Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
c¡g¡ 2 q−μR ¢hnÄpËø¡l fË‘¡z HV¡C pª¢øl ¢i¢šfËÙ¹l, k¡l Ef−l HC üNÑ,
jaÑÉ Hhw ¢hnÄ ¢e¢jÑa q−u−Rz H−Lh¡−l r¥âaj −b−L ph−Q−u hªqšj,
pjÙ¹ ¢LR¥C Hl A¿¹i¥Ñš², AbQ ¢h¢iæ −SÉ¡¢a×Lpj§−ql (NËq, erœ
CaÉ¡¢c) Ù¹l…¢ml j−dÉ Hl fËL¡n ¢iæ ¢iæz −SÉ¡¢a×Lpj§−ql ph−Q−u
BZ¤h£r¢ZL fkÑ¡u öl¦ qJu¡l f−l fËb−j p§rÈaj LZ¡l B¢hiÑ¡h qu,
Hlf−l B−R −R¡V −b−L h−s¡ BL¡−ll ApwMÉ LZ¡l Ù¹−ll fl Ù¹l,
BlJ h¡C−ll Ù¹−l −fy±−R −N−m −pM¡−e B−R j¡ehS¡¢al AhNa flj¡Z¤,
AZ¤, NËq J erœf¤”, HlJ f−l B−R BlJ ¢hn¡m, ¢h¢iæ BL¡−ll
LZ¡ ¢c−u ¢e¢jÑa ¢h¢iæ BL¡−ll S£he Hhw ¢h¢iæ BL¡−ll SNv
−k…−m¡ ¢h−nÄl −SÉ¡¢a×Lpj§−ql j−dÉ R¢s−u l−u−Rz ¢h¢iæ Ù¹−ll −L¡−e¡
HL¢V LZ¡l S£he−cl L¡−R flhaÑ£ hªqšl Ù¹−ll LZ¡…¢m −ke a¡−cl
BL¡−nl NËq, k¡ fË¢a¢V Ù¹−ll −r−œ paÉz ¢h−nÄl fË−aÉL¢V Ù¹−ll
S£he−cl −r−œ hm¡ k¡u −k HV¡ p£j¡q£ei¡−h q−a b¡L−hz c¡g¡-C lQe¡
L−l−R pju J j¡œ¡ (Dimension), ¢hf¤m pwMÉL S£he J fËS¡¢a, Hhw
k¡ha£u pª¢øL¡kÑ; pjÙ¹ ¢LR¥C Hl A¿¹NÑa, Hl h¡C−l ¢LR¥C −eCz H…−m¡C
q−μR c¡g¡-l fËL«¢al, AbÑ¡v paÉ-Ll¦Z¡-pqen£ma¡l (−Se-n¡e-−le) 3 ,
¢h¢iæ Ù¹−l fËL¢Va ¢e¢cÑø l©fz
1
m¤eÉ¥ - ¢Vèe£, hš²hÉ, j¿¹hÉz
2
c¡g¡ - jq¡e fb h¡ jq¡e ¢h¢d ; j§m e£¢az
3
−Se-n¡e-−le --- −Se ( paÉ, paa¡); n¡e (Ll¦Z¡, pqj¢jÑa¡, pq¡e¤i¨¢a,
pj−hce¡, cu¡ ); −le (pqen£ma¡, °dkÑÉ, pqÉn¢š²)z
p¢aÉC AS¡e¡ −b−L k¡−hz −L¡−e¡ j¡e¤o k¢c HC ¢hnÄ, pju-j¡œ¡ Hhw
j¡eh nl£−ll lqpÉ pð−å S¡e−a Q¡u, a¡q−m a¡−L AhnÉC HLV¡
pvf−b p¡de¡ Ll−a q−h, a¡−L p¢aÉL¡−ll B−m¡LfË¡¢ç m¡i Ll−a q−h
Hhw a¡l S£he pš¡l Ù¹−ll Eæ¢a OV¡−a q−hz p¡de¡l j¡dÉ−j kMe a¡l
°e¢aL …−Zl Eæ¢a OV−h, −p p¢aÉ p¢aÉ pc¡Q¡l −b−L Lc¡Q¡l−L Hhw
i¡−m¡ −b−L j¾c−L Bm¡c¡ Ll−a f¡l−h, HLC p¡−b −p j¡e¤−ol Ù¹−ll
E−dÆÑ Eæ£a q−h, HLj¡œ aMeC −p p¢aÉL¡−ll ¢hnÄ−L J ¢h¢iæ Ù¹−ll
¢iæ ¢iæ j¡œ¡l S£he−cl −cM−a f¡l−h Hhw Hp−hl pwØf−nÑ Bp−a
f¡l−hz
¢m −q¡wN ¢S
May 24,2015
p§Q£fœ
fªù¡
m¤eÉ¥
4. ¢chÉQr¥ ..................................................................................... 11
6. LjÑ .......................................................................................... 66
Bj¡−cl −c−n (Q£e), ¢Q−N¡wN 1 fË¡Q£e L¡m −b−L Q−m Bp−R Hhw
Hl HLV¡ mð¡ C¢aq¡p B−Rz −pCS−eÉ Bj¡−cl −m¡−L−cl ¢Q−N¡wN
Ae¤n£me Ll¡l S−eÉ fËL«¢aNai¡−h p¤¤¢hd¡SeL f¢l¢ÙÛ¢a l−u−Rz pv
p¡de¡ fÜ¢a ¢qp¡−h f¢lN¢Za h¤Ü Hhw a¡J 2 , HC c¤−V¡ ¢Q−N¡wN
j−al A−eL jq¡e p¡de¡ fb C¢aj−dÉ SeN−Zl j−dÉ fËQ¢ma q−u
B−R −kph f§−hÑ HL¡−¿¹ −nM¡−e¡ q−a¡z a¡J j−al p¡de¡ fÜ¢a M¤hC
Ae¤fj, Bh¡l h¤Ü j−alJ ¢eSü p¡de¡ fÜ¢a l−u−Rz g¡m¤e3 −N¡wN
q−μR h¤Ü j−al ¢Q−N¡wN-Hl HL EμQÙ¹−ll p¡de¡ fbz HC
hš²«a¡j¡m¡u B¢j −a¡j¡−cl nl£−ll p¡j”pÉ¢hd¡e L−l EμQÙ¹−l
p¡de¡l Efk¤š² HLV¡ AhÙÛ¡u ¢e−u k¡hz a¡lf−l B¢j −a¡j¡−cl
nl£−l g¡m¤e Hhw n¢š²l k¿»−L±nm ÙÛ¡fe Llhz B¢j −a¡j¡−cl
n¡l£¢lL ¢œ²u¡J −nM¡hz Hp−hlJ Ef−l Bj¡l g¡-nl£l (g¡−ne) 4
B−R, −k −a¡j¡−cl lr¡ Ll−hz ¢L¿¹¥ öd¤ HC ¢S¢ep…−m¡J M¤h k−bø
eu, L¡lZ H…−m¡ ¢c−uJ −N¡wN 5 ¢hL¢na qJu¡l mrÉV¡ ASÑe Ll¡
k¡−h e¡, −a¡jl¡ AhnÉC EμQÙ¹−ll p¡de¡l ašÄ…¢mJ q©cu‰j Ll−hz
−p…−m¡C q−μR HC hC−ul h¢ZÑa ¢houhÙ¹¥z
1
¢Q−N¡wN - Q£e−cn£u fËb¡Na fÜ¢a k¡ ""¢Q '' Abh¡ ""S£he£n¢š²l''
p¡de¡ L−lz haÑj¡−e ¢Q−N¡wN fÜ¢a Q£e −c−n hÉ¡fLi¡−h Se¢fËu q−u−Rz
2
a¡J - k¡ ""c¡J'' e¡−jJ f¢l¢Qa, a¡J n−ël AbÑ ""fËL«¢a Hhw
¢h−nÄl fb''; jq¡e B−m¡LfË¡ç hÉ¢š², ¢k¢e a¡J fË¡¢ç L−l−Rez
3
g¡m¤e - djÑQœ² h¡ ¢h¢dQœ² ; g¡ - ¢h¢d, djÑ, ¢euj, h¤Ü j−al j§m e£¢a ;
m¤e - Qœ² h¡ Q¡L¡z
4
g¡-nl£l (g¡−ne) - djÑ nl£l h¡ djÑ-L¡u¡; −N¡wN Hhw g¡ ¢c−u °a¢l
nl£lz
5
−N¡wN - 1. p¡de¡ n¢š²; 2. −k fÜ¢a−a HC n¢š²l S−eÉ p¡de¡ Ll¡ quz
1
B¢j EμQÙ¹−ll p¡de¡ fËZ¡m£ −nM¡h, −pCS−eÉ B¢j p¡de¡l
−r−œ −L¡−e¡ e¡s£l Lb¡, BL¥f¡wQ¡l ¢h¾c¥l Lb¡ Abh¡ n¢š²f−bl
Lb¡ hmh e¡, B¢j p¡de¡l HL jq¡e f−bl ¢nr¡ fËc¡e Llh, k¡
p¢aÉ p¢aÉ HL EμQÙ¹−ll p¡de¡ fbz öl¦−a HV¡ ö−e pñha
A¢hnÄ¡pÉ j−e q−a f¡−l, ¢L¿¹¥ pwLÒfk¤š² ¢Q−N¡wN ¢nr¡bÑ£l¡ karZ
j−e¡−k¡−Nl p−‰ HC p¡de¡l A¢i‘a¡ ASÑe Ll−a b¡L−h, aaC
a¡l¡ Hl j−dÉ pjÙ¹ lqpÉ Hhw Ni£la¡l på¡e f¡−hz
1.¢Q−N¡wN-Hl Evf¢š
haÑj¡−e Bjl¡ k¡−L ¢Q−N¡wN h¢m, a¡−L fËLa « f−r ¢Q−N¡wN hm¡
q−a¡ e¡z Hl Evf¢š q−u¢Rm fË¡Q£e Q£e −c−nl −m¡−L−cl HL¡¿¹
p¡de¡l −b−L Hhw djÑ£u p¡de¡l −b−Lz cÉ¡e ¢SwN, a¡J S¡wN 6 Hhw
¢œ¢fVL, 7 HC hC…¢ml −L¡b¡J HC c¤C Ar−ll në "¢Q −N¡wN' Hl
E−õM −eCz Bj¡−cl HC haÑj¡e j¡ehpiÉa¡l ¢hL¡nœ²−j ¢Q−N¡wN
Hje HLV¡ pj−ul j−dÉ ¢c−u −N−R kMe djÑ…¢m Af¢lZa AhÙÛ¡u
¢Rmz djÑ…¢ml ¢hL¡−nl f§−hÑJ ¢Q−N¡wN-Hl A¢Ù¹aÆ ¢Rmz djÑ…¢m °a¢l
qJu¡l f−l Hl j−dÉ ¢LR¥V¡ djÑ£u lP-Hl fËi¡h H−p k¡uz ¢Q−N¡wN-
Hl B¢c e¡j…¢m ¢Rm ""h¤−Ül jq¡e p¡de¡ fb,'' ""a¡J Hl jq¡e
p¡de¡ fb,'' Hl BlJ e¡j ¢Rm ""ehj BhaÑek¤š² BiÉ¿¹l£Z
lp¡ue,'' ""AqÑv 8 -Hl fb,'' ""hSÊ 9 -Hl dÉ¡e'' CaÉ¡¢cz Bjl¡ HMe
H−L ¢Q−N¡wN h¢m k¡−a HV¡ Bj¡−cl Bd¤¢eL ¢Q¿¹¡d¡l¡l p−‰ BlJ
j¡e¡epC qu, Hhw BlJ pq−S pj¡−S Se¢fËu q−a f¡−lz
fËL«af−r Bj¡−cl Q£e −c−n HC ¢Q−N¡wN q−μR f¤−l¡f¤¢l j¡eh
nl£−ll p¡de¡l ¢S¢epz
8
AqÑv - HLSe B−m¡LfË¡ç hÉ¢š², h¤Ü ja Ae¤k¡u£ k¡l ¢p¢Üm¡i S¢ea
AhÙÛ¡e ¢œ−m¡−Ll Ef−l ¢L¿¹¥ −h¡¢dp−šÄl e£−Qz
9
hSÊ - h¤−Ül −k¡Ü¡ pqQl
2
¢Q−N¡wN Bj¡−cl HC f−hÑl j¡eh piÉa¡l à¡l¡ Eá¡¢ha
¢S¢ep euz Hl C¢aq¡p M¤hC mð¡ Hhw hý L¡m B−N −b−L Q−m
Bp−Rz a¡q−m ¢Q−N¡wN −L¡eÚ pj−u pª¢ø q−u¢Rm? −LE −LE h−m
¢Q−N¡wN-Hl C¢aq¡p ¢ae q¡S¡l hR−ll Hhw a¡wN l¡Shw−nl 10
pj−u HV¡ M¤h Se¢fËu q−u¢Rmz ¢LR¥ −m¡L h−m Hl C¢aq¡p fy¡Q
q¡S¡l hR−ll k¡ Q£−el piÉa¡l j−a¡C fË¡Q£ez fËaÀa¡¢šÄL
Ah−no…−m¡ −c−M ¢LR¥ −m¡L h−m Hl C¢aq¡p p¡a q¡S¡l hR−ll,
B¢j −c−M¢R −k, ¢Q−N¡wN HMeL¡l HC j¡eh piÉa¡l à¡l¡ Eá¡¢ha
qu¢ez HV¡ fË¡°N¢aq¡¢pL pwú«¢az A−m±¢LL rja¡l A¢dL¡l£
hÉ¢š²−cl Ae¤p¾d¡e Ae¤k¡u£, Bjl¡ −k ¢h−nÄ hph¡p L¢l −pV¡
C¢aj−dÉ "e'h¡l ¢h−Øg¡l−Zl f−lJ f¤eNÑWe Ll¡ q−u−Rz −k NË−q
Bjl¡ S£hek¡fe L¢l −pV¡J A−eLh¡l dÆwpfË¡ç q−u¢Rmz fË−aÉLh¡l
ph¢LR¥ HL¢œa L−l NËq¢V−L ea¥e L−l NWe Ll¡l f−l, Bh¡l
ea¥e L−l j¡ehS¡¢al hwnhª¢Ü O−V−Rz haÑj¡−e Bjl¡ A−eL ¢S¢ep
C¢aj−dÉ HC fª¢bh£−a B¢h×L¡l L−l¢R −k…−m¡ HMeL¡l piÉa¡lJ
f§−hÑlz X¡lEC−el ¢hhaÑ−el ašÄ Ae¤k¡u£, j¡e¤o h¡e−ll −b−L ¢hh¢aÑa
q−u H−p−R, HC j¡eh piÉa¡ cn q¡S¡l hRlJ A¢aœ²j L−l¢ez
AbQ fËaÀa¡¢šÄL Mee L¡−kÑl à¡l¡ CE−l¡−fl BÒfp fhÑaj¡m¡l
…q¡l j−dÉ c¤C mr f’¡n q¡S¡l hRl f§−hÑl −cJu¡m¢Qœ B¢h×L«a
q−u−R, k¡−cl °n¢ÒfLj§mÉ M¤h EμQÙ¹−ll Hhw Bj¡−cl HMeL¡l
−m¡−L−cl rja¡l h¡C−lz −fl¦l S¡a£u ¢hnÄ¢hcÉ¡m−ul S¡c¤O−l HLV¡
h−s¡ f¡b−ll Ef−l HLV¡ j¡e¤−ol fË¢aL«¢a −M¡c¡C Ll¡ B−R,
j¡e¤o¢V HL¢V c§l¢he ¢c−u −SÉ¡¢a×L fkÑ−hrZ Ll−R, HC fË¢aL«¢aV¡l
C¢aq¡p ¢a¢ln q¡S¡l hR−llJ −hn£z ph¡C S¡e, HMe −b−L 300
hR−ll ¢LR¥ f§−hÑ NÉ¡¢m¢mJ 1609 p¡−m 30X jq¡L¡n£u c§l¢he Eá¡he
L−l¢R−me, a¡q−m ¢a¢ln q¡S¡l hRl B−N −L¡b¡ −b−L c§l¢he Hm?
i¡lah−oÑ HLV¡ −m¡q¡l Ù¹ñ B−R, HC −m¡q¡V¡ ¢el¡eîC i¡−NlJ
−hn£ My¡¢V, HjeL£ Bd¤¢eL d¡a¥ ¢hNme fËk¤¢š² hÉhq¡l L−lJ Ha
EyQ¥j¡−el My¡¢V −m¡q¡ °a¢l Ll¡ pñh eu, k¡ C¢aj−dÉ Bd¤¢eL
fËk¤¢š²¢hcÉ¡l j¡e R¡¢s−u ¢N−u¢Rmz JC piÉa¡…−m¡−L L¡l¡ pª¢ø
L−l¢Rm? −pC pj−u j¡ehS¡¢a, k¡l¡ pñha S£h¡Z¤ ¢Rm, L£i¡−h HC
A.D. – 907A.D. )
3
ph ¢S¢ep pª¢ø L−l¢Rm? HC ph ¢S¢ep B¢h×L«a qJu¡l L¡l−Z
fª¢bh£ S¥−s ¢h‘¡e£−cl j−e¡−k¡N BL¢oÑa qmz −k−qa¥ a¡l¡ −L¡−e¡
hÉ¡MÉ¡ ¢c−a f¡lm e¡, −pCS−eÉ a¡l¡ H…−m¡l e¡j ¢cm fË¡°N¢aq¡¢pL
piÉa¡z
11
""HLSe cr hÉ¢š² −L±n−ml fË¢a mrÉ l¡−M Bl p¡d¡lZ j¡e¤o
−l¡j¡−’l på¡e L−lz''- Q£−el fËh¡ch¡LÉ
4
nl£−ll p¡de¡l S−eÉ hÉhq¡l L−l e¡z a¡l¡ j−’l Ef−l ¢hØjuLl
Ae¤ù¡e fËcnÑe L−l cnÑL−cl j−e¡l”e L−lz e£Q¥Ù¹−ll ¢Q−N¡wN
HLSe hÉ¢š²l n¡l£¢lL AhÙÛ¡l f¢lhaÑe O¢V−u, a¡l −l¡N c§l L−l
nl£l p¤¤ÙÛ l¡M¡l mrÉV¡ ASÑe Ll−a f¡−l; Bl EμQÙ¹−ll ¢cL ¢c−u,
¢Q−N¡wN HLSe hÉ¢š²l j§m nl£l (−h¢¿¹)12-Hl p¡de¡−L C¢‰a L−lz
j§m nl£l (−h¢¿¹) - j¡e¤−ol −i±¢aL nl£l Hhw AeÉ ph j¡œ¡l nl£lz
12
13
¢Q - Q£−el pwú«¢a Ae¤k¡u£ H¢V fË¡Zn¢š² h¡ S£he£n¢š², ¢L¿¹¥ −N¡wN-Hl
a¥me¡u ¢ejÀÙ−¹ ll n¢š²z
5
k¡l¡ p¢aÉL¡−ll p¡de¡ L−l, a¡l¡ nl£−l fËQä n¢š² hqe L−lz HC
hÉ¢š² −k ÙÛ¡e ¢c−u k¡−h, −pM¡−eC a¡l HC n¢š² a¡l f¢l¢dl
A¿¹i¥Ñš² Hm¡L¡l j−dÉ −k −L¡−e¡ Aü¡i¡¢hL f¢l¢ÙÛ¢a−L œ¥¢Vj¤š² L−l
Hhw ü¡i¡¢hL f¢l¢ÙÛ¢a ¢g¢l−u B−ez ¢WL −kje, −L¡−e¡ hÉ¢š²l
nl£−l −l¡N b¡L¡ a¡l nl£−ll f−r Aü¡i¡¢hL AhÙÛ¡, HC AhÙÛ¡V¡
pw−n¡¢da q−u ¢N−u a¡l −l¡NV¡J c§l q−u k¡−hz BlJ p¡d¡lZi¡−h
hm¡ k¡u −N¡wN HLV¡ n¢š²z −N¡wN-Hl fc¡bÑNa °h¢nøÉ B−R,
Ae¤n£meL¡l£l¡ p¡de¡l j¡dÉ−j hÙ¹¥Nai¡−h Hl Ef¢ÙÛ¢a Ae¤ih Ll−a
f¡−l Hhw fkÑ−hrZ Ll−a f¡−lz
7
H…−m¡l ¢hL¡n ¢eiÑl L−lz ¢LR¥ A−m±¢LL rja¡ f¡Ju¡l Lb¡ ¢Q¿¹¡
Ll−m −pV¡ −c¡−ol hÉ¡f¡l eu, ¢L¿¹¥ H…−m¡l S−eÉ A¢a¢lš² fËu¡p
Ll¡ ü¡i¡¢hL ¢Q¿¹¡ eu, Hhw HLV¡ r¢aLl f¢lZ¡j pª¢ø quz e£Q¥
Ù¹−l A−m±¢LL rja¡ fË¡ç qJu¡l M¤h HLV¡ fË−u¡Se −eC, −p−r−œ
−p p¡d¡lZ −m¡−L−cl j−dÉ ¢e−Sl f¡lc¢nÑa¡ fËcnÑe Ll−a Q¡C−h Hhw
¢e−S a¡−cl j−dÉ rja¡h¡e q−a Q¡C−hz k¢c HClLj qu, a¡q−m
HV¡ h¡Ù¹¢hL fËj¡Z L−l −k −pC hÉ¢š²l Q¢l−œl j¡e EyQ¥ eu Hhw
a¡−L A−m±¢LL rja¡V¡ −cJu¡V¡ ¢WL euz k¡l Q¢lœ EyQ¥ eu, a¡−L
k¢c ¢LR¥ A−m±¢LL rja¡ −cJu¡ qu, a¡q−m −p c¤×LjÑ Ll−a f¡−l,
−k−qa¥ a¡l Q¢lœ cªt eu −pCS−eÉ HV¡ ¢e¢ÕQa eu −k −p c¤×LjÑ
Ll−h e¡z
9
e¡ −Le a¡l j−dÉ ü¡bÑfl j¡e¢pLa¡ l−u −N−R, k¡ AhnÉC p¡de¡u
hÉ¡O¡a pª¢ø Ll−h, a¡l g−m −p A−m±¢LL rja¡ fË¡ç q−h e¡z
¢LR¥ p¡dL −hn£ pju Ae¤n£me L−l¢e, ah¤J L¡kÑL¡¢la¡ −cM¡l S−eÉ,
AeÉ−cl ¢Q¢Lvp¡ Ll−a Q¡u, −N¡wN p¡jbÑÉ EyQ¥ eu, HClLj hÉ¢š²
¢qp¡−h a¥¢j q¡a fËp¡¢la L−l HLh¡l −Qø¡ Ll−m, a¥¢j −l¡N£l
nl£−ll fËQ¥l f¢lj¡Z L¡−m¡ ¢Q, Aü¡ÙÛÉLl ¢Q Hhw LcÑj¡š² ¢Q, −a¡j¡l
¢e−Sl nl£−l −n¡oZ L−l −e−hz −k−qa¥ Aü¡ÙÛÉLl ¢Q-−L fË¢aqa
Ll¡l rja¡ −a¡j¡l −eC, Bh¡l −a¡j¡l nl£−l −L¡−e¡ p¤¤lr¡ LhQJ
−eC, −p−r−œ a¥¢j, Ap¤¤ÙÛ −l¡N£l p¡−b −b−L HL−œ HLV¡ −rœ °a¢l
L−l −gm, −a¡j¡l −N¡wN p¡jbÑÉ EyQ¥ e¡q−m Aü¡ÙÛÉLl ¢Q −b−L
¢e−S−L lr¡ Ll−a f¡l−h e¡, a¥¢j ¢e−S A−eL Aü¢Ù¹ Ae¤ih
Ll−hz k¢c −LE −a¡j¡l fË¢a mrÉ e¡ l¡−M, a¡q−m HLV¡ pj−ul
f−l −l¡NV¡ −a¡j¡l p¡l¡ nl£−l R¢s−u fs−hz −pCS−eÉ k¡−cl −N¡wN
p¡jbÑÉ EyQ¥ eu, a¡−cl f−r AeÉ−cl −l¡−Nl ¢Q¢Lvp¡ Ll¡ E¢Qa euz
öd¤ k¢c −a¡j¡l j−dÉ A−m±¢LL rja¡ C¢aj−dÉ ¢hL¢na q−u b¡−L,
Hhw HLC p¡−b a¥¢j ¢LR¥V¡ −N¡wN p¡j−bÑÉl A¢dL¡l£ q−a f¡l, a−hC
a¥¢j ¢Q−N¡wN hÉhq¡l L−l −l¡−Nl ¢Q¢Lvp¡ Ll−a f¡l−hz ¢LR¥ −m¡−Ll
k¢cJ A−m±¢LL rja¡l ¢hL¡n O−V −N−R, Hhw a¡l¡ −l¡−Nl
¢Q¢Lvp¡J Ll−a f¡−l, ¢L¿¹¥ a¡−cl Ù¹l M¤hC e£Q¥−a, h¡Ù¹−h a¡l¡
p¢’a −N¡wN p¡jbÑÉ hÉhq¡l L−l −l¡N£l ¢Q¢Lvp¡ Ll−R, ¢eSü n¢š²
hÉhq¡l L−l −l¡−Nl ¢Q¢Lvp¡ Ll−Rz −k−qa¥ −N¡wN HLV¡ n¢š² Hhw
h¤¢Üj¡e pš¡, −p−qa¥ Hl p’u Ll¡ M¤h pqS euz HC −N¡wN ¢explZ
Ll¡l AbÑ ¢e−S−L ¢ex−no L−l −gm¡z −N¡wN h¡C−l ¢explZ Ll¡l
p¡−b p¡−b −a¡j¡l j¡b¡l Ef−l Ah¢ÙÛa −N¡wN Ù¹−ñl EμQa¡ qÊÊ¡p
−f−a b¡−L, Hhw ¢ex−n¢oa q−a b¡−Lz HC −N¡wN ¢ex−n¢oa qJu¡V¡
H−Lh¡−lC pj£Q£e euz −pCS−eÉ kMe −a¡j¡l −N¡wN p¡jbÑÉ EyQ¥ eu,
−p−r−œ A−eÉl −l¡−Nl ¢Q¢Lvp¡ Ll¡ B¢j Ae¤−j¡ce L¢l e¡z k¡C
−q¡L −a¡j¡l −L±nm ka EæaC −q¡L e¡ −Le, a¥¢j ah¤J öd¤ ¢e−Sl
n¢š²C ¢ex−no L−l −gmRz
10
kMe −L¡−e¡ hÉ¢š²l −N¡wN p¡jbÑÉ HLV¡ ¢e¢cÑø Ù¹−l −fy±−R k¡u,
aMe ¢h¢iæ dl−el A−m±¢LL rja¡l Ecu quz kMe A−m±¢LL
rja¡ hÉhq¡l Ll−h aMe AaÉ¿¹ p¡hd¡e qJu¡ fË−u¡Sez −kje
−L¡−e¡ hÉ¢š²l ¢chÉQr¥ M¤−m −N−m −pV¡ ¢c−u e¡ −cM¡V¡J ¢WL eu, HV¡
LM−e¡C hÉhq¡l e¡ Ll−m pq−SC hå q−u −k−a f¡−lz Bh¡l
−cM−mJ h¡lwh¡l HV¡ ¢c−u −cM−h e¡z M¤h −hn£ h¡l −cM−m, −a¡j¡l
n¢š²J −hn£ L−l ¢eNÑa q−a b¡L−hz a¡q−m −a¡jl¡ ¢L LM−e¡C HV¡
hÉhq¡l Ll−h e¡? −pV¡ AhnÉC euz k¢c LM−e¡C HV¡ hÉhq¡l Ll¡
e¡ k¡u, a−h p¡de¡ L£−pl S−eÉ? fËnÀV¡ q−μR −L¡eÚ pj−u HV¡ hÉhq¡l
Ll¡ k¡−hz öd¤ kMe p¡de¡u HLV¡ ¢h−no Ù¹−l −fy±−R k¡−h, Hhw ¢e−S
¢e−SC r¢af§lZ Ll¡l rja¡l A¢dL¡l£ q−h, aMeC HV¡ hÉhq¡l
Ll−a f¡l−hz g¡m¤e −N¡wN-Hl p¡dL HLV¡ ¢h−no d¡−f −f±yR¡−e¡l
f−l, a¡l −N¡wN ka −hn£C ¢eNÑa −q¡L e¡ −Le, g¡m¤e ¢e−S ¢e−SC
−pV¡ l©f¡¿¹¢la L−l r¢af§lZ Ll−a f¡l−hz g¡m¤e üuw¢œ²ui¡−h
p¡d−Ll −N¡wN p¡j−bÑÉl Ù¹lV¡ hS¡u l¡M−a f¡l−h Hhw −N¡wN −L¡−e¡
pj−uC L−j k¡−h e¡, HV¡C g¡m¤e −N¡wN-Hl °h¢nøÉz −Lhm HC
pjuV¡−a −f±y−R −N−m, a−hC A−m±¢LL rja¡ hÉhq¡l Ll−a f¡l−hz
4.¢chÉQr¥
(1 ) ¢chÉQr¥l E−eÈ¡Qe
n¡e−Ne ¢h¾c¤ - c¤¢V ï¥l j¡−T HLV¥ e£−Q Ah¢ÙÛa BL¥f¡wQ¡l ¢h¾c¥z
19
11
fËd¡e fb M¤hC pˆ£ZÑ Hhw i£oZ AåL¡lz Hl ¢ia−l L¡kÑLl£ ¢Q
−eC, Hhw HV¡ B−m¡¢La euz ¢LR¥ −m¡−Ll HC fb Ahl¦Ü b¡−L,
−pCS−eÉ a¡l¡ −cM−a f¡u e¡z
12
¢e−SlC −Q¡M, fË¡un HC ph −m¡−L−cl SeÈNa pwú¡l A−fr¡L«a
i¡−m¡ b¡−Lz
¢chÉQr¥l A−eL dl−el Ù¹l B−R, ¢h¢iæ Ù¹l Ae¤k¡u£ HV¡ ¢iæ ¢iæ
j¡œ¡ −cM−a f¡uz −h±ÜdjÑ Ae¤k¡u£, fy¡QV¡ Ù¹l B−R hm¡ k¡uz −kje,
−i±¢aL cª¢ø, ¢chÉ cª¢ø, ‘¡e cª¢ø, g¡ cª¢ø Hhw h¤Ü cª¢øz fË−aÉLV¡
13
Ù¹l−L Bh¡l EμQ, jdÉ Hhw ¢ejÀi¡−N i¡N Ll¡ k¡uz ¢chÉ cª¢ø Abh¡
a¡l e£−Ql Ù¹−l b¡L−m, öd¤ HC f¡¢bÑh SNv−LC −cM¡ k¡−hz ‘¡e
cª¢ø Abh¡ a¡l Ef−ll Ù¹−l −N−m a−hC öd¤ AeÉ j¡œ¡…−m¡−L −cM¡
k¡−hz ¢LR¥ −m¡−Ll A¿¹−iÑc£ cª¢øn¢š²pÇfæ A−m±¢LL rja¡ b¡−L,
a¡l¡ ph¢LR¥ H−Lh¡−l p¢WLi¡−h −cM−a f¡−l, CT úÉ¡e-Hl −b−LJ
−hn£ f¢l×L¡l −cM−a f¡−lz ¢L¿¹¥ a¡l¡ k¡ ¢LR¥ −cM−a f¡−l −p phC
HC f¡¢bÑh SN−al j−dÉ, Bjl¡ −k j¡œ¡u ¢hl¡S L¢l, a¡−L A¢aœ²j
Ll−a f¡−l e¡; HV¡−L ¢chÉQr¥l EyQ¥ Ù¹l ¢qp¡−hJ NZÉ Ll¡ k¡u e¡z
15
¢chÉQr¥l ¢h¢iæ Ù¹l Ae¤k¡u£ ¢iæ ¢iæ j¡œ¡…¢m−L −cM¡ k¡uz
−L¡−e¡ −L¡−e¡ °h‘¡¢eL N−hoZ¡ fË¢aù¡e HC ašÄV¡ h¤T−a f¡−l e¡,
−pCS−eÉ ¢LR¥ ¢Q−N¡wN fl£r¡u fËaÉ¡¢na gm f¡Ju¡ k¡u¢ez HjeL£,
¢hfl£a gmJ f¡Ju¡ −N−Rz Ec¡qlZül©f HLV¡ fË¢aù¡e A−m±¢LL
rja¡…¢m−L fl£r¡ Ll¡l S−eÉ HLV¡ fÜ¢al f¢lLÒfe¡ L−l¢Rmz
¢Q−N¡wN j¡ØV¡l−cl HLV¡ hå h¡−„l AiÉ¿¹−ll hÙ¹¥…−m¡−L −cM¡l
S−eÉ hm¡ q−u¢Rmz −k−qa¥ ¢Q−N¡wN j¡ØV¡l−cl ¢chÉQr¥l Ù¹l ¢iæ ¢iæ
¢Rm, −pCS−eÉ Ešl…−m¡ ph HLClLj qu¢ez −pC L¡l−Z N−hoZ¡l
−m¡−Ll¡ ¢chÉQr¥l hÉ¡f¡lV¡−L ¢jbÉ¡ Hhw ¢hï¡¢¿¹Ll j−e Llmz k¡−cl
¢chÉQr¥ e£Q¥Ù¹−ll a¡−cl HC dl−el −cM¡l fl£r¡u gm i¡−m¡ quz
−k−qa¥ a¡−cl ¢chÉQr¥ öd¤ ¢chÉ cª¢øl Ù¹−l −M¡m¡ ¢Rm, k¡ öd¤ HC
−i±¢aL j¡œ¡l hÙ¹¥…−m¡−L −cM¡l f−r Efk¤š², p¤¤al¡w, k¡−cl
¢chÉQr¥ pð−å d¡lZ¡ −eC, a¡−cl j−e q−h JC −m¡L…−m¡l A−m±¢LL
rja¡ ph−b−L −hn£z pjÙ¹ fc¡bÑ, °Sh Abh¡ A°Sh, ¢h¢iæ j¡œ¡−a
¢h¢iæ BL¡l Hhw l©f ¢e−u fËL¡¢na quz Ec¡qlZül©f kMe HLV¡
NÔ¡p °a¢l qu, HLC p¡−b HLV¡ h¤¢Üj¡e pš¡ AeÉ j¡œ¡−a H−p
¢hl¡Sj¡e quz HR¡s¡ HC pš¡l A¢Ù¹−aÄl f§−hÑ, −pV¡ AeÉ −L¡−e¡
¢S¢ep ¢qp¡−h ¢Rmz ¢chÉQr¥l ph−b−L e£Q¥ Ù¹−l NÔ¡pV¡−L −cM¡ k¡−h;
HLV¡ Ù¹l EyQ−¥ a, AeÉ j¡œ¡−a Ah¢ÙÛa −pC h¤¢Üj¡e pš¡−L −cM¡
k¡−h; BlJ EyQ¥ Ù¹−l −pC h¤¢Üj¡e pš¡l B−NL¡l hÙ¹¥Na l©f−L −cM¡
k¡−hz
(3) A−m¡Lcª¢ø
16
fË¢ag¢ma q−hz a¡l ¢h−no j¡œ¡u −p −hn ¢hl¡V, a¡l −cqV¡ ¢hl¡V
qJu¡u a¡l Bue¡V¡J M¤h ¢hl¡V qu, p¡dL k¡ −cM−a Q¡C−h phC HC
Bue¡−a fË¢ag¢ma q−hz ¢L¿¹¥ Bue¡−a R¢hV¡ h¢¾c q−mJ −p HMeJ
−cM−a f¡l−R e¡, −k−qa¥ R¢hV¡−L Bue¡l Ef−l HLV¡ rZ b¡L¡
fË−u¡Sez Hh¡l Bue¡V¡ B−Nl AhÙÛ¡u O¤−l ¢N−u fË¢ag¢ma qJu¡
¢S¢ep…−m¡l R¢h −cM−a −cu, Bh¡l Bue¡V¡ E−ÒV k¡u, M¤h
a¡s¡a¡¢s HV¡ E−ÒV k¡u, Bue¡V¡ e¡ −b−j B−N¢f−R JÒV¡−aC b¡−Lz
Qm¢Q−œl ¢g−mÈl −r−œ fË¢a −p−L−ä Q¢înV¡ L−l ¢Qœ H¢N−u k¡Ju¡l
g−m HLV¡ d¡l¡h¡¢qL N¢a −cM−a f¡Ju¡ k¡uz HC Bue¡l JÒV¡−e¡l
N¢a a¡l −b−L BlJ â¥a quz −pCS−eÉ cªnÉ…¢m−L d¡l¡h¡¢qL j−e
qu Hhw −cM−a M¤h f¢l×L¡l m¡−N, HV¡C A−m¡Lcª¢øz A−m¡Lcª¢øl
HV¡C plm ašÄz Hph −N¡fe −b−LJ −N¡fe£u hÉ¡f¡l j−e Ll¡ q−a¡,
B¢j HV¡ L−uLV¡ h¡−LÉ fËL¡n Llm¡jz
17
f¡bÑLÉV¡ j¡e¤o Efm¢ì Ll−a f¡−l e¡ Hhw j¤q¨−aÑl j−dÉ a¡l¡ AeÉ
j¡œ¡u Y¥−L k¡u, −pC j¡œ¡l Hhw Bj¡−cl j¡œ¡l pju-j¡œ¡l f¡bÑLÉV¡
j¡C−ml ¢qp¡−h fËL¡n Ll¡ pñh eu, q¡S¡l q¡S¡l j¡C−ml c§laÄ
qu−a¡ HM¡−e HLV¡ ¢h¾c¥l j−dÉC B−R, AbÑ¡v a¡l¡ qu−a¡ HLC
ÙÛ¡−e, Hhw HLC pj−u ¢hl¡S Ll−Rz S¡q¡SV¡ c¤m−a c¤m−a ¢e−j−o
¢ia−l Y¥−L −Nm Hhw ALØj¡v Bh¡l ¢g−l Hm, AbQ HC fª¢bh£−a
L−uLV¡ cnL −f¢l−u −N−R, −k−qa¥ c¤−V¡ j¡œ¡l pju Bm¡c¡z Hl
Ef−l fË−aÉL j¡œ¡−a HLL SNvJ B−Rz HV¡ ¢WL −ke Bj¡−cl
flj¡Z¤l NWe fËZ¡m£-l j−X−ml j−a¡, −kM¡−e HLV¡ hm Bl HLV¡l
p−‰ p¤−¤ a¡ à¡l¡ k¤š² b¡−L, HCi¡−h fËQl¥ hm, phC p¤¤−a¡l j¡dÉ−jC
k¤š² b¡−L, −kV¡ AaÉ¿¹ S¢Vmz
19
−lM¡…−m¡ H−L Afl−L −Rc L−l e¡ −Le? −Le −lM¡…¢m Eõði¡−h
k¤š²? L£i¡−h −lM¡…¢m−L HaV¡ ¢eMya ¥ i¡−h ¢Q¢œa Ll¡ q−u¢Rmz
haÑj¡−e A−m±¢LL rja¡pÇfæ HLSe hÉ¢š² a¡l ¢e−Sl −Q¡M ¢c−u
HLC ¢S¢ep −cM−a f¡u, k¡ Q£−el ¢Q¢LvpLl¡ ¢Q¢œa L−l −N−Rez
L¡lZ fË¡Q£e L¡−ml Q£−el ¢hMÉ¡a ¢Q¢LvpLl¡ ph¡C p¡d¡lZi¡−h
A−m±¢LL rja¡l A¢dL¡l£ ¢R−mez Q£−el C¢aq¡−p ¢Q¢LvpL−cl j−dÉ
¢m ¢n−Te, p¤¤e ¢p¢ju¡J, ¢h−ue Q¥−u, ýu¡b¥−u¡ 21 Hyl¡ ph¡C fËL«af−r
A−m±¢LL rja¡pÇfæ jq¡e ¢Q−N¡wN j¡ØV¡l ¢R−mez haÑj¡e pju
fkÑ¿¹ qÙ¹¡¿¹¢la q−u Bp¡l pj−u Q£−el ¢Q¢Lvp¡l A−m±¢LL rja¡l
i¡NV¡ q¡¢l−u −N−R, öd¤ Lm¡−L±n−ml hÉ¡f¡l…−m¡ l−u −N−Rz fË¡Q£e
L¡−m Q£−el ¢Q¢LvpLl¡ −Q¡−Ml (A−m±¢LL rja¡ p−ja) p¡q¡−kÉ
−l¡N£−L fl£r¡ Ll−aez flhaÑ£L¡−m a¡yl¡ Bh¡l dje£l Øf¾ce
fl£r¡ fÜ¢al ¢hL¡n O¢V−u ¢R−mez k¢c A−m±¢LL rja¡−L, Q£−el
¢Q¢Lvp¡ fÜ¢al p−‰ k¤š² Ll¡ qu, a¡q−m HV¡ hm¡ k¡u −k f¢ÕQj£
¢Q¢Lvp¡ A−eL hRl fkÑ¿¹ Q£−el ¢Q¢Lvp¡l p−‰ f¡õ¡ ¢c−a f¡l−h
e¡z
21
¢m ¢n−Te, p¤¤e ¢p¢ju¡J, ¢h−ue Q¥−u, ýu¡b¥−u¡ - Hyl¡ ph¡C Q£e −c−nl
¢Q¢Lvp¡ n¡−Ù»l C¢aq¡−p ¢hMÉ¡a ¢Q¢LvpLz
20
L−l ¢Q¢Lvp¡ öl¦ Ll¡ qu, −l¡−Nl j§m L¡lZNa ¢S¢epV¡−L Ef−s
−gm¡ qu, HR¡s¡ JC S¡uN¡u HLV¡ p¤¤lr¡-LhQ ÙÛ¡fe Ll¡ qu k¡−a
−l¡NV¡ f¤el¡u Bœ²jZ Ll−a e¡ f¡−lz
p¡J p¡J - ¢ae¢V l¡−SÉl j−dÉ HL¢Vl pjË¡V (220 A.D.- 265 A.D. )z
22
21
¢Q¢LvpLC A−m±¢LL rja¡l A¢dL¡l£ ¢R−mez Bd¤¢eL pj¡−S j¡e¤o
Af¢l¢jai¡−h öd¤ hÉhq¡¢lL ¢S¢e−pl ¢fR−e R¥−V −hs¡−μR Hhw
fË¡Q£eL¡−ml fËb¡…−m¡ i¥−m k¡−μRz
22
(1) h¤Ü j−al ¢Q−N¡wN
haÑj¡−e c¤C dl−el h¤Ü j−al ¢Q−N¡wN fËQ¡¢la B−Rz Hl j−dÉ HLV¡
−h±Üd−jÑl −b−L Bm¡c¡ q−u ¢N−u¢Rm Hhw Hl L−uL q¡S¡l hR−ll
¢hL¡−nl j−dÉ H−a A−eL Eæa −h±Ü¢ir¥l B¢hiÑ¡h O−V−Rz ay¡−cl
HC p¡de¡l fË¢œ²u¡l pj−u kMe ay¡l¡ p¡de¡l M¤h EyQ¥ Ù¹−l −fy±−R
−k−ae, aMe Eæa Ù¹−ll j¡ØV¡ll¡ ay¡−cl ¢LR¥ ¢S¢ep −nM¡−ae, k¡l
g−m ay¡l¡ BlJ Eæa Ù¹−ll p¢aÉL¡−ll ¢nr¡fË¡ç q−aez HC pjÙ¹
¢S¢ep −h±Üd−jÑl −r−œ HLS−el j¡dÉ−jC qÙ¹¡¿¹¢la Ll¡ q−a¡z
HLSe ¢h¢nø −h±Ü¢ir¥ kMe ay¡l S£h−el −no fË¡−¿¹ −fy±−R −k−ae,
aMe öd¤ HLSe ¢noÉ−LC Hph qÙ¹¡¿¹¢la L−l −k−ae, −p −h±Üd−jÑl
Ae¤n¡pe Ae¤k¡u£ p¡de¡ L−l −ka Hhw p¡j¢NËLi¡−h Eæ¢ap¡de
Llaz HC dl−el ¢Q−N¡wN-Hl p−‰ −h±Üd−jÑl Bf¡acª¢ø−a O¢eù
pÇfLÑ ¢Rmz flhaÑ£L¡−m −h±Ü¢ir¥−cl j¢¾c−ll h¡C−l −hl L−l
−cJu¡ q−u¢Rm −kje, ""jq¡e p¡wú«¢aL ¢hfÔh'' 25 -Hl pj−u, aMe
JC pjÙ¹ ¢œ²u¡…¢m Sep¡d¡l−Zl j−dÉ R¢s−u f−s Hhw a¡−cl j−dÉ
pwMÉ¡l ¢cL ¢c−u hÉ¡fLi¡−h ¢hL¢na q−a b¡−Lz
(2) −h±ÜdjÑ
−h±ÜdjÑ q−μR HLV¡ p¡de¡ fËZ¡m£ k¡l j¡dÉ−j i¡lah−oÑ c¤C q¡S¡l
hR−llJ −hn£ B−N n¡LÉj¤¢e 26 üuw B−m¡LfË¡ç q−u¢R−me Hhw k¡l
¢i¢š ¢Rm ay¡lC B¢c p¡de¡l fÜ¢az ¢ae−V në ¢c−u Hl p¡l Lb¡
hÉ¡MÉ¡ Ll¡ k¡u: Ae¤n¡pe, pj¡¢d 27 Hhw fË‘¡z Ae¤n¡pe q−μR pj¡¢dl
S−eÉz k¢cJ −h±Üd−jÑ n¡l£¢lL ¢œ²u¡l hÉ¡MÉ¡ Ll¡ qu e¡, ¢L¿¹¥
fËL«af−r n¡l£¢lL ¢œ²u¡ B−R, a¡l¡ Bp−e h−p dÉ¡e Ll¡l pj−u
n¡l£¢lL ¢œ²u¡ L−l Hhw n¡¿¹ AhÙÛ¡u fË−hn L−lz L¡lZ −L¡−e¡ hÉ¢š²
kMe n¡¿¹ qu Hhw a¡l je ¢ÙÛl qu, aMe HC ¢h−nÄl n¢š² a¡l
nl£−l pwqa q−a b¡−L Hhw −p n¡l£¢lL ¢œ²u¡l gm fË¡ç q−a
b¡−Lz −h±Üd−jÑl Ae¤n¡pe…¢m q−μR p¡d¡lZ j¡e¤−ol pjÙ¹ BL¡´r¡
c§l Ll¡l S−eÉ Hhw hÙ¹¥…−m¡l fË¢a pjÙ¹ Bp¢š² f¢laÉ¡N Ll¡l
S−eÉ, k¡l g−m −p n¡¢¿¹fZ§ Ñ Hhw ¢e¢×œ²u AhÙÛ¡ fË¡ç q−u, pj¡¢d−a
fË−hn Ll−a f¡−lz pj¡¢dl j¡dÉ−j −pC hÉ¢š²l Ù¹l ¢el¿¹l EyQ¥ q−a
b¡−L, a¡lf−l −p B−m¡LfË¡ç qu Hhw fË‘¡h¡e qu, −p ¢hnÄ−L
S¡e−a f¡−l Hhw ¢h−nÄl paÉV¡ −cM−a f¡−lz
24
HV¡C q−μR haÑj¡eL¡−ml −h±ÜdjÑz jq¡k¡e −h±Üd−jÑl fË¢aù¡-LaÑ¡
¢qp¡−h öd¤ n¡LÉj¤¢el Ef¡pe¡ Ll¡ qu e¡, HM¡−e A−eL h¤−Ül Ef−l
¢hnÄ¡−pl hÉ¡f¡l B−R, Hl¡ A−eL ab¡Nal 28 Ef−l ¢hnÄ¡p L−l,
−kje A¢ja¡i h¤Ü, Kod£u h¤Ü CaÉ¡¢cz HM¡−e Ae¤n¡peJ A−eL
−h−s −N−R, p¡de¡l mrÉV¡J BlJ EyQ¥ q−u −N−Rz aMeL¡l pj−u
n¡LÉj¤¢e L−uLSe ¢noÉ−L −h¡¢dpšÄ-l djÑ ¢n¢M−u¢R−mez HC
¢nr¡…−m¡−L flhaÑ£L¡−m p¤¤pðÜ Ll¡ qu k¡ ¢hL¢na q−u °a¢l
q−u−R HMeL¡l jq¡k¡e −h±Üdj,Ñ H¢V HL¢V −h¡¢dpšÄ-−r−œl p¡de¡z
c¢rZ-f§hÑ H¢nu¡−a HMeJ q£ek¡e −h±Üd−jÑl flÇfl¡Na fËb¡ hS¡u
l−u−R, Hhw A−m±¢LL rja¡l p¡q¡−kÉ Ae¤ù¡e¡¢c f¡me Ll¡ quz
−h±Üd−jÑl ¢hhaÑ−el f−hÑ, HLV¡ n¡M¡ Bj¡−cl −c−nl ¢aîa Hm¡L¡u
fË−hn L−l, k¡−L hm¡ qu ¢aî−al a¿»¢hcÉ¡z AeÉ HLV¡ n¡M¡
¢ne¢Su¡wN 29 q−u q¡e 30 Hm¡L¡u fËQ¡¢la q−u¢Rm, k¡−L hm¡ q−a¡
a¡wN a¿»¢hcÉ¡ (ýC R¡‰ 31 hoÑL¡−m kMe −h±ÜdjÑ−L cje Ll¡ qu
aMe HV¡ A¿¹¢qÑa q−u¢Rm); Bl HLV¡ n¡M¡ i¡lah−oÑ −k¡N-H
l©f¡¿¹¢la q−u¢Rmz
28
ab¡Na - h¤Ü ja Ae¤k¡u£ HLSe B−m¡LfË¡ç pš¡l ¢p¢Üm¡i S¢ea
AhÙÛ¡e kMe AqÑv Hhw −h¡¢dp−šÆl −b−L EyQ−¥ az
29
¢ne¢Su¡wN - Ešlf¢ÕQj Q£−el HL¢V fË−cnz
30
q¡e - Q£−el −c−nl fËd¡e S¡¢a
31
ýC R¡wN - a¡wN hw−nl l¡SaÆL¡−m pjË¡V u¤ −S¡w−Nl pjuL¡m (841
A.D. – 846 A.D. )z
25
7.pv p¡de¡ Hhw Aöi p¡de¡
26
eu, −pC L¡l−Z a¡−cl p¡de¡u Eæ¢am¡i qu e¡z p¤¤al¡w fË−aÉLV¡
p¡de¡ fÜ¢a−L ¢el−fri¡−h −cM¡ E¢Qaz
27
q−μR lZœ²£s¡−a fËQä N¢al j−dÉ ¢œ²u¡l QQÑ¡ Ll¡ qu Hhw n¡¿¹
AhÙÛ¡l j−dÉ fË−hn Ll¡ qu e¡z n¡¿¹ AhÙÛ¡u fË−hn e¡ Ll¡l g−m ¢Q
aÆ−Ll e£Q ¢c−u fËh¡¢qa q−a b¡−L Hhw j¡wp−fn£l j−dÉ ¢c−u k¡uz
−k−qa¥ ¢Q cÉ¡e −r−œ(cÉ¡e ¢a−ue) 32 fË−hn L−l e¡, −pCS−eÉ Hl¡
nl£−ll p¡de¡ L−l e¡ Hhw Ll−aJ f¡−l e¡z
28
HLV¡ e−ml j−dÉ ¢c−u fËh¡¢qa q−u H−p −pC hÉ¢š²l p−‰ k¤š² q−a
b¡−Lz HjeL£ ¢LR¥ −m¡L S¡−eC e¡ −k n¢š²V¡ −L¡b¡ −b−L Bp−Rz
HV¡C ¢hfl£a p¡de¡z
(4)jq¡S¡N¢aL i¡o¡
¢LR¥ −m¡L qW¡v HL ¢h−no dl−el i¡o¡u Lb¡ hm−a b¡−L, a¡l¡ HC
i¡o¡u A−fr¡L«a p¡hm£mi¡−hC Lb¡ h−m; ¢L¿¹¥ HV¡ j¡ehpj¡−Sl
−L¡−e¡ i¡o¡ euz HV¡−L L£ h−m? HV¡−L h−m jq¡S¡N¢aL i¡o¡z
ab¡L¢ba HC jq¡S¡N¢aL i¡o¡, M¤h EyQ¥ eu −pClLj S£hepš¡−cl
HLdl−el i¡o¡z haÑj¡−e −c−nl j−dÉ −hn ¢LR¥ ¢Q−N¡wN
Ae¤n£meL¡l£l −r−œ HClLj OVe¡ O−V−Rz H−cl j−dÉ ¢LR¥ −m¡L
HjeL£ L−uLV¡ Bm¡c¡ Bm¡c¡ i¡o¡−aJ Lb¡ hm−a f¡−lz AhnÉ
29
Bj¡−cl j¡ehpj¡−Sl i¡o¡J M¤hC S¢Vm, HL q¡S¡−llJ −hn£
fËL¡−ll B−Rz HC jq¡S¡N¢aL i¡o¡−L A−m±¢LL rja¡ ¢qp¡−h NZÉ
Ll¡ q−h ¢L? B¢j hmh: NZÉ Ll¡ k¡−h e¡z HV¡ L¡−l¡l ¢eSü
A−m±¢LL rja¡ eu Hhw HV¡ h¡C−ll −b−L −a¡j¡−L fËc¡e Ll¡
−L¡−e¡ rja¡J euz hl’ HV¡ h¡C−ll S£hepš¡−cl à¡l¡ HLlLj
−L±nm£L«a f¢lQ¡me¡z HC S£hepš¡−cl Evf¢š ¢LR¥V¡ EyQ¥ Ù¹−l k¡
ph−Q−u Lj L−l dl−mJ j¡ehS¡¢al HLV¥ Ef−l, H−clC −LE
HLSe Lb¡V¡ h−mz −k hÉ¢š² jq¡S¡N¢aL i¡o¡u Lb¡ hm−R −p HLV¡
j¡dÉj ¢qp¡−h L¡S L−lz −hn£l i¡N −m¡L HjeL£ ¢e−Sl¡J S¡−e e¡
−k a¡l¡ L£ hm−Rz öd¤ k¡−cl AeÉ −m¡−Ll je fs−a f¡l¡l rja¡
B−R a¡l¡ Lb¡…−m¡l AbÑ pð−å −j¡V¡j¤¢V HLV¡ d¡lZ¡ Ll−a f¡−lz
k¢cJ HV¡ A−m±¢LL rja¡ eu, A−eL −m¡L k¡l¡ HC i¡o¡u Lb¡
hm−a f¡−l, a¡l¡ ¢e−S−cl Eæa j−e L−l BaÈa«ç b¡−L Hhw a¡l¡
j−e L−l HV¡ −L¡−e¡ A−m±¢LL rja¡, −pCS−eÉ a¡l¡ ¢e−S−cl
Ap¡d¡lZ j−e L−lz hÙ¹¥a −k hÉ¢š²l ¢chÉQr¥ EyQ¥Ù¹−ll, −p
¢e¢ÕQai¡−h −cM−a f¡−l −k HLV¡ S£hepš¡ JC hÉ¢š²l −b−L Ef−l
−L¡e¡L¥¢ei¡−h AhÙÛ¡e ¢e−u a¡l j¤M ¢c−u Lb¡ hm−Rz
31
−a¡j¡l fË¢a BL«ø q−h e¡z AeÉi¡−h hm¡ k¡u eÉ¡ufl¡uZ p¡dL qJ,
pjÙ¹ AbÑq£e BQlZ −b−L ¢hla b¡L Hhw pv f−b p¡de¡ Llz
32
AdÉ¡u - c¤C
g¡m¤e −N¡wN
1.g¡m¤−el L¡kÑL¡¢la¡
g¡m¤e −N¡wN-Hl g¡m¤−el fËL«¢a ¢h−nÄl fËL«¢al jaeC, L¡lZ HV¡
¢h−nÄlC HL¢V r¥â pwúlZz g¡m¤e −N¡wN-Hl p¡d−Ll öd¤ −k
A−m±¢LL rja¡ Hhw −N¡wN p¡j−bÑÉl ¢hL¡n M¤h â¥a O−V a¡ eu, M¤h
AÒf pj−ul j−dÉC Aa¥me£u n¢š²n¡m£ HC g¡m¤−el B¢hiÑ¡h quz
¢hL¢na qJu¡l f−l g¡m¤e HL h¤¢Üj¡e S£hepš¡ ¢qp¡−h ¢hl¡S
Ll−a b¡−Lz p¡d¡lZa HV¡ p¡d−Ll am−f−Vl S¡uN¡u üuw¢œ²ui¡−h
A¢hl¡j O¤l−a b¡−Lz HV¡ p¡l¡rZ HC ¢hnÄ −b−L n¢š² BqlZ L−l
n¢š²V¡−L ¢hhaÑe Ll−R, ph −n−o −pV¡−L p¡d−Ll j§m nl£−ll j−dÉ
−N¡wN-H l©f¡¿¹¢la Ll−Rz HCi¡−h ""g¡ Ae¤n£meL¡l£−L f¢löÜ
Ll−R,'' HC L¡kÑL¡¢la¡ f¡Ju¡ k¡uz AbÑ¡v HV¡J hm¡ k¡u −k k¢cJ
33
HLSe hÉ¢š² fË¢a ¢j¢e−V n¡l£¢lL ¢œ²u¡ Ll−R e¡, ¢L¿¹¥ g¡m¤e ¢el¿¹l
a¡l p¡de¡ L−l k¡−μRz BiÉ¿¹l£Z ¢cL −b−L, g¡m¤e HLSe hÉ¢š²−L
j¤¢š² fËc¡−el hÉhÙÛ¡ L−l, a¡−L BlJ hmh¡e J ü¡ÙÛÉh¡e L−l, a¡−L
BlJ h¤¢Üj¡e J BlJ ‘¡e£ L−l, Hhw Ae¤n£meL¡l£−L ¢hfbN¡j£
qJu¡ −b−L lr¡ L−lz HR¡s¡ e£Q¥ Q¢l−œl −m¡−L−cl h¡d¡l −b−L
p¡dL−L p¤¤lr¡ fËc¡e L−lz h¡¢qÉL ¢cL −b−L, g¡m¤e AeÉ −m¡−L−cl
j¤¢š²−a p¡q¡kÉ L−lz a¡−cl −l¡N B−l¡NÉ L−l, Aöi−L c§l L−l,
Hhw pjÙ¹ Aü¡i¡¢hL f¢l¢ÙÛ¢a f¡−ÒV −cuz g¡m¤e am−f−Vl S¡uN¡u
A¢hl¡j O¤l−a b¡−L, O¢sl Ly¡V¡l ¢c−L euh¡l Hhw O¢sl Ly¡V¡l
¢hfl£a ¢c−L euh¡lz kMe O¢sl Ly¡V¡l ¢c−L −O¡−l aMe g¡m¤e
fËhmi¡−h ¢hnÄ −b−L n¢š² −n¡oZ L−l, HC n¢š²V¡ fËQä rja¡n¡m£z
HLSe hÉ¢š²l −N¡wN p¡jbÑÉ ka h¡s−a b¡−L, aaC g¡m¤−el −O¡l¡l
n¢š²J hª¢Ü −f−a b¡−L, CμR¡L«ai¡−h ¢Q-−L d−l j¡b¡l Efl −b−L
−Y−m ¢c−mJ HC AhÙÛ¡V¡ fË¡ç qJu¡ k¡−h e¡z O¢sl Ly¡V¡l ¢hfl£a
¢c−L O¤l−m H n¢š² ¢eNÑa L−l, pjÙ¹ S£hepš¡l j¤¢š²l S−eÉ p¡q¡kÉ
L−l Hhw pjÙ¹ Aü¡i¡¢hL f¢l¢ÙÛ¢a−L œ¥¢Vj¤š² L−l, Ae¤n£meL¡l£l
B−nf¡−nl −m¡−L−clJ EfL¡l quz Bj¡−cl −c−n ka…−m¡ ¢Q−N¡wN
fÜ¢a fËQ¢ma B−R a¡l j−dÉ g¡m¤e −N¡wN q−μR fËbj Hhw HLj¡œ
p¡de¡ fÜ¢a −kM¡−e A¢SÑa qu ""g¡ Ae¤n£meL¡l£−L f¢löÜ
Ll−Rz''
g¡m¤e −N¡wN q−μR h¤Ü j−al ¢Q−N¡wN, ¢L¿¹¥ HV¡ pÇf¨ZÑl©−f h¤Ü
j−al p£j¡ A¢aœ²j L−l ¢N−u, pjNË ¢h−nÄl p¡de¡ L−lz Aa£−a h¤Ü
j−al p¡de¡u h¤Ü j−al ašÄ…¢m B−m¡Qe¡ Ll¡ q−a¡ Hhw a¡J
j−al p¡de¡u a¡J j−al ašÄ…¢m B−m¡Qe¡ Ll¡ q−a¡z −LEC
j§mNai¡−h HC ¢hnÄ−L p¢hÙ¹¡−l hÉ¡MÉ¡ L−l¢ez HC ¢hnÄ HLV¡
j¡e¤−olC j−a¡, Hl j−dÉ NWeL¡l£ fc¡bÑ…¢m R¡s¡ B−R Hl ¢eSü
Q¢lœ, −kV¡−L ¢ae−V n−ë pw¢rç Ll¡ k¡u paÉ(−Se), Ll¦Z¡(n¡e)
J pqen£ma¡(−le)z a¡J j−al p¡de¡u fËd¡e Efm¢ì ""paÉ''-l
Ef−l-----paÉ Lb¡ h−m¡, pv L¡kÑ Ll Hhw ¢e−Sl j§m p−aÉ ¢g−l
k¡J, −n−o p¢aÉL¡−ll j¡e¤o qJz h¤Ü j−al p¡de¡u …l¦aÆ −cJu¡ qu
""Ll¦Z¡''-l Ef−l, jq¡e Ll¦Z¡f§ZÑ q©c−ul E−âL qu, Hhw pjÙ¹
S£hepš¡l j¤¢š²l S−eÉ p¡q¡kÉ Ll¡ quz Bj¡−cl HC p¡de¡f−b
paÉ, Ll¦Z¡ Hhw pqen£ma¡l HLp¡−b p¡de¡ Ll¡ qu Hhw pl¡p¢l
HC ¢h−nÄl j§m fËL«¢al Ef−l p¡de¡l à¡l¡ ph−n−o p¡dL HC ¢h−nÄl
p¡−b p¢Çj¢ma q−u k¡uz
2.g¡m¤−el NWe
g¡m¤e −N¡wN-Hl g¡m¤e q−μR EμQn¢š²pÇfæ fc¡bÑ ¢c−u °a¢l h¤¢Üj¡e
Hhw O§ZÑ¡uj¡e HL Ahuh, k¡ pÇf¨ZÑ jq¡¢h−nÄl N¢al ¢euj Ae¤k¡u£
35
O¤l−aC b¡−Lz ¢h−no A−bÑ HV¡ hm¡ k¡u −k g¡m¤e q−μR HC ¢h−nÄlC
r¥â pwúlZz
g¡m¤−el ¢WL j¢dÉM¡−e B−R h¤Ü j−al fËa£L nË£hvp "" 卍 ''
(pwú«a−a nË£hvp-Hl AbÑ ""−p±i¡NÉ HL¢œa Ll¡''- ¢p q¡C në−L¡o
Ae¤p¡−l) k¡ g¡m¤−el −L¾cÊ, Hl lP üZÑ¡i qm¤−cl L¡R¡L¡¢R, Hhw
h¤¢eu¡c£ lP E‹Æm m¡mz h¡C−ll hm−ul h¤¢eu¡c£ lPV¡ q−μR Ljm¡z
Q¡l−V a¡C¢S fËa£L Hhw Q¡l−V h¤Ü j−al nË£hvp BV ¢c−L
fkÑ¡uœ²−j p¡S¡−e¡ B−Rz m¡m J L¡−m¡ l−Pl a¡C¢S a¡J j−al,
Bl m¡m J e£m l−Pl a¡C¢S jq¡e B¢c a¡J j−alz Q¡l−V −R¡V
nË£hv−pl lP üZÑ¡i qm¤cz g¡m¤−el h¤¢eu¡c£ lP HL HLV¡ fkÑ¡−u
m¡m, Ljm¡, qm¤c, ph¤S, Oe e£m, q¡ó¡ e£m Hhw −h…¢e, HC œ²j
Ae¤k¡u£ f¡ÒV¡−a b¡−Lz lP…¢m Aa£h p¤¤¾cl (hC-Hl fËb−j l¢‰e
¢QœV¡ −c−M¡)z j¢dÉM¡−el nË£hvp ""卍'' Hhw a¡C¢Sl lP f¡ÒV¡u e¡z
¢h¢iæ BL¡−ll g¡m¤e Hhw nË£hvp ""卍'' fËa£L üuw¢œ²ui¡−h O¤l−a
b¡−Lz g¡m¤−el j§m HC ¢h−nÄl j−dÉ −fË¡¢ba, HC ¢hnÄ O¤l−R, pjÙ¹
NÉ¡m¡¢„…−m¡J O¤l−R, AaHh g¡m¤eJ O¤l−Rz k¡−cl ¢chÉQr¥ e£Q¥
Ù¹−ll a¡l¡ −cM−a f¡u −k g¡m¤e gÉ¡−el j−a¡ O¤l−R; k¡−cl ¢chÉQr¥
EyQ¥Ù−¹ ll a¡l¡ g¡m¤−el pÇf¨ZÑ R¢hV¡ −cM−a f¡−l, k¡ M¤hC p¤¤¾cl Hhw
AaÉ¿¹ E‹Æmz Hl g−m HLSe p¡dL BlJ fËhmi¡−h Hhw cªta¡l
p−‰ p¡de¡l f−b ANËpl q−a Ae¤fË¡¢Za quz
cÉ¡e f−bl ¢Q−N¡wN - −kph ¢Q−N¡wN fÜ¢a−a cÉ¡−el p¡de¡ Ll¡ quz
34
37
−cM−a M¤h p¤¤¾clz fËL«af−r HV¡ AeÉj¡œ¡ −b−L pwNªq£a
EμQn¢š²pÇfæ fc¡bÑ, Bj¡−cl HC j¡œ¡l hÙ¹¥ euz HV¡C q−μR cÉ¡ez
HC cÉ¡ef−bl ¢Q−N¡wN Ae¤n£m−el j¡dÉ−j HLV¡ S£h−e B−m¡LfË¡¢çl
AhÙÛ¡u −f±yR¡e M¤hC L¢Wez Aa£−a cÉ¡e f−bl ¢Q−N¡wN p¡de¡u
A−eL −m¡L a¡−cl cÉ¡e−L E−š¡me Ll¡l −Qø¡ Llaz HLh¡l
¢eJu¡e jq−m 36 −fy±−R k¡Ju¡l f−l, JM¡e −b−L Bl E−š¡me L−l
h¡l Ll−a f¡la e¡, −m¡−Ll¡ JM¡−eC BV−L −ka Hhw jªaÉ¥hlZ
Llaz ¢LR¥ −m¡L CμR¡L«ai¡−h g¡V¡−a Q¡Ca, ¢L¿¹¥ HV¡ Ll¡l −L¡−e¡
Ef¡u ¢Rm e¡z ¢LR¥ OVe¡ HClLj q−a¡, −kje −L¡−e¡ hÉ¢š²l c¡c¤
p¡de¡u pgm e¡ qJu¡u, a¡l S£h−el −n−o −p JC cÉ¡eV¡ −hl L−l
H−e JC hÉ¢š²l h¡h¡−L qÙ¹¡¿¹¢la L−l¢Rm, a¡l h¡h¡ p¡de¡u pgm e¡
qJu¡u, a¡l S£h−el −n−o JV¡−L −hl L−l JC hÉ¢š²−L qÙ¹¡¿¹¢la
L−l −Nm, −pJ HMeJ fkÑ¿¹ −L¡−e¡ ¢LR¥ L−l EW−a f¡−l¢ez hÉ¡f¡lV¡
HaC L¢We! AhnÉ M¤h i¡−m¡ p¡de¡ fÜ¢aJ A−eL B−Rz hÉ¡f¡lV¡
AaV¡ M¡l¡f q−h e¡ k¢c p¢aÉL¡−ll ¢nr¡ L¡−l¡l −b−L fË¡ç q−a
f¡l, ¢L¿¹¥ M¤h pñha −p −a¡j¡−L EyQ¥Ù−¹ ll ¢S¢ep −nM¡−h e¡z
fË−aÉLV¡ −m¡−LlC HLV¡ j¤MÉ −Qae¡ b¡−L, L¡S Ll¡l pj−u Hhw
¢Q¿¹¡ Ll¡l pj−u −p p¡d¡lZa j¤MÉ −Qae¡l Ef−lC ¢eiÑl L−lz j¤MÉ
−Qae¡ R¡s¡ HLSe hÉ¢š²l HLV¡ Abh¡ L−uLV¡ pq −Qae¡ b¡L−a
f¡−lz HLC p¡−b hwn¡e¤œ²−j fË¡ç h¡aÑ¡…¢mJ ¢hcÉj¡e b¡−Lz j¤MÉ
−Qae¡ Hhw pq −Qae¡l e¡j phC HLz p¡d¡lZa pq −Qae¡l rja¡
−hn£, Ù¹lJ EyQ¥ qu, −p Bj¡−cl j¡ehpj¡−Sl ¢jbÉ¡ j¡u¡l j−dÉ
S¢s−u f−s e¡ Hhw −p a¡l ¢h−no j¡œ¡V¡−L fkÑ−hrZ Ll−a f¡−lz
A−eL p¡de¡ fÜ¢a−aC pq −Qae¡l p¡de¡l fb−L NËqZ Ll¡ qu,
−kM¡−e HLSe hÉ¢š²l −i±¢aL nl£l Hhw j¤MÉ −Qae¡ −Lhm h¡qL
¢qp¡−h L¡S L−lz p¡d¡lZa Ae¤n£meL¡l£l¡ HC dl−el hÉ¡f¡l S¡−eC
e¡, HjeL£ a¡l¡ j−e j−e BaÈfËp¡−c −i¡−Nz pj¡−S S£hek¡fe
¢eJu¡e jqm - ¢f¢eu¡m NË¢¿Û−L a¡J j−a HC e¡−j E−õM Ll¡ quz
36
38
Ll¡l pj−u −m¡−L−cl f−r hÉhq¡¢lL ¢S¢ep…−m¡−L f¢laÉ¡N Ll¡
M¤hC L¢We, ¢h−noa −k ¢S¢ep…−m¡l fË¢a a¡l Bp¢š² B−Rz
−pCS−eÉ A−eL p¡de¡ fÜ¢a−a BμRæ AhÙÛ¡u ¢œ²u¡ Ll¡l Jf−l
−S¡l −cJu¡ qu, H−Lh¡−l f§ZÑ BμRæ AhÙÛ¡l j−dÉz HC BμRæ
AhÙÛ¡l j−dÉ l©f¡¿¹l O−V, pq −Qae¡ AeÉ p¡j¡¢SL f¢l¢ÙÛ¢a−a
l©f¡¿¹¢la q−u k¡u, HC l©f¡¿¹−ll j¡dÉ−j −p Eæ¢ap¡de L−lz HL¢ce
pq −Qae¡ p¡de¡u f§ZÑa¡fË¡ç qu Hhw −a¡j¡l −N¡wN ¢e−u Q−m k¡uz
−a¡j¡l j¤MÉ −Qae¡ Hhw j§m nl£−ll S−eÉ −L¡−e¡ ¢LR¥C f−s b¡−L
e¡, −a¡j¡l p¡l¡S£h−el p¡de¡ hÉbÑa¡u fkÑh¢pa qu, k¡ M¤hC
c¤xMSeLz ¢LR¥ ¢hMÉ¡a ¢Q−N¡wN j¡ØV¡l A−eL dl−el jq¡e A−m±¢LL
rja¡l A¢dL¡l£, a¡l¡ M¤hC ¢hMÉ¡a Hhw pÇj¡¢ea, ¢L¿¹¥ a¡l¡ HV¡
S¡−eC e¡ −k a¡−cl −N¡wN fËL«af−r a¡−cl ¢e−S−cl nl£−l ¢hL¢na
qu¢ez
A−eL p¡de¡ fÜ¢a−a, ¢œ²u¡ Ll¡l −r−œ −L¡eÚ ¢cL i¡m, −L¡eÚ pju
i¡m, H…−m¡l fË¢a −hn£ …l¦aÆ −cJu¡ quz Bjl¡ H…−m¡−L
H−Lh¡−lC ¢h−hQe¡ L¢l e¡z HC ¢h−nÄl °h¢nøÉ Hhw HC ¢h−nÄl
¢hhaÑ−el ašÄ Ae¤k¡u£ g¡m¤e −N¡wN-Hl p¡de¡ Ll¡ qu, −pCS−eÉ ¢cL
h¡ pj−ul Lb¡ hm¡ qu e¡z Bjl¡ fËL«af−r g¡m¤−el Ef−l h−p
Ae¤n£me L¢l, −kV¡ phÑ¢c−L f¢lhÉ¡ç Hhw paa BhaÑen£mz
40
Bj¡−cl g¡m¤e HC ¢h−nÄl p−‰ HLC R−¾c Qm−Rz HC ¢hnÄ N¢an£m,
R¡u¡fb N¢an£m, "e'V¡ NËq p§−kÑl Q¡¢l¢c−L O¤l−R, Hhw HC fª¢bh£
¢e−S ¢e−SJ O¤l−Rz f§hÑ, c¢rZ, f¢ÕQj, Ešl −L¡eÚ ¢c−L B−R? HC
fª¢bh£l −m¡−Ll¡ fª¢bh£l cª¢ø−L¡Z −b−L f§hÑ, c¢rZ, f¢ÕQj, Ešl HC
¢cL…−m¡ Eá¡he L−l−Rz AaHh a¥¢j −k −L¡−e¡ HL¢c−L j¤M L−l
Ae¤n£me Ll−m, −pV¡C ph¢c−L j¤M L−l Ae¤n£me Ll¡ q−hz
¢LR¥ −m¡L h−m jdÉl¡−a n¡l£¢lL ¢œ²u¡ Ll¡ i¡m, Bh¡l ¢LR¥
−m¡L h−m c¤f¤l−hm¡ Abh¡ AeÉ −L¡−e¡ pju i¡m, Bjl¡ HC hÉ¡f¡−l
E¢àNÀ eC, L¡lZ a¥¢j ¢œ²u¡ e¡ Ll−mJ g¡m¤eC −a¡j¡l Ae¤n£me L−l
¢c−μRz g¡m¤e −a¡j¡−L fË¢a¢V j¤q−¨ aÑ p¡de¡ Ll−a p¡q¡kÉ Ll−R AbÑ¡v
""g¡ Ae¤n£meL¡l£−L f¢löÜ Ll−Rz'' cÉ¡e f−bl ¢Q−N¡wN-Hl
−m¡−Ll¡ cÉ¡e-Hl ¢hL¡np¡de L−l, Bl g¡m¤e −N¡wN-H g¡ −m¡−L−cl
¢hL¡np¡de L−lz pju −hn£ b¡L−m a¥¢j ¢œ²u¡ −hn£ Ll−h, pju Lj
b¡L−m ¢œ²u¡ Lj Ll−h, HV¡ ph−r−œC Ef−k¡N£z
42
g¥¢Su¡e 37 fË−c−n Cuw a¡C −Sm¡l hoÑ¡e¤œ²¢jL OVe¡ ¢hhlZ£ Ae¤p¡−l,
−Re S¥e-Hl SeÈ qu¢Rm a¡wN l¡Shw−nl pjË¡V n£ −S¡wN-Hl
l¡SaÆL¡−m, −T¡wN q¡ pju (881 AD)-Hl fËbj hR−lz a¡l jªaÉ¥
q−u¢Rm CEu¡e l¡Shw−nl b¡C ¢Xw pju (1324 AD)-H, Q¡ln
−aa¡¢õn hRl −p −hy−Q¢Rmz HphC e¢b à¡l¡ pj¢bÑa Hhw Hp−hl
S−eÉ Ae¤på¡eJ Ll¡ −k−a f¡−l-----Hph −L¡−e¡ l©fLb¡l NÒf euz
p¡de¡l j¡dÉ−j Bj¡−cl g¡m¤e −N¡wN ¢nr¡bÑ£−cl j¤Mjä−ml h¢m−lM¡
ØføaC Lj q−u k¡u, a¡−cl −Qq¡l¡u HLV¡ m¡m Bi¡ g¥−V J−W,
nl£lV¡ M¤h q¡ó¡ Hhw ¢n¢bm −h¡d quz qy¡V−m h¡ L¡S Ll−m a¡l¡
LÓ¡¿¹ −h¡d L−l e¡, Hph q¡−jn¡C O−V b¡−Lz B¢j ¢e−S L−uL cnL
d−l p¡de¡ L−l¢R, AeÉ −m¡−Ll¡ ph¡C h−m −k ¢hNa L¥¢s hR−l
Bj¡l −Qq¡l¡u M¤h −hn£ f¢lhaÑe qu¢e, HV¡C Hl L¡lZz Bj¡−cl
g¡m¤e −N¡wN-Hl j−dÉ nl£−ll p¡de¡l S−eÉ fËQä n¢š²n¡m£ ¢S¢ep
B−Rz g¡m¤e −N¡wN p¡dL−L hu−pl ¢cL ¢c−u −cM−m p¡d¡lZ
−m¡−L−cl −b−L A−eLV¡C Bm¡c¡ j−e qu, fËLa « hu−pl j−a¡ a¡−L
−cM−a m¡−N e¡z AaHh je Hhw nl£−ll k¤NÈ p¡de¡u ph−Q−u fËd¡e
°h¢nøÉ…¢m q−μR, S£heL¡m −h−s k¡u, h¡dÑLÉ ¢f¢R−u k¡u Hhw
−m¡−L−cl pñ¡hÉ Bu¤×L¡−ml hª¢Ü O−Vz
Bj¡−cl j¡eh nl£l HLV¡ −R¡V ¢hnÄz j¡eh nl£−ll n¢š² nl£−ll
Q¡¢l¢c−L fËc¢rZ Ll−a b¡−L, k¡−L h−m ""−R¡V ¢h−nÄl fËc¢rZ''
Abh¡ ""InÄ¢lL fËc¢rZz'' Ù¹l Ae¤k¡u£ −cM−m, −le Hhw c¤ 38 HC
c¤−V¡ n¢š²e¡s£−L k¤š² Ll−m, öd¤ HLV¡ ANi£l InÄ¢lL fËc¢rZ fb
°a¢l qu k¡ nl£−ll p¡de¡l −r−œ L¡kÑLl£ euz p¢aÉL¡−ll −R¡V
InÄ¢lL fËc¢rZ fb ¢eJu¡e jqm −b−L cÉ¡e −rœ fkÑ¿¹ ¢hÙ¹«a,
nl£−ll ¢ia−l fËc¢rZ Ll−a b¡−Lz BiÉ¿¹l£Z fËc¢r−Zl j¡dÉ−j
37
g¥¢Su¡e fË−cn - Q£−el c¢rZ f§−hÑ Ah¢ÙÛaz
38
−le Hhw c¤ - HC c¤ n¢š²e¡s£ Abh¡ ""p’¡mL h¡¢qL¡'' −nË¡Z£ NqÄl
−b−L Blñ q−u, ¢f−Wl j¡TM¡e ¢c−u Ef−l k¡uz −le n¢š²e¡s£ Abh¡
""d¡lL h¡¢qL¡'' −nË¡Z£ NqÄl −b−L E−W nl£−ll p¡j−el Aw−nl j¡TM¡e
¢c−u Ef−l k¡uz
43
pjÙ¹ n¢š²e¡s£ E−eÈ¡¢Qa q−u k¡u k¡ nl£−ll ¢ial −b−L h¡C−ll
¢c−L pÇfËp¡¢la q−a b¡−Lz Bj¡−cl g¡m¤e −N¡wN-H fË¡l−ñC pjÙ¹
n¢š²e¡s£l E−eÈ¡Qe qJu¡ BhnÉLz
39
BVV¡ A¢a¢lš² n¢š²e¡s£ - Q£−el ¢Q¢Lvp¡ ¢hcÉ¡u H…−m¡ h¡−l¡V¡ ¢eu¢ja
n¢š²e¡s£l A¢a¢lš²z BV¢V A¢a¢lš² n¢š²e¡s£l A¢dL¡wnC h¡−l¡V¡
¢eu¢ja e¡s£−L −Rc L−l, −pCS−eÉ H…−m¡−L ü¡d£e e¡s£ Abh¡ fËd¡e e¡s£
¢qp¡−h NZÉ Ll¡ qu e¡z
40
ýC¢ue ¢h¾c¥ - f¡u¤ Hhw Se−e¢¾cÊ−ul j−dÉ Ah¢ÙÛa HL¢V BL¥f¡wQ¡l
¢h¾c¥z
44
h¡CýC 41 ¢h¾c¥ −b−L −h¢l−u H−p nl£−ll f¡n ¢c−u AbÑ¡v ¢ue Hhw
¢uu¡wN 42-Hl pw−k¡N ÙÛm ¢c−u Bh¢aÑa q−a b¡−Lz
¢ue Hhw ¢uu¡wN - a¡J j−a hm¡ qu pLm hÙ¹¥l j−dÉ ¢ue Hhw ¢uu¡wN
42
HC c¤C ¢hfl£a n¢š² Ef¢ÙÛa B−R k¡ flØfl ¢hfl£a ¢L¿¹¥ üa¿», −kje,
Ù»£ (¢ue) Hhw f¤l¦o (¢uu¡wN),nl£−ll p¡j−el Awn ¢ue, nl£−ll ¢fR−el
Awn ¢uu¡wNz
45
b¡−L Hhw M¤h pwL£ZÑ b¡−Lz Ae¤n£meL¡l£l n¢š²e¡s£ d£−l d£−l
E‹Æm q−a b¡−L Hhw l©Ü qJu¡ ÙÛ¡e…¢m E−eÈ¡¢Qa q−a b¡−Lz
A¢i‘ Ae¤n£meL¡l£l n¢š²e¡s£ QJs¡ q−a b¡−L, Hhw EμQÙ¹−l
p¡de¡l pj−u n¢š²e¡s£ BlJ QJs¡ q−a b¡−L, ¢LR¥ −m¡−Ll
n¢š²e¡s£ B‰¥−ml j−a¡ QJs¡ q−u k¡uz ¢L¿¹¥ n¢š²e¡s£…−m¡l
E−eÈ¡Qe ¢e−S −b−L −L¡−e¡ hÉ¢š²l p¡de¡l Ù¹l ¢e−cÑn L−l e¡ Hhw
−N¡wN-Hl EμQa¡J ¢e−cÑn L−l e¡z ¢œ²u¡…¢m Ll−a Ll−a
n¢š²e¡s£…−m¡ E‹Æmal Hhw fËnÙ¹al q−a b¡−L, −n−o ph n¢š²e¡s£
S¥−s ¢N−u HL q−u k¡u, −pC pj−u HC hÉ¢š²l n¢š²e¡s£J b¡−L e¡
Hhw BL¥f¡wQ¡l ¢h¾c¥J b¡−L e¡z AeÉ i¡−h hm¡ k¡u −k a¡l pÇf¨ZÑ
nl£lV¡C n¢š²e¡s£ Hhw BL¥f¡wQ¡l ¢h¾c¥ q−u k¡uz HjeL£ HC
AhÙÛ¡−aJ, HV¡ hm¡ pñh eu −k, −p C¢aj−dÉ a¡J fË¡ç q−u−R, HV¡
öd¤ g¡m¤e −N¡wN p¡de¡ f−hÑl j−dÉ HL dl−el A¢ihÉ¢š² Hhw HLV¡
Ù¹−ll A¢ihÉ¢š² j¡œz p¡de¡l HC d¡−f −f±yR¡−e¡l pj−u, −pC hÉ¢š²
C¢aj−dÉ ¢œ−m¡L-g¡ p¡de¡l −n−o −fy±−R −N−R hm¡ k¡uz HLC p¡−b
HLV¡ f¢l¢ÙÛ¢a Evfæ qu kMe HLV¡ h¡¢qÉL l©f i£oZi¡−h
cª¢ø−N¡Ql q−a b¡−L: ¢ae−V g¥m j¡b¡l Ef−l HL¢œa quz a¡l
−N¡wN fËhmi¡−h ¢hL¢na q−a b¡−L, Hp−hlC BL¡l J l©f b¡−L,
−N¡wN Ù¹ñV¡J M¤h EyQ¥ q−u k¡u, HR¡s¡ j¡b¡l Ef−l ¢ae−V g¥m
B¢hiѨa qu, H…−m¡l HLV¡ fcÈg¥−ml j−a¡ Hhw Bl HLV¡
Q¾cÊj¢õL¡ g¥−ml j−a¡ −cM−az HC ¢ae−V g¥m fË−aÉ−L üa¿»i¡−h
O¤l−a b¡−L, HLC p¡−b HLV¡ Bl HLV¡l Q¡¢l¢c−L fËc¢rZ Ll−a
b¡−Lz fË−aÉLV¡ g¥−ml Ef−l HLV¡ L−l hª¿¹ B−R k¡ M¤h mð¡ Ù¹−ñl
j−a¡ Hhw BL¡n fkÑ¿¹ ¢hÙ¹«az HC Ù¹ñ…¢mJ g¥m…−m¡l p−‰ p−‰
O¤l−a O¤l−a H−L Afl−L fËc¢rZ Ll−a b¡−L Hhw ¢e−Sl¡J O¤l−a
b¡−Lz a¡l j¡b¡V¡ M¤h i¡l£ −h¡d q−a b¡−Lz HC pj−u −pC hÉ¢š²
−Lhm ¢œ−m¡L g¡ p¡de¡l −no d¡fV¡ pÇf¨ZÑ L−l−Rz
5. j¡e¢pL CμR¡
g¡m¤e −N¡wN p¡de¡u j¡e¢pL CμR¡ ¢c−u Q¡me¡ Ll¡l −L¡−e¡ hÉ¡f¡l
−eCz j¡e¢pL CμR¡ ¢e−S −L¡−e¡ ¢LR¥ Ll−a f¡−l e¡, ¢L¿¹¥ H ¢e−cÑn
f¡W¡−a f¡−lz h¡Ù¹−h L¡S L−l A−m±¢LL rja¡…¢m, H−cl h¤¢Üj¡e
46
pš¡l j−a¡ ¢Q¿¹¡ Ll¡l rja¡ b¡−L, k¡ j¢Ù¹−×Ll pw−Lah¡aÑ¡ −b−L
¢e−cÑn NËqZ Ll−a f¡−lz AbQ A−eL −m¡L ¢h−noa ¢Q−N¡wN pj¡−Sl
−m¡−L−cl L¡−R H pð−å A−eL ašÄ B−R, a¡l¡ j−e L−l j¡e¢pL
CμR¡ A−eL L¡S pÇfæ Ll−a f¡−lz ¢LR¥ −m¡L h−m −k, j¡e¢pL
CμR¡l à¡l¡ A−m±¢LL rja¡ ¢hL¢na Ll¡ k¡u, ¢chÉQr¥ −M¡m¡ k¡u,
−l¡N ¢el¡ju Ll¡ k¡u, c§l ÙÛ¡e¡¿¹lZ Ll¡ k¡u CaÉ¡¢cz HV¡ HLlLj
i¥m ¢h−hQe¡z e£Q¥ Ù¹−l p¡d¡lZ j¡e¤ol¡ j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡
C¢¾cÊu…¢m−L Hhw Q¡l q¡a-f¡ - −L ¢e−cÑn ¢c−u b¡−Lz EyQ¥ Ù¹−l
j¡e¢pL CμR¡ HLSe Ae¤n£meL¡l£−L Eæa Ù¹−l ¢e−u k¡u, A−m±¢LL
rja¡…¢m−L ¢LR¥ L¡S Ll¡l ¢e−cÑn ¢c−u b¡−L, AeÉi¡−h hm¡ k¡u
−k A−m±¢LL rja¡…−m¡ j¡e¢pL CμR¡l ¢e−cÑ−nC Q¡¢ma quz AbÑ¡v
j¡e¢pL CμR¡−L Bjl¡ HCi¡−hC −c−M b¡¢Lz LM−e¡ LM−e¡ Bjl¡
¢Q−N¡wN j¡ØV¡l−L −m¡−L−cl −l¡N ¢el¡ju Ll−a −c−M¢R, −l¡N£l¡ h−m
−k j¡ØV¡l B‰¥m es¡−e¡l B−NC −p i¡−m¡ q−u −N−R, a¡l¡ j−e
L−l j¡ØV¡−ll j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡C −l¡N i¡−m¡ q−u −N−Rz ¢L¿¹¥
fËL«af−r j¡ØV¡l HL dl−el A−m±¢LL rja¡ −R−s ¢c−u −pV¡−L
¢e−cÑn −cu −l¡N p¡l¡h¡l S−eÉ Abh¡ AeÉ ¢LR¥ Ll¡l S−eÉz −k−qa¥
A−m±¢LL rja¡…¢m AeÉ j¡œ¡u p’¡me L−l, p¡d¡lZ −m¡−Ll¡
H…−m¡−L ¢e−S−cl −Q¡M ¢c−u −cM−a f¡u e¡, −pCS−eÉ a¡l¡ HV¡
S¡−e e¡, j−e L−l j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡C −l¡N ¢el¡ju q−u−Rz ¢LR¥
−m¡L ¢hnÄ¡p L−l j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡ −l¡N ¢el¡ju Ll¡ k¡u, k¡l g−m
−m¡−Ll¡ i¥m f−b Q¡¢ma qu, HC cª¢øi¢‰V¡−L Øfø Ll¡ E¢Qaz
j¡e¢pL CμR¡l BlJ HLV¡ AbÑ qu, k¡−L h−m −fËlZ¡z −fËlZ¡
j¤MÉ −Qae¡l −b−L B−p e¡, j¤MÉ −Qae¡l ‘¡−el f¢l¢d M¤hC p£¢jaz
HC pj¡−S −k ¢S¢epV¡ −eC −pClLj ¢LR¥ ¢e−u L¡S Ll−a Q¡C−m,
öd¤ j¤MÉ −Qae¡l Ef−l ¢eiÑl Ll−m −pV¡ ¢WL q−h e¡z −fËlZ¡ B−p
¢e−SlC pq −Qae¡l −b−Lz ¢LR¥ −m¡L pªSen£m L−jÑ Abh¡ °h‘¡¢eL
N−hoZ¡u ¢e−u¡¢Sa B−R, kMe a¡l¡ i£oZi¡−h j¡b¡ O¡j¡−e¡l f−lJ
HLV¡ S¡uN¡u BV−L k¡u Hhw −L¡−e¡ Ef¡u −hl Ll−a f¡−l e¡,
aMe fËb−j a¡l¡ L¡SV¡−L HLf¡−n p¢l−u −l−M ¢LR¥rZ ¢hnË¡j −eu
Abh¡ h¡C−l HLf¡L O¤l−a k¡uz aMe qW¡v ¢he¡ ¢Q¿¹¡−aC −fËlZ¡
Q−m B−p, avrZ¡v a¡l¡ ph¢LR¥ â¥a ¢mM−a öl¦ L−l Hhw
HCi¡−h ¢LR¥ ¢S¢ep pª¢ø L−lz Hl L¡lZ q−μR, kMe j¤MÉ −Qae¡ M¤h
n¢š²n¡m£ b¡−L, aMe −p j¢Ù¹×L−L ¢eu¿»Z L−l Hhw −Qø¡ p−šÄJ
¢LR¥C Ecu qu e¡z j¤MÉ −Qae¡ HLh¡l ¢n¢bm q−u −N−mC pq −Qae¡
¢œ²u¡n£m q−u J−W Hhw j¢Ù¹×L−L ¢eu¿»Z Ll−a b¡−Lz pq −Qae¡
AeÉ j¡œ¡l A¿¹i¥Ñš², HC j¡œ¡l Buš¡d£e eu, −pCS−eÉ −p ea¥e
¢S¢ep pª¢ø Ll−a f¡−lz ¢L¿¹¥ pq −Qae¡ p¡d¡lZ j¡ehpj¡−Sl ¢ÙÛ¢a−L
A¢aœ²j Ll−a f¡−l e¡ h¡ a¡l j−dÉ qÙ¹−rf Ll−a f¡−l e¡, Hhw
pj¡−Sl ¢hL¡nœ²−jJ fËi¡h −gm−a f¡−l e¡z
−fËlZ¡ c¤C ¢cL −b−L Bp−a f¡−l, HLV¡ q−μR pq −Qae¡ HV¡
fËc¡e Ll−a f¡−l, −p HC fª¢bh£l j¡u¡l j−dÉ S¢s−u −eC Hhw −p
−fËlZ¡ pª¢ø Ll−a f¡−lz Bl HLi¡−h −fËlZ¡ Bp−a f¡−l −pV¡ q−μR
EyQ¥Ù¹−ll h¤¢Üj¡e pš¡−cl ¢e−cÑn Hhw fb fËcnÑ−el j¡dÉ−jz kMe
EyQ¥Ù¹−ll h¤¢Üj¡e pš¡l¡ fbfËcnÑe L−l aMe −m¡−L−cl j¡e¢pLa¡
48
Ec¡l q−u k¡u Hhw a¡l¡ ¢cN¿¹ E−eÈ¡QeL¡l£ ¢S¢ep pª¢ø Ll−a f¡−lz
HC pj¡−Sl Hhw ¢h−nÄl pÇf¨ZÑ ¢hL¡n H−cl ¢e−S−cl ¢h−no ¢eu−jC
OV−R, −L¡−e¡ ¢LR¥C qW¡v O−V e¡z
g¡m¤e −N¡wN-H M¤h EyQ¥Ù−¹ l p¡de¡ Ll¡ qu, −pCS−eÉ −N¡wN −hn â¥a
Evfæ quz jq¡e p¡de¡l fb plm Hhw pqS quz hªqšl cª¢ø−a
−cM−m g¡m¤e −N¡wN-H nl£l p’¡me M¤h LjC B−R, AbQ HV¡
nl£−ll ¢h¢iæ ¢cL…−m¡−L ¢eu¿»Z L−l, Hhw BlJ A−eL −kph
¢S¢ep nl£−l Evfæ q−h −p…−m¡−LJ ¢eu¿»Z Ll−hz karZ Q¢lœ
Eæa q−a b¡L−h, −N¡wN-J M¤h â¥a h¡s−a b¡L−h, E−ŸnÉfË−Z¡¢ca
q−u EcÉj J n¢š² hÉu Ll¡l −L¡−e¡ fË−u¡Se −eC, −L¡−e¡ ¢h−no
fÜ¢al fË−u¡N L−l, −kje, Nme¡d¡l J Q¢¥õ ÙÛ¡fe L−l, Ss Ll¡
Kod£u lp¡ue −b−L Abh¡ B…e −k¡N L−l Hhw Kod£u lp¡ue Ss
L−l 43 cÉ¡e °a¢l Ll¡l −L¡−e¡ fË−u¡Se −eCz j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡
f¢lQ¡¢ma qJu¡l Ef−l ¢eiÑl Ll¡ M¤hC S¢Vm, HLSe hÉ¢š² M¤h
pq−SC ¢hfbN¡j£ q−u −k−a f¡−lz Bjl¡ HM¡−e ph−Q−u p¤¤¢hd¡SeL
Hhw p−hÑ¡šj fÜ¢a fËc¡e Ll¢R, k¡ Bh¡l ph−Q−u L¢WeJz HLSe
Ae¤n£meL¡l£−L AeÉ p¡de¡ fÜ¢a…−m¡l j¡dÉ−j c¤‡-öï n¡l£¢lL
AhÙÛ¡u −fy±R¡−a −N−m, HL cn−Ll −hn£ hRl, L−uL cn−Ll −hn£
hRl, Abh¡ BlJ mð¡ pj−ul fË−u¡Se q−a f¡−lz Bl Bjl¡
−a¡j¡−L Hr¥¢e HC d¡−f ¢e−u k¡hz AhnÉ a¥¢j qu−a¡ HV¡ −h¡T¡l
B−NC HC Ù¹lV¡ f¡l q−u k¡−h, qu−a¡ HV¡ öd¤ L−uL O¾V¡ j¡œ
b¡L−hz −L¡−e¡ HL¢ce HlLj q−h −k a¥¢j M¤h pw−hcen£m −h¡d
LlR, Bh¡l ¢LR¥rZ f−lC pw−hcen£ma¡ Bl b¡L−h e¡, fËL«af−r
a¥¢j HLV¡ …l¦aÆf§ZÑ Ù¹l −f¢l−u −N−mz
43
HV¡ a¡J ja Ae¤k¡u£, nl£−ll BiÉ¿¹l£Z lp¡u−el HLV¡ f−l¡r Efj¡z
49
(2) −N¡wN-Hl fËL¡¢na l©f
50
h−s¡ q−u k¡u, H−L −cM−a H−Lh¡−l p¡d−LlC jae, Hhw p¡d−Ll
nl£−ll j−dÉ b¡−Lz A−m±¢LL rja¡pÇfæ −m¡−Ll¡ H−L −cM−a f¡−l
Hhw hm−h p¡d−Ll c¤−V¡ nl£l B−Rz hÙ¹a
¥ −p a¡l fËL«a nl£−ll
p¡de¡ Ll−a pgm q−u−Rz Hl Ef−l, p¡de¡l à¡l¡ A−eL g¡-nl£lJ
¢hL¢na quz pw−r−f, HC ¢h−nÄ ka lL−jl A−m±¢LL rja¡l
¢hL¡n qJu¡ pñh, phC HC g¡m¤e −N¡wN-Hl j−dÉ B−R Hhw AeÉ
p¡de¡ fÜ¢a…−m¡−a −kph A−m±¢LL rja¡ ¢hL¢na qJu¡ pñh,
−p…−m¡J g¡m¤e −N¡wN-Hl j−dÉ B−Rz
51
Q¢l−œl p¡de¡ LaV¡ Ll−a f¡l−h, a¡l Ef−lC HV¡ ¢eiÑl L−l, a¥¢j
p¡de¡ L−l −k Ù¹−l −f±yR¡−h, −pV¡C q−h −a¡j¡l ¢p¢Üm¡i S¢ea
AhÙÛ¡−el Ù¹lz AaÉ¿¹ ¢eù¡h¡e p¡dL pv p¡de¡l fb Ae¤plZ L−l,
p¢WL gm fË¡¢ç Ll−h, HV¡C p¡de¡u f§ZÑ pgma¡z
52
AdÉ¡u - ¢ae
Q¢l−œl (¢ne¢nwN )p¡de¡
44
B−m¡LfË¡¢çl …Z (u¤ ¢nwN) - −h¡dn¢š²
53
A¢ihÉ¢š² j¡œz öd¤j¡œ pcÚ…Z ¢c−u Q¢l−œl A¿¹¢e¢qÑa A−bÑl hÉ¡MÉ¡V¡
k−bø euz L£i¡−h Bjl¡ ""fË¡¢ç'' J ""aÉ¡N'' HC c¤−V¡ ¢ho−ul
−j¡L¡¢hm¡ Llh −pV¡ Q¢l−œl j−dÉ A¿¹i¥Ñš²z ""fË¡¢ç''-l AbÑ HC
¢h−nÄl fËL«¢al p−‰ HL£LlZ fË¡ç qJu¡, HC ¢h−nÄl fËL«¢a −kph
°h¢nøÉ ¢c−u N¢Wa −p…¢m qm paÉ, Ll¦Z¡ J pqen£ma¡z HLSe
p¡dL HC ¢h−nÄl fËL«¢al p−‰ LaV¥L¥ A‰£i¨a q−u−R −pV¡
fË¢ag¢ma qu −pC hÉ¢š²l pcÚ…−Zl j−dÉz ""aÉ¡N''-Hl AbÑ M¡l¡f
¢Q¿¹¡ Hhw M¡l¡f BQlZ −kje - −m¡i, hÉ¢š²Na m¡−il ¢fR−e −R¡V¡,
L¡j, CμR¡, qaÉ¡ Ll¡, ms¡C Ll¡, Q¥¢l Ll¡, X¡L¡¢a Ll¡, −m¡L
WL¡−e¡, DoÑ¡ CaÉ¡¢c aÉ¡N Ll¡z k¢c −LE EyQÙ¥ ¹−l p¡de¡ Ll−a Q¡u
a¡q−m a¡−L pjÙ¹ CμR¡…−m¡l ¢fR−e −R¡V¡J aÉ¡N Ll−a q−h,
−k…−m¡ j¡e¤−ol j‹¡Na ¢S¢ep, AbÑ¡v a¡−L pjÙ¹ Bp¢š²…−m¡−LJ
aÉ¡N Ll−a q−h, pjÙ¹ hÉ¢š²Na MÉ¡¢a J m¡i−LJ −hn q¡ó¡i¡−h
Hhw AaÉ¿¹ ¢eØf«qi¡−h −cM−a q−hz
2.aÉ¡N J fË¡¢ç
¢Q−N¡wN pj¡−S Hhw d−jÑl SN−a, aÉ¡N Hhw fË¡¢çl Lb¡ hm¡ q−u
b¡−Lz ¢LR¥ −m¡L j−e L−l aÉ¡N-Hl AbÑ c¡e Ll¡, ¢LR¥ i¡−m¡ L¡S
Ll¡, −LE M¤h L−ø b¡L−m a¡−L p¡q¡−kÉl q¡a h¡s¡−e¡; a¡l¡ fË¡¢ç-l
AbÑ j−e L−l −N¡wN fË¡ç qJu¡z HjeL£ j¢¾c−ll ¢ir¥J h−m −k c¡e
Ll¡ E¢Qaz aÉ¡N pð−å HC d¡lZ¡V¡ M¤hC pwL£ZÑ Hhw p£¢jaz aÉ¡N
pð−å Bjl¡ k¡ h¢m a¡l AbÑ A−eL ¢hÙ¹«a Hhw HV¡ HLV¡ ¢hl¡V
¢S¢epz Bjl¡ Q¡C p¡d¡lZ j¡e¤−ol Bp¢š²…−m¡−L −ke aÉ¡N Ll¡ qu
Hhw −k j¡e¢pLa¡ HC Bp¢š²…−m¡−L R¡s−a Q¡u e¡, a¡−LJ −ke
aÉ¡N Ll¡ quz a¥¢j −k ¢S¢ep…−m¡−L …l¦aÄf§ZÑ j−e Ll, −p…−m¡−L
k¢c R¡s−a f¡l Hhw −k ¢S¢ep…−m¡−L R¡s−a f¡l−h e¡ j−e Ll,
55
−p…−m¡−L k¢c R¡s−a f¡l, a¡q−m −pV¡C q−h p¢aÉL¡−ll aÉ¡Nz
j¡e¤o−L p¡q¡kÉ Ll¡ HLV¡ i¡−m¡ L¡S, −pV¡ q−μR ¢LR¥V¡ Ll¦Z¡f§ZÑ
q©c−ul fËL¡n, k¡ öd¤ aÉ¡−Nl HLV¡ Awnj¡œz
Bjl¡ aÉ¡N-Hl Lb¡ h−m b¡¢L, −f−a q−m aÉ¡N Ll−a q−hz
a¥¢j p¢aÉ p¢aÉ p¡de¡ Ll−a Q¡C−m ¢LR¥ c¤−iÑ¡N-Hl pÇj¥M£e q−a
q−hz kMe h¡Ù¹h S£h−e Hl fËL¡n OV−h, aMe nl£−l ¢LR¥V¡ Lø pqÉ
Ll−a q−h, HM¡−e Aü¢Ù¹ q−h, JM¡−e Aü¢Ù¹ q−h, ¢L¿¹¥ −p…−m¡
45
m¡J ¢S - c¡J −c ¢Sw−Nl −mML, Hhw ay¡−L c¡J h¡ a¡J j−al pËø¡J
hm¡ q−u b¡−Lz Qa¥bÑ na¡ë£−a (B.C.) ¢a¢e S£hek¡fe L−l¢R−mez c¡J
−c ¢SwN-−L, a¡J −a ¢QwN-J hm¡ q−u b¡−Lz
58
−L¡−e¡ −l¡N euz HC c¤−iÑ¡N pj¡−Sl j−dÉ, f¢lh¡−ll j−dÉ, L¡kÑ−r−œ
−k −L¡−e¡i¡−h Bp−a f¡−lz hÉ¢š²Na m¡−il −r−œ ¢h−l¡d Hhw
B−hNS¢ea pwO¡a qW¡v Ef¢ÙÛa q−a f¡−l, E−ŸnÉ q−μR −a¡j¡l
Q¢l−œl Eæ¢a OV¡−e¡z HC ¢S¢ep…¢m p¡d¡lZa M¤hC ALØj¡v Hhw
AaÉ¿¹ a£hË BL¡−l O−Vz k¢c a¥¢j −L¡−e¡ hÉ¡f¡−l j¡l¡aÈL pjpÉ¡l
pÇj¥M£e qJ Hhw i£oZ AfËÙ¹¥a AhÙÛ¡u f−s k¡J, k¡ −a¡j¡−L Qlj
m¡“e¡l j−dÉ Abh¡ HLV¡ −N¡m−j−m f¢l¢ÙÛ¢al j−dÉ −g−m −cu, −pC
pj−u a¥¢j L£i¡−h ph¢LR¥ p¡jm¡−h? a¥¢j M¤h n¡¿¹ Hhw A¢hQ¢ma
b¡L−h, HV¥L¥ Ll−a f¡l−mC, HC c¤−iÑ¡−Nl j−dÉ ¢c−u −a¡j¡l Q¢l−œl
Eæ¢a OV−h, −a¡j¡l −N¡wN-J −pC Ae¤p¡−l Ef−ll ¢c−L h¡s−a
b¡L−hz k¢c a¥¢j HaV¥L¥ Ll−a f¡l, a¡q−m aaV¥L¥C a¥¢j m¡i
Ll−a f¡l−hz a¥¢j kaV¡ fË−Qø¡ hÉu Ll−h, aaV¡C ASÑe Ll−hz
p¡d¡lZa HC c¤−iÑ¡N Qm¡l j−dÉ −m¡−Ll¡ qu−a¡ HV¡ Efm¢ì Ll−a
f¡−l e¡, ¢L¿¹¥ Bj¡−cl Efm¢ì Ll¡ BhnÉLz Bj¡−cl p¡d¡lZ
−m¡−Ll j−a¡ ¢hï¡¿¹ q−m Qm−h e¡, kMe ja¢h−l¡d pª¢ø q−h, −pC
pj−u Bj¡−cl j−e¡i¡h EyQ¥ l¡M¡ E¢Qaz −k−qa¥ Bjl¡ p¡d¡lZ
−m¡−L−cl j−dÉ p¡de¡ Ll¢R, Bj¡−cl Q¢lœ a¡−cl j−dÉ −b−L BlJ
cªt q−hz Bj¡−cl AhnÉC L−uLV¡ −r−œ i¥m q−h, a¡l −b−L ¢nr¡
ASÑe Ll−a q−hz k¢c HV¡ Q¡J −k −L¡−e¡ pjpÉ¡l j¤−M¡j¤¢M e¡ q−uC,
Bl¡−jl j−dÉ −b−L −a¡j¡l −N¡wN hª¢Ü q−h, −pV¡ Apñhz
46
Bqx ¢LE - Q£−el EfeÉ¡−pl HL j§MÑ Q¢lœz
47
q¡e ¢ne - q¡e l¡Shw−nl (206 B.C.– 23 A.D. ) fËbj pjË¡V ¢mE
h¡w−Nl fËd¡e −pe¡f¢a ¢R−mez
60
L£i¡−hC h¡ −a¡j¡l −N¡wN h¡s−h? i£oZ c¤−iÑ¡−Nl j−dÉ b¡L¡l pj−u
−m¡−L−cl f−r HV¡ Ll¡ M¤hC L¢We, ah¤J HC pjuV¡−a ¢e−S−L
AhnÉC pwka l¡M−h, −k−qa¥ −a¡j¡l −N¡wN p¡jbÑÉ hª¢Ül pj−u
−a¡j¡l c¤−iÑ¡NJ ¢el¿¹l h¡s−a b¡L−h, AbÑ¡v −cM¡ q−h −k a¥¢j
Q¢l−œl Eæ¢a Ll−a f¡lR ¢L f¡lR e¡z öl¦−a qu−a¡ Hl fË−l¡Qe¡u
a¥¢j ¢hQ¢ma −h¡d Ll−h, i£oZ œ²¥Ü q−h Hhw ¢e−S−L p¡jm¡−a −hn
Lø q−hz HaC œ²¥Ü q−h −k −a¡j¡l kL«v Hhw f¡LÙÛm£−a k¿»Z¡
q−a b¡L−h, ¢L¿¹¥ a¥¢j k¢c −œ²¡−d −g−V e¡ fs Hhw ¢e−Sl −œ²¡d−L
h−n Be−a f¡l, a¡q−m −pV¡ i¡−m¡ hÉ¡f¡l, a¥¢j pqÉn¢š² fË−u¡N
Ll−a öl¦ L−lR, Hhw E−ŸnÉj§mLi¡−h pqÉn¢š² fË−u¡N Ll−a
f¡lRz aMe a¥¢j d£−l d£−l Hhw ¢el¿¹l ¢e−Sl Q¢l−œl Eæ¢a OV¡−a
f¡l−h, a¥¢j p¢aÉ p¢aÉ JC hÉ¡f¡l…−m¡−L ¢eØf«qi¡−h −cM−a f¡l−h,
−pC pj−u BlJ −hn£ L−l Eæ¢a OV−hz p¡d¡lZ −m¡−Ll¡ p¡j¡eÉ
ja¢h−l¡d−L Hhw −R¡V-M¡V pjpÉ¡−L M¤h ¢hl¡V j−e L−lz a¡l¡
BaÈjkÑ¡c¡ lr¡l S−eÉ S£he k¡fe L−l, ¢LR¥C pqÉ Ll−a f¡−l e¡,
−œ²¡d Apqe£u q−u EW−m Hl¡ k¡ ¢LR¥ Ll−a p¡qp L−lz ¢L¿¹¥
HLSe Ae¤n£meL¡l£ ¢qp¡−h, −m¡−Ll¡ −k ¢S¢ep…−m¡−L M¤h …l¦aÆf§ZÑ
j−e L−l, −a¡j¡l L¡−R −p…−m¡ M¤h p¡j¡eÉ, A¢a p¡j¡eÉ j−e q−h,
HjeL£ M¤hC a¥μR j−e q−hz −k−qa¥ −a¡j¡l mrÉ M¤hC c£OÑL¡mhÉ¡f£
¢hÙ¹«a Hhw AaÉ¿¹ p¤¤c§l fËp¡l£z HC ¢hnÄ ka¢ce b¡L−h, a¥¢jJ
aa¢ce hy¡Q−hz a¥¢j f¤el¡u JC ¢S¢ep…−m¡ ¢e−u ¢Q¿¹¡ Ll−m −cM−h,
JCph ¢S¢ep −a¡j¡l L¡−R B−R ¢L −eC, HV¡ −L¡−e¡ hÉ¡f¡lC euz
a¥¢j hªqc¡L¡−l ¢Q¿¹¡ Ll−m HC ph ¢S¢ep L¡¢V−u EW−a f¡l−hz
6.LjÑ
LjÑ q−μR pcÚ…−Zl ¢hfl£a HL dl−el L¡−m¡ hÙ¹¥z −h±Üd−jÑ H−L h−m
""f¡f LjÑ, Bl Bjl¡ h¢m ""LjÑz'' −pCS−eÉ M¡l¡f L¡S Ll−m
hm¡ qu ""LjÑ pª¢øz'' HC S£h−e h¡ Aa£a S£he…¢m−a i¥m L¡S
Ll¡l g−m LjÑ Evfæ qu, −kje qaÉ¡ Ll¡, L¡−l¡l −b−L −S¡l L−l
p¤¤¢hd¡ −eJu¡, hÉ¢š²Na m¡−il S−eÉ L¡−l¡l p−‰ pwOoÑ Ll¡, L¡−l¡l
pð−å a¡l ¢fR−e QQÑ¡ Ll¡, L¡−l¡l p¡−b A¢j−œ¡¢Qa BQlZ Ll¡
CaÉ¡¢c, ph¢LR¥C LjÑ Evfæ L−lz Hl Ef−l ¢LR¥ LjÑ f§hÑf¤l¦o,
f¢lh¡l, BaÈ£uüSe Hhw O¢eù hå¥−cl −b−L l©f¡¿¹¢la q−u B−pz
kMe HLSe hÉ¢š² Bl HLSe−L O¤¢o j¡−l aMe HLC p¡−b, −pC
hÉ¢š² a¡l p¡c¡ fc¡bÑ AeÉSe−L Ry−¥ s −cu, Hhw a¡l nl£−ll M¡¢m
q−u k¡Ju¡ S¡uN¡V¡ L¡−m¡ fc¡bÑ ¢c−u fË¢aÙÛ¡¢fa q−u k¡uz qaÉ¡ Ll¡
q−μR ph−Q−u Aöi L¡S Hhw M¡l¡f L¡S, k¡ fËQ¥l f¢lj¡Z LjÑ −k¡N
L−lz −m¡−L−cl −l¡N qJu¡l −r−œ LjÑ q−μR fËd¡e L¡lZz AhnÉ HV¡
phÑc¡ HL dl−el −l¡N ¢qp¡−hC fËL¢Va q−h a¡ eu, −L¡−e¡
pjpÉ¡S¢ea hÉ¡f¡−ll pÇj¥¥M£e qJu¡lJ pñ¡he¡ b¡−L, CaÉ¡¢cz phC
LjÑ à¡l¡C pÇf¡¢ca quz −pCS−eÉ Ae¤n£meL¡l£l¡ AhnÉC −L¡−e¡
M¡l¡f L¡S Ll−h e¡z fË−aÉLV¡ M¡l¡f BQlZ M¡l¡f h¡aÑ¡ pª¢ø L−l
k¡ −a¡j¡l p¡de¡−L …l¦ali¡−h fËi¡¢ha L−lz
66
¢LR¥ −m¡L N¡Rf¡m¡l ¢Q pwNË−ql hÉ¡f¡lV¡ pjbÑe L−l b¡−Lz
¢œ²u¡ −nM¡−e¡l pj−u, a¡l¡ L£i¡−h N¡Rf¡m¡l ¢Q pwNËq Ll−a qu
−pV¡J ¢n¢M−u b¡−Lz −L¡eÚ N¡−Rl ¢Q i¡m, −L¡eÚ N¡−Rl ¢Q-Hl lP L£
lLj, HphC a¡l¡ M¤h Evp¡−ql p−‰ ¢n¢M−u b¡−Lz Bj¡−cl Ešl
f§hÑ¡’−ml HLV¡ f¡−LÑ ¢LR¥ −m¡L ab¡L¢ba −L¡−e¡ HLV¡ ¢Q−N¡wN
fÜ¢a−a, Ae¤n£m−el pj−u j¡¢V−a Ns¡N¢s ¢ca, a¡l f−l E−W
cy¡¢s−u f¡Ce N¡R…−m¡−L ¢O−l l¡Ma Hhw f¡Ce N¡−Rl ¢Q pwNËq
Llaz A−dÑL hR−ll f§−hÑC f¡Ce N¡−Rl heV¡ ö¢L−u qm¤c q−u −Nm,
HC dl−el L¡S Ll−m LjÑ pª¢ø qu, HV¡J HLlLj fË¡Z−L qaÉ¡
Ll¡! −c−nl ph¤S¡ue lr¡l ¢cL ¢c−u Abh¡ EyQÙ¥ ¹−ll ¢cL ¢c−u, −k
i¡−hC hÉ¡f¡lV¡ −cM¡ −q¡L e¡ −Le N¡Rf¡m¡l ¢Q pwNËq Ll¡ ¢WL euz
HC ¢hn¡m ¢hnÄ p£j¡q£e, −a¡j¡l pwNËq Ll¡l S−eÉ HC ¢Q phÑœ miÉ,
a¥¢j k−bμRi¡−h ¢Q pwNËq Ll−a f¡l, HC N¡R…−m¡l r¢a LlR
−Le? HLSe Ae¤n£meL¡l£ ¢qp¡−h −L¡b¡u −a¡j¡l Ll¦Z¡f§ZÑ q©cu?
67
¢LR¥ −m¡L h−m −k a¡l¡ Aa£−a fËQl¥ LjÑ pª¢ø L−l−R, −kje
j¤l¢N j¡l¡, j¡R j¡l¡, j¡R dl¡ CaÉ¡¢cz Hl AbÑV¡ L£? −p ¢L Bl
p¡de¡ Ll−a f¡l−h e¡? e¡, −p lLj euz f§−hÑ a¥¢j −pV¡ f¢lZ¡j e¡
−S−e L−l¢R−m, −pV¡ M¤h −hn£ LjÑ pª¢ø L−l¢ez HMe −b−L Bl
HClLj L¡S Ll−h e¡, a¡q−mC ¢WL B−Rz k¢c a¥¢j Bh¡l HC
L¡S Ll, a¡q−m −pV¡ −S−e h¤−T ¢euj i‰ Ll¡, −pV¡ ¢WL q−h e¡z
Bj¡−cl ¢LR¥ Ae¤n£meL¡l£l HC dl−el LjÑ B−Rz Bj¡−cl HC
pi¡u −a¡j¡−cl Ef¢ÙÛ¢al HLV¡ AbÑ HC −k −a¡j¡−cl HLV¡ f§hÑ
¢edÑ¡¢la pÇfLÑ B−R Hhw −a¡jl¡ p¡de¡u Eæ¢a Ll−a f¡l−hz j¡¢R,
jn¡ O−ll j−dÉ H−m Bjl¡ ¢L j¡lh e¡? HC L¡SV¡ Ll¡l hÉ¡f¡−l
−a¡j¡−cl HMeL¡l Ù¹l Ae¤k¡u£ k¢c b¡ès ¢c−u −j−lJ −gm a¡q−mJ
i¥m h−m NZÉ q−h e¡z k¢c a¡¢s−u ¢c−a e¡ f¡l a¡q−m j¡l¡l
clL¡l q−m b¡ès ¢c−u j¡l−a f¡lz −L¡−e¡ ¢LR¥l j−l k¡Ju¡l pju
q−m, ü¡i¡¢hLi¡−hC −pV¡ j−l k¡−hz kMe n¡LÉj¤¢e S£¢ha ¢R−me,
E¢e HLh¡l pÀ¡e Ll−a −Q−u¢R−me Hhw HL ¢noÉ−L pÀ¡e Ll¡l h−s¡
N¡jm¡V¡ f¢l×L¡l Ll−a hm−mez ¢noÉ −cMm pÀ¡−el N¡jm¡l j−dÉ
fËQ¥l −f¡L¡ B−Rz −pCS−eÉ ¢noÉ ¢g−l H−p hmm −k −p L£ Ll−h?
n¡LÉj¤¢e Bh¡lJ hm−me: ""B¢j Q¡C a¥¢j pÀ¡−el N¡jm¡V¡ f¢l×L¡l
Llz'' ¢noÉ h¤T−a f¡lm, −p pÀ¡−el N¡jm¡V¡ d¤−u f¢l×L¡l Llmz ¢LR¥
¢hou−L M¤h −hn£ …l¦aÆ ¢c−u −cM¡l clL¡l −eC, Bjl¡ Q¡C e¡ a¥¢j
HLSe A¢a p¡hd¡e£ −m¡L qJz HC S¢Vm f¢l−h−n a¥¢j k¢c fË¢a
j¤q¨−aÑ pÀ¡u¤Q¡−f f£¢sa b¡L Hhw i−u i−u b¡L HC h¤¢T ¢LR¥ i¥m
L−l −gmm¡j, a¡q−m B¢j hmh HV¡ ¢WL eu, HV¡J HL dl−el
Bp¢š², iu f¡Ju¡V¡ ¢e−SC HLV¡ Bp¢š²z
69
−pC LøV¡ pqÉ Ll¡J M¤h L¢We, q¡pf¡a¡−m −N−mJ fl£r¡ L−l
hÉ¡¢dV¡ ¢eZÑu Ll¡ k¡u e¡, ¢L¿¹¥ −L¡−e¡ ¢Q¢Lvp¡ R¡s¡C hÉ¡¢dV¡ AS¡−¿¹
¢WL q−u k¡u, hÙ¹¥a HC fËL¡−lC −a¡j¡l ph GZ −n¡d q−u k¡uz
qu−a¡ HL¢ce −L¡−e¡ L¡lZ R¡s¡C −a¡j¡l Ù»£ h¡ ü¡j£ a¡l −jS¡S
q¡¢l−u −œ²¡d¡¢eÄa q−u −a¡j¡l p¡−b TNs¡ öl¦ L−l −cu, qu−a¡ M¤hC
a¥μR HLV¡ hÉ¡f¡l ¢e−u ¢hl¡V ja¢h−l¡−dl p§œf¡a O−Vz flhaÑ£L¡−m
−œ²¡−dl L¡lZ My¥S−a ¢N−u −a¡j¡l Ù»£ h¡ ü¡j£ qah¤¢Ü −h¡d L−lz
HLSe Ae¤n£meL¡l£ ¢qp¡−h, −a¡j¡l f¢l×L¡l b¡L¡ E¢Qa −k −Le
HC dl−el OVe¡l Eáh q−μR, AbÑ¡v −a¡j¡l L−jÑl ¢qp¡h −jV¡−e¡l
S−eÉ JCph ¢S¢ep Bp−Rz HC pj−u a¥¢j ¢e−S−L AhnÉC pwka
l¡M−h, OVe¡…¢ml pj¡d¡−el pj−u ¢e−Sl Q¢l−œl fË¢a mrÉ l¡M−h,
−a¡j¡l LjÑ c§l Ll¡l −r−œ −a¡j¡l S£hep¡b£l p¡q¡−kÉl S−eÉ a¡−L
pj¡cl Ll−h Hhw a¡l fË¢a L«a‘ b¡L−hz
A−eLrZ d−l h−p dÉ¡e Ll¡l f−l f¡−u hÉb¡ öl¦ q−u k¡u,
LM−e¡ LM−e¡ hÉb¡V¡ ApqÉ k¿»Z¡c¡uL q−u J−Wz EyQ¥Ù¹−ll ¢chÉQr¥
k¤š² −m¡−Ll¡ −cM−a f¡u −k ApqÉ k¿»Z¡l pj−u HLSe
Ae¤n£meL¡l£l nl£−ll ¢ia−l Hhw h¡C−l Ah¢ÙÛa L¡−m¡ hÙ¹¥l HLV¡
h−s¡ Mä e£−Q −e−j H−p c§l q−u k¡−μRz h−p dÉ¡e Ll¡l pj−u
k¿»Z¡V¡ ¢LR¥rZ f−l f−l q−a b¡−L k¡ AaÉ¿¹ q©cu¢hc¡lLz ¢LR¥
−m¡L B−m¡LfË¡¢çl …−Zl A¢dL¡l£, a¡l¡ f¡ c¤−V¡ M¤−m e¡¢j−u
l¡M−hC e¡, −p−r−œ L¡−m¡ fc¡bÑ c§l q−u p¡c¡ fc¡−bÑ l©f¡¿¹¢la q−a
b¡−L, k¡ Bh¡l −N¡wN-H l©f¡¿¹¢la quz HLSe Ae¤n£meL¡l£ h−p
dÉ¡−el j¡dÉ−j Hhw ¢œ²u¡ Ll¡l j¡dÉ−j a¡l LjÑ−L pÇf¨ZÑl©−f c§l
Ll−a f¡−l e¡, a¡−L Q¢l−œl Hhw B−m¡LfË¡¢çl …−ZlJ Eæ¢a
OV¡−a q−h, Bl ¢LR¥V¡ c¤xMc¤cÑn¡ −i¡N Ll−a q−hz HV¡ …l¦aÆf§ZÑ −k
−m¡−L−cl fË¢a Bj¡−cl pq¡e¤i¨¢an£m q−a q−h, Bj¡−cl g¡m¤e
−N¡wN-H Ll¦Z¡ju q©c−ul B¢hiÑ¡h A−eL B−NC q−u b¡−L, h−p
dÉ¡e Ll¡l pj−u A−e−Ll −L¡−e¡ L¡lZ R¡s¡C −Q¡−Ml Sm fs−a
b¡−L, a¡l¡ k¡ ¢LR¥ ¢Q¿¹¡ L−l, a¡−aC j−e c¤xM Ae¤ih L−l, k¡l
¢c−L a¡L¡u, −c−M −pC Lø f¡−μR, hÙ¹¥a Ll¦Z¡f§ZÑ q©c−ul Ecu q−μR,
−a¡j¡l fËL«¢a Hhw −a¡j¡l p¢aÉL¡−ll B¢j HC ¢h−nÄl fËL«¢a paÉ-
Ll¦Z¡-pqen£ma¡l p−‰ k¤š² q−a öl¦ L−l−Rz kMe −a¡j¡l Ll¦Z¡f§ZÑ
q©c−ul B¢hiÑ¡h OV−h, −pC pj−u a¥¢j ph¢LR¥C M¤h pq¡e¤i¨¢al p−‰
70
Ll−hz −a¡j¡l q©c−ul ¢ial −b−L h¡C−ll −Qq¡l¡ fkÑ¿¹ −a¡j¡−L
−c−M fË−aÉLlC M¤h pq¡e¤i¨¢an£m j−e q−h, aMe −LEC −a¡j¡l p¡−b
c¤hÑÉhq¡l Ll−h e¡z −pC pj−u k¢c −LE p¢aÉC −a¡j¡l p¡−b M¡l¡f
hÉhq¡l L−l, aMe −a¡j¡l jq¡e Ll¦Z¡ju q©cu p¢œ²u q−h, Hhw −p
k¡ Ll−R a¥¢j a¡l fËaÉ¥ šl Ll−h e¡z HV¡ HLdl−el rja¡ k¡
−a¡j¡−L AeÉ p¡d¡lZ j¡e¤−ol −b−L Bm¡c¡ L−lz
7. Bp¤¤¢lL h¡d¡
Bp¤¤¢lL h¡d¡ hm−a −pC ph A¢ihÉ¢š² h¡ cªnÉ¡h¢m−L −h¡T¡u −k…−m¡
Ae¤n£meL¡l£−cl p¡de¡ fË¢œ²u¡l pj−u B¢hiѨa q−u Ae¤n£m−e
hÉ¡O¡a pª¢ø L−l, H−cl mrÉ Ae¤n£meL¡l£−cl EyQ¥Ù−¹ ll p¡de¡u ¢hOÀ
pª¢ø Ll¡, AeÉi¡−h hm¡ k¡u Ap¤¤ll¡ GZ Bc¡u Ll−a H−p−Rz
72
p¡de¡ EyQ¥Ù−¹ l −fy±−R −N−m Bp¤¤¢lL h¡d¡l fËp‰V¡ AhnÉC p¡j−e
Bp−hz HV¡ Apñh −k HLSe hÉ¢š² a¡l p¡l¡ S£h−e Hhw a¡l
f§hÑf¤l¦−ol¡ a¡−cl S£he…−m¡−a −L¡−e¡ M¡l¡f L¡S L−l¢e, JC M¡l¡f
L¡S…−m¡−LC h−m LjÑz HLSe hÉ¢š² LaV¡ LjÑ h−u −hs¡−μR −pV¡
¢c−uC a¡l SeÈNa pwú¡l i¡−m¡ ¢L j¾c ¢edÑ¡¢la q−u b¡−Lz HjeL£
HLSe hÉ¢š² M¤h i¡−m¡ q−mJ HV¡ Apñh −k −p LjÑ −b−L j¤š²z
−k−qa¥ a¥¢j p¡de¡ Ll¢e, −pCS−eÉ a¥¢j HV¡ Ae¤ih Ll−a f¡l−h
e¡z k¢c a¥¢j −Lhm −l¡N ¢el¡ju Ll¡ Hhw nl£l p¤¤ÙÛ l¡M¡l S−eÉ
Ae¤n£me Ll a¡q−m Ap¤¤−ll¡ −a¡j¡−L ¢e−u ¢Q¿¹¡ Ll−h e¡z ¢L¿¹¥
HLh¡l a¥¢j EyQ¥Ù¹−l p¡de¡ öl¦ Ll−mC a¡l¡ −a¡j¡l p¡−b T¡−jm¡
öl¦ L−l −c−hz e¡e¡e dl−el fÜ¢a fË−u¡N L−l a¡l¡ −a¡j¡−L h¡d¡
−c−h, E−ŸnÉ q−μR a¥¢j −ke EyQ¥Ù−¹ l p¡de¡ Ll−a e¡ f¡l Hhw a¥¢j
−ke p¡de¡u pgm q−a e¡ f¡lz Bp¤¤¢lL h¡d¡…−m¡ ¢h¢iæ dl−el l©f
¢e−u Ecu q−a f¡−lz A−eL…−m¡ Bj¡−cl fË¡aÉ¢qL S£hek¡œ¡l
OVe¡fËh¡−ql j−dÉ ¢c−u fËL¢Va q−a f¡−l; A−eL−r−œ Hl¡ AeÉ
j¡œ¡ −b−L h¡aÑ¡l BL¡−l H−p ¢hnª´Mm¡l pª¢ø L−l, kMeC a¥¢j dÉ¡−e
hp−h aMeC a¡l¡ ¢LR¥ ¢S¢ep−L ¢eu¿»Z L−l −a¡j¡−L h¡d¡ −c−h,
k¡−a a¥¢j n¡¿¹ AhÙÛ¡u fË−hn Ll−a e¡ f¡l, −a¡j¡l f−r EμQÙ¹−ll
p¡de¡ Ll¡ Apñh L−l −cuz −L¡−e¡ −L¡−e¡ pj−u kMeC a¥¢j dÉ¡−e
hp−h −a¡j¡l j−dÉ O¤−jl i¡h Bp−h Abh¡ ¢h¢iæ dl−el ¢Q¿¹¡
−a¡j¡l j−el ¢ial ¢c−u hC−a b¡L−h Hhw a¥¢j p¡de¡l ¢ÙÛ¢a−a
fË−hn Ll−a f¡l−h e¡z Bh¡l ¢LR¥ −r−œ a¥¢j Ae¤n£me öl¦
Ll−mC, avrZ¡v f¡−u Qm¡l në, clS¡ hå qJu¡l në, N¡¢sl qeÑ,
−V¢m−g¡−el O¾V¡ Hhw ¢h¢iæ dl−el ¢h−OÀl à¡l¡ n¡¿¹ f¢l−hnV¡
−L¡m¡q−m f§ZÑ q−u J−W, −a¡j¡−L Bl n¡¿¹ q−a −c−h e¡z
9. f¢l×L¡l J ¢ÙÛl je
¢LR¥ −m¡L ¢Q−N¡wN-Hl ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u je−L n¡¿¹ Ll−a f¡−l e¡
Hhw a¡l¡ −L¡−e¡ Ef¡u-Hl −My¡S L−lz −LE Bj¡−L ¢S‘¡p¡
77
L−l¢Rm: ""j¡ØV¡l, ¢Q−N¡wN-Hl ¢œ²u¡ Ll¡l pju −Le Bj¡l je n¡¿¹
Ll−a f¡¢l e¡? Bf¢e Bj¡−L −L¡−e¡ Ef¡u hm¤e Abh¡ −L¡−e¡
−L±nm ¢n¢M−u ¢ce k¡l à¡l¡ B¢j h−p dÉ¡e Ll¡l pj−u je−L n¡¿¹
Ll−a f¡¢lz'' Bj¡l hš²hÉ q−μR, a¥¢j L£i¡−h je−L n¡¿¹ Ll−h?
HjeL£ HLSe −cha¡ H−p −a¡j¡−L −L¡−e¡ Ef¡u −nM¡−mJ, a¥¢j
je−L n¡¿¹ Ll−a f¡l−h e¡z −Le? L¡lZ −a¡j¡l ¢e−Sl je f¢l×L¡l
eu J ¢ÙÛl euz HC pj¡−S S£hek¡fe Ll¡l S−eÉ A−eL lLj
B−hN J h¡pe¡, ¢h¢iæ dl−el hÉ¢š²Na ü¡bÑ, −a¡j¡l ¢e−Sl, HjeL£
−a¡j¡l BaÈ£uüSe hå¥h¡å−hl hÉ¡f¡l, HphC −a¡j¡l j−el M¤h
¢hl¡V Awn S¥−s B−R Hhw AaÉ¢dL …l¦aÆ c¡¢h L−lz AaHh h−p
dÉ¡e Ll¡l pj−u −a¡j¡l j−e n¡¿¹ AhÙÛ¡ L£ L−l Bp−h? k¢c a¥¢j
−L¡−e¡ ¢LR¥ CμR¡L«ai¡−h −Q−f l¡M, −pV¡ flhaÑ£L¡−m ¢e−S −b−LC
h¡C−l −h¢l−u Bp−hz
79
B¢j −a¡j¡−cl c¡g¡ pð−å h−m¢R Hhw n¡l£¢lL ¢œ²u¡l fy¡QV¡
−p−Vl phC ¢n¢M−u¢R, −a¡j¡−cl nl£−ll p¡j”pÉ¢hd¡e L−l ¢c−u¢R,
−a¡j¡−cl nl£−l ""g¡m¤e'' Hhw ""n¢š²l k¿»−L±nm'' ÙÛ¡fe L−l¢R,
HR¡s¡ Bj¡l g¡-nl£l…−m¡ −a¡j¡−cl p¤¤lr¡ fËc¡e Ll−hz k¡ ¢LR¥
−cJu¡ E¢Qa, phC −a¡j¡−cl ¢c−u¢Rz LÓ¡−pl pj−u ph¢LR¥ Bj¡l
Ef−lC ¢eiÑl Ll¢Rm, HMe −b−L −a¡j¡−cl Ef−l ¢eiÑl Ll−hz
j¡ØV¡l p¡de¡l à¡l ¢c−u ph¡C−L fË−hn L¢l−u ¢c−u−Re, ¢L¿¹¥ p¡de¡
¢eiÑl Ll−R −a¡j¡−cl ¢e−S−cl Ef−lz kaC −a¡jl¡ fË−aÉ−L
f¤´M¡e¤f¤´Ml©−f c¡g¡ AdÉue Ll−h, j−e¡−k¡N£ q−u A¢i‘a¡l j¡dÉ−j
−pV¡−L Efm¢ì Ll−h, Q¢lœ−L fË¢a¢V j¤q−¨ aÑ mrÉ −l−M Qm−h, ¢eù¡l
p−‰ p¡de¡ Ll−h, c¤−iÑ¡−Nl Efl c¤−iÑ¡N pqÉ Ll−h Hhw Apqe£u
hÉ¡f¡l−LJ pqÉ Ll−h, −p−r−œ, B¢j ¢hnÄ¡p L¢l, −a¡jl¡ p¡de¡u
¢eÕQuC p¡gmÉ m¡i Ll−hz
80
AdÉ¡u - Q¡l
g¡m¤e −N¡wN Ae¤n£me fÜ¢a
g¡m¤e −N¡wN q−μR h¤Ü j−al HL ¢h−no p¡de¡ fÜ¢a, Hl Aa¥me£u
°h¢n−øÉl S−eÉ H−L h¤Ü j−al AeÉ ¢h¢dpÇja p¡de¡ fÜ¢a…−m¡l
−b−L Bm¡c¡ Ll¡ k¡uz −k−qa¥ g¡m¤e −N¡wN HL¢V Eæa p¡de¡
fÜ¢a, Aa£−a H¢V HL¢V L−W¡l p¡de¡ fÜ¢a ¢qp¡−h fËQ¢ma ¢Rm,
Hl S−eÉ AaÉ¿¹ EyQ¥ Q¢l−œl HLSe hÉ¢š² Abh¡ EμQ−L¡¢Vl
BdÉ¡¢aÈL fËhª¢špÇfæ HLSe hÉ¢š² qJu¡ BhnÉL ¢Rmz HC L¡l−Z
HC p¡de¡ fÜ¢a−L Se¢fËu Ll¡ L¢We ¢Rmz ¢L¿¹¥ BlJ A¢dL
Ae¤n£meL¡l£ k¡−a a¡−cl ¢e−S−cl Ù¹l EyQ¥ Ll−a f¡−l, a¡l¡ k¡−a
HC p¡de¡ fÜ¢a S¡e−a f¡−l Hhw HLC p¡−b fËQ¥l ¢eù¡h¡e p¡d−Ll
fË−u¡Se −jV¡−e¡l S−eÉ B¢j Sep¡d¡l−Zl p¡de¡l Ef−k¡N£ n¡l£¢lL
¢œ²u¡l HLV¡ pwNËq pwLme L−l¢Rz f¢lhaÑe Ll¡ p−šÄJ HC
¢œ²u¡…¢m, AeÉ¡eÉ p¡d¡lZ p¡de¡ fÜ¢a−a −nM¡−e¡ ¢S¢ep Hhw
Ae¤n£m−el Ù¹−ll a¥me¡u A−eL −hn£ Eæaz
81
1.h¤Ü pqpËqÙ¹ fËp¡lZ ¢œ²u¡ (−g¡ T¡e ¢Q−ue −n¡E
g¡)
ašÄ:
82
−nÔ¡L:48
fËÙ¹¥¢a:
f¤−l¡ nl£lV¡−L ¢n¢bm Ll, ¢L¿¹¥ M¤h −hn£ ¢Ym¡ −R−s ¢cJ e¡z f¡
c¤−V¡ Ly¡−dl QJs¡l pj¡e gy¡L L−l ü¡i¡¢hLi¡−h cy¡s¡Jz qy¡V¥ c¤−V¡−a
p¡j¡eÉ iy¡S −l−M qy¡V¥ Hhw Fl¦p¢å ¢n¢bm AhÙÛ¡u l¡Mz ¢Qh¤LV¡
¢ia−ll ¢c−L p¡j¡eÉ −V−e l¡M, ¢S−il XN¡ Ef−ll ¢c−L a¡m¤ Ry−¥ u
b¡L−hz c¡y−al j−dÉ AÒf gy¡L l¡Mz −Wy¡V hå l¡M Hhw −Q¡M c¤−V¡
q¡ó¡ L−l hå Llz −Qq¡l¡u HLV¡ f¢hœi¡h hS¡u l¡Mz ¢œ²u¡ Ll¡l
pj−u ¢e−S−L M¤h ¢hl¡V Hhw mð¡ −h¡d q−hz
a¡m¤ Ef−ll ¢c−L −l−M c¤C q¡a a¤−m d−l¡ , c¤−V¡ h¤−s¡ B‰¥−ml XN¡
H−L Afl−L q¡ó¡ L−l R¥−y u b¡L−hz HL q¡−al h¡¢L Q¡l−V B‰¥m
AeÉ q¡−al h¡¢L Q¡l−V B‰¥−ml Ef−l H−e HLp¡−b l¡M, f¤l¦o−cl
−r−œ hy¡ q¡aV¡ Ef−l b¡L−h Hhw j¢qm¡−cl −r−œ X¡e q¡aV¡ Ef−l
b¡L−hz q¡a c¤−V¡−L ¢Xð¡L«¢a L−l am−f−Vl S¡uN¡u l¡Mz c¤−V¡
h¡ýl Ef−ll Awn ¢LR¥V¡ p¡j−e l¡M, −ke Le¤C c¤−V¡ T¥m−a b¡−L
Hhw h¡ýj§m −M¡m¡ b¡−L(¢Qœ 1-1)z
48
−nÔ¡L - fË−aÉLV¡ ¢œ²u¡l ¢e¢cÑø −nÔ¡L B−R −kV¡ a¥¢j ¢œ²u¡l ¢WL B−N
HLh¡l L−l Q£e¡i¡o¡u −S¡−l Bhª¢š Ll−h Abh¡ −V−fl −b−L öe−hz
49
−ne −ne −q ¢u-je J nl£l HLp−‰ k¤š² Ll
50
XwN ¢SwN p¤¤C ¢S-n¢š²l k¿»−L±nm Ae¤k¡u£ N¢an£m qJ Abh¡ ¢ÙÛl qJ
51
¢XwN ¢b−ue c¤ S¥e-ü−NÑl j−a¡ EyQ¥ Hhw Aa¥me£ui¡−h jq¡e
52
¢Q−ue −n¡E −g¡ ¢m-pqpËqÙ¹ h¤Ü −p¡S¡ q−u cy¡s¡e
83
¢Qœ 1-1 ¢Qœ 1-2
h¤Ü °j−œu 53
ay¡l ¢fW fËp¡¢la Ll−Re (¢j −m −ne Cu¡J)
c¤C q¡a HL−œ l¡M¡ AhÙÛ¡ (¢S−u¢ue) −b−L Blñ Llz HL¢œa
q¡a c¤−V¡ Ef−l −a¡m¡l pj−u f¡ c¤−V¡ d£−l d£−l −p¡S¡ Llz q¡a
c¤−V¡ j¤Mjä−ml p¡j−e −fy±−R −N−m, aMe Bm¡c¡ Ll Hhw d£−l d£−l
c¤C q¡−al a¡m¤−L Ef−ll ¢c−L JÒV¡−a b¡Lz q¡a c¤−V¡ j¡b¡l Ef−l
−fy±−R −N−m, a¡m¤ Ef−ll ¢c−L j¤M L−l b¡L−h Hhw c¤−V¡ q¡−al
B‰¥m…−m¡l XN¡…−m¡ H−L Af−ll ¢c−L j¤M L−l b¡L−h Hhw H−cl
j−dÉ 20 - 25cm (8-10 inches ) (¢Qœ 1-2) c§laÆ b¡L−hz HLC
53
°j−œu - −h±ÜdjÑ Ae¤k¡u£ h¤Ü n¡LÉj¤¢el f−l i¢hoÉ−a −k h¤Ü fª¢bh£−a
j¤¢š² fËc¡e Ll¡l S−eÉ Bp−he, HV¡ ay¡lC e¡jz
84
¢Qœ 1-3 ¢Qœ 1-4
p¡−b, j¡b¡ Ef−ll ¢c−L −Wm−a b¡L Hhw f¡ c¤−V¡ ¢c−u e£−Q j¡¢V−a
Q¡f ¢c−a b¡L, nl£l kb¡p¡dÉ −p¡S¡ −l−M, c¤−V¡ a¡m¤l −N¡s¡ ¢c−u
Ef−ll ¢c−L −S¡−l −Wm−a b¡L Hhw f¤−l¡ nl£lV¡−L 2-3 −p−Lä
V¡e-V¡e L−l l¡M, Hh¡l qW¡v f¤−l¡ nl£l−L ¢n¢bm Ll, ¢h−noa qy¡V¥
Hhw Fl©p¢å AhnÉC ¢n¢bm AhÙÛ¡u ¢g−l k¡−hz
ab¡Na Efl −b−L j¡b¡l ¢ia−l n¢š² fËh¡¢qa Ll−Re (l¦ m¡C
…u¡e ¢XwN)
Ef−ll j¤â¡V¡ Ae¤plZ L−l c¤−V¡ a¡m¤−L 1400 h¡C−ll ¢c−L HLC
p¡−b −O¡l¡J k¡l g−m c¤−V¡ q¡−al L¢êl ¢ia−ll ¢cLV¡ H−L
Af−ll p¡je¡p¡j¢e b¡−L, Hhw ¢Qj¢el j−a¡ BL«¢a °a¢l q−hz L¢ê
c¤−V¡−L −p¡S¡ L−l e£−Q ¢e−u Hp (¢Qœ 1-3)z
85
¢Qœ 1-5
kMe q¡a c¤−V¡ h¤−Ll p¡j−e Bp−h, aMe a¡m¤ c¤−V¡ h¤−Ll
¢c−L j¤M L−l fË¡u 10 cm(4 inches) c§−l b¡L−hz HCi¡−h q¡a
c¤−V¡ e£−Q e¡j−a e¡j−a am−f−V −fy±R¡−h (¢Qœ 1-4)z
h¤−Ll p¡j−e c¤C q¡a HL¢œa L−l Q¡f c¡J (öu¡wN −n¡E
−q¢n)
am−f−V −f±yR¡−e¡l f−l p−‰ p−‰ q¡a c¤−V¡−L a¥−m ¢e−u h¤−Ll
p¡j−e H−e a¡m¤ c¤−V¡ HL−œ p¡je¡p¡j¢e −l−M (ejú¡−ll j−a¡ S¥−s)
H−L Afl−L Q¡f c¡J (−q¢n )(¢Qœ 1-5)z HC −q¢n j¤â¡u c¤C q¡−al
B‰¥m…−m¡ Hhw a¡m¤l −N¡s¡ H−L Afl−L Q¡f −c−h Hhw
a¡m¤l j−dÉl S¡uN¡V¡ gy¡L¡ l¡M−hz Le¤C c¤−V¡ Ef−l a¥−m dl−h
k¡−a c¤−V¡ ANËh¡ý HLV¡ plm −lM¡ °a¢l L−lz (−q¢n Hhw ¢S−u¢ue,
86
¢Qœ 1-6 ¢Qœ 1-7
HC c¤−V¡ j¤â¡ R¡s¡ h¡¢L pj−u q¡a c¤−V¡ fcÈ qÙ¹ j¤â¡u54 l¡M−hz
flhaÑ£ ¢œ²u¡…¢m−aJ HLC hÉ¡f¡l q−hz)
54
fcÈ qÙ¹ j¤â¡ - HC qÙ¹j¤â¡ pjÙ¹ ¢œ²u¡…¢m−a hS¡u l¡M−hz HC j¤â¡u
q¡−al a¡m¤ −M¡m¡ b¡L−h, J B‰¥m…¢m ¢n¢bm AbQ −p¡S¡ AhÙÛ¡u b¡L−hz
j¡−Tl B‰¥mV¡ a¡m¤l ¢c−L p¡j¡eÉ iy¡S q−u −h¢l−u b¡L−hz
87
¢Qœ 1-8 ¢Qœ 1-9
Hlf−l a¡m¤ e£−Ql ¢c−L −l−M hy¡ q¡−al ANËh¡ý−L
−L¡e¡L¥¢ei¡−h Ef−l Hhw hy¡ ¢c−L R¢s−u c¡J karZ e¡ hy¡ q¡aV¡
j¡b¡l pj¡e EμQa¡u −fy±R¡−μRz X¡e q¡aV¡−L, a¡m¤ Ef−ll ¢c−L l¡M¡
AhÙÛ¡u aMe fkÑ¿¹ h¤−Ll p¡j−eC l¡M, hy¡ q¡a d£−l d£−l fËp¡¢la
Ll¡l pj−u f¤−l¡ nl£lV¡−L d£−l d£−l −p¡S¡ −l−M V¡e-V¡e Ll,
j¡b¡V¡−L Ef−l −Wm, c¤−V¡ f¡ ¢c−u e£−Q Q¡f c¡Jz hy¡ q¡aV¡−L Ef−l
hy¡ ¢c−L −L¡e¡L¥¢ei¡−h −l−M V¡e-V¡e Ll Hhw X¡e q¡a h¤−Ll p¡j−e
−l−M fÕQ¡v h¡ý−L h¡C−ll ¢c−L V¡e-V¡e Ll (¢Qœ 1-7)z fË¡u 2-3
−p−Lä HCi¡−h V¡e-V¡e l¡M, a¡lf−l f¤−l¡ nl£l−L qW¡v ¢n¢bm
Ll, hy¡ q¡aV¡−L Bh¡l h¤−Ll p¡j−e ¢e−u Hp Hhw X¡e q¡−al p−‰
HL¢œa L−l ""−q¢n j¤â¡'' Ll (¢Qœ 1-5)z
88
¢Qœ 1-10
Hlfl Bh¡l a¡m¤ c¤−V¡ −O¡l¡J, X¡e q¡a (j¢qm¡−cl −r−œ hy¡
q¡a) Ef−l Hhw hy¡ q¡a e£−Q l¡M (¢Qœ 1-8)z
X¡e q¡a ¢c−u, f§−hÑ Ll¡ hy¡ q¡−al p’¡me…¢ml f¤el¡hª¢š Ll;
AbÑ¡v X¡e q¡−al a¡m¤−L e£−Ql ¢c−L −l−M, X¡e ANËh¡ý−L
−L¡e¡L¥¢ei¡−h Ef−ll ¢c−L fËp¡¢la Ll karZ e¡ X¡e q¡a j¡b¡l
pj¡e EμQa¡u −fy±R¡−μRz aMe fkÑ¿¹ hy¡ q¡aV¡−L, a¡m¤ Ef−ll ¢c−L
j¤M Ll¡ AhÙÛ¡u h¤−Ll p¡j−e l¡Mz HC AhÙÛ¡u f¤−l¡ nl£lV¡−L V¡e-
V¡e Ll¡l f−l (¢Qœ 1-9) qW¡v ¢n¢bm Ll Hhw q¡a c¤−V¡−L h¤−Ll
p¡j−e ¢e−u H−p HL¢œa L−l −q¢n j¤â¡ Ll (¢Qœ 1-5)z
−p¡e¡m£ h¡el a¡l nl£l ¢àM¢äa Ll−R (¢Se q¡J −ge −ne)
−q¢n j¤â¡ −b−L Blñ Llz h¤−Ll p¡j−e c¤−V¡ q¡a Bm¡c¡ L−l ¢e−u
nl£−ll c¤C ¢c−L fËp¡¢la Ll k¡−a Ly¡d c¤−V¡l p−‰ HLV¡ −lM¡ °a¢l
quz d£−l d£−l f¤−l¡ nl£l−L V¡e-V¡e Ll−a b¡L, j¡b¡ Ef−ll ¢c−L
89
¢Qœ 1-11 ¢Qœ 1-12
−Wm, f¡ c¤−V¡ ¢c−u e£−Q Q¡f c¡J, c¤−V¡ q¡a−L c¤C ¢c−L −S¡−ll p¡−b
V¡e-V¡e Llz nl£lV¡−L Q¡l ¢c−L (¢Qœ 1-10) 2-3 −p−Lä d−l
−S¡−l V¡e-V¡e Ll¡l f−l f¤−l¡ nl£l−L qW¡v ¢n¢bm Ll Hhw q¡a
c¤−V¡−L f¤el¡u h¤−Ll p¡j−e HL¢œa L−l −q¢n j¤â¡ Ll (¢Qœ 1-5)z
−q¢n j¤â¡ −b−L Blñ Llz c¤−V¡ q¡a Bm¡c¡ Ll Hhw p¡j−e e£−Ql
¢c−L fËp¡¢la Llz c¤−V¡ h¡ý−L pj¡¿¹l¡m Hhw −p¡S¡ AhÙÛ¡u V¡e V¡e
Ll¡l pj−u c¤−V¡ Fl¦l p−‰ fË¡u 300 −L¡Z °a¢l q−h (¢Qœ 1-11)z
d£−l d£−l f¤−l¡ nl£lV¡−L V¡e-V¡e Ll, j¡b¡ Ef−ll ¢c−L −Wm, f¡
c¤−V¡ ¢c−u e£−Q Q¡f c¡J, fË¡u 2-3 −p−Lä V¡e V¡e Ll¡l f−l f¤−l¡
nl£l−L qW¡v ¢n¢bm Ll Hhw q¡a c¤−V¡−L f¤el¡u h¤−Ll p¡j−e
HL¢œa L−l −q¢n j¤â¡ Llz
90
¢Qœ 1-13
−h¡¢dpšÄ fcÈg¥−m q¡a l¡M−Re (f¤ p¡ g¥ ¢m−ue)
−q¢n j¤â¡ −b−L c¤−V¡ q¡a Bm¡c¡ Ll Hhw HLC p¡−b nl£−ll c¤C
f¡−n −L¡e¡L¥¢ei¡−h e£−Ql ¢c−L fËp¡¢la Llz c¤−V¡ h¡ý−L nl£−ll c¤C
f¡−n −p¡S¡ AhÙÛ¡u V¡e-V¡e Ll¡l pj−u c¤C ¢c−Ll Fl¦l p−‰ fË¡u
300 −L¡Z °a¢l q−h (¢Qœ 1-12)z d£−l d£−l f¤−l¡ nl£lV¡−L V¡e-V¡e
Ll, q¡−al B‰¥m…−m¡−LJ e£−Ql ¢c−L −S¡−ll p−‰ V¡e-V¡e Llz
Hlf−l f¤−l¡ nl£l−L qW¡v ¢n¢bm Llz q¡a c¤−V¡−L f¤el¡u h¤−Ll
p¡j−e HL¢œa L−l −q¢n j¤â¡ Llz
AqÑv ¢f−W fhÑa hqe Ll−Re (m¤−u¡ q¡e −hC n¡e)
−q¢n −b−L Blñ Ll, c¤−V¡ q¡a Bm¡c¡ Ll Hhw nl£−ll ¢fR−el
¢c−L fËp¡¢la Llz HLC p¡−b a¡m¤ c¤−V¡ O¤¢l−u ¢fR−el ¢c−L j¤M
L−l l¡Mz q¡a c¤−V¡ nl£−ll f¡n ¢c−u ¢e−u k¡h¡l pj−u L¢êV¡−L
d£−l d£−l j¤−s c¡J Hhw q¡a c¤−V¡ nl£−ll ¢fR−e −fy±−R −N−m L¢ê
Hhw nl£−ll j−dÉ 450 −L¡Z (¢Qœ 1-13) °a¢l q−hz f¤−l¡ nl£lV¡−L
91
¢Qœ 1-14
d£−l d£−l fËp¡¢la Llz q¡a c¤−V¡−L p¢WL S¡uN¡u l¡M¡l f−l, j¡b¡
Ef−l −Wm, f¡ c¤−V¡ ¢c−u e£−Q Q¡f c¡J, nl£l−L −p¡S¡ l¡Mz fË¡u 2-
3 −p−Lä V¡e-V¡e l¡M¡l f−l f¤−l¡ nl£l−L qW¡v ¢n¢bm Ll, Bh¡l
q¡a c¤−V¡−L h¤−Ll p¡j−e ¢e−u H−p −q¢n j¤â¡u ¢g¢l−u Bez
hSÊ fhÑa−L d¡‚¡ ¢c−μR (¢Se N¡wN f¡C n¡e)
−q¢n −b−L Blñ Llz q¡a c¤−V¡−L Bm¡c¡ Ll¡l f−l, c¤−V¡ a¡m¤
¢c−u p¡j−el ¢c−L −Wm Hhw ph B‰¥m…−m¡l XN¡ Ef−ll ¢c−L L−l
l¡Mz h¡ý c¤−V¡−L Ly¡−dl pj¡e EμQa¡u l¡Mz h¡ý c¤−V¡−L fËp¡¢la
L−l −p¡S¡ Ll¡l f−l, −S¡−l V¡e-V¡e Ll, j¡b¡ Ef−ll ¢c−L −Wm
Hhw f¡ c¤−V¡ ¢c−u e£−Q Q¡f c¡J, nl£l−L kb¡p¡dÉ −p¡S¡ l¡M (¢Qœ
1-14)z fË¡u 2-3 −p−Lä d−l V¡e-V¡e l¡M¡l f−l f¤−l¡ nl£l−L qW¡v
¢n¢bm Ll Hhw q¡a c¤−V¡−L h¤−Ll p¡j−e −q¢n j¤â¡u ¢g¢l−u Bez
92
¢Qœ 1-15 ¢Qœ 1-16
am−f−Vl p¡j−e HLV¡l Ef−l Bl HLV¡ q¡a l¡M (¢c−u −M¡
¢nu¡J g¥)
−q¢n −b−L Blñ Llz c¤−V¡ q¡a−L d£−l d£−l e£−Q e¡j¡−a b¡L, a¡m¤
c¤−V¡−L −f−Vl ¢c−L j¤M L−l l¡M¡l S−eÉ −O¡l¡−a b¡L, am−f−Vl
S¡uN¡u −f±y−R −N−m HLV¡ q¡−al Ef−l Bl HLV¡ q¡a l¡Mz
f¤l¦o−cl −r−œ hy¡ q¡aV¡ ¢ia−ll ¢c−L Bl j¢qm¡−cl −r−œ X¡e
q¡aV¡ ¢ia−ll ¢c−L l¡M−hz HLV¡ q¡−al a¡m¤ AeÉ q¡−al ¢f−Wl
¢c−L j¤M L−l b¡L−hz c¤−V¡ q¡−al j−dÉ 3cm(1inches) gy¡L l¡M−h,
¢ia−ll q¡a J am−f−Vl j−dÉ 3cm(1inches) gy¡L l¡M−hz HLV¡
q¡−al Ef−l Bl HLV¡ q¡a, p¡d¡lZa 40 −b−L 100 −p−Lä
l¡M−h (¢Qœ 1-15)z c¤−V¡ q¡a HL¢œa −l−M ¢S−u¢ue j¤â¡ (¢Qœ 1-
16) L−l ¢œ²u¡V¡ pj¡ç Llz
93
2.g¡m¤e cä¡uj¡e AhÙÛ¡e ¢œ²u¡ (g¡m¤e T¥u¡wN
g¡ )
ašÄ:
HV¡ g¡m¤e −N¡wN-Hl ¢œ²u¡l ¢àa£u −pV, HV¡ ¢ÙÛli¡−h cy¡¢s−u b¡L¡l
¢œ²u¡, k¡l j−dÉ Qœ² dl¡ AhÙÛ¡u Q¡l lL−jl j¤â¡ B−Rz HC ¢œ²u¡V¡
A−fr¡L«a d£lN¢apÇfæ Hhw fË−aÉLV¡ j¤â¡ −hn mð¡ pju ¢e−u
Ll¡l BhnÉLa¡ B−Rz ea¥e Ae¤n£meL¡l£−cl h¡ý c¤−V¡ M¤h i¡l£
−h¡d q−a f¡−l, −hn hÉb¡J −h¡d q−a f¡−lz k¢cJ ¢œ²u¡ −no qJu¡l
p−‰ p−‰ f¤−l¡ nl£lV¡ q¡ó¡ −h¡d q−a b¡−L Hhw −L¡−e¡lLj LÓ¡¢¿¹
−h¡d q−h e¡, k¡ L¡¢uL f¢lnË−jl f−l q−u b¡−Lz HC ¢œ²u¡l
¢ÙÛ¢aL¡m hª¢Ü Ll−a f¡l−m Hhw h¡lwh¡l Ae¤n£me Ll¡l pwMÉ¡ hª¢Ü
Ll−a f¡l−m, Ae¤n£meL¡l£ Ae¤ih Ll−a f¡l−h −k c¤−V¡ h¡ýl j−dÉ
HLV¡ g¡m¤e O¤l−Rz h¡lwh¡l g¡m¤e cä¡uj¡e AhÙÛ¡e ¢œ²u¡V¡ Ll−a
f¡l−m f¤−l¡ nl£l pÇf¨ZÑl©−f M¤−m k¡−h Hhw −N¡wN p¡jbÑÉJ hª¢Ü
f¡−hz g¡m¤e cä¡uj¡e AhÙÛ¡e HL phÑ¡‰£Z p¡de¡l fÜ¢a k¡l à¡l¡
fË‘¡ hª¢Ü qu, Ù¹−ll Eæ¢a qu Hhw InÄ¢lL rja¡…¢m n¢š²n¡m£
quz HC ¢œ²u¡−a p’¡me…¢m k¢cJ plm, ¢L¿¹¥ Hl −b−L A−eL
¢LR¥C fË¡ç Ll¡ pñh Hhw ph¢LR¥C Hl A¿¹NÑaz HC ¢œ²u¡−a
Ae¤n£m−el pj−u p’¡me…¢m ü¡i¡¢hLi¡−h Ll¡ BhnÉL Hhw HC
−h¡dV¡ AhnÉC l¡M−h −k a¥¢j ¢e−S HC ¢œ²u¡V¡ LlRz HLcj c¤m−h
e¡, k¢cJ AÒf es¡Qs¡ ü¡i¡¢hLz g¡m¤e −N¡wN-Hl AeÉ ¢œ²u¡l
j−a¡C HC ¢œ²u¡V¡ −no qJu¡l AbÑ HC eu −k Ae¤n£me −no q−u
−Nm, L¡lZ g¡m¤−el ¢el¿¹l −O¡l¡V¡ LM−e¡C b¡−j e¡z ¢œ²u¡l fË¢a¢V
p’¡m−el ¢ÙÛ¢aL¡m HL HLSe hÉ¢š²l −r−œ Bm¡c¡ q−a f¡−l,
¢œ²u¡ ka −hn£ pju Ll−h, aaC i¡−m¡ q−hz
94
¢Qœ 2-1
−nÔ¡L:
−nwN ýC −SwN ¢m55 lwN ¢ne ¢QwN ¢b56
¢p ¢ju¡J ¢p u¤57 g¡ m¤e R¥ ¢Q58
fËÙ¹¥¢a:
f¤−l¡ nl£lV¡−L ¢n¢bm Ll, ¢L¿¹¥ M¤h −hn£ ¢Ym¡ −R−s ¢cJ e¡z f¡
c¤−V¡−L Ly¡−dl QJs¡l pj¡e gy¡L L−l ü¡i¡¢hLi¡−h cy¡s¡J, qy¡V¥
c¤−V¡u p¡j¡eÉ iy¡S L−l l¡M, qy¡V¥ Hhw Fl¦p¢å ¢n¢bm AhÙÛ¡u l¡Mz
55
−nwN ýC −SwN ¢m - fË‘¡l E−eÈo q−μR Hhw rja¡l hª¢Ü OV−R
56
lwN ¢ne ¢QwN ¢b - q©cu p¡j”pÉf§ZÑ q−μR Hhw nl£l q¡ó¡ q−μR
57
¢p ¢ju¡J ¢p u¤ - ¢WL −ke HLV¡ ¢hØjuLl Hhw B−m¡LfË¡ç AhÙÛ¡
58
g¡ m¤e R¥ ¢Q - g¡m¤−el Ecu Blñ q−u−R
95
¢Qœ 2-2 ¢Qœ 2-3
¢Qh¤LV¡−L ¢ia−ll ¢c−L p¡j¡eÉ −V−e l¡M, ¢S−il XN¡ Ef−ll ¢c−L
a¡m¤ Ry¥−u b¡L−h, cy¡−al j−dÉ AÒf g¡yL l¡Mz −Wy¡V hå l¡M Hhw
−Q¡M c¤−V¡ q¡ó¡ L−l hå Ll, −Qq¡l¡u HLV¡ f¢hœ i¡h g¥¢V−u −a¡mz
q¡a c¤−V¡−L HL¢œa L−l ¢S−u¢ue Ll (¢Qœ 2-1)z
¢S−u¢ue j¤â¡ −b−L Blñ Llz c¤−V¡ q¡a am−f−Vl −b−L d£−l d£−l
Ef−l JW¡−a b¡L Hhw HLC p¡−b Bm¡c¡ Ll−a b¡Lz kMe q¡a
c¤−V¡ j¡b¡l p¡j−e −fy±R¡−h, a¡m¤ c¤−V¡−L ï¥l pj¡e EμQa¡u H−e
−Qq¡l¡l ¢c−L j¤M L−l l¡Mz c¤−V¡ q¡−al B‰¥m…−m¡ fË¡u 15 cm
(6 inches) c§l−aÆ flØf−ll ¢c−L j¤M L−l b¡L−hz c¤−V¡ h¡ý ¢c−u
HLV¡ hªš °a¢l Ll Hhw f¤−l¡ nl£l ¢n¢bm l¡M (¢Qœ 2-2)z
96
¢Qœ 2-4 ¢Qœ 2-5
−f−Vl p¡j−e Qœ² d−l l¡M (g¥ ¢Q−ue h¡J m¤e)
c¤−V¡ q¡a−L f§−hÑl AhÙÛ¡ −b−L e£−Ql ¢c−L e¡j¡−a b¡L, j¤â¡V¡
Af¢lh¢aÑa l¡M karZ e¡ q¡a c¤−V¡ am−f−V −fy±R¡−μRz q¡a c¤−V¡−L
am−f−Vl −b−L fË¡u 10 cm ( 4 inches ) c§l−aÆ l¡Mz c¤−V¡ Le¤C−L
p¡j−e H−e h¡ýj§m c¤−V¡ −M¡m¡ l¡Mz a¡m¤ c¤−V¡−L Ef−ll ¢c−L j¤M
L−l l¡Mz c¤C q¡−al B‰¥m…−m¡ fË¡u 10 cm(4 inches) c§l−aÆ
flØf−ll ¢c−L j¤M L−l b¡L−hz c¤−V¡ h¡ý ¢c−u HLV¡ hªš °a¢l Ll
(¢Qœ 2-3)z
j¡b¡l c¤C ¢c−L Qœ² d−l l¡M (¢mu¡wN −pÉ h¡J m¤e)
f§−hÑl AhÙÛ¡ −b−L c¤−V¡ q¡a d£−l d£−l e£−Q e¡¢j−u j¡b¡l c¤C f¡−n
l¡Mz a¡m¤ c¤−V¡−L L¡−el ¢c−L j¤M L−l l¡Mz c¤−V¡ Ly¡d ¢n¢bm l¡M
Hhw ANËh¡ý −p¡S¡ l¡Mz q¡a c¤−V¡−L L¡−el M¤h −hn£ L¡−R −l−M¡ e¡z
(¢Qœ 2-5)
99
¢Qœ 3-1 ¢Qœ 3-2
Qœ²¡L¡l N¢al j¡dÉ−j nl£−ll ¢ia−l ¢g¢l−u Be¡ quz q¡a c¤−V¡−L
HL−œ H−e ¢S−u¢ue L−l ¢œ²u¡V¡ −no Ll¡ qu, ¢L¿¹¥ Ae¤n£me −no
qu e¡z
−nÔ¡L:
¢SwN ýu¡ −he ¢b59 g¡ M¡C ¢XwN ¢c60
¢ne ¢p ¢u −jwN 61 bwN ¢b−ue −R ¢c62
59
¢SwN ýu¡ −he ¢b - nl£−ll −n¡de q−μR
60
g¡ M¡C ¢XwN ¢c - g¡ Ef−ll Hhw e£−Ql n¢š²e¡s£ EeÈ¥š² Ll−R
61
¢ne ¢p ¢u −jwN - q©cu Ll¦Z¡f§ZÑ q−μR Hhw pwLÒf cªt q−μR
62
bwN ¢b−ue −R ¢c - −ic Ll−R ü−NÑl ¢nMl Hhw j−aÑÉl am−cn
100
¢Qœ 3-3 ¢Qœ 3-4
fËÙ¹¥¢a :
f¤−l¡ nl£lV¡−L ¢n¢bm Ll, ¢L¿¹¥ M¤h −hn£ ¢Ym¡ −R−s ¢cJ e¡z f¡
c¤−V¡l j−dÉ Ly¡−dl QJs¡l pj¡e gy¡L −l−M ü¡i¡¢hLi¡−h cy¡s¡Jz qy¡V¥
c¤−V¡u p¡j¡eÉ iy¡S l¡Mz qy¡V¥ Hhw Fl¦p¢å ¢n¢bm l¡Mz ¢Qh¤LV¡ ¢ial
¢c−L p¡j¡eÉ −V−e l¡Mz ¢Si Ef−ll ¢c−L V¡Ll¡−L R¥−y u b¡L−hz
cy¡−al j−dÉ gy¡L l¡Mz −Wy¡V h¾d l¡M, Hhw −Q¡M c¤−V¡ q¡ó¡ L−l h¾d
Llz j¤Mjä−m HLV¡ f¢hœi¡h g¥¢V−u −a¡mz q¡a c¤−V¡−L HL¢œa
L−l ¢S−u¢ue Ll (¢Qœ 3-1), a¡lf−l q¡a c¤−V¡−L h¤−Ll p¡j−e
¢e−u H−p −q¢n Ll (¢Qœ 3-2)z
101
¢Qœ 3-5 ¢Qœ 3-6
HL q¡−al p’¡me (XÉ¡e −n¡E −R¡wN …u¡e)
−q¢n j¤â¡ −b−L, HL q¡−al Efl-e£Q p’¡me Blñ Llz q¡a
c¤−V¡−L nl£−ll h¡C−ll n¢š²l k¿»−L±nm−L Ae¤plZ L−l d£−l d£−l
p’¡me Ll−a b¡Lz HC qÙ¹p’¡me−L Ae¤plZ L−l nl£−ll ¢ia−ll
n¢š² Ef−l-e£−Q fËh¡¢qa q−a b¡−Lz f¤l¦o−cl, fËb−j hy¡ q¡aV¡
Ef−l Be−h (¢Qœ 3-3), j¢qm¡−cl, fËb−j X¡e q¡aV¡ Ef−l Be−hz
d£−l d£−l q¡aV¡−L j¤Mjä−ml p¡j−e ¢c−u Ef−l ¢e−u Hp Hhw
j¡b¡ A¢aœ²j L−l Ef−l ¢e−u k¡J; HLC p¡−b d£−l d£−l X¡e q¡a
(j¢qm¡−cl −r−œ hy¡ q¡a) e£−Q ¢e−u Hp, Hlf−l c¤−V¡ q¡a−L
fkÑ¡uœ²−j Efl-e£Q p’¡me Ll−a b¡L−h (¢Qœ 3-4)z c¤−V¡ q¡−al
a¡m¤−L nl£−ll ¢c−L j¤M L−l, 10 cm (4 inches) c§l−aÆ l¡M−hz
102
¢Qœ 3-7 ¢Qœ 3-8
¢œ²u¡ Ll¡l pj−u f¤−l¡ nl£l−L ¢n¢bm l¡M¡ BhnÉLz fË−aÉLV¡
q¡−al HLh¡l Ef−l JW¡ Hhw e£−Q e¡j¡ ¢j¢m−u HLh¡l ¢qp¡h
Ll−a q−hz phöÜ "e' h¡l HClLj Efl-e£Q p’¡me Ll−hz
c¤C q¡−al p’¡me (öu¡wN −n¡E −R¡wN …u¡e)
HL q¡−al p’¡m−el −r−œ ehj h¡−l hy¡ q¡aV¡−L (j¢qm¡−cl −r−œ
X¡e q¡a) Ef−l d−l l¡M¡ qu Hhw AeÉ q¡aV¡−L Ef−l ¢e−u Bp¡
quz AbÑ¡v c¤−V¡ q¡aC Ef−ll ¢c−L b¡−L (¢Qœ 3-5)z
Hlf−l c¤−V¡ q¡a−L HLC p¡−b e£−Ql ¢c−L p’¡me Ll¡ qu
(¢Qœ 3-6)z q¡−al a¡m¤ c¤−V¡−L nl£−ll ¢c−L j¤M L−l 10 cm (4
inches) c¤l−aÄ l¡M¡ quz c¤−V¡ q¡−al HLh¡l Ef−l JW¡ Hhw HLh¡l
e£−Q e¡j¡ ¢j¢m−u HL h¡l NZÉ L−l phöÜ "e' h¡l HClLj
qÙ¹p’¡me Ll¡ quz
103
¢Qœ 3-9 ¢Qœ 3-10
g¡m¤e−L c¤C q¡a ¢c−u −O¡l¡J (öu¡wN −n¡E b¥C XwN g¡m¤e)
c¤−V¡ q¡−al p’¡me −no qJu¡l f−l, c¤−V¡ q¡a−L e£−Ql ¢c−L ¢e−u
¢N−u j¤Mjäm f¡l L−l a¡lf−l h¤−Ll Efl ¢c−u ¢e−u ¢N−u
am−f−Vl S¡uN¡u Be¡ quz Hh¡l g¡m¤e−L am−f−Vl S¡uN¡u
−O¡l¡−e¡ qu (¢Qœ 3-7, 3-8 Hhw 3-9) f¤l¦o−cl −r−œ hy¡ q¡aV¡
¢ia−ll ¢c−L Hhw j¢qm¡−cl −r−œ X¡e q¡aV¡ ¢ia−ll ¢c−L l¡M¡
quz c¤−V¡ q¡−al j−dÉ Hhw ¢ia−ll q¡a J am−f−Vl j−dÉ 3 cm
(1 inch) gy¡L l¡M¡ quz g¡m¤e−L O¢sl Ly¡V¡ Ae¤k¡u£ ( p¡j−e −b−L
−cM−m) Q¡l h¡l −O¡l¡−e¡ qu k¡−a nl£−ll h¡C−ll n¢š²V¡−L Qœ²¡L¡l
N¢al j¡dÉ−j nl£−ll ¢ia−l ¢g¢l−u Be¡ k¡uz g¡m¤e−L −O¡l¡−e¡l
pj−u q¡a c¤−V¡−L am−f−Vl −Q±q¢Ÿl j−dÉC l¡M−hz
q¡a c¤−V¡−L HLp¡−b l¡M (¢Qœ 3-10) (¢mu¡wN −n¡E ¢S−u¢ue)z
104
4.g¡m¤e InÄ¢lL fËc¢rZ fb ¢œ²u¡ (g¡m¤e −T¡E
¢b−ue g¡ )
ašÄ:
105
¢Qœ 4-1 ¢Qœ 4-2
−nÔ¡L:
fËÙ¹¥¢a:
f¤−l¡ nl£l−L ¢n¢bm Ll, ¢L¿¹¥ M¤h −hn£ ¢Ym¡ −R−s ¢cJ e¡z f¡ c¤−V¡l
j−dÉ Ly¡−dl QJs¡l pj¡e gy¡L −l−M, ü¡i¡¢hLi¡−h cy¡s¡Jz qy¡V¥ c¤−V¡u
63
nÉ¥u¡e g¡ T£ nÉ¥ - O§ZÑ¡uj¡e g¡ n§−eÉ −fy±−R k¡−μR
64
¢ne ¢QwN ¢pÉ u¤ - q©cu q−u−R My¡¢V l−aÀl j−a¡ üμR
65
g¡e −he …C −Te - −a¡j¡l j§−m Hhw ¢eSü p−aÉ ¢g−l Qm
66
C−u¡ C−u¡ ¢pÉ ¢Q - a¥¢j q¡ó¡ −h¡d LlR, ¢WL −ke −i−p EWR
106
¢Qœ 4-3 ¢Qœ 4-4
p¡j¡eÉ iy¡S l¡M, qy¡V¥ Hhw Fl¦p¢å ¢n¢bm l¡Mz ¢Qh¤LV¡−L ¢ia−ll
¢c−L p¡j¡eÉ −V−e l¡Mz ¢Si Ef−ll ¢c−L V¡Ll¡−L Ry¥−u b¡L−hz
cy¡−al j−dÉ AÒf gy¡L l¡Mz −Wy¡V hå l¡M Hhw −Q¡M c¤−V¡ q¡ó¡
L−l hå Llz j¤Mjä−m HLV¡ f¢hœi¡h g¥¢V−u −a¡mz
q¡a c¤−V¡−L HL¢œa L−l ¢S−u¢ue Ll (¢Qœ 4-1) a¡lf−l
q¡a c¤−V¡−L h¤−Ll p¡j−e ¢e−u H−p (ejú¡−ll j−a¡ S¥−s) −q¢n Ll
(¢Qœ 4-2)z
−q¢n AhÙÛ¡ −b−L q¡a c¤−V¡−L Bm¡c¡ L−l e£−Q am−f−Vl
¢c−L e¡¢j−u Bez HLC p¡−b c¤−V¡ q¡−al a¡m¤−L O¤¢l−u nl£−ll
¢c−L j¤M L−l l¡Mz q¡a Hhw nl£−ll j−dÉ fË¡u 10 cm (4 inches)
c§laÆ l¡M−hz am−fV −f−l¡−e¡l f−l q¡a c¤−V¡−L c¤−V¡ f¡−ul
¢ia−ll ¢cL ¢c−u BlJ e£−Q fËp¡¢la Llz HLC p¡−b −L¡jlV¡
iy¡S Ll Hhw Eh¤ q−u e£−Q hp−a b¡L (¢Qœ 4-3)z
107
¢Qœ 4-5 ¢Qœ 4-6
B‰¥m…−m¡l XN¡ j¡¢Vl L¡R¡L¡¢R H−p −N−m c¤−V¡ q¡a−L c¤C
¢c−Ll fË−aÉL f¡−ul f¡a¡l p¡j−e −b−L −pC f¡−ul f¡a¡l h¡C−ll
¢cL ¢c−u f¡−ul −N¡s¡¢ml h¡C−lV¡ fkÑ¿¹ HLV¡ hª−šl j−a¡ L−l
p’¡me Ll (¢Qœ 4-4)z
Hl f−l L¢ê c¤−V¡−L p¡j¡eÉ iy¡S L−l q¡a c¤−V¡−L f¡−ul
¢fRe ¢c−u B−Ù¹ B−Ù¹ Ef−l JW¡−a b¡L ( ¢Qœ 4-5)z
q¡a c¤−V¡−L Ef−l JW¡−e¡l pj−u −L¡jl −p¡S¡ Ll−a b¡L
(¢Qœ 4-6)z HC g¡m¤e InÄ¢lL fËc¢rZ fb ¢œ²u¡V¡ Ll¡l pju c¤−V¡
q¡a −ke nl£−ll −L¡−e¡ Awn ØfnÑ e¡ L−l, a¡ e¡q−m c¤−V¡ q¡−a
Ah¢ÙÛa n¢š² nl£−ll j−dÉ Q−m k¡−hz
108
¢Qœ 4-7 ¢Qœ 4-8
kMe q¡a c¤−V¡−L ¢f−Wl ¢cL ¢c−u Bl Ef−l JW¡−e¡ k¡−h e¡
aMe c¤−V¡ q¡a−L M¡¢m j¤−W¡ Ll (¢Qœ 4-7), Hh¡l h¡ýj§−ml am¡
¢c−u q¡a c¤−V¡−L −V−e p¡j−e ¢e−u Hpz
109
¢Qœ 4-9 ¢Qœ 4-10
Hh¡l q¡−al j¤−W¡ M¤−m q¡a c¤−V¡ Ly¡−dl Ef−l l¡M (gy¡L
b¡L−h)z c¤−V¡ q¡−al a¡m¤−L h¡ýl h¡C−ll ¢cL (¢uu¡wN) ¢c−u
p’¡me Ll, L¢êl L¡−R −fy±−R −N−m q¡a c¤−V¡−L −O¡l¡J k¡−a a¡m¤
c¤−V¡ flØf−ll ¢c−L 3-4 cm (1.25-1.5inches) c§l−aÆ j¤−M¡j¤¢M
b¡−Lz aMe h¡C−ll q¡−al h¤−s¡ B‰¥m Ef−ll ¢c−L Bl ¢ia−ll
q¡−al h¤−s¡ B‰¥m ¢e−Ql ¢c−L b¡L−hz HC pj−u q¡a Hhw h¡ý
HLV¡ plm −lM¡ °a¢l Ll−h (¢Qœ 4-9)z
110
¢Qœ 4-11 ¢Qœ 4-12
q¡a c¤−V¡−L Ef−l −a¡m Hhw j¡b¡l Efl ¢c−u ¢fR−e ¢e−u k¡Jz
q¡a c¤−V¡−L j¡b¡l ¢fR−e Bs¡B¢si¡−h l¡M (¢Qœ 4-10)z
111
¢Qœ 4-13 ¢Qœ 4-14
am−f−Vl S¡uN¡u HLV¡ q¡a−L Bl HLV¡ q¡−al Ef−l l¡M
(¢c−u −M¡ ¢nu¡J g¥) (¢Qœ 4-13), Hhw a¡lf−l c¤−V¡ q¡a−L HL−œ
¢S−u¢ue (¢Qœ 4-14) L−l l¡Mz
112
5.InÄ¢lL rja¡l n¢š²hª¢Ü ¢œ²u¡ (−ne bwN ¢Su¡
¢Q g¡)
ašÄ:
InÄ¢lL rja¡l n¢š²hª¢Ül ¢œ²u¡ q−μR g¡m¤e −N¡wN-Hl A¿¹NÑa
n¡¿¹i¡−h p¡de¡l HL¢V ¢œ²u¡z H¢V HL¢V hý E−ŸnÉp¡dL ¢œ²u¡ k¡
h¤Ü qÙ¹j¤â¡…¢ml à¡l¡ g¡m¤−el O§ZÑ−el j¡dÉ−j Ae¤n£meL¡l£l InÄ¢lL
rja¡l (A−m±¢LL rja¡ p−ja) n¢š²hª¢Ü L−l Hhw −N¡wN p¡j−bÑÉl
n¢š²hª¢Ü L−lz H¢V jdÉj −nËZ£l −b−LJ Ef−ll Ù¹−ll ¢œ²u¡ Hhw
B¢c−a −N¡fe Ae¤n£me ¢qp¡−h f¢lN¢Za q−a¡z −k pjÙ¹
Ae¤n£meL¡l£l ¢i¢šV¡ ¢h−noi¡−h cªt, a¡−cl BhnÉLa¡ f§lZ Ll¡l
S−eÉ B¢j HC p¡de¡l ¢œ²u¡−L ¢h−noi¡−h p¡hÑS¢eL L−l ¢c−u¢R, k¡l
g−m f§hÑ ¢edÑ¡¢la Ae¤n£meL¡l£−cl EÜ¡l Ll¡ k¡−hz HC ¢œ²u¡−a f§ZÑ
fcÈ¡p−e dÉ¡e Ll¡ BhnÉL, f§ZÑ fcÈ¡peC ph−Q−u i¡−m¡, a−h
AdÑfcÈ¡pe Ll−a f¡l−mJ Qm−hz ¢œ²u¡V¡ Ll¡l pj−u ¢Q-Hl fËh¡q
−hn fËhm b¡−L Hhw nl£−ll Q¡¢l¢c−L n¢š²l −rœV¡J M¤h h−s¡
b¡−Lz qÙ¹p’¡me j¡ØV¡−ll à¡l¡ ÙÛ¡¢fa n¢š²l k¿»−L±nm−L Ae¤plZ
Ll−h, Hhw qÙ¹p’¡me Bl−ñl pj−u, je ¢Q¿¹¡l N¢a−L Ae¤plZ
Ll−hz InÄ¢lL rja¡…¢ml n¢š²hª¢Ül pj−u je−L n§eÉ l¡M−h, Bl
c¤−V¡ q¡−al a¡m¤l fË¢a AÒf pS¡N b¡L−hz a¡m¤l j¡TM¡−e Nlj
i¡h, i¡l£ i¡l£ i¡h, ¢TeÚ¢TeÚ, Ap¡s i¡h, −ke −L¡−e¡ JSe d−l
BR CaÉ¡¢c Ae¤i¨¢a q−a b¡L−hz HC pjÙ¹ Ae¤i¨¢a…¢ml −L¡−e¡V¡l
¢fR−e E−ŸnÉ ¢e−u R¥V−h e¡, H…−m¡−L ü¡i¡¢hL i¡−h q−a c¡Jz f¡
c¤−V¡−L Bs¡B¢s i¡−h ka −hn£ pju d−l l¡M−a f¡l−h aaC
i¡−m¡z Bl HV¡ ¢eiÑl L−l HLSe hÉ¢š²l pqen£ma¡l Ef−lz ka
−hn£ pju d−l dÉ¡e Ll−a f¡l−h, ¢œ²u¡V¡ aa −hn£ a£hËË q−h, Hhw
aa a¡s¡a¡¢s n¢š²l hª¢Ü OV−hz ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u, −L¡−e¡ ¢LR¥ ¢Q¿¹¡
Ll−h e¡, −L¡−e¡ j¡e¢pL CμR¡l hÉ¡f¡lC −eC, d£−l d£−l n¡¿¹i¡−hl
j−dÉ fË−hn Ll−hz HC n¡¿¹ AbQ ¢XwN67 eu HClLj p¢œ²u AhÙÛ¡
113
¢Qœ 5-1
−b−L d£−l d£−l ¢XwN AhÙÛ¡l j−dÉ fË−hn Ll−hz ¢L¿¹¥ −a¡j¡l j¤MÉ
−Qae¡ AhnÉC pS¡N b¡L−h −k a¥¢jC ¢œ²u¡V¡ LlRz
−nÔ¡L:
C−u¡ ¢u u¤ ¢u68 ¢ue p¤¤C ¢S ¢Q69
¢pÉ −M¡wN −gC −M¡wN70 XwN ¢SwN l¦ ¢u71
68
C−u¡ ¢u u¤ ¢u - ¢WL −ke E−ŸnÉ ¢e−u, AbQ E−ŸnÉ R¡s¡C
69
¢ue p¤¤C ¢S ¢Q - qÙ¹p’¡me n¢š²l k¿»−L±nm−L Ae¤plZ Ll−R
70
¢pÉ −M¡wN −gC −M¡wN - ¢WL −ke n§eÉ AbQ n§eÉ eu
71
XwN ¢SwN l¦ ¢u - pqSi¡−h N¢an£m qJ Abh¡ ¢ÙÛl qJ
114
¢Qœ 5-2 ¢Qœ 5-3
¢ia−ll ¢c−L p¡j¡eÉ −V−e l¡Mz ¢S−il XN¡ V¡Ll¡−L Ry−¥ u b¡L−h
cy¡−al j−dÉ AÒf gy¡L l¡M, −Wy¡V hå l¡M, Hhw −Q¡M c¤−V¡ q¡ó¡ L−l
hå Llz q©cuV¡ Ll¦Z¡u f§ZÑ Llz j¤Mjä−m HLV¡ n¡¿¹ Hhw
f¢hœi¡h g¥¢V−u −a¡mz c¤−V¡ q¡a−L am−f−V HL¢œa L−l ¢S−u¢ue
Llz d£−l d£−l n¡¿¹i¡−hl j−dÉ fË−hn Ll (¢Qœ 5-1)
fËbj qÙ¹j¤â¡
115
¢Qœ 5-4 ¢Qœ 5-5
Hlf−l q¡a c¤−V¡−L Bm¡c¡ Ll Hhw j¡b¡l Ef−l HLV¡ hªš lQe¡
L−l c¤C f¡n ¢c−u O¤¢l−u Be−a b¡L karZ e¡ q¡a c¤−V¡ j¡b¡l
p¡j−e H−p −fy±R¡u (¢Qœ 5-3)z
−fy±R¡−e¡l p−‰ p−‰ q¡a c¤−V¡ e£−Q e¡j¡J, Le¤C c¤−V¡ ¢ia−l
l¡M¡l −Qø¡ L−l, a¡m¤ c¤−V¡ Efl ¢c−L Hhw B‰¥m…−m¡ p¡j−el ¢c−L
j¤M L−l l¡M (¢Qœ 5-4)z
a¡lf−l c¤−V¡ L¢ê−L −p¡S¡ L−l h¤−Ll p¡j−e ¢e−u Hp,
−kM¡−e Hl¡ H−L Afl−L Bs¡B¢si¡−h A¢aœ²j L−lz f¤l¦o−cl
−r−œ h¡y q¡a h¡C−ll ¢cL ¢c−u k¡u Hhw j¢qm¡−cl −r−œ X¡e q¡a
h¡C−ll ¢cL ¢c−u k¡u (¢Qœ 5-5)z
c¤−V¡ q¡a Hhw h¡ý ¢c−u kMe HLV¡ plm −lM¡ °a¢l qu,
aMe h¡C−ll ¢c−Ll q¡−al L¢ê−L h¡C−ll ¢c−L −O¡l¡J, HLC p¡−b
a¡m¤V¡J Efl ¢c−L O¤−l k¡−hz HLV¡ AdÑhªš lQe¡ L−l a¡m¤V¡−L
−O¡l¡J k¡−a a¡m¤ Efl ¢c−L Hhw B‰¥m…−m¡ ¢fRe ¢c−L j¤M L−l
116
¢Qœ 5-6 ¢Qœ 5-7
b¡−Lz q¡−a ¢LR¥V¡ hm fË−u¡N Ll−a quz ¢ia−ll ¢cL ¢c−u −k
q¡aV¡ h¤−Ll p¡j−e ¢c−u Bs¡B¢si¡−h A¢aœ²j Ll−R −pV¡l
a¡m¤−L d£−l d£−l e£−Ql ¢c−L −O¡l¡J, h¡ýV¡−L fËp¡¢la L−l −p¡S¡
Ll, a¡lf−l q¡a Hhw h¡ý −O¡l¡J k¡−a a¡m¤ h¡C−ll ¢c−L j¤M L−l
b¡−Lz q¡a Hhw h¡ý nl£−ll e£−Ql Aw−nl p¡j−e ¢ÙÛa q−u nl£−ll
p−‰ 300 −L¡Z °a¢l L−l (¢Qœ 5-6)z
¢àa£u qÙ¹j¤â¡
f§−hÑl AhÙÛ¡−el(¢Qœ 5-6) f−l hy¡ q¡a (Ef−ll q¡a) ¢ia−ll ¢cL
¢c−u p’¡me Llz X¡e q¡−al a¡m¤ nl£−ll ¢c−L O¤−l k¡−h Hhw X¡e
q¡a Ef−l EW−a b¡−Lz Hlfl qÙ¹p’¡me fËbj j¤â¡l j−a¡ HLC,
öd¤ X¡e q¡a Hhw hy¡ q¡a f¡ÒV¡f¡¢ÒV q−u k¡−hz c¤−V¡ q¡−al AhÙÛ¡e
f§−hÑl ¢WL ¢hfl£a q−h (¢Qœ 5-7)z
117
¢Qœ 5-8 ¢Qœ 5-9
a«a£u qÙ¹j¤â¡
f¤l¦o−cl −r−œ X¡e L¢ê (j¢qm¡−cl-hy¡ L¢ê) −p¡S¡ L−l a¡m¤V¡−L
nl£−ll ¢c−L j¤M L−l −O¡l¡Jz X¡e q¡a h¤−Ll p¡j−e ¢c−u A¢aœ²j
Ll¡l f−l a¡m¤V¡−L e£−Ql ¢c−L j¤M L−l S´O¡¢ÙÛ (shin-bone) fkÑ¿¹
p’¡me Ll Hhw h¡ýV¡−L fËp¡¢la L−l −p¡S¡ Llz f¤l¦o−cl hy¡ L¢ê
(j¢qm¡−cl-X¡e L¢ê) O¤¢l−u Efl ¢c−L p’¡me Ll Hhw a¡m¤V¡−L
nl£−ll ¢c−L j¤M Ll¡ AhÙÛ¡u X¡e q¡a−L A¢aœ²j Llz HLC p¡−b
a¡m¤V¡−L hy¡ (j¢qm¡−cl-X¡e) Ly¡−dl ¢c−L ¢e−u k¡Jz ¢WL S¡uN¡u
−fy±−R a¡m¤V¡−L Efl ¢c−L Hhw B‰¥m…−m¡−L p¡j−el ¢c−L j¤M L−l
l¡M (¢Qœ 5-8)z
Qa¥bÑ qÙ¹j¤â¡
HV¡ B−Nl j¤â¡l j−a¡C, öd¤ q¡a…−m¡l AhÙÛ¡e ¢hfl£a, f¤l¦o−cl
−r−œ hy¡ q¡a (j¢qm¡−cl - X¡e q¡a) ¢ia−ll ¢cL ¢c−u p’¡me Ll
118
¢Qœ 5-10 ¢Qœ 5-11
Hhw X¡e q¡a (j¢qm¡−cl - h¡y q¡a) h¡C−ll ¢cL ¢c−u p’¡me Llz
qÙ¹p’¡m−el −r−œ öd¤ h¡y q¡−al S¡uN¡u X¡e q¡a q−hz q¡a
c¤−V¡l ¢ÙÛ¢a ¢hfl£a q−h (¢Qœ 5-9)z HC Q¡l−V j¤â¡l qÙ¹p’¡me…¢m
HLV¡e¡ L−l −k−a q−h, LM−e¡J b¡j−h e¡z
119
¢Qœ 5-12
kMe c¤−V¡ q¡a qy¡V¥ c¤−V¡l Ef−l Hhw h¡C−l −fy±−R k¡u, aMe
q¡a c¤−V¡−L −L¡j−ll pj¡e Ae¤i¨¢jL a−m l¡Mz ANËh¡ý J q¡−al
L¢ê−L HLC pja−m l¡Mz h¡ý c¤−V¡ ¢n¢bm Ll (¢Qœ 5-12)z HC
−cqi¢‰ nl£−ll AiÉ¿¹l£Z InÄ¢lL rja¡−L q¡−al j−dÉ −V−e ¢e−u
B−p n¢š²hª¢Ü Ll¡l S−eÉz HV¡C −N¡−m¡L¡L¡l InÄ¢lL rja¡z
InÄ¢lL rja¡l n¢š²hª¢Ü qJu¡l pj−u, q¡−al a¡m¤−a Nlj i¡h,
i¡l£ i¡h, Ap¡s i¡h, −ke JSe d−l B−R, CaÉ¡¢c, Ae¤i¨¢a q−a
b¡L−hz ¢L¿¹¥ E−ŸnÉ ¢e−u HC Ae¤i¨¢a…−m¡l ¢fR−e R¥V−h e¡,
H…−m¡−L ü¡i¡¢hLi¡−h OV−a c¡Jz ka −hn£ pju HC −cqi¢‰ d−l
l¡M−a f¡l−h aaC i¡−m¡ q−h, HCi¡−h b¡L karZ e¡ q¡a c¤−V¡
d−l l¡M¡ Apñh −h¡d quz
120
¢Qœ 5-13
Ù¹ñ BL«¢al InÄ¢lL rja¡l n¢š²hª¢Ü
B−Nl j¤â¡ Ae¤plZ L−l X¡e q¡−al (j¢qm¡−cl h¡y q¡a) a¡m¤V¡−L
Efl ¢c−L j¤M L−l −O¡l¡J Hhw p’¡me L−l am−f−Vl S¡uN¡u
¢e−u k¡Jz q¡aV¡ ¢WL S¡uN¡u −fy±−R −N−m, a¡m¤V¡−L Ef−ll ¢c−L
j¤M L−l am−f−V l¡Mz HLC pj−u, kMe X¡e q¡a p’¡me LlR, h¡y
q¡a (j¢qm¡−cl X¡e q¡a) Ef−l JW¡J Hhw p’¡me L−l ¢Qh¤−Ll
L¡−R ¢e−u k¡Jz q¡−al a¡m¤V¡−L e£−Ql ¢c−L −l−M q¡aV¡−L ¢Qh¤−Ll
pj¡e EμQa¡u d−l l¡Mz ANËh¡ý Hhw q¡a HLC pja−m l¡M−hz HC
pj−u a¡m¤ c¤−V¡ flØf−ll ¢c−L j¤M L−l ¢ÙÛl b¡L−h (¢Qœ 5-13)z
HV¡C Ù¹ñ BL«¢al InÄ¢lL rja¡l n¢š²hª¢Ü, −kje, ""q¡−al a¡m¤l
hSÊ ¢ee¡c'' CaÉ¡¢cz HC i¡−h q¡a c¤−V¡ A−eLrZ d−l l¡M¡l −Qø¡
Ll karZ e¡ HCi¡−h d−l l¡M¡V¡ −a¡j¡l L¡−R Apñh −h¡d quz
121
¢Qœ 5-14 ¢Qœ 5-15
Hl f−l, Ef−ll q¡aV¡−L −a¡j¡l p¡j−e AdÑhš ª lQe¡ L−l
e£−Q am−f−Vl S¡uN¡u e¡¢j−u ¢e−u Hpz HLC p¡−b e£−Ql q¡a−L
Ef−l JW¡−a b¡L Hhw a¡m¤V¡−L O¤¢l−u e£−Ql ¢c−L j¤M L−l l¡Mz
HCi¡−h ¢Qh¤L fkÑ¿¹ q¡aV¡−L JW¡J (¢Qœ 5-14)z HC h¡ýV¡−L
Ly¡−dl pj¡e EμQa¡u l¡M Hhw c¤−V¡ q¡−al a¡m¤ flØf−ll ¢c−L j¤M
L−l b¡L−hz HV¡J Ù¹ñ BL«¢al InÄ¢lL rja¡l n¢š²hª¢Ü L−l,
−Lhm q¡a c¤−V¡ ¢hfl£a AhÙÛ¡−e b¡−Lz HCi¡−h q¡a c¤−V¡ A−eLrZ
d−l b¡L, karZ e¡ LÓ¡¢¿¹l g−m h¡ýc¤−V¡ d−l l¡M¡ Apñh −h¡d quz
n¡¿¹i¡−hl p¡de¡
B−Nl ¢ÙÛ¢al f−l, Ef−ll q¡aV¡−L −a¡j¡l p¡j−e AdÑhš
ª lQe¡ L−l
e£−Q am−f−Vl S¡uN¡u e¡¢j−u Bez c¤−V¡ q¡a HL¢œa L−l ¢S−u¢ue
Ll Hhw n¡¿¹i¡−hl p¡de¡ Blñ Ll (¢Qœ 5-15)z ¢XwN ( dÉ¡−el
122
¢Qœ 5-16
pj¡¢çl ¢ÙÛ¢a
c¤−V¡ q¡a HL¢œa L−l −q¢n Ll (¢Qœ 5-16)z ¢XwN AhÙÛ¡ −b−L
−h¢l−u Hp Hhw fcÈ¡pe pj¡¢ç Llz
123
g¡m¤e −N¡wN Ae¤n£m−el S−eÉ ¢LR¥
j§m BhnÉLa¡ J j−e¡−k¡−Nl ¢hou
1. g¡m¤e −N¡wN-Hl fy¡QV¡ ¢œ²u¡ flfl Abh¡ CμR¡j−a¡ h¡R¡C L−l
Ae¤n£me Ll¡ −k−a f¡−lz ¢L¿¹¥ öl¦−a p¡d¡lZa fËbj ¢œ²u¡V¡ Ll¡
BhnÉL, HR¡s¡ fËbj ¢œ²u¡V¡ ¢aeh¡l Ll¡ ph−Q−u i¡mz AhnÉ fËbj
¢œ²u¡ e¡ L−lJ AeÉ ¢œ²u¡ Ae¤n£me Ll¡ pñhz fË¢a¢V ¢œ²u¡
üa¿»i¡−hJ Ae¤n£me Ll¡ −k−a f¡−lz
2. fË¢a¢V p’¡me p¢WL Hhw ¢e¢cÑø R−¾c qJu¡ E¢Qaz q¡a Hhw
h¡ý−L jpªZi¡−h Efl-e£−Q, p¡j−e-¢fR−e J X¡e¢c−L-h¡y¢c−L p’¡me
Ll−h, Hhw a¡s¡ý−s¡ e¡ L−l, d£l N¢a−a J jpªZi¡−h n¢š²l
k¿»−L±nm−L Ae¤plZ L−l p’¡me Ll−hz Bh¡l p’¡me M¤h â¥a
Abh¡ M¤h j¿Ûli¡−hJ Ll−h e¡z
6. fË−aÉLh¡l ¢œ²u¡ kMe pj¡ç Ll¡ qu, aMe öd¤ p’¡meC hå qu,
p¡de¡l k¿»−L±nm hå qu e¡z −a¡j¡−L öd¤ c¤−V¡ q¡a HL¢œa
(¢S−u¢ue) Ll−a q−hz q¡a c¤−V¡ HL¢œa L−l pj¡ç Ll¡l AbÑ
124
p’¡m−el pj¡¢çz E−ŸnÉ ¢e−u p¡de¡l k¿»−L±nm hå Ll¡ k¡−h e¡,
L¡lZ g¡m¤e-Hl BhaÑe b¡j¡−e¡ k¡u e¡z
7. k¡l¡ A−eL¢ce d−l Ap¤¤ÙÛ Abh¡ c¤hÑm, a¡l¡ a¡−cl h¡Ù¹h f¢l¢ÙÛ¢a
Ae¤k¡u£ ¢œ²u¡ Lj L−l Ll−h, Abh¡ fy¡QV¡l j−dÉ −k −L¡−e¡ HLV¡
¢œ²u¡ −h−R ¢e−u Ae¤n£me Ll−hz k¡l¡ p’¡me Ll−a f¡l e¡, a¡l¡
fcÈ¡p−e h−p b¡L−a f¡lz k¡C −q¡L a¥¢j ¢hl¡jq£e i¡−h Ae¤n£me
Q¡¢m−u k¡−hz
8. ¢œ²u¡ Ll¡l S−eÉ ÙÛ¡e, pju Abh¡ ¢c−Ll hÉ¡f¡−l −L¡−e¡ ¢h−no
BhnÉLa¡ −eC, ¢L¿¹¥ HLV¡ f¢l×L¡l S¡uN¡ Hhw n¡¢¿¹f§ZÑ h¡a¡hlZ
h¡“e£uz
10. ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u p¢aÉC k¢c n¡¿¹i¡−hl j−dÉ fË−hn Ll−a e¡
f¡l, a¡q−m j¡ØV¡−ll e¡j EμQ¡lZ Ll−a f¡l, HLV¡ pj−ul f−l
ü¡i¡¢hLi¡−hC n¡¿¹i¡−hl j−dÉ fË−hn Ll−a f¡l−hz
11. ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u a¥¢j ¢LR¥ c¤−iÑ¡−Nl pÇj¥M£e q−a f¡l, HV¡
L−jÑl GZ −n¡d Ll¡l HLV¡ f¿Û¡z fË−aÉ−LlC LjÑ l−u−Rz nl£−l
−L¡−e¡ Aü¢Ù¹ −h¡d Ll−m −pV¡−L −L¡−e¡ −l¡N j−e Ll−h e¡z −a¡j¡l
LjÑ c§l Ll¡l S−eÉ Hhw p¡de¡l fb fËnÙ¹ Ll¡l S−eÉ ¢LR¥ c¤−iÑ¡N
n£OË Hhw pj−ul B−NC Bp−a f¡−lz
12. h−p dÉ¡e Ll¡l pj−u k¢c f¡ c¤−V¡−L Bs¡B¢s i¡−h HLV¡l
Jf−l HLV¡ L−l l¡M−a e¡ f¡l, a¡q−m fËb−j HLV¡ −Qu¡−ll d¡−l
h−pJ Ll−a f¡l Hhw −p−r−œJ HLC gm fË¡ç q−hz ¢L¿¹¥ HLSe
Ae¤n£meL¡l£ ¢qp¡−h −a¡j¡−L AhnÉC fcÈ¡p−eC hp−a q−hz HLV¡
pj−ul f−l, d£−l d£−l a¥¢j ¢eÕQuC HV¡ Ll−a f¡l−hz
125
13. n¡¿¹i¡−hl ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u k¢c a¥¢j −L¡−e¡ R¢h Abh¡ cªnÉ
−cM−a f¡J, −p…−m¡l fË¢a j−e¡−k¡N −c−h e¡, ¢e−Sl Ae¤n£me Ll−a
b¡L−hz k¢c iuwLl cªnÉ¡h¢m −a¡j¡−L h¡d¡ −cu Abh¡ a¥¢j
−L¡−e¡lLj Bnˆ¡ −h¡d Ll, avrZ¡v a¥¢j ØjlZ Ll−h: ""B¢j
g¡m¤e −N¡wN-Hl j¡ØV¡−ll à¡l¡ p¤¤l¢ra, B¢j −L¡−e¡ ¢LR¥−LC iu
f¡C e¡;'' Abh¡ a¥¢j j¡ØV¡l ¢m-l e¡j d−lJ X¡L−a f¡l Hhw
Ae¤n£me Q¡¢m−u −k−a f¡lz
126
AdÉ¡u - fy¡Q
fËnÀ J Ešl
1. g¡m¤e Hhw g¡m¤e −N¡wN
fËnÀ: g¡m¤e L£ ¢c−u °a¢l?
fËnÀ: öl¦−a g¡m¤e −L¡b¡u ÙÛ¡fe Ll¡ qu? f−l H−L −L¡b¡u ÙÛ¡fe
Ll¡ qu?
fËnÀ: Ae¤n£me Hhw p¡de¡l à¡l¡ g¡m¤e ¢hL¢na Ll¡ k¡u ¢L?
La…−m¡ g¡m¤e ¢hL¢na Ll¡ pñh? HC g¡m¤e…−m¡ Hhw j¡ØV¡−ll
−cJu¡ g¡m¤−el j−dÉ −L¡−e¡ ag¡v B−R ¢L?
Ešl: Ae¤n£me Hhw p¡de¡l à¡l¡ g¡m¤e ¢hL¢na Ll¡ pñhz kMe
−N¡wN p¡jbÑÉ ¢el¿¹l h¡s−a b¡−L −pCi¡−h g¡m¤eJ BlJ −hn£ L−l
¢hL¢na q−a b¡−L, ph g¡m¤eC HLC lLjz öd¤ am−f−V ÙÛ¡¢fa
g¡m¤e HM¡−e JM¡−e −k−a Bp−a f¡−l e¡, L¡lZ HV¡C j§mz
fËnÀ: g¡m¤−el A¢Ù¹aÆ Hhw BhaÑe Ae¤ih Ll¡ h¡ −cM−a f¡Ju¡ k¡u
¢L?
Ešl: H−L Ae¤ih Ll¡ h¡ −cM−a f¡Ju¡l −L¡−e¡ fË−u¡Se −eCz ¢LR¥
−m¡L M¤h pw−hcen£m qu, a¡l¡ g¡m¤−el BhaÑe Ae¤ih Ll−a
f¡−lz g¡m¤e ÙÛ¡¢fa qJu¡l f−l fË¡l¢ñL fkÑ¡−u nl£−ll j−dÉ H−L
¢LR¥V¡ AeiÉÙ¹ −h¡d q−a f¡−lz −f−V hÉb¡ q−a f¡−l, −L¡−e¡ ¢LR¥
es−R h−m −h¡d q−a f¡−l, Nlji¡h −h¡d q−a f¡−l, CaÉ¡¢cz HV¡
j¡¢e−u −eJu¡l f−l a¥¢j Bl HCph Ae¤ih Ll−h e¡z a−h
A−m±¢LL rja¡pÇfæ hÉ¢š²l¡ H−L −cM−a f¡−l, HV¡ ¢WL −ke
−a¡j¡l f¡LÙÛm£l j−a¡, f¡LÙÛm£l es¡Qs¡ a¥¢j Ae¤ih Ll−a f¡l
e¡z
Ešl: g¡m¤e hqe Ll−a qu e¡z B¢j g¡m¤e f¡¢W−u ¢c−u −a¡j¡−cl
nl£−ll am−f−V ÙÛ¡fe L−l ¢cCz HV¡ Bj¡−cl HC hÙ¹¥Na j¡œ¡−a
b¡−L e¡, AeÉ j¡œ¡−a b¡−Lz −a¡j¡l am−f−V M¡cÉe¡¢m B−R, k¢c
HV¡J HC j¡œ¡u b¡−L Hhw O¤l−a öl¦ L−l a¡q−m L£ OV−a f¡−l?
HV¡ AeÉ HLV¡ hÙ¹¥Na j¡œ¡u b¡−L, Hhw HC j¡œ¡l p−‰ Hl −L¡−e¡
à¾à −eCz
Ešl: a¥¢j öd¤ HLV¡C f¡−hz ¢LR¥ −m¡L A−eL…−m¡ g¡m¤−el BhaÑe
Ae¤ih Ll−a f¡−l, −p…−m¡ ph h¡C−l hÉhq©a qu Hhw −a¡j¡l
nl£−ll p¡j”pÉ¢hd¡e Ll¡l S−eÉ hÉhq©a quz Bj¡−cl HC n¡l£¢lL
¢œ²u¡u ph−Q−u h−s¡ °h¢nøÉ q−μR, kMe n¢š² ¢eNÑa q−a b¡−L, aMe
129
A−eL g¡m¤e fl fl −hl q−a b¡−L −pCS−eÉ HjeL£ ¢œ²u¡ öl¦
Ll¡l f§−hÑC A−eL…−m¡ g¡m¤e −a¡j¡l nl£−ll j−dÉ O¤l−a b¡−L Hhw
nl£−ll ph¢LR¥ ¢WLW¡L Ll−a b¡−Lz −k g¡m¤eV¡ B¢j −a¡j¡−L p¢aÉ
p¢aÉ ¢c−u¢R −pV¡ am−f−Vl S¡uN¡u b¡−Lz
Ešl: ka¢ce a¥¢j ¢e−S−L HLSe p¡dL ¢qp¡−h −cM−h Hhw Bj¡l
hm¡ Q¢l−œl BhnÉLa¡…¢m −j−e Qm−h, −p −r−œ Ae¤n£me e¡
Ll−mJ, HV¡ A¿¹¢qÑa −a¡ q−hC e¡ f¢lh−aÑ BlJ n¢š²n¡m£ q−h
Hhw −a¡j¡l −N¡wN p¡j−bÑÉl hª¢Ü OV−hz ¢L¿¹¥¹ ¢hfl£a ¢c−L a¥¢j k¢c
¢œ²u¡…¢m AeÉ −m¡−Ll −b−L −hn£ ¢eù¡l p−‰ Ll, AbQ Bj¡l hm¡
Q¢l−œl BhnÉLa¡ Ae¤k¡u£ BQlZ e¡ Ll, Bj¡l Bnˆ¡ qu −k
−a¡j¡l Ae¤n£me hÉbÑ q−hz k¢cJ a¥¢j ¢œ²u¡ LlR ¢L¿¹¥¹ gmfËp§ q−h
e¡z a¥¢j −k fËZ¡m£−aC Ae¤n£me Ll e¡ −Le a¥¢j k¢c a¡l Bh¢nÉL
naÑ…¢m e¡ −j−e Q−m¡, a¡q−m a¥¢j pñha Aöi f−b p¡de¡ LlRz
a¥¢j k¢c j−el j−dÉ ph pj−u M¡l¡f ¢S¢ep ¢Q¿¹¡ Ll: ""Aj¤L H−a¡
i¡−h Bj¡l phÑe¡n Ll−R? kMeC Bj¡l j−dÉ A−m±¢LL rja¡
¢hL¢na q−h B¢j J−L E¢Qa ¢nr¡ −chz'' −p−r−œ g¡m¤e −N¡wN
¢nM−mJ, a¥¢j ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u HC pjÙ¹ ¢S¢ep −k¡N LlR Hhw
Bj¡l hm¡ Q¢l−œl Bh¢nÉL naÑ…¢m f¡me LlR e¡, a¡q−m HV¡ ¢L
Aöi fÜ¢al Ae¤n£me Ll¡ qm e¡?
fËnÀ: j¡ØV¡l fË¡uC h−me, "" HjeL£ HLn' ¢j¢mue Xm¡l hÉu
Ll−mJ g¡m¤e f¡−h e¡,'' Hl AbÑV¡ L£?
Ešl: AbÑ¡v H¢V AaÉ¿¹ j§mÉh¡ez B¢j −a¡j¡−cl öd¤ j¡œ HLV¡
g¡m¤e ¢c−u¢R, a¡ euz B¢j AeÉ BlJ ¢LR¥ ¢S¢ep ¢c−u¢R −k…−m¡
−a¡j¡l p¡de¡−L ¢e¢ÕQa Ll−h Hhw jq¡j§mÉh¡ez ka V¡L¡C c¡J e¡
−Le a¡l ¢h¢ej−u JC ¢S¢ep…−m¡ f¡Ju¡ k¡−h e¡z
fËnÀ: −kph −m¡−Ll¡ −c¢l L−l Bp−R a¡l¡ ¢L g¡m¤e fË¡ç q−h?
130
Ešl: öd¤ k¢c −no ¢ae ¢c−el f§−hÑ a¥¢j Bp a¡q−m −a¡j¡l nl£−ll
p¡j”pÉ¢hd¡e Ll¡l f−l g¡m¤e Hhw AeÉ¡eÉ hý ¢S¢ep ÙÛ¡fe Ll¡
q−hz a¥¢j k¢c −no ¢ae¢c−e Bp a¡q−m hÉ¡f¡lV¡ hm¡ j¤n¢Lmz ¢L¿¹¥
−a¡j¡l nl£−ll p¡j”pÉ¢hd¡e Ll¡ q−hz ¢S¢ep…¢m ÙÛ¡fe Ll¡ M¤hC
L¢Wez k¢c −a¡j¡l AhÙÛ¡ Ae¤L¨m qu a¡q−m H…−m¡−L −a¡j¡l nl£−l
ÙÛ¡fe Ll¡ q−hz
Ešl: Bj¡l j−e qu fËnÀV¡ M¤hC ¢hl¡V Hhw −hn EyQ¥Ù−¹ ll Hhw
Bj¡−cl HC Ù¹−ll ‘¡−el −k A¢dL¡l HV¡ a¡l p£j¡ R¡¢s−u k¡u,
B¢j HV¡ HM¡−e B−m¡Qe¡ Ll−a f¡lh e¡z a−h HV¥L¥ −a¡j¡−cl
AhnÉC S¡e¡ clL¡l −k HV¡ −h±Üd−jÑl ¢Q−N¡wN euz HV¡ h¤Ü j−al
¢Q−N¡wN, HV¡ −h±ÜdjÑ euz ¢L¿¹¥ Bj¡−cl Hhw −h±Üd−jÑl E−ŸnÉV¡
HLC, öd¤ p¡de¡l fÜ¢aV¡ Bm¡c¡ Hhw H−N¡−e¡l fbJ Bm¡c¡z
Bj¡−cl mrÉ HLCz
fËnÀ: Bjl¡ kMe Bfe¡l hš²«a¡ öe¢R, −pC pj−u j¡ØV¡l Bj¡−cl
L£ fËc¡e Ll−Re?
Ešl: B¢j ph¡C−L g¡m¤e fËc¡e L¢l, HLV¡ g¡m¤e p¡de¡l S−eÉ
Hhw AeÉ ph g¡m¤e nl£−ll p¡j”pÉ¢hd¡e Ll¡l S−eÉz HLC p¡−b
Bj¡l g¡-nl£l −a¡j¡l fË¢a Hhw −a¡j¡−cl fË−aÉ−Ll fË¢a aarZC
−Mu¡m l¡M−h, karZ −a¡jl¡ g¡m¤e −N¡wN-Hl p¡de¡ Ll−a b¡L−hz
a¥¢j p¡de¡ e¡ Ll−m g¡-nl£l ü¡i¡¢hLi¡−hC −a¡j¡l fË¢a eSl −c−h
e¡z HjeL£ a¡−L hm¡ q−mJ −p k¡−h e¡z Bj¡l g¡-nl£l Øføi¡−h
Hhw p¢WLi¡−h S¡e−a f¡−l −k a¥¢j L£ ¢Q¿¹¡ LlRz
fËnÀ: g¡m¤e −N¡wN-Hl p¡de¡l à¡l¡ B¢j ¢e−S p¢WL gm fË¡ç Ll−a
f¡lh ¢L?
Ešl: c¡g¡ p£j¡q£ez HjeL£ a¥¢j k¢c p¡de¡ L−l ab¡Na Ù¹−lJ
−fy±−R k¡J, −pV¡C −no eu, Bj¡−cl HV¡ pv f−bl p¡de¡, a¥¢j
p¡de¡ Ll−a b¡L! p¢WL gm fË¡ç q−hz
132
Ešl: B¢j −a¡j¡−cl hmh −k kMe HC pjÙ¹ AhÙÛ¡, h−p dÉ¡e Ll¡l
pj−u Hhw ü−fÀl j−dÉ O−V, −p…−m¡ üfÀ euz −a¡j¡l j§m BaÈ¡
−a¡j¡l HC −i±¢aL nl£lV¡ −R−s h¡C−l −N−m HClLj qu, k¡ ü−fÀl
−b−L pÇf¨ZÑ Bm¡c¡z ü−fÀ −L¡−e¡ ¢S¢ep−L Ha Øføi¡−h Hhw Ha
f¤´M¡e¤f¤´Ml©−f −cM¡ k¡u e¡z ¢L¿¹¥ kMe −a¡j¡l j§m BaÈ¡ nl£lV¡
−R−s h¡C−l k¡u, aMe k¡ ¢LR¥ −cM−a f¡J, HjeL£ L£i¡−h −i−p
k¡μR, HphC M¤h h¡Ù¹¢hLi¡−h −cM¡ k¡u Hhw M¤h Øføi¡−h ØjlZ Ll¡
k¡uz
Ešl: k¡l¡ HM¡−e h−p BR, a¡−cl A−e−LC a¡−cl h¡¢s−a g¡m¤−el
A¢Ù¹aÆ −cM−a −f−uR, f¢lh¡−ll −m¡−Ll¡J Hl −b−L EfL¡l −f−a
öl¦ L−l−Rz Bjl¡ h−m¢R −k HLC pj−u HLC S¡uN¡u A−eL
j¡œ¡l A¢Ù¹aÆ l−u−R, −a¡j¡l h¡¢sV¡ −L¡−e¡ hÉ¢aœ²j eu, Hl hÉhÙÛ¡
Ll−a q−hz HV¡ p¡d¡lZa −k Ef¡−u p¡jm¡−e¡ qu −pV¡ q−μR pjÙ¹
M¡l¡f ¢S¢ep c§l Ll¡ qu Hhw a¡lf−l HLV¡ p¤¤lr¡-gmL ÙÛ¡fe
Ll¡ qu, k¡−a −L¡−e¡ M¡l¡f ¢S¢ep Bl h¡¢s−a fË−hn Ll−a e¡
f¡−lz
fËnÀ: ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u ¢Q kMe −l¡NNËÙ¹ ÙÛ¡−e BO¡a L−l aMe hÉb¡
−h¡d qu Hhw S¡uN¡V¡ g¥−m J−W? −Le HClLj qu?
133
Ešl : −l¡N HLdl−el L¡−m¡ n¢š²l pj¡q¡lz LÓ¡−pl fË¡l¢ñL f−hÑ
Bjl¡ H−L −i−‰ V¥L−l¡ V¥L−l¡ Ll¡l f−l −l¡NNËÙ¹ ÙÛ¡eV¡ g¥−m
E−W−R −h¡d qu, Hl j§mV¡ aMe q¡¢l−u k¡u Hhw h¡C−l ¢eNÑa q−a
öl¦ L−lz HV¡ M¤h n£OËC −hl q−u k¡u Hhw aMe −l¡−Nl A¢Ù¹aÆC
b¡−L e¡z
fËnÀ: Bj¡l f¤l¡−e¡ −l¡N…−m¡ L−uL¢ce LÓ¡p Ll¡l f−lC c§l q−u
¢N−u¢Rm, ¢L¿¹¥ L−uL¢ce f−l f¤el¡u qW¡v Ecu q−u−Rz −Le
HClLj qm?
Ešl: HC ¢houV¡ a¥¢j ¢e−SC Efm¢ì Llz p¡de¡l pj−u Jo¤d NËqZ
Ll¡l AbÑ p¡de¡l à¡l¡ −l¡N ¢el¡ju Ll¡l rja¡−L ¢hnÄ¡p e¡ Ll¡z
a¥¢j k¢c ¢hnÄ¡pC Ll a¡q−m a¥¢j −Le Jo¤d NËqZ Ll−h? ¢L¿¹¥ a¥¢j
k¢c ¢e−Sl Q¢l−œl BcnÑ hS¡u l¡M−a e¡ f¡l, a¡q−m HLh¡l
pjpÉ¡l pª¢ø q−mC a¥¢j hm−h −k −a¡j¡−L ¢m −q¡wN ¢S Jo¤d −M−a
h¡lZ L−l−Re, ¢L¿¹¥ ¢m −q¡wN ¢S −a¡j¡−L L−W¡li¡−h Q¢l−œl BcnÑ
hS¡u l¡M−aJ h−m−Rez a¥¢j ¢L −pV¡ L−l¢R−m? p¢aÉL¡−ll c¡g¡
p¡d−Ll nl£−l p¡d¡lZ −m¡−L−cl ¢S¢ep b¡−L e¡z p¡d¡lZ −m¡−L−cl
−k pjÙ¹ −l¡N q−u b¡−L, −pph LM−e¡C −a¡j¡l nl£−l q−a −cJu¡
k¡−h e¡z a¥¢j k¢c −a¡j¡l ¢Q¿¹¡…−m¡−L pv l¡M−a f¡l Hhw p¡de¡l
à¡l¡ −l¡N ¢el¡ju Ll¡l rja¡−L ¢hnÄ¡p Ll, a¡q−m HV¡ ¢e−u −L¡−e¡
134
¢Q¿¹¡ Ll−h e¡, Hhw −L¡−e¡ ¢Q¢Lvp¡J Ll¡−h e¡, aMe ü¡i¡¢hLi¡−hC
−LE HLSe −a¡j¡l −l¡N ¢el¡ju L−l −c−hz HM¡−e HLV¡l fl
HLV¡ ¢ce −L−V k¡−μR, Bl −a¡jl¡ BlJ i¡−m¡ −h¡d LlR Hhw
BlJ ü¡μR¾cÉ −h¡d LlRz HV¡ L£i¡−h q−μR? Bj¡l g¡-nl£l…−m¡
hÉÙ¹a¡l p−‰ −a¡j¡−cl A−e−Ll nl£−ll ¢ia−l Hhw h¡C−l ¢el¿¹l
L¡S L−l k¡−μR, a¡l¡ HC ¢S¢ep…−m¡−a −a¡j¡−cl p¡q¡kÉ L−l k¡−μRz
kMe p¡de¡ LlR aMe k¢c a¥¢j j−el ¢ialV¡ cªt e¡ Ll, k¢c
A¢hnÄ¡−pl j−e¡i¡h Abh¡ ""−Qø¡ L−l −c¢M'' HC dl−el j−e¡i¡h
NËqZ Ll, a¡q−m a¥¢j −L¡−e¡ ¢LR¥C f¡−h e¡z a¥¢j h¤Ü−L ¢hnÄ¡p
Ll−h ¢L Ll−h e¡ −pV¡ −a¡j¡l B−m¡LfË¡¢çl …Z Hhw SeÈNa
pwú¡−ll à¡l¡C ¢edÑ¡¢la q−u b¡−Lz k¢c −L¡−e¡ h¤Ü B¢hiѨa qe Hhw
j¡eh Qr¥ à¡l¡ ay¡−L f¢l×L¡l −cM¡ k¡u, a¡q−m fË−aÉ−LC −h±ÜdjÑ
¢nM−a k¡−hz −p−r−œ −a¡j¡l ¢Q¿¹¡l l©f¡¿¹−ll ¢houV¡ Bl b¡L−h e¡z
−a¡j¡−L fËb−j ¢hnÄ¡p Ll−a q−h, HLj¡œ a¡q−mC a¥¢j hÉ¡f¡lV¡
mrÉ Ll−a f¡l−hz
fËnÀ: ¢LR¥ −m¡L j¡ØV¡l−L Hhw j¡ØV¡−ll ¢noÉ−cl Bj¿»Z Ll−a Q¡u
−l¡N ¢el¡ju Ll¡l S−eÉz HV¡ ¢L pñh?
fËnÀ: ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u L£i¡−h n¡¿¹i¡h-Hl j−dÉ fË−hn Llh? ¢œ²u¡
Ll¡l pj−u LjÑ−r−œl pjpÉ¡ ¢e−u ¢Q¿¹¡ Ll¡ ¢L Bp¢š²?
fËnÀ: ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u M¡l¡f ¢Q¿¹¡l Ecu q−m L£ Ll¡ E¢Qa?
Ešl: ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u A−eL M¡l¡f ¢Q¿¹¡l Ecu q−a f¡−lz a¥¢j
p−h p¡de¡ öl¦ L−lR, HC j¤q−¨ aÑ M¤h EμQ AhÙÛ¡ fË¡ç qJu¡ Apñh;
HMeC Bjl¡ −a¡j¡l Ef−l M¤h EyQ¥ BhnÉL£u naÑ¡¢c Q¡¢f−u −ch
e¡z k¢c h¢m, HLV¥J M¡l¡f ¢Q¿¹¡ j−el j−dÉ Bp−a −c−h e¡, a¡q−m
−pV¡ Ah¡Ù¹h hÉ¡f¡lz L¡lZ d£−l d£−l HV¡ pÇfæ q−h, öl¦−a
HClLj ¢WLC B−R, ¢L¿¹¥ je−L −R−s −c−h e¡, ¢LR¥ pju −L−V −N−m
−a¡j¡l je Eæa q−u k¡−h, ¢e−S−L EyQ¥ BcnÑ Ae¤k¡u£ d−l l¡M−a
f¡l−h, −k−qa¥ a¥¢j jq¡e f−b (c¡g¡) p¡de¡ LlRz HC hš²«a¡ −no
qJu¡l f−l a¥¢j Bl p¡d¡lZ j¡e¤o b¡L−h e¡z −kph ¢S¢ep a¥¢j
nl£−l hqe LlR, −p…¢m HaC Ae¤fj −k −a¡j¡l Q¢l−œl
BhnÉLa¡J aMe L−W¡l q−u k¡−hz
137
fËnÀ: ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u j−e qu j¡b¡ Hhw am−fV O¤l−R Hhw h¤−Ll
S¡uN¡u Aü¢Ù¹ −h¡d quz
fËnÀ: ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u −R¡V fË¡Z£ BL¢oÑa q−u H−m L£ Llh?
fËnÀ: ¢h−nÄl c¤C fË¡¿¹ −ic ¢œ²u¡l −r−œ q¡aV¡−L HLh¡l E¢W−u
e¡¢j−u Be¡−L HLh¡l dl¡ qu ¢L? h¤Ü pqpËqÙ¹ fËp¡lZ ¢œ²u¡ Ll¡l
pj−u q¡a c¤−V¡ fËp¡¢la Ll¡l f§−hÑ ¢e−S−L M¤h ¢hn¡m Hhw mð¡ j−e
Llh ¢L?
Ešl: fË−aÉLV¡ q¡a HLh¡l Ef−l E−W e£−Q e¡j−m −pV¡−L HLh¡l
L−lC −N¡e¡ quz h¤Ü pqpËqÙ¹ fËp¡lZ ¢œ²u¡l pj−u ¢e−Sl pð−å ¢Q¿¹¡
Ll−h e¡z a¥¢j ü¡i¡¢hL i¡−hC ¢e−S−L ¢hn¡m Hhw mð¡ j−e Ll−hz
−a¡j¡l öd¤ HCV¥L¥ −h¡d b¡L−h −k üNÑ Hhw fª¢bh£l j−dÉ a¥¢jC
ph−Q−u hªqv pš¡ Hhw öd¤ JM¡−e cy¡¢s−u b¡L¡C k−bøz −S−e h¤−T
ph pj−u HC −h¡dV¡l ¢fR−e R¥V−h e¡, a¡q−m −pV¡ HLV¡ Bp¢š²z
Ešl: a¥¢j k¢c fcÈ¡p−e hp−a e¡ f¡l, a¡q−m HLV¡ −Qu¡−ll d¡−l
h−pJ dÉ¡e Ll−a f¡l gm HLC q−hz ¢L¿¹¥ a¥¢j HLSe p¡dL, a¥¢j
138
AhnÉC Ae¤n£m−el j¡dÉ−j HLV¡l Jf−l Bl HLV¡ f¡ Bs¡B¢s
i¡−h iy¡S L−l l¡M−a f¡l−hz a¥¢j HLV¡ −Qu¡−ll d¡−l hp Hhw f¡
c¤−V¡−L Bs¡B¢s i¡−h iy¡S L−l l¡M¡l QQÑ¡ Ll Hhw −n−o a¥¢j
AhnÉC fcÈ¡pe Ll−a f¡l−hz
fËnÀ: fË¡aÉ¢qL S£hek¡œ¡u −L¡−e¡ −L¡−e¡ pj−u B¢j i¥m L¡S L¢l
Hhw f−l Ae¤aç qC, ¢L¿¹¥ f−l Bh¡l HLC hÉ¡f¡l f¤el¡u O−Vz
Bj¡l Q¢lœ M¤h e£Q¥ qJu¡l S−eÉ HV¡ OV−R ¢L?
Ešl: −k−qa¥ a¥¢j HV¡ fË−nÀl j−dÉ ¢m−M S¡e¡μRz HV¡C fËj¡Z Ll−R
−k, −a¡j¡l Q¢lœ C¢aj−dÉ Eæa q−u −N−R Hhw a¥¢j −a¡j¡l
i¥m…−m¡ ü£L¡l Ll−a f¡lRz p¡d¡lZ −m¡−Ll¡ i¥m L¡S Ll−m
ü£L¡lC Ll−a Q¡u e¡z Hl AbÑ, a¥¢j C¢aj−dÉ p¡d¡lZ −m¡−L−cl
A¢aœ²j L−l −NRz a¥¢j fËbjh¡l i¥m L−lR Hhw −a¡j¡l Q¢lœ hS¡u
l¡M−a f¡l¢e, HV¡ HLV¡ fË¢œ²u¡, Hl f−ll h¡l Bh¡l kMe pjpÉ¡l
pÇj¥M£e q−h aMe Bh¡l Eæ¢al −Qø¡ Ll−hz
fËnÀ: Q¢õn Abh¡ f’¡n hRl hu−pl −m¡−Ll¡ ""¢ae−V g¥−ml j¡b¡l
Ef−l HL¢œa qJu¡'' AhÙÛ¡u −fy±R¡−a f¡l−h ¢L?
Ešl: −k−qa¥ Bjl¡ nl£l J j−el k¤NÈ p¡de¡ L¢l, −pCS−eÉ hup
Lj e¡ −hn£ −pV¡ −L¡−e¡ hÉ¡f¡l euz k¢c a¥¢j HLj−e Ae¤n£me
Ll−a b¡L Hhw Bj¡l Ef−cn Ae¤k¡u£ Q¢l−œl BhnÉLa¡ −j−e
Qm−a b¡L, a¡q−m −a¡j¡l p¡de¡l p−‰ p−‰ ¢el¿¹l −a¡j¡l Bu¤
h¢dÑa q−a b¡L−hz a¡q−m HC pjuV¡ ¢L p¡de¡l S−eÉ k−bø q−u
−Nm e¡? ¢L¿¹¥ HM¡−e HLV¡ hÉ¡f¡l B−R ¢h−noa je J nl£−ll k¤NÈ
139
p¡de¡l −r−œ, −a¡j¡l S£h−el HC h¢dÑa pj−u, k¢c −a¡j¡l Q¢l−œ
pjpÉ¡l Eáh qu, a¡q−m −a¡j¡l S£h−e ¢hfc O¢e−u Bp−hz −k−qa¥
−a¡j¡l S£he p¡de¡ Ll¡l E−ŸnÉ h¢dÑa Ll¡ q−u−R, −pCS−eÉ
−a¡j¡l Q¢lœ HLh¡l ¢hfbN¡j£ q−m, −pC j¤q−¨ aÑ −a¡j¡l S£h−e ¢hfc
O¢e−u Bp−hz
Ešl: HV¡ −a¡j¡−L ¢e−S−LC My¥−S h¡l Ll−a q−hz −kje, kMe
Bjl¡ hªqv qÙ¹ j¤â¡ L¢l aMe q¡a c¤−V¡−L −cM−a M¤h eje£u j−e
qu ¢L¿¹¥ j¤â¡…¢m Ll¡l pj−u h¡Ù¹−h hmfË−u¡N Ll−a quz ANËh¡ý J
q¡−al L¢êl j−dÉ, B‰¥m…−m¡l j−dÉ A−eL n¢š²l fË−u¡N Ll−a
quz −k−qa¥ −cM−a M¤h eje£u, Hhw h¡Ù¹−h n¢š²V¡ −hn fËhm,
−pCS−eÉ hm¡ qu ""eje£ua¡l j−dÉ L¡¢WeÉ'' B¢j −a¡j¡−cl S−eÉ
qÙ¹j¤â¡ fËcnÑe Ll¡l pj−u −pV¡ −a¡j¡−cl C¢aj−dÉ fËc¡e L−l¢Rz
d£−l d£−l −a¡jl¡ Ae¤n£m−el pj−u −pV¡ Ae¤ih Ll−a f¡l−hz
fËnÀ: f¤l¦o Hhw e¡l£l j−dÉ L¡jS pÇf−LÑl ¢L −L¡−e¡ fË−u¡Se −eC?
Lj hu−pl −m¡−L−cl ¢L ¢hh¡q¢h−μRc Ll¡ E¢Qa?
Ešl: O¤¢j−u fs¡V¡ ¢WL eu, dÉ¡−el pj−u O¤j¡−e¡ k¡u ¢L? dÉ¡−el
pj−u O¤j¡−e¡V¡ HL dl−el Bp¤¤¢lL h¡d¡z −a¡j¡l hm¡ HC dl−el
−hýyn AhÙÛ¡ qJu¡ E¢Qa eu, qu−a¡ a¥¢j fËnÀV¡ f¢l×L¡l L−l
−mM¢ez ¢ae ¢j¢eV −Qae¡ e¡ b¡L¡ −L¡−e¡ ¢qp¡−hl j−dÉ B−p e¡z
−kph −m¡−L−cl ¢XwN (dÉ¡e¡hÙÛ¡ kMe je n§eÉ AbQ p−Qae) AhÙÛ¡u
fË−hn Ll¡l rja¡ M¤h EyQ¥, a¡−cl fË¡uC A−Qae AhÙÛ¡l Ecu qu,
a−h A−eL pju d−l HClLj Qm−a b¡L¡ ¢WL euz
Ešl: Hph −a¡j¡l ¢ÙÛl pwLÒf B−R ¢L −eC a¡l Efl ¢eiÑln£m,
j¤MÉ hÉ¡f¡l q−μR −a¡j¡l HC ¢ÙÛl pwLÒf LaV¡ cªtz k¡−cl SeÈNa
pwú¡l e£Q¥ a¡−cl −r−œ ¢ÙÛl pwLÒf Hhw B−m¡LfË¡¢çl …−Zl
Ef−l hÉ¡f¡lV¡ ¢eiÑl L−lz
Ešl: HV¡ −L¡−e¡ pjpÉ¡ eu, −k−qa¥ g¡m¤e−L AeÉ HL¢V j¡œ¡−a
ÙÛ¡fe Ll¡ b¡−Lz Bj¡−cl HC fÜ¢a−a −L¡−e¡ nËjp¡dÉ nl£l
141
p’¡m−el hÉ¡f¡l −eC, k¡ NiÑha£ j¢qm¡l Ef−l M¡l¡f fËi¡h −gm−a
f¡−lz HV¡ a¡−cl nl£−ll f−r j‰mc¡uLz
Ešl: e¡ HV¡ q−h e¡, L¡lZ ¢h… q−μR jq¡e B¢c a¡J j−al HLV¡
p¡de¡ fÜ¢a, k¡ h¤Ü ja Hhw a¡J j−alJ f§−hÑ ¢hcÉj¡e ¢Rmz HC
fÜ¢aV¡ p¡d¡lZa HL¡¿¹h¡p p¡de¡l A¿¹i¥Ñš²z −pC pj−u −k−qa¥
−L¡−e¡ jWpðå£u fËZ¡m£l fËQme ¢Rm e¡, −pCS−eÉ a¡l¡ p¡de¡l
j¡Tf−b f¡q¡−s Q−m −ka, −kM¡−e −LE M¡h¡l −fy±−R ¢c−a f¡l−h e¡z
HC pj−u, a¡l¡ HL¡L£ p¡de¡ Lla, Ru j¡p −b−L HL hvpl
¢ÙÛli¡−h b¡L¡l fË−u¡Se q−a¡, −pCS−eÉ a¡l¡ HC fÜ¢aV¡ (¢h…)
NËqZ Llaz BS−L Bj¡−cl HC p¡de¡u ¢h…l fË−u¡Se −eCz HC
fÜ¢aV¡ HL ¢h−no f¢l¢ÙÛ¢a−a hÉhq¡l Ll¡ q−a¡, HV¡ −L¡−e¡
142
A−m±¢LL rja¡l hÉ¡f¡l euz ¢LR¥ −m¡L HV¡ −nM¡uz B¢j hmh k¢c
−N¡V¡ fª¢bh£l ph j¡e¤−ol M¡h¡−ll fË−u¡Se e¡ b¡−L, −p−r−œ p¡d¡lZ
j¡e¤−ol p¡j¡¢SL f¢l¢ÙÛ¢al ¢hfkÑu OV−hz aMe pjpÉ¡l pª¢ø q−hz
−m¡−Ll¡ −LE k¢c −L¡−e¡ M¡h¡l e¡ M¡u, a¡q−m −pV¡−L ¢L j¡ehpj¡S
h−mz −pV¡ q−h e¡ Hhw −pClLj q−aJ −cJu¡ k¡−h e¡z
Ešl: HC fy¡QV¡ ¢œ²u¡l −p−Vl j¡dÉ−j Bjl¡ M¤h EyQ¥ Ù¹−l p¡de¡
Ll−a f¡lh, AhnÉ pju H−m f−l a¥¢j ¢e−SC S¡e−a f¡l−h −k
a¥¢j −L¡eÚ Ù¹−l p¡de¡ Ll−a Q¡Jz −k−qa¥ Bj¡−cl HC fÜ¢al
−L¡−e¡ −no −eC, a¥¢j kMe p¢aÉC −pC S¡uN¡u −fy±−R k¡−h −pM¡−e
−a¡j¡l S−eÉ BlJ HLV¡ f§hÑ¢edÑ¡¢la h−¾c¡hÙ¹ Ll¡ b¡L−h Hhw
HjeL£ a¥¢j BlJ EyQ¥ Ù¹−ll jq¡e fb fË¡ç q−hz
Ešl: ¢œ²u¡ Ll¡V¡ j−Wl p¡de¡l −b−L Bm¡c¡, j−W p¡de¡ Ll−a
Q¡C−m h−p dÉ¡e Ll−a q−h, −pV¡ HLV¡ cra¡ a¡l S−eÉ Ae¤n£m−el
fË−u¡Sez a¥¢j HV¡ hm−a f¡l e¡ −k a¥¢j öd¤ −N¡wN hª¢Ü Ll−a
Q¡C−h, Bl HV¡ −a¡j¡l j¡b¡l Efl −L¡−e¡ ¢œ²u¡ e¡ L−lC hª¢Ü −f−a
b¡L−h---−a¡j¡−L L£i¡−h Ae¤n£meL¡l£ hm¡ k¡−h? fË−aÉLV¡ p¡de¡
fËZ¡m£l j−dÉC Ešl¡¢dL¡l p§−œ fË¡ç qJu¡ ¢eSü ¢S¢e−pl HLV¡ −pV
b¡−L −k…−m¡−L ¢hL¢na Ll¡l S−eÉ ¢œ²u¡ Ll¡ fË−u¡Sez
fËnÀ: AeÉ fÜ¢a−a p¡de¡ Ll¡ −m¡−Ll¡ c¡¢h L−l: ""−kph fÜ¢a
j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡ f¢lQ¡¢ma qu e¡ −p…−m¡ p¡de¡l fb eu,'' HV¡
¢L ¢WL?
Ešl: −m¡−Ll¡ e¡e¡e dl−el A−eL Lb¡ h−m b¡−L, ¢L¿¹¥ −L¡−e¡
−m¡LC Bj¡l j−a¡ jq¡e f−bl Lb¡ −a¡j¡−cl h−m¢ez h¤Ü j−a
¢hnÄ¡p Ll¡ qu −k, −kph p¡de¡ fÜ¢a E−ŸnÉj§mLi¡−h Ll¡ qu
−p…−m¡ M¤h EyQ¥Ù−¹ ll eu, p¡de¡ fÜ¢a−a E−ŸnÉ b¡L−m −pV¡
143
p’¡me−L C¢‰a L−l e¡z dÉ¡e Ll¡ Hhw q¡a c¤−V¡ HL¢œa L−l
¢S−u¢ue Ll¡J p’¡me p¤¤al¡w p’¡m−el BL¡l Hhw pwMÉ¡, −hn£ h¡
Lj qJu¡l Ef−l p¡de¡ ¢eiÑl L−l e¡z E−ŸnÉj§mLi¡−h Ll¡ Hhw
E−ŸnÉq£ei¡−h Ll¡ hÉ¡f¡lV¡ −a¡j¡l j¡e¢pL CμR¡l fË¢a D¢‰a L−lz
−L¡−e¡ ¢LR¥l ¢fR−e −R¡V¡l hÉ¡f¡l hm−a q−m, k¢c −LE j¡e¢pL
CμR¡ ¢e−u −L¡−e¡ ¢LR¥l ¢fR−e −R¡−V, a¡q−m −pV¡ Bp¢š² Hhw −pV¡C
E−ŸnÉj§mLi¡−h Ll¡, HV¡C q−μR Hl AbÑz
fËnÀ: Q¢lœ Hhw pcÚ…Z HLC eu, Bf¢e h−m−Re pcÚ…Z HLSe
hÉ¢š²l Ù¹l ¢edÑ¡lZ L−l, Bh¡l Bf¢e h−m−Re Q¢lœ ka EyQ¥ q−h
−N¡wN-J aa EyQ¥ q−hz HC c¤−V¡ hš²hÉ ¢L flØfl ¢h−l¡d£?
Ešl: −a¡jl¡ qu−a¡ f¢l×L¡l L−l öe−a f¡J¢e! Q¢l−œl j−dÉ B−R
HL ¢hÙ¹«a −rœ, a¡l j−dÉ pcÚ…Z HLV¡ Awn, HR¡s¡J a¡l j−dÉ
B−R ""pqen£ma¡,'' Lø pqÉ Ll¡l rja¡, B−m¡LfË¡¢çl …Z,
f¡lØf¢lL ja¢h−l¡−dl −j¡L¡¢hm¡ Ll¡l rja¡ CaÉ¡¢cz H…−m¡ phC
Q¢l−œl ¢hou, Hl j−dÉ BlJ B−R −N¡wN-Hl l©f¡¿¹l Hhw pcÚ…−Zl
l©f¡¿¹l, HV¡ HLV¡ ¢hÙ¹«a hÉ¡f¡lz −a¡j¡l pcÚ…Z LaV¡ B−R −pV¡
−c−M −N¡wN-Hl EμQa¡ hm¡ k¡−h e¡ a¡l hc−m, HV¡ hm¡ k¡−h −k
i¢hoÉ−a LaV¡ −N¡wN ¢hL¢na q−a f¡−lz HLj¡œ Q¢l−œl Eæ¢al
j¡dÉ−jC pcÚ…Z −N¡wN-H l©f¡¿¹¢la q−hz
fËnÀ: haÑj¡e pj¡−S A−eL i¡−h hš²hÉ fËQ¡l Ll¡ q−u b¡−L, −kje
¢Q¢W-l nª´Mmz L£i¡−h Hl −j¡L¡¢hm¡ Llh?
144
Ešl: B¢j −a¡j¡−cl hm¢R, Hph f¤−l¡f¤¢l −m¡L WL¡−e¡l ¢S¢epz
a¥¢j a¡l ¢Q¢W −gla f¡W¡−h e¡z H−Lh¡−l −h¡L¡ −h¡L¡ hÉ¡f¡lz a¥¢j
HV¡−L …l¦aÆ ¢cJ e¡z a¥¢j ¢S¢epV¡−L HLh¡l −c−MC hm−a f¡l−h
−k HV¡ pv ¢L pv euz Bj¡−cl HC g¡-Hl Q¢l−œl p¡de¡l
BhnÉLa¡…¢m L−W¡lz ¢LR¥ ¢Q−N¡wN j¡ØV¡l−L B¢j ""¢Q−N¡wN
hÉhp¡u£'' hmh L¡lZ a¡l¡ ¢Q−N¡wN−L HL dl−el fZÉp¡jNË£ ¢qp¡−h
hÉhq¡l Ll−R Hhw HV¡−L j§mde L−l Hl ¢h¢ej−u V¡L¡ −l¡SN¡l
Ll−Rz JC −m¡L…−m¡l L¡−R p¢aÉL¡−ll −nM¡−e¡l j−a¡ ¢LR¥C −eC,
k¢c p¡j¡eÉ ¢LR¥ b¡−LJ, −pV¡J EyQ¥Ù−¹ ll eu, HjeL£ Aöi ¢S¢epJ
B−Rz
fËnÀ: Bj¡−cl L−uLS−el g¡m¤e −N¡wN −nM¡l f−l −b−LC −h¡d q−μR
−ke j¡b¡ g¥−m −N−R Hhw j¡b¡ ¢TjÚ¢TjÚ Ll−Rz
145
fËnÀ: p¡de¡l pj−u Bjl¡ ¢L d§jf¡e Abh¡ jcÉfÉe Ll−a f¡¢l?
Bj¡−cl L¡−Sl S−eÉ ¢h−no fË−u¡S−e jcÉf¡e Ll−a q−m L£ Llh?
fËnÀ: kMe g¡m¤−el O§ZÑe −cM−a f¡Ju¡l rja¡ e¡ b¡−L, aMe k¢c
Bjl¡ ¢Q¿¹¡ L¢l −k HV¡ O¢sl Ly¡V¡ Ae¤k¡u£ O¤l−R, AbQ −pC pj−u
HV¡ h¡Ù¹−h O¢sl ¢hfl£a ¢c−L O¤l−R, −p−r−œ g¡m¤−el Ef−l −L¡−e¡
fËi¡h pª¢ø q−h ¢L?
Ešl: g¡m¤e ¢e−S ¢e−SC O¤l−R, −a¡j¡l j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡ H−L
f¢lQ¡¢ma Ll¡l −L¡−e¡ fË−u¡Se −eCz B¢j HV¡ BlJ HLh¡l −S¡l
146
¢c−u hm−a Q¡C: j¡e¢pL CμR¡l fË−u¡N Ll−h e¡ Hhw j¡e¢pL CμR¡
H−L ¢eu¿»Z Ll−aJ f¡l−h e¡z HV¡ i¡h−h e¡ −k j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡
H−L ¢hfl£a ¢c−L −S¡l L−l −O¡l¡−a f¡l−hz am−f−V Ah¢ÙÛa
g¡m¤e−L j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡ ¢eu¢¿»a Ll¡ k¡u e¡z −k g¡m¤e…−m¡
h¡C−l −b−L nl£−ll p¡j”pÉ¢hd¡e Ll−R, −p…−m¡ −a¡j¡l j¡e¢pL
CμR¡−L NËqZ Ll−a f¡−l, k¢c a¥¢j −p…−m¡−L ¢h−no ¢c−L O¤l−a
¢c−a Q¡J, a¥¢j −pV¡ Ae¤ih Ll−a f¡l−hz B¢j −a¡j¡−cl hmh: HV¡
Ll−h e¡, j¡e¢pL CμR¡ ¢c−u Ae¤n£me Ll−a f¡l−h e¡z j¡e¢pL CμR¡
fË−u¡N L−l Ae¤n£me Ll−m −pV¡ ""Ae¤n£meL¡l£l à¡l¡ −N¡wN-Hl
f¢lö¢Ü,'' q−u k¡−μR e¡ ¢L? ¢L¿¹¥ HV¡ q−h g¡m¤e Abh¡ g¡ à¡l¡
Ae¤n£meL¡l£l f¢lö¢Üz −a¡j¡l j¡e¢pL CμR¡l hÉ¡f¡l…−m¡−L ¢LR¥−aC
aÉ¡N LlR e¡ −Le? −k −L¡−e¡ p¡de¡u EyQ¥ Ù¹−l −fy±−R −N−m, HjeL£
a¡J j−al p¡de¡−aJ, j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡ f¢lQ¡me¡l hÉ¡f¡l Bl
b¡−L e¡z
fËnÀ: ¢œ²u¡ −no qJu¡l f−l Bj¡−cl −L¡−e¡ ¢LR¥ Ll¡l fË−u¡Se B−R
¢L? j¤Mjäm j¤R−h ¢L j¤R−h e¡?
Ešl: HV¡ −L¡−e¡ pjpÉ¡ euz −k−qa¥ Bjl¡ EyQ¥ Ù¹−l p¡de¡ L¢l,
Bj¡−cl j§−œ h¡ j−ml j−dÉ p¢aÉC n¢š² b¡−Lz AhnÉ JCV¥L¥ n¢š²
−L¡−e¡ ¢qp¡−hl j−dÉ B−p e¡ Hhw Hl −L¡−e¡ fËi¡hJ −eCz c¡g¡
p¡de¡l AbÑ pjÙ¹ S£−hl EÜ¡l qJu¡, JCV¥L¥ n¢š²l ¢eNÑje q−u
k¡Ju¡ −L¡−e¡ hÉ¡f¡l euz Bjl¡ k¡ ¢g−l f¡C a¡ A−eL −hn£z LÓ¡−p
fs¡−e¡l pj−u B¢j AaÉ¿¹ rja¡n¡m£ n¢š² −fËlZ L¢l, −pV¡ HCph
−cu¡m…−m¡−a l−u k¡uz
fËnÀ: Bjl¡ g¡m¤e −N¡wN-Hl fËQ¡l Ll−a f¡¢l ¢L? k¡l¡ LÓ¡−p
B−p¢e, a¡−cl Bjl¡ −nM¡−a f¡¢l ¢L? k¡l¡ LÓ¡−p B−p¢e a¡l¡
pq¡ua¡ −L−¾cÊ Ae¤n£me Ll−a f¡−l ¢L? nq−ll h¡C−l b¡L¡
BaÈ£uüSe−L Hhw hå¥h¡åh−L −Vf Hhw hC f¡W¡−a f¡¢l ¢L?
Ešl: Bjl¡ HM¡−e je−L −L¾cÊ£i¨a l¡M¡l Lb¡ h¢m e¡z B¢j
ph¡C−L hmh −k je−L −L¾cÊ£i¨a Ll−h e¡ Hhw HC Bp¢š²V¡ aÉ¡N
Llz −L¡−e¡ j¡e¢pL CμR¡l BhnÉLa¡ −eCz a«a£u ¢œ²u¡l −p−V
150
−kM¡−e c¤−V¡ q¡−al a¡m¤ ¢Q hqe Ll−R k¡ ¢h−nÄl c¤C fË¡¿¹ −ic
Ll−R, HM¡−e öd¤ HLh¡l ¢Q¿¹¡ Ll−mC Qm−h, AeÉ Bl ¢LR¥ ¢Q¿¹¡
Ll¡l fË−u¡Se −eCz
Ešl: Bjl¡ ¢Q L£−pl S−eÉ pwNËq Llhz Bjl¡ c¡g¡-l p¡de¡ L¢lz
i¢hoÉ−a a¥¢j HjeL£ ¢Q ¢eNÑaJ Ll−a f¡l−h e¡z Bjl¡ HC
¢ejÀÙ¹−ll ¢Q-Hl p¡de¡ L¢l e¡z f¢lh−aÑ Bjl¡ B−m¡ ¢eNÑa L¢lz
g¡m¤e HC n¢š² pwNËq L−l, Bjl¡ ¢e−Sl¡ L¢l e¡z −kje, HC ¢h−nÄl
c¤C fË¡¿¹ −ic Ll¡l ¢œ²u¡−a, HV¡ ¢Q pwNËq L−l e¡, fËL«af−r
nl£lV¡−L EeÈ¥š² L−l −cJu¡ qu, Hl à¡l¡ n¢š² pwNËq Ll¡l j−a¡
L¡SV¡J pÇfæ qu, ¢L¿¹¥ HV¡C j¤MÉ E−ŸnÉ euz HLSe hÉ¢š² ¢Q
L£i¡−h pwNËq L−l? a¥¢j c¡g¡-l p¡dL, −pCS−eÉ −a¡j¡l q¡aV¡−L
HLh¡l B−¾c¡¢ma Ll¡l p¡−b p¡−b j¡b¡l Ef−l −hn i¡l −h¡d
Ll−h, L¡lZ fËQ¥l f¢lj¡Z ¢Q Q−m B−pz ¢L¿¹¥ L£−pl S−eÉ −a¡j¡l
¢Q-Hl fË−u¡Sez −L¡−e¡ ¢h−no E−ŸnÉ ¢e−u n¢š² pwNËq Ll¡l
fË−u¡Se −eCz
fËnÀ: "" HLn' ¢c−el j−dÉ ¢ia ¢ejÑ¡Z '' Hhw "" ï¨Z-Hl nÄ¡p''
g¡m¤e −N¡wN-Hl A¿¹NÑa ¢L?
Ešl: H…−m¡ phC e£Q¥Ù¹−ll fÜ¢a, Bjl¡ Hph p¡de¡ L¢l e¡z
JCph AÙÛ¡u£ Hhw fË¡l¢ñL fhÑ Bjl¡ A−eL B−NC f¡l L−l
H−p¢Rz
fËnÀ: g¡m¤e −N¡wN, ¢ue Hhw ¢uu¡wN-Hl i¡lp¡−jÉl fË¢a …l¦aÆ −cu
¢L?
Ešl: B¢j HLV¡ Ec¡qlZ ¢c¢μRz B¢j HLh¡l −h¢Sw−u h−s¡ HLV¡
A–¡¢mL¡ fË¡‰−Z ¢nr¡bÑ£−cl −nM¡¢μRm¡j, aMe hª¢ø Bp−h Bp−h
Ll−R Hhw i£oZ hSÊf¡a q¢μRm, B¢j −kph ¢œ²u¡ ¢noÉ−cl ¢n¢M−u
¢Rm¡j, −p…¢mC ph¡C JM¡−e Ae¤n£me Ll¢Rm, a¡l¡ aMe fcQ¡lZ¡
à¡l¡ g¡m¤−el N¢an£m ¢ÙÛ¢a-l ¢œ²u¡ Ll¢Rm, B¢j −cMm¡j hª¢ø H−p
k¡−μR AbQ a¡−cl ¢œ²u¡ aMeJ pj¡ç qu¢ez k¡C −q¡L fËQä hª¢øV¡
Bl fsmC e¡, −jO…−m¡ M¤h e£−Q ¢Rm Hhw A–¡¢mL¡l Efl ¢c−u
Ns¡N¢s ¢c¢μRm, iuwLl i¡−h hSÊf¡a q¢μRm Hhw −j−Ol NSÑe
q¢μRm, M¤h AåL¡l O¢e−u H−p¢Rmz −p pju HLV¡ hSÊ¢hcÉ¥v g¡m¤−el
d¡−l H−p m¡Nmz ¢L¿¹¥ Bj¡−cl p¡j¡eÉaj ByQJ m¡−N¢e, Bjl¡
f¢l×L¡li¡−h −cMm¡j −k hSÊ¢hcÉ¥vV¡ L£i¡−h j¡¢V−a H−p fsm, AbQ
Bj¡−cl −L¡−e¡ r¢a qm e¡z Hl hš²hÉ q−μR, HC p¡de¡ fÜ¢a
Bj¡−cl p¤¤lr¡ fËc¡e Ll−Rz B¢j kMe Ae¤n£me L¢l aMe
Bhq¡Ju¡ −Lje, HV¡ ¢Q¿¹¡ L¢l e¡, kMe B¢j Ae¤n£me Ll¡l Lb¡
¢Q¿¹¡ L¢l, ¢WL aMeC Ae¤n£me L¢lz karZ pju b¡−L aarZ
Ae¤n£me L¢l, Bl në pð−å Bj¡l −L¡−e¡ i£¢a −eCz AeÉ
fÜ¢a−a n−ël fË¢a i£¢a b¡−L, −k−qa¥ a¥¢j kMe M¤hC n¡¿¹ AhÙÛ¡u
b¡L Hhw qW¡v −L¡−e¡ −S¡l¡m në −n¡e, aMe HClLj −h¡d q−h
−ke p¡l¡ nl£−ll ¢Q −g−V k¡−h Hhw Q¢L−a nl£−ll h¡C−l −hl q−u
k¡−hz ¢L¿¹¥ ¢Q¿¹¡ Ll−h e¡, Bj¡−cl p¡de¡ ¢hf−b k¡−h e¡z AhnÉ a¥¢j
n¡¿¹ S¡uN¡l S−eÉ kb¡p¡dÉ −My¡S Ll−h k¡−a i¡−m¡i¡−h Ae¤n£me
Ll−a f¡lz
152
Ešl: j−el j−dÉ R¢h g¥¢V−u −a¡m¡l fË−u¡Se −eCz −a¡j¡l ¢chÉQr¥
M¤−m −N−m a¥¢j Bj¡l g¡-nl£l−L −a¡j¡l f¡−nC −cM−a f¡l−hz
Ešl: fy¡Q −pV ¢œ²u¡l j−dÉ −k −L¡−e¡ HLV¡ −pV Ae¤n£me Ll−a
f¡lz Bj¡l j−e qu AeÉ ¢œ²u¡…¢m Ll¡l f§−hÑ fËbj ¢œ²u¡l −pV
Ae¤n£me Ll¡ ph−Q−u i¡−m¡z −k−qa¥ HV¡ f¤−l¡ nl£lV¡−L M¤−m −cu,
a¥¢j fËb−j HV¡ HLh¡l Ll−hz aMe −a¡j¡l pÇf¨ZÑ nl£lV¡ fkÑ¡ç
¢œ²u¡n£m q−u M¤−m k¡Ju¡l f−l, AeÉ ¢œ²u¡…¢m Ll−m gm BlJ
i¡−m¡ q−hz −hn£ pju −f−m −hn£ pju Ae¤n£me Ll−h, Lj pju
−f−m Lj pju Ae¤n£me Ll−h Abh¡ a¥¢j −k −L¡−e¡ HLV¡ ¢œ²u¡l
−pV −h−R ¢e−uJ Ae¤n£me Ll−a f¡lz a«a£u Hhw Qa¥bÑ ¢œ²u¡l −pV
fË−aÉLV¡ "e'h¡l L−l Ll−h Hhw HV¡ hC−a −mM¡ B−R −k a¥¢j HV¡
j−e j−e …Z−a f¡lz a¥¢j h¡¢s−a ¢N−u HLh¡l −Qø¡ Ll−a f¡lz
−a¡j¡l h¡μQ¡−L −X−L e¡J Hhw a¥¢j Ae¤n£me Ll¡l pju a¡−L f¡−n
c¡¢s−u NZe¡ Ll−a h−m¡z "e'h¡l-Hl f−l a¥¢j n¢š²l k¿»−L±nmV¡−L
Bl Ae¤ih Ll−a f¡l−h e¡, −k−qa¥ Bj¡l ¢S¢ep…¢m HCi¡−hC
L¡S L−lz öl¦l ¢c−L −a¡j¡l HV¡ ¢e−u ¢Q¿¹¡ Ll¡ fË−u¡Se, ¢L¿¹¥
HLh¡l AiÉ¡p q−u −N−m a¥¢j ü¡i¡¢hL i¡−hC −b−j k¡−hz k¢c
¢œ²u¡…¢ml ¢LR¥ p’¡me p¢WLi¡−h j−e e¡ b¡−L Abh¡ −hn£ h¡l h¡
Lj h¡l Ll, −p…−m¡−L pw−n¡de L−l ¢e−mC Qm−hz
fËnÀ: ¢œ²u¡ −no q−u k¡Ju¡V¡C Ae¤n£m−el −no q−u k¡Ju¡ eu −Le?
Ešl: g¡m¤e ¢e−S ¢e−SC O¤l−Rz a¥¢j ¢œ²u¡ hå Ll−m −pC j¤q¨−aÑ −p
S¡e−a f¡−l, −p A¢ja n¢š²dl Hhw avrZ¡v nl£l −b−L ¢eNÑa
qJu¡ pjÙ¹ ¢S¢ep ¢g¢l−u −eu Hhw L¡SV¡ a¥¢j j¡e¢pL CμR¡l à¡l¡
−ki¡−h Ll−a a¡l a¥me¡u BlJ i¡−m¡i¡−h pÇfæ L−lz HV¡
−j¡−VC Ae¤n£m−el −no qJu¡ eu, öd¤j¡œ n¢š²V¡−L ¢g¢l−u −eJu¡
153
quz AeÉ p¡de¡ fÜ¢a…−m¡−a n¡l£¢lL ¢œ²u¡ −no q−mC Ae¤n£meJ
−no q−u k¡uz Bj¡−cl HC fÜ¢a−a Ae¤n£me ph pj−uC Qm−R,
HjeL£ kMe ¢œ²u¡ −no q−u −N−Rz AaHh Ae¤n£me −no Ll¡ k¡−h
e¡z HjeL£ g¡m¤−el −O¡l¡V¡ b¡j¡−a Q¡C−mJ a¥¢j b¡j¡−a f¡l−h e¡z
B¢j k¢c BlJ Ni£li¡−h HV¡ hÉ¡MÉ¡ L¢l a¥¢j h¤T−a f¡l−h e¡z
a¥¢j k¢c H−L b¡j¡−a f¡l a¡q−m B¢jJ HM¡−e −b−j k¡h, Hhw a¥¢j
¢L Bj¡−L b¡j¡−a f¡l−h?
fËnÀ : ¢S−u¢ue (c¤−V¡ q¡a HL¢œa Ll¡) Hhw −q¢n (c¤−V¡ q¡a−L
h¤−Ll p¡j−e fËZ¡−jl i¢‰−a l¡M¡) HC c¤−V¡ ¢ÙÛ¢a−L ¢L Bjl¡
cä¡uj¡e AhÙÛ¡−el j−a¡ Ll−a f¡¢l ¢L?
fËnÀ: ¢œ²u¡l pj−u h¡ýj§m ¢L phpj−u gy¡L¡ l¡M¡ E¢Qa? fËbj ¢œ²u¡V¡
Ll¡l pj−u h¡ýj§m nš² −h¡d qu, Hl L¡lZ L£?
fËnÀ; −kph −m¡−Ll¡ j¡ØV¡l ¢m-l LÓ¡−p Awn NËqZ L−l¢e a¡l¡ ¢L
¢nr¡bÑ£−cl p¡−b f¡−LÑ Ae¤n£me Ll−a f¡−l?
Ešl: Bj¡−cl i¡o¡ ¢c−u H−L hÉ¡MÉ¡ Ll¡ k¡−h e¡z fË−aÉLV¡ j¤â¡l
j−dÉ A−eL dl−el AbÑ b¡L−a f¡−lz p¡d¡lZi¡−h Hl AbÑ: ""B¢j
¢œ²u¡ Blñ Llh Hhw h¤Ü g¡ Ae¤n£me Llhz B¢j Bj¡l nl£−ll
p¡j”pÉ¢hd¡e Llh Hhw p¡de¡l AhÙÛ¡u fË−hn Llhz''
Ešl: −a¡jl¡ ph¡C HV¡ Ae¤ih Ll¡l −Qø¡ Ll, −a¡jl¡ C¢aj−dÉ HC
Ù¹lV¡ f¡l L−l H−pRz −a¡j¡−cl nl£−ll p¡j”pÉ¢hd¡e L−l HC c¤‡-
öï n¡l£¢lL AhÙÛ¡u Be¡l S−eÉ B¢j hš²«a¡ ¢c−u¢R cn O¾V¡lJ
−hn£ pju d−l, Bjl¡ p−‰ p−‰ −a¡j¡−cl HC AhÙÛ¡u ¢e−u H−p¢R,
AeÉ p¡de¡ fÜ¢a…−m¡−a a¡l S−eÉ HL cn−Ll −hn£, L−uL cnL
Abh¡ a¡l −hn£ pju d−l Ae¤n£me Ll−a q−a¡z −k−qa¥ HC d¡−f
Q¢l−œl −L¡−e¡ BhnÉLa¡ −eC, j¡ØV¡−ll rja¡l Ef−l ¢i¢š L−lC
HV¡ pÇfæ quz HjeL£ −a¡jl¡ ¢LR¥ Ae¤ih Ll¡l B−NC HC Ù¹lV¡
f¡l q−u −NR, pñha Hl S−eÉ L−uLV¡ O¾V¡C j¡œ −m−N−Rz qu−a¡
−L¡−e¡ HL¢ce a¥¢j −hn£ pw−hcen£m q−u −N−m ¢L¿¹¥ ¢LR¥ pju f−l
a¥¢j Bl AaV¡ pw−hcen£m b¡L−m e¡, h¡Ù¹−h HLV¡ h−s¡ Ù¹l
−f¢l−u −Nmz AeÉ p¡de¡ fÜ¢a−a a¥¢j HC AhÙÛ¡u HL hvpl h¡
L−uL hvpl b¡L−h, fËL«af−r J…−m¡ phC e£Q¥Ù−¹ ll ¢S¢epz
fËnÀ: h¡−p Q−s k¡Ju¡l pj−u Abh¡ m¡C−e cy¡¢s−u A−fr¡ Ll¡l
pj−u g¡m¤e −N¡wN-Hl ph nl£l p’¡me…−m¡ pð−å ¢Q¿¹¡ Ll¡ k¡−h
¢L?
155
Ešl: Bj¡−cl ¢œ²u¡ Ll¡l −r−œ −L¡−e¡ j¡e¢pL CμR¡l fË−u¡N Ll¡l
Abh¡ fË−aÉL ¢ce ¢h−no pju d−l Ae¤n£me Ll¡l fË−u¡Se −eC,
AhnÉ ka −hn£ pju d−l Ll−a f¡l−h aaC i¡−m¡ gm q−hz a¥¢j
Ae¤n£me e¡ Ll−m, AeÉ ¢cL ¢c−u HC g¡m¤e −N¡wN fÜ¢a −a¡j¡−L
f¢löÜ Ll−a b¡−Lz ¢L¿¹¥ fË¡b¢jL AhÙÛ¡u Ae¤n£me −hn£ Ll¡ i¡m,
HV¡ n¢š²n¡m£ q−hz ¢LR¥ ¢nr¡bÑ£ HClLj f¢l¢ÙÛ¢a mrÉ L−l−R −k
a¡l¡ kMe L−uL j¡−pl S−eÉ hÉhp¡l L¡−S h¡C−l ïjZ L−l, −pC
pj−u M¤h hÉÙ¹ b¡L¡l L¡l−Z Ae¤n£me Ll¡l pju f¡u e¡, AbQ
p¡j¡eÉaj fËi¡hJ f−s e¡z kMe a¡l¡ ¢g−l B−p g¡m¤e aMeJ
O¤l−aC b¡−L, L¡lZ H LM−e¡J b¡−j e¡z a¥¢j ¢e−Sl q©c−ul j−dÉ
¢e−S−L HLSe Ae¤n£meL¡l£ ¢qp¡−h j−e Ll−m Hhw Q¢lœ−L lr¡
L−l Qm−a f¡l−m H O¤l−aC b¡L−hz ¢L¿¹¥ HM¡−e HLV¡ hÉ¡f¡l
B−Rz a¥¢j k¢c Ae¤n£me e¡ Ll Hhw ¢e−S−L HLSe p¡d¡lZ
j¡e¤−ol p¡−b …¢m−u −gm, a¡q−m HV¡ A¿¹¢qÑa q−u k¡−hz
fËnÀ: g¡m¤e −N¡wN Hhw a¿» ¢hcÉ¡ HLp¡−b Ae¤n£me Ll¡ k¡−h ¢L?
fËnÀ: g¡m¤e −N¡wN Ae¤n£me Ll¡l pj−u Bjl¡ ¢L h¤Ü j−al AeÉ
p¡de¡ fÜ¢al Be¤n£me Ll−a f¡¢lz Bjl¡ ¢L −h¡¢dpšÄ …u¡eCe-
Hl e¡j Sf Ll¡ −Vf öe−a f¡¢l? h¤Ü j−al Nªq£ ¢noÉl¡ g¡m¤e
156
−N¡wN −nM¡l f−l n¡Ù»f¡W Ll−a f¡l−h ¢L? Bjl¡ HLC p¡−b AeÉ
¢œ²u¡l Ae¤n£me Ll−a f¡lh ¢L?
Ešl: B¢j j−e L¢l e¡z fË−aÉLV¡ fÜ¢aC q−μR p¡de¡l HL HLV¡
fbz k¢c a¥¢j p¢aÉC p¡de¡ Ll−a Q¡J Hhw −Lhmj¡œ −l¡N c§l Ll¡
Hhw p¤¤ü¡ÙÛÉ ASÑe Ll¡ eu a¡q−m a¥¢j AhnÉC HLV¡ fÜ¢a−a
p¡de¡ Ll−hz HV¡ HLV¡ Nñ£l ¢houz EyQ¥ Ù¹−l p¡de¡l −r−œ HLV¡
f−b p¡de¡ Ll¡ BhnÉLz HV¡ HLV¡ ¢e¢ÕQa paÉz HjeL£ h¤Ü j−al
¢h¢iæ p¡de¡ fÜ¢a…−m¡l −r−œJ HLV¡−L AeÉV¡l p−‰ −jn¡−e¡
E¢Qa euz Bjl¡ −k p¡de¡ fÜ¢al Lb¡ h¢m a¡ EμQÙ¹−ll Hhw HV¡
hýL¡m f§hÑ −b−L qÙ¹¡¿¹¢la q−u Bp−Rz a¥¢j ¢L Ae¤ih LlR a¡l
Ef−l ¢eiÑl L−l p¡de¡ Ll¡ ¢WL euz AeÉ j¡œ¡ −b−L −cM−m ¢hhaÑe
fË¢œ²u¡V¡ AaÉ¿¹ Nñ£l Hhw i£oZ S¢Vmz ¢WL −kje HLV¡ p§r
¢e−ŸÑn£ k−¿»l −L¡−e¡ HLV¡ Awn −hl L−l k¢c AeÉ ¢LR¥ ¢c−u
fË¢aÙÛ¡fe Ll¡ qu a¡q−m −pV¡ p−‰ p−‰ −i−‰ k¡−hz p¡de¡l −r−œJ
HLC hÉ¡f¡lz AeÉ −L¡−e¡ ¢LR¥C −jn¡−e¡ E¢Qa euz a¥¢j k¢c −jn¡J
a¡q−m i¥m qJu¡V¡ AhnÉñ¡h£z ph p¡de¡l −r−œC hÉ¡f¡lV¡ HLCz
a¥¢j k¢c p¡de¡ Ll−a Q¡J a¡q−m AhnÉC HLV¡ fÜ¢a−a j−e¡−k¡N
¢c−a q−hz k¢c HLV¡ fÜ¢a−a j−e¡¢e−hn e¡ Ll a¡q−m p¡de¡
H−Lh¡−lC q−h e¡z HLV¡ Lb¡ B−R, ""ph j−al ph−Q−u i¡−m¡
¢S¢epV¡ NËqZ Ll¡z'' HV¡ −Lhmj¡œ −l¡N ¢el¡ju Ll¡ Hhw ü¡−ÙÛÉl
Eæ¢al Ù¹−lC fË−k¡SÉz HV¡ −a¡j¡−L p¡de¡l EyQ¥Ù−¹ l ¢e−u −k−a f¡l−h
e¡z
Ešl: B¢j ¢hnÄ¡p L¢l HC LÓ¡p −no qJu¡l f−l −a¡j¡l nl£l
−Lje AhÙÛ¡u −fy±Rm −pV¡ a¥¢j Ae¤ih Ll−a f¡l−hz ¢LR¥ pju
−L−V k¡Ju¡l f−l −a¡j¡l nl£−l Bl −l¡−Nl pwœ²j−Zl Ae¤j¢a
−cJu¡ q−h e¡z kMe Bh¡l pjpÉ¡ Bp−h, −p…−m¡ p¢cÑ m¡N¡l j−a¡
Abh¡ −fV hÉb¡l j−a¡ −h¡d q−a f¡−l, ¢L¿¹¥ h¡Ù¹−h H…−m¡ Bm¡c¡z
H…−m¡ q−μR ph c¤−iÑ¡N Hhw fl£r¡z a¥¢j k¢c AeÉ ¢Q−N¡wN
j¡ØV¡l−cl −My¡S Ll, Hl AbÑ a¥¢j Bj¡l hm¡ Lb¡…¢m−L h¤T−a
f¡l¢e Abh¡ ¢hnÄ¡p Ll¢ez HC dl−el −L¡−e¡ ¢LR¥l ¢fR−e −R¡V¡l
j¡e¢pLa¡ d−l l¡M−m, a¥¢j Aöi h¡aÑ¡…−m¡−L BLoÑÑZ Ll−h −k…−m¡
−a¡j¡l p¡de¡u ¢hOÀ OV¡−hz k¢c −pC ¢Q−N¡wN j¡ØV¡l Aöi BaÈ¡l
à¡l¡ B¢hø q−u a¡l −b−L −N¡wN fË¡ç q−u b¡−L a¡q−m a¥¢jJ −pC
Aöi ¢S¢ep…¢m−L BLoÑÑZ Ll−hz A−eÉl hš²«a¡ öe−a Q¡Ju¡l
−r−œJ HLC hÉ¡f¡l O−V, HC öe−a Q¡Ju¡l CμR¡V¡ ¢L −L¡−e¡ ¢LR¥l
¢fR−e −R¡V¡ q−μR e¡? −a¡j¡−L ¢e−S−LC HC ¢houV¡ Efm¢ì Ll−a
q−hz HV¡ Q¢l−œl ¢hou, B¢j qÙ¹−rf Llh e¡z k¢c −p M¤h
EμQÙ¹−ll ašÄ Bl Q¢lœ ¢e−u hÉ¡MÉ¡ L−l a¡q−m qu−a¡ hÉ¡f¡lV¡
¢WL q−aJ f¡−lz ¢L¿¹¥ a¥¢j Bj¡l LÓ¡−p Awn NËqZ L−lR Hhw
A−eL −Qø¡l j¡dÉ−j −a¡j¡l nl£−ll p¡j”pÉ¢hd¡e L−l¢Rz fË¡b¢jL
AhÙÛ¡u AeÉ ph fÜ¢al h¡aÑ¡…−m¡ −a¡j¡l nl£−ll j−dÉ a¡m−N¡m
f¡¢L−u ¢Rm Hhw −a¡j¡l nl£−l ¢hnª´Mm¡ pª¢ø L−l¢Rmz HMe −a¡j¡l
nl£−ll pjÙ¹ ¢LR¥l p¡j”pÉ¢hd¡e L−l −pV¡−L p−hÑ¡šj AhÙÛ¡u ¢e−u
k¡Ju¡ q−u−Rz M¡l¡f ¢S¢ep c§l Ll¡ q−u−R Hhw i¡−m¡ ¢S¢ep −l−M
−cJu¡ q−u−Rz AhnÉ B¢j −a¡j¡−cl AeÉ p¡de¡ fÜ¢a ¢nM−a h¡lZ
Ll¢R e¡z −a¡j¡l k¢c −h¡d qu −k g¡m¤e −N¡wN i¡−m¡ eu, −p−r−œ
AeÉ p¡de¡ fÜ¢a ¢nM−a f¡lz ¢L¿¹¥ Bj¡l j−e qu a¥¢j k¢c M¤h
−hn£ ¢iæ ¢iæ ¢S¢ep −n−M¡ −pV¡ −a¡j¡l f−r i¡−m¡ euz a¥¢j
C¢aj−dÉ c¡g¡-l p¡de¡ LlR Hhw Bj¡l g¡-nl£l −a¡j¡l f¡−nC
l−u−Rz EμQÙ¹−ll ¢S¢ep fË¡ç q−uJ a¥¢j Bh¡l ¢g−l ¢N−u −M¡yS¡My¥¢S
Ll−a Q¡CR?
158
fËnÀ: g¡m¤e −N¡wN −nM¡l pj−u B¢j AeÉ ph fÜ¢a ¢nM−a f¡¢l
¢L? −kje, j¡¢mn, BaÈlr¡, HL B‰¥m −Se, a¡C¢S −Q¡u¡e CaÉ¡¢c,
Bjl¡ HC fÜ¢a…−m¡−a Ae¤n£me e¡ L−l öd¤ Hp−hl p−‰ pÇf¢LÑa
hC…¢m fs−a f¡¢l ¢L?
Ešl: j¡¢mn Hhw BaÈlr¡ pð−å fs¡−n¡e¡ Ll¡ −k−a f¡−lz ¢L¿¹¥
kMe ¢eù¥la¡l Ecu q−h aMe Aü¡μR¾cÉ −h¡d Ll−hz HL B‰¥m
−Se Hhw a¡C¢S −Q¡u¡e ¢Q−N¡wN-Hl A¿¹i¥Ñš²z a¥¢j k¢c J…−m¡
Ae¤n£me Ll a¡q−m a¥¢j JC ¢S¢ep…−m¡ −k¡N LlR, −p−r−œ
−a¡j¡l nl£−l Ah¢ÙÛa Bj¡l ¢S¢ep…−m¡ ph AöÜ q−u k¡−hz −k
hC…−m¡ Q¢lœ pð−å h−m−R −p…−m¡ fs−aJ f¡lz ¢L¿¹¥ ¢LR¥ −mML
¢e−Sl¡ f¢l×L¡l i¡−h e¡ h¤−TC ¢pÜ¡¿¹ NËqZ L−l −g−m k¡l g−m
−a¡j¡−cl ¢Q¿¹¡…¢m ¢hï¡¿¹ q−a f¡−lz
Ešl: q¡−a ØfnÑ qJu¡ E¢Qa euz Bj¡−cl BhnÉLa¡ q−μR AÒf
gy¡L l¡M¡z q¡−a ØfnÑ q−u −N−m q¡−al n¢š²V¡ nl£−l ¢g−l k¡uz
fËnÀ: ¢àa£u −p−Vl ¢œ²u¡l Ae¤n£m−el pj−u k¢c Bjl¡ h¡ý c¤−V¡−L
Bl d−l l¡M−a e¡ f¡¢l a¡q−m h¡ýc¤−V¡−L e£−Q e¡¢j−u H−e f¤el¡u
¢œ²u¡V¡ Q¡¢m−u −k−a f¡¢l ¢L?
Ešl: p¡de¡ M¤h LøLl, a¥¢j LÓ¡¿¹ −h¡d L−l h¡ýc¤−V¡ e¡¢j−u l¡M−m
−pV¡ gmfËp§ q−h e¡z HV¡ BhnÉL −k ka −hn£ pju d−l Ll−a
f¡l−h aa i¡−m¡ gm q−hz ¢L¿¹¥ a¥¢j −a¡j¡l rja¡ Ae¤k¡u£ Ll−hz
fËnÀ: f§ZÑ fcÈ¡p−e j¢qm¡−cl −r−œ hy¡ f¡ −Le X¡e f¡-Hl e£−Q
b¡−L?
Ešl: L¡lZ Bj¡−cl p¡de¡u HLV¡ −j±¢mL hÉ¡f¡−ll Lb¡ hm¡ q−u
b¡−Lz HLSe j¢qm¡l nl£l f¤l¦−ol nl£−ll −b−L ¢iæz −pCS−eÉ
HLSe j¢qm¡ a¡l j§m nl£−ll à¡l¡ ¢e−Sl l©f¡¿¹l Ll−a Q¡C−m,
159
p¡de¡V¡ j¢qm¡l nl£−ll Ns−el p−‰ pwN¢af§ZÑ qJu¡ E¢Qaz
j¢qm¡−cl −r−œ hy¡ f¡ X¡e f¡-Hl i¡l hqe L−l −kV¡ a¡l n¡l£¢lL
AhÙÛ¡l p−‰ pwN¢af§ZÑz HV¡ f¤l¦o−cl −r−œ ¢hfl£a −k−qa¥ a¡−cl
−j±¢mL fËL«¢aV¡ ¢iæz
fËnÀ: Ae¤n£me Ll¡l pj−u −Vf Abh¡ pwN£a −n¡e¡ Abh¡ −nÔ¡L
EμQ¡lZ Ll¡ ¢L ¢WL?
Ešl: i¡−m¡ h¤Ü j−al pwN£a a¥¢j öe−a f¡lz ¢L¿¹¥ p¢aÉL¡−ll
p¡de¡u −L¡−e¡ pwN£−al fË−u¡Se −eC, −k−qa¥ n¡¿¹ AhÙÛ¡u fË−h−nl
rja¡V¡ fË−u¡Sez pwN£a −n¡e¡V¡ q−μR ¢h¢iæ dl−el ¢Q¿¹¡−L HLV¡
¢Q¿¹¡ ¢c−u fË¢aÙÛ¡¢fa Ll¡z
fËnÀ: ¢h−nÄl c¤C fË¡¿¹ −ic ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u Bj¡−cl nl£lV¡−L ¢L
¢n¢bm l¡Mh, HR¡s¡ hmfË−u¡−Nl BhnÉLa¡ B−R ¢L?
Ešl: ¢h−nÄl c¤C fË¡¿¹ −ic-Hl ¢œ²u¡l pj−u ü¡i¡¢hL i¡−h cy¡s¡−e¡
BhnÉL Hhw nl£lV¡−L ¢n¢bm l¡M−h, fËbj −p−Vl ¢œ²u¡l j−a¡ eu,
fËbj ¢œ²u¡ R¡s¡ AeÉ ph ¢œ²u¡l pj−u nl£l ¢n¢bm l¡M−hz
3.Q¢l−œl p¡de¡
fËnÀ: B¢j paÉ, Ll¦Z¡ Hhw pqen£ma¡ f¡me Ll−a Q¡Cz ¢L¿¹¥
NaL¡m ü−fÀ B¢j HLS−el p−‰ M¤hC a£hËi¡−h TNs¡ L−l¢Rz B¢j
pqen£m q−a −Q−uJ q−a f¡¢l¢ez HV¡ ¢L Bj¡l Q¢l−œl Eæ¢al
S−eÉ q−u¢Rm?
fËnÀ: k¡−cl pš¡ il L−l¢e, a¡l¡ a¡−cl Q¢l−œl Eæ¢a L−l pš¡ il
Ll¡ H¢s−u −k−a f¡l−hz ¢L¿¹¥ −k hÉ¢š²−L C¢aj−dÉ pš¡ il L−l−R
−p L£i¡−h Hl −b−L j¤¢š² f¡−h?
Ešl: B¢j HV¡ A−eLh¡l hÉ¡MÉ¡ L−l¢Rz Bjl¡ pv f−b p¡de¡ L¢lz
HLV¡ pv je HLn'V¡ Aöi ¢S¢ep−L cje Ll−a f¡−lz pv f−bl
p¡de¡u je M¤h f¢hœ b¡−L, −pCS−eÉ −L¡−e¡ ¢LR¥C a¡l L¡−R −Oyo−a
f¡−l e¡z g¡m¤e HLV¡ c¡l¦Z ¢S¢ep, −L¡−e¡ Aöi ¢S¢ep −a¡j¡l
p¡−b S¥s−a −a¡ f¡l−hC e¡, HjeL£ −a¡j¡l L¡−R Bp−aJ iu
f¡−hz −a¡j¡l ¢hnÄ¡p e¡q−m a¥¢j AeÉ S¡uN¡u Ae¤n£me L−l −cM−a
f¡lz J…−m¡ −a¡j¡−L iu f¡−hz B¢j k¢c −a¡j¡−cl S¡e¡C HM¡−e
La pwMÉL il Ll¡ pš¡ B−R, −a¡jl¡ ph¡C iu −f−u k¡−hz −hn
¢LR¥ −m¡L−L pš¡ il L−l B−Rz −l¡N ¢el¡ju Hhw nl£l p¤¤ÙÛ Ll¡l
mrÉV¡ ASÑe Ll¡l f−lJ Ae¤n£me Q¡¢m−u k¡μR, a¥¢j L£ −f−a
Q¡J? ¢Q¿¹¡ pv e¡q−m HCph pjpÉ¡ Bp−a f¡−lz ¢L¿¹¥ HC
−m¡L…−m¡−LJ −c¡o −cJu¡ k¡u e¡, L¡lZ a¡l¡ ¢euj…¢m S¡−e e¡z
Bj¡l Sep¡d¡l−Zl j−dÉ Bp¡l E−ŸnÉ…−m¡l j−dÉ HLV¡ q−μR,
−m¡−L−cl HC ph i¥m ¢S¢ep…−m¡−L ¢WL Ll¡z
Ešl: B¢j HC ¢ho−u −L¡−e¡ ¢LR¥ hm−a Q¡C e¡z −k−qa¥ fË−aÉL
hÉ¢š²l f¢l¢ÙÛ¢a ¢iæ ¢iæ, AaHh hm¡ M¤hC L¢Wez ¢h¢iæ Ù¹l
Ae¤k¡u£, ¢iæ ¢iæ A−m±¢LL rja¡l ¢hL¡n O−Vz fË¢a¢V Ù¹−l −a¡j¡l
Q¢lœV¡C q−μR i£oZ …l¦aÆf§ZÑz Bp¢š²…−m¡l −k ¢cLV¡ a¥¢j c§l
Ll−a f¡l−h −pC ¢c−Ll A−m±¢LL rja¡…¢mC ¢hL¢na q−hz ¢L¿¹¥
A−m±¢LL rja¡…¢m fË¡b¢jL AhÙÛ¡−aC b¡−L −pCS−eÉ Hl¡ −hn£
n¢š²n¡m£ qu e¡z Q¢lœ M¤h EyQ−¥ a e¡ −fy±R¡−e¡ fkÑ¿¹ −a¡j¡−L
A−m±¢LL rja¡…¢m fËc¡e Ll¡ q−h e¡z a−h Bj¡−cl HC −nM¡−e¡l
LÓ¡−p ¢LR¥ hÉ¢š²l SeÈNa pwú¡l −hn i¡m, a¡−cl C¢aj−dÉ
A−m±¢LL rja¡ ¢hL¢na q−u−R, k¡l g−m a¡−cl j−dÉ −LE −LE
163
k¢c hª¢øl j−dÉJ qy¡V¡Qm¡ L−l, ah¤J ¢iS−h e¡z Bh¡l ¢LR¥ hÉ¢š²l
c§l −b−L −L¡−e¡ ¢S¢ep−L es¡h¡l rja¡J ¢hL¢na q−u−Rz
Ešl: Bj¡−cl E−õ¢Ma Q¢lœ Hhw pcÚ…Z, h¤Ü j−al "n§eÉa¡' Abh¡
a¡J j−al "Ae¢Ù¹aÆa¡'-l A¿¹i¥Ñš² eu, hl’ h¤Ü j−al "n§eÉa¡'
Hhw a¡J j−al "Ae¢Ù¹aÆa¡' Bj¡−cl Q¢lœ-Hl j−dÉ A¿¹i¥Ñš² B−Rz
Ešl: HV¡ ¢LR¥ hÉ¡f¡l à¡l¡ ¢edÑ¡¢la q−u b¡−L, (1) −pC hÉ¢š²l
SeÈNa pwú¡l M¤hC i¡m, (2) B−m¡LfË¡¢çl …Z Ap¡d¡lZ, (3)
pqÉn¢š² fËQä, (4) Bp¢š² M¤hC Lj, Hhw f¡¢bÑh ¢S¢ep…−m¡−L −p
M¤hC ¢eØf«q −Q¡−M −c−Mz Hl¡C q−μR EμQ−L¡¢Vl BdÉ¡¢aÈL
fËhª¢špÇfæ hÉ¢š²z HlLj −m¡L My−¥ S f¡Ju¡ M¤hC L¢Wez
fËnÀ: −kph −m¡−L−cl SeÈNa pwú¡l i¡−m¡ eu, a¡l¡ k¢c g¡m¤e
−N¡wN Ae¤n£me L−l, a¡q−m a¡−cl −N¡wN ¢hL¢na q−h ¢L?
164
pcÚ…Z −eC HClLj qJu¡ Apñh, −LEC −pClLj euz HjeL£ k¢c
−a¡j¡l nl£−l p¡c¡ fc¡bÑ e¡J b¡−L, a¡q−mJ L¡−m¡ fc¡bÑ b¡L−hCz
HC L¡−m¡ fc¡bÑ−L p¡de¡l j¡dÉ−j p¡c¡ fc¡−bÑ l©f¡¿¹¢la Ll¡ pñh,
HV¡ öd¤ HLV¡ A¢a¢lš² d¡fz kMe p¡de¡l pj−u a¥¢j Lø pqÉ
Ll−h, Q¢l−œl Eæ¢ap¡de Ll−h, Hhw aÉ¡N Ll−h aMeC −a¡j¡l
−N¡wN fË¡¢ç q−hz p¡de¡ q−μR fË¡b¢jL naÑ, a¡lf−lC j¡ØV¡−ll g¡-
nl£l H−L −N¡wN-H l©f¡¿¹¢la Ll−hz
fËnÀ: HLSe hÉ¢š²l S−eÈl p¡−b p¡−b a¡l f¤−l¡ S£heV¡ RL Ll¡
b¡−Lz L¢We pwNË¡−jl à¡l¡ H−L f¢lhaÑe Ll¡ k¡u ¢L?
Ešl: −a¡j¡l f−r ¢e−S ¢e−S HV¡ Bm¡c¡ L−l ¢Q¢q²a Ll¡ L¢Wez
−a¡j¡l p¡de¡ fË¢œ²u¡l j−dÉ A−eL pjpÉ¡ l¡M¡ b¡−L −a¡j¡l Q¢lœ−L
fl£r¡ Ll¡l S−eÉz Bj¡l g¡-nl£l −a¡j¡−L S£he q¡¢el ¢hfc −b−L
lr¡ Ll−h, ¢L¿¹¥ g¡-nl£l ¢LR¥ pjpÉ¡l −r−œ c¡¢uaÆ −e−h e¡z
−a¡j¡−LC ¢e−S ¢e−S −pph pjpÉ¡ A¢aœ²j Ll−a q−h, −a¡j¡−LC
¢e−S ¢e−S pj¡d¡e Ll−a q−h Hhw −a¡j¡−LC ¢e−S ¢e−S Efm¢ì
Ll−a q−hz ¢LR¥ pj−u kMe M¡l¡f h¡aÑ¡ Bp−h, qu−a¡ a¡l¡
−a¡j¡−L BS−Ll mV¡¢ll eðlV¡ hm−a f¡−l, eðlV¡ ¢WLJ q−a
f¡−l, i¥mJ q−a f¡−l, Abh¡ a¡l¡ −a¡j¡−L AeÉ ¢LR¥J hm−a f¡−l,
phC HV¡ −cM¡l S−eÉ −k a¥¢j L£i¡−h H…−m¡l −j¡L¡¢hm¡ Llz
−a¡j¡l je pv b¡L−m H…−m¡ Y¥L−a f¡l−h e¡z karZ a¥¢j Q¢lœ−L
lr¡ L−l −k−a f¡l−h, aarZ −L¡−e¡ pjpÉ¡ q−h e¡z
fËnÀ: kMe j¡e¢pL AhÙÛ¡ Hhw j−el i¡h A¢ÙÛl AhÙÛ¡u b¡−L, aMe
¢L ¢œ²u¡ Ll−a f¡¢l?
165
Ešl: kMe j¡e¢pL AhÙÛ¡ M¡l¡f b¡−L aMe a¥¢j h−p n¡¿¹ q−a
f¡l−hC e¡z −a¡j¡l j−el j−dÉ M¡l¡f ¢S¢e−pl ¢Q¿¹¡…¢m fËhmi¡−h
hC−a b¡−Lz ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u h¡aÑ¡…¢m b¡−L, kMe j−el j−dÉ
M¡l¡f ¢S¢e−pl ¢Q¿¹¡ b¡−L, aMe −a¡j¡l ¢œ²u¡ Ll¡l pj−u JC
¢S¢ep…−m¡ Y¥−L f−s Hhw a¥¢j ¢e−S Ae¤n£meV¡−L Aöi °a¢l L−l
−gmz a¥¢j −k ¢œ²u¡…¢m Ae¤n£me Ll −p…−m¡ qu−a¡ −L¡−e¡ ¢hMÉ¡a
¢nrL, −L¡−e¡ jq¡e j¡ØV¡l Abh¡ a¿»¢hcÉ¡l −L¡−e¡ S£¢ha h¤Ü,
−a¡j¡−L ¢n¢M−u−Rez ¢L¿¹¥ a¥¢j k¢c a¡y−cl −cJu¡ Q¢l−œl BhnÉLa¡
L−W¡li¡−h e¡ −j−e Q−m¡, a¡q−m a¥¢j −kV¡ Ae¤n£me LlR, −pV¡
a¡y−cl p¡de¡l fb eu, k¢cJ ay¡l¡C −a¡j¡u H…−m¡ ¢n¢M−u−Rez
−a¡jl¡ ph¡C ¢Q¿¹¡ Ll, −kje dl, a¥¢j cä¡uj¡e AhÙÛ¡e ¢œ²u¡
Ae¤n£me LlR Hhw k−bø LÓ¡¿¹ −h¡d LlR, AbQ j−el ¢ialV¡ −hn
pQm l−u−R Hhw ¢Q¿¹¡ LlR, ""Bj¡−cl L¡lM¡e¡u Aj¤L Aa M¡l¡f
−Le? −p Bj¡l ¢hl¦−Ü e¡¢mn Ll−R −Le? Bj¡l −hae L£ Ef¡−u
h¡s¡−a f¡¢l? Abh¡ HMe ¢S¢epf−œl c¡j −h−s k¡−μR, Bj¡−L
A−eL −Le¡L¡V¡ Ll−a q−hz'' a¡q−m a¥¢j ¢L E−ŸnÉfË−Z¡¢ca q−u
Ah−Qaei¡−h Hhw ¢e−Sl AS¡−¿¹C Aöi p¡de¡ L−l −gmR e¡?
AaHh kMe j¡e¢pL AhÙÛ¡ M¡l¡f b¡−L, aMe ¢œ²u¡ e¡ Ll¡C
ph−b−L i¡−m¡z
166
Ešl: −a¡jl¡ qu−a¡ HC dl−el −L¡−e¡ ¢LR¥l pÇj¥M£e q−h e¡z a¡l¡
L£ hm−R −pV¡ −a¡j¡−cl fËb−j −cM¡ E¢Qaz a¥¢j ¢e−S ¢e−SC ¢hQ¡l
Ll−h −k −m¡LV¡ WNh¡S ¢Le¡z HLSe ¢Q−N¡wN j¡ØV¡l i¡−m¡ ¢L j¾c
−pV¡ a¡l Q¢l−œl ¢c−L a¡L¡−mC h¤T−a f¡l−hz −pC hÉ¢š²l Q¢lœ
ka EyQ¥ q−h a¡l −N¡wN-J aa EyQ¥ q−hz
fËnÀ: LjÑ Abh¡ −h±Üd−jÑ E−õ¢Ma ""L−jÑl GZ'' L£i¡−h c§l Llh?
Ešl: p¡de¡ ¢e−SC LjÑ c§l L−lz ph−Q−u i¡−m¡ Ef¡u q−μR ¢e−Sl
Q¢l−œl Eæ¢ap¡de Ll¡z a¡q−mC −a¡j¡l L¡−m¡ fc¡bÑ…−m¡ p¡c¡ fc¡bÑ
pcÚ…Z-H l©f¡¿¹¢la q−h, aMe pcÚ…Z −N¡wN-H l©f¡¿¹¢la q−u k¡−hz
Ešl: −h±Üd−jÑ −kph ¢S¢e−p ¢e−od B−R a¡l −hn£l i¡N Bjl¡J
Ll−a f¡¢l e¡, ¢L¿¹¥ Bj¡−cl cª¢øi¢‰V¡ Bm¡c¡z Bjl¡ −h±Ü¢ir¥ h¡
¢ir¥Z£ eC, Bjl¡ p¡d¡lZ j¡e¤o−cl j−dÉ S£hek¡fe L¢l, −pCS−eÉ
HV¡ Bm¡c¡z ¢LR¥ ¢S¢ep−L ¢eØf«qi¡−h −cM−mC q−hz AhnÉ, −a¡j¡l
−N¡wN p¡jbÑÉ ¢el¿¹l hª¢Ü q−a q−a kMe M¤h EyQÙ¥ ¹−l −fy±−R k¡−h,
aMe −a¡j¡l Q¢l−œl BhnÉLa¡J M¤h EyQ¥ q−hz
4. ¢chÉQr¥
fËnÀ: kMe j¡ØV¡l hš²«a¡ ¢c¢μR−me B¢j ay¡l j¡b¡l Ef−l ¢ae g¥V
EyQ¥ −p¡e¡m£ l−Pl −SÉ¡¢ahÑmu −c−M¢R Hhw ay¡l ¢fR−e ¢Rm j¡e¤−ol
j¡b¡l BL¡l¢h¢nø A−eL −p¡e¡m£ l−Pl −SÉ¡¢ahÑmuz
fËnÀ: j¡ØV¡−ll ¢noÉl¡ kMe AeÉ−cl −l¡N ¢el¡ju Ll¢Rm, aMe −ke
p¤¤l¡l p−‰ −p¡e¡m£ B−m¡ ¢j¢nËa q−u a¡−cl j¤M −b−L ¢eNÑa q−u
p§rÈ LZ¡l j−a¡ R¢s−u fs¢Rmz
167
Ešl: B¢j hmh HC hÉ¢š² −hn i¡−m¡ p¡de¡ L−l−R, −p ¢eNÑa qJu¡
A−m±¢LL rja¡…¢m−L −cM−a f¡l¢Rmz
fËnÀ: k¢c HLSe h¡μQ¡l ¢chÉQr¥ M¤−m k¡u a¡q−m a¡l −L¡−e¡ fËi¡h
f−s ¢L? ¢chÉQr¥ −M¡m¡ b¡L−m n¢š² ¢eNÑa qu ¢L?
Ešl: Ru hRl hu−pl e£−Ql h¡μQ¡−cl ¢chÉQr¥ M¤h pq−SC M¤−m k¡uz
k¢c h¡μQ¡ Ae¤n£me e¡ L−l a¡q−m ¢chÉQr¥ −M¡m¡ b¡L−m, n¢š² ¢eNÑa
q−h, a¡l f¢lh¡−ll j−dÉ HLS−el Ae¤n£me Ll¡ E¢Qaz ph−Q−u
i¡−m¡ qu k¢c fË−aÉL¢ce a¡−L ¢chÉQr¥l ¢ial ¢c−u HLh¡l L−l
−cM−a −cJu¡ qu, a¡q−m ¢chÉQr¥ hå q−h e¡, Hhw HLC p¡−b −hn£
n¢š² ¢eNÑa q−h e¡z −R¡V h¡μQ¡−cl f−r ph−Q−u i¡−m¡ qu ¢e−S
¢e−S p¡de¡ Ll¡z ka −hn£ a¡l¡ ¢chÉQr¥ hÉhq¡l Ll−h aa −hn£
n¢š² ¢eNÑa q−a b¡L−hz a¡l −i±¢aL nl£−ll Ef−l −L¡−e¡ fËi¡h
f−s e¡, a−h a¡l ph−Q−u j§m ¢S¢ep…¢ml Ef−l f−sz ¢L¿¹¥ k¢c
h¡μQ¡l ¢S¢ep…¢m i¡−m¡i¡−h pwlrZ Ll¡ k¡u a¡q−m −L¡−e¡ fËi¡h
fs−h e¡z HCj¡œ B¢j k¡ hmm¡j −pV¡ h¡μQ¡−cl S−eÉ, h−s¡−cl
S−eÉ euz ¢LR¥ −m¡−Ll ¢chÉQr¥ f¤−l¡f¤¢l M¤−m −N−R, a¡l¡ n¢š² ¢eNÑa
q−u k¡Ju¡−L iu f¡u e¡z ¢L¿¹¥ a¡l¡ EyQ¥ Ù¹−ll ¢S¢ep…¢m−L −cM−a
f¡−l e¡z Bh¡l −LE −LE M¤h EyQ¥Ù¹−ll ¢S¢ep −cM−a f¡u, kMe −p
−c−M, aMe g¡-nl£l Abh¡ AeÉ −L¡−e¡ EyQ¥Ù−¹ ll j¡ØV¡l a¡−L n¢š²
fËc¡e L−l, HV¡ −L¡−e¡ pjpÉ¡ euz
Ešl: JV¡ Bj¡l g¡-nl£lz B¢j hš²«a¡ ¢c¢μR Hhw Bj¡l j¡b¡l
Ef−l HLV¡ n¢š² Ù¹ñ B−R, Bj¡l Ù¹l Ae¤k¡u£ −pV¡ HC lLjz
−Q¡−Ml fm−L HV¡ A¿¹¢qÑa q−u −Nm L¡lZ a¥¢j ¢chÉQr¥ L£i¡−h
hÉhq¡l Ll−a qu −pV¡ S¡e e¡, a¥¢j −i±¢aL −Q¡M hÉhq¡l L−l
−cM−a −Q−u¢R−mz
168
fËnÀ: A−m±¢LL rja¡…¢ml fË−u¡N L£ L−l Llh?
fËnÀ: HLSe hÉ¢š²l −Qae¡ L£i¡−h a¡l nl£−ll ¢ia−l fË−hn L−l
Hhw h¡C−l −hl qu?
Ešl: Bjl¡ −k −Qae¡l Lb¡ h¢m −pV¡ p¡d¡lZa j¡b¡l Efl ¢c−u
−hl quz AhnÉ HV¡ HCi¡−h −hl qJu¡l j−dÉC p£¢ja euz HV¡
nl£−ll −k −L¡−e¡ ÙÛ¡e ¢c−uC −hl q−a f¡−l, k¡ AeÉ p¡de¡
fÜ¢a…−m¡l −b−L Bm¡c¡, −kM¡−e −S¡l ¢c−u hm¡ qu −k HV¡ j¡b¡l
Efl ¢c−uC nl£l−L R¡s−a f¡−lz HLC hÉ¡f¡l O−V nl£−ll ¢ia−l
fË−h−nl −r−œJz
fËnÀ: ¢chÉQr¥l S¡uN¡u HLV¡ m¡m B−m¡ B−R, a¡l j−dÉ B−R
HLV¡ L¡−m¡ NaÑ, k¡ M¤h â¥a fËØg¥¢Va qu, ¢chÉQr¥ M¤−m−R ¢L?
LM−e¡ LM−e¡ er−œl B−m¡ Hhw ¢hc¤É−al TmLJ p−‰ −cM¡ k¡u
−Le?
Ešl: kMe a¥¢j er−œl B−m¡ −cMR, a¡l j¡−e ¢chÉQr¥ M¤−m k¡−hz
kMe ¢hcÉ¥−al TmL −cMR aMe HV¡ hÙ¹¥a f¤−l¡f¤¢lC M¤−m −N−Rz
169
fËnÀ: B¢j j¡ØV¡−ll j¡b¡l Ef−l Hhw nl£−ll Ef−l m¡m Hhw ph¤S
l−Pl −SÉ¡¢ahÑmu −c−M¢Rz ¢L¿¹¥ −Q¡M hå Ll¡l f−l Bl −L¡−e¡ ¢LR¥
−cM−a −fm¡j e¡z B¢j ¢L fË¡¢¿¹L cª¢ø ¢c−u −c−M¢Rz
Ešl: a¥¢j fË¡¢¿¹L cª¢ø hÉhq¡l Ll¢ez a¥¢j öd¤ −Q¡M hå L−l L£i¡−h
−cM−a qu, −pV¡ S¡e e¡, a¥¢j −Q¡M −M¡m¡ −l−M −cM−a f¡lz fË¡un
−m¡−Ll¡ a¡−cl C¢aj−dÉ M¤−m k¡Ju¡ ¢chÉQr¥l hÉhq¡l S¡−e e¡z
LM−e¡ LM−e¡ A¢eμR¡L«ai¡−h a¡l¡ −Q¡M −M¡m¡ AhÙÛ¡u ¢LR¥ ¢S¢ep
−cM−a f¡−lz ¢L¿¹¥ kMeC i¡−m¡i¡−h a¥¢j ¢S¢ep…¢m −cM−a Q¡CR,
a¥¢j hÙ¹¥a ¢e−Sl −Q¡M hÉhq¡l Ll−a öl¦ L−lR, −pCS−eÉ
¢S¢ep…−m¡ Bh¡l AcªnÉ q−u k¡uz kMe a¥¢j j−e¡−k¡N ¢cμR e¡,
aMe Bh¡l −cM−a f¡l−hz
fËnÀ; Bj¡l −j−u BL¡−n ¢LR¥ hªš −cM−a f¡u, ¢L¿¹¥ −p f¢l×L¡l L−l
hm−a f¡−l e¡, Bjl¡ a¡−L g¡m¤e fËa£L −cM¡−m −p h−m HV¡C
−p…−m¡z a¡l ¢chÉQr¥ p¢aÉC M¤−m −N−R ¢L?
fËnÀ: ¢chÉQr¥ M¤−m −N−R ¢L¿¹¥ fË−u¡N Ll−a f¡l¢R e¡, cu¡ L−l
j¡ØV¡l HV¡ hÉ¡MÉ¡ Ll−he?
170
fËnÀ: ¢chÉQr¥ M¤−m −N−m Bjl¡ pÇf¨ZÑ ¢hnÄ −cM−a f¡lh ¢L?
Ešl: Bj¡−cl ¢chÉQr¥ −M¡m¡l −r−œ Ù¹l i¡N B−R, AbÑ¡v LaV¡
paÉ a¥¢j −cM−a f¡l−h −pV¡ −a¡j¡l Ù¹−ll à¡l¡C ¢edÑ¡¢la q−u b¡−Lz
¢chÉQr¥ M¤−m k¡Ju¡l AbÑ HV¡ eu −k a¥¢j ¢h−nÄl pjÙ¹ ¢LR¥ −cM−a
f¡l−hz ¢L¿¹¥ a¥¢j BlJ p¡de¡l j¡dÉ−j d£−l d£−l −a¡j¡l Ù¹−ll Eæ¢a
Ll−h, ph−n−o B−m¡LfË¡¢ç q−m aMe a¥¢j BlJ A−eL ¢LR¥
−cM−a prj q−hz HjeL£ aMeJ a¥¢j k¡ −cM−h −pV¡C −k pÇf¨ZÑ
¢h−nÄl paÉ −pV¡J ¢e¢ÕQa euz L¡lZ n¡LÉj¤¢e kMe a¡l S£heL¡−m
djÑ fËQ¡l L−l¢R−me, aMe ¢a¢e A¢hl¡j ¢e−Sl Eæ¢ap¡de L−l
k¡¢μR−mez fË−aÉLV¡ pj−u kMe ea¥e Ù¹−l −fy±R¡−ae aMe B¢h×L¡l
Ll−ae −k, Ha¢ce d−l −k djÑ fËQ¡l L−l Bp¢R−me −pV¡ ÙÛ¡u£ euz
BlJ EyQ¥ Ù¹−l −fy±−R ¢a¢e Bh¡l −cM−ae −k ¢WL B−N ay¡l hm¡
Lb¡…¢m p¢WL euz −pCS−eÉ −n−o ¢a¢e h−m¢R−me: ""−L¡−e¡ djÑC
¢e¢ÕQa euz'' fË−aÉLV¡ Ù¹−l B−R a¡l ¢eSü ¢euj¡h¢mz HjeL£
ay¡l f−rJ pÇf¨ZÑ ¢h−nÄl paÉV¡ S¡e¡ Apñh ¢Rmz Bj¡−cl p¡d¡lZ
−m¡−L−cl cª¢øl Ù¹l Ae¤k¡u£, HC fª¢bh£−a p¡de¡l j¡dÉ−j ab¡Na Ù¹l
ASÑe Ll¡C HLV¡ ALÒfe£u hÉ¡f¡l j−e quz L¡lZ a¡l¡ öd¤ HC
ab¡Na Ù¹−ll Lb¡C S¡−ez a¡l¡ S¡−eC e¡ −k BlJ EyQ¥ EyQ¥ Ù¹l
B−R −pCS−eÉ a¡l¡ EμQal ¢S¢ep S¡e−a h¡ NËqZ Ll−a f¡−l e¡z
ab¡Na q−μR h¤Ü g¡-Hl HLV¡ M¤h e£−Ql Ù¹lz HC C¢‰aV¡ f¡Ju¡
k¡u HC Lb¡ −b−L, ""jq¡e g¡ p£j¡q£ez''
fËnÀ: Bjl¡ Bfe¡l nl£−l −kph ¢S¢ep −cM−a f¡l¢R −pp−hl p¢aÉC
A¢Ù¹aÆ B−R ¢L?
Ešl: HV¡ q−μR i¢hoÉv h¡Z£ Ll¡l A−m±¢LL rja¡ −kV¡l pð−å
Bjl¡ B−NC B−m¡Qe¡ L−l¢R, fËL«af−r HV¡ HLV¡ e£Q¥Ù−¹ ll
rja¡ k¡l p¡q¡−kÉ i¡NÉ−L S¡e−a f¡l¡ k¡uz Bjl¡ −k −N¡wN-Hl
171
p¡de¡ L¢l −pV¡ AeÉ j¡œ¡−a B−R −kM¡−e pju-j¡œ¡l −L¡−e¡ d¡lZ¡
−eC; c§laÆ ka −hn£C −q¡L e¡ −Le ph HLC hÉ¡f¡lz
fËnÀ: Ae¤n£m−el pj−u l¢‰e j¡e¤o, l¢‰e BL¡n Hhw ¢Qœ pj§−ql
B¢hiÑ¡h −Le O−V?
fËnÀ: pj−u pj−u HlLj −h¡d qu −ke B¢j es−a f¡l¢R e¡, L¡lZ
L£?
fËnÀ: LMe Bjl¡ AeÉ−cl −l¡N ¢el¡ju Ll−a f¡lh? B¢j f§−hÑ
AeÉ−cl −l¡−Nl ¢Q¢Lvp¡ Lla¡j, ¢LR¥ −r−œ −l¡N ¢el¡ju q−a¡z
Bj¡l g¡m¤e −N¡wN −nM¡l f−l k¢c −m¡−Ll¡ Bj¡l L¡−R −l¡N
¢el¡j−ul S−eÉ B−p a¡q−m B¢j ¢Q¢Lvp¡ Llh ¢L?
172
Ešl: Bj¡l j−e qu HC LÓ¡−pl −m¡−L−cl −r−œ −a¡jl¡ f§−hÑ −k
dl−el ¢œ²u¡C Ae¤n£me L−l b¡L e¡ −Le, Hhw ka −hn£ ¢ce d−lC
Ae¤n£me L−l b¡L e¡ −Le, Abh¡ −m¡−L−cl −l¡N ¢el¡ju Ll¡l Ù¹−l
−fy±R¡−a −f−lR ¢L f¡l¢e, HC e£Q¥ Ù¹−l, B¢j Q¡C e¡ −k −a¡jl¡
−m¡−L−cl −l¡−Nl ¢Q¢Lvp¡ Ll, L¡lZ −a¡jl¡ ¢e−Sl¡J HjeL£ S¡e
e¡ −k −a¡jl¡ −L¡eÚ AhÙÛ¡u BRz k¢c a¥¢j f§−hÑ −m¡−L−cl −l¡N
¢el¡ju L−l b¡L a¡l L¡lZ qu−a¡ −pC pj−u −a¡j¡l pv j¡e¢pLa¡
¢Rm, −kV¡ L¡S L−l¢Rm, Abh¡ f¡n ¢c−u A¢aœ²j Ll¡ −L¡−e¡ j¡ØV¡l
−a¡j¡−L p¡q¡kÉ L−l¢R−me, −k−qa¥ a¥¢j i¡−m¡ L¡S Ll¢R−mz p¡de¡l
j¡dÉ−j −k n¢š² −a¡j¡l ¢hL¢na q−u−R, a¡C ¢c−u ¢LR¥ L¡S Ll−a
f¡l−h ¢L¿¹¥ HV¡ −a¡j¡−L lr¡ Ll−a f¡l−h e¡z −l¡N£l ¢Q¢Lvp¡
Ll¡l pj−u a¥¢j J −l¡N£ HLC −r−œ b¡L−hz HLV¡ pj−ul f−l
−l¡N£l L¡−m¡ ¢Q −a¡j¡−L −l¡N£l −b−LJ −hn£ Ap¤¤ÙÛ L−l a¥m−hz a¥¢j
k¢c −l¡N£−L ¢S‘¡p¡ Ll, ""a¥¢j i¡−m¡ BR ¢L?'' −p hm−h ""¢LR¥V¡
i¡−m¡ B¢R'' HV¡ L£ dl−el ¢Q¢Lvp¡? ¢LR¥ ¢Q−N¡wN j¡ØV¡l h−m:
""BN¡j£L¡m HLh¡l Bp−h Hhw flö¢ce Bh¡l HLh¡l Bp−h,
B¢j −a¡j¡−L HLV¡ fhÑ d−l ¢Q¢Lvp¡ Llh'' Hhw −p ¢Q¢Lvp¡u
f−hÑl Lb¡J h−m b¡−Lz HV¡ ¢L −m¡L−L WL¡−e¡ eu? EyQ¥Ù−¹ l
−fy±R¡−e¡ fkÑ¿¹ A−fr¡ L−l a¡lf−l −m¡−L−cl ¢Q¢Lvp¡ Ll¡ −hn£
i¡−m¡ q−h e¡ ¢L? k¡−LC ¢Q¢Lvp¡ Ll−h −pC i¡−m¡ q−u k¡−h, −pV¡
La −hn£ Be−¾cl hÉ¡f¡l q−h! k¢c −a¡j¡l −N¡wN ¢hL¢na q−u
b¡−L Hhw −pV¡ k¢c e£Q¥ Ù¹−ll e¡ qu Hhw HV¡ k¢c BhnÉL qu −k
−a¡j¡−L −l¡−Nl ¢Q¢Lvp¡ Ll−aC q−h, a¡q−m B¢j −a¡j¡l q¡a
M¤−m ¢c−u, −l¡−Nl ¢Q¢Lvp¡ Ll¡l A−m±¢LL rja¡ fËc¡e Llhz ¢L¿¹¥
a¥¢j k¢c EyQ¥Ù−¹ l p¡de¡ Ll−a Q¡J a¡q−m Bj¡l j−e qu, HC
dl−el ¢S¢ep e¡ Ll¡C ph−Q−u i¡−m¡z jq¡e g¡-Hl fËQ¡−ll S−eÉ
Hhw p¡j¡¢SL L¡kÑLm¡−f AwnNËqZ Ll¡l S−eÉ Bj¡l ¢LR¥ ¢noÉ
−l¡−Nl ¢Q¢Lvp¡ L−l¢Rmz −k−qa¥ a¡l¡ Bj¡l q−u ¢Q¢Lvp¡ L−l¢Rm,
Hhw Bj¡l à¡l¡ fË¢n¢ra J p¤¤l¢ra ¢Rm, −pCS−eÉ −L¡−e¡ pjpÉ¡
qu¢ez
173
Ešl: k¡l¡ g¡m¤e −N¡wN Ae¤n£me L−l a¡−cl hm¡ −k−a f¡−l, a−h
−a¡j¡−L ¢heu£ q−a q−h, a¡q−m −L¡−e¡ pjpÉ¡ −eCz −a¡j¡−cl ph¡l
HL−œ Ae¤n£me Ll¡l E−ŸnÉ q−μR, −a¡jl¡ k¡−a flØf−ll j−dÉ
¢e−S−cl A¢i‘a¡ Hhw ja¡ja…¢ml ¢h¢ej−ul j¡dÉ−j ¢nr¡m¡i
Ll−a f¡lz AhnÉ −a¡j¡l p−‰ k¢c h¡C−ll −pCph −m¡−L−cl p¡r¡v
qu, k¡−cl A−m±¢LL rja¡ B−R, a¡q−m a¡−clJ hm−a f¡l, öd¤
S¡¢ql L−l e¡ hm−mC qm, a¡q−m −pV¡ p¢aÉC −L¡−e¡ hÉ¡f¡l euz
¢L¿¹¥ k¢c a¥¢j S¡¢ql L−l hm−a Q¡J −k a¥¢j La rja¡n¡m£ a¡q−m
pjpÉ¡ q−a f¡−lz k¢c A−eL¢ce d−l S¡¢ql L−l −hs¡J a¡q−m
−a¡j¡l A−m±¢LL rja¡…¢m Bl b¡L−h e¡z k¢c a¥¢j ¢Q−N¡wN-Hl
OVe¡…−m¡ pð−å Lb¡ hm−a Q¡J, B−m¡Qe¡ Ll, Hhw −a¡j¡l ¢e−Sl
−L¡−e¡ ¢hï¡¢¿¹Ll ¢Q¿¹¡ e¡ −jn¡J a¡q−m B¢j hm¢R −k −L¡−e¡ pjpÉ¡
q−h e¡z
fËnÀ: h¤Ü ja n§eÉa¡ ¢e−u h−m Hhw a¡J ja Ae¢Ù¹aÆa¡ ¢e−u h−m,
Bjl¡ L£ ¢e−u hmh?
174
fËnÀ: Bjl¡ p¡d¡lZi¡−h L£ Ef¡−u Bj¡−cl A−m±¢LL rja¡…¢ml
¢hL¡n−L Ae¤ih Ll−a f¡lh?
Ešl: HLSe ¢nr¡bÑ£ qW¡v EyQ¥Ù¹−ll ¢S¢e−pl p¡de¡ öl¦ Ll−m, −pV¡
a¡l −r−œ HLV¡ AaÉ¿¹ …l¦aÆf§ZÑ j¤q¨aÑ q−u k¡uz HV¡ −Lhm a¡l
¢Q¿¹¡l f¢lhaÑe eu, hl’ pÇf¨ZÑ hÉ¢š²l f¢lhaÑ−el ¢c−L C¢‰a L−lz
HLSe p¡d¡lZ j¡e¤o k¢c qW¡v Hje HLV¡ ¢S¢ep f¡u −kV¡ HLSe
p¡d¡lZ j¡e¤o ¢qp¡−h a¡l f¡Ju¡l Lb¡ eu, aMe −pV¡ ¢hfcSeL
175
q−u k¡u Hhw a¡l S£he pwL−V f−s k¡uz aMe Bj¡l g¡-nl£l
Ahd¡¢la i¡−h a¡−L p¤¤lr¡ fËc¡e Ll−hz Bl B¢j k¢c HCV¥L¥ L¡S
e¡ L−l, g¡-Hl fËQ¡l L¢l a¡q−m −pV¡ −m¡−L−cl r¢a Ll¡l pj¡ez
A−eL ¢Q−N¡wN j¡ØV¡lC p¡de¡ −nM¡−a Hhw HClLj L¡S Ll−a iu
f¡u L¡lZ a¡l¡ HC c¡¢uaÆV¡ hqe Ll−a f¡−l e¡z Bj¡l g¡-nl£l
−a¡j¡−L phÑc¡ p¤¤lr¡ fËc¡e L−l k¡−h, karZ e¡ −a¡j¡l B−m¡LfË¡¢ç
O−Vz k¢c a¥¢j j¡Tf−b p¡de¡ −R−s c¡J, a¡q−m Bj¡l g¡-nl£l
¢e−SC −a¡j¡−L −R−s Q−m k¡−hz
Ešl: ašÄV¡ M¤hC plm, ¢hnÄ h−s¡ q−u −k−a f¡−l −R¡VJ q−u −k−a
f¡−l, A−m±¢LL rja¡l −r−œJ HLC hÉ¡f¡l O−Vz B¢j fË¡b¢jLi¡−h
HLV¡ S¡uN¡u b¡Lh, −L¡b¡J k¡h e¡, ¢L¿¹¥ −k A−m±¢LL rja¡ ¢eNÑa
Llh −pV¡ B−j¢lL¡l j−a¡ AaV¡ c§lhaÑ£ ÙÛ¡−e −L¡−e¡ −l¡N£l L¡−R
−fy±−R k¡−h (a¡l ¢Q¢Lvp¡ Ll¡l S−eÉ)z B¢j A−m±¢LL rja¡V¡−L
176
a¡l L¡−R f¡¢W−u ¢c−a f¡¢l Abh¡ pl¡p¢l a¡l BaÈ¡−L HM¡−e
BqÄ¡e L−lJ Be−a f¡¢lz HV¡C q−μR c§l ¢eu¢¿»a ¢Q¢Lvp¡l ašÄz
fËnÀ: B¢j LÓ¡−p −Q¡M hå L−l −cM−a f¡l¢R −k Bf¢e j−’l Efl
−b−L hš²«a¡ ¢c−μRe, Bfe¡l nl£−ll Ef−ll i¡NV¡ L¡−m¡, −V¢hmV¡J
L¡−m¡, Bfe¡l ¢fR−el −f¡o¡LV¡ −N¡m¡f£ l−Pl, LM−e¡ LM−e¡ ph¤S
l−Pl B−m¡ Bfe¡−L ¢O−l b¡L−Rz HV¡ L£ q−μR?
Ešl: HV¡ −a¡j¡l Ù¹−ll fËnÀz ¢chÉQr¥ ¢WL kMe −M¡−m aMe a¥¢j
p¡c¡−L L¡−m¡ −cM−h Hhw L¡−m¡−L p¡c¡ −cM−hz −a¡j¡l Ù¹−ll ¢LR¥V¡
Eæ¢a qJu¡l f−l ph¢LR¥ a¥¢j p¡c¡ −cM−hz f¤el¡u Ù¹−ll Eæ¢a
qJu¡l f−l lP…−m¡−L fªbL Ll−a f¡l−hz
5. c¤−iÑ¡N
fËnÀ: c¤−iÑ¡N…−m¡ ¢L j¡ØV¡l ¢nr¡bÑ£−cl S−eÉ hÉhÙÛ¡ L−l l¡−Me?
Ešl: Bj¡−cl p¡dL Hhw p¡d¡lZ j¡e¤−ol c¤−iÑ¡−Nl j−dÉ M¤h HLV¡
ag¡v −eCz −a¡j¡l p¡de¡l fb Ae¤k¡u£ −a¡j¡l c¤−iÑ¡N…−m¡−L
p¤¤¢heÉÙ¹ Ll¡ B−Rz p¡d¡lZ j¡e¤o L−jÑl GZ −n¡d Ll−R, a¡−cl
ph¡lC c¤−iÑ¡N B−Rz Hl AbÑ HC eu −k, a¥¢j −k−qa¥ p¡dL,
−pCS−eÉ −a¡j¡l c¤−iÑ¡N b¡L−h Hhw −k−qa¥ −p p¡d¡lZ j¡e¤o, a¡l
c¤−iÑ¡N b¡L−h e¡z c¤−V¡ −r−œ HLC hÉ¡f¡lz HV¡ öd¤ HC −k −a¡j¡l
c¤−iÑ¡N…−m¡−L p¡S¡−e¡ B−R −a¡j¡l Q¢l−œl Eæ¢ap¡d−el S−eÉ, Bl
a¡l c¤−iÑ¡N…−m¡−L p¡S¡−e¡ B−R a¡l L−jÑl GZ −n¡d Ll¡l S−eÉz
fËL«af−r c¤−iÑ¡N…−m¡ −a¡j¡l ¢e−SlC LjÑ, −k…−m¡l hÉhq¡l à¡l¡
B¢j −a¡j¡l (¢noÉ) Q¢l−œl Eæ¢a OV¡hz
Ešl: ¢LR¥V¡ ¢jm B−Rz p¡d−Ll S£h−e f§hÑ −b−LC h−¾c¡hÙ¹ Ll¡
b¡−L, −a¡j¡l S£h−e c¤−iÑ¡N M¤h −hn£ q−h e¡ Bh¡l M¤h LjJ q−h
e¡z ¢L¿¹¥ BhnÉL eu −k −pV¡ HL¡¢nV¡C q−hz HV¡ ¢eiÑl L−l a¥¢j
−a¡j¡l SeÈNa pwú¡l Ae¤k¡u£ LaV¡ EyQ¥ fkÑ¿¹ p¡de¡ Ll−a f¡l−h
a¡l Ef−l, p¡de¡u a¥¢j −k Ù¹lV¡ ASÑe Ll−a f¡l−h, −pC Ae¤k¡u£
H…−m¡l f¢lLÒfe¡ q−u b¡−Lz k¡ ¢LR¥ p¡d¡lZ j¡e¤−ol b¡−L AbQ
p¡d−Ll b¡L¡ E¢Qa eu, −p ph aÉ¡N Ll¡l fË¢œ²u¡ p¡dL Ae¤ih
Ll−a f¡l−h, HV¡ p¢aÉC L¢Wez a¥¢j −kph ¢S¢ep aÉ¡N Ll−a f¡lR
e¡, −p…−m¡ k¡−a aÉ¡N Ll−a f¡l Bjl¡ a¡l Ef¡u ¢Q¿¹¡ Llh Hhw
c¤−iÑ¡−Nl j¡dÉ−j −a¡j¡l Q¢l−œl Eæ¢a OV−hz
178
fËnÀ: kMe Bjl¡ Ae¤n£me L¢l, aMe k¢c ¢LR¥ −m¡L r¢a Ll¡l
−Qø¡ L−l, L£ Llh?
Ešl: k¢c g¡m¤e −N¡wN Ae¤n£me Ll, a¡q−m AeÉ −m¡−Ll¡ r¢a
Ll¡l −Qø¡ Ll−m iu f¡−h e¡z fË¡b¢jL AhÙÛ¡u −a¡j¡l L¡−R
¢hl¡Sj¡e Bj¡l g¡-nl£l −a¡j¡−L lr¡ Ll−hz ¢L¿¹¥ HV¡ ¢e¢ÕQa eu
−k a¥¢j −L¡−e¡ ¢LR¥lC pÇj¥M£e q−h e¡z a¥¢j p¡l¡¢ce −p¡g¡u h−p
Q¡−u Q¥j¤L ¢c−u k¡−h Bl −N¡wN hª¢Ü q−a b¡L−h, hÉ¡f¡lV¡ −pClLj
eu! LM−e¡ LM−e¡ c¤−iÑ¡−Nl pÇj¥M£e q−m k¢c a¥¢j Bj¡l e¡j d−l
X¡L a¡q−m −a¡j¡l −Q¡−Ml p¡j−e Bj¡−L −cM−a f¡l−h, B¢j
qu−a¡ −a¡j¡−L p¡q¡kÉ Llh e¡, L¡lZ HC h¡d¡V¡ −a¡j¡−LC f¡l q−a
q−hz ¢L¿¹¥ a¥¢j k¢c p¢aÉ p¢aÉ ¢hf−cl pÇj¥M£e qJ, aMe B¢j
−a¡j¡−L p¡q¡kÉ Llhz −p k¡C −q¡L p¢aÉL¡−ll −L¡−e¡ ¢hfc b¡L−h
e¡z L¡lZ −a¡j¡l S£h−el fb C¢aj−dÉ f¡−ÒV −cJu¡ q−u−R Hhw
−L¡−e¡ AfËaÉ¡¢na OVe¡l à¡l¡ ¢hOÀ pª¢ø Ll−a −cJu¡ k¡−h e¡z
Ešl: B¢j h¡lh¡l HV¡ −S¡l ¢c−u¢R: −a¡j¡l Q¢lœ−L lr¡ L−l
Q−m¡! a¥¢j k¢c HV¡ ¢e¢ÕQa Ll−a f¡l −k M¡l¡f L¡S Ll−h e¡,
−pV¡ M¤h i¡−m¡z HV¡ ¢h−noi¡−h …l¦aÆfZ§ Ñ kMe A−eÉl¡ −L¡−e¡ ¢h−no
L¡l−Z −a¡j¡l ü¡−bÑ A°hdi¡−h qÙ¹−rf Ll−R, aMe k¢c a¥¢j p¡d¡lZ
j¡e¤−ol j−a¡ fË¢a−l¡d Ll, a¡q−m a¥¢jJ p¡d¡lZ j¡e¤o q−u −N−mz
−k−qa¥ a¥¢j HLSe p¡dL, a¥¢j JC lLj BQlZ Ll−a f¡l e¡z
a¥¢j kMe −L¡−e¡ ¢LR¥l j¤−M¡j¤¢M qJ k¡ −a¡j¡l Q¢l−œ qÙ¹−rf L−l,
−pphC O−V −a¡j¡l Q¢l−œl Eæ¢al S−eÉz AbÑ¡v −cM¡ q−h −k, a¥¢j
L£i¡−h Hl −j¡L¡¢hm¡ Ll, a¥¢j ¢e−S−L pwka l¡M−a f¡l ¢L e¡
Hhw HC hÉ¡f¡lV¡l j¡dÉ−j ¢e−Sl Q¢l−œl Eæ¢ap¡de Ll−a f¡l ¢L
e¡z
179
6.j¡œ¡ (Dimension) Hhw j¡ehS¡¢a
fËnÀ: ¢h−nÄ La…−m¡ j¡œ¡l Ù¹l B−R?
Ešl: B¢j kac§l S¡¢e, HC ¢h−nÄ A…Z¢a j¡œ¡l Ù¹l B−Rz AeÉ
Bl ph j¡œ¡l A¢Ù¹−aÆl −r−œ, AeÉ j¡œ¡…¢m−a L£ B−R Hhw L¡l¡
b¡−L, −pV¡ Bd¤¢eL °h‘¡¢eL fÜ¢al j¡dÉ−j S¡e¡ M¤h L¢Wez
Bd¤¢eL ¢h‘¡e HMeJ fkÑ¿¹ Hp−hl −L¡−e¡ hÙ¹¥Na fËj¡ZJ −cM¡−a
f¡−l¢ez k¢cJ ¢LR¥ ¢Q−N¡wN j¡ØV¡l Hhw A−m±¢LL rja¡pÇfæ hÉ¢š²
AeÉ j¡œ¡…¢m−L −cM−a f¡−lz Hl L¡lZ AeÉ j¡œ¡…¢m−L ¢chÉQr¥l
j¡dÉ−j −cM¡ k¡u Hhw j¡e¤−ol −i±¢aL −Q¡M ¢c−u −cM¡ pñh euz
181
Volunteer contacts for further information:
Websites: www.falundafa.org
www. clearwisdom.net
www.falundafaindia.org
182