρώτοις
εν πρώτοις: s. unter εν
:ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟΣ, -ή, -ό
πρωτοποριακός, -ή, -ό
= innovativ * // Pionier- **
*[GF+DF von der Webseite des Europäischen Parlaments]
**[Pons online (Benutzereintrag)]
:ΠΡΩΤΟΣ, -η, -ο
πρώτος, -η, -ο
1. Grundbedeutung:
erster, -e, -es
2. [in Zusammenhang mit Verwandtschaftsverhältnissen]: ersten Grades:

• Ο Λολό είχε φέρει μαζί του μια Γαλλίδα απ’ τη Μασσαλία, πρώτη του ξαδέρφη. °
Lolo [= Louis] hatte eine Französin aus Marseille mitgebracht, seine Cousine ersten
Grades. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
3. με το πρώτο ° sofort [iS von: auf Anhieb] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. Sonstiges:
• Πριν από τον πόλεμο δούλευε αρτεργάτης στην Αθήνα, κι ήταν, λέγανε, πρώτος
συνδικαλιστής, [...]. ° Vor dem Krieg arbeitete er als Bäckereiarbeiter in Athen und war,
wie man sich erzählte, ein überzeugter und überaus aktiver Gewerkschafter […] //
Vor dem Krieg arbeitete er in Athen, als Geselle in einer Bäckerei, und war, so erzählte
man sich, einer der aktivsten Gewerkschafter gewesen […] [GF + (synonyme) DF aus:
:ΠΤΟΟΥΜΑΙ
πτοούμαι
Passivform von πτοώ
:ΠΤΟΩ
πτοώ (-είς)
1. [aktiv]: [jemanden] abschrecken, einschüchtern [etc.]:
• Όχι επειδή τον πτοεί η απόσταση, αλλά επειδή του δίνει ο Σωτήρης στα νεύρα. °
Nicht, weil ihn die Entfernung abschreckt (Nicht, weil er die Entfernung [= die lange
Fahrt] scheut), sondern weil ihm Sotiris auf die Nerven geht. [kommt er zu ihm nicht
mehr (ans andere Ende von Athen) auf Besuch]
• Όλα αυτά όμως δεν πτοούσαν τον πατέρα μου. ° Doch all das [sc. die Kritik und die
Vorwürfe meines marxistischen Bruders, der ihn als einen kapitalistischen Ausbeuter
betrachtete] schreckte meinen Vater [Ladenbesitzer] nicht ab / beirrte meinen Vater
nicht. (Doch mein Vater ließ sich nicht beirren.*) [er führte sein Geschäft konsequent
weiter] [DF (*) + GF aus: Menasse: Vienna]
2. [passiv (= πτοούμαι)]: sich einschüchtern lassen / sich abhalten lassen / sich ab-
schrecken lassen / sich beirren lassen:
• Δεν ήταν απ’ τους ανθρώπους που πτοούνται απ’ αυτού του είδους τα εμπόδια. °
Sie gehörte nicht zu den Menschen, die sich durch Hindernisse dieser Art [sc. Fußlei-
den, Haus in steiler Lage] abschrecken (abhalten / einschüchtern / beirren) lassen.
[sc.: deshalb einen Besuch dieses Hauses unterlassen]
:ΠΥΞ ΛΑΞ
πυξ λαξ
= με πολύ βίαιο τρόπο [ΛΚΝ] // με γροθιές και κλοτσιές [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Tον έδιωξε πυξ λαξ. [ΛΚΝ]
• Και τον Α. τον πέταξε πυξ λαξ απ’ το γραφείο του [...] ° Was den A. betrifft, hat er sich
nicht geniert, ihn eines Tages aus seinem Büro zu werfen, […] [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
:ΠΩ (θα, να, ...)

πω (θα, να, ...)
s. λέω
:ΠΩ, :ΠΩ [Ausruf]

πω, πω!
s. πώπω / πωπώ
:ΠΩΛΩ
πωλώ (-είς)
Zur Unterscheidung der Formen πωλώ und πουλώ: s. unter πουλώ
:ΠΩΠΩ
πώπω! [bzw.] πωπώ!
([bzw. auch:] πω, πω! // πω! πω! // πόπο! // ποπό!):
α)
Προφέρουμε το επιφώνημα "Ποπό/Πόπο!" με μάτια έκπληκτα, έκφραση επιδοκιμασίας
και σφύριγμα που συνοδεύεται από ελαφρά κίνηση του κεφαλιού.
Χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να δηλώσουμε θετικό συναίσθημα απέναντι σε κάποιον ή
σε κάτι αξιόλογο, σημαντικό, εξαιρετικό. – π.χ.:
• Ποπό! Τι γυναίκα είναι αυτή!
β) Το ίδιο επιφώνημα χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να εκφράσουμε έκπληξη. / *
[Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, σ. 102 (verzeichnet hinsicht-
lich Bedeutung α unter der Überschrift "Θαυμασμός")]
*[Anm.: In diesem Sinne auch die Anführung des Ausrufs "Ποπό/Πόπο!" a.a.O,
σ. 113, in Zusammenhang mit dem Ausdruck "(Μένω) με το στόμα ανοιχτό"
(verzeichnet unter der Überschrift "Κατάπληξη").]
π.χ.:
• Ποπό, καυτός που είναι! Mann, ist der heiß! [sc. der Kaffee ° ο
καφές] [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• Πω! Πω! Μια λύπη που μ’ έπιασε. Mann, oh Mann, ich wurde [aufgrund
dieser überraschenden und frustrierenden
Nachricht] unglaublich traurig.
• Πω, πω! […] Oh Schreck! […]

• Πω, πω, τι αίμα ήταν εκείνο, το θυμάσαι; Mein Gott, was war das für ein Blut [sc.:
was für eine große Menge Blut (als ich
damals so starkes Nasenbluten hatte)],
erinnerst du dich?
Τι λέτε, θείε μου, πω πω. Was Sie nicht sagen, Onkel, du liebe Güte.
[Reaktion auf eine vom Onkel erzählte
Skandalgeschichte]
:ΠΩΣ (Ι)
πως
[Anm.: πως ist zu unterscheiden von πώς !]
1. Worttyp: Konjunktion / σύνδεσμος
2. Bedeutung: ότι [ΛΜΠ]
:ΠΩΣ (ΙΙ) (= πώς)

πώς
[Anm.: πώς ist zu unterscheiden von πως !]
Übersicht:
1. Worttyp
2. Grundbedeutung
3. πώς δεν ...
4. πώς και … / πώς και δεν …
5. πώς να μην ...
6. πώς και πώς
7. πώς και τι
8. πώς το είπες / είπατε (αυτό); [bzw.] πώς το ’πες (αυτό); / πώς το ’πατε (αυτό);
9. πώς [...] έτσι;
10. in Ausrufen bzw. nachdrücklichen Feststellungen
11. πώς und "αισθήσεως σημαντικά ρήματα" ("ακούω", "βλέπω", "νιώθω", …)
12. πώς + Verb in der 3. Person/Plural (ohne dazu passendem Subjekt)
13. πώς θες να ... : s. unter θέλω (Z 2)

14.1. πώς πας; [bzw.] πώς τα πας; [bzw.] πώς πάει; [als Frage nach dem Befinden]:
s. unter πάω (Z 13.1)
14.2. πώς πάω; [als Äußerung zu Leistungseigenschaften]: s. unter πάω (Z 13.2)
15. πώς τον (τη / το) έλεγαν (λέγανε), να δεις: s. unter βλέπω (Z 8.1)
1. Worttyp: Adverb / επίρρημα [sc. Frageadverb (Fragewort)]
2. Grundbedeutung: wie
zB.:
• κι ο αδελφός μου ήταν στα πρόθυρα να αναλυθεί σε δάκρυα οργής όταν περιέγραφε
πώς ο πατέρας του τον πίεσε κάποτε μπροστά σε όλους τους υπόλοιπους να [...] °
° und mein Bruder war immer den Zornestränen nahe, wenn er schilderte, wie sein
Vater ihn einmal vor allen anderen gezwungen hatte, […] zu […]
• Ρε παιδί μου! Πού το βρήκε εκείνο το κουράγιο; Πώς την φρόντισε εκείνη την θηλειά
σαν να φρόντιζε τα μερτικά του; Βρε τον άνθρωπο! ° Mein lieber Mann! [als Ausruf des
Erstaunens etc.] Woher hatte er diesen Mut [sich zu erhängen]? Wie hat er sich um die-
se Schlinge so kümmern können, als kümmere er sich um seine Erbanteile? [sc. mit
solch großer Sorgfalt (Berücksichtigung seines Körpergewichts usw.)] Gott im Himmel,
was für ein Mensch! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. πώς δεν ... ° πώς θα μπορούσα να μην ..., βέβαια (με το ρήμα που προηγείται ή
εννοείται) [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Άκουσες τι είπα; – Πώς δεν άκουσα; Κουφός είμαι; (Πώς θα μπορούσα να μην
άκουγα.) [ΛΔΗ]
• Δεν έφερες όμως εκείνο που σου είπα απ’ την αγορά. – Πώς δεν το ’φερα; [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Με θυμάσαι; του λέω. Πώς δεν σε Kannst du dich an mich erinnern, sage ich
θυμάμαι, μου λέει. zu ihm. Natürlich kann ich mich an dich
erinnern, sagt er zu mir.
• Η θεία δεν έχει καμιά σχέση! – Πώς δεν Die Tante hat nichts damit zu tun! – [Reak-
έχει! tion der Gesprächspartnerin:] Natürlich hat
sie das! [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Μπορώ να δω το μαγαζί; ρώτησε η Kann ich den Laden sehen? fragte Beba. –
Μπέμπα. – Πώς δεν μπορείς· [...]. [Antwort des Besitzers:] Aber klar; […]
• Έχεις πικάπ; – Πώς δεν έχω; Hast du einen Plattenspieler? – [Antwort:]

~Na sicher hab' ich einen.
• Ξέχασέ το πια, Μαρία, δεν έχει σημασία. Vergiss es (jetzt), Maria, es macht nichts.
– Πώς δεν έχει! Έπρεπε να είμαι πιο [sc.: dass du die Porzellanfigur zerbrochen
προσεκτική. hast] – [Reaktion Marias:] Na sicher (Na
klar) macht es etwas! (Und ob es etwas
macht! / Es macht sehr wohl etwas!) Ich
hätte vorsichtiger sein müssen.
• Πιστεύεις, δηλαδή, πως δεν τ’ άκουσαν; Glaubst du denn, dass sie ihn [den Motor
– Πώς δεν τ’ άκουσαν! Μα θαρρέψανε (unseres Bootes) ° το μοτόρι] nicht gehört
πως ήταν ο αντίλαλος του δικού τους haben? – [Antwort:] ~Na sicher haben sie
μοτοριού. ihn gehört! Aber sie haben geglaubt, dass
es das Echo ihres eigenen Motors war.
• Μπορείς να φανταστείς τι θα σήμαινε Kannst du dir vorstellen, was das bedeuten
αυτό; – Πώς δεν μπορώ! würde [wenn unsere Annahme zutreffen
sollte]? – [Antwort:] Und ob ich das kann!
• Δεν πονάει το κεφάλι σου, παιδάκι μου, Hast du keine Kopfschmerzen, mein Jun-
[...]; "Πώς δεν πονάει", μου λέει. ge, […]? [fragte ich ihn] "Doch, doch", hat
er zu mir gesagt. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. πώς και … / πώς και δεν … :

• Η Αμαλία […] δέχθηκε ευχαρίστως να Amalia […] war gern bereit, seine Neugier-
ικανοποιήσει την περιέργειά του όταν τη de zu befriedigen, als er sie fragte, ~wieso
ρώτησε πώς και δεν παραβρέθηκαν άλλοι denn nicht weitere (nicht mehr) Verwandte
συγγενείς [στην κηδεία του άνδρα της]. [beim Begräbnis ihres Mannes] dabei
waren.
[GF aus: Λ. Ζωγράφου: Η αγάπη άργησε μια μέρα, σ.153
/ DF: Eigenübersetzung]
• Καλησπέρα, Γκούσταβ, πώς και μας Guten Tag, Gustav, lässt du dich auch
ξαναθυμήθηκες; wieder mal bei uns blicken?
[DF+GF aus: E. Kästner: Φάμπιαν]
• Πώς και δεν έκανα την γκάφα να [...]. ~Es ist ein Wunder, dass ich nicht [wie
schon so oft] den Schnitzer (Fehler) be-
gangen habe, […] zu […].
5. πώς να μην ... :

• Με τέτοια άβυσσο που μας χώριζε, πώς αυτή να μη με κοίταζε αφ’ υψηλού [...]; °
Kein Wunder, dass sie auf mich herabsah […], bei solch einem gewaltigen Abgrund [sc.
einem solch großen Einkommensunterschied zu ihren Gunsten] zwischen uns.
6. πώς και πώς:

Το επίρρημα αυτό εκφράζει αδημονία και συντάσσεται συνήθως με τα ρήματα
"περιμένω" και "κάνω". [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Πώς και πώς περίμενε αυτή την ημέρα. [ΛΔΗ]
• Περίμενα πώς και πώς το διάλειμμα να πάω στο αποχωρητήριο. [ΛΔΗ]
• Έκανε πώς και πώς να τον δεί. [ΛΔΗ]
7. πώς και τι:

• Οι μαφαζάδες κάνανε πώς και τι να με πείσουνε να [...] ° Die Mafiosi versuchten alles
Mögliche, mich zu überreden, […] zu […] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
8. πώς το είπες / είπατε (αυτό); [bzw.] πώς το ’πες (αυτό); / πώς το ’πατε (αυτό); °
Was hast du / Was haben Sie (da gerade) gesagt? // Wie meinst du / Wie meinen Sie?
[etc.]
[Als wirkliche Frage bzw. Wunsch nach Wiederholung des Gesagten, wenn man
den Anderen (akustisch) nicht verstanden hat – synonym mit "Τι είπες;" (bzw. "Τι
είπατε;").* Weiters als rhetorische Frage, mit der man auf die (verstandenen)
Worte des Anderen Bezug nimmt.]
*[s. Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, S. 89]
z.B.:
• [...], το άκρον άωτον της ευτυχίας. Πώς το […], das vollkommene Glück [wie diese
είπατε αυτό; Ακριβώς έτσι. Έτσι θα του drei alten Männer auf einer Bank am
άρεσε να γεράσει. Meeresufer saßen und gelassen und ohne
[Anm.: να γεράσει, also Stamm II !] zu reden auf die Fischerboote schauten].
Was sagten Sie? Genau das. So [wie
diese drei Männer] würde er gern alt
werden. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Θέλεις να το σκάσεις στη Ζυρίχη, Du willst nach Zürich fliehen, du Schuft,

παλιάνθρωπε, ε; – Πώς το ’πες, Ζαχαράκη; he? – [Antwort:] Was hast du gesagt,
– [...] Zakarakis? – […]
[Fallaci: Ein Mann, GF: S. 133, 11.Z. von unten // DF: S.
142, vorletzte Z.]
[ebenso (weiteres Beispiel): GF: S. 162, im oberen A. //
DF: S. 172, vorletzte Z.]
• Πώς το ’πατε; Ότι πολλές φορές πάει το Der Krug geht so lange zum Brunnen, bis
σταμνί στη βρύση; Ναι, είναι αλήθεια. er bricht. Das haben Sie doch soeben ge-
Κάποια φορά σπάζει. sagt, nicht wahr? *
[GF+DF aus: A. Christie: Ξενοδοχείο Μπέρτραμ’ς]
*[bessere Übersetzung wohl:

Wie meinten Sie (doch) (vorhin)? Der Krug
geht …]
• Τόλμησε [ο Αρχιμουσικός] κιόλας να Er [der Kapellmeister] traute sich sogar,
τραυλίσει χλωμός σαν το κερί: "Μα ... μα bleich wie Kerzenwachs, zu stammeln:
επιτρέπεται αυτό, Στρατηγέ μου;" "Aber … aber ist das denn gestattet [was
Ο Μπαλαφάρας [= ο Στρατηγός] [...] τόνε Sie verlangen], Herr General?"
κεραύνωσε με μιαν άγρια ματιά. Balafaras [= der General] […] warf ihm
"Πώς το ’πατε αυτό, κύριε Αρχιμουσικέ; Ε- einen vernichtenden Blick zu.
πι-τρέ-πε-ται; Τι θα πει «επιτρέπεται»; "Wie meinen Sie, Herr Kapellmeister? Ge-
Όταν διατάζω εγώ, μόνο αυτό που διατάζω stat-tet? Was soll das heißen «gestattet»?
επιτρέπεται και όλα τ’ άλλα «δεν επιτρέ- Wenn ich etwas befehle, ist das gestattet,
πονται ...»." und alles andere ist nicht gestattet …"
• Πώς το είπες αυτό; Ω, Θεέ μου, δεν το ~Was sagst du da? (~Was hast du da ge-
πιστεύω! rade gesagt?) Oh, mein Gott, ich glaube es
nicht! [Reaktion der erfreuten Überra-
schung über das eben Gehörte]
[GF aus: Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs /
DF: Eigenübersetzung]
• Τ’ είν’ αυτά που λες, γριά! Σώπα! [...] Πώς ~Was redest du da [vom Sterben], Alte!
σου ’ρθε και το ’πες αυτό; Θα ζήσεις, [...] Schweig! […] ~Wie ist es dir nur in den
Sinn gekommen, so etwas zu sagen? Du
wirst leben, […]
[GF aus: Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 219 // DF: Eigen-
übersetzung]
weiteres BS:
• Jannis [der soeben aus Deutschland zurückgekommen ist und seinen Freunden
(A und B) zu erklären versucht, was er dort gemacht hat]: Γκασταρμπάιτερ ήμουνα. –
[Α]: Τι, πώς τό ’πες; – [Γιάννης]: Δύσκολο, ε; Ξένη γλώσσα είν’ αυτή, δυσκολεύει. – [Β]:
Βρε τον Γιάννη, έμαθε και ξένες γλώσσες. Πώς τό ’πες αυτό; – [Γιάννης]: Γκα-σταρρ-
μπάι-τερρ. [Eideneier, Bd. 3, S. 90]
9. πώς [...] έτσι;

• Πώς έμπλεξα έτσι; In was [sc. in was für eine missliche Lage]
bin ich da nur hineingeschlittert? [rhetori-
sche Frage] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Πώς μ’ έμπλεξες έτσι; In was hast du mich da bloß hineingezo-

gen? [sc.: in welch unangenehme Ge-
schichte/Situation] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
10. in Ausrufen bzw. nachdrücklichen Feststellungen:

• Πώς περνούν τα χρόνια! [ΛΜΠ]
• Πώς αλλάζει ο άνθρωπος! [ΛΜΠ]
• Πώς ήθελα αυτό το ταξίδι! [ΛΜΠ]
• Σε περίμενα και πώς χαμογελούσαν τα καστανά μάτια σου. ° Ich wartete auf Dich,
und wie lächelten Deine braunen Augen. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
[Anm.: Wiedergabe im griechischen Originaltext im polytonischen System,

mit einem Zirkumflex (περισπωμένη) am Wort "πως" (also "πῶς")]
• Τον πήρα γιατί με έκανε να γελάω. Και πώς με έκανε να γελάω ... τουλάχιστον στην
αρχή. ° Ich hab ihn [zum Mann] genommen, weil er so lustig war. Und lustig war er
wirklich, jedenfalls am Anfang. [GF wörtl.: Ich habe ihn genommen, weil er mich zum
Lachen brachte. Und wie er mich zum Lachen brachte … zumindest am Anfang.]
[DF+GF aus: Menasse: Vienna (Anm.: drei Punkte der GF und Betonungszeichen am Wort "πώς" im Original)]
11. πώς und "αισθήσεως σημαντικά ρήματα" ("ακούω", "βλέπω", "νιώθω",

"αισθάνομαι"):
• [...] να σε ακούω το μεσημέρι πώς γυαλίζεις τη χαίτη του μπρούντζινου ίππου με
πανιά και σφουγγάρια ° [...] dass [iS von: damit] ich dich höre mittags die Mähne des
Bronzepferdes polieren mit Schwämmen und Lappen [GF (Übersetzung aus dem Deutschen)
+ DF aus einem Gedicht in "Kalimerhaba"]
[Anm.: "πώς" trägt in dem im monotonischen System gedruckten griechischen

Text ein Betonungszeichen.]
• "Ν’ ακούστε τις Λαλιώτισσες τις καλομαθημένες
Πώς κλαίνε και πώς θλίβονται, πώς χύνουν μαύρα δάκρυα.
Ν’ ακούστε την Χασάν Φειδού την αδελφή τού Αληάγα
πώς κλαίει και πώς θλίβεται και χύνει μαύρα δάκρυα."
[δημοτικό τραγούδι, zitiert in: Σιέττος: Ανθολόγιον, S 188 (dort Wiedergabe im
polytonischen System, jeweils mit einem Zirkumflex {περισπωμένη} am Wort
"πως" {also "πῶς"})]
• "Ας γινότανε για να πεθάνω πώς θα φεύγεις ποτέ να μη δω."
[aus einem Liedtext von Μίμης Θειόπουλος, veröffentlicht von Minos unter stixoi.info, mit Betonungszeichen
am Wort "πώς]
12. πώς + Verb in der 3. Person/Plural (ohne dazu passendem Subjekt):

s. etwa:
• "τώρα τι λένε στο παιδί / και πώς το πάνε βόλτα" [Βασίλης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Μια γυναίκα
κολονάτη"]
vgl.:
• Την ερωτεύτηκε πολύ, και την ερωτεύτηκε αμέσως – μόλις την είδε [...] δεν μπορούσε
να συγκεντρωθεί σε τίποτα, κι ανακάλυψε ξαφνικά ότι δεν μπορούσε να καταπιεί, κι ότι
είχε ξεχάσει πώς αναπνέουν· η αναπνοή τού φαινόταν κάτι που χρειαζόταν τεχνική και
κόπο. ° Er verliebte sich sehr in sie, und es geschah auf der Stelle: Sowie er sie […]
gesehen hatte, konnte sich Stéfanos auf nichts anderes mehr konzentrieren [GF wörtl.:
konnte er sich auf nichts konzentrieren], und er entdeckte unversehens, dass er nicht
schlucken konnte und vergessen hatte, wie man atmet; das Atmen schien ihm wie eine
Kunst, die der Technik und der Mühe bedurfte. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Της ξαναέρχεται στο μυαλό ο Φρέντερικ. Μάλιστα! Πώς του το λένε τώρα ότι ερωτεύ-
τηκε πραγματικά; ° Frederic fällt ihr wieder ein. Ach je, wie bringt sie ihm nur bei, dass
sie sich tatsächlich verliebt hat [in einen Anderen]? [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
[Anm.: vgl. auch die entsprechende Konstruktion mit "τι" (s. unter τι, Z 9)]
Ρ/ρ
(ΡΩ / RO)
:ΡΑΓΑ, η
ράγα, η
1. Definition:
σιδερένια ράβδος πάνω στην οποία σύρεται κτ. (π.χ.: Η ράγα της συρτής πόρτας.) //
(συνήθ. πληθ.) οι σιδηροτροχιές της σιδηροδρομικής γραμμής, οι γραμμές του τρένου.
[ΛΚΝ]
[bzw.]
καθεμία από τις δύο ατσάλινες ράβδους, πάνω στις οποίες κινείται ο σιδηρόδρομος ή το
τραμ [ΛΜΠ]
[bzw.]
οι ράγες ° σιδηροτροχιές (π.χ.: ράγες τραμ / τρένου) [ΛΚΡ]
2. Zum Verhältnis der Begriffe γραμμές und ράγ(ι)ες:

Die Begriffe sind synonym. Siehe dazu schon oben die Definition im ΛΚΝ sowie folgen-
des Beispiel, in dem die beiden Ausdrücke offenkundig ebenfalls synonym (für "Gleise")
verwendet werden:
• Οχτώ γραμμές εκτείνονταν παράλληλα. Τέσσερεις ράγιες αριστερά ήσαν για τις επι-
βατηγές αμαξοστοιχίες, δυο στο κέντρο για τις μανούβρες, και άλλες δυο, τελευταίες
δεξιά, για τα φορτηγά βαγόνια. [Beschreibung des Bahnhofs von Σέρρες]
[Anm.: ράγιες !]
:ΡΑΙΝΩ
ραίνω
• Κορίτσια μάς ραίνανε με άνθη· λαλούσανε τα όργανα του κάθε χωριού, στηθήκανε
χοροί. ° Mädchen warfen uns Blumen zu [als wir als Soldaten vereidigt wurden];
Musiker aus allen Dörfern spielten, es wurde getanzt. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΡΑΚΑΔΙΚΟ, το
ρακάδικο, το
= das Raki-Lokal
:ΡΑΝΤΕΒΟΥ, το
ραντεβού, το
1. Bedeutungen:
a) (γενικά) die Verabredung
b) (με γιατρό, δικηγόρο κτλ.) der Termin
c) (ερωτικό) das Rendezvous
[Quelle: Pons]
2. δίνω ραντεβού ([lt. Pons ebenso:] κλείνω ραντεβού) ° sich verabreden [bzw.] einen
Termin vereinbaren [Pons] // make an appointment (with sb.) [OGE]
[ebenso ΛΚΡ:]
δίνω / κλείνω ραντεβού: συμφωνώ με κάποιον να συναντηθούμε σε ορισμένο χρόνο
π.χ.:
• δίνω/κλείνω ραντεβού για αύριο/για τις πέντε ° sich für morgen/für fünf Uhr verabre-
den [Pons]
• του έδωσα ραντεβού για τις 10 ° I made an appointment with him for ten o'clock [OGE]
• Δώσαμε ραντεβού για αύριο στις 5.30 το απόγευμα στο γραφείο του. [ΛΚΝ]
• Ραντεβού τον Ιανουάριο και πάλι στη Γενεύη έδωσε ο γ.γ. του ΟΗΕ Κ. Ανάν με τον
πρόεδρο Γ. Κληρίδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ρ. Ντενκτάς για τον έκτο γύρο των εκ
του σύνεγγυς συνομιλιών. Ο πέμπτος γύρος [συνομιλιών], που ολοκληρώθηκε στη
Γενεύη, σφραγίσθηκε από το νεό άτυπο έγγραφο Ανάν, στο οποίο διατυπώνονται οι
"ιδέες" για τις κατευθυντήριες γραμμές επίλυσης του Κυπριακού. [Anm.: kein "για" vor
"τον Ιανουάριο"] [aus einem Zeitungsbericht vom 12. November (2000)]
:ΡΑΣΟ, το
ράσο, το
[vgl. aus einem Kreuzworträtsel:]
[Beschreibung des gesuchten Wortes:] "έχουν φαρδιά μανίκια" – [Antwort:] ράσα
:ΡΕ
ρε (bzw. βρε)
• Ρε, κάπου τον ξέρω αυτόν, κάπου τον Mensch, den kenne ich doch von irgend-
έχω ξαναδεί. woher, irgendwo habe ich den doch schon
mal gesehen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Ρε, Θανάση. […] Menschenskind, Thanassis. [als Ausruf

großer Verwunderung bzw. Fassungs-
losigkeit über Thanassis' Verhalten]
• "Ρε συ! Πας καλά;" του έβαλα τις φωνές. "Mensch! Bist du noch ganz dicht im
"Τι κάνεις;" Kopf?", fuhr ich ihn an. [als er mir seinen
Ellbogen in die Rippen stieß] "Was soll
das?"
• Ντικ, τι μουσική είν’ αυτή, ρε συ; Αηδία. Hey, Dick, what's this music, man? It
stinks. // He, Dick, was läuft da [= was
hörst du da] für 'ne Musik, Mann? Stinkt
zum Himmel.
• Άκου, ρε συ, όλα σου καλά, αλλά αν σε Hör zu, Freundchen! Du kannst dich
πιάσω σε ξένη αγκαλιά, θα σου τινάξω τα amüsieren, wie du willst, aber wenn ich
μυαλά σου στον αέρα. dich mit einer anderen erwische, blas ich
dir [mit diesem Revolver] das Gehirn aus
dem Kopf! [Drohung einer Frau gegenüber
über ihrem Freund]
• Βρε, είπα, πού βρέθηκε και το δεύτερο Mensch, denke ich [= dachte ich mir (in
γαϊδούρι; diesem Moment)], wo kommt dieser zweite
Esel her [der dort auf dem Feld steht]?
• Υπάρχουν κορίτσια για τα οποία λέει Es gibt Mädchen, bei denen sagt man:
κανείς "Ρε συ, είναι κούκλα!" "Mensch, die sieht aber toll aus!"
• Τον φαντάστηκα να λέει στους φίλους Ich stellte mir vor, wie er zu seinen Freun-
του: "Απίστευτο, ρε σεις, [...]!" den sagte: "Nicht zu glauben, Mann, […]
[was ich Tolles erlebt habe]!"
• Ρε παιδί μου! Πού το βρήκε εκείνο το Mein lieber Mann! [als Ausruf des Erstau-
κουράγιο; Πώς την φρόντισε εκείνη την nens etc.] Woher hatte er diesen Mut [sich
θηλειά σαν να φρόντιζε τα μερτικά του; Βρε zu erhängen]? Wie hat er sich um diese
τον άνθρωπο! Schlinge so kümmern können, als kümme-
re er sich um seine Erbanteile? [sc. mit
solch großer Sorgfalt (Berücksichtigung
seines Körpergewichts usw.)] Gott im Him-
mel, was für ein Mensch!
• [Chris:] Ρε συ, Τζένη; – [Jenny:] Ναι; – [Ch.:] Du, Jenny? – [J.:] Ja? – [Ch.:] Ich
[Chris:] Πρέπει να σου μιλήσω. muss mit dir reden. [Beginn einer Unterhal-
tung zwischen Chris und Jenny]
• Τι ’ναι Θεός, ρε παιδί μου; Was ist Gott [iS von: Was hat man sich
eigentlich unter Gott vorzustellen], sag
doch mal? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Όχι, ρε! – Ναι, ρε! Oh nein! [die schreckliche Geschichte, die

du uns gerade erzählt hast, kann doch
nicht wahr sein] – [Reaktion:] Oh doch!
• Μας μελάνιαζες με τα νύχια σου! ... Ε, ρε, Lauter blaue Flecke bekamen wir! [wenn
κάτι τσιμπιές που τρώγαμε! du uns als Kind am Morgen mit Kniffen
wachgerüttelt hast, damit wir aufstehen
und in die Schule gehen] … Mensch, das
waren Kniffe, sage ich dir!
Original]
• Ε ρε, και πότε θα ξεκαμπίσω πια από Wann zum Teufel lasse ich endlich diese
τούτες τις σιχαμένες πολιτείες [...]! widerwärtigen Städte hinter mir, […]? [iS
von: Wann wird mir endlich Gelegenheit
gegeben werden (die widerwärtigen Städte
zu verlassen und in die Berge und dort in
den Krieg zu ziehen)?]
[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // Anm.: in der
GF Rufzeichen am Satzende]
• Αχ, ρε και να μπορούσα να μιλάω έτσι! Wenn ich doch nur so [gut] reden könnte
[Anm.: vgl. die zweite griechische Überset- [wie du]!
Μακάρι να μπορούσα να μιλάω κι εγώ
έτσι!]
• Βρε τον Μπιλ! Ja, ja, der Bill [nachdenklicher Ausruf in
einer Freundesrunde von jemandem, der
den seit längerer Zeit verschwundenen
Freund Bill vermisst]
[GF+DF (ohne Rufzeichen) aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-
Τζωρτζ]
:ΡΕΞ, το
:Ρεξ, το
Name eines (alten) Kinos in Thessaloniki
[Fotos s. Στρ. Σιμιτζής: Κάποτε στη Θεσσαλονίκη, σ. 121+122]
:ΡΕΣΤΑ, τα
ρέστα, τα
1. [allgemein]:
das Retourgeld / das Restgeld / das Wechselgeld [beim Bezahlen]
2. δίνω ρέστα:
• Προκειμένου να πάρει το καμπάρι μου, Um an meinen Campari zu kommen, war
έδινε και ρέστα. sie [die Alkoholikerin] zu allem bereit.
• Για την Πολυξένη έδινε ρέστα. Bei Polyxeni ging er aufs Ganze.
3. ζητώ ρέστα / ζητάω και (τα) ρέστα / θέλω και (τα) ρέστα:
- για κάποιον που, ενώ είναι υποχρεωμένος ή υπόλογος, προβάλλει απαιτήσεις ή
κατηγορεί [ΛΚΝ]
- μολονότι έκανα ή είπα κάτι που δεν έπρεπε, θέλω και επιβράβευση [Εμμ., σ. 382]
[vgl. auch:] Τώρα γυρεύεις και τα ρέστα; = ενώ φταις, έχεις απαιτήσεις
[Εμμ., σ. 357]
- βγαίνω από πάνω, εγείρω απαιτήσεις εκεί όπου θα έπρεπε ο ίδιος να λογοδοτώ
[ΛΜΠ]
- Λέγεται όταν κάποιος κάνει την μία μετά την άλλη δύο επιλήψιμες πράξεις ή άστοχες ή
λανθασμένες ενέργειες, όπου η δεύτερη μπορεί να γίνεται προς συγκάλυψη της
πρώτης. [ΛΔΗ, σ. 329 (dort auch Erläuterung zur Herkunft)]
- [die Phrase umschreibt also in etwa die Konstellation:]
"Unrecht haben und dann auch noch frech / unverschämt werden" / "(auch noch) den
Spieß umdrehen"
[passend wäre vielleicht auch folgende Umschreibung]: Δεν φτάνει που φταίει, θέλει να
του πληρώσουμε την ζημιά. [Satz aus ΛΔΗ, σ. 411 (dort ohne Zusammenhang mit der
in Rede stehenden Phrase angeführt)]
BSe:
• Μερικοί φίλοι έχουν συμφωνήσει να συναντηθούν στις 8 το βράδυ στο σπίτι ενός απ’
αυτούς για να συζητήσουν κάτι το πολύ σοβαρό. Επειδή ένας απ’ αυτούς αργεί να έρθει
στην συνάντηση, αρχίζουν την συζήτηση χωρίς αυτόν. Όταν αυτός έρχεται αρχίζει να
τους μαλώνει επειδή αρχίσανε να συζητάνε χωρίς αυτόν. Ένας τότε του λέει: "Δεν
φτάνει που άργησες, ζητάς και τα ρέστα τώρα!" (αντί να ζητήσεις συγνώμη) [ΛΔΗ]
• Σε ένα τροχαίο ατύχημα ο οδηγός που προφανώς φταίει, ζητάει να του πληρώσει ο
άλλος την ζημιά. Αυτός του λέει: "Εσύ φταις! Μη θέλεις τώρα και ρέστα!" [ΛΔΗ]
• δεν φτάνει που μας έστησε μία ώρα, μας ζήτησε και τα ρέστα, γιατί δεν την περιμέναμε
κι άλλο! [ΛΜΠ]
• Aντί να μας ευχαριστήσει ζητάει και τα ρέστα. [ΛΚΝ]
• Αυτή η γυναίκα χτύπησε το παιδί του περιπτέρου και ζητά και ρέστα. [Vorwurf gegen-
über einer Frau, die den Kiosk-Inhaber geohrfeigt hat und jetzt auch noch die Polizei rief
– mit der Anschuldigung e r hätte s i e geohrfeigt]
:ΡΕΤΣΙΝΙΑ, η
ρετσινιά, η
του κόλλησαν τη ρετσινιά: zur Herkunft der Phrase s. Νατσ., σ. 537
• κολλάω σε κάποιον τη ρετσινιά του τσιγγούνη ° jemanden als Geizkragen abstem-
peln [Pons online]
• Tου κόλλησαν τη ρετσινιά του κακοπληρωτή. ° Er wurde als unzuverlässiger Zahler

abgestempelt (hingestellt). / Man stempelte ihn als unzuverlässigen Zahler ab. (Man
stellte ihn als unzuverlässigen Zahler hin.)
:ΡΗΜΑΔΙΟ, το
ρημαδιό, το
• εκεί που όλα λες πως έχουν γίνει ρημαδιό ["Ταχυδρόμος" v. 12.12.1985, S. 22]
:ΡΙΖΙΚΟ, το
ριζικό, το
το ’χει το ριζικό μου (σου, ...): s. unter μοίρα, η (Z 3.2)
:ΡΙΠΗ, η
ριπή, η
εν ριπή οφθαλμού ° im Handumdrehen // im Nu [GF + beide DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΡΙΣΚΑΡΩ
ρισκάρω
δεν το ρισκάρω (ohne "να" nach "ρισκάρω" und ohne Bezugnahme des "το" auf ein
konkretes vorangegangenes Substantiv/Neutrum):
• Ο Μπάρνι δεν το ρισκάρει. ° Barney is taking no chances.* ° Barney will kein Risiko
eingehen [= geht kein Risiko ein]. [Untertitel] [bzw.] …[Barney] geht auf Nummer sicher.
[Ton] [GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
*[Anm.: to take no chances ° kein Risiko eingehen (Pons online)]
:ΡΙΧΝΩ
ρίχνω
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. [in Zusammenhang mit dem Gebrauch von Schusswaffen]
3. [in Zusammenhang mit Niederschlägen]
4. [in Zusammenhang mit Fahrzeugen]
5. [in Zusammenhang mit Altersunterschieden]
6. ρίχνω κάποιον
7. το ρίχνω σε ...
8. το ρίχνω έξω
9.1. έριξε πέτρα πίσω του / έριξε μαύρο λιθάρι
[bzw.]
9.2. ρίχνω μαύρη πέτρα πίσω μου
10. ρίχνομαι σε κάποιον
11. ρίχ’ τα μου
1. Grundbedeutung: werfen
2. [in Zusammenhang mit dem Gebrauch von Schusswaffen]:

• Άλλοι ρίχναν αποχαιρετιστήριες ντουφεκιές στον αέρα, [...]. ° Andere [der Soldaten]
schossen [mit ihren Gewehren] zum Abschied in die Luft [sc. als sie ihren Heimatort
verließen, weil sie an die Front abkommandiert wurden], [...]. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή
εν τάφω]
3. [in Zusammenhang mit Niederschlägen]:

• είχε ρίξει μια σύντομη βροχή κατά το απόγεμα ° am Nachmittag war noch ein kurzer
Schauer niedergegangen // es hatte am Nachmittag einen kurzen Schauer gegeben
4. [in Zusammenhang mit Fahrzeugen]:

• Οι δύο άνδρες είχαν προηγουμένως ρίξει ένα Jeep Cherokee στις πόρτες του κύριου
τερματικού σταθμού του αεροδρομίου. Το όχημα ανεφλέγη θεαματικά. ° Die zwei
Männer [Selbstmordattentäter] hatten zuvor einen Jeep Cherokee in die Türen des
Hauptterminals des Flughafens gefahren (gelenkt / gesteuert). Das Fahrzeug ging
spektakulär in Flammen auf.
5. [in Zusammenhang mit Altersunterschieden]:

• Ο αρχισερβιτόρος [...] ήταν ιδιαίτερα περιποιητικός μαζί της. Αν και του έριχνε
τουλάχιστον δέκα χρόνια, [...] ° Der Zahlkellner […] behandelte sie [= meine Groß-
mutter] ausgesucht. Er war mindestens zehn Jahre jünger als sie, […] [DF+GF aus:
Menasse: Vienna]
6. ρίχνω κάποιον ° jemanden für dumm verkaufen [Eideneier, Bd. 3, S.218]

• Γι’ αυτό σε ρίξαν. ° Deshalb hat man dich reingelegt. [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
7. το ρίχνω σε ... :
• Το ’χω ρίξει στο ποτό για να ξεχάσω.
• Το είχε ρίξει στο διάβασμα. [sc. ein Häftling in seiner Zelle]
• από απελπισία το ’ριχνα στα χαρτιά [gemeint ist mit χαρτιά das Kartenspielen]
8. το ρίχνω έξω:
- διασκεδάζω, χωρίς να με απασχολούν εκείνες τις στιγμές οι σοβαρές υποθέσεις και οι
δυσκολίες [Εμμ.]
- φράση που τη λέμε για κάποιον που διασκεδάζει περισσότερο από όσο πρέπει
[Νατσ., σ. 96 (dort bezogen auf die Phrase "αυτός το έριξε έξω")]
- go on the spree [Anm.: to go on a spree ° eine Zechtour machen] / neglect one's
responsibilities [Pring]
π.χ.:
• Μετά θα πάρουμε τον Κάιν και θα το ρίξουμε λίγο έξω. ° Nachher holen wir Kain
[meinen Hund] […] und toben uns ein bisschen aus [bei einem Spaziergang auf einem
Wanderweg]. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
9.1. έριξε πέτρα πίσω του / έριξε μαύρο λιθάρι:

Η φράση αυτή είναι σχετική με το "ανάθεμα" και "αναθεματίζω" [Νατσ., σ. 201]
[bzw.]
9.2. ρίχνω μαύρη πέτρα πίσω μου:
s. dazu das BS in: "Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των εκφράσεων", S. 89 f.
10. ρίχνομαι σε κάποιον ° του επιτίθεμαι (για να τον χτυπήσω ή μόνο φραστικά) [ΛΔΗ]
11. ρίχ’ τα μου ° ομολόγησέ τα, πες τα μου όλα [ΑΓΝ, σ. 181]
:ΡΙΧΤΟΣ, -ή, -ό
ριχτός, -ή, -ό
• Κατά τα άλλα μου άρεσε η απλή, ριχτή του γραμμή, [...] ° Sonst [sc.: im Übrigen]
gefiel mir der einfache, weite Schnitt [den das Kleid (= το φόρεμα) aufwies], [...]
• μια μελαχρινή κοπέλα με λευκό μαντήλι στα μαλλιά και κόκκινο ριχτό φόρεμα °
eine dunkelhaarige junge Frau mit einem weißen Tuch über dem Haar und einem roten,
weit fallenden Kleid [Beschreibung einer gemalten Madonna] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΡΟΔΙ, το
ρόδι, το
1. Grundbedeutung: der Granatapfel
2. σπάει το ρόδι ° παύει η ατυχία [ΛΜΠ]

[vgl. auch]:
- Στο θέμα του γάμου [...] ήθη αποτελούν οι αντιλήψεις για την ευτυχία και τη γονιμότητα
του ζευγαριού. Έτσι, δημιουργήθηκε το έθιμο η νύφη να σπάζει ένα ρόδι στο κατώφλι
του νέου της σπιτιού και να σκορπά τους σπόρους του που συμβολίζουν τη γονιμότητα.
[Κ. Αμπελιώτης κ.ά.: Οικιακή Οικονομία, Β' Γυμνασίου, S. 16]
[bzw.]
- Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας συνηθίζεται το σπάσιμο ενός ροδιού στην είσοδο του
σπιτιού την Πρωτοχρονιά, για να έρθουν τόσα πολλά καλά, όσα και οι σκορπισμένοι
κόκκοι του ροδιού. [Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, σ. 74]
[bzw.]
- Τι φέρνει γούρι; – [Απάντηση:] Όταν σπάμε ένα ρόδι την Πρωτοχρονιά στην είσοδο
του σπιτιού μας. [Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Ελληνικά με χειρονομίες και εκφράσεις, S 54
iVm 89]
:ΡΟΖΙΚΛΑΙΡ, το
:Ροζικλαίρ, το
es handelt sich um ein Kino in Athen [s. Ταχτσής: Στεφάνι, S. 153, 4.Z.]
:ΡΟΪΔΟ, το
ρόιδο, το
τα ’κανε ρόιδο:
- φράση που σημαίνει πως κάποιος αδέξια χειρίστηκε κάποιο ζήτημα και τελικά δεν
πέτυχε [Νατσ., σ. 487]
- Η έκφραση χρησιμοποιείται για να δηλώσουμε ότι κάποιος χειρίστηκε αδέξια κάποιο
ζήτημα. Προέρχεται από ένα παλιό έθιμο όπου η νύφη σπάει ένα ρόδι στην πόρτα του
σπιτιού του γαμπρού και πατάει πάνω στους σκορπισμένους στο πάτωμα κόκκους.
[Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, σ. 66]
- τα θαλάσσωσε / τα μούσκεψε [ΛΓΙΟ]
[bzw.]
το κάνω (τα κάνω) ρόιδο ° αποτυχαίνω [ΛΔΗ]
:ΡΟΙΔΟ, το
richtig: ΡΟΪΔΟ, το
:ΡΟΛΟΪ, το
ρολόι, το
(Gen.: του ρολογιού // Pl.: τα ρολόγια / Gen.: των ρολογιών)
1. Grundbedeutung: die Uhr
2. με το ρολόι: για να δηλώσουμε ότι έχουμε υπολογίσει ακριβώς το χρονικό διάστημα

στο οποίο αναφερόμαστε [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Περίμενα δύο ώρες με το ρολόι. [ΛΚΝ]
• [...] που γένηκαν [= έγιναν] αιτία να στεκούμαστε [= στεκόμαστε] "παρουσιάστε" τρία
τέταρτα της ώρας με το ρολόι. ° [...], um derentwillen wir [Soldaten] hier eine geschla-
gene dreiviertel Stunde das Gewehr präsentieren mussten. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
:ΡΟΛΟΙ, το
richtig: ΡΟΛΟΪ, το
:ΡΟΥΣΦΕΤΙ, το
ρουσφέτι, το
• Ο πατέρας μου είχε κάνει κάποτε ένα ρουσφέτι στον μαθηματικό, μεσολάβησε να
βγάλει άδεια κυνηγού ή κάτι τέτοιο. ° Mein Vater [Gendarmerieoffizier] hatte [einmal]
dem Rechenlehrer [sc. meinem Mathematiklehrer] eine kleine Gefälligkeit unter
Freunden erwiesen, ihm einen Jagdschein verschafft oder etwas Ähnliches. [DF+GF aus:
• βουλευτιλίκια, ρουσφέτια και χαρτοφυλάκια ° Abgeordnetenposten, Günstlingswirt-

schaft und Portefeuilles [Kritik an der Mentalität bzw. den Ambitionen mancher Grie-
chen] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΡΟΥΦΙΑΝΟΣ, ο
ρουφιάνος, ο
= der Schuft [bzw.] der Halunke [GF+ (beide) DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΡΟΥΦΩ
ρουφώ (-άς)
1. [allgemein]:
• [...] και προσπαθούσε να βάλει στο στόμα […] und [er (= der Betrunkene)] versuchte,
το τσιγάρο να ρουφήξει, αλλά ήταν αδύνα- sich eine Zigarette in den Mund zu stecken
το, [...] und daran zu ziehen, was aber nicht ging.
[Anm.: kein "το" vor "ρουφήξει"] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• [...], να φέρνει πάλι το χέρι του σιγά-σιγά [...], [wie er (= der Betrunkene)] die Hand
στο στόμα και μόλις έπαιρνε ανάσα να [in der er die brennende Zigarette hielt]
ρουφήξει τον καπνό, το χέρι του έφευγε ganz langsam wieder zum Mund führte und
πίσω κι έπεφτε παράλυτο στην πολυθρό- wie seine Hand, sobald er Luft holte, um
να. einen Zug zu nehmen, wieder zurück-
schnellte und wie paralysiert auf den
Sessel fiel.
• Εγώ πια άνοιγα μάτια κι αφτιά να ρου- Ich konnte Augen und Ohren nicht weit
φήξω όλα κείνα τα πρωτάκουστα [...] genug aufsperren, um all das, was ich zum
ersten Mal hörte [nämlich, was mir der
Lehrer alles über die griechische Antike
erzählte], in mich aufzunehmen […]
2. praktikable Übersetzungsmöglichkeiten bei metaphorischer Verwendung des Aus-

drucks:
[κάτι] με ρουφά ° [etwas] zieht mich (völlig) in seinen Bann
[bzw.]
ρουφώ [κάτι] ° [etwas] auskosten / [etwas] in vollen Zügen genießen
3. zum Verhältnis der Begriffe ρουφώ und απορροφώ:

• Ρουφούσε κάθε τόσο από λίγο καπνό και τα πνευμόνια της τον απορροφούσαν σαν
καθαρό αεράκι του δάσους. ° Sie zog [während der Rauchens der Zigarette] immer
wieder etwas Rauch ein, ihre Lungen saugten ihn wie frische Waldluft auf. [GF+DF aus:
:ΡΟΥΧΑ, τα
ρούχα, τα
βγαίνω από τα ρούχα μου:
• πεθαίνεις από περιέργεια ν’ ανακαλύψεις τι έκανε έναν κριτικό να βγει από τα ρούχα
του ° man stirbt vor Neugierde zu entdecken, was einen Kritiker so in Rage gebracht
hat [sc.: weshalb er eine (so) negative Rezension über ein Buch geschrieben hat] [und
man möchte deshalb das Buch lesen] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΡΟΦΗΜΑ, το
ρόφημα, το
• Παρήγγειλα ένα ρόφημα σοκολάτας και το ήπια αργά, [...]. ° Ich bestellte [im Café]
eine heiße Schokolade und trank sie in langsamen Schlucken, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΡΥΘΜΟΣ, ο
ρυθμός, ο
• Τα πράγματα ξαναπήραν για ένα διάστημα τον ρυθμό τους. ° Die Dinge nahmen für
eine Weile [wieder] ihren [gewohnten] Lauf. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] και να πάρει η ζωή του πάλι το ρυθμό της. ° [...] und um sein Leben wieder in
[den] gewohnten Gang zu bringen. [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
:ΡΥΠΑΝΣΗ, η
ρύπανση, η
Zum Verhältnis der Begriffe ρύπανση und μόλυνση:
Ρύπανση του περιβάλλοντος είναι η παρουσία ρύπων που αλλοιώνουν τη σύσταση ή τη
μορφή των χαρακτηριστικών του περιβάλλοντος. Η ρύπανση του περιβάλλοντος
προκαλεί προβλήματα στην υγεία των ανθρώπων, αλλά και όλων των ζωντανών
οργανισμών. Η μόλυνση είναι μια ιδιαίτερη μορφή ρύπανσης, η οποία δηλώνει την
παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών (π.χ. μικροβίων ή ιών) στο περιβάλλον.
[Κ. Αμπελιώτης κ.ά.: Οικιακή Οικονομία (Β' Γυμνασίου), σ. 81]
vgl. auch die folgenden Sätze:
• Η ηχορρύπανση, η μόλυνση και η ρύπανση της ατμόσφαιρας, του εδάφους και του
νερού μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρές ασθένειες. *
• Ρύπανση μπορεί να υπάρχει στη γη, στο νερό, στον αέρα. *
*[Quelle: Κ. Αμπελιώτης κ.ά.: Οικιακή Οικονομία (Β' Γυμνασίου), σ. 109]
:ΡΩΤΩ
ρωτώ (-άς)
1. Grundbedeutung: fragen
2. ρωτώ να μάθω ° sich erkundigen / versuchen, in Erfahrung zu bringen [etc.]:

• ο Δημήτρης ρώτησε να μάθει για την υγεία του παππού μου ° Dimitris erkundigte
sich [bei unserer zufälligen Begegnung] nach der Gesundheit meines Großvaters
[Eigenübersetzung]
• σ’ αυτό το διάστημα ρώτησα πολλές φορές να μάθω πώς το λένε εκείνο το πιοτό °
in der ganzen Zeit habe ich viele Male versucht, in Erfahrung zu bringen, wie jenes
Getränk heißt // während dieser ganzen Zeit habe ich mehrmals versucht herauszu-
finden, wie jenes Getränk genannt wird [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
Σ/σ
(ΣΙΓΜΑ / SIGMA)
:ΣΑΓΓΑΡΙΟΣ, ο
Σαγγάριος, ο
• Σαγγάριος. Ένας όμορφος ποταμός στη βαθιά του κοιλάδα. Εδώ μπορείς και τρεις
φορές να σπέρνεις και να μαζεύεις σοδειά. Τον Σαγγάριο τον φανταζόμουν άγριο, με
ξερές όχτες, γυμνή γη γύρω του. Μπορεί πιο πάνω, πιο ψηλά, εκεί που σταμάτησε ο
στρατός των Ελλήνων το ’22. Ένα ποτάμι που δεν περνιέται, που τελικά σε νικάει,
πρέπει να ’ναι άγριο, με ξερές όχτες [,] με γυμνή γη γύρω. °
° Sakarya. Ein schöner Fluss in seinem tiefen Tal. Hier kann man auch dreimal im Jahr
säen und ernten. Den Sakarya hatte ich mir wild vorgestellt, mit ausgetrockneten Ufern,
umgeben von verkarsteter Landschaft. Vielleicht weiter oben, höher, dort, wo das
griechische Heer einst '22 nicht weiterkam. Ein Fluss, der nicht zu überqueren ist, der
einen schließlich besiegt, muss wild sein, mit ausgetrockneten Ufern, umgeben sein von
verkarsteter Landschaft.
[GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba (Beschreibung einer Reise durch die
Türkei von Μιλτιάδης Παπανάγνου)]
• Κείνη η εικοσαήμερη μάχη του Σαγγάριου – [...] – όπου η ελληνική λεβεντιά αληθινά
ξεπέρασε κάθε ανθρώπινη αντοχή, μας έφερε γρηγορότερα στο δρόμο του χαμού.
Πολεμούσαμε σ’ ένα μέτωπο εξήντα μ’ εκατό χιλιόμετρα, σε βουνά κακοπάτητα, σε
γκρεμνούς. [...] Είκοσι πέντε χιλιάδες παλικάρια χάθηκαν στο Σαγγάριο! Γεμίσανε τα
νοσοκομεία μας σακάτηδες. Ξοδέψαμε άσκοπα σ’ αυτά τα γιουρούσια ό,τι είχαμε και
δεν είχαμε και υποχωρήσαμε. °
° Die Zwanzig-Tage-Schlacht am Sangarius, […], wo die griechische Tapferkeit wirklich
jede menschliche Widerstandskraft übertroffen hat, brachte uns noch schneller auf den
Weg ins Verderben. Wir [= die Griechen] kämpften auf einer Front von fünfzig [richtig:
sechzig] bis hundert Kilometern Länge, in unwegsamem Gebirge, in Schluchten. […]
Fünfundzwanzigtausend junge Männer haben wir am Sangarius verloren. Unsere
Krankenhäuser sind voll von Krüppeln. Umsonst haben wir in diesen Sturmangriffen
alles, was wir hatten, geopfert, und am Schluss mussten wir den Rückzug antreten.
[GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα (s. S. 236 f. {GF} bzw. S. 169 f. {DF})]
:ΣΑΓΙΟΝΑΡΑ, η
σαγιονάρα, η
1. Bedeutung:
είδος πλαστικής παντόφλας που συγκρατείται από δύο λουριά σε σχήμα V, που η γωνία
τους περνά από το μεγάλο δάχτυλο [ΛΚΝ]
π.χ.:
• ένας άντρας με σαγιονάρες ° ein Mann mit Badeschlappen [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• οι σαγιονάρες είναι ιδεώδη πέδιλα για τη θάλασσα ° Sayonara-Schlappen sind fürs

Meer am besten geeignet [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• οι σαγιονάρες μου της θάλασσας ° meine Badeschuhe [GF+DF aus: Γ. Ρίτσος: Τι παράξενα
πράματα]
2. Herkunft des Wortes:

ιαπων. sayonara "αντίο" (από τίτλο κινηματογραφικού έργου, όπου οι ήρωες φορούσαν
τέτοιες παντόφλες) [ΛΚΝ]
:ΣΑΖΙ, το
σάζι, το
(Plural: τα σάζια)
= die Saz [türkisches Musikinstrument]
:ΣΑΛΑ, η
σάλα, η
• η οικοδόμηση 2000 – 3000 σπιτιών (δηλαδή, οικίσκων με σάλα, ένα δωμάτιο και
κουζινίτσα!) για τους μικρασιάτες πρόσφυγες [Projekt der Regierung Metaxas in
Griechenland, 1936/37]
:ΣΑΛΕΥΩ
σαλεύω
μου σαλεύει ° τρελαίνομαι [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Τι είν’ αυτά που λες; Σου σάλεψε, μου φαίνεται! [ΛΔΗ]
• Τρελλάθηκες, σου σάλεψε, πάμε να φύγουμε. ° Du bist verrückt geworden, du bist

übergeschnappt, laß uns gehen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αναρωτιόμουν για πόσο ακόμη θ’ άντεχα αυτή τη δίαιτα, χωρίς να μου σαλέψει
εντελώς. ° Ich fragte mich, wie lange ich die Diät noch durchhalten würde, ohne den
Verstand zu verlieren.
Αναρωτήθηκα για πόσο καιρό ακόμα θα άντεχα τη δίαιτα, χωρίς να χάσω τα
λογικά μου.]
[vgl. auch:]
σαλεύει το μυαλό // σαλεύει ο νους:
• Κι αν δεν είχα την κυρα-Εκάβη να μου παρασταθεί και να με παρηγορήσει, θα ’χε
σαλέψει το μυαλό μου. ° Und wenn ich nicht Kira-Ekavi gehabt hätte, um mir beizu-
stehen und mich zu trösten, dann hätte ich den Verstand verloren. [GF+DF aus: Ταχτσής:
Στεφάνι]
• Ήταν να σαλέψει ο νους του ανθρώπου! ° ~Es war zum Verrücktwerden! [wie verdor-
ben die Schülerinnen trotz der sorgfältigen Erziehung waren, die ihnen zuteil wurde]
[Κ. Παπά: Σ’ ένα γυμνάσιο θηλέων, σ. 47]
:ΣΑΛΟΝΙ, το
σαλόνι, το
= [u.a.] das Wohnzimmer – zB.:
• Εκατομμύρια τηλεθεατές κάθονται στο σαλόνι τους και παρακολουθούν αυτοκίνητα ...
[Anm.: gemeint sind die Fernsehzuschauer bei Übertragungen von Autorennen]
:ΣΑΛΠΑΡΙΣΜΑ, το
σαλπάρισμα, το
• Μανούβρα για σαλπάρισμα. ° Auslaufmanöver. [sc. die technischen Abläufe bei
einem Schiff, das den Hafen verlässt] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΣΑΜΠΩΣ
σάμπως
• Τι θα γίνει, αν μας αρέσει; Σάμπως θα Was ist, wenn es uns zusagt [in den kom-
κάνουμε επανάσταση; Ή μήπως θα διώ- munistischen Ländern (die ihr unbedingt
ξουμε τις πολυεθνικές και θα μας αφήσει το besuchen wollt)]? Werden wir dann etwa
κεφάλαιο ν’ αλλάξουμε σύστημα; [hier in Griechenland] eine Revolution
anstiften? Oder werden wir vielleicht die
Multis rausschmeißen, und wird uns der
Kapitalismus [GF: das Kapital] vielleicht
gestatten, das System zu ändern?
• Δεμένα ’ναι σάμπως τα χέρια μας, η Sind etwa gefesselt unsere Hände, unsere
γλώσσα; Zunge? [sodass wir gehindert wären,
gegen Unrecht aufzubegehren]
Kalimerhaba]
• Και που δεν την έβγαλα Ροδάνθη, Und weil ich ihr [= der mittlerweile (jung)
σάμπως γλύτωσε; Τις ψυχές παίρνει ο Verstorbenen] nicht den Namen Rodanthe
Χάρος, όχι τα ονόματα. gab, ist sie deshalb etwa nicht gestorben?
Der Tod, der holt sich Seelen, keine
Namen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι όσο για το ακκορντεόν, σάμπως δεν Und was das Akkordeon angeht [das der
είχαν μάθει να ζουν και χωρίς αυτό; ungebetene Gast so gut spielen konnte],
hatten sie denn nicht gelernt [= waren sie
denn nicht daran gewöhnt], ohne Akkorde-
onspiel zu leben? [rhetorische Frage, die
suggeriert, dass sie sehr wohl daran ge-
wöhnt waren und deshalb auf das Spiel
des Gastes (und damit auf seinen Aufent-
halt überhaupt) leichten Herzens verzich-
ten hätten können] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Σάμπως και πριν τι έκανε; Was, im übrigen, machte sie denn sonst [=
früher (vor diesem Ereignis)]? [rhetorische
Frage, mit der der Fragende zum Ausdruck
bringt: "Ihr Verhalten ist nichts Neues – Sie
hat das doch auch schon zuvor/früher
immer gemacht."] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Σάμπως κατάλαβα; Glaubst du, ich hätte was kapiert?

• Κι εμείς σάμπως τι σκεφτόμαστε; Und was meinst du, an wen wir [wörtl.: an
was w i r ] denken? [rhetorische Frage mit
der Bedeutung: Auch wir denken – so wie
du – an den Verstorbenen.]
• Και πώς της έκανε καρδιά; […] – [Reakti- Und wie hat sie das übers Herz gebracht?
on:] Ε, ρώτα την ίδια, σάμπως ξέρω πώς [sc.: ihrem Mann nachzuspionieren, ob er
της έκανε καρδιά; anderen Frauen schöne Augen macht,
während ihre kleine Tochter todkrank zu
Hause lag] – [Reaktion:] Frag sie doch
selbst, wie soll ich wissen, wie sie das
übers Herz gebracht hat.
• Σάμπως και κείνη ρώτησε κάτι Hatte sie selbst denn überhaupt etwas
περισσότερο για το άτομό του; über seine Person [sc. über ihren künftigen
Verlobten] wissen wollen? [rhetorische Fra-
ge in Parenthese, nachdem zuvor erzählt
worden war, dass sie niemand auf die ne-
gativen Merkmale ihres künftigen Verlob-
ten vorbereitet hatte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ετοιμάστηκε και η Πολυξένη, μα μετά από Auch Polyxene hatte sich fertiggemacht
τριάντα βήματα γύρισε πίσω: σάμπως τι θ’ [um in der Eiseskälte zur Bestattung ihrer
άλλαζε αν το ’βαζε πείσμα να πάει κι αυτή; Schwester zu gehen], doch nach dreißig
Schritten kehrte sie um: Was nützte es*,
wenn sie sich darauf versteifte mitzugehen.
*[Anm.: praktikable Alternative:

Was nützte es denn, …]
• Αν δεν ξέρεις, [...], βάλε έναν σταυρό – οι Wenn du das nicht kannst [sc. wenn du
περισσότεροι σταυρό θα βάλουν, σάμπως nicht genug schreiben kannst, um deine
τι; Unterschrift unter das Formular für die
Schulanmeldung zu setzen], […], darfst du
ein Kreuz malen – die meisten werden ein
Kreuz malen, was macht's!*

…, was macht's denn schon!]
• Όσο για το παιδάκι της, εκείνο σάμπως το Und ihr kleines Kind, hatte man das über-
είδε ή το άκουσε κανένας; haupt schon je gesehen oder gehört?
• Κι αν εκείνο [= το αγέννητο πλάσμα] δεν Und wenn es [= das ungeborene Wesen

ήθελε; Σάμπως μπορούσε να το ρωτήσει; (sc. das Kind, mit dem sie schwanger war)]
das nicht wollte? [sc. von der Mutter (durch
deren Selbstmord gleichfalls) getötet wer-
den] Sie [= die Mutter] konnte es ja nicht
fragen.* [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]

Konnte sie es denn (sie es etwa) fragen?]
• "Εγώ;" παραξενευόταν σάμπως. "Ich [soll euch das alles erzählt haben]?"
Er tat erstaunt. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΑΝ
σαν
Übersicht:
1. Grundbedeutungen bzw. -funktionen
2. σαν τι
3. σαν να λέμε
4. με τις σημασίες "μου φαίνεται πως" / "λες και" / "σχετικά"
5. σαν σήμερα // σαν αύριο
6. zur gleichwertigen Verwendung von σαν (και) und όπως (als Vergleichspartikel)
1. Grundbedeutungen bzw. -funktionen:

a) [Konjunktion]: als:
• Σαν καθήσανε, η Θανάσω με βουρκωμένα μάτια μου είπε: "[...]" ° Als sie sich gesetzt
hatten, sagte Thanásso mit Tränen in den Augen zu mir: "[…]" [GF + DF (Übersetzung aus
dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
b) [Partikel]: wie:
• Ο Θανάσης ήταν πολύ λιγότερο θαρραλέος απ’ αυτό που παρίστανε. Ένας κακόμοι-
ρος φοβιτσιάρης ήταν σαν κι αυτόν, [...]. ° Thanassis war viel weniger mutig, als er zu
sein vorgab. [dachte Sotiris] Ein armseliger Angsthase war er, wie er [= Sotiris] selbst,
[…] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
2. σαν τι:
Όταν η ερώτηση δηλώνει έντονη απορία ή περιέχει λεπτή ειρωνεία, τότε πριν από τις
ερωτηματικές αντωνυμίες (και τα ερωτηματικά επιρρήματα) [Anm.: zB. "τι"] τίθεται το
μόριο "σαν". [Σιγαλός, σ. 175]
π.χ.:
• Σαν τι έκανες και θέλεις μεγάλη αμοιβή; ---
• και σαν τι το σπουδαίο έχει αυτή για να το was hat denn die [= diese Frau] schon
αφήσει κληρονομιά groß zu vererben [ironisch gemeinte
rhetorische Frage]
• "και σαν τι έκανε δηλαδή;" ρώταγε η "na was denn [sc. was hat er denn Groß-
αδελφή μου βαριεστημένα, ενώ ξεφύλλιζε artiges/Mutiges während des Krieges ge-
κάποιο περιοδικό μόδας macht (wie ihr behauptet)]", fragte meine
Schwester gelangweilt, während sie in
einem Modemagazin blätterte
• Σαν τι κακό να γίνεται τώρα εκεί κάτω, Welch schreckliche Dinge mögen dort
συλλογιόμουν, και δεν ακούγεται τίποτ’ unten [jetzt gerade] geschehen, überlegte
από το χαλασμό! ich, und doch ist von der ganzen Zerstö-
rung nichts zu hören [sc. akustisch nichts
wahrzunehmen]!
• "Τι έπαθες;" ρώτησε εκείνη σκύβοντας "Was ist denn mit dir los?" fragte sie und
πάνω του. [...] "Σαν τι να πάθω;" μουρμού- beugte sich über ihn. […] "Was soll mit mir
ρισε. los sein?" murmelte er. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• "Σου τα είπε όλα αυτά εσένα;" την ρώτη- "Das hat er dir alles erzählt?" fragten
σαν με δυσπιστία ο Χριστόφορος και οι Christophoros und seine Söhne ungläubig.
γυιοι του. – "Μου είπε κι άλλα", απάντησε η – "Er hat mir noch mehr gesagt", antworte-
Κλητία. – "Σαν τι;" te Klitia. – "Was zum Beispiel?"
[im gleichen Sinne]:

• Παιδεύομαι να υπολογίσω και τα Ich mühe mich ab, um die [Anzahl der]
δωμάτια. Σαν πόσα να ’ναι. Ποτέ δεν Zimmer zu schätzen [über die das herr-
κατάφερα να το βρω. schaftliche Haus verfügt]. Wie viele mögen
es sein. Ich hab's nie geschafft, das
herauszufinden.
3. σαν να λέμε:
a) sozusagen:
• Το δείπνο θα είναι η έκπληξη, σαρπράιζ Das Dinner wird eine Überraschung, Din-
ντίνερ σαν να λέμε, αλλά το μέρος δεν είναι ner Surprise, sozusagen, aber der Ort [wo
μυστικό. Θα πάμε σπίτι μου! es stattfindet] ist nicht geheimnisvoll. Wir
fahren zu mir nach Hause!
• "δουλειά χωρίς ισνάφι" (χωρίς αντιζήλους "Kunst ohne Innung" (ohne Konkurrenz,
σαν να λέμε, χωρίς ανταγωνισμό) sozusagen) [so bezeichneten sie die von
[Anm: ισνάφι !] ihm ausgeübte ungewöhnliche Tätigkeit
(des Bastelns von Schildkröten aus Nuss-
schalen)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
b) zum Beispiel:
• [...] – ακόμα έτσι είναι. Σαν να λέμε, αν [...] – und heute ist es immer noch so [dass
γεννήσω κορίτσι τώρα, πρέπει να το Kinder den Namen eines (bzw. einer) ver-
βγάλω κι αυτό Ιουλία. storbenen Verwandten zu bekommen ha-
ben]. Zum Beispiel, wenn ich [Schwangere]
jetzt ein Mädchen auf die Welt bringe,
müsste ich ihm [auch] den Namen Ioulía [=
Name einer verstorbenen Verwandten] ge-
ben. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. με τις σημασίες "μου φαίνεται πως" / "λες και" / "σχετικά" [Σιγαλός, σ. 256]
[bzw. in ähnlichem Sinne:]
- ["σαν"] πριν από πρόταση ή όρο πρότασης μετριάζει τη βεβαιότητα ή το απόλυτο
νόημά τους [ΛΚΝ]
- ["σαν"] (με επίθετα, επιρρήματα και ρήματα) δηλώνει αβεβαιότητα τού ομιλούντος ή
πιθανότητα και ισοδυναμεί με το "νομίζω", "μου φαίνεται", "σάμπως", "αν δεν απατώμαι"
κ.λπ. [ΛΜΠ]
π.χ.:
• Σαν περίεργα μου τα λες απόψε! [Σιγαλός, σ. 256]
• Αισθάνθηκα σαν μια σκιά δίπλα μου. [Σιγαλός, σ. 256]
• Σαν καλά δεν περνάμε; [Σιγαλός, σ. 256]
• σαν να έχουμε γνωριστεί / συναντηθεί και παλιότερα (= μάλλον έχουμε) [ΛΚΝ (incl. der
Erläuterung in Klammer)]
• σαν να έχεις δίκιο (= μάλλον) [ΛΚΝ (incl. der Erläuterung in Klammer)]
• σαν καλό (να) είναι (= μου φαίνεται πως είναι καλό) [ΛΚΝ (incl. der Erläuterung in Klammer)]
• σαν καλά βολεύτηκες (= σχετικά καλά) [ΛΚΝ (incl. der Erläuterung in Klammer)]
• σαν δεν ντρέπεσαι; (= δεν ντρέπεσαι;) ° Schämst du dich denn nicht? / Dass du dich
nicht schämst! / Schäm dich! [GF: ΛΚΝ (incl. der Erläuterung in Klammer) / DF: Eigenübersetzung]
[Anm.: auch gelesen in der Form: Σα δε ντρέπεσαι!]

• σαν καλά να τα λέει [ΛΜΠ]
• σαν πολλά γυρεύει [ΛΜΠ]
• σαν καλά βολευτήκατε σ’ αυτό το σπίτι [ΛΜΠ]
weitere BSe:
• Τι έπαθες; Είσαι άρρωστος; – Σαν να Was ist mit dir los? Bist du [männl.] krank?
είμαι λίγο κρυωμένος. – [Antwort:] Es scheint, dass ich ein biss-
chen erkältet bin.
[GF aus: Moser, S 164 (mit der Erläuterung: σαν να είμαι
= es scheint, dass ich bin) / DF: Eigenübersetzung]
• Σα να ’χετε δίκιο. Αλλά [...] Da mögen Sie recht haben [sc. mit dem,
was Sie eben sagten]. Aber […]
• Αυτό σα να ακούγεται καλό. Na, das hört sich doch gut an [was sie mir
über die Wirksamkeit dieses Heilmittels
erzählen].
• Σαν να είναι πολλές οι συμπτώσεις. Das sind aber 'ne Menge Zufälle. Zu viele
Παραείναι πολλές, αν θες τη γνώμη μου. [als dass diese Hypothese plausibel wäre],
wenn du mich fragst.
• Τότε καλύτερα να πάω σπίτι μου. Σαν να Dann gehe ich wohl jetzt lieber nach
είμαι κουρασμένος! Hause. Ich [männl.] bin irgendwie müde.
setzung derselben deutschen Passage:
Τότε καλύτερα να πάω σπίτι τώρα. Είμαι
κάπως κουρασμένος.]
5. σαν σήμερα // σαν αύριο:

• Όσοι γεννηθήκατε σαν σήμερα θα δείτε ότι […] [Beginn des ersten Satzes eines
Horoskops in einer Tageszeitung]
• Νά ’ρθεις στα Γιάννενα. Νά ’ρθεις την άλλη Τετάρτη, σαν αύριο οχτώ, [...]. ° Komm
nach Jannena. Komm am nächsten Mittwoch, morgen in acht Tagen, […]. [GF+ DF aus:
6. zur gleichwertigen Verwendung von σαν (και) und όπως (als Vergleichspartikel):
• Οι άντρες δεν κάνουν και σαν τρελοί να παντρευτούν μια γυναίκα σαν κι εμένα. Προ-
τιμούν προσγειωμένες γυναίκες, όχι ονειροπαρμένες όπως εγώ! °
° Männer sind nicht unbedingt scharf darauf, Frauen wie mich zu heiraten. Die wollen
lieber bodenständige Frauen, keine so abgehobenen wie mich!
• [Μπρίτα:] Κι όμως από μένα θα έπαιρνε τα πάντα. Και από μια γυναίκα όπως εσείς
τίποτα. Και παρόλα [= παρ’ όλα] αυτά εσείς είστε πιο ενδιαφέρουσα! – [Κάρμεν:] Ναι,
αλλά γυναίκες σαν εσάς παντρεύονται συχνότερα. – [Μπρίτα:] Ναι, γιατί γυναίκες σαν κι
εσάς δε θέλουν να παντρευτούν, κυρία Λεγκ. °
° [Britta:] Dabei würde er [dieser Mann] von mir alles bekommen. Und von einer Frau
wie Ihnen nichts. Und trotzdem sind Sie [für Männer] interessanter! – [Erwiderung der
angesprochenen Frau (Karmen):] Aber geheiratet werden eher Frauen wie Sie! – [Er-
widerung von Britta:] Na ja, weil Frauen wie Sie nicht heiraten wollen, Frau Legg.
:ΣΑΝΤΕ
:Σαντέ
• κοντοστέκονταν στο περίπτερο να πάρουν τσιγάρα, ο ένας "σαντέ", ο άλλος σέρτικα °
sie machten beim Kiosk einen Halt, um Zigaretten zu kaufen, der eine "Santé", der
andere dunkle und starke [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• πήρε και τα τσιγάρα του – Σαντέ – και βγήκε ° er nahm seine Zigaretten – Santé –
und ging raus [GF+DF aus: Βαμμ.]
:ΣΑΝΤΕΖΑ, η
σαντέζα, η
• η γριά σαντέζα ° die alte Chansonette [GF+DF aus: Καζαντζάκης: Ζορμπάς]
• σαν την ψυχή της γριάς σαντέζας ° wie die Seele der alten Kabarettsängerin [GF+DF
aus: Καζαντζάκης: Ζορμπάς]
• μια γριά που είχε χρηματίσει σαντέζα ° eine Alte, die ihr Geld als Cabaret-Sängerin
verdient hatte [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• "Στο καφέ-σαντάν, στο καφέ-σαντάν / οι σαντέζες με μαγεύουν όταν τραγουδάν" [etc.]

[Τ. Μουσαφίρης: τραγούδι "Καφέ-σαντάν"]
:ΣΑΡΩΝΩ
σαρώνω
= [u.a.:] überrollen [im metaphorischen Sinn]
:ΣΑΤΕΝ, το
σατέν, το
• στο σατέν φόρεμά της ° auf ihrem Satinkleid [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΣΒΗΝΩ
σβήνω
1. σβήνω – σβύνω:
Το ρήμα "σβήνω", πριν καθιερωθεί με "η", γραφόταν με "υ": "σβύνω". [Καρζής, σ. 194]
• Βλέπουν αφαιρεμένα τον καπνό που ανεβαίνει προς το ταβάνι και σβηέται. ° Abwe-
send betrachten sie den Rauch [ihrer Zigaretten], der zur Decke steigt und verlöscht.
• ύστερα ξεμακραίνουν και σβηούνται μέσα στα μισοφωτισμένα σοκάκια ° [dann]

verlieren [sie (= die Töne)] sich [wörtl.: entfernen sie sich und verlöschen] in den
spärlich erleuchteten Gassen [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΣΒΥΝΩ
σβύνω
s. σβήνω
:ΣΕ (Ι) [Präposition]

σε (Ι)
1. σε + Zeitangabe ° Zeitangabe + darauf / später // nach + Zeitangabe:
• Σε πέντε λεπτά ξαναχτύπησε το τηλέφωνο. ° Fünf Minuten darauf (Fünf Minuten spä-
ter / Nach fünf Minuten) läutete das Telefon noch einmal.
• Σε μερικούς μήνες ξαναγύρισε μοιραία στα παλιά παπούτσια, στο συγκρατημένο εαυτό
της. ° Ein paar Monate später [sc. nachdem sie aus Indien in die Schweiz zu-
rückgekommen war] kehrte sie unausweichlich [von den in Indien gekauften Pantoffeln]
in die alten Schuhe zurück, in ihr reserviertes Ich. [GF+DF aus: Όσες φορές]
2. zu Fragen der Schreibweise:

- richtig: σ’ εμένα / σ’ εσένα / σ’ εσάς
- falsch: σε μένα / σε σένα / σε σας
[Αναγνωστοπούλου, σ. 34]
:ΣΕ (ΙΙ) [Pronomen]
σε (ΙΙ)
BS für die Verwendung von "σε" anstelle von "σένα":
• Άλλον από σε να κουβεντιάσω δεν έχω. ° Jemand Αnderen als dich habe ich nicht,
mit dem ich mich unterhalten könnte. [GF aus einem Roman von Καζαντζάκης]
• "Μη θέλεις το τραγούδι μου χαρά κι ελπίδα να ’χει / αφού προδόθηκα από σε στην πιο
μπαμπέσα μάχη." [Γ. Ζήκας: Πικρό τραγούδι]
• "Και τι δεν έκανα για σε / για να σε διορθώσω" [Μ. Βαμβακάρης: τραγούδι "Άτακτη"]
• "Με ιπτάμενο δίσκο θα σε πάρω μια νύχτα / και το φράγμα του έρωτα να το σπάσω
για σε." [Μ. Ρασούλης: τραγούδι "Με ιπτάμενο δίσκο"]
• "στόμα ήμουνα κλεισμένο σε έναν κόσμο ξεχασμένο / στόμα ήμουνα κλεισμένο

που για σε τραγούδησε" [Μ. Μπουρμπούλης: τραγούδι "Η αγάπη χάθηκε"]
• "να ζήσουν όλα τα τραγούδια που ετραγούδησα για σε" [Λ. Παπαδόπουλος / Pablo Neruda:
τραγούδι "Η ώρα του θανάτου"]
:ΣΕΑ, τα
σέα, τα
τα σέα και τα μέα:
• μ’ όλα της τα σέα και τα μέα ° [ein Motorrad / μια μηχανή] mit allem Drum und Dran
:ΣΕΒΑΧ, ο
:Σεβάχ ο
ο Σεβάχ ο Θαλασσινός ° Sindbad, der Seefahrer
[zur Etymologie s. Νατσ., σ. 546]
:ΣΕΙΡΑ, η
σειρά, η
1. με τη σειρά μου (σου, ...) ° meinerseits (deinerseits, …) / wiederum [etc.]:
• Κι εκείνος θα πρέπει, με τη σειρά του, να κάνει αρκετή υπομονή μαζί σου. ° Und e r
wird seinerseits (Und umgekehrt wird e r / Und e r wird wiederum) ziemlich viel Ge-
duld mit dir haben müssen.
• Οι μισθοί είναι εισόδημα και αποτελούν καθοριστικό παράγοντα της συνολικής
ζήτησης. Η εξέλιξη της ζήτησης με τη σειρά της επηρεάζει τις επενδύσεις. ° Löhne sind
Einkommen und stellen einen wesentlichen Bestimmungsfaktor der gesamtwirtschaftli-
chen Nachfrage dar. Die Entwicklung der Nachfrage wiederum hat einen Einfluss auf
die Investitionen. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Αυτό όμως ήταν το σημείο που έκανε τον ξάδελφό μου, με τη σειρά του, να βγάλει
αφρούς. ° Das aber war der Punkt [sc. Gesprächspunkt], der wiederum meinen Vetter
zum Schäumen brachte. [nachdem sich schon zuvor an anderer Stelle der Diskussion
sein Gesprächspartner furchtbar aufgeregt hatte] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Έγινε μια συμφωνία: θα δώσω τις συνταρακτικές πληροφορίες κι εκείνοι με τη σειρά

τους θα με αφήσουν ήσυχη. ° Es gibt jetzt ein Abkommen [zwischen mir (weibl.) und
den Journalisten (die mir nachjagen)]: Ich gebe die [von ihnen begehrten] erschüttern-
den Informationen [in Form eines offenen Briefes] weiter, und sie lassen mich dafür
[wörtl.: ihrerseits] in Ruhe. [GF+DF aus: Όσες φορές]
2. δίνω σειρά:
• Άμα θα γυρίσει ο Γιώργης, θα του δώσω σειρά να παντρευτεί πρώτος. ° Wenn Jorgis
[mein jüngerer Bruder] zurückkommt [hierher ins Heimatdorf], dann soll er als erster hei-
raten, noch vor mir! [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΣΕΡΒΙΡΩ
σερβίρω
zur Konjugation:
- Stamm II = Stamm I (= να σερβίρω)
- Aorist: σερβίρισα
- Paratatikos: σέρβιρα + σερβίριζα
- παρακείμενος: έχω σερβίρει
[vgl. Ιορδανίδου, S 168 iVm S 89]
:ΣΕΡΝΟΜΑΙ
σέρνομαι
s. unter σέρνω (Z 3)
:ΣΕΡΝΩ
σέρνω
1. Grundbedeutung: ziehen [etc.]:
• έσερνε λίγο το πόδι της, ανεπαίσθητα ° sie [die Frau] zog [aufgrund einer Behinde-
rung] ihr Bein [beim Gehen] ein bisschen nach, kaum merklich [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
• Μαζί της έσερνε τα δυο παιδιά – τον Μάρκο και την Αλίσια –, που ήταν έξυπνα και
ροδαλά [...]. ° Sie hatte [bei ihren Einkäufen auf den Straßenmärkten] die [= ihre]
beiden Kinder Markos und Alicia im Schlepptau, die aufgeweckt und rosig waren […].
2. σέρνω τα πόδια [bzw.] σέρνω τα βήματα:

• σέρνοντας όμως τα πόδια του στα πλάγια ° seine Beine [beim (raschen) Gehen] aber
irgendwie seitwärts hinter sich herschleifte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Περνάνε σούρνοντας τα πόδια, μια ατέλειωτη λιτανεία από μέρες και νύχτες, ανυπό-
φορα ίδιες, απαράλλαχτα αδειανές. ° Eine endlose Litanei von Tagen und Nächten
zieht mit schleppenden Schritten vorbei, alle unerträglich gleichförmig, alle gleich leer.
[Anm.: hier: σούρνοντας] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• και έφυγε σέρνοντας τα πόδια του // και έφυγε σέρνοντας τα βήματά του ° und [er]
schlurfte [in seinen Sandalen] davon [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
3. σέρνομαι:
a) gezogen werden:
• Μια καρέκλα σύρθηκε στο δάπεδο. ° Ein Stuhl wurde über den Fußboden gezogen.
b) kriechen / sich schleppen // schleifen [etc.]:

• σέρνονταν στη λάσπη με την κοιλιά sie [die Männer] robbten* (krochen) [als
eine Art Wettkampf] auf dem Bauch durch
den Schlamm [GF (*) + DF aus: Όσες φορές]
• Ο Σωτήρης άκουσε θόρυβο από γάτες Sotiris hörte die Geräusche von Katzen,
που σέρνονταν ψάχνοντας ανάμεσα στα die durch den Müll krochen und darin nach
σκουπίδια. etwas zu fressen suchten.
• Γυρίζει, σέρνεται απ’ το πρωί μέχρι το Sie [die Greisin in dem Heim für psychisch
βράδυ μέσα στη στενή αυλή [...] Kranke] wandert herum, schleppt sich vom
Morgen bis zum Abend durch diesen
[wörtl.: durch den] engen Hof […]
• [...], ενώ με τρομερή δυσκολία σύρθηκε […], während sie [= die Kranke] sich mit
ως το μπάνιο. fürchterlicher Mühe ins Badezimmer
schleppte. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Σύρθηκα πάνω στη σκάλα και κατέβασα Ich schleppte mich [geschwächt von
χόρτο για την Μπέλα [...]. meiner Krankheit] die Stiege hinauf und
holte Heu für [die Kuh] Bella […].
• σερνόταν σαν τον τραυματία από τοίχο σε er [= der Mann] schleppte sich so hin [=
τοίχο, παραπατούσε, έπεφτε dahin], von Wand zu Wand, wie ein Ver-
wundeter, er taumelte, fiel beinah hin
• Και σύρθηκε μπροστά από ένα σωρό Mit seinem schleppenden Schritt ging er
πόρτες [...] […] an ziemlich vielen Türen vorbei, […]
• η Ζωή της φόρεσε μια μεγάλη ποδιά που Soí band ihr [= Nina] eine große Schürze
σερνόταν στο πάτωμα um, die über den Boden schleifte
• μια άκρη του σκοινιού σερνόταν στο ein Seilende schleifte über den Boden
χώμα [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Η Τζούλια ψιθύρισε κάτι μέσα στον ύπνο Julia flüsterte etwas im Schlaf. Sid [der
της. Ο Σιντ σύρθηκε λίγα εκατοστά πάνω neben ihr auf dem Bett lag] rutschte ein
στο σεντόνι. Την αγκάλιασε και φίλησε το paar Zentimeter auf dem Laken zu ihr. Er
λαιμό της. umarmte sie und küsste ihren Hals.
4. μου σέρνει:
• [...] πως κάπου εκεί κοντά βρίσκονταν πριν κρυμμένες κι άκουγαν τι της έσερνε η
Ευθαλίτσα. ° [...], dass die beiden [Frauen] sich vorhin irgendwo in der Nähe versteckt-
gehalten und alles, was Evthalítsa ihr [= Fewronía] an den Kopf geworfen hatte [sc. Be-
leidigungen, Vorwürfe etc.], gehört hatten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΕΣΟΥΛΑ, η
σέσουλα, η
με τη σέσουλα:
μτφ. φρ. επί χρημ. εις μεγάλην ποσότητα [ΛΔΤΚ]
π.χ.:
• έτσι που φεύγανε οι λίρες με τη σέσουλα ° so daß die [britischen] Pfunde haufenwei-
se weggingen [so viel und so teuer kaufte sie in diversen Geschäften ein] [GF+DF aus:
• λάβαινε ερωτικά γράμματα με τη σέσουλα ° she received V-letters by the bale
[GF+EF aus: T. Capote: Πρόγευμα στου Τίφανυ]
:ΣΗΚΟΥΑΝΑΣ, ο
Σηκουάνας, ο
= die Seine [Fluss in Frankreich]
:ΣΗΚΩΝΩ
σηκώνω
1. Bedeutung [u.a.]: dulden / gestatten:
• για μια υπόθεση που δεν σήκωνε wegen einer Angelegenheit, die keinen
αναβολή Aufschub duldete
• Ο μεγάλος Γιάννης δεν σηκώνει Der große (= bedeutende) Jannis duldet
προσβολές! keine Beleidigungen!
• "Γέρασες πια!" του φώναζαν, όχι με "Du bist nun mal alt!" riefen sie ihm zu,
σκοπό να τον πληγώσουν, μα οι στιγμές nicht in der Absicht, ihn zu verletzen, doch
δεν σήκωναν αβρότητες. diese Stunden [wörtl.: Momente] gestatte-
ten keinen liebenswürdigen Umgang.
2. Sonstiges:
• Θυμάμαι, μια φορά, με σήκωσαν απ’ το κρεβάτι για να υποδεχτώ τη νονά [...]. ° Ich
weiß noch, wie sie mich einmal aus dem Bett geholt hatten, um [Paten-]Tante […] zu
begrüßen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΣΗΚΩΤΟΣ, -ή, -ό
σηκωτός, -ή, -ό
πάω (φέρνω / βγάζω έξω [κτλ.]) κάποιον σηκωτό:
τον μεταφέρω βίαια σηκώνοντάς τον, ώστε να μην πατάει στο έδαφος [ΛΔΗ]
[bzw.]
τον πήραν σηκωτό:
a) τον μετέφεραν ακούσια ή με τη βία // b) [για τραυματία, άρρωστο] ήταν ανίκανος να
μετακινηθεί μόνος του και τον κουβάλησαν άλλοι [ΛΓΙΟ]
π.χ.:
• Την πήγανε σηκωτή στο αεροδρόμιο και την διώξανε με το επόμενο αεροπλάνο. [ΛΔΗ]
• Τελικά τον βγάλανε έξω σηκωτό. [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Αυτός σίγουρα θα τη στείλει πίσω στην Er schickt sie bestimmt zurück in ihre
πατρίδα της, σηκωτή θα την πάει στο Heimat, würde sie zur Not [sc.: wenn sie
αεροπλάνο. nicht freiwillig geht] sogar zum Flugzeug
tragen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Θα πρέπει να με βγάλετε έξω σηκωτό. Ihr werdet mich [männl.] [aus diesem Zim-
mer] (hinaus)tragen müssen. [denn freiwil-
lig verlasse ich es nicht] [Eigenübersetzung]
• είδα να περνάνε σηκωτά δυο Φραντσέ- ich sah, wie sie zwei [tote] Franzosen [sc.
ζους με σαγίτες στη ράχη französische Soldaten] mit Pfeilen im
[Anm.: σηκωτά – hier also die adverbiale Rücken vorbeischleppten
Form] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• εξαιτίας του άρρωστου που σχεδόν τόνε wegen des Kranken [unter den Gefange-
τραβάνε σηκωτά nen], den sie aufrecht dahinschleifen
[Anm.: σηκωτά – hier also die adverbiale [wörtl.: den sie fast stehend/aufrecht zie-
Form]
hen] [sc. zwei Polizisten, die ihn unter den
Armen halten und ihn so aufrecht vor-
wärtsziehen, während seine Füße am
Boden schleifen]
"Το έσκασα και ήρθα να σε βρω / κι από τη ---

βάση μ’ έχασαν / μα στρατονόμοι μ’ έπια-
σαν / και μ’ έφεραν στο λόχο σηκωτό."
[Γιώργος Βρούβας: τραγούδι "Σε στριμώξαν, έρωτά μου"]
:ΣΗΜΑ, το
σήμα, το
1. το σήμα κινδύνου:
• Η κατάσταση όμως γινόταν σοβαρή, τα νερά κατέκλυζαν πολλούς χώρους του πλοίου.
Ο Σμιθ έδωσε εντολή στον ασυρματιστή: "Στείλτε το S.O.S.". Σε απόσταση πολλών
μιλίων εκεί γύρω οι ασυρματιστές έπιασαν το σήμα του Τιτανικού. Ανάμεσα σε άλλους
το σήμα κινδύνου ελήφθη από τους ασυρματιστές στο ακρωτήριο Ρέϊς.
2. πέφτει σήμα: διαδίδεται κάτι, φημολογείται [ΑΓΝ, σ. 180]
:ΣΗΜΑΔΕΥΩ
σημαδεύω
• αφού μια τέτοια σκιά άγγιξε και σημάδεψε μια σεβαστή έκταση του νυχτερινού της
απόκοσμου ° schließlich hatte solch ein Schatten einen beachtlichen Teil ihrer
[= Julias] nächtlichen Weltabgeschiedenheit gestreift und seine Spuren hinterlassen
:ΣΗΜΑΔΙ, το
σημάδι, το
1) das Zeichen
2) die Markierung:
• έβαλα σημάδια στο τμήμα του οικοπέδου που μας ανήκει ° ich habe Markierungen
(Markierungszeichen) beim Abschnitt des Grundstücks gesetzt, der uns gehört [GF aus
ΛΜΠ]
3) das Ziel [das beim Schießen etc. getroffen werden soll], das Visier:
• τους βάλανε στο σημάδι ° sie nahmen sie ins Visier / sie zielten auf sie [zB. mit dem
Gewehr]
[vgl. auch]:
• κι επειδή κανένας απ’ τους δυο δεν ήξερε σημάδι, η μονομαχία ήταν αναίμακτη °
und weil keiner von beiden [Duellanten] zielen konnte, verlief das [mit Pistolen ausge-
tragene] Duell unblutig [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
4) die Narbe (= η ουλή)

5.1) der Abdruck, die Spur [auf der Haut oder einer anderen Fläche] [etc.]:
• κοιμήθηκες με το μάγουλο πάνω στ’ άχυ- du hast mit der Wange auf dem Stroh ge-
ρα και σου άφησαν σημάδια schlafen, und da sind [deshalb] ein paar
Abdrücke [auf deiner Wange]
• Το ποτήρι άφησε ένα σημάδι στο τραπέζι. Das Glas hinterließ einen Abdruck am
(σημάδι = αποτύπωμα) Tisch.
[GF (incl. erläuterndem Ausdruck) aus ΛΚΝ]
• τα σημάδια από το κραγιόν της νονάς [...] die Lippenstiftflecken der Tante […] auf
στο μάγουλό μου meiner Wange [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Μόνο το βαρέλι για το βούτυρο άφησε Nur das Butterfass [das ich von der Alm ins
στην πλάτη μου μερικά σημάδια. Jagdhaus hinuntergetragen hatte] ließ […]
einige blaue Flecken auf meinem Rücken
zurück. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Το όμορφο πρόσωπό της ήταν ακόμα Ihr [hübsches] Gesicht zeigte noch immer
γεμάτο σημάδια από τις τρομερές μελανιές Spuren der schweren Prellungen, die sie
που είχε αποκτήσει [...] sich [vor einem Monat bei einem Auto-
unfall] zugezogen hatte, […]
[GF+DF aus: Robin Norwood: Γυναίκες που αγαπούν
πολύ]
5.2) die Spur [metaphorisch iS von: a) nicht-physische Auswirkung eines Geschehens /

b) physische Auswirkung eines Geschehens ohne unmittelbare physische Einwirkung]:
• Η ψυχολογική ένταση που επικρατούσε στην παιδική της ηλικία άφησε βαθιά σημάδια
στην ψυχή της. ° Die psychologische Anspannung, die [aufgrund der problematischen
familiären Situation] in ihrer [= Marias] Kindheit herrschte, hinterließ tiefe Spuren in ihrer
Seele.
• In ihrem Gesicht siehst du (= sieht man) deutlich die Spuren der Zeit / der Müdigkeit. °
Στο πρόσωπό της βλέπεις καθαρά τα σημάδια του χρόνου / της κούρασης.
:ΣΗΜΑΔΙΑΚΟΣ, -ή, -ό
σημαδιακός, -ή, -ό
• εκτός κι αν είχαν συμπέσει με κάτι es sei denn, sie [diese Tage/Daten] fielen
σημαντικό ή σημαδιακό mit einem wichtigen oder einem einschnei-
denden Ereignis zusammen
• Σημαδιακή μέρα: Μοιράστηκε το πρώτο Es war ein bedeutsamer Tag [für uns Sol-
ταχυδρομείο που μας έστελνε η πατρίδα. daten an der Front]: die erste Post aus der
Heimat wurde [an uns] ausgeteilt.
• το πρωί εκείνης της σημαδιακής ημέρας am Morgen jenes bedeutungsvollen Tages

• Ήταν σ’ εκείνη την σημαδιακή εκπομπή Bei der [in Rede stehenden] Fernsehsen-
του Γκύντερ Γιάουχ, με προσκεκλημένο τον dung handelt es sich um die denkwürdige
υπουργό οικονομικών της Ελλάδας, τον Günther-Jauch-Sendung mit Griechen-
Μάρτιο. lands Finanzminister Varoufakis im März.
diablog.eu]
:ΣΗΜΑΣΙΑ, η
σημασία, η
• Έσκασα αρκετά μέτρα πιο πέρα, σε μαλακό χώμα, [...]. Έσκασα, με όλη τη σημασία
της λέξης, με το πρόσωπο λοξά και δεξιά. ° Etliche Meter weiter drüben prallte ich auf
weiche Erde, […]. Prallte im wahrsten Sinn des Wortes, das Gesicht schräg nach rechts
gedreht. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΣΗΜΕΙΟ, το
σημείο, το
1. το σημείο αναφοράς:
• τα σημεία αναφοράς του μέλλοντος ως προς την ποιότητα και την αποτελεσματι-
κότητα ° die Maßstäbe der Zukunft hinsichtlich der Qualität und der Effizienz [in der
Industrieproduktion]
2. σε σημείο να ... :
• μα όχι και σε σημείο να [...] ° das ging aber nicht so weit, dass […] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
3. τα τέσσερα σημεία:
• τόσο τον είχαν ψάξει στα τέσσερα σημεία χωρίς να τον βρουν ° sie hatten in allen
Himmelsrichtungen so lange vergeblich nach ihm gesucht [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΗΜΕΙΩΝΩ
σημειώνω
1) notieren / vermerken:
• ο Πέτρος σημειώνει στο ημερολόγιό του [...] ° Petros notiert (vermerkt) in seinem
Tagebuch [...]
• σημειώνετε ό,τι λέξεις δεν καταλαβαίνετε ° notiert (all) die Wörter, die ihr nicht ver-
steht [Aufforderung des Lehrers an seine Schülerinnen]
2) hinweisen (auf) / festhalten [iS von: erwähnen] [etc.]:

• Πρέπει να σημειώσουμε ότι […] Wir müssen darauf hinweisen [iS von: (hier
im Text) erwähnen], dass […]
• πρέπει να σημειωθεί ότι [...] [es] ist darauf hinzuweisen, dass […]
[GF+DF aus einer EU-Publikation]
• Τώρα είχε παραδώσει τα όπλα κάτω από Nun hatte sie [im Konflikt mit ihrem Ehe-
τις δεδομένες συνθήκες – και, πρέπει να mann] vor den Verhältnissen kapituliert,
σημειωθεί, οι συνθήκες αυτές δεν ήταν οι und man musste ja sagen, es waren nicht
χειρότερες. die schlechtesten Verhältnisse.
• Αξίζει ακόμα να σημειώσουμε ότι [...] Es lohnt sich auch festzuhalten [iS von: zu
erwähnen], dass […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Επιπροσθέτως, αξίζει να σημειωθεί ότι Darüber hinaus ist die Tatsache bemer-
[…] kenswert, dass […] [bzw.]
In addition, it is worth noting that […]
3) σημειώνομαι ° sich ereignen / kommen zu / zu verzeichnen sein [etc.]:

• Το ατύχημα σημειώθηκε λίγα λεπτά μετά Der [Verkehrs-] Unfall ereignete sich ges-
τις δύο χθες το μεσημέρι. tern Mittag wenige Minuten nach zwei Uhr.
• Επεισόδια σημειώθηκαν επίσης σε Zu Ausschreitungen kam es (Ausschrei-
πορεία στη Θεσσαλονίκη. tungen gab es) [außer in Athen] auch bei
einem Protestmarsch in Thessaloniki.
• η πρόοδος που έχει σημειωθεί ως προς der Fortschritt, der hinsichtlich der Anwen-
την εφαρμογή των μέτρων και την επίτευξη dung der Maßnahmen und der Erreichung
των στόχων der Ziele erzielt (verzeichnet) wurde
4) σημειώστε ° beachten Sie:

• Σημειώστε ότι αυτή η επιλογή είναι Beachten Sie, dass diese Option [für die
διαθέσιμη μόνο για έγγραφα PDF με Sicherheitseinstellungen eines PDF-Doku-
κωδικοποίηση 128-bit ή υψηλότερη. ments] nur für PDF-Dokumente mit einer
128-Bit-Verschlüsselung oder höher ver-
fügbar ist.
[DF+GF aus dem Benutzerhandbuch für Abbyy
FineReader]
• [...] γεννιέται το μοναδικό παιδί του [...] wird das einzige Kind des Ehepaars
ζεύγους Σάμσα, η Γκρέτε, το ξημέρωμα της Samsa, Grete, geboren, und zwar bei
3ης Ιουλίου 1956. (Σημειώστε εδώ ότι στις Tagesanbruch des 3. Juli 1956. (Beachten
3 Ιουλίου του 1883 γεννήθηκε ο Φραντς Sie, dass Franz Kafka am 3. Juli 1883 ge-
Κάφκα. [...]) boren wurde. [...]) [Text eines (fiktiven)
Zeitungsartikels] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΣΗΜΕΙΩΤΕΟΝ
σημειωτέον
• Τον οποίο, σημειωτέον, δυo φορές είχε δει όλο κι όλο – [...]. ° Dem er [sc.: der Mann,
dem er], wohl bemerkt, bisher höchstens zweimal begegnet sei – […]. [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• σημειωτέον, έρχονταν και τέτοιες […] ° bemerkenswert ist übrigens, dass auch
solche …[auf den Jahrmarkt] kamen [sc. reiche Frauen (und nicht nur kleine Leute)]
• Και σημειωτέον ότι σε όλη την Αυστρία δεν υπήρχε πια ούτε ένας Εβραίος ποδο-
σφαιριστής. ° Dabei haben in ganz Österreich ja überhaupt keine Juden mehr [bei den
Klubs] Fußball gespielt. [und dennoch riefen die Zuschauer auf den Tribünen nach wie
vor antisemitische Schmährufe] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΣΗΜΕΙΩΤΟΝ, το
σημειωτόν, το
με το σημειωτόν / με βήμα σημειωτόν:
• Με τη βροχή που ρίχνει, θέλω μια ώρα για να φτάσω με το σημειωτόν στο γραφείο. °
Bei diesem Regen kann ich nur im Schrittempo fahren und brauche eine Stunde zum
Büro. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Από την Αλεξάνδρας ως τον Σταθμό Λαρίσης προχωράω με βήμα σημειωτόν, αλλά
προχωράω κάπως. ° Vom Alexandras-Boulevard bis zum Larissis-Bahnhof krieche
ich [mit dem Auto] zwar nur im Schrittempo, doch immerhin komme ich vom Fleck.
• Με μια πολιτική "βήματος σημειωτόν" [...] τα υφιστάμενα προβλήματα δεν θα λυθούν,

θα επιδεινωθούν. ° Mit einer [Wirtschafts-]Politik des Auf-der-Stelle-Tretens […]
werden die bestehenden Probleme nicht gelöst, sondern immer größer. [DF+GF aus:
:ΣΗΡΑΓΓΑ, η
σήραγγα, η
(Pl.: οι σήραγγες / Gen.: των σηράγγων)
= der Tunnel
[vgl. η σύριγγα = die Spritze {Gegenstand zur Verabreichung einer Injektion}]*
*) Zur Unterscheidung der Ausdrücke σήραγγα und σύριγγα:
Man beachte den Unterschied in der Schreibweise: "σήρα-" und "σύρι-"!
Merkhilfe:
• Die Buchstaben "η" und "α" sind eher rund (wie es ein Tunnel ist) → σήραγγα
• Die Buchstaben "υ" und "ι" sind eher spitz (wie eine Injektionsnadel), außerdem
erinnert der zweimalige "i"-Laut im griechischen Wort an das "I" in "Spritze" → σύριγγα
:ΣΙΓΑ
σιγά
1. Grundbedeutung:
leise
[Anm.: unrichtig oft auch verwendet in der Bedeutung "langsam"]
2.1. σιγά μην …:

- das fehlt noch, dass … [Eideneier, Bd. 3, S. 225]
- wäre ja noch schöner, wenn … [Μάρκαρης: Δελτίο]
- von wegen … [Schulze: Simple Storys]
[bzw.]:
• Και σιγά να μην ήταν τόσο ερωτευμένος Und von wegen, er wäre so verliebt [in
[μαζί μου] όσο έλεγε! Αν ήταν έτσι, στο mich], wie er behauptete! Wenn es so
τέλος τέλος, γιατί δε χώριζε από τη γυναίκα wäre, warum hat er sich dann ~letztendlich
του; nicht von seiner Frau getrennt?
[Anm.: σιγά να μην ...] [GF aus Χ. Χονδρογιάννη: Είναι που δε χωρώ σε ξένα
όνειρα, σ. 83/84 // DF: Eigenübersetzung]
• Ούτε να το συζητάς, παιδάκι μου. Σιγά μη Kommt gar nicht in Frage, Kindchen [dass
σπαταλήσουμε τον πολύτιμο χρόνο μας du jetzt meine Wäsche bügelst]. Unsere
σιδερώνοντας. Μπορώ να το κάνω αύριο kostbare gemeinsame Zeit mit Bügeln zu
το πρωί. verschwenden. Ich kann morgen früh
bügeln! [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• [Frau:] Σου είπα δεν θα περίμενα επ’ I told you I wouldn't wait for ever. – It hasn't
αόριστον. – [Reaktion des Mannes:] Σιγά been for ever. [Anm.: mit Betonung am
μην είναι επ’ αόριστον. Wort "been"]
[bzw.]
Ich hab' dir ja gesagt, ich würde nicht ewig
warten. [dass du dich von deiner Frau tren-
nen und mit mir zusammenleben wirst (da-
her habe ich jetzt jemand Anderen kennen-
gelernt)] – Aber es ist doch nicht ewig.
[Anm.: Erläuterung + BSe zu "σιγά μην" s. auch bei ΛΔΗ, S. 340, lit. γ]
2.2. σιγά τον (την / το) … :
• Σιγά το κατόρθωμα, μωρέ! Von wegen Großtat, Menschenskind! [sc.:
das ist doch – anders, als behauptet wird –
gar keine Großtat]
• [...] αλλά σιγά τις σκοτούρες που είχαν ... […], aber was hatten die schon für Sorgen
… [sc. die Hühner (auch wenn sie vielleicht
Schlimmes träumten)]
[GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ // Anm.: drei Punkte am Satzende
• Σιγά τα νέα! Κάθε βράδυ έρχονται. That's hardly a newsflash. They're over
here every night. [bzw.]
Was [ist das schon] für eine Neuigkeit.
[dass uns unsere Nachbarn heute besu-
chen werden (wie du mir soeben mitgeteilt
hast)] Die sind doch jeden Abend hier.
• Ήθελε να πάρει μερικά πράγματά της. She just wanted to pick some stuff up. No
Σιγά το σπουδαίο. big deal. [bzw.]
Sie [sc. meine Freundin, die sich von mir
getrennt hat] wollte nur ein paar Sachen
holen [und war deshalb bei mir]. Keine
große Geschichte [sc.: nichts, das zu Pro-
blemen, einer dramatischen Szene etc. ge-
führt hätte].
• Σιγά τον Παπαδιαμάντη ... Papadiamantis ist das jedenfalls nicht

gerade … [sc. dieser schlechte (von dir
geschriebene) Text, den du mir da zu
lesen gegeben hast]
Original]
[Anm.: s. auch Erläuterung + BSe zu "σιγά!" bei ΛΔΗ, S. 340, lit. α]
3. σιγά τ’ αβγά ([bzw.] σιγά τ’ αυγά):

ειρωνική επιφώνηση που εκφράζει αδιάφορη περιφρόνηση για απειλές άλλου, ή
γενικότερα θέλει να μειώσει τη βαρύτητα των λεγομένων του. Η αρχή της φράσης ήταν
"σιγά, μη σπάσεις τ’ αυγά" και παραπέμπει στην εικόνα κάποιου που κουβαλάει αυγά.
[Νίκος Σαραντάκος: Το αλφαβητάρι των ιδιωματικών εκφράσεων (dort verzeichnet in der Schreibweise:
"σιγά τ’ αυγά!")]
π.χ.:
• Κανείς δεν θα το έπαιρνε μυρουδιά. Ένα Niemand hätte davon Wind bekommen [sc.
παραπάνω κορίτσι χαμένο, σιγά τ’ αυγά, von der Ermordung des Mädchens]. Ein
τόσα εξαφανίζονται κάθε μέρα και τα verschwundenes Mädchen mehr, na und,
ψάχνουν στην τηλεόραση χωρίς να τα es sind so viele, die jeden Tag verschwin-
βρίσκουν. den, und im Fernsehen suchen sie dann
nach ihnen, ohne sie zu finden.
:ΣΙΓΟΥΡΑ
σίγουρα
Zum Verhältnis des Ausdrucks "σίγουρα" einerseits zu den Ausdrücken "βέβαια /
βεβαίως" und "ασφαλώς" andererseits vgl. Μάνεσης, S. 63:
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. [...] "βέβαια" ή "βεβαίως" ή "ασφαλώς" (αντί
"σίγουρα"), [...]
:ΣΙΔΕΡΑ, τα
σίδερα, τα
1. als Ausdruck zur Umschreibung von "Gefängnis" bzw. "[Gefängnis-]Gitter":
• Αν τα δικαστήρια δεν τους κλειδώνουν [sc. die randalierenden und attackierenden
Londoner Jugendlichen] πίσω από τα σίδερα, τότε κάτι πρέπει να κάνουμε μόνοι μας
[sc. Selbstverteidigung der Londoner Bürger].
• είσαι για τα σίδερα ° du gehörst hinter Gitter [sc. eingesperrt] [wegen deiner Verrückt-
heit bzw. deiner umstürzlerischen Art] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
2. τρώω τα σίδερα ° ~sich mit aller Kraft um etwas bemühen / ~sich mit aller Kraft für
etwas einsetzen – z.B.:
• ο πρόεδρος μάς έλεγε τις προάλλες πως θα φάει τα σίδερα να σου βρει καμιά θεσούλα
[gemeint ist mit θεσούλα ein attraktiver Job, ein guter Posten] [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη:
Παιχνίδι χωρίς κανόνες, S. 41]

:ΣΙΩΠΗ, η
σιωπή, η
• έγινε σιωπή για λίγο ° für einen Augenblick herrschte Schweigen // ein kurzes
Schweigen stellte sich ein [nachdem er mir (während unserer Unterhaltung zu zweit) die
Frage gestellt hatte] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΣΚΑΖΩ
σκάζω [bzw.] σκάω
- platzen
- explodieren
2. το σκά(ζ)ω:
• Ο Ντίνο το έσκασε. ° Dino [Saurier-Haustier] ist weggelaufen. [Untertitel] [bzw.] Dino
ist fortgelaufen. [Ton] [GF (Untertitel) + DF aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• και έπειτα [...] το ’σκασε βιαστικά ° dann […] hatte er sich eilig davongemacht
3. zur Beschreibung einer psychischen Verfassung:

• έσκαγε στο σπίτι και στις βεγγέρες με τους υπαλλήλους της ελληνικής πρεσβείας °
er hielt es zu Hause und auf den Soireen mit den Angestellten der griechischen Bot-
schaft nicht aus [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
4.1. σκάω μύτη ° εμφανίζομαι, μπαίνω κάπου [ΑΓΝ, σ. 145]

[bzw.]
4.2. σκάω μούρη ° εμφανίζομαι [ΑΓΝ, σ. 190]
5. Sonstiges:
• Η Κάρμεν [...] πηγαίνει στο μέρος της και της σκάει ένα φιλί στο μάγουλο. °
Carmen […] geht hin [zu der alten Dame] und drückt ihr einen Kuss auf die Wange.
:ΣΚΑΛΩΜΑΡΙΑ, η
σκαλωμαρία, η
[bzw. auch: η σκαλομαρία]
= das Mitfahren mit einer Straßenbahn am Trittbrett bzw. auf der Kupplung, typischer-
weise als Mutprobe von Kindern und Jugendlichen, zuweilen aber auch infolge der
Überfüllung des Waggons [s. eine entsprechende Fotografie in: Στράτος Σιμιτζής:
Κάποτε στη Θεσσαλονίκη, S. 130 (mit der Bildunterschrift: επιβεβλημένη σκαλωμαρία
λόγω συνωστισμού) sowie das Kapitel «Η "σκαλωμαρία"» auf S. 131 und 133]
- vgl. auch die Beschreibung in: Γιώργος Κάτος: Η αγία αλητεία, S. 39 f.

- vgl. auch die Schilderung von Kindheitserinnerungen durch Νίκος Παπάζογλου (im
Buch von Κώστας Μπλιάτκας: "Διονύσης Σαββόπουλος – Υπόγεια διαδρομή"):
Λοιπόν, εγώ πιτσιρίκος έμενα στο κέντρο, στη στάση Kολόμβου, αλλά επειδή ήμουν και
"τσάκαλος", από πολύ μικρός έφευγα, για να συναντιέμαι με τον ξάδελφό μου. Έτσι,
λοιπόν, τις Kυριακές έκανα σκαλωμαρία στο τραμ που μ’ έβγαζε εκεί κατευθείαν.
Ήμουνα δεν ήμουνα έξι χρονών επτά. Άντε οχτώ.
:ΣΚΑΜΜΕΝΟΣ, -η, -ο
σκαμμένος, -η, -ο
• [...] με γκρίζα μαλλιά, με σκαμμένα πρόσωπα, γερασμένα ° […] [Menschen] mit
grauen Haaren und zerfurchten, vorzeitig gealterten Gesichtern [GF+DF aus: Μηλιώνης:
Καλαμάς]
:ΣΚΑΝΔΑΛΙΖΩ [bzw.] :ΣΚΑΝΤΑΛΙΖΩ

σκανδαλίζω [bzw.] σκανταλίζω
[Anm.: "σκανταλίζω" lt. ΛΜΠ volkstümlich, bei ΛΚΝ nicht in der Bedeutung von σκανδα-
λίζω verzeichnet]
• οι ξαδέρφες του Ρομπέρ με τις συνοδούς αποχώρησαν σκανδαλισμένες αμέσως μετά
την Γκίτε ° Roberts Cousinen hatten sich mit ihren [GF: mit den] Begleiterinnen
schockiert [iS von: aus Gründen des Anstands bzw. der Moral entsetzt] gleich nach
Gitte auf den Weg gemacht [sc. die Party verlassen] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΣΚΑΝΤΖΑΡΩ
σκαντζάρω
αλλάζω βάρδια, σκοπιά με κάποιον άλλο [ΛΚΝ] // βεν. scansar: αλλάζω (φρουρούς ή
πόδες πανιών ) [Quelle: Webseite über Καββαδίας mit "Μικρό Γλωσσάρι στο έργο του"]
:ΣΚΑΠΟΥΛΑΡΩ
σκαπουλάρω
• Στην αρχή έλεγαν πως αποκλείεται να τη σκαπουλάρει. ° Anfangs meinten sie [im
Spital], es wäre [aufgrund der Schwere der Verletzungen der Patientin] ausgeschlos-
sen, dass sie durchkommt [= überlebt]. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΣΚΑΣΙΛΑ, η
σκασίλα, η
σκασίλα μου:
• εξάλλου, ακόμα και να κάνω λάθος, ακόμα κι αν προσποιούνται, σκασίλα μου: είναι
πολύ καλοί ηθοποιοί ° and if I've got it all wrong, and they're just acting, then who
cares anyway, when the actors are this good? [bzw.] und falls ich es falsch verstanden
habe und sie [= unsere Gastgeber] [mit ihrer überzeugend wirkenden Freundlichkeit mir
gegenüber] nur schauspielern, wen kümmert's, wenn die Schauspieler so gut sind?
:ΣΚΑΩ
σκάω
s. σκάζω
:ΣΚΕΠΑΣΜΑ, το
σκέπασμα, το
• Μ’ έβαλε να καθίσω σ’ ένα κρεβάτι με Sie [die Frau] ließ mich auf einem Bett mit
υφαντό σκέπασμα, που εκτελούσε χρέη gewebtem Überwurf Platz nehmen, das als
καναπέ, μπροστά σε μια ξύλινη τάβλα. Kanapee diente, vor einem Esstisch.
• και μετά έμπαινε κάτω από τα ζεστά und [er] schlüpfte dann unter die warme
σκεπάσματα και κοιμότανε γαλήνιος Bettdecke und schlief friedlich ein
• Χώθηκα ολόκληρη κάτω απ’ τα Ich [weibl.] verkroch mich ganz unter die
σκεπάσματα, με το φως αναμμένο. Bettdecken und ließ das Licht an.
• όταν τράβηξε τα σκεπάσματα του as she pulled the bed covers up to my chin
κρεβατιού ως το πιγούνι μου [GF+EF aus: T.Capote: Πρόγευμα στου Τίφανυ]
:ΣΚΕΠΤΙΚΟΣ, -ή, -ό [bzw.] :ΣΚΕΦΤΙΚΟΣ, -ή, -ό

σκεπτικός, -ή, -ό [bzw.] σκεφτικός, -ή, -ό
- nachdenklich
- skeptisch
2. μένω σκεπτικός / σκεφτικός (-ή, -ό) ° [auch]: überlegen, nachdenken:

• Έμεινε σκεφτικός. "Δεν μπορώ να θυμηθώ την ημερομηνία." ° Er überlegte. "Ich kann
mich nicht an das Datum erinnern." [sagte er dann] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Ο Σιντ έμεινε σκεφτικός. [...] "Έχω κάποιον υπ’ όψη μου που μπορεί να ενδιαφέρεται",
είπε ο Σιντ [...]. ° Sid dachte nach. […] "Ich habe da jemanden im Kopf, der sich dafür
[sc. für dein Angebot] interessieren könnte", sagte Sid […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΣΚΕΠΤΟΜΑΙ [bzw.] :ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ

σκέπτομαι [bzw.] σκέφτομαι
1. Grundbedeutung:
denken, nachdenken, überlegen [etc.]:
• Η Ανθώ σκέφτηκε να τρέξει από πίσω του να τον συγκρατήσει, αλλά μετάνιωσε. °
Anthó erwog, ihm hinterherzulaufen und ihn zurückzuhalten [sc. ihren die Feier vorzeitig
verlassenden Bruder], doch dann überlegte sie es sich anders. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου:
• ο Μάρκος σκέφτηκε να ειδοποιήσει τους γονείς του [= του Νίκου] στην Αθήνα °
Markos trug sich mit dem Gedanken, Nikos' Eltern in Athen zu verständigen [GF+DF aus:
• Ποτέ δεν σκέφτηκε πως έχω κι εγώ όνειρα. ° Nie wäre [= ist] es ihr [= meiner Frau] in
den Sinn gekommen, dass auch ich [Lebens-]Träume habe. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου:
2.1. σκέψου να ... :

• Σκέψου να ψάχνω τώρα και για γυναίκα. ° Stell dir vor, jetzt war ich auch noch auf
Frauensuche. [GF+DF aus: Βαμμ.]
[bzw.]
2.2. το σκέφτεσαι να ... :
• Τυχεροί είμαστε. Το σκέφτεσαι να ήταν εδώ αυτός ο ηλίθιος; ° We're lucky! Imagine
that moron being here with us? (° Wir haben Glück. Stell dir vor / Kannst du dir vorstel-
len, dieser Dummkopf wäre jetzt hier [mit uns im Lokal (und würde uns stören)].)
[GF (Untertitel) + EF (Untertitel) aus dem Film "Γαμπρός απ’ το Λονδίνο"]
• Το σκέφτεσαι να ήταν από καμιά μεριά και να μας έβλεπε; ° Imagine him seeing us
now. (° Stell dir vor / Kannst du dir vorstellen, er ~wäre jetzt hier und würde uns [ge-
meinsam im Lokal sitzen] sehen.) [GF (Untertitel) + EF (Untertitel) aus dem Film "Γαμπρός απ’ το
Λονδίνο"]
3. να σκεφτείς πως ... ° dabei … :

• Να σκεφτείς πως και μέχρι τη στιγμή που κατεβήκαμε στην κάβα, δεν είχε προηγηθεί
από κανέναν μας καμία συζήτηση περί σχέσης και περί γάμου. ° Dabei hatte keiner
von uns [beiden] bis zu dem Moment, als wir in den Weinkeller [hinunter]gingen, irgend
etwas über eine eventuelle Beziehung oder gar eine Hochzeit gesagt. [und dennoch
kamen wir uns dann im Weinkeller näher] [GF+DF aus: Κ. Μουρσελάς: Βαμμένα κόκκινα μαλλιά]
:ΣΚΕΤΟΣ, -η, -ο
σκέτος, -η, -ο
1. [allgemein]:
• Οι μουσικοί της φανφάρας, εδώ που τα λέμε, είναι σκέτοι μουζικάντηδες, [...] ° Diese
Militärmusiker sind eigentlich nichts weiter als einfache Dorfmusikanten. [GF+DF aus:
2. [bei Speisen]: ~"allein", ~"ohne etwas dazu" [verzehren] – z.B.:

• Ένα έδεσμα που αγαπώ πολύ είναι η ρώσικη σαλάτα. [...] Τρώγεται σκέτη ή συνοδεύει
υπέροχα βραστό ψάρι, βραστά αβγά ή μπαίνει σε σάντουιτς με φιλέτα καπνιστού
ζαμπόν και εκλεκτού τυριού. [Ηλίας Μαμαλάκης: Το Ημερολόγιο του Bon Viveur 2002]
:ΣΚΕΨΗ, η
σκέψη, η
η σκέψη + Gen. [bzw.] η σκέψη σου (του, ...):
• η σκέψη του κυνηγού, και μόνο η σκέψη der Gedanke an den [abwesenden] Jäger,
του, [...] allein dieser Gedanke [an ihn], …[machte
die Frau trotz ihrer Einsamkeit beschwingt]
• την έκανε χαρούμενη η σκέψη του an den Jäger zu denken machte sie glück-
κυνηγού lich [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Με τη σκέψη του καθηγητή ένιωσε Beim Gedanken an den Professor erfüllte

πανικό, [...]. ihn Panik, […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• είχα αποκοιμηθεί με τη σκέψη της Τζένης ich war mit einem Gedanken an Jenny ein-
geschlafen
[GF+DF aus: Friedrich: Currywurst]
• Και μόνο η σκέψη της μου προκαλούσε Allein der Gedanke an sie [= an Jenny]
αισθητό χτυποκάρδι. bereitete mir spürbares Herzklopfen.
[vgl. die zweite griechische Übersetzung [DF + (beide) GF aus: Friedrich: Currywurst]
desselben deutschen Satzes:
Και μόνο που τη σκεφτόμουν, χτυπούσε η
καρδιά μου τρελά.]
• η σκέψη της και μόνο ich musste nur an sie [= Jenny] denken
[und schon war ich in Aufruhr versetzt] * /
allein (schon) der Gedanke an sie [versetz-
te mich in Aufruhr]
[GF + DF (*) aus: Friedrich: Currywurst]
:ΣΚΗΝΙΚΟ, το
σκηνικό, το
[praktikable Übersetzung gegebenenfalls ev.:] die Lebensumstände
σκηνικό θεάτρου ° Theaterkulisse* [bzw.] σκηνικά θεάτρου ° Bühnenbilder*
*[GF+DF aus: Βαμμ.]
:ΣΚΙΖΩ
σκίζω
έσκισε! : χαρακτηρίζει ένα πολύ πετυχημένο αστείο ή φάση που θ’ αργήσει να ξεχαστεί
(συνών.: έγραψε! // μέτρησε!) [ΑΓΝ, σ. 186]
:ΣΚΙΡΤΩ
σκιρτώ (-άς)
• Η καρδιά μας σκίρτησε. ° Mein [richtig: Unser] Herz machte einen Freudensprung.
[als wir in die Nähe unserer Heimatdorfes kamen] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΣΚΟΙΝΙ, το [bzw.] :ΣΧΟΙΝΙ, το

σκοινί, το [bzw.] σχοινί, το
σκοινί-κορδόνι ° συνέχεια – Συνήθως λέγεται: το παίρνω σκοινί-κορδόνι: κάνω κάτι
που επαναλαμβάνεται και που διαρκεί πολύ [ΛΔΗ, σ. 346 (dort auch BSe)]
[bzw.]
ununterbrochen, ständig // in einer Tour
[AK, S. 124 – hier mit der Schreibweise: "(πάει) σκοινί κορδόνι"]
:ΣΚΟΛΝΩ
σκολνώ (-άς)
s. σχολώ
:ΣΚΟΛΩ
σκολώ (-άς)
s. σχολώ
:ΣΚΟΝΑΚΙ, το
σκονάκι, το
• Θυμάσαι το σκονάκι που μου πέρασες στο διαγώνισμα της χημείας [...]; ° Erinnerst
du dich noch an den Spickzettel, den du mir [damals (in der Schulzeit)] bei der Chemie-
Klassenarbeit rübergeschoben hast, […]? [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΣΚΟΠΙΑ, η
σκοπιά, η
= [u.a.:] das Häuschen (Hüttchen), das einem Wachtposten (zB. vor einer Kaserne) als
Unterstand dient
:ΣΚΟΠΟΣ, ο
σκοπός, ο
με σκοπό να:
• ήταν μια ψεύτικη είδηση με σκοπό να σπείρει την σύγχυση ° es war eine falsche
Nachricht [die verbreitet wurde], die Verwirrung stiften sollte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΚΟΡΠΙΖΩ
σκορπίζω
1) [transitiv]:
• οι φλόγες [...] σκόρπιζαν άγριες λάμψεις ° die Flammen […] streuten wilde Lichter
aus // die Flammen […] tauchten die Umgebung in wilden Schimmer [GF + (synonyme) DF
2) [intransitiv]:
• Σκόρπισαν οι άνθρωποι και ρήμαξε ο Die Menschen verstreuten sich in alle
τόπος. Winde, und die Gegend [in der sie gelebt
hatten] verödete. // Die Menschen zer-
streuten sich in alle Welt [,] und der Ort
verfiel.
• τελικά η κατσαρίδα τρόμαξε και σκόρπισε schließlich erschrak die Kakerlake [die zu-
vor angefangen hatte, auf den Fuß des
Mannes zu klettern] und verschwand
• και μαζί κατσαρίδες καφετιές, που μόλις und [dazu (noch) mit] braunen Kakerlaken
νιώσανε το χνότο του, σκορπίσαν μες στο [war der Fußboden bedeckt], die sich so-
πάπλωμα και πίσω απ’ τα μπουκάλια που fort, als sie seinen Atem rochen [sc. jenen
είχαν κάποτε νερό des die Kammer betretenden Mannes], […]
unter die Decke und hinter die ehemals
vollen Wasserflaschen zurückzogen

ve:
{…}, die sofort {…} unter der Decke und
hinter den ehemals vollen Wasserflaschen
verschwanden]
• Κι όταν ήπιαν όσα είχανε να πιούνε, Nachdem sie [in dem Londoner Pub] alles
σκορπίσαν μες στη νύχτα – άλλοι για ύπνο getrunken hatten, was es zu trinken gab,
κι άλλοι για περισσότερο ποτό – [...] verliefen sie sich in der Nacht, die einen
um schlafen zu gehen, die anderen um
weiterzutrinken; […]
• όλες οι άλλες ιστορίες που του έλεγε ως alle anderen Geschichten, die sie ihm bis
τώρα σκόρπιζαν σαν καπνοί γύρω απ’ το dahin [beim Brunnen sitzend] erzählt hatte,
πηγάδι verflogen wie Rauch um den Brunnen
[metaphorisch in etwa iS von: diese Ge-
schichten wurden (im Vergleich mit einer
bestimmten anderen) bedeutungslos]
:ΣΚΟΤΕΙΝΙΑΖΩ
σκοτεινιάζω
• Σκοτείνιασε ο γέρος. ° Die Miene des Alten verfinsterte sich. [GF + DF (Übersetzung aus
dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
:ΣΚΟΤΩΜΟΣ, ο
σκοτωμός, ο
του σκοτωμού:
• Οδηγούσε του σκοτωμού. ° Sie fuhr [Auto] wie der Teufel. [sc. so schnell und riskant]
:ΣΚΟΤΩΝΩ
σκοτώνω
1. Grundbedeutung:
töten; umbringen
2. σκοτώνομαι in übertragener Bedeutung:

(μεταφ.): πασχίζω πολύ, χρησιμοποιώ όλη την δύναμή μου (για να κάνω κάτι) [ΛΔΗ] –
π.χ.:
• Σκοτωθήκανε να τους περιποιηθούν τους ξένους τουρίστες κι αυτοί ούτε μια κάρτα δεν
τους στείλανε αφού φύγανε. [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Όχι βέβαια πως αυτοί σκοτώνονταν στη Nicht etwa [= Es war nicht so], dass die
δουλειά. sich zu Tode arbeiten würden. // Nicht
etwa, dass die vor Arbeit umgekommen
wären.
• Σε γενικές γραμμές, εκείνα τα πρώτα Insgesamt hat sich mein Vater in diesen
χρόνια ο πατέρας μου δε σκοτώθηκε στη ersten Jahren nicht überarbeitet [in seinem
δουλειά. Job]. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Με το μαγαζί, που προσέφερε μια υπολο- Mit dem Geschäft, das eine kalkulierbare
γίσιμη και σίγουρη πηγή εσόδων, "χωρίς und verlässliche Einkommensquelle bot,
να χρειάζεται να σκοτώνομαι στη δουλειά", "ohne dass i mir an Hax'n ausreiß", […]
[...] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΣΚΥΒΩ
σκύβω
1. [allgemein]:
• [...], έβγαινε στο δρόμο, έσκυβε το κεφάλι του κάτω χαμηλά και προχώραγε αργά
αργά, ίσα που κουνιόταν. ° [...], [er] ging auf die Straße [hinaus], ließ den Kopf runter-
hängen und bewegte sich so langsam vorwärts, dass er kaum von der Stelle kam. [Be-
schreibung des üblichen Morgenspaziergangs eines Hundes] [GF+DF aus: Σκούρτης:
2. σκύβω κεφάλι: s. unter κεφάλι, το (Z 2)
:ΣΚΥΛΟ+ [als Vorsilbe eines Verbs]

σκυλο+
• Σκυλοβαριόμουν. ° I was so bored. ° Ich hab mich so(o) gelangweilt. [Ton] [bzw.]
Mir war langweilig. [Untertitel] [(vorwurfsvolle) Feststellung einer Frau beim Verlassen
eines Musiklokals, als ihr der Begleiter vorhält, den Liedern nicht zugehört, sondern
dauernd geredet zu haben.] [GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus dem Film "Hannah und ihre
Schwestern"]
• Νόμισα ότι θα σκυλοβαριόμουν. ° I was set to be bored stiff. ° Ich war darauf ge-
fasst, mich zu Tode zu langweilen. [aber es hat sich herausgestellt, dass das von dir
geschriebene Drehbuch, das du mir soeben vorgelesen hast, großartig ist] [GF (Untertitel),
EF (Ton und Untertitel) + DF (Ton) aus dem Film "Hannah und ihre Schwestern"]
:ΣΜΙΓΩ
σμίγω
σμίγω τα φρύδια:
• σαν την κοιτάξω πολύ, σμίγει τα φρύδια wenn ich sie [die junge Frau] lange an-
schaue, zieht sie die Brauen zusammen
• εκείνος έσμιξε τα φρύδια του der [sc. der Mann] zog die Augenbrauen
zusammen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η γυναίκα του Ίβο έσμιξε τα φρύδια και με Ivos Frau zog die Brauen zusammen und
σέρβιρε. goss mir [Tee] ein. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• τον κοίταξε σμίγοντας τα φρύδια sie betrachtete ihn mit zusammengezoge-

nen Augenbrauen [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• θα έσμιγε τα φρυδάκια της [deine Schwester] würde […] ihre kleinen

Brauen zusammenkneifen [als Ausdruck
des Unmuts] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΟΒΑΡΟΣ, -ή, -ό
σοβαρός, -ή, -ό
• Υπήρχε σοβαρός λόγος. ° Dafür gab es einen wichtigen Grund. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΣΟΡΟΣ, η
σορός, η
[Anm.: η – also Femininum!]
1. Bedeutungen:
a) der Leichnam:
• Ο Ζακ Λακαριέρ είχε εκφράσει την επιθυμία η σορός του να αποτεφρωθεί και οι
στάχτες του να σκορπιστούν στην Ελλάδα. ° Jacques Lacarrière [französischer Schrift-
steller] hatte den Wunsch geäußert, dass sein Leichnam eingeäschert und seine Asche
in Griechenland verstreut wird.
• Το φέρετρο με τη σορό του Προέδρου της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες περιφέρεται
στους δρόμους του Καράκας. ° Der Sarg mit dem Leichnam des venezolanischen
Präsidenten Hugo Chavez wird [auf einem Auto] durch die Straßen von Caracas
geführt.
b) der Sarg
2. weiters zur Bedeutung und Verwendung des Begriffs [Ε. Μαρινόπουλος: 100
γλωσσικά θέματα, S 146 f.]:
- "Σορός" κυριολεκτικώς σημαίνει τεφροδόχος/σαρκοφάγος, φέρετρο, νεκροθήκη / (κατά
συνεκδοχή) νεκρός, πτώμα.
- "Όλοι οι σοροί θα μεταφερθούν στο νεκροτομείο, όπου ...". Τάδε έφη υφυπουργός για
τους αδικοχαμένους συνανθρώπους μας κατά το αεροπορικό δυστύχημα της 14 ης
Αυγούστου.
Τι τις θέλατε τις σορούς, κύριε υφυπουργέ, και δεν λέγατε "τα πτώματα" ή "οι νεκροί",
για να μην κάνετε το λάθος; [...]
[...] η ορθή διατύπωση είναι: "Όλες οι σοροί θα μεταφερθούν στο νεκροτομείο" [...].
Η σορός παραμένει θηλυκό ουσιαστικό εδώ και 3.000 χρόνια.
3. Sonstiges:
Anm.: η σορός ist zu unterscheiden von: ο σωρός (= der Haufen / der Stoß)!
:ΣΟΥΒΛΑΤΖΗΔΙΚΟ, το
σουβλατζήδικο, το
[so die Schreibweise zB. bei ΛΜΠ und Χαρίλαος Δημητρακόπουλος]
(auch: το σουβλατζίδικο // το σουβλατσίδικο)
= ~Lokal bzw. Stand, wo σουβλάκι verkauft wird
:ΣΟΥΡΝΩ
σούρνω
= [volkstümlich für:] σέρνω
:ΣΟΥΡΟΥΠΟ, το
σούρουπο, το
(Gen.: του σούρουπου)
= die Abenddämmerung
:ΣΠΑΖΩ
σπάζω [bzw.] σπάω
1. τα σπάζω ° γλεντάω πολύ έντονα και χωρίς φραγμούς / ξεφαντώνω (Προήρθε απ’
την συνήθεια να σπάζονται πιάτα κι άλλα γυαλικά στα μεγάλα και καλά γλέντια.) [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Πάμ’ απόψε να τα σπάσουμε! [ΛΔΗ]
2. πληρώνω τα σπασμένα ° ζημιώνομαι εξαιτίας ενός άλλου [Εμμ.]

[bzw.]
Εγώ πλήρωσα τα σπασμένα. ° υφίσταμαι τις συνέπειες από πράξεις άλλων [Εμμ.]
[s. auch die ausführliche Erklärung im gleichen Sinne bei ΛΔΗ, S 254]
3. σπάει το ρόδι: s. unter ρόδι, το

4. σπάω πλάκα: s. unter πλάκα, η (letzte Z)
5. σπάζω το κεφάλι μου (auch: τρώω το κεφάλι μου): s. unter κεφάλι, το (Z 3)
:ΣΠΑΣΤΟΣ, -ή, -ό
σπαστός, -ή, -ό
• τα σπαστά καστανά μαλλιά της ° ihr leicht gewelltes braunes Haar [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• με κόκκινα σπαστά μαλλιά ° mit rotem, weich gewelltem Haar [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΠΑΩ
σπάω
s. σπάζω
:ΣΠΕΥΔΩ
σπεύδω
• [...], ενώ η μητέρα μου έσπευσε να βάλει […], während meine Mutter eilig den [am
στην άκρη το κέικ Tisch stehenden] Kuchen zur Seite schob
• και μερικά παιδιά έσπευσαν να πάρουν und ein paar Kinder setzten sich schnell
θέση δίπλα της για ν’ ακούσουν κι αυτά την neben sie, um auch zuzuhören [GF+DF aus:
ιστορία Ζατέλη: Φως]
• [...] κι έσπευσε να διορθώσει την πτυχή […] und strich noch schnell eine Falte an
μιας κουρτίνας einem Vorhang zurecht [bevor sie das Zim-
mer, das sie soeben aufgeräumt hatte, ver-
lies] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η μητέρα του Ορχάν έσπευσε μετά τα Orchans Mutter hatte ihn nach den Ereig-
επεισόδια να τον παντρέψει μ’ ένα nissen [= Vorkommnissen] schleunigst mit
κοριτσάκι της φυλής τους. einem kleinen Mädchen ihres Volkes [sc.
Türken] verheiratet. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΠΙΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
σπιτικός, -ή, -ό
• ένα σπιτικό γλυκό ° einen selbstgebackenen Kuchen [Akk.] [GF+DF aus: Σκούρτης:
:ΣΠΟΥΔΑΖΩ
σπουδάζω
σπουδάζω κάποιον ° jemanden studieren lassen – zB.:
• Είχα πάντα το όνειρο να τη σπουδάσω και πάντως να τελειώσει οπωσδήποτε το
λύκειο. ° Ich hatte immer den [Wunsch-]Traum, dass ich sie [sc. meine Tochter] studie-
ren lasse und dass sie jedenfalls unbedingt das λύκειο abschließt.
• είχε καημό να σπουδάσει ένα του γιο αρχαιολόγο ° er hatte den sehnlichen Wunsch,
einen seiner Söhne Archäologie studieren zu lassen [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
:ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ, ο
σπουδαστής, ο
1. Beispiele:
• οι σπουδαστές της Παιδαγωγικής Ακαδημίας
• ο 23χρονος σπουδαστής της γυμναστικής ακαδημίας Γιώργος Τσανίδης
• ο Αθανάσιος Α., 17 χρονών, σπουδαστής τεχνικής σχολής
2. Zum Verhältnis der Begriffe σπουδαστής und φοιτητής:

• Οι όροι ... έγιναν εν τω μεταξύ αιτία για τη δημιουργία βίαιων επεισοδίων μεταξύ των
φοιτητών πανεπιστημίου της κεντρικής Νιγηρίας αλλά και σπουδαστών κολεγίου της
χώρας. [aus einer Zeitungsmeldung über Unruhen in Nigeria]
• Μεταξύ των Ελλήνων επικρατούσε η έκφραση "σπουδαστές", για όσους φοιτούσαν
στο Πολυτεχνείο, και "φοιτητές" για τους αντίστοιχους του Πανεπιστημίου. [Anm.:
Πολυτεχνείο = Technische Hochschule (Graz)] [Δ. Μπουλούμπασης: Γκρατς, σ. 11 (betreffend die
Studierenden in Graz)]
:ΣΤΑΖΩ
στάζω
• κάτω από την τσίγκινη στέγη που έσταζε βροχή ° unter dem Zinkdach, von dem das
Regenwasser tropfte [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• με μάτι που έσταζε θλίψη κι απαύδηση ° die Augen voller Trauer und Erschöpfung
[blickte sie auf das Haus] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΤΑΘΜΟΣ, ο
σταθμός, ο
= [u.a.] der Meilenstein / der Markstein [sc. ein (ganz) wesentliches Ereignis im Rah-
men eines Entwicklungsprozesses]
:ΣΤΑΜΑΤΩ
σταματώ (-άς)
• Ο Μπατής σταμάτησε πάλι το λόγο του και ήπιε μια μεγάλη γουλιά από το μπουκάλι.
° Batis hielt von neuem in seiner Rede inne und nahm einen großen Schluck aus der
Flasche. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
[Anm.: zur möglichen Übersetzung eines griechischen Verbs mit der Grundbedeutung
"aufhören" vgl. auch παύω ]
:ΣΤΑΣΟΥ
στάσου
s. unter στέκομαι / στέκω
:ΣΤΑΥΡΟΣ, ο
σταυρός, ο
1. κάνω τον σταυρό μου:
a) Funktionen [der entsprechenden Handbewegung]:
- παράκληση
- όρκος
[s. Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, S 123 und S 119]
b) BSe:
• Στάθηκε κι έκανε τον σταυρό του. ° Er blieb kurz stehen und bekreuzigte sich. [als er
beim Haus seiner (bereits früher) verstorbenen Schwester vorbeikam] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• Είδα τον τελευταίο που ’βγαινε από το χαράκωμα να κάνει βιαστικά το σταυρό του στο
σκοτάδι. ° Ich sah, wie der Letzte, der den [Schützen-]Graben verließ [sc. der letzte
aus der Gruppe der Soldaten, die zu der lebensgefährlichen Aktion aufbrachen], im
Dunkeln hastig ein Kreuz schlug. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
2. φιλώ σταυρό: s. unter φιλώ
:ΣΤΑΥΡΩΝΩ
σταυρώνω
1. Grundbedeutung: kreuzigen
2.1. σταυρώνω τα χέρια:

a) in wörtlicher Bedeutung:
• Ακουμπάει στον τοίχο και σταυρώνει τα Er lehnt sich an die Wand und verschränkt
χέρια. die Arme. [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• Ο Κρις σταύρωσε τα χέρια στο στήθος. // Chris verschränkte die Arme vor der Brust.
Ο Κρις σταύρωσε τα χέρια μπροστά απ’ το [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
στήθος.
• Η Ελβίρα έχει καθίσει στον καναπέ, και Elvira hat sich auf die Couch gesetzt, die
έχει σταυρώσει τα χέρια στην ποδιά της. Hände im Schoß verschränkt.
• Δυο κρεβάτια πιο πέρα η ηλικιωμένη Zwei Betten weiter [im Spitalszimmer]
γυναίκα κοιμόταν με τα χέρια σταυρωμένα schlief die alte Frau, die Arme auf der
στο στήθος. Brust verschränkt. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
b) in metaphorischer Bedeutung (σταυρωμένα χέρια):

Συνήθως λέγεται: κάθομαι ή στέκομαι με σταυρωμένα χέρια ή "έχω τα χέρια μου
σταυρωμένα" και σημαίνει: δεν κάνω τίποτα / είμαι άπρακτος / ραθυμώ / αδρανώ [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Αλέκο, κάνε και ’σύ κάτι, μην κάθεσαι με ---
σταυρωμένα χέρια. [ΛΔΗ]
• […] πως, όλους αυτούς τους μήνες [...], η […], dass Mira all die Monate […] nicht
Μύρα δεν περίμενε με σταυρωμένα χέρια untätig auf ihr Essen wartete. Sie verdiente
το φαγητό της. Το κέρδιζε μες στο σπίτι του ihr Essen im Haus des Christóphoros, in-
Χριστόφορου κάνοντας ό,τι δουλειές τής dem sie alle Arbeiten verrichtete, die man
έδιναν, [...] ihr auftrug, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2.2. σταυρώνω τα πόδια:

• Η Ιζαμπέλα κάθεται απέναντί της, έχει Isabella sitzt ihr gegenüber, hat die langen
σταυρώσει τα μακριά πόδια της και [...] Beine übereinandergeschlagen und […]
• Στη θέση της γραμματέως καθόταν μια Dort [= im Chefsekretariat] saß ein nettes
ευγενική κοπέλα που σταυρώνοντας τα Mädchen, schlug die Beine übereinander
πόδια της πρόφερε αδιάφορα τη φράση: und sprach gelassen den […] Satz aus:
"Ο διευθυντής είναι σε άδεια". "Der Boss ist auf Urlaub".

• Μια γυναίκα μετρίου αναστήματος [...] Mir gegenüber [im Autobus] schlug eine
σταύρωνε τις γάμπες της απέναντί μου. Frau von mittlerem Wuchs [...] die Beine
übereinander. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΣΤΑΥΡΩΤΟΣ, -ή, -ό
σταυρωτός, -ή, -ό
1. [allgemein]:
• δίνει δυο σταυρωτά φιλιά στα μάγουλα της Ελβίρα Γκόντες ° [sie] drückt Elvira
Gohdes [zur Verabschiedung] links und rechts einen Kuss auf die Wange [DF+GF aus:
Gaby Hauptmann: Suche … // Anm.: της Ελβίρα – ohne ς]
• […], σκύβει πάνω στην Ελβίρα και τη φιλάει σταυρωτά. ° [...], [Carmen] beugt sich zu
ihr hinunter [sc. zur kranken, im Bett liegenden Elvira], küsst sie rechts und links.
• Ο Βάγκαλης την πήγε ώς την πόρτα και φιλήθηκαν σταυρωτά. ° Vágalis brachte sie
bis zur Tür, und sie küssten sich [zur Verabschiedung] auf die Wangen. [GF+DF aus:
• [δυο άντρες] έχουν το ντουφέκι σταυρωτά κρεμασμένο στον ώμο ° zwei Mann [Solda-
ten] mit schräg geschultertem Gewehr [tragen einen verletzten Kameraden in den
Bunker herunter] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
2. [in Bezug auf Kleidung]:

• τραπεζικοί με σταυρωτά γιλέκα ° Bankleute mit doppelreihigen Westen [waren bei
der Veranstaltung zu sehen] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΣΤΕΚΙ, το
στέκι, το
• γιατί εκτός που ξέρει όλες τις ταβέρνες, από κοσμικές και "στέκια" μέχρι κουτούκια, [...]
° denn abgesehen davon, dass er sämtliche Tavernen [in Athen (bzw. in seinem Athe-
ner Stadtviertel)] kennt, von den feineren Lokalen über die "Treffpunkte" bis hin zu den
Kellerspelunken, [...] // weil er nicht nur alle Tavernen kennt, von den feinsten über die
Kneipen bis hin zu den Spelunken, […] [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• το θρυλικό "Βάισκοπφ", που θεωρούνταν στέκι αριστερών, αλλά και καλλιτεχνών °

das sagenumwobene "Weißkopf" [Lokal in Wien] […], das als Hort der Linken galt, auch
als Künstlertreff [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• [...] επισκεπτόταν τακτικά και τις τρεις παμπ της πόλης. Δεν είχε κάνει καμία στέκι του,
όπως ο θείος Τομ και οι περισσότεροι άνδρες. ° […] suchte [er] [...] regelmäßig alle
fünf [Anm.: in der GF: drei] Pubs des Ortes auf, er hatte nicht, wie Uncle Tom und die
meisten Männer, ein Stammpub. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΣΤΕΚΟΜΑΙ [bzw.] :ΣΤΕΚΩ

στέκομαι [bzw.] στέκω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. Spezialbedeutungen: sich erweisen als // sein // [Glück etc.] haben
3. [in Zusammenhang mit einer Stellungnahme]
4. (κάτι) δεν στέκει
5.1. στάσου [Grundbedeutung]
5.2. στάσου [ohne Bezugnahme auf ein (räumliches) Stehenbleiben, Nicht-Weiterge-
hen]
a) stehen:
• Δεν καταλάβαινες πως ήταν τόσο ψηλή παρά μόνο αν στεκόσουν δίπλα της. °
Man bemerkte nicht (= Es fiel einem nicht auf), dass sie so groß [gewachsen] war,
außer wenn man neben ihr stand.
b) stehen bleiben:
• Η Άννα έκανε νόημα στον οδηγό να σταθεί. ° Anna gab dem Lenker [des vorüber-
fahrenden Autos] ein Zeichen, damit er stehen bleibt. [weil sie eine Panne hat]
2. Spezialbedeutungen: sich erweisen als // sein // [Glück etc.] haben:

• Θελήσαμε να κάνουμε μια στατιστική. Wir wollten eine Statistik machen. Es er-
Στάθηκε αδύνατο. wies sich als (Es war) unmöglich. [zB. weil
das Datenmaterial zu umfangreich war]
• Άτιμος δε στάθηκα ποτές μου και να το Unehrenhaft war ich [= euer Vater] nie [in
ξέρετε. meinem Leben], das sollt ihr wissen.
• στάθηκε αυστηρή μαζί μου sie war mir gegenüber streng

• Αυτό στάθηκε το πρώτο μου βήμα σε Das war mein erster Schritt auf griechi-
ελληνικό έδαφος. schem Boden. [sc. als ich (mit dem Schiff
aus Italien kommend) auf der Insel Hydra
an Land ging] [DF+GF aus: Ross]
• Ή μήπως είχε έρθει μόνο για να ζητήσει Oder war sie nur gekommen, um sich zu
συγγνώμη που δεν της είχε σταθεί δυνατόν entschuldigen, daß es ihr nicht möglich
να του ρευστοποιήσει το ποσόν που επιθυ- gewesen war, den [von ihm] gewünschten
μούσε [...]; Betrag für ihn flüssig zu machen [...]?
• αν σταθώ τυχερή wenn ich [weibl.] Glück habe [bekomme ich

rechtzeitig ein Taxi]
• Δεν στάθηκαν τυχεροί. Sie hatten kein Glück. [denn es gelang
ihnen im entlegenen Berggebiet nicht,
einen Fernsehsender mit ihrem Apparat
hereinzubekommen]
3. [in Zusammenhang mit einer Stellungnahme]:
• Ολότελα ακατάλληλη η στιγμή να σταθείς κριτικά απέναντι σ’ ένα τόσο ογκώδες έργο,
όταν ο δημιουργός του [...] ° Das ist nicht der richtige Augenblick, um sich kritisch zu
solch einem gewaltigen Werk zu äußern, da [= wo] dessen Schöpfer [sc. der türkische
Dichter Nazim Hikmet] …[uns soeben für immer verlassen hat]
[Anm.: GF+DF ist der Beginn des Einleitungssatzes aus einem Text von
Γιάννης Ρίτσος über das Werk des türkischen Dichters Nazim Hikmet,
geschrieben kurz nach dessen Tod.]
4. (κάτι) δεν στέκει ° δεν αρμόζει, δεν είναι σωστό, δεν είναι λογικό, δεν ισχύει [ΛΔΗ] –
π.χ.:
• Αυτό που είπες δεν στέκει. [ΛΔΗ]
• Ο ισχυρισμός αυτός (το επιχείρημα αυτό κτλ.) δεν στέκει. [ΛΔΗ]
• Αυτά τα πράγματα σήμερα δεν στέκουν (= δεν ισχύουν). [ΛΔΗ]
• Αλλά γλωσσολογικά αυτό δεν στέκεται, γιατί [...] ° Aber sprachwissenschaftlich ist
das unhaltbar (nicht haltbar), weil […] [gemeint ist eine bestimmte Auffassung zur
Herkunft des Namens "Beethoven"]
5.1. στάσου [Grundbedeutung] ° bleib stehen!
5.2. στάσου [ohne Bezugnahme auf ein (räumliches) Stehenbleiben, Nicht-Weiterge-

hen]
(auch: για στάσου // στάσου να δεις)
= Moment (mal)! / Augenblick (mal)! / Warte mal!
π.χ.:
• Στάσου! Ποιο μωρό; Hold it!* What baby?
*[Anm.: Hold it! = Moment mal! / Moment-
chen! {Leo} // Stopp! {Pons}]
[bzw.]
Moment! [iS von: Moment mal!] Welches
Baby? [Untertitel] [bzw.] Einen Augenblick!
Welches Baby? [Ton] [sc.: Von was für
einem Baby hast du da soeben gespro-
chen?] [Ausdruck der plötzlichen Verblüf-
fung/Überraschung über das Gehörte]
[DF, EF (Ton und Untertitel) + GF (Untertitel) aus der
• Για στάσου. Moment mal. [ich muss (auf dem Papier)
nachrechnen, ob das stimmt, was du
soeben (im Kopf) ausgerechnet hast]
• Εγώ τελευταία φορά που είδα το Νίκο Das letzte Mal habe ich Nikos gesehen …
ήταν ... Στάσου να δεις ... Α, ναι, όταν είχα Moment mal … [= Wann war das bloß … /
πάει στο χρυσοχοείο του Γιώργου. Εκεί τον Wann war das gleich …] A, ja, als ich im
βρήκα. Juweliergeschäft von Jorgos gewesen bin.
Dort habe ich ihn getroffen.
[DF: Eigenübersetzung // Anm.: drei Punkte im griech.
Originaltext]
• "Έχω και κάτι λιχουδιές στο σακίδιό μου "Ich hab auch ein paar Leckerbissen für
για τον άρρωστο. Στάσου να δεις!" Χώνει unseren Kranken [= für dich] in meinem
το χέρι και τραβά μια φούχτα πράσινες Tornister. Warte mal!" [= iS von: Moment
πιπεριές, ολόδροσες. mal! (und nicht als Aufforderung zu einem
Stehenbleiben oder sonstigem Innehalten)]
Er steckt seine [GF: die] Hand hinein und
zieht ein Bündel grüner, frischer Paprika-
schoten hervor.
:ΣΤΕΛΕΧΟΣ, το
στέλεχος, το
• τα διευθυντικά στελέχη ° die Führungskräfte [in einem Unternehmen] [DF+GF aus:
:ΣΤΕΛΝΩ
στέλνω
στέλνω (κάποιον) να ... :
• Κι ενώ ήταν Δευτέρα, ημέρα άδειας του Und obwohl es Montag war, der freie Tag
προσωπικού, η Ζυλιέτ μ’ έστειλε να des [Haus-]Personals, schickte mich Juliet-
φωνάξω τον Ντεντέ από το σπίτι του te [= die Hausherrin] los, Dedé [= den Gärt-
κήπου. ner und Chauffeur] aus dem Gartenhaus
zu holen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• κι έστειλε έναν γέρο φίλο του να πει στον und […(so)] schickte er einen Freund,
Χριστόφορο πως [...] einen schon bejahrten, zu Christóphoros
und ließ diesem mitteilen, dass […]
• Και γύρισε την πλάτη του να φύγει, να Und er drehte ihr [sc. der unbekannten
μπει στο σπίτι και να στείλει καμμιά κόρη Bettlerin] den Rücken zu, um wegzugehen,
του να δώσει στην άγνωστη ένα κομμάτι ins Haus, und der Unbekannten durch eine
ψωμί και λίγα χρήματα. seiner Töchter Brot und ein wenig Geld
bringen zu lassen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο Χριστόφορος δεν παρέλειψε να στείλει Christóphoros hatte nicht versäumt,

δυο συγγενείς του να φέρουν τον Apóstolos von zwei Verwandten abholen
Απόστολο, [...] zu lassen, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΤΕΝΟΧΩΡΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο [bzw.] :ΣΤΕΝΑΧΩΡΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο

στενοχωρημένος, -η, -ο [bzw. (lt. ΛΜΠ wohl alltagssprachlich)] στεναχωρημένος, -η, -ο
(bzw. auch: στενοχωρεμένος, -η, -ο / στεναχωρεμένος, -η, -ο)
= betrübt, bedrückt, traurig:
• "[...]", είπε στενοχωρημένος ο Μπατής. "[...]", sagte Batis betrübt.
• ελαφρά στενοχωρημένη και με κάποιες leicht bedrückt […], [und] mit Gewissens-
τύψεις bissen [weil zur gleichen Zeit ihr Mann zu
ihrer beider Wohl hart arbeitete] [legte sie
sich schlafen]
• Σηκώθηκα αναστενάζοντας και έψαξα για Ich stand seufzend auf und suchte die alte
τη γριά γάτα. Δεν είχε γυρίσει πίσω. Katze. Sie war nicht zurückgekommen.
Στενοχωρημένη ζέστανα λίγο γάλα στο Bedrückt wärmte ich [weibl.] ein wenig
καμινέτο και [...]. Milch auf dem Kocher und [...].
• "Δε βρήκα τίποτα", είπε η αποκλειστική με "Ich habe nichts gefunden [sc. nicht den
ύφος στενοχωρημένου παιδιού. von mir gesuchten Flaschenöffner gefun-
den]", sagte die Privat[kranken]schwester
mit dem Ausdruck eines traurigen Kindes.
• Η μάνα είναι στενοχωρημένη [...]. Die Mutter ist traurig, ...[weil ihr kleines
Kind gestorben ist].
• Δεν μ’ αρέσει να σ’ ακούω στενοχωρη- Ich mag es nicht, wenn du [weibl.] traurig
μένη. klingst. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΣΤΕΝΟΧΩΡΙΑ, η [bzw.] :ΣΤΕΝΑΧΩΡΙΑ, η

στενοχώρια, η [bzw. (lt. ΛΜΠ alltagssprachlich)] στεναχώρια, η
= die Sorge, der Kummer, die Bedrängnis [Pons online und (ebenso) Langenscheidt online] //
der Frust [Hueber-Kita (DF mit dem Vermerk: umgangssprachlich / GF in der Schreibweise "στεναχώρια"]
:ΣΤΕΝΟΧΩΡΩ [bzw.] :ΣΤΕΝΑΧΩΡΩ

στενοχωρώ (-είς) [bzw. (lt. ΛΜΠ alltagssprachlich)] στεναχωρώ (-είς)
1. [aktiv]:
• Η απουσία της γάτας με στενοχωρούσε Das Ausbleiben der Katze [die seit dem
πολύ. Vortag verschwunden war] bedrückte mich
sehr. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Μα είχε πάψει να τον στενοχωρεί κι αυτή Aber [auch] dieser Gedanke [sc. dass
η ιδέα. seine Tochter wohl niemals heiraten
würde] machte ihn nicht mehr traurig.
• Αυτές οι σκέψεις όχι μονάχα τη Diese Gedanken [die sich sich über ver-
στενοχώρησαν, αλλά [...] gängliche Jugend, langwieriges Altern,
Warten auf den Tod usw. machte] depri-
mierten sie nicht nur, sondern […]
2. [passiv]
(= στενοχωρούμαι [und] στενοχωριέμαι)
[bzw.] στεναχωρούμαι [und] στεναχωριέμαι):
• Και δεν θα στενοχωρηθούν άμα μας Und sind sie [unsere Verwandten] dann
βρουν έτσι; nicht traurig, wenn sie uns [so (sc.: tot)]
finden? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Μη στενοχωριέσαι. Nimm es nicht so schwer. [dass deine

Bettnachbarin im Spitalszimmer unerwartet
gestorben ist] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Μη στενοχωριέσαι. Don't worry.

[bzw.]
Mach dir nichts draus. [dass du (in der
Situation) so ungeschickt warst]
[Anm.: στενοχωρημένος / στεναχωρημένος (-η, -ο): s. eigenes Stichwort ]
:ΣΤΕΡΕΥΩ
στερεύω
• το νερό θα στερέψει ° das Wasser wird versiegen
:ΣΤΕΡΕΩΝΩ
στερεώνω (bzw. [volkstümlich]: στεριώνω)
• Άλλαξα πολλές δουλειές ως να στεριώσω κάπου. ° Ich tat jede mögliche Arbeit, bis
ich irgendwo Fuß fassen konnte. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΣΤΕΡΙΩΝΩ
στεριώνω
s. στερεώνω
:ΣΤΕΡΟΥΜΑΙ
στερούμαι
s. unter στερώ (Pkt. B)
:ΣΤΕΡΩ
στερώ (-είς)
Übersicht:
A) Aktivform
B) Passivform
A) Aktivform:
a) στερώ κάτι από κάποιον (auch: στερώ κάτι σε κάποιον)

([bzw.]: σου / του / της … στερώ κάτι)
[bzw.]
b) στερώ κάποιον από κάτι
=
jemandem etwas nehmen / entziehen / rauben / vorenthalten / versagen [etc.]; jeman-
den um etwas bringen
BSe für Konstruktion a:

• Την ελευθερία που στερούμε απ’ τα Die Freiheit [Akk.], die wir den Vögeln neh-
πουλιά, ... men (vorenthalten / um die wir die Vögel
bringen) [indem wir sie in Käfige sperren],
…
• Και αυτό του το "πιστεύω" κανείς δεν Und diese (seine) Überzeugung (diesen
μπορούσε να του το στερήσει! {seinen} Glauben) [sc. dass sein Sohn
seine radikale politische Einstellung irgend-
wann ändern würde], konnte ihm [= dem
Vater] niemand nehmen! [d.h. er hielt be-
ständig daran fest]
[Eigenübersetzung]
• Έχω πιει δύο καφέδες και τώρα απολαμβάνω – πράγμα ανήκουστο, διότι το φαγητό
απαγορεύεται στο γραφείο – ένα κρουασάν με γέμιση μήλο. Είχα δώσει μάχη πριν από
μερικά χρόνια για να μας επιτραπεί – τουλάχιστον σ’ εμάς, τις ιδιαιτέρες – να έχουμε ένα
ποτήρι νερό ή έναν καφέ στο γραφείο μας, η δουλειά είναι τόσο εξοντωτική που θεωρώ
απάνθρωπο να μας στερούν ένα τονωτικό – εξακολουθούν όμως να το στερούν από
όλους τους υπόλοιπους υπαλλήλους της εταιρείας, με το πρόσχημα ότι στο υπόγειο
υπάρχει ένα κυλικείο, ...
[Anm.: στερώ hier also unzweifelhaft mit der Bedeutung "vorenthalten"]
• Στερώντας του την δημοκρατική δομή, το Indem (Wenn) man ihm [durch gesetzliche
Internet θα γίνει αυτόματα ένα Μέσο για Beschränkungen] die demokratische
τους λίγους και ισχυρούς που ήδη μονο- Struktur entzieht (nimmt), wird das Internet
πωλούν τα υπόλοιπα Μ.Μ.Ε. automatisch ein Medium für die Wenigen
und Mächtigen werden, die bereits die
übrigen Massenmedien monopolisieren.
• Είχα στερήσει από τον ταξιτζή τα μερο- Ich hatte [durch meine Ungeschicklichkeit]
κάματα δύο ημερών. den Taxifahrer um den Verdienst von zwei
Tagen gebracht.
• δεν ήθελα να στερήσω στα παιδιά του […] wollte ich Eugens Kinder [iS von: seine
Ευγένιου τις σοκολάτες τους Schüler] nicht um ihre Schokoriegel brin-
[Anm.: στα παιδιά (nicht: από τα παιδιά)] gen [indem ich für seine Entlassung als
Lehrer gesorgt hätte]
• Η τεχνολογία και η κουλτούρα στερούν (Die) Technologie und (die) Kultur nehmen
στα παιδιά κάτι που το έχουν μεγάλη den Kindern etwas (bringen die Kinder um
ανάγκη. etwas), das sie dringend brauchen [sc. den
[Anm.: στα παιδιά (nicht: από τα παιδιά)] Bezug zur Natur etc.].
[Eigenübersetzung]
• Ο διαιτητής είπε ότι μπορούσε να είχε Der Schiedsrichter sagte, dass er Stelios
αποβάλει τον Στέλιο: "Μπορούσα να είχα ausschließen hätte können: "Ich hätte
αποβάλει τον Στέλιο, αλλά δεν θέλησα να Stelios ausschließen können, aber ich
του στερήσω τη συμμετοχή του από τον wollte ihn nicht um seine Teilnahme am
αγώνα ρεβάνς." [morgen stattfindenden] Rückspiel bringen
(ihm nicht seine [Möglichkeit zur] Teilnah-
me am Rückspiel nehmen)." [daher habe
ich ihn nicht ausgeschlossen]
• τσιγάρο δεν επιτρεπόταν να καπνίσει κι Rauchen war [hier im Warteraum des Spi-
ένοιωθε να του στερούν το οξυγόνο tals] nicht erlaubt, und ihm war, als hätte
man ihm den Sauerstoff entzogen
• [...], αλλά γιατί ο Θεός τής στέρησε αυτό, […], sondern weil Gott ihr das versagt hät-
την ομιλία. te [= hat], das Sprechen. [meinte die
stumm geborene Frau]
[iS von Konstruktion a auch]:

• Με συγχωρείτε που θα στερήσω* λίγο Verzeihen Sie mir (Entschuldigen Sie),
από τον πολύτιμο χρόνο σας μ’ αυτή την dass ich [Ihnen*] mit diesem Brief ein
επιστολή, μα όπως θα δείτε στην πορεία wenig von Ihrer wertvollen Zeit rauben
υπάρχει σοβαρός λόγος. werde, aber wie Sie im (weiteren) Verlauf
*[Anm.: hier also nicht eigens: "θα σας sehen werden, gibt es einen wichtigen
στερήσω"]
Grund.
[Einleitung eines Briefs an einen Minister]
*[Anm.: wird hier nicht eigens erwähnt]
BSe für Konstruktion b:

• Η αποικιοκρατία και ο ιμπεριαλισμός Kolonialismus und Imperialismus nahmen
στέρησαν και εξακολουθούν να στερούν τις und nehmen den Frauen [ihre] politische
γυναίκες από την πολιτική και οικονομική und ökonomische Eigenständigkeit.
τους αυτονομία. [DF+GF aus: Ditfurth: Lwg]
• Στέρησε την ομάδα μας από πάρα Er [sc. der Schiedsrichter] ~brachte unsere
πολλούς βαθμούς. Mannschaft um sehr (sehr) viele Punkte.
• Φυσικά, αν αφαιρέσει κανείς από μια Wenn jemand von einer Religion deren
θρησκεία το δογματικό της θεμέλιο, θα dogmatisches Fundament wegnimmt,
στερήσει τις επιταγές της από την απόλυτη entzieht (nimmt) er natürlich ihren Geboten
ισχύ τους. deren absolute Gültigkeit.
_________________
vgl. auch eine (wohl veraltete und/oder unrichtige) weitere Konstruktion (mit derselben
Bedeutung):
c) στερώ κάποιον + Genitiv (also + τού / τής / τού …) – zB.:
• Ο αριθμός των θεατών στους ερασιτεχνι- Die Folge [der medialen Konzentration auf
κούς αγώνες συνακόλουθα πέφτει, die Berichterstattung über Fußballspiele
στερώντας τα σωματεία των εισπράξεών der Profi-Spitzenmannschaften] ist ein
τους και αδυνατίζοντας έτσι την όλη βάση Zuschauerschwund bei den Spielen der
των οικονομικών τους. Amateurteams, der ihren Vereinen die
Spieleinnahmen und damit die finanzielle
Basis entzieht [in der GF: und so die ganze
Basis ihrer Finanzen schwächt]. *
• [...], μια και η συγκέντρωση των μέσων […], denn die Bindung der Medien [in ihrer
ενημέρωσης στο επαγγελματικό ποδό- Berichterstattung] an den kommerziellen
σφαιρο στερεί το ερασιτεχνικό παιχνίδι, Fußballsport, […], entzieht dem Amateur-
καθώς κι άλλα, λιγώτερο δημοφιλή σπορ, fußball, ebenso wie weniger populären
τού δημόσιου ενδιαφέροντος. Sportarten die Gunst des Publikums [in der
GF: das öffentliche Interesse]. *
*[DF+GF aus: G. Vinnai: Fußballsport als Ideologie / Το ποδόσφαιρο ως ιδεολογία (= griechische Übersetzung,
erschienen 1978)]
B) Passivform (στερούμαι, -είσαι):

στερούμαι κάτι [also στερούμαι + Akkusativ]*
*[in der Praxis auch: στερούμαι + Genitiv (s. dazu unten)]
=
a) verzichten auf etwas [etc.]
b) mir wird etwas vorenthalten / verwehrt / verweigert / entzogen [etc.]; ich werde um
etwas gebracht //
[bzw.:] etwas entbehren müssen // [bzw.:] es mangelt mir an etwas / ich verfüge über
etwas nicht (bzw.: in zu geringem Ausmaß)
BSe für Bedeutung a:

• Σε όλη σου τη ζωή δίαιτα κάνεις εσύ. Για Dein ganzes Leben lang hältst du Diät. Um
να διατηρήσεις τη σιλουέτα σου, στερείσαι deine [schlanke] Linie zu halten, verzich-
όλες τις λιχουδιές και τα πιο νόστιμα test du auf alle Leckerbissen und die
φαγητά. schmackhaftesten Speisen (…, ~lässt du
dir alle Leckerbissen … entgehen).
(weitere BSe s. unter verzichten (Z 2) im deutsch-griechischen Wörterbuch)
BSe für Bedeutung b:

• Όσοι υπηρετούν τη στρατιωτική ή την Wehrdienst- und Zivildienstleistenden wird
πολιτική τους θητεία δεν στερούνται μόνο nicht nur die Meinungsfreiheit verwehrt,
το δικαίωμα γνώμης, αλλά και [...]. sondern auch …[das Petitionsrecht].
• Δεν θα τα έχει στερηθεί, όπως τα Ihr [sc. meiner Cousine, die eine Privat-
στερήθηκα εγώ, και εκατομμύρια παιδιά σε schule besuchte] werden sie [sc. diese
όλο τον κόσμο. Dinge ° αυτά τα πράγματα (= Französisch
und Tennis, worin sie dort unterrichtet wur-
de)] [bei einer Gesamtbetrachtung ihres
Lebens] nicht ~vorenthalten gewesen sein,
wie sie m i r ~vorenthalten waren, und
[ebenso] Millionen Kindern auf der ganzen
Welt. / Sie [sc. meine Cousine] wird sie [sc.
diese Dinge] nicht entbehren haben müs-
sen, wie i c h sie entbehren musste, und
Millionen Kinder auf der ganzen Welt.
• Άτιμος λογιζόταν στην αρχαία Αθήνα ο Als ehrlos galt im antiken Athen der (= je-
πολίτης που είχε στερηθεί τα πολιτικά του ner) Bürger, dem seine politischen Rechte
δικαιώματα· η ποινή τούτη επιβαλλόταν entzogen worden waren (der seine politi-
προπαντός στους κατηγόρους που δεν schen Rechte verloren hatte); [……]
κατόρθωναν να συγκεντρώσουν το ένα
πέμπτο των ψήφων των δικαστών. Για
εκείνη την εποχή η στέρηση των πολιτικών
δικαιωμάτων στην Αθήνα είχε μεγάλη
σημασία γιατί η πολιτική ζωή καταλάμβανε
το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητας
των αντρών.
• ο Τάσος θα στερηθεί τις υπηρεσίες του Tasos [= Trainer der Fußballmannschaft]
Κώστα για μεγάλο χρονικό διάστημα wird für lange Zeit auf die Dienste von
Kostas [= des schwer verletzen Spielers]
verzichten müssen (Tasos wird für lange
Zeit die Dienste von Kostas entbehren
müssen)
• λυπόταν ειλικρινά που είχε στερηθεί ένα es tue ihm aufrichtig leid, dass er so lange
τόσο μεγάλο διάστημα τη συντροφιά της ihre Gesellschaft habe entbehren müssen
Beispiele für die Verwendung von στερούμαι + Genitiv:

[Anm.: Diese Konstruktion ist wohl grammatikalisch falsch, da sich aus Παπαζαφείρη 2,
S.130 f., ergibt, dass dem Wort στερούμαι nicht der Genetiv, sondern der Akkusativ zu
folgen hat]
• Σαν άνεργοι θεωρούνται όσα άτομα Als Arbeitslose werden alle (jene) Perso-
στερούνται απασχόλησης και έχουν nen angesehen, die keine Beschäftigung
αναγγελθεί στα γραφεία εργασίας. haben und den Arbeitsämtern gemeldet
worden sind.
• Ο συντάκτης στερείται στοιχειωδών Dem Redakteur mangelt es an elementa-
γνώσεων αριθμητικής. ren Rechenkenntnissen.
• Ο σολίστ δε στερείται προσόντων. Dem Solisten [des Konzertes] mangelt es
nicht an Fähigkeiten.
• Όταν όμως ο οργανισμός στερείται Wenn aber der Organismus am Tages-
θερμίδων στην αρχή της ημέρας, στερείται beginn [sc. beim Frühstück] zu wenig Kalo-
και της ενέργειας που χρειάζεται για να rien zugeführt bekommt, hat er auch zu
ασκηθεί το μεσημέρι και το απόγευμα. wenig Energie (mangelt es ihm auch an
Energie), die er zum Trainieren [zB. in
einem Fitnessstudio] zu Mittag und am
Nachmittag benötigt.
• Η ΑΕΚ θα στερηθεί των υπηρεσιών των AEK [Fußballmannschaft] wird der Dienste
Μανωλά και Μπαλλή, που είναι von Manolas und Ballis ~entbehren müs-
τραυματίες. sen, die verletzt sind (… wird auf die
Dienste … ~verzichten müssen).
:ΣΤΕΦΑΝΙ, το
στεφάνι, το
1) der Kranz [allgemein]:
• τα στεφάνια που ακόμη δεν είχαν μαραθεί ° die Kränze [am Grab], die noch nicht
verwelkt waren
2.1) Reifen bei der Hochzeitszeremonie

[Anm.: vgl. dazu auch die Beschreibung unter στεφάνωμα, το]
2.2.) [alltagssprachlich]: στεφάνι (iS von Z 2.1) in metaphorischer Verwendung (iS von:
Hochzeit bzw. Ehe):
a) βάζω στεφάνι = παντρεύομαι [ΛΜΠ / ΛΚΝ] / heiraten [Pons online]
b) την έχει χωρίς στεφάνι = ζει μαζί της χωρίς να την έχει παντρευτεί [ΛΜΠ]
c) Sonstiges:
• Τελικά εκείνη βρέθηκε στην Αθήνα. Με στεφάνι. ° Zu guter Letzt landete sie in Athen.
[sc. meine Schwester (nachdem sie unser Dorf verlassen hatte)] Unter der Haube. //
[...], am Ende tauchte sie in Athen wieder auf – verheiratet obendrein. [GF + (synonyme) DF
• "Το τρίτο στεφάνι" [Titel eines Romans von Κώστας Ταχτσής] ° "Dreimal unter der
Haube" [= Titel der deutschen Übersetzung]
:ΣΤΕΦΑΝΩΜΑ, το
στεφάνωμα, το
= die Trauung / die Hochzeit
Vgl. die Beschreibung der Zeremonie bei Ross, S 76 f. (GF) bzw. S 58 f. (DF) :
Την Κυριακή το απόγευμα έγιναν τα στεφανώματα στο σπίτι της νύφης. Ένας [...]
παπάς, διεύθυνε τα τού γάμου, με βοηθό έναν δεύτερο παπά. [...] Οι παπάδες έψελναν
και προσεύχονταν, [...]. [...] Μετά έγινε η αλλαγή των δαχτυλιδιών. Η κύρια πράξη ωστό-
σο είναι "το στεφάνωμα". [...] Δυο μεγάλα στεφάνια από μοσκοϊτιά, με κόκκινες κορδέλες
και χρυσόχαρτο, συνδέονται με μια κόκκινη κορδελίτσα. Ένα αγόρι ("στεφανοφόρος")
κρατά ένα αγιασμένο κερί μπροστά στο γαμπρό, όταν μπαίνει στο σπίτι. Ο παπάς βάζει
τα στέφανα στα κεφάλια του ζευγαριού και ο "κουπάρος" στέκεται δεξιά. Ο παπάς μετα-
κινεί τα στέφανα με πολλές διασταυρώσεις, πότε στο ένα κεφάλι πότε στο άλλο. Αμέ-
σως μετά, βαδίζουν οι τέσσερες: τα δυο παιδιά με τα κεριά, η νύφη, ο γαμπρός και ο
κουμπάρος, οδηγούμενοι απ’ τον παπά, γύρω-τριγύρω απ’ το βωμό, φιλούνε το
Ευαγγέλιο και μια αγία εικόνα. Ο κουμπάρος κρατά τα χέρια του στους τράχηλους του
ζευγαριού, τους πιέζει γερά, τόσο συχνά όσο το επιτάσσει το "μυστήριον" και τους κάνει
να σκύψουν τα κεφάλια. Γενικά ο κουμπάρος παίζει στο γάμο τον σημαντικότερο ρόλο.
Λένε πάντα γι’ αυτόν ότι "εστεφάνωσε" το ζευγάρι. [...] Μ’ αυτά όλα, η τελετή τέλειωσε. 1)
1)
Ένα στεφάνωμα λέγεται ακόμα "γάμος", ή "γάμοι" στον πληθυντικό αλλά το
ρήμα γαμείν έγινε άπρεπο και χρησιμοποιείται μονάχα με άσεμνη έννοια. Έτσι
και το φιλείν δεν σημαίνει πια αγαπώ, αλλά ασπάζομαι.
=
Am Sonntage Nachmittags war die Trauung im Hause der Braut. Ein […] Papas ver-
richtete dieselbe, ein anderer assistierte ihm. […] Die Priester sangen und beteten, […].
[…] Hierauf fand der Ringwechsel statt. Der Hauptakt ist aber die Krönung (το στεφάνω-
μα), wonach die ganze Trauung benannt wird. Zwei große Kronen aus Weidenruten, mit
roten Bändern und Flittergold umwunden, sind mit einem roten Bändchen zusammen-
geknüpft. Ein Knabe (στεφανοφόρος) trug sie nebst einer geweihten Kerze vor dem
Bräutigam bei seinem Eintritt in das Haus einher. Der Priester drückte sie dem jungen
Paare auf das Haupt, und der zur Rechten des Bräutigams stehende Gevatter (κουμπά-
ρος) setzte sie dann unter mannigfaltigen Windungen bald dem Einen bald der Andern
auf. [Anm.: Lt. GF macht dies (ebenfalls) der Priester.] Alsdann wandelten die Vier – die
Brautjungfer, die Braut, der Bräutigam und der Gevatter –, von dem Priester geführt,
drei mal um den Altar herum, das Evangelienbuch und ein Heiligenbild auf demselben
küssend, wobei der Gevatter seine Hände in den Nacken des Brautpaars gestemmt
hielt, sie gewaltsam niederdrückend, so oft die Zeremonie es erforderte, dass sie sich
verbeugten. Überhaupt spielt der Gevatter bei der Trauung die wichtigste Rolle; es heißt
in alle Zeit von ihm, dass er das Ehepaar gekrönt habe (εστεφάνωσε), […]. Hiermit war
die Zeremonie geschlossen2); […]
2)
Eine Hochzeit heißt noch γάμος oder pluralisch γάμοι, aber das Zeitwort γαμείν
ist unanständig geworden und wird nur in obszönem Sinne gebraucht. So heißt
auch φιλείν nicht mehr lieben, sondern küssen.
:ΣΤΗΝΩ
στήνω
1. στήνω (+ Akk.) ° jemanden [bei einem vereinbarten Treffen] warten lassen:
• Έχει περάσει ένα τέταρτο από την ώρα του ραντεβού τους και εκείνος, ελαφρώς
αγανακτισμένος – είναι η δεύτερη φορά που τον "στήνει" – ανοίγει την πόρτα του
θεάτρου. °
° Es ist eine Viertelstunde seit dem [vereinbarten] Zeitpunkt ihres Treffens (ihres
Rendezvous) vergangen, und er, leicht verärgert – es ist das zweite Mal, dass sie [sc.
seine Freundin] ihn warten lässt –, öffnet die Tür des Theaters [in dem sie arbeitet und
vor dem er auf sie gewartet hat].
• Είχαμε συμφωνήσει να συναντηθούμε μπροστά στου Κοντογιάννη (= στο ζαχαρο-
πλαστείο του Κοντογιάννη) στις τέσσερες, αλλ’ αυτός μ’ έστησε (εκεί) μέχρι τις έξι (δηλ.
μ’ άφησε να τον περιμένω μέχρι τις έξι, οπότε ήρθε). [Anm.: τέσσερες !] [ΛΔΗ]
2. την στήνω (εννοείται: την σκηνή, δηλ. κατασκηνώνω): στέκομαι και περιμένω /
περιμένω [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Την έστησε έξω από το απέναντι καφενείο και την περίμενε να περάσει πηγαίνοντας
προς το σπίτι της. [ΛΔΗ]
3. στημένος, -η ,-ο:
• Σίγουρα, είναι στημένο. ° Es handelt sich mit großer Sicherheit um ein abgekartetes
Spiel. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
4. του (της) την έχω στημένη ° jemandem etwas gründlich heimzahlen wollen und nur
den geeigneten Augenblick dafür abwarten [AK, S.127]
[s. dazu auch ein entsprechendes Beispiel in: "Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των
5. στήνω αφτί: s. unter αφτί, το

6. στήνω καρτέρι: s. unter καρτέρι, το
7. στήνω χορό: s. unter χορός, ο (Z 2)
:ΣΤΙΓΜΗ, η
στιγμή, η
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. προς στιγμή(ν)
3. κάποια στιγμή
4. σε μια στιγμή // μια στιγμή
5. στη στιγμή
6.1. τη στιγμή που
[bzw.]
6.2. τη στιγμή, μάλιστα, που
7. από τη στιγμή που
8.1. κάθε στιγμή
8.2. κάθε στιγμή που
9. όποια στιγμή
10. κάτι στιγμές
1. Grundbedeutung:
der Augenblick, der Moment
2. προς στιγμή(ν):
a) für einen Augenblick (lang) / einen Moment lang [glaubte ich …]:
• Προς στιγμήν σκέφτηκα ότι [...] Einen Augenblick lang dachte ich, [...]
• Έτρεξα προς το μέρος της, φοβήθηκα Ich bin auf sie [= auf die taumelnde Frau]
προς στιγμήν πως θα χάσει την ισορροπία zugelaufen, einen Moment lang hatte ich
της. Angst, sie könnte das Gleichgewicht ver-
lieren. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• σαν να έχανε προς στιγμήν την όρασή [so] als würde es [für] einen Augenblick
του nicht mehr sehen können [sc. das Schaf (=
το πρόβατο)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο Θανάσης φάνηκε προς στιγμή ν’ Thanassis wirkte einen Moment lang, als
αγριεύει. wollte er sich ereifern. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Βέβαια, προς στιγμή την ερωτεύτηκε, Natürlich verliebte er sich [nur] für den
γιατί ο Γιώργος ποτέ δεν ερωτεύεται σε Moment in sie, weil Jorgos sich nie auf
διάρκεια. Πάντα προς στιγμή. Dauer verliebte. Immer [nur] für den
Moment.
b) im Augenblick / im Moment / derzeit:

• παρ’ ότι τα δάκρυα άρχιζαν να obwohl seine Tränen zu trocknen began-
στεγνώνουν και να μην τρέχουν, προς nen und, jedenfalls im Augenblick, keine
στιγμήν, καινούργια neuen flossen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• προς στιγμήν έχει γίνει θέμα στον τύπο, er [dieser Mann] ist im Moment durch die
γιατί πιάστηκε ως όμηρος Presse [= die Medien] gegangen, weil er
sich als Geisel zur Verfügung gestellt hat
[wörtl.: weil er als Geisel genommen
wurde] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
3. κάποια στιγμή:
a) irgendwann / irgendwann einmal / einmal:
• δώρο κάποτε της Ρόζας της Ελληνίδας, ein Geschenk [sc. diese alte Münze], das
που κάποια στιγμή είχε βρεθεί ξανά στην Rosa, die Griechin, ihm mal gemacht hatte
τσέπη του und das er irgendwann in seiner Tasche
wiedergefunden hatte
• Κάποια στιγμή γύρισε το κεφάλι της και Einmal [= (irgendwann) im Verlauf des ge-
[...] schilderten Geschehens] wandte sie den
Kopf zur Seite und […]
b) plötzlich / auf einmal:

• γύρισε κάποια στιγμή ο Χριστόφορος και Christophoros drehte sich plötzlich um, und
τα κατσάδιασε άγρια [τα παιδιά], τους είπε ein ganz großes Donnerwetter ging auf sie
να παν στο διάολο [= die Kinder] nieder, sie sollten sich zum
Teufel scheren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. σε μια στιγμή // μια στιγμή:

• Σε μια στιγμή λέει ότι [...] Einmal [= (irgendwo) im Verlauf seiner
Rede] sagt er, dass […] [DF+GF aus: Ditfurth:
Lwg]
• Η Μαρί ακούει, αλλά σε μια στιγμή γυρίζει Marie's listening, but then she turns to me
και με ρωτάει [...] αν [...]. and asks me […] if […]. [bzw.]
Marie hört [der Unterhaltung der anderen,
um den Tisch sitzenden Männer] zu, aber
dann wendet sie sich an mich und fragt
[…], ob […].
• Η γυναίκα είχε απομείνει με ένα ατέλειωτο Seine [des Türken] Frau lächelte in einem
χαμόγελο στο πρόσωπο και μας κοίταζε fort und betrachtete uns gutmütig. Plötzlich
αγαθά. Σε μια στιγμή βγάζει το κεφαλο- nimmt sie ihr Kopftuch ab und gibt es
μάντηλό της και το προσφέρει στην [meiner Frau] Irmgard.
Ίρμγκαρντ. [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus:
Kalimerhaba]
• και ντύθηκε μέσα σε μια στιγμή und [er] zog sich in Sekundenschnelle an
[Anm.: hier: μέσα σε] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Μια στιγμή έφτασαν ως την απανωσιά Auf einmal erreichten die Tentakel [τα
της αντάρας. πλοκάμια] die Oberfläche des Nebels.
5. στη στιγμή ° augenblicklich / sogleich / auf der Stelle:

• μαύριζαν και καίγονταν στη στιγμή sie wurden schwarz und fingen augenblick-
lich Feuer [sc. die in den offenen Kamin
geworfenen Gegenstände]
• Στη στιγμή βρέθηκα [...] Sogleich [als ich dies wahrnahm] befand
ich mich [gedanklich] […]
• Αγοράσαμε το σπίτι στη στιγμή. Wir kauften das Haus auf der Stelle. [= so-
fort]
6.1. τη στιγμή που ° wo doch / obwohl

[bzw.]
6.2. τη στιγμή, μάλιστα, που ° noch dazu, wo […] (= noch dazu, wenn man bedenkt,
dass …) [beim Anführen eines das zuvor Erwähnte verstärkenden Arguments – auch
wenn es sich nicht um zeitliche Faktoren handelt]
7. από τη στιγμή που:

• Από τη στιγμή που δεν υπήρχαν άλλα στοιχεία, θα καταχώριζε την υπόθεση ως
"νεανικό βανδαλισμό" και θα την έκλεινε εκεί. ° Solange es keine weiteren Anhalts-
punkte [für eine antisemitisch motivierte Tat] gab, würde er [= der Kriminalkommissar]
den Vorfall [sc. Zertrümmerung der Auslagenscheibe eines jüdischen Geschäfts] unter
"jugendlicher Vandalismus" ablegen. [sagte er] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
8.1. κάθε στιγμή:

• όλες τις μικρές ευεργεσίες που μου γίνουνται [= γίνονται] κάθε στιγμή μέσα στο σπίτι
της ° all die kleinen Aufmerksamkeiten, die mir in ihrem Haus ständig zuteil werden
8.2. κάθε στιγμή που:

• έτοιμος να σου εκτοξεύσει το φαρμάκι του κάθε στιγμή που θα υποψιαστεί πως
απειλείται ° ist er augenblicklich bereit, sein Gift auf dich zu spritzen, sobald er sich nur
bedroht fühlt // bereit, sein Gift auf dich zu schießen, immer wenn er den Verdacht
hegt, bedroht zu sein [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
9. όποια στιγμή:
• όποτε θα το επιθυμούσαμε, σε όποια στιγμή το είχαμε ανάγκη ° sooft wir es nur
wünschten [= wünschen würden], jederzeit, wenn uns der Sinn danach stand [würde
er uns sicher seine Geschichten erzählen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
10. κάτι στιγμές:

• Αυτό σκεφτόταν κάτι στιγμές. ° So etwas ging ihr manchmal durch den Kopf. [GF+DF
• weitere BSe s. unter κάτι (Z 4c)
:ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ, -α, -ο
στιγμιαίος, -α, -ο
• Τα μάτια του άστραψαν στιγμιαία πίσω από τα γυαλιά. ° Seine Augen blitzten einen
Moment hinter den Brillengläsern auf. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• έναν ελαφρό κραδασμό που τον διαπέρασε στιγμιαία κι εξασθένισε μέσα του °
einen leichten Schauder [Akk.], der ihn blitzschnell durchfuhr und sich in ihm auflöste
:ΣΤΙΧΟΜΥΘΙΑ, η
στιχομυθία, η
= der Wortwechsel [im konkreten Fall: zwischen zwei Ehegatten (im Streit)] [DF+GF aus:
Menasse: Vienna]
:ΣΤΟΑ, η
στοά, η
1) die Passage [mit Läden] * // die Arkade [entlang einer Häuserzeile]** // der Durch-
gang ***
**[DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
***[GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
BSe:
• Στο "Galaxy" πήγαινα από φοιτήτρια. Ins Galaxy ging ich schon, seit ich Studen-
Ήταν ένα μπαρ σε μια στοά της Σταδίου, tin war. Es war eine Bar in einer Passage
[...] der Stadioustraße [in Athen], […]
• Το μικρό σπίτι βρίσκεται ενσωματωμένο Das schmale Haus gehört zu einer mittel-
σε μια σειρά 20 περίπου μεσαιωνικών alterlichen Häuserzeile von etwa zwanzig
σπιτιών, [...]. Μια καμάρα σε όλο τους το Häusern, […]. Eine Arkade läuft daran ent-
μήκος προστατεύει τις εισόδους και τα lang, schützt die darunter liegenden Ein-
μαγαζιά που βρίσκονται από κάτω της. [...] gänge und Geschäfte. […] Vor der ganzen
Μια πλατιά πέτρινη σκάλα, που εκτείνεται Zeile verläuft eine breite Steintreppe, die
σε όλο το μπροστινό τμήμα της σειράς των die Arkade mit der Straße verbindet.
σπιτιών συνδέει τη στοά με το δρόμο. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
2) der Stollen [eines Bergwerks]:

• "Στις φάμπρικες της Γερμανίας και στου Βελγίου τις στοές / πόσα παιδιά σκληρά
δουλεύουν και κλαίνε οι μάνες μοναχές" [Κ. Βίρβος: τραγούδι "Στις φάμπρικες της Γερμανίας (Στον
Καναδά, στη Βραζιλία)"]
:ΣΤΟΙΧΕΙΩΜΕΝΟΣ, -η, -ο
στοιχειωμένος, -η, -ο
• Ένας στοιχειωμένος στρατός σε στάση προσοχής. ° Sie wirken wie ein Geisterwald
[GF: eine Geisterarmee] in Habachtstellung. [sc. die Bäume hier in diesem Wald (durch
den wir wandern)] [DF+GF von diablog.eu]
• Στις βουνοκορφές οι κορμοί προβάλλουν μέσα από την πάχνη σαν στοιχειωμένοι
γίγαντες. ° Die Baumstämme auf den Berggipfeln ragen wie gespenstische Riesen aus
dem Nebel auf. [DF+GF von diablog.eu]
• τις κρύες, στοιχειωμένες νύχτες του χειμώνα ° in [den] kalten, unheimlichen Winter-
nächten [DF+GF von diablog.eu]
:ΣΤΟΙΧΕΙΩΝΩ
στοιχειώνω
• στοιχειωμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΣΤΟΙΧΗΜΑ, το
στοίχημα, το
1. Grundbedeutung: die Wette
2. στοίχημα ότι / πως ... :

• Στοίχημα ότι θα χρειαστεί να τους σύρεις στο δικαστήριο; ° Wetten, dass du [Staats-
anwältin] sie [die von dir als Zeugen der Anklage vorgesehenen Personen] vor Gericht
schleifen wirst müssen? [weil sie nicht freiwillig erscheinen werden]
• Στοίχημα πως πλήρωναν κηπουρούς για ν’ αλλάζουν τα λουλούδια, [...] ° Man konnte
darauf wetten [iS von: Man konnte sicher sein / Es war davon auszugehen], dass sie
sich [in der Stadt(verwaltung)] Gärtner hielten, um die Blumen [dieser Parkanlage] aus-
zutauschen, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΣΤΟΙΧΙΖΩ
στοιχίζω
μου στοιχίζει ° es geht mir nahe / es setzt mir zu / es schmerzt mich [etc.]:
• Όταν αρρώστησε η Ανθώ κι ο Στέφανος κατάλαβε πως δεν θα γίνει ποτέ καλά, του
στοίχισε περισσότερο απ’ όσο περίμενε. ° Als Anthó erkrankte und [ihr Mann] Stéfanos
begriff, dass sie nie wieder gesund werden würde, schmerzte ihn das mehr, als er
erwartet hatte. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Του στοίχισε πολύ που δεν πήραν το παιδί στη Σχολή. ° Es ging ihm zu Herzen,
dass sie seinen Sohn an der Fakultät [der Universität] nicht [als Studenten] nahmen.
:ΣΤΟΡΓΗ, η
στοργή, η
1) die Zärtlichkeit
2) die Zuneigung:
• "[...]" της έλεγε με την στοργή που της είχε πάντα. ° "[...]" sagte er mit der immer glei-
chen Zuneigung [zu ihr (= zu seiner Tochter)]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• από πολύ πριν είχε μια ιδιαίτερη αγάπη, μια μεγάλη στοργή για τα ζώα ° schon seit
langer Zeit hatte er eine besondere Liebe zu den Tieren, eine große Zuneigung
:ΣΤΟΡΓΙΚΟΣ, -ή, -ό
στοργικός, -ή, -ό
• με πολύ στοργικά μάτια για τον αδελφό της ° mit Augen, die ihren Bruder sehr
liebevoll ansahen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΤΟΡΙ, το
στόρι, το
= die Story
:ΣΤΟΥΦΑΤΟ, το
στουφάτο, το
= στιφάδο, το [Wendt (alte Auflage)]
:ΣΤΟΦΑ, η
στόφα, η
• Τελικά δεν είχε τη στόφα ηρωίδας. ° Schließlich hatte sie [diese Frau] doch nicht das
Zeug zur Heldin. [GF+DF aus: Όσες φορές]
[Anm.: alternative Übersetzungsmöglichkeit eventuell auch:

Schließlich war sie nicht vom Holz einer Heldin geschnitzt.]
:ΣΤΟΧΟΣ, ο
στόχος, ο
1. Grundbedeutung:
das Ziel
2. δίνω στόχο:
• Είναι ταχτική, για να μη δίνει στόχο. Τις νύχτες όμως [...] αυτός ανταμώνει με [...]. °
Das sei [so behaupteten manche] pure Taktik [dass er tagsüber nicht aus dem Haus
geht], um keine Aufmerksamkeit auf sich zu ziehen. In den Nächten aber […] treffe er
[…] mit …[seinen Gesinnungsgenossen zu Beratungen] zusammen, […]. // Das sei
Taktik, um nicht die Aufmerksamkeit auf sich zu lenken. Denn nachts […] treffe er mit
[…] zusammen, […]. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΣΤΡΑΒΟΣ, -ή, -ό
στραβός, -ή, -ό
- schief
- blind
2. κάνω τα στραβά μάτια ° ein Auge zudrücken [Metapher iS von: Nachsicht üben]
3. Ή στραβός είν’ ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε. ° έχουμε ξεφύγει από την κανονική
πορεία [Εμμ.]
4. κρατά στραβό τιμόνι:

Φράση που τη λέμε για κάποιον όταν κάνει σφάλματα. [Νατσ., σ. 96]
:ΣΤΡΑΒΟΤΙΜΟΝΙΑ, η
στραβοτιμονιά, η
• Στρατηγικά λάθη, λάθη τακτικά, στραβοτιμονιές, πρωθύστερα, αδεξιότητες [...] [Kritik
an der Schulpolitik der Regierung in der Zeitung "Το Βήμα"]
:ΣΤΡΑΓΓΙΖΩ
στραγγίζω
• Σκέφτεται στραγγίζοντας το ποτό της. ° Sie denkt nach [sc. die Frau, die interviewt
wird] und trinkt den letzten Tropfen [ihres (in einer Teetasse befindlichen) Getränks]
aus. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• το είχε στραγγίξει ° sie hatte es bis zum letzten Tropfen ausgetrunken [sc. das
Glas = το ποτήρι] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ, ο
στρατιώτης, ο
zum Verhältnis der Begriffe στρατιώτης und φαντάρος:
Μιλώντας με εγκαρδιότητα θα χρησιμοποιήσομε τη λέξη "φαντάρος", στη διοικητική
όμως γλώσσα κάνομε λόγο για "στρατιώτη".
[Ε. Κριαράς: Τα πεντάλεπτά μου, σ. 85]
:ΣΤΡΙΜΩΧΝΩ
στριμώχνω
• το συνδικάτο στριμώχτηκε ° die Gewerkschaft fühlte sich [durch die Drohungen der
Arbeitgeberseite mit Entlassungen und Werksverlegungen ins Ausland] in die Enge
getrieben [GF+DF aus: W. Greider: Endstation Globalisierung]
:ΣΤΡΙΦΟΓΥΡΙΖΩ
στριφογυρίζω
• Στριφογύρισα μερικές ώρες στο κρεβάτι. Μάταια. ° Ich wälzte mich mehrere Stunden
im Bett. Vergebens. [ich konnte nicht einschlafen] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Αλλά από τότε [...] ο Στέφανος έπαψε να κοιμάται κι όλο στριφογύριζε και [...]. °
Aber von da an [...] konnte Stéfanos [nachts] nicht mehr schlafen, wälzte sich unent-
wegt im Bett und […]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Το δεύτερο βράδυ, κι ενώ στριφογύριζα κάτω απ’ το σεντόνι, χτύπησε το τηλέφωνο. °

Am zweiten Abend klingelte das Telefon, während ich mich unter dem [Bett-]Laken hin-
und herwälzte. [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΣΤΡΟΦΗ, η
στροφή, η
αργές στροφές:
• Τον τελευταίο καιρό τα βράδια κλείνομαι στο στουντιάκι εδώ στο σπίτι και ακούω
πράγματα από τη δεκαετία του '60, από τότε που ήμουν μαθητής-φοιτητής. Βρήκα ένα
μαγνητόφωνο που παίζει αργές στροφές, [...] [Θάνος Μικρούτσικος]
:ΣΤΡΩΝΩ
στρώνω
1. στρώνω σε κάποιον να κοιμηθεί:
ετοιμάζω ένα κρεβάτι για να κοιμηθεί κάποιος πάνω σ’ αυτό [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Η Πέρσα, στρώνοντάς του να κοιμηθεί, τον ρώτησε [...] ° Persa fragte ihn [= den Be-
sucher], als sie ihm ein Bett zurechtmachte, [...] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. [bezogen auf Situationen, Verhaltensweisen etc.]:

γίνομαι με το πέρασμα του χρόνου κανονικός, γίνομαι όπως προβλέπεται να είμαι ή
όπως με θέλει η κοινωνία, προσαρμόζομαι [ΛΔΗ]
π.χ.:
• κακήν-κακώς θα στρώσουν πάλι τα πράγματα ° die Lage [hier in der Region] wird
sich irgendwie einrenken, [wenn auch] wohl eher schlecht als recht [und wir (Flüchtlin-
ge) werden wieder in unsere Häuser zurückkehren können] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [weitere BSe s. ΛΔΗ, σ. 363]
:ΣΥΓΓΝΩΜΗ, η [bzw.] :ΣΥΓΝΩΜΗ, η

συγγνώμη, η [bzw.] συγνώμη, η
συγγνώμη – συγνώμη (zur Schreibweise):
- Καρζής, S 189:
Το καθαρευουσιάνικο επίρρημα "συγγνώμην" έχασε σε πρώτη φάση το τελικό "ν"
("συγγνώμη") και σε δεύτερη το ένα "γ". Μπορούμε λοιπόν πια να γράφουμε τον
απλουστευμένο τύπο: "συγνώμη".
[anderer Meinung:]
- Ουρανία Κατσαμάκα (Φιλόλογος) (Beitrag im Internet unter asxetos.gr):
Η λέξη προέρχεται από το "συν + γνώμη" (συν + γιγνώσκω: έχω την ίδια γνώμη με
κάποιον, αλλάζω γνώμη, μετανοώ). Το "ν" αφομοιώνεται από το "γ" που ακολουθεί και
μετατρέπεται και αυτό σε "γ".
Μερικές φορές, επηρεαζόμενοι από την προφορά στον καθημερινό λόγο, όπου το "γγ"
μάλλον ακούγεται ως ένα "γ", παραλείπουμε και στο γραπτό λόγο το ένα από τα δύο
"γ". Έτσι όμως αλλοιώνουμε την προέλευση της λέξης αφού προέρχεται από το "συν +
γνώμη" και όχι από το "συ + γνώμη".
- ΛΚΝ:
"συγγνώμη, η [siŋγnómi] & (προφ.) συγνώμη, η [siγnómi]"
:ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ, η
συγκίνηση, η
• Πρώτο μου ταξίδι εδώ. Και η συγκίνησή Meine erste Reise hierhin [sc. in dieses
μου ανάλογη. Κάθε φορά που αντικρύζω Land]. Meine Ergriffenheit war dement-
μια νέα χώρα η ίδια συγκίνηση. sprechend. Jedesmal, wenn ich in ein
neues Land komme, die gleiche Ergriffen-
heit.
Kalimerhaba]
• Έτρεμε από συγκίνηση η φωνή του Die Stimme des Seraphimidis zitterte vor
Σεραφειμίδη. Bewegung. [als er über den von ihm ver-
ehrten Bischof erzählte]
• κι η φωνή του έτρεμε από συγκίνηση und seine Stimme bebte vor Rührung
• Τη χαιρέτισα με συγκίνηση. "Αννίκα, δε Ich nahm bewegt von ihr Abschied. "Anni-
θα σε ξεχάσω ποτέ!" είπα και βούρκωσα. ka, dich werde ich nie vergessen!" sagte
ich, und meine Augen füllten sich mit Trä-
nen. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• πλάττοντας με συγκίνησι το πρόσωπο ergriffen ihm sein Angesicht erschaffen

[Anm.: συγκίνησι ] [GF+DF aus: K. Kavafis: Um zu bleiben, S 38/39]
• Μια συγκίνηση διέτρεξε τα παιδικά μας Eine Gemütsbewegung durchlief unsere

κορμιά. kindlichen Körper. [als wir diese Musik
hörten]
Kalimerhaba]
• φορτίζω με συγκίνηση [einen Film] mit Emotion aufladen
• με μια υπερβολική συγκίνηση mit übertriebener Emotion [spielte Paul

Newman diese Filmszene]
• οι συγκινήσεις die Gefühlsregungen

• "Η θεωρία των συγκινήσεων" "Entwurf einer Theorie der Emotionen"

("Esquisse d'une theorie des emotions")
[Text von Jean-Paul Sartre aus 1939]
[Anm.: Bei der GF handelt es sich um den Titel der
griechischen Übersetzung des Texts.]
• Αποστάτης, επιπόλαιος, αναζητάει [Ein] Abtrünniger, oberflächlich, sucht Ab-
συγκινήσεις πότε δω και πότε κει ... wechslung mal hier, mal da …
[GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα / drei Punkte jeweils im
Original]
• Μεγαλύτερη συγκίνηση δεν ένιωσα σ’ όλα Etwas Aufregenderes habe ich in meiner
τα παιδικά μου χρόνια. ganzen Kinderzeit nicht erlebt! [als (das
Spielen mit) eine(r) Blechmaus, die ich mir
von meinem Taschengeld gekauft hatte
und die am Fußboden herumlief, wenn
man sie aufzog] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Απ’ την συγκίνησή του ο καημένος δεν Der Arme [sc. der hungrige kleine Junge,
μπορούσε να πει ούτε το ψάρι ψαράκι – το der den gebratenen Fisch in der Pfanne
’λεγε "ψαλάκι" κι έτρεχε το σάλιο του. sah] konnte vor Aufregung nicht einmal
den Fisch Fischlein nennen – er sagte
"Fisslein", und ihm lief das Wasser im
Munde zusammen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΥΓΚΟΠΗ, η
συγκοπή, η
• Ο Κουκούβης θα πάθει συγκοπή όταν το μάθει. ° Den Kukuvis wird der Schlag tref-
fen, wenn er es erfährt. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• Παρ’ ολίγο να πάθει συγκοπή· [...]. ° Ihm wäre [vor Schreck] beinahe das Herz ste-
hengeblieben; […]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Ο Γιάννης μπορεί να πέθανε από συγκοπή καρδιάς.
:ΣΥΓΚΥΡΙΑ, η
συγκυρία, η
- η κατάσταση που προκύπτει από τη σύμπτωση γεγονότων ή περιστάσεων σε μια
ορισμένη χρονική περίοδο [ΛΚΝ]
[bzw.]
- die Umstände (bzw.: η οικονομική συγκυρία = die Konjunktur) [Pons online]
[bzw.]
- die Konstellation [s. BS unten]
π.χ.:
• Στην παρούσα πολιτική συγκυρία δεν υπάρχουν πολλές λύσεις. [ΛΚΝ]
• H ιστορική συγκυρία διαμόρφωσε πολλά από τα σημερινά κράτη. [ΛΚΝ]
• H διεθνής συγκυρία είναι ευνοϊκή για τη λύση του κυπριακού. [ΛΚΝ]
• οι ψυχολογικές συγκυρίες ° die spezifischen psychologischen Konstellationen

• Μετά το αρχικό σοκ, η 11η Σεπτεμβρίου επιβεβαίωσε την επικυριαρχία των ΗΠΑ
επάνω στον πλανήτη. [...] Μόνο που η ισχύς παράγει υπερβολή. [...] Ο νέος
αντιτρομοκρατικός νόμος καταργεί ουσιαστικά το habeas corpus, την κλασική
κατάκτηση της δυτικής δημοκρατίας. Στα αεροδρόμια αναμένει τους ταξιδιώτες
πρωτοφανές ηλεκτρονικό φακέλωμα που δημιουργεί ένα νέο καθεστώς διακρίσεων. Στο
εσωτερικό, μια αστυνομολαγνική νοοτροπία βλέπει παντού υπόπτους. [...]
Η αλήθεια είναι πως η Αμερική ήταν πάντοτε δισυπόστατη και αντιφατική. Μια
κουλτούρα όπου η παράδοση υποδοχής των μεταναστών συνυπήρξε με ένα καθεστώς
ακραίων φυλετικών διακρίσεων στον Νότο, που κράτησε ώς τη δεκαετία του '60. Μια
έννομη τάξη που στέλνει στην ηλεκτρική καρέκλα καθυστερημένα άτομα, συγχρόνως
όμως προστατεύει θεσμικά τον δημοσιογραφικό έλεγχο της εξουσίας με αποκορύφωμα
το Γουοτεργκέιτ, αποκάλυψη χωρίς τίποτε ανάλογο σε άλλη χώρα. Στην παρούσα
συγκυρία, είναι το σκληρό, ακραίο πρόσωπο που κυριαρχεί.
[aus einem Artikel in der Zeitung "Τα Νέα" vom 14.2.2002 (Unterstreichung nicht im Original)]
• Η ελληνική οικονομία έχει αρχίσει να παρουσιάζει σαφή δείγματα ανακάμψεως. Η

διεθνής όμως οικονομική συγκυρία που είναι σήμερα δυσμενής για όλες τις χώρες
ανεξάρτητα από το οικονομικό σύστημα [,] επιβάλλει, σε όλους τους Έλληνες να
επιμείνουμε στον περιορισμό των δαπανών εκείνων που δεν είναι απαραίτητες.
[aus einer Ansprache des griech. Finanzministers, 1980]
:ΣΥΓΝΩΜΗ, η
συγνώμη, η
s. συγγνώμη, η
:ΣΥΓΧΩΡΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο
συγχωρεμένος, -η, -ο
• ήξερα και την γυναίκα σου, [...], εκείνη είχε ψυχή, συγχωρεμένη να ’ναι, μύρο στα
κόκκαλά της ° und deine Frau, die kannte ich gut, […], sie hatte ein gutes Herz, Gott
vergib ihr ihre Sünden, Myrrhen auf ihre Gebeine [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΥΓΧΩΡΟΧΑΡΤΙ, το
συγχωροχάρτι, το
βλ. Νατσ., σ. 396
:ΣΥΓΧΩΡΩ
συγχωρώ (-είς)
• Ας μας συγχωρεθεί. ° Wir bitten deshalb um Nachsicht. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΣΥΖΗΤΩ
συζητώ (-άς und -είς)
[Anm.: -άς und -είς lt. ΛΜΠ / lt. Pons online hingegen nur -άς]
μην το / ούτε να το συζητάς:
• Μάγισσα, μάγισσα, μην το συζητάς ... Eine Zauberin, Zauberin [ist sie (so wir-
kungsvoll, wie sie mein starkes Nasen-
bluten gestillt hat)], das ist keine Frage …
Original]
• Ούτε να το συζητάς, παιδάκι μου. Σιγά μη Kommt gar nicht in Frage, Kindchen [dass
σπαταλήσουμε τον πολύτιμο χρόνο μας du jetzt meine Wäsche bügelst]. Unsere
σιδερώνοντας. Μπορώ να το κάνω αύριο kostbare gemeinsame Zeit mit Bügeln zu
το πρωί. verschwenden. Ich kann morgen früh
bügeln! [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Μην το συζητάτε, Μπρίτα, [...] Lassen Sie es gut sein, [Britta] [sc.: genug
des Dankes (für den Gefallen, den ich
Ihnen getan habe)], […]
:ΣΥΛΛΑΒΙΖΩ
συλλαβίζω
• "Με λένε Τζού-λ-ι-α", συλλάβισε με σοβαρότητα. ° "Ich heiße Ju-li-a", sagte sie ernst
und betonte jede Silbe einzeln. [um so den Papagei zum Nachsprechen ihres Namens
zu bringen] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΣΥΜΒΑΙΝΩ
συμβαίνω
1. Grundbedeutung:
geschehen, passieren, sich ereignen; vorkommen
2. τι συμβαίνει; ° was ist los?
3. (κάτι) μου συμβαίνει:

• Τι σου συμβαίνει; Νόμιζα θα χαρείς. ° Was ist mit dir los? Ich dachte, du würdest dich
[über meine Nachricht] freuen. [aber ich sehe, dass du nachdenklich (traurig etc.) bist]
• Σου συμβαίνει τίποτα; ° Fehlt dir etwas? [weil du nervös bist und eine Zigarette nach
der anderen rauchst] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. συμβαίνει τίποτα;
• Συμβαίνει τίποτα; ° Is somethin' wrong? ° Ist was passiert? [Ton] [bzw.] Stimmt was
nicht? [Untertitel] [weil du mich jetzt zu dieser späten Stunde noch anrufst] [GF (Untertitel),
EF (Ton und Untertitel) + DF aus dem Film "Angeklagt"]
• Συμβαίνει τίποτα; ° Is something wrong? ° Stimmt irgendwas nicht? [Ton] [bzw.]

Stimmt etwas nicht? [Untertitel] [weil du heute abend (hier auf der Party) mir gegenüber
so kühl/abweisend bist] [GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus dem Film "Hannah und ihre
Schwestern"]
• Συμβαίνει τίποτα; ° Is something the matter? ° Ist etwas nicht in Ordnung? [weil Sie
so bestürzt dreinschauen] [GF (Untertitel), DF + EF (jeweils Ton und Untertitel) aus dem Film "Is' was,
Doc?"]
5. Zur Grammatik:
Das Verb wird nur in der 3. Person (Singular bzw. Plural) verwendet.
Konjugation:
Präsens Formen Aorist Paratatikos
mit Stamm 2
(Aoriststamm)

συμβαίνει συμβεί συνέβη / συνέβηκε συνέβαινε
συμβαίνουν συμβούν συνέβησαν / συνέβηκαν / συνέβαιναν /

συμβήκαν συμβαίνανε
- παρακείμενος: έχει συμβεί / έχουν συμβεί

- μετοχή (Partizip) ενεστώτα: συμβαίνοντας
- μετοχή (Partizip) παρακειμένου: έχοντας συμβεί
:ΣΥΜΒΑΝ, το
συμβάν, το
(Gen.: του συμβάντος / Akk.: το συμβάν // Pl.: τα συμβάντα / Gen.: των συμβάντων)
= die Begebenheit, das Vorkommnis, das Ereignis
[Anm.: το συμβάν ist zu unterscheiden von: τo σύμπαν !]
:ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
συμβατικός, -ή, -ό
= konventionell
:ΣΥΜΠΑΓΗΣ, -ής, -ές
συμπαγής, -ής, -ές
• οι συμπαγείς χριστιανικοί πληθυσμοί ° die geschlossenen christlichen Bevölkerungs-
gruppen [im Osmanischen Reich am Beginn des 20. Jahrhunderts (Armenier, Grie-
chen)] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΣΥΜΠΑΘΩ
συμπαθώ (-είς und -άς)
1. Grundbedeutung:
mögen, sympathisch finden [etc.]
2. συμπάθα με / (να) με συμπαθάς:

• Αφήκε το ψωμί και τις ελιές. "Δεν πεινώ", Sie ließ das Brot und die Oliven liegen.
είπε, "συμπάθησέ με …" Ο Γιαννάκος "Ich bin nicht hungrig", sagte sie, "verzeih
ξεροκατάπιε ντροπιασμένος. "Συμπάθα με …" Giannakos schämte sich und schluck-
εσύ, Κατερίνα", μουρμούρισε· "είμαι te. "Verzeih du mir, Katharina", murmelte
γάιδαρος." er, "ich bin ein Esel." *
• Όλη τη Μεγάλη Βδομάδα σε είχα στο νου Die ganze Osterwoche haben meine Ge-
μου. Συμπάθα με! danken bei dir geweilt. Vergib! *
• Καλημέρα, Λενιό, [...] Να με συμπαθάς, Guten Tag, Lenio, […], vergib mir, ich bin
βιάζουμουν· είναι ανάγκη να δω το in Eile, ich muss den Herrn treffen. *
αφεντικό.
• Εμένα να με συμπαθάτε, παιδιά· είμαι Verzeiht mir, Freunde. Ich bin nach der
ξεθεωμένος από το δρόμο, θα κοιμηθώ. Reise müde und möchte schlafen. *
• Να με συμπαθήσετε κιόλας, κύριε λοχαγέ, Ich bitte um Verzeihung, Herr Hauptmann,
που πήρα το θάρρος να σας πω όλα τούτα dass ich [Soldat] mir herausgenommen
τα πράματα. habe, Ihnen diese ganzen Dinge zu erzäh-
len. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• "Στους ορισμούς σου, αφέντη", αποκρί- "Was wolltest du, Herr", antwortete Lenio.
θηκε το Λενιό [...]· "με συμπαθάς, δεν "Verzeih mir, ich hörte nicht zu." *
άκουσα".
*[GF+DF jeweils aus: Καζαντζάκης: Χριστός]
:ΣΥΜΠΑΝ, το
σύμπαν, το
(Gen.: του σύμπαντος)
= das Weltall, das Universum
[Anm.: τo σύμπαν ist zu unterscheiden von: το συμβάν !]
:ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ, οι
:Συμπληγάδες, οι
s. dazu Νατσ., σ. 423, und Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 100
:ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΩ
συμπληρώνω
• Σαράντα χρόνια συμπληρώθηκαν από τότε που [...]. ° Es sind nun vierzig Jahre seit
damals, als [...]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Η ορχήστρα συμπλήρωσε φέτος τα 100 χρόνια της. ° Das Orchester ~feierte heuer
sein 100-jähriges Bestehen.
:ΣΥΜΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ, η
συμπρωτεύουσα, η
η συμπρωτεύουσα της Ελλάδας = η Θεσσαλονίκη
:ΣΥΜΦΕΡΟΝ, το
συμφέρον, το
έχω συμφέρον ° περιμένω κάποιο όφελος από κάποιον ή από κάτι [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Ποιος είχε συμφέρον να τον σκοτώσει; [ΛΚΝ]
• Πολλοί έχουν συμφέρον σ’ αυτή / από αυτή την υπόθεση. [ΛΚΝ]
:ΣΥΜΦΕΡΩΝ, -ουσα, -ον

συμφέρων, -ουσα, -ον
= günstig, vorteilhaft, lohnend:
• Aγόρασε το ακίνητο σε συμφέρουσα τιμή. ° Er kaufte das Grundstück zu einem
günstigen Preis.
• Όχι μόνο θα πληρώσετε λιγότερο, αλλά και με συμφέροντες όρους. ° Sie werden [bei
uns] nicht nur weniger bezahlen, sondern auch mit (unter) günstigen (vorteilhaften)
[Zahlungs-]Bedingungen.
:ΣΥΜΦΟΡΑ, η
συμφορά, η
• H ιστορία της Ευρώπης: μια σειρά από τρόμους, πόλεμους και συμφορές που επανα-
λαμβάνονται διαρκώς υπό νέες μορφές. ° Europas Geschichte: Eine Folge [sc. Abfol-
ge] von Schrecken, Kriegen und Verhängnissen, die sich in immer neuen Formen wie-
derholen. [DF+GF von diablog.eu]
• Από όλες τις συμφορές που μπορούσαν να μας βρουν, [...] ° Von allen Schicksals-
schlägen, die uns treffen konnten, …[wäre das der schlimmste gewesen] [Eigenüberset-
zung]
:ΣΥΜΦΩΝΙΑ, η
συμφωνία, η
1) das Übereinkommen / die Vereinbarung / der Vertrag / das Abkommen
[Anm.: synonym: το σύμφωνο // η συνθήκη]
2) die Übereinstimmung
3) die Symphonie
:ΣΥΜΦΩΝΟ, το
σύμφωνο, το
1) der Pakt / der Vertrag / das Abkommen
[Anm.: synonym: η συμφωνία // η συνθήκη]
2) der Konsonant / der Mitlaut
:ΣΥΜΦΩΝΩ
συμφωνώ (-είς)
• Συμφωνώ απολύτως. ° Das sehe ich ganz genauso.* / Ich stimme [dieser Ansicht]
völlig zu. [GF + DF (*) aus: Hueber-Firma]
:ΣΥΝ
συν
1. συν Θεώ ° με τη βοήθεια του Θεού, Θεού θέλοντος [Κουτρούλης] – π.χ.:
• Εφέτος, συν Θεώ, θα πάμε διακοπές στο εξωτερικό. [Κουτρούλης]
2. συν τοις άλλοις ° μαζί με όλα τ’ άλλα, σε όλα τα άλλα πρόσθεσε ότι [Κουτρούλης] –
π.χ.:
• Συν τοις άλλοις, είναι και κακός μαθητής. [Κουτρούλης]
3. συν τω χρόνω ° με την πάροδο του χρόνου [Κουτρούλης] – π.χ.:

• Συν τω χρόνω, θα γνωρίσεις καλύτερα τους νέους συναδέλφους σου. [Κουτρούλης]
:ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ, το
συναίσθημα, το
το συναίσθημα είναι κάτι που νιώθουμε [στην ψυχή μας], όπως αγάπη, φόβο ή θυμό
(= αίσθημα) (λ.χ.: Η ζήλια είναι αφόρητο συναίσθημα. / Ως γιατρός έμαθα να ελέγχω τα
συναισθήματά μου.)]
[Α. Ιορδανίδου: Λεξικό της ελληνικής ως ξένης γλώσσας]
[Anm.: Zum Zusammenhang zwischen den Begriffen συναίσθημα und αίσθημα:
s. unter αίσθημα, το (Z 1)]
:ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
συναισθηματικός, -ή, -ό
• ο πιο άμεσος και συναισθηματικός der unmittelbarste und emotionalste Dich-
ποιητής του καιρού μας ter unserer Zeit
[GF+DF aus einem Text von Γιάννης Ρίτσος über den
Dichter Nazim Hikmet]
• Ήταν τυπικός άνθρωπος, αλλά πολύ Sie [meine Tante] war ein Mensch, der viel
συναισθηματικός. von der Form hielt, aber sehr empfindsam
war.
Kalimerhaba]
• Τα μάτια του, λιγότερο συναισθηματικά κι Seine Augen, weniger empfindsam und
αλλοπαρμένα από κείνα της κόρης του verloren als die Augen seiner Tochter
Ιουλίας, βούρκωναν όπως εκείνα. Ioulía, füllten sich mit Tränen [wie jene].
• Τον λυπήθηκα κάπως. – Μη γίνεσαι I almost felt ([Ton: He almost made me

συναισθηματικός, Γουίλι. feel]) sorry for him. – Don't be so senti-
mental, Willie. [Ton und Untertitel]
[bzw.]
Ich hatte fast Mitleid mit ihm. [sc. mit unse-
rem Schiffskapitän (weil er bei der soeben
stattgefundenen Besprechung in so
schlechter Verfassung war)] – [Reaktion
eines Kollegen:] Werd nur nicht sentimen-
tal, Willie. [Ton und Untertitel]
[GF (Untertitel), EF + DF aus dem Film "Die Caine war ihr
Schicksal"]
:ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ, η
συναίσθηση, η
• είχε πλήρη συναίσθηση όλων αυτών που της έκανα ° ihr [sc. der Fiebernden] war
alles, was ich mit ihr machte [zudecken, die Stirn mit einem feuchten Tuch abwischen,
etc.], voll bewusst / sie bekam alles, was ich mit ihr machte, (vollständig) mit [Eigenüber-
setzungen]
• Ξέρω πολύ καλά πόσο δύσκολο είναι για πολλούς να ξεπεράσουν την εθνική τους
συναίσθηση. Για τους σωβινιστές, μάλιστα, αυτό είναι τελείως αδύνατο. ° Mir ist
bewusst, wie schwer es vielen fällt, ihr nationales Empfinden zu überwinden. Den
Chauvinisten ist es gar völlig unmöglich. [GF (Übersetzung aus dem Deutschen) + DF aus:
Kalimerhaba]
:ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ, η
συναλλαγματική, η
= der Wechsel [Pons online, Langenscheidt online]
Zum Wesen der συναλλαγματική und zum Unterschied zwischen συναλλαγματική und
γραμμάτιο s. etwa folgenden Artikel von Μπ. Πολυχρονιάδης in "Ελευθεροτυπία" vom
7.11.2010:
Επιστρέψαμε στην εποχή του γραμματίου!
Την ώρα που η αγορά έχει ξεμείνει από ρευστό και οι ιδιώτες-επιχειρηματίες από μπλοκ
επιταγών, η επιστροφή στη δεκαετία του '70, όταν κυριαρχούσαν τα γραμμάτια και οι
συναλλαγματικές, είναι ήδη πραγματικότητα.
Και αυτό πια δεν αποτελεί μια γενική αίσθηση που προκύπτει από τις καθημερινές
συναλλαγές, αλλά το επιβεβαιώνουν -με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο- οι "ειδικοί":
Αυτοί που τις... τυπώνουν και τις στέλνουν στο εμπόριο (καταστήματα με χαρτικά και
είδη λογιστηρίου) λένε ότι τυπώνουν και πωλούν 30% περισσότερα γραμμάτια και
συναλλαγματικές σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα δάνεια προς τους ιδιώτες είναι
"κολλημένα" από τις αρχές του έτους (υπόλοιπο 119,5 δισ. ευρώ), καθώς επίσης και
προς τις επιχειρήσεις (περί τα 130 δισ. ευρώ). Η μαύρη λίστα του Τειρεσία στην οποία
μπήκαν εκατοντάδες χιλιάδες ιδιώτες τα προηγούμενα χρόνια, σε συνάρτηση με το
κλείσιμο της στρόφιγγας στον τραπεζικό δανεισμό, εξαναγκάζει εμπόρους, επιχειρημα-
τίες και καταναλωτές να αναζητήσουν μορφές πίστωσης που παραπέμπουν στις δεκα-
ετίες του εβδομήντα και του ογδόντα.
Για παράδειγμα, αρκετές μάντρες που πωλούν μεταχειρισμένα αυτοκίνητα -αγορά που
έχει χτυπηθεί σφόδρα από την οικονομική κρίση- πωλούν με γραμμάτια: Οι τράπεζες
δεν βγάζουν χρηματοδοτικά προγράμματα για τις ίδιες και τους υποψήφιους πελάτες
τους, οπότε από τη στιγμή που δεν γίνεται τζίρος λόγω έλλειψης ρευστού, το γραμμάτιο
αποτελεί την λύση.
Η εταιρεία "Τυποτράστ" είναι μία από τις πιο μεγάλες στο χώρο των εκτυπώσεων ειδών
λογιστηρίου, που προμηθεύει εκατοντάδες βιβιοπωλεία και καταστήματα με χαρτικά και
είδη λογιστηρίου. Ο ιδιοκτήτης της Ι. Αντωνίου αναφέρει ότι υπάρχει μια αύξηση στη
ζήτηση για γραμμάτια και συναλλαγματικές, η οποία φτάνει στο 30%. Υποστηρίζει ότι η
αύξηση οφείλεται στους δύο προαναφερόμενους λόγους: δηλαδή στο "πάγωμα" των
δανείων και στο φρένο που έχουν βάλει οι τράπεζες στην έκδοση μπλοκ επιταγών.
Η συναλλαγματική σήμερα είναι κυρίως μέσο παροχής πιστώσεων, επειδή συνήθως

δεν είναι πληρωτέα κατά την εμφάνισή της, αλλά περιέχει προθεσμία μεταξύ του χρόνου
εκδόσεως και του χρόνου πληρωμής της.
Εάν δεν πληρωθεί τη στιγμή που έχει συμφωνηθεί, αυτός που δικαιούται χρήματα από
μία συναλλαγματική μπορεί να διεκδικήσει τα χρήματά του είτε υποβάλλοντας αίτηση
για έκδοση διαταγής προς πληρωμή, είτε ασκώντας αγωγή αδικαιολόγητου πλουτισμού.
Επίσης, οι απλήρωτες συναλλαγματικές καταγράφονται στη "μαύρη λίστα" του Τειρεσία.
Η διαφορά μεταξύ του γραμματίου και της συναλλαγματικής είναι η εξής: τη

συναλλαγματική την "εκδίδει" αυτός που είναι να λάβει τα χρήματα και αυτός που
πρέπει να πληρώσει απλώς την αποδέχεται. Αντίθετα, στο γραμμάτιο "εκδότης" είναι
αυτός που δέχεται την "εντολή για πληρωμή".
Για τον λόγο αυτό, στην αγορά επικρατεί η συναλλαγματική, καθώς γραμμάτιο δεν
κουβαλάει κάποιος επάνω του. Ενώ συναλλαγματικές, και μάλιστα... σε μπλοκ, έχουν
πάνω τους όσοι είναι να λάβουν λεφτά.
:ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ, η
συνδιάσκεψη, η
= die Konferenz:
• η συνδιάσκεψη κορυφής ° die Gipfelkonferenz [Anm.: auch: η διάσκεψη κορυφής]
• η συνδιάσκεψη ειρήνης ° die Friedenskonferenz
διάσκεψη, η / συνεδρία, η / συνεδρίαση, η / συνέδριο, το / συνέλευση, η / σύνοδος, η /
σύσκεψη, η
:ΣΥΝΔΡΑΜΩ
συνδράμω (θα, να, όταν, ας, ...)
Es handelt sich – neben (θα, να, …) συντρέξω – um eine der beiden Formen mit
Stamm II (Aoriststamm) des Wortes συντρέχω.
:ΣΥΝΕΔΡΙΑ, η
συνεδρία, η
= die Sitzung [zB. bei einem Psychoanalytiker]:
• η ψυχαναλυτική συνεδρία ° die psychoanalytische Sitzung [sc. die Sitzung zwecks
Durchführung einer psychoanalytischen Therapie]
• με τα σημερινά δεδομένα παραπάνω από 100 ευρώ ανά συνεδρία, που δεν τα
πλήρωναν τα ταμεία ° nach den heutigen Verhältnissen mehr als 100 Euro pro Sitzung
[= das Honorar für eine psychoanalytische Lehranalyse (in den 1970er-Jahren)], die die
Kassen [iS von: Krankenkassen] nicht bezahlten
• η πνευματιστική συνεδρία ° die spiritistische Sitzung [bei der zB. Geister und Ge-
spenster angerufen werden]

συνεδρίαση, η / συνέδριο, το / συνέλευση, η / σύνοδος, η / σύσκεψη, η / διάσκεψη, η /
συνδιάσκεψη, η
:ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ, η
συνεδρίαση, η
= die Sitzung / die Tagung:
• Θα ήθελα να σας καλωσορίσω θερμά στη σημερινή μας συνεδρίαση. ° Ich möchte
Sie zu unserer heutigen [dienstlichen] Sitzung herzlich willkommen heißen.
• η πανηγυρική συνεδρίαση της Ακαδημίας Αθηνών ° die Festsitzung der Athener
Akademie [aus Anlass des Nationalfeiertages]
synonym verwendet jedenfalls mit: σύνοδος, η

s. weiters bedeutungsverwandte oder -gleiche Begriffe wie:
διάσκεψη, η / συνδιάσκεψη, η / συνεδρία, η / συνέδριο, το / συνέλευση, η / σύσκεψη, η
:ΣΥΝΕΔΡΙΟ, το
συνέδριο, το
= der Kongress, die Konferenz:
• το συνέδριο ° der Kongress [zB. ein wissenschaftlicher Kongress]
• το Συνέδριο της Βιέννης ° der Wiener Kongress [von 1814/15]

διάσκεψη, η / συνδιάσκεψη, η / συνεδρία, η / συνεδρίαση, η / συνέλευση, η / σύνοδος, η
/ σύσκεψη, η
:ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ, η
συνέλευση, η
= die Versammlung; die Sitzung [etc.]:
• Kαλούνται σε συνέλευση οι ένοικοι της πολυκατοικίας. ° Die Bewohner des Etagen-
hauses (Die Hausparteien) sind zu einer Versammlung eingeladen.
• η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ° die UNO-Generalversammlung / die UNO-Vollver-
sammlung
• Θα είμαι σε συνέλευση όλο το απόγευμα. ° Ich bin den ganzen Nachmittag in einer
Sitzung (Konferenz / Besprechung). [Ankündigung eines leitenden Angestellten einer
Firma gegenüber seiner Sekretärin]

διάσκεψη, η / συνδιάσκεψη, η / συνεδρία, η / συνεδρίαση, η / συνέδριο, το / σύνοδος, η /
σύσκεψη, η
:ΣΥΝΕΝΝΟΟΥΜΑΙ
συνεννοούμαι
1) sich verständigen [iS von: kommunizieren]
2) sich einigen
:ΣΥΝΕΠΗΣ, -ής, -ές

συνεπής, -ής, -ές
• Θα τα κατάφερνα να φανώ συνεπής σ' αυτό το ραντεβού; ° Würde ich die[se] Verab-
redung einhalten können? [oder würde ich daran (schuldlos) gehindert sein] [GF+DF aus:
B.Mahmoody: Ποτέ χωρίς την κόρη μου]
:ΣΥΝΕΡΧΟΜΑΙ
συνέρχομαι
• και ίσως να μη συνέλθω ποτέ εντελώς und ich werde mich von diesen [früheren]
από αυτή την υπερβολική κούραση Arbeitsexzessen [vielleicht] nie ganz er-
holen [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Άιντε, σύρε τώρα στη μάνα σου να σε Also auf jetzt, zu deiner Mutter, damit sie
καλοταΐσει να συνέρθεις. dich wieder hochpäppelt, damit du dich
erholst. [Aufforderung des Militärarztes an
einen Rekruten, seinen Genesungsurlaub
anzutreten] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Όταν κάπως συνήλθα, του φώναξα: [...] Als ich mich [von meiner großen Verblüf-
fung] einigermaßen gesammelt (gefasst)
hatte, rief ich ihm [= dem Mann] zu: […]
[Eigenübersetzung]
• Όταν πέθανε η μάνα του, ο Μάρκος Als seine Mutter starb, durchlitt Markos
πέρασε ένα μήνα λύπης, είπε, "Σε τριάντα einen Monat der Trauer, er sagte sich, "in
μέρες θα συνέλθω"· συνήλθε σε σαράντα – dreißig Tagen fasse ich mich wieder"; er
[...] tat es [GF: er fasste sich (wieder)] in vier-
zig – […]
:ΣΥΝΕΧΕΙΑ, η
συνέχεια, η
1. Grundbedeutung:
die Fortsetzung
2. στη συνέχεια ° in der Folge, anschließend, danach
3. δίνω συνέχεια:
• Και δεν έδωσε συνέχεια. ° Und weiter [sc. über die zwei eben zitierten kurzen Sätze
hinaus] sagte er nichts. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
4. εν συνεχεία [Anm.: Beachte die Betonung -χεία !] ° στη συνέχεια, αμέσως μετά
[Κουτρούλης] – π.χ.:
• Εν συνεχεία, εκφωνήθηκε ο πανηγυρικός της ημέρας. [Κουτρούλης]
:ΣΥΝΕΧΗΣ, -ής, -ές

συνεχής, -ής, -ές
zur Unterscheidung συνεχής (-ής, -ές) – συνεχόμενος (-η, -ο):
Καρζής, S 233:
Δεν είναι σωστό να συγχέουμε τα επίθετα "συνεχής" και "συνεχόμενος", γράφοντας π.χ.
"δύο συνεχόμενες παραστάσεις".
Το επίθετο "συνεχόμενος" χαρακτηρίζει μόνο υλικές μονάδες και έννοιες, όπως:
δύο συνεχόμενα οικόπεδα // τρεις συνεχόμενες αίθουσες // τέσσερα
συνεχόμενα αγγεία
Αντίθετα, το επίθετο "συνεχής" χαρακτηρίζει όλες τις άλλες περιπτώσεις, έννοιες και
αξίες, όπως:
Διατύπωσαν συνεχείς διαμαρτυρίες. // Είχαμε τρεις συνεχείς συνεδριάσεις. //
Μεταδόθηκε σε 4 συνεχείς εκπομπές.
:ΣΥΝΕΧΙΖΩ
συνεχίζω
1. Bedeutungen:
A) [aktiv]:
a) [transitiv (= συνεχίζω + Akk.)]: (etwas) fortsetzen:
• Οι γιατροί συνεχίζουν την απεργία. ° Die Ärzte setzen den Streik fort.
b) [intransitiv]:
aa) fortsetzen / fortfahren / weitermachen:
• Η Μαρία συνεχίζει: "[...]" ° Maria setzt fort (fährt fort) [in ihren (mündlichen) Ausfüh-
rungen]: "[…]"
• Συνέχισε! Μη δίνεις σημασία στους άλλους! ° Mach weiter! Achte nicht auf die
Anderen!
bb) συνεχίζω να [+ Verb / Stamm I] ° weiter(hin) / noch immer [etc.] [+ Verb]:
• η μόνη που συνεχίζει να τον εμπιστεύεται είναι η γυναίκα του ° die Einzige, die ihm
weiterhin vertraut, ist seine Frau
• εάν τα επιτόκια συνεχίσουν να ανεβαίνουν ° wenn die Zinssätze weiter(hin) steigen
• Τέτοια παιχνίδια τής έκανε όταν ήταν μικρή, είχαν περάσει χρόνια από τότε, και
συνέχισε να τα κάνει στα εγγόνια του και στα ξένα παιδιά. ° So hatte er mit ihr [sc. mit
seiner Tochter] gespielt, als sie klein war, es waren Jahre seitdem vergangen, und auch
jetzt spielte er das mit seinen Enkelkindern und mit anderen Kindern. [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
cc) συνεχίζω με ° fortsetzen (fortfahren / weitermachen) mit
B) [passiv/reflexiv (= συνεχίζομαι)]:
sich fortsetzen / fortgesetzt werden / weitergehen:
• και η ζωή συνεχίζεται ° und das Leben geht weiter
• Όλη τη βδομάδα που ακολούθησε συνεχίστηκαν οι ανακρίσεις. ° In der ganzen
folgenden Woche gingen die Verhöre weiter (wurden die Verhöre fortgesetzt).
2. zur (unrichtigen?) Verwendung der aktiven Form in der Bedeutung "sich fortsetzen /
fortgesetzt werden / weitergehen":
a) ΛΜΠ:
συνεχίζω: [...] (καταχρ. [= καταχρηστικά] για καταστάσεις, γεγονότα κ.λπ.) δεν παύω να
βρίσκομαι σε εξέλιξη ή να επαναλαμβάνομαι – π.χ.:
• Κάθε μέρα παρκάρει μπροστά στην πόρτα μας· πόσο θα συνεχίσει αυτή η ιστορία;
(μέσ. [= μέση διάθεση] συνεχίζομαι)
b) ΛΚΝ (ohne kritische Unterscheidung zwischen aktiver und passiver Form):
συνεχίζω: [...] για φυσικό φαινόμενο ή για σωματική αντίδραση που δεν παρουσιάζει
κάποια μεταβολή – π.χ.:
• Συνεχίζεται / συνεχίζει το κρύο / ο πόνος / ο πυρετός.
c) (weiteres) BS:
• Η ζέστη συνεχίζει για αρκετές εβδομάδες, [...] ° Es bleibt wochenlang heiß, […]
:ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΟΣ, -η, -ο
συνεχόμενος, -η, -ο
zur Unterscheidung συνεχόμενος (-η, -ο) – συνεχής (-ής, -ές):
s. unter συνεχής, -ής, -ές
:ΣΥΝΘΗΚΗ, η
συνθήκη, η
1) der Vertrag / der Pakt / das Abkommen
[Anm.: synonym: η συμφωνία // το σύμφωνο]
2) οι συνθήκες ° die Bedingungen / die Verhältnisse
:ΣΥΝΙΣΤΑΜΑΙ
συνίσταμαι
= bestehen (in) … [iS von: liegen (in …) etc. (sc. Inhalt, Funktion etc. beschreibend)] –
z.B.:
• Η καλύτερη προστασία από τη Νέα Γρίππη συνίσταται σε [...]. ° Der beste Schutz vor
der Neuen Grippe (gegen die Neue Grippe) besteht in …[einer rechtzeitig durchgeführ-
ten Impfung].
:ΣΥΝΙΣΤΩ // :ΣΥΣΤΗΝΩ [bzw.] :ΣΥΣΤΑΙΝΩ

συνιστώ (-άς) // συστήνω bzw. [lt. ΛΜΠ λαϊκότ.] συσταίνω
a) empfehlen
b) gründen, bilden
c) vorstellen [iS von: bekanntmachen]
2. συνιστώ – συστήνω – συσταίνω:

[Καρζής, Τα σωστά ελληνικά, S 160]:
Σήμερα χρησιμοποιούνται και οι τρεις αυτοί τύποι, αλλά ο πρώτος ("συνιστώ"), σαν
καθαρευουσιάνικος, ολοένα λιγότερο. Στη νεοελληνική γλώσσα προτιμάμε τον τύπο
"συστήνω" χωρίς ν’ αποκλείεται και το "συσταίνω".
3. zur Konjugation:
[Quelle: neurolingo.gr]
a) Aktiv:
Form mit Stamm II Aorist Paratatikos
(θα, να, ...)
συνιστώ (-άς) συστήσω σύστησα & συνέστησα συνιστούσα
συστήσεις σύστησες & συνέστησες συνιστούσες
[usw.] σύστησε & συνέστησε [usw.]
συστήσαμε
συστήσατε
σύστησαν & συνέστησαν
συστήνω συστήσω σύστησα σύστηνα
συστήσεις σύστησες σύστηνες
[usw.] [usw.] [usw.]
συσταίνω --- --- σύσταινα
σύσταινες
[usw.]
Imperativ:
Stamm I Stamm II
Singular Plural Singular Plural
συνιστώ (-άς) --- συνιστάτε σύστησε συστήσετε &
συστήστε
συστήνω σύστηνε συστήνετε σύστησε συστήστε
συσταίνω σύσταινε συσταίνετε --- ---
b) Passiv:
Präsens Form mit St. II Aorist Paratatikos
(ενεστώτας) (θα, να, ...)
συνιστώ (-άς) s. neurolingo.gr
συστήνω συστήνομαι συστηθώ συστήθηκα συστηνόμουν
συστήνεσαι συστηθείς συστήθηκες συστηνόσουν
[usw.] [usw.] [usw.] [usw.]
συσταίνω συσταίνομαι --- --- συσταινόμουν
συσταίνεσαι συσταινόσουν
[etc.] [usw.]
Imperativ:
Stamm I Stamm II
Singular Plural Singular Plural
συνιστώμαι
[bzw.] s. neurolingo.gr s. neurolingo.gr
συνίσταμαι
συστήνομαι --- συστήνεστε συστήσου συστηθείτε
συσταίνομαι --- συσταίνεστε --- ---
:ΣΥΝΝΥΦΑΔΑ, η
συννυφάδα, η
= die Frau, die mit dem Bruder des Ehemanns (sc. mit dem {κουνιάδος-}Schwager)
verheiratet ist [im Deutschen also wohl: (eine Form von) Schwippschwägerin]
:ΣΥΝΟΔΟΣ, η
σύνοδος, η
= die Sitzung
synonym verwendet jedenfalls mit: συνεδρίαση, η

s. weiters bedeutungsverwandte oder -gleiche Begriffe wie:
διάσκεψη, η / συνδιάσκεψη, η / συνεδρία, η / συνέδριο, το / συνέλευση, η / σύσκεψη, η
:ΣΥΝΟΛΟ, το
σύνολο, το
το κοινωνικό σύνολο ° die Allgemeinheit
:ΣΥΝΤΑΣΣΩ
συντάσσω
1. Grundbedeutung:
verfassen / abfassen
2. als linguistischer Fachausdruck:

• Μερικά ρήματα συντάσσονται πάντα με αιτιατική. Το ρήμα "nehmen" είναι ένα από
αυτά. ° Nach manchen [deutschen] Verben steht (folgt) immer der/ein Akkusativ.
[Wörtl.: Manche Verben werden immer mit Akkusativ verfasst/geschrieben (= konstru-
iert).] Das Verb "nehmen" ist eines von ihnen. [zB.: "Peter nimmt den Bleistift."]
[Eigenübersetzung]
• Το "mag" συντάσσεται με ένα ουσιαστικό στην αιτιατική. ° Nach dem [deutschen]

(Wort) "mag" steht (folgt) ein Substantiv im Akkusativ. [zB.: "Ich mag Lammfleisch."]
[Eigenübersetzung]
:ΣΥΝΤΟΝΙΖΩ
συντονίζω
• Να συντονιστούν όλοι. ° Alle [unsere Freunde und Bekannten] sollen einschalten.
[wenn wir heute Abend in der Fernsehshow zu sehen sind] [ruft sie daher an und
informiert sie] ° Get everybody tuned in. [Anm.: to tune in = einschalten] [GF, DF (jeweils
Untertitel) + EF (Ton und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
:ΣΥΝΤΡΕΧΩ
συντρέχω
= beistehen (jemandem / κάποιον) [Pons online]
Konjugation:
- Form mit Stamm II:
a) να (θα, όταν, …) συντρέξω, συντρέξεις, ...
b) να (θα, όταν, …) συνδράμω, συνδράμεις, ...
- Aorist:
a) συνέτρεξα, συνέτρεξες, ...
b) συνέδραμα, συνέδραμες, ...
- Paratatikos: συνέτρεχα, συνέτρεχες, ...
- παρακείμενος:
a) έχω (έχεις, ...) συντρέξει
b) έχω (έχεις, ...) συνδράμει
- Imperativ:
Stamm I: σύντρεχε – συντρέχετε
Stamm II: a) σύντρεξε – συντρέξτε [und] b) σύνδραμε – συνδράμετε
[zur Form auf -δράμω s. näher Παπαζαφείρη 2, S 136, sowie ΛΜΠ, S 1733]
:ΣΥΡΙΓΓΑ, η
σύριγγα, η
= die Spritze [Gegenstand zur Verabreichung einer Injektion]
[vgl.: η σήραγγα = der Tunnel]*
*) Zur Unterscheidung der Ausdrücke σύριγγα und σήραγγα:
Man beachte den Unterschied in der Schreibweise: "σύρι-" und "σήρα-"!
Merkhilfe:
• Die Buchstaben "υ" und "ι" sind eher spitz (wie eine Injektionsnadel), außerdem
erinnert der zweimalige "i"-Laut im griechischen Wort an das "I" in "Spritze" → σύριγγα
• Die Buchstaben "η" und "α" sind eher rund (wie es ein Tunnel ist) → σήραγγα
:ΣΥΡΜΑ, το
σύρμα, το
1. Grundbedeutung: der Draht
2. πέφτει σύρμα: ….
:ΣΥΡΜΑΤΟΠΛΕΓΜΑ, το
συρματόπλεγμα, το
• τον φράχτη με το συρματόπλεγμα ° den Maschendrahtzaun [Akk.] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΣΥΣΚΕΨΗ, η
σύσκεψη, η
= die Beratung / die Besprechung / die Sitzung [etc.]:
• Και γι’ αυτό με διακόπτεις μέσα στη σύσκεψη; ° Und deshalb [sc.: um mir diese
Belanglosigkeit zu erzählen] unterbrichst (= störst) du mich [durch deinen Anruf] (mitten)
in der Konferenz (Besprechung / Sitzung) [in der ich mich gerade befinde]?

διάσκεψη, η / συνδιάσκεψη, η / συνεδρία, η / συνεδρίαση, η / συνέδριο, το / συνέλευση,
η / σύνοδος, η
:ΣΥΣΤΗΝΩ [bzw.] :ΣΥΣΤΑΙΝΩ

συστήνω [bzw.] συσταίνω
s. unter συνιστώ
:ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ, ο
συσχετισμός, ο
1) der Zusammenhang:
• der Zusammenhang [zB. zwischen zwei Mordfällen] ° ο συσχετισμός
• die Zusammenhänge [zwischen historischer und gegenwärtiger Politik – aufgezeigt in
einem Theaterstück] ° οι συσχετισμοί
2) das Verhältnis:
• ο συσχετισμός δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ° das Kräfteverhältnis im
Europäischen Rat [EU-Organ] [GF+DF aus einem Aufsatz von Kostas Simitis]
:ΣΦΑΙΡΑ, η
σφαίρα, η
- die Kugel [geometrisch]
- die Kugel [iS von: Geschoß]
- die Sphäre
2. η αδέσποτη σφαίρα:
• βάναυσα σαν αδέσποτη σφαίρα ° brutal wie ein verirrtes Geschoß [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• στο παράθυρο του σπιτιού του από αδέσποτη σφαίρα ° am Fenster seines Hauses
durch einen Querschläger [wurde er getötet] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΣΦΙΓΜΕΝΟΣ, -η, -ο
σφιγμένος, -η, -ο
• Και τα μάτια της αρμένιζαν σφιγμένα, το στόμα της μια ρίγα. ° Und sie kniff die Augen
zusammen, ihr Blick schweifte in die Ferne, ihr Mund – ein Strich. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Με την καρδιά σφιγμένη [...]. ° Mit beklommenem Herzen, […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΣΦΙΞΙΜΟ, το
σφίξιμο, το
• Ένιωσα ένα σφίξιμο στην καρδιά, [...]. ° Ich fühlte, wie sich mein Herz zusammen-
krampfte, […]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΣΧΕΔΙΟ, το
σχέδιο, το
εκτός σχεδίου / εντός σχεδίου:
• [vgl. zwei Kleinanzeigen betreffend Grundstücksverkäufe in einer Tageszeitung]:
- "Αγροτεμάχιο 1500 τμ εκτός σχεδίου πόλεως στην περιοχή Κιούρι Ραφήνας από
ιδιώτη, τηλ. ..."
- "Αγ. Τριάδα Κινέττας οικόπεδα εντός σχεδίου 100 μ. από θάλασσα και συγκοινωνία,
..."
:ΣΧΕΣΗ, η
σχέση, η
• Η θεία δεν έχει καμιά σχέση! ° Die Tante hat nichts damit [sc. mit dieser Angelegen-
heit] zu tun! [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Ναι, καμιά σχέση δεν είχαν ο Άρτσιμπαλ κι ο Ζυλ, ίσως μονάχα το ότι και οι δυο τους
χάσαν κάποτε τα μυαλά τους για καλά. ° Nein, sie hatten nichts gemein [sc.: sie
glichen einander (in ihrem Wesen etc.) überhaupt nicht], Archibald und Jules, höchs-
tens, dass sie beide irgendwann gründlich den Verstand verloren hatten [wörtl.: verlo-
ren]. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΣΧΕΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
σχετικός, -ή, -ό
• Διάβαζα κάθε σχετικό βιβλίο που έπεφτε στα χέρια μου. ° Ich las jedes einschlägige
Buch (jedes Buch zu diesem [eben erwähnten] Thema), das mir in die Hände fiel.
:ΣΧΗΜΑ, το
σχήμα, το
1. [allgemein]:
• σκεφτόταν με γενικές ιδέες, πάνω σε βασικά, λογικά σχήματα ° seine [= Nazim Hik-
mets] Gedanken, die sehr allgemein waren, beruhten auf wesentlichen, logischen
Strukturen [GF+DF aus einem Text von Γιάννης Ρίτσος]
2. σχήμα λόγου ° Stilfigur [Pons online] // ~Redensart / Redewendung
:ΣΧΟΙΝΙ, το
σχοινί, το
s. σκοινί, το
:ΣΧΟΛΑΣΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
σχολαστικός, -ή, -ό
• Κατόπιν, έπλενε σχολαστικά τα χέρια του. ° Dann [= immer nach dem Zähneputzen
am Morgen] wusch er sich gründlich die Hände. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• θα ξαναγυρίζαμε έτσι στο σχολαστικό πρόβλημα αν η αλήθεια βρίσκεται μέσα μας ή

έξω από μας ° so würden wir nämlich wieder beim akademischen Problem landen, ob
sich die Wahrheit in uns oder außerhalb von uns befindet // dann wären wir wieder bei
der akademischen Frage angelangt, ob sich die Wahrheit in uns selbst befindet oder
außerhalb unserer selbst [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΣΧΟΛΙΚΟΣ, -ή, -ό
σχολικός, -ή, -ό
1. Grundbedeutung: Schul-
• das Schulbuch ° το σχολικό βιβλίο
• der Schulchor ° η σχολική χορωδία
2. Sonstiges:
• Αργότερα ακολούθησαν και τ’ άλλα σχολικά διηγήματα: "[...]" ° Später folgten die
anderen Geschichten [sc. Erzählungen] [des Schriftstellers Alexandros Papadiamandis]
aus dem Schulunterricht: "[…]" // Später las ich im Schulbuch auch andere Geschichten
von ihm: "[…]" [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΣΧΟΛΝΩ
σχολνώ (-άς)
s. σχολώ
:ΣΧΟΛΩ
σχολώ (-άς)
[bzw. auch (lt. ΛΜΠ volkstümlich):
σχολνώ (-άς) // σκολνώ (-άς) // σκολώ (-άς)]
• κι όταν σχολούσαν, έβγαιναν συχνά οι und nach dem Unterricht verließen sie
τρεις μαζί häufig zu dritt [= alle drei gemeinsam] die
Schule [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι όταν σχόλασαν, νωρίτερα απ’ την Und als der Unterricht zu Ende war, früher
κανονική ώρα, οι δίδυμες έκαναν την als gewöhnlich, boten die Zwillinge [= Zwil-
πρόταση στις άλλες τέσσερις να [...] lingsschwestern] allen Frauen [wörtl.: den
anderen vier (= ihren Mitschülerinnen)] an,
…[sie nach Hause zu bringen].
• Στην ίδια αίθουσα, όταν σχολούσαν οι In dasselbe Klassenzimmer kamen, wenn

γυναίκες, έμπαιναν [...] οι άνδρες κι der Unterricht für die Frauen zu Ende ging,
έβρισκαν τα θρανία ζεστά. die Männer […], und sie setzten sich auf
die noch warmen Bänke.
• σχολούσε αργά ~ er machte spät Feierabend / ~ er war

spät mit seiner Arbeit fertig
• Οι ηχογραφήσεις γινόντουσαν πρωί κάθε ---
Τρίτη ή Πέμπτη. Πολλοί μουσικοί
δουλεύανε σε κέντρα μέχρι το πρωί κι όταν
σχολνάγανε, αντί να πάνε σπίτι τους,
πηγαίνανε κατευθείαν στο στούντιο της
Κολούμπια για ηχογράφηση. Κι ώσπου να
’ρθει ο Μηλιόπουλος [= διευθυντής της
Κολούμπια] στις οχτώμισι το πρωί,
κοιμόντουσαν μέσα στ’ αυτοκίνητό τους.
[Θόδωρος Δερβενιώτης, in: Ν. Γεωργιάδης / Τ. Ραχμα-
τουλίνα: Ο Θόδωρος Δερβενιώτης και το μετεμφυλιακό
τραγούδι]
• Όταν σκολνούσε η λειτουργιά [...] Wenn die Messe [in der Kirche] aus war,
[...] [GF aus einem Roman von Καζαντζάκης]
:ΣΩΖΩ [bzw.] :ΣΩΝΩ

σώζω [bzw.] σώνω
[Anm.: σώζω / σώνω ist zu unterscheiden von ζώνω !]
1) retten
2) bewahren, erhalten
3) [nur σώνω]: aufbrauchen
….
[Anm.: zu den gewissen Unterscheidungen zwischen σώζω und σώνω s. auch die
diversen griechischen Wörterbücher]
:ΣΩΡΙΑΖΩ
σωριάζω
• Μόλις έκλεισε την πόρτα πίσω του, σωριάστηκε ανάσκελα στο κρεβάτι, "Τι θέλω εδώ",
σκέφτηκε. ° Kaum hatte er die Tür [des Hotelzimmers] hinter sich geschlossen, ließ er
sich rücklings aufs Bett fallen. "Was will ich hier eigentlich [in der fremden Stadt]", dach-
te er. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο / Anm.: in den Büchern jeweils ohne Anführungszeichen]
:ΣΩΡΟΣ, ο
σωρός, ο
1. [allgemein]: der Haufen // der Stoß:
• Υπάρχουν επίσης σωροί από χώματα γύρω από βαθιές λακκούβες. Για ποιο λόγο
σκάβουν; Ίσως επισκευάζουν το σύστημα αποχέτευσης ή τους σωλήνες του νερού.
Μπορεί να βάζουν νέες γραμμές τηλεφώνου. ° Es gibt [überall in Athen] außerdem
Erdhaufen um tiefe Gruben herum. Aus welchen Grund graben sie (auf)? Vielleicht
reparieren sie das Kanal(isations)system oder die Wasserrohre (Wasserleitungen).
Möglicherweise legen sie neue Telefonleitungen.
• ο σωρός με τ’ ασιδέρωτα ° der Stoß mit der ungebügelten Wäsche
• ο σωρός με τα ξύλα ° der Holzstoß [der an der Hauswand aufgestapelt ist]
2. ένα σωρό ° eine Menge / einen Haufen [etc.]:

• Ήρθε ένα σωρό κόσμος. [ΛΚΝ]
• ένα σωρό προβλήματα / δουλειά ° eine Menge Probleme / Arbeit [Pons online]
• έχει ένα σωρό λεφτά ° er hat eine Menge / einen Haufen Geld [Pons online]
• Απλώς, στο τέλος, θα ’παιρνε το δίπλωμά του, όπως ένα σωρό άλλοι. ° Er würde
einfach wie eine Vielzahl anderer am Schluss [des Studiums] das [GF: sein] Diplom
erhalten. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• μ’ ένα σωρό σιρόπια ° mit allerlei süßen Säften [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. Sonstiges:
Anm.: ο σωρός ist zu unterscheiden von: η σορός (= der Leichnam // der Sarg)!
:ΣΩΣΙΒΙΟ, το
σωσίβιο, το
- der Schwimmreifen [der zB. im öffentlichen Bad oder am Strand benützt wird]
- der Rettungsring
- die Schwimmweste
- die Rettungsweste [für Flugzeugpassagiere]
:ΣΩΣΤΟΣ, -ή, -ό
σωστός, -ή, -ό
• πέρασαν λοιπόν από τότε χρόνια σωστά τριάντα εννέα ° seitdem sind also ganze
neununddreißig Jahre vergangen [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• το σωστό να λέγεται ° Ehre, wem Ehre gebührt [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
Τ/τ
(ΤΑΥ / TAF)
:ΤΑΛΑΙΠΩΡΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
ταλαιπωρημένος, -η, -ο
• Κατσάκης είναι, ταλαιπωρημένος χριστιανός, [...]. ° Er ist Deserteur [aus der Armee
des Osmanischen Reiches], ein schwergeprüfter Christ [sc. ein kleinasiatischer Grie-
che], […]. [wir sollten ihm helfen] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• ταλαιπωρημένος από τον καρόδρομο με τις ατέλειωτες στροφές και τις ανηφόρες °
müde und abgekämpft von der Reise auf dem Schotterweg mit seinen schier endlosen
Kurven und Anstiegen [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ, η
ταλαιπωρία, η
• [η Πηνελόπη] είχε περάσει από τόσες φτώχειες και ταλαιπωρίες, που [...] ° Penelope
war durch so viel Armut und so viele Widrigkeiten hindurchgegangen, dass […]
:ΤΑΛΑΙΠΩΡΩ
ταλαιπωρώ (-είς)
= zu schaffen machen [etc.]:
• Με ταλαιπωρεί το στομάχι μου. ° Mein Magen macht mir Probleme. [daher muss ich
mich für heute krankmelden] [DF+GF aus: Hueber-Kita]
• ταλαιπωρημένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΤΑΛΙΡΟ, το
τάλιρο, το
ένα τάλιρο ° πέντε δραχμές [Νατσ., σ. 148 (dort auch Näheres zur Herkunft)]
π.χ.:
• [Dialog zwischen Angeklagtem (A) und Richter (B) im Prozess:]
[Α:] Είκοσι τάλιρα. – [Β:] Τι θα πει είκοσι τάλιρα; – [Α:] Εκατό δραχμές, κύριε πρόεδρε! –
[Β:] Λέγε, λοιπόν, εκατό δραχμές, δε συχνάζουμε όλοι στο καφενείον η "Συνάντησις"! –
[Α:] Προσπαθώ να σας πω, κύριε πρόεδρε, πώς ακριβώς έγιναν τα πράματα, γι’ αυτό
σας μιλάω στη γλώσσα της πιάτσας. [Ταχτσής: Στεφάνι, S.163, 3. bis 8.Z.]
:ΤΑΞΗ, η
τάξη, η
- die Klasse [in der Schule; in der Gesellschaft; allgemein iS von: Kategorie, Gruppe
etc.]
- die Ordnung
2. βάζω σε μια τάξη:

• Μελέτησα όλες τις σχετικές σημειώσεις που είχα κρατήσει κατά καιρούς, τις έβαλα σε
μια τάξη, πρόσθεσα αρκετές καινούριες ιδέες, [...] ° Ich studierte erneut alle entspre-
chenden Notizen, die ich mir im Laufe der Zeit darüber gemacht hatte, ich ordnete sie,
fügte eine Menge neuer Ideen hinzu, […] [GF+DF aus: Β. Αλεξάκης: Τάλγκο]
:ΤΑΠΕΙΝΟΣ, -ή, -ό
ταπεινός, -ή, -ό
• Ως χτες δεν ήσουν παρά ένας ταπεινός καφετζής και τώρα είσαι [...] ° Bis gestern
warst du nichts Anderes als ein bescheidener (einfacher) Cafetier, und jetzt bist du
…[ein bedeutender Politiker] [GF aus einem Roman von Καζαντζάκης]
:ΤΑΡΑΖΩ
ταράζω
• Η κυρία ταράζεται λίγο αλλά συνέρχεται αμέσως και δεν αποκαλύπτει τίποτα. ° Die
Frau gerät kurz aus der Fassung [als die Polizei in ihr Haus kommt], aber sie fängt sich
sofort wieder und verrät nichts [von der Straftat, die sie begangen hat]. [GF+DF aus:
• Μην ταράζεσαι [,] αγάπη μου. ° Reg dich nicht auf [darüber, dass sie dich ungerecht-
fertigt beschuldigen], Liebster. [Lass sie einfach reden.] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος
μισθωτού]
:ΤΑΡΑΜΑΣ, ο
ταραμάς, ο
Είναι διατηρημένα αυγά ψαριών, όπως του κυπρίνου, του ανθίου, κλπ., που έχουν
χρώμα κόκκινο.
:ΤΑΧΑ
τάχα
1) (για να δηλωθεί κάτι που δεν ισχύει πραγματικά): δήθεν, υποτίθεται [ΛΜΠ] // schein-
bar, angeblich, vermeintlich [etc.]:
man sie nämlich dabei ertappt, dass sie
lyncht worden.
• Κι ήρθε μια στιγμή που η κοπέλα είχε Dann kam ein Moment, wo das Mädchen
αγριέψει κι ετοιμαζόταν να ξεσκίσει αυτό wütend wurde und drauf und dran war, sich
τον τάχα φίλο της, [...] auf ihren angeblichen Freund zu stürzen
[sc. auf den Psychotherapeuten, der im
Rahmen der therapeutischen Sitzung die
Rolle ihres Freundes übernommen hatte],
• Εκείνο που δε χώνευε ο Γιάννης, είναι Was Jannis nicht leiden konnte, ist, dass
που λέγαν τάχα πως οι Γερμανοί είναι man sagte [= dass (allgemein) gesagt wur-
πειναλέοι και πως όπου πέρασαν δεν de], dass die Deutschen angeblich ~hab-
άφησαν τίποτα. gierig (~raffsüchtig) seien und dass sie, wo
[Anm.: Das Wort τάχα bezieht sich nach dem Sinnzusam- sie vorbeikamen, nichts übrigließen.
menhang des Satzes nicht auf λέγαν, sondern auf den
Satzteil nach πως!] [GF aus: Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 113, vorletzte und
letzte Zeile / DF: Eigenübersetzung]
• την ελευθερώτρια τάχα Ιαπωνία den vermeintlichen damaligen Befreier
Japan [Akk.] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• κατά τη διάρκεια μιας από εκείνες τις während eines der berüchtigten Feste, die
κακόφημες γιορτές που γίνονταν τον Mitte Oktober vorgeblich zum Gedenken
Οκτώβρη τάχα εις μνήμην της Ρωσικής an die russische Revolution gefeiert wur-
Επανάστασης den [und in Wahrheit Trinkgelage waren]
• μπήκαν μέσα σοβαροί κι αμίλητοι – τάχα sie gingen ernst und schweigend [in die
άρρωστοι δηλαδή – [...] Ordination des Psychotherapeuten] rein –
[taten also so] als ob sie ebenfalls krank
seien –, […] [während sie sich in Wahrheit
nur einen Scherz erlaubten]
• Μόλις μπήκαν, έκαναν όπως πάντα μια Als sie drin waren [im Supermarkt], mach-
γύρα ολόκληρη, τάχα πως θέλουν να ten sie erst mal – wie immer – die ganze
ψωνίσουν. Runde und taten so, als wollten sie was
kaufen. [ohne dies in Wirklichkeit vorzu-
haben] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• [...] που κάνουν (,) τάχα (,) κάθε τόσο [...(Typen)], die andauernd vorgetäuschte
απόπειρες αυτοκτονίας Selbstmordversuche unternahmen [um da-
[Anm.: Die Beistriche vor und nach dem Wort "τάχα" mit ihren Freundinnen zu imponieren]
stehen nur in einer älteren Auflage des Buches.]
"[...]" φωνάζει τάχα τρομαγμένος. "[…]", ruft er in gespieltem Entsetzen aus.

• Αστειευόμενος τάχα, τις πρώτες Auf gespielt witzige Weise sprach er in den
δύσκολες εβδομάδες μετά το θάνατο της ersten schweren Wochen nach dem Tod
θείας [...], έλεγε πως θα κρεμαστεί. der Tante […] [= seiner Frau] davon, sich
aufzuhängen. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
auch in der Form τάχα μου (bzw. τάχα μου δήθεν)

[vgl. ΛΚΝ: {το "τάχα"} συχνά εντονότερο με τη μορφή "τάχα μου (δήθεν)"]
π.χ.:
• Τάχα μου δήθεν πρώτη φορά τους έβλεπε. [ΛΚΝ]
• Ένας τάχα μου δήθεν φίλος. [ΛΚΝ]
2) [in Fragesätzen]:
εκφράζει, σε ευθύ ή πλάγιο ερωτηματικό λόγο, την απορία ή και το ενδιαφέρον του
ομιλητή· άραγε // μήπως [ΛΚΝ] // [ähnlich ΛΜΠ:] aa) μη, μήπως / bb) άραγε
π.χ.:
• Τάχα γύρισαν ή λείπουν ακόμη; [ΛΚΝ (als BS für die Bedeutung "άραγε")]
• Ποιοι τάχα να είναι τέτοια ώρα; [ΛΚΝ]*
• Aναρωτιόταν τι τάχα να τον ήθελαν. [ΛΚΝ]*
• Σε ποια γλώσσα τάχα να γράφτηκαν; [ΛΚΝ]*
• Γιατί τάχα να βιάζονται τόσο; [ΛΚΝ]*
• Aναρωτιόμουν τι τάχα να θέλουν. [ΛΚΝ]*
*[als BS zum Vermerk: συχνά {to "τάχα"} μαζί με πρόταση με το "να"]

• "Έρωτας τάχα να ’ν’ αυτό που έτσι με κάνει να ποθώ τη συντροφιά σου" [Μυρτιώτισσα:
ποίημα "Έρωτας τάχα"]
• Τάχα και ο ίδιος δεν το ζητούσε; (= και ο ίδιος το ζητούσε) [ΛΚΝ (als BS für die Bedeutung
"μήπως")]
• von weither (woher bloß?) […] [brachten die Windstöße einen Blumenduft] ° από
μακριά (από πού τάχα;) [...] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Ο γλάρος είναι αρκετός σα σύμβολο. Μήπως τάχα δεν το βλέπουν όλοι πως πετάει; °
Die Möwe als Symbol [am Plakat] reicht. Sieht denn nicht jeder, dass sie fliegt? [Ich
brauche also nicht auch noch durch einen Text zu erläutern, dass sie Freiheit symboli-
siert] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΤΕΙΧΟΣ, το
τείχος, το
(Gen.: του τείχους // Pl.: τα τείχη / Gen.: των τειχών)
1. Bedeutung:
ψηλός και ισχυρός τοίχος από μεγάλες πέτρες, που έχτιζαν γύρω από τις αρχαίες και
μεσαιωνικές πόλεις αλλά και γύρω από εκτεταμένες περιοχές για προστασία από τους
εχθρούς [ΛΚΝ] // ψηλό οχυρωματικό κτίσμα, που περιβάλλει συνήθως μια πόλη ή
εκτείνεται κατά μήκος των συνόρων για αμυντικούς λόγους [ΛΜΠ] // die Mauer [um
eine Stadt oder Festung, ein Territorium etc.]
π.χ.:
• το Σινικό τείχος (το Σινικό Τείχος / το σινικό τείχος) ° die Chinesische Mauer
• το τείχος του Βερολίνου (το Τείχος του Βερολίνου) ° die Berliner Mauer
• τα τείχη της πόλης ° die Stadtmauern
2. Zur Unterscheidung τείχος, το – τοίχος, ο:

Es handelt sich um Homonyme (sc. zwei Wörter mit gleicher Aussprache, aber unter-
schiedlicher Bedeutung):
ο τοίχος του σπιτιού – το τείχος της πόλης
[Μ. Τριανταφυλλίδης: Νεοελληνική Γραμματική, σ. 66]
:ΤΕΚΜΗΡΙΟ, το
τεκμήριο, το
• τεκμήριο υπαιτιότητας ° Verschuldensvermutung [zB. nach der griechischen StVO]
:ΤΕΚΝΟ, το
τέκνο, το
• μάνα και τέκνα ° Mutter und Sprößlinge [= Kinder] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΤΕΚΤΑΙΝΟΜΑΙ
τεκταίνομαι
= anzetteln / aushecken [Wendt (alte Auflage)]
:ΤΕΚΤΑΙΝΟΜΕΝΑ, τα
τεκταινόμενα, τα
= [gegen jemanden] geschmiedete Pläne [Wendt (alte Auflage)]
:ΤΕΛΕΙΑ, η
τελεία, η
1. Grundbedeutung: der Punkt [Satzzeichen]
2.1. η άνω τελεία ° der Hochpunkt [= das Äquivalent zum lateinischen "Strichpunkt" in
der griechischen Schrift (sc. das Zeichen "·")]
2.2. η διπλή τελεία ° der Doppelpunkt [sc. das Zeichen ":"]
3. τελεία και παύλα:

• Ήθελε ένα μέρος για να πάει να θρηνήσει, τελεία και παύλα. ° Er wollte einen Platz
zum Trauern und damit basta. [deshalb war er verärgert darüber, dass seine verstorbe-
nen Pflegeeltern keine Grabstätte besaßen, sondern ihre Asche verstreuen hatten
lassen] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΤΕΛΕΙΩΝΩ
τελειώνω
1. [...] να τελειώνουμε:
• Πάμε απόψε, να τελειώνουμε. Bringen wir es heute abend hinter uns.
[sc.: Verhaften Sie mich gleich heute
Αbend (hier in meiner Wohnung) und
bringen Sie mich aufs Polizeirevier (ohne
den Aufschub bis morgen, den Sie mir
angeboten haben)] [DF+GF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• Θα μπορούσα να γίνω αρχιφύλακας, αν Ich [Wächter] hätte Oberwächter werden

μου έδινε κουράγιο. Πάνε όλα τώρα. Μια können, wenn sie [= meine Frau] mir Mut
σύνταξη να τελειώνουμε. gemacht [sc. mich moralisch unterstützt]
hätte. Alles zum Teufel. Warten wir halt auf
die Pension.* [Äußerungen eines Wächters
zu einem Kollegen während des gemein-
samen Dienstes]
*[praktikable Übersetzungsmöglichkeit
eventuell auch:
Das Einzige, was uns jetzt (noch) bleibt:
das Warten auf die Pension.]
2. τελειώσαμε:
• Μπάρνι, τελειώσαμε εμείς οι δυο! ° Barney, you and I are through.* ° Barney, mit dir
bin ich fertig. [Aufkündigung der langjährigen Freundschaft durch Fred Feuerstein]
[GF, DF (jeweils Untertitel) + EF (Ton und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
*[Anm.: we're through {finished relationship} ° mit uns ist es aus (Pons)]
• Φίλοι – σαχλαμάρες! Εσύ ζητάς κάποιον άλλον, άρα εμείς οι δυο τελειώσαμε. Έτσι το
βλέπω εγώ. ° Freunde [sollen wir (die wir bisher eine Beziehung miteinander hatten)
bleiben (schlägst du vor)] – so ein Blödsinn! Du suchst [via Zeitungsannonce] einen
anderen Mann, also ist es zwischen uns beiden aus. So verstehe ich das. [DF+GF aus:
• "Τελειώσαμε και μείναμε μονάχοι / όλα κι αν τα δώσαμε. / Για μια νύχτα ήταν μόνο η
αγάπη / κι έτσι τελειώσαμε." [Νίκος Λουκάς: τραγούδι "Τελειώσαμε"]
3. τελείωσαν τα ψέματα: s. unter ψέμα, το (Z 3)
:ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ, -α, -ο
τελευταίος, -α , -ο
1. [κάτι] είναι το τελευταίο:
• Ήταν το τελευταίο που τους ένοιαζε. ° Das bekümmerte sie [= sc. die Angehörigen
des Selbstmörders] nun überhaupt nicht. [sc. der Umstand, dass die Kirche sich
weigerte, ihm eine Totenmesse zu lesen oder die Glocken für ihn zu läuten] [GF+DF aus:
[vgl. auch]:
• [...], με τελευταίο του μέλημα το αν οι οπλισμένοι καραδοκούσαν ακόμα εκεί. ° Ob die
Bewaffneten noch darin [sc. in dem Haus] lauerten, war seine geringste Sorge.
2. τελευταία [bzw.] τώρα τελευταία ° neuerdings / in letzter Zeit

:ΤΕΛΕΦΕΡΙΚ, το
τελεφερίκ, το
= [u.a.:] die Zahnradbahn [zB. jene am Lykavittos in Athen]
:ΤΕΛΙΚΑ
τελικά
• Ο Μπέλα τελικά δεν έχει στραμπουλήξει Bela hat sich doch nicht die Hand ver-
το χέρι. staucht. [wie ursprünglich behauptet
worden war] [DF+GF aus: Bachmann: Malina]
• Ίσως τελικά δεν χρειαστεί να πουλήσω το Vielleicht muss (brauche) ich [entgegen
σπίτι. den derzeitigen Befürchtungen] das Haus
gar nicht [wörtl.: letztlich nicht] (zu) verkau-
fen. / Vielleicht ist es gar nicht [wörtl.:
letztlich nicht] nötig, dass ich das Haus
verkaufe. [wenn ich anders zu Geld kom-
me]
• Ίσως ο Θανάσης τελικά να είχε δίκιο. Vielleicht hatte Thanassis letzten Endes
recht. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Τελικά την Πέμπτη ή την Παρασκευή είναι Ist der Streik jetzt am Donnerstag oder am
η απεργία; Το ξέχασα. Freitag? Ich hab's vergessen.
[Übersetzung (vom Griechischen ins Deutsche) aus dem
Übersetzungsforum von pauker.at]
• Τελικά, είσαι πολύ περίεργος. Also wirklich, du [männl.] bist schon sehr
merkwürdig. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΤΕΛΙΚΟΣ, -ή, -ό
τελικός, -ή, -ό
1. τελικά [Adverb]: s. eigenes Stichwort
2. τελικά ρήματα / μη τελικά ρήματα:

Ως τελικά ορίζονται τα ρήματα τα οποία αναφέρονται σε ένα γεγονός το οποίο πρέπει να
τελειώσει (π.χ. "χτίζω", "σπάω"), ενώ ως μη τελικά ορίζονται τα ρήματα που δεν
παρουσιάζουν εγγενώς την αναγκαιότητα να έχουν ένα συγκεκριμένο τέλος (π.χ.
"ξεκουράζομαι", "παίζω", "αγκαλιάζω").
[Σοφία Δεληδάκη: Η κατάκτηση του χρόνου και του ποιού ενεργείας στα Νέα
Ελληνικά (Aufsatz)]
:ΤΕΛΟΣ, το
τέλος, το
a) das Ende
b) die Gebühr (meist Pl.: τα τέλη)
2. τέλος πάντων: s. eigenes Stichwort
:ΤΕΛΟΣ ΠΑΝΤΩΝ [bzw.] :ΤΕΛΟΣΠΑΝΤΩΝ

τέλος πάντων [bzw.] τελοσπάντων *
*(so zB. die Schreibweise bei ΛΜΠ)
1) nun / nun ja / na ja / wie dem auch sei / wie auch immer [etc.] // jedenfalls [etc.]
2) kurz / kurz und gut / mit einem Wort
3) [(als zentrales Element) in Fragesätzen]: nun [iS von: denn/jetzt] [etc.]
4) [sonstige Übersetzungen]
1) nun / nun ja / na ja / wie dem auch sei / wie auch immer [etc.] // jedenfalls [etc.]:
• [...] σου τα δίνουν όλα. Όλα; Τέλος […] geben sie dir alles. Alles? Nun, manch-
πάντων, μερικές φορές μια βρισιά κι ένα mal sind eine Beleidigung und eine Ziga-
τσιγάρο είναι όλα. rette alles. [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
• Τέλος πάντων. Nun ja.

• Τέλος πάντων, [...] Na ja, […]

• "Και συ;" έκανε η γυμνάστρια έκπληκτη. "Du auch? [fühlst dich – wie einige Andere
"Τέλος πάντων. Εντάξει, μείνε στην άκρη – nicht wohl und willst deshalb heute am
σήμερα." Turnunterricht nicht teilnehmen]", fragte die
Turnlehrerin erstaunt. "~Na ja. (~Na gut.)
In Ordnung (Gut), bleib heute am Rand.
[des Turnsaales (und turne nicht mit)]"
[GF aus: Β. Μάστορη: Στο γυμνάσιο, S. 51 // DF: Eigen-
übersetzung]
• Τέλος πάντων, αυτό πέρασε, το χάσαμε, Sei's drum, das [sc. diese Chance bzw.
[...] Gelegenheit] ist vorbei, das haben wir nun
versäumt, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Νόμιζαν πως όλη η διαφορά μας ήταν Sie glaubten, der einzige Unterschied
στα ονόματα. Τέλος πάντων. [...] zwischen denen [sc. den antiken Griechen]
und uns [sc. den Neugriechen] seien die
Namen. Wie dem auch sei. […]
• Μα τέλος πάντων, ό,τι έγινε, έγινε. Aber wie dem auch sei, was geschehen ist,
ist geschehen.
• [...] Τέλος πάντων. Πού βρισκόμαστε; Α, […] Wie auch immer. Wo war ich [beim
ναι. […] Erzählen] stehen geblieben? Ach ja. […]
• Τέλος πάντων, όποιος κι αν ήταν, ας του Egal, wer auch immer es gewesen sein
βρεθεί σε καλό. mag [der dich wieder sicher zu uns nach
Hause gebracht hat (und von dem wir
nichts Näheres herausfinden konnten)], es
soll ihm zum Guten ausschlagen.
• [A:] Ήταν Νοέμβριος του ’91. – [Β:] Όχι, Das war im November '91. – Nein, im
Οκτώβριος ήταν. Το θυμάμαι καλά. – [Α:] Oktober war's. Ich erinnere mich sehr gut
Τέλος πάντων. [...] daran. – Na, auch egal. …[Jedenfalls ge-
schah damals Folgendes: …]
• Μου φαίνεται πάντα λίγο γελοίο να Mir kommt es immer ein bisschen lächer-
παρακολουθώ εικοσιδύο άντρες [...] να lich vor, zweiundzwanzig Männern zuzu-
κυνηγάνε μια μπάλλα [...]. Αλλά τέλος schauen, wie sie einem Ball nachlaufen.
πάντων. Περί ορέξεως ... [Kritik am Fußballsport] Aber gut. (Aber wie
[Anm.: drei Punkte nach "Περί ορέξεως" im Originaltext] auch immer. / Aber na ja. / Aber sei's
drum.) Über Geschmack …(lässt sich nicht
streiten).
[GF aus: Eideneier, Bd. 3, S. 176 // DF: Eigenüberset-
zung]
• [...], μα αν δώσει ο θεοδιάολος και πάνε Sollte uns aber der Gott-Teufel unsere
καλά οι δουλειές μας – αδύνατο μου Pläne gelingen lassen – ich glaube es zwar
φαίνεται, μα τέλος πάντων! – ξέρεις τι nicht, doch man kann es nicht wissen* –
φάμπρικα θ’ ανοίξω; dann mache ich einen Laden auf!
[bzw.]
Sollte uns aber der Gott-Teufel unsere
Pläne gelingen lassen – ich glaube es zwar
nicht, doch man kann es nicht wissen* –,
weißt du, was ich dann für ein Unterneh-
men gründen werde? [ein Heiratsbüro]
[Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 226 // DF 1: S. 179, 1. bis 3.
Z. des letzten A., bzw. DF 2: S. 217, 1. bis 4. Z. des
letzten A.]
*[praktikable Übersetzungsalternativen:
ich glaube es zwar nicht, aber bitte / aber
gut]
• Και γι’ αυτό ίσως ήταν θεοσεβούμενη – Und vielleicht war sie gerade deswegen
πίστευε πως υπάρχει Θεός τέλος πάντων, [sc. aus dem eben zuvor erwähnten Grund]
[…] fromm – sie glaubte jedenfalls, dass es
Gott gab, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Και σε μερικούς απ’ αυτούς, [...], τους Und einige [von ihnen (sc. von den Erdbe-
παραστάθηκαν λένε κάποια εξέχοντα benopfern im Dorf)], […], bekamen eine
• για μας τελοσπάντων ο Κ. είναι ένας für uns ist K. jedenfalls eine "lebende Le-
άνθρωπος "του μύθου" gende" // für uns ist K. auf alle Fälle ein
"verkörperter Mythos"
• Δε σου το είχα πει; Περίεργο, νόμιζα ότι Hab ich es dir nicht gesagt? Komisch, ich
σου το είχα πει. Τέλος πάντων, υποσχέθη- dachte, ich hätte es dir gesagt. Jedenfalls
κα να πάω και συ θα ’ρθεις να με βρεις στο habe ich versprochen zu kommen, und du
Παρίσι. kommst zu mir nach Paris.
2) kurz / kurz und gut / mit einem Wort:
• [...] Ο Ευάγγελος Αβέρωφ, τέλος πάντων, […] Kurz, an Evangelis Averoffs Äußerem
δεν είχε τίποτε που εξωτερικά θα τον έκανε war nichts, das ihn als Drachen kennzeich-
να μοιάζει με δράκο. nete. [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
• [...] για τον κόσμο που συμμετείχε τώρα […] für die Leute, die nun mitmarschierten,
στην πορεία αλλά που στη διάρκεια της aber während der Tyrannei geschwiegen
τυραννίας είχε σιωπήσει ή είχε und mitgemacht hatten, kurz, für die
συνεργαστεί, τέλος πάντων, για τις σημαίες Fahnen des Opportunismus […]
του οπορτουνισμού [...] [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
• Ίσως δε σας εξήγησα καλά, κύριε Vielleicht habe ich die Sache nicht deutlich
υπουργέ. Σας ζητούσα να [...] Τέλος genug erklärt, Herr Minister. Ich bat Sie
πάντων, δε θέλω να μετατεθεί ο darum, […] Kurz und gut, ich möchte nicht,
αξιωματικός. dass der Offizier versetzt wird.
• Τέλος πάντων! είπε βαριεστισμένος. Αυτό "Mit einem Wort!"* sagte er gelangweilt.
που ήθελα να σου πω είναι ετούτο: [...] "Was ich dir sagen wollte, ist folgendes:
[…]
[Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 34, letzte Z. // DF 1: S. 24,
16.Z., bzw. DF 2: S. 26, 14.Z.]
*[praktikable Übersetzungsalternativen:
Wie auch immer! / Wie dem auch sei!]
3) [(als zentrales Element) in Fragesätzen]: nun [iS von: denn/jetzt] [etc.]:

• Τέλος πάντων, θα ’ρθεί ή δε θα ’ρθεί; ° Kommt er nun oder nicht? [GF+DF aus: Fallaci:
Ein Mann]
• Μα τι γυρεύετε από μένα τέλος πάντων, τι μπορώ να κάνω για σας; ° Aber was
wünschen (was wollen) Sie ~eigentlich (Sie ~jetzt) von mir, was kann ich für Sie tun?
[Eigenübersetzung]
4) [sonstige Übersetzungen]:
• Τότε άρχισα να σκέφτομαι ότι ίσως Da begann ich mir selber zu sagen, dass
μπορούσα ν’ αναβάλω στ’ αλήθεια τις ich vielleicht doch die Verabredungen in
δουλειές στη Νέα Υόρκη, να φύγω έξι New York verschieben und sechs Tage
μέρες αργότερα, τέλος πάντων να σε später hätte abreisen sollen, ihm [= dir]
ικανοποιήσω, [...] eben seinen Wunsch erfüllen, […]
• μα πάντα την συνόδευε ο άνδρας, ο aber immer [ritt die Hebamme] in Beglei-
πατέρας ή αδελφός αυτής της γυναίκας, tung von einem Mann [wörtl.: vom (Ehe-)
αυτός τέλος πάντων που ερχόταν με το Mann], dem Vater oder dem Bruder der
άλογό του να την πάρει και να την φέρει [wörtl.: dieser (schwangeren)] Frau, des-
πάλι πίσω sen eben, der sie [= die Hebamme] mit
seinem Pferd abholte und auch zurück-
brachte [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Αφήστε το παιδί στην ησυχία του. Δεν Lassen Sie das Kind in Ruhe. Es ist doch
είναι τέλος πάντων και κανένα έκθεμα. schließlich (und endlich) kein Austellungs-
objekt. [Aufforderung der Mutter an eine
fremde Frau, die ihr Kind anfassen will]
[Eigenübersetzung]
• αλλά τέλος πάντων, πόλεμο είχαμε aber schließlich (und endlich) hatten wir
Krieg [und daher war es nicht verwunder-
lich, dass so viele Leute ärmlich gekleidet
waren] [Eigenübersetzung]
• Και πού να ήταν άραγε ο Τζων Λέννον ή Und wo war nun eigentlich John Lennon
το φάντασμα του Τζων Λέννον ή τέλος oder John Lennons Geist oder in Gottes
πάντων εκείνο το τεταρτημόριο του Τζων Namen [iS von: wenigstens; meinetwegen;
Λέννον [...]; auch wenn ich nichts von der Theorie über
die Viertelpartikel halte] dieses Viertelparti-
kel von John Lennon […]?
• Τέλος πάντων, το ότι οι ελληνικές αρχές • Τέλος πάντων, το ότι οι ελληνικές αρχές
έβαζαν σε αμηχανία την αμερικάνικη έβαζαν σε αμηχανία την αμερικάνικη
κουλτούρα [...] κουλτούρα [...] ° Alles was recht ist, dass
die griechischen Behörden die amerikani-
sche Kultur in Verlegenheit brachten […]
• Τι να σήμαινε όλο αυτό – αν τέλος Was konnte das alles, wenn überhaupt, für
πάντων σήμαινε κάτι; einen Sinn haben? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• κι οι πληροφορίες έλεγαν πως κάτι ήτανε [und] es hieß, irgendein Hindernis liege vor
μπροστά στο πρώτο αυτοκίνητο, κάτι που dem ersten Auto [in der Schlange], darum
το εμπόδιζε να προχωρήσει κι όταν könne es nicht weiterfahren, und auf die
ρωτούσαν μήπως είναι κάποιος άνθρωπος Frage, ob es sich vielleicht um einen Men-
που γλίστρησε ή σκόνταψε, ή τέλος schen handele, der ausgerutscht und hin-
πάντων κάποιος τροχονόμος άπειρος ή gefallen [wörtl.: ausgerutscht oder gestol-
κάτι τέτοιο, η απάντηση έλεγε πως pert] sei, oder etwa um einen unerfahrenen
άνθρωπος δεν ήταν Verkehrspolizisten oder so was, kam die
Antwort, ein Mensch sei es nicht
:ΤΕΜΕΝΟΣ, το
τέμενος, το
(Pl.: τα τεμένη)
= die Moschee
:ΤΕΝΩΝ, ο
τένων, ο
(Gen.: του τένοντος)
= die Sehne [Wendt]
-ΤΕΟΣ, -ΤΕΑ, -ΤΕΟ

-τέος, -τέα, -τέο
Τα επίθετα σε -τέος δε συνηθίζονται πολύ. Φανερώνουν εκείνο που πρέπει να γίνει:
αφαιρετέος = εκείνος που πρέπει να αφαιρεθεί
μειωτέος = εκείνος που πρέπει να γίνει μικρότερος
πληρωτέος = εκείνος που πρέπει να πληρωθεί
[Μ. Τριανταφυλλίδης: Νεοελληνική Γραμματική, S. 52]
(weitere) Beispiele:
• ήταν αμελητέο θέμα γι’ αυτόν es war für ihn ein vernachlässigbares (ein
zu vernachlässigendes) [= einer Berück-
sichtigung bzw. Erörterung nicht würdiges]
Thema
• Συνεπώς η αίτηση έκπτωσης είναι ~Folglich ist der Antrag auf Verlust [sc. des
απορριπτέα. Abgeordnetenmandates] abzulehnen (ab-
zuweisen).
• η διατηρητέα παλιά πόλη die unter Denkmalschutz stehende (die
denkmalgeschützte) Altstadt
• κτίρια που έχουν κριθεί διατηρητέα Gebäude, die für denkmalgeschützt erklärt
wurden (die unter Denkmalschutz gestellt
wurden)
• τα δάνεια, που θα είναι άτοκα, εξοφλητέα die Darlehen, die zinsenlos sein werden
σε 15 χρόνια (und) in 15 Jahren zu tilgen (zurückzuzah-
len) sind
• μια κατακριτέα πολιτική απόφαση ein ~kritikwürdiger politischer Beschluss
• "Κατεδαφιστέα η μισή Καλαμάτα" "Halb Kalamata ~abbruchreif"
[Überschrift in einer Zeitung nach dem
Erdbeben in Kalamata von 1986]
[Anm.: Im zugehörigen Artikel heißt es:
Το 64 % των κτιρίων στις σεισμόπληκτες
περιοχές κρίθηκαν ακατάλληλα (για να
κατοικηθούν) και θα πρέπει να
κατεδαφιστούν.]
• 25 εκατομμύρια λίρες, πληρωτέες εντός 25 Millionen Pfund, zahlbar [= zu bezahlen]
24 ωρών innerhalb von 24 Stunden [Lösegeldforde-
rung von Entführern]
• το φορολογητέο εισόδημα das zu versteuernde (das steuerpflichtige)
Einkommen
:ΤΕΠΕΛΕΝΙ, το
Τεπελένι, το
(weiters: η Χειμάρρα, η Κλεισούρα)
im Zuge der Offensive gegen die italienischen Invasoren in Süd-Albanien von der grie-
chischen Armee eroberte Ortschaften [Anm.: vermutl. im Herbst/Winter 1940]
[K. Tachtsis: Dreimal unter der Haube (DF), S. 252]
[Erwähnung im Text: Ταχτσής: Στεφάνι, S. 207 // DF: S. 168]
:ΤΕΡΑΣ, το
τέρας, το
(Gen.: του τέρατος // Pl.: τα τέρατα / Gen.: των τεράτων)
= das Ungeheuer / das Monstrum / der Unmensch // das Wunder / der Ausbund
[Wendt]
:ΤΕΡΑΣΤΙΟΣ, -α, -ο
τεράστιος, -α, -ο
Zu den Verwendungsunterschieden (bzw. -gemeinsamkeiten) der Begriffe τεράστιος
und πελώριος:
κτήριο σφάλμα πρόβλημα ελάττωμα
τεράστιος + + + +
πελώριος + ;
Το σημείο (+) δηλώνει τους δυνατούς και αποδεκτούς συνδυασμούς. Επειδή ακριβώς η
συνδυαστική ιδιαιτερότητα των συνωνύμων λέξεων επιβάλλεται από τη χρήση, δεν
υπάρχει μερικές φορές απόλυτη ομοφωνία μεταξύ των ομιλητών ως προς το θέμα αυτό.
Στην περίπτωση αυτή αντί του σημείου (+) χρησιμοποιούμε το ερωτηματικό (;).
:ΤΕΡΕΒΙΝΘΙΝΗ, η
τερεβινθίνη, η
= das Terpentin
:ΤΕΡΜΑ, το
τέρμα, το
a) das Ende [örtlich oder zeitlich]:
• στο τέρμα της διαδρομής ° am Ende des Ganges [befindet sich der Kopierraum]
• βρίσκεται στο τέρμα της ζωής του ° er befindet sich am Ende seines Lebens
b) die Endstation [eines Verkehrsmittels]
c) das Ziel [als Endpunkt bei Sportwettkämpfen]
d) das Tor [als Zielbereich für Treffer bei Ballsportarten]:
• ένα σουτ προς το τέρμα ° ein Schuss auf das Tor [zB. beim Fußballspiel]
e) das Tor [als Treffer bei Ballsportarten]:
• τα τέρματα πέτυχαν οι [...] ° die Tore schossen (erzielten) [...]
2. τέρμα ο (η / το) ... [bzw.] τέρμα als Ausruf:

• Άρχισε το σχολείο και τέρμα οι διασκεδάσεις. ° Die Schule begann, und Schluss war
mit den Vergnügungen. [Eigenübersetzung]
• τέρμα! (= σταμάτα πια) ° Schluss jetzt! [GF (incl. Erläuterung in Klammer) + GF aus: Pons online]
3. adverbiale Verwendung:
• στον καταψύκτη τέρμα αριστερά ° in der Tiefkühltruhe ganz links [wörtl.: am Ende
links] [finden Sie die Tiefkühlpizzas] [Auskunft im Supermarkt] [DF+GF aus: Hueber-Handel]
:ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΝΘΗΜΕΡΟΣ, -η, -ο
τεσσαρακονθήμερος, -η, -ο
= vierzigtägig // (Substantiv / το): die vierzig Tage [Wendt (alte Auflage)]
:ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΝΤΑ
τεσσαράκοντα
= vierzig [Wendt (alte Auflage)]
:ΤΕΤΑ, η
τέτα, η
Τέτες φώναζαν εκεί τις όχι άμεσα θείες ή γιαγιές, και γενικότερα τις ηλικιωμένες.
[Anm.: άμεσα ! (im nächsten Satz hingegen die Formulierung: "τους όχι άμεσους
θείους")]
[bzw.]
Teta = so nannte man die nicht blutsverwandten Tanten oder Großmütter und über-
haupt die älteren Frauen, […].
[Fußnote in: Ζ. Ζατέλη: Και με το φως του λύκου επανέρχονται, S. 584 (GF) bzw.
741 (DF)]
:ΤΕΤΑΓΜΕΝΟΣ, -η, -ο
τεταγμένος, -η, -ο
1) festgesetzt, bestimmt / 2) beauftragt (επί / mit) [Wendt (alte Auflage)]
:ΤΕΤΡΑΚΙΣ
τετράκις
= vier Mal [Wendt (alte Auflage)]
:ΤΕΩΣ
τέως
1. Zum (feinen) Bedeutungsunterschied zwischen τέως und πρώην: s. unter πρώην
2. Zur richtigen Wortstellung von τέως (sowie πρώην) bei Verwendung in Kombination
mit Nationalitätsbezeichnungen [Καρζής, S 174 f.]:
Παρατηρείται καμιά φορά στον Τύπο ένα λάθος αρκετά κωμικό. Διαβάζουμε:
"Ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός κ. τάδε ..." // "Η τέως Αμερικανίδα αντιπρόσωπος
στον ΟΗΕ κα δείνα ..."
Φυσικά, οι άνθρωποι δεν είναι ούτε "πρώην Βρετανοί", ούτε "τέως Αμερικανίδες". Η
σωστή γραφή είναι:
• Ο Βρετανός πρώην πρωθυπουργός κ. τάδε ...
• Η Αμερικανίδα τέως αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ κα δείνα ...
:ΤΖΑΜΑΡΙΑ, η
τζαμαρία, η
• πίσω από τις τζαμαρίες των εστιατορίων hinter den Fensterscheiben der Restau-
τα ζευγάρια έτρωγαν σκουπίζοντας το rants [in Genf] speisten die Paare, den
στόμα τους σε λινές πετσέτες Mund mit [wörtl.: auf] Leinenservietten
abwischend [GF+DF aus: Όσες φορές]
• τεράστιες τζαμαρίες που προσφέρουν riesige Glasscheiben [an den Gebäude-

φως ημέρας και θαυμάσια θέα wänden], die Tageslicht und (eine) wunder-
bare Aussicht bieten
• κατέστρεψαν την τζαμαρία εισόδου sie [sc. die Randalierer] zerstörten die
πολυκατοικίας ~Glaseingangstür eines Etagenhauses
:ΤΖΟΥΡΑΣ, ο
τζουράς, ο
(Pl.: οι τζουράδες)
[Musikinstrument]
:ΤΗΓΑΝΗΤΟΣ, -ή, -ό
τηγανητός, -ή, -ό
1) [in der Pfanne] gebraten:
• ένα σινί με τηγανητά ψάρια ° eine Pfanne mit gebratenen Fischen [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
2) gebacken:
• οι τηγανητές πατάτες ° die Pommes Frites
:ΤΗΛΕΠΑΙΧΝΙΔΙ, το
τηλεπαιχνίδι, το
παιχνίδι γνώσεων, ικανοτήτων ή τύχης που γίνεται σε τηλεοπτικό στούντιο, συνήθ. με
συμμετοχή κοινού, και που μεταδίδεται από την τηλεόραση [ΛΚΝ]
:ΤΗΛΕΡΑΜΑ, το
Τηλέραμα, το
[Anm.: Betonung auf der zweiten Silbe!]
Titel einer griechischen (Fernseh-)Zeitschrift *
*) Εντάσσεται στην κατηγορία των "τηλεοπτικών περιοδικών" (δηλ. περιέχει κυρίως
θεματολογία που στοχεύει στα προγράμματα των εκπομπών της τηλεόρασης και τον
σχολιασμό τους). [el.science.wikia.com]
:ΤΗΛΕΦΩΝΟ, το
τηλέφωνο, το
χτυπώ το τηλέφωνο ° [jemanden] anrufen:
• Ο Θεόδωρος δεν έχει οίκτο, λες και με παραμονεύει, μου χτυπά το τηλέφωνο μόλις το
έχω κλείσει.* [Anm.: μόλις το έχω κλείσει bezieht sich auf die Beendigung eines mit
einer dritten Person geführten Telefonats]
• Ενώ κατεβαίνω με το ασανσέρ, τον φαντάζομαι να χτυπά το εσωτερικό τηλέφωνο και
να μην παίρνει απάντηση, ή να ανοίγει την πόρτα του και να αντικρίζει τη θέση μου
άδεια.*
*[Anm.: Beide Sätze sind Aussagen einer Sekretärin betreffend die telefonische
Kommunikation zwischen ihr (im Vorzimmer) und ihrem Chef (in seinem Büro).]
:ΤΗΡΟΥΜΕΝΩΝ
τηρουμένων
τηρουμένων των αναλογιών: s. unter αναλογία, η
:ΤΗΡΩ
τηρώ (-είς)
a) einhalten / sich halten an [zB. Regeln, eine Reihenfolge]
b) halten [zB. ein Versprechen]
2. τηρουμένων των αναλογιών: s. unter αναλογία, η
:ΤΙ
τι
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. τι ..., τι ...
3. τι κι αν
4. και τι μ’ αυτό;
5. τι …[+ Adverb/Adjektiv] που ...
6. τι να δω
7. τι είναι να
8. τι σου είναι
9. τι + Verb in der 3. Person/Plural (ohne dazu passendem Subjekt)
10. τι als Konjunktion mit der Bedeutung: επειδή / γιατί
11. τι θες να ... : s. unter θέλω (Z 2)

12. τι τα θες: s. unter θέλω (Z 4)
13. τι μου λες! s. unter λέω (Z 31)
14. (και) τι δεν ... : s. unter δεν (Z 5.1)
15. κατά τι: s. unter κατά (Z 5)
a) was [Fragewort]
b) was für ein/e [Frage]
c) was für ein/e [Ausruf]
2. τι ..., τι ... :
• Τι Αλέκα, τι Αλίκη, τι Αλίς; Το ίδιο είναι. ° Ob Aleka, Aliki, oder Alice, ist doch dassel-
be. [es stört mich nicht, wenn meine Tochter mit (diesen) verschiedenen Namen geru-
fen wird] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Δε βαριέσαι. Τι απόψε, τι αύριο. Έτσι κι αλλιώς, χαμένος είμαι. ° Ach, auch egal.
Welchen Unterschied macht es, ob es heute abend oder morgen passiert. [sc.: dass sie
mich verhaften] Mir [männl.] ist ohnehin nicht mehr zu helfen. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• "Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα; / Ας καθαρίσουμε μια ώρα αρχύτερα." + "Τι σήμερα, τι
αύριο, τι τώρα; / Κι αν περιμένουμε τι θα κερδίσουμε;" [Γεράσιμος Τσάκαλος: τραγούδι
"Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα"]
• "Τι Λωζάνη, τι Κοζάνη; / Χιόνια η μια και χιόνια η άλλη." [Γιάννης Κακουλίδης: τραγούδι
"Τι Λωζάνη, τι Κοζάνη"]
3. τι κι αν = τι σημασία έχει; [ΛΚΝ] // για να δείξουμε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, δεν
πειράζει [ΛΜΠ] // was ist schon dabei, wenn ...? [Pons online]
π.χ.:
• τι κι αν βρέχει; [ΛΜΠ]
• τι κι αν γεράσαμε; [ΛΜΠ]
4. και τι μ’ αυτό; = τι σχέση, τι σημασία έχει αυτό; / ε, και; [ΛΚΝ] // για να εκφραστεί
αδιαφορία ή αμφιβολία για την έκβαση ενέργειας / και τι βγαίνει μ’ αυτό; [ΛΜΠ] //
na und? [Pons online]
5. τι …[+ Adverb/Adjektiv] που ... :

• Τι όμορφη που είναι! ° Wie hübsch sie ist! [GF+DF aus: Moser, S 151]
• Τι ωραίο που είναι! ° Wie schön es ist! [Pons online]
• "Τι όμορφη που είσαι όταν κλαις" + "Αγάπη μου, τι όμορφα που κλαις. / Ακόμα λίγο
κλάψε και σου πάει." [Χρήστος Κολοκοτρώνης: τραγούδι "Τι όμορφη που είσαι όταν κλαις"]
6. τι να δω:
• Μπαίνω μέσα, και τι να δω; ° Ich trete ein. Welch' herrlicher Anblick! [GF+DF aus:
Καζαντζάκης: Ζορμπάς]
• "Χτύπησαν αργά την πόρτα / άνοιξα και τι να δω; / Είχε φτάσει το φεγγάρι / με την
Πούλια οδηγό." + "Χτύπησαν αργά τη νύχτα / άνοιξα και τι να δω; / Στο κατώφλι μου
την Πούλια / και τον άδειο ουρανό." [Δημήτρης Χριστοδούλου: τραγούδι "Χτύπησαν αργά"]
7. τι είναι να:
• Μα φυσικά, τόσοι Τούρκοι και τόσοι Έλληνες στη Γερμανία, τι είναι να φτιάξουν μια
μετοχική εταιρεία; "Ε; Τι είναι; Δύσκολο πράμα;" ° Aber klar! So viele Türken und Grie-
chen [leben] in Deutschland, was mache es [sc.: was macht es (da) schon] für Umstän-
de, [gemeinsam] eine Aktiengesellschaft zu gründen?* "Na? Ist das denn so schwie-
rig?" [sc.: es ist ein Leichtes, sie zu gründen] [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus:
Kalimerhaba]
*[praktikable Übersetzungsalternative wäre wohl auch:

"…, was ist (da) schon dabei, eine Aktiengesellschaft zu gründen?"]
• ξέρεις τι είναι να ... : s. unter ξέρω (Z 6)
8. τι σου είναι:
It is a common phrase used to express admiration or surprise. It is like saying: "Look
what a … can do/be …!"
Examples:
α) Έχει ξοδέψει όλη της την περιουσία σε ρούχα! Τι σου είναι η μόδα … *
β) Πολλές φορές νοιώθω ότι ζω μια κατάσταση που έχω ξαναζήσει! Τι σου είναι το
μυαλό … *
γ) Εδώ και ένα μήνα κάθε μέρα τής κάνει καντάδα! Τι σου είναι ο έρωτας … *
[Anm.: Es handelt sich um die Beantwortung einer Anfrage im Forum wordrefe-
rence.com am 22.12.2007 // drei Punkte jeweils im Original]
*[praktikable Übersetzungsmöglichkeit jeweils: "was … (die Mode / der Verstand / die
Liebe) nicht alles / doch alles vermag"]
[weiteres] BS:
• "Χτες το βράδυ στ’ όνειρό μου, τι σου είναι το μυαλό / μπήκαν, λέει, περιστέρια στο
στρατώνα" [Σαράντης Αλιβιζάτος: τραγούδι "Αννούλα του χιονιά"]
9. τι + Verb in der 3. Person/Plural (ohne dazu passendem Subjekt):

s. etwa:
"τώρα τι λένε στο παιδί / και πώς το πάνε βόλτα" [Βασίλης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Μια γυναίκα
κολονάτη"]
vgl.:
• "Τι της λένε τώρα;" σκέφτηκα. "Τι της προτείνουν; Πού να πάει;" ° "Was soll ich [ihr]
jetzt darauf antworten?", überlegte ich. "Was könnte ich ihr vorschlagen? Wo soll sie
hingehen?" [GF+DF aus: Βαμμ.]
• "Τι κάνουν τώρα;" σκεφτόμουν. ° "Was mache ich jetzt?", überlegte ich. [GF+DF
aus: Βαμμ.]
[Anm.: vgl. auch die entsprechende Konstruktion mit "πώς" (s. unter πώς, Z 12)]
10. τι als Konjunktion mit der Bedeutung: επειδή / γιατί :

• "[...], μόν’ τον προσπέρασε τι γύρευε να διώξει τους Αργίτες [...]"
Anm. 1: μόν’ = αλλά // Anm. 2: τι γύρευε = επειδή επιζητούσε
[Zitat aus einer Homer-Übersetzung von Καζαντζάκης/Κακριδής mit den beiden Anmerkungen von
Α. Δημητρίου, ΛΔΗ, σ. 112]
• "Μη με μαλώνεις, βρε πουλί, και μη με παραδιώχνεις / τι εγώ πολύ δεν κάθομαι στον
τόπο τον δικό σου· [...]"
Anm.: τι = γιατί
[Auszug aus einem δημοτικό τραγούδι, mit der Anmerkung von Α. Δημητρίου, ΛΔΗ, σ. 123/4]
• "τι" wohl in derselben Bedeutung im Text des Liedes "Κυκλαδίτικο" von Γκάτσος:
"Παράγγειλα της μάνας σου που πλένει στο σκαφίδι / να μη σου λέει πικρόλογα τι θα τη
φάει το φίδι."
:ΤΙΜΗ, η
τιμή, η
a) die Ehre
b) der Preis
c) der [Mess-]Wert
2. λαμβάνω την τιμή / παίρνω την τιμή:

• Σαν "πήρα την τιμή" να του πω πως [...], σκύλιασε από ιερή οργή και [...]. ° Als ich
ihn [= den militärischen Vorgesetzen] "ergebenst" darauf aufmerksam machte, dass
…[in dem von ihm verfassten Text ein Grammatikfehler war], schäumte er in heiligem
Zorn und …[bestrafte mich]. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
3. το έχω τιμή: s. unter έχω (Z 6)
:ΤΙΜΙΟΣ, -α, -ο
τίμιος, -α, -ο
1. Grundbedeutung: anständig, rechtschaffen, redlich, ehrlich [etc.]:
• είχα έναν πατέρα τίμιο μα σκληρό ° ich hatte einen redlichen, aber strengen Vater
2. το τίμιο ξύλο: s. unter ξύλο, το (Z 2)
:ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ, το
τιμολόγιo, το
1) die Rechnung
2) die Preisliste (= ο τιμοκατάλογος)
3) der Tarif [zB. für Telefongespräche]
:ΤΙΝΑΖΩ
τινάζω
• "[...];" τον ρώτησε τινάζοντας τα μαλλιά της προς τα πίσω. ° "[…]?" fragte sie ihn und
warf ihr Haar zurück. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΤΙΠΟΤΑ [bzw.] :ΤΙΠΟΤΕ
τίποτα [bzw.] τίποτε
Übersicht:
1. τίποτα – τίποτε
2. Grundbedeutungen
3. με τίποτα (+ Verneinung)
4. με το τίποτα
5. δεν έχω τίποτα με ...
6. δεν το έχω σε τίποτα να ... [bzw.] δεν το έχω για τίποτα να ...
7. δεν είναι τίποτα
8. [als Adjektiv]
9. δε λες τίποτα: s. unter λέω (Z 30)
10. άλλο τίποτα: s. unter άλλο (Z 3)
1. τίποτα – τίποτε:
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. "τίποτε" (αντί "τίποτα"), [...]
a) [in verneinenden Sätzen bzw. verneinenden Zusammenhängen]: nichts
b) etwas
3. με τίποτα (+ Verneinung):
• με τίποτα δεν μπορείς να με ταπεινώσεις there's no way you can humiliate me, like
όπως ο Κρις Τόμσον Chris Thomson did // du kannst mich un-
möglich so demütigen, wie Chris Thomson
es getan hat [iS von: es ist ausgeschlossen
/ das wirst du keinesfalls schaffen]
• Πέρασα όλη τη νύχτα κάτω από φώτα Ich musste [in meinem Krankenzimmer (im
χειρουργείου. Δεν έσβηναν με τίποτα. Spital)] die ganze Nacht [wie] im OP-Licht
verbringen. Es [sc. das grelle Licht] ging
einfach nicht aus. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Ήμουνα δεκατεσσάρων και δεν μπορού- Ich war vierzehn [Jahre alt] und konnte
σα να ηρεμήσω με τίποτα. mich [nach diesem mich erschreckenden
Vorfall] einfach nicht beruhigen.
4. με το τίποτα:
• έκοβε βαριά προστίματα με το τίποτα ° er verhängte empfindliche Geldstrafen für
nichts und wieder nichts [sc. wegen Verhaltensweisen, die gar keine (bzw. bloß ge-
ringfügige) Verfehlungen waren] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
5. δεν έχω τίποτα με ... :

• Αλήθεια, Λάουρα, το ξέρεις, δεν έχω τίποτα με τον Βίλκο, με τον καιρό μάλιστα είχα
αρχίσει να τον συμπαθώ πολύ. ° Ehrlich, Laura, du weißt, ich habe überhaupt nichts
gegen Wilko, im Gegenteil, mit der Zeit fand ich ihn sogar sehr nett. [DF+GF aus: Gaby
6. δεν το έχω σε τίποτα να ... : κάνω εύκολα κάτι (το δύσκολο ή ασυνήθιστο) [ΛΔΗ]
[bzw.] δεν το έχω για τίποτα να ... :
π.χ.:
• Αυτός; Είναι μεγάλος καλοφαγάς: Δεν το ’χει σε τίποτα να φάει τέσσερες μερίδες
μπριτζόλες στην καθισιά του. [ΛΔΗ] [Anm.: τέσσερες !]
• Τι αγριάνθρωπος είναι αυτός, καλέ; Δεν το ’χει σε τίποτα να σε σκοτώσει, αν τον
στραβοκοιτάξεις. [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Αυτός είναι τόσο τρελάρας, που δεν Der ist so verrückt, dass er das glatt fertig
το ’χει για τίποτα να γίνει και κομμώτρια. bringt und zur Friseuse [sc.: Damenfriseur
(von Beruf)] wird. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Αυτός δεν το ’χε για τίποτα να με κάψει. Er hätte nicht die geringsten Hemmungen,
mich zu verraten. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Απόφευγα να πηγαίνω στο καφενείο [...], Ich vermied es, in das […] Kafenion zu
όπου ο καφετζής [...] δεν το ’χε σε τίποτα gehen, wo der Wirt […] nicht die geringsten
να σου πει ορθά κοφτά να του αδειάσεις τη Skrupel hatte, einem glattweg ins Gesicht
γωνιά, αν καθόσουν χωρίς να πίνεις εκείνο zu sagen, den Tisch zu räumen [sc.: sein
το χλιαρό του ούζο. Lokal zu verlassen], wenn man dasaß,
ohne seinen lauwarmen Ouzo zu trinken.
7. δεν είναι τίποτα ° es ist nichts Besonderes, es ist nicht der Rede wert, es ist nichts
dabei, es ist etwas Selbstverständliches [etc.]:
• Αυτό είναι όλο. Δεν είναι τίποτα, μόνο Das ist alles. [sc. mehr (als das eben
χρειάζεται σχολαστική προσοχή [...] Beschriebene) ist nicht zu tun, wenn man
eine Handgranate scharf macht] Nichts
Besonderes, gewiss, man muss nur höl-
lisch [bei dieser Arbeit] aufpassen […]
• Όταν ήμουν παιδί, δεν ήταν τίποτα για When I was young, it was nothing for
τους φίλους και τους γείτονες να προσέ- friends and neighbors to watch each
χουν ο ένας τα παιδιά του άλλου για λίγες other’s kids for a few hours after school.* //
ώρες μετά το σχολείο. Als ich jung war, passten Nachbarn und
Freunde selbstverständlich ein paar Stun-
den nach der Schule auf die Kinder auf.
[während diese Tätigkeit heute zunehmend
fremden Personen gegen Bezahlung über-
tragen wird] [GF, EF und DF aus: Eisenstein]
*[Anm.: it's (it was) nothing = nicht der

Rede wert {sein} {Pons}]
8. [als Adjektiv]:
a) irgendwelche:
• Διοργανώνετε τίποτα γιορτές; ° Veranstaltet ihr [hier im Lager] irgendwelche Feste?
• Έχεις τίποτα καινούρια μηχανήματα για ηχογράφηση; ° Hast du irgendwelche neuen
Apparate (Geräte) zum Aufnehmen [von Filmen bzw. Schallplatten]?
b) Sonstiges:
• θα βρει τρόπο να στέλνει τίποτα λεφτά στη γυναίκα [του] ° er [= der Kriegsgefangene]
würde es schon schaffen, seiner Frau etwas Geld zu schicken [sagt er] [GF+DF aus:
:ΤΟ
το
το και το: το εξής, τα εξής [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Ήρθε μια μέρα ο φίλος του και του λέει το ---
και το: Η γυναίκα σου σε απατάει. [ΛΔΗ]
• Χότζα, του ’λεγε ο μαντατοφόρος, το και "Hodscha", sagte dann der Bote zu ihm,
το έχει ο άρρωστός μας. Τι πρέπει να του "das und das hat unser Kranker [an Be-
κάμουμε να γιάνει; schwerden]. Was können wir tun, damit er
wieder gesund wird?"
• Τόνε βρήκα το λογαριασμό σου, Ισμαήλ Ich hab' deine Rechnung [sc. die von dir
αγά. Το και το χρωστάς. noch nicht beglichene Rechnung] gefun-
den, Herr Ismail. So und so viel bist du
schuldig. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Ο κατεργάρης ο Ρασκόλνικοφ του τα ’ριξε Der gerissene Raskolnikov sagte ihm [=

στα ίσα και σταράτα. Του είπε το και το, dem Mann, der seine Schwester heiraten
πώς να φερθεί και τι να κάνει. Συμφωνή- wollte] sofort und ohne alle Umschweife,
σανε. was von ihm [als Ehemann] erwartet wurde
[damit die Heirat zustandekäme]. Er er-
zählte ihm dies und jenes, wie er sich ver-
halten, was er tun müsse, und sie wurden
sich einig. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
:ΤΟΙΣ
τοις
[zB.: δέκα τοις εκατό (10%)]
1. Bedeutung und Schreibweise:
s. dazu Χαρίλαος Δημητρακόπουλος: Για ποια Ελληνικά μιλάμε; σ. 38 [dort kompletter
Text im polytonischen System]:
Το άρθρο τοῖς [τοις] (πτώσεως δοτικής) σηµαίνει "εις τους" ή "εις τα" και αλλιώς "στους",
"στα", οπότε οι εκφράσεις "δέκα τα εκατό" και "δέκα τις εκατό" πρέπει να διορθωθούν
εις "δέκα τοις εκατό" *.
Ειδικώς στη δεύτερη περίπτωσι ("δέκα τις εκατό"), η εσφαλµένη γραπτή απόδοσίς της
οφείλεται προφανώς εις το ότι η ακοή κάποιων αµαθών, ως δέκτης οµοήχων λέξεων
(όπως "τοις" καί "τις"), τους παρασύρει σε συγχύσεις αυτού του είδους, λόγω µερικής ή
ολικής αγνοίας.
*) [bzw. in der von Dimitrakopoulos verwendeten Schreibweise nach dem poly-
tonischen System: δέκα τοῖς ἑκατό]
2. Verwendungsbeispiele:
• δέκα τοις εκατό ° 10 Prozent (10%)
• δέκα τοις χιλίοις ° δέκα στα χίλια ° 10 Promille (10‰)
• τοις μετρητοίς ° (in) bar
• συν τοις άλλοις [s. unter συν (Z 2)]
:ΤΟΙΧΟΣ, ο
τοίχος, ο
1. Bedeutung: die (Haus- [etc.])Mauer / die Wand
2. Zur Unterscheidung τοίχος, ο – τείχος, το:

Es handelt sich um Homonyme (sc. zwei Wörter mit gleicher Aussprache, aber unter-
schiedlicher Bedeutung):
ο τοίχος του σπιτιού – το τείχος της πόλης
[Μ. Τριανταφυλλίδης: Νεοελληνική Γραμματική, σ. 66]
:ΤΟΝΟΣ, ο
τόνος, ο
a)
- der Ton
- das Betonungszeichen / der Akzent [auf einem Buchstaben]
b) die Tonne [Gewichtseinheit]
c) der Thunfisch (Schreibweise auch: ο τόννος)
2. ανεβάζω τους τόνους:

• [...], με αποτέλεσμα να ανεβάσω τους τόνους ° […], so I upped the ante [bzw.] […],
also setzte ich noch einen drauf [d.h. ich wurde mit meinen Bemerkungen (über diesen
Menschen) noch spöttischer und provokanter] [Anm.: to up the ante = noch einen
drauflegen {Leo}] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
:ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ, η
τοποθέτηση, η
= [u.a.:] die Stellungnahme [sc. ein Kommentar, in dem man seinen Standpunkt dar-
legt]
:ΤΟΠΟΣ, ο
τόπος, ο
a) der Ort
b) das Land
2. (κάτι) πιάνει τόπο:

- είναι χρήσιμο, τελεσφόρο, φέρνει αποτέλεσμα [ΛΚΝ]
- είναι χρήσιμο, ωφελεί // it comes in useful [Mackridge, S. 486 (GF) bzw. S. 359 (EF)]
[tο come in useful ° sich als nützlich erweisen]
[bzw. (in Erläuterung der Form "πιάνω τόπο")]:
- χρησιμοποιούμαι κατάλληλα, αποβαίνω σε όφελος, φέρνω αποτέλεσμα, εκπληρώνω
ανάγκη (συν. οφελώ, τελεσφορώ) [ΛΜΠ]
- Wirkung zeigen [Pons online]
π.χ.:
• Θέλησα να του πάρω ένα δώρο που να πιάνει τόπο. [ΛΚΝ]
• Ξόδεψα πολλά χρήματα αλλά τουλάχιστον έπιασαν τόπο. [ΛΚΝ]
• Έπιασαν τόπο οι συμβουλές που του έδωσες. (= δεν πήγαν χαμένες) [ΛΚΝ]
• Οι κόποι του δεν έπιασαν τόπο. (= πήγαν χαμένοι) [ΛΚΝ]
• Μακάρι τα λόγια σου να πιάσουν τόπο και να του αλλάξουν τα μυαλά! [ΛΜΠ]
• τα λόγια μου έπιασαν τόπο ° φάνηκαν χρήσιμα [Εμμ.]
• έπιασαν τόπο τα χρήματα ° αξιοποιήθηκαν [Εμμ.]
• Το βέβαιο είναι πως αυτός ο "παραδειγματισμός" έπιασε τόπο. Οι λιποταξίες κόπηκαν

μονομιάς. ° Fest steht allerdings, dass diese "exemplarische Maßnahme" [sc. Todes-
urteil gegen drei Deserteure durch ein Kriegsgericht und ihre Hinrichtung] Wirkung
zeigte. Die Desertionen hörten mit einem Schlag auf. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• [...], πράγμα που σημαίνει να μάθετε τένις με τη βοήθεια ενός προπονητή ή καθηγητή.
Τα χρήματά σας θα πιάσουν τόπο [...] ° [...], und das heißt, lassen Sie sich Tennis von
einem Trainer [GF: einem Trainer oder Lehrer] beibringen. Es macht sich bezahlt, […]
[DF+GF aus: Scholl: Tennis]
• Είδες όμως και τι έκανε ο θάνατός μου; Έπιασε τόπο. ° Siehst du aber auch, was
mein Tod bewirkt hat? Hat richtig eingeschlagen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
3. δίνω τόπο στην οργή [bzw.] κάνω τόπο στην οργή:

seinen Zorn / seine Wut zurückhalten [AK, S. 134] // συγκρατάω την οργή μου [bzw.]
αφήνω την οργή μου να περάσει, δεν κατευθύνομαι απ’ αυτή [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Κάποιος προσπαθεί να αποτρέψει τον φίλο του, που είναι πολύ θυμωμένος, να
λογοφέρει με τον προϊστάμενό του: "Κάνε τόπο στην οργή! Δεν σε συμφέρει να
τσακωθείς με τον προϊστάμενο." [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• δίνοντας τόπο στην οργή του seine Wut unterdrückend
• Καλύτερα να δώσω τόπο στην οργή. Besser, ich rege mich nicht auf. Besser, ich
Καλύτερα να μην της δώσω σημασία. beachte sie gar nicht [sc. die Frau, die
mich durch ihre Ironie provoziert].
• Κι έδινε τόπο στην οργή [...] Und sie nahm sich zusammen, […] [sc.: sie
äußerte gegenüber ihrer Nachbarin nicht
den Unmut, den sie für sie empfand]
4. μένω στον τόπο: πεθαίνω ακαριαία [ΛΔΗ] – π.χ.:

• Μη φοβάσαι, δεν μένουν όλοι στον τόπο Hab keine Angst [davor, meinen Tee zu
όσοι πίνουν το τσάι μου. trinken], nicht alle fallen auf der Stelle [tot]
um, wenn sie meinen Tee trinken. [wie es
neulich einem Mann passiert ist, der (zufäl-
lig) beim Teetrinken (an einem Herzversa-
gen) starb] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• φοβήθηκαν για μερικούς πως θα μείνουν man fürchtete, manch einer würde [beim
στον τόπο απ’ το πολύ ξεφάντωμα και την Feiern] über die Stränge schlagen und
οινοποσία weinschwer auf der Stelle tot umfallen
:ΤΟΣΟΣ, -η, -ο
τόσος, -η, -ο
1. [allgemein]:
• Η γυναίκα βούρκωσε, δε μας έδωσε όμως Die Augen der Frau wurden feucht [als wir
καμιά εξήγηση για την τόση λύπη της. ihr die Geschichte erzählten], sie gab uns
jedoch keine Erklärung für ihren großen
Schmerz. [DF+GF aus: Kalimerhaba]
• για την τόση προσμονή κι αφοσίωση [Mitleid] über solch eine Erwartung und
Hingabe [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Πανέμορφο. Τόσα χρόνια, δεν έχω Beautiful. In all my years, I've never heard
ξανακούσει κάτι τέτοιο. anything like it.
[bzw.]
Wunderschön. In den ganzen Jahren hörte
ich noch nie etwas so Schönes [wie dieses
Lied bzw. seine Interpretation]. [Kommen-
tar eines Musiksponsors] [Untertitel]
[bzw.]
Prächtig. In all meinen Jahren ist mir so
etwas Herzzerreißendes noch nie zu
Ohren gekommen. [Ton]
• Έχω συνηθίσει. Μ’ έχουν τρελάνει τόσες Ich habe mich daran gewöhnt [von Journa-
μέρες. listen wegen dieses Vorfalls befragt zu
werden]. Seit Tagen machen sie mich
verrückt. [GF+DF aus: Όσες φορές]
2. [nach Zahlen]: und etwas / und mehr [Wendt] – z.B.:

• [...], τα όσα είδαν τα μάτια του εξήντα τόσα χρόνια. ° [...], was seine Augen in mehr
als sechzig Jahren gesehen hatten. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• επί τέσσερις τόσους αιώνες [Λ. Ζωγράφου: Αντιγνώση]
3. τόσοι και τόσοι / τόσες και τόσες / τόσα και τόσα:

• Είχαν επαναπαυθεί, όπως τόσοι και τόσοι Hatten sie [die jüdischen Großeltern] sich,
άλλοι, σε μια ασαφή αίσθηση ασφάλειας; wie so viele andere, zu lange in [trügeri-
scher] Sicherheit gewiegt [und deshalb das
Land nicht verlassen]?
• τόσοι και τόσοι συμπαθητικοί, ευπρεπείς so viele nette, anständige Burschen gibt es
νεαροί υπάρχουν [εδώ] hier [und dennoch gerieten unsere Töchter
an die Falschen] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• [...], σ’ το λέω εγώ που τα μάτια μου είδαν [...], das sage ich dir, und ich habe [in
τόσα και τόσα. meinem Leben] viel gesehen [sc. erlebt].
• όπως [...] τόσα και τόσα [άλλα] wie […] so viele andere kleine Hindernisse
μικροεμπόδια [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κανείς δεν το ’χε ξαναδεί, κι είχαν δει Keiner hatte je so etwas erlebt, und sie
τόσα και τόσα τα μάτια τους. hatten wirklich so einiges gesehen und
erlebt. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ή μήπως έφταιγαν οι αυλές, αυτές οι Oder lag es an den Höfen, an diesen Hin-
πίσω αυλές που κρύβουν τόσα και τόσα; terhöfen, die so mancherlei verbargen?
4.1. άλλο τόσο: s. unter άλλο // άλλος, -η, -ο (Z 5.1)

4.2. άλλοι τόσοι / άλλες τόσες / άλλα τόσα (bzw. άλλος τόσος [usw.]):
s. unter άλλο // άλλος, -η, -ο (Z 5.2)
5. μια στο τόσο [bzw.] μια φορά στο τόσο:

• και [όταν] ο Γκαμπρήλ κατέβαινε μια στο τόσο απ’ το βουνό ° und [als] Gabríl von
Zeit zu Zeit, eher selten, vom Berg herunterkam [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "κάλλιο κάθε τόσο κλαπάτσα παρά μια στο τόσο δαλάκι" ° "lieber öfters mal die Fäule
als einmal das Daláki" [Abwandlung eines Sprichwortes, die Folgendes zum Ausdruck
bringt: "lieber möge über die Schafe öfter die Fäule hereinbrechen (als geringeres Übel)
als auch nur (alle heiligen Zeiten) einmal die verheerende Krankheit Daláki"] [GF+DF aus:
• Είναι ένα εμπνευσμένο τραγούδι. Από αυτά που βγαίνουν μια φορά στο τόσο και δεν
φθείρονται από τον χρόνο.
6. κάθε τόσο: s. unter κάθε (Z 3)

7. τόσος (-η, -ο) δα: s. unter δα (Z 2)
:ΤΟΤΕ
τότε
1. [allgemein]:
• Ήταν ίσως η μόνη φορά τότε που [...] ° Das war vielleicht das einzige Mal, wo
[= dass] […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. τότε είναι που ... :

• Τότε ήταν που ορμήσαν μέσα [...] ° In diesem Augenblick stürzte[n] […] ins Zimmer
• Και τότε ήταν ακριβώς που είδε [...] ° Genau in diesem Moment sah er [...] [GF+DF aus:
• Τότε όμως ήταν που άνοιξε η πόρτα [...] ° Aber da ging die Türe [...] auf, […]
• Τότε όμως ήταν που [...] τον πλάκωνε η αφόρητη σιωπή της Έμας. ° Das waren
jedoch [immer] die Momente, in denen ihn [...] das unerträgliche Schweigen Emmas
erdrückte. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Την επόμενη χρονιά απέκτησε δικό της [ποδήλατο] και τότε ήταν που εθεάθη να
οδηγεί στην Κηφισιά, με το ένα χέρι – [...]. ° Im folgenden Jahr bekam sie ein eigenes
Rad, und das war der Zeitpunkt, zu dem sie in Kifissiá mit nur einer Hand am Lenkrad
Aufsehen erregte – […]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Παρακαλεί το λοχαγό [...]. Γιατί τότες δα είναι που θα τόνε λιώσει ο Γιωργαλάς. °
Er fleht den Hauptmann [sc. seinen Vorgesetzten] an, …[er möge Jorgalas nicht dafür
bestrafen, dass dieser ihn (seinen Kameraden) fürchterlich verprügelt hatte]. Denn dann
würde Jorgalas ihn erst recht fertigmachen. [Anm.: hier: τότες δα] [GF+DF aus: Μυριβήλης:
:ΤΟΥΔΕ
τούδε
• Από τούδε και στο εξής τίθεμαι στη διάθεσή σου, [...] ° Von nun an und immerdar
steh ich zu deiner Verfügung, […] [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
• μέχρι τούδε ° bisher [DF+GF aus einem EuGH-Urteil aus 2000]
• κατά την μέχρι τούδε συζήτησιν [Zitat in: Γ. Λαμψίδης: Οι περιπέτειες της Δημοτικής, S. 254]
• Αυτή είναι η γνώμη μου, κύριε Πρόεδρε. Δεν θέλω να την επιβάλω εις ουδένα, αλλά
δια να είμαι ειλικρινής μαζί σας, πρέπει από τούδε να το είπω. Δι’ εμέ, εθνική μόρφωσις
είναι η αρχαία ελληνική μόρφωσις. [Zitat in: Γ. Λαμψίδης: Οι περιπέτειες της Δημοτικής, S. 202]
:ΤΟΥΜΠΕΚΙ, το
τουμπεκί, το
κάνω τουμπεκί:
"Τουμπεκί" λέγεται τούρκικα ο καπνός για το ναργιλέ, που τον κάπνιζαν στα διάφορα
καφενεία της παλιάς εποχής. [...] "Κάνε τουμπεκί" δηλαδή κάπνιζε και μη μιλάς.
[s. näher Νατσ., σ. 268]
[bzw.]
κάνω τουμπεκί ° σιωπώ, παραμένω άφωνος [ΑΓΝ, σ. 175]
:ΤΟΥΡΣΙ, το
τουρσί, το
• καρυκεύματα Νόβα για τουρσί ° Nova-Gewürze [sc. Gewürze der (tschechischen)
Marke Nova] für sauer Eingelegtes [GF+DF aus: Όσες φορές]
• αγόρασα ακόμη ένα βάζο με αγγουράκι τουρσί ° ich kaufte mir noch ein Glas einge-
legte Gurken [GF+DF aus: Όσες φορές]
[bzw.]
τα τουρσιά:
Τα τουρσιά είναι λαχανικά που διατηρούνται σε λάδι, ξίδι και στη συσκευασία τους
πρέπει να αναφέρεται ο τρόπος συντήρησης, το είδος του λαχανικού και το βάρος του.
:ΤΟΥΤΟΣ, -η, -ο
τούτος, -η, -ο ([bzw.] ετούτος, -η, -ο)
1. Zur Unterscheidung zwischen αυτό und (ε)τούτο: s. unter αυτός, -ή, -ό (Z 5)
2. τούτος (-η, -ο) – ετούτος (-η, -ο):

Vgl. dazu Μάνεσης, S. 63 f.:
νομίκης θεωρίας και πράξης. Π.χ. [...] "τούτος" (αντί "ετούτος"), [...]
:ΤΡΑΒΩ
τραβώ (-άς)
a) [transitiv]: ziehen [zB. ein Objekt]
b) [intransitiv]: ziehen, gehen, sich auf den Weg machen etc. [Ausdrücke der Fortbewe-
gung]:
• Μες στη νύχτα τράβηξε για το ρέμα. Mitten in der Nacht machte er sich auf den
Weg zur Schlucht [gemeint wohl: zum
Fluss(bett)].
• Καληνύχτισα και τράβηξα για τ’ αμπρί Ich wünschte [den Kameraden] eine gute
μου. Nacht und machte mich [vom Unterstand
des Offiziers, bei dem ich zum Teetrinken
auf Besuch war] auf den Weg zu meinem
Unterstand [im selben Schützengraben].
• Κι έτσι έμεινα μονάχος και τράβηξα κατά Und so blieb ich [= Tourist in Budapest]
το Δούναβη. allein [sc. weil die Anderen aus der Gruppe
sich weiter in der Einkaufsstraße aufhiel-
ten] und ging zur Donau hinunter. // Und so
blieb ich allein und zog zur Donau hinunter.
• Κάποτε παραχόρτασα αυτή τη γοητεία Endlich [iS von: schließlich] wurde ich der
της ήρεμης ζωής και στις 20 Αυγούστου, Reize dieses Stilllebens [auf der Insel
τράβηξα με ένα καΐκι προς τον Πειραιά. Ägina / Αίγινα] satt, [….], und am 20. Au-
gust [1832] führte mich abends ein Kaïk
nach dem Piräus.
[DF+GF aus: Ross / Anm.: "abends" nicht übersetzt]
c) [transitiv]: [etwas] durchmachen, erleiden
2. τραβώ μπρος:
• [...] χτύπησε λαφριά [= ελαφριά] τα λουριά και τα ζα [= τα ζώα] τραβήξανε μπρος.
Κατόπι ξαφνικά έσυρε πίσω τα χαλινάρια [...] και σταμάτησε πάλι τ’ άλογα. °
[...] er schlug [am Karren sitzend] leicht mit den Zügeln, und die [vor den Karren ge-
spannten] Pferde [GF: Tiere] setzten sich in Marsch. Dann zog er plötzlich die Zügel
nochmal an […] und brachte die Pferde wieder zum Stehen. [weil er mir vor seinem
Wegfahren noch etwas geben wollte] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΤΡΑΓΙΑΣΚΑ, η
τραγιάσκα, η
= die Schirmmütze [wie sie z.B. Μάνος Ελευθερίου trägt] [Pons online]
:ΤΡΑΚΟΣΑ
τρακόσα
= τριακόσια [ΛΔΑ, σ. 15]
:ΤΡΑΠΕΖΙ, το
τραπέζι, το
1. κάνω σε κάποιον το τραπέζι: του προσφέρω φαγητό (στο σπίτι μου ή σε εστιατόριο)
[ΛΔΗ] – π.χ.:
• Εγώ προτείνω να κάνουμε στους γείτονές μας (που μας ποτίζανε τον κήπο όσο
λείπαμε) το τραπέζι παρά να τους κάνουμε ένα δώρο. Θα είναι καλύτερα. [ΛΔΗ]
• σου κάνω το τραπέζι ° ich lade dich zum Essen ein [GF+DF aus: Moser, S 471]
2. βάζω τραπέζι (= στήνω {το} τραπέζι / στρώνω {το} τραπέζι):

ετοιμάζω το τραπέζι για φαγητό, δηλαδή το στρώνω και βάζω πάνω του τα φαγητά, τα
ποτά και τα σκεύη του φαγητού, ανάβω τα φώτα, διώχνω τις μύγες κτλ. [ΛΔΗ]
:ΤΡΕΛΑ, η
τρέλα, η
1. [allgemein]:
• Κείνος που έκανε την τρέλα είναι και υπόλογος· όχι εμείς. ° Jener, der die Dummheit
gemacht hat [hier konkret: die Dummheit, vom Heer zu desertieren], ist verantwortlich,
nicht wir [= seine Angehörigen]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Τα τραγούδια κι οι χοροί ξαναρχίσανε, μα ο Μαρίνος όρεξη πια για τρέλες δεν είχε. °
Lieder und Tänze begannen wieder, aber Marinos hatte keine Lust mehr zu ausge-
lassenen Späßen. [GF+DF aus: Α. Εφταλιώτης: Μαρίνος Kοντάρας]
2. πουλώ τρέλα:
• Κόλπα του Θανάση, σκέφτηκε. Δεν μπορεί αν δεν πουλήσει λίγη τρέλα, [...]. ° Spiel-
chen von Thanassis [sind das], dachte er. Ihm ist nicht wohl, wenn er nicht ein bisschen
verrückt spielt, […] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΤΡΕΛΑΙΝΩ
τρελαίνω
1. [allgemein]:
• τ’ αηδόνια στις ρεματιές με τα πλατάνια σε τρέλαιναν ° die Nachtigallen in den
platanenbewachsenen Schluchten sangen einen um den Verstand // die Nachtigallen in
den Flussbetten mit den Platanen sangen betörend [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης:
Καλαμάς]
• Ο Αλή νταής τρελάθηκε. ° Ali Dayi war außer sich vor Freude. [sc. darüber, wie
erfolgreich ich aus seinen von ihm bisher vernachlässigten Bienenstöcken den Honig
erntete] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
2. τρελαίνομαι για ... // τρελαίνομαι να ... :

• Τρελαίνουμαι [= Τρελαίνομαι] για τις παράξενες ιστορίες. ° Ich bin verrückt auf selt-
same Geschichten. [sc. verrückt danach, solche Geschichten zu hören / sie erzählt zu
bekommen] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Τρελαίνομαι να είμαστε μαζί. Αλλά δεν είμαι τόσο σίγουρη, αν κάτι τέτοιο μου ταιριάζει
για μια ζωή. ° Ich bin wahnsinnig gern mit dir zusammen. Aber ich [weibl.] bin mir nicht
ganz so sicher, dass es auch fürs Leben passt. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
3. πάει, τρελάθηκα:
• Πάει, τρελάθηκα, μου ’στριψε ... ° Jetzt ist es um mich geschehen, ich bin verrückt
geworden, durchgedreht … [vor lauter Freude darüber, dass mich diese junge Frau
angelächelt hat] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ // Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
• Πάει τρελάθηκες. ° Du spinnst! [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΤΡΕΛΟΣ, -ή, -ό
τρελός, -ή, -ό
1. [allgemein]:
• Ο Πάνος μόλις μας είδε, έκανε σαν Als Panos uns sah, war er außer sich vor
τρελός. Freude. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• έκανε σαν τρελή από φόβο sie [sc. die Kuh Bella (= η Μπέλα)] war
außer sich vor Furcht
• [...], και τότες μ’ έπιασε τρελή χαρά. [...], [und] da erfasste mich unbändige
Freude. [sc. als mir bewusst wurde, dass
ich jetzt unabhängig und niemandem mehr
Rechenschaft schuldig war]
• τα λόγια της πνίγηκαν σε τρελό βήχα ihre Worte wurden von einem unglaubli-
chen Husten erstickt [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
2. γίνεται της τρελής ° unvorstellbar / phantastisch [Eideneier, Bd. 3, S. 94] // der Bär
(der Teufel) ist los! [AK, S. 135 iVm S. 53]
π.χ.:
• "Δίχως εισιτήριο επιστροφής/ έλα και θα γίνει της τρελής." +
"Έλα της τρελής αν θες να γίνει / και αναλαμβάνω την ευθύνη."
[Ανδρέας Νεοφυτίδης: τραγούδι: "Έλα της τρελής αν θες να γίνει"]
[vgl. auch:]
γίνεται της μουρλής:
επικρατεί μεγάλη οχλοβοή, γίνεται μεγάλη φασαρία λόγω μεγάλου ενθουσιασμού ή
μεγάλου καυγά ή σε διαδηλώσεις ή σε πανηγύρια κτλ. [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Έγινε της μουρλής χτες στον χορό των φοιτητών. [ΛΔΗ]
• Τι έγινε χτες το βράδυ στο καφενείο; – [Antwort:] Της μουρλής! Τσακωθήκανε δυο
παρέες! [ΛΔΗ]
:ΤΡΕΜΩ
τρέμω
1. τρέμω + Akk. ° zittern vor [jemandem/etwas]:
• [...], που τον έτρεμε ολόκληρη η περιοχή ° ...[ein Schwerverbrecher], vor dem die
ganze Gegend zitterte [iS von: Angst hatte]
• [...] προκαλώντας [η φαντασία] φοβίες που δεν είχαν [τα παιδιά] σε μικρότερη ηλικία.
Ακόμα και όσα παιδάκια δεν φοβόντουσαν μέχρι τώρα το σκοτάδι, στην ηλικία αυτή
[= 2-4 ετών] το τρέμουν.
2. Sonstiges:
• Στην πραγματικότητα η μητέρα μου έτρεμε στην ιδέα πως ο πατέρας μου θα
σκεφτόταν κάτι τέτοιο, [...]. ° Meine Mutter hatte in Wahrheit panische Angst, dass er
[= mein Vater und ihr Gatte] auf eine solche Idee kommen könnte [sc.: sich von ihr
scheiden zu lassen], […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΤΡΕΧΩ
τρέχω
1. [als Ausdruck der Fortbewegung]:
a) laufen
b) fahren [BSe s. unter fahren (Z I.5) im deutsch-griechischen Wörterbuch]
c) rasen / sausen [etc.] [iS von: (übermäßig) schnell fahren / (übermäßig) schnell unter-
wegs sein / sich schnell irgendwohin begeben] – z.B.:
• Το λεωφορείο τρέχει πάνω στην ασημένια άσφαλτο, τρέχει και χάνεται. ° Der Bus
rast über den silbernen Asphalt, er rast und verschwindet. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Μη φοβάσαι που τρέχουν τ’ άλογα. ° Hab keine Angst, wenn die Pferde [die vor
unsere Kutsche gespannt sind] so rasen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• άκουγε τ’ άλογα που έτρεχαν όπως ο άνεμος ° sie hörte die [vor die Kutsche ge-
spannten] Pferde geschwind wie der Wind galoppieren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Είναι καλός οδηγός ο Αντώνης, δεν τρέχει. [ΛΔΗ]
• Οι γυναίκες όχι μόνο δεν τρέχουν, αλλά γενικά είναι πιο καλοί οδηγοί από τους άντρες.
[ΛΔΗ]
2. τρέχω να ... (bzw.: τρέχω και …):

• [...] κι έτρεξε να τον περιποιηθεί. […] und [er] eilte herbei [mit Jod und Ver-
band], um ihn [sc. einen leicht Verletzten]
zu verarzten.
• ακόμα κι όταν η μικρή έτρεχε να κρυφτεί selbst wenn Alicia [GF: die Kleine (= seine
στην κρεβατοκάμαρά του kleine Tochter)] ins [GF: in sein] Schlafzim-
mer gestürmt kam, um sich zu verstecken
[konnte er herrlich schlafen]
• Κατά το ανέβασμα μου έφυγε ένα κουμπί Hier ist mir beim Herumklettern [in der
από το φόρεμα. Η Άννε, η καλή μας η Berglandschaft] [als der Teil Dreharbeiten
μοδίστρα, έτρεχε να το επιδιορθώσει. für den Film] eine Naht aufgeplatzt [in der
GF: ein Knopf vom Kleid abgerissen].
Anne, […], unsere Garderobiere, hat den
Schaden aber gleich behoben. [sc. durch
Nähen des Risses (bzw. Annähen des
Knopfes) am (währenddessen weiterhin
von mir getragenen) Kleid]
[Kommentierung der entsprechenden Bil-
der von den Dreharbeiten durch die Schau-
spielerin]
• Έτρεξα να του κλείσω μάτια και στόμα, Ich schloss ihm [= dem Toten] eilig Augen
[...] und Mund, […]
• κι έτρεχε να βρει την [...] Φεβρωνία um dann eilig […] Fewronía aufzusuchen
• οι καλοθελητές έτρεξαν να το πουν στον die Wohlmeinenden erzählten es eiligst

Στέφανο και στην Ανθώ Stéfanos und Anthó
• Σαν είδε τα χάλια του Νικήτα, έτρεξε κι Als er [der Spitalsarzt] den schlechten
έφερε μια ένεση, την πέρασε στη φλέβα. [Gesundheits-]Zustand von Nikitas sah,
holte er in aller Eile eine Spritze und gab
sie ihm in die Vene.
• κι έτρεχαν όλοι να τις δουν όταν und wenn die beiden [= zwei Schwestern]
περνούσαν mit ihrem Paitóni [= hölzerner Karren] vor-
beirollten, liefen alt und jung herbei
3. τρέχα γύρευε:
• τρέχα γύρευε ° da soll einer durchblicken [iS von: da soll sich einer auskennen]
• Τώρα τρέχα γύρευε συ ... ° Was soll der Mensch da ergründen [iS von: zu ergründen
imstande sein]? [sc. in Anbetracht dieser unerforschlichen Abläufe in der Natur und in
der Zeit] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // Anm.: drei Punkte der GF im Original]
• τρέχα γύρευε ° es ist aussichtslos [GF+DF aus: Moser, S 119]
[Anm.: vgl. auch die anders gelagerte Erläuterung bei ΛΔΗ σ. 384/385:
τρέχα-γύρευε: Δηλώνει πως κάτι διαρκεί πολύ.
(s. dort auch einschlägige BSe und nähere Erläuterungen zur Grammatik)]
4. τρέχω + Akk. ° [vermutl. alltagssprachlich für:] ~etwas beschleunigen, ~etwas

vorantreiben:
• "«Ανακάτεψε την τράπουλα» για να ... τρέξει τις μεταρρυθμίσεις και να καλμάρει τους
δανειστές". [...] Το βλέμμα του ξένου Τύπου είναι στραμμένο στον χθεσινό δομικό
ανασχηματισμό του Αλέξη Τσίπρα [...] *
*[aus einem Bericht der Zeitung "Τα Νέα" über die Reaktion ausländischer
Medien auf eine Regierungsumbildung durch den griech. Premierminister
Tsipras; Bezug genommen wurde dabei u.a. auf folgende englischsprachige
Schlagzeilen:
"Greek PM Tsipras reshuffles cabinet in bid to speed up reforms" (Reuters) //
"Alexis Tsipras Shakes Up Cabinet to Soothe Greece’s Creditors" (New York
Times)
(Anm. 1: drei Punkte vor dem Wort "τρέξει" im Original)
(Anm. 2: to speed up something = etwas beschleunigen / to speed up somebody
= jemanden antreiben)]
:ΤΡΕΧΩΝ, ουσα, -ον

τρέχων, -ουσα, -ον
1) laufend:
• το τρέχον έτος ° im laufenden Jahr [erhöhte sich der Umsatz um 10 %]
• από την 7η τρέχοντος μηνός ° ab 7. des laufenden Monats [wird diese Regelung
gelten]
2) gegenwärtig / aktuell / derzeitig [etc.]:
• μια ανάλυση της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής κρίσης ° eine Analyse der gegenwär-
tigen (der aktuellen / der derzeit herrschenden) Finanzkrise
• η τρέχουσα κατάσταση ° die derzeitige (die momentane*) Lage [zwingt uns dazu, das
Arbeitsverhältnis mit dir zu beenden] [DF (*) + GF aus: Hueber-Kita]
• λέξεις της τρέχουσας γλώσσας ° Worte, die im allgemeinen Sprachgebrauch üblich

sind [d.h. keine ausgefallenen, schwer verständliche Worte] [GF+DF aus einer Broschüre der
EU]
:ΤΡΙΑΝΑ, η
Τριάνα, η
= "η Τριάνα του Χειλά":
Λίγο-πολύ στο ίδιο στιλ με τον "Τζίμη τον Χονδρό" λειτουργούσαν και τα άλλα λαϊκά
κέντρα της Αθήνας, [...]: στη Λεωφόρο Συγγρού σχεδόν απέναντι ήταν η περίφημη
"Τριάνα του Χειλά" και η "Λουζιτάνια". [...] Μεγάλες δόξες γνώρισε η "Τριάνα" με
ιδιοκτήτη τον Βασίλη Χειλά, που είχε έρθει από την Αμερική στις αρχές του 1950. Μέχρι
το 1967, είχαν περάσει από εκεί οι πιο διάσημοι καλλιτέχνες του λαϊκού τραγουδιού,
αλλά και προσωπικότητες του διεθνούς τζετ σετ. Τραγούδησαν κι έπαιξαν στο πάλκο
της "Τριάνας": Τσιτσάνης, Νίνου, Παπαϊωάννου, Μοσχονάς, Μπέλλου, Χρυσάφη,
Καζαντζίδης, Μαρινέλλα, Μπιθικώτσης, Τζουανάκος, Γαβαλάς, Χιώτης – Λίντα, Πάνου,
Μοσχολιού, κ.ά.
[Πάνος Γεραμάνης: Τα παλιά λαϊκά κέντρα της Αθήνας, "Δίφωνο" Nr. 4, S. 102]
[Anm.: Erwähnung der "Τριάνα" auch in: "Ντέφι" Nr. 7, S. 15 / "Ντέφι" Nr. 8,
S. 24]
:ΤΡΙΓΥΡΙΖΩ [bzw.] :ΤΡΙΓΥΡΝΩ

τριγυρίζω [bzw.] τριγυρνώ
• Έτσι προτίμησα να τριγυρνάω στους Da lief ich lieber wieder [ziellos] durch die
δρόμους. Straßen. [als nach Hause zu gehen und
schlaflos im Bett zu liegen]
• Τριγυρνούσα στους δρόμους Ich [weibl.] irre [richtig: irrte] entmutigt

αποκαρδιωμένη. durch die Straßen. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Από τότε ακόμα που φάνηκαν και In der Zeit, in der die schwarzen Wölfe auf-
τριγύριζαν στα μέρη τους οι μαύροι λύκοι, tauchten und in ihrer [= dieser Menschen]
[...] Gegend herumzogen, […]
• Το Κρόιτσμπεργκ δεν είναι πια ειρηνικό, Kreuzberg [Berliner Stadtviertel] ist nicht
αλλά τι να περιμένει κανείς από μια mehr friedlich, aber was kann man auch
γειτονιά δήθεν καλλιτεχνών, όπου τα von einer Nachbarschaft angeblicher
παιδιά τριγυρίζουν στους δρόμους με Künstler erwarten, wo die jungen Leute mit
πράσινα μαλλιά και τρυπημένες μύτες; grünen Haaren und durchlöcherten Nasen
[auf den Straßen] herumlaufen?
• αν σε είχα λοιπόν εδώ και τριγυρνούσαμε wenn ich dich also jetzt hier hätte und wir
μαζί μέσα στην αγορά gemeinsam über den Markt [dieser türki-
schen Stadt] spazierten [iS von: spazieren
würden] [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechi-
schen) aus: Kalimerhaba]
• Μα τον καιρό βέβαια που τριγυρνούσα Zu der Zeit freilich, als ich mich allein auf
μονάχος στα λιβάδια του μοναστηριού, όλα den Klosterwiesen umhertrieb, war das
αυτά ήταν περασμένα. alles ferne Vergangenheit.
• Το κορίτσι που τριγύριζε την άλλη φορά Das Mädchen, das letztes Mal im alten
στο παλιό λιμάνι. Hafen umhergestreift war.
• ενώ η [...] γάτα τριγύριζε στο δωμάτιο και während die [...] Katze im Zimmer herum-
μύριζε τα μαξιλάρια strich und an den Kissen schnüffelte
:ΤΡΙΣ
τρις
= τρεις φορές
[Anm.: vgl. "τρις." = Abkürzung für: τρισεκατομμύριo/-α]
:ΤΡΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ, το
τρισεκατομμύριο, το
= die Billion – zB.:
• οκτώ τρισεκατομμύρια δολάρια = $ 8.000.000.000.000
:ΤΡΙΧΑ, η
τρίχα, η
1. Grundbedeutung:
das [einzelne] Haar – zB.:
• Τις άσπρες μου τρίχες μετράς; ° Zählst du meine weißen Haare? [weil du dich so
über meinen Kopf beugst]
2. στην τρίχα:
• Ο καθηγητής το ήθελε στην τρίχα. ° Der Professor [sc. der Vorstand dieser Spitals-
station] wollte alles [wörtl.: wollte sie (= die Station / το τμήμα)] tipptopp haben [sc.
sauber, aufgeräumt usw.]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
3. τρίχες ° Quatsch [iS von: Unsinn, dummes Zeug (was die da behaupten)] [GF+DF
:ΤΡΟΜΑΡΑ, η
τρομάρα, η
• Τρομάρα μου, η Τζέλικα θέλει μια παράξενη ιστορία. [...] Τι να της πω τώρα; ° Ach du
Schreck, Tselika will eine seltsame Geschichte hören [= von mir erzählt bekommen].
[…] Was soll ich ihr bloß erzählen? [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΤΡΟΜΕΡΟΣ, -ή, -ό
τρομερός, -ή, -ό
1) [als Ausdruck einer negativen Bewertung]: furchtbar / schrecklich:
• Οι τρομερές συνέπειες του πολέμου. ° Die furchtbaren / schrecklichen Folgen des
Krieges.
2) [als Ausdruck einer positiven Bewertung]: toll / phantastisch [etc.]:
• Είσαι τρομερός, μου έφτιαξες το κέφι. ° Du [männl.] bist echt klasse, deinetwegen
[iS von: durch dich] habe ich jetzt wieder gute Laune. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
3) [als Ausdruck einer großen Intensität]: enorm / ungeheuer / gewaltig [etc.] // "furcht-
bar", "schrecklich" [jeweils iS von: enorm, gewaltig, sehr stark etc.]:
• με βάδισμα που επέβαλλε τρομερό σεβασμό ° mit einem Gang, der ungeheuren (ge-
waltigen) Respekt einflößte [schritt der Primarius durch das Spital]
• Από τότε σέβουμαι [= σέβομαι] τρομερά την "Ημερησία Διαταγή". ° Seitdem [sc. seit
meiner Bestrafung wegen einer Kritik an ihm] habe ich [Soldat] mächtig Respekt vor
dem [militärischen] "Tagesbefehl". [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Έχω τρομερή δίψα. ° Ich habe furchtbaren / schrecklichen / gewaltigen Durst.

[Anm.: s. auch die gleichartige Mehrdeutigkeit des Wortes φοβερός, -ή, -ό ]
:ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΗΜΕΝΟΣ, -η, -ο
τρομοκρατημένος, -η, -ο
• ήταν ένας τρομοκρατημένος οδηγός, που αντί για φρένο πάτησε γκάζι ° [es] war ein
irritierter Autofahrer, der statt auf die Bremse aufs Gas getreten war [und dadurch den
Unfall verursachte] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΤΡΟΠΑΡΙ, το
τροπάρι, το
άλλαξε τροπάρι:
Δηλαδή, βαρέθηκε ν’ ακούει τα ίδια και τα ίδια και του λέει ν’ αλλάξει τροπάρι.
Το τροπάρι(ον) είναι ένας σύντομος εκκλησιαστικός ύμνος (που στερεότυπα
επαναλαμβάνεται). [Νατσ., σ. 45]
:ΤΡΟΠΟΣ, ο
τρόπος, ο
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. βρίσκω τρόπο να ...
3. με τρόπο
4. με κάθε τρόπο
5. έχω έναν τρόπο
6. έχω τον τρόπο μου (με κάποιον)
7. τρόπος του λέγειν
8. κατά έναν τρόπο
9. τρόπον τινά
- die Art / die Weise / die Art und Weise [etc.]
- [Pl. (= οι τρόποι)]: die Manieren
2. βρίσκω τρόπο να ... :

• πάλι οι εχθροί του βρήκαν τρόπο για να [...] ° schafften es seine Feinde wiederum,
[…] zu […] [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
3. με τρόπο ° behutsam // mit Bedacht / unauffällig / diskret / dezent [etc.]:

• έβαζε με τρόπο το κλειδί στην πόρτα, [er] steckte behutsam den Schlüssel ins
άνοιγε σιγά σιγά, περπάταγε στις μύτες, Schloss, öffnete leise die Tür, ging auf Ze-
[...] henspitzen rein, […]
• Άνοιξα με τρόπο κουβέντα. Mit Bedacht kam ich darauf [sc. auf das
heikle Thema] zu sprechen.
• Με τρόπο την πέρασα [τη χαρτοπετσέτα] Diskret legte ich ihnen [sc. den Studenten
στο τραπέζι τους. am Nebentisch im Lokal] die Serviette [mit
der darauf von mir geschriebenen politi-
schen Parole] auf den [GF: auf ihren]
Tisch.
[bzw.]
Unauffällig steckte ich ihnen die Serviette
zu.
• κι ύστερα άρχισε, με τρόπο βέβαια, να [...] und [sie] begann dann [nachdem sie sich
im Pub an die Bar gesetzt und einen Marti-
ni bestellt hatte], auf die feine Tour* natür-
lich, …[nach irgendeinem Mann, der ihr ge-
fallen würde, Ausschau zu halten]

ven: diskret / dezent]
4. με κάθε τρόπο ° mit allen Mitteln / unter allen Umständen:

• Οι περισσότεροι προσπαθούσανε να παρατείνουνε με κάθε τρόπο τη διαμονή τους
στο νοσοκομείο, για να μην ξαναγυρίσουνε στο μέτωπο. ° Die meisten [der kranken
bzw. verwundeten Soldaten] versuchten mit allen Mitteln, ihren Aufenthalt im Lazarett
zu verlängern, damit sie nicht wieder an die Front mussten. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Πρέπει με κάθε τρόπο να σκεπάσουμε την υπόθεση. ° Wir müssen die Angelegenheit
unter allen Umständen vertuschen. [Eigenübersetzung]
5. έχω έναν τρόπο:
• Αυτός ήξερε ιστορίες, με σημασία, κι είχε έναν τρόπο να τις λέει. ° Der konnte Ge-
schichten erzählen [GF: Der kannte Geschichten], die hatten auch Bedeutung, und er
hatte eine besondere Art, sie zu erzählen. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
6. έχω τον τρόπο μου (με κάποιον):

• Έχεις τον τρόπο σου μαζί της, Φρεντ. ° You certainly have a way with her, Fred.* °
Du weißt, wie man mit kleinen Kindern [EF, GF: mit ihr] umgeht. [Ton] [bzw.] Du machst
das wirklich gut mit ihr, Fred. [Untertitel] [Lob gegenüber dem Ehemann, nachdem es
ihm gelungen ist, die Tochter zum Essen ihres Breis zu bewegen] [GF (Untertitel), EF (Ton
und Untertitel) + DF aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
*[vgl.: to have a way with (children, animals etc.) = gut mit (Kindern, Tieren etc.)
umgehen können {Pons, Leo}]
7. τρόπος του λέγειν ° sozusagen [Pons online] [etc.]:

• Η Μαρί Λασάλ ανεβαίνει στη σκηνή (τρόπος του λέγειν δηλαδή – υπάρχει μια μικρή
εξέδρα και δυο μικρόφωνα λίγα μέτρα πιο μπροστά από μας) στις εννιά. °
Marie LaSalle comes on stage (as it were – there is a little platform and a couple of
microphones a few yards in front of us) at nine; […]. ° Marie LaSalle kommt [für ihren
Auftritt als Sängerin im Pub] um neun auf die Bühne (wenn man das so nennen will –
ein paar Meter vor uns befinden sich eine kleine Plattform und ein paar Mikrophone).
[Anm.: as it were = quasi, sozusagen, gewissermaßen, gleichsam, wenn man so will
{Pons bzw. Leo}] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• κι οι δυο γιαγιάδες μου ζουν ακόμα, τρόπος του λέγειν δηλαδή, αλλά δεν τις βλέπω
ποτέ ° both my grandmothers are still alive, if you can call it that, but I never see them
° meine beiden Großmütter leben noch, wenn man das so nennen kann, aber ich sehe
sie nie [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
8. κατά έναν τρόπο ° gewissermaßen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
9. τρόπον τινά ° gewissermaßen / in gewisser Weise:

• Υπάρχουν, τρόπον τινά, τρεις ευκαιρίες. ° Es gebe [= gibt] gewissermaßen drei
Möglichkeiten. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• [...] – της ζωής τρόπον τινά – [...] ° [...] – des Lebens gewissermaßen – […] [GF+DF
aus: Όσες φορές]
• [...], άρα ήταν τρόπον τινά η αλλοτινή οικογενειακή ιδιοκτησία. ° [...], also gewisser-
maßen den ehemaligen Familienbesitz. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Να, τούτος εδώ, είναι τρόπον τινά ατημέλητος· ωστόσο, απ’ το γιλέκο του κρέμεται
χρυσή αλυσίδα, προφανώς ελβετικού ωρολογίου – [...]. ° [...]; der hier zum Beispiel
[sc. dieser junge Mann, der im Ausland (in der Schweiz) studiert] ist in gewisser Weise
ungepflegt, aber an seiner Weste hängt eine Goldkette – offensichtlich von einer
Schweizer Uhr – […]. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΤΡΟΧΟΣ, ο
τροχός, ο
θα γυρίσει ο τροχός ° θα αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο [Εμμ.]
zur Herkunft s. Νατσ., σ. 234
:ΤΡΩΩ
τρώω
1. Grundbedeutung: essen
2. iS von: [etwas Unangenehmes] abbekommen [etc.]:

a) τρώω ξύλο ° verprügelt werden / Prügel bekommen (beziehen):
• Τα πρώτα χρόνια [...] έτρωγε συνέχεια In den ersten [Schul-]Jahren [...] wurde er
ξύλο. [von seinen Klassenkameraden] ständig
verprügelt. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Τη μοναδική φορά που ο αδελφός μου Als mein Bruder ein einziges Mal [zu Hau-
προσπάθησε να μιλήσει για το σχολείο και se] von der Schule zu sprechen versuchte
το ξύλο που έτρωγε εκεί, [...] und von den Prügeln, die er dort [von
seinen Mitschülern] bekam, […]
• γιατί εδώ έτρωγε ξύλο weil er [= der herumstreunende Hund] da

[= an dieser Stelle des Stadtviertels]
meistens Prügel bezog
[Anm.: έφαγε (το) ξύλο της χρονιάς {bzw.} τρώω της χρονιάς μου: s. unter ξύλο, το
(Z 3.2)]
b) Sonstiges:
• Και το άλλο που έφαγε την δαγκωνιά; Und das andere Tier [= ζώο], das den Biss
[durch den Wolf] abbekam? [Was ist mit
ihm weiter passiert?] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] κι έφαγα μια τρομερή σφαλιάρα που […] und [ich] mir […] eine so fürchterliche
έπεσα κάτω ζαλισμένη. Ohrfeige [von meinem Vater] einfing, dass
ich [weibl.] benommen hinfiel.
• ο νεαρός έφαγε έξι μήνες με αναστολή der junge Mann fasste sechs Monate [Haft]
auf Bewährung aus / der junge Mann be-
kam sechs Monate [Haft] auf Bewährung
aufgebrummt
3. (κάτι) με τρώει [iS von: etwas quält mich, zerstört mich etc.]:
• με τους πόνους που τον έτρωγαν mit den Schmerzen, die an ihm nagten
• Και γιατί μ’ αποφεύγεις αντί να μου πεις τι Und warum gehst du mir aus dem Weg,
σε τρώει; anstatt mir zu sagen, was du hast, was
dich bekümmert? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• να μην τόνε τρώει ο έμπορας κι ο dass ihn die Händler und Wucherer nicht
τοκογλύφος zugrunde richten [dafür benötigt ein Bauer
guten Boden, reiche Ernte und gute Erlöse]
• θα τον φάει er [bzw.: sie / es] wird ihn vernichten, zu-

grunderichten
• Ο καημός του ήλιου μάς έφαγε! Die Sehnsucht nach der Sonne hat uns ins
Verderben gestürzt, […]. [sc.: unser Be-
dürfnis nach Sonnenlicht hat uns dazu ver-
anlasst, uns in die Nähe des Eingangs
unseres Unterstandes im Schützengraben
zu begeben, wodurch wir durch den Ein-
schlag der feindlichen Rakete teils verletzt,
teils getötet wurden]
4. [in Bezug auf den Verbrauch von Geld oder anderen Vermögenswerten]: ausgeben;
verschwenden [etc.]:
• ό,τι χρήματα είχε, τα ’φαγε was er an Geld hatte, hat er ausgegeben
(o[der]. verschwendet) (wörtlich: gegessen)
• Τους βλέπεις που παιδεύουνται [= παι- Man sieht, wie sie sich vergeblich bemü-
δεύονται] να φαν τα πολλά λεφτά τους και hen, ihr vieles Geld auszugeben. [sc. die
δεν το καταφέρνουν. Engländer im Thessaloniki zur Zeit des
Ersten Weltkriegs]
• έφαγε το σπίτι στα χαρτιά er verspielte das Haus beim Kartenspiel

• Για την ώρα τρων ένα χτηματάκι που μας Zurzeit leben sie [= meine mittellosen
είχε όλο-όλο αφημένο ο πατέρας μου Schwestern und unsere alte Mutter] vom
πεθαίνοντας. Τις συλλογιέμαι μέρα-νύχτα. Erlös eines winzigen Ackers, den unser
[...] Τι θ’ απογίνουν, [...] [GF: mein] Vater uns als Einziges hinter-
lassen hat. Tag und Nacht muss ich an sie
denken. […] Was soll aus ihnen werden,
5. μαζί τα φάγαμε:
• Derzeit erschüttern Unruhen Athen, und die EU ist durch die Griechenland-Pleite in
der schwersten Krise ihrer Existenz. Wie denken die Menschen am Peloponnes
darüber? – Ich höre oft den Satz: Mazi ta fagame! - Wir haben's gemeinsam verbockt.
Jeder hat geschaut, dass er das Beste für sich rausholt. Jeder hat alles ohne Rechnung
gemacht. Vor allem aber haben die Politiker, um die nächsten Wahlen zu gewinnen,
immer noch mehr Beamte in den ohnehin schon vollen Staatsapparat hineingesetzt.
["Kurier" vom 19.6.2011 (Interview mit dem in Griechenland lebenden Österreicher Fritz Bläuel) / Unterstreichung
nicht im Original]
6. τρώω το κεφάλι μου: s. unter κεφάλι, το (Z 3)
Anhang:
Konjugation (des Aktivs):
Präsens τρώω τρως τρώει τρώμε τρώτε τρώνε
(+ τρων)
Stamm 2* φάω φας φάει φάμε φάτε φάνε
(+ φαν)
Aorist έφαγα έφαγες έφαγε φάγαμε φάγατε έφαγαν
(+ φάγαν{ε})
Paratatikos έτρωγα έτρωγες έτρωγε τρώγαμε τρώγατε έτρωγαν
(+ τρώγαν{ε})
Imp. I ** --- τρώγε --- --- τρώτε ---
Imp. II ** --- φάε --- --- φάτε ---
Παρακείμ. έχω φάει / έχεις φάει [usw.]
Anm.: Präsens selten auch:
τρώγω τρώγεις τρώγει τρώγο(υ)με τρώγετε τρώγουν(ε)
:ΤΣΑΚΙΖΩ
τσακίζω
τσακισμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΤΣΑΚΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
τσακισμένος, -η, -ο
• Ήμουνα τσακισμένος από κούραση και Ich [männl.] war von der Anstrengung und
συγκίνηση, μα τράβηξα ίσια στο χωράφι. der inneren Aufregung zerschlagen, ging
aber direkt aufs Feld [um dort die Ernte-
arbeit zu verrichten].
• [...]· κάθε βράδυ πήγαινα στο κρεβάτι [...] jeden Abend ging ich [weibl.] ganz
τσακισμένη από την κούραση. zerschlagen [vom anstrengenden Holz-
schneiden] zu Bett.
• Φτάσανε μεσάνυχτα, τσακισμένοι από [...], so kamen sie um Mitternacht [im Dorf]
κείνες τις τελευταίες ώρες και το μακρινό an, erledigt von den vorangegangenen
ταξίδι, [...] Stunden und der langen Fahrt.
[bzw.]
Gegen Mitternacht kamen sie völlig aus-
gelaugt von der langen, beschwerlichen
Reise an, […]
• και στο τέλος, σωματικά εξαντλημένη και und schließlich gab ich [weibl.], körperlich
τσακισμένη, παράτησα τη δίχως νόημα geschlagen und gebrochen, meine sinn-
φυγή μου lose Flucht auf
• η τσακισμένη, ετοιμοθάνατη μάνα die gebrochene, dem Tode nahe Mutter

• στο δραματικό μονόλογο της τσακισμένης in den dramatischen Monolog der am

μάνας Boden zerstörten Mutter
• Ήταν ένα μπαρ σε μια στοά της Σταδίου, Es war eine Bar in einer Passage der
όπου έβλεπα πάντα τους ίδιους Stadioustraße, in der ich ständig die
τσακισμένους ανθρώπους, [...] gleichen vom Schicksal gebeutelten
Menschen traf […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΤΣΑΛΙΜΙ, το
τσαλίμι, το
• Στο τέλος κατάλαβα πως το μόνο που τον ενδιέφερε ήτανε το ρακί. [...] Στην αρχή
έκανε τσαλίμια. ° Zum Schluss begriff ich, dass ihn nur der Raki interessierte [den ich
bei mir hatte]. [...] Zuerst winkte er ab [als ich ihm davon zu trinken anbot].* [GF+DF aus:
*[praktikable Übersetzungsalternative wäre auch: "Zunächst zierte er sich."]
:ΤΣΑΜΠΟΥΚΑΣ, ο
τσαμπουκάς, ο
= a) μάγκας, νταής // b) μαγκιά, νταηλίκι [ΛΓΙΟ]
π.χ.:
• Επειδή σχεδόν κάθε τσαμπουκάς του γκέττο είχε κάποιους πολιτικούς δεσμούς,
φαίνεται ότι ο Σαμαριτισμός του Γουίλσον ενοχλούσε κάποιες φατρίες γιατί τις
αποδυνάμωνε. Γι’ αυτό αποφάσισαν να του τη στήσουν μια νύχτα. ["Ντέφι" Nr. 7, S. 56]
• Ποιοι ήταν οι "πρώτοι" ανάμεσα στους "πρώτους" στο Κίνγκστον – οι σκληροί

τσαμπουκάδες ή οι διακεκριμένοι Rastas της reggae; ["Ντέφι" Nr. 7, S. 56]
• θέλατε φασαρία και τσαμπουκά ["Ντέφι" Nr. 2, S. 53]
• Ο Ολυμπιακός παρουσίασε βασικά τις από παράδοση αρετές του. Ήταν ο γνώριμος
Ολυμπιακός, με τον ατελείωτο τσαμπουκά, τις αστείρευτες ψυχικές δυνάμεις. [positive
Charakterisierung der Fußballmannschaft nach einem erfolgreichen Spiel] [Zeitung
"Αυριανή" vom 11.2.1988]
• Οι εταιρίες (δίσκων) πάνω απ’ όλα προσπαθούν να σου σπάσουν τον τσαμπουκά. Να
σε κάνουν να νοιώθεις ανίσχυρος μπροστά τους. Να μπαίνεις στο γραφείο του κ.
Διευθυντή με δέος. ["Ντέφι" Nr. 5, S. 32]
:ΤΣΑΝΤΑ, η
τσάντα, η
= die Tasche
:ΤΣΑΝΤΑΚΙΑΣ, ο
τσαντάκιας, ο
(Pl.: οι τσαντάκηδες)
= der Handtaschenräuber
:ΤΣΑΝΤΙΖΩ
τσαντίζω
τσαντίζομαι [bzw.] τσαντισμένος (-η, -ο):
• Τσαντίστηκες; Bist du sauer?
• στην αρχή τσαντίστηκα φοβερά επειδή ich war zuerst stinksauer, weil du [männl.]
ήσουν πολύ δειλός για να μου ζητήσεις zu feige warst, dich persönlich bei mir zu
προσωπικά συγνώμη entschuldigen
• Τι τρέχει; Είσαι τσαντισμένος, μεγάλε; Was'n los? Bist du sauer, Alter?

• Αλλά καθώς έφευγε τσαντισμένος, [...] Aber als er so [sc.: wie eben erwähnt] ver-
ärgert verschwand [= wegging], […]
:ΤΣΑΝΤΙΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
τσαντισμένος, -η, -ο
s. unter τσαντίζω
:ΤΣΕΤΗΣ, ο
τσέτης, ο
Τούρκος άτακτος στρατιώτης που πολεμούσε εναντίον του ελληνικού στρατού κατά τη
μικρασιατική εκστρατεία [lexigram.gr] – π.χ.:
• […], και πήγαν να μας κάψουν οι τσέτες στο Αϊδίνι ζωντανούς, […] [Ε. Αλεξίου: Anthologie I,
S. 223, 9. Z. von unten]
• "Θα με δικάσει ο κούκος και τ’ αηδόνι / μα στην Αγιάσο σταυρουδάκι μου χρυσό /
τις νύχτες που θα πέφτει άσπρο χιόνι / οι Τσέτες θα κρεμάνε το Χριστό"
[Μ. Μπουρμπούλης: τραγούδι "Θα με δικάσει"]
:ΤΣΙΜΠΩ
τσιμπώ (-άς)
• […] και κάτι να τσιμπήσουν. ° […] und irgendeine Kleinigkeit zu essen. [bestellte er
– neben Wein und Limonade – beim Kellner für sich und seine Tochter] [Eigenübersetzung]
:ΤΣΙΠΟΥΡΟ, το
τσίπουρο, το
zum Unterschied zwischen τσίπουρο und ούζο: s. unter ούζο, το
:ΤΣΙΡΙΓΟ, το
Τσιρίγο, το
Το Τσιρίγο είναι το νησί Κύθηρα και τα Κύθηρα στη συνέχεια είναι, αν και πολύ μακριά
από τα άλλα, ένα από τα εφτάνησα. [Νατσ., σ. 553]
:ΤΣΟΥΡΜΟ, το
τσούρμο, το
• ήταν ένα τσούρμο παιδιά εκεί ° da war ein ganzer Schwarm von Kindern [GF+DF aus:
:ΤΣΟΥΧΤΕΡΟΣ, -ή, -ό
τσουχτερός, -ή, -ό
• με τσουχτερό κρύο και χιονιά ° bei klirrender Kälte und Schneegestöber [GF+DF aus:
• έκανε τσουχτερό κρύο ° es war eisig kalt [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΤΥΠΟΣ, ο
τύπος, ο
1. για τον τύπο ° der Form halber [BSe s. unter Form, die (Z 6) im deutsch-griechi-
schen Wörterbuch]
2. ωραίος τύπος: BSe s. unter ωραίος, -α, -ο
:ΤΥΦΛΑ, η
τύφλα, η
τύφλα να ’χει ο (η/το) ... :
• Τύφλα να ’χει η συναίσθηση της απεριόριστης παντοδυναμίας ενός Νέρωνα, τύφλα να
’χει η μανία καταστροφής ενός Τζένγκις Χαν, τύφλα να ’χει η υπερτάτη εξουσία της
Δευτέρας Παρουσίας, μπροστά [...]! ° Was ist das Kraftbewußtsein eines Nero, was ist
der Vernichtungsdrang eines Tschingiskhan, was ist die Machtvollkommenheit des
Jüngsten Gerichtes gegen [= im Vergleich zu] […]! [DF+GF aus den Aphorismen von Karl Kraus
bzw. deren griechischer Übersetzung durch Άγγελος Παρθένης]
:ΤΥΦΛΟΣ, -ή, -ό
τυφλός, -ή, -ό
στα τυφλά ° aufs Geratewohl
:ΤΥΧΑΙΝΩ
τυχαίνω
[oft unpersönlich in der 3. Person verwendet (τυχαίνει)]
(St. II: να τύχω // Aorist: έτυχα // Paratatikos: τύχαινα)
praktikable Übersetzungen:
τυχαίνει να … ° es kommt vor, dass …
πώς έτυχε να …; ° wie kommt es, dass …?
έτυχε να … ° der Zufall wollte (es), dass …
[s. im Übrigen unter schon und zufällig (jeweils im deutsch-griechischen
Wörterbuch)]
αν τύχει και ... // αν τύχει να ... ° wenn (falls) ... sollte, ... [BSe s. unter sollen]
μην τύχει και … :
a) ob nicht etwa ... // ob nicht vielleicht … // ob nicht womöglich … *
b) damit (nur) ja nicht … // damit bloß nicht … // damit nicht womöglich … *
*[Anm.: vgl. in denselben Bedeutungen: "μην τυχόν (και) ..." (s. unter τυχόν, Z 2)]
κάτι τύχαινε ° es ist etwas dazwischengekommen [bzw.] μου έτυχε κάποια δουλειά °
° mir ist eine Arbeit dazwischengekommen [und ich konnte deshalb unser geplantes
Treffen nicht einhalten] [BSe s. unter dazwischenkommen]
BSe für Originalübersetzungen:
• Ο δε Χριστόφορος έτυχε να κοιμάται στο Was Christóphoros angeht, so übernachte-
χάνι εκείνο το βράδυ. te er [an jenem Abend] zufällig in der Her-
berge. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Έτυχε και πριν δυο μέρες να έχει φτάσει Zufällig war gerade zwei Tage zuvor […]
[...]. eingetroffen. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Η Λιλή, όποτε έτυχε να τον δει να παίζει Und Lilí brach, jedesmal, wenn sie ihm
φλογέρα, έσκαζε στα γέλια κι έτρεχε, [...] zufällig beim Flötenspiel zusah, in Geläch-
ter aus, sprang auf und lief fort, […]
• καθώς έτυχε να ’ναι μόνες στην αυλή als beide [Frauen] zufällig allein im Hof
waren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι αν τύχαινε καμμιά φορά να γυρίσει Wenn er [= der Mann] sich zufällig [ein-
προς το μέρος της, [...] mal/manchmal] in ihre [= Ioulías] Richtung
drehte, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Όποτε τύχει να βρεθείς μπροστά σε Immer wenn du zufällig mit unerklärlichen

ανεξήγητα φαινόμενα, [...] Phänomenen konfrontiert wirst, […]
• [...], όπως ξεχνούσε να γυρίσει να δει σαν […], wie sie vergaß, sich umzudrehen,
τύχαινε να τη φωνάξουν με το βαφτιστικό wenn man sie zufällig bei ihrem Tauf-
της. namen rief. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• κι οπωσδήποτε δεν ήθελε να του πει για auf keinen Fall aber wollte sie ihm erzäh-
όσα τύχαινε να γνωρίζει η ίδια len, was sie [selbst] zufällig erfahren hatte
• Τύχαινε να ’χει και μια μακρινή συγγένεια Sie [Penelope] war auch, wie es der Zufall
με την Φεβρωνία. wollte, mit Fewronía entfernt verwandt.
• Μου έτυχε να δω τον Μπαλαφάρα από Zufällig traf es sich, dass ich [den General]
κοντά κ’ έξω από τον κύκλο του. Balafaras aus der Nähe und außerhalb
seines Kreises [sc. seines Offiziersgefol-
ges] beobachten konnte.
• Δεν είχε τύχει να δουν από κοντά [...] Sie hatten bis dahin noch nie Gelegenheit
gehabt, […] aus der Nähe zu betrachten –
• αν του τύχει wenn es sich [für ihn] so trifft [iS von: wenn
es sich für ihn so ergibt / wenn er Gelegen-
heit dazu hat] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Εκείνη τη στιγμή έτυχε να λείπει ο γιος· Der Sohn war gerade nicht zu Hause; als
όταν όμως γύρισε [...] er [aber] zurückkam […] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• κι αν δεν τυχαίνει να μεταφράζει την und wenn es [= das Volk] die Iphigenie
Ιφιγένεια στην εσπεράντο, τότε [...] nicht gerade ins Esperanto übersetzt, so
[…]
[GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ // Anm.: drei
• αφού δεν τύχαινε συχνά να δει στα μάτια denn es kam nicht häufig vor, dass sie
τον αδελφό της ihrem Bruder in die Augen sehen konnte
• Πολλές φορές τύχαινε να κυκλοφορήσουν Es kam häufig vor, dass drei, vier Kinder in
τρία-τέσσερα παιδιά την ίδια νύχτα με τον einer Nacht auf diese Weise [sc. schlaf-
ίδιο τρόπο, [...] wandelnd (im Haus)] unterwegs waren, […]
• Έτυχε μάλιστα και να κοιμηθούν δίπλα Es kam sogar vor, dass sie [sc. der Hund
δίπλα μπροστά στο άνοιγμα της σόμπας. und die Katze] nebeneinander im [GF wört-
lich: vor dem] Ofenloch schliefen. [so gut
verstanden sich die beiden Tiere]
• Έχει τύχει ποτέ να έχετε πιει κάτι το πρωί Ist es schon mal [wörtl.: jemals] vorgekom-
για να είστε σε φόρμα για την δουλειά; men, dass Sie morgens etwas getrunken
haben [sc. Alkohol], um fit für die Arbeit zu
sein? [Frage des Arztes]
[DF+GF aus: Hueber-Medizin]
• Όταν καμιά φορά τυχαίνει να είμαι Wenn es ab und zu mal vorkommt, dass
συντροφιά με "λόγιους" μεγαλύτερους από ich mit "Gebildeten" zusammen bin, die
μένα, [...] älter sind als ich, […]
[bzw.]
Wenn ich ab und zu in die Gesellschaft von
älteren "Gelehrten" gerate, […]
• Τύχαινε όμως και να τσακωθούν [...] Manchmal jedoch bekamen sie [auch]
Streit [= zankten sie sich], [...] *
[alternative Übersetzungsmöglichkeit:
Es kam aber (auch) vor, dass sie sich
zankten, …]
• Να χρησιμοποιούσαν άραγε κασετό- Ob sie [= die Muezzins] Kassettengeräte
φωνα, αν τύχαινε να είναι βραχνιασμένοι; [zum Gebetsruf] benutzten, wenn sie ein-
mal schwer erkältet waren? [als Gedanke
formulierte Frage]
Kalimerhaba]
• της το ’λεγε αυτό με τα μάτια, όποτε das gab er [= Christóphoros] ihr [= Ioulía]
τύχαινε να βρίσκεται κάπου γύρω τους ο nur mit Blicken zu verstehen, wenn Iáko-
Ιάκωβος wos mal in der Nähe war
• Κι όταν τύχαινε να ’ναι τόσο απορροφη- Und wenn sie mal in Gedanken vertieft die
μένη που να ξεχνάει να τινάξει την στάχτη, Asche [der von ihr gerauchten Zigarette]
πήγαινε κάποιο παιδί κοντά της και την abzuschütteln vergaß, lief gleich eines der
σκουντούσε ελαφρά, [...]. Kinder zu ihr und schubste sie leicht an,
[…]. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Οι επιβάτες, που παίρνουν μαζύ [= μαζί], Die Passagiere, welche sie [= die kleinen
όταν τύχει, [...] Fracht-Segelboote] gelegentlich mitneh-
men, […] [DF+GF aus: Ross]
• Τα βράδια στο κρεββάτι τους, η Μπέμπα Am Abend im Bett erzählte sie [= Beba]
τύχαινε να μιλήσει του Βλάση για τον Vlassis hie und da von Petros.
Πέτρο. [GF+DF aus: Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών]
• Τύχαινε μέσα στον κόσμο που μπαινό- Hie und da ergab es sich*, dass sie unter
βγαινε να βρουν παλιές γνωριμίες. all den Leuten, die da [sc.: in dem Lokal]
aus- und eingingen, einen alten Bekannten
trafen.
Es kam (manchmal) vor …]
• Την άλλη μέρα είχαν επισκέπτη. Αν δεν Am nächsten Tag bekam[en] sie Besuch.
τύχαινε να τον ξέρει καλά η Πέρσα, μπορεί Hätte Persa ihn nicht gut gekannt, sie hätte
να νόμιζε πως ήταν ο άγνωστος που έχασε annehmen können, er sei der Unbekannte,
το καπέλλο του κι έμαθε πως [...] der den Hut verloren und gehört hatte,
[Anm.: "Αν δεν τύχαινε να" dient hier also

der deutschen Übersetzung zufolge (ledig-
lich) zur Umschreibung des Konjunktivs im
Konditionalgefüge.]
• αν του ’χε τύχει κάποιο τέτοιο περιστατικό [immer] wenn ihm eben eine solche [für ihn
erfreuliche] Begebenheit widerfahren war
Kalimerhaba]
• Μια ζωή μαγκούφης, σκέφτηκε ο Ein Leben lang [war ich] ein armer Wicht,
Σωτήρης [...]. Πώς μου έτυχε τούτο δω; dachte Sotiris […]. Wie ist mir das hier bloß
zugefallen? [sc. dass ich Erfolg bei dieser
attraktiven Frau habe] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Την πόρτα της καλύβας την άφησα Die Hüttentür ließ ich angelehnt, damit
μισάνοιχτη, για να μπορεί ο Λουξ να Luchs [= Hund] ins Freie konnte. Wenn ich
βγαίνει έξω. Αν τύχαινε και πέθαινα, [aufgrund meiner Erkrankung] sterben
έπρεπε να είναι ελεύθερος. sollte, musste er frei sein.
• [...] – όλα τα είχαν αναλάβει δυο γιατροί [...] – zwei Ärzte [...] hatten alles [hinsicht-
[...], που, από καθαρή σύμπτωση, βρέθη- lich der Geburtshilfe bei der Schwangeren]
καν στον τόπο τους εκείνη την νύχτα [...]. übernommen; sie hatten aus purem Zufall
Αν δεν τύχαιναν εκείνοι, [...] sich in jener Nacht im Ort [in dem die
Schwangere und ihre Familie lebte] befun-
den […]. Wären sie nicht dagewesen, […]
• κοίταξε μην τύχει κι ήρθανε schau, ob sie nicht vielleicht gekommen

sind
• Φοβότανε τόσους μήνες να της το πει, Monatelang hatte er sich gescheut, es ihr
μην τύχει και τον κοροϊδέψει. zu gestehen [dass er sie liebte], aus
Furcht, sie möge [= würde/könnte] ihn
auslachen.
[vgl. auch die Verwendung von "μην τύχει" in einem Hauptsatz]:

• Μην τύχει να ’σαι έντεκα χρόνων, χτυπημένη από σεδάβοιμα, [...], λίγο ονειρο-
παρμένη, και να πέσεις πάνω σε δυο κιρκινέζια θηλυκά που σου χαρίζουν ξαφνικά ένα
βελούδινο τσαντάκι! °
° Gott bewahre [dich vor solcher Unbill], du [weibl.] bist elf Jahre alt, geschlagen von
der Sedháwima [einer Krankheit], […], ein bisschen verträumt, und dann triffst du auf
zwei fressgierige Raubvögel [sc.: zwei aufdringliche Frauen (die mit dir in derselben
Kutsche reisen)], die dir plötzlich ein Täschchen aus Samt schenken!
:ΤΥΧΕΙ
τύχει (θα, να, όταν, ας ...)
s. τυχαίνω
:ΤΥΧΗ, η
τύχη, η
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. καλή τύχη
3. στην τύχη
4. κατά τύχη
5. έχω τύχη
6. καθένας με την τύχη του
7. το φέρνει (τα φέρνει) η τύχη: s. unter φέρνω (Z 4.1)
8. αλλάζω την τύχη: s. unter αλλάζω (Z 2)
a) das Glück:
• Με λίγη τύχη θα τον πιάσουμε αυτή τη φορά. ° Mit ein bisschen Glück werden wir ihn
[sc. den gesuchten Mörder] diesmal erwischen.
• Είχα την τύχη να είμαι φίλος του. ° Ich hatte das Glück, ein Freund von ihm zu sein.
b) das Schicksal:
• η παραπέρα τύχη του ° sein weiteres Schicksal [sc. was mit ihm nach der Verhaftung
geschah] [ist unbekannt]
• Ήταν ειρωνεία της τύχης που [...] ° Es war eine Ironie des Schicksals, dass [...]
c) der Zufall:
• το αφήνω στην τύχη ° ich überlasse es dem Zufall
2. καλή τύχη ° viel Glück / alles Gute:

• καλή τύχη ° viel Glück [das man jemandem (für seine Zukunft) wünscht] [GF+DF aus:
• Καλή τύχη στο γιατρό! ° Alles Gute beim Arzt! [Wunsch bei der Verabschiedung von
jemandem, dem ein Arztbesuch bevorsteht] [Eigenübersetzung]
• Ήρθα να σου ευχηθώ καλή τύχη. ° Ich bin gekommen, um dir alles Gute (viel Glück)
[für dein bevorstehendes Bewerbungsgespräch] zu wünschen. [Eigenübersetzung]
3. στην τύχη ° wahllos [zB. 10 Männer aus der Gruppe als Gefangene herausgreifen] /
auf gut Glück
4. κατά τύχη ° zufällig / durch Zufall:

• Κι όταν κατά τύχη αντάμωναν τα βλέμματά τους, [...] ° Und (immer) wenn sich zufällig
(durch Zufall) ihre Blicke trafen, [...]
5. έχω τύχη:
Zur (missverständlichen) Verwendung des Ausdrucks (im Sinne von: "eine Chance
haben" anstelle von "Glück haben") s. Α. Παππάς, Υπο-γλώσσια, S. 145 f. [Unter-
streichungen nicht im Original]:
Προ ετών, όταν αυτού του τύπου οι εκφράσεις [Anm.: sc. "Έχουμε, άραγε, τύχη;"] είχαν
αρχίσει να γίνονται της μόδας, θυμάμαι αθλητικό ρεπόρτερ, [...], να ρωτάει έλληνα προ-
πονητή μιας κάποιας ηλικίας: "Πιστεύετε ότι η ομάδα σας έχει τύχη στο φετινό πρωτά-
θλημα;". "Γιατί το λες αυτό;", απάντησε ο σεβάσμιος προπονητής. "Δεν νομίζω ότι μέχρι
τώρα ήμασταν τυχεροί. Μάλλον το αντίθετο θα έλεγα". Με άλλα λόγια: "Τι κάνεις,
Γιάννη; Κουκιά σπέρνω", αφού ο μεν "μοντέρνος" ρεπόρτερ με τις (ας πούμε) γνώσεις
αγγλικής ρωτούσε αν η ομάδα είχε ελπίδες/πιθανότητες να πάρει το πρωτάθλημα, ενώ
ο συνομιλητής του διαμαρτυρόταν γιατί οι έως τότε επιτυχίες του αποδίδονταν ... στην
τύχη.
Έκτοτε βέβαια, τα "δεν έχουμε τύχη", "καμιά τύχη", κ.λπ., ως ελληνική εκδοχή του "we
have no chance", έχουν σχεδόν καθιερωθεί, και επομένως ακόμη και άτομα μιας κά-
ποιας ηλικίας είναι δύσκολο πια να μην καταλάβουν τι ρωτάει ο δημοσιογράφος.
Όμως, γιατί άραγε είναι απαραίτητο να μεταφράζουμε κατά λέξη έναν αγγλικό ιδιωμα-
τισμό για να πούμε "έχουμε αρκετές ελπίδες", "δεν έχουμε καμιά ελπίδα", κ.ο.κ.;
6. καθένας με την τύχη του:

• Όσο για μας – τέλος πάντων, καθένας με την τύχη του, που λένε. ° Was uns betrifft –
na ja, jeder hat sein Bündel zu tragen, wie man so sagt. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΤΥΧΟΝ
τυχόν
[Adverb, zuweilen in adjektivischer Verwendung]
1. αν τυχόν (και) ... :

• Αν τυχόν είναι αλήθεια ότι [...] Wenn es stimmen sollte, dass [...]
• Αν τυχόν δεν με βρεις σε τρεις ώρες, Falls du mich in drei Stunden nicht antref-
περίμενέ με εδώ! fen solltest, warte hier auf mich!
[DF+GF aus: Kalimerhaba]
• [...], για να ’ναι δίπλα του, αν τυχόν και [...], um bei ihm zu sein, wenn er vielleicht
φωνάξει τ’ όνομά της μες στη νύχτα nachts ihren Namen rief [= rufen sollte]
• αν τυχόν αρνιόντουσαν να τους κρύψουν falls sie sich weigerten [= weigern sollten],
diesen [wörtl.: ihnen] Unterschlupf zu ge-
währen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. μην τυχόν (και) ... :

[Anm.: vgl. in denselben Bedeutungen: "μην τύχει και …" (s. unter τυχαίνω)]
a) ob nicht etwa ... // ob nicht vielleicht … // ob nicht womöglich … :
• Κι αφού κοίταξαν και οι δυο συνωμοτικά Und nachdem beide verschwörerisch zu-
πίσω τους, για να δουν μη τυχόν και ερχό- rückgeschaut (hinter sich geschaut) hatten,
ταν κανείς άλλος, προχώρησαν. um zu sehen, ob nicht vielleicht (ob nicht
etwa) jemand Αnderer kam (käme), gingen
sie weiter.
[bzw. auch:]
b) damit (nur) ja nicht … // damit bloß nicht … // damit nicht womöglich … :
• [...] μην τυχόν τους ποτίσει κρυφά […(die Väter bewachten ihre Kinder)], da-
κάποιος με κρασί ή ό,τι άλλο. mit keiner ihnen [den Kindern] heimlich
[Anm.: kein "και" nach "τυχόν"] Wein oder irgend etwas anderes einflößen
konnte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• μην τυχόν δουν κι αγαπήσουν αυτόν τον dass [= damit] sie [sc. die Mädchen] bloß
Ησύχιο […] nicht diesen Hesychios zu sehen bekom-
[Anm.: kein "και" nach "τυχόν"] men, sich in ihn verlieben […]
• Φοβήθηκαν να το δοκιμάσουν μην τυχόν Zunächst zögerten sie, davon zu probieren

είχε τίποτα, μα, τελικά, όποιος το δοκίμασε [sc. von dem Wein, den ihnen ein Unbe-
δεν θα ’θελε να πίνει τίποτ’ άλλο ώσπου να kannter in einer Korbflasche in den Garten
πεθάνει. gestellt hatte], womöglich stimmte etwas
nicht damit, wer es dann aber schließlich
wagte, wollte bis an sein Lebensende
nichts anderes mehr trinken.
weiteres BS (für Bedeutung b):

• "Η άμαξα μες στη βροχή / τράβα, αμαξά, μη μου βραχεί /
το κορίτσι που ’ναι μέσα / όμορφο σαν πριγκηπέσα / μη μου βραχεί /
το κορίτσι που ’ναι μέσα / όμορφο σαν πριγκηπέσα / μην τυχόν και μου βραχεί."
[Χαράλαμπος Βασιλειάδης: τραγούδι "Η άμαξα μες στη βροχή"]
[Anm.: "μη μου" und "μην τυχόν και μου" hier also in offensichtlich synonymer
Verwendung]
:ΤΥΧΩΝ, -ούσα, -όν

τυχών, -ούσα, -όν
1. Grundbedeutung:
που δεν τον έχουν επιλέξει με βάση ορισμένα κριτήρια· οποιοσδήποτε [ΛΚΝ] // beliebi-
ger, -e, -es:
• Από δύο τυχόντα σημεία, Α και Β, που δεν ταυτίζονται, διέρχεται μία και μοναδική
ευθεία. ° Durch zwei beliebige Punkte A und B, die nicht identisch sind, geht [immer]
eine einzige Gerade. [Eigenübersetzung / GF aus: Αναγνωστοπούλου, σ. 137]
2. [als Substantiv:] ο πρώτος τυχών:

a) για κάποιον που μας είναι τελείως άγνωστος [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Εμπιστεύεται τα μυστικά του στον πρώτο τυχόντα. ° Er vertraut seine Geheimnisse
dem Nächstbesten (dem Erstbesten / jedem Beliebigen) an. [GF aus ΛΚΝ]
b) ασήμαντος, τιποτένιος· τυχαίος [= που δε διακρίνεται για την αξία, για τη σπουδαιό-
τητά του· οποιοσδήποτε] [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Είναι άνθρωπος με αξία, δεν είναι ο πρώτος τυχών. ° Er ist ein Mensch mit Wert, er
ist nicht irgendjemand. [GF aus ΛΚΝ]
• παντρεύτηκε τον πρώτο τυχόντα ° sie hat den Nächstbesten (den Erstbesten) gehei-
ratet [GF aus ΛΜΠ]
:ΤΩΡΑ
τώρα
1. Grundbedeutung: jetzt
2. τώρα πια ° jetzt [= anders als früher] / mittlerweile / inzwischen – zB.:

• Τώρα πια είναι αργά. ° Jetzt ist es zu spät. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...], ο αριθμός των μερικώς απασχολουμένων αυξήθηκε κατά περισσότερο από

2 εκατομμύρια. Το ποσοστό της μερικής απασχόλησης στη Δυτική Γερμανία είναι τώρα
πια λίγο κάτω από 19%, [...] ° […], nahm die Zahl der Teilzeitbeschäftigten [zwischen
1982 und 1997] um mehr als 2 Millionen zu. Die Quote der Teilzeitbeschäftigten [GF
wörtl.: der Teilzeitbeschäftigung] liegt in Westdeutschland inzwischen [= 1998] bei
knapp 19 Prozent […] [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• Στην αρχή έπαθε τέτοιο κλονισμό που δεν μπορούσε να μιλήσει. Μα τώρα πια άρχισε
να συνέρχεται.
3. τώρα ήταν που ... :

• Ο Γκαμπρήλ [...] έρριξε μια αγκαλιά γυμνούς κλώνους στην φωτιά, μα τώρα ήταν που
οι λιγοστές φλόγες κόντεψαν να χαθούν τελείως. ° Gabríl […] warf eine Handvoll kahle
Zweige ins [fast schon ausgegangene] Feuer, doch die spärlichen Flammen drohten
jetzt erst recht zu verlöschen. [denn die Zweige waren zu feucht] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
4. Beispiele, in denen es nicht (oder nicht wörtlich bzw. im eigentlichen Sinn) "jetzt"
bedeutet:
• "Νίνα! Νίνα! ... Πού είσαι;" – "Τώρα "Nina! Nina! … Wo steckst du denn?" –
αμέσως." [Reaktion der Kellnerin Nina:] "Komme
schon."
[GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ (drei Punkte jeweils im Original)]
• Τώρα, πού πάρκαρα το αυτοκίνητό μου; Now where did I park my car?*
[bzw.]
Wo habe ich gleich mein Auto geparkt?
[Untertitel] [bzw.] Mann, wo hab' ich denn
bloß meinen Wagen geparkt? [Ton]
*[Anm.: vgl.: Now, where did I put my hat?
° Wo habe ich denn jetzt nur meinen Hut
hingelegt? (Pons)]
• Ξέρεις τώρα, Ρομπέρ, [ο Νίκος] έχει το Du weißt doch, Robert, er [Nikos] hat einen
ένστικτο της ταραχής, [...]. sechsten Sinn für Unruhe, […]
• Έμενε σε μια γκαρσονιέρα. Ζούσε μόνος Er wohnte in einer Einzimmerwohnung. Er

του. Τώρα, ποιος του τηλεφωνούσε; Στην lebte allein. Wer also sollte ihn anrufen?*
ουσία κανείς. Δηλαδή η μητέρα του κάθε Im Grunde niemand. Das heißt, jeden
Σάββατο [...] και κάποιοι μακρινοί Samstag seine Mutter […] und irgendwel-
συγγενείς περαστικοί από Αθήνα. che entfernte Verwandte, wenn sie auf der
Durchreise in Athen waren.
*[Praktikable Übersetzungsalternative:
Nun, wer rief ihn (denn schon) an?]
• Τώρα τρέχα γύρευε συ ... Was soll der Mensch da ergründen [iS von:
zu ergründen imstande sein]? [sc. in Anbe-
tracht dieser (soeben angesprochenen) un-
erforschlichen Abläufe in der Natur und in
der Zeit]
[GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // Anm.: drei
Punkte der GF im Original]
5. τώρα μάλιστα: s. unter μάλιστα (Z 5)
6. έλα τώρα: s. unter έρχομαι (Z 7)
Υ/υ
(ΥΨΙΛΟΝ / IPSILON)
:ΥΠΑΙΘΡΙΟΣ, -α, -ο
υπαίθριος, -α, -ο
• στις υπαίθριες αγορές ° auf den Straßenmärkten [zB. indischer Städte] [GF+DF aus:
:ΥΠΑΙΘΡΟ, το
ύπαιθρο, το
1. Bedeutung: das Freie [im Gegensatz zum Inneren eines Gebäudes]
zB.:
• διανυχτερεύσεις στο ύπαιθρο ° Übernachtungen im Freien (unter freiem Himmel)
2. Zum Bedeutungsunterschied ύπαιθρο, το – ύπαιθρος, η:

- το ύπαιθρο = das Freie [im Gegensatz zum Inneren eines Gebäudes]
- η ύπαιθρος = das Land [im Gegensatz zur Stadt]
s. dazu auch unter: ύπαιθρος, η
:ΥΠΑΙΘΡΟΣ, η
ύπαιθρος, η
1. Bedeutung: das Land [im Gegensatz zur Stadt]
zB.:
• άνθρωποι που ζουν στην ύπαιθρο ° Menschen, die auf dem Land leben [und nicht in
der Stadt]
• χιλιάδες οικογένειες αναχώρησαν για την ύπαιθρο ° tausende Familien fuhren aufs
Land hinaus [als die Schulferien begannen]
2. Zum Bedeutungsunterschied ύπαιθρος, η – ύπαιθρο, το:

- η ύπαιθρος = das Land [im Gegensatz zur Stadt]
- το ύπαιθρο = das Freie [im Gegensatz zum Inneren eines Gebäudes]
so auch etwa Χ. Ζαμπούνης: Savoir vivre, σ. 195:
Η καθεμία από τις δύο λέξεις έχει τη δική της σημασία:
- "Ύπαιθρο" είναι το αντίθετο του κλειστού χώρου και σημαίνει "ανοιχτός χώρος" ("όχι
στεγασμένος").
- "Ύπαιθρος" (ενν. χώρα) είναι το αντίθετο της πόλης και σημαίνει "εξοχή", "αγροί",
"χωριά".
:ΥΠΕΡΑΞΙΑ, η
υπεραξία, η
[im Zusammenhang mit der Besteuerung von Aktien]: διαφορά μεταξύ τιμής αγοράς
μιας μετοχής και της αντίστοιχης τιμής πώλησης
:ΥΠΕΡΑΣΤΙΚΟ, το
υπεραστικό, το
= [Kurzform für:] το υπεραστικό λεωφορείο
:ΥΠΕΡΒΑΣΗ, η
υπέρβαση, η
• η νοοτροπία της υπέρβασης της επιθυμίας ° the mentality of transcending desire °
die Mentalität der Überwindung von Begierden [als Merkmal von Religionen] [GF, EF und
DF aus: Eisenstein]
:ΥΠΕΣΤΗ // :ΥΠΕΣΤΗΣΑΝ
υπέστη // υπέστησαν
s. υφίσταμαι
:ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ, -η, -ο
υπεύθυνος, -η, -ο
• es gibt [GF: es gab] eine eidesstattliche Erklärung der Ehefrau ° υπήρχε μια
υπεύθυνη δήλωση της συζύγου [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• [...], η υπεύθυνη δήλωση του παππού μου πως [...] ° ...[ein unterschriebenes Form-
blatt], wonach mein Großvater eidesstattlich erklärte, …[niemals einer nationalsozia-
listischen Organisation angehört zu haben] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΥΠΗΡΕΣΙΑ, η
υπηρεσία, η
• ο αξιωματικός υπηρεσίας ° der diensthabende Offizier [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου:
:ΥΠΟΔΕΙΚΝΥΩ [bzw.] :ΥΠΟΔΕΙΧΝΩ

υποδεικνύω [bzw.] υποδείχνω
1) hinweisen / aufmerksam machen (auf / + Akk.) [etc.]:
• Mου υπέδειξε τα λάθη μου. ° Er wies mich auf meine Fehler hin. / Er machte mich auf
meine Fehler aufmerksam.
• Tου υπέδειξα τους κινδύνους που διατρέχει. ° Ich wies ihn auf die Gefahren hin
(machte ihn auf die Gefahren aufmerksam), denen er ausgesetzt ist.
• [...] και με το βλέμμα υπέδειξε στην κυρα-Κούλα να φτιάξει καφέ. ° […] und er gab
Frau Koula mit einem Blick zu verstehen, dass sie Kaffee kochen sollte. [GF+DF aus:
Ζιγκ-ζαγκ]
2) empfehlen / raten:
• Μπορείτε να μου υποδείξετε ένα καλό (και φθηνό) εστιατόριο; ° Können Sie mir ein
gutes (und billiges) Restaurant empfehlen?
• Να μου επιτρέψετε, λοιπόν, να σας υποδείξω τρία-τέσσερα βιβλία, που νομίζω πως
δεν έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά: [...] ° Erlauben Sie mir also, dass ich Ihnen drei-
vier Bücher empfehle (Sie auf drei-vier Bücher hinweise), die – glaube ich – nicht ins
Griechische übersetzt wurden: [...]
3) vorschlagen:
• Tον υπέδειξα ως τον καταλληλότερο γι’ αυτή τη θέση. ° Ich habe ihn als den
Geeignetsten für diese Position vorgeschlagen.
4) [etwas] nahelegen / hindeuten [auf]:

• Δεν θέλω να χρησιμοποιήσω τη λέξη "επίθεση" ακόμα, αλλά πολλά στοιχεία το
υποδεικνύουν. ° Ich [Innenminister] möchte [für das Ereignis] noch nicht das Wort
"Anschlag" [sc. Terroranschlag] verwenden, aber viele Indizien legen es nahe (Vieles
deutet darauf hin). [sc. dass es sich um einen Anschlag (und nicht um einen Unfall)
handelt]
:ΥΠΟΘΕΣΗ, η
υπόθεση, η
1) die Angelegenheit:
• Μην ανακατεύεσαι σ’ αυτό, Φρανκ. Είναι αποκλειστικά δική μου υπόθεση. ° Misch
dich da nicht ein, Frank. Es ist ausschließlich m e i n e Angelegenheit (m e i n e
Sache).
• η μη επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις των άλλων κρατών ° die Nicht-Einmi-
schung in die inneren Angelegenheiten der anderen Staaten
2) der Fall [sc. Rechtssache, Kriminalfall etc.]:
• η υπόθεση ° der Fall [iS von: Rechtssache, die beim Gericht anhängig ist]
• οι ανεξιχνίαστες υποθέσεις ° die un(auf)geklärten [Kriminal- bzw. Mord-]Fälle
3) die Affäre:
• είναι μπλεγμένος σε μια υπόθεση κατασκοπείας ° er ist in eine Spionageaffäre (einen
Spionagefall) verwickelt
4) die Annahme / die Vermutung // die Hypothese:
• Αλλά η υπόθεσή μου δεν επιβεβαιώθηκε. ° Aber meine Annahme (Vermutung) be-
stätigte sich nicht.
5) die Handlung [eines Theaterstücks etc.]:
• και την υπόθεση και τη μουσική ° sowohl die Handlung als auch die Musik [der
Operette hat man in der Verfilmung umgearbeitet]
[Anm.: Zum Verhältnis der (offenbar nahezu synonymen) Begriffe υπόθεση und πλοκή:
s. unter πλοκή, η]
:ΥΠΟΘΕΤΩ
υποθέτω
1. Bedeutung: annehmen [iS von: eine Annahme treffen]
2. passive Form:
υποτίθεμαι (-τίθεσαι, -τίθεται, ...)
zu υποτίθεται: s. eigenes Stichwort
υποτιθέμενος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΥΠΟΛΟΓΙΣΙΜΟΣ, -η, -ο
υπολογίσιμος, -η, -ο
• όταν [...] η ομάδα [...] αποτελούσε ένα υπολογίσιμο μέγεθος στην Α' Εθνική ° als […]
die Mannschaft […] eine ernst zu nehmende Größe in der Ersten [Fußball-]Division war
:ΥΠΟΝΟΩ
υπονοώ (-είς)
• Τη ρώτησα για τη ζωή της σ’ αυτό το μεγάλο σπίτι, υπονοώντας τη δική της μοναξιά. °
Ich fragte sie nach ihrem Leben in diesem großen Haus, auf ihre eigene Einsamkeit
anspielend. [nachdem sie mich zuvor nach meiner Einsamkeit gefragt hatte] [GF+DF aus:
• "Και ο Άντριαν;" ρώτησα, υπονοώντας "σου λείπει;" ° "Und Adrian?" fragte ich, womit
ich meinte: "Fehlt er dir?" [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΥΠΟΠΤΕΥΟΜΑΙ
υποπτεύομαι
• Και το καλύτερο είναι ότι δεν υποπτεύεται τίποτα. ° And the best part of it is, she
doesn't suspect a thing. ° Und das Beste ist, sie [= die Frau] ahnt gar nichts [von
unserem Schwindel/Betrug]. [Untertitel] [bzw.] Und das Beste an der Geschichte ist,
dass sie auch nicht die Spur eines Verdachtes hat. [Ton] [GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel)
+ DF aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
• αυτός που υποπτευόταν και το νερό που έπινε ° er, der selbst dem Wasser, das er
trank, misstraute [Anm.: nicht wörtlich zu verstehen, sondern metaphorisch iS von: er,
der immer extrem misstrauisch war] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ
υποστηρίζω
• υποστηρίζουν, σε όλα τα επίπεδα, μια πολιτική που εγγυάται την ύπαρξη κοινωνικών
προδιαγραφών ° sie [sc. diese Politiker] treten auf allen Ebenen für eine Politik ein, die
die Existenz sozialer Standards garantiert [wörtl.: sie unterstützen eine Politik …]
:ΥΠΟΣΤΩ (θα, να, ...)

υποστώ (-είς) (θα, να, ...)
s. υφίσταμαι
:ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΟΣ, -η, -ο
υποτιθέμενος, -η, -ο
1) vermeintlich / angeblich [etc.]:
• Η υποτιθέμενη εξοικονόμηση χρόνου δεν Auch die vermeintliche Zeitersparnis [durch
υπάρχει πλέον. die Nutzung privater Pkws] existiert in
Wirklichkeit nicht [GF: nicht mehr].
• όπου βρισκόταν το υποτιθέμενο μικρό wo das vermeintliche Lämmchen lag [sc.:

αρνί man stellte sich (zum Zweck der Rekon-
struktion einer Schlachtszene) vor, dass
dort ein Lämmchen liegen würde (obwohl
man wusste, dass das nicht der Fall war)]
• Δεν του έλειπε απλώς η φιλοδοξία. Η Dabei war er nicht bloß ehrgeizlos. Sein
υποτιθέμενη έλλειψη φιλοδοξίας ήταν πιο vermeintlich mangelnder Ehrgeiz [= sein
πολύ έκφραση μιας βαθιά ριζωμένης vermeintlicher Mangel an Ehrgeiz] war
ανάγκης του για αρμονία, του φόβου και vielmehr Ausdruck seines tiefverwurzelten
του πανικού του απέναντι σε κάθε είδους Harmoniebedürfnisses, seiner panischen
σύγκρουση. Angst vor Konflikten jeder Art.
• την πραγματική ή την υποτιθέμενη sein wirkliches oder angebliches [iS von:
ευημερία του vermeintliches (von ihm nur behauptetes
bzw. sich selbst eingeredetes)] Wohlbe-
finden [Akk.] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• μια υποτιθέμενη συνωμοσία eine angebliche Verschwörung

• οι πολλές υποτιθέμενες φιλενάδες του seine vielen angeblichen Freundinnen [die
er behauptet, gehabt zu haben]
• τα υποτιθέμενα χρέη του προς το πρόσω- und seine imaginären Schulden bei ihr [sc.
πό της gegenüber seiner Frau] [gemeint: das (von
der Frau beanstandete) Fehlen einer Betei-
ligung seinerseits an den Lasten der Be-
treuung der gemeinsamen Kinder etc.]
• αυτές οι υποτιθέμενες εκδρομές diese sogenannten Ausflüge [die sie jedes

Wochenende unternahmen, in Wahrheit
aber keine waren, weil sie sich auf eine
Fahrt mit dem Auto, einen kurzen Fuß-
marsch und ein Mittagessen in einem
Waldgasthof beschränkten]
2) mutmaßlich:
• o υποτιθέμενος δράστης ° der mutmaßliche Täter
:ΥΠΟΤΙΘΕΤΑΙ
υποτίθεται
1.1. υποτίθεται ότι / πως ° angeblich / soll [etc.] * // [weiters u.a. übersetzbar mit:]
eigentlich [BS s. unter eigentlich (Z 10) im deutsch-griechischen Wörterbuch]
*) zB.:
• μέσα σ’ αυτήν την τράπεζα, που υποτί- in diese [vor Jahrhunderten gegründete]
θεται πως υπήρχε ακόμη Bank, die angeblich immer noch existierte
• υποτίθεται πως είναι μεγάλης αξίας angeblich [ist er] sehr wertvoll [dieser
Teppich] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Υποτίθεται πως σε 30 λεπτά θα προσγει- In etwa 30 Minuten soll Stefan angeblich

ωθεί ο Στέφαν, [...]. landen, [...].
• [...], και ο κάτοχος όλων αυτών των […], und der Besitzer all dieser [wertvollen]
πραγμάτων υποτίθεται πως είχε μετα- Dinge sollte indes zum Bettler [sc. zu
βληθεί στο μεταξύ σε ζητιάνο; einem mittellosen Menschen] geworden
sein? [rhetorische Frage als Ausdruck des
Zweifels an der diesbezüglichen Behaup-
tung des Besitzers selbst]
• Σ’ αυτό το σημείο υποτίθεται πως πρέπει Hier [an diesem Punkt unseres Dialogs]
να πεις ότι [...] müsstest du jetzt [eigentlich] sagen, dass
[…] [du tust es aber nicht]
[bzw.]
This is where you're supposed to say that
[…]
• Θεέ και Κύριε, σκέφτομαι, υποτίθεται πως Jesus, denke ich, es heißt doch, Elefanten
οι ελέφαντες δεν ξεχνάνε ποτέ, όχι οι würden nie vergessen, und nicht Kunden-
τεχνικοί της British Telecom. dienstler von British Telecom.
[ironische Feststellung in Anbetracht eines
Mannes, der sich noch immer an viele Jah-
re zurückliegende Verfehlungen des Ich-
Erzählers (und Jugendfreundes) erinnert]
[bzw.]
Jesus, I think, it's supposed to be ele-
phants that never forget, not British Tele-
com customer service people.
• Υποτίθεται πως όσοι έχουν κάτι ελληνικό Es wird behauptet, dass alle, die ein grie-
μέσα τους συγχωρούν ή ανέχονται [...] chisches Element in sich tragen, verzeihen
oder tolerieren, […] [GF+DF aus: Όσες φορές]

1.2. υποτίθεται [adverbial bzw. adjektivisch verwendet]:
• σε μια παραίτηση από τον κόσμο των in einen angeblichen Rückzug aus der
προσδοκιών υποτίθεται Welt der Erwartungen [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Οι καταναλωτές, των οποίων οι πραγμα- Auch die Verbraucher greifen angesichts

τικοί μισθοί μειώνονται, καταφεύγουν επί- sinkender Reallöhne zunehmend zu
σης σε, υποτίθεται, φθηνότερα προϊόντα, vermeintlich billigeren, die Umwelt aber
τα οποία όμως επιβαρύνουν περισσότερο stärker belastenden Produkten.
το περιβάλλον. [DF+GF aus: Lafontaine/Müller: Globalisierung]
• το αθηναϊκό μου διαμέρισμα, που ήταν meine Athener Wohnung [sah ich im
μεγαλύτερο από το πραγματικό, υποτίθε- Traum], die mutmaßlich größer war als die
ται, με πολλές κρυμμένες εσοχές wirkliche, mit vielen verborgenen Nischen
• Κι άλλα τέτοια μυθολογήματα που τα Und […] andere derartige Mythen, die man
’χουν χορτάσει από τα παιδικά τους χρόνια ihnen in ihrer Kindheit eingetrichtert hat –
– υποτίθεται. wie man annehmen darf.
2. να υποτεθεί ότι / πως:

• Να υποτεθεί πως ήταν η μοναδική παρτίδα ζάρια που έπαιξες ποτέ; Να υποτεθεί ότι
το ’κανες [μόνο] για να κρατήσεις συντροφιά στο φίλο σου τον Αύγουστο; °
° Suppose it was the first game of dice you've ever played? Suppose you were only
doing it to keep your friend Augustus company? ° Angenommen [= Nehmen wir (als
Hypothese) an], es war [dies] das erste Mal, dass du je gewürfelt [= eine Würfelpartie
gespielt] hast? Angenommen, du hast das nur getan, um deinem Freund Augustus
Gesellschaft zu leisten? [Wäre es dann nicht bedrückend, der Nachwelt als fanatischer
Würfelspieler in Erinnerung zu bleiben?] [Anm: an den Satzenden jeweils Fragezeichen]
3. πώς υποτίθεται ότι ... ;

• Πώς υποτίθεται ότι πρέπει να το πάρω αυτό; ° Wie darf ich das verstehen? [sc.: Wie
meinen Sie das / Wie ist das zu interpretieren (was Sie gerade gesagt haben)?] [DF+GF
4. υποτιθέμενος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΥΠΟΧΡΕΟΥΜΑΙ
υποχρεούμαι
υποχρεούνται (να ...) ° υποχρεώνονται (να ...) ° sie sind verpflichtet (... zu ...) / sie
haben (... zu ...)
:ΥΠΟΧΡΕΩΝΩ
υποχρεώνω
1. Grundbedeutung: verpflichten // zwingen:
• Οι δράστες υποχρέωσαν τους ιδιοκτήτες να πάνε σε ένα άλλο δωμάτιο, να πέσουν στο
δάπεδο και να μη σηκωθούν από εκεί, έως ότου τους πουν. ° Die Täter [sc. die Einbre-
cher] zwangen [mit vorgehaltener Waffe] die [Haus-]Eigentümer, in ein anderes Zimmer
zu gehen, sich auf den Boden zu legen und von dort nicht aufzustehen, bis sie es ihnen
erlauben [wörtl.: sagen].
• Πολλές οικογένειες υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους που πλημμύρισαν
από τις βροχές. ° Viele Familien waren gezwungen, ihre Häuser zu verlassen, die
durch den Regen überflutet wurden (= worden waren).
• Δεν είμαι υποχρεωμένη να δίνω συνέχεια εξηγήσεις για ό,τι κάνω. ° Ich [weibl.] bin
nicht verpflichtet, ständig Erklärungen zu geben, für das, was ich mache.
2.1. υποχρεώνω (κάποιον) [ohne nachfolgendes "να …"]:

• Θα με υποχρεώσεις, αν μου τηλεφωνήσεις έγκαιρα. ° ~Ich wäre dir dankbar (verbun-
den), wenn du mich rechtzeitig anrufst. [GF aus Σιγαλός/Στάμου: Συντακτικό της νέας ελληνικής]
[bzw.]
2.2. μας υποχρέωσες:
• Μας υποχρέωσες! ° Thanks for a swell time! ° Danke für den herrlichen Abend!
[Ton] [bzw.] Danke für den tollen Abend! [Untertitel] [ironisch-ungehaltene Bemerkung
einer Frau zu ihrem Begleiter beim Verlassen eines Musiklokals, das sie auf seine
Anregung (zu zweit) besucht hatten, in welchem sich die Frau aber gelangweilt hatte]
[Anm.: Die Form "μας" wird also auch im reinen Dialog verwendet, d.h. auch
dann, wenn sich die Festellung nur von einer einzigen Person an eine andere
richtet bzw. sich auf ein Geschehen bezieht, das nur diese eine Person betrifft!]
[GF (Untertitel), EF (Ton und Untertitel) + DF aus dem Film "Hannah und ihre Schwestern"]
[Anm.: zu "μας υποχρέωσες" s. auch die erläuternden Beispiele bei ΛΔΗ, S. 400 f.]
:ΥΠΟΨΗ [bzw.] :ΥΠ’ ΟΨΗ [bzw.] :ΥΠ’ ΟΨΙΝ

υπόψη [bzw.] υπ’ όψη [bzw.] υπ’ όψιν
Übersicht:
1. έχω υπόψη μου
2. λαμβάνω υπόψη (μου) / παίρνω υπόψη (μου)
3. Zum Zusammenhang der unter 1. und 2. genannten Wendungen
4. Übersetzungsbeispiele
1. έχω υπόψη μου [ΛΚΝ]

[bzw.] έχω κάτι υπόψη μου [ΛΔΗ]
[bzw.] έχω υπ’ όψιν (μου) [ΛΜΠ]
ΛΔΗ ΛΚΝ ΛΜΠ

το γνωρίζω / έχω γνώση / a) ξέρω / γνωρίζω έχω στον νου μου
το ξέρω
π.χ. π.χ. π.χ.
• Τι έγινε χτες στην Λάρισα; • Έχεις υπόψη σου τις • ήταν φυσικό ότι, όταν
– [Απάντηση:] Δεν έχω συνέπειες; μιλούσε για άνθρωπο
υπόψη μου. • Δεν έχω τίποτε υπόψη εργατικό και ικανό, είχε
• Ποιος ήταν ο σπουδαιότε- μου για την περίπτωσή του εσένα υπ’ όψιν του
ρος νεοπλατωνικός φιλό- (= δεν ξέρω τίποτε, δεν • έχω υπ’ όψιν (μου) τη
σοφος; – [Απάντηση:] Δεν έχω ιδέα). δυσκολία αυτού που ζητώ,
έχω υπόψη μου. δεν υπάρχει όμως άλλη
• Μήπως έχετε υπόψη σας λύση
πότε φεύγει το τελευταίο
λεωφορείο για το Λεωνίδι;
b) θυμάμαι
π.χ.
• Mην ανησυχείς, το έχω
υπόψη μου.
• Nα το έχετε πάντα υπόψη
σας.
c) σκοπεύω / σχεδιάζω
π.χ.
• Έχεις υπόψη σου να τον
συναντήσεις;
• Έχω υπόψη μου να τους
ειδοποιήσω.
2. λαμβάνω υπόψη (μου) / παίρνω υπόψη (μου) [ΛΚΝ]

[bzw.] λαβαίνω κάποιον ή κάτι υπόψη μου [ΛΔΗ]
[bzw.] λαμβάνω υπ’ όψιν (μου) [ΛΜΠ // ΛΤΣ]
ΛΔΗ ΛΚΝ ΛΜΠ ΛΤΣ

τον ή το σκέπτομαι υπολογίζω / λογα- δεν ξεχνώ / υπο- έχω στον νου μου
(πριν ενεργήσω) / δεν ριάζω / προσέχω / λογίζω / υπολογίζω σοβα-
τον ή το παραλείπω / αποδίδω σημασία σε ρά / δίνω ιδιαίτερη
τον ή το συμπεριλαμ- κτ. σημασία
βάνω στους συλλογι-
σμούς μου
π.χ. π.χ. π.χ. π.χ.
• Αν θελήσετε να που- • Θα ληφθεί υπόψη πριν αποφασίσεις, Έλαβα υπόψιν*
λήσετε το οικόπεδό η γνώση μιας ξένης πρέπει να λάβεις όσα μου είπες.
σας, παρακαλώ πάρα γλώσσας. υπ’ όψιν όλα τα *[Anm.: sic!]
πολύ, να με λάβετε • Πρέπει να λάβουμε δεδομένα
υπόψη σας (= ως ενδε- υπόψη μας και την
χόμενο αγοραστή του), οικονομική του κατά-
γιατί πολύ ενδιαφέρο- σταση.
μαι να το αγοράσω. • Kαλά τα κατάφερε,
• Ωραίο το πρόγραμμά αν λάβεις υπόψη
σου για την κατασκευή σου τις δυνατότητές
του σπιτιού, αλλά νομί- του.
ζω, δεν έλαβες καθό- • Λάβε υπόψη σου
λου υπόψη σου πώς ότι ...
θα μεταφερθούν τα • Δε θα το πάρω
υλικά. καθόλου υπόψη
μου.
3. Zum Zusammenhang der unter 1. und 2. genannten Wendungen:

- ΛΚΡ (S. 1417) sieht sie als synonym an:
λαμβάνω ή έχω υπόψη μου: έχω στο νου μου κάποιο πρόσωπο, αντικείμενο ή γεγονός
που θα το χρησιμοποιήσω αν υπάρξει ανάγκη ή μου δοθεί η ευκαιρία ή θα ενεργήσω
ανάλογα – π.χ.:
• θα σε έχω υπόψη μου στις προσλήψεις που θα γίνουν
• να λάβεις υπόψη σου και την ηλικία του
- ebenso ΛΤΣ (S. 274), wo nach der Wendung "λαμβάνω υπ’ όψιν" und deren Definition
vermerkt ist: Παράβαλε συνών.: "έχω υπ’ όψιν"
- zur jedenfalls bestehenden engen Verwandtschaft vgl. auch die Definition der Wen-
dung "στα υπ’ όψιν" im ΛΜΠ (S. 1306):
σε αυτά που πρέπει να έχει κανείς στον νου του*, που δεν πρέπει να ξεχαστούν**
π.χ.:
• δεν προλαβαίνουμε να επιλύσουμε τώρα αυτό το πρόβλημα· βάλε το στα υπ’ όψιν
*[vgl. dazu oben die Definition der Wendung "έχω υπ’ όψιν (μου)" im ΛΜΠ]
**[vgl. dazu oben die Definition der Wendung "λαμβάνω υπ’ όψιν (μου)" im ΛΜΠ]
a) für έχω ... :
• Έχετε υπ’ όψιν σας την "Διατριβή περί Kennen Sie Doktor Emil Krepelins [rich-
ψυχιατρικής" του δόκτορος Εμίλ Κρέπελιν; tig: Kraepelins] "Abhandlung über die Psy-
[...] Πρόκειται περί αναλύσεως του φαινο- chiatrie"? […] Es handelt sich um eine
μένου της [...] ψυχώσεως. Analyse des Phänomens der […] Psycho-
se. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
• Ο Σιντ έμεινε σκεφτικός. [...] "Έχω Sid dachte nach. […] "Ich habe da jeman-
κάποιον υπ’ όψη μου που μπορεί να den im Kopf, der sich dafür [sc. für dein
ενδιαφέρεται", είπε ο Σιντ [...]. Angebot] interessieren könnte", sagte Sid
b) für λαμβάνω ... :

• Το Κοινοβούλιο λαμβάνει ιδιαιτέρως Das [Europäische] Parlament achtet [bei
υπόψη την ισορροπία μεταξύ των φύλων. seiner Zustimmung zur Ernennung von
Mitgliedern der Europäischen Kommission]
besonders auf ein angemessenes Verhält-
nis von Männern und Frauen.
[GF+DF von der Webseite der EU]
• [...] να ληφθούν πλήρως υπόψη οι δια- […], dass [...] den Vertragsbestimmungen
τάξεις της Συνθήκης […] in vollem Umfang Rechnung getragen
wird ° […] that […] full account is taken of
the Treaty provisions
• λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές και unter Berücksichtigung der nationalen und
περιφερειακές ιδιομορφίες regionalen Unterschiede ° taking into
account national and regional differences
• λαμβάνοντας υπόψη τις εργασίες της unter Berücksichtigung der Arbeit des Aus-
Επιτροπής Οικονομικής Πολιτικής schusses für Wirtschaftspolitik ° taking
into consideration the work being done by
the Economic Policy Committee
• Την επόμενη φορά θα το λάβω υπόψη Das nächste Mal halte ich mich dran! [sc.
μου. daran, dass es sich aufgrund eines Schil-
des (das ich in der Eile übersehen hatte)
um einen Privatparkplatz handelt, auf dem
ich mein Auto nicht abstellen hätte dürfen]
• Σχεδόν συγκινητικό θα έλεγα, αν λάβετε Fast rührend, würde ich sagen [war es von
υπ’ όψιν ότι ο παππούς δεν είχε καμιά meinem Großvater, mir den Namen einer
σχέση με τη λογοτεχνία. berühmten Romanfigur zu geben], wenn
man bedenkt, dass der Großvater keinerlei
Beziehung zur Literatur hatte.
:ΥΠΟΨΙΑΖΟΜΑΙ
υποψιάζομαι
1) έχω υποψίες εναντίον κάποιου [ΛΚΝ] (= verdächtigen / im Verdacht haben)
π.χ.:
• Tον υποψιάζονται για κλοπή. [ΛΚΝ]
• Ποιον υποψιάζεται η αστυνομία; [ΛΚΝ]
• Tον κοίταξε αναποφάσιστος, υποψιασμένος (= με δυσπιστία). [ΛΚΝ]
• Από καιρό υποψιαζόμουν τον ξάδελφο Ένα ότι έτρεφε βαθύ φθόνο για τον αδελφό
μου, [...] ° Ich hatte Vetter Eins schon seit längerem im Verdacht, dass er meinen
Bruder glühend beneidete, […] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
2) θεωρώ ως πιθανό κάτι, συνήθως όχι θετικό ή ευχάριστο [ΛΚΝ] (= vermuten / den
Verdacht haben)
π.χ.:
• O γιατρός υποψιάζεται ότι πρόκειται για φυματίωση. [ΛΚΝ]
• Υποψιάζομαι ότι με απατά. [ΛΚΝ]
• Υποψιάζομαι ότι θα μας απολύσουν. [ΛΚΝ]
3) μαντεύω ή φαντάζομαι κάτι από μερικές μόνο ενδείξεις [ΛΚΝ] (= {er}ahnen)

π.χ.:
• Ένας αδαής δε θα μπορούσε να υποψιαστεί την ομορφιά του κειμένου. [ΛΚΝ]
• ο υποψιασμένος αναγνώστης (= ο καλλιεργημένος, ο ευαίσθητος δέκτης των

μηνυμάτων) [ΛΚΝ]
:ΥΠΟΨΙΑΣΜΕΝΟΣ, -η, -ο
υποψιασμένος, -η, -ο
s. unter υποψιάζομαι
:ΥΣΤΕΡΑ
ύστερα
1. Grundbedeutung: nachher, danach, dann [etc.]
2. ύστερα από ° nach
2. κι ύστερα λες (λέει, ...):

• Κι ύστερα μου λες ότι πολλά έμαθες στη Γερμανία. Ο Δρ. Μάτσαντεκ σε διαψεύδει. °
Und dann willst du mir weismachen, dass du viel in Deutschland gelernt hättest. [sc.
dass du (Türke) dein umfassendes Allgemeinwissen erst durch deinen Aufenthalt in
Deutschland erworben hättest] Dr. Mazantek [der einen Vortrag über das gute Bildungs-
system der Türkei hielt] widerlegt dein Worte. [GF + DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus:
Kalimerhaba]
• Κι ύστερα λεν, πως μας κολάζουν οι γυναίκες! ° Und da sagt man, dass uns die
Frauen in die Hölle bringen! [Ausspruch nach der Erwähnung eines Gegenbeispiels
(sc. eines Falles, in dem jemand seiner Frau viel Positives zu verdanken hat)] [GF+DF
aus: Α. Εφταλιώτης: Μαρίνος Kοντάρας]
:ΥΣΤΕΡΟΤΕΡΟΣ, -η, -ο
υστερότερος, -η, -ο
• στα υστερότερα χρόνια ° in späteren Jahren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΥΦΙΣΤΑΜΑΙ
υφίσταμαι
1) bestehen, existieren, vorhanden sein [etc.]:
• Μεταξύ των διαδίκων υφίσταται διαφωνία ως προς [...] ° Zwischen den Parteien [des
Gerichtsverfahrens] besteht (herrscht) Uneinigkeit hinsichtlich [...]
• η υφισταμένη κατάσταση ° die bestehende (die herrschende) Situation
2.1) unterzogen werden [bzw.] sich unterziehen:
• ένα έγγραφο το οποίο μπορεί να ανοιχτεί και να υποστεί επεξεργασία σε προηγούμε-
νες εκδόσεις του Microsoft Word ° ein [elektronisches] Dokument, das in (= mit) frühe-
ren Versionen von Microsoft Word geöffnet und einer Bearbeitung unterzogen werden
(= bearbeitet werden) kann *
*[Anm.: Die Konstruktion "υφίσταμαι επεξεργασία" dient hier also zum Ausdruck
des Passivs zum Verb (mit aktiver Bedeutung) "επεξεργάζομαι" = bearbeiten.]
• Αυτό το μπουφάν έχει υποστεί επεξεργασία υψηλής ποιότητας. ° Diese Jacke wurde
einer Verarbeitung hoher Qualität (= einer hochwertigen Verarbeitung) unterzogen (= ist
hochwertig verarbeitet).
• θα υποστεί (= θα κάνει) εγχείρηση ° er wird sich einer Operation unterziehen [GF (incl.
Erläuterung in Klammern) aus ΛΚΝ]
2.2) ausgesetzt werden / ausgesetzt sein [bzw.] sich aussetzen:

• υφίσταται πιέσεις ° er ist Druck ausgesetzt
3) erleiden:
• Έχει υποστεί σοκ. ° Er hat einen Schock erlitten.
• Ένα κασόνι κόκκινου κρασιού έχει υποστεί ζημιά. ° Eine Kiste Rotwein hat einen
Schaden erlitten (= ist beschädigt). [Reklamation von angelieferter Ware]
• το σκάφος υπέστη σοβαρές ζημίες [Anm.: synonym: το σκάφος έχει πάθει σοβαρές
ζημιές] ° das Schiff erlitt schwere Schäden (hat schwere Schäden erlitten) [durch den
Raketenangriff]
4) ertragen:
• Θα τον υποστώ. ° Ich werde ihn ertragen.
Anhang:
Konjugation:
Präsens:
υφίσταμαι υφίστασαι υφίσταται υφιστάμεθα υφίστασθε υφίστανται
Stamm 2:
[sc. Formen mit Stamm 2 (Aoriststamm) (mit vorangehendem θα, να, όταν, …)]
υποστώ υποστείς υποστεί υποστούμε υποστείτε υποστούν
Aorist:
(---) (---) υπέστη (---) (---) υπέστησαν
Paratatikos:
(---) (---) υφίστατο (---) (---) υφίσταντο
Sonstiges:
- παρακείμενος: έχω υποστεί / έχεις υποστεί [usw.]
- μετοχή (Partizip) ενεστώτα: υφιστάμενος (-άμενη [und] -αμένη, -άμενο)
- μετοχή (Partizip) παρακειμένου: vermutl. nicht existent
[Anm.: Die in obiger Übersicht mit (---) gekennzeichneten Formen sind zwar zB. bei
Σακελλαρίου und ΛΜΠ sowie teilweise bei neurolingo.gr verzeichnet, aber in der Praxis
wohl ungebräuchlich.]
:ΥΦΟΣ, το
ύφος, το
Übersicht:
1) der Stil [von Musik, Sprache etc.]
2) das Gehabe / die Art
3) der Ton(fall) [etc.]
4) der Gesichtsausdruck / die Miene / das Gesicht [iS von: Gesichtsausdruck] [etc.]
1) der Stil [von Musik, Sprache etc.]:

• το μέχρι τότε συγγενικό με τη μουσική του sein bis dahin [sc. bis zum Beginn der 70er
Μίκη Θεοδωράκη ύφος του Jahre] mit Mikis Theodorakis' Musik ver-
wandter Stil [sc. jener von Χρήστος
Λεοντής (bzw. seiner Lieder)]
• Εδώ το γνωστό λυρικό ύφος του συνθέτη Hier [sc. in diesem Liederzyklus] bekommt
παίρνει δραματικές διαστάσεις. der bekannte lyrische Stil des Komponisten
[Chatzidakis] dramatische Dimensionen.
• τα επίπεδα ύφους die Stilebenen [einer Sprache]
2) das Gehabe / die Art:

• χάιδευε το παχύ μουστάκι του με το ύφος er [der griechische Offizier] streichelte
των μεγαλοτσιφλικάδων της τσαρικής seinen dicken Schnurrbart mit dem Ge-
Ρωσίας habe der Großgrundbesitzer des zaristi-
schen Russland
• Είχε πάνω της ένα ύφος παιδιάτικο και Sie [sc. das Mädchen (die junge Frau)]
μ’ αυτό σάστιζε, ό,τι ώρα ήθελε, κάθε hatte eine kindliche Art an sich und ver-
παλικάρι [...] wirrte damit, so oft sie wollte, jeden [jun-
gen] Mann […]
3) der Ton(fall) [etc.]:

• "Θα θέλετε ασφαλώς ταξί, κυρία", της είπε "Sie werden sicher ein Taxi wollen, gnädi-
με ύφος που δεν σήκωνε αντιρρήσεις. ge Frau", sagte er [= der Hotelportier] zu
ihr in einem Ton(fall), der keine Einwände
duldete.
• Σύντομα, η Κάτσι υιοθέτησε το ύφος της Katzi nahm bald ihren Tonfall an [sc. jenen
και χρησιμοποιούσε εκφράσεις που δεν της ihrer Nachbarin im Spitalszimmer] und ver-
πήγαιναν. wendete Ausdrücke, die zu ihr nicht gut
passten. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Με ύφος ενοχλημένου κόκορα. Mit einem Ausdruck in der Stimme wie ein
beleidigter Gockel. [redete der unbekannte
Mann am anderen Ende der Telefonlei-
tung] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• "[...]", επανέλαβε ο Θανάσης με βαρύ "[…]", wiederholte Thanassis [das soeben

ύφος. von seinem Gesprächspartner Gesagte]
bedeutungsvoll. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
4) der Gesichtsausdruck / die Miene / das Gesicht [iS von: Gesichtsausdruck] [etc.]:
a) [allgemein]:
• Είχε ένα ύφος σοβαρό και λίγο πικραμένο Ihr Gesichtsausdruck, ernst und ein biss-
που σε αναστάτωσε. chen niedergeschlagen, brachte dich ganz
durcheinander. [GF+DF aus: Β. Αλεξάκης: Τάλγκο]
• Με σοβαρό ύφος είπε πόσοι Εβραίοι Mit ernster Miene berichtete er, wie viele
υπήρχαν στη Βιέννη πριν από τον πόλεμο Juden es vor dem Krieg in Wien gegeben
και πόσοι απέμειναν μετά. hatte und wie wenige nach dem Krieg übrig
waren. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• ο Κωνσταντόπουλος είχε βαρύ ύφος λες Konstantópoulos trug eine tiefernste Miene
κι έκανε καταναγκαστικά έργα zur Schau [als er jemanden besuchte,
gegen den er aus politischen Gründen
Ressentiments hatte], als trete er zur
Zwangsarbeit an
• με κοιτούσε με το γνωστό ύφος er blickte mich mit der bekannten Miene

συγκρατημένης προσδοκίας verhaltener Erwartung an
• μ’ ένα ύφος που θα ταίριαζε σε κηδεία mit Mienen, die einem Begräbnis ange-
γύρισαν οι γονείς μου εκείνο το βράδυ στο messen gewesen wären, kamen meine
σπίτι Eltern an diesem Abend nach Hause
• [...] τον Ουίνφιλντ που στεκότανε πλάι του [...] at Winfield standing importantly beside
με σπουδαίο ύφος. him. [bzw.]
[...] zu Winfield, der mit wichtigem Gesicht
neben ihm stand.
• Έχεις ένα περίεργο ύφος. Du guckst so merkwürdig.

b) παίρνω (ένα) ύφος:

• Η κοπέλα είχε πάρει ένα συλλογισμένο Die junge Frau hatte einen nachdenklichen
ύφος. Gesichtsausdruck angenommen.
• Η Ρουθ πήρε σπουδαίο ύφος. Ruthie became important. [bzw.]

Ruthie nahm eine wichtige Miene an.
• χτες, σκουπίζοντας τα πιάτα, πήρα gestern habe ich beim Geschirrabtrocknen

ξαφνικά ένα σοβαρό ύφος ein wichtiges Gesicht gemacht
• "[...]", είπε ο Σωτήρης και πήρε το ύφος "[…]", sagte Sotiris und machte ein Gesicht
ανθρώπου που σκέφτεται προσεκτικά αυτό wie jemand, der genau [= sorgfältig] über
που έχει ακούσει. das nachdenkt, was er hört.
• Ο Χριστόφορος πήρε ένα ύφος σαν να Christophoros machte ein Gesicht, als ver-
άκουγε μυστικά που δεν έπρεπε ν’ ακούει, nehme er Geheimnisse, die er nicht hören
[...] dürfte, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η Λόρα παίρνει ένα ύφος πονεμένης Laura puts on her pained, stoical face.
στωικότητας. [bzw.]
Laura setzt ihr gepeinigtes, stoisches
Gesicht auf.
• κάτω από κείνο το σακατεμένο πρόσωπο in diesem [wörtl.: unter diesem] verwitter-
με το βλοσυρό ή ψευτοβλοσυρό ύφος που ten Gesicht mit dem grimmigen oder
έπαιρνε ενίοτε, κρυβόταν κι αρκετή scheinbar grimmigen Ausdruck, den er [=
εγκαρδιότητα der alte Mann] zuweilen aufsetzte, verbarg
sich auch eine große Herzlichkeit
• Πήρα αθώο ύφος. Ich setzte meine Unschuldsmiene auf.

Πήρα την αθώα μου έκφραση.]
• Δε θέλω να παίρνεις αυτό το ύφος. I don't want you to look like that. [bzw.]
~Ich will nicht, dass du so [finster und ver-
loren] dreinschaust.
[GF+EF aus: D. du Maurier: Ρεβέκκα / DF: Eigenüberset-
zung]
:ΥΨΗΛΟΣ, -ή, -ό
υψηλός, -ή, -ό
1) als gehobener Ausdruck synonym mit ψηλός, -ή, -ό
2) hoch [in rangmäßiger oder qualitativer Hinsicht]:

• η υψηλή αριστοκρατία ° der Hochadel [GF aus ΛΚΝ]
• η υψηλή τεχνολογία ° die Hochtechnologie / die Spitzentechnologie

• η υψηλή κοινωνία ° die High Society [Pons online]
• η υψηλή ραπτική ° die Haute Couture [Pons online]
Φ/φ
(ΦΙ / FI)
:ΦΑΙΝΟΜΑΙ
φαίνομαι
a) sich zeigen; zu sehen sein, sichtbar sein [etc.]:
• Πού είναι η Άννα; – Δεν φαίνεται πουθενά. ° Wo ist Anna? – Sie ist nirgends zu
sehen.
• Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι [...] ° Das [sc. das eben erwähnte Faktum/Phäno-
men] zeigt sich am Umstand (an der Tatsache) (= daran), dass […]
• Εκείνα βέβαια δεν άργησαν να φανούν πως ήταν βαλσαμωμένα. ° Diese freilich [sc.
die Vögel (° τα πουλιά), die aufgereiht auf dem Tisch standen] entpuppten sich bald als
ausgestopft, einbalsamiert. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
b) ausschauen, aussehen:
• Πρέπει να είσαι γύρω στα 70 και δεν φαίνεσαι ούτε πενήντα. ° Du musst um die
70 [Jahre herum alt] sein und schaust nicht einmal wie fünfzig aus.
c) (er)scheinen, den Anschein haben; vorkommen (zB. "μου φαίνεται" = "es kommt mir
vor" – s. Z 2) [etc.]:
• Ο Θεός φαίνεται πως είχε εισακούσει τις προσευχές μου. ° Es scheint, dass Gott
meine Gebete erhört hat. / Gott scheint (schien) meine Gebete erhört zu haben.
2. μου φαίνεται ° es kommt mir vor / mir ist [als würde (etc.) …] [etc.]:
• [...] ώστε λίγο αργότερα [...] μου φάνηκε [...], dass es mir kurz danach […] so vor-
ότι αρχίζω να τρελαίνομαι. kam, als würde ich gleich verrückt.
• Μου φαινόταν ότι δεν είχα απομακρυνθεί Mir war [in diesen Nächten in Genf], als
από το διαμέρισμα της Αθήνας κι ότι αν hätte ich mich nicht von der Athener Woh-
άπλωνα το χέρι στο διπλανό μαξιλάρι θα nung entfernt und könnte [eigentlich: und
χάιδευα τα μαλλιά του Ίβο. würde], wenn ich die Hand nach dem Kis-
sen neben mir ausstreckte, Ivos Haare
streicheln. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Πρέπει να πλησίαζε η ώρα του βραδινού Es musste [von der Zeit her] auf das
γιατί της φάνηκε ότι διέκρινε [...]. Abendessen zugegangen sein, denn ihr
[= der Spitalspatientin] war, als habe sie
…[das Geräusch der Essenswagen am
Korridor] wahrgenommen, […].
3. φαίνομαι + Adjektiv (oder Substantiv), das eine positive Eigenschaft verkörpert:

[vgl. dazu]:
φαίνομαι κάποιος: είμαι κάποιος που έχει μια καλή ιδιότητα. Χρησιμοποιείται συνήθως
σε προτροπές και παραινέσεις στην θέση του: να είσαι, ας είσαι κτλ. [ΛΔΗ, σ. 403]
π.χ.:
• Να φανείς άξιος του ονόματος του πατέρα σου (δηλ. να είσαι ένας άνθρωπος που
δικαιολογημένα έχει το {τιμημένο} όνομα του πατέρα σου). [ΛΔΗ]
• Να φανείς παλικάρι και να πας με θάρρος να του μιλήσεις. [ΛΔΗ]
• Μην φοβάστε, παιδιά! Φανείτε άντρες (δηλ. γενναίοι, καλοί άντρες). [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• μερικές σημαντικές εφευρέσεις [...] οι einige bedeutende Erfindungen, die sehr
οποίες φάνηκαν πολύ χρήσιμες στην nützlich für die Menschheit waren (die sich
ανθρωπότητα für die Menschheit als sehr nützlich erwie-
sen haben) [Eigenübersetzung]
• αν είχα φανεί πιο ευγενικός μαζί της wär' ich [männl.] netter mit ihr gewesen
[= wenn ich netter zu ihr gewesen wäre]
• Αυτός ο κύριος μπορεί να σας φανεί Dieser Herr kann Ihnen in Zukunft nützlich
χρήσιμος στο μέλλον. sein.
• [...], για να με τιμωρήσει που δεν φάνηκα [...], um mich [weibl.] dafür zu strafen, dass
αντάξια της εμπιστοσύνης της κι ετοιμαζό- ich mich ihres Vertrauens nicht würdig
μουν να την εγκαταλείψω zeigte* und Vorbereitungen traf, sie zu
verlassen [GF+DF aus: Όσες φορές]
nicht würdig erwies]
:ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ, το
φαινόμενο, το
a) das Phänomen, die Erscheinung, der Effekt:
• τα στερητικά φαινόμενα ° die Entzugserscheinungen / die Entziehungserscheinungen
[zB. beim Abgewöhnen des Rauchens]
• το φαινόμενο του ντόμινου [bzw.] το φαινόμενο του "ντόμινο" ° der Dominoeffekt
[metaphorischer Ausdruck (ein Ereignis zieht in einer Kettenreaktion weitere nach sich)]
b) τα φαινόμενα [Pl.] ° der Schein, der Anschein:
• Τα φαινόμενα απατούν. ° Der Schein trügt.
2. κατά τα φαινόμενα ° dem Anschein nach [Pons online] // allem Anschein nach [GF+DF
aus: Μηλιώνης: Καλαμάς] // offenbar [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]

:ΦΑΛΑΓΓΙ, το
φαλάγγι, το
παίρνω φαλάγγι:
τον / τους πήρανε φαλάγγι: (φρ.) τους έτρεψαν εις προτροπάδην φυγήν [ΛΔΤΚ]
π.χ.:
• Μόνη στην επιστροφή, η Μπέμπα έκοβε μέσα από την Πλάκα, ρίχνοντας ματιές στα
ζευγάρια που τριγύριζαν αγκαλιασμένα. Όλο και κάποιο αυτοκίνητο με νεαρούς θα την
έπαιρνε φαλάγγι, μα τότε κι εκείνη πατούσε το γκάζι τέρμα. [Κουμανταρέας: Βιοτεχνία υαλικών,
S. 69]
:ΦΑΝΤΑΖΟΜΑΙ
φαντάζομαι
a) sich [etwas] vorstellen, sich [etwas] vorstellen können [etc.]:
• δεν ήταν τόσο κομψή όσο τη φανταζόμουν ° sie [sc. diese Frau] war nicht so elegant,
wie ich (sie) mir [aufgrund der Beschreibung] vorstellte (= vorgestellt hatte)
• Το φαντάζεσαι; ° Kannst du dir das vorstellen? [zB.: welches Glück das für mich
bedeuten würde] [rhetorische Frage]
• [...] όπως φανταζόταν να κάνουν οι νεράιδες στα παραμύθια. ° […], wie es ihrer
Vorstellung nach die Feen im Märchen taten. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ποιος να το φανταζόταν ότι [...] ° wer hätte damals gedacht, dass [...] [GF+DF aus:
b) sich etwas [als real] einbilden:

• Πού και πού φανταζόμουν πως μέσα από το φαράγγι άκουγα βήματα, αλλά φυσικά
κάθε φορά διαπίστωνα πως είχα ξεγελαστεί. ° Hin und wieder bildete ich mir ein,
Schritte aus der Schlucht (heraus) zu hören, aber natürlich stellte ich jedes Mal fest,
dass ich mich getäuscht hatte.
c) annehmen, vermuten, glauben:
• Σε είδανε; – Δεν ξέρω. Φαντάζομαι. ° Haben sie dich [bei dem Einbruch] gesehen? –
[Antwort:] Ich weiß (es) nicht. Ich nehme an. (Ich vermute.)
• Δε φαντάζομαι να κρατήσει πολύ ακόμα. ° Ich nehme nicht an (Ich glaube nicht / Ich
denke nicht), dass es noch lange dauert. [zB.: das Verhör im Nebenzimmer]
2. Και να φανταστεί κανείς ότι ... // Και να φανταστείς ότι ... ° Dabei ... [iS von: und
das, obwohl ...] [DF+GF jeweils aus: Schulze: Simple Storys]
bzw.:
• Και να φανταστείς ότι παρακολούθησα μαθήματα μουσικής γι’ αυτό. ° And to think I
took music lessons for this.* ° Das muss man sich mal vorstellen! Dafür hab' ich nun
Musik studiert. [Ton] [bzw.] Und ich habe dafür [= Und dafür habe ich / Und für so etwas
habe ich] Musikunterricht genommen. [Untertitel] [(gegenüber sich selbst geäußerte)
Frustration darüber, (nur) für das anspruchslose Erzeugen eines Klangsignals auf
einem Xylophon eingesetzt zu werden] *[Anm.: vgl.: to think that … = kaum zu glau-
ben, dass … ("think" iS von: find surprising, strange, foolish)] [GF (Untertitel), EF (Ton und
Untertitel) + DF aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
:ΦΑΝΤΑΡΟΣ, ο
φαντάρος, ο
zum Verhältnis der Begriffe φαντάρος und στρατιώτης: s. unter στρατιώτης, ο
:ΦΑΝΤΗΣ, ο
φάντης, ο
1. Grundbedeutung: der Bube [Spielkartenfigur] [auch: ο βαλές]
2. σαν φάντης μπαστούνι (βγαίνω, έρχομαι κλπ.):

(bzw. bei Νατσ.: σαν το Φάντη μπαστούνι / παρουσιάστηκε σαν το Φάντη μπαστούνι)
Bedeutung: plötzlich aus dem Nichts erscheinen (und dem anderen unerwünscht sein,
ungelegen kommen) [AK, S.141] // εμφανίστηκε απροσδόκητα [Εμμ. (zu: παρουσιά-
στηκε σαν φάντης μπαστούνι)] // [zur Herkunft s. Νατσ., σ. 455]
BSe:
• εκείνος που πρώτα δεν περνούσε μέρα ή er, der meistens nicht einen Tag, höchs-
τριήμερο που να μην τον δει φάντη tens aber drei Tage vergehen ließ, ohne
μπαστούνι μπροστά της wie der Geist aus der Flasche vor ihr [sc.
vor Ioulía] aufzutauchen [er antwortete jetzt
merkwürdigerweise nicht auf ihren Brief]
• Το σύστημα που είχες επιλέξει ήταν Die Methode, die du dir dafür ausgesucht
απλό: να κάνεις την εμφάνισή σου σε διά- hattest, war einfach: du zeigtest dich an
φορα σημεία της πρωτεύουσας με τρόπο verschiedenen Orten der Stadt als plötzli-
φευγαλέο και αιφνιδιαστικό σαν φάντης che und flüchtige Erscheinung wie Scarlet
μπαστούνι. Pimpernell. [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
• Αναρωτιόμουν τι νόημα να είχαν εκείνες Ich fragte mich höchstens, wozu diese
οι αστραπιαίες, σαν φάντης μπαστούνι, Scarlet-Pimpernell-Auftritte gut seien, […]
επιστροφές σου, [...] [GF+DF aus: Fallaci: Ein Mann]
3. κρέμασαν το Φάντη:
vgl. unter βαλές, ο (Z 2) ("κρεμάνε τους βαλέδες")
:ΦΑΡΑΩ, ο
Φαραώ, ο [bzw.] φαραώ, ο
1. Grundbedeutung: der Pharao
2. οι πληγές του Φαραώ [bzw.] οι εφτά πληγές του Φαραώ:

• Έχω πολλές κόρες, πιο πολλές κι απ’ τις πληγές του Φαραώ. ° Ich habe viele Töch-
ter, mehr als die Plagen Pharaos. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• άρχισαν να πέφτουν στο κεφάλι του οι συμφορές σαν τις εφτά πληγές του φαραώ °
das Unheil brach über sein Haupt herein wie die sieben Plagen Pharaos [GF+DF aus:
Ταχτσής: Στεφάνι]
• Η οικογενειοκρατία στις επιχειρήσεις, τα υψηλά επιτόκια και η κρατική παρέμβαση

είναι μερικές από τις επτά πληγές του Φαραώ, που χτυπούν σήμερα το Χρηματιστήριο.
["ENA" v. 17.1.1985, S.27]
"Είναι γλυκός ο θάνατος και η ζωή φαρμάκι / όταν σε βρίσκουν κι οι εφτά πληγές του
Φαραώ." [Κ. Βίβρος: τραγούδι "Να πεθάνω να τελειώνω"]
s. auch: Νατσ., σ. 376 ("Οι δέκα πληγές του Φαραώ")
:ΦΑΣΙΝΑ, η
φασίνα, η
γενικό καθάρισμα ενός σπιτιού, ενός χώρου (κυρ. σκούπισμα, σφουγγάρισμα,
ξεσκόνισμα) [ΛΚΝ] – π.χ.:
• Είμαι πτώμα· σήμερα είχαμε φασίνα στο σπίτι. [ΛΚΝ]
• Η γιαγιά μου μόλις είχε τελειώσει με τη φασίνα [...] ° Meine Großmutter war gerade
mit dem Putzen [des Geschäftslokals] fertig [geworden] [...] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΦΑΣΚΕΛΟ, το
φάσκελο, το
1.
Συνήθως: "πέντε (ή και δέκα) φάσκελα": πέντε (ή δέκα) ακτινωτά τεντωμένα δάχτυλα
του χεριού που σχηματίζουν την μούντζα*. Συνδέεται με τα ρήματα παίρνω, δίνω κτλ.
[ΛΔΗ, σ. 404]
*) Το "φάσκελο" είναι συνώνυμο της μούντζας, χρησιμοποιείται όμως συνήθως μόνο
στον πληθυντικό: τα φάσκελα. [ΛΔΗ, σ. 234]
π.χ.:
• Στο τέλος μου ρίχνει και δέκα φάσκελα. ° Zum Abschluss zeigt er mir noch gut ein
dutzendmal den Vogel. [sc. der Autofahrer hinter mir, der mich wegen meines abrupten
Bremsens angehupt hatte] [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Πάρε δέκα (φάσκελα) να μην στα χρωστάω. [ΛΔΗ, σ. 404]
• Νά, πάρε πέντε (φάσκελα), (για) να μην στα χρωστάω!!** [ΛΔΗ, σ. 248]
**[Anm.: Δημητρίου erläutert mit diesem Satzbeispiel das Wort "νά!" in seiner
Bedeutung als "επιφώνημα που συνοδεύει το μούντζωμα".]
2.
s. auch folgende Beiträge in einem Internet-Forum ("Athens IMC Forum") im April 2004:
2.1.
Έχετε παρατηρήσει ότι η περιβόητη, ελληνικής (?) καταγωγής χειρονομία αποδοκιμα-
σίας και αγανάκτησης, η μούτζα, τείνει να εξαφανιστεί από τις πόλεις?
Παλιά έβλεπες οι οδηγοί μούντζωναν, οι κοπέλες μούντζωναν τα καμάκια, οι διαδηλω-
τές μούτζωναν. Τώρα κυριαρχεί το κ…δάχτυλο (αυτολογοκρισία στις αντιαισθητικές
λέξεις), τα μπινελίκια κλπ.
2.2.
Παλιό βυζαντινό έθιμο από τότε που διαπόμπευαν τους καταδικασμένους και ο
λαουτζίκος έπαιρνε βρώμα από το δρόμο (και τότε στο δρόμο δεν υπήρχαν μόνο γόπες
και πλαστικά ποτηράκια) και μουτζούρωνε το πρόσωπο του διαπομπευόμενο. Ο
οποίος, βέβαια, έμενε «αποσβολωμένος», δηλ. έχοντας φάει τους σβόλους της λάσπης
στη μούρη.
2.3.
Κι εγώ αυτό ξέρω ότι προέρχεται από το Βυζάντιο. Τώρα για το ότι τείνει να εξαφανιστεί
και να αντικατασταθεί από το αμερικανικότερο (και σεξιστικότερο) κωλοδάχτυλο, ισχύει
εν μέρη, αλλά στην οδήγηση νομίζω ότι παίζει ακόμα.
Η μούτζα – αν και ηπιότερης σημασίας από το κωλοδάχτυλο πλέον στην εποχή μας –
σου βγάζει, με την κίνηση που κάνεις για να προτάξεις την ανοιχτή παλάμη, μια δύναμη,
μια πιο επιθετική ενέργεια (ιδιαιτέρως αν είναι με τα δυο χέρια σε στυλ Μαυρογυαλού-
ρου), κάτι που το στατικό κωλοδάχτυλο δεν μπορεί να κάνει. Οπότε για το λόγο αυτό και
μόνο νομίζω είναι δύσκολο η πατροπαράδοτη μούτζα να εξαφανιστεί τελείως.
Να ρωτήσω με τη σειρά μου, από πού προκύπτει το συνώνυμο "φάσκελο";
2.4.
Zwei entsprechende Fotografien [s. Datei Lexikon]
2.5.
Πολύ σωστά τα λέτε για τη βυζαντινή προέλευση της μούτζας. Αναλυτικά τα λέει ο
Φαίδων Κουκουλές στο Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός.
2.6.
Υπάρχει το έθιμο της μούτζας σε άλλους βαλκανικούς λαούς; Επίσης πόσο διαδεδομένο
ήταν στην Ελλάδα; Θέλω να πώ προτού η επίσημη εθνι(κιστι)κή προπαγάνδα ισοπέδω-
σε όλες τις τοπικές κουλτούρες στο προκρούστειο καλούπι "ήθη και έθιμα του ελληνικού
λαού", χρησιμοποιούνταν η μούτζα παντού; Για παράδειγμα χρησιμοποιείται στην
Κύπρο; το χρησιμοποιούσαν οι Πόντιοι;
2.7.
Stin Servia, to Mavrovounio kai genika ta Dytika Valkania den yparchei i moutza. Den
eimai sigouros gia tin Alvania omws.
2.8.
Στην Κύπρο η μούντζα χρησιμοποιείται με άλλο όνομα: τα δέκατα, και το ρήμα
δεκαθκιάζω (μουντζώνω).
3.
[vgl. auch]:
δίνω μια μούντζα ή δυο (τρεις, πέντε, δέκα) μούντζες (ή φάσκελα) σε κάποιον ή κάτι:
τον ή το εγκαταλείπω [ΛΔΗ, σ. 234]
π.χ.:
• Του ’δωσα κι εγώ δυο μούντζες κι έφυγα. [ΛΔΗ, σ. 234]
• Ο φίλος σου, δεν ήθελε να ασχοληθεί με την γεωργία; – [Antwort:] Ναι, κάτι άρχισε να
κάνει, αλλά τον Χειμώνα βαρέθηκε, έδωσε σε όλα δυο μούντζες και γύρισε στην Αθήνα,
στο γραφείο του. [ΛΔΗ, σ. 234]
:ΦΑΣΟΥΛΙ, το
φασούλι, το
1. Grundbedeutung: [volkstümlich:] το φασόλι = die Bohne
2. φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι:

η συστηματική αποταμίευση μικρών ποσοτήτων οδηγεί στη δημιουργία μεγάλου αποθέ-
ματος [ΛΚΝ] [s. auch Νατσ., σ. 181]
:ΦΑΤΑ ΜΟΡΓΚΑΝΑ, η
Φάτα Μοργκάνα, η
βρ.μυθ. Morgan LeFay, ιταλ. Fata Morgana: η διεστραμμένη μάγισσα αδελφή του
βασιλιά Αρθούρου, στην ιστορία των Ιππότων της στρογγυλής τραπέζης // μεταφορι-
κώς: αντικατοπτρισμός στην επιφάνεια της θάλασσας, όταν το στρώμα του αέρα πάνω
από το νερό είναι πιό ψυχρό απ’ ότι στα ψηλότερα στρώματα. Ο ίδιος ο Ν. Καββαδίας
λέει ''... συμβαίνει στης Σικελίας το στενό ή στη Νάπολη απ’ έξω, νύχτα τρεις η ώρα, και
παρουσιάζει τρείς γυναίκες που χορεύουν στον ορίζοντα. Βαστάει ένα δύο λεπτά κι
ύστερα χάνεται ...''
:ΦΑΩ
φάω (θα, να, όταν, ας ...)
s. τρώω
:ΦΕΓΓΑΡΙ, το
φεγγάρι, το
1. έχει φεγγάρι:
• Είχε φεγγάρι ακόμα σαν έπιασε να γαλανιάζει η αυγή. ° Der Mond stand noch am
Himmel, als die [Morgen-]Dämmerung anbrach. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
2. (για) ένα φεγγάρι // κάποιο φεγγάρι [als Zeitangabe]:

• [...] ότι ο πατέρας μας ένα φεγγάρι εμπορευόταν [...] ° [...], dass unser Vater [in
seinem Geschäft] eine Zeitlang …[eine bestimmte Ware] geführt habe [DF+GF aus:
Menasse: Vienna]
• Άλλαξα πολλές δουλειές ως να στεριώσω κάπου. Για ένα φεγγάρι πήγα στο Ταραγάτς,
σ’ ένα μπακάλικο που ήτανε μαζί και μαγέρικο. ° Ich tat jede mögliche Arbeit, bis ich
irgendwo Fuß fassen konnte. Für einen Monat ging ich ins Taragac [arbeiten], in ein
Lebensmittelgeschäft, das eine Gastwirtschaft dabei hatte. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• τον γνώρισε σ’ ένα τρελάδικο που έκανε καθαρίστρια κάποιο φεγγάρι ° [dass sie] ihn
in einem Irrenhaus kennengelernt hatte, wo sie manchmal als Putzfrau arbeitete
:ΦΕΓΓΙΤΗΣ, ο
φεγγίτης, ο
• Το σπίτι της είναι παλαιϊκό, έχει πάνω από την οξώπορτα [= εξώπορτα] δυο
στρογγυλούς φεγγίτες με θαμπά τζάμια. ° Ihr Haus ist uralt, über der Haustür befinden
sich zwei runde Luken mit trübem Glas. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Το δωμάτιο ήταν ψηλοτάβανο. Πάνω από την πόρτα υπήρχε ένας φεγγίτης από όπου
έμπαινε μέσα το μπλε φως του διαδρόμου. Φώτιζε το κάτω μέρος του κρεβατιού.
[Β. Αλεξάκης: Η μητρική γλώσσα]
:ΦΕΡΕΤΡΟ, το
φέρετρο, το
= der Sarg
[Anm.: τo φέρετρο ist zu unterscheiden von: το θέρετρο (= der Urlaubsort / der Ferienort
{etc.})!]
:ΦΕΡΝΩ [bzw.] :ΦΕΡΩ

φέρνω [bzw.] φέρω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. φέρνω κοντά
3. τη φέρνω (σε κάποιον) [bzw.] μου την έφερε
4.1. το φέρνει (τα φέρνει) η μοίρα [bzw.] το φέρνει (τα φέρνει) η τύχη
4.2. τα φέρνει ο χρόνος [bzw.] τα φέρνει ο καιρός
5. φέρ’ ειπείν
6. φέρεται (να)
7. με πάει και με φέρνει: s. unter πάω (Z 23)
a) [aktiv]:
- φέρνω: bringen
- φέρω: tragen
b) [passiv]: ….
2. φέρνω κοντά:
• το πάθος που τους είχε φέρει κοντά ° die Leidenschaft, die sie [sc. diesen Mann und
diese Frau] zusammengeführt hatte [GF+DF aus: Όσες φορές]
3. τη φέρνω (σε κάποιον) ° κοροϊδεύω, εξαπατώ (κάποιον) [ΑΓΝ, σ. 148]

[bzw.]
μου την έφερε ° με εξαπάτησε [Εμμ.]
π.χ.:
• Κάποιος μας την έφερε! Wir sind verschaukelt worden!
Μας παραπλάνησαν!]
• Δεν θέλει όμως να της τη φέρει έτσι της Aber sie [= Karmen] möchte Britta nun
Μπρίτα, [...] auch nicht in den Rücken fallen, […] [in-
dem sie die verantwortungsvolle Aufgabe,
die sie ihr zunächst zur Erledigung anver-
traut hatte, wieder an sich zieht]
vgl. aber auch folgende BSe:

• Τους τη φέραμε για άλλη μια φορά. ° Denen haben wir's wieder mal gezeigt.
• Όλο με κατηγορούσε ότι δεν διαβάζω. Του την έφερα όμως. Πήρα 20 στη Φυσική και
τώρα δεν μπορεί να πει τίποτα. [Ι. Αντωνίου-Κρητικού: Επικοινωνώ στα Ελληνικά, σ. 106]
[Anm.: "του την έφερα" hat hier also eindeutig nicht die Bedeutung eines Herein-
legens, Beschwindelns etc., sondern eines Überzeugens, eines Es-jemandem-
gezeigt-Habens durch eine echte Leistung, eines Recht-gehabt-Habens.]
4.1. το φέρνει (τα φέρνει) η μοίρα [bzw.] το φέρνει (τα φέρνει) η τύχη:
• Έτσι το ’φερε η μοίρα. ° Das Schicksal hat es so gewollt. [DF+GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Η τύχη τα ’φερε να πέσω μαζί μ’ άλλους έξι στα χέρια ενός καλού νοικοκύρη. °
Das Schicksal wollte es, dass ich mit noch sechs anderen [zur Feldarbeit verpflichteten
jungen Männern] zu einem guten Herrn kam. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• η τύχη το ’φερε να φτάσω στη Σκιάθο σούρουπο ° der Zufall wollte es, dass ich in der
Abenddämmerung auf Skiathos ankam [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
4.2. τα φέρνει ο χρόνος [bzw.] τα φέρνει ο καιρός:

• "Αμφιβάλλω αν θα το ξέρει / πως ακόμα είμαι εκεί. / Κοίτα ο χρόνος πώς τα φέρνει /
κάποτε χτίζαμε μαζί." [Γιάννης Μπέης: τραγούδι "Κοίτα ο χρόνος πώς τα φέρνει"]
• Κοίτα λοιπόν πώς τα ’φερε ο καιρός· ένα τουριστικό ταξίδι [...] με ξανάφερε τελικά σε
τούτη την ερειπωμένη σκάλα, [...]. ° Sieh an, wie die Zeit es gefügt hat: eine organi-
sierte Reise […] hat mich am Ende zurückgebracht zu dieser verfallenen Treppe, […]. //
Sieh nun, wie die Zeit es gefügt hat: eine touristische Reise […] hat mich schließlich zu
dieser verfallenen Treppe zurückgebracht, […]. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς /
Anm.: Hochpunkt nach "ο καιρός"]
[Anm: Das "πως" ist in dem (im polytonischen System gedruckten) griechischen
Text mit einem Zirkumflex (περισπωμένη) versehen ("πῶς").]
5. φέρ’ ειπείν ° (για να εισαγάγουμε στον λόγο ή στη συζήτηση ένα παράδειγμα)
παραδείγματος χάριν, για παράδειγμα, λόγου χάριν [ΛΜΠ, σ. 1899]
π.χ.:
• Πολλοί άνθρωποι πλούτισαν χωρίς να δουλέψουν καθόλου· ο αδελφός τού Λούη,
φέρ’ ειπείν, πού τα βρήκε τόσα λεφτά; [ΛΜΠ]
• φέρ’ ειπείν στην Κρήτη ° zum Beispiel nach Kreta [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Φέρ’ ειπείν στην πρώτη σελίδα σημείωσα: [...] ° Auf der ersten Seite [des Hefts] habe
ich etwa [iS von: beispielsweise] notiert: […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
6. φέρεται (να) ° es heißt / man sagt / angeblich / soll [etc.] – π.χ.:

• Ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται τις πηγές που φέρεται να χρησιμοποιεί, σπάνια
ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις μιας επιστημονικής εργασίας. ° Sein Umgang mit den
von ihm (angeblich oder tatsächlich) benutzten Quellen genügt selten den Ansprüchen
einer wissenschaftlicher Arbeit. [Kritik an der Methodik eines Historikers] [DF + GF (Über-
setzung aus dem Deutschen) aus einem wissenschaftlichen Aufsatz]
:ΦΕΥ
φευ
• […], τότε, φευ, έχεις να κάνεις με […]. ° […], dann hat man es, leider, mit […] zu tun.
:ΦΕΥΓΩ
φεύγω
1. [allgemein]:
• αισθάνθηκε το όνειρο να φεύγει ° sie spürte, wie der Traum verflog [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
2. φεύγω από τη ζωή:

• Έφυγε απ’ αυτή τη ζωή στην ηλικία του Κάφκα, από την ασθένεια που ταλαιπώρησε κι
εκείνον, [...] ° Sie [diese Frau] schied im gleichen Alter wie [Franz] Kafka aus diesem
Leben, durch die [= aufgrund der (gleichen)] Krankheit, die auch ihn gequält hatte, […]
3. πάμε να φύγουμε ° komm, wir gehen [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ] // lass uns gehen [GF+DF
:ΦΗΛΙ, το
φηλί, το
[Anm.: φηλί – mit ήτα! Zu unterscheiden von: το φιλί und η φυλή !]
- ΛΚΝ: μόνο στη φράση φηλί κλειδί: για πολύ στενούς, αχώριστους φίλους
- ebenso ΛΜΠ: φηλί-κλειδί: (λαϊκ.) για αχώριστους φίλους
[bzw.]
- είναι φηλί κλειδί ° Είναι αχώριστοι φίλοι. [Ανδρ.]
[bzw.]
- Αυτή η φράση λέγεται, για δυο πρόσωπα που συμφωνούν απόλυτα μεταξύ τους και
είναι πολύ στενά συνδεδεμένα. [Νατσ., σ. 173]
:ΦΗΜΗ, η
φήμη, η
1) das Gerücht
vgl. auch:
• Στο μεταξύ θα οργιάζουν οι φήμες. ° In der Zwischenzeit wird die Gerüchteküche
brodeln. [DF+GF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
2) der [gute bzw. schlechte] Ruf; das Ansehen:

• είχε πολύ καλή φήμη ° sie hatte einen sehr guten Ruf [sc. diese Schule]
• Είχα βγάλει φήμη στο λόχο πως ήμουνα καλός σκοπευτής. ° ~ Ich hatte (mir) [durch
meine Schießleistungen] in der Kompanie den Ruf erworben, ein guter Schütze zu sein.
[GF aus: Σωτηρίου: Χώματα / DF: Eigenübersetzung (vgl. auch die DF im Buch: "In der Kompanie ging das
Gerücht um, ich sei ein guter Schütze.")]
• η επαγγελματική του φήμη είχε διαβρωθεί σοβαρά ° sein berufliches Ansehen [(sein
Ruf) als Arzt] war [durch diese Vorfälle] ernsthaft angekratzt worden
:ΦΘΑΝΩ
φθάνω
s. φτάνω
:ΦΙΓΟΥΡΑ, η
φιγούρα, η
[u.a.]:
• φιγούρες ° Tanzschritte [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΦΙΛΑΡΑΚΙ, το
φιλαράκι, το
• Το φιλαράκι ο Μπιλ [...] πρότεινε [...] Der gute, alte Bill […] schlug vor, […]
• το φιλαράκι τους ο Τόμας ihr alter Freund Thomas

• Είναι για μένα σχεδόν τόσο καλό φιλαράκι Sie [= Kathrin] ist für mich ein fast so guter
όσο και ο Κρις. // Είναι φιλαράκι μου, Kumpel wie Chris.
σχεδόν το ίδιο στενό όσο και ο Κρις. [DF + (synonyme) GF aus: Friedrich: Currywurst]
• Βέβαια θα ’φερνε και τα φιλαράκια του ο Klar, er [George] würde auch seine
Τζωρτζ. Kumpels einladen.
:ΦΙΛΙ, το
φιλί, το
= der Kuss
[Anm.: το φιλί ist zu unterscheiden von: η φυλή !]
:ΦΙΛΙΚΟΣ, -ή, -ό
φιλικός, -ή, -ό
- freundlich
- freundschaftlich
2. το φιλικό παιχνίδι // ο φιλικός αγώνας ° das Freundschaftsspiel [zB. im Fußballsport]
3. το φιλικό σπίτι ° das Haus von Freunden:

• Το να κρυφτώ σε σπίτι φιλικό ήταν αδύνατο. ° Im Haus von Freunden Unterschlupf
zu suchen, war [für mich (eine vom Regime politisch Verfolgte)] unmöglich. [GF + DF
(Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
• Το βράδυ ξαναγυρίζανε στα χωριά τους. Μερικοί μέναν μουσαφιραίοι σε φιλικά

σπίτια. ° Am Abend kehrten sie in ihre Dörfer zurück. Einige blieben [jedoch] als Gäste
in den Häusern von Freunden. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΦΙΛΟΔΟΞΙΑ, η
φιλοδοξία, η
1) der Ehrgeiz
2) die Zielsetzung, die Bestrebung; die Ambition [zB.: οι επαγγελματικές μου φιλοδοξίες]
:ΦΙΛΟΛΟΓΙΑ, η
φιλολογία, η
• ένας καθηγητής της φιλολογίας ° ein Literaturprofessor [DF+GF aus den Aphorismen von Karl
Kraus bzw. deren griechischer Übersetzung durch Άγγελος Παρθένης]
• σπούδασε γερμανική φιλολογία στη Βιέννη και στο Γκρατς ° sie studierte in Wien und
in Graz Germanistik
:ΦΙΛΟΦΡΟΝΗΣΗ, η
φιλοφρόνηση, η
[Anm.: η φιλοφρόνηση ist zu unterscheiden von: η φιλοφροσύνη!]
= das Kompliment:
• Εάν μας γίνει μια φιλοφρόνηση, χαμογελούμε και λέμε απλώς "ευχαριστώ". °
Wenn uns ein Kompliment gemacht wird, lächeln wir und sagen einfach "Danke".
[Benimmregel]
• δεχόταν από τους φίλους του άνδρα της διαρκώς φιλοφρονήσεις ° sie bekam von
den Freunden ihres Mannes ständig Komplimente
:ΦΙΛΟΦΡΟΣΥΝΗ, η
φιλοφροσύνη, η
[Anm.: η φιλοφροσύνη ist zu unterscheiden von: η φιλοφρόνηση!]
= die Liebenswürdigkeit:
• Η ταβέρνα αυτή έχει πάντα πολύ κόσμο χάρη στην καλή κουζίνα και τη γνωστή
φιλοφροσύνη του ιδιοκτήτη προς τους πελάτες του. ° Diese Taverne hat immer viele
Gäste [wörtl.: Leute] dank der guten Küche und der bekannten Liebenswürdigkeit des
Eigentümers gegenüber seinen Kunden.
:ΦΙΛΩ
φιλώ (-άς)
[Anm.: φιλώ ist zu unterscheiden von φυλώ !]
1. [allgemein]: küssen:
• Ξαφνικά ο Μαξίμ άρχισε να με φιλάει όπως δε με είχε φιλήσει ποτέ.
[Anm.: Also auch die Form φιλάει ist in Verwendung.]
2. φιλώ σταυρό ° (hoch und heilig / tausend Eide) schwören – zB.:

• η Άντζω φιλά σταυρό πως [...] ° Antscho schwört tausend Eide darauf …[dass …] [iS:
von: sie glaubt fest daran (dass diese unglaubliche Geschichte wahr ist)] [GF+DF aus:
• [A:] Αύριο το χώμα θα ’ναι λασπιάρικο. Μπορεί να μαζώξουμε κι ένα απλόχερο νερό.
[δηλ.: μπορεί να βρούμε νερό μέσα στο χώμα] – [Β:] Να το πιστέψω; – [Α:] Κράτα το
κρυφό ως το πουρνό. [...] – [Β:] Παναπεί, δεν είσαι σίγουρος, δε φιλάς σταυρό, ε; – [Α:]
Άσε τώρα, ντε, τα θεοτικά. Για σήμερα, ναι, δε φιλάω σταυρό. Μα για αύριο ...
[Μ. Λουντέμης: Ο Γολγοθάς μιας ελπίδας, σ.163/164]
• "Αν μ’ αγαπάς φίλα σταυρό / κι εγώ θα ψάξω και θα βρω / αν λες αλήθεια."
[Γιάννης Λογοθέτης: τραγούδι "Αν μ’ αγαπάς φίλα σταυρό"]
[ebenso (Verwendung von "σταυρουδάκι" statt "σταυρός")]:

• Οι ανακρίσεις άρχισαν μ’ όλες τις νόμιμες εγγυήσεις. Ο Δεκανέας έβγαλε απ’ τον
κόρφο του ένα σταυρουδάκι, που του ’χε κρεμάσει η μάνα του κατάσαρκα και τους
έβαλε να το φιλήσουνε. Ύστερα τους έβαλε να ορκιστούν: "Ορκίζομαι να είπω την
αλήθειαν, μόνον την αλήθειαν", κτλ.κτλ. [Μ. Λουντέμης: Ο Γολγοθάς μιας ελπίδας, σ. 207/208]
:ΦΙΡΙ-ΦΙΡΙ
φιρί-φιρί (bzw. φυρί-φυρί)
πάω φιρί-φιρί [bzw.] πάω φυρί-φυρί ° επιδιώκω, προσπαθώ, γυρεύω να βρω αφορμή
για να κάνω κάτι [ΛΔΗ, σ. 407]
π.χ.:
• Και τα παιδιά σου το πάνε φυρί-φυρί ... ° Und deine Kinder haben es wohl darauf ab-
gesehen … [sc.: von meinem Mann verprügelt zu werden (so schlecht benehmen sie
sich)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / drei Punkte im jeweiligen Original]
• Μ’ αυτά που κάνει πάει φυρί-φυρί να μου χαλάσει την δουλειά. [ΛΔΗ]
• Πας φιρί-φιρί μου φαίνεται να βρεις τον μπελά σου. [ΛΔΗ]
:ΦΙΣΚΑ
φίσκα
• Φίσκα τα πλοία. ° Platzen aus allen Nähten die Schiffe. [so viele Menschen (Flücht-
linge) und Habseligkeiten befinden sich auf ihnen] [GF+DF aus: Kalimerhaba (Erzählung
"Ο καθρέφτης" von Ναπολέων Λαζάνης)]
:ΦΙΣΤΙΚΙ, το
φιστίκι, το
(auch: φυστίκι, το)
1) το αράπικο φιστίκι ° die Erdnuss
2) το φιστίκι Αιγίνης ° die Pistazie
:ΦΛΟΓΙΖΩ
φλογίζω
• τραγουδούσα με πάθος νιώθοντας τα μάγουλα να φλογίζονται ° ich sang voller Hin-
gabe, fühlte dabei meine Wangen glühen [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΦΛΟΚΑΤΗ, η
φλοκάτη, η
es handelt sich um eine Teppichart (lt. Griechisch für die Reise {Berlitz}: "langhaariger
Wollteppich"; lt. Langenscheidt online: "Hirtenteppich") bzw. Deckenart – zB:
• σε μια λευκή φλοκάτη ° auf einem weißen Flokati [GF+DF aus: Όσες φορές]
• πούλησαν μια μεγάλη τσέργα, φλοκάτη που τη λένε σήμερα, διπλή, [...] ° [sie] ver-
kauften eine große Tserga, das, was man heute Flokatidecke nennt, groß genug für ein
Doppelbett // [sie] verkauften eine große Wolldecke fürs Bett, eine doppelte, heute
würden wir dazu Flokati sagen [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς // Kursivdruck jeweils im
Original]
:ΦΟΒΑΜΑΙ
φοβάμαι
a) Angst haben / sich fürchten (vor / Akk.)
b) befürchten / fürchten
2. φοβάμαι πως/ότι – φοβάμαι μήπως (μη) – φοβάμαι να:
Zur Verwendung bzw. Unterscheidung s. Mackridge, S. 415 f. (GF) bzw. S. 299 f. (EF):
a) Zur (subtilen) Unterscheidung zwischen φόβαμαι πώς/ότι und φοβάμαι μήπως (μη):
Εναλλακτικά έπειτα από εκφράσεις φόβου γίνεται χρήση του "ότι" ή "πως", αντί
"μη/μήπως"*: Όταν γίνεται χρήση του "ότι/πως", το υποκείμενο αντιλαμβάνεται πιο πολύ
σαν πραγματική την κατάσταση που του προκαλεί φόβο (σ’ αυτές τις περιπτώσεις, για
μελλοντική αναφορά χρησιμοποιείται το "θα" + κατάλληλος ρηματικός τύπος).
*[EF: After expressions of fearing, "μη/μήπως" may alternate with "ότι/πως"]
b) Zur Verwendung von φοβάμαι να:

Όταν το υποκείμενο των δύο ρημάτων είναι το ίδιο και το νόημα όλης της περιόδου είναι
όχι ότι κάποιος φοβάται μήπως συμβεί αυτό που λέει η δευτερεύουσα πρόταση, αλλά
ότι φοβάται να επιτελέσει ο ίδιος την ενέργεια του ρήματος της δευτερεύουσας
πρότασης, τότε χρησιμοποιείται η έκφραση "φοβάμαι να".
c) Näheres zur Verwendung von μήπως (μη):

[Anm.: allgemein zu der Konstruktion s. unter μην / μη (Z 4)]
Ως σύνδεσμο υπόταξης μπορούμε να εξετάσουμε το "μη" σε δύο περιπτώσεις: αν
εξαρτάται από ρήμα ή ισοδύναμη φράση που δηλώνει φόβο (οπότε συχνότερα από το
"μη" χρησιμοποιείται το "μήπως") ή αν [...]. [...]
Προτάσεις εξαρτημένες από κάποια έκφραση φόβου δηλώνουν τι προκαλεί στο
υποκείμενο της κύριας πρότασης το φόβο. Κι αν αυτό σε σχέση με το κύριο ρήμα είναι
υστερόχρονο, εκφέρεται σε μη παρωχημένο συνοπτικό· αν είναι σύγχρονο, εκφέρεται
σε μη παρωχημένο εξακολουθητικό, ενώ σε παρωχημένους χρόνους εκφέρεται το
προτερόχρονο.
• έτρεμαν μη και το ανακαλύψει κανένας καθηγητής ° they were afraid [lit. "they
trembled"] that some teacher might discover it [Anm.: eckige Klammern im Original]
• το ’σκασε από φόβο μην το χτυπήσουν ° he ran off, for fear he might be beaten
• φοβήθηκα μήπως τον έπιασε ο διάβολος και με σκοτώσει ° I became afraid the devil
might have got into him and he might kill me
Weitere BSe für die Verwendung von "φοβάμαι μη(ν)" (bzw. auch "φοβάμαι να μη{ν}") s.
unter der folgenden Ziffer.
3. (weitere) Beispiele für die Verwendung von φοβάμαι μη(ν) (bzw. auch: φοβάμαι να
μη{ν}):
• ο φόβος μου μη μείνω έγκυος meine Angst, schwanger zu werden
• σαν να φοβόντουσαν μη λιποθυμήσω ή als hätte man [= als hätten sie] Angst, ich
μην τους φύγω könne ohnmächtig werden oder weglaufen
[so nachdrücklich ließen sie mich Platz
nehmen] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• σαν να φοβόταν μην έρθει κάποιος και als hätte er Angst, jemand würde [*] plötz-
του τα πάρει lich auftauchen und sie ihm wegnehmen
[so hastig verschlang Petros die Nüsse =
τα καρύδια] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
"könn(t)e"]
• Απλώς δεν άφηνε να τον πλησιάζουν, Er ließ einfach [emotional] nichts mehr an
γιατί φοβόταν να μην πληγωθεί. sich heran, weil er Angst hatte, verletzt zu
werden. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Φοβόταν τόσο να μην πονέσει. Er fürchtete sich so vor dem Schmerz.

• Φοβάμαι να πλησιάσω μη φάω καμμιά Ich habe Angst, in ihre Nähe zu gehen [sc.
κλωτσιά. in die Nähe der Tiere im Stall] und womög-
lich einen Tritt zu bekommen.
4. Beispiele für eine synonyme Verwendung von φοβάμαι πως/ότι einerseits und
φοβάμαι μήπως bzw. φοβάμαι μην τυχόν andererseits:
[Anm.: zum subtilen Bedeutungsunterscheid zwischen "φόβαμαι πώς/ότι" und "φοβάμαι
μήπως" s. oben (Z 2a)]
BS 1:
Τα ξέρω όλα αυτά. Αφού σου είπα όμως Το ξέρω. Αφού σου είπα [όμως] ότι
ότι φοβόμουν πως η όλη ιστορία θα φάει φοβήθηκα μήπως η όλη ιστορία φουσκώσει
πολλές τηλεφωνικές μονάδες. το λογαριασμό [του τηλεφώνου].
° Weiß ich doch alles. [sc.: dass man im Internet angenehm chatten kann etc.] Aber ich
habe dir doch schon gesagt, dass ich Angst hatte, die ganze Sache [sc. Internetbenüt-
zung] frisst zu viele Telefongebühren. [und deshalb habe ich an keinem Chat teilge-
nommen]
BS 2:
Τότε φοβόμουν πάντα ότι ο βενζινάς θα Φοβόμουν μήπως ο βενζινάς αρνιόταν να
αρνιόταν να δεχτεί εντολές από έναν εκτελέσει τις εντολές ενός παπαγάλου.
παπαγάλο.
° Da hatte ich immer Angst, der Tankwart würde sich weigern, Aufträge eines Papageis
entgegenzunehmen.
[GF 1, GF 2 + DF jeweils aus: Schwaiger: Salz]
BS 3:
Αυτή τη φορά ο Κρις κοίταξε γύρω του Αυτή τη φορά ο Κρις κοίταξε γύρω του
σαν να φοβόταν ότι κάποιος μπορούσε να καχύποπτα λες και φοβόταν μην τυχόν
μας ακούσει. ακούσει κανείς τι θα έλεγε.
° Dieses Mal sah Chris sich um, als fürchtete er, jemand könne uns hören.
:ΦΟΒΕΡΟΣ, -ή, -ό
φοβερός, -ή, -ό
1) [als Ausdruck einer negativen Bewertung]: furchtbar / schrecklich:
• φοβερό έγκλημα ° (ein) furchtbares / schreckliches Verbrechen
2) [als Ausdruck einer positiven Bewertung]: toll / phantastisch [etc.]:
• Πριν λίγο καιρό, είδα μια φοβερή, παλιά Ich habe neulich einen tollen alten Film
ταινία με τον Τάιρον Πάουερ [...] gesehen, mit Tyron Power […]
Είδα πρόσφατα μια φανταστική παλιά
ταινία με τον Τάιρον Πάουερ {...}]
• Εκεί γνώρισα την Αλεξάνδρα [...], με την Dort lernte ich Alexandra [...] kennen, mit
οποία είχα φοβερές συζητήσεις. der ich tolle Diskussionen hatte.
Kalimerhaba]
• Η Λάουρα έχει πάντα τόσο πρωτότυπες Laura hat immer so ausgefallene Ideen
ιδέες και μια φαντασία φοβερή. und eine unglaubliche Phantasie.
• Έχεις φοβερό ταλέντο. Du hast erstaunliche [künstlerische] Talen-

te. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• κάποια από αυτές τις φοβερές γκόμενες eine von den [wörtl.: von diesen] Super-
με φάιλοφαξ κροκοδιλέ frauen mit den Filofax aus Kroko
• και έχουν και ένα φοβερό στερεοφωνικό und eine Spitzenanlage [sc.: Musikanlage]
με όλα τα σχετικά haben sie da [sc. in dem Jugendzentrum],
mit allem Drum und Dran
• Είναι φοβερός! Er ist Spitze. [sc. (mein Schulkollege) als

Discjockey im Jugendzentrum]
• Εγώ πάντως το δοκίμασα κιόλας. Είναι Ich habe es jedenfalls schon ausprobiert.
φοβερό! [sc.: im Internet zu surfen] Ist echt stark!
3) [als Ausdruck einer großen Intensität]: enorm / ungeheuer / gewaltig [etc.] // "furcht-
bar", "schrecklich" [jeweils iS von: enorm, gewaltig, sehr stark etc.]:
• Μου ήταν φοβερά δύσκολο να [...] ° Es fiel mir furchtbar (enorm / ungeheuer) schwer,
[...] zu [...]
[Anm.: s. auch die gleichartige Mehrdeutigkeit des Wortes τρομερός, -ή, -ό ]
:ΦΟΒΟΣ, ο
φόβος, ο
a) die Angst [bzw.] die Furcht:
• ο φόβος της μη χάσει τον Ησύχιο ° ihre Angst, Hesychios [= ihren Ehemann] zu ver-
lieren [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[Anm.: zur Verwendung von μη(ν) nach Hauptwörtern (bzw. Verben), die
Befürchtung, Besorgnis etc. ausdrücken: s. μην / μη (Z 4)]
b) die Befürchtung:
• Εκφράζονται φόβοι ότι ο αριθμός των θυμάτων θα αυξηθεί. ° Es werden Befürch-
tungen geäußert (= Es wird befürchtet), dass die Zahl der Οpfer [noch] steigen wird.
2. διά τον φόβον των Ιουδαίων: βλ. Νατσ., σ. 146 (+ 278) bzw. ΛΤΣ, σ. 98
s. Johannes (20, 19): "και των θυρών κεκλεισμένων όπου ήσαν οι μαθηταί συνηγμένοι
διά τον φόβον των Ιουδαίων" (= "und die Türen dort, wo die Jünger sich aufhielten, aus
Furcht vor den Juden verschlossen waren")
:ΦΟΙΝΙΚΑΣ, ο
φοίνικας, ο
(Gen.: του φοίνικα / Akk.: τον φοίνικα)
1) (auch o Φοίνικας // ο Φοίνιξ): der Phönix [mythischer Vogel der Antike]
s. dazu zB. Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 168/169:
Ο Φοίνικας, κατά τον Ηρόδοτο και τον Πλίνιο, είναι ένα μυθολογικό πουλί, το
οποίο όταν γερνά φτιάχνει μια φωλιά από κλαριά αρωματικών φυτών και μέσα
εκεί πεθαίνει. Από την στάχτη δε των οστών του, γεννιέται ένα σκουλήκι, το οποίο
σιγά-σιγά ξαναμορφώνεται σε φοίνικα.
Για τους Έλληνες ο μύθος του φοίνικα έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί η αναγέννηση
της Ελλάδος παρομοιάστηκε με τον φοίνικα. Έτσι:
- Η σημαία του Αλεξάνδρου Υψηλάντη στο Ιάσιο στις 26 Φεβρουαρίου το 1821,
στην μια της πλευρά είχε τον φοίνικα με την κυκλική επιγραφή: "Εκ της τέφρας
μου αναγεννώμαι".
- Η σημαία της Πολεμικής μας Αεροπορίας που καθιερώθηκε το 1932 με
Προεδρικό Διάταγμα είχε επίσης τον φοίνικα.
- Η σημαία της Φιλικής Εταιρ[ε]ίας που ύψωσε ο Γ. Σισίνης στην Επανάσταση του
’21 έφερε τον φοίνικα.
- Τα πρώτα ελληνικά νομίσματα που έκοψε ο Ιωάννης Καποδίστριας στην Αίγινα
είχαν τον μυθικό φοίνικα με ανοιγμένα τα φτερά του.
[...]
"αναγεννάται εκ της τέφρας του" [bzw.: "αναγεννάται από την τέφρα του" {so
ΛΚΝ}]:
Λέγεται για άνθρωπο ή λαό που ξαναζωντανεύει, που ξαναρχίζει καινούργια ζωή.
[bzw. ΛΚΝ: για κάποιον ή για κάτι που, ύστερα από μεγάλη καταστροφή, δημιουρ-
γείται ξανά, επανακτά τις δυνάμεις του]
2) die Palme
:ΦΟΙΝΙΞ, ο
φοίνιξ, ο [bzw.] :Φοίνιξ, ο
s. φοίνικας, ο (Z 1)
:ΦΟΡΑ, η (Ι) (= φόρα, η)

φόρα, η
[Anm.: η φόρα ist zu unterscheiden von: η φορά !]
- der Schwung
- der Anlauf
2. παίρνω φόρα:
• Μπαίνοντας στην εθνική οδό, το λεωφορείο πήρε φόρα κι ανέπτυξε ταχύτητα. °
Als sie auf die Nationalstraße einbogen, kam der Bus in Fahrt und gewann an Tempo.
3. βγάζω στη φόρα [bzw.] βγαίνω στη φόρα:

• Αυτό εννοούσα, όταν την απείλησα. Ότι ξέρω το μυστικό της και θα το βγάλω στη
φόρα. ° Das meinte ich, als ich ihr drohte. Dass ich ihr Geheimnis kannte und es publik
machen würde. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Τώρα θα βγουν όλα στη φόρα, ε; ° Jetzt kommt alles [über mein Fehlverhalten] ans
Tageslicht [iS von: es wird öffentlich bekannt werden], was? [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Όταν η υπόθεση βγήκε στη φόρα, δύο χρόνια αργότερα, [...] ° Als die Sache [sc.
regelmäßiger Zigarettenschmuggel ins Nachbarland] zwei Jahre später aufflog, […]
4. τα έβγαλε στη φόρα / του τα έβγαλε στη φόρα: zur Herkunft s. Νατσ., σ. 484
:ΦΟΡΑ, η (ΙΙ) (= φορά, η)

φορά, η
[Anm.: η φορά ist zu unterscheiden von: η φόρα !]
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. καμιά φορά
3. κάποια φορά
4. είναι φορές που [...] // φορές φορές [bzw.] φορές-φορές
5. δύο (τρεις, τέσσερις, ...) φορές περισσότερος (-η, -ο)
6. Zur Bedeutung "die (Bewegungs-)Richtung"
7. μια φορά στο τόσο: s. unter τόσος, -η, -ο (Z 5)
1. Grundbedeutung: das [erste, zweite, nächste, …] Mal
zB.:
• (για) πρώτη φορά ° zum ersten Mal
• την επόμενη φορά ° das nächste Mal
[Anm.: zur weiteren Bedeutung "die (Bewegungs-)Richtung" s. unten (Z 6)]
2. καμιά φορά:
a) manchmal:
• Τα βράδια, καμιά φορά κάνει πολύ κρύο. ° An den Abenden ist es manchmal sehr
kalt.
b) einmal / mal [etc.]:
• Έχεις πάει καμιά φορά στην Αθήνα, Warst du schon einmal in Athen, Großvä-
παππούλη; terchen? [Anm.: Frage gerichtet an einen
alten Mann, der auf einer entlegenen
Ägäis-Insel lebt]
• Πρέπει να πηγαίνω. Τηλεφωνήστε μου Ich muss [jetzt] gehen. Ruft mich doch mal
καμμιά φορά, μη μ’ αφήνετε μόνο. an, lasst mich [männl.] nicht allein.
• πού και πού καμιά φορά zwischendurch [= hin und wieder] mal
• Αν καμιά φορά της πω, γεια χαρά χωρί- Wenn ich ihr [= meiner Frau] eines Tages
ζουμε, θα πέσει απ’ το μπαλκόνι. sagen würde, tschüss, wir trennen uns,
würde sie sich vom Balkon stürzen.
3. κάποια φορά ° einmal:

• Όταν κάποια φορά ο αδελφός μου άρχισε να κλαίει και ψέλλισε πως θα ήθελε [...] να
[...] ° Als mein Bruder einmal zu weinen begann und stammelte, er wünsche sich, dass
[...] [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• Κάποια φορά, προτού κοπανήσει την πόρτα και εξαφανιστεί, πέταξε ένα αναμμένο
τσιγάρο στο τραπέζι του φαγητού, όπου έμεινε σημάδι από κάψιμο. ° Einwal warf er,
bevor er türenknallend verschwand, eine brennende Zigarette auf den Esstisch, wo sie
ein Brandloch hinterließ. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
4. είναι φορές που [...] // φορές φορές [bzw.] φορές-φορές ° es kommt vor, dass […] /
manchmal / hin und wieder [etc.]:
• Είναι φορές, ακόμα και στις πιο μαύρες ώρες, που μου ’ρχεται να [...] ° Manchmal,
selbst in den dunkelsten Stunden, möchte ich […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Είναι φορές που τον ζηλεύω κιόλας. ° Ab und zu beneide ich ihn sogar. [GF+DF aus:
• Είναι φορές που ο πόνος μου με κάνει να φωνάζω το θάνατο σαν απολύτρωση. °
Es gibt Augenblicke, in denen mein [psychischer] Schmerz mich den Tod wie eine
Erlösung herbeirufen lässt. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
5. δύο (τρεις, τέσσερις, ...) φορές περισσότερος (-η, -ο):

• Οι κορεατικές εταιρείες έχουν την πρόθεση το 2000 να παράγουν πέντε εκατομμύρια
αυτοκίνητα [,] περίπου δύο φορές περισσότερα από όσα η Chrysler και περίπου
τέσσερις φορές περισσότερα από τα αυτοκίνητα που απορροφά η εγχώρια αγορά. °
° Koreanische Unternehmen [sc. Autoproduzenten] planten, bis zum Jahr 2000 fünf
Millionen Autos zu bauen, etwa doppelt soviel wie Chrysler und fünfmal soviel wie
Koreas Inlandsmarkt. [Anm.: τέσσερις φορές περισσότερα / aber: fünfmal soviel !]
6. Zur Bedeutung "die (Bewegungs-)Richtung":

φορά, η = η κατεύθυνση προς την οποία κινείται κτ., η διεύθυνση της κίνησής του
[ΛΚΝ] – π.χ.:
• στην αντίθετη φορά ° in die umgekehrte Richtung * / in die entgegengesetzte Rich-
tung / in die Gegenrichtung [eine Körperbewegung ausführen] [GF + DF (*) aus: Ζατέλη: Φως]
• Θετική / αρνητική φορά. [ΛΚΝ]
• Άλλαξε η φορά του ανέμου. [ΛΚΝ]
• H φορά της κίνησης των ουράνιων σωμάτων. [ΛΚΝ]
• Περιστροφή κατά τη φορά την αντίθετη των δεικτών του ρολογιού. [ΛΚΝ]
:ΦΟΡΜΑΪΚΑ, η
φορμάικα, η
• εξαιτίας της πράσινης φορμάικας στην κουζίνα, τόσο της μόδας στη δεκαετία του ’60 °
wegen des grünen Resopals in der Küche, das in den Sechzigern so in Mode war
:ΦΟΡΜΑΙΚΑ, η
richtig: ΦΟΡΜΑΪΚΑ, η
:ΦΟΡΟΣ, ο
φόρος, ο
1. Grundbedeutung: die Steuer
2. ο φόρος τιμής ° die Hommage, die Huldigung, der Tribut
:ΦΟΡΤΩΝΩ
φορτώνω
1) [transitiv]: [etwas] aufladen, einladen, laden; beladen:
• Φορτώσαμε στο τζιπ ένα κιβώτιο. ° Wir luden eine Kiste auf den Jeep (auf). / Wir
luden eine Kiste in den Jeep ein.
2) [intransitiv]: παίρνω φορτίο [ΛΜΠ] // Ladung (Fracht) aufnehmen / beladen werden –

π.χ.:
• Το πλοίο φορτώνει στο επόμενο λιμάνι. [ΛΜΠ]
• Ολημερίς κουβαλούσα [στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης] σακιά τσιμέντο για κάποιο
καράβι που φόρτωνε για το Βόλο. Εκεί μετά τους σεισμούς όλο χτίζουν. [Βασιλικός: Ζ,
S. 358]
:ΦΟΥΛ
φουλ
• η Μπένι είναι φουλ ερωτευμένη με τον γόη του πανεπιστημίου της ["Δίφωνο" Νο. 4, σ. 125]
:ΦΟΥΛΑΡΙ, το
φουλάρι, το
• στο λαιμό ένα λευκό μεταξωτό φουλάρι ° um den Hals [trug er (zu schwarzem Um-
hang, Smoking und Zylinder)] einen weißen Seidenschal [DF+GF aus: Gaby Hauptmann:
Suche …]
:ΦΟΥΝΤΩΝΩ
φουντώνω
• θα φουντώσεις την άνοιξη και θ’ ανθίσεις sprießen und blühen wirst du [= der Gar-
ten] im Frühling [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• πάντως είναι αλήθεια πως μια σπίθα man muss aber zugeben, dass für sie alle,
ήθελαν κι αυτοί όλοι, αυτή η δίχως άκρη für diese Familie ohne Grenzen [sc. diese
οικογένεια, για να φουντώσει στους große, unüberschaubare Familie], ein Fun-
κόλπους της η διχόνοια, να διαταραχτεί η ken genügte, und schon entzündete sich in
περίφημη ισορροπία [...] ihrer Mitte die Zwietracht, geriet ihr be-
rühmtes Gleichgewicht aus den Fugen […]
• τον παιδικό τους έρωτα που φούντωσε ihre kindliche Liebe [Akk.], die angesichts
χάρη σε [...] [= dank] […] aufgeflammt war
• [...], ώσπου η φήμη άρχισε ώρα με την […], so [weil es einer dem anderen weiter-
ώρα να φουντώνει – μπορεί να την διέ- erzählte] schwoll das Gerücht von Stunde
ψευδαν, αλλά εκείνη φούντωνε, όπως zu Stunde an – auch wenn es mehrmals
φουντώνει μια φωτιά με το αντίθετο αεράκι dementiert wurde, loderte es wie ein Feuer
–, [...] durch einen leichten Gegenwind auf.
• Γυαλίζουν τότε τα μάτια μας και φουντώ- Dann glänzen unsere Augen [,] und der
νει το πρόσωπό μας. Kopf glüht uns. // Dann leuchten unsere
Augen, und unser Gesicht glüht. [sc. wenn
er uns zu später Stunde seine spannenden
Geschichten erzählt, während der Wein
unseren Geist umnebelt]
• οι κρότοι λοιπόν απ’ τα τουφέκια τους, das schnell aufeinanderfolgende Knallen

αλλεπάλληλοι κρότοι που άρχισαν την der Gewehre [sc. das Geräusch der Ge-
άνοιξη και προοδευτικά φούντωναν wehrschüsse], das im Frühling begann und
zunehmend anschwoll
• Η οργή, ο θυμός, φούντωναν μέσα της. Der Zorn, die Wut schwollen in ihr [sc. in
Nina] an. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• επειδή φούντωνε ξαφνικά μέσα του αυτή weil auf einmal wieder diese merkwürdige
η περίεργη ευγνωμοσύνη για την Έμα Dankbarkeit Emma gegenüber in ihm
hochkam [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Ξαφνικά φούντωσε μέσα του η επιθυμία Plötzlich stieg der starke Wunsch in ihm
να τρέξει να την προλάβει και να την hoch, hinter ihr herzulaufen und sie mitten
καρυδώσει στη μέση του δρόμου. auf der Straße zu erwürgen.
• Και με νέα ζωντάνια φούντωσε μέσα του Und neu lebendig stieg [angenehme]
η ανάμνηση, [...] Erinnerung in ihm auf, […]
• [...] κι όσο προχώραγε, τόσο φούντωνε [...], und je länger er das tat [sc. die Frau
μέσα του και τόσο του φαινόταν η χαρά του küssen und liebkosen], um so heftiger
λειτουργία. brauste es in ihm auf, um so stärker
empfand er die Lust wie einen Gottes-
dienst. [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• Το ρακί κατέβηκε ζεστό στην καρδιά τους Der Raki wärmte ihnen [= den Männern]
– [...]. Φούντωσαν. Leib und Seele – […]. Sie lebten auf.
[bzw.]
Der Raki floss ihnen brennend durch die
Kehle, wärmte ihnen das Herz – […]. Sie
kamen in Stimmung.
• Φούντωσε μέσα του η ζωή. Er schäumte über von Leben.

• κείνο τον αψηλό μελαχροινό φοιτητή με jenen hochgewachsenen Studenten mit

το μακρουλό πρόσωπο και τα φουντωμένα dem schmalen Gesicht, dunklen Teint und
μαλλιά buschigen Haar
:ΦΟΥΝΤΩΤΟΣ, -ή, -ό
φουντωτός, -ή, -ό
= buschig [etc.]:
• σκίουροι με ματάκια καστανόχρυσα και θαυμάσιες φουντωτές ουρές ° Eichhörnchen
mit braungoldenen Augen und herrlich buschigen Schweifen [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή
εν τάφω]
• είχε φουντωτά καστανά μαλλιά, που φαίνονταν αχτένιστα ° sie [die junge Frau] hatte
wuschelige braune Haare, die unfrisiert wirkten [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΦΟΥΤΕΡ, το
φούτερ, το
• Στέκεται όρθια στην κουζίνα φορώντας ένα χοντρό κολλάν κι ένα φούτερ [...] °
In dicken Leggins und Sweatshirt steht Carmen in der Küche [...] [DF+GF aus: Gaby
• Ο Φρέντερικ έχει ήδη βγάλει το φούτερ του και το έχει τυλίξει γύρω από τη δεξιά
γροθιά του. ° Frederic hat sich bereits sein Sweatshirt ausgezogen und um die rechte
Faust gewickelt. [um so die Fensterscheibe einzuschlagen] [DF+GF aus: Gaby Hauptmann:
Suche …]
:ΦΟΥΦΟΥ, η
φουφού, η
(Pl.: οι φουφούδες)
der Ofen eines Maronibraters
:ΦΡΑΓΚΟΓΙΑΝΝΟΥ, η
Φραγκογιαννού, η
(Gen.: της Φραγκογιαννούς):
Frauengestalt aus der Erzählung "Η φόνισσα" von Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
:ΦΡΑΣΗ, η
φράση, η
Definition des grammatikalischen Begriffs φράση:
Το σύνολο λέξεων που αποτελεί μία συντακτική ενότητα, τμήμα προτάσεως, π.χ. "ο
καλός άνθρωπος", "εδώ και τώρα", "μέσα στο σπίτι μου", "χτυπώ την πόρτα". [ΛΜΠ]
[bzw.]:
Ομάδα λέξεων που συνδέονται στενά μεταξύ τους χωρίς να αποτελούν πρόταση (δεν
έχουν ρήμα). Λ.χ.: "τα υπέρ και τα κατά", "τέλος πάντων", "για ώρα ανάγκης", "η κακιά
ώρα", "προ Χριστού" [Ρεπούσης, σ. 17]
[vgl. auch]:
Με τα ρήματα [= Verba] κάνουμε φράσεις που έχουν ακέραιο νόημα και λέγονται
προτάσεις. [Μ. Τριανταφυλλίδης: Νεοελληνική Γραμματική, σ.139]
[Anm.: Von Σιγαλός wird der Begriff "φράση" nicht verwendet. Ihm entspricht aber wohl
der Ausdruck "λεκτικό σύνολο":
Τα λεκτικά σύνολα είναι οι λέξεις που συνδέονται μεταξύ τους περισσότερο απ’ ό,τι με
άλλες και σχηματίζουν ομάδες, σύνολα, μέσα στην πρόταση. Π.χ.:
ο καλός φίλος // έχει βοηθήσει // με τρόπο (Σιγαλός, σ. 14)]
:ΦΡΙΚΙΟ, το
φρικιό, το
= "freak" (i.e. drug-taker / ο χρήστης ναρκωτικών)
[Mackridge, S. 344 (EF) bzw. S. 469 (GF)]
:ΦΡΟΝΙΜΟΣ, -η, -ο
φρόνιμος, -η, -ο
a) artig, brav [etc.]
b) vernünftig
2. κάθομαι (κάτσε) φρόνιμα: s. unter κάθομαι (Z 4)
:ΦΡΟΝΤΙΔΑ, η
φροντίδα, η
= [u.a.:] die Obhut
:ΦΡΟΝΤΙΖΩ
φροντίζω
= sich kümmern (um), sorgen (für) [etc.] – z.B.:
• Ο Μπατής θα φροντίσει για μερικές Batis [Werbefachmann] wird für ein paar
αφίσσες. Plakate sorgen [die unsere Protestkund-
gebung ankündigen werden].
• ό,τι ζητούσε φρόντιζαν να τους* το δίνουν was er auch begehrte, man war bemüht,
*[Druckfehler? (richtig wohl: του)] es ihm zu verschaffen
• Ο Μπατής σκάβει με προσοχή, γιατί το Batis gräbt vorsichtig [in dem engen Stol-
χώμα πέφτει από πάνω σαν ψιλή βροχή len], da Erdkrumen wie feiner Regen
και πρέπει να φροντίζει για τα μάτια. herunterfallen und er [daher] auf seine
[wörtl.: auf die] Augen aufpassen muss.
:ΦΡΥΔΙ, το
φρύδι, το
σμίγω τα φρύδια: s. unter σμίγω
:ΦΤΑΙΩ
φταίω
1. Grundbedeutung: schuld sein, Schuld haben (an / για, σε)
2. όλα τα φταίω:
• Όλα τα φταίει ο Γιάννης! ° An allem [was passiert ist] ist Jannis schuld.
3.1. (κάποιος / κάτι) μου φταίει:

• Ποιος σου φταίει; Wer ist denn schuld [an deinem Problem]?
[rhetorische Frage – du selbst bist es]
• Ακόμα και το όνομα που του δώσανε, κι Sogar der Name, den sie ihm gaben (=
εκείνο τούφταιγε [= του ’φταιγε]. gegeben hatten) ~war ihm zuwider (störte
ihn / ging ihm auf die Nerven). [und er ließ
sich deshalb mit einem anderen Namen
anreden]
• Ξέρω τι μου φταίει με τη Λόρα. Μου φταίει I know what's wrong with Laura. What's
το ότι [...] wrong with Laura is that […]
[bzw.]
Ich weiß, was mich an Laura [= meiner
Partnerin] stört. An Laura stört mich, dass
[…]
• Τι του έφταιγε ο πεθερός του, ε; Und was hat ihm sein Schwiegervater
denn bitte getan? [dass sein Schwieger-
sohn sich ihm gegenüber so miserabel
verhält] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Τι σου φταίνε, μωρή μέγαιρα, τ’ αθώα τα Was haben dir die unschuldigen Säuglinge
βρέφη; getan, du alte Megäre? [dass du sie so
beschimpfst und ihnen drohst]
• Δεν ξέρω τι της έφταιξα και καθόλου δεν Was habe ich ihr getan, dass sie mich
με χωνεύει. nicht ausstehen kann?
• δεν της έφταιγαν σε τίποτα sie hatten ihr nichts getan [sc. die beiden
Tiere, die von der Frau geprügelt wurden]
3.2. όλα μου φταίνε (= όλα μού φταίνε):

• Είχε βαρεθεί τη φοιτητική ζωή, κι εκείνο Er hatte das Studentenleben satt, dieses
το δωμάτιο, τη μυρωδιά της υγρασίας, [...]. Zimmer, den Modergeruch, […]. Alles war
Όλα τού έφταιγαν – [...]. […] Του ’φταιγε κι ihm zuwider – […] [seine Mitbewohner,
ο Λολό που του ’χε γίνει εφιάλτης. seine Bekannten etc.]. […] Auch Lolo
[= Louis] war ihm zuwider, er wurde all-
mählich zum Alptraum [GF wörtl.: der ihm
zum Alptraum geworden war].
[GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο / Anm.: τού mit
Betonungszeichen im Original]
• Όλο νεύρα είχε, όλα του έφταιγαν. Er war immer gereizt, ständig fand er einen
Grund, sich zu ärgern. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Όλα της φταίνε. Εγώ, η παρέα, η γυναίκα An allen hat sie was auszusetzen: an mir,
σου. am Freundeskreis und an deiner Frau.
• "μια ζωή τα ίδια λόγια να μου λένε / έχω ---

βαρεθεί τον κόσμο, κι όλα μου φταίνε"
[Βασίλης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Μια ζωή μέσα στους
δρόμους"]
4. δεν φταίω σε τίποτα:

• κι αυτός κοίταζε αυτούς που δεν έφταιγαν er aber sah jetzt sie alle an, die doch nichts
σε τίποτα dafür konnten [dass sein Haus abgebrannt
• Δεν έφταιγε σε τίποτα το ζώο, μα [...] Das Tier traf natürlich keinerlei Schuld [an
dem Unglück], aber […]
• δεν της έφταιγαν σε τίποτα sie hatten ihr nichts getan [sc. die beiden
Tiere, die von der Frau geprügelt wurden]
• Γρήγορα, όμως, κατάλαβαν ότι το ζώο Aber schnell begriffen sie, dass das Tier
δεν τους έφταιξε σε τίποτα. ~keinerlei Schuld traf (~überhaupt nichts
dafür konnte / dass ihnen das Tier ~über-
haupt nichts getan hat). [Die Rede ist von
Angehörigen eines Mordopfers, die zu-
nächst den Lieblingshund des Mörders aus
Rache töten wollten, aber dann erkennen,
dass das Tier nicht für die Taten seines
Herrn verantwortlich ist]
• άνθρωποι που δεν έχουν φταίξει σε Menschen, die sich nichts haben ~zuschul-
τίποτα den kommen lassen
5. Sonstiges:
• Σε τι νομίζετε [...] πως έφταιγε η Χρυσούλα; ° Inwiefern, meinen Sie, hat sich Chrissu-
la schuldig gemacht? [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΦΤΑΝΕΙ
φτάνει
s. unter φτάνω
:ΦΤΑΝΩ
φτάνω
(auch: φθάνω)
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. έφτασα [bezogen auf die Zukunft]
3. έφτασα να ...
4. φτάνει να ... [bzw.] φτάνει μόνο να ... [bzw.] φτάνει μονάχα να ...
5.1. (και) σαν να μη φτάνει αυτό [bzw.] (και) σαν να μην έφτανε αυτό // (και) σαν
να μην έφταναν όλα αυτά
5.2. δεν φτάνει που ...
6. δεν μου φτάνει (φτάνουν) ... ; [als rhetorische Frage]
7. πού φτάνει …
a) ankommen:
• ήθελε να βεβαιωθεί ότι έφτασε καλά ° sie wollte sich [mit ihrem Anruf] vergewissern,
dass er gut [zu Hause] angekommen war
b) erreichen:
• Πρόσφατα μας έφτασε η είδηση [...] ° Neulich erreichte uns die Nachricht [...]
c) reichen [iS von: sich erstrecken]:
• Οι φούστες φτάνουν ως το γόνατο. ° Die Röcke reichen bis zum Knie.
d) reichen / genügen / genug sein:
• Όμως δεν φτάνει αυτό. Χρειάζεται και κάτι παραπάνω. ° Aber das [allein] genügt
nicht [zB. um ein bestimmtes Ziel zu erreichen]. Es ist noch etwas notwendig.
2. έφτασα [bezogen auf die Zukunft]:

• Εντάξει, έφτασα! ° Alles klar, bin gleich da! [Ankündigung am Telefon, nachdem der
Person die Adresse mitgeteilt wurde, zu der sie sich nun begeben wird] [DF+GF aus: Gaby
3. έφτασα να ... :
• Φτάσατε να μισείτε τον καπετάνιο. You ended up hating Captain Queeg?
[Untertitel] [bzw.]
Und allmählich wurde Ihnen der Captain
[des Schiffs] verhasst? [Ton] [bzw.] Lang-
sam wurde er Ihnen verhasst? [Untertitel]
[während er Ihnen zunächst sympathisch
gewesen war]
[GF (Untertitel), EF + DF aus dem Film "Die Caine war ihr
Schicksal"]
• Στο τέλος, έφτασε να επιτηρεί προσωπι- Er [sc. der Tennisclub-Präsident (mit des-
κά τους κηπουρούς Ντράγκαν και Ντούζαν sen Amt von Jahr zu Jahr weniger Arbeit
[...] verbunden war, der jedoch weiterhin Auf-
gaben erfüllen wollte)] beaufsichtigte
schließlich sogar persönlich die Platzarbei-
ter [Gärtner] Dragan und Dusan […]
• Όταν δεν τα κατάφεραν, έφτασαν σχεδόν Als ihnen das nicht gelang [sc. ihn beim
να τον θαυμάζουν για ένα μικρό χρονικό Kartenspiel zu besiegen], bewunderten sie
διάστημα. ihn [den sie zuvor immer verhöhnt hatten]
für kurze Zeit beinahe.
• Εγώ δεν έφτασα ποτές να ’χω μια μητέ- Mir war es nie vergönnt, eine Mutter zu
ρα. haben. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
4. φτάνει να ... [bzw.] φτάνει μόνο να ... [bzw.] φτάνει μονάχα να ... ° Hauptsache, ... /
Konstruktionen mit "nur"; vorausgesetzt, … :
• Όμως να ρίξουμε και το Βασιλιά! Η Aber zunächst gilt es [GF: Aber es gilt
πορφύρα, τι ερεθιστικό πανί για τον auch], den König zu stürzen. Der Purpur,
βαρβάτο ταύρο του λαού! Φτάνει να ξέρεις welch aufreizendes Tuch für den feurigen
να το κουνήσεις μπροστά στα ερεθισμένα Stier des Volkes [sc. für das Volk, das sich
μάτια του. wie ein feuriger Stier verhält]! Man muss
nur wissen*, wie man es vor seinen ge-
reizten Augen hin und her schwenkt [sc.:
wie man das Volk entsprechend aufhetzt /
fanatisiert]. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν
τάφω]
*[Übersetzungsalternativen: Hauptsache,
man weiß … // Vorausgesetzt, man weiß
…]
• Αργά ή γρήγορα, βεβαίως, θα το μάθει, Über kurz oder lang wird er es natürlich
μα φτάνει να μην το μάθει τώρα. erfahren, aber Hauptsache, er erfährt es
jetzt [noch] nicht.
Φτάνει μόνο να κερδίσεις χρόνο, ε; Hauptsache, du gewinnst Zeit, nicht wahr?
[sc.: Du schlägst alles Mögliche vor – nur
um die Angelegenheit hinauszuzögern]
Μπορούν να βοηθήσουν στο μάζωμα και Können auch die Kinder beim Pflücken [sc.
τα παιδιά; – Βέβαια, φτάνει μονάχα να beim Obstpflücken] helfen? – [Antwort:]
προσέχουν. Natürlich – vorausgesetzt, sie passen auf.
• Ό,τι θέλεις, φτάνει να μην είναι τίποτα Egal was [sc.: erzähl uns irgendetwas], nur
λιγούρες αισθηματικές. keine * sentimentalen Geschichten.
*[Übersetzungsalternative: Hauptsache
keine ...]
• Φτάνει να μην υπερτιμώ αυτά που έχω Nur nicht überschätzen, was ich [= die mit
γράψει, [...]. einem Literaturpreis ausgezeichnete Auto-
rin] geschrieben habe, […]. [Mahnung an
die eigene Person] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• φτάνει για όνομα του Θεού να μην [...] wenn, um Gottes Willen, nur nicht [...]
[Wunsch, dass etwas Bestimmtes nicht ge-
schehen möge]
5.1. (και) σαν να μη φτάνει αυτό [bzw.] (και) σαν να μην έφτανε αυτό // (και) σαν να μην
έφταναν όλα αυτά ° (und) nicht genug damit / (und) dazu / (und) obendrein / (und) zu
allem Überfluss [zB. iS von: als ob die eben erwähnten Missgeschicke nicht schon
schlimm genug wären (gab es auch noch ein weiteres)] – zB.:
• [...], γιατί μες στο στήθος μου φωλιάζουν δύο ψυχές, και σαν να μη φτάνει αυτό, τις
αφήνω και τις δύο να μιλήσουν, αντί να πνίξω τη μία – πράγμα που θα ’πρεπε να έχω
κάνει από καιρό. ° […], weil ich zwei Seelen in meiner Brust habe, und nicht genug
damit, lasse ich sie auch noch immerzu sprechen, alle beide, anstatt dass ich eine
davon längst erwürgt hätte. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
[bzw.]
5.2. δεν φτάνει που ... :
• Το γκαρσόνι, πίσω μου, πρέπει να σκέφτηκε: δεν φτάνει που έπιασε ολόκληρο τραπέζι
μόνη της για να πιει μια γρεναδίνη, τώρα άρχισε να παραμιλάει κιόλας. ° Der Kellner
hinter mir muss gedacht haben [als er mich sprechen hörte]: Nicht genug damit, dass
sie allein einen ganzen Tisch [des Lokals] besetzt hält, um eine Grenadine zu trinken,
jetzt fängt sie auch noch an, mit sich selbst zu reden. [GF+DF aus: Όσες φορές]
6. δεν μου φτάνει (φτάνουν) ... ; [als rhetorische Frage]:

• Αφήστε ήσυχο τον πατέρα σας – δεν του φτάνουν οι ταραχές και οι θλίψεις που
πέρασε; ° Lasst euren Vater in Ruhe – hat er [denn] nicht schon genug Aufregungen
und Kummer gehabt? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Δεν μου φτάνει τόση σκοτούρα; ° Habe ich [denn] nicht [schon] genug Sorgen?
7. πού φτάνει … :
• […] – πού φτάνει η δίψα για εκδίκηση – […] ° […] – wie weit Rachsucht [doch] gehen
kann! – […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΦΤΕΡΟ, το
φτερό, το
a) der Flügel [zB. eines Vogels]
b) die Feder [zB. eines Vogels]
c) der Kotflügel [zB. eines Autos]
d) das Trittbrett [zB. eines dreirädigen, motorbetriebenen Karrens] [GF+DF: Βασιλικός: Ζ]
2. κάνω φτερά ° εξαφανίζομαι [Εμμ.] – π.χ.:

• Κοσμήματα και χρήματα είχαν κάνει φτερά. ° Schmuck und Geld "hatten Flügel
bekommen". [= waren gestohlen worden]
:ΦΤΕΡΟΚΟΠΩ
φτεροκοπώ (-άς)
[Anm.: lt. ΛΜΠ auch -είς / lt. ΛΚΝ, Pons online etc. hingegen nur -άς]
= flattern [Pons online] / mit den Flügeln schlagen:
• "Γεια σου, Μαρία, γεια σου, Μαρία", τσίριζε το πουλί και φτεροκοπούσε δαιμονισμένο
μέσα στο κλουβί. ° "Hallo, Maria, hallo, Maria", kreischte der Vogel und schlug im Käfig
dämonisch mit den Flügeln. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• "Τον αγαπάς;" – Η ερώτηση την τρόμαξε. Η καρδιά της φτεροκόπησε. Ήταν κάτι που
δεν ήθελε να το παραδεχτεί. ["Βεντέτα" Nr. 1013, S. 63]
:ΦΤΕΡΟΥΓΙΖΩ
φτερουγίζω
= flattern [Pons online] [etc.]:
• Ύστερα να σηκωθεί πάλι και να φτερουγίσει λίγο ακόμα με καμένα φτερά. ° Danach
wieder aufzustehen und noch ein bisschen mit den Flügeln zu schlagen, noch mit ver-
brannten Flügeln. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΦΤΗΝΙΑ, η
φτήνια, η
• "Το ακριβό πανεπιστήμιο της φτήνιας – εξυγίανση μέσω διδάκτρων;" ° "Die teure
Billig-Uni – Sanierung [der öffentlichen Universitäten] durch Studiengebühren?"
[DF: Titel eines Artikels im Nachrichtenmagazin "Der Spiegel" / GF aus: Κάτσικας: Χώρος]
:ΦΤΙΑΧΝΩ
φτιάχνω
= [u.a.] καλυτερεύω, βελτιώνομαι [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Όταν φτιάξει η κατάσταση, θα σε επισκεφτώ. Τώρα δεν μπορώ. [ΛΔΗ]
• Μόλις φτιάξουν τα οικονομικά μου, θα αγοράσω ρούχα και έπιπλα για το διαμέρισμά
μου. [ΛΔΗ]
• Μόλις φτιάξει ο καιρός θα φύγω. [ΛΔΗ]
• Και τότε ίσως τα πράγματα φτιάξουν για λίγο – όμως μόνο για λίγο. ° Und vielleicht
wird die Situation daraufhin tatsächlich erträglicher – aber nur eine Zeitlang. [GF+DF aus:
Norwood: Γυναίκες που αγαπούν πολύ]
• [in diesem Sinne auch]: φτιάχνω τη διάθεση (σε κάποιον) [bzw.] φτιάχνω το κέφι (σε
κάποιον) [s. unter διάθεση, η (Z 2), bzw. unter κέφι, το (Z 2)]
:ΦΤΥΝΩ
φτύνω
spucken; anspucken; ausspucken
2. φτύνω αίμα:
• [...], ενώ ο θείος μου έφτυνε αίμα στην επιχείρηση "Χαλς και Σία" δουλεύοντας εξήντα
ώρες τη βδομάδα. ° [...], während mein Onkel sechzig Stunden […] in der […] Firma
"Hals & Co." schuftete. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΦΤΥΣΤΟΣ, -ή, -ό
φτυστός, -ή, -ό
• Όταν μεγάλωνε θα ήταν φτυστός ο Κοσμάς. ° Wenn es [sc. das Baby] größer sein
würde, würde es ~ ganz genauso ausschauen wie Kosmas [= sein Vater] / würde es
Kosmas wie aus dem Gesicht geschnitten sein. [zB. Gedanken einer Mutter hinsichtlich
der Zukunft ihres Kindes]
:ΦΤΩΧΕΙΑ, η [bzw.] :ΦΤΩΧΙΑ, η

φτώχεια, η [bzw.] φτώχια, η
- φτώχεια (ΛΚΝ, Pons*, Langenscheidt**)
[bzw.]
- φτώχια (ΛΜΠ, Pons*, Langenscheidt**)
*) [Pons verzeichnet beide Schreibweisen]
**) [Langenscheidt verzeichnet "φτώχεια" als griechisches Stichwort und "φτώχια"
als Übersetzungsresultat bei Eingabe von "Armut"]
2. Grundbedeutung: die Armut
3. τα πολλά (τα) λόγια είναι φτώχεια (φτώχια): s. unter λόγια, τα (Z 7)
:ΦΥΛΑΓΩ [bzw.] :ΦΥΛΑΩ

φυλάγω [bzw.] φυλάω
s. φυλώ
:ΦΥΛΑΣΣΩ
φυλάσσω
s. φυλώ
:ΦΥΛΗ, η
φυλή, η
[Anm.: η φυλή ist zu unterscheiden von το φιλί (= der Kuss)!]
1) die [Menschen-]Rasse:
• λευκή / κίτρινη / μαύρη φυλή [ΛΜΠ und ΛΚΝ]
2) der Stamm [iS von: Ethnie]:

• η φυλή Ινδιάνων ° der Indianerstamm
• οι Κελτικές φυλές ° die keltischen Stämme
3) das Volk [bzw.] die Nation:

• η γερμανική φυλή ° das deutsche Volk
• Έβγαζα ένα μόριο από το άχτι που είχε η φυλή μου ενάντια στων Τούρκων τη φυλή. °
Ich hatte [durch die Tötung des türkischen Soldaten] einen Bruchteil der Rache genom-
men, die mein Volk [sc. das griechische] dem Volk der Türken schuldete. [GF+DF aus:
• Μα εμείς, [...], συγκινημένοι βαθιά από την αδάμαστην αγάπη της Φυλής, έτοιμοι να
πεθάνουμε όλοι μαζί αγκαλιασμένοι για την Ελλάδα, [...] ° Wir aber, […], tief bewegt
von unzähmbarer Liebe zu unserem Volk, bereit, alle zusammen Arm in Arm für
Griechenland zu sterben, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• η κατάντια της ελληνικής φυλής [Βασιλικός: Ζ, σ. 75]
:ΦΥΛΛΟ, το
φύλλο, το
a) das Blatt [zB eines Baums]
b) εφημερίδα, περιοδικό [ΛΔΗ] / das Blatt [iS von Zeitung / Zeitschrift]:
• Το φύλλο αυτό βγαίνει μια φορά τον μήνα. [ΛΔΗ]
2. γυρίζω (το) φύλλο ° αλλάζω γνώμη [ΛΔΗ] – π.χ.:

• Έλεγε στην αρχή πως θα πάρει διαζύγιο, αλλά κατόπιν γύρισε (το) φύλλο. [ΛΔΗ]
:ΦΥΛΛΟΚΑΡΔΙ, το [bzw.] :ΦΥΛΛΟΚΑΡΔΙΑ, τα
φυλλοκάρδι, το [bzw.] φυλλοκάρδια, τα
• Με άγγισε [= άγγιξε] απόψε ξαφνικά ο Κύριος με το δάχτυλό Του και το φυλλοκάρδι
μου τρέμει. ° Mich hat heute Abend plötzlich der Herr [= Gott] mit seinem [GF: Seinem]
Finger berührt, und mein Innerstes zittert. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• και τρέμεις μέσα στα φυλλοκάρδια σου ° und man zittert im Innersten seines Herzens
• λες κι αναστενάζει απ’ τα φυλλοκάρδια του όλος ο ντουνιάς ° als ob die ganze Welt
aus tiefstem Herzen stöhnte [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΦΥΛΩ
φυλώ (-άς) (bzw. φυλάσσω bzw. φυλάγω bzw. φυλάω)
[Anm.: φυλώ ist zu unterscheiden von φιλώ !]
1) aufbewahren / aufheben
2) aufpassen [zB. auf Kinder]
3) Sonstiges:
• Ο Χριστός κι η Παναγιά να σας φυλάει! ° Mögen der Herr und die Heilige Jungfrau
Euch beschützen! [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΦΥΡΙ-ΦΥΡΙ
φυρί-φυρί
s. φιρί-φιρί
:ΦΥΣΙΚΟΣ, -ή, -ό
φυσικός, -ή, -ό
a) natürlich
b) physikalisch
2. είναι (πολύ) φυσικό να ... : [übersetzbar mit:]

~es ist (ganz) klar, dass ... // ~zwangsläufig ... // ~verständlicherweise [etc.] – π.χ.:
• [...] είναι φυσικό να μην είσαι σε θέση να προσδιορίσεις ακριβώς πού βρίσκεσαι. °
…[unter diesen Umständen] ist man wirklich nicht in der Lage [iS von: ist es kein Wun-
der (ist klar), dass man nicht in der Lage ist], genau festzustellen, wo man sich befindet.
:ΦΥΣΤΙΚΙ, το
φυστίκι, το
s. φιστίκι, το
:ΦΥΣΩ
φυσώ (-άς)
a) blasen:
• Η Άννα του [= τού] φύσηξε κατάμουτρα τον καπνό του τσιγάρου της. ° Anna blies
(pustete) ihm den Rauch ihrer Zigarette direkt (mitten) ins Gesicht.
b) wehen:
• ο άνεμος φυσούσε δυνατά ° der Wind wehte stark
2. φυσώ τη μύτη μου ° sich die Nase putzen
3. τα φυσάει ακόμα ° er ist noch gut bei Kasse [GF+DF: Γ.Ρίτσος: Τι παράξενα πράματα]
4. το φυσώ και δεν κρυώνει:

• Ο γελασμένος άνθρωπος βημάτιζε πάνω-κάτω σαν θηρίο στο κλουβί, το φυσούσε και
δεν κρύωνε που πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένος. ° Der geprellte Mann [sc. ein
Kutscher, der nachträglich entdeckt, dass er mit falschen Münzen bezahlt worden war]
ging auf und ab wie ein Löwe im Käfig, er konnte es nicht fassen, dass man ihn so
übers Ohr gehauen hatte. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΦΥΤΟ, το
φυτό, το
1. Grundbedeutung: die Pflanze
2. Sonstiges:
• Εγώ δεν είμαι σαν εσάς. Δεν είμαι φυτό. ° Ich bin nicht so wie ihr. Ich bin nicht
scheintot. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΦΩΛΙΑΖΩ
φωλιάζω
• Μερικές νύχτες, όταν ήμουνα με τη Λόρα κι εκείνη κοιμόταν, φώλιαζα στην πλάτη της
στο κρεβάτι [...] ° There were some nights with Laura when I'd kind of nestle into her
back in bed when she was asleep, […] [bzw.] Es gab einige Nächte mit Laura, in denen
ich mich im Bett an ihren Rücken kuschelte, wenn sie schlief, […] [Anm.: to nestle =
sich schmiegen, sich kuscheln {etc.}] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
[bzw. (bezogen auf dieselbe Situation)]:

• Όταν φώλιαζα στην πλάτη της [= της Λόρα] τη νύχτα, [...] ° When I nestled into
Laura's back in the night, […] [bzw.] Wenn ich mich nachts an Lauras Rücken
schmiegte, […] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
:ΦΩΝΑΖΩ
φωνάζω
- rufen
- schreien
2. Sonstiges:
• Οι δυο φωνάζουν ότι είναι ξένοι, Γερμανοί, Βέλγοι, Ολλανδοί, δεν ξέρω – πάντως,
μοιάζουν για κεντροευρωπαίοι. ° Bei zweien von ihnen [sc. bei zwei von drei Männern,
die auf dem Foto abgebildet sind] sieht man schon von weitem, dass sie Ausländer
sind, Deutsche, Belgier, Holländer, keine Ahnung – jedenfalls sehen sie wie Mittel-
europäer aus. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΦΩΝΗ, η
φωνή, η
- die Stimme
- [Plural]:
a) die Stimmen
b) die Schreie / das Schreien / das Geschrei
• Από το βάθος του διαδρόμου ερχόταν ένα τσούρμο με γέλια και φωνές. ° Ein
Schwarm von Leuten kam lachend und laut redend vom hinteren Teil des Flures.
2. βγάζω μια φωνή:

• Η μάνα τους έβγαλε μια απελπισμένη φωνή: "Τι ήρθες; Θα σε πιάσουν, διαβαίνουν
ακόμα". ° Ihre Mutter rief mit verzweifelter Stimme: "Warum bist du gekommen? Sie
[= deine Verfolger] werden dich kriegen, sie ziehen noch [hier in der Gegend] umher."
3. έξω φωνή:
• [...], που έξω φωνή άρχισε να λέει πόσο ντρέπεται για την ίδια την πατρίδα του ° [...],
der sich aus vollem Hals [sc.: es laut ausrufend] für sein Land zu schämen begann
:ΦΩΣ, το
φως, το
(Gen.: του φωτός // Pl.: τα φώτα / Gen.: των φώτων)
- das Licht
- [Pl.:] die Lichter
2. δε βλέπω φως ° δεν υπάρχει ελπίδα [Εμμ.]
3. χάνω το φως μου:

• Κάθε τόσο μ’ έπιανε σκοτοδίνη, έχανα το φως μου. Δεν είναι τίποτα, μου έλεγαν, έχεις
τα νεύρα σου, θα σου περάσει. ° Ich bekam dauernd dieses Schwindelgefühl, mir
wurde schwarz vor Augen. Das ist nichts Schlimmes, sagten sie mir [im Spital], du bist
bloß überreizt, das geht schon vorbei. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΦΩΤΑΩ
φωτάω
= [λαϊκ.] φωτίζω [ΛΜΠ, σ. 1942 (beim Stichwort "φωτίζω")]
π.χ.:
• η φλόγα ψήλωσε και φωτούσε το τσαντίρι ° the flames laced up and lighted the tent
[bzw.] die Flammen [der Feuerstelle] züngelten auf und beleuchteten das Zelt [GF, EF +
DF aus: Steinbeck: Früchte]
• "Ξόδεψα την καρδιά μου όλη για να σε ντύσω αστραπή / κι αντί για να φωτάς την
πόλη / είπες ο κόσμος τι θα πει" [Λευτέρης Παπαδόπουλος: τραγούδι "Δε φταίω"]
:ΦΩΤΙΑ, η
φωτιά, ή
1. Grundbedeutung: das Feuer
1. βγάζω φωτιές:
• Οι τοίχοι γύρω της άρχισαν πάλι να χορεύουν, να βγάζουν φωτιές ... ° Die Wände um
sie herum fingen [wieder] an zu tanzen, zu flackern … [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. ανάβω φωτιά (φωτιές) (σε κάποιον) (στην καρδιά) [bzw.] ανάβω (βάζω) φωτιές (σε
κάποιον): s. unter ανάβω (Z 2)
:ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ, η
φωτογραφία, η
1. Grundbedeutung: die Fotografie, das Foto
2. βγάζω / τραβώ / παίρνω μια φωτογραφία ° ein Foto machen:

• Να βγάλω μερικές φωτογραφίες! ° Ich will (Ich werde) jetzt (ein)mal ein paar Fotos
machen!
• Στάσου εκεί μπροστά στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη να σου βγάλω μια φωτο-
γραφία. ° Stell dich dort vor das Denkmal des unbekannten Soldaten (hin), damit ich
ein Foto von dir mache.
• μου έβγαζε τη μια φωτογραφία μετά την άλλη ° er machte ein Foto nach dem
anderen von mir
• Θα τραβήξω κι εδώ μια φωτογραφία. ° Ich werde auch hier ein Foto machen.
• κάποιος έπαιρνε φωτογραφίες ° jemand machte Fotos [vom Unfallort]
3. βγαίνω φωτογραφία ° φωτογραφίζομαι [Εμμ.] // fotografiert werden:

• κοιτούσαμε που βγαίνατε φωτογραφίες ° wir haben zugeschaut, wie ihr [von dem
Fotografen] fotografiert wurdet
:ΦΩΤΟΡΥΘΜΙΚΑ, τα
φωτορυθμικά, τα
= die Flashlights [in einer Diskothek] [GF+DF aus: Όσες φορές]
Χ/χ
(ΧΙ / CHI)
:ΧΑΒΑΣ, ο
χαβάς, ο
αυτός (-ή, -ό) το χαβά του (της / του):
• Αυτοί το χαβά τους. ° Die Esel [= οι γαϊδάροι] blieben unbeeindruckt [vom Lärm der
Flugzeuge, die über ihr Tal flogen]. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΧΑΖΕΥΩ
χαζεύω
1) [zum Ausdruck eines Schauens]:
• [...] τη χρονιά εκείνη, κάποια Κυριακή, [...] in jenem Jahr ging ich eines Sonntag-
κατέβηκα ένα πρωί στα παλιατζίδικα. morgens zu den Trödlerläden. Ich sah
Χάζευα λοιπόν τις αποθήκες με τα mich [also] in den Stapeln von gebrauchten
μεταχειρισμένα βιβλία κι ύστερα από λίγο Büchern um und wählte nach einiger Zeit
διάλεξα τέσσερα πέντε και πήγα να vier, fünf aus und wollte bezahlen.
πληρώσω. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
• μόλις κάθισε, άρχισε να χαζεύει τις setzte er sich [im Frühzug] hin und be-
φάτσες και την περίεργη ακινησία αυτών trachtete die Gesichter und diese seltsame
που είχανε ξυπνήσει μια ώρα πριν Starre der Leute [im Waggon], die vor einer
Stunde aufgestanden waren [um jetzt zur
Arbeit zu fahren]
• Δυο ώρες αργότερα, η Τζούλια [...] χάζευε Zwei Stunden später schaute Julia […]
τον καπνό του τσιγάρου της. dem Rauch ihrer Zigarette nach.
• Μια πρόωρα γερασμένη κοπέλα [...] Eine [im Autobus sitzende] früh gealterte
έπλεκε μηχανικά, χαζεύοντας έξω απ’ το junge Frau […] strickte mechanisch und
παράθυρο. sah dabei aus dem Fenster. [GF+DF aus:
• Χάζεψε τα γράμματα μέσα στα Sie starrte auf die Buchstaben in den
τετραγωνάκια [...] Kästchen [des Kreuzworträtsels], […]
• Ένα αγόρι στεκόταν λίγο πιο πέρα δίπλα Ein Junge stand etwas weiter weg neben
στο περίπτερο και χάζευε τη θάλασσα. dem Kiosk und starrte auf das Meer.
• Άνοιξε το ψυγείο και ξέμεινε να χαζεύει Er öffnete den Kühlschrank, blieb davor
τον φωτισμένο θάλαμο. stehen und starrte in den beleuchteten
Innenraum. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Η Ντάγκμαρ μιλούσε για τις κτηνωδίες Dagmar erzählte von der Idiotie der Touris-
των τουριστών, που κοιτάζουν την ten, die die Teyn-Kirche [in Prag] auf die-
εκκλησία Τιν όπως θα χάζευαν ένα παλάτι selbe Weise besichtigten, als begafften sie
του Ντίσνεϊ. ein Walt-Disney-Schloss. [GF+DF aus: Όσες
φορές]
• Συχνά καθόμουν κι εγώ και δεν έκανα Oft tat ich [wie mein Hund] auch gar nichts
απολύτως τίποτα· χάζευα την Μπέλα και und sah [der Kuh] Bella und [dem] Stier zu,
τον ταύρο ή παρατηρούσα έναν κίρκο που oder ich beobachtete einen Bussard, der
έκανε κύκλους πάνω από το δάσος. seine Runden über dem Wald zog.
• Έκλεισα το βιβλίο μου, ζύγωσα σιγά-σιγά Ich schloss mein Buch, trat zaghaft näher
και τους χάζευα που δουλεύανε. und schaute ihnen bei ihrer Arbeit zu. [sc.
den drei Männern, die Telegrafenmasten
aufstellten]
• Λίγο τρομοκρατημένο, λίγο τσαχπίνικο, Ein wenig verängstigt, ein wenig kokett, ja
σχεδόν αστείο, ήταν να το χαζεύεις με τις beinahe drollig [sc. die Amsel (το κοτσύφι),
ώρες. die im Winter immer im Garten herum-
hüpfte und an den Salatspitzen im Boden
pickte], konnte man ihr stundenlang zuse-
hen, […]. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• [...] ή μπορεί και να τον φτύνατε από κει [...] oder Sie hätten von da oben [= vom
ψηλά και να χαζεύατε μετά πώς [...] Fenster der Dachkammer] auf ihn runter-
gespuckt und dann genüsslich zugesehen,
wie …[die Spucke auf seinem Kopf landet]
2) [zum Ausdruck eines (trägen) Sich-Bewegens bzw. Sich-Aufhaltens]:

• Βγήκεν η ώρα επτά, και περπατούσε Um sieben kam er raus [aus dem Büro, in
αργά και χάζευε στον δρόμο. dem er arbeitete] und schlenderte dahin
und bummelte auf seinem Weg.
[GF+DF aus: K. Kavafis: Um zu bleiben]
• εκεί που χάζευα στις βιτρίνες, στην παλιά als […] ich einen Schaufensterbummel
πόλη, [Anm.: στις βιτρίνες] durch die Altstadt machte // bei einem
Schaufensterbummel durch die Altstadt
• Η δουλειά είναι εύκολη, δεν υπάρχουν Die Sache ist nicht schwierig [sc. die Aus-
παρά τρεις σκοποί, που μάλλον χαζεύουν schaltung der Wache als Vorbereitung der
παρά φυλάνε. Gebäudebesetzung], es gibt nur drei
Wachtposten, die sowieso eher herum-
lungern, statt zu wachen.
:ΧΑΖΟΚΟΥΤΙ, το
χαζοκούτι, το
= the box * = die Glotze [umgangssprachlicher Ausdruck für: Fernsehapparat] [GF, EF +
*[Anm.: the box = die (Flimmer-)Kiste, der Kasten, die Glotze]
:ΧΑΖΟΣ, -ή, -ό
χαζός, -ή, -ό
• κοίταζε σαν χαζή εκείνη την πόρτα ° sie starrte wie entgeistert auf diese Tür [GF+DF
:ΧΑΘΗΚΑ
χάθηκα
s. unter χάνομαι
:ΧΑΙΡΕ
χαίρε
s. unter χαίρω (Z 2)
:ΧΑΙΡΕΤΕ
χαίρετε
[Gruß]
s. unter χαίρω (Z 2)
:ΧΑΙΡΕΤΙΖΩ
χαιρετίζω
Zur Unterscheidung χαιρετίζω – χαιρετώ:
s. Καρζής, S 162:
α) Το ρήμα "χαιρετώ" (ή "χαιρετάω") (θα χαιρετήσω – χαιρέτησα – χαιρέτησέ τον κλπ.)
έχει την έννοια του "προσαγορεύω κάποιον με το χαίρε", δηλαδή του λέω καλημέρα,
καλησπέρα, καληνύχτα, αντίο. Πρόκειται για τον απλό και συνηθισμένο χαιρετισμό.
(Π.χ.: "Χαιρετάμε την ομήγυρη και φεύγουμε.")
β) Το ρήμα "χαιρετίζω" (θα χαιρετίσω – χαιρέτισα – χαιρέτισέ τους κλπ.) έχει έννοια
πλατύτερη κι επισημότερη. Σημαίνει "επικροτώ" / "εγκρίνω" και λέγεται μάλλον για
πράγματα (αφηρημένα) παρά για πρόσωπα. (Π.χ.: "Χαιρετίζουμε τις αποφάσεις του
συνεδρίου.")
:ΧΑΙΡΕΤΩ
χαιρετώ (-άς)
Zur Unterscheidung χαιρετώ – χαιρετίζω: s. unter χαιρετίζω
:ΧΑΙΡΟΜΑΙ
χαίρομαι
να σε χαρώ:
• Ακόμα μια φορά· και πιο σιγά, να σε χαρώ· τούτο μου φαίνεται λίγο μπερδεμένο. °
Noch einmal [lies diese Bibelstelle vor]; und, ~sei so gut / ~wenn ich bitten darf,
langsamer; das [sc. diese eben vorgelesene Stelle] kommt mir ein bisschen verworren
vor. [GF aus einem Roman von Καζαντζάκης / DF: Eigenübersetzung]
• s. auch Erläuterungen (und Beispiele) zu "να σε χαρώ" im Wordreference-Forum:

forum.wordreference.com/showthread.php?t=183974
:ΧΑΙΡΩ
χαίρω
1. [als Verb (in typisierten bzw. gehobenen Formulierungen)]:
a) χαίρομαι [ΛΜΠ, LKN] // sich freuen / erfreut sein:
• χαίρω πολύ [bei einem Kennenlernen] ° freut mich sehr / ich freue mich sehr [Sie
kennenzulernen]
b) απολαμβάνω (κάτι), έχω (κάτι) [ΛΚΝ] // sich erfreuen (+ Gen.) / genießen:
• χαίρω άκρας υγείας ° ich erfreue mich bester Gesundheit
• Πρόσωπα που χαίρουν της απόλυτης εμπιστοσύνης του πρωθυπουργού. °
Personen, die das absolute (volle) Vertrauen des Ministerpräsidenten genießen.
2. [Gruß]:
a) χαίρετε ° guten Tag (καλημέρα) // auf Wiedersehen (αντίο)
[GF + DF (inkl. griechischer Parallelausdrücke) aus Pons online; DF ebenso in Langenscheidt online]
[Anm.: zur Verwendung von "χαίρετε":

Moser, S 121: "Χαίρετε (habt – immer – Freude) ist die Begrüßung {Anm.:
bzw. Verabschiedung}, die an keine Tageszeit gebunden ist. Sie wird beim
Kommen und Gehen gesagt.
Lt. ΛΚΝ kann sich der Gruß auch an eine einzelne Person wenden: "το
απευθύνουμε σε ένα ή σε πολλά πρόσωπα".]
b) χαίρε ° sei gegrüßt [GF+DF aus Pons online]
[Anm.: zur Verwendung von "χαίρε":

Lt. ΛΜΠ altertümlich als Gruß – selten verwendet // lt. ΛΚΝ gehoben //
Moser, S 121: "Mit χαίρε (habe – immer – Freude) beginnt fast jeder Brief
eines neugriechischen Dorfbewohners."]
:ΧΑΚΙ, το
χακί, το
(Gen.: του χακί // Pl.: τα χακί [also keine Deklination!])
= die (Soldaten-)Uniform – π.χ.:
• ακουμπά στις μάλλινες ίνες τού χακί σαν πάχνη ° er [sc. der feuchte Staub] legt sich
wie Tau auf die Wollfasern der Uniform [der Soldaten in den Schützengräben] [GF+DF
• Μας δώσανε πέντε λεπτά καιρό να βάλουμε τα χακί μας.
:ΧΑΛΑΛΙ
χαλάλι
χαλάλι κάποιου ή σε κάποιον (π.χ.: χαλάλι της μικρής / χαλάλι σου, Νίκο! / χαλάλι στο
καλό παιδί κτλ.):
α) Εκφράζει επιφωνηματικά πως κάτι δίνεται με ευχαρίστηση σε κάποιον (παρόλο που
είναι ως αμοιβή σχετικά μεγάλη) επειδή το αξίζει.
β) μπράβο! (προήρθε απ’ την προηγούμενη σημασία) – π.χ.
• Χαλάλι σου, Βάσω! Χορεύεις πολύ καλά. [ΛΔΗ]
• Χαλάλι στον Νίκο! Είναι σπουδαίος δικηγόρος. [ΛΔΗ]
[ΛΔΗ, σ. 417/418]
Weitere BSe:
• χαλάλι (σου) ° es sei (dir) gegönnt [Eideneier, Bd. 3, S. 84]
• Χαλάλι σου, Ζορμπά! [...]· χαλάλι σου ό,τι έκαμες – [...] °

° a) Nichts für ungut, Sorbas! […], alle deine Sünden sind dir geschenkt! [bzw.]
b) Nichts für ungut, Sorbas! […], alles, was du getan hast, sei dir vergeben.
[Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 190 // DF 1: S. 149, 11.Z., bzw. DF 2: S. 180, 16. Z. von unten]
:ΧΑΛΒΑΣ, ο
χαλβάς, ο
(Gen.: του χαλβά)
Παρασκευάζεται κυρίως από ταχίνι στο οποίο προστίθεται ζάχαρη και προαιρετικά
ξηροί καρποί, κακάο, σοκολάτα ή βανίλια.
:ΧΑΛΙ, το (Ι) (= χάλι, το)

χάλι, το
(Pl.: τα χάλια – verwendet auch als Adverb)
[Anm.: το χάλι (bzw. {τα} χάλια) ist zu unterscheiden von: το χαλί (Pl.: τα χαλιά)!]
• Καλύτερα να ήμουνα κότα παρά αυτό το Besser wäre ich ein Huhn als in dieser
χάλι. [wörtl.: als diese] Misere.
• Τα ρούχα του είχαν ένα χάλι τρομερό. Erschreckend der Zustand seiner Kleider.
• τα παλιά του ήτανε σε κακό χάλι seine alten [Schuhe / παπούτσια] waren in
einem schlimmen Zustand
• Τόνε φέρανε σε κακό χάλι. Er [= der Verprügelte] war übel zugerichtet,

als sie ihn brachten.
• [...] αν ξέρει ο πατέρας τους πως θα την […] ob ihr Vater wisse, in was für einem
δει σε τέτοια χάλια schrecklichen Zustand er sie [= seine
Tochter] wiedersehen würde [sc.: krank,
erschöpft, verängstigt, unfrisiert usw.]
• Παρά τα χάλια της τον κοιτούσε με Trotz ihres miserablen [Gesundheits-]Zu-

ειρωνεία. stands schaute sie ihn ironisch an.
• Το σπίτι είναι χάλια, έχω πουλήσει τα Das Haus ist in einem ~miserablen Zu-
έπιπλα, είναι βρώμικο, δεν υπάρχει stand, ich habe die Möbel verkauft, es ist
φαγητό. schmutzig, es gibt kein Essen. [daher habe
ich gestern in einem Hotel übernachtet]
• Ο γιος φέρνει το ενδεικτικό του με Der Sohn bringt sein Zeugnis mit vielen
πολλούς κακούς βαθμούς στο σπίτι του. Ο schlechten Noten nach Hause. Der Vater
πατέρας λέει: "Τι χάλια είν’ αυτά, Γιάννη;" sagt: "Was ist denn das für ein ~Desaster,
Giannis?"
:ΧΑΛΙ, το (ΙΙ) (= χαλί, το)

χαλί, το
= der Teppich
[Anm.: το χαλί ist zu unterscheiden von: το χάλι !]
:ΧΑΛΙΑ
χάλια
s. unter χάλι, το
:ΧΑΛΙΜΑ, η
:Χαλιμά, η
τα παραμύθια της Χαλιμάς: μεταφορικά τα παραπλανητικά λόγια [Νατσ., σ. 414]
:ΧΑΛΩ
χαλώ (-άς)
1. με χαλάει ° κάτι επηρεάζει αρνητικά την διάθεσή μου [ΑΓΝ, σ. 113] – π.χ.:
• Η φράση "καθώς πρέπει" από μόνη της με χαλάει. [ΑΓΝ]
2. χαλώ χατίρι: s. unter χατίρι, το
3. χαλάει ο κόσμος: s. unter κόσμος, ο (Z 3)
:ΧΑΜΑΙΤΥΠΕΙΟ, το
χαμαιτυπείο, το
= (λόγ.) ο οίκος ανοχής, το πορνείο, το μπορντέλο [ΛΜΠ]
[zur Etymologie]:
Ενδιαφέρουσα είναι η συνήθεια που είχαν οι εταίρες να φορούν σανδάλια που είχαν
χαραγμένη στη σόλα τη φράση "Ακολούθει μοι" και η οποία αποτυπωνόταν στον
χωμάτινο δρόμο. Όσοι τις ακολουθούσαν κατέληγαν στα "χαμαιτυπεία", που πήραν το
όνομά τους από αυτήν την επινόηση (χαμαί + τύπος).
[Χ. Ζαμπούνης: Savoir Vivre, σ. 20]
:ΧΑΜΕΝΟΣ, -η, -ο
χαμένος, -η, -ο
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. πάω χαμένος
3. κάτι πάει χαμένο
4.1. τα έχω χαμένα: s. unter χάνω (Z 2.2)
4.2. [κοιτώ κλπ.] χαμένος [bzw.] σαν χαμένος (-η, -ο): s. unter χάνω (Z 2.3)
a) verloren [etc.]:
• μια χαμένη γενιά ° eine verlorene Generation [s. dazu unter γενιά, η (Z 2)]
• όνειρα χαμένα ° unerfüllte Träume [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
b) versäumt
2. πάω χαμένος ° χάνομαι, πεθαίνω, καταστρέφομαι // (μεταφ.): παθαίνω μεγάλη

ζημιά, τιμωρούμαι αυστηρά [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Αν μας δει, πάμε χαμένοι (= θα μας σκοτώσει ή θα μας τιμωρήσει αυστηρά). [ΛΔΗ]
• Κάποιος που έχασε μια δίκη και πρέπει να πληρώσει ένα μεγάλο πρόστιμο αναφωνεί:
"Πο, πο, πο!! Πάω χαμένος!" (ή "πάει, χάθηκα!") [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Αν μείνουμε και πολεμήσουμε σε τούτα Wenn wir bleiben und hier kämpfen, dann
τα μέρη, πάμε χαμένοι. sind wir verloren. [denn der Feind ist uns
weit überlegen] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Να προκάνουμε να φύγουμε με τ’ άλογα, Wir müssen es schaffen, mit den Pferden

αλλιώς πάμε χαμένοι. zu fliehen [= von hier wegzukommen],
sonst sind wir verloren. [denn der Feind ist
uns weit überlegen]
• Εκεί μέσα πήγαινε χαμένος. Da drinnen [sc. in dem Spital, in dem er als
Pfleger arbeitete] ging er vor die Hunde.
3. κάτι πάει χαμένο (bzw.: κάτι πηγαίνει χαμένο): καταναλώνεται, ξοδεύεται, γίνεται
μάταια [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Ο κόπος μου πήγε χαμένος. [ΛΔΗ]
• Τον συμβουλεύει ο έρμος ο πατέρας του, αλλά οι συμβουλές του πάνε χαμένες. Ο γιος
δεν ακούει! [ΛΔΗ]
weitere BSe:
• Έτσι ο θάνατος του Γαβριελάτου δεν θα So wird der Tod von Gavrielatos nicht
πάει χαμένος. sinnlos gewesen sein. [sc.: wenn wir ihn
jetzt zum Märtyrer stilisieren]
• Καμιά θυσία δεν πηγαίνει χαμένη. Kein Opfer [das wir im Krieg gegen die Be-
satzungsmacht bringen] ist sinnlos [iS von:
umsonst / vergebens].
• Έ ν α ς, λέει, φτάνει για να σκορπίσει τον E i n e r [sc. ein einziger ängstlicher Sol-
πανικό και να γίνει αιτία να πάει χαμένη μια dat], meinte er [= der Vorgesetzte], genü-
επιχείρηση και να σκοτωθούν χάρισμα ένα ge, um eine Panik ausbrechen zu lassen
σωρό συντρόφοι του. und das ganze Unternehmen [sc. die Mili-
täroperation] zum Scheitern zu bringen*,
wofür dann viele [seiner] Kameraden ihr
Leben umsonst lassen würden.
*[bzw. wörtlich: "genüge {…}, dass ein
Unternehmen scheitert"]
• Δεν πα να τον τράβαγε από το μανίκι η Seine Frau Aleka konnte ihn noch so sehr
γυναίκα του, η Αλέκα, δεν πα να του έλεγε am Ärmel ziehen und ihm sagen, dass die
"θα πάνε χαμένα τα εισιτήρια", ανένδοτος ο Eintrittskarten [für das Theater] verfielen,
Λούης. Luis blieb dabei [lieber den Zirkus besu-
chen zu wollen]. [GF+DF aus: Βαμμ.]
:ΧΑΜΗΛΟΣ, -ή, -ό
χαμηλός, -ή, -ό
1. πέφτω χαμηλά: s. unter πέφτω (Z 5)
2. χαμηλό προφίλ: s. unter προφίλ, το
:ΧΑΜΟΠΟΥΛΙ, τo
χαμοπούλι, τo
χαμοπούλια: πάπιες, χήνες, κότες, ...
:ΧΑΜΟΣ, ο
χαμός, ο
• [...] – χαμός. ° […] – der reinste Hexenkessel. [als zusammenfassende Charakteri-
sierung der Situation nach vorangegangener Schilderung eines Verkehrschaos in
Athen] [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΧΑΜΠΑΡΙ, το
χαμπάρι, το
1. Grundbedeutung:
(λαϊκ.) η είδηση, τα νέα [ΛΜΠ]
2.1. παίρνω χαμπάρι ° παίρνω είδηση, αντιλαμβάνομαι (κάτι) [ΛΜΠ] – π.χ.:

• Τα παιδιά της μαούνας τον πήρανε Die Kinder auf dem Kahn sahen [iS von:
χαμπάρι [...] bemerkten] ihn [sc. den Mann, der an Bord
gekommen war] [...]
• Θα φύγουμε μπρος απ’ τα μάτια τους και Wir werden vor ihren Augen [sc. denen der
χαμπάρι δε θα πάρουνε. Wachen] fliehen, ohne dass sie etwas
merken. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Η γυναίκα μου, μόλις πήρε χαμπάρι, Als meine Frau dahinterkam [dass ich
πήγε ν’ αποθάνει. unsere gesamten Ersparnisse genommen
und verschenkt hatte], wollte sie sterben.
man sie nämlich dabei ertappt [*], dass sie
lyncht worden.

ven wären auch:
"wäre man ihnen nämlich draufgekommen
(dahintergekommen)"]
2.2. πάρ’ το χαμπάρι:

• Αυτοί μας ανοίξανε τον τάφο, πάρ’ το χαμπάρι. ° Sie [die Großmächte] haben uns
das Grab geöffnet [sc. indem sie uns (= die Griechen) nicht mehr im Kleinasienfeldzug
gegen die Türkei unterstützen], lass es dir gesagt sein. [iS von: finde dich damit ab /
nimm es zur Kenntnis] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΧΑΝΙ, το
χάνι, το
το Χάνι της Γραβιάς:
• Στην αηδιαστικά ρατσιστική Ελλάδα δεν μπορούμε να συζητήσουμε στα σοβαρά περί
Τουρκολογίας. Η βιβλιογραφία μας για την Οθομανική Αυτοκρατορία έχει σταματήσει
στα Δερβενάκια και στο Χάνι της Γραβιάς. Τα βιβλία που μιλάνε για την Πόλη και την
Σμύρνη είναι βουτηγμένα σε μια παχιά σάλτσα νοσταλγίας [...]
[aus einem Buch von Ηλίας Πετρόπουλος]
:ΧΑΝΟΜΑΙ
χάνομαι
Übersicht:
1. [allgemein]
2. χάθηκα [als gegenwartsbezogener Ausdruck]
3. να χαθείς
1. [allgemein]:
a) [personenbezogen]: [u.a.:]
aa) verschwinden
bb) sterben // zugrunde gehen [etc.]:
• μετά τον τραγικό θάνατο των γονιών της ---
και του αρραβωνιαστικού της που χάθηκαν
στο ίδιο δυστύχημα
[Anm.: δυστύχημα ° Unfall]
• Δώδεκα μέρες μετά την Μαριγώ χάθηκε Zwölf Tage nach Marighó starb durch den
απ’ τα χιόνια κι ένας θείος τους, ο Ηλίας. Schnee auch einer ihrer Onkel, Ilías.
• όλους αυτούς τους μήνες – επτά περίπου all die Monate [Akk.] – es waren ungefähr
– αφ’ ότου χάθηκε η Εύθα sieben –, seit Evtha von ihnen gegangen
[= gestorben] war [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• χάθηκε άδικα σε μια συμπλοκή, σ’ ένα eines Abends wurde er bei einem Streit in
κέντρο διασκεδάσεως ένα βράδυ στην einem Vergnügungslokal in Lissabon um
Λισσαβώνα nichts und wieder nichts getötet
• οι πιο καλοί είχαν χαθεί στους πολέμους die besten Leute [aus diesem griechischen
Dorf] waren in den Kriegen ums Leben ge-
kommen [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• Θα χαθούνε νιάτα, θα χυθεί αίμα! Die Jugend wird umkommen, es wird Blut
vergossen werden. [durch den Krieg]
• [...] γνωρίζοντας πως κινδύνευε να χαθεί [...], auch auf die Gefahr hin, schon sehr
εκεί μέσα [= μέσα σ’ αυτή την κόλαση]. früh in dieser Hölle zugrunde zu gehen.
cc) Sonstiges:
• Όπως κάθε φορά, τα πράγματα So wie immer passierten auch jetzt die
συνέβαιναν την λάθος ώρα, στον λάθος Dinge im falschen Moment, dem falschen
άνθρωπο. Κι αυτός απορυθμιζόταν, Menschen. Und er geriet [psychisch] aus
χανόταν. dem Takt, kam durcheinander.
• Τον Γιώργο Οικονομίδη τον είδα μετά τον Nach dem Krieg sah ich Jorgos Oikonomi-
πόλεμο σε μερικές παραστάσεις κι ύστερα dis [Schauspieler (mit dem ich während
χαθήκαμε. des Krieges als Kind oft Kontakt hatte)] in
einigen Vorstellungen, und dann verloren
wir uns aus den Augen. [Eigenübersetzung]
• Ήθελε [...] να χαθεί σε κάτι ειλικρινές και Sie wollte […] in etwas Aufrichtigem und
πρωτόγονο. Urwüchsigem aufgehen. [und flog deshalb
(von der Schweiz) nach Indien]
b) [sachbezogen]: [u.a.:]
aa) verloren gehen [ein Objekt]
bb) untergehen [etc.]:
• Θεέ μου τι ευτυχισμένη εποχή, πόσα όνειρα κι ελπίδες μέσα στην αθλιότητα. Πόσα
σχέδια για το μέλλον. Πώς χάθηκαν όλα αυτά; ° Mein Gott, was für eine glückliche Zeit
[meine Kindheit war], wie viele Träume und Hoffnungen inmitten des Elends. Wie viele
Zukunftspläne. Wie konnte dies alles untergehen? [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος
μισθωτού]
2. χάθηκα [als gegenwartsbezogener Ausdruck]:

• χάθηκα ° ich bin geliefert [Wendt]
• Χαθήκαμε ... ° Es ist unser Untergang ... [wenn wir hier noch länger bleiben, anstatt
zu fliehen] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα / Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
• Αν περιμένεις να σε γεροκομήσει η κόρη σου, χάθηκες. ° Falls du erwartest, dass

deine Tochter im Alter für dich sorgt, bist du verraten und verkauft. [GF+DF aus: Ταχτσής:
Στεφάνι]
3. να χαθείς:
• Μήπως δεν ήταν σωστό που τον άφησε έτσι; Α, να χαθείς και συ και οι σαμαρειτισμοί
σου, λέει, βρίζοντας τον εαυτό της. ° Durfte sie ihn so [hilflos am Boden] liegenlassen?
[fragt sie sich] Du mit deinem verdammten Samaritertum, schimpft sie sich [gleich
darauf] selbst. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
:ΧΑΝΩ
χάνω
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2.1. τα χάνω
2.2. τα έχω χαμένα
2.3. [κοιτώ κλπ.] χαμένος [bzw.] σαν χαμένος (-η, -ο)
3. δεν χάνω τον καιρό μου
4. χάνω τα λόγια μου: s. unter λόγια, τα (Z 2)

5. χάνομαι: s. als eigenes Stichwort
6. χαμένος, -η, -ο: s. Z 2.2 und 2.3 bzw. im Übrigen als eigenes Stichwort
a) verlieren
b) versäumen, verpassen [etc.]:
• Και τι θα χάσω; Τρίχες. ° Und was werde ich dabei [sc.: wenn ich nicht alt werde, weil
ich früh sterbe] [schon] verpassen? Kinkerlitzchen. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
2.1. τα χάνω:
• Ο στρατιώτης τα ’χασε, παραμέρισε Der Soldat war perplex, er machte [dem
ανοίγοντας το στόμα σαν ψάρι. Mann, dem er eigentlich den Weg versper-
ren sollte] Platz, mit aufgesperrtem Mund
wie ein Fisch. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• και κάπως τα ’χασε, σκιάχτηκε und sie war etwas irritiert, verängstigt
• Τ’ αγόρια στην αρχή τα ’χασαν. Die Söhne waren zuerst sprachlos. [als sie
das merkwürdige Verhalten ihrer Mutter
wahrnahmen] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Κείνος τα ’χασε με την ντομπροσύνη μου. Jenem verschlug meine Offenheit [iS von:
Ehrlichkeit] die Sprache.
• για μια στιγμή τα ’χασα im Moment hat es mir wirklich die Sprache
verschlagen [vor Überraschung darüber,
dass du schon heute gekommen bist und
nicht erst – wie ich dachte – am Mittwoch]
• Κι όταν έκανε την ίδια ερώτηση και στην Und als er [= der Lehrer] dieselbe Frage
διπλανή της, [...], εκείνη τα έχασε [...]. auch ihrer [Sitz-]Nachbarin stellte, […],
konnte diese vor Verwirrung kein Wort
herausbringen […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [… τόσο πολύ], που εκείνη για μια στιγμή […], dass sie für einen Augenblick die Fas-
τα ’χασε sung verlor [iS von: fassungslos/irritiert
• Πριν φύγει, η Λεοπολντίνε του έχωσε στο Ehe er [= der Diener des Leutnants, bei
χέρι ένα τόσο πλουσιοπάροχο dem sie zu Besuch war] ging, drückte ihm
φιλοδώρημα, που τον έκανε να τα χάσει Leopoldine ein so reichliches Trinkgeld in
από την έκπληξη και να χαιρετήσει die Hand, dass er vor Staunen fassungslos
στρατιωτικά με βαθύ σεβασμό, σαν να war und ehrerbietigst salutierte wie vor
βρισκόταν μπροστά σε στρατηγό. einem General.
• Τη μέρα που πρωτοπάτησα σε τούτο το An dem Tag, an dem ich zum ersten Mal
σπίτι τα ’χασα. das Haus [meines Chefs] betrat, war ich
fassungslos [über seine palastartigen
Dimensionen, seine Pracht etc.].
• Να δεις χαμάμ, γούρνες όλο μάρμαρο και Was für ein [prächtiges] Bad [es in dieser
φίλντισι, μαλαματένια τάσια! Τα χάνεις! Villa gibt], die Bassins ganz aus Marmor
und Elfenbein, vergoldete Schüsseln. Du
kannst es nicht fassen!
• Οι Τούρκοι άμα τον είδανε ζωηρό και Als die Türken ihn [sc. den vor wenigen
καλοστεκούμενο τα χάσανε. Stunden noch schwerkranken Mann] le-
bendig und wohlauf wiedersahen, konnten
sie es kaum fassen.
• [...] που μπορούν να κάνουν ένα ...[Umstände], die einen [psychisch] ange-
μισοσαλεμένο άνθρωπο να τα χάσει schlagenen Menschen vollends aus dem
ολότελα. Gleichgewicht bringen können.
• Όταν μπήκαν μέσα, ο Τζιμ στύλωσε τα Als sie [= Rosa und das kleine Männchen]
μάτια του στο ανθρωπάκι που τα έχασε. hineingingen, fixierte Jim das kleine Männ-
chen, das ganz verlegen wurde.
• "Τι να πω και τι να κάνω να μην είσαι ---

λυπημένος; / Σαν μικρό παιδί τα χάνω γιατί
είσαι πικραμένος."
[Άγγελος Αξιώτης: τραγούδι "Τι να πω"]
2.2. τα έχω χαμένα:

• "Ήσαστε στην Αφρική;" Η Κάρμεν τα ’χει "Sie waren in Afrika?" [fragt Carmen] Car-
χαμένα. "Τι κάνατε εκεί;" men ist verblüfft. "Was haben Sie denn
dort gemacht?"
• Ο σερβιτόρος τα ’χε τελείως χαμένα και Der Kellner war völlig perplex [als er merk-
στην αρχή δεν αμύνθηκε. te, dass der Gast ihn an der Hose festhielt]
und wehrte sich erst nicht.
• Όταν έπιανε τον Τίγρη μια από τις κρίσεις Wenn Tiger [= ein junger Kater] einen
του και χοροπηδούσε μέσα στην καλύβα, ο seiner Anfälle [iS von: Temperaments-
Λουξ με κοίταζε με το βλέμμα του ausbrüche] erlitt und durch die Hütte tobte,
αμήχανου ενήλικα, που τα είχε ελαφρώς sah Luchs [= ein Hund] mich mit dem Blick
χαμένα και δεν μπορούσε να καταλάβει eines ratlosen Erwachsenen an, leicht
γιατί συνέβαινε αυτό το πράγμα. irritiert und ohne Verständnis.
2.3. [κοιτώ κλπ.] χαμένος [bzw.] σαν χαμένος (-η, -ο):

• [...], μα εγώ τον κοίταζα χαμένος. […], aber ich sah ihn [= den Mann] nur
entgeistert an. // […], aber ich schaute ihn
nur wie gedankenverloren an.
• τα μεγαλύτερα παιδιά του Χριστόφορου die älteren Kinder von Christóphoros

τον κοίταζαν ακόμα χαμένα, μα τα sahen ihn verstört an, die jüngeren aber
μικρότερα αυστηρά, και μαζί περίφοβα streng und zugleich entsetzt
• Ο Λουξ στεκόταν σαν χαμένος μπροστά Luchs [Hund] stand fassungslos vor dieser
σ’ αυτή την αλλαγή. Veränderung [im bisherigen Verhalten der
Katze]. [DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Περπατούσε [το κορίτσι] σαν χαμένο. Sie [eigentlich: es (= das Mädchen)] lief
[wörtlich: ging], als wüsste sie nicht wohin.

• με ύφος χαμένο ° mit einem verwirrten Gesichtsausdruck [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
3. δεν χάνω τον καιρό μου:

bedeutet in etwa: ~sich eine (vorteilhafte) Gelegenheit nicht entgehen lassen
Vgl. dazu zB. die Formulierung "ούτε κι αυτός έχανε τον καιρό του", bezogen auf einen
Schuhhändler in einem Dorf, der einen dort stattfindenden dreitägigen Jahrmarkt nützt,
um auf den umliegenden Feldern seine Ware auszubreiten und zum Verkauf anzubie-
ten (nachdem in den vorangegangen Sätzen von einem Mann die Rede war, der ein zu-
fälliges Zusammentreffen mit Verwandten, die gerade einen größeren Geldbetrag ein-
genommen hatten, dazu nützte, um sich von ihnen eine dringend benötigte Summe
auszuborgen).
Vgl. auch:
• Όταν η μία κοπέλα άνοιγε την πόρτα και χαμογελούσε στον τύπο που περίμενε έξω,
σίγουρη ότι ήταν δικός της, η άλλη έμπαινε στη μέση και τραγουδούσε τα ίδια λόγια με
σαγηνευτική φωνή. Αλλά η πρώτη δεν έχανε τον καιρό της. Μ’ ένα απλό σήκωμα του
φρυδιού τον κοίταζε προκλητικά και ψιθύριζε με φοβερή σιγουριά "The boy is mine"
[...] ° Wenn das eine junge Mädchen die Tür öffnete und den Typ anlächelte, der
draußen wartete und von dem sie sicher war, dass er ihr gehörte, kam die andere
dazwischen und sang mit lockender Stimme die gleichen Worte. Aber die erste brachte
sich sofort wieder ins Spiel. Mit einem bloßen Anheben der Augenbraue schaute sie ihn
herausfordernd an und flüsterte mit unglaublicher Sicherheit "The boy is mine" […]. [Be-
schreibung des Videoclips zu einem gleichnamigen Lied] [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΧΑΡΑ, η
χαρά, η
1. χαρά σ’ αυτόν που ... ° είναι αξιοζήλευτος αυτός που ... [Εμμ.] – π.χ.:
• Χαρά σ’ αυτόν που την έχει γυναίκα του!
• Χαρά σ’ αυτόν που θα προλάβει να κάτσει στον θρόνο! ° Glücklich, wer sich recht-
zeitig auf den Thron setzt! [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2. όλος (-η, -ο) χαρά:

• ήταν όλος χαρά ο άτιμος ° er war außer sich vor Freude, der Nichtsnutz [gemeint ist
ein Hund] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
3. κάνω χαρές:
• Μην κάνεις χαρές, δεν ήρθα για να [...] ° Nun freue dich nicht zu früh, ich bin nicht
[deshalb] gekommen, damit […(wir – wie letztes Mal – miteinander spielen)] [GF+DF aus:
:ΧΑΡΑΜΙΖΩ
χαραμίζω
• Κρίμα κι άδικο θα ’ναι να χαραμίσεις τζάμπα τα όμορφα νιάτα σου. ° Es wäre Unrecht
und ein Verbrechen [besser wohl: eine Sünde], wenn du deine schöne Jugend nutzlos
verspieltest. [indem du die (von dir beabsichtigte) lebensgefährliche Reise unternimmst]
:ΧΑΡΗ, η
χάρη, η
1. για χάρη σου (του, ...) το ζητώ:
• Σου το ζητώ για χάρη. ° ~Ich bitte dich, dass du mir diesen Gefallen [um den ich dich
eben ersucht habe] tust.
2. σου (του, ...) το χρωστώ χάρη:

• Μας παραστάθηκες. Σου το χρωστάμε χάρη. – Καμιά χάρη δε μου χρωστάτε. °
Du bist uns [bei der Betreuung der Kranken] ~beigestanden. Wir ~schulden dir dafür
Dank. – [Reaktion:] Ihr ~schuldet mir überhaupt keinen Dank. [denn meine Hilfe war
eine Selbstverständlichkeit]
3. ποιος τη χάρη σου! (zuweilen auch: "ποιος στη χάρη σου!" *)

- you lucky thing! [με κάποια δόση ζήλειας – πβ.: είσαι τυχερός // expressing envy –
cf.: you're lucky] [Mackridge, S. 343 (EF) bzw. S. 468 (GF)]
- όταν σε κάποιον συμβαίνει κάτι ευχάριστο [ΛΚΝ]
- για κάποιον που βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση, σε ζηλευτή θέση [ΛΜΠ]
- in diesem Sinne auch die Erläuterung bei AK, S. 148: "Ausruf, mit dem man jemanden
(neidvoll bzw. ironisch) glücklich preist"
- [vgl. auch die (im Wesentlichen gleichartige) Erläuterung samt einschlägigen Beispie-
len in ΛΔΗ, S. 424]
*[so etwa "Ντέφι" Nr. 11 (S 4), Κ. Αποστολόπουλος: Όταν στέρεψαν τα ΑΤΜs
(S 97) und das unten angeführte BS aus: Ζατέλη: Φως ("ποιος στην χάρι σας")]
π.χ.:
• Περιμένει το ξενιτεμένο παιδί της, ποιος τη χάρη της! [ΛΚΝ]
• Επίσημο δείπνο προς τιμήν σου; Ποιος τη χάρη σου! [ΛΜΠ]
• Εσείς οι δυο δεν βγάλατε μόνο καινούργια δόντια, αλλά θα βγάλετε και καινούργια
μαλλιά – ποιος στην χάρι σας ... ° Ihr beide [sc. du und meine Tochter] habt nicht nur
neue Zähne gekriegt, ihr kriegt auch noch neue Haare [nachdem die alten aufgrund
einer Krankheit ausgefallen waren] – zu beneiden, was? …
[Anm.: χάρι (Jota!) // ποιος στην χάρι σας]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως // Anm.: drei Punkte jeweils im Original]
• "Μια βραδιά στη Λάρισα, μια βραδιά, ποιος τη χάρη μου / μια καρδιά σου χάρισα,
μια καρδιά, παλικάρι μου." [Ν. Γκάτσος: τραγούδι "Μια βραδιά στη Λάρισα"]
4. χάρη σε // χάρις σε ° λόγω (+ Gen.) / εξαιτίας (+ Gen.)

[Anm.: zu unterscheiden von: χάριν (+ Gen.) ° για χάρη (+ Gen.) / προς όφελος
(vgl. Α. Παππάς: Υπο-γλώσσια Β', S. 109)]
:ΧΑΡΙΝ
χάριν
χάριν (+ Gen.) = για χάρη (+ Gen.) / προς όφελος
[Anm.: zu unterscheiden von: χάρη σε / χάρις σε = λόγω (+ Gen.) / εξαιτίας (+ Gen.)
(vgl. Α. Παππάς: Υπο-γλώσσια Β', S. 109)]
:ΧΑΡΙΣ (σε)
χάρις (σε)
χάρις σε [bzw.] χάρη σε: s. unter χάρη, η (Z 4)
:ΧΑΡΙΣ [weibl. Vorname]

:Χάρις
Der Akkusativ lautet Χάρι (und nicht: Χάρις)
π.χ.: την Χάρι Αλεξίου
[Χ. Δημητρακόπουλος: Για ποια Ελληνικά μιλάμε; σ. 65]
:ΧΑΡΟΚΑΜΕΝΟΣ, -η, -ο
χαροκαμένος, -η, -ο
• η χαροκαμένη μάνα ° die [durch den Tod ihres Kindes] vom Schicksal geschlagene
Mutter [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• γυναίκες χαροκαμένες ° verwitwete Frauen [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
:ΧΑΡΤΙ, το
χαρτί, το
τα χαρτιά: s. eigenes Stichwort
:ΧΑΡΤΙΑ, τα
χαρτιά, τα
Bedeutung (u.a.):
1) die Blätter Papier / die Zettel / [somit also:] das (Schreib-)Papier
π.χ.:
• γραμμένα χαρτιά / άγραφα χαρτιά
2) τα χαρτιά μου ° [u.a.:] die von mir [auf Zetteln] geschriebene(n) Aufzeichnungen,
Mitteilungen etc. – π.χ.:
• Αμφιβάλλω αν μπαίνετε στον κόπο να διαβάσετε τα χαρτιά μου.
[bzw. ähnlich]:
• Δεν το πιστεύεις· αυτά, βλέπεις, δεν τα γράφουν τα χαρτιά σου ... ° Aber du glaubst
mir nicht. In deinen Schmökern (In deinen Büchern*) [die du liest] steht freilich kein Wort
davon … [Καζαντζάκης: Ζορμπάς, S. 189 // DF 1: S. 148, 24.+25.Z., bzw. DF 2 (*): S. 179, 12.+13.Z. von
unten (drei Punkte jeweils im Original)]
:ΧΑΣΑΠΙΚΟ, το
χασάπικο, το
griechischer Tanzrhythmus bzw. Liedtyp
:ΧΑΣΚΟΓΕΛΩ
χασκογελώ (-άς)
• Από τη βεράντα ακούστηκαν ψίθυροι. Ο Von der Veranda war Geflüster zu hören.
κύριος Παπάζογλου χασκογελούσε. Herr Papasoglou lachte albern.
• Ο Στρατηγός χασκογέλασε ευχαριστη- Der General grinste* zufrieden: "Hohoho-

μένος. ∫ "Χοχ - χοχ - χοχ - χο!" ∫ Κ’ η κοιλιά ho"! ∫ Und sein Bauch […] lachte mit, leb-
του [...] γέλασε και κείνη, ευχαριστημένη, haft und zufrieden. Als der General aufge-
ζωηρά. Και σαν έπαψε ο Στρατηγός να hört hatte zu lachen, lachte jener noch ein
γελά, κείνη ξακολούθησε να γελά μοναχή Weilchen fort.
της ακόμα λιγάκι. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω // Anm.: An den
mit ∫ gekennzeichneten Stellen befindet sich im Buchtext
ein Zeilenumbruch.]
*[Anm.: Statt "grinste" wäre hier wohl ein Ausdruck treffender, der ein
(schallendes bzw. derbes und/oder albernes) Lachen bezeichnet.
(Vgl. 1. das nachfolgende "χοχ - χοχ" als Konkretisierung des "χασκογέ-
λασε" {in der DF zusätzlich durch den Doppelpunkt und das Unterbleiben
eines Zeilenumbruchs verdeutlicht} und 2. das an "χασκογέλασε" anknüp-
fende "γέλασε και κείνη" / "lachte mit".)]
• Ο Φρέντι Χαλς χασκογελάει. Fredi Hals grinst. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
• τα παιδιά του χωριού σπρώχνονταν και die Dorfkinder drängelten sich und feixten
χασκογελούσαν [GF+DF aus: Όσες φορές]
• "[...]" συνεχίζει χασκογελώντας η μάνα "[...]", kichert meine Mutter [= erzählt meine
μου. Mutter kichernd weiter].
:ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΕΙΟ, το
Χατζηκυριάκειο, το
επωνυμία ιδρύματος και περιοχή του Πειραιά [Mackridge: Η νεοελληνική γλώσσα,
σ. 80]
:ΧΑΤΙΡΙ, το
χατίρι, το
χαλώ χατίρι:
• [ο Αντώνης] δε μου χαλούσε ποτέ χατίρι ° er schlug mir nie etwas ab [GF+DF aus:
Ταχτσής: Στεφάνι]
• Δεν της χαλούσε χατίρι. ° Er konnte ihr [= seiner Frau] keine Bitte abschlagen.
• Τι να κάνω, μπορώ να σας χαλάσω χατίρι; ° Mir bleibt wohl nichts anderes übrig. [als
Ihnen die Gefälligkeit, um die sie mich ersuchen, zu erweisen] Ich kann Ihnen einfach
keine Bitte abschlagen. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
• Δεν της χαλάει χατίρι. ° Er liest ihr [sc. seiner Tochter] jeden Wunsch von den Augen
ab. [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΧΕΖΩ
χέζω
1. [allgemein]:
• Δεν ξέρω αν είχε σπουδάσει και τί σόι γράμματα ήξερε αυτός ο ταξιτζής [= ο Ξενο-
φών]. [...] Αριστοφανικός πέρα για πέρα, σατίριζε τους πάντες. Δεν άφηνε τίποτα όρθιο.
Κι άμα του κολλούσε κανένας και του έφερνε αντίρρηση σ’ αυτά που έλεγε, ο Ξενοφών
γινόταν κυνικός σαν τον Σωκράτη και τον έχεζε πατόκορφα. [Ξ. Φιλέρης: Οι σαλταδόροι του
Βύρωνα, σ. 118]
• Όταν ο Λευτέρης [Παπαδόπουλος] με είδε να δακρύζω, μ’ άρπαξε αγκαζέ και βγήκαμε

έξω, στον ελεύθερο αέρα. Εκεί μ’ έλουσε με χίλια μύρια: "Τί κάθεσαι, ρε μ...! Πάρε ένα
χαρτί και στρώσε τον κώλο σου και γράψε. Αυτά που κάνατε τότε [ως σαλταδόροι] είναι
καταπληκτικά πράγματα και πρέπει να τα μάθει ο κόσμος. Άντε να μη σε χέσω!" Μ’ αυτά
τα λόγια μου έδωσε τη χαριστική βολή και οι βρισιές του – σαν ευχές – έπιασαν τόπο!
Γιατί έκατσα και τά ’γραψα. [Ξ. Φιλέρης: Οι σαλταδόροι του Βύρωνα, σ. 12/13]
• Χέσε μας. ° Scheiß drauf. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• Χέσε μας [,] Ρομπ. ° Fuck off, Rob. ° Leck mich am Arsch, Rob. [als Unmutsreaktion
darauf, dass (in einem Gespräch unter zwei Personen) der Gesprächspartner (Rob) das
Gesagte falsch versteht (und als negativ gemeint auffasst] [GF, EF + DF aus: Hornby: High
Fidelity]
• Χέσε με. ° Fuck off. ° Verpiss dich. [iS von: Was du sagst, glaube ich nicht – du
willst mich für dumm verkaufen. Daher verschwinde.] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
• χέστηκα ° fuck it ° scheiß drauf [iS von: egal] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
2.1. δε μας χέζεις [allgemein]:
• Οχ, δε μας χέζεις. ° Oh, fuck off. ° Ach, leck mich. [als Unmutsreaktion auf eine
Bemerkung des Gesprächspartners] [GF, EF + DF aus: Hornby: High Fidelity]
2.2. "δεν μας χέζεις ρε Νταλάρα":

- Όσον αφορά το "δεν μας χέζεις ρε Νταλάρα" μεταφράζεται στο "δεν μας παρατάς" ή
κάτι ανάλογο. Αν δεν κάνω λάθος είχε βγει πριν χρόνια από τον Χάρυ Κλυν.
[Κωνσταντίνα im Dalaras-Club, 8.5.2005]
[bzw.]
- "δεν μας χέζεις ρε Νταλάρα" όταν κάποιος είναι κομματάκι παράλογος
[Beitrag in einem Internetforum zum Thema: "Ποιο είναι το αγαπημένο σας
σύνθημα-ατάκα που λέτε συνέχεια;"]
[vgl. weiters:]
- Το κείμενο στο οποίο βρίσκεται η συγκεκριμένη φράση είναι του Γ. Κακουλίδη και απ’
ότι έχει δηλώσει ο ίδιος σε συνέντευξή του προέρχεται από πραγματικό περιστατικό.
Βρίσκεται στο δίσκο του Χάρρυ Κλυνν "Έθνος ανάδελφον". Σε επόμενο δίσκο του ο
Χάρρυ Κλυνν, προσποιούμενος πάλι τον ίδιο χαρακτήρα του μεθυσμένου "πέρασε" και
την ατάκα: "δε μας κατουράς ρε Πάριε;"
Απ’ ότι έχει δηλώσει ο Νταλάρας δεν τον ενόχλησε η συγκεκριμένη ατάκα του Χάρρυ
Κλυνν, τον οποίο μάλιστα θεωρεί και φίλο του.
[Θανάσης Πολυμήχανος im Dalaras-Club, 11.5.2005]
:ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΩ
χειροκροτώ (-είς und -άς)
[Anm.: -είς und -άς lt. Ιορδανίδου / lt. ΛΜΠ und Pons online hingegen nur -είς]
• Μια παρέα αντρών και γυναικών χειροκροτούσαν τον πατέρα μου που χόρευε
[ζεϊμπέκικο]. Γύρω του σχημάτιζαν έναν κύκλο. [...] Ο Γιώργος καθόταν γονατιστός στο
ξύλινο παρκέ και κρατούσε το ρυθμό χτυπώντας παλαμάκια.
:ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΣ, -η, -ο
χειρότερος, -η, -ο
(και) μη χειρότερα!
Λέγεται επιφωνηματικά όταν συμβεί κάτι το κακό και εκφράζει ικανοποίηση και ανα-
κούφιση, επειδή δεν συνέβησαν χειρότερα πράγματα. Αν το κακό δεν είναι πολύ
μεγάλο, εκφράζει και την ευχή να μην συμβούν στο μέλλον χειρότερα πράγματα. [ΛΔΗ]
[Anm.: Die Wendung entspricht wohl in etwa den deutschen Ausdrücken: "Es hätte
schlimmer kommen können." (bzw.) "Soll nichts Ärgerers passieren!"]
π.χ.:
• Σε ένα οδικό ατύχημα τραυματίζεται κάποιος στο πόδι. Ένας γνωστός του τον
παρηγορεί: "Έλα, και μη χειρότερα, να λες." (Δηλ. να είσαι ευχαριστημένος επειδή δεν
έπαθες χειρότερα.) [ΛΔΗ]
• […] – μη χειρότερα … ° […] – nicht zu fassen … [sie altert, während ihr Mann mit den
Jahren immer jünger aussieht, sodass man ihn fast schon für ihren Sohn halten könnte]
[GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / drei Punkte nach "μη χειρότερα" bzw. nach "fassen" im jeweiligen Original]
:ΧΕΡΙ, το
χέρι, το
a) die Hand
b) der Arm:
• πέρασε το χέρι του γύρω από τη μέση της Άννας ° er legte seinen Arm um Annas
Hüfte
• τα χέρια μου δεν έφταναν να τον αγκαλιάσω και γαντζωνόμουν από τη φαρδιά πέτσινη
ζώνη του ° meine Arme waren nicht lang genug, um ihn zu umfassen [sc. den
(erwachsenen) Reiter, der mich (Kind) hinter sich auf den Sattel des Pferdes gesetzt
hatte], und so klammerte ich mich [beim Ritt] an seinen breiten Ledergürtel
2. περνάει από το χέρι μου:

• Η Πέρσα τής υποσχέθηκε να κάνει ό,τι μπορεί, ό,τι περνάει απ’ το χέρι της. ° Persa
versprach ihr, alles zu tun, was sie könne, alles, was in ihrer Macht stand. [um dem
Kranken zu helfen] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• οι Φράντσμπέργκερ έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να δείξουν άνετοι,
πρόθυμοι και φιλόξενοι ° die Franzbergers [sc. die (gastgebende) Familie] bemühten
sich nach Kräften, gelassen, hilfreich und gastfreundlich zu sein [DF+GF aus: Menasse:
Vienna]
• [...] – το μόνο που περνούσε από το χέρι μου να κάνω. ° [...] – das Einzige, was mir
möglich war zu tun [für ihn]. // […] – es war das Einzige, was ich für ihn tun konnte.
• Όσο περνάει απ’ το χέρι μου, είμαι στη διάθεσή σου να σε βοηθήσω, όποτε
θελήσεις. ° Soweit es in meiner Möglichkeit steht, bin ich jederzeit zur Hilfe [für dich]
bereit. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
3. με το χέρι στην καρδιά: s. unter καρδιά, η (Z 4)
4. με έβαλε στο χέρι: s. unter βάζω (Z 8)
:ΧΙΛΙΑ
χίλια
= tausend [Neutrum]
(s. χίλιοι, -ες, -α )
[Anm.: χίλια ist zu unterscheiden von: τα χείλια (= τα χείλη) (= die Lippen)!]
:ΧΙΛΙΑΔΕΣ
χιλιάδες
als Adjektiv ohne voranstehenden Zahlwort:
• τα χιλιάδες θύματα ανάμεσα στον άμαχο πληθυσμό ° die tausenden Opfer unter der
Zivilbevölkerung [Anm.: τα χιλιάδες θύματα !]
:ΧΙΛΙΑΡΑ, η
χιλιάρα, η
= μοτοσυκλέτα χίλιων κυβικών [ΛΓΙΟ]
vgl. auch: η χιλιάρα μηχανή:
• Λάτρευε το ποδήλατο, τον συγκινούσε μια χιλιάρα μηχανή. [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη: Πριν
από το τέρμα, S. 155]
• "Με μια χιλιάρα μηχανή γυρνάς ώσπου να ξημερώσει" [Θάνος Σοφός: τραγούδι " Με μια χιλιάρα
μηχανή"]
:ΧΙΛΙΟ+
χιλιο+
• χιλιοειπωμένος, -η, -ο ° tausendmal gesagt [sc.: sehr oft gesagt]
• χιλιοτραγουδισμένος, -η, -ο ° tausendmal besungen [sc.: viel / (sehr) oft besungen]
:ΧΙΛΙΟΙ, -ες, -α
χίλιοι, -ες, -α
1. [allgemein]:
• Έφτιαξε το τσιγάρο της και το άναψε με χίλιους κόπους. ° Sie drehte ihre Zigarette
fertig und zündete sie mit großer Mühe an. [deshalb (mit großer Mühe), weil der Feuer-
stein aufgrund der Feuchtigkeit keinen Funken erzeugte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
2.1. με χίλια ° sehr schnell [AK, S. 152]

[bzw.]
2.2. με τα χίλια ° πολύ έντονα [ΑΓΝ, σ. 188]
3. χίλιοι δυο / χίλιες δυο / χίλια δυο:

• Συλλογιόμουνα χίλια δυο σκοτεινά πράματα, πολύ λυπητερά, θολά και μπερδεμένα. °
Ich dachte an tausenderlei düstere, traurige, trübe und verworrene Dinge. [GF+DF aus:
:ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΟ, το
χιλιόμετρο, το
• Στο 186 χιλιόμετρο. ° Bei Kilometerstein 186 [passierte der Unfall]. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΧΙΜΑΙΡΑ, η
χίμαιρα, η
[...] Από το μυθικό αυτό τέρας ονομάστηκε Χίμαιρα και κάθε πλάσμα φαντασίας ή
πλανημένη αντίληψη ή μάταιο ονειροπόλημα ή κενές ελπίδες ή ουτοπία ή αυταπάτη.
[Σιέττος: Ανθολόγιον, σ. 158] // προϊόν της φαντασίας, επιθυμία που δεν μπορεί να
πραγματοποιηθεί (συν. ουτοπία, αυταπάτη) [ΛΜΠ]
:ΧΙΟΝΙ, το
χιόνι, το
zur Verwendung im Plural:
τα χιόνια ° der Schnee // die Schneemassen [GF + beide DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΧΟΝΤΡΟ+ [als Vorsilbe]

χοντρο+
α' συνθετικό λέξεων που δίνει ένταση στη σημασία του β' συνθετικού (π.χ.
χοντρομαλάκας) [ΑΓΝ, σ. 192] [Anm.: vgl. ψιλo+ ]
χοντροκομμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort
:ΧΟΝΤΡΟΚΟΜΜΕΝΟΣ, -η, -ο
χοντροκομμένος, -η, -ο
• Σήμερα είχε βάρδια ο καλός μαθητής. Νέος, χοντροκομμένος με ηλίθιο μυωπικό
βλέμμα. ° Heute hatte [als Krankenpfleger] der Musterschüler Dienst. Jung, grob-
schlächtig, mit idiotischem, kurzsichtigem Blick. [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΧΟΡΗΓΩ
χορηγώ (-είς)
• Ποιος χορηγεί το σήμα αυτό; – Τα κατά τόπους επιμελητήρια. ° Wer vergibt [an aus-
gewählte, seriöse Handels-, Gewerbe- und Touristikbetriebe] dieses (Bild-)Zeichen [sc.:
das Euro-Logo (zwecks Anbringung an der Eingangstür und in der Nähe der Kassen)]?
– [Antwort:] Die örtlichen Handelskammern.
:ΧΟΡΟΣ, ο
χορός, ο
(Gen.: του χορού // Pl.: οι χοροί / Gen.: των χορών)
[Anm.: Übersicht über ähnlich klingende bzw. geschriebene Wörter:
s. unter χώρος, ο (letzte Z)]
1. [allgemein]: der Tanz
2. στήνω χορό:
• Κορίτσια μάς ραίνανε με άνθη· λαλούσανε τα όργανα του κάθε χωριού, στηθήκανε
χοροί. ° Mädchen warfen uns Blumen zu [als wir als Soldaten vereidigt wurden];
Musiker aus allen Dörfern spielten, es wurde getanzt. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
3. μπαίνω στο χορό:

• ύστερα έβαζε κάποια μουσική και η μικρή Τζοάνα έμπαινε αμέσως στον τρελό χορό °
° er legte dann Musik auf, zu der die kleine Joanna [die sich mit ihm (zu zweit) in seiner
Dachkammer aufhielt] sofort einen besessenen Tanz begann [GF+DF aus: Σκούρτης:
:ΧΟΡΤΑΙΝΩ
χορταίνω
1. [allgemein]:
• εκείνη τη μέρα που έλειπε ο λοχαγός, χορτάσαμε σύκα και σταφίδες ° an jenem Tag,
an dem der Hauptmann außer Haus war, hatten wir uns an Feigen und Rosinen wirklich
sattgegessen // an jenem Tag, an dem der Hauptmann nicht da war, durften wir uns an
Feigen und Rosinen sattessen [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
2. δεν χορταίνω (+ Akk.) [bzw.] δεν χορταίνω να:

• δεν χόρταινε τα φιλιά ° sie konnte von seinen [wörtl.: von den] Küssen nicht genug-
kriegen [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
• δε χορταίναμε να πίνουμε ° wir konnten vom Trinken nicht genug bekommen [so
durstig waren wir, als wir nach langem Fußmarsch ohne Flüssigkeit endlich einen Fluss
erreichten] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• [...] με τη γλώσσα τους που δεν την καταλαβαίνω και δε χορταίνω να την ακούγω. °
[...] in ihrer Sprache …[begannen sie auf mich einzureden], von der ich kein Wort ver-
stehe, und an der ich mich doch nicht [GF: mich nicht] satt hören kann. [GF+DF aus:
3. χορταίνω ψωμί ° satt sein [Eideneier, Bd. 3, S. 197]

• Κι όταν χορτάσουμε ψωμί, που λέει ο λαός μας, [...] [Eideneier, Bd. 3, S.195, vorletzte Z.]
• [...]: θα ξαστέρωνε ο ουρανός· και στον κάμπο θα λουλούδιζε η άνοιξη. Θα ξανά-

βλεπαν τους δικούς των, θα χόρταιναν ψωμί. [Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S.70]
• Ο Κωνσταντίνος πέρασε από πολλές περιπέτειες κι άλλαξε αμέτρητα επαγγέλματα

ώσπου ν’ αποφασίσει οριστικά κι αμετάκλητα να ξαναγίνει παπουτσής [...] κι από τότε
πήρε τα πάνω του και χόρτασε ψωμί. [Λ. Ζωγράφου: Η αγάπη άργησε μια μέρα, σ. 146]
4. Sonstiges:
• κι άλλα τέτοια μυθολογήματα που τα ’χουν χορτάσει από τα παιδικά τους χρόνια °
und […] andere derartige Mythen, mit denen die Menschen [GF: sie] seit ihren Kinder-
tagen vollgestopft werden // und […] andere derartige Mythen, die man ihnen in ihrer
Kindheit eingetrichtert hat [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
:ΧΟΡΩΔΙΑ, η
χορωδία, η
(Gen.: της χορωδίας // Pl.: οι χορωδίες / Gen.: των χορωδιών)
= der Chor
:ΧΟΥΒΑΡΝΤΑΣ, ο
χουβαρντάς, ο
• Χουβαρντάς είναι πάντως ο Κουτσίνσκι, [...] ° Spendabel is(t) Kuzinski ja, […]
:ΧΡΕΟΣ, το
χρέος, το
εκτελώ χρέη (+ Gen.):
• Κοιμήθηκα στο [...] δωμάτιο ενός [...] ουρανοξύστη που εκτελούσε χρέη ξενοδοχείου. °
Ich schlief im […] Zimmer eines […] Wolkenkratzers ein, der die Funktion eines Hotels
versah. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• από το παράπηγμα που εκτελούσε χρέη καφενείου ° aus der Baracke, die [bei den
Dreharbeiten für den Film] als Dorfkneipe diente [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΧΡΕΩΝΩ
χρεώνω
• χρεωνόμουνα επιπλέον και τέσσερις μονάδες ° dazu [sc. zusätzlich zur Geldstrafe]
bekam ich [wegen Schnellfahrens] (auch) vier [Straf-]Punkte
[Anm.: χρεώνομαι + bloßer Akk. (kein με) !]
:ΧΡΗΣΤΟΣ [bzw.] :ΧΡΙΣΤΟΣ

:Χρήστος [bzw.] :Χρίστος
Από τους φέροντες αυτό το όνομα άλλοι το γράφουν με "η" και άλλοι με "ι". Είναι πολλοί
οι πρώτοι και λίγοι οι δεύτεροι. [...]
Νομίζω ότι το σωστό είναι "Χρήστος", διότι [...]. Η γραφή "Χρίστος" είναι εσφαλμένη,
διότι [...]
[Ε. Μαρινόπουλος: 100 γλωσσικά θέματα, σ. 62+63 (Begründung s. dort)]
:ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ, ο
χριστιανός, ο
= (γενικά): ο άνθρωπος, με υπονοούμενη έννοια "ο καλός άνθρωπος". Χρησιμοποιείται
συνήθως στην κλητική. [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Μα τι είν’ αυτά που λες, χριστιανέ μου (άνθρωπέ μου)! [ΛΔΗ]
• "Δάγκασε την γλώσσα σου, χριστιανέ μου!" του είπε μια αδελφή του. ° "Beiß dir lieber
die Zunge ab, Mensch!" sagte eine seiner Schwestern. [zu ihrem Bruder] [iS von: Möge
das Ereignis (Unheil) nicht eintreten, das du soeben prophezeit hast.] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• Πού να τόνε δεις τώρα πια τον Αναστάση, χριστιανέ μου! ° Wo willst du jetzt noch
Anastassis sehen, Menschenskind! [Reaktion auf den Wunsch, sich bei ihm zu be-
danken und sich von ihm zu verabschieden] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Σ’ άκουσα, χριστιανέ μου, τι έπαθες; [Frage einer Frau an ihren Ehemann, über
dessen stürmisches Läuten an der Haustüre sie sich wundert] [Γ. Γρηγοριάδου-Σουρέλη:
Εμένα με νοιάζει, S. 29]
:ΧΡΟΝΙΑ, η
χρονιά, η
έφαγε (το) ξύλο της χρονιάς [bzw.] τρώω της χρονιάς μου: s. unter ξύλο, το (Z 3.2)
:ΧΡΟΝΙΑ, τα
χρόνια, τα
(= Plural von: ο χρόνος)
(Genitiv: των χρόνων und των χρονών [s. dazu auch unter χρόνος, ο (Z 1)])
1. Bedeutung (allgemein):
a) die Jahre
b) [zuweilen]: eher "die Zeit(en)" als "die Jahre" [s. dazu unten (letzte Z)]
2. με παίρνουν τα χρόνια ° αρχίζω να γερνάω [ΛΔΗ]

[bzw.]
τον πήραν τα χρόνια ° er ist in die Jahre gekommen [Pons online]
π.χ.:
• [...] που τον πήραν πια και τα χρόνια ° [dein Ehemann] er ist ja auch nicht mehr der
Jüngste [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• όσο τα χρόνια δεν είχαν πάρει και την ίδια ° da sie [selbst (im Gegensatz zu ihrem
Mann)] noch jung war [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• [...] είσαι νέα ακόμη. Δε γέρασες, βρε μαμά, δε σε πήραν τα χρόνια. ["Η γλώσσα των
ιδιωτισμών και των εκφράσεων", σ. 81]
3. τα χρόνια μου (σου / του / ...):

• ένας άνδρας που δείχνει μεγαλύτερος από τα χρόνια του ° ein Mann, der älter aus-
sieht, als er (in Wirklichkeit/tatsächlich) ist
4. "χρόνια" mehr in der Bedeutung "Zeit(en)" als "Jahre":

s. dazu die folgende Begriffsbestimmung für die einschlägige Spezialbedeutung:
ορισμένη χρονική περίοδος, μέσα στην εξελικτική πορεία της ανθρωπότητας ή μέσα στη
ζωή ενός ατόμου· εποχή· καιρός [ΛΚΝ]
π.χ.:
• Aπό τα χρόνια του Ομήρου ως τα δικά μας. [ΛΚΝ]
• Tα παλιά τα χρόνια. [ΛΚΝ]
[bzw.]
• από τα / στα παλιά χρόνια (Übersetzungsbeispiele s. unter παλιός, -ά, -ό )
• Ωραία / ευτυχισμένα / σκληρά / δύσκολα χρόνια. [ΛΚΝ]
• Στα παιδικά / νεανικά / ώριμα χρόνια μας. [ΛΚΝ]
5. χρόνια και χρόνια: s. unter και (Z 4)
:ΧΡΟΝΟΣ, ο
χρόνος, ο
a) die Zeit (Pl.: οι χρόνοι)
b) das Jahr (Pl.: τα χρόνια * / Gen.: των χρόνων und των χρονών **)
*[zuweilen verwendet auch mehr in der Bedeutung: "die Zeit(en)"]
**[Anm.: Χαρίλαος Δημητρακόπουλος: Για ποια Ελληνικά μιλάμε;, σ. 38, hält
ausschließlich die Form χρόνων für korrekt. ΛΜΠ und ΛΚΝ führen beide Genitiv-
Formen an; ΛΚΝ die Form χρονών jedoch nur für die Bedeutung "Jahr". Verwen-
det wird die endbetonte Form wohl vor allem bei Altersangaben ("είναι δέκα
χρονών") bzw. beim Erfragen des Alters ("πόσων χρονών είναι;").]
2. του χρόνου ° τον αμέσως επόμενο χρόνο, τον χρόνο που έρχεται [ΛΔΗ] – π.χ.:
• Όχι φέτος (δηλ. το 1989), αλλά του χρόνου (δηλ. το 1990) θα αρχίσω να φτιάχνω το
σπίτι. [ΛΔΗ]
3. αφήνω χρόνους: s. unter αφήνω (Z 6)
4. τα χρόνια: s. eigenes Stichwort
5. τα φέρνει ο χρόνος: s. unter φέρνω (Z 4.2)
6. εν ευθέτω χρόνω ° zum gegebenen Zeitpunkt [sc.: zur geeigneten Zeit] [wird eine
bestimmte Maßnahme gesetzt werden] [GF+DF aus einem EU-Dokument]
7. συν τω χρόνω: s. unter συν
:ΧΡΥΣΑΦΙ, το
χρυσάφι, το
πληρώνω χρυσάφι (κάτι):
• [...] Γιατί και πριν κατάφερνες να βρεις κάρβουνα όταν τα πλήρωνες χρυσάφι. Αλλά
εδώ ήταν με διατίμηση, κ’ έτσι μπορούσες κ’ εσύ ο φουκαράς να πάρεις μια οκά ν’
ανάψεις το μαγγάλι σου. [Ε. Αλεξίου: Anthologie I, S. 416, 15. bis 18. Z.]
[Anm.: Text bezieht sich auf die Schwierigkeiten bei der Beschaffung von Kohle
während eines Winters zur Zeit der deutschen Besatzung in Griechenland.
Die Wendung "όταν τα πλήρωνες χρυσάφι" drückt aus, dass man (vor dem
Auftauchen der nunmehrigen, "tarifierten" Kohlenlieferung) sozusagen "ein
Vermögen" bezahlen musste, um Kohle erwerben zu können.]
:ΧΡΥΣΟΣ, -ή, -ό
χρυσός, -ή, -ό
χρυσό μου [Anrede]:
• "Κουρασμένο φαίνεσαι, χρυσό μου" έλεγε η γυναίκα του Φρέντι στη μητέρα μου [...]. °
"Müd schaust aus, Schatzerl", sagte Fredis Frau zu meiner Mutter […]. [DF+GF aus:
Menasse: Vienna]
:ΧΡΥΣΟΧΑΡΤΟ, το
χρυσόχαρτο, το
• Στη φούχτα του κρατά ένα χαρτάκι τυλιγμένο σε χρυσόχαρτο από σοκολάτα. ° In der
Hand hält er [der Junge] ein Zettelchen, das eingewickelt ist in goldiges Schokoladen-
papier. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
:ΧΡΩΜΑ, το
χρώμα, το
αλλάζω χρώμα: s. unter αλλάζω (Z 3)
:ΧΡΩΣΤΩ
χρωστώ (-άς)
1. [allgemein]: schulden [Geld, eine Erklärung etc.]
2. "schulden" in einem weiteren (bzw. übertragenen) Sinn:

• Θα το πληρώσω τώρα. Αν δεν έρθουν, θα μου τα χρωστάτε. ° Ich bezahl das jetzt.
[sc.: (im Voraus) das morgige Frühstück für die zwei Frauen, die behaupten kein Geld
zu haben] Wenn sie nicht [zum Frühstück] kommen, hab ich was [gegenüber eurem Lo-
kal] gut. [DF+GF aus: Schulze: Simple Storys]
• Τι χρωστάω εγώ να τραβάω τώρα, στα καλά καθούμενα, κι αυτό το βάσανο; ° Womit
habe ich das verdient, dass ich jetzt, aus heiterem Himmel, auch (noch) diese Qual er-
leide(n muss)?
• Αυτά τα αθώα βρέφη, που δε χρωστάνε τίποτα να τραβάνε τις αμαρτίες των
μεγάλων. ° Diese unschuldigen Säuglinge, ~die es nicht verdient haben [iS von: denen
gegenüber es ungerecht ist / denen damit Unrecht geschieht], ~(für) die Sünden der Er-
wachsenen büßen zu müssen. [wörtl.: ... die nichts schulden, dass sie die Sünden der
Erwachsenen durchmachen]
3. πάρ’ τα να μη σ’ τα χρωστάω:
[Anm.: s. dazu auch: το φάσκελο (= η μούντζα)]
• Νά, πάρε πέντε (φάσκελα), (για) να μην στα χρωστάω!! [ΛΔΗ, σ. 248]
[Anm.: Δημητρίου erläutert mit diesem Satzbeispiel das Wort "νά!" in seiner
Bedeutung als "επιφώνημα που συνοδεύει το μούντζωμα".]
• Τα 10 πιο διαδεδομένα είδη μούντζας:
[…]
Η εμφατική. Όταν συνοδεύεται μ’ ένα δυνατό "Πάρτα!"
Η εμφατική που προεξοφλεί γραμμάτια. Όταν συνοδεύεται μ’ ένα δυνατό "Πάρτα, να μη
στα χρωστάω!"
[…]
[Ironische Beschreibung von Fotos mit Handbewegungen eines Trainers bei
einem Fußballspiel (?) in einer Sport-Zeitung im Internet]
• Tην ακούω! Aνοίγω ελάχιστα τα μάτια και τη διακρίνω με εκείνο το σιχτιρλίκι το γνωστό
να της βγαίνει πάλι σε μούντζα... «Nα! Πάρ’ τα να μη σ’ τα χρωστάω που θα μου πεις
τις αηδίες σου...» [aus einer Erzählung in der Zeitschrift "klik" (im Internet)]
• Θυμάμαι την εύγλωττη χειρονομία που κάνανε παλιά στην Ελλάδα (τώρα
εξευρωπαϊστήκαμε και το κόψαμε), με τα δυο χέρια, προσθέτοντας, μιας και οι καλοί
λογαριασμοί ... : "να μη στα χρωστάω!" [Quelle: Internet]
:ΧΤΕΝΑΚΙ, το
χτενάκι, το
= das Kämmchen [zum Ins-Haar-Stecken]
:ΧΤΥΠΩ
χτυπώ (-άς)
(auch: κτυπώ)
Übersicht:
1. Grundbedeutungen
2. χτυπώ σε
3. [in der Bedeutung]: zustoßen [zB mit einem Messer]
4. [in der Bedeutung]: sich verletzen [bzw.] verletzt werden [etc.]
5. (κάτι) με χτυπάει
6. χτυπιέμαι
7. χτυπώ κάρτα: s. unter κάρτα, η (Z 2)
8. χτυπώ το τηλέφωνο: s. unter τηλέφωνο, το
a) schlagen
b) sich [einen Körperteil] anschlagen / sich stoßen / sich [einen Körperteil] "anhauen":
• έχω χτυπήσει το κεφάλι ° ich habe mir [bei dem Sturz] den Kopf angeschlagen (an-
gestoßen / "angehaut")
• μέσα στο σκοτάδι χτυπάω το πόδι μου στο κρεβάτι ° ich schlage ("haue") mir in der
Dunkelheit den Fuß am Bett an
• Κάνει να σηκωθεί και χτυπά ελαφρά το κεφάλι στο χώμα. ° Er will sich [in dem niedri-
gen Stollen] aufrichten und schlägt (stößt / "haut") sich den Kopf leicht am Erdreich an.
c) läuten [Telefon, Klingel etc.]
2. χτυπώ σε:
a) [allgemein]: stoßen gegen [ein Objekt]:
• Τρόμαξε κι έριξε ένα ποτήρι. Αυτό χτύπησε στο σταχτοδοχείο, τσούλησε πίσω
διαγράφοντας ένα τόξο, έπεσε στο πάτωμα κι έμεινε ακίνητο πάνω στη μοκέτα. °
° Er erschrak und warf ein Glas um. Dieses stieß gegen den Aschenbecher, rollte –
einen Bogen beschreibend – zurück, fiel auf den Boden und blieb auf dem Teppich-
boden liegen.
b) [speziell]: sich [einen Körperteil] anschlagen an [einem Objekt] [BSe s. oben (Z 1)]
3. [in der Bedeutung]: zustoßen [zB mit einem Messer]:
• Τότε τα μικρά χέρια αρχίσανε να χτυπούν γρήγορα και δυνατά. ° Da begannen die
kleinen Hände [des Buben] schnell und kräftig [mit dem Messer] zuzustoßen [sc. (auf
den Mann) einzustechen]. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Το παιδί σήκωσε το μαχαίρι αδέξια, χτύπησε ανάμεσα αφτί και λαιμό. Το αίμα πήδηξε
σαν σιντριβάνι. ° Der Bub hob das Messer ungeschickt und stieß es [dem Mann] zwi-
schen Ohr und Hals*. Das Blut schoss heraus wie ein Springbrunnen. [GF+DF aus:
*[alternative Übersetzungsmöglichkeit: und stieß zwischen Ohr und Hals zu]
4. [in der Bedeutung]: sich verletzen [bzw.] verletzt werden [etc.]:

• [...], επιχείρησα να στρέψω τη συζήτηση στον Ίβο και στο ατύχημα. Η Ντάγκμαρ είπε
μόνο ότι ο Ίβο δεν χτύπησε πολύ. Μερικοί μώλωπες, δυο τρία ράμματα κι αυτό ήταν
όλο. ° [...], versuchte ich das Gespräch auf Ivo und den [von ihm erlittenen] [Auto-]Un-
fall zu bringen. Dagmar bemerkte nur, dass Ivo nicht viel abgekriegt habe. Ein paar
Blutergüsse, zwei, drei Nähte, das sei alles. [GF+DF aus: Όσες φορές]
[Anm.: χτύπησε – nicht χτυπήθηκε!]
5. (κάτι) με χτυπάει:
• Στάθηκε σαν να την χτύπησε νυχτερίδα στο μέτωπο. ° Sie blieb stehen, wie von einer
Fledermaus an der Stirn getroffen. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Η βροχή με χτύπησε στο πρόσωπο. ° Der Regen peitschte mir ins Gesicht. [DF+GF
aus: Haushofer: Die Wand]
• αφού τους χτύπησε κι ένα χαλάζι από κείνα που πέφτουν μια φορά στις τρεις γενιές °
und [als] auch noch ein Hagel auf sie niedergeprasselt war, ein solcher Hagel, wie er
nur einmal in drei Generationen vorkommt [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• και φοβόταν μήπως η μοναξιά τον χτυπήσει στο κεφάλι ° und er hatte Angst, die Ein-
samkeit würde ihm [nach seiner (bevorstehenden) Ankunft in der fremden Stadt] aufs
Gemüt schlagen [GF wörtl.: ihn auf den Kopf schlagen] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργο-
στάσιο]
• Με χτύπησε μια βαριά μυρουδιά από κλεισούρα και κολόνια, αρρωστίλα. ° Ein inten-
siver Geruch von verbrauchter Luft, Duftwasser und Krankheit schlug mir entgegen
[nachdem ich die Tür geöffnet hatte]. [GF+DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
• "Κι αν με χτύπησε τ’ αγιάζι, το σακάκι μου κι αν στάζει / σου το λέω δε με νοιάζει, μια
και είμαστε μαζί" [Άκος Δασκαλόπουλος: τραγούδι "Το σακάκι μου κι αν στάζει"]
6. χτυπιέμαι:
• και η Ζωή θα πέσει κάτω και θα χτυπιέται ° und Soí wird sich [vor lauter Kummer
bzw. Trauer] auf den Boden werfen und mit den Fäusten trommeln [GF+DF aus: Ζιγκ-ζαγκ]
:ΧΥΛΟΠΙΤΑ, η
χυλόπιτα, η
δίνω χυλόπιτα:
• του έδωσε χυλόπιτα ° sie gab ihm einen Korb / sie erteilte ihm eine Abfuhr
[hinsichtlich seiner Bemühungen, sie zu erobern]
:ΧΩΝΩ
χώνω
[Anm.: lt. ΛΜΠ ein volkstümlicher Begriff]
1. Grundbedeutung:
- stecken [sc. hineinstecken]
2. χώνομαι σε (μέσα) // χωμένος (-η, -ο) σε (μέσα):

• Ένα κτύπημα κι η πόρτα άνοιξε διάπλατα. Χώθηκε μέσα ο άγνωστος. ° Ein Stoß und
die Tür stand sperrangelweit offen. Der Unbekannte [der verfolgt wurde und im Haus
Zuflucht suchte] huschte herein. [GF+DF (Übersetzung aus dem Griechischen) aus: Kalimerhaba]
• ένα σκυλί αρκετά μικρόσωμο για να χωθεί στον κήπο από την τρύπα του συρματο-
πλέγματος ° ein Hund, der klein genug war, um durch ein [wörtl.: durch das] Loch im
Maschendrahtzaun in den Garten zu schlüpfen [GF+DF aus: Όσες φορές]
• χωμένοι [οι ξένοι] σε απρόσιτες γωνιές ° [die Fremden] verkrochen sich [...] in unzu-
gänglichen Schlupfwinkeln [wörtl.: Ecken (des Hauses)] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. τα χώνω (σε κάποιον):

• μου τα ’χωσες για τα καλά ° du hast es mir so richtig (gründlich) hineingesagt / du
hast mich so richtig (gründlich) niedergemacht [sc. mir gehörig deine Meinung gesagt,
mich massiv kritisiert (für meine vorangegangenen Äußerungen)] [Eigenübersetzung]
:ΧΩΡΑ, η
χώρα, η
(Gen.: της χώρας // Pl.: οι χώρες / Gen.: των χωρών)
= [Hauptbedeutungen:] a) das Land / b) der Ort
:ΧΩΡΙΑ
χώρια
[Adverb]
1. Grundbedeutung: getrennt / separat [etc.]:
• Με τ’ αδέρφια μου χώρια δεν κάναμε και μαζί δε μονοιάζαμε. ° Mit den Geschwistern
[= zwischen meinen Geschwistern und mir] war es so: wir ertrugen keine Trennung,
waren wir aber zusammen, war keine Eintracht zwischen uns. [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
2. χώρια που ° (ganz) abgesehen davon, dass … / ganz zu schweigen davon, dass …
/ zudem ...
:ΧΩΡΙΟ, το (Ι) (= χωρίο, το)

χωρίο, το
(Gen.: του χωρίου // Pl.: τα χωρία / Gen.: των χωρίων)
= die Stelle [zB. in einem Buch]:
• Η φράση αναφέρεται σε πολλά χωρία της Βίβλου. ° Die[se] Wendung (D[ies]er Satz)
wird an vielen Stellen der Bibel angeführt (erwähnt).
:ΧΩΡΙΟ, το (ΙΙ) (= χωριό, το)

χωριό, το
(Gen.: του χωριού // Pl.: τα χωριά / Gen.: των χωριών)
= das Dorf:
• Ήταν από τα χωριά της Φλώρινας. ° Er [dieser Mann] stammte aus den Dörfern um
Florina. // Er stammte aus dem Umland von Florina. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης:
Καλαμάς]
:ΧΩΡΟΣ, ο
χώρος, ο
(Gen.: του χώρου // Pl.: οι χώροι / Gen.: των χώρων)
1. Bedeutung:
a) [örtlich]: der Platz, der Ort // der Raum [iS von: Gebiet] [etc.]:
• εξοικονομείται μεγάλος χώρος es wird viel [wörtl.: großer] Platz (ein)ge-
spart [durch die Speicherung von Doku-
menten auf Mikrofilm]
• Είχαμε άφθονο χώρο. Wir hatten reichlich Platz. [in unserer
Wohnung]
• πιάνανε αρκετό χώρο sie [zB.: die Schränke] nahmen ziemlich
viel Platz ein
• ο χώρος εδώ δεν είναι κατάλληλος για der Ort hier ist nicht geeignet für eine
τέτοια συζήτηση solche Diskussion
• στο γερμανόφωνο χώρο im deutschsprachigen Raum [ist dieses
Opernhaus eines der besten]
• ο ζωτικός τους χώρος ihr Lebensraum [zB. der tropische Regen-
wald als jener der Amazonas-Indianer]
• ο εναέριος χώρος των ΗΠΑ der Luftraum der (über den) USA
b) [im übertragenen Sinn]: das Gebiet / der Bereich [etc.]:

• ενημερώνομαι συνεχώς για τις εξελίξεις ich informiere mich ständig über die Ent-
στο χώρο της μουσικής wicklungen auf dem Gebiet (im Bereich)
der Musik
• η XY ΑΕ, η οποία δραστηριοποιείται στον die XY AG, die seit 1992 auf dem Gebiet
χώρο του [...] από το 1992 des ...[Obstimporthandels] tätig ist
• Οι απειλές γι’ αυτόν είχαν οριστεί μέσα Die konkrete historische und soziale Land-
στον συγκεκριμένο ιστορικό, κοινωνικό schaft prägte das, was ihn [= den Dichter
χώρο. Nazim Hikmet] bedrohte.
• είχε μιαν έμφυτη προσαρμοστικότητα er [= der Dichter Nazim Hikmet] besaß

στον ιστορικό χώρο eine angeborene Fähigkeit der Anpassung
an den geschichtlichen Ort
2. ο χώρος und ähnlich klingende bzw. geschriebene Wörter:

ο χώρος Gen.: του χώρου // Pl.: οι χώροι / Gen.: των χώρων
[Bedeutung s. oben]
ο χορός Gen.: του χορού // Pl.: οι χοροί / Gen.: των χορών
= der Tanz
η χώρα Gen.: της χώρας // Pl.: οι χώρες / Gen.: των χωρών
= das Land [etc.]
το χωριό Gen.: του χωριού // Pl.: τα χωριά / Gen.: των χωριών
= das Dorf
το χωρίο Gen.: του χωρίου // Pl.: τα χωρία / Gen.: των χωρίων
= die Stelle [zB. Buchstelle]
χώρια [Adverb] ---
= getrennt / separat [etc.]
χωρώ (-είς/-άς) [Verb] ---
= Platz bieten // Platz haben
η χορωδία Gen.: της χορωδίας // Pl.: οι χορωδίες / Gen.: των
= der Chor χορωδιών
:ΧΩΡΩ
χωρώ (-είς und -άς)
= Platz bieten [etc.] bzw. Platz haben [etc.]:

a) Platz bieten / fassen // → [auch:] Platz haben [etc.] (in Form der Konstruktion: [κάτι]
με χωρά)
[bzw.] (in verneinter Form [(κάτι) δεν με χωρά] oft):
es (irgendwo) nicht aushalten können [etc.]:
• το γήπεδο χωράει 2000 άτομα das Stadion bietet 2000 Personen Platz
(fasst 2000 Personen) // in dem Stadion
haben 2000 Personen Platz
• Το αυτοκίνητο χωράει έξι με το Das Auto bietet spielend sechs (Personen)
παραπάνω. Platz. // In dem Auto haben spielend sechs
(Personen) Platz.
• δεν την χωρούσε ο τόπος εκεί που την sie konnte es in ihrem Versteck, wohin ihre
είχε σπρώξει η περιέργειά της να κρυφτεί Neugier sie getrieben hatte, nicht mehr
aushalten [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι όταν δεν την χωρούσε άλλο ο καναπές Und als sie [aufgrund ihrer großen Trauer]
ή το ντιβάνι, [...] keine Ruhe mehr finden konnte, weder auf
dem Sofa noch auf dem Diwan [wo sie sich
abwechselnd hingesetzt hatte], […]
• "Δε με χωράει αυτό το σπίτι που το πνίγει ---

η σιωπή, από την ώρα που το άφησες εσύ"
[Αντώνης Παππάς: τραγούδι "Απόψε βρέχει μοναξιά"]
• Η αλλαγή έγινε τόσο γρήγορα που δεν το Die Umstellung [sc. der Wetterwechsel]
χωρούσε το μυαλό μου. ging so schnell, dass ich es gar nicht fas-
sen konnte. [Anm.: δεν το χωρούσε]
• Δεν το χωράει το μυαλό μου. Es geht nicht in meinen Kopf hinein. [sc.:
Ich kann nicht begreifen, warum er das
gemacht hat.]
Kalimerhaba]
b) Platz haben [etc.]

[iS von: in bzw. auf begrenztem Raum den erforderlichen Platz finden – also hinein-
passen, daraufpassen etc.] (= [εγώ] χωρώ):
• Δεν χωράς πια στα ρούχα σου. Du passt (Du kommst) nicht mehr in dein
Gewand (hinein). [so dick bist du] [wörtl.:
Du hast keinen Platz mehr in deinem Ge-
wand.]
• Αυτή η δουλειά με απορροφούσε τόσο Diese Tätigkeit nahm mich so sehr in An-
πολύ, που στο μυαλό μου δε χωρούσαν spruch, dass in meinem Kopf keine ande-
άλλες σκέψεις. ren Gedanken Platz hatten.
• Το τηγάνι – χωράει μόνο διαγωνίως στο Die Pfanne – sie passt nur schräg in die
νεροχύτη – το πλένω αμέσως. Abwasch* [sc.: ins Abwaschbecken] –
wasche ich sofort ab.
*[wörtl.: sie hat nur schräg Platz in der Ab-
wasch]
• Τα σοκάκια ανάμεσα στις παράγκες πολύ Die Gassen zwischen den Baracken
στενά, το πολύ να χωρούσε να περάσει το (waren) sehr eng, bestenfalls kam der
καροτσάκι του παγοπώλη. Karren des Eisverkäufers durch. [wörtl.:
bestenfalls hatte der Karren des Eisver-
käufers Platz zu passieren]
• Δεν χωρούσε αμφιβολία πως [...] Es konnte kein Zweifel (daran) bestehen,
dass [...] [wörtl.: es hatte kein Zweifel Platz,
dass]
Ψ/ψ
(ΨΙ / PSI)
:ΨΑΘΑ, η
ψάθα, η
αυτός πέθανε στην ψάθα:
το λέμε όταν πεθαίνει κανείς πολύ φτωχός [Νατσ., σ.419]
:ΨΑΛΤΗΣ, ο
ψάλτης, ο
• ήταν ψάλτης στον Άγιο Διονύσιο ° er war Vorsänger in der Ajios Dionysios Kirche [in
Athen] [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
:ΨΑΡΕΥΩ
ψαρεύω
ψαρεύω στα θολά [bzw.] ψαρεύω σε θολά νερά: s. θολός, -ή, -ό (Z 2)
:ΨΑΧΝΩ
ψάχνω
1. Grundbedeutung: suchen
2. ψάχνω να βρω:
• Εκείνος που έψαχνε να τη βρει ήταν ο Λούης. ° Luis war der einzige, der sich auf die
Suche nach ihr [sc. nach Anna] machte. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Ο Λάζαρης έψαχνε να βρει την πηγή αυτής της σατανικής ιδέας. ° Lasaris wollte den
Ursprung dieses diabolischen Einfalls herausfinden. [GF+DF aus: Βαμμ.]
3. το ψάχνω [ohne Konkretisierung des "το"]:

• Εσύ, όμως, το είχες ψάξει. "Όχι. Αυτή τη στιγμή υπάρχει κατάπαυση του πυρός." °
Doch du hattest dich schon kundig gemacht. "Nein, momentan herrscht [dort] Waffen-
ruhe." [wandtest du ein (in Entgegnung meiner Behauptung, dass dort gekämpft werde)]
[weshalb du meintest, ohne Risiko hinfahren zu können] [GF+DF aus: Πέτρος Μάρκαρης προς
Θόδωρο Αγγελόπουλο]
4.1. μην το ψάχνεις [bzw.] μην τα ψάχνεις:

• Μην το ψάχνεις. ° Machen Sie sich [eigentlich: Mach dir] darüber keine Gedanken.
[sc. darüber, wie wir (= die Polizei) an Ihren Kontoauszug gelangt sind. Wir haben ihn
uns auf legalem Wege – mittels Gerichtsbeschluss – beschafft] [GF+DF aus: Μάρκαρης:
Δελτίο]
• "Τι έγινε πάλι;" ρώτησε τον άλλον. "Ε ... μην τα ψάχνεις. Άτομα σαν εσένα, σαν εμάς,
δεν έχουν καμμιά σχέση, ας κρατιόμαστε μακρυά", της είπε εκείνος. ° "Was ist wieder
passiert?" fragte sie [beunruhigt] den anderen [der beiden Männer]. [Reaktion:] "Öh …
lass lieber. Unsereiner hat nichts damit zu tun, halten wir uns besser da heraus", sagte
dieser. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως / drei Punkte im jeweiligen Original]
[bzw.]
4.2. τι το ψάχνεις:
• Θα ’χουμε περισσότερο στρατό. Λιγότερο. Τι το ψάχνεις. ° Wir werden [mit der neuen
Regierung] mehr Soldaten haben. Weniger. Was soll's. [GF+DF aus: Kalimerhaba (Erzählung
"Ο καθρέφτης" von Ναπολέων Λαζάνης)]
5. ψάχνομαι [Passiv!] ° ~(herum)suchen – z.B.:

• Έχω και δίπλωμα μηχανικού αυτοκινήτων. Άρχισε να ψάχνεται με νευρικότητα.
Έβγαλε ένα χαρτί [...] "Να το".
:ΨΕΜΑ, το
ψέμα, το
Übersicht:
1. Grundbedeutung
2. κακά τα ψέματα
3. τελείωσαν τα ψέματα
4. πες το ψέματα
5. μου φαίνεται σαν ψέμα
6. ψέματα! [als Ausruf – nicht in der Bedeutung "Lügen"]
1. Grundbedeutung: die Lüge

2. κακά τα ψέματα:
- das war nicht zu leugnen ([bzw.:] das konnte er kaum leugnen) [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως /
s. die BSe unten]
- zugegebenermaßen / um bei der Wahrheit zu bleiben [AK, S. 155]
- wir wollen uns doch nichts vormachen [Hans Eideneier: Ärmellos in Griechenland]
- an der Wahrheit geht kein Weg vorbei [GF+DF aus: Ταχτσής: Στεφάνι]
- δεν ωφελεί να γελιόμαστε, να μη βλέπουμε την πραγματικότητα [ΛΚΡ]

- ως προεξαγγελία πρότασης με την οποία διατυπώνεται μια αναμφισβήτητη αλήθεια
προς επανόρθωση ανακρίβειας ή πλάνης [ΛΚΝ]
- για έμφαση και για να δηλώσουμε παραδοχή ή συμφωνία με ό,τι λέγεται ή εννοείται
[ΛΜΠ]
[bzw. ev. praktikable Übersetzung:]
~ daran ist nicht zu rütteln
π.χ.:
• Γερνάμε, κακά τα ψέματα! [ΛΜΠ]
• Είσαι πολύ καλύτερός μου, κακά τα ψέματα! [ΛΜΠ]
• [...] που, κακά τα ψέμματα, δεν άκουγε σήμερα ούτε νταούλια ° […], der heute, das
war nicht zu leugnen, keine Trommel[n] hätte hören können [gemeint: der (im Zimmer
aufgebahrte) Tote] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• κι αυτό – κακά τα ψέμματα – έκαιγε, ζεματούσε ° und das [sc. der Umstand, dass
sein Ansehen erschüttert worden war, weil man ihn bestohlen hatte] – das konnte er
kaum leugnen –, das setzte ihm zu, peinigte ihn [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
3. τελείωσαν τα ψέματα:
για σοβαρή κατάσταση, παρουσιάζεται τώρα η στυγνή πραγματικότητα [ΛΚΡ]
[bzw.]
η κατάσταση είναι πολύ σοβαρή, δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλες υπεκφυγές ή
αναβολές [ΛΜΠ]
4. πες το ψέματα:
σε διάλογο, για να δηλωθεί συμφωνία, να δοθεί έμφαση σε κάτι που ειπώθηκε αμέσως
πριν [ΛΚΡ]
π.χ.:
• Πέστο ψέματα, θαυμάσια παρατήρηση, πέστο ψέματα. Μάλιστα, έτσι ένοιωσα. °
Genau, eine wunderbare Bemerkung [die Sie soeben gemacht haben], genau. Jawohl,
so [wie von Ihnen ausgedrückt] habe ich mich [damals] gefühlt. [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου:
• "Τον παλιό καιρό, η κυρία Ντε Γουίντερ βρισκόταν παντού." – "Πες το ψέματα." °
Mrs de Winter used to be here, there, and everywhere." – "Aye, that's right." [GF+EF aus:
D. du Maurier: "Ρεβέκκα"]
5. μου φαίνεται σαν ψέμα:

• όλα αυτά σαν ψέματα μου φαίνονται ° das kommt mir alles vor wie im Traum
[GF+DF aus: Hans Eideneier: Ärmellos in Griechenland]
• Μας φάνηκε σαν ψέμα που σωθήκαμε! ° Wir konnten es nicht fassen, dass wir
gerettet waren. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
6. ψέματα! [als Ausruf – nicht in der Bedeutung "Lügen"]:

• "Υπάρχει και κάτι στον πνεύμονα" είπε η μητέρα, "δεν ξέρουν ακόμα τι". – "Ψέματα!"
φώναξε η αδελφή μου και ξέσπασε σε λυγμούς. ° "Da ist [= Er (dein Vater) hat] [laut
Aussage der Ärzte] noch irgendwas auf der Lunge", sagte die Mutter [zu meiner
Schwester], "sie wissen noch nicht, was." – "Das ist nicht dein Ernst!" [iS von: Das ist
nicht wahr! (= Das darf nicht wahr sein!)] rief meine Schwester und brach in Tränen aus.
:ΨΕΥΤΙΚΟΣ, -η, -ο
ψεύτικος, -η, -ο
• ταχτοποίησε με ψεύτικη σοβαρότητα τα [er] rückte mit gespielter Ernsthaftigkeit die
γυαλιά του στη μύτη [wörtl.: seine] Brille auf der Nase zurecht
• Η μέρα είχε τελειώσει, ένας νέος Der Tag war zu Ende, ein neuer Barmann
μπάρμαν ήρθε κι έπιασε βάρδια με ψεύτικο kam und begann die Schicht [= den Dienst
κέφι, [...]. an der Bar] mit gekünstelt guter Laune,
• με ψεύτικο χαμόγελο mit einem künstlichen Lächeln

• σαν ψεύτικα πιτσιλιστά λουλούδια wie besprenkelte künstliche [GF: künstliche

besprenkelte] Blumen [sahen ihre Augen
aus] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• έχει κι ένα εστιατόριο με ψεύτικη es [= das Dorf] hat auch ein Restaurant mit
πυροστιά künstlicher Feuerstelle
• ψεύτικοι καθρέφτες από επιχρυσωμένα Spiegelattrappen aus Goldpapier [Theater-
χαρτιά requisite] [GF+DF aus: Βαμμ.]
• "Μα εσύ νομίζεις πως παράσταση θα ---

κάνω / και πως θα ανέβω κάποια μέρα στη
σκηνή / και μ’ ένα ψεύτικο μαχαίρι θα
πεθάνω." [Μ. Ελευθερίου: τραγούδι "Τα κουρέλια"]
• "[...]" είπε μονάχα, με ψεύτικο ενδιαφέρον "[…]" sagte er nur, Interesse heuchelnd
• αυτοκτονίες ψεύτικες vorgetäuschte Selbstmordversuche

:ΨΕΥΤΟ+
ψευτο+
• "[...]" είπε η Σώσω ψευτοαναστενάζοντας. "[...]", sagte Sosso und seufzte theatra-
lisch.
• ψευτοδιάβαζε ένα βιβλίο [er] tat so, als läse er in einem Buch
• [...], έτσι σα να την ψευτομάλωνε. ...[Er gab ihr einen Klaps], als wiese er sie
scherzhaft zurecht.
• ένα μικρό κολλιέ ψευτομαργαριταρένιο ein kleines Collier mit künstlichen Perlen
• Ψευτοχαρούμενη. Ανέμελη σε λάθος Irgendwie gekünstelt fröhlich. Locker mit

νότα. einem falschen Unterton. [war ihm seine
Schwester heute vorgekommen]
• Κατόπι άρχισε να ψευτοσφυρίζει όσο Dann begann er mit gespielter Gleichgül-

ετοιμαζόταν. tigkeit zu pfeifen [vor sich hin zu pfeifen],
während er seine Sachen zusammen-
packte.
• τα ψευτοστημένα αντίσκηνα die hastig errichteten [sc. nur provisorisch

aufgeschlagenen] Zelte
:ΨΗΛΑ
ψηλά
s. unter ψηλός, -ή, -ό
:ΨΗΛΟΣ, -ή, -ό
ψηλός, -ή, -ό
[synonym (als gehobener Ausdruck): υψηλός, -ή, -ό ]
[Anm.: ψηλός (-ή, -ό) ist zu unterscheiden von ψιλός (-ή, -ό) !]
1. [Bedeutung allgemein]:
a) hoch:
• τον έπιασε ψηλός πυρετός ° er bekam hohes Fieber
• ψηλά τείχη περιβάλλουν το κτίριο αυτό ° hohe Mauern umgeben dieses Gebäude
b) groß [Wuchs]:
• ήταν δυο μέτρα ψηλός ° er [sc. dieser Mann] war zwei Meter groß
2. [als Adverb auch]: hoch oben / (hoch) in der (in die) Luft:
• Ψηλά στον πυλώνα, κοντά στα καλώδια Hoch oben am [Strom-]Mast, nahe bei den
του ρεύματος, [...] Stromleitungen, […]
• Έστησα την κάμερα τόσο ψηλά για τρεις Ich habe [für das Drehen dieser Szene
λόγους. meines Films] die Kamera aus drei Grün-
den so hoch oben aufgestellt.
• το πετάει ψηλά er wirft sie hoch / er wirft sie in die Luft [sc.
die Münze = το νόμισμα] [und drückt sie
dann auf seinen Handrücken]
• Μια υπερκόσμια δύναμη με τίναξε ψηλά. Eine überirdische Macht schleuderte mich
[...] Έσκασα αρκετά μέτρα πιο πέρα, σε hoch in die Luft. […] Etliche Meter weiter
μαλακό χώμα, [...]. drüben prallte ich auf weiche Erde, […].
[Schilderung des Geschehens bei einem
Verkehrsunfall] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΨΗΝΩ
ψήνω
• Ο πατέρας μου ξύπνησε σε ένα νοσοκομείο. Ψηνόταν στον πυρετό. ° Glühend vor
Fieber erwachte mein Vater in einem Krankenhaus. [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΨΗΦΙΖΩ
ψηφίζω
1) wählen [bei einer Wahl bzw. Abstimmung]:
• εκείνοι που ψήφισαν το ΠΑΣΟΚ ° jene die [bei den letzten Wahlen] (die) ΠΑΣΟΚ
wählten
• τον ψήφισαν ° sie wählten ihn [sc. zum Abgeordneten]
2) stimmen [für bzw. gegen]:
• ψήφισε υπέρ της αναθεώρησης του Συντάγματος ° er stimmte für die Revision der
Verfassung
• ψήφισαν εναντίον μου ° sie stimmten gegen mich [zB. bei einer Abstimmung]
:ΨΗΦΟΣ, η (ο)
ψήφος, η (ο)
1. Bedeutung: die Stimme [bei einer Wahl bzw. Abstimmung]
2. "ο ψήφος" oder "η ψήψος"?

• Laut Pons-Wörterbuch kommen beide Artikel in Frage. Anderen Wörterbüchern zufol-
ge (z.B. Langenscheidt, Babiniotis, ...) ist ψήφος hingegen ausschließlich weiblich (η
ψήφος). Die weibliche Form scheint in der Praxis (zB. in der Berichterstattung über
Wahlergebnisse) die übliche zu sein.
• Vgl. auch einen diesbezüglichen Beitrag im Wordreference-Forum
(http://forum.wordreference.com/showthread.php?t=1453246 ):
- Frage:
I am confused about the words ψήφος. I understand that it's English definition is "vote,"
but I do not understand it's gender - in my dictionary, it says a masculine and feminine
noun! I have only seen irregular nouns of both masculine and feminine gender in French
before, and I wonder if there is a pattern of when ο/η ψήφος is masculine and when it is
feminine?
- Antwort:
"ο ψήφος" is vernacular form of "η ψήφος" which is the correct form.
:ΨΙΛΟ+ [als Vorsilbe]

ψιλο+
α' συνθετικό λέξεων που σημαίνει λίγο από το β' συνθετικό (π.χ. ψιλοήπια, ψιλομάλω-
σα) [ΑΓΝ, σ. 192] [Anm.: vgl. χοντρο+ ]
π.χ.:
• ψιλοτεντώνει τα πόδια της sie streckt [im Sitzen] die Füße etwas nach
vorn [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
• Το βράδυ αυτό, οδηγεί ψιλοτσαντισμένη Leicht angesäuert [sc.: leicht verägert,

σπίτι. leicht missgestimmt] fährt sie an diesem
Abend nach Hause.
• Η Κάρμεν ψιλομπήκε στον πειρασμό να Carmen war fast versucht, ...[spontan in

[...], αλλά [...]. dem Landgasthof zu übernachten], aber
...[schließlich tat sie es doch nicht].
:ΨΙΛΟΣ, -ή, -ό
ψιλός, -ή, -ό
[Anm.: ψιλός (-ή, -ό) ist zu unterscheiden von ψηλός (-ή, -ό) !]
a) fein / dünn [etc.]:
• όλο το απόγευμα έριχνε ψιλή βροχή ° den ganzen Nachmittag (lang) hat es genieselt
(leicht geregnet)
b) schrill [eine Stimme]:
• Η φωνή της ήταν ψιλή. ° Ihre [Sprech-]Stimme war schrill.
2. τα ψιλά ° das Kleingeld
3. παίρνω κάποιον στο ψιλό: τον κοροϊδεύω· τον ειρωνεύομαι [ΛΔΗ]
4. τα ψιλά γράμματα:
a) das "Kleingedruckte" [in Werbeanzeigen, Verträgen etc. (mit Inhalten zum Nachteil
des Käufers bzw. Vertragspartners)]
b) ~die "Feinheiten" [iS von: kleine, aber wesentliche Details]:
• Οι Ευρωπαίοι δυσκολεύονται να καταλάβουν αυτά τα "ψιλά γράμματα" του
μουσουλμανισμού, που έκαναν τους Άραβες να τρώγονται μεταξύ τους δεκατρείς
αιώνες. [Anm.: gemeint sind die (bis zu Mohammeds Zeiten zurückgehenden) Ursachen
für die Konflikte zwischen Sunniten und Schiiten]
:ΨΙΧΟΥΛΟ, το
ψίχουλο, το
= der/das Krümel // der/das Brösel [meist im Plural verwendet]
[Anm.: το ψίχουλο (Pl.: τα ψίχουλα) ist zu unterscheiden von: η ψυχούλα !]
:ΨΥΛΛΙΑΖΟΜΑΙ
ψυλλιάζομαι
• Ο φοιτητής ψυλλιάστηκε. ° Der Student witterte die Falle. [GF+DF aus: Βασιλικός: Ζ]
• Εγώ όμως ψυλλιάζομαι τι θέλει να μου πει [...] ° Mir schwant jedoch, was er mir
sagen will […] [GF+DF aus: Μάρκαρης: Δελτίο]
:ΨΥΧΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ, -ή, -ό
ψυχαναγκαστικός, -ή, -ό
• [...] προσπαθώντας, σχεδόν ψυχαναγκαστικά, να πιάσει το βλέμμα του. ° [...] und
[das Mädchen] versuchte fast zwanghaft, seinen Blick aufzufangen. [GF+DF aus: Όσες
φορές]
:ΨΥΧΗ, η
ψυχή, η
Übersicht:
1.1. Grundbedeutung
[bzw.]
1.2. [alternative Übersetzungen zu "Seele"]
2.1. με την ψυχή στα δόντια
[bzw.]
2.2 με την ψυχή στο στόμα
3. βγαίνει η ψυχή μου
4. με την ψυχή μου
1.1. Grundbedeutung: die Seele

[bzw.]
1.2. [alternative Übersetzungen zu "Seele"]:
• Ψυχή έχει και με το παραπάνω – κανείς δεν τον φτάνει στην ψυχή. ° Ein gutes Herz
hat er [sc. dieser Mann] wie keiner – da reicht ihm keiner das Wasser. [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• Τη λυπάται η ψυχή μου. ° Sie tut mir von Herzen leid. [sc. die alte, einsame Frau]
2.1. με την ψυχή στα δόντια: πολύ κοντά στον θάνατο, πολύ εξαντλημένος [ΛΔΗ]
π.χ.:
• Βρήκανε τρεις ακόμα ναυαγούς στο ερημονήσι να περιμένουν με την ψυχή στα δόντια
βοήθεια. [ΛΔΗ]
• Έφθασε με την ψυχή στα δόντια στο χωριό (επειδή έτρεξε πολύ και επειδή φοβόταν)
και τους έφερε την τρομερή είδηση. [ΛΔΗ]
[bzw.]
2.2 με την ψυχή στο στόμα:
• τα τέσσερα αγοράκια βρέθηκαν κουλουριασμένα, με την ψυχή στο στόμα, κάτω απ’ το
κρεββάτι ° die vier kleinen Jungen krochen atemlos vor Schreck unter das Bett und
blieben dort zusammengekauert liegen [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• "Φύγε από δω", του είπε με την ψυχή στο στόμα, [...] ° "Geh hier weg", sagte sie
halbtot vor Angst [zu dem Mann, von dem sie sich bedroht fühlte], […] [GF+DF aus: Ζατέλη:
Φως]
• θα πολεμήσω με την ψυχή στο στόμα ° ich [Soldat] werde [in der bevorstehenden
Schlacht] kämpfen mit pochendem Herzen [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
3. βγαίνει η ψυχή μου (bzw. mit Bedeutung β auch: μου βγαίνει η ψυχή):
α) πεθαίνω, ξεψυχάω [ΛΔΗ] – π.χ.:
• του είχε βγει πια η ψυχή ° inzwischen hatte seine Seele seinen Leib verlassen [= sein
Tod war eingetreten / er war gestorben] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κάθε φορά που ακούγω οβίδα, θαρώ [= θαρρώ] πως θα βγει η ψυχή μου. °
Jedes Mal wenn ich eine Granate höre, glaube ich, dass mir [vor Angst] das Herz
stehen bleibt. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
β) κουράζομαι, ταλαιπωρούμαι, δεινοπαθώ πολύ [ΛΔΗ] – π.χ.:

• Μου βγήκε η ψυχή ώσπου να ανεβάσω όλα τα έπιπλα στα δωμάτια. [ΛΔΗ]
• Το πρόλαβα το τρένο, αλλά μου βγήκε η ψυχή στο τρέξιμο. [ΛΔΗ]
4. με την ψυχή μου:

• Όλοι κλέβανε με την ψυχή τους. ° Alle stahlen nach Herzenslust. [GF+DF aus: Σωτηρίου:
Χώματα]
• Με τη νύχτα ξεκινούσαμε για τη δουλειά και με τη νύχτα γυρνούσαμε. Δουλεύαμε με

την ψυχή μας. ° Noch bei Nacht gingen wir zur Arbeit [auf unsere Felder] und kamen
erst bei Dunkelheit wieder heim. Wir waren mit Leib und Seele bei unserer Arbeit.
• απόλαυσε με την ψυχή του την εργένικη ζωή ° [er] genoss das Junggesellendasein in
vollen Zügen [DF+GF aus: Menasse: Vienna]
:ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ, η
ψυχολογία, η
1) die Psychologie
2) die psychische Verfassung [etc.]:
• "Θέμα ψυχολογίας", όπως θα έλεγε ο πατέρας μου. ° "Eine Frage der Nerven", wie
mein Vater sagen würde. [sc. der Umstand, dass meine Mutter gegen ihre Bekannte im
Tennis meistens verliert (obwohl sie beide ungefähr gleich gut spielen)] [DF+GF aus:
Menasse: Vienna]
:ΨΥΧΟΥΛΑ, η
ψυχούλα, η
[Anm.: η ψυχούλα ist zu unterscheiden von: το ψίχουλο (Pl.: τα ψίχουλα)!]
• η ψυχούλα σου ° dein armes Herz [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ, η
ψυχραιμία, η
• "Ψυχραιμία", είπε στον εαυτό του. ° "Ruhig Blut", sagte er sich. [als er seine Geld-
börse nicht finden konnte] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Ο μόνος που κράτησε την ψυχραιμία του ήτανε ο Δροσάκης. ° Der einzige, der [in
dieser für uns lebensgefährlichen Situation] seine Fassung bewahrte, war Drossakis.
:ΨΥΧΡΑΙΜΟΣ, -η, -ο
ψύχραιμος, -η, -ο
• Ψύχραιμος μέσα σ’ όλα ο Χριστόφορος […] ° Christophoros, mitten in all dem [sc.
Panik der Familie und überstürztes Verlassen des Hauses infolge des Erdbebens] die
Ruhe bewahrend, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• Κι αν ως χθες, αυτός ο ίδιος, έδειχνε πιο ψύχραιμος [...] ° Und wenn es gestern noch
so geschienen hatte, als sei er [in Zusammenhang mit dem bevorstehenden Tod seiner
Frau] etwas gefasster gewesen […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
:ΨΩΜΙ, το
ψωμί, το
1. κάτι έχει ψωμί:
• Η δουλειά αυτή έχει ψωμί. ° ~Von dieser Tätigkeit kann man leben. / ~Mit dieser
Tätigkeit kann man Geld verdienen.
[GF: Β. Βασιλικός: Η ζωή μου όλη, σ. 48 // "Η γλώσσα των ιδιωτισμών και των εκφράσεων", σ. 52]
2. φάγαμε ψωμί κι αλάτι (bzw. [ΛΔΗ]: τρώω με κάποιον ψωμί κι αλάτι):

για ανθρώπους που συνδέονται πολύ στενά [Νατσ., σ. 91] // συνδεόμαστε με παλιούς
δεσμούς [Εμμ.] // gute, alte Freunde sein [AK, S. 157] // έχω ζήσει μαζί μ’ αυτόν κι
έχω περάσει μ’ αυτόν καλούς και κακούς καιρούς, ευχάριστες και δυσάρεστες περι-
πέτειες κτλ. [ΛΔΗ]
3. "Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία":

• "Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία", διεκδικούσαν οι μακρυμάλληδες νεαροί των χρόνων του
’70 [σε διαδηλώσεις] ["Δίφωνο" Νο. 5, σ. 93]
:ΨΩΝΙΟ, το
ψώνιο, το
• Θεέ μου, άλλο ένα ψώνιο που κάνει ό,τι μπορεί για να μοιάζει με συγγραφέα,
σκέφτηκα. ° O Gott, noch so eine verdrehte Person, die tut, was sie kann, um die
Schriftstellerin zu markieren, dachte ich. [als ich (Verlagslektor) die Frau beobachtete,
die (erstmals) in mein Büro gekommen war] [GF+DF aus: Όσες φορές]
:ΨΩΡΟ+ [als Vorsilbe]

ψωρο+
= jämmerlicher (-e, -es) … / lausiger (-e, -es) ... :
• δεκατρία ψωροχιλιόμετρα, αλλά είναι καλύτερα από το τίποτε ° jämmerliche dreizehn
Kilometer [umfasst die fertiggestellte Eisenbahnstrecke], und doch besser als nichts
• δήλωσε πως δεν θα καθίσει επ’ άπειρον να περιμένει το ψωροδάνειο [...] κι αποφάσι-
σε να μεταναστεύσει ° [er] erklärte […], er werde nicht ewig auf die lausige Anleihe [sc.
auf den bei der Bank beantragten Kredit für die Eröffnung eines Geschäfts] […] warten,
und er beschloss auszuwandern [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
Ω/ω
(ΩΜΕΓΑ / OMEGA)
:ΩΡΑ, η
ώρα, η
Übersicht:
1. Grundbedeutungen 13. Καλή του ώρα!
2.1. η ώρα πάει ... 14. Ώρα καλή!
2.2. η ώρα πήγε ... [bzw.] πήγε ... η ώρα 15. βρήκα την ώρα
3. την ώρα που 16. έρχεται η ώρα να ...
4. αυτή την ώρα 17. πέρασε η ώρα [bzw.] η ώρα πέρασε
5. για την ώρα 18. ώρες-ώρες
6. για ώρα 19. της ώρας [in Zusammenhang mit
7. από ώρα Speisen]
8. έχει ώρα 20. δεν είναι της ώρας
9. καμιά ώρα 21. της κακιάς ώρας
10. ώρα με την ώρα
11. στην ώρα μου (σου, του, ...) 22. (δε) με παίρνει η ώρα: s. unter παίρνω
12. πάνω στην ώρα (Z 8)
23. μια(ν) ώρα αρχύτερα: s. unter
αρχύτερα
a) die Stunde
b) die Zeit
c) [drei, sieben, …] Uhr
2.1. η ώρα πάει ... ° πλησιάζει να είναι ... η ώρα [ΛΔΗ, σ. 447]
π.χ.:
• Η ώρα πάει έντεκα και αυτός ακόμη δεν έχει έρθει (ενώ είχε πει πως θα ερχόταν στις
δέκα). [ΛΔΗ]
2.2. η ώρα πήγε ... [bzw.] πήγε ... η ώρα ° είναι ... η ώρα [ΛΔΗ, σ. 447] *
π.χ.:
• Πήγε έντεκα η ώρα κι αυτός ακόμα δεν φάνηκε. [ΛΔΗ]
*) in diesem Sinne auch ΛΚΡ, σ. 1104 (1. Spalte, Pkt. 18):

πηγαίνω ° φτάνω: (για χρόνο) [zB.:] πήγε πέντε η ώρα // ως εκεί πήγε το μυαλό
του
[bzw.]
πήγε πέντε η ώρα ° έφτασε ... [Εμμ., σ. 379]
weitere BSe s. unter πάω (Z 7: "πάει / πηγαίνει [in Zusammenhang mit Zeitbestimmun-
gen]")
[vgl. weiters:]
• Τι ώρα πήγε; ° Wie spät haben wir es? [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως] // What's the time?
3. την ώρα που ° als / in dem Moment als:

• Την ώρα που βγήκα απ’ το σπίτι μου [,] άρχισε να βρέχει. ° Als ich (In dem Moment,
als ich) aus meinem Haus ging, begann es zu regnen.
• Την ώρα που άνοιγα την πόρτα να φύγω, χτύπησε και το τηλέφωνο. Το σήκωσε η
Μαρία. ° Als ich (In dem Moment, als ich) die Tür aufmachte um wegzugehen, läutete
(auch) das Telefon. Maria hob ab.
4. αυτή την ώρα ° derzeit / gerade:

• δυο νέες οπερέττες, που παίζονται αυτήν την ώρα στην Βιέννη ° zwei neue Operet-
ten, die derzeit (die gerade) in Wien gespielt werden
5. για την ώρα:

a) [eher iS von: προσωρινά]: einstweilen / zunächst / vorläufig / vorerst / bis auf Weite-
res [Betonung des Gegensatzes Gegenwart – Zukunft]:
• αλλά για την ώρα θα σας πω μονάχα πως [...] ° aber einstweilen erzähl ich euch nur,
dass [...] [GF+DF aus: Σκούρτης: Μπαρμπα-Τζωρτζ]
• για την ώρα όμως ° zunächst aber [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• αυτή η επιταγή για την ώρα τής ήταν αρκετή ° dieser [für sie ausgestellte] Scheck
war ihr vorläufig (einstweilen)* genug [mehr Geld benötigte sie derzeit nicht] [Eigen-
übersetzung]
*[oder auch deutbar iS von lit. b: derzeit / im Moment]

b) [eher iS von: αυτή την ώρα]: derzeit / zur Zeit / im Augenblick [sc. eher Betonung der
gegenwärtigen Existenz eines Zustandes (ohne unmittelbaren Blick auf eine künftig
allenfalls geänderte Lage)]:
• Όλα είναι δυστυχώς πιασμένα για την ώρα. Λυπούμαι πάρα πολύ. ° Leider ist [in
unserem Hotel] derzeit alles belegt [= kein Zimmer frei]. Ich bedaure außerordentlich.
• επίδοξος κυνηγός κι ο ίδιος (εργάτης για την ώρα στο καπνομάγαζο) ° ein potentiel-
ler Jäger auch er (zur Zeit Arbeiter in der Tabakwerkstatt) [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
• ευχάριστα της ήταν για την ώρα τα λόγια αυτού του Χάρη ° im Augenblick waren ihr
die Worte dieses Charis angenehm [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
6. για ώρα ° eine (ganze) Weile / eine Zeitlang:

• Για ώρα ένιωθα κάτι να θροΐζει κοντά στο πρόσωπό μου. ° Eine ganze Weile spürte
ich, wie neben meinem Gesicht etwas flatterte. [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Άκουγα για ώρα τα ναζιάρικα γερμανικά τους, [...] ° Eine Weile hörte ich [im Park
sitzend] ihr geziertes Deutsch, [...] [GF+DF aus: Όσες φορές]
• Έπαιξα μαζί του για ώρα, [...] ° Ich spielte eine Zeitlang mit ihm [= dem Kätzchen /
το γατί], […] [GF+DF aus: Όσες φορές]
7. από ώρα ° schon lange / schon vor einer Weile:

• [...] πως ο ήλιος είχε βγει από ώρα. ° [...], dass die Sonne schon lange aufgegangen
war. [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
• Είχε θάψει από ώρα και την τρίτη καύτρα της – δεν ήθελε τέταρτη, της έφταναν τρεις
γι’ απόψε. ° Sie hatte schon vor einer Weile ihre dritte Kippe [= den Stummel der drit-
ten gerauchten Zigarette] vergraben – sie wollte keine vierte Zigarette rauchen, drei
waren für den Abend wohl genug. [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
8. έχει ώρα [zB. als Antwort auf die Frage, ob jemand schon wach ist] ° seit längerer
Zeit / seit mehreren Stunden / schon lange [Quelle: Dimitris im griech. Übersetzungsforum von
pauker.at]
9. καμιά ώρα:
• Σκεφτόταν [η Φεβρωνία] πως θα γυρνούσε καμμιά ώρα ο Ησύχιος, δεν θα την έβλεπε,
θα νόμιζε πως [...] ° Fewronía stellte sich vor, Hesychios [= ihr Mann, der seit zwei
Wochen abwesend war, weil er nach seiner Schwester suchte] würde eines Tages
wiederkommen, sie nicht im Haus [vor]finden und denken, […] [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
10. ώρα με την ώρα ° von Stunde zu Stunde:

• ώσπου η φήμη άρχισε ώρα με την ώρα να φουντώνει ° so [weil es einer dem ande-
ren weitererzählte] schwoll das Gerücht von Stunde zu Stunde an [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
[Anm.: vgl. auch die analoge Wendung "μέρα με τη(ν) (η)μέρα" (s. unter μέρα, η {Z 1,
lit. a})]
11. στην ώρα μου (σου, του, ...) ° pünktlich [etc.]:

• Η Μαρία είναι ήδη εκεί, στην ώρα της όπως πάντα. ° Maria ist schon da [als Eleni ins
Büro kommt], pünktlich wie immer.
• Το ξυπνητήρι χτυπά στην ώρα του. ° Der Wecker läutet pünktlich. [sc. zur eingestell-
ten Zeit]
• Και πρέπει να σας πω ότι νιώθω αμφιθυμία απέναντι στην κριτική. Ποτέ δεν γίνεται
στην ώρα της και ποτέ δεν βλέπει μπροστά. ° Und ich muss [Ihnen] sagen, ich habe
auch der [Literatur-]Kritik gegenüber gespaltene Gefühle. Sie wird nie zum rechten Zeit-
punkt ausgeübt und blickt nicht [Anm.: richtig: nie] nach vorne. [GF+DF aus: Όσες φορές]
12. πάνω στην ώρα:

• Γεια σου, Ρότζερ. Ήρθες πάνω στην ώρα για προπόνηση. ° Hallo Roger. Du kommst
[wörtl.: kamst] gerade recht (gerade zur rechten Zeit / gerade richtig) zum Trainieren
[= um mit mir gemeinsam (für das morgige Baseball-Spiel) zu trainieren].
13. Καλή του ώρα! : για πρόσωπο που απουσιάζει, όταν αναφέρουμε το όνομά του
[Εμμ.]
π.χ.:
• Καλή της ώρα, έλεγε ο μπαρμπα-Τζωρτζ [...] ° Alles Gute wünsch ich ihr [= meiner
verschwundenen Bekannten], sagte der alte George […] [GF+DF aus: Σκούρτης:
• Θα ’ναι απ’ τα παιδιά, ώραν τους καλή! ° Wird von den Jungs [= von deinen zwei
Söhnen an der Front] sein [sc. der Brief, den ich (Briefträger) dir gerade aushändige],
Gott schütze sie! [Anm.: "ώραν τους καλή" – hier also umgekehrte Wortstellung]
• Καλή σου ώρα Θανασάκη, είπε η Νίκη. ° Gott sei mit dir, Thanassakis, sagte Niki.
[Äußerung Nikis, als sie in der Runde über (den nicht anwesenden) Θανάσης
(Thanassis) spricht] [GF+DF aus: Π. Αμπατζόγλου: Θάνατος μισθωτού]
14. Ώρα καλή! :

• Όταν αποχωριζόμασταν, μας κούνησε το χέρι γελώντας: "Ώρα καλή!" ° Als wir uns
trennten [wir und ein (griechischer) Gendarm, dem wir zufällig auf unserem Weg begeg-
net waren und mit dem wir eine Zigarette geraucht hatten], winkte er lächelnd: "Ora kali!
(Gute Reise!)" [und wir ritten weiter] [GF + DF aus: Kalimerhaba (jeweils Übersetzung aus dem
Türkischen)]
15. βρήκα την ώρα:
• Χμ … ήταν κι ο πατέρας της που βρήκε την ώρα να της πει: "[…]" ° Hm … und da
war auch noch ihr Vater, dem es gerade jetzt [sc. in einem unpassenden Moment]
einfiel, zu ihr zu sagen: "[…]" [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]
16. έρχεται η ώρα να ... :

• Όταν ήρθε η ώρα να φύγει [...] ° Als es für sie [= meine Tante, die uns besucht hatte]
Zeit war zu gehen, [...] [GF+DF aus: Όσες φορές]
17. πέρασε η ώρα [bzw.] η ώρα πέρασε ° είναι αργά [ΛΔΗ, σ. 448]
π.χ.:
• Έλα πάμε τώρα. Πέρασε η ώρα. [ΛΔΗ, σ. 448]
• Κοίταξα το ρολόι. "Πέρασε η ώρα. Ας αρχίσουμε." ° Ich sah auf die Uhr. "Es ist schon
spät. Lass uns anfangen [mit dem Verfassen der E-Mail]."
[Anm.: vgl. die zweite griechische Übersetzung derselben deutschen Passage:
Κοίταξα το ρολόι μου. "Είναι ήδη αργά. Ας αρχίσουμε."]
• Έλα, πάμε σπίτι. Πέρασε η ώρα. ° Komm, […], geh' ma nach Hause. Es is' schon so
spät. [Aufforderung an einen Hund] [DF + GF (Untertitel) aus dem Film "Sissi"]
18. ώρες-ώρες:
• Από μακριά έρχεται ως εδώ ώρες-ώρες ο θόρυβος του πολέμου. ° Aus der Ferne
dringt zeitweise der Kriegslärm bis hierher. [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
• Φοβόμουν ώρες-ώρες [...] ° Zeitweise befürchtete ich, […] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή
εν τάφω]
• Ώρες-ώρες κάθουμαι [= κάθομαι] και αναρωτιέμαι: [...] ° Manchmal frage ich mich:
19. της ώρας [in Zusammenhang mit Speisen]:

a) [ΛΜΠ]:
α) πολύ φρέσκος – π.χ.: ψάρια της ώρας // β) (κυρ. για κρεατικά) αυτός που ψήνεται,
μαγειρεύεται λίγο προτού καταναλωθεί, σερβιριστεί (κατ’ αντιδιαστολή προς τα έτοιμα
μαγειρεμένα φαγητά) – π.χ.: θα πάρετε κάτι μαγειρευτό ή προτιμάτε κάτι της ώρας;
[bzw.]
b) [ΛΚΝ]:
α) για φρέσκα τρόφιμα – π.χ.: Tα μπαρμπούνια είναι της ώρας και όχι κατεψυγμένα. //
β) για κρέας που ψήνεται λίγο πριν φαγωθεί – π.χ.: H ταβέρνα έχει φαγητά της ώρας και
μαγειρευτά.
[bzw.]
c) vom Grill, Gebratenes [lt. abgebildeter Speisekarte z.B. σουβλάκι, μπιφτέκι,
μπριζόλα] [Langenscheidt-Lehrbuch "Καλημέρα", Griechisch für Anfänger]
[bzw.]
d) à la carte [Wendt + Pons]
20. δεν είναι της ώρας:

• Ανάμεσα στ’ άλλα, που δεν είναι της ώρας, έγιναν ο φόβος κι ο τρόμος για τις κότες. °
Neben allem anderen, das anzuführen nicht die Zeit ist, verbreiteten sie [sc. die Solda-
ten, die in das Dorf einmarschiert waren] Angst und Schrecken unter den Hühnern. //
Neben allem anderen, dessen Aufzählung Seiten füllen würde, wurden sie zur Furcht
und zum Schrecken für die Hühner. [GF + (synonyme) DF aus: Μηλιώνης: Καλαμάς]
21. της κακιάς ώρας: για να δηλώσουμε την πολύ χαμηλή ποιότητα [ΛΚΝ] – π.χ.:
• έβγαλε από την μπαλάσκα μια πρέζα καπνό της κακής ώρας, τον έτριψε καλά-καλά
[…] ° er nahm etwas von seinem scheußlichen Tabak aus der Patronentasche, rieb ihn
sorgfältig …[auf der Handfläche und drehte sich dann daraus eine Zigarette] [Anm.:
hier: της κακής ώρας] [GF+DF aus: Μυριβήλης: Η ζωή εν τάφω]
:ΩΡΑΙΟΣ, -α, -ο
ωραίος, -α, -ο
1. BSe zur Verwendung in übertragener Bedeutung:
a) zur Beschreibung des Wesens bzw. Charakters von Personen:
• Είσαι ωραίος, Λούη, πολύ ωραίος! Du bist in Ordnung, Luis, schwer in
Ordnung! [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Είναι τρελός και το ξέρει. Μου τον Er war verrückt und wusste es. Luis stellte
γνώρισε κάποτε ο Λούης. Ωραίος τρελός. mich ihm einmal vor. Ein sympathischer
Verrückter. [GF+DF aus: Βαμμ.]
• Ωραίος ήταν τότε. Damals hatte er noch was drauf.

• Και ξέρεις κάτι; Είναι πραγματικά ωραίος And do you know what? He's a really nice
τύπος. guy. [bzw.]
Und weißt du was? Er ist wirklich ein netter
Kerl. [sc. der Musiker, den wir neulich bei
einem Konzert kennengelernt haben]
• [...], ξέροντας, βέβαια, ο ίδιος τι ωραίος [...] und [er selbst] natürlich genau wusste,
τύπος ήτανε η Πέμελα was für ein dufter Typ Pamela war
• Ήταν ένας ωραίος τύπος, πάρα πολύ Er war ~ein feiner Kerl, sehr gut und gütig.
καλός και αγαθός.
• "Είναι ωραίος τύπος ο πατέρας μου", λέει ---
ο Γιώργος.
• Είναι ωραίος τύπος ο Ευάγγελος ---
Αβέρωφ, αν τον γνωρίσεις μακριά από τα
μπαλκόνια και τα έδρανα της Βουλής.
["Ταχυδρόμος" v. 12.12.1985, S. 22]
b) Sonstiges:
• Ωραία τα λες. Μα [...]. ° Das hört sich gut an. [sc. das, was du mir hier als deinen
Plan erzählst] Aber […] [GF+DF aus: Σωτηρίου: Χώματα]
2. ωραία είμαι ° es schön haben [an einem bestimmten Ort]:

• Πολύ ωραία είστε εδώ. ° Sie [männl.] haben es sehr schön hier [in Ihrem herrschaft-
lichen Haus]. [DF+GF aus: Gaby Hauptmann: Suche …]
[Anm.: im gleichen Sinne: όμορφα είμαι (s. unter όμορφος, -η, -ο)]
3. περνώ ωραία: s. unter περνώ (Z 8.1)
:ΩΣ (Ι) [Adverb bzw. Partikel]

ως (Ι)
[Anm.: ως (Adverb bzw. Partikel) ist zu unterscheiden von ως (= ώς) (Präposition)!]
1) καθώς, όπως [ΛΜΠ] // wie

π.χ.:
• ως συνήθως, παραπονιέται [ΛΜΠ]
• στη Βουλή παλαιότερα υπήρχαν, ως γνωστόν, μόνο άντρες ° im [griechischen] Parla-

ment gab es früher bekanntlich [wörtl.: wie bekannt] nur Männer [als Abgeordnete]
2) δηλώνει ιδιότητα τού υποκειμένου ή του αντικειμένου [ΛΜΠ] // [in der Eigenschaft]
als
π.χ.:
• κατέθεσε στον ανακριτή ως αυτόπτης μάρτυς [ΛΜΠ]
• τον προσέλαβαν ως προϊστάμενο πωλήσεων [ΛΜΠ]
:ΩΣ (ΙΙ) (= ώς) [Präposition]

ως (ΙΙ) (= ώς *)
*) Zum Betonungszeichen s. ΛΜΠ, σ. 706:
Το "ώς" στη χρήση αυτή έχει προέλθει από το "έως" και γράφεται με τόνο, για να
διακρίνεται από το συγκριτικό "ως": "Θα σε συνοδέψω ώς την πόρτα" –
"Εργάζεται ως νομικός σύβουλος"
→ ως (= ώς) [Präposition] ist zu unterscheiden von ως [Adverb bzw. Partikel]!
1. Bedeutung:
έως [ΛΜΠ, ΛΚΝ] // bis
π.χ.:
• Θα σε συνοδέψω ώς την πόρτα. ° Ich werde dich bis zur Tür begleiten.
• από τις οχτώ ώς τη μία ° von acht bis eins [= von acht bis ein Uhr]
• ώς τις 17 Φεβρουαρίου ° bis 17. Februar
2. Fälle, in denen ώς kein eigentliches "bis" ausdrückt, sondern in Zusammenhang mit

Bewegungsvorgängen (mehr) ein "nach", "auf (etwas zu)", "(irgendwo) hin" bezeichnet:
• Μπορείτε να πάτε ως [= ώς] εκεί με το αυτοκίνητό σας. ° Sie können mit Ihrem Auto
dorthin fahren.
[Anm.: vgl. ähnliche Beispiele für μέχρι (s. unter μέχρι, Z 4)]
3. ως εκεί πάνω: s. unter πάνω (Z 3)
:ΩΣΤΕ
ώστε
1. ώστε να:
Beispiel für eine falsche Verwendung:
Δολοφόνησε τον άντρα της, ώστε να κληρονομήσει την τεράστια περιουσία του.
Richtig wäre lt. Παπαζαφείρη 2, Seite 159, statt ώστε να: για να (κληρονομήσει ...)
Der Unterschied besteht offenbar in Folgendem:
ώστε να hat die Bedeutung: mit der Folge (mit der Konsequenz), dass ...
για να hat die Bedeutung: mit dem Zweck, ... zu ... / um ... zu ...
2. ώστε έτσι:
a) [als Feststellung]:
• So ist das also. [Reaktion auf eine Information/Nachricht, die man soeben zum ersten
Mal bekommen hat] ° Ώστε έτσι. [GF+DF aus: Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο]
b) [als rhetorische Frage]:

• Ώστε έτσι; ° Oh, yeah? ° Ach, ja? [du meinst also, dass ich Unsinn rede?] [Du wirst
schon noch sehen, dass ich Recht habe mit dem, was ich sage.] [GF (Untertitel), EF+DF
(jeweils Ton und Untertitel) aus der Trickfilmserie "Familie Feuerstein"]
:ΩΣΤΟΣΟ
ωστόσο
1) dennoch / doch [iS von: dennoch]:
• Η Μαρία το γνώριζε αυτό κι ωστόσο τον παντρεύτηκε. ° Maria hat das gewusst [sc.:
dass er nicht treu sein konnte] und ihn dennoch geheiratet.
2) doch [nicht zwangsläufig im Sinne eines "dennoch", sondern auch im Sinne eines
bloßen "jedoch / aber / allerdings"] / jedoch* / allerdings** / aber*** :
*[DF+GF aus einer Studie der EU]
**[DF+GF aus einem EuGH-Urteil; Lafontaine/Müller: Globalisierung]
***[DF+GF aus: Haushofer: Die Wand]
• Τα σημεία επαναφοράς δημιουργούνται αυτόματα από το σύστημα, μπορούν ωστόσο

να τεθούν και χειροκίνητα. ° Die Wiederherstellungspunkte [im Rahmen der System-
wiederherstellungsfunktion von Windows] werden automatisch vom System erstellt,
können jedoch (können aber) auch manuell gesetzt werden.

Ein Wörterbuch Griechisch - Deutsch / Ένα λεξικό Ελληνικά - Γερμανικά

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Ein Wörterbuch Griechisch - Deutsch / Ένα λεξικό Ελληνικά - Γερμανικά

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

GRIECHISCH – DEUTSCH // ΕΛΛΗΝΙΚΑ – ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ

Stichwortsuche am zweckmäßigsten in Blockbuchstaben und mit vorangestelltem

Link zu den Stichwörtern, die mit dem Buchstaben

3. κάθομαι στ’ αβγά μου

4. σιγά τ’ αβγά: s. unter σιγά (Z 3)

2. με αγάπη [als Widmung]:

*[Anm.: möglicherweise aber eher zu ver-

3. αλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε: s. unter λόγια, τα (Z 8)

b) [in emotionalem Sinne]:

2. μα τον Άγιο: s. unter μα (Z 3)

:ΑΓΙΟΣ, :ΑΓΙΑ, :ΑΓΙΟ [Adjektiv]

2. Heiligennamen bei Ortsbezeichnungen (= Kirchenbezeichnungen):

• ο Άγιος Νικόλαος (ο Αϊ Νικόλας):

3. Heiligennamen bei Datums- bzw. Tagesbezeichnungen (zB.: της Αγίας Βαρβάρας):

• vgl. folgenden Dialog [GF+DF aus: Ζατέλη: Φως]:

4. καλά και άγια: s. unter καλός, -ή, -ό (Z 5)

2. verwandte Bedeutungen (sonstiges Umschlingen/Umfassen mit den Armen):

• "Σε μια ωρίτσα να με ξυπνήσεις", μουρμούρισε αγκαλιάζοντας το μαξιλάρι. ° "In einer

Τριανταφύλλου: Εργοστάσιο / Anm.: in den Büchern jeweils ohne Anführungszeichen]

3. αγκαλιασμένος, -η, -ο: s. eigenes Stichwort

• εν αγνοία μου ° ohne mein Wissen [Pons online]

3. ερωτήσεις μερικής άγνοιας // ερωτήσεις ολικής άγνοιας:

[Anm.: praktikable Übersetzungsalternati-

2. έχω άγχος ° ich bin nervös:

• Έχω λίγο άγχος. I'm a little nervous. [bzw.]

:ΑΓΧΩΔΗΣ, -ης, -ες

2) die Spannung [etc.] / die Anspannung / das [sehnsüchtige] Bangen:

• [...] και περίμεναν με αγωνία. Dort warteten sie gespannt.

3) die Sorge / das bange Gefühl / das [besorgte] Bangen [etc.]:

• ο πατέρας μου όλο αγωνία mein Vater in banger Erwartung [als er

• Τις εβδομάδες του Νοέμβρη, η Κάτσι In den Novemberwochen hat [die in

• τα μεσαία στρώματα αγωνιούν για τη die Mittelschicht [der Bevölkerung] bangt

• μέρα με τη μέρα αγωνιούν Tag für Tag bangen sie

• "Τι ώρα είναι όλο κοιτάω / και αν θα ---

• Άδικα ανησυχούσα μη σκοντάψει: ήξερε Unnötigerweise (Grundlos / Unbegründet)

• άδικες προσπάθειες ° vergebliche Bemühungen [Eigenübersetzung]

d) άδικα ([bzw.] αδίκως) ° [auch:] zu Unrecht:

4. παίρνω τον αέρα (κάποιου):

• Άλλωστε οι Εγγλέζοι, το καταλαβαίνεις αυτό με την πρώτη ματιά, έχουνε πάρει

Dokument der EU]

:ΑΘΕΛΑ [bzw.] :ΑΘΕΛΟΣ, -η, -ο

άθελά μου (σου, του, ...):

:ΑΙΓΛΗ (του) ΖΑΠΠΕΙΟΥ, η

2. πίνω το αίμα: s. unter πίνω (Z 6)

2. Zur Unterscheidung der Begriffe αίσθημα und αίσθηση:

• Αυτή η σκέψη δημιούργησε μέσα μου

3. έχω ένα αίσθημα (με κάποιον):

1.2. κάνω αίσθηση:

2. Zur Unterscheidung der Begriffe αίσθηση und αίσθημα: s. unter αίσθημα, το (Z 2)

2. στο ακέραιο ° εξ ολοκλήρου [ΛΚΝ] // vollständig [Pons online], zur Gänze:

b) noch immer /immer noch:

3. ακόμα να [bzw.] ακόμη να:

• Ακόμα να γράψεις το γράμμα; (= Δεν έχεις γράψει ακόμα το γράμμα;) [ΛΔΗ]

• Η Αθηνά ακόμα να πεθάνει. Athina ist immer noch nicht gestorben.

• Ακόμα να πιάσει βροχή. Immer noch regnete es nicht. [= Es regne-

• "Κι ακόμα να τελειώσει το μαύρο το ---

• "Στις εκκλησιές του έρωτα δεν άγιασε ---

4. και πού ’σαι ακόμα: s. unter πού (Z 6.2)

2. άκου! // άκου να ... ! // άκου να δεις! ([bzw.] ακούστε να δείτε!)

• άκου βλακεία so ein Quatsch [das, was er mir da vorhin

• Άκου να δεις! Stell dir mal vor! [Ausruf des Erzählers,

4. πού ακούστηκε να ... :

6. ακούω βερεσέ (κάτι) ([bzw.:] αυτά τ’ ακούω βερεσέ): s. unter βερεσέ

• δεν βγάζω άκρη ich blicke nicht durch